18-1-1


ཇོ་ནང་ཆོས་མཛོད་ཆེན་མོ་ལས། 
རྗེ་བཙུན་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི་གསུང་འབུམ། 
༼ཚ༽
18-1-2


18-1-3


18-1-4


18-1-5


དཀར་ཆག
ཟབ་མོ་གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་བརྒྱུད་འདེབས། ༣
དཔལ་རྒྱུ་འབྲས་དབུ་མའི་ཐིག་ལེ། ༣
འཆིང་བ་རྣམ་གྲོལ་གྱི་འགྲེལ་པ། ༢
ཐེག་མཆོག་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་དབུ་མ་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་ངེས་པ། ༣༦
མཐར་ཐུག་དབུ་མ་ཆེན་པོ་འཇིག་རྟེན་འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནད་བསྟན་བཅོས་ཡིད་བཞིན་
ནོར་བུ་ལྟ་བུ་སྙིང་པོ་ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གྲུབ་མཐའི་མཐར་ཐུག ༩
གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རྒྱན། ༡༡
གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རྒྱན་གྱི་ལུང་སྦྱོར། ༢༠
གཞན་སྟོང་སྙིང་པོ། ༡༢
ཚུལ་གཉིས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ངེས་པའི་དོན་གྱི་འཇུག་ངོགས་ཞེས་བྱ་བ་ཉུང་ངུ་རྣམ་གསལ་དག་ཅིང་ཚང་བ། ༧
ཟབ་དོན་ཉེར་གཅིག་པ། ༧
སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ། ༩
རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པའི་རིམ་པ་སྐྱེས་བུ་གསུམ་གྱི་མན་ངག་གི་ཁྲིད་ཡིག་བདུད་རྩིའི་ཉིང་ཁུ། ༤༨
ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བློ་སྦྱོང་དོན་བདུན་གྱི་ཁྲིད་ཡིག ༡༠
ལམ་མདོར་བསྡུས་པ། ༢
ཞིབ་མོ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ། ༡༠
རྣམ་གྲངས་ཀྱི་མདོ་སློབ་ཕན། ༡༦
དགེ་བཤེས་དཔལ་ལྡན་ཤཱཀྱ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་དྲི་ལན་གནད་ཀྱི་གསལ་བྱེད། ༣༠
སྟག་ལུང་ཞབས་དྲུང་གི་གསུང་ལན། ༥
18-1-6


རྒྱལ་བའི་སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་ཆ་ཚད་བསྟན་པ་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་གནས། ༡༩
18-1-7


18-1-8


༄༅། །ཟབ་མོ་གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་བརྒྱུད་འདེབས་
ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ། ཟབ་མོ་གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་བརྒྱུད་འདེབས། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་
ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དཔལ་ལྡན་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལྡན་སྐུ་གསུམ་དངོས། །བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཆོས་
ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཏེ། །འཕགས་ཚོགས་འདུས་པའི་ཚོགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །བཅོམ་ལྡན་
ཐུབ་པའི་དབང་པོར་གསོལ་བ་འདེབས། །ཐོག་མེད་དུས་ནས་བྱང་ཆུབ་སངས་རྒྱས་ཀྱང་། །
འགྲོ་བའི་དོན་དུ་རྒྱལ་སྲས་ཚུལ་སྟོན་པ། །རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་ཚབ་ཆེན་པོར་དབང་བསྐུར་
བརྙེས། །མགོན་པོ་བྱམས་པའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །ཡེ་ཤེས་ཞི་བའི་འོད་བྱེད་ས་
བརྙེས་ཤིང་། །མི་ཕམ་མགོན་པོའི་ཞལ་ལུང་བདུད་རྩི་ཐོབ། །འཛམ་གླིང་འདི་ན་ཐེག་ཆེན་
བསྟན་པའི་བདག །འཕགས་པ་ཐོགས་མེད༴ གསང་བདག་རྡོ་རྗེ་འཛིན་དང་གཉིས་སུ་མེད། །
མ་ལུས་རྒྱལ་བའི་བཀའ་རྣམས་ཐུགས་སུ་ཆུད། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་ཉིན་བྱེད་གཅིག་
པུར་གྱུར། །རྒྱལ་སྲས་དབྱིག་གཉེན༴ ཕྲ་ཞིང་རྟོགས་དཀའ་དྲང་སྲོང་ཆེན་པོའི་ལམ། །བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོའི་ལེགས་བཤད་སེང་གེའི་སྒྲ། །རིང་ནས་ནུབ་པ་སླར་ཡང་གསལ་མཛད་
པའི། །གངྒཱ་མཻ་ཏྲིའི༴ གཉིས་འཛིན་འཁྲུལ་བའི་དྲི་མ་གཏན་ནས་སྤངས། །བརྟུལ་ཞུགས་སྤྱོད་
མཛད་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏཱི་པ། །མི་ཕམ་ཞལ་གཟིགས་ཕྱོགས་ཀུན་རྒྱུ་བའི་ཚུལ། །དགའ་བ་གྲགས་
པའི༴ ཐེག་མཆོག་གཞུང་ལུགས་རྒྱ་མཚོའི་ཕ་རོལ་སོན། །ཚངས་སྤྱོད་དཔལ་གྱིས་བརྒྱན་
པའི་དགེ་སློང་སྟེ། །གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་དོན་གཟིགས་ཁ་ཆེ་བ། །འབྱུང་གནས་ཞི་བའི༴
བགྲང་ཡས་མཁས་གྲུབ་བྱོན་པའི་རིགས་སུ་འཁྲུངས། །དཔག་ཡས་ལྷག་པའི་ལྷ་ཡིས་བྱིན་
18-1-9


གྱིས་བརླབས། །མཐའ་ཡས་གསུང་རབ་ལེགས་མཁྱེན་རྣལ་འབྱོར་མཆོག །བྲམ་ཟེ་སཛྫ་ན་
ལ༴ བདེ་མཆོག་འཁོར་ལོའི་ཞལ་གཟིགས་མཁས་པའི་ཕུལ། །ཕྱོགས་འདིར་གཞན་སྟོང་དབུ་
མའི་སྒྲ་བསྒྲགས་ཤིང༌། །དཔེ་མེད་གྲོང་དུ་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་བརྙེས་པ། །ལོ་ཙཱ་བ་དགའ་བའི་རྡོ་རྗེའི་
ཞབས་ལ༴ མི་ཕམ་གཞུང་ལ་མཁས་པའི་ཕུལ་དུ་གྱུར། །དབུ་མའི་ལམ་ལས་ཆོས་ཉིད་ཟབ་
མོ་གཟིགས། །སྡོམ་བརྩོན་དམ་པ་བཙན་རིགས་ཁ་བོ་ཆེ། །དྲི་མེད་ཤེས་རབ༴ དགྲ་གཉེན་
ཆགས་སྡང་སྤངས་ཏེ་གཞན་ཡུལ་བྱོན། །ཟབ་མོའི་མདོ་དང་རྒྱུད་སྡེ་དུ་མ་མཁྱེན། །རྒྱལ་ཚབ་
བྱམས་པས་རྗེས་བཟུང་ལ་སྟོད་པ། །དར་མ་བརྩོན་འགྲུས༴ རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་གཅིག་ཅར་
ཐུགས་ལ་འཁྲུངས། །ཞལ་མཐོང་ཀུན་ཡང་ལམ་སྣ་ཟིན་པར་གྲགས། །སྙིང་པོའི་བསྟན་པ་
གསལ་མཛད་དོལ་{པོ་[པ་]གཉན། །ཡེ་ཤེས་འབྱུང་གནས༴ འཕགས་མཆོག་གཉིས་ཀྱི་
དགོངས་པ་གཅིག་ཏུ་གཟིགས། །ཐེག་ཆེན་མངོན་པའི་བསྟན་པ་གསལ་མཛད་པ། །བྱང་
ཆུབ་སྐྱབས་དང་གཞོན་ནུ་བྱང་ཆུབ་སྟེ། །འཇང་སྟོན་སྐུ་མཆེད༴ སྡོམ་བརྩོན་ཆོས་སྐྱོང་བྲན་དུ་
འཁོལ་བ་པོ། །སྡེ་སྣོད་འཛིན་པ་མཐུ་སྟོབས་བསམ་མི་ཁྱབ། །ཕྱག་རྡོར་ཞལ་གཟིགས་ཆོས་
རྗེ་སྐྱོ་སྟོན་པ། །སྨོན་ལམ་ཚུལ་ཁྲིམས༴ འཕགས་པ་མི་གཡོ་མགོན་པོའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །
བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་མཐའ་དག་ཐུགས་སུ་ཆུད། །མཁས་པའི་མཁས་པ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་
མཚན་འཛིན། །བཅོམ་ལྡན་རལ་གྲིའི༴ མང་ཐོས་མཐར་ཕྱིན་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཛོད། །ཉན་
བཤད་སྒོ་ནས་བསྟན་པ་ཉིན་མོར་མཛད། །ཆེ་དགུས་ཞབས་ལ་བཏུད་པའི་བཤེས་གཉེན་
མཆོག །སྐྱི་སྟོན་འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ༴ གངས་རིའི་ཁྲོད་འདིར་ངེས་དོན་བསྟན་པའི་བདག །
འགྲན་མེད་དམ་པ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར། །འཇིག་རྟེན་དབང་མགོན་པོའི་རྣམ་འཕྲུལ་ཇོ་
ནང་པ། །ཀུན་མཁྱེན་ཆེན་པོའི༴ བློ་གསལ་འདུས་པ་དམ་པ་ཀུན་གྱི་རྒྱན། །རིག་པའི་དབང་
ཕྱུག་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་འཇོམས། །མཁས་མཆོག་རྣམས་ཀྱི་བླ་མ་ཀུན་དགའ་དཔལ། །ཉ་དབོན་
18-1-10


ཆོས་རྗེའི༴ བླ་མས་བྱིན་བརླབས་འགྲོ་བའི་དོན་ཆེན་འགྲུབ། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་རྒྱལ་བའི་
སྲས་སུ་ཆུད། །བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་དོན་ལ་ངེས་པ་འཁྲུངས། །ཆོས་དཔལ་མགོན་པོའི༴
འདུལ་མངོན་རྒྱ་མཚོའི་ཕ་རོལ་སོན་ནས་ཀྱང༌། །ཕྱི་མའི་དུས་ན་གཞུང་བརྒྱ་སྨྲ་བའི་མཆོག །
དམ་པའི་སྤྱོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་ཐུགས་གཉིས་འབྱོངས། །བློ་གྲོས་བཟང་པོ་རྒྱ་མཚོའི༴ ཟབ་མོའི་
དོན་ལ་ཏིང་འཛིན་བརྟན་པ་ཐོབ། །ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མངོན་སུམ་གཟིགས། །གཉིས་
འཛིན་འཁྲུལ་པ་ཞིག་པའི་དོན་ཡོད་དཔལ། །བྱམས་མགོན་གཉིས་པར་གྲགས་ལ༴ མདོ་
སྔགས་གཞུང་ལུགས་ངེས་གསང་ཀུན་གཟིགས་ནས། །ལོག་སྨྲ་མཐའ་དག་ཡང་དག་རིགས་
པས་སེལ། །བསྟན་པའི་མངའ་བདག་གནས་ལྔ་རིག་པའི་ཕུལ། ཤཱཀྱ་མཆོག་ལྡན༴ མཁས་
མཆོག་གང་དེའི་གསུང་གི་གསང་བ་ལས། །ནམ་ཡང་གཡོ་བ་མེད་པའི་བློ་གྲོས་ཅན། །མཁས་
པའི་དབང་ཕྱུག་འོད་གསལ་རྡོ་རྗེའི་ཐུགས། །དོན་ཡོད་གྲུབ་པའི༴ ཕྱོགས་འཛིན་སྤངས་ཏེ་
དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྒོ། །མཐའ་དག་གསན་ཅིང་ཐུགས་སུ་ཆུད་གྱུར་ནས། །སྐལ་བཟང་ཡིད་
ཀྱི་རེ་བ་སྐོང་མཛད་པའི། །འཇམ་མགོན་གྲུབ་པའི་དཔའ་བོར༴ རྒྱལ་བ་དགེས་པའི་ལམ་
ལས་མཐར་ཐུག་བརྙེས། །དམ་ཆོས་བདུད་རྩིའི་རྒྱ་མཚོར་དབང་བསྒྱུར་བ། །ཐར་འདོད་
འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དེད་དཔོན་མཆོག །ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན༴ རླབས་ཆེན་ཏིང་འཛིན་གཟུངས་
དང་སྨོན་ལམ་གྱི། །ཆུ་གཏེར་དབུས་ན་ཡེ་ཤེས་རི་བོའི་རྒྱལ། །གཞན་ཕན་ལྷ་དབང་ཚོགས་
བཅས་ཀུན་གྱིས་བསྟེན། །གྲགས་ལྡན་གྲུབ་པ་མཆོག་ལ༴ དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་
བྱིན་བརླབས་པས། །དུས་མཐར་བཤེས་གཉེན་གཟུགས་ཀྱིས་འགྲོ་དོན་མཛད། །དུས་རྣམས་
ཀུན་ཏུ་འགྲོ་ཀུན་ཐར་བར་འགོད། །རྩ་བའི་བླ་མའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སྟོང་ཉིད་
སྙིང་རྗེ་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་དང༌། །ཞི་ལྷག་ཏིང་འཛིན་ཉམས་མྱོང་གོང་འཕེལ་གྱིས། །གཉིས་
སྣང་འཁྲུལ་བའི་དྲི་མ་ཀུན་བསལ་ནས། །དྲི་བྲལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མངོན་འགྱུར་ཤོག ། 
18-1-11


ཕྱིས་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་གཞན་འཇུག་ན་ཡང་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་སོགས་ཀྱི་གོང་དུ་
འཇུག དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་སོགས་ཀྱི་ཤླཽ་ཀ་དེ་རྩ་བའི་བླ་མའི་གསོལ་འདེབས་སུ་བྱའོ། །
ཡེ་ཤེས་འབྱུང་གནས་ཀྱི་རྗེས་ལ་དགེ་བཤེས་ཐོ་གར་གནམ་ལྡེ་འཇུག་པའང་ཡོད་མོད་མི་
དགོས་ལ། འདི་ལ་བརྒྱུད་པའི་ཁྱད་པར་གཞན་འཇང་སྟོན་སྐུ་མཆེད་ཀྱི་རྗེས་ལ་ཞིང་མྱ་ངན་
མེད། ལོ་མཆོག་པ། སྤང་ལོ། བྱང་རྩེ། ཉ་དབོན་སོགས་དེད་ཀྱང་ཆོག་པར་གྲགས་ལ། ཐོགས་
མེད་སྐུ་མཆེད་ཉེ་བརྒྱུད་ལ་མི་དགོས་ཀྱང་ལུགས་འདིའི་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
ངེས་པར་འཇུག་དགོས་ལ། རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་རིང་བརྒྱུད་ལ་མོས་ན་སྐུ་མཆེད་ཀྱི་རྗེས་སུ་བློ་
གྲོས་བརྟན་པ། ཡོན་ཏན་བློ་གྲོས། གང་སྤེལ། དྷརྨ་མ་ཏི། བྷ་བྱ་མི་ཏྲ། རཏྣ་མི་ཏྲ། ཤནྟི་པ། 
མཻ་ཏྲི་བ་རྣམས་བརྒྱུད་པ་ཡིན་པས་དེ་བཞིན་འདེད་ལ། 
ཡང་གཞན་སྟོང་གི་ལྟ་བའི་རིམ་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ནས་བརྒྱུད་པ་ནི། སྟོན་པ་ཐུབ་པའི་དབང་པོ། 
ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ། སྒྲ་གཅན་འཛིན་བཟང་པོ། ཀླུ་སྒྲུབ། ཤ་ཝ་རི། མཻ་ཏྲི་པ་མན་ཆད་སྔར་བཞིན་
ནོ། །འདི་ནི་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་དགོངས་འགྲེལ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགོངས་
དོན་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་བའི་དམར་ཁྲིད་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ཡིན་ལ། བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔ་སོ་སོའི་ཁྲིད་ལ་
བརྒྱུད་པ་ཐ་དད་དུ་ཡོད་དོ། །གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་ལྟ་ཁྲིད་ཀྱི་བརྒྱུད་འདེབས་འདི་ཡང་ཏཱ་ར་
ནཱ་ཐས་སྨྲས་པའོ།། །།ཞུས་དག
18-1-12


༄༅། །རྒྱུ་འབྲས་དབུ་མའི་ཐིག་ལེ་ཞེས་བྱ་བ་
བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། ན་མོ་གུ་རུ་བུདྡྷ་བོ་དྷི་སཏྭེ་བྷྱཿ རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཤྲཱི་ཧེ་ཏུ་ཕ་ལ་མ་དྷྱ་
མ་བིནྡུ་པྲ་ཀ་ར་ནཱ་མཿ བོད་སྐད་དུ། དཔལ་རྒྱུ་འབྲས་དབུ་མའི་ཐིག་ལེ་ཞེས་བྱ་བའི་རབ་ཏུ་
བྱེད་པ། སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སྐྱེ་འགྲོའི་མགོན་པོ་ཇོ་ནང་པ། །ཤེས་རབ་རྒྱལ་
མཚན་ཞབས་ལ་འདུད། །གང་དེའི་དགོངས་པ་དབུ་མའི་ཆོས། །གཞན་གྱིས་མ་རྟོགས་འདིར་
བཤད་བྱ། །གནས་ལུགས་དབུ་མ་འཁོར་འདས་ཀུན་ཁྱབ་ཡིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གཞི་
ཡི་ཆོས་སུ་སྣང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ལམ་དུ་སྣང༌། །གདུལ་བྱ་དག་པ་རྣམས་
ལ་འབྲས་བུར་སྣང༌། །དེ་གསུམ་སྣང་ཚུལ་ཡིན་གྱི་གནས་ཚུལ་མིན། །གནས་ལུགས་རྗེན་པ་
སངས་རྒྱས་ཁོ་ནས་གཟིགས། །ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་རེ་མཐོང་བ་དང༌། །གནས་
ཚུལ་འཁྲུལ་ཚུལ་འདྲེས་མར་སྣང་བ་ཡོད། །གནས་ལུགས་དེ་ནི་ཟུང་འཇུག་ཁོ་ན་སྟེ། །གཞི་
ཡི་གནས་ཚུལ་འབྲས་བུའི་སྡོད་ལུགས་ཡིན། །གནས་ལུགས་དེ་ནི་དབུ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། །
དེ་ལ་མཐུན་པར་འཇུག་ན་དབུ་མའི་ལམ། །ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་ཟུང་འཇུག་ཅེས་པ་དང༌། །
སྣང་སྟོང་ཟུང་འཇུག་གསལ་སྟོང་ཟུང་འཇུག་དང༌། །ཐབས་ཤེས་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་ཟུང་
འཇུག་དང༌། །བདེ་སྟོང་སྒྱུ་ལུས་འོད་གསལ་ཟུང་འཇུག་དང༌། །སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཟུང་འཇུག་
ལ་སོགས་པ། །དེ་དག་ཀུན་ལའང་ལམ་གྱི་ཟུང་འཇུག་དང༌། །གནས་ལུགས་ཆོས་ཉིད་ཟུང་
འཇུག་སོ་སོར་དབྱེ། །ལམ་རྣམས་བདེན་མེད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན། །དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་ཟུང་
འཇུག་ཅེས་བྱ་བ། །ཆོས་སྐུ་ངེས་པའི་དོན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་ཡིན་
18-1-13


ཆོས་དབྱིངས་ཏེ། །སྟོང་ཉིད་སྤྲོས་བྲལ་རང་བཞིན་ཤེར་ཕྱིན་ཏེ། །ཀུན་འགྲོ་ཡིན་ཕྱིར་ཀུན་
ཁྱབ་ཆ་མེད་དེ། །དུས་གསུམ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་ཕྱིར་དུས་མེད་དོ། །མཚན་དཔེ་ལ་སོགས་སངས་
རྒྱས་ཡོན་ཏན་ཀུན། །རང་བྱུང་གདོད་ནས་གྲུབ་པའི་རྟག་པ་སྟེ། །མདོ་ལས་ཆོས་དབྱིངས་
སངས་རྒྱས་རྟག་པར་གསུངས། །དེ་ཉིད་སྔགས་ལས་འགྱུར་མེད་བདེ་བར་བསྟན། །མདོ་
ལས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀུན་ལྡན་པར་གསུངས། །དེ་ཉིད་སྔགས་ལས་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་
ནོ། །བདེར་བཤེགས་སྙིང་པོ་རྟག་པར་འཇོག་པའི་གནད། །གནས་ལུགས་འགྱུར་མེད་བདེ་
བ་ཡིན་པར་ཐུགས། །རྒྱལ་བའི་ཡོན་ཏན་རང་བྱུང་ལྷུན་གྲུབ་པའང༌། །ཆོས་ཉིད་རྣམ་པ་ཀུན་
ལྡན་ཉིད་ལས་སོ། །འགྱུར་མེད་དེ་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པར། །གདོད་ནས་རྟག་ཏུ་ཤར་བ་
ངོ་མཚར་ཆེ། །རྣམ་ཀུན་ཚུལ་དུ་ཤར་ཡང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི། །བདེ་ཆེན་གཅིག་ཏུ་རོ་མཉམ་རྨད་དུ་
བྱུང༌། །རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་ཡིན་ཡང་ཆ་བཅས་མིན། །རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་གནས་ཀྱང་དུས་
ཀུན་ཤར། །སྲིད་གསུམ་རྣམ་པར་ཤར་ཡང་སྤྲོས་དང་བྲལ། །བདེ་ཆེན་རང་གིས་རིག་ཀྱང་
མྱོང་ཚོར་བྲལ། །རྒྱལ་བའི་ཡོན་ཏན་ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་ཅིང༌། །ཡེ་ཤེས་གཅིག་དང་ཤེས་བྱ་
ཐམས་ཅད་མཉམ། །ཤེས་བྱ་མ་ལུས་མ་འདྲེས་གསལ་བར་མཁྱེན། །མཁྱེན་པ་དེ་ལ་སྤྲོས་པ་
ཅི་ཡང་མེད། །ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་ཆོས་སྐུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། །ཆོས་སྐུའི་རང་བཞིན་ཡོན་ཏན་
ལྡན་པར་གྲུབ། །ཆོས་སྐུ་ཤེས་བྱ་ཀུན་མཁྱེན་ཡེ་ཤེས་ཕྱིར། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པར་ཡང་
གྲུབ་པ་ཡིན། །ཆོས་དབྱིངས་ངོ་བོ་དབྱེ་བ་མེད་པར་གསུངས། །ཤེས་བྱ་རེ་རེ་ལ་ཡང་ཆོས་
དབྱིངས་རེ། །ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ར་གསུངས་པའི་སྐབས་ཀྱང་ཡོད། །དེ་གཉིས་བསྡོམས་པས་རྣམ་
ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྲུབ། །གཟུགས་སོགས་མི་དམིགས་གཟུགས་སོགས་ལ་མི་གནས། །ཡོད་
མེད་མི་དམིགས་ཡོད་མེད་ལ་མི་གནས། །དེ་ལྟར་གསུངས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ལས་གྲོལ་ཞིང༌། །
མི་རྟག་སྤྲོས་ལས་གྲོལ་བས་རྟག་པར་གྲུབ། །ཆོས་དབྱིངས་རང་བཞིན་ནམ་ཡང་འགྱུར་
18-1-14


མེད་དང༌། །སངས་རྒྱས་རྟག་པ་འགྲོ་ལ་ཡོད་གྱུར་ན། །རྟག་ན་རྟག་དངོས་སྤྲོས་པར་འགྱུར་
སྙམ་པའི། །དོགས་པ་བསལ་ཕྱིར་སྤྲོས་བྲལ་སྟོང་པར་གསུངས། །སྟོང་པ་ཞེས་པས་ནམ་ཡང་
བདེན་མེད་དང༌། །ཅི་ཡང་མ་ཡིན་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པ་མིན། །ཀུན་རྫོབ་ཕྱོགས་ནས་མེད་དང་
མ་ཡིན་སྟོང༌། །དོན་དམ་ཕྱོགས་ནས་རྟོགས་པའི་ཡུལ་གྱིས་སྟོང༌། །དོན་དམ་རང་གི་ངོ་བོས་
སྟོང་པར་ལྟ། །གསུངས་པའི་དགོངས་པ་དོན་དམ་ལ་དམིགས་ནས། །བློ་ཡིས་བཟུང་ལྟར་མ་
གྲུབ་པ་ལ་དགོངས། །ཡེ་མེད་ཡེ་མིན་ཙམ་གྱི་སྟོང་པ་མིན། །སྙིང་པོ་དེ་ཉིད་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་
ཡིན། །དེ་ཉིད་མི་འགྱུར་རྟག་ཡིན་བདེ་བའང་ཡིན། །སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་ལས་དེ་ལྟར་གསལ་
བར་བཤད། །མདོ་ལས་དེ་ལ་དགོངས་ནས་ཕྱོགས་མཚོན་གསུངས། །ཆ་མེད་ཀུན་ཁྱབ་ནམ་
མཁའ་ལྟ་བུ་ལ། །བསྒྲིབས་དང་མ་སྒྲིབ་ཆ་གཉིས་མི་འཐད་ཟེར། །དེ་ནི་འདོད་ཐོག་ཡིན་ཏེ་
ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི། །རང་ངོས་ནས་ནི་བསྒྲིབས་དང་མ་སྒྲིབ་མེད། །དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཡུལ་
ཅན་ཤེས་པ་ལ། །གནས་སྐབས་དུ་མ་ཡོད་ཕྱིར་དབྱེ་བ་བསྟན། །རྟོགས་པ་པོ་ལ་དབྱེ་བ་ཡོད་
པས་ན། །རྟོགས་བྱའི་ཡུལ་ལའང་དབྱེར་ཡོད་ལྟ་བུར་བཤད། །དངོས་སུ་རང་བློ་སྒྲིབ་པས་
བསྒྲིབས་གྱུར་ཀྱང༌། །བློ་ངོར་ཆོས་ཉིད་སྒྲིབ་པས་བསྒྲིབས་ལྟར་སྣང༌། །གྲོང་ཁྱེར་སྤྲིན་དང་
སྨུགས་པས་བསྒྲིབས་པ་ན། །འགྲོ་རྣམས་ཉི་མ་སྤྲིན་གྱིས་བསྒྲིབས་པར་འཛིན། །ས་ལ་སྤྲིན་
ཏེ་རླུང་གིས་གཏོར་བ་ན། །ཉི་མའི་སྒྲིབ་བྱེད་སངས་ཞེས་རྟོག་པ་ལྟར། །གདུལ་བྱའི་བློ་དང་
བསྟུན་ནས་དེ་བཞིན་ཉིད། །དྲི་བྲལ་གནས་སྐབས་ཐོབ་པར་གྱུར་ཞེས་གསུངས། །སངས་
རྒྱས་དམ་པའི་དོན་དུ་ཡོད་པ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་དོན་དམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། །གཞན་
དུ་སངས་རྒྱས་དོན་དམ་མིན་འགྱུར་ཏེ། ཁྱད་གཞི་མེད་ན་ཁྱད་ཆོས་མི་སྲིད་ཕྱིར། །ཐོབ་
བྱ་སངས་རྒྱས་གནས་ལུགས་ཡིན་ནམ་མིན། །མིན་ན་འཁྲུལ་སྣང་ཐོབ་པས་དགོས་པ་ཅི། །
གནས་ལུགས་ཡིན་པས་སངས་རྒྱས་ཐོབ་འགྱུར་ན། །སེམས་ཅན་དུས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་ཡིན་
18-1-15


པས། །དེ་དེའི་བར་དུ་ཡོད་ཅིང་མ་འགྱུར་རྟགས། །སྔོན་དང་ཕྱི་མཐའ་དུས་གསུམ་དོན་ལ་
མེད། །གནས་སྐབས་གསུམ་སོགས་བློ་ཡིས་མཐོང་ཚུལ་ཡིན། །དུས་ཀྱིས་གོས་མ་མྱོང་བའི་
ཆོས་ཉིད་གནས། །འཁྲུལ་དང་འཁོར་བ་རྣམ་རྟོག་དབང་གིས་བྱུང༌། །གཉེན་པོར་རྣམ་པར་
མི་རྟོག་ལམ་བསྒོམ་བྱ། །རྟོག་པའི་བཞོན་པ་ལས་ཀྱི་རླུང་ཡིན་པས། །རླུང་རྣམས་དབྱིངས་
སུ་དག་བྱེད་ཐབས་བསྒོམ་ན། །འབྲས་བུ་དོན་གཉིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས། །དེ་ལས་མངོན་པར་
གསལ་བར་འབྱུང༌། །དབུ་མའི་དོན་བཤད་དགེ་བ་འདིས། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་གནས་
ཐོབ་ཤོག །ཅེས་པ་རྒྱུ་འབྲས་དབུ་མའི་ཐིག་ལེ་ཞེས་བྱ་བའི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ། རྒྱལ་ཁམས་པ་
ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་ངེས་པར་བརྗོད་པའོ། །ཕྱོགས་བཅུ་རབ་འབྱམས་མུ་མེད་པའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་
གྲུབ་མཐའ་བཟང་པོ་མཐར་ཐུག་འདི་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་ཅིག །ཞུས་དག ཤུབྷཾ། 
18-1-16


༄༅། །འཆིང་བ་རྣམ་གྲོལ་གྱི་འགྲེལ་པ་བཞུགས། 
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་བླ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས་འདི་
བཤད་པར་བྱའོ། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། བནྡྷ་བི་མུཀྟོ་པ་དེ་ཤ་ཞེས་བྱ་བ། བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ན། 
འཆིང་བ་རྣམ་གྲོལ་གྱི་མན་ངག་ཅེས་པའོ། །འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ལ་
ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་འགྱུར་གྱི་ཕྱག་གོ །གཞུང་ཆུང་འདིའི་དོན་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་ཡིན་མོད་
ཀྱི། ཚིག་དོན་མདོ་ཙམ་བཤད་ན། འདིར་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་ཤེས་རབ་ཟབ་མོའི་སྒོ་ནས། འཆིང་
བ་རང་གྲོལ་གྱི་མན་ངག་བསྟན་པ་ནི། ཀྱེ་ཧོ་གང་གིས་འཆིང་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ། །དེ་ཉིད་གྲོལ་
བར་བྱེད་པའི་ལམ། །འདི་ན་འཆིང་བ་གང་ཡང་མེད། །འཆིང་བ་གང་ཡིན་དེ་གྲོལ་བའོ། །
ཞེས་གསུངས་པ་ལས། ཀྱེ་ཧོ་ཞེས་པ་བོད་པའོ། །འཆིང་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་
དང་རྣམ་རྟོག་སྟེ། འཁོར་བ་པ་ཐམས་ཅད་དེའི་རང་བཞིན་མ་ཤེས་པས་བཅིངས་པའོ། །རྣལ་
འབྱོར་པ་སེམས་ཀྱི་རང་ཞལ་ལྟ་ཤེས་པས་ཉོན་མོངས་དང་རྣམ་རྟོག་དེ་ཉིད་གྲོལ་བར་བྱེད་
པའི་ལམ་དུ་འགྱུར་རོ། །འདི་ན་འཆིང་བྱ་འཆིང་བྱེད་འཆིང་བ་གང་ཡང་དངོས་གནས་ལ་གྲུབ་
པ་མེད་པས། མེད་པ་ལྟར་ངོ་འཕྲོད་ན། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་འཆིང་བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་
དེས། རྣལ་འབྱོར་པ་གྲོལ་བར་འགྱུར་བའོ། །ཚིགས་རྐང་དང་པོས་རྒྱུ་གཞི་དུས་དང༌། གཉིས་
པས་ལམ་དང༌། ལྷག་མ་གཉིས་ཀྱིས་འབྲས་བུའང་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་ཐབས་ཁྱད་
པར་ཅན་གྱི་སྒོ་ནས། འཆིང་བ་རང་གྲོལ་གྱི་མན་ངག་ནི། འདོད་ཆགས་བདེ་བ་ཆེན་པོར་དག །
ཞེ་སྡང་འོད་གསལ་མེ་ལྕེ་འབར། །གཏི་མུག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཉིད། །དུག་གསུམ་སྐུ་གསུམ་
ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། རང་བཞིན་སྟོང་ཉིད་ངོ་ཤེས་ལམ་འཁྱེར་དུ་མ་ཟད། 
18-1-17


ཐབས་ཟབ་ཁྱད་ཅན་འདི་ཡང་ཡོད་དེ། འདོད་ཆགས་ཆེད་ཀྱིས་མ་སྤངས་པར་ཞུ་བདེ་བསྒོམ་
པའི་རྐྱེན་གྱིས་རང་བཞིན་བདེ་ཆེན་མངོན་དུ་འགྱུར་བའོ། །ཞེ་སྡང་གི་གསལ་ཆ་དེ་ཉིད་འོད་
གསལ་གསལ་སྟོང་དུ་འཆར་བ་དང༌། ཤེས་པ་ཧད་པོ་དང་གཉིད་འཐུག་པོ་སོགས་གཏི་མུག་
ཁ་རྒྱལ་བར་ཡང༌། མི་རྟོག་པའི་ཡོན་ཏན་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པས། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པས་ལམ་
དུ་བཏང་ངོ༌། །འདོད་ཆགས་བདེ་བ་ལོངས་སྐུ། ཞེ་སྡང་གསལ་བ་སྤྲུལ་སྐུ། གཏི་མུག་མི་རྟོག་
པ་ཆོས་སྐུ་རྣམས་སུ་གདོད་མ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་གནས་པ་དེ་ཐབས་ཀྱིས་ལམ་དུ་བསྲལ་བར་བྱའོ། །
རྒྱ་གར་གྱི་གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོ་ཤྲཱི་ཛ་གཏྨི་ཏྲ་ཨཱ་ནནྟཱའི་ཞལ་སྔ་ནས་མཛད་པ་འཆིང་བ་རྣམ་གྲོལ་
གྱི་མན་ངག་རྫོགས་སོ། །ཞེས་པ་ནི། མཛད་བྱང་ལོ་ཙཱ་བས་བཅུག་པའོ། །རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་
དཔོན་དེ་ཉིད་དང་ལོ་ཙཱ་བ་བྱམས་པའི་དཔལ་གྱིས་བསྒྱུར་བའོ། །ཞེས་པ་ནི་འགྱུར་བྱང་ངོ༌། །
འདིའི་དགེ་བས་གནས་ལུགས་མངོན་དུ་འགྱུར་བར་ཤོག་ཅིག །རྒྱས་པར་ཁྲོ་ཕུ་བའི་འགྲེལ་
པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཞེས་པའང༌ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་སྨྲས་པའོ།། །།ཞུས་དག མངྒ་ལཾ། 
18-1-18


༄༅། །ཐེག་མཆོག་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་དབུ་མ་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་
ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས། 
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། ཐེག་མཆོག་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་དབུ་མ་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཞེས་བྱ་
བ། བླ་མ་དང་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །རྒྱལ་
བ་ཀུན་འདུས་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོའི་ཚུལ། །རྒྱལ་བའི་ཆོས་འཛིན་རྒྱལ་དང་མཛད་པ་མཚུངས། །
རྒྱལ་མཆོག་མཚུངས་མེད་རྒྱལ་བས་ལུང་བསྟན་པ། །རྒྱལ་དེ་འདྲེན་མཆོག་རྒྱལ་བར་ཡིད་
གཉིས་སྤངས། །གང་ཞིག་ཚུལ་ཁྲིམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག །གང་འདི་ཤེས་བྱའི་རྣམ་པ་
ཀུན་ལ་མཁས། །གང་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ངང་ཚུལ་ཡོད། །གང་དག་དེ་གསུམ་ལྡན་པ་
ཕྱག་གི་གནས། །གང་ཞིག་ང་རྒྱལ་ཕྲག་དོག་རྩུབ་སེམས་མེད། །གང་ཞིག་ཆོས་དང་དམ་པ་
མི་སྤོང་པ། །གང་ཞིག་རང་གི་ཡོན་ཏན་ངོམ་མི་བྱེད། །གང་ཞིག་དེ་དེའང་དམ་པ་ཡིན་ཕྱིར་
མོས། །གང་ཞིག་དགོངས་པ་ཟབ་མོ་ངེས་པར་འགྲེལ། །གང་ལ་སྔོན་མེད་ཡང་དག་ལྟ་བས་
མཛེས། །གང་འདི་རྩེ་གཅིག་སྒྲུབ་ལ་མངོན་པར་བརྩོན། །གང་ལས་རྨད་བྱུང་ཡ་མཚན་གུས་
པའི་གནས། །རྟོན་པ་བཞི་ལྡན་ཀུན་མཁྱེན་ཇོ་ནང་པ། །ངེས་པའི་དོན་དུ་སེམས་དཔའ་ཆེ་
ཡིན་ལ། །སྣང་ངོར་གོང་དུ་སྨོས་པའི་ཆོས་ཀུན་ལྡན། །འབྲེལ་ཚད་དོན་མཆོག་སྦྱོར་བའི་ཕྲིན་
ལས་ཅན། །གང་འདིའི་གྲུབ་མཐའ་རྨད་བྱུང་བ། །རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་ངེས་གསང་འདི། །རིང་
ནས་སྦས་པ་སླར་སྤེལ་ཕྱིར། །དེ་གསུང་རྣམ་པར་བཤད་པར་བྱ། །འདིར་ནི་གནས་ལུགས་
འཁྲུལ་བ་སྤངས་པ་ཡི། །གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་གྲུབ་མཐའ་མ་ནོར་བ། །སྐྱོན་ཀུན་ལས་གྲོལ་
དབུ་མའི་ཆོས་མཆོག་སྟེ། །གང་ལ་འཇུག་པའི་ཡུལ་འདི་ངེས་པར་བཟུང༌། །བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་
18-1-19


སྒྲུབ་ལ་ཐུན་མོང་མིན་པའི་རྒྱུ། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མཆོག་དང་བདེ་བའི་རྒྱུར་འགྲོ་བ། །དད་
དང་སྙིང་རྗེ་ཤེས་རབ་མཚུངས་མེད་འདི་ལས་འབྱུང༌། །དགོས་པ་གང་གི་ཕྱིར་དུ་འཇུག་པ་དེ་
ཡིན་ནོ། །ངེས་དོན་མདོ་དང་ས་བཅུའི་དབང་ཕྱུག་དང༌། །དྲང་ངེས་འབྱེད་པར་ལུང་བསྟན་
འཕགས་པའི་མཆོག །ཐོགས་མེད་ཞབས་ཏེ་མཁས་པའི་གཙུག་རྒྱན་བཅས། །སྤྲོས་བྲལ་རིག་
པར་ལུང་བསྟན་ཀླུ་སྒྲུབ་སོགས། །དམ་པའི་གསུང་ལ་ལེགས་པར་བརྟེན། །ཤིང་རྟ་ཆེན་པོར་
རློམ་ཞིང་གྲགས། །རྨོངས་པའམ་གྱ་གྱུ་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱི། །ཚིག་ནི་ཡིད་ཆེས་མིན་པས་སྤངས། །
གསུང་རབ་དོན་ཀུན་ལེགས་རྟོགས་དང༌། །བདུད་ཀྱི་ལམ་ལས་འདའ་བ་དང༌། །ལས་གྱི་
སྒྲིབ་པ་ཟད་འགྱུར་དང༌། །བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ཕུལ་བྱུང་ཐོབ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱང་
ཐོབ་འགྱུར་བ། །འདི་ལ་ཞུགས་པའི་ཕན་ཡོན་ཏེ། །ཆོས་གཞན་བསྐལ་པར་སྤྱད་ལས་ཀྱང༌། །
འདི་ནི་ཡུད་ཙམ་སྤྱད་པའང་མཆོག །ཇི་ལྟར་འཇུག་ཚུལ་ཅི་ཞེ་ན། །ཚད་མའི་ལུང་གི་རྗེས་
འབྲང་ཞིང༌། །རིགས་པའི་ཡན་ལག་ཚང་བས་འཇུག །ཁས་མི་ལེན་པའི་གཡོ་སྒྱུ་བཀག །གང་
ལ་འཇུག་དང་དགོས་པ་གང་ཕྱིར་འཇུག །གང་ལ་བརྟེན་ནས་འཇུག་དང་དེ་ལ་ནི། །ཞུགས་
པའི་ཕན་ཡོན་ཇི་ལྟར་འཇུག་ཚུལ་ཏེ། །ཐོག་མར་དགེ་བའི་ངོ་མཚར་རྣམ་ལྔའོ། །དོན་དམ་
དེ་བཞིན་ཉིད་བདག་དམ་པའི་བདག །དོན་དམ་ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་ཁྱབ་པ་པོ། །བདག་མེད་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་བདག་གི་མཆོག །གནས་ལུགས་དབུ་མ་ཆེན་པོ་འགྱུར་བ་མེད། །འདི་
དོན་མ་རྟོགས་རྨོངས་ཤིང་འཁྲུལ་བ་ལས། །གཞི་དུས་གློ་བུར་འཁོར་བའི་ཆོས་རྣམས་ཤར། །
དེ་འདྲ་རྟོགས་པའི་ཚུལ་ནི་ལམ་ཞེས་བྱ། །རང་རང་དྲི་མས་དག་ཚེ་འབྲས་བུར་བཏགས། །
དབུ་མའི་དོན་གྱི་མདོར་བསྟན་འདི་ཡིན་ཏེ། །རྟོགས་བྱ་གནས་ལུགས་དོན་གྱི་དབུ་མ་
དང༌། །རྟོགས་བྱེད་ཉམས་མྱོང་ལམ་གྱི་དབུ་མའོ། །གཞི་འབྲས་གཉིས་ཀ་དང་པོའི་ཁོངས་
སུ་འདུ། །དེ་ལ་རེ་ཞིག་སྲིད་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི། སྣང་གྲགས་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་
18-1-20


ཡུལ། །དོན་དམ་དབྱིངས་ནི་ཡེ་ཤེས་སྤྲོས་པས་དབེན། །གདོད་ནས་ཞི་བ་མྱང་འདས་ཆོས་
ཉིད་དོ། །རྣམ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་ཁམས་སོ་སོ་དང༌། །ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་སོ་སོར་བདེན་ཚུལ་
དང༌། །རང་བཞིན་གཅིག་ཀྱང་གཅིག་ལས་གྲོལ་བ་དང༌། །མཚན་ཉིད་འགལ་ཡང་ཐ་དད་པ་
ལས་གྲོལ། །ཡེ་ཤེས་འགྱུར་མེད་ངོ་བོས་ཡོད་ན་ཡང༌། །གཅིག་ཤོས་ནམ་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་
པའི་ཕྱིར། །མེད་ལ་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་ཡང་མེད། །སྐྱེ་འགག་རྟག་ཆད་འགྲོ་འོང་ཡོད་
མ་ཡིན། །ཚུལ་འདི་རྟོགས་ན་ཐེག་ཆེན་མཐའ་དག་རྟོགས། །འདི་མ་རྟོགས་པས་རྟག་ཆད་
གཡང་སར་ལྷུང༌། །བསོད་ནམས་ཆེན་པོའི་དོན་འདི་གོ་བར་འགྱུར། །བློ་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་
འདི་ལ་ངེས་པ་རྙེད། །འཚོ་བ་མཐའ་གཉིས་སྤངས་པ་དབུ་མའི་ལམ། །སྤྱོད་པའང་བླང་དོར་
མ་ནོར་དབུ་མ་སྟེ། །སྒོམ་པའི་ཞི་ལྷག་ཟུང་འཇུག་དབུ་མ་ཡིན། །ལྟ་བའི་གནས་སྐབས་ཀུན་
ཏུ་དབུ་མ་སྦྱར། །བདག་དང་བྱེད་པོས་སྟོང་པས་ཡོད་མཐའ་སྤངས། །རྒྱུ་འབྲས་མི་བསླུ་ཆད་
པའི་མཐའ་དང་བྲལ། །སེམས་རྒྱུན་ཙམ་ལས་ང་བདག་གཞན་མེད་ཕྱིར། །རྟག་པར་གནས་
དང་སྔར་བྱུང་ཆད་པ་མེད། །ཀུན་བརྟགས་ནམ་ཡང་མེད་མོད་འཁྲུལ་ངོར་སྣང༌། །ཀུན་རྫོབ་
ཙམ་ལ་ལྟོས་པའི་དབུ་མའོ། །ཕྱི་རོལ་དོན་སྤང་སེམས་ནི་སྣ་ཚོགས་སྣང༌། །རྣལ་འབྱོར་པ་
ཡི་ཀུན་རྫོབ་དབུ་མ་ཡིན། །སེམས་དེ་གསལ་བར་འཆར་ཡང་རང་བཞིན་མེད། །རྣམ་གྲངས་
ཙམ་གྱི་དོན་དམ་དབུ་མར་འདོད། །ཡོངས་གྲུབ་ཁོ་ན་གཉིས་ཀྱི་ཆོས་བྲལ་བ། །དོན་དམ་དབུ་
མ་ཞེས་བྱར་རྒྱལ་རྣམས་བཞེད། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཉིད་ཀྱང་མི་འགྱུར་བ། །དེ་ནི་དབུ་མའི་
མཚན་ཉིད་མཐར་ཐུག་ཡིན། །མཁས་དང་གྲུབ་པར་རློམ་ཞིང་ཁས་ལེན་པ། །ཕལ་ཆེར་ཟབ་
དོན་འདི་ལ་རབ་ཏུ་འཁྲུལ། །ཀུན་རྫོབ་སྣང་བ་རྟེན་འབྲེལ་མི་འགལ་ཡང༌། །ངེས་པའི་དོན་
དུ་འདི་དག་གང་ཡང་མེད། །དེ་ལྟར་སྟོན་པའང་བདེན་པ་གཉིས་ཀ་ལ། །བརྟེན་པའི་དབུ་མ་
ཡིན་ཏེ་ཐུན་མོང་ལགས། །འབྲས་བུ་དོན་དང་སྐུ་གཉིས་ཡོན་ཏན་ལས། ཁྱབ་དང་རྟག་པའི་
18-1-21


དོན་གྱི་དབུ་མའོ། །མེད་པར་སྨྲ་བ་ཆད་ལྟར་འགྱུར་བ་སྟེ། །གཉིས་མིན་སྨྲ་བ་དེ་དག་ལྟ་ཅི་
སྨོས། །ཞེས་པ་དབུ་མའི་རང་བཞིན་ངོས་བཟུང་བའི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་སྟེ་དང་པོའོ།། །། 
རྒྱལ་བས་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་མཐའ་ཡས་གསུངས། །དེ་འདིར་སྣང་གྲགས་ཆོས་ཀྱི་
དབྱེ་བ་ནི། །རྫས་ཀྱི་དངོས་དང་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་དང༌། །དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་
གསུམ་དུ་འགྱུར། །ཡང་ན་གཟུགས་ཕུང་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། །ཆོས་ཁམས་ཞེས་བྱ་གསུམ་
གྱིས་བསྡུས་པ་སྟེ། །འབྱུང་བའི་ཁམས་དང་སྣོད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དང༌། །བཅུད་ཀྱིས་བསྡུས་
པས་གཟུགས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསྡུས། །འབྱུང་བ་རྒྱུ་དང་ཡུལ་དབང་ལ་སོགས་འབྲས། །
མཐོ་དམན་ལ་སོགས་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད། །བསྟན་ཡོད་ཐོགས་བཅས་ཐོགས་པ་མེད་
པ་སྟེ། །དངོས་བརྟགས་མ་ཕྱེ་དེ་གསུམ་དབྱེ་བར་འགྱུར། །ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཕྱོགས་མཐུན་
བཅས་པ་ནི། །སེམས་ཡིད་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསུམ་དུ་འདུས། །ཆོས་ཁམས་དེ་ལའང་མཚན་
གཞིའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། །མཚན་ཉིད་ཆོས་དང་དངོས་མེད་དབྱེ་བས་གསུམ། །དེ་ཡི་དང་པོ་
ལ་ཡང་ཕུང་པོ་གསུམ། །ཚོར་བ་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་གསུམ་དུ་འདུས། །འདུ་ཤེས་ཕྱིན་
ཅི་ལོག་དང་དག་པ་བ། །ཡང་དག་པ་ཡི་འདུ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་གཤེར་
བ་ཆུར་འདུ་ཤེས། །མི་རྟག་པ་རུ་འདུ་ཤེས་བྱེད་སོགས་ཡིན། །མི་སྡུག་ལ་སོགས་ལོག་པའི་
འདུ་ཤེས་ཀྱང༌། །དགོས་པའི་དབང་གིས་ཡང་དག་ཡིན་པར་འགྱུར། །དེ་ཕྱིར་དེ་འདྲའི་དབྱེ་
བ་རྟོགས་པར་བླ། །གཡེང་ལྡན་མཉམ་གཞག་ཕྲ་བར་དབྱེ་བའང་ཡིན། །ལུས་ངག་ཡིད་ཀྱིས་
དབྱེ་བས་འདུ་བྱེད་དེ། །རེ་རེའང་དགེ་དང་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན། །ཉོན་མོངས་ལུང་མ་བསྟན་
པར་བཤད་རྣམས་ཀྱང༌། །བསྒྲིབས་སུ་བསྟན་པས་མི་དགེའི་ཕྱོགས་སུ་བསྡུ། །འདོད་ཆགས་
ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་དུག་གསུམ་དུ། །ཉོན་མོངས་རིགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་འདུས་པར་འགྱུར། །
ངེས་འབྱུང་སྙིང་རྗེ་ཚུལ་བཞིན་ཤེས་པ་དང༌། །དད་དང་བརྩོན་འགྲུས་མཉམ་པར་འཇོག་
18-1-22


པ་དགེ།འདུ་ཤེས་ཡང་དག་ལས་ནི་དགེ་བ་སྟེ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་མི་དགེའི་འདུ་བྱེད་སྐྱེ། །
དག་པ་བ་ལས་ལུང་བསྟན་མིན་འདུ་བྱེད། །འོན་ཀྱང་འདི་ནི་ཕལ་ཆེར་གྲོགས་ཀྱིས་བསྒྱུར། །
ཡུལ་དང་དུས་དང་དངོས་ལ་བརྟགས་པ་ཡི། །མཚན་ཉིད་ཀུན་བརྟགས་རྣམ་པ་གསུམ་
དུ་འགྱུར། །མཚན་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་འགག་གནས་དང་རྒས། །ནད་དང་འགྱུར་དང་ཆེ་ཆུང་
མཐའ་དབུས་དང༌། །མཐོ་དམའ་རྒྱུ་འབྲས་དུས་གསུམ་དབྱེ་བ་དང༌། །འགྲོ་འོང་ཤོར་ཐོབ་
མཚན་ཉིད་མཚོན་བྱ་དང༌། །མཚན་གཞི་མིང་ཚིག་ཡི་གེ་ལ་སོགས་དང༌། །རགས་དང་དུས་
ཀྱི་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། །རྟེན་དང་བརྟེན་པ་རྩ་བ་ཡན་ལག་དང༌། ཡན་ལག་ཡན་ལག་
ཅན་དང་ཚིག་དོན་དང༌། །འབྲེལ་བའི་ཁྱད་པར་དུ་མ་འདོད་རྣམས་ཏེ། །བདག་གཅིག་པ་དང་
དེ་ལས་བྱུང་བའམ། །ནོར་དང་བདག་པོའང་རང་བཞིན་འགྱུར་བ་དང༌། །རྒྱུ་དང་(རྫ་མཁན་
བུམ་པ་)རྒྱུ་ཅན་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པ་དང༌། །གཙོ་འཁོར་དམན་དང་ཁྱད་འཕགས་གསལ་མི་
གསལ། །ཕན་བྱ་ཕན་བྱེད་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་དང༌། །མཚོན་བྱ་མཚན་ཉིད་མཚན་གཞིའི་
འབྲེལ་བ་དང༌། །བརྗོད་བྱ་རྗོད་བྱེད་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་དང༌། །དཔེ་དང་གཏན་ཚིགས་ཆོས་
དོན་འབྲེལ་བ་དང༌། །བྱེད་པོ་ལས་དང་བྱེད་པའི་འབྲེལ་བ་སོགས། །མཛེས་དང་མི་མཛེས་
བར་མ་ལ་སོགས་དང༌། །མཐོ་དམན་བར་མ་ལ་སོགས་རྣམ་གྲངས་དང༌། །མྱོང་བ་པོ་དང་
ཤེས་པོ་མཐོང་པོ་དང༌། །བྱེད་པོ་སེམས་ཅན་གང་ཟག་སྐྱེས་བུ་དང༌། །ལྷ་དང་དམྱལ་བ་འགྲོ་
བའི་བཀོད་པ་དང༌། །སྐང་ལག་མིག་སོགས་ལུས་ཀྱི་བཀོད་པ་དང༌། །རི་དང་ནགས་ཚལ་
ཁང་ཁྱིམ་སྣོད་ཀྱི་བཀོད། །སྣང་མུན་ལ་སོགས་ཉེར་སྤྱོད་བཀོད་པ་སྟེ། །འདི་དག་རགས་པ་
དཔྱད་པས་དཔྱད་འགྱུར་མོད། །ལྡོག་ཆ་ཐ་དད་པས་ན་སོ་སོར་བཞག །དེ་བཞིན་ལོ་ཟླ་ཞག་
དང་བསྐལ་པ་སོགས། །སྔ་ཕྱིའི་མཚམས་སྦྱོར་གཟུགས་ཀྱི་མཚམས་སྦྱོར་དང༌། །གཟུགས་ཀྱི་
ནམ་མཁའ་ཡིད་ངོའི་གཟུགས་སྒྲ་སོགས། །བཀྲེས་སྐོམ་བཟའ་དང་ལོངས་སྤྱོད་གཡོ་བ་ཡང༌། །
18-1-23

 
གནས་སྐབས་ཁྱད་པར་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་དང༌། །གྲངས་དང་ཕྱོགས་དུས་འགལ་དང་དགག་
དང་སྒྲུབ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་རང་རང་ལྡོག་སྟེང་ནས། །དངོས་པོར་ཡོད་མིན་བློས་བརྟགས་
ཙམ་ཞིག་གོ །ཕྱོགས་དུས་ལ་སོགས་གདགས་གཞི་ངེས་མེད་དང༌། །བུམ་པའི་སྐྱེ་སོགས་
གཞི་གཅིག་ལ་བརྟེན་དང༌། །རྒྱུ་འབྲས་ལ་སོགས་དུ་མར་བརྟེན་པ་སྟེ། །འདོགས་པའི་གཞི་
ལས་དབྱེ་ན་གསུམ་དུ་འདུས། །ནམ་མཁའ་འགོག་པ་གཉིས་དང་མ་སྐྱེས་དང༌། །ཞིག་ནས་
མེད་སོགས་དངོས་པོ་གཞན་གྱུར་དང༌། །བུམ་པའི་སྤྱི་སོགས་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་དང༌། །མི་
སྲིད་བུམ་མེད་སྤྱི་སོགས་དངོས་མེད་གསུམ། །ཀུན་ཀྱང་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བརྟགས་ཆ་ཙམ། །
ཡིན་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཉིད་དམ་དངོས་པོ་ཡི། །འབྲེལ་བའམ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་བློས་བཞག་
པས། །དངོས་པོ་གཞན་འགྱུར་ཁོ་ནར་འདུས་པ་ཡིན། །དེ་ལྟར་ཉེར་གཅིག་གཞི་ཡི་ཆོས་ཡིན་
ཏེ། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་མེད་པའི་ཆོས་ལ་སྤྱོད། །ཤེས་བྱའི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་ཕྱིར་བཤད་པ་
ཡིན། །ལམ་ལའང་རྫས་གཞན་དེ་རུ་མ་འདུས་མེད། །དགོས་པའི་དབང་གིས་རྣམ་གྲངས་
ལོགས་སུ་ཕྱེ། །འཇིག་རྟེན་ལམ་ནི་ཐུན་མོང་ཆོས་ཡིན་ཏེ། །ཐུན་མོང་མིན་པ་ཉན་རང་ཐེག་
དམན་དང༌། །ཐེག་ཆེན་རྒྱལ་བའི་གནས་སུ་བགྲོད་བྱེད་དོ། །དངོས་མེད་འདུས་མ་བྱས་སུ་
བཤད་པ་རྣམས། །རྣམ་གྲངས་པ་ཡིན་བརྟགས་པ་བ་རུ་བརྗོད། །མེད་པའི་ཕྱིར་དང་བློ་ངོར་
དངོས་པོ་ལ། །བརྟེན་པའི་ཕྱིར་ན་འདུས་མ་བྱས་དངོས་མིན། །འདུས་མ་བྱས་དངོས་ཆོས་ཉིད་
དོན་དམ་སྟེ། །འདུས་མ་བྱས་པ་ཐོབ་པར་གྱིས་ཤིག་གསུངས། །མེད་པ་ལ་ནི་ཅི་ཞིག་འཐོབ་
པར་འགྱུར། །འཁྲུལ་ངོའི་བརྟགས་ཆ་ཐོབ་ཀྱང་དགོས་པ་ཅི། །འདུས་བྱས་ཉེར་བཞི་མ་བྱས་
གཅིག་ཉིད་དེ། །སྲིད་ཚད་མདོ་ཙམ་བསྡུས་པ་ཉི་ཤུ་ལྔ། །མྱ་ངན་འདས་ཆེན་ལ་སོགས་མཐར་
ཐུག་གི །ཆོས་མཆོག་རྫོགས་ལྡན་ལུགས་བཞིན་མདོར་བསྡུས་པའོ། །སོ་སོའི་དབྱེ་བ་མཚན་
ཉིད་དུ་མ་རྣམས། །གཞུང་ལུགས་ཀུན་ཏུ་གྲགས་ཕྱིར་འདིར་མ་བཀོད། །འབྲས་བུའི་ཆོས་ལ་
18-1-24


ཀུན་རྫོབ་གཞན་སྣང་དང༌། །གསར་ཐོབ་ཆ་ནི་ལམ་དུ་འདུས་པ་ཡིན། །བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་འབྲས་བུ་དངོས་ཡིན་ཏེ། །གཞི་ཡང་དངོས་ཡིན་ཆོས་མིན་ཆོས་ཉིད་ཡིན། །འོན་ཀྱང་གཞི་
ལམ་འབྲས་བུའི་དབྱེ་བ་ལས། །རིགས་སུ་ཆད་པ་མ་ཡིན་ཀུན་ཁྱབ་པོ། །སྣང་བ་གཟུགས་
ཅན་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང༌། །ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་དེ་བཞིན་འདུས་མ་བྱས། །གཞི་ལྔ་
ཤེས་བྱའི་གནས་ཞེས་ཕལ་ཆེར་འདོད། །གཟུགས་ཅན་སྣང་ངོ་ཙམ་ཡིན་དོན་དུ་མེད། །ཕྱི་མ་
སེལ་ངོ་བཞི་པའང་བརྟགས་པ་ཙམ། །འདི་དག་ཀུན་ལ་གྲགས་རུང་ཐུན་མོང་སྟེ། །དོན་དམ་
འདུས་མ་བྱས་པ་དེར་མ་འདུས། །རང་གཞན་སྨྲ་པོ་ཕལ་གྱིས་འདི་མ་རྟོགས། །མུ་སྟེགས་
དངོས་པོ་རྟག་པར་འདོད་པ་དང༌། །རང་སྡེ་དངོས་མེད་རྟག་པའི་ཐ་སྙད་བྱེད། །བདེན་པ་
བཞི་ཞེས་རྒྱལ་བས་ཀུན་ཏུ་བསྟན། །སྐྱེ་བ་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པའི་གཙོ་བོ་སྟེ། །སྲེད་པ་ཀུན་
འབྱུང་བདེན་པའི་གཙོ་བོར་འདོད། །ལམ་བདེན་གཙོ་བོ་ཡང་དག་ལྟ་བ་ཡིན། །འགོག་པ་དེ་
བཞིན་ཉིད་དུ་ཤེས་པར་བྱ། །མ་དག་སྣོད་བཅུད་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་སྟེ། །ཅི་ཙམ་ཉེར་ལེན་
ཕུང་པོ་དེ་ཙམ་དུ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་དབྱེ་བ་གསུམ་དང་བརྒྱད། །བརྟེན་པའི་སྣོད་དང་
ཉེར་སྤྱོད་རྒྱུ་ཡི་སྣོད། །ཉེ་བར་སྤྱད་བྱ་གསུམ་ནི་སྣོད་ཀྱི་ཆོས། །ཁམས་གསུམ་གནས་གསུམ་
དག་གི་དབྱེ་བས་ཕྱེ། །གཟུགས་མེད་ཁམས་ཀྱང་དམན་པའི་སྒྲ་རུ་འཐད། །ཟག་བཅས་ལས་
ཀུན་ཁམས་གསུམ་ཉོན་མོངས་ཀུན། །ཀུན་འབྱུང་ཉིད་ཡིན་སྡུག་བསྔལ་ཀྱང་དེ་ཡིན། །ལམ་
དངོས་འཕགས་ལམ་ཡིན་ཏེ་ཚོགས་སྦྱོར་ཡང༌། །བྱང་ཕྱོགས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་སོགས་མཚན་
གཞིར་འདོད། །ལམ་གྱི་སྣང་བའང་ལམ་བདེན་གྱིས་བསྡུས་ཤིང༌། །འགོག་པ་སྤངས་པའི་
ཁྱད་པར་ཙམ་ཡིན་ཞེས། །འདི་དག་ཐུན་མོང་རགས་པའི་དབང་དུ་བྱས། །ཤེས་སྒྲིབ་མ་རིག་
བག་ཆགས་དབང་བསྒྱུར་བའི། །ཉོན་མོངས་དང་ནི་ཟག་མེད་ལས་དེ་དག །ཀུན་འབྱུང་ཕྲ་
མོ་རྣམ་བྱང་ལམ་གྱིས་བསྡུས། །ཡིད་ལུས་དབང་བསྒྱུར་སྐྱེ་དང་བསམ་མི་ཁྱབ། །འཆི་འཕོ་
18-1-25


བ་དང་དག་པའི་འཇིག་རྟེན་ཁམས། །རྣམ་བྱང་ལམ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོར་བརྗོད། །ཆོས་
ཉིད་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་དོན་དམ་ལམ། །གདོད་མའི་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་འགོག་བདེན་ཏེ། །
ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་མིན་པའི་གསང་གཏམ་མོ། །ཆོས་སྐུའི་ཞིང་ཁམས་སྐུ་དང་མཛད་པ་དང༌། །
འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོན་ཏན་རང་གནས་པའི། །འཕྲིན་ལས་འདོད་ཡོན་མཆོད་པའི་
མཚན་ཉིད་སོགས། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་གདོད་མའི་འགོག་བདེན་ཡིན། །དོན་དམ་འགོག་
བདེན་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ། །འབྲས་བུ་ཐོབ་ཅེས་སྐྱེས་བུ་དེ་ལ་གྲགས། །རང་གི་རང་བཞིན་
རྒྱུ་ལམ་འབྲས་ལས་འདས། །དོན་དམ་ལམ་དང་དོན་དམ་སྡུག་བསྔལ་དང༌། །དོན་དམ་ཀུན་
འབྱུང་ཞེས་བྱ་འགོག་བདེན་ཡིན། །དེ་དེ་སྡུག་ཀུན་ལམ་གྱི་བདེན་པ་མིན། །དོན་དམ་འགོག་
པ་འགོག་ཡིན་གཞན་མ་ཡིན། །གདོད་ནས་བྲལ་ཟད་འགོག་པའམ་འགོག་གཞིར་འདོད། །
རྗེ་བཙུན་མ་རྒྱལ་བ་ལས་རྒྱལ་བ་མི་ཕམ་མགོན་པོ་བྱམས་པས་གསུངས་པ། ཡང་དག་མིན་
རྟོག་ཡང་དག་མིན། །ཡང་དག་མ་ཡིན་མིན་མི་རྟོག །རྟོག་མིན་མི་རྟོག་མ་ཡིན་པ། །ཤེས་
བྱ་ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་བརྗོད། །ཅེས་པ་ཤེས་བྱའི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་སྤྱི་ལྡོག་ནས་གཏན་ལ་
དབབ་པའི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་སྟེ་གཉིས་པའོ།། །། 
ཡང་དག་པའི་མཐའ་ལས་བརྩམ་སྟེ་ཚིགས་བཅད་དུ་རྗེ་བཙུན་གྱིས་གསུངས་པ། རྟག་
ཏུ་གཉིས་བྲལ་འཁྲུལ་བའི་རྟེན་གང་ཡིན་དང་གང་ཞིག་རྣམ་ཀུན་ཏུ། །བརྗོད་པར་ནུས་མ་
ཡིན་ཞིང་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་དེ་ཁོ་ན། །ཤེས་བྱ་སྤང་བྱར་རང་བཞིན་དྲི་མེད་འདོད་
གང་རྣམ་པར་སྦྱང་བྱ་སྟེ། །དེ་ནི་ནམ་མཁའ་གསེར་དང་ཆུ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ལས་རྣམ་དག་
འདོད། །འགྲོ་བ་དག་ན་དེ་ལས་གཞན་པའང་ཅུང་ཟད་ཡོད་མིན་ལ། །འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ་ཡང་
དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའི་བློ། །ཡོད་པ་ཀུན་ནས་སྤངས་ཏེ་མེད་ལ་མངོན་ཞེན་གང་ཡིན་པ། །
འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པའི་རྣམ་པ་ཚབས་ཆེན་འདི་ཀོ་ཇི་ལྟ་བུ། །ཞེས་དབྱིངས་ཀྱི་དོན་དང༌། དེ་
18-1-26


བཞིན་ཉིད་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །ཁྱད་པར་མེད་ཀྱང་དག་གྱུར་པ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་ཉིད་དེ་
ཡི་ཕྱིར། །འགྲོ་ཀུན་དེ་ཡི་སྙིང་པོ་ཅན། །ཞེས་སྙིང་པོའི་དོན་དང༌། སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འཆི་བ་མེད། །
གནོད་མེད་རྒ་བ་མེད་པ་སྟེ། །དེ་ནི་རྟག་དང་བརྟན་ཕྱིར་དང༌། །ཞི་བའི་ཕྱིར་དང་གཡུང་དྲུང་
ཕྱིར། །ཉེས་པ་གློ་བུར་དང་ལྡན་དང༌། །ཡོན་ཏན་རང་བཞིན་ཉིད་ལྡན་ཕྱིར། །ཇི་ལྟར་སྔར་
བཞིན་ཕྱིས་དེ་བཞིན། །འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཞེས་རྟག་པའི་དོན་དང༌། ཇི་ལྟར་
རྟོག་མེད་བདག་ཉིད་ཅན། །ནམ་མཁའ་ཀུན་ཏུ་རྗེས་སོང་ལྟར། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དྲི་
མེད་དབྱིངས། །དེ་བཞིན་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ཉིད། །དེ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཉེས་པ་དང༌། །ཡོན་ཏན་
མཐར་ཐུག་ཁྱབ་པ་སྟེ། །གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དམན་པ་དང༌། །བར་མ་མཆོག་ལ་ནམ་མཁའ་
བཞིན། །ཞེས་པ་ཁྱབ་པའི་དོན་དང༌། ལུས་ཅན་ལ་ཡོད་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་སྦྲང་མའི་རྩི་
དང་འདྲ། །ཉོན་མོངས་སྦྲང་མ་དང་འདྲ་དེ་འཇོམས་པ་ལ་མཁས་པའི་རྒྱལ་བ་སྐྱེས་བུ་བཞིན། །
ཞེས་པ་རིག་པའི་དོན་དང༌། གང་ཕྱིར་དེ་ནི་ཆོས་སྐུ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས། །དེ་ནི་འཕགས་
པའི་བདེན་པ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །དེ་ཕྱིར་ཉི་དང་ཟེར་བཞིན་ཡོན་ཏན་དབྱེར་མེད་པས། །
སངས་རྒྱས་ཉིད་ལས་མ་གཏོགས་མྱ་ངན་འདས་པ་མེད། །འོད་གསལ་བྱས་མིན་དབྱེར་མེད་
པར། །འཇུག་ཅན་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་ནི། །རྡུལ་ལས་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །ཆོས་རྣམས་
ཀུན་དང་ལྡན་པ་ཉིད། །རྒྱ་མཚོ་ཆེ་བཞིན་དཔག་མེད་པའི། །ཡོན་ཏན་རིན་ཆེན་མི་ཟད་
གནས། །དབྱེར་མེད་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི། །ངོ་བོ་ཉིད་ཕྱིར་མར་མེ་བཞིན། །ཆོས་སྐུ་རྒྱལ་
བའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། །ཐུགས་རྗེའི་ཁམས་ནི་བསྡུས་པའི་ཕྱིར། །སྣོད་དང་རིན་ཆེན་ཆུ་ཡིས་འདི། །
རྒྱ་མཚོ་དང་ནི་མཚུངས་པར་བསྟན། །དྲི་མེད་གནས་ལ་མངོན་ཤེས་དང༌། །ཡེ་ཤེས་དྲི་མེད་
དེ་ཉིད་དང༌། །རྣམ་དབྱེ་མེད་ཕྱིར་མར་མེ་ཡི། །སྣང་དང་དྲོ་མདོག་ཆོས་མཚུངས་ཅན། །དེ་
རྣམས་འདྲི་བྱེད་གང་ཡིན་པ། །སྦྱིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་བཟོད་ལ་སོགས། །རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་
18-1-27


མཆོག་ལྡན་པའི། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་གཟུགས་སུ་བརྗོད། །ཅེས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའོ། །
ཡོད་མིན་མེད་མིན་དེ་བཞིན་མིན་གཞན་མིན། །སྐྱེ་དང་འགག་མེད་འབྲི་བར་མི་འགྱུར་
ཞིང༌། །འཕེལ་བ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་དག་པའང་མེད། །རྣམ་པར་དག་འགྱུར་དེ་ནི་དོན་དམ་
མཚན། །ཞེས་པ་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །རིན་ཆེན་ནམ་མཁའ་ཆུ་དག་བཞིན། །
རྟག་ཏུ་རང་བཞིན་ཉོན་མོངས་མེད། །ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ཀུན་སོང་བ། །ཕྲ་ཕྱིར་ཉེ་བར་གོས་
པ་མེད། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །གནས་འདི་ཉེ་བར་གོས་པ་མེད། །ཅེས་པ་
མ་འདྲེས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །རྣམ་དབྱེར་བཅས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །གློ་བུར་དག་གིས་
ཁམས་སྟོང་གི །རྣམ་དབྱེར་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །བླ་མེད་ཆོས་ཀྱིས་སྟོང་མ་ཡིན། །ཞེས་
པ་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །རྫོགས་སངས་སྐུ་ནི་འཕྲོ་ཕྱིར་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་
དབྱེར་མེད་ཕྱིར་དང༌། །རིགས་ཡོད་ཕྱིར་ན་ལུས་ཅན་ཀུན། །རྟག་ཏུ་སངས་རྒྱས་སྙིང་པོ་ཅན། །
སངས་རྒྱས་པད་ངན་སྦྲང་རྩི་སྦྲང་མ་ལ། །སྦུན་ལ་སྙིང་པོ་མི་གཙང་ནང་ན་གསེར། །ས་ལ་
གཏེར་དང་མྱུག་སོགས་འབྲས་ཕྱུང་དང༌། །གོས་ཧྲུལ་ནང་ན་རྒྱལ་བའི་སྐུ་དང་ནི། །བུད་མེད་
ངན་མའི་ལྟོ་ན་མི་བདག་དང༌། །ས་ལ་རིན་ཆེན་གཟུགས་ཡོད་ཇི་ལྟ་བུར། །གློ་བུར་ཉོན་
མོངས་དྲི་མས་སྒྲིབ་པ་ཡི། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དེ་བཞིན་ཁམས་དེ་གནས། །ཞེས་པས་
རིགས་དང་ཁམས་སུ་ཡང་བསྟན་ཏོ། །སློབ་དཔོན་ཀླུ་ཡིས་བཤད་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་རང་བཞིན་གང༌། །འགྲོ་བ་འདི་ཡི་རང་བཞིན་ཡིན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རང་
བཞིན་མེད། །འགྲོ་བ་འདི་ཡི་རང་བཞིན་མེད། །དེ་སྐད་བཤད་པའི་མེད་པ་སྤྲོས་མེད་དེ། །
གཞན་དུ་ཁྱད་གཞི་མེད་པར་ཁྱད་ཆོས་དཔྱོད། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ལ་ཡང་དཔྱད་པས་ཅི། །འགྲོ་
བའི་རང་བཞིན་དངོས་པོར་དོགས་པ་བཅད། །ཆོས་དབྱིངས་དེ་ནི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སྟེ། །
རྟག་པ་ཀུན་ཁྱབ་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་དང༌། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་སྟེ་ཡོངས་གཅོད་མཚན། །
18-1-28

 
སྤྲོས་དང་བྲལ་ཞིང་མ་གོས་རྣམ་བཅད་དོན། །ཟུང་འཇུག་རང་བཞིན་རིགས་དང་དོན་དམ་
ཁམས། །དེ་ལྟར་དེ་ཡི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་དགུ། །འདི་ལ་དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་
དང༌། །རྣལ་འབྱོར་ཅན་ལ་ཇི་ལྟར་སྣང་ཚུལ་ལོ། །འགྱུར་ན་དངོས་པོ་ཡིན་ཕྱིར་རྫུན་པ་སྟེ། །
འགྱུར་བ་མེད་པ་ཡོད་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་རྟག །ཆ་དང་བཅས་ལ་ཀུན་ཁྱབ་མི་སྲིད་ཅིང༌། །ཆ་མེད་
ཉེ་རིང་མེད་པས་ཁྱབ་པར་འཐད། །ཤེས་དང་ཤེས་བྱའི་དབྱེ་བ་མེད་ཕྱིར་དང༌། །རྒྱལ་བས་
མཁྱེན་ཕྱིར་རང་དང་རིག་པར་གྲུབ། །རིག་ཀྱང་རིག་བྱ་རིག་བྱེད་མི་དགོས་ཏེ། །གཤེར་བ་
ལ་ཡང་གཤེར་བྱ་གཤེར་བྱེད་མེད། །གཤེར་བའི་ངོ་བོ་ཙམ་ཞིག་འཇོག་པ་ལྟར། །རང་ཉིད་
རིག་པ་ཙམ་འདི་དགག་ནུས་སུ། །རྒྱལ་བའི་མཁྱེན་དང་དབྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། །དབྱིངས་ཏེ་
རྒྱལ་བའི་མཁྱེན་པར་ཚད་མས་གྲུབ། །དེ་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ཅི་ཕྱིར་མེད། །དེས་ནི་
ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་ཤེས་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་བྱ་ཀུན་གྱི་དོན་དམ་རྣམ་པ་འཛིན། །དེ་ཕྱིར་དེ་ལ་
འཁོར་འདས་རྣམ་ཀུན་འཆར། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཀུན་མཐུན་པའི་ཆོས་ཉིད་པས། །དེ་གོམས་པ་
ལས་འདི་ཡང་མངོན་དུ་འགྱུར། །ཉོན་མོངས་ཀུན་གྱི་མི་མཐུན་ཆོས་ཉིད་པས། །དེ་སྦྱངས་
དབང་ལས་འདི་མངོན་འགྱུར་བ་ཡིན། །རྟོག་པའི་ཡུལ་ཀུན་དག་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར། །དེ་
ནི་སྤྲོས་དང་བརྗོད་པ་ཀུན་དང་བྲལ། །ཡང་དག་མིན་རྟོག་གདོད་ནས་མེད་པའི་ཕྱིར། །དེ་ལ་
གོས་པ་མི་སྲིད་དེ་མ་གོས། །མཚན་ཉིད་ཁེགས་ནས་མཚན་གཞི་ཁེགས་འགྱུར་ཏེ། །ལུས་
བཀག་ན་ནི་ལུས་ལྡན་ཁེགས་འགྱུར་ལ། །ལུས་ལྡན་བཀག་ན་མི་ལ་སོགས་པ་ཁེགས། །དེ་
ཁེགས་ན་ཡང་ནམ་མཁའ་མི་ཁེགས་བཞིན། །སྐྱེ་བ་བཀག་པས་སྐྱེ་ལྡན་ཁེགས་འགྱུར་མོད། །
སྐྱེ་མེད་གནས་ལུགས་དགག་པར་མི་ནུས་སོ། །འདི་ཡི་རིགས་པ་གཞན་རྣམས་ཀུན་ལ་སྦྱར། །
རྟག་ཁྱབ་སོགས་དང་སྤྲོས་བྲལ་འགལ་བ་མེད། །སྟོང་དང་སྟོང་མིན་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་སྟེ། །
དོན་ལ་ཟུང་མེད་ཕྱིར་ན་འཇུག་པའང་མེད། །རྣམ་དབྱེར་མེད་ལ་དེ་ཡི་རྣམ་གཞག་བྱས། །
18-1-29

 
ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་སྟོང་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མི་སྟོང༌། །རྣལ་འབྱོར་ཅན་གྱི་བློ་དང་གོ་བསྟུན་ནས། །དེ་
ནི་རིགས་ཡིན་དེ་ནི་ཁམས་ཀྱང་ཡིན། །ཐོག་མེད་དུས་ནས་བརྒྱུད་དེ་འོངས་པ་དང༌། །ཆོས་
ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཆོས། །དེ་འདྲ་བ་ཞེས་ཁྱད་ཆོས་གསུམ་ལྡན་པར། །གསུངས་
དང་དཔེ་དགུས་སྙིང་པོ་བསྟན་པའི་ཚུལ། །ཕལ་ཆེར་སྒྲུབ་པོའི་བློ་ངོར་མཐུན་ཚུལ་ཡིན། །
སེམས་ཅན་རེ་རེར་སྙིང་པོ་རེ་རེ་དང༌། །རྒྱུན་ལྡན་ཚུལ་དང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །སྐུ་
དང་ཐུགས་སུ་འདྲ་མཚུངས་ཙམ་གྱི་རིགས། །དེ་ཡང་ལམ་གྱིས་འཕེལ་པར་འགྱུར་ཚུལ་
སོགས། །རྣལ་འབྱོར་ཅན་ལ་ཇི་ལྟར་སྣང་ཚུལ་ཏེ། །དེ་ལའང་སྐྱེ་འཕགས་མཐོང་ཚུལ་སོ་སོར་
ཡོད། །དེ་དག་གནས་ཚུལ་དབང་དུ་བྱས་པ་མིན། །འདི་ནི་དུས་གསུམ་ཁྱབ་ཀྱང་དུས་དང་
བྲལ། །དེ་ཕྱིར་རྒྱུན་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་མི་འདོད། །རྒྱུན་ནི་འཁྲུལ་ངོ་ཙམ་དུ་ཟད་ཕྱིར་མེད། །ཡེ་
ཤེས་མ་འཁྲུལ་ངོ་བོར་ཡོད་ཕྱིར་རོ། །སོ་སོར་ཡོད་ན་འཁྲུལ་ཕྱིར་དེ་མི་བདེན། །དཔེར་ན་གོ་
ས་ཐ་དད་གནས་རྡུལ་བཞིན། །ལམ་གྱིས་འཕེལ་བའང་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པས། །སངས་
རྒྱས་ཡེ་ཤེས་གློ་བུར་བ་ཉིད་སྐྱོན། །ཀུན་ཁྱབ་ཀུན་གཞི་ཡིན་པས་ཆོས་ཀུན་གྱི། །ཁམས་ཡིན་
རྣམ་ཀུན་པས་ན་རིགས་ཀྱང་ཡིན། །ཁམས་དོན་གསེར་ཁམས་གསེར་རྡོ་ལ་ཁྱབ་བཞིན། །
རིགས་ནི་འདྲ་དང་ཡང་ན་གཅིག་པའི་དོན། །སངས་རྒྱས་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་པ་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། །
ཆ་ཤས་རེ་རེས་སོ་སོར་ཁྱབ་མིན་ཏེ། །སངས་རྒྱས་རྫོགས་པས་སེམས་ཅན་རེ་རེར་ཁྱབ། །
སེམས་ཅན་སྒྲིབ་པས་བསྒྲིབས་ཕྱིར་དེ་མ་མཐོང༌། །ཉིན་བྱེད་སྤྲིན་གྱིས་ནམ་ཡང་མ་བསྒྲིབ་
མོད། །ས་གཞི་སྤྲིན་གྱིས་ཁེབས་ཚེ་སྐྱེ་བོ་རྣམས། །ཉི་མ་སྤྲིན་གྱི་སྦུབས་ནང་གནས་ཞེས་སྨྲ། །
འགྲོ་བའི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའང་དེ་དང་མཚུངས། །སྙིང་པོ་མེད་ན་ཆོས་ཉིད་མེད་པར་
འགྱུར། །ཆོས་ཉིད་མེད་ན་ཆོས་ཅན་ག་ལ་ཡོད། །དེ་མེད་ན་ནི་མཚན་ཉིད་འཛིན་པ་མེད། །དེ་
ཡང་མེད་ན་ཤེས་བྱ་རིག་བྱ་དང༌། །རྟོགས་བྱ་མཐོང་བ་ལ་སོགས་མེད་པར་འགྱུར། །མེད་ན་
18-1-30


ཀུན་རྫོབ་ཇི་ལྟར་སྣང་ཙམ་ལ། །སྐུར་མི་འདེབས་ཞེས་ཟེར་བའང་བསླུ་ཚིག་ཙམ། །སྣང་ན་
ཤེས་རིག་རྟོགས་མཐོང་མེད་པར་འགལ། །མ་བརྟགས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཆོས་ཉིད་ནི། །ཡོད་
ཀྱང་དོན་དམ་བདེན་པར་མེད་དོ་ཟེར། །སྣང་ངོར་དེ་འདྲ་ཡོད་ན་འཇིག་རྟེན་པའི། །སྐྱེ་བོ་
རྣམས་ལ་ཆོས་ཉིད་སྣང་བར་འགྱུར། །བདེན་པར་མེད་ཅིང་སྣང་ཡང་མི་སྣང་ན། །ཡོད་པའི་
ཐ་སྙད་ཙམ་ཡང་ག་ལ་འཐད། །བདེན་མེད་སྣང་ན་བསླུ་ཆོས་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། །དོན་དམ་དེ་ནི་
ཆོས་ཅན་ཡིན་པར་འགྱུར། །དེས་ན་འཇིག་རྟེན་སྣང་ངོར་འདི་མེད་དེ། །ཡེ་ཤེས་ངོར་ནི་སྣང་
ཞིང་བདེན་པ་ཡིན། །འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་གཞི་ཡིན་དོན་དམ་ཕྱིར། །ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་
དུ་དམ་པས་དགོངས། །ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་སྙིང་པོར་གསུངས་པ་ཡང༌། །སོར་མོའི་རྩེ་མོས་
ཟླ་བ་མཚོན་པ་དང༌། །གོས་དམར་བསྟན་པས་སྐྱེས་བུ་མཚོན་དང་འདྲ། །བློ་ཞན་རྣམས་ཀྱིས་
འདི་དོན་མི་ཤེས་གསུངས། །རང་གི་ངོ་བོར་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །འདི་ལ་དམིགས་པས་
ཞི་བ་ཐམས་ཅད་ཐོབ། །གསེར་ཡོད་ན་ནི་དེ་ཡི་གཡའ་བཞིན་དུ། །འཁོར་བ་ཐོག་ཐ་མེད་
པའང་དེ་ལས་ཤར། །དབྱིངས་དེ་འཁོར་བའི་རྒྱུ་ནི་མིན་མོད་ཀྱང༌། །དེ་མེད་ན་ནི་དེ་ཡང་མི་
སྲིད་པས། །མཁའ་ལ་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་རྟེན་ཞེས་ལྟར། །འཁོར་བའི་གཞིར་གྱུར་ཞེས་
པའི་རྣམ་གཞག་བྱས། །གློ་བུར་མྱ་ངན་འདས་པའི་དམིགས་པ་སྟེ། །དེའི་ཡང་གཞི་དང་རྒྱུ་
ཞེས་མཁས་ལ་གྲགས། །རྟེན་དང་གཞི་དང་རྒྱུ་དང་རིགས་ཞེས་པ། །རྣལ་འབྱོར་ཅན་གྱི་བློ་
ལ་འཆར་ཚུལ་ཡིན། །དེ་དེར་བཤད་པས་དོན་དམ་དབྱིངས་དེ་ཡི། །གནས་ཚུལ་རྟོགས་པའི་
དགོས་པ་ཡོད་ཕྱིར་གསུངས། །རང་བཞིན་རིགས་ལ་སད་དང་མ་སད་མེད། །དེ་ཡོད་རྒྱུ་
མཚན་རྒྱས་འགྱུར་སྐྱེས་པ་ལ། །དེ་ཡང་སད་ཅེས་རྣམ་གཞག་བྱས་པ་ཙམ། །འདི་འཕེལ་དེ་
ཡང་འཕེལ་བའི་ཐ་སྙད་བཏགས། །ཐོབ་ཡུལ་མེད་ན་ཆོས་ཀུན་འབྲས་བུ་མེད། །ཡོད་ཀྱང་
དངོས་མེད་ཐོབ་པས་དགོས་པ་ཅི། །གསར་སྐྱེས་དེ་ནི་ཟློག་དང་རྒྱུན་ཆད་སྲིད། །ཡོན་ཏན་རྒྱུ་
18-1-31


ཡང་ཉུང་ལས་འབྲས་མང་ན། །ཕལ་ཆེར་རིགས་འདྲ་གསར་སྐྱེས་ཅིས་མ་ཡིན། །སྐྱོན་རྣམས་
ཡོན་ཏན་གྱུར་ཡང་མི་མཉམ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཡོན་ཏན་མཐའ་མེད་ཕྱིར། །དེ་ཕྱིར་
གདོད་མ་ཉིད་ལ་འབྲས་བུར་གཞག །སངས་རྒྱས་མི་རྟག་ཆོས་སྐུ་མེད་དགག་དང༌། །སྙིང་པོ་
གཏན་མེད་ཡང་ན་བདེན་མེད་སྨྲ། །སྙིང་པོ་ཡོན་ཏན་མེད་དང་ཆོས་འདིར་སྨོད། །དེ་དག་ཚེ་
ཐུང་ནད་མང་མཛེ་ནད་ཅན། །ནོར་ཉམས་དབང་ཐང་ཉམས་དང་སྲིད་ཉམས་དང༌། །བླུན་
ལྐུག་ངན་འགྲོར་སྐྱེ་ཞེས་མདོ་ལས་གསུངས། །འདི་དོན་སྨྲ་རྣམས་ཚེ་རིང་ནད་མེད་བདེ། །གོ་
འཕང་མི་གཡོ་རྟག་པའི་སྐུ་ཐོབ་ངེས། །ཞེས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གཏན་
ལ་དབབ་པའི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་སྟེ་གསུམ་པའོ།། །། 
སློབ་དཔོན་གྱིས་བཤད་པ། བདག་དང་ཆོས་སུ་ཉེར་འདོགས་པ། །སྣ་ཚོགས་དག་ནི་
གང་བྱུང་བ། །དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་འགྱུར། །གྱུར་པ་དེ་ཡང་རྣམ་གསུམ་སྟེ། །རྣམ་པར་
སྨིན་དང་ངར་སེམས་དང༌། །ཡུལ་ལ་རྣམ་པར་རིག་པའོ། །བག་ཆགས་ཀུན་འདུས་གསལ་
རིག་ཙམ་ཞིག་དང༌། །བདག་ཏུ་སྣང་དང་སྣ་ཚོགས་ཡུལ་སྣང་ཅན། །ཇི་ལྟར་ཆུ་ཕྲན་དུ་མ་
འདུས་པ་ལ། །ཆུ་ཆེན་ཞེས་གྲགས་དེ་ལ་རླབས་འཁྲུགས་ན། །རླབས་དང་ཆུ་བོའི་ཁྱད་པར་
དབྱེ་བར་དཀའ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་འདྲ། །ཐོག་མེད་ནས་བསགས་བག་
ཆགས་ཆུ་ཀུན་འདུས། །ད་ལྟའི་བག་ཆགས་གསར་འདྲེས་ས་བོན་དང༌། །སྔོན་དུས་འདྲེས་
པའི་རྒྱུན་ནི་རྣམ་སྨིན་ཡིན། །རྫས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་མེད་དེ་ཆུ་དང་མཚུངས། །རང་བཞིན་གསལ་
བ་ཡིན་མོད་ཡུལ་རྣམས་ཀྱི། །རྣམ་པ་མི་གསལ་དམིགས་པ་ཀུན་ལ་དམིགས། །སྣོད་བཅུད་
མ་ལུས་སྟོན་པའི་མཐུ་ཅན་ཏེ། །མཐའ་ཡས་དེ་ནི་ཀུན་ལ་མཚུངས་པར་ཡོད། །རྣམ་ཤེས་
བདུན་ནི་ཆུ་བོའི་རླབས་དང་འདྲ། །གསལ་ཞིང་རིག་པའི་རྣམ་འགྱུར་དེ་དག་ཀྱང༌། །རིག་
པའི་ཚུལ་དུ་ཀུན་གཞི་དང་མཚུངས་ཀྱང༌། །སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ་དག་རྣམས་ལ་མེད། །ཆུ་
18-1-32


རླབས་ཆུ་བོ་ཆུ་རུ་མཚུངས་མོད་ཀྱང༌། །དེ་ལ་དེ་ཡི་མཚན་ཉིད་མེད་པ་བཞིན། །ཡང་བཤད་
པ། དེ་ལ་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ནི། །རྣམ་སྨིན་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ། །དེ་ནི་ལེན་པ་དག་དང་
གནས། །རྣམ་པར་རིག་པ་མི་རིག་པ། །རྟག་ཏུ་རེག་དང་ཡིད་བྱེད་དང༌། །རིག་དང་འདུ་ཤེས་
སེམས་པར་ལྡན། །དེ་ལ་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཏེ། །དེ་ནི་མ་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན། །རེག་
ལ་སོགས་པའང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ནི་རྒྱུན་འབབ་ཆུ་བོ་བཞིན། །དགྲ་བཅོམ་ཉིད་ན་དེ་བཟློག་
གོ །དེ་ལ་གནས་ཏེ་རབ་བྱུང་ཞིང༌། །དེ་ལ་དམིགས་པས་ཡིད་ཅེས་བྱ། །རྣམ་ཤེས་ངར་སེམས་
བདག་ཉིད་ཅན། །བསྒྲིབས་ལ་ལུང་དུ་མ་བསྟན་པའི། །ཉོན་མོངས་བཞི་དང་རྟག་ཏུ་
འགྲོགས། །བདག་ཏུ་ལྟ་དང་བདག་ཏུ་རྨོངས། །བདག་རྒྱལ་བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ། །གང་དུ་
སྐྱེས་པ་དེ་འོ་གཞན། །རེག་སོགས་ཀྱང་དེ་དགྲ་བཅོམ་མེད། །འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་
ན་མེད། །འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་ལམ་ནའང་མེད། །གསུམ་པ་ཡུལ་རྣམ་དྲུག་པོ་ལ། །དམིགས་
པ་གང་ཡིན་དེ་དག་སྟེ། །མི་དགེ་དགེ་དང་གཉིས་མིན་པའོ། །ཀུན་ཏུ་འགྲོ་དང་བྱེ་བྲག་ངེས། །
སེམས་ལས་བྱུང་བ་དགེ་བ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་ཉེ་ཉོན་མོངས། །ཚོར་བ་གསུམ་
དང་དེ་མཚུངས་ལྡན། །ལྔ་རྣམས་རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་ལ། །ཇི་ལྟའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ནི། །རྣམ་
ཤེས་ལྷན་ཅིག་གམ་མ་ཡིན། །ཆུ་ལ་རླབས་རྣམས་ཇི་བཞིན་ནོ། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་འབྱུང་བ་
ནི། །རྟག་ཏུའོ་འདུ་ཤེས་མེད་པ་དང༌། །སྙོམས་པར་འཇུག་པ་རྣམ་གཉིས་དང༌། །སེམས་མེད་
གཉིད་དང་བརྒྱལ་མ་གཏོགས། །རྣམ་ཤེས་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ། །ཕན་ཚུན་དག་གི་དབང་
གིས་ན། །དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་འགྱུར་བར་འགྲོ། །དེས་ན་རྣམ་རྟོག་དེ་དེ་སྐྱེ། །ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་
འཛིན་གཉིས་ཀྱིས། །བག་ཆགས་བཅས་པ་སྔ་མ་ཡི། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་ཟད་ནས་གཞན། །
རྣམ་སྨིན་བསྐྱེད་པ་དེ་ཡིན་ནོ། །རྒྱལ་བའི་བཀའ་བསྩལ་པ། ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་
དབྱིངས། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་གནས་ཡིན་ཏེ། །དེ་ཡོད་པས་ན་འགྲོ་ཀུན་དང༌། །མྱ་ངན་
18-1-33


འདས་པའང་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཆོས་ཀུན་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པའི། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཀུན་
གཞི་སྟེ། །དེ་བས་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་དེ། །དམ་པ་དག་ལ་ངས་བཤད་དོ། །ལེན་པའི་རྣམ་
པར་ཤེས་པ་ཟབ་ཅིང་ཕྲ། །ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་བཞིན་འབབ། །བདག་ཏུ་རྟོག་
པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ཞེས། །འདི་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ངས་མ་བསྟན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་ནི། །རྣམ་ཤེས་བདུན་དང་ལྡན་པར་ཡང༌། །འཛིན་པ་གཉིས་ཀྱིས་རབ་འཇུག་སྟེ། །
ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་བཟློག་པར་འགྱུར། །སེམས་ནི་རང་བཞིན་དང་བ་སྟེ། །རྙོག་པར་བྱེད་
པ་ཡིད་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་ཤེས་དང་བཅས་པའི་ཡིད། །རྟག་ཏུ་བག་ཆགས་འདེབས་པར་
བྱེད། །ཡིད་ཀྱི་ཤེས་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །བག་ཆགས་དྲི་མ་བཞིན་དུ་ལྟོས། །སེམས་ནི་རས་ཡུག་
དཀར་པོ་འདྲ། །བག་ཆགས་རྣམས་ཀྱིས་མི་མཛེས་སོ། །(རྒྱན་སྟུག་ལས།)ཇི་ལྟར་ཟླ་བ་སྐར་
ཚོགས་དང༌། །ལྷན་ཅིག་མཁའ་ལ་གནས་པ་ལྟར། །རྣམ་ཤེས་རྣམས་དང་ཀུན་གཞི་ཡང༌། །
དེ་དང་ལྷན་ཅིག་ལུས་ལ་གནས། །ཇི་ལྟར་འོ་མ་གྱུར་པ་ན། །ཡོན་ཏན་ཞོ་དང་དར་བར་
གནས། །དེ་བཞིན་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱང༌། །རྣམ་པར་གྱུར་ན་གཟུགས་ལྟར་གནས། །
ཐེག་ཆེན་མདོ་ལས་རྒྱས་པར་གཞན་ཡང་བསྟན། །སྡེ་པ་ཀུན་ལ་གྲགས་པའི་མདོ་སྡེ་ནི། །
གཅིག་ལས་འཕྲོས་པར་ཀུན་གཞིའི་མིང་གིས་བསྟན། །རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་ཕལ་ཆེན་སྡེ་ལུང་
ལས། །འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་ཕུང་པོ་ས་སྟོན་སྡེའི། །རྣམ་སྨིན་རྣམ་ཤེས་མང་བཀུར་གོས་དམར་
པའི། །སྲིད་པའི་ཡན་ལག་རྣམ་ཤེས་གནས་བརྟན་སྡེའི། །དེ་སོགས་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་ལུང་མང་
ཡོད། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང་བཤད་པ། དེ་བཞིན་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཀྱང༌། །བརྫུན་
ཡང་བདེན་པ་ལྟ་བུར་ནི། །འགྲོ་དང་འོང་བས་རྣམ་གཡོ་ཞིང༌། །རྟག་ཏུ་སྲིད་པ་གསུམ་པོ་
ལེན། །ཀུན་གཞི་ཡོད་དེ་བག་ཆགས་གནས་ཡོད་ཕྱིར། །བག་ཆགས་འཇོག་པ་ལས་གཞན་
ཀུན་གཞི་མེད། །དེ་ཡོད་ན་ནི་དེ་ཉིད་འགྲུབ་པ་སྟེ། །མིང་ཙམ་ལ་ནི་མཁས་རྣམས་རྩོད་པས་
18-1-34


ཅི། །འོན་ཀྱང་གཞན་ལ་རིག་པས་འཐད་པ་མེད། །མེད་ལ་གནོད་བྱེད་ཡོད་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་
སྟོན། །ས་བོན་གནས་མེད་ཆགས་སོགས་འབྱུང་མི་རིགས། །འབྱུང་ན་དགྲ་བཅོམ་ལ་ཡང་
དེར་འགྱུར་རོ། །ཉོན་ཡིད་ཀུན་གཞི་མེད་ན་མེད་ཕྱིར་དང༌། །ཚོགས་དྲུག་མི་བརྟན་ཡང་ཡང་
རྒྱུན་ཆད་ཕྱིར། །དབང་པོ་གཟུགས་བཅས་གཟུགས་མེད་ཁམས་གནས་སྐབས། །མི་འདོད་
བེམ་པོར་ཤེས་པའི་ས་བོན་ནི། །འདེབས་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར། །མེར་མེར་པོ་ཡི་
ཤེས་པ་ཡིད་མིན་ཏེ། །དུས་གསུམ་འདུས་མ་བྱས་སོགས་དམིགས་མི་ནུས། །སེམས་ཡིད་
མེད་ཕྱིར་དེ་ལ་རྐྱེན་མ་ཚང་། །བརྒྱལ་དང་སྙོམས་འཇུག་གཉིས་དང་གཉིད་འཐུག་ལ། །ཤེས་
པ་ཡོད་ན་འདི་ཡོད་གྲུབ་པ་སྟེ། །གཉིད་དང་བརྒྱལ་ལ་ཤེས་མེད་མངོན་སུམ་འགལ། །ཤེས་
མེད་ལུས་བཅད་ན་ཡང་སྡིག་མེད་འགྱུར། །གཞན་ལའང་ཤེས་པ་ཡོད་དེ་སད་འགྱུར་ཕྱིར། །
སྲོག་ཀྱང་སེམས་དང་ལུས་ཀྱི་སྦྱོར་འཕྲོད་དེ། །དབང་ཤེས་ཆ་ཤས་ཉི་ཚེ་ལས་གཞན་མེད། །
ཡིད་ཤེས་གཟུགས་ནི་རྟེན་པ་མིན་ཕྱིར་རོ། །སེམས་མེད་སྐབས་ལས་སད་པའི་སེམས་དེ་ནི། །
ཀུན་གཞི་མེད་ན་ཉེར་ལེན་མེད་པར་འགྱུར། །དང་པོར་འཇུག་པའི་དུས་ཀྱི་དེ་མིན་ཏེ། །
འགགས་ཤིང་དུས་གཞན་བར་དུ་ཆོད་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱིར་མི་མཚུངས་ཏེ། །མེ་
ཡིས་བར་མེད་བསྲེག་པར་བྱེད་པ་དང༌། །བར་མེད་ཐོས་སོགས་བརྗེད་པར་མི་འགྱུར་བཞིན། །
བརྒྱལ་སོགས་འབྱུང་བའི་སྟོབས་ལས་སེམས་འགག་ན། །འབྱུང་གཞན་དབང་ལས་སྐྱེ་བར་
ཐལ་འགྱུར་ཏེ། །སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་འབྱུང་བའི་བྱེད་ཅན་འགྱུར། །དེ་ཕྱིར་སེམས་མེད་
སེམས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་ཡིན། །ཚོགས་དྲུག་མེད་ཕྱིར་ཀུན་གཞི་ལས་གཞན་མིན། །འདི་མེད་ན་
ནི་ལས་འབྲས་མི་རུང་སྟེ། །ལས་ནི་བྱས་མ་ཐག་ཏུ་འགག་ཕྱིར་ཏེ། །ས་བོན་གནས་མེད་
འབྲས་བུ་ཇི་ལྟར་མྱོང༌། །འདོད་པའི་སེམས་ལས་བསམ་གཏན་མི་འབྱུང་པས། །འདི་མེད་ས་
བོན་གནས་མེད་ཇི་ལྟར་སྐྱེ། །འཇིག་རྟེན་འཇིག་རྟེན་འདས་ལམ་དེ་དང་འདྲ། །ཁ་ཅིག་ཀུན་
18-1-35


གཞི་རྣམ་ཤེས་ཚངས་པའམ། །གཙོ་བོ་འདོད་པ་རྣམས་དང་མཚུངས་ཞེས་སྨྲ། །གཙོ་བོ་དབང་
ཕྱུག་བྱེད་པོ་སེམས་འདི་ལ། །བཏགས་ཞེས་གསུངས་ཕྱིར་ཕྱོགས་མཚུངས་འདོད་པའང་ཡིན། །
ཀུན་ཏུ་མཚུངས་མིན་གཙོ་བོ་བེམ་པོ་རྟག །བྱེད་པོ་ལུས་སེམས་གཉིས་ཚོགས་འགྲོ་བ་རྟག །
འདི་ནི་གསལ་རིག་མི་རྟག་བག་ཆགས་ཅན། །རང་གི་འདོད་པས་མིན་ཕྱིར་ཁྱད་པར་ཆེ། །
ས་བོན་ཀུན་ལྡན་ཕྱིར་ན་འབྲས་བུ་ནི། །སྣང་བ་ཐམས་ཅད་རྟག་ཏུ་འཆར་འགྱུར་ལོ། །ཐམས་
ཅད་པ་ནི་རིགས་ལ་བརྗོད་པ་སྟེ། །གཞན་ཏུ་ཕན་ཚུན་སོ་སོའི་དེ་ལྡན་འགྱུར། །འདི་འབྲལ་
ལ་སོགས་ཁྱད་པར་རྣམས་ལ་ནི། །བག་ཆགས་ས་བོན་ལོགས་སུ་ཡོད་མི་དགོས། །བག་
ཆགས་ཡོད་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་རིམ་པས་འཆར། ཁ་ཅིག་རྐྱེན་དེའང་རྟག་ཏུ་གནས་དགོས་ཏེ། །
བག་ཆགས་ཀུན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཕྱིར་ལོ། །དེ་ལ་རྐྱེན་གཞན་གཉིས་པའང་གནས་མོད་ཀྱི། །
ས་བོན་ཡོད་པ་ཁོ་ནས་གསལ་མིན་ཏེ། །རང་ལས་སྐྱེས་པའི་ཡིད་བྱེད་དེས་གསལ་འགྱུར། །
རྐྱེན་སོགས་རྒྱུ་ནི་རང་ལས་བྱུང་མོད་ཀྱང༌། །རྐྱེན་ནི་རྟག་ཏུ་རང་ལ་གནས་པ་མིན། །ཆོས་
ཀུན་སེམས་འདིའི་མཐུ་ལས་སྣང་མོད་ཀྱང༌། །དེ་དག་འདི་དང་གཅིག་པ་མིན་པའི་ཕྱིར། །
ཁྱོད་ཀྱིས་སྨྲས་པའི་སྐྱོན་འདི་གནས་པ་མིན། །དོན་དམ་དཔྱོད་བྱེད་རིག་ངོར་ངེད་ཀྱང་
འགོག །རྒྱུ་རྐྱེན་ཚུལ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ལྷག་བརྗོད་ཡིན། །སྐྱ་རེངས་དང་པོའི་དུས་ནའང་ས་བོན་
ཀུན། །ཡོད་མོད་ཡིད་བྱེད་སྐྱེས་པས་མིག་གཟུགས་ཤར། །དེ་ཤར་བས་ན་གཞན་དག་སད་
མ་ནུས། །དེ་འོག་སྒྲ་ལ་ཡིད་ནི་གཏད་པ་ན། །སྔ་མའི་ནུས་ཉམས་ཕྱི་མ་སད་པར་བྱེད། །སྣོད་
ནང་དངོས་པོ་མི་འདྲ་དུ་མ་བཅུག །གཅིག་ཕྱུང་ཐམས་ཅད་ཕྱུང་བར་འགྱུར་བ་དང༌། །གཅིག་
ཚིག་ན་ནི་ཀུན་ཀྱང་ཚིག་འགྱུར་སོགས། ཁྱོད་ཀྱི་རིག་པའི་རྣམ་འགྱུར་འདི་ལ་ལྟོས། །ཀུན་
གཞི་ཡོད་དེ་ཆགས་སོགས་འདི་དག་ལ། །དབང་ཡུལ་རྣམ་ཤེས་ལས་གཞན་ཤེས་པའི་རྒྱུ། །
ཡོད་དེ་དེ་དག་ཚོགས་ཀྱང་མི་སྐྱེ་བ། །མཐོང་ཞིང་རེས་འགའ་དེ་ལས་སྐྱེ་མཐོང་ཕྱིར། །ཉིན་
18-1-36


རེ་ལན་རེ་ཡིད་ལ་བྱས་པ་ནི། །དུས་གཅིག་ལན་མང་བྱས་པའི་ཐོས་པ་བས། །ལྷག་པར་བྱང་
བ་ལ་སོགས་མཐོང་བའི་ཕྱིར། །བག་ཆགས་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གྲུབ་པ་ཡིན། །དེ་བཞིན་ངེས་
ཤེས་ལན་གཅིག་སྐྱེས་པ་ཡང༌། །རྐྱེན་གཞན་མེད་ཀྱང་གལ་ཏེ་མི་མཐུན་མེད། །ཡུན་རིང་
ལོན་ན་ལྷག་པར་བརྟན་པ་མཐོང༌། །བག་ཆགས་རྙིང་པ་གསོ་དང་གསར་བ་ནི། །གཉིས་ཀ་
ཡོད་ལ་དུས་མཉམ་བག་ཆགས་བགོ །དེ་ནུས་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་ཕན་ཆད་ལའོ། །ཞེ་སྡང་
ཡོད་དུས་སེམས་ཀྱང་དེའི་རྣམ་པར། །འཆར་གྱི་དེ་ཡི་རྗེས་ཐོགས་དེ་མ་ངེས། །དེ་དེའི་རྣམ་པ་
གསལ་དུས་མི་འཇོག་པར། །ནུབ་དུས་ས་བོན་འཇོག་པ་ངོ་མཚར་རྨད། །ངོ་བོ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་
འབྲས་སྔ་ཕྱི་སྟེ། ཁྱད་པར་བསྐྱེད་དང་རྟེན་ལ་ངེས་པ་མེད། །རྒྱུ་ཡི་འཇོག་མཚམས་རྣམ་པ་དུ་
མའི་ཕྱིར། །རིག་པའི་དབང་ཕྱུག་གཞུང་དང་འདི་མི་འགལ། །གཅིག་ཅར་རིགས་མི་མཐུན་
སྐྱེ་ཡང༌། །ཤིན་ཏུ་གསལ་བའི་སེམས་གཅིག་གིས། །ནུས་པ་ཉམས་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར། །
ཀུན་གཞི་ལས་གཞན་འབྱུང་བ་མིན། །མེད་པ་སྔར་ནུས་མེད་ཕྱིར་དང༌། །ཕྱིས་ཀྱང་ཉེ་བར་
མི་སྦྱོར་ཕྱིར། །རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྔར་ཡོད་ཡིན། །ཞེས་པའང་ངོ་བོ་སྐྱེད་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་
ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིད་མེད་གྱུར་ནའང༌། །འཇིག་ལྟར་མཚུངས་ལྡན་དགེ་བ་མི་སྲིད་འགྱུར། །
སྙོམས་འཇུག་གཉིས་ལའང་ཁྱད་པར་མེད་འགྱུར་རོ། །བདག་འཛིན་རྒྱུན་བརྟན་པ་ཡང་མི་
འཐད་འགྱུར། །མདོ་ལས། ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིད་རྟག་ཏུ་ནི། །ཉོན་མོངས་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་
ཞིང་འགག །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་དག་ལས། །མ་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྲོལ་མི་འགྱུར། །འཕགས་
པས་བཤད་པ། ཡང་དག་དོན་ལ་འཇུག་པ་ཡི། །སེམས་ཀྱི་གེགས་སུ་རྟག་འགྱུར་གང༌། །དུས་
རྣམས་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་དེ། །མ་འདྲེས་པ་ཡི་མ་རིག་འདོད། །དེ་ཕྱིར་རྣམ་ཤེས་བརྒྱད་པོ་ཡོད་
པར་འདོད། །བག་ཆགས་ནུས་པ་གནས་ངན་ལེན་ཞེས་པ། །རྣམ་གྲངས་ཉིད་ཡིན་དེ་འདྲ་
རགས་པ་ནི། །ནང་དང་མི་གསལ་བ་ཡི་ས་བོན་དང༌། །རྒྱུ་དང་ས་བོན་སྐྱེད་བྱེད་ཞེས་བརྗོད་
18-1-37


དེ། །མངོན་པར་བརྗོད་པའམ་སྤྲོས་པའི་བག་ཆགས་ནི། །ཡིད་རྟོག་ཡུལ་ལ་འཕྲོ་བའི་ས་བོན་
ཡིན། །འཇིག་ལྟའམ་བདག་ཏུ་ལྟ་བའི་བག་ཆགས་ནི། །བདག་འཛིན་གྱིས་བགོས་བདག་
འཛིན་ཉིད་སྐྱེད་བྱེད། །ལས་སམ་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་བག་ཆགས་ནི། །སྐྱེ་འཆི་འབྱོར་རྒུད་
བདེ་སྡུག་ས་བོན་ནོ། །ཉོན་མོངས་ལ་སོགས་སྣ་ཚོགས་དེས་ཤེས་ནུས། །བསྡུ་ན་ཀུན་བྱང་ས་
བོན་གཉིས་སུ་འདུས། །འཛིན་གཉིས་བག་ཆགས་ཞེས་པའང་གཟུང་འཛིན་ནོ། །ཡང་ན་རྒྱུ་
མཐུན་རྣམ་སྨིན་བག་ཆགས་གཉིས། །དགེ་ལས་དགེ་བ་སྐྱེ་སོགས་རྒྱུ་མཐུན་ཏེ། །དགེ་ལས་
ལུང་མ་བསྟན་སོགས་རྣམ་སྨིན་ནོ། །ལུང་མ་བསྟན་དང་ཉོན་ཡིད་མཚུངས་ལྡན་དང༌། །ཟག་
མེད་དགེ་རྣམས་རྒྱུ་མཐུན་ཁོ་ནར་འདོད། །ཕྱི་མ་ལ་ནི་དབང་སྒྱུར་མ་གཏོགས་སོ། །འཁོར་བ་
ཇི་སྲིད་འཇུག་པའི་ཤེས་པ་དང༌། །འཁོར་དང་ལམ་གྱི་གཞིར་འགྱུར་ཀུན་གཞི་སྟེ། །ངོ་བོ་ནང་
གི་གསལ་རིག་ཁྱབ་པའི་དངོས། །རྒྱུ་ནི་བག་ཆགས་གསར་རྙིང་ཀུན་འདུས་པ། །འབྲས་བུ་
གནས་དོན་ལུས་སུ་སྣང་བ་ཅན། །ལས་ནི་ས་བོན་གསར་རྙིང་ཐམས་ཅད་འཛིན། །རྣམ་
འགྱུར་རྣམ་ཤེས་བདུན་སོགས་ཆོས་ཀུན་ལྡན། །དམིགས་པ་རང་དང་འབྲས་བུ་ཀུན་ལ་
དམིགས། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ནུས་པའི་ཚུལ་དུ་གནས། །དབྱེ་བ་རྣམ་སྨིན་ས་བོན་གཉིས་སུ་
འདོད། །ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་བདུན་གྱི་བདག་པོ་རུ། །དབང་པོས་རྣམ་རིག་དབང་ཤེས་རྣམས་
ཀྱི་སྟེ། །ཡིད་ཤེས་ལ་ནི་ཉོན་ཡིད་བདག་པོར་འདོད། །དམིགས་པའང་ཡུལ་ལྔ་ཆོས་དང་ཀུན་
གཞིའོ། །གཏོད་བྱེད་དེ་མ་ཐག་ཡིན་རིགས་འདྲ་རྣམས། །འདས་མ་ཐག་པའང་དེར་འདོད་
འོན་ཀྱང་རྒྱུ། །རྗེ་བཙུན་གྱིས་ཀྱང༌། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ནི། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་
ཁམས་གསུམ་པ། །དེ་ལ་དོན་མཐོང་རྣམ་པར་ཤེས། །དེ་ཡིས་ཁྱད་པར་སེམས་ལས་བྱུང༌། །
གཅིག་ནི་རྐྱེན་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས། །གཉིས་པ་ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་ཅན། །ཉེ་བར་སྤྱོད་དང་ཡོངས་
སྤྱོད་དང༌། །དེ་ཡི་འཇུག་བྱེད་སེམས་ལས་བྱུང༌། །རང་གི་ཁམས་ལ་གཉིས་སྣང་ཞིང༌། །མ་
18-1-38


རིག་ཉོན་མོངས་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །འཇུག་པའི་རྣམ་རྟོག་རབ་འབྱུང་སྟེ། །རྫས་གཉིས་རྣམ་པར་
སྤངས་པ་ཡིན། །དམིགས་པའི་ཁྱད་པར་ཐོབ་པ་ནི། །རང་གི་དབྱིངས་ལ་གནས་ལྡན་ཕྱིར། །
དེ་ཉིད་གཉིས་སུ་སྣང་མེད་པ། །འཇུག་སྟེ་པགས་དང་མདའ་བཞིན་ནོ། །སེམས་ནི་གཉིས་
སུ་སྣང་བ་སྟེ། །དེ་བཞིན་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དང༌། །དད་ལ་སོགས་པར་སྣང་བར་འདོད། །
ཉོན་མོངས་དགེ་ཆོས་ཡོད་མ་ཡིན། །སེམས་ནི་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་དང༌། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་
ཅན་དུ་འཇུག །དེ་ལ་སྣང་དེ་ཡོད་དང་མེད། །དེ་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་མ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་ལས་
ལས་དང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང༌། །ལས་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཀྱང་བག་ཆགས་བསྐྱེད། །དགེ་
ཆོས་རྣམ་པར་རྟོག་ལས་མི་རྟོག་འབྱུང༌། །དེས་ནི་གཉིས་སུ་སྣང་བའི་ས་བོན་འཇོམས། །མ་
རིག་རྣམ་རྟོག་ལས་དང་སྡུག་བསྔལ་བཟློག །ཡང་ན་གཉིས་སྣང་བསྲབས་པས་མ་རིག་
བཟློག །དེ་སྤངས་ལས་དང་སྡུག་བསྔལ་བྱ་བྱེད་བྲལ། །འཁོར་བ་འཇུག་ལྡོག་ཚུལ་ནི་དེ་ལྟར་
ཤེས། །ངེས་འབྱུང་མཐར་ཐུག་བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་སྒོ། །ཞེས་པ་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་
སྒྲུབ་པ་གཏན་ལ་དབབ་པའི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་སྟེ་བཞི་པའོ།། །། 
ཐེག་པ་ཆེན་པོར་ཆོས་ལྔ་བསྟན་པ་ནི། །སྒྲ་དང་ཡིད་ཀྱི་གཡོ་བའི་རང་བཞིན་གྱི། །བརྗོད་
པའི་གནས་ཀྱི་སྤྱི་ནི་རྒྱུ་མཚན་ཏེ། །དེ་ལ་བླ་དྭགས་ཚིག་སྤྱི་མིང་དུ་བརྗོད། །སེམས་དང་
སེམས་བྱུང་ཆོས་རྣམས་རྣམ་རྟོག་ཡིན། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་བརྗོད་པའི་ཡུལ་ལས་འདས། །
འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ནའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །ཡང་དག་ཤེས་པ་མཉམ་བཞག་རྗེས་ཐོབ་
གཉིས། །བག་ཆགས་སྣང་བརྙན་སྣ་ཚོགས་མཚན་མ་དང༌། །ཀུན་བརྟགས་གང་ཡིན་རྒྱུ་
མཚན་ཞེས་བྱ་སྟེ། །རང་བཞིན་དང་ནི་གཟུགས་བརྙན་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །རྟོག་དང་མ་རྟོག་
གསལ་དང་མི་གསལ་ལས། །མཚན་བཅས་མཚན་མེད་རྒྱུ་མཚན་གཉིས་སུ་འདོད། །དེ་
བཞིན་ཆོས་ལྔ་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བས་ལྔ། །དངོས་པོའི་མིང་དང་དེ་བཞིན་འབྲེལ་བའི་མིང༌། །
18-1-39

 
བསྡུས་དང་ཐ་དད་གྲགས་དང་མ་གྲགས་ཏེ། །མིང་གི་དབྱེ་བ་དྲུག་ཏུ་མ་འདུས་མེད། །རྣམ་
པར་རྟོག་པའི་དབྱེ་བ་མཐའ་ཡས་ཀྱང༌། །མཚན་ལས་བྱུང་དང་མཚན་མེད་རྣམ་རྟོག་གམ། །
ཉོན་མོངས་ཅན་དང་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ནམ། །ཡུལ་ལ་འཇུག་དང་ཚོལ་བ་པོ་དང་ནི། །སོ་
སོར་རྟོག་པའི་རྣམ་རྟོག་གསུམ་དུ་འདུས། །རྟོག་དང་ཤེས་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་སྟེ། །མིང་ནི་
བརྟགས་ཡོད་རྒྱུ་མཚན་ཕལ་ཆེར་ཡང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་དོན་དམ་ཡོད་པ་ཉིད། །ཕྱི་མ་
གཉིས་ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་དང༌། །མཐུན་པའི་དོན་དམ་ཙམ་དུ་ཡོད་པ་སྟེ། །གཞན་གསུམ་
ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དུ་ཡོད་པར་གྲུབ། །མིང་དང་རྒྱུ་མཚན་དེ་ཉིད་གཞན་ཉིད་མིན། །དེ་བཞིན་
ཉིད་དང་ཆོས་བཞིའང་བརྗོད་དུ་མེད། །རྣམ་རྟོག་སྤྱོད་ཡུལ་མཚན་ཉིད་རྒྱུ་མཚན་ཏེ། །མིང་གི་
ཐ་སྙད་གནས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །རྒྱུ་མཚན་ཡུལ་དུ་བྱེད་པ་རྣམ་རྟོག་གོ །ཕྱི་མ་གཉིས་ཀྱང་
ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་མཚན། །རྒྱུ་མཚན་ཕལ་དང་མིང་ནི་ཀུན་བརྟགས་ཡིན། །རྟོག་དང་ཤེས་
པ་གཞན་དབང་མཚན་ཉིད་ཅན། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་བོ། །རྒྱུ་མཚན་
རྣམ་གཞག་བདེན་པ་བཞི་ཆར་ལ། །མིང་ནི་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་ཁོ་ནས་བསྡུས། །འགོག་
བདེན་མ་གཏོགས་གསུམ་གྱིས་རྣམ་རྟོག་དང༌། །རྣམ་པར་མ་གཞག་བདེན་བཞིས་དེ་བཞིན་
ཉིད། །ཀུན་ལ་དམིགས་པའི་ལམ་བདེན་ཡང་དག་ཤེས། །གཟུང་འཛིན་གཉིས་གཉིས་དོན་
དམ་གཅིག་ཡིན་ཏེ། །དང་པོ་གཉིས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་ཡིན་ལ། །གསུམ་པ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་
པ་ཉིད་དུ་བཤད། །ཐ་མ་གཉིས་ནི་དོན་དམ་དངོས་རྣམ་གྲངས། །ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་དོན་ཆོས་གོ་
བྱེད་དེ། །དངོས་པོ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ་མཚན་གཞི་འམ། །རྟེན་གྱི་ཤེས་བྱ་ཀུན་ཡང་ལྔ་པོ་འདི། །
ཆོས་ལྔ་ཞེས་ནི་རབ་ཏུ་བརྟགས་པ་ཡིན། །མཚན་གཞི་ཀུན་ལ་མཚན་ཉིད་གསུམ་འཇུག་སྟེ། །
བརྗོད་པས་བརྟགས་པའི་བརྟགས་ཆ་ཀུན་བརྟགས་དང༌། །རང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་རྣམ་
རིག་གཞན། །གནས་ལུགས་གདོད་མར་གྲུབ་པ་ཡོངས་གྲུབ་བོ། །ཀུན་ཏུ་འདོགས་བྱེད་ཡིད་
18-1-40


ཤེས་རྣམ་རྟོག་སྟེ། །གཞན་ནི་བག་ཆགས་ཡིན་ཏེ་དེའི་དབང་ལས། །ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་རྣམ་
རིག་བཅས་པར་སྣང༌། །གདོད་མའི་དོན་ནི་ཆོས་ཉིད་ཁོ་ན་སྟེ། །འབྲེལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཀུན་
ལ་དབྱེ་བར་འགྱུར། །རྗེ་བཙུན་གྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ། ཇི་ལྟར་བརྗོད་དོན་དུ་ཤེས་ཀྱི། །རྒྱུ་
མཚན་དེ་ཡི་བག་ཆགས་དང་། །དེ་ལས་ཀྱང་དོན་སྣང་བ་ནི། །ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མཚན་
ཉིད་དོ། །མིང་དང་དོན་ནི་ཇི་ལྟ་བར། །དོན་དང་མིང་དུ་སྣང་བ་གང༌། །ཡང་དག་མིན་རྟོག་རྒྱུ་
མཚན་ནི། །ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །རྣམ་གསུམ་རྣམ་གསུམ་སྣང་བ་ཅན། །
འཛིན་དང་གཟུང་བའི་མཚན་ཉིད་དེ། །ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ནི། །གཞན་གྱི་དབང་གི་
མཚན་ཉིད་དོ། །མེད་དང་ཡོད་ཉིད་གང་ཡིན་དང༌། །ཡོད་དང་མེད་པ་མཉམ་ཉིད་དང་། །མ་
ཞི་ཞི་དང་རྣམ་མི་རྟོག །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །བརྟགས་པ་དང་ནི་གཞན་དབང་
དང༌། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱང་ངོ༌། །དོན་ཕྱིར་ཡང་དག་མིན་རྟོག་ཕྱིར། །གཉིས་པོ་མེད་
པའི་ཕྱིར་བཤད་དོ། །ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་རྟག་མེད་དང༌། །ཡོད་ཀྱང་ཁོ་ན་མ་ཡིན་དང༌། །ཡོད་
དང་མེད་དེ་ཁོ་ན་སྟེ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་གསུམ་དུ་འདོད། །ནཱ་གརྫུ་ནས་ཀྱང༌། ཕྱི་ཡི་ལས་དང་བྱ་
བ་རྒྱུ། །དེ་ནི་བརྟགས་པའི་བདག་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་གཞན་དབང་ནང་གི་སྟེ། །རྣམ་ཤེས་ལྔ་
པོ་འབྱུང་བའོ། །བརྟགས་བྱ་མིན་ཕྱིར་དོན་དམ་ནི། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་འདོད་པ་ཡིན། །
སློབ་དཔོན་གྱིས་བཤད་པ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་གང་གིས། །དངོས་པོ་གང་གང་རྣམ་
བརྟགས་པ། །དེ་ནི་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་ཡི། །ངོ་བོ་ཉིད་དེ་དེ་མེད་དོ། །གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་
བོ་ནི། །རྣམ་རྟོག་ཡིན་ཏེ་རྐྱེན་ལས་བྱུང༌། །གྲུབ་ནི་དེ་ལ་སྔ་མའོ། །རྟག་ཏུ་མེད་པར་གྱུར་པ་
གང༌། །ཀུན་བརྟགས་དེ་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ཏེ། །མཚན་ཉིད་ཆད་དང་རྣམ་གྲངས་ལྟོས་
པའོ། །བདག་དང་གཟུང་འཛིན་ཤར་ནུབ་ལ་སོགས་བཞིན། །འདོགས་གཞི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པའི་
རྒྱུ་མཚན་དང༌། །འདོགས་བྱེད་རྟོག་པའི་དབྱེ་བར་ཡང་འདོད་དོ། །ངོ་བོ་ཉིད་དང་ཁྱད་པར་
18-1-41


ཀུན་བརྟགས་གཉིས། །འདོགས་བྱེད་དབྱེ་བས་མཐའ་ཡས་དབྱེ་བར་འགྱུར། །ས་བོན་གཞན་
དབང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང༌། །ཀུན་བྱང་ངོ་བོར་མ་གྲུབ་གཞན་དབང་ངོ༌། །ཡང་ན་མ་
དག་དག་པའི་འཇིག་རྟེན་གཉིས། །ལང་གཤེགས་མདོ་ལས་ཚོགས་དྲུག་དབྱེ་བ་གསུངས། །
རྣམ་རིག་བཅུ་གཅིག་འདི་ཡི་དབྱེ་བར་འགྱུར། །འཕགས་པས་གསུངས་པ། དག་པ་དེ་ནི་
རང་བཞིན་དང༌། །དྲི་མ་མེད་དང་ལམ་དང་དམིགས། །རྣམ་པར་དག་པ་ཆོས་ཀྱི་རྣམས། །
རྣམ་པ་བཞི་པོས་བསྡུས་པ་ཡིན། །རྗེ་བཙུན་གྱིས་ཀྱང་། འགྱུར་མེད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ། །
ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་རྣམ་པ་གཉིས། །དང་པོ་གཉིས་ནི་གང་ལ་དེར་སོང་བའི། །སྐྱེས་བུའི་ལྡོག་
ཆས་ཕྱེ་ཡི་ངོ་བོ་གཅིག །ཕྱི་མ་གཉིས་ནི་རྗེས་མཐུན་ཡིན་པར་འདོད། །གཞན་དབང་ཉིད་
ནའང་དེ་ཡི་གཉེན་པོར་འགྱུར། །མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་གཞན་ཉིད་མིན། །ཀུན་
བརྟགས་བཏགས་ཆ་གཞན་དབང་འདོག་ཡུལ་ཉིད། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དེ་དེའི་ཆོས་ཉིད་
ཡིན། །ཆོས་ཅན་ཆོས་ཉིད་ཚུལ་དུ་གནས་པ་དང༌། །ཡོད་དང་མེད་པས་གཅིག་པ་བཀག་པའི་
ཕྱིར། །གཉིས་དང་ཡོངས་གྲུབ་གཅིག་དང་ཐ་དད་མིན། །རྣམ་པར་དཔྱད་ན་གཞན་དབང་
ཀུན་བརྟགས་སུ། །འདུས་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་གཉིས་སུ་འགྱུར་བ་ཡིན། །གཞན་དབང་གི་ནི་
སྣང་ཆ་ཀུན་བརྟགས་ཏེ། །འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་བགྲང་ཡས་བསམ་མི་ཁྱབ། །སྣང་གཞིའི་
སེམས་ཀྱང་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ། །དེ་དེའི་ཆོས་ཉིད་དུ་སོང་དེ་ཡང་དེའོ། །ཀུན་བརྟགས་
མེད་ཕྱིར་གཟུང་འཛིན་སྤྲོས་དང་བྲལ། །ཡོངས་གྲུབ་དགུ་དང་སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག་དང༌། །རང་
བཞིན་ཡོངས་གྲུབ་རྣམ་དག་ཡོངས་གྲུབ་ནི། །འགོག་དང་ལམ་གྱི་དབྱེ་བས་རབ་ཏུ་བཞག །
རེ་ཞིག་གཞན་དབང་སྣང་ཆ་མ་བྲལ་བ། །དེ་སྲིད་དེ་ཡིན་དེ་ཞིག་དེ་ཡང་ཞིག །ཤེལ་གྱི་སྔོན་
པོ་བཅོམ་པས་ཤེལ་ཞིག་ལྟར། །དེ་ཚེ་ཆོས་ཉིད་འབའ་ཞིག་ལུས་པར་ཟད། །དོན་ལ་སྣང་ཆ་
ལས་གཞན་སྣང་བ་མེད། །གཞན་དབང་ལ་ནི་རང་ངོའི་ཚུགས་ཐུབ་བྲལ། །དེ་ཡི་རང་བཞིན་
18-1-42


ཚུལ་དུ་ཡོངས་གྲུབ་གནས། །རྣམ་པ་གང་ཡིན་ཀུན་བརྟགས་ཚུལ་ཡིན་ནོ། །མདོ་ལས་ཀྱང༌། 
གང་བརྟགས་པ་ཡི་དངོས་པོ་འདི། །གཞན་གྱི་དབང་ཡང་དེ་ཉིད་དེ། །བརྟགས་པ་སྣ་ཚོགས་
སྣང་བ་ནི། །གཞན་གྱི་དབང་ཞེས་རྟོགས་པར་བྱེད། རྗེ་བཙུན་གྱིས་བཤད་པ། རྒྱལ་བའི་སྲས་
རྣམས་ཀྱིས་ནི་མེད་དང་ཡོད་པ་དང༌། །སྒྲོ་འདོགས་སྐུར་བའི་རྟོག་དང་གཅིག་དང་དུ་མ་ཉིད། །
རང་དང་ཁྱད་པར་རྟོགས་དང་མིང་དོན་ཇི་བཞིན་དུ། །མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྟོག་པ་ཡང་དག་
སྤང་བར་བྱ། །དེ་བཅུ་རྣམ་གཡེང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། །རྩ་བའི་རྣམ་རྟོག་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་
ཤེས། །མཚན་མ་མཚན་སྣང་གཟུང་བྱ་འཛིན་བྱེད་རིག །མཚན་འགྱུར་ཕན་གནོད་རྒ་སོགས་
བདེ་སྡུག་སོགས། །དེ་གཉིས་བསྡོམས་པས་སྣང་འགྱུར་རྣམ་རྟོག་ཡིན། །ཚུལ་མིན་རྣམ་རྟོག་
ཆོས་མིན་ཐོས་ལས་ཏེ། །ཚུལ་བཞིན་ལེགས་གསུང་ཆོས་ཐོས་རྗེས་སུ་འགྲོ། །གཉིས་ཀའང་
གཞན་བསྟན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡིན། །མངོན་ཞེས་རྣམ་རྟོག་ལྟ་བའི་འཐིབས་པོའོ། །ལུས་དང་
ལུས་ཅན་རྣམ་རིག་དབང་པོ་ལྔ། །ཟ་པོ་ཡིད་དང་ཉེར་སྤྱོད་ཡུལ་དྲུག་དང༌། །ཉེར་སྤྱོད་འཇུག་
ཤེས་དེ་ནས་དུས་དང་གྲངས། །གྲོང་སོགས་ཡུལ་དང་ཐ་སྙད་རྣམ་རིག་ནི། །མངོན་པར་
བརྗོད་པའི་བག་ཆགས་ལས་བྱུང་ཞིང༌། །བདག་གཞན་སྣང་བའི་རྣམ་རིག་བདག་ལྟ་ལས། །
མཐོ་རིས་ངན་འགྲོ་འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་ཡི། །རྣམ་རིག་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་ས་བོན་ལས། །བྱུང་
ཕྱིར་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་རིག་པ་ཉིད། །རྣམ་རིག་ཙམ་ནི་སྣང་ཞིང་མྱོང་བས་གྲུབ། །དེ་ཕྱིར་
ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་ཚུལ་ལ་གནས། །ཇི་ལྟར་དྭངས་པ་ཆུ་མཚོར་ཉི་ཟླ་སོགས། །གཟུགས་
བརྙན་རྣམ་པ་དུ་མ་ཤར་གྱུར་ན། །དེ་དང་ཆུ་ལ་དབྱེ་བ་མེད་མོད་ཀྱི། །ཆུ་ནི་ཡོད་ལ་གཟུགས་
བརྙན་མེད་སྣང་བཞིན། །གཟུགས་བརྙན་དང་མཚུངས་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་ཆོས། །རྣམ་
ཤེས་ཙམ་ནི་ཆུ་དང་མཚུངས་པ་སྟེ། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས། །དམ་པའི་
དོན་དུ་དེ་དག་གང་ཡང་མེད། །བུམ་པར་སྣང་བའི་དུས་ན་བུམ་པའི་ཆ། །ཀུན་བརྟགས་ཉིད་
18-1-43


ཡིན་ཤེས་པ་སྣང་བ་ཙམ། །གཞན་གྱི་དབང་སྟེ་དེ་གཉིས་འཁྲུལ་བ་ཡིན། །དེ་དེའི་ཤུལ་གྱི་ཡེ་
ཤེས་ཡོངས་གྲུབ་བོ། །ཆགས་སྡང་སྣང་ཆ་དེ་ཡི་རིག་པ་དང༌། །དེ་ཡི་རོ་མཉམ་སྤྲོས་བྲལ་
གསུམ་པོ་དེ། །ལམ་ཉིད་གཞན་དབང་དེ་ཡི་རྟོགས་པ་དང༌། །ཆོས་ཉིད་དམིགས་པ་གཞན་
གཉིས་ཡིན་པར་ཤེས། །སྒྲ་རྟོག་སྣང་བའི་ཆོས་སྐུའང་ཀུན་བརྟགས་ཏེ། །དེ་ཡི་རྣམ་པ་འཛིན་
པའི་སེམས་གཞན་དབང༌། །དེ་འདྲ་དངོས་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་སྟེ། །རིག་འདི་ཤེས་བྱ་ཀུན་
ལ་སྦྱར་བར་བྱ། །འོན་ཀྱང་ཚིག་ལ་འཆེལ་བ་ཡིས། །ཐོབ་པ་ཐུག་མེད་སྨྲ་བ་ལྟར། །ཧ་ཅང་
ཐལ་བའི་རྣམ་བཞག་སྤངས། །དེ་ཕྱིར་མཚན་གཞི་ཀུན་ལ་སྦྱོར། །རྗེ་བཙུན་གྱིས་ཀྱང༌། མེད་
པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཤེས་ཤིང༌། །དེ་བཞིན་ཡོད་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། །རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་
ཤེས་ན། །སྟོང་ཉིད་ཤེས་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །འཕགས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་དང༌། སློབ་དཔོན་
གྱིས་ཀྱང༌། ཇི་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ལྟར་མེད། །དེ་ཕྱིར་མེད་ཅེས་བརྗོད་པར་མཛད། །གང་ཕྱིར་དེ་
ལྟར་སྣང་གྱུར་པ། །དེ་ཕྱིར་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་པར་མཛད། །རང་དང་བདག་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར། །
རང་གི་དངོས་ལ་མི་གནས་ཕྱིར། །གཟུང་བ་བཞིན་དུ་དེ་མེད་ཕྱིར། །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཉིད་དུ་
བཞེད། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རྣམ་གསུམ་གྱི། །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་རྣམ་གསུམ་ལ། །བརྟེན་ནས་ཆོས་
རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི། །རང་བཞིན་མེད་པར་བསྟན་པ་ཡིན། །ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་
རྟེན་འབྲེལ་ཉིད་དུ་བརྗོད། །དེ་ནི་གཉིས་ཏེ་བསྐྱེད་བྱ་སྐྱེད་བྱེད་དང༌། །གཞག་བྱ་འཇོག་བྱེད་
དབང་བྱས་རྟེན་འབྱུང་ངོ༌། །དང་པོ་གཞན་དབང་གཉིས་པ་ཀུན་བརྟགས་ཡིན། །རྟེན་འབྲེལ་
དོན་ནི་ཕྲད་(པྲ་ཏི་པ་)ནས་འབྱུང་(ས་མུཏྤཏ་)བ་སྟེ། །ཚོགས་ལ་བལྟོས་ནས་བཞག་གམ་
བྱུང་ཞེས་པའོ། །ཡང་ན་སྔ་མ་ལ་བརྟེན་ཕྱི་མར་འབྲེལ། །འདི་ནི་བསྐྱེད་པའི་བྱ་བྱེད་ཁོ་ནའི་
སྟེ། །ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་འབྱེད་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ནི། །ཆོས་ཀུན་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ལས་སྤྲུལ་
པའོ། །སྡུག་མི་སྡུག་རྣམ་འབྱེད་པ་བཅུ་གཉིས་ཏེ། །ཉེར་སྤྱོད་ཅན་ནི་ཚོགས་དྲུག་འཇུག་ཚུལ་
18-1-44


ལོ། །རྣམ་ཤེས་འབྱུང་དང་འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་དང༌། །ལོ་ཏོག་ལ་སོགས་ཕྱི་ཡི་རབ་དབྱེ་དང༌། །
འཇིག་ཆགས་ལ་སོགས་སྣོད་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་དང༌། །ཟས་བཞིས་འཚོ་དང་འགྲོ་བ་རྣམ་
གཉིས་སུ། །ལས་ཀྱི་འཁྲིད་པ་འདོད་དང་མི་འདོད་འགྲོ། །རྣམ་དག་རབ་དབྱེ་ལམ་ལྔས་ཐར་
བ་སྒྲུབ། །མཐུ་སྟོབས་རབ་དབྱེ་མངོན་ཤེས་ལ་སོགས་ཏེ། །བརྒྱད་པོ་འདི་ཡང་འབྲེལ་བ་ཅན་
རྟེན་འབྲེལ། །འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཡིན། །དེ་ལའང་སྐད་ཅིག་པ་དང་འབྲེལ་
བ་ཅན། །གནས་སྐབས་པའམ་རྒྱུན་ཆགས་གསུམ་དུ་འདོད། །གནས་སྐབས་པ་ཡང་སྐྱེ་བ་
གཉིས་དང་གསུམ། །རྟེན་འབྲེལ་ཚར་རེ་རྫོགས་ཚུལ་སོ་སོ་སྟེ། །འཕེན་འགྲུབ་བཞི་ལྡན་རྒྱུ་
འབྲས་ཚར་གཅིག་པོ། །སྐྱེ་བ་གཉིས་ཡིན་གཞན་དང་འདི་མི་བསྲེ། །ས་བོན་འདེབས་དང་
གསོ་བ་རྟོགས་ཕྱིར་གསུངས། །ཚེ་གསུམ་ལ་རྫོགས་རྒྱུ་འབྲས་ཚར་གཉིས་པོ། །འཕེན་འགྲུབ་
དབྱེ་བ་མེད་པར་བསྲེས་པ་སྟེ། །རྨོངས་པ་རྣམ་གསུམ་བཟློག་ཕྱིར་འདི་ཡང་གསུངས། །ཚེ་
གཅིག་ལ་ཡང་རྫོགས་པ་ཡོད་པ་སྟེ། །གོ་རིམ་དཀྲུག་ན་ཡན་ལག་རྫོགས་པ་འགལ། །སྐད་
ཅིག་པ་ནི་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་ཚང༌། །འབྲེལ་བ་ཅན་ཡང་དེ་འདྲའི་རྒྱུན་དུ་བཞེད། །ཡང་ན་
ཡན་ལག་རེ་རེ་སྐད་ཅིག་པ། །རིམ་གྱིས་མཐུད་པར་བཤད་ཀྱང་རུང་བར་མངོན། །རྗེ་བཙུན་
གྱིས་ཀྱང་གསུངས་པ། བསྒྲིབས་པའི་ཕྱིར་དང་འདེབས་པའི་ཕྱིར། །ཁྲིད་པའི་ཕྱིར་དང་ཀུན་
འཛིན་ཕྱིར། །རྫོགས་བྱེད་ཕྱིར་དང་གསུམ་གཅོད་ཕྱིར། །ཉེ་བར་སྤྱོད་ཕྱིར་བསྡུད་པའི་ཕྱིར། །
སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་དང་མངོན་དུའི་ཕྱིར། །སྡུག་བསྔལ་ཕྱིར་ནི་འགྲོ་ཉོན་མོངས། །རྣམ་གསུམ་
རྣམ་གཉིས་ཀྱང་ཉོན་མོངས། །རྣམ་བདུན་ཡང་དག་མིན་རྟོག་ལས། །སློབ་དཔོན་གྱིས་ཀྱང་
བཤད་པ། གང་གིས་འཕེན་དང་ཇི་ལྟར་གང༌། །དེ་སྒྲུབ་བྱེད་པའང་དེ་ལ་ཡང༌། །ཉེས་
དམིགས་གང་ཡིན་དེ་དག་རྣམས། །ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན། །ཡན་ལག་
གཉིས་ཀྱིས་གཅིག་གིས་དང༌། །རྣམ་པ་བཞི་དང་གཉིས་ཀྱིས་དང༌། །གཅིག་གིས་གཅིག་
18-1-45


གིས་གཅིག་གིས་ནི། །དོན་བདུན་དག་ཏུ་རབ་ཏུ་བསྟན། །བདེན་པ་ཇི་བཞིན་མི་ཤེས་ཕྱིར། །
ལས་ཀྱིས་སེམས་ལ་བགོ་ཕྱིར་དང༌། །ཡན་ལག་བཞི་ནི་རིམ་གྱིས་འཕེན། །དེ་ཡི་ས་བོན་
ཡོངས་བརྟས་ཕྱིར། །འཕངས་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེས་པ་ཡི། །ཚོར་བས་བསྐྱེད་པའི་སྲེད་པ་ལས། །
ལེན་པ་བྱུང་བས་དེ་ཡི་ལས། །བགོས་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན། །གྲུབ་པ་སྐྱེ་ཡིན་དེ་ལ་ཡང༌། །
རྒས་སོགས་ཉེས་དམིགས་གང་གི་ཕྱིར། །བདེན་པ་མཐོང་ལ་འཕེན་པ་མེད། །སྲེད་དང་
བྲལ་ན་འབྱུང་བ་མེད། །དེ་ལ་རྒྱུ་རྐྱེན་དབྱེ་བ་མདོར་བསྡུས་ཙམ། །ཤེས་ན་རྟེན་འབྲེལ་དོན་
ལ་ངེས་རྙེད་འགྱུར། །ཅི་ཕྱིར་གཡོ་མེད་མི་རྟག་མཐུ་ལྡན་ལས། །དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་
འགགས་བྱེད་ཕྱིར་རོ། །བྱེད་པོའི་བློ་དང་གཙོ་སོགས་རྟག་པ་དང༌། །དུས་སོགས་མཐུ་མེད་མི་
མཐུན་རྒྱུ་སྤངས་ཕྱིར། །རྒྱལ་བས་རྒྱུ་རྐྱེན་འབྲས་བུའི་དབྱེ་བ་དང༌། །རྟེན་འབྲེལ་རྣམ་པ་དུ་མ་
རབ་ཏུ་གསུངས། །རྟེན་འབྲེལ་ཐམས་ཅད་བཅོས་མ་གློ་བུར་བ། །དུ་བའི་རྣམ་རིག་མེར་ཤེས་
ལས་སྐྱེས་དང༌། །ཉོན་མོངས་སྣང་བས་ལས་ཀྱི་རྣམ་རིག་བསྐྱེད། །དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་རྣམ་
རིག་འབྱུང་བ་ཡིན། །རྡུལ་གྱི་རྣམ་རིག་ལས་ནི་རགས་སྣང་སྐྱེ། །དབང་བོའི་རྣམ་རིག་
གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་རིག་དང༌། །ཡིད་ཀྱི་གཡོ་ལས་རྣམ་ཤེས་འཆར་བ་སོགས། །སྐྱེ་བའི་རྣམ་
རིག་དེ་ལས་སྐྱེས་རྣམ་རིག །གནས་པའི་རྣམ་རིག་དེ་ལས་འགག་རྣམ་རིག །དེ་ལས་
འགགས་ཟིན་པར་སྣང་རྣམ་རིག་སྟེ། །དུས་གསུམ་རྣམ་པར་སྣང་ཡང་བདེན་དངོས་མེད། །
བག་ཆགས་གཅིག་གསོས་དེ་ལས་སྣང་བ་འབྱུང༌། །སྣང་བ་དེས་ཀྱང་བག་ཆགས་གཅིག་
ཤོས་གསོ། །ས་བོན་གསོ་དང་རྣམ་རིག་རྣམ་པ་གཉིས། །ཕན་ཚུན་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་
ཕན་འདོགས་ཏེ། །གསོ་དང་རྣམ་རིག་རྒྱུན་དང་རྒྱུན་དུ་འབྱུང༌། །འདི་དག་ཀུན་རྫོབ་གནས་
ཐབས་མཐར་ཐུག་ཡིན། །རྣམ་རིག་དེ་ཡང་རྨི་ལམ་ཤེས་པ་བཞིན། །གདོད་ནས་ཡོད་མ་མྱོང་
ཡང་སྣང་མི་འགག །རྨི་ལམ་མེ་ལས་ཚིག་པར་སྣང་བ་བཞིན། །ཡོད་མེད་རྟག་ཆད་ཀུན་ལས་
18-1-46


འདས་པ་ཡིན། །དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ལ་འཇུག་ཚུལ་གྱི། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་རིམ་པ་གཅིག་
ཏུ་འདོད། །དོན་དམ་ལ་ནི་རྟེན་འབྲེལ་ནམ་ཡང་མེད། །དེ་ལ་རྒྱུ་འབྲས་དང་ནི་རྣམ་གཞག་
བྲལ། །རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་ཕྱིར་བདག་མེད་རྣམ་རིག་ཕྱིར། །ཆོས་བདག་མེད་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་
པ་ཡིན། །ཕུང་པོའི་རྒྱུན་དང་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ལ། །བདག་དང་སེམས་ཅན་ཆོས་སུ་
འཁྲུལ་བ་སྐྱེས། །རྟེན་འབྲེལ་དེ་དག་ཀུན་རྫོབ་རྟེན་འབྲེལ་ཏེ། །དེ་དེའི་རྣམ་རིག་བདག་མེད་
དོན་དམ་འཇུག །དེ་འདྲའི་ཆོས་དབྱིངས་དེ་དེའི་སྣང་བརྙན་ཅན། །དེ་ནི་དོན་དམ་ཁོ་ནའི་རྟེན་
འབྲེལ་ལོ། །དེ་འདྲ་རྟེན་ཅིང་འབྱུང་བའི་ཆོས་ཉིད་དེ། །དོན་དམ་རྟེན་འབྲེལ་དེ་ནི་རྟེན་འབྱུང་
མིན། །གང་ལས་ཀྱང་ནི་མ་བྱུང་མ་ལྟོས་ལ། །མི་འགྱུར་སྤྲོས་བྲལ་རྟག་པ་ཡིན་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་
དྲུག་རྐྱེན་བཞི་འབྲས་བུ་ལྔ་ཞེས་གྲགས། །བྱེད་རྒྱུ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །ལྷན་ཅིག་འབྱུང་
བ་གྲོགས་ཏེ་མཐུན་པར་རྟོགས། །མཚུངས་ལྡན་རྒྱུ་སྟེ་རྒྱས་པ་སྐལ་མཉམ་ཡིན། །ཀུན་འགྲོ་
བར་གཅོད་རྣམ་སྨིན་ཡོངས་འཛིན་ནོ། །མཚུངས་ལྡན་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྒྱུ་དམིགས་
དང༌། །ཡུལ་དང་རྣམ་པ་གཅིག་པ་དེ་ཡིན་པས། །དགོས་པའི་དབང་ཡིན་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་
བར་འདུས། །འདི་ལ་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཡོད་མཚན་ཉིད་དང༌། །མཚན་གཞི་སེམས་དང་སེམས་
བྱུང་འབྱུང་སོགས་བཞིན། །དེ་ཡང་ས་རྡུལ་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དེ། །ཆུ་མེ་རླུང་གསུམ་གཉིས་
པའི་ལྷན་ཅིག་རྒྱུ། །དེ་བཞིན་ཕན་ཚུན་རེ་རེར་སྦྱར་བར་བྱ། །འོན་ཀྱང་དངོས་འབྲས་དངོས་
རྒྱུ་ཐོགས་མེད་ནུས། །དུས་མཉམ་འབྱུང་བར་སྣང་བའང་དེ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་འགྲོ་ཉོན་མོངས་
ལས་ནི་ཉོན་མོངས་སྐྱེ། །ནང་ཚན་རིགས་དང་ས་སོགས་མ་ངེས་པ། །འདི་ཡང་སྐལ་མཉམ་
ཁོངས་སུ་ཕལ་ཆེར་འདུ། །དེ་ནི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་སྟེ་དགེ་སོགས་དགེ།ས་མཚུངས་ལ་སོགས་
མཚུངས་པ་བསྐྱེད་པར་འདོད། །མི་མཐུན་དགེ་མི་དགེ་ལས་ལུང་མ་བསྟན། །སྐྱེ་འགྱུར་དེ་ནི་
རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྒྱུ། །བྱེད་རྒྱུ་ནུས་མེད་འཐད་པ་མ་ཡིན་པས། །བྱེད་པར་བཅས་པ་བྱེད་
18-1-47


པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །འབྲས་བུ་འབྱུང་དང་འཚོ་དང་རྟེན་དང་གནས། །འགྱུར་དང་འབྲལ་དང་
བཟོ་དང་གཏན་ཚིགས་དང༌། །འབྲས་ཐོབ་འཕེན་དང་འགྲུབ་དང་བར་ཆད་བྱེད། །རྙིང་པར་
བྱེད་དང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་དང༌། །ངེས་པར་བྱེད་དང་མ་ངེས་བྱེད་ལ་སོགས། །མདོར་ན་རྒྱུ་
ཀུན་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ཡང༌། །སྐྱེས་བུས་བྱེད་པ་ལོགས་སུ་སྔར་ལས་དབྱེ། །ཀུན་གྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་
ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཏེ། །ལྷན་ཅིག་འབྱུང་སོགས་རྒྱུ་ལྔ་རྒྱུ་རུ་འདོད། །ཉེར་ལེན་རྒྱུ་ནི་ངེས་
པར་འདིར་འཐད་དོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་ཡིན། །དམིགས་རྐྱེན་མཐོང་དང་
དམིགས་པའི་ཡུལ་ཡིན་ཏེ། །བདག་པོ་ཞེས་བྱ་རྟེན་ཏེ་བྱེད་རྒྱུར་འདུས། །དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་རང་
མཚུངས་རྒྱུར་གཅིག་པའི། །འདས་མ་ཐག་འདོད་འདི་དང་དམིགས་པའི་རྐྱེན། །འཛིན་ཆོས་
ལ་ཡིན་གཞན་ལ་རྐྱེན་གཉིས་སོ། །དེ་མ་ཐག་པ་གོ་འབྱེད་ལས་ཅན་ནམ། །ཡང་ན་ཡུལ་ལ་
ཕྱོགས་པར་བྱེད་འདོད་དེ། །སྔ་མ་ལྟར་ན་གཟུགས་སོགས་ལ་ཡོད་འགྱུར། །འཛིན་ཆ་ཀུན་
ལའང་རྐྱེན་བཞིར་མ་ངེས་ཏེ། །སྲིད་པའི་དབང་བྱས་བྲལ་འབྲས་བསྐྱེད་རྒྱུ་མེད། །བརྟགས་
འགོག་བྲལ་འབྲས་དངོས་ཡིན་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། །དོན་དམ་བྲལ་བ་དངོས་ཏེ་འབྲས་བུ་བརྟགས། །
བདག་འབྲས་ཡུལ་དང་རྣམ་སྨིན་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས། །བྱེད་རྒྱུའི་སྒོ་ནས་བྱུང་གང་བྱེད་འབྲས་
ཏེ། །སྐལ་མཉམ་འབྲས་བུ་རྒྱུ་མཐུན་ཞེས་བྱའོ། །གཙོ་བོར་བརྗོད་ཀྱིས་མཐའ་གཅིག་ཁོ་ནར་
མིན། །རྒྱུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་གཉིས་སུ་འདུས། །རྒྱུ་ལས་བྱུང་ན་དེ་ལ་ལྟོས་པར་
འགྱུར། །ལྟོས་པ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ངོ་བོས་མེད། །རྣམ་གཞག་ཕན་ཚུན་ལྟོས་པས་རྣམ་
གཞག་འཇིག །དེ་ཙམ་ཁོ་ནས་ངོ་བོ་ལྟོས་མི་འགྲུབ། །རི་གཉིས་ཕན་ཚུན་ལྟོས་པ་མེད་པ་
བཞིན། །གཡས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད་གཡོན་པ་ཡིན་ཞེས་པ། །གཡས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་གཡོན་གྱི་
རྣམ་གཞག་ལ། །ལྟོས་པར་སོང་གི་དངོས་པོ་ལྟོས་པ་མིན། །དེ་ཕྱིར་རྟེན་འབྲེལ་གཙོ་བོ་
བསྐྱེད་པར་བརྗོད། །ཅེས་པ་ཆོས་ལྔ་དང་རང་བཞིན་གསུམ་དང་རྟེན་འབྲེལ་གཏན་ལ་དབབ་
18-1-48


པའི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་སྟེ་ལྔ་པའོ།། །། 
ཕྱིན་ལོག་གཞན་གསུམ་བདག་ལྟའི་གྲོགས་ཡིན་ཏེ། །བདག་ནི་རྟག་ཏུའམ་རེ་ཞིག་
གནས་འདོད་རྟག །སྔར་གནས་བདེན་ལས་གཞན་དུ་ཆད་སྙམ་པ། །གང་ཟག་ལ་ལྟོས་རྟག་
ཆད་མཐར་ལྟ་འོ། །འདུས་བྱས་ནམ་ཡང་རྟག་པའི་གོ་སྐབས་མེད། །མི་རྟག་པ་ལས་མེད་དང་
སྡུག་བསྔལ་རྟོགས། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་ནི་བྱེད་པོར་མི་རུང་ཞིང༌། །མི་རྟག་པ་ལ་བདག་དང་
བྱེད་པོ་འགལ། །དེ་ལྟར་ཡང་རྗེ་བཙུན་གྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ། མི་རུང་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་ཕྱིར་
དང༌། །འགལ་ཕྱིར་རང་ཉིད་མི་གནས་ཕྱིར། །མེད་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་ངེས་ཕྱིར་དང༌། །རྗེས་སུ་
འཇུག་ཕྱིར་འགག་པའི་ཕྱིར། །ཡོངས་སུ་འགྱུར་བར་དམིགས་ཕྱིར་དང༌། །དེ་རྒྱུ་ཉིད་དང་
འབྲས་བུའི་ཕྱིར། །ཟིན་པའི་ཕྱིར་དང་བདག་པོའི་ཕྱིར། །དག་དང་སེམས་ཅན་རྗེས་འཇུག་
ཕྱིར། །དང་པོ་ཇེ་བས་ཇེ་ཆེ་དང༌། །རྒྱས་དང་རྟེན་གྱི་དངོས་པོ་དང༌། །འགྱུར་དང་ཡོངས་སུ་
སྨིན་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་དམན་དང་ཁྱད་པར་འཕགས། །འོད་གསལ་བ་དང་འོད་མི་གསལ། །
ཡུལ་གཞན་འགྲོ་དང་ས་བོན་བཅས། །ས་བོན་མེད་པའི་ངོ་བོ་དང༌། །གཟུགས་བརྙན་དུ་ནི་
སྐྱེ་བ་སྟེ། །སྐྱེ་བ་རྣམ་པ་བཅུ་བཞི་ལ། །རྒྱུ་དང་ཚད་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང༌། །རྒྱས་པ་དོན་མེད་མི་
རུང་དང༌། །རྟེན་ཉིད་དུ་ནི་མི་སྲིད་དང༌། །གནས་པ་ལ་ནི་མི་སྲིད་དང༌། །དང་པོ་མི་འཇིག་
མཐར་མི་འགྱུར། །དེ་བཞིན་དམན་དང་ཁྱད་པར་འཕགས། །འོད་གསལ་བ་དང་འོད་མི་
གསལ། །འགྲོ་མེད་གནས་པ་མི་རུང་དང༌། །ཐ་མ་ཉིད་ནི་མི་སྲིད་དང༌། །སེམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་
འཇུག་པའི་ཕྱིར། །འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་མ། །འབྱུང་བ་རྣམས་དང་དོན་རྣམ་དྲུག །
སྐད་ཅིག་ཉིད་དུ་བརྗོད་པ་ནི། །སྐམ་དང་འཕེལ་དང་རང་བཞིན་གྱི། །གཡོ་དང་འཕེལ་དང་
འགྲིབ་པའི་ཕྱིར། །འབྱུང་བ་དེ་དང་འབྲེལ་ཕྱིར་དང༌། །ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་གཞི་ཡི་ཕྱིར། ཁ་
དོག་དྲི་དང་རོ་དང་རེག །འདྲ་ཕྱིར་དེ་ནི་དེ་དང་འདྲ། །བུད་ཤིང་རགས་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར། །
18-1-49

 
ཇེ་བས་ཇེ་ཆེར་དམིགས་པའི་ཕྱིར། །སེམས་རྗེས་འཇུག་ཕྱིར་དྲི་བའི་ཕྱིར། །དེས་ན་ཕྱི་ཡང་
སྐད་ཅིག་མ། །སྨྲས་པ། གང་ཞིག་གང་ནའང་ཡོད་མིན་པ། །རྟག་ཅེས་བྱ་བ་མི་འཐད་དོ། །
ནམ་མཁའ་དང་ནི་རིགས་སྤྱི་སོགས། །མཁས་པས་བཤད་ཀྱང་རྩོད་པའི་ངོར། །འགྱུར་
དངོས་གཅོད་དང་གྲགས་ཕྱིར་ཡིན། །དེ་རྣམས་བརྟགས་ཡོད་ཉིད་ཡིན་ཕྱིར། །བློ་ཡིས་
བརྟགས་པ་ཁོ་ནར་ཟད། །འདི་དག་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། །རྟག་པ་ཅི་སྟེ་མིན་སྙམ་ན། །
འདི་ལ་ཁྱད་གཞི་མ་གྲུབ་པས། །འགྱུར་བ་མེད་ཀྱང་འགྱུར་མེད་མིན། །གཞི་མེད་པ་ལ་སྐྱེ་
འགག་སོགས། །ཡོད་མེད་གང་ཡང་མི་འཐད་དོ། །མོ་གཤམ་བུ་ལ་སྐྱེ་བ་ནི། །མེད་ཅེས་
བཞིན་ཏེ་སྐྱེ་མེད་མིན། །ཆོས་དབྱིངས་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པ། །གནས་ལུགས་དོན་དམ་ཞེས་སྨྲ་
སྟེ། །དེ་འདྲ་འདོད་པའི་སྐྱེ་མེད་ནི། །དོན་དམ་མིན་ཏེ་འདི་དང་མཚུངས། །ཡོད་ཅིང་གྲུབ་ལ་
སྐྱེ་བ་ནི། །མེད་ན་སྐྱེ་མེད་ཅེས་བརྗོད་བྱ། །ཡེ་ནས་གྲུབ་ན་སྐྱེ་བ་མེད། །འབྱུང་མིན་གནས་
དང་འགག་པ་མེད། །སྐྱེ་འཇིག་ཅན་ལ་རྫས་ཡོད་དང༌། །བརྟགས་ཡོད་གཉིས་སུ་འདོད་པ་
ཡིན། །གནས་པ་ལ་ནི་རྫས་དང་བཏགས། །དོན་དམ་ཞེས་བྱ་དབྱེ་བ་གསུམ། །འོན་ཀྱང་བྱུང་
རྗེས་གནས་ན་གནས། །གདོད་མར་གནས་ལ་གནས་པ་མེད། །འགོག་པ་གཉིས་ཀྱང་བྱས་
པར་འགྱུར། །འདི་དག་གསར་བ་སྐྱེས་ཕྱིར་རོ། །སྐྱེས་ལ་མི་འགག་མེད་པས་ན། །སྐྱེ་འཇིག་
ཅན་ཏེ་འདུས་བྱས་ཡིན། །འགོག་པ་སྐད་ཅིག་གཅིག་དང་གཉིས། །བསྐལ་པར་ལོན་སོགས་
ཡོད་པ་སྟེ། །ཐོབ་པ་པོ་དང་དེ་འབྲེལ་ཕྱིར། །དུས་ཀྱི་འཁྲིད་པས་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱུང་ཡང་
སྐྱེས་པ་མིན་སྙམ་ན། །གཟུགས་སོགས་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར། །སྐྱེས་ཀྱང་མི་འཇིག་སྲིད་
སྙམ་ན། །དངོས་པོ་རྟག་པ་ཡོད་པར་འགྱུར། །དངོས་མེད་ཡིན་ཡང་གསར་བ་སྐྱེ། །དེ་ཡང་རྒྱུ་
ཅན་ཉིད་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་ནི་དངོས་པོ་དང༌། །ཁྱད་པར་མེད་པར་འགྱུར་སྙམ་ན། །ཆོས་
ཅན་གང་ལ་ཉེར་ལེན་ནམ། །རྫས་མེད་མཚན་གཞིའི་དངོས་མེད་དེ། །ལྟོས་ངོར་འདུས་བྱས་
18-1-50


མཚན་ཉིད་ཅན། །བརྟགས་པ་ཙམ་ཡང་སེལ་ངོར་སྐྱེ། །དེ་ལ་རྫས་སུ་སྐྱེ་བ་མེད། །ཀུན་རྫོབ་
བདེན་པར་འདི་མི་སྐྱེ། །རྫས་སུ་སྐྱེ་འཇིག་ཡོད་པ་ནི། །དངོས་པོ་འདུས་བྱས་རྣམས་ལ་ཡིན། །
རིག་དང་སྣང་ངོར་དེ་དག་ལ། །སྐྱེ་འཇིག་འགྱུར་བ་གང་ལས་འགྲུབ། །བརྟགས་པ་འཁྲུལ་
བའི་ངོར་བྱས་ན། །དངོས་མེད་རྒྱུ་དང་བཅས་པར་འདོད། །སྐྱེ་འཇིག་ཡོད་ཀྱང་འདུས་བྱས་
ནི། །མིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་འགྱུར་ཏེ། །འདུས་བྱས་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། །ལྡན་ཡང་མིན་
ཞེས་སུ་ཞིག་སྨྲ། །རྫས་མེད་ལ་ནི་ཉེར་ལེན་དང༌། །ལྷན་ཅིག་བྱེད་པ་མེད་མོད་ཀྱང༌། །ཉམས་
པར་བྱེད་དང་བྱེད་རྒྱུ་ཡོད། །བྲལ་བའི་རྒྱུ་ཡོད་ཁ་ཅིག་ལའོ། །འཇོག་དང་བྱེད་ལས་རྫས་མི་
སྐྱེ། །བརྟགས་པའི་ངོར་ནི་ངེས་བསྐྱེད་པས། །རི་བོང་རྭ་སོགས་བློ་ངོ་ནའང༌། །མི་སྲིད་པ་དང་
འདི་མི་མཚུངས། །འདི་རྟག་རྫས་སུ་རྟག་ན་ནི། །རྟག་པའི་དངོས་འགྱུར་མཚན་ཉིད་འགལ། །
འོན་ཏེ་བརྟགས་པར་རྟག་ན་ནི། །བློ་ངོར་སྐྱེ་འཇིག་བྱེད་དང་འགལ། །གང་ཞིག་རྣམ་པར་
ཤེས་པ་དང༌། །རྟོག་ཡུལ་ཐམས་ཅད་འདུས་བྱས་དང༌། །ཡེ་ཤེས་ཁོ་ནའི་རང་སྤྱོད་ཡུལ། །
འདུས་མ་བྱས་པ་དོན་དམ་ཉིད། །བློ་ངོའི་ཆོས་ལས་གྲོལ་བའོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཕྲོས་དོན་གྱི་
ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །མི་རྟག་ཕྱིར་ན་གནས་པའི་གོ་སྐབས་མེད། །གནས་པའི་རང་དབང་
མེད་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ཉིད། །ལམ་ཡང་སྡུག་ཀུན་རིགས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་འདུས། །ཕུན་ཚོགས་
འཇིག་དང་མི་བསྲུན་ཕྲད་པ་དང༌། །རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུར་འགྱུར་ཏེ་དེ་ཡང་འཇིག །དྲི་མ་ནུས་
དང་བག་ཆགས་མེད་ལས་འཛིན། །དེ་ལས་འབྲས་འགྱུར་དེ་ཡང་འཇིག་པས་སྐྲག །སྡུག་
བསྔལ་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་རྒྱུ་མཚན་ཅན། །བྱེད་པོ་རྟག་དང་དབང་སྒྱུར་ཡིན་འདོད་ན། །སྡུག་
བསྔལ་ཅན་ཕྱིར་མི་འདོད་བབ་མིན་ནམ། །འབྲས་ཚེ་རང་འཇིག་རྟག་མིན་རང་དབང་མེད། །
བྱ་བྱེད་ལས་ཀྱི་བྱེད་པོ་འདོད་མོད་ཀྱི། །རྟག་དབང་གཅིག་པུས་དངོས་པོ་གཅིག་ལ་ཡང༌། །
བྱེད་མི་ནུས་ན་ཐམས་ཅད་སྨོས་ཅི་དགོས། །བྱེད་པོ་རྟག་ན་རིམ་པས་འབྱུང་བ་འགལ། །
18-1-51

 
འདོད་པས་རིམ་པར་བསྐྱེད་ན་གཅིག་པུས་འགལ། །དབང་ཕྱུག་འདོད་པར་གཅིག་ན་དུ་
མར་འགྱུར། །འདོད་པ་བྱེད་པོར་གཅིག་ན་དེ་ཡང་བརྟག །ཐ་དད་རྒྱུ་འབྲས་ཡིན་ན་མི་རྟག་
ཉིད། །རྒྱུ་མང་གཞན་ཡང་ཡོད་ན་རྟེན་འབྲེལ་མཚུངས། །རྟག་པའི་རྒྱུ་འབྲས་ཡིན་ན་རིམ་པ་
འགལ། །འབྲེལ་བ་གཉིས་དང་བྲལ་ན་བྱེད་པོས་མིན། །དེ་ཕྱིར་བདག་ནི་བྱེད་པོའི་བྱ་བ་
འདོར། །སྡུག་བསྔལ་རང་བཞིན་སྤོང་འདོད་བདག་ལེན་འདོད། །མི་རྟག་དུས་ཀྱིས་འཁྲིད་ལ་
བདག་དབང་མེད། །ཆུ་ཐིགས་དུ་མའང་སོ་སོའི་སར་སྐམས་ན། །ཆུ་བོར་མི་འགྱུར་མི་རྟག་དུ་
མ་ལ། །བདག་བྱའི་མཚན་ཉིད་ནམ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །བདག་པོ་རང་དབང་རྟག་པ་མེད། །
དེ་ལས་བདེ་སྡུག་སྦྱིན་བྱའི་ཡུལ། །བདག་ཀྱང་མེད་པར་རྟོགས་པ་ན། །ཁམས་གསུམ་པ་ཡི་
ཉོན་མོངས་ཟློག །གང་ཟག་བདག་མེད་སྒོམ་པ་ཡོད་མེད་ལས། །སྲིད་ལས་གྲོལ་བ་ཡོད་མེད་
རྗེས་སུ་དཔོག །མ་རིག་པ་ལས་འཇིག་ཚོགས་ལྟ་བ་སྟེ། །དེ་ལས་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་ཤུགས་
དྲག་འབྱུང༌། །བདག་ལྟ་མེད་ན་ཉོན་མོངས་གཞན་ཡོད་ཀྱང༌། །ཡང་སྲིད་འཕེན་བྱེད་ལས་ནི་
གསོག་མི་ནུས། །ངར་འཛིན་པ་དང་ང་ཡིར་འཛིན་པ་དང༌། །དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོས་ནས་བྱེད་
པོར་འཛིན། །དེ་ཡི་ཁྱད་པར་རྟག་གཅིག་རང་དབང་ཅན། །རང་བཞིན་གཙང་བཟང་མ་
འདྲེས་པ་རུ་བལྟ། །བློ་དམན་རྣམས་ལ་དང་པོར་རིགས་པ་བརྟན། །ཆོས་ཉིད་དང་ཡང་རྗེས་
མཐུན་ཡིན་པར་འདོད། །དཔལ་གྱི་མགུར་ནས་ཀྱང༌། ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་བདག་མེད་དེ། །ཕུང་
པོ་རྣམས་ཀྱང་བདག་ལ་མེད། །རྣམ་རྟོག་བཞིན་དུ་དེ་དག་མེད། །དེ་དག་མེད་པའང་མ་ཡིན་
ནོ། །རྗེ་བཙུན་གྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ། བདག་དང་བྱེད་པོ་འགོག་པ་ཡང་འདི་ལྟར། །བདག་
ཏུ་ལྟ་བའི་བདག་ཉིད་བདག་མཚན་མིན། །ངན་པར་གནས་མིན་མཚན་ཉིད་མི་འདྲའི་ཕྱིར། །
གཉིས་ལས་གཞན་མེད་དེ་ནི་ནོར་བ་སྐྱེས། །དེ་ཕྱིར་ཐར་བ་ནོར་ཙམ་ཟད་པ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་
འཁྲུལ་བ་ཙམ་བརྟེན་སྐྱེ་བོ་ཡིས། །སྡུག་བསྔལ་རང་བཞིན་རྒྱུན་ཆགས་རྟོགས་མི་འགྱུར། །
18-1-52

 
རིག་མིན་རིག་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་སྡུག་བསྔལ་མེད། །ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ཡི་རང་བཞིན་
མིན། །བརྟེན་ནས་དངོས་རབ་སྐྱེ་བ་མངོན་འཇུག་ན། །སྐྱེ་བོ་ཇི་ལྟར་གཞན་གྱི་བྱས་ལ་བརྟེན། །
གང་ཕྱིར་ཡོད་པ་མི་མཐོང་མེད་མཐོང་བ། །འདི་འདྲའི་མུན་ནག་རྣམ་པ་འདི་གང་ཞིག །གང་
ཟག་རྫས་སུ་ཡོད་མ་ཡིན། །བརྟགས་པར་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་བརྗོད། །མི་དམིགས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་
པ་དང༌། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཉོན་མོངས་རྒྱུ། །ཉེས་པ་གཉིས་ཕྱིར་དེ་ལས་འདི། །གཅིག་
དང་གཞན་དུ་བརྗོད་བྱ་མིན། །ཕུང་པོ་བདག་ཏུ་ཐལ་བ་དང༌། །དེ་རྫས་ཉིད་དུ་ཐལ་འགྱུར་
ཕྱིར། །མཚན་ཉིད་དང་ནི་འཇིག་རྟེན་ན། །མཐོང་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་སྒོ་ནས་ཀྱང༌། །བུད་ཤིང་
མེ་བཞིན་གཉིས་སུ་ནི། །བརྗོད་མིན་མི་རུང་དམིགས་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་ཡོད་རྣམ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་
ཕྱིར། །དེ་རྐྱེན་མ་ཡིན་དོན་མེད་ཕྱིར། །དེ་ཕྱིར་ལྟ་བ་པོ་ནས་ནི། །གྲོལ་བའི་བར་དུ་མི་འགྱུར་
རོ། །བདག་པོ་ཉིད་གཅིག་ཡིན་ན་ནི། །མི་རྟག་མི་འདོད་འབྱུང་མི་བྱེད། །དེ་ལས་མཚན་ཉིད་
སྒྲུབ་དགོས་ཏེ། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་གསུམ་ལ་གནོད། །ཉེས་པ་གསུམ་ཕྱིར་ལྟ་སོགས་ལ། །
དེ་ཡི་བྱེད་པར་རང་བྱུང་མིན། །བྱེད་པ་དེ་ཡི་རྐྱེན་ཅན་ཡང༌། །ལྟ་སོགས་བྱེད་པ་མེད་པ་ཡིན། །
བྱེད་པོ་མིན་ཕྱིར་མི་རྟག་ཕྱིར། །གཅིག་ཆར་རྟག་ཏུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར། །ལྟ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་
པ་ནི། །རང་བྱུང་ཉིད་དུ་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་གནས་དང་ཞིག་པ་ནི། །སྔ་ན་མེད་དང་མི་རྟག་
དང༌། །ཕྱོགས་གསུམ་པ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར། །རྐྱེན་ཉིད་དུ་ནི་མི་རུང་ངོ༌། །ཀུན་ནས་ཉོན་
མོངས་རྣམ་བྱང་བའི། །གནས་སྐབས་གཅོད་པའི་བྱེ་བྲག་དང༌། །འཇུག་དང་རྒྱུན་གྱི་བྱེ་བྲག་
ཀྱང༌། །གང་ཟག་གིས་ནི་ཉེ་བར་བསྟན། །གང་ཟག་ཡོད་ན་ཐམས་ཅད་ནི། །འབད་མེད་ཐར་
པའམ་ཐར་བ་མེད། །གཅིག་དང་རྒྱུ་དང་ཟ་བ་དང༌། །བྱེད་པ་དང་ནི་དབང་བསྒྱུར་དང༌། །
བདག་པོའི་དོན་དང་རྟག་པ་དང༌། །ཉོན་མོངས་པ་དང་དག་པའི་གནས། །རྣལ་འབྱོར་ཅན་
དང་མ་གྲོལ་གྲོལ། །འདི་དག་ལ་ནི་བདག་ཏུ་ལྟ། །གཉེན་པོར་མཁས་པ་བཅུ་གསུངས་སོ། །
18-1-53

 
བདག་འཛིན་འདི་ཡི་དམིགས་པ་རང་རྒྱུད་ཀྱི། །ཕུང་པོ་ལྔ་ཡིན་རྣམ་པ་བདག་ཏུ་ལྟ། །འཁྲུལ་
ཕྱིར་རྣམ་རྟོག་གཏིང་ཚུགས་མ་ཡིན་པས། །གཞན་གྱི་རྒྱུད་དང་རྒྱུད་མི་གཏོགས་པ་ལའང༌། །
བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བ་སྲིད། །ཕུང་པོ་རིས་གཅིག་རེས་འགའ་ལྔ་ལ་སོགས། །
ངེས་མེད་ཚུལ་གྱིས་འཇུག་པའང་མཐོང་བ་ཡིན། །བདག་གིར་འཛིན་པའང་འཇིག་ཚོགས་
ལྟ་བ་སྟེ། །གཙོ་བོར་རྣམ་ཤེས་ལས་གཞན་རང་གཞན་རྒྱུད། །ཡོ་བྱད་སོགས་ལ་འཇུག་མོད་
ངེས་པ་མེད། །དེ་དེའི་འཛིན་སྟངས་ཞེན་ཡུལ་དངོས་མི་སྲིད། །མ་དཔྱད་འཇིག་རྟེན་ངོར་
བསྟུན་གང་ཟག་འདོད། །དངོས་པོའི་དོན་དུ་ནམ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་
ཙམ་དུ་བརྟགས་ཡོད་ཉིད། །མཐོང་པོ་སེམས་ཅན་སོགས་ཀྱང་དེ་དང་མཐུན། །དངོས་དང་
དོན་དུ་ཡོད་པར་དེ་འདོད་འཁྲུལ། །ལོག་པར་རིག་པས་མ་རིག་ཁྱད་པར་ཅན། །མ་རིག་དུ་མ་
རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར། །བློ་ཆེན་འགས་ཀྱང་མ་རིག་ཐ་སྙད་སྦྱར། །ཉོན་མོངས་གསུམ་དུ་
བསྡུ་བར་སྔར་བཤད་ཟིན། །ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང༌། གལ་ཏེ་ཕུང་བོ་བདག་ཡིན་ན། །སྐྱེ་དང་
འཇིག་པ་ཅན་དུ་འགྱུར། །གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན། །ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་མེད་
པར་འགྱུར། །གལ་ཏེ་ལྷ་དེ་མི་དེ་ན། །དེ་ལྟ་ན་ནི་རྟག་པར་འགྱུར། །གལ་ཏེ་ལྷ་ལས་མི་གཞན་
ན། །དེ་ལྟ་ན་ནི་མི་རྟག་འགྱུར། །ཉེ་བར་ལེན་ཉིད་བདག་མ་ཡིན། །དེ་དག་འབྱུང་དང་འཇིག་
པ་ཡིན། །ཉེ་བར་བླངས་པ་ཇི་ལྟ་བུར། །ཉེ་བར་ལེན་པོ་ཡིན་པར་འགྱུར། །{བདག་ནི་ཉེ་བར་
ལེན་པ་ལས། །གཞན་དུ་འཐད་པ་ཉིད་མ་ཡིན། །རྟག་པར་ན་ཆད།}སྐྱེས་བུ་ས་མིན་ཆུ་མ་
ཡིན། །མེ་མིན་རླུང་མིན་ནམ་མཁའ་མིན། །རྣམ་ཤེས་མ་ཡིན་ཀུན་མིན་ན། །དེ་ལས་གཞན་
དོན་སྐྱེས་བུ་གང༌། །བརྒྱ་པ་ལས་ཀྱང༌། གལ་ཏེ་ནང་བདག་བུད་མེད་མིན། །སྐྱེས་མིན་མ་
ནིང་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཚེ་མི་ཤེས་འབའ་ཞིག་ལས། །ཁྱོད་བདག་ཕོ་འོ་སྙམ་དུ་སེམས། །སྐྱེས་པ་
བདག་མིན་མོ་གཟུགས་མི་འདྲའི་ཕྱིར། །བུད་མེད་མ་ནིང་ལ་ཡང་དེ་འདྲར་ཤེས། །མཚན་
18-1-54


ཉིད་འགལ་ལ་དངོས་པོ་གཅིག་པ་ཅི། །འདོད་ལྡན་བདག་ན་ཆགས་བྲལ་དེར་མི་འགྱུར། །
བཅིང་བ་བདག་འདོད་ན་ནི་གྲོལ་བ་མིན། །མཚན་ཉིད་འགལ་ཡང་ཡིན་ན་ས་སོགས་ཀྱང༌། །
བདག་ཏུ་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་མ་ཡིན་ནམ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིན་ན་སྣ་ཚོགས་འགལ། །ཚོར་བས་
མྱོང་ཕྱིར་མྱོང་བོ་བདག་ཡོད་མིན། །དེ་བདག་ཡིན་ན་ལེན་པོ་ལག་པ་དང༌། །འགྲོ་བོ་རྐང་
ཡིན་དེ་ནི་ལེན་འགྲོ་མེད། །ལས་ནི་ལུས་ངག་སེམས་པས་བྱེད་མཐོང་ཕྱིར། །བདག་གིས་མ་
བྱས་ཅི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་མྱོང༌། །ཆ་ཤས་ལས་གཞན་ཚོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། །ལུས་ངག་
སེམས་ནི་ནམ་ཡང་བདག་མ་ཡིན། །ཐམས་ཅད་ཡིན་ན་གཞན་དབང་མི་རྟག་འཁྲུལ། །དུ་
མར་འགྱུར་ཕྱིར་བདག་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །ཁྱབ་པའི་ཚུལ་ལ་ཁྱབ་བྱར་གཅིག་ཡིན་ན། །སྔར་
བཤད་སྐྱོན་དང་ཁྱབ་བྱར་མི་གཅིག་ན། །བདེ་སྡུག་བདག་གིས་མྱོང་བ་མེད་པར་འགྱུར། །
དགེ་སྡུག་སོགས་དང་མ་འབྲེལ་ལས་འབྲས་དང༌། །བཅིངས་གྲོལ་སོགས་ཀྱང་དེ་ལ་མེད་
པར་འགྱུར། །མཆོད་སྦྱིན་བདག་ན་ཡོན་ཏན་བཤེས་གཉེན་ཡང༌། །བདག་གི་འདུ་ཤེས་
མཆོད་སྦྱིན་ལ་འཇུག་འགྱུར། །རི་བོའི་འདུ་ཤེས་བྱེ་བྲག་མེད་པ་བཞིན། །སྡེ་སྣོད་ཀྱི་ཚུལ་
ལས་ཀྱང༌། བདག་ཅེས་བྱ་བ་བདུད་ཀྱི་སེམས། །ཁྱོད་ནི་ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཡིན། །འདུ་བྱེད་ཕུང་
པོ་འདིས་སྟོང་སྟེ། །འདི་ལ་སེམས་ཅན་ཡོད་མ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་ཡན་ལག་ཚོགས་རྣམས་ལ། །
བརྟེན་ནས་ཤིང་རྟར་བརྗོད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཕུང་པོ་རྣམས་བརྟེན་ནས། །ཀུན་རྫོབ་
སེམས་ཅན་ཞེས་བྱའོ། །མཆོག་གཞན་དོན་དུ་གཉེར་ཕྱིར་དང༌། །སྐྱེ་འཇིག་བློ་ཅན་ཉིད་ཀྱི་
ཕྱིར། །སྐྱེ་བོས་འདི་ཡི་དབང་སོགས་ལས། །བདག་ནི་ཐ་དད་གྱུར་པར་ཤེས། །ལུས་བདག་
ཡིན་ན་སོ་སོར་ཕྱེ་བ་དང༌། །སེམས་བདག་ཡིན་ནའང་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་དབྱེ། །གཉིས་
ཀ་ལས་གཞན་ཡིན་ན་ཕྱི་ནང་ཚོལ། །ཚོགས་སྤྱི་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ན་རྫས་སུ་མེད། །བདག་ལ་
ལུས་ལྡན་མི་རུང་མཚན་ཉིད་དང༌། །རྒྱུ་འབྲས་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་བདག་པོའི་འབྲེལ། །གང་
18-1-55


ཡང་འཐད་པ་མ་ཡིན་སྐྱོན་བཅས་ཕྱིར། །མཚན་ཉིད་སྔར་བཀག་ཕན་ཚུན་བསྐྱེད་པ་མིན། །
བསྐྱེད་ན་མི་རྟག་དེ་བཞིན་གཞན་ལྟོས་འགྱུར། །ལུས་རྟེན་ཡིན་ན་བདག་ནི་སྐྱེ་དང་འཇིག །
བདག་རྟེན་ཡིན་ན་ལུས་ནི་རྟག་པར་ཐལ། །བདག་ལུས་ཕན་ཚུན་ཡོད་འདོད་བདག་པོའི་
འབྲེལ། །གཟུགས་ལ་བདག་ནི་ཕྱི་ནང་ཀུན་མ་དམིགས། །བདག་ལ་གཟུགས་གནས་ན་ནི་
འབྲལ་བ་འགལ། །བདག་གིས་བདག་བྱས་གཟུགས་སོགས་འདོར་ལེན་དབང༌། །དགོས་ན་
དེ་ལྟར་མིན་ནོ་གཟུགས་མིན་ཕྱིར། །བླ་འོག་སོགས་དང་གནས་གཅིག་རུང་མ་ཡིན། །རྩྭ་ཤིང་
ས་ལ་བརྟེན་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ། །དེ་བཞིན་འཕེལ་འགྲིབ་བྱེད་སོགས་མ་དམིགས་ཕྱིར། །བྱེད་
ཀྱང་མ་ངེས་ཕྱི་རོལ་ལ་ཡོད་ཕྱིར། །ལུས་སེམས་སྤྱི་བོ་བདག་ནའང་མི་རུང་སྟེ། །གཟུགས་
སེམས་གཅིག་ཡིན་ཅིག་ཤོས་འགལ་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་གང་ཟག་བདག་མེད་ནི། །ཐེག་པ་ཆེ་
ཆུང་ཀུན་ལ་ཡོད། །ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་མིན་ལམ་དུ། །བསྒོམ་བྱ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་དོ། །ཆོས་
ཀྱི་བདག་འཛིན་དངོས་པོར་ཞེན་པ་དང༌། །བདེན་འཛིན་དངོས་འཛིན་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སོ། །
མེད་འཛིན་ཐ་སྙད་འཛིན་པ་ཙམ་ཡིན་ཏེ། །མེད་ལ་འཛིན་རྒྱུ་མེད་པས་ཡོད་པར་འདུས། །
འདུས་བྱས་ངོ་བོས་ཡོད་ན་ཆོས་བདག་བརྗོད། །དང་པོ་གཉིས་པའི་དུས་གནས་རྟག་པའི་
སྟེ། །སྔར་ནི་བདེན་ཡོད་འགག་པ་ཆད་པར་འདོད། །བདེན་མིན་སྣང་བ་ཙམ་ལ་རྟག་ཆད་
མེད། །གནས་ལུགས་སེམས་དུས་ཀུན་རྫོབ་ཡོད་ལྟ་རྟག །དོན་དམ་མེད་པར་ལྟ་ན་ཆད་པའི་
མཐའ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་ལ་འཇུག་གེགས་ཀྱི་སྐབས། །ཡོད་སོགས་སྒྲུབ་རྟོག་རྟག་དང་
དགག་རྟོག་ཆད། །དགག་སྒྲུབ་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་ཚུལ་ལ་མེད། །དེ་ཀུན་ཆོས་ཀྱི་བདག་
འཛིན་ཁོངས་སུ་འདུས། །དོན་དུ་འཁོར་གསུམ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཀུན། །དེ་ཡི་ཕྱོགས་མཐུན་
ཉིད་དུ་ཤེས་པར་བྱ། །དབྱེ་ན་ཞེན་པའི་རྟོག་དང་མི་རྟོག་གཉིས། །གཉིས་པའང་ཞེན་པར་
འབྲེལ་དང་མ་འབྲེལ་གཉིས། །ས་ཐོབ་ཞེན་མེད་གཡོ་དང་མི་གཡོ་སྟེ། །དེ་ནི་དག་པའི་ས་ན་
18-1-56


ཡོད་པ་ཡིན། །ཞེན་རྟོག་དེ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་རྟོག་དང༌། ཁྱད་པར་དང་ནི་བསྡུས་དང་དབྱེ་བར་
འདོད། །མདོར་ན་གནས་ཚུལ་ལ་ནི་ཆོས་ཡོད་འཛིན། །བདེན་པར་སྣང་ཕྱིན་དེ་ལ་འཛིན་
ཞེས་བྱ། །ཆོས་རྟོག་མི་གཡོ་སྣང་ཡང་བདེན་སྣང་མེད། །སྣང་བའང་སྔ་མའི་མཐུ་ཡིན་དེ་ཕྱིར་
ཏེ། །ཆོས་བདག་འཛིན་པའི་ཆ་ཤས་བསྒོས་པར་འདོད། །དེ་ཕྱིར་འདི་སྤངས་རྫོགས་ན་
སངས་རྒྱས་ཉིད། །བདེན་པར་མ་ཡིན་སྒྱུ་མར་འཛིན་པ་ཡང༌། །རེ་ཞིག་མི་དགག་སྤྱིར་ནི་
ཆོས་བདག་ལྟ། །དོན་དམ་བདེན་འཛིན་མཉམ་གཞག་དུས་ན་སྤངས། །གཞན་དུ་མ་ཡིན་
གནས་ཚུལ་ལ་ཞུགས་ཕྱིར། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་འཛིན་པ་ཉོན་མོངས་དཔུང༌། །འདི་ནི་
དེར་འགལ་དད་སོགས་བསྐྱེད་ཅིང་འཕེལ། །ཡེ་ཤེས་བདེན་གྲུབ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མ་ཡིན། །དེ་
ནི་མེད་པར་འཛིན་ན་ལོག་ལྟ་ཉིད། །ད་ནི་རིགས་པ་ཅུང་ཟད་བཤད་བྱ་སྟེ། །སྤྱི་རྣམས་དངོས་
པོ་གཞན་ལ་མ་འབྲེལ་ཞིང༌། །གང་ལ་རྟེན་དངོས་དང་ཡང་མ་འབྲེལ་ལ། །མེ་སྤྱིས་མེ་ཡི་དོན་
བྱེད་བསྲེག་པའམ། །དེ་རྒྱུ་དེ་འབྲས་ཁྱད་པར་ལ་ཕན་ན། །དོན་ནུས་ཡིན་ཡང་དེ་ལ་མེད་པས་
ན། །དོན་བྱེད་ནུས་མིན་མྱོང་མིན་གནས་མེད་པ། །བརྟག་པ་ལས་གཞན་མ་མཐོང་དེ་ཕྱིར་
མེད། །གསེར་བུམ་ལ་གནས་བུམ་ཆོས་གཞན་མི་འགྲོ། །དངུལ་སོགས་གཞན་གྱི་བུམ་ཆོས་
དེ་ལ་མིན། །རེ་རེར་རང་རང་ལས་གཞན་སྤྱི་བུམ་མེད། །ལོག་ནའང་སྤྱི་ནི་གྲུབ་པ་མེད་ཕྱིར་
མེད། །མིང་གི་སྔ་རོལ་མིང་གི་བློ་མེད་པས། །དོན་མེད་འགྱུར་ལས་དོན་ནི་སྔར་ཡོད་དང༌། །
མིང་མང་བཞིན་དུ་དོན་ཡང་མང་འགྱུར་དང༌། །གཅིག་འཇུག་གཞན་མི་འཇུག་པའི་རྒྱུ་མེད་
དང༌། །མིང་གཅིག་ཕྱིར་ན་དོན་མང་གཅིག་ཏུ་འགྱུར། །སྔར་མེད་ན་ནི་གཟུགས་སོགས་
མཐོང་མིན་འགྱུར། །མ་བརྟགས་གོང་དུའང་མིང་བློར་ཐལ་འགྱུར་བས། །མིང་དོན་འབྲེལ་
མེད་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཡིན། །རིགས་པའི་དབང་ཕྱུག་གིས་བཤད་པ། ལག་སོགས་གཡོ་ན་
ཐམས་ཅད་དག །གཡོ་བར་འགྱུར་ཕྱིར་འགལ་བ་ཅན། །ལས་ནི་གཅིག་ཏུ་མི་རུང་ཕྱིར། །
18-1-57

 
གཞན་དུ་ཐ་དད་གྲུབ་པར་འགྱུར། །གཅིག་བསྒྲིབས་པ་ན་ཐམས་ཅད་དག །སྒྲིབ་པར་
འགྱུར་བའམ་མ་བསྒྲིབས་ན། །མཐོང་འགྱུར་གཅིག་ཚོན་གྱིས་བསྒྱུར་ན། །བསྒྱུར་བའམ་མ་
བསྒྱུར་རྟོགས་པར་འགྱུར། །དེ་ཕྱིར་ཚོགས་པ་གཅིག་ཡོད་མིན། །ཞི་བ་ལྷས་ཀྱང༌། རྒྱུད་དང་
ཚོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །འཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །འདས་པའི་དངོས་ཡོད་ན་
ནི་ཡང་སྐྱེད་དང༌། །སླར་ཡང་འཇིག་འགྱུར་མ་འོངས་དངོས་ཡོད་ན། །དེ་ནི་རང་རྒྱུ་སྔོན་སོང་
ཡིན་པར་འགྱུར། །སླར་ཡང་འབྲས་འབྱིན་ད་ལྟའང་འབྲས་འབྱིན་ནམ། །འདས་པ་རྒྱུ་ན་མེས་
ཚིག་ས་བོན་ལས། །མྱུ་གུར་ཐལ་འགྱུར་མ་འོངས་འབྲས་ཡིན་ན། །བྱུང་དང་སྐྱེས་པར་ཐལ་ཏེ་
དེ་དག་མེད། །སྣང་དུ་རུང་ཡང་དམིགས་པ་མིན་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་འདས་ཡོད་ན་གཟུགས་
སམ་གཟུགས་མིན་ཡོད། །གཟུགས་ན་མཐོང་འགྱུར་གཞན་ན་སྲིད་མིན་ནོ། །དེ་ཕྱིར་སྤྱི་དང་
རགས་པ་རྒྱུན་དག་དང༌། །མིང་དོན་འབྲེལ་དང་དུས་གཉིས་བརྟགས་པ་ཙམ། །ཅི་ཙམ་སྣང་
བ་གསལ་བས་སེམས་ཡིན་ཏེ། །རྨི་ལམ་ལ་སོགས་དག་དང་མཚུངས་ཕྱིར་དང༌། །བློ་དང་
ལྷན་ཅིག་ཁོ་ནར་དམིགས་པས་ཀྱང༌། །སེམས་སྣང་ཙམ་ཡིན་གཞན་དུ་མེད་པར་གྲུབ། །ཡང་
འཕགས་པས་གསུངས་པ། ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་མི་རྣམས་དང༌། །ལྷ་རྣམས་ཇི་ལྟར་རིགས་
རིགས་སུ། །དངོས་གཅིག་ཡིད་ནི་ཐ་དད་ཕྱིར། །དོན་མ་གྲུབ་པར་འདོད་པ་ཡིན། །དོན་ནི་
དོན་དུ་གྲུབ་གྱུར་ན། །ཤེས་པ་རྟོགས་པ་མེད་མི་འགྱུར། །འདི་ལ་སུ་ཞིག་བློ་ལྡན་ཞིང༌། །ཞི་
བ་ཐོབ་པ་གྲུབ་པ་ཡི། །ཆོས་ཀུན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ། །དེ་ལྟར་དོན་རྣམས་སྣང་ཕྱིར་དང༌། །མི་
རྟོག་ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་བ་ལ། །དོན་ཀུན་སྣང་བ་མེད་ཕྱིར་ཡང༌། །དོན་མེད་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ། །དེ་
ལྟ་བས་ན་རྣམ་རིག་མེད། །སློབ་དཔོན་གྱིས་བཤད་པ། དྲུག་གིས་གཅིག་ཆར་སྦྱར་བ་ན། །ཕྲ་
རབ་རྡུལ་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར། །དྲུག་པོ་དག་ཀྱང་གོ་གཅིག་ན། །གོང་བུའང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་
འགྱུར། །དེ་ནི་གཅིག་ནའང་ཡུལ་མིན་ལ། །ཕྲ་རབ་རྡུལ་དུ་དུ་མའང་མིན། །དེ་དག་འདུས་
18-1-58


པའང་མ་ཡིན་ཏེ། །འདི་ལྟར་རྡུལ་ཕྲན་མི་འགྲུབ་ཕྱིར། །རྣམ་པའི་གྲངས་བཞིན་ཤེས་པ་ཡོད་
འདོད་ན། །རགས་པ་བཞིན་དུ་དཔྱད་པས་འཇིག་པར་འགྱུར། །དུ་མ་ཤེས་པ་གཅིག་གི་ངོར་
བདེན་ན། །སྣ་ཚོགས་ངོ་བོར་སྣང་བའི་དངོས་གཅིག་ལ། །དངོས་གཅིག་བདེན་ན་རྣམ་པ་
མང་པོ་བརྫུན། །རྣམ་པ་བདེན་ན་དངོས་གཅིག་ཉམས་པར་འགྱུར། །འཕགས་པ་ནཱ་གརྫུ་
ནས་ཀྱང༌། །ཇི་ལྟར་སྐད་ཅིག་མཐའ་ཡོད་པ། །དེ་བཞིན་ཐོག་དང་དབུས་བརྟག་དགོས། །དེ་
ལྟར་སྐད་ཅིག་གསུམ་བརྟག་ཕྱིར། །འཇིག་རྟེན་སྐད་ཅིག་གནས་པ་མིན། །ཐོག་མ་དབུས་
དང་ཐ་མ་ཡང༌། །སྐད་ཅིག་བཞིན་དུ་བསམ་པར་བྱ། །ཐོག་མ་དབུས་དང་ཐ་མ་དག །རང་
གཞན་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །ཤེས་པ་ཆ་མེད་ཡུལ་ཕྲད་ཤེས་ན་ནི། །ཕྲད་རྗེས་རིགས་པས་ཆ་
མེད་འགལ་བ་ཡིན། །མ་ཕྲད་ཤེས་པར་འགལ་ལ་གཅིག་པར་ཞུགས། །འཇུག་དང་ཞུགས་
ཟིན་ཕྱིར་ན་ཆ་བཅས་སོ། །བདག་མེད་གཏན་ཚིགས་གཙོ་བོ་གཉིས་སུ་མཐོང༌། །དངོས་
རྣམས་ངོ་བོས་མ་གྲུབ་གང་ཕྱིར་འདི། །ཆོས་ཡིན་གཅིག་དང་དུ་མར་མ་གྲུབ་ཕྱིར། །དེ་ལྟར་
གཏན་ཚིགས་རྩ་སྦྱོར་འགོད་བྱ་སྟེ། །ཕྱོགས་ཆོས་གཅིག་འགོག་ཚུལ་རྣམས་སྔར་བསྟན་ཟིན། །
དུ་མ་གཅིག་གཅིག་བསགས་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར། །གཅིག་མེད་ཕྱིར་ན་དུ་མ་ཁེགས་པ་ཡིན། །
དེ་གཉིས་ངོ་བོ་ཕན་ཚུན་འགལ་བའང་སྟེ། །དུ་མར་སྣང་བ་དུ་མའི་ཕྱིར་ན་བརྫུན། །གཅིག་
ན་བདེན་པ་སྲིད་ཀྱང་གཅིག་མི་སྲིད། །སྤྱོད་ཡུལ་གྱུར་ལ་ཕུང་གསུམ་ཡོད་མ་ཡིན། །གཅིག་
མིན་དུ་མ་མིན་པས་བརྫུན་པར་གྲུབ། །ཁྱབ་སྒྲུབ་དཔེ་ནི་མེ་ལོང་གཟུགས་བརྙན་ཏེ། །རང་
བཞིན་ཡོད་མིན་དེ་ནི་མེ་ལོང་ལས། །གཞན་མིན་གཅིག་ཏུ་གྲུབ་མིན་ཕྱིར་ཞེས་འགོད། །
མཚན་ཉིད་མི་མཚུངས་ཕྱིར་ན་གཅིག་པ་མིན། །གཅིག་གི་གོ་སར་གཉིས་མེད་ཕྱིར་གཞན་
མེད། །སྐབས་འདིའི་བདེན་མེད་དོན་ནི་མངོན་སུམ་གྲུབ། །དེ་ཕྱིར་ཐ་སྙད་རྟགས་ཀྱིས་སྒྲུབ་
པར་འདོད། །གཅིག་དང་དུ་མར་མེད་ན་རྫས་དངོས་མིན། །དེར་ཡོད་གང་རུང་ལས་གཞན་
18-1-59


མ་དམིགས་ཕྱིར། །དེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་སྤངས་ཏེ་གནས་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པས་ལྡོག་པ་སྒྲུབ་པར་
འདོད་པ་ཡིན། །གཅིག་དང་དུ་བྲལ་རང་བཞིན་མེད་པས་ཁྱབ། །གཟུགས་བརྙན་བཞིན་ཏེ་
ཕྱི་ནང་དངོས་འདི་ཡང༌། །དེ་དང་བྲལ་ཕྱིར་དེ་མེད་ཅེས་བཀོད་པས། །རིག་ཤེས་རྗེས་དཔག་
བསྐྱེད་པར་འདོད་པ་ཡིན། །འོན་ཀྱང་ལུགས་འདི་དོན་ལ་སྟོན་པའི་ཕྱིར། །དོན་གྲུབ་ན་ནི་
ཚིག་ལ་ཁྱད་པར་མེད། །ཡན་ལག་གཉིས་ལྔ་ཅི་འདོད་སྦྱོར་དུ་རུང༌། །ངོ་བོ་འགོག་པ་རིགས་
པའི་རྩ་བ་འདིའོ། །ཁྱད་པར་འགོག་པ་མཐའ་བཞི་སྐྱེ་འགོག་སྟེ། །དངོས་རྣམས་སྐྱེ་མེད་
བདག་སོགས་མི་སྐྱེའི་ཕྱིར། །མིག་སོགས་བདག་ལས་མི་སྐྱེ་ཡོད་ཕྱིར་དང༌། །སྐྱེ་བ་རྐྱེན་
གཞན་ལ་ལྟོས་མཐོང་ཕྱིར་རོ། །བདག་གིས་བྱེད་ན་བྱེད་པོ་མ་སྐྱེས་པས། །མེད་ཕྱིར་དེ་ཡིས་
བྱེད་པ་ག་ལ་རུང༌། །རང་ཉིད་གྲུབ་ན་བསྐྱེད་བྱེད་དགོས་པ་མེད། །མ་གྲུབ་པས་ནི་ཇི་ལྟར་
བསྐྱེད་པར་བྱེད། །གཞན་ལས་མིན་ཏེ་ས་བོན་ལ་ལྟོས་ཕྱིར། །དེ་མི་ལྟོས་ན་རྒྱུ་དང་རྒྱུ་མིན་པ། །
མཉམ་གྱུར་ས་བོན་ལ་ཕན་མི་དགོས་ཕྱིར། །ཞིག་ཟིན་གཞན་ལས་སྐྱེ་ན་རྒྱུ་མེད་འགྱུར། །མ་
ཞིག་ལས་སྐྱེས་དུས་མཉམ་ཕན་ཚུན་ཉིད། །འགགས་དང་མ་འགག་ལས་གཞན་འགག་
བཞིན་པ། །མེད་ཕྱིར་དེ་ལས་སྐྱེ་བའང་མི་རུང་ངོ༌། །རྐྱེན་གཞན་རྣམས་ལས་བྱུང་ཡང་བྱེད་པོ་
མིན། །གཞན་སྐྱེ་སྣང་བ་དེ་ནི་བརྟགས་ངོར་ཡིན། །མྱུ་གུའི་དུས་ན་མེད་ཕྱིར་ས་བོན་ཏེ། །རང་
མིན་རྒྱུད་གཅིག་གཏོགས་ཕྱིར་གཞན་ཡང་མིན། །ས་བོན་མྱུ་གུ་ཡོད་མེད་ཕན་ཚུན་དུ། །རྣམ་
པར་དཔྱད་པས་དེ་ལའང་སྐྱེ་བ་མེད། །གཉིས་སྐྱེ་འདོད་ལ་གཉིས་ཀའི་སྐྱོན་ཡིན་ཏེ། །སྔོ་
སོགས་བཀག་ན་ཁྲ་བོ་མི་འགྲུབ་བཞིན། །གཉིས་སྐྱེ་རང་དབང་མ་ཡིན་ལྟོས་ལས་གྲུབ། །རྒྱུ་
མེད་ནམ་ཡང་སྐྱེ་དང་ནམ་ཡང་མིན། །རེས་འགའ་སྐྱེ་མཐོང་གྲགས་པས་གནོད་པའང་ཡིན། །
ཁྱབ་སྒྲུབ་དངོས་པོར་སྐྱེ་ན་དེ་བཞིར་ངེས། །དངོས་ལ་རང་གཞན་གཉིས་ཀྱིས་ཁྱབ་ཕྱིར་རོ། །
བཞི་ལས་མི་སྐྱེ་རང་བཞིན་སྐྱེ་མེད་ཁྱབ། །རུས་སྦལ་སྤུ་བཞིན་དངོས་པོ་འདི་དག་ཀྱང༌། །དེ་
18-1-60


མེད་ཕྱིར་ན་སྐྱེ་བ་མེད་ཅེས་བྱ། །རྟགས་གྲུབ་དུས་ན་དོན་ནི་གྲུབ་ཟིན་པས། །དེ་དེའི་ཐ་སྙད་
དངོས་སུ་གཙོ་བོར་བསྒྲུབ། །ལྟོས་གྲུབ་རིགས་པས་ཀུན་བརྟགས་ཁེགས་མོད་ཀྱང༌། །དངོས་
པོའི་ངོ་བོར་དཔྱོད་ན་སྟོབས་ལྡན་མིན། །ཁ་ཅིག་གཏན་མེད་མིན་ཏེ་རྟེན་འབྲེལ་ཕྱིར། །ཟེར་
བ་འདིས་ནི་གྲུབ་ཟིན་བསྒྲུབ་པར་འདོད། །ཡོད་མེད་སྐྱེ་འགོག་མུ་བཞི་དཔྱོད་པ་སོགས། །
འཕྲོས་དོན་ཕྲ་མོ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ། །འགག་གནས་མེད་དེ་སྐྱེ་བ་མེད་ཕྱིར་དང༌། །ཐ་
དད་མིན་ཏེ་གཅིག་པ་མེད་ཕྱིར་དང༌། །འོང་བ་མེད་དེ་སོང་བ་མ་གྲུབ་དང༌། །ཆད་པ་མེད་དེ་
རྟག་པ་མེད་ཕྱིར་ཞེས། །འདི་རྣམས་རྩ་བའི་གཏན་ཚིགས་བླ་ན་མེད། །དབུ་མའི་གཞུང་གི་
གཏན་ཚིགས་མཐའ་དག་ཀྱང༌། །འདི་རྣམས་ཁོ་ནའི་རྗེས་འབྲང་ཡིན་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀུན་
བདག་མེད་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། །ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ཡོད་མིན་ཏེ། །དགག་བྱ་ལོག་
ཚུལ་སྒོ་ནས་ལྡོག་པས་དབྱེ། །ཐེག་པ་ཆུང་དང་ཆེན་པོའི་རིགས་སོ་སོར། །རྗེས་སུ་བཟུང་ཕྱིར་
རྒྱལ་བས་འདི་གཉིས་གསུངས། །འདི་ཡི་ཡུལ་གྱི་དགག་བྱ་དངོས་མི་སྲིད། །ཡུལ་ཅན་དགག་
བྱ་ལོག་རྟོག་ཡིན་ཕྱིར་ཟློག །དངོས་ན་ཡོད་མེད་སུ་ཡིས་དགག་སྒྲུབ་ནུས། །དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་
ཀུན་རྫོབ་ཆོས་ཀྱི་བདག །ནམ་ཡང་མེད་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་དེ། །དོན་དམ་ལས་གཞན་
ཆོས་རྣམས་རང་ངོ་བོར། །གདོད་ནས་མ་གྲུབ་དེ་ཡང་རྣམ་གྲངས་པ། །རྣམ་གྲངས་མངོན་
ལྐོག་ཆོས་ཀུན་གང་ལ་ཡང༌། །བདག་དངོས་ནམ་ཡང་མི་སྲིད་དེ་ཙམ་ལ། །གང་ཟག་བདག་
མེད་ཅེས་སུ་ཐ་སྙད་མཛད། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་ལ་འདི་གཉིས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། །ཆོས་ཀུན་གྱི་
ནི་སྤྱི་ཡི་མཚན་ཉིད་དོ། །རྗེ་བཙུན་གྱིས་ཀྱང༌། རང་དང་རང་གི་བདག་ཉིད་དུ། །མེད་ཕྱིར་
རང་གི་ངོ་བོ་ལ། །མི་གནས་ཕྱིར་དང་འཛིན་བཞིན་ཏེ། །མེད་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་འདོད། །ཕྱི་
མ་ཕྱི་མའི་རྟེན་ཡིན་པས། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་མེད་པ་ཡིས། །སྐྱེ་མེད་འགག་མེད་གཟོད་ནས་ཞི། །
རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས་པ་འགྲུབ། །ཐོག་མ་དང་ནི་དེ་ཉིད་གཞན་ཉིད་དང༌། །རང་གི་
18-1-61


མཚན་ཉིད་རང་དང་གཞན་དུ་འགྱུར། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཁྱད་པར་ལས། །སྐྱེ་བ་
མེད་པའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པར་བཤད། །དེ་དག་སྐྱེ་བ་གཏན་མེད་རྣམ་གྲངས་ཏེ། །རི་མོའི་དཔེ་
དང་ཆུ་རྙོག་དྭངས་པ་སོགས། །སྐྱེ་བ་བདེན་པར་མེད་པའི་རྣམ་གྲངས་སོ། །སྐྱེ་མེད་དགོངས་
པའང་དེ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱོས། །སྙིང་པོ་རྟག་པ་གང་ཟག་བདག་མེད་དང༌། །རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་
ཁྱབ་པའི་རང་བཞིན་ནི། །ཆོས་བདག་མེད་པའི་སྟོང་གཞིར་དགོངས་པ་ཡིན། །འདི་ནི་སྒྲ་
རྟོག་དགག་སྒྲུབ་ཡུལ་ལས་འདས། །གཅིག་དང་ཐ་དད་སྐྱེ་འགག་སྤྲོས་དང་བྲལ། །དེ་ཕྱིར་
སྔར་གྱི་རིགས་པས་མི་ཁེགས་ཏེ། །ཁང་བའི་མཚན་ཉིད་བཀག་པས་ལྗོན་ཤིང་བཞིན། །
བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་དགག་ཕྱོགས་དོན་དམ་པའི། །རྣམ་གྲངས་ཙམ་ཡིན་སྟོང་གཞི་དོན་
དམ་དངོས། །འདི་ན་གཞི་ལམ་འབྲས་ཆོས་འགའ་ཡང་མེད། །སངས་རྒྱས་ཆོས་སྐུ་ཁོ་ན་
བདེན་པར་གནས། །དོན་དམ་དཔྱོད་བྱེད་རིགས་པ་ཀུན་གྱི་གནས། །གང་གང་དེ་དེའི་ངོ་བོ་
ཁྱད་པར་སོགས། །གཅིག་དང་ཐ་དད་དཔྱོད་དམ་འགལ་བ་ཚོལ། །ཡིན་ཕྱིར་དཔྱོད་ཚུལ་
ཐམས་ཅད་དེ་ལ་འདུས། །ཐལ་རང་གཞུང་རྣམས་བདེན་པའི་དེ་དེ་མེད། །ཡོད་ན་འདི་ལྟར་
ཡོད་དགོས་ཞེས་སྨྲ་བའི། །གསང་ཚིག་འདི་ནི་གང་དགོས་ཀུན་ལ་སྦྱོར། །འདི་ནི་དཔྱད་ན་
རིགས་པ་མིན་པ་མང༌། །བྱ་བྱེད་བདེན་པ་མི་སྲིད་ཅི་སྟེ་བདེན། །ལྟོས་མེད་ཐ་དད་ཁོ་ན་
དགོས་ཞེས་པ། །རི་བོང་མགོ་ལ་རྭ་མེད་ཡོད་ན་ནི། །དཀར་པོར་ཡོད་ཀྱི་གཞན་མིན་ཟེར་
དང་མཚུངས། །རང་གཞན་གཉིས་ཀ་མི་འདོད་དངོས་མི་སྲིད། །དེ་འདྲའི་མཚན་ཉིད་འཇོག་
པ་བླུན་པོའི་ལུགས། །བརྟགས་དོན་ཚོལ་བྱེད་ལྟར་སྣང་ཀུན་བོར་ནས། །ཡང་དག་རིགས་
པའི་ལམ་ལ་འཇུག་པར་བྱོས། །ཞེས་པ་བདག་མེད་གཉིས་གཏན་ལ་དབབ་པའི་རབ་ཏུ་བྱེད་
པ་སྟེ་དྲུག་པའོ།། །། 
དེ་ལྟར་བཤད་པའི་གྲུབ་དོན་བདེན་གཉིས་ལ། །ངེས་པ་ཡང་དག་རྙེད་ནས་བསྒོམ་ཕྱིར་
18-1-62


ཡིན། །བདེན་གཉིས་ཤེས་ན་ལྟ་སྤྱོད་རྣམ་པར་དག །དྲང་ངེས་དོན་ལ་བློ་མཆོག་ཐོབ་པར་
འགྱུར། །རང་གི་ངོ་བོ་བདེན་སྟོང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི། །ཡུལ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན། །
རང་གི་ངོ་བོ་བདེན་གྲུབ་འཕགས་པ་ཡི། །ཡེ་ཤེས་སྤྱོད་ཡུལ་དོན་དམ་བདེན་པར་འདོད། །
རྒྱལ་ཚབ་ཆེན་པོས་ཀྱང༌། བྱིས་པ་ཡང་དག་ཉིད་བསྒྲིབས་ནས། །ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་ཏུ་
སྣང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་བསལ་ནས། །ཡང་དག་ཉིད་ནི་ཀུན་ཏུ་སྣང༌། །དོན་མེད་པ་
དང་དོན་ཡོད་དག །མི་སྣང་སྣང་བ་ཡིན་ཞེས་བྱ། །ཐོག་མེད་བསགས་པའི་མ་རིག་བག་
ཆགས་ལ། །འཕྲལ་གྱི་འཁྲུལ་རྒྱུས་མ་བསླད་གསལ་སྣང་ཅན། །བླང་དོར་བྱ་བའི་ཡུལ་དུ་
འོས་པ་ནི། །ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་བྱར་མཁས་རྣམས་འདོད། །སྒྲ་དང་རྟོག་པའི་དངོས་
ཡུལ་ཀུན་བཏགས་དང༌། །འཕྲལ་གྱི་འཁྲུལ་རྒྱུས་སྣང་བ་གང་ཡིན་དང༌། །གྲུབ་མཐའ་ལོག་
པས་བཏགས་པའི་དོན་སྤྱི་རྣམས། །ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་བརྗོད། །ཡང་དག་
ཀུན་རྫོབ་འཇིག་རྟེན་རྣལ་འབྱོར་གཉིས། །མ་བརྟགས་ཕྱི་ནང་སྣང་བ་འཇིག་རྟེན་པའི། །
གཞན་དབང་རྣམ་རིག་ཙམ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པའོ། །དེ་ལ་རིགས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་འཇུག་མོད་
ཀྱང༌། །གསལ་བར་སྣང་བ་མ་བརྟགས་ངོར་ཡིན་པས། །སྣང་བ་སེམས་ནི་དཔྱད་ངོ་ཁོ་ནར་
མིན། །དོན་དམ་རིགས་པས་གྲུབ་ཀྱང་དེ་མིན་བཞིན། །ཡང་དག་དོན་ལ་སྒྲིབ་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་
དང༌། །མཆོག་གི་རྟོགས་བྱ་ཡིན་ཕྱིར་དོན་དམ་མོ། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཀུན་རྫོབ་ཁོ་ནར་
བདེན། །དོན་དམ་ཁོ་ནར་བདེན་པ་དོན་དམ་སྟེ། །ཞེན་ངོར་བདེན་པ་སྣང་ངོར་བདེན་པ་
གཉིས། །ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཕྱིར་སྤྱིར་ནི་བརྫུན་པ་ཉིད། །ཀུན་རྫོབ་ཡུལ་ཅན་རྣམ་ཤེས་འཁོར་
དང་བཅས། །དོན་དམ་ཡུལ་ཅན་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ན་སྟེ། །ལམ་ནི་ཡུལ་ཅན་དོན་དམ་རྗེས་སུ་འཇུག །
རྟོགས་བྱེད་དངོས་ནི་རང་ཡིན་དབྱེ་བ་མེད། །རྗེས་དཔག་རིག་ཤེས་དབང་ཡིད་ཀུན་རྫོབ་
འཇལ། །དོན་དམ་རྟོགས་བྱེད་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཉིད། །དམ་པའི་དོན་གྱི་སྤྱི་འཇལ་རིག་ཤེས་
18-1-63


ཡོད། །རང་རིག་ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་གཉིས་སུ་འབྱེད། །འཇིག་རྟེན་གྲགས་ངོར་ཀུན་རྫོབ་
བདེན་པ་གཉིས། །རང་ལུགས་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དང་ཀུན་རྫོབ་བདེན། །ཀུན་བརྟགས་གཞན་
དབང་གཉིས་ལ་རིམ་བཞིན་སྦྱོར། །ཀུན་རྫོབ་ལ་ཡང་རང་གི་ཀུན་རྫོབ་དང༌། །དོན་དམ་
གཉིས་ཡིན་གཉིས་དང་རྣམ་ཤེས་ཙམ། །དོན་དམ་དབྱེ་བ་རྣམ་གྲངས་ཁྱབ་པ་གཉིས། །ཀུན་
རྫོབ་རང་བཞིན་མེད་ཙམ་རྣམ་གྲངས་པ། །སྤྲོས་བྲལ་ཙམ་དང་སྟོང་པ་ཙམ་པོའང་དེ། །བདེན་
མེད་ཇི་བཞིན་མ་གོ་ཚིག་སྤྱི་ཙམ། །ཇི་བཞིན་གོ་ན་སྤྲོས་པར་མི་འཆར་བས། །བློ་དམན་དོན་
དུ་བདེན་མེད་སོགས་འགོག་ཀྱང༌། །བདེན་མེད་སྤྲོས་བྲལ་སྟོང་ཙམ་དབྱེ་བ་མེད། ཁྱབ་པའི་
དོན་དམ་སྙིང་པོའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཡང་ན་དོན་དམ་ཉིད་ལའང་བདེན་གཉིས་དབྱེ། །གཉིས་
བྲལ་ཆ་དང་ཡེ་ཤེས་ལྡོག་པས་དབྱེ། །བདེན་གཉིས་དབྱེ་གཞི་སྲིད་ཚད་ཤེས་བྱ་ཙམ། །བློ་
གཉིས་རྟོགས་ཚུལ་གཉིས་དང་འཁོར་འདས་དང༌། །སྤྱོད་པོ་སྐྱེ་འཕགས་ཕྱིར་ནི་དགོས་པས་
དབྱེ། །ཡེ་ཤེས་ངོར་བྱས་བདེན་པ་གཅིག་པུ་ཉིད། །བདེན་པ་འདི་དག་གཅིག་པ་བཀག་པ་
སྟེ། །ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་གཅིག་དང་ཐ་དད་མིན། །གཅིག་ན་ཀུན་རྫོབ་མཐོང་བས་གྲོལ་བ་དང༌། །
གཅིག་ཤོས་ཉོན་མོངས་དམིགས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། །དེ་ལ་དབྱེ་བ་མེད་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་
འགྱུར། །མཐོང་ཐོས་ལས་གཞན་དོན་དམ་བཙལ་མེད་འགྱུར། །གཞན་ན་དོན་དམ་མཐོང་
ཡང་ཀུན་རྫོབ་ལ། །འཛིན་མི་ཟློག་དང་ཆོས་ཉིད་མིན་པ་དང༌། །ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་དོན་དམ་
མི་འགྱུར་དང༌། །གཉིས་ཀ་དུས་གཅིག་དམིགས་པར་ཐལ་ཞེས་གསུངས། །དོན་དམ་མཚན་
ཉིད་གཉིས་ལ་ཅི་རིགས་སྦྱོར། །བདེན་གཉིས་རང་བཞིན་རྣམ་པར་གཞག་པ་ནི། །མགོན་པོ་
སློབ་དཔོན་གཞན་དང་བདག་ཚིག་སྤེལ། །ཆོས་ཅན་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་བདེན་སྟོང་སྣང༌། །ཆོས་
ཉིད་འགྱུར་མེད་གཉིས་སྟོང་ཡེ་ཤེས་བདེན། །གཟུང་བ་སྒྱུ་འདྲ་བསྟན་པའི་དགོས་པར་
བཅས། །འཛིན་པ་སྒྱུ་འདྲ་སྒྱུ་མའི་དཔེ་རྣམས་སོ། །ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་དེ་བཞིན་དུ། །ཡང་དག་མ་
18-1-64


ཡིན་ཀུན་རྟོག་བརྗོད། །སྒྱུ་མའི་རྣམ་པ་ཇི་ལྟ་བ། །དེ་བཞིན་གཉིས་སུ་འཁྲུལ་བར་བརྗོད། །
ཇི་ལྟར་དེ་ལ་དེ་མེད་པ། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་དོན་དམ་འདོད། །ཇི་ལྟར་དེ་ནི་དམིགས་པ་ལྟར། །
དེ་བཞིན་དུ་ནི་ཀུན་རྫོབ་འདོད། །ཅེས་པའི་དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་ནི། །གནས་སྐབས་པ་ལ་
བཞག་པ་སྟེ། །རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དེ་ཡང༌། །གནས་སྐབས་པ་ཡི་དོན་དམ་ཡིན། །དེ་མེད་
ན་ནི་དེ་ཡི་རྒྱུ། །གསལ་བར་དམིགས་པ་ཇི་ལྟ་བར། །དེ་བཞིན་གནས་ནི་གཞན་གྱུར་ན། །
ཡང་དག་མ་ཡིན་རྟོག་པ་དམིགས། །ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་མ་འཁྲུལ་བ། །དེ་ཡི་རྒྱུ་ལ་འདོད་
དགུར་སྤྱོད། །དེ་བཞིན་སྡོམ་བརྩོན་མ་འཁྲུལ་བ། །གནས་གཞན་གྱུར་ལ་དགྱེས་དགུར་སྤྱོད། །
དེ་ལྟ་བུ་ནི་དེ་ལ་ཡོད། །དེ་ཡི་དངོས་པོ་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་ལྟས་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་ལ། །ཡོད་དང་
མེད་པ་ཉིད་དུ་བརྗོད། །དེ་ལ་ཡོད་པ་མེད་མ་ཡིན། །མེད་པ་ཡོད་པ་ཉིད་མ་ཡིན། །སྒྱུ་མ་དག་
ལ་སོགས་པ་ལ། །ཡོད་མེད་ཁྱད་པར་མེད་པའང་བརྗོད། །དེ་བཞིན་གཉིས་སྣང་དེ་ལ་ཡོད། །
དེ་ཡི་དངོས་པོ་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་ལྟས་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ། །ཡོད་དང་མེད་པ་ཉིད་དུ་
བརྗོད། །དེ་ལ་ཡོད་པ་མེད་མ་ཡིན། །མེད་པ་ཡོད་པ་ཉིད་མ་ཡིན། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་
དག་ལ་ནི། །ཡོད་མེད་ཁྱད་པར་མེད་པའང་བརྗོད། །སྒྲོ་འདོགས་པ་དང་སྐུར་བ་ཡི། །མཐའ་
རྣམས་དགག་པར་བྱ་ཕྱིར་དང༌། །ཐེག་པ་དམན་པས་འགྲོ་བ་དག །དགག་པའི་ཕྱིར་ནི་འདོད་
པ་ཡིན། །འཁྲུལ་བའི་རྒྱུ་དང་འཁྲུལ་བ་ནི། །གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། །གཟུགས་
ཅན་མིན་རྣམ་རིག་པར་འདོད། །མེད་ཕྱིར་གཅིག་ཤོས་ཀྱང་མེད་འགྱུར། །སྒྱུ་མའི་གླང་པོའི་
གཟུགས་འཛིན་པ། །འཁྲུལ་ཕྱིར་གཉིས་སུ་བརྗོད་པ་སྟེ། །དེ་ལ་ཇི་བཞིན་གཉིས་མེད་ཀྱང༌། །
གཉིས་པོ་དག་ཏུ་ཉེ་བར་དམིགས། །ཀེང་རུས་ཀྱི་ནི་གཟུགས་འཛིན་པ། །འཁྲུལ་ཕྱིར་གཉིས་
སུ་བརྗོད་པ་སྟེ། །དེ་ལ་ཇི་བཞིན་གཉིས་མེད་ཀྱང༌། །གཉིས་པོ་དག་ཏུ་ཉེ་བར་དམིགས། །
འཁྲུལ་པའི་མཚན་ཉིད་ཆོས་གང་ཡིན། །དེ་བཞིན་ཡོད་དང་དེ་བཞིན་མེད། །ཡོད་མེད་ཁྱད་
18-1-65


པར་མེད་པའི་ཕྱིར། །ཡོད་དང་མེད་དང་སྒྱུ་མ་འདྲ། །གཉེན་པོའི་ཆོས་ནི་གང་ཡིན་པ། །དེ་
བཞིན་མེད་དང་དེ་བཞིན་ཡོད། །དེ་བཞིན་མེད་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་མེད། །སྒྱུ་མ་དང་ཡང་འདྲ་
བར་བསྟན། །སྒྱུ་མའི་རྒྱལ་པོས་སྒྱུ་མ་ཡི། །རྒྱལ་པོ་གཞན་ཞིག་ཕམ་པ་ལྟར། །གང་དག་གིས་
ནི་ཆོས་མཐོང་བའི། །རྒྱལ་སྲས་དེ་དག་ང་རྒྱལ་མེད། །སངས་རྒྱས་རྣམ་སངས་རྒྱས་མཆོག་
རྣམས་ཀྱིས་དེ་དང་དེ་ལས་འདུས་བྱས་རྣམས། །གསུངས་པ་སྒྱུ་མ་རྨི་ལམ་སྨིག་རྒྱུ་གཟུགས་
བརྙན་དང་འདྲ་མིག་ཡོར་དང༌། །བྲག་ཆ་ལྟ་བུ་དང་ནི་ཆུ་ཟླའི་གཟུགས་འདྲ་སྤྲུལ་བ་འདྲར་
ཤེས་བྱ། །དྲུག་དང་དྲུག་དང་གཉིས་དང་དྲུག་ཚན་གཉིས་དང་གསུམ་པོར་རེ་རེར་འདོད། །
དོན་དམ་མཚན་ཉིད་ཡོད་མིན་མེད་མིན་སོགས། །སྤྲོས་པའི་མཐའ་དང་བྲལ་བ་སྔར་བཤད་
ཟིན། །རང་རིག་ལ་སོགས་མཚན་ཉིད་ལྔ་དང་གསུམ། །སློབ་དཔོན་ཀླུ་ཡིས་ཀྱང་ནི་བཤད་
པའོ། །གཞན་ལས་ཤེས་མིན་ཞི་བ་དང༌། །སྤྲོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྤྲོས་པ། །རྣམ་རྟོག་མེད་
དོན་ཐ་དད་མིན། །དེ་ནི་དེ་ཉིད་མཚན་ཉིད་དོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །རང་བཞིན་
བྱས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར། །རང་བཞིན་དང་ནི་བཅོས་མིན་དང༌། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཡིན། །
བརྗོད་པར་བྱ་བ་བཟློག་པས་ནི། །སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་བཟློག་པས་སོ། །གཉིས་དངོས་མེད་
པའི་དངོས་མེད་པའི། །དངོས་པོ་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཡོད་པ་མ་ཡིན་མེད་པའང་མིན། །
ཐ་དད་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད་མིན། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་མདོར་བསྡུ་ན། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང་
ཡང་དག་མཐའ། །མཚན་མ་མེད་དང་དོན་དམ་དང༌། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་རྣམ་གྲངས་སོ། །
གཞན་མིན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན། །དེ་འགགས་འཕགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། །འཕགས་
པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡི་ཕྱིར། །རྣམ་གྲངས་དོན་དེ་གོ་རིམ་བཞིན། །ཟ་བ་བཟའ་དང་དེ་ཡི་ལུས། །
གནས་ཀྱི་གཞི་ཡི་སྟོང་པ་ཉིད། །དེ་ཡང་གང་གིས་ཇི་ལྟར་མཐོང༌། །གང་ཕྱིར་དེ་ཡང་སྟོང་པ་
ཉིད། །དགེ་གཉིས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཕན་བྱའི་ཕྱིར། །འཁོར་བ་
18-1-66


བཏང་བར་མི་བྱའི་ཕྱིར། །དགེ་བ་མི་ཟད་བྱ་བའི་ཕྱིར། །རིགས་ཀྱང་རྣམ་པར་དག་བྱའི་ཕྱིར། །
མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །སངས་རྒྱས་ཆོས་རྣམས་དག་བྱའི་ཕྱིར། །བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་སྒྲུབ་པར་བྱེད། །གང་ཟག་དང་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི། །དངོས་པོ་མེད་འདིར་སྟོང་
པ་ཉིད། །དེ་དངོས་མེད་པའི་དངོས་ཡོད་པ། །དེ་ནི་དེ་ལས་སྟོང་ཉིད་གཞན། །གལ་ཏེ་ཉོན་
མོངས་དེ་མ་གྱུར། །ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་གྲོལ་བར་འགྱུར། །གལ་ཏེ་རྣམ་དག་དེ་མ་གྱུར། །
འབད་པ་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར། །ཆོས་དབྱིངས་བདེན་དེ་གྲུབ་དང་བརྫུན་མིན་ཕྱིར། །
ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་བརྫུན་པར་མི་འཐད་ཕྱིར། །བདེན་གྲུབ་མིན་ཡང་བདེན་ཞེས་དོན་བྲལ་
སྨྲ། །མི་འདོད་དེར་ཐལ་དེ་རིག་དགག་བྱའི་ཕྱིར། །བདེན་དེ་གནས་ཚུལ་ཉིད་ལ་ཞུགས་ཕྱིར་
རོ། །བདེན་གཉིས་གནས་ཚུལ་མིན་ན་གནས་ཚུལ་མེད། །བརྫུན་པར་མཉམ་ན་ཡིན་མིན་
ཁྱད་པར་ཅི། །བདེན་མིན་རྫུན་པ་རྫུན་མིན་བདེན་པ་སྟེ། །སྒྲ་དོན་གཞན་མེད་མཐུན་དཔེའི་
མཚན་གཞི་མེད། །བདེན་རྫུན་ཕུང་གསུམ་ནམ་ཡང་མི་འཐད་དོ། །ཡོད་ན་ཐམས་ཅད་ལ་
ཡང་ཧ་ཅང་ཐལ། །བདེན་མིན་མཐོང་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཤེས་སམ། །བརྫུན་པ་ཟད་མཐའ་དོན་
དམ་མིན་པར་འགྱུར། །ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་ཆོས་དབྱིངས་མ་མཐོང་ན། །ཤེས་པར་འགལ་ཏེ་
ཡུལ་མེད་ཁོ་ནའི་ཕྱིར། བློ་རང་སྐྱེ་མེད་གྱུར་ལ་དེ་འདོད་ན། །བྱིས་བློས་རྟོགས་འགྱུར་སྟོང་
ཉིད་ཡིན་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་ཤར་ན་བྱ་བྱེད་དབྱེ་བར་ཐལ། །བདེན་པར་གྲུབ་སྟེ་རྒྱལ་བའི་ཡེ་
ཤེས་ཀྱིས། །ཤེས་རྟོགས་མཐོང་ཞིང་མྱོང་བའི་ཡུལ་ཕྱིར་ཏེ། །སོ་སོ་རང་རིག་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་
ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་ཁྱོད་ལ་ཡེ་ཤེས་ཕྱིན་ལོག་འགྱུར། །གནས་ལུགས་མ་མཐོང་འཁྲུལ་སྣང་
མཐོང་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུད་ཆད་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀུན་གྱི། །རྩ་བ་བརྟན་པོ་ཡིན་ཕྱིར་
བདེན་པར་གྲུབ། །འཁྲུལ་བ་ཇེ་ཆེའི་འབྲས་བུ་གྱུར་མང་དང༌། །ཅུང་ཟད་ཇེ་ཆུང་གྱུར་ལ་ཇེ་
བརྟན་མཐོང༌། །སྤྲོས་ཀུན་བདེན་དང་འགལ་བར་གྲུབ་པ་སྟེ། །དོན་དམ་དབྱིངས་ནི་གཅིག་
18-1-67


དང་དུ་མ་སོགས། །སྤྲོས་པས་གོས་པ་མི་སྲིད་བདེན་པར་གྲུབ། །ཟ་བ་ལ་སོགས་སྟོང་གཞིའི་
ཆོས་ཅན་ལ། །ཀུན་བརྟགས་ཀྱིས་སྟོང་རྣམ་རིག་ཙམ་ཡོད་པ། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་དང་སྟོང་
པའི་གཞི་མཐུན་པའོ། །དེ་དག་ནམ་ཡང་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པས། །ཆོས་ཀུན་དེ་དག་བདེན་
མེད་མཚན་ཉིད་ཅན། །སྟོང་གཞི་དོན་དམ་དེ་དེས་སྟོང་པ་ནི། །ཐུན་མོང་ཙམ་དུ་དོན་དམ་
བདེན་པར་འདོད། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས། །སྟོང་ལ་རྣམ་པ་མཐུན་པའི་དྲི་
མ་རྣམས། །ངོས་འཛིན་ཕྱིར་ཡིན་ཐུན་མོང་མིན་པའི་ལུགས། །འདུས་བྱས་སོགས་ལ་རེ་རེའི་
དགོས་པའང་ཡོད། །ཕྱི་མ་གཉིས་ནི་བཅུ་བཞི་ཀུན་ལ་འཇུག །མི་དམིགས་སྟོང་ཉིད་དངོས་
པོ་སྟོང་ཉིད་དང༌། །རང་མཚན་གཞན་མཚན་སྟོང་པ་རྣམས་ཀྱང་བསྣན། །དུས་དང་དངོས་
མེད་སྟོང་པ་ཀུན་བརྟགས་དང༌། །ལྷག་མ་གཉིས་ནི་གཞན་དབང་ཡོངས་གྲུབ་བོ། །ཡོངས་
གྲུབ་རྣམ་གྲངས་དགུས་བསྟན་པ། །དམ་པའི་དོན་གྱི་བདག་ཉིད་དེ། །ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མ་ལ་
སོགས་དགུས། །མཚོན་པའི་དོན་ལས་ལོག་པར་བཞེད། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང་མ་ནོར་དང༌། །
གཞན་མིན་ཆོས་ཉིད་ཆོས་དབྱིངས་དང༌། །ཆོས་གནས་སྐྱོན་མེད་ཡང་དག་མཐའ། །བསམ་
མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་ཞེས་བྱ། །འཇིག་མེད་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མིན་དང༌། །འགྱུར་མེད་ངོ་བོ་ཉིད་
དང་ནི། །རྣམ་བྱང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་ཉིད་དང༌། །དུས་ཀུན་པ་དང་ཕྱིར་མི་ལྡོག །དེ་ཕྱིར་དུས་དང་
རྟོག་ལས་འདས། །རྨི་ལམ་སྒྱུ་མ་སྨིག་སྒྱུ་དང༌། །ཆུ་ཟླ་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང༌། །བྲག་ཆ་མིག་
ཡོར་གཟུགས་བརྙན་དང༌། །སྤྲུལ་པ་བཞིན་ནོ་བརྫུན་པ་དགུ། །དེ་ལས་ལོག་པ་དོན་དམ་
ཡིན། །བརྟགས་ན་ཇི་ལྟར་སྣང་བཞིན་མིན། །ཀུན་བརྟགས་ཆོས་རྣམས་རྨི་ལམ་འདྲ། །དེ་
ལས་ལོག་པ་དེ་བཞིན་ཉིད། །རྟག་ཏུ་ཡོད་དེ་མི་འཇིག་ཕྱིར། །ནོར་བར་སྣང་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་
ཅད། །སྒྱུ་འདྲ་དེ་ལས་ལོག་པ་ནི། །མ་ནོར་ཕྱིན་ལོག་གདོད་ནས་མེད། །གཞན་དུ་གནས་ལ་
གཞན་སྣང་ཕྱིར། །སྨིག་རྒྱུ་འདྲ་བའི་ཆོས་སྤངས་པ། །གཞན་མིན་དུས་གཞན་མི་འགྱུར་ཕྱིར། །
18-1-68

 
བདག་ཉིད་མིན་ལ་བདག་པོར་སྣང༌། །ཆུ་ཟླ་ལྟ་བུ་དགག་དོན་དུ། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་
གནས་ཚུལ་ཏེ། །ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཆོས་ཉིད་བརྗོད། །དོན་མེད་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་འདྲ། །སྟོབས་
སོགས་རྣམ་བྱང་ཆོས་ཀུན་ཀྱི། །དོན་དམ་རྒྱུ་ནི་དབྱིངས་སུ་བསྟན། །དོན་ཡོད་ཕྱིར་ན་དེ་
བཅད་དོ། །བྲག་ཆ་ལྟ་བུར་ཡུན་ཐུང་བ། །ལོག་པས་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །སངས་
རྒྱས་བྱུང་རུང་མ་བྱུང་རུང༌། །དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ། །མ་ངེས་ངོ་བོ་མིག་ཡོར་འདྲ། །
དེ་སྤོང་ཕྱིར་དུ་སྐྱོན་མེད་བསྟན། །ངེས་པ་བདེན་པའི་དོན་ཅན་ཏེ། །རྟོགས་ན་བྱང་ཆུབ་ལ་
ཞུགས་པའོ། །གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་རྣམ་འཕོ་བ། །མེད་ཕྱིར་ཡང་དག་མཐའ་ཡིན་ཏེ། །
དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དོན་དམ་ལ། །ཡུལ་དང་བློ་ཡི་འཕོ་འགྱུར་མེད། །རྟོག་གེ་ལས་འདས་བསམ་མི་
ཁྱབ། །སོ་སོ་རང་རིག་སྒྲ་རྟོག་སྤངས། །སེམས་ཡིད་འདུ་བྱེད་སྤྱོད་ཡུལ་ཆོས། །སྤྲུལ་པ་ལྟ་
བུར་གདོད་ནས་དག །མདོ་ཚིག་ལ་འཁྲུལ་འཇིག་རྟེན་སྟོབས་ལྡན་ཟེར། །ལུས་གཙང་བ་དང་
བདག་ཡུན་གནས་པ་དང༌། །འཇིག་རྟེན་བྱེད་པོས་བྱས་པར་ཁས་ལོངས་ཤིག །ཀུན་ལ་
མཐུན་པར་སྣང་བ་རྙེད་པར་དཀའ། །ཉོན་མོངས་ཡེ་ཤེས་ཞེས་པ་འདི་ལ་དཔྱད། །ཆོས་ཀུན་
མ་ལུས་རང་བཞིན་ཡེ་ཤེས་ལ། །ཉོན་མོངས་རྣམ་རྟོག་ཁོ་ནར་དཔྱད་པས་ཅི། །རང་ལྡོག་ཉིད་
ནས་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ན་ནི། །རྗེས་མཐུད་རྣམ་རྟོག་ཡོད་མེད་ཁྱད་ཅི་ཡོད། །གཉིས་པ་དེ་ཡང་ཡེ་
ཤེས་ཡིན་ཕྱིར་དང༌། །དེ་ལའང་རྗེས་མཐུད་མེད་ན་མཚུངས་ཕྱིར་རོ། །གདོད་ནས་སྐད་ཅིག་
དང་པོའི་དེ་མི་སྲིད། །སྐད་ཅིག་དེ་ཡང་དུས་མཐའ་མི་མངོན་པས། །བྱ་རྫོགས་ཡིན་ན་ལས་
བྱེད་མངོན་སུམ་མཐོང༌། །དང་པོ་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ན་དེས་བསགས་པའི། །ལས་རྣམས་ཟག་པ་
མེད་པའི་ལས་སུ་ཐལ། །རང་བཞིན་ཡིན་ཡང་དགོས་པས་ལོགས་སུ་སྨོས། །སྙམ་ན་མི་
འགལ་འོན་ཀྱང་བརྡའ་དོན་འཁྲུལ། །རང་བཞིན་ཤེས་ན་དེ་འགག་དེ་ཡོད་ན། །རང་བཞིན་
མི་ཤེས་ཕྱིར་ན་དེ་གཉིས་འགལ། །ཆོས་དེ་ལས་གཞན་ཆོས་ཉིད་བཙལ་མེད་སོགས། །ལུང་
18-1-69


ལ་འཁྲུལ་ནས་གནས་ལུགས་ཡིན་འདོད་རྨོངས། །ཐབས་མཁས་ཁྱད་པར་ལྡན་པས་བསྒྱུར་
བ་ན། །ལམ་དུ་འགྱུར་བར་ཀུན་ལ་གྲགས་བཞིན་འདོད། །ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ཡོད། །
དེ་ལ་གཉིས་པོ་ཡོད་མ་ཡིན། །འདི་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཀུན་རྫོབ་གྱི། །མཐའ་གཉིས་སེལ་དང་
སྤོང་བའི་ཚུལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་འདི་ལ་ཡོད། །དེ་ལ་ཡང་ནི་དེ་ཡོད་དོ། །འདི་ནི་བདེན་གཉིས་
དབྱེར་མེད་ཚུལ། །འཁོར་འདས་སོགས་ལའང་འདི་ལྟར་སྦྱོར། །རྣམ་དབྱེར་བཅས་པའི་གློ་
བུར་གྱིས། །སྟོང་དང་རྣམ་དབྱེར་མེད་ཆོས་ཅན། །བླ་མེད་ཆོས་ཀྱི་མི་སྟོང་པ། །ཤིན་ཏུ་ཐུན་
མོང་མིན་པ་སྟེ། །འདི་ནི་དོན་དམ་ཁོ་ན་ལ། །མཐའ་གཉིས་སེལ་བའི་ཚུལ་ཡིན་ནོ། །ཡོད་ལ་
ཡོད་དང་མེད་ལ་མེད་ཤེས་པ། །གནས་ལུགས་ཚུལ་ལ་རྗེས་མཐུན་ཤེས་པ་ཡིན། །རང་གི་
མཚན་ཉིད་སྤྱི་ཡི་མཚན་ཉིད་དང༌། །བརྡའ་དང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས། །ཡོད་
མེད་ལ་སོགས་ཁྱད་པར་དབྱེ་བར་བྱ། །དང་པོའང་དོན་དམ་མཚན་མ་ད་ལྟ་བར། །ཡོད་པའི་
དབྱེ་བས་གསུམ་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། །མཚན་མ་མིང་ལས་དོན་ནི་མ་ནོར་དང༌། །བརྡའ་ནི་དོན་
ལ་མིང་དུ་མ་ནོར་བ། །མ་སྐྱེས་འགགས་ཟིན་གཅིག་ལ་གཅིག་མེད་དང༌། །གཏན་མེད་ཀུན་
རྫོབ་མེད་དང་དོན་དམ་མེད། །མེད་པའི་ཚུལ་ཡང་སོ་སོར་དབྱེ་བར་བྱ། །སེམས་ནི་རྟག་ཏུ་
རང་བཞིན་འོད་གསལ་འདོད། །དེ་ནི་གློ་བུར་ཉེས་པས་མ་རུང་བྱས། །ཆོས་ཉིད་སེམས་ལས་
གཞན་པའི་སེམས་གཞན་ནི། །འོད་གསལ་མ་ཡིན་རང་བཞིན་ལ་བརྗོད་དོ། །ཆོས་མེད་པ་
དང་དམིགས་པ་དང༌། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་མེད་རྣམ་དག །སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་འདྲ་བ་དང༌། །
དེ་བཞིན་ནམ་མཁའ་འདྲར་ཤེས་བྱ། །ཆོས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ནི། །འཁོར་བ་ཡིན་ཏེ་ཆོས་
ཉིད་ཀྱིས། །རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཐེག་གསུམ་གྱི། །མྱ་ངན་ལས་ནི་འདས་པའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་མཚན་
ཉིད་ནི། །གཉིས་དང་ཇི་ལྟར་མངོན་བརྗོད་པར། །སྣང་བའི་ཡང་དག་མིན་པ་ཡི། །ཀུན་རྟོག་
པ་དེ་མེད་སྣང་ཕྱིར། །དེས་ན་ཡང་དག་མིན་པའོ། །དེ་ཡང་ཐམས་ཅད་དོན་མེད་ཅིང༌། །རྟོག་
18-1-70


ཙམ་ཡིན་པས་ཀུན་རྟོག་པའོ། །གཞན་ཡང་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི། །གཟུང་བ་དང་ནི་འཛིན་
པ་དང༌། །བརྗོད་པར་བྱ་དང་རྗོད་པར་བྱེད། །ཁྱད་མེད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །བརྟགས་པ་
དང་ནི་ཤེས་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་བརྗོད་པར་རགས་པ་ཡིན། །དོན་དང་ཐོབ་དང་སྒྲུབ་པ་ནི། །
དོན་དམ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འདོད། །དོན་དམ་གཉིས་ཀྱང་གནས་སྐབས་སུ། །བསླུ་བ་མེད་
ཕྱིར་དོན་དམ་བརྗོད། །ཀུན་བརྟགས་གཟུང་འཛིན་མེད་པར་བདེན། །གཞན་དབང་ཀུན་
བརྟགས་བྲལ་བར་བདེན། །ཞེས་པ་བདེན་པ་གཉིས་གཏན་ལ་དབབ་པའི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་སྟེ་
བདུན་པའོ།། །། 
ཐེག་གཅིག་ཉིད་དང་དགྲ་བཅོམ་སེམས་བསླད་དང༌། །གང་ཟག་བརྒྱད་མེད་ལ་སོགས་
དྲང་དོན་ནོ། །མཐར་ཐུག་ཐེག་གསུམ་ཀྱང་སྟེ་ཐེག་གཅིག་ཉིད། །སྡེ་སྣོད་དགོངས་གཅིག་
མཐར་ཐུག་བགྲོད་བྱ་གཅིག །ལམ་གྱི་ངོ་བོ་གཅིག་སྟེ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །གཉིས་ནི་སྟོང་པའི་
ཡེ་ཤེས་སྙིང་རྗེ་ཆེ། །གསུམ་ནི་དེ་སྟེང་ཐབས་ཀྱི་ཚོགས་བསྒྲུབས་པ། །བཞི་ནི་ཆོས་ལ་མོས་པ་
ལ་སོགས་ཏེ། །རྒྱུ་གསུམ་འདོད་འགའ་ཀླུ་ཡི་ཚིག་ལ་འཁྲུལ། །རྣམ་གྲངས་བརྗོད་ན་ཐབས་
མཁས་ལ་སོགས་འཆད། །གཙོ་བོ་བརྗོད་འདོད་ན་ནི་སྙིང་རྗེ་དང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་དབྱེ་
བ་ལྷག་པར་འགྱུར། །ཆགས་དང་སྡང་དང་རྨོངས་དང་དེའི། །ཀུན་ལྡང་དྲག་དང་བག་ཆགས་
དང༌། །མཐོང་སྒོམ་ལམ་སྤངས་མ་དག་དང༌། །དག་པའི་ས་ལ་བརྟེན་པ་ཡི། །དྲི་མ་རྣམ་དགུ་
པདྨ་ཡི། །སྦུབས་སོགས་དཔེས་ནི་རབ་བསྟན་ཏེ། །ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་སྦུབས་ཀྱི་ནི། །དབྱེ་བ་
བྱེ་བ་མཐའ་ལས་འདས། །ངེས་འབྱུང་སྙིང་རྗེ་རྟེན་འབྲེལ་ཞི་གནས་དང༌། །བདག་མེད་སྟོང་
ཉིད་རིག་པས་སྒོམ་ལ་སྦྱོར། །ཆགས་སོགས་བཞི་དང་གསུམ་གཉིས་གཉེན་པོར་སྦྱར། །ཆོས་
སྐུ་གསུམ་ཤེས་ཆོས་ལ་མོས་པ་ཐོབ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཤེས་ཤེས་རབ་དམ་པ་སྟེ། །རིགས་
གཉིས་ཤེས་ན་དེ་ལ་ནན་ཏན་དུ། །གནས་པ་དགོས་པར་རིག་ནས་བསམ་གཏན་སྦྱོར། །སྐུ་
18-1-71


གསུམ་རིག་ཤེས་འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེ་འཇུག །སྙིང་པོ་ངེས་ཤེས་དེ་སྟོན་ཆོས་ལ་མོས། །སངས་
རྒྱས་ལ་སོགས་རྗེས་དྲན་གསུམ་གྱི་སྒོ། །དེ་ལས་ཤེས་རབ་དེ་རྗེས་གནོན་པ་ནི། །ཞི་ལྷག་
ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་བསམ་གཏན་ཡིན། །དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། །ཡུལ་ལ་སྤྲོས་
པ་འགོག་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། །ཡུལ་ཅན་མཚན་མ་འགོག་པའི་དབྱེ་བས་ཕྱེ། །གཟུགས་དང་
མིག་རྟེན་ཤེས་རབ་སྐྱེ་བ་སོགས། །གནས་ལུགས་མཐོང་ཚུལ་ཐུན་མོང་མིན་པར་འདོད། །
བྱིས་པ་ཉེར་སྤྱོད་བསམ་གཏན་དང༌། །ཆོས་རབ་འབྱེད་པའི་བསམ་གཏན་དང༌། །དེ་བཞིན་
ཉིད་དམིགས་བསམ་གཏན་དང༌། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དགེ་བསམ་གཏན། །སྙིང་རྗེ་
སེམས་ཅན་ཆོས་དང་དམིགས་པ་མེད། །ཆོས་ནི་མདོ་སྡེར་དམིགས་ཀྱི་གཞན་མ་ཡིན། །སྡུག་
བསྔལ་བདག་མེད་སྟོང་པའི་རྒྱུ་ཅན་ལས། །སྙིང་པོར་ལ་དམིགས་སྙིང་རྗེ་ཁྱད་པར་འཕགས། །
མི་རྟག་བདག་མེད་སྟོང་པ་སྙིང་པོ་རྣམས། །སྟོང་ཉིད་ཚུལ་ལའང་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་མཆོག །སྒོམ་
པའང་སངས་རྒྱས་སྙིང་པོར་དམིགས་པས་འཕགས། །དེ་ཕྱིར་ས་ལའང་དབྱེ་བའི་ཁྱད་པར་
ཆེ། །འདི་ནི་ནམ་ཡང་འདོར་མིན་གཞན་རྣམས་འདོར། །སེམས་ཞུམ་སེམས་ཅན་དམན་ལ་
བརྙས་པ་དང༌། །ཡང་དག་མིན་འཛིན་ཡང་དག་ཆོས་ལ་སྐུར། །བདག་ཆགས་ལྷག་པའི་སྐྱོན་
ལྔ་འདི་ལ་མེད། །རང་སྟོང་ཙམ་གྱིས་འདི་དག་སེལ་མི་ནུས། །སྤྲོ་བ་ཆེ་དང་སྟོན་པ་བཞིན་
གུས་དང༌། །ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་བདག་མཚུངས་བྱམས་ཆེན་སྐྱེ། །དེ་ལྟར་དད་པ་སྤྱི་དང་ཁྱད་
པར་བཅས། །སྐྱབས་སུ་སོང་ཞིང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྐྱེད་བླངས། །བསྒོམ་བྱ་སྟོང་ཉིད་སྙིང་
རྗེ་མི་གནས་སྦྱོར། །སྒོམ་ཚུལ་ཐབས་ནི་ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་སྦྲེལ། །ཐུན་མཚམས་སྤྱོད་པ་
ཆོས་སྤྱོད་ལྷག་མ་དགུ། །ཐབས་མཁས་ཡི་རང་མོས་པ་བསྔོ་བ་དང༌། །ཡན་ལག་བདུན་གྱིས་
དགེ་བ་སྤེལ་བར་བྱ། །རྟག་ཏུ་ཚུལ་ཁྲིམས་སྡོམ་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་འཛིན། །སྡིག་གྲོགས་
སྤངས་དང་བཤེས་གཉེན་དམ་པ་བསྟེན། །སེམས་གནས་པ་ཡི་ཐབས་དགུ་བརྟེན་པ་དང༌། །
18-1-72

 
ཉེས་པ་ལྔ་བསལ་སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་བརྒྱད། །བརྟེན་ཚུལ་ལ་སོགས་སྤྱི་དང་མཐུན་པར་བྱ། །
ཟས་ཀྱི་ཚོད་རིག་མི་ཉལ་རྣལ་འབྱོར་བརྩོན། །དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་བག་ཡོད་ཁོ་ནར་སྤྱོད། །
དེ་ལས་དང་པོའི་ལས་ཅན་ས་ཐོབ་འགྱུར། །དེ་ནས་དེ་དག་སྔོན་རོལ་དུ། །ཕན་ཡོན་ལྔ་ནི་
ཐོབ་འགྱུར་ཏེ། །དེས་ན་རྣམ་པར་དག་པའི་སྣོད། །བླ་ན་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར། །ལུས་ལ་
གནས་ངན་ལེན་པ་ཀུན། །སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་ཟད་འགྱུར། །ལུས་དང་སེམས་ནི་ཀུན་ཏུ་ཡང༌། །
ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པས་གང་བར་འགྱུར། །ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་དུ། །ཡོངས་སུ་ཆད་པ་
མེད་རྟོགས་འགྱུར། །ཡང་དག་པ་ཡི་རྒྱུ་མཚན་ནི། །མ་བརྟགས་པ་དག་རབ་ཏུ་མཐོང༌། །
མངོན་ཤེས་དོན་དུ་གཉེར་བས་དེ། །སྦྱངས་ན་ལས་སུ་རུང་བའི་མཆོག །བསམ་གཏན་ལ་
ཐོབ་མངོན་པར་ཤེས། །མངོན་པར་སྒྲུབ་པའི་སྒོ་ནས་དེ། །སངས་རྒྱས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ། །
མཆོད་པའི་ཕྱིར་དང་བསྙེན་པའི་ཕྱིར། །འཇིག་རྟེན་ཁམས་ནི་རྣམས་སུ་འགྲོ། །དེ་ནས་དེ་
འདྲར་གྱུར་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཉམ་བཞག་པས། །ཡིད་ཀྱིས་བརྗོད་པ་མ་
གཏོགས་པ། །དོན་ཀུན་རབ་ཏུ་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་འཕེལ་བྱའི་ཕྱིར། །བརྩོན་
འགྲུས་བརྟན་པ་ཀུན་ཏུ་བརྩོན། །ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་འཕེལ་ནས་ནི། །སེམས་ཙམ་ལ་ནི་གནས་
པར་འགྱུར། །དེ་ནས་དོན་དུ་སྣང་བ་ཀུན། །སེམས་སུ་རབ་ཏུ་མཐོང་བར་འགྱུར། །དེ་ཚེ་དེ་ཡི་
གཟུང་བ་ཡི། །རྣམ་པར་གཡེང་བ་དེ་སྤོང་འགྱུར། །དེ་ནས་དེ་ལ་འཛིན་པ་ཡི། །རྣམ་པར་
གཡེང་བ་འབའ་ཞིག་ལུས། །དེ་ཚེ་བར་ཆད་མེད་པ་ཡི། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མྱུར་དུ་རེག །འདི་
ལྟར་དེ་ཡི་མཇུག་ཐོགས་སུ། །འཛིན་པའི་རྣམ་པར་གཡེང་བ་སྤོང༌། །འདི་དག་གོ་རིམ་བཞིན་
དུ་ནི། །དྲོ་བར་འགྱུར་སོགས་ཡིན་ཞེས་བྱ། །འདིས་ནི་སངས་རྒྱས་དཔག་མེད་ལ། །བསྐལ་
དཔག་མེད་པར་བསྙེན་བཀུར་བྱས། །དེ་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱས་པའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་ལས་
རུང་མཆོག་ཏུ་འགྱུར། །དེ་ཚེ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་ནི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ཞི་གནས་དང༌། །
18-1-73

 
ཡེ་ཤེས་ཡངས་པ་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །གདམས་ངག་རྒྱ་ཆེན་རྙེད་པར་འགྱུར། །དེ་ཡི་ཆོས་ཀུན་
སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དང༌། །སྐྱེ་བ་སྐྱེད་མོས་ཚལ་འགྲོ་ལྟར་རྟོགས་ནས། །འབྱོར་བའི་དུས་དང་རྒུད་
པའི་དུས་ན་འདི། །ཉོན་མོངས་སྡུག་བསྔལ་དག་གིས་འཇིགས་པ་མེད། །ཏིང་འཛིན་གསུམ་
གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི། །བདག་མེད་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་དང༌། །བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་རྟེན་དང་ནི། །དེ་
རྟེན་ཉེར་ཞི་ཡིན་ཞེས་བྱ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས། །རྟག་ཏུ་དགའ་དང་ལྡན་པའོ། །
ཡོངས་སུ་ཤེས་དང་སྤང་བ་དང༌། །མངོན་སུམ་དུ་ནི་བྱ་ཕྱིར་ཏེ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་
བཞེད་པས། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱུ་ཉིད་དུ། །ཆོས་ཀྱི་སྡོམ་ནི་རྣམ་པ་བཞི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་རྣམས་ལ་བཤད། །བརྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞི་པོ་འདི། །མེད་པའི་དོན་དང་རྣམ་རྟོག་དོན། །
ཀུན་ཏུ་རྟོག་དོན་ཁོ་ན་དང༌། །རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བའི་དོན། །དེ་ཡང་ཏིང་འཛིན་གཟུངས་
དང་ཆོས་ཀྱི་ཤུགས། །ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་མོས་སྤྱོད་ས་འདིར་ཐོབ། །སྟོབས་བཅུ་མི་
འཇིགས་བཞི་དང་མ་འདྲེས་ཆོས། །བཅོ་བརྒྱད་ལ་སོགས་སེམས་དཔའི་ཡོན་ཏན་མང༌། །
ཉན་ཐོས་སོགས་དང་ཐུན་མོང་མཐོང་སྒོམ་གྱི། །སྤང་བྱ་མངོན་རྒྱུ་ཕལ་ཆེར་འདིར་ཟློག་
འགྱུར། །དེ་ནས་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས། །འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་བླ་མེད་པ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་
དྲི་མ་མེད། །འཛིན་པ་གཉིས་དང་བྲལ་བ་འཐོབ། །དེ་འདིར་གནས་ཡོངས་གྱུར་པ་སྟེ། །ས་ནི་
དང་པོ་ཡིན་པར་འདོད། །འདི་དེ་བསྐལ་པ་དཔག་མེད་ཀྱིས། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པར་
འགྱུར། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་མཉམ་པ་ཉིད། །རབ་ཏུ་རྟོགས་ནས་དེ་ཡི་ཚེ། །རྟག་ཏུ་སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །བདག་དང་མཚུངས་པའི་སེམས་ཐོབ་སྟེ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བདག་
མེད་དང༌། །སྡུག་བསྔལ་དང་ནི་དོན་བྱ་དང༌། །ལན་མི་རེ་ལ་འདི་སེམས་སྙོམས། །རྒྱལ་སྲས་
གཞན་དང་འདྲ་བ་ཡིན། །ཆེད་དུ་མི་སྤོང་ལམ་བསྒྱུར་མ་གཏོགས་པའི། །ཁམས་གསུམ་
གཏོགས་པའི་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་དང༌། །མཐོང་སྤངས་རིགས་གྱུར་ཤེས་བྱ་སྙོམས་འཇུག་
18-1-74


སོགས། །སྒྲིབ་མང་ས་བོན་སྐབས་དེར་ཟློག་པར་འགྱུར། །འཇིགས་པ་ལྔ་བྲལ་མ་དག་ལུས་
སྤོང་སྟེ། །དབང་པོ་ལྔ་རྣམས་གནས་གྱུར་ཐོབ་ཕྱིར་རོ། །མཐོང་ལམ་ངོ་བོ་མཉམ་གཞག་
རིགས་གཅིག་མོད། །ལྡོག་ཆའི་སྒོ་ནས་སྐད་ཅིག་ཐ་དད་འཇོག །སྒོམ་སྤང་མི་སྤོང་བར་དུ་དེ་
ཡིན་ཞིང༌། །བསམ་མི་ཁྱབ་ཕྱིར་དུས་རིང་གནས་པའང་སྲིད། །དེ་ནས་འདི་ནི་ལྷག་མ་ཡི། །
ས་རྣམས་སྒོམ་པའི་ལམ་འདི་ལ། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་གཉིས་པོ་དག །བསྒོམ་ཕྱིར་རབ་ཏུ་སྦྱོར་
བར་བྱེད། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་དེ། །སངས་རྒྱས་ཆོས་ནི་སྦྱོང་བར་བྱེད། །གཞན་ནི་ཇི་
བཞིན་རྣམ་འཇོག་པ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ཡོངས་སྨིན་བྱེད། །བདག་མེད་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་
ཀྱང་ལྟུང་བ་ཡི། །རྣམ་རྟོག་ཕྲ་མོ་ཤེས་བཞིན་མིན་སྲིད་པར། །དང་པོ་ཉིད་ཡིན་དེ་སྤངས་
གཉིས་པའོ། །ཏིང་འཛིན་འཇིག་རྟེན་པ་ཀུན་གཅིག་ཆར་ནུས། །ཐོས་པ་ཀུན་འཛིན་གསུམ་
པ་ཡིན་པར་འདོད། །བྱང་ཕྱོགས་དབང་ཐོབ་ཏིང་འཛིན་ཆོས་སྲིད་ཟློག །བདེན་བཞི་ལ་
བརྟེན་སེམས་ལ་དབང་སྒྱུར་བས། །འཁོར་དང་མྱ་ངན་འདས་ལ་མངོན་ཕྱོགས་མིན། །དེ་
བཞིན་རྟེན་འབྲེལ་ཆེས་སྒོམ་འགོག་ཐོབ་ལས། །འཁོར་བས་མི་སྐྱོ་དབྱིངས་ལ་མངོན་དུ་
ཕྱོགས། །གཞན་ནི་རྩོལ་བཅས་མཚན་མེད་དབང་ཐོབ་དང༌། །ལྷུན་གྲུབ་མི་སྐྱེ་ཆོས་ལ་བཟོད་
པ་དང༌། །སོ་སོ་རིག་བཞིས་ཞིང་ཀུན་དགའ་བསྐྱེད་དང༌། །ཆོས་སྐུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
ཡོངས་རྟོགས་པ། །དེ་དག་ཡོད་མེད་ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་ལས། །ས་རྣམས་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕོ་
ཚུལ་ཤེས། །ཇི་སྲིད་ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་ཤེས་བྱ་ལ། །གཅིག་ཆར་ཆགས་ཐོགས་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་
ནི། །མ་ཐོབ་བར་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟེ། །འོན་ཀྱང་འདི་ནི་རྗེས་མཐུན་རྫོགས་སངས་
རྒྱས། །ཀུན་ཏུ་འགྲོ་དོན་མཆོག་གི་དོན། །རྒྱུ་མཐུན་དོན་གྱི་མཆོག་ཉིད་དང༌། །ཡོངས་སུ་
འཛིན་པ་མེད་དོན་དང༌། །རྒྱུད་རྣམས་ཐ་དད་མེད་དོན་དང༌། །ཉོན་མོངས་རྣམ་དག་མིན་དོན་
དང༌། །ཐ་དད་མེད་པའི་དོན་ཉིད་དང༌། །བྲི་མེད་འཕེལ་བ་མེད་དོན་དང༌། །དབང་ནི་རྣམ་པ་
18-1-75


བཞི་ཡི་གནས། །དེ་ཡང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་བཅས། །ཞིང་ལ་དབང་བ་བརྒྱད་པ་ཡིན། །དགུ་པ་
མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་དབང༌། །བཅུ་པ་རྗེས་ཐོབ་ལས་ལ་དབང༌། །ཕྱིན་བཅུའང་ས་བཅུར་
སྤྱོད་པ་དང༌། །ཞིང་རྣམ་དུ་མར་རྣམ་སྨིན་ཚུལ། །འཛམ་གླིང་དབང་ཕྱུག་ནས་བརྩམས་ནས། །
གནས་གཙང་བདག་པོའི་བར་དུའོ། །སོ་སྐྱེའི་བསྐལ་པའི་བར་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཚད། །ས་ཐོབ་
པས་ནི་སྐད་ཅིག་རེ་རེར་བསྒྲུབ། །བདུན་པ་མན་ཆད་བསྐལ་པ་སྟོང་གི་ཚོགས། །དག་པའི་ས་
ལ་གནས་པས་སྐད་ཅིག་ལའོ། །དབང་བསྐུར་མ་ཐོབ་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པའི། །ཚོགས་
ཀྱང་དེ་ཐོབ་སྐད་ཅིག་རེ་རེར་བཟླུམས། །གསུམ་པའི་འཇིག་རྟེན་ཏིང་འཛིན་བསམ་གཏན་
ཡང༌། །ཁམས་གསུམ་གྱི་མིན་བྱང་སེམས་ཁོ་ནའི་ཡིན། །ཉན་ཐོས་རང་རྒྱལ་ཐམས་ཅད་
རྨོངས་འགྱུར་བའི། །ཏིང་འཛིན་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་ནི་བདུན་པར་ཐོབ། །སྤྱོད་ཡུལ་ཤེས་པས་
ཉན་རང་ཀུན་ཟིལ་གནོན། །དབང་བསྒྱུར་མ་གཏོགས་ཉོན་སྒྲིབ་བག་ལ་ཉལ། །ཐམས་ཅད་
ས་འདིར་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག །འདི་ཡི་མཐར་ནི་མཚན་འཛིན་དག་འགྱུར་བས། །ཀུན་གཞི་
རིགས་མཐུན་གཅིག་གིས་ཞིང་ཀུན་འགྲོ། །དབང་བསྐུར་ཐོབ་ལ་མཐུན་མི་མཐུན་དབྱེར་
མེད། །དབང་བཅུ་ཕྲ་མོ་རབ་དགའི་ས་ལ་ཐོབ། །ཆེན་པོ་ཕྱག་གི་དབང་བཅས་མི་གཡོ་ལའོ། །
བརྒྱ་དང་སྟོང་ཕྲག་འབུམ་དང་ཁྲག་ཁྲིག་དང༌། །རབ་བཀྲམས་ཆེ་དང་དཀྲིགས་དང་དེད་
འདྲེན་གྱི། །ཡོན་ཏན་རྣམས་ནི་མ་དག་ས་ལ་འདོད། །སྟོང་གསུམ་ས་ཡ་གྲངས་མེད་ས་ཡ་དག །
ས་གཉིས་པོ་ལ་ཚད་དེ་མོས་ངོར་གསུངས། །ཏིང་འཛིན་སངས་རྒྱས་ཞིང་གཡོ་དེར་འགྲོ་
དང༌། །འོད་དང་ཡོངས་སྨིན་བསྐལ་གནས་མངོན་ཤེས་དང༌། །ཆོས་སྒོ་འཁོར་བཅས་ལུས་
ཀྱང་སྟོན་པར་བྱེད། །ཆོས་སྤྲིན་ཡོན་ཏན་ཚད་ལས་འདས་པ་སྟེ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་
དང་རྗེས་སུ་མཐུན། །བསྟན་དང་གཟུགས་སྐུ་དག་དང་ནི། །སྤྱོད་དང་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་ཀྱང་
རུང༌། །གང་ཞིག་ཇི་ལྟར་གང་གིས་འདུལ། །དེས་དེ་དེ་ལྟ་ཉིད་དུ་ཤེས། །དེ་ལྟར་ནམ་མཁའི་
18-1-76


མཐའ་ཀླས་པའི། །འགྲོ་ལ་རྟག་ཏུ་ལྷུན་གྲུབ་པར། །ཐོགས་མེད་བློ་ལྡན་དེ་ཡིས་ནི། །སེམས་
ཅན་དོན་ནི་ཡང་དག་འགྲུབ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་འདི་ནི། །རྗེས་ཐོབ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་རྣམས་དང༌། །སེམས་ཅན་ཡང་དག་སྒྲོལ་བ་ལ། །འཇིག་རྟེན་ན་ནི་མཉམ་པ་ཉིད། །
ས་རྣམས་ཀུན་ལ་བློ་ལྡན་གྱི། །རབ་བྱུང་ལེན་པས་ཐོབ་པ་དང༌། །ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཐོབ་པ་
གཞན། །རབ་ཏུ་བྱུང་བར་སྟོན་བྱེད་ཡིན། །བློ་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་ལས་དང་ནི། །གཞན་ཡང་སྨོན་
ལམ་དག་དང་ནི། །ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་དབང་འབྱོར་བའི། །དབང་གིས་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་ཡིན། །
མོས་སྤྱོད་སར་ནི་ཏིང་འཛིན་ལུས་ཐོབ་ལ། །འཕགས་སར་དབང་ལྔ་གནས་གྱུར་ཡིད་ལུས་
ཏེ། །ཏིང་འཛིན་བདེ་ལ་སྙོམས་འཇུག་ས་བདུན་ལ། །ཆོས་ཀྱི་དེ་ཉིད་ཁོང་ཆུད་གཉིས་ལའོ། །
རིས་སུ་ལྷན་སྐྱེས་འདུ་བྱེད་བདེ་བ་ནི། །དབང་བསྐུར་མཆོག་ཐོབ་སངས་རྒྱས་སར་བརྗོད་
དོ། །དོན་དམ་འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་ཐོབ་པ་དང༌། །བདག་ལྟའི་བག་ཆགས་ཡིད་ནི་ལོག་
གྱུར་པས། །རྩ་བ་སྤྲུལ་པའི་དབྱེར་མེད་ཞིང་ཀུན་ཏུ། །ལུས་དང་ཡོ་བྱད་ཞིང་ཁམས་དཔག་
མེད་སྟོན། །དམན་པའི་དགྲ་བཅོམ་ཕུང་པོ་རགས་པ་བོར། །དང་པོར་ཡིད་ལུས་དེར་ཐོབ་
འོད་ཀྱིས་བསྐུལ། །དེ་ཚེ་མཐུ་ལྡན་ཡིད་ལུས་ཐོབ་ཅེས་བྱ། །ལྷག་བཅས་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོའི་
ལུས་དེ་ཡང༌། །ཐེག་ཆེན་ལུས་ཐོབ་ཚེ་ནི་བསྐལ་པར་གནས། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིད་ཀྱི་ལུས་
བསྒྲུབ་བོ། །སློབ་པ་འདོད་པར་སྨོན་ལམ་སྤྲུལ་པས་བསྒྲུབ། །ལྷག་མེད་རང་གིས་མི་ཤེས་
མཐུ་དང་བྲལ། །མོས་སྤྱོད་རགས་ལུས་གཞན་དུ་མ་གྱུར་པས། །དེ་དག་ཡིད་ལུས་དངོས་སུ་
མི་འཇོག་ལ། །རྫོགས་སངས་སྐུ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཉག་གཅིག་ཡིན། །ཡིད་ལུས་དེ་དག་བཅོ་བརྒྱད་
ཁམས་དང་བྲལ། །ཡེ་ཤེས་དབང་པས་ཡེ་ཤེས་འདོད་ཡོན་སྤྱོད། །བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་འཆི་
འཕོ་སྐྱེ་བ་སྟོན། །འཇིག་རྟེན་འདས་དེའི་བླ་མའི་དགེ་རྩ་ལས། །བྱུང་ཞེས་མདོ་ལས་ཞིང་
ཁམས་མང་ལ་གསུངས། །བདེ་བ་ཅན་སོགས་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང༌། །འོག་མིན་ཆེན་པོ་
18-1-77


འགོག་པའི་སྣང་བར་འདོད། །ཏིང་འཛིན་ལུས་ཐོབ་མངོན་པར་དགའ་བ་དང༌། །ཡིད་ལུས་
དང་པོ་བདེ་བ་ཅན་ཞིང་དབང༌། །གཉིས་པ་རྣམ་སྣང་ཞིང་གནོན་གསུམ་པས་ནི། །འོག་མིན་
ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དབང་བ་ཡིན། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི། །ཐུན་མོང་དགེ་ལས་
དེ་སྣང་སྟེ། །རྒྱལ་བ་ཁོ་ནའི་དགེ་བ་ནི། །རང་སྣང་འོག་མིན་ཆེན་པོའོ། །མི་མཐུན་པ་དང་
གཉེན་པོ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང་རྟོགས་པ་ཡི། །རགས་འབྲིང་ཕྲ་མོ་རིང་རྗེས་འབྲེལ། །
རྟོག་པ་བཞི་ནི་རིམ་གྱིས་སྤོང༌། །སྒྲ་ཡི་རྗེས་འགྲོ་བཟོད་པ་འདི་བསྟན་ཏེ། །བསམ་པས་སྒོམ་
པ་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་དང༌། །ཐོས་པ་ལས་བྱུང་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད། །འདི་ལ་གང་བསླབས་དེ་ནི་
བྱང་ཆུབ་ལམ། །དང་པོ་མོས་སྤྱོད་གཉིས་པ་རབ་དགའ་དང༌། །གསུམ་པ་མི་གཡོའི་ས་ཡིན་
དེ་གསུམ་ལ། །རང་དང་འཚམས་པར་རྒྱལ་བས་དེར་ལུང་སྟོན། །རྒྱས་པར་མདོ་ཉིད་གསལ་
བ་མཉན་པར་བྱ། །དབང་རྣོན་སེམས་མ་བསྐྱེད་པའང་ལུང་སྟོན་སྲིད། །དབང་རྟུལ་སེམས་
བསྐྱེད་ལུང་སྟོན་ང་རྒྱལ་ཅན། །ལྐོག་ཏུ་ལུང་སྟོན་དེ་གསུམ་མ་ངེས་ལ། །བཟོད་ཐོབ་དངོས་སུ་
ལུང་སྟོན་རྒྱས་གསལ་ངེས། །གྲངས་མེད་གཉིས་ནི་རྫོགས་པ་ཡིས། །སྒོམ་པ་ཡི་ནི་མཐར་
ཕྱིན་ཏེ། །སྒོམ་པའི་ཐ་མ་ཐོབ་ནས་ནི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དབང་བསྐུར་བ། །རྡོ་རྗེ་ལྟ་
བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན། །རྟོག་པའི་མི་ཤིགས་ཐོབ་ནས་ནི། །གནས་གཞན་གྱུར་པ་མཐར་ཐུག་པ། །
སྒྲིབ་པ་ཀུན་གྱི་དྲི་མེད་པ། །གང་ལ་གནས་ན་སེམས་ཅན་ཀུན། །ཕན་ཕྱིར་རབ་ཏུ་སྒྲུབ་བྱེད་
ལ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡི། །གོ་འཕང་བླ་ན་མེད་པ་འཐོབ། །ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་
མེད་པའི་གཞིར་གྱུར་པ། །སྤྲོས་བྲལ་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་ཅན། །ཀུན་རྫོབ་སྣང་བ་
མེད་ཀྱང་ཀུན་མཁྱེན་པ། །ཆོས་ཉིད་གདོད་མ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །བདེན་ཕྱིར་སྣང་དང་གཅིག་
ཕྱིར་ཇི་ལྟ་བས། །རང་ཉིད་རང་སྣང་རང་རིག་ཚུལ་དུ་མཁྱེན། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ནི་ཇི་
སྙེད་མཁྱེན། །ཀུན་རྫོབ་ཇི་སྙེད་པ་ཡི་ཆོས་ཉིད་དུ། །སོང་བའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་དང་དེ་མཁྱེན་ཏེ། །
18-1-78

 
དངོས་སུ་སྣང་བ་མིན་ཡང་འགྲོ་རྣམས་ལ། །དེ་དེར་སྣང་བ་ངེས་པར་མཁྱེན་པ་ཉིད། །མངོན་
ཤེས་ལྡན་པས་གཞན་གྱི་རྨི་ལམ་བཞིན། །དེ་ཉིད་རང་སྣང་ཞིང་དང་སྐུ་དང་འཁོར། །མཆོད་
པ་གསུང་དབྱངས་བཅས་པ་ལོངས་སྐུ་དངོས། །སྟུག་པོའི་ཞིང་ན་ངེས་པ་ལྔ་ལྡན་པ། །དེ་ནི་
གཞན་དོན་སྣང་ཚུལ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས། །གནས་གཙང་ཆེན་པོར་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རེ་ལས། །
འཛམ་གླིང་སོགས་སུ་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་སྟོན། །མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་རྩ་བ་ཡན་ལག་གཉིས། །
སྤྲུལ་བ་པོ་ནི་ཐུགས་རྗེས་དབྱིངས་ཉིད་དུ། །རང་སྣང་མཛད་པ་སྟོན་པ་དེ་ཉིད་ཡིན། །སྟོང་
དང་གསལ་དང་སྙིང་རྗེའི་ཡེ་ཤེས་ལས། །ཆོས་དང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་དང་སྤྲུལ་པ་ཤར། །
ཆགས་རྟོག་གནས་གྱུར་བདེ་ཆེན་སྐུ་ཡང་འདོད། །རྣམ་ཤེས་རིགས་རྒྱུན་གནས་གྱུར་ཡེ་ཤེས་
ལྔ། །གཞན་སྣང་འགྲོ་དོན་རྒྱུ་ཡིན་དུས་མཉམ་འདྲེས། །སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་གསར་ཐོབ་
རྣམས་ལ་འཇུག །དངོས་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཆོས་ནི་དེར་གནས་མིན། །རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་ཆོས་
དབྱིངས་འདྲ་མཚུངས་དང༌། །མེ་ལོང་དངོས་ནི་རྣམ་སྨིན་ཆ་རུ་འདོད། །ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་
དོན་དམ་ཁོ་ན་སྟེ། །གཞན་རྣམས་ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་གཉིས་སུ་དབྱེ། །དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ལྔ་
ནི་ངོ་བོ་གཅིག །ཕུང་པོ་ལྔ་སོགས་ཆོས་དབྱིངས་ཁོ་ནར་གནས། །ཆོས་ཀྱིས་ཕྱེ་ན་རྣམ་ཤེས་
མེ་ལོང་ལྟ། །མཉམ་ཉིད་ཚོར་དང་འདུ་ཤེས་སོ་སོར་རྟོག །འདུ་བྱེད་བྱ་སྒྲུབ་གཟུགས་ནི་ཆོས་
དབྱིངས་སྦྱོར། །དོན་དམ་ཆོས་ཀུན་གཟིགས་དང་སྤྲོས་པས་དབེན། །རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་དང་
མཛད་འཕྲིན་དོན་ཀུན་མཁྱེན། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའོ། །གསར་ཐོབ་ཆ་
ནི་ཡེ་ཤེས་བཞི་ལ་ཡོད། །ཇི་ལྟ་མཁྱེན་དང་ཇི་ལྟའི་ཆ་ནས་མཉམ། །ཇི་སྙེད་མཁྱེན་དང་ཀུན་
རྫོབ་ལས་ཀུན་མཁྱེན། །སེམས་ཡིད་ཡིད་ཤེས་དབང་རྣམས་གནས་གྱུར་ཏེ། །ལམ་བདེན་
དང་པོས་ཆོས་ཉིད་ཡུལ་དུ་བྱས། །དེ་འོག་གསར་བྱུང་ལམ་བདེན་གཞན་ལ་འདྲེས། །དེ་ཕྱིར་
འདི་ནི་དངོས་པོ་ཡིན་ཕྱིར་འཇིག །ཆོས་དབྱིངས་གདོད་མ་ཡིན་ལ་འཇིག་པ་མེད། །ཀུན་གྱི་
18-1-79


རང་བཞིན་ཡིན་ཕྱིར་སྐུ་གསུང་སོགས། །ཀུན་ཁྱབ་རུང་གིས་རང་བཞིན་མིན་ན་མིན། །སངས་
རྒྱས་དོན་དམ་ཡིན་ཡང་དེ་ཐོབ་པ། །ཀུན་རྫོབ་བློ་དང་སྦྱར་ནས་རྣམ་པར་གཞག །ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་རྣམ་པ་ཀུན་འཆར་བ། །རྟག་ལ་རིམ་པ་ལྟ་བུ་མང་མཐའ་ཡས། །དོན་དམ་ཕྱོགས་
ལ་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་དེ། །བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྤྱོད་ཡུལ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར། །ཡོན་ཏན་སྡེ་
ཚན་བཅུ་དགུ་ལ་སོགས་ཏེ། །མཁྱེན་པའི་ཕྱོགས་ནས་སྟོབས་བཅུ་གཙོ་བོར་སྨྲོས། །གཞན་ལ་
ཕན་མཛད་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་སྟེ། །རྣམ་གྲངས་སྒོ་ནས་བཅུ་དྲུག་དབྱེ་བར་འདོད། །ཐུགས་རྗེ་
དེ་ལས་འཕྲིན་ལས་ཟད་མེད་འབྱུང༌། །འགྲོ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་དང་ཟད་པར་མཛད། །
འཁོར་བའི་བདེ་དགེ་ཉན་ཐོས་རང་རྒྱལ་དང༌། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་ལ་དབང་པོའི་རིམ་པས་
འགོད། །སྐལ་ལྡན་མཆོག་ལ་མི་སྦྱོར་མི་སྲིད་དེ། །སྐལ་དམན་རྣམས་ནི་རང་གི་ལས་དང་
སྦྱོར། །ཆོ་འཕྲུལ་གསུམ་ནི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་སྟེ། །དོན་དམ་བདེ་མཛད་འཕྲིན་ལས་མཐར་ཐུག་
གོ །བརྒྱ་བྱིན་རྔ་སྤྲིན་ཚངས་པ་དང༌། །ཉི་མ་ནོར་བུ་རིན་ཆེན་བཞིན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
སྒྲ་བརྙན་བཞིན། །ནམ་མཁའ་དང་ནི་ས་བཞིན་ནོ། །སྟོན་དང་གསུང་དང་ཁྱབ་པ་དང༌། །
སྤྲུལ་དང་ཡེ་ཤེས་སྤྲོ་བ་དང་། །ཐུགས་གསུང་སྐུ་ཡི་གསང་བ་དང༌། །ཐུགས་རྗེ་རྣམས་ཀྱི་
འཕྲིན་ལས་དཔེ། །དེ་ལྟར་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་དང༌། །ཞིང་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཁྱད་པར་དང༌། །ཡོན་ཏན་
རྣམས་དང་འཕྲིན་ལས་ཏེ། །དོན་འདི་འབྲས་བུར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་པ་ལམ་དང་འབྲས་བུ་
གཏན་ལ་དབབ་པའི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་སྟེ་བརྒྱད་པའོ།། །། 
གཞུང་ལུགས་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེའི་ནང་ནས་འདི། །མདོ་ཙམ་བླངས་ཏེ་གཞན་ལ་ཕན་པར་
ནུས། །བདག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རིགས་པའང་འགའ། །དོན་དང་མཐུན་ན་འགལ་བ་མེད་
སྙམ་བྲིས། །ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེའི་ཆོས་འདི་སྐལ་བ་མཆོག །བློ་ལྡན་འགའ་ཡིས་སྤྱོད་ཡུལ་ཁོ་ན་
ལས། །གྲུབ་པར་རློམ་དང་མཁས་པ་ཆེར་གྲགས་པ། །མང་པོའི་བསོད་ནམས་སྐལ་བར་འདི་
18-1-80


མ་ཤོང༌། །དོན་དམ་རང་སྟོང་ལྟ་བའི་ཤེར་ཕྱིན་མདོ། །སྐྱེ་བར་སྦྱངས་པ་བས་ཀྱང་ཚུལ་འདི་
ལ། །མོས་པས་ལན་ཅིག་བཀླགས་པའང་ཆེས་མཆོག་ཉིད། །མི་མཐུན་བགེགས་རྣམས་སེལ་
བར་ཀུན་ཏུ་མཐོང༌། །རང་སྟོང་མཁས་པའི་གཞུང་ལ་ཐོས་བསམ་སྒོམ། །ལོ་བརྒྱར་འབད་
ལས་བྱམས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི། །གླེགས་བམ་སྤྱི་བོར་བླངས་བའང་བྱང་ཆུབ་ཉེ། །དེར་
འབད་ངན་འགྲོའི་ལམ་ཡང་མ་ཁེགས་དང༌། །འདིར་མོས་བརྩོན་པ་བྲལ་བའང་ལྷར་འགྲོ་
བའི། །མཚན་མ་མངོན་གྱུར་གྲགས་ཤིང་གྲུབ་ཕྱིར་ཏེ། །བདེ་དང་ཕུན་ཚོགས་ཐར་བའང་དེ་
དང་མཚུངས། །སྐལ་བཟང་ཡོད་ན་ལམ་འདིར་འབད་པར་རིགས། །དེ་སྐད་སྨྲ་བ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐ་
སྟེ། །བླུན་ཡང་མོས་པའི་དགེ་བ་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས། །གྱ་ནོམ་ཐོབ་པས་ཆོས་ལ་དད་པ་དང༌། །
ཕན་སེམས་བརྩེ་བར་ལྡན་པའི་དབང་གིས་སོ། །ཞེས་ཐེག་མཆོག་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་དབུ་
མ་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་ངེས་པ་ལས། རྩ་བའི་གྲུབ་མཐའ་བསྟན་པ་འདི་ནི། ཀུན་དགའ་སྙིང་པོ་
བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན་དཔལ་བཟང་པོས་དཔལ་རྟག་བརྟན་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་གླིང་ངེས་དོན་
དགའ་བའི་ཚལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་ཆེན་པོར་སྦྱར་བའོ།། །།དགེའོ། །མངྒ་ལཾ། [འདིས་
ཀྱང་རྒྱལ་བ་ཇོ་ནང་པའི་བསྟན་པ་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དུ་དར་ཞིང་རྒྱས་ལ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་
པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག ། 
འདི་བཞེངས་དགེ་བའི་ཟླ་ཟེར་གྱིས། །བསྟན་འགྲོའི་ལེགས་དགེ་ཀུན་མུད་ཚལ། །
ཡོངས་རྒྱས་དགའ་སྟོན་གསར་བའི་དཔལ། །སྲིད་མཐའི་བར་དུ་ཉམས་མེད་ཤོག །འདི་
བྲིས་ལེགས་དགེས། །ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ། །ངེས་དོན་ཟབ་མོར། །ཇི་བཞིན་སྤྱོད་ཤོག །རབ་
ཏུ་དཀར་བའི་རྟེན་བཞེངས་འདིས། །བདག་ཅག་གིས་ནི་ཐོག་མེད་ནས། །སྡིག་ལྟུང་གང་
བསགས་ཡོངས་དག་སྟེ། །རླབས་ཆེན་ཚོགས་གཉིས་མཐར་ཕྱིན་ཤོག །]
མ་ཡིག་རྟག་པར་དང་འཛམ་པར་གཉིས་ལ་གཏུག་ཡོད། 
18-1-81


18-1-82


༄༅། །མཐར་ཐུག་དབུ་མ་ཆེན་པོ་འཇིག་རྟེན་འཇིག་རྟེན་འདས་
པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནད་བསྟན་བཅོས་ཡིད་
བཞིན་ནོར་བུ་ལྟ་བུ་སྙིང་པོ་ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་
གྲུབ་མཐའི་མཐར་ཐུག་
བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ་བུདྡྷ་བོ་དྷི་སཏྭ་ཨཱརྱ་ག་ཎེ་བྷྱཿ གདོད་མའི་སངས་རྒྱས་མཆོག་ལ་
ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཀུན་ཁྱབ་ཆོས་སྐུ་དེ་ལ་ཕྱག་
འཚལ་ལོ། །ཉིད་ཀྱི་བཞུགས་ཚུལ་རྟོགས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་
ཀུན་གྱི་མཁྱེན་པའི་དངོས། །བརྩེ་ལྡན་དོལ་པོ་པ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །ཡང་ཅིག་གསོལ་
བ་འདེབས་སོ་ངེས་དོན་གྱི། །ཆོས་འདི་སྲིད་གསུམ་ཀུན་ཏུ་དར་བར་ཤོག །ཀླུ་རྒྱལ་རྒྱ་མཚོའི་
གཏིང་ནས་མཐོ་རིས་འཛེགས། །ཚངས་པའི་རྣམ་འཕྲུལ་ས་འོག་བར་དུ་འབབ། །བཅོམ་
ལྡན་ས་སྟེང་བཞུགས་ནས་སྲིད་གསུམ་ཁྱབ། །རིགས་དང་ཆོས་སྐུ་རང་བཞིན་གསུམ་གྱི་དཔེ། །
སངས་རྒྱས་རིགས་ལ་དེ་འདྲས་ཉེར་བཏགས་པ། །ཀུན་རྫོབ་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་གནས་
ཐབས་ཡིན། །ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་དབྱེ་བ་མི་འབྱེད་པར། །སེམས་སམ་སེམས་ཅན་སངས་
རྒྱས་རིགས་སུ་འདོད། །ངེས་པའི་དོན་དུ་རིགས་མཆོག་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས། །རྣམ་ཤེས་བརྒྱད་
པོ་ཡེ་ཤེས་རྣམ་བཞི་དང༌། །ཆོས་དབྱིངས་དག་པ་གཉིས་ལྡན་ཡེ་ཤེས་དང༌། །ཕུང་པོ་ལྔ་ཡང་
ཡེ་ཤེས་རྣམ་ལྔ་དང༌། །སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པར་དེ་དག་རིགས་ལྔ་དང༌། །དབང་པོ་ཡུལ་བཅས་
18-1-83


སེམས་དཔའ་ཡབ་ཡུམ་དང༌། །འབྱུང་བ་རྣམ་ལྔ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་དང༌། །ལུས་ངག་
ཡིད་གསུམ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་གསུམ་དང༌། །བཞི་པའི་ཐིག་ལེ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་སོགས། །གནས་
གྱུར་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་དུ་མ་དང༌། །སྒྲིབ་བྲལ་དབྱེ་བའང་ཇི་སྙེད་གསུངས་གྱུར་པ། །གནས་
གྱུར་ཐམས་ཅད་ཀུན་རྫོབ་ཁོ་ནའི་ཡིན། །སྒྲིབ་བྲལ་ཞེས་པ་གཉིས་ཀའི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན། །
དངོས་རྒྱུན་གཅིག་ལ་མཚན་ཉིད་ངན་པ་དོར། །བཟང་པོའི་གནས་སྐབས་འཛིན་པ་གནས་
གྱུར་ཏེ། །སྲ་བའི་དངོས་པོ་གཅིག་ལ་ལྕགས་ཀྱི་མདོག །སྤངས་ནས་གསེར་དུ་གྱུར་པ་ལྟ་བུ་
ཡིན། །སྒྲིབ་བྲལ་ཞེས་པ་དངོས་དེ་མ་འགྱུར་ཡང༌། །ཕྱི་རོལ་སྒྲིབ་བྱེད་གློ་བུར་སྤངས་པའི་
དོན། །རང་བཞིན་མི་འགྱུར་དོན་དམ་ཕྱོགས་ཡིན་ཏེ། །གློ་བུར་སྤངས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཕྱོགས་
ལ་བརྟེན། །གནས་གྱུར་ལ་ནི་འགྱུར་བར་བྱེད་པོ་དང༌། །སྒྲིབ་བྲལ་ལ་ཡང་བྲལ་བྱེད་ལམ་
ཡིན་ཏེ། །དེ་ཡང་གཞི་འབྲས་གཉིས་དང་མཐུན་པ་ཞིག །བསྒོམ་ན་ངེས་པའི་དོན་གྱི་ལམ་དུ་
འགྱུར། །མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་ཚད་མེད་བཞི་ལ་སོགས། །དམིགས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཡང་དེ་
ཁོ་ན། །ཅུང་ཟད་ཡིད་ལ་བྱེད་ཕྱིར་འདྲེས་མར་ཡོད། །དེ་བཞིན་བསྐྱེད་རིམ་ཕྲ་ཐིག་ལས་རྒྱ་
སོགས། །ཕལ་ཆེར་མོས་པ་ཡིད་བྱེད་དྲང་དོན་ལམ། །འོན་ཀྱང་ཆ་ཤས་ཙམ་གྱིས་ངེས་དོན་
འདྲེས། །དེ་ཕྱིར་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་རིང་རྒྱུ་ཡིན། །རྗེས་དཔག་རིགས་པས་དཔྱད་པའི་
སྟོང་ཉིད་དང༌། །ཀུན་རྫོབ་རང་སོར་འཇོག་པའི་རྟོག་མེད་ཀྱང༌། །དོན་སྤྱི་ཙམ་དང་དངོས་ལ་
དམིགས་པའི་ཕྱིར། །ངེས་དོན་དེ་ཉིད་ཁོ་ན་ཡིད་བྱེད་མིན། །རང་བཞིན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་བསྒོམ་པ་དང༌། །ཁྱད་ཆོས་རྒྱལ་བའི་ཡོན་ཏན་བསམ་པ་གཉིས། །རྣམ་རྟོག་བྲལ་བའི་ཡིད་
ཀྱིས་འགོ་བསྡུས་ན། །དེ་ནི་ངེས་དོན་བདེ་གཤེགས་ལམ་མཆོག་ཡིན། །ཀུན་རྫོབ་གཞི་དེ་
འབྲས་བུའི་ཀུན་རྫོབ་དང༌། །འདྲ་བར་གནས་པའང་ལམ་འདིས་རྒྱས་པར་བྱེད། །དོན་དམ་
ལ་ནི་འཕེལ་འགྲིབ་མེད་མོད་ཀྱི། །སྒྲིབ་གཡོག་བྲལ་བར་བྱེད་པའང་སྒོམ་འདི་ཡིན། །གཞི་
18-1-84


དང་འབྲས་བུ་འདྲ་ཆོས་ཡོད་པས་ན། །གཞི་ལ་བཅོས་ན་དེ་རྒྱུན་འབྲས་བུར་འགྱུར། །གསེར་
ཕྱེ་མཆོད་སྡོང་རང་བཞིན་འདྲ་བ་ལ། །བཅོས་པས་སྔར་གྱིས་མཆོད་སྡོང་འདྲ་བར་འབྱུང༌། །
དེ་བཞིན་རྣམ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་ཕྱོགས་འདྲ་དང༌། །རྣམ་ཤེས་ཐབས་ཀྱིས་བསྒྱུར་ན་སྔར་ཡོད་ཀྱི། །
ཡེ་ཤེས་རྣམས་དང་འདྲ་བར་འགྱུར་པའི་ཕྱིར། །རིགས་ཞེས་ཟེར་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་ཁོ་ནའི་ཡིན། །
ཉེར་ལེན་རྒྱུ་དང་རིགས་མཐུན་འདྲ་ཆོས་རིགས། །དེ་སྒྲ་ཕྱོགས་མཐུན་དེ་ཡི་རང་བཞིན་དང༌། །
དེ་དང་དེ་དབྱེར་མེད་ལ་རིགས་སོ་ཞེས། །འཇོག་པ་འདི་ནི་དོན་དམ་ཕྱོགས་ལ་འོ། །དོན་
དམ་རིགས་ནི་སྐྱེད་བྱེད་དོན་མིན་ཏེ། །རྒྱུ་ཡི་མིང་ཡང་རང་བཞིན་ཉིད་ལ་འདོགས། །ཉེ་རིང་
མེད་པའི་དབྱིངས་དེ་རྒྱུ་དང་རིགས། །གཅིག་ཉིད་བློ་ལ་འདྲ་བར་སྣང་བ་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་
ན་ཡང་གཅིག་ལ་འདྲ་བའི་སྒྲ། །ཡོད་ཕྱིར་ཐ་སྙད་ཚུལ་དང་འགལ་བ་མིན། །འདི་རྒྱུ་གསེར་
ལས་གྲུབ་ཅེས་ཟེར་བ་ལྟར། །ཆོས་དབྱིངས་དེ་ནི་རང་བཞིན་ཕྱིར་ན་རྒྱུ། །ཆུ་ཤིང་སྙིང་པོ་མེད་
ལ་འབྲས་སྙིང་དཔེ། །ཐོས་དང་ཟག་མེད་ས་བོན་གསལ་སྟོང་རིགས། །དེ་ཡི་འཁོར་བ་ཟད་
ན་མི་སློབ་ལམ། །འདི་ལའང་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་ལས་སྙིང་བོར་བཏགས། །ཞེས་པ་ནི་རིགས་ཀྱི་
རྣམ་པར་བཞག་པའོ།། །། 
ཡང་ཅིག་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་ལ་ཕྱག་འཚལ། །སྙིང་པོར་སངས་རྒྱས་བཞུགས་ཚུལ་
འདིར་བཤད་བྱ། །དོན་དམ་སྙིང་པོ་གཏན་ལ་འབེབ་པ་ན། །གོ་བས་བློ་ཡིས་རྟོགས་ཚུལ་
རྣམ་པ་གཉིས། །བྲལ་འབྲས་ཆོས་སྐུ་འབྲས་བུར་སྨོས་ཅི་དགོས། །ལམ་དང་འཁོར་བའི་ཆོས་
ལ་མར་འགེབས་དང༌། །གཞི་ཡི་ཆོས་ཉིད་འཁོར་བར་སྨོས་ཅི་དགོས། །ལམ་དང་འབྲས་བུ་
ལ་ཡང་ཡར་སྙོག་གོ །སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་སེམས་ཅན་ཚོགས་ཞུགས་ནི། །ཚངས་པའི་སྤྲུལ་
བ་ས་ལ་འབབ་པས་མཚོན། །སྐབས་འདིར་དོན་གྱི་གཙོ་བོ་འདི་ཡིན་ཏེ། །བཅོམ་ལྡན་ཤཱཀྱ་
སེང་གེའི་ཆོས་སྐུ་དེ། །སངས་རྒྱས་ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་རྒྱན་དང་ལྡན། །བདག་གི་ལུས་ངག་
18-1-85


ཡིད་ལ་དེ་ཉིད་ཁྱབ། །ལུས་ངག་ཡིད་ནི་ལོག་སྣང་འཁྲུལ་སྣང་ཙམ། །བག་ཆགས་ཡིད་ཀྱིས་
འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་བསྐྱེད། །སྒྱུ་མའི་རྒྱུ་ལས་སྒྱུ་མའི་འབྲས་བུ་འབྱུང༌། །སྣང་ཚུལ་ཁོ་ན་ཡིན་
གྱི་གནས་ཚུལ་མིན། །བདག་ལ་ཁྱབ་པའི་ཤཱཀ་ཐུབ་ཆོས་སྐུ་དེ། །འགྲོ་ལ་སྣང་ཚུལ་མ་ཡིན་
གནས་ཚུལ་ཡིན། །བདག་རང་མེད་པའི་གནས་ན་དེ་ཉིད་ཡོད། །བདག་ནི་འཁྲུལ་སྣང་དེ་
ནི་མ་འཁྲུལ་བ། །བདག་ནི་རྫུན་པ་དེ་ནི་བདེན་པར་གྲུབ། །བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ནི་བདེ་
བའི་མཆོག །བདག་ནི་མི་རྟག་དེ་ནི་རྟག་པའི་གཙོ། །བདག་ནི་ཀུན་བཏགས་དེ་ནི་ཡོངས་
གྲུབ་ཡིན། །ཤཱཀ་ཐུབ་ཆོས་སྐུ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་དངོས། །སངས་རྒྱས་འཕྲིན་ལས་ཐམས་
ཅད་དེ་ཡི་ཡིན། །སྟོབས་བཅུ་མི་འཇིགས་ལ་སོགས་ལྟ་ཅི་སྨོས། །མཚན་དཔེ་ལ་སོགས་ཡོན་
ཏན་ཀུན་དང་ལྡན། །དེ་ལ་སྐུ་ཡོད་གསུང་དང་ཐུགས་ཀྱང་ཡོད། །སྐུ་གང་ཡིན་པ་གསུང་
དང་ཐུགས་ཀྱང་ཡིན། །བདག་དང་བདག་ལ་བཞུགས་པའི་ཤཱཀ་ཐུབ་དང༌། །གཡའ་དང་
གསེར་གྱི་ཚུལ་དུ་གནས་པ་ཡིན། །ན་བུན་རི་བོའི་དཔེ་ཡིས་མཚོན་པ་ཡིན། །དེ་ལ་སོགས་
པ་དཔེ་ནི་མཐའ་ཡས་ཡོད། །བདག་ལ་དེ་འདྲའི་ཤཱཀ་ཐུབ་བཞུགས་པ་དེ། །བདག་གིས་མ་
མཐོང་གྲོགས་ཀྱིས་མི་མཐོང་ལ། །འཁོར་བའི་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་མཐོང་མི་འགྱུར། །ཉན་
ཐོས་སོགས་ཀྱིས་དད་པས་རྟོགས་བྱ་ཙམ། །ས་བདུན་གནས་པས་ཀྱང་ནི་མངོན་སུམ་མིན། །
མཛོད་ནང་ནོར་བཞིན་ཕྱོགས་འགོ་ཐིངས་པ་ཙམ། །དག་སར་གནས་པས་ཟུར་ཙམ་འོལ་སྤྱི་
ཙམ། །མཐའ་དག་མ་ལུས་གཟིགས་པ་སངས་རྒྱས་ཉིད། །ཆོས་སྐུ་དེ་ནི་གདོད་ནས་སྤྲོས་དང་
བྲལ། །སྤྲོས་དང་བྲལ་ངོ་ཤེས་པས་བདེན་པར་གྲུབ། །ཅི་ཡང་མིན་པའི་སྤྲོས་བྲལ་ཞེས་བྱ་བ། །
ཡིད་ལ་བྱས་ན་རྟག་ཏུ་སྤྲོས་པ་ཡིན། །ནམ་ཡང་བློས་མ་བྱས་པར་གྲོལ་འགྱུར་ན། །འཁོར་བ་
སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་རང་གྲོལ་འགྱུར། །དོན་སྤྱི་སྒོམ་པ་ཐམས་ཅད་རྟོག་པར་ཟད། །སྤྲོས་
མེད་དངོས་ནི་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་སོ། །དེ་ལྟར་བདག་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི། །ཤཱཀྱ་ཐུབ་
18-1-86


པ་མཉམ་པར་བཞག་པ་བཞུགས། །རྣལ་འབྱོར་མཆོག་དང་ལྡན་པས་སངས་རྒྱས་མཐོང༌། །
འདི་ཐོས་རྟོག་གེ་བ་རྣམས་ཁྲོ་ཞིང་འཁྲུག །ཚངས་པར་གྱུར་ཀྱང་ཆོས་སྤོང་ལས་ཀྱིས་
བསྲེགས། །དེ་བས་གྲོང་བའི་སྐྱེ་བོ་ཕལ་བ་རུང༌། །ཇི་ལྟར་བདག་ལ་ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་པོ་ཡི། །ཡེ་
ཤེས་སྐུ་དེ་བཞུགས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །ཕ་མ་ཕུ་ནུ་འཁོར་གཡོག་ཀུན་ལའང་ཡོད། །གཉེན་ལ་
དེ་ཡོད་དགྲ་ལ་དེ་ཡོད་དེ། །ལྷ་དང་དམྱལ་བ་དུད་འགྲོ་ཀུན་ལའང་ཡོད། །འགྲོ་དྲུག་སེམས་
ཅན་ཀུན་ལའང་དེ་འདྲ་བཞུགས། །བྱུང་དང་འབྱུང་འགྱུར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལའང༌། །
ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་སྲས་དེ་རྟག་ཏུ་བཞུགས། །རྣལ་འབྱོར་ཅན་འགས་དེ་དག་སོ་སོར་མཐོང༌། །
སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱིས་གཟིགས་ན་ཐམས་ཅད་གཅིག །བདག་ལ་བཞུགས་པའི་གཽ་ཏམ་དེ་ཁོ་
ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་བཞུགས་པ་ཡིན། །གཞན་ལ་བཞུགས་པའི་བཅོམ་ལྡན་
བདེ་གཤེགས་ལས། །གཞན་པ་བདག་ལའང་མེད་དེ་ངོ་བོ་གཅིག །ཆོས་སྐུ་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་སྣ་
ཚོགས་འདི། །དེ་ཡི་ཁོངས་སུ་ཆུད་པར་གྱུར་ན་ཡང༌། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་ནང་ན་དེ་མཆོག་
ཕྱིར། །གཙོ་དང་གཅེས་པའི་དོན་གྱི་སྙིང་པོ་ཡིན། །ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་ཉེ་རིང་མེད་ཕྱིར་དང༌། །
ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་གནས་ཚུལ་གཅིག་ཕྱིར་དང༌། །སེམས་ལས་གཞན་དུ་ཕྱི་རོལ་མེད་
ཕྱིར་དང༌། །སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་སེམས་ལ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། །བདག་ལ་བཞུགས་པའི་ཉི་མའི་
གཉེན་མཆོག་དེ། །བརྟན་གཡོ་སྲིད་ཞི་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་ཡིན། །བགྲོད་བྱ་ལམ་ལྔ་ས་བཅུ་ཀུན་
ལ་ཁྱབ། །བསྒོམ་བྱ་བྱང་ཕྱོགས་ཕར་ཕྱིན་ཀུན་ལ་ཁྱབ། །ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀུན་
ལ་ཁྱབ། །རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་བདེན་པ་རྣམ་བཞི་དང༌། །རགས་དང་ཕྲ་བ་མཚན་མཚོན་
གཞི་གསུམ་སོགས། །ཀུན་གྱི་སྲོག་དང་དྭངས་མར་འདི་ཉིད་བཞུགས། །ཤཱཀྱའི་རིགས་ཀྱི་
ཐིག་ལེའི་ཆོས་སྐུ་དེ། །བཅོམ་ལྡན་འོད་སྲུང་ཆོས་སྐུའང་དེ་ཁོ་ན། །རྣམ་གཟིགས་མར་མེ་
མཛད་ཀྱིའང་དེ་ཁོ་ན། །འདས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཆོས་སྐུ་དེ། །བཅོམ་ལྡན་ཤཱཀྱ་ཐུབ་
18-1-87


པའི་ཆོས་སྐུ་ཡིན། །བདེ་གཤེགས་གཽ་ཏམ་ཆེན་པོའི་ཆོས་སྐུ་ལས། །འདས་པའི་སངས་རྒྱས་
ཆོས་སྐུ་གཞན་ཡོད་མིན། །འོད་དཔག་མེད་དང་མི་འཁྲུགས་ལ་སོགས་པ། །ད་ལྟའི་སངས་
རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཆོས་སྐུ་དང༌། །བྱམས་པ་སྣང་མཛད་ལ་སོགས་མ་འོངས་པའི། །རྒྱལ་བ་ཀུན་
གྱི་ཆོས་སྐུའང་དེ་དང་འདྲ། །ཀུན་རྫོབ་སངས་རྒྱས་དུས་གསུམ་བྱུང་བ་རྣམས། །ལམ་བདེན་
ཉིད་ཡིན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱི་ནོར་དོན་དམ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡིན་པས། །ཆོས་སྐུ་གཉིས་
སུ་མེད་དེ་ཀུན་ལ་ཁྱབ། །ཆོས་སྐུ་འདི་ནི་འདས་པའི་དུས་ཚད་ཡོད། །འདས་པའི་སངས་
རྒྱས་ཀུན་གྱིས་འདི་མངོན་མཛད། །འདས་པའི་དུས་ཀྱིས་འདི་ལ་མ་གོས་པས། །ད་ལྟར་ཕྱི་
མའི་དུས་ལ་འདི་ཉིད་གནས། །འདས་དུས་བཞིན་དུ་དུས་གཉིས་པོ་ལའང་སྦྱར། །དུས་ཚད་
ཀུན་ན་ཡོད་ཀྱང་དུས་སྤངས་པ། །ད་ལྟའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་འདི་རྟོགས་ཤིང༌། །མ་བྱོན་
སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་ཤཱཀ་ཐུབ་ཀྱི། །ཆོས་སྐུ་འདི་ཉིད་མངོན་དུ་མཛད་འགྱུར་གྱི། །ཆོས་སྐུ་
གཞན་ཞིག་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་མིན། །དུས་ལ་ཇི་བཞིན་ཕྱོགས་ལའང་སྦྱར་བྱ་སྟེ། །ཡུལ་ཚད་
ཀུན་ལ་ཡོད་ཀྱང་ཡུལ་དང་བྲལ། །སངས་རྒྱས་སྐྱེས་བུ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱི་ནོར་ཡིན་
པས་ཤཱཀྱ་སེང་གེའི་ཡང༌། །ཡིན་ཕྱིར་ཤཱཀ་ཐུབ་ཆོས་སྐུ་ཞེས་སུ་གྲགས། །དེ་བཞིན་སངས་
རྒྱས་ཀུན་ལའང་བསྒྲེ་བར་བྱ། །སྤྱི་ནོར་དེ་ནི་བརྟན་ཐུབ་ནོར་གྱི་མཆོག །སྒོས་ནོར་ལམ་
བདེན་ཆོས་རྣམས་ཡ་མ་བརླ། །དེ་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་ཀུན་གྱི་གནས་ཚུལ་ནི། །ཤཱཀ་ཐུབ་ཡིན་ཏེ་
འོད་སྲུང་སོགས་ཀྱང་ཡིན། །སངས་རྒྱས་གཅིག་ཀྱང་ཡིན་ལ་ཀུན་ཀྱང་ཡིན། །ཆོས་རྣམས་
ཀུན་གྱི་གནས་ཚུལ་སངས་རྒྱས་ཡིན། །དེ་ནི་གཙང་བདེ་རྟག་བདག་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །འབྲས་
བུའི་སངས་རྒྱས་ཟེར་ཡང་གནས་ལུགས་ཡིན། །སྣོད་བཅུད་འཁོར་འདས་རྟེན་འབྲེལ་ཆོས་
རྣམས་ཀུན། །རང་ཚུགས་མི་ཐུབ་བདག་མེད་སྣང་ཚུལ་ཙམ། །སངས་རྒྱས་དེ་ཡི་འོད་ཀྱིས་
དགེ་བློ་འབྱུང་། །དགེ་བ་རྒྱས་པས་འཁྲུལ་སྣང་རང་སར་སངས། །དེ་ཚེ་སངས་རྒྱས་སྐྱེས་བུ་
18-1-88


ཆོས་སྐུར་རེག །དེ་ལ་སྣང་ཚུལ་གནས་ཚུལ་ཐ་དད་མེད། །རང་སྣང་དང་པོ་གྲོལ་ལམ་ཁྱད་
པར་བཅས། །དེ་རྗེས་ཆོས་སྐུའི་ངོ་བོར་དེ་ཉིད་ཐིམ། །དེ་ནས་གཞན་སྣང་གཟུགས་སྐུ་རྟག་ཏུ་
འབྱུང༌། །གཟུགས་སྐུ་གཉིས་དང་ལམ་བདེན་གྱིས་བསྡུས་པའི། །བདེ་གཤེགས་དེ་ནི་སངས་
རྒྱས་ཙམ་པོ་བ། །སངས་རྒྱས་དངོས་རང་དེ་ནི་ཆོས་སྐུའོ། །ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་སྙིང་
པོར་རྣམ་པར་བཞག་པའོ།། །། 
ད་དུང་ཀུན་མཁྱེན་ཆེ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །བློ་ཡི་རྟོགས་ཚུལ་གཉིས་པ་འདི་ལྟར་
གོ །རང་བཞིན་དྲི་མེད་དེ་ནི་གཉིས་མེད་དེ། །བཅོམ་ལྡན་ས་སྟེང་བཞུགས་པའི་དཔེ་དང་
འདྲ། །བུམ་པའི་རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ། །གདོད་ནས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་བྲལ་ཡེ་
ཤེས་ཏེ། །དེ་ནི་དོན་དམ་དེ་ནི་སྟོང་ཉིད་དང༌། །དེ་ནི་བརྗོད་བྲལ་དེ་ནི་སྤྲོས་བྲལ་དང༌། །དེ་ནི་
མཐའ་བྲལ་རང་བཞིན་ཤེར་ཕྱིན་ནོ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཆད་མཐའ་ལས་གདོད་ནས་འདས། །ཡོད་
མཐའ་མེད་མཐའ་ཡིན་མིན་མཐའ་དང་བྲལ། །རྒྱུ་འབྲས་མ་ཡིན་གཅིག་མིན་དུ་མ་མིན། །
ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་དབྱེ་བ་འདི་ལ་མེད། །རྟོགས་བྱ་རྟོགས་བྱེད་རིམ་པ་ཀུན་བྲལ་ཡང༌། །ཅི་
མེད་ཅང་མེད་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་ཙམ། །གང་དུའང་མི་གནས་ཙམ་གྱི་སྟོང་ཉིད་མིན། །དེ་འདྲ་
ཡིན་ན་དངོས་མེད་ཙམ་དུ་འགྱུར། །དེ་ཡང་འདོད་ན་མངོན་སུམ་རྟོགས་མི་སྲིད། །རྟོག་པས་
རྟོགས་ན་སྤྲོས་པའི་ཐ་ཤལ་ཡིན། །མ་རྟོགས་པར་འདོད་འབད་པ་དོན་མེད་འགྱུར། །དེ་
ཕྱིར་འདི་ནི་སྤྲོས་ཀུན་གྱིས་དབེན་པའི། །རང་རིག་རང་གསལ་གདོད་མ་གཅིག་ཏུ་ཡོད། །དེ་
ཡི་ཁྱད་པར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ། །སྲིད་འདས་ཀུན་གྱི་རྣམ་པ་ཡོད་ཚད་དུ། །གདོད་ནས་
རྟག་ཏུ་གཅིག་ཆར་ཤར་བཞིན་པ། །ཤར་ཡང་དེ་རྣམས་ཀུན་གྱིས་མ་གོས་པ། །གཟུགས་
སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱའི་ཡུལ་སྤངས་ཀྱང༌། །ཡེ་ཤེས་གཟུགས་སོགས་ཀུན་ཏུ་ཡོད་ཡོད་པ། །མིག་
སོགས་དབང་བོའི་ལུས་ནི་སྤངས་གྱུར་ཀྱང༌། །དོན་དམ་མིག་སོགས་ཀུན་ཏུ་གནས་གནས་
18-1-89


པ། །ཚོགས་བརྒྱད་སེམས་བྱུང་རྣམ་རྟོག་ཀུན་བྲལ་ཡང༌། །ཆོས་ཉིད་རིག་པ་མཐའ་ཡས་
ཤར་ཤར་བ། །དེ་སོགས་ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་སྦྱར་བར་བྱ། །རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད་པར་
དགོངས། །ཕྱོགས་ཀྱིས་མ་གོས་དུས་ཀྱིས་མ་གོས་ཀྱང༌། །ཕྱོགས་དུས་ཀུན་གྱི་རྣམ་པ་འཆར་
བའི་ཕྱིར། །དུས་གསུམ་དུས་མེད་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དུས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་བྱུང་ཡང་རྟག་
པ་དང༌། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་བྱུང་ཡང་སྤྲོས་བྲལ་བ། །འདི་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་མཚན་ཉིད་
དེ། །འཕགས་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་ཉིད་དུ་གཟིགས། །རྒྱ་བོད་ཡུལ་གྱི་སྐལ་ཆད་
ཐོས་རློམ་ཅན། །ཐམས་ཅད་འདི་ཐོས་ཙམ་ན་སྙིང་ཁྲག་བསྐམ། །དེ་ཕྱིར་རི་ཆོས་གསང་བ་
ཟབ་མོ་ཡིན། །སྲིད་ཚད་ཀུན་གྱི་རྣམ་པར་གནས་པའི་ཕྱིར། །སྐྱོབ་པ་ཀུན་གྱི་ཡོན་ཏན་འདི་
ལ་ཡོད། །འདི་ཉིད་བདེ་གཤེགས་ཆོས་སྐུ་དངོས་ཉིད་ཡིན། །བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡོན་ཏན་
ཅན་ཞེས་བྱ། །བུམ་པའི་དངོས་ལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་བཞུགས། །གནས་ཚུལ་ཆོས་ཉིད་
དེ་ཡིན་བུམ་པ་མིན། །བུམ་པ་ཞེས་བྱ་ནམ་ཡང་ཡོད་མ་མྱོང༌། །བུམ་པར་སྣང་བ་དེ་ནི་འཁྲུལ་
སྣང་ཙམ། །དེ་ཡི་ཤུལ་ན་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཡོད། །དེ་ནི་རྟག་བརྟན་ཞི་བ་གཡུང་དྲུང་ཉིད། །
བུམ་པའི་ཆོས་དབྱིངས་དེ་ལྟར་ཡིན་པ་བཞིན། །ཀ་བ་སོགས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ། །
དེ་ཡི་རིགས་པས་འབྱུང་བ་འབྱུང་གྱུར་དང༌། །གཙོ་བོ་རྣམ་ཤེས་འཁོར་དང་བཅས་པ་དང༌། །
ཡུལ་དུས་སྐྱེ་འགག་ལ་སོགས་ཆོས་ཀུན་གྱི། །རང་བཞིན་གནས་ལུགས་བདེ་བར་གཤེགས་
པ་ཡིན། །དེ་ལྟར་ཡིན་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །གནས་ལུགས་བདེ་གཤེགས་ཡིན་
པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །གནས་ལུགས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་བྲལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི། །ཆ་ནས་འཕགས་
མཆོག་ཀུན་གྱིས་གཅིག་ཏུ་གཟིགས། །དེ་ཉིད་ཡོན་ཏན་ཅན་གྱི་སྙིང་པོ་རུ། །གཟིགས་པ་
རྣམས་ལའང་སོ་སོར་སྣང་བ་ཡོད། །སྒྲིབ་ཀུན་བྲལ་ན་ཐ་དད་སྣང་བ་མེད། །སོ་སོར་སྣང་བ་
ཐམས་ཅད་འཁྲུལ་བ་སྟེ། །ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་པས་དེ་ཟད་ན། །རང་སྣང་ཉིད་ལ་ཆོས་སྐུ་
18-1-90


ལས་གཞན་མེད། །སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ནའི་སྤྱོད་ཡུལ་ན། །སངས་རྒྱས་ལས་གཞན་སྣང་
བ་ཅུང་ཟད་མེད། །དེ་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་རང་སྣང་སྟེ། །ཆོས་སྐུ་ལས་གཞན་གང་མཐོང་ལོག་
སྣང་ཡིན། །བདག་གཞན་འཁོར་བའི་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པ། །ངེས་པར་ཡོད་ཀྱང་མཐོང་བ་
མ་ཡིན་པས། །སྦས་པའི་ཚུལ་དུ་འདུག་ཕྱིར་སྙིང་པོར་འདོད། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་
རྒྱུ་མཚན་ལ། །བརྟེན་ནས་སྙིང་པོར་འཇོག་ཚུལ་གཅིག་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཉིད་དགེ་བ་ཡིན་པས་
དགེ་སེམས་འབྱུང༌། །ལམ་རྣམས་འདི་ལས་བྱུང་ཞིང་འདི་ཡིས་ཁྱབ། །ཤེས་བྱ་ཀུན་གྱི་ཆོས་
ཀྱི་དབྱིངས་འདི་ལ། །རྟོགས་པ་པོ་ནི་སངས་རྒྱས་ཁོ་ནའི་ཕྱིར། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་
སྐུར་མཚན་ཡང་གསོལ། །དམ་པའི་དོན་གྱི་སེམས་ཅན་སངས་རྒྱས་གཅིག །ལུས་ངག་ཡིད་
གསུམ་འདུས་པའི་ཕུང་པོ་ནི། །བརྡ་ཙམ་དབང་གིས་ཀུན་རྫོབ་སེམས་ཅན་ཏེ། །སྐྱེས་བུར་
འཇོག་པ་ཀུན་རྫོབ་སྒོ་ནས་བརྗོད། །ཆོས་ཅན་མིང་གིས་སྦྱོར་ན་ཀུན་རྫོབ་གཙོ། །སངས་རྒྱས་
སོགས་ལ་དོན་དམ་གཙོ་བོར་རིག །རྫོགས་སངས་རྒྱས་ལ་ཀུན་རྫོབ་མི་སྣང་ཡང༌། །རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་སྙེད་མཁྱེན། །འཁོར་འདས་དེ་བཞིན་ཉིད་དབྱེར་མེད་ཅེས་པ། །ཕན་
ཚུན་འདྲ་བ་ཙམ་ལ་འཇོག་པ་འཁྲུལ། །དངོས་མེད་ཡིན་ན་ལྡོག་རྐྱང་ཙམ་དུ་ཟད། །དེ་ལ་ཐ་
དད་འདྲ་མཚན་ཇི་བཞིན་མེད། །གལ་ཏེ་དངོས་ཡིན་ངོ་བོ་ཐ་དད་ན། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འདྲ་
བ་སྲིད་མ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་སྔར་བཞིན་ཕྱིས་ཀྱང་དེ་ཉིད་འདི། །མི་རྟག་དུ་མ་ཉིད་ལ་ཤིན་ཏུ་
འགལ། །དྲི་བཅས་འཁོར་བ་ལ་འབྲེལ་ཞི་ལ་མེད། །དྲི་མེད་སྲིད་ལ་ནམ་ཡང་མ་འབྲེལ་ན། །
སྔ་མ་ཇི་བཞིན་ཕྱི་མ་གང་ན་ཅི། །དྲི་བཅས་དྲི་མེད་དངོས་ཐ་དད་ཕྱིར་རོ། །སྐད་ཅིག་ཡིན་ན་
དུས་ཚོད་སོ་སོར་འབྲེལ། །སོ་སོ་ལ་ཡང་རང་ངོ་ཐ་དད་ཕྱིར། །ཕན་ཚུན་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་
དུ་མས་གོས། །ཕན་ཚུན་ཇི་བཞིན་འདྲ་ཞེས་ཟེར་བ་བླུན། ཁྱད་པར་མི་འདྲ་ཅི་ཡང་མི་སྲིད་
ན། །དེ་ནི་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་དན་རྟགས་ཡིན། །འདྲ་བཞིན་མཉམ་མཚུངས་ཐལ་ཆེས་གཅིག་
18-1-91


ཏུ་གོ །ཆོས་དབྱིངས་གདོད་ནས་དྲི་མེད་དྲི་བྲལ་ཡིན། །དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དྲི་བཅས་ནམ་ཡང་
མེད། །སེམས་ཅན་ལ་བལྟོས་དྲི་བཅས་རྣམ་བཞག་ཙམ། །དག་པ་གཉིས་ལྡན་ཞེས་བྱར་དོན་
ལ་མེད། །སངས་རྒྱས་སྐྱེས་བུའི་ངོས་ནས་བཞག་པ་ཙམ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་འཁོར་འདས་
ཡོད་མིན་པས། །དྲི་མས་བཅིང་དང་གསར་དུ་གྲོལ་བ་མེད། །འཁོར་དང་མྱ་ངན་འདས་པའི་
ཆོས་ཀུན་ལ། །ཆོས་སྐུ་འདི་ནི་མགོན་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། །བཏགས་ངོར་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་
གཉིས་སོ་ཞེས། །དཔྱད་པ་མེད་པའི་ཚུལ་དུ་འཇོག་པ་ཡིན། །ངོ་བོ་གཅིག་དང་ཐ་དད་ལས་
གྲོལ་ཀྱང༌། །དུ་མར་མེད་ཕྱིར་གཅིག་གི་མིང་འཇུག་པ། །དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་
ཁྱབ། །ཀུན་གྱི་སྤྱི་ལ་བཞུགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། །ལྷ་མི་དུད་འགྲོ་རི་དང་ཐང་ལ་སོགས། །སོ་
སོ་ཐ་དད་བྱེ་བྲག་སྣང་གྲགས་པ། །རེ་རེ་ཀུན་གྱིའང་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་འགྱུར། །འོན་ཀྱང་སོ་
སོར་མེད་དེ་སྤྱི་ལ་ཁེབས། །རྟག་ཉིད་ཕྱིར་ན་དུས་གསུམ་ཀུན་ཁྱབ་ཅིང༌། །ཆ་མེད་ཉིད་ཕྱིར་
ཡུལ་ཀུན་གཅིག་ཅར་ཁྱབ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན། །སེམས་ཅན་
ཀུན་གྱིའང་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་གསུངས། །དངོས་ཀྱི་
སངས་རྒྱས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་འགྱུར་མེད་རྟག་པའི་ཕྱིར། །མངོན་དུ་
གྱུར་རམ་མ་གྱུར་གང་ཡིན་ཡང༌། །སྙིང་པོ་ཉིད་དེ་སྲ་བའི་དོན་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པ་ནི་དེ་བཞིན་
ཉིད་རྣམ་པར་གཞག་པའོ།། །། 
སླར་ཡང་རྟོན་པ་བཞི་ལྡན་ལ་ཕྱག་འཚལ། །རིགས་ཉིད་ཕྱིར་ན་རིགས་དེ་འཕེལ་བའི་
ཕྱིར། །དྲང་དོན་ཐབས་ཀྱི་ལམ་ལ་འཇུག་ཀྱང་དགོས། །སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་སྒོ་ཡང་དེ། །
སངས་རྒྱས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ན་རྗེས་དྲན་བསྒོམ། །ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་དེ་ལས་མོས་པ་སྐྱེ། །
འཁོར་འདས་ཀུན་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་གཅིག་པས། །དམིགས་པ་ཐ་དད་མེད་དེ་ཆོས་དབྱིངས་
ཉིད། །ཆོས་ལ་མོས་པས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་བསྒོམ། །དེ་ཡང་སྙིང་པོར་ཡོན་ཏན་ངེས་པ་
18-1-92


ཡིན། །ཆོས་ཉིད་ཡུལ་དུ་བྱེད་པ་ཤེས་རབ་དང༌། །དེ་བསྒོམ་མཉམ་གཞག་རྗེས་ཐོབ་གཉིས་
སུ་དབྱེ། །མཉམ་གཞག་ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་ཟུང་དུ་འཇུག །ཞི་ལྷག་གཉིས་ཀར་རྟོག་བྲལ་
མ་འཁྲུལ་བ། །རྒྱུ་འབྲས་ཐེག་པའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་ཡོད། །རྗེས་ཐོབ་རང་བཞིན་སྣང་བའི་དབྱེ་
བ་ཤེས། །ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་གཙོ་བོར་བསྒོམ། །ཤེས་རབ་བསམ་གཏན་ཞེས་བྱ་དེ་ལ་
འདུས། །མཉམ་གཞག་རྗེས་ཐོབ་གཉིས་ཀར་སྙིང་རྗེ་ཆེ། །ཕལ་ཆེར་དེ་ཡི་སྤྱོད་པ་རྗེས་ཐོབ་
ནའོ། །འདི་ལ་རྣམ་ཀུན་རྫོགས་པའི་སྒྲུབ་པ་དང༌། །ཆ་ཤས་ཙམ་ལ་དཔྱད་ཀྱང་དོན་ལྡན་
འགྱུར། །རྩ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་བྱང་སྡོམ་སྤྱོད་ལ་གནས། །ཐུབ་པའི་བསྟན་ལ་སོ་སོར་ཐར་པ་
བཞི། །དེ་ཡང་དེ་ཡི་སྔོན་འགྲོ་རྟེན་དུ་འགྱུར། །གལ་ཏེ་གསང་བའི་ཐེག་པ་ལ་མོས་ན། །དམ་
ཚིག་གིས་ནི་དེ་ཉིད་མཆོག་ཏུ་བྱེད། །རྒྱལ་བའི་གསུང་ལ་ཡིད་ཆེས་མོས་ལྡན་པས། །སངས་
རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་རྒྱུན་མི་འཆད། །རྗེས་དྲན་གཞན་དག་དེ་ཡི་རྗེས་འགྲོ་ཉིད། །ཆོས་ཉིད་
དོན་ལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའོ། །གལ་ཏེ་མཚན་མར་འཛིན་ན་གཉེན་པོ་བསྟེན། །སྣང་བར་
བཅས་དང་སྣང་བ་མེད་པར་སྤྱོད། །འགྲོ་ཀུན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཅན་ཡིན་པས། །གང་
ཟག་མེད་ཅིང་ཕུང་སོགས་ཆོས་མེད་ཀྱང༌། །བདག་མཚུངས་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་ཕྱོགས་མེད་
བསྒོམ། །ཇི་སྲིད་འབྱུང་བ་ཡོད་ཅིང་རྣམ་རྟོག་ཡོད། །དེ་སྲིད་བརྩོན་འགྲུས་དྲག་པོས་དགེ་
ལ་སྦྱོར། །དེ་ཉིད་གཞན་གྱི་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་བསྔོ། །རིང་པོར་མི་ཐོགས་བཟོད་པ་ཐོབ་པར་
འགྱུར། །བསམ་གཏན་མཆོག་བཞི་རིམ་དང་གཅིག་ཅར་འགྲུབ། །རང་ངམ་གཞན་ལ་སངས་
རྒྱས་རྟག་བཞུགས་ན། །དེ་མི་བཞུགས་པར་ལྟ་བ་ལོག་ལྟ་ཡིན། །ཐོགས་མེད་སྤྱན་ལྡན་སངས་
རྒྱས་དྲུང་འདུག་ཀྱང༌། །རང་གིས་མ་མཐོང་བག་མེད་སྤྱོད་དང་མཚུངས། །འགྲོ་ཀུན་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་ཅན་ཡིན་ན། །སྙིང་པོ་མེད་སྙམ་སྐུར་འདེབས་ཆད་པར་ལྟ། །སེམས་ཅན་
རྒྱུ་ཡི་རིགས་ལ་དམིགས་པ་དང༌། །འབྲས་བུས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལ་དམིགས་ནས་སྐུར། །རྒྱུ་
18-1-93


འབྲས་གཉིས་ཀའི་ཕྱོགས་ལ་སྐུར་པ་བཏབ། །དངོས་ལ་ཡོད་ཀྱང་མེད་པར་ལྟ་བ་ནི། །བདེན་
གཉིས་གནས་སྐབས་གང་དུའང་སྐུར་འདེབས་ཉིད། །འགྲོ་བའི་རང་བཞིན་སངས་རྒྱས་མིན་
སྙམ་པ། །རྒྱལ་ལ་རྣམ་མཁྱེན་མེད་པར་སྨྲ་དང་མཚུངས། །རྟག་པ་འཇིག་པར་སྨྲ་བ་ཆད་ལྟ་
སྟེ། །ཆོ་འཕྲུལ་ཆེ་ཚེ་མུ་སྟེགས་སྟོན་པ་དྲུག །གཽ་ཏམ་མེ་ཡིས་ཚིག་ཅེས་ཟེར་དང་མཚུངས། །
སངས་རྒྱས་རྟག་པ་པ་དང་སེམས་ཅན་རྣམས། །སྙིང་པོ་ཅན་དུ་སྨྲ་ལ་སྐུར་འདེབས་པ། །དེ་
དག་ཕལ་ཆེར་མི་བཟད་དམྱལ་བར་འགྲོ། །འཇིམ་གཟུགས་ཙམ་ལའང་ཅོ་འདྲི་སྐུར་འདེབས་
པ། །དེ་ཡང་ངན་འགྲོར་འགྱུར་ན་འདིར་ཅི་སྨོས། །སངས་རྒྱས་ལ་དམིགས་འཇིག་དང་སྡུག་
བསྔལ་ཟེར། །རྒྱུ་མཐུན་འབྲས་བུ་ཚེ་ཐུང་བ་དང་ནད། །དེ་བས་སྡིག་ལྟ་མི་བཟད་སྤངས་བྱས་
ནས། །བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དད་པས་རྟོགས་པར་བྱ། །གལ་ཏེ་ཟབ་མོའི་དོན་ལ་མོས་ཤིང་
བསྒོམ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་སྨིན་ན་གཅིག་ཅར་རྟོགས། །གཞན་དུ་རྣམ་ཀུན་སྤྱོད་པས་རིམ་གྱིས་
འཐོབ། །ཆ་ཤས་ཀྱིས་ཀྱང་དོན་ཆེན་འགྱུར་བ་སྟེ། །སྔོན་དུ་མཚམས་མེད་བྱས་པའང་འདི་
ཡིས་གྲོལ། །སྡིག་ལ་སྤྱོད་བཞིན་པ་ཡང་འདིར་དད་ན། །རྣམ་སྨིན་རིང་དུ་སྐྲོད་ཅིང་ཟད་པར་
བྱེད། །བག་མེད་སྲེད་པའི་དབང་གྱུར་ཡུལ་ལྔ་ལ། །རྟག་ཏུ་བསྟེན་པའང་མི་འཆིང་གྲོལ་བ་
ཡོད། །བརྟུལ་ཞུགས་ཉམས་པའང་ལྷ་ཡུལ་འགྲོ་བ་དང༌། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཡི་སྣང་
བ་འབྱུང༌། །འདི་ལ་དད་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་མི་ཁྱབ། །སྨན་དང་སྔགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་འགའ་
ཡིས་ཀྱང༌། །ལན་རེར་སྡིག་ཅན་མཐོ་རིས་གནས་འགྲོ་སྲིད། །རྒྱལ་བའི་ཡོན་ཏན་བསམ་
ཡས་ལ་མོས་ན། །ཕན་ཡོན་དེ་དག་ཅི་ཕྱིར་འབྱུང་མི་འགྱུར། །ཀུན་མཁྱེན་མཆོག་དེའི་བཞེད་
དགོངས་འཁྲུལ་མེད་འདི། །གཞན་གྱིས་ཇི་བཞིན་སྨྲ་བ་མ་བྱུང་ངོ༌། །རིག་འཛིན་ཐེག་པར་སྐུ་
གསུང་ཐུགས་རྡོ་རྗེ། །འཕྲིན་ལས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་མཐའ་ཡས་བསྒོམ། །སྣང་མེད་ཙམ་ཞིག་
ཆོས་སྐུ་ཡིན་གྱུར་ན། །དེ་ཀུན་ལོག་པས་རྣམ་པར་བརྟགས་པར་འགྱུར། །བཅོས་མའི་རིམ་
18-1-94


པས་གཟུགས་སྐུ་ལམ་དུ་བྱེད། །འོན་ཀྱང་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་རྗེས་མཐུན་ཙམ། །གྲུབ་པའི་རིམ་
པས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྣམ་པ། །འདི་དག་གཙོ་བོར་ཆོས་སྐུ་ལམ་དུ་བྱེད། །ལས་དང་པོས་ཀྱང་
སྙིང་པོ་ཅུང་ཟད་མཐོང༌། །གསང་སྔགས་ཐུན་མོང་མིན་པའི་ཐབས་ལས་སོ། །ལས་རླུང་རྣམ་
རྟོག་གཅིག་ཏུ་འཇུག་པ་ནི། །ཇི་ལྟར་རིགས་པར་འགོག་པ་ཐབས་ཀྱི་མཆོག །རྟོགས་དང་
རྩོལ་བའི་གཞན་དབང་དང་བྲལ་བ། །སྣང་བརྙན་སྒྲ་དབྱངས་བདེ་སྟོང་ཆོས་སྐུར་མཚུངས། 
དེ་ཕྱིར་ཆོས་སྐུ་ལམ་དུ་བྱེད་པར་ནུས། །འགའ་ཞིག་དོན་དམ་ཆོས་སྐུའི་སྣང་བ་ཉིད། །ཁ་ཅིག་
ཉམས་སྣང་ཡིན་ཡང་དེ་ཡི་ལམ། །མཉམ་གཞག་དེ་དང་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་མཆོག །མཆོད་
ཅིང་མཉེས་པས་ཚོགས་གཉིས་རབ་རྫོགས་ནས། །གདོད་མའི་རྡོ་རྗེ་བཞི་པོ་མངོན་དུ་འགྱུར། །
སངས་རྒྱས་སྐྱེས་བུ་གཅིག་གིས་ཆོས་དབྱིངས་རྟོགས། །དེ་རྒྱུ་ཉིད་ལས་སེམས་ཅན་མཐའ་
ཡས་ལ། །གང་འདུལ་འཕྲིན་ལས་མཁའ་ཁྱབ་རྟག་ཏུ་འཇུག །ཉི་དང་འོད་ཟེར་བཞིན་དུ་ལྷུན་
གྱིས་གྲུབ། །ཅེས་པ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་འབྱིན་པ་གཏན་ལ་དབབ་པའོ།། །། 
དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཉིད། །ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་ཅིང་བཞུགས་པའི་ཕྱིར། །
དེ་ཉིད་ཆོས་དབྱིངས་ཡིན་ཏེ་བདག་ལ་སོགས། །སྲོག་ལྡན་ཀུན་ལའང་མགོན་དང་བཅུད་དུ་
བཞུགས། །དེ་ནི་སྤྲོས་བྲལ་ཡིན་ཕྱིར་རྒྱུ་འབྲས་མིན། །འོན་ཀྱང་དེ་ཡོད་ན་ནི་འཁོར་འདས་
འབྱུང༌། །མེད་ན་མིན་པས་ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་ཟེར། །དེ་འདྲའི་ཉེ་བའི་མདངས་འོད་ལམ་
ཡིན་ཏེ། །དེ་ཡང་འཁོར་བའི་ཆོས་དང་འཛོམ་ལས་འབྱུང༌། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་ཡིས་འཁོར་བ་
སྤོང༌། །གང་ཟག་འཁྲུལ་པ་ཟད་ན་དེ་སངས་རྒྱ། །འཁྲུལ་སྤངས་གང་ཟག་ཉིད་ཀྱང་སྤང་གྱུར་
མོད། །སྔ་མའི་ཤུགས་ལས་གནས་གྱུར་ཡེ་ཤེས་འབྱུང༌། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་སྐྱེས་བུ་ཞེས་སུ་
བརྗོད། །རིག་པ་ལམ་གཞན་འདྲེས་ཤིང་དབྱིངས་ནི་གཅིག །ཚིགས་བཅད་འདི་བཞི་པོ་ལ་
དོན་ཀུན་ཚང༌། །གཞན་སྨྲའི་རྗེས་སུ་སྐྱོར་ཟློས་མ་བྱས་པར། །འཆད་ཚུལ་གོ་བདེ་སྔོན་མེད་
18-1-95


སྨྲ་བར་སྤོབས། །ངེས་པའི་དོན་གྱི་གསང་བ་ཟབ་མོ་འདི། །གསལ་ཞིང་མ་སྦས་གོལ་ས་ཆོད་
པར་སྨྲས། །གོ་བའི་དུས་ན་མ་འཐོར་གཅིག་ཏུ་འགྲིལ། །སྨྲ་བའི་དུས་ན་ངག་དོན་ཁར་ལོངས་
ཤིང༌། །འབེལ་གཏམ་བྱེད་ན་ཀླན་ཀའི་གནས་མེད་པ། །ཇི་བཞིན་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་མགོན་གྱི་
མཐུ། །ལྟ་བའི་ཕྱོགས་ལ་མང་དུ་བཤད་ཟིན་མོད། ཁ་ཆེམ་སྙིང་ལ་ཞེན་པ་འདི་ལས་མེད། །
སྤྲོས་པའི་ཆོས་སྐད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམས། །ལུང་རིགས་གཉིས་དང་མཐུན་ན་གང་དགར་
གྱིས། །འདི་མེད་བཤད་རླབས་བཟང་ཡང་ཁོག་སྟོང་ཡིན། །ཕྱག་རྒྱ་འདིས་བཏབ་ཀུན་ཀྱང་
བདུད་རྩི་ཉིད། །འདིར་བཤད་འདི་ལ་དགེ་བ་མཆིས་སོ་ཅོག །ཇོ་བོ་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་
མཆོག་ཏུ་བསྔོ། །འཇིག་རྟེན་འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནད་སྔོན་མེད་པའི་
བསྟན་བཅོས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ལྟ་བུ་སྙིང་པོ་ངེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི། རྩ་བའི་བླ་མ་དམ་
པ་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེས་མཚམས་སྦྱར་བས། དོལ་པོ་སངས་རྒྱས་དེའི་བྱིན་རླབས་སྙིང་ལ་
ཞུགས་ཏེ། རྒྱལ་བ་རྒྱལ་སྲས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགོངས་པའི་གནད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ལ་ངེས་
པ་རྙེད་ནས། ཁ་བ་ཅན་གྱི་ཤམྦྷ་ལར་ཐུན་གཅིག་ལ་ངེས་པར་བརྗོད་པའོ། །
འདིར་སྨྲས་པ། ད་ནི་ལང་ཚོ་ཡོལ་གྱུར་པས། །མང་དུ་སྨྲས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །གཅེས་པའི་
སྙིང་འདི་ཕྱུང་གྱུར་ཀྱང༌། །ཤ་དུམ་ཅིར་མི་རུང་དུ་ཟད། །བཅོམ་ལྡན་དེ་ལ་ཡིད་ཆེས་པས། །
བདག་ནི་སྲོག་དང་སྙིང་དང་ཚེ། །ཀུན་ལས་གཅེས་པ་གསང་བའི་ཚིག །འདི་ལས་གཞན་
དུ་སྨྲ་རྒྱུ་མེད། །མཁས་སམ་ཤིན་ཏུ་བླུན་ཡང་རུང༌། །ནུས་པ་ལྡན་ནམ་མི་ལྡན་རུང༌། །སྤྱོད་
པ་བཟང་ངམ་ངན་ཡང་རུང༌། །འདི་བཞིན་འབད་ན་དོན་ཆེན་ཐོབ། །འཆད་རྩོད་རྩོམ་པའི་
ཤེས་རབ་ཡོད་རློམ་དང༌། །ཞིབ་ཏིག་ངོམ་པའི་མགོ་འཁྲེགས་ཚུལ་འཆོས་དང༌། །རྩིང་ཆོས་
ཕཊ་རལ་གྲུབ་པར་བཀུར་བ་ཡང༌། །ཟབ་མོ་འདི་མ་རྟོགས་པས་གཡང་སར་ལྷུང༌། །གྲུབ་
མཐའ་འདི་ནི་མདོ་རྒྱུད་ཀུན་གྱི་དོན། །འཆད་ཚུལ་འདི་འདྲ་བདག་གི་བློ་ལ་ཤར། །འཕགས་
18-1-96


མཆོག་ཀུན་གྱི་དགོངས་པའང་འདི་ཡིན་ལ། །སྔོན་མེད་ལེགས་བརྗོད་ཅེས་ཀྱང་འགལ་བ་
མེད། །རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་བགྲོད་པ་གཅིག་གྱུར། །ཤེས་བྱ་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་འཁྲུལ་མེད། །
སྙིང་གཏམ་འདི་ནི་དེ་རིང་བཤད་དོ། །བློ་སྣ་མ་མང་རྩེ་གཅིག་སྒྲུབས་ཤིག །གཅིག་ཞུས། 
མངྒ་ལཾ། 
ཨ་ཐ། བླ་མའི་ཞལ་ལུང་རྒྱལ་ཀུན་ཐུགས་ཀྱི་གསང༌། །འདིར་འབད་དགེ་ལས་སྐྱེ་བ་
ཐམས་ཅད་དུ། །འདི་ཉིད་ཐོས་ཤིང་འདི་དོན་ཉམས་སུ་མྱོང༌། །འདི་ཉིད་རྟོགས་ནས་ཀུན་
ཀྱང་འདིར་འཇུག་ཤོག །ཤུ་བྷཾ་མསྟུ་སརྦ་ཛཱ་ག་ཏཾ། ཡང་ཞུས། 
18-1-97


༄༅། །གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། ན་མོ་བུདྡྷ་ཡ། གང་གི་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེའི་མེ་ལྕེ་ཡིས། །བདག་ཏུ་ལྟ་བའི་
རི་དང་ནགས་བཅོམ་སྟེ། །རྣམ་ཤེས་བདུན་གནས་ས་འོག་འཇིག་རྟེན་སྐྱོང༌། །ལྷ་ཡི་ལྷར་
གྱུར་རྒྱལ་བའི་དབང་པོར་འདུད། །གང་དེའི་བསྟན་པ་གནས་སྐབས་ཐ་དད་ཚུལ། །ཐམས་
ཅད་ཆོས་ཉིད་འདི་ལ་འབབ་ཚུལ་སྟོན། །འོན་ཀྱང་བྱིས་པ་མི་མཐུན་རྩོད་གྱུར་ལ། །ཡང་
དག་རིགས་པའི་གདམས་ངག་སྦྱིན་པར་བྱ། །གངས་ཅན་འདི་ན་མུ་སྟེགས་གྲུབ་མཐའ་དང༌། །
ཉན་ཐོས་ཚུལ་ལུགས་གཙོ་བོར་འཛིན་པ་མེད། །དེ་དེའི་བག་ཆགས་སད་རྣམས་ཐེག་མཆོག་
གི །གཞུང་དོན་ལོག་པར་འགྲེལ་འདི་བཟློག་པར་བྱ། །འཕགས་ཡུལ་མཁས་རྣམས་རྒྱལ་
བས་གསུང་ཕྱིན་ཆད། །ལུང་དེ་ཚད་མ་ཉིད་དུ་ཁས་ལེན་ཏེ། །རིགས་པ་ཉེས་པ་ཟད་པ་རྫུན་
གྱི་ཚིག །མི་གསུང་ཞེས་འདོད་དེ་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་པ། །ཐེག་ཆེན་རྒྱལ་བའི་བཀའ་མིན་ཞེས་
ཟེར་ཞིང༌། །བཀའ་རུ་གྲུབ་ན་དེ་ཡང་ཁས་ལེན་པས། །ཐེག་ཆེན་བཀའ་སྒྲུབ་བསྟན་འཆོས་
རྣམས་ལས་མཛད། །བོད་རྣམས་རང་འདོད་དང་མཚུངས་ལུང་འགའ་ཞིག །འདོད་ཀྱི་གཞན་
ཀུན་ཐམས་ཅད་དྲང་དོན་ཏེ། །འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་ཡིན་པས་ངོ་མཚར་མོད། །ངོ་བོ་དོན་ལ་
མི་གནས་རྫུན་དུ་འདོད། །འདི་ལྟར་འདོད་ལ་ཚད་མའི་ལུང་མི་འགྲུབ། །ཉེས་པ་ཀུན་ཟད་
རྒྱལ་བ་རྫུན་གསུང་ན། །ཕྱོགས་རེ་སྤངས་པའི་སློབ་པ་འཕགས་རྣམས་དང༌། །ཉེས་ཀུན་དང་
བཅས་སོ་སྐྱེ་སྨོས་ཅི་དགོས། །རྫུན་དང་བཅས་པ་སྐྱེས་བུ་ཚད་མ་མིན། །དོན་གྱིས་སངས་
རྒྱས་ཚད་མ་མིན་འདོད་པའི། །ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་དེས་ཅི་རུང༌། །ཞེས་པ་ནི་རྒྱལ་
བའི་བཀའ་ཚད་མའི་ལུང་དུ་བསྟན་པའོ།། །། 
18-1-98


བོད་རྣམས་ཕལ་ཆེར་འཁོར་ལོ་རིམ་གསུམ་ཡང༌། །དང་པོར་ཆོས་ཀུན་བདེན་གྲུབ་
བསྟན་ཕྱིར་རྫུན། །བར་པ་སྟོང་ཉིད་བསྟན་པས་ངེས་དོན་ཏེ། །ཕྱི་མར་ཡོད་པ་བསྟན་ཕྱིར་དྲང་
དོན་ལོ། །སྤྱིར་ནི་དྲང་དོན་ཐམས་ཅད་རྫུན་ཚིག་མིན། །གནས་ལུགས་མཆོག་ལ་འདྲེན་པའི་
ལམ་སྟེགས་ལ། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་སྟོན་པ་དྲང་དོན་དང༌། །དོན་དམ་དངོས་པོའི་གནས་
ལུགས་སྟོན་པ་ལ། །ངེས་པའི་དོན་དུ་གསུངས་ཤིང་མཁས་རྣམས་འདོད། །ཆོས་དེ་གསུངས་
པའི་དགོས་པ་བསྟན་པ་ཀུན། །དྲང་དོན་ཡིན་པར་འདོད་མོད་དམ་ཆོས་ཀུན། །གདུལ་བྱའི་
དོན་ཕྱིར་དྲང་དོན་ཉིད་དུ་འགྱུར། །ཀླུ་སྒྲུབ་དང་ནི་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཀྱིས། །འཁོར་ལོ་
རྣམ་གསུམ་དགོངས་པ་གཅིག་ཏུ་བསྒྲུབས། །འཁོར་ལོ་དང་པོར་ཀུན་རྫོབ་གསུངས་པ་ཡང༌། །
ཇི་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ལ་དེ་ལྟར་གསུངས། །གནས་ལུགས་དཔྱད་པའི་དོན་ལ་བདེན་གྲུབ་ཏུ། །
བསྟན་པ་མེད་པས་དེ་ལ་རྫུན་ཚིག་མེད། །བར་བར་འཁོར་འདས་ཆོས་ཀུན་བཀག་པ་ཡང༌། །
ཀུན་རྫོབ་ཀུན་ཏེ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སོགས། །ཡོད་མེད་གང་ཡང་མ་གསུངས་དཔྱད་པ་
མེད། །དེ་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ཐ་མ་དོན་མི་འགལ། །འོན་ཀྱང་དང་པོར་ཀུན་རྫོབ་གཙོ་བོར་བསྟན། །
བར་དུ་ངེས་དོན་ཕྱེད་ཙམ་ཐ་མར་ནི། །ངེས་དོན་དོན་དམ་རྫོགས་པར་བསྟན་པ་ཡིན། །ནད་
པའི་སྨན་དང་ཡི་གེ་སློབ་པའི་དཔེའི། །དགོངས་དོན་འདི་ཡིན་གཞན་ལ་འགལ་བ་ཡོད། །
དང་པོར་ཆོས་ཀུན་ཚུགས་ཐུབ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །སྟོན་ན་ཀ་ཏྱ་ཡ་ནའི་གདམས་ངག་གི །མདོ་སྡེ་
སོགས་དང་ནང་འགལ་ཡོད་པར་འགྱུར། །བར་བར་དོན་དམ་དབྱིངས་སོགས་འགོག་ན་ནི། །
བྱམས་ཞུས་སོགས་དང་ནང་འགལ་ཡོད་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་ནི་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་གསུམ་
གྱི་སྟོན་ཚུལ་ལ་ཡང་དཔྱད་པའོ།། །། 
གཞན་ཡང་ཆོས་ཉིད་མི་འགྱུར་བའི་ལེའུར་ཇི་སྐད་དུ། རབ་འབྱོར་འདི་ལྟར་ཆོས་ཐམས་
ཅད་ནི་སྤྲུལ་པ་སྟེ། དེ་ལ་ལ་ལ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྤྲུལ་པའོ། །ལ་ལ་ནི་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྲུལ་
18-1-99


པའོ། །ལ་ལ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྲུལ་པའོ། །ལ་ལ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྲུལ་
པའོ། །ལ་ལ་ནི་ཉོན་མོངས་པའི་སྤྲུལ་པའོ། །ལ་ལ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྤྲུལ་པའོ། །རབ་འབྱོར་རྣམ་
གྲངས་དེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་དང༌། གསོལ་པ། གང་མ་
སྤྲུལ་པའི་ཆོས་དེ་གང་ལགས། བཀའ་སྩལ་པ། རབ་འབྱོར་གང་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འགག་
པ་མེད་པ་དེ་ནི་མ་སྤྲུལ་པའོ། །གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་གང་ལགས། རབ་འབྱོར་དེ་
ནི་མི་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ། ཆོས་དེ་ནི་མ་སྤྲུལ་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་མདོ་
གསུམ་དུ་མཐུན་པར་གསུངས་སོ། །འདིས་ནི་བདེན་གཉིས་ཡོད་མཉམ་དང་མེད་མཉམ་དུ་
འདོད་པ་བསལ་བའོ། །འོ་ན་སྟོང་པ་བདེ་བར་གཤེགས་པས་བསྟན་པ་ལྟར། ངེས་དོན་མདོ་
སྡེ་དག་གི་བྱེ་བྲག་ཤེས། །གང་ལས་སེམས་ཅན་གང་ཟག་སྐྱེས་བུར་བསྟན། །ཆོས་དེ་ཐམས་
ཅད་དྲང་བའི་དོན་དུ་ཤེས། །ཞེས་པ་འདི་མི་འདོད་དམ་ཞེ་ན། ངེས་པར་འདོད་དོ། །འཁོར་ལོ་
ཐ་མར་སྙིང་པོ་བསྟན་པ་ཡང༌། །སྟོང་པར་སྟོན་གྱི་སྤྲོས་པར་མི་འཆད་ལ། །དམ་པའི་བདག་
སོགས་གང་ཟག་ཏུ་མི་སྟོན། །འདི་དང་བསྟུན་ནའང་ཐ་མ་མཆོག་ཏུ་ཤེས། །དབང་ཕྱུག་
སོགས་ཀྱང་འཕགས་པར་བཤད་མོད་ཀྱི། །སྟོན་པར་མི་རུང་དེ་ཚིག་ཚད་མི་བྱ། །ཅི་ཕྱིར་ཞེ་
ན་དཀོན་མཆོག་ལས་གཞན་དུ། །བསྟན་ཕྱིར་ཐར་འདོད་རྣམས་ཀྱིས་དོར་བྱ་ཡིན། །འདི་ན་
རྒྱལ་གསུང་ཚད་མ་མིན་པ་དང༌། །སློབ་དཔོན་འགའ་ཞིག་ཚད་མར་འདོད་པ་ཡོད། །དེ་དག་
མུ་སྟེགས་རྣམས་དང་བློ་གྲོས་མཚུངས། །འཕགས་པ་ཡིན་པས་སྐྱོན་དེ་མེད་སྙམ་ན། །དབང་
ཕྱུག་སོགས་ལའང་རིགས་པ་དེ་མཚུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་ལས་ལྷག་འདོད་ཕྱིར་ནང་པ་མིན། །
དེ་ཚིག་རྒྱལ་བའི་གསུང་ལས་ལྷག་པའི་ཕྱིར། །སྐྱེས་བུའང་དེ་ཉིད་མཆོག་ཏུ་ཅིས་མི་འགྱུར། །
དེ་དག་རྟོན་པ་བཞི་ཡང་ལོག་པར་སྨྲ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནི་ཡོད་པས་ཡོད་པར་འདོད། །ཀུན་
རྫོབ་ཏུ་ནི་མེད་ནའང་མེད་པར་འདོད། །དོན་དམ་དུ་ནི་མེད་ཀྱང་ཡོད་པར་འདོད། །དོན་དམ་
18-1-100


མི་རྟོན་ཀུན་རྫོབ་ལ་རྟོན་ནོ། །རྣམ་ཤེས་ངོ་བོར་ཡོད་ན་ཡོད་པར་འདོད། །རྣམ་ཤེས་ངོ་བོར་
མེད་ན་མེད་གོ་གཅོད། །ཡེ་ཤེས་སྣང་ངོར་མེད་ཀྱང་ཡོད་ཅེས་ཟེར། །ཡེ་ཤེས་སྤངས་ནས་རྣམ་
ཤེས་ཙམ་ལ་རྟོན། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཕལ་ཆེར་རྫུན། །དགོངས་འགྲེལ་
ཚད་ལྡན་ཐམས་ཅད་བདེན་ནོ་ལོ། །རྩ་བ་རྫུན་ན་དགོངས་འབྲེལ་བདེན་མི་སྲིད། །ཆོས་ནི་
སྤོང་ཞིང་གང་ཟག་རྣམས་ལ་རྟོན། །དགག་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣལ་མར་གོ་བ་སོགས། །རྟོག་གེ་བ་
བཞིན་ཚིག་ལ་རྟོན་པའང་ཡོད། །རང་སྟོང་སྨྲ་བ་ཕྱིས་བྱུང་ཕལ་ཆེར་ནི། །རྟོན་པ་བཞི་ལས་
རིང་དུ་བྱོལ་བ་ཡིན། །རྒྱལ་བའི་བཀའ་ལས་རྟོན་པ་བཞི་པོ་བསྔགས། །ཞེས་པ་ནི་དྲང་ངེས་
ལས་བརྩམས་ཏེ་རྣམ་པར་དཔྱད་པའོ།། །། 
སྐབས་ཀྱི་དོན་ལ་སླར་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ། །བར་བ་ངེས་དོན་ཕྱི་མ་དྲང་དོན་དུ། །སྟོན་
བྱེད་མདོ་སྡེ་གསལ་པོ་གང་ནའང་མེད། །བར་བ་དྲང་དོན་ཕྱི་མ་ངེས་དོན་དུ། །དགོངས་པ་
ངེས་འགྲེལ་མྱང་འདས་ཆེན་པོ་དང༌། །སོར་འཕྲེང་སོགས་ཀྱི་མདོ་ལས་གསལ་བར་བཤད། །
ལང་ཀར་གཤེགས་པར་སྙིང་པོ་དྲང་དོན་དུ། །གསུངས་པར་འདོད་པ་རི་བོང་ཅལ་དང་
མཚུངས། །མུ་སྟེགས་བདག་དང་མཚུངས་སམ་ཞུས་པ་ལ། །སྟོང་ཉིད་ཡིན་ཕྱིར་མཚུངས་པ་
མིན་ཞེས་གསུངས། །སྟོང་ཉིད་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་མེད་དགག་ལ། །འདོད་པ་རང་སྟོང་
སྨྲ་བའི་བློ་སྐྱོན་ཡིན། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་ཡེ་ཤེས་དེ། །མེད་དགག་སྟོང་ཉིད་བེམ་
སྟོང་ཀུན་རྫོབ་བོ། །ཁ་ཅིག་ཕུང་པོ་རྣམ་དཔྱད་སྟོང་ཉིད་ནི། །ཆོས་ཀུན་མེད་པར་འདོད་པ་
ཡིན་ནོ་ལོ། །དེ་ཉིད་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་སྒྲུབ་ཐབས་སུ། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་གསུངས་དང་འགའ་
བར་འགྱུར། །རྣམ་དཔྱད་རིགས་པས་དཔྱད་པའི་སྟོང་ཉིད་དེ། །དེ་ཉིད་ཐབས་སུ་འགྱུར་ལ་
དགོངས་པ་ཡིན། །འཇུག་པ་སོགས་སུ་དྲང་དོན་དུ་བཀྲལ་ཡང༌། །རྒྱལ་བས་ངེས་པའི་དོན་
དུ་བཀྲལ་བའི་ཕྱིར། །ཆོས་འཁོར་ཕྱི་མ་ངེས་པའི་དོན་དུ་གྲུབ། །བར་བའི་གླེང་གཞི་དང་
18-1-101


པོར་མཐུན་པ་མང༌། །ཐ་མའི་གླེང་གཞི་སྔགས་དང་མཐུན་པ་མང༌། དེ་དེའི་ཕྱིར་ཡང་ཕྱི་མ་
མཆོག་ཏུ་གྲུབ། །དྲང་དོན་ཡིན་ན་ཟབ་པར་ག་ལ་འགྱུར། །ཁྱད་པར་ཐ་མ་དྲང་དོན་ཡིན་
གསུངས་པའང༌། །དྲང་དོན་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར། །ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་བསྟན་
པའི་རྗེས་སུ་ཡང༌། །གདུལ་བྱ་དྲང་བའི་དོན་ལ་བཀྲི་བ་ནི། །དྲང་ངེས་སྟོན་པའི་གོ་རིམ་ཤིན་
ཏུ་འཁྲུགས། །གང་ཟག་གཅིག་ལ་སྟོན་པའི་རིམ་མིན་ན། །བདག་ཏུ་རྟོག་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་
བའི། །རྣམ་པར་དཔྱད་པ་འཐད་ལྡན་མིན་པར་འགྱུར། །མྱང་འདས་གཟུང་དབང་གིས་ཞུས་
མདོ་ལ་སོགས། །ཀུན་ཏུའང་གང་ཟག་བཀྲི་བའི་ཚུལ་ལ་སྦྱར། །འོ་མའི་སྨན་གྱི་དཔེ་དང་
ནོར་བུའི་དཔེ། །གཅིག་ཉིད་སེམས་ཀྱི་དྲི་མ་སྦྱོང་ཚུལ་ལོ། །མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་
བརྒྱད་གསུངས། ཁྱད་པར་རྒྱལ་བའི་སྐུ་ནི་གཙང་བ་དང༌། །སངས་རྒྱས་ཞིང་སོགས་བདེ་དང་
དོན་དམ་དབྱིངས། །རྟག་དང་སེམས་ཉིད་དམ་པའི་བདག་ཡིན་པས། །ཤ་ཁྲག་ལུས་དང་
སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་དང༌། །སྐད་ཅིག་ཆ་བཅས་རང་བཞིན་བདེན་མེད་དུ། །རྟོག་ན་ལོག་ལྟ་
ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིར་གསུངས། །འཁོར་ལོ་དང་པོ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་མཐུན། །བར་བར་ཀུན་
རྫོབ་རང་བཞིན་མེད་པ་དང༌། །རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཡོན་ཏན་བགྲང་ཡས་སོགས། །མང་པོས་
ཉན་ཐོས་ལུགས་ལས་ཆེས་ལྷག་མོད། །ཕལ་ཆེར་ཐེག་དམན་མདོ་དང་མཐུན་ཤས་ཆེ། །ཐ་
མར་རང་བཞིན་མེད་ཚུལ་བར་དང་མཚུངས། །གཞན་དུ་ནམ་ཡང་ཡོད་པར་མ་གསུངས་པའི། །
ཁྱད་ཆོས་མང་པོས་འདིར་ནི་ཡོད་པར་བསྟན། །ཆོས་ལྔ་རང་བཞིན་གསུམ་དང་རྣམ་ཤེས་
བརྒྱད། །ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་མིན་པའི་ཆོས་སྐད་རྣམས། །འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་སྡེར་ཤིན་
ཏུ་རྒྱས། །བར་བར་མི་གསལ་བར་བར་བསྡུས་ཏེ་གསུངས། །དང་པོ་དྲང་དོན་ཐ་མའང་དྲང་
དོན་ཅན། །ཡིན་ན་དེ་གཉིས་མཐུན་ཤས་ཆེ་དགོས་ན། །དང་པོ་ཐ་མ་སྟོན་ཚུལ་ཆེས་མི་འདྲ།། 
ཞེས་པ་ནི་འཁོར་ལོ་རིམ་གསུམ་གྱི་དྲང་ངེས་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཕྱི་མ་མཆོག་ཏུ་བསྒྲུབས་པའོ།། །།
18-1-102


འཁོར་ལོ་རྣམ་གསུམ་དགོངས་པའི་གནད་གཅིག་ཀྱང༌། །ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་རང་སྟོང་
སྨྲ་བ་དང༌། །སེམས་ཙམ་པ་དང་གཞན་སྟོང་སྨྲ་བ་རྣམས། །འདོད་ཚུལ་ཐ་དད་ཁྱད་པར་ཤིན་
ཏུ་ཆེ། །ཞི་འཚོ་གྲོལ་སྡེ་རྗེས་འབྲང་བཅས་པ་ལས། །གཞན་པའི་རང་སྟོང་སྨྲ་རྣམས་ཀུན་
རྫོབ་ནི། །ཉན་ཐོས་སྡེ་གཉིས་པོ་དང་མཐུན་པར་སྨྲ། །སེམས་ཙམ་གཞན་སྟོང་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་
གཞག་མཐུན། །རང་སྟོང་སྨྲ་བ་ཉན་ཐོས་དང་མཐུན་ལ། །གཞན་སྟོང་སྨྲ་བ་སེམས་ཙམ་དང་
མཐུན་མང༌། །དེ་དག་ཉན་ཐོས་པ་དང་སེམས་ཙམ་མིན། །ལང་ཀར་གཤེགས་མདོར་སེམས་
ཙམ་ལས་འདས་གསུངས། །སེམས་ཙམ་ལྟ་བ་རྣམ་ཤེས་བདེན་གྲུབ་ཡིན། །ཆོས་དབྱིངས་
རྣམ་ཤེས་མིན་ཕྱིར་འདི་མི་མཚུངས། །མཐར་ཐུག་ཐེག་གསུམ་རྒྱན་དུ་མ་བཤད་མོད། །ཐེག་
གཅིག་ཐེག་གསུམ་རིགས་ཆད་ཡོད་མེད་དང༌། །མཚན་ཉིད་གསུམ་དང་བདེན་གཉིས་འདོད་
མི་འདོད། དེ་དག་སེམས་ཙམ་དབུ་མའི་ཁྱད་པར་མིན། །གྲུབ་མཐའ་བཞི་ཀས་བདེན་གཉིས་
རྣམ་གཞག་བྱས། །མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་ཤེར་ཕྱིན་ལས་ཀྱང་བསྟན། །འཕགས་པས་བྱང་
ཆུབ་སེམས་འགྲེལ་དུ་ཡང་གསུངས། །གནས་སྐབས་རིགས་ཆད་ཀྱང་ནི་མདོ་དེར་བཤད། །
འགྲོ་ཀུན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཅན་གསུངས་ཕྱིར། །མཐར་ཐུག་རིགས་ཆད་མདོ་སྡེ་རྒྱན་
ནའང་བཀག །མཐར་ཐུག་ཕྱིར་ན་ཐེག་གཅིག་ཉིད་ཅེས་གསུངས། །གནས་སྐབས་ཐེག་
གསུམ་རང་སྟོང་སྨྲ་བའང་འདོད། །བྱམས་ཞུས་ལེ་འུར་ཡང་ནི་དེ་མཐུན་གསུངས། །ཀུན་རྫོབ་
སེམས་ཙམ་རང་སྟོང་སྨྲ་བ་འགའ། །འདོད་ཕྱིར་བླུན་པོའི་རྣམ་དབྱེས་ཅི་ཞིག་བྱ། །རྒྱལ་བས་
སེམས་ཙམ་ལས་འདས་མ་འདས་དང༌། །འཇམ་དབྱངས་ཀྱིས་གསུངས་འཇམ་དཔལ་ཞལ་
ལུང་དང༌། །དེ་བཞིན་འཕགས་པ་ལྷ་དང་ཛེ་ཏཱ་རི། །སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་རྒྱུད་
འགྲེལ་དུ། །གསུངས་པ་རྣམས་ནི་རྣམ་གཞག་གཅིག་ཏུ་འབབ། །གཟུང་འཛིན་སྣང་བ་ཅན་
18-1-103


གྱི་རྣམ་ཤེས་དེ། །ངོ་བོ་གཟུང་འཛིན་ལས་གྲོལ་བདེན་གྲུབ་དང༌། །དོན་དམ་དང་ནི་དེ་བཞིན་
ཉིད་འདོད་ཅིང༌། །གཟུང་དང་འཛིན་པའི་རྣམ་པ་བདེན་གྲུབ་སྟེ། །དེ་ལ་སྣང་བའི་གཟུང་
འཛིན་བདེན་མེད་ལོ། །འདི་དག་སེམས་ཙམ་པ་ཡི་གྲུབ་མཐར་བཤད། །དོན་ལ་སེམས་ཙམ་
དུ་གྲུབ་དངོས་པོ་རྣམས། །འདོད་ན་སེམས་ཙམ་པ་ཡིན་གཞན་ཅི་ཞིག །དངོས་རྣམས་ལོག་
སྣང་སེམས་སུའང་བདེན་མེད་པས། །སེམས་ཙམ་ལས་ནི་ཅི་ཡི་ཕྱིར་མ་འདས། །རྣམ་ཤེས་
རྣམ་པ་བདེན་མེད་རྟོགས་པ་ན། །ཀུན་རྫོབ་སྣང་བ་མེད་ཕྱིར་དབུ་མར་གསུངས། །དོན་དམ་
སྣང་བ་ཡོད་ཕྱིར་དེ་མིན་ན། །འཕགས་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་དེ་དག་ཀྱང༌། །དབུ་མ་
རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མིན་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་ནི་དབུ་སེམས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ལས་བརྩམས་ཏེ། 
གཞན་སྟོང་དབུ་མར་བསྒྲུབས་པའོ།། །། 
རང་སྟོང་སྨྲ་རྣམས་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི། །ལུང་ཙམ་ཁས་ལེན་པར་ནི་མཐུན་མོད་
ཀྱང༌། །ཁ་ཅིག་ཕྱི་དོན་འདོད་ལ་ཁ་ཅིག་འགོག །ཁ་ཅིག་རང་རིག་འདོད་ལ་ཁ་ཅིག་འགོག །
འགའ་ཞིག་རྣམ་ཤེས་བརྒྱད་འདོད་ལ་ལ་འགོག །ཐེག་དམན་པས་ཀྱང་བདག་མེད་གཉིས་
རྟོགས་དང༌། །མ་རྟོགས་ལ་སོགས་རྩ་བའི་གྲུབ་མཐའ་ཀུན། །རང་བཟོའི་དབང་གིས་ཐ་དད་
རྣམ་པར་འཁྲུགས། །ཆོས་ཀུན་བདེན་མེད་ཙམ་དུ་མཐུན་མོད་ཀྱང༌། །ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད་
འདི་ཡི་རྗེས་འབྲང་ཞེས། །བློ་གཏད་མེད་པར་རང་བློའི་ལམ་དུ་འདྲེན། །རང་སྟོང་སྨྲ་ལ་རང་
རྐང་ཚུགས་པ་ཡི། །ཐེག་ཆེན་མངོན་པ་དང་ནི་འདུལ་བ་དང༌། །མདོ་སྡེའི་དགོས་འགྲེལ་རྒྱས་
པ་མེད་པའི་ཕྱིར། །ལྟ་བ་ཁོ་ན་ལོགས་སུ་དཔྱད་བྱས་ནས། །སྡེ་སྣོད་གསུམ་གྱི་གཞུང་ལུགས་
འཆད་པའི་ཚེ། །ལ་ལ་བྱེ་སྨྲ་ཁ་ཅིག་མདོ་སྡེ་བ། །ཁ་ཅིག་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་གཞུང་ལུགས་
ལེན། །གཞན་སྟོང་སྨྲ་རྣམས་བྱམས་པའི་ཆོས་ལྔ་དང༌། །ཐོགས་མེད་མཆེད་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་
རྒྱ་མཚོར་འཇུག །དེ་ཕྱིར་རྩ་བའི་གྲུབ་མཐའ་མི་མཐུན་མེད། །ཐེག་ཆེན་སྡེ་སྣོད་འགྲེལ་པའི་
18-1-104


གཞུང་ཀུན་ལ། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་གཞུང་གཞན་དྲང་མི་འཇོག་པས། །རི་བོར་མ་རབས་བརྒྱ་
ཕྲག་དུ་མས་ཀྱང༌། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་རྒྱལ་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་བཞིན། །རང་སྟོང་གཞུང་གིས་
འདི་དག་ཟིལ་མི་ནོན། །ཁ་ཅིག་མདོ་སྡེ་གདུལ་བྱ་སྣ་ཚོགས་ལ། །དགོངས་པས་གསུངས་
ཕྱིར་བསྟན་འཆོས་དབང་བཙན་ལོ། །གོང་དུ་བཀག་མོད་གལ་ཏེ་བདེན་སྲིད་ནའང༌། །རྒྱལ་
བའི་དགོངས་འགྲེལ་བྱམས་པ་ལས་ལྷག་པ། །ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀུན་བཙལ་
ཀྱང་མེད། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཚད་མར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཟླ་བས་ལང་ཀར་གཤེགས་མདོའི་
ལུང་བསྟན་དྲངས། །དཀར་པོ་རྣམ་པར་འཆར་བའི་ཊཱི་ཀ་རུ། །རིགས་ཚོགས་གཞན་སྟོང་ཚུལ་
དུ་བཀྲལ་ཞེས་གྲགས། །ག་ལས་འཇིགས་མེད་སོགས་ཀྱང་མཐུན་ཤས་ཆེ། །བཞི་བརྒྱ་པ་ནི་
གནས་བརྟན་ཆོས་སྐྱོང་གིས། །རྣམ་རིག་དབུ་མར་བཀྲལ་ཞེས་ཟླ་གྲགས་གསུངས། །དེ་ཕྱིར་
འཕགས་པ་ཡབ་སྲས་གཞུང་འདི་དག །རང་སྟོང་སྟོན་པར་ཅུང་ཟད་ཉེ་མོད་ཀྱང༌། །འདི་དག་
བསྒྲུབ་བྱ་ཡིན་གྱི་སྒྲུབ་བྱེད་མིན། །ཟླ་གྲགས་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོའི་ཕྱིས་བྱུང་ཞིང༌། །འཕགས་
པའི་དངོས་སློབ་རྣམས་ལ་གྲུབ་མཐའ་ནི། །ཐ་དད་འབྱུང་དོན་མེད་པས་ཐལ་རང་གི །རྩོད་པ་
ཕྱིས་བྱུང་ཡིན་ཕྱིར་དཔང་པོ་མིན། །ཁྱད་པར་བསྟོད་ཚོགས་རྣམས་དང་རིམ་ལྔ་དང༌། །བྱང་
ཆུབ་སེམས་འགྲེལ་སོགས་སུ་གཞན་སྟོང་བསྟན། །དེ་ཕྱིར་ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་པ་གཉིས་ཀས་
ལེན། །ཀླུ་སྒྲུབ་ཐོགས་མེད་གྲུབ་མཐའ་མཚུངས་སོ་ཞེས། །རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ཞི་བས་
གསལ་བར་བཤད། །ཞི་འཚོ་སོགས་ཀྱང་འདི་དང་ཕྱོགས་མཐུན་གསུངས། །འགའ་ཞིག་
རང་རིག་འགོག་པ་ལྟར་ན་ནི། །སོ་སོ་རང་རིག་ཐེག་པ་གསལ་བ་དང༌། །རང་སྟོང་ཕལ་
ཆེར་ཐལ་རང་རྩོད་པས་འཇུག །རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན་ཞེས་འདི་མི་འཐད། །ཆོས་ལྔ་རང་
བཞིན་གསུམ་སོགས་མི་བཞེད་ན། །བླ་མེད་ཐེག་ཆེན་འཆད་ཅེས་མི་རུང་བས། །ལུང་བསྟན་
ལྟར་ནའང་གཞན་སྟོང་བཞེད་པར་འཐད། །གལ་ཏེ་རང་སྟོང་ཁོ་ན་བཞེད་སྲིད་ཀྱང༌། །མི་
18-1-105


ཕམ་མགོན་པོས་གཞན་དུ་བཀྲལ་བའི་ཕྱིར། །དགོངས་འགྲེལ་མཁན་པོ་ལུགས་འདི་ལྷག་པ་
ཡིན། །ཀླུ་སྒྲུབ་ཉིད་ཀྱི་ཡི་དམ་ཡིན་ཕྱིར་དང༌། །ཐེག་ཆེན་པ་ཀུན་རྒྱལ་བར་འདོད་ཕྱིར་དང༌། །
གསང་སྔགས་རྒྱུད་ལས་དཀྱིལ་འཁོར་གཙོ་བོར་བསྟན། །མདོ་སྡེ་ཕལ་ཆེར་དུ་ཡང་བསྟན་
པ་དང༌། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཉེ་བའི་སྲས་གྱུར་དང༌། །ཚུལ་སྟོན་ལ་ཡང་ས་བཅུའི་དབང་
ཕྱུག་ཡིན། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱང་རྒྱལ་ཚབ་ཡིན་པར་འདོད། །ཀླུ་སྒྲུབ་མིར་གྱུར་ས་ནི་དང་པོ་
བརྙེས། །རྒྱལ་བའི་དྲུང་ན་མི་ཡི་སྐྱེ་བོར་བསྟན། །ཁུངས་ཀྱང་མ་འོངས་ལུང་བསྟན་ཙམ་ཡིན་
ཞིང༌། །ཉན་ཐོས་པ་རྣམས་རྟོག་གེ་འཆལ་བ་ཟེར། །དགོངས་འགྲེལ་མཁན་པོ་བཟང་ངན་
ལེགས་དཔྱོད་ཅིག །གསང་སྔགས་ལ་བརྟེན་སངས་རྒྱས་བརྙེས་སྲིད་མོད། །དམ་པའི་དོན་དུ་
མི་ཕམ་མགོན་པོ་ཡང༌། །བསྐལ་པ་ཚད་མེད་སྔོན་ནས་མངོན་བྱང་ཆུབ། །ཁ་ཅིག་བྱམས་པས་
གཞན་སྟོང་བཤད་མོད་ཀྱི། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ཀྱིས་རང་སྟོང་གསུངས་སོ་ལོ། །འཇམ་
དབྱངས་ཀྱིས་མཛད་དེ་གཞུང་གང་ན་ཡོད། །རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ཟབ་ལམ་སྟོན་པ་ཡི། །ཞལ་
ལུང་དང་ནི་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་ཡི། །ལྟ་འདོད་མདོར་བསྟན་ལས་ནི་གཞན་སྟོང་གསལ། །
གཞན་ནི་ད་ལྟ་མ་དམིགས་རྫུན་གྱིས་ཅི། །རང་གི་ལུགས་ལ་ཁུངས་གསལ་མེད་བཞིན་དུ། །
གཞན་གྱི་གཞུང་མཆོག་རྣམས་ལ་བསྐུར་འདེབས་པ། །ཕྱོགས་འཛིན་གདོན་གྱིས་བསླད་
པ་མ་ཡིན་ནམ། །འགའ་ཞིག་བྱམས་ཆོས་རང་སྟོང་ཡིན་ཟེར་བ། །རང་གི་འཁོར་ནང་དབང་
ཆེའི་ཚིག་ཏུ་ཟད། །རྒྱ་བོད་ཕལ་ཆེར་དེ་མི་འདོད་པས་བླ། །བོད་རྣམས་ཐོག་ཐ་རང་སྟོང་ཡིན་
ཟེར་བ། །གཞུང་གཅིག་ཉིད་ལ་གྲུབ་མཐའ་གཉིས་ཡོད་སྐྱོན། །ཁྱད་པར་རང་རང་གཞུང་དང་
དངོས་སུ་འགལ། །ཐོགས་མེད་རྒྱལ་བས་དྲང་ངེས་འབྱེད་པ་ཡི། །དགོངས་འགྲེལ་མཆོག་
ཏུ་ལུང་བསྟན་གསལ་བར་བཞུགས། །གཞན་ཡང་དབྱིག་གཉེན་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོ་དང༌། །
ཆོས་གྲགས་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ཞི་བ་སོགས། །རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་མཆོག་ཏུ་ལུང་བསྟན་
18-1-106


ལ། །ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་དང་ནི་སངས་རྒྱས་བསྐྱངས། །ལེགས་ལྡན་ཟླ་གྲགས་འཕགས་སེང་ལ་
སོགས་པ། །མདོ་རྒྱུད་གང་ནས་ལུང་བསྟན་བཤད་པར་མཛོད། །དབྱིག་གཉེན་སོགས་ལ་
ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་ཡིས། །ཤིང་རྟ་ཆེར་བསྒྲགས་དཔལ་ལྡན་ཟླ་བས་ཀྱང༌། །མང་དུ་ཐོས་ཤིང་
མཁས་པར་དག་པ་སྦྱིན། །མིར་སྐྱེས་དགོངས་འགྲེལ་མཁན་པོ་དགོས་ན་ནི། །རྒྱལ་བས་
ལུང་བསྟན་དེ་རྣམས་གཞན་སྟོང་སྨྲ། །གཞན་དེ་རྣམས་ཀྱང་དམ་པ་མཆོག་ཡིན་མོད། །ལུང་
བསྟན་བརྙེས་པ་རྣམས་དང་འགྲན་མི་ནུས། །དཔེར་ན་ཟླ་བས་ལང་ཀར་གཤེགས་མདོ་
ལ། །བརྟེན་ནས་སེམས་ཙམ་དགོངས་པ་ཅན་དུ་བཤད། །དབྱིག་གཉེན་གྱིས་ནི་དགོངས་པ་
ངེས་འགྲེལ་ལ། །བརྟེན་ནས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་རྣམ་གསུམ་ལ། །དགོངས་ནས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་
བསྟན་ཅེས་བཀྲལ། །མདོ་ཡི་ལུང་དང་རིགས་པ་མཚུངས་མཉམ་ལ། །མཁས་མཆོག་དབྱིག་
གཉེན་ཞབས་ཀྱི་ལུང་རིགས་བཙན། །འཛམ་གླིང་རྒྱན་དྲུག་དང་མཚུངས་མཁས་པ་གཞན། །
འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་བསྟན་འཆོས་བྱེད་པོ་སུ། །རང་སྟོང་གཞུང་ལུགས་ཚད་མ་མཆོག་ཡིན་
དང༌། །ཁྱད་པར་ཐལ་འགྱུར་སྨྲ་བ་མཆོག་ཡིན་ཀྱང༌། །ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་ཡི་ཀུན་གཞི་
ནི། །བཀག་མོད་ཀུན་གཞིའི་ངོ་བོ་བཀག་པ་མེད། །རིག་བྱ་རིག་བྱེད་གསལ་བྱ་གསལ་བྱེད་
དང༌། །དྲན་མྱོང་ནུས་པ་རང་རིག་ལ་བལྟོས་པ། །བཀག་གིས་རང་རིག་ཙམ་ཞིག་བཀག་པ་
མེད། །གཞན་དབང་བདེན་གྲུབ་བཀག་མོད་ཡོངས་གྲུབ་མིན། །རང་སེམས་རང་བཞིན་འོད་
གསལ་རྒྱུན་མི་འཆད། །འདི་འདྲ་དབུ་མའི་གཞུང་ལས་བཀག་པ་མེད། །ཁྱད་པར་ཀུན་གཞི་
ཡེ་ཤེས་མ་བཤད་པས། །ཡོད་མེད་གང་ཡང་དེར་ལུང་མ་བསྟན་ནོ། །མཚན་དཔེ་ཅན་གྱི་སྙིང་
པོ་དྲང་དོན་དུ། །འདོད་ཀྱི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཙམ་མ་བཀག །ཅེས་པ་ནི་སྲོལ་འབྱེད་དང༌། 
གཞུང་ལུགས་དང༌། གྲུབ་མཐའི་ཁུངས་ཆེ་ཆུང་དང༌། ཕྱིས་ཀྱི་བོད་རྣམས་ལ་དཔྱད་པ་སྟེ། དེ་
དག་ནི་ལུང་གི་སྒྲུབ་པ་ལས་འཕྲོས་པ་གོ་བདེ་བར་བརྗོད་པའོ།། །། 
18-1-107


ཡང་འགའ་ཞིག་གཞན་སྟོང་གི་ལུགས་ནི། མུ་སྟེགས་གྲངས་ཅན་དང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་
ལྟ་བ་འཁྲུལ་པའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །སེམས་ཙམ་ཡིན་ན་མུ་སྟེགས་ལུགས་སུ་འགལ། །མངོན་པ་
མཛོད་སོགས་ལེགས་བཤད་ཆེན་པོར་རློམ། །ཐེག་ཆེན་གཞུང་ལུགས་མུ་སྟེགས་དང་མཚུངས་
འདོད། །ཕྲག་དོག་གདོན་གྱིས་ཟིན་པའི་སྨྱོན་གཏམ་ཡིན། །ཀུན་མཚུངས་ན་ནི་མུ་སྟེགས་
ལུགས་ཡིན་ཕྱིར། །གྲུབ་མཐའ་བཞི་ཡི་རྣམ་གཞག་མེད་པར་འགྱུར། །ཕྱོགས་རེ་འདྲ་བས་དེ་
དེར་འགྱུར་ན་ནི། །ཉན་ཐོས་སྡེ་གཉིས་བྱེ་བྲག་པ་དང་མཚུངས། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་གྲངས་
ཅན་དང་མཚུངས་མོད། །གཅེར་བུ་སྤྱོད་པའང་དགེ་སློང་རྣམས་དང་མཚུངས། །སྙིང་རྗེ་སྒོམ་
པའང་མུ་སྟེགས་ལུགས་སུ་འགྱུར། །གསང་སྔགས་སྤྱོད་པ་དབང་ཕྱུག་པ་དང་མཚུངས། །ཁྱབ་
འཇུག་གི་ཞིག་ལྔ་པ་ལས་ཀྱང༌། མིང་ཙམ་ལས་ནི་རབ་འདས་ཤིང༌། །དངོས་དང་དངོས་མེད་
རྣམ་པར་སྤངས། །དབྱུང་དང་བསྡུ་ལས་ངེས་གྲོལ་བ། །དེ་ནི་ནོར་ལྷའི་བུ་ཞེས་བྱ། །དངོས་
ལ་དངོས་ཉིད་ཡོད་མ་ཡིན། །དངོས་མེད་ལའང་དངོས་ཉིད་མེད། །དངོས་དང་དངོས་མེད་
རྣམ་གྲོལ་བར། །གང་གིས་ཤེས་དེ་དེ་ཉིད་རིག །ཅེས་པ་དང༌། དབང་ཕྱུག་གི་མཛེས་པ་སྦྱར་
བ་ལས་ཀྱང༌། བུ་གཅིག་ཚངས་པ་མཆོག་ཏུ་བདེན། །རིག་པའི་དབང་ཕྱུག་མུ་མཐའ་ཡས། །
འབའ་ཞིག་ཡོད་པ་ཉིད་སྨྲ་བ། །དེ་ཡང་ཞགས་པར་རབ་ཏུ་བརྗོད། །ཅེས་འབྱུང་བས། འདི་
དག་དང་རང་སྟོང་སྨྲ་བ་ཡང་ཅུང་ཟད་གཅིག་མ་གཏོགས་པ་ལྟ་བ་ཆེས་མཐུན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་
བྱེ་བྲག་མེད་དོ། །མུ་སྟེགས་ཀྱི་ལུང་འདི་ནི་དབུ་མ་རྒྱན་གྱི་རང་འགྲེལ་དུ་དྲངས་སོ། །ཁོ་
བོས་ལྷ་ཁྱབ་འཇུག་གི་མཚན་སྟོང་དང༌། སྙིང་པོའི་གླུ་ཆེ་ཆུང་དང༌། ལེགས་ལྡན་གྱི་གླུ་དང་
སྲིད་སྒྲུབ་ཀྱི་གླུ་དང༌། དབང་ཕྱུག་གི་སམ་བ་ད་ཞེས་པ་དང༌། གྲངས་ཅན་པའི་གཞུང་ཅི་
རིགས་པ་བྲམ་ཟེའི་པཎྜི་ཏ་འགའ་ལས་ཐོས་མོད་ཀྱི། གྲངས་ཅན་རྣམ་རྫུན་གཉིས་པོ་ཕྱོགས་
མཐུན་ལས། །བརྡ་ཆད་ཙམ་ཡང་ཕལ་ཆེར་མི་མཐུན་ནོ། །བརྡ་ཆད་འགའ་ཞིག་སྔགས་
18-1-108


གཞུང་རྣམས་དང་མཐུན། །ཁྱབ་འཇུག་གཞུང་ནི་ཐལ་འགྱུར་པ་དང་མཐུན། །དབང་ཕྱུག་པ་
ཡང་རང་རྒྱུད་པ་བཞིན་སྒྲོགས། །བྱེད་པོར་སྨྲ་བ་དེ་དེའི་ཁྱད་ཆོས་ཡིན། །གཉིས་ན་ཕྱོགས་
མཚུངས་ཙམ་ཞིག་མཉམ་པོ་ལ། །མུ་སྟེགས་གྲུབ་མཐའི་མཆོག་གྱུར་གྲངས་ཅན་དུ། །གྲགས་
ཕྱིར་སངས་རྒྱས་པའི་ཡང་འདི་མཆོག་གོ །འགའ་ཞིག་ཡོད་སྨྲས་འཆིང་བར་འདོད་པ་དང༌། །
ཡོངས་གྲུབ་ཡོད་སྨྲས་འཆིང་བར་འདོད་པ་གཉིས། །རྒྱ་བོད་མ་གཏོགས་ཁྱད་པར་ཅི་འདུག་
ལྟོས། །སྲས་བཅས་རྒྱལ་བའི་ལུང་དང་བསྟུན་ན་ནི། །གཞན་སྟོང་འཐད་ཀྱི་རང་སྟོང་དེ་ལྟར་
མིན། །ཁ་ཅིག་ལུང་ལ་ངེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། །ད་ལྟ་རིགས་པས་གྲུབ་པ་དགོས་སོ་ལོ། །ལུང་
རིགས་གཉིས་ཀ་མེད་པའི་རང་ལུགས་འཇོག །རིགས་པས་གྲུབ་པ་ཤིན་ཏུ་དགོས་མོད་ཀྱི། །
ཟབ་མོའི་གནས་ལུགས་ཚད་མའི་ལུང་གིས་སྒྲུབ། །གྲངས་མེད་གསུམ་སྒོམ་མཐོང་བའི་ལུང་
རྫུན་ན། །སོ་སྐྱེ་མནོ་བསམ་ཅི་ཕྱིར་ཚད་མ་ཡིན། །གཞན་ཡང་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་ལ་ལུང་ཚད་
མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་བསམ་དགོས་སོ། ཞེས་པ་ནི་གཞན་སྟོང་མུ་སྟེགས་དང་འདྲ་བའི་
རྩོད་པ་སྤངས་པའོ།། །། 
གཅིག་དང་དུ་མར་མ་གྲུབ་རྣམ་དཔྱད་པ། །འདི་དག་འདུས་བྱས་ཆོས་ལ་འཇུག་འགྱུར་
གྱི། །འདུས་མ་བྱས་ཆོས་གཅིག་མིན་དུ་མ་མིན། །ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་དེས་མི་
[འཇུག{འཇིག} །འོན་ཀྱང་འཁྲུལ་བློས་བརྟགས་པ་ཙམ་ཉིད་ལས། །ངོ་བོ་ཅི་ཡང་མེད་
ཕྱིར་དེ་མེད་ཡིན། །ཁྱོད་ལུགས་ཆོས་ཉིད་མེད་པར་དགག་པའི་ཕྱིར། །ཅི་ཡང་མེད་ཕྱིར་དེ་
ལ་འགྱུར་བ་མེད། །ཕྱོགས་དང་དུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་རྣམ་དབྱེ་བ། །ཡོད་ན་དེ་ལ་མི་འགྱུར་མི་སྲིད་
དེ། །ཕྱོགས་ཡོད་དབང་ཤེས་ཡུལ་མིན་མེད་པ་དང༌། །དུས་ནི་འདས་སོགས་དུས་གསུམ་ཕྱིར་
འགྱུར་བཅས། །སྐྱེ་སོགས་བཀག་པས་ཆོས་དབྱིངས་འདི་མི་ཁེགས། །ཡེ་ཤེས་འདི་ཡང་སྐྱེ་
མེད་འགག་མེད་ཡིན། །འཕགས་པའི་དབུ་མའི་གཞུང་ལུགས་ཆེ་ཆུང་དུ། །རྒྱུ་རྐྱེན་དང་ནི་
18-1-109


འགྲོ་འོང་མཚན་མཚོན་དང༌། །སྔོན་དང་ཕྱི་མཐའ་རྒྱུ་འབྲས་རྟེན་འབྲེལ་སོགས། །རིགས་པའི་
དཔྱད་པ་མཐའ་ཡས་དེ་ཀུན་ཡང༌། །ཀུན་རྫོབ་ཁོ་ན་ལ་འཇུག་གཞན་ལ་མིན། །རྒྱུ་སོགས་དེ་
དག་ཀུན་རྫོབ་ཁོ་ནའི་ཕྱིར། །ཆོས་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཆོས་ཅན་ལ་མི་ལྟོས། །ཐ་སྙད་ཆོས་ཅན་ལ་
ལྟོས་རང་ངོས་མེད། །ཆོས་ཉིད་རང་ངོས་རྣམ་པར་གཞག་འཇོག་གི །རྒྱུ་འབྲས་ལྟོས་གྲུབ་
མེད་ཕྱིར་རྟེན་འབྲེལ་མིན། །ཞེས་པ་ནི་རང་སྟོང་གི་རིགས་པ་ལས་གྲོལ་བར་བསྟན་པའོ།། །། 
ཆོས་ཀུན་སྟོང་པ་གཞན་སྟོང་ལུགས་ཉིད་ཡིན། །ཆོས་ཀུན་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་གཞན་སྟོང་
ལུགས། །རང་སྟོང་སྨྲ་ལ་གསལ་ཆ་དང་སྣང་ཆ། །སྟོང་བར་མི་འདོད་ཕྱིར་ན་ཚིག་ཙམ་ལེན། །
བུམ་སོགས་སྣང་བ་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་ན། ཁྱེད་ཀྱི་ལུགས་ལ་དོན་དམ་བདེན་པར་འགྱུར། །
སྟོང་ཉིད་མིན་ན་ཆོས་ཀུན་སྟོང་པར་འགལ། །གཞན་སྟོང་པ་རྣམས་སྟོང་ཉིད་རྣམ་གསུམ་
དང༌། །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་རྣམ་པ་གསུམ་འདོད་ཅིང༌། །དེ་དེ་དོན་དམ་ཁོ་ནར་མི་འདོད་པས། །
ནང་འགལ་མེད་ཅིང་གྲུབ་མཐའ་ཁྱད་འཕགས་བྱུང༌། །ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ནི་སྟོང་ཆ་དོན་དམ་མིན། །
དོན་དམ་གྱི་ཡང་སྣང་ཆ་ཀུན་རྫོབ་མིན། །ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཀུན་སྟོང་ཉིད་རང་སྟོང་ཁོ་ན་དང་
འགལ་བར་བསྟན་པའོ།། །། 
རང་སྟོང་སེམས་ཙམ་ལས་ནི་འདས་པའི་ཕྱིར། །དབུ་མ་ཡིན་མོད་དབུ་མའི་མཐར་ཐུག་
མིན། །སྟོང་ཉིད་ཙམ་ཡིན་སྟོང་ཉིད་མཐར་ཐུག་མིན། །ངེས་དོན་ཡིན་ཡང་ངེས་དོན་མཐར་
ཐུག་མིན། །རྒྱུ་མཚན་རང་སྟོང་སྨྲ་རྣམས་དབུ་མ་ཡང༌། །མཐར་ཐུག་ཁས་མི་ལེན་ཕྱིར་དབུ་
མ་ཅི། །རང་སྟོང་གཞུང་ལ་དཔྱད་ཚེ་དབུ་མ་མེད། །གཞན་སྟོང་པ་ནི་དཔྱད་ཀྱང་དབུ་མར་
འདོད། །རང་འདོད་མཐར་ཐུག་དབུ་མ་མི་འདོད་པའི། །དབུ་མ་ཆེན་པོ་དེ་འདྲ་མཚར་གྱི་
མེད། །དེ་ཡང་ཡོད་ན་སེམས་ཙམ་མི་འདོད་པའི། །སེམས་ཙམ་པ་དང་ཐེག་དམན་མདོ་སྡེའི་
ཚོགས། །མི་འདོད་མདོ་སྡེ་པ་དང་བྱེ་སྨྲ་ཡང༌། །བྱེ་བྲག་བཤད་པ་མི་ལེན་ཡོད་དམ་ཅི། །ཀུན་
18-1-110


ཏུ་རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ། །རང་སྟོང་ལུགས་ལ་སྟོང་ཉིད་ཡོད་མི་སྲིད། །དོན་དམ་
དུ་ནི་མེད་ཕྱིར་མཐར་ཐུག་མིན། །མེད་དགག་ཙམ་ལ་མཐར་ཐུག་མ་ཐུག་དང༌། །དབྱིངས་
དང་དབྱིངས་མིན་ལ་སོགས་མེད་པའི་ཕྱིར། །དོན་དམ་དབྱིངས་ཞེས་བྱ་བའང་སྲིད་མིན་
འགྱུར། །ཡང་ན་སྟོང་ཉིད་དང་ནི་དོན་དམ་དབྱིངས། །ཀུན་རྫོབ་ཉིད་དུ་ཅི་ཡི་ཕྱིར་མི་འགྱུར། །
རྟོག་ངོའི་ཡུལ་དང་མཐོང་བ་རྫུན་པའི་ཡུལ། །དཔྱད་ངོར་མེད་དང་བདེན་མེད་ཀུན་རྫོབ་
ཏུ། །འཇོག་བྱེད་མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་གང་གིས་འཇོག །ཡིན་ན་དོན་དམ་དབྱིངས་ནི་བདེན་
པར་འགྱུར། །ཀུན་རྫོབ་མིན་པས་བདེན་ཡོད་དཔྱད་ངོར་ཡོད། །ཡོངས་གྲུབ་འདོད་ཕྱིར་དབུ་
མ་མིན་ན་ནི། །སྤྲོས་བྲལ་འདོད་པའང་དབུ་མ་མིན་པར་འགྱུར། །བདེན་འདོད་མི་འདོད་
ཁྱད་པར་ཡོད་ཅེ་ན། །མཚན་མ་སྤྲོས་པའི་བདེན་པར་ངེད་མི་འདོད། །སྤྲོས་པས་དབེན་པའི་
བདེན་ཚུལ་འདི་ལྟ་བུ། །རང་སྟོང་སྨྲ་བས་ཕྱོགས་ཀྱང་མ་གོ་ན། །དེ་ལ་དགག་པ་ནམ་ཡང་
བྱས་པ་མེད། །བདེན་གྲུབ་འགོག་ཚད་སྤྲོས་པའི་བདེན་འགོག་སྟེ། །ཀུན་རྫོབ་འགོག་པའི་
རིགས་པ་འདིར་སྦྱར་ཕྱིར། །དེ་ནི་ངེད་ཀྱི་ལུགས་ལའང་འདོད་པ་སྟེ། །ཡོངས་གྲུབ་དེ་ལ་
སྤྲོས་པའི་བདེན་པ་མེད། །སྤྲོས་པའི་བདེན་པ་ཡོད་ན་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། །དོན་དམ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་
ཅེས་བཤད་དོ། །ཉན་ཐོས་པ་རྣམས་ཐེག་གསུམ་སྤངས་པ་གཅིག །ཅེས་འདོད་ཐལ་འགྱུར་
བ་ཡང་དེ་རྗེས་འབྲང༌། །རྒྱུ་མཚན་བདག་མེད་གཉིས་རྟོགས་མཚུངས་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལ་ངོ་བོ་
ཉིད་སྐུ་ཉན་རང་ལ། །ཡོད་པར་ཐལ་བ་བཟློག་མེད་འཇུག་པར་འགྱུར། །ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་དང་
མཚུངས་དེ་མིན་པ། །སྲིད་ན་སྐུ་གསུམ་གཞན་ལའང་རིགས་པ་མཚུངས། །སངས་རྒྱས་དང་
མཉམ་སངས་རྒྱས་མིན་པ་སོགས། །ཧ་ཅང་ཐལ་བ་མང་པོ་འཇུག་པར་འགྱུར། །འདི་ཡང་
ཐེག་དམན་གྲུབ་མཐའ་འདྲེས་པའི་སྐྱོན། །ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་ནི་སྤངས་པས་ཁྱད་ཅེ་ན། །འདི་ཡང་
སྤངས་པའི་ཁྱད་པར་ཉིད་བསྟན་གྱིས། །ངོ་བོ་དབྱེ་བ་མེད་ཕྱིར་ཟློག་མི་ནུས། །སྟོན་པ་ཐམས་
18-1-111


ཅད་སྨོན་ལམ་དབང་གིས་ཡིན། །ཡེ་ཤེས་སྣང་མེད་འདོད་པས་ལྷག་མེད་དང༌། །ཁྱད་པར་
མེད་ཕྱིར་ཆོས་སྐུར་མཚུངས་པར་འགྱུར། །དམན་པས་ཆོས་ཀུན་བདག་མེད་གཉིས་རྟོགས་
ན། །ཆོས་སྐུ་མཐོང་ཕྱིར་དེ་ནི་ཐེག་དམན་གྱི། །འཕགས་པ་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་འབྲས་བུར་
འགྱུར། །བུམ་ལ་ཀ་བ་མེད་ཙམ་ཀ་བ་ལ། །བུམ་མེད་ཙམ་ནི་དབྱེ་བ་ཡོད་མིན་པས། །མེད་
དགག་ཙམ་གྱི་སྤངས་པ་ཀུན་གཅིག་འགྱུར། །ཀུན་གཞི་མེད་ཕྱིར་ས་བོན་འཇོག་གནས་
མེད། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་བེམ་པོའི་ཆོས་འགགས་ཕྱིར། །ཐེག་གསུམ་ལྷག་མེད་ཅི་
ཕྱིར་མཚུངས་མི་འགྱུར། །མེད་དགག་ཙམ་ལ་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའང་ཅི། །ལུང་གསལ་མེད་
ཅིང་གཞན་ལ་ལུང་གསལ་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་ཐེག་དམན་འཕགས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད། །ཆོས་
བདག་མེད་པར་རྟོགས་ཞེས་འདི་མི་འཐད། །རྫས་དང་བརྟགས་ཡོད་ཀུན་རྟོག་རྒྱས་པ་སྟེ། །
དེ་མ་རྟོགས་ན་ཆོས་ཀུན་རྟོགས་པར་འགལ། །གསལ་མིན་ཞེ་ན་མངོན་སུམ་ལ་མི་འཐད། །
རྒྱུ་མཚན་མ་ཤེས་ཕྱིར་ན་དེ་མ་རྟོགས། །རྟོགས་པ་ཁྱད་ཞུགས་ཙམ་གྱིས་དབྱེར་མི་ནུས། །ཕྱི་
དོན་འདོད་དང་རྣམ་ཤེས་དྲུག་ངེས་དང༌། །ཀུན་གཞི་འགོག་དང་རང་རིག་འགོག་པ་དང༌། །
ཉན་རང་སྐྱབས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་འདོད་པ་སོགས། །རང་སྟོང་པ་ལ་ཐེག་དམན་གྲུབ་མཐའ་འདྲེས། །
ཞེས་པ་ནི་རང་སྟོང་དབུ་མ་མཐར་ཐུག་ཏུ་འདོད་པ་དགག་པའོ།། །། 
གལ་ཏེ་རང་སྟོང་ལུགས་ཀྱི་སྤྲོས་བྲལ་དེ། །མེད་དགག་ཕྱིར་ན་སུས་ཀྱང་མྱོང་མི་སྲིད། །
དངོས་མེད་མྱོང་བ་གང་དུའང་ཡོད་མ་ཡིན། །རྟོག་པས་དོན་སྤྱི་ཡུལ་དུ་བྱེད་པ་ཡི། །སེལ་ངོ་
ཙམ་ལ་རྟོགས་པར་འདོགས་ན་ཐོགས། །དེ་འདྲ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ཕྱིར་དོན་མི་རྟོགས། །སྤྲོས་
བྲལ་དེ་འདྲ་བདེན་ན་བདེན་གྲུབ་སྟེ། །མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་རྣམས་དང་བདེན་མེད་མཉམ། །
རྒྱལ་སོགས་ཡེ་ཤེས་མཆོག་ལ་སྤྲོས་བྲལ་དེ། །སྣང་ན་དེ་ངོར་ཡོད་ཕྱིར་དེ་བདེན་འགྱུར། །
མི་སྣང་ན་ནི་ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་གཉིས། །འཕགས་པའི་གཟིགས་ངོར་མེད་པ་མཉམ་པོར་
18-1-112


འགྱུར། །ཡེ་ཤེས་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིས་མེད་གཟིགས་ཕྱིར། །སྤྲོས་བྲལ་འཁྲུལ་འགྱུར་དེས་ན་
འཁྲུལ་བར་མཉམ། །དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་དབྱེ་མི་ནུས། །ཀུན་ཏུ་མཚུངས་ཤིང་གཉིས་
ན་དོན་དམ་ལས། །ཀུན་རྫོབ་དངོས་ལ་ཞུགས་ཤིང་བཟང་བར་འགྱུར། །ཡང་དག་དོན་དུ་
མེད་མཉམ་ཀུན་རྫོབ་ནི། །འཁྲུལ་ངོར་དོན་བྱེད་དོན་དམ་དེ་ཡང་མིན། །ད་ནི་ཁྱེད་ཅག་ཀུན་
རྫོབ་ཚད་མས་གྲུབ། །དོན་དམ་མེད་ངེས་ཡིན་ཞེས་འདོད་ལ་རག །ངོ་ཚའི་ལྟ་བ་འདི་འདྲ་
སྨད་པར་འོས། །འཇིག་རྟེན་མ་བརྟགས་ངོར་ནི་དངོས་ཀུན་ཡོད། །དཔྱད་ངོར་མེད་ཅེས་བྱ་བ་
འདི་དཔྱད་བྱ། །ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་དུ་མེད་ཀུན་རྫོབ་ཏུ། །ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ནི་དཔྱད་ངོ་སྟེ། །
འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་དབྱེ་བ་མེད། ཁྱེད་ལུགས་ལྟར་ན་ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་ཡོད། །
དེ་གཉིས་བདེན་གཉིས་གང་དུའང་མེད་འདོད་དགོས། །སྣང་བ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ཡིས་སྟོང་པ་
ནི། །དོན་དམ་ཡིན་ལ་ཀུན་རྫོབ་སྣང་མི་འགགས། །ངེས་ངོར་བདེན་འཛིན་སྤངས་ཕྱིར་
མཐའ་གཉིས་སྤངས། །ཞེ་ན་དོན་དམ་སྣང་བ་ཁྱོད་མི་འདོད། །མཉམ་བཞག་ངོར་ནི་སྣང་བ་
དེ་མེད་ཕྱིར། །མེད་མཐར་འགྱུར་བས་དེ་ཕྱིར་དབུ་མ་མིན། །བདེན་གཉིས་ཀུན་རྫོབ་དོན་
དམ་སྐབས་ཀུན་ཏུ། །ཡོད་མཉམ་མེད་མཉམ་མཚུངས་པ་ཡིན་ཞེས་ཟེར། །དོན་དམ་དུ་ཡོད་
མི་སྲིད་ཀུན་རྫོབ་ཏུ། །ཐམས་ཅད་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཉིད་འགལ། །དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་
ནི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། །ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་དེར་ཡོད་འགྱུར་ཀུན་མཚུངས་ཕྱིར། །དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་
ཏུ་ནི་ཡོད་གྱུར་ན། །དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་ཐལ་འགྱུར་ཏེ། །མི་རུ་ཡོད་པའི་འགྲོ་བ་མི་
ཡིན་བཞིན། །གཞན་ཡང་དོན་དམ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་དགོས། །མིན་ན་གྲུབ་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་
ཏུ་གྲུབ་འགྱུར། །ཡང་ན་དོན་དམ་གཞི་མ་གྲུབ་པར་ཐལ། །དེ་ཕྱིར་དོན་དམ་དམ་པའི་དོན་དུ་
གྲུབ། །དོན་དམ་འཁྲུལ་ངོར་སྣང་བས་དེར་ཡོད་ན། །དོན་དམ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་འཁྲུལ་བ་
དང༌། །འཁྲུལ་བས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །ཕྱིས་ཀྱི་དབུ་མའི་འདོད་པ་འདི་
18-1-113


ལྟར་ན། །ཀུན་རྫོབ་ཡོད་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་འཁྲུལ་བར་འགྱུར། །མཉམ་གཞག་འཁྲུལ་ན་རྗེས་
ཐོབ་ལྟ་ཅི་སྨོས། །ཡེ་ཤེས་དེ་ངོར་ཀུན་རྫོབ་སྣང་ན་ནི། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་འགྱུར་གལ་ཏེ་སྣང་
ན་ཡང༌། །བདེན་སྣང་མེད་ཟེར་ཀུན་རྫོབ་མེད་སྣང་བ། །ཀུན་རྫོབ་སྣང་བ་མིན་ཞིང་ཀུན་རྫོབ་
ཡོད། །ཡེ་ཤེས་ལ་ནི་མེད་པར་སྣང་ཕྱིར་འཁྲུལ། །དེ་ངོར་ཡོད་སྣང་ན་ནི་དེ་བདེན་འགྱུར། །
རྒྱུ་མཚན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་ཡུལ་ཡིན་ཕྱིར། །བཀག་པ་འགོག་པ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ཡི། །རང་
སྟོང་པ་ལ་འདི་སྐད་བརྗོད་པར་བྱ། །ཆོས་ཉིད་བདེན་མེད་དེ་ནི་གལ་ཏེ་བདེན། །གཞན་སྟོང་
སྨྲ་བ་རྣམས་དང་ཅིས་མི་མཚུངས། །དེ་མི་བདེན་ན་དགག་པའི་ཚིག་གཉིས་ཀྱིས། །རྣལ་མར་
གོ་ཕྱིར་བདེན་ཡོད་ཁོ་ནར་འགྱུར། །དོན་དམ་དུ་མེད་དཔྱད་ངོར་མེད་སོགས་མཚུངས། །ཞེས་
པ་ནི་རང་སྟོང་སྨྲ་བ་འགའ་ཞིག་གིས་གྲུབ་མཐའ་དཔྱད་ཅིང༌། དེ་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པས་གཞན་
སྟོང་དུ་བསྒྲུབས་པའོ།། །། 
ཆོས་ཉིད་འགྱུར་བ་མེད་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །སེམ་ཅན་རྣམས་ལ་ངེས་པར་ཡོད་པར་
འགྱུར། །དང་པོར་ཆོས་སྐུ་མིན་པ་ཕྱིས་དེར་འགྱུར། །དེ་ནི་ངོ་བོ་འགྱུར་བཅས་ཁོ་ན་ཡིན། །
འདུས་བྱས་ནམ་ཡང་མི་གནས་དེ་ཕྱིར་མེད། །དེ་བཞིན་ཉིད་འདི་ངེས་པར་འདུས་མ་བྱས། །
དངོས་པོ་དངོས་མེད་ལས་འདས་ཤེས་པ་ཡིན། །འགོག་བྱེད་མེད་དང་མ་འཁྲུལ་ཡེ་ཤེས་
ཀྱི། །གཟིགས་ངོ་ཡིན་ཕྱིར་འཁྲུལ་ཡང་མ་འཁྲུལ་བས། །དོན་དམ་དབྱིངས་ནི་བདེན་པར་
གྲུབ་པ་ཡིན། །ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ནི་ཤེས་པ་བསླུ་བའི་ཆོས། །བེམས་པོ་དང་ནི་དངོས་མེད་མྱོང་བྱ་
མིན། །དེ་ཕྱིར་དབྱིངས་དེ་ཤེས་པ་དོན་དམ་ཡིན། །དབྱིངས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་དགེ་བ་སྟེ། །
དོན་དམ་དགེ་བ་ཡིན་ཕྱིར་དགེ་བའི་མཆོག །ཀུན་རྫོབ་དགེ་བ་དགེ་བ་ཉིད་ཡིན་ན། །དོན་
དམ་དགེ་བ་ཅི་ཕྱིར་དགེ་བ་མིན། །དེ་སྐད་དུ་རྒྱན་སྟུག་པོའི་མདོ་ལས་ཀྱང༌། ས་རྣམས་སྣ་
ཚོགས་ཀུན་གྱི་གཞི། །བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དགེ་བའང་དེ། །ཀུན་གཞི་དེ་ལ་སྙིང་པོའི་སྒྲས། །
18-1-114

 
སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་སྟོན་པར་མཛོད། །ཅེས་གསུངས་ལ། ཆོས་མངོན་པ་ལས། དོན་
དམ་པའི་དགེ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །ཞེས་བཤད་དོ། །འདིས་ནི་ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་
བསྟན་པ་སྟེ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ན་དང༌། །དགེ་བར་བཤད་པས་ཀུན་གཞི་རྣམ་
ཤེས་མིན། །ཀུན་གཞི་དང་ནི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོར་བསྟན། །མངོན་པར་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་
བྱང་ཆུབ་ཀྱི། །རྒྱུར་གསུངས་འདུས་མ་བྱས་སུའང་བཤད་པའི་ཕྱིར། །དོན་དམ་འགོག་པའི་
བདེན་པ་བདེན་གཅིག་པུ། །དངོས་མེད་མིན་ཞིང་ཀུན་རྫོབ་ལས་འདས་པའོ། །གཞན་སྟོང་
འདི་ནི་གཅིག་གིས་ཅིག་ཤོས་སྟོང༌། །དེ་ཕྱིར་སྟོང་ཉིད་ཐ་ཤལ་ཡིན་སྙམ་ན། །མདོ་ལས་སྟོང་
ཉིད་རྣམ་པ་བདུན་དུ་གསུངས། །མཚན་ཉིད་སྟོང་དང་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་སྟོང༌། །སྲིད་
པའི་སྟོང་ཉིད་མི་སྲིད་སྟོང་ཉིད་དང༌། །བརྗོད་དུ་མེད་པའི་སྟོང་ཉིད་ཞེས་པ་དང༌། །འཕགས་
པའི་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་དང༌། །གཅིག་གིས་གཅིག་སྟོང་སྟོང་པ་བདུན་པའོ། །དངོས་
རྣམས་རང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་དང༌། །དངོས་རྣམས་རང་བཞིན་སྐྱེ་བས་སྟོང་པ་དང༌། །
ཕུང་པོ་བདག་གིས་སྟོང་དང་ཕུང་པོ་སོགས། །མྱང་འདས་ཀྱིས་སྟོང་ཀུན་བརྟགས་ངོ་བོས་
སྟོང༌། །དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ལྟ་ཉེས་བག་ཆགས་ཀྱིས། །སྟོང་དང་དངོས་པོ་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་
ནི། །གཅིག་གཅིག་སྟོང་པ་རྣམས་ལ་རིམ་བཞིན་བཤད། །དྲུག་པ་མཆོག་སྟེ་བདུན་པ་ཐ་
མ་ཡིན། །གང་ཟག་བདག་མེད་རྟག་ཏུ་གཞན་སྟོང་སྟེ། །འོན་ཀྱང་ཐ་ཤལ་སྟོང་ཉིད་མིན་
པ་བཞིན། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཆོས་སྐུ་ལམ་བདེན་གསུམ། །དོན་དམ་ཞེས་བཤད་འགྱུར་
མེད་ཡོངས་གྲུབ་ནི། །འདུས་མ་བྱས་དང་དོན་དམ་བདེན་པ་ཡིན། །ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་པར་
ཡང་སྟོང་ཉིད་གསུམ། །མཚན་ཉིད་གསུམ་ཡང་གསུངས་ཕྱིར་ཡིད་ཆེས་བྱ། །ཞེས་པ་ནི་རང་
ལུགས་ཀྱི་འཐད་པ་ཅུང་ཟད་ཉེ་བར་བསྟན་པའོ།། །། 
འདིར་ནི་གཞན་སྟོང་སྤྱི་ལ་རྒོལ་བ་དག །ལུང་རིགས་དང་བཅས་དྲང་པོས་རྣམ་པར་
18-1-115


དཔྱད། །གཞན་དུ་ཞིབ་མོར་དཔྱད་པ་ཇི་སྙེད་དང༌། །རང་ལུགས་རྣམས་ནི་གཞུང་དུ་ཤེས་
པར་བྱ། །གཅིག་དང་དུ་བྲལ་རིགས་པའི་རྩ་བ་ཡང༌། །འདུས་བྱས་གནས་པ་མེད་པ་ལ་ཐུག་
པས། །དེ་དང་བདག་འགོག་ཅི་རིགས་རྒྱན་ན་གསལ། །ཉི་ཤུ་པ་རུ་ཕྱི་དོན་འགོག་པ་བསྟན། །
རང་ལུགས་དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་གཙོར་གྱུར་པའི། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་གཞུང་ཀུན་ན་
གསལ་བར་བཞུགས། །རིགས་པ་རྒྱས་པ་བསྟན་འཆོས་རྒྱས་པར་གསལ། །འདི་ཀུན་དབུ་
མའི་གཞུང་ལུགས་ཟླ་མེད་པའོ། །མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་ཡང་བཤད་མོད་ཀྱང༌། །གཞུང་
ལུགས་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་འཐོར་བས་ན། །ཉེར་མཁོ་གོ་བར་སླ་བ་འགའ་ཞིག་བཤད། །རིགས་
པ་གསར་བ་དུ་མའང་རྣམ་པར་སྤེལ། །ཐེག་པ་ཆེ་ཚུལ་ཐུན་མོང་མིན་པ་འདི། །སེམས་ཙམ་
ཡིན་འདོད་གྲགས་ངན་སྤང་ཕྱིར་དང༌། །ཁྱད་པར་ལུང་ཙམ་སྐྱབས་གྱུར་ཡིན་ཟེར་བ། །དེ་
དག་འཇོམས་པའི་རིགས་པ་འདི་ཉིད་སྦྱར། །ད་དུང་དཔྱད་པ་ཕྲ་མོ་གྲངས་མེད་པ། །སྤྲོ་
བར་ནུས་མོད་འགྲོ་བས་རྟོགས་དཀར་འགྱུར། །གལ་ཏེ་གཞན་ལ་ཕན་ཐོགས་ནུས་མེད་
ན། །དགོས་པ་དང་བྲལ་དེ་ཕྱིར་འདིར་མ་བྲིས། །འདི་བཤད་དགེ་བས་མཐའ་ཡས་སེམས་
ཅན་རྣམས། །ཐེག་མཆོག་དམ་པའི་ཆོས་འདིར་ཡོངས་ཞུགས་ཏེ། །ཀུན་མཁྱེན་རྒྱལ་བའི་གོ་
འཕང་མྱུར་ཐོབ་ཅིང༌། །ཟག་མེད་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བ་ལ་སྤྱོད་ཤོག །ཅེས་པ་གཞན་སྟོང་དབུ་
མའི་རྒྱན་ཞེས་པའི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ། རྒྱལ་ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་བཀོད་པ་སྟེ། རང་ལོ་
སུམ་ཅུ་པ་ལ་ཇོ་ནང་གི་རི་ཁྲོད་དུའོ།། །།དགེ་ལེགས་འཕེལ། ཚིགས་བཅད་གསར་པ་བརྒྱ་
ང་བདུན་ཡོད་དོ། །མངྒ་ལཾ། ཞུས་དག
18-1-116


༄༅། །གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རྒྱན་གྱི་ལུང་སྦྱོར་
ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ་བུདྡྷ་སཏྭེ་བྷྱཿ ཕྱག་འོས་རྣམས་ལ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ནས། །
གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་གཟུགས་བཟང་མཛེས་བྱེད་རྒྱན། །རྣམ་པར་བཀོད་ཟིན་དེ་ལ་ཉེར་
མཁོ་བའི། །ལུང་གི་མཆོག་གྱུར་མདོ་ཙམ་བསྡུ་བར་བྱ། །
དེ་ལ། ངེས་པའི་དོན་དུ་གསུངས་ཤིང་མཁས་རྣམས་འདོད། །ཅེས་པའི་སྐབས་
སུ། དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་བགྱི་ན། ནམ་མཁའ་
ནི་ཐམས་ཅད་ལ་རོ་གཅིག་པ་དང༌། བསྩལ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྒྲིབ་པར་མི་འགྱུར་བ་ལགས་
སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་
སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་ལས་བརྩམས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ངེས་པའི་
དོན་བསྟན་པ་འདི་ཡང་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ཐམས་ཅད་ལ་རོ་གཅིག་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་
ཀྱི་ཐེག་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོར་བསྩལ་བ་ཐམས་ཅད་
ལ་སྒྲིབ་པར་མི་འགྱུར་པ་ལགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དོན་དམ་སྟོན་པ་ངེས་པའི་དོན་དུ་
དངོས་སུ་བཤད་པས། ཅིག་ཤོས་ཞར་ལ་གོ་ནུས་པ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །བློ་
གྲོས་མི་བཟད་པར་བསྟན་པར་ཡང༌། མདོ་སྡེ་གང་དག་ཀུན་རྫོབ་སྒྲུབ་པར་བསྟན་པ་དེ་ནི་
དྲང་བའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་དོན་དམ་སྒྲུབ་པར་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་ངེས་པའི་
དོན་ཞེས་བྱའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་ལམ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་དྲང་བའི་དོན་
ཞེས་བྱའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་འབྲས་བུ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར། བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་ངེས་པའི་
18-1-117


དོན་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། དེ་བཞིན་དུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོར་ཡང༌། ངེས་
པའི་དོན་ལ་གནས་པ་གང་ཞེ་ན། ངེས་པའི་དོན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོག་ཤེས་པ་སྟེ། ནམ་དུ་ཡང་
སྒྱུས་མི་འཚོ། སྤྱོད་ལམ་མི་འཆོས་ང་རྒྱལ་མི་བྱེད། རྙེད་པ་དང་གྲགས་པ་ལ་མི་ཆགས། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པས་སྦྱོར་བའི་ཐབས་སུ་གསུངས་པའི་ཆོས་ལ་ཆགས་པར་མི་བྱེད་པ་སྟེ་དེ་
ནི་ངེས་པའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཞིག་དེ་ལ་གནས་ན་གང་ཟག་དེ་ནི་དོན་དམ་པ་ལ་གནས་
པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་ངེས་པའི་དོན་ལ་གནས་སོ། །བཀྲི་བའི་དོན་ལ་མི་གནས་པ་གང་
ཞེ་ན། བཀྲི་བའི་དོན་ནི་མདོ་སྡེ་དག་ལས་ཐམས་ཅད་གདུང་བ་ཅན། ཐམས་ཅད་མི་རྟག་
པ། ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ། ཐམས་ཅད་སྟོང་པ། ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པའོ། །ཞེས་
གསུངས་པ་ནི་བཀྲི་བའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་པ་དང༌། གཞན་ཡང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ནི་
བཀྲི་བའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །བླ་ན་མེད་པའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་ངེས་པའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །གང་
ཞིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་མི་རྟག་གོ །འགྱུར་ཞིང་འཕོ་བའོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་བཀྲི་བའི་དོན་
ཏོ། །གང་ཞིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྟག་པའོ། །མི་འགྱུར་མི་འཕོ་བ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་ངེས་
པའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པས་ཆུད་ཅིང་རྟོགས་པ་ནི་བཀྲི་བའི་དོན་ནོ། །
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསྟན་པས་ཆུད་ཅིང་རིག་པ་ནི་ངེས་པའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཞིག་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཞལ་ཟས་ཀྱིས་གསོ་དགོས་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་བཀྲི་བའི་དོན་ནོ། །གང་
ཞིག་རྟག་པ་གནས་པ་མི་འགྱུར་མི་འཕོ་བའོ་ཞེས་སྨྲ་པ་ནི་ངེས་པའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །གང་
ཞིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ཤིང་ཟད་ན་མེ་ཤི་བ་བཞིན་ནོ་
ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་བཀྲི་བའི་དོན་ནོ། །གང་ཞིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་
ལ་ཞུགས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་ངེས་པའི་དོན་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་སོ། །དབྱེ་བ་རྒྱས་པ་བློ་
གྲོས་མི་ཟད་པར་བསྟན་པའི་མདོ་ལས་གསུངས་སོ། །བསྟན་འཆོས་འགའ་ལས་དགོངས་པ་
18-1-118


གཞན་དུ་དྲང་དུ་ཡོད་པ་དྲང་དོན་ལ་བཤད་པའང་སླར་ངེས་དོན་དུ་འདྲེན་པའི་ལམ་སྟེགས་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདི་དག་མི་འགལ་ལོ། །
ཀླུ་སྒྲུབ་དང་ནི་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཀྱིས། །འཁོར་ལོ་རྣམ་གསུམ་ཞེས་
སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ། རྩ་ཤེས་ལས། བཅོམ་ལྡན་དངོས་དང་དངོས་མེད་པ། །མཁྱེན་པ་ཀ་ཏྱ་
ཡ་ན་ཡི། །གདམས་ངག་ལས་ནི་ཡོད་པ་དང༌། །མེད་པ་གཉིས་ཀ་བཀག་པར་མཛད། །ཅེས་
འཁོར་ལོ་དང་པོར་ཡང་མཐའ་བྲལ་བསྟན་པར་བསྒྲུབས་ཤིང༌། མྱ་ངན་འདས་པ་བདེན་
གཅིག་པུ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པས། འཁོར་ལོ་བར་བའི་ཡང་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་
གཞན་སྟོང་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བྱམས་ཆོས་དང་ཐོགས་མེད་མཆེད་ཀྱི་གཞུང་ཐམས་
ཅད་འཁོར་ལོ་གསུམ་ཅར་གྱི་དགོངས་པ་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་མདོ་སྡེ་རྒྱན་
གཅིག་པུས་ཀྱང་འཁོར་ལོ་གསུམ་ཅར་གྱི་དགོངས་པ་འགྲེལ་ཞིང་ལྟ་བ་དང་གྲུབ་མཐའ་མི་
གཅིག་པ་གསུམ་མི་སྟོན་པར་གཅིག་ཉིད་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
ནད་པའི་སྨན་དང་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། ཇི་ལྟར་ནད་པ་
ནད་པ་ལ། །སྨན་པས་སྨན་ནི་གཏོང་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་ལ། །སེམས་
ཙམ་དུ་ཡང་སྟོན་པར་མཛད། །ཅེས་སོ། །
ཡི་གེ་སློབ་པའི་དཔེ་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་རིན་ཆེན་འཕྲེང་བར། བརྡ་
སྤྲོད་པ་དག་ཇི་ལྟ་བར། །ཡི་གེ་ཕྱི་མོ་ཀློག་འཇུག་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་གདུལ་བྱ་ལ། །
ཇི་ཙམ་བཟོད་པའི་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །ཞེས་སོ། །
ཀ་ཏྱ་ཡ་ནའི་གདམས་ངག་གི་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་གང་གི་ཕྱིར། 
འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དང་མེད་པ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཏེ། དེས་ན་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་
བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་དང༌། མྱ་ངན་དང་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་
18-1-119


མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུག་པ་དག་ལས་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར། འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བ་
ལས་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
དབང་ཕྱུག་སོགས་ཀྱང་འཕགས་པར་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་ཞབས་
དག་གིས། །རེག་པའི་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོས་ནི། །ས་ཆེན་པོ་ནི་ཡང་དག་ཐོབ། །ཅེས་རྡོ་རྗེ་རྩེ་
མོའི་རྒྱུད་ལས་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་ཆེས་མང་ངོ༌། །
དེ་དག་རྟོན་པ་བཞི་ཡང་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། མྱང་འདས་ཆེན་པོ་ལས། དགེ་སློང་
རྣམས་ནི་ཆོས་རྣམ་པ་བཞི་པོ་ལ་གནས་པར་བགྱིའོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན། ཆོས་ལ་གནས་ཀྱི་གང་
ཟག་ལ་མི་གནས་པ་དང༌། དོན་ལ་གནས་ཀྱི་ཚིག་ལ་མི་གནས་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལ་གནས་ཀྱི་
རྣམ་ཤེས་ལ་མི་གནས་པ་དང༌། ངེས་པའི་དོན་ལ་གནས་ཀྱི་བཀྲི་བའི་དོན་ལ་མི་གནས་པ་སྟེ། 
ཆོས་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ནི་རྟོགས་པར་བགྱི་བ་ལགས་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་རྣམ་པ་བཞི་ནི་མ་ལགས་
སོ། །ཞེས་གསུངས་ལ་རྟོན་པ་རྣམ་པ་བཞི་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པར་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པར་བསྟན་པ་
ནས་འབྱུང་ངོ༌། །
བར་བ་དྲང་དོན་ཕྱི་མ་ངེས་དོན་དུ། །ཞེས་སོགས་ཚིག་རྐང་གསུམ་གྱི་སྐབས་སུ། 
མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་ལས། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཀྱིས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དང་
པོ་ཡུལ་ཝཱ་རཱ་ཎ་སི་དྲང་སྲོང་སྨྲ་བའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཡང་དག་
པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་རྣམ་པར་བསྟན་པས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་
ལོ་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བ་སྔོན་ལྷར་གྱུར་པའམ་མིར་གྱུར་པ་སུས་ཀྱང་ཆོས་དང་མཐུན་པར། 
འཇིག་རྟེན་དུ་མ་བསྐོར་བ་གཅིག་རབ་ཏུ་བསྐོར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་
ལོ་བསྐོར་བ་དེ་ཡང་བླ་ན་མཆིས་པ་སྐབས་མཆིས་པ་དྲང་བའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་
18-1-120


གྱུར་པ་ལགས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་
བརྩམས། སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པ་དང་འགག་པ་མ་མཆིས་པ་དང་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང༌། རང་
བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་
དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་སྨོས་པའི་རྣམ་པས་ཆེས་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་
ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གཉིས་པ་བསྐོར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་
བ་དེ་ཡང་བླ་ན་མཆིས་པ་སྐབས་མཆིས་པ་དྲང་བའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་
ལགས་ཀྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ལས་བརྩམས། 
སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང་འགག་པ་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་ཉིད་དང༌། 
རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས། ཐེག་པ་ཐམས་
ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཤིན་ཏུ་ངོ་
མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གསུམ་པ་བསྐོར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་
ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་འདི་ནི་བླ་ན་མ་མཆིས་པ་སྐབས་མ་མཆིས་པ་ངེས་པའི་དོན་ལགས་ཏེ་
རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་མ་ལགས་སོ། །ཞེས་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོའི་
མདོ་ལས། མདོ་སྡེ་བཅུ་གཉིས་ལས་ནི་མདོའི་སྡེ་འབྱུང་ངོ༌། །མདོའི་སྡེ་ལས་ནི་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་
པའི་སྡེ་འབྱུང་ངོ༌། །ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་མདོའི་སྡེ་ལས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འབྱུང་
ངོ༌། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་མར་གྱི་
སྙིང་པོ་ལྟ་བུ་འབྱུང་ངོ༌། །མར་གྱི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་དཔེའོ། །
སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །ཞེས་དང༌། སོར་མོའི་
འཕྲེང་བ་ལ་ཕན་པའི་མདོ་ལས། དེ་ནས་ཡང་སོར་མོའི་འཕྲེང་བས། གང་པོ་བྱམས་མའི་བུ་
ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་དང་ཉན་ཐོས་ཀྱིས། །གང་དེ་ཀུན་ཏུ་མ་བརྙེས་
18-1-121


པ། །ཆོས་དེ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ནས། །སྲོག་ཆགས་རྣམས་ལ་བསྟན་པར་བྱ། །དེ་སྐད་
གསུངས་པའི་དོན་ཅི། གང་བོས་སྨྲས་པ། འདས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་
ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་དབྱིངས་དང་བདག་དང༌། སྲོག་དང་གང་ཟག་
དང་ཤེད་ལས་སྐྱེས་པ་དང་ཤེད་བུ་ཤིན་ཏུ་ནན་ཏན་དུ་བཙལ་ཀྱང་མ་རྙེད་ནས་བདག་མེད་པ་
ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚིག་གོ་སྙམ་སྟེ་འདས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། ད་ལྟར་དང་མ་བྱོན་པའི་
སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་བརྙེས་བརྙེས་པར་མི་འགྱུར། དེ་བཞིན་
དུ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སྦྱར་ཏེ་གསུངས་ནས། དེ་ལྟར་སྲོག་དང་
གང་ཟག་དང་ཤེད་ཅན་དང་ཤེད་བུ་དང་སེམས་ཅན་དང་བདག་གི་དབྱིངས་མེད་པར་སྟོན་
ཏེ་དེ་ལྟར་བདག་མེད་པར་སྟོ། དེ་ལྟར་སྟོང་པར་སྟོན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་སྟོན་ཏོ། །
སོར་མོའི་འཕྲེང་བས་གང་པོ་བྱམས་མའི་བུ་ལ་སླར་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཀྱེ་མ་བཙུན་
པ་གང་པོ་ཁྱོད་ནི་སྦྲང་བུའི་སྤྱད་པ་སྤྱོད་དེ་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་སྟོན་མི་ཤེས་སོ། །སྦྲང་བུ་ཡང་ཟི་
ཟི་ཞེས་སྒྲ་འབྱིན་ཤེས་ཀྱིས་སྦྲང་བུ་ལྟར་བླུན་པོ་ཁྱོད་ཅང་མ་ཟེར་ཅིག །གང་པོ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་ལྡེམ་པོའི་ངག་མི་ཤེས་པས་བདག་མེད་པ་ལ་ཆོས་སུ་སེམས་པ་ནི། གཏི་མུག་
གི་ཆོས་ཀྱི་མར་མེའི་ནང་དུ་ཕྱེ་མ་ལེབ་ལྟར་ལྷུང་ངོ༌། །གང་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་བརྙེས་ཞེས་
བྱ་བ་ནི་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་མེད་པ་མ་བརྙེས་ནས་འདས་སོ། །ད་ལྟར་གྱི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་
ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་གི་ཁམས་མེད་པ་ནི་མི་བརྙེས་
སོ། །མ་བྱོན་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་
ལ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མེད་པ་བརྙེས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །རང་སངས་རྒྱས་དང་ཉན་ཐོས་
རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དུས་གསུམ་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
18-1-122


མེད་པ་མ་བརྙེས་མི་བརྙེས་བརྙེས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དེའི་དོན་ནི་འདིའོ། །
ཡང་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་གང་མ་བརྙེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་
འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ནན་ཏན་དུ་བཙལ་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་པའི་བདག་
མཐེ་བོ་ཙམ་དང་ཅི་ཚེའི་འབྲུ་དང་འབྲས་དང་ཡུངས་འབྲུ་དང་ཏིལ་གྱི་རིལ་བུ་ཙམ་དམར་པོ་
དང་སྔོན་པོ་དང་སེར་པོ་དང་དཀར་པོ་དང་ཐུང་ངུ་དང་རིང་པོ་དང་ཤིན་ཏུ་རིང་པོ་ལ་སོགས་
པ་སྙིང་ཁ་ན་འབར་ཞིང་འདུག་ཅེས་བྱ་བ་དང༌། ཞེས་པ་ནས་གང་དེ་དག་གི་རྟག་པ་བརྟན་
པ་ཐེར་ཟུག་སྟེ་བདག་དེ་ནི་འདི་འདྲའོ། །ཞེས་བྱ་བ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དང་ཉན་ཐོས་
ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མ་བརྙེས་ནས་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ནས་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ལ་བཤད་དོ། །
ཞེས་བྱ་སྟེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དེའི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་གྱི། གང་པོ་ཡིས་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྣམ་
པར་བརྟག་པས་ན་དེའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གང་མ་བརྙེས་ཞེས་བྱ་བ་
དེ་ནི། འདས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་
པོ་བྱས་པ་མ་བརྙེས་ནས་འདས་ཏེ། མ་བྱས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཁམས་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་
བཟང་པོ་མཐའ་ཡས་པས་བརྒྱན་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་དོ། །ད་ལྟར་གྱི་སངས་
རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བྱས་པ་ནི་ནན་ཏན་
དུ་བཙལ་ཀྱང་མ་བརྙེས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མ་བྱས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་
མཐའ་ཡས་པའི་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ཡོད་དོ། །དུས་གསུམ་དུ་ཉན་ཐོས་དང་
རང་སངས་རྒྱས་སྦྲང་མ་ལྟ་བུ་རྣམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་ཅེས་གྲགས་ཏེ། 
མིག་གིས་ནི་བལྟ་མི་ནུས་སོ་ཞེས་འདྲི་བ་དེ་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་བསྟན་ཏོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་སྒྲ་གཅན་
ཟིན་དཔལ་གྱི་བསླབ་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྷུར་བྱེད་པས་སྲོག་ཆགས་ཅན་གྱི་ཆུ་ལ་ཤིན་ཏུ་
ནན་ཏན་དུ་བལྟ་སྟེ། སྲོག་ཆགས་ཡིན་ནམ་མ་ཡིན་འོན་ཏེ་རྡུལ་འདྲ་བ་ཞིག་སྟེ་ཐམས་ཅད་མ་
18-1-123


ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལས། རིམ་གྱིས་བརྟགས་ན་སྲོག་ཆགས་ཕྲ་མོ་ཡིན་པར་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་
དུ། ས་བཅུ་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟག་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་ལུས་ལ་བདག་གི་
དབྱིངས་ཡོད་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མཐོང་སྟེ། འདི་འདྲ་བ་དེ་ལྟ་བུ་མཐའ་ཡས་པའི་དབྱིངས་
སུ་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་འཇུག་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་བྱེད་
པ་ཡིན་ཏེ། གང་དག་ཀུན་ཏུ་འབར་བ་དང་རབ་ཏུ་འབར་བ་ལྟ་བུའི་འཇིག་རྟེན་དུ་རང་གི་
སྲོག་ཀྱང་བཏང་སྟེ་སྟོན་པར་འགྱུར་བ་ནི་རབ་ཏུ་དཀའ་བ་བྱེད་པ་ཕན་པར་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ། །
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟག་དེ་དག་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན་གྱི་གཞན་ལ་མི་
སྟོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་དག་ནི་བདག་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡིན་ནོ། །དཔེར་ན་འཕྲུལ་
གྱི་མིག་དང་ལྡན་པའི་ནང་ན་མ་འགགས་པ་བཞིན་ཏེ། མ་འགགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་བྱིས་
པ་ཤའི་མིག་ཅན་སོང་ནས་ནམ་མཁའ་ལ་བྱ་སོང་པའི་རྗེས་ལ་བལྟས་ན་བྱིས་པ་ཤའི་མིག་
ཅན་གྱིས་ཅི་ནམ་མཁའི་བྱ་རྗེས་མཐོང་ངམ། གནས་བརྟན་མ་འགགས་པས་ནི་གསལ་བར་
མཐོང་སྟེ། སྐྱེས་བུ་ཤའི་མིག་ཅན་ཡང་གནས་བརྟན་གྱི་[དྲིན་{དྲིང་}ལ་རབ་ཏུ་ཡིད་ཆེས་ནས་
འགྲོ་བ་དེ་བཞིན་དུ། བྱིས་པ་ཤའི་མིག་ཅན་དང་འདྲ་བ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་
མདོ་སྡེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚུལ་ལ་ཡིད་ཆེས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་པར་ཤེས་
ཀྱི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་གྱི་དབྱིངས་ལྟ་ཡང་དག་པར་ག་ལ་མཐོང༌། དེ་སྟེ་ཉན་ཐོས་
དང་རང་སངས་རྒྱས་གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་འཇོག་ན་མི་དམུས་ལོང་ཙམ་ལྟ་ཡིད་ག་ལ་ཆེས། སྔོན་
བྱུང་བ་ས་འདི་མངར་སྣ་བཞི་ཅན་དུ་གྱུར་ཏོ་ཞེས་སྔོན་གྱི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་
རྒྱས་གཞན་དུ་མི་གསུང་བ་རྣམས་ལས་ཁོ་བོས་ཐོས་ཏེ། སེམས་ཅན་གང་དག་གི་མངར་སྣ་
བཞི་མྱོང་བའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ད་དུང་ཡང༌། བྱིས་པའི་ཚེ་ས་ཟ་སྟེ་གང་གི་ཡུན་རིང་པོ་
ནས་བསྙེན་པོར་ཞིམ་པོ་དེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ད་དུང་ཡང་གཏོང་མི་ནུས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་
18-1-124


སྔོན་གྱི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་མང་པོའི་དྲུང་དུ་གང་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སྙིང་པོ་ལ་བསྒོམས་ཤིང༌། མང་དུ་བྱས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ད་དུང་ཡང་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་ཡིད་ཆེས་ཏེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་བསྒོམས་ཤིང་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་བྱས་པ་གཟོ་བ་སྟེ་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཡང་
སེམས་ཅན་གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན་པ་དང་ཐོས་ནས་ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར་
བའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྲས་ས་ལ་ཟ་བ་ལྟ་བུ་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་བྱས་པ་གཟོ་བའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
ལང་ཀར་གཤེགས་པར་སྙིང་པོ་དྲང་དོན་དུ། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ། ལང་
ཀར་གཤེགས་པ་ལས། བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་ཞུས་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་མདོ་གཞན་བརྗོད་
པ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་གསུངས་པ་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། རང་བཞིན་
གྱིས་འོད་གསལ་བ་རྣམ་པར་དག་པས་ཐོག་མ་ནས་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་
གཉིས་དང་ལྡན་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་ནང་ན་མཆིས་པར་བརྗོད་དེ། བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཀྱི་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་ཆེན་པོ་གོས་དྲི་མ་ཅན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དཀྲིས་པ་ལྟར་ཕུང་
པོ་དང༌། ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གོས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་དཀྲིས་པ་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་
དང་གཏི་མུག་གི་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ། ཡོངས་སུ་[རྟག་{རྟོག་}པའི་དྲི་མའི་དྲི་མ་ཅན་དུ་གྱུར་
པ་རྟག་པ་བརྟན་པ་ཐེར་ཟུག་པར་ནི་བརྗོད་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོར་སྨྲ་བ་འདི་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་ཇི་ལྟར་མི་འདྲ་བ་ལགས། བཅོམ་
ལྡན་འདས་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་རྟག་པ་བྱེད་པ་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ཁྱབ་པ་མི་[འཇིག་
{འཇིགས་]པའོ་ཞེས་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་བཀའ་སྩལ་
པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ངའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བསྟན་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བདག་
18-1-125


ཏུ་སྨྲ་བ་དང་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་
ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང་
མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པ་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང་སྨོན་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་
པའི་ཚིག་གི་དོན་རྣམས་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོར་བསྟན་པར་བྱས་ནས་བྱིས་པ་
རྣམས་བདག་མེད་པས་[འཇིག་{འཇིགས་}པར་འགྱུར་བའི་གནས་རྣམ་པར་སྤང་བའི་དོན་
དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་སྒོ་བསྟན་པས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་གནས་སྣང་བ་
མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལ་སྟོན་ཏེ། འདི་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་བྱའོ། །
ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
འོ་མའི་སྨན་གྱི་དཔེ་དང་ནོར་བུའི་དཔེའི། །ཞེས་པར། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་
པོའི་མདོ་ལས། འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་རྒྱལ་པོ་མི་མཁས་པ་ཤེས་པ་ཆུང་བ་ལ། སྨན་པ་ཡང་མི་
མཁས་པ་གླེན་པ་ཞིག་ཡོད་ན། རྒྱལ་པོས་མ་རྟོགས་པས། སྨན་པ་དེ་ལ་བྱ་དགའ་ཆེར་སྩོལ་
ཏོ། །སྨན་པ་གླེན་པ་དེས་ནི་ནད་ཐམས་ཅད་ལ་སྨན་དུ་འོ་མ་གཏོང་སྟེ། ནད་ཐོག་མ་ཅི་ལས་
གྱུར་པ་ཡང་མི་ཤེས་ལ། སྨན་དུ་འོ་མ་གཏོང་པ་ལ་ཡང་མི་མཁས་པས། རླུང་ནད་དང་པད་
ཀན་དང་འཁྲིས་པའི་ནད་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སྨན་དུ་འོ་མ་གཏོང་སྟེ། རྒྱལ་པོས་ནི་སྨན་པ་
ཉིད་ཀྱང་མ་རྟོགས་ལ་འོ་མ་བཟང་ངམ་ངན་པའི་བྱེ་བྲག་ཀྱང་མི་ཕྱེད་དོ། །དེ་ལ་སྨན་པ་
མཁས་པ་རིག་པ་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ནད་ཐམས་ཅད་གསོ་བར་ཤིན་ཏུ་མཁས་པ་དཔྱད་
ཐམས་ཅད་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ཞིག་ཡུལ་གཞན་ནས་འོངས་ན། དེའི་ཚེ་སྨན་པ་མི་མཁས་པ་དེས་
མཁས་པ་དེ་ལ་འདྲི་བའམ་སློབ་པར་ནི་མི་བྱེད་ཀྱི་ཕྱིར་ང་རྒྱལ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་
སྨན་པ་མཁས་པ་དེ་མི་མཁས་པ་དེ་ལ་བསྟེན་ནས་སློབ་དཔོན་དུ་བཟུང་སྟེ། སྨན་དཔྱད་
18-1-126


གསང་བ་དག་བསླབ་པའི་ཕྱིར་སྨན་པ་གླེན་པ་དེ་ལ་བདག་ནི་ཁྱོད་ལ་སློབ་དཔོན་དུ་གསོལ་
གྱིས། དཔྱད་རྣམས་བསྟན་ཅིང་བཤད་དུ་གསོལ་ཞེས་གསོལ་བ་བཏབ་ན་སྨན་པ་གླེན་པ་
དེས་མཁས་པ་དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་དམ་འཆའ་འོ། །ཁྱོད་ཅི་སྟེ་ལོ་བཞི་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་
དུ་ཁོ་བོའི་གཡོག་བྱ་ན། དཔྱད་རྣམས་བསྟན་ཏོ་ཞེས་བསྒོའོ། །དེ་ནས་སྨན་པ་མཁས་པ་དེས་
མི་མཁས་པ་དེའི་ལུང་བཞིན་དུ་བདག་གིས་དེ་བཞིན་བགྱིའོ། །བདག་གིས་རྔོ་ཅི་ཐོགས་
ཁྱོད་ཀྱི་གཡོག་བགྱིའོ་ཞེས་སྨྲས་སོ། །དེ་ནས་སྨན་པ་གླེན་པ་དེས་སྨན་པ་གསར་བ་ཁྲིད་ནས་
རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དུ་ཆས་སོ། །རྒྱལ་པོ་དང་ཕྲད་ནས་དེའི་ཚེ་སྨན་པ་གསར་པ་དེས་རྒྱལ་པོ་ལ་
དཔྱད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། གཞན་ཡང་སྒྱུ་རྩལ་མང་པོའི་གཏམ་དང༌། ཡུལ་གྱི་སྲིད་བཟུང་
བ་དང༌། ནད་པ་གསོ་བའི་ཐབས་འདིའོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་
གཏམ་བྱས་སོ། །དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོ་དེའི་དེ་སྐད་སྨྲས་པ་ཐོས་པ་དང༌། སྨན་པ་རྙིང་དེ་མི་མཁས་
པར་ཤེས་ནས་ཡུལ་དེ་ནས་བསྐྲད་དོ། །དེ་ནས་ཀྱང་སྨན་པ་གསར་བ་དེ་ལ་ལྷག་པར་རིམ་གྲོ་
དང་བཀུར་སྟི་བསྐྱེད་དོ། །དེའི་ཚེ་སྨན་པ་གསར་དེ་འདི་སྙམ་དུ་རྒྱལ་པོ་འདི་ལ་བསྟན་པའི་
དུས་ལ་བབ་པོ་སྙམ་དུ་བསམ་ནས་རྒྱལ་པོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་
བདག་ལ་དགོངས་པ་མད་ན། བདག་གི་གསོལ་བ་ཅིག་གནང་བར་མཛོད་ཅིག །རྒྱལ་པོས་
སྨྲས་པ། ཁོ་བོའི་ལག་པ་གཡས་པ་ནས་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བར་དུ་ཡིད་བཞིན་
དུ་སློངས་ཤིག་དང༌། ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པར་བྱའོ། །སྨན་པ་དེས་གསོལ་པ། འདི་ལྟར་རྒྱལ་
པོའི་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བདག་ལ་བསྩལ་བར་གནང་མོད་ཀྱི། བདག་ཐུགས་
མི་ཐུབ་ལ་མང་པོ་ཡང་གསོལ་ན། དེང་སླན་ཆད་ཡུལ་མི་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྨན་པ་རྙིང་[པའི་
{གི་}དཔྱད་སྨན་དུ་འོ་མ་གཏོང་བ་ཤོས་གཅད་པར་བཀར་གདགས་སུ་གསོལ། དེ་ཅིའི་སླད་
དུ་ཞེ་ན། སྨན་དེ་ནི་གདུག་པ་དང་བཅས་པས་མང་དུ་འཆི་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྨན་དེ་
18-1-127


གཏོང་བ་ཡོད་ན་ཡན་ལག་གི་དམ་པ་མགོ་གཅད་དོ། །ཞེས་བཀར་བཏག་ན། སྨན་འོ་མ་ལས་
གཏོང་བ་ཆོད་པས་དུས་མ་རན་པར་འཆི་བ་མེད་དོ། །ཐམས་ཅད་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པར་འགྱུར་
གྱིས་བདག་གི་གསོལ་བ་འདི་གནང་བར་མཛོད་ཅིག །དེ་ནས་རྒྱལ་པོས་སྨྲས་པ། ཁྱོད་
གསོལ་བ་འདི་ཤིན་ཏུ་ཕན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེང་ཕྱིན་ཆད་ཡུལ་མི་ལས་ན་བ་ཞིག་ཡོད་
ན། སྨན་འོ་མ་གཏོང་དུ་མི་གནང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་འོ་མ་གཏོང་བ་ཞིག་ཡོད་ན། ཡན་ལག་གི་དམ་
པ་མགོ་གཅད་དོ་ཞེས་བཀར་བཏགས་སོ། །དེའི་ཚེ་སྨན་པ་མཁས་པ་དེ་ཚ་བ་དང་ཁ་བ་དང་
སྐྱུར་བ་དང་མངར་བ་དང་བསྐ་བ་ལ་སོགས་ཏེ་རོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྨན་ཏེ། ནད་གསོས་
པ་གང་ཡང་མ་གསོས་པ་མེད་དོ། །དེ་ནས་ཕྱིས་རིང་བོ་མ་ལོན་པར་རྒྱལ་པོ་དེ་ནད་ཀྱིས་
བཏབ་ནས་སྨན་པ་དེ་བཀུག་སྟེ། འདི་ལྟར་ང་ནི་ནད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་ན། 
ཇི་ལྟར་གསོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དང༌། སྨན་པ་དེས་རྒྱལ་པོའི་ནད་བལྟས་ནས་སྨན་དུ་འོ་མ་དགོས་
པ་འདྲ་ནས། རྒྱལ་པོ་ལ་གསོལ་པ། རྒྱལ་པོའི་ནད་ཐབས་དང་སྦྱར་ན་སྨན་དུ་འོ་མ་བཏང་
འཚལ་ཏེ། བདག་གིས་སྔར་སྨན་དུ་འོ་མ་བཏང་དུ་མི་རུང་ཞེས་གསོལ་བ་རྫུན་དུ་གྱུར་ཏེ། 
སྨན་དུ་འོ་མ་ལས་བཟང་བ་མ་མཆིས་ལ། རྒྱལ་བོའི་ནད་ཀྱང་ཚ་བ་ལས་གྱུར་པས་སྨན་དུ་འོ་
མ་བཏང་ན་བཟང་ངོ༌། །རྒྱལ་པོས་སྨྲས་པ། སྨན་པ་ཁྱོད་འོན་ཏེ་མྱོས་སམ་ཚ་བའི་ནད་ཀྱིས་
བཏབ་ན་ནད་འདི་ལ་འོ་མ་ཕན་ནོ་ཞེས་སྨྲ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྔར་འོ་མ་ལ་དུག་ཡོད་དོ་ཞེས་སྨྲས་ན། 
ད་ཇི་ལྟར་བཏུང་ཁྱོད་ཀྱིས་ང་ལ་བགམ་མམ། སྨན་པ་སྔ་མས་བསྔགས་པ་ལ་དུག་ཡོད་དོ་
ཞེས་བྱས་པས། སྨན་པ་ཅིག་བསྐྲད་པའི་འོག་ཏུ་ད་ཡང་ན་བ་ལ་སྨན་དུ་འོ་མ་བཟང་ངོ་ཞེས་
ཁྱོད་སྨྲ་བ་དང་སྦྱར་ན། ངའི་སྨན་པ་རྙིང་པ་ནི་ཁྱོད་པས་མཁས་ངེས་སོ། །དེ་ནས་སྨན་པས་
ཡང་རྒྱལ་པོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །རྒྱལ་པོ་དེ་སྐད་མ་གསུངས་ཤིག །དཔེར་ན་སྲིན་
བུ་ཤིང་ཟན་གྱི་རྗེས་ལ་ཡི་གེར་རུང་བ་ཡང་ཡོད་དེ། སྲིན་བུས་ནི་ཡི་གེ་ཡིན་ནམ་མ་ཡིན་པ་མི་
18-1-128


ཤེས་ཀྱི། དེ་ལ་མཁས་པ་ཤེས་རབ་ཅན་གྱིས་མཐོང་ནས་སྲིན་བུས་ཡི་གེ་ཤེས་སོ་ཞེས་ངོ་
མཚར་དུ་མི་འཛིན་ཏོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་སྨན་པ་སྔ་མ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། ནད་རྣམས་མི་
རྟོགས་པས་ཐམས་ཅད་ལ་སྨན་འོ་མ་གཏོང་བ་ནི། ཇི་ལྟར་སྲིན་བུའི་རྗེས་ལས་ཡི་གེར་འགྱུར་
བ་བཞིན་ཏེ། སྨན་པ་སྔ་མས་ནི་འོ་མ་བཟང་ངན་དང་རུང་མི་རུང་མི་ཤེས་སོ། །རྒྱལ་པོས་སྨྲས་
པ། སྨན་པ་སྔ་མས་ཇི་ལྟ་བུར་མི་ཤེས། སྨན་པས་སྨྲས་པ། སྨན་འོ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། གདུག་པ་
ཡང་ལགས་ལ་བདུད་རྩི་ཡང་ལགས་སོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་འོ་མ་དེ་གདུག་པ་ཡང་ཡིན་ལ། 
བདུད་རྩི་ཡང་ཡིན་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་བ་ཉིད་སྤང་མ་དང་རྩྭ་སྦྱིན་པ་དང༌། ཕུབ་མ་མ་ཟོས་ལ་བེའུ་
ཡང་ཤིན་ཏུ་དུལ་ཞིང༌། འཚོ་བའི་ས་ཡང་རི་མཐོན་པོའི་སྟེང་མ་ཡིན། གྲོང་མ་ཡིན་པ་ན་འཚོ་
ཞིང༌། ཆུ་ཡང་འབབ་ཆུ་དྭངས་པ་ལ་བླུད་དེ་དྲག་ཏུ་མི་བདའ། ཁྱུ་མཆོག་དང་ཁྱུ་གཅིག་ཏུ་མི་
འཚོ་བར་བག་ཡངས་སུ་ཟ་ཞིང་འཐུང་ལ། འགྲོ་བ་དང་སྡོད་པ་ཡང་བག་ཡངས་སུ་གྱུར་པའི་
བའི་འོ་མ་ནི་ནད་རྣམས་ལ་ཕན་པས་བདུད་རྩི་ཞེས་བྱའོ། །འོ་མ་དེ་མ་ཡིན་པ་ནི་ཐམས་ཅད་
ཀྱང་གདུག་པ་དང་བཅས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་ཚེ་ན་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོས་དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་
ཐོས་ནས་སྨན་པ་ལེགས་སོ་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་སྨྲས་སོ། །ད་སླན་ཆད་འོ་མ་བཟང་ངན་དང་
རུང་མི་རུང་ཡང་ཤེས་སོ། །དེ་ནས་སྨན་དུ་འོ་མ་བཏང་ན་ནད་ཀྱང་བྱང་བར་གྱུར་ཏེ། ཡུལ་མི་
ཐམས་ཅད་ལ་ད་ཕྱིད་ཆད་སྨན་དུ་འོ་མ་ཐོངས་ཤིག་ཅེས་བཀར་བཏགས་སོ། །ཡུལ་མི་རྣམས་
ཀྱིས་དེ་སྐད་ཐོས་ནས། ཐམས་ཅད་གཤེ་སྟེ། རྒྱལ་པོ་འདི་ནི་ཡི་དྭགས་ཀྱིས་བརླམས་སམ་
སྨྱོས་སམ་ཅི་ཉེས་ན། བདག་ཅག་བསླུས་ཏེ་སྨན་དུ་འོ་མ་ཐོངས་ཤིག་ཅེས་གསུངས། ཡུལ་མི་
ཐམས་ཅད་ཁྲོས་བཞིན་དུ་རྒྱལ་པོའི་སྤྱན་སྔར་ལྷགས་སོ། །དེ་ལ་རྒྱལ་པོས་བཀའ་སྩལ་པ། 
ཁྱེད་ང་ལ་མ་གཤེ་ཞིག སྨན་དུ་འོ་མ་བཏང་དུ་རུང་མི་རུང་ནི་སྨན་པ་འདིས་དཔྱད་ཡིན་གྱིས་
ངས་མ་ཉེས་སོ། །དེའི་ཚེ་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དང་ཡུལ་མི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་དགའ་ཞིང་
18-1-129


མགུར་བར་གྱུར་ནས། སྨན་པ་དེ་ལ་ལྷག་པར་རིམ་གྲོ་དང་བཀུར་སྟི་བསྐྱེད་དེ། ནད་པ་
ཐམས་ཅད་ལ་སྨན་འོ་མ་བཏང་བས་ནད་ཀྱང་བྱང་བར་གྱུར་ཏོ། །དགེ་སློང་ཁྱེད་ཀྱང་དེ་ལྟ་
བུའི་ཚུལ་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པ་མཁྱེན་པ་དང་
ཞབས་སུ་ལྡན་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ་འཇིག་རྟེན་རིག་པ་བླ་ན་མེད་པར་སྐྱེས་བུས་འདུལ་
ཞིང་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་བ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་དེ་ལྟར་
རིག་པར་བྱ་སྟེ། སྨན་པ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུར་འཇིག་རྟེན་ཏུ་གཤེགས་ནས། མུ་སྟེགས་ཅན་ངན་པར་
ལྟ་བའི་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་བཏུལ་ནས་རྒྱལ་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་ང་ནི་སྨན་པའོ། །ཞེས་བརྗོད་
དེ། མུ་སྟེགས་ཅན་དག་འདུལ་བའི་ཕྱིར། འདི་སྐད་དུ་བདག་མེད་དོ། །གང་ཟག་མེད་དོ། །
སེམས་ཅན་མེད། འཚོ་བ་མེད། ཤེད་ཅན་མེད། ཤེད་བདག་མེད། ཤེས་པ་དང༌། བྱ་བ་དང༌། 
བྱེད་པ་པོ་མེད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པར་གསུངས་སོ། །དགེ་སློང་དག་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བདག་ཅེས་
བརྗོད་པ་ནི། སྲིན་བུའི་རྗེས་ལས་ཡི་གེར་གྱུར་པ་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་བས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལ་བདག་མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་སེམས་ཅན་གདུལ་བའི་
ཕྱིར་དུས་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་བདག་མེད་ཅེས་གསུངས་པ་ཡང་རྒྱུ་ཡོད་རྐྱེན་ཡོད་པས་
ན་བདག་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་ནི། ཇི་ལྟར་སྨན་པ་མཁས་པས་འོ་མ་ལ་སྨན་དུ་རུང་བ་དང་མི་
རུང་བ་ཤེས་པ་དང་འདྲ་སྟེ། བྱིས་པ་མ་རབས་ཀྱིས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
བྱིས་པ་མ་རབས་ཀྱིས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་མཐེ་བོ་ཙམ་ཞེའམ། ཡུངས་དཀར་ཙམ་ཞེའམ། 
རྡུལ་ཕྲ་མོ་ཙམ་དུ་འཛིན་ཏོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བདག་ཅེས་བརྗོད་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་མ་
ཡིན་པས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདག་མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱང་ཡང་དག་པར་ན་བདག་
མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་གང་བདེན་པ་ཡང་དག་པ། རྟག་པ་གནས་པ་
བདག་པོར་གྱུར་པ་མི་འགྱུར་མི་འཕོ་བ་དེ་ནི་བདག་ཅེས་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་སྨན་པ་ཆེན་པོ་དེ་
18-1-130


སྨན་འོ་མ་ལ་མཁས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་
བོའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་བདག་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་ཀྱིས་ཁྱེད་ལ་སོགས་
པ་འཁོར་རྣམ་བཞི་ཡང་དེ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ནན་ཏན་དུ་གྱིས་ཤིག་ཅེས་
དང༌། གཟུངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་
བསྟན་པའི་མདོ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ནོར་བུ་མཁན་མཁས་པ་ནོར་བུ་སྦྱོང་
བའི་ཚུལ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་དེས། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་ནས་ཡོངས་སུ་མ་དག་པའི་
ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་བླངས་ཏེ་ལན་ཚྭའི་ཆུ་རྣོན་པོས་སྦངས་ནས་སྐྲའི་རེ་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བས་
ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་
ཟས་ཀྱི་ཁུ་བ་རྣོན་པོས་སྤངས་ནས་བལ་གྱི་ལྭ་བའི་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་
བྱེད་དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་སྨན་ཆེན་པོའི་ཁུ་བ་ལ་
ཡང་སྦངས་ནས་རས་སྲབ་མོས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །ཡོངས་སུ་
སྦྱངས་ཏེ་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་ནི་བཻཌཱུཪྻའི་རིགས་ཆེན་པོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་
བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་མ་དག་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མཁྱེན་
ནས། མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བདག་མེད་པ་དང་མི་གཙང་པར་ཡིད་འབྱུང་བའི་
གཏམ་གྱིས། འཁོར་བ་ལ་དགའ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་སྐྱོ་བ་སྐྱེད་པར་མཛད་དེ་འཕགས་
པའི་ཆོས་འདུལ་པ་ལ་འཛུད་པར་མཛད་དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བརྩོན་པ་
འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང་སྨོད་པ་མེད་པའི་
གཏམ་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་རྟོགས་པར་མཛད་དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་
ལོའི་གཏམ་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་གཏམ་གྱིས། རང་བཞིན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཅན་
18-1-131


གྱི་སེམས་ཅན་དེ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་ལ་འཇུག་པར་མཛད་དོ། །ཞེས་གསུངས་
སོ། །
མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཕྱིར་ཅི་ལོག་བརྒྱད་གསུངས། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། མདོ་
ལས། ཁྱེད་སྨྲ་བ་ལྟར་ན་བདག་ཅག་ཀྱང་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་
པའི་འདུ་ཤེས་ལ་ནན་ཏན་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་དོན་མེད་དོ། །ནན་ཏན་བྱེད་པ་
གསུམ་པོ་དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་དོན་མེད་པས། དེ་མ་ཡིན་པ་ནན་ཏན་བྱེད་པའི་ཆོས་གསུམ་
པོ་ལས་ལྷག་པ་ངས་བཤད་པར་བྱའོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བར་འཛིན་པ་དང༌། བདེ་
བ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་འཛིན་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཆོས་སོ། །མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་འཛིན་པ་
དང༌། རྟག་པ་ལ་མི་རྟག་པར་འཛིན་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཆོས་སོ། །བདག་མེད་པ་ལ་བདག་
ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། བདག་ལ་བདག་མེད་པར་འཛིན་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཆོས་སོ། །ཡོངས་སུ་
མ་དག་པ་ལ་ཡོངས་སུ་དག་པར་འཛིན་པ་དང༌། །ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པར་
འཛིན་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཆོས་སོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
ལང་ཀར་གཤེགས་མདོར་སེམས་ཙམ་ལས་འདས་གསུངས། །ཞེས་པའི་སྐབས་
སུ། མདོ་དེ་ཉིད་ལས། སེམས་ཙམ་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་མི་བརྟག་གོ །སྣང་
བ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །སེམས་ཙམ་ལས་ནི་འདའ་བར་བྱ། །ཡང་དག་དམིགས་པ་ལ་
བརྟེན་ནས། །སྣང་བ་མེད་ལས་འདའ་བར་བྱ། །རྣལ་འབྱོར་སྣང་བ་མེད་གནས་ན། །ཐེག་པ་
ཆེན་པོ་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་གསུངས་དེས་ན་གང་དག་བདག་ཉིད་ཀུན་རྫོབ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་
བ་དང་བསྟུན་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་སྡེ་གཉིས་བཞིན་སྨྲས་ནས་ཐེག་ཆེན་གྱི་དགོངས་པ་འཆད་
པ་ལ་སྐྱོན་གྱི་ཕུང་པོ་ཉེ་བར་གནས་པ་མ་ཤེས་པར། ཀུན་རྫོབ་འཇོག་པ་སེམས་ཙམ་དང་
མཐུན་པ་ཙམ་ལ་སྐྱོན་དུ་ལྟ་བ་ནི་མོན་སྦ་གྲོ་བའི་ཞུས་དག་གམ། ལྭ་བ་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁམས་
18-1-132


ཀྱི་དཔེ་སྟེ་ཆེས་ག་ཞའི་རྒྱུའོ། །
མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་ཤེར་ཕྱིན་ལས་ཀྱང་བསྟན། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། བྱམས་
ཞུས་ཀྱི་ལེའུ་ལས། བྱམས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་ཆོས་རབ་ཏུ་འབྱེད་
མཁས་པ་ལ་གནས་པའི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་གཟུགས་རབ་ཏུ་དབྱེ་
བ་གདགས་པ་རྗེས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་
ཤེས་པ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བར་དུ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གདགས་པ་རྗེས་སུ་ཤེས་པར་
བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་གཟུགས། འདི་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་
གཟུགས། འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སོ། །འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་ཚོར་
པ། འདི་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་ཚོར་བ། འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚོར་བའོ། །འདི་ལྟར་འདི་
ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་འདུ་ཤེས། འདི་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་འདུ་ཤེས། འདི་ནི་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སོ། །འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་འདུ་བྱེད། འདི་ནི་རྣམ་
པར་བརྟགས་པའི་འདུ་བྱེད། འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དོ། །འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་
བརྟགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ། འདི་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ། འདི་ནི་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འདི་ལྟར་འདི་དག་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས། འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས། འདི་དག་ནི་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང༌། 
བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་གཟུགས་གང་ལགས། རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་གཟུགས་
གང་ལགས། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་གང་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་
པའི་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་ལགས། བཅོམ་
18-1-133


ལྡན་འདས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གང་ལགས། རྣམ་པར་བརྟགས་
པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གང་ལགས། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གང་ལགས། བཀའ་
སྩལ་པ། བྱམས་པ་འདུ་བྱེད་གྱི་མཚན་མའི་དངོས་པོ། དེ་དང་དེ་དག་ལ་གཟུགས་སོ་ཞེས་
མིང་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། བརྡ་དང༌། གདགས་པ་དང༌། ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། 
གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་
གཟུགས་སོ། །བྱམས་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མའི་དངོས་པོ་དེ་དང་དེ་དག་ལ་ཚོར་བ་དང་འདུ་
ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་མིང་དང་
འདུ་ཤེས་དང་བརྡ་དང་གདགས་པ་དང་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཚོར་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་
དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་
ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ་འདི་དག་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་ཚོར་བ་དང༌། 
འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བར་དུ་འདི་
དག་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་མའི་དངོས་པོ་
དེ་དང་དེ་དག་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཙམ་དུ་གནས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་བརྟེན་
ནས་མངོན་པར་སྨྲ་བ་གང་ལ་འདི་ནི་མིང་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། བརྡ་དང༌། གདགས་པ་དང༌། 
ཐ་སྙད་ཀྱི་གཟུགས་སོ། །ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བར་དུའོ་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་གཟུགས་
སོ། །འདི་ནི་རྣམས་པར་བརྟགས་པའི་ཚོར་བ། རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་འདུ་ཤེས། རྣམ་པར་
བརྟགས་པའི་འདུ་བྱེད། རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ། རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བར་དུའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་འབྱུང་ཡང་རུང༌། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་རྣམས་མ་བྱུང་ཡང་རུང༌། ཆོས་ཉིད་དང་ཆོས་ཀྱི་གནས་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས་འདི་
18-1-134


དག་ནི་གནས་པ་ཉིད་དེ། བརྟགས་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེས་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་
གཟུགས་དེ་རྟག་ཅིང་རྟག་པའི་དུས་བརྟན་ཅིང་བརྟན་པའི་དུས་སུ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཅིང་ཆོས་
བདག་མེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་
གཟུགས་སོ། །འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་
ཤེས་པ་ནས་འདི་དག་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །དེ་སྐད་
ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པས་འདི་
སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གཟུགས་འདི་གསུམ་ལས། གཟུགས་གང་རྫས་མ་
མཆིས་པར་ལྟ་བར་བགྱི། གང་རྫས་མཆིས་པ་ལགས། གང་རྫས་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས། 
རྫས་མ་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་ལ་དོན་དམ་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་
ཚོར་བ་འདི་གསུམ་དང༌། འདུ་ཤེས་འདི་གསུམ་དང༌། འདུ་བྱེད་འདི་གསུམ་དང༌། རྣམ་པར་
ཤེས་པ་འདི་གསུམ་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འདི་གསུམ་གྱི་བར་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་
གང་རྫས་མ་མཆིས་པར་བལྟ་བར་བགྱི། གང་རྫས་མཆིས་པར་བལྟ་བར་བགྱི། གང་རྫས་མ་
མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས། རྫས་མཆིས་པ་ཡང་མ་ལགས་པར་བལྟ་བར་བགྱི་ཞིང་དོན་དམ་
པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ལགས། དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་བ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་བྱམས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་གཟུགས་གང་
ཡིན་པ་དེ་ནི་རྫས་མེད་པར་བལྟའོ། །རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་
པར་རྟོག་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རྫས་ཡོད་པར་ལྟ་བའི་རང་དབང་དུ་འཇུག་པ་ནི་མ་ཡིན་
ནོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྫས་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་རྫས་ཡོད་པ་ཡང་མ་
ཡིན་ཏེ། དོན་དམ་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པར་བལྟའོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །
གནས་སྐབས་རིགས་ཆད་ཀྱང་ནི་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་བརྒྱད་སྟོང་པ་ལས། ཤཱ་རིའི་
18-1-135


བུ་དེ་ལྟ་བུའི་གང་ཟག་དེ་དག་ནི་ཆོས་ལ་སུན་འབྱིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་གང་
ཟག་དེ་ལྟ་བུ་དེ་དག་ནི་ཤིང་རུལ་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་གང་ཟག་དེ་དག་ནི་
ནག་པོའི་རང་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
གནས་སྐབས་ཐེག་གསུམ་རང་སྟོང་སྨྲ་བའང་འདོད། །ཅེས་པ་ནི། བྱེ་མདོ་གཉིས་
ནི་ཐེག་པ་གསུམ་གར་མཐར་ཐུག་ཏུ་འདོད། ཀླུ་སྒྲུབ་དང་ཐོགས་མེད་རྗེས་འབྲང་མ་ཡིན་
པའི་དབུ་སེམས་ཀྱི་ཐེག་ཆེན་པ་མང་པོ་ཞིག །གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་དབྱེ་བ་མེད་
པར་ཐེག་པ་གཅིག་ཁོ་ནར་འདོད་མོད། ཐལ་རང་གི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ནི་གནས་སྐབས་
ཐེག་གསུམ་དུ་མི་འདོད་མཁན་མེད་ལ། འཕགས་པ་བརྒྱད་སྟོང་པའི་ལེའུ་གཉིས་པ་བརྒྱ་
བྱིན་གྱི་ལེའུ་ལས་གང་དག་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་དག་ནི་བླ་ན་མེད་པ་
ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐལ་བ་མེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་
ན། དེ་དག་གིས་འཁོར་བའི་རྒྱུན་ལས་མཚམས་བཅད་པས་དེ་དག་ཡང་དང་ཡང་དུ་འཁོར་
ཞིང༌། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐལ་བ་མེད་དོ་
ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། འབུམ་དང་ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་པ་དང་ཉི་ཁྲི་རྣམས་སུའང་གསུངས་ཏེ་ཡུལ་
ངེས་པ་དང་ཞེས་པའི་སྐབས་ཀྱི་མདོ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་ཞི་བ་བགྲོད་པ་ཕྱོགས་གཅིག་པ་ཤེར་
ཕྱིན་དུའང་གསལ་ལོ། །
བྱམས་ཞུས་ལེའུར་ཡང་ནི་དེ་མཐུན་གསུངས། །ཞེས་པ་ནི། དེ་ཉིད་ལས། བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཅི་ལགས། ཉན་ཐོས་ཐམས་ཅད་ཕྱོགས་གཅིག་པའམ། ཤིན་ཏུ་མྱ་ངན་ལས་
འདས་པ་ལ་གནས་པ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། བྱམས་པ་དེ་མ་ཡིན་
ནོ། །དེའི་ཅི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱམས་པ། འཇིག་རྟེན་པ་འདི་དག་ནི་ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་ཁམས་དུ་
མ་པ་སྟེ། ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཁམས་དུ་མ་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་དེ་དག་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་རིགས་
18-1-136


དང༌། རང་བཞིན་རབ་ཏུ་མང་པོ་ཡོད་དེ། བྱམས་པ་སེམས་ཅན་གྱི་རུས་དང་རིགས་དང་པོ་
ནས་བཟང་པོའི་ཁྱད་པར་འདོད་ཅིང་བཟང་པོའི་ཁྱད་པར་ཉིད་ཐོབ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡོད་དོ། །
སེམས་ཅན་གྱི་རུས་དང་རིགས་དང་པོ་ནས་ཁྱད་པར་ངན་པ་འདོད་ཅིང་ངན་པ་ཉིད་ཐོབ་སྟེ། 
དེ་ཉིད་ཀྱིས་མགུ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡོད་དོ། །རུས་དང་རིགས་གང་ཐོག་མ་ནས་ངན་
པའི་བྱེ་བྲག་འདོད་ཅིང་ངན་པ་ཉིད་འཐོབ་སྟེ། ངན་པ་ཐོབ་ནས། དེ་ཙམ་གྱིས་མགུ་བར་མི་
འགྱུར་ཞིང་དེ་ནས་ཕྱིས་གོང་དུ་བཟང་པོའི་ཁྱད་པར་འདོད་ཅིང་བཟང་པོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་
དེ་ལྟ་བུ་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེས་ན་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་རྗེས་འབྲང་དང་
བཅས་པ་རྣམས་དབུ་མ་ཁོ་ན་ལ་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་དོ་ཞེས་ཤེས་པར་བྱའོ། །
ག་ལས་འཇིག་མེད་སོགས་ཀྱང་མཐུན་ཤས་ཆེ། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་འགྲེལ་པ་
དེ་ཉིད་ལས། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་
ལོག །ཐུགས་སུ་ཆུད་པས་སྐྱེ་བ་མེད་པར་གཟིགས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་
དོན་དམ་པར་བདེན་པ་ཡིན་པས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའོ། །ཞེས་པ་དང༌། 
ཁྱད་པར་བསྟོད་ཚོགས་རྣམས་དང་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། ཆོས་དབྱིངས་བསྟོད་པ་
ལས། གང་ཞིག་ཀུན་ཏུ་མ་ཤེས་ན། །སྲིད་པ་གསུམ་དུ་རྣམ་འཁོར་བ། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་
ངེས་གནས་པའི། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་འདུད། །གང་ཞིག་འཁོར་བའི་རྒྱུར་གྱུར་
པ། །དེ་ཉིད་སྦྱང་བ་བྱས་པ་ལས། །དག་པ་དེ་ཉིད་མྱ་ངན་འདས། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡང་དེ་ཉིད་
དོ། །ཞེས་དང༌། ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་བཻཌཱུརྱ། །དུས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་འོད་གསལ་ཡང༌། །རྡོ་ཡི་ནང་
ན་གནས་གྱུར་ན། །དེ་ཡི་འོད་ནི་གསལ་མ་ཡིན། །དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་དཀྲིས་པའི། །
ཆོས་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་དྲི་མེད་པའང༌། །འཁོར་བར་འོད་ནི་གསལ་བ་ཡིན། །མྱ་ངན་འདས་
ན་འོད་གསལ་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། ཆོས་དབྱིངས་འདི་མེད་དགག་མ་ཡིན་པར་ཡེ་ཤེས་ཡིན་
18-1-137


པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་བསྟན་པས་ཆོས་དབྱིངས་འདི་བཀག་པར་མི་འགྱུར་པ་ཡང༌། སྟོང་པ་
ཉིད་ནི་སྟོན་པའི་མདོ། །རྒྱལ་བས་ཇི་སྙེད་གསུངས་བ་གང༌། །དེ་དག་ཀུན་གྱིས་ཉོན་མོངས་
བཟློག །དབྱིངས་དེ་ཉམས་པར་བྱེད་མ་ཡིན། །ས་ཡིའི་དཀྱིལ་ན་ཡོད་པའི་ཆུ། །དྲི་མ་མེད་
པར་གནས་པ་ལྟར། །ཉོན་མོངས་ནང་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱང༌། །དེ་བཞིན་དྲི་མ་མེད་པར་གནས། །
ཞེས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་སྟོན་པ་ཡང༌། ཇི་ལྟར་ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །རྒྱ་
མཚོ་སྐམ་པར་མཐོང་བ་བཞིན། །དེ་བཞིན་མི་ཤེས་པས་སྒྲིབ་པ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་མེད་
པར་བལྟ། །དམན་པ་བསོད་ནམས་དམན་པ་ལ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་བགྱིར་མཆི། །
ཞེས་སོ། །དོན་དམ་པར་བསྟོད་པ་ལས་ཀྱང༌། ཆོས་རྣམས་ཀུན་ལ་མི་གནས་པ། །ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་ཀྱི་དངོས་གྱུར་ཅིང༌། །མཆོག་ཏུ་ཟབ་པ་ཉིད་བརྙེས་པ། །ཟབ་མོ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་
ལོ། །ཞེས་ཆོས་ཅན་ལ་མི་གནས་པར་ཆོས་དབྱིངས་ལ་གནས་པར་བཤད་པ་དང༌། དཔེ་
མེད་པར་བསྟོད་པ་ལས་ཀྱང༌། རྟག་ཅིང་བརྟན་ལ་ཞི་བ་ཡི། །ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཁྱོད་ཀྱི་སྐུ། །
ཞེས་ཆོས་སྐུ་རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་ཏུ་བསྟན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་འདས་པར་བསྟོད་པ་ལས་
ཀྱང༌། ཀུན་རྟོག་ཐམས་ཅད་སྤང་བའི་ཕྱིར། །སྟོང་ཉིད་བདུད་རྩི་སྟོན་མཛད་ན། །གང་ཞིག་དེ་
ལ་ཞེན་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་ཁྱོད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་སྨད། །བེམ་པོ་གཞན་དབང་སྟོང་པ་ཉིད། །སྒྱུ་མ་
བཞིན་དུ་རྐྱེན་འབྱུང་བར། །མགོན་པོ་ཁྱོད་ཀྱི་ཆོས་ཀུན་གྱི། །དངོས་མེད་གོམས་པར་མཛད་
པ་ལགས། ཁྱོད་ཀྱིས་ཅུང་ཞིག་མ་བསྐྱེད་ཅིང༌། །འགའ་ཡང་བཀག་པ་མ་མཆིས་ལ། །སྔོན་
གྱི་དེ་བཞིན་ཕྱིས་དེ་བཞིན། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཐུགས་སུ་ཆུད། །ཅེས་སྟོང་ཉིད་ཙམ་པོ་ལ་ཞེན་
པའི་སྐྱོན་དང༌། ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་རྟེན་འབྲེལ་བདེན་མེད་དང༌། ཆོས་ཉིད་འཕེལ་
འགྲིབ་དང་བྲལ་བ་རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་དུ་གསུངས་སོ། །གསང་འདུས་རིམ་ལྔའི་དགོངས་
པ་བླ་ན་མེད་པའི་རིམ་པ་ལས་ཀྱང༌། སྟོང་པ་གསུམ་ནི་རྣམ་དག་གང༌། །འོད་གསལ་བར་ནི་
18-1-138


འདིར་བཤད་དེ། །ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་དེ་བརྗོད་དོ། །ཞེས་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་སྨད་
པོ་ཆེ། །དྭངས་ཤིང་གསལ་བ་ཡེ་ཤེས་ཆེ། །བླ་མ་ཉིད་ཀྱི་དྲིན་གྱིས་ནི། །དེ་ནི་དེ་ནས་གསལ་
མཐོང་འགྱུར། །ཞེས་སྟོང་ཉིད་ཡེ་ཤེས་སུ་བཤད་པ་དང༌། རིམ་པ་བཞི་པ་ལས་ཀྱང༌། ནང་གི་
བདེ་བ་རྙོག་བྲལ་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སྐད་ཅིག་དག་གིས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས། དོན་དམ་
པ་བདེ་ཆེན་དུ་གསུངས་པ་དང༌། ཟུང་འཇུག་གི་རིམ་པ་ལས་ཀྱང༌། གཟུང་བ་དང་ནི་འཛིན་པ་
ཞེས། །རྣམ་གཉིས་བློ་ནི་ཡོད་མིན་གྱི། །གང་དུ་མི་ཕྱེད་བློ་ཡོད་པ། །དེ་ནི་ཟུང་འཇུག་ཅེས་བྱར་
བཤད། །ཅེས་གཉིས་སྣང་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་བདེན་མེད་དང༌། གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་བདེན་
ཡོད་དུ་བཤད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འགྲེལ་ལས་ཀྱང༌། ཀུན་བརྟགས་དང་ནི་གཞན་དབང་
དང༌། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཉིད་དག་ནི། །སྟོང་ཉིད་བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་ཡི། །ངོ་བོ་སེམས་ལ་
བརྟགས་པ་ཡིན། །ཞེས་སྟོང་ཉིད་སེམས་དོན་དམ་ཡོངས་གྲུབ་ཏུ་བཤད་པས་སོ། །འོན་ཀྱང་
འཁྲུལ་གཞི་འབྱུང་བ་ནི་བདེན་ཏེ་ཅུང་ཟད་མི་གསལ་བ་དང༌། བསྡུས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཞན་
སྟོང་བསྟན་པས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཙནྡྲ་གོ་མི་དང་ཟླ་བ་གྲགས་པའི་རྩོད་པ་ལོ་བདུན་དུ་བྱུང་བ་
ལ། མཁས་པས་ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་འདི་ཡུན་རིང་མོར་མ་ག་དྷའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཁྱེའུ་བུ་མོ་ཚུན་
ཆད་ཀྱང་གླུར་ལེན་ཏེ། ཀྱེ་མ་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་གཞུང༌། །ལ་ལའི་སྨན་ལ་ལ་ལའི་དུག །མི་
ཕམ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་གཞུང༌། །སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་བདུད་རྩི་ཉིད། །ཅེས་སྒྲོག་གོ ། 
ལུང་བསྟན་ལྟར་ནའང་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། སོ་སོ་རང་
རིག་ཐེག་པ་ནི། །རྟོག་གེ་བ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །མགོན་པོ་འདས་པའི་འོག་ཏུ་ནི། །འཛིན་
པར་སུ་འགྱུར་བཤད་དུ་གསོལ། །བདེ་གཤེགས་མྱ་ངན་འདས་པའི་འོག །ཚུལ་རྣམས་འཛིན་
པར་འགྱུར་བ་སྟེ། །དུས་དག་འདས་ནས་འབྱུང་བ་དེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཁྱོད་ཤེས་བྱོས། །ལྷོ་
ཕྱོགས་བེ་དའི་ཡུལ་དུ་ནི། །དགེ་སློང་དཔལ་ལྡན་ཆེར་གྲགས་པ། །དེ་མིང་ཀླུ་ཞེས་འབོད་པ་
18-1-139


སྟེ། །ཡོད་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་འཇིག་པ། །ང་ཡི་ཐེག་པ་འཇིག་རྟེན་དུ། །བླ་མེད་ཐེག་ཆེན་
རབ་བཤད་ནས། །རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་བསྒྲུབས་ཏེ། །བདེ་བ་ཅན་དུ་དེ་འགྲོ་འོ། །ཞེས་
གསུངས་སོ། །
གསང་སྔགས་རྒྱུད་ལས་དཀྱིལ་འཁོར་གཙོ་བོར་བསྟན། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། 
ཁྲོ་བོ་ཁམས་གསུམ་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་རྟོགས་པར། ཇི་སྐད་དུ། དེ་ནས་དཀྱིལ་འཁོར་འབྱུང་བ་སྟེ། 
འཁོར་ལོའི་དཀྱིལ་འཁོར་བྲི་པ་དེར། བྱམས་པ་བཞག་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཞི་དང༌། 
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཞི་བྱ་སྟེ། གོ་ཆ་བསྟན་པའི་ཕྱག་རྒྱས་ཞུགས་ལ་འདི་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
བཛྲ་ཌི་ཌྷི་ཏིཥྛ་ཞེས་པ་ནས་བྱམས་པའི་རྟོགས་པའོ་ཞེས་པའི་བར་དུ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །
གཞན་ཡང་མང་ངོ༌། །
ཞལ་ལུང་དང་ནི་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། གཟུགས་ལ་སོགས་ནས་ཀུན་མཁྱེན་གྱི། །
བར་གྱི་ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་ནི། །ནམ་མཁའི་དབྱིངས་ལྟར་རྣམ་དག་པའི། །ཟབ་གསལ་
གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཏེ། །ཞེས་གསུངས། 
ལྟ་འདོད་མདོར་བསྟན་ལས་ནི་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། དེ་ཉིད་ལས། ཕུང་པོ་རྣམ་
དཔྱད་སྟོང་ཉིད་ནི། །ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་སྙིང་པོ་མེད། །རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་ལྡན་པའི། །སྟོང་
ཉིད་དེ་ལྟར་འགྱུར་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
ཁྱད་པར་རང་རང་གཞུང་དང་དངོས་སུ་འགལ། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། མངོན་
རྟོགས་རྒྱན་ལས། འབྲས་བུ་དག་པ་གཟུགས་ལ་སོགས། །དག་པ་ཉིད་དེ་གང་གི་ཕྱིར། །དེ་
གཉིས་ཐ་དད་མ་ཡིན་ཞིང༌། །དཔྱད་དུ་མེད་པས་དག་པར་བརྗོད། །ཅེས་དང༌། འགོག་པ་
མེད་པའི་རང་བཞིན་ལ། །མཐོང་ཞེས་བྱ་བའི་ལམ་གྱིས་ནི། །རྣམ་པར་རྟོག་རིགས་ཅི་ཞིག་
ཟད། །སྐྱེ་མེད་རྣམ་པ་ཅི་ཞིག་ཐོབ། །ཅེས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ། ཟབ་པ་དེ་ནི་སྒྲོ་འདོགས་
18-1-140


དང༌། །བསྐུར་བའི་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ་ཉིད། །ཅེས་པ་དང༌། དངོས་པོ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ལ། །
ཉམས་པ་དང་ནི་འཕེལ་མི་རུང༌། །བསྒོམ་ཞེས་བྱ་བའི་ལམ་གྱིས་ནི། །ཅི་ཞིག་ཉམས་ཤིང་ཅི་
ཞིག་འཐོབ། །བྱང་ཆུབ་ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ། །འདི་ནི་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་བྱེད། །བྱང་ཆུབ་
དེ་བཞིན་ཉིད་མཚན་ཉིད། །དེ་འང་དེའི་མཚན་ཉིད་བཞེད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལ། རང་སྟོང་
སྨྲ་བ་ད་ལྟའི་རྣམས་ཀྱི་ལྟར་ན། བདེན་པའི་སྤང་ཐོབ་མེད་པ་དང་བདེན་པའི་ཟད་མེད་དང་སྐྱེ་
མེད་དུ་འདོད་པ་སོགས་ནི། སྤྱིར་བདེན་པ་བཀག་པས་ཁེགས་པའི་ཕྱིར། དགོས་སུ་དཔྱད་
པ་འདི་དག་མི་དགོས་ཤིང༌། རང་སྟོང་པའི་ལུགས་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་དམ། དག་པ་དེ་ཡང་རིགས་
པས་དཔྱད་མི་བཟོད་ཅིང༌། འཐད་པ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པའི་ཡུལ་ལས་མ་འདས་པའི་ཕྱིར་
དཔྱད་དུ་མེད་པ་ཞེས་པ་དང་ཡང་འགལ། དེས་ན་དཔྱད་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རིགས་
པས་དཔྱད་བཟོད་བདེན་གྲུབ་བོ། །ཤེས་བྱ་འདིར་ཆོས་ཅན་རང་སྟོང་པའི་ལུགས་ལ་སྟོང་
ཉིད་དེ་དཔྱད་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། གཅིག་དུ་བྲལ་དང་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་རིགས་པ་སོགས་ཀྱིས་
དཔྱད་པའི་ཚེ། བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་ཐུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་དང་དེ་བཞིན་
ཉིད་ངོ་བོ་གཅིག་པར་བཤད་ཅིང༌། དེ་ཉིད་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་བྱེད་ཡིན་པར་བཤད་པས། 
མེད་པར་དགག་པ་ནི་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་པའི་དོན་ཇི་ལྟར་སྒྲུབ། གཞན་ཡང་
འདི་ཉིད་ལས། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དབྱེར་མེད་ཕྱིར། །རིགས་ནི་ཐ་དད་རུང་མ་ཡིན། །བརྟེན་
པའི་ཆོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས། །དེའི་དབྱེ་བ་ཡོངས་སུ་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་པས། མེད་དགག་
ལ་རྟེན་བརྟེན་པ་དང་རིགས་ཀྱི་དོན་མི་རུང་ལ། ཆོས་དབྱིངས་ལ་རིགས་དང་རྟེན་བརྟེན་པའི་
རྣམ་གཞག་འཐད་པའི་ཕྱིར། ཆོས་དབྱིངས་གཞན་སྟོང་ཁོ་ནའོ། །རྒྱུད་བླ་མ་ལས་ཀྱང༌། རྣམ་
དབྱེར་བཅས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །གློ་བུར་དག་གིས་ཁམས་སྟོང་གི །རྣམ་དབྱེར་མེད་པའི་
མཚན་ཉིད་ཅན། །བླ་མེད་ཆོས་ཀྱིས་སྟོང་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། གཉིས་ཀར་དུ། 
18-1-141


འདི་ལ་བསལ་བྱ་ཅི་ཡང་མེད། །བཞག་པར་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་མེད། །ཡང་དག་ཉིད་ལ་ཡང་དག་
བལྟ། །ཡང་དག་མཐོང་ན་རྣམ་པར་གྲོལ། །ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །
ཐོགས་མེད་རྒྱལ་བས་དྲང་ངེས་འབྱེད་པ་ཡི། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། འཇམ་དཔལ་
རྩ་རྒྱུད་ལས། ཐོགས་མེད་ཅེས་བྱའི་དགེ་སློང་ནི། །བསྟན་བཅོས་དེ་ནི་དོན་ལ་མཁས། །མདོ་
སྡེ་ངེས་དོན་དྲང་བའི་དོན། །རྣམ་པ་མང་བོའང་རབ་ཏུ་འབྱེད། །འཇིག་རྟེན་རིགས་པ་སྟོན་
བདག་ཉིད། །གཞུང་བྱེད་ངང་ཚུལ་ཅན་དུ་འགྱུར། །དེ་ཡིས་རིགས་པས་གྲུབ་པ་འདི། །སཱ་
ལའི་ཕོ་ཉ་མོ་ཞེས་བརྗོད། །དེ་ཡི་སྔགས་ཀྱི་མཐུ་ཡིས་ནི། །བློ་ནི་བཟང་པོ་སྐྱེས་པར་འགྱུར། །
བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་བྱའི་ཕྱིར། །མདོ་ཡི་དེ་ཉིད་དོན་སྡུད་བྱེད། །ལོ་ནི་བརྒྱ་དང་ལྔ་
བཅུར་འཚོ། །དེ་ལུས་ཞིག་ནས་ལྷ་ཡུལ་འགྲོ། །འཁོར་བ་རྣམས་སུ་འཁོར་བ་ན། །ཡུན་རིང་
བདེ་བ་རྗེས་མྱོང་ནས། །བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་མཐར་གྱིས་དེ། །བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་
ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་དབྱིག་གཉེན་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། 
གཞན་གྱི་གྲུབ་མཐའ་སུན་འབྱིན་པ། །ཚོང་བ་སྔོན་དང་སྨན་པ་སྔོན། །གཉིས་ཀ་སྦྱིན་བྱེད་སྣ་
ཚོགས་བྱེད། །ཡེ་གེ་པ་ཞེས་སྡོམ་བརྩོན་གྲགས། །ཞེས་པས་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་དང༌། 
བློ་ལྡན་དང་པོ་ཡི་གེ་མ། །དེ་བཞིན་སྡོམ་བརྩོན་དད་པ་འབྱུང༌། །ཞེས་སློབ་དཔོན་བློ་གྲོས་
བསྟན་པ་དང༌། ཡི་གེ་ང་དང་ལ་དང་པོར། །སྡོམ་བརྩོན་གང་ཞིག་རབ་གསུངས་དང༌། །ཞེས་
ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོ་དང༌། ཡི་གེ་དྷ་ཞེས་སྡོམ་བརྩོན་ཉིད། །ལྷོའི་ཕྱོགས་སུ་རྣམ་པར་གྲགས། །
ཕ་རོལ་རྒོལ་བ་བཟློག་ནས་ཀྱང༌། །དེ་བཞིན་སྡོམ་བརྩོན་སྔགས་ཀྱང་འགྲུབ། །ཅེས་སློབ་
དཔོན་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ་དང༌། རིན་ཆེན་འབྱུང་ཞེས་བྱ་མིང་དང༌། །ཞེས་སློབ་དཔོན་ཤནྟི་པ་
རྣམས་ཏེ། དེ་དག་གི་མཇུག་ཏུ། སྡོམ་བརྩོན་ཐམས་ཅད་བསྒྲགས་པ་ཡང༌། །སྟོན་པའི་བསྟན་
པ་གསལ་བྱེད་པ། །ཞེས་བསྟན་པ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་དགོངས་འགྲེལ་མཆོག་དང༌། དེ་ཡིས་བྱང་
18-1-142


ཆུབ་མཆོག་ཐོབ་འགྱུར། །ཞེས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡང་ལུང་བསྟན་ཏོ། །ནག་པོ་ཆེན་པོའི་རྒྱུད་རྭ་
ཆོས་རབ་ཀྱིས་བསྒྱུར་བ་ལས་ཀྱང༌། པཎྜི་ཏ་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ་
ཞེས་པར་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་འདི་དང༌། སྐྱེས་བུ་དྲུག་བསྟན་པ་ལ་ཕན་པ་ཚངས་པར་སྤྱོད་
པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཐོབ་བོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་དུལ་བ་ལྷ་
དང༌། ཡོན་ཏན་འོད་སོགས་འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་མང་པོ་དང༌། ཙནྡྲ་གོ་མི། སྒེག་
པའི་རྡོ་རྗེ། ཀུན་དགའ་སྙིང་པོ། སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཞབས། སངས་རྒྱས་གསང་བ། མཻ་ཏྲི་པ་
སོགས། རིག་འཛིན་གྲུབ་བརྙེས་མཐའ་ཡས་པ་དག་འདི་བཞེད་དོ། །
བརྟེན་ནས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་རྣམ་གསུམ་ལ། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། དགོངས་པ་ངེས་
འགྲེལ་ལས། དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་རྣམ་པ་
གསུམ་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་
དང༌། དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཉིད་ལ་དགོངས་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་
པའོ་ཞེས་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་མདོར་བསྟན་ནས་རྗེས་སུ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །
འགའ་ཞིག་གཞན་སྟོང་ནི་མུ་སྟེགས་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ། མྱང་འདས་ཆེན་པོ་
ལས། གཞན་ཡང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་མི་སྟོང་པའི་སྟོང་པའོ། །སྟོང་པའི་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་
ནི་ཅི་ཡང་མེད་པའོ། །ཅི་ཡང་མེད་པ་ནི་མུ་སྟེགས་གཅེར་བུ་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ལྟ་
བུའོ། །ཞེས་པ་དང༌། སོར་མོའི་འཕྲེང་བ་ལ་ཕན་པའི་མདོར་ཡང༌། འཇམ་དཔལ་གྱིས། ཐར་
པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་སྟེ། །ནམ་མཁའ་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད་མེད། །ཐར་པ་སངས་རྒྱས་དེ་བཞིན་
གཤེགས། །སྟོང་པ་ཅི་ཡང་མེད་པ་དག །སོར་འཕྲེང་ཁྱོད་ཀྱིས་ག་ལ་ཤེས། །ཞེས་རང་སྟོང་
བསྟན་པ་ལ། །སོར་འཕྲེང་གིས་དགག་གཞག་རྒྱས་པར་བརྗོད་ནས་མཐར་འདི་སྐད་ཅེས་
གཅེར་བུ་པ་ཡང་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་སྒོམ་སྟེ། གཅེར་བུ་པའི་སྦྲང་མ་ཁྱོད་ཅིང་མ་ཟེར་ཅིག་
18-1-143


ཅེས་གསུངས་པས། མུ་སྟེགས་པ་དང་མཚུངས་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཤད་པ་ནི་རང་སྟོང་
པའོ། །
ཁྱད་པར་ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་མ་བཤད་པས། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། འགའ་ཞིག་
ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་གང་དུ་ཡང་བསྟན་པ་མེད་དོ་སྙམ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱན་སྟུག་པོའི་མདོ་ལས། 
ཉི་མ་ཟླ་བའི་ནོར་བུ་དག །ཡོངས་སུ་དག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །ཉི་ཟླའི་ཟེར་གྱིས་འཕོག་
པ་དང༌། །དེ་དག་རང་གི་ཡོན་ཏན་འབྱིན། །དེ་བཞིན་ཀུན་གཞིའི་ཤེས་པ་རབ། །དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དགེ།ཟག་མེད་ལེགས་དང་ལྡན་གྱུར་ཏེ། །གཞན་དུ་གྱུར་ན་རབ་
ཏུ་འབྱིན། །ཞེས་ཀུན་གཞིའི་ཤེས་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ལས་གཞན་པ་ཟག་མེད་ཀྱི་རང་
བཞིན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་འབྱིན་པར་བཤད་པས། ཀུན་གཞི་ཡང་ཡིན་ལ་ཡེ་ཤེས་
ཡང་ཡིན་པས་ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་ལས་གཞན་དུ་ཅི་ཞིག
གཞན་ལ་ལུང་གསལ་ཡོད་ཅེས་པའི་སྐབས་སུ། རྒྱན་སྟུག་པོ་ལས། ཕུང་པོ་གང་
ཟག་བདག་མེད་པར། །རབ་ཏུ་རྣམ་ཕྱེ་མཐོང་གྱུར་ཅིང༌། །ཆོས་ཀྱི་དངོས་ཡོད་མ་བཤིག་པར། །
ཉན་ཐོས་དེ་དག་མངོན་རྟོགས་གྱུར། །བདག་མེད་གཉིས་ལ་མཁས་པ་རྣམས། །རྒྱལ་བའི་
སྲས་རྣམས་སྒོམ་པར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །དམ་ཆོས་པད་དཀར་ལས་ཀྱང་འོད་སྲུང་
ཆེན་པོས། ཆོས་འདི་ཐམས་ཅད་ཟག་མེད་ཞི་བ་སྟེ། །འགོག་པ་དང་ནི་སྐྱེ་བ་རྣམ་པར་སྤངས། །
འདི་ན་ཆོས་རྣམས་གང་ཡང་མ་མཆིས་ཤེས། །དེ་ལྟར་བསམ་ན་དད་པར་མ་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་
སོ། །ལང་གཤེགས་ལས་ཀྱང༌། གཞན་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་
ཐམས་ཅད་ནི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར། ཆོས་ལ་
བདག་མེད་པ་མ་བསྒོམས་ཤིང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་འགྱུར་བའི་ཤི་འཕོ་བ་མ་ཐོབ་
པས། ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་བསྟན་ཏེ། ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སོ། །
18-1-144


དོན་དམ་འགོག་པའི་བདེན་པ་བདེན་གཅིག་པུ། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། དཔལ་
ཕྲེང་གིས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་
ལས་བདེན་པ་གསུམ་ནི་མི་རྟག་པ་ལགས་སོ། །བདེན་པ་གཅིག་ནི་རྟག་པ་ལགས་སོ། །ཞེས་
དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་ལ་བདེན་པ་གཅིག་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ལས་
འདས་པ་ལགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ལས་འདས་
པ་དེ་ནི་རྟག་པ་ལགས་སོ། །གང་རྟག་པ་དེ་ནི་མི་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་
འདས་གང་མི་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་དེ་ནི་བདེན་པ་དང་རྟག་པ་དང་སྐྱབས་ལགས་སོ། །ཞེས་
གསུངས་ཤིང་མཐའ་གཉིས་སེལ་ཚུལ་ཡང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་འདུ་བྱེད་རྣམས་
ལ་མི་རྟག་པར་ལྟ་ན་དེ་ནི་དེའི་ཆད་པར་ལྟ་བ་མ་ལགས་ཏེ། དེ་ནི་དེའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་
ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་རྟག་པར་ལྟ་ན་དེ་ནི་དེའི་
རྟག་པར་ལྟ་བ་མ་ལགས་ཏེ། དེ་ནི་དེའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
མདོ་ལས་སྟོང་ཉིད་རྣམ་པ་བདུན་དུ་གསུངས། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། ལང་ཀར་
གཤེགས་པ་ལས། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ལ་མདོར་ན་སྟོང་པ་ཉིད་རྣམ་པ་བདུན་ཏེ། འདི་ལྟར་
མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དངོས་པོའི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྲིད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་
དང༌། མི་སྲིད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། 
དོན་དམ་པ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་དང༌། གཅིག་གིས་གཅིག་སྟོང་པ་ཉིད་
དང་བདུན་ནོ། །ཞེས་དང༌། ཕྱི་མ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱས་བཤད་ཀྱི་སྐབས་སུ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དོན་
དམ་པ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྟོང་པ་ཉིད་ཆེན་པོ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་གི་སོ་སོ་རང་
གི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་ལྟ་བ་དང་ཉེས་པའི་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་
སྟོང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྟོང་པ་ཉིད་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །བློ་གྲོས་
18-1-145


ཆེན་པོ་གཅིག་གིས་གཅིག་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་དང་
སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་མེད་དེ། །དེའི་ཕྱིར་གཅིག་གིས་གཅིག་སྟོང་བ་ཉིད་ཅེས་
བྱའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གཅིག་གིས་གཅིག་སྟོང་པ་ཉིད་འདི་ནི་ཀུན་གྱི་ཐ་ཤལ་ཏེ། དེ་ནི་ཁྱོད་
ཀྱིས་སྤངས་བར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་པར་ཡང་སྟོང་ཉིད་གསུམ། །མཚན་ཉིད་གསུམ་ཡང་
གསུངས་ཕྱིར་ཡིད་ཆེས་བྱ། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། མདོ་དེ་ཉིད་ལས། རབ་འབྱོར་
གཟུགས་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། རབ་འབྱོར་གང་གཟུགས་ལ་དངོས་པོ་
མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ཡོད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་
ལ་དམིགས་ནས། སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ་འདི་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའི་དེ་ལྟར་གཟུགས་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །
རབ་འབྱོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་དང༌། རྣམ་
པར་ཤེས་པ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །རབ་འབྱོར་རྣམ་པར་
ཤེས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཞེ་ན། རབ་འབྱོར་གང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་དངོས་
པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ཡོད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་སྟོང་པ་
ཉིད་ལ་དམིགས་ནས། སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ་འདི་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། 
རབ་འབྱོར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་
ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་སྟོང་ཉིད་གསུམ་དང༌། རབ་འབྱོར་གཟུགས་ནི་དངོས་པོ་
མེད་པ་དང༌། དངོས་པོ་ངན་པ་དང༌། དངོས་པོ་ཡོད་པའོ་ཞེས་པ་ནས། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་
བར་རྒྱས་པར་གསུངས་ནས། དེ་ལྟར་གཟུགས་དེ་ལེའུ་གསུམ་དུ་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་
ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་པས། གཟུགས་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་
18-1-146


ཏོ། །མངོན་པར་སྒྲིབ་བོ། །སྒྲིབ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་གཟུགས་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཅིང༌། 
མངོན་པར་སྒྲིབ་སྟེ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པས། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའམ། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་
པས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ན། ཐེག་པ་ཆེན་པོས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། ཞེས་
མཚན་ཉིད་གསུམ་གསལ་བར་བསྟན་ཏོ། །འོ་ན་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་
ནི་ཐམས་ཅད་ཡོད། །དམ་པའི་དོན་དུ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་བདེན་གཉིས་
ཡོད་མཉམ་དང་མེད་མཉམ་དུ་མི་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། འདི་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་
འཁྲུལ་ངོར་ཡོད་ཀྱང༌། དོན་དམ་དུ་མེད་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། ཆོས་རྣམས་
རང་བཞིན་མེད་པ་ལ། །དམ་པའི་དོན་དུ་འདོད་ན་ནི། །དམིགས་པ་རང་བཞིན་མེད་པ་ལ། །
དེ་བཞིན་ཀུན་རྫོབ་བསྟན་པ་ཡིན། །ཞེས་རང་བཞིན་མེད་ཙམ་དོན་དམ་མ་ཡིན་པར་བཤད་
པ་དང༌། ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་ནི། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་ཡེ་ཤེས་དེ་
བཞིན་ཉིད་དུ་བཤད་པས་སོ། །གཞན་ཡང༌། ཡང་དག་ཉིད་ཀྱང་སྐབས་དེར་མིན། །གང་ཕྱིར་
སྐབས་དེར་ཡང་དག་ན། །ནོར་བ་ཡང་དག་ཉིད་དུ་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པའང༌། འཕགས་
པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་ན། ཡང་དག་ཏུ་ཡང་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བར་བཤད་པ་ཡིན་
གྱི། ཡང་དག་པ་མེད་པར་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
དེ་ལྟར་ན། གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་ཚུལ་མཆོག་འདི་ནི་འཁོར་ལོ་གསུམ་ཆར་གྱི་དགོངས་
པ་མཐར་ཐུག་ཏུ་འགྱུར་མོད་ཀྱི། གང་ལ་གཙོ་བོར་བསྟན་པའི་མདོ་སྡེ་ནི། ཤེས་ཕྱིན་ཉི་ཁྲི་ལྔ་
སྟོང་པའི་བྱམས་ཞུས་ཀྱི་ལེའུ་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་པ་དང༌། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་
པ་དང༌། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་དང༌། རྒྱན་སྟུག་པོ་དང༌། ཕལ་བོ་ཆེ་རྣམས་སུ་ཐུན་མོང་དང་
གོ་བསྟུན་པ་རྣམས་བཤད། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་མདོ་དང༌། དཔལ་ཕྲེང་སེང་
གེ་སྒྲས་ཞུས་པའི་མདོ་ལ་སོགས་པ་འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པའི་ནང་ཚན་འགའ་
18-1-147


ཞིག་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་འཇུག་པའི་གཟུངས་དང༌། གསེར་འོད་དམ་པ་དང༌། 
གཟུངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་ཡེ་ཤེས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་
ལ་འཇུག་པ་དང༌། སོར་མོའི་འཕྲེང་བ་ལ་ཕན་པའི་མདོ་དང༌། འཕགས་པ་སྤྲིན་ཆེན་པོ་དང༌། 
འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་དང༌། འཕགས་པ་རྔ་བོ་ཆེའི་ལེའུ་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་དང༌། མྱ་
ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་ངེས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མདོ་ལ་སོགས་
པ་རྣམས་དང༌། སྔགས་ཀྱི་རྒྱུད་སྡེ་ཕལ་ཆེར་ནས་ཆེས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དོན་རྣམས་ཤིན་
ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་པ་རྣམས་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ། །འཁོར་ལོ་བར་བའི་དངོས་བསྟན་
ཕལ་ཆེར། མཉམ་གཞག་ཟབ་མོའི་དབྱིངས་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་ཚེ། གང་དུའང་མི་
དམིགས་པར་འཇོག་པ་ལ་གཙོ་བོར་སྦྱོར་ཞིང༌། ཤེས་བྱ་གཏན་ལ་འཕེབས་པའི་སྒོ་ནས་
གསུངས་པ་རྣམས་ནི། བྱམས་ཞུས་ཀྱི་ལེའུ་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་པར་སྟོན་པ་ཉིད་ཀྱིས་
བཀྲལ་བ་ལྟར་གཞན་སྟོང་དུ་འགྲེལ་བར་བྱེད་དོ། །དཀོན་མཆོག་ཏ་ལ་ལ་སོགས་པའི་མདོ་
སྡེ་འགའ་ཞིག་རང་སྟོང་སྟོན་པར་འཁྲུལ་བའང་ཡོད་མོད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་
དང༌། ལམ་དང་འབྲས་བུའི་རྣམ་གཞག་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་མདོ་སྡེ་འབྱམས་ཀླས་པ་རྣམས་
ནི་གཉིས་ཀར་དང་འབྲེལ་ལ། འཕགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་དང་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་
ལ་སོགས་པ་ལྷག་མ་ཕལ་ཆེར་དབུ་མའི་ལུགས་འདི་དང་མཐུན་པ་མང་པ་ཡིན་ནོ། །
འོ་ན་སེམས་ཙམ་གྱི་མདོ་དང་བསྟན་བཅོས་ལོགས་ན་མེད་པར་འགྱུར་སྙམ་ན། མདོ་
སྡེ་ནི་ལོགས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་བྱེ་མདོ་གཉིས་ལ་ཡང་མདོ་སྡེ་ཐ་དད་མེད་པ་
བཞིན་ནོ། །སེམས་ཙམ་པའི་བསྟན་བཅོས་ཐོར་བུ་འགའ་ཞིག་ནི་ཡོད་པར་གསལ་ན་ཡང༌། 
བྱམས་ཆོས་དང༌། ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཀྱི་གཞུང་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བྱང་
ཆུབ་སེམས་འགྲེལ་སོགས་ཐོགས་མེད་ཀྱི་སྔོན་དུ་བྱུང་བའི་བསྟན་བཅོས་ནས་བཀག་པ་
18-1-148


སོགས་ཀྱིས་འཕགས་པ་ནཱ་གརྫུ་ནའི་སྔ་རོལ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་བཙུན་པ་ཆེན་པོ་
ཨ་བི་ཏརྐ་དང༌། ཛྙཱ་ན་ཏ་ལ་སོགས་པ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་བའི་སློབ་དཔོན་ལྔ་བརྒྱ་བྱུང་བར་
གྲགས་པ་ལྟར་ཡིན་པར་མངོན་ནོ། །དེ་དག་གི་བསྟན་བཅོས་ནི་བོད་དུ་མ་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། 
སྡེ་བ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་རྣམས་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། །རྒྱུ་
མེད་པར་ནི་སྨྲ་བས་ན། །རྒྱུ་མེད་པར་ནི་ལྟ་བར་རྟོགས། །ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་མ་རྟོགས་ཕྱིར། །
དབུ་མ་འཇིག་པར་བྱེད་པར་འགྱུར། །ཞེས་དོན་དམ་དབུ་མ་འགོག་པའི་ལུགས་རང་སྟོང་པ་
དང༌། ཡང༌། ཆད་པའི་ལྟ་བར་འགྱུར་སྙམ་པས། །དངོས་པོ་འཛིན་པ་མི་སྟོང་སྟེ། །ཞེས་ཀུན་
རྫོབ་ཚད་གྲུབ་ཏུ་འདོད་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ། སྐུར་པ་དང་ནི་སྒྲོ་འདོགས་པས། །དབུ་
མ་དག་ནི་སྟོན་པར་འགྱུར། །ཞེས་དེ་དག་དབུ་མ་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་པར་གསུངས། སེམས་ཙམ་
དུ་ནི་རྟོགས་པ་དང༌། །ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་རྣམ་གསལ་བས། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་བཟློག་
སྟེ། །ལམ་དེ་ཉིད་ནི་དབུ་མའོ། །ཞེས་ཕྱི་དོན་དང་རྣམ་རིག་གཉིས་ཀ་བཀག་པ་དང༌། གཞན་
ཡང༌། ཡོད་དང་མེད་པ་སྤངས་པ་ཡི། །གྲུབ་པ་ཡི་ནི་དངོས་པོ་ཡོད། །དངོས་པོ་ཡོད་མེད་རྣམ་
གྲོལ་བའི། །རང་བཞིན་གཉིས་སུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཞེས་ཡོངས་གྲུབ་གཟུང་འཛིན་གཉིས་
ལས་འདས་པ་ཡོད་པར་གསུངས་ཏེ། གཞན་སྟོང་དབུ་མའོ། །དེས་ན། སེམས་ཙམ་ཡིན་ཏེ་
སྣང་བ་མེད། །སྣང་བ་མེད་པས་མི་སྐྱེ་སྟེ། །དབུ་མ་ཡི་ནི་ལམ་འདི་ཡང༌། །ང་དང་གཞན་དག་
གིས་ཀྱང་བཤད། །ཅེས་འཁྲུལ་སྣང་མེད་པས་གྲུབ་མཐའ་བཞིའི་སེམས་ཙམ་ལས་འདས་པ། 
སེམས་ལས་གཞན་དུ་མེད་པར་ཡང་འདོད་པས་སེམས་ཙམ་དང་ཡང་མཐུན་པའི་དབུ་མའི་
ལམ་དེ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གསུངས་པར་བཤད་དོ། །
ཟབ་ཅིང་རྟོགས་དཀའ་ཐེག་མཆོག་དམ་ཆོས་འདི། །མཐའ་ཡས་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱིས་མྱུར་
རྟོགས་ནས། །རྒྱལ་བ་རྒྱལ་སྲས་སྤྱོད་ཡུལ་རླབས་ཆེན་ལ། །སྤྱོད་པའི་དོན་དུ་དགེ་བ་འདི་
18-1-149


དག་བསྔོ། །ཞེས་པ་འདི་གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རྒྱན་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་ལུང་སྦྱོར་མདོ་ཙམ་
སྟེ། རྒྱལ་ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་སྦྱར་བའོ།། །།མངྒ་ལཾ། ཤུ་བྷཾ། 
18-1-150


༄༅། །གཞན་སྟོང་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། འདིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ངེས་དོན་གྱི་དབུ་མའི་ངོ་བོ་ངོས་གཟུང་བར་བྱ་
སྟེ། གྲུབ་མཐའི་རྣམ་གཞག་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང༌། དབུ་མའི་རྣམ་གཞག་ངོས་བཟུང་བ་དང༌། 
དེ་ལ་གཞན་གྱིས་བརྟགས་པའི་མཐའ་བསལ་བའོ། །
དང་པོ་ནི། གཞན་སྡེ་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་ལྟ་གྲུབ་ནི་ཐར་བའི་ལམ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ལ། 
རང་སྡེ་སངས་རྒྱས་པའི་ལྟ་གྲུབ་ནི་ཐར་པའི་ལམ་དང་འབྲེལ་བ་ཡིན་ནོ། །མུ་སྟེགས་པ་ལ་
ཐར་ལམ་མེད་ཀྱང༌། མཐོ་རིས་ཀྱི་མངོན་པར་མཐོ་བའི་ཆོས་ནི་ཡོད་མེད་གཉིས་ཏེ། རྒྱང་
འཕེན་པ་སོགས་མེད་པར་ལྟ་བ་ཅན་ལས་འབྲས་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་སོགས་དང༌། འཚེ་བ་
ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ་མཐོ་རིས་ཀྱི་ལམ་རྣམ་དག་མེད་ཅིང༌། གྲངས་ཅན་པ་དང༌། 
གཅེར་བུ་པ་དང༌། ལྷའི་མཆོག་གི་རྗེས་འབྲང་འགའ་ཞིག་དང༌། མུ་སྟེགས་བསམ་གཏན་པ་
རྣམས་ལ་ནི་མཐོ་རིས་ཀྱི་ལམ་ནི་ཡོད་དེ། སྡིག་པ་སྤོང་ཞིང་དགེ་བ་བསྒྲུབས་པས་མི་དང་
འདོད་ཁམས་པའི་ལྷར་སྐྱེ་ཞིང༌། བསམ་གཏན་བཞི་བསྒོམས་པས་གཟུགས་ཁམས་སུ་སྐྱེ་
བ་དང༌། གཟུགས་མེད་ཀྱི་ཏིང་འཛིན་བཞི་བསྒོམས་པས་གཟུགས་མེད་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བས་
སོ། །མུ་སྟེགས་རྣམས་ལ་ཐར་ལམ་མེད་པའི་རྒྱུན་མཚན་ནི། གང་ཟག་གི་བདག་འཛིན་ཅེས་
བྱ་བ། ང་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་བློ་འདི་སྤོང་པར་མི་བྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་ཏེ། འཁོར་
བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་བརྒྱུད་དེ་འོངས་པའི་ང་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་བློ་བརྟན་པོ་ཡོད་པའི་
སྟེང་དུ། གྲུབ་མཐས་ཀྱང༌། ང་བདག་དེ་ཉིད་ཁྱད་པར་མང་པོ་དང་བཅས་ཏེ་ཡོད་པར་བསྒྲུབ་
ཅིང༌། དེའི་དོན་བསྒོམ་པ་དང༌། བདག་འཛིན་དེ་ལ་གཉེན་པོ་གཞན་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་
18-1-151


བདག་འཛིན་སྤོང་མི་ནུས་ཤིང༌། བདག་འཛིན་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་རྒྱུ་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཀྱང་མུ་སྟེགས་བཟང་བ་དེ་རྣམས་ལ་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་སོགས་མི་རྟག་པ་
རགས་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། ཚེ་འདི་དང་འདོད་ཁམས་སྡུག་བསྔལ་དུ་ཤེས་པ་དང༌། གཟུགས་
སོགས་དངོས་པོ་རགས་པ་རྣམས་བདེན་མེད་དུ་འདོད་པ་དང་འདོད་པ་ཆུང་ཞིང་ཆོག་ཤེས་
པ་དང༌། བྱམས་སྙིང་རྗེ་དང༌། དགྲ་གཉེན་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་སྒོམ་པའི་བཏང་སྙོམས་སོགས་
དང༌། རྩ་བ་བཞི་སྤོང་བ་སོགས་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པ་ལེགས་པོ་ཡང་ཡོད་པས་མཐོ་རིས་ཀྱི་ལམ་ནི་
ཡོད་དོ། །
སངས་རྒྱས་པའི་གྲུབ་མཐའ་ནི་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང༌། མདོ་སྡེ་བ་དང༌། 
སེམས་ཙམ་པ་དང༌། དབུ་མ་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་གཉིས་ནི་ཐེག་དམན་ཉན་ཐོས་པ་དང༌། ཕྱི་
མ་གཉིས་ནི་ཐེག་ཆེན་པའོ། །དེ་རྣམས་ལ་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་དུ་འཇོག་པ་ཡང་ཐེག་པ་ཆུང་ངུའི་
སྡེ་སྣོད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའི་མཐར་ཐུག་ཏུ་འདོད་པ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་གསུང་རབ་སྡེ་
སྣོད་རྣམས་བཀའི་མཐར་ཐུག་ཏུ་འདོད་པས་དེ་ལྟར་བཏགས་པ་ཡིན་པས། ཐེག་དམན་སྨྲ་
བ་དང་ཐེག་ཆེན་སྨྲ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲུབ་མཐའ་ཐེག་དམན་པ་དང༌། གྲུབ་མཐའ་ཐེག་ཆེན་
པ་ཞེས་གྲགས་པ་ལྟར་ཡིན་ལ། གང་ཟག་དེ་ཉིད་ཐེག་ཆུང་ངམ་ཐེག་ཆེན་པར་འཇོག་པ་ལ་
ནི་གྲུབ་མཐའ་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་ཏེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་གྱི་བསམ་སྦྱོར་རྒྱུད་ལ་
སྐྱེས་པ་ནི་ཐེག་ཆེན་པ་ཡིན་ལ། ཐེག་དམན་གྱི་བསམ་སྦྱོར་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་ནི་ཐེག་དམན་
པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་གཉིས་གང་ཡང་རྒྱུད་ལ་མ་སྐྱེས་ན། གསུང་རབ་གང་ཀློག་གཞུང་ཅི་བཟུང་
གྲུབ་མཐའ་ཇི་ལྟར་བྱེད་ཀྱང་གང་ཟག་ཐེག་ཆེན་པ་ཡང་མ་ཡིན་གང་ཟག་ཐེག་དམན་པ་ཡང་
མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་གྲུབ་མཐའ་ཐེག་ཆེན་འཛིན་ལ། ལམ་ཐེག་དམན་དུ་ཞུགས་པ་ཡང་
ཡོད། གྲུབ་མཐའ་ཐེག་དམན་འཛིན་ལ་ལམ་ཐེག་ཆེན་དུ་ཞུགས་པ་ཡང་ཡོད། གཉིས་ཀ་
18-1-152


ཐེག་ཆེན་པ་ཡང་ཡོད། གཉིས་ཀ་ཐེག་དམན་པའང་ཡོད། གྲུབ་མཐའ་འཛིན་ཅིང་ལམ་དུ་མ་
ཞུགས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་མང་ལ། ལམ་དུ་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་ལ་གྲུབ་མཐའ་མེད་པ་ནི་ཡེ་
མི་སྲིད་དོ། །
དེ་དག་ལས་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་ནི། ཤེས་པ་སེམས་སེམས་བྱུང་གཉིས། ཡུལ་གཟུགས་
སོགས་བཅུ། སྐྱེ་འཇིག་སོགས་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད། ནམ་མཁའ་སོགས་འདུས་མ་བྱས་གསུམ་
དང༌། འདས་མ་འོངས་ཀྱི་དངོས་པོ་རྣམས་རང་རང་སོ་སོ་ནས་རྫས་སུ་གྲུབ་པར་འདོད་ཅིང་
བདེན་གྲུབ་ཀྱི་ཆ་རེ་ཡང་ཡོད་པར་འདོད་ལ། རགས་པའི་དངོས་པོ་དང་རྒྱུན་གྱི་དངོས་པོ་
སོགས་ནི་བདེན་མེད་དུ་འདོད་ཅིང༌། ཡུལ་དང་དབང་པོ་བདེན་གྲུབ་ལས་རྣམ་ཤེས་སྐྱེ་མིག་
གིས་གཟུགས་དངོས་སུ་མཐོང་ཟེར་རོ། །འདིའི་ནང་ཚན་ཁ་ཆེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་སོགས་གྲུབ་
མཐའ་བཟང་བ་རྣམས་ནི། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་པས་མི་རྟག་པར་
འདོད་པ་དང༌། གང་ཟག་གི་བདག་ནི་བློས་བཏགས་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་རྫས་སུ་མེད་པར་
འདོད། མང་པོས་བཀུར་བའི་སྡེ་བ་སོགས་གྲུབ་མཐའ་ངན་པ་རྣམས་ནི། འདུས་བྱས་རྣམས་
མཐར་འཇིག་པས་མི་རྟག་པ་ཡིན་ཀྱང༌། སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་པ་མིན་ཞེས་ཟེར་ཞིང་དེ་
ཕྱིར་རྒྱུན་གྱི་དངོས་པོ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་འདོད་ལ། མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཏགས་པའི་
ང་བདག་རྟག་པ་གཅིག་པུ་རང་དབང་ཅན་དེ་འདྲ་མེད་ཀྱང༌། སྤྱིར་ང་བདག་ཙམ་ཞིག་རྫས་
གྲུབ་དང་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འདོད། འདི་ལ་བདག་ལྟའི་སྐྱོན་གྱིས་དངོས་སུ་ཐར་བའི་ལམ་མེད་
ན་ཡང༌། དཀོན་མཆོག་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་ཞིང༌། ཐར་འདོད་ཀྱི་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་ཚུལ་
ཁྲིམས་དང་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་ཡོད་པས། རིམ་པས་ཐར་པ་འཐོབ་པའི་སྐལ་བ་ཅན་
དུ་འགྱུར་རོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་འདི་ནི་མངོན་པ་སྡེ་བདུན་བཀར་འདོད་ཅིང༌། མདོ་སྡེ་རྣམས་
དགོངས་པ་ཅན་དང༌། དྲང་དོན་གསུངས་པ་མང་བས། ལྟ་གྲུབ་རྣམས་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་
18-1-153


ལུགས་བཞིན་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པར་འདོད་ལ། བསྟན་བཅོས་ཀྱང་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ་
ངོས་འཛིན་ཏོ། །
མདོ་སྡེ་བ་ནི། གོང་དུ་བཤད་པའི་ཆོས་དེ་རྣམས་ལས། འདུས་མ་བྱས་དང་ལྡན་མིན་
འདུ་བྱེད་ནི་བཏགས་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་བློས་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་པས་བདེན་པར་མེད་ཅིང༌། 
གཟུགས་སོགས་ལ་རིགས་རྒྱུན་དང་ཤེས་པ་ལ་རྒྱུན་བདེན་པར་མ་གྲུབ། འདས་མ་འོངས་ཀྱི་
ཆོས་ཀྱང་བཏགས་ཡོད་ཙམ་ཡིན་ལ། ད་ལྟར་བའི་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དང་ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་
ཙམ་ཆ་མེད་བདེན་གྲུབ་ཡིན། མིག་གིས་གཟུགས་མི་མཐོང་མིག་ཤེས་ཀྱིས་ཀྱང་གཟུགས་
དངོས་སུ་མི་མཐོང་སྟེ། མིག་ཤེས་ཀྱིས་མཐོང་བ་དེ་ནི་མིག་ཤེས་ཉིད་ལ་གཟུགས་སྣང་ཤར་
བ་དེ་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲགས་པ་ཤེས་པར་གྱུར་པ་དེ་ཡིན་ལ། འོན་ཀྱང་རྣམ་པ་འཆར་བ་
དེ་ལ་རྣམ་པ་གཏོད་བྱེད་གཟུགས་སོགས་ཕྱི་རོལ་ན་ཡོད་པར་འདོད་དོ། །མངོན་པ་སྡེ་བདུན་
སོགས་ནི་བཀའ་མ་ཡིན་ཞིང༌། བྱེ་བྲག་བཤད་པ་སོགས་བསྟན་བཅོས་ལ་འཁྲུལ་བ་ཡོད་པས་
གྲུབ་མཐའ་ནི་མདོ་སྡེ་དང་བསྟུན་དགོས་པར་འདོད་དོ། །གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བའི་སྡེ་འདི་གཉིས་
ཀས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ནི། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གསུངས་པའི་སྡེ་སྣོད་འདི་རྣམས་ཁོ་
ན་ཡིན་ཞིང༌། ཤེར་ཕྱིན་དཀོན་བརྩེགས་ཕལ་ཆེན་སོགས་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོར་གྲགས་པ་འདི་
ཀུན་ནི་རྒྱལ་བའི་བཀའ་མ་ཡིན་ནོ། །ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་ནི་གང་ཟག་གི་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་ཡིན་གྱི་
གསུང་རབ་ཐ་དད་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་གང་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འདོད་པ་དེ་ཀུན་
དང་ཐེག་ཆེན་འགོག་པ་ནི་གྲུབ་མཐའ་ནོར་འཁྲུལ་གྱི་སྐྱོན་ཡིན་ལ། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་
དང་སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་པ་སོགས་གཞན་རྣམས་ནི་རང་ས་དེར་མ་ནོར་བ་ཡིན་ནོ། །
སེམས་ཙམ་པ་ནི། གཟུགས་སོགས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་རྣམས་རྨི་ལམ་གྱི་གཟུགས་སོགས་
ལྟར་ཤེས་པ་ཉིད་དང་དེར་སྣང་བ་ཙམ་ཡིན་གྱི། ཕྱི་རོལ་ན་དེ་ལྟར་སྣང་བ་མེད་དེ་དཔེར་
18-1-154


ན་གཟུགས་ལ་མཚོན་ན། མིག་གི་དབང་པོར་གྲགས་པ་ཡང༌། མིག་གི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་
སེམས་ཡིན་པས། མིག་རང་མཚན་པ་ཞིག་མེད་ལ། གཟུགས་སུ་གྲགས་པ་ཡང་གཟུགས་ཀྱི་
རྣམ་པར་སྣང་བའི་སེམས་ཡིན་པས་གཟུགས་རང་མཚན་པ་མེད་ཅིང༌། དེ་དག་ལས་མིག་གི་
རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པར་སྣང་བ་ཙམ་ཡིན་པས། གསུམ་ཀར་ཡང་ཐ་དད་པར་སྣང་བ་ནི་
འཁྲུལ་བ་ཡིན་ཞིང་ཤེས་པའི་ངོ་བོར་རྫས་གཅིག་པས། མིག་ཤེས་ཀྱིས་གཟུགས་མཐོང་བ་
ནི་རང་གིས་རང་ཉིད་མཐོང་བ་ཡིན་ཞིང༌། གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་འཆར་བའི་རྒྱུ་ཤེས་པ་ལས་
གཞན་ཕྱི་རོལ་ཏུ་རྣམ་པ་གཏོད་བྱེད་གཟུགས་སུ་གྲུབ་པ་ནི་གཏན་ནས་མེད་དོ། །འོན་ཀྱང་
མ་བརྟགས་མ་དཔྱད་པའི་ངོར་མིག་གིས་གཟུགས་མཐོང་ཞེས་སོགས་འདོད་ཀྱང་དཔྱད་ན་
གཟུགས་ནི་མ་གྲུབ། གཟུགས་སུ་སྣང་བའི་ཤེས་པ་དེ་ནི་བདེན་པར་གྲུབ་བོ། །དེས་ན་འདི་
ནི་རྣམ་ཤེས་སོགས་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་བདེན་པར་གྲུབ་ལ། ཡུལ་ཕྱི་རོལ་ན་ཡོད་པ་
ལྟར་སྣང་བ་གཟུང་ཆ་དང༌། རིག་པ་ནང་ན་ཡོད་པ་ལྟར་སྣང་བ་འཛིན་ཆ་སྟེ་དེ་གཉིས་འཁྲུལ་
བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཟུང་འཛིན་གཉིས་མེད་ལ། གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྤངས་པའི་རྣམ་པར་
ཤེས་པ་ནི་བདེན་པར་འདོད་དོ། །ཞེས་འདོད་པས་གཟུང་ཆ་དང་འཛིན་ཆ་གཉིས་ཐ་དད་དུ་
མ་གྲུབ་པས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་མེད་ཀྱི་གོ་ཆོད་པ་དང༌། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རང་ངོ་ཙམ་ཡེ་ཤེས་
སུ་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཙམ་པ་ཁོང་གི་རང་ལུགས་ཀྱི་གཟུང་འཛིན་བཀག་པར་རློམ་
ཡང་གྲུབ་མཐའ་གོང་མས་གཞལ་ན། གཟུང་འཛིན་བཀག་པར་མ་སོང་སྟེ་གཟུང་འཛིན་
རྫས་གཞན་མེད་པ་ཙམ་ཞིག་ཁས་བླངས་པ་ཡིན་ཀྱང་འཛིན་པ་རང་ངོས་ནས་ཡོད་པར་ཁས་
བླངས་པར་སོང་བས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་འདིས་འདོད་པའི་གཟུགས་སོགས་ཕྱི་དོན་དུ་སྣང་བའི་
རྣམ་རིག་བདེན་གྲུབ་དང༌། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་ལྡོག་ཙམ་གཟུང་འཛིན་གཉིས་མིན་གྱི་ཡེ་ཤེས་སུ་
འདོད་པ་དང༌། འཛིན་པའི་ངོ་བོ་རྣམ་ཤེས་ཉིད་ལ་མི་འདོད་པར་ཡུལ་དུ་སྣང་བའི་རྣམ་རིག་
18-1-155


ལས་ཐ་དད་པར་སྣང་བའི་ཆ་ཙམ་ལ་འདོད་པ་ནི་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ལ་གཞན་རྣམས་མ་ནོར་
པའོ། །
དབུ་མ་པ་ལ་དབུ་མ་ཕལ་པ་དང༌། དབུ་མ་ཆེན་པོ་གཉིས་ཀྱི་ཕལ་པ་ནི་བོད་ཡུལ་འདིར་
རང་སྟོང་དུ་གྲགས་ཤིང་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀར་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་སྨྲ་བ་ཞེས་གྲགས་པ་སྟེ། 
སློབ་དཔོན་སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་དང༌། ལེགས་ལྡན་དང༌། རྣམ་གྲོལ་སྡེ་དང༌། ཞི་བ་འཚོ་རྗེས་
འབྲང་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་སོ། །དེ་དག་ལ་གྲུབ་མཐའ་ནང་སེལ་མི་འདྲ་བ་མང་
ཡང༌། ཐམས་ཅད་མཐུན་པར་གཟུགས་སེམས་གཉིས་དང་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་དེ་འདུས་བྱས་
ཀྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་དང༌། ནམ་མཁའ་སོགས་འདུས་མ་བྱས་དང་དངོས་མེད་ཐམས་ཅད་
དེ་ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་བདེན་མེད་ཙམ་
ནི་དོན་དམ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་དུ་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད། རྣམ་
གཞག་ཙམ་ཐ་དད་དེ་དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་གང་ཡང་མེད་པས་སྤྲོས་བྲལ་ནམ་མཁའི་
དཔེས་བསྟན། ཀུན་རྫོབ་སྣང་དུས་ན་བདེན་པས་སྟོང་ཡང་སྣང་བ་མ་འགག་པ་སྒྱུ་མའི་
དཔེས་བསྟན། དེ་གཉིས་ཀར་ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་སོགས་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་
པར་འདོད་དོ། །
གྲུབ་མཐའ་འདི་ལ་ཡང་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་དེ་སྤྲོས་པ་བཀག་ཙམ་གྱི་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་
ལ་འདོད་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སོགས་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཞིང་བདེན་པར་མེད་ཟེར་བ་
དང༌། དོན་དམ་བདེན་པ་ཡང་བདེན་མེད་དུ་འདོད་པ་དང༌། ཁྱད་པར་ཐལ་འགྱུར་བ་རྣམས་
ནི་གྲུབ་མཐའི་རྣམ་གཞག་འཇོག་བཞིན་དུ། གཞན་གྱི་རྩོད་པ་ལ་འཛེམ་པའི་ཕྱིར་གང་ཡང་
ཁས་མི་ལེན་པ་དང༌། ངེས་ཤེས་མ་སྐྱེས་ཀྱང་ལོག་རྟོག་ཟློག་པར་འདོད་པ་སོགས་འཁྲུལ་བ་
ཡིན་ལ། གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པར་མེད་པ་དང༌། བདེན་
18-1-156


མེད་ཙམ་དེ་ཡང་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པ་སོགས་ནི་མ་ནོར་བ་ཡིན་ནོ། །
སེམས་ཙམ་པ་དང༌། རང་སྟོང་སྨྲ་བའི་དབུ་མ་པ་འདི་གཉིས་ཀྱི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་
ངེས་གསང་དང༌། དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་རང་རིག་རང་གསལ་ནི་རང་ལུགས་ལ་མི་འདོད་ཅིང་དེ་
དག་གི་གནས་ཚུལ་མ་གོ་བས། སློབ་དཔོན་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་སྟོང་ལ་དགག་པ་བྱས་
པ་ནི་མེད་ལ། རྗེས་འབྲང་ཕྱིས་བྱུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་དགག་པ་བྱེད་མོད་ཀྱང༌། གཞན་སྟོང་གི་
གྲུབ་མཐའི་གནད་གོ་བ་ནི་གཅིག་ཀྱང་མེད་པས་ཕྱོགས་སྔ་མ་ལོངས་པའི་དགག་པ་ཤ་སྟག་
གོ ། 
གཉིས་པ་དབུ་མ་ཆེན་པོ་ནི། བོད་དུ་གཞན་སྟོང་དུ་གྲགས་པ་རྣམ་རིག་གི་དབུ་མ་སྟེ། རྗེ་
བཙུན་བྱམས་པའི་གཞུང་དང༌། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་དང༌། མཁས་མཆོག་དབྱིག་གཉེན་
གྱིས་གསལ་བར་མཛད་ཅིང༌། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཆོས་དབྱིངས་བསྟོད་པར་ཡང་ཆེས་
གསལ་བས། འཕགས་མཆོག་གཉིས་ཅར་གྱི་བཞེད་པ་གཞན་སྟོང་ཡིན་ནོ། །འདིའི་ལུགས་
ལ་སེམས་ཙམ་མན་ཆད་དུ་འདོད་པའི་འདུས་མ་བྱས་གསུམ་སོགས་འདུས་མ་བྱས་བཏགས་
པ་བ་དངོས་མེད་རྣམས་དང༌། གཟུགས་སོགས་ཕྱི་དོན་དུ་གྲགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་
པའི་ཚོགས་བརྒྱད་སེམས་བྱུང་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག་སོགས་མདོར་ན་གཞི་འཁོར་བའི་ཆོས་
ཐམས་ཅད་དང༌། གནས་སྐབས་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང༌། འབྲས་བུ་
སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ནང་ནས་གསར་དུ་བྱུང་བའི་ཆ་རྣམས་དང་གདུལ་བྱ་གཞན་
སྣང་གིས་བསྡུས་པ་སྟེ། སྣང་གྲགས་ཀྱི་ཆོས་སམ་ཆོས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཟླས་ཕྱེ་བའི་ཆོས་སམ་
གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་སམ། དོན་དམ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་སྐབས་འདིར་
དངོས་པོ་དངོས་མེད་ཐམས་ཅད་འདུས་བྱས་དང༌། གློ་བུར་བར་གཞག་པ་དེ་རྣམས་ཐམས་
ཅད་ནི་བདེན་མེད་ཡིན་ལ། དབྱིངས་དང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་རིག་རང་གསལ་
18-1-157


ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་ཆོས་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། འདི་ནི་རིགས་པས་དཔྱད་
བཟོད་བདེན་གྲུབ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །རང་སྟོང་པ་རྣམས་འདོད་པའི་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་དེ་ནི་རྣམ་
པར་དཔྱད་ན་དངོས་མེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་བདེན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཞེད་ལ། གྲུབ་
མཐའ་འདི་ནི་སྐྱོན་མེད་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་གྲུབ་མཐའ་འོ། །ཐེག་ཆེན་པ་དེ་
རྣམས་ཐམས་ཅད་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཐམས་ཅད་བཀར་འདོད་ཀྱང༌། སེམས་ཙམ་པ་རྣམས་ནི་
མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་དང༌། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་དང༌། རྒྱན་སྟུག་པོ་དང༌། ཕལ་
པོ་ཆེ་སྟེ་མདོ་བཞིར་གྲགས་རྣམས་ངེས་དོན་དུ་འཛིན་ཏེ། གཞན་རྣམས་དྲང་དོན་དུ་འདོད་ལ། 
གྲུབ་མཐའ་བྱེད་པ་པོ་ནི་སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་ལྔ་བརྒྱ་པོའོ། །དབུ་མ་ཕལ་བ་འཛིན་པ་རྣམས་
ནི་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་ཐམས་ཅད་དྲང་དོན་ཡིན་ཞིང༌། འཁོར་ལོ་བར་པའི་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་
མདོ་རྣམས་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་གོ་ཞེས་སྨྲ། གྲུབ་མཐའ་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་ངེས་ནི་སངས་རྒྱས་
བསྐྱངས་སོགས་གོང་དུ་སྨོས་པ་དེ་རྣམས་སུ་ཟད་ལ། འདི་རྣམས་ཀྱི་རང་རིག་གི་འདོད་པས་
སྒྲ་གཅན་འཛིན་བཟང་པོ་སོགས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་སྨྲ་བ་བརྒྱད་དང༌། སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱང་
གྲུབ་མཐའ་འདི་ཁོ་ན་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དོ། །དབུ་མ་ཆེན་པོ་ནི་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་
གསུམ་གྱི་མདོ་མཐའ་དག་ལ་བརྟེན་ཅིང༌། ཁྱབ་པར་དུ་ཀ་ཏྱ་ཡ་ནའི་གདམས་ངག་གི་མདོ་
དང༌། མདོ་སྡེ་ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་སོགས་འཁོར་ལོ་དང་པོའི་མདོ་མང་པོ་དང༌། བྱམས་པས་
ཞུས་པའི་ལེའུ་དང་ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་པ་སོགས་འཁོར་ལོ་བར་བའི་གནས་སྐབས་མང་པོ་
དང༌། མདོ་བཞི་སོགས་ཐ་མའི་མདོ་མང་པོ་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་བདེན་
གྲུབ་ཏུ་སྟོན་པའི་གྲུབ་མཐའ་རགས་པ་ཐུན་མོང་བ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་
མདོ་དང༌། རྔ་བོ་ཆེའི་མདོ་དང༌། སོར་མོའི་ཕྲེང་བ་ལ་ཕན་པའི་མདོ་དང༌། དཔལ་ཕྲེང་གི་མདོ་
དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་དང༌། དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་པར་
18-1-158


ངེས་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་སྟོན་པ་མང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡང་དག་
པའི་དབྱིངས་དེ་ཉིད། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། རྟག་བརྟན་
གཡུང་དྲུང་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དོན་དམ་པ་ཐམས་ཅད་གདོད་མ་ནས་རང་ཆས་སུ་
བཞུགས་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིབ་མོ་རྣམས་གསང་གཏམ་དུ་མཛད་པ་ཡིན་
ལ། མདོ་དོན་གསལ་བྱེད་ཀྱི་གཞུང་བྱེད་པ་པོ་ནི། རྒྱལ་ཚབ་འཕགས་པ་བྱམས་པ་ཡིན་ཏེ། 
དེས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་དུ་ཆོས་སྐད་རགས་པ་དེ་ཉིད་མདོ་ཙམ་དུ་གསུངས། མདོ་
སྡེ་རྒྱན་དང༌། དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་དང༌། ཆོས་ཉིད་རྣམ་འབྱེད་དུ་གསལ་ཞིང་རྒྱས་པར་
བཤད། སྙིང་པོའི་མདོའི་དོན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཞིབ་མོ་དེ་རྒྱུད་བླ་མར་གཏན་
ལ་ཕབ་བོ། །གཞུང་གི་དགོངས་འགྲེལ་བྱེད་པ་པོ་ནི་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་དེ། ཐོགས་མེད་ཀྱི་
རྒྱུད་བླ་མའི་འགྲེལ་པར། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གྲུབ་མཐའ་དེ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་ཤིང་གསལ་བ་
དང༌། སྤྱིར་གཞན་སྟོང་གི་དབུ་མ་ནི་སྐུ་མཆེད་གཉིས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་མཐའ་དག་ན་གསལ་
ཞིང་དབྱིག་གཉེན་གྱི་ཉི་ཁྲིའི་འགྲེལ་པ་གནོད་འཇོམས་དང༌། ཆོས་ཉིད་རྣམ་འབྱེད་ཀྱི་འགྲེལ་
པ་ན་ཤིན་ཏུ་གསལ་ཞིང་རྒྱས་པའོ། །གཞན་སྟོང་གི་གྲུབ་མཐའ་སྤྱི་དེ་ནི། ཕྱོགས་གླང་དང་བློ་
གྲོས་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པའི་སློབ་མ་སློབ་རྒྱུད་མང་ལ་བཟང་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱ་ཆེར་བཤད་
ཅིང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་བློར་ཤོང་བ་དཀའ་ནས་སློབ་མ་མཆོག་རྣམས་ལ་
སྙན་ནས་སྙན་དུ་བརྒྱུད་ཚུལ་གྱིས་དར་བར་མཛད་དོ། །ཕྱིས་གཞན་སྟོང་གི་དབུ་མ་འདི་དང༌། 
སེམས་ཙམ་གྱི་གྲུབ་མཐའ་འདྲ་འདྲེས་སུ་བྱས་པ་རྒྱ་གར་དུ་མང་དུ་བྱུང་བ་ལ་བརྟེན་བོད་པ་
ཕལ་ཆེར་གྱིས་གཅིག་པར་འཁྲུལ་ལོ། །བོད་དུ་ནི་ལོ་པཎ་དུ་མས་གཞུང་རྣམས་བསྒྱུར་ཀྱང༌། 
གྲུབ་མཐའ་གཙང་མར་འཛིན་པ་ལོ་ཙཱ་བ་གཟུ་དགའ་བའི་རྡོ་རྗེ་དང༌། བཙན་ཁ་བོ་ཆེ་སོགས་
བྱམས་ཆོས་སྒོམ་ལུགས་པ་རྣམས་ཡིན་ཞིང༌། ཁྱད་པར་དུ་གཞན་སྟོང་ཟབ་མོ་སེང་གེའི་སྒྲས་
18-1-159


ས་སྟེང་ཁྱབ་པར་མཛད་པ་པོ་ནི། ཀུན་མཁྱེན་ཆེན་པོ་དོལ་བུ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་ནི། དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་ལས། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ཡོད། །དེ་ལ་
གཉིས་པོ་ཡོད་མ་ཡིན། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་འདི་ལ་ཡོད། །དེ་ལ་ཡང་ནི་དེ་ཡོད་དོ། །སྟོང་པ་མ་
ཡིན་མི་སྟོང་མིན། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཐམས་ཅད་བཤད། །ཡོད་པས་མེད་པས་ཡོད་པས་ན། །དེ་
ནི་དབུ་མའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་
དབང་དུ་བྱས་ནས། སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་པར་འཆར་བའི་ཤེས་པ་ཡང་དག་མིན་རྟོག་ཙམ་ནི་
ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་ལ། དེ་ལ་སྣང་བའི་གཟུང་ཆ་དང་འཛིན་ཆ་ནི་བློས་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡང་མཐའ་གཉིས་
ལས་གྲོལ་བ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་རྟོག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཙམ་ཁས་བླངས་པས་མེད་མཐའ་དང་
ཆད་མཐའ་ལས་གྲོལ་ལ། གཟུང་ཆ་འཛིན་ཆ་སོགས་ལྟོས་ཆོས་སྒྲོ་བཏགས་ཐམས་ཅད་ལས་
འདས་པས། རྟག་མཐའ་དང་ཡོད་མཐའ་ལས་གྲོལ་བ་ཡིན་ནོ། །སྤྲོས་བྲལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་
ཤེས་དེ་ནི། རྣམ་ཤེས་ཡང་དག་མིན་རྟོག་དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བདེན་པར་ཡོད་ཅིང༌། དྲི་
བཅས་ཀྱི་སྐབས་ན་ཆོས་ཉིད་དེ་ལ་རྣམ་ཤེས་དེ་ཆོས་ཅན་དྲི་མ་གློ་བུར་བ་འབྲལ་རུང༌། སྤང་
བྱ་དྲི་མ་བདེན་མེད་ཀྱི་ངོ་བོར་ཡོད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེས་ན་དོན་དམ་བདེན་པ་ཡང་མཐའ་གཉིས་
དང་བྲལ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྟོང་ཉིད་བདེན་གྲུབ་དང༌། ཀུན་རྟོག་སོགས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་
བསྡུས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡོད་མེད་རྟག་ཆད་ཀྱི་མཐའ་ལས་
འདས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཀུན་རྫོབ་གཟུང་འཛིན་གཉིས་ནི་འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་ཤར་
བ་ཙམ་མ་གཏོགས་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་ལ། རང་གཞན་
གཉིས་ཀྱི་ཟླས་ཕྱེ་བའི་གཞན་གྱི་ངོ་བོར་གྲུབ་པ་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་
སྟོང་པས་མི་སྟོང་པ་མིན་ལ། ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཉིད་དེ་ནི་རང་གི་ངོ་བོས་གདོད་མ་ནས་གྲུབ་ཅིང་
18-1-160


ནམ་དུ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པ་མ་ཡིན་ཞིང་རྟག་ཏུ་ཡོད་པའོ། །འོ་
ན་མདོ་རྣམས་སུ་ཆོས་དབྱིངས་དེ་ཡང་སྟོང་པར་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། སྤྱིར་སྟོང་པ་
དང་སྟོང་ཉིད་ཡིན་ཀྱང༌། རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པ་ཡིན་མི་དགོས་ཏེ། ཡེ་ཤེས་རང་ལས་གཞན་
གྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་སྤྲོས་པའམ་གཟུང་འཛིན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་པས་སྟོང་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །
དེ་ལ་ཀུན་བརྟགས། གཞན་དབང༌། ཡོངས་གྲུབ་སྟེ། མཚན་ཉིད་གསུམ་ལས་ཀུན་བརྟགས་
ནི་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་དངོས་མེད་ཐམས་ཅད་དང༌། རྣམ་རྟོག་ལ་ཤར་བའི་གཟུགས་
སོགས་ཡུལ་གྱི་སྣང་ཆ་རྣམས་དང༌། མིང་ལ་དོན་དུ་ཞེན་པ་དང་དོན་ལ་མིང་དུ་འཁྲུལ་བའི་
མིང་དོན་གྱི་འབྲེལ་བ་དང༌། ཕྱི་ནང་མཐའ་དབུས་ཆེ་ཆུང་བཟང་ངན་ཕྱོགས་དུས་སོགས་བློས་
སྒྲོ་བཏགས་ཀྱིས་གཟུང་བྱ་ཐམས་ཅད་དོ། །གཞན་དབང་ནི་གཟུང་འཛིན་གྱི་དངོས་པོར་སྣང་
བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་སྟེ། མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་གཞན་དབང་དུ་གྱུར་པས་སྣང་བ་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོངས་གྲུབ་ནི་རང་རིག་རང་གསལ་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་དེ་
ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཉིད་དང་ཆོས་དབྱིངས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་བདེན་པ་རྣམས་
མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སོ། །དེ་ལ་གཞན་དབང་དང་ཀུན་བརྟགས་གཉིས་བདེན་པར་མེད་མཉམ་
དང༌། འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་མཉམ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་དང་རྫུན་པ་ཡིན་མཉམ་ཡིན་ཀྱང༌། མཚན་
ཉིད་སོ་སོར་དབྱེ་དགོས་པ་ནི། ཀུན་བརྟགས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མེད། གཞན་དབང་ཀུན་རྫོབ་
ཏུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཞིང༌། ཡོངས་གྲུབ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མེད་ལ་དོན་དམ་དུ་ཡོད་པས་བདེན་པར་
ཡོད་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་བརྟགས་ནི་བཏགས་པས་ཡོད་པ་དང༌། གཞན་དབང་ནི་རྫས་
སུ་ཡོད་པ་དང༌། ཡོངས་གྲུབ་ནི་དེ་གཉིས་སུ་ཡོད་པ་མིན་ཡང་སྤྲོས་མེད་དུ་ཡོད་པའོ། །ཀུན་
བརྟགས་ནི་མེད་པའི་སྟོང་ཉིད། གཞན་དབང་ནི་ཡོད་པའི་སྟོང་ཉིད། ཡོངས་གྲུབ་ནི་དོན་
དམ་སྟོང་ཉིད་དོ། །རྗེ་བཙུན་གྱིས། མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཤེས་ཤིང༌། །དེ་བཞིན་ཡོད་པའི་
18-1-161


སྟོང་ཉིད་དང༌། །རང་བཞིན་སྟོང་བ་ཉིད་ཤེས་ན། །སྟོང་ཉིད་ཤེས་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཀུན་
བརྟགས་ནི་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ། གཞན་དབང་ནི་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ། ཡོངས་
གྲུབ་ནི་དོན་དམ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་རྣམ་གསུམ་གྱི། །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་རྣམ་
གསུམ་ལ། །བརྟེན་ནས་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ནི། །རང་བཞིན་མེད་པར་བསྟན་པ་ཡིན། །
འདིའི་ལུགས་ལ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་སྟོང་ཉིད་ཀྱིས་ཁྱབ་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་
ཁྱབ་ལ། དེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་མེད་པར་ཁས་
ལེན་པ་གཞན་སྟོང་ལུགས་ཡིན་གྱི། རང་སྟོང་པར་གྲགས་པའི་ལུགས་ལ་ནང་འགལ་ཡོད་དོ། །
དེས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་རང་སྟོང་རྣམ་དག་ནི་ཀུན་རྫོབ་རང་སྟོང་དུ་གནས་
པ་འདི་ཡིན་ཞིང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཡང་གསུམ་པོ་འདི་ཡིན་པས་རང་སྟོང་མ་ནོར་བར་སྨྲ་
བ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་སྨྲ་བ་ཡིན་ངེས་ནི་གཞན་སྟོང་སྨྲ་བ་རྣམས་ཡིན་ལ། ལེགས་ལྡན་
དང༌། སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་སོགས་རང་སྟོང་སྨྲ་བ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་སྨྲ་བར་གྲགས་པ་ནི་
འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་ལ་གྲགས་པ་གཙོ་བོར་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡོངས་གྲུབ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཡོད་
ན་དེ་ལ་སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ། འགྲོ་འོང་འགྱུར་ལྡོག་ཕྱོགས་དུས་གཅིག་དང་དུ་མ་སོགས་
ཡོད་དམ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་རྣམས་ཡོད་ན་བདེན་མེད་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཅིང༌། འདི་ནི་སྐྱེ་མེད་
འགག་མེད་གནས་མེད། འགྲོ་མེད་འོང་མེད། གཅིག་མིན་དུ་མ་མ་ཡིན། རྒྱུ་མིན་འབྲས་མིན། 
རང་གི་ངོ་བོས་མཚན་མཚོན་གཞི་གསུམ་སྤངས་པ། ཕྱོགས་དུས་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ། 
རང་གི་ངོ་བོས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དང་མ་འབྲེལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དུམ་བུ་ཐ་དད་དབྱེ་རྒྱུ་
མེད་པའི་ཕྱིར་ཆ་མེད་ཡིན་ལ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཀུན་འགྲོ་དང་ཀུན་ཁྱབ་
ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དོན་ནི། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཐམས་
18-1-162


ཅད་ལ། ཁྱད་པར་མེད་ཀྱང་དག་གྱུར་པ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་ཉིད་དེ་ཡི་ཕྱིར། །འགྲོ་ཀུན་
དེ་ཡི་སྙིང་པོ་ཅན། །ཞེས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ངོ་བོ་གཅིག་ཅིང་དེ་ཉིད་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དང༌། 
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཞེས་པ་རྣམས་དོན་གཅིག་ཅིང༌། དེ་ཉིད་
སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་སོགས་ཆོས་ཉིད་ལ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་བཞུགས་ཀྱང༌། སེམས་
ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་པོའི་ཚུལ་གྱིས་བཞུགས་ཤིང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་མངོན་སུམ་གྱི་
ཚུལ་དུ་བཞུགས་པས། དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་རྒྱུད་ཀྱི་དབུས་
ན་སྙིང་པོར་ཡོད་པ་དང་འདྲ་བ་ཡིན་པས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་ཅན་ཞེས་བྱ་ཞིང༌། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་ཡང་སེམས་ཅན་ལ་ཡོད་པ་དང༌། སེམས་
ཅན་གྱི་དེ་ལ་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང་ཁམས་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་ལ་
དེ་བཞིན་ཉིད་སྙིང་པོའི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དེ་སྙིང་པོའི་ཚུལ་
དུ་བཞུགས་པ་ཡིན་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་གཉིས་སུ་འགྱུར་རམ་སྙམ་ན། མི་འགྱུར་ཏེ་སངས་
རྒྱས་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་རང་ཡིན་ལ་སངས་རྒྱས་ཞེས་པ་སྐྱེས་བུའི་དོན་ཅན་དུ་འཆད་ཀྱང༌། 
རང་ཉིད་རང་ལ་མ་སྦས་པར་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པས། སྙིང་པོའི་དོན་ཁོང་ན་གནས་པ་
དང་སྦས་པ་ལ་བྱས་ན། ཁོང་ན་སྦས་པའི་སྙིང་པོའི་སྒྲ་བཤད་མ་ཚང་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དེ་
བཞིན་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་སེམས་ཅན་ལ་གནས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རང་གི་ངོས་ནས་མ་མཐོང་བས་
སེམས་ཅན་ལ་སྦས་པའི་དོན་གྱི་སྙིང་པོ་ཡིན་པས། སྙིང་པོའི་དོན་མི་འགྱུར་བ་ལ་འཆད་པའི་
ཚེ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཅན་ཏེ། དེ་བས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་འདི་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་གཉིས་ཅར་ལས་གྲོལ་པས་འདུས་མ་བྱས་དངོས་
དོན་དམ་པའི་འདུས་མ་བྱས་སོ། །དེ་ཡང་གསང་བ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གནས་ལུགས་ནི། 
18-1-163


སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོར་ཡོད་པ་ལ་རྩོད་
པ་མེད་ལ། དེ་ཀ་སེམས་ཅན་གྱི་ཆོས་དབྱིངས་དང་དབྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་གྱི་
རྒྱུད་ཀྱི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོར་གནས་
པ་ལ་མི་རིགས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། དེས་ན་འོད་གསལ་བྱས་མིན་དབྱེར་མེད་པར། །འཇུག་
ཅན་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་ནི། །རྡུལ་ལས་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་དང་ལྡན་པ་
ཉིད། །ཅེས་རྒྱུད་བླ་མ་ལས་གསུངས་ཏེ། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་
ཅད་དང་ལྡན་པར་གསུངས་པས། དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཡོད་དོ། །
དེས་ན་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ལ་དོན་དམ་བདེན་པ་ཁོ་ནས་ཁྱབ་ལ། ཡེ་ཤེས་གཞན་བཞི་ལ་
གདོད་མ་ནས་གནས་པའི་དོན་དམ་གཙོ་ཆེ་ཡང༌། ལམ་བསྒོམས་པས་གསར་ཐོབ་ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་ཆ་ཤས་ཅུང་ཟད་རེ་ཡོད་ཅིང༌། སྟོབས་བཅུ་མི་འཇིགས་པ་བཞི་ལ་སོགས་པ་ཡང་དེ་དང་
འདྲ་ཞིང་མཚན་དཔེ་སོགས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཡན་ལག་དྲུག་ཅུ་སོགས་གསུང་གི་ཡོན་
ཏན་ལ་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་ནི་ཆ་མཉམ་ཞིང༌། དེ་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་དོན་དམ་ཁོ་ན་
དང༌། ཆོས་སྐུ་དོན་དམ་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། ལོངས་སྤྲུལ་གཉིས་ལ་དངོས་བཏགས་མ་ཕྱེ་ན་ཆ་
མཉམ་ཞིང༌། འཕྲིན་ལས་ཀྱང་གཞན་ངོར་སྣང་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ལ། ནུས་མཐུའི་ཡེ་ཤེས་
ནི་དོན་དམ་ཡིན་པས། སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཡོན་ཏན་འཕྲིན་ལས་དོན་དམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཐམས་
ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་གདོད་མ་ནས་གནས་པ་ཡིན་ལ། གང་ཟག་གཅིག་
སངས་རྒྱས་པའི་ཚེ་དེ་གསར་ཐོབ་མ་ཡིན་ཞིང་དེ་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་དྲི་མ་བྲལ་བ་ཙམ་ཡིན་མོད། 
ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དེ་རྣམས་ནི་གསར་དུ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །འདས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་མ་འོངས་
པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་དེ་རྣམས་ངོ་བོ་གཅིག་ཅིང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དེ་རྣམས་
ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་ཕན་ཆད་ནས་ནི་རང་བཞིན་ལ་དབྱེ་བ་མེད་ལ། ཐོབ་མཚམས་ནི་
18-1-164


ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་དུ་ཡང་མི་བརྗོད་དོ། །དེས་ན་ལམ་བསྒོམས་པས་
བསྐྱེད་རྒྱུ་འབྲས་བུ་གསར་ཐོབ་རྣམས་ནི་སྐྱེད་འབྲས་ཡིན་པས་བདེན་པར་མེད་ལ། གདོད་
ནས་གནས་པའི་སངས་རྒྱས་ནི་ལམ་བསྒོམས་པའི་སངས་རྒྱས་དེའི་སྒྲིབ་གཡོགས་བྲལ་བ་
ཙམ་ཡིན་པས་བྲལ་འབྲས་ཞེས་བྱ་ཞིང༌། ལམ་ཡང་དེའི་བྲལ་རྒྱུ་ཞེས་རྒྱུ་འབྲས་བཏགས་པ་
ཙམ་ཡིན་གྱི་དངོས་མ་ཡིན་ནོ། །བྲལ་འབྲས་འདི་ཡང་མངོན་པ་ནས་བཤད་པའི། བྲལ་བ་བློ་
ཡིས་ཟད་པའོ། །ཞེས་པའི་སོ་སོར་བརྟགས་འགོག་མ་ཡིན་གྱི། གཟུངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་
པོས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། གདོད་ནས་ཟད་པས་དེ་ཕྱིར་ཟད་ཅེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་
དོན་དམ་པའི་བྲལ་འབྲས་དང་འགོག་བདེན་ཡིན་ནོ། །ལམ་གྱི་མཐུས་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པ་ཡིན་
པས་བློས་ཟད་པ་དང་དོན་གཅིག་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། སྒྲིབ་པ་ནི་ཆོས་དབྱིངས་ངོས་ནས་
སྤངས་པ་མ་ཡིན་གྱི། གང་ཟག་གི་ངོས་ནས་སྤངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱ་མཁན་གྱི་
གང་ཟག་དེ་ཉིད་ལ་བློས་ཟད་པའི་བྲལ་བ་ཐོབ་བོ་ཞེས་ཐ་སྙད་ཙམ་ཐོབ་ཀྱང༌། ཆོས་དབྱིངས་
ལ་གདོད་མ་ནས་དྲི་མས་མ་གོས་པའི་ཕྱིར་བློ་ཡིས་གསར་དུ་ཟད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་
ཆོས་ཉིད་ལ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཁྱབ་པའི་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དོན་དམ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཡང་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་འདི་ཉིད་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཞིང༌། འདི་ཁོ་ན་ཕྱིན་
ཅི་མ་ལོག་པའི་གནས་ལུགས་དང༌། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མ་འཁྲུལ་བའི་མྱོང་བྱ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར་བདེན་པར་གྲུབ་ལ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་གོ །བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་མཚན་དཔེ་སོགས་ཡོན་ཏན་ཅན་དུ་བཞུགས་པ་འདི་གསང་སྔགས་ཀྱི་རྒྱུད་སྡེ་མཐའ་
དག་ལས་རྣམ་གྲངས་དུ་མས་གསུངས་སོ། །ཀུན་རྫོབ་ཅེས་ཀྱང་བྱ་གཟུང་འཛིན་ཞེས་ཀྱང་
བྱ། འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་ཞེས་བྱ་བ་མདོར་ན་སྣང་གྲགས་ཀྱི་ཆོས་གང་གིས་ཀྱང་ཡོངས་གྲུབ་དེ་
18-1-165


ལ་མ་གོས་ཤིང༌། མ་གོས་པ་དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་དེ་དངོས་གནས་ལ་ཡོད་ཀྱང་ཆོས་དབྱིངས་ལ་
གོས་མ་ཐུབ་པར་སོ་སོར་ཐ་དད་ན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་གྱི། ཀུན་རྫོབ་ནི་འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་ཙམ་
ཡིན་པས། གནས་ལུགས་ལ་རི་བོང་རྭ་བཞིན་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་གོས་རྒྱུ་མེད་ནས་མ་གོས་
པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་ཡོངས་གྲུབ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་ནི་རང་གི་ངོ་བོས་ནམ་ཡང་མི་སྟོང་
ལ། གཞན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་གདོད་ནས་སྟོངས་པའི་ཕྱིར། ཡོངས་གྲུབ་དོན་དམ་བདེན་པ་དེ་ནི་
གཞན་སྟོང་ཡིན་གྱི་རང་སྟོང་མིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་རྣམས་གཞན་གྱི་ངོ་བོས་སྟོང་པའི་
སྟེང་དུ་རང་གི་ངོ་བོས་ཀྱང་སྟོང་པ་དང་དོན་དམ་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་ཁོ་ནས་སྟོང་བའི་ཕྱིར་ཚུལ་
འདི་སྨྲ་བ་ནི་གཞན་སྟོང་དབུ་མའོ། །དེ་ལ་འཁོར་བའི་ཆོས་ལ་ཞེན་པ་ཅི་རིགས་པ་བཟློག་
པའི་ཕྱིར། མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ངེས་འབྱུང་བསྒོམ་པ་དང༌། རང་དོན་ཡིད་བྱེད་
སྤོང་ཞིང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རྒྱུད་ལ་བསྟེན་པར་བྱ། ཀུན་རྫོབ་ལ་ཞེན་པ་རགས་པ་རྣམས་
སྤངས་བའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་ཕབ་ནས་བསྒོམ། ཞེན་པ་ཕྲ་བོ་རྣམས་
ཀྱང་སྤོང་བའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་དབྱིངས་སུ་བསྡུས་ནས་མི་རྟོག་པ་བསྒོམ། དེས་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མི་རྟོག་པ་དང་རིམ་པས་ཞལ་མཇལ་བར་འགྱུར་བས། ལམ་བསྒོམ་
ཚད་ཡོངས་གྲུབ་དང་མཇལ་བའི་ཕྱིར་ཡིན་ནོ།། 
གསུམ་པ་གཞན་གྱིས་བརྟགས་པའི་མཐའ་བསལ་བ་ནི། གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རྒྱན་
དུ་ཡང་ཤེས་པར་བྱ་ལ། རྒྱས་པར་གཞན་དུ་འཆད་པར་ཡང་འགྱུར་མོད། སྙིང་པོ་བསྡུས་པ་
ནི། གཞན་དག་ལངྐར་གཤེགས་པ་ལས། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མཚན་དཔེ་ཅན་ཡོད་ན་མུ་
སྟེགས་པའི་བདག་དང་མཚུངས་པར་འགྱུར་བ་མིན་ནམ་ཞེས་ཞུས་ནས། ལན་དུ་མི་མཚུངས་
ཏེ་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་གསུངས་པས། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་བདེན་མེད་ཡིན་
ཞིང༌། མཚན་དཔེ་སོགས་ཡོད་ན་མུ་སྟེགས་པའི་ལུགས་སུ་འགྱུར་པས། ནམ་མཁའ་ལྟར་ཅིར་
18-1-166


ཡང་མ་གྲུབ་པ་ཞིག་ལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་ཟེར་བ་ནི་སྟོང་ཉིད་ཡིན་ཚད་
བདེན་མེད་ཀྱི་དོན་དང༌། རྣམ་མེད་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ཙམ་ལ་ངོས་འཛིན་པ་རང་གི་གྲུབ་
མཐའ་ངན་པ་ལ་ཞེན་པའི་བློ་སྐྱོན་ཡིན་ཞིང༌། མདོ་ལས་ཀྱང༌། མུ་སྟེགས་དང་མི་མཚུངས་
པའི་རྒྱུ་མཚན་སྟོང་ཉིད་ཡིན་པར་བཀོད་ཀྱི་མཚན་དཔེ་མེད་པ་མ་བཀོད་པའི་ཕྱིར། མཚན་
དཔེ་གསལ་རྫོགས་ཀྱི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དྲང་དོན་དུ་བཤད་ཟེར་བ་ཡང་རྫུན་གྱི་འཇིག་
རྟེན་བསླུ་བ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །ཡང་སྙིང་པོ་རྟག་པར་འདོད་པ་མུ་སྟེགས་ཀྱི་ལུགས་སོ་ཟེར་བ་
ཡང་སྙིང་པོའི་མདོ་རྣམས་ལ་དགག་པ་བྱེད་པར་ཟད་ལ། རྟག་པའི་དོན་རྒྱུན་གྱི་རྟག་པ་ལ་
འདོད་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། རྒྱུན་གྱི་རྟག་པ་ཙམ་ནི་འཁོར་བ་དང་གཟུང་འཛིན་ཀུན་ཀྱང་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་དང༌། རྒྱུན་གྱི་རྟག་པ་ཙམ་གྱིས་རྟག་པའི་གོ་ཆོད་ན་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་
རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །དང་པོ་དྲི་བཅས་ཡིན་པ་ཕྱིས་དྲི་མེད་དུ་འགྱུར་བས་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་
སྙམ་ན། ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་ངོས་ནས་དང་པོ་དྲི་བཅས་མ་ཡིན་ལ། ཕྱིས་དྲི་མེད་དུ་སོང་བ་ཡང་
མ་ཡིན་མོད། དྲི་བཅས་དང་དྲི་མེད་དུ་འགྲོ་ཚུལ་ནི་གང་ཟག་གི་རྒྱུད་ལ་བལྟོས་ནས་ཡིན་པའི་
ཕྱིར། སེམས་ཅན་གནས་སྐབས་འགྱུར་བས་ཆོས་ཉིད་གནས་སྐབས་འགྱུར་བར་མི་འགྲོའོ། །
སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡོད་པ་ནི་མི་འཐད་དོ་སྙམ་ན། སངས་རྒྱས་ཡེ་
ཤེས་སེམས་ཅན་ཚོགས་ཞུགས་ཕྱིར། །ཞེས་དངོས་སུ་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ། །སེམས་
ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཡོད་པ་མི་འཐད་དེ། དཔེར་མཚོན་ན། གནས་དང་
གནས་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་ན། གནས་དང་གནས་མ་
ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་གྱི་ཤེས་པར་ཐལ་ལོ། །ཞེས་ཟེར་པ་ཡང་ཡང་དག་པ་མ་
ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཡིན་ཚད་སངས་རྒྱས་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཁོ་བོ་ཅག་ནི་མི་འདོད་པའི་
ཕྱིར་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་སངས་རྒྱས་དང་དེའི་ཡོན་ཏན་བཞུགས་པས་དེར་ཐལ་ན། 
18-1-167


གདན་ཁྲི་ལ་སངས་རྒྱས་བཞུགས་པ་ན། གདན་ཁྲིས་ཀྱང་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པར་ཐལ་
བར་འགྱུར་རམ། དེས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་བརྒྱད་སངས་རྒྱས་
ག་ལ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལ་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་རྟེན་བརྟེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་
བཞུགས་པ་མ་ཡིན་ལ། དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་བཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །
སྐབས་འདིར་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་བརྡ་ཆད་ཅུང་ཟད་བརྗོད་ན། ཆོས་འཁོར་རིམ་པ་གསུམ་
ནི། དང་པོ་བདེན་བཞིའི་ཆོས་འཁོར། བར་བ་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་འཁོར། ཐ་མ་
ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་ཆོས་འཁོར་རོ། །དང་པོ་ཉན་ཐོས་ལ་གསུངས་པའི་སྡེ་སྣོད་
ཐེག་དམན་གྱི་མདོ། བར་བ་ཐེག་ཆེན་གྱི་རྩ་བའི་མདོ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཡང་དགོངས་དོན་གབ་
པར་ཡོད། ཐ་མ་ནི་དེའི་བཤད་རྒྱུད་ལྟ་བུ་སྟེ་ངེས་དོན་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་བསྟན་ཏོ། །ཀུན་
བརྟགས་གཞན་དབང་ཡོངས་གྲུབ་གསུམ་ལས། ཀུན་བརྟགས་ལ་གཟུང་བའི་ཀུན་བརྟགས་
དང་འཛིན་པའི་ཀུན་བརྟགས་གཉིས། གཞན་དབང་ལ་མ་དག་པའི་གཞན་དབང་དང་དག་
པའི་གཞན་དབང་གཉིས། ཡོངས་གྲུབ་ལ་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་དང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་
ཡོངས་གྲུབ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། ཀུན་བརྟགས་དངོས་གཟུང་བ་དང༌། ཡོངས་གྲུབ་དངོས་
འགྱུར་མེད་ཡིན་ལ། འགྱུར་མེད་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཅིག་ཡོད་པ་དེ་མིན་
ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དག་པ་གཞན་དབང་དུ་བསྡུ། འཛིན་པ་ཀུན་བརྟགས་དང་གཞན་དབང་ངོ་
བོ་གཅིག་གོ །རིགས་པས་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་ཚེ་གཞན་དབང་དངོས་ནི་ཀུན་བརྟགས་སུ་
འདུ་ཞིང༌། དེའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ནི་ཡོངས་གྲུབ་ཡིན་པས། ཀུན་བརྟགས་དང་ཡོངས་
གྲུབ་གཉིས་སུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་འདུས་སོ། །འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མཚན་ཉིད་
གསུམ་གྱི་དབྱེ་བའམ། ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་དང་འབྲེལ་བ་དང༌། དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་
གཉིས་གཉིས་བཞག་ནས། གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་སོགས་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡིན་པའི་
18-1-168


ཕྱིར་བདེན་མེད་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཡིན་པས་བདེན་
གྲུབ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཐ་དད་དང༌། དོན་དམ་གྱི་ཆོས་རྣམས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་
མེད་དོ། །ཞེས་པ་འདི་ཡང་དོན་གཉེར་ཅན་འགའ་ཞིག་གིས་བསྐུལ་ནས། ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་སྨྲས་
པ་སྟེ། ཆོས་ལུང་བྱང་རྩེའི་དབེན་གནས་སུའོ།། །།བཀྲ་ཤིས། གཅིག་ཞུས། 
18-1-169


༄༅། །ཚུལ་གཉིས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ངེས་པའི་དོན་གྱི་འཇུག་
ངོགས་ཞེས་བྱ་བ་ཉུང་ངུ་རྣམ་གསལ་དག་
ཅིང་ཚང་བ་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། སྐབས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ལ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཚུལ་རྣམ་པ་གཉིས་
ལས། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་གཞུང་ལུགས། རྗེ་བཙུན་བྱམས་པ་དང༌། འཕགས་པ་ཐོགས་
མེད་སྐུ་མཆེད། ཕྱོགས་གླང་ཆོས་གྲགས་སོགས་རྣམ་རིག་སྨྲ་བའི་གཞུང་ལུགས་རྣམས་ཀྱི་
གྲུབ་མཐའ། མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་སོགས་བཀའ་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་སྡེ་རྣམས་
ཀྱི་དགོངས་དོན་དང༌། དབུ་མ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་སྨྲ་བའི་གཞུང་ལུགས་སློབ་དཔོན་འཕགས་
པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་དབུ་མ་རིགས་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ། སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་ལེགས་ལྡན་
ཟླ་གྲགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་པ་བཀའ་འཁོར་ལོ་བར་པའི་དངོས་བསྟན་གྱི་
རིམ་པ་གཉིས་ལས། བོད་འདིར་དབུ་མ་རང་སྟོང་དུ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་དབུ་མ་ངོ་བོ་ཉིད་
མེད་པའི་གཞུང་ལུགས་འཛིན་པ་རྣམས་ནི། ལུགས་སྔ་མ་དེ་ལ་སེམས་ཙམ་ལུགས་དང༌། ཕྱི་
མ་ལ་དབུ་མའི་ལུགས་ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། གཞན་སྟོང་སྨྲ་བར་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་འཁོར་
ལོ་ཐ་མའི་མདོ་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་ཏུ་བཞེད་པ་རྣམས་ནི། ལུགས་ཕྱི་མ་དེ་སྤྱིར་དབུ་མའི་
གྲུབ་མཐའ་ཡིན་ཡང༌། དབུ་མ་ལ་གནས་སྐབས་པའི་ངེས་དོན་དང་མཐར་ཐུག་གི་ངེས་དོན་
གཉིས་ཡོད་པ་ལས། དེ་གནས་སྐབས་པའི་ངེས་དོན་ཡིན་ཞིང༌། ལུགས་སྲོལ་སྔ་མ་དེ་ལ་
གནས་སྐབས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་གཞན་དབང་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འདོད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་རྣམ་པ་
18-1-170


བདེན་པར་སྨྲ་བའི་ལུགས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་རྣམས་ནི་སེམས་ཙམ་ཡིན་ལ། ཀུན་བཏགས་དང་
གཞན་དབང་གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པར་མེད་ཅིང༌། ཡོངས་
གྲུབ་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་སྟོན་པའི་གྲུབ་མཐའ་བོད་གཞན་དག་སེམས་ཙམ་
རྣམ་བརྫུན་ཞེས་ཟེར་བ་འདི་ནི་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་གི་དབུ་མ་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །
དེས་ན་རང་སྟོང་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི། བཀའ་འཁོར་ལོ་དང་པོ་བདེན་བཞིའི་ཆོས་འཁོར་
ནི་དྲང་དོན་དང༌། བར་པ་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་འཁོར་ནི་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག །ཐ་མ་
ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་ཆོས་འཁོར་གནས་སྐབས་ཀྱི་ངེས་དོན་ཏེ་དྲངས་དོན་ཡིན་པར་
བཞེད་ལ། གཞན་སྟོང་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་དང་པོ་དྲང་དོན་དང༌། བར་བ་གནས་སྐབས་ཀྱི་ངེས་
དོན། ཐ་མ་མཐར་ཐུག་གི་ངེས་དོན་སྟོན་པར་བཞེད། དེ་ཡང་འཁོར་ལོ་དང་པོ་ཉན་ཐོས་དང་
ཐུན་མོང་གི་སྡེ་སྣོད་ཡིན་པས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཡོད་པར་གསུངས་ལ། བར་པ་ཤེར་
ཕྱིན་གྱི་མདོ་རྣམས་སུ་ནི། གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་ངོ་
བོས་མ་གྲུབ་ཅིང་ཡོད་པའི་ཆོས་རྡུལ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་བཤད། ཐ་མ་ནས་ནི་འཕགས་པའི་
ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཟིགས་ངོ་དོན་དམ་བདེན་པ་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་ནི། ངོ་བོ་གདོད་མ་
ནས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་པ་འདི་ནི་བདེན་པར་ཡོད་ལ། དངོས་
མེད་རྣམས་དང༌། གཟུགས་སོགས་ཡུལ་མིག་སོགས་དབང་པོ་སེམས་སེམས་བྱུང་སྟེ། རྣམ་
ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་སེམས་བྱུང་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག་ལ་སོགས་པ་གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པ་
རྣམས་ནི། དོན་དམ་དེའི་རྣམ་འགྱུར་ཙམ་མེ་ལོང་གི་གཟུགས་བརྙན་ལྟར་གདོད་ནས་མ་སྐྱེས་
པས་བདེན་མེད་དུ་གསུངས། དེས་ན་མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་ལས། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་
པ་ལ་ཞུགས་པ་ལ་འཁོར་ལོ་དང་པོ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་པ་ལ་བར་པ་དང༌། ཐེག་
18-1-171


པ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཞུགས་པ་ལ་ཐ་མ་གསུངས་བར་བཤད་ཅིང༌། དང་པོ་དང་བར་པ་གཉིས་བླ་
ན་མཆིས་པ། སྐབས་མཆིས་པ། དྲང་བའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞིར་གྱུར་པ་དང༌། ཐ་མ་ནི་བླ་ན་
མ་མཆིས་པ། སྐབས་མ་མཆིས་པ། ངེས་པའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞི་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཞན་
ཡང་འཁོར་ལོ་བར་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་གསུངས་པ་ནི། ཀུན་བརྟགས་
གཞན་དབང་ཡོངས་གྲུབ་གསུམ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་སྦྱོར་བ་ལ་དགོངས་
ནས་དེ་ལྟར་གསུངས་ཀྱི། དོན་དམ་དུ་ཡོད་པའི་ཆོས་གཏན་ནས་མི་སྲིད་པ་ལ་དགོངས་པ་ནི་
མ་ཡིན་པ་དང༌། ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟབ་ཅིང་ཕྲ། །ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་
བཞིན་འབབ། །བདག་ཏུ་རྟོག་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ཞེས། །འདི་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ངས་མ་
བསྟན། །ཞེས་འཁོར་ལོ་དང་པོར་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་གསུངས་པའི་རྗེས་ཐོག་ཉིད་དུ་དོན་
དམ་བདེན་གྲུབ་འདི་ཡོད་པར་གསུངས་ན། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་བདག་ཏུ་
ལྟ་བའི་བག་ཆགས་ཡོད་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་གང་ཟག་གི་བདག་ཏུ་རྟོགས་
པར་འགྱུར་བའི་གནས་ཡོད་པས། འཁོར་ལོ་བར་པར་ཟག་མེད་ཀྱི་དབྱིངས་འདི་ཡོད་ཅེས་
མ་གསུངས་པར། ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་གྲུབ་པ་ལྟར་གསུངས་པ་ཡིན་པའི་ཚུལ་ཞིབ་རྒྱས་སུ་
གསུངས་སོ། །
དེ་ལ་རང་སྟོང་པ་རྣམས་ནི་སྤྱིར་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་དང༌། ཁྱད་པར་མདོ་འདི་ཉིད་
ཀྱང་དྲང་དོན་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལྟར་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་བར་པ་གདུལ་བྱ་ཐེག་ཆེན་གྱི་
རིགས་འབའ་ཞིག་ལ་གསུངས་པར་སྣང་བས་ངེས་དོན་དང༌། ཐ་མ་ཐེག་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་
ཞུགས་པའི་བསམ་པ་ཐ་དད་པ་མང་པོ་འདུལ་བའི་ཕྱིར་བསྟན་པས་དྲང་དོན་ཡིན་པར་ཡང་
གྲུབ་ལ། རིགས་པས་ཀྱང་འཐད་དེ་དཔེར་ན་གཅིག་དུ་བྲལ་གྱི་རིགས་པས་བུམ་པ་ལྟ་བུ་
ཞིག་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་ནུས་ན། རིགས་པ་དེས་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་
18-1-172


བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་ནུས་ཏེ། བདེན་པའི་གཅིག་དང་དུ་མར་མ་གྲུབ་པ་སོགས་
དཔྱད་པ་ཐམས་ཅད་མཚུངས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་བདེན་མེད་དུ་གྲུབ་ལ། གཞན་ཡང་རྣམ་
རྫུན་གྱི་གྲུབ་མཐའ་དེ་དབུ་མ་ཡིན་ན། སེམས་ཙམ་པའི་མདོ་སྡེ་དང་བསྟན་བཅོས་མེད་པར་
འགྱུར་བ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་ཡོད་གསུང་ངོ༌། །
གཞན་སྟོང་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི། འཁོར་ལོ་རིམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་ཡང་དུས་ཐོག་མཐའ་ནི་མ་
ཡིན་ཏེ། འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་ཕལ་པོ་ཆེའི་ལེའུ་ཤས་ཆེ་བ་ཞིག་བདེན་བཞིའི་ཆོས་འཁོར་མ་
བསྐོར་བའི་སྔོན་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་སངས་རྒྱས་མ་ཐག་ཏུ་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་དབང་སྒྱུར་གྱི་གནས་སུ་
གསུངས་པ་ཡང་ཡོད་ལ། མདོ་སྡེ་མྱང་འདས་ལྟ་བུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཁར་གསུངས་པ་ཡང་
ཡོད། དེ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་ལོ་དང་པོའི་མདོ་ལ་ལ་མྱ་ངན་
ལས་འདའ་ཁར་གསུངས་པ་ཡང་ཡོད་པས་སོ། །དེས་ན་འདི་ནི་བརྗོད་བྱའི་དོན་གྱི་གོ་རིམ་
མམ། གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་རིམ་པ་གསུམ་ཡིན་པས་དེ་ལྟ་བུའི་རིམ་པ་ཐ་མ་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། འཁོར་ལོ་ཐ་མ་ངེས་དོན་དུ་གྲུབ་སྟེ། བརྗོད་བྱའི་དོན་གྱི་མཐར་ཐུག་དྲང་དོན་ཡིན་
པ་མི་རུང་ཞིང༌། གདུལ་བྱ་ངེས་དོན་ལ་ཁྲིད་ཟིན་པའི་འོག་ཏུ་སླར་ཡང་དྲང་དོན་ལ་ཁྲིད་པ་མི་
རུང་བའི་ཕྱིར། འཁོར་ལོ་བར་པ་ཐེག་ཆེན་ལ་ཞུགས་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཐེག་
པའི་རིམ་པ་མང་པོ་ལ། བློ་མ་སྦྱངས་པའི་གང་ཟག་དབང་པོ་ཤིན་ཏུ་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་
ལ་གསུངས་པས་མཐར་ཐུག་གི་ངེས་དོན་མ་ཡིན་ཞིང༌། འཁོར་ལོ་ཐ་མ་གསུངས་པའི་ཡུལ་
ཐེག་པ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཞུགས་པ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི། ལ་ལ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཞུགས་པ། 
ལ་ལ་རང་རྒྱལ་ལ་ཞུགས་པ། ལ་ལ་ཐེག་ཆེན་ལ་ཞུགས་པ། ལ་ལ་དབང་པོ་རྣོ། ལ་ལ་དབང་
པོ་རྟུལ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡིན་ན་བདག་ཏུ་རྟོག་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་སྟེ། །
ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་མི་འགྲིག་སྟེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་བ་ཐེག་ཆེན་ལ་གསར་དུ་འཇུག་
18-1-173


པའི་སྐབས་ཟག་མེད་ཀྱི་དབྱིངས་འདི་ཡོད་པར་གསུང་ན་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་འབྱུང་བའི་གནས་
སྲིད་པ་དང༌། དེ་ལྟར་ཡོད་པས་རེ་ཞིག་ཟབ་མོའི་དོན་དེ་མ་བསྟན་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་
བདེན་མེད་དུ་གསུངས་པར་བཤད་པས། འཁོར་ལོ་བར་པས་བློ་སྦྱངས་ཟིན་པའི་གང་ཟག་
ལ་ལམ་འདི་སྟོན་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྔར་ཐེག་ཆེན་ལ་མ་ཞུགས་པ་དང༌། འཁོར་ལོ་བར་པས་
རྒྱུད་སྦྱངས་པ་གཉིས་འགལ་བས་སོ། །དེས་ན་ཐེག་པ་མཐའ་དག་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་
པའི་དོན་ཐེག་པ་མཐའ་དག་ལ་ཞུགས་པས་རྒྱུད་སྦྱངས་ཟིན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་དབང་རྣོན་གདུལ་བྱ་ཤིན་ཏུ་སྨིན་པ་རྣམས་ལ་གསུངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདི་ཉིད་ངེས་
དོན་དུ་གྲུབ། 
ཡང་རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་རང་སྟོང་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་དེ་ལྟར་ན། འཁོར་ལོ་དང་པོ་དང་
འཁོར་ལོ་ཐ་མ་གཉིས་མཐུན་པ་ཤས་ཆེ་དགོས་པ་ལས་འདིར་ནི་དེ་ལྟར་མེད་པར་འཁོར་
ལོ་བར་པ་དང་པོ་དང་མཐུན་ཤས་ཆེ་ཞིང༌། འཁོར་ལོ་ཐ་མ་ཐེག་དམན་དང་ཤིན་ཏུ་འགལ་
བའི་ཕྱིར་འདི་ཉིད་མཐར་ཐུག་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་ཡིན་པ་ནི་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་སྟེ། འཁོར་
ལོ་དང་པོ་གཉིས་ཆར་དུ་སྣང་བ་སེམས་སུ་མ་གསུངས་པ་དང༌། རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་
མ་བཤད་པ་དང༌། ཆོས་ལྔ་དང་རང་བཞིན་གསུམ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་བཞག་ཀྱང་དང་པོ་ནས་
གཏན་ནས་མ་བཤད་ཅིང༌། བར་པ་ནས་ཀྱང་རྒྱས་པར་མ་བྱུང་བ་དང༌། གཟུང་འཛིན་གཉིས་
སྟོང་གི་ཡེ་ཤེས་འདི་ལྟ་བུ་འཁོར་ལོ་དེ་གཉིས་ཆར་ནས་མ་བཤད་ཅིང་ཉན་ཐོས་རྣམས་དེ་ལྟ་
བུ་གཏན་ནས་མེད་པར་འདོད་ལ། དབུ་མ་རང་སྟོང་པ་རྣམས་ཀྱང་སྐབས་འདིར་ཉན་ཐོས་
སྡེ་གཉིས་དང་མཐུན་པར་ཁས་བླངས་པའི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་དུ་འདོད་མི་འདོད་
ཙམ་མ་གཏོགས་གྲུབ་མཐའ་ལ་ཁྱད་ཆེན་པོ་མ་ཞུགས་ཤིང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་
དུ་རྟོགས་པ་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པར་འདོད་པ་ལྟར་ན། ཉན་ཐོས་
18-1-174


སྡེ་གཉིས་དང་རང་བཞིན་མེད་རྟོགས་ཀྱི་ལྟ་བའི་ཁྱད་པར་ཙམ་མ་གཏོགས། ཐེག་པ་གསུམ་
བསྒོམ་བྱའི་ལམ་གཅིག་པར་འདོད་པ་སོགས་ཕལ་ཆེར་མཐུན་ཞིང༌། དེས་ན་སྤྱོད་པའི་ཁྱད་
པར་མ་གཏོགས། ལྟ་བའི་སྒོ་ནས་ཉན་ཐོས་དང་ཐེག་ཆེན་ཡང་ཉམས་ལེན་གཅིག་པར་དོན་
གྱིས་ཁས་བླངས་པ་ཡིན་ནོ། །འཁོར་ལོ་ཐ་མ་ནི་འཁོར་ལོ་དང་པོ་དང་ཤིན་ཏུ་ཁྱད་ཆེ་སྟེ། 
སྣང་བ་སེམས་སུ་གསུངས་པ་དང༌། རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་དང་ཆོས་ལྔ་རང་བཞིན་གསུམ་
སོགས་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་དང༌། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཡོད་པར་འདོད་པའི་ཕྱི་དོན་འདིར་གཏན་
ནས་མེད་པར་གསུངས་ཤིང༌། ཉན་ཐོས་རྣམས་གཏན་ནས་མི་འདོད་པའི་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་
ཤེས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་གསུངས་ལ། ཉན་རང་དང་ཐེག་ཆེན་གཉིས་ལ་ལྟ་བའི་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་
ཆེ་བར་གསུང་བས་སོ། །
དེའི་ཕྱིར་རང་སྟོང་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ལྟར་ན། ཉན་ཐོས་ཀྱི་མདོ་རྣམས་ངེས་དོན་ཤས་
ཆེ་ཞིང༌། ཤེར་ཕྱིན་ཙམ་མ་གཏོགས་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་སྡེ་འབྱམས་ཀླས་པ་རྣམས་དྲང་དོན་
འབའ་ཞིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་ལ་དྲང་ངེས་གོ་ལོག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །གཞན་སྟོང་འདི་
བཀའ་ཐ་མར་མ་ཟད། བར་པའི་ཡང་དགོངས་པ་ཡིན་པ་པར་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་བྱམས་ཞུས་ཀྱི་
ལེའུར། མཚན་ཉིད་གསུམ་ཁས་བླངས་ཕྱིན། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་དུ་ཁྱད་པར་མེད་
པར་འདོད་ན། མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་བྱས་པ་དགོས་མེད་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། མདོ་
སྡེ་རྒྱན་ལས་ཀྱང༌། ཇི་སྐད་བཤད་བཞིན་དོན་མིན་བཅོམ་ལྡན་དགོངས་པ་ཤིན་ཏུ་ཟབ། །
ཅེས་པའང་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོ་ཚིག་གིས་དངོས་བསྟན་ཙམ་མཐར་ཐུག་གི་ངེས་དོན་དུ་བཟུང་
རྒྱུ་མིན་པའི་དོན་དུ་སྣང་བས། གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྟེང་གི་
ཀུན་བརྟགས་དང་གཞན་དབང་གཉིས་བདེན་མེད་དུ་གསུངས་ནས། ཡོངས་གྲུབ་ལ་རེ་ཞིག་
བཏང་སྙོམས་སུ་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །
18-1-175


དབུ་སེམས་གཉིས་ལ་མདོ་སྡེ་ཐ་དད་དུ་མེད་པར་ནི་འདོད་དེ། མདོ་སྡེ་གཅིག་ལ་
དགོངས་པ་འགྲེལ་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་ཡིན་པས་འདི་ལ་མི་འཐད་པ་མེད་དེ། བྱེ་མདོ་
གཉིས་ལ་ཡང་མདོ་སྡེ་ཐ་དད་མེད་ཀྱང་དགོངས་པ་ལེན་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར་རོ། །སྤྱིར་སེམས་ཙམ་རྣམ་བདེན་པའི་གྲུབ་མཐའ་འཛིན་པ་མང་དུ་བྱུང་ཕྱིན་ཆད་ན། 
བསྟན་བཅོས་ཀྱི་པོ་ཏི་ཡོད་མེད་ལ་མ་རིག་ཅིང༌། གླེགས་བམ་ཡོད་ཀྱང་བོད་དུ་འགྱུར་ནི་མི་
དགོས་ཏེ། དགོས་ན་ཉན་ཐོས་སྡེ་བ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་ནས་གོས་དམར་སྡེ་བ་མ་གཏོགས། 
གཞན་རྣམས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དང་མདོ་སྡེ་བའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་
བོད་ན་མི་འདུག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པར་མི་འགྱུར་རམ། དེས་ན་ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ་སྤྱིར་མདོ་
སྡེ་བའི་བསྟན་བཅོས་མ་ཡིན་ཞིང༌། ཡིན་དུ་ཆུག་ཀྱང་ཆོས་སྐད་ཟར་ཟུར་ཙམ་ལས་གྲུབ་
མཐའ་རྫོགས་པར་མེད་པ་དང༌། མདོ་སྡེ་བའི་ལྟ་བའི་རྣམ་གཞག་ཙམ་བྱུང་བས་དེ་ཡོད་པར་
འགྱུར་ན། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་གཞུང་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་བདེན་གྱི་ལྟ་བའི་རྣམ་གཞག་བྱུང་
བས་སེམས་ཙམ་གྱི་གཞུང་ཡང་ཡོད་པར་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར། གཞན་ཡང་འཁོར་ལོ་བར་པ་
ངེས་དོན་དང༌། ཐ་མ་དྲང་དོན་དུ་བསྟན་པའི་མདོའི་ལུང་ཡང་མེད་ཅིང༌། དགོངས་འགྲེལ་
དུ་བར་པ་དྲང་དོན་དང་ཐ་མ་ངེས་དོན་དུ་གསུངས་པས་དྲང་ངེས་སོ་སོར་ཕྱེ་ཞིང༌། དྲང་དོན་
དགོངས་པ་ཅན་དུ་བཀྲལ་བས་མདོ་སྡེ་འདི་ཉིད་ཀྱང་དགོངས་པ་ཅན་དུ་འགྲེལ་དགོས་ན་ཧ་
ཅང་ཐལ་བ་དང༌། རང་ཕྱོགས་ལ་དྲང་ངེས་དགོངས་པ་ཅན་དུ་ཕྱེ་བའི་མདོའི་ལུང་མེད་བཞིན་
དུ། གཞན་ལུགས་ཀྱི་ལུང་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་དབང་ཆེ་བའི་སྤྱོད་པ་ཙམ་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་རིགས་ཚོགས་སུ་རང་སྟོང་གསུངས་ཀྱང༌། བསྟོད་ཚོགས་སུ་
གཞན་སྟོང་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཕྱོགས་གཉིས་ཆར་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་ཞིང༌། གཞན་ལེགས་ལྡན་
འབྱེད་དང་ཟླ་བ་གྲགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སྤྱིར་པཎྜི་ཏ་མཆོག་ཡིན་ཡང༌། རྒྱན་དྲུག་གི་
18-1-176


ནང་དུ་ཚུད་པ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་བསྟན་པ་འཛིན་པར་ལུང་བསྟན་པ་ཐོབ་པའི། ཐོགས་མེད་
སྐུ་མཆེད་ཕྱོགས་གླང་ཆོས་གྲགས་དང་དོ་བརྡོ་བའི་ཡུལ་མ་ཡིན་ཞིང༌། ཁྱད་པར་འཕགས་
པ་ཐོགས་མེད་ནི་མདོ་སྡེ་དྲང་ངེས་འབྱེད་པར་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་ལ། དབྱིག་
གཉེན་འབུམ་སྡེ་དགུ་བཅུ་གོ་དགུ་ཐུགས་ལ་བཞུགས་པ་དང༌། དབྱིག་གཉེན་ཕྱོགས་གླང་
ཆོས་སྐྱོང་རྣམས་ལ། ཟླ་བ་གྲགས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་རང་ལས་མཁས་
ཤིང་གསན་རྒྱ་ཆེ་བ་དང༌། ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་དག་པ་བྱིན་པའི་ཕྱིར། ཟླ་གྲགས་སོགས་
ཀྱི་ལུང་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་འགོག་པ་ནི་གཟུ་ལུམ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུང་ངོ༌། །
གཞན་ཡང་གྲུབ་མཐའི་སྟེང་ནས་ཕྱོགས་འདི་གཉིས་ལ་དགག་སྒྲུབ་ཤིན་ཏུ་མང་བར་འདུག་
ནའང་ཡེ་གེ་མངས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། རེ་ཞིག་གཟིགས་མི་བདེ་བར་སྣང་བས་མ་བྲིས་ལགས་
ལ། 
དེ་ལ་རང་སྟོང་གི་དོན་ནི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་ངོ་བོས་
སྟོང་ཞིང་བདེན་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཡིན་ཞེས་འདོད་པའི་དོན་
ཡིན་ལ། གཞན་སྟོང་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པས་
རང་སྟོང་ཡིན་ཡང༌། དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་ནི་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རང་གི་ངོ་བོས་མི་
སྟོང་ལ། འོན་ཀྱང་སྟོང་ཉིད་ནི་ཡིན་ཏེ་གཞན་གཟུང་འཛིན་སོགས་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་
སྟོངས་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་ནི་གཞན་སྟོང་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བཞེད་པའི་དོན་ཡིན་པས་ཀུན་རྫོབ་
རང་སྟོང་ཡིན་པ་ལ་མཐུན་ཡང༌། དོན་དམ་རང་སྟོང་དུ་བཞེད་མི་བཞེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡིན་ནོ། །
ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་ཡང་འཇོག་ལུགས་མི་འདྲ་སྟེ། རང་སྟོང་པ་རྣམས་ནི་འཁོར་འདས་
ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་འདི་ལྟར་སྣང་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ལ། དེ་རྣམས་རང་བཞིན་མེད་པ་
གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དོན་དམ་བདེན་པར་འཇོག་སྟེ། དོན་དམ་དེ་ཡང་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་
18-1-177


བྲལ་ཙམ་ལ་འཇོག །གཞན་སྟོང་བ་རྣམས་ནི་དངོས་པོ་དངོས་མེད་གཟུང་འཛིན་སོགས་
གཉིས་སྣང་གིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ལ། དོན་དམ་པའི་དབྱིངས་
གཉིས་སྟོང་གི་ཡེ་ཤེས་རང་རིག་པ་ནི་དོན་དམ་དུ་འཇོག་པས། དོན་དམ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་
ཙམ་ལ་མི་འཇོག་པར་གཟུང་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་སྤྲོས་པས་དབེན་པའི་རིག་པ་ལ་འཇོག །སྤྲོས་
པ་དང་བྲལ་ཙམ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ནི་བེམ་སྟོང་དང་ཆད་སྟོང་ཡིན་པར་འདོད། དེས་ན་རང་
སྟོང་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་མེད་དགག་དང་དངོས་མེད་ལ་འཇོག །གཞན་སྟོང་པ་རྣམས་ཀྱི་
དོན་དམ་དངོས་པོ་ཡིན་པ་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་གསར་དུ་འདུས་བྱས་པ་མ་ཡིན་པ། སྔ་ཕྱི་ཐམས་ཅད་
འགྱུར་བ་མེད་ལ་རྟག་བརྟན་གཡུང་དྲུང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆད་མཐར་མི་འགྱུར། སྤྲོས་པ་ཐམས་
ཅད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རྟག་པའི་མཐར་མི་འགྱུར་བ་ཚིག་གིས་བརྗོད་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་
ཤིང༌། རྣམ་རྟོག་གིས་འདི་ལྟ་བུའོ་ཞེས་གཞག་ཏུ་མེད་པས་རྟོག་གེའི་ཡུལ་ལས་འདས་པ་
དང༌། སོ་སོ་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མྱོང་བྱ་ཡིན་པར་བཞེད་དོ། །
དེས་ན་མཚན་ཉིད་གསུམ་ཀ་ལ་ལས་གཞན་དབང་ནི་འཁྲུལ་སྣང་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་ཡིན་
ལ། ཀུན་བརྟགས་དེ་ལ་སྣང་བའི་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ཞིང༌། ཡོངས་གྲུབ་ནི་ཤེས་པ་དེ་གཟུང་
འཛིན་གཉིས་ཀྱི་འཁྲུལ་བས་སྟོང་ཞིང་རང་རིག་གི་ངོ་བོས་མི་སྟོང་པ་འདི་ཡིན་པས། ཀུན་
བརྟགས་བརྡའ་དང་ཐ་སྙད་ཀྱིས་བཞག་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་གཏན་ནས་མེད་པ་དང༌། གཞན་
དབང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་དོན་དམ་དུ་མེད་པ་དང༌། ཡོངས་གྲུབ་དོན་དམ་དུ་ཡོད་པ་སྟེ། ཀུན་
བརྟགས་མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། གཞན་དབང་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། 
ཡོངས་གྲུབ་གཟུང་འཛིན་གྱི་ངོ་བོར་མེད་པས་དོན་དམ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའོ། །དེས་ན་རང་
སྟོང་ལྟར་ན་ཆོས་དེ་དང་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འདོད་མོད་
ཀྱང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་དེ་དང་དེའི་ངོས་ནས་སྟོང་ཉིད་དུ་མི་འཇོག་སྟེ། དཔེར་ན་བུམ་པ་
18-1-178


རང་བཞིན་མེད་པའི་ཆ་ནས་བུམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་པར་ཡང་འདོད་མོད། ཀུན་རྫོབ་བུམ་པ་
རང་གི་ཆ་དེ་སྟོང་ཉིད་དུ་མི་འདོད་དེ། བདེན་གཉིས་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་ཡོད་
པས་སོ། །
གཞན་སྟོང་བ་རྣམས་ནི་སྟོང་ཉིད་ལ་དོན་དམ་བདེན་པའི་མ་ཁྱབ་སྟེ། ཀུན་བརྟག་ནི་མེད་
པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། གཞན་དབང་ནི་ཡོད་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། ཡོངས་གྲུབ་ནི་རང་བཞིན་སྟོང་
ཉིད་དུ་བཞེད་པས་གཞི་གྲུབ་ན་སྟོང་ཉིད་ཡིན་པའི་ཁྱབ་པ་འཆའ་བ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་རང་
སྟོང་པ་རྣམས་ནི་གཞི་གྲུབ་ན་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ཁྱབ་མཐའ་མི་འཆའ་ཞིང༌། སྟོང་ཉིད་དོན་དམ་
གཅིག་པ་དང་རང་སྟོང་ཉིད་ཡིན་ན་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའི་དབྱིངས་ཙམ་པོ་ཡིན་པས་ཁྱབ་
པར་འདོད། གཞན་སྟོང་པ་རྣམས་དེ་ལས་ཟློག་པ་ཡིན་ཏེ། དོན་དམ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་གཙོ་བོ་
ཤེས་རིག་གི་ཆ་ནས་འཇོག །དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་དེ་ནི་གཅིག་དུ་བྲལ་ལ་སོགས་པ་རིགས་
པའི་ལམ་ལས་འདས་པ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དང་མི་འདྲ་བས་རིགས་པ་དེས་གནོད་
པ་མེད་དེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་དངོས་མེད་རྣམས་ནི་ངོ་བོས་མེད་ཅིང༌། དངོས་པོ་རྣམས་ནི་
དུས་དང་ཕྱོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་པས་རིགས་པ་དེ་འཇུག་ལ། གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་
དེ་ནི་ཕྱོགས་དུས་ཀྱི་མ་བསྡུས་པས་རིགས་པ་དེ་མི་འཇུག་སྟེ། ཡེ་ཤེས་དེ་ལ་སྐད་ཅིག་མང་
པོར་དབྱེ་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་དེའི་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དཔྱོད་པ་སོགས་ནི་ཡེ་ཤེས་དེ་དུས་
ལས་འདས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་དུས་གསུམ་གང་ཡང་མེད་པས་དེའི་སྐད་ཅིག་སོགས་
ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། རིག་པ་དེའི་རྩ་བ་སྟོང་པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་དེ་
རྟེན་འབྲེལ་དུ་ཡང་མི་བཞེད་དོ། །དེས་ན་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་ཤེས་དང་ཡེ་ཤེས། རིག་པ་ལ་རང་
རིག་དང་གཞན་རིག །སྟོང་པ་ལ་རང་སྟོང་དང་གཞན་སྟོང༌། ཆོས་ལ་ཆོས་ཅན་དང་ཆོས་ཉིད་
སོགས་ཞིབ་མོར་ཕྱེ་ནས་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་སེམས་སུ་འདོད་པ་དང༌། གཟུགས་སྐུ་གདུལ་བྱ་
18-1-179


གཞན་སྣང་གིས་བསྡུས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་པར་བཞེད་པ་དང༌། སེམས་སྤྲོས་བྲལ་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་མ་ཟད། སེམས་ཀྱི་གསལ་བ་མ་འགགས་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་
ཐམས་ཅད་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ངོ་བོས་གནས་པས་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ། མཚན་དཔེ་གསལ་
རྫོགས་ཡོན་ཏན་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་སངས་རྒྱས་ཡོན་ཏན་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཚུལ་
གྱིས་ཡོད། མངོན་གྱུར་གསར་ཐོབ་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡོད་པར་མི་འདོད་པས་སྤྱིར་སེམས་ཅན་ཙམ་
སངས་རྒྱས་སུ་ཐལ་བའི་སྐྱོན་མེད། སེམས་ཅན་གྱི་ཆོས་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་
ཉིད་དེ་སྤྲོས་བྲལ་གྱིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་གསལ་ཆ་མ་འགགས་པ་ལ་བཞེད་འདིར་ཟག་
མེད་ཀྱི་སེམས་རྒྱུན་མདོ་ནས་བཤད་པས་ཀྱང་གྲུབ། སེམས་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་གཉིས་ཀ་
སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་ལ་འཇོག །བེམ་ཤེས་གཉིས་ཚོགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་གནས་ལ་བེམ་ཤེས་
གཉིས་ཚོགས་པ་དང་དེ་འདྲ་མི་སྲིད་པ་སོགས་ཀྱིས་ཕྱིར་རོ། །
དེས་ན་དེ་དག་ལ་སོགས་པ་ནི་གཞན་སྟོང་གི་གྲུབ་མཐའི་མཐིལ་ཡིན་ཞིང༌། སྡུག་ཀུན་
ལམ་བདེན་གསུམ་པོ་ཀུན་རྫོབ་འདུས་བྱས་བདེན་མེད། འགོག་བདེན་དོན་དམ་འདུས་མ་
བྱས་པ་བདེན་གྲུབ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐུགས་རྒྱུད་ཀྱི་ལམ་བདེན་གྱི་མིང་ཅན། འགོག་བདེན་
དང་དབྱེར་མེད་ཡིན་པས་དོན་དམ་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་འགོག་བདེན་དེ་ཡང་
སྟོང་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ལ་མི་འཇོག་པར་རང་རིག་ཆེན་པོ་ཡིན་པས་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པའི་
རང་བཞིན་འགོག་བདེན་དང༌། ཀུན་འབྱུང་བདེན་པའི་རང་བཞིན་ལམ་བདེན། འགོག་ལམ་
སྤངས་རྟོགས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཅེས་ཀྱང་གསུང་ངོ༌། །ཁོ་བོ་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བ་མ་ལགས་ཏེ། 
འདི་དག་ངེས་པའི་དོན་ལ་ནི་ཤིན་ཏུ་འབྱོར་བར་སེམས་ལགས། དབུ་མ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་
རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་དབུ་མ་འདི་ངེས་དོན་ལ་ལྷག་པར་འབྱོར་པར་
སེམས་ཤིང༌། རྣལ་འབྱོར་བླ་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པའང་གཞན་སྟོང་གསལ་བ་
18-1-180


དང༌། རང་སྟོང་གིས་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་དབུ་མ་འདིའི་ཕྱོགས་སུ་ལྷན་པ་ཁོ་ན་མཐོང་
ངོ༌། །རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་གི་ཁྱད་པར་གསལ་ལ་གོ་བདེ་བ་ཞིག་ཡེ་གེར་བྲིས་གསུང་བ་རེ་
ཞིག་དེ་ཙམ་མོ། །ཞེས་པའང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་ཕུལ་བའོ། །རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཆེན་པོ་བླ་ཆེན་བྱམས་
པ་ངག་དབང་གིས་བསྐུལ་བ་ཡིན། དགེའོ། །གཅིག་ཞུས་དག
18-1-181


༄༅། །ཟབ་དོན་ཉེར་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། ཟབ་མོ་གཟིགས་པ་རྣམས་ལ་ནི། །བཞེད་དགོངས་འགལ་བ་མི་སྲིད་
སྙམ། །འོན་ཀྱང་གདུལ་བྱ་ཐ་དད་དང༌། །དགོས་པའི་དབང་གཟིགས་ཐ་དད་བསྙད། །འདིར་
ཆོས་རྗེ་ཀུན་མཁྱེན་ཆེན་པོ་རྟོན་པ་བཞི་ལྡན་དང༌། པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་མཆོག་ལྡན་
གཉིས། གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་ལྟ་སྒོམ་གྱི་གནད་གཅིག་ཀྱང༌། གནས་སྐབས་ལྟ་བ་དེ་གཏན་
ལ་འབེབས་པའི་སྐབས། གྲུབ་མཐའ་མི་འདྲ་བ་ཐན་ཐུན་མང་དག་ཡོད་པ་རྣམས་འདིར་ངོས་
བཟུང་བར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཤཱཀྱའི་མཚན་ཅན་ནི། ཐལ་རང་གི་ལྟ་བ་འདི་ཀུན་འཁོར་ལོ་བར་
པ་དང༌། རིག་ཚོགས་ཀྱི་དགོངས་དོན་འཐད་ལྡན་ཡིན་ཞིང༌། བར་པའི་དངོས་བསྟན་སྒྲ་ཇི་
བཞིན་པ་ཡང་ཡིན། རིགས་ཚོགས་དང་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་དངོས་བསྟན་མི་མཐུན་པར་བཞེད་
ལ། ཀུན་མཁྱེན་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོ་ནི། ཐལ་རང་གི་ལྟ་བ་འདི་འཁོར་ལོ་བར་པ་དང་རིགས་
ཚོགས་ཀྱི་དགོངས་པར་རློམ་པ་ཡིན་ཀྱང༌། དགོངས་པ་རྨ་མེད་པ་མ་ཡིན་ལ། རིགས་ཚོགས་
དངོས་བསྟན་གྱི་ཚིག་ཕལ་ཆེར་ལ་འབྱོར་བ་ལྟར་སྣང་ཡང༌། མི་འབྱོར་པ་ཡང་མང་དུ་ཡོད་
ལ། འཁོར་ལོ་བར་པའི་གཞུང་ཚིག་མང་པོས་གཞན་སྟོང་གསལ་བར་སྟོན་པས་འཁོར་ལོ་
བར་པ་དང་རིགས་ཚོགས་ཀྱི་དངོས་བསྟན་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འཁོར་ལོ་བར་
པ་དང་རིགས་ཚོགས་ཀྱི་ཚིག་ཕལ་ཆེར་གྱི་དངོས་བསྟན་ནི། ཐལ་རང་དང་གཞན་སྟོང་གཉིས་
ཀ་ལ་མི་འགལ་ཡང༌། རང་སྟོང་པར་གྲགས་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གྲུབ་མཐའི་ཁུངས་
ལ་འདྲེན་པ་རྣམས་ནི། དེ་རྣམས་ཉིད་ལ་འཁྲུལ་གཞི་བྱུང་བ་ཡིན་གྱི། གྲུབ་མཐའ་དེ་དང་དེ་
མི་སྟོན་ཞིང་དེ་ལས་གཞན་དེའི་ལུགས་དང་འགལ་ཞིང༌། གཞན་སྟོང་ཁོ་ན་སྟོན་པ་ཐུན་མོང་
18-1-182


མ་ཡིན་པའི་ཚིག་ཀྱང་དུ་མ་ཡོད་པས། བར་པ་དང་རིགས་ཚོགས་ཀྱིས་ཀྱང་གཞན་སྟོང་དབུ་
མ་ཉིད་སྟོན་ཏོ། །འོན་ཀྱང་དེ་དག་ནས། འཁོར་ལོ་ཐ་མ་དགོངས་འགྲེལ་དང་བཅས་པ་ཙམ་
དུ་གཞན་སྟོང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་གསལ་ཞིང་རྒྱས་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ། ཐལ་རང་
གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གྲུབ་མཐའ་དེང་སང་རང་སྟོང་གི་ལྟ་བར་གྲགས་པ་དེ་མི་སྟོན་ཀྱང༌། 
རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཀྱི་དགོངས་པའི་རང་སྟོང་དེ་རྒྱས་པར་བསྟན་ཏོ་ཞེས་གསུང་ངོ༌། །ཁྱད་
པར་དང་པོའོ། །
ཡང་སྔ་མས་ནི། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་གྱིས། རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་གི་གྲུབ་མཐའ་གཉིས་
ཀ་སྟོན་པ་ནི་ལྟ་བས་སྤྲོས་པ་གཅོད་པ་ལ་ཐལ་རང་གཞུང་ཕྱི་གསུམ་གྱི་རང་སྟོང་དང༌། སྒོམ་
པས་ཉམས་ལེན་གཞན་སྟོང་དགོས་པ་ལ་དགོངས་ལ། བྱམས་ཆོས་ལྷག་མ་བཞིས་གཞན་
སྟོང་ཁོ་ན་སྟོན་མོད། དེ་ལའང་རིགས་གཉིས་ཏེ། རྒྱུད་བླ་མར་མཐར་ཐུག་ཐེག་གཅིག་བཤད། 
རིགས་ཆད་བཀག་གཞུང་གཞན་གསུམ་དུ་མཐར་ཐུག་ཐེག་གསུམ་དང་རིགས་ཆད་བཤད་
གསུང༌། ཕྱི་མས་ནི། བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔ་ལ་གྲུབ་མཐའ་སོ་སོ་བ་ཡེ་མེད། རང་སྟོང་པར་གྲགས་
པའི་གྲུབ་མཐའ་མངོན་རྒྱན་ནས་ཀྱང་མ་བཤད། མདོ་རྒྱན་སོགས་ནས་ཀྱང་གཏན་ནས་
རིགས་ཆད་པ་དང་མཐར་ཐུག་ཐེག་གསུམ་མ་བཤད། ཞེས་གསུང་ངོ༌། །གཉིས་པའོ། །
ཡང་སྔ་མས། ལྟ་བས་སྤྲོས་པ་གཅོད་པ་ལ་རང་སྟོང་ཟབ། སྒོམ་པས་ཉམས་སུ་ལེན་པ་
ལ་གཞན་སྟོང་ཟབ་ཅེས་ཏེ། དེའི་རང་སྟོང་ཡང་ཐལ་རང་གཞུང་ཕྱི་གསུམ་གྱི་ལུགས་ལ་ངོས་
འཛིན། ཕྱི་མས་ནི། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་བཞེད་པའི་རང་སྟོང་གི་ལྟ་བ་དེ་སྤྲོས་པ་གཅོད་བྱེད་
མཆོག་ཡིན་ཀྱང༌། གཞན་སྟོང་དུ་འདུས་པས་ལྟ་གྲུབ་ལོགས་ལོགས་པ་མིན་ལ། དེང་སང་
གྲགས་པའི་རང་སྟོང་ཐལ་རང་གཞུང་ཕྱི་གསུམ་གྱི་ལྟ་བ་དོན་དམ་བདེན་མེད་དུ་འདོད་པ་ནི་
ནོར་བ་ཡིན་པས། ལྟ་བས་སྤྲོས་པ་གཅོད་པ་ལ་བཟང་པ་མིན་ཏེ། སྐུར་འདེབས་སུ་འགྱུར་
18-1-183


བའི་ཕྱིར་ཡིན་ཞེས་གསུང༌། གསུམ་པའོ། །
ཡང་སྔ་མས། གཞན་སྟོང་སེམས་ཙམ་ལས་འདས་པས་དབུ་མ་གོ་ཆོད་པོ་ཡིན་ཀྱང༌། ལྟ་
བའི་ངོས་ནས་དེ་བས་ཀྱང་རང་སྟོང་མཐོ། འོན་ཀྱང་སྔ་མ་དེ་ནོར་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། སྒོམ་དོན་
དང་མཐུན་པས་སོ་གསུང༌། ཡང་ཕྱི་མས་ནི། རང་སྟོང་ཡང་སེམས་ཙམ་ལས་འདས་པས། 
གྲུབ་མཐའ་བཞིའི་དབུ་མར་བསྡུ་བ་ཙམ་ཡིན་ཀྱང་རྣམ་དག་མཐར་ཐུག་མིན་ལ། ལྟ་བའི་
མཐོ་ཤོས་གཞན་སྟོང་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་གསུང༌། བཞི་པའོ། །
ཡང་སྔ་མས་དེའི་རྒྱུ་མཚན་དུ། བྱམས་ཆོས་རྗེས་འབྲང་དང་བཅས་པར། གཉིས་མེད་ཀྱི་
ཡེ་ཤེས་ལ་དཔྱད་པ་མི་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། སྤྱི་ལྡོག་ནས་དེ་ཡང་རིགས་པས་དཔྱད་ན་དཔྱད་མི་
བཟོད་པས། དོན་དམ་དཔྱོད་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པས་དཔྱད་བཟོད་མི་སྲིད་པས་ལྟ་བ་རང་སྟོང་
ཟབ། དཔྱད་མ་བཟོད་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་དེ་ཉམས་མྱོང་རྒྱུན་མི་འཆད་པས། སྒོམ་དོན་གཞན་སྟོང་
ལྟར་གནས་གསུང༌། ཕྱི་མས་ནི། གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་རིགས་པས་དཔྱད་བཟོད་ཡིན་པས། དེ་
ལ་དཔྱོད་པ་དེ་རང་གི་འཁྲུལ་གསུང༌། ལྔ་པའོ། །
ཡང་སྔ་མས་ནི། གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་དེ་རིག་པ་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན། རྟག་པ་མིན། གནས་
པའི་གོ་སྐབས་མེད་པ་ཅིག་ཡིན་གསུང༌། ཕྱི་མས་ནི། དེ་སྐད་ཅིག་མ་མ་ཡིན། དུས་གསུམ་
ལས་གྲོལ་བས་རྟག་པ་བརྟན་པ་ཡིན་གསུང༌། དྲུག་པའོ། །
དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོར་བཞེད་པ་དང༌། དངོས་པོ་དངོས་མེད་
གཉིས་ཀ་ལས་གྲོལ་བར་བཞེད་པ་སྟེ། བདུན་པའོ། །
དེ་བཞིན་དུ་འདུས་བྱས་སུ་བཞེད་པ་དང༌། འདུས་མ་བྱས་སུ་བཞེད་པ་ཡང་སྟེ། བརྒྱད་
པའོ། །
ཡང་སྔ་མས་བོད་སྤྱི་དང་མཐུན་རུང་དུ་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་ལྡོག་གསལ་རིག་ཙམ་
18-1-184


འདི་ཀ་གཞན་དབང་གི་དངོས་པོ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་ལ་ཤར་བའི་གཉིས་སྣང་ཁོ་ནའི་རང་ལྡོག་
ནས་ཀུན་བཏགས་ཡིན་ནོ། །གསལ་རིག་དེ་གཉིས་སྣང་དེ་དང་བཅས་པའི་ཆ་ནས་གཞན་
དབང་དང༌། གསལ་རིག་དེ་ལ་གཉིས་ཆོས་ཀྱིས་གདོད་ནས་མ་གོས་པའི་ཆ་ནས་ཡོངས་
གྲུབ་ཡིན་པས། གཞན་དབང་ཡོངས་གྲུབ་ལྡོག་ཆ་ནས་ཐ་དད་ཅིང༌། མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆ་ནས་
ཐ་དད་ཀྱང་གཞན་དབང་གི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་དང༌། ཡོངས་གྲུབ་ངོ་བོ་གཅིག་པར་བཞེད་དོ། །
ཕྱི་མས་ནི། བློ་རྣམ་རྟོག་སྣ་ཚོགས་པས་བརྟགས་པའི་བརྟགས་ཆ་དང༌། ཕྱི་དོན་དུ་སྣང་བའི་
སྣང་ཆ་སྟེ། གཟུང་བའི་རང་ལྡོག་ཀུན་བཏགས་དང༌། སེམས་སེམས་བྱུང་ཤེས་པའི་རང་ལྡོག་
ཀུན་རྫོབ་པའི་ཤེས་པའམ་རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཤེས་པ་གཞན་དབང་དང༌། སྤྲོས་པ་
དང་བྲལ་པའི་རང་བཞིན་གསལ་རིག་ཡོངས་གྲུབ་སྟེ། དེས་ན་ཀུན་བཏགས་ནི་གཞན་དབང་
ལས་རྫས་ཐ་དད་དུ་མེད་ཀྱང༌། མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ནི་ཤིན་ཏུ་ཐ་དད་དོ། །ཡོངས་གྲུབ་དང་
གཞན་དབང་ནི། ལྡོག་ཆ་དང་མཚན་ཉིད་ཐ་དད་པར་མ་ཟད། ངོ་བོ་གཅིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
སྔ་མས་རྣམ་གཞག་ནི་སེམས་ཙམ་དང་མཐུན་ཤས་ཆེ་ལ། དབུ་མའི་ལུགས་ནི་འདི་ཁོ་ནའོ་
ཞེས་དགོངས་སོ། །དགུ་པའོ། །
རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར་སྔ་མས་ནི་ཀུན་བཏགས་ལ་བདེན་མེད་ཀྱིས་ཁྱབ། ཡོངས་གྲུབ་ལ་
བདེན་ཡོད་ཀྱིས་ཁྱབ། གཞན་དབང་ལ་ཆ་གཉིས་མཛད། ཕྱི་མས་ནི། ཀུན་བཏགས་གཞན་
དབང་གཉིས་ཀ་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བདེན་མེད་ཀྱིས་ཁྱབ་པར་མཛད་དོ། །བཅུ་པའོ། །
དེ་བཞིན་དུ། སྔ་མས་རང་རིག་ཐམས་ཅད་རང་རིག་གི་རང་ལྡོག་ནས་དོན་དམ་ཁོ་ན་
ཡིན་གསུངས་ལ། ཕྱི་མས་ནི། ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རང་རིག་རྣམས་ཀུན་རྫོབ་ཁོ་ན་ཡིན་
པས། རང་རིག་ལ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་གཉིས་ཡོད་པར་བཞེད་དོ། །བཅུ་གཅིག་པའོ། །
སྔ་མས་ཡོངས་གྲུབ་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན། ཀུན་བཏགས་སྟོང་པ་ཙམ་ཡིན་ཀྱང་སྟོང་ཉིད་
18-1-185


མིན། སྟོང་ཉིད་ལ་དོན་དམ་གྱིས་ཁྱབ་པར་བཞེད། ཕྱི་མས་ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་ཐམས་ཅད་
ལ་སྟོང་ཉིད་ཙམ་དུ་བརྗོད་དགོས། སྟོང་ཉིད་ལ་དོན་དམ་གྱིས་མ་ཁྱབ་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་
ཁྱབ་མཐའ་མི་བརྩི། གཙོ་བོའི་དོན་དུ་སྦྱོར་གསུང༌། བཅུ་གཉིས་པའོ། །
དེ་བཞིན་དུ་སྔ་མས་ཚད་མའི་གཞུང་དང་མངོན་པ་སོགས་སྤྱི་སྐད་དང་ཕལ་ཆེར་མཐུན་
པར། གཞི་གྲུབ་པ་ལ་དངོས་པོ་དངོས་མེད་གང་རུང་གིས་ཁྱབ། ཤེས་པ་ལ་དངོས་པོས་ཁྱབ། 
དོན་དམ་དངོས་པོ་མིན། འདུས་མ་བྱས་ནི་དངོས་མེད་ནམ་མཁའ་སོགས་ཡིན། དེ་བཞིན་
ཉིད་ལ་ལས་ཉོན་གྱིས་འདུས་མ་བྱས་དང་གསལ་རིག་ཙམ་གསར་དུ་འདུས་མ་བྱས་སོགས་
འདུས་མ་བྱས་པའི་ཆ་རེ་ཡོད་པས། རྣམ་གྲངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འདུས་མ་བྱས་སུ་བརྟགས་པ་
ཡིན་གྱི། འདུ་བྱེད་དང་མཚན་ཉིད་འགལ་བའི་འདུས་མ་བྱས་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་འདུས་མ་
བྱས་བཏགས་པ་བ་ཡིན་གསུང༌། ཕྱི་མས་ནི། ཚད་མངོན་སོགས་སུ་བཤད་པ་དེ། ཀུན་རྫོབ་
གཙོ་བོར་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་ལུགས་ཡིན། དོན་དམ་གཙོ་བོར་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་
ངེས་དོན་གྱི་སྐབས་འདིར། ཀུན་རྫོབ་ལ་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་ཀྱིས་ཁྱབ་ཅིང༌། དངོས་
པོ་དངོས་མེད་ལའང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་ཁྱབ། དོན་དམ་དངོས་པོ་ཡང་མིན། དངོས་མེད་ཀྱང་
མིན་པས་གཞི་གྲུབ་ལ་དེས་མ་ཁྱབ། ཡེ་ཤེས་དངོས་པོ་མ་ཡིན་ལ་ཤེས་པ་ཡིན་པས་ཤེས་པ་
ལ་དངོས་པོས་མ་ཁྱབ། དངོས་མེད་དོན་དམ་དུ་འདོད་པ་ཆེས་མི་རིགས་ལ། དོན་དམ་དངོས་
པོར་འདོད་པ་དངོས་སྨྲ་བའི་ལུགས་སོ། །མངོན་པ་བ་རྣམས་འདུས་མ་བྱས་སུ་འདོད་པའི་
ནམ་མཁའ་སོགས། དངོས་མེད་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྐབས་འདིར་འདུས་བྱས་ཡིན་པས། དངོས་
པོ་དངོས་མེད་ལ་འདུས་བྱས་ཀྱིས་ཁྱབ། དོན་དམ་འདུས་མ་བྱས་དངོས་ཡིན། ནམ་མཁའ་
སོགས་འདུས་མ་བྱས་བཏགས་པ་བ་ཡིན་གསུང༌། བཅུ་གསུམ་པའོ། །
ཡང་སྔ་མས་སྟོང་གཞི་གཞན་དབང་གི་རང་ངོ་དེ་དགག་བྱ་ཀུན་བཏགས་ཀྱིས་སྟོང་པ་སྟེ། 
18-1-186


དེ་ཉིད་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་སྟོང་པའི་དོན་དམ་དུ་མཛད་དོ། །ཕྱི་མས་ནི། སྟོང་གཞི་ཡོངས་གྲུབ། 
དགག་བྱ་གཞན་དབང་ཀུན་བཏགས་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པ་དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་སྟོང་པའི་
དོན་ཡིན་ལ། གཞན་དབང་ཀུན་བཏགས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ནི། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཁོ་ན་གཏན་
ལ་འབེབས་པའི་སྐབས་ཁོ་ན་ཡིན་པར་བཞེད་དོ། །བཅུ་བཞི་པའོ། །
ཡང་སྔ་མས་དག་པ་གཞན་དབང་ཞེས་བོད་སྤྱི་ལ་གྲགས་ཀྱང༌། དོན་ལ་གཞན་དབང་
མིན་ཞིང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་ཡིན་ལ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱང་
ཡོངས་གྲུབ་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ཞིང༌། དག་པ་གཞན་དབང་གི་ཐ་སྙད་ལའང་ཁུངས་གསལ་
མེད་པས། དེའི་བརྡ་ཆད་བྱེད་པ་མི་ལེགས་པར་དགོངས་སོ། །ཕྱི་མས་ནི། དག་པ་གཞན་
དབང་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་གཞུང་ལས་གསལ་པོ་མ་བྱུང་ཡང༌། དོན་ཚང་བས་ཐ་སྙད་བྱར་རུང་
སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དོན་ལ་རྟོན་པ་ཡིན་པ་དང༌། བོད་སྔ་མ་ཐམས་ཅད་ཐ་སྙད་དེ་ལྟ་
བུ་མཐུན་པར་བྱེད་པས། བྱམས་པ་ནས་བརྒྱུད་པའི་མན་ངག་མ་ནོར་བ་ཡིན་དུ་རུང་བས་སོ། །
དེའི་ནང་ཚན་འཕགས་པ་སློབ་པའི་ཡེ་ཤེས་འགའ་ཞིག་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་
ཡིན་ཀྱང༌། ས་ཐོབ་པ་རྣམས་ལ་ས་གཞི་གསེར་དུ་སྣང་བ་སོགས་འགའ་ཞིག་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་
པའི་ཡོངས་གྲུབ་ཡིན་པའང་ཡོད་པས། དེའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ལེགས་པར་དགོངས་སོ། །
བཅོ་ལྔ་པའོ། །
ཡང་སྔ་མས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་ལ། ཡོངས་གྲུབ་མཚན་ཉིད་པས་ཁྱབ་པར་
བཞེད། ཕྱི་མས་ནི། དེ་ནི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཡོངས་གྲུབ་ཏུ་བསྟན་པ་ཙམ་སྟེ། གསུང་རབ་ཡན་
ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱང་ཡོངས་གྲུབ་ཏུ་གསུངས་པ་དང་འདྲའོ། །དེས་ན་འགྱུར་མེད་ཡོངས་
གྲུབ་ཀྱི་ཟླས་དྲངས་པའི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དེ་ནི་གཞན་དབང་དག་པ་བ་ཡིན་ཞིང་ཡོངས་
གྲུབ་བཏགས་པ་བ་ཡིན། འགྱུར་མེད་ཉིད་དང་གཅིག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་
18-1-187


དེ་ལ། དོན་དམ་པའི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་འགྱུར་མེད་ཁོ་ནའོ། །
དེས་ན་གནས་ཚུལ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་སྐབས་སུ་ཡོངས་གྲུབ་དེ་ཉིད་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིན་ལ། 
རྣམ་གྲངས་རྒྱས་པར་བཤད་པའི་སྐབས་སུ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་བྱེད་དོ་གསུང༌། བཅུ་དྲུག་
པའོ། །
ཡང་སྔ་མས་ལམ་བདེན་ཡང་དོན་དམ་བདེན་པར་མཛད་ལ། ཕྱི་མས་ནི། བདེན་པ་
བཞིར་ཕྱེ་བའི་འགོག་བདེན་དོན་དམ་དང༌། བདེན་པ་གཞན་གསུམ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བཞེད། 
ཞིབ་མོར་ན། འགོག་བདེན་མཚན་ཉིད་པ་གདོད་མའི་འགོག་བདེན་ལ་དོན་དམ་ཁོ་ན་དང༌། 
གཞན་བདེན་པ་གསུམ་དང་སོ་སོར་བརྟགས་འགོག་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་ཁྱབ་པར་དོན་ལ་
གནས་པས། ལམ་བདེན་མཚན་ཉིད་པ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་ཁྱབ། འགོག་བདེན་མཚན་ཉིད་པ་
ལ་དོན་དམ་གྱིས་ཁྱབ། དོན་དམ་པའི་ལམ་བདེན་ནི་གདོད་མ་དང་གཅིག་པའི་ཕྱིར། འགོག་
བདེན་ཉིད་ཡིན་པས། ལམ་བདེན་བཏགས་པ་བ་ཡིན་གསུང༌། བཅུ་བདུན་པའོ།། 
ཡང་སྔ་མས་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མེད་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་
རང་བཞིན་འོད་གསལ་དེ། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་རྒྱུ་དང་ཁམས་ཙམ་ཡིན་པས། རྒྱུ་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོའམ་ཁམས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་ཀྱང་དེ་
ནི་དེ་འདྲ་མཚན་ཉིད་པ་མིན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའོ། །ཞེས་
གསུངས། ཕྱི་མས་ནི། སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་དེ་ཀ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་
ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དེ་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ན། དེ་གཉིས་ཀ་སེམས་ཅན་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པས། 
སེམས་ཅན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་གྲུབ་ལ། ཁྱད་པར་ལུང་མཐའ་ཡས་པས་གྲུབ་བོ། །
ཁམས་དང་རྒྱུར་བཤད་པ་ཡང༌། སྐྱེད་རྒྱུ་དང་སྐྱེད་ཁམས་མིན་པར་དབྱིངས་དང་བྲལ་རྒྱུ་ལ་
དགོངས་པའོ་གསུང༌། བཅོ་བརྒྱད་པའོ། །
18-1-188


ཡང་སྔ་མས་ནི། སྙིང་པོ་ལ་ཡོན་ཏན་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་རང་བཞིན་ཉིད་ལྡན་དུ་གསུངས་
པ་འབྲས་བུ་ཁོ་ནའི་སྐབས་ཡིན་ལ། རྒྱུའི་སྐབས་སུ་ཡོན་ཏན་འབྱུང་རུང་གི་ནུས་པ་ས་བོན་
ཙམ་ཡོད་པར་བཞེད། ཕྱི་མས་ནི་ཡོན་ཏན་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཉིད། རང་བཞིན་ཉིད་ལྡན་དེ་
གཞི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་ཡང་ཡོད་དེ། གསར་དུ་བྱུང་བས་རང་བཞིན་གྱིས་ལྡན་པར་
མི་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་དང༌། གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་ཀུན་རྫོབ་ཆོས་ཅན་གྱིས་ཕྱེ་བ་མ་གཏོགས། 
རང་བཞིན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡིན་
ཕྱིན་ཆད་དོན་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ཡིན་དགོས་པར་བཞེད་དོ། །བཅུ་
དགུ་པའོ། །
ཡང་སྔ་མས། ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་ལ་མཚན་དཔེ་སོགས་མི་བཞེད། ཕྱི་མས་ནི། སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་རིགས་ཐམས་ཅད་ལ། ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་དོན་དམ་པ་སངས་རྒྱས་རང་
སྣང་རེ་དང༌། གཟུགས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་རྫོབ་པ་གདུལ་བྱ་གཞན་སྣང་གི་ཆ་རེ་ཐམས་
ཅད་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། བུ་མོ་རིན་ཆེན་གྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་དང༌། རྒྱུད་བླ་མའི་དངོས་བསྟན་
ནི། སྤྱིར་སྐུ་གཉིས་ཀའི་ཡོན་ཏན་ཚང་དགོས་པ་ལ་གཙོ་ཆེ་ཆུང་གི་དབང་ལས། གྲགས་པ་སྤྱི་
དང་མཐུན་པ་དཔེར་བརྗོད་ཙམ་དུ་མཛད་ལ། མདོ་གཞན་རྣམས་དང་རྒྱུད་སྡེ་སོགས་ལས་
གསུངས་པ་ལྟར་ན། གཉིས་ཀ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆ་རེ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་གསུང༌། ཉི་ཤུ་པའོ། །
ད་ནི་སྔགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་གཞན་སྟོང་ལ་མི་འདྲ་བ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སྔ་མས་ནི། སེམས་
རང་བཞིན་འོད་གསལ་ལ་འབྲས་བུའི་ས་བོན་ཙམ་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པ་དེ་ལམ་བསྒོམས་པས་
གོང་འཕེལ་ཐོབ། མཐར་འབྲས་བུ་མངོན་གྱུར་དུ་འབྱུར་བར་བཞེད། ཕྱི་མས་ནི། གདོད་མ་
ནས་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་རྫོགས་པ་དེ་ལམ་བསྒོམས་པས་དྲི་
མ་བསལ་ཏེ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པར་བཞེད་དོ། །ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པའོ། །
18-1-189


དེ་ལྟར་བཞེད་པ་ཐ་དད་པ་དེ་དག་བསྐྱར་བ་ལ། སྔ་མ་ཞེས་པ་གླེང་བསླང་བའི་ཚུལ་དུ་
བཀོད། ཕྱི་མ་ཞེས་པ་རྣམས་གཞུང་འཛུགས་པའི་ཚུལ་དུ་འགྲོ་བར་སྦྱོར་འདོད་ནས། བཞེད་
པ་དང་པོའི་སྐབས་སུ་དེ་ལྟར་བཀོད་པའི་གོ་རིམ་ལྟར་འོག་མ་རྣམས་ལའང་སྦྱར་བ་ཡིན་གྱི། 
གྲུབ་མཐའ་མཛད་པ་པོ་དུས་སྔ་ཕྱིར་བྱོན་པའི་གོ་རིམ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གནས་སྐབས་
ཀྱི་བཞེད་པ་མི་འདྲ་བ་དེ་སྙེད་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང༌། རྩ་བ་གཅིག་ལས་ཕལ་ཆེར་བྱུང་
བ་ཡིན་ཏེ། གཅིག་པུ་དེ་གང་ཞེ་ན། པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱའི་མཚན་ཅན་ནི། གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་
དེ་གཅིག་པུ་མ་ཡིན་པ་དུ་མའི་ཚུལ་ཅན། སྐད་ཅིག་གིས་མི་གནས་པ་མི་རྟག་པར་བཞེད་པ་
དང༌། ཀུན་མཁྱེན་ཇོ་ནང་པ་ནི། དེ་དངོས་གནས་ལ་གཅིག་མིན་དུ་མ་ཡང་མིན་པར་ངེས་
མོད། གནས་སྐབས་སུ་གཅིག་པུའི་རྣམ་གཞག་འཐད་ལྡན་དུ་མཛད་ཅིང༌། དེ་རྟག་པ། ཆ་
མེད་ཀུན་ཁྱབ། སྤྲོས་བྲལ་བརྗོད་བྲལ་ཡིན་པར་བཞེད་པའི་དབང་ལས་ཏེ། མདོར་ན་མི་རྟག་
པ་དང་རྟག་པར་བཞེད་པའི་ཁྱད་པར་རོ། །དབྱིངས་དེ་སྒྲ་རྟོག་ལས་འདས་པར་བཞེད་པ་
དང༌། མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་མ་འཁྲུལ་བའི་ཡུལ་དུ་བཞེད་པར་མཚུངས་པས། མཐར་གཏུགས་པའི་
གནད་ལ་མི་འདྲ་བ་མེད་དོ། །
དེས་ན་དཔལ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོས་དེ་ལྟར་མཁྱེན་ནས། ཆ་མེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
ཀུན་ཁྱབ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྣོད་བཅུད་སོ་སོ་དང་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་སངས་རྒྱས་སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཆོས་ཉིད་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན་པ་དང༌། དེའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་དང༌། རྒྱུ་མཚན་དེས་ན། རྟེན་འབྲེལ་དང་གཅིག་དུ་
བྲལ་སོགས་ཀྱི་རིགས་པས་མི་གནོད་པས་དཔྱད་བཟོད་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལྟར་ཡིན་པས། དེ་
ལ་དཔྱད་པས་འཇིག་པར་འདོད་པའི་ཐལ་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དེ་ནོར་བ་
ཡིན་པས། ཐལ་རང་ལྟ་བ་མ་དག་པ་དང༌། དེའི་ཕྱིར་འཁོར་ལོ་བར་པའི་དགོངས་པར་མི་
18-1-190


འགྱུར་བ་སོགས་རིགས་པས་དཔྱད་པས་ཤེས་ཏེ། མདོ་རྒྱན་ནས་ཐེག་གཅིག་བསྟན། ཕུགས་
ཀྱི་རིགས་ཆད་བཀག་པར་བཞེད་པ་འདི་ནི། སྔར་བཤད་པའི་ཁྱད་པར་གཅིག་པོ་དེ། རང་
ལ་བསྟེན་པ་མིན་གྱི་གཞན་རྣམས་སྔ་མའི་གནད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་
གི་གྲུབ་མཐའ་འདི་བཟུང་པས། དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུགས་གསང་
བའི་མཛོད་བཟུང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ཀུན་མཁྱེན་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོས་དོན་དམ་སེང་གེའི་
སྒྲ་འདི་བསྒྲགས་པ་ན། དུས་དེ་སྐབས་ཀྱི་སྐལ་ལྡན་གདོང་ལྔ་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་འཛིན་པ་
ཐམས་ཅད་ཅེས་སྤྲོ་བ་ཐོབ་མོད་ཀྱང༌། ཕྱིས་སྐལ་དམན་ཝ་སྐྱེས་ཐམས་ཅད། ཟབ་མོ་ཅི་ཡི་
ཕྱིར་ན་རྟོག་གེའི་ཡུལ་མ་ཡིན། ཅིའི་ཕྱིར་ཟབ་མོའི་དོན་རིག་པ་དག་ཐར་འགྱུར་ཞེས། །ཞེས་
གསུངས་པ་ལྟར་སྐྲག་སྟེ། ཕྱིས་བྱུང་བ་ས་དགེ་བཀའ་གསུམ། ཞ་ལུ་བོ་དོང་གཉིས། །རྙིང་མ་
པ་འགའ་རེ་དང་བཅས་པ། གྲུབ་མཐའ་འདི་ཐོས་པས་སྙིང་གས་ཤིང༌། ཀླད་པ་འགེམས་པ་
ཙམ་དུ་གྱུར་པས། ལོག་རྟོག་གིས་མྱོས་ཏེ་རྨོངས་པ་ལས་སྐུར་འདེབས་དང་རིགས་པ་ལྟར་
སྣང་གི་ཉེས་བཤད་ལབ་རྡོལ་དུ་སྨྲས་པས་ཅ་ཅོར་གྱུར་ཏོ། །འོན་ཀྱང་ཟབ་མོའི་དོན་ལ་སྐལ་
བ་བཟང་པོ་ཅན་འགའ་ཞིག་ནི། མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཚུལ་བཞིན་བརྟགས་ན་ཆོས་འདིས་
སྐྲག་མི་འགྱུར། ཞེས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡིད་ཆེས་རྣམ་པ་གསུམ་ཐོབ་པ་དུས་མཐའ་འདིར་ཡང་
འབྱུང་བར་སྣང་ངོ༌། །དེ་ཡང་འདིར་ཡང་དག་པའི་རྟག་པ་ནི་མི་རྟག་པ་ལོག་ཙམ་གྱི་རྟག་
པ་དངོས་མེད་རྟག་པ་དེ་ནི་མིན་ཞིང༌། རྒྱུན་གྱི་རྟག་པ་འདུས་བྱས་རྟག་པ་དེ་ཡང་མིན། མུ་
སྟེགས་འདོད་པའི་རྟག་དངོས་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པ་དེ་ཡང་མིན། དགག་པའི་རྟག་པ་དོན་སྤྱི་
ཙམ་དེ་ཡང་མིན། སྒྲུབ་པ་རང་དབང་ཅན་གྱི་རྟག་པ་དེ་འདྲར་འདོད་པའང་མིན། འདི་ནི་སྤྲོས་
བྲལ་ཏེ། དངོས་པོ་སྒྲུབ་པ་མི་རྟག་པ་དང༌། དངོས་མེད་དགག་པ་རྟག་པ་གཉིས་ཀ་ལས་གྲོལ་
བའི་དབྱིངས་འགྱུར་མེད་དེ་ཡིན། རྟག་པའི་མཚན་མ་ལས་གྲོལ་ཞིང༌། རྟག་པའི་སྤྲོས་པ་
18-1-191


ལས་གྲོལ་ཡང་འགྱུར་མེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་དེ་མི་རྟག་པའི་མཚན་
མ་དང་སྤྲོས་པ་ལས་གྲོལ་བས་མི་རྟག་པར་ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར་སྙམ་ན། རང་བཞིན་དེ་
ལ་འགྱུར་བ་བརྟན་པའི་ཆ་ཡོད་ན་དེ་ལྟར་བདེན་ཡང་དེ་འདྲ་མེད་པས་མི་རྟག་པར་འཇོག་
པའི་རྣམ་གཞག་མི་བྱེད་དེ། དེས་རྟག་མི་རྟག་གི་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ། སྤྲོས་པའི་རྟག་པ་ཡང་
མིན། སྤྲོས་པའི་མི་རྟག་པ་ཡང་མིན་མོད། སྤྲོས་བྲལ་གྱི་མི་རྟག་པ་མི་སྲིད་པས་དེ་འདྲ་མིན་
ལ། སྤྲོས་བྲལ་གྱི་རྟག་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སྙིང་པོའི་མདོ་ཟབ་མོ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་རྒྱལ་
བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགོངས་པ་ལས་ཆེས་གསང་པའོ། །བློ་གྲོས་བཟང་ཞིང་བསོད་ནམས་དང༌། །
བྱིན་རླབས་སྟོབས་མཆོག་འཛོམས་གྱུར་ན། །འདི་ལ་ཡིད་ཆེས་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཤེས་
རབ་ཆེར་རློམ་ཙམ་གྱིས་མིན། །ཟབ་དོན་ཁྱད་པར་ཉེར་གཅིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་བློ་
དམན་ལ་མཁོ་བའི་དོན་དུ་སྨྲས་པའོ།། །།གཅིག་ཞུས། མངྒ་ལཾ། 
18-1-192


༄༅། །སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་
བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ༀ་གུ་རུ་བུདྡྷ་བོ་དྷི་སཏྭེ་བྷྱོ་ན་མོ་ན་མཿ སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཁྱད་འཕགས་
ཞེས་བྱ་བ། པྲ་ཕབ་བརྒྱད་དང་མཚུངས་པའི་སྟོང་ཉིད་ཟབ་མོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་སྐྱབས་སུ་
མཆིའོ། །པད་འདབ་བཅུ་དྲུག་དུར་ཁྲོད་བཅུ་དྲུག་དང༌། །ཕྱག་བཅུ་དྲུག་དང་ཀ་བ་བཅུ་དྲུག་
དང༌། །ཆ་ཆེན་བཅུ་དྲུག་སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག་ལ། །བཏུད་ནས་སྟོང་ཉིད་དབྱེ་བ་ཁྱད་འཕགས་
བྲི། །
རྫོགས་ལྡན་གྱི་གཞུང་ལུགས་དྲི་མ་མེད་པ་རྣམས་སུ་སྟོང་ཉིད་གསུངས་པ་རྣམས་ལ། 
བདེན་གཉིས་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་དབྱེ་མ་ཤེས་ན་གཞན་སྟོང་གི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་གོ་མི་ཆོད་པས་
སྟོང་ཉིད་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གྲངས་
སུ་གསུངས་པའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱང་རང་སྟོང་ཁོ་ནར་འདོད་པའི་ལྟ་ངན་གྱི་དུག་སྡོང་ལ་བརྟེན་
ནས། ལྟ་ལོག་སྣ་ཚོགས་པའི་ཡལ་ག་མང་པོ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པར་འགྱུར་བས། དེ་མི་མཁས་པ་
རྣམས་ལ་བསྟན་པའི་དོན་དུ་འདི་བརྩམ་མོ། །སྟོང་ཉིད་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཁོ་
ན་མ་ཡིན་གྱི། གཞན་སྟོང་ཟབ་མོ་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། རང་སྟོང་མི་ཟབ་པ་ཡིན་པའི་
སྟོང་ཉིད་དུ་དབྱེར་ཡོད་དོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་དོན་དམ་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། ཀུན་
རྫོབ་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་དོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཡོངས་གྲུབ་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། 
ཀུན་བརྟགས་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་དོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དབུས་མ་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་
དང༌། མཐའ་མ་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་དོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། རང་བཞིན་གཉུག་མ་ཡིན་
18-1-193


པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། བཅོས་མ་གློ་བུར་བ་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་དོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཆོས་
ཉིད་ཟབ་མོ་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཅན་མི་ཟབ་པ་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་དོ། །ཡང་རྣམ་
པ་གཉིས་ཏེ། མ་སྐྱེས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྐྱེས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། 
མི་སྟོང་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྟོང་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཞན་གྱི་
དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། རང་གི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། དངོས་
པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཡང་རྣམ་པ་
གཉིས་ཏེ། རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕུང་པོ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་
ཆད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཞན་མཆོག་ཕ་རོལ་དམ་པ་དང་པོའི་
སངས་རྒྱས་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། ཕྱི་ནང་ཀུན་རྫོབ་གློ་བུར་བ་འདི་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་དོ། །
ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། སྟོང་གཞི་ཡོན་ཏན་མང་པོ་ཅན་མ་ཡིན་དགག་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་
དང༌། སྟོང་ཙམ་སྒྲུབ་ཆོས་ཙམ་གྱིས་དོར་བ་མེད་དགག་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་དོ། །ཡང་རྣམ་པ་
གཉིས་ཏེ། རང་གིས་མི་སྟོང་ལ་ཆོས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། རང་
རང་ངོ་བོས་སྟོང་པའི་སྟོང་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་གནས་ཉིད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཆོས་སྐྱོན་མེད་པ་
ཉིད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། མ་
ནོར་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་
ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་
པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྟག་ཏུ་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པ་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་
18-1-194


མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་དུ་མ་རོ་གཅིག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་
ནི་རང་བཞིན་གྱིས་དགེ་བ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ། ཟག་པ་མེད་པ། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ། 
རྣམ་པར་བྱང་བ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ། འདུས་མ་བྱས་རྣམས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། དབྱེ་བསྡུ་མང་པོ་ཅན་གྱི་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། ཡོན་ཏན་མང་པོ་ཅན་གྱི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དེ་
བཞིན་དུ་དབུ་མ་ཆེན་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། མྱང་འདས་ཆེན་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། འོད་གསལ་ཆེན་པོ་
ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཤེར་
ཕྱིན་ཟབ་མོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། འགོག་བདེན་ཟབ་མོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ལྷན་
ཅིག་སྐྱེས་སྦྱོར་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་མཉམ་སྦྱོར་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བདེ་ཆེན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྦྱང་
གཞི་སྦྱངས་འབྲས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གཤིས་ལུགས་ལ་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། བླང་བྱའམ་
ཐོབ་བྱ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྐད་ཅིག་དང་རྟེན་འབྲེལ་དང་རྣམ་ཤེས་ལས་
འདས་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཐེག་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ལྷ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་སྔགས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་རྒྱུད་ཡིན་མིན་གྱི་
18-1-195


སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཕྱག་
རྒྱ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་རྒྱུ་སྐར་ཟླ་ཉི་ཁུ་རྡུལ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་རྩ་རླུང་བཤང་གཅི་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་གཉིས་དང༌། རྡོ་
རྗེའི་ཤ་ཁྲག་རུས་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་རྐང་ཚིལ་བུ་པགས་
པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་སྐྲ་སྤུ་སེན་མོ་ལ་སོགས་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་སྐར་མ་ཕྲ་སྦོམ་དང་འཇའ་ཚོན་ཕྲ་རགས་དང་ས་རྡོ་
ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཆར་གློག་ཆུ་མེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་གཟའ་བཅུ་དང་རླུང་བཅུ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་གཉིས་
དང༌། རྡོ་རྗེའི་ལོ་ཟླ་བ་བགྲོད་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་དུས་དྲུག་
དུས་བཞི་དུས་གསུམ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཕྱོགས་དང་ཉིན་
མཚན་དང་ཆུ་ཚོད་ལ་སོགས་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཕྱོགས་
བཅུ་དང་དབྱིབས་མདོག་ལ་སོགས་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་གཉིས་དང༌། མདོར་ན་
རྡོ་རྗེའི་ཕུང་པོ་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ཐམས་ཅད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་གཉིས་དང༌། ཡེ་
ཤེས་སྐུ་སྟེ་རང་བྱུང་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། འཇམ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་སེམས་
དཔའ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཐོག་མ་བར་དང་མཐར་དགེ་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། རྒྱུད་ཆེན་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་འཆང་
ཆེན་གསང་སྔགས་འཆང་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གསང་སྔགས་རྒྱལ་པོ་དྲུག་
ལྡན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཨ་ལས་བྱུང་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། མཆོད་པ་ཆེན་པོ་འདོད་ཆགས་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
མཆོད་པ་ཆེན་པོ་ཞེ་སྡང་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། མཆོད་པ་ཆེན་པོ་ཁྲོ་པ་ཆེ་ཡིན་
18-1-196


མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། མཆོད་པ་ཆེན་པོ་ཆགས་པ་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། འདོད་པ་ཆེན་པོ་བདེ་བ་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དགའ་བ་ཆེན་པོ་མགུ་
བ་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གཟུགས་ཆེ་ལུས་ཀྱང་ཆེ་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། ཁ་དོག་ཆེ་ཞིང་ལུས་བོང་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། མིང་ཡང་ཆེ་
ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་ཡངས་པ་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཉོན་མོངས་ཆེན་པོ་ལྕགས་ཀྱུའི་མཆོག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། གྲགས་ཆེན་སྙན་གྲགས་ཆེན་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། མི་མངོན་མི་སྣང་
གསལ་བྱེད་མི་སྣང་བ་ཆེན་པོ་གསལ་བ་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། མཁས་པ་སྒྱུ་
འཕྲུལ་ཆེན་པོ་འཆང་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྦྱིན་བདག་ཆེན་པོ་གཙོ་བོ་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཆེན་པོ་འཆང་བའི་མཆོག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། བཟོད་ཆེན་འཆང་བ་བརྟན་པ་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། བརྩོན་
འགྲུས་ཆེན་པོ་བརྟུལ་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། བསམ་གཏན་ཆེན་པོ་ཏིང་འཛིན་
གནས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཤེས་རབ་ཆེན་པོའི་ལུས་འཆང་བ་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྟོབས་པོ་ཆེ་ལ་ཐབས་ཆེ་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྨོན་
ལམ་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། བྱམས་ཆེན་རང་བཞིན་དཔག་མེད་
ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བློའི་མཆོག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་བློ་ཆེན་ལྡན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། མཁས་པ་ཆེན་པོ་
ཐབས་ཆེ་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་སྟོབས་དང་ལྡན་ཡིན་མིན་
གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཤུགས་ཆེན་མགྱོགས་པ་ཆེན་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
མགོན་པོ་རིགས་མཆོག་ཆེན་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། བླ་མ་གསང་སྔགས་ཆེ་
18-1-197


བའི་མཆོག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་གྱི་མཆོག་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། ཐུབ་པ་ཆེན་པོ་ཐུབ་ཆེན་ལྡན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གསང་སྔགས་ཚུལ་
ཆེན་བདག་ཉིད་ཅན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཕ་རོལ་ཕྱིན་བཅུ་ཐོབ་པ་ཡིན་མིན་
གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། མགོན་པོ་ས་བཅུའི་དབང་ཕྱུག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
ཤེས་བཅུ་རྣམ་དག་བདག་ཉིད་ཅན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཐུབ་དབང་སྟོབས་
བཅུ་ཁྱབ་པའི་བདག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་ཆེ་བ་པོ་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་བདག་དག་པའི་བདག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། ཡང་དག་མཐའ་ལ་རྣམ་པར་གནས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། བདག་
མེད་སེང་གེའི་སྒྲ་དང་ལྡན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་དོན་ཡོད་
སྟོབས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡིད་ལྟར་མགྱོགས་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྒྱལ་བ་དགྲ་རྒྱལ་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། བདེ་གཤེགས་འཇིག་རྟེན་རིག་པའི་མཆོག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། འཁོར་
བའི་ཕ་རོལ་མཐར་སོན་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། བྱ་བ་བྱས་པ་བསྐམ་སར་
གནས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ངེས་བསལ་བ་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དམ་ཆོས་ཆོས་རྒྱལ་གསལ་བར་ལྡན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། འཇིག་རྟེན་སྣང་བར་བྱེད་པའི་མཆོག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་
དབང་ཕྱུག་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ལེགས་པའི་ལམ་ནི་སྟོན་པ་པོ་
ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དོན་གྲུབ་བསམ་པ་གྲུབ་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་
18-1-198


དབྱིངས་མི་ཟད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཆོས་དབྱིངས་དམ་པ་ཟད་མི་ཤེས་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལྡན་པ་ཡོད་མེད་ཤེས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། ཚོགས་གཉིས་ཚོགས་ནི་བསགས་པ་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། མཆོག་གི་
དང་པོ་སྐུ་གསུམ་འཆང་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་སྐུ་ལྔའི་བདག་ཉིད་
ཅན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཁྱབ་བདག་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་བདག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་ལྔ་བདག་ཅོད་པན་ཅན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
སྤྱན་ལྔ་ཆགས་པ་མེད་པ་འཆང་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གཅིག་པུ་སྲ་མཁྲེགས་རྡོ་
རྗེའི་བདག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྐྱེས་མ་ཐག་པ་འགྲོ་བའི་བདག་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ནམ་མཁའ་ལས་བྱུང་རང་བྱུང་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
གསང་སྔགས་རྒྱལ་པོ་དོན་ཆེན་བྱེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་
བདག་དངོས་པོ་མཆོག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གཙོ་བོ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་
འཛིན་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དོན་ཡོད་ཞགས་པ་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་འཇིགས་པར་བྱེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་གདོང་དྲུག་འཇིགས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གཤིན་རྗེའི་
གཤེད་པོ་བགེགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཤུགས་ཅན་འཇིགས་
བྱེད་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་གྲགས་པ་རྡོ་རྗེའི་སྙིང་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། སྒྱུ་འཕྲུལ་རྡོ་རྗེ་གསུས་པོ་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་ལས་སྐྱེས་
རྡོ་རྗེའི་བདག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོ་མཁའ་འདྲ་བ་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། རྡོ་རྗེ་ཀུན་འཆང་རྡོ་རྗེ་ཅན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་འབེབས་པ་
18-1-199


འབེབས་པ་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་ཐོགས་དཔལ་དང་ལྡན་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཡི་གེ་དྲུག་པ་རྡོ་རྗེའི་སྒྲ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
འཇམ་དབྱངས་ཆེན་པོ་སྒྲ་ཆེ་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཡང་དག་བདག་མེད་དེ་
བཞིན་ཉིད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཡང་དག་མཐའ་སྟེ་ཡི་གེ་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དུང་སྟེ་སྒྲ་ཆེན་ལྡན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཆོས་
ཀྱི་གཎྜི་སྒྲ་བོ་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། མི་གནས་མྱ་ངན་འདས་པ་པོ་ཡིན་མིན་
གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཕྱོགས་བཅུའི་ཆོས་ཀྱི་རྔ་བོ་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
གཟུགས་མེད་གཟུགས་བཟང་དམ་པ་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སུམ་ཅུ་རྩ་
གཉིས་མཚན་འཆང་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྐྱབས་དང་སྐྱོབ་པ་བླ་ན་མེད་
ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མཚོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། མ་རིག་སྒོ་ངའི་སྦུབས་འབྱེད་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྲིད་
པའི་དྲ་བ་འཇོམས་པ་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོའི་ཕ་རོལ་
ཕྱིན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྒྲིབ་པ་ཀུན་ལས་ངེས་པར་གྲོལ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། མཁའ་ལྟར་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་གནས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
ཁྱབ་བདག་དམ་ཤེས་དམ་ཚིག་ལྡན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྐྱབས་ཀྱི་དམ་པ་
སྐྱབས་སུ་འོས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གྲོལ་བ་ཐར་བ་རྣམ་གྲོལ་ལུས་ཡིན་མིན་
གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡུལ་མེད་རྡུལ་བྲལ་དྲི་མ་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང་། 
ཉེས་པ་སྤངས་པ་སྐྱོན་མེད་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཤིན་ཏུ་སད་པ་སད་པའི་
བདག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཀུན་ཤེས་ཀུན་རིག་དམ་པ་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཆོས་ལས་འདས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
18-1-200


གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཚུལ་འཆང་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་མེད་
ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་སྐུ་འཆང་བ་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཐོག་མ་ཐ་མ་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། དང་པོའི་སངས་རྒྱས་རྒྱུ་མེད་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཡེ་ཤེས་མིག་
གཅིག་དྲི་མ་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལུས་ཅན་དེ་བཞིན་གཤེགས་
ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དཔལ་ལྡན་རྒྱུ་སྐར་དཀྱིལ་འཁོར་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། དཔལ་ལྡན་པདྨ་གར་དབང་ཕྱུག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་
རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྐུ་འཆང་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་
ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་བསྟན་པ་གཅིག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་ཀུན་གྱི་བདག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
རྡོ་རྗེ་འཆང་བ་ཀུན་གྱི་རྗེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཐུགས་ཆེ་
བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཐུགས་ལ་གནས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྐུ་ཆེ་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་
རྒྱས་ཀུན་གྱི་གསུང་ཡང་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཉི་མ་སྣང་བ་ཆེ་ཡིན་མིན་
གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཟླ་བ་དྲི་མེད་འོད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཆགས་
བྲལ་དང་པོ་ཆགས་པ་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་འབར་བའི་
འོད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དཔལ་ལྡན་པདྨ་སངས་རྒྱས་སྐྱེས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། ཀུན་མཁྱེན་ཡེ་ཤེས་མཛོད་འཛིན་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
འགྱུར་མེད་མཆོག་སྟེ་རྣམ་པར་དག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སྡུག་
བསྔལ་གཅོད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཀུན་རྫོགས་པ་ཡིན་མིན་གྱི་
18-1-201


སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ཟླ་འོད་བཟང་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
རྒྱུད་ཀུན་གྱི་ནི་བདག་པོ་མཆོག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཡེ་ཤེས་སྐུ་རྣམས་མ་
ལུས་འཆང་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་བློ་གྲོས་བཟང་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོ་ཆེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་འཆང་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཡེ་ཤེས་མེ་ལྕེ་
འོད་རབ་གསལ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་མཚོ་
ཡིན་མིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྣམ་དག་ཕུང་པོ་ལྔ་འཆང་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སྲིད་རྩ་བཏོན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དག་
པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་འཆང་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། བདེན་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་
གཉིས་ལྡན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དེ་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། རྣམ་པ་ཉི་ཤུས་བྱང་ཆུབ་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྐད་ཅིག་
གཅིག་གིས་རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བས་མངོན་
རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་བླ་ན་མེད་
ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་འགྱུར་མེད་དྲུག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྣམ་པ་
ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། བཅུ་དྲུག་ཕྱེད་ཕྱེད་ཐིག་ལེ་འཆང་
ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཆ་མེད་ཆ་ལས་འདས་པ་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་རྩེ་མོ་འཆང་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྟོན་པ་གཅིག་
པུ་འགྲོ་བའི་བླ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་
འདྲེན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པའི་མཐའ་ཡིན་མིན་གྱི་
18-1-202


སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། བདག་རིག་གཞན་རིག་ཐམས་ཅད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། དོན་གྱི་དམ་པ་རྣམ་དག་དཔལ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཡང་དག་མཐར་
གྱུར་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། ཡེ་ཤེས་སྐུ་ཉིད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། ལུས་མེད་རྡོ་རྗེ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཁུ་རྡུལ་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཕྱོགས་གཉིས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་
རྗེའི་བགྲོད་པ་གཉིས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཨཱ་ལི་ཀཱ་ལི་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་དབྱངས་དང་གསལ་བྱེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
རྡོ་རྗེའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡེ་ཤེས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་དགའ་བ་བཞི་
ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་སྐུ་བཞི་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་
རྗེའི་གདན་བཞི་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བཞི་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་སྐད་ཅིག་མ་བཞི་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་
ཧེ་རུ་ཀ་བཞི་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཨེ་ཝཾ་མ་ཡ་བཞི་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་སེམས་དཔའ་བཞི་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་
གསང་སྔགས་བཞི་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་པདྨ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་བྷ་ག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་བདུད་རྩི་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཧཱུཾ་མཛད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་རྣམ་འཇོམས་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་སྒྲོལ་མ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་བདག་
མེད་མ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
སྔགས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
18-1-203


ཉིད་གཉིས་དང༌། ཆོས་དབྱིངས་གསུང་གི་དབང་ཕྱུག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
འཇམ་པའི་རྡོ་རྗེའི་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། འཁོར་ལོ་རྒྱུད་དྲུག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། མཁའ་འགྲོ་ལྔ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོ་
ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དཔལ་མཆོག་དང་པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
དེ་ཉིད་འདུས་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཁམས་གསུམ་རྣམ་རྒྱལ་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དོན་ཐམས་ཅད་གྲུབ་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། འགྲོ་བ་
འདུལ་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ངན་སོང་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྣམ་པར་
སྣང་མཛད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཀྱཻའི་རྡོ་རྗེ་ཡིན་མིན་
གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། འཁོར་ལོ་བདེ་མཆོག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གསང་
བ་འདུས་པ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གཞིའི་སངས་རྒྱས་
ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་བས་སྔར་སངས་རྒྱས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་
ཉིད་གཉིས་དང༌། གདོད་ནས་གྲོལ་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཐིག་ལེ་གྲུ་གསུམ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཨེ་ཝཾ་ཡིན་མིན་
གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཧཾ་ཀྵ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཨ་ཧཾ་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། འཁོར་འདས་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
བདེན་གཉིས་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། བདེན་བཞི་དབྱེར་མེད་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྒྱུ་
འབྲས་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། རྣམ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་དབྱེར་མེད་ཡིན་
18-1-204


མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་
དང༌། རྟེན་དང་བརྟེན་པ་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གཙོ་བོ་གཙོ་མོ་
དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། གཙོ་འཁོར་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། ཡབ་ཡུམ་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཕོ་མོ་དབྱེར་མེད་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། ཐེག་གསུམ་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། 
སྐྱབས་གསུམ་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། དུས་གསུམ་དབྱེར་མེད་ཡིན་
མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྐུ་གསུམ་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྐུ་
བཞི་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་དང༌། སྐུ་ལྔ་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
གཉིས་དང༌། དབུ་མ་སེམས་ཙམ་དབྱེར་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་ལ་སོགས་པ་སྟོང་
ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྒྱ་ཆེ་རབ་འབྱམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་ནས་མཉམ་གཞག་
ལ་ཟློ་བའི་གདམས་ངག་ཟབ་མོ་ལ་བརྟེན་ཏེ། དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ཟབ་མོའི་ལམ་ཁྱེར་དང༌། 
རྗེས་ཐོབ་ཤན་འབྱེད་པའི་མན་ངག་ལ་བརྟེན་ནས་ཀུན་རྫོབ་རང་སྟོང་མི་ཟབ་པའི་ལམ་ཁྱེར་
ཉམས་སུ་ལེན་ཅིང་གཞན་དག་ལ་ཡང་རྒྱ་ཆེར་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་སྟོན་པར་གྱུར་ཅིག
གསུམ་ལྡན་མར་བཅད་ཀྱི་ཆོས་སླད་ཅན་སྐྱོན་ཅན་རང་བཟོ་ཅན་མ་དག་པ་རྣམས་ལ་བརྟེན་
ནས་དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་འཛིན་གྱི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པ་དམན་པ་རྣམས་སྤངས་
ཏེ། རྫོགས་ལྡན་གྱི་ཆོས་མཆོག་ཁྱད་འཕགས་རྣམས་ལས་གསུངས་པའི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་
ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པ་རྣམ་དག་ཕུན་ཚོགས་ལེགས་པར་རྟོགས་ཤིང་ཉམས་སུ་ལེན་པ་དང་གཞན་
དག་ལ་ཡང་རྒྱ་ཆེར་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་སྟོན་པར་གྱུར་ཅིག འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་སངས་
རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་མོ་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་དགྱེས་པར་གྱུར་ཅིག སངས་
རྒྱས་སྐུ་གཅིག་བརྙེས་པས་བྱིན་རླབས་དང༌། །སངས་རྒྱས་སྐུ་གཉིས་བརྙེས་པའི་བྱིན་རླབས་
18-1-205


དང༌། །སངས་རྒྱས་སྐུ་གསུམ་བརྙེས་པའི་བྱིན་རླབས་དང༌། །སངས་རྒྱས་སྐུ་བཞི་བརྙེས་པའི་
བྱིན་རླབས་དང༌། །སངས་རྒྱས་སྐུ་ལྔ་བརྙེས་པའི་བྱིན་རླབས་དང༌། །སངས་རྒྱས་སྐུ་དྲུག་
བརྙེས་པའི་བྱིན་རླབས་དང༌། །སངས་རྒྱས་སྐུ་བདུན་བརྙེས་པའི་བྱིན་རླབས་དང༌། །རྒྱལ་སྐུ་
བཅོ་བརྒྱད་བརྙེས་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །སྨོན་ལམ་འདི་དག་ཇི་བཞིན་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག །
ཡེ་ཤེས་རྣམ་བཞི་བརྙེས་པའི་བྱིན་རླབས་དང༌། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་ལྔ་བརྙེས་པའི་བྱིན་རླབས་
དང༌། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་དགུ་བརྙེས་པའི་བྱིན་རླབས་དང༌། །ཡེ་ཤེས་བཅུ་བཞི་བརྙེས་པའི་བྱིན་
རླབས་ཀྱིས། །སྨོན་ལམ་འདི་དག་ཇི་བཞིན་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག །སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་
ཁྱད་འཕགས་རྫོགས་ལྡན་གྱི་ལུགས་སུ་བཀོད་པའོ། །འདིས་ཀྱང་བསྟན་པ་དང་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་གྱུར་ཅིག། །། 
བདག་ནི་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ། །བསྟན་པ་གསལ་བར་བྱེད་གྱུར་ཅིག །བསྟན་པ་
གསལ་བར་མ་ནུས་ནའང༌། །བསྟན་པའི་ཁུར་ཆེན་འཁུར་བར་ཤོག །ཁུར་ཆེན་བཀུར་བར་
མ་ནུས་ནའང༌། །བསྟན་པའི་སེམས་ཁྲལ་བྱེད་པ་དང༌། །བསྟན་པ་ཉམས་ཀྱིས་དོགས་པ་ཡི། །
བྱ་ར་ཙམ་ཡང་བྱེད་པར་ཤོག །ཞུས་དག མངྒ་ལཾ། 
18-1-206


༄༅། །རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པའི་རིམ་པ་སྐྱེས་བུ་གསུམ་གྱི་
མན་ངག་གི་ཁྲིད་ཡིག་བདུད་རྩིའི་ཉིང་ཁུ་
ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས། 
༄༅། །ན་མོ་བུདྡྷ་བོ་དྷི་སཏྭེ་བྷྱཿ རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པའི་རིམ་པ་སྐྱེས་བུ་
གསུམ་གྱི་མན་ངག་གི་ཁྲིད་ཡིག་བདུད་རྩིའི་ཉིང་ཁུ་ཞེས་བྱ་བ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་
འཚལ་ལོ། །ཡོན་ཏན་དུ་མའི་ནོར་གྱིས་བརྗིད་པ་ཡི། །བརྒྱུད་པ་གསུམ་གྱི་བླ་མ་ལ་བཏུད་
ནས། །མར་མེ་མཛད་དཔལ་བཞེད་གཞུང་སྙིང་པོའི་དོན། །ཤིང་རྟ་ཆེན་པོའི་ལམ་མཆོག་
འདིར་བཤད་བྱ། །
དེ་ལ་འདིར་དུས་གསུམ་དུ་བྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་རང་
རྒྱལ་དང་ཉན་ཐོས་སུ་བཅས་པ་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ལམ་འདི་ཉིད་
བསྒོམས་ཏེ། ཐར་བ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གོ་འཕང་མཆོག་བརྙེས་པ་ལགས་ཏེ། ཆོས་
ཚུལ་འདི་ལ་བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པའི་རིམ་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། སྐྱེས་བུ་གསུམ་གྱི་ལམ་རིམ་ཞེས་
ཀྱང་བྱ། བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་རིམ་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། ཤིང་རྟ་ཆེན་པོའི་འཇུག་ངོགས་ཞེས་ཀྱང་བྱ་
སྟེ། ཆོས་འདི་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ལ། ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་
པ་དང༌། ལམ་རིམ་དངོས་སྐྱེས་བུ་གསུམ་གྱི་བསམ་པ་ལ་བསླབ་པ་དང༌། དེ་ལས་འབྲས་བུ་
བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་སྦྱོར་ཚུལ་ཏེ་གསུམ་མོ། །
དང་པོ་ནི། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་མཚན་ཉིད་དང་དེ་ལ་གུས་པས་བསྟེན་ཚུལ་ཁོང་
18-1-207


དུ་ཆུད་པར་བྱས་ནས། །མཉམ་བཞག་ཐུན་གྱི་སྐབས་སུ་འདི་ལྟར་བྱ་སྟེ། རྐང་པ་སྐྱིལ་ཀྲུང་
བཅའ་ལུས་དྲང་པོར་བསྲང་པ་སོགས་སྤྱོད་ལམ་རགས་པ་གཙང་སང་ངེ་བ་བྱས་ནས། སངས་
རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཁའ་དབྱིངས་གང་བ་ལ་དམིགས། ཕྱག་འཚལ་དང་མཆོད་
པ་རྒྱས་བསྡུས་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་ཅིག་ཡན་ལག་བདུན་པ་ལས་ལོགས་སུ་བྱེད་དགོས་པས། 
ཐོག་མར་ཕྱག་མཆོད་སྔོན་དུ་བཏང༌། དེ་རྗེས་བཟང་སྤྱོད་ནས་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་བདུན་པ་
དེ་དོན་དྲན་བཞིན་པས་ཚར་གསུམ་བརྗོད། དེ་ནས་མདུན་གྱི་ནམ་མཁའ་ལ་ཆེས་མཐོ་བའི་
སྟེང་གི་ཕྱོགས་སུ་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བཞུགས། མདུན་དྲང་
ཐད་ཀྱི་ནམ་མཁར་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ་བརྒྱུད་པའི་བླ་མའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྐོར་བ་
ཐིབས་སེ་བཞུགས་པར་བསམས་ལ། ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་དང༌། བླ་མ་ཡང་དག་པ་ཡོངས་ཀྱི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆེན་པོ་
བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། བདག་ལ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། བདག་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་
གི་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བར་མཛད་དུ་གསོལ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་རྟོགས་པ་ཐམས་
ཅད་བསྐྱེད་པར་མཛད་དུ་གསོལ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་བསྒྲུབ་པ་ལ་བར་ཆད་ཐམས་ཅད་
སེལ་བར་མཛད་དུ་གསོལ། ཞེས་གསོལ་བ་དྲག་ཏུ་གདབ་བོ། །མཐར་ཡང་ཡིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་
པའི་མཆོད་པ་ཅིག་ཕུལ་ལ། རྩ་བརྒྱུད་ཀྱི་བླ་མ་རྣམས་རང་གི་སྤྱི་བོ་ནས་ཞུགས་ཏེ་སྙིང་འོད་
ཀྱི་གུར་ཁང་དུ་བཞུགས། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དེ་ཉིད་དུ་མི་སྣང་
བར་མོས། བདག་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་འདིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
གོ་འཕང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཅེས་པ་དང༌། དགེ་བ་འདི་ཡིས་སྐྱེ་བོ་ཀུན། །བསོད་ནམས་ཡེ་
ཤེས་ཚོགས་རྫོགས་ཤིང༌། །བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ལས་བྱུང་བའི། །དམ་པ་གཉིས་པོ་ཐོབ་
པར་ཤོག །ཅེས་པ་ལྟ་བུས་དགེ་བ་བསྔོ། ཐུན་མཚམས་སུ་ཡང་བླ་མའི་སྐྱོན་ལ་མི་བརྟག
18-1-208


ཡོན་ཏན་ཁོ་ན་དྲན་པར་བྱ། བདག་ལ་སངས་རྒྱས་དངོས་སུ་མཐོང་བའི་སྐལ་བ་ནི་མེད། 
དུས་གསུམ་དུ་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེའི་རྣམ་འཕྲུལ་དགེ་བའི་བཤེས་
གཉེན་གྱི་ཚུལ་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་པས། བདག་གི་བླ་མ་འདི་དོན་ལ་ནི་སངས་རྒྱས་དངོས་
ཡིན། བདག་ལ་བཀའ་དྲིན་གྱི་སྒོ་ནས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀུན་བས་ཀྱང་ཆེས་ལྷག མཐོ་རིས་ཐར་
བ་སངས་རྒྱས་གསུམ་གང་འདོད་ཀྱང་ཐབས་གང་དགོས་བདག་ལ་མ་སྦས་པར་གནང་བ་
ཡིན། བདག་གི་རྒྱུད་ལ་ཡོན་ཏན་སྣ་གཅིག་སྐྱེས་པ་དང༌། སྐྱོན་སྣ་གཅིག་བྲི་བ་ཡང་བླ་མའི་
བཀའ་དྲིན་ཡིན། ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ཆོས་ཟབ་མོ་འདི་ལྟ་བུ་ཐོབ་བཀའ་དྲིན་རེ་ཆེ་
སྙམ་དུ་བསམ། གཞན་ཡང་བདག་གི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བླ་མའི་ཕྱིར་ཏུ་
གཏོང་དགོས། ལུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བླ་མའི་བཞེད་པ་དང་མཐུན་པའི་བཀུར་བསྟི་རིམ་གྲོ་འཕྲལ་
གཡོག་གི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བསྒྲུབ་དགོས། ངག་གི་སྒོ་ནས་བླ་མའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་
ཡོན་ཏན་བསྔགས་པ་དང༌། ཞབས་ཏོག་ཏུ་འགྱུར་བའི་གཏམ་ཁོ་ན་སྨྲ་དགོས། སྤྱོད་ལམ་གྱི་
སྒོ་ནས་ཐུགས་གང་ལ་དགྱེས་པ་དང༌། གསུང་ཅི་འབྱོན་པ་དེ་བསྒྲུབ་དགོས་སྙམ་དུ་ཡང་ཡང་
བསམ་ཞིང་ལག་ལེན་དུ་ཐེབས་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་སྐབས་འདིར་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་དོན་ནི། 
ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དྲི་མ་ལྔ་སྟེ། ཚེ་འདི་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་དྲི་མ། ལས་རྒྱུ་འབྲས་ལ་ཡིད་
མི་ཆེས་པའི་དྲི་མ། འཁོར་བ་ལ་བདེ་བར་འཛིན་པའི་དྲི་མ། རང་དོན་ལ་གཅེས་པར་འཛིན་
པའི་དྲི་མ། དངོས་པོ་དང་མཚན་མ་ལ་ཡང་དག་ཏུ་འཛིན་པའི་དྲི་མའོ། །ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་
རྟོགས་པ་ཡང་ལྔ་སྟེ། ཚེ་འདི་ལས་ཕྱི་མ་གལ་ཆེ་བར་རྟོགས་པ། ལས་འབྲས་ལ་ཡིད་ཆེས་
པར་རྟོགས་པ། འཁོར་བ་སྡུག་བསྔལ་དུ་རྟོགས་པ། རང་དོན་པས་གཞན་དོན་གཅེས་པར་
རྟོགས་པ། དོན་དམ་སྟོང་ཉིད་དང་ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མར་རྟོགས་པའོ། །ཆོས་སྒྲུབ་པའི་བར་ཆད་
ལ། ཕྱི་མི་དང་མི་མ་ཡིན་གྱིས་གནོད་པ། བར་འབྱུང་བ་ལུས་འཁྲུགས་ཀྱི་ན་ཚ། ནང་ཆོས་
18-1-209


འགལ་གྱི་རྣམ་རྟོག་ཉོན་མོངས་རྣམས་ཡིན་པས། དེ་གསུམ་སེལ་བར་མཛད་དུ་གསོལ་ཞེས་
པའོ། །དམིགས་སྐོར་གཅིག་གོ ། 
གཉིས་པ་ལམ་རིམ་དངོས་སྐྱེས་བུ་གསུམ་གྱི་བསམ་པ་ལ་བསླབ་པ་ལ། སྐྱེས་བུ་ཆུང་
ངུ་དང་ཐུན་མོང་གི་རིམ་པ་ལ་བསླབ་པ། སྐྱེས་བུ་འབྲིང་དང་ཐུན་མོང་གི་རིམ་པ་ལ་བསླབ་
པ། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིམ་པ་ལ་བསླབ་པ་སྟེ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ་
སྤྱིར་སྲོལ་ཀ་སོ་སོ་ལ་འཁྲིད་ལུགས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་འདུག རྗེ་བཙུན་མར་མེ་མཛད་དཔལ་
གྱི་བཀའ་སྲོལ་གདམས་ངག་འདི་ལ་རང་གི་ལུགས་ཀྱིས་ཀྱང༌། འགའ་ཞིག་འཁོར་བའི་སྡུག་
བསྔལ་བསམ་པ་ལ་འགོ་འཛིན། འགའ་ཞིག་ལས་འབྲས་ནས་འགོ་འཛིན། འགའ་ཞིག་
དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ་ནས་འགོ་འཛིན། ཕལ་ཆེར་འཆི་བ་མི་རྟག་པ་ནས་འགོ་འཛིན་པར་
མཛད་པ་སོགས་སྣ་ཚོགས་ཡོད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་གནད་གཅིག་ལ་འབབ། དོན་གྱི་སྟེང་ནས་
ཁྱད་པར་མེད། འོན་ཀྱང་སྤྱི་ཁྱབ་གྲགས་ཆེ་བར་མཐུན་པར་དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ་ནས་འགོ་
བཟུང་ན། དེ་ཀ་མི་རྟག་པ་སྒོམ་པའི་གཞི་རྟེན་ཡིན་པས་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་པའི་འགོ་འཛིན་པ་
དང༌། དོན་ལ་ཁྱད་ནམ་ཡང་མེད་པ་ལས་འཕྲལ་འདི་དངོས་རྣམ་པ་བདེ་བར་སྣང་བས་དེའི་
དབང་དུ་བྱས་ཏེ་བཤད་ན། འདི་ལ་དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ་བསམ་པ། འཆི་བ་མི་རྟག་པ་
བསམ་པ། ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པ། ལས་རྒྱུ་འབྲས་བསམ་པ་སྟེ་བཞིའོ། །
དང་པོ་ནི། ཕྱག་མཆོད་ཡན་ལག་བདུན་པ་སྔར་བཞིན་བྱས། གོང་དུ་བཤད་པའི་གསོལ་
འདེབས་དེ་ཡང་ཅུང་ཟད་བྱ་སྟེ། དེ་རྗེས་རང་གི་ལུས་དང་གནས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་ཡུལ་
ཕྱོགས་སོགས་ཐམས་ཅད་ལ་གཞིགས་འགྲེལ་ཞིགས་བཏང་སྟེ། བདག་གིས་ད་རེས་ཐོབ་
པའི་མི་ལུས་འདི་འདྲ་བ་ལར་ནས་ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་དཀའ། འདི་དོན་མེད་དུ་མི་གཏོང༌། ཆོས་
ལ་འཁོལ་བ་ཅིག་བྱེད་དགོས་སྙམ་པ་དམིགས་པའི་གཞི་འདི་སྤྱི་ལྡོག་ནས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་
18-1-210


འགོར་སྦྱར་ནས་བསྒོམ་སྟེ། དེ་ལ་སྡོམ་ནི། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་དང༌། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིང་
ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་སྟོངས། །ལྐུགས་པ་འདི་དག་མི་ཁོམ་བརྒྱད། །ཅེས་
པ་ལྟར་ལས། ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེས་ན་ནི་སྡུག་བསྔལ་དོས་དྲག་པ་དང༌། ལུས་དེ་ཆོས་ཀྱི་
རྟེན་དུ་ཤིན་ཏུ་ངན་པས་ཆོས་བྱེད་མི་ཁོམ། འདོད་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱང་འདོད་ཡོན་ལ་
ཆགས་པས་གཡེང༌། གཟུགས་ཁམས་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་ལྷ་ཕལ་ཆེར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་
མྱོས་པས་ཆོས་ཉན་པའི་སྐལ་བ་མེད། ལྷ་མ་ཡིན་ཡང་འདོད་ལྷ་དང་འདྲ་བ་ལས་ལྷག་པོར་
ངན་སོང་བཞིན་དུ་ལུས་རྟེན་ངན། སངས་རྒྱས་མ་བྱོན་པའི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་སྐྱེས་པའམ་
སངས་རྒྱས་བྱོན་པའི་ཞིང་ཁམས་སུ་ཡང་ཆོས་དར་བའི་ས་ཆ་ནི་རྒྱ་ཆུང༌། ཆོས་མེད་ས་ཆ་ཡུལ་
ཕྱོགས་མཐའ་འཁོབ་ཀླ་ཀློར་སྐྱེས་པའམ། ཆོས་དར་བའི་ཡུལ་ཕྱོགས་སུ་སྐྱེས་ཀྱང་ལོག་ལྟ་
ཅན་ཆོས་ལ་སྡང་བའམ། གླེན་ལྐུགས་སུ་གྱུར་ནས་བླང་དོར་གྱི་གནས་གང་ཡང་མི་གོ་བར་
སོང་ན་ཆོས་བྱེད་པའི་སྐལ་བ་མི་འདུག་པ་ལས། བདག་གིས་ད་རེས་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་
ལོག་ནས་ཆོས་བྱེད་ནུས་སུ་རུང་བའི་ལུས་ཞིག་ཐོབ་འདུག་སྙམ་པ་དང༌། སྡོམ་ནི། མི་ཉིད་
དབུས་སྐྱེས་དབང་པོ་ཚང༌། །ལས་མཐའ་མ་ལོག་གནས་ལ་དད། །སངས་རྒྱས་བྱོན་དང་དེས་
ཆོས་གསུངས། །བསྟན་པ་གནས་དང་དེའི་རྗེས་འཇུག །གཞན་ཕྱིར་སྙིང་ནི་བརྩེ་བའོ། །ཞེས་
པ་ལྟར་ཏེ། བདག་སྤྱིར་མི་ལུས་ཐོབ་དགོས་སུ་ཡུལ་དབུས་ཆོས་དར་བར་སྐྱེས། ཡང་དགོས་
སུ་དབང་པོ་སྒོ་ལྔ་ཚང་བས་སྤང་བླང་ཤེས་སུ་རུང༌། ཞེ་དགོས་སུ་ལྟ་བ་ལོག་པ་དང་མ་ཕྲད་
ཙམ། མཚམས་མེད་ལྟ་བུ་ལོག་པར་ལྟ་བའི་ལས་ཀྱང་མ་བྱས་ཙམ། གནས་དམ་པའི་ཆོས་
འདུལ་བ་ལ་དད་པ་སྐྱེར་རུང་བ་ཙམ་དུ་འདུག་པས་རང་གི་འབྱོར་པ་ལྔ་ཚང་འདུག །འཇིག་
རྟེན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱང་བྱོན་ཟིན། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་གསུངས་ཟིན། བསྟན་པ་ཡང་མ་ནུབ་
པར་གནས། ཆོས་ལ་གསར་དུ་འཇུག་པ་ཡང་མང་བའི་སྐབས་སུ་ཡོད། ཆོས་བྱེད་རྣམས་ལ་
18-1-211


གཞན་གྱིས་སྙིང་བརྩེ་བའི་སྒོ་ནས། ཟས་གོས་ཡོ་བྱད་སོགས་ཀྱང་སྟེར་བ་པོ་མང་པོ་སྣང་
བས་ཆོས་མཐུན་གྱི་འཚོ་བ་འབྱོར་དུ་རུང་བའི་སྐབས་སུ་འདུག་པས་གཞན་འབྱོར་ལྔ་པོ་ཡང་
བདག་ལ་ཚང༌། དེ་ལྟར་ན་མི་ཁོམ་པ་བརྒྱད་ལས་ལོག འབྱོར་བ་བཅུ་ཚང་བའི་ལུས་འདི་ལྟ་
བུ་ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ། སྐབས་འདིར་ཆོས་ལ་འབད་དགོས་པར་འདུག་སྙམ་པ་རྒྱུ་མཚན་དྲན་
པའི་སྒོམ་ནས་ཡང་ཡང་བསམ། རྗེས་ཐུན་མཚམས་ལ་འཇུག་ན་གོང་བཞིན་དགེ་བ་བྱང་ཆུབ་
ཏུ་བསྔོ། དམིགས་སྐོར་གཉིས་པའོ། །
ཡང་སྔོན་འགྲོ་དང་རྗེས་སྔ་མ་བཞིན་ལས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ངན་སོང་གི་འགྲོ་
བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང༌། དཔེར་ན་ས་ཆེན་པོའི་རྡུལ་ཙམ་ཡིན། མཐོ་རིས་ཀྱི་འགྲོ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་
ཉུང༌། དཔེར་ན་སེན་མོའི་སྟེང་གི་རྡུལ་ཙམ་ཡིན། ཡང་དམྱལ་བ་ནི། ས་གཞི་ཆེན་པོའི་རྡུལ་
ཕྲན་ཙམ། ཡི་དྭགས་ནི་ཁ་བ་བུ་ཡུག་འཚུབས་པ་ཙམ། དུད་འགྲོ་བྱིངས་ནི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་
ལ་ཆང་གར་མའི་སྦང་མ་ཙམ། དུད་འགྲོ་ཁ་འཐོར་བ་ནི་ས་གཞི་རི་ཀླུང་བར་སྣང་ཐམས་ཅད་
ཁེངས་པ་ཙམ། ལྷ་དང་མིའི་འགྲོ་བ་ནི་དེ་རྣམས་ལ་ལྟོས་ན་སྲིད་མཐའ་ཙམ་ཡིན་པར་འདུག
དེ་ལས་ཀྱང་སྤྱིར་མིའི་འགྲོ་བ་ཉུང༌། དགོས་སུ་འཛམ་བུ་གླིང་པའི་མི་ཉུང༌། ཡང་དགོས་སུ་
ཆོས་བྱེད་པའི་མི་ལུས་ནི་སྲིད་མཐའ་ཙམ་དུ་འདུག་སྟེ། ད་རེས་ཅིས་ཀྱང་ཆོས་ལ་འབད་
དགོས་སྙམ་པ་དང༌། དེ་ལྟར་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་ནང་ན་སྡིག་པའི་ལས་
བྱེད་པ་ནི་ཆེས་མང་སྟེ་མཐའ་མེད། དགེ་བའི་ལས་བྱེད་པ་ནི་སྤྱི་ཙམ་ནས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ཉུང༌། 
དགེ་བའི་ནང་ནས་ཀྱང་མི་ལུས་འཕེན་ཐུབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བ་ནི་ཆེས་ཤིན་ཏུ་དཀོན་
པས། དེའི་ཕྱིར་མི་ལུས་རྙེད་དཀའ་བ་ཡིན། དེའི་སྟེང་དུ་ཡང་འབྱོར་བ་བཅུ་ཚང་ཞིང་ཆོས་
དང་མཇལ་བ་ལ་བསོད་ནམས་མང་པོ་གསོག་དགོས་པས་འདི་འདྲ་ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་བ་
ཡིན་ཡང༌སྔོན་སྟེས་དབང་གིས་དགེ་བ་ཆེ་རབ་ཅིག་ལན་གཅིག་བསགས་ཡོད་འདུག་པས་ད་
18-1-212


རེས་དལ་འབྱོར་གྱི་ལུས་འདི་ཐོབ་འདུག སྐབས་འདིར་ཆོས་ལ་འབད་པར་བྱ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། 
དམིགས་སྐོར་གསུམ་པའོ། །
འདིར་ཁ་ཅིག་དཔེའི་སྒོ་ནས་རྙེད་དཀའ་བ་ཞེས་ཟེར་ཞིང་དེ་ལྟར་གྲགས་པ་ནི། དཀོན་
པའི་དཔེ་བསྟན་པ་ཙམ་ཡིན་པས་དམིགས་སྐོར་ལོགས་པ་མི་དགོས་སོ། །ཡང་སྔོན་འགྲོ་དང་
རྗེས་སྔར་ལྟར་ལས་གོང་དུ་བཤད་པའི་རྒྱུ་མཚན་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ནས། དེ་ལྟར་ཤིན་
ཏུ་རྙེད་དཀའ་བའི་མི་ལུས་འདི་ལན་གཅིག་ཐོབ་པའི་སྐབས་འདིར་དོན་ཆེན་པོ་ཞིག་སྒྲུབ་
དགོས་པར་འདུག སྐྱེ་བ་ནས་སྐྱེ་བར་འཁོར་བའི་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་འདོད་ན་ཡང་མི་
ལུས་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་འབད་མེད་དུ་སྒྲུབ་ནུས། འཁོར་བ་ལས་ཐར་བའི་ཉན་རང་གི་བྱང་
ཆུབ་སྒྲུབ་ན་ཡང་ད་རེས་དཀའ་ཚེགས་ཙམ་མེད། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པར་འདོད་
ཀྱང་ད་རེས་ཀྱི་སྐབས་འདིར་བྱེད་བླ་བསྒྲུབ་བླ་བ་ཡིན་ལ། མི་ལུས་འདི་འདྲ་བ་ཞིག་མ་ཐོབ་
ན། ཐར་བ་དང་སངས་རྒྱས་ལྟ་ཅི་སྨོས། འཁོར་བའི་བདེ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གཅིག་
ཀྱང་སྒྲུབ་མི་ཤེས་པས་ད་རེས་རང་མི་ལུས་ལ་སྙིང་པོ་ལེན་དགོས་སྙམ་དུ་བསྒོམ། དེ་བཞིན་
དུ་གལ་ཏེ་མི་ལུས་ལན་གཅིག་ཐོབ་པ་འདི་དོན་མེད་དུ་སོང་ན་ཤིན་ཏུ་གོད་ཀ་ཆེ་སྟེ། ཇི་སྐད་
དུ་སྤྱོད་འཇུག་ལས། འདི་འདྲའི་དལ་བ་རྙེད་ནས་ནི། །བདག་གིས་དགེ་གོམས་མ་བྱས་ན། །
འདི་ལས་བསླུས་པ་གཞན་མེད་དེ། །འདི་ལས་རྨོངས་པའང་གཞན་མེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་
པ་ལྟར་རང་གིས་རང་ཉིད་ལ་བསླུས་ཚབས་ཆེ། རིན་པོ་ཆེའི་གླིང་དུ་ཕྱིན་ནས་སྟོང་ལྡོག་བྱས་
པ་དང་འདྲ། འདོད་དོན་ཁྱད་པར་ཅན་གང་སྒྲུབ་ཀྱང་འགྲུབ་ཏུ་རུང་བའི་རྟེན་ཁྱད་པར་ཅན་
ལན་ཅིག་ཐོབ་པ་ལ། བྱ་བ་གང་ཡང་མ་བྱས་པར་དོན་མེད་དུ་ཐལ་འགྲོ་བ་འདི་རང་སྐྱོན་ཆེ་
བར་འདུག སྔར་དེ་ཙམ་ཞིག་དོན་མེད་དུ་སོང༌། ད་ནི་ཉི་མ་དེ་རིང་ནས་བརྩམས་ཏེ་དོན་མེད་
དུ་མ་ལུས་པར་ཆོས་ལ་འབད་དགོས་སྙམ་དུ་ཡང་ཡང་བསམ་པའོ། །ཡང་ཚེ་འདིའི་བདེ་སྐྱིད་
18-1-213


དང་བྱ་བྱེད་རྣམས་བློས་མི་ཐོངས་སྙམ་ན། འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་ཕུགས་སྐྱིད་ཡུན་རིང་བ་ཅིག་
ཡོང་ན། འཕྲལ་ཞག་འགའ་ཟླ་ཤས་སོས་དལ་བའི་བདེ་བ་ལ་མི་ལྟ་བར། ཕུགས་ཀྱི་དེ་སྒྲུབ་
པ་ལ་འབད་རྩོལ་བྱེད་དགོས་པ་ལྟར་སྐྱེ་བ་གཏན་གྱི་བདེ་སྐྱིད་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། ཚེ་འདིའི་བྱ་བ་
ལ་མ་ཆགས་པར་ཆོས་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་འབད་དགོས་སྙམ་དུ་བསམ་པའོ། །དེ་དག་གིས་ནི། དལ་
འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་གྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་
ལ་ཕན་པ་མ་བསྒྲུབ་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལྟར་མི་ལུས་
རྙེད་དཀའ་ཞིང་རྙེད་པ་དོན་དང་ལྡན་པར་བསམ་པ་ཡིན་ཏེ། དམིགས་སྐོར་བཞི་པའོ། །
གཉིས་པ་འཆི་བ་མི་རྟག་པ་བསམ་པ་ལ་གསུམ་གྱི་དང་པོ། ངེས་པར་མྱུར་དུ་འཆི་བ་
བསམ་པ་ནི། མདོ་ལས། བྱུང་དང་འབྱུང་བར་གྱུར་པ་ཇི་སྙེད་པ། །ཀུན་གྱིས་ལུས་འདི་བཏང་
ནས་འགྲོ་བ་དང༌། །དེ་ཀུན་འཇིག་པར་མཁས་པས་རྟོགས་བགྱི་སྟེ། །ཆོས་ལ་གནས་བགྱི་
ངེས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། གནས་གང་དུ་གནས་ཀྱང་འཆི་བ་ལས་མ་
འདས། གྲོགས་སུ་དང་འགྲོགས་ཀྱང་འཆི་བ་ལས་མ་འདས། ས་སྟེང་གི་འགྲོ་བ་སྔར་བྱུང་བ་
ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཤི། ད་གཟོད་འབྱུང་འགྱུར་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འཆི། ད་ལྟ་དངོས་སུ་ཡོད་པ་
འདི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འཆི་བ་ལས་གྲོལ་བ་སུ་ཡང་མེད། རང་རེ་བཙས་ནས་ཉི་མ་དེ་རིང་ཡན་
ཆད་དུ་རང་དང་ཉེ་བ་ཡང་ཅི་ཙམ་ཞིག་ཤི་བར་མ་དང་དགྲ་ཡང་ཅི་ཙམ་ཞིག་ཤི། དེ་རྣམས་
ཤི་སྟེ་བདག་ལ་སྡོད་པའི་གདེང་ཡོད་པའང་མིན། སྤྱིར་འཆི་བ་ལས་འོས་མི་འདུག་དགོས་སུ་
ཚེ་ལ་སྣོན་ཁ་རྒྱག་མཁན་ནི་མེད། དུས་སྐད་ཅིག་ཀྱང་སྡོད་པ་མེད་པར་ཚེའི་སྟེང་ནས་འབྲིད་
པ་ཡིན་པས་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་སོང་ནས་འཆི་བ་ལ་ཇེ་ཉེ། ཞག་རེ་ཞག་རེ་སོང་ནས་དེ་བས་ཉེ་རུ་
སོང༌། ཟླ་བ་རེ་རེ་སོང་གིན་ལྷག་པར་ཉེ་རུ་སོང༌། ལོ་གཅིག་གཅིག་སོང་གིན་ལྷག་པར་ཉེ་རུ་
སོང༌། དེ་བས་ན་མྱུར་དུ་འཆི་བ་ཡིན། བདག་ཆོས་ཉམས་སུ་ལེན་དགོས་ན། ད་རུང་རྒས་པ་
18-1-214


ལ་ནི་མ་ཐུག་རིམ་པས་བྱས་པས་ཆོག་སྙམ་ན། ཚེ་ཐུང་འདི་ལ་དེ་འདྲའི་ལོང་ཡོད་བྱེད་མི་ཉན་
པར་འདུག དཔེར་ན་ལོ་དྲུག་ཅུ་ལ་གཞོན་པའི་དུས་སུ་ནི་ཆོས་མ་བྱུང་བར་ཡར་འདས། རྒས་
ནས་ནི་ཆོས་བྱེད་བློ་བྱས་ཀྱང་ལུས་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཟད་པས་བོགས་སྐྱེད་མི་འབྱུང༌། དེའི་
ལྷག་མའི་ཕྱེད་ནི་གཉིད་ཀྱིས་འདས། གཞན་ཡང་ལྟོ་རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱིར་དང༌། འགྲོ་འདུག་དང་
གཡེང་བ་སོགས་དོན་མེད་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དབང་དུ་འགྲོ་བས། འདུན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཆེ་
བ་གཅིག་གི་དབང་དུ་བྱས་ཀྱང༌། ཆོས་རང་ཉམས་ལེན་བྱས་པའི་ཚད་ལ་ཡུན་རིང་མི་ཡོང་བ་
འདུག དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་དུས་ཇི་སྙེད་ཅིག་འབད་པ་བྱས་ཏེ་རྟོགས་པའི་ཆོས་དེ་བདག་གིས་
མྱུར་དུ་རྟོགས་དགོས་ན། ཚེ་ཐུང་འདི་ལ་ཆོས་ལ་ཕྱི་འགྱངས་དང༌། ལེ་ལོ་དང་བར་སྐབས་སུ་
བཤོལ་བའི་ཐབས་ཡེ་མི་འདུག་སྙམ་དུ་བསམ་དགོས། དེ་ལྟར་རྒྱུ་མཚན་བསམ་ནས་ཡང་
ཡང་བསྒོམ་པ་གལ་ཆེ། དམིགས་སྐོར་ལྔ་པའོ། །
དོན་ཚན་གཉིས་པ་ནམ་འཆི་ཆ་མེད་བསམ་པ་ནི། འོ་སྐོལ་རྣམས་སྤྱི་ཙམ་དུ་ཚེ་ཐུང་བར་
མ་ཟད་ནམ་འཆི་ཆ་མེད་པ་ཡིན། གལ་ཏེ་སྟེས་དབང་ལེགས་ན་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་འཕངས་
པའི་ཚེ་ལོ་དྲུག་ཅུ་བདུན་ཅུ་ཙམ་འཕངས་པ་སྲིད་ཀྱང༌། རང་རེ་ལ་ཕལ་དུ་དེ་ཙམ་མེད་དེ་
འོང༌། ཡོད་དུ་ཆུག་ཀྱང་ཉི་མ་དེ་རིང་ནས་རྩི་རྒྱུ་མིན། ཕྱེད་ཙམ་སོང་ཟིན་ནམ་ཕལ་ཆེར་སོང་
ཟིན། ཡང་གཅིག་ཏུ་ན་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་ཚེ་ལོ་སུམ་ཅུའམ་བཞི་བཅུ་ཙམ་ལས་མ་འཕངས་
ཡང་སྲིད། འཆི་བདག་སྒོ་དྲུང་ན་སླེབ་ཚར་བའི་ཚོད་དུ་གདའ། ཚེ་འདིའི་དགྲ་གཉེན་ནོར་
རྫས་འཁོར་གཡོག་གྲོགས་པོ། བདེ་སྡུག་གཏམ་གསུམ་འདི་ཀུན་དང་ཡུན་རིང་འགྲོགས་
སྐབས་མི་འདུག་ཅིས་ཀྱང་ཅི་བྱེད་སྙམ་པ་དང༌། ཇི་སྐད་དུ། ས་དང་ལྷུན་པོ་རྒྱ་མཚོ་ཉི་མ་
བདུན། །འབར་བས་བསྲེགས་པའི་ལུས་ཅན་འདི་དག་ཀུན། །ཐལ་བ་ཡང་ནི་ལུས་པར་མི་
འགྱུར་ན། །ཤིན་ཏུ་ཉམས་ཆུང་མི་ལྟ་སྨོས་ཅི་འཚལ། །ཞེས་པ་ལྟར་ལུས་ཤ་ཁྲག་རྣག་གི་ཕུང་
18-1-215


པོ་འདི་ནི་ཉམ་རེ་ཆུང༌། དབུགས་མི་བརྟན་སྟོན་ཀའི་ན་བུན་བཞིན་དུ་ནམ་ཡལ་འགྲོ་ཆ་མེད། 
སེམས་ལ་རང་དབང་མ་ཐོབ་གང་ལ་ཡང་གདེང་མི་འདུག་པས་ནམ་འཆི་ཆ་མེད། ཇི་སྐད་དུ། 
དེ་རིང་ཁོ་ན་མི་འཆི་ཞེས། །བདེ་བར་འདུག་པ་རིགས་མ་ཡིན། །བདག་ནི་མེད་པར་འགྱུར་
བའི་དུས། །དེ་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང༌། །ཞེས་པ་ལྟར་བསྒོམ་པ་དང༌། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཞལ་
ནས། འཆི་བའི་རྐྱེན་ནི་མང་བ་སྟེ། །གསོན་པ་ཡི་ནི་ཉུང་ཟད་ཅིག །དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་འཆི་
བའི་རྐྱེན། །དེ་བས་རྟག་ཏུ་ཆོས་མཛོད་ཅིག །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཕྱིའི་རྐྱེན་མི་དང་དུད་
འགྲོ་དང་གདོན་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་དུ་གཏོགས་པ་དང༌། གཡང་ས་དང་མེ་ཆུ་ལ་སོགས་
པ་སྣོད་དང་འབྱུང་པར་གཏོགས་པ། ནང་ལུས་ལ་ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་ལ་སོགས་པ་
མདོར་ན་འཆི་རྐྱེན་ལ་འདིས་མི་བྱེད་བྱ་བ་མེད། མི་འཆི་བ་འཚོ་བའི་རྐྱེན་དུ་འདོད་པ་ཟས་
གོས་གནས་མལ་སྨན་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ན། ཁ་ཟས་མ་འཕྲོད་པ་དང་སྨན་ལོག་པ་སོགས་
འཚོ་བའི་རྐྱེན་དེ་ཀུན་ཡང་ནམ་ཞིག་ན་འཆི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་ཏེ། ལུས་སྲོག་ལ་རྒོལ་བའི་རྐྱེན་
ངན་བུ་ཡུག་འཚུབས་པ་ལྟ་བུའི་དབུས་ན་བདག་གནས་པ་ཡིན་ན། ནམ་འཆི་ཆ་མེད་སྙམ་དུ་
བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་དྲུག་པའོ། །
དོན་ཚན་གསུམ་པ་འཆི་བ་ལ་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཅིས་ཀྱང་མི་ཕན་པར་བསམ་པ་ནི། ཇི་
སྐད་དུ། ཞི་བ་ལྷས། གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་ཟིན་པ་ལ། །གཉེན་གྱིས་ཅི་ཕན་བཤེས་ཅི་ཕན། །
ཞེས་པ་ལྟར་འཆི་བའི་དུས་ན་ནོར་རྫས་མང་ཡང་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་ཡང་འཁྱེར་དབང་མེད། 
གཉེན་གྲོགས་གཡོག་འཁོར་རྗེ་དཔོན་སོགས་རྩ་འཇིང་ཆེ་ཡང་བྲན་གྱི་ཐ་མ་ཁྱེའུ་གཅིག་ཙམ་
ཞིག་རང་ལ་འཁྲིད་དབང་ཡང་མེད། ཁོ་ལ་རྗེས་སུ་འབྲང་དབང་ཡང་མེད་འདི་ཐམས་ཅད་
བྱེ་བྲལ་བྱེད་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཅིས་ཀྱང་ཕན་པ་མེད་སྙམ་སྐྱུག་ལོག་གེ་བ་བསྒོམ། དགྲ་
གཉེན་བདེ་སྡུག་གཏམ་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར། འོ་ན་འདི་དག་རྗེས་
18-1-216


སུ་མི་འབྲང་ན་སུ་རྗེས་སུ་འབྲང་སྙམ་ན། རང་གིས་བསགས་པའི་ལས་དགེ་སྡིག་གཉིས་པོ་
རྗེས་སུ་འབྲང༌། སྡིག་པ་བྱས་ཟིན་པ་དེ་ཡང་ཤུལ་དུ་བཞག་ཐབས་མེད་རྟག་ཏུ་གནོད་པ་ཡིན། 
དགེ་བ་གང་བསགས་པ་དེས་ཀྱང་བདག་ལ་ཕན་པ་ཡིན་ཤུལ་དུ་ནི་མི་ལུས། ཆོས་ལྡན་རབ་
འབྱོར་གྱི་ཞལ་ནས་ཀྱང༌། དགེ་དང་སྡིག་པ་མ་གཏོགས་པ། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཕྱིར་ལྡོག་
ནས། །འགའ་ཡང་ཁྱོད་རྗེས་མི་འབྲང་བར། །མཁྱེན་པར་གྱིས་ལ་ལེགས་པར་དཔྱོད། །ཅེས་
གསུངས་པ་ལྟར་བསམ་པ་དང༌། དེ་ལྟར་ན་ངེས་པར་འཆི། མྱུར་དུ་འཆི། ནམ་འཆི་ཆ་མེད། 
འཆི་བ་ལ་གཞན་ཅིས་ཀྱང་མི་ཕན། འཆི་ཁ་ཕན་ཆད་སྐྱེ་བ་མཐའ་མེད་དུ་ཕན་ནུས་པ་ནི་དམ་
པའི་ཆོས་ཁོ་ན་ཡིན་ན། ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཆོས་ལ་འབད་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་
བདུན་པའོ། །
ད་ནི་འཆི་བ་མི་རྟག་པའི་ཐོན་ཆོས་འདི་བསྒོམ་སྟེ། འདི་ལ་རྩ་བའི་ཚིག་ལྔ་ཞེས་བྱ། དང་
པོ་མི་སྡོད་འགྱུར་བ་བསམ། །གཞན་དག་ཤི་བ་མང་དུ་བསམ། །འཆི་རྐྱེན་མང་པོ་ཡང་ཡང་
བསམ། །འཆི་ཁར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་བསྒོམ། །ཤི་ནས་ཇི་ལྟར་འགྱུར་བ་བསམ། །བྱ་བ་
ཡིན་ཏེ་རང་རེ་སྐྱེས་ནས་མ་ཤིའི་བར་དུ་ཡང་ཕུང་པོའི་རྒྱུན་འདི་རྟག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང་འགྲོ། 
བདག་དང་པོ་བུ་ཆུང་གི་དུས་ན་དེ་འདྲ། བྱིས་པའི་དུས་ན་དེ་འདྲ། ལང་ཚོ་ཙ་ན་དེ་འདྲ། ད་
ནི་འདི་འདྲ་སྙམ་པ་དང༌། འཆི་བ་ལ་ཇེ་ཉེ་ཇེ་ཉེར་འགྲོ་བ་དེར་འདུག ཅིས་ཀྱང་མ་ཕན་སྙམ་
དུ་རིག་པ་གཅུན་ལ་སྐྱོ་ལྷང་ལྷང་བ་ལ་བཞག རང་རེས་དྲན་ནས་ད་ལྟ་ཡན་ཆད་ལ་ཡུལ་
འདི་ན་མི་འདི་འདྲ་ཅིག་ཡོད་པ་ཡང་ཤི་འདུག དེ་ན་དེ་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པ་ཡང་ཤི་འདུག་སྙམ་
དུ་རེ་རེ་ནས་ཞིབ་ཏུ་བགྲངས། རང་བས་རྒན་པ་ཡང་ཅི་ཙམ་ཞིག་ཤི་འདུག མཉམ་པ་དང་
གཞོན་པ་ཡང་ཅི་ཙམ་ཞིག་ཤི་འདུག་བསམས་ན་ད་ལྟ་ཡོད་པ་བས་ཤི་བ་མང༌། དེ་དག་ཀྱང་
ཚེ་ཚད་དུ་ཐུབ་ནས་ཤི་བ་ཙམ་ཆེར་མི་འདུག ཕལ་ཆེར་དུས་མིན་བར་མ་དོར་ཤི། བདག་
18-1-217


ཀྱང་དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན། དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ལས་མ་འདས། སྔར་དེ་དག་གི་གསེབ་
ཏུ་མ་སོང་བ་ཁར་རྗེ་ཆེ། མ་ཤི་གོང་དུ་ཆོས་གཤའ་མ་ཞིག་མི་བྱེད་པའི་ཐབས་མེད་སྙམ་དུ་
བསམ། གཞན་མི་དང་དུད་འགྲོ་ཤི་བ་ཐོས་སམ་མཐོང་ངམ། བྱིས་པ་ནས་རྒན་པོའི་བར་དུ་
ལང་ཚོ་འགྱུར་བ་མཐོང་ངམ། མ་ཤི་བ་ཉིད་ལ་ཡང་ཁ་དྲག་པོ་ཁ་ཞན་པོར་སོང་བ་དང༌། ཞན་
པོ་དྲག་པོར་སོང་བ་དང༌། ཕྱུག་པོ་སྤྲང་པོར་སོང་བ་སོགས་གང་མཐོང་གང་ཐོས་ཀྱང་མི་རྟག་
པ་ལྷང་གིས་དྲན་ཏེ། བདག་གམ་བདག་གི་ཕྱོགས་དང༌། བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་སོགས་ཀྱང་
འདི་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ཡིན། འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་སྙམ་དུ་བསམ། དེ་ནས་གོང་བཞིན་
འཆི་བའི་རྐྱེན་མང་བ་བསམས་ཏེ། རང་གི་གདོང་དུ་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་འདི་
ཀུན་གྱིས་ཀྱང་བདག་འཆི་བའི་རྐྱེན་ཇི་ལྟར་བྱེད་མི་ཤེས། ད་ལྟ་རང་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར་མི་
ཤེས་སྙམ་དུ་བསམ། འཆི་བའི་ཚེ་མི་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱི་འཆི་ན་ནི་གནད་གཅོད་ཀྱི་ལས་
ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཡོད། འཆི་བ་དེ་འདོད་བཞིན་དགའ་བཞིན་དུ་
ཡོང་བ་མིན། མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཐོག་ཏུ་འབབ་པ་ཡིན། དགའ་བཞིན་སྐྱིད་བཞིན་དུ་འཆི་བ་
མ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་ཤུགས་དྲག་པོ་དང་བཅས་ཏེ་འཆི་བ་ཡིན། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཆ་རྒྱུས་
ཡོད་ནས་མ་ཡིན། ཆ་མེད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་རྒྱུས་མེད་འཁྱམ་པ་ཡིན་སྙམ་པ་དང༌། བདག་ཤི་ཟིན་
པའི་གནས་སྐབས་ན། ལུས་སེམས་གཉིས་ནི་བྱེ་བྲལ་དུ་སོང༌། ལུས་འདི་ནི་ཡང་ན་ས་ལ་
སྐུངས་ནས་སྲིན་འབུའི་ཕུང་པོ་གཅིག་གམ། ཡང་ན་ཆུ་ལ་སྐྱུར་ནས་ཉ་སྲམ་གྱི་ཟས་གཅིག་
གམ། མེ་ལ་བསྲེགས་ནས་རུས་པ་སྤར་གང་ངམ། རི་འམ་ཐང་ལ་བསྐྱལ་ནས་བྱ་ཁྱིའི་ཁ་ན་
ཕར་ཡེར་རེ་རེ་བ་གཅིག་གམ། མཐར་ཞག་ཤས་ནས་ཤུལ་ཙམ་ཡང་མི་ལུས། ད་ལྟ་གཅེས་
གཅེས་མོར་བྱས་པའི་ལུས་ཀྱི་ཐ་མ་ནི་དེ་འདྲ། སེམས་ནི་ལས་ཀྱི་ཁུར་ཐོགས་ནས་གར་སྐྱེ་
ངེས་པ་མེད་པའི་གནས་སུ་འགྲོ་དགོས་ན། ད་ལྟ་ཆོས་མི་བྱེད་པའི་ཐབས་རང་འདུག་གམ། 
18-1-218


བྱས་ནས་ཕྱི་བཤོལ་དུ་འཇོག་པའི་ཐབས་རང་འདུག་གམ་སྙམ་དུ་བསམ། དེ་རྣམས་ཀྱི་
གཞུག་སྡོམས་ཏེ། ད་ལྟ་རང་ཆོས་གཤའ་མ་ཞིག་བྱེད་སྙམ་པའི་གོ་ཆ་ཡོད་པ་བཞིན་ཆོས་ཀྱི་
མགོ་ཐོན་གཞུག་འཁྱོངས་ནས། རང་ཡང་དགའ་བཞིན་དུ་ཚེའི་དུས་བྱེད། གཞན་ཀུན་གྱིས་
ཀྱང་ཁོ་ལ་ཆོས་གཤའ་མ་ཞིག་བྱུང་ཟེར་ནས་སྨོན་བཞིན་དུ་ཚེའི་དུས་བྱེད་པ་ཅིག་ལ་གཏད་
སོ་འཚོལ་དགོས། དེ་ལ་ཆོས་བསྒོམ་དགོས་བརྟན་པ་ཐོབ་དགོས། གོམས་དགོས་ལྷོངས་སུ་
གྱུར་དགོས་པ་འདུག བརྟན་པ་ནི་མ་ཐོབ། གལ་ཏེ་ན་རྐྱེན་ངན་དང་ཕྲད། རང་གི་བློ་ལས་སུ་
མ་རུང༌། ཆོས་ཀྱི་གཞུག་མ་འཁྱོངས། ཆོས་དང་འགལ། རང་ཡང་འགྱོད། གཞན་ཀུན་གྱིས་
ཀྱང་སྨད་ར་དིར་རེ་འཆི་བ་ཞིག་ཡོང་ཉེན་ཡོད་ན། དེ་ལྟར་སོང་བའི་ཐབས་མི་འདུག་པས་
ཆོས་གཤའ་མ་ཅིག་ལ་ད་ལྟ་རང་ཞུགས་ཏེ་མ་ཤི་བར་དུ་འཁྱོངས་པ་ཅིག་གཞན་སྨོན་ལ་རང་
བདེ་བ་ཅིག་མི་བྱེད་རེ་སྙམ་དུ་ཞེ་མནའ་ཡང་ཡང་བསྐྱལ། དེང་སང་གི་ཆོས་པ་ཀུན་ལ་གཉེན་
པོ་འདི་ཀ་གནད་དུ་ཆེ། དེས་མི་རྟག་པའི་ཁྲིད་ཚར་བ་ལགས། དམིགས་སྐོར་བརྒྱད་པའོ། །
གསུམ་པ་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པ་ལ། དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པ། ཡི་
དྭགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པ། དུད་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པ་གསུམ་ལས། དང་པོ་
ནི། སྔོན་འགྲོ་དང་རྗེས་སྔར་ལྟར་ལས། བདག་མི་ཡུལ་དུ་ཡུན་རིང་བསྡད་དབང་མི་འདུག
འཆི་བ་འདིས་འཇིགས་སོ་བསམ། ནན་ཏན་ན་འཆི་བ་ཁོ་ན་ལ་ད་ཆེས་འཇིགས་རྒྱུ་ཡང་མེད་
དེ། ཤི་བས་མི་ཆོག་དབང་མེད་དུ་སྐྱེ་བ་ལེན་དགོས་པས་འདི་ཁོ་ན་སྐྲག དགེ་བ་ནི་མ་བྱས་
སྡིག་པ་ནི་མང་ན་ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེ་སྟེ་འོང་ཅི་རང་གྲག་སྙམ་དུ་བསམ། འདི་ངན་སོང་གི་
སྡུག་བསྔལ་བསམ་པའི་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ཡིན། དེ་ནས་ཚ་དམྱལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་
བསམ་པ་ལ། སྡོམ་ནི། ཡང་སོས་ཐིག་ནག་བསྡུས་འཇོམས་དང༌། །ངུ་འབོད་ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་
དང༌། །ཚ་བ་རབ་ཚ་མནར་མེད་པའོ། །དེ་ལ་ཚ་དམྱལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ས་གཞི་རི་མེད་
18-1-219


ཀླུང་མེད་ལྕགས་སྲེགས་ཡིན་པ། མེ་ལྕེ་ཁྲུ་གང་ཙམ་རྟག་ཏུ་འབར་བ། རི་རོང་ངམ་གྲོག་སལ་
སུལ་ཁོ་ནས་ཁྱབ་པ། ཟངས་ཞུན་ནམ་ཁྲོ་ཆུའམ་ཞ་ཉེ་བཞུ་བ་དང༌། ལན་ཚྭ་རྣོན་པོ་སོགས་
འགྱུར་བྱེད་ཀྱི་ཆུ་ཚན་ཤིན་ཏུ་ཚ་བ་དང༌། དེ་འདྲའི་རིགས་ཀྱི་འབབ་ཆུ་དང་མཚོ་ཡོད་པ། ཤིང་
རྣམས་ཀྱང་ལྕགས་བསྲེག་སོགས་ལས་གྲུབ་པ། གདུག་པའི་བྱ་དང་གཅན་གཟན་དང་ལས་
ཀྱི་སྲིན་པོ་དང་གཤིན་རྗེ་དུ་མས་གང་བ་ཞིག་ཡོད་དོ། །དེར་སྐྱེ་བའི་བར་དོ་རྣམས་ཆར་རླུང་
གིས་བདས་པ་སོགས་གྲང་བའི་རྣམ་པ་ཆེར་བྱུང་ནས་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ཚ་དམྱལ་གྱི་གནས་
མཐོང་བས། དེ་དྲོ་བར་ཤེས་ནས་སྲེད་པས་རྒྱུགས་པས་གནས་དེར་ཚུད་ནས་སྐྱེ་བ་ལེན་པར་
བཤད། དེ་ཡང་མེ་ཕལ་བ་བས་ཙན་དན་གྱི་མེ་བདུན་འགྱུར་གྱིས་ཚ། དེ་བས་ཀྱང་ཡང་སོས་
ཀྱི་མེ་བདུན་འགྱུར་གྱིས་ཚ། དེ་བཞིན་དུ་གོང་མ་གོང་མ་ལས་འོག་མ་འོག་མ་བདུན་འགྱུར་
གྱིས་ཚ་བར་གྲགས། དམྱལ་བའི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་རིག་པ་ཚོར་ངས་སྐྱེན་ཅིང་སྒྲིན་པ། 
ལུས་འཇམ་ཞིང་མཉེན་ལ་གཞོན་ཤ་ཆགས་པ། ལུས་སེམས་གཉིས་ཀའི་ཆ་ནས་བཟོད་སྲན་
ཆུང་བ་ཞིག་ཡོད། དེས་ཀྱང་ལྷག་པར་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། གནས་དེ་དག་ཏུ་བཞིན་ལག་དབང་
པོ་ཐམས་ཅད་ཚང་པ་སྐད་ཅིག་ལ་ཁྲོང་གི་སྐྱེ་སྟེ། གཉིད་སད་པ་འདྲ་བ་ཞིག་ཡོད་པར་གདའ། 
དམྱལ་བ་ཐམས་ཅད་རྫུས་སྐྱེས་ཡིན། རྫུས་སྐྱེས་ཕལ་ཆེར་གྱི་ལུགས་ལ་དེ་བཞིན་དུ་འབྱུང༌། 
སྡུག་བསྔལ་མི་འདྲ་བ་སོ་སོའི་ཁྱད་པར་ནི། ཡང་སོས་ནི་ཕན་ཚུན་དགྲ་མི་ཤ་བོ་མཐོང་པ་
བཞིན་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་ལ། ལག་ཏུ་བླངས་ཚད་མཚོན་ཆ་རྣོན་པོར་སོང་ནས་གཅིག་ལ་གཅིག་གིས་
བསྣུན་པས་དུམ་བུ་མང་པོར་སོང་བ་ན། རེ་ཞིག་ཤི་བ་བཞིན་དུ་བརྒྱལ་ཞིང་འགྱེལ་འགྲོ། 
ནམ་མཁའ་ལས་རླུང་གྲང་མོ་དང་ཡང་སོས་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་པའི་སྒྲ་བྱུང་བ་ན་སོས་པར་
འགྱུར་ཞིང༌། ཡང་སྔོན་བཞིན་འཐབ་པ་སོགས་ཡང་ཤི་ཡང་སོས་ལ་ཟད་པ་མེད་པའི་ཚུལ་
དུ་ཡོད། ཐིག་ནག་ནི་གཤིན་རྗེ་རྣམས་ཀྱི་དམྱལ་བའི་སེམས་ཅན་དེའི་ལུས་ལ་ཐིག་ནག་པོ་
18-1-220


མང་པོ་བཏབ་སྟེ་སོག་ལེས་གཅོད་པ་དང༌། སྟེའུས་གཞོག་པ་དང་མཚོན་ཆ་རྣོན་པོས་འགྲ་བ་
སོགས་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་སྟོད་བཏུབས་ཙ་ན་སྨད་འགྲིག སྨད་བཏུབས་ཙ་ན་སྟོད་འགྲིག ཚུལ་
དེ་ཀས་གྲུབ་ཟིན་མེད་པ་ལ་དུས་འདའ་བའོ། །བསྡུས་འཇོམས་ནི་ལུག་ཐུག་སོགས་སྲོག་
ཆགས་ཆེན་པོ་མི་བཟད་པ་འཐབ་པའི་བར་དུ་གཅེར་བ་དང༌། ཡང་ན་བྲག་རི་ལུག་གི་གདོང་
ངམ་རའི་གདོང་ངམ་མ་ཧེ་དང་སེངྒེ་ལ་སོགས་པ་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་བར་
དུ་གཅེར་བ་དང༌། རི་ཆེན་པོས་སྟེང་ནས་བཅིར་ཞིང་འཇོམས་པ་དང༌། ལྕགས་ཀྱི་གཏན་པ་
དཔག་ཚད་མང་པོ་ཅན་གྱི་སྟེང་དུ། དམྱལ་བའི་སེམས་ཅན་མང་པོ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་
ནས། རི་བོ་ཙམ་གྱི་གཏུན་ནམ་ཐོ་བས་འཇོམས་ཤིང་འཐག་པར་བྱེད་དོ། །རི་ཁ་གྱེས་པའམ་
གཏུན་ཤིང་སོགས་བཏེག་ན་ཡང་སྔར་བཞིན་སོས་པར་འགྱུར་ལ། ཡང་བསྣུན་ཅིང་བཅིར་
བ་ན་ལུས་ཕྱེ་མར་འཐག་པ་ཡིན་ནོ། །ངུ་འབོད་ནི། སྲོག་ཆགས་འཇིགས་སུ་རུང་བ་དུ་མས་
བདས་པ་ན། རྒྱང་རིང་པོ་ནས་ཁང་བ་དཀར་པོ་ཞིག་མཐོང་ནས་དེ་བདེའོ་སྙམ་ནས་དེར་
རྒྱུགས་ཏེ་ནང་དུ་ཕྱིན་པ་ན། ལྕགས་ཀྱི་ཁང་པ་སྒོ་མེད་དུ་གྱུར་ནས་ཕྱི་ནང་ཀུན་ཏུ་མེ་འབར་
ཞིང་བསྲེགས་པས་ཐར་བའི་གོ་སྐབས་མེད་ཅིང་དྲག་ཏུ་ངུ་བར་བྱེད་པའོ། །ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་
ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ལས་ལྕགས་ཀྱི་ཁང་པ་ཉིས་རིམ་དུ་ཡོད་པའོ། །ལྕགས་ཀྱི་བུམ་པའི་ནང་
དུ་འཚེད་པ་དང༌། ཟངས་ཆེན་པོར་འཚེད་པ་སོགས་ཀྱང་དེ་དག་ན་ཡོད་དོ། །ཚ་བ་ནི་ལྕགས་
ཀྱི་གསལ་ཤིང་ངམ་མདུང་ཐུང་རྣོན་པོ་མེ་འབར་བས་སྤྱི་བོ་ནས་བཤང་ལམ་མམ། བཤང་
ལམ་ནས་སྤྱི་བོར་ཐལ་བྱུང་དུ་ཕུག་པས་ནང་ཁྲོལ་ཐམས་ཅད་ནི་ཚིག བུ་ག་དགུ་ནས་མེ་དང་
དུད་པ་བཏུད་མར་འབྱུང་པའོ། །རབ་ཏུ་ཚ་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ལས་མདུང་རྩེ་གསུམ་པ་ལ་
སོགས་པས་བསྣུན་པའོ། །གོང་མ་གོང་མའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་འོག་མ་འོག་མ་ལ་ཡོད་
ཅིང༌། འོག་མ་འོག་མའི་སྡུག་བསྔལ་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ལྷག་པོའོ། །མནར་མེད་ཀྱི་གནས་ན་
18-1-221


ནི་སྡུག་བསྔལ་ཚད་བཟུང་དུ་མེད་དེ་བདེ་བའི་གོ་སྐབས་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡང་མེད་དོ། །གནས་
དེ་ན་ལྕགས་སྲེགས་ཀྱི་འདབ་མ་ལ་ལུས་ཐམས་ཅད་འགྲིལ་བ་དང༌། ལྕགས་ཀྱི་ཞིབ་མ་ཆེན་
པོར་བྱེ་ཚན་དང་ལྷན་ཅིག་འཁྲབ་པ་དང༌། ལྕེ་ལ་རྨོས་དོར་ལྔ་བརྒྱས་རྨོད་པ་སོགས་ཀྱང་
ཡོད་པར་བཤད་ལ། མར་མེའི་སྡོང་བུ་ལ་མེ་འབར་བ་ལྟར་ལུས་ཀྱི་ཕྱི་ནང་ཐམས་ཅད་ལ་མེ་
འབར་བས་མེ་ལྕེ་དང་སྲོག་ཆགས་དབྱེ་བ་མི་ཕྱེད་དེ། སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་ཙམ་ལས་སེམས་
ཅན་ཡོད་པར་རྗེས་སུ་དཔོག་གོ །དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་དོས་དྲག་ཚུལ་དེ་བཞིན་ཡིན་ལ། ཡུན་
ཚད་རིང་བ་ནི་མངོན་པ་ལས། མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལ། །འདོད་པ་དག་གི་ལྷ་རྣམས་ལས། །
འོག་མ་དག་གི་ཉིན་ཞག་གཅིག །དེས་ན་ཚེ་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ། །གོང་མ་གཉིས་ཀ་གཉིས་འགྱུར་
རོ། །ཞེས་དང༌། ཡང་སོས་ལ་སོགས་དྲུག་རིམ་བཞིན། །འདོད་ལྷའི་ཚེ་དང་ཉིན་ཞག་མཉམ། །
ཞེས་གསུངས་ཏེ། མི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལ་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིགས་ཀྱི་ཞག་གཅིག དེས་བརྩིས་པའི་
རང་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་ཐུབ། དེ་ཡོངས་རྫོགས་ཡང་སོས་པའི་ཞག་གཅིག་ཏུ་བྱས། དེའི་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་
ནི་ཡང་སོས་པའི་ཚེ་ཚད་ཡིན་ལ། འོག་མ་རྣམས་ལོ་གྲངས་ཡང་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་དུ་
འཕེལ་ཞིང༌། ཞག་གྲངས་ཀྱང་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་གྱི་རིང་བས་གོང་མ་གོང་མའི་བཞི་
འགྱུར་འོག་མ་འོག་མ་ལ་ཡོད་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དམིགས་པའི་མཇུག་སྡོམས་ནི། དེ་ལྟར་
སྡུག་བསྔལ་དོས་ནི་དྲག་ཡུན་ནི་རིང༌། ད་ལྟ་མེ་ཕྲ་མོ་གཅིག་ལ་སོར་མོའི་རྩེ་མོ་ཙམ་ཡང་ཡུད་
ཙམ་རེ་ཡང་འཇོག་ཏུ་མི་བཏུབ་ན་ནམ་ཞིག་དེ་ལྟ་བུ་རང་གི་ཐོག་ཏུ་བབས་ན། བཟོད་པའི་གོ་
སྐབས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་འདུག་སྟེ་ལན་ཅིག་དེར་སྐྱེས་ཟིན་ནས་ཟློག་པའི་ཐབས་མེད། ད་ལྟ་
ཟློག་པའི་ཐབས་ཡོད་དེ་དེར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ལས་ངན་སྡིག་པ་དག་སྦྱངས་ན་ཟློག་པའི་ཐབས་དེ་
ཁོ་ན་ཡིན། དེར་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ལ་འབད་དགོས་སྙམ་དུ་བསམ་མོ། །དམིགས་སྐོར་དགུ་
པའོ། །
18-1-222


ཡང་བློའི་རིམ་པ་དང་བསྟུན་ནས་སོ་སོར་ཕྲལ་ཏེ་དམིགས་སྐོར་འགའ་རེ་བྱས་ཀྱང་
མི་རུང་བ་མེད་པ་ལགས། ད་ནི་གྲང་དམྱལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པར་བྱ་སྟེ། སྡོམ་ནི། ཆུ་
བུར་ཆུ་བུར་བརྡོལ་པ་ཅན། །ཨ་ཆུ་ཀྱེ་ཧུད་སོ་ཐམ་པ། །ཨུཏྤལ་པདྨ་པད་ཆེར་གས། །ཞེས་
སོ། །གྲང་དམྱལ་ཐམས་ཅད་མཐུན་པར་ས་གཞི་རི་ཀླུང་ཐམས་ཅད་གངས་དང་ཆུ་འཁྱགས་
ཀྱི་རང་བཞིན་སྐྱབས་སྐྱིབས་སལ་སུལ་ཉུང་བ། རླུང་དང་བུ་ཡུག་འདྲེས་པ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་གྲང་
བས་རྟག་ཏུ་ཁྱབ་པ། རླུང་གྲང་མོ་རྣམས་ཤ་ལྤགས་ཕུག་ནས་རུས་པའི་གཏིང་དུ་ཡང་འགྲོ་
བ་ཡོད། བརྒྱད་པོ་ཡང་གོང་མ་གོང་མ་ལས་འོག་མ་འོག་མ་བདུན་འགྱུར་གྱིས་གྲང་བར་
བཤད། དེར་སྐྱེ་བའི་སེམས་ཅན་དེ་ཡང་བར་དོའི་སྐབས་སུ་ཐོག་མར་མེ་ནང་དུ་ཚིག་པ་ལྟ་
བུའི་ཉམས་བྱུང་ནས་གྲང་བ་འདོད་པའི་སྐབས་སུ་གྲང་དམྱལ་གྱི་གནས་མཐོང༌། དེ་ཕྱོགས་
སུ་བརྒྱུགས་པས་དེར་ཚུད་ནས་སྐྱེ་བ་ལེན་པར་བཤད། དེ་ལ་ཆུ་བུར་ཅན་ནི་ཆེས་གྲང་བས་
ལུས་ཀྱི་ཕྱི་ནང་ཐམས་ཅད་ཆུ་བུར་གྱིས་གང་བའོ། །ཆུ་བུར་བརྡོལ་བ་ཅན་ནི་དེ་བས་ཀྱང་
གྲང་བས་ཆུ་བུར་བརྡོལ་ཏེ། ཆུ་སེར་གྱི་ལུས་གཡོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་འཁྱག་པར་འགྲོ་བ་ཡིན་
པར་བཤད་ལ། སློབ་སྤྲིང་ལས་ནི་ཆུ་སེར་ལས་སྐྱེས་པའི་སྲོག་ཆགས་ཀྱིས་ལུས་འབུགས་
ཤིང་ཟ་བར་ཡང་བཤད་དོ། །ཨ་ཆུ་ཟེར་བ་ནི་སྐད་ཤིབ་ཤིབ་པོར་འབྲུ་ངག་ཅན་ཅུང་ཟད་ཐོན་
ཙམ་གྱི་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། ཀྱེ་ཧུད་ཟེར་བ་ནི་དེ་བས་ཀྱང་གྲང་བས་འབྲུ་ངག་མི་ཐོན་
ཏེ། ཉེན་སྐད་ཕྲ་མོ་ཙམ་འབྱིན་པའོ། །སོ་ཐམ་ཐམ་པ་ནི་དེ་བས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་གྲང་བས་སྐད་
མི་ཐོན་པར་ལུས་འདར་བས་སྐོས་ཐག་ཅིང་སོ་འདར་རྡེབ་པའོ། །ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ་ནི་ལུས་
དུམ་བུ་བཞི་འམ་བརྒྱད་ལ་སོགས་པར་གས་པ་ཡིན་ལ། པདྨ་ལྟར་གས་པ་ནི་ལུས་དུམ་བུ་
བརྒྱ་ལ་སོགས་པར་གས་པ་དང༌། པདྨ་ལྟར་ཆེར་གས་པ་ནི་གྲང་བའི་མཐར་ཐུག་པས་ལུས་
ཀྱི་ཆ་ཤས་རེ་རེ་ཡང་དུམ་བུ་བརྒྱ་ཚལ་སྟོང་ཚལ་དུ་གས་པའོ། །ཚེ་ཚད་ནི་ཆུ་བུར་ཅན་ལ་ཁལ་
18-1-223


བརྒྱད་ཅུ་འགྲོ་བའི་སྣོད་ཆེན་པོ་སྦྱངས་ཞེས་ཟེར་བ་ཅིག་ཏིལ་གྱིས་ཕྱུར་བུར་བཀང༌། ལོ་བརྒྱ་
རེ་ནས་ཏིལ་འབྲུ་རེ་ཕྱིར་བསྐྱུར་ན་དེ་ནམ་ཟད་པ་ཙམ་ཆུ་བུར་ཅན་གྱི་ཚེ་ཐུབ་པར་བཤད། 
འོག་མ་རྣམས་ལ་ཉི་ཤུ་ཉི་ཤུ་འགྱུར་གྱི་འགྲེས་རྩི་བ་ཡིན། འདི་ལ་ཡང་དམིགས་པའི་གཞི་
དང་འཇུག་སྡོམས་ཚ་དམྱལ་གྱི་སྐབས་དང་འདྲ། དམིགས་སྐོར་བཅུ་པའོ། །
ད་ནི་ཉེ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམས་ཏེ། འདི་ནི་མངོན་པ་ལས། བརྒྱད་པོ་ཀུན་
ལས་ལྷག་བཅུ་དྲུག །དེ་དག་གི་ནི་ངོས་བཞི་ན། །མེ་མ་མུར་དང་རོ་མྱགས་དང༌། །སྤུ་གྲིའི་
ལམ་སོགས་ཆུ་བོ་ཡིན། །ཅེས་འབྱུང༌། དེ་ཡང་དམྱལ་བའི་དངོས་གཞི་ཚ་དམྱལ་བརྒྱད་པོ་
རེ་རེ་ལ་ཡང་སོ་སོའི་ཕྱོགས་བཞི་པོ་རྣམས་སུ་ཉེ་འཁོར་བ་བཞི་པོ་འདི་རྣམས་ཆ་ཚང་བ་རེ་
རེ་ཡོད་པ་ཡིན། དེ་ཡང་མེ་མ་མུར་གྱི་འོབས་ནི་འོབས་མེ་མདག་གིས་གང་བ་ཁ་ཞེང་ཤིན་ཏུ་
ཆེ་བ་ཡོད་དེ། དེར་དང་པོ་ནས་སྐྱེས་པའམ་ཚ་དམྱལ་དངོས་གཞི་ནས་འཁྱམས་པ་ཡིན་ཀྱང་
རུང༌། དམྱལ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་དྲགས་པས་གཅིག་ཏུ་བློ་ཆགས་ནས་
སྡོད་པའི་གནས་མེད། སྐབས་དེར་ཡང་གར་བབ་བབ་ཏུ་བྲོས་པས་མེ་མདག་གི་འོབས་དེར་
ཚུད། ལས་ཆེ་ཆུང་གི་མཐུ་ལས་པུས་ནུབ་ཙམ་མམ་སྐེད་པ་ནུབ་ཙམ་སོགས་མ་ངེས་པར་
འབྱུང༌། འབྲོས་པར་འདོད་ན་ཡང་མགོ་འཁོར་བས་ལྡོག་གིན་ཡོང་བ་དང༌། དམྱལ་སྲུངས་
འཇིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འགྲམ་ནས་བསྲུངས་ཏེ་འབྲོས་སུ་མི་སྟེར་རོ། །རོ་མྱགས་ཀྱི་འདམ་
ནི་ཡང་བྲོས་པ་ན་རོ་མྱགས་ཞེས་བྱ་བ་མི་གཙང་བ་བཙོག་དགུའི་འདམ་ལ་ཐེབས་ཏེ། དྲི་མི་
བཟད་པ་ཚོར་བས་མགོ་འགས་པ་ཙམ་དྲན་མེད་དུ་བརྒྱལ་བ་ཙམ་འབྱུང༌། འདམ་གྱི་དབུས་
ནས་སྲིན་བུ་ལྕགས་མཆུ་ཅན་དང་ཟངས་མཆུ་ཅན་མང་པོ་བྱུང་སྟེ། ཤིང་སྲིན་གྱིས་ཤིང་ལ་ཟ་
བ་བཞིན་དུ་ལུས་འབུགས་ཤིང་ཟ་བར་བྱེད་དོ། །སྤུ་གྲིའི་གཏམས་པའི་ལམ་ལ་སོགས་པ་ནི་
རྒྱང་རིང་པོ་ནས་ནེ་གསིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལྟར་མཐོང་ནས། དེར་རྒྱུགས་པ་ན་ས་གཞི་ཐམས་
18-1-224


ཅད་སྤུ་གྲི་སོར་བཞི་བས་གཏམས་པ་ཡིན་ཏེ། རྐང་པ་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པས་སྡུག་བསྔལ་
བའོ། །སོགས་ཁོངས་ནས་བསྡུས་པ་རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་ཞེས་པ་ནི། ཚ་བས་གདུངས་
པ་ན་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་ནགས་ཚལ་སྔོན་པོ་མཐོང་སྟེ་དགའ་བས་རྒྱུགས་ནས་དེར་ཕྱིན་པ་ན། 
ལོ་འདབ་ཐམས་ཅད་རལ་གྲི་ལ་སོགས་པའི་མཚོན་ཆར་ཡོད་པ་དེ་རླུང་གིས་བསྐྱོད་པས་
ཆར་ལྟར་བབས་ཏེ་ལུས་དུམ་བུ་མང་པོར་བྱེད་པའོ། །ཤལ་མ་ལིའི་སྡོང་པོ་ནི་སྲོག་ཆགས་
གདུག་པ་ཅན་མང་པོས་བདས་པས་ཤལ་མ་ལིའི་སྡོང་པོ་ཆེན་པོ་མཐོང་ནས་དེ་ལ་འཛེག་པ་
ན། ལྕགས་ཀྱི་ཚེར་མ་སོར་བཅུ་དྲུག་པ་ཁ་འཐུར་དུ་ལྟས་པ་མང་པོ་ཡོད་པས། ལུས་ཐལ་ཕྱུང་
དུ་ཕུག་རིམ་པས་རྩེ་མོར་ཕྱིན་པ་ན། བྱ་གདུག་པ་ཅན་གྱི་ཚོགས་ཀྱིས་མིག་འབྱིན་པ་དང་ཤ་
འཐོག་པ་ལ་སོགས་པ་འཇིགས་པ་དུ་མ་བྱུང་སྟེ། ཡང་ཐུར་དུ་བབས་པ་ན། ཚེར་མ་ཁ་གྱེན་
དུ་ལྟས་ཏེ་ལུས་འབུགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གསུམ་པོ་དེ་མཚོན་ཆའི་གནོད་པ་ཡིན་པས་
གཅིག་ཏུ་བསྡོམས་སོ། །བཞི་པ་ཐལ་ཚན་གྱི་ཆུ་བོ་རབ་མེད་ནི་ཤིན་ཏུ་ཚ་བས་གདུངས་པ་དེ་
རྒྱང་རིང་པོ་ན་ཆུ་ཀླུང་འབབ་པ་མཐོང་སྟེ་དེར་ཕྱིན་ནས་ཚམ་ཚོམ་མེད་པར་མཆོངས་པ་ན། དེ་
ནི་མེ་ཆུ་འདྲེས་མ་ཤིན་ཏུ་ཚ་བ་གཏིང་ཟབ་ལ་རྒྱ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡོད་དེ། དེའི་ལུས་ཆུ་ནང་དུ་ནུབ་
པ་ན་ཤིན་ཏུ་ཚོས་པས་ཤ་རུས་བྲལ་ཏེ། ཤ་རྣམས་བུད་སྲོག་ནི་རུས་པ་ལ་གནས་ཏེ་ཀེང་རུས་
སུ་ཟང་གི་སོང་བ་དེ་ཆུའི་སྟེང་དུ་ཐོན་ཡོང༌། དེ་མ་ཐག་ཤ་སྔར་བཞིན་སྐྱེས་ནས་ཡང་ནུབ་པ་
སོགས་སོ། །དེ་དག་ལ་ཚེ་ཚད་ངེས་པ་མེད་ཀྱང་སོ་སོར་ལོ་བརྒྱ་སྟོང་དུ་མར་གནས་དགོས་
པས་དོས་ནི་དྲག་ཡུན་ནི་རིང་ངོ༌། །དམིགས་པའི་གཞི་དང་འཇུག་སྡོམས་སྔར་བཞིན་ནོ། །
དམིགས་སྐོར་བཅུ་གཅིག་པའོ། །
ད་ནི་དམྱལ་བ་ཉི་ཚེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་གནས་ནི་ས་འོག་དང་ས་
སྟེང་གི་རི་དང་ཐང་དང་ཆུ་ལ་སོགས་པ་ངེས་མེད་ལ་གནས། ཚེ་ཡང་ངེས་པ་མེད་དེ་འགའ་
18-1-225


ཞིག་དངོས་གཞི་རྣམས་ལས་ཀྱང་ཚེ་རིང་བ་ཙམ་ཡང་ཡོད་ཁ་ཅིག་ཚེ་ཐུང་བའང་ཡོད། སྡུག་
བསྔལ་མྱོང་ཚུལ་ཡང་མ་ངེས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་སྟེ། མདོ་ལས། ཉིན་མོ་ལྷའི་བདེ་བ་མྱོང་མཚན་
མོ་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་སོགས་དང༌། དམྱལ་བ་གདན་འདྲ་བ་དང༌། རྩིག་པ་འདྲ་
བ་དང༌། གཏུན་བུ་འདྲ་བ་དང༌། ཁྲུ་བ་འདྲ་བ་དང༌། ལྗོན་ཤིང་འདྲ་བ་དང༌། ཕྱག་ཤིང་འདྲ་
བ་ལ་སོགས་པ་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡང་མ་ངེས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡོད་དོ། །དམིགས་པའི་གཞི་དང་
འཇུག་སྡོམས་སྔར་དང་འདྲ། དམིགས་སྐོར་བཅུ་གཉིས་པའོ། །སྐབས་འདི་དག་ཏུ་རྣ་བ་བྱེ་
བ་རི་པ་དང༌། འཕགས་པ་དགེ་འདུན་མཚོའི་རྟོགས་བརྗོད་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་ངེས་ཤེས་
བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །
གཉིས་པ་ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པ་ནི། སྔོན་འགྲོ་དང་དམིགས་པའི་གཞི་སྔར་
ལྟར་བྱས། ཡང་འདི་ལྟར་བསམ་སྟེ་བདག་དམྱལ་བར་མ་སྐྱེས། ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་བདེ་
བ་ཡོད་དམ་སྙམ་ན། དེ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད་དེ་ཡི་དྭགས་ལ་གནས་ན་གནས་པ་དང་ཁ་འཐོར་
བ་རིགས་གཉིས་ཡོད། དང་པོ་ནི་ས་འོག་དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་འདས་པ་ན། ཡི་དྭགས་ཀྱི་གྲོང་
ཁྱེར་སེར་སྐྱ་བྱ་བ་ན། ཡི་དྭགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་གཤིན་རྗེ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་
ཡོད། དེའི་ཉེ་སྐོར་ན་ཡི་དྭགས་བགྲང་བ་ལས་འདས་པ་ཞིག་གནས། ཁ་འཐོར་བ་ནི་བར་
སྣང་ལ་རྒྱུ་བ་དང༌། ས་སྟེང་ན་རྒྱུ་བ་དང༌། ས་འོག་ན་རྒྱུ་བ་བགྲང་བ་ལས་འདས་པ་ཞིག་ཡོད་
དེ། གལ་ཏེ་མངོན་ཤེས་དང་ལྡན་པས་བལྟས་ན། ཕྱོགས་གང་ལ་ཕྱིན་ཀྱང་ཡི་དྭགས་ཀྱི་འགྲོ་
བས་ཁྱབ། འགྲོ་སྡོད་ཀྱི་ས་ཙམ་ཡང་མི་རྙེད་པའི་ཚུལ་ཙམ་དུ་ཡོད་པར་གདའ། དེ་དག་ལས་
ཡི་དྭགས་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེ་བ་རེ་རེ་ཙམ་ཅུང་ཟད་སྐྱིད། གཞན་ཐམས་ཅད་ཆེས་སྡུག་བསྔལ་བ་
ཡིན། མདོ་སྡེ་ཆེན་པོ་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལས། ཡི་དྭགས་ལ་རིགས་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་གསུངས། 
འདིར་བསྡུ་ན་ཕྱིའི་སྒྲིབ་པ་ཅན་ནང་གི་སྒྲིབ་པ་ཅན། ཟས་སྐོམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཅན་གསུམ་དུ་
18-1-226


འདུས། ཕྱིའི་སྒྲིབ་པ་ཅན་ནི་ལོ་མང་པོར་ཟས་སྐོམ་ཡེ་མི་རྙེད། རྒྱང་རིང་པོ་ནས་ཟས་ཀྱི་ཕུང་
པོ་མཐོང་ཡང་དྲུང་དུ་ཕྱིན་ན་ཤུལ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་སོང་བ་ལྟར་མཐོང་བ་དང༌། ཆུ་ཀླུང་ཆེན་
པོའི་འགྲམ་དུ་ཕྱིན་ན་གསེག་མ་དང་བྱེ་མའི་གྲོག་པོར་འགྲོ་བ་དང༌། ལྗོན་ཤིང་འབྲས་བུ་རྒྱས་
པའི་དྲུང་དུ་གཏུགས་ནའང་ཤིང་སྐམ་པོར་འགྱུར་བ་སོགས་ཡོད། འགའ་ཞིག་ལ་སྲིན་པོ་མང་
པོས་བསྲུངས་ཏེ་མི་གཏོང་བ་ཡང་ཡོད། ནང་གི་སྒྲིབ་པ་ཅན་ནི་ཁ་ཁབ་མིག་ཙམ་དུ་གྱུར་ནས་
དང་པོར་བཟའ་བཏུང་ཁར་མི་ཆུད། ཅུང་ཟད་ཆུད་ན་ཡང་ཟས་རྣམས་འགྲམ་ཕུགས་ཡངས་
པོ་དེར་སྟོར། སྐོམ་རྣམས་ཁའི་དུག་ཆེན་པོས་སྐམ། གལ་ཏེ་བཟའ་བཏུང་མིད་ཀྱང་མགྲིན་
པ་གཞུ་རྒྱུད་ལྟར་ཕྲ་བ་ནས་མི་འགྲོ། སོང་ཡང་ལྟོ་བ་རིའི་གཏོས་ཙམ་ཡོད་པས་ལྟོ་ཁེངས་
པའི་དུས་མེད་པ་ཡིན། ཟས་སྐོམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཅན་ནི་བཟའ་བཏུང་ཟོས་ཚད་ཁོང་ནང་དུ་མེ་
འབར་བར་སོང་ནས་ཚིག་པ་དང༌། དང་པོ་ཉིད་ནས་ཀྱང་མེ་མདག་དང་བཤང་གཅི་དང་རྣག་
ཁྲག་ལ་སོགས་པ་ངན་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པ་ཁོ་ན་ཟ་དགོས་ཀྱི། བཟང་པོ་ཡེ་མི་རྙེད་
པ་ཡིན། ཡི་དྭགས་དེ་ཐམས་ཅད་སྤྱིར་ན་དུས་རྟག་ཏུ་བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་
བཟོད་གླགས་མེད་པ་ཡིན། གོས་དང་བྲལ་ཏེ་ཚད་པས་ཚིག་པ་དང་གྲང་བས་སྦྲེབས་པའི་
སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད། དགུན་གྲང་དུས་ཉི་མའི་འོད་ཀྱིས་ཀྱང་གྲང་རེག་བྱེད། སོས་ཀ་
ཚད་དུས་སུ་ཟླ་བའི་འོད་ཀྱིས་ཀྱང་ཚིག་སྟེ་འོང༌། ཆར་བབ་ན་མེ་ཆར་བབས་ཏེ་ཚིག་པའི་སྣང་
བ་འབྱུང༌། དུས་རྟག་ཏུ་འཚོལ་འགྲོས་ཀྱི་བྲེལ་བས་ངལ་ཞིང་ཐང་ཆད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་
ཟས་སྐོམ་ཡེ་མ་བྱུང་བས་ལུས་སྐམས་པ་ལྟ་བུར་གྱུར། རུས་ཚིགས་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་འཁྲོགས་
པས་རྡོ་ངར་མ་འཐབས་པ་ལྟར་མེ་ལྕེ་ཉུག་ཉུག་པ་འབྱུང༌། ཕན་ཚུན་དགྲར་གྱུར་པས་བཟུང་
བ་དང་འཆིང་བ་དང༌། བརྡེག་པ་དང༌། ཆད་པས་གཅོད་པའི་འཇིགས་པ་ཡང་ཡོད། ཞར་བ་
རང་འབྲོགས་ཟེར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྡད་པ་མེད་པར་ཡང་འཇིགས་སྐྲག་ཆེན་པོས་འབྲོས། དེ་
18-1-227


འདྲ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དོས་དྲག་པ་དང༌། ཡི་དྭགས་ཕལ་མོ་ཆེའི་ཚེ་ཚད་མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་བཅོ་
ལྔ་ཐུབ་པས་ཡུན་རིང་དམིགས་པའི་འཇུག་སྡོམས་དང་རྗེས་ཀྱི་བྱ་བ་སྔར་དང་འདྲ། དམིགས་
སྐོར་བཅུ་གསུམ་པའོ། །
དེར་མ་འདུས་པ་མིན་ཀྱང་ད་ལྟའི་ཡི་དྭགས་ཁ་འཐོར་བ་མཁའ་ལ་རྒྱུ་བའི་འདྲེ་བཀྲེན་
འདི་རྣམས་ལ་དགོས་སུ་བསྒོམ་པའི་དམིགས་སྐོར་གཅིག་མཛད་པའི་སྲོལ་ཡོད། དེ་ལྟ་ན་
གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་སླར་ཡང་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཤུགས་ལ་མ་བསམ་ཀྱང་
དུག་ཆེན་པོས་གཞན་ལ་གནོད་པ་འབྱུང་བ་དང༌། མཐུ་བོ་ཆེས་རྡུང་རྡེག་བྱེད་པ་དང༌། མ་ཉེས་
མ་ལན་པ་ལ་འདྲེས་བྱས་སོ་ཞེས་ཁག་ངན་བྱུང་བའི་ཚེ། སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་སོགས་
ཡོད་གསུང༌། འདི་དམིགས་སྐོར་ལོགས་པར་མ་བྱས་ཀྱང་རུང་སྔ་མ་དེའི་ནང་དུ་བལྟབ་པས་
ཆོག་གོ ། 
གསུམ་པ་དུད་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པ་ནི། དུད་འགྲོ་ལ་བྱིངས་དང་ཁ་འཐོར་བ་
གཉིས། བྱིངས་ན་གནས་པ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ན་ཡོད། སྐྱོབ་པའི་གནས་མེད། རླབས་ཀྱིས་
བདས་ཏེ་འགྲོ་བས་ངེས་མེད་དུ་འཁྱམས། ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་རྟག་ཏུ་དགྲ་བྱུང་གི་
དོགས་པས་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག གསོན་བཞིན་དུ་ཟ་བ་སོགས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་ལ་བཟོད་
ཐབས་མེད། ཁ་འཐོར་བ་མི་དང་ལྷའི་ཡུལ་ན་ཡོད་པ་འདི་རྣམས་ཡིན། མིས་བདག་ཏུ་མ་
བཟུང་བ་རྣམས་ནི་དགྲ་བྱུང་གི་དོགས་པས་རྟག་ཏུ་སེམས་ལ་བདེ་བ་མེད། མིས་བདག་ཏུ་
བཟུང་བ་རྣམས་ཀྱང་སྤུ་འཛིངས་པ་དང༌། སྣ་འབིགས་པ་དང༌། བརྡེག་པ་དང༌། ཁུར་ལྕི་བས་
ངལ་བ་སོགས་དང༌། ཤ་དང་ཁྲག་དང་ལྤགས་པ་དང་རུས་པའི་ཕྱིར་གསོད་པ་སོགས་གསོད་
གཅོད་བཀོལ་སྤྱད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་དང༌། གཞན་ཡང་བཀྲེས་སྐོམ་ཚ་གྲང་ངལ་དུབ་
ལ་སོགས་པ་དམྱལ་བའམ་ཡི་དྭགས་རྣམས་དང་སྡུག་བསྔལ་འདྲ་རུང་དུ་ཡོད། གཙོ་བོར་
18-1-228


སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཙོ་བོ་ཤིན་ཏུ་རྨོངས་པ་དང་གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་བ་ཡིན་ཏེ། མི་ཤ་ཆགས་
པའི་དགྲ་ལ་ཟོན་བྱེད་པ་ལྟར་རྟག་ཏུ་གནས་དགོས་པ་ཡིན། དམིགས་པའི་གཞི་དང་འཇུག་
སྡོམས་སྔར་དང་འདྲ། སྔོན་འགྲོ་དང་རྗེས་ཀྱང་སྔར་དང་འདྲ། དམིགས་སྐོར་བཅུ་བཞི་པའོ། །
དེ་རྣམས་ཀྱི་གནད་བསྡུས་པའི་ཐུན་ཆོས་ལ། དེ་ལྟར་ངན་སོང་གསུམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་
བསམས་ཙ་ན་བཟོད་པའི་ཐབས་མི་འདུག དེ་ལས་སྐྱོབ་པའི་སྐྱབས་ཞིག་དགོས་པར་
འདུག སྐྱབས་སུས་ཐུབ་ན་ཚངས་པའམ་བརྒྱ་བྱིན་ནམ་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོས་
ཀྱང་སྐྱོབ་མི་ཐུབ་ན། གཞན་འདི་བ་ཀུན་གྱིས་ག་ལ་ཐུབ། འོ་ན་སུས་ཐུབ་ན་དཀོན་མཆོག་
གསུམ་གྱིས་ཐུབ། བདག་ལྷ་ཇོ་བོ་དཀོན་མཆོག་རིན་པོ་ཆེ་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་སངས་
རྒྱས་ལ་སྟོན་པར་ཞུ། ཆོས་ལ་ནི་ཉམས་ལེན་ཞུ། དགེ་འདུན་ལ་ནི་དེ་སྒྲུབ་པའི་གྲོགས་ཞུ་བ་
ཡིན་སྙམ་དུ་བསམ། ཡང་སྐྱབས་པ་སངས་རྒྱས་ལ་བསྐྱབས་ཀྱང༌། སྐྱོབ་པ་ཆོས་ཀྱིས་སྐྱོབ་
བྱ་བ་ཡིན། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་ཆུས་ཁྱེར་བ་སྐྲ་ནས་འཛིན་པ་ལྟར་བསྐྱབ་ཏུ་མི་བཏུབ། 
ཆོས་བཤད་ཆོས་བཞིན་བྱེད་དུ་བཅུག་ནས་སྐྱོབ་པ་ཡིན། སངས་རྒྱས་ལ་དད་པ་བསྒོམས་ཏེ་
དེས་གསུངས་པའི་ཆོས་ནས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་བཞིན་བྱ། འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་རྣམས་
ཀྱིས་ཇི་འདྲ་མཛད་འདུག་པ་དེ་བཞིན་དུ་རང་རེ་ཡང་དེའི་ལད་མོ་བཟློས་ཏེ་བྱེད་སྙམ་པ་རྒྱུན་
དུ་བསྒོམ། ཐུན་གྱི་འགོ་ཞབས་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་དང་འབྲེལ་བའི་ངག་འདོན་གྱི་དགེ་སྦྱོར་དེ་
ཀུན་ཡང་འགྲུབ་པར་བྱེད་པ་གནད་ཆེ། སྐྱེས་བུ་ཆུང་ངུའི་ལུགས་ཀྱི་སྐྱབས་འགྲོ་རྣམ་དག་དེ་
མཚམས་འདི་ནས་སྐྱེ་བ་ལགས་སོ། །ཞེས་གདམས་ཏེ་དམིགས་སྐོར་བཅོ་ལྔ་པའོ། །
སྐབས་འདིར་སྐྱབས་འགྲོའི་གོ་བ་རགས་རིམ་ཞིག་སློབ་མ་ལ་ངེས་པར་འཆད་པ་གལ་
ཆེ། སློབ་མས་ཀྱང་བློ་ལ་བཅགས་པ་གལ་ཆེའོ། །ལམ་རིམ་གྱི་ཡིག་རྙིང་འགའ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་
བུ་ཆུང་ངུའི་རིམ་པ་དེ་ཡན་གྱིས་ཚར་བར་མཛད། ལས་འབྲས་སེབ་ཚགས་སུ་གཏོང་བའི་
18-1-229


ལུགས་ཀྱང་འདུག་སྟེ། ལམ་རིམ་གྱི་ཡི་གེ་ཕལ་ཆེར་གྱི་ལུགས་ལྟར་ལས་འབྲས་ལ་ཡང་ཁྲིད་
ལོགས་པ་སྐྱོང་བ་ཉིད་ལེགས་སོ། །
བཞི་པ་ལས་འབྲས་ཀྱི་འཁྲིད་ནི། ལས་འབྲས་སྤྱིར་བསམ་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་ཏུ་བསམ་
པའོ། །དང་པོ་ནི། ལས་དཀར་པོ་དགེ་བ་ལས་འབྲས་བུ་བདེ་བ་ཁོ་ན་འབྱུང༌། ལས་ནག་པོ་
སྡིག་པ་ལས་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་འབྱུང་སྟེ། དཀར་ནག་ལས་འབྲས་སོ་སོར་ངེས་
པས་ཀྱང་སྤང་བླང་བྱེད་དགོས། ལས་དགེ་སྡིག་གང་ཡིན་ཡང་རུང་རྒྱུ་ལས་ཀྱི་དུས་ན་ཆུང་ངུ་
ལས་མེད་ཀྱང་འབྲས་བུ་རྣམ་སྨིན་གྱི་དུས་ན་འཕེལ་ཆེ་སྟེ། འགྱུར་ཆུང་ཤོས་རང་ལ་ཡང་བརྒྱ་
འགྱུར་སྟོང་འགྱུར་དུ་འཕེལ། འགྱུར་ཆེ་བ་ལ་ཚད་བཟུང་དུ་མེད་པས་སྤང་བླང་གལ་ཆེ། རང་
གིས་བྱས་པའི་ལས་དཀར་ནག་རྣམས་ནི་གཉེན་པོས་མ་བཅོམ་ན། འབྲས་བུ་མ་སྨིན་གྱི་བར་
དུ་ཆུད་འཛའ་བ་མི་སྲིད། རང་གིས་མ་བྱས་ན་ལས་དཀར་ནག་གང་ཡང་རང་རྒྱུད་ལ་འབྱུང་
བ་མི་སྲིད་པས། རང་ཉིད་བླང་དོར་གྱི་གནས་ལ་བཟབ་པ་གལ་ཆེ་སྙམ་དུ་སྒོམས། དམིགས་
སྐོར་བཅུ་དྲུག་པའོ། །
གཉིས་པ་སོ་སོར་བསྒོམ་པ་ལ། ནག་པོའི་རྒྱུ་འབྲས་བསམ་པ་དང༌། དཀར་པོའི་རྒྱུ་
འབྲས་བསམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྔོན་འགྲོ་དང་རྗེས་སྔར་ལྟར་ལས། ཡན་ལག་བདུན་པའི་
མཇུག་ཏུ་སྐྱབས་འགྲོ་རེ་ཡང་ངེས་པར་བྱ། འདི་ལྟར་ངན་སོང་གསུམ་དང༌། མཐོ་རིས་ཀྱི་
སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་པ་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན། རྒྱུ་མི་དགེ་བའི་ལས་
ལས་བྱུང་ངོ་སྙམ་དུ་དམིགས་པའི་གཞི་བཅས་ནས། མི་དགེ་བ་དེ་ཡང་རྣམ་གྲངས་མང་མོད་
ཀྱི་བླང་དོར་གྱི་གནས་ལ་གལ་ཆེ་བ་རགས་པ་ཆེ་ལོང་ཙམ་དུ་བསྡུས་ན། མི་དགེ་བ་བཅུ་
སྟེ། དེ་ལ་ལུས་ཀྱི་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་སྲོག་གཅོད་པ་ནི། སྲོག་གཅོད་འདོད་ཀྱིས་བསམ་
བཞིན་དུ་གསད་བྱ་མ་ནོར་བར་བསད་པ། གསད་བྱ་དེ་མ་ཤི་བར་དུ་གསོད་སེམས་རྒྱུན་མ་
18-1-230


ལྡོག་པའོ། །མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ནི། གཞན་གྱི་ནོར་རང་ལ་མ་བྱིན་པ་འཕྲོག་པའམ་བརྐུས་པ་
སོགས་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། རང་གིས་ཐོབ་པོ་སྙམ་པའི་བློ་སྐྱེས་པའོ། །འདོད་པས་ལོག་
པར་གཡེམ་པ་ནི། ཡུལ་བགྲོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་འཁྲིག་པའི་
ཆོས་བསྟེན་པ་སྟེ། གཞན་གྱིས་བདག་ཏུ་བཟུང་བའི་བུད་མེད་དང༌། བདུན་རྒྱུད་ཚུན་ཆད་ཀྱི་
གཉེན་ཉེ་དུར་གྱུར་པ་དང༌། ཕ་མ་ཉེ་དུ་རྒྱལ་པོ་ཡུལ་དཔོན་སོགས་གཞན་གྱིས་བསྲུངས་པ་
དང༌། ཚངས་སྤྱོད་ཀྱི་སྡོམ་པ་བླངས་པ་སྡོམ་པས་བསྲུངས་པ་སྟེ། དེ་དག་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་
གྱི་སྒོ་ནས་བགྲོད་བྱ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ནད་བུ་ཅན་དང་མྱ་ངན་ཅན་དང་སྦྲུམ་པ་ལ་སོགས་དུས་
ཀྱི་སྒོ་ནས་བགྲོད་བྱ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ལྷ་ཁང་དང་ཀུན་དགའ་ར་བ་དང་མཆོད་རྟེན་གྱི་གནས་
དང་བླ་མའི་གནས་སོགས་སུ་བསྟེན་པ་གནས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བགྲོད་བྱ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ནམ་
ཡང་འདོད་པས་ཆོག་མི་ཤེས་ཤིང༌། སྐྱེ་གནས་ལས་གཞན་པའི་སྒོར་བསྟེན་པ་ལམ་གྱི་སྒོ་
ནས་བགྲོད་བྱ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། དབྱེ་ན་བཞིའོ། །
དེ་ཙམ་ནི་ཁྱིམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་སྟེ། ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཁས་
བླངས་པས་ནི། མི་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ཅི་འདྲ་ཞིག་བསྟེན་ཀྱང་ལོགས་གཡེམ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
ངག་གི་ལས་བཞི་ལས་རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ནི་འདུ་ཤེས་བསྒྱུར་ནས་ཤེས་བཞིན་དུ་མི་བདེན་
པར་སྨྲས་ལ། སྨྲ་བའི་ཡུལ་མིའི་འགྲོ་བར་གྱུར་པ་དེས་གོ་བ་ནའོ། །ཕྲ་མ་ནི་མི་མཐུན་པ་མེད་
པའི་འགྲོ་བ་གཉིས་འཁོན་པར་བྱ་པའི་ཕྱིར་དུ་དཀྲུགས་ཀྱི་ཚིག་སྨྲས་ཤིང་ཕ་རོལ་གྱི་གོ་བ་
ནའོ། །ཚིག་རྩུབ་པོ་ནི་དངོས་སུ་ཐོས་པར་དེའི་སྐྱོན་བརྗོད་པ་སོགས་ཞེ་ལ་འཕོག་པའི་ཚིག་
སྨྲས་ཤིང་དེས་གོ་བའོ། །ངག་འཁྱལ་ནི། དེ་གསུམ་མ་ཡིན་པ་གཞན་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ཚིག་
ཐམས་ཅད་དེ་ཁ་གསག་དང་གཞོགས་སློངས་དང༌། གླུ་དང་ཟློས་གར་དང་དམག་གི་གཏམ་
དང་སྨད་འཚོང་མའི་གཏམ་དང་ཚོང་གི་གཏམ་ལ་སོགས་དང༌། ལྟ་བ་ལོག་པའི་ཆོས་ཀྱི་
18-1-231


གཏམ་ལ་སོགས་པའོ། །ཡིད་ཀྱི་ལས་གསུམ་ལས་བརྣབ་སེམས་ནི། གཞན་གྱི་ནོར་དང་བུད་
མེད་དང་ཁྱིམ་དང་འཁོར་གཡོག་དང་ཡུལ་ལ་སོགས་པ་རང་གིར་བྱེད་འདོད་པའི་བསམ་པ་
གཏིང་ཚུགས་པར་བྱེད་པའོ། །གནོད་སེམས་ནི། གཞན་ལ་གནོད་པ་བྱེད་འདོད་དང་སྡུག་
བསྔལ་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག་པའི་བསམ་པ་གཏིང་ཚུགས་པའོ། །ལོག་ལྟ་ནི་ལས་འབྲས་མི་
བདེན་པ་དང༌། ཚེ་སྔ་ཕྱི་དང་དཀོན་མཆོག་གསུམ་སོགས་མེད་པར་འཛིན་པ་དམ་པོ་འཆང་
པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་བཅུ་པོ་དེ་ནི་ལས་ལམ་རྫོགས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ལ། བསམ་བཞིན་མ་
ཡིན་པ་ལ་ནོར་བར་བསད་པ་སོགས་བཅུ་པོའི་ཕྱོགས་མཐུན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ངེས་པར་སྤོང་
དགོས་པའི་ལས་ནི་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་བདག་གིས་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་སྤོང་དགོས་པའི་
ལས་ནི་འདི་དག་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཡང་ཡང་བསྒོམ་སྟེ་དམིགས་སྐོར་བཅུ་བདུན་ནོ། །
ད་ནི་མི་དགེ་བ་དེ་དག་གི་འབྲས་བུ་བསམ་པར་བྱ་སྟེ། མི་དགེ་བ་བཅུ་པོ་འདི་རྣམས་རེ་
རེ་ཡང་སྟོབས་ཆེན་པོ་བྱས་པ་དང༌། ཡང་ཡང་བྱས་ན་དམྱལ་བར་སྐྱེ། འབྲིང་དུ་བྱས་ན་ཡི་
དྭགས་སུ་སྐྱེ། སྟོབས་ཆུང་བ་དང་ཉུང་ངུར་སྤྱད་པས་དུད་འགྲོར་སྐྱེ། སྡུག་བསྔལ་ཅན་གྱི་འགྲོ་
བ་དེ་དག་ཏུ་སྐྱེ་བ་ནི་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུའོ། །སྲོག་བཅད་པས་ཚེ་ཐུང་བ་དང༌། མ་བྱིན་པར་
བླངས་པས་ལོངས་སྤྱོད་ཆུང་བ་དང༌། ལོག་གཡེམ་གྱིས་དགྲ་མང་བ་དང༌། རྫུན་གྱིས་རང་
ལ་སྐུར་པ་མང་པ་དང༌། ཕྲ་མས་གྲོགས་དང་འཁོན་པ་དང༌། ཚིག་རྩུབ་ཀྱིས་གཏམ་མི་སྙན་
པ་ཐོས་པ་དང༌། ངག་འཁྱལ་སྨྲས་པས་རང་གི་ཚིག་ལ་གཞན་གྱིས་མི་ཉན་པ་དང༌། བརྣབ་
སེམས་ཀྱིས་རེ་བ་མི་འགྲུབ་པ་དང༌། གནོད་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང་འཇིགས་
སྐྲག་འབྱུང་བ་དང༌། ལོག་ལྟས་ཤིན་ཏུ་གླེན་ཅིང་གཏི་མུག་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དེ་རྣམས་ནི་
མྱོང་བ་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་ལ། བྱེད་པ་རྒྱུ་མཐུན་ནི། སྔར་ལས་དེ་དང་དེ་བྱས་པས་
ཕྱིས་ཀྱང་དེ་དང་དེ་ལ་དགའ་བའོ། །བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ནི། ཕྱི་རོལ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་
18-1-232


ལ་འབྱུང་སྟེ། སྲོག་གཅོད་ཀྱིས་ནི་འབྲུ་དང་སྨན་ལ་སོགས་པ་མཐུ་ཆུང་བ་དང༌། མ་བྱིན་ལེན་
གྱིས་ལོ་ཉེས་པ་དང༌། ལོག་གཡེམ་གྱིས་ས་ཕྱོགས་རྡུལ་ཚུབ་ཆེ་ཞིང་དྲི་ང་བ་དང༌། རྫུན་གྱིས་
ནི་ས་ཕྱོགས་མཐོ་དམན་ཅན་བགྲོད་མི་བདེ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཕྲ་མས་ས་ཕྱོགས་ཚ་སྒོ་ཅན་
དུ་འགྱུར་བ་དང༌། ཚིག་རྩུབ་ཀྱིས་བྱེ་མ་དང་གསེག་མ་སོགས་འཕེལ་བ་དང༌། ངག་འཁྱལ་
གྱིས་དུས་ལོག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། དགུན་ནི་རུལ། དཔྱིད་ནི་རེངས། དབྱར་ནི་ཐན། སྟོན་ནི་ཞོད་
པ་ལ་སོགས་པའོ། །བརྣབ་སེམས་ཀྱིས་འབྲུ་ཕྲ་བར་གྱུར་པ་དང༌། གནོད་སེམས་ཀྱིས་རོ་མི་
ཞིམ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ལོག་ལྟས་ནི་འབྲུ་རྩ་བ་ནས་མི་ཆགས་པར་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་རྒྱུ་
མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་འདི་དག་དང༌། བདག་པོའི་འབྲས་བུ་འདི་རྣམས་ལས་དེ་དང་དེ་བྱས་
པའི་སྐྱེ་བ་དེ་ཉིད་ལ་འབྱུང་བའང་ཡོད། སྐྱེ་བ་ཕྱི་མའི་གནས་སྐབས་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེས་པའི་
སྐབས། དུས་ངེས་མེད་སྣ་ཚོགས་པར་ཡང་འབྱུང་བའོ། །དེ་ལྟར་ན་མི་དགེ་བ་བཅུ་པོ་འདི་ནི་
སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་གཞིར་གྱུར་པའི་ཕྱིར། འདི་རྣམས་ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་
བབ་ཀྱང་མི་བྱ། སྔར་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྦྱོང་བའི་ཐབས་ལ་འབད་དགོས་སྙམ་དུ་ཡང་
ཡང་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་བཅོ་བརྒྱད་པའོ། །
ད་ནི་དགེ་བའི་ལས་བསམ་པར་བྱ་སྟེ། མཐོ་རིས་ཀྱི་ལུས་རྟེན་ཐོབ་པ་དང༌། གཞན་
ཡང་འཁོར་བའི་བདེ་བ་གང་ཅི་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་དགེ་བའི་ལས་ལས་འབྱུང༌། འཇིག་རྟེན་
ལས་འདས་པ་བྱང་ཆུབ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་དགེ་བ་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ན། བདག་གིས་སྡིག་
པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཅི་ནུས་སུ་སློབ་དགོས་པ་ལས་བསླབ་རྒྱུའི་དགེ་
བར་ཡང་རིགས་མང་མོད་ཀྱི། དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐོག་མའི་འཇུག་སྒོ་ནི། ཆོས་དཀར་
པོ་དགེ་བ་བཅུ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་{ན}། དེ་ནི་སྔར་བསྟན་པའི་མི་དགེ་བ་བཅུ་པོ་དེ་རྣམས་ཡིད་
ཀྱིས་སྤངས་ནས། ལུས་ངག་གིས་སླར་ལོག་པའི་སྤོང་བའི་སེམས་པ་སྤྱོད་ལམ་དང་བཅས་
18-1-233


པ་དེ་ཡིན་ན། བདག་འདི་ལ་རྟག་ཏུ་གནས་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། དེ་ལ་མི་དགེ་བཅུ་ཡིད་
ཀྱིས་སྤངས་པའི་གོ་དོན་ནི། དེ་རྣམས་ཉེས་དམིགས་ཅན་དང་སྐྱོན་ཆེན་པོར་ཤེས་ནས་ནམ་
དུ་ཡང་མི་འདོད་པ་དེ་ཡིན་ལ། ལུས་ངག་གིས་སླར་ལོག་པ་ནི། བཅུ་པོ་དེ་དག་དུས་རྒྱུན་
དུའམ་དལ་བར་འདུག་པའི་དུས་སུ་མི་བྱེད་པར་མ་ཟད། དེ་དག་བྱས་ན་ཁེ་ཡོད་པ་ལྟར་སྣང་
ཞིང་འབད་རྩོལ་མི་དགོས་པར་བྱེད་ཐུབ་པ་སྐབས་བྱུང་ཡང༌། སྔར་ཡིད་ཀྱིས་སྤངས་པ་དེ་
དྲན་པས་བྱ་བ་ངན་པ་དེ་ལ་ཡེ་ནས་འཇུག་པར་མི་ནུས་པ་སྟེ། ལུས་ངག་གི་བདུན་པོ་ལ་ནི་
འདི་གཉིས་ཀར་ཚང་བ་དགོས་ལ། ཡིད་ཀྱི་ལས་གསུམ་ལ་ཡིད་ཀྱིས་སྤངས་པ་ཁོ་ནས་ཆོག་
གོ །མི་དགེ་བ་ལ་མི་རུང་བར་སེམས་པ་དེ་ཀ་སྤོང་སེམས་ཡིན་ལ། དེ་ནི་མི་རུང་བ་ཡིན་པ་
ལ་མི་རུང་བར་ཤེས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པས་ལམ་གཉེན་པོའི་ཆོས་སུ་
འགྱུར་ཞིང༌། འདི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡིན། སྤོང་སེམས་ཤུགས་ཆེ་བ་ལན་འགའ་རེ་བྱུང་ན། 
གཉིད་རྨུགས་དང་རྣམ་གཡེང་ལ་སོགས་པས་བར་ཆོད་ཀྱང༌། དེ་ལྟ་བུའི་རྐྱེན་དམིགས་པའི་
ཚེ། ཉེས་སྤྱོད་དེ་སྐྱོན་དུ་ཤེས་ནས་མི་བྱེད་ཅིང་སྡོམ་པར་འགྱུར་རོ། །འདི་ནི་སྔར་གྱི་སེམས་
པ་དེའི་ཤུགས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པ་ཤུགས་དེ་ཡང་ས་བོན་གྱི་མཐུ་ལས་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་མི་
དགེ་བ་བཅུ་སྤོང་པའི་སེམས་པ་ས་བོན་དང་བཅས་པ་ནི་དགེ་བ་བཅུའོ། །དམིགས་སྐོར་བཅུ་
དགུ་པའོ། །
ད་ནི་དགེ་བ་བཅུའི་ཕན་ཡོན་བསམ་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ལས་དགེ་བ་བཅུ་ཆེར་སྤྱད་པ་
ལས་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་ལྷའི་སྐྱེ་བ་ལེན། ཆུང་ངུར་སྤྱད་པ་ལས་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་མི་
ལུས་འཐོབ། དགེ་བ་ཡིན་ཡང་བསམ་པ་མ་དག་པ་སོགས་སྲ་བསྲེ་ཅན་གྱིས་ནི་ལྷ་མིན་དུ་སྐྱེ་
བར་མདོ་ལས་བཤད། རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་བདག་པོའི་འབྲས་བུ་ཡང་སྔར་མི་དགེ་བཅུའི་སྐབས་
སུ་བཤད་པ་དེ་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འབྱུང་སྟེ། ཚེ་རིང་འབྱོར་བ་དགྲ་སྤངས་དང༌། །བསྟོད་
18-1-234


དང་གྲོགས་མང་སྙན་པའི་གཏམ། །ཚིག་བཙུན་བསམ་པ་འགྲུབ་པ་དང༌། །ཡིད་བདེ་བ་དང་
བློ་གྲོས་འཕེལ། །འདི་དག་དགེ་བའི་རྒྱུ་མཐུན་བཅུ། །མཐུ་ཆེ་ལོ་ལེགས་ཉམས་དགའ་བ། །
མཐོ་དམན་སྙོམས་དང་ཞིང་ས་གཤིན། །རྩི་ཤིང་རྒྱས་དང་དུས་ཚིགས་རན། །འབྲུ་སྦོམ་རོ་
ཞིམ་འབྲས་བུ་རྒྱས། །དགེ་བ་བཅུ་ཡི་བདག་འབྲས་ཡིན། །ཅེས་སོ། །དེ་ལྟར་དགེ་བ་བཅུ་ལ་
གནས་པ་ནི། ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མར་རྟག་ཏུ་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་བདག་དགེ་བ་བཅུ་ལ་རྟག་ཏུ་
གནས་པར་བགྱིའོ་སྙམ་དུ་ཡང་ཡང་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་ཉི་ཤུ་པའོ། །
འདི་དག་གི་སྐབས་སུ་ལས་འབྲས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཞིབ་མོར་ཤེས་པ་གལ་ཆེ་བས་ཡང་དང་
ཡང་དུ་བླ་མས་བཤད་ཅིང༌། སློབ་མས་བློ་ལ་སྐྱོང་བ་དང༌། ཁ་ཕྱིར་ལྟས་སུ་མ་སོང་བར་རང་
ཐོག་ཏུ་འགེལ་བ་ཁོ་ན་གནད་དུ་ཆེའོ། །ད་ནི་ལས་འབྲས་བསམས་པའི་ཆོས་སྐོར་རྣམས་
ཀྱི་སྙིང་པོའི་གྲུབ་དོན་ཐོན་ཆོས་འདི་ཡིན་ཏེ། སྔར་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་དཀར་ནག་གི་ལས་
འབྲས་བསམ། སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་སྔར་བྱས་ཟིན་ལ་སྟོབས་བཞི་ཚང་བའི་བཤགས་
པ་འབུལ་བ་གལ་ཆེ། རྟེན་གྱི་སྟོབས་སྐྱབས་འགྲོ་དང་སེམས་བསྐྱེད། གཉེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་
པའི་སྟོབས་སྡིག་སྦྱོང་གི་དགེ་བ་གང་འགྲུབ། སུན་འབྱིན་པའི་སྟོབས་སྔར་བྱས་ལ་འགྱོད་
སེམས། སླར་ལྡོག་པའི་སྟོབས་ཕྱིན་ཆད་སྡོམ་སེམས་ཏེ། དེ་བཞི་ཚང་བའོ། །དེས་ན་ཐུན་
གྱི་འགོ་གཞུག་རྣམས་སུ་ཡང་དེ་ལྟ་བུའི་བཤགས་པ་ཚར་རེ་བྱ། ཐུན་མཚམས་སུ་ནི་མཁན་
པོ་སློབ་དཔོན་བླ་མ་རྟེན་གསུམ་དགེ་འདུན་ལ་སོགས་པའི་དྲུང་དུ་འཐོལ་བཤགས་ཡང་
ཡང་འབུལ་བ་དང༌། དེ་དག་མ་འཛོམ་ཀྱང་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་མཁའ་དབྱིངས་གང་བ་ལ་
དམིགས་ཏེ་བཤགས་པ་འབུལ། བཤགས་ཚིག་ཕུང་པོ་གསུམ་པའི་མདོ་དང༌། གསེར་འོད་
དམ་པའི་བཤགས་པ་སོགས་དང༌། རང་གིས་སྡིག་པ་བགྱིས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་འདི་ལྟར་
བགྱིས་སོ་ཞེས་མ་སྦས་མ་གསང་བར་བརྗོད་པ་ཉིད་གནད་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །མི་དགེ་བ་བཅུར་
18-1-235


མ་ཟད་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་སུ་གཏོགས་པ་ཆེ་ཆུང་ཐམས་ཅད་རང་ཡང་མི་བྱེད། གཞན་
ཡང་བྱེད་དུ་མི་འཇུག་སྡིག་པ་ལ་ཡི་རང་བའམ་དགའ་བར་མི་བྱ། བསྟོད་ཅིང་བསྔགས་པར་
ཡང་མི་བྱ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། དཀར་པོ་དགེ་བའི་ལས་ནི་ལས་ལམ་བཅུ་པོ་དེར་མ་ཟད་གཞན་
གྱི་སྲོག་བསྐྱབས་པ་དང༌། འཚོ་བ་སྟེར་བ་དང༌། ཡོ་བྱད་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བ་
དང༌། དཀོན་མཆོག་མཆོད་པ་དང༌། དད་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བར་གཏོགས་སོ་ཅོག་རང་
གིས་ཀྱང་ཅི་ལྕོགས་སུ་སྒྲུབ་གཞན་ཡང་བྱེད་དུ་འཇུག རང་གཞན་གྱིས་དགེ་བ་བྱས་པ་ལ་ཡི་
རང་ཡང་བསྒོམ། བསྔགས་པ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསམ། ཡང་དགེ་སྡིག་གཉིས་
མ་ཡིན་པའི་ལས་ལུང་མ་བསྟན་ཞེས་བྱ་བ་འགྲོ་འཆག་ཉལ་འདུག་སོགས་ངེས་མེད་སྣ་
ཚོགས་པ་ཞིག་འདུག་པ། དེ་དག་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་མེད་ཀྱང་དོན་མེད་དུ་དུས་
འདའ་བར་འདུག ལེ་ལོ་དང་རྣམ་གཡེང་གི་རྒྱུ་ལས་དེ་དག་གི་དབང་དུ་འགྲོ་ཡིན་འདུག་པ་
ལ། ཕྱིན་ཆད་ལེ་ལོ་རྣམ་གཡེང་གི་དབང་དུ་མི་བཏང༌། ལས་ལུང་མ་བསྟན་འབྱུང་བའི་དོད་
དུ་ཡང་དགེ་བ་འབའ་ཞིག་ལ་བློ་དང་བྱ་སྤྱོད་བསྒྱུར་བར་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། ཞར་བྱུང་ཐུན་
མཚམས་སུ་འདི་ལྟར་ཡང་བསམ་དགོས་ཏེ། སྐྱེ་བ་ནས་སྐྱེ་བར་ཚོགས་ཁྱད་པར་ཅན་གསོག་
པའི་རྒྱུར་མཐོ་རིས་ཀྱི་ལུས་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་ལྡན་བསྒྲུབ་དགོས་པས། འཚེ་བའི་བསམ་པ་
སྤངས་པས་ཚེ་རིང་བ་དང༌། མར་མེ་དང་གོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་སོགས་བྱས་པས་གཟུགས་བཟང་བ་
དང༌། བླ་མ་དང་གྲོགས་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་ང་རྒྱལ་མེད་ཅིང་གུས་པར་
བྱས་པས་རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཕན་ཐོགས་ཀྱི་ཞིང་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཞིང་
དང༌། ཡོན་ཏན་གྱི་ཞིང་ལ་སོགས་པ་དང༌། གཞན་ཡང་སློང་བ་པོ་ལ་འདོད་དགུ་སྦྱིན་པས་
དབང་ཕྱུག་སྟེ། ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ངག་གི་དགེ་བ་ཁོ་ན་བྱས་པས་ཚིག་
བཙུན་པ་དང༌། བླ་མ་དང་དཀོན་མཆོག་དང་ཕ་མ་སོགས་མཆོད་ཅིང༌། ཡོན་ཏན་སྣ་ཚོགས་
18-1-236


སྒྲུབ་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པས་དབང་ཐང་ཆེ་བ་དང༌། སྐྱེ་བའི་དངོས་པོ་ལ་དགའ་ཞིང༌། ཕོ་
དབང་གཅོད་པ་ལས་བསྐྱབས་པས་སྐྱེས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། སྐྱེ་བོ་གཞན་གྱི་བྱ་བ་ཆོས་
ལྡན་ལ་རེ་བ་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ཕན་པའི་གྲོགས་བྱས་པས། སྟོབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐོབ་
སྟེ་དེ་དག་ཀྱང་ཅི་རིགས་པར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དམིགས་སྐོར་ཉེར་གཅིག་པའོ། །དེ་ཡན་ཆད་
ཀྱིས་སྐྱེས་བུ་ཆུང་ངུའི་རིམ་པ་ཚར་རོ།། །། 
གཉིས་པ་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་དང་ཐུན་མོང་གི་བསམ་པ་སྦྱང་བ་ལ། འཁོར་བའི་རྒྱུ་འབྲས་
བསམ་པ་དང༌། ཐར་བའི་རྒྱུ་འབྲས་བསམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་འབྲས་བུ་འཁོར་བའི་སྡུག་
བསྔལ་བསམ་པ་དང༌། རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་གི་རབ་དབྱེ་བསམ་པའོ། །དང་པོ་ལ་མཐོ་རིས་ཀྱི་
སྡུག་བསྔལ་བསམ་པ་དང༌། འཁོར་བ་སྤྱིའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཕྱག་
མཆོད་བཤགས་པ་གསུམ་ཅུང་ཟད་རྒྱས་པ་རེ་བྱས་ནས། ཡན་ལག་བདུན་པ་དང་སྐྱབས་
འགྲོ་རྣམས་སྔོན་དུ་བཏང༌། བདག་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་ཏུ་སྐྱེ་བ་ལེན་པར་
འགྱུར་བ་ལས་ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེས་ན་སྡུག་བསྔལ་ནི་དེ་འདྲ། མིར་སྐྱེས་ན་སྐྱིད་དོ་སྙམ་ན་
ཡང་མི་སྐྱིད་དེ་མི་ཕལ་ཆེར་མངལ་སྐྱེས་ཡིན། མངལ་དུ་ཟླ་བ་དགུ་འམ་བཅུའི་བར་དུ་གནས་
དགོས་ན། མངལ་གནས་དེ་ལ་དོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། མུན་ནག་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། 
དྲི་མི་ཞིམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་རྟག་ཏུ་ཡོད། མ་དེ་བཀྲེས་པས་ཚེ་གཡང་ཟ་བའི་རྣམ་
པ་དང༌། འགྲེང་བའི་ཚེ་རིས་ནོན་པ་ལྟ་བུ་དང༌། བཟའ་བཏུང་དྲོན་མོ་ཟོས་འཐུང་བྱས་ན་ཆུ་
ཚན་དུ་བཙོས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། གྲང་མོ་ཟོས་འཐུང་བྱས་ན་འཁྱགས་རུམ་དུ་བསྐྱུར་པ་ལྟ་བུའི་
སྡུག་བསྔལ་ཡོད། མངལ་ནས་ཕྱི་རུ་བཙའ་བའི་ཚེ་ཡང་ཏིལ་མར་འཚིར་བའི་ཤིང་གི་བར་དུ་
གཅེར་བ་ལྟ་བུ་དང༌། ཚིགས་ཐམས་ཅད་བྱེ་ཞིང་ཞིག་པ་ལྟ་བུའི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད། བཙས་མ་
ཐག་ཏུ་གང་ལ་རེག་ཀྱང་རྩུབ་སྟེ་དར་འཇམ་པོས་དཀྲིས་ཀྱང་ཚེར་མའི་དོང་དུ་བསྐྱུར་པ་ལྟ་
18-1-237


བུ་དང༌། གཞན་གྱི་ལག་ཏུ་བླངས་པ་ན། བྱིའུ་ཁྲས་ཁྱེར་བ་ལྟ་བུའི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད། ད་ལྟ་
རང་རེས་མ་དྲན་པར་ཟད། དྲན་ན་གཞན་མི་དགོས་སྐྱེ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གཅིག་པུ་ལ་བསམ་
ཀྱང་མིར་སྐྱེས་པ་ལ་གྲོག་ཅི་ཡང་མི་འདུག བདག་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་མི་
ལེན་པའི་ཆོས་ཤིག་བྱ་དགོས། མིའི་འགྲོ་བ་མངལ་སྐྱེས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་དེ་ལྟ་བུར་འདུག
སྤྱིར་ཁམས་གསུམ་གང་དུ་སྐྱེས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ། འགྲོ་བ་གང་དུ་སྐྱེས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ། སྐྱེ་
གནས་ཇི་ལྟ་བུར་སྐྱེས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པའོ། །དེ་ཡང་སྐྱེ་
བ་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཚོར་བ་དྲག་པོ་དང་བཅས་ཏེ་སྐྱེ་དགོས། སྐྱེ་བ་གནས་
ངན་ལེན་དང་ལྡན་པ་བྱ་བ་ཉོན་མོངས་པ་བསྐྱེད་འཕེལ་གྱི་ས་བོན་དང་ལྡན་པར་སྐྱེ་དགོས། 
སྐྱེ་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་སུ་གྱུར་པ་བྱ་བ། སྐྱེས་པ་ལས་རྒ་ནད་འཆི་བ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་
གཞན་འབྱུང་བ་ཡིན། སྐྱེ་བ་ཉོན་མོངས་ཀྱི་གནས་སུ་གྱུར་པ་བྱ་བ་སྐྱེ་བ་བླངས་པས་ཕྱིས་རྐྱེན་
དང་ཕྲད་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མང་པོ་སྐྱེས་ཤིང་དེས་ཀུན་ནས་བླངས་པའི་ལས་དུ་མ་གསོག་
པའོ། །སྐྱེ་བ་ཉིད་དབང་མེད་དུ་འཇིག་པས་སྡུག་བསྔལ་བ་བྱ་བ་ནི། སྐྱེ་བ་ཉིད་སྐད་ཅིག་སྐད་
ཅིག་གིས་འཇིག་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་སྐྱེ་བ་སྡུག་བསྔལ་བའོ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་ཉེར་
གཉིས་པའོ། །
གཞན་ཡང་མི་རྣམས་ལ་རྒས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་དེ། རྒས་པའི་ཚེ་ཉམས་པའི་སྡུག་
བསྔལ་ལྔ་ཡོད། ཁ་དོག་ཉམས་པ་བྱ་བ་ཤ་མདོག་དང་མདངས་ལེགས་པོ་རྣམས་ནུབ་སྟེ་
ཁ་དོག་མི་སྡུག་པ་ནག་སྦམ་པའམ་སྔོ་ཐལ་གྱིས་འགྲོ། མགོ་སྤྲ་བའི་མེ་ཏོག་ལྟར་སྐྱ་བ་དང་
དབང་པོ་ཀུན་གྱི་བཀྲག་ཤོར་བ་ཡིན། དབྱིབས་ཉམས་པ་བྱ་བ་སོ་ནི་ལྷུང༌། ལུས་ནི་གུག་
གུག་པོར་སོང༌། ཡན་ལག་རྣམས་ནི་འཁྱོགས། ཤ་ནི་སྐམས། ལྤགས་པ་ནི་ལྷོད། གདོང་བྱད་
ནི་གྲས་གདན་རྙིང་པ་ལྟར་གཉེར་མས་ཁེངས་པ་ལ་གང་ལ་ལྟས་ཀྱང་མི་མཛེས་པའོ། །མཐུ་
18-1-238


སྟོབས་ཉམས་པ་བྱ་བ་ནི། ལྡང་བ་ན་སུག་བཞི་འཛུགས། འགྲོ་བ་ན་འཁྱོར། འདུག་པ་ན་ཚ་
དོ་ཐག་པ་ཆད་པ་བཞིན་སྡོད། སྨྲ་བ་ན་ལྡབ་ལྡིབ་ལས་མེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དབང་པོ་
ཉམས་པ་བྱ་བ་ནི། མིག་མི་གསལ་རྣ་བ་འོན་པ་སོགས་གཞན་གྱིས་བལྟས་ན་རྫུས་འདེབས་
པ་འདྲ་བར་འགྱུར། ལོངས་སྤྱོད་ཉམས་པ་བྱ་བ་ནི། ཁ་ཟས་ཉུང་ན་བཀྲེས་མང་ན་མི་འཇུ་བ་
ལ་སོགས་པ་འདོད་ཡོན་ལ་སྤྱད་དུ་མེད་པའོ། །བདག་ཀྱང་རྒས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མ་སྤངས་
པས། ཚེ་རིང་རྒས་ལོང་བྱུང་ན་ཐ་མ་རྒས་པར་འགྱུར། གཉེན་བཤེས་དང་དགྲ་གཉེན་འགྲོ་བ་
འདི་ཀུན་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་ཉེར་གསུམ་པའོ། །
ན་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་པ་ནི། སྡུག་བསྔལ་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ་སྔོན་གྱི་ལས་དང་
འཕྲལ་གྱི་རྐྱེན་ལས་ནད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང་བ་ཡིན། དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལྔ་སྟེ། སྡུག་
བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་འཕེལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟུག་རྔུ་དངོས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན། ལུས་
ཀྱི་རང་བཞིན་འགྱུར་བ་ནི་ཤ་ཞུ་ལྤགས་པ་བསྐམས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ཡུལ་ཡིད་དུ་འོང་
བ་སྤྱད་དབང་མེད་པ་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ངེས་པར་བསྟེན་དགོས་པ་གཉིས་ནི་ཟས་དང་
སྤྱོད་ལམ་འདོད་པ་བྱེད་དུ་མེད་ཅིང༌། མི་འདོད་པའི་སྨན་ཁ་བ་དང་མེ་གཏར་སོགས་བསྟེན་
དགོས་པའོ། །སྲོག་གི་དབང་པོ་དང་འབྲལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འཆི་བའམ་འཆིར་དོགས་པས་
སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ། ན་བ་རང་བས་ཀྱང་འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྔོན་བསུ་བ་ཡིན། བདག་ཀྱང་
ན་བ་ལས་མ་ཐར་ན་བར་འགྱུར་ཏེ་འོང༌། བདག་གི་བཤེས་ལ་སོགས་པ་དགྲ་གཉེན་འགྲོ་བ་
འདི་ཀུན་ཀྱང་དེ་དང་འདྲའོ་སྙམ་མོ། །དམིགས་སྐོར་ཉེར་བཞི་པའོ། །
ཡང་སྡུག་བསྔལ་གཞན་ཡོད་དེ། འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་ལྔ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་
སུམ་ཚོགས་པ་དང་འབྲལ། རྩ་འཇིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་འབྲལ། འཁོར་གྲོགས་ཕུན་
སུམ་ཚོགས་པ་དང་འབྲལ། ཕངས་ཤིང་སྡུག་པའི་ལུས་དང་ཡང་འབྲལ། འཆི་བ་ཉིད་སྡུག་
18-1-239


བསྔལ་དང་ཡིད་མི་བདེ་དྲག་པོ་དང་བཅས་པའོ། །རང་རེ་མངོན་པར་ཞེན་ཅིང་ཆགས་པའི་
ཡུལ་ཕྱོགས་སམ། ཁང་ཁྱིམ་མམ། ནོར་རྫས་སམ། ཡར་གྱི་དཔོན། མར་གྱི་གཡོག ཐད་
ཀའི་གྲོགས་པོ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང༌། གནད་གཅོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་དང་བཅས་
ཏེ་འཆི་དགོས། རྒྱས་པར་གོང་འཆི་བ་མི་རྟག་པ་བཤད་པའི་སྐབས་སུ་བསྟན་པ་ལྟར་བསྒོམ། 
དམིགས་སྐོར་ཉེར་ལྔ་པའོ། །
སྡུག་བསྔལ་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། འདོད་པ་བཙལ་ཏེ་མ་རྙེད་པས་སྡུག་བསྔལ། དེ་ཡང་
ལོངས་སྤྱོད་དམ། ཁ་དྲག་གམ། མངའ་ཐང་འཕྲན་བུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་སྲོག་ལ་མ་བལྟས་
པར་འཁྲུག་པ་ལ་ཡང་འཇུག ལོ་ཟླ་མང་པོར་བགྲོད་དགོས་པའི་བྱེས་སུ་ཡང་འགྲོ། དུས་
བཞིར་ཟིན་པ་དང་འཁོར་བ་མེད་པའི་ལས་ལ་རྟག་ཏུ་འཇུག རྐང་ཁྲག་ནི་རྡོ། ལག་ཁྲག་ནི་
ཤིང༌། བྱིན་པ་ནི་རྟ། སྣལ་མ་ནི་ལྕག་ཏུ་བྱས་ལྷོ་བསླ་ན་བྱང་བཀུག་ཀྱང་འདོད་དོན་གང་ཡང་
མ་བྱུང༌། ལྟོགས་སྐོམ་ཐམས་ཅད་ནི་དང་དུ་བླངས། ཚ་གྲང་ཐམས་ཅད་ནི་ཁྱད་དུ་བསད། 
ཉིན་མཚན་ཀུན་ཏུ་ནི་དལ་བ་མེད། ཤ་ཁྲག་དབུ་བར་སོང་སོང་ལས་བྱས་ཀྱང་ལྟོ་རྒྱབ་ཙམ་
ཡང་མ་འབྱོར། འབད་པ་བྱས་པ་དོན་མེད་དུ་སོང་བས་སེམས་ལ་ཡི་ཆད་སྐྱེ། གཞན་ཡང་མི་
སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བྱ་བ་ཡོད། རང་ཉིད་དགྲ་བོའི་དབང་དུ་སོང་པའམ། ནད་
དང་སྡུག་བསྔལ་དྲག་པོ་ཐོག་ཏུ་བབ་པའམ། གསོད་པར་བྱེད་པའི་སྲོག་ཆགས་དང་འཕྲད་
པའམ། གཡེངས་སུ་ལྷུང་བའམ། ཆུས་ཁྱེར་བའམ། གཏམ་ངན་པ་ཐོས་པའམ། བཙོན་དུ་
གཞུག་པ་དང་ཆད་པས་བཅད་པ་མྱོང་བ་ལ་སོགས་པ་ཡིན། གཞན་ཡང་སྡུག་པ་དང་བྲལ་
བའི་སྡུག་བསྔལ་བྱ་བ་ཡོད། ཕ་མ་སྤུན་ཟླ་ཁྱིམ་ཐབ་གྲོགས་ལ་སོགས་པ་མེད་ཐབས་མེད་པ་
དང་བྲལ་ཙ་ན། སེམས་ལ་བཟོད་ཐབས་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལུས་ཚུན་ཆད་ཀྱང་རྒུད་ནས་
འགྲོ་བ་ཡོད། དེ་བཞིན་དུ་ནོར་སྟོར་རླག་བྱུང་བའམ། མངའ་ཐང་ཉམས་པའམ། དབང་ཐང་
18-1-240


ཤོར་བའམ། རང་གི་ཡིད་ཆགས་ཤིང་བློ་སྨོན་པའི་གནས་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཉམས་ཀྱང་སེམས་ལ་
མྱ་ངན་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་བདག་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་དེ་དག་ལས་མ་འདས་ཞེས་
སོགས་གོང་བཞིན་བསྒོམ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་བདུན་པོ་དེ་ནི་འགྲོ་བ་གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་
ཡོད་མོད་ཀྱི། མི་རྣམས་གཙོ་བོར་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་འདིར་སྨོས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱད་པ་
སྐབས་འདིར་བསམ་པའི་ལུགས་ཡོད་ཀྱང་འོག་ཏུ་བཤད་ན་བདེའོ། །དམིགས་སྐོར་ཉེར་
དྲུག་པའོ། །
ཡང་ལྷ་མིན་གྱི་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བར་སྐྱེས་ན་སྐྱིད་དམ་སྙམ་ན་མི་སྐྱིད་དེ། རང་བཞིན་
གྱིས་ལྷའི་དཔལ་ལ་ཕྲག་དོག་པས་སེམས་ལ་མི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་རྟག་ཏུ་ཡོད། དུས་དུས་ན་
ལྷ་དང་འཐབ་པ་ལས་ལྷ་མིན་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྟོབས་ཆུང་བས་གསོད་པ་དང་བརྡེག་པ་དང་
ཡན་ལག་གཅོད་པ་དང་འདྲལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་མང༌། ཕལ་ཆེར་ནག་
ཕྱོགས་ཡིན་པས་ཆོས་ལ་མི་དགའ། འགའ་ཞིག་མོས་སུ་ཆུག་ཀྱང་རྣམ་སྨིན་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཅན་
ཡིན་པས་ཁྱད་པར་རྟོགས་པའི་སྐལ་བ་མེད་དོ། །འོ་ན་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ལྷར་སྐྱེས་ན་
བདེའོ་སྙམ་ན། དེར་ཡང་མི་བདེ་སྟེ་འདོད་ཡོན་ལ་བག་མེད་པར་སྤྱད་པས་ཚེ་ཟད་དུ་མ་ཚོར་
བ་ལ་ཟད། གཞན་ཡང་ལྷ་དབང་ཆུང་བ་རྣམས་དབང་ཆེ་བས་གནས་ནས་བསྐྲད་པས་སྡུག་
བསྔལ། བསོད་ནམས་ཆུང་བ་འགའ་ཞིག་པི་ཝཾ་རེ་ཙམ་མ་གཏོགས་ཡོ་བྱད་གང་ཡང་མེད་
པས་ཤིན་ཏུ་འཕོངས་པའང་ཡོད། དེ་དག་གིས་ལྷ་གཞན་འབྱོར་པ་ཆེན་པོ་རྣམས་མཐོང་བ་
ན། རང་གི་བསོད་ནམས་ལ་ཡི་ཆད་པའི་སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡོད། ཁྱད་
པར་རྒྱལ་ཆེན་བཞིའི་རིགས་དང་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་གནས་ན་ལྷ་མ་ཡིན་དང་འཐབ་
པའི་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ། འདོད་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་ཐམས་ཅད་ལ་ཐུན་མོང་དུ་འཆི་འཕོ་བ་དང་
ལྟུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དེ། དེ་ལ་ལྷ་རྣམས་འཆི་བའི་སྔོན་རོལ་ཞག་བདུན་
18-1-241


ནས་འཆི་ལྟས་ལྔ་འབྱུང་སྟེ། ལུས་ཀྱི་ཁ་དོག་མི་སྡུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡིད་སྐྱོ་ཞིང་སྟན་
ལ་མི་དགའ་བ་དང་མེ་ཏོག་གི་འཕྲེང་བའི་རྒྱན་རྣམས་རྙིངས་པ་དང༌། གོས་ལ་དྲི་མ་ནག་པོ་
ཆགས་པ་དང་ལུས་ལས་རྔུལ་འབྱུང་བ་རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་བྱུང་བ་ན་རང་རང་གི་གཡོག་
དང་གྲོགས་ཕོ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྤངས་ཏེ་ལྷ་གཞན་གྱི་དྲུང་དུ་འགྲོ་ལ། ལྷའི་འདོད་ཡོན་
ལ་ནི་ཆགས་ཀྱང་དབང་མེད་དུ་འབྲལ་བར་ཤེས། ཟློག་ཐབས་ནི་མེད། རྔ་མོ་རྔེའུ་སྟོར་བ་ལྟ་
བུ་དང༌། ཀླུ་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གིས་ཁྱེར་བ་ལྟ་བུ་དང༌། ཉ་བྱེ་ཚན་ལ་བསྒྲེས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། རྒྱ་
མཚོ་ཆེན་པོའི་དབུས་སུ་གྲུ་ཞིག་པ་ལྟ་བུའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང༌། དུས་རིང་ཐུང་ནི་ལྷའི་ཞག་
བདུན་ཡིན་ན་ཐུང་ཤོས་རྒྱལ་ཆེན་བཞི་རིགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཀྱང་མི་ལོ་ཕྱེད་དང་བཞི་བརྒྱ་
ཡིན། དོས་ནི་དྲག་ཡུན་ནི་རིང་ལྟུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་བྱ་བ་ལྷ་རྣམས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་ལྷར་སྐྱེ་
བ་ནི་སྲིད་མཐའ་ཙམ། མིར་སྐྱེ་བ་ཡང་ཤིན་ཏུ་ཉུང༌། ཕལ་ཆེར་ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན། ཇི་
སྐད་དུ། ལྷ་ཡི་འཇིག་རྟེན་དག་ནས་འཕོས་པ་ལ། །གལ་ཏེ་དགེ་བའི་ལྷག་མ་འགའ་མེད་
ན། །དེ་ནས་དབང་མེད་དུད་འགྲོ་ཡི་དྭགས་དང༌། །དམྱལ་བར་གནས་པ་གང་ཡང་རུང་བར་
འགྱུར། །ཞེས་གསུངས། ལྷ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་ཤེས་འོག་ཏུ་འཇུག་པས་འཆི་ཁར་གང་དུ་སྐྱེ་བ་
ལེན་པ་ཤེས་ནས་མིར་སྐྱེ་ནའང་འདོད་ཡོན་གྱི་མིག་མི་ཁེངས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་མང་པོ་ཅན་
དུ་མཐོང༌། གལ་ཏེ་ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེས་ན། དེའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོས་པར་ཤེས་ནས་
སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལ་བཟོད་གླགས་མེད་པ་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། ངན་སོང་གསུམ་གྱི་ལུས་
ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བས་དེའི་སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་ཡོད་སྙམ་དུ་བསམ། དམིགས་སྐོར་
ཉེར་བདུན་པའོ། །
འོ་ན་ཁམས་གོང་མའི་ལྷར་སྐྱེས་ན། བདེ་བ་ཡོད་དམ་སྙམ་ན་དེར་ཡང་བདེ་བ་མེད་
དེ། ཁམས་གོང་མ་དེ་དག་ན། སོ་སོ་སྐྱེ་བོས་བལྟས་ན་སྡུག་བསྔལ་མངོན་འགྱུར་བ་མེད་
18-1-242


ཀྱང་འཕགས་པས་གཟིགས་ན་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ནའི་རང་བཞིན་ལས་མ་འདས་པ་
དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་མྱོས་པ་ལྟར་གྱུར་པས་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཡོན་ཏན་གོང་དུ་འགྲོ་བ་
མེད་ཅིང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རོ་མྱང་བས་རོ་མྱང་ཅན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་འབྲལ་མི་ཕོད་ཅིང་
དེས་རང་རང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉམས་ནས་འཆི་བར་འགྱུར་བའང་ཡོད། སྒོས་སུ་དེ་ན་གནས་
པའི་འགྲོ་བ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་འཕེན་པ་ཟད་པ་ན། སླར་ཡང་འདོད་
པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་ལེན་ཏེ། སྔོན་མིའི་རྟེན་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམས་པའི་
སྐབས་དང༌། སྐབས་དེར་བསམ་གཏན་གཟུགས་མེད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཉམས་བདེ་བདེ་
འདྲ་བ། སོས་དལ་དལ་འདྲ་བར་འདུག་ཀྱང་ཡིད་བརྟན་ཅི་ཡང་མ་བྱུང་བར་སྐྱེ་བོ་ཕལ་པར་
མ་ཉམས་ཏེ། ཉོན་མོངས་དྲག་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བར་སོང་བ་དེ་འདྲ་བ་ལ་སྙིང་པོ་ཅི་ཞིག་
ཡོད་སྙམ་དུ་བསམ། དམིགས་སྐོར་ཉེར་བརྒྱད་པའོ། །
གཉིས་པ་འཁོར་བ་མཐའ་དག་སྡུག་བསྔལ་དུ་བསམ་པ་ནི། སྔོན་འགྲོ་སོགས་སྔར་
བཞིན་ལས་དམྱལ་བའི་གནས་ན་ནི་སྡུག་བསྔལ་དེ་འདྲ་སྙམ་པ་ནས། ཡི་དྭགས་དང་དུད་
འགྲོ་དང་མི་དང་ལྷ་མ་ཡིན་དང་འདོད་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་དང༌། གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་
ལྷའི་བར་དུ་སྡུག་བསྔལ་དེ་འདྲ་ན། ཁམས་གསུམ་འཁོར་བ་འདི་ཀུན་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་
མམ་དྲུག་གམ་བརྒྱད་ལ་སོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་ཅན་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་
ཁོང་འཚངས་ཅན་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཀུན་ཏུ་བསྐོར་བ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་མེ་ལྟར་འབར། 
ཆུ་ལྟར་འཁྲུག རླུང་ལྟར་གཡེངས། རི་ལྟར་ནོན་པ་ཡིན། གནས་གང་དུ་གནས་ཀྱང་སྡུག་
བསྔལ་གྱི་གནས། ལུས་ཅི་འདྲ་བླངས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ལུས། གྲོགས་སུ་དང་འགྲོགས་
ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གྲོགས། ལོངས་སྤྱོད་ཅི་ལ་ལོངས་སྤྱད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་
ཡིན། སྡུག་བསྔལ་དེ་ཡང་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ། ཚ་
18-1-243


གྲང་ནད་ལ་སོགས་པ་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཡིན། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་
བ། ཚེ་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པ་ཐ་ན་བསམ་གཏན་གྱི་བདེ་བ་ཚུན་ཆད་དེ་ཚོར་བ་བདེ་
བ་ཐམས་ཅད་ཡིན། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་སྡུག་བསྔལ་དེ་གཉིས་ཀའི་གཞི་
འདུ་བྱེད་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ཙམ་འདི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་གནས་དང་ཞིང་
ས་ཡིན། འདི་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཁོ་ན་དང་ལྡན་པའི་ཚེ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ནའི་
མིང་ཐོགས་པ་ཡིན། འདི་ལས་མ་ཐར་ན་གཞན་གཉིས་ལས་ཐར་བ་མེད་པས་ཅིས་ཀྱང་སྡུག་
བསྔལ་གསུམ་ལས་ཐར་བར་བྱ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། དམིགས་སྒོར་ཉེར་དགུ་པའོ། །
ད་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་སྐྱེ་བ་སྡུག་བསྔལ། རྒས་པ་སྡུག་བསྔལ། ན་བ་སྡུག་བསྔལ། 
འཆི་བ་སྡུག་བསྔལ་མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པས་སྡུག་བསྔལ། སྡུག་པ་དང་བྲལ་བས་སྡུག་
བསྔལ། འདོད་པ་བཙལ་གྱིས་མ་རྙེད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སྡུག་བསྔལ་བདུན་དང༌། བརྒྱད་
པ་ནི་མདོར་ན་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། དེ་ཡང་རྣམ་པ་ལྔས་སྡུག་བསྔལ་
བ་སྟེ་མངོན་པར་འགྲུབ་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་ནི། སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་ཕན་ཆད་ཀྱི་སྡུག་
བསྔལ་གསོས་འདེབས་པ་ཡིན། མངོན་པར་གྲུབ་པ་ལ་བརྟེན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྣོད་ནི་
ཕུང་པོ་ཉིད་གྲུབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས། སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་སོགས་གཞན་ཐམས་ཅད་འབྱུང་དུ་རུང་བ་
ཡིན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྣོད་དང༌། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྣོད་ཅེས་བྱ་བ་
གཉིས་ནི། ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་དག་འབྱུང་བ་ཡིན། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་
བཞིན་དུ་གྱུར་པ་ནི། ཕུང་པོ་རང་ཉིད་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པར་ཤེས་པ་སྟེ། ཁམས་
གསུམ་འཁོར་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱད་ཀྱི་ངོ་བོའོ་སྙམ་དུ་སྒོམ་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་
བརྒྱད་ལ་བསམ་པ་སྟེ། དམིགས་སྐོར་སུམ་ཅུ་པའོ། །
འཁོར་བ་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། དང་པོ་ངེས་པ་མེད་
18-1-244


པས་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཉེས་པ་ནི། དགྲ་གཉེན་དང་ཕ་བུ་དང༌། གནས་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་
ཐམས་ཅད་མ་ངེས་པ་ཁོ་ནར་འགྲོ་བ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། ཕ་ནི་བུ་ཉིད་མ་ནི་ཆུང་མ་ཉིད། །ཅེས་
པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ངོམས་མི་ཤེས་པའི་ཉེས་པ་ནི། འདོད་ཡོན་ཅི་ཙམ་སྤྱད་
ཀྱང་ངོམས་པ་མེད། སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཙམ་མྱོང་ཡང་སུན་རྒྱུ་མེད་པའོ། །རེ་རེས་རྒྱ་མཚོ་བཞི་
པས་ལྷག་པ་ཡི། །ཞེས་སོགས་སྦྱར། གསུམ་པ་ལུས་ཡང་ཡང་འདོར་བའི་ཉེས་པ་ནི། ཡང་
ཡང་འཆི་བ་མྱོང་དགོས་པ་སྟེ། རེ་རེས་བདག་ཉིད་རུས་པའི་ཕུང་པོ་ནི་སོགས་སོ། །བཞི་པ་
ཡང་ཡང་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཉེས་པ་ནི། སྐྱེ་བ་མཐའ་མེད་པ་ལེན་དགོས་པ་སྟེ། མ་ཡི་
ཐུག་མཐའ་རྒྱ་ཤུག་ཚིག་གུ་ཙམ་སོགས་སོ། །ལྔ་པ་ཡང་ཡང་མཐོ་དམན་དུ་འགྱུར་བའི་ཉེས་
པ་ནི། བརྒྱ་བྱིན་དུ་གྱུར་ཀྱང་ས་སྟེང་དུ་ལྟུང༌། འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་རྒྱལ་དུ་གྱུར་ཀྱང་བྲན་གྱི་
ཐ་མར་སྐྱེ། ཚེ་གཅིག་པོ་དེ་ཉིད་ལ་ཡང་བདེ་སྡུག་མཐོ་དམན་འབྱོར་རྒུད་གང་ལ་ཡང་ཡིད་
བརྟན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པ་སྟེ། བརྒྱ་བྱིན་འཇིག་རྟེན་མཆོད་འོས་གྱུར་ནས་ཀྱང༌། །ཞེས་པ་
ལ་སོགས་པ་ལྟར་རོ། །དྲུག་པ་གཅིག་པུ་གྲོགས་མེད་པས་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཉེས་པ་ནི། སྐྱེ་ན་
ཡང་གཅིག་པུར་སྐྱེ། འཆི་ན་ཡང་གཅིག་པུར་འཆི། རྒས་པ་དང་ན་བ་ཡང་གཅིག་གཅིག་པུར་
མྱོང༌། བར་དོར་འགྲོ་བ་ཡང་གཅིག་པུར་འགྲོ་དགོས་ན། གྲོགས་བཤེས་མཛའ་བ་ཐམས་ཅད་
སྙིང་པོ་མེད་དེ། དེ་ལྟར་ནོངས་པར་འགྱུར་འཚལ་བསོད་ནམས་ནི། །རྣམ་གསུམ་མར་མེའི་
སྣང་བ་རབ་བཞེས་ཤིག །གཅིག་པུ་ཟླ་བ་ཉི་མས་མི་བརྫི་པའི། །མུན་ནག་མཐའ་ཡས་ནང་
དུ་འཇུག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་པའང་སྦྱར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་འཁོར་བ་ཐམས་ཅད་སྡུག་
བསྡུལ་དྲུག་གི་རང་བཞིན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། ཡ་གི་སྲིད་པའི་རྩེ་མོར་སྐྱེས་ཀྱང་མནར་མེད་
པའི་འགྲམ་རྡོར་འགྲོ་བ་ལ་ཚེགས་མེད། སྡུག་བསྔལ་ཡང་ལ་ཡང་བསྲངས་ཁོ་ན་ཡིན། ཁང་
བ་མེ་འབར་བའི་ནང་དུ་ཚུད་པ་དང་འདྲ། ཚོང་བ་སྲིན་མོའི་གླིང་དུ་ཚུད་པ་དང་འདྲ། འབྲོག་
18-1-245


དགོན་ལམ་མེད་པར་འཁྱམས་པ་དང་འདྲ་བས་ཅིས་ཀྱང་མྱུར་དུ་འདི་ལས་ཐར་བར་བྱ་སྙམ་
དུ་ཡང་ཡང་བསམ། སྡུག་བསྔལ་དྲུག་ལ་དམིགས་པ་སྟེ། དམིགས་སྐོར་སོ་གཅིག་པའོ། །
གཉིས་པ་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་བསམ་པ་ནི། འོ་ན་དེ་ཙམ་དུ་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བའི་འཁོར་བ་དེ་
ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་པ་མ་ཡིན་པས། རྒྱུ་སྤངས་ཏེ་འཁོར་བ་དེ་ཟློག་དགོས་པར་
འདུག་ན། རྒྱུ་གང་ཡིན་སྙམ་ན་སྡུག་བསྔལ་དེ་རྣམས་ལས་བསགས་པ་ལས་བྱུང༌། ལས་
དེ་ཐམས་ཅད་དང་པོར་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ལེན་དགོས་ཤིང༌། ཉོན་མོངས་མེད་ན་
ནི་ཕྱིས་ནས་ཀྱང་ལས་ལ་འབྲས་བུ་མི་འབྱུང་བས་རྩ་བ་ཉོན་མོངས་པ་ལ་ཐུག བདག་དང་
སེམས་ཅན་འཁོར་བར་འཁྱམས་པའི་རྒྱུའི་རྩ་བ་ཉོན་མོངས་དེ་ཡང་འདོད་ཆགས་དང༌། ཁོང་
ཁྲོ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། མ་རིག་པ་དང༌། ལྟ་བ་ངན་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་སྟེ་དྲུག་ཏུ་ཡང་ཡོད། ཀུན་
ཏུ་སྦྱོར་བ་དགུ་སོགས་རྣམ་གྲངས་དུ་མར་ཡོད་ཀྱང་ཀུན་གྱི་རྩ་བ་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་
མུག་སྟེ་དུག་གསུམ་དུ་འདུས། ལས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཤིན་ཏུ་མང་ཡང་འཁོར་བར་འཕེན་བྱེད་
ཀྱི་ལས་རྣམས་གསུམ་དུ་འདུས། བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་ལས་ཞེས་བྱ་བ་སྡིག་པ་སྟེ་ངན་
འགྲོར་འཕེན་ནུས། བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་ནི་སེམས་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་འདོད་ཁམས་
ཀྱི་དགེ་བ་སྟེ་ཐར་པའི་ལམ་དུ་མ་སོང་བའི་སྦྱིན་པ་དང༌། འདོད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་
པ་སྟེ་འདོད་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་དང་མིའི་རྒྱུ་ཡིན། མི་གཡོ་བའི་ལས་ནི། བསམ་གཏན་བཞིའམ་
གཟུགས་མེད་བཞིའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ལས་དགེ་བ་ཉག་གཅིག་སྟེ། གཟུགས་ཁམས་དང་
གཟུགས་མེད་ཁམས་སུ་འཕེན་ནུས་པའོ། །དེ་ཐམས་ཅད་གནས་ལུགས་མ་རྟོགས་པའི་མ་
རིག་པས་བསྒྲིབས། འཁོར་བའི་ཕུང་པོ་ལ་ཞེན་ནས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། བདག་གཅེས་
པར་འཛིན་པས་ཀུན་ནས་བླངས་པས་འཁོར་བའི་རྒྱུར་སོང་བ་ཡིན། དེ་ལ་ཉོན་མོངས་པ་མ་
རིག་པའམ་གཏི་མུག་ནི་རང་རེའི་བློ་ལ་རང་གིས་བརྟགས་དུས་འཁོར་བའི་རང་བཞིན་དང་
18-1-246


འཁོར་བ་གང་ལས་བྱུང་བ་ཡང་མི་ཤེས། ཐར་བའི་རང་བཞིན་དང་དེ་འཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་ཇི་
ལྟར་ཡིན་པའང་མི་ཤེས། དེ་དག་དེས་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཀྱང་མི་ཤེས། ཐོས་བསམ་གྱི་གོ་བ་ཙམ་
ཞིག་ཡོད་པ་སྲིད་ནའང་རང་བློའི་འཆར་ཚུལ་ལ་བརྟགས་ན། དེ་དག་གང་ལ་བལྟས་ཀྱང་ཆ་
རྒྱུས་མེད་པའི་ལ་ཕར་རྒྱབ་ཀྱི་ཡུལ་ལ་སེམས་གཏད་པ་བཞིན། གང་ཡང་མི་ཤེས་པའི་མུན་
སྟོམ་མེ་བའི་རྣམ་རྟོག་གཅིག་འདུག་པ་འདི་ཀ་ཡིན། འདིས་གནས་ཚུལ་མ་ཤེས་པས་བདེན་
པའི་དོན་ལ་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ། ང་ཞེས་བྱ་བ་མེད་པ་ལ་ངར་བཟུང༌། ལྟ་བ་ངན་པ་ཐམས་ཅད་བྱུང་
སྟེ། ལྟ་བ་ངན་པ་ཐམས་ཅད་གཏི་མུག་གི་རྗེས་འབྲང་ཡིན། ཡང་དེ་ཡོད་པ་དང༌། དང་པོར་
རང་གི་ལུས་སེམས་ལ་ཆགས། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བུད་མེད་ཉེ་དུ་འཁོར་གཡོག་སོགས་ནང་
སེམས་ཅན་ལ་ཆགས་པ་དང༌། ཟས་གོས་ལོངས་སྤྱོད་ཁང་ཞིང་ནོར་རྫས་ཡུལ་ཕྱོགས་སོགས་
ཕྱི་ཉེར་སྤྱོད་ལ་ཆགས་པ་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། ད་ལྟ་རང་རེའི་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ལ་དགའ་ལྷང་ངེ་
སེམས་གནས་པ་འདི་ལ་ཉོན་མོངས་པ་འདོད་ཆགས་ཡིན། འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ང་རྒྱལ་དང་
སེར་སྣ་དང་ཕྲག་དོག་ཐམས་ཅད་འབྱུང༌། ཡང་རང་ངམ་རང་ཕྱོགས་ལ་གནོད་ན་དེ་ལ་ཞེ་
སྡང་འབྱུང་སྟེ། རང་ངམ་རང་གིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ལ་གནོད་པ་བྱས་སམ་བྱེད་པར་དོགས་
པ་ཡོད་པའི། སེམས་ཅན་དེ་རང་གི་བློ་ཡུལ་དུ་མ་བདེ་ཀར་རེ་འབྱུང་བ་དེ་ཁོ་ན་ཁོང་ཁྲོའམ་ཞེ་
སྡང་ཡིན། དེར་མ་ཟད་སེམས་མེད་ལ་ཡང་ཁོང་ཁྲོ་འདི་སྐྱེ་སྟེ། དགྲ་བོའི་ཡུལ་མཁར་བློ་ཡུལ་
དུ་མི་བདེ་བ་དང༌། རང་གི་ཞིང་ལ་གནོད་པའི་ཆུ་རྒྱུན་ཚུན་ཆད་ལ་ཡང་ཚིག་པ་ཟ་བ་སོགས་
འབྱུང་བས་མཚོན་ནོ། །ཁོང་ཁྲོ་འདི་སྟོབས་ཆེར་རྒྱས་པ་ལས་གནོད་སེམས་རགས་པ་དང༌། 
ཁྲོ་བ་དང༌། འཚིག་པ་དང༌། འཁོན་དུ་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཞེ་སྡང་གི་རྣམ་འགྱུར་སྣ་ཚོགས་
པ་འབྱུང་ངོ༌། །དུག་གསུམ་པོ་འདི་རྣམས་བདག་དང་སེམས་ཅན་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་ཐམས་
ཅད་འཁོར་བར་འཁྱམས་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ཡིན་པས། ད་རེས་འདི་ཅིས་ཀྱང་སྤོང་ཐུབ་
18-1-247


པ་ཞིག་བྱའོ་སྙམ་སྟེ་རང་གི་རྒྱུད་ཐོག་ཏུ་བཀལ་གྱིན་རང་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་ཉོན་མོངས་དང༌། 
དེས་ཀུན་ནས་སླངས་པའི་ལས་ངོ་ཤེས་པར་བྱས་ཀྱིན་བསྒོམ་དགོས་སོ། །དམིགས་སྐོར་སོ་
གཉིས་པའོ། །འདི་དག་གི་སྐབས་སུ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་
ཤེས་ན་བོགས་ཆེ་བར་ཡོང་ངོ༌། །
གཉིས་པ་ཐར་བའི་རྒྱུ་འབྲས་བསམ་པ་ནི། ཡང་བདག་འཁོར་བ་སྤངས་ནས་ཐར་བ་
འཐོབ་དགོས་པར་ནི་འདུག་ན། ཐར་བ་དེའི་རང་བཞིན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་དཔྱོད་དེ། ཐར་བ་ཞེས་
བྱ་བ་ཡུལ་ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ཏུ་བྲོས་ཏེ་འགྲོ་ས་ཡོད་པ་མ་ཡིན། རང་གི་རིག་པའི་སྟེང་གི་
ཉོན་མོངས་རྣམས་ས་བོན་རྩ་བ་ནས་སྤངས། ཕྱིན་ཆད་གཏན་ཏུ་མི་སྐྱེ་ཞིང་དབྱིངས་སུ་དག
དེ་དག་པས་ལས་རྣམས་ཀྱང་ཆེད་དུ་སྤང་མ་དགོས་པར་འབྲས་བུ་འབྱུང་བའི་ནུས་པ་མེད་
དེ། དོན་ལ་དབྱིངས་སུ་ཡལ་བ་ཡིན། སྡེ་སྣོད་ཀྱི་ཆོས་སྐད་ལྟར་ན་འགའ་ཞིག་ས་བོན་སྤངས། 
འགའ་ཞིག་འབྲས་བུ་འབྱིན་མི་ནུས་པར་བྱས་པ་ཡིན། ལས་དང་ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་
འཁོར་བ་གསར་བ་ནི་མི་སྐྱེད། རྙིང་པའི་འཕྲོས་རྣམས་མྱུར་དུ་དེངས་པར་འགྱུར། ཁམས་
གསུམ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཟད་པའི་མཐའ་རིག་པ་དྲི་མ་མེད་པར་གནས་
པ་ལ་ཐར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྤངས་པ་སླར་མི་ལྡོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལན་གཅིག་ཐར་བ་ཐོབ་ནས་
སླར་གོ་འཕང་ཉམས་པ་མི་སྲིད་པ་ཡིན། ཐར་པ་དེ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཟག་མེད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་
བདག་མེད་ལ་སོགས་པའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་ཤིང་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པས་ཐོབ་པ་ཡིན། དེའི་
རྒྱུར་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དགོས། སེམས་རྩེ་གཅིག་ཐོབ་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་
རྣམ་པར་དག་པ་དགོས། ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ཡང་ངེས་འབྱུང་གི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། 
བདག་མེད་ཀྱི་ལྟ་བས་ཟིན་ན་ཐར་བའི་རྒྱུ་གྲུང་པོ་ཡིན། ད་ནི་འཁོར་བ་ལས་ཐར་བའི་ཕྱིར་
ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུང་བར་བྱ། ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ་པར་བྱ། སྒོམ་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་ནས། 
18-1-248


མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་སྟོང་པ་བདག་མེད་ཀྱི་དོན་རྟོགས་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་ཡང་ཡང་བསམ། 
དམིགས་སྐོར་སོ་གསུམ་པའོ། །
སྐབས་འདིར་འབྲས་བུ་ཞི་བ་མྱང་འདས་ཐུན་མོང་བའི་རྣམ་གཞག་དང༌། བསླབ་པ་
གསུམ་པོ་སོ་སོའི་རྣམ་གཞག་རགས་པ་ཙམ་བཤད་ན་ལེགས་སོ། །ཞི་གནས་ཀྱི་ཁྲིད་དང་
གང་ཟག་གི་བདག་མེད་སྒོམ་པའང་སྐབས་འདིའི་ཐོབ་ཐང་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། ཉམས་ལེན་གྱི་
མཐིལ་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་གི་ལམ་ལ་མི་བྱེད་ཅིང༌། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་བསམ་པ་ལ་བསྒྲིལ་བ་ཡིན་
པས་སྐབས་འདིར་ཐར་པའི་ལམ་ལ་སློབ་འདོད་ཀྱི་དམིགས་པ་སྦྱོང་བའི་རིམ་པ་ཙམ་ལ་
ལག་ལེན་མཛད་དོ། །དེ་ཡན་ཆད་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་གི་ཉམས་ལེན་ཚར་བ་ལགས།། །། 
ད་ནི་གསུམ་པ་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བསམ་པ་ལ་བསླབ་པ་ལ། 
བསམ་པའི་འཇུག་སྒོ་ལ་བསླབ་པ་དང༌། དེ་ཉིད་མཐའ་རྒྱས་སུ་བྱེད་པའི་རྣམ་གྲངས་སོ། །
དང་པོ་ནི་སྔ་མ་དང་སྦྲེལ་ཏེ་འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་བསམས་ཙ་ན། འཁོར་བ་སྤངས་
པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞིག་ཐོབ་དགོས་པ་འདུག དེ་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་བདག་བསླབ་པ་
གསུམ་ལ་སློབ་དགོས་ན། འཐོབ་བྱ་མྱང་འདས་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་གསུམ་དུ་དབྱེ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་
བྱང་ཆུབ། རང་རྒྱལ་གྱི་བྱང་ཆུབ། རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་གསུམ་ཡིན། དེ་གསུམ་ལས་ཉན་
རང་གི་བྱང་ཆུབ་གཉིས་པོ་དེ་རང་དོན་སྤངས་རྟོགས་མ་རྫོགས། གཞན་དོན་སེམས་ཅན་
ལ་ཕན་འདོགས་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་བྲལ། སྤངས་པ་མ་རྫོགས་ཏེ་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཁོ་ན་
སྤངས་ཀྱི་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་མ་སྤངས། རྟོགས་པ་མ་རྫོགས་ཏེ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དང༌། 
གནས་སྐབས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་ཉེ་ཚེ་ཙམ་རྟོགས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་དང་རྟེན་འབྲེལ་མཐར་
ཐུག་མ་རྟོགས། ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་ཡང་ཐོར་བུ་ཐོར་བུ་མ་གཏོགས་མཐའ་མེད་དུ་འཕེལ་
བ་མེད། དྲིན་ཅན་གྱི་འགྲོ་བ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་ལས་མི་འདྲེན་པར། རང་གཅིག་པུ་གྲོལ་
18-1-249


བའི་ཐབས་སྒྲུབ་པ་དེ་ཁྲེལ་མེད་གདོད་ཆུང་ཕྱི་ཐག་མེད་པ་གཞན་དོན་སྤངས་པའི་ཐར་བར་
འདུག་པ། འཕགས་པ་དེ་དག་འཁོར་བར་མི་ལྡོག་ཅིང་སྤྲོས་མེད་ལ་སེམས་ངང་གིས་གནས་
པ། ཡོན་ཏན་ཡང་དུ་མ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པས། རང་ཅག་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལ་བལྟོས་ན་ད་བློས་མི་
འཁྱུད་པའི་རྔམ་ཆེན་ཡིན་མོད་ཀྱི། སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱིས་སྒྲིབ་པ་གཉིས་སྤངས་
ཚུལ་དང༌། ཇི་ལྟ་བ་དང་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་རྒྱས་ཚུལ་དང༌། ཡོན་ཏན་མུ་མཐའ་
མེད་པ་མངའ་ཚུལ་དང༌། ཐུགས་རྗེའི་ཤུགས་དང་ནུས་མཐུའི་རྩལ་རྟོགས་པར་དཀའ་བ་
བཞུགས་ཚུལ་དང༌། ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྤྱོད་པའི་
འཕྲིན་ལས་འཇུག་ཚུལ། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་རྣམས་དང་བསྒྲུན་ན་ཉན་རང་གི་རྣམ་གྲོལ་
དེ་ཆེས་ཆུང་བར་འདུག་སྟེ། དཔེར་ན་རི་རབ་དང་ཉུངས་ཀར་གྱི་ཁྱད་ལས་ཀྱང་ཁྱད་པར་ཆེ། 
དེས་ན་རང་དོན་སྤངས་རྟོགས་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས། གཞན་དོན་འཕྲིན་ལས་
ཟད་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཐར་བའི་མཆོག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་བྱ། ཇི་
ལྟར་བྱ་ན་བདག་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིག་གུ་སྙམ་དུ་ཡང་ཡང་བསམ། དམིགས་
སྐོར་སོ་བཞི་པའོ། །
གཉིས་པ་དེ་ཉིད་མཐའ་རྒྱས་སུ་བྱེད་པའི་རྣམ་གྲངས་ལ། རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་པ་བསམ་
པ་དང༌། རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་དོན་བསམ་པ་གཉིས་སོ། །དེ་ཡང་འདི་ལྟར་དམིགས་པ་སྔ་མ་དང་སྦྲེལ་
ནས་བསྒོམ་སྟེ། བདག་སངས་རྒྱས་ཐོབ་དགོས་པ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་
དགོས་པར་འདུག དེའི་རྒྱུར་སྙིང་རྗེ་དགོས་པར་འདུག དེའི་རྒྱུར་བྱམས་པ་དགོས་པར་འདུག
དེའི་རྒྱུར་བྱས་པ་ཤེས་ཤིང་དྲིན་དུ་བཟོ་བ་དགོས་པར་འདུག དེའི་རྒྱུར་སེམས་ཅན་ཐམས་
ཅད་ཕ་མར་ཤེས་པ་དགོས་པར་འདུག འདི་རྣམས་བདག་གིས་རིམ་ཅན་དུ་བསྒོམ་དགོས་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕ་མ་ཡིན་དྲིན་རེ་ཆེ། འདི་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་ན་ཅི་མ་རུང་
18-1-250


བདེ་ཞིང་སྐྱིད་ན་ཅི་མ་རུང༌། འདི་རྣམས་བདེ་བ་ལ་འགོད་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་འཐོབ་པར་
བྱའོ། །སངས་རྒྱས་ཐོབ་ནས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་བཞག་པར་
བྱའོ་སྙམ་དུ་ཡང་ཡང་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་སོ་ལྔ་པའོ། །
འདིར་བཤེས་གཉེན་ཤར་བ་པའི་སློབ་མ་དགེ་བཤེས་གཏུམ་སྟོན་པ་བློ་གྲོས་གྲགས་
ནས་བརྒྱུད་པའི་མན་ངག་ལ། རྒྱུ་འབྲས་རིམ་པ་ལྟར་མཛད་པ་འདི་ཁར་འདུག ཡང་བྱ་ཡུལ་
པའི་སློབ་མ་གཙང་པ་རིན་པོ་ཆེ་ནས་བརྒྱུད་པ་དགེ་བཤེས་མུས་སྨན་པས་བཀོད་པའི་ཐེག་པ་
ཆེན་པོ་བློ་སྦྱོང་གི་རིམ་པ་ཟེར་བའི་བསྟན་རིམ་གྱི་ཡི་གེ་ན། འདི་སྐད་ཅེས་སྣང་སྟེ་ཐུན་མོང་
མ་ཡིན་པ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཨ་ཏི་ཤའི་རྒྱུ་འབྲས་བདུན་ལ། བློ་སྣ་རིམ་གྱི་སྦྱོང་དགོས་གསུང༌། 
དེ་ཡང་རྒྱུ་འབྲས་རྣམ་པ་བདུན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་མ་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་བྱང་ཆུབ་
ཀྱི་སེམས་ལས་སྐྱེ། དེ་ལྷག་པའི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པ་ལས་སྐྱེ། དེ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལས་
སྐྱེ། དེ་བྱམས་པ་ཆེན་པོ་ལས་སྐྱེ། དེ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལས་སྐྱེ། དེ་བྱས་པ་ཤེས་ཤིང་དྲིན་དུ་གཟོ་
བ་ལས་སྐྱེ། དེ་མའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམས་པ་ལས་སྐྱེ་སྐད་པ། དེ་རྣམས་རྒྱུ་འབྲས་བདུན་ཡིན་བྱ་
བ་ཡོད་པས་རྒྱུ་འབྲས་བདུན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱང་ཕྱིས་ཀྱི་གསར་བྱུང་རང་མིན་པ་གོ་དགོས་སོ། །
གཉིས་པ་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་དོན་བསམ་པ་ལ། བྱམས་པ་སྒོམ་པ། སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པ། བྱང་ཆུབ་
ཀྱི་སེམས་སྒོམ་པ་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ནི་རྩ་བའི་མ་བྱ་བ་ཚེ་འདི་བསྐྱེད་པའི་མ་ལ་ཟེར་བ་
ལགས་ཏེ་འདི་བདག་ལ་དྲིན་ཆེ་བར་འདུག དང་པོར་ཟླ་བ་དགུ་འམ་བཅུའི་བར་དུ་ཁོང་དུ་
བཟུང༌། དེའི་བར་དུའང་རང་གི་སྲོག་ལས་གཅེས་པར་བསྐྱངས། མིའི་ལུས་དང་སྲོག་དང་ཚེ་
སྦྱིན་པ་ཡིན། བཙས་པ་ནས་བརྩམས། ལུས་ཀྱིས་ཕན་བཏགས་ཏེ་སོར་བཅུའི་རྩེ་ལ་བླངས། 
ཤའི་དྲོད་ལ་བཅར། ནུ་མ་བསྣུན། ཟས་ལྕེས་སྙོད། མི་གཙང་བ་ལག་པས་ཕྱིས། རང་ཅག་
བྱ་བྱེད་གང་ཡང་མི་ནུས་པ་འབུ་འདྲ་བ་ཞིག་ནས་བསྐྱངས་པ་ཡིན། ངག་གི་སྒོ་ནས་ཀྱང་ཕན་
18-1-251


བཏགས་ཏེ། མིང་སྙན་པ་ནས་བོས། བསྟོད་རྒྱུ་མེད་ཀྱང་བསྟོད་ར་གཏོང༌། ཡོན་ཏན་མེད་
ཀྱང་ཡོན་ཏན་བརྗོད། འབྲིད་ཐབས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ཀྱང་སེམས་དགའ་བར་བྱས། ཡིད་ཀྱིས་
ཀྱང་ཕན་བཏགས་ཏེ། བདག་གི་བུ་འདི་ཇི་ལྟར་བྱས་ན་ཚེ་རིང་བར་འགྱུར། ཅི་འདྲ་བྱས་ན་
ནད་མེད་པ་ཡོང༌། ག་འདྲ་ཞིག་བྱས་ན་མིས་ཕུ་དུད་དུ་འཁུར་བ་ཞིག་ཡོང༌། གཏམ་སྙན་པ་
ཞིག་ཨེ་ཡོང༌། མགོ་ཐོན་པ་ཞིག་ཨེ་ཡོང་ཁོ་ན་བསམ། དང་པོ་ཙོག་ཐུབ་པ་དང་འགོག་ཤེས་
པ་དང༌། གཏམ་ཚིག་རེ་ཙམ་སྨྲ་ཤེས་པ་ལ་ཡང་དགའ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བྱས། ཆེར་སྐྱེས་
ནས་རང་ལ་ཡོད་ཚད་བུ་ལ་འབོགས་པ་ལ་ཉམས་{ང་[པ་]ཙམ་ཡང་མེད་ཀྱི་སྟེང་དུ་དགའ་
བ་བསྒོམ། སྟོང་གསུམ་ནོར་དང་གཡོག་གིས་བཀང་བ་བྱིན་ཀྱང་ཆེས་སྙམ་པ་མེད། ངའི་མ་
འདིས་དེ་ཙམ་དུ་བདག་ལ་ཕན་འདོགས་པ་ཡིན། བདག་ལ་བྱམས་པ་དྲིན་ཆེ་བ་ཨང༌། མ་
འདི་དུས་དང་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་བདེ་ན་ཅི་མ་རུང་སྐྱིད་ན་ཅི་མ་རུང༌། ངས་མ་འདི་
བདེ་སྐྱིད་བླ་ན་མེད་པ་ལ་འགོད་པར་བྱ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་སོ་དྲུག་པའོ། །
རྩ་བའི་མ་ལ་བྱམས་པ་བསྒོམ་པ་འདི་བྱམས་པའི་སྐོར་གྱི་དམིགས་པའི་རྩ་བ་ཡིན། སྐྱེ་
ཡང་བླ་སྟེ་འདི་ལ་མྱོང་བ་ཐོན་པ་གལ་ཆེ་གསུང་ངོ༌། །དེ་ནས་བདག་གི་མ་འདིས་ཚེ་འདི་ལ་
ཕན་བཏགས་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ལ། འདིས་སྐྱེ་བ་གཅིག་མིན་གཉིས་མིན་སྐྱེ་བ་ཤིན་ཏུ་མང་
པོར་མ་ཁོ་ནར་གྱུར་ནས་ཚེ་འདིའི་དངོས་ཀྱི་མ་བཞིན་དུ་ཕན་བཏགས་པ་རང་ལའང་གྲངས་
མེད། དེ་བཞིན་དུ་ཕར་གྱུར་ནས་ཕན་བཏགས་པ་རང་ཡང་དཔག་ཏུ་མེད། དེ་བཞིན་དུ་ཉེ་དུ་
གཉེན་འདུན་གྲོགས་མཛའ་བཤེས་ལ་སོགས་པར་གྱུར་ནས་ཀྱང་ཕན་བཏགས་པ་རང་ཡང་
མཐའ་མེད། གོས་བསྐོན་པ་དང་རྒྱན་བཏགས་པ་རང་ཡང་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སྤུངས་ན། རི་
བོ་མཆོག་རབ་ཀྱི་དཔངས་ལས་ཀྱང་ཐལ། ནུ་ཞོ་འཐུངས་པ་གཅིག་པུ་བསགས་ཀྱང་རྒྱ་མཚོ་
ཆེན་པོ་བཞིས་ཀྱང་མི་ཚད། མ་འདི་རང་ཅག་གི་ཕ་མ་བུ་ཚ་ཉེ་དུར་གྱུར་ནས་རང་རེ་སྔོན་ལ་
18-1-252


ཤི་བ་ལ་གདུང་བའི་སེམས་ཀྱིས་ངུས་པས་མཆི་མ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསགས་ན་ཆུ་ཀླུང་བྱེ་བ་
ཕྲག་བརྒྱས་མི་བསྒྲུན། བདག་གི་དོན་དུ་སྡིག་པ་ལ་མ་བལྟས། སྡུག་བསྔལ་ལ་མ་བལྟས། 
གཏམ་ངན་ལ་མ་བལྟས་པར་བདག་གི་དོན་ཁོ་ན་བསྒྲུབས་པ་ཡིན། འདི་ཙམ་དུ་ཕན་
འདོགས་པ་ཨང་སྙམ་པ་ལ་སོགས་པ་གོང་བཞིན་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་སོ་བདུན་པའོ། །
དེ་ནས་དེའི་སྟེང་དུ་ཕ་དང་སྤུན་ཟླ་ཉེ་དུ་འདྲེས་པ་ལྔ་དྲུག་བསྣན་ཏེ། འདི་དག་གིས་
ཀྱང་ཚེ་འདིར་ནི་ལ་ལས་ཕན་ཆེར་བཏགས། ལ་ལས་འབྲིང་དུ་བཏགས། ལ་ལས་ཆུང་ངུར་
བཏགས་པ་ཡིན་མོད། འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་བསམས་ན་རྩ་བའི་མ་བཞིན་དུ་ཕན་
བཏགས་པ་ལ་མང་ཉུང་མེད། དྲིན་ལ་ཆེ་ཆུང་མེད་པས་འདི་ཙམ་དུ་ཕན་འདོགས་པ་འདི་བདེ་
ན་ཅི་མ་རུང་སྐྱིད་ན་ཅི་མ་རུང༌། ངས་བདེ་སྐྱིད་མཐར་ཐུག་ལ་འགོད་དགོས་སྙམ་པ་སོགས་
གོང་བཞིན་བསྒོམ། དེ་བཞིན་དུ་རིམ་གྱིས་སྦྱར་ནས་བསྒོམ་དགོས་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་བཤེས་
གཉེན་བྱ་ཡུལ་བ་དང༌། སྣར་ཐང་བའི་ལུགས་ཀྱིས་ཡུལ་ཕྱོགས་སོགས་རེ་རེ་ནས་བསྣན་
ཀྱིན་བསྒོམ་པའི་ལུགས་ཡོད་དེ། ལས་དང་པོ་པའི་དམིགས་པ་བསྒོམ་ཚུལ་ལ་ལུགས་འདི་ཁོ་
ན་གནད་ཆེ་བར་མཐོང༌། དེའི་རྗེས་ནས་རང་ཉིད་གང་དུ་གནས་པའི་ཡུལ་ཕྱོགས་དེའི་མིའི་
འགྲོ་བ་དགྲ་གཉེན་བར་མ་གསུམ། དུད་འགྲོ་ས་འོག་ས་སྟེང་བར་སྣང་ལ་སྤྱོད་པ་གསུམ། 
ཡི་དྭགས་འདྲེ་བཀྲེན་ཡང་མཆོག་དམན་བར་གསུམ་ཅི་ཙམ་ཅིག་ཡོད། དེ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་
དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཕ་དང་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཕན་བཏགས་ཚུལ་དང་དྲིན་དུ་བཟོ་བ་དང་བྱམས་
པ་བསྒོམ་པ་གོང་བཞིན་སྦྱར། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱལ་ཁམས་རྒྱ་ཇེ་ཆེ་ཇེ་ཆེར་བསྣན་ཏེ། མཐར་རང་
རེ་བོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན་བོད་རིལ་བོ་ཙམ་གྱི་འགྲོ་བ་རིགས་གསུམ་ལ་བསྒོམ། དེ་ནས་
དེ་བཞིན་དུ་བོད་གྱི་ཤར་ན་རྒྱ་ནག་ལྷོ་ན་རྒྱ་གར་ནུབ་ན་ཁ་ཆེ་བྱང་ན་ཧོར་དང་སྟག་གཟིག་སྟེ། 
རྒྱལ་ཁམས་ཆེན་པོ་དེ་རྣམས་ལ་གནས་པའི་འགྲོ་བ་རིགས་གསུམ་ལ་བསྒོམ། དེ་ནས་འཛམ་
18-1-253


བུ་གླིང་རིལ་པོའི་འགྲོ་བ་རིགས་གསུམ་ལ་བསྒོམ། དེ་ནས་འཛམ་བུ་གླིང་གི་འོག་ན་ཡི་
དྭགས་ཀྱི་གནས་དང༌། ཚ་དམྱལ་བརྒྱད་དང་གྲང་དམྱལ་བརྒྱད་ཀྱི་གནས་ཡོད་དེ། དེ་རྣམས་
ལ་སྔར་བཞིན་བསྒོམ། དེ་བཞིན་དུ་ཤར་ལུས་འཕགས་པོ་དང༌། ནུབ་བ་ལང་སྤྱོད་དང༌། བྱང་
སྒྲ་མི་སྙན་ཏེ་གླིང་བཞི་ལ་སྟེང་ན་གོང་བཞིན་འགྲོ་བ་རིགས་གསུམ་གྱིས་གང་བ་དང༌། འོག་
ན་ངན་སོང་གསུམ་གྱི་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་དང་བཅས་པ་ལ་ཡང་གོང་བཞིན་རི་རབ་ཀྱི་བང་
རིམ་བཞི་ལ་རྒྱལ་ཆེན་བཞི་རིགས་ཀྱི་ལྷ་ཡོད། རྩེ་མོ་ན་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་རྣམས་ཡོད། 
རི་རབ་ཀྱི་ཁོང་སེང་ཆུ་མཚམས་མན་ཆད་ན་ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་གཙོ་བོ་རྣམས་གནས་པའི་གྲོང་
ཡོད་དེ་དག་ན་གནས་པ་ལ་སྔར་བཞིན་བསྒོམ། དེ་ནས་གསེར་གྱི་རི་བདུན་དང་ཕྱི་ལྕགས་
རི་ཁོར་ཡུག་ཚུན་ཆད་ལ་ཆུ་མཚམས་ཡན་ཆད་ལ་ལྷ་དང༌། གནོད་སྦྱིན་དུད་འགྲོའི་འགྲོ་བ་
དག་གནས། ཆུ་མཚམས་མན་ཆད་ལྷ་མིན་དང་ཡི་དྭགས་དང་དུད་འགྲོ་སྣ་ཚོགས་རྣམས་
གནས། དེ་དག་གི་བར་བར་གྱི་རོལ་མཚོ་བདུན་དང་ཕྱིའི་རྒྱ་མཚོ་ལ་ཀླུ་དང་ལྷ་མ་ཡིན་དང་
དུད་འགྲོའི་འགྲོ་བ་ཕལ་པ་གོ་མཚམས་མེད་པ་ཙམ་དུ་གནས། དེ་ཐམས་ཅད་ལ་སྔར་བཞིན་
བསྒོམ། དུད་འགྲོའི་ནང་ན་དུད་འགྲོ་རྫུ་འཕྲུལ་ཅན་གསུམ་ཡོད་དེ། ནམ་མཁའ་ལ་སྤྱོད་པའི་
བྱ་ཁྱུང༌། ས་སྟེང་ན་སྤྱོད་པའི་མིའམ་ཅི། ས་འོག་གམ་ཆུ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཀླུ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་
ལ་ཡང་སྒོས་སུ་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་དེ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་འོག་དབང་ཆེན་གསེར་གྱི་ས་གཞི་
ཡན་ཆོད་ཐད་ཀར་ཕྱི་ལྕགས་རི་ཚུན་ཆོད། སྟེང་དུ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་མན་ཆད་ལ་བསྒོམས་
ཚར། དེའི་སྟེང་དུ་འཐབ་བྲལ་དང༌། དགའ་ལྡན་དང༌། འཕྲུལ་དགའ་དང༌། གཞན་འཕྲུལ་
དབང་བྱེད་རྣམས་རིམ་པས་བསྣན་ཏེ་སྔར་བཞིན་བསྒོམ། དེ་ནས་གླིང་བཞི་པའི་འཇིག་རྟེན་
གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཚད་དང་མཉམ་པའི་ཚངས་རིས། ཚངས་པ་མདུན་ན་འདོན། ཚངས་ཆེན་ཏེ་
བསམ་གཏན་དང་པོའི་གནས་གསུམ་བསྣན། སྐབས་འདིར་འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ། འདི་ནས་
18-1-254


བཟུང་སྟེ་གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་གནས་འདི་ཀུན་ན་ལྷའི་འགྲོ་བ་གཟུགས་ཁམས་པ་རང་ཁོ་ན་
མ་གཏོགས། འགྲོ་བ་གཞན་ལྔ་པོ་གང་ཡང་མེད་དེ། ལྷ་འདོད་ཁམས་པ་ཡང་མེད། གནས་
སོ་སོ་རང་རང་གི་ལྷ་ཁོ་ན་གནས་པ་ཡིན། སྤྱིར་ན་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་མན་ཆད་གླིང་བཞི་
པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཅིག་ན་གནས་པའི། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་གོང་
བཞིན་བསྒོམ། ད་ནི་དེ་ཀ་འདྲ་བ་འཕྲེད་ལ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་གཤིབས་པའི་མཐའ་ལྕགས་རི་
གཅིག་གིས་བསྐོར་བ། སྟེང་ན་འོད་ཆུང༌། ཚད་མེད་འོད། འོད་གསལ་ཏེ་བསམ་གཏན་གཉིས་
པའི་གནས་གསུམ་ཡོད་པའི་ནང་ནས། འོད་གསལ་བའི་གནས་ཆེན་པོ་གཅིག་གིས་སྟེང་ནས་
ཁེབས་པ་ནི་སྟོང་སྤྱི་ཕུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཏེ། དེ་ན་གནས་པའི་རིགས་དྲུག་ལ་སྔར་
བཞིན་བསྒོམ། ད་དེ་དེ་འདྲ་བ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་ཐད་ཀར་བསྒྲིགས་པའི་མཐའ་སྐོར་དུ། སླར་
ཡང་ཁོར་ཡུག་གཅིག་གིས་བསྐོར་ཏེ། སྟེང་དུ་ནི་དགེ་ཆུང་དང༌། ཚད་མེད་དགེ་དང༌། དགེ་
རྒྱས་ཏེ་བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་གནས་གསུམ་ཡོད་ལ། དེ་ཀུན་གྱི་སྟེང་ནས་དགེ་རྒྱས་ཀྱི་
གནས་གཅིག་གིས་ཁེབས་པ་ཡིན་ཏེ། སྟོང་གཉིས་པ་བར་མའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཅིག་
གི་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་ལ་སྔར་བཞིན་བསྒོམ། ཡང་དེ་འདྲ་བ་ཐད་ཀར་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་པ་
བསྒྲིགས་པའི་ཐ་མ། སླར་ཡང་ཁོར་ཡུག་ཆེན་པོ་གཅིག་གིས་བསྐོར། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་
རེ་རེ་ལ་འོག་གཞི་གསེར་གྱི་ས་གཞི་རེ་རེ་ཡོད། དེ་རེ་རེའི་འོག་ན་ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་རེ་རེ་
ཡོད། ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གཅིག་ལ་བརྟེན། འོག་ཏུ་ནི་
རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡན་ཆོད། སྟེང་དུ་ནི་སྤྲིན་མེད། བསོད་ནམས་སྐྱེས། འབྲས་བུ་ཆེ་བ་
སྟེ་བསམ་གཏན་བཞི་བའི་གནས་ཕལ་བ་གསུམ། དེ་བཞིན་དུ་མི་ཆེ་བ། མི་གདུང་བ། གྱ་
ནོམ་སྣང་ཤིན་ཏུ་མཐོང༌། འོག་མིན་པ་རྣམས་བསྣན། འོག་མིན་པའི་གནས་གཅིག་པོ་དེ་སྟེང་
ནས་སྟོང་གསུམ་ཁེབས། དེ་ལ་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཞེས་ཟེར། 
18-1-255


གཟུགས་མེད་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཡང་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་དག་ཀྱང་བསྣན་ཏེ། 
ཁམས་གསུམ་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གོང་བཞིན་བསྒོམ་མོ། །དེ་ནས་
ཡང་སྟོང་གསུམ་འདིའི་ཤར་ཕྱོགས་ན་ཕར་ལ་སྟོང་གསུམ་གྲངས་མེད་གཞལ་དུ་མེད། དཔེར་
ན་སྟོང་གསུམ་གཅིག་ཡུངས་འབྲུས་མེར་ཏེ་བཀང་ནས། ཡུངས་འབྲུ་དེ་ལས་གཅིག་བླངས་ཏེ་
འདིའི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་སྟོང་གསུམ་གཅིག་ལ་བཞག དེ་བཞིན་དུ་སྟོང་གསུམ་རེ་རེ་ལ་ཡུངས་
འབྲུ་རེ་རེ་བཞག་ན་མཐར་ཡུངས་འབྲུ་ནི་ཟད་འགྲོ། ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་སྟོང་གསུམ་མི་ཟད་དོ། །
ཡང་དེ་ཀ་བཞིན་བྱས་ཀྱང་ཡུངས་འབྲུ་འཛད་སྟོང་གསུམ་མི་ཟད་ཡང་བསྐྱར་ཏེ་བྱས་ཀྱང་དེ་
དང་འདྲ། དེ་འདྲ་བ་བསྐལ་པ་མཐའ་མེད་དུ་བྱས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ལ་ཟད་པ་མེད། 
དེ་དག་ཐམས་ཅད་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གིས་གང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཐམས་ཅད་ལ་མར་ཤེས་པ་
ནས་བྱམས་པ་བསྒོམ་པའི་བར་གོང་བཞིན། ད་ནི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་མ་ཟད་ཕྱོགས་བཅུ་རབ་
འབྱམས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ་ཕྱོགས་བཅུའི་ནམ་མཁའ་ལ་མཐའ་གཏན་ནས་མེད། 
ནམ་མཁས་གར་ཁྱབ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱིས་ཁྱབ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དྲིན་ཅན་གྱི་ཕ་
མ་ཡིན། ཕ་མ་བྱས་པ་ལན་གྲངས་དཔག་ཏུ་མེད། བྱས་རེས་ནས་ཕན་སྣ་ཚོགས་ནི་བཏགས། 
གནོད་པ་སྣ་ཚོགས་ནི་བསལ། མ་རྒན་སེམས་ཅན་འདི་རྣམས་བདེ་བར་གྱུར་ཅིག་སྐྱིད་པར་
གྱུར་ཅིག བདག་གིས་འདི་རྣམས་བདེ་སྐྱིད་བླ་ན་མེད་པ་ལ་འགོད་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། 
དེ་རྣམས་ལ་ནང་ཚན་དམིགས་སྐོར་ཤིན་ཏུ་མང་པར་འགྱུར་མོད། བློ་རིགས་དང་བསྟུན་ནས་
ངེས་མེད་དུ་འཁྲིད་དགོས་པས་ཚད་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཅུང་ཟད་དཀའ་བ་དང༌། བྱམས་པའི་སེམས་
རྒྱ་བསྐྱེད་པར་རིགས་གཅིག་པས་དམིགས་ཆེན་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ། དམིགས་སྐོར་སོ་བརྒྱད་
པའི་ཐ་སྙད་བྱེད་དོ། །སྐབས་འདིར་སྣོད་བཅུད་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཅིག་ཤེས་
ན་གནད་ཆེའོ། །དེས་བྱམས་པའི་ཁྲིད་ཚར་བ་ལགས། །
18-1-256


གཉིས་པ་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་པ་ནི། སྔོན་འགྲོ་དང་རྗེས་སོགས་སྔར་དང་འདྲ་བ་ལས། སེམས་
ཅན་འདི་རྣམས་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་ལ་འགོད་དགོས་པ་འདུག་པ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ལ་
བལྟས་ན། སེམས་ཅན་འདི་རྣམས་བདེ་བ་དང་བདེ་བའི་རྒྱུ་ལ་མི་གནས། སྡུག་བསྔལ་དང་
སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལ་གནས། འདོད་པ་ནི་བདེ་བ་འདོད་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཀྱང་ཡོང་བ་
ནི་བདེ་བ་མི་འབྱུང་སྡུག་བསྔལ་ཁོ་ན་འབྱུང༌། ཕལ་ཆེར་ནི་སྡུག་བསྔལ་དངོས་ལ་གནས། 
དམྱལ་བ་ན་ཚ་གྲང༌། ཡི་དྭགས་ན་བཀྲེས་སྐོམ། དུད་འགྲོ་ན་གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ། མཐོ་རིས་
ན་ཡང་ཚེ་ཐུང་བ་དང༌། ནད་མང་པ་དང༌། དབང་ཆུང་པ་དང༌། བཀྲེན་ཅིང་འཕོངས་པ་དང༌། 
ལས་ལ་འཁོལ་བ་དང་ཆད་པས་བཅད་པ་སོགས་དངོས་སུ་རང་ཡང་སྡུག་བསྔལ་འདི་མི་
མྱོང་བྱ་བ་མེད་པ་དེར་འདུག འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་སྤྱིར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་
ལ་སྤྱོད་པ་དེ་ཡིན། སྒོས་སུ་འགའ་ཞིག་ད་ལྟ་རང་མི་འདོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དྲག་པོ་ནི་མེད་
དུ་ཆུག་ཀྱང༌། སྡིག་པའི་ལས་རྔམ་པོ་ཆེ་བསགས་པས་དབུགས་ཁ་གང་བོ་འགགས་པ་དང་
མཉམ་དུ། དམྱལ་བར་ཁྲོད་ཁྲོད་སྐྱེ་དགོས་པ་འདི་རྣམས་དངོས་སུ་ད་ལྟ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་
རྣམས་ལས་ཀྱང་སྙིང་རྗེ་བར་འདུག སྣང་བ་རེ་འཁྲུལ་ན་ཨ་ཙ་མ་ཅི་རང་དྲག་སྙམ་དུ་བསམ། 
དཔེར་ན་རང་གི་རྩ་བའི་མ་དེ་མིག་ནི་ལོང་རྐང་པ་ནི་ཆག་ལོང་ཁྲིད་ནི་མེད། མཁར་བ་ནི་
བོར། གད་ཁ་གཡང་ཁ་ཅིག་ནས་མར་ལྷུང་ལ་ཁད་ཁད་འདུག་ན་བདག་ཅི་ཙུག་བྱེད། གཞན་
གང་ལ་ཡང་མ་བལྟས་པར་ཧབ་རྒྱུགས་སུ་ཕྱིན་ནས་མ་དེ་གཡང་ཁ་ནས་འཛིན་དགོས། དཔེ་
དེ་བཞིན་དུ་མ་རྒན་འགྲོ་བ་འདི་རྣམས་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་ནི་ལོང༌། ཐབས་ཀྱི་རྐང་པ་ནི་ཆག
དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནམ་གྲོགས་བཟང་པོའི་ལོང་ཁྲིད་ནི་མེད། བསོད་ནམས་ཀྱི་མཁར་
པ་དང་ནི་བྲལ། ཡིད་ལ་དྲན་དུ་ཡང་མི་རུང་བའི་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ལག་ལེན་དུ་ཡང་ཡང་
བཏབ། མཐོ་རིས་ཀྱི་ལམ་ནས་བརྡེག་འཆོས་ཏེ། ངན་སོང་གསུམ་གྱི་གཡང་ལ་ལྷུང་ལ་ཁད་
18-1-257


ཁད་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་མི་བཟད་པ་ལ་གནས་པ་འདི་རྣམས་སྙིང་རེ་རྗེ། ད་ནི་འདི་རྣམས་
ངས་སྡུག་བསྔལ་ལས་དངོས་སུ་མ་བསྐྱབ་པའི་ཐབས་མེད། དེས་ན་ངན་སོང་གསུམ་ན་ནི་
ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་དངོས་ལ་གཙོ་བོར་སྤྱོད། བདེ་འགྲོ་གསུམ་ན་ནི་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་
རྒྱུ་ལ་གཙོ་བོར་སྤྱོད། དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་བུ་ཆུང་འབྲིང་གི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་ལྟར་
དྲན་པར་བྱ། སྡུག་བསྔལ་དེ་བདག་གི་ཐོག་ཏུ་བབས་ན་ཆ་ཤས་ཙམ་ཡང་བཟོད་པའི་གླགས་
མི་འདུག བདག་གིས་མི་བཟོད་པ་ཞིག་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ག་ལ་བཟོད། དེ་འདྲ་བའི་སྡུག་
བསྔལ་དངོས་སུ་ཡང་མྱོང་ཞིང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཟད་མི་ཤེས་པ་ལ་རིམ་གྱིས་རིམ་གྱིས་
སྤྱད་པས། སྡུག་བསྔལ་ནས་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱུད་མར་འབྱུང་བ་འདི་རྣམས་སྙིང་རེ་རྗེ། འདི་
རྣམས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ཅིག སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ལས་དང་ཉོན་
མོངས་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ཅིག མ་རྒན་འགྲོ་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་འདི་རྣམས་སྡིག་
པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་བདག་གི་བསྐྱབ་པར་བྱ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་འཁོར་
བ་ལས་འདྲེན་པར་བྱ་སྙམ་དུ་ཡང་ཡང་བསམ། དམིགས་སྐོར་སོ་དགུ་པའོ། །
ཡང་ན་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་དངོས་ལ་སྤྱོད་པ་ལ་དམིགས་སྐོར་གཅིག སྡུག་བསྔལ་གྱི་
རྒྱུ་ལ་སྤྱོད་པ་ལ་དམིགས་སྐོར་གཅིག གཉིས་ཀ་བསྡོམས་པ་ལ་གཅིག་སྟེ་གསུམ་བྱེད་པའི་
ལུགས་ཀྱང་ཡོད། སྔར་བྱམས་པའི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་བཞིན་རིམ་གྱིས་ཐམས་ཅད་ལ་
རྒྱ་བསྐྱེད་དེ་བསྒོམས་ན་ཡང་ལེགས་པར་འོང་ངོ༌། །ཡང་བྱམས་སྙིང་རྗེའི་ཁྲིད་ལན་ཅིག་
བསྐྱངས་པའི་རྗེས་སུ་འདི་གཉིས་འབྲེལ་པ་ཅན་ཁོ་ན་འབྱུང་བས་བྱམས་པ་རེ་ལ་སྙིང་རྗེ་རེ་
མཐུད་ཀྱིན་བསྒོམས་པས་ཆོག ཚན་པ་སོ་སོར་མ་བཅད་ཀྱང་རུང་བ་ལགས་སོ། །
གསུམ་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པ་ལ། སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པ་དང་
འཇུག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པ་གཉིས་སོ། །འདི་གཉིས་ལ་བསམ་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
18-1-258


སེམས་དང༌། སྦྱོར་བ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བསླབ་པ་ཞེས་ཟེར་བའང་ཡོད་དོ། །དེའི་དང་པོ་
ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དངོས་ལ་བསླབ་པ། ཕན་ཡོན་དྲན་པ་ལ་བསླབ་པ། བསླབ་བྱ་ལ་དམ་
འཆའ་བ་སྟེ་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ནི། སྔར་གྱི་བྱམས་སྙིང་རྗེ་གཉིས་དང་འབྲེལ་བར་བསྒོམ་སྟེ། 
མ་འདི་རྣམས་བདེ་དགོས་པར་འདུག སྐྱིད་དགོས་པར་འདུག་པ་ལ། མི་བདེ་མི་སྐྱིད་སྡུག་
བསྔལ་བར་འདུག་པ་སྙིང་རེ་རྗེ། བདག་གིས་འདི་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་སེལ་བའི་ཐབས་
མེད། འདི་རྣམས་བདེ་བ་ལ་མི་འགོད་པའི་ཐབས་མེད་དེ། འོན་ཀྱང་དེའི་ནུས་པ་བདག་ལ་
མི་འདུག དེར་མ་ཟད་ཚངས་པ་བརྒྱ་བྱིན་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་རྒྱལ་རྣམས་ལའང་མེད། འོ་ན་
སུ་ལ་ཡོད་ན་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཁོ་ན་ལ་ཡོད། དེ་ལྟ་ན་ཡང་སངས་རྒྱས་དེ་བསྒྲུབས་
ན་ཐོབ་ཡོང་བ་ཡིན་པས་བདག་གིས་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱ། ཐོབ་ནས་སེམས་ཅན་འཁོར་
བ་ལས་འདྲེན་པར་བྱ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཐོབ་དགོས་པ་
འདུག་སྙམ་པ་ཡང་ཡང་བྱ། དམིགས་སྐོར་བཞི་བཅུ་པའོ། །
གོང་དུ་དམིགས་སྐོར་སོ་བཞི་པ་བསམ་པའི་འཇུག་སྒོ་ལ་བསླབ་པའི་སྐབས་སུ་ནི། 
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཤེས། ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་ཁྱད་པར་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་རྫོགས་བྱང་དོན་
གཉེར་ཙམ་བསྒོམ་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཙམ་གྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པར་མི་
འགྱུར་ཞིང༌། འདིར་གཞན་དོན་ཁོ་ནར་རྫོགས་བྱང་དོན་གཉེར་གྱི་བསམ་པ་བསྒོམས་པས་
སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཚང་བར་འགྱུར་རོ། །གོང་དུའང་གཞན་དོན་བསམ་
པ་ཙམ་ཡོད་མོད། བྱམས་སྙིང་རྗེ་མཐར་མ་ཕྱིན་པས་གཞན་དོན་དུ་གཙོ་བོར་དམིགས་པ་
མི་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ནས་གཉིས་པ་ཕན་ཡོན་བསམ་པ་ལ་བསླབ་པ་ནི། རང་གི་དོན་ཐམས་
ཅད་སྒྲུབ་པའི་ཕན་ཡོན་ནི། མདོ་ལས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་
ཅད་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ས་བོན་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་གསུངས། གཞན་དོན་བསྒྲུབ་པའི་ཕན་ཡོན་
18-1-259


ནི། འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་དཀར་པོ་འཕེལ་བས་ཞིང་ས་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་སོ། །ཉེས་པ་ཐམས་
ཅད་སེལ་བའི་ཕན་ཡོན་ནི། ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པས་སའི་འོག་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་
སོ། །ཡོན་ཏན་ཐོབ་པའི་ཕན་ཡོན་ནི། ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་འདུ་བས་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུའོ། །
ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཕན་ཡོན་བཞི་སྟེ། ད་ལྟ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པ་ཉིད་ནས་རང་རྒྱུད་
ཀྱི་ཐར་པའི་ས་བོན་གསོས་ཐེབས་ཤིང་དགེ་བས་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་སད། བསམ་པ་
བཟང་པོ་དེས་དངོས་སུ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་བྱེད་ཅིང་ཕན་འདོགས་པའི་ནུས་པ་ཡང་རྙེད་
འོང༌། འདི་བསྒོམ་ཙམ་ཉིད་ནས་སྡིག་པ་མང་པོ་འདག་ཅིང་ཆགས་སྡང་ང་རྒྱལ་ཕྲག་དོག་
སོགས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དབལ་འཇོམས། རྒྱུད་འཇམ་པོར་སོང་བས་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་
ཞིང༌། སངས་རྒྱས་བསྒྲུབ་པར་དམ་བཅས་ཕྱིན། ཡོན་ཏན་གཞན་མང་པོ་བསྒྲུབ་དགོས་པ་
ཅིག་ཀྱང་ཤུགས་ལ་འོང༌། དེ་ནས་མཐར་ཐུག་གི་བར་དུ་རང་དོན་རྟོགས་པ་དང༌། གཞན་
དོན་འཕྲིན་ལས་དང༌། སྤང་བྱ་སྤོང་བ་དང༌། ཡོན་ཏན་སྒྲུབ་པ་ཐམས་ཅད་འདིར་བྱེད་པ་ཡིན། 
མདོར་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཙམ་ཡོད་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་
ལའང་ཡོད་པ་ཡིན། སངས་རྒྱས་ལ་ཅི་ཙམ་རི་བ་འདི་ལའང་རི་སྙམ་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་
ལ་སྤྲོ་སིང་ངེ་བ་བསྐྱེད་ལ་སླར་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྔར་བཞིན་བསྒོམ། དེ་ཀ་ཡང་ཡང་
བསྐྱར། ཐུན་མཚམས་སུ་སེམས་བསྐྱེད་རང་གིས་ལེན་པའི་ཆོ་གས་ཀྱང་ཡང་ཡང་ལེན་པའི་
དམིགས་པ་སྦྱོང༌། ཡང་སྔར་སེམས་བསྐྱེད་མ་ཐོབ་ན་རྒྱུན་བཤགས་ཀྱི་འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་
སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པར་ཤོག་ཅེས་འབྱུང་བ་དེ་ཁ་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པས་ཡན་ལག་བདུན་པ་
ཡང་ཡང་བྱ། དམིགས་སྐོར་ཞེ་གཅིག་པའོ། །
གསུམ་པ་བསླབ་བྱ་ལ་དམ་འཆའ་བ་ནི། བསླབ་བྱ་དང་པོ་སེམས་ཅན་བློས་མི་སྤང་པ་
ལ་བསླབ་དགོས་ཏེ། སེམས་ཅན་བློས་སྤོང་བ་ལ་གཉིས་ཡོད། ཁྱུ་རིལ་དུ་བློས་སྤོང་བ་དང་
18-1-260


སྒོ་ཐད་དུ་བློས་སྤོང་བའོ། །དང་པོ་ནི་ཆོས་ལ་འཇུག་པའི་བློ་ལོག་པ་སྟེ་ངས་རང་དོན་གཞན་
དོན་གང་ཡང་མི་ཡོང་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་བྱ་སྙམ་པ་དང༌། ཐེག་ཆེན་ལ་བློ་ལོག་པ་སྟེ་སེམས་
ཅན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་མི་ནུས་པས་བདག་ཉན་རང་གི་ཐེག་པར་སེམས་བསྐྱེད་དགོས་སྙམ་པ་ལྟ་
བུ་ཡིན། སྒོ་ཐད་དུ་བློས་སྤངས་པ་ནི། རང་དང་འགལ་བ་ཁ་ཅིག་ལ་ཁྱོད་ལ་ཕན་ཐོགས་པའི་
དུས་བྱུང་ཀྱང་གནས་སྐབས་མཐར་ཐུག་གང་ལ་ལྟོས་ཀྱང༌། ཕན་མི་འདོགས་སྙམ་དུ་སྙིང་
བརྩེ་ལྷན་གྱིས་བྲལ་བ་དེ་ཡིན། དེ་ལྟར་ཁྱུ་རིལ་གྱི་བློས་སྤངས་སམ། སྒོ་ཐད་ཀྱི་བློས་སྤངས་
ཀྱང་རུང་སྟེ། གཉེན་པོས་མ་སླེབ་པར་ཐུན་ཚོད་གཅིག་འདས་ན་སེམས་བསྐྱེད་གཏོང་བ་
ཡིན་པར་འདུག བདག་གིས་སེམས་ཅན་སྤོང་བའི་བློ་ནམ་དུ་ཡང་མ་སྐྱེས་པ་ཞིག་བྱ། གལ་
ཏེ་དབང་མེད་དུ་སྐྱེས་ཀྱང་འཕྲལ་དུ་གཉེན་པོས་སླེབ་ནས་དེ་མ་ཐག་བཤགས་པ་བྱ། ད་ལྟ་
དངོས་སུ་ཕན་གདགས་མ་ནུས་པ་ལ་ཡང་ཕུགས་སུ་ཕན་པར་བྱ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། དམིགས་
སྐོར་ཞེ་གཉིས་པའོ། །
བསླབ་བྱ་གཉིས་པ་ཚོགས་བསགས་པ་ལ་འབད་དགོས། བདག་རིམ་པས་ཡོན་ཏན་
གོང་ནས་གོང་དུ་སོང་ན་ཚོགས་གཉིས་རྒྱ་ཇེ་ཆེ་ཇེ་ཆེ་ལ་བསླབ་དགོས། ཉི་མ་དེ་རིང་རང་
ནས་ཚོགས་གཉིས་ལ་བསླབ་དགོས་ཏེ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ནི། མདོ་བསྟན་བཅོས་རྣམས་
ལས་ཕན་ཡོན་ཆེ་བར་བཤད་པའི་དཀོན་མཆོག་གི་མཆོད་པ། དགེ་འདུན་གྱི་བསྙེན་བཀུར། 
འབྱུང་པོའི་གཏོར་མ། ཕྱག་མཆོད་བསྐོར་བ་གཟུངས་སྔགས་བཟླས་པ་དད་པ་བསྒོམ་པ་
བྱམས་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་པ། བཟོད་པ་བསྒོམ་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བསླབ་དགོས་སྙམ་པ་དང༌། 
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཆོས་ཉན་པ་ཚིག་འཛིན་པ་དོན་སེམས་པ་འགལ་འབྲེལ་གྱི་སྒོ་ནས་རིགས་
པས་ཐེ་ཚོམ་གཅོད་པ། འཁོར་གསུམ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པར་རྒྱས་འདེབས་པ་ཞེས་བྱ་བ། 
འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་དུ་ཐོས་པའི་སྒོ་ནས་གོ་ཞིང་ཤེས། བསམ་པའི་སྒོ་ནས་
18-1-261


ངེས་པ་རྙེད། སྒོམ་པའི་སྒོ་ནས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་ཅིག་དགོས་པས་དོན་འདི་ལ་བསླབ་
དགོས་སྙམ་པ་དང༌། མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་བདེན་མེད་ཀྱི་ལྟ་བས་ཟིན་པ་དང༌། ལྟ་བ་དེའི་
ངང་ནས་དེ་ལྟར་བསླབས་པས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བསོད་ནམས་སུ་སོང་
ནས་ཚོགས་གཉིས་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་ཅིག་བྱའོ་སྙམ་དུ་ཡང་ཡང་བསམ། ཐུན་མཚམས་ཀུན་
ཏུ་དེ་དག་ལས་ཇི་ལྟར་འོས་འོས་ལག་ལེན་དུ་ཐེབས་པར་ཡང་བྱ། དམིགས་སྐོར་ཞེ་གསུམ་
པའོ། །
བསླབ་བྱ་གསུམ་པ་ཟུང་བཞི་ཡ་བརྒྱད་ལ་བསླབ་དགོས་ན། ནག་པོའི་ཆོས་བཞི་སྤྱིར་
ཡང་ཉེས་པ་ཆེ། སྒོས་སུ་སྐྱེ་བ་འཕོས་ན་སེམས་བསྐྱེད་བརྗེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན། དཀར་པོའི་ཆོས་
བཞི་སྤྱིར་ཡང་ཕན་ཡོན་ཆེ། སྒོས་སུ་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་དྲན་པའི་རྒྱུ་ཡིན། 
དེས་ན་ནག་པོའི་ཆོས་བཞི་སྤང༌། དཀར་པོའི་ཆོས་བཞི་ལ་བསླབ་དགོས། དེ་ལ་ཟུང་དང་པོ་
བླ་མ་དང་སྦྱིན་གནས་དང་མཆོད་འོས་བསླུ་བ་ནག་པོའི་ཆོས་ཡིན། བསླུ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་དག་
ལ་རྫུན་གྱི་མགོ་སྐོར་གཏོང་བ་ལ་ཟེར། དེའི་གཉེན་པོར་ཤེས་བཞིན་གྱིས་རྫུན་སྨྲ་བ་མཐའ་
དག་སྤངས་པ་ཡིན། སྐྱེ་བོ་ཐ་མལ་པ་ལ་ཤེས་བཞིན་གྱི་རྫུན་ཕྲ་མོ་ཡང་མི་སྨྲ་ན། མཆོད་འོས་
བསླུ་བ་ལྟ་ག་ལ་ཞིག ཟུང་གཉིས་པ་གཞན་འགྱོད་པའི་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་འགྱོད་པ་ནག་
པོའི་ཆོས་ཟེར། འགྱོད་པའི་གནས་སྡིག་པ་བྱས་པ་ལ་འགྱོད་པ་བསྐྱེད་དགོས་ཀྱང༌། གནས་
མ་ཡིན་པ་དགེ་བ་བྱས་པ་ལ་འགྱོད་པ་བསྐྱེད་པའི་ཐབས་བྱས་ན། དེ་འགྱོད་རུང་མ་འགྱོད་
རུང་ནག་པོའི་ཆོས་ཡིན། འགྱོད་པ་བསྐྱེད་ཚུལ་ནི། སྦྱིན་པ་འདི་ཆེས་ཏེ་འདི་ཙམ་སྦྱིན་ན་ཅི་
ཟ། ཞེས་པ་དང༌། ཁྱོད་སྡོམ་པ་བླངས་ན་བུ་སྨད་འདི་ཀུན་ཁ་ཞན་པོར་འགྲོ་ཞེས་པའམ། དགྲ་
ལ་ལན་པོ་མ་བྱས་པ་དེས་ཁྱེད་སྟངས་ཆག་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེའི་གཉེན་པོར་
སེམས་ཅན་རྣམས་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་དགེ་བ་ལ་སྨིན་པར་བྱ་བ་དཀར་པོའི་ཆོས་ལ་བསླབ་
18-1-262


སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཐེག་པ་གསུམ་པོ་གང་མོས་མོས་ལ་སེམས་བསྐྱེད་དུ་གཞུག སྒོས་སུ་
ཐེག་ཆེན་ལ་ཅི་ནུས་ནུས་སུ་དགོད། དགེ་བའི་རིགས་ཅི་འགྲུབ་བྱེད་དུ་བཅུག དེ་ཡང་བྱང་
ཆུབ་ཏུ་སྨོན་ལམ་འདེབས་སུ་འཇུག་དགོས་ཏེ། དགེ་བ་མི་བྱེད་པ་ཚོ་ཡང་སླར་ནས་དགེ་བ་ལ་
དགོད་གང་ཐུབ་བྱེད་དགོས་ན་འགྱོད་པ་བསྐྱེད་པ་ག་ལ་འོང༌། ད་ནི་ཟུང་གསུམ་པ་ལ་སློབ་
སྟེ། སེམས་བསྐྱེད་པའི་གང་ཟག་ལ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་མ་ཡིན་པ་བརྗོད་པ་ནག་པོའི་ཆོས་
ཟེར། ཚིགས་བཅད་མ་ཡིན་པ་ནི་དངོས་སམ་ལྐོག་ཏུ་སྐྱོན་བརྗོད་པ་ཡིན། སེམས་བསྐྱེད་སྐྱེས་
རུང་མ་སྐྱེས་རུང་ཉམས་རུང་མ་ཉམས་རུང་འདྲ། སེམས་བསྐྱེད་བླངས་སོ་ཟེར་བ་ཚུན་ཆོད་
སྨད་དུ་མི་རུང༌། དེའི་གཉེན་པོར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྟོན་པའི་འདུ་ཤེས་བསྒོམ་པ་ལ་
བསླབ་པ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཡིན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཅན་ཡིན་པ་
དང་ཚོགས་གསོག་སྒྲིབ་སྦྱོང་གི་ཡུལ་ལ་སངས་རྒྱས་དང་འདྲ། ཇི་སྐད་དུ། སེམས་ཅན་རྣམས་
དང་རྒྱལ་བ་ལ། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན། དེས་ན་
སྟོན་པའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་ནས་རྟག་ཏུ་བསྔགས་པ་དང་བསྟོད་ར་བརྗོད་པར་བྱ། སེམས་ཅན་
ཕལ་པ་ལ་ཡང་མི་སྨོད་ཅིང་བསྔགས་པ་བརྗོད་ན། སེམས་བསྐྱེད་པ་ལ་མི་སྨོད་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། 
ཟུང་བཞི་པ་སེམས་ཅན་ལ་གཡོ་སྒྱུས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་ནག་པོའི་ཆོས་ཟེར། རང་གི་དོན་བསྒྲུབ་
པའི་ཕྱིར་དུ་གཞན་ལ་ཁྲམ་དང་གྱ་བསྐོར་བྱེད་པ། ཐ་ན་བྲེ་སྲང་ཚུན་ཆད་ལ་གཡོ་སྒྱུ་བྱས་ཀྱང་
རུང་སྟེ་ནག་པོའི་ཆོས་ཡིན། དེའི་གཉེན་པོར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བ་
དང་ལྷག་པའི་བསམ་པས་གནས་པ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཡིན། ཕན་པ་དང་བདེ་བ་ནི་ཚེ་འདི་
ཕྱི་གཉིས་ཀྱི་བདེ་བ་ལ་འགོད་པ་དང༌། ལྷག་པའི་བསམ་པ་ནི་གཞན་དོན་གྱི་ཁུར་རང་གིས་
ཁྱེར་བ་ལ་ཡང་ཟེར། ཡང་གཡོ་ཐབས་ཀྱི་གྱ་གྱུ་མི་བྱེད་པར་བསམ་པ་དྲང་པོས་ཚིག་གསོང་
པོར་སྨྲ་བ་ཕ་མ་བུ་ཚ་ལྟར་ཕྱི་ནང་མེད་པ་ལའང་ཟེར་བས་དེ་ལྟ་བུ་ལ་བསླབ་དགོས། སེམས་
18-1-263


ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་བདེ་ལྷག་བསམ་དུ་གནས་དགོས་ན། ཕར་ལ་གཡོ་སྒྱུ་འཚོང་བའི་གོ་
སྐབས་ག་ལ་ཡོད། དཀར་པོའི་ཆོས་འདི་རྣམས་ལ་ཤིན་ཏུ་ནན་ཏན་སྙིང་པོར་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པར་
འདུག བདག་དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་ནག་པོའི་ཆོས་བཞི་ནམ་དུ་ཡང་མི་བྱེད། དཀར་པོའི་ཆོས་
བཞི་ལ་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་བསླབ་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསམ། དམིགས་སྐོར་ཞེ་བཞི་པའོ། །
འདིར་ཟུང་བཞི་རེ་རེ་ལ་དམིགས་སྐོར་རེ་རེ་མཛད་པའི་ལུགས་ཀྱང་ཡོད། བློ་འཁོབས་
ཆུང་བ་ལ་དེ་ལྟར་བྱས་ན་ངེས་ཤེས་སྐྱེ་ཞིང་ལེགས་པར་འོང་ཡང་འོང་ངོ༌། །ཡང་སེམས་
བསྐྱེད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དྲན་པ་དང༌། ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ལེན་པ་ཡང་བསླབ་
བྱར་བསྡུས་ཏེ། སེམས་ཅན་མི་སྤང་པ། ཚོགས་གཉིས་ལ་བསླབ་པ། ཟུང་བཞི་ལ་རེ་རེ་སྟེ་
བསླབ་བྱ་བརྒྱད་ཟེར་བའང་ཡོད་པས་ཇི་ལྟར་འོས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །སྙིང་རྗེའི་ཁྲིད་སོང་
བའི་མཚམས་སུ་སེམས་བསྐྱེད་བླངས་ནས། དེ་རྗེས་སྨོན་སེམས་ཀྱི་ཁྲིད་འདི་རྣམས་བསྐྱངས་
ན་གོ་རིམ་འགྲིག་མདོག་ཁ་ཞིང་ལེགས་པར་འགྱུར་ལ། ཡང་ཐོག་མར་དམིགས་པ་འདི་
རྣམས་བྱང་བར་བྱས་ཏེ། བར་འདིར་སེམས་བསྐྱེད་བླངས་ན་ཆོ་གས་ལེན་པའི་སྐབས་དེར་
ངེས་ཤེས་སྐྱེ་ཚབས་ཆེ་བས་སྐབས་འདིར་བྱས་ན་ཡང་ལེགས་པར་འགྱུར། ཡང་ཁྲིད་ཡོངས་
སུ་རྫོགས་པའི་མཐར་བྱང་སྡོམ་ལེན་པའི་སྔོན་དུ་སེམས་བསྐྱེད་བླངས་ཀྱང་རུང་སྟེ་ཇི་ལྟར་
སྐབས་སུ་བབ་པ་དེ་ལྟར་བྱའོ། །
གཉིས་པ་འཇུག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བསླབ་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་འཐོབ་
པར་འདོད་པས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ་བསླབ་དགོས། སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པར་འདོད་ཀྱང་སྤྱོད་
པ་ལ་མི་སློབ་ན། ལོ་ལེགས་པར་འདོད་སྐད་སོ་ནམ་མི་བྱེད་པ་དང་འདྲ། སྤྱིར་བྱང་ཆུབ་ཏུ་
སྨོན་པ་ཙམ་ལའང་ཕན་ཡོན་མང་མོད་ཀྱི། བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ཉམས་སུ་མ་བླངས་ན་ཡོན་ཏན་
གོང་འཕེལ་དུ་མི་འགྲོ་བས་སྤྱོད་པ་ལ་བསླབ་དགོས། སྤྱོད་པའི་ངོ་བོ་ཡང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
18-1-264


དྲུག་དང་བསྡུ་དངོས་བཞི་ཡིན། ཕར་ཕྱིན་དང་བསྡུ་དངོས་བྱ་བ་ཡང་ལོགས་ལོགས་སུ་མེད། 
ཕྱིན་དྲུག་རང་གིས་ཉམས་སུ་ལེན། །གཞན་ལ་ཚིག་གི་སྒོ་ནས་སྟོན། །གཞན་རྣམས་བྱེད་དུ་
འཇུག་པ་དེ་ཁ་ཕར་ཕྱིན་ཀྱང་ཡིན་བསྡུད་དངོས་ཀྱང་ཡིན། བདག་གིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
བཅུ་ལ་ནན་ཏན་སྙིང་པོར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་ཕྱི་དུས་ཕྱི་དུས་ན་མ་ཡིན་པར་ད་ལྟ་ཉིད་
དུ་འཇུག་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ཡང་ཡང་སྦྱོང་བ་ཡིན། འདི་སྐབས་དམ་བཅའ་དང་ལག་ལེན་མ་
འཛོལ་བར་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་ལག་ལེན་དུ་ཐེབས་པ་ཉི་མ་དེ་རིང་ནས་བྱེད་དགོས་པ་
ཡིན་ནོ། །ཞེས་བྱ་སྟེ་འཇུག་སེམས་སྤྱིར་བསྒོམ་པ་ཡིན་ན། དམིགས་སྐོར་ཞེ་ལྔ་པའོ། །
བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱད་པ་སྤྱོད་དགོས་ན། དང་པོར་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་
ཕྱིན་པ་ལ་བསླབ་དགོས། སྦྱིན་པ་དེ་ལ་དབྱེ་ན་གསུམ། ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ། མི་འཇིགས་པའི་
སྦྱིན་པ། ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་གསུམ་མོ། །བདག་གིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་
པ་བྱིན་ལ་ཚིམས་པར་བྱ། ད་ལྟ་དེ་ཙམ་གྱི་ནུས་པ་མེད་དེ་ཕྱིས་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་
སྲིད་ཚུན་ཆོད་བཟུང་ལ་སྦྱིན་དགོས་སྙམ་པ་བསམ་པའི་སྒོ་ནས་བསླབ། ད་ལྟ་རང་ཡང་རང་
གི་ནུས་པ་དང་སྦྱར་ལ་ཆོས་ཀྱི་འགལ་རྐྱེན་དུ་མི་འགྲོ་ཙམ་གྱི་སྒོ་ནས། ཟས་གོས་ལ་སོགས་
པ་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་སུ་སྦྱིན། མ་ཐ་རང་ལ་ཡང་སློང་མོ་བ་ཁ་སྟོང་དུ་མི་གཏོང་ཙམ་རེ་མི་བྱེད་
པའི་ཐབས་མི་འདུག་བསམ་ཞིང༌། འདི་དམིགས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པ་ལག་ལེན་དུ་ཡང་ཁེལ་
ངེས་པ་དགོས་ཏེ། སྦྱོར་བ་ལ་བསླབ་པ་ཡིན། མི་འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ། བདག་གིས་སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་ནད་ཀྱི་འཇིགས་པ་དང༌། མཚོན་གྱི་འཇིགས་པ་དང༌། ཆོམ་རྐུན་གྱི་འཇིགས་
པ་དང༌། དུག་གི་འཇིགས་པ་དང༌། གཅན་གཟན་དང་དུག་སྦྲུལ་ལ་སོགས་པ་སྲོག་ཆགས་
གདུག་པ་ཅན་གྱི་འཇིགས་པ་དང༌། གཡང་སའི་འཇིགས་པ་དང༌། ལམ་འཕྲང་གི་འཇིགས་
པ་དང༌། མེའི་འཇིགས་པ་དང༌། ཆུའི་འཇིགས་པ་དང༌། ཆད་པས་གཅོད་པའི་འཇིགས་པ་ལ་
18-1-265


སོགས་པ་ངན་འགྲོའི་འཇིགས་པའི་བར་ཐམས་ཅད་ལས་བསྐྱབ་པར་བྱ་སྙམ་དུ་བསམ་པས་
སྦྱངས། ད་ལྟ་ཡང་དངོས་སུ་ནད་དང་གདོན་དང་དགྲ་དང་འབྱུང་བཞིའི་འཇིགས་པ་སོགས་
ལས་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་སྐྱོབ་པའི་ཐབས་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསྒོམ་ཞིང༌། དམིགས་པར་མ་
ཟད་ལག་ལེན་གྱི་སྒོ་ནས་ཀྱང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་སྒྲུབ་པའི་བར་ཆད་དུ་མི་འགྱུར་བ་རྣམས་ཅི་
འགྲུབ་ཏུ་བྱ་ཞིང༌། ཐ་ན་ཁ་ཕན་ཚིག་ཕན་ཚུན་ཆོད་བྱ་བ་སྦྱོར་བའི་སྒོ་ནས་བསླབ་པ་ཡིན། མི་
འཇིགས་པའི་སྦྱིན་པ་བྱས་ཀྱང་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་མིང་ཡིན། 
སྐབས་སུ་མ་བབ་པ་དང་སྡིག་རྐྱེན་དུ་འགྲོ་ན་ཁྱེ་ཡིས་གྱོང་མི་སུབས་པ་འབྱུང་ཉེན་ཆེ་བས། 
བསམ་པས་སྦྱོང་དགོས་ཀྱང་སྦྱོར་བ་བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག་པའི་སྐབས་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་
སྦྱིན་པ་བདག་གིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པས་ཚིམས་པར་བྱ། བདག་གིས་
ཆོས་བསྟན་ཏེ་སེམས་ཅན་མ་སྨིན་པ་རྣམས་སྨིན་པར་བྱ། སྨིན་པ་རྣམས་གྲོལ་བར་བྱ། མ་གོ་
བ་རྣམས་གོར་གཞུག མ་རྟོགས་པ་རྣམས་རྟོགས་སུ་གཞུག་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཐོབ་ཏུ་གཞུག་
སྙམ་དུ་བསམ་པའི་སྒོ་ནས་སྦྱངས། ད་ལྟ་ཡང་རང་ལ་ཆོས་བཤད་པའི་ནུས་པ་ཡོད་ན་རྙེད་
བཀུར་དང་ཁེངས་གྲགས་ལ་མི་ལྟ་བར་གཞན་ལ་ཆོས་བཤད་པས་ཕན་འདོགས་དགོས། དེ་
ལྟར་མི་ནུས་པ་ཞིག་ཡིན་ནའང་མི་དང་མི་མ་ཡིན་ལ་ཆོས་བཤད་པར་མོས་ཏེ། མདོ་འདོན་
པའམ་གསུང་རབ་སྒྲོག་པའི་ཐུན་མ་ཆགས་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསམ་པས་སྦྱང་བར་བྱ་ཞིང༌། 
དེ་དམིགས་པར་མ་ཟད་ལག་ལེན་དུ་ཡང་ཁེལ་བར་བྱེད་པ་ནི་སྦྱོར་བའི་སྒོ་ནས་བསླབ་པ་
ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སྦྱིན་པ་གསུམ་ལ་བསམ་སྦྱོར་གཉིས་གཉིས་ཀྱི་བསླབ་ཚུལ་ཏེ་དྲུག་ཡོད། 
ཡོངས་བསྡོམས་ནས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བསླབ་པ་ཡིན་ཏེ། དམིགས་སྐོར་ཞེ་དྲུག་
པའོ། །
བསམ་སྦྱོར་སོ་སོ་ལ་བསླབ་ཚུལ་འདི་ཕྱི་མ་རྣམས་ལ་ཡང་རིགས་འགྲེ། ད་གཞན་ཡང་
18-1-266


ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་ལ་བསླབ་དགོས། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གསུམ། ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་པའི་ཚུལ་
ཁྲིམས། དགེ་བ་ཆོས་སྡུད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས། སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་གསུམ་མོ། །
ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི། སྤྱིར་མི་དགེ་བ་བཅུ་སོགས་རང་བཞིན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་
ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་ཞིག་དང༌། སྒོས་སུ་དགེ་བསྙེན་ནམ་དགེ་སློང་ངམ། དགེ་ཚུལ་ལམ་བྱང་
སྡོམ་གྱི་བསླབ་བྱའམ། སྔགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་སོགས་རང་གིས་གང་བླངས་པའི་སྡོམ་ཁྲིམས་ཀྱི་
བསྲུང་བྱ་དང་མ་འགལ་བ་ཞིག་དགོས། མདོར་ན་མདོ་དང་བསྟན་བཅོས་ལས་མི་རུང་བར་
གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཟློག་པ་སྟེ། བདག་གིས་འདི་ལ་འཕྲལ་དུ་བསླབ་པར་བྱ་སྙམ་དུ་
བསྒོམ། 
དགེ་བ་ཆོས་སྡུད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི། དགེ་བ་སྣ་རེ་དང་ཕྱོགས་རེར་མ་སོང་བར་ཕར་
ཕྱིན་དྲུག་གིས་བསྡུས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་རྟག་ཏུ་བསླབ་དགོས་པའི་དོན་ཡིན། དེ་ལའང་ད་ལྟ་
རང་ནས་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་སུ་བསྒྲུབ། སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི། སེམས་ཅན་
རྣམས་བདེ་བ་དང་དགེ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ལ་འགོད་པའི་སྒོ་ནས་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་ལ་ཟེར། དེ་ཡང་
བདག་གིས་ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་ད་ལྟ་རང་ནས་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཕན་པ་དང་བདེ་བ་
ལ་འགོད་གང་ཐུབ་བྱ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་པ་ལ་ཕྱི་དུས་འདེབས་སུ་མེད་ཐོས་མ་
ཐག་ནས་བཅག་སྟེ་ཟློག་དགོས། ཕྱི་མ་གཉིས་ལ་ཕྱི་དུས་ཅིག་ཀྱང་འདེབས་སུ་ཡོད་དེ། རང་
གི་བློ་སྟོབས་དང་བསྟུན་ནས་ད་ལྟ་གང་ནུས་གང་ལྕོགས་བྱས། ད་ལྟ་མི་ཐུབ་པ་རྣམས་ཕྱིས་
སྨོན་ལམ་གྱི་ཡུལ་དུ་བཞག་པས་ཆོག་པ་ཡིན། སྤྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་དོན་མ་
བྱས་ན་དེ་ཉིད་ཉེས་པ་ཆེ་ཤོས་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དགོས། གཞན་
དོན་བྱེད་པ་ལ་རང་རྒྱུད་སྨིན་དགོས་པས་དགེ་བ་ཆོས་སྡུད་དགོས་པ་ཡིན། རང་ཉེས་ལྟུང་
གིས་མ་གོས་པ་གཅིག་པུས་ཀྱང་མི་ཆོག་པ་ཅིག་ཡིན་པར་འདུག་ནའང༌། ཐོག་མའི་གཞི་ལ་
18-1-267


ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་པ་རང་གལ་ཆེ་སྟེ། འདི་མེད་ན་གཞན་གཉིས་ཀྱང་ཇི་བཞིན་མི་ཡོང་བ་ལགས། 
དམིགས་སྐོར་ཞེ་བདུན་པའོ། །
ད་ནི་བཟོད་པའི་ཕར་ཕྱིན་ལ་གསུམ། གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པའི་བཟོད་པ། སྡུག་
བསྔལ་དང་ལེན་གྱི་བཟོད་པ། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པའི་བཟོད་པ་སྟེ་གསུམ་མོ། །དེའི་
དང་པོ་ནི། གཞན་གྱིས་བདག་ལ་བརྡེག་པ་དང༌། [ཁ་ཟེར་བ་དང༌།] ནོར་འཕྲོག་པ་ལ་
སོགས་པའི་གནོད་པ་བྱས་པའི་ཚེ་མི་བཟོད་ཅིང་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་བའི་རྣམ་འགྱུར་ཡོང་བས། བདག་
སངས་རྒྱས་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལ་གནོད་པ་འདི་ཙམ་མ་བཟོད་པས་ག་ན་འོང༌། ཁམས་གསུམ་
སེམས་ཅན་དགྲར་གྱུར་ནས་གནོད་པ་སྒོ་མི་འདྲ་བ་ཐམས་ཅད་ནས་བྱེད་ཀྱང་བཟོད་སྲན་
ཚུགས་པར་བྱ། གནོད་པ་འདི་ཙམ་ཡང་མི་བཟོད་པར་སངས་རྒྱས་ཐོབ་ཏུ་རེ་བ་དང་ཆོས་པ་
ཡིན་དུ་རེ་བ་ང་རང་འཁྲུལ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། སྡུག་བསྔལ་དང་ལེན་གྱི་བཟོད་པ་ནི་ཆོས་སྒྲུབ་
པའི་དུས་ན་ཚ་གྲང་ལྟོགས་སྐོམ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བའམ། ལམ་བགྲོད་དཀའ་
བ་དང༌། མཐུན་རྐྱེན་མ་འཛོམས་པ་དང༌། ངལ་དུབ་ཐང་ཆད་ཉི་ལྷགས་ཆར་གསུམ་སོགས་
གང་བྱུང་ཀྱང༌{ཡོངས་}བདག་ཆོས་ཀྱི་ཕྱིར་དུ་དཀའ་སྤྱད་ཕྲ་མོ་འདི་ཙམ་མ་བཟོད་པས་ག་ལ་
ཡོང༌། ནོར་དང་བུ་སྨད་ཀྱི་ཕྱིར། འདི་འདྲ་བས་བརྒྱ་འགྱུར་སྟོང་འགྱུར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་
ཀུན་ལའང་ཚམ་ཚོམ་མེད་པར་འཇུག་གིན་གདའ་བ། བདག་སངས་རྒྱས་བསྒྲུབ་དགོས་པ་
ལ་སྔོན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་ཐར་ལ་སློབ་དགོས་ན། ཆོས་ཕྱིར་དཀའ་བ་འདི་ཙམ་
ཡང་མི་བཟོད་པར་ཐེག་ཆེན་པར་ཁས་འཆེ་བ་རེ་བླུན་ནོ་སྙམ་དུ་གཉེན་པོ་བརྟན་ཐང་གིས་
བཏང༌། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པའི་བཟོད་པ་ནི་ཐབས་ཟབ་མོ་དང༌། ཐབས་མཁས་ཀྱི་
ཁྱད་པར་དང༌། མཛད་པ་རླབས་པོ་ཆེ་དང༌། ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་དང༌། གནས་ལུགས་
སྤྲོས་བྲལ་སོགས་གང་ལའང་བློར་མི་ཤོང་བ་མེད་པ་ཅིག་ལ་ཟེར། སྟོང་ཉིད་ལ་སེམས་ཡུན་
18-1-268


རིང་དུ་གནས་ཐུབ་པ་ཅིག་ལའང་ཟེར། ད་རེས་འདིར་གནོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་
སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་བདེན་པས་སྟོང་པ་མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བ་ཡིན་ན། མི་བཟོད་རྒྱུ་ཅི་
ཡོད་སྙམ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །དམིགས་སྐོར་ཞེ་བརྒྱད་པའོ། །
ད་ནི་གཞན་ཡང་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བསླབ་དགོས་ཏེ། དེ་ལ་གསུམ་
གོ་ཆའི་བརྩོན་འགྲུས། སྦྱོར་བའི་བརྩོན་འགྲུས། སླར་མི་ལྡོག་པའི་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །གོ་
ཆའི་བརྩོན་འགྲུས་ནི། ཆོས་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་འདི་ལྟ་བུ་བྱེད་མི་དགོས་སྙམས་པའི་ཁྱད་
གསོད་དང༌། ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་འདི་ཙམ་སྒྲུབ་མི་ནུས་སྙམ་པའི་ཞུམ་པའི་སེམས་གཉིས་ཀར་
མི་བྱེད་པར། བདག་གིས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་བསྒྲུབ་ཀྱང་དགོས། བསྒྲུབ་ནུས་པ་ཡང་ཡིན་
ད་ལྟ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །ཞེས་སེམས་ཀྱི་དམ་
བཅའ་དང་འབྲེལ་བའི་དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་སེམས་དཔའ་མ་ཞུམ་པ་དེ་ཡིན། དེ་རང་གི་རྒྱུད་ཐོག་
ཏུ་སྦྱར་ནས་ཡང་ཡང་བསྒོམ་པར་བྱ། སྦྱོར་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ནི་དངོས་སུ་ལག་ལེན་ལ་སྦྱོར་
བའི་སྐབས། ལེ་ལོ་དང་རྣམ་གཡེང་གི་དབང་དུ་མི་གཏོང་བར་སྤྲོ་བ་དང་བཅས་པས་འཕྲལ་
དུ་དགེ་བ་ལ་འཇུག་ཅིང༌། དེ་ཉིད་སྤྲོ་བཞིན་དུ་རྒྱུན་བསྲིང་བའོ། །སླར་མི་ཟློག་པའི་བརྩོན་
འགྲུས་ནི། དྲོད་རྟགས་དང་ཕན་ཡོན་འཕྲལ་དུ་མ་བྱུང་ནའང༌། དང་པོར་གང་ལ་ཞུགས་པ་
དེའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་མ་གྱུར་པར་ཡུན་ཅི་ཙམ་འགོར་ཡང་རུང༌། དཀའ་བ་ཅི་ཙམ་སྤྱོད་
དགོས་ཀྱང་རུང་སྤྲོ་བ་ཡེ་མི་ཟློག་པའོ། །ཡང་བསྟན་རིམ་གྱི་མན་ངག་འགའ་ཞིག་ལས། 
ལུས་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཕྱག་དང་བསྐོར་བ་སོགས། ངག་གི་བརྩོན་འགྲུས་བཟླས་བརྗོད་ཁ་
བཏོན་སོགས། ཡིད་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་སྤྱིར་དགེ་བ་དང་སྒོས་སུ་ཆོས་འདི་ལ་སྤྲོ་ཞིང་བརྩོན་པ་
སྟེ། ཞེས་པའང་ཡོད་པས། གང་ལྟར་ཡང་རུང་བརྩོན་འགྲུས་ནི་དེ་རྣམས་ཡིན་ན་བདག་ཀྱང་
བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པར་བྱ། ལེ་ལོ་ཕྱི་བཤོལ་གྱི་དབང་དུ་མ་བཏང་བར་དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་
18-1-269


བར་བྱའོ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་ཞེ་དགུ་པའོ། །
ད་ནི་གཞན་ཡང་བསམ་གཏན་གྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བྱ་བ་ཡོད་དེ། དེའི་རྒྱུ་ཚོགས་ལ་ད་
ལྟ་ནས་གནས་དགོས། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱུར་སེམས་དབེན་པ་གཅིག་དགོས། དེའི་རྒྱུར་ལུས་
དབེན་པ་དགོས། དེའི་རྒྱུར་དོན་ཉུང་ལ་བྱ་བ་ཉུང་བ་དགོས། དེའི་རྒྱུར་འདོད་པ་ཆུང་ཞིང་
ཆོག་ཤེས་པ་དགོས། དེའི་རྒྱུར་ཟས་གོས་གནས་མལ་ངན་ངོན་ཙམ་གྱིས་ཆོག་ཤེས་པ་དགོས། 
བདག་ཀྱང་ཅི་སྟེ་འབྱོར་པ་དང་ལྡན་ན་དེ་ལ་མ་ཆགས་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམ། གལ་ཏེ་
མ་འབྱོར་ན་ཡང་མ་འབྱོར་བ་ཉིད་བཟང་སྟེ་ཆོས་ཀྱི་བར་ཆད་མེད་པ་ཡིན། གང་བྱུང་དེ་ཀས་
ཆོག་སྙམ་པ་ཡང་ཡང་བསམ་ཞིང་བསྒོམ། དེས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱུ་བསམ་པ་སོང༌། དམིགས་
སྐོར་ལྔ་བཅུ་པའོ། །
དངོས་ནི་བསམ་གཏན་ལ་དབྱེ་ན། དབྱེ་སྒོ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང༌། མཐོང་ཆོས་ལ་
བདེ་བར་གནས་པའི་བསམ་གཏན་ཞེས་བྱ་བ། ལུས་སེམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་བདེ་བ་
བསྒྲུབ་པ་ཡིན། ཡོན་ཏན་མངོན་པར་སྒྲུབ་པའི་བསམ་གཏན་ཞེས་བྱ་བ། སྤྱི་ལྡོག་ནས་མངོན་
ཤེས་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཡིན། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་
བསམ་གཏན་ཞེས་བྱ་བ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ལ་བརྟེན་ནས་གཞན་རྒྱུད་བྱིན་གྱིས་རློབ་
པར་བྱེད་པའམ། མངོན་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྤྱོད་པ་ཡིན། 
དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཞི་གནས་སྐྱོན་དང་བྲལ་ཞིང་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པ་ཅིག་ལ་བརྟེན་དགོས། 
བདག་གིས་ཐོག་མར་ཞི་གནས་ལ་སེམས་མཉམ་པར་བཞག་པར་བྱ། དེ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་
གྱི་ཁྱད་པར་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ་ཡང་ཡང་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་
ང་གཅིག་པའོ། །
སྐབས་འདིར་ཞི་གནས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཞིབ་ཙམ་བཤད་ཅིང་ངེས་པར་བྱུང་ན་ལེགས། 
18-1-270


ཞི་གནས་ཀྱི་འཁྲིད་ཀྱང་འདིར་སྟོན་པ་ཐོབ་ཐང་ཡིན་མོད་ཀྱང་ལྟ་བ་ལ་ངེས་པ་དང་ཉམས་
མྱོང་རྙེད་པར་འགྱུར་བ་ཙམ་ལ། ཞི་གནས་བརྟན་པོ་མེད་ཀྱང་ཆོག་པ་དང༌། ཞི་གནས་བརྟན་
པོ་ལེགས་པོ་བསྒྲུབ་ནས། དེའི་འོག་ཏུ་ལྟ་བ་བསྐྱངས་ཏེ་ལྷག་མཐོང་སྒྲུབ་པ་གཞུང་ཆེན་ཀུན་
གྱི་དགོངས་པ་དང༌། གཞུང་ལམ་ཆེན་མོ་ཡིན་མོད་ཀྱང་དེང་སང་གི་གང་ཟག་དབང་པོ་རྟུལ་
པོས། སེམས་གནས་སྐྱོན་མེད་བརྟན་པོ་ཞིག་སྒྲུབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་འཐོག་པས་ཤེར་ཕྱིན་
སྒོམ་པའི་སྐལ་བ་ཆད་ཀྱིས་དོགས་པ་དང༌། ལྟ་བའི་མྱོང་བ་རྙེད་པའི་སྟེང་དུ་སེམས་གནས་
བསྒྲུབ་ན་ཞི་ལྷག་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འགྲུབ་སྟེ། སློབ་མ་འཁྲིད་བླ་མྱོང་བ་རྙེད་བླ་བའི་གནད་ཡོད་
པར་དགོངས་ནས་ཕྱག་ལེན་ལ་སྐབས་འདིར་མི་མཛད་པ་ཡིན་པར་སྣང་ངོ༌། །ད་ནི་དེ་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་ནང་ནས་ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་བསླབ་བྱ་ཀུན་གྱི་གཙོ་བོ་ཡང་ཡིན། ཉམས་ལེན་ཀུན་
གྱི་མཐར་ཐུག་ཀྱང་ཡིན། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོན་པར་བྱེད། དེ་ལ་ཤེས་རབ་
ནི་གསུམ་ཡོད་དེ། དོན་དམ་ཤེས་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། 
གཞན་དོན་ཤེས་པའི་ཤེས་རབ་སྟེ་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ནི་གནས་ལུགས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་
པའི་ཤེས་རབ་ཡིན། གཉིས་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་དབྱེ་བ་རྒྱུ་འབྲས་རྟེན་འབྲེལ་
མ་ནོར་བར་ཤེས་པའི་ཤེས་རབ་ཡིན། གསུམ་པ་ནི་བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞིའི་སྒོ་ནས་འགྲོ་
དོན་ཤེས་པའི་ཤེས་རབ་སྟེ། དེ་ལ་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་བཏང་སྟེ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་མགུ་ནས་ཆོས་
ལ་འགོད་ཐུབ་པ་ཤེས། བསམ་པ་དང་མཐུན་པར་ཆོས་སྟོན་པའི་སྙན་པར་སྨྲ་བ་ཤེས། དོན་
སྤྱོད་པ་གཞན་ཕྱིན་དྲུག་ལ་འགོད་ཐབས་ཤེས། དོན་མཐུན་པ་རང་ཡང་ཕྱིན་དྲུག་ལས་མི་
འདའ་བར་སྤྱོད་ཤེས་པ་སྟེ། དེའི་ནང་གི་གཞན་ཕྱིན་དྲུག་ལ་འགོད་པ་ནི། གདུལ་བྱ་གང་ལ་
གང་འདུལ་གྱི་ཐབས་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་ཡིན་ནོ། །ཡང་ན་ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་དང་སྒོམ་པའི་
ཤེས་རབ་སྟེ། ཐོས་པས་གོ་བསམ་པས་སྒྲོ་འདོགས་ཆོད་བསྒོམ་པས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་
18-1-271


པའི་ཤེས་རབ་སྟེ། གསུམ་པོ་འདི་རྣམས་བདག་གིས་ཅི་ནས་ཀྱང་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །
འདི་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་བསམ་པ་ལ་བསླབ་པ་ཡིན། དམིགས་སྐོར་ང་གཉིས་པའོ། །
ད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་བསླབ་དགོས་ཏེ། དེ་ལ་གང་ཟག་གི་
བདག་མེད་བསྒོམ་པ། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་བསྒོམ་པ། སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་སྙིང་པོ་ཅན་ལ་
བསླབ་པ་སྟེ་གསུམ་མོ། །
དང་པོ་ནི། སྔོན་འགྲོ་དང་རྗེས་སོགས་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་ལས། དངོས་གཞིའི་སྐབས་
འདིར་རྐང་པ་སྐྱིལ་ཀྲུང་ལག་པ་མཉམ་བཞག་རྒལ་ཚིགས་བསྲང༌། མགྲིན་པ་དགུག་དཔུང་
བ་ཕྱིར་བསྐྱེད། སོ་མཆུ་རང་སར་བཞག་ཅིང་ལྕེ་རྩེ་རྐན་ལ་སྦྱར། མིག་སྣ་རྩེར་ལྟ། དེ་ནས་
རླུང་སྣ་ནས་ལན་གསུམ་ཕྱི་ལ་སང་སང་བ་འབུད། དེ་རྗེས་དབུགས་རང་སོར་བཞག ངེས་
འབྱུང་སྐྱོ་ཤས་དུང་ཙམ་དང་བྱམས་སྙིང་རྗེ་རྒྱུད་འགྱུར་ཙམ་བསྒོམ། དེ་ནས་རང་གི་ལུས་ངག་
ཡིད་གསུམ་ལ་སེམས་གཏད། གཞིག་འགྲེལ་བཅུག འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ང་བདག་
ཏུ་འཛིན་པ་གོམས་པས་བདག་ཡོད་ཡོད་ལྟར་སྣང་བ་མ་གཏོགས། ང་བདག་ཅེས་པ་གནས་
ཚུལ་ལ་གྲུབ་པ་ཡེ་མེད་པར་འདུག་སྙམ་དུ་བསམ། འདི་དམིགས་པའི་གཞི་ཡིན་དེ་ལ་ངའམ་
བདག་ཅེས་བྱ་བ། གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་ན་ད་དེ་གང་ཟག་གི་བདག་ཡིན་མོད། དེ་འདྲ་
དངོས་པོ་ལ་ཡེ་མ་གྲུབ་པས་གང་ཟག་གི་བདག་དེ་འདྲ་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་སྟོན་རྒྱུ་མེད། འོན་ཀྱང་
མེད་པ་ལ་ཡོད་པར་འཛིན་པའི་བདག་འཛིན་གྱི་འཛིན་སྟངས་རློམ་ཚུལ་དང་བསྟུན་ན་རྟག་པ་
གཅིག་པུ་རང་དབང་ཅན་དུ་འཛིན་པ་ཡིན། དེ་ཡང་ན་ནིང་ངས་འདི་བྱས། ང་ད་གཟོད་འདི་
བྱེད་སྙམ་པ། ན་ནིང་གི་ང་དེ་ད་ལྟའི་ང་འདི་ཡིན། འདི་ད་གཟོད་ཡང་འགྲོ་སྙམ་པ་དེ་ལ་རྟག་
པར་འཛིན་པ་ཟེར། ང་སྙམ་པ་ཤར་དུས་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་གཞན་སུ་དང་ཡང་མ་འདྲེས་པའི་
ཁོ་རང་གི་ངོ་བོ་ཚུགས་ཐུབ་ཅིག་ཡོད་པའི་ཁུངས་སུ་སྣང་བ་དེ་གཅིག་པུར་འཛིན་པ་ཡིན། ཇི་
18-1-272


ལྟར་རིགས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དམ། རྫས་སམ་འཁོར་ལ་རང་ཉིད་བདག་པོའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པ་
ལྟར་སྣང་བ་དེ་རང་དབང་ཅན་དུ་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། འཛིན་སྟངས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་བཟུང་
ཡང་དེ་ལྟ་བུར་མ་གྲུབ་སྟེ། གལ་ཏེ་བདག་དེ་རྟག་ན་ནི་བདག་དེ་ལན་ཅིག་བདེ་བ་མྱོང་ན་རྟག་
ཏུ་བདེ་དགོས་པ་དང༌། ལན་ཅིག་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་ན་རྟག་ཏུ་སྡུག་དགོས་པ་དང༌། དུས་དང་
པོ་འཁོར་བར་བཅིངས་ན་ཕྱིས་གྲོལ་བའི་དུས་མི་སྲིད་པ་དང༌། ཕྱིས་གྲོལ་བའི་གནས་སྐབས་
སུ་ཡོད་ན། སྔོན་འཁོར་བ་མ་མྱོང་བར་ཐལ་བ་ལས་བདེ་སྡུག་སྤེལ་མ་དང༌། བཅིངས་གྲོལ་
གྱི་གནས་སྐབས་སོ་སོར་འབྱུང་བས་རྟག་པའི་བདག་མེད་པར་ཐག་ཆོད། གཅིག་པུ་ཡང་མི་
འཐད་དེ་བདག་ཅེས་བྱ་བ། རང་གི་ལུས་སེམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་ཡོད་པ་ལྟར་སྣང་ན། མིག་ཀྱང་
བདག་མ་ཡིན། རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན། དེ་དག་རེ་རེ་
བཞིན་བདག་ཡིན་ན་དུ་མར་འགྱུར། རེ་རེ་ནས་བདག་མ་ཡིན་ན་བདག་མ་རྙེད། གཞན་ཡང་
བདག་ཕུང་པོ་ཡིན་ན་བདག་མི་རྟག་པར་ཐལ། བདག་ཕུང་པོ་ལས་གཞན་ཡིན་ན་མིག་ཤེས་
ཀྱིས་མཐོང་བ་ལ་བདག་གིས་མཐོང༌། ལུས་ཀྱིས་རེག་པ་ལ་བདག་གིས་རེག་ཅེས་པའི་འདུ་
ཤེས་འབྱུང་བ་འགལ། དེའི་ཕྱིར་གཅིག་པུའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་ང་བདག་མ་གྲུབ། གཅིག་
པུ་མ་གྲུབ་པས་རང་དབང་ཅན་མི་འགྲུབ། ཁྱད་པར་དུ་ཡང་བྱ་བྱེད་ཐམས་ཅད་རྐྱེན་ལ་རག་
ལུས་པར་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བས། རང་དབང་ཅན་གྱི་བདག་མི་སྲིད། གཞན་ཡང་ཕུང་
པོའི་ཕྱི་རོལ་ན་ཡང་བདག་མ་གྲུབ། ཕུང་པོའི་ནང་ནའང་བདག་མི་གནས། ཕུང་པོ་རེ་རེའང་
བདག་མིན། ཕུང་པོ་བསལ་བའི་ཤུལ་ནའང་བདག་མེད། ཕུང་པོའི་སྤྱི་ལའང་བདག་མེད་དེ་
རེ་རེ་ལས་གཞན་པའི་སྤྱི་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་བློས་བཏགས་པ་
ཙམ། འཁྲུལ་ངོ་ཙམ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། ངོ་བོས་གྲུབ་པ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དོ་སྙམ་
དུ་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་ང་གསུམ་པའོ། །
18-1-273


གང་ཟག་གི་བདག་མེད་སྒོམ་པ་འདི་ལ་བློའི་འཁོབས་དང་བསྟུན་པའི་དམིགས་སྐོར་
དུམ་བུ་འགའ་ཤས་སུ་བཅད་ཀྱང་རུང་བ་ལགས། ད་ནི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་སྟོན་ཏེ་ཆོས་ཞེས་
པ་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་ཟེར། དེ་རྣམས་ལ་བློས་བཏགས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རང་ཚུགས་
ཐུབ་པའི་དངོས་པོ་ཅིག་ཡོད་སྲིད་ན་དེ་ཆོས་ཀྱི་བདག་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། དེ་འདྲ་ཡེ་མི་སྲིད་པས་
ཆོས་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །
དེ་ལྟར་ཡིན་ཡང་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས། རང་
ཚུགས་སུ་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་རྣམ་རྟོག་འདི་སྦྱང་བའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་བསྒོམ་
དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དང་པོར་རང་རྒྱུད་ཀྱི་ཕུང་པོ་རང་བཞིན་མེད་པར་བསྒོམ་དགོས། 
དེའི་ཡང་ཐོག་མ་རང་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་གཟུགས་ཕུང་ལུས་ཀྱི་ཆོས་ལ་བལྟས་ན། དངོས་
པོ་སྣ་ཚོགས་ཚོགས་པ་ལྟར་སྣང་བ་གཅིག་ལ་ལུས་ཞེས་སྤྱི་མིང་ཅིག་ཏུ་བཏགས་ནས། མིང་
དང་མཚུངས་པའི་དངོས་པོ་ཞིག་ཡོད་དོ་སྙམ། བློ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་བཟུང་བ་མ་གཏོགས་
དེ་ལྟར་མ་གྲུབ་སྟེ། དང་པོར་ལུས་འདི་ལ་མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་ཀྱི་དབང་
པོ་རྣམས་ཀྱང་ཐ་དད། དབང་པོ་རྣམས་དང་མི་གཅིག་པའི་དབང་རྟེན་ཁོག་པ་ཡང་སོ་སོ་རེ་
འདུག མགོ་བོ་དང་མགྲིན་པ་དང་བྲང་དང་རྒྱབ་དང་སྐེད་པ་དང་ཕོ་བ་དང་ལྟོ་བ་དང་ཕྲག་པ་
གཉིས་དང་དཔུང་པ་གཉིས་དང་བར་ལྷུ་གཉིས་དང་ལག་ངར་གཉིས་དང་ལག་མགོ་གཉིས་
དང་དཔྱི་གཉིས་དང་བྱིན་པ་གཉིས་དང་རྐང་མགོ་གཉིས་དང༌། དོན་ལྔ་སྣོད་དྲུག་སོགས་ནང་
ཁྲོལ་རྣམས་དང་བུ་ག་དགུ་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འདུས་པའི་ཕུང་པོ་ཡིན་སྙམ་དུ་བསམ། 
དེས་ན་ལུས་ཞེས་བྱ་བ་བློས་བཏགས་པ་མ་གཏོགས་བདེན་པར་མི་འདུག །དེ་རྣམས་རེ་རེ་
ནས་ལུས་ཡིན་ན་ལུས་མང་པོ་ཅན་དུ་འགྱུར། རེ་རེ་ནས་མིན་ན་ནི་ལུས་མ་རྙེད། ཚོགས་པ་
ཙམ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན། རེ་རེ་ལས་གཞན་པའི་ཚོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བློས་བཏགས་པ་ཙམ་མ་
18-1-274


གཏོགས་མེད་པར་སོང་ངོ༌། །དམིགས་སྐོར་ང་བཞི་པའོ། །
ཡང་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པའི་ལུས་འདི་བདེན་པར་མ་གྲུབ་སྟེ། རྐང་ལག་བཞི་
སྟོད་སྨད་མགོ་བྲང་ཞོལ་ནང་ཁྲོལ་ཏེ་གཟུགས་དགུར་འགྲོ། གཟུགས་རེ་རེ་ནས་གྲུབ་བམ་
སྙམ་ན་མ་གྲུབ་སྟེ། རེ་རེ་བཞིན་ལྷུ་གསུམ་གསུམ་ལ་སོགས་པར་འགྲོ། ལྷུ་རེ་རེ་ནས་བདེན་
ནམ་སྙམ་ན་མི་བདེན་ཏེ་སོར་ཚིགས་ཙམ་དུ་མར་འགྲོ། སོར་ཚད་རེ་རེ་ནས་གྲུབ་བམ་སྙམ་ན་
མ་གྲུབ་སྟེ་རེ་རེ་ནས་ནས་ཙམ་བདུན་བདུན་དུ་འགྲོ། དེ་རེ་རེ་ནས་ཀྱང་མི་བདེན་ཏེ་ཤིག་གི་
ཚད་ཙམ་བདུན་བདུན་མཐར་སྲོ་མ་དང༌། ཉི་ཟེར་རྡུལ་དང༌། གླང་རྡུལ་དང་། ལུག་རྡུལ་དང༌། 
རི་བོང་རྡུལ་དང༌། ཆུ་རྡུལ་དང༌། ལྕགས་རྡུལ་གྱི་བར་དུ་སྔ་མ་སྔ་མའི་དཀྱུས་ཀྱི་ཚད་བདུན་
བདུན་དུ་བཏུབས་པས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མའི་ཚད་དུ་འགྱུར། ལྕགས་རྡུལ་རེ་རེ་ནས་བདེན་ནམ་སྙམ་
ན་མི་བདེན་ཏེ། ལྕགས་རྡུལ་གྱི་དཀྱུས་ཀྱི་ཚད་ལ་རྡུལ་ཕྲན་བདུན་ཡོད། དེར་ཡང་མ་གྲུབ་
སྟེ་རྡུལ་ཕྲན་རེ་རེ་ལ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བདུན་ཡོད་དོ། །བདུན་འགྱུར་འདི་རྣམས་ལ་དཀྱུས་ཞེང་
རྒྱ་དཔངས་ཐམས་ཅད་བསྡོམས་ན། སྔ་མ་སྔ་མ་གསིལ་བས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་སུམ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་
ཞེ་གསུམ་རེ་ཡོད། དཀྱུས་ལ་བདུན་ཡོད་པ་ཞེང་ལའང་དེ་ཙམ་ཡིན་པས་བཞི་བཅུ་ཞེ་དགུར་
འགྱུར་ལ་དེ་ཙམ་ལ་དཔངས་སུ་ཡང་བདུན་ཡོད་པས་སོ། །དམིགས་སྐོར་ང་ལྔ་པའོ། །
རྡུལ་ཕྲ་རབ་རེ་རེ་བཞིན་བདེན་པར་གྲུབ་བམ་སྙམ་ན་མ་གྲུབ་སྟེ། རེ་རེ་བཞིན་ཕྱོགས་
རེ་དང༌། སྟེང་འོག་ཏུ་ལྟ་བའི་ཆ་རེ་སྟེ་དྲུག་ཏུ་སྣང་ལ། དབུས་ཀྱི་ཆ་གཅིག་ཀྱང་ཡོད་དགོས་ཏེ་
དེ་མེད་ན་ཤར་ནུབ་སོགས་ལ་ལྟ་བ་རྩོམ་མི་ཐུབ་པས་སོ། །དེ་ལྟར་ཆ་བདུན་པོ་རེ་རེ་ལ་ཡང་
དེ་བཞིན་དུ་ཕྱེ་བས་དེ་ཡང་མ་གྲུབ། དེ་ལྟར་ཐུག་མེད་དུ་ཕྱེ་བས་མཐའ་མེད་དེ། ལུས་ཞེས་བྱ་
བ་བློས་བཏགས་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་གནས་ཚུལ་ལ་མ་གྲུབ་པ་ཁོ་ནའོ། །དེས་ན་སྣང་བ་ཙམ་
མ་འགགས་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ལ། རང་བཞིན་གདོད་ནས་གང་དུའང་མ་གྲུབ་སྟེ། དངོས་པོ་འདི་
18-1-275


རྣམས་དེ་ལྟར་ན་གཅིག་ཏུ་མ་གྲུབ། དེ་མ་གྲུབ་པས་དུ་མར་ཡང་མི་འགྲུབ་སྟེ། གཅིག་གཅིག་
པོར་གྲུབ་པ་མང་པོར་བསགས་པ་ལས་དུ་མ་གྲུབ་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དམིགས་སྐོར་ང་
དྲུག་པའོ། །
འོ་ན་གཟུགས་ཕུང་མི་བདེན་ཡང་སེམས་སུ་བདེན་པ་ཡིན་སྙམ་ན། སེམས་ལ་དབྱེ་
ནའང་གཟུགས་མཐོང་བ་དང་སྒྲ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་གཙོ་བོ་རྣམ་པར་ཤེས་པ། རྣམ་ཤེས་
ཚོགས་བརྒྱད་སོ་སོར་འདུག་སྟེ། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡང་དུ་མར་ཞིག་སྟེ་ཐལ། བདེ་སྡུག་
བཏང་སྙོམས་མྱོང་བ་སོགས་ཚོར་བར་འདུག་སྟེ། ཚོར་བ་ཡང་གཅིག་ཏུ་མ་གྲུབ། མཐོ་དམན་
བཟང་ངན་མིང་དོན་སྣ་ཚོགས་འཛིན་པ་སོགས་འདུ་ཤེས་སུ་འདུག་སྟེ། དེ་ལའང་གཅིག་ཏུ་
ངོས་བཟུང་མ་བྱུང་ལྷག་མ་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་དད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་རྟོག་མི་འདྲ་བ་ཇི་
སྙེད་ཅིག་ལ་བློས་བསྡོམས་ནས་འདུ་བྱེད་ཅེས་བཏགས་པར་ཟད་ཀྱི་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་
གཅིག་ཏུ་མ་གྲུབ་གཅིག་མ་གྲུབ་པས་དུ་མར་ཡང་མ་གྲུབ་བོ་ཞེས་བསྒོམ་སྟེ། དམིགས་སྐོར་
ང་བདུན་པའོ། །
ད་ཤེས་པའི་རྣམ་གྲངས་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རིག་རིག་ཏུར་ཏུར་པོར་འདིའི་རྣམ་འགྱུར་
མ་གཏོགས་ཚུགས་ཐུབ་ཏུ་མི་འདུག དཔེར་ན་ཆུ་ལ་རི་བྲག་གི་གཟུགས་བརྙན་ཤར་བ་དང་
འདྲ། རིག་རིག་པོ་འདི་ལ་བལྟས་ན་འདས་པའི་སེམས་ནི་འགགས་ནས་མེད། མ་འོངས་པའི་
སེམས་ནི་མ་སྐྱེས་ནས་མེད། ད་ལྟའི་རིག་པ་སྐད་ཅིག་མ་བྱས་ཀྱང་རང་ངོས་ནས་བདེན་པར་
གྲུབ་པ་མེད་དེ་སྐད་ཅིག་གཅིག་པོ་དེ་ལའང་སྔ་མ་དང་འབྲེལ་བ་སྐྱེ་བའི་ཆ་གཅིག་དང༌། ཕྱི་
མ་དང་འབྲེལ་བ་འགགས་པའི་ཆ་གཅིག་དང༌། དབུས་ན་གནས་པའི་ཆ་གཅིག་སྟེ་སིལ་བུར་
འགྲོ། དེའི་དབུས་ཀྱི་ཆ་ལ་ལྟོས་ན་ཆ་གསུམ་སོགས་ཐུག་མེད་དུ་དཔྱད་ན་མཐའ་མེད་དུ་སོང་
ནས། གང་ཡང་གཅིག་པུའི་ངོ་བོ་མ་གྲུབ་པ་དེར་གདའ། གཅིག་མ་གྲུབ་པས་དུ་མ་མི་འགྲུབ་
18-1-276


པ་སོགས་གོང་བཞིན། དམིགས་སྐོར་ང་བརྒྱད་པའོ། །
དེས་རང་རྒྱུད་ཀྱི་ཕུང་པོ་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་ཕབ་ཟིན། ད་ནི་རང་གི་ལུས་སེམས་
ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་ཕེབས་ཟིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལུས་སེམས་ཕུང་པོ་ལྔ་ཡང་དེ་དང་འདྲ། ཁྱད་པར་དུ་དགྲ་སྡང་བའམ་
གཉེན་བྱམས་པ་ལྟ་བུ་ཉོན་མོངས་དྲག་ཏུ་སྐྱེ་བའི་ཡུལ་ཅིག་ལ་ཆེད་གཏད་དུ་དམིགས་ནས། 
རང་གི་ལུས་ལ་དཔྱད་པ་བཞིན་དེའི་ལུས་ལ་ཡང་དཔྱད། རང་གི་སེམས་མིང་གཞིའི་ཕུང་
པོ་ལ་དཔྱད་པ་བཞིན་དུ། དེའི་སེམས་ལ་ཡང་དཔྱད་དེ་དེས་ན་སྐྱེ་བོ་ཆེ་གེ་མོ་དང༌། ག་གེ་
མོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཀུན་ཡང་བློས་བཏགས་ནས་སེམས་ཅན་དེ་དང་དེའོ་ཞེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་
བཏགས་པར་ཟད་ཀྱི། ངེས་པར་ན་གང་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་པས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་སྦྱངས་ནས། 
དེས་ཐམས་ཅད་ལ་རིགས་འགྲེས་ཏེ་བསྒོམ་དགོས་སོ། །འདི་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅད་ཐམས་
ཅད་སྟོང་པར་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དམིགས་སྐོར་ང་དགུ་པའོ། །
ཡང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་དུ་མ་ཟད་ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཡང་མི་བདེན་ཏེ། སྟོང་
གསུམ་བཤིག་པས་སྟོང་བར་མ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྟོང་སྤྱི་ཕུད་དང༌། གླིང་བཞི་པ་དང༌། 
འཛམ་བུ་གླིང་ལྟ་བུ་དང༌། རྒྱལ་ཁམས་གཅིག་དང༌། དཔག་ཚད་ཙམ་དང༌། རྒྱང་གྲགས་ཙམ་
དང༌། འདོམ་གང་ཙམ་དང༌། ཁྲུ་གྲུ་བཞི་པ་དང༌། སོར་གཅིག་ཙམ་དང་ནས་ཙམ་ནས་རྡུལ་
ཕྲ་རབ་ཀྱི་བར་དུ་བཤིག་ན་སྔ་མ་སྔ་མ་མ་གྲུབ་ཅིང༌། རྡུལ་ཕྲན་ཡང་སྔོན་བཞིན་དུ་བཤིག་
པས་མཐར་གང་ཡང་མ་གྲུབ། གཅིག་ཏུ་མ་གྲུབ་པས་དུ་མ་མི་འགྲུབ་པ་སོགས་གོང་བཞིན་
ཏེ། མདོར་ན་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུའོ། །འདི་ནི་ཁང་ཁྱིམ་མོ། །འདི་ནི་ཞིང་ངོ༌། །འདི་ནི་འབྲུའོ། །
འདི་ནི་ནོར་རྫས་སོ། །འདི་ནི་ལོ་ཐོག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་རི་དང་ཐང་དང་ཆུ་དང་རྒྱལ་ཁམས་
ལ་སོགས་པར་འཛིན་པ་དག་ཀྱང༌། བདེན་དངོས་སུ་མ་གྲུབ་པའི་ཚོགས་པར་སྣང་བ་ཙམ་
18-1-277


ལ་བློས་མིང་འདོག་ཐ་དད་བཏགས་ནས་བདེན་དངོས་སུ་འཛིན་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི། དོན་དུ་
ན་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་དོ་སྙམ་དུ་འདུན་པ་སྦྱངས། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་སྟོང་པར་
བསྒོམ་པ་སྟེ། དམིགས་སྐོར་དྲུག་ཅུ་པའོ། །
ཡང་རང་གཞན་སྣོད་བཅུད་མཐོང་ཐོས་གཟུགས་ཅན་ཐོགས་བཅས་ཐམས་ཅད་ནི། ས་
ཆུ་མེ་རླུང་ནམ་མཁའ་སྟེ་ཁམས་ལྔས་བསྡུས། རིག་ཙམ་འགྱུ་བ་ཐམས་ཅད་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་
པས་བསྡུས། དེ་ལ་འབྱུང་བ་བཞི་པོ་ནི། ཕྲ་མོར་ན་རང་ཚུགས་མ་ཐུབ་སྟེ་འདྲེས་ཤིང་གནས་
སའི་རྡུལ་ཕྲན་ཡང་མ་གྲུབ་སྟེ་འབྱུང་བ་གཞན་དང་འདྲེས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་
གཅིག་བརྟེན་ཏེ་གནས་པ་མ་གཏོགས། རང་ཚུགས་ཐུབ་པར་སྡོད་པའི་སྐབས་གང་ཡང་མི་
སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ནམ་མཁའ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ཅན་དེ་རྣམས་མེད་པའི་ཤུལ་ལ་བློས་
བཏགས་པ་མ་གཏོགས་བྱ་བྱེད་མེད་ཅིང་བདེན་དངོས་མེད་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་རྐྱེན་
གློ་བུར་བའི་སྣང་ཆ་ཙམ་མ་གཏོགས། ངོས་བཟུང་དུ་མེད་པས་རང་བཞིན་སྣོད་བཅུད་ཐམས་
ཅད་གནས་ཚུལ་ལ་ཡེ་མ་གྲུབ་ལ། རེ་ཞིག་འཁྲུལ་བ་ཅན་གྱི་བློ་ལ་སྣང་ཆ་མ་འགགས་ཀྱང་
རང་བཞིན་མེད་པས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའོ་སྙམ་དུ་བསྒོམ། སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་བསྒོམ་
པ་སྟེ། དམིགས་སྐོར་དྲུག་ཅུ་རེ་གཅིག་པའོ། །
གཞན་ཡང་དངོས་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་བློས་བཞག་པ་ཙམ་ཡིན་
གྱི་དོན་དམ་པར་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཀུན་རྫོབ་བླང་དོར་གྱི་ཡུལ་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་སྟེ་གང་ཡང་ཡོད་པ་
མ་ཡིན་ལ། གོང་དུ་སྣང་གྲགས་ཀྱི་ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཡེ་ནས་མ་གྲུབ་བོ་ཞེས་བསམ་
མོད། གདོད་ནས་རྩ་བ་དང་བྲལ་བ་ལ་སྟོང་པའི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་མེད་དེ། མོ་བཤམ་གྱི་
བུ་དང་པོ་ནས་བྱུང་བ་མ་སྲིད་པས་མོ་བཤམ་གྱི་བུ་མེད་ཅེས་པའང་མི་སྲིད་དེ། དེ་འདྲ་བའི་
སྟོང་པ་ཡང་མི་སྟོང་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་བློས་བཞག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་སོགས་
18-1-278


ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ལ་བློས་གང་དུའང་མི་འཛིན་པར་གསལ་ལ་རྟོག་མེད་ཀྱི་ངང་དུ་ལྷན་ནེ་
འཇོག །ང་རྟོག་པ་སྐྱེས་བྱུང་ན་དེའི་ངོ་བོ་ལ་བལྟས་ཏེ་ངོས་བཟུང་དང་བྲལ་བ་དེ་ཀ་བསྒོམ། 
དམིགས་པ་སྔ་མ་དང་འདི་གཉིས་སྦྲེལ་ནས་གསལ་ལ་ཡུན་ཐུང་བ་ཡང་ཡང་བསྒོམ་པ་གནད་
དུ་ཆེ། མཐར་ཐུག་སྤྲོས་བྲལ་བསྒོམ་པའི་དམིགས་པ་སྟེ། དམིགས་སྐོར་རེ་གཉིས་པའོ། །
དེ་ནས་དེ་ཐམས་ཅད་བསྡོམས་ནས་བསྒོམ་སྟེ་སྔར་གྱི་གོ་བ་རྣམས་ཡུད་ཅིག་དྲན་པར་
བྱས་ནས། རང་གཞན་སྣོད་བཅུད་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ལ་ང་བདག་ཅེས་བྱ་བ་ཡང་མ་གྲུབ། 
བྱེད་པ་པོ་གང་ཡང་མེད་དེ་རྟེན་འབྲེལ་ཚོགས་པ་ཙམ་ལས་སྣང་བ་ཡིན། འདི་ཐམས་ཅད་
གཅིག་དང་དུ་མ་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པས་འཁྲུལ་ངོར་སྣང་ཙམ་མ་གཏོགས། གནས་ལུགས་
ལ་ཅི་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིང་ལེགས་པར་བརྟགས་ན་མ་གྲུབ་པ་དང་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང༌། བློས་
ཡོད་པའི་མཚན་ཉིད་གཅིག་གསར་དུ་བཅོས་ནས་དེ་དང་འགལ་བར་སྣང་བ་ལ། མེད་པ་དང་
མ་གྲུབ་པའི་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །དེ་ལྟར་ཕན་ཚུན་བརྟགས་པས་དམིགས་
གཏད་ཡལ་བ་དེ་ལ་ཅི་ཡང་མི་བསམ་པར་མཉམ་པར་བཞག་ཅིང༌། སྔར་གྱི་དམིགས་གཏད་
སངས་པའི་ངོས་བཟུང་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་རྣམ་ཆ་དེ་མ་ཡལ་བར་དུ་མི་རྟོག་པ་དེ་
ལ་བཞག ཡང་དེ་ཡལ་སོང་ན་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ནུབ་པའི་མི་རྟོག་པ་ཙམ་ལ་མི་འཇུག་
སྟེ། སྔར་གྱི་དེ་བསྐྱར་གྱིན་བསྒོམ་དགོས་པས་ཡལ་མ་ཡལ་གྱི་ས་མཚམས་ཤེས་པ་གལ་
ཆེ་གསུང༌། ཐོག་མའི་སྐབས་སུ་སྟོང་པའི་རྣམ་པ་ཡུན་རིང་མི་སྡོད་པ་འདྲ་བ་ཞིག་ཡོང་ཡང་
ཉམས་མྱོང་གི་སྣེ་ཞིག་རྙེད་པའི་མཚམས་ནས་ཇེ་རིང་ཇེ་རིང་ལ་འགྲོ། འདི་ཀ་དམིགས་པ་ལ་
སེམས་གཏད་པའི་འཇོག་པ་དང༌། དེའི་རྒྱུན་བསྲིང་བ་ཉེ་བར་འཇོག་པ་ཡིན། རྣམ་རྟོག་བྱུང་
ཚད་འཕྲོ་གཅོད་པ་དེ་བསླན་ཏེ་འཇོག་པ་ཡིན། དེ་ནས་ཡུན་ཇེ་རིང་ཇེ་རིང་ལ་འགྲོ་བ་དེ་ཉེ་
བར་འཇོག་པ་ཡིན། དེ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡོན་ཏན་དྲན་ནས་དགའ་བ་བསྒོམས་པས་ལྷག་
18-1-279


པར་བསྒོམ་པ་ལ་སྤྲོ་བ་འབྱུང་སྟེ་འདུལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན། རེས་འགའ་རྣམ་གཡེང་ལ་སོགས་
པའི་ཉེས་དམིགས་དྲན་པས་རྣམ་གཡེང་སོགས་རང་འགགས་ལ་འགྲོ་སྟེ་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཡིན། 
དེ་གཉིས་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་སྐྱོ་ཤས་བསྐྱེད་པའི་རྣམ་གྲངས་ཡིན། རེ་དོགས་དང་ཆགས་
སྡང་གི་རྣམ་རྟོག་གང་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་གང་སྐྱེས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་ཅེར་རེ་བལྟས་པས། སྔར་ཤེས་
པ་བདེན་མེད་དུ་བསྒོམས་པ་དེས་རྒྱས་ཐེབས་ནས་རང་བབས་སུ་ཞི་བ་ནི་ཉེ་བར་ཞི་བ་ཡིན། 
རེ་ཞིག་བར་ལ་རྒྱུད་ལང་ཤོར་ཅན་དེ་ཐབས་དེ་དག་གིས་ཡང་ཡང་འཚོ་དགོས་ཤིང༌། དེ་
ནས་ཅི་ཞིག་ལྟར་ན་སེམས་བསྒྲིམས་ན་བྱིང་རྒོད་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་ཅིང༌། དམིགས་ཡུལ་སྟོང་པའི་
རྣམ་པ་དེ་ལ་སེམས་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པ་འབྱུང༌། དེ་སྐབས་བསྒྲིམ་དགོས་ཏེ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་
གཅིག་ཏུ་བྱེད་བྱ་བ་དེ་ཡིན། མཐར་སྔར་གྱི་ལྟ་བའི་ཉམས་མྱོང་དྲན་ཙམ་བྱས་ནས་བཞག་པ་
ཁོ་ནས་སྟོང་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དེ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པ་འབྱུང་སྟེ། དེའི་ཚེ་རྩོལ་བ་ཀློད་དེ་རང་
བབས་སུ་འཇོག་དགོས་པས་མཉམ་པར་བཞག་པ་ཞེས་བྱ་བ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །སྒོམ་སྐྱོང་
ཚུལ་འདི་ཆོས་མངོན་པ་ལས། ལྷག་མཐོང་སྔོན་དུ་སོང་བའི་ཞི་གནས་སྒོམ་ཚུལ་གཅིག་ཀྱང་
ཡོད་པ་དེའི་ལུགས་ཡིན། འདི་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལའི་སྒོམ་རིམ་ལ་སོགས་པའི་ལུགས་དང་མཚུངས་
པར་དཔྱད་པ་སྔོན་སོང་གི་མི་རྟོག་པ་སྒོམ་ཚུལ་ཡིན། བཤེས་གཉེན་པོ་ཏོ་བ་ཆེན་པོའི་བེའུ་
བུམ་ལས། དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤའི་ལུགས་ལ་དཔྱད་པ་སྔོན་སོང་ཁོ་ན་དགོས་པར་གསུངས། 
འོན་ཀྱང་ཨ་ཏི་ཤའི་བློ་སྦྱོང་གི་གདམས་ངག་འགའ་རེ་སོགས་མདོ་ལུགས་དང༌། ཕྱག་ཆེན་
སོགས་སྔགས་ཀྱི་གདམས་ངག་མང་པོ་ལ། དཔྱད་པ་སྤངས་པའི་གདམས་ངག་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་
མང་མོད། རེ་ཞིག་བསྟན་རིམ་གྱི་མན་ངག་སྟོན་པའི་སྐབས་འདིར། བཤེས་གཉེན་ཆེན་པོ་པོ་
ཏོ་བས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱེད་དགོས་སོ། །དམིགས་སྐོར་རེ་གསུམ་མོ། །
ལྟ་བ་སྐྱོང་ལུགས་འདིའི་རིགས་ལ་སེམས་གནས་པ་ནམ་གྲུབ་པ་ན་ལྷག་མཐོང་ཡང་
18-1-280


གྲུབ་སྟེ། ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཞི་ལྷག་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡོད་པར་བཞེད་དོ། །
གསུམ་པ་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་སྙིང་པོ་ཅན་ནི། དེ་ལ་སྟོང་རྐྱང་གིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་
ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྒྲུབ་པར་མི་འགྲོ་བས། སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་ཟུང་འཇུག་ཅིག་དགོས་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་
ན་དོན་དམ་པར་སྣང་ཞིང་སྲིད་པས་བསྡུས་པའི་ཆོས་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པར་འདུག དཔེ་ནམ་
མཁའ་དང་འདྲ། དེ་ལྟར་ན་གྲུབ་པ་ལ་མ་གྲུབ་པར་མངོན་གསུམ་དུ་རྟོགས་ན། སྡུག་བསྔལ་
མྱོང་བ་པོའི་སེམས་ཅན་ཡང་མེད། མྱོང་རྒྱུའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མེད། མྱོང་ཚུལ་ལས་ཉོན་སྡུག་
བསྔལ་གསུམ་ཕན་ཚུན་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་འཁོར་འགྲོ་རྒྱུ་ཡང་གདོད་ནས་མ་གྲུབ་པར་
འདུག་མོད། དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་ཙ་ན་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་པོའི་སེམས་ཅན་གྱི་སྣང་བ་ཡང་ཤར། 
མྱོང་བྱ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྣང་བ་ཡང་ཤར། མྱོང་ཚུལ་དང་འཁོར་ཚུལ་ཡང་ཤར། དེ་ཐམས་ཅད་
མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བ་ཡིན་ཀྱང་སྒྱུ་མས་བསླུས་པའི་སེམས་ཅན་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་
མྱོང་བ་སྙིང་རེ་རྗེ། འདི་རྣམས་འཁྲུལ་བ་སངས་ཏེ་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་
འགོད་པར་བྱ། དོན་དམ་པར་བདག་ཀྱང་མ་གྲུབ་སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་ཀྱང་མ་གྲུབ། འཁྲུལ་
བ་ཡང་མ་གྲུབ་འཁྲུལ་བ་སེལ་བར་བྱེད་པའི་ལམ་ཡང་མ་གྲུབ་མོད་ཀྱི། ཀུན་རྫོབ་འཁྲུལ་
བའི་སྣང་བ་ཙམ་དུ་སྡུག་བསྔལ་དང་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པར་སྣང་བ་བཞིན་དུ། ལམ་ཡང་ཡོད་པར་
སྣང༌། ལམ་བསྒོམས་པས་འཁྲུལ་བ་སངས་ཏེ་གནས་ལུགས་ལ་ངང་གིས་གནས་པའི་སངས་
རྒྱས་སུ་འགྱུར་བའང་ཡིན་པ་ལ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་བདག་གིས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཅན་རྣམས་
ལ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ལམ་མམ་ཆོས་བསྟན་པས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཤ་ཐང་ཆད་པ་
འདི་དབྱིངས་སུ་གྲོལ་བར་བྱའོ། །སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བྱ་མྱོང་བྱེད་ཐམས་ཅད་བདེན་པར་མ་
གྲུབ་ལ། སྣང་གྲགས་ཀྱི་ཆོས་གང་ཡང་བདེན་པར་གྲུབ་པ་མི་སྲིད་མོད་ཀྱི། བརྟག་པ་མཐར་
བཟུང་སྟེ་ཅི་སྟེ་བདེན་གྲུབ་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞིག་སྲིད་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། བདེན་མེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་
18-1-281


མྱོང་བ་འདི་ལས་ལྷག་པོའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་རྒྱུ་མེད། འདི་མེད་པར་རྟོགས་ན་རང་གྲོལ་དུ་
འདུག་པ་ལ་དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་པ་སྙིང་རེ་རྗེ་ཞེས་ཡང་ཡང་བསམ་ཞིང་བསྒོམ། དམིགས་སྐོར་
དྲུག་ཅུ་རེ་བཞི་པའོ། །
ད་ནི་དེའི་བོགས་འདོན་དུ་ཞག་གཅིག་སྟོང་ཉིད་འབའ་ཞིག་བསྒོམ། ཞག་གཅིག་སྙིང་
རྗེ་འབའ་ཞིག་བསྒོམ། ཞག་གཅིག་སྔར་གྱི་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་ཟུང་འཇུག་དེ་བསྒོམ། དེ་འདྲ་
ཡང་ཡང་བྱས་པས་བོགས་ཅིག་ཐོན་ནས་འོང༌། ཡང་རེས་འགའ་ཐུན་གཅིག་སྟོང་ཉིད་རྐྱང་
པ་བསྒོམ། ཐུན་གཅིག་སྙིང་རྗེ་རྐྱང་བ་བསྒོམ། ཐུན་གཅིག་གམ་གཉིས་ལ་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་
ཟུང་འཇུག་བསྒོམ། དེ་ལྟར་སྐབས་སྐབས་སུ་ཡང་ཡང་བྱས་པས་ཀྱང་བོགས་ཅིག་ཐོན་ནས་
ཡོང་ཐུན་གཅིག་གོ །ད་འདི་ལ་གེགས་སེལ་གྱི་ཐ་སྙད་གསུང་བར་གདའ། སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་
ཟུང་འབྲེལ་དེ་སྒོམ་གྱི་མཐིལ་ཡིན། དེ་ལ་ཚེ་འདིའི་བདེ་བ་ལ་ཞེན་པའི་གེགས་འབྱུང་སྟེ། ཚེ་
འདིར་ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བ་དང༌། གཏམ་སྙན་པ་དང༌། ཁ་དྲག་པ་ཅིག་འདོད་དམ། མི་གཞན་
རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་པ་བཟང་པོར་འཛིན་དུ་རེ། གཞན་པས་རང་ལྷག་པ་ཅིག་ཡོང་དུ་རེ། 
སྙིང་ནས་འདོད་ཞེན་མ་ལོག་པར་གཞན་སུན་འབྱིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རང་ཕྱོགས་འཁྱོངས་
པའི་ཕྱིར་དུ་བྱ་བཏང་བྱེད། ཆིག་རིའམ། འདག་སྦྱར་རམ། དཀའ་ཐུབ་བམ། ལྡུམ་བུའམ། 
ལྟོ་འདོད་ཀྱི་བཙུན་པ། གྲགས་ཕྱིར་གྱི་བསྙེན་རྫོགས། ཁེངས་དྲེགས་ཀྱི་ཚུལ་འཆོས། ཕུགས་
མི་ཐམས་ཅད་རང་ལ་དད་པ་སྐྱེས་ཏེ། རང་རྒྱལ་བ་ཅིག་ཡོང་དུ་རེ་བས་འཕྲལ་ཕམ་ཁ་ལེན་
པ་ལྟར་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱང་ཆོས་ལ་སྙད་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆེ་ཐབས་སྒྲུབ་པར་གདའ། སྟོང་
ཉིད་སྙིང་རྗེ་དང་རྒྱབ་འགལ་ཡིན། དེ་དག་དུག་དང་འདྲེས་པའི་ཟས་བྱ་བ་ལགས། ཐོག་མ་
ཉིད་ནས་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་བཞིན་དུ་བསམ་པ་དང་སྤྱོད་པ་གཉིས་ཀར་ནག་རྐྱང་དུ་སོང་བ་
དེ་ཆེས་སྨད་པ་གཞིར་བཞག་མོད་ཀྱང༌། དེ་ལ་དགེ་སྦྱོར་དང་འདྲེས་པ་ལྟར་བཟང་རྫུའི་ཡུལ་
18-1-282


དུ་ཡང་མ་བྱུང༌། དེ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོར་སྐྱེས་བུ་ཆུང་ངུའི་བསམ་པ་ཡང་ཡང་དྲན་དགོས། 
ཕྱི་མ་ལྷ་མིའི་བདེ་བ་ལ་ཞེན་པའི་གེགས་བྱ་བ། འཁོར་བའི་བདེ་བ་ལ་སྲེད་པ་མ་ལོག་པས་
སྦྱིན་པ་འདྲ་གཏོང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་འདྲ་སྲུང༌། ཁྲིགས་ཆགས་ཀྱི་དགེ་སྦྱོར་བག་རེ་བྱེད་ཀྱང་
སྐྱེ་བ་ཕྱི་མའི་ཟས་གོས་ལོངས་སྤྱོད་གནས་ཁང༌། བུ་སྨད་འཁོར་གཡོག་དབང་ཐང་འཛོམས་
པས་སྐྱིད་པ་ཅིག་ཀ་སྨོན་ན། སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སུ་སོང༌། དེའི་གཉེན་པོར་
སྐྱེས་བུ་འབྲིང་གི་བསམ་པ་རྣམས་བསྐྱར་གྱིན་བསྒོམ་དགོས། བློ་ཆོས་སུ་སོང་ཡང་རང་དོན་
ཡིད་བྱེད་ཁོ་ན་འདུག་ན་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དང་རྒྱབ་འགལ་ཡིན་པས། དེའི་གཉེན་པོར་བདག་
གཞན་མཉམ་པ་དང་བརྗེ་བ་བསྒོམ་དགོས། དེ་ཡང་གོ་ཡུལ་ཙམ་ལ་མ་ལུས་པའི་རང་གི་
ལུས་སེམས་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་དམིགས་གཏད་ཁེལ་ངེས་ཤེས་པ་གལ་ཆེ། དེའི་གདམས་ངག་བློ་སྦྱོང་
ན་གསལ། སྤྱོད་འཇུག་དང་བསླབ་བཏུས་ཀུན་ན་ཡང་རྒྱས་པར་ཡོད། རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་པས། 
བདག་དང་གཞན་དུ་མཉམ་པའི་སེམས་ཉིད་དམ། །བདག་པས་གཞན་གཅེས་སྡུག་པ་རྙེད་
ནས་ནི། །དེ་ལྟར་བདག་པས་གཞན་དོན་མཆོག་ཏུ་ཤེས། །རང་གི་དོན་གང་གཞན་གྱི་དོན་
གང་ཡིན། །ཅེས་གསུངས། སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པའི་གོ་ཡུལ་ཡང་ཡང་བྱས་ཀྱང་བདེན་པར་མེད་
དོ། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའོ་བྱ་བ་དེ་ཡལ་ཡུལ་དུ་སོང་ནས་གནད་དུ་མ་འབྱོར། དགྲ་གཉེན་ལོངས་སྤྱོད་
གཏམ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་རགས་པ་དེ་ཀ་འདུག་ན། སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་
ཡིན་པས་རང་གི་ལུས་སེམས་རྫས་ཡོ་བྱད་དགྲ་གཉེན་རྣམས་ཀྱི་སྟེང་དུ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་བློ་དེ་
ཁེལ་ངེས་ཤེས་པ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་སྦྱོང་བ་གལ་ཆེ། དེ་ཡང་ཐུན་གཅིག་གོ །ཡང་དལ་འབྱོར་
རྙེད་དཀའ། འཆི་བ་མི་རྟག་པ། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ། ལས་རྒྱུ་འབྲས། ཆོས་ལ་དད་པ། 
བྱམས་པ་སྙིང་རྗེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས། བདག་མེད་གཉིས་བསྒོམ་པ་རྣམས་ཞག་རེའམ་ཐུན་
རེའི་ནང་དུ་རེས་འགའ་བསྟར་ཆགས་སུ་བསྒོམ། རེས་འགའ་ལུགས་ཟློག་ཏུ་བསྒོམ། རེས་
18-1-283


འགའ་རྐང་འཐོན་དུ་བསྒོམ། རེས་འགའ་དཀྲུགས་པ་དང་འཆོལ་བར་བསྒོམ། རེས་འགའ་
སེམས་ལ་གང་གནོད་པའི་སྤང་བྱ་ཤས་ཆེ་བ་དེའི་སྟེང་དུ་བསྒོམ། རེས་འགའ་འདི་སྒོམ་བདེ་
བར་འདུག་སྙམ་པ་དེ་བསྒོམ། འདི་ཡང་ཐུན་གཅིག་གོ །རྒྱུན་གྱི་ཉམས་ལེན་ལ་མི་རྟག་པ་
དུར་དུར་དྲན་པ་དང༌། ལས་འབྲས་ཀྱི་དོན་བསམ་པའི་འཛེམ་བག་དང༌། ཁམས་གསུམ་
འཁོར་བ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་རྗེ་དང༌། སྤྲོས་བྲལ་གྱི་གནས་ལུགས་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་
སྟེ་བཞི་པོ་འདི་གཙོ་བོར་བསྒོམ། གཞན་རྣམས་འཁོར་གྱི་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་མོ། །ཆོས་འདི་སྤྱོད་
པའི་བླ་མ་དམ་པའམ་གྲོགས་བཟང་པོ་དང་འགྲོགས། ཐུན་མཚམས་སུ་མདོ་སྡེ་རྣམས་ཀློག་
པའམ་ཉན་པས་ཀྱང་སྒོམ་གྱི་བོགས་འབྱིན་ཆོས་ལ་ངེས་པ་རྙེད་དད་པར་གསོས་འདེབས་
པ་ཡིན། ཁྱད་པར་བཀའ་གདམས་གོང་མའི་གསུང་བསྟན་རིམ་དང་འབྲེལ་བའི་བེའུ་བུམ་
རེ་ལའང༌། ལྟ་རྟོག་དང་ནན་ཆགས་དང་དོན་སེམས་ཐོག་ཏུ་འཇོག་པ་ཁོ་ན་གནད་དུ་ཆེ་བ་
ལགས། འདི་ལའང་ཐུན་གཅིག་སྟེ། ཕྱི་མ་བཞི་པོ་འདི་རྒྱུན་གྱི་ཉམས་ལེན་དང་གེགས་སེལ་
བོགས་འདོན་ལ་སློབ་པ་ཡིན། དམིགས་སྐོར་དུ་བཅད་ནི་མི་དགོས། ཡང་དམིགས་སྐོར་དུ་
བྱས་ཀྱང་འགལ་བ་ཡང་མེད་དོ།། །། 
རྩ་བའི་ས་བཅད་གསུམ་པ། དེ་ལས་འབྲས་བུ་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་འགྲུབ་ཚུལ་
ནི། རྒྱས་པར་གཞུང་ལུགས་ཆེན་པོ་རྣམས་ཉན་པས་གོ་བར་འགྱུར། འདིར་བཤད་ཀྱིས་ཡང་
མི་ལང་བ་ལགས། སྙིང་པོ་ནི་ཇི་སྐད་དུ། སློབ་དཔོན་འཕགས་པས། ཚུལ་ཁྲིམས་སྦྱིན་པ་
གཞན་གྱི་དོན། །བརྩོན་འགྲུས་བཟོད་པ་བདག་ཉིད་ཀྱི། །བསམ་གཏན་ཤེས་རབ་ཐར་བའི་
རྒྱུ། །སྙིང་རྗེ་བས་ནི་དོན་ཀུན་འགྲུབ། །ཅེས་དང༌། བདུན་པོ་འདི་དག་མ་ལུས་པར། །གཅིག་
ཅར་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡིས། །ཡེ་ཤེས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཡུལ། །འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་ཉིད་
འཐོབ་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་ཏེ་བསམ་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང༌། སྤྱོད་པ་
18-1-284


སྦྱིན་སོགས་དྲུག་ལ་སྦྱངས་པས་རང་ཤུགས་ཀྱི་ཆོས་ལས་གཞན་དུ་བློ་མི་འགྲོ་ཞིང༌། དཀོན་
མཆོག་ལ་དད་པ་དང་ལས་འབྲས་ལ་འཛེམ་བག་དང་འཁོར་བ་ལ་སྐྱོ་ཤས་རྣམས་ངང་གིས་
སྐྱེ། ཆོས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསྒོམ་པ་ལ་སུན་པ་མེད་པར་སྤྲོ་བ་ངང་གིས་འཕེལ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་
བརྟན་པོ་སྐྱེས་རུང་མ་སྐྱེས་རུང་ལམ་སྣ་ཟིན་པ་དང་ཚོགས་ལམ་ཆུང་ངུ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་ཡིན་
ནོ། །དེ་ནས་ཚོགས་ལམ་དུ་མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་སྟོང་པ་བདག་མེད་ཀྱི་དོན་ལ་གསལ་སྣང་
ཅུང་ཟད་རྙེད་པ་ནི། བྱིས་པ་ཉེར་སྤྱོད་ཀྱི་བསམ་གཏན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ནས་བསྒོམས་པའི་
སྟོབས་དང་ཚོགས་བསགས་པའི་སྟོབས་གཉིས་འཛོམས་པ་ལས། གཟུགས་ནི་ལྦུ་བ་རྡོས་
པ་འདྲ། །ཞེས་སོགས་ལྟར་ཕུང་པོ་ལྔ་སྒྱུ་མ་ལྟར་རྟོགས་ཤིང་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ལ་གསལ་
སྣང་རིམ་པས་རྙེད་པ་ནི། དོན་རབ་འབྱེད་པའི་བསམ་གཏན་ཞེས་བྱའོ། །མཐོང་ལམ་ནས་
བརྩམས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བཅུ་ལ། སྤྲོས་བྲལ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་
སྐྱེས་པ་ནི། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་བསམ་གཏན་ཞེས་བྱའོ། །ས་དང་པོ་ནས་བདུན་
པའི་བར་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགེ་བའི་བསམ་གཏན་ཆ་ཕྲ་བ་ཙམ་ཡོད་ལ། ས་བརྒྱད་པ་
དགུ་པ་བཅུ་པ་རྣམས་ལ། ཆུང་ངུ་དང་འབྲིང་དང་ཆེན་པོ་དག་ཡོད་དོ། །རྫོགས་པའི་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་སར་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགེ་བའི་བསམ་གཏན་མཐར་ཐུག་པ་ཡོད་དེ། བསམ་
གཏན་བཞི་པ་འདི་ནི་སྙིང་པོ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ་རྒྱས་པར་གཞན་དུ་རྟོགས་
པར་བྱའོ། །བསམ་གཏན་བཞི་པོ་འདི་གོང་མའི་ཡི་གེ་ན་མ་བྲིས་ཀྱང་མདོ་ནས་འབྱུང་བ་ལྟར་
བཀོད་པ་ཡིན་ནོ། །དང་པོར་ལམ་སྣ་མ་ཟིན་གྱི་བར་དུ་ཅུང་དཀའ་བ་ཡིན་པས་བྱ་བ་གཞན་
ཐམས་ཅད་བོར་ལ་གཅིག་ཏུ་འབད་པ་གལ་ཆེ། དེ་ནས་ཀྱང་འབད་རྩོལ་གོང་འཕེལ་དུ་
གཏོང་དགོས་མོད་ཀྱི་ཅུང་ཟད་བླ་བར་འོང༌། ཚོགས་སྒོ་དུ་མ་ནས་བསགས་སྨོན་ལམ་ཕྱོགས་
སྣ་ཚོགས་ནས་བཏབ་སྟེ། རྒྱུད་སྦྱངས་པས་སྦྱོར་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་པ་ན་རང་ཤུགས་ཀྱིས་
18-1-285


གོང་འཕེལ་དུ་འགྲོ་ཞིང་འཇུག་པ་བདེ་བ་ཡིན། དེར་ཡང་བདུད་ཀྱི་ལས་ཕྲ་མོ་སྤོང་བ་དང་
གེགས་སེལ་བ་དང་བོགས་དབྱུང་བ་མང་དུ་དགོས་པར་ཡོད། དེ་ནས་རིམ་པས་ཆོས་ཉིད་
མངོན་གསུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནས་བདེ་བ་ནས་བདེ་བར་སྤྱོད་པ་
འབའ་ཞིག་གོ །འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་རང་བཞིན་འོད་གསལ་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་
ཡེ་ཤེས་དང༌། ལོངས་སྐུ་འོག་མིན་དུ་དག་པའི་འཁོར་ལ་ཆོས་འཁོར་མཐར་ཐུག་བསྐོར་བ་པོ་
དང༌། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་མ་དག་པའི་ཞིང་རྣམས་སུ་གང་ལ་གང་འདུལ་གྱིས་འགྲོ་བའི་དོན་མཛད་
པ་དང༌། འཕྲིན་ལས་ནི་མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྐལ་བ་
དང་འཚམས་པར་ཕན་པ་དང་བདེ་བ་བླ་ན་མེད་པ་ལ་འགོད་པའོ། །འདི་ལ་ཐུན་གྱི་ངེས་པ་
མེད་ལ་ཇི་ལྟར་འཚམས་པར་བཤད་པར་བྱའོ། །དེས་བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཁྲིད་
ལེགས་པར་ཚར་རོ།། །། 
ད་ནི་གྲུབ་འབྲས་སེམས་བསྐྱེད་དང༌། བྱང་སྡོམ་ལེན་པའི་ཆོ་ག་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་
ལ་གཉིས། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཆོ་ག་དང༌། བྱང་སྡོམ་གྱི་ཆོ་གའོ། །དང་པོ་ནི། རྟེན་དང་མཆོད་
པ་བཤམས་མཎྜལ་ཕུལ་ཏེ། ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། སློབ་དཔོན་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། 
ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་
རྣམས་དང༌། ས་ཆེན་པོ་ལ་བཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་དང་པོར་བླ་
ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཐུགས་བསྐྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བདག་མིང་
འདི་ཞེས་བགྱི་བ་ཡང་སློབ་དཔོན་གྱིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་
སེམས་བསྐྱེད་དུ་གསོལ། ཞེས་ལན་གསུམ་རྗེས་བཟློས་བྱ། དེ་ནས་དགོངས་གསོལ་གོང་
བཞིན་ལ། བདག་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བ་དུས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ། ཇི་སྲིད་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་
18-1-286


ལ་མཆིས་ཀྱི་བར་དུ། རྐང་གཉིས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་
ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཞི་བ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་རྣམས་
ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་འཕགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕྱིར་མི་
ལྡོག་པའི་དགེ་འདུན་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཞེས་པའི་རྗེས་བཟློས་ལན་གསུམ་བྱ། 
སྐྱབས་འགྲོ་རེ་རེ་བཞིན་དགོངས་གསོལ་རེ་བྱེད་པ་དེ་རྒྱས་པའི་ལུགས་ཡིན། བསྡུས་ན་འདི་
ཙམ་གྱིས་ཆོག བར་འདིར་བཟང་སྤྱོད་ནས་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་བདུན་པ་ཚར་གསུམ་བྱ་སྟེ་
ཚོགས་བསགས་པའོ། །
དངོས་གཞིའི་ཆོ་ག་ནི་དགོངས་གསོལ་གོང་དང་འདྲ། བདག་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བས། 
སྐྱེ་བ་འདི་དང་སྐྱེ་བ་གཞན་དང་གཞན་དག་ཏུ་སྦྱིན་པའི་རང་བཞིན་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་
རང་བཞིན་དང༌། སྒོམ་པའི་རང་བཞིན་གྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་བདག་གིས་བགྱིས་པ་དང༌། བགྱིད་
དུ་སྩལ་བ་དང༌། བགྱིད་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེས། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང༌། ས་
ཆེན་པོ་ལ་རབ་ཏུ་བཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཐུགས་བསྐྱེད་
པར་མཛད་པ་དེ་བཞིན་དུ། བདག་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བས་ཀྱང་དུས་འདི་ནས་གཟུང་ནས། 
ཇི་སྲིད་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་ལ་མཆིས་ཀྱི་བར་དུ། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་
ཆུབ་ཆེན་པོར་སེམས་བསྐྱེད་པར་བགྱི་སྟེ། སེམས་ཅན་མ་བསྒྲལ་བ་རྣམས་བསྒྲལ་བར་
བགྱིའོ། །མ་གྲོལ་བ་རྣམས་དགྲོལ་བར་བགྱིའོ། །དབུགས་མ་ཕྱུང་བ་རྣམས་དབུགས་དབྱུང་
བར་བགྱིའོ། །ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་
བགྱིའོ། །ཞེས་ལན་གསུམ་རྗེས་བཟློས་བྱར་གཞུག སྨོན་སེམས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་གོང་དུ་བཤད་
པ་རྣམས་ལས་ཅི་རིགས་པའམ་རྒྱས་བསྡུས་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་བཤད། འཕགས་པ་སྤྱན་རས་
18-1-287


གཟིགས་ཀྱིས་ཞུས་པ་ཆོས་བདུན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་དང༌། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལ་སོགས་པའི་
མདོ་ནས་བསླབ་བྱ་དང་ཕན་ཡོན་དུ་མ་འབྱུང་བ་རྣམས་རྒྱས་པར་མདོ་སྡེ་དེ་དག་ལས་ཤེས་
པར་བྱའོ་ཞེས་བརྗོད། དེ་ནས་སྨོན་ལམ་ཇི་ལྟར་འོས་པ་གདབ་ཅིང༌། བསྡུ་ན་དགེ་བ་འདི་
ཡིས་སྐྱེ་བོ་ཀུན། །ཞེས་སོགས་བརྗོད། སླར་ཡང་དཀོན་མཆོག་མཆོད། སློབ་དཔོན་ལ་ཡོན་
དབུལ། འདི་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཆོ་གར་གྲགས་པ་སྨོན་སེམས་ཀྱི་ཆོ་ག་སྟེ། འདི་ལ་སྣོད་
བརྟག་པ་དང་སོ་ཐར་རིགས་བརྒྱད་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་སོགས་གང་ཡང་མི་དགོས་པས། དོན་དུ་
གཉེར་བ་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱིན་དུ་རུང་ངོ༌། །འདི་ནི་བྱམས་པ་ནས་བརྒྱུད་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ། 
སློབ་དཔོན་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་མཛད་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཆོ་ག་ལོགས་པ་ཞིག་
འཕགས་ཡུལ་ན་ཡོད་པར་གྲགས་ལ། དེ་ནི་དཀོན་བརྩེགས་ཀྱི་ནང་གི་འདི་མ་ཡིན་པའི་བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཅེས་བྱ་བའི་མདོ་ལོགས་པ་ཞིག་ལས་བསྡུས་པ་སྟེ། དེའི་དགོངས་
དོན་ཕྱོགས་འདིར་ཡོད་པ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤས་མཛད་པའི། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཆོ་ག་ན་
གསལ་བར་བཞུགས་པ་བཞིན་བཀོད་པ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་བྱང་སྡོམ་ལེན་པའི་ཆོ་ག་ནི། རབ་ཏུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་གཞི་རྒྱས་
པར་སྟོན་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་རྣམས་ཡིན་པས་མདོ་སྡེ་མང་དུ་ཐོས་པར་བྱ། ཡང་
ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སའམ། བསླབ་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ལྟ་བུ་ཉན་ནའང༌། ཐེག་
ཆེན་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོ་འདུས་པ་ཡིན་པས་ཤིན་ཏུ་ལེགས། འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ནམ་
ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་ལྟ་བུ་ཅིག་གི་བཀླགས་ལུང་ཙམ་མ་མཐའ་ཡང་ངེས་པར་ཐོབ་པར་
བྱའོ། །སྔར་བསྟན་རིམ་གྱི་ཁྲིད་ཞིབ་པར་བསྐྱངས་པས་ཀྱང་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྙིང་པོ་ཐོས་པ་ཡིན་
མོད་ཀྱི། རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་སྒོ་ནས་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་སྡེ་གཅིག་མ་ཐོས་པའི་ཐབས་མེད། དེ་
ནས་བྱང་སྡོམ་བླང་བ་དངོས་ནི། རྟེན་གསུམ་གྱི་དྲུང་དུ་མཆོད་པ་བཤམས། སློབ་དཔོན་ལ་
18-1-288


ལན་གསུམ་དུ་ཕྱག་བྱས་ནས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ། སློབ་དཔོན་ཁྱོད་ལས་བདག་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པ་ལེན་པར་འཚལ་གྱི། དེ་ལ་གནོད་པ་མ་མཆིས་ན། 
བདག་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བའི་སླད་དུ་ཅུང་ཟད་ཅིག་གསན་ཅིང་སྩལ་བའི་རིགས་སོ། །ཞེས་ལན་
གསུམ་གསོལ་བ་གདབ་དགོས་ཏེ། ཚིག་དེ་བློ་ལ་ཡོད་ན་སློབ་མ་ཉིད་ཀྱིས་གསོལ་བ་གདབ། 
དེ་མིན་སློབ་དཔོན་ནམ་གྲོགས་ཀྱིས་རྗེས་བཟློས་བྱའོ། །དེ་ནས་སློབ་དཔོན་གྱིས་འདི་སྐད་
ཅེས། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཉོན་ཅིག ཁྱོད་འདི་ལྟར་སེམས་ཅན་མ་བསྒྲལ་བ་རྣམས་བསྒྲལ་བ་
དང༌། མ་གྲོལ་བ་རྣམས་དགྲོལ་བ་དང༌། དབུགས་མ་ཕྱུང་བ་རྣམས་དབུགས་དབྱུང་བ་དང༌། 
ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མ་འདས་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་
ཀྱི་གདུང་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འདོད་དམ། སློབ་མས་ཀྱང་འདོད་ལགས་ཞེས་བརྗོད། སློབ་
དཔོན་གྱིས་འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་བསྐྱེད་པ་བརྟན་པ་དང་ཡི་དམ་
བརྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་དང༌། གཞན་དང་འགྲན་པའི་ཆེད་དུ་མ་ཡིན་ནམ། མ་ལགས། གཞན་
གྱི་ནན་གྱིས་ལེན་དུ་བཅུག་པ་མ་ཡིན་ནམ། མ་ལགས། ཞེས་དྲི་བ་དང་ལན་བྱ། དེ་ནས་
མཆོད་ཡོན་ཕལ་ཆེར་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་བཅད་ཀྱིས་མཆོད་པ་རྣམས་འབུལ། མགོན་པོ་
ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ལྡན་པ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཇི་ལྟར་འོས་པས་བསྟོད་ཅིང་ཕྱག་ཀྱང་ཕུལ། དེ་
ནས་སློབ་དཔོན་ལ་གུས་པ་དང་བཅས་པས་བསྐུལ་མའི་གསོལ་གདབ་ནི་འདི་སྐད་ཅེས། 
སློབ་དཔོན་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་བདག་
ལ་མྱུར་དུ་སྩལ་དུ་གསོལ། ལན་གསུམ། སློབ་དཔོན་གྱིས་འདི་སྐད་ཅེས། མིང་འདི་ཞེས་བྱ་
བའམ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་ནམ། དེས་ཀྱང་ཡིན་ལགས། བྱང་
ཆུབ་ཏུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་བམ། བཏབ་ལགས། དེ་ནས་དངོས་གཞི་ནི་སློབ་དཔོན་གྱིས་འདི་
སྐད་ཅེས། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཉོན་ཅིག བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསླབ་པའི་
18-1-289


གཞི་ཐམས་ཅད་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་དག་ཅི་བདག་
ལས་ལེན་པར་འདོད་དམ། དེ་ལྟར་ལེན་པར་འཚལ་ལོ། །དེ་ནས་ཆོ་ག་དངོས་གཞི་ནི་སློབ་
དཔོན་གྱིས་འདི་སྐད་ཅེས། ཚེ་དང་ལྡན་པའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ཁྱོད། བདག་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལས། འདས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་
ཀྱི་བསླབ་པའི་གཞིར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། 
མ་བྱོན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསླབ་པའི་གཞིར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་
དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། ད་ལྟར་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་ན་ད་ལྟར་
བཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསླབ་པའི་གཞིར་འགྱུར་པ་གང་ཡིན་
པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་སུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པའི་བསླབ་པའི་གཞི་གང་དག་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་
གང་དག་ལ། འདས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསླབས་པར་གྱུར་པ་
དང༌། མ་བྱོན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་སློབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཕྱོགས་བཅུ་
དག་ན་ད་ལྟར་བཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ད་ལྟར་སློབ་བཞིན་པའི་བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པའི་གཞི་ཐམས་ཅད་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་
ཐམས་ཅད་དེ། སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། དགེ་བ་ཆོས་སྡུད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། སེམས་
ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ང་ལས་ནོད་དམ། ཅེས་དྲིས་པ་ལ། སློབ་མས་རབ་ཏུ་ལེན་
ལགས་སོ། །དེ་ལྟར་ལན་གསུམ་བརྗོད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །
དེ་ནས་སློབ་དཔོན་གྱིས། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་མཁྱེན་པར་
གསོལ་བ་ནི། རིགས་ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བའི། བདག་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་
དག་པར་བླང་བར་བྱ་བ་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་མནོས་ལགས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་
18-1-290


སེམས་དཔའ་མིང་འདི་ཞེས་བྱ་བ་འདིས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་
ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལ། བདག་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བ་དཔང་པོར་གྱུར་པས། འཕགས་
པའི་མཆོག་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་ཀྱང་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མཐས་གཏུགས་པའི་
ཆོས་ཐམས་ཅད་ལྐོག་ཏུ་མ་གྱུར་པའི་ཐུགས་མངའ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་མཁྱེན་པར་གསོལ་ལོ། །
ཞེས་ལན་གསུམ་མོ། །འདི་སློབ་དཔོན་ལངས་ཏེ་ཕྱོགས་བཅུར་མེ་ཏོག་གཏོར་ནས་ཐལ་
མོ་སྦྱར་ཏེ་འདོན་པར་སྣང་ངོ༌། །དེ་ནས་སློབ་མས་དཀོན་མཆོག་དང༌། སློབ་དཔོན་ལ་ཕྱག་
གསུམ་གསུམ་བྱས་ཏེ་ཡང་འདུག་པ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཁྱོད་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་
པ་བླངས་པ་ལ། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བུ་དང་སྤུན་ཟླའི་
དགོངས་པ་མཛད་དེ་རྟག་ཏུ་སྲུང་ཞིང་སྐྱོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཁྱོད་ཀྱི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་
པ་བླངས་པ་འདི། དད་པ་མེད་པའི་མི་རྣམས་ལ་མི་སྨྲ་ཞིང་གསང་བ་གལ་ཆེ། དེང་ཕྱིན་ཆད་
ཕས་ཕམ་པ་བཞིའམ་བརྒྱད། ཉེས་བྱས་བཞི་བཅུ་ཞེ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་རྟག་ཏུ་སྤངས་བར་
བྱ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བའི་ཐབས་དང༌། ལྟུང་བ་ཡང་ལྕིའི་ཁྱད་པར་
དང༌། དེ་དག་ཕྱིར་བཅོས་པ་ལ་ཡང་མཁས་པར་བྱའོ་ཞེས་བརྗོད། རྒྱས་པ་ལ་སྤྲོ་ན་བསླབ་
བྱ་རགས་རིམ་ཙམ་སྐབས་འདིར་བརྗོད་ནའང་ལེགས་སོ། །སྤྱིར་བྱང་སྡོམ་ལེན་པའི་ལུགས་
འདི་ལ། བསླབ་བྱ་རྣམས་སྔོན་དུ་ངེས་པར་བྱས་ནས་སྡོམ་པ་ཕྱིས་ལེན་པ་ཡིན་པས། སྐབས་
འདིར་མ་བརྗོད་ཀྱང་ཆོ་གའི་ཡན་ལག་ཉམས་པའི་སྐྱོན་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་རྗེས་ཡོན་ཕུལ་
དགེ་བ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོའོ། །དེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའི་ཆོ་ག་ལེགས་པར་སོང༌། 
བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པའི་རིམ་པའམ། སྐྱེས་བུ་གསུམ་གྱི་ཁྲིད་བསྐྱངས་པའི་གྲུབ་འབྲས། 
སེམས་བསྐྱེད་ལག་ལེན་དང་བཅས་པ་ཚར་བ་ལགས། ཆོས་འདོད་པ་གང་ཞིག་མདོ་ལུགས་
18-1-291


ཁོ་ན་ལ་མོས་ན། མདོའི་ཉམས་ལེན་ཐམས་ཅད་འདིར་འདུས་ཤིང༌། དེང་སང་གི་མདོ་ལུགས་
པ་གཞན་ལ་མེད་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱི་བཀའ་བབས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་པས། ཆོས་འདི་ཉིད་
ཉམས་ལེན་གྱི་གཙོ་བོར་བྱེད་དགོས་ལ། སྔགས་ལ་མོས་པ་རྣམས་ཀྱང་འདི་ལ་མ་ཞུགས་ན་
གསང་སྔགས་ལོག་པར་འགྲོ་ཉེན་ཡོད་པས། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཀུན་གྱི་བཞེད་གཞུང་འདི་
ལ་ལེགས་པར་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསླབ་པར་བྱའོ།། །། 
ཐུགས་རྗེའི་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས། །རྒྱལ་ཚབ་དམ་པ་རྒྱལ་སྲས་མི་
ཕམ་མགོན། །ཆོས་ཀུན་བདག་པོ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཞབས། །ཀུན་མཁྱེན་གཉིས་པ་
རྒྱལ་སྲས་དབྱིག་གཉེན་ལ། །ཕྱག་འཚལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ་གསོལ་བ་འདེབས། །མཆོག་སྡེ་
ལ་སོགས་གསེར་གླིང་རྒྱལ་པོའི་བར། །རྒྱ་ཆེན་སྤྱོད་བརྒྱུད་བླ་མ་མཆོག་རྣམས་དང༌། །རྒྱལ་
སྲས་འཇམ་དཔལ་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་སོགས། །ཟབ་མོ་ལྟ་བའི་བརྒྱུད་པ་མཆོག་རྣམས་དང༌། །
གསང་བདག་རྣལ་འབྱོར་མ་དཔལ་ཏིལླི་སོགས། །ཉམས་ལེན་བྱིན་རླབས་བརྒྱུད་པ་མཆོག་
རྣམས་ལ། །གུས་པས་གསོལ་བ་འདེབས་སོ་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཡིད་བཞིན་ནོར་འདྲའི་
ཐུགས་མངའ་ཨ་ཏི་ཤ །རྒྱལ་བའི་འབྱུང་གནས་འབྲོམ་སྟོན་རིན་པོ་ཆེ། །མཁྱེན་པའི་དཀྱིལ་
འཁོར་རབ་རྒྱས་པོ་ཏོ་བ། །གཞུང་ལུགས་རྒྱ་མཚོའི་མཐར་སོན་ཤར་བ་པ། །ཆོས་བཞིན་
སྤྱོད་མཛད་གཏུམ་སྟོན་བློ་གྲོས་གྲགས། །བཀའ་གདམས་བསྟན་པའི་སྲོག་ཤིང་རྡོ་སྟོན་པ། །
ཡེ་ཤེས་གཟི་འོད་འབར་པའི་དཔལ་ལྡན་གྲོ། །བསླབ་གསུམ་རྣམ་དག་སྐྱོ་སྟོན་སེངྒེ་སྐྱབས། །
ཆེ་དགུའི་གཙུག་རྒྱན་མཆིམས་ཆེན་ནམ་མཁའ་གྲགས། །ནུས་མཐུའི་མངའ་བདག་སྨོན་
ལམ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཞབས། །འགྲོ་དོན་དཔག་མེད་ཟེའུ་གྲགས་པའི་མཚན། །ཆོས་མངོན་རྒྱ་
མཚོའི་མཐར་སོན་བློ་བཟང་མཆིམས། །རྣམ་དག་ཐུགས་མངའ་གྲོ་སྟོན་ཀུན་རྒྱལ་བ། །གྲུབ་
པ་ཤེས་རབ་སྤང་སྟོན་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །བློ་མཆོག་དམ་པ་བསོན་ནམས་མཆོག་གྲུབ་དང༌། །ཟབ་
18-1-292


དོན་སྲོལ་འཛིན་དཔལ་ལྡན་དོན་གྲུབ་ཞབས། །ཐུགས་ཀྱིས་སྲས་གྱུར་གནས་བརྟན་བསོད་
ནམས་གྲགས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ལྡན་ཀུན་དགའ་མཆོག་གྲུབ་ཞབས། །འཇམ་མགོན་གྲུབ་
པའི་དཔའ་བོ་གྲོལ་མཆོག་རྗེ། །སྐྱེ་མེད་དོན་གཟིགས་ལུང་རིགས་རྒྱ་མཚོའི་ཞབས། །དེ་
ལྟར་རྩ་བརྒྱུད་བླ་མ་ཐམས་ཅད་ལ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །
ཡང་ན་རྒྱལ་བའི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་རྗེས་སུ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡེ་ཤེས་འབར་བའི་སྤྱན་མངའ་བ། །
བླ་མ་དམ་པས་བྱིན་བརླབས་བྱ་ཡུལ་བ། །གནས་ལུགས་མངོན་གྱུར་གཙང་བ་རིན་པོ་ཆེ། །
གདམས་ངག་རྒྱ་མཚོའི་མཐར་སོན་མུས་སྨན་པ། །དེ་རྗེས་དཔལ་ལྡན་གྲོ་ནས་མཁན་ཆེན་
བསོད་ནམས་མཆོག་གྲུབ་གྱི་བར་གོང་བཞིན། དེ་ནས། ཡོན་ཏན་མཆོག་གྱུར་མཁན་ཆེན་
ཀུན་རྒྱལ་བ། །མཁྱེན་རབ་རྣམ་དག་ཡེ་ཤེས་རིན་ཆེན་དང༌། །བརྩོན་པས་རྩེ་གཅིག་སྒྲུབ་
མཛད་ལྷ་ཆུང་བ། །བྱམས་པའི་མཚན་ཅན་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་བྱིན་
གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །གཞན་ཡང་སྣེ་ཟུར་བ་ནས་བརྒྱུད་པ་སོགས་བརྒྱུད་པ་མི་འདྲ་བ་མང་
དུ་བཞུགས་པས་ཇི་ལྟར་སྦྱར་ཀྱང་ཆོག་ལ། གཞུང་གདམས་ངག་གཉིས་ཀྱི་བརྒྱུད་པའི་རྐང་
གོང་དུ་བཤད་པ་ཉིད་གཙོ་བོར་བྱའོ། །དེ་ནས་འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དད་པ་རྣམ་དག་སྐྱེས་
བུ་ཆུང་ངུའི་ལམ། །ངེས་འབྱུང་རྣམ་དག་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་གི་ལམ། །ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་སྐྱེས་
བུ་ཆེན་པོའི་ལམ། །རྣམ་དག་ལམ་གསུམ་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །མི་རྟག་འཆི་བ་རྒྱུད་
ལ་མ་སྐྱེས་ན། །ཇི་ལྟར་འབད་ཀྱང་ཚེ་འདིའི་ཁ་འཛིན་ཅན། །རང་བློ་ཆོས་སུ་འགྲོ་སྐབས་མི་
འདུག་པས། །ཆོས་བརྒྱད་འཆིང་བ་གྲོལ་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ལས་འབྲས་བསླུ་མེད་ཡིད་
ཆེས་མ་སྐྱེས་ན། །ཆོས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་བཟང་རྫུའི་ངང་དུ་འཆོར། །སྒྲུབ་པ་ལྷུར་ལེན་སྐད་
ཀྱང་གཞན་ངོར་ཐལ། །ཆོས་ལ་ཡིད་ཆེས་སྐྱེ་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་རྒྱུད་
ལ་མ་སྐྱེས་ན། །སྒྲུབ་ལ་བརྩོན་ཡང་ཐེག་པ་དམན་པར་གོལ། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་
18-1-293


ཁུར་ཁྱེར་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆོག་འབྱོངས་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །སྤྲོས་ཀུན་རང་
གྲོལ་སྟོང་ཉིད་མ་རྟོགས་ན། །ཆོས་ཀུན་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མི་ཤེས་ཤིང༌། །མཚན་འཛིན་དབང་
སོང་རང་སེམས་མི་གྲོལ་བས། །གནས་ལུགས་མཐར་ཐུགས་རྟོགས་པར་བྱིན་གྱིས་བརློབས། །
ཞེས་གསོལ་བ་གདབ་པར་བྱའོ། །བདག་གིས་ཆོས་སྐོར་འདིར་གཏོགས་པ་ལ། ལམ་སྒྲོན་
རྩ་འགྲེལ། བདེན་གཉིས་རྩ་འགྲེལ། དབུ་མའི་མན་ངག་རྩ་འགྲེལ་གྱི་བཤད་པ། མུས་སྨན་
པའི་འཁྲིད་ཡིག ལུམ་པ་བའི་ལམ་རིམ། པོ་ཏོ་པའི་དཔེ་ཆོས་རྩ་འགྲེལ་རྣམས་མཁས་མཆོག་
བྱམས་པ་ལྷུན་གྲུབ་ལས་ཐོས། པོ་ཏོ་བའི་བེའུ་བུམ་རྩ་འགྲེལ་དང་སྣར་ཐང་པའི་ལམ་མཆོག་
རྩ་འགྲེལ། མཆིམས་ཀྱི་གསུང་རྒྱུན་འཁྲིད་ཡིག་གི་ལུང་རྣམས་དང་བསྟན་རིམ་གྱི་འཁྲིད་
ཚུལ་རྒྱས་པ་གསུང་ངག་ནས་ཉམས་ཁྲིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་མཁན་ཆེན་ལུང་རིགས་རྒྱ་མཚོ་ལས་
ཐོས་སོ། །ཐོར་བུ་ཐོར་བུ་དམ་པ་གཞན་འགའ་ཞིག་ལས་ཀྱང་ཐོས་མོད་ཀྱི། ཆོས་སྐོར་འདི་
ལ་བརྒྱུད་པའི་གཙོ་བོ་གོང་དུ་སྨོས་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཀུན་གྱི་དགོངས་པ་
འདི། །མདོ་ཙམ་བྲིས་ལས་བསོད་ནམས་གང་ཡོད་དེས། །མ་ལུས་ལུས་པ་མེད་པའི་སེམས་
ཅན་རྣམས། །ཀུན་མཁྱེན་རྒྱལ་བའི་གོང་འཕང་མྱུར་ཐོབ་ཤོག །བསྟན་པ་ལ་འཇུག་པའི་རིམ་
པ། སྐྱེས་བུ་གསུམ་གྱི་མན་ངག་གི་ཁྲིད་ཡིག་བདུད་རྩིའི་ཉིང་ཁུ་ཞེས་བྱ་བ། རྒྱལ་ཁམས་པ་ཏཱ་
ར་ནཱ་ཐས་ངེས་པར་བརྗོད་པའོ།། །། 
འདི་ནི་སྒོམ་ཚུལ་དམིགས་པའི་ཁྲིད་ཡིག་ཡིན་ལ། གོ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པའི་བཤད་པ་
ནི། དམ་པ་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱིས་མཛད་པ་ལས་བཙལ་བར་བྱའོ། །འདིས་ཀྱང་བསྟན་པ་རིན་པོ་
ཆེ་རྒྱས་ལ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག །ཞུས་དག །བཀྲ་ཤིས། 
[བླ་མ་ཚུལ་ཁྲིམས་བཟང་པོའི་ལྷག་བསམ་གྱིས། །མི་ཟད་ཆོས་རྒྱུན་འཕེལ་བའི་དགེ་བསོད་འདིས། །མཁའ་མཉམ་འགྲོ་
ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཐོབ་སྟེ། །རྒྱལ་སྲས་སྤྱོད་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གྱུར་ཅིག །པུཎྱ་ཤྲིས་སོ། །དགེའོ། །]
18-1-294


༄༅། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བློ་སྦྱོང་དོན་བདུན་གྱི་
ཁྲིད་ཡིག་བཞུགས། 
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། བླ་མ་དམ་པའི་ཞབས་ཀྱི་པདྨོ་ལ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདིར་
དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤའི་བཀའ་བརྒྱུད་དྲི་མ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་དམ་གྱི་མཐིལ་ནི། བདག་
གཞན་བརྗེ་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལགས་ཏེ། སྤྱིར་རྒྱལ་བ་འབྲོམ་གྱི་བཀའ་བརྒྱུད་རྣམས་
ལ། སྔགས་དང་ཅུང་ཟད་འབྲེལ་བའི་གདམས་ངག་དང༌། མདོ་ལུགས་རང་རྐང་གི་གདམས་
ངག་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལངས་བ་ཞིག་བཞུགས་ཤིང༌། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་
ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང་ཡང་འབྲེལ་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ལུགས་འདི་ནི་ཀུན་རྫོབ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
སེམས་ཀྱི་བཀའ་བབས་ཤས་ཆེ་བས། བཀའ་བརྒྱུད་འཛིན་པའི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་དཔག་
ཏུ་མེད་པ་བྱོན་པ་རྣམས་ཀྱང༌། བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་རྣམ་ཐར་ཁོ་ན་ཁུལ་དུ་བྱུང་བ་ཡིན། 
བཀའ་བབས་ཀྱི་མན་ངག་བསྟན་པ་ལ་ཕྱག་སྲོལ་མི་འདྲ་བ་ཇི་སྙེད་ཅིག་བཞུགས་པ་ལས། 
འདི་བྱ་འཆད་ཀ་བ་ཆེན་པོའི་བཞེད་པས་དོན་བདུན་གྱི་གཞུང་སྲོལ་ལགས། དེ་ལ་སྔོན་འགྲོ་
རྟེན་གྱི་ཆོས་བསྟན་པ་དང་གཅིག དངོས་གཞི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྦྱང་བ་དང་གཉིས། རྐྱེན་
ངན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་དུ་བསྒྱུར་པ་དང་གསུམ། ཚེ་གཅིག་གི་ཉམས་ལེན་དྲིལ་ཏེ་བསྟན་པ་
དང་བཞི། བློ་འབྱོངས་པའི་ཚད་དང་ལྔ། བློ་སྦྱོང་གི་དམ་ཚིག་དང་དྲུག བློ་སྦྱོང་གི་བསླབ་བྱ་
དང་བདུན་ནོ། །
དང་པོ་ནི། ཐོག་མར་སྔོན་འགྲོ་དག་ལ་བསླབ། །ཅེས་གསུངས་པས། རང་གི་སྤྱི་
བོར་རྩ་བའི་བླ་མ་བསྒོམ་སྟེ། དེ་ཉིད་བརྒྱུད་པ་ཀུན་འདུས་ཀྱི་ངོ་བོར་བསམ། མོས་གུས་དུང་
18-1-295


བ་དང་བཅས་པས། བླ་མ་ཡང་དག་པ་ཡོངས་ཀྱི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆེན་པོས་བདག་
ལ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། བྱམས་སྙིང་རྗེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཁྱད་པར་ཅན་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་
བར་མཛད་དུ་གསོལ། ཞེས་གསོལ་བ་ཡང་ཡང་བཏབ་པས་བླ་མ་དེ་ཉིད་རང་གི་སྤྱི་བོ་ནས་
ཞུགས། སྙིང་འོད་ཀྱི་གུར་ཁང་སྒོང་སྐོགས་ཁ་གྱེན་བསྟན་ལྟ་བུར་བཞུགས་པར་བསམ་ལ། 
མོས་གུས་དུང་བ་ཞིག་བྱ། དེ་ནི་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། འོག་གི་དམིགས་པ་གང་སྒོམ་པ་དང་
ཐུན་གྱི་སྔོན་དུ་འདི་ངེས་པར་བྱ། 
སྔོན་འགྲོའི་དམིགས་པ་དངོས་ནི། དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ། འཆི་བ་མི་རྟག་པ། འཁོར་
བའི་ཉེས་དམིགས། ལས་རྒྱུ་འབྲས་བསམ་པ་རྣམས་ལགས་པས། འཁྲིད་གསར་པ་ཡིན་ན། 
བསྟན་རིམ་བཞིན་དུ་དམིགས་པའི་རྣམ་གྲངས་ཤིན་ཏུ་མང་པ་དང་བཅས། ཞིབ་མོར་དཔྱད་
ནས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་སྐྱེས་སུ་སྒོམ་དུ་འཇུག་པ་ལགས། རྗེས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་རང་བྱན་ཆུད་
པ་ལགས་ན་སླར་ཅུང་ཟད་གསལ་འདེབས་ཀྱི་ཚུལ་དུ། དེ་ཐམས་ཅད་དམིགས་པ་གཅིག་
ཏུ་དྲིལ་ན། ཡང་ཡང་མི་རྙེད་པའི་མི་ལུས་ཁྱད་པར་ཅན་ད་རེས་རྙེད་པ་ལས། ཅི་ནས་ཀྱང་
ཆོས་ཉམས་སུ་ལེན་དགོས་པ་འདུག དེ་ཡང་ནམ་འཆི་ཆ་མེད་པས་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཆོས་རང་
བྱེད། འཆི་བའི་ཚེ་ཟས་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་དགྲ་གཉེན་གནས་ལུས་དབང་ཐང་སོགས་གང་ཡང་
རྗེས་སུ་མི་འབྲང༌། ཕན་གནོད་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད། ཚེ་འདི་ལྟས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གང་
ལེགས་བྱུང་ལེགས་ལ་ཐོང་ཅིས་ཀྱང་དགོས་པ་མེད། དགེ་སྡིག་གཉིས་པོ་ནི་ངེས་པར་རྗེས་
སུ་འབྲང༌། སྡིག་པ་བྱས་ཟིན་པ་སྐྱུར་དབང་ནི་མེད། དགེ་བ་རང་གིས་མ་བྱས་པ་ཁྱེར་རྒྱུ་ནི་
མེད། ལས་ཀྱི་དབང་གིས་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གང་དུ་སྐྱེས་ཀྱང༌། སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་མ་
གཏོགས་པ་སྐྱེད་མེད། ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེས་ན་ཅི་ཙུག་བྱེད། མི་སྐྱེ་བའི་གདེང་ནི་གཅིག་
ཀྱང་མེད། ད་ཡོངས་སྡིག་པ་སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་མི་བྱེད། དགེ་བ་ལ་ནན་ཏན་དུ་བསྒྲུབ་སྙམ་པ་
18-1-296


ལ་ཡང་ཡང་སྦྱོང་བ་ཡིན། ཐུན་མཇུག་ཏུ་ཡན་ལག་བདུན་པ་ཅི་འགྲུབ་བྱ། ཐུན་མཚམས་སུ་
དམིགས་པའི་དོན་ལག་ལེན་ལ་གདབ་པའོ། །གོང་འོག་ཐམས་ཅད་དུ་འདི་ཉིད་ལག་ལེན་ལ་
ཐེབས་པ་གལ་ཆེའོ། །
གཉིས་པ་དངོས་གཞི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཉིས་སྦྱང་བ་ལ། ཞར་བྱུང་དོན་དམ་བྱང་
སེམས་སྒོམ་པ་དང༌། གཙོ་བོ་ཀུན་རྫོབ་བྱང་སེམས་བསྒོམ་པ་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་
ཀུན་རྨི་ལམ་ལྟ་བུར་བསམ། །མ་སྐྱེས་རིག་པའི་གཤིས་ལ་དཔྱད། །གཉེན་པོ་ཉིད་
ཀྱང་རང་སར་གྲོལ། །ངོ་བོ་ཀུན་གཞིའི་ངང་ལ་བཞག །ཅེས་གསུངས་པའི་གནད་ཀྱི་
དྲིལ་དོན་ནི། སྔོན་འགྲོ་དང་རྗེས་སྔར་ལྟར་ལས། དངོས་གཞི་དམིགས་པ་ནི་ཕྱི་ནང་དུ་སྣང་
བའི་དངོས་པོ་འདི་དག་ཐམས་ཅད། སྣང་བ་ལྟར་བདེན་བདེན་འདྲ་བར་འདུག་ཀྱང་རང་གི་
སེམས་ཀྱི་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན། དོན་ལ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་གྲུབ་པ་མེད་པས་རྨི་ལམ་དང་འདྲ་ཞེས་
འདུན་པ་ཅུང་ཟད་སྦྱངས་ལ། སླར་རང་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་ཅེར་གྱིས་བལྟས་ཤིང༌། བཙལ་བ་
ན་ཁ་དོག་དབྱིབས་སོགས་ངོ་བོ་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པ་ལ། སེམས་ཀྱང་སྐྱེ་མེད་བདེན་མེད་
དུ་ཐག་བཅད་ནས། སྙིང་པོ་བདེན་མེད་ཀྱི་འདུན་པ་ཁོ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་བལྟས་པས་གཏད་
མེད་དུ་ཡལ་བ་དེ་ཀའི་ངང་དུ་ལྷོད་ཀྱིས་སློད་ལ་བཞག་གོ །དེ་ཉིད་ཡང་ཡང་དུ་བསྒོམ་པར་
བྱ་ཞིང༌། ཐུན་མཚམས་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པས། ཐུན་མཚམས་སྤྱོད་
ལམ་ཅི་བྱེད་ཀྱང༌། སྣང་བ་ཅི་ཤར་དེ་ལ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བར་ཐག་བཅད་པའི་
འདུན་པ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་བསྐྱང་ངོ༌། །
གཉིས་པ་ཀུན་རྫོབ་བྱང་སེམས་ལ། སྔོན་འགྲོ་དངོས་གཞི་རྗེས་གསུམ་ལས། དང་པོ་
ནི། བྱམས་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་དང་པོ་སྐྱེ་བླ་བ་ལ་སྒོམ་པ་ནི། དྲིན་ཆེ་ཞིང་ཉེ་བའི་
ཕ་མ་མཛའ་བཤེས་སོགས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཆེ་བ་ངན་སོང་གསུམ་དང༌། གཞན་ཡང་སྡུག་
18-1-297


བསྔལ་སྣ་ཚོགས་མྱོང་བའི་མི་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྡིག་པ་ཆེ་བ་ཚེ་འདིར་དཔལ་འབྱོར་དབང་
ཐང་སོགས་ཡོད་སྲིད་ཀྱང༌། སྡིག་པ་རྔམ་པོ་བྱས་པས་ཤི་མ་ཐག་དམྱལ་བར་སྐྱེ་ངེས་རྣམས་
ལ་ཐོག་མར་བསྒོམ། དེ་ནས་སྐྱེ་དཀའ་བ་གནོད་བྱེད་དགྲ་དང་གདོན་རྣམས་ལ་བསྒོམ། དེ་
ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བསྒོམ། དེ་ཡང་དང་པོར་རང་གི་ཚེ་འདི་དང་དངོས་ཀྱི་མས་
ཇི་ལྟར་ཕན་གདགས་པ་བསམ། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕ་མར་མ་གྱུར་པ་
གཅིག་ཀྱང་མེད་པས། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཕན་འདོགས་པ་ཤ་སྟག་ཡིན། དེ་ཡང་སྐྱེ་
བ་གཅིག་ཁོ་ན་མ་ཡིན་གྱི། སྐྱེ་བ་གྲངས་མེད་པའི་ཕ་མ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པས། འདི་རྣམས་
བདེ་བ་དང་སྐྱིད་པ་ཞིག་བྱ་དགོས། ད་ལྟ་མི་འདོད་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་མྱོང་
བར་མ་ཟད། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་རྔམ་པོ་ཆེ་ལ་འཇུག་པ་འདི་རྣམས་སྙིང་རེ་རྗེ། བདག་གི་ཕ་
མ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་འདི་ཀུན་ཅི་ཙུག་རང་བྱ། ཞེས་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་ལ་མི་
བཟོད་པའི་སེམས་གང་དྲག་ཅི་དྲག་གི་ཚུལ་དུ་བྱའོ། །
གཉིས་པ་དངོས་གཞི་ནི། གཏོང་ལེན་གཉིས་པོ་སྤེལ་མར་སྦྱངས། །དེ་ཉིད་རླུང་
ལ་སྐྱོན་ཏེ་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྔ་མ་བཞིན་དུ་བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་སྟེ། སྙིང་
རྗེའོ་ཟེར་ནས་བཞག་པས་མ་ཕན། འདི་དག་གི་སྡིག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བདག་གིས་བླངས། 
བདག་གི་བདེ་བ་དང་དགེ་བ་འདི་རྣམས་ལ་སྦྱིན་སྙམ་པ་བྱས་ལ། དབུགས་ནང་དུ་རྔུབ་པ་
དང་བསྟུན་ནས། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡིག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བདག་ལ་སྨིན། དབུགས་ཕྱིར་
འགྲོ་བ་དང་བསྟུན་ནས་བདག་གི་བདེ་དགེ་ཅི་ཡོད་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རེ་རེ་བྱུང་
བར་བསམ། དེ་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་དགའ་བ་ཡང་བསྒོམ་སྟེ་དམིགས་སྐོར་གཅིག ཡང་སྔ་མ་
བཞིན་ནས་རླུང་ནང་དུ་རྔུབ་པ་དང་བསྟུན། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡིག་སྡུག་ཐམས་ཅད་ཀོ་བ་
སྐྱི་གྲིས་བཞར་བ་བཞིན་དུ་ནག་འུབ་ཀྱིས་བྱུང་སྣ་སྒོ་ནས་ཞུགས་ཏེ་རང་གི་སྙིང་གར་ཐིམ། 
18-1-298


དབུགས་ཕྱིར་འགྲོ་བ་ན། རང་གི་བདེ་བ་དང་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཟླ་བ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པས་སྣ་
སྒོ་ནས་དཀར་ལམ་གྱིས་སོང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕོག དེ་རྣམས་དེ་ཉིད་དུ་སངས་
རྒྱས་ཐོབ་པར་བསམ། དེ་ལ་དགའ་བ་ཡང་བསྒོམ། དེ་ལྟར་དབུགས་ཕྱིར་འགྲོ་ནང་འགྲོ་
ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱང་བར་བྱའོ།། །། 
གསུམ་པ་རྗེས་ཐུན་མཚམས་ཀྱི་ཉམས་ལེན་ལ། ཡུལ་གསུམ་དུས་གསུམ་དགེ་
རྩ་གསུམ། །སྤྱོད་ལམ་ཀུན་ཏུ་ཚིག་གིས་སྦྱངས། །ལེན་པའི་ཐོག་མ་རང་ནས་
བརྩམས། །ཞེས་གསུངས་པས། ཡུལ་དགའ་བ་དང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལ་ཞེན་ཆགས། གནོད་
པ་བྱེད་པ་དང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ལ་སྡང་སེམས། བར་མ་ལ་ཅི་ཡང་མི་གསལ་བའི་རྨོངས་
བའི་སེམས་རྣམས་འབྱུང་བས། དེ་དག་ནམ་བྱུང་ཙ་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་
པ་དུག་གསུམ་ཐམས་ཅད། བདག་གི་འདི་ལ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག དེ་རྣམས་ཉོན་མོངས་པ་
དང་བྲལ་བར་གྱུར་ཅིག དེ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་ཀྱི་གོ་བདག་གི་འདིས་ཆོད་པར་གྱུར་ཅིག་
སྙམ་དུ་བསམ་པས། དུག་གསུམ་དགེ་རྩར་འགྱུར་བའོ། །དུས་ཐམས་ཅད་དུ། བདག་ལ་
དེ་དག་སྡིག་སྨིན་ཞིང༌། །བདག་དགེ་མ་ལུས་དེར་སྨིན་ཤོག །ཅེས་པ་དང༌། ཁེ་དང་རྒྱལ་ཁ་
ཐམས་ཅད་ཇོ་བོ་སེམས་ཅན་པ་རྣམས་ལ་འབུལ་ལོ། །གྱོང་དང་བུབ་ཁ་ཐམས་ཅད་བདག་
གིས་བླང་བར་བགྱིའོ། །ཞེས་ཡང་ཡང་བརྗོད་ཅིང་ཡིད་ལ་བསམ། གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་
ལེན་པའི་སྔོན་དུ། རང་ལ་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ད་ལྟ་སྨིན་
པར་བསམ། 
གསུམ་པ་རྐྱེན་ངན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་དུ་བསྒྱུར་བ་ནི། སྣོད་བཅུད་སྡིག་པས་གང་
བའི་ཚེ། །རྐྱེན་ངན་བྱང་ཆུབ་ལམ་དུ་བསྒྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། རྐྱེན་ངན་ཐོག་
ཏུ་བབ་པའི་ཚེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་དུ་བསྒྱུར་དགོས་པ་ཡིན་པས། དེ་ཡང་ད་ལྟ་ནས་སྦྱངས་
18-1-299


དགོས་ཏེ། དེ་ལ་གསུམ། ཀུན་རྫོབ་བྱང་སེམས་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དོན་དམ་བྱང་སེམས་ལ་
བརྟེན་པ་དང༌། སྦྱོང་བ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་བརྟེན་པ་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། ལེ་ལན་
ཐམས་ཅད་གཅིག་ལ་གདའ། །ཀུན་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་བར་བསྒོམ། །རང་ལ་གཞན་
གྱིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་དང༌། ལུས་ལ་ན་ཚ་སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ། རང་ཕྱོགས་གྱི་སྡེ་གྲོང་
ཞིག་ཉམས། གྲོགས་ཀྱིས་བསླུས་པ་མི་འདོད་པ་ཅི་བྱུང་ན་ཡང་། འདི་ལྟར་གནོད་པ་བྱས་
སྙམ་པའི་འཁོན་འཛིན་དང༌། གཞན་ལ་འདིས་ལན་ཞེས་མི་བསམ་པར། རང་ལ་བསམ་སྟེ་
བདག་གཅེས་འཛིན་འདིས་ལས་ངན་བསགས་པས་ལན་པ་ཡིན། རང་སྡུག་རང་གིས་ཉོས་པ་
ཡིན། ད་བདག་གཅེས་འཛིན་འདི་ཅི་རླག་ལ་གཏོང༌། གནོད་བྱེད་འདི་རྣམས་བདག་གི་སྡིག་
སྒྲིབ་སྦྱོང་མཁན་ཡིན་པས་ཤིན་ཏུ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་སྙམ་དུ་ཡང་ཡང་བསྒོམ། 
གཉིས་པ་ནི། འཁྲུལ་སྣང་སྐུ་བཞིར་ལྟ་བ་ཡིན། །སྟོང་ཉིད་བསྲུང་བ་བླ་ན་མེད། །
ཅེས་ཏེ། སྤྱིར་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་དང་དགོས་རྐྱེན་ངན་ཅི་བྱུང་བ་དེ་ལ། འདི་སྣང་ཡང་བདེན་
པར་གྲུབ་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་སྙམ་པ། སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་གང་ལ་བརྟགས་ཀྱང༌། 
ངོས་བཟུང་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་རང་བཞིན་དུ་ཤེས་ནས། སྣང་ཙམ་དེ་ལ་ཅི་ཡང་མ་
ཡིན་པའི་མི་རྟོག་པར་བཞག དེ་ཡང་སྟོང་པ་ཆོས་སྐུ། གསལ་བ་སྤྲུལ་སྐུ། ཟུང་འཇུག་ལོངས་
སྐུ། དབྱེར་མེད་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུའོ། །
གསུམ་པ་ནི། སྦྱོར་བ་བཞི་ལྡན་ཐབས་ཀྱི་མཆོག །འཕྲལ་ལ་གང་ཐུག་སྒོམ་དུ་
སྦྱར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་སྦྱོར་བ་བཞི་ལྡན་ནི། ཚོགས་བསགས་པའི་སྦྱོར་བ། སྡིག་
པ་བཤགས་པའི་སྦྱོར་པ། ལྷ་འདྲེ་ལ་གཏོར་མ་སྦྱིན་པ། མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་ལ་མཆོད་
གཏོར་འབུལ་བའོ། །དེ་ཡང་འདི་ལྟར་བསྒོམ་སྟེ། བདག་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་ཅིང་བདེ་
བ་འདོད་ན། དེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འོང་བ་འདི་ཚོགས་བསོགས་ཤིག སྡིག་པ་སྦྱོངས་ཤིག་ཅེས་
18-1-300


པའི་བརྡར་འདུག་པས་ད་དེ་ལྟར་བྱ་དགོས་སྙམ་ནས། ཡན་ལག་བདུན་པ་དང་ཁྱད་པར་
དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་མཆོད་བསྟོད་རྒྱ་ཆེར་བྱ། སྡིག་པ་བཤགས་བསྡམས་དྲག་ཏུ་བྱ། ཐུན་
མཚམས་ཐམས་ཅད་དུ་ཟང་ཟིང་ཡོ་བྱད་བླ་མ་དང་དགེ་འདུན་ལ་འབུལ་བ། སྐུ་གཟུགས་ལྷ་
ཁང་གླེགས་བམ་ལ་སོགས་པ་བཞེངས་པ་དགེ་བའི་རྐྱེན་འབའ་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་བར་བྱ། སྡིག་
བཤགས་ཀྱི་དོན་དུ་མདོ་འདོན་པ་གཟུངས་བཟླ་བ་སཱཙྪ་གདབ་པ། ཕྱག་དང་བསྐོར་བ་
སོགས་ལ་འབད། གནོད་བྱེད་རྣམས་ལ་དམིགས་ནས་གཏོར་མ་སྦྱིན་ཏེ། ཁྱེད་ཀྱིས་སྔར་
བདག་གི་ལན་ཆགས་འཇལ་དུ་འོངས། བུ་ལོན་ཁྱེར་བར་བྱེད་པ་ཤིན་ཏུ་བཀའ་དྲིན་ཆེ། ད་
དུང་བདག་བརླག་པར་མཛད་དུ་གསོལ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་
པ། ནད་བྱུར་ཆགས་ཉམ་ང་ཐམས་ཅད་ང་ལ་སྤུང་དུ་གསོལ། སེམས་ཅན་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་
དང་བྲལ་བར་མཛོད་ཅིག་ཅེས་བྱ། ཆོས་སྐྱོང་ལ་མཆོད་གཏོར་ཕུལ་ནས་ཀྱང་ཚེ་འདིའི་བདེ་
སྐྱིད་གསོལ་བ་མི་འདེབས། བདག་ན་བ་ལེགས་ན་ན་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། ཤི་བ་
ལེགས་ན་ཤི་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། སོས་པ་ལེགས་ན་སོས་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་
ཏུ་གསོལ། ཞེས་སོགས་རེ་དོགས་འགོག་པའི་གསོལ་འདེབས་བྱའོ། །འཕྲལ་བྱ་བ་ཅི་བྱེད་
ཀྱང་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པའི་དོན་དུ་བྱེད་སྙམ་པ་དང༌། དགེ་བ་ལ་སོགས་པའི་
རང་གི་བྱ་བ་ལེགས་པ་ཀུན་ལ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འདི་བས་ཀྱང་ཆེས་ལྷག་པའི་ཆོས་ཀྱི་
བྱ་བ་ལ་འཇུག་པར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་པ་དང༌། གལ་ཏེ་བྱ་བ་ངན་པ་ལ་དབང་མེད་འཇུག་དགོས་
བྱུང་བའམ་རྣམ་རྟོག་ངན་པ་བྱུང་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱ་བ་དང་སེམས་ངན་པ་
ཐམས་ཅད་བདག་གི་འདི་ལ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་པ་བསམ་པ་ཐག་པ་ནས་བྱ། ཟ་ཉལ་
འཆག་པ་སོགས་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། གཞན་དོན་གྱི་སེམས་ཉག་གཅིག་
གིས་བྱའོ། །
18-1-301


བཞི་པ་ཚེ་གཅིག་གི་ཉམས་ལེན་དྲིལ་ཏེ་བསྟན་པ་ལ། མན་ངག་སྙིང་པོ་མདོར་
བསྡུས་པས། །སྟོབས་ལྔ་དག་དང་སྦྱར་བར་བྱ། །ཐེག་ཆེན་འཕོ་བའི་གདམས་ངག་
ནི། །སྟོབས་ལྔ་འདི་ཡིན་སྤྱོད་ལམ་གཅེས། །དེ་ལ་སྟོབས་ལྔ་ནི། འཕེན་པའི་སྟོབས། 
གོམས་པའི་སྟོབས། དཀར་པོའི་ས་བོན་གྱི་སྟོབས། སུན་འབྱིན་པའི་སྟོབས། སྨོན་ལམ་གྱི་
སྟོབས་རྣམས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་འཕེན་པ། དུས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་བར་
དང༌། ཁྱད་པར་མ་ཤི་བའི་བར་དུ་དང༌། ཡང་དགོས་དེ་རིང་ལྟ་བུ་ཅིག་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་
དང་གཏན་ནས་མ་བྲལ་བར་བྱ། ཞེས་དྲག་ཏུ་བསམ། གོམས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་
གཉིས་དྲག་ཏུ་སྦྱོང་བའོ། །དཀར་པོའི་ས་བོན་ནི། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དགེ་སྦྱོར་དང་དགེ་
བའི་ལས་ལ་ཆོག་ཚོད་མི་བྱེད་པར་ཅི་འགྲུབ་འགྲུབ་སྒྲུབ་པའོ། །སུན་འབྱིན་པ་ནི། དེ་ཡང་
བདག་འཛིན་འདི་ཅིས་ཀྱང་ཐུལ་བ་ཞིག་བྱ། སྔར་ཡང་འཁོར་བར་འཁྱམས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་
མྱོང་བ་འདི་ཁོ་ནས་ལན། ད་ཡང་འདི་དང་འགྲོགས་ན་སྐྱིད་མེད། ད་རེས་འདི་ཅི་བརླག་ཅིག་
བྱ་སྙམ་དུ་འདུན་པ་ཡང་ཡང་གཏོང་པའོ། །སྨོན་ལམ་ནི། སྤྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་
བ་ནས་འདྲེན་པ་དང༌། དགོས་སུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མི་བརྗེད་པའི་རྒྱུར་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་
བསྔོ་ཞིང་སྨོན་ལམ་འདེབས་པའོ། །འཕོ་བ་ནི། དང་པོར་ཡོ་བྱད་ཐམས་ཅད་ཞེན་ཆགས་
མེད་པར། རང་ཕན་ཡོན་འདི་རང་ཆེ་སྙམ་པའི་ཡིད་ཆེས་ཡོད་པའི་སར་དགེ་བ་གཏོང་པ། 
དཀར་པོའི་ས་བོན་གྱི་སྟོབས་དང༌། དེ་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྒོམ་པའི་རྒྱུར་
སྨོན་ལམ་འདེབས་པ་སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་དང༌། སུན་འབྱིན་པའི་སྟོབས་གོང་བཞིན་གསལ་
བཏབ། འཆི་ཁ་བར་དོ་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཉིས་དང་མ་བྲལ་བ་བྱེད་
སྙམ་པ་འཕེན་པའི་སྟོབས་དང༌། སྤྱོད་ལམ་ལུས་གནད་ཆོས་བདུན་ནམ། དེ་མ་ནུས་ན་གློ་
གཡས་ཕབ། སྣ་བུག་གཡས་བཀག་ལ། སྔོན་སྒོམ་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཉིས་སྦྱོང་བ་
18-1-302


ནི་གོམས་པའི་སྟོབས་སོ། །འདིར་འགྲོན་བུ་མ་ཉམས་པ་མེས་བསྲེགས་པའི་ཐལ་བ་དང༌། རྡོ་
ཁབ་ལེན་གྱི་ཕྱེ་མ་སྦྲང་སྨྱོན་ལ་སྦྱར་བ་སྤྱི་བོར་བྱུགས་པ་རྫས་ཀྱི་འཕོ་བའི་མན་ངག་ཡིན་ནོ། །
ལྔ་པ་བློ་འབྱོངས་པའི་ཚད་ནི། ཆོས་ཀུན་དགོངས་པ་གཅིག་ཏུ་འདུས། །ཞེས་ཆོས་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགོངས་པ་བདག་འཛིན་འདུལ་བར་འདུས་པས་བློ་སྦྱོང་སྒོམ་བཞིན་བདག་
གཅེས་འཛིན་ཇེ་ཆུང་དུ་འགྲོ་བ་དགོས། དཔང་པོ་གཉིས་ཀྱི་གཙོ་བོ་བཟུང་། །ཞེས་
རང་བློ་དྲང་པོ་ཞིག་གིས་རང་ལ་མ་ཁྲེལ་བ་ཅིག་དགོས། ཡིད་བདེ་འབའ་ཞིག་རྒྱུན་དུ་
བསྟེན། །ཞེས་རྐྱེན་ངན་སྡུག་བསྔལ་ཅི་བྱུང་ཡང༌། དེ་ལ་འཇིགས་སྐྲག་དང་ཡི་མུག་ནི་ནམ་
ཡང་མི་སྐྱེ་བར། དགེ་སྦྱོར་གྱི་གྲོགས་སུ་འགྲོ་བས། མི་འདོད་པ་བྱུང་བ་སོགས་ཀྱིས་ཡིད་མི་
བདེ་བ་མེད་པའོ། །ཡེངས་ཀྱང་ཐུབ་ན་འབྱོངས་པ་ཡིན། །ཞེས་ཆེད་གཏད་གཉེན་པོས་
མ་བཏུལ། དྲན་པས་མ་བཟུང་ན་ཡང་དགྲ་གཉེན་བདེ་སྡུག་གནོད་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟེང་
དུ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཉིས་རྩོལ་མེད་དུ་ལྷན་ལྷན་སྐྱེའོ། །བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་བློ་སྦྱོང་
གནད་དུ་སོང་བའི་ཚད་དེ། འདི་རྣམས་ཡོད་ཀྱང་ཕྱིས་སྒོམ་མི་དགོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
དྲུག་པ་བློ་སྦྱོང་གི་དམ་ཚིག་ལ། སྤྱི་དོན་གསུམ་ལ་རྟག་ཏུ་བསླབ། །ཅེས་པ་ནི། བློ་
སྦྱོང་ཁས་བླངས་དང་མ་འགལ་བ་སྟེ། སྡོམ་གསུམ་ཉེས་ལྟུང་གི་དྲི་མས་མ་གོས་པ་དང༌། ཐོ་
ཅོར་མ་ཤོར་བ་སྟེ། རང་ལ་བདག་གཅེས་འཛིན་མེད་པར་གཞན་གྱིས་གོར་རེ་བའི་ཤིང་
གཉན་གཅོད་པ། ཆུ་མིག་དཀྲུགས་པ། ལྷ་རྟེན་སྒྱེལ་བ། མཛེ་སྤྲང་དང་འགྲོགས་པ་སོགས་
སྤངས་ཏེ། རྣམ་ཐར་གཙང་བར་བྱེད་པ་དང་ཕྱོགས་རེར་མ་སོང་བ་སྟེ། དགྲ་གཉེན་ཕྱོགས་
རེ་ལ་བློ་སྦྱོང་བའམ། གདོན་གྱི་གནོད་པ་བཟོད་ལ་ད་ལྟའི་གནོད་པ་མི་བཟོད་པ་དང༌། དགྲ་
གཉེན་བཟོད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟོད་པ་དང༌། དེ་ཀུན་བཟོད་ཀྱང་སྐྱིད་ཐོག་ཏུ་ཆོས་འཆོར་
18-1-303


བ་སོགས་ཕྱོགས་རེ་བ་མ་ཡིན་པར། བདེ་སྡུག་རྐྱེན་བཟང་ངན་སོགས་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱོང་
བའོ། །འདུན་པ་བསྒྱུར་ལ་རང་སར་བཞག །ཅེས་སྔར་རང་གཅེས་གཞན་མི་གཅེས་
པའི་འདུན་པ་དེ་བསྒྱུར་ལ་རང་ཐེད་ལ་འབོར་ཏེ། དེ་ཡང༌། མངོན་ཚན་མེད་པར་རང་
སོར་འཇོག །ཡན་ལག་ཉམས་པ་བརྗོད་མི་བྱ། །ཞེས་གཞན་གྱི་སྐྱོན་མི་བརྗོད། གཞན་
ཕྱོགས་གང་ཡང་མི་བསམ་མོ། །ཞེས་གཞན་སུ་ལའང་སྐྱོན་ཞིག་འདུག་པ་མཐོང་ན། ང་རང་
སྣང་བ་མ་དག་པ་ཡིན་ཁོང་ལ་དེ་ལྟ་བུ་ཨེ་ཡོད་མི་ཤེས་རང་སྣང་མ་དག་པས། སྟོན་པ་བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཀྱང་སྐྱོན་ཅན་ཞིག་ཏུ་ལྟ་བ་ཇི་སྙེད་ཅིག་བྱུང་བ་དང་འདྲ་སྙམ། རང་སེམས་སྐྱོན་
ཅན་ཚར་བཅད་པར་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་གང་ཆེ་སྔོན་ལ་སྦྱངས། །ཞེས་རང་རྒྱུད་ལ་
བརྟགས་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཆེ་བ་དེའི་སྟེང་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྤུངས་དགོས། འབྲས་
བུ་རེ་བ་ཐམས་ཅད་སྤངས། །ཞེས་བློ་སྦྱོང་བསྒོམས་པས་ལྷ་འདྲེ་སོགས་དབང་དུ་འདུ་ལ་
རེ་བའམ། རང་སྐྱེས་བུ་དམ་པར་གོ་བ་ལ་རེ་ནས། གནོད་ལན་དུ་ཕན་བྱེད་པ་ལ་སོགས་མགོ་
བསྐོར་ཡིན་པས་སྤངས། དུག་ཅན་གྱི་ཟས་སྤངས་ཞེས་པས་ནི། རང་གཅེས་འཛིན་དང་དངོས་
པོ་བདེན་འཛིན་གྱིས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་དགེ་སྦྱོར་ནི། དུག་ཅན་ཡིན་པས་འཛིན་པ་
སྤངས་པའི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཞུང་བཟང་མ་བརྟེན་ཞེས་པ་གཞན་གྱིས་གནོད་
པ་བྱས་པ་ལ་འཁོན་དུ་འཛིན་པ་མི་བྱ། ཤགས་ངན་མ་རྒོད་ཅེས་པ་ནི། གཞན་སྐྱོན་གྱི་མཚང་
ནས་མི་འབྲུ་བའོ། །འཕྲང་མ་སྒུག་ཅེས། གཞན་གྱིས་གནོད་པ་བྱས་ནས་ལོ་མང་པོ་སོང་ཡང་
མ་བརྗེད་པར་གནོད་ལན་འཁྱོལ་དུས་གནོད་པ་སྐྱེལ་བར་མི་བྱ། གནད་ལ་མི་དབབ་ཅེས་པ། 
མིའི་མཚང་འབྲུ་བ་དང་ཚིག་རྩུབ་བྱེད་པ་དང༌། མི་མ་ཡིན་གྱི་སྲོག་སྔགས་བཟླ་བ་སོགས། 
གཞན་སེམས་ལ་ཟུག་རྔུ་བསྐྱེད་པའི་ཚིག་མི་བརྗོད། མཛོ་ཁལ་གླང་ལ་མི་འབྱོ་ཞེས། གཞན་
ལ་ཁག་ངན་བསྐུར་བ་དང༌། རང་ལ་བབ་པའི་དཀའ་བའི་བྱ་བ་རྣམས་གཡོ་ཐབས་ཀྱིས་
18-1-304


གཞན་ལ་བསྒྱུར་བར་མི་བྱ། ལྷ་བདུད་དུ་མི་དབབ་ཅེས་པ། བློ་སྦྱོང་བསྒོམས་ནས་རང་རྒྱུད་
རེངས་ན་ལྷ་བདུད་དུ་བབས་པ་དང་འདྲ་བས། ཆོས་ཅི་ཙམ་སྒོམ་གྱིན་རང་རྒྱུད་ཇེ་ཐུལ་དུ་
འགྲོ་བར་བྱའོ། །ལྟོ་ལོག་མི་བྱ་ཞེས་པ། ནད་ཞི་བ་གདོན་ཞི་བ་རྐྱེན་ངན་བཟློག་ལ་རེ་ནས་བློ་
སྦྱོང་བྱེད་ན། གཏོ་བཅོས་བོན་གྱེར་དང་འདྲ་བས་སྙེམས་འཁྲིགས་རེ་དོགས་སྤངས་ཏེ་བསྒོམ། 
སྐྱིད་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་སྡུག་མ་ཚོལ་ཞེས་པ་ནི། ཡོན་བདག་ལ་ན་ཚ་ཤི་ཆད་བྱུང་ན་ཚོགས་
གསོག་ཡོང༌། གྲྭ་རོགས་གྲོགས་མཆེད་ཤི་ན་དཔེ་ཆ་ལྷ་རྟེན་སོགས་འོང༌། རང་དང་མཉམ་པ་
ཤི་ན་ང་གཅིག་པུ་ལ་བསོད་ནམས་འོང༌། དགྲ་ཤི་ན་འཚེང་སྙམ་པ་དང༌། མདོར་ན་རང་སྐྱིད་
པའི་ཕྱིར་དུ་གཞན་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང་མི་འདོད་པ་ཡོང་དུ་རེ་བ་དེ་སྤོང་བའོ། །
བདུན་པ་བློ་སྦྱོང་གི་བསླབ་བྱ་ནི། རྣལ་འབྱོར་ཐམས་ཅད་གཅིག་གིས་བྱ། །ཞེས་
ཟས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར། གོས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར། ཉལ་བའི་རྣལ་འབྱོར། འདུག་པའི་རྣལ་འབྱོར་
སོགས་ཐམས་ཅད་གཞན་ལ་ཕན་པའི་སེམས་འབའ་ཞིག་གིས་བྱའོ། །ལོག་གནོན་ཐམས་
ཅད་གཅིག་གིས་བྱ། །ཞེས་ཉམས་ལེན་བྱས་དུས་ནད་མང་བ་དང༌། གནོད་པ་ཁ་ཟུག་པ་
དང༌། མི་ཁ་སྡང་བ་དང༌། སྒོམ་གྱིན་ཉོན་མོངས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བ་འདྲ་བ་བྱུང་ན་སྒོམ་ལོག་ཡིན་ཏེ། 
དེ་ཐམས་ཅད་ལ་ལོག་གནོན་ནི། མི་འདོད་པ་འདིའི་སྟེང་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མི་
འདོད་པ་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ། བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་ལོག་
གནོན་ཁོ་ན་བྱའོ། །ཐོག་མཐའ་གཉིས་ལ་བྱ་བ་གཉིས། །ཞེས་སྔ་དྲོ་དེ་རིང་ཉེས་ལྟུང་གི་
དྲི་མས་མ་གོས་པ་བྱ་སྙམ་པའི་འདུན་པ་ཤུགས་དྲག་སྦྱངས། སྲོད་ལ་དེའི་ཉིན་གོས་མ་གོས་
བལྟས་ཏེ། ཉེས་ལྟུང་མ་བྱུང་ན་དགའ་བ་བསྒོམ། བྱུང་ན་བཤགས་བསྡམས་བྱ། ཉིན་པར་
ཡང་དྲན་གསོས་ཡང་ཡང་བྱའོ། །གཉིས་པོ་གང་བྱུང་བཟོད་པར་བྱ། །ཞེས་སྡུག་བསྔལ་
མི་འདོད་པ་ཉམས་དམའ་བ་གང་བྱུང་ནའང༌། སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་མཐུར་བསམ་སྟེ་ཞེ་འཁང་
18-1-305


དང་སེམས་སྡུག་མི་བྱ། གཞན་གྱི་སྡིག་སྡུག་ཐམས་ཅད་བླངས། སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱང་བའི་ཐབས་
ལ་འབད་པར་བྱ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་བཟོད་པ་དང༌། བདེ་སྐྱིད་འབྱོར་བའི་ཚེ། བག་མེད་དང་
བཏང་སྙོམས་མི་བྱ་བར་ནོར་དགེ་ཕྱོགས་སུ་བཏང༌། དབང་ཐང་དགེ་བར་བསྒྱུར། སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་སྐྱིད་དང་ལྡན་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་པས་སྐྱིད་པ་བཟོད་པར་བྱའོ། །
གཉིས་པོ་སྲོག་དང་བསྡོས་ནས་བསྲུང༌། །ཞེས་ཆོས་སྤྱིའི་བསླབ་བྱ་ཐམས་ཅད་དང༌། 
བློ་སྦྱོངས་དགོས་ཀྱི་བསླབ་བྱ། ཅི་བྱེད་རང་དོན་གྱི་རྣམ་རྟོག་གི་འཁྲི་བ་མ་ཞུགས་པར་བྱེད་པ་
གཉིས་ལས་མ་འདས་པར་བསྲུང་བའོ། །དཀའ་བ་གསུམ་ལ་བསླབ་པར་བྱ། །ཞེས་ཉོན་
མོངས་དང་པོར་ངོ་ཤེས་དཀའ་བས། སྐྱེས་མ་ཐག་ཉོན་མོངས་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ། བར་དུ་
བཟློག་དཀའ་བས། དེ་མ་ཐག་འཕྲལ་དུ་སྤོང༌། མཐར་རྒྱུན་གཅོད་དཀའ་བ་ལ། ཕྱིན་ཆད་
འདི་ལྟ་བུ་གཏན་ནས་མི་འབྱུང་བ་བྱ་སྙམ་པའི་ཞེ་བཅད་དམ་པོ་བྱའོ། །རྒྱུའི་གཙོ་བོ་རྣམ་
གསུམ་བླངས། །ཞེས་བླ་མ་དམ་པ་དང་མཇལ་བ། རང་རྒྱུད་ལས་སུ་རུང་བ། ཟས་གོས་
མཐུན་རྐྱེན་འཛོམ་པ་སྟེ། དགེ་སྦྱོར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་གསུམ་པོ་དེ་རང་ལ་ཚང་ན། སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་དང་ལྡན་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ། མ་ཚང་ན་གང་མ་ཚང་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་
སྟེང་དུ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་གསུམ་མ་ཚང་བ་ཐམས་ཅད་སྤུངས་ནས། དེ་རྣམས་དེ་
གསུམ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྨོན་ལམ་བཏབ། ཉམས་པ་མེད་པ་རྣམ་གསུམ་
བསྒོམ། །ཞེས་བླ་མ་ལ་མོས་གུས་ཉམས་པ་མེད་པ། བློ་སྦྱོང་སྒོམ་པ་ལ་སྤྲོ་བ་ཉམས་པ་མེད་
པ། སྡོམ་པ་གསུམ་གྱི་བསླབ་བྱ་ཉམས་པ་མེད་པ་རྣམས་ལ་སློབ། འབྲལ་མེད་གསུམ་
དང་ལྡན་པར་བྱ། །ཞེས་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དུས་རྟག་ཏུ་དགེ་བ་དང་མ་བྲལ་བར་བྱ། 
ཡུལ་ལ་ཕྱོགས་མེད་དག་ཏུ་སྦྱངས། །ཁྱབ་དང་གཏིང་འབྱོངས་ཀུན་ལ་གཅེས། །
ཞེས་ཡུལ་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་འབྱུང་བ་བཞི་སོགས་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་ལ་བློས་ཁྱབ་
18-1-306


པར་བྱ་ཞིང༌། དེ་ཡང་ཁ་ཙམ་ཚིག་ཙམ་མིན་པར་བློས་གཏིང་ནས་འབྱོངས་པར་བྱའོ། །
བཀོལ་པ་རྣམས་ལ་རྟག་ཏུ་བསྒོམ། །ཞེས་བློ་སྦྱོང་དཀའ་བའི་ཡུལ་ནི་སྡང་བའི་དགྲ། 
གནོད་པའི་བགེགས། ཁྱད་པར་རང་གིས་ཕན་བཏགས་པའི་ལན་དུ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་ལོག་
སྒྲུབ་མཁན་རྣམས་ལ་གཙོ་བོར་བློ་སྦྱོང་བར་བྱའོ། །རྐྱེན་གཞན་གང་ལའང་ལྟོས་མི་བྱ། །
ཞེས་ཁམས་བཟང་ངན་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དཀོན་མོད་དང༌། མི་ཁ་བྱམས་མི་བྱམས་སོགས་
གང་ལའང་ཁྱད་མེད་པར་བློ་སྦྱོང་བ་སྟེ། གཞན་ལ་རག་མ་ལས་པའོ། །ད་རེས་གཙོ་བོ་
ཉམས་སུ་བླངས། །ཞེས་ད་རེས་ཚེ་འདི་ལས་ཕྱི་མའི་དོན་གཙོ་ཆེ་དེ་ཡང་འཁོར་བ་ལས་ཐར་
བ་གཙོ་ཆེ། རང་དོན་པས་གཞན་དོན་གཙོ་ཆེ་བཤད་པ་བས་སྒྲུབ་པ་གཙོ། དེ་ཡང་མཁས་པ་
པཎྜི་ཏིའི་ལུང་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དཔྱོད་པ་བས། བླ་མའི་མན་ངག་ལ་ཕུར་ཚུགས་སུ་བསྒོམ་པ་
གཙོ། གོ་ལོག་མི་བྱ་ཞེས། ཆོས་སྒྲུབ་པའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟོད་པར། དགྲ་འདུལ་གཉེན་
སྐྱོང་བའི་བཟོད་པ་སྒོམ་པ་བཟོད་པ་གོ་ལོག ཆོས་རྣམ་དག་བྱེད་པ་ལ་འདུན་པ་མི་བྱེད་པར་
ཚེ་འདིའི་དཔལ་འབྱོར་ལ་འདུན་པ་བྱེད་པ་འདུན་པ་གོ་ལོག ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་གྱི་སྒོ་
ནས་ཆོས་སྤྱོད་ཀྱི་རོ་མི་མྱོང་བར། ཟང་ཟིང་ལོངས་སྦྱོད་ཀྱི་རོ་མྱང་བ་རོ་མྱང་གོ་ལོག སྡིག་པ་
བྱེད་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་མི་བྱེད་པར། ཆོས་ཕྱིར་དཀའ་ཐུབ་བྱེད་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་བྱེད་པ་སྙིང་རྗེ་གོ་
ལོག རང་ལ་ལྟོས་པའི་མི་ཆོས་ལ་མི་སྦྱོར་བར། ཚེ་འདིའི་ཆེ་ཐབས་ལ་སྦྱོར་བ་གཉེར་སེམས་
གོ་ལོག འཁོར་འདས་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་དང་དགེ་བ་བྱེད་པ་ལ་དགའ་བ་མི་བསྒོམ་པར། དགྲ་ལ་
སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བ་ལ་དགའ་བ་སྒོམ་པ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་གོ་ལོག་སྟེ་དྲུག་པོ་དེ་སྤང་པར་
བྱའོ། །རེས་འཇོག་མི་བྱ། ཞེས་པ་ནི། ཆོས་ལ་ངེས་ཤེས་མ་སྐྱེས་པས། རེས་བྱེད་རེས་འགའ་
མི་བྱེད་པ་བློ་སྣ་མང་པ་དེ་སྤངས། དོལ་ཆོད་དུ་སྦྱང༌། ཞེས་རྣམ་གཡེང་དང་མ་འབྲེལ་བར་བློ་
སྦྱོང་ཉིད་ལ་བློ་ལངས་ཀྱིས་བསྒྱུར་ལ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སྦྱོང༌། རྟོག་དཔྱོད་གཉིས་ཀྱིས་
18-1-307


ཐར་བར་བྱ། །ཞེས་རང་རྒྱུད་ལ་ཉོན་མོངས་སྐྱེ་བའི་ཡུལ་ཡིད་ལ་བྱས་ཏེ། དྲག་ཏུ་སྐྱེ་མི་སྐྱེ་
བརྟག་སྐྱེ་ན་གཉེན་པོ་དྲག་ཏུ་བསྒོམ། ཡང་བདག་གཅེས་འཛིན་ཅི་འདྲ་འདུག་བལྟ། གལ་ཏེ་
མེད་པ་ལྟར་འདུག་ན་ཆགས་སྡང་གི་ཡུལ་ཞིག་བསམས་ནས། ཡང་གཅེས་འཛིན་སྐྱེ་བར་
འདུག་ན། བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་གཉེན་པོས་དེ་མ་ཐག་སྤོང༌། ཡུས་མ་སྒོམ། ཞེས་ཕ་རོལ་
ལ་རང་གི་དྲིན་ཡོད་པ་དང༌། རང་གི་ཆོས་ཉམས་སུ་བླངས་པ་རང་དོན་ཡིན་པས། དེ་ཀུན་གྱི་
ཡུས་གཞན་ལ་མི་འཚོང་བའོ། །ཀུན་སློང་མ་སྡོམ་ཞེས་པ། གཞན་ཕྱོགས་ལ་ཕྲག་དོག་མི་བྱ། 
གཞན་གྱིས་རང་ལ་གནོད་པའམ། དམའ་ཕབ་སོགས་བྱས་པ་ལ། སེམས་རྒྱུད་འཁྲུགས་པས་
དེའི་ལན་བྱེད་པ་སོགས་སྤངས། ཡུད་ཙམ་མི་བྱ་ཞེས་ཅུང་ཟད་ཙམ་ལ་དགའ་མི་དགའི་རྣམ་
འགྱུར་མི་སྟོན། འོར་ཆེ་མ་འདོད། ཅེས་རང་གི་ཆོས་ཉམས་སུ་བླངས་པ་དང༌། དགེ་བའི་ལས་
བྱས་པ་ལ་སྙན་གྲགས་ཡོང་དུ་རེ་བ་སྤང་བའོ། །སྙིགས་མ་ལྔ་པོ་བདོ་བ་ནི། །བྱང་ཆུབ་
ལམ་དུ་བསྒྱུར་བ་ཡིན། །གདམས་ངག་བདུད་རྩིའི་སྙིང་པོ་འདི། །གསེར་གླིང་པ་
ནས་བརྒྱུད་པ་ཡིན། །ཅེས་ཀྱང་གསུངས་སོ། །འདི་སྐབས་སུ། ཇོ་བོ་གསེར་གླིང་པའི་
གསུང་གིས། རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་འབུར་འཇོམས་ཏེ། །གཉེན་པོ་ཐམས་ཅད་བཅོམ་བརྡེག་
ཡིན། །འདུན་མ་ཐམས་ཅད་ཆིག་འདྲིལ་ཏེ། །ལས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཆིག་ཆོད་ཡིན། །གཉེན་
པོ་རྣམ་བྱང་གི་ཆོས་བཞི་སྟེ། །མཐའ་འཁོབ་འདུལ་ན་དགོས་པ་ཡིན། །འཁོར་ངན་ལོག་སྒྲུབ་
བཟོད་པ་ལ། །སྙིགས་མའི་དུས་སུ་མཁོ་བ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། རྟོག་པ་སྐྱེས་ཙམ་ཉིད་
ནས། སྟོང་ཉིད་དུ་འབུར་འཇོམས་བྱ། ཉོན་མོངས་སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་གཉེན་པོས་ཐོག་རྫིས་བྱ། 
འདུན་མ་ཐམས་ཅད་བདག་འཛིན་ཅི་བརླག་དང་སེམས་ལ་ཅི་ཕན་དུ་སྒྲིལ། ལམ་ཆིག་ཆོད་
དེ། ས་ལམ་རྩི་རྒྱུ་མེད། བདག་འཛིན་རྣམས་བརླག་ནས་སངས་རྒྱས་པ་ཡིན། རྐྱེན་ངན་དགེ་
བའི་བཤེས་གཉེན་ཡིན། །འདྲེ་གདོན་རྒྱལ་བའི་སྤྲུལ་བ་ཡིན། །ན་ཚ་སྡིག་སྒྲིབ་ཀྱི་ཕྱགས་
18-1-308


ཤིང་ཡིན། །སྡུག་བསྔལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཡོ་ལང་ཡིན། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ཆོས་བཞི་སྟེ། །
མཐའ་འཁོབ་སོགས་གོང་དང་འདྲ། མི་འདོད་པའི་རྐྱེན་བྱུང་ན་དགེ་བསྐུལ་ཡོང༌། གདོན་
ཞུད་བྱུང་ན་ཚོགས་གསོགས་དང་ཐུགས་དམ་འཕེལ། ན་ཚ་བྱུང་ན་སྡིག་སྒྲིབ་འདག །སྡུག་
བསྔལ་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད། །ཆོས་ཉིད་ཡིན་པས་ཉམས་སུ་བླངས་ཆོག །དེ་ཀུན་བྱུང་ན་
བྱུང་གི་བཟང༌། །ཞེས་ཉམས་སུ་བླངས། སྐྱིད་ཀྱི་གཉའ་གནོན་ཆེན་པོ་ཡིན། །སྡིག་གི་འཇུག་
སྡུད་ཆེན་པོ་ཡིན། །མི་མཁོ་ཤོས་ལ་འདོད་ཐོག་ཡིན། །ལྟས་ངན་གཡང་དུ་ལེན་པ་ཡིན། །
གཉེན་པོ་ལོག་གནོན་གྱི་ཆོས་བཞི་སྟེ། །མཐའ་འཁོབ་སོགས་གོང་བཞིན། སྐྱིད་སྐྱིད་འདྲ་ན། 
ཆོས་མིན་གྱི་བྱ་བ་སྣ་ཚོགས་བྱེད་འདོད་ནས་འོང་བས། སྐྱིད་པའི་ངོ་བོ་ལ་བལྟས་ན་སྐྱིད་པ་
དངོས་པོར་གྲུབ་པ་མེད། སྐྱིད་པར་སྣང་བ་ཙམ་དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱིན། རང་ཚོ་
ཐུབ་པར་བྱས་པས་གཉའ་གནོན་ཡིན། ཅུང་ཟད་གཅིག་སྡུག་ན་ཡི་མུག་ག་ཆད་པར་འདུག
དེ་ལ་སྡུག་པར་སྣང་བ་རྨི་ལམ་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ། བཙལ་བས་མ་རྙེད། སྣང་བ་དེའི་སྟེང་དུ་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མི་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་སྤུངས། སྡུག་བྱ་སྡུག་བྱེད་སྟོངས་པས་
མཇུག་སྡུད་ཆེན་པོ་ཡིན། ལྟས་ངན་དང་ཆོ་འཕྲུལ་བྱུང་ན། རྣམ་རྟོག་སྣ་ཚོགས་འཆར་ཏེ། དེ་
ལ་འདི་ཁ་དགོས་རྒྱུ་ཡིན། བདག་གཅེས་འཛིན་འདིའི་སྟེང་དུ་ལྟས་ངན་ཐམས་ཅད་སྤུངས་
ཤིག་སྙམ་པ་བྱེད་ཅིང༌། སྙེམས་འཁྲིགས་མ་ཞུགས་པར་བྱས་ལ་བཞག མི་མཁོ་བ་ཐམས་
ཅད་ཐོག་ཏུ་བབ་ན། བདག་གཅེས་འཛིན་ཁྱོད་ལ་འདི་རང་འཁོ་བ་ཡིན། འདི་བརླག་ཏུ་ཆུག་
ཅིག་སྙམ་ལ་བློ་བདེ་འབོལ་གྱིས་བཞག གཞན་ཡང་འདི་གཅིག་པུ་འདུག་ན་སྐྱོ་རོགས་ཡིན། 
ལས་ངན་དབང་གི་སེམས་ལྷོང་བྱུང༌། ནང་དུ་བསྡད་ན་ཕྱིར་འགྲོ་སྙིང་འདོད། རི་ལ་བསྡད་ན་
ཀླུང་ལ་འབབ་སྙིང་འདོད། ཀླུང་དུ་ཕྱིན་ན་རི་ཁྲོད་དྲན་པ་སོགས་འབྱུང་སྟེ། སེམས་དཔའི་
རིམ་པ་ལས། ཡང་ཡང་སྡོད་ས་རང་སྤོ་ཞིང༌། །ཤེས་པ་མི་དགའ་སྐྱོ་བ་ན། །རང་ལ་གཤགས་
18-1-309


འདེབས་འདི་ལྟར་བྱ། །ཁྱོད་ཀྱི་གཤིས་ལུགས་འདི་འདྲ་ན། །གནས་མལ་འདི་ཡང་ཡང་རབ་
ཡིན། །བློ་སེམས་འདི་ཀུན་བདེ་མོ་ཡིན། །གཞན་དུ་ཁྱེད་ཀྱིས་སྡུག་སྲན་འདིས། །དམྱལ་བར་
མ་སྐྱེས་ཁར་རྗེ་ཆེ། །བཙོ་བསྲེག་མ་མྱོང་ཁར་རྗེ་ཆེ། །ཞེས་སོགས་དང༌། གཞན་ཡང་འཇིགས་
པ་རབ་བསམས་ཏེ། །བདག་ལ་ཁྲེལ་བརྡས་ཆེན་པོ་བྱ། །ལྟོ་ལ་གྱོང་བསྐུར་དཀའ་ཐུབ་བྱ། །
གོས་ལ་གྱོང་བསྐུར་དམན་ཆ་བླངས། །བདེ་སྡུག་ཁྱད་བསད་གཉེན་པོ་བསྒོམ། །ན་ན་ནད་
གཡོག་ཡིན་ཏེ། ན་ཚ་བྱུང་ན་ནད་གཡོག་ལ་འཁང༌། དེ་ལ་འདི་ལས་དྲག་པ་ཞིག་བྱེད་ཐང་བ་
ལ། འདི་ལ་ང་དྲིན་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ་སྙམ་ཡུས་པའི་དུས་སུ། ན་བ་འདི་བདག་ཏུ་བཟུང་བས་ལན་
པ་ཡིན། གཞན་སུས་ཀྱང་མ་ལན། ནད་གཡོག་དང་སྨན་གྱིས་ཕན་ན་ལྟ། སྔར་འདི་མ་བྱས་
ཞེས་བྱ་བ་མེད། ད་ཡོངས་གཅེས་འཛིན་ཅན་ཁྱོད་ལ་འདི་ལྟར་བྱུང་བ་སྙིང་ཚིམ་ཞེས་བཞག་
པས་བློ་བདེ་འབོལ་གྱིས་འགྲོ། བདག་ནི་སྐྱོན་གྱི་རྩ་བ་སྟེ། །རྒྱངས་ཀྱིས་སྐྱུར་བའི་ཆོས་ཅིག་
ཡིན། །གཞན་ནི་ཡོན་ཏན་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཏེ། །ཅངས་ཏེ་ལེན་པའི་ཆོས་ཅིག་ཡིན། །གཉེན་
པོ་མཇུག་སྡུད་ཀྱི་ཆོས་གཉིས་ཏེ། །མཐའ་འཁོབ་འདུལ་ན་དགོས་པ་ཡིན། །འཁོར་ངན་ལོག་
སྒྲུབ་བཟོད་པ་ལ། །སྙིགས་མའི་དུས་སུ་དགོས་པ་ཡིན། །རང་སྐྱོན་རྒྱངས་ཀྱིས་སྐྱུར་བ་དང༌། །
གཞན་དོན་ལ་ཅངས་ཀྱིས་འཇུས་པ་གཉིས་སུ་བློ་སྦྱོང་ཐམས་ཅད་འདུས་པ་ཡིན་ནོ། །ལོག་
ཅེར་ལོག་ལ་ཅེར་ཅེར་ལྟོས། །ཤིག་གེ་ཤིག་ལ་འབོལ་ལེ་ཞོག །དེས་ནི་མི་འཆིང་གྲོལ་བར་
འདོད། །རྣམ་རྟོག་གང་ཤར་དེ་ལ་སེམས་ཕྱིར་ཡེངས་སུ་སོང་བ་འདི། ནང་དུ་ལོག་ཅེར་ལོག
ངོ་བོ་ལ་ཅེར་གྱིས་ལྟོས། དེ་ཁའི་ངོ་བོ་ལ་ཤིགས་ཀྱིས་ཤིགས་ལ་ལྷོད་ཀྱིས་བཞག །དེ་ལྟར་ན་
ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བློ་སྦྱོང་གི་གདམས་ངག་ཇོ་བོའི་བཀའ་བརྒྱུད་ཡིན་ངེས་ཁྲིད་ཚུལ་མཐའ་ཡས་
པ་ཞིག་བཞུགས་ནའང༌། དོན་བདུན་གྱི་གཞུང་ཤིང་འདིར་ཉམས་ལེན་ཐམས་ཅད་འདུ་བ་
ཡིན། ཞེས་པ་འདི་ཡང་རྒྱལ་ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་རྗེ་བཙུན་བླ་མ་དམ་པ་དོན་གྱི་སླད་དུ་
18-1-310


མཚན་ནས་སྨོས་དེ། རྗེ་བཙུན་དཔལ་སྟག་ལུང་པ་ཆེན་པོ་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ། རྗེ་ངག་དབང་ཀུན་དགའ་ལེགས་གྲུབ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན་དཔལ་བཟང་
པོའི་ཞབས་ཀྱི་བློ་སྦྱོང་གི་ཁྲིད་ཡིག་བསྙེལ་བྱང༌། འདུས་ལ་མ་ཚང་པ་མེད་པ་ཞིག་ཡི་གེའི་
ལམ་དུ་གྱིས་ཤིག་ཅེས་བཀའ་སྩལ་སྤྱི་བོས་ནོད་ནས་སྙིང་པོའི་དོན་ཙམ་བཀོད་པ་སྟེ། རང་ལོ་
ཉེར་དྲུག་ཐ་སྐར་གྱི་ཟླ་བའི་ཚེས་བཅུ་གཅིག་ལ་གནས་མཆོག་རྣམ་རྒྱལ་རབ་བརྟན་དུའོ། །ཡི་
གེ་པ་ནི་ཀུན་དགའ་དར་རྒྱས་སོ། །བཀྲ་ཤིས། ཞུས་དག
འདིར་སྨྲས་པ། རྗེ་བཙུན་མར་མེ་མཛད་དཔལ་ནས་བརྒྱུད་པའི། །བདག་གཞན་བརྗེ་
བའི་བློ་སྦྱོང་བྱེད་པའི་ཐབས། །དོན་བདུན་གྲངས་སུ་ངེས་པའི་མན་ངག་འདི། །རྒྱ་བོད་
མཁས་པའི་ཉམས་ལེན་གནད་ཀྱི་མཐིལ། །ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་ལེགས་པ་འདི་དག་གི །
འགྲེལ་པ་འཇམ་མགོན་ཀུན་དགའ་སྙིང་པོ་ཡིས། །མཛད་པའི་གཞུང་འདིའི་མི་ཟད་ཆོས་
སྦྱིན་འདི། །ཚུལ་ཁྲིམས་བཟང་པོས་བསྐྲུན་པའི་དགེ་བ་ཡིས། །མ་རྒན་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ཀྱི། །རྒྱུད་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆོག་སྐྱེས་གྱུར་ཅིག །པུཎྱེ་ཤྲཱིས་བྲིས་པའོ།། །། 
18-1-311


༄༅། །ལམ་མདོར་བསྡུས་པ་བཞུགས། 
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། དེ་ལ་ལམ་རྣམས་ཀྱི་རིམ་པ་མདོར་བསྡུས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། 
ཡན་ལག་བདུན་པའི་རིམ་པའོ། །དེ་ཡང་ཕྱོགས་བཅུར་བཞུགས་པའི་རྫོགས་སངས་རྒྱས། །
སྲས་བཅས་འགྲོ་ལ་ཕན་མཛད་པ། །ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་ཐུགས་མངའ་བ། །ཀུན་ལ་དང་
བས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེང་ནས་བརྩམས་ཏེ་དུས་རྟག་ཏུ། །བདག་དང་མ་ལུས་སེམས་ཅན་
རྣམས། །འདྲེན་པ་མཆོག་དང་མྱ་ངན་འདས། །འཕགས་པའི་ཚོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །མེ་
ཏོག་རྣམས་དང་བདུག་པ་མར་མེ་དྲི། །རྣམ་མང་ཞལ་ཟས་རོལ་མོ་གོས་རྣམས་དང༌། །བྱས་
དང་བྱེད་འགྱུར་དགེ་བ་དཔག་མེད་པས། །རྣམ་འདྲེན་སྲས་དང་བཅས་ལ་མཆོད་པར་བགྱི། །
རབ་མེད་འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེར་ལྷུངས་པའི། །རྨོངས་པ་བདག་དང་མཐའ་ཡས་བདག་
གི་མས། །མི་དགེ་བཅུ་དང་མཚམས་མེད་ལྔ་ལ་སོགས། །ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ཐམས་ཅད་སོ་
སོར་བཤགས། །སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལམ་མ་ཞུགས་པ་དང༌། །རྒྱུན་ཞུགས་ཕྱིར་འོང་ཕྱིར་མི་འོང་དགྲ་
བཅོམ། །རང་རྒྱལ་རྒྱལ་བ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱིས། །བྱས་དང་བྱེད་འགྱུར་དགེ་ལའང་
རྗེས་ཡི་རང༌། །ཞི་བར་བཞེད་པའི་འབུམ་ཕྲག་རྒྱལ་བ་རྣམས། །སྲིད་པ་ཇི་སྲིད་ཞིག་པ་དེ་
སྲིད་བཞུགས། །ཉོན་མོངས་དུག་གིས་རྣམ་ཉམས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །ངན་སྐྱུགས་ཁུང་བུ་
དག་ལ་རབ་ཆགས་པ། །འདི་དག་ཞི་བའི་དགའ་ཚལ་མཐོང་བའི་སླད། །བདུད་རྩིའི་དམ་
ཆོས་སྩོལ་ཅིག་བཅོམ་ལྡན་ཀྱེ། །མ་ལུས་ཕྱོགས་བཅུའི་འདྲེན་པ་བདག་ལ་དགོངས། །བདག་
གིས་དེང་ནས་བརྩམས་ཏེ་བདག་གི་མ། །མི་བརྟན་མཐའ་ཡས་འདི་རྣམས་ཡོངས་བཟུང་
ཤིང༌། །དེ་ལ་གནོད་པ་ཅི་ཡང་མི་བགྱིའོ། །བདག་ནི་འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་འདིར་མི་གནས། །
18-1-312

 
ཞི་བའི་འབྲོག་དགོན་དེར་ཡང་བདག་མི་འགྲོ། །ལུས་པ་མེད་པའི་འགྲོ་རྣམས་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར། །
བདག་ནི་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་ངེས་འཐོབ་བྱ། །འདི་ལྟར་བགྱིས་དང་མ་ལུས་དགེ་བ་ཡིས། །བླ་
མེད་བྱང་ཆུབ་གསལ་བར་མཐོང་བར་ཤོག ། 
དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་ནི། །ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་སྟེ། །རྣལ་འབྱོར་པ་གང་དེ་
རིག་འདོད། །དེས་ནི་འདི་ལྟར་བསྒོམ་པར་བྱ། །གྲོང་ངམ་དགོན་པར་འདུག་ན་ཡང༌། །བྱང་
ཆུབ་སེམས་ནི་མ་ཉམས་པས། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བླ་མེད་པ། །ཡིད་ཀྱིས་ཀྱང་ནི་རྟག་ཏུ་སྤྱད། །
འདི་ལྟར་ཁྱིམ་ནི་ཉེས་མང་ཅན། །ནམ་ཡང་སྡིག་པའི་ལས་ཀྱི་གནས། །འཇོལ་སྒེག་འཐབ་
དང་གླག་ཅོར་ཅན། །རྟག་ཏུ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་བྱེད་མང༌། །ཀྱེ་མ་ནམ་ཞིག་འདི་ལས་ཐར་
འགྱུར་ཞེས། །བློ་ལྡན་དེ་ནི་དབེན་པ་ཚོལ་བར་བྱེད། །ཉེས་མང་ཁྱིམ་དེ་གདོན་མི་ཟ་བར་
སྤངས། །གནོད་པ་མེད་པའི་ནགས་སུ་དེ་འགྲོ་སྟེ། །མང་ངམ་ཉུང་ངུར་ཐོས་ཀྱང་རྒྱལ་སྲས་
རྣམས། །རྟག་ཏུ་སྒོམ་པ་ལྷུར་ལེན་བྱིས་པ་རྣམས། །ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་འདི་ན་ཁེངས་པར་
བྱེད། །དེ་ནི་འཚོ་བ་པ་བཞིན་རྣམ་པར་ཉམས། །དེ་ནས་བློ་དང་ལྡན་པ་དེ། །དགེ་བའི་བཤེས་
གཉེན་བསྟེན་པ་ཡིས། །དམ་པའི་ཆོས་ནི་ཚོལ་བར་བྱེད། །མན་ངག་མཆོག་གི་ནོར་བླངས་
ནས། །ནགས་འདབས་བབ་ཅོལ་སྐྱེ་བོ་ཡིས། །ནམ་ཡང་སྒྲོད་པ་མེད་པའི་གནས། །མི་མཆོག་
དེ་ནི་དེར་སོང་ནས། །དྲང་པོའི་ལུས་ཀྱིས་གནས་པར་བྱ། །སེམས་ཀྱིས་སེམས་ནི་བཟུང་བྱས་
ནས། །འདིར་ནི་དབང་པོ་རྣམ་པར་བསྡུ། །རྣམ་རྟོག་མང་པོས་རྣམ་ཉམས་ཚེ། །རྒྱ་མཚོའི་
རླབས་བཞིན་ཞི་བར་བྱ། །ཡིད་ནི་རྣམ་པར་གཡེང་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་དྲན་པས་འདུལ་བར་བྱ། །
འདོད་ཡོན་སྤྱད་པ་དྲན་ལ་སོགས། །དེ་ཚེ་དཔལ་དང་ལུས་འདོད་པ། །འདུས་བྱས་ཡུད་
ཙམ་གར་མཁན་དང༌། །དུས་ཀྱི་སྤྲིན་དང་གློག་འགྱུ་མཚུངས། །འཁོར་བ་སྦྲུལ་གྱི་རོ་འཛིན་
ན། །ཀྱེ་མ་བདག་ནི་གཡེང་བས་གནས། །གཞན་ཡང་ཞེ་སྡང་འདོད་ཆགས་རྨོངས། །ཆོམ་
18-1-313


རྐུན་འཇིགས་ཆེན་འདི་དག་རྣམས། །བྱམས་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་དང༌། །མི་སྡུག་ཏིང་
འཛིན་དཔུང་གིས་བཅོམ། །སེམས་ནི་སྒོ་གཏན་བཅུག་པ་ལྟར། །རྣམ་རྟོག་རླུང་གིས་གཡོ་བ་
མེད། །འདོད་པ་རྣམས་ལ་དགའ་མི་འགྱུར། །ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་བདེ་བ་འཐོབ། །དེ་ནས་
ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལས། །ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་གང་གསུངས། །དེ་ལས་འབྱུང་བཞིན་བློ་ལྡན་
ནི། །གདམས་ངག་ལྡན་པས་སྒོམ་པར་བྱེད། །སཱ་ལའི་མྱུ་གུ་འཇའ་ཚོན་ལྟར། །རྟེན་ཅིང་འབྱུང་
བ་ངོ་མཚར་རྨད། །ཆོས་ཀུན་བདེན་པས་སྟོང་པའོ་ཞེས། །ཡང་ཡང་རང་བཞིན་དེ་བསྒོམ་བྱ། །
དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་ལྡན་པ་ཡིས། །སྤྱོད་ལམ་ཀུན་ཏུ་བག་ཡོད་བསྟེན། །བྱ་བ་ཀུན་ལའང་
ཅི་ཞིག་ལྟར། །སེམས་མི་གཡོ་ཞིང་ཆོས་རྣམ་འབྱེད། །དེ་ནས་གཞན་ཡང༌། བློ་ལྡན་ཁྱིམ་ན་
འདུག་གམ། ཡང་ན་བས་མཐར་འདུག་ཀྱང་རུང༌། མཉམ་པར་འཇོག་ཀྱང་རུང༌། འདོད་པ་
ལ་སྤྱོད་ཀྱང་རུང༌། ཡུན་རིང་མོར་བསླབས་པའམ། ལས་དང་པོ་པ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། རེ་ཞིག་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་གང་ལ་བསད་པར་
སེམས་པ་རྣམས་ལ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་ཕ་དང་མར་འདུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་
དེ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་མ་གྱུར་ན། གཟུགས་བརྗེ་ཞིང་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། ཡང་ན་རེ་ཞིག་བྱམས་
པ་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞིང་ཕྱི་མས་ངེས་པར་སྙིང་རྗེ་ལ་ནན་ཏན་དུ་བྱ་སྟེ། གཞན་དུ་ན་བྱང་ཆུབ་
ཀྱི་སེམས་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་འགྲོ་བ་ཀུན་བྱང་ཆུབ་ལ་འགོད་པར་འདོད་པས་
སྙིང་རྗེ་ལ་གོམས་པར་བྱ་ཞིང༌། གནོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་པ་ལ་ནན་ཏན་དུ་འབད་
ནས། རིམ་གྱིས་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་ཡང་དག་པར་བསླབ་པར་བླའོ། །གཞན་ཡང་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྙིང་རྗེ་ལ་བསླབ་པས་བསླབ་པར་བྱེད་པ་རྣམས། འཕགས་པ་སྤྱན་
རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ལ་མཆོད་པར་བྱ། བརྗེད་པར་བྱ། བསྙེན་པར་བྱ་ཞིང་བསྒོམ་པར་
བྱའོ། །ལམ་མདོར་བསྡུས་པ་རྫོགས་སོ།། །། 
18-1-314


བདག་གིས་འདི་བྲིས་དགེ་བ་ཡིས། །སེམས་ཅན་ཚོགས་རྣམས་མ་ལུས་པ། །མྱུར་དུ་བླ་
ན་མེད་བྱང་ཆུབ། །རྟག་ཅིང་བདེ་བ་མྱུར་ཐོབ་ཤོག །དགེ་སློང་ཀུན་དགའ་སྙིང་པོས་བྲིས། །
མངྒ་ལཾ། ཞུས་དག [ཚུལ་ཁྲིམས་བཟང་པོས་པར་དུ་བསྐྲུན་པའོ། །]
18-1-315


༄༅། །ཞིབ་མོ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་
བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི་སིདྡྷི་རསྟུ། གང་ཞིག་དངོས་ཀུན་འདབ་བརྒྱ་ལས། །ཡེ་ཤེས་སྦྲང་
རྩིར་སྤྱོད་བྱེད་པ། །དེ་ལ་འཁྲུལ་བར་སེམས་བྱེད་ན། །རིགས་པས་འབད་དེ་གསལ་བར་
བྱ། །རྒྱལ་བས་གསུངས་པའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱང༌། །མདོར་ན་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར། །རྒྱུ་ཡི་ཐེག་
པའི་སྡེ་སྣོད་དང༌། །འབྲས་བུ་རིག་འཛིན་སྡེ་སྣོད་དོ། །དང་པོའང་རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱི་ལམ། །
རྫོགས་དང་མ་རྫོགས་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་དང་ཐེག་དམན་གྱི། །སྡེ་སྣོད་གཉིས་སུ་
བསྟན་པ་ཡིན། །བདག་ཉིད་ངེས་པར་འབྱུང་འདོད་དང༌། །འགྲོ་བ་སྒྲོལ་འདོད་བློ་ཆེན་དང༌། །
ཤིན་ཏུ་དབང་པོ་རྣོན་པོ་ཡིས། །གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་དགོངས་ནས་ནི། །ཉན་ཐོས་ཕ་རོལ་
ཕྱིན་པ་དང༌། །སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་བསྟན་པ་ཡིན། །ཚེགས་ཆུང་ངུས་ནི་མྱུར་བ་རུ། །བྱང་ཆུབ་
ཐོབ་འདོད་དེ་དབང་རྣོ། །སྐུ་ཡི་རྣམ་པ་མི་སྒོམ་ཞིང༌། །བདེ་བ་དམ་པ་མེད་པས་ན། །གྲངས་
མེད་གསུམ་དུ་ངལ་བྱས་ཀྱང༌། །ད་དུང་མཐར་ཐུག་ཐོབ་མ་ཡིན། །མདོ་ལས་བཤད་པའི་
ཆེ་བ་དག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ཡོད་མིན། །དེ་ཕྱིར་ཚུལ་གཉིས་ཐོབ་བྱ་ཡི། །རྫོགས་
སངས་རྒྱས་ལ་ཁྱད་པར་མེད། །སངས་རྒྱས་གཉིས་སུ་འདོད་ན་ནི། །ཐེག་པ་བཞི་པ་ཅིས་མ་
ཡིན། །མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར། །བཟང་ངན་མེད་ན་ཅི་ཞིག་ཁྱད། །ཅུང་ཟད་
མངོན་རྟོགས་ཁྱད་ཡོད་ཀྱང༌། །ཕལ་ཆེར་མཚུངས་ཕྱིར་གཅིག་ཅེ་ན། །ཉན་ཐོས་དང་ནི་རང་
རྒྱལ་གྱི། །ཐེག་པའང་གཅིག་ཏུ་སྨྲ་བར་བྱོས། །ཐོབ་བྱའི་ཡུལ་ལ་ཁྱད་མེད་ཀྱང༌། །ལམ་དེས་
ཐོབ་དང་མི་ཐོབ་ཁྱད། །རང་བཞིན་སྟོང་ཉིད་སྒོམ་ཙམ་ལའང༌། ཁྱད་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
18-1-316

 
ཕ་རོལ་ཕྱིན་པའི་གཞུང་ལུགས་ལས། །སྤྲོས་བྲལ་ཆོས་སྐུའི་རྣམ་པ་དང༌། །མཐུན་པ་ལམ་
དུ་བྱེད་མོད་ཀྱི། །གཟུགས་སྐུའི་རྣམ་པ་ལམ་བྱེད་མེད། །འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་བདེ་བ་ཞེས། །
བཤད་ཀྱང་དེ་ཡི་ལམ་མ་བསྟན། །འབྲས་བུ་རྒྱུ་ལས་གཞན་མིན་ཕྱིར། །འདི་ནི་སྔགས་ཀྱི་
ཆེ་བ་ཡིན། །སྦྱིན་སོགས་བསོད་ནམས་ཚོགས་རྫོགས་ཤིང༌། །སྨོན་ལམ་མཐུ་ལས་གཟུགས་
ཀྱི་སྐུ། །འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་ཆོས་སྐུ་ཡང༌། །སྨོན་ལམ་མཐུ་ལས་ཅིས་མི་འབྱུང༌། །གོམས་
པ་སྔོན་དུ་མ་གྱུར་པས། །དེ་མི་འབྱུང་ན་གཟུགས་སྐུ་ཡང༌། །འབྱུང་ཞེས་བརྗོད་པར་ནུས་མ་
ཡིན། །ལྷ་རུ་སྐྱེ་བ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི། །མཐུ་ལས་བྱུང་གི་ལྷ་ཉིད་དང༌། །རྣམ་པ་མཐུན་པ་ཅི་
ཞིག་དགོས། །དེ་ཕྱིར་ལྷག་པ་མིན་ཞེ་ན། །སྐྱེ་འདི་ཉིད་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས། །ལྷ་རུ་འགྱུར་
བ་འགའ་ཡང་མེད། །བྱིས་པའི་མིག་དག་འཕེལ་བ་ལས། །མཐུ་ལྡན་རིང་དུ་མཐོང་བར་
འགྱུར། །རྣམ་སྨིན་རྒྱུ་ནི་འབའ་ཞིག་གིས། །གཟུགས་སྐུ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ནི། །བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའི་བར་སྲིད་ཉིད། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པར་སྐྱེད་བྱེད་དམ། །བསོད་ནམས་རྣམ་
སྨིན་{བྱང་[བྱེད་]སེམས་ཀྱི། །ལུས་མཆོག་མཚན་དཔེས་བརྒྱན་པ་འབྱུང༌། །དེ་ཡི་རྒྱུ་མཐུན་
འབྲས་བུ་ནི། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ཁོ་ན། །འོན་ཀྱང་སྒོམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། །སྐྱེ་
བ་གཅིག་ལ་སྐུ་མི་འགྲུབ། །གཞན་ཡང་རྒྱལ་བའི་སྐུ་སྒོམ་པ། །སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་ཡིན་
གསུངས་ན། །ལྷ་ཡི་རྣམ་པ་སྔགས་བསྐྱེད་འདི། །སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་ཅིས་མ་ཡིན། །དེ་
ཕྱིར་འདི་ནི་བསྟེན་བྱ་སྟེ། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་མེད་པས་ན། །དེས་ཀྱང་ཐབས་མང་ཉིད་འགྱུར་
ཏེ། །དེ་བསྟན་གང་ཡིན་འདི་རུ་ཡོད། །སྟོང་ཉིད་ལྷ་ཡི་སྣང་བ་ཡིས། །ཐ་མལ་སྣང་བ་འགོག་
བྱེད་དེ། །རྣམ་པ་འགལ་བའི་མཐུ་ཉིད་ཡིན། །སྦྱིན་སོགས་དགེ་བས་དེ་ལྟར་མིན། །སེམས་
ནི་སྒོམ་པའི་གཟུགས་སུ་སྣང༌། །སེམས་ཀྱི་ཚུལ་ལས་ལུས་འགྲུབ་པས། །སྒོམ་པས་ཚེ་འདིར་
མི་འགྲུབ་མིན། །ལྷན་སྐྱེས་བག་ཆགས་ཟློག་པའི་ཕྱིར། །སྟོང་ཉིད་{སྒོམ་གྱི་[སྒོས་ཀྱི་]བདེ་
18-1-317


བ་མིན། །ཇི་སྙེད་ཤེས་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་ནི། །ཀུན་ལ་སློབ་ཅེས་འགལ་བར་སྨྲ། །སྟོང་ཉིད་རང་
བཞིན་ཚུལ་ཞུགས་ན། །བདེ་བའང་ཀུན་རྫོབ་ཚུལ་ལ་ཞུགས། །དེ་ཕྱིར་སྒོམ་སྟེ་སྙིང་རྗེ་བཞིན། །
སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད། །མི་ཤེས་འཁྲུལ་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་ན། །ཤེས་ན་བདེ་བ་
ཀུན་འཐོབ་ཕྱིར། །རང་བཞིན་བདེ་བ་ཅིས་མ་ཡིན། །མི་རྟག་པ་ལས་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །འདུ་
ཤེས་འཁྲུལ་མེད་སྐྱེ་བར་གསུངས། །རང་བཞིན་འཇིག་མེད་ལ་བདེ་བའི། །འདུ་ཤེས་འཁྲུལ་
བ་མེད་པ་འབྱུང༌། །བདེ་མིན་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་ན། །འདུ་ཤེས་འཁྲུལ་བ་ཅི་ཕྱིར་མིན། །རྟེན་
ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་ལ་སོགས་པ། །ཇི་སྙེད་ཆོས་ཀུན་སྒོམ་བྱེད་ན། །བདེ་བ་ཁོ་ནས་ཅི་ཞིག་
ཉེས། །སྔགས་དང་ལས་ཚོགས་དངོས་གྲུབ་སོགས། །ཐབས་མང་གཞན་ཡང་འདིར་ཡོད་དོ། །
དཀའ་བ་མེད་པར་མྱུར་འགྲུབ་པས། །སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཁྱད་པར་འཕགས། །འདོད་ཆགས་
ལམ་བྱེད་མི་བྱེད་ཀྱང༌། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་མཐོང༌། །སྔགས་དང་རྒྱུ་སྦྱོར་ལམ་གྱིས་
ནི། །དངོས་གཞི་སྟོན་དང་མི་སྟོན་ཁྱད། །བདེ་དང་མྱུར་བའི་ཁྱད་པར་གྱི། །རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་གཙོ་
བོའི་གཙོ། །དཔལ་ལྡན་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་གྱིས། །འདི་ནི་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན། །འདི་ནི་
མདོ་སྡེར་ཤིན་ཏུ་རྒྱས། །མ་མོ་དང་ནི་འདུལ་བའང་ཡོད། །རིག་འཛིན་སྡེ་སྣོད་གཞན་ཞིག་
ནི། །མ་མཐོང་ཕྱིར་ན་འདི་ཁོ་ན། །དྲག་ཤུལ་བུད་མེད་སྦྱོར་སྔགས་སོགས། །འདི་དག་ཐབས་
མཁས་དག་ལ་གནང༌། །དགག་བྱ་གཙོ་བོར་ལྡན་པ་ན། །སྔགས་ལས་ཀྱང་ནི་དེ་དག་བཀག །
བྱང་ཆུབ་སེམས་{པ་རེག་[ལ་དགེ་]སོགས་ལས། །ཏིང་འཛིན་ཐོབ་ཅེས་མདོ་ལས་བཤད། །
དེ་དགུག་སྔགས་བཟླས་སྒྲིབ་བྱང་སྟེ། །{ཕུང་[མྱུར་]ནས་གྲོལ་བ་སྟོན་ཅེས་གསུངས། ༣༣། 
རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ཁྱད་པར་འཕགས་པ་བསྟན་པ་སྟེ་ལེའུ་དང་པོའོ།། །། 
༈ ལྷ་ཡི་རྣལ་འབྱོར་སོགས་བདེ་བ། །སྒོམ་གྱི་སྟོང་ཉིད་དེ་ལྟར་མིན། །གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་
ནི་དེ་ཡིས་འགྲུབ། །ལྟ་ངན་རང་བཞིན་ཤེས་པས་བཟློག །དེ་ཉིད་མི་ཤེས་དེ་སྐད་སྨྲ། །བདག་
18-1-318


འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་མ་སྤངས་ན། །ཐར་བ་ཐོབ་པ་ག་ལ་ཞིག །དེ་ཡང་རྣམ་པ་འགལ་བའི་སྤོངས། །
ཤེས་རབ་དེ་ཉིད་བསྒོམ་བྱ་སྟེ། །གསལ་སྣང་རབ་ཀྱི་མཐར་ཐུག་འགྱུར། །འདི་ཡིས་བདག་
འཛིན་བཟློག་འགྱུར་གྱི། །རྗེས་སུ་དཔག་པ་སྐྱེས་པས་མིན། །ཡིན་ན་ཤེས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །
འབད་མེད་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་རམ། །ཆོས་སྐུ་མ་སྒོམ་འགྲུབ་འགྱུར་ན། །གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་
ཡང་ཅིས་མི་འགྲུབ། །གཟུགས་སྐུ་ཆོས་སྐུ་མེད་ན་མིན། །སེམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཐར་ཐུག་པ། །
མེད་པར་རྣམ་སྨིན་མཐར་ཐུག་མེད། །ཡེ་ཤེས་ཚོགས་ནི་སྒོམ་བྱེད་ན། །བསོད་ནམས་ལྷག་
པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །ཤེས་རབ་སྒོམ་པའི་ཉིན་གཅིག་ཀྱང༌། །གཞན་གྱིས་བསྐལ་པ་དུ་
མར་མིན། ཁ་ཅིག་རྫོགས་སངས་རྒྱས་པ་ཡི། །གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་མཐུན་ལས། །འབྱུང་
ཕྱིར་སྤྲོས་བྲལ་བསྒོམ་བྱ་ཡི། །ཐབས་གཞན་མཁས་ལ་མི་དགོས་ལ། །ཟབ་མོས་འཇིགས་
རྣམས་དྲང་ཕྱིར་དང༌། །སྐུར་འདེབས་ཆད་ལྟ་དགག་པ་དང༌། །{འབྲས་[བཟླས་]སྒོམ་ཞི་
སོགས་བསྒྲུབ་ཕྱིར་ཏེ། །མཆོག་འདོད་པ་ལ་དེ་མི་དགོས། །སྤྲིན་དང་བྱི་བ་དཀར་ནག་དཔེས། །
རྣམ་རྟོག་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་ལ། །ཤིན་ཏུ་སྒྲིབ་བྱེད་ཡིན་ནོ་ལོ། །འཁྲུལ་ཤེས་ཕྱིར་ན་རྣམ་
གཡེང་ཅན། །རྣམ་པར་རྟོག་ཕྱིར་ཏིང་འཛིན་མེད། །དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་འཛིན་ཅན། །གསལ་
བར་སྣང་ལ་མིན་ཞེས་ཟེར། །རྒྱུ་མཐུན་མེད་ན་གཉིས་མེད་ཀྱི། །ཡེ་ཤེས་ནམ་ཡང་འབྱུང་མེད་
ན། །སྔོན་ནས་འགྲོ་ཀུན་འཕགས་པར་འགྱུར། །ཞི་སོགས་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་ན། །མཆོག་
འདོད་འདི་ལས་ཐ་ཤལ་ཅི། །འགྲུབ་ན་སྟོང་ཉིད་སྟོན་པར་རིགས། །རྣམ་རྟོག་དེས་ནི་མངོན་
སུམ་དུ། །ཆོས་ཉིད་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཀྱང༌། །རྒྱུར་འགྱུར་དད་པ་ལ་སོགས་བཞིན། །ཀུན་རྟོག་
ཀུན་གྱིས་སྒྲིབ་ཅེས་བཏགས། །ཡང་ན་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་དེ། །འབད་མེད་སྐྱེས་ནས་ཀུན་གྲོལ་
འགྱུར། །འདུན་པ་མེད་ན་འཇོག་མེད་པས། །ཡང་ན་ནམ་ཡང་སྐྱེ་མི་སྲིད། །འདུན་སེམས་
ཀྱིས་ཀྱང་ཅིས་མི་སྒྲིབ། །ཐ་མར་སྒྲིབ་ཀྱང་རེ་ཞིག་དེ། །མི་རྟོག་སྒྲུབ་ཕྱིར་རྟེན་ཞེ་ན། །ཐབས་
18-1-319


གཞན་དག་ཀྱང་ཅིས་མི་བསྟེན། །རིག་པས་དཔྱོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། །དགྲ་ལྟར་ལྟ་བ་ཀུན་
ལ་ཡང༌། །རིག་པ་འདི་ནི་འཇུག་འགྱུར་ཏེ། །བློ་ལྡན་རྣམས་ཀྱིས་དཔྱོད་པར་གྱིས། །བསྐྱེད་
རིམ་མཚན་བཅས་རྫོགས་རིམ་སོགས། །སྤྲོས་པ་ཡིན་ཕྱིར་སྤོང་པ་དང༌། །གཡུལ་དང་བུད་
མེད་དོན་གཉེར་སོགས། །རང་ངོ་ཤེས་ནས་རུང་ངོ་ཞེས། །འདི་འདྲའི་ཚིག་ལའང་བདེན་པར་
འཛིན། །ཕྱོགས་འདིའི་བླུན་པོ་མ་གཏོགས་པ། །ཡུལ་གཞན་དག་གི་བླུན་པོ་ཡང༌། །འདི་ལ་
ག་ཞར་ཅིས་མི་བྱེད། །རང་ངོ་ཤེས་ན་ཉོན་མོངས་ནི། །བླང་དུ་རུང་ན་སྤྲོས་བཅས་དགེ། །རང་
ངོ་ཤེས་པས་ཅིས་མི་བྱེད། །རང་ངོ་ཤེས་པ་མཉམ་པོ་ལ། །དགེ་བ་ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་སྤོང༌། །ཕུང་
པོ་རྣམ་དཔྱད་སྟོང་ཉིད་ནི། །ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་སྙིང་པོ་མེད། །རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་ལྡན་པའི། །
སྟོང་ཉིད་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་མིན། །སྦྱིན་སོགས་ཡོངས་སུ་གོམས་པ་ལས། །རྣམ་ཀུན་མཆོག་
ལྡན་སྟོང་ཉིད་འགྲུབ། །ཟབ་མོ་གཅིག་པུ་སྒོམ་པས་མིན། །བློ་དམན་དོན་དུ་གསུངས་པའི་
ཕྱིར། །ལས་དང་པོ་ལ་དགོས་པར་གྲུབ། །རྣལ་མའི་སྦྱོར་བ་རྟོགས་ནས་ནི། །བཅོས་མ་མི་བྱ་
ཞེས་གསུངས་ལ། །ཆུ་ཡི་ཕ་རོལ་མ་ཕྱིན་པར། །གྲུ་གཟིངས་འདོར་བ་བླུན་པོའི་ལུགས། །དགེ་
བ་རྩ་བ་མ་རྫོགས་པར། །སྟོང་པའང་མཐར་ཕྱིན་མིན་ཞེས་བསྟན། །རྣམ་པར་རྟོག་ཅིང་ཏིང་
འཛིན་དག །འགྲུབ་མི་ནུས་ན་ཞི་གནས་ཀུན། །རང་བྱུང་ཉིད་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཏིང་འཛིན་
ཕལ་གྱི་དམིགས་པ་ཡང༌། །རྣམ་པར་རྟོག་དང་བཅས་པ་ཡིན། །དོན་དམ་ལ་ལྟོས་འཁྲུལ་སྤོང་
ན། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཀུན་འཁྲུལ་བས། །འཚང་རྒྱ་བ་དག་མེད་པར་འགྱུར། །མི་སྡུག་
ཟད་པར་ལ་སོགས་པ། །ལོག་པར་འཁྲུལ་ཡང་དེ་བསྒོམ་བྱ། །གསལ་བར་སྣང་བ་མཐོང་བ་
ན། །རྟོག་ལས་རྟོག་མེད་སྐྱེ་བ་སྟེ། །འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་ཆགས་ཡུལ་བཞིན། །དཔྱོད་དང་
སྒོམ་པ་འབྲས་དང་བཅས། །བུད་མེད་གཟུགས་ཀྱང་འདོད་ལྡན་ལ། །རེས་འགའ་གསལ་གྱི་
རྟག་མིན་ལྟར། །ལྷ་ཡང་བརྟན་པར་མི་འགྱུར་མིན། །དེ་ནི་རྣམ་གཡེང་གོམས་པ་དང༌། །འདི་
18-1-320


ནི་རྩེ་གཅིག་ཚུལ་གྱིས་སྒྲུབས། །ཆ་གཅིག་མཐོང་ཚེ་གཞན་མིན་པས། །སྐུ་ཡང་འགྲུབ་པ་མེད་
སྙམ་ན། །སོ་སོར་རྟོག་པ་གཉིས་མེད་ཀྱང༌། །གསལ་བར་སྣང་བ་གཅིག་ཆར་སྣང༌། །གཅིག་
ཅར་དབང་ཤེས་ལྔ་འཇུག་བཞིན། །རྟོག་པས་ཅིག་ཅར་མི་འཛིན་ཀྱང༌། །དེ་ཡི་རྒྱུད་འགྱུར་
ཤིན་ཏུ་ཡོད། །འཁྱུད་ཚེ་འོ་བྱེད་མི་རིག་ཅིང༌། །གདོང་ལྟས་ནུ་མ་མི་མཐོང་སོགས། །མི་
མཐོང་འདོད་སྤྱོད་མེད་པར་འགྱུར། །ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་མ་ཕྱེད་པར། །ལྷ་དག་དགའ་བའི་
སྤྱོད་ལ་ལྟོས། །བསམ་པ་གང་དང་གང་གིས་ནི། །མི་རྣམས་ཡིད་ནི་ཡང་དག་སྦྱོར། །དེ་དེའི་
རང་བཞིན་འགྱུར་ལྷ་མོ། །སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཅན་ནོར་བུ་འདྲ། །ཞེས་པའང་རུང་དུ་གསུངས་
པ་ཡིན། ༣༡ །ལམ་ཕྱོགས་རེ་བ་དགག་པའི་ལེའུ་སྟེ་གཉིས་པའོ།། །། 
༈ རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་འདི་ལ་ནི། །ཉོན་མོངས་ལམ་དུ་བྱེད་མཐོང་སྟེ། །མི་མཁས་ཉོན་མོངས་
སྤངས་ཟིན་ནས། །ཉོན་མོངས་ལྟ་བུར་སྤྱོད་ཅེས་འདོད། །བཀག་པའང་སྤྱོད་པར་གནང་བ་
སྟེ། །རྣལ་འབྱོར་དེ་ཉིད་ལྡན་གྱུར་ན། །ངན་ཟོས་ངན་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། །སྒྲིབ་པ་དག་ཏུ་
ཡོངས་མི་འགྱུར། །འོན་ཀྱང་དམིགས་པའི་ལྟ་བ་ཅན། །རབ་ཏུ་ཞེན་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར། །
སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱིས་ནི། །ལུང་བཞིན་རིགས་པས་གསལ་བོར་དབྱེ། །དེད་དཔོན་
སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཡིས། །ཐབས་མཁས་ལྡན་པས་གཡོ་ཅན་བསད། །དེ་ཡིས་བསྐལ་མང་ཚོགས་
རྫོགས་ཤིང༌། ཁྱེའུ་སྐར་མར་གྱུར་པའི་ཚེ། །ཚོང་དཔོན་བུ་མོར་ལོངས་སྤྱོད་པའང༌། །བྱང་
ཆུབ་ཉེ་བའི་མཆོག་གྱུར་ཅེས། །དངོས་པོའི་རང་བཞིན་ཤེས་པ་དང༌། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་མཐུ་
ཡང་བསྟན། །ཚངས་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་མངོན་པར་བརྒྱན། །བུད་མེད་ཁྲག་ཁྲིག་ཀུན་སེམས་རྒྱུ། །
ཆོས་རྔ་དབྱངས་ཆེན་རབ་སྒྲོག་པ། །ཐེག་པའི་དམ་པས་བདག་བསྟན་གསོལ། །དེ་སྐད་སྡོང་
པོ་བཀོད་པར་གསུངས། །གྲོང་ཁྱེར་སྐྱེ་བོའི་མི་གཙང་ལུད། །བུ་རམ་ཤིང་གི་ཞིང་ལ་ཕན། །
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཉོན་མོངས་ལུད། །སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀུན་སྐྱེད་པའི་གཞི། །འདོད་
18-1-321


ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་གསུམ། །འཛིན་པས་དུག་ཏུ་འགྱུར་བ་ཡིན། །དུག་ནི་ཉེ་བར་ཞི་གྱུར་
ན། །དུག་ནི་དུག་མེད་བྱས་པ་ཡིན། །བདུད་རྩི་རིམ་གྱིས་བརྟེན་ན་ནི། །བདུད་རྩི་ཉིད་དུ་
འགྱུར་བ་ཡིན། །བླུན་པོ་གང་གིས་འཆིང་འགྱུར་བ། །དེ་ཡིས་མཁས་པ་ཡོངས་གྲོལ་ཞེས། །
བྱང་ཆུབ་རྣམ་པར་བསྒོམ་ན་ནི། །འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་ལོག །གང་གིས་རྨོངས་པ་
འཆིང་འགྱུར་ཞིང༌། །ངུ་འབོད་མཐའ་ནི་དེ་འགྲོ་བ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་གྲོལ་གྱུར་ཅིང༌། །ཤེས་
རབ་སྟོབས་ཀྱིས་བདེ་བ་འཐོབ། །ཡིད་འོང་བདེ་བའི་འབྲས་བུ་ནི། །བླ་མེད་གསལ་བ་བློ་
ཡིས་མཐུ། །འབྲས་བུ་དོན་གཉེར་རྒྱུ་བསྒྲུབ་ན། །དེར་ནི་བློ་ལྡན་སུ་ཞིག་འགོག །དཀའ་ཐུབ་
སྡོམ་པ་མི་བཟད་པས། །ལུས་ནི་སྐམས་ཤིང་སྡུག་བསྔལ་འགྱུར། །སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ནི་
སེམས་གཡེང་ཏེ། །གཡེང་བས་དངོས་གྲུབ་གཞན་དུ་འགྱུར། །ལུས་དང་སེམས་ནི་བརྟན་
བྱས་ན། །བདེ་བ་ཐམས་ཅད་བརྟན་པར་འགྱུར། །ལུས་དང་ངག་དང་སེམས་རྣམས་ནི། །བདེ་
བར་གནས་ན་བྱང་ཆུབ་འཐོབ། །གཞན་དུ་དུས་མིན་འཆི་བ་དང༌། །དམྱལ་བར་ངེས་པར་
འཚེད་པར་འགྱུར། །དཀའ་ཐུབ་སྡོམ་པ་མི་བཟད་པས། །བསྟེན་པས་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་
གྱི། །འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །བསྟེན་ན་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །བཀག་
པ་དག་ཀྱང་བྱེད་པས་ན། །བྱ་དང་བྱ་མིན་རྣམས་སྤངས་ཏེ། །པདྨ་ལ་ནི་འདམ་གྱིས་བཞིན། །
ངོ་བོ་ཉིད་ཤེས་གོས་མི་འགྱུར། །ཆགས་པས་འཇིག་རྟེན་འཆིང་འགྱུར་བ། །འདོད་ཆགས་
ཉིད་ཀྱི་རྣམ་གྲོལ་འགྱུར། །འདོད་ཆགས་རྙོག་མེད་ཆགས་བྲལ་འཇོམས། །བདེ་བ་ཐམས་
ཅད་སྦྱིན་པར་བྱེད། །གང་ཞིག་དགེ་སློང་དངོས་གནས་དང༌། །གང་ཡང་རྟོག་གེ་ལ་དགའི་མི། །
གང་ཞིག་རྒན་པོར་གནས་གྱུར་པ། །དེ་ལ་དེ་ཉིད་བསྟན་མི་བྱ། །ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་གང་སྤངས་
ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་རབ་བརྟན་པ། །གཞན་གྱིས་མཚོན་པས་མི་{ཐོབ་[མཐོང་]སྟེ། །
དང་པོའི་ལས་པས་རིག་བྱ་བ། །ཐོག་མ་བར་མཐའ་དྲི་མེད་པ། །གནས་ཏེ་གཞན་དུ་ནུས་མ་
18-1-322


ཡིན། །བདག་ཏུ་དམིགས་པར་མི་བྱ་ཞིང༌། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་ཁྱབ་པ། །རྡོ་རྗེ་སེམས་
དཔའ་རང་ཉིད་བཞུགས། །དེ་ལྟར་བསམ་ནས་རྣལ་འབྱོར་གྱིས། །དབང་པོས་གང་ལའང་
བརྙས་མི་བྱ། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་དད་ཅིང་གུས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་
བརྒྱན། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་རྗེས་སུ་བརྩེ། །དམ་ཚིག་དང་ནི་སྡོམ་ལ་གནས། །གཞི་མཉམ་
ཁྲག་དང་ཤ་ཉིད་དག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་རབ་བསྲེས་ལ། །ཆུ་ཆེན་དང་ནི་ཡང་དག་ལྡན། །
དེ་ཉིད་རིག་པའི་རྟག་ཏུ་བཟའ། །མི་ཁྱི་རྟ་དང་བ་ལང་སྒྲོན། །སྣ་ཆེན་དང་ནི་ཁུར་བསྐྱེད་
ཀྱིའང༌། །རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་སྤངས་ནས། །དེ་ཉིད་གྲུབ་ཕྱིར་བཟའ་བར་བྱ། །སྲིད་
གསུམ་ལས་བྱུང་བསད་བྱ་ཞིང༌། །ཕ་རོལ་ནོར་ནི་འཕྲོག་པ་དང༌། །གཞན་གྱི་བུད་མེད་ལ་
འདོད་སྤྱོད། །རྫུན་གྱི་ཚིག་ནི་སྨྲ་བར་བྱེད། །ཐབས་ཆེན་ཡང་དག་ལྡན་པ་ཡི། །རྣལ་འབྱོར་
འཇིག་རྟེན་དོན་སྒྲུབ་པ། །དེ་ལ་བྱ་བ་མི་བྱ་མེད། །ཤེས་རབ་ཐབས་དང་ལྡན་པ་ལ། །སྡིག་
པར་གྲགས་པ་ཡོངས་མེད་ཅེས། །རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་གསུང༌། །རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་སེམས་
སྦྱངས་ཕྱིར། །བུ་མོ་ལ་སོགས་རྗེས་སུ་གནང༌། ༢༧ །རྟོག་པའི་ཆུ་ཡིས་གང་བ་ཡི། །འཁོར་
བའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ནི། །རྡོ་རྗེ་ཐེག་ལ་མ་ཞོན་པར། །སུ་ཞིག་ཕ་རོལ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །ཤིན་
ཏུ་མི་བསྲུན་དགྲ་བོ་དག །ཁ་ཅིག་སུག་གིས་བསླུས་བྱས་ཏེ། །དཔའ་བོ་གཡུལ་དུ་འཇོམས་
པར་བྱེད། །ཕོ་བྲང་བསྲུང་བས་ཐུལ་མ་ཡིན། །འདོད་ཆགས་རྟོག་པ་ཐག་བསྲིངས་པས། །དེ་
འཇོམས་ཤིན་ཏུ་ནུས་མ་ཡིན། །དེ་ཉིད་རང་བཞིན་ཤེས་བྱས་ནས། །དྲུང་དུ་བསྙེན་པས་
འཇོམས་པར་བྱེད། །འདི་ལྟར་ཀུན་ནས་སློང་བའི་སེམས། །ཉོན་མོངས་ཅན་དང་ཡུལ་དེ་ལ། །
དེ་རུ་འདུ་ཤེས་མ་འཁྲུལ་ཞིང༌། །བདག་ཉིད་དགེ་སློང་འདུ་ཤེས་ཅན། །ལས་དེ་ལ་ཡང་དེར་
ཤེས་ན། །ཕས་ཕམ་ལ་སོགས་ལྟུང་བ་ཞེས། །དཔང་གྱུར་མཁྱེན་པའི་གཟིགས་རྣམས་
གསུངས། །ཆོས་རྣམས་སྔོན་དུ་ཡིད་འགྲོ་ཞིང༌། །ཡིད་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་ཅེས་གསུངས། །དགེ་
18-1-323


སློང་རང་གི་ཕ་རྒན་ལ། །མྱུར་ལྡོང་ཞེས་ནི་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར། །ཕུལ་བའི་དེ་ནི་ཤི་གྱུར་ཀྱང༌། །
མཚམས་མེད་སྦྱོར་བ་མ་ཡིན་ནོ། །ཤིན་ཏུ་ན་བའི་དགྲ་བཅོམ་པས། །དགེ་སློང་ནད་གཡོག་
བྱེད་པ་ལ། །ང་ཡི་མགྲིན་པ་སྡོམས་ཞེས་བསྐུལ། །དེ་ཤི་ན་ཡང་སྐྱོན་མེད་བསྟན། །འདུ་ཤེས་
གཞན་གྱིས་གཞན་དག་གི ། །ཤི་ཡང་ཉེས་དེ་མི་སྤྱོད་པར། །འདི་འདྲ་ལུང་ལས་གསལ་བོར་
བསྟན། །དེ་ཕྱིར་སེམས་དགེ་ཉེས་པ་མེད། །དེ་འདུས་བྱ་བའི་བློ་ཡིས་ནི། །མཆོད་རྟེན་
བཤིགས་ཀྱང་ཉེས་མེད་དེ། །ཉེ་བའི་མཚམས་མེད་བྱས་པས་ཀྱང༌། །བསོད་ནམས་ཕུང་པོ་
འབའ་ཞིག་གོ །དེ་ཕྱིར་བསམ་པའི་རྩ་བ་ལ། །བསོད་ནམས་སྡིག་པ་རྣམ་པར་གནས། །
དགའ་མགུར་སྤྱོད་པའི་རྨི་ལམ་དག །འདུལ་ལ་ཉེས་པ་མེད་པར་བསྟན། །དངོས་དང་རྨི་
ལམ་དག་ཏུ་ཡང༌། །སྡིག་དང་བསོད་ནམས་ཀུན་མཚུངས་ཏེ། །མོས་པས་དགེ་བ་འཕེལ་
འགྱུར་སོགས། །ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་གསུངས། །ལུས་དང་ངག་གི་སྤྱོད་པའི་ཚུལ། །རྨི་
ལམ་སྣང་བ་འབྲས་མེད་ཉིད། །གང་དུ་ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་གཡོ་བ། །རྨི་ལམ་སད་ལ་བྱེ་བྲག་མེད། །
ཆོས་རྣམས་རྨི་ལམ་ལྟར་ཤེས་ན། །ལུས་ངག་ཡིད་ཀྱི་ཉེས་ལས་གྲོལ། །སེར་སྐྱ་བཟང་མོ་
དགེ་སློང་མ། །མ་སྐྱེས་དགྲ་ཡིས་ལོག་ཞུགས་ཀྱང༌། །དེ་ལ་ཕས་ཕམ་མེད་པར་བསྟན། །གཡོ་
ཅན་ལྔ་བརྒྱས་བགྲོད་གྱུར་ཀྱང༌། །དགེ་སློང་མ་ནི་བཟང་མོ་སྐྱེས། །ཉེས་པ་མེད་ཅེས་བསྟན་
པ་ཡིན། །ཉོན་མོངས་སྤངས་པ་མ་ཡིན་ཀྱང༌། །དགེ་སློང་གཉིད་ཀྱིས་ནོན་པ་ལ། །ཤིང་ཐུན་
མོ་ཡིས་བཙལ་བ་ཡང༌། །མ་ཚོར་བས་ན་ཉེས་མེད་གསུངས། །ཀླུ་མོ་དང་ནི་ཅེ་སྤྱང་མོར། །
རེག་པ་བདག་གིར་མ་བྱས་ཏེ། །འདོད་སྤྱོད་ཕམ་པར་མ་གྱུར་པས། །འཁྲིག་པ་ལ་དངོས་
གཙོ་བོ་སྟེ། །འདུ་ཤེས་གཙོ་བོར་མེད་ཅེས་པ། །དགོས་པ་གཟིགས་པས་གསུངས་པ་སྟེ། །
སྔོན་གྱི་བསྟན་ལ་བུད་མེད་དག །རབ་བྱུང་དགག་བྱ་མེད་ཅེས་པའང༌། །དངོས་པོ་དག་ལ་
ཁྱད་མེད་པས། །བསམ་དང་འདུ་ཤེས་ཁྱད་པར་བསྟན། །འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་འདོད་མིན་
18-1-324


གྱི། །འདོད་པས་ཀུན་རྟོག་ཡིན་པས་ན། །འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་གནས་ཀྱང་ནི། །བརྟན་
རྣམས་འདུན་པ་འདུལ་ཞེས་གསུངས། །རང་བཞིན་ཤེས་པས་འདོད་ཡོན་ལ། །སྤྱོད་པ་མདོ་
སྡེར་རྗེས་སུ་གནང༌། །འདུ་ཤེས་རྣམ་པར་བཤིག་བྱས་ལ། །བདག་དང་གཞན་དུ་མི་ཤེས་
པས། །དེ་ལ་དེར་ཤེས་རྣམ་པར་ལོག །ཡུལ་དང་ཡུལ་མིན་མཉམ་སྒོམ་པས། ཡུལ་ལ་ངེས་
པའི་འདུ་ཤེས་མེད། །གང་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་མེད་པ། །དེ་ལ་ཉེས་པ་ཡོད་མིན་ཏེ། །ཇི་ལྟར་
སེམས་མེད་ཤིང་སོགས་བཞིན། །རྒྱུ་ཡི་དུས་ན་འདོད་ཆགས་དག །ཡོད་ཀྱང་ཉེས་འགྱུར་མ་
ཡིན་ཏེ། །འདོད་ཆགས་ལྡན་པ་གཉིད་ལོག་བཞིན། །རང་གི་ལྷག་པའི་ལྷར་སྦྱོར་བས། །དགེ་
སློང་དགེ་བསྙེན་ཁྱིམ་པ་དང༌། །བུད་མེད་སོགས་སུ་འདུ་མི་ཤེས། །རྡོ་ཤིང་འདུ་ཤེས་བུད་
མེད་ལ། །རེག་པ་ཉེས་མེད་འདུལ་ལས་བསྟན། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་སུ་འདུ་ཤེས་ན། །ཅི་
ཕྱིར་ཉེས་པ་བསྟན་པར་འདོད། །ཇི་ལྟར་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ནི། །འཁྲུལ་བ་ཉིད་དུ་རྣམ་
གནས་ཤིང༌། །ཅི་ཙམ་འདུ་ཤེས་ཀུན་འཁྲུལ་ན། །འཁྲུལ་དང་མ་འཁྲུལ་རྣམ་ཕྱེ་བའང༌། །ངེས་
དོན་མི་ཤེས་ངོར་གསུངས་པའོ། །དེ་ཉིད་རིག་ལ་འདུ་ཤེས་མེད། །འདུ་ཤེས་ཐམས་ཅད་
འཁྲུལ་བར་མཐོང༌། །འདོད་ལ་དགའ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། །བདེ་བའི་ཕྱིར་ནི་བསྟེན་པ་དང༌། །རང་
གི་ལྷ་ཡི་བདག་ཉིད་སྦྱོར། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་དམིགས་སུ་མེད། །བདེ་བ་རང་བཞིན་མེད་ཤེས་
ཤིང༌། །ལས་ལའང་དེར་ཤེས་ཡོད་མིན་ལ། །མཆོད་དང་ལམ་དུ་མངོན་པར་རྟོགས། །སྙིང་རྗེ་
ཆེ་དང་ཡི་རང་དང༌། །ཡོངས་སུ་བསྔོ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །བདག་དང་གཞན་དུ་བརྗེ་བ་
དང༌། །སྤྲོས་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི། །དགག་བྱ་དགོས་པའི་དབྱེ་ཤེས་པས། །ཐབས་
མཁས་ཁྱད་པར་འབྱུང་བ་ནི། །ཐེག་ཆེན་ཀུན་ལས་མཐུན་པར་བཤད། །དེ་དག་ཀུན་ཡང་
འདི་ལ་ཡོད། །ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་{པས་[ལས་]མི་ལྡོག་པས། །སོ་སོར་ཐར་པ་རྣམས་{ལས་
[ཉམས་]མེད། །གྲུབ་པ་མཁས་པ་མང་པོ་{དང་[དག] །དགོས་པ་ཆེན་པོ་མཐོང་བས་ན། །
18-1-325

 
རྟགས་ཙམ་ཕུལ་བ་ཉིད་ཡིན་གྱི། །དེ་ཡི་སྡོམ་པ་ཕུལ་བ་མེད། །ཆོས་ཀུན་སྒྱུ་མར་མཐོང་བ་
དང༌། །འབུལ་སེམས་ཇི་བཞིན་མེད་ཕྱིར་རོ། །གྲུབ་པ་རྣམས་ལ་ཉེས་མེད་པས། །དེ་ཕྱིར་
སེམས་ཉིད་གཙོ་བོ་ཡིན། །འདོད་ཆགས་དག་པ་འབའ་ཞིག་ལ། །ཕྱག་རྒྱ་གསུངས་པ་མ་ཡིན་
ཏེ། །འདོད་ཆགས་ལྟ་བུའི་བདེ་བ་མེད། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་འབུལ། །འདོད་ཆགས་
ལམ་དུ་བྱེད་ཅེས་པ། །མེད་ན་ཅི་ཞིག་ལམ་དུ་བྱེད། །བདེ་བ་ཆེན་པོ་མི་སྒྲུབ་ན། །སྒྲུབ་པོ་རེ་
ཞིག་འདོད་མས་ཅི། །ཉན་ཐོས་བཞིན་དུ་ཆགས་བྲལ་ན། །འདོད་པས་བདེ་བ་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད། །
བདེ་བའི་ཡེ་ཤེས་བསྒྲུབ་བྱའི་ཕྱིར། །འདོད་ལྡན་རྣམས་ལ་གསུངས་པ་ཡིན། །ཉོན་མོངས་
མངོན་གྱུར་སྤང་དགོས་ན། །ཉོན་མོངས་ལམ་བྱེད་ཚིག་ཙམ་ཉིད། །ཉོན་མོངས་ཆེ་ཞིང་ལམ་
མྱུར་ལ། །སྙིང་རྗེ་ངེས་འབྱུང་སོགས་ཀྱང་ཆེ། །རང་གི་སེམས་ཉིད་ཡོངས་དག་ན། །རྣམ་ཀུན་
རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པས། །སེམས་ནི་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །ཕྱག་རྒྱ་བཞི་པོ་བསྒྲུབ་པར་
བྱ། །འདི་ལྟར་འདོད་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ། །ཞེན་པ་མེད་པས་རྙེད་པའམ། །ཡེ་ཤེས་སྒྲུབ་ལ་
གནང་བ་ཡིན། །གང་ཟག་དབང་པོ་དུལ་བ་འམ། །ཚེགས་མེད་རྙེད་པར་གྱུར་ན་ནི། །རོ་བརྒྱ་
ལྡན་པའི་ཁ་ཟས་དང༌། །ཁང་མིག་ལྔ་བརྒྱ་པ་ཡང་སྣང༌། །ལྷ་ལས་ཚེ་འཕོས་དགེ་སློང་ལ། །
ཡོ་བྱད་ལྷག་པོར་སྣང་བ་དང༌། །དྲི་ཞིམ་ལ་སོགས་རྣམ་གཡེངས་རྒྱུ། །སྐབས་འགར་རྩེ་
གཅིག་རྒྱུན་ཡང་བསྟན། །ཆགས་ཅན་འདོད་ཡོན་ལས་གཞན་པས། །སེམས་ནི་རྩེ་གཅིག་
ཐོབ་པ་མེད། །བདེ་ལ་ཞེན་པར་མི་བྱེད་དོ། །གདུང་བ་ཞི་བའི་རྩེ་གཅིག་འཐོབ། །ཇི་ལྟར་
ཁྲུས་མཁན་དྲི་མ་ཡིས། །གོས་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པར་བྱེད། །ལི་ཁྲིའི་རྡུལ་གྱིས་མེ་ལོང་གི །དྲི་མ་
དག་པར་འགྱུར་བ་བཞིན། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་ཉེས་པ་དག །སྦྱངས་ཕྱིར་ཉེས་པ་བསྟེན་
པར་བྱ། །ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱིས་སེམས་འདི་ཡིས། །ཉེས་པའི་རི་བོ་བཅོམ་ནས་ནི། །བདག་
དང་གཞན་ཡང་སྒྲོལ་བར་བྱེད། །འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་རྣམས་གྱིས། །དབང་པོ་བརྟས་པར་
18-1-326


བྱེད་པར་འགྱུར། །དེ་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་རྒྱས་ཤིང༌། །དེ་ཡིས་བདེ་བ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །
རེག་པའི་བདེ་ལས་ཡིད་བདེ་བསྐྱེད། །ཡིད་ནི་བདེ་བར་གྱུར་པ་ན། །དབང་པོ་རྣམས་ཀྱང་
བདེ་བར་འགྱུར། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་བུད་མེད་ལས། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །བདེ་བས་
སེམས་ནི་སྡུད་བྱེད་ཅིང༌། །བདེ་དང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པས། །དེ་ཉིད་མཐར་ཐུག་ཡང་དག་
རིག །ཉོན་མོངས་ཞེས་དང་ལས་འདི་ཡང༌། །འཁོར་བར་ལྟུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། །བྱང་ཆུབ་
མཆོག་གི་རྒྱུར་འགྱུར་བས། །ཉོན་མོངས་ཉིད་ཀྱི་སྐྱོན་མ་ཡིན། །དངོས་པོར་འཛིན་པ་དེ་ཡི་
སྐྱོན། །དུག་གིས་འཆི་བར་བྱེད་ཅེས་པས། །དུག་ཉིད་ཁོ་ནའི་སྐྱོན་མ་ཡིན། །འཆི་བྱེད་ནུས་པ་
མེད་པའི་སྐྱོན། །གཞན་དུ་རྨ་བྱ་ལུས་རྒྱས་བྱེད། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པའི་བསྟན་བཅོས་ལས། །སྐྱོན་
དུ་ལྟ་ཞིང་སྤྱོད་པར་གསུངས། །འདིར་ནི་བདེ་བ་ཆེ་དོན་དུ། །ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་ཡི་ཕྱིར་དུ་བསྟེན། །
སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སྐུ་ཡང་འགྲུབ། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་གསལ་བར་མཚོན། །རླུང་གི་གཡོ་བ་
ཐིམ་པར་འགྱུར། །དེ་ཕྱིར་དེ་ཉིད་རིག་པ་ཡི། །ཡིད་ནི་གཞན་དུ་མ་གྱུར་པས། །འདོད་ཅན་མ་
ལ་འདོད་སྤྱད་ན། །འདོད་དང་ཐར་བ་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །ཚོགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དགེ་སློང་ལ། །
བཀག་ན་སྔགས་སྤྱོད་དེས་འདུལ་གྱི། །གཙོ་བོའི་གདུལ་བྱ་ལ་མེད་པའམ། །ཡང་ན་ཁྱིམ་པ་
གཙོ་བོར་འགྱུར། །ཀུན་སྤངས་ཁྱིམ་པ་ག་ལ་ཞིག །ཚངས་སྤྱོད་བླ་མར་གསང་དབང་དང༌། །
སློབ་མར་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ནི། །ལས་དང་པོ་ལ་དངོས་བཀག་ཅིང༌། །དེ་ཉིད་རིག་ལ་ཉེས་
མེད་གསུངས། །འདི་ནི་མཐའ་ཡི་གསལ་བྱེད་ཡིན། །འཁོར་ལོའི་མཆོད་སོགས་དགེ་སློང་
དང༌། །ཁྱིམ་པའི་དབྱེ་བ་མི་རུང་སྟེ། །གསུམ་ལས་དགེ་སློང་མཆོག་ཡིན་ནོ། ༢༡ །འདོད་ཡོན་
ལམ་བྱེད་སྒྲུབ་པའི་ལེའུ་སྟེ་གསུམ་པའོ།། །། 
༈ བཞི་པ་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ནི། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་བགྲོད་གཅིག་ལམ། །ལས་རྒྱའི་བདེ་
བ་དེ་ཉིད་མིན། །འབྱུང་བའི་བདེ་བ་འཇིག་རྟེན་དེ། །དོན་དམ་འཇིག་ཚོགས་ལ་མ་བརྟེན། །
18-1-327

 
རྐྱེན་གྱི་གློ་བུར་འབྱུང་མཐོང་ཞིང༌། །ཆགས་བཅས་ངལ་དང་རྩོལ་བར་བཅས། །ལུས་ལ་
ཉེ་ཚེར་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། །རང་བཞིན་ཟག་མེད་ལྷུན་གྲུབ་དང༌། །ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་བདེ་འདི་ཡིན། །རྟོག་བཅས་སྟོང་པའང་དེ་མིན་ཏེ། །རྟོག་དང་བཅས་
ཕྱིར་གཉིས་སུ་སྣང༌། །དེ་ཕྱིར་ཡང་དག་དོན་ལས་ལོག །རྨོངས་པར་འཇིག་པའང་བྱ་ཀུན་ལ། །
རྨོངས་ན་ཟབ་མོར་ལྟ་ཅི་སྨོས། །དབང་པོ་ཉེ་ཚེ་བ་ཡི་ཡུལ། །ལས་ཀྱང་ཉི་ཚེས་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །
བསྐྱེད་རིམ་སྐུ་ནི་ཉེ་ཚེ་ཡིན། །རྟོག་པའི་ངོ་བོར་སྣང་བ་ལས། །མེད་ཕྱིར་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་མ་ཡིན། །
སེམས་ལས་དངོས་སུ་གྲུབ་པའི་སྐུ། །ཀུན་ཁྱབ་ཞེན་མེད་སེམས་བདེ་བ། །རང་བཞིན་ཕྱིར་
ན་བདེ་མི་འགྱུར། །རང་བཞིན་སྟོང་པར་གསལ་སྣང་ཅན། །ལུས་སེམས་ངོ་བོ་གཅིག་གྱུར་
པ། །འདི་ནི་དོན་དམ་བཞི་པའི་དབང༌། ངོ་བོ་བདེ་དང་རང་བཞིན་མེད། །གསལ་ཆ་འགག་
མེད་ཡེ་ཤེས་ཏེ། །དེ་ལྟར་དེ་ཉིད་དེ་ཡེ་ཤེས། །དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་མ་མཚན་ཉིད། །དམ་ཚིག་
ལ་ཞེན་མཁས་པ་དང༌། །རླུང་གི་དེ་ཉིད་ཕ་རོལ་སོན། །དཔལ་ལྡན་འདུས་པའི་དོན་བསླབས་
པ། །ངག་འཇམ་ཤེས་རབ་ལྡན་མ་དང༌། །མིག་ཡངས་མི་ཡི་བུ་མོ་རྙེད། །གཟུགས་དང་ལང་
ཚོས་རྣམ་པར་བརྒྱན། །ཇི་བཞིན་རྣལ་འབྱོར་དམ་ཚིག་ལ། །ཕྱག་རྒྱ་ལྷན་ཅིག་སྒྲུབ་པར་བྱེད། །
དེ་ནས་དེ་ཉིད་ཐོབ་པ་ནི། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དེ་ཉིད་བདེ་ཆེན་གོ་འཕང་
ནི། །ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས། །སྟོང་ཉིད་ཡེ་ཤེས་དྲི་མ་མེད། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་
གོ་འཕང་གསལ། །ལས་དང་པོ་ལ་མཚོན་པ་ནི། །གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་ཡོད་མིན་པས། །སློབ་
དཔོན་ཀུན་གྱི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི། །རྩོད་པ་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ཡིན། །དོན་དམ་{སྐྱེ་བ་[སྐྱེས་པ་]
མེད་པ་ལ། །དབང་པོ་གཉིས་སྐྱེས་དེར་འདོད་དང༌། །གཉིད་འཐུག་བཞི་པར་འདོད་པ་དང༌། །
འདིར་ཡང་དཔྱོད་པར་འདོད་པ་འཁྲུལ། །འོན་ཀྱང་མི་མོ་ལས་མཚོན་ཅིང༌། །ལྷ་དང་མི་རྟོག་
རྒྱས་གདབ་བྱེད། །དེ་དག་དཔེར་བྱས་གོ་བ་ལ། །བཞི་པ་བསྐུར་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན། །ཞུ་
18-1-328


བ་ཕྱག་རྒྱའི་དབང་ཡིད་ཀྱིས། །རུང་ན་ཆུ་སོགས་ཅིས་མ་ཡིན། །དབྱེ་བར་མ་ནུས་བསམ་
གཏན་གྱིས། །དཀྱིལ་འཁོར་ཏིང་འཛིན་དམ་རྒྱས་བྱ། །ཁ་ཅིག་མདོ་དང་སྔགས་དག་ཀྱང༌། །
མཐའ་ཡས་ཕྱིར་ན་ཐབས་མཉམ་ཞིང༌། །རྐང་ལག་{གཏོད་[གཏེར]ལའང་ཞུམ་མེད་པས། །
དཀའ་བ་མེད་པར་མཉམ་ཞེས་འདོད། །སྡེ་སྣོད་མིན་ན་སྔགས་ཀྱིས་ཅི། །ཡིན་ན་སྡེ་སྣོད་
གསུམ་གྱིས་ཆོག །དྲོད་ཐོབ་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་ནི། །གསུམ་ཡང་སྐད་ཅིག་གསུམ་ཡིན་
ཏེ། །རྟག་ཏུ་ངུ་བཞིན་ཚེ་གཅིག་ལ། །སངས་རྒྱས་མདོ་ལས་ངེས་པར་ཡོད། །གསང་སྔགས་
དྲང་དོན་མདོ་སྡེ་ནི། །ངེས་དོན་ཡིན་ཞེས་སྨྲ་བར་བྱེད། །མི་དང་ངན་སོང་གཉིས་ཀ་ཡང༌། །
མཐའ་ཡས་ཕྱིར་ན་མཉམ་པར་འགྱུར། །དགའ་བ་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། །དེ་མེད་ན་ནི་
གཞན་དོན་དུ། །རང་བདེ་ཁྱད་དུ་བསད་མི་འགྱུར། །ཚོར་བ་བདེ་བ་འདིར་ལམ་བྱེད། །རིན་
ཆེན་མིན་ན་གསེར་གྱིས་ཅི། །ཡིན་ན་དངུལ་གྱིས་ཆོག་ཅེས་པ། །མི་མཁས་ལུགས་ལ་སུ་ཞིག་
བརྟོན། །སྐད་ཅིག་བསྐལ་པར་སྟོན་ན་ཡང༌། །སྐད་ཅིག་བསྐལ་པ་ཉིད་མ་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་སྐད་
ཅིག་གསུམ་ཁོ་ནས། །གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་ཚོགས་མི་རྫོགས། །ཚེ་གཅིག་སངས་རྒྱས་དམ་
བཅའ་ཙམ། །མཐུན་པའི་དཔེ་ཡང་མ་གྲུབ་པོ། །སྟོང་ཉིད་སྔགས་ལས་རྒྱ་ཆེར་བསྟན། །མདོ་
སྡེ་ཉི་ཚེ་འགའ་ཞིག་ལས། །དགོངས་པ་གཞན་དུ་དྲངས་ཡང་དགོས། །ཚིག་རྣམས་ཕལ་ཆེར་
ཐབས་ཉིད་སྟོན། །གཉིས་ཀའང་གཉིས་ཀ་གནས་བཞིན་དུ། །ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བར་མ་གྱུར་
ཅིག །སྒྲུབ་དཀའ་ཉམས་ན་ཉེས་ཆེ་བས། །སོ་སྐྱེས་སྔགས་སྤྱོད་དུས་མིན་ལོ། །གཡུལ་དུ་
འཇུག་དང་བསོད་ནམས་དང༌། །ནོར་བུའི་གླིང་དུ་འགྲོ་ལ་{སྨྲོས[སྤྲོས]། །དགེ་སློང་སྡོམ་
དང་སེམས་བསྐྱེད་ལེན། །འདི་ལའང་དེ་ཡིས་དགག་པར་གྱིས། །དགག་བྱ་ཡོད་ཀྱང་དགོས་
ཆེ་བས། ཁོ་བོ་སྔགས་ལ་འཇུག་པར་བྱེད། །རང་དང་གཞན་གྱི་གྲུབ་མཐའ་ལ། །སྔགས་རྒྱུད་
བརྟེན་པ་བདེ་བར་འགྲུབ། །བསྐལ་པ་གསུམ་དུ་ངལ་བྱས་ཀྱང༌། །བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་
18-1-329


པ། །ལུས་གཅིག་ལ་ཡང་ཐོབ་པ་ནི། །སྔགས་ཤེས་རྣམས་ཀྱིས་བྱས་པ་ཡིན། །རིག་སྔགས་
མེད་རྣམས་ཐམས་ཅད་དུ། །དཀའ་བ་ཁོ་ན་འཕེལ་བར་མཐོང༌། །ཚུལ་མིན་ཡིད་བྱེད་ཕྱིར་
མཉམ་སྦྱོར། །དགེ་སློང་གིས་སྒོམ་མི་རུང་ཟེར། །རྒྱན་གྱིས་སྒེག་དང་མཚོན་འཛིན་སོགས། །
རང་ཉིད་སྒོམ་ལའང་དེ་སྐྱོན་ཡོད། ཁྲུས་དང་གཙང་སྦྲ་ཞེས་པ་དང༌། །རིགས་དང་རིགས་
མིན་ཞེས་པ་ཡང༌། །དེ་ཉིད་མ་རིག་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ། །མི་གཙང་རྫས་ཉིད་མི་གཙང་ན། །ཁྲུས་
ཀྱིས་དག་པར་ཅི་སྟེ་འགྱུར། །མི་གཙང་ཕུར་མ་བཀྲུས་པ་བཞིན། །མི་གཙང་བ་ཡི་གོང་བུར་
གནས། །ཅི་ཙམ་ལུས་ཉིད་དེ་མི་གཙང༌། །ཡུལ་དང་རིགས་ཆོས་ཐ་དད་ཕྱིར། །གཙང་དང་མི་
གཙང་རྟོག་པར་ཟད། །གདོལ་བའི་རིགས་ཀྱང་དཀའ་ཐུབ་ཀྱིས། །དྲང་སྲོང་ཆེན་པོར་འགྱུར་
ཞེས་གདའ། །དགེ་དང་མི་དགེ་ལས་གཞན་པའི། །རིགས་ལ་བྱེ་བྲག་རིགས་མི་འགྲུབ། །
བདུན་པ་གཉེན་འདུན་ཉིད་ཡིན་ན། །བརྒྱད་པའང་ཅི་ཡི་ཕྱིར་མ་ཡིན། །དེ་བཞིན་གྲངས་
མེད་པར་དུ་བསྒྲེ། །དེ་ཕྱིར་གཉེན་སོགས་བཏགས་པར་ཟད། །འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཕ་དང་
མ། །དེ་ལ་ཉེ་རིང་དབྱེ་བ་མེད། །སེམས་ཉིད་མ་དང་བུར་གྱུར་ལ། །གཉེན་མི་འཐད་ན་ལུས་
བརྟེན་པའི། །ཕ་མ་བུ་ཡི་འབྲེལ་མི་འཐད། །དེར་འགྱུར་སེམས་ཀྱིའང་ཅིས་མི་འགྱུར། །སྒྲོན་
མ་ལྔ་སོགས་བཟའ་མིན་ལ། །དེ་དག་བཟའ་བར་མངོན་ཤེས་དག །མེད་པའི་རྒྱུད་འགྲེལ་
མཁན་སྨྲ་མོད། །དེ་ཡིས་འགྲེལ་བྱེད་མི་རུང་ལོ། །དེ་ལྟ་ན་ནི་མངོན་ཤེས་དག །མེད་པར་
རྒྱུད་ཀྱང་བཤད་མི་འོས། །ལོག་པར་བྲིས་ཕྱིར་ཉེས་བཅས་ན། །ལོག་པར་བཤད་ལའང་ཅིས་
མི་ཉེས། །མ་ནོར་བྲིས་པའང་ཉེས་པ་ཅི། །དགྲ་བཅོམ་མངོན་ཤེས་དྲུག་ལྡན་ཡང༌། །ཐེག་པ་
འདི་ལ་རྣལ་འབྱོར་རྨོངས། །མངོན་ཤེས་ལྡན་ཡང་ལྷ་ཆེན་པོ། །འདི་རུ་བྱོལ་སོང་ཡིན་ཅེས་
གསུངས། །འགྱུར་བཅས་ཕྱིར་ན་རྒྱས་པ་སོགས། །མངོན་ཤེས་མེད་ཅེས་བྱ་བ་དང༌། །བདེ་བ་
ཆེས་དྲངས་མངོན་ཤེས་ཏེ། །འདི་ཡོད་དང་པོར་འགྲེལ་བྱེད་ནུས། །དེའི་རྗེས་འབྲངས་པས་
18-1-330


གཞན་གྱིས་ཀྱང༌། །ཅི་ཕྱིར་འགྲེལ་པ་བྱེད་མི་ནུས། །སྒྲུབ་ཐབས་ཆོག་སོགས་ཀྱང་དེ་བཞིན། །
བཟའ་བྱའང་ལས་དང་པོ་ལ་གནང༌། །དམ་ཚིག་ཕྱིར་ན་བསྟེན་བྱ་ཡིན། །ཡུངས་འབྲུའི་ཚད་
ཙམ་བསྟེན་སོགས་ཀྱིས། །ལས་དང་པོ་ལ་ཅིས་མི་འགྲུབ། །འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་གདུལ་ཕྱིར་
ཡིན། །འོ་མ་འཐུང་སོགས་ཀླུ་མོ་དག །འགྲུབ་ཀྱི་གཞན་དུ་ཉོན་མོངས་ཞེས། །གསུངས་པའང་
ལས་དང་པོ་ལ་དགོངས། །དེས་དེ་འགྲུབ་ན་གཞན་ཅིས་མིན། །ཐམས་ཅད་བཟའ་ལ་ནུས་པ་
མཐོང༌། །ཀླུ་སོགས་སྒྲུབ་ལའང་གསང་ཆེན་དོན། །རྟོགས་པ་དགོས་ན་ཧ་ཅང་ཐལ། །སྔགས་
དང་སྨན་གྱིས་ཆགས་སོགས་དག །འཕེལ་དང་འགྲིབ་མཐོང་སྔགས་ཀྱིས་ནི། །སྡང་བར་བྱེད་
ཕྱིར་དེས་དེ་ནི། །མི་སྤོངས་ཞེས་པའང་འཐད་པར་དཀའ། །ས་བོན་སྤོང་ཞེས་ཁོ་བོའང་མིན། །
བྱམས་སོགས་བཞིན་དུ་བསྟེན་པར་བྱེད། །དེ་ཕྱིར་སྔགས་དང་སྦྱོར་བ་ཡིས། །སྡིག་པ་སྤྱོད་
ལ་དགའ་བར་རིགས། །རིག་སྔགས་སྤྱོད་པའི་མཐུ་ཁོ་ན། །ཕུན་ཚོགས་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་
ཡིན། ༤༥ །ལོག་པར་སྨྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་དགག་པའི་ལེའུ་སྟེ་བཞི་པའོ།། །། 
སྔགས་ཤེས་གནས་པའི་རི་བོ་རུ། །ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་བརྗོད་པ་སྟེ། །གང་ན་གསང་སྔགས་
སྤྱོད་པ་དེར། །དམ་ཆོས་ཡུན་རིང་གནས་པར་བྱེད། །ཞིབ་མོ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་
རབ་ཏུ་བྱེད་པ་རང་ལོ་ཉེར་ལྔ་པ་ལའོ།། །།ཤུ་བྷམསྟུ་སརྦ་ཛཱ་ག་ཏཾ། 
འདིར་སྨྲས་པ། ཚད་དང་ལྡན་པའི་སློབ་དཔོན་འགས། །རྣམ་པར་དཔྱད་པའང་ཡོངས་
རིག་ཅིང༌། །རྒྱུད་སྡེ་ཀུན་གྱི་གནད་ཤེས་ནས། །རབ་བྱེད་འདི་ནི་སྦྱར་བ་ཡིན། །ཟེར་ཟློས་
ཡང་ཡང་མ་བསྐྱར་བར། །དགག་སྒྲུབ་རིགས་པ་གསར་བའི་ཚོགས། །དུས་མཐར་འབྱུང་འདི་
ཡ་མཚན་ནོ། །མཁས་རྣམས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བྱོས། །ཚིགས་བཅད་འདི་ཙམ་སྦྱར་བས་ཀྱང༌། །
གང་གི་བློ་གྲོས་དཔག་ཡས་པ། །མཚོན་པར་བྱས་པ་མ་ཡིན་ནམ། །བློ་ལྡན་རྣམས་ཀྱིས་དྲང་
པོར་སྨྲོས། །སྔགས་ལ་དད་པ་མང་ན་ཡང༌། །རྒྱུ་མཚན་ཤེས་པ་ཉུང་བའི་ཕྱིར། །བླུན་དད་
18-1-331


ཙམ་ལ་མི་འཇོག་ན། །རིགས་པ་འདི་ལ་ལན་བརྒྱར་སྦྱོངས། །ཤེས་རབ་ཆེ་ཞིང་བློ་དྲང་བ། །
རྣམ་དཔྱོད་ལྡན་པ་འགའ་ཡོད་ན། །ཁོ་བོའི་ལེགས་བཤད་གསར་བ་ལ། །ལེགས་སོ་མགྲིན་
གཅིག་སྦྱིན་པར་འོས། །གཞུང་འདི་སྔོན་དུས་བཟང་པོའི་ཚེ། །བརྩམས་ན་རྒྱ་བོད་གང་དུ་
ཡང༌། །དམ་པ་ཐམས་ཅད་དགྱེས་འགྱུར་མོད། །བླུན་པོ་རྣམས་ལ་ཅི་ཆ་ཡོད། །ད་ལྟ་དུས་
ཀྱི་སྐྱོན་ཉིད་ཀྱིས། །ཕལ་ཆེར་རྨོངས་ཤིང་ཤེས་ལྡན་འགའ། །ཕྱོགས་འཛིན་ཕྲག་དོག་གིས་
བསླད་པས། །འབྱོར་ལྡན་ལན་གྱི་ལེགས་སྨྲས་སྤོང༌། །ངན་དུ་ཟེར་ཡང་ཁོ་བོས་ནི། །བྲག་ཆ་
བཞིན་དུ་རྟོགས་མོད་ཀྱིས། །ལེགས་བཤད་ཆོས་ལ་བསྟོད་བྱས་ན། །རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་དར་
བར་འགྱུར། ༡༠༠ །ཨངྐ་ཡང་བཤད་པ། ཞུས་དག བཀྲ་ཤིས་འཕེལ། 
18-1-332


༄༅། །རྣམ་གྲངས་ཀྱི་མདོ་སློབ་ཕན་
བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྔ་གང་ཞེ་ན། ཆོས་དང་དུས་དང་སྟོན་པ་དང་
གནས་དང་འཁོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ཆོས་དུས་སྟོན་པ་གནས་དང་འཁོར། །ཕུན་སུམ་
ཚོགས་པ་ལྔ་རུ་འདོད། །ཀུན་ཤེས་རྟ་ཐུལ་རླངས་པ་དང༌། །མིང་ཅན་བཟང་ལྡན་ལྔ་སྡེའོ། །
གྲགས་པ་དྲི་མེད་གང་པོ་དང༌། །བ་ལང་བདག་དང་ལག་བཟང་ནི། །ཉེ་བའི་ལྔ་སྡེ་ཞེས་སུ་
བརྗོད། །དགའ་བོ་ཉེར་དགའ་འགྲོ་མགྱོགས་དང༌། །འཆར་ཀ་འདུན་པ་ནམས་སོ་སྟེ། །དྲུག་
སྡེ་ཞེས་སུ་བརྗོད་པ་ཡིན། །འོད་སྲུང་ཀུན་དགའ་ཤ་ནའི་གོས། །ཉེར་སྦས་དྷི་དྷི་ཀ་ནག་
པོ། །ལེགས་མཐོང་བསྟན་པའི་གཏད་རབས་བདུན། །སྟག་མོ་ཤི་བི་ཀོ་ས་ལ། །ཚོང་དཔོན་
གཉིས་དང་རི་བོང་དང༌། །ཨཱ་གསྟ་དང་ཤ་བྱིན་དང༌། །ཐམས་ཅད་སྒྲོལ་དང་མཆོད་སྦྱིན་བྱེད། །
བརྒྱ་བྱིན་བྲམ་ཟེ་མྱོས་བྱེད་མ། །ལེགས་པར་ཕ་རོལ་ཕྱིན་དང་ཉ། །བྱ་དང་བུམ་པ་ཕྱུག་པོའི་
བུ། །དཀའ་ཐུབ་ཅན་དང་ཚོང་དཔོན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་ངང་བ་བྱང་ཆུབ་ཆེ། །སྤྲེའུ་རི་དྭགས་ཤ་ར་
བྷ། །རུ་རུ་སྤྲེལ་རྒྱལ་བཟོད་པར་སྨྲ། །ཚངས་པ་གླང་ཆེན་དག་སྟེ་བཅུ། །ཟླ་བ་ལྕགས་ཀྱི་ཁྱིམ་
ན་སྐྱེས། །མ་ཧེ་ཤིང་རྟ་མོ་ཞེས་པ། །སྐྱེས་རབས་སུམ་ཅུ་རྩ་བཞི་ཡིན། །གཞན་ནི་བརྗོད་ལས་
འདས་པའོ། །མཉན་ཡོད་གནས་བཅས་ཙམ་པ་ཀ །ཝ་ར་ཎ་སི་ཡངས་པ་ཅན། །རྒྱལ་པོའི་
ཁབ་སྟེ་གྲོང་ཁྱེར་དྲུག །སྐྱེ་བ་མངོན་པར་སྐྱེ་བ་དང༌། །དགའ་ལྡན་གནས་ནས་འཕོ་བ་དང༌། །
ལྷུམས་སུ་འཇུག་དང་བལྟམ་པ་དང༌། །བཟོ་ཡི་གནས་ལ་མཁས་པ་དང༌། །བཙུན་མོའི་
འཁོར་གྱིས་རོལ་པ་དང༌། །ངེས་འབྱུང་དཀའ་བ་སྤྱད་པ་དང༌། །བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་གཤེགས་
18-1-333


པ་དང༌། །བདུད་སྡེ་བཅོམ་དང་རྫོགས་པར་ནི། །བྱང་ཆུབ་ཆོས་ཀྱི་མཁོར་ལོ་དང༌། །མྱ་ངན་
འདས་པར་གཤེགས་མཛད་རྣམས། །མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་ཞེས་སུ་གྲགས། །མདོ་སྡེ་དབྱངས་
སྙན་ལུང་དུ་བསྟན། །ཚིགས་བཅད་ཆེད་བརྗོད་གླེང་གཞི་དང༌། །རྟོགས་བརྗོད་དེ་ལྟ་བུ་འབྱུང་
དང༌། །སྐྱེས་རབས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་དང༌། །རྨད་བྱུང་གཏན་ལ་དབབ་པའི་སྡེ། །གསུང་རབ་
ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཡིན། །རྫོགས་ལྡན་གསུམ་ལྡན་གཉིས་ལྡན་དང༌། །རྩོད་ལྡན་ཞེས་བྱ་
དུས་བཞི་ཡིན། །དཔྱིད་སོས་དབྱར་སྟོན་དགུན་གཉིས་ནི། །དུས་དྲུག་དགུན་དཔྱིད་དབྱར་
དུས་གསུམ། །དུས་བཟང་དུས་ངན་བསམ་མི་ཁྱབ། །གསང་བའི་དུས་ནི་གསུམ་དུ་བརྗོད། །
ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྔ་ལས་འཕྲོས་པའི་རབས་ཏེ་དང་པོའོ།། །། 
མིག་རྣ་སྣ་ལྕེ་ལུས་དང་ཡིད། །གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་ཆོས་ནི། །སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་
ཞེས་སུ་བརྗོད། །བཅུ་གཉིས་པོ་དེའི་སྟེང་དུ་ནི། །མིག་རྣ་སྣ་ལྕེ་ལུས་ཡིད་ཀྱི། །རྣམ་ཤེས་
བསྣན་པས་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད། །གཟུགས་ཚོར་འདུ་ཤེས་འདུ་བྱེད་དང༌། །རྣམ་ཤེས་རྣམས་
ཏེ་ཕུང་པོ་ལྔ། །གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་ལྔ། །མིག་རྣ་སྣ་ལྕེ་ལུས་དབང་ལྔ། །རིག་བྱེད་མིན་
པའི་གཟུགས་ཞེས་པ། །བཅུ་གཅིག་པོ་དེ་གཟུགས་ཕུང་ཡིན། །མིག་སོགས་འདུས་ཏེ་རེག་པ་
དྲུག །རེག་པའི་ཚོར་བ་དྲུག་ཡིན་ཏེ། ཡང་ན་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་དང༌། །ཡིད་བདེ་ཡིད་མི་
བདེ་བ་ལྔ། །རེག་དྲུག་ལས་བྱུང་འདུ་ཤེས་དྲུག །མཚན་བཅས་མཚན་མེད་ཆུང་ཆེ་དང༌། །ཚད་
མེད་ཅི་ཡང་མེད་འདུ་ཤེས། །འདུ་བྱེད་མཚུངས་ལྡན་མི་ལྡན་གཉིས། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་པོ་སྔར་
བཤད་ཟིན། །སྔོ་སེར་དཀར་དམར་རིང་ཐུང་དང༌། །ལྷམ་པ་ཟླུམ་པོ་མཐོ་དམའ་དང༌། །ཕྱ་ལེ་
ཕྱ་ལེ་མ་ཡིན་དང༌། །སྤྲིན་དང་དུ་བ་རྡུལ་ཁུག་རྣ། །གྲིབ་མ་ཉི་མ་སྣང་མུན་ནོ། །ཟིན་དང་མ་
ཟིན་དེ་གཉིས་ལ། །སྟོན་དང་མི་སྟོན་གཉིས་གཉིས་བཞི། །དེ་ཡང་སྙན་དང་མི་སྙན་བརྒྱད། །
དྲི་ཞིམ་མི་ཞིམ་མཉམ་མི་མཉམ། །ཡང་ན་ལྷན་སྐྱེས་སྦྱར་བྱུང་བཞི། །མངར་སྐྱུར་ལན་ཚྭ་ཚ་
18-1-334


ཁ་བསྐ། །རོ་དྲུག་འབྱུང་བཞི་འཇམ་རྩུབ་དང༌། །ལྕི་ཡང་གྲང་བཀྲེས་སྐོམ་རེག་བྱ། །བཅུ་
གཅིག་ཏུ་ནི་བརྗོད་པ་ཡིན། །ཉེར་དགུ་བཅུ་གཅིག་དྲུག་བཅུ་གཉིས། །ཉེར་དྲུག་ཐེག་ཆེན་
གཞུང་ལས་བཤད། །ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་སྐལ་མཉམ་དང༌། འདུ་ཤེས་མེད་དང་འགོག་སྙོམས་
དང༌། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་དང༌། །སྲོག་དང་སྐྱེ་རྒ་གནས་དང་འཇིག །མིང་ཚིག་
ཡེ་གེ་བཅུ་བཞི་པོ། །ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཅེས་པའོ། །ཉེར་གསུམ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་གཞུང་ལས། །
ནམ་མཁའ་སོ་སོར་བརྟགས་འགོག་དང༌། །བརྟགས་མིན་འགོག་གསུམ་འདུས་མ་བྱས། །
གཞན་ལས་འདུས་མ་བྱས་བརྒྱད་བཤད། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་དང་ཉོན་ཡིད་དང༌། །ཀུན་གཞི་
རྣམ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ། །རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་ཅེས་སུ་བརྗོད། །ཀུན་འགྲོ་ལྔ་དང་ཡུལ་ངེས་
ལྔ། །རྩ་ཉོན་དྲུག་དང་ཉེ་ཉོན་མོངས། །ཉི་ཤུ་དད་སོགས་དགེ་བཅུ་གཅིག །གཞན་འགྱུར་
བཞི་སྟེ་སེམས་བྱུང་ཡིན། །ཚོར་འདུ་སེམས་པ་རེག་ཡིད་བྱེད། །འདུན་མོས་དྲན་ཏིང་ཤེས་
རབ་ལྔ། །འདོད་ཁོང་ང་མ་ཐེ་ཚོམ་ལྟ། ཁྲོ་དང་འཁོན་འཛིན་སེར་སྣ་འཆབ། །གཡོ་སྒྱུ་རྒྱགས་
དང་རྣམ་འཚེ་དང༌། །འཚིག་དང་ཕྲག་དོག་མེད་གཉིས་དང༌། །མ་དད་པ་དང་རྨུགས་དང་
རྒོད། །ལེ་ལོ་བག་མེད་བརྗེད་ངེས་དང༌། །ཤེས་བཞིན་མིན་དང་རྣམ་གཡེང་ངོ༌། །དད་དང་
བག་ཡོད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས། །བཏང་སྙོམས་ངོ་ཚ་ཤེས་ཁྲེལ་ཡོད། །རྩ་བ་རྣམ་གསུམ་མི་འཚེ་
དང༌། །བརྩོན་འགྲུས་དགེ་བ་བཅུ་གཅིག་གོ །གཉིད་འགྱོད་རྟོག་དཔྱོད་གཞན་འགྱུར་བཞི། །
རེག་དྲུག་ལས་བྱུང་སེམས་པ་དྲུག །དགེ་ཕྱིར་ཀུན་ཉོན་མོངས་ཕྱིར་དང༌། །གནས་སྐབས་བྱེ་
བྲག་ལ་སེམས་པ། །གསུམ་དུ་དབྱེ་བས་བཅོ་བརྒྱད་ཡིན། །སྲིད་དང་འདོད་པའི་འདོད་
ཆགས་གཉིས། །ང་རྒྱལ་ཆེ་བའི་ང་རྒྱལ་དང༌། །ང་རྒྱལ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་དང༌། །ངའོ་སྙམ་
དང་མངོན་ང་རྒྱལ། །ཅུང་ཟད་སྙམ་དང་ལོག་ང་རྒྱལ། །ལྟ་ངན་གཉིས་ཏེ་རྟག་ཆད་གཉིས། །
ལོག་ལྟ་འཇིག་ཚོགས་མཐར་འཛིན་དང༌། །ཚུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན་ལྟ་མཆོག་འཛིན། །ལྟ་
18-1-335


ངན་ལྔ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན། །གཟུགས་བདག་མ་ཡིན་བདག་ལྡན་མིན། །བདག་ལ་གཟུགས་
མེད་གཟུགས་ལ་མེད། །ཕུང་པོ་བཞི་ལའང་དེ་བཞིན་སྦྱར། །འཇིག་ཚོགས་ལྟ་བ་ཉི་ཤུར་
འདོད། །བདག་དང་འཇིག་རྟེན་མཐའ་ལྡན་དང༌། །མི་ལྡན་གཉིས་ཀ་གཉིས་མིན་དང༌། །རྟག་
མི་རྟག་གཉིས་གཉིས་ཀ་མིན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གྲོངས་ཕན་ཆད། །འབྱུང་མིན་འབྱུང་
གཉིས་གཉིས་ཀ་མིན། །བདག་སྲོག་གཅིག་གམ་ཐ་དད་ཅེས། །ལུང་མ་བསྟན་ལྟ་བཅུ་བཞི་
ཡིན། །མ་རིག་འདུ་བྱེད་རྣམ་པར་ཤེས། །མིང་གཟུགས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་རེག་པ། །ཚོར་བ་སྲེད་
ལེན་སྲིད་པ་དང༌། །སྐྱེ་བ་རྒ་ཤི་རྟེན་འབྲེལ་ནི། །བཅུ་གཉིས་ཞེས་སུ་བརྗོད་པ་ཡིན། །དམྱལ་
བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་དང༌། །མི་རྣམས་དང་ནི་འདོད་ལྷ་དྲུག །ཡང་སོས་ཐིག་ནག་བསྡུས་
འཇོམས་དང༌། ངུ་འབོད་ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང༌། །ཚ་བ་རབ་ཚ་མནར་མེད་པ། །ཆུ་བུར་ཆུ་
བུར་བརྡོལ་བ་དང༌། །ཨ་ཆུ་ཀྱེ་ཧུད་སོ་ཐམ་པ། །ཨུཏྤལ་པདྨ་པད་ཆེར་གས། མེ་མ་མུར་དང་
རོ་མྱག་དང༌། །སྤུ་གྲི་སོགས་གསུམ་ཆུ་བོ་ཡིན། །རྒྱལ་ཆེན་བཞི་རིགས་སུམ་ཅུ་གསུམ། །
འཐབ་བྲལ་དགའ་ལྡན་འཕྲུལ་དགའ་དང༌། །གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཅེས་ལྷ་དྲུག །གཉིས་
ཀ་འཁྱུད་དང་ལག་བཅང་དང༌། །རྒོད་དང་བལྟས་པས་འཁྲིག་པའོ། །དུད་འགྲོ་ཡི་དྭགས་
བྱིང་ཁ་འཐོར། །ཕྱི་ནང་ཟས་སྒྲིབ་ཡི་དྭགས་གསུམ། །བརྒྱད་པོ་ཀུན་ལ་ལྷག་བཅུ་དྲུག །ཡི་
དྭགས་སོ་དྲུག་དུད་འགྲོ་ནི། །བྱེ་བ་མང་པོར་མདོ་ལས་གསུངས། །འདི་ནས་བྱང་དུ་རི་ནག་
པོ། །དགུ་འདས་གངས་རིའོ་དེ་ནས་ནི། །སྤོས་ངད་ལྡན་པའི་ཚུར་རོལ་ན། །ཆུ་ཞེང་ལྔ་བཅུ་
ཡོད་པའི་མཚོ། །གངྒཱ་གླང་པོ་ཁ་ནས་ཤར། །སིནྡྷུ་གླང་གི་ཁ་ནས་ལྷོ། །པཀྵུ་རྟ་ཡི་ཁ་ནས་ནུབ། །
སི་ཏ་སེངྒེའི་ཁ་ནས་བྱང༌། །མ་དྲོས་རྫིང་བུ་དལ་འབབ་དང༌། །གསེར་གྱི་བྱ་སྐྱིབས་སཱ་ལའི་
རྒྱལ། །གླང་ཆེན་ས་སྲུང་བུ་རབ་བརྟན། ཁང་བུ་ཅན་དང་སྤྲིན་གྱི་ཤུགས། །ལྷུན་པོ་གཉའ་
ཤིང་འཛིན་རི་དང༌། །གཤོལ་མདའ་འཛིན་དང་སེང་ལྡན་ཅན། །དེ་བཞིན་ལྟ་ན་སྡུག་རི་དང༌། །
18-1-336

 
ལྟ་ན་དང་ནི་རྣམ་འདུད་དང་། །མུ་འཁྱུད་འཛིན་དང་ལྕགས་རིའོ། །རོལ་མཚོ་བདུན་དང་བ་
ཚྭའི་མཚོ། །རི་རབ་བང་རིམ་བཞི་སོགས་ལ། །ལག་ན་གཞོང་ཐོགས་ཕྲེང་ཐོགས་དང་། །རྟག་
མྱོས་པི་ཝཾ་ཅན་གསུམ་པ། །བར་སྣང་ས་བླའི་གནོད་སྦྱིན་དང༌། །ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་བའི་ལྷ་རྣམས་སོ། །
ཡུལ་འཁོར་དང་ནི་འཕགས་པར་སྐྱེས། །སྣ་ཚོགས་གཟུགས་དང་ལྕང་ལོ་ཅན། །རྒྱལ་པོ་
འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་བཞི་གནས། །གཉའ་ཤིང་འཛིན་རིའི་རྩེ་མོ་ལའོ། །ལྷུན་པོའི་རྩེ་ན་སུམ་ཅུ་
གསུམ། །ལྟ་ན་སྡུག་རྣམས་ཁང་བཟང་དང༌། །ཆོས་བཟང་ཡོངས་འདུའི་ཚལ་དང་ནི། །ཕྱི་
རོལ་ཤིང་རྟ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྩུབ་འགྱུར་འདྲེས་ཚལ་དགའ་བས་བརྒྱན། །དེ་དག་གི་ནི་
ཕྱོགས་བཞི་ན། །ཉི་ཤུས་བཅད་ན་ས་གཞི་བཟང༌། །བྱང་ཤར་མཚམས་ན་ཡོངས་འདུ་སྟེ། །
ལྷོ་ནུབ་མཚམས་ན་ཆོས་བཟང་ངོ༌། །དེ་སྟེང་ལྷ་རྣམས་གཞལ་མེད་ཁང༌། །འདོད་པ་སྤྱོད་པ་
དྲུག་ཡིན་ནོ། །ཟླ་ཕྲེང་བཟང་པོ་གསེར་ལྡན་དང་། །མི་གཡོ་བ་སྟེ་ས་བཞི་བཞི། །འོད་ཅན་
སྐར་ཕྲེང་ཟབ་པ་དང༌། །མཛེས་པ་ཞེས་ཏེ་གྲོང་ཁྱེར་བཞི། །སྒྲ་གཅན་མགུལ་ཕྲེང་མེ་ཏོག་
དང༌། །ཐག་བཟང་རིས་ཏེ་དབང་པོ་བཞི། །ལྷོ་ནུབ་མཚམས་ན་ནོར་བཟང་དང༌། །བྱང་ཤར་
མཚམས་ན་ཙི་ཏས་ལི། ཁང་བཟང་གཏམས་པ་ཅན་དང་ནི། །ཚལ་བཞི་བཟོད་དཀའ་གངས་
བརྩེགས་དང༌། །སྐྲག་འཇིགས་སོགས་ཀྱིས་ལྷ་མིན་བསྡུས། །ཚངས་རིས་ཚངས་པ་འདུན་ན་
འདོན། །ཚངས་ཆེན་བསམ་གཏན་དང་པོ་ཡིན། །འོད་ཆུང་ཚད་མེད་འོད་འོད་གསལ། །
གཉིས་པའོ་དགེ་ཆུང་ཚད་མེད་དགེ།དགེ་རྒྱས་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ཡིན། །སྤྲིན་མེད་
བསོད་ནམས་སྐྱེས་དང་ནི། །འབྲས་བུ་ཆེ་ཞེས་གནས་གསུམ་དང༌། །མི་ཆེ་མི་གདུང་གྱ་ནོམ་
སྣང༌། །ཤིན་ཏུ་མཐོང་དང་འོག་མིན་ནི། །གནས་གཙང་ལྔ་སྟེ་བཞི་པ་ཡིན། །ནམ་མཁའ་
མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། །རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་ཅི་ཡང་མེད། །སྲིད་རྩེ་ཞེས་བྱ་གཟུགས་
མེད་བཞི། ཁམས་གསུམ་འདོད་ཁམས་གཟུགས་ཁམས་དང༌། །གཟུགས་མེད་ཁམས་རྣམས་
18-1-337


རིམ་པ་བཞིན། །ཉི་ཤུ་བཅུ་བདུན་བཞི་ཡིན་ནོ། །ཏིལ་སྦྱང་ནང་ནས་ལོ་བརྒྱ་ཞིག །ཏིལ་
གཅིག་ཕྱུང་བས་ཟད་གྱུར་པ། །ཆུ་བུར་ཅན་གྱི་ཚེ་ཡིན་ཏེ། །གཞན་གྱི་ཚེ་ནི་ཉི་ཤུས་སྒྱུར། །
ཡང་གསོས་ལ་སོགས་དྲུག་རིམ་བཞིན། །འདོད་ལྷའི་ཚེ་དང་ཉིན་ཞག་མཉམ། །རབ་ཏུ་ཚ་
ཕྱེད་མནར་མེད་ནི། །བར་གྱིས་བསྐལ་པའོ་དུད་འགྲོ་རྣམས། །མཆོག་རིང་བསྐལ་པའོ་ཡི་
དྭགས་རྣམས། །ཟླ་བ་ཉིན་ཞག་གི་ལྔ་བརྒྱ། །གླིང་བཞི་པ་དང་ཉི་ཟླ་དང༌། །རི་རབ་དང་ནི་
འདོད་ལྷ་དང༌། །ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྟོང་ལ་ནི། །སྟོང་ནི་སྤྱི་ཕུད་ཡིན་པར་འདོད། །དེ་
སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གཉིས་པ། །བར་མའི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཡིན་ནོ། །དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གསུམ་
མོ། །མཉམ་དུ་འཇིག་ཅིང་འབྱུང་བ་ཡིན། །འཛམ་བུའི་གླིང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཚད། །ཁྲུ་བཞི་པ་
དང་ཕྱེད་དང་བཞི། །ཤར་དང་བ་ལང་སྤྱོད་དང་ནི། །བྱང་ཞེས་བྱ་བ་ཉིས་འགྱུར་བསྐྱེད། །
འདོད་དང་ལྡན་པའི་ལྷའི་ལུས། །བཞི་ཆ་ནས་ནི་རྒྱང་གྲགས་དག །བྱེད་དང་གཉིས་ཀྱི་བར་
དུ་བསྐྱེད། །གཟུགས་ཅན་དང་པོ་དཔག་ཚད་ཕྱེད། །དེ་ཡིས་གོང་མ་ཕྱེད་ཕྱེད་བསྐྱེད། །འོད་
ཆུང་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་ཡན་ཆད། །ལུས་ནི་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་ཏེ། །སྤྲིན་མེད་དཔག་ཚད་
གསུམ་དོར་རོ། །སྒྲ་མི་སྙན་ན་ཚེ་སྟོང་སྟེ། །ནུབ་ཤར་ལྔ་བརྒྱ་ཕྱེད་སུམ་བརྒྱ། །འདི་ནི་མ་ངེས་
ཐ་མར་ནི། །ལོ་བཅུ་དང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད། །མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལ། །འདོད་པ་དག་གི་ལྷ་
རྣམས་ལས། །འོག་མ་དག་གི་ཉིན་ཞག་གཅིག །དེས་ན་ཚེ་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ། །གོང་མ་གཉིས་ཀ་
ཉིས་འགྱུར་རོ། །གཟུགས་ཅན་ཉིན་མཚན་མེད་ཚེ་ནི། །རང་ལུས་གཞལ་བའི་བསྐལ་པ་ཡིན། །
གཟུགས་མེད་བསྐལ་པ་སྟོང་ཕྲག་ནི། ཉི་ཤུ་ལྷག་པས་ལྷག་པ་ཡིན། །འོད་ཆུང་ནས་གཟུང་
བསྐལ་ཆེན་ཏེ། །དེ་ཡི་འོག་མ་ཕྱེད་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་མིང་དུས་མཐའ་རྡུལ་ཡིག་དང༌། །སྐད་
ཅིག་ཕྲ་རགས་རྡུལ་དང་ནི། །རྡུལ་ཕྲན་དག་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ལྕགས་ཆུ་རི་བོང་ལུག་དང་
གླང༌། །ཉི་ཟེར་རྡུལ་དང་སྲོ་མ་ཤིག །སོར་ཚིག་ཞེས་བྱ་གོང་བདུན་བསྒྱུར། །སོར་མོ་ཉི་ཤུ་
18-1-338


བཞི་ལ་ཁྲུ། །ཁྲུ་བཞི་ལ་ནི་གཞུ་གང་ངོ༌། །དེ་དག་ལྔ་བརྒྱ་རྣམས་ལ་ནི། །རྒྱང་གྲགས་དེ་ལ་
དགོན་པར་འདོད། །དེ་བརྒྱད་དཔག་ཚད་ཅེས་བྱའོ། །སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ། །དེའི་སྐད་
ཅིག་དེ་དག་ཀྱང༌། །དྲུག་ཅུ་ལ་ནི་ཐང་གཅིག་གོ །ཡུད་ཙམ་ཉིན་ཞག་ཟླ་གསུམ་ནི། །གོང་
ནས་གོང་དུ་སུམ་ཅུར་འགྱུར། །འཆགས་དང་འཇིག་དང་གནས་དང་ཞིག །བར་བསྐལ་
བསྐལ་ཆེན་བསྐལ་ཆུང་དང༌། །མཚོན་དང་ནད་དང་མུ་གེ་སོགས། །བསྐལ་པ་རྣམ་པ་མང་པོ་
ཡིན། །ལས་ལ་སེམས་པ་བསམ་པ་གཉིས། །མྱོང་བར་ངེས་དང་མ་ངེས་གཉིས། །རྣམ་རིག་
རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་གཉིས། །འཕེན་བྱེད་རྫོགས་བྱེད་ལས་གཉིས་སོ། །ཀུན་སློང་རྣམ་གཉིས་
རྒྱུ་དང་ནི། །དེའི་དུས་ཀྱི་སློང་ཞེས་བྱ། །རིག་བྱེད་མིན་རྣམ་གསུམ་ཞེས་བྱ། །སྡོམ་དང་སྡོམ་
པ་མིན་དང་གཞན། །སྡོམ་པ་སོ་སོ་{སྐྱེ་[ཐར་]ཞེས་བྱ། །དེ་བཞིན་བསམ་གཏན་ཟག་མེད་
སྐྱེས། །བསོད་ནམས་བསོད་ནམས་མིན་མི་གཡོ། །ལས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བརྗོད། །སྡུག་
བསྔལ་མྱོང་འགྱུར་བདེ་མྱོང་འགྱུར། །སྡུག་མིན་བདེ་མིན་མྱོང་འགྱུར་གསུམ། །མཐོང་ཆོས་
དང་ནི་སྐྱེས་ནས་དང༌། །ལན་གྲངས་གཞན་ལ་མྱོང་འགྱུར་གསུམ། །ལས་དཀར་རྣམ་སྨིན་
གནག་པ་དང༌། །ལས་གནག་རྣམ་སྨིན་དཀར་བ་དང༌། །གཉིས་ཀར་དཀར་དང་གཉིས་ཀ་
ནག །དཀར་དང་ནག་དང་འདྲེས་མ་དང༌། །མི་དཀར་མི་ནག་དེ་ཡང་གསུམ། །དཀར་ནག་
གཉིས་ཀ་ཟད་བྱེད་པའོ། །མཚམས་མེད་སྐྱེས་ནས་མྱོང་འགྱུར་ཡིན། །བདེ་གཤེགས་སྐུ་ལ་
ངན་སེམས་ཀྱིས། །སྐུ་མཚལ་འབྱིན་དང་དགྲ་བཅོམ་གསོད། །ཕ་མ་གསོད་དང་དགེ་འདུན་
དབྱེན། །མ་དགྲ་བཅོམ་མ་སུན་བྱས་དང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ངེས་གནས་དང༌། །སློབ་
པ་གསོད་དང་དགེ་འདུན་གྱི། །འདུ་བའི་སྒོ་ནས་འཕྲོག་པ་དག །མཚམས་མེད་པ་དང་ཆ་འདྲ་
སྟེ། །ལྔ་པ་མཆོད་རྟེན་འཇིག་པ་ཡིན། །སྲོག་གཅོད་ལོག་གཡེམ་མ་བྱིན་ལེན། །ཕྲ་མ་ཚིག་
རྩུབ་ངག་འཁྱལ་རྫུན། །བརྣབ་སེམས་གནོད་སེམས་ལོག་ལྟ་ནི། །བྱེད་ན་མི་དགེ་སྤངས་དགེ་
18-1-339


བཅུ། །ཚེ་ཐུང་དགྲ་མང་འཕོངས་པ་དང༌། །བཤེས་བྲལ་མི་སྙན་ངག་མི་བཙུན། །སྐུར་བ་རེ་བ་
འཇོམ་པ་དག །འཇིག་བཅས་ལྟ་ངན་གྱིས་རྨོངས་པའི། །གཟི་ཆུང་ལོ་ཉེས་རྡུལ་འཁྲིག་དང༌། །
དྲི་ང་མཐོ་དམན་ཚ་སྒོ་སྐྱེས། །དུས་ལོག་དགུན་དུས་སོགས་ཐ་ཆད། །འབྲུ་ཁ་འབྲས་བུ་མེད་
པའོ། །ཀུན་གྱི་རྣམ་སྨིན་ངན་འགྲོ་སྟེ། །ཐམས་ཅད་བདག་པོ་རྒྱུ་འཐུན་དང༌། །རྣམ་སྨིན་
འབྲས་བུ་ཡིན་པར་འདོད། །སྡུག་བསྔལ་ཕྱིར་དང་བསད་ཕྱིར་དང༌། །གཟི་བྱིན་མེད་ཕྱིར་
འབྲས་རྣམ་གསུམ། །མཐོང་ཆོས་འབྲས་བུ་ཅན་གྱི་ལས། །ཞིང་དང་བསམ་པའི་ཁྱད་པར་
ལས། །གང་དག་འགོག་བྱམས་ཉོན་མོངས་མེད། །མཐོང་དང་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་ལངས་པ། །
དེ་ལ་ཕན་གནོད་བྱས་པ་ཡིས། །འབྲས་བུ་འཕྲལ་དུ་མྱོང་བར་འགྱུར། །འགྲོ་དང་སྡུག་
བསྔལ་ཕན་འདོགས་དང༌། །ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱི་ཞིང་ཁྱད་འཕགས། །འཕགས་པ་མིན་ཡང་
ཕ་མ་དང༌། །ནད་པ་དང་ནི་ཆོས་སྨྲ་དང༌། །སྐྱེས་མཐའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ཡོན་ནི་
གཞལ་དུ་མེད་པ་ཡིན། །འཇུག་དང་ཞིང་དང་གཞི་དང་ནི། །སྦྱོར་དང་སེམས་པ་བསམ་པ་སྟེ། །
དེ་དག་ཆུང་དང་ཆེ་བ་ལས། །ལས་ཀྱང་ཆུང་དང་ཆེ་བ་ཡིན། །བསམ་བཞིན་པ་དང་རྫོགས་
པ་དང༌། །མི་འགྱོད་གཉེན་པོ་མེད་པ་དང༌། །འཁོར་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས། །བསགས་
པའི་ལས་ཤེས་བྱ་བ་ཡིན། །ལས་སུ་རྣམ་སྨིན་སྒྲིབ་པ་གསུམ། །སྡུག་བསྔལ་གསུམ་མམ་
བརྒྱད་ཅེས་བྱ། །སྡུག་བསྔལ་སྡུག་བསྔལ་འགྱུར་སྡུག་བསྔལ། །འདུ་བྱེད་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་
པའོ། །ཉོན་མོངས་མཐོང་བས་སྤང་བྱ་དང༌། །སྒོམ་པས་སྤང་བྱ་གཉིས་སུ་འདུ། །གཉིས་
ཀའང་ཁམས་གསུམ་སོ་སོས་བསྡུས། །བྱེད་རྒྱུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང༌། །སྐལ་མཉམ་
མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། །ཀུན་ཏུ་འགྲོ་དང་རྣམ་སྨིན་ཏེ། །རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་འདོད། །
རྐྱེན་རྣམ་བཞི་སྟེ་རྒྱུ་དང་ནི། །དམིགས་པ་དང་ནི་དེ་མ་ཐག །བདག་པོ་ཡང་ནི་དེ་བཞིན་ཏེ། །
རྐྱེན་ལྔ་པ་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །རྣམ་སྨིན་བདག་པོ་རྒྱུ་འཐུན་དང༌། །སྐྱེས་བུ་བྱེད་དང་བྲལ་
18-1-340


འབྲས་ལྔ། །རྒྱུ་དྲུག་རྐྱེན་བཞི་འབྲས་བུ་ལྔའོ། །གཞིའི་ཆོས་ཀྱི་སྐབས་ཏེ་གཉིས་པའོ།། །། 
བསྙེན་གནས་དགེ་བསྙེན་ཕ་མ་དང༌། །དགེ་ཚུལ་ཕ་མ་དགེ་སློབ་མ། །དགེ་སློང་ཕ་མ་སོ་
ཐར་བརྒྱད། །ཚོགས་སྤྱོར་མཐོང་སྒོམ་མི་སློབ་ལམ། །ལམ་ལྔ་ཞེས་ནི་བཤད་པ་ཡིན། །ཉན་
ཐོས་རང་རྒྱལ་ཐེག་ཆེན་གསུམ། །ལྷ་དང་ཚངས་པའི་ཐེག་སྟེ་ལྔ། །འཇིག་རྟེན་འཇིག་རྟེན་
འདས་ཐེག་གཉིས། །ལུས་ཚོར་སེམས་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི། །དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞི། །
དགེ་བ་མ་སྐྱེས་བསྐྱེད་པ་དང༌། །སྐྱེས་པ་སྲུང་དང་མི་དགེ་བ། །སྐྱེས་སྤོང་མ་སྐྱེས་མི་སྐྱེད་
པའོ། །འདུན་བརྩོན་སེམས་དཔྱོད་ཅེས་བྱ་བ། །རྫུ་འཕྲུལ་རྐང་པ་བཞི་ཞེས་བརྗོད། །དད་
བརྩོན་དྲན་ཏིང་ཤེས་རབ་ནི། །དབང་པོ་ལྔ་དང་སྟོབས་ལྔར་བརྗོད། །དྲན་ཤེས་བརྩོན་དགའ་
སྦྱངས་ཏིང་བཏང༌། །བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་བདུན་དུ་བརྗོད། །རང་བཞིན་ཡན་ལག་གནས་ཡན་
ལག །གསུམ་པ་ངེས་འབྱུང་ཡན་ལག་སྟེ། །བཞི་པ་ཕན་ཡོན་ཡན་ལག་ཡིན། །རྣམ་གསུམ་
ཉོན་མོངས་མེད་ཡན་ལག །ལྟ་རྟོག་ངག་ལས་འཚོ་དང་རྩོལ། །དྲན་ཏིང་འཕགས་ལམ་ཡན་
ལག་བརྒྱད། །བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཆོས་སུམ་ཅུ་བདུན། །སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འགོག་དང་
ལམ། །བདེན་པ་བཞི་ཞེས་རབ་ཏུ་བསྒྲག །མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་སྟོང་བདག་མེད། །རྒྱུ་དང་
ཀུན་འབྱུང་རྐྱེན་རབ་སྐྱེ། །འགོག་ཞི་གྱ་ནོམས་ངེས་འབྱུང་དང༌། །ལམ་དང་རིག་སྒྲུབ་ངེས་
འབྱིན་ཏེ། །མི་རྟག་སོགས་རྣམས་བཅུ་དྲུག་གོ །ཆོས་དང་གང་ཟག་བདག་མེད་གཉིས། །རྣམ་
ཐར་སྒོ་ནི་སྟོང་ཉིད་དང༌། །མཚན་མེད་སྨོན་མེད་རྣམ་གསུམ་མོ། །སྟོང་ཉིད་སྟོང་ཉིད་ལ་
སོགས་གསུམ། །ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀ་སྟོང་པ་ཆེ། །དོན་དམ་འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས། །མཐའ་
ལས་འདས་དང་ཐོག་མ་མེད། །དོར་མེད་རང་བཞིན་ཆོས་ཐམས་ཅད། །རང་གི་མཚན་ཉིད་
དང་མི་དམིགས། །དངོས་མེད་ངོ་བོ་དངོས་པོ་དང༌། །དངོས་པོ་མེད་པའི་སྟོང་ཉིད་ནི། །བཅོ་
བརྒྱད་རང་དང་གཞན་ངོ་བོ། །སྟོང་ཉིད་བསྣན་པས་ཉི་ཤུ་ཡིན། །གཉེན་པོ་རྣམ་བཞི་སྤོང་བ་
18-1-341


དང༌། །གཞི་དང་ཐག་སྲིང་སུན་འབྱིན་པའོ། །མདོར་ན་ལམ་ནི་རྣམ་བཞི་སྟེ། ཁྱད་པར་ཅན་
དང་རྣམ་གྲོལ་དང༌། །བར་ཆད་མེད་དང་སྦྱོར་ཞེས་བྱ། །ཚོགས་ལམ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་སྟེ། །
སྦྱོར་ལམ་དྲོད་རྩེ་བཟོད་ཆོས་མཆོག །རེ་རེའང་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་མོ། །སྡུག་བསྔལ་ཆོས་
བཟོད་ཆོས་ཤེས་དང༌། །རྗེས་བཟོད་རྗེས་ཤེས་ཞེས་པ་བཞི། །ཀུན་འབྱུང་འགོག་ལམ་ལ་
བཞི་བཞི། །མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་གོ །སྒོམ་ལམ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་སོགས་དགུ། །ཉམས་
པ་འཆི་སེམས་རྗེས་སུ་བསྲུང༌། །གནས་ལས་མི་བསྐྱོད་རྟོགས་སྐལ་ཅན། །མི་གཡོ་ཆོས་ཅན་
ཞེས་པ་དྲུག །དགྲ་བཅོམ་སློབ་དང་བྱས་ལ་འདོད། །མཚན་ཉིད་རབ་རིག་མོས་དབེན་བྱུང༌། །
དགའ་སྡུད་སྤྱོད་པ་སྦྱོར་བའི་མཐའ། །སྦྱོར་མཐའི་འབྲས་བུ་ཡིད་བྱེད་བདུན། །མིག་རྣ་
གཞན་སྔོན་རྫུ་འཕྲུལ་ཟབ༌། །མངོན་ཤེས་དྲུག་ཏུ་བརྗོད་པ་ཡིན། །བསམ་གཏན་ཡན་ལག་
བཅོ་བརྒྱད་ནི། །དང་པོ་ལ་ལྔ་རྟོག་དཔྱོད་དང༌། །དགའ་དང་བདེ་དང་ཏིང་འཛིན་རྣམས། །
གཉིས་པ་ལ་ནི་ཡན་ལག་བཞི། །རབ་དང་དང་ནི་དགའ་ལ་སོགས། །གསུམ་པ་ལ་ལྔ་བཏང་
སྙོམས་དང༌། །དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་བདེ་དང་གནས། །མཐའ་ན་བཞི་དྲན་བཏང་སྙོམས་དང༌། །
བདེ་མིན་སྡུག་མིན་ཏིང་འཛིན་ནོ། །བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་དགའ་བ་དང༌། །བཏང་སྙོམས་ཚད་
མེད་ཚད་མེད་བཞི། །བསམ་གཏན་དང་པོའི་སྙོམས་འཇུག་སོགས། །བསམ་གཏན་བཞི་དང་
གཟུགས་མེད་བཞི། །འགོག་སྙོམས་ཞེས་པ་སྙོམས་འཇུག་དགུ །གཟུགས་ཅན་གཟུགས་ལ་
ལྟ་བའི་དང༌། །གཟུགས་མེད་གཟུགས་ལྟ་ཁྱད་པར་སྡུག །གཟུགས་མེད་བཞི་དང་འགོག་པ་
ཡི། །རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ཡིན་ནོ། །ཟད་པར་སྔོན་པོའི་ཏིང་འཛིན་དང༌། །སེར་དམར་
དཀར་དང་ས་ཆུ་མེ། །རླུང་དང་ནམ་མཁའ་རྣམ་ཤེས་བཅུ། །ནང་གཟུགས་འདུ་ཤེས་ཕྱི་ཡི་
གཟུགས། །ཆུང་ངུ་བཟང་ངན་ཟིལ་གནོན་དང༌། །ཆེན་པོ་ཟིལ་གནོན་ནང་གཟུགས་མེད། །
སྔར་བཞིན་ཆེ་ཆུང་ཟིལ་གནོན་གཉིས། །སྔོ་སེར་དམར་དཀར་ཟིལ་གནོན་བཞི། །དེ་ལྟར་
18-1-342


ཟིལ་གནོན་བརྒྱད་དུ་དྲན། །ཆོས་ཤེས་རྗེས་ཤེས་གཞན་སེམས་ཤེས། །ཀུན་རྫོབ་སྡུག་ཀུན་
འགོག་ལམ་དང༌། །ཟད་དང་མི་སྐྱེ་ཤེས་པ་བཅུ། །དབང་པོ་རྟུལ་དང་རྣོན་པོ་དང༌། །དད་དང་
མཐོང་ཐོབ་རིགས་ནས་རིགས། །བར་ཆད་གཅིག་པར་སྐྱེས་ནས་དང༌། །བྱེད་དང་བྱེད་མིན་
འོག་མིན་འགྲོ། །འཕར་གསུམ་སྲིད་རྩེའི་མཐར་ཐུག་འགྲོ། །གཟུགས་ལ་ཆགས་བཅོམ་
མཐོང་བ་ཡི། །ཆོས་ལ་ཞི་ལུས་མངོན་སུམ་བྱེད། །བསེ་རུ་དང་ནི་ཉི་ཤུའོ། །ཀུན་བརྟགས་
གཞན་དབང་ཡོངས་གྲུབ་ནི། །མཚན་ཉིད་གསུམ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །མཚན་ཉིད་སྐྱེ་བ་
དོན་དམ་སྟེ། །ངོ་བོ་ཉིད་མེད་གསུམ་དུ་བརྗོད། །དག་དང་ཉོན་མོངས་དང་ལྡན་ཕྱིར། །ཀུན་
ནས་ཉོན་མོངས་མེད་དག་ཕྱིར། །རྣམ་པར་དབྱེ་བ་མེད་ཆོས་ཕྱིར། །ལྷུན་གྲུབ་རྣམ་པར་མི་
རྟོག་ཕྱིར། །རྒྱུ་བཞི་ཡིས་ནི་བསམ་མི་ཁྱབ། །ཐོག་མ་མེད་ནས་བརྒྱུད་འོངས་དང༌། །སྐྱེ་མཆེད་
དྲུག་གི་ཁྱད་པར་འདྲ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཐོབ་སངས་རྒྱས་རིགས། །རྫོགས་སངས་སྐུ་ནི་འཕྲོ་
ཕྱིར་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་དབྱེར་མེད་ཕྱིར་དང༌། །རིགས་ཡོད་ཕྱིར་ན་ལུས་ཅན་ཀུན། །རྟག་
ཏུ་སངས་རྒྱས་སྙིང་པོ་ཅན། །ཆོས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བདག་ལྟ་དང༌། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་
འཇིགས་དང༌། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་ལྟོས་མེད་ཉིད། །འདོད་ཆེན་མུ་སྟེགས་ཉན་ཐོས་དང༌། །
རང་བྱུང་རྣམས་ཀྱི་སྒྲིབ་རྣམ་བཞི། །ཆོས་མོས་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་དང༌། །ཏིང་འཛིན་སྙིང་
བརྩེ་ལམ་བཞིའོ། །གཙང་བདག་བདེ་དང་རྟག་ཉིད་ཀྱི། །ཡོན་ཏན་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་འབྲས། །
སངས་རྒྱས་པད་ངན་སྦྲང་རྩི་སྦྲང་མ་ལ། །སྦུན་པ་སྙིང་པོ་མི་གཙང་ནང་ན་གསེར། །ས་ལ་
གཏེར་དང་མྱུག་སོགས་འབྲས་ཕྱུང་དང༌། །གོས་ཧྲུལ་ནང་ན་རྒྱལ་བའི་སྐུ་དང་ནི། །བུད་མེད་
ངན་མའི་ལྟོ་ན་མི་བདག་དང༌། །ས་ལ་རིན་ཆེན་གཟུགས་ཡོད་ཇི་ལྟ་བར། །གློ་བུར་ཉོན་
མོངས་དྲི་མས་སྒྲིབ་པ་ཡི། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དེ་བཞིན་ཁམས་འདི་གནས། །སེམས་ཞུམ་
སེམས་ཅན་དམན་ལ་བརྙས་པ་དང༌། །ཡང་དག་མི་འཛིན་ཡང་དག་ཆོས་ལ་སྐུར། །བདག་
18-1-343


ཆགས་ལྷག་པའི་སྐྱོན་ལྔ་གང་དག་ལ། །ཡོད་པ་དེ་དག་དེ་སྤངས་དོན་དུ་གསུངས། །ཆུ་ཁམས་
གསེར་དང་ནམ་མཁའ་ནི། །དག་པ་བཞིན་དུ་དག་པར་འདོད། །བྱང་སེམས་མཚན་བཅུ་དྲུག་
པོ་ནི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སེམས་དཔའ་ཆེ། །བློ་ལྡན་ཉིད་དང་གསལ་བའི་མཆོག །
རྒྱལ་སྲས་རྒྱལ་བའི་གཞི་དང་ནི། །རྒྱལ་བྱེད་རྒྱལ་བའི་མྱུ་གུ་དང༌། །རྩལ་ལྡན་དང་ནི་
འཕགས་མཆོག་དང༌། །དེད་དཔོན་དང་ནི་བསོད་ནམས་ཆེ། །དབང་ཕྱུག་དེ་བཞིན་ཆོས་དང་
ལྡན། །གཟུངས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ཏེ། །བཟོད་པ་སྔགས་ཆོས་དོན་གྱི་གཟུངས། །ཐོས་
འཛིན་དོན་སྟོན་ལ་མི་འཇིགས། །བདག་མེད་སྲུང་བ་ཕུན་ཚོགས་དང༌། །ཐབས་ཤེས་མཐར་
ཕྱིན་བར་ཆད་མེད། །སེམས་ཅན་དོན་ལ་མི་འཇིགས་ཏེ། །རྒྱལ་སྲས་མི་འཇིགས་རྣམ་བཞིའོ། །
མ་བསྟན་པར་ཡང་སྦྱིན་ལ་འཇུག །ཚུལ་བཟོད་བརྩོན་བསམ་ཤེས་བསྡུ་དངོས། །ཡོངས་
བསྔོ་ཤེས་དང་ངེས་འབྱུང་སྟོན། །ཐེག་ལས་མ་ཉམས་ལམ་གཉིས་སྟོན། །ཟུང་དང་སེལ་
བཞིའི་རྒྱུད་ལ་མཁས། །ཡེ་ཤེས་སྔོན་འགྲོ་འདུ་མི་བྱེད། །སྒོ་གསུམ་དགེ་བ་བཅུ་དང་ལྡན། །
བཟོད་པས་སེམས་ཅན་ཡོངས་མི་གཏོང་། །འགྲོ་ཀུན་མངོན་པར་དགའ་བར་སྟོན། །ཐམས་
ཅད་མཁྱེན་པའི་སེམས་མ་ཉམས། །དཀོན་མཆོག་རྩལ་བ་བསྟན་པ་ལས། །མི་ལྡོག་རྒྱལ་
སྲས་མ་འདྲེས་ཆོས། །བསམ་ལྷག་སྦྱོར་ཤེས་སྨོན་ཐེག་སྤྱོད། །རྣམ་འཕྲུལ་བྱང་ཆུབ་ཆོས་
འཁོར་སྟོབས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྟོབས་བཅུ་ཡིན། །ཚེ་སེམས་ལས་ཡོ་སྐྱེ་མོས་དང༌། །
སྨོན་རྫུ་ཡེ་ཆོས་དབང་བཅུ་ཡིན། །སྨོན་འཇུག་ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་གྱི། །སེམས་བསྐྱེད་
གཉིས་གཉིས་བརྗོད་པ་ཡིན། །སེམས་བསྐྱེད་དེ་ནི་ས་རྣམས་ལ། །མོས་དང་ལྷག་བསམ་དག་
པ་དང༌། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་དུ་འདོད། །དེ་བཞིན་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པའོ། །གྲོགས་སྟོབས་
རྒྱུ་སྟོབས་རྩ་བའི་སྟོབས། །ཐོས་སྟོབས་དགེ་བ་གོམས་པ་ལས། །མི་བརྟན་པ་དང་བརྟན་བྱུང་
བ། །གཞན་གྱིས་བརྟན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་བཤད། །རིགས་དང་ཆོས་ལ་མོས་པ་དང༌། །དེ་
18-1-344


བཞིན་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང༌། །སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་སྒྲུབ་པ་དང༌། །སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་
ཉིད་དང༌། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སྨིན་བྱེད་དང༌། །ཞིང་ནི་རྣམ་པར་སྦྱོང་བ་དང༌། །མི་
གནས་མྱ་ངན་འདས་པ་དང༌། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་དང་སྟོན་པའོ། །གཅིག་ནི་མོས་པ་དང་ལྡན་
པ། །ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་དང་གཞན། །མཚན་མ་དང་ནི་མཚན་མེད་དང༌། །མངོན་པར་
འདུ་བྱེད་མེད་སྤྱོད་པ། །ལྔ་པོ་འདི་དག་ས་ཀུན་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན་ཞེས་བྱ། །
བརྩེ་དང་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང༌། །བརྟན་པ་ཉིད་དང་ལག་བརྐྱངས་དང༌། །དགོངས་པ་ཟབ་མོ་
ངེས་འགྲེལ་བ། །འདི་དག་བློ་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་རྟགས། །ངོ་བོ་ཉིད་དང་གནས་དང་ནི། །འབྲས་
བུ་གོ་རིམ་བསྡུ་བ་ཡིན། །ཡི་གེ་འབྲི་མཆོད་སྦྱིན་པ་དང༌། །ཉན་དང་ཀློག་དང་ལེན་པ་དང༌། །
འཆད་དང་ཁ་བཏོན་བྱེད་པ་དང༌། །དེ་སེམས་པ་དང་སྒོམ་པ་ནི། །སྤྱོད་པ་དེ་བཅུའི་བདག་
ཉིད་དེ། །བསོད་ནམས་ཕུང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད། །སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་གཏོང༌། །
ཚུལ་ཁྲིམས་ལྷ་རྗེས་དྲན་པ་དྲུག །གོས་གསུམ་ཕྱིང་བ་ཕྱག་དར་ཁྲོད། །བསོད་སྙོམས་སྟན་
གཅིག་ཕྱིས་མི་ལེན། །དགོན་པ་ཤིང་དྲུང་བླ་གབ་མེད། །དུར་ཁྲོད་ཅོག་པུ་གཞི་ཇི་བཞིན། །
སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་བཅུ་གཉིས་ཡིན། །བསོད་སྙོམས་ཕྱག་དར་ཁྲོད་ཤིང་དྲུང༌། །སྨན་
བཀུས་བོར་བ་གནས་བཞིའོ། །ཚུལ་གནས་ཐོས་དང་བསམ་ལྡན་པས། །སྒོམ་པ་ལ་ནི་རབ་
ཏུ་སྦྱར། །ཤེས་རབ་ཐོས་བསམ་སྒོམ་བྱུང་གསུམ། །སྦྱིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་སྒོམ་བྱུང་གི །བསོད་
ནམས་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་གསུངས། །རྣམ་པར་བསྔོས་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། །རྣགས་འབུས་
བམ་དམར་ཟོས་འཐོར་ཅིག །རུས་གོང་འདུ་ཤེས་མི་སྡུག་དགུ། །བགྲང་དང་རྗེས་འགྲོ་རྟོག་
པ་དང༌། །འཇོག་དང་རྒྱུར་དང་ཡོངས་དག་སྟེ། །དབུགས་བགྲང་བ་ཡི་མན་ངག་གོ །མི་སྡུག་
བྱམས་དང་རྟེན་འབྲེལ་རླུང༌། །དུག་གསུམ་རྣམ་རྟོག་གཉེན་པོར་གསུངས། །སོ་སྐྱེ་ཚུལ་
ཁྲིམས་ལ་གནས་དང༌། །དབང་པོའི་སྒོ་བསྡམས་མི་ཉལ་བརྩོན། ཁ་ཟས་ཚོད་རིག་ཤེས་
18-1-345


བཞིན་གནས། །བྱང་སེམས་ཚོགས་ལམ་ཡོན་ཏན་ལྔ། །འཇོག་པར་བྱེད་དང་རྒྱུན་དུ་འཇོག །
ཀླན་འཇོག་ཉེར་འཇོག་འདུལ་བར་བྱེད། །ཞི་བྱེད་ཉེར་ཞི་རྒྱུད་གཅིག་བྱེད། །མཉམ་འཇོག་
སེམས་གནས་ཐབས་དགུ་ཡིན། །ཐེ་ཚོམ་འགྱོད་གཉིད་ལེ་ལོ་རྒོད། །སྐྱོན་ལྔ་ཉིད་ཡིན་གཞན་
ཡང་ནི། །ལེ་ལོ་དང་ནི་གདམས་ངག་རྣམས། །བརྗེད་དང་བྱིང་དང་རྒོད་པ་དང༌། །འདུ་མི་
བྱེད་དང་འདུ་བྱེད་དེ། །འདི་དག་ཉེས་པ་ལྔར་འདོད་དོ། །གནས་དང་དེ་ལ་གནས་པ་དང༌། །
རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཉིད་དུའོ། །དམིགས་པ་བརྗེད་པར་མ་གྱུར་དང༌། །བྱིང་དང་རྒོད་དང་རྟོག་
པ་དང༌། །དེ་སྤོང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དང༌། །ཞི་ཚེ་རྣལ་དུ་འདུག་པའོ། །དེ་དག་སྤོང་བའི་
འདུ་བྱེད་བརྒྱད། །དཀར་པོ་རྣམ་མཐོང་རིགས་ཀྱི་ས། །བརྒྱད་པ་མཐོང་སྲབ་འདོད་ཆགས་
བྲལ། །བྱས་པ་བསྲུང་བའི་ས་དེ་བརྒྱད། །རྒྱུན་ཞུགས་ཕྱིར་འོང་ཕྱིར་མི་འོང༌། །དགྲ་བཅོམ་
ཞུགས་འབྲས་བརྒྱད་པོ་སྟེ། །ཉན་ཐོས་ས་བརྒྱད་ཅེས་བྱའོ། །དད་ཚུལ་ངོ་ཁྲེལ་ཐོས་གཏོང་
ཤེས། །འཕགས་པའི་ནོར་བདུན་ཞེས་སུ་བརྗོད། །མཐོང་བ་ཐོས་པ་རྙེད་པ་བསླབ། །རིམ་གྲོ་
རྗེས་དྲན་བླ་མེད་དྲུག །སྦྱིན་དང་སྙན་པར་སྨྲ་བ་དང༌། །དོན་མཐུན་དོན་སྤྱོད་བསྡུ་དངོས་བཞི། །
བདེན་པའི་བྱིན་བརླབས་གཏོང་ཉེར་ཞི། །ཤེས་རབ་ཅེས་བྱ་བྱིན་རླབས་བཞི། །གནོད་
སེམས་རྣམ་འཚེ་མི་དགའ་དང༌། །འདོད་པ་ཐེ་ཚོམ་མཚན་མ་ལས། །འབྱིན་བྱེད་ཚད་མེད་ང་
རྒྱལ་བཅོམ། །མཚན་མེད་རྣམས་ཏེ་འབྱུང་འོས་དྲུག །སྨྲ་བོ་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་པ་བཞི། །
གཟུངས་དང་རབ་ཏུ་གསལ་བྱེད་དང༌། །དྲིས་ལུང་སྟོན་དང་འཛིན་ཕུན་ཚོགས། །གཟུངས་
ཀྱང་རྣམ་པ་བཅུར་འགྱུར་ཏེ། །དོན་གཞུང་མངོན་ཤེས་འོད་ཟེར་འགྱེད། །ཚར་བཅད་རྗེས་
འཛིན་གཟེངས་བསྟོད་དང༌། །སྤོབས་པ་མི་བཟད་པ་དང་ནི། །སྣ་ཚོགས་དོན་ལ་སྤོབས་པའི་
གཟུངས། །རབ་ཏུ་དགའ་དང་དྲི་མ་མེད། །འོད་བྱེད་པ་དང་འོད་འཕྲོ་བ། །སྦྱངས་དཀའ་བ་
དང་མངོན་དུ་གྱུར། །རིང་དུ་སོང་དང་མི་གཡོ་བ། །ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན། །སྦྱིན་
18-1-346


དང་ཚུལ་ཁྲིམས་བཟོད་བརྩོན་འགྲུས། །བསམ་གཏན་ཤེས་རབ་ཐབས་དང་སྟོབས། །སྨོན་
ལམ་ཡེ་ཤེས་ཕར་ཕྱིན་བཅུ། གྲངས་ངེས་དེ་ཡི་མཚན་ཉིད་གོ་རིམ་དང༌། །ངེས་པའི་ཚིག་དང་
གོམས་པའི་ཡོན་ཏན་དང༌། །དེ་དག་རབ་དབྱེ་བསྡུ་དང་མི་མཐུན་ཕྱོགས། །ཡོན་ཏན་ཕུན་
ཚོགས་རྣམ་ངེས་ཡིན་ཞེས་བྱ། །ཕྱིན་དྲུག་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཉམས་དང༌། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཡེ་
ཤེས་ལྡན། །འདོད་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་རྫོགས་བྱེད། །སེམས་ཅན་རྣམ་སྨིན་བྱེད་རྣམ་
གསུམ། །འཛམ་གླིང་བདག་དང་འཁོར་བསྒྱུར་ཆེ། །བརྒྱ་བྱིན་འཐབ་བྲལ་དགའ་ལྡན་བདག །
རབ་འཕྲུལ་དབང་བསྒྱུར་བདག་པོ་དང༌། །སྟོང་དང་སྟོང་གཉིས་བདག་ཚངས་པ། །གནས་
གཙང་བདག་པོ་དབང་ཕྱུག་ཆེ། །ས་བཅུར་རྣམ་པར་སྨིན་པར་གསུངས། །ཏིང་འཛིན་བརྒྱ་ལ་
སྙོམས་འཇུག་དང༌། །སངས་རྒྱས་བརྒྱ་མཐོང་བྱིན་རླབས་ཤེས། །འཇིག་རྟེན་ཁམས་བརྒྱ་
གཡོ་སྣང་བྱེད། །ཞིང་བརྒྱར་འགྲོ་ཞིང་འགྲོ་བརྒྱ་སྨིན། །བསྐལ་བརྒྱར་སྔོན་དང་ཕྱི་མར་འཇུག །
ཆོས་བརྒྱ་ལུས་བརྒྱ་འཁོར་བརྒྱ་སྟོན། །སྟོང་དང་འབུམ་དང་བྱེ་བ་བརྒྱ། །བྱེ་སྟོང་བྱེ་བ་སྟོང་
བརྒྱ་དང༌། །བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་བརྒྱ་སྟོང་དང༌། །སྟོང་གསུམ་འབུམ་དང་དེ་ཉིད་ཀྱང༌། །གྲངས་
མེད་གསུམ་བརྒྱ་དང་མཐའ་ཡས། །མཚན་ཉིད་གང་ཟག་བསླབ་པ་དང༌། །ཕུང་པོ་གྲུབ་པ་
རྟགས་དང་ནི། །ངེས་པའི་ཚིག་དང་གོམས་པ་ཡི། །གནས་པ་དང་ནི་ས་ཉིད་དོ། །སེམས་ཅན་
ཆོས་ལ་དམིགས་པ་དང༌། །དམིགས་མེད་སྙིང་རྗེ་གསུམ་དུ་འདོད། །ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་
རྟོག་ཡོད། །དེ་ལ་གཉིས་པོ་ཡོད་མ་ཡིན། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་འདི་ལ་ཡོད། །དེ་ལ་ཡང་ནི་དེ་ཡོད་
དོ། །ཡོད་པས་མེད་པས་ཡོད་པས་ན། །དེ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །བདག་ལས་མ་ཡིན་
གཞན་ལས་མིན། །གཉིས་ལས་མ་ཡིན་རྒྱུ་མེད་མིན། །དངོས་པོ་གང་དག་གང་ན་ཡང༌། །སྐྱེ་
བ་ནམ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །མུ་བཞི་སྐྱེ་འགོག་གཅིག་དུ་བྲལ། །ཡོད་མེད་སྐྱེ་འགོག་རྟེན་
འབྲེལ་ཏེ། །དབུ་མའི་རིགས་པ་བཞི་རུ་བརྗོད། །རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་ཉིད་ལམ་ཤེས་ཉིད། །དེ་
18-1-347


ནས་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད། །རྣམ་ཀུན་མངོན་རྫོགས་རྟོགས་པ་དང༌། །རྩེ་མོར་ཕྱིན་དང་
མཐར་བགྱིས་པས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་མངོན་རྫོགས་བྱང་ཆུབ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་དེ་རྣམ་
བརྒྱད། །ལམ་གྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐབས་ཏེ་གསུམ་པའོ།། །། 
མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་མཉམ་ཉིད་དང༌། །སོ་སོར་རྟོག་དང་བྱ་བ་སྒྲུབ། །ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་
རྣམ་ལྔའོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ལོངས་རྫོགས་བྱས་དང༌། །དེ་བཞིན་གཞན་པ་སྤྲུལ་པ་ནི། །ཆོས་སྐུ་
མཛད་པ་དང་བཅས་པ། །རྣམ་པ་བཞིར་ནི་ཡང་དག་བརྗོད། །གནས་ཆོས་འཁོར་དུས་རྣམ་
པ་ངེས། །འོག་མིན་ཐེག་ཆེན་ས་བཅུ་པ། །རྒྱུན་མི་འཆད་དང་མཚན་དཔེས་སྤྲས། །སྟོན་པ་
རྣམ་སྣང་གངས་ཆེན་མཚོ། །ལོངས་སྐུ་ངེས་པ་ལྔ་ལྡན་ནོ། །ཁ་དོག་དབྱིབས་ཚད་ཡུལ་དང་
རྒྱུ། །འབྲས་བུ་བདག་པོ་ཕྱོགས་དང་ནི། །ཞབས་འབྲིང་ལོངས་སྤྱོད་འཕྲིན་ལས་དང༌། །ཕན་
འདོགས་འཇིགས་མེད་རྟེན་དང་ལམ། །བཞོན་པ་སྒོ་དང་བཞི་བཅོ་བརྒྱད། །འོག་མིན་གནས་
ཀྱི་སྤྱི་སྡོམ་ཡིན། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་གསུམ། །སྐུའི་སྤྲུལ་པ་རྣམ་པ་གསུམ། །རྫུ་
འཕྲུལ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པ་དང༌། །སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པ་དང༌། །ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་ཀུན་ཏུ་སྟོན། །
རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ནི་ཆོ་འཕྲུལ་དང༌། །ཀུན་ཏུ་བརྗོད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དང༌། །རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་
ཆོ་འཕྲུལ་ཏེ། །ཆོ་འཕྲུལ་གསུམ་དུ་རབ་ཏུ་བརྗོད། །ཟག་མེད་སྡེ་ཚན་ཉེར་གཅིག་ནི། །བྱང་
ཆུབ་ཕྱོགས་འཐུན་ཚད་མེད་དང༌། །རྣམ་པར་ཐར་དང་མཐར་གྱིས་ནི། །སྙོམས་འཇུག་དགུ་
ཡི་བདག་ཉིད་དང་། །ཟད་པར་བཅུ་ཡི་བདག་ཉིད་དང༌། །ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་
ནི། །རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་རྣམ་བརྒྱད་དང༌། །ཉོན་མོངས་མེད་དང་སྨོན་གནས་ཤེས། །མངོན་
ཤེས་སོ་སོ་ཡང་དག་རིག །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དག་བཞི་དང༌། །དབང་བཅུ་དང་ནི་སྟོབས་
བཅུ་དང༌། །མི་འཇིགས་པ་ནི་བཞི་དག་དང༌། །སྲུང་བ་མེད་པ་རྣམ་གསུམ་དང༌། །དྲན་པ་
ཉེར་བཞག་རྣམ་གསུམ་དང༌། །བསྙེལ་བ་མི་མངའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། །བག་ཆགས་ཡང་དག་
18-1-348


བཅོམ་པ་དང༌། །སྐྱེ་ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། །ཐུབ་པ་ཁོ་ནའི་མ་འདྲེས་ཆོས། །བཅོ་བརྒྱད་
བཤད་པ་གང་ཡིན་དང༌། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་དང༌། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བརྗོད་པ་
ཡིན། །ཉན་ཐོས་ཉོན་མོངས་མེད་པའི་ལྟ། །མི་ཡི་ཉོན་མོངས་ཡོངས་སྤོངས་ཉིད། །གྲོགས་
སོགས་སུ་དེའི་ཉོན་མོངས་དག །རྒྱུན་གཅོད་རྒྱལ་བའི་ཉོན་མོངས་མེད། །སངས་རྒྱས་སྨོན་
གནས་མཁྱེན་པ་ནི། །ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་དང་ཆགས་སྤངས་དང༌། །ཐོགས་པ་མེད་དང་རྟག་
གནས་དང༌། །འདྲི་བ་ཀུན་ལན་འདེབས་པར་བཞེད། །རྟེན་དང་དམིགས་པ་ཐུགས་དང་ནི། །
ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་པ་བཞི། །གནས་དང་གནས་མིན་མཁྱེན་སྟོབས་དང༌། །ལས་དང་
རྣམ་སྨིན་མཁྱེན་སྟོབས་དང༌། ཁམས་སྣ་ཚོགས་དང་མོས་སྣ་ཚོགས། །དབང་མཆོག་མཆོག་
མིན་མཁྱེན་སྟོབས་གསུམ། །ཐམས་ཅད་འགྲོ་བའི་ལམ་མཁྱེན་སྟོབས། །བསམ་གཏན་རྣམ་
ཐར་ཏིང་འཛིན་སོགས། །སྙོམས་འཇུག་ཀུན་བྱང་མཁྱེན་སྟོབས་དང༌། །སྔོན་གནས་རྗེས་
དྲན་མཁྱེན་སྟོབས་དང༌། །འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་མཁྱེན་སྟོབས་དག །ཟག་ཟད་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་
དེ་བཅུ། །མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་དང༌། །ཟག་པ་ཟད་དང་བར་གཅོད་ཆོས། །ངེས་
འབྱུང་ཆོས་ལ་མི་འཇིགས་པ། །རྒྱལ་བའི་མི་འཇིགས་རྣམ་བཞིའོ། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་
སྤྱོད་པ་ལ། །སྲུང་བ་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ། །གུས་པས་ཆོས་ཉན་མི་ཉན་དང༌། །གཉིས་ཀ་
ལ་ཡང་ཐུགས་མཉམ་པ། །དྲན་པ་ཉེར་བཞག་རྣམ་གསུམ་མོ། །ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱ་སྙོམས་
འཇུག་གི །སྒྲིབ་གསུམ་བག་ཆགས་སྤངས་པའོ། །རྟོགས་པས་བསྡུས་དང་སྤྱོད་བསྡུས་དྲུག །
ཡེ་ཤེས་བསྡུས་གསུམ་འཕྲིན་ལས་གསུམ། །མ་འདྲེས་བཅོ་བརྒྱད་ཡིན་ཏེ་འདིར། །འཁྲུལ་
ཅ་བསྙེལ་གཡོ་ཐ་དད་བཏང་སྙོམས་མེད། །འདུན་བརྩོན་དྲན་ཏིང་ཤེས་གྲོལ་ཉམས་པ་མེད། །
དུས་གསུམ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་གསུམ། །སྒོ་གསུམ་འཕྲིན་ལས་ཡེ་ཤེས་སྔོན་
རྗེས་འཇུག །རྒྱུ་འབྲས་གཞན་ཕན་ཕུན་སུམ་ཚོགས། །ཕུང་ཉོན་འཆི་ལྷ་བདུད་བཞི་བཅོམ། །
18-1-349

 
དབང་ཕྱུག་དང་ནི་གཟུགས་བཟང་དང༌། །དཔལ་དང་གྲགས་དང་ཡེ་ཤེས་དང༌། །བརྩོན་
འགྲུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟེ། །དྲུག་པོ་དེ་ལ་སྐལ་ཞེས་བྱ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཏིང་འཛིན་ཤེས་
རབ་དང༌། །རྣམ་གྲོལ་རྣམ་གྲོལ་ཡེ་ཤེས་མཐོང༌། །ཟག་མེད་ཕུང་པོ་རྣམ་ལྔའོ། །ཤ་ལྷ་ཤེས་
ཆོས་སངས་རྒྱས་སྤྱན། །ཚོགས་གཉིས་གོམས་དང་དུས་རིང་གོམས། །རྒྱུན་གོམས་བཀུར་
བསྟིར་བྱས་ཏེ་གོམས། །རྒྱུ་ནི་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་བཞིའོ། །ཡེ་ཤེས་སྤངས་པ་མཐུ་དང་གཟུགས། །
འབྲས་བུ་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་པ་བཞི། །ངན་འགྲོ་གསུམ་དང་འཁོར་ལས་སྒྲོལ། །བདེ་འགྲོ་དང་
ནི་ཐེག་གསུམ་འགོད། །གཞན་ཕན་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་བཞིའོ། །མ་བསྟན་མཁྱེན་དང་ཐམས་
ཅད་མཁྱེན། །རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་དང་འབད་མེད་མཁྱེན། །ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་བཞིའོ། །
ཉོན་མོངས་ཀུན་སྤངས་གཏན་དུ་སྤངས། །བག་ཆགས་བཅས་སྤངས་སྙོམས་འཇུག་གི །སྒྲིབ་
སྤངས་སྤངས་པ་རྣམ་བཞིའོ། །སྤྲུལ་བསྒྱུར་དང་ནི་གཏོང་འདོད་དང༌། །ཆུང་ངུར་ཆེ་འཇུག་
ཡ་མཚན་ཆོས། །ནར་མ་སྣ་ཚོགས་མངའ་འབྱོར་བཞིས། །ནུས་མཐུ་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་བཞི་
འོ། །མཚན་བཟང་བ་དང་དཔེ་བྱད་བཟང༌། །སྟོབས་དང་སྐུ་གདུང་རྡོ་རྗེ་ལྟར། །སྲ་བའི་ཡོན་
ཏན་མཆོག་མངའ་བ། །གཟུགས་སྐུ་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་བཞིའོ། ཁམས་དང་རང་བཞིན་བསམ་
པ་དང༌། །བག་ལ་ཉལ་ཀུན་མཁྱེན་པ་བཞི། །བརྒྱ་བྱིན་རྔ་སྤྲིན་ཚངས་པ་དང༌། །ཉི་མ་ནོར་བུ་
རིན་ཆེན་བཞིན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྒྲ་བརྙན་བཞིན། །ནམ་མཁའ་དང་ནི་ས་བཞིན་ནོ། །
དེ་ལྟར་འཕྲིན་ལས་དཔེ་དགུའོ། །ཐུབ་དབང་དུས་གཅིག་ཁོ་ནར་དེའི་རྒྱུ་མཐུན། །གཟུགས་
ནི་གཅིག་ལ་རང་གི་སྐྱེ་གནས་སྐབས། །སྔར་འགགས་གསལ་དང་མ་འཆོལ་འབྱུང་ཚུལ་ནི། །
མ་ལུས་ཀྱི་བཀྲ་མཐའ་དག་སྟོན་པར་མཛད། །དག་པ་འདི་ནི་བཞེད་པ་འཇུག་པ་ཡི། རྡུལ་
གཅིག་ཡུལ་ལ་མཁའ་གཏུགས་འཇིག་རྟེན་དང༌། །འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡས་ཕྱོགས་ཁྱབ་རྡུལ་
སྟོན་པར། །རྡུལ་རགས་མི་འགྱུར་འཇིག་རྟེན་ཕྲ་མི་འགྱུར། །རྣམ་རྟོག་མི་མངའ་ཁྱོད་ཀྱི་སྲིད་
18-1-350


མཐའི་བར། །སྐད་ཅིག་དེ་རེ་རེ་ལ་སྤྱོད་སྣ་ཚོགས། །ཇི་སྙེད་སྟོན་པ་དེ་སྙེད་འཛམ་བུ་གླིང༌། །
མ་ལུས་རྡུལ་གང་དེ་སྙེད་ལ་གྲངས་མེད། །གསུངས་དབྱངས་ཡན་ལག་དྲུག་ཅུ་དང༌། །འཕྲིན་
ལས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང༌། །མཚན་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང༌། །དཔེ་བྱད་བརྒྱད་ཅུ་ཐུགས་
རྗེ་ཆེ། །སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་སོགས་དབྱེ་བ། །རེ་ཞིག་བདག་གིས་འདིར་མ་བཀོད། །རྟེན་དང་
བརྟེན་པ་དོན་དམ་དང༌། །ཀུན་རྫོབ་བྲལ་དང་རྣམ་སྨིན་དང༌། །ཆོས་དང་གཟུགས་སྐུ་རང་
དོན་དང༌། །གཞན་དོན་སྐུ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། །འབྲས་བུའི་ཆོས་ཀྱི་སྐབས་ཏེ་བཞི་པའོ།། །། 
ད་ནི་ལྔ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་སྡེ་བཤད་པར་བྱའོ། །ཆེན་པོ་བདུན་ནི། དམིགས་པ་ཆེ་བ་ཉིད་
དང་ནི། །དེ་བཞིན་སྒྲུབ་པ་གཉིས་དག་དང༌། །ཡེ་ཤེས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང༌། །ཐབས་
ལ་མཁས་པར་གྱུར་པ་དང༌། །ཡང་དག་འགྲུབ་པ་ཆེན་པོ་དང༌། །སངས་རྒྱས་འཕྲིན་ལས་ཆེན་
པོ་སྟེ། །ཆེན་པོ་འདི་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཐེག་ཆེན་ཞེས་ནི་ངེས་པར་བརྗོད། །འབྱོར་པ་བཅུ་
ནི། མི་ཉིད་དབུས་སྐྱེས་དབང་པོ་ཚང༌། །ལས་མཐའ་མ་ལོག་གནས་ལ་དད། །སངས་རྒྱས་
བྱོན་དང་དེས་ཆོས་གསུངས། །བསྟན་པ་གནས་དང་དེར་རྗེས་འཇུག །གཞན་ཕྱིར་སྙིང་ནི་
བརྩེ་བའོ། །རང་འབྱོར་ལྔ་དང་གཞན་འབྱོར་ལྔ། །མི་ཁོམས་པ་བརྒྱད་ནི། དམྱལ་བ་ཡི་
དྭགས་དུད་འགྲོ་དང༌། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིང་ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་སྟོངས། །
ལྐུགས་པ་འདི་དག་མི་ཁོམས་བརྒྱད། །ས་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་གཡོས་པ་དང་ལྟས་བཅོ་བརྒྱད་ནི། 
ཤར་མཐོ་ནུབ་ནི་དམའ་བ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཕྱོགས་བཞི་དབུས་མཐའ་དྲུག །འབྱུང་ངོ་འུར་
དང་རབ་ཏུ་འུར། །ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་འུར་དེ་བཞིན། །སྤྲིན་སོགས་ཆེམ་དང་རི་སོགས་འགུལ། །
ས་གཞི་ལྡེག་དང་ནགས་ཚལ་གཡོས། །ཆུ་སོགས་འཁྲུགས་སོགས་གསུམ་བཅོ་བརྒྱད། །
སྡུག་བསྔལ་བརྒྱད་ནི། སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་འདོད་མི་རྙེད། །སྡུག་བྲལ་མི་སྡུག་ཕྲད་པ་དང༌། །མདོར་
ན་ཉེར་ལེན་ཕུང་སྡུག་བསྔལ། །སྐྱེ་གནས་བཞི་ནི། མངལ་སྒོང་དྲོད་གཤེར་རྫུས་སྐྱེས་སོ། །
18-1-351

 
ཟས་བཞི་ནི། རེག་དང་སེམས་པ་རྣམ་ཤེས་དང༌། །ཁམས་ཀྱི་ཟས་ཞེས་བྱ་བའོ། །སེམས་
ཅན་གྱི་གནས་དགུ་ནི། ལུས་དང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་དང༌། །ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་གཅིག །
མདོག་དང་ལུས་དང་འདུ་ཤེས་གཅིག །གཟུགས་མེད་བཞི་དང་འདུ་ཤེས་མེད། །སེམས་
ཅན་གྱི་ནི་གནས་དགུ་ཡིན། །ལྟ་བ་ཉོན་མོངས་སེམས་ཅན་ཚེ། །བསྐལ་པའི་སྙིགས་མ་ལྔ་
ཞེས་བརྗོད། །རྙེད་དང་མ་རྙེད་སྙན་མི་སྙན། །བསྟོད་སྨད་བདེ་སྡུག་ཆོས་བརྒྱད་དོ། །མུ་
སྟེགས་ཀྱི་སྟོན་པ་དྲུག་གསུམ་བཅོ་བརྒྱད་ལ། རྟོག་གེ་པ་དྲུག་ནི། འོད་སྲུང་རྫོགས་བྱེད། ཀུན་
ཏུ་རྒྱུ་གནག་ལྷས་གྱི་བུ། སྨྲ་འདོད་ཀྱི་བུའི་བུ་ཡང་དག་རྒྱལ་བ་ཅན། མི་ཕམ་སྐྲའི་ལྭ་བ་ཅན། 
ཀཱ་ཏའི་བུ་ནོག་ཅན། གཅེར་བུ་པ་གཉེར་གྱི་བུའོ། །སྙོམས་འཇུག་པ་དྲུག་ནི། སྒྱུ་རྩལ་ཤེས་ཀྱི་
བུ་རིང་འཕུར། རེངས་བྱེད་ཀྱི་བུ་ལྷག་སྤྱོད། དྲང་སྲོང་ཉོན་མོངས་མེད། བྲམ་ཟེའི་ཁྱེའུ་ཀུན་
རྒྱལ། ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་རབ་བཟང༌། ལྟེངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་རལ་པ་ཅན་ནོ། །རྗེས་སྒྲོག་པ་དྲུག་ནི། 
བྲམ་ཟེ་རྒྱུས་རྒྱལ། གནག་ལྡེག བཟང་ལྡན། ཚངས་པའི་ཚེ། པདྨའི་སྙིང་པོ། དམར་པོའོ། །
མང་བཀུར་འོད་མཛེས་དགེ་བ་དང༌། །དགེ་མཆོག་གསོ་སྦྱོང་ང་ལས་ནུ། །སྔོན་གྱི་རྒྱལ་པོ་དེ་
དྲུག་གོ །གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་འཁོར་ལོ་ཅན། །གླིང་བཞི་གསུམ་དང་གཉིས་དང་
གཅིག །ཕས་བསུ་རང་འགྲོ་གཡུལ་བཤམ་དང༌། །མཚོན་བརྩམས་པས་རྒྱལ་གནོད་པ་མེད། །
ལེགས་སྦྱར་རང་བཞིན་ཟུར་ཆག་སྐད། །ཤ་ཟའི་སྐད་དེ་སྐད་རིགས་བཞི། །བྱེད་པའི་སྐྱེས་
བུ་རྣམས་ནི། བདག་སེམས་ཅན་སྲོག་སྐྱེ་བ་གསོ་བ་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་ཤེད་ལས་སྐྱེས་ཤེད་བུ་
བྱེད་པ་པོ་ཚོར་བ་པོ་ཤེས་པ་པོ་མཐོང་བ་པོ་སློང་བ་པོའོ། །ཉན་ཐོས་སྡེ་བ་བཅོ་བརྒྱད་ནི། 
ཤར་དང་ནུབ་དང་གངས་རིར་གནས། །འཇིག་རྟེན་འདས་པར་སྨྲ་བ་དང༌། །རྟག་པར་སྨྲ་བའི་
སྡེ་ཚན་ནི། །ལྔ་ཚན་དགེ་འདུན་ཕལ་ཆེན་པ། །གཞི་ཀུན་པ་དང་འོད་སྲུང་དང༌། །ས་སྟོན་སྡེ་
དང་ཆོས་སྲུང་དང༌། །མང་ཐོས་གོས་དམར་སློབ་མ་དང༌། །རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་སྨྲ་བ་ནི། །ཐམས་
18-1-352


ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བའི་སྡེ། །རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་གནས་འཇིགས་མེད་རི། །གཅུང་ཆེན་གནས་
བརྟན་སྡེ་བའོ། །ས་སྒྲོག་རི་དང་སྲུང་བ་པ། གནས་མ་བུའི་སྡེ་རྣམས་ནི། །ཀུན་གྱི་བཀུར་པ་
རྣམ་པ་གསུམ། །ལྷ་མིའི་འཁོར་ལོ་བཞི་ནི་གང༌། །མཐུན་པའི་ཡུལ་ན་གང་གནས་པ། །སྐྱེས་
བུ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་པ། །བདག་གི་ཡང་དག་སྨོན་ལམ་བཏབ། །སྔོན་གྱི་བསོད་ནམས་
བསགས་པའོ། །མགོ་གཅིག་དང་ནི་རྣམ་ཕྱེ་དང༌། །དྲི་དང་བཞག་པ་ལུང་བསྟན་བཞི། །དབང་
པོ་གཟུགས་ཅན་ལྔ་པོ་དང༌། །ཕོ་མོ་སྲོག་ཡིད་ཅེས་པ་བཞི། །བདེ་དང་ཡིད་བདེ་སྡུག་བཏང་
སྙོམས། །ཡིད་མི་བདེ་སྟེ་ཚོར་དབང་ལྔ། །དད་སོགས་ལྔ་དང་ཀུན་ཤེས་དང༌། །ཀུན་ཤེས་
བྱེད་དང་ཀུན་ཤེས་ལྡན། །དེ་ལྟར་དབང་པོ་ཉེར་གཉིས་སོ། །ཆོས་གསུམ་ནི། བཤད་དང་
སྒྲུབ་པ་འབྲས་བུའི་ཆོས། །དགོངས་ལྡེམས་དགོངས་བརྒྱད་ནི། མཉམ་པ་ཉིད་དང་དོན་
གཞན་དང༌། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་དུས་གཞན་དང༌། །གང་ཟག་གི་ནི་བསམ་པ་ལ། །དགོངས་པ་
རྣམ་པ་བཞིར་བཤད་དོ། །གཞུག་པ་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་དང༌། །མཚན་ཉིད་ལྡེམ་པོར་
དགོངས་པ་དང༌། །གཉེན་པོ་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པ་དང༌། །བསྒྱུར་བ་ལྡེམ་པོར་དགོངས་པའོ། །
བརྟོན་པ་བཞི་ནི། ཚིག་ལ་མི་བརྟོན་དོན་ལ་བརྟོན། གང་ཟག་ལ་མི་བརྟོན་ཆོས་ལ་བརྟོན། 
རྣམ་ཤེས་ལ་མི་བརྟོན་ཡེ་ཤེས་ལ་བརྟོན། དྲང་དོན་ལ་མི་བརྟོན་ངེས་དོན་ལ་བརྟོན། འདུས་
མ་བྱས་གསུམ་དེ་བཞིན་ཉིད། །འདུས་མ་བྱས་པ་རྣམ་པ་བཞི། །རིག་གནས་བཅོ་བརྒྱད་ལ། 
རོལ་མོ་འཁྲིག་ཐབས་འཚོ་ཚེས་གྲངས། །སྒྲ་དང་གསོ་སྤྱད་ཆོས་ལུགས་བཟོ། །འཕོངས་
དཔྱད་གཏན་ཚིགས་རྣལ་འབྱོར་ཐོས། །དྲན་པ་སྐད་ཅིག་མིག་འཕྲུལ་དང༌། །སྔོན་བྱུང་བ་དང་
སྔོན་རབས་སོ། །གཞན་ཡང་བརྟགས་པ་བཅོ་བརྒྱད་དང༌། །སྒྱུ་རྩལ་དྲུག་ཅུ་ལ་སོགས་ཡོད། །
རིག་པའི་གནས་ལྔ་ལ། ནང་རིག་པ། གཏན་ཚིགས་རིག་པ། སྒྲ་རིག་པ། གསོ་བ་རིགས་པ། 
བཟོ་རིག་པའོ། །བཟོ་དང་གསོ་བ་སྒྲ་ཚད་ནང་དོན་རིག །བཟོ་ལ་ལུས་བཟོ་ངག་བཟོ་ཡིད་
18-1-353


བཟོ་གསུམ། །གསོ་བྱ་གསོ་བྱེད་ཇི་ལྟར་གསོ་བའི་ཚུལ། །བརྡ་སྤྲོད་རང་བཞིན་རྐྱེན་དང་རྣམ་
འགྱུར་གསུམ། །མངོན་གྱུར་ལྐོག་གྱུར་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་གསུམ། །ནང་རིག་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དུ་
གྲགས་ཤིང་གྲུབ། །གནས་རྣམས་དང་ནི་མཚན་ཉིད་དང༌། །ཆོས་དོན་སྨོས་ཕྱིར་མདོ་སྡེ་ཡིན། །
མངོན་འདུའི་ཕྱིར་དང་ཡང་ཡང་དང༌། །ཟིལ་གནོན་རྟོགས་ཕྱིར་མངོན་པའི་ཆོས། །ལྟུང་དང་
འབྱུང་དང་ལྡང་བ་དང༌། །ངེས་པར་འབྱུང་དང་གང་ཟག་དང༌། །བཅས་པ་དང་ནི་རབ་དབྱེ་
དང༌། །རྣམ་པར་ངེས་ཕྱིར་འདུལ་བ་ཉིད། །རྒྱུ་གསུམ་བཞི་དང་བརྒྱད་ཀྱིས་ནི། །སྡེ་སྣོད་
གསུམ་དུ་རྣམ་པར་བཞག །བསླབ་པ་གསུམ་ནི། ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏིང་འཛིན་དང༌། །
ཤེས་རབ་ཅེས་བྱ་བསླབ་པ་གསུམ། །ཆོས་ལྔ་ནི། མིང་དང་མཚན་མ་རྣམ་རྟོག་དང༌། །དེ་
བཞིན་ཉིད་དང་མི་རྟོག་ཤེས། །ཆོས་སྡོམ་ཕྱག་རྒྱ་བཞི་ནི། འདུས་བྱས་མི་རྟག ཟག་བཅས་
སྡུག་བསྔལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཞིང་བདག་མེད། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རབ་ཏུ་ཞི་བའོ། །
ཕྱི་མའི་དུས་ཀྱི་རྨི་ལྟས་བཅོ་བརྒྱད་ནི། གླང་ཆེན་ཁྲོན་པ་ཕྱེ་དང་བེའུ་དང༌། །ཀུན་དགའ་ར་
བ་འཐབ་དང་རས་ཡུག་དང༌། །མེ་ཏོག་རྫེའུ་གསུམ་ཙན་དན་སྤྱི་ཅེར་དང༌། །རྟ་ཁྱི་བ་དང་ཕྱི་དྲོ་
རྒས་པ་དང༌། སེང་གེ་སྤྲེའུ་རྒྱལ་མི་གཙང་སྐུད་པའོ། །ཡང་བཅུ་ནི། གླང་ངན་ཁྲོན་པ་ཕྱི་དང་
ཙན་དན་དང༌། མུ་ཏིག་བེའུ་སྤྲེའུ་རྒྱལ་མི་གཙང་སྐུད། ཆོམ་རྐུན་རས་ཡུག་བགོ་བཤའ་བྱེད་
པའོ། །དགོད་པ་བཞི་ནི། ཐེག་པ་བདེན་པ་རིགས་དང་ཆོས་ལ་དགོད། རིགས་པ་བཞི་ནི། 
ལྟོས་པ་དང་ནི་བྱ་བ་བྱེད། །འཐད་པ་སྒྲུབ་དང་ཆོས་ཉིད་རིགས། །མངོན་ཤེས་མྱུར་བུལ་
དཀའ་སླ་ལ། །ལམ་བཞིར་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་བྱ། །བློ་རྟུལ་མངོན་ཤེས་བུལ་བ་སྟེ། །གཅིག་
ཤོས་ཀྱི་ནི་མངོན་ཤེས་མྱུར། །སློང་དང་མིང་དང་ཁས་འཆེ་དང༌། །གསོལ་བཞིའི་ལས་དང་
ཉོན་མོངས་བྲལ། །དགེ་སློང་ལྔ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན། །འདོད་ཆགས་གནོད་སེམས་རྨུགས་
གཉིད་འགྱོད། །རྣམ་གཡེང་ཐེ་ཚོམ་ཞེས་བྱ་བདུན། །གཉིས་བཞི་གཅིག་རྣམས་བསླབ་གསུམ་
18-1-354


ལ། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྒྲིབ་པ་ཡིན། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལྟ་ཚུལ་མིན། །ཡིད་བྱེད་བཞི་ནི། མི་
གཙང་ལ་སོགས་བཞི་པོ་ལ། །གཙང་བདག་བདེ་དང་རྟག་པར་འཛིན། །རྟོག་གེའི་ཚིག་དོན་
བརྒྱད་ནི། མངོན་སུམ་དང་ནི་རྗེས་སུ་དཔག །ལྟར་སྣང་བཅས་པ་བདག་རིག་བྱེད། །སྒྲུབ་པ་
དང་ནི་སུན་འབྱིན་དང༌། །ལྟར་སྣང་བཅས་པ་གཞན་གོ་བྱེད། །བསླུ་བའི་བདུད་བཞི་ནི། 
ཐབས་དང་སྐྱབས་དང་དག་པ་དང༌། །ཐེག་ཆེན་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ། །བསླུ་བྱེད་བདུད་ནི་
རྣམ་པ་བཞི། །གཟུགས་ནི་དབུ་བ་རྡོས་པ་འདྲ། །ཚོར་བ་ཆུའི་ཆུ་བུར་འདྲ། །འདུ་ཤེས་སྨིག་རྒྱུ་
ལྟ་བུ་སྟེ། །འདུ་བྱེད་ཆུ་ཤིང་འདྲ་བར་གསུངས། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྒྱུ་མ་འདྲ། །བསམ་གཏན་
ས་དགུ་ནི། བསམ་གཏན་དངོས་གཞིའི་ཉེར་སྡོགས་ཙམ་པོ་དང༌། ཉེར་སྡོགས་མི་ལྕོགས་མེད་
པ་དང༌། བསམ་གཏན་དང་པོའི་དངོས་གཞི་དང༌། གཉིས་པ་གསུམ་པ་བཞི་པའི་ཉེར་སྡོགས་
དང་དངོས་གཞིའོ། །བསྟན་བཅོས་དགུ་ནི། དོན་མེད་དོན་ལོག་དོན་དང་ལྡན། །ངན་གཡོ་
བརྩེ་བྲལ་སྡུག་བསྔལ་སྤོངས། །ཐོས་རྩོད་སྒྲུབ་པ་ལྷུར་ལེན་པ། །བསྟན་བཅོས་དྲུག་བྲལ་
གསུམ་དུ་འདོད། །མདོ་སོགས་འཆད་པའི་མན་ངག་ནི། །དགོས་པ་བསྡུས་པའི་དོན་བཅས་
དང༌། །ཚིག་དོན་བཅས་དང་མཚམས་སྦྱོར་བཅས། །བརྒལ་ལན་བཅས་ཏེ་བསྙད་པར་བྱས། །
གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་བཞི་ནི། བྱེ་བྲག་སྨྲ་དང་མདོ་སྡེ་པ། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་དང་དབུ་མ་པ། །བྱེ་
བྲག་སྨྲ་བ་ནི། ཉི་འོག་ཁ་ཆེ་ཐོ་གར་བ་གསུམ་མོ། །དབུ་མ་པ་ནི། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་དང་མདོ་
སྡེ་སྤྱོད། །འཇིག་རྟེན་གྲགས་སྡེ་སྤྱོད་པ་དང༌། །ཕྱི་མོའི་དབུ་མ་པ་སྟེ་བཞི། །མུ་སྟེགས་ཀྱི་གྲུབ་
མཐའ་ལས་བྱུང་བ་ཁྱབ་འཇུག་གི་འཇུག་པ་བཅུ་ནི། ཉ་དང་རུས་སྦལ་ཕག་པ་དང༌། །མི་ཡི་
སེངྒེ་མིའུ་ཐུང་དང༌། །དགའ་བྱེད་རཱ་མ་དཱ་མ་དང་། །སངས་རྒྱས་ཀལྐི་ཏ་སྟེ་བཅུ། །བྱེ་བྲག་པའི་
ཚིག་དོན་དྲུག་ནི། རྫས་དང་ཡོན་ཏན་ལས་དང་སྤྱི། །བྱེ་བྲག་འདུ་བ་རྣམ་པ་དྲུག །རིག་བྱེད་
བཞི་ནི། ངེས་བརྗོད་མཆོད་སྦྱིན་སྙན་ཚིག་དང༌། །སྲིད་བསྲུང་ཞེས་བྱ་རིག་བྱེད་བཞི། །བྲམ་
18-1-355


ཟེའི་ལས་དྲུག་ནི། ཀློག་དང་ཀློག་འཇུག་མཆོད་སྦྱིན་དང༌། །མཆོད་སྦྱིན་བྱེད་འཇུག་སྦྱིན་དང་
ལེན། །ཤེས་བྱ་ཉེར་ལྔ་ནི། བདག་དང་གཙོ་བོ་བློ་ང་རྒྱལ། །གཟུགས་སོགས་དེ་ཙམ་ལྔ་དང་
ནི། །ས་ཆུ་མེ་རླུང་མཁའ་དང་མིག །རྣ་སྣ་ལྕེ་ལྤགས་རྐང་ལག་འཕོངས། །འདོམས་དང་ངག་
ཡིད་ཉི་ཤུ་ལྔ། །མགུ་བ་དགུ་ནི། ཆུ་དང་ཆུ་རྒྱུན་ཆུ་བོ་ཆར། །ལེགས་བརྒལ་གཞན་མིན་མིག་
བཟང་དང༌། །འོད་ཅན་ལུས་མཆོག་མགུ་བ་དགུ། གྲུབ་པ་བརྒྱད་ནི། སྒྲོལ་པོ་ལེགས་སྒྲོལ་
སྒྲོལ་མཐར་ཕྱིན། །མགུ་གྱུར་ཉམས་དགའ་རབ་དགའ་དགའ། །མཆོག་དགའ་ཞེས་པ་གྲུབ་
པ་བརྒྱད། །ནུས་པ་ཉེར་བརྒྱད་ནི། དབང་པོ་བཅུ་གཅིག་སྐྱོན་ཅན་ནུས། །མགུ་དང་གྲུབ་པ་
འགལ་ཟླ་ནི། །མི་དགའ་མ་གྲུབ་སོགས་བཅུ་བདུན། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལྔ་ནི། མུན་རྨོངས་རྨོངས་
ཆེན་ཤིན་ཏུ་མུན། །སྨག་གྱུར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལྔ་ཡིན། །མི་མཐོང་པའི་རྒྱུ་བརྒྱད་ནི། ཧ་ཅང་རིང་
ཕྱིར་ཉེ་ཕྱིར་དང༌། །དབང་པོ་ཉམས་ཕྱིར་ཡིད་མེད་ཕྱིར། །ཆ་ཕྲ་ཕྱིར་དང་སྒྲིབ་ཕྱིར་དང༌། །
ཟིལ་གནོན་ཕྱིར་དང་འདྲེས་ཕྱིར་རོ། །ལྟ་བ་ངན་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཅིག་ནི། རྟག་པར་སྨྲ་བ་རྣམ་
བཞི་དང༌། །ཁ་ཅིག་རྟག་པར་སྨྲ་བ་བཞི། །མཐའ་ཡོད་སོགས་བཞི་མི་སྤོང་བཞི། །རྒྱུ་མེད་
གཉིས་ནི་སྔོན་མཐར་རྟོག །འདུ་ཤེས་ཡོད་སྨྲ་བཅུ་དྲུག་དང༌། །མེད་སྨྲ་བརྒྱད་དང་དེ་བཞིན་
དུ། །ཡོད་མིན་མེད་མིན་སྨྲ་བ་བརྒྱད། །ཆད་སྨྲ་བདུན་དང་ཚེ་འདི་ལ། །མྱ་ངན་འདའ་པར་སྨྲ་
བ་བརྒྱད། །ཕྱི་མའི་མཐར་རྟོག་ལྟ་བའོ། གཅེར་བུ་པའི་དོན་དགུ་ལ། སྲོག་དང་གང་ཟག་སྡོམ་
པ་དང༌། །ངེས་པར་རྒས་དང་འཆིང་པ་དང༌། །ལས་དང་སྡིག་དང་བསོད་ནམས་དང༌། །ཐར་
བ་ཞེས་བྱ་དོན་དགུ་པོ། །འབྱུང་ལྔ་དུས་ཕྱོགས་བདག་ཡིད་ནི། །རྫས་དགུར་བྱེ་བྲག་པ་རྣམས་
འདོད། །རིག་པ་ཅན་པའི་ཚིག་དོན་བཅུ་དྲུག་ནི། ཚད་མ་གཞལ་བྱ་ཐེ་ཚོམ་དགོས་པ་དཔེ། །
གྲུབ་མཐའ་ཆ་ཤས་རྟོག་གེ་གཏན་ལ་དབབ། །བརྗོད་པ་རྩོད་པ་སུན་འབྱིན་རྒྱུ་ལྟར་སྣང༌། །
ཚིག་དོན་ལྟག་ཆོད་ཚར་གཅོད་གནས་རྣམས་སོ། །དབང་ཕྱུག་གི་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་ནི། ཕྲ་
18-1-356


ཡང་མཆོད་འོས་བདག་པོར་གྱུར། །དབང་གྱུར་གར་ཕྱིན་འདོད་དགུར་བསྒྱུར། །དགའ་
མགུར་གནས་པ་དབང་ཕྱུག་བརྒྱད། །ལྷ་བཞི་ནི། ཚངས་པ་དབང་ཕྱུག་ཁྱབ་འཇུག་སྟེ། །བཞི་
པ་ནཻ་ར་ཛྙཱ་ནའོ། །ད་ནི་གཞན་ཡང༌། སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ནི། འདུས་མ་བྱས་ཤིང་ལྷུན་
གྱིས་གྲུབ། །གཞན་གྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྟོགས་མིན་པ། །མཁྱེན་དང་བརྩེ་དང་ནུས་པར་ལྡན། །དོན་
གཉིས་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད། །ཆོས་ནི། བསམ་མེད་གཉིས་མེད་རྟོག་མེད་པ། །དག་
གསལ་གཉེན་པོའི་ཕྱོགས་དག་གི །གང་ཞིག་གང་གིས་ཆགས་བྲལ་བ། །བདེན་གཉིས་
མཚན་ཉིད་ཅན་ཏེ་ཆོས། །དགེ་འདུན་ནི། ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་ནང་གི་ནི། །ཡེ་ཤེས་གཟིགས་པ་ཐོབ་
བྱའི་ཕྱིར། །བློ་ལྡན་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཚོགས། །བླ་མེད་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ཉིད། །ཐེག་པ་
གསུམ་དང་བྱེད་གསུམ་ལ། །མོས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་བྱས་ནས། །སྐྱབས་གསུམ་རྣམ་པར་
བཞག་པ་ཡིན། །བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་བཅུ་ནི། སེམས་ཅན་ལུས་ཞིང་མཆོད་དབྱངས་སྤྱོད། །
སྨོན་སྨིན་གདུལ་བ་བྱང་ཆུབ་ཆོས། །བྱིན་རླབས་ཞེས་བྱ་སྤྲུལ་པ་བཅུ། །བྱང་སེམས་རྒྱུ་
མཐུན་བཅུ་ནི། བྱང་སེམས་དགེ་བཤེས་ཕར་ཕྱིན་ཆོས་དང་སྨིན་ནམ་སྤྱོད། །སེམས་པ་མཆོད་
པ་དེ་བཞིན་གཤེགས། །བྱང་སེམས་ངོ་མཚར་འདུ་ཤེས་བཅུ་ནི། དགེ་དང་ས་བོན་སྣོད་འདུ་
ཤེས། །ཆོས་ཀུན་ལ་ནི་འབྱུང་པ་དང༌། །ཆོས་ལ་སངས་རྒྱས་ཆོས་འདུ་ཤེས། །རྒྱལ་ལ་ཕ་དང་
གཉིས་མེད་དུ། །འདུ་ཤེས་དང་ནི་དེ་གནས་གསུམ། །སྨོན་ནམ་{སྤྱོད་པ་[སྦྱོང་བ་]ཚིག་ཀུན་
ལ། །སྨོན་མེད་ལ་སོགས་རྣམ་པ་གསུམ། །ཡོངས་སྨིན་བཅུ་ནི། སྦྱིན་གཟུགས་ཆོས་སྟོན་སྐལ་
མཉམ་དང༌། །གནས་མེད་སྤྱོད་པ་རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། །སངས་རྒྱས་ཆེད་བརྗོད་ཞིང་རྣམས་ཀྱིས། །
སེམས་ཅན་ཁམས་ཡོངས་སྨིན་པར་བྱེད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་འཇུག་པ་
བཅུ་ནི། སྨོན་ལམ་སྤྱོད་པ་ཡང་དག་སྒྲུབ། །མོས་པ་ཐ་དད་ཞིང་གི་རྒྱན། །རྣམ་འཕྲུལ་སྐྱེ་བ་
བསྟན་ལ་འཇུག །དབང་བསྒྱུར་བཅུ་ནི། ལྷ་མི་གཟུགས་སྟོབས་འཁོར་འདོད་རྒྱལ་སྲིད་དང༌། །
18-1-357

 
དབང་ཕྱུག་ཡོན་ཏན་ཤེས་རབ་དབང་བསྒྱུར་བཅུ། །སངས་རྒྱས་ཆོས་ལས་སེམས་ཅན་དང༌། །
སྤྱོད་པ་སྨོན་ལམ་སྤྱོད་ཡུལ་དུས། །དགེ་བ་ཡེ་ཤེས་བྱིན་རླབས་བཅུ། །རྒྱལ་བའི་གསུང་ལ་
ཚད་མེད་པ་བཅུ་ནི། མཁའ་དབྱིངས་ཆོས་དབྱིངས་སེམས་ཅན་ལྟར། །ལས་ལྟར་མོས་ལྟར་
ཉོན་མོངས་ལྟར། །སྒྲ་དབྱངས་ཐམས་ཅད་པ་ལྟ་བུ། །ཡེ་ཤེས་དུས་གསུམ་ཚད་མེད་ལྟར། །
སངས་རྒྱས་ཡུལ་ལྟར་ཚད་མེད་བཅུ། །མཉམ་ཉིད་བཅུ་ནི། སེམས་ཅན་ཆོས་དང་སངས་
རྒྱས་ཞིང༌། །ལྷག་བསམ་དགེ་རྩ་བྱང་སེམས་དཔའ། །སྨོན་ལམ་ཕར་ཕྱིན་སྤྱོད་སངས་རྒྱས། །
མཉམ་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ཡིན། །བྱང་སེམས་ཀྱི་དགའ་བ་བཅུ་ནི། དྲན་དང་ཤེས་རབ་རྟོགས་
དང་བློ། །རྣམ་འཕྲུལ་ཏིང་འཛིན་གཟུངས་སྤོབས་པ། །བྱང་ཆུབ་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བ་ཡི། །
དགའ་བ་བཅུ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན། །མདོ་སྡེ་བལྟ་བར་གྱིས་ཤིག་དང༌། །འདི་སོགས་མཐའ་
མུ་ཚད་མེད་གསུངས། །སངས་རྒྱས་བཅུ་དང་སེམས་ཅན་བཅུ། །བྱང་ཆུབ་སྙིང་རྗེ་བཅུ་དྲུག་
དང༌། །འཕྲིན་ལས་སོ་གཉིས་ལ་སོགས་པ། །མངས་ཀྱི་དོགས་པས་རེ་ཞིག་བཞག །རྒྱན་
བཞི་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་ཏིང་འཛིན་ཤེས་རབ་གཟུངས་ཀྱི་བརྒྱན། །སྣང་བ་བརྒྱད་ནི། དྲན་པ་བློ་
གྲོས་རྟོགས་ཆོས་ཤེས་པ་དང༌། །བདེན་པ་མངོན་ཤེས་སྒྲུབ་པའི་སྣང་བ་བརྒྱད། །རེ་རེའི་དབྱེ་
བ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དག །གཟུངས་དབང་གིས་ཞུས་མདོ་སྡེ་ཉིད་དུ་ལྟོས། །རྒྱན་བཞི་སྣང་
བརྒྱད་སྙིང་རྗེ་བཅུ་དྲུག་དང༌། །འཕྲིན་ལས་སོ་གཉིས་ཡོངས་སྦྱོང་དྲུག་ཅུ་ཡིན། །གཞན་ཡང་
ཕལ་པོ་ཆེ་ས་བཅུ་པ་དང༌། ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་སོགས་ཅིས་ཀྱང་ལྟོས་ཤིག་དང་བློ་
གྲོས་མི་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །རྡོ་རྗེའི་གནས་བདུན་ནི། སངས་རྒྱས་ཆོས་ཚོགས་ཁམས་དང་
བྱང་ཆུབ་དང༌། །ཡོན་ཏན་སངས་རྒྱས་འཕྲིན་ལས་ཐ་མ་སྟེ། །བསྟན་བཅོས་ཀུན་གྱི་ལུས་ནི་
མདོར་བསྟན་ན། །རྡོ་རྗེའི་ཡི་ནི་གནས་བདུན་འདི་དག་གོ ། 
ད་ནི་གསང་སྔགས་ལས་བྱུང་བ་ཅི་རིགས་པ་ལ། དཀྱིལ་འཁོར་ཏིང་འཛིན་ཕྱག་རྒྱ་དང༌། །
18-1-358

 
སྟང་སྟབས་འདུག་སྟངས་བཟླས་བརྗོད་དང༌། །སྦྱིན་བསྲེག་མཆོད་པ་ལས་སྦྱོར་དང༌། །སླར་
སྡུད་པ་ཡི་རྣམ་པ་ནི། །ཕྱིའི་དེ་ཉིད་བཅུ་ཡིན་ནོ། །ཕྱིར་ཟློག་གཉིས་ཀྱི་ཆོ་ག་དང༌། །གསང་
བ་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་དང༌། ཁ་སྦྱོར་དབྱེ་བའི་ཆོ་ག་དང༌། །གཏོར་མ་རྡོ་རྗེའི་བཟླས་པ་དང༌། །
དྲག་ཤུལ་སྒྲུབ་པའི་ཆོ་ག་དང༌། །རབ་ཏུ་གནས་དང་དཀྱིལ་འཁོར་སྒྲུབ། །གསང་བའི་དེ་
ཉིད་བཅུ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུད་སྡེ་གཉིས་དང་གསུམ་དང་བཞི། །ལྔ་དང་དྲུག་ཏུ་འདོད་པ་ཡིན། །བྱ་
སྤྱོད་རྣལ་འབྱོར་རྣལ་འབྱོར་ཆེ། །བྱ་རྒྱུད་དྲུག་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་པདྨ་དང༌། །རྡོ་རྗེ་
ནོར་བུ་ལྔ་བརྩེན་དང༌། །འཇིག་རྟེན་ཕལ་བའི་རིགས་ཏེ་དྲུག །སྤྱོད་རྒྱུད་སྐུ་གསུང་ཐུགས་
རིགས་གསུམ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་རིགས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །ཁྲོ་བོ་འགྲོ་འདུལ་དོན་
གྲུབ་སྟེ། །རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་ལ་རིགས་ལྔའོ། །གཉིས་མེད་བླ་ན་མེད་པ་ལ། །ཐབས་ཤེས་ཕ་
མ་རྣལ་འབྱོར་དང༌། །རྣལ་འབྱོར་མ་རྒྱུད་རྣམ་པ་བཞི། །རིགས་ལྔའམ་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་
དང༌། །གཏི་མུག་གི་ནི་རྒྱུད་གསུམ་པོ། །ཐབས་རྒྱུད་ཀྱི་ནི་དབྱེ་བ་ཡིན། །རྡོར་སེམས་རྣམ་
སྣང་ཧེ་རུ་ཀ །རྡོ་རྗེ་ཉི་མ་གར་དབང་ཕྱུག །རྟ་མཆོག་ཅེས་བྱ་མ་རྒྱུད་དྲུག །རྣལ་འབྱོར་བཞི་
ནི། རྣལ་འབྱོར་རྗེས་སུ་རྣལ་འབྱོར་དང༌། །ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་རྣལ་འབྱོར་ཆེ། །བསྙེན་པ་
ཉེར་སྒྲུབ་སྒྲུབ་པ་དང༌། །སྒྲུབ་ཆེན་བསྙེན་སྒྲུབ་ཡན་ལག་བཞི། །དང་པོ་སྦྱོར་དང་དཀྱིལ་
རྒྱལ་མཆོག །ལས་རྒྱལ་མཆོག་སྟེ་རང་བཞིན་གསུམ། །སྤྱན་དྲངས་བཞུགས་དང་གཤེགས་
སུ་གསོལ། །ལས་གསུམ་དུ་ནི་བརྗོད་པ་ཡིན། །རྫས་དང་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ནི། །རིག་
པ་འཛིན་པ་གསུམ་དུ་བརྗོད། །དམ་ཚིག་བཟླས་པ་སྦྱིན་པ་དང༌། །འཆད་བྱེད་མན་ངག་སྟོན་
པ་དང༌། །དབང་བསྐུར་པ་དང་ལས་བྱེད་པ། །སློབ་དཔོན་དྲུག་ཏུ་བརྗོད་པ་ཡིན། །ས་འོག་
སྟེང་འགྲོ་རལ་གྲི་དང༌། །ཚར་གཅོད་ཕན་འདོགས་ཉིད་དང་ནི། །རིལ་བུ་མིག་སྨན་གཏེར་
དང་ནི། །རྐང་མགྱོགས་དང་ནི་བཅུད་ཀྱི་ལེན། །དངོས་གྲུབ་དགུ་རུ་བཤད་པ་ཡིན། །བཞི་
18-1-359


པ་བོར་བ་གྲུབ་ཆེན་བརྒྱད། །གཞན་དུ་གནོད་སྦྱིན་མོ་ཡང་བགྲངས། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་
ཡན་ལག་བདུན་ནི། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་དང་ཁ་སྦྱོར་བདེ་ཆེན་རང་བཞིན་མེད། །སྙིང་རྗེས་
ཡོངས་གང་རྒྱུན་མི་འཆད་དང་འགོག་པ་མེད། །རོ་མྱང་བརྒྱད་ནི། རྟག་པ་དང་ནི་མི་གདུང་
དང༌། །བསིལ་བ་དང་ནི་གཅིག་པ་དང༌། །བདེ་བ་དང་ནི་དྲི་མེད་དང༌། །དགའ་བ་དང་ནི་
ཡིད་དང་བ། །དབང་ཕྱུག་བརྒྱད་ནི། སྐུ་ཡི་དབང་ཕྱུག་དང་ནི་གསུང་གི་དབང་ཕྱུག་དང༌། །དེ་
བཞིན་དུ་ནི་ཐུགས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་དང༌། །རྫུ་འཕྲུལ་ཀུན་འགྲོ་གནས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་དང༌། །ཅི་
འདོད་བྱེད་དང་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་པའོ། །འདུས་པའི་རིམ་ལྔ་ནི། སྔགས་དང་སེམས་དང་ལུས་
དང་ནི། །རྣམ་དག་དང་ནི་ཟུང་འཇུག་སྟེ། །རིམ་པ་ལྔ་ཡི་བསྡུས་པའི་དོན། །ལུས་དབེན་ངག་
དབེན་སེམས་དབེན་དང༌། །སྒྱུ་ལུས་འོད་གསལ་ཟུང་འཇུག་གོ །སྒོམ་པའི་ཐིག་ལེ་བཞི་ནི། 
སྙིང་ཁ་ནོར་བུ་སྤྲུལ་པ་དང༌། །མི་ཤིགས་ཐིག་ལེ་རྣམ་བཞིའོ། །མ་རྒྱུད་ཀྱི་རྫོགས་རིམ་གསུམ་
ནི། རང་བྱིན་བརླབས་དང་དཀྱིལ་འཁོར་དང༌། །བསམ་མི་ཁྱབ་ཅེས་བྱ་བ་རྣམ་གསུམ་ཡིན། །
སྔགས་དང་དབྱིབས་དང་ཆོས་བདག་ཉིད། །སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར། །བདེ་དགྱེས་
ཀྱི་རིམ་པ་བཞི་ནི། རྒྱུད་སྔགས་ཡེ་ཤེས་གསང་རིམ་བཞི། །བདེ་མཆོག་རིམ་ལྔ་ནི། བདག་
བྱིན་རླབས་དང་སྣ་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་དང༌། །ནོར་བུ་འགེངས་དང་འབར་འཛེག་བསམ་མི་ཁྱབ། །
སྒྱུ་དྲྭ་ཉི་ཤུ་རྣམ་ལྔ་དང༌། །སྐད་ཅིག་མངོན་རྫོགས་བྱང་ཆུབ་བཞི། །ཨེ་ཝཾ་མ་ཡ་ཡི་གེ་བཞིའོ། །
བྲམ་ཟེ་རྒྱལ་རིགས་རྗེ་དམངས་བཞི། །བལྟ་རྒོད་ལག་བཅིངས་གཉིས་སྤྲོད་བཞི། །སད་རྨི་
གཉིད་སྟུག་བཞི་པ་ནི། །གནས་སྐབས་བཞི་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། །འདུས་མ་བྱས་བཅས་རྣམ་ཐར་
བཞི། །སྐད་ཅིག་མ་བཞི་ནི། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང༌། རྣམ་པར་ཉེད་
པ་དང༌། མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བའོ། །དགའ་བ་བཞི་ནི། དགའ་བ་དང༌། མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་
དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་དགའ་བ་དང༌། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའོ། །གདན་བཞི་ནི། བདག་གཞན་སྦྱོར་
18-1-360


དང་གསང་བའོ། །དེ་ཉིད་བཞི་ནི། བདག་སྔགས་ལྷ་དང་ཡེ་ཤེས་ནི། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བཞི་རུ་
འདོད། །རྒྱུད་བཤད་རྒྱན་ནི་རྣམ་པ་བདུན། །བདེན་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་དང༌། །དེ་ཉིད་
རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཡིན། །དབྱུག་གུ་དྲུག་ཅུ་བཞི་དང་ནི། །དམ་པའི་རིགས་ནི་བརྒྱ་དག་ལས། །
མཐའ་ཡས་རིགས་རྣམས་འཕེལ་བ་ཡིན། །
ཞེས་པ་སློབ་མ་ལ་ཕན་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་མདོ་སྟེ། ལས་དང་པོ་པ་ཀུན་དང༌། 
ཁྱད་པར་སྡེ་སྣོད་རྒྱ་ཆེན་པོ་དག་ཉན་པར་མི་ནུས་པར་སྔགས་ལ་འཇུག་པ་དག་ལ་ཕན་པའི་
ཕྱིར་དང༌། བློ་གསལ་མོས་ལྡན་ཀུན་དགའ་ཆོས་དབྱིངས་ཀྱིས་བསྐུལ་བའི་ངོར། ཏཱ་ར་ནཱ་ཐ་
ཀུན་དགའ་སྙིང་པོས་རང་ལོ་ཉེར་གསུམ་གྱི་རྩེར་སོན་པ་ལ། དཔལ་ནགས་རྒྱལ་གྱི་དབེན་
གནས་ཇོ་མོ་ནང་དུ་སྦྱར་པའོ།། །།བཀྲ་ཤིས། ཞུས་དག
18-1-361


༄༅། །དགེ་བཤེས་དཔལ་ལྡན་ཤཱཀྱ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་དྲི་ལན་གནད་
ཀྱི་གསལ་བྱེད་བཞུགས། 
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། འགྲོ་བའི་བློ་མུན་སེལ་མཛད་པ། །འཇམ་དབྱངས་ཞབས་ཀྱི་པདྨོར་
འདུད། །དོགས་སེལ་དྲི་བའི་འཕྲེང་བ་ལ། །རང་དང་རྗེས་མཐུན་ལན་ཙམ་བརྗོད། །དྲི་
བ་དང་པོ། དཔལ་ཀྱཻ་རྡོ་རྗེའི་དབང་གི་སྔགས་སྡོམ་ཐོབ་ལ་མ་ཉམས་པའི་གང་ཟག་གིས། 
འཁོར་ལོ་བདེ་མཆོག་ལྟ་བུའི་དབང་ཐོབ་པའི་ཚེ། སྔགས་སྡོམ་གསར་དུ་ཐོབ་རྒྱུ་ཇི་ལྟར་ཡོད། 
ཅེས་པ་སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་པ། དེའི་ཚེ་གསར་ཐོབ་ནི་ཡོད་དེ། སྔར་བླ་མེད་ཀྱི་སྡོམ་ལྡན་ལ། 
སློབ་དཔོན་གྱིས་དབང་བསྐུར་བྱས་སམ། སྡོམ་ལྡན་རང་ཉིད་ཀྱིས་དབང་བླངས་ཀྱང་རུང་
སྟེ། སྔར་གྱི་སྔགས་སྡོམ་གྱི་རྒྱུན་དེ་ཉིད་དབང་བསྐུར་རེ་རེ་ཐོབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ལྷག་པར་
འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ན། ཅི་ཙམ་འཕེལ་བའི་ཆ་དེ། དེ་དང་དེ་ལས་གསར་
དུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། འཕེལ་བ་དེ་ཡང་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་འཇུག་གོ །འོན་ཀྱང་གང་ཐོབ་བྱ་
དབང་གི་ངོ་བོ་རིགས་མཐུན་ཕྱིན་ཆད་དུ། སྡོམ་པར་རིགས་མི་འདྲ་མེད་ཅིང༌། དབང་ཕྱི་མ་
ཕྱི་མ་ཐོབ་པ་རྣམས་ལ་ཡང༌། སྔ་མའི་སྡོམ་པའི་རྒྱུན་དེ་ཉིད་{བཟང་[བཟུང་]ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བར་
སོང་བ་མ་གཏོགས། སྡོམ་པ་རིགས་འདྲ་ཞིང༌། ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་འཇུག་པའང་མེད་པས། སྡོམ་
པ་དངོས་གཞི་ཡོངས་རྫོགས་གསར་ཐོབ་ནི་མེད་དོ། །སྐབས་འདིར་འདི་ལྟར་ཤེས་དགོས་
ཏེ། དབང་དང་པོ་དེ་ལ་མ་སྨིན་པ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་ཞིང༌། ཕྱི་མ་རྣམས་ལ་ཡང་རང་
རང་གི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྔར་མ་སྨིན་པ་སྨིན་པར་བྱས་པའི་ཆ་ཤས་རེ་ཡོད་མོད་ཀྱང༌། སྨིན་ཚུལ་
དེ་ཙམ་ཞིག་ནི་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་བས། ཕྱི་མ་རྣམས་ལ་མ་སྨིན་པ་
18-1-362


སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཐ་སྙད་མི་སྦྱོར་རོ། །ཡང་སམ་པུ་ཊའི་རྒྱུད་ཕྱི་མ་ནས། རིག་པའི་དབང་གི་
སྐབས་སུ་གོས་ཀྱི་དབང་ཞེས་པ་ལྷག་པོར་གསུངས་པ་དང༌། མི་གཡོ་བ་བླ་མེད་ལས་རལ་གྲི་
ཞགས་པའི་དབང་སོགས་བཤད་པ་དང༌། དུས་འཁོར་ལས་དར་དཔྱངས་ཀྱི་དབང་ལོགས་
སུ་གསུངས་ཤིང༌། ཆུ་དབང་སོགས་གཞན་རྣམས་ཀྱང༌། སྦྱང་གཞི་སྦྱོང་བྱེད་སྤྱི་དང་མི་འདྲ་
བར་གསུངས་པ་རྣམས་ལ་ཡང༌། ཕན་ཚུན་གཅིག་གིས་གཅིག་དོད་ཐུབ་པ་ཡིན་པས། ཆོ་
གའི་རྣམ་གྲངས་མི་འདྲ་བ་ཙམ་དང༌། རྒྱས་བསྡུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་མ་གཏོགས། གཙོ་བོའི་
དོན་ལ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་སོ་སོ་ལས་ཐོབ་པའི་སྡོམ་པ་རྣམས་ཀྱང་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་
འགྱུར་བར་ཤེས་པར་བྱ་ཞིང༌། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རང་ལུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་གྱི་དབང་
ལ་ནི། སྡོམ་པའི་རིམ་པ་གསར་འཐོབ་ཡོད་པར་ཤེས་དགོས་ཏེ། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོའི་གནས་
འཐོབ་པར་བྱེད་པའི་དབང་ཡིན་པར་ཡང་ཡང་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དབང་དེ་ནི་མ་
ཐོབ་ཀྱང༌། དབང་བཅུ་གཅིག་པོ་ཐོབ་པའི་སློབ་དཔོན་གྱིས། སློབ་མ་ལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་
དབང་བསྐུར་བ་དང་རྒྱུད་བཤད་པའི་ཚེ། དབང་དང་རྒྱུད་བཤད་རྣམ་དག་གི་གོ་མི་ཆོད་པ་
ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དབང་བཞི་པའི་བར་གྱི་མཐར་ཐུག་པའི་དབང་རྒྱུན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ན། རྒྱུད་
སྡེ་གཞན་གྱི་རིགས་འགྲེར་རུང་བས་སོ། །འོན་ཀྱང་རྒྱུད་དེ་ཉིད་ཀྱི་ལུགས་ལ། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པས་བཀག་པ་ལས་འདས་པའི་ཉེས་པ་དང༌། སློབ་དཔོན་གྱིས་བཀས་མ་གནང་
བའི་ཉེས་པ་གཉིས་སློབ་དཔོན་རང་ལ་འབྱུང་ཞིང༌། དབང་དེ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུན་ཆད་པ་དང༌། དེ་
ཆད་པས་རྒྱུད་སྡེ་དེའི་དབང་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པའི་ཉེས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཀྱཻ་
རྡོ་རྗེའི་དབང་ཁོ་ན་ཐོབ་པས་འདུས་པ་དང་བདེ་མཆོག་ལ་སོགས་པ་ཡང་སྒོམ་དུ་རུང་བ་ཙམ་
ནི་ཡིན་ཅིང༌། འོན་ཀྱང་སོ་སོའི་བཀའ་མ་ཐོབ་ན། སློབ་དཔོན་གྱི་བཀས་མ་གནང་བའི་ཉེས་
པ་ཡོད་པས་བྱིན་རླབས་ཀྱི་སྒོ་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་དཀྱིལ་འཁོར་གཅིག་ཏུ་དབང་ཐོབ་པ་
18-1-363


ཁོ་ནས་སྔགས་སྡོམ་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ། སློབ་དཔོན་གྱིས་འདི་སྒོམས་ཤིག་ཅེས་པའི་ཚིག་ཙམ་
གྱིས་སྒྲུབ་ཐབས་མན་ངག་གཞན་ཐམས་ཅད་ལ་གནང་བ་བྱིན་པས་ཆོག་གམ་སྙམ་ན། དེ་
ལྟར་མི་ཆོག་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་གནང་བ་སྦྱིན་པ་དེ་ལའང༌། སངས་རྒྱས་ནས་སློབ་དཔོན་གྱི་བར་
དུ་གནང་བ་སྦྱིན་པ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་དགོས་ལ། གནང་བ་སྟེར་ཚུལ་ནི་མ་ངེས་ཏེ། ཆོ་གའི་
ཚུལ་གྱིས་སྟེར་བ་དང༌། ལུང་འབོགས་པ་དང༌། གླེགས་བམ་བཀླག་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་
རུང་མོད། དེ་ཡང་ལག་ལེན་གྱི་རྒྱུན་མ་ཆད་པའི་སྲོལ་དེ་ཉིད་བཟང་བ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན། 
ཐེག་པ་བླ་ན་མེད་པའི་དབང་བསྐུར་བ་རྫོགས་པ་གཅིག་ཐོབ་པ་ཕྱིན་ཆད། དཀྱིལ་འཁོར་
དེ་ཉིད་དམ་དཀྱིལ་འཁོར་གཞན་གྱི་ཡང་རུང་སྟེ། དབང་བསྐུར་བ་ཅི་ཙམ་མང་བ་དེ་ཙམ་
བཟང་ལ། ཡང་སོ་སོ་མཐའ་དག་ལ་དབང་བསྐུར་ཁོ་ན་ཐོབ་མི་དགོས་པར། ཐ་དད་ཀྱི་བྱིན་
བརླབས་དང་རྗེས་གནང་སོགས་ཐོབ་པས་ཀྱང་དེ་དང་དེ་སྒོམ་དུ་རུང་ཞིང༌། ཅི་ནས་ཀྱང་སློབ་
དཔོན་ལ་བཀའ་དེ་འདྲ་བ་རེ་ནི་ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ལག་ལེན་རྣམ་དག་གི་རྒྱུན་ལ་འབྱུང་བའི་
རྒྱུ་མཚན་དེ་ལྟར་ཡིན་ནོ།། །། 
དྲི་བ་གཉིས་པ། དབང་གསུམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ལས་གཞན་པའི། དབང་བཞི་པའི་ཡེ་ཤེས་
ཇི་ལྟར་ཡོད། ཅེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་བརྗོད་པ། རེ་ཞིག་དབང་བཞི་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། དབང་གསུམ་
པའི་ཡེ་ཤེས་ལས་ངོ་བོ་ཤིན་ཏུ་ཐ་དད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དམ་འཆའ་དགོས། དེའི་དོན་ཅུང་ཟད་
ཙམ་བརྗོད་ན། སྤྱིར་འཕགས་པའི་ཡུལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་འགངས་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་
བཞེད་པ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཡོད་པར་ཡང་བཤད། མི་འདྲ་བ་ཅི་རིགས་པ་སོ་སོས་མཛད་པའི་
གསུང་རབ་རྣམས་ལ་དངོས་སུ་ཡང་སྣང༌། དེ་ལ་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་རྒྱུད་གཞུང་མང་པོ་ལ་
མཁས་ཤིང༌། ནུས་མཐུ་དང་བྱིན་རླབས་ཀྱི་གཟི་བྱིན་ཆེན་པོ་མངའ་བ་རྣམས་ལ་རྒྱ་གར་གྱི་
ཡུལ་དུ་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོར་བརྩི་བ་འདུག ངོ་མཚར་ཡང་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ལགས་མོད། འོན་
18-1-364


ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་རྫོགས་རིམ་གྱི་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་རྟོགས་པའི་ཁྱབ་པ་རང་ཡང་མེད་ཅིང༌། 
དེ་རྟོགས་སུ་ཆུག་ཀྱང་གདུལ་བྱའི་བློ་ངོ་ལ་ལྟོས་ནས་དྲང་དོན་ཙམ་གསུང་བ་ཡང་སྲིད། ངེས་
དོན་ཉིད་གསུང་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། དེ་ངོ་སྤྲོད་པའི་ཐབས་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་སྲིད་པས། 
ལུགས་ཐ་དད་པ་དེ་རྣམས་ལའང་གཅིག་ཏུ་ཚད་ལྡན་ནོ་ཞེ་བཞག་པར་དཀའ་མོད། མཐའ་
གཅིག་ཏུ་ནོར་རོ་ཞེས་ཀྱང་དགག་པར་དཀའ་བས། རེ་ཞིག་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་ཅིང༌། 
མཆོག་ཏུ་ཚད་ལྡན་དུ་གྱུར་པ་སེམས་འགྲེལ་སྐོར་གསུམ་ཡིན་ལ། གཞན་ཡང་བྲམ་ཟེ་ཆེན་
པོའི་དོ་ཧ་དང༌། རིམ་ལྔ། ཞལ་ལུང་སོགས་ཀྱི་དགོངས་པ་དང་བསྟུན་ན། བཞི་པའི་ཡེ་ཤེས་
ནི། དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡིན་ལ། གསུམ་པའི་ཡེ་ཤེས་
ནི། ཞུ་བདེ་ལྷན་སྐྱེས་ཀུན་རྫོབ་དཔེའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དེ་ཡང་སེམས་འགྲེལ་སྐོར་གསུམ་ནས། 
རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང༌། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཟུང་དུ་
འཇུག་པ་ལ་བཞི་པ་མཚན་ཉིད་པར་བཤད་པ་དང༌། བྲམ་ཟེ་ཆེན་པོས་ཀྱང༌། གྲོགས་དག་
ཟབ་མོ་དང་ནི་རྒྱ་ཆེ་བ་གཞན་མེད་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་དགའ་བཞི་པའི་
དུས། །གཉུག་མ་ཉམས་སུ་མྱོང་བས་ཤེས། །ཞེས་དང༌། དེ་ལྟར་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
ཞེས་སོགས་དང༌། གཞན་ཡང་མང་དུ་གསུངས་ཤིང༌། རིམ་ལྔ་སྤྱོད་བསྡུས་སོགས་ཀྱི་
དགོངས་པའང༌། བཞི་པ་མཚན་ཉིད་པ་ནི། སྒྱུ་ལུས་འོད་གསལ་ཟུང་འཇུག་ལ་བཞེད་ཅིང༌། 
ཞལ་ལུང་གྲོལ་ཐིག་གཉིས་ལས་ཀྱང༌། ཟབ་གསལ་དབྱེར་མེད་ལ་འཆད་ལ། སྦྱོར་བ་བདུན་
པའི་གཞུང་རྗེས་འབྲང་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང༌། བཞི་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁ་སྦྱོར་ཡན་ལག་
བདུན་དུ་བཤད་པས། དེ་རྣམས་དགོངས་པ་གཅིག་སྟེ། རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་
གཟུགས་དང༌། སྒྱུ་ལུས་དང༌། གསལ་བ་དང༌། ཁ་སྦྱོར་དང་བཅས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་
པ་རྣམས་དོན་གཅིག་ཅིང༌། མི་འགྱུར་བདེ་ཆེན་དང༌། འོད་གསལ་དང༌། ཟབ་པ་དང༌། རང་
18-1-365


བཞིན་མེད་པ་དང་བཅས་པའི་བདེ་བའི་ཡན་ལག་རྣམས་དོན་གཅིག་པས་སོ། །དེས་ན་
དབང་བཞི་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། བཅོས་མ་མ་ཡིན་པའི་བདེ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། 
དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་གཅིག་ཡིན་ལ། དེའི་ཁྱད་པར་ཡང༌། བདེ་བ་ནི་སེམས་
ཉིད་བདེ་བ་དང༌། དེའི་རྟེན་ཐིག་ལེ་འགྱུར་བ་མེད་པ་གཉིས་ཡིན་ཅིང༌། དེ་ཡང་ཇི་སྲིད་རྡུལ་
ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཚོགས་པར་སྣང་བ་ཡོད་ཕྱིན་ཆད་མི་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པས། དེ་འགགས་ནས་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པ་ན། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བར་འཇོག་ཅིང༌། བདེ་བ་ཆེན་པོར་ལྷག་པར་
རིགས་པ་ཡོད་ཀྱང༌། གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྣང་འགགས་པ་ནི་དེའི་སྟོང་པ་ཡིན་ལ། བདེ་བ་
དེ་ཉིད་དག་པ་ལྷའི་དཀྱིལ་འཁོར་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་འཁོར་འདས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
དང་མཚུངས་པའི་སྣང་ཆར་འཆར་བ་ནི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་རིམ་པའི་
རྣལ་འབྱོར་ལས་འཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཐོབ་ཚུལ་ཡང་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དམ། རང་
བཞིན་བདེ་སྟོང་གསལ་བ་ཟུང་དུ་འཇུག་པར་གནས་པ་དེ་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་དྲི་མ་བསལ་
ནས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་གདོད་ནས་ལྷུན་རྫོགས་སུ་གྲུབ་པ་ལ། དྲི་མ་ཙམ་
བསལ་བར་འདོད་པ་དང༌། དང་པོ་རིགས་སམ་ས་བོན་གྱི་ཚུལ་དུ་གནས་པ། ཕྱིས་དྲི་མའང་
བསལ་ཞིང༌། ངོ་བོའང་འཕེལ་རྒྱས་སུ་འདོད་པ་ནི། རང་རང་གི་གྲུབ་མཐའི་དབང་ལས་གང་
ལ་སྦྱར་ཀྱང་འགྲིག་ལ། སྤྱིར་དེ་གཉིས་ཇི་ལྟར་འཐད་ལོགས་སུ་གཏན་ལ་དབབས་དགོས་
མོད། འདིར་སྐབས་ཀྱི་དོན་མ་ཡིན་པས་བཞག་གོ །ལས་དང་པོ་པ་ལ་བཞི་པའི་དབང་བསྐུར་
བ་ནི། དེ་དུས་བཞི་པའི་ཡེ་ཤེས་མི་སྐྱེ་ཡང༌། དེའི་ལམ་ཉན་པ་དང༌། སྒོམ་དུ་རུང་བར་བྱེད་
ཅིང༌། ཕྱིས་ཡེ་ཤེས་དེ་སྐྱེ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་བསྒྲིག་བྱེད་ཡིན་པས། ཚིག་དབང་བསྐུར་བ་ཞེས་
བྱ་བའི་བརྡར་གཞག་པ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ནི། འདོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བར་ཆེ་བ་
མེད་མོད་ཀྱི། ངོ་བོ་ནི། ལས་སམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ལ་བརྟེན་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། 
18-1-366


ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་བྱ་རྩོལ་དང་རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ལས། བྱུང་བའི་གློ་བུར་བའི་ཤེས་པ་
ཡིན་ནོ། །དེས་ན་འཇིག་མེད་འབྱུང་གནས་སྦས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས། གསུམ་པ་ཤེས་རབ་ཡེ་
ཤེས་དེ་ཉིད་བཞི་པའི་མྱུ་གུར་གྱུར་པ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང༌། དེ་སྒོམ་པས་བཞི་བ་འཐོབ་པར་
འགྱུར་བ་ཙམ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ན་སྔ་མ་རྣམས་དང་མཐུན་པས་ལེགས་ལ། གསུམ་པའི་
རིགས་རྒྱུན་དེ་ཉིད་བཞི་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དགོངས་ན་ནི་ངེས་དོན་གྱི་གྲུབ་མཐའ་མིན་ནོ། །
དེ་བཞིན་དུ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྦ་རླབས་ཞེས་གྲགས་པ་ཡང༌། བཞི་པ་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་ཐུན་མོང་མ་
ཡིན་པ་ལ་བཞི་པའི་ལམ་དུ་བརྟགས་པ་ཡིན་ན་ལེགས་པོར་འགྱུར་ཞིང༌། བོད་སྒོམ་ཕལ་ཆེ་
བ་གནས་ལུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོར་གྲགས་པ་བཞི་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་འདོད་པ་ནི། བཞི་པའི་
མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཟུར་གྱི་སྟོང་པའི་རིགས་ཙམ་དུ་འགྲོ་བ་སྲིད་ཀྱང༌། བཞི་པའི་བདེ་བ་དང་
གསལ་བ་མ་ཚང་བས་བཞི་པ་དངོས་སུ་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །འོ་ན་སྟོང་པ་དེ་དང་གཏུམ་མོའམ་
ལས་རྒྱའི་བདེ་བ་དང༌། སྒོམ་བཟླས་ཀྱི་ལྷ་སྐུ་རྣམས་ཀྱང་རིག་པ་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་དུས་
མཉམ་དུ་ཚོགས་ན་བཞི་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་དག་བཞི་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བརྒྱུད་
པའི་རྒྱུ་ཚོགས་སུ་ནི་ཅིས་ཀྱང་འགྱུར་བའི་སྐབས་ཡོད་མོད། བསྐྱེད་རིམ་{ཕྱི་[གྱི་]ལྟས་དོན་
དམ་གྱི་ལྷ་སྐུའི་གོ་མི་ཆོད་ཅིང༌། ལས་རྒྱའི་བདེ་བ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ཕྱག་ཆེན་གྱི་བདེ་བའི་གོ་མི་
ཆོད་དོ། །དེས་ན་གང་དག་སེམས་གསལ་ལ་ངོས་བཟུང་མེད་པ་བཞག་ཐབས་བདེ་བ་ཙམ་
ཞིག་འདུག་པ་ལ། རྒྱུད་སྡེ་ནས་བཤད་པའི་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཡིན་དུ་རེ་སྟེ། རིག་པ་སྐད་
ཅིག་སྔ་ཕྱི་གང་ལ་ཡང་རྣམ་པ་མི་འདྲ་བ་མེད་པས་མི་འགྱུར་བ་དང༌། གནས་པའམ་འགྱུ་བ་
གང་ལ་ཡང་བྱ་ཐབས་བདེ་བས། བདེ་བའོ་སྙམ་དུ་བསམ་ཞིང༌། ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སེམས་
ཀྱི་སྣང་ཆ། སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ལ་འཆར་རུང་ཙམ་འདི་ཀ་རྒྱུད་སྡེ་ནས་བཤད་པའི་སྟོང་
གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡིན་དུ་རེ་སྟེ། རང་བཞིན་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པས་སྟོང་པ། སྣང་བ་
18-1-367


ཅིར་ཡང་འཆར་བས་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་གཟུགས་སོ་ཞེས་སེམས་པ་དེ་དག་ནི། མདོ་
སྔགས་ཐུན་མོང་གི་ལྟ་བའི་གནས་ལ་ངེས་ཤེས་མ་ནོར་བ་ཙམ་ཡིན་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། བཞི་པར་
འདོད་པ་དེ་ནི། རྒྱུད་སྡེའི་ངེས་གསང་ལས་ཤིན་ཏུ་ཕྱིར་ཕྱོགས་པ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་དང་དེས་དེ་
དག་གི་གོ་ཆོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་གནས་ལུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཙམ་བཞི་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
དེས་ན་སྒོམ་ཆེན་པ་བྱིངས་དམངས་ཀྱི་འདོད་པ་ལྟར། ལྟ་བ་ཙམ་ལ་བཞི་པར་འདོད་པ་དེ་
ཡང་མིན། སྔོན་གྱི་སྔགས་པ་འགའ་ཞིག་འདོད་པ་ལྟར། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེ་བའི་ཁྱད་པར་
གཅིག་ཙམ་མམ། དེ་ལ་མི་རྟོག་པའམ། སྟོང་ཉིད་མོས་སྒོམ་ཙམ་གྱིས་རྒྱས་འདེབས་བྱེད་པ་
ལ་བཞི་པ་དངོས་སུ་འདོད་པ་དེ་ཡང་མིན། བོད་ཕྱིས་བྱུང་འགའ་ཞིག་འདོད་པ་ལྟར་ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་བདེ་བ་དང༌། རྗེས་དཔག་གིས་རྟོགས་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། འབྱུང་ལུས་ཀྱི་ལྷ་སྐུ་
གསུམ་ངོ་བོ་ཐ་དད་དུས་གཅིག་ཏུ་འཛོམ་པ་ཞིག་ལ་འདོད་པ་ལྟར་ནི་ག་ལ་ཞིག་སྟེ། མདོར་
ན་གོང་དུ་བསྟན་ཟིན་ཀྱང་སླར་ཡང་གསལ་བར་བརྗོད་པ་ནི། རྫོགས་རིམ་སྣ་ཚོགས་པའི་
རྐྱེན་གྱིས་རླུང་སེམས་དབུ་མར་འགགས་པའི་ཞུ་བདེ་ཁྱད་པར་ཅན་ཐོབ། དེ་ནས་དེ་རིང་དུ་
གོམས་པས་གཏུམ་མོ་འབར་བ་དང་སེམས་ཉིད་དབྱེར་མེད་དུ་འདྲེས་པས། དེ་ཉིད་སྒྱུ་ལུས་
ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རམ། རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་དེར་
མངོན་དུ་འགྱུར། དེ་དང་མཉམ་པར་སྦྱར་བའི་རྗེས་ཆགས་ཀྱི་རྐྱེན་ཞིག་ལས། ཐོག་མར་
འཛག་མེད་ཀྱི་ཞུ་བདེ་རེ་འབྱུང་ཞིང༌། ཞུ་བདེའི་རྟེན་ཐིག་ལེ་རེ་ཡོད་པ་དེ་ཡང༌། ཞུ་བདེ་ཤར་
བའི་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པ་དེར། འབྱུང་ལུས་སུ་སྣང་བ་དག་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པའི་སྟོང་
གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དེར་གྱུར་པ་ན། བརྟེན་པ་སེམས་བདེ་བ་དེ་ཡང་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་
བ་ཞེས་བྱ་བར་གྱུར་ཅིང༌། དེས་ན་བཞི་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གསལ་བ་དང་བདེ་བ་དེ་འདྲ་ཞིག་
ཡིན་ལ། དེའི་དུས་ན་ལུས་ཐིག་ལེ་ལ་སོགས་པ་གནས་གྱུར་གྱི་སྟོང་གཟུགས་དེ་ཡང་སེམས་
18-1-368


ཉིད་བདེ་བ་དེ་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པ་ནི། སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཟུང་འཇུག་གི་ཆར་གཏོགས་པ་ཡིན་ན། 
དེ་ལྟ་བུའི་ཟུང་འཇུག་དེ་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ན་ཡིན་པས། གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པ་དངོས་
གནས་ལ་ཡང་མ་ཡིན་ཞིང༌། ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་རང་ལའང་གཟུང་འཛིན་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར། དེ་
ཉིད་སྟོང་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན། བདེ་སྟོང་གསལ་བ་གསུམ་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ཡེ་ཤེས་
དེ་ནི་བཞི་པ་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ཅིང༌། སེམས་འགྲེལ་སྐོར་ཁོ་ནའི་ཆོས་སྐད་ལྟར་ན། འདི་ལ་
དོན་དམ་པའི་དབང་བཞི་པ་དང༌། བཞི་པ་ཆེན་པོ་དང༌། དོན་དམ་པའི་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་
དང༌། ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཞེས་བཤད་ཅིང༌། དོན་ལ་དབང་བཞིའི་ཟླས་ཕྱེ་བའི་བཞི་པ་
དེ་ཡིན་ལ། གཞན་འཇིག་རྟེན་པའི་དབང་བཞི་པ་ཞེས་བྱ་བ་གསུམ་པའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་
པ་ཞིག་ཀྱང་བཤད་དོ། །གཞན་ཡང་ཡེ་ཤེས་འདི་ནི་ཆེས་ཕྲ་ཞིང༌། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་
དབང་གསུམ་པའི་ཡེ་ཤེས་འདི་ནི་ཞེས་དམ་པ་སྔ་མ་མང་པོས་བཤད་ཅིང་ཕྱིས་དེའི་དོན་ལ་
དཔྱད་པ་མེད་པར་ཁས་ལེན་པ་སྣང་ངོ༌། །སྔ་མ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་དཔེ་ལ་སྦྱར་བའི་
བཤད་པ་སྟེ། བཞི་པའི་དཔེ་གསུམ་པ་ཡིན་པ་ལ་དགོངས་ནས་ཅུང་ཟད་ཕྲ་བ་དང༌། རྡུལ་
དང་ཅུང་ཟད་བྲལ་བ་སོགས་དཔེར་བྱས་ནས། དོན་བཞི་པ་མཚོན་པ་ཡིན་ན་མི་འགལ་མོད། 
ཕྱིས་ཀྱི་འདོད་པ་ལྟར་ན། ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་སོགས་མ་ཡིན་པས་མི་འཐད་དོ། །ཚིག་དོན་ནི་འདི་
ཡིན་ཏེ། གདོད་མའི་ཡེ་ཤེས་ལམ་གྱིས་གསལ་པར་བྱས་པའི་ལྷན་སྐྱེས་འདི་ནི་སྒྲ་རྟོག་ལས་
འདས་ཤིང་རང་རིག་ཁོ་ནས་ཉམས་སུ་མྱོང་བྱ་ཡིན་པས་ཆེས་ཕྲ་བ་མ་རིག་པ་སོགས་རྣམ་
རྟོག་གི་རྡུལ་དང་བྲལ། འདི་སྒོམས་ན་ཐར་པ་སྟེར་ཞིང་བདེ་བ་མྱོང་བས་ཞི་བ་ཉིད་དེ། མི་
འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོ། སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་པ། རང་
གིས་རང་ཉིད་མཚོན་དགོས་པའི་ཕྱིར། ཁྱོད་ཀྱི་ཕ་ནི་ཁྱོད་ཉིད་དོ། །ཞེས་པ་སྟེ། འདིར་དཀྱིལ་
དང་སྙིང་པོ་ནི་འགྱུར་གྱི་ཁྱད་པར་ཏེ་མཎྜ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ལས་སོ། །དེས་ན། གོང་དུ་བཤད་
18-1-369


པའི་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ལའང་རྫོགས་མ་རྫོགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དུ་མ་ཡོད་ཅིང༌། གཞན་ཡང་
མཐའ་གཅོད་མང་པོ་{སྤྲོས་[དགོས་]པ་ཞིག་ཡོད་ནའང་རེ་ཞིག་དེ་ཙམ་མོ། །
དྲི་བ་གསུམ་པ། ཡང་གསེར་ཐུར་དུ་རྒྱུད་སྡེ་འོག་མ་གསུམ་ལ་བླ་མེད་ཀྱིས་རྒྱས་བཀབ་
ནས། དབང་བཞི་རིམ་གཉིས་རུང་བར་བཤད་ན། དེ་འདྲའི་དབང་རྒྱུན་ནམ། དབང་ཆོག་
ཚད་ལྡན་བླ་མ་གོང་མས་སྦྱར་བ་ཇི་ལྟར་ཡོད། ཅེས་པ་སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་པ། འདི་ནི་གཙོ་
བོར་དོན་ཐོབ་ལ་འབྱུང་ཞིང༌། དེ་ལྟར་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང༌། རྒྱུད་སྡེ་འོག་མ་གསུམ་ནས་
བཤད་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་རམ་སྒྲུབ་ཐབས་ཕྲ་མོའི་རིགས་ཀྱི་ལྷ་དང་སྔགས་ལ་རྣལ་འབྱོར་
བླ་མེད་ནས་བཤད་པའི་དང་པོ་སྟོང་ཉིད་བྱང་ཆུབ་སྟེ། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ལྷའི་རྣལ་
འབྱོར་ཐུན་མོང་བའི་ཆིངས་སྦྱར་བ། རྒྱ་གཞུང་ཚད་ལྡན་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་འདུག་པ་ཐུན་
མོང་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ལྷའི་རྣལ་འབྱོར་དེ་ཡང་བླ་མེད་ཁོ་ནའི་ལུགས་ཡིན་པས། དེ་སྦྱར་དུ་རུང་
ཕྱིན། མཆོག་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ཆིངས་བསྙེན་སྒྲུབ་ཡན་ལག་བཞི་སོགས་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་ཆིངས་
ཀྱང་སྦྱོར་དུ་རུང་དགོས་ཤིང༌། དེ་རུང་ཕྱིན་ཆད་རྫོགས་རིམ་ཀྱང་རུང་དགོས་ཏེ། བསྐྱེད་རིམ་
གྱི་ཡན་ལག་རེ་རེས་ཀྱང་རྫོགས་རིམ་གྱི་སྨིན་བྱེད་ཁྱད་པར་ཅན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རིམ་པ་
གཉིས་ཡོད་པས་དབང་བཞི་ཡང་ཡོད་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང༌། སློབ་དཔོན་པཱ་ར་
ཧེ་ཏས་མཛད་པའི་པདྨའི་ཕྱག་གི་སྒྲུབ་ཐབས་ལྟ་བུ་ཡང༌། བྱ་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷ་སྔགས་ལ། བླ་མེད་
ཀྱི་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་ཆིངས་སྦྱར་ཞིང༌། བླ་མེད་དང་བསྟུན་ནས་ཁ་སྦྱོར་གྱི་སྐུར་མཛད་པ་སོགས་
གཞན་ཡང་ཅི་རིགས་སྣང་བས་དེ་དག་ལ་དབང་ཡང་བཞི་རྫོགས་སུ་བསྐུར་དགོས་ལ། བྱ་
རྒྱུད་ནས་བཤད་པའི་ལྷ་སྔགས་ཀྱི་སྒྲུབ་ཐབས་ལ། ཕྲ་ཐིག་སོགས་ཀྱི་རྫོགས་རིམ་ཐན་ཐུན་
སྦྱར་བ་ཡང་མང་དུ་སྣང་བས། རྒྱུད་གཞུང་གི་ཁུངས་ཀྱང་ཡོད་ཅིང༌། བོད་ཀྱི་གྲུབ་ཐོབ་གོང་
མའི་མན་ངག་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་མང་ངོ༌། །ད་དུང་འདིའི་འཕྲོས་དྲི་ལན་བཞི་པར་འབྱུང་ངོ༌།། །། 
18-1-370


དྲི་བ་བཞི་པ་ནི། རྡོ་རྗེ་འཕྲེང་བ་ལྟ་བུ་དཀྱིལ་ཆོག་གཅིག་གིས་རྒྱུད་སྡེ་ཐ་དད་མང་པོ་ལ། 
འཇུག་པ་ལ། དེང་སང་ཕྱག་ལེན་དག་པའི་ཕྱོགས་ལ། རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་མན་ཆད་ལ་རྒྱུད་སྡེ་
རང་རང་དང་བསྟུན་ནས་ཆོ་ག་ལ་འདོར་ལེན་མཛད་ཀྱིན་འདུག་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན། །ཞེས་པ་
སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་པ། དེ་ཡང་དང་པོར་ཆོ་ག་གཅིག་གིས་རྒྱུད་སྡེ་མང་པོ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་
པའི་སྐབས་འདིར། འདི་ལྟར་གོ་དགོས་ཏེ། བླ་མེད་ལྟ་བུ་རྒྱུད་རིགས་མཐུན་པ་ལ་ནི། ཆོ་
ག་གཅིག་གིས་ཀྱང་ཆོག་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཆོ་གའི་བབས་གཅིག་ཁོ་ན་ལས། དམིགས་
གསལ་ཤིན་ཏུ་མི་འདྲ་བ་རྒྱུད་ཉིད་ནས་གསལ་པོར་ཐོན་པ་རྣམས། རྒྱུད་དེ་དང་དེའི་དཀྱིལ་
འཁོར་གྱི་ཆོ་ག་ལ་སོ་སོར་སྦྱོར་བ་ཙམ་མཛད་པ་ནི། འཕགས་ཡུལ་གྱི་ཆེན་པོ་ཕལ་ཆེར་ཞིག་
གི་ལུགས་ཡིན་ཅིང༌། དེ་ནི་ཆེས་བཟང་ལ། མི་འདྲ་བའི་དམིགས་གསལ་ཡོད་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་
དཀྱིལ་འཁོར་ལ་ཡང༌། གསང་བ་སྤྱིའི་ཆོ་ག་ཁོ་ན་ལས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྣེ་བསྒྱུར་བ་
མེད་ཀྱང༌། སྤྱིའི་ཆོ་ག་དེ་རྣམ་དག་ཡིན་ཕྱིན་ཆད། དཀྱིལ་འཁོར་ཐ་དད་པ་དེ་དང་དེའི་ཆོ་ག་
ཡང་རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། སོ་སོའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོ་ག་དེས་ཀྱང་དམིགས་
གསལ་མེད་པ་གཞན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་བརྟེན་ནས་དབང་བསྐུར་དུ་རུང་བའང་ཡིན་
ནོ། །དེ་ཡང་དུས་འཁོར་དང་མི་གཡོ་བ་བླ་མེད་ལྟ་བུ་ནས། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོ་གའང་
གསལ་བར་གསུངས་ལ། གཞན་རྣམས་ཕལ་ཆེར་ཆོ་གའི་ངོ་བོ་གཅིག་པར་དགོངས་ཏེ། དེ་
ཡང་གསང་འདུས་རྡོ་རྗེ་འཕྲེང་བ་ལས། ཆོ་ག་ཉི་ཤུ་ཆ་ཚང་བར་གསུངས་པ། རྒྱུད་ཚིག་དངོས་
བསྟན་ལ། དབང་ཆོག་གསལ་ཤོས་དང་རྒྱས་ཤོས་རང་ལ་སྣང་ཞིང༌། སྡོམ་འབྱུང་ནས་ཆོ་
གའི་གོ་རིམ་དང༌། རྣམ་གྲངས་རྣམས་སྡོམས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་གསལ་བར་གསུངས། ཁ་སྦྱོར་ཕྱི་མ་
ལས་ཀྱང་དེ་དང་མཚུངས། རྡོ་རྗེ་གུར་ནས་དབང་གི་དངོས་གཞིའི་ཆོ་གའི་ཚིག་དང༌། གདན་
བཞི་ནས་འཇུག་པའི་རིམ་པ་རྣམས་ཚང་རུང་ཙམ་དུ་གསུངས། ལྷག་མ་རྒྱུད་ཕལ་ཆེར་ལས་
18-1-371


ཆ་ཤས་ཆ་ཤས་ཙམ་ལས་མ་གསུངས་ཏེ། དེས་ན་སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱིས། དེ་དག་
ལས་ཇི་ལྟར་འོས་པ་དང༌། དེའི་སྟེང་དུ་དེ་ཉིད་བསྡུས་པ་དང༌། གསང་བ་སྤྱི་རྒྱུད་དང༌། རྣམ་
སྣང་མངོན་བྱང་སོགས་ཀྱིས་ཁ་བསྐང་ནས། རང་རང་སོ་སོའི་མན་ངག་དང་མཐུན་པར་
དཀྱིལ་ཆོག་མཛད་པར་སྣང་ཞིང༌། དེ་ཡང་དཔེར་ན་ཀླུ་བྱང་གིས་མཛད་པའི་དཀྱིལ་ཆོག་ཉི་
ཤུ་པ་དང༌། མར་མེ་མཛད་བཟང་པོས་མཛད་པའི་བཞི་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་པ་ཡང་གསང་འདུས་རྩ་
བཤད་ཀྱི་རྒྱུད་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། དེའི་སྟེང་དུ་སྤྱི་རྒྱུད་ཙམ་ལ་བརྟེན་པ་ཁོ་
ན་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། བླ་མེད་ཕ་མའི་རྒྱུད་སྣ་ཚོགས་ནས་བསྡུས་པ་ཡིན་པས། བླ་མེད་ཉིད་ཀྱི་
གསང་བའི་སྤྱིའི་ཆོ་ག་ཉིད་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་སློབ་དཔོན་དེ་དག་རང་འདུས་པ་ལ་གཙོ་བོར་
མཛད་པའམ། གཞན་གྱིས་བསྐུལ་བ་སོགས་ལས། ཆོ་ག་དེ་དཀྱིལ་འཁོར་གང་ལ་སྦྱར་ཀྱང་
རུང་བའི་སྦྱོར་ཚུལ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་དུ་དཔེར་བརྗོད་པའི་ཚུལ་གྱིས། གསང་བ་འདུས་པའི་
དཀྱིལ་འཁོར་ལ་སྦྱོར་བར་མཛད་པས། གསང་འདུས་ཀྱི་དཀྱིལ་ཆོག་ཅེས་གྲགས་པ་ཡིན་
ཅིང༌། དོན་དུ་ནི་ཀླུ་བྱང་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་ཞིང༌། དེའི་གདམས་ངག་བརྒྱུད་པ་ཅན་ཡིན་ན། 
བདེ་མཆོག་ལ་སོགས་པའི་དབང་བསྐུར་བྱེད་ཀྱང༌། ཆོ་གའི་ཆིངས་དཀྱིལ་ཆོག་ཉི་ཤུ་པ་ལྟར་
བྱེད་དགོས་ཤིང༌། མར་མེ་མཛད་བཟང་པོའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ན། དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་ལ་
བཞི་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་པ་ལྟར་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། ལངྒའི་དཀྱིལ་ཆོག་དགུ་བརྒྱ་པ་དང༌། 
མི་ཐུབ་ཟླ་བའི་བཟང་པོ་ཡོངས་བཟུང་སོགས་འཕགས་ཡུལ་དུ་སྔ་རབས་བྱུང་བའི་དཀྱིལ་
ཆོག་ཕལ་ཆེ་བ་ཞིག་དེ་འདྲའི་རིགས་ཡིན་ལ། ཕྱིས་སྔོན་གྱི་སློབ་དཔོན་གཅིག་ཁོ་ནའི་མན་
ངག་ལས་རྒྱུད་སྡེ་མང་པོའི་དབང་རྒྱུན་མ་ཐོབ་པ་རྣམས། རྒྱུད་སྡེ་སོ་སོ་ལ་སློབ་དཔོན་ཐ་དད་
ཀྱི་མན་ངག་ལ་བརྟེན་ནས་དབང་བསྐུར་བ་སོ་སོ་ཞེས་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། ལུགས་མི་འདྲ་བ་སྣ་
ཚོགས་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་འགྲེལ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ལྟར་ན། དུས་
18-1-372


ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཆོ་གའི་ཆིངས་ཀྱིས། འདུས་པ་ལ་སོགས་པར་དབང་བསྐུར་
ཞིང༌། དེས་མཚོན་ནས་གཞན་དང་གཞན་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་དཀྱིལ་
འཁོར་གྱི་ཆོ་ག་ཁྱབ་འཇུག་སྦས་པས་མཛད་པ་བཞིན་ནོ། །འདི་དག་གི་རྒྱུ་མཚན་ཡང༌། 
འདུས་པ་རྩ་བཤད་ཀྱི་རྒྱུད་ཁོ་ན་ལས་བཏུས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཆོ་ག་ཞིག་ཡོད་ན། འདུས་
པ་ཁོ་ན་ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། སྡོམ་པ་རྩ་བཤད་ཁོ་ན་ལས་བཏུས་པའི་ཆོ་ག་ཞིག་ཡོད་ན་ཡང༌། དེ་
ཉིད་ཁོ་{ན་ལ་[ནས་]སྦྱོར་ཞིང་གཞན་ལ་མི་སྦྱོར་བ་འཐད་འཐད་འདྲ་ནའང༌། རྒྱུད་སྡེ་རིགས་
མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་ནས་བསྡུས་པའི་ཆོ་ག་མཉམ་པོ་ལ། དཀྱིལ་འཁོར་ཐ་དད་ལ་མ་འདྲེས་
པར་སྦྱོར་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕགས་ཡུལ་གྱི་སློབ་དཔོན་གཅིག་གི་
མན་ངག་རྒྱུན་མ་འཆུགས་པར་བྱུང་བའི་བོད་རྙིང་པ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་དེ། ཕམ་ཏིང་
པའི་མན་ངག་འཛིན་པ་རྣམས་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་དང་གཤིན་རྗེ་གཤེད་ཀྱི་ཆོ་ག་ཡང༌། ཆོ་གའི་
{ཁྲི་གཏང་[ཁྲིགས་]གཅིག་གི་སྟེང་ནས་བྱེད་པ་ལྟ་བུའོ། །འོང་ཀྱང་ད་ལྟ་མན་ངག་སོ་སོ་བའི་
རྒྱུན་མ་ཆད་པའི་ལག་ལེན་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དེ་དེའི་ལུགས་མ་འདྲེས་པར་བྱས་ན། བྱིན་
བརླབས་ཀྱི་བཀའ་བབས་བཟང་བ་ཡིན་ནོ། །འདི་དག་དངོས་ལན་མ་ཡིན་ཀྱང༌། ད་ལྟ་ཕལ་
{ཆེར་}གྱི་བློ་ལ་འཕྲེང་བ་ལ་སོགས་པ་འདི་ཀུན་ནི་གསང་བ་སྤྱིའི་ཆོ་ག་ཡིན་ལ། དཀྱིལ་ཆོག་
ཉི་ཤུ་པ་ལ་སོགས་པ་འདི་རྣམས་ནི་སྒོས་ཀྱི་ཆོ་ག་ཡིན་གྱི། དཀྱིལ་འཁོར་མང་པོ་ལ་མི་འཇུག་
གོ་སྙམ་པའི། བྱེ་བྲག་མེད་པ་ལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་ཡིན་
ནོ། །དངོས་ཀྱི་ལན་ནི། འཕྲེང་བ་ལས། དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཆོ་ག་གཅིག་ཁོ་ན་གསུངས་ཤིང༌། 
རྒྱུད་སྡེའི་རིམ་པའི་འདོར་ལེན་གྱི་གསལ་ཀ་ཡང་མི་སྣང་བ་དང༌། རྫོགས་འཕྲེང་དང༌། རྡོ་རྗེ་
འཕྲེང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཐིག་གི་སྐབས་དང་རྡུལ་ཚོན་བྲི་བའི་སྐབས་རྣམས་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་གོ་རིམ་
གཅིག་པར་ཡོད་ཀྱང༌། རིམ་པ་དེ་དག་དཀྱིལ་འཁོར་བྲི་བ་སོགས་ལ་མཐུན་སྡེབས་ཀྱི་གོ་
18-1-373


རིམ་མ་གཏོགས། རྒྱུད་སྡེ་བཞིའི་དཀྱིལ་འཁོར་སྡེ་ཚན་སོ་སོར་མཛད་པ་ཡང་མི་སྣང་ཞིང༌། 
རྡོར་དབྱིངས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ལ་རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་
ལ་སོགས་པ་རྒྱུད་སྡེ་སོ་སོའི་མིང་གསལ་མཛད་པ་ཡང་ཡེ་མི་སྣང༌། སློབ་མ་དབང་བསྐུར་གྱི་
སྐབས་སུ་མ་ཟད་དཀྱིལ་འཁོར་སྒྲུབ་པ་དང༌། མཆོད་གཏོར་སོགས་གནས་སྐབས་ཇི་ལྟ་བུ་
ཞིག་ལ་ཡང་དབྱེ་བ་ཡེ་མ་མཛད་པས། འཕྲེང་བ་མཁན་པོའི་བཞེད་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བླ་
མེད་ཀྱི་ལུགས་སུ་གསལ་བས། བུམ་དབང་ནི་ངེས་པར་བླ་མེད་ཀྱི་ལུགས་སུ་བསྐུར་ན་བདེ་
ཞིང༌། སྤྱིར་འདིའི་ལུགས་ལ་དབང་གོང་མ་ཡང་བྱེད་པ་ཉིད་ལེགས་སོ། །འཕྲེང་བ་ལ་བོད་
ཀྱི་ལག་ལེན་རྒྱུད་སྡེའི་དབྱེ་བ་བྱེད་ཚུལ་འདི་ནི་རིག་པས་ཀྱང་མི་འཐད་པར་སྣང་སྟེ། རྣལ་
འབྱོར་རྒྱུད་ཀྱི་སྐབས་རིག་པའི་དབང་ལྔ་སོགས་ལ་ཆོ་གའི་ཆིངས་ཐམས་ཅད་བླ་མེད་ཡིན་པ་
ལ། རིགས་ལྔ་ལ་སོགས་པའི་ལྷའི་རྣམ་པ་རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་ལྟར་བྱས་པས། རྒྱུད་སྡེ་གཉིས་
པོ་གང་གི་ཡང་ཆོ་གར་མ་གཏོགས་པའི་སྐྱོན་དང༌། རྒྱུད་སྡེ་གོང་མའི་རྒྱུད་ཚིག་གིས་རིག་
པའི་དབང་ལྔ་བསྐུར་བས་སྤྱོད་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་གི་གོ་མི་ཆོད་པ་དང༌། སྤྱོད་རྒྱུད་ཀྱི་དབང་ལྔ་
ལ་རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔའི་ལྷ་བསྐྱེད་པ་མི་འཐད་པ་དང༌། རིགས་ལྔ་དེ་འདྲ་བསྐྱེད་པ་འཕྲེང་བའི་
དངོས་ཤུགས་གང་ལ་ཡང་མེད་པ་དང༌། བྱ་རྒྱུད་ཀྱི་སྐབས་ཆུ་ཅོད་ཀྱི་དབང་ལ། སྤྱོད་རྒྱུད་ཀྱི་
སྐབས་ལ་བརྗོད་པའི་སྐྱོན་རྣམས་འཇུག་གི་སྟེང་དུ། རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔའི་ནང་ནས་གཉིས་
ཀྱི་དབང་ཡོད་ལ། གསུམ་གྱི་དབང་མི་བྱེད་པས་རང་བཟོའི་དངོས་རྟགས་ཆེན་པོ་བསྟན་པ་
དང༌། ཅི་སྟེ་སློབ་མ་དང་དབང་རྫས་ལྷར་མི་བསྐྱེད་ན། འཕྲེང་བ་དང་དངོས་སུ་འགལ་བའི་
ཆུ་དང་ཅོད་པན་གྱི་དབང་ཆོག་གིས་དབང་བསྐུར་བ་འཕྲེང་བའི་ལུགས་སུ་མི་འགྱུར་བ་དང༌། 
དེ་གསུམ་ཀའི་སྐབས་སུ་དཀྱིལ་འཁོར་སྒྲུབ་པ་དང༌། གཏོར་མ་བྱིན་རླབས་སོགས་ཀྱང་རང་
བློས་དཔྱད་ནས་གསར་དུ་རྩོམ་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ས་ཆོག་ལ་སོགས་པ་ཆོ་གའི་ཡན་
18-1-374


ལག་གཞན་ཐམས་ཅད་བླ་མེད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོ་གས་སྒྲུབས་ཕྱིན་དངོས་གཞིའི་ཆོ་
ག་དེ་དག་ལ། བླ་མེད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་བྱེད་དུ་མི་རུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་མེད་པའི་
ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཆུ་ཅོད་ཀྱི་དབང་ཡིན་པ་ཙམ་གྱིས་བྱ་རྒྱུད་ལུགས་ཀྱི་དབང་དུ་མི་འགྱུར། བྱ་
རྒྱུད་ལུགས་སུ་བྱེད་ན། བྱ་རྒྱུད་རང་ཉིད་ནས་བཤད་པའི་ཆུ་དང་ཅོད་པན་གྱི་དབང་དགོས་
ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་རྣམས་ལའང་རིགས་འགྲེའོ། །ཡེ་ཤེས་ཐིག་ལེའི་རྒྱུད་ལས་རྒྱུད་ལྔའི་
དབང་གི་རྣམ་གྲངས་གསུངས་པ་རྣམས་ནི། སོ་སོའི་རྩ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང༌། དངོས་གྲུབ་
གཉིས་ཀ་སྒྲུབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཆོ་ག་རྒྱས་ཤོས་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། གཞན་དུ་ན་
ཉི་ཚེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པའང་ཡོད་དེ། བྱ་རྒྱུད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཕྲ་མོ་མང་པོ་ལའང་རིག་སྔགས་
ཀྱི་དབང་བསྐུར་བ་ཞེས་བྱ་བ། བུམ་ཆུ་ཁོ་ནའི་དབང་བསྐུར་གྱིས་ཆོག་པ་དང༌། བླ་མེད་ལ་
ཡང་སློབ་མའི་སྐལ་བ་དང་འཚམས་པར་རིམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དང༌། ཁྱད་པར་སངས་རྒྱས་
ཐོད་པའི་རྒྱུད་ལས་དུག་གསོ་བའི་སྐབས་ན། ཆུ་དབང་བསྡུས་པ་ཙམ་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་མང་
དུ་ཡོད་པ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེས་ན། རྒྱུད་སྡེ་འོག་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་དབང་བཞི་ཡོད་
པའི་དབང་ཆོག་ཚད་ལྡན་དང༌། དབང་རྒྱུན་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་སྣང་ངོ༌།། །། 
དྲི་བ་ལྔ་པ་ནི། སྡོམ་གསུམ་རབ་དབྱེ་ལས། ཨིནྡྲ་བྷཱུ་ཏིས་སྤྲོས་བཅས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་མཛད་
ཅེས་པ་ལ། ཊཱི་ཀ་རྣམས་སུ་སྤྲོས་བཅས་བཏགས་པ་བར་བཤད་པ་དང༌། བྷུ་སུ་ཀུ་དེར་སྤྲོས་
མེད་དུ་བཤད་ཅིང༌། གཞན་ལས་ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་མེད་དུ་བཤད་པ་དང༌། དེ་གཉིས་སྤྲོས་བཅས་
དང་སྤྲོས་མེད་མ་ཡིན་ན། རབ་དབྱེའི་གཞུང་དུ་སྤྱོད་པ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་གཞི་ཡིན་ངེས་ཤེས་
པ་འཛིན་རྒྱུ་ཡོད་བཞིན་དུ། མ་ཡིན་པ་ཞིག་བཟུང་བ་ལ་དགོས་པ་ཅི། ཞེས་པ་སྟེ། འདི་
ལ་བརྗོད་པ། སྤྱིར་ནི་འདི་དང་འདིའི་རིགས་འོག་ནའང་ཅུང་ཟད་སྣང་བ་ལ། ལན་བརྗོད་
པ་ནི། དུས་ཀྱི་ཐ་མ་འདི་ལྟ་བུར་ཅུང་ཟད་བྱ་དཀའ་བ་ཞིག་སྟེ། དྲི་ལན་གྱི་ཡི་གེ་རིམ་པས་
18-1-375


འཕྱན་པ་ན། གཞུང་འདིའི་ཕྱོགས་འཛིན་དད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་འགའ་ཞིག་ཁོང་འཁྲུག་
པར་འགྱུར་བའི་ཉེས་པ་དང་གཞུང་འདི་ལ་སྡང་བ་རྣམས་ཕལ་ཆེར་རྒྱུད་སྡེ་ལ་མི་འགྲིགས་པའི་
ཕྱིར། སྔན་ཆད་གླན་ཀ་འཚོལ་བའི་གོ་སྐབས་མ་རྙེད་པ། ཕྱིས་གོ་སྐབས་རྙེད་པར་འགྱུར་
བའི་གནས་ཡོད་པས་སོ། །འོན་ཀྱང་འདི་དག་ལ་གསོང་པོར་སྨྲ་བར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་གཉིས། 
གཞུང་མཛད་པ་པོའི་དགོངས་པ་བརྗོད་པ་དང༌། འཐད་པའི་ཕྱོགས་བཞག་པའོ། །དང་པོ་
ནི། རིག་པ་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཡང་རྒྱུད་སྡེའི་དབྱེ་བས་གཉིས་ཏེ། བླ་མེད་སྤྱི་ཙམ་
ནས་བཤད་པ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱིའོ། །དང་པོ་ནི་ཕ་རྒྱུད་ཐུན་མོང་སྟེ། སྤྱོད་བསྡུས་སྒྲོན་མེ་
ལས་བཤད་པའི་སྤྱོད་པ་གསུམ་པོ་དེ་ཕ་རྒྱུད་རང་ལུགས་ཀྱི། དེ་གསུམ་སོ་སོ་ཡིན་པ་སྨོས་མ་
དགོས་ཀྱང༌། བླ་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་ནས་བཤད་པའི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ན། 
སྤྱོད་བསྡུས་ནས་བཤད་པའི་སྤྲོས་བཅས་སྤྲོས་མེད་དེ་གཉིས་ཀ་ཆོ་ག་དང་བྱ་བ་རྒྱས་བསྡུས་
ཀྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་མ་གཏོགས། ཚོགས་ཀྱི་ཁང་པར་ལྷའི་ཆས་སུ་ཞུགས་ནས། དངོས་ཀྱི་རིག་
མ་དང་བཅས་ཏེ། ཚོགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལ་རྟག་ཏུ་སྤྱོད་པར་མཐུན་པས། སྤྱི་ལྡོག་ནས་སྤྲོས་
བཅས་སུ་འདུ་ལ། དེའི་ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་མེད་བྷུ་སུ་ཀུ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ཕྱིའི་སྤྲོས་པ་གཞན་སྤངས་
ཀྱང༌། ཁ་ཟས་ཀྱི་ཡོན་བདག་སྒྲུབ་ཅིང༌། སྙིང་ཁ་ནས་སྤྲུལ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རིག་མ་དགོས་
པའི་ཕྱིར། བསྐྱེད་རིམ་གྱི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་པ་ལྟར་སྣང་བས། སྤྲོས་མེད་ཙམ་དུ་འཇོག་ཅེས་
དགོངས་པ་དང༌། བདེ་དགྱེས་ནས་འབྱུང་བའི་སྤྱོད་པ་གསུམ། ཁྱད་པར་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་
སྤྱོད་པ་ཡུལ་ཆེན་རྣམས་སུ་རྒྱུ་བ་འདི་ནི། བླ་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ལུགས་ཏེ། འདོད་
ཡོན་སྣ་ཚོགས་དང་བདེ་སྡུག་ཐམས་ཅད་རོ་མཉམ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་མེད་དེ་
སྤྱོད་པའི་མཆོག་ཡིན་ཅིང༌། བིརྺ་ཊ་བི། ལཱུ་དྲིལ་ནག་གསུམ། ཏེ་ལོ། ནཱ་རོ་སོགས་གྲུབ་ཐོབ་
ཕལ་མོ་ཆེས་འདི་མཛད་དོ་སྙམ་དུ་དགོངས་ནས་གཞུང་དུ་ཡང་བཀོད་པ་ཡིན་ནོ། །འགྲེལ་
18-1-376


པས་སྤྲོས་བཅས་བཏགས་པ་བར་འཆད་པ་ནི། ཨིནྡྲ་བྷཱུ་ཏིའི་དེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་རོལ་ཡིན་
པས་སྤྲོས་བཅས་སུ་མི་འཐད་སྙམ་དུ་བསམས་པ་ཡིན་ཀྱང༌། འདིར་ནི་ཆོ་ག་དང༌། བྱ་བ་མང་
ཉུང་ལ་སྤྲོས་པ་ཆེ་ཆུང་དུ་བཞག་པ་ཡིན་པས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་རོལ་ཡིན་ཀྱང་སྤྲོས་བཅས་
ཡིན་པ་མི་འགལ་ཞིང༌། རབ་དབྱེ་མཛད་པའི་བཞེད་པའང༌། ཨིནྡྲ་བྷཱུ་ཏིས་སྤྱོད་གཞན་མ་
མཛད་ཅེས་པ་མིན་གྱི། སྤྲོས་བཅས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དངོས་དེ་ལན་གཅིག་ངེས་པར་མཛད་པ་ཡིན་
པར་བཞེད་དོ། །བྷུ་སུ་ཀུའི་སྤྱོད་པ་ཡང་སྤྱི་ལྡོག་ནས་སྤྲོས་མེད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཙམ་ཡིན་ཀྱང༌། ཕ་
རྒྱུད་རང་རྐང་གི་ལུགས་ལ་ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་མེད་དུ་འཇོག་པའང་མི་འགལ་བར་དགོངས་ཤིང༌། 
བླ་མ་གོང་མ་འདི་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་ཚུལ་ལ། བསྐྱེད་རྫོགས་སྤྱོད་གསུམ་གྱི་སྐབས་ཐམས་
ཅད་དུ། ཕ་རྒྱུད་ལས་བདེ་དགྱེས་སོགས་མཆོག་ཏུ་འགྱུར་ཚུལ་གྱི་མཐོ་དམན་རེ་བཞེད་པར་
སྣང་ངོ༌། །དེས་ན་བཞེད་པ་འདི་ལ་ཡང་ནང་འགལ་ནི་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། མ་རྒྱུད་རྣམས་
ལས་ཞིང་གི་རྣལ་འབྱོར་མ་རྣམས་ཀྱི་འདུ་བ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། གནས་ཆེན་རྣམས་སུ་རྒྱུ་བར་
གསུངས་པ་སོགས་རྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་ཚུལ་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་ཅུང་ཟད་ཡོད་ཀྱང༌། སྤྱོད་པ་རང་གི་ངོ་བོ་
ནི། སྤྱོད་བསྡུས་ལས་གསུངས་པའི་སྤྱོད་པ་གསུམ་དུ། མ་རྒྱུད་ལས་བཤད་པའི་ཀུན་འདར། 
ཀུན་བཟང༌། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་གསུམ་ཡང་འདུས་ཤིང༌། དེ་གསུམ་དུ་སྤྱོད་བསྡུས་ཀྱི་དེ་
གསུམ་ཡང་འདུས་པས། དབྱེ་སྒོ་མི་འདྲ་བ་ཙམ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། བྷུ་སུ་ཀུ་ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་
མེད་ཁོ་ནར་ལུང་རིགས་གཉིས་ཀས་འཐད་ཅིང༌། སྤྱོད་པ་གསུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་སྤྱི་ལྡོག་ནས་
རྒྱུད་གཞུང་རྣམས་དང་བསྟུན་ནས་སྨྲས་ན་ལེགས་ཀྱི། ཨིནྡྲ་བྷཱུ་ཏི་དང་གྲུབ་ཐོབ་རྣམས་ཀྱིས་
སྤྱོད་པ་གང་ཞིག་མཛད་པ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་བོ་ཞེས་ཁོ་བོ་སྨྲའོ། །འདི་ལ་ད་དུང་མཐའ་
གཅོད་དགོས་པ་ཡོད་དོ།། །། 
དྲི་བ་དྲུག་པ་ནི། བུམ་དབང་གིས་ཚོགས་ལམ་ཆེན་པོ་ཙམ་བགྲོད་པ་དང༌། ཡང་ས་དྲུག་
18-1-377


པའི་བརྒྱད་པ་མན་ཆད་བགྲོད་པར་བཤད་པ་དང༌། ཡང་བསྐྱེད་རིམ་འཇིག་རྟེན་པའི་དངོས་
གྲུབ་ཁོ་ན་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་གསུངས་པ་རྣམས་མི་འགལ་བའི་ཚུལ་ཅི་ཡིན། ཞེས་པ་སྟེ། འདི་ལ་
བརྗོད་པ། ཚོགས་ལམ་ཆེན་པོ་ཙམ་བགྲོད་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་དངོས་གྲུབ་ཁོ་ན་སྒྲུབ་
བྱེད་དུ་གསུངས་པ་གནད་གཅིག་སྟེ། བསྐྱེད་རིམ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་དངོས་གྲུབ་
ཆེན་པོ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཚོགས་ལམ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པའི་གང་ཟག་ཡིན་པས་སོ། །བསྐྱེད་རིམ་
འཇིག་རྟེན་པའི་དངོས་གྲུབ་ཁོ་ནའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ། དུས་འཁོར་ལས་བཤད་པ་ན། བསྐྱེད་
རིམ་གྱི་དངོས་འབྲས་ཇི་ལྟར་མཐར་ཐུག་ཀྱང༌། གཟུགས་ཁམས་ལས་མི་འདའ་བ་དང༌། 
མཆོག་གི་རྒྱུ་མིན་པར་གསུངས་པ་ཡང༌། དངོས་རྒྱུ་ཡང་མིན་ཞིང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་
ཡང་མིན་པས། དེ་མེད་པར་ཡང་མཆོག་འགྲུབ་པ་སྲིད་པའི་དོན་ནོ། །འདི་ན་འདོད་ཚུལ་སྣ་
ཚོགས་པ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང༌། ཁོ་བོ་རང་ལུགས་ཀྱི་འདོད་པ་རྣམས་ནི། གྲུབ་ཐོབ་ཞི་བའི་ཞབས་
ཀྱི་བཞེད་པ་དང་བསྟུན་པ་ཡིན་ཅིང༌། བཞེད་པ་དེ་ཡང་བླ་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་སྡེ་སྣ་ཚོགས་དགོངས་
པ་གཅིག་ཏུ་སྒྲིལ་ཞིང༌། རིམ་ལྔ། ཞལ་ལུང༌། དཔྱིད་ཐིག དྲི་མེད་འོད་སོགས་ཀྱི་དོན་གྱི་
སྙིང་པོ་བསྡུས་པར་སྣང་བས། ལུགས་འདི་ནི་སྐྱོན་བྲལ་ཡོན་ཏན་ཀུན་ལྡན་ཡིན་ལ། སྔར་གྱི་
རྣམས་ལ་སྣ་ཚོགས་ཞིག་སྣང་བ། མཐའ་དག་རང་ལུགས་སུ་མི་འདོད་ཅིང༌། འདིར་ཡང་བུམ་
དབང་ལ་ས་དྲུག་བརྒྱད་སྦྱོར་བ་ནི་ངེད་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་ལ་ནི་མི་འདོད། འོན་ཀྱང་བུམ་དབང་
གིས་ས་དྲུག་བགྲོད་པའི་དོན་ནི། ས་དྲུག་བུམ་དབང་གི་གྲུབ་མཐའ་ཡིན་ཞིང༌། གྲུབ་མཐའི་
དོན་ནི་གྲུབ་འབྲས་ཡིན་ཀྱང༌། འབྲས་བུ་ཞེས་བརྗོད་ན་མཐར་ཐུག་དང་ནོར་གྱིས་དོགས་
པ་ཡིན་པས། གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལས་ཕར་རིང་དུ་བརྒལ། མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་
བུར་མ་སླེབ་པའི་བར་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན་པས། སྔོན་བསྐྱེད་རིམ་བསྒོམས་
པ་ལས་བརྒྱུད་ཅིང་བརྟེན་པའི་དགེ་ཚོགས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ཐམས་ཅད། ས་དྲུག་པོ་དེ་ལ་རྩོལ་
18-1-378


མེད་དུ་འཆད་པའི་དོན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་བསྐྱེད་རིམ་གྱིས་དེ་ཐོབ་པ་མིན་ཏེ། འབྲས་བུ་སྤྲུལ་
སྐུ་བཞིན་ནོ། །རིམ་ལྔ་ལས། དང་པོའི་རིམ་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིས། །ས་བརྒྱད་པ་ནི་འཐོབ་པར་
འགྱུར། །སྣང་བ་གསུམ་པོ་མཐོང་བ་དང༌། །ས་བཅུ་པ་ལ་རབ་ཏུ་གནས། །ཞེས་པ་དང༌། སྤྱོད་
བསྡུས་ལས་ཀྱང་དེ་མཐུན་དུ་གསུངས་པ་ནི། བསྐྱེད་རིམ་པ་དང་སེམས་དབེན་པའི་གང་ཟག་
དེ། ཉམས་རྟོགས་དེ་ཉིད་ལ་གནས་པའི་རང་དུས་དེ་ན། མདོ་ལུགས་ཀྱི་ས་བརྒྱད་པ་དང༌། 
བཅུ་པ་ཙམ་པོ་ལ་གནས་པ་རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་འཐོབ་པ་ལ་ཐག་ཉེ་རིང་འདྲ་བའི་དོན་
ཏེ། འདི་ཙམ་ཞིག་ནི་རང་ལུགས་ལ་ཁས་ལེན་ནོ།། །། 
དྲི་བ་བདུན་པ། མདོ་ལམ་ཁོ་ནས་སངས་རྒྱས་མི་ཐོབ་པའི་དོན། དེ་ལས་ཁ་སྦྱོར་ཡན་
ལག་བདུན་ལྡན་གྱི་སྐུ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་མ་གསུངས་པ་ལ་ཐུག་པ་འདྲ་ན། མདོ་ཁོ་ནས་ས་
དང་པོ་ཡང་ཇི་ལྟར་འཐོབ། ཞེས་པ་དང༌། དེ་ལས་འཕྲོས་པ། 
དྲི་བ་བརྒྱད་པ་ནི། མདོ་ལམ་ཁོ་ནས་ས་དང་པོ་ཐོབ་ན། ཡན་ལག་བདུན་གྱི་སྐུ་རྗེས་
མཐུན་པ་ཞིག་ཀྱང་འཐོབ་དགོས་པ་འདྲ་ན་ཇི་ལྟར་ཡིན། །ཞེས་པ་དང༌། དེ་གཉིས་ལས་
འཕྲོས་པ། 
དྲི་བ་དགུ་པ་ནི། མདོ་ལམ་ཁོ་ནས་རླུང་སེམས་ཙམ་གྱི་ལྷ་སྐུ་མི་འགྲུབ་པ་འདྲ་ན། སྦྱོར་
ལམ་རྩེ་མོ་ཡང་ཇི་ལྟར་འཐོབ། །ཞེས་པ་དང་དེ་གསུམ་ཀ་ལས་འཕྲོས་པ། 
དྲི་བ་བཅུ་པ་ནི། མདོ་སྔགས་ཀྱི་ལམ་ཐད་སོའི་བྱང་སེམས་རྣམས་ལ། སྤངས་རྟོགས་
ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་རང་ནི་མེད་ལགས་སམ། ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དྲི་བ་བཞི་པོ་འདི་
རྣམས་ལ་བརྗོད་པ། མདོ་ལམ་ཁོ་ནས་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་བགྲོད་མི་ནུས་པའི་རྒྱུ་
མཚན་དེ་ལྟར་ཡང་ཡིན་མོད་ཀྱི། འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ། སྤང་བྱ་གནས་སྐབས་བཞིའི་བག་
ཆགས་ཕྲ་བ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་དེ་སྤོང་མི་ཐུབ་པ་དང༌། འཐོབ་བྱ་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་སྐུ་
18-1-379


བསྒྲུབ་པའི་ཐབས་མེད་པས་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གི་གོ་དོན་ཡང་གནས་སྐབས་བཞིའི་བག་
ཆགས་ཕྲ་རབ་དང༌། སྣང་བ་གསུམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཕྲ་མོ་དང༌། འཕོ་བའི་བག་ཆགས་ཕྲ་མོ་དང༌། 
འགྱུར་བའི་བག་ཆགས་ཕྲ་མོ་དང༌། བཞི་པ་ཆགས་རྟོག་གི་བག་ཆགས་ཕྲ་མོ་རྣམས་དོན་
གཅིག {ངོ་བོ་[དངོས་པོ་]ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྣང་ཕྲ་མོ་ཡིན་ཅིང༌། 
དེ་ཉིད་འཛག་བདེའི་བག་ཆགས་ཀྱང་ཡིན་པས། འདི་ཆགས་ཆེན་གྱི་ལམ་གྱིས་སྤོང་དགོས་
པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་རང་གི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལ་གཉིས་སྣང་མ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ། ཕྱི་སྣང་
བའི་གཉིས་སྣང་རབ་འབྱམས་ཀྱང་ཟད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ཟད་ན་དེ་ཡང་མ་ལུས་པ་
སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་མར་མེ་མ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ། དེའི་འོད་ཀྱང་རྒྱུན་མི་འཆད་ལ། དེ་
འགགས་ན་དེ་ཡང་འགག་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན། ས་བཅུ་རྒྱུན་མཐའི་སྔ་ལོག་ཡན་ཆད་དུ། 
དཀར་དམར་རླུང་གསུམ་གྱི་སྣང་བ་ཡོད་ཅིང༌། དེ་གསུམ་ལ་ཆ་མཉམ་དུ་འཇུག་པའི་སེམས་
ཀྱང་ཡོད་པས། དེ་རྣམས་གཉིས་སྣང་གི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ལ། འོན་ཀྱང་ས་བཅུ་པ་དེ་ལ། 
དེ་རྣམས་བེམ་ཆོས་སུ་སྣང་བ་ནི་མེད་ཅིང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་རིག་པ་ཡིན་ཀྱང༌། ཤེས་
པ་ཉིད་གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྣང་ཅན་དུ་ཤར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་རྟེན་ཁུ་བ་ནི་ལུས་དང༌། 
རྡུལ་ནི་ངག་དང༌། རླུང་ནི་སེམས་ཀྱིས་གཉིས་སྣང་བསྐྱེད་པའི་ཆོས་ཡིན་ལ། དེ་རྣམས་ལ་རོ་
གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་ཡིད་ནི། འཛག་བདེའི་གཉིས་སྣང་གི་ཆ་ཤས་ཅན་ཏེ། དེ་ཡང་རླུང་གི་
གཡོ་བ་ཕྲ་མོས་ཁྲག་གི་ཆ་ཡང་འབར་བ་ཕྲ་མོའི་རང་བཞིན་ཅན་ནོ། །དེས་ཁུ་བའི་ཆ་ཡང་
ཞུ་བ་ཕྲ་མོའི་རང་བཞིན་ཅན་ཤར་བ་དེ། སེམས་ཡིད་དེས་ཞུ་བདེར་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཆ་
ཤས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་ཙམ་གྱི། ཁུ་རྡུལ་རླུང་གསུམ་རྫས་དང་
ངོ་བོ་གཅིག་ཀྱང༌། རྣལ་འབྱོར་པའི་སེམས་ལ་ཐ་དད་དུ་སྣང་བའི་འཁྲུལ་བ་ཅན་དེ་ནི་ཁམས་
འགྱུར་བའི་བག་ཆགས་ཕྲ་མོ་ཡིན་ལ། དེ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་སེམས་ཡིད་དེ་ཡང་ཆགས་སྲེད་
18-1-380


ཀྱི་བག་ཆགས་ཕྲ་མོ་ཅན་ཡིན་པས། དེ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་ཡང༌། དུས་དེར་འདོད་ཆགས་ཆེན་
པོའི་ལམ་གྱིས་དབང་བསྐུར་བ་ཡིན་ཏེ། དེར་ཡང་དབང་གསུམ་པ་དང་བཞི་པའི་རྗེས་ཆགས་
ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རླུང་བསྐྱོད་པས་གཏུམ་མོ་དམར་ཆ་འབར་བར་བྱེད་ལ། དེས་དཀར་ཆ་ཞུ་བའི་
ཡས་བབས་ཀྱི་དགའ་བའི་ཐ་མར། མས་བརྟན་གྱི་ཚེ་དཀར་དམར་རོ་གཅིག་པར་གྱུར་པ་ལ། 
དམར་ཆས་དབང་བྱས་པ་ཞེས་མིང་དུ་བཏགས་ཤིང༌། མས་བརྟན་དེ་ཉིད་ཀྱི་མཐར། དཀར་
པོ་གཙུག་ཏོར་ཏུ་ཐིམ་ཞིང༌། དམར་པོ་ནོར་བུར་ཐིམ་པས། དེའི་སྐད་ཅིག་གཉིས་པར་རླུང་
ཡང་འགག་སྟེ། དེ་ལྟར་ཁུ་རྡུལ་རླུང་གསུམ་འགགས་པས། དེ་གསུམ་གྱི་འགྱུར་བ་ཉམས་
སུ་མྱོང་བའི་ཤེས་པའི་རིགས་རྒྱུན་ཡང་ཆད་པས། སེམས་ཉིད་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཁོ་ནར་
གྱུར་པ་དེ་ལ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་སྐུ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཡན་ལག་བདུན་གྱི་ནང་གི་བདེ་ཆེན་གྱི་ཡན་
ལག་ཡིན་ལ། ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་རྣམ་པ་མེད་ཙམ་མ་ཡིན་ཏེ་སྔར་གྱི་རྒྱུན་ལས་མཚན་
དཔེ་རྫོགས་པ་དང༌། ཁ་སྦྱོར་གྱི་སྐུ་རབ་འབྱམས་ཞིང་དང་མཆོད་པར་བཅས་པ་ཡང་འབྱུང་
བ་ནི་སྐུ་རྡོ་རྗེ་དང༌། བདེ་ཆེན་དེ་ཉིད་གཞོམ་མེད་གསུང་གི་སྒྲ་དབྱངས་སྒྲ་ཐམས་ཅད་པའི་
ཚུལ་དུ་འཆར་བ་ནི་གསུང་རྡོ་རྗེ་དང༌། བདེ་བའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཁོ་ནས་ཇི་ལྟ་བ་དང་ཇི་སྙེད་པའི་
ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་མི་རྟོག་བཞིན་དུ་མཁྱེན་པ་ནི་ཐུགས་རྡོ་རྗེ་དང༌། བདེ་ཆེན་དེ་ཉིད་
ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་ཡིན་ལ། རྡོ་རྗེ་བཞི་པོ་དེ་ཉིད་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཁུ་རྡུལ་རླུང་ཡིད་བཞི་དག་པའི་
འབྲས་བུ་ཡིན་ཞིང༌། སྐུ་བཞི་ཡང་ཡིན་ནོ། །འགྱུར་བདེ་འཁོར་བའི་རྩ་བར་གསུངས་པ་ཡང༌། 
འགྱུར་བདེ་དངོས་ནི་མ་དག་པའི་འཁོར་བ་སྟེ། རིགས་དྲུག་ཏུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། འགྱུར་
བདེའི་བག་ཆགས་ཞེས་བྱ་བ་གོང་དུ་དེ་ལྟར་བཤད་པ་དེ་ནི། ས་བཅུ་སོ་སོ་ལ་གནས་པའི་
འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི། རྣམ་བྱང་གི་འཁོར་བའི་རྒྱུ་དངོས་ཡིན་ཅིང༌། རིགས་དྲུག་གི་སེམས་
ཅན་འཁོར་བ་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ལ་ཡང་བག་ཆགས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འགྱུར་བདེ་དངོས་སྐྱེ་བའི་
18-1-381


ཕྱིར། འཁོར་བ་དངོས་ཀྱི་བརྒྱུད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་ཚོར་བ་བདེ་
བ་ནི་དཀར་པོའི་འགྱུར་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ནི་དམར་པོའི་འགྱུར་བ་དང༌། བཏང་སྙོམས་
ཀྱང་རླུང་གི་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་གསུམ་ཚོགས་པའི་འགྱུར་བདེའི་ཆ་ཤས་ཅི་རིགས་པ་
ཆགས་བྲལ་དུ་གྲགས་པ་རྣམས་ལའང་ཡོད་དེ། ཁམས་གོང་མ་གཉིས་ན་འགྱུར་བདེ་རགས་
པ་མངོན་གྱུར་པ་ཡོད་ཅིང༌། དགྲ་བཅོམ་ལ་ཡང་བག་ཆགས་ཀྱི་འགྱུར་བདེ་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། 
མངོན་པ་སོགས་སྡེ་སྣོད་སྤྱི་ཁྱབ་ལ་གྲགས་པ་ལྟར། ཁམས་གོང་ན་འཁྲིག་པའི་འདོད་ཆགས་
མངོན་གྱུར་པ་མེད་པའི་ལུགས་ལ་ཡང༌། འགྱུར་བདེ་ཙམ་མངོན་གྱུར་པ་ཡོད་པ་མི་འགལ་
ཞིང༌། སྤྱིར་ནི་གསང་བ་འདུས་པ་ལས། འདོད་ཁམས་གནས་པའི་བུད་མེད་ནི། །ལྷ་ཡི་
ལོངས་སྤྱོད་རིག་བརྟུལ་ཞུགས། །ཡང་ན་གཟུགས་ཁམས་གནས་པ་ལ། །སྟོབས་ཆེན་གྱིས་
ནི་འདོད་པ་སྤྱད། །ཅེས་པ་དང༌། ཁམས་གསུམ་དག་གི་ལམ་གནས་པའི། །བུད་མེད་ཇི་སྙེད་
ཡོད་པ་རྣམས། །གསུང་གི་རྡོ་རྗེས་མི་སྨད་དོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པས། གང་དག་འདུས་
པའི་དོན་ལ་མི་འཇིགས་པའི་སྤོབས་པ་ཅན་དུ་ཁས་བླངས་ནས། ཁམས་གོང་ན་ཡང་འཁྲིག་
པའི་འདོད་ཆགས་ནི། ཡོད་ཅེས་སྨྲ་བ་སྔོན་མེད་གཞུང་ལུགས་ཡིན། ཞེས་ཟབ་མོའི་རྒྱུད་ལ་
བསྐུར་པ་འདེབས་པ་ཡང་མཛངས་པ་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་ཐར་རོ། །འོན་ཀྱང་ས་དང་པོ་ཐོབ་པ་
ལ་ནི། འགྱུར་བདེ་རགས་པ་མངོན་གྱུར་པ་དེ་སྤོང་དགོས་ཀྱང༌། དེ་སྤོང་བྱེད་ཆགས་ཆེན་གྱི་
ལམ་ཁོ་ནར་ཡང་མ་ངེས་ལ། ཡན་ལག་བདུན་ལྡན་གྱི་སྐུ་རྗེས་མཐུན་པ་ཡང་མདོ་ལུགས་ཀྱི་
དེར་མི་ཐོབ་སྟེ། ཁ་སྦྱོར་དང་བདེ་ཆེན་གཉིས་མི་ཚང་བས་སོ། །མདོ་ལམ་གྱིས་སྦྱོར་ལམ་རྩེ་
མོ་བགྲོད་པའི་ཚེ་ན། རླུང་སེམས་ཙམ་གྱི་ལྷ་སྐུ་དངོས་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ཀྱང༌། རྗེས་མཐུན་པ་
ནི་ཐོབ་པ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལས། མོས་སྤྱོད་ཀྱི་སའི་སྐབས་ན་རྒྱས་
པར་གསུངས་པ་བཞིན། སྟོང་གསུམ་དང་མཉམ་པའི་གདན་ལ་གནས་པའི་ལུས་ཁྱད་པར་
18-1-382


ཅན། ཁམས་གསུམ་གྱི་ལུས་ལས་འདས་པ་འགྲུབ་པར་བཤད་དོ། །འབྲས་བུའི་སངས་རྒྱས་
ལ་དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང༌། མདོ་སྔགས་ལམ་ཐད་སོ་སོའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ནི། ཡོན་ཏན་
གྱི་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡོད་པར་མངོན་ལ། ས་དང་པོ་ཐོབ་མ་ཐག་པ་ཐམས་ཅད་ཡོན་
ཏན་མཉམ་པར་བཤད་པ་དང༌། ཁྱད་པར་བརྒྱད་པ་ཡན་ཆད་ལ་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡང་གསུངས་
པ་རྣམས་ནི། མདོ་ལུགས་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་པས། ཐེག་པ་ཐ་དད་པ་ལ་དེ་ལྟ་བུ་རྩི་
མི་དགོས་པར་མངོན་ནོ།། །། 
དྲི་བ་བཅུ་གཅིག་པ་ནི། མཐོང་ལམ་ལས་ལངས་མ་ཐག་ཏུ་ཟུང་འཇུག་གི་སྐུ་འགྲུབ་ན་
བརྟེན་པ་དོན་གྱི་འོད་གསལ་དང༌། རྟེན་ཟུང་འཇུག་གི་སྐུ་གཉིས་རིམ་ཅན་དུ་སོང༌། དེ་ལྟ་ན་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་ཡང༌། ལོངས་སྐུའི་རྟེན་ལ་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་མཛད་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན། ཅེས་
པ་སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་པ། སྤྱིར་དོན་གྱི་འོད་གསལ་ཐོབ་པའི་ཐོག་མ་མཐོང་ལམ་ཡིན་ཅིང༌། 
ཟུང་འཇུག་ཐོབ་པ་ནས་བཟུང་སྒོམ་ལམ་དུ་འགྱུར་ལ། མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་པའི་བྱང་
སེམས་ལས། སྒོམ་ལམ་སྐད་ཅིག་དང་པོ་པ་དེ། སྐུ་དེ་ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱིས་{ཆེས་[ཆོས་
]ལྷག་ཅིང༌། རྟེན་བརྟེན་པའི་ཐ་སྙད་ནི། ལུས་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ལ་སོ་སོར་འདོགས་པ་ཡིན་
ཀྱང༌། སྐབས་འདིར་ཡེ་ཤེས་ཉིད་སྐུར་ཤར་བ་ཡིན་པས། སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཞེས་ལྡོག་ཆ་ཐ་
དད་དུ་བཞག་པ་མ་གཏོགས། ངོ་བོ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན་པས་ཟུང་འཇུག་ཅེས་བྱ་ཞིང༌། དེས་ན་
སྦྱོར་ལམ་རྩེ་མོ་བཟོད་པ་ཆོས་མཆོག་གསུམ་ལ། དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་མ་ཐོབ་ཀྱང༌། རླུང་
སེམས་ཙམ་གྱི་སྐུ་ཐོབ་པས། སྒྱུ་ལུས་སམ་སྐུ་ཁོ་ན་འགྲུབ་པ་ཙམ་ཟེར་ལ། མཐོང་ལམ་གྱི་
སྐབས་རང་གི་སྣང་ངོར་སྐུ་དེའི་སྣང་བ་ཡང་ནུབ། ཟུང་འཇུག་གི་སྐུ་ཡང་མ་ཐོབ་པས། ཡེ་
ཤེས་འོད་གསལ་རྐྱང་བའི་མིང་འདོགས་ཤིང༌། མཉམ་བཞག་དེ་ལས་ལངས་པ་ནས་བཟུང༌། 
ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། སྐུའི་སྣང་བ་གཉིས་ཀ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཅིང་ཆ་མཉམ་པ། 
18-1-383


མཉམ་རྗེས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོད་པས་ཟུང་འཇུག་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་གཙོ་ཆེ་བའི་དབང་དུ་
བྱས་ནས་ཐ་སྙད་དེ་དང་དེར་བཏགས་པ་ཡིན་ཏེ། གཞན་དུ་ན་སྦྱོར་ལམ་གྱི་དུས་ནའང་བདེ་
སྟོང་གི་ཡེ་ཤེས་མེད་པ་མ་ཡིན་ལ། མཐོང་ལམ་དུ་ཡང་རྟེན་ལུས་ཙམ་ཡོད་ཅིང༌། ཟུང་འཇུག་
ལ་ཡང་མཉམ་བཞག་གསལ་ཞིང༌། རྗེས་ཐོབ་མི་གསལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཟུང་འཇུག་
གི་མཉམ་བཞག་ཀྱང༌། ལྷ་སྐུ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་དག་པའི་སྣང་བ་ཅན་ཡིན་པས། སྣང་མེད་
ལ་འཇོག་ཏུ་ཡེ་མི་རུང་ཞིང༌། ལྷ་སྐུ་དང་བདེ་སྟོང་གཉིས་ཀ་མཉམ་གཞག་ཏུ་གསལ་མཉམ་
དང༌། རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ཅུང་ཟད་མི་གསལ་མཉམ་སྟེ། དེ་ཡང་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ནི་གཉིས་སྣང་དང་
འདྲེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བདེ་སྟོང་ཅུང་ཟད་མི་གསལ་བ་བཞིན་དུ། ཐ་མལ་གྱི་སྣང་བརྙན་
འཆར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ལྷ་སྐུ་ཡང་ཅུང་ཟད་མི་གསལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་འོད་གསལ་
ལས་ལངས་ནས་ཟུང་འཇུག་འགྲུབ་ཅེས་པ་ཡང༌། མཐོང་ལམ་བདེ་སྟོང་ཁོ་ན་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་
མཉམ་པར་གཞག་པའི་འོད་གསལ་དགོས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལངས་པ་ཡིན་ཅིང༌། དེའི་
རྗེས་ཐོབ་ཀྱང་ཡིན་མོད། སྤྱིར་མཉམ་པར་མ་གཞག་པ་ཡང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མིན་ཅིང༌། བདེ་
སྟོང་གི་འོད་གསལ་དེ་སངས་སོང་བ་མིན་ཏེ། དེས་ན་ཟུང་དུ་འཇུག་རྒྱུའི་ཡ་གྱལ་གྱི་འོད་
གསལ་དེ་མཐོང་ལམ་མིན་པས། ཡེ་ཤེས་དང་སྐུ་རེས་འཇོག་ཏུ་འགྱུར་བའི་སྐྱོན་མེད་ལ། 
འབྲས་བུའི་སྐུ་གསུམ་པོ་ཡང་དུས་མཉམ་དུ་འཐོབ་དགོས་པ་ཡིན་པས། ལོངས་སྐུའི་རྟེན་དུ་
ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་མཛད་པ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་མི་འཐད་ལ། འོན་ཀྱང་ལོངས་སྐུའི་རིགས་འདྲ་སྔ་
མ་ལ། ལོངས་སྐུའི་མིང་གིས་བཏགས་པར་ཟད་དེ། རྟེན་དེ་དང་དུས་མཉམ་དུ་ཡང་དག་པའི་
མཐའ་མངོན་དུ་བྱས་ནས། དེའི་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་ལ་སྐུ་གསུམ་དུས་མཉམ་དུ་ཐོབ་པ་ཡིན་
ཀྱང༌། ལོངས་སྐུའི་མིང་གིས་སྨོས་པས། ཡང་དག་པའི་མཐའ་ལས་ལོངས་སྐུར་ལྡང་ཞེས་
གྲགས་པ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་བཞིན་དུ་ལོངས་སྐུའི་རྟེན་ལ་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་བྱེད་པར་གྲགས་པ་
18-1-384


ཡང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་ཐོག་མར་མངོན་དུ་བྱས་པ་དང་དུས་མཉམ་པའི་སྐུ་དེའི་སྐད་ཅིག་
གཉིས་པ་ལ་ཆོས་སྐུ་ཐོབ་པ་ལ་བསམ་པ་ཡིན་ན་རུང་ངོ༌།། །། 
དྲི་བ་བཅུ་གཉིས་པ་ནི། ས་དང་པོ་ཐོབ་པ་དང༌། ལྟེ་བའི་རྩ་མདུད་གྲོལ་བར་གསུངས་
པའང་སྣང་ལ། མི་ཕྱེད་མ་སོགས་རྩ་བཞིའི་རྩ་མདུད་གྲོལ་བ་ལ་ཡང་ས་དང་པོར་གསུངས་
པ་ཇི་ལྟར་ཡིན། ཅེས་པ་སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་པ། མི་ཕྱེད་མ་སོགས་རྩ་བཞི་སྤྱི་བོ་ལ་སོགས་
པའི་གནས་བཞིར་གནས་ཤིང༌། དེ་རྣམས་ས་དང་པོར་གསུངས་ལ། དེས་མཚོན་ནས་རྩ་ཉི་
ཤུ་རྩ་བཞི་ས་བཅུར་གསུངས་པ་ནི། སམྦུ་ཊ་དང་མངོན་བརྗོད་ལ་སོགས་པ་རྒྱུད་མང་པོ་ལས་
མགྲིན་གཅིག་ཏུ་གསུངས། གསང་བའི་འཁོར་ལོའི་ཕྱེད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་བརྟན་
པ་ནས། གཙུག་ཏོར་ཧྲིལ་གྱིས་བརྟན་པའི་བར་ལ་ས་བཅུ་གཉིས་བཞག་པ་ཡང༌། སེམས་
འགྲེལ་སྐོར་གསུམ་ནས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལྟར། གཞན་ཡང་ཕལ་ཆེར་གྱི་དགོངས་པ་ལ་
གནས་ཤིང༌། འདི་གཉིས་ནི་གནད་གཅིག་སྟེ། ལས་བྱེད་པའི་རྩ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་དང༌། ལས་བྱ་
བའི་རྩ་འཁོར་ལོ་དྲུག་ལ་རྩ་དང་རླུང་གི་ཁམས་ཇི་ལྟར་ཐིམ་པའི་ཚུལ་གྱི་བྱུང་བར་ཡིན་པས་
སོ། །ལྟེ་བའི་རྩ་མདུད་གྲོལ་བས། ས་དང་པོ་འཐོབ་པ་ངེད་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་ལ་ནི་ཁས་མི་ལེན། 
འོན་ཀྱང་འཁོར་ལོ་དྲུག་འཁོར་ལོ་བཞིར་བསྡུ་བ་དང་མཐུན་རུང་ཙམ་ཡིན་པ་འདྲ། ས་འདི་
རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྦྱོར་ལམ་གྱི་ས་ཡིན་ཅིང༌། འོག་ཏུ་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་རྩ་དག་
པའི་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཡང་འདི་དང་འདྲ་སྟེ། རྒྱུད་དང་གྲུབ་ཆེན་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་དེ་ལྟར་
ཡིན་ཡང༌། བོད་སྔ་ཕྱི་ཕལ་ཆེར་འཕགས་པའི་སར་འདོད་པས། དེ་དག་གིས་བྱས་པའི་བསྟན་
བཅོས་རྣམས་འཆད་པའི་ཚེ། དེ་རྣམས་ཉིད་རང་རང་སོ་སོའི་གྲུབ་མཐའ་དང་མ་བསྟུན་ན་
ནང་འགལ་འོང་པས། དེ་མཚུངས་སུ་སྦྱོར་དགོས་སོ།། །། 
དྲི་བ་བཅུ་གསུམ་པ་ནི། བདག་མེད་བསྟོད་འགྲེལ་དྲི་མ་མེད་པའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བར། 
18-1-385


སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་སྐབས་སུ་བྱང་ཕྱོགས་ལ་འཕགས་ལམ་ལྔ་དང་དྲུག་པའི་ཆ་གསུང་
བ་འདི་ལ་དོན་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན། ཅེས་པ་སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་པ། འདི་ཉིད་{ཀྱི་}རང་ལུགས་
ལ། བྱང་ཕྱོགས་ས་ལམ་སོགས་སྦྱོར་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་ལྔ་གསུངས་པའི་ནང་གི་འཕགས་ལམ་
དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ཐུན་མོང་དུ་བྱང་ཕྱོགས་སོ་བདུན་ཚར་གཅིག་སྦྱར་བའི་ལུགས་
ལ། ས་དང་པོ་གཉིས་ལ་བཞི་བཞི་དང༌། བར་པ་བརྒྱད་ལ་གཉིས་གཉིས། བཅུ་གཅིག་པ་
དང༌། བཅུ་གཉིས་པའང་བཞི་བཞི་སྦྱར་བས་སོ་གཉིས་སོང་མཚམས་སུ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནས་
མར་བགྲངས་པའི་དྲུག་པ་ཡང་དག་པའི་ངག་གི་ཕྱེད་དང༌། ལས་མཐའ་འཚོ་བ་རྩོལ་དྲན་
ཏིང་ལྔ་པོ་སློབ་ལམ་དུ་མི་ཐོབ་པར། སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་དང་མཉམ་དུ་ཐོབ་གསུང་བའི་གོ་
བར་སྣང་ཞིང༌། ཡང་དག་པའི་ངག་ལ་ཕྱེད་མར་མཛད་པ་ནི་རྩ་མདུད་འབྲེལ་མ་ལ་ཆ་བཅས་
ཞེས། ཕྱེད་མའི་དག་པ་སྦྱར་བའི་རིགས་འགྲེས་སུ་སྣང་ངོ༌། །འོན་ཀྱང་རྩ་དང་བྱང་ཕྱོགས་
སྦྱོར་བ་ལས་ས་ལམ་གྱི་རིམ་པ་བརྩི་པ་ལ་ཁུངས་གསལ་པོ་ཡོད་ཡོད་མི་འདྲ་བ་དང༌། ཁྱད་
པར་སྦྱོར་ཚུལ་འདི་ནི་སྒོས་སུ་ལུང་གསལ་ཡོད་ན་མ་གཏོགས། དག་སྦྱོར་སྐབས་ཀྱི་རྒྱུད་དང་
ནི་མི་མཐུན་པས། ཅུང་མི་བདེ་ཞིང༌། དགོས་ཀྱི་ལུང་ཁུངས་ཕྱོགས་འགྲོ་ཡང་ཁོ་བོས་ནི་སྔར་
མ་མཐོང་ངོ༌། །རྩ་དང་བྱང་ཕྱོགས་དག་སྦྱོར་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་ཁུངས་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ན། སྤྱིར་ནི་
ལེགས་པོར་འགྱུར་ཡང༌། སྦྱོར་ཚུལ་དེ་ལྟར་མི་བྱ་སྟེ། སུམ་སྐོར་མ་སོགས་བཞི་དྲན་པ་ཉེར་
བཞག་བཞི་དང༌། མི་ཕྱེད་མ་འདུན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་ཡིན་པ་ནས། ཡིད་བཟང་མ་
ཡང་དག་པའི་ངག་གི་བར་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་རྐང་པ་བཞི། དབང་ལྔ། སྟོབས་ལྔ། ཡན་ལག་བདུན་
དང༌། འཕགས་ལམ་གསུམ་རྣམས་སྦྱོར་རྒྱུ་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་བུ་གའི་རྩ་བརྒྱད་ལ། འཕགས་
ལམ་བཞི་དང་ཡང་དག་སྤོང་བ་བཞི། རོ་རྐྱང་དབུ་མ་བདུད་འབྲལ་བཞི། ཡང་དག་པའི་ཏིང་
འཛིན་ལ་སྦྱར་ནས། རྫུ་འཕྲུལ་རྐང་བཞི་སོགས་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་གནས་སོགས་ས་བཅུ་ལ་སྦྱར། 
18-1-386


འཕགས་ལམ་ཕྱི་མ་བཞི་དང་སྤོང་བ་བཞི། འཐུང་སྤྱོད་དང་ཉེ་འཐུང་སྤྱོད་ཡིན་ལ། ཏིང་ངེ་
འཛིན་ས་བཅུ་གསུམ་པ་ལ་སྦྱར་ན། ཀུན་སྤྱོད་མངོན་བརྗོད་སོགས་རྒྱུད་གཞུང་རྣམས་དང་
འགྲིག་རུང་ཡིན་ཅིང༌། འདིའི་ས་བཅུ་གསུམ་པ་དེ་མཐོང་ལམ་ཡིན་པས་ན། མཐོང་ལམ་དུ་
བྱང་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་བཤད་པའི་སྤྱི་འགྲོས་དང་ཡང་འབྱོར་ལ། ནང་གི་རྩ་ཁམས་
དག་པའི་བྱང་ཕྱོགས་ཡིན་པས། སྤྱི་དང་གོ་རིམ་མ་མཐུན་ཀྱང་སྐྱོན་མེད་དོ།། །། 
དྲི་བ་བཅུ་བཞི་པ། མཁན་ཆེན་ཞི་འཚོ། ཡེ་ཤེས་ཞབས་ཀྱི་སློབ་མ་ཡིན་པ་འདྲ་བ་ཞིག་རྦ་
བཞེད་ལས་འབྱུང༌། ཡེ་ཤེས་ཞབས་སེང་བཟང་གི་སློབ་མར་ལུང་གིས་གྲུབ་ན། སེང་བཟང་
ཞི་འཚོའི་སློབ་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་འགྲིག ཅེས་པ་སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་པ། ཞི་འཚོའི་སློབ་མ་
སེང་བཟང་ཡིན་པ་བརྒྱད་སྟོང་འགྲེལ་ཆེན་ལས་གསལ། དེའི་སློབ་མ་ཡེ་ཤེས་ཞབས་ཡིན་
པར་འཇམ་དཔལ་ཞལ་ལུང་ལས་འབྱུང༌། མཁན་པོ་བོ་དྷི་སཏྭ་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཞབས་ཀྱི་སློབ་
མ་ནི་ངེས་པར་ཡིན་ཡོད་པར་སྣང༌། སྐུ་ཚེ་རིང་དུ་བཞུགས་པ་དང༌། མཁན་པོ་རང་ལས་ཀྱང་
ཡེ་ཤེས་ཞབས་སྔགས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་ཆེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སློབ་མར་འབྱུང་བ་ནི་མི་འགལ་
ནའང༌། དབུ་མ་རྒྱན་མཛད་མཁན་དང༌། མཁན་ཆེན་གཅིག་མི་གཅིག་བརྟག་དགོས་སོ།། །། 
དྲི་བ་བཅོ་ལྔ་པ་ནི། ཧྭ་ཤང་གི་ལྟ་བ་དངོས་གཞི་ཇི་ལྟར་འཁྲུལ། སྤྱོད་པས་མ་ཟིན་པས་
འཁྲུལ་ན། སྤྱོད་པའི་ཕྱོགས་ནས་དགག་རིགས་ཀྱི། ལྟ་བ་འཁྲུལ་ཞེས་གསུང་མི་རིགས་པ་
འདྲ། ཞེས་པ་སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་པ། སྤྱིར་ཏོན་མུན་གཅིག་ཅར་འཇུག་པའི་ལམ་ཞེས་བྱ་བ་
ནི། བོད་ཡུལ་དུ་ཧྭ་ཤང་མཧཱ་ཡ་ནས་སྲོལ་ཕྱེ་བར་གདའ། རྒྱ་ནག་ཏུ་དེའི་སྔོན་རོལ་དུ་ཡང་
ཏོན་མུན་གྱི་མཁན་པོ་ཆེན་པོ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ཙམ་བྱུང་ཞིང༌། དེ་དག་ཁུངས་ཀྱི་རྩ་བ་ཡང་རྒྱ་གར་
ལ་བྱེད་པར་སྣུབས་ཀྱི་བསམ་གཏན་མིག་སྒྲོན་ལས་བཤད། དེའི་ལུགས་ཀྱི་གོ་ཡུལ་གྱི་ལྟ་
བ་ནི། ཐལ་འགྱུར་བ་རྙིང་པ་རྣམས་དང་མཐུན། སྒོམ་པའི་ལྟ་བ་ནི་ཡིད་བྱེད་བཀག་པ་ཁོ་ན་
18-1-387


ལ་བསྔགས་པ་མཛད། སྒོམ་དུས་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་མི་དགོས་པར་མ་ཟད། དེ་
སྒོམ་གྱི་གོལ་སར་བྱས་གདའ། སྤྱོད་པ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་དག་བསྲུང་དགོས་པར་ཡང་ཡང་
བཤད་པས། ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་པའི་ཕྱོགས་ལ་འཁྲུལ་བ་མེད། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་བྱ་བ་
དགེ་བའི་ལས་རྩལ་འདོན་མི་དགོས་པ་དང༌། རྗེས་ཐོབ་ཏུ་སྙིང་རྗེ་དང་དད་པ་སོགས་མི་
འགོག་ཀྱང༌། མཉམ་གཞག་གི་དུས་ན། སེམས་ཅན་མ་དམིགས་པ་ཙམ་སྙིང་རྗེ་དང༌། སངས་
རྒྱས་སོགས་མ་དམིགས་ཙམ་དད་པ་ཡིན་པ་སོགས་སུ་བཤད་ནས། མདོར་ན་དམིགས་པ་
མེད་པ་ལ་ཐམས་ཅད་ཚང་ཚུལ་ཙམ་མ་གཏོགས། དེ་དག་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་ཅན་སྒོམ་པ་དེ་
གོལ་སར་བཞེད་པས། དགེ་བ་ཆོས་སྡུད་ལས་ཉམས་སམ་སྙམ། འབྲས་བུ་ཡང་དམིགས་པ་
མཐའ་དག་ཟད་པ་ལས། གཞན་སྣང་དུ་འགྲོ་དོན་འབྱུང་བ་ཙམ་དུ་འཆད་པར་སྣང་སྟེ། དེས་
མཛད་པའི་མདོ་སྡེ་བརྒྱད་ཅུ་ཁུངས་དང༌། སྣུབས་ཀྱི་བསམ་གཏན་མིག་སྒྲོན་ན་གསལ་བར་
སྣང༌། འདི་ལ་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལས་ནི། སོ་སོར་རྟོག་པ་སྤངས་པས། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་
རབ་སྤངས་པར་འགྱུར་ལ། དགེ་བའི་ལས་སྤངས་པས་ཐབས་ཀྱང་སྤངས་པའི་ཕྱིར། ཐབས་
དང་ཤེས་རབ་གཉིས་ཀ་སྤངས་པས་སངས་རྒྱས་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཐར་པ་ཙམ་ཡང་མི་ཐོབ། སོ་
སོར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་མེད་ན། དམིགས་པ་མེད་པའང་འཇུག་པར་མི་ནུས་ཞེས་སོགས་
གསུངས་པས་སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་མེད་པས་ལྟ་སྒོམ་འཁྲུལ་ལ། དགེ་བའི་ལས་ལ་
བརྩོན་པར་མ་བྱས་པས་སྤྱོད་པའང་འཁྲུལ་ཞེས་འགོག་པར་སྣང་ལ། བསྟན་པ་ཕྱི་དར་ལ་
བྱུང་བའི་བོད་རྣམས་ལ། འཇོག་སྒོམ་ཁོ་ན་ལ་མོས་པ་དང༌། དཔྱད་སྒོམ་ཁོ་ན་ལ་མོས་པའི་
ལུགས་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། ཕྱི་མ་རྣམས་ནི་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལའི་གསུང་དེ་ལ་འཁྲིལ་ནས། ལས་
དང་པོ་པའི་མི་རྟོག་པ་སྒོམ་པ་ཐམས་ཅད་ནོར་བར་བརྩི་བར་སྣང་ལ། སྔ་མ་རྣམས་ནི་འགའ་
ཞིག་ཧྭ་ཤང་ཡིད་བྱེད་འགོག་པ་ཙམ་ཡིན་པས། གསལ་སྟོང་རང་རིག་པ་ངོས་འཛིན་པ་མེད་
18-1-388


པས་ལྟ་བ་ནོར་ཟེར་བ་དང༌། ཕྱག་ཆེན་པ་ཁ་ཅིག ཧྭ་ཤང་ཡིད་བྱེད་དང་རྣམ་རྟོག་ཐམས་
ཅད་འགོག་པ་ཡིན་པས་ནོར་བ་ཡིན་ལ། ཁོ་བོ་ཅག་རྣམ་རྟོག་གང་ཤར་ཐམས་ཅད་དགག་
སྒྲུབ་སྤངས་བླང་མེད་པར་ལམ་དུ་འཁྱེར་བའི་ཕྱིར། མ་ནོར་བ་ཡིན་ཞེས་ཟེར་ན་ཡང༌། དེ་
རྣམས་ཧྭ་ཤང་གི་ལུགས་གང་ཡིན་ཞིབ་མོར་མ་ཤེས་ཀྱང༌། ངན་པ་གཅིག་ཡིན་ཏེ་འོང་སྙམ་པ་
དང༌། ཚིག་ཟུར་རེ་ཙམ་མཐོང་ཐོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཚོད་དཔོགས་བྱས་པར་ཟད་དེ། རིག་པའི་
རང་ངོ་ངོས་འཛིན་པ་དང༌། རྣམ་རྟོག་གང་ཤར་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རིག་ཙམ་དེའི་རང་བཞིན་དུ་
ཤེས་པར་བྱེད་པ་ནི། ཏོན་མུན་གྱི་ལུགས་ལ་ཡང་ཤིན་ཏུ་ཡོད་པར་གསལ་མོད། སྤང་བླང་མི་
བྱེད་སྐད་པའི་ཐབས་ཀྱིས་རྟོག་པ་མ་སྤངས་རང་སར་གྲོལ་བར་འདོད་པའི་ཐབས་དེ་ཡང༌། 
ཡིད་བྱེད་སྤོང་བའི་ཐབས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་མཉམ་གཞག་ཏུ་སྙིང་རྗེ་སོགས་ཀྱི་སྣང་ཆ་
འགོག་པ་དང༌། ཐབས་ཀྱི་ཆ་ལས་གཡེལ་བའི་སྐྱོན་ནི་ངེས་པར་ཡོད་ཅིང༌། ལྟ་བ་སྒོམ་པའི་
དངོས་གཞི་ལ་ཡང༌། འདི་མདོ་ལུགས་ཁོ་ནའི་སྒོམ་རིམ་ཡིན་པས། དབང་གི་ཉམས་མྱོང་
དང༌། བླ་མའི་བྱིན་རླབས་དང༌། ཡི་དམ་ལྷའི་མཐུ་སྟོབས་དང༌། རིག་སྔགས་ཀྱི་ནུས་པ་དང༌། 
བྱེད་བཅིངས་ཀྱི་གནད་དང༌། རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་རྟེན་འབྲེལ་སོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་ཕེབས་པར་
འགྱུར་བ་ནི་མེད། མདོ་ལུགས་ཉིད་ལ་སྐྱེ་བ་མང་པོར་ཚོགས་བསགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ན། སོ་
སོར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་སྔོན་དུ་མ་སོང་བའི་ལྟ་བ་སྐྱོང་ལུགས་འདི། ལྟ་ཐོག་ཏུ་སླེབ་ཀྱང་
བོགས་ཆུང་ཞིང༌། ནུས་པ་བུལ་ལ། ལྟ་བའི་ཐོག་ཏུ་མི་སླེབ་པའི་གོལ་སའི་ཉེན་ཆེ་བའི་ཕྱིར་སྐྱེ་
བོ་ཐམས་ཅད་ལ་སྟོན་པ་འདི་ལག་ལེན་ནོར་པ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་དགོས་ཀྱི། སྟོང་ཕྱོགས་ཀྱི་
ལྟ་སྒོམ་པའི་དངོས་གཞི་རང་ལ་འཁྲུལ་བ་ཡོད་པར་མ་མཐོང་ངོ༌། །འོན་ཀྱང་ལུགས་དེ་དར་
ན་བསྟན་པའི་སྲོལ་བཀའ་ལ་གནོད་པར་གཟིགས་ནས། དུས་དེར་བསྣུབ་པར་མཛད་པ་ཡིན་
ལ། ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལའི་དགག་པ་དེ་ཡང༌། ལྟ་བའི་སྐབས་དེར་མདོ་ལུགས་རང་རྐང་ལ་ཕལ་ཆེ་
18-1-389


བའི་དབང་དུ་མཛད་ན་མི་འགལ་ཡང༌། སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་ལ་ཁྱབ་མཐའ་ནི་མེད་དོ། །སྣུབས་
སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཏོན་མུན་གྱི་ལུགས་དེ་དབུ་མའི་ལུགས་སྲོལ་རྣམ་དག་དུ་བཤད་ལ། 
སྣུབས་དེ་ནི་རྫོགས་ཆེན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཚད་མར་བྱེད་པའི་སློབ་དཔོན་ཡིན་ནོ། །དེས་
ན། ཕྱག་རྫོགས་ཞི་བྱེད་གཅོད་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཏོན་མུན་གྱི་རིང་ལུགས་ལ་སྤྱོད་ཕྱོགས་
དང༌། སྒོམ་པ་གཞན་གྱི་ཁྱད་པར་ནི་ཡོད་སྲིད་ཀྱི། སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ཁྱད་པར་མེད་
ལ་གནས་སྐབས་འགའ་ཞིག་ཏུ་སྙིང་པོ་དོན་གྱི་བསྟན་པར་ནི། ཏོན་མུན་ཡང་འགྱུར་ལ། ཏོན་
མུན་དར་བའི་དགག་བྱ་དེ་ཡང༌། གནས་སྐབས་གཞན་དུ་གཞན་དག་ལ་ཡང་འབྱུང་སྲིད་པ་
མཐོང་ངོ༌། །ཁོ་བོས་མདོ་སྡེ་བརྒྱད་ཅུ་ཁུངས་མཐོང་བའི་ཚེ། འདིའི་ལྟ་གྲུབ་ཀྱང་བདུད་ཀྱི་
ལས་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གྲགས་ཆེ་བར་སྣང་བ་འདི་ལ་འཇིགས་སོ་སྙམ་མོ།། །། 
དྲི་བ་བཅུ་དྲུག་པ་ནི། འདོད་པ་ལ་ཆགས་བྲལ་སྔོན་དུ་སོང་ནས། སྔགས་ལམ་ལ་ཞུགས་
པ་རྣམས་དང༌། འཆི་ཁ་དང་བར་དོར་འཚང་རྒྱ་བ་རྣམས་སྤྱོད་པ་དང་ཉེ་རྒྱུ་ལ་ལྟོས་དགོས་
སམ། ཞེས་དང༌། དེ་ལ་འཕྲོས་པའི་དྲི་བ་བཅུ་བདུན་པ་ནི། དགོས་ན་སྤྱོད་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བུ། མི་
དགོས་ན་ནང་གི་མངོན་བྱང་ཇི་ལྟར་ཚང་ཞེས་པ་སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་པ། འདོད་པ་ལ་ཆགས་
བྲལ་སྔོན་སོང་དང༌། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་སྔགས་ལ་འཇུག་པ། འཚང་རྒྱ་བ་ལ་སྤྱོད་པ་སྤྱོད་
དགོས། སྤྱོད་ཚུལ་ནི་དེ་དག་སྔགས་ལ་འཇུག་པའི་སྔོན་རོལ་ཏུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་གྱི་ཁྱད་
པར་འགའ་ཞིག་གིས་རྒྱུད་སྦྱངས་ནས། ཉོན་མོངས་ལ་དབང་བ་རྗེས་མཐུན་པ་ཙམ་ཐོབ་པ་
ན། ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་བརྟེན་ནས། བདེ་བ་བསྐྱེད་པ་དང༌། ཁྱད་
པར་རིག་མའི་ཁ་སྦྱོར་གྱི་བདེ་བ་བསྒྲུབ་ནུས་པའང་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། དེའི་ཚེ་སྔགས་ཀྱི་ལམ་
ལ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱིས། ཐེག་དམན་གྱི་ཆགས་བྲལ་བ་རྒྱུད་མ་སྦྱངས་ན། སྤྱོད་པ་
ལྟ་ཅི་སྨོས། དབང་དང་བསྐྱེད་རིམ་སྒོམ་པའི་སྐལ་བ་ཙམ་ཡང་མེད་དོ། །འདོད་པ་ལ་ཆགས་
18-1-390


བྲལ་གྱི་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ཆགས་བྲལ་མ་ཉམས་པ་དེ་ནི། སྔགས་ལ་མོས་པ་སྐྱེ་བ་ཡང་དཀའ་ལ། 
ཅི་སྟེ་མོས་ན་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་མངོན་གྱུར་པ་སྤངས་
པ་དེ་ནི་སླར་སྐྱེ་བ་ལ་ཚེགས་མེད་དོ། །དེ་དག་སྤྱིར་སྔགས་ཀྱི་གོལ་ས་ཡིན་ཅིང༌། འོན་ཀྱང་
སྔགས་ལམ་ལ་འཇུག་ན་ཚུལ་དེ་ལྟར་བྱེད་དོ། །འཆི་ཀ་བར་དོའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་དུས་
དེར་འཕགས་ལམ་ཐོབ་པའི་མིང་ཡིན་ཅིང༌། འཆི་སྲིད་ཀྱི་ཚེ་མཐོང་ལམ་ཐོབ་ལ། བར་དོའི་
དོད་ལ་ཟུང་འཇུག་བྱུང་བ་དེ་ལ་འཆི་ཁར་སངས་རྒྱས་པ་ཟེར་ཞིང༌། འཆི་སྲིད་ཀྱི་ཚེ་དྲོད་
ཆེན་པོ་སོགས་ཐོབ་ནས། བར་དོའི་དོད་དུ་རླུང་སེམས་ཙམ་གྱི་སྐུ་འགྲུབ་དེའི་རྟེན་ལ་ལམ་
བསྒོམས་པས། དབང་པོ་རྣོ་ན་སྐྱེ་བ་ལེན་མི་དགོས་པར་བར་དོ་ཉིད་དུ་འཕགས་ལམ་འཐོབ་
པ་ཡང་ཡོད། ཡང་འཆི་ཁར་སྐུ་དེ་ཐོབ་པ་རྣམས་འཆི་སེམས་ཀྱིས་བཟོད་པ་ཙམ་བགྲོད་ནས། 
བར་དོར་ངེས་པར་ཟུང་འཇུག་འཐོབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལ་བར་དོར་འཚང་རྒྱ་བ་ཞེས་ཟེར་
ཏེ། འདི་དག་ལ་སྐབས་དེ་ཉིད་དུ་ནི་སྤྱོད་པ་དང་ཉེ་རྒྱུ་མི་དགོས་ལ། དེ་ནས་ས་རྣམས་རིམ་
པར་བགྲོད་ནས་འཚང་རྒྱ་བ་ལ་ནི་སྤྱོད་པ་དང་ཉེ་རྒྱུ་ངེས་པར་དགོས་ཏེ། དེ་དག་བསམ་གྱིས་
མི་ཁྱབ་པའི་སྤྱོད་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཟུང་འཇུག་འགྲུབ་པ་རྣམས་དང་ཁྱད་
མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་མངོན་བྱང་ལྔ་འབྱུང་བ་ལ་དགའ་བའི་གནས་མེད་དོ། །སྤྱིར་ནི་འཕགས་
ཆེན་ཉོན་མོངས་ཤིན་ཏུ་ཟད་པ་རྣམས་ལའང༌། གོང་དུ་བཤད་པའི་གནས་སྐབས་བཞིའི་བག་
ཆགས་དེ་མ་ཟད་པས། སྤྱོད་པ་དང་ཉེ་རྒྱུ་དགོས་ཀྱང་དགོས་ལ་ནུས་པའང་ཡིན་ནོ།། །། 
དྲི་བ་བཅོ་བརྒྱད་པ་ནི། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་སྐུ་ཡིན་པས། །ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལ་འཐད་པ་
ཡིན། །ཞེས་པར། སྤོས་ཁང་པས་ནི་རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་ཀྱི་རིགས་ལྔའི་སྐུ་མདོག་ཕྱག་རྒྱ་རྣམས། 
སྦྱང་གཞི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་སྦྱང་བར་གསུངས། དེ་ལྟར་ན་རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་དུ་ཡང་བསྐྱེད་རིམ་
འཇོག་རུང་བར་འགྱུར་རམ་གཞན་ཡང༌། དེས་ན་རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་མན་ཆད། སྣང་བ་ལྷ་རུ་
18-1-391


གསུངས་པ་མེད། གསུང་བ་དང་འགལ་གྱིས་དོགས་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན། ཅེས་པའོ། །འདི་ལ་
བརྗོད་པ། དེ་ལ་རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་མན་ཆད་དུ། སྲིད་པ་སྐྱེ་འཆིའི་རིམ་པ་དང་མཐུན་པའི། ལྷའི་
རྣལ་འབྱོར་གྱི་དམིགས་པ་བསྒོམས་པས། རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་ཚུལ་གྱི་སྦྱང་བྱ་སྦྱོང་བྱེད་
སྦྱོར་ཚུལ་ནི་མེད་ངེས་ལ། དེ་མེད་པའི་ཕྱིར། སྦྱངས་འབྲས་དང་མཐུན་པའི་སྒོམ་ཚུལ་ཙམ་
ཡོད་ཀྱང༌། བསྐྱེད་རིམ་དངོས་སུ་མི་འགྱུར། དེས་ན་བླ་མེད་གྱི་དག་དྲན་དང་ཚུལ་མཚུངས་
པ་ཕུང་པོ་ལྔ་དག་པ་མཚོན་བྱེད་ཙམ་དུ་སྦྱོར་ན་ནི་ཁུངས་ཡོད་ན་མི་འགལ་ཏེ། རིགས་ལྔ་ཡེ་
ཤེས་ལྔ་མཚོན་བྱེད་ཡིན་པ་འདིར་ཡང་བཞེད་ལ། ཡེ་ཤེས་བཞི་རྣམ་ཤེས་བརྒྱད་གནས་གྱུར་
ཡིན་པ་ཡོ་ག་འདིར་ཡང་ཡང་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཀྱང་སྣང་བ་ལྷ་ཞེས་པ་ལ། ཕྱིས་ཀྱི་
མང་པོ་འདོད་པ་ལྟར། ད་ལྟའི་གཟུགས་ཕུང་འདི་ཀའི་སྟེང་གི་སྐྱོན་དང་དྲི་མ་གཞན་ཞིག་དག་
ནས། གཟུགས་ཕུང་འདི་ཀའི་རིགས་རྒྱུད་རྣམ་སྣང་དུ་འགྲོ་བར་འདོད་པ་སོགས་ནི་བླ་མེད་
ལ་ཡང་མི་འཐད་ལ། འདིར་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ལྷར་སྒོམ་པར་གསུངས་པའང་མེད་པས། 
དེ་ལའང་དགོངས་ཤིང༌། རང་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་རྣམ་ཤེས་བརྒྱད་སོགས་ལམ་བསྒོམས་
པས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཚེ། དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཆོས་ཉིད་རྣམས། རྒྱལ་བ་རིགས་བཞི་
ཡིན་པར་བཤད་ཀྱང༌། དྲི་བཅས་ཀྱི་སྐབས་གདོད་མ་ལ་རིགས་བཞི་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པར་
རྒྱུད་འདིར་གསལ་བར་མ་གསུངས་པས། སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ལྷ་སྐུར་སྒོམ་པའི་རྣམ་བཞག་
མི་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ།། །། 
དྲི་བ་བཅུ་དགུ་པ་ནི། ཡང་ཉན་རང་ལ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ཡོད་པའི་ཤེས་བྱེད་དུ། ཇི་
ལྟར་མདུད་པའི་བྱེ་བྲག་གིས། །ཞེས་སོགས་གཞུང་དུ་འདྲེན་པར་མཛད། དེ་ལྟར་ན་ཉན་རང་
གིས་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་པར་བྱེད་དགོས་འདྲ་ཞིང༌། དེ་ཙམ་རུང་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། གཞུང་
དེས་དེ་ལྟར་བསྟན་ན། མདོ་སྡེ་རྒྱན་གྱི་ལུགས་ལ། ཉན་རང་གིས་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་
18-1-392


པ་ཡོད་པར་ཐལ་བ་འདྲའོ། །ཞེས་པ་སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་པ། སྡོམ་གསུམ་རབ་དབྱེ་མཛད་པོ་
ཉིད་སློབ་དཔོན་ཟླ་གྲགས་ཀྱི་བཞེད་པ་ལ་ཐུགས་རྩིས་ཆེ་བས། ཉན་རང་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་
མེད་རྟོགས་པ་ཡོད་པར་བཞེད་སྲིད། འོན་ཀྱང་འདི་རང་ལ་མ་ངེས་ལ། རྣམ་ཐར་སྒོ་གསུམ་
གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉན་རང་ལའང་ཡོད་པ་དང༌། མདོ་ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་སོགས་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་
ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཐེག་དམན་ལ་ཡང་མང་དུ་འབྱུང་ཞིང༌། འོན་ཀྱང་དེ་དག་གི་དངོས་བསྟན་
ཕལ་ཆེ་བ་ནི། དངོས་པོ་རྣམས་རྒྱུ་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལས་འབྱུང་བས། བྱེད་པོ་
ལ་སོགས་པས་སྟོང་པ་དང༌། རགས་པ་དང༌། རྒྱུན་དུ་སྣང་བ་རྣམས་འཁྲུལ་བ་ཙམ་དུ་སྟོན་
ཅིང༌། ཆོས་གང་ལ་ཡང་ང་བདག་གི་དངོས་པོས་སྟོང་པ་ཙམ་ཁོ་ནར་སྣང་མོད། དེ་ཙམ་རྟོགས་
པ་ལ་ཡང་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཐ་སྙད་འཇུག་ཏུ་ནི་རུང་སྟེ། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་རྟོགས་
པ་ལ། བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཐ་སྙད་ཐོབ་པ་བཞིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་སྐབས་འདིར་ནི་ཐབས་
དང་བྲལ་བས། སྟོང་ཉིད་ཙམ་རྟོགས་ཀྱང༌། ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་མཁྱེན་པའི་སངས་རྒྱས་མི་
འཐོབ། ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་མ་ཐོབ་ན་སེམས་གྲོལ་བ་གཅིག་པུས་མི་ཆོག་སྟེ། ཐེག་དམན་
དུ་ལྟུང་བའི་ཕྱིར་སྙམ་པ་ཐུགས་ལ་བཞག་ནས། རྣམ་སྣང་མངོན་བྱང་གི་ལུང་སོགས་མང་དུ་
འདྲེན་པར་མཛད་པ་ལས། མངོན་བྱང་གི་ལུང་གིས་གནས་ཚུལ་ལ་ཞུགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཙམ་
དང༌། བསླབ་གསུམ་ཆ་ཚང་བ་ཙམ་ཉན་ཐོས་ལའང་ཡོད་པས། དེ་ཙམ་གྱིས་ཐེག་ཆེན་གྱི་
ལམ་རྫོགས་པར་མི་འགྱུར་བའི་དོན་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཡེ་ཤེས་མི་གསལ་བ་དང༌། ཡོན་ཏན་
མ་རྫོགས་པ་སོགས་ལུང་གཞན་དང་གཞན་གྱིས་བསྒྲུབས་ནས། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ཙམ་
དུ་མཚུངས་ཀྱང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དེ་རྟོགས་ཚུལ་ལ། ཁྱད་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ཙམ་གྱི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་
མདོ་སྡེ་རྒྱན་གྱི་ལུང་དེ་དྲངས་པར་སྣང་ཞིང༌། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་དྲངས་པ་མིན་
པས། མདོ་རྒྱན་གྱི་ལུགས་ལ། ཐེག་དམན་པས་བདག་མེད་གཉིས་རྟོགས་ཡོད་པར་འདོད་
18-1-393


དགོས་པར་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་སྟོང་ཉིད་གཅིག་པུ་ལྟ་བུ་ཞིག་
ཤུགས་ལ་བྱུང་ཀྱང་དེར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་སྐད་དུ་ཡང༌། ཆོས་དང་བདག་མེད་གྲོལ་བ་རྣམས། །
མཚུངས་སྤྱིར་རིགས་ནི་ཐ་དད་ཕྱིར། །ཞེས་གསུངས་པ་དང་འདྲ་སྟེ། རྒྱལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
ཡུལ་མཐའ་དག་ལ། ཉན་རང་གི་ཡེ་ཤེས་འཇུག་པ་མ་ཡིན་ཀྱང༌། ཉན་རང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
སྤྱོད་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་མཉམ་པར་འཇུག་ཅིང༌། ཡེ་ཤེས་འཇུག་ཚུལ་
ཡང༌། སངས་རྒྱས་ལ་ཅི་ཙམ་མངའ་བ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ་དག་ལ་མེད་ཀྱང༌། དེ་དག་ལ་ཅི་
ཙམ་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ལ་མངའ་བས། ཉན་རང་གཉིས་ལ་ཅི་ཙམ་ཡོད་པའི་ཡེ་
ཤེས་དེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་མཚུངས་ཤིང༌། དེའི་ཡུལ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དེ་དང་
གཅིག་གོ །དེས་ན་འདི་སྐབས་ཀྱི་དོན་གྱི་སྙིང་པོ་ནི། དཀར་པོ་ཆིག་ཐུབ་འགོག་པའི་དོན་གྱི་
འཕྲོས་ཏེ། སོ་སོར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱད་པ་ཡང་མེད། གསང་སྔགས་སྨིན་གྲོལ་
གྱི་ལམ་ཡང་སྤངས། གཞན་ཡང་སྦྱིན་སོགས་ཐབས་ཀྱི་ཆ་རྣམས་ལ། དགོས་པ་འགའ་ཞིག་
གི་དབང་ལས། རེས་འགའ་གུས་པ་ལྟར་བྱེད་ཀྱང༌། དོན་གྱི་ཞེ་ནས་རྩིས་ཆུང་ཞིང༌། ཆོས་སྤྱོད་
བཅུའི་རིམ་པ་ལ་ཕལ་ཆེར་གཡེལ་བར་སྣང་བས། ཁྱེད་རྣམས་སྒོམ་པའི་ཕྱག་ཆེན་དེ། སྟོང་
ཕྱོགས་ཀྱི་སྒོམ་ཚུལ་ཁོ་ནའི་ངོས་ནས་རྣམ་དག་གཅིག་ཡིན་སྲིད་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། འཕེན་པའམ། 
ཐབས་ཀྱི་རྒྱུ་ཚོགས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། ཐེག་ཆེན་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་གཞན་གྱི་དོན་
མཐའ་དག་སྒྲུབ་པར་ནུས་པའི་ཡོན་ཏན་དུ་མས་རྣམ་པར་བཀྲ་བ་དེ་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
ཞེས་བརྗོད་པ་ན། དེས་ཀྱང་འདི་སྐད་ཅེས། སྟོང་ཉིད་འདི་ཀ་རིང་དུ་གོམས་པ་ལས། ཡོན་
ཏན་དེ་དག་ངང་གིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བས། ཡོན་ཏན་གྱི་རྒྱུ་ཚོགས་གཞན་དེ་དག་ཅི་རིགས་པ་
སྒྲུབ་པའང་མི་འགལ་མོད་ཀྱི། ངེས་པར་བསྟེན་དགོས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཟེར་ན། དེ་
ལྟར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། མཚན་འཛིན་ལས་གྲོལ་བ་དང༌། སྣ་ཚོགས་པའི་ཡོན་ཏན་འགྲུབ་པ་
18-1-394


ཡང་རྒྱུའི་རབ་དབྱེ་ཐ་དད་ལས་འབྱུང་བས། སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པ་ཙམ་ཉོན་མོངས་དང་མཚན་
འཛིན་ལས་གྲོལ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཀྱང༌། ཐབས་དང་བྲལ་ན་གཞན་དོན་སྒྲུབ་ནུས་པའི་ཡོན་ཏན་
མི་འགྲུབ་སྟེ། ཐབས་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་ལས། ཡོན་ཏན་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་འབྱུང་བས་སོ། །དེ་ལྟར་ཡང༌། དེ་
བཞིན་འཕེན་པའི་དབང་གིས་ནི། །གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་བཀྲ་མི་བཀྲ། །ཞེས་པའི་ལུང་ལས་
སོ། །ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང༌། སྤྱིར་ནི་ཉན་རང་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་པ་
མེད་པ་ཉིད་ལུང་རིགས་རྣམ་དག་གིས་གྲུབ་སྟེ། ཡོད་པར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁུངས་སུ་འདྲེན་
པའི་ལུང་རྣམས་དེའི་ཁུངས་སུ་མི་འགྱུར་ཞིང༌། རིགས་པ་རྣམས་ཀྱང་མ་ངེས་ལ། དེ་ལ་ལྡོག་
ཕྱོགས་གནོད་བྱེད་ཀྱི་ལུང་དང་རིགས་པ་ཡང་མང་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ།། །། 
དྲི་བ་ཉི་ཤུ་པ་ནི། རྫོགས་རིམ་པའི་དྲོད་དང་སྔགས་བླ་མེད་ཀྱི་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ལ་ཁྱད་
ཡོད་དམ་མེད། ཅེས་པ་སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་པ། ཁོ་བོའི་རང་ལུགས་ལ་ནི་ཁྱད་མེད་དེ། ལམ་
ལྔ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་དང༌། དེའི་དོན་བསྡུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཕྱིར་རྫོགས་
རིམ་པའི་དྲོད་གསུམ་དང༌། སྦྱོར་ལམ་དྲོད་གསུམ་རིམ་ཅན་དུ་སྦྱོར་ཞིང༌། དྲོད་ཆུང་ངུ་ནི་ལམ་
གྱི་སྣང་བའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལམ་གྱི་དགའ་བ། འབྲིང་པོ་ནི་ལམ་གྱི་མཆེད་པ་དང་མཆོག་དགའ། 
ཆེན་པོ་ནི་ལམ་གྱི་ཐོབ་པ་རིགས་གཉིས་དང༌། དགའ་བ་ཕྱི་མ་གཉིས་ཀྱི་རྟོགས་པའོ། །ལྗོན་
ཤིང་ལ་སོགས་པའི་དགོངས་པ་ནི། དྲོད་ཆུང་ངུ་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང༌། འབྲིང་པོ་
སྦྱོར་ལམ་དྲོད་དངོས་དང༌། ཆེན་པོ་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ཀྱི་རྗེས་ཡིན་པས། རྩེ་མོ་སོགས་ལ་ངོས་
འཛིན་མཛད་ཅིང༌། དེ་གསུམ་སྦྱོར་མཐོང་སྒོམ་གསུམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་སྔ་ལྟས་ཡིན་པ་
དང༌། རྫོགས་རིམ་པའི་དྲོད་ལ་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ཀྱི་ཁྱབ་མཐའ་མི་འཆའ་ཡང༌། དེའི་ཆུང་འབྲིང་
གཉིས་དང་གཅིག་པ་ལ་དགོངས་ནས་དེ་གཉིས་གཅིག་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱང་མཛད་དེ། ལུགས་
འདི་ཡང་རྒྱུད་གཞུང་གི་དོན་དང་མཐུན་ཤས་ཆེ་བ་རེ་ལེགས་སུ་སྣང་བས། རྣམ་གྲངས་སུ་
18-1-395


ཁས་བླང་བར་བྱའོ།། །། 
དྲི་བ་ཉེར་གཅིག་པ་ནི། སྤྱོད་པའི་སྐབས་ཀྱི་བརྟན་པ་ཐོབ་པ་དང༌། བརྟན་པ་ཆེན་པོ་
ཐོབ་པ་ཞེས་པ་གཉིས་ཀྱི། ཁྱད་པར་འཇོག་བྱེད་ཇི་ལྟ་བུ་དགོས། ཞེས་པ་སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་
པ། དང་པོ་རང་གི་ཁྱིམ་དུ་སྒོམ། །བརྟན་པ་ཐོབ་ནས་དུར་ཁྲོད་སོགས། །བརྟན་པ་ཆེན་
པོ་ཐོབ་ནས་ནི། །ཞེས་པའི་གཞུང་ལ་འདྲི་བ་ཡིན་ན་ནི། རིམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་བརྟན་
ཅིང༌། ཕྱིའི་རྐྱེན་ཕན་གནོད་བདེ་སྡུག་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས། ཉམས་མྱོང་མི་འགྲིབ་པར་འཕེལ་
པའི་གྲོགས་བྱེད་པ་ཙམ་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ། དེ་ནས་ཀུན་འདར་གསངས་ཏེ་སྤྱོད་པ་
སོགས་བྱེད་དུ་རུང༌། དེའི་སྟེང་དུ་དངོས་གྲུབ་དང་ནུས་པའི་ཁྱད་པར་མང་པོ་ཐོབ་ནས་གཞན་
དོན་ཚར་གཅོད་རྗེས་འཛིན་ལ་རང་དབང་ཐོབ་པ་དེའི་ཚེ་བརྟན་པ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་
ཡིན་ཏེ། དེ་ནས་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་སྤྱོད་པ་ཁྱད་པར་ཅན་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་སྤྱི་ལྡོག་ནས་
འདྲི་བ་ཡིན་ན། གང་ཟག་རྣམ་པ་བཞིའི་ནང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་བའི་གང་ཟག་ལ། བརྟན་
པ་ཐོབ་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལ་ཆེས་དབང་བའི་གང་ཟག་ལ། བརྟན་པ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་
ཡིན་པས། བརྟན་པ་ཐོབ་པ་དང༌། བརྟན་པ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པའི་དམ་ཚིག་རྣམས་ཀྱང༌། དེ་དག་
ལ་རྩི་བ་ཡིན་ནོ།། །། 
དྲི་བ་ཉེར་གཉིས་པ་ནི། བོ་དོང་པཎ་ཆེན་གྱི་བཞེད་པ་ལ། རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་ཀྱི་སྐབས་
འགའ་ཞིག་ཏུ་གཉིས་སྦྱོར་གྱི་ཆགས་པ་ལམ་དུ་བྱེད་པ་ཡོད་པ་ལྟར་བུར་སྣང་ནའང༌། སྤྱི་ཁྱབ་
ཏུ་འདོད་ཆགས་རིགས་བཞི་དང༌། རྒྱུད་སྡེ་བཞི་སྦྱོར་བའི་ཆོས་སྐད་དང་ནི་མི་འགྲིག་པ་འདྲ། 
ཇི་ལྟར་འཐད་ཅེས་པ་སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་པ། སྤྱིར་སློབ་དཔོན་ཀུན་དགའ་སྙིང་པོས་སྒྱུ་འཕྲུལ་
དྲྭ་བ་ཡོ་གར་བཀྲལ་བ་དང༌། རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོ་རྒྱན་གྱི་རྒྱུད་དང༌། གསང་བ་བརྒྱན་བཀོད་དང༌། 
གསང་བ་ནོར་བུ་ཐིག་ལེ་སྟེ་རྒྱུད་གསུམ་པོ་འདི་རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་ཡིན་པར་བོད་ལ་གྲགས་པ་
18-1-396


དང༌། རྡོ་རྗེ་སྙིང་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་པར་བཞི་པ་བཤེས་གཉེན་ཞེས་བྱ་བས་མཛད་པ་དེར་ཡང་ཡོ་
གར་བཀྲལ་སྣང་བ་དང༌། རྒྱུད་རྗེས་མ་གསུམ་པོ་དེ་ཆོས་རྗེ་ས་པཎ་གྱིས་བསྒྱུར་ཞིང༌། རྡོ་རྗེ་
སྙིང་རྒྱན་གྱི་འགྱུར་འཕྲོ་ལུས་པ་སྤང་ལོས་འགྱུར་བས་བས་ཤིང༌། རྒྱུད་དེའི་འགྲེལ་པ་ཡང་བུ་
སྟོན་ཆེན་པོས་བསྒྱུར་བ་ཡིན་ལ། རྒྱུད་གསུམ་པོའི་འགྱུར་བྱང་ན་ཡང་ཡོ་གའི་རྒྱུད་ཡིན་པར་
བཤད་དེ་ལྟར་དཔྱད་པ་མེད་པར་བོད་ལ་གྲགས་ཆེ་བ་དང་བསྟུན་ཏེ། མཁས་པ་འགའ་ཞིག་
ཡོ་གའི་མ་རྒྱུད་དུ་བཞེད་པའང་སྣང༌། བོ་དོང་པ་ནི་རྒྱུད་སྡེ་བཞིའི་རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་ལའང་ནང་
ཚན་དུ་ཕྱེ་ན། རྣལ་འབྱོར་དང༌། རྗེས་སུ་རྣལ་འབྱོར་དང་ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་དང༌། རྣལ་འབྱོར་
ཆེན་པོའི་རྒྱུད་དེ་བཞིའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ཉིད་བསྡུས་པ་དང༌། དཔལ་མཆོག་དང་པོ་སོགས་
དང༌། གཉིས་པ་ནི། སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བ་དང༌། གསུམ་པ་ནི། སྙིང་རྒྱན་གསང་རྒྱན་གཉིས་དང༌། 
བཞི་པ་ནི་ནོར་ཐིག་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུང་ཞིང༌། དེའི་ཕྱི་མ་གསུམ་ལ། ཡིད་ཀྱིས་བསྒོམས་པའི་
རིག་མ་ལ་བསྟེན་ནས་གཉིས་སྦྱོར་གྱི་བདེ་བ་ལམ་བྱེད་ཙམ་ནི། དམིགས་པ་ལ་གསལ་སྣང་
སྐྱེས་པའི་གང་ཟག་ལ་ཡོད་པར་བཞེད་ཅིང༌། དངོས་གྲུབ་སྒྲུབ་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་བརྟན་པ་
ཆེར་ཐོབ་པའི་གང་ཟག་གིས་དངོས་ཀྱི་རིག་མ་ལ་བརྟེན་པ་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་བཞེད་དོ། །འོན་
ཀྱང་འཐད་པའི་ཕྱོགས་ནི། གསང་འདུས་ཀྱི་བཤད་རྒྱུད་རྡོ་རྗེ་སྙིང་རྒྱན་ལས། དེ་ནས་ཡང་
དག་བཤད་བྱ་བ། །འདོད་ཆགས་ཐབས་ཆེན་པོ་ཡི་རྒྱུད། །གང་གིས་ལེགས་པར་ཤེས་ན་ནི། །
ཚེ་འདིར་དངོས་གྲུབ་སྦྱིན་པར་བཤད། །གསང་བ་འདུས་པ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག །རྡོ་རྗེ་འཕྲེང་
བ་འབུམ་ཕྲག་གསུམ། །ཞེས་སོགས་མང་དུ་གསུངས་པའི་སྐབས་ན། སྣང་མཛད་སྒྱུ་འཕྲུལ་
སྟོང་དང་བརྒྱ། །རྡོ་རྗེ་གསང་རྒྱན་སྟོང་ཕྲག་གཅིག །ཅེས་པ་དང༌། རྡོ་རྗེ་སྙིང་རྒྱན་སྟོང་ཕྲག་
ལྔ། །ཞེས་པ་དང༌། ནོར་བུ་གསང་ཐིག་འབུམ་ཕྲག་གཅིག །ཅེས་གསུངས་ཤིང་ཐམས་ཅད་
ཀྱི་འཇུག་ན། འདི་ནི་གཉིས་གཉིས་འཁྱུད་པ་ཡི། །རྒྱུད་ཀྱི་དབྱེ་བ་བསྟན་པ་ཡིན། །ཅེས་
18-1-397


གསུངས་ཏེ། གསང་འདུས་སོགས་དང་རྒྱུད་སྡེ་མཐོ་དམན་འདྲ་བར་བསྟན་པ་དང༌། ཚེ་འདི་
ཁོ་ན་ལ་དངོས་གྲུབ་སྟེར་བ་དང༌། ཐབས་རྒྱུད་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་བཤད་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་
རིགས་བཞིའི་ནང་གི་གཉིས་སྦྱོར་གཙོ་བོར་ལམ་བྱེད་ཡིན་པར་བཤད་པས། རྒྱུད་དེ་རྣམས་
ནི་རྒྱུད་སྡེ་བཞིའི་ཟླས་ཕྱེ་བའི་ཚེ་ངེས་པར་བླ་མེད་ཡིན་དགོས་ལ། དེ་དག་ལས་སྒྱུ་དྲྭ་ནི། ལྷ་
སྔགས་སོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གསང་འདུས་དང་མཐུན་ཤས་ཆེ་ཞིང༌། དེའི་ཕྱིར་བོད་ཕལ་
ཆེར་ཡང་བླ་མེད་དུ་འདོད་ལ། ཀུན་སྙིང་གིས་ཡོ་གར་བཀྲལ་ཡང་དེ་ཙམ་གྱིས་དེར་མི་འགྱུར་
ཏེ། གསང་འདུས་བཞིན་ནོ། །རྒྱུད་འདིར་ཕྱིའི་དེ་ཉིད་གཙོ་བོར་སྟོན་པས། ལག་པའི་ཕྱག་རྒྱ་
འཆིང་བ་མང་དུ་གསུང་མོད། དེ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་བླ་མེད་མིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། གདན་བཞི་
བཞིན་ནོ། །སྙིང་རྒྱན་སོགས་སུ་ལྷ་སྔགས་ཀྱི་རིམ་པ་དཔལ་མཆོག་སོགས་དང་མཐུན་ཤས་
ཆེ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱིས་བླ་མེད་ཡིན་པ་མི་འགལ་ཞིང༌། རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་ཀྱི་རང་
ལམ་ལ་ཡང༌། དེ་ཉིད་བསྡུས་པ་སོགས་ཀྱི་ཚིག་ཟུར་མང་པོ་ལས། ལྷའི་རྣལ་འབྱོར་སོགས་
ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་གནས་བཞིན་དུ། འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་རྣམས་བསྟེན་
ཡང་ཉེས་པས་གོས་པར་མི་འགྱུར་བ་སོགས་མང་དུ་གསུངས་པས། རྣལ་འབྱོར་ལ་དབང་
བ་རྣམས་ལ་གཉིས་སྦྱོར་བསྟེན་ཀྱང་ཉེས་པས་གོས་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་
ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ཏུ་བསྟན་པ་ཡང་སྲིད་མོད་ཀྱི། རྒྱུད་འདིའི་འདོད་ཆགས་ལམ་བྱེད་ཀྱི་གཙོ་
བོ་ལག་བཅང་ཕན་ཆོད་ཉིད་ཡིན་པས། གཉིས་སྦྱོར་གཙོ་བོར་སྟོན་པ་མིན་པ་གཅིག་ངེས་
པར་དགོས་སོ། །དེས་ན་སྙིང་རྒྱན་སོགས་གསུམ་ངོ་བོ་བླ་མེད་དུ་བསྡུ་བ་ཡིན་ཀྱང༌། རྒྱུད་སྡེ་
གཉིས་པོའི་མཚམས་སྦྱོར་བ་ཙམ་ཡིན་པར་མངོན་ཞིང༌། དཔེར་ན། ངན་སོང་སྦྱོང་རྒྱུད་རྣལ་
འབྱོར་རྒྱུད་དང་མཐུན་ཤས་ཆེ་བའི་སྤྱོད་རྒྱུད་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །སྐབས་འདིར་ངེས་པར་
རྟོགས་དགོས་པ་ལ། བདག་ཉིད་ལྷའི་བསྙེན་པ་དང་ལྡན་པའི་ལམ་སྟོན་ཕྱིན་ཆད་དུ། འདོད་
18-1-398


པའི་ཡོན་ཏན་སྤྱི་ཙམ་ལ་ཅི་དགར་སྤྱད་པས་ཀྱང་ཉེས་པས་མི་གོས་ཤིང༌། བསོད་ནམས་ཀྱི་
རྒྱུར་འགྱུར་བར་སྟོན་པ་ནི་ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ལ། སྤྱིར་ན་གསང་སྔགས་རྒྱུད་
སྡེ་བཞི་ཅར་དུ། འདོད་ཡོན་ལམ་བྱེད་དང༌། ཆགས་པ་ལམ་བྱེད་དང༌། ཁྱད་པར་གྱིས་ཀྱང་
རིག་མའི་འདོད་ཆགས་ལམ་བྱེད་གསུངས་པ་ཡིན་པས། སྔགས་རྒྱུད་སྡེ་བཞི་ཅར་ལ་ཆགས་
ལམ་ཞེས་སྤྱིར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན་བྱ་བའི་རྒྱུད་དུ། མདུན་བསྐྱེད་ཀྱི་ལྷ་
ལྟ་བའི་རྗེས་ཆགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་ལ་སྒྲུབ་པ་པོས་ཡིད་ཀྱིས་དམིགས་པའི་རིག་མའི་རྗེས་
ཆགས་ཙམ་ལམ་དུ་བྱེད་པ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་སྒྲུབ་པའི་ལམ་དུ་ངེས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་
ཅིང་ལས་ཚོགས་དང་ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་སྒྲུབ་པ་ཙམ་ལ་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་རྗེས་ཆགས་མི་
དགོས་པས། བྱ་རྒྱུད་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་སྒྲུབ་ཚུལ་མཐའ་དག་ལ་ནི་དགོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་
ཡང་སྒྲུབ་པ་པོའི་སེམས་སྦྱང་བའི་ཕྱིར་མི་ཡུལ་གྱི་འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཅི་དགར་སྤྱོད་
པ་བཀག་ཀྱང་ལྷའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་ནས། རིག་སྔགས་ཀྱི་ནུས་པ་ཡང་གྲུབ་
པ་ན། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དམིགས་པའི་ཏིང་འཛིན་ནི་བརྟན་པོར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཚེ་ལྷ་རྫས་
ཀྱི་འདོད་ཡོན་ལྔ་དང༌། ཏིང་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་འདོད་པའི་ལོངས་
སྤྱོད་མཐའ་ཡས་པ་འབྱུང་ཞིང༌། དེ་དག་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ལམ་དུ་བྱེད་དོ། །དཀའ་
ཐུབ་དང་གཙང་སྦྲ་བཤད་པ་ནི། གནས་སྐབས་དེ་ལྟ་བུ་མ་ཐོབ་པའི་ལས་དང་པོ་པའི་སྐབས་
སུ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷའི་འཁོར་དུ་གཏོགས་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་གཙང་{རིས་རྣམས་[སྦྲས་
རྟག་ཏུ་]མགུ་བར་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་གྱིས། ལམ་གྱི་ངོས་གཞིའི་ཆ་ལག་ཏུ་དགོས་པ་ཡང་མིན་
ཅིང༌། དམིགས་གསལ་འགའ་ཞིག་ཏུ་གཏན་ནས་མི་དགོས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། །ཁྲོ་བོ་སྟོབས་
པོ་ཆེ་སྒྲུབ་པ་དང༌། སྲིན་པོ་ལ་སོགས་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་འཆོལ་པ་འགའ་ཞིག་ལ་ཡང་ངོ༌། །
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་{སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་སོགས་ལ།[དོན་དུ་འགྱུར་རུང་ལ་དགོངས་པས།]
18-1-399


ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལམ་དུ་ནི་ངེས་པར་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བར་བྱེད་ལ། འདིར་ནི་ངེས་པར་
ཆགས་པར་བྱས་ཏེ། དེ་ལམ་དུ་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །བྱ་རྒྱུད་དུ་འབྱུང་བ་འདི་དག་ནི། རྒྱུད་སྡེ་
གོང་མ་གསུམ་གྱི་ལམ་ལ་ཡར་ལྡན་དུ་ཡོད་ཅིང༌། དེས་གཞན་ཡང་རིགས་འགྲེའོ། །སྤྱོད་རྒྱུད་
དུ་ནི་ཕལ་ཆེར་དེ་ཉིད་དང་འདྲ་བ་ལས། བདག་བསྐྱེད་ལྷའི་རྣལ་འབྱོར་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གྲོགས་སུ་འགྱུར་ན། ལས་དང་པོ་པས་ཀྱང་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་མིའི་འདོད་
ཡོན་ལ་ཡང་བཀག་བྱ་ཆུང་ཞིང༌། ལྷ་ཡབ་ཡུམ་རྒོད་པའི་བདེ་བ་ལམ་བྱེད་ནི། མདུན་བསྐྱེད་
ལ་དམིགས་པ་མ་ཟད། བདག་བསྐྱེད་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང་ཡོད་པས་སྔ་མ་ལས་ཆེས་ཁྱད་
ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་དུ། མདུན་བསྐྱེད་ཀྱི་ལྷ་ལ་དམིགས་པའི་
རྗེས་ཆགས་གཙོ་མི་ཆེ་ཞིང་བདག་བསྐྱེད་ལ་ལྟ་སྒོམ་གཉིས་ཡན་ལག་ཏུ་ཡོད་ཅིང༌། འཁྱུད་པ་
དང་ལག་བཅང་གཉིས་ཀྱི་ཆགས་པ་ལམ་བྱེད་ནི། གཙོ་བོར་ཡིད་ཀྱི་རིག་མ་ལ་བསྟེན་ནས་
སྒྲུབ་པ་ཡིན་ཅིང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སེམས་བརྟན་པ་ཐོབ་ནས་ནི་དེ་གཉིས་དངོས་ཀྱི་རིག་
མས་ཀྱང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་ནི་རྒྱུད་སྡེ་འདི་ཉིད་ཀྱི་རང་ལུགས་ལ་ངེས་པར་སྒྲུབ་
དགོས་ལ། གཉིས་སྦྱོར་ནི་ཅུང་ཟད་ལམ་དུ་འགྱུར་བ་སྲིད་ཀྱང་ངེས་པར་དགོས་པ་མ་ཡིན་
ཅིང༌། གཙོ་བོར་བསྟན་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །བླ་མེད་ལ་ནི་གྲགས་ཆེ་བས་རྒྱས་པར་བཤད་
མི་དགོས་ཀྱང་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་སྐབས་སུ་དངོས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རིག་མའི་ཆགས་པ་ལམ་དུ་
བྱེད་པ་ཙམ་ཡིན་ལ། རྫོགས་རིམ་གྱི་རྗེས་ཆགས་ནི། རླུང་སེམས་དབུ་མའི་ཐིག་ལེར་ཐིམ་
པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡིན་ལ། བསྐྱེད་རིམ་པ་
སྤྱོད་པ་དང་འབྲེལ་ན། ལྷ་མཉེས་པའི་དོན་དང༌། རྫོགས་རིམ་པ་སྤྱོད་པ་དང་འབྲེལ་ན། བདེ་
སྡུག་སོགས་གཉིས་སྣང་ཅན་གྱི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བདེ་བར་བསྲེ་བའི་ཕྱིར་ཡིན་
ཏེ། དེ་ལྟར་སོ་སོར་ངེས་ཤིང་དབང་དུས་ཀྱི་རྗེས་ཆགས་ནི་དེ་དག་ལས་མ་ངེས་པ་ཅི་རིགས་
18-1-400


པར་སྦྱར་རོ།། །། 
དྲི་བ་ཉེར་གསུམ་པ་ནི། ཐེག་དམན་གྱི་སྡེ་སྣོད་ལས། རྒྱལ་བུ་དོན་གྲུབ་ཀྱི་རྟེན་ལ་སངས་
རྒྱས་པར་བཤད་པ་དྲང་དོན་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེར། དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སྔོན་རོལ་
ནས་སངས་རྒྱས་ཟིན་པར་བཤད་པ་ངེས་དོན་ཡིན་པར་གྲགས་ནའང༌། མི་གཡོ་བ་བླ་མེད་ཀྱི་
རྒྱུད་ལས་ཕོ་བྲང་དུ། བཙུན་མོའི་འཁོར་དང་ལྷན་ཅིག་ཉེ་རྒྱུའི་རིམ་པས་སངས་རྒྱས་ཐོབ་
པར་གསུངས་ན། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པ་ལས། གསང་སྔགས་བླ་མེད་ཀྱི་ལུང་དབང་
བཙན་པར་བྱ་དགོས་འདྲ་ན། རྒྱལ་བུ་དོན་གྲུབ་ཀྱི་རྟེན་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་གསར་
དུ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རམ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལ་བརྗོད་པ། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལས། རྒྱལ་བུ་
དོན་གྲུབ་བདུད་བཏུལ་ཟིན་པའི་དུས་ཡན་ཆོད་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ཡིན་པ་རྡོ་རྗེའི་གདན་དུ་སངས་
རྒྱས་གསར་དུ་བརྙེས་པར་བཤད་པ་དང༌། དེར་མ་ཟད་རྒྱ་ཆེ་རོལ་པ་སོགས་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་
སྡེར་ཡང༌། ས་བཅུ་བརྙེས་པའི་འཕགས་པར་བཤད་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་རྒྱལ་བུ་དོན་གྲུབ་ཀྱི་
རྟེན་ལ། རྡོ་རྗེའི་གདན་དུ་སངས་རྒྱས་གསར་ཐོབ་ཡིན་པ་སོགས་ཐེག་དམན་དང་འདྲ་བ་ནི་
དྲང་དོན་ཡིན་ལ། མདོ་སྡེ་གཞན་མང་པོར། ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་སྔོན་རོལ་ནས་སངས་
རྒྱས་པ་ཡིན་པར་བཤད་པ་ནི་ངེས་དོན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པར་ཡང་སྣ་ཚོགས་
གསུངས་ཏེ། འཇམ་དཔལ་རྩ་རྒྱུད་ལས། རྒྱ་ཆེ་རོལ་པ་སོགས་དང་མཐུན་པར་གསུངས་
ཤིང༌། བྱ་སྤྱོད་གཞན་ལས་ཀྱང་དེ་དང་མཐུན་པ་དང༌། ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཅན་དུ་བཤད་
པ་དང༌། རྣམ་སྣང་གི་ཞིང་ཁམས་གཞི་དང་སྙིང་པོ་མེ་ཏོག་གིས་བརྒྱན་པར་སངས་རྒྱས་ནས། 
ཞིང་འདིར་འཚང་རྒྱ་བའི་ཚུལ་བསྟན་པ་སོགས་སྣ་ཚོགས་སྣང་ཞིང༌། དེ་ཉིད་བསྡུས་པ་
སོགས་ཀྱི་དངོས་བསྟན་ལ་ཡང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་ཐམས་ཅད་གྲུབ་པ་ཡིད་ཀྱི་
ལུས་ཅན་ས་བཅུའི་མཐར་ཕྱིན་པ་དེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལམ་ཁོ་ནས་སངས་རྒྱ་བར་བཞེད་
18-1-401


པ་ལ། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བསྐུལ་ནས། སྔགས་ཀྱི་ལམ་ལ་བཅུག་སྟེ། མངོན་བྱང་ལྔའི་
གདམས་ངག་བསྟན་ཏེ། སངས་རྒྱས་པར་བཤད་ལ། འདིའི་རྒྱུན་མཐའི་སྔ་ལོགས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་མདོ་ལམ་དེ་ཡང༌། ཐེག་དམན་དང་ཆོས་སྐད་གོ་བསྟུན་ནས། བསམ་གཏན་བཞི་པའི་
རབ་མཐའ་ཡིན་པར་བཤད་དོ། །བླ་མེད་ལ་ཡང༌། རིམ་ལྔ་དང་གྲོལ་ཐིག་སོགས་ལས། དེ་
ཉིད་བསྡུས་པ་ནས་གསུངས་པ་དང་མཐུན་རུང་ལས། ཉེ་རྒྱུའི་དབང་བསྐུར་ཏེ། མངོན་པར་
བྱང་ཆུབ་པའི་རིམ་པས་ཕྱི་ནང་གི་མངོན་བྱང་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་སངས་རྒྱས་བརྙེས་པར་
བཤད་དེ། དེ་དག་ཀྱང་འོ་སྐོལ་གྱི་སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་སྦྱར་བ་ནི། དྲང་དོན་གྱི་
དབང་དུ་བྱས་ལ། སྤྱིར་རིམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སངས་རྒྱས་གསར་དུ་ཐོབ་པ་ཡོད་མེད་ལ་དཔྱོད་ན་
ནི། དེ་དག་ལས་ཅི་རིགས་པ་ནི་ཡོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་གཡོ་བ་བླ་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་ལས་ཁྱིམ་དུ་
བཞུགས་པའི་ཚེ། ཉེ་རྒྱུའི་སྤྱོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སངས་རྒྱས་བརྙེས་པ་ཡིན་ཀྱང་ཆགས་བྲལ་
གྱི་གདུལ་བྱ་འདུལ་བའི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་སངས་རྒྱས་བརྙེས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
ཞེས་བཤད་པ་དང༌། སྒྲོལ་མ་འབྱུང་བའི་རྒྱུད་ལས་ཀྱང༌། ཁྱིམ་དུ་བཞུགས་པའི་སྤྲོས་བཅས་
ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་གཤེགས་པའི་ཚེ། ཞིང་
རྣམས་སུ་ཀུན་འདར་གྱི་སྤྱོད་པ་དང་ནཻ་རཉྫ་ནའི་འགྲམ་དུ་ལོ་དྲུག་ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་མེད་དང༌། འོ་
ཐུག་གསོལ་བ་ཕན་ཆད་ནས་ཉེ་རྒྱུའི་སྤྱོད་པར་བཤད་པའང་ཡོད་པས་དེ་འདྲའི་རིགས་
རྣམས་ཀྱང༌། སྤྱིར་མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་སྒྲུབ་པ་ལ་བླ་ན་མེད་པའི་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པའི་
ལམ་དགོས་སོ། །གང་ཟག་གཅིག་གསར་དུ་སངས་རྒྱ་བའི་ཚེ་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་སྤྱོད་དགོས་སོ་
ཞེས་སྟོན་པའང་ཡིན་ལ། འོ་སྐོལ་གྱི་སྟོན་པ་ཉིད་ལ་སྦྱར་ན། དེ་ཡང་ཚུལ་སྟོན་ཡིན་ནོ། །དེས་
ན་འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ། རེ་ཞིག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ནས། སྔགས་བླ་མེད་ཀྱི་བར་ལ། འོ་སྐོལ་
གྱི་སྟོན་པ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ཚུལ་ཡང་མི་འདྲ་བ་མང་ཞིང༌། གང་ཟག་གཅིག་མངོན་
18-1-402


པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བའི་ཚུལ་ལ་ཡང༌། འཆད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མང་ན། དེ་དག་ཕལ་
ཆེར་བ་ནི་ཚུལ་སྟོན་དང༌། དྲང་དོན་ཡིན་ལ། མི་འདྲ་བ་དུ་མ་འབྱུང་བ་ནི་སེམས་ཅན་སོ་སོའི་
སྣང་ངོ་དང་བསྟུན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཐེག་དམན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་ནི། 
བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་གཤེགས་པ་ཡན་ཆོད་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་དང༌། དེ་ནས་རྡོ་རྗེའི་གདན་དུ་ཐེག་
དམན་རང་དུ་བཤད་པའི་ལམ་བསྒོམས་པས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་བརྙེས་པར་མཐོང་
ཞིང༌། ཐེག་ཆེན་མདོ་ལུགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་སྣང་ངོར། སོ་
སོ་སྐྱེ་བོའི་ས་སྤངས་ནས་ནི། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གཉིས་ལོན་ཀྱང༌། བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་
གཤེགས་ཀྱི་བར་ནི་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་པར་སྣང་ཞིང༌། དགའ་ལྡན་དུ་གནས་པ་སྐྱེ་བ་གཅིག་
གིས་ཐོགས་པ་དང༌། རྒྱལ་བུ་དོན་གྲུབ་ཀྱང་སྲིད་པ་ཐ་མ་པ་དང་འདྲ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔར་སྣང་ཞིང༌། དེ་ནས་རྡོ་རྗེའི་གདན་དུ་མདོ་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་
སངས་རྒྱས་པར་མཐོང་བ་ཡིན་ལ། འོག་མིན་གྱི་ཞིང་ཁམས་བལྟ་བར་མི་ནུས་པའི་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་འཕགས་པ་མདོ་ལམ་པས་ཀྱང་རང་ཉིད་ཀྱིས་མཐོང་ཚུལ་དེ་ཀ་དང་ཕྱོགས་
མཚུངས་ལ། འོན་ཀྱང་ཞིང་མཐའ་ཡས་པ་ན་གཅིག་ཅར་དེ་ལྟ་བུའི་མཛད་པ་སྟོན་པ་དང༌། མ་
ངེས་པའི་སྤྲུལ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་སྟོན་པ་ཡང་ཤེས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་
གསང་བ་འོག་ཏུ་འཆད་པར་ནི། སྡེ་སྣོད་ཀྱི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་ཚུལ་དང༌། དད་པའི་སྟོབས་
ཀྱིས་ཤེས་པ་ཡིན་གྱི། རང་གི་མཐོང་ཚུལ་གྱིས་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྔགས་ཀྱི་
ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་ཡང་སར་ཏེ། བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱ་སོ་སོ་སྐྱེ་
བོ་ལ་ཕལ་ཆེར་མདོ་དང་འདྲ་ལ། རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་
ལ། དེ་ཉིད་བསྡུས་པ་ནས་བཤད་པ་ལྟར་དང༌། བླ་མེད་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱ་ལའང༌། 
རིམ་ལྔ་ཞལ་ལུང་སོགས་ལས་བཤད་པ་དང༌། གཏུམ་པོ་ཁྲོ་བོའི་རྒྱུད་དང༌། སྒྲོལ་མ་འབྱུང་བ་
18-1-403


སོགས་ལས་བཤད་པ་ལྟར་ཅི་རིགས་པར་སྣང་བ་ཡིན་ཏེ། གདུལ་བྱ་དེ་དང་དེའི་སྣང་དོན་དེ་
ལྟར་སྣང་ཞིང་སྣང་བ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་དོན་བྱེད་ནུས་པ་ཡིན་པས། གསུང་རབ་དེ་དང་དེ་
བཞིན་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ངེས་པའི་དོན་དུ་ནི་འོ་སྐོལ་གྱི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་པའི་དུས་
གང་ཡིན་ངོས་འཛིན་པ་དཀའ་ཡང༌། སྤྱིར་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་འཚང་རྒྱ་ལུགས་གཅིག་
ཅིང༌། དེ་ཡང་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། ཚོགས་སྦྱོར་གྱི་ལམ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
རྣམས་མ་དག་པའི་ཞིང་འདི་རྣམས་སུ་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་རྣམས་དང་སྣང་བ་ཐུན་མོང་དུ་
སྤྱོད་པ་ཤས་ཆེ་ལ། ས་དང་པོ་ནས་བདུན་པའི་བར་དུ་ནི། བདེ་བ་ཅན་དང་མངོན་དགའ་ལ་
སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྨོན་ལམ་
འཛོམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཞིང་ཁམས་དེ་རྣམས་སུ་གཙོ་བོར་སྤྱོད་ཅིང༌། མ་དག་པའི་ཞིང་འདི་
རྣམས་སུའང་སྣང་བ་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་ཚུལ་གྱིས་འོང་ཞིང༌། སྨོན་ལམ་གྱི་ལུས་ཡོངས་སུ་
བླངས་ནས་སྤྱོད་པར་ནི་བྱེད་དོ། །བརྒྱད་པ་དང༌། དགུ་པ་ལ་གཙོ་བོར་འོག་མིན་དང་རྗེས་སུ་
མཐུན་པའི་ཞིང་ཁམས་སུ་འཇུག་ཅིང༌། གོང་དུ་བཤད་པའི་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་དེ་ཐམས་
ཅད་དུ་ཏིང་འཛིན་གྱི་སྐྱེ་བས་སྤྱོད་ཅིང་རང་སྣང་ལ་ནི་མ་དག་པའི་ཞིང་འདི་མི་སྣང་བས་
འདིར་སྤྱོད་རྒྱུ་མེད་མོད། གདུལ་བྱ་གཞན་སྣང་ལ། སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཞིང་འདི་རྣམས་
སུ་འགྲོ་བའི་དོན་བྱེད་དོ། །ས་བཅུ་པ་ཡང་ཕལ་ཆེར་དེ་དང་འདྲ་བ་ལས། རང་སྣང་ལ་ནི་འོག་
མིན་གྱི་ཞིང་ཁོ་ནར་སྤྱོད་པར་བྱེད་ལ། དག་པ་དང་མ་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་གཞན་དེ་གཉིས་
སུ། གཞན་སྣང་སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲོ་བའི་དོན་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་དེའི་
ཕྱིར་ན། དངོས་སུ་སངས་རྒྱ་བའི་ཚུལ་ཡིན་ཕྱིན་ཆད། འོག་མིན་གྱི་ཞིང་ཁམས་དེར། ས་
བཅུའི་ཐ་མར་རྒྱུན་མཐའི་ཡེ་ཤེས་བསྐྱེད་ནས། དེའི་སྐད་ཅིག་གཉིས་པར་སྐུ་གསུམ་ཡེ་ཤེས་
ལྔ་ལྡན་གྱི་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་ཞིང༌། འོག་མིན་གྱི་ཞིང་ཁམས་དེ་ལའང་སྔར་ས་བཅུ་བའི་
18-1-404


དུས་ན་གཉིས་སྣང་ཕྲ་མོ་ཞིག་གིས་གཡོགས་ཤིང་ཁྱབ་པ་དེ། དུས་དེར་སངས་ནས་གཉིས་
མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ན་སྣང་ངོ༌། །དེ་ནས་སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཕྱོགས་བཅུའི་ཞིང་ཁམས་
མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་སུ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་ཡིན་པས། སངས་
རྒྱས་པ་ཕན་ཆད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ལས་བྱུང་བ་ངེས་པ་ཞིག་ཡིན་ན། དགའ་ལྡན་ན་
བཞུགས་པ་ནས་བརྩམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་ཁོ་ནར་ངེས་ལ། ཡང་དག་པ་གཅིག་ཏུ་ན། 
ས་བཅུའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་འདུལ་བ་ལ་སངས་རྒྱས་སུ་
སྤྲུལ་ནས་མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་སྟོན་པར་བཤད་པས། དེ་འདྲའི་རིགས་ཡིན་ན་ནི་མཛད་པ་
བཅུ་གཉིས་གར་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཛད་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་འདྲའོ་སྙམས་པ་
དཔྱོད་ལྡན་ལ་འབྱུང་སྲིད་ནའང༌། འདི་ཡང་མཐར་གཏུགས་པ་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་
ཀྱི་སྟོབས་ཁོ་ནས་བྱེད་པ་ཡིན་པས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་ཉིད་ཡིན་ཅིང༌། སྤྱིར་ན་བདུད་
བཏུལ་བ་ཡན་ཆད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། མཛད་པ་ཕྱི་མ་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་
པར་བྱེད་པ་ཚུལ་སྟོན་ལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་དགོས་ཀྱི། མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཕྲུགས་
གཅིག་གི་དངོས་གནས་ལ་དབྱེ་བ་དེ་འདྲ་མི་སྲིད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཐོབ་ཚུལ་ངེས་དོན་འདི་ནི། 
མདོ་སྔགས་གཉིས་ཀར་གྱི་ཐུན་མོང་ཡིན་པས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཁས་བླང་བྱ་ཡིན་ལ། 
སྔགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ནི། རྒྱུན་མཐའ་ལས་ཉེ་རྒྱུའི་དབང་བསྐུར་བ་ལ་བརྟེན་ནས། 
སྐྱེ་བ་དང་སྐུ་ཡང་ཡན་ལག་བདུན་ལྡན་ཡིན་པ་དང༌། སྤང་བྱ་ཡང་འགྱུར་བདེའི་བག་ཆགས་
ཕྲ་མོ་སྤངས་པ་དང༌། འཁོར་དང་ཞིང་ཁམས་ཀྱང་ཟབ་མོའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡིན་པར་འཆད་པ་
རྣམས་གཞན་མེད་ཅིང༌། དེ་དག་དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་ལ་ཡང་ཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན། 
དངོས་གནས་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཛམ་བུའི་གླིང་འདིར་སངས་རྒྱས་སོ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི། 
ལྷས་བྱིན་གྱི་རྨི་ལམ་གྱི་རིའི་རྩེ་མོར་མཆོད་བཞིན་གཉིད་སད་པ་རྣམས་ཁང་བཟང་འདེབས་
18-1-405


པར་བྱེད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་དང་མཚུངས་ཤིང༌། མདོར་ན་མ་དག་པའི་སྣང་བ་འདི་རྣམས་དངོས་
གནས་ལ་ཡོད་མ་མྱོང་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས། བག་ཆགས་ཤིན་ཏུ་སྲབས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་དག་པ་བ་ལ་ཡང་མི་སྣང་ན། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། ཡོད་
པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞིང་སྣང་བ་ཡང་མེད་པ་དེར་སུ་ཞིག་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འགྱུར། གཞན་
ཡང་འདི་རྣམས་དང་འབྲེལ་བ་འདི་ལྟར་གོ་དགོས་ཏེ། འོག་མིན་སྟུག་པོ་བཀོད་པའི་ཞིང་ལ་
ཡང༌། རྗེས་མཐུན་པ་ས་བརྒྱད་དགུ་ལ་སྣང་བ་དང༌། ཅུང་ཟད་བསྒྲིབས་པའི་ཞིང་ཁམས་ས་
བཅུ་པ་ལ་སྣང་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་སངས་རྒྱས་ཁོ་ན་ལ་སྣང་བ་སྟེ། དངོས་
བཏགས་མ་ཕྱེ་ན་གསུམ་ཡོད་ལ། དེ་གསུམ་ལ་རིམ་པར་བཏགས་པ་བ་དང༌། ཙམ་པོ་དང༌། 
ཁྱད་པར་ཅན་གསུམ་དུ་བརྡའ་སྦྱར་ན་རུང་ངོ༌། །དེ་ལ་ལོངས་སྐུའི་ཞིང་ཁམས་ཞེས་བྱ་ཞིང༌། 
ལང་གཤེགས་ལས་གསུངས་པའི། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་འོག་མིན་དུ། །འདོད་ཆགས་བྲལ་
ཁྱོད་འཚང་རྒྱའོ། །ཞེས་གཟུགས་ཁམས་ཡིན་པ་དང༌། གཙང་མའི་གནས་དག་སྤངས་པ་ཡི། །
འོག་མིན་གནས་མཆོག་ཉམས་དགའ་བར། །ཞེས་གནས་གཙང་མའི་འོག་མིན་མ་ཡིན་པར་
ཡང་བཤད་པ་ལྷའི་བུ་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་གནས་དེ་ཡིན་ལ། དེར་འཚང་རྒྱ་ཚུལ་བཤད་པ་
འདི་ཡང༌། བོད་སྔ་ཕྱི་ཕལ་ཆེར་དང༌། རྒྱ་གར་གྱི་པཎྜི་ཏ་མང་པོ་དང༌། ད་ལྟར་ཐམས་ཅད་
འོག་མིན་སྟུག་པོ་བཀོད་པར་ལོངས་སྐུ་སངས་རྒྱ་ཚུལ་ཡིན་སྙམ་པ་ཆབས་གཅིག་ཏུ་སྣང་
མོད། འདི་ཡང་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་སྟོན་ཚུལ་གཅིག་ཡིན་ཏེ། དེ་འདྲ་བའི་འོག་མིན་དེ་ཡང༌། 
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མོས་སྤྱོད་ཤས་ཆེ་བ་རྣམས་དང༌། མ་དག་པའི་ས་ལ་གནས་པའི་
འཕགས་པ་འགའ་ཞིག་གི་ཐུན་མོང་གི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ཅིང༌། དེས་ན་གནས་
དེར་སྣང་ཚུལ་གྱི་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་འཚང་རྒྱ་བའི་ཚུལ་སྟོན་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
རྣམས་ལ་སྣང་ཞིང་གདུལ་བྱ་ཐུན་མོང་བ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་སྤྱི་མཐུན་ལ་སྟོན་པའི། འཛམ་གླིང་བྱེ་
18-1-406


བ་ཕྲག་བརྒྱར་མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་འབྱུང་བ་ནི་དངོས་སུ་འོག་མིན་གྱི་སྤྲུལ་
སྐུ་དེས་སྤྲུལ་པ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་སྤྲུལ་པ་སྟོན་པ་པོ་ཡིན་པས། མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་རྩ་བ་ནི། འོག་
མིན་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་གནས་ན་བཞུགས་པ་དེ་ཡིན་ལ། གཞན་རྣམས་ནི་དེའི་ཡན་ལག་
ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་ཞིང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྟོང་གསུམ་ཐམས་ཅད་ལ་རིགས་འགྲེའོ། །གཞན་
ཡང་ཕལ་བོ་ཆེ་ནས། ལེའུ་དགུ་བཅུ་ཙམ་དུ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པར་བཤད་པའི་གཞི་དང་སྙིང་པོ་མེ་
ཏོག་གི་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་པའི་ཞིང་ཁམས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་སྤྲུལ་སྐུའི་
ཞིང་ཁམས་ཡིན་གྱི། འོག་མིན་སྟུག་པོ་བཀོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱ་དང་ཚད་ཡོངས་སུ་ངེས་པ་
དང༌། སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱིས་ཞིང་ཁམས་དེ་གསར་དུ་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་པར་
བཤད་པའི་ཕྱིར། བདེ་བ་ཅན་བཞིན་ནོ། །སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལས། བདེ་བ་ཅན་དང༌། རྣམ་
སྣང་གི་ཞིང་ཁམས་སོགས་མང་པོ་ཞིག་ཨེ་ཝཾ་དང་གཅིག་པར་བཤད་ནས། དོན་གྱི་འོག་མིན་
ཆེན་པོར་བཤད་པ་དང༌། ལང་གཤེགས་ལས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ཅན་ནས་
འབྱུང་བར་བཤད་པ་སོགས་ནི། ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གསུངས་པ་རྡོ་
རྗེའི་ཞིང་ཁམས་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་ད་དུང་གཞན་ཡང་ཟབ་མོ་མང་པོ་བཤད་དུ་
ཡོད་དོ། གཞན་ཡང་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལས། གཙང་མའི་གནས་ལ་སོགས་པར་བཅོམ་ལྡན་
གང་ཞིག་རྣམ་པར་བཞུགས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་སླད་དུ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པའི་གཙང་
གནས་ནི་འོག་མིན་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་གནས་དེ་ཡིན་ལ། མདོ་ལས་དེ་གཙང་གནས་མིན་
པར་གསུངས་པ་ནི། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལས་གསུངས་པའི་གཙང་མའི་གནས་ལྔ་པོ་དེ་
རྣམས་མིན་པ་ལ་དགོངས་པས། སྤྱིར་གཙང་གནས་ཡིན་པ་མི་འགལ་ལོ། །དཀྱིལ་འཁོར་
ཞུགས་ཅིང་དབང་བསྐུར་ན། །གཙང་མའི་གནས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པའང་
འདི་ཉིད་ཁོ་ན་ཡིན། འོ་ན་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཁོ་ནའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པས། ཉན་ཐོས་
18-1-407


ཀྱི་དོན་ཞེས་པ་དང་འགལ་སྙམ་ན། སྤྲུལ་གཞི་དངོས་ཀྱི་འཁོར་ལ་བསམས་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། 
ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གདུལ་བྱ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་དང༌། མ་དག་ས་བདུན་གྱི་འཕགས་པ་
འདུལ་བ་ཙམ་ལ་སྟོང་གསུམ་དུ་མི་གཏོགས་པའི་དག་པའི་ཞིང་རང་དབང་ཅན་མངོན་དགའ་
ལ་སོགས་པར་མི་འཁྲུགས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་བཞུགས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞིག་
ཡོད་པས། དེ་རྣམས་ཀྱིས་གཙོ་བོར་འདུལ་བས། དེ་ཙམ་གྱི་དོན་དུ་འདི་དགོས་པ་མ་ཡིན་གྱི། 
འདི་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་ཐུན་མོང་གི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་
མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་རྣམས་སྤྲུལ་པའི་གཞི་ཡིན་པས། དེ་ལྟར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །སྤྱིར་དག་
པའི་ཞིང་སྤྲུལ་སྐུའི་ཞིང་ཁམས་སུ་གྱུར་པ་འདི་ཀུན་ཀྱང་ཐེག་ཆེན་ཁོ་ནའི་ཁྱད་ཆོས་ཡིན་པ་
ལས། བདེ་བ་ཅན་ལ་སོགས་པ་འདི་ཀུན་ནི་ཁམས་གསུམ་ལ་མི་གཏོགས་པའི་དག་ཞིང་རང་
དབང་ཅན་ཡིན་པ་དང༌། བྱང་སེམས་འཕགས་པ་གཙོ་ཆེ་བའི་དགེ་བའི་མཐུ་ལས་གྲུབ་པ་
ཡིན་ལ། འོག་མིན་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་གནས་དེ་ནི་གཟུགས་ཁམས་སུ་གཏོགས་པར་
བཤད་པ་དང༌། ལང་གཤེགས་ཉིད་ལས། ལྷ་ཡི་ཕོ་བྲང་འོག་མིན་པའོ། །ཞེས་ལྷ་གནས་
སུའང་བཤད་པས། མ་དག་པའི་ཞིང་ལ་བརྟེན་པས། དག་ཞིང་བཏགས་པ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། 
དེ་གཉིས་ལའང་མཆོག་དམན་ཅུང་ཟད་ཡོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པར་ཡང་འོག་
མིན་དེར་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་དང༌། འཛམ་གླིང་དུ་སྤྲུལ་པའི་སྐུར་སྟོན་པ་དང༌། 
གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་རི་རབ་ཀྱི་རྩེ་མོ་སོགས་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ལྷའི་གནས་སུ་ལྷའི་ཐུབ་
པའི་ཚུལ་དུ། རང་དབང་ཅན་གྱི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་བསྟན་ཚུལ་གཞན་ཞིག་ཀྱང་རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོ་
སོགས་ལས་འབྱུང་བས། སྤྱིར་ན་མཆོག་གི་སྤྲུལ་པ་ལ་ཡང་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་པ་སྣ་
ཚོགས་པ་ཡོད་པར་ཤེས་དགོས་སོ། །དེ་ཕྱིར་རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་པས་ཀྱང༌། སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་
པ་དཔག་མེད་པ། །སྤྲུལ་པའི་སྐུར་ནི་འདོད་པ་སྟེ། །ཞེས་ངེས་བཟུང་ཕྱོགས་གཅིག་པ་མ་
18-1-408


མཛད་པར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དང༌། རྒྱུ་ནི་ཡོངས་སུ་སྨིན་གྱུར་ནས། །
གང་དང་གང་ལ་གང་དང་ནི། །གང་ཚེ་བྱ་བ་ཕན་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་ལ་དེར་སྣང་ངོ༌། །ཞེས་
དང༌། གང་གི་སྲིད་པ་ཇི་སྲིད་པར། །འགྲོ་ལ་ཕན་པ་སྣ་ཚོགས་དག །ཅེས་སོགས་ཤིན་ཏུ་སྒྲ་
ཡང་པར་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །
འདིར་སྨྲས་པ། རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ཟབ་དོན་འཇུག་ངོགས་ནི། །རྟོག་གེས་ནམ་ཡང་བགྲོད་
བྱ་མ་ཡིན་ཞིང༌། །མན་ངག་ཡིན་ཞེས་རྫུ་ཟོབ་དེས་ཀྱང་མིན། །གྲུབ་པའི་མན་ངག་ལག་ལེན་
ཡོད་ན་ཤེས། །མཐའ་དག་འབྲི་བར་མི་སྤོབས་ཤིང༌། །ཀུན་ཏུ་འཁྲུལ་བ་མེད་པའང་མིན། །
འོན་ཀྱང་འདི་ཙམ་མ་ནོར་སྙམ། །གོ་བདེའི་ཕྱིར་དུ་ཞིབ་མོར་བྲིས། །འདི་ལས་ཡེ་ཤེས་
འབར་བ་ཡིས། །ཉེས་ཚོགས་ཚང་ཚིང་ཀུན་བསྲེགས་ནས། །འགྲོ་བ་རྣམས་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །
མ་རིག་མུན་པའང་སེལ་བར་ཤོག ། 
ཅེས་པ་འདི་ནི་ཆོས་གྲྭ་ཆེན་པོ་གསེར་མདོག་ཅན་ནས། སྡེ་སྣོད་འཛིན་པ་དཔལ་ལྡན་
ཤཱཀྱ་བསྟན་མཛིན་གྱིས། དོགས་གཅོད་ཀྱི་དྲི་བ་བསྐུར་བའི་ལན། རྒྱལ་ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་
ཐས་སྨྲས་པའོ།། །།མངྒ་ལཾ་བི་སྟཱ་ར་ཀུ་རུ། 
18-1-409


༄༅། །སྟག་ལུང་ཞབས་དྲུང་གི་གསུང་ལན་བཞུགས། 
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། གསུང་ཕེབས་པའི་དྲི་བ་དང་པོ། རང་ལུགས་ཀུན་མཁྱེན་ཆེན་པོའི་
བཞེད་པ་ལ། དུས་ཞབས་པ་ཆེན་པོས་རིགས་ལྡན་གང་ལ་དུས་འཁོར་གསན་པར་བརྗེད། 
ཅེས་ཕེབས་པ་ལ། སྤྱིར་བོད་ཡུལ་འདིར་གྲགས་ཆེ་བ་ལ། ཤམྦྷ་ལའི་ཆོས་རྒྱལ་རིགས་ལྡན་
ཐམས་ཅད། སྐུ་ཚེའི་ཚད་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་རེ་རེ་ཡིན་ཅེས་ཟེར་ཞིང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རང་རང་
གི་བློས་དཔྱད་པའི་གཏན་ཚིགས་འདོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་རང་ཞིག་བྱུང༌། དེ་ཡང་ཤོང་ལོ་
དང་ཐང་སྟོན་མན་ཆད་འདི་ལ་བྱུང༌། སྔོན་གྱི་གྱི་ཇོ་དང་རྭ་འབྲོ་ཙ་མི་སོགས་ཀྱི་སྐབས་དཔྱད་
པ་ཆེར་མེད། གཏན་ཚིགས་མི་འདྲ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། རྒྱ་གར་དུ་དུས་འཁོར་གྱི་རྒྱུད་སྤྱན་
འདྲེན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རིགས་ལྡན་གང་ལ་ཐུག་འདོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་བྱུང་པ་དེར་
འདུག རང་ལུགས་ལ་ཆོས་རྒྱལ་རིགས་ལྡན་རྣམས་མི་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་རེ་རེ་བཞུགས་བྱ་བ་དེ་
ཡང༌། སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་པོའི་ཚད་མ་ཡིན། སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་བཞུགས་ཏེ། ཆོས་སྟོན་པའི་ཚད་ཡིན། 
དོན་ལ་གདན་ས་མཛད་པའི་ལོ་གྲངས་སུ་གདའ། རིགས་ལྡན་རྒྱ་མཚོ་རྣམ་རྒྱལ་དང་རྒྱལ་
དཀའ་གཉིས་མ་གཏོགས། གཞན་ཐམས་ཅད་ཁྲི་ཐོག་ཏུ་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་བཞུགས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་
པས། རགས་པའི་སྐད་དུ་རིགས་ལྡན་རྣམས་ལོ་བརྒྱར་ཆོས་སྟོན་ཅེས་པའང་མི་འགལ་ཏེ། 
ཤས་ཆེ་བ་བརྗོད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་པའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་འབྱོན་ཞེས་
པ་ཡང༌། དེ་སྐབས་ཀྱི་མི་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་ལས་རིང་བ་ཡང་ཡོད། ཐུང་བ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི། ཕལ་
ཆེ་བའི་ཚེ་ཚད་ལོ་བརྒྱ་ཡིན་པ་ལ་བསམས་པ་བཞིན་དང༌། ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁལ་རེ་
བཀྱེའོ་ཞེས་ཟེར་ན། འགའ་ཞིག་ལ་ཉིས་མགོ་གསུམ་མགོ་བྱུང་ཡང་ཕལ་ཆེར་ལ་བསམས་
18-1-410


པ་ཡིན་པས་མི་འགལ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་རིགས་ལྡན་རྒྱ་མཚོ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ལོ་བརྒྱ་དང་
བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཆོས་བསྟན། དེ་རྗེས་རྒྱལ་དཀས་ཉིས་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ཆོས་བསྟན། 
དེ་གཉིས་སྡོམས་པ་ལ་མེ་མཁའ་རྒྱ་མཚོ་སྟེ། ལོ་བཞི་བརྒྱ་དང་གསུམ་སོང༌། དེ་ཡང་ཀུན་
མཁྱེན་ཆེན་པོ་ནས་སྐུ་ཚེའི་སྟོད་ལ་རྭ་འབྲོ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་འཕྲོས་སྐྱར་བ་ལས་རང་བཞེད་
གསལ་ཁ་མ་མཛད། སྐུ་ཚེའི་སྨད་ལ་རྒྱུད་འགྲེལ་གྱི་དགོངས་པ་དཔྱད་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་
རང་བཞེད་ལ་འདི་ལྟར་མཛད། དེའི་དབང་དུ་བྱས་ན། རིགས་ལྡན་རྒྱལ་དཀས་ཆོས་བསྟན་
པའི་འཇུག་གི་ཆ་ལ། དུས་འཁོར་ཞབས་པ་ཆེན་པོས་གསན། ལོ་གྲངས་ཇི་ཙམ་བསྟེན་གྱི་
ངེས་པ་མེད་དེ། རྒྱལ་དཀའི་གདན་སའི་དུས་རྫོགས་མཚམས་ལ་ཐུག་གི་བར་ཤམྦྷ་ལར་
བཞུགས། མེ་མཁའ་རྒྱ་མཚོའི་ལོ་རྫོགས་མཚམས་དེ་ནས་རབ་བྱུང་གི་ལོ་ཤར་བའི་ནང་དུ། 
སློབ་དཔོན་དུས་འཁོར་ཞབས་འཇམ་པའི་རྡོ་རྗེས། འཕགས་ཡུལ་དུ་དུས་འཁོར་གྱི་རྒྱུད་སྤྱན་
དྲངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་འདི་ཙམ་ཞིག་ཡིད་བརྟན་ཐུབ་པར་འདུག་ལགས། 
༈ ལམ་འབྲས་ལུགས་སྲོལ་བཅོ་བརྒྱད་ལས་བཅུ་གཉིས་སུ་བསྡུ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་
གསུང་པ་ལ། གྱི་ཇོ། འབྲོམ་ཞང་སྟོན། ཞ་མ། ཀོ་བྲག་པ། མང་ལམ་པ། ཆ་གན་པ་ག་
ཤི། ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོ། དབང་རྒྱལ་བ། ས་སྐྱ་བ། ཁམས་ལུགས། ལྕེ་སྒོམ་ལུགས་ཏེ་བཅུ་
གཉིས་པོར་འདུས། ཡང་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིར་དབྱེ་བ་གང་ཡིན་ཕེབས་པའང་དངོས་སུ་བཅོ་བརྒྱད་
ལས་ལོགས་སུ་མེད། ཞ་མ་ཕོ་བརྒྱུད་ལ་སློབ་བརྒྱུད་སྲས་བརྒྱུད་གཉིས་ཡོད་པའི། སློབ་
བརྒྱུད་ལ་སེ་སྒོམ་གྲགས་རྒྱལ་ལུགས་དང༌། རྗེ་མལ་གྲོ་བའི་ལུགས་གཉིས་བྱུང༌། སྲས་
བརྒྱུད་ལ་གཅིག སློབ་བརྒྱུད་ལ་གཉིས་ཏེ། གསུམ་བྱུང་བའི་གཅིག་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་དཀྱུས་ལ་
བཅུག ལྷག་མ་གཉིས་དང༌། མོ་བརྒྱུད་ལ་སྨོན་དཀར་བའི་ལུགས་དང༌། སྟོན་ཆུང་ལུགས་
དང༌། དབོན་པོ་ཤེས་ཚུལ་གྱི་ལུགས་ཏེ་གསུམ་ཡོད་པ་ལས། དང་པོ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་དཀྱུས་སུ་
18-1-411


བགྲོང༌། ཕྱི་མ་གཉིས་པོ་བསྣན་པས་བཞི། སེ་སྟོན་ཀུན་རིག་གི་སློབ་མ་ཞ་མ་ལྕམ་སྲིང་དང༌། 
ཞང་སྟོན་སྐུ་མཆེད་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་དཀྱུས་ལ་ཡོད། སློབ་མ་གཞན་ལ་གནང་བ་ལ། སྒོམ་
པ་བྱང་ཡེ་དང༌། གྲུབ་ཐོབ་ཉི་ཕུག་པ་ལ་གནང་བ་རྣམས། མན་ངག་ཐ་མར་ཐོབ་པ། ཞེས་
གྲགས་པ་ལ་ཉི་ཕུག་པ་ནས་བརྒྱུད་པ་མེད། སྒོམ་པ་བྱང་ཡེ་ལུགས་ཏེ་ལྔ། དེ་ནས་རྗེ་བཙུན་
གྲགས་པའི་མནལ་ལམ་དུ་ས་ཆེན་གྱིས་གནང་བ་བརྡ་དོན་གསལ་བ་སྟེ་དྲུག་གོ །བཅོ་བརྒྱད་
ལ་དེ་རྣམས་བསྣན་པས་ཉེར་བཞིའོ། །ཡང་ལམ་འབྲས་རང་རེའི་བརྒྱུད་པ་འདི་ལ། ངོར་
རྫོང་དུ་གྲགས་པ་གཉིས་ཀ་ཚང་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཕེབས་པ་ལ། སྤྱིར་ལམ་འབྲས་ས་ལུགས་
ཉེ་བརྒྱུད་རིང་བརྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གྲགས་པ་འདི་ལ། ཆོས་རྗེ་བླ་མ་ཡན་ཆད་དུ་ལྟ་ཅི་སྨོས། དེ་
རྗེས་ཀྱང་གཟུངས་ཀྱི་དཔའ་བ་དང༌། དགེ་ལེགས་བཟང་པོ་དང༌། བཟང་པོ་རྒྱལ་མཚན་པ་
སྟེ། རྫོང་པ་རྣམས་དང༌། རི་ཁྲོད་པ་བློ་བརྟན། དེའི་སློབ་མ་འགྲོ་མགོན་དཔལ་ལྡན་ཚུལ་
ཁྲིམས་པ་དང༌། ཤར་པ་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་དང༌། བུདྡྷ་ཤྲཱི་བ་ཤར་བ་པ་དང༌། ནམ་ཟ་བྲག་
ཕུག་པའི་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱི་དུས་ན་ཡང་ཕྱག་ལེན་མི་འདྲ་བ་ཡེ་མེད། ས་པཎ་ཡན་ཆད་འཁྲིད་
འཆད་པའང་གླེགས་བམ་གྱི་ནང་ནས་འཛུབ་ཚུགས་སུ་བཏུས་ཏེ་འཆད། དེ་རྗེས་ཚོགས་སྒོམ་
པས་འཁྲིད་ཡིག་མཛད། དེའི་སློབ་མ་ཉན་ཆེན་པ་དང༌། གཉག་སྙིང་པོ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་
ཀྱང་འཁྲིད་ཡིག་རེ་བརྩམས། བར་སྐབས་དེར་ཞལ་ཤེས་དང་མ་བྲལ་བའི་ངོས་ནས་ཁྲིད་
ཡིག་དེ་དག་ལ་ཡང་བརྟེན་ཏེ་འཆད། ཆོས་རྗེ་བླ་མས་ཀྱང་འཁྲིད་ཡིག་གི་རྩོམ་གཞི་དེ་རྣམས་
ལ་མཛད། གླེགས་བམ་ཉིད་དང་ཡང་བཏུན་ཏེ། ཞལ་ཤེས་ལག་ལེན་གྱིས་བརྒྱན་པ་འདི་
མཛད། དེ་རྗེས་ནས་ངོར་དགོན་གསར་མ་ཐེབས་ཀྱི་བར་ལ། ས་སྐྱ་བ་ཐམས་ཅད་འཁྲིད་
ཡིག་འདི་ཀའི་སྟེང་ནས་བྱེད་པ་འདུག ངོར་བཏབ་པ་ནས་གཟུང་སྟེ། ཕྱག་ལེན་མི་འདྲ་བ་
རེ་མཛད། སྣང་གསུམ་ལྟ་ཁྲིད་བསྐྱེད་རིམ་རྣམས་ལ་དམིགས་པ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་རེ་ཡང་བྱུང་
18-1-412


ངོ༌། །དེ་ལ་སྐབས་འདིར་ངོར་ལུགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། རྗེ་ངོར་པ་མུས་ཆེན་དཀོན་མཆོག་
རྒྱལ་མཚན། བདག་ཆེན་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན། བྱང་སེམས་ཀུན་དགའ་མཆོག་གྲུབ། དེ་ལ་རྗེ་
གྲོལ་མཆོག་གིས་ལམ་འབྲས་ཀྱི་དབང་བྱིན་རླབས་འཁྲིད་མན་ངག་ལུང་བཀའ་ཐམས་ཅད་
མཐའ་རྒྱས་སུ་ལན་བཞི་གསན། བརྒྱུད་པའི་གཙོ་བོ་ཡང་འདི་ལ་མཛད། ཡང་རྗེ་ངོར་པ་པཎ་
ཆེན་ཤཱཀ་མཆོག རིན་པོ་ཆེ་གཞོན་ནུ་ཆོས་གྲུབ་པ་རྗེ་གྲོལ་མཆོག་སྟེ་སྔ་མའི་{འོག་[འགོ་]
ནས་བརྒྱུད་པ་འདི་གཙོ་བོར་ཡང་མཛད། གཞན་ཡང་ངོར་ཆེན། དབོན་པོ་ཀུན་དགའ་དབང་
ཕྱུག་པ། གློ་བོ་མཁན་ཆེན་རྗེ་བཙུན། ཡང་ངོར་ཆེན་གོ་བོ་རབ་འབྱམས་པ་བསོད་ནམས་སེང་
གེ། ངོར་པ་ལྷ་མཆོག་སེང་གེ། རྗེ་བཙུན་རྣམས་བརྒྱུད་བྱང་ཆོག་གོ །ངོར་ལུགས་བརྒྱུད་པ་མི་
འདྲ་བ་བཞི་འདུས། རྫོང་ལུགས་དང་ཕྱོགས་མཐུན་ཐེག་ཆེན་ལུགས་ལ། དཔལ་ལྡན་བླ་མ་
དམ་པ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན། ས་བཟང་མ་ཏི་པཎ་ཆེན། ཐེག་ཆེན་ཆོས་རྗེ། ལྕང་ལུང་པ་
གཞོན་ནུ་ཆོས་གྲུབ། པཎ་ཆེན་ཤཱཀ་མཆོག རྗེ་གཞོན་ནུ་ཆོས་གྲུབ་པའི་དྲུང་དུ་རྗེ་བཙུན་གྱིས་
གསན་པ་དང༌། དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ངེད་ཀྱི་བླ་མ་རྗེ་བཙུན་རྡོ་རིང་བ་རྟིང་མ་དོན་གྱི་སླད་དུ་
མཚན་ནས་སྨོས་ཏེ། རྗེ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་པའི་དྲུང་དུ་བདག་གིས་མནོས་པ་དང༌། རྫོང་
ལུགས་དངོས་ལ། ཆོས་རྗེ་བླ་མ། གཟུངས་ཀྱི་དཔའ་བ། རྒྱལ་མཚན་དཀོན་མཆོག་པ། མུས་
སྲད་པ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། དེ་ལ་དཀོན་མཆོག་དཔལ་པ་དང༌། ཤེས་རིན་པ་གཉིས་དེ་གཉིས་
ཀ་ལ་པཎ་ཆེན་ལྷ་དབང་པ། རྗེ་ནམ་མཁའ་རིན་ཆེན། རྗེ་བཙུན་བྲག་སྟོད་པའི་དྲུང་དུ། རྒྱུ་
ལམ་གྱི་དབང་དང་འཁྲིད་ཐོབ། ཡང་ཐེག་ཆེན་པ། བྲག་ཐོག་པ། རྡོ་རྗེ་གདན་པ། རིག་པའི་
གློག་འཕྲེང༌། རྒྱ་སྟོན་བྱང་དབང༌། ཡང་ན་མུས་སྲད་པ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། བྱམས་པ་ཆོས་
དཔལ་འབྱོར། རྒྱ་སྟོན་བྱང་དབང༌། དེ་ནས་ཤཱཀྱ་ཀུན་དགའ། རྗེ་ཡེ་ཤེས་དབང་པོའི་དྲུང་དུ་
ཡབ་ཡུམ་གྱི་རྒྱུ་དབང་ལམ་དབང་འཁྲིད་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཙམ་ཞུས་སོ། །རྫོང་པ་རང་དང་ཐེག་ཆེན་
18-1-413


ལུགས་ལ་བརྟེན་པ་རྒྱུད་ལུགས་བཞི། དེ་དག་ནི་ངོར་རྫོང་གཉིས་ཀ་འདུས་ཚུལ་ལགས་སོ། །
ཡང་ད་ལྟར་ལམ་འབྲས་བྱེད་པ་འདི་ལ། བརྒྱུད་པ་ལུགས་སྲོལ་བཅོ་བརྒྱད་ལས་ཇི་ཙམ་
ཞིག་ཚང་བ་ཡིན་གསུང་པ་ནི་ས་ལུགས་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ཉེ་རིང་གཉིས་གཞིར་བཅས། ཞ་མ་ཕོ་
བརྒྱུད་མོ་བརྒྱུད་གཉིས་འདྲེས། ཀོ་བྲག་པ་ཇོ་ནང་ལུགས་ཕག་གྲུ་ལུགས་རྣམས་ལ་འཁྲིད་
གདམས་ངག་ཅི་རིགས་དང༌། ཐམས་ཅད་ལ་ལུང་རྒྱུན་ཆ་ཚང་ཙམ་ཡོད་པས། ལུགས་སྲོལ་
བརྒྱད་འགྲེས་པར་བྱེད། ཆ་ག་ན་ལུགས་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་རྣམ་ཐར་གྱི་ལུང་ཙམ་ཡོད། རང་
ལུགས་འདིར་ངོར་རྫོང་ལུགས་དང༌། སློབ་བཤད་དེ་གསུམ་པོ་ལ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་ལྟོས་མི་
དགོས་པའི་ངེས་གནས་ཀྱང་ཅི་ཕེབས་པ། སློབ་བཤད་མར་གྲགས་པ་འདི་བརྒྱུད་པ་གོང་དུ་
སྨོས་པའི་ངོར་ལུགས་དང་བདག་ཆེན་བློ་གྲོས་པ་ལ་ཐུག་པར་བྱེད། དེ་ལ་རྡོ་རིང་ཀུན་སྤངས་
པ་དང༌། མཚར་ཆེན་གྱིས་ཞུས་ཟེར། ལག་ལེན་ངོར་ལུགས་སྤྱི་དང་མཐུན། འཁྲིད་ལ་ཤིན་
ཏུ་ཁྱད་ཆེ། སྒྱུ་ལུས་རྨི་ལམ་འོད་གསལ་སོགས་ཀྱི་དམིགས་པ་ཡང་སྟོན་པར་འདུག མཚར་
བའི་སློབ་མ་འགའ་ཞིག་གིས། སྣང་གསུམ་གྱི་སྐབས་སུ་དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་བའི་ལྟ་ཁྲིད་
ཡོངས་རྫོགས་བཅུག་པའང་འདུག གང་ལྟར་ནའང་སློབ་བཤད་མ་ངོར་ལུགས་སུ་ཀ་འདུས་
པར་འདོད། ངོར་ལུགས་སྤྱི་འདི་ལའང་གསར་རྙིང་གཉིས་ཡོད། དཀོན་མཆོག་ལྷུན་གྲུབ་
ཀྱི་འདི་གསར་ཤོས་ཡིན་ལགས། རང་རེའི་བརྒྱུད་པའི་ལུགས་གཅིག་ལ་གོང་དུ་སྨོས་པ་དེ་
འདུས་པ། ཆོས་རྗེ་བླ་མ་དམ་པ་ལ་ཉ་དབོན་གྱིས་གསན། ཡང་གངས་ཁྲོད་པ་ལ་བླ་ཆེན་
རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་གྱིས་གསན། དེ་གཉིས་ཀ་ལ་གྲུབ་ཆེན་ཀུན་བློས་གསན། ཡང་བླ་མ་དམ་པ་
ལ་མཁན་རིན་ཆེན་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་གསན། དེ་དང་གྲུབ་ཆེན་ཀུན་བློ་གཉིས་ཀ་ལ་འཇམ་
དབྱངས་དཀོན་མཆོག་བཟང་པོས་གསན། དེ་ལ་བདག་ཆེན་བློ་གྲོས་པ། དེ་ལ་ཀུན་དགའ་
མཆོག་གྲུབ། དེ་ལ་རྗེ་བཙུན་གྲོལ་མཆོག་གིས་གསན་པ་ཡིན་པས་བརྒྱུད་པ་འདི་ངོར་རྫོང་
18-1-414


གཉིས་ཀ་ལ་མི་ཐེ། ལག་ལེན་ནི་རྫོང་ལུགས་དང་མཐུན་ཤས་ཆེའོ། །རྫོང་པ་རྣམས་ཐོག་མ་
རང་ནས་རྒྱུ་དབང་བསྐུར། ངོར་པ་སྣང་གསུམ་དང་རྒྱུད་གསུམ་གྱི་བར་དུ་རྒྱུ་དབང་བསྐུར། 
འདི་ལག་ལེན་མི་འདྲ་བ་ཆེ་ཤོས་སུ་འདུག དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འཁྲིད་ཀྱི་སྔོན་འགྲོའི་དམིགས་
པ་སོགས་ལ་མི་འདྲ་བ་མང་དུ་བྱུང་ནའང་རང་ལུགས་ལ་དབང་བསྐུར་མཚམས་རང་རྒྱུད་
གསུམ་གྱི་སྔོན་དུ་བསྐུར་ཕྱིན། གང་དུ་བསྐུར་ཀྱང་འདྲ། འཁྲིད་ཀྱི་སྔོན་འགྲོའི་དམིགས་པ་
སོགས་ལ་ཁྱད་མེད། ཡིག་བརྒྱ་མཎྜལ་ཡན་ལག་ལྔ་སྦྱོངས་རང་ཡི་དམ་དུ་དྲན་ཙམ་པ་སོགས་
ལ། དབང་བསྐུར་སྔོན་དུ་སོང་ནའང་བཟང་མོད། མ་སོང་ན་ཡང་སྐྱོན་ཡེ་མེད་དེ། སློབ་
དཔོན་ལ་གསང་སྒྲོགས་ཀྱང་མི་འབྱུང༌། སློབ་མ་སྒོམ་པ་ལ་མི་དབང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ལྷ་
སྒོམ་སྔགས་བཟླས་དེ་ཙམ་ནི་མ་ཎིའི་སྒོམ་བཟླས་ཀྱིས་རིག་པ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། རླུང་
ཙམ་བཟུང་ནས་ལུས་སྦྱོང་ཕྲན་བུ་བྱེད་པ་འདི་ཉ་པ་དང༌། མུ་ཏིག་གསོད་མཁན་སོགས་དང་
ཡང་ཐུན་མོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་འཁྲིད་ཡིག་ཆོས་རྗེ་བླ་མ་ཡན་ཆད་ཀྱི་རྙིང་པ་རྣམས་
དང་མ་མཐུན་ན་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བ་སྲིད། གསར་པ་རྣམས་དང་མ་མཐུན་པ་ནི་ཡོན་ཏན་ཡིན་
གྱི་སྐྱོན་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་ནས་གྲུབ་ཐོབ་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་འབྱེད་རྩ་བ་ཐ་
དད་པས་སོ་སོར་བཀྲལ་བའི་ལུགས་ཐ་དད་པ་རྣམས་མ་འདྲེས་པ་གཙང་མར་བྱུང་ན་ལེགས་
མོད་ཀྱང༌། ངོར་རྫོང་སོགས་སོ་སོར་འབྱེད་པ་ནི། བོད་རང་དུའང་ཕྱིས་འབྱུང་རང་བྱུང་བ་
ཡིན་པས། འདི་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོའི་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་རྣམས་སོ་སོར་མ་འདྲེས་པ་དགོས་
པ་མ་ཡིན་ཏེ། འཐད་ན་གཉིས་ཀ་ནས་ཀྱང་བླང་དུ་རུང༌། མི་འཐད་ན་གཉིས་ཀ་སྤངས་པས་
ཀྱང་ཆོག་སྟེ། བོད་ཀྱི་དགེ་བཤེས་ཕལ་བའི་རྣམ་རྟོག་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ངོར་རྫོང་ལག་
ལེན་མི་འདྲ་བ་བྱུང་ནས་ད་དུང་ལོ་ཉིས་བརྒྱ་མ་ལོན། ཕྱེད་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་གྱི་སྐབས་ན་
ཡོད། སློབ་བཤད་མར་གྲགས་པ་བྱུང་ནས་བརྒྱ་ཡང་མ་ལོན། བདུན་ཅུའི་སྐོར་ལ་ཡོད། དེའི་
18-1-415


ནང་ཚན་འགའ་ཞིག་བྱུང་ནས་ལོ་བཞི་བཅུ་ཙམ་ལས་མི་འགྲོ་བའང་ལགས། ལམ་འབྲས་ས་
ལུགས་ལ་ལན་ཅིག་ཞུགས་ནས། གླེགས་བམ་ཡིག་སྣ་དྲུག་ཅུའི་ལུགས་སྐྱོང་དགོས་པ་ཡིན་
གྱི། ཕྱིས་ཀྱི་གང་ཟག་འགའི་རྟོག་པའི་རི་མོ་ལ་ཆེ་ཐང་དུ་འབད་དོན་མི་འདུག ཡང་ལམ་
འབྲས་གླེགས་བམ་ལ་ཡང་དབང་པོ་རབ་འབྲིང་ཐ་གསུམ་གྱི་འཁྲིད་ཡིག་ཟེར་བ་ཡིག་ཆུང་དེ་
ལ་ངོར་རྫོང་གཉིས་ལ་མི་འདྲ་བ་འདུག འཁྲུལ་གཞི་དེ་རིགས་བདུད་ལས་སུ་འདུག་ནའང༌། 
རང་རེ་ཚིག་སྣ་རིང་ཞིང་རྒྱས་པ་དེ་དག་པར་བྱེད་ལགས། བླ་མ་དམ་པའི་འཁྲིད་ཡིག་འདི་
གླེགས་བམ་རང་དང་མཐུན་ངེས་ལགས་ཤིང༌། རྩོམ་པ་པོ་གང་ཟག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནའང༌། 
མཁས་བཙུན་བཟང་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་འགྲན་ཟླ་མེད་ཅིང༌། གོང་མ་ལྔ་ལས་ཀྱང་མི་ཞན་པ་
ཡིན། དགེ་བཤེས་ཕལ་པ་མ་ཡིན་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཡིན་པར་འདུག་པས། རང་རེ་ཁོང་གི་འཁྲིད་
ཡིག་ལ་རྩིས་པོ་ཆེར་བྱེད་པ་ཡིན་ལགས། ཞུས་དག དགེ་ལེགས་འཕེལ། བཀྲ་ཤིས། 
18-1-416


༄༅། །རྒྱལ་བའི་སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་ཆ་ཚད་བསྟན་པ་བདེ་སྐྱིད་
འབྱུང་གནས་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། རྒྱལ་བའི་སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་ཆ་ཚད་བསྟན་པ་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་གནས་
ཞེས་བྱ་བ། སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཕུན་ཚོགས་དགེ་ལེགས་ཀུན་གྱི་གཞིར་གྱུར་པ། །
རྒྱལ་བ་སྲས་དང་བཅས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས། །སྐུ་གཟུགས་ཆ་ཚད་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་གང༌། །
མདོ་རྒྱུད་རྣམས་ལས་ལེགས་གསུངས་མདོ་ཙམ་བྲི། །
དེ་ལྟར་ཡང་དཔལ་འཁོར་ལོ་བདེ་མཆོག་གི་བཤད་རྒྱུད་སྡོམ་པ་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་
ལེའུ་སུམ་ཅུ་པ་ལས་འདི་སྐད་ཅེས་གསུངས་ཏེ། ལྷ་ཡི་རི་མོ་གཟུགས་དག་གི །ཁྱོན་དང་
གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཚངས་པའི་རི་མོ་གཟུགས་ཀྱི་{སྔར་[སྔགས། །]ཆ་ལྔ་དག་ནི་
གདན་ཡིན་ནོ། །སྐུ་ནི་དུམ་བུ་གསུམ་ཅན་གྱི། །ཞལ་དང་སྙན་དང་ཕྲག་པའོ། །ཞལ་ནི་བཅུ་
གཉིས་ཆ་དག་གི །སོར་མོ་བཞི་ནི་མགྲིན་པའོ། །དབུ་དང་སྐྲ་མཚམས་དེ་ཉིད་ལྟར། །སྙན་
གཉིས་དག་ལའོ་ལེགས་པར་མཚན། །དཔྲལ་བ་ཤངས་དང་ཞལ་རྣམས་ཀྱིས། །གདོང་ནི་
ཆ་གསུམ་རྣམས་ཀྱི་སྟེ། །སྨིན་མའི་མཐའ་དང་ཞལ་སྟེང་གི །སྤྱན་ནི་སོར་གཉིས་དག་གིས་
སོ། །དེ་དག་གིས་ནི་དཀྱུས་ཀྱི་ཚད། །སོར་མོ་བཞི་རུ་བཅད་པའོ། །དབུས་ཀྱི་མགྲིན་པ་ཞེས་
དབུས་ཀྱིས། །ནོར་ལྷའི་ཆ་ལས་ཐལ་མོ་གཉིས། །སྙིང་ག་དང་ནི་ལྟེ་བའི་གནས། །ཐལ་མོ་
གཅིག་ཅེས་ཐམས་ཅད་དོ། །ནུ་མའི་བར་ནི་ཐལ་མོ་སྟེ། ནུ་མ་དག་ལས་བྲང་མཐིལ་བཞིན། །
ཕྱག་ནི་ཐལ་མོ་གསུམ་པ་སྟེ། །འདི་ཡི་ཕྱག་མགོ་གཉིས་ཐལ་མོ། །སོར་མོ་བཞི་དང་ལྡན་
པ་ཡི། །བརླ་དང་བྱིན་པ་ཡང་དག་ལྡན། །ཆ་ཤས་སོར་མོ་བཞི་ཡིན་ཏེ། །དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་
18-1-417


ཞབས་ཐལ་མོ། །མཐིལ་དང་ཐལ་མོ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི། །ལྷ་ཡི་གཟུགས་ནི་བྲི་བ་ལ། །སོར་མོ་
བཞི་ཡི་ལྷག་མ་ནི། །གདན་ནི་སོར་མོ་བརྒྱད་ཀྱིས་སོ། །གདན་དང་གདན་གྱི་འབྲེལ་བ་ཡིས། །
གཉིས་ཀྱི་སོར་དང་སོར་མོའོ། །སྙིང་པོ་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཏེ། །མཚོན་ཆ་ན་བཟའ་ལ་
སོགས་བྱ། །ཟབ་མོ་རྡོ་རྗེའི་ལྷ་དག་ནི། །ཐལ་མོ་བཅུ་གཉིས་མཚན་ཉིད་དོ། །དམའ་བའི་
ཆ་ལ་སོགས་པའི་ཆ། །ཉེ་བར་མཛེས་ཤིང་མཛེས་པ་བྲི། །དེ་ཡང་ཁྱོན་ནི་ཐལ་མོ་སྟེ། །ཕྱག་
གཉིས་དག་ནི་མཚུངས་པ་ཡིས། །སྤང་བར་བྱ་བ་སོར་མོ་གཉིས། །ཞི་བའི་ལྷ་ནི་བྲི་བ་ལའོ། །
རྟག་ཏུ་གསུས་པ་དགའ་བར་བྱ། །དོར་བར་བྱ་བ་སོར་མོ་གཉིས། །མཚམས་དང་མཚམས་
ལ་ཐམས་ཅད་དུ། །ཁྲོ་བོ་ཁྲོ་མོ་དབང་ལྷ་མོ། །བྲན་དང་བྲན་ནི་ཅི་བགྱི་མ། །དྲག་ཅིང་འཇིགས་
སུ་རུང་བའི་གཟུགས། །ཐལ་མོ་བཅུར་ནི་མངོན་པར་བྲི། །གཟུགས་མཛེས་ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི། །
ཐལ་མོ་དགུ་པར་མངོན་པར་བྲི། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། མཛེས་ཤིང་ཉེ་བར་མཛེས་པ་བྲི། །
ཞེས་པའི་རྒྱས་བཤད་དུ། རིང་བ་གསུམ་ནི་སྐྱོན་ཆེ་སྟེ། །ཨོས་ཀོ་མགྲིན་པ་བྱིན་པའོ། །སྣ་
དང་རྣ་བ་སོར་མོ་སོགས། །གསུམ་པོ་ཐུང་བ་ཉེས་པ་ཆེ། །བྱིན་པ་ཞབས་སོགས་མཁུར་བ་
དག །གསུམ་པོ་སྦོམ་པ་སྐྱོན་ཆེན་ཏེ། །འགྲམ་པ་བྲང་དང་རྩིབ་ལོགས་གསུམ། །ཞོམ་པ་ཉེས་
པ་ཆེན་པོའོ། །ནུ་མ་རྣ་བ་དཔྲལ་བ་གསུམ། །མཁྱོག་པ་ཉེས་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། །བརླ་དང་དཀུ་
དང་ནང་ཚོམས་གཉིས། །གསུམ་པོ་ཞོམ་པ་སྐྱོན་ཆེའོ། །མིག་གཡོན་སྣ་དང་རྣ་བ་དང༌། །མཆུ་
དང་དཔྲལ་བ་དག་ཉམས་ན། །ཞེས་སོགས་དང༌། རྒྱབ་ཡོལ་དང་ནི་གདུགས་དང་གདན། །
གསུམ་པོ་ཆུང་ཞིང་དོག་པའི་སྐྱོན། །ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ལ། དེ་བཞིན་དུ། མཚན་ཉིད་ཐམས་
ཅད་ཡང་དག་རྫོགས། །གཟུགས་མཛེས་ཆོ་ག་མཐོང་བ་སྟེ། །ཞི་བ་ལ་ནི་ཞི་བའི་གཟུགས། །
དྲག་ཅིང་འཇིགས་རུང་དྲག་པོ་སྟེ། །དཔའ་ཞིང་ང་རྒྱལ་སྐུ་དཔའ་བོ། །བཞད་པའི་ཞལ་ནི་
སྒེག་པ་སྟེ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་ཚིག་རྐང་དང་པོ་གཉིས་མདོར་བསྟན་ཏེ། ཁྱོན་ཞེས་
18-1-418


བྱ་བ་ནི་དཀྱུས་དང་ཞེང་ངོ༌། །ཚངས་པའི་རི་མོ་ནི། ཚངས་ཐིག་སྟེ། སྐུ་གཟུགས་འདྲི་བའི་
སྔོན་ལ་འདེབས་དགོས་ཞེས་པ་ཡིན་ནོ། །ཆ་ལྔ་གདན་ཞེས་པ་ནི། སྐུ་གཟུགས་བཞུགས་པ་
རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་གདན་གྱི་ཆུང་མཐའ་བཤད་པ་ཡིན་ལ། སྐུ་དུམ་བུ་གསུམ་ཞེས་
བྱ་བ་ནི། གཙུག་ཏོར་ནས་ལྐོག་མའི་མཐའ་དང༌། དེ་ནས་བྲང་ཞོལ་གྱི་མཐའ་དང༌། དེ་ནས་
གསང་བའི་བར་ཆ་མཉམ་པའོ། །ཞལ་དང་མཉམ་པ་ཕྲག་པ་ཞེས་པ་ནི། མགྲིན་པའི་མས་
སྣ་ནས་གཡས་གཡོན་དུ་དཔུང་པའི་རྩེ་མོའི་བར་ལ། ཞལ་རས་ཀྱི་ཁྱོན་དང་མཉམ་པའི་ཚད་
ཅེས་པ་སྟེ་རགས་རྩིས་སོ། །ཞལ་གང་གི་བཅུ་གཉིས་ཆ་ལ་སོར་ཞེས་བྱ་སྟེ། མགྲིན་པ་དང་
ཐོད་དཔངས་དང༌། སྙན་གྱི་དཀྱུས་དང༌། དཔྲལ་བ་དང་ཤངས་དང༌། ཞལ་གྱི་ས་རྣམས་ནི་
སོར་བཞིའོ། །ཞལ་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་པའི་སྐབས་འདིར་ཞལ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁ་ཏེ། ཞལ་གྱི་ས་ནི་
སྣ་རྩེའི་འོག་ནས་སྐོས་སྐོའི་རྩེ་མོའི་བར་རོ། །དབུ་དང་སྐྲ་མཚམས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནི། དབུ་
དང་སྐྲའི་གནས་ཞེས་སྒྱུར་ཏེ། དབུའི་གནས་སམ་སྐྲའི་གནས་ནི། ཐོད་དཔངས་ཡིན་ལ། བོད་
སྐད་དང་བསྟུན་ན། དབུའི་སྐྲ་མཚམས་སམ་དབུའི་སྐྲ་གནས་ཞེས་སྒྱུར་ན་ལེགས་སོ། །སྤྱན་
གྱི་ཞེང་ནི་སོར་གཉིས་ཞེས་བཤད་པ། སྨིན་མའི་མཐའ་ཏེ་སྨིན་རུས་ཀྱི་འོག་དང༌། ཞལ་རས་
ཏེ་མཁུར་ཚོས་ཀྱི་རུས་པའི་སྟེང་དུ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་ཡས་བྱིབས་ཀྱི་ཞེང་རགས་
རྩིས་སུ་སྟོན་པ་ཡིན་གྱི། སྤྱན་གདངས་པའི་བར་གྱི་ཞེང་སྟོན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །སྨིན་མའི་མཐའ་
ཞེས་པའི་མཐའ་ནི་འོག་གི་མཐའ་ཡིན་ལ། སྨིན་མ་དང་སྤྱན་དེ་དག་གི་དཀྱུས་ནི་སོར་བཞིའོ། །
དབུས་ཀྱི་མགྲིན་པ་ཞེས་དབུས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནི། མགྲིན་པའི་མཐིལ་གྱི་དབུས་ནས་ནི་ཞེས་
བསྒྱུར་ན་བདེ་སྟེ། མཐིལ་དང་དབུས་སྐད་དོད་གཅིག་ཅིང༌། མཐིལ་གྱི་དོན་ཡང༌། ས་གཞི་
དམའ་བ་ལ་ས་མཐིལ་ཞེས་བརྗོད་པ་ལྟར་འོག་གི་ཆའི་མིང་ངོ༌། །ནོར་ལྷ་ནི་བརྒྱད་དེ་མགྲིན་
པ་ལུས་མ་གཞི་དང་འབྲེལ་མཚམས་ཀྱི་སྦོམ་སར་དབུས་ནས་ཕྱེད་གཤགས་སུ་གཞལ་ན་ཆ་
18-1-419


ཆུང་བརྒྱད་ཡོད་དོ་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཐལ་མོ་གཉིས་ནི་རིམ་པ་བཞིན། མགྲིན་
པ་ནས་སྙིང་ཁའི་བར་དང་སྙིང་ག་ནས་ལྟེ་བའི་བར་རོ། །ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ནི་གསང་བ་སྟེ། 
ལྟེ་བ་ནས་དེའི་བར་ལའང་ཐལ་མོ་གཅིག་གོ །ནུ་མ་གཉིས་ཀྱི་ས་གཞིའི་བར་ནི། ཐལ་མོ་
གཉིས་ཏེ་ནུ་མ་ལས་གཡས་གཡོན་དུ་བྲང་གི་མཐིལ་དང་མཉམ་པར་ཐལ་མོ་རེ་རེས་གཞལ་
བ་ནི། རགས་པར་ན་རྩིབ་ལོགས་ཀྱི་ཚད་ཡིན་པས་གཡས་གཡོན་དུ། རྒྱབ་ཀྱི་རུས་པ་ལ་
རེག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དགོངས་སོ། །དཔུང་པའི་ཚིགས་ནས་འཁྲིག་མའི་བར་དུ་ཕྱག་ཐལ་
མོ་གསུམ་གྱི་ཚད་ཡིན་ལ། ཕྱག་མགོ་ཡང་ཐལ་མོ་གཅིག་ཡིན་ནོ། །པུས་མོའི་མཚམས་སུ་
སོར་མོ་བཞི་དང་ལྡན་པ་བྱས་ནས། དེ་བོར་བའི་ལྷག་མ་བརླ་དང་བྱིན་པ་སྡོམས་པ་ཡང༌། 
ཕྱག་དང་རིང་ཐུང་མཉམ་པར་ལྡན་པའི་དོན་ཏེ། ཕྱག་ལ་ཞལ་ཚད་བཞི་ཡོད་པ་བཞིན་དུ། 
བརླ་ལ་གཉིས་དང༌། བྱིན་པ་ལ་གཉིས་ཡོད་པ་སྡོམས་ན་ཡང་བཞི་ཡོད་པས་སོ། །ཆ་ཤས་
སོར་མོ་བཞི་ཞེས་པ་ནི་གསང་བའི་ཡས་མཐའ་ན་བརླའི་བར་ལ། སོར་བཞིའི་ས་ཡོད་པ་ལ། 
དབུས་སུ་གསང་གནས་ཀྱི་དབྱིབས་དང༌། གཡས་གཡོན་དུ་དཔྱི་མཚམས་འབྱུང་བའི་གནས་
སོ། །འདི་ནི་དབུས་སུ་སྐུ་གཟུགས་མ་མོའི་ཆ་ཤས་དང༌། གཡས་གཡོན་དུ་ཞབས་ཀྱི་ཆ་ཤས་
ཡོད་པས་ཆ་ཤས་ཞེས་བཏགས་སོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་ཞབས་ཞེས་པས། ལོང་བུའི་ཚིགས་
མཚམས་ནས་བཅལ་ན་ཞབས་མགོའི་སྤངས་ལ་སོར་བཞི་ཡིན་ལ། ཞབས་ཐལ་མོ་ཞེས་པ་
ནི་ཞབས་མཐིལ་གྱི་དཀྱུས་ཚད་སྟོན་པ་སྟེ། རྟིང་པའི་ཕྱོགས་སོར་གཉིས་འཕགས་པ་ཡིན་
ལ། རྟིང་པ་དོར་བའི་ཐལ་མོའོ་ཞེས་ཁ་ཅིག་བཞེད་ལ། གཞན་དག་སོར་མོ་མི་ཐེ་བའི་དབང་
དུ་བྱས་སོ་ཞེས་བཞེད་པ་གཉིས་ཀ་དུས་འཁོར་དང་བསྟུན་པར་སྣང་བ་འདོད་པ་གཉིས་པོ་
དག་གི་ཕྱི་མ་ལེགས་ལ། འོན་ཀྱང་འདི་ནི་ཞབས་མགོའི་དཀྱུས་ཡོངས་རྫོགས་སོ། །རྟིང་པ་
སོར་བཞི་ཕྱིར་འཕགས་པར་གཞན་ལས་བཤད་པ་ནི་སེགས་ལ་ཡོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ལ། 
18-1-420


ཞབས་མཐིལ་གྱི་ངོས་ནས་བརྩམས་ན་སོར་གཉིས་ཡིན་ཅིང༌། འོན་ཀྱང་སོར་མོ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་
པའི་ཕྱོགས་ལ་སོར་གཉིས་སུ་མ་ལོངས་ཙམ་གྱི་ཚད་དུ་བྱས་ན་ལེགས་པར་མངོན་ནོ། །དེ་
ཡན་ཆད་ཆ་ཚད་སྤྱི་ལྡོག་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ལ། 
མཐིལ་དང་ཐལ་མོ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཞེས་པ་ནས། ཉེ་བར་མཛེས་ཤིང་མཛེས་པ་བྲི། །ཞེས་
པའི་བར་ནི་གདན་དང་ཐོར་ཚུགས་ཀྱང་བསྣན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཐལ་མོ་བཅུ་གཉིས་
པའི་མཚན་ཉིད་སྟོན་བྱེད་དོ། །འདི་ཡང་ལོ་ངོ་ལོ་གྲངས་སུ་རྩིས་པ་དང་འདྲ་བའི་རྣམ་གྲངས་
ཙམ་གྱི་སྒོ་ནས་བཤད་པ་ཡིན་གྱི། ཡང་དག་པར་ན་གདན་དང་ཐོར་ཚུགས་སྦྲགས་པ་ལ་ཐལ་
མོ་བཅུ་གཅིག་དང་སོར་བརྒྱད་རིང་མཐའ་ཡིན་ནོ། །སོར་བཞི་སོགས་ནི། སོར་མོ་བཞི་ཡིས་
ལྷག་པ་ཡི། །སོར་མོ་བརྒྱད་ནི་གདན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བསྒྱུར་ན་བདེ་སྟེ། སོར་བརྒྱད་འཇིགས་
བྱེད་དུས་མཚན་སོགས་རོ་གདན་གྱི་དཔངས་དང་སོར་བཞི་པད་ཉིའོ། །གདན་དང་སོགས་
ཀྱི་དོན་ནི་གདན་དངོས་ཉི་གདན་དང་པདྨའི་གེ་སར་སྦྲགས་པ་ལ་སོར་གཉིས་དང༌། པདྨའི་
འདབ་མ་ལ་སོར་གཉིས་ཀྱི་དཔངས་སོ། །སྙིང་པོ་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཞེས་པ་ནི། ཉི་མ་
ལ་ཡང་འདྲ་སྟེ། ཉི་ཟླ་གང་རུང་དང་པདྨའི་སྙིང་པོ་སྟེ་གེ་སར་ལ་སོར་རེ་རེ་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། 
རྒྱུད་འདི་ལས། དངོས་བསྟན་ལ་ཐོར་ཚུགས་ཀྱི་ཚད་གསལ་བར་མ་གསུངས་སོ། །པད་ཉིའི་
གདན་གྱི་དཔངས་ནི། ཆུང་མཐའ་ནས་ཚད་བཟུང་བ་ཡིན་པས། འདི་བས་ཀྱང་ཆེ་བ་བྱར་
རུང་ངོ༌། །ཟབ་མོ་རྡོ་རྗེའི་ལྷ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྔགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་གཙོ་བོ་རྣམས་སོ། །དེས་
ན་རྒྱུད་འདིའི་དངོས་བསྟན་ལ། སོར་མོ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་པའི་ལྷ་ཉིད་གཙོ་བོར་གསུངས་པ་ཡིན་
གྱི། བརྒྱ་ཉེར་ལྔ་པ་གསུངས་པ་མེད་དོ། །དམའ་བའི་ཆ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་པ་ནི། དམའ་བ་
དང་མཐོ་བ་ཕྲ་བ་དང་སྦོམ་པ་སོགས་ཏེ་མདོར་ན་གོ་བ་ཆགས་པས་དོན་དང་མཐུན་པའི་ཀ་
བ་སྐྱེད་གཏོང་བ་དང༌། གྲིམས་ལྷོད་དང་འགྱིང་ཁུགས་སོགས་ཤིན་ཏུ་ཉམས་དོད་པར་བྱའོ་
18-1-421


ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །ཕྱག་གཉིས་དག་ནི་སོགས་ཕྱག་གཡས་གཡོན་གཉིས་ལ་སྔར་གྱི་ཚད་
ལས་སོར་མོ་གཉིས་གཉིས་ཕྲི་བ་དང༌། དེ་ཡང་ཐལ་མོ་ཞེས་སོགས་ལ་གསུངས་པ་དགའ་
བ་ནི་གསུས་པ་འཕྱང་བའམ་རྒྱས་པའོ། །དོར་བར་བྱ་བ་སོར་མོ་གཉིས་ཞེས་པ་གསུས་པའི་
མཚམས་སུ་ཡང་སོར་གཉིས་ཕྲིའོ། །ཞེས་པའི་ཚིག་ཏུ་སྣང་བས། སོར་མོ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་པ་ལས་
ཕྲི་ནས་ཞི་བ་ལ་སོར་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་པ་དང༌། ཁྲོ་བོ་ལ་སོར་དགུ་བཅུ་རྩ་དྲུག་པ་སྟོན་བྱེད་ཡིན་
པར་མངོན་ཏེ། འབྲི་ཚུལ་ཕྱོགས་མཚོན་ཙམ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་དུ་སྤངས་
བར་བྱ་བ་སོར་མོ་གཉིས་ཞེས་དང་དོར་བར་བྱ་བ་སོར་མོ་གཉིས་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སོར་བརྒྱ་
ཉེར་ལྔ་པ་ནས་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་པར་ཇི་ལྟར་འབྲི་བའི་ཚུལ་སྟོན་པ་ཡིན་ན། འོག་ཏུ་ཐལ་མོ་བཅུ་པ་
དང་ཐལ་མོ་དགུ་པར་འབྲི་ཞེས་པ་ཙམ་ལས། ཇི་ལྟར་འདྲི་བའི་ཚུལ་མ་བསྟན་པར་འགྱུར་
རོ། །དེས་ན། དེ་ཡང་ཁྱོན་ནི་ཐལ་མོ་སྟེ་ཞེས་སོགས་ཤོ་ལོ་ཀ་གཅིག་དང༌། གཟུགས་མཛེས་
ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི། ཐལ་མོ་དགུ་པར་མངོན་པར་འདྲི། ཞེས་པ་སྦྱར་ནས་ཞི་བ་འགའ་ཞིག་
དང༌། ཡིད་ཙམ་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང༌། དེ་ཡང་ཐལ་མོ་ཞལ་བྱས་ནས་ཞེས་སོགས་
ཤོ་ལོ་ཀ་གཉིས་ཀྱིས་ཆེས་ཁྲོས་པ་དྲག་པོའི་སྐུའི་མཚན་ཉིན་བཤད་ལ། འདིར་ཁྲོ་བོ་ཁྲོ་མོ་
ཞལ་ཚད་མཉམ་པར་བཤད་པས། སེམས་དཔའ་ཡབ་ཡུམ་ཡང་ཞལ་ཚད་འདྲ་བར་རིགས་པ་
དང༌། གཟུགས་མཛེས་ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི། ཞེས་པ་འདི་ཞི་བ་ཕོ་ལའང་ཚང་དགོས་པས། ལྷ་མོ་
ཁོ་ན་ལ་མི་གཟུང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་མཛེས་པའི་མཐར་ཐུག་དང་ཡིད་དུ་འོང་ཤོས་སོར་བརྒྱ་ཉེར་
ལྔ་པ་དང་ཉི་ཤུ་པ་ཡིན་ཀྱང༌། འདིར་མཛེས་པ་སྨོས་པ་ནི་ཐལ་མོ་བརྒྱད་པ་སོགས་མི་སྡུག་
པ་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན་པས། ཞི་བ་འགའ་ཞིག་དང་རོལ་པའི་ཁྲོ་བོ་མཛེས་ཆ་ཆེ་བ་བྱེད་ན་དགུ་པ་
ལས་ཐུང་བ་མི་རུང་ངོ་ཞེས་གོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཁྱོན་ནི་ཐལ་མོ་སྟེ་ཞེས་པ་དང༌། དེ་ཡང་
ཐལ་མོ་ཞལ་བྱས་ཏེ་ཞེས་པའི་དོན་ནི། རང་རང་གི་ལུས་ཀྱི་བརྒྱད་ཆ་དང་དགུ་ཆ་ལ་ཞལ་གྱི་
18-1-422


ཐ་སྙད་དུ་བཞག་ཅེས་པའི་དོན་ཡིན་ལ། མཚམས་དང་མཚམས་ལ་ཐམས་ཅད་དུ། །ཞེས་
པ་ནི་སྔར་གྱི་ཆ་ཚད་ཀྱི་སྟེང་ནས། སྐུའི་ཆ་སོ་སོའི་མཚམས་ཐམས་ཅད་ནས་ཕྲི་སྟེ་བྲི་བར་བྱ་
ཞེས་པ་སྤྱིར་སྟངས་མདོར་བསྟན་ཡིན་གྱི། སོ་སོའི་ངེས་བཟུང་རྣམས་སྐབས་འདིར་གསལ་
བར་མ་བསྟན་ནོ། །
དེས་ན་རི་མོ་མཁན་ཚུགས་སྦྱོང་བ་ལ། ཚད་གསུམ་པོ་དེ་དག་ལྷ་རིགས་སོ་སོ་ལ་སྦྱོར་
ན་ནི། ཧེ་རུ་ཀ་ལ་སོགས་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཁྲོ་བོ་རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་སྤྱན་མ་ལ་
སོགས་པ་དེ་བཞིན་བཤེགས་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞི་བ་རྣམས་དང་རགས་
ཚད་ཕལ་ཆེར་འདྲ་བས། ཞེང་དུ་སོར་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་པ་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཁྲོ་མོ་རྣམས་ཀྱང་རྡོ་རྗེ་ཁྲོ་བོ་
བཞིན་དུ་སོར་དགུ་བཅུ་གོ་དྲུག་པ་དང༌། རོལ་པའི་ཁྲོ་མོ་ཕལ་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་མ་
རྣམས་ཀྱང༌། རོལ་པའི་ཁྲོ་བོ་ཕལ་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བཞིན་དུ། སོར་
བརྒྱ་ཉི་ཤུ་པ་ནས་སོར་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་པའི་བར་ཇི་ལྟར་འོས་འོས་སུ་སྦྱར་ན་དོན་དང་མི་
འགལ་ཞིང་རྣམ་གྲངས་ཙམ་དུ་ལེགས་པར་འགྱུར་མོད། སྤྱིར་ནི་སོ་སོ་ལ་མི་སྦྱོར་བར་ཞི་
བ་རྣམས་ཐལ་མོ་བཅུ་པའམ་ཐལ་མོ་དགུ་པ་གང་རུང་འབྲི་ལ། མིའུ་ཐུང་གི་རྣམ་པ་མ་ཡིན་
པའི་ཁྲོ་བོ་རྣམས་ཀྱང༌། ཐལ་མོ་བཅུ་པ་ནས་བརྒྱད་པའི་བར་གང་ཡང་རུང་བར་བྲི་བར་བྱའོ། །
ཞེས་པ་ནི་རྒྱུད་ཀྱི་དགོངས་དོན་ནོ། །
གདན་བཞིའི་བཤད་རྒྱུད་མནྡྲ་ཨཾ་ས་ལས་གསུངས་པའང་འགྱུར་ཁྱད་མ་གཏོགས་ཕལ་
ཆེར་འདི་དང་འདྲ་ལ། ཞལ་ཚད་དགུ་པ་གསལ་པོར་མ་གསུངས་སོ། །སྐབས་འདིར་དཔྱད་
པར་བྱ་བའི་གནས་ནི་སྡོམ་འབྱུང་གི་འགྲེལ་པ་པདྨ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་སློབ་དཔོན་རཏྣ་རཀྵི་ཏས་
མཛད་པ་ལས་ནི། ཆ་ལྔ་དག་ནི་གདན་ཞེས་པ། ཞབས་གཡས་བརྐྱང་གཡོན་བརྐྱང་གི་སྟབས་
ཁོ་ན་ལ་འཆད་པ་དང༌། དུམ་བུ་གསུམ་ཅན་ཞེས་པའང་འགྱིང་སུམ་འཁྱོགས་ལ་འཆད་པ་
18-1-423


དང༌། ཞལ་དང་མཉམ་པའི་ཕྲག་པ་ཞེས་པ། ཞལ་དང་ཕྲག་པ་གཉིས་ལ་ཡང་ཞེས་སྟོན་ནས། 
འགྱིང་དེའི་རྣམ་འགྱུར་དུ་འཆད་པ་དང༌། ཐལ་མོ་བཅུ་གཉིས་ས་བཅུ་གཉིས་རྣམ་པར་དག་
པ་དང༌། གདན་དང་གདན་གྱི་འབྲེལ་བ་ཞེས་པའི་དོན་གྱི་རྣམ་གྲངས་གཅིག་ལ། རལ་པའི་
ཅོད་པན་དུ་འཆད་པ་དང༌། སྙིང་པོར་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཞེས་པ་ཟླ་ཕྱེད་ལ་འཆད་པ་དང༌། 
དབུ་དང་སྐྲ་མཚམས་དེ་ཉིད་ལྟར་ཞེས་སོགས་ལ། དུས་འཁོར་ནས་གསུངས་པ་ལྟར་སོར་
ཕྱེད་བཅུ་པོ་བསྣོན་པའི་ལུགས་མཛད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་ཞབས་ཐལ་མོ་ཞེས་པ་ཡན་
ཆད། སངས་རྒྱས་ཆགས་བྲལ་གྱི་ཆ་ལུགས་ཅན་དང༌། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་དང༌། ཧེ་རུ་ཀ་
སོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་སྟོན་བྱེད་དུ་མི་མཛད་པར། ཧེ་རུ་ཀའི་རིགས་ཁོ་ན་ལ་
སྦྱོར་བ་དང༌། དེ་ཡང་ཁྱོན་ནི་ཐལ་མོ་སྟེ་སོགས་སོར་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པའི་ལྷ་ལས། སོར་ཕྱེད་
བཅུ་སྤོང་ཚུལ་བསྟན་པས། སོར་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་པ་སྟོན་གསུང་བ་དང༌། ཐལ་མོ་དགུ་པ་ནི་ལྷ་མོ་
ཁོ་ན་ཡིན་ཅིང༌། ལྷ་མོ་ཞི་བ་ཡིན་ཕྱིན་ཆ་ཚད་གཅིག་ཁོ་ནར་བྱས་པས། དེ་བཞིན་གཤེགས་
མ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་མ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པར་བཞེད་པ་དང༌། ཉེ་བར་མཛེས་ཤིང་མཛེས་
པ་བྲི། ཞེས་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་གཞུང་རྣམས་སོར་བརྒྱ་ཉེར་ལྔ་པ་ཁོ་ནར་སྐྱོགས་བཤད་མཛད་པ་
རྣམས་ནི། སྤྱིར་རི་མོ་མཁན་ལག་ལེན་བྱེད་པའི་སྐབས་སུ་འགལ་བ་ཆེར་མེད་པ་སྲིད་ནའང༌། 
རྒྱུད་ཀྱི་གཞུང་དོན་ལ་ཞུགས་པའི་བཤད་པར་ཡེ་མི་སྣང་ངོ༌། །འགྲེལ་པ་དེའི་ནག་འབྱམས་
ཀྱི་སྐབས་སུ། སོར་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་པའང་བཤད་པ་ལ་ཁ་ཅིག་ནོར་བར་སེམས་མོད་ཀྱི། 
དེ་ཙམ་དང་རགས་རྩིས་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་པ་ཡིན་པས་བརྒྱ་ཉེར་ལྔ་དང་མི་འགལ་ལ། བདེ་
མཆོག་གི་ཞལ་བཞི་ལ་དབྱིབས་དང་ཉམས་ཐ་དད་སྦྱོར་བ་དང༌། ཕྱོགས་སྐྱོང་དང་དྲག་པོའི་
གཟའ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ། ཐལ་མོ་དགུ་པ་དང་བརྒྱད་པ་བགོ་བཤའ་མཛད་པ་དང༌། རོ་
ལངས་ཞལ་ཚད་བཅུ་གཉིས་པར་མཛད་པ་སོགས་ནི། རྣམ་གྲངས་དེ་ལྟར་བྱས་ན། ཚུལ་དང་
18-1-424


མི་མཐུན་པ་མེད་ལ། དེ་ཕྱིན་རི་མོ་མཁན་རྣམས་ཚུགས་སྦྱོང་བ་ལ་མཁོ་བར་དགོངས་ནས་
དེ་ལྟར་བཤད་པ་ཡིན་གྱི། མཐའ་ཅིག་ཏུ་ངེས་པར་སློབ་དཔོན་དེའི་བཞེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
འགྲེལ་པ་འདི་དང༌། ཀྲ་ཡ་ས་མུཙྩ་ནས་བཤད་པའི་ཆ་ཚད་རྣམས་ཕལ་ཆེར་འདྲ་ཞིང༌། སྔ་
མའི་འབྲུ་བཤད་རྒྱུད་ཀྱི་ཚིག་དོན་ལ་མ་ཞུགས་པའང༌། པཎྜི་ཏ་རང་ཉིད་མི་མཁས་པའི་སྐྱོན་
མ་ཡིན་གྱི། དུས་དེ་ཙམ་ན་མ་ག་དྷ་དང༌། བལ་པོའི་ཡུལ་གྱི་རི་མོ་མཁན་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་
གྲགས་པ་དེ་ལྟར་དཔྱད་པ་མེད་པར་བཀོད་པ་ཡིན་ནོ། །ལུགས་དེ་ཤེས་པར་འདོད་ན་འགྲེལ་
པ་དེ་ཉིད་དང་ཀྲི་ཡ་ས་མུཙྩར་ཤེས་པར་བྱ་དགོས་མོད། ཁོ་བོ་ཅག་ནི་དེ་དག་གི་འདོད་པ་ཇི་
ལྟ་བ་བཞིན་ཏེ། རང་ལུགས་ལ་མི་འདོད་པས་ལུགས་དེ་རྒྱས་པར་མི་འཆད་དོ། །
ད་ནི་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལས་ཇི་ལྟར་འབྱུང་བ་དགོད་པར་བྱ་སྟེ། རྒྱལ་བའི་བདག་
པོའི་གཙུག་ཏོར་ནས་ནི་མཛོད་སྤུའི་དབུས་སུ་བྱེད་དང་བཅས་པ་ཉི་མའི་སོར་དུ་འགྱུར། །དེ་
ནས་མགྲིན་པའི་ཆུ་སྐྱེས་དེ་བཞིན་སྙིང་ག་དང་ནི་དེ་ནས་ལྟེ་གསང་ཆུ་སྐྱེས་དེ་བཞིན་ནོ། །
ཞབས་ཀྱི་མཐིལ་དང་རྗེ་ངར་བརླ་དང་དཔྱི་ཡང་མ་ནུ་དེ་ཉིད་དེ་ཉིད་རིག་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་
སྟེ། །བྲང་ཕྱེད་ཕྱེད་བཅས་ཉི་མས་རང་དཔུང་དཔུང་ལག་རྣམས་ནི་མཁའ་མིག་རྒྱལ་པོ་ཉི་
མའི་ཚད་ཀྱིས་སོ། །ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལྷག་པའི་བརྒྱ་ཕྲག་གང་ཞིག་དུས་དང་དགུ་ཡི་མི་རྣམས་ཀྱི་
ནི་འཇིག་རྟེན་ཚད། །རིག་བྱེད་ཕྱེད་དང་བཅས་པའི་གཞི་དང་ཆུ་གཏེར་ཆུ་གཏེར་ཕྱེད་དང་
བཅས་པའི་རིག་བྱེད་རིག་བྱེད་ཀྱིས། །གཙུག་ཏོར་མགོ་བོ་འོག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ་རྒྱལ་བའི་བདག་
པོའི་དཔལ་ལྡན་དཔྲལ་བ་དག་དང་ཤངས་དང་ནི། །ཤངས་ཀྱི་འོག་ཏུ་སྐོས་སྐོའི་མཐའ་དང་
དེ་ནས་མགྲིན་པ་དག་ཏེ་མགྲིན་པའི་རྩ་བའི་ཆུ་སྐྱེས་དབུས། །དེ་ནས་སྙིང་ག་ལྟེ་བ་གསང་
བར་མིའི་བདག་པོ་བྱེད་བཅས་ཉི་མ་རྣམས་ཀྱི་རིམ་པས་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདིར་
ཉི་མ་ཞེས་པ་བཅུ་གཉིས་དང་དེ་ཉིད་ཅེས་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་དང༌། མ་ནུ་ཞེས་པ་བཅུ་བཞི་དང༌། 
18-1-425


རྒྱལ་པོ་ནི་བཅུ་དྲུག་དང༌། མཁའ་མིག་ཅེས་པ་ཉི་ཤུ་དང༌། དུས་དང་དགུ་ནི་དགུ་བཅུ་གོ་དྲུག་
དང༌། རིག་བྱེད་དང་ཆུ་གཏེར་ནི་བཞིའི་མིང་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱས་ལ། རྒྱལ་བའི་བདག་
པོའི་སོགས་ཀྱི་དོན་ནི། མཛོད་སྤུའི་དབུས་ཞེས་པ་མཛོད་སྤུའི་ས་གཞིའི་མས་མཐའ་སྟེ། 
གཙུག་ཏོར་ནས་མཛོད་སྤུའི་མཐའ་དང༌། དེ་ནས་མགྲིན་པའི་མཐའ་དང༌། དེ་ནས་སྙིང་གའི་
མཐའ་དང༌། དེ་ནས་གསང་བའི་འཁོར་ལོའི་བར་རྣམས་ལ་རེ་རེ་བཞིན་སོར་ཕྱེད་བཅས་བཅུ་
གཉིས་ཏེ་ཕྱེད་དང་བཅུ་གསུམ་རེའོ། །ཞབས་མཐིལ་སོར་བཅུ་བཞི་སྟེ། འདི་སྐུའི་དཔངས་ལ་
མི་བགྲོང༌། རྗེ་ངར་དང་བརླ་ལ་སོ་སོར་ཉེར་ལྔ་རེ་དང༌། ཞབས་མགོ་དང་དཔྱི་ལ་སོར་བཞི་
རེ་རྣམས་གཞུང་ཚིག་གིས་གསལ་བར་བསྟན་ཅིང༌། འགྲེལ་པས་ཁ་བཀང་བ་ལ། ཞབས་
མགོའི་དཔངས་ལ་སོར་ཕྱེད་བསྣན་ཅིང༌། པུས་མོ་ལ་སོར་བཞི་ཡང་ཁ་བཀང་ནས། དེ་
ལྟར་ན་སོར་མོ་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔའོ། །ཐད་ཀར་ཕྱག་བརྐྱང་བའི་འདོམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་
ན། ཐུགས་ཀའི་དབུས་ནས་དཔུང་པའི་མཚམས་སུ་ཕྱེད་བཅས་བཅུ་གཉིས། བར་ལྷུ་ལ་ཉི་
ཤུ། ཕྱག་ངར་ལ་བཅུ་དྲུག །ཕྱག་མགོ་ལ་བཅུ་གཉིས། འཁྲིག་མ་དང་གྲུ་མོའི་ཚིག་ལ་སོར་རེ་
རེ་བསྣན་ཅིང༌། དེ་ཉིད་གཡས་གཡོན་དུ་ཉིས་འགྱུར་གྱི་བསྒྲེས་པས་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔའོ། །
རིག་བྱེད་ཕྱེད་དང་བཅས་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་ནི། གཙུག་ཏོར་ལ་བཞི། མགོ་བོའི་འོག་སྟེ་
ཐོད་དཔངས་ལ་ཕྱེད་བཅས་བཞི། དཔྲལ་བར་བཞི། ཤངས་ལ་བཞི། ཤངས་འོག་ནས་སྐོས་
སྐོའི་བར་དུ་ཕྱེད་བཅས་བཞི། མགྲིན་པ་ལ་བཞི། དེ་ནས་སྙིང་ག་མན་ལ་གོང་དུ་བཤད་པ་
ལྟར་རོ། །དུས་དང་དགུ་ཡིས་མི་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཞེས་པ། མི་ཕལ་པའི་ཚད་ནི། དཔངས་སུ་སོར་
མོ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞི་དང༌། འདོམ་བརྐྱང་བ་ལ་དགུ་བཅུ་གོ་དྲུག་གོ །འདི་ནི་མཆུ་དང་ཞེང་དུ་
མི་མཉམ་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ནི་དཀྱུས་དང་ཞེང་དུ་མཉམ་མོ། །ཞེས་པ་སྟེ་རྒྱུད་
ཀྱི་རྒྱལ་པོ་འདི་ལས། ལྷ་སྐུ་ལ་སོར་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པ་ཁོ་ན་གསལ་བར་གསུངས་ཤིང༌། དེ་
18-1-426


ཉིད་དཀྱིལ་འཁོར་སོགས་ཕྱི་ནང་གི་དག་སྦྱོར་རྒྱས་པ་དང་བཅས་ཏེ་གསུངས་སོ། །གཤིན་
རྗེ་གཤེད་དམར་ནག་གི་རྒྱུད་ལས་ཀྱང་ཞལ་ཚད་བརྒྱད་པ་གསུངས་ཤིང༌། གཞན་ཡང་ཤཱ་
རིའི་བུས་ཞུས་པའི་མདོར་གྲགས་པ། བལ་པོའི་དཔེ་ལས་བསྒྱུར་ངེས་པ་ཕྱིས་འགྱུར་བ་འདི་
ལས་ཀྱང༌། ཕལ་ཆེར་དུས་འཁོར་གྱི་འདི་དང་མཐུན་པར་གསུངས་ལ། ཀྲི་ཡ་ས་མུཙྩར་ཡང་
མདོ་འདིའི་ལུང་ཅི་རིགས་པ་དྲངས་སོ། །ཤཱ་རིའི་བུས་ཞུས་པའི་མདོ་སྔ་འགྱུར་དུ་གྲགས་པ་
དང་དྲང་སྲོང་རྒྱུན་ཤེས་བུའི་བསྟན་བཅོས་སུ་གྲགས་པ་སོགས། སྔོན་དར་པ་རྣམས་ཀྱང་དུས་
འཁོར་སྡོམ་འབྱུང་གཉིས་ལས་འབྱུང་བ་དང་ཕལ་ཆེར་མཐུན་ལ་ཅུང་ཟད་མི་མཐུན་པ་ཕྲ་མོ་
ཡོད་པ་ལ། ཕྱིས་ཀྱི་མཁས་པར་གྲགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མགྲིན་གཅིག་ཏུ་འགོག་པར་བྱེད་དོ། །
འོན་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་རྣམས་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཚད་གཅིག་ཁོ་
ནར་ངེས་པའང་དཀའ་ལ། དེ་དག་རྒྱ་གར་ནས་བསྒྱུར་བ་མིན་ཡང་བླ་སྟེ། ཚད་ཀྱི་དབྱེ་བ་དེ་
དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྱང༌། བཟོ་ཉེས་འགོག་ནུས་ཤིང༌། ཕྱོགས་འདིར་སྔོན་གྱི་དུས་བསྟན་པ་
དང་འགྲོ་ཕན་གྱི་བྱ་བ་རྒྱ་ཆེར་བྱས་པའི་ཕྱིར། རྒྱལ་བའི་ཐུགས་རྗེའི་འཇུག་པར་ངེས་པས། 
གཞུང་ལུགས་དེ་དག་སྨོད་ཅིང་འགོག་པར་བྱེད་པ་ཡང་དགོས་པ་ཤིན་ཏུ་ཆུང་སྟེ། བཏང་
སྙོམས་སུ་བཞག་ན་ལེགས་སོ། །
འདིར་སྨྲས་པ། བཟོ་ཡི་གནས་དང་སྨན་གྱི་སྦྱོར་བ་དང༌། །སྔགས་ཀྱི་ཆོ་ག་ཆོས་ཉིད་
ཟབ་མོ་སྟེ། །འདི་དག་རྟོག་གེའི་རིགས་པས་བརྟག་བྱ་མིན། །བདག་ཉིད་སྒྲོག་དང་ང་རྒྱལ་
སྤང་བར་རིགས། །
ད་ནི་དེ་དག་གི་ལག་ལེན་གྱི་རིམ་པ་ཅུང་ཟད་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། འདིར་སྨྲས་པ། གདོང་
གི་དཀྱུས་ལ་སོར་མོ་བཅུ་གཉིས་སམ། །གཞན་དུ་སོར་མོ་ཕྱེད་དང་བཅུ་གསུམ་མོ། །ཞལ་
ཚད་བཅུ་གཉིས་དགུ་དང་བརྒྱད་དྲུག་སོགས། །རང་རང་ལུས་ཀྱི་དེ་དེའི་ཆ་དག་ལ། །ཞལ་
18-1-427


ཚད་ཅེས་བྱ་སྐྲ་མཚམས་སྐོས་སྐོའི་བར། །ཡིན་ཕྱིར་དེ་ལ་གདོང་དང་ཞལ་ཚད་ཟེར། །མཐོ་
གང་ཡིན་ཕྱིར་མཐོ་དང་ཐལ་མོར་གྲགས། །ཆ་ཆེན་ཞེས་པའང་འདིའོ་སོར་མོ་ལ། །ཆ་ཆུང་
ཞེས་གྲགས་གཞན་གྱི་རིགས་འགྲེ་ཡིན། །སོར་མོའི་བརྒྱད་ཆ་ནས་ཏེ་བཞི་ཆ་ནི། །རྐང་པ་
ཞེས་གྲགས་མཁས་པས་བརྡ་འདི་སྦྱར། །དང་པོ་སོར་མོ་བརྒྱ་དང་ཉེར་ལྔ་ལ། །ཐལ་མོ་བཅུ་
པའི་ཚད་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། །གཙུག་ཏོར་སོར་བཞི་སྐྲ་གནས་ཕྱེད་དང་ལྔ། །དཔྲལ་བ་ཤངས་
དང་མགྲིན་པ་བཞི་བཞི་སྟེ། །ཞལ་གྱི་ས་ལ་ཕྱེད་དང་ལྔ་རུ་འདོད། །མགྲིན་པའི་མཐའ་ནས་
ཐུགས་ཀའི་བར་དག་དང༌། །དེ་བཞིན་ལྟེ་བ་གསང་བར་མཐོ་རེའོ། །དཔྱི་དང་པུས་མོ་སོ་སོར་
ཆ་ཆུང་བཞི། །བརླ་དང་ཞབས་ནི་སོ་སོར་ཞལ་ཚད་གཉིས། །ཞབས་མགོ་ཕྱེད་བཅས་སོར་མོ་
བཞི་རུ་བཤད། །གཙུག་ནས་གསང་དང་གསང་ནས་ཞབས་མཐིལ་བར། །ཕྱེད་བཅས་དྲུག་
ཅུ་རེ་གཉིས་མཉམ་པའི་ཕྱིར། །སྐུ་ཡི་དཔངས་ལ་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་ལྔ། །ཐུགས་ཀའི་དབུས་ནས་
མཆན་རྩེར་ཞལ་གང་སྟེ། །བར་ལྷུར་ཉི་ཤུ་ཕྱག་ངར་བཅུ་དྲུག་དང༌། །ཕྱག་མགོ་བཅུ་གཉིས་
འཁྲིག་མ་གྲུ་མོ་ཡི། །ཚིགས་ལ་སོར་རེ་བསྣན་ཅིང་ཕྱོགས་གཞན་ལའང༌། །དེ་ལྟར་སྦྱར་བས་
བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་ལྔ། །རགས་རྩིས་ཡིན་ཏེ་བར་ལྷུ་ཕྱག་ངར་གཉིས། །ཕྱེད་དང་ཉེར་གཅིག་ཕྱེད་
དང་བཅུ་དྲུག་སྟེ། །ཕྱག་མགོ་ཕྱེད་བཅས་བཅུ་གཉིས་ཚིགས་ལ་ཕྱེད། །དཔུང་པའི་ཚིགས་ལ་
སོར་གང་བསྣན་པར་བྱ། །
ད་ནི་ཉེ་བའི་ཚད་རྣམས་བཤད་པར་བྱ། །གཙུག་གི་ནོར་བུ་རྒྱ་དཔངས་སོར་མོ་གཉིས། །
བསྐོར་བ་གསུམ་འགྱུར་ཡིན་ཏེ་ཟླུམ་པོ་རྣམས། །ཐད་ཀའི་གསུམ་འགྱུར་བསྐོར་བ་ཡིན་
པར་འདོད། །གཙུག་ཏོར་རྩ་བ་ཆ་ཕྲན་བཅུ་གཉིས་བསྐོར། །འབྲུའི་ཕུང་པོ་བཞིན་དུ་རྩེ་མོ་
ཞུམ། །བོད་རྣམས་ལྷུང་བཟེད་ཁ་བུབ་འདྲ་བར་འདོད། །དེ་འདྲ་འཕགས་ཡུལ་བྲིས་འབུར་
གང་ལའང་མེད། །དབུ་ཁྱིམ་ཟླུམ་པོ་བཞི་བཅུ་ཞེ་ལྔས་འཁོར། །དཔྲལ་བའི་སོར་གསུམ་འོག་
18-1-428


ཏུ་མཛོད་སྤུ་བྲི། །དེ་འོག་ནས་བཞི་གཡས་གཡོན་ནས་དྲུག་ནས། །སྨིན་མའི་རྩེ་མོ་འདྲི་སྟེ་
དེའི་ཚད། །དཀྱུས་ལ་སོར་བཞི་སྦོམ་པར་ནས་གཉིས་སོ། །མཛོད་སྤུའི་འོག་ནས་སོར་གཉིས་
སྤངས་པ་ཡི། །གཡས་གཡོན་ཐད་ཀར་སྤྱན་གྱི་ཡས་མཐའ་སྟེ། །སྤྱན་གྱི་གྲྭ་གཉིས་སོར་ཕྱེད་
དབུས་སོར་གསུམ། །ནག་པོ་སོར་གཅིག་མཐོང་མིག་ལྔ་ཆ་ཟེར། །སྤྱན་བཞུག་སྙན་གྱི་བུ་
གར་གཏད་ཅེས་འདོད། །སྤྱན་གཉིས་བར་དུ་སོར་མོ་གཉིས་ཡིན་ཏེ། །དེ་དབུས་ཤངས་ཀྱི་རྩ་
བར་སོར་མོ་གཅིག །ཤངས་དཀྱུས་ཕྱེད་བཞི་ཤངས་གཤོག་ནས་གཉིས་དང༌། །ཤངས་རྩེའི་
རྒྱ་ནི་སོར་མོ་ཕྱེད་དང་གཉིས། །ཀ་བ་སོར་ཕྱེད་ཡིན་ཏེ་བུག་པ་དང༌། །ཤངས་ཀྱི་འཕྱར་ནི་ཇི་
ལྟར་འོས་པ་བྱ། །འཕྱར་དང་མཐུན་པའི་བུག་པའི་ཚད་བྱེད་པས། །བོད་རྣམས་ཚད་ངེས་བྱེད་
ཀྱང་ངེས་པར་དཀའ། །ཤངས་ནས་མཆུ་གཉིས་འབྱར་མཚམས་ཕྱེད་དང་གཉིས། །དེ་ནས་
སྐོས་སྐོའི་རྩེ་ལའང་ཕྱེད་གསུམ་ལྷག །ཁྲོ་དང་འཛུམ་པའི་ཞལ་ལ་དེ་གཉིས་ཕྲི། །ཡས་ཆུའི་
པདྨ་དཀྱུས་ལ་སོར་མོ་གཉིས། །ཞེང་ལ་ནས་གསུམ་དེ་དབུས་ནས་ཕྱེད་དམའ། །ཡས་མཆུ་
དང་ནི་ཞལ་པད་སོར་རེའི་དཔངས། །མ་མཆུ་ནས་ལྔ་མཆུ་དཀྱུས་ནས་རེས་རིང༌། །གྲྭ་གཉིས་
འཛུམ་སྐྱོང་སོར་རེ་ནས་ཕྱེད་ཞེང༌། །གྲྭ་འཛུམ་གྱེན་དུ་ཅུང་ཟད་ཕྱོགས་པར་བྱ། །སྐོས་སྐོ་སོར་
གཉིས་འཕྱར་ནི་སོར་མོ་བཞི། །དཔྲལ་བའི་དཀྱུས་ནི་སོར་མོ་བརྒྱད་དམ་བཅུ། །སྙན་ཞེང་
སོར་གཉིས་སྙན་དཀྱུས་ཕྱེད་དང་ལྔ། །སྨིན་དབུས་སྙན་གྱི་རྩེ་མོ་མཉམ་ཞེས་འདོད། །སྙན་
ཤལ་སོར་བཞི་ལས་ནི་མི་ཐུང་སྟེ། །སྙན་གྱི་ཐད་ཀའི་ཞལ་ཞེང་སོར་བཅུ་གཉིས། ཁ་ཅིག་
བཅུ་གཅིག་འདོད་སྟེ་ཉམས་དང་སྦྱར། །སྙན་གཉིས་བར་དུ་མདུན་ལ་ཉི་ཤུ་དང༌། །རྒྱབ་ལ་
བཅུ་བཞི་སྙན་འཕྱར་ཕྱེད་དང་གཉིས། །མགྲིན་པ་ཟླུམ་རྒྱས་ཞེང་ནི་སོར་བརྒྱད་ཡིན། །རི་མོ་
དང་པོ་སོར་གྱི་བཞི་གསུམ་ལ། །གཉིས་པ་ཆ་ཆུང་རྐང་བཅས་གསུམ་པ་ནི། །དེ་བས་ལྷག་
པ་ཇི་ལྟར་མཛེས་པ་བྲི། །མགྲིན་འཁོར་སོར་མོ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ཡིན། །མགྲིན་པའི་མཐའ་ནས་
18-1-429


ཕྲག་པ་ཐལ་མོ་གཅིག །སེགས་ལ་དཔུང་པའི་མགོ་ནས་མཆན་རྩེར་དྲུག །དེ་ནས་ནུ་བར་
དྲུག་སྟེ་ཕྲག་གོང་ནས། །མཚན་རྩེའི་བར་ལ་སོར་མོ་དགུ་རུ་འདོད། །མཐུར་ཕྱག་རྣམས་ལ་
དཔུང་མགོའི་ས་ལ་བཞི། །དཔུང་ལྷུ་ཕྱག་ངར་དཀྱུས་ཚད་སྦོམ་སར་སྐོར། །འཁྲིག་མར་ཕྱེད་
དང་བཅུའི་བཅུ་གཅིག་སྟེ། །བྲི་ཆ་སྐོར་བའི་གསུམ་ཆ་ཡིན་པར་འདོད། །ཕྱག་མཐིལ་དཀྱུས་
དང་སྨད་ཞེང་བདུན་ཡིན་ཏེ། །སྟོད་ཞེང་ཆ་ཆུང་ལྔ་རུ་བྱ་བ་ཡིན། །གུང་མོའི་ཚད་ནི་སོར་མོ་ལྔ་
ཡིན་ནོ། །མཛུབ་མོ་དེ་ཡི་སེན་རྩར་སླེབ་པ་དང༌། །སྲིན་ལག་དེ་ལས་སོར་ཕྱེད་ཀྱིས་རིང་ཞིང༌། །
གསུམ་པོ་སྐྱེ་ས་མཐོ་དམན་ཕལ་ཆེར་མཉམ། །མཐེ་ཆུང་སྲིན་ལག་དེ་ལས་སོར་ཕྱེད་དམའ། །
རྩེ་མོས་སྲིན་ལག་ཚིགས་གསུམ་པ་རུ་སླེབ། །མཐེ་བོང་མཛུབ་མོ་ལས་ནི་སོར་གསུམ་གྱི། །
སྐྱེ་ས་དམའ་ཞིང་མཛུབ་མོའི་སུམ་ཆར་སླེབ། །འཐེབ་ཚིགས་དང་པོ་འཁྲིག་མཚམས་ནས་
སོར་གཅིག །ཚིགས་གསུམ་རིམ་པས་ནང་མའི་སུམ་ཆ་དག །ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་རྣམས་ལ་རིམ་
བཞིན་དམན། །སོར་མོ་རྣམས་ལ་དཀྱུས་ཀྱི་སུམ་ཆ་ནི། །སྤངས་པས་རྩ་བ་སྐོར་ཞིང་རྩེ་མོ་
ནི། །སུམ་ཆ་སྤངས་པ་དེ་ཡི་ཕྱེད་ཀྱིས་སྐོར། །འཁྲིག་མ་ནས་ནི་མཐེ་བོང་སྐྱེ་མཚམས་བར། །
སོར་བཞི་ཡིན་ཏེ་རྩ་སྐོར་སྲིད་ཀྱང་བཞི། །གུང་མོའི་རུས་ཚིགས་འོག་མའི་ཕྱེད་དུ་སླེབ། །
མཆན་ཁུང་རྩེ་ནས་རྩེ་བར་མདུན་རྒྱབ་གཉིས། །ཉེར་བཞི་མཆན་འོག་གཡས་གཡོན་སོར་
མོ་བརྒྱད། །ནུ་རྡོག་ནས་བཞི་ནུ་བར་མཐོ་རེ་ཡིན། །དེ་ཐད་མདུན་རྒྱབ་གཉིས་ལ་ཉི་ཤུ་གཅིག །
གཡས་གཡོན་ལོགས་ལ་བཅུ་གཉིས་དེ་འོག་ཏུ། །སོར་བཞིའི་མཚམས་ན་ཤར་ནུབ་ཉི་ཤུ་
དང༌། །ལྷོ་བྱང་བཅུ་སྟེ་སྐེད་མཚམས་ཆོས་ཀྱི་སོར། །ལྟེ་བའི་ས་ཆའི་རྩེ་ནས་སོར་བཞིའི་འོག །
ལྟེ་ཁུང་གཡས་འཁྱིལ་ཟླུམ་པོ་སོར་གཅིག་གོ །གཡས་གཡོན་སྟ་ཟུར་རྩེ་མཉམ་བཅུ་དགུ་སྟེ། །
གསང་བའི་ས་ལ་ཉི་ཤུ་བཞིའམ་ལྔ། །འདོམ་བར་གྲུ་གསུམ་ངོས་རེ་སོར་བཅུ་སྟེ། །ཐད་ཀར་
གཞལ་ན་དཀྱུས་ལ་སོར་བརྒྱད་དོ། །སྐེད་མཚམས་འོག་ནས་ཞལ་གང་གསང་བར་རེག །དེ་
18-1-430


ནས་སོར་གསུམ་བོར་བར་རྡོ་རྗེ་སྐྱེ། །གསང་རྡོར་དཀྱུས་དང་སྐོར་བ་སོར་དྲུག་ཡིན། །ནོར་
བུ་སོར་གཉིས་ཡུ་བ་སོར་བཞིའོ། །ཆགས་བྲལ་སྐུ་དང་ཞི་བ་ཡབ་ཀྱང་ལ། །སྦུབས་སུ་ནུབ་
ཕྱིར་ཡིད་ཀྱིས་བསམ་པར་ཟད། །ལས་སུ་རུང་ན་བརྒྱད་དགུ་བཅུ་ལ་སོགས། ཁྲོ་བོ་འགའ་
ལ་བཅུ་གཉིས་དགོས་པའང་ཡོད། །འབྲས་བུའི་ཞེང་ལ་བཞི་སྟེ་འཕྲེད་དཀྱུས་ལྔ། །དཔྱི་དང་
འདོམས་ཀྱི་དཔངས་གཉིས་ཕན་ཚུན་མཉམ། །འཕོངས་ཚོས་སོར་བརྒྱད་ཟླུམ་པོ་དཔངས་ལ་
གསུམ། །བརླའི་རྩ་བ་ཟླུམ་པོ་ཆ་ཆེན་གཅིག །གུང་ལ་ཕྱོགས་ཏེ་དབུས་ཐད་བུ་གའི་གྲངས། །
རྗེ་ངར་སྦོམ་སར་ཐུབ་པའི་གྲངས་ཡིན་ཏེ། །ལོང་བུར་མདའ་དང་ཞབས་མཐིལ་བཅུ་བཞིའོ། །
མཐིལ་གྱི་མགོར་དྲུག་དབུས་སུ་དབང་པོ་དང༌། །རྟིང་པར་རིག་བྱེད་འདི་གསུམ་ཞེང་དུ་ཡིན། །
འོན་ཀྱང་ཕྱེད་ཕྱེད་ཕྲི་ན་ལེགས་པར་མཐོང༌། །མཐེབ་མཛུབ་གཉིས་མཉམ་ཆ་ཆུང་མིག་གི་
གྲངས། །སྐྱེ་མཚམས་དབང་གིས་མཛུབ་མོ་ཅུང་ཟད་རིང༌། །གཞན་གསུམ་མི་བདག་ནོར་
དང་ཀླུ་ཆས་དམན། །མཐེ་བོང་སྦོམས་སུ་སོར་མོ་ལྔ་ཡིས་སྐོར། །གཞན་རྣམས་སྦོམ་ས་རང་
རང་དཀྱུས་ཀྱི་སྐོར། །འོན་ཀྱང་ཕྱག་དང་ཞབས་ཀྱི་སོར་མོ་རྣམས། །སྦོམས་སུ་ངེས་པ་མེད་
པས་ཅི་མཛེས་བྱ། །མཐེ་བོང་སྐྱེ་མཚམས་ཞབས་དཔངས་སོར་གཉིས་ཏེ། །རྟིང་པ་འཕགས་
པ་ཕྱེད་ཀྱིས་དམན་པའི་མིག །ཞབས་མགོ་སྐྱེས་པའི་མཚམས་ལས་ཕྱེད་ཀྱིས་དམའ། །ཕྱག་
ཞབས་མཐིལ་རྣམས་འཁོར་ལོས་མཚན་པ་དང༌། །རུས་ཚིགས་རྩ་ཕྲན་འབར་འབུར་མི་
མངོན་པ། །བྱིན་གྱིས་ཕྲ་ཞིང་བྱིན་གྱིས་སྦོམ་པ་སྟེ། །ཆ་ཆེན་ཆ་ཆུང་ཚད་དུ་ངེས་པ་ཡི། །ཐུར་
མའི་ཤིང་གིས་གཞལ་ནས་སྙོམས་པར་བྲི། །བུད་མེད་རྒྱ་དཔངས་མཉམ་པའི་ངེས་པ་མེད། །
འདི་དང་མཚུངས་པ་ལྷ་མོའི་ཁྱད་པར་ནི། །གཙུག་ཏོར་སྤངས་ཤིང་ཐོར་དཔངས་སྐོས་སྐོ་
དང༌། །ཐུགས་ཀ་ལྟེ་བའི་སོར་ཕྱེད་བཞི་ཕྲི་ནས། །སོར་གཉིས་པོ་དེ་ལྟེ་བ་མན་ལ་བསྣན། །
མཆན་རྩེའི་རྒྱ་ལ་སོར་མོ་ཉེར་གཉིས་བྱ། །ནུ་མའི་ཐད་དུ་སོར་མོ་བཅུ་དགུ་བྱ། །ནུ་འོག་བཅོ་
18-1-431


བརྒྱད་སྐེད་པ་ཞལ་གང་ངམ། །ཡང་ན་བཅུ་གསུམ་ཙམ་བྱ་ལྟེ་བའི་ཐད། །ཉེར་གཅིག་གསང་
བའི་ཐད་ཀར་ཉེར་དྲུག་སྟེ། །གསང་བའི་འཁོར་ལོའི་མཚམས་ནས་སོར་གསུམ་ན། །ཆུ་སྐྱེས་
དཀྱུས་སུ་སོར་བཞི་མཆུ་ལ་གཅིག །ཤ་འབུར་དཔངས་སུ་སོར་གཅིག་ཞེང་དུ་གསུམ། །བརླ་
ཤའི་སྦོམ་ས་སྐེད་པར་མཉམ་པ་སྟེ། །དེ་ཉིད་དབུས་སུ་སོར་མོ་དྲག་པོའི་གྲངས། །འཕོངས་
ཚོས་རྒྱ་དཔངས་སོར་གང་ཙམ་རེ་སྐྱེད། །ནུ་ཕྲག་སོར་གཅིག་ནུ་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནི། །
གཟའ་འམ་དབྱིག་གམ་རྩ་ཡི་གྲངས་རྣམས་སོ། །ཞལ་ཚད་བཅུ་གཉིས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ། །
གདན་དང་ཐོར་ཚུགས་ཞལ་ཚད་རེ་རེ་བསྣན། །ཟེར་ཡང་ཐོར་ཚུགས་གཙུག་ཏོར་སྟེང་དུ་ནི། །
མཐོ་གང་བསྣན་ན་ཧ་ཅང་རིངས་པར་འགྱུར། །གཙུག་ཏོར་ནང་དུ་ཆུད་པའི་མཐོ་གང་ནི། །
སོར་མོ་བརྒྱད་ལས་ལྷག་པ་མེད་ན་ཡང༌། །ལོ་ཟླའི་ངོ་ལ་ལོ་ཟླར་བགྲོང་པ་བཞིན། །བཅུ་
གཉིས་ཡིན་ཞེས་ཐ་སྙད་གསུངས་པར་ཟད། །སོར་བརྒྱད་ནས་རྩམས་སོར་ནི་བཅུ་གཉིས་
པར། །ཐོར་ཚུགས་དཀྱུས་ནི་ཇི་ལྟར་འོས་པ་དང༌། །གདན་གྱི་དཔངས་ལའང་གཅིག་ཏུ་ངེས་
པ་མེད། ༩༣
༈ ད་ནི་ཆ་ཚད་གཉིས་པ་བཤད་པ་ལ། །སོར་མོ་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་པ་ཡི་ཚད། །དཀྱུས་དང་
ཞེང་ལ་སོར་ཕྱེད་བཅུ་བཅུ་བོར། །གཞན་ནི་སྔར་བཤད་ཁོ་ན་ཡིན་པར་ཤེས། །ཚད་འདིས་ལྷ་
མོ་འདྲི་ན་ཐོད་ཁྱིམ་དང༌། །མགྲིན་པ་སྙིང་ག་སྐེད་པའི་གནས་དག་ལས། །སོར་ཕྱེད་རེ་རེ་ཕྲི་
ནས་ལྟོ་བར་བསྣན། །འདི་ཡང་གཞན་ནི་ཐམས་ཅད་སྔར་དང་མཚུངས། །ཆ་ཆེན་བདུན་པའི་
ལྷ་ཞེས་གྲགས་པ་ནི། །ཐལ་མོ་བཅུ་པ་གདན་ལ་བཞུགས་ན་ཡིན། །གདན་ལ་ཆ་ཆེན་ཕྱེད་
དང་གཉིས་དང་ནི། །དཔྱི་སོར་བཞི་དང་གཙུག་གི་ནོར་བུ་བསྣན། །ཟེར་མོད་འཕོངས་ཚོས་
དཔངས་ལ་སོར་མོ་གཉིས། །སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་བསྣན་པའི་ཚད་དུ་ངེས། །རྡོ་རྗེའི་སྐྱིལ་ཀྲུང་
རྟིང་བར་སོར་བཞི་སྟེ། །པུས་མོའི་མཐའ་ལ་ཆ་བཞི་སོར་བརྒྱད་དོ། །སྟ་ཟུར་མཚམས་ནས་
18-1-432


པུས་རྩེའི་ཐུར་ཤིང་བར། །བཅུ་བདུན་ཙམ་ཡིན་ལྷ་ངའི་དཔངས་ལ་བདུན། །དེ་ཡིས་མས་
མཐའ་ནས་བཟུང་བརླ་རྩ་ཡི། །ཡས་མཐའི་ཐུར་ཤིང་བར་ལ་བཅོ་ལྔ་ཡོད། །སྐྱིལ་ཀྲུང་འཕྲད་
མཚམས་ནས་ནི་གཙུག་ཏོར་མཐར། །མཐོ་ལྔ་སོར་དྲུག་འདི་དག་རི་མོའི་དཔང༌། །བརླ་ཤ་སྐྱེ་
མཚམས་ལྟ་ཟུར་ཉི་ཤུ་དྲུག །སེམས་སྐྱིལ་རོལ་སྟབས་ལ་སོགས་ཉམས་དང་སྦྱར། །འགྱིང་
དང་བརྐྱང་བསྐུམ་སྐྱིལ་ཀྲུང་ཞེང་ཚད་སོགས། །འཕེལ་འགྲིབ་ཇི་ལྟར་དགོས་པའང་རིགས་
པས་དཔྱད། །
༈ ཆ་ཚད་གསུམ་པ་འདི་ལྟར་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཐལ་མོ་དགུ་པ་ཞལ་རས་ཐུགས་ཀ་དང༌། །
ལྟེ་བ་གསང་གནས་བར་དུ་ཆ་ཆེན་རེ། །ཐོད་དཔངས་མགྲིན་པ་བོལ་གོང་པུས་མོར་གསུམ། །
དཔྱི་བཞི་བརླ་དང་བྱིན་པར་ཉེར་གཉིས་རེ། །དེ་ལྟར་ཐལ་མོ་ཕྱེད་དང་ལྔ་ལྔར་འགྱུར། །བྲང་
གི་དབུས་ནས་མཆན་ཁུང་སོར་མོ་བཅུ། །བར་ལྷུ་བཅོ་བརྒྱད་ཕྱག་ངར་བཅུ་བཞི་སྟེ། །བཅུ་
གཉིས་ཕྱག་མགོ་དེ་ལྟར་ལྔ་བཅུ་བཞི། །གཡས་གཡོན་དབྱེ་བས་སོར་མོ་བརྒྱ་དང་བརྒྱད། །
ཐོར་ཚུགས་དཔངས་སུ་སོར་མོ་བརྒྱད་པར་བྱ། །བྲང་ཞེང་སོག་མིག་གཉིས་པར་སོར་བཅུ་
དགུ། །ཐོད་ཞེང་བཅུ་དགུ་སྙན་གཉིས་བར་བཅུ་གཅིག །ཤངས་ཞེང་སོར་གཉིས་ཞལ་དཀྱུས་
ཕྱེད་དང་བཞི། །སྙན་ཞེང་ཕྱེད་གཉིས་མགྲིན་ཞེང་སོར་མོ་བདུན། །མཆན་ཁུང་རྩེ་ནས་ཕྲག་
དཔངས་དེ་དང་མཉམ། །དཔུང་པའི་ཞེང་དུ་སོར་ལྔ་ནས་ཚད་གཉིས། །ཕྱག་ངར་སྦོམ་སར་
སོར་བཞི་ནས་གཉིས་ཏེ། །ཆ་ཤས་ཕྲ་མོ་རྣམས་ནི་རིགས་པས་དཔྱད། །ཐུགས་ཀ་བཅུ་དྲུག་
སྐེད་པར་བཅུ་བཞི་དང༌། །ལྟེ་བར་བཅོ་བརྒྱད་གསང་བར་ཉེར་གཉིས་ཙམ། །བཞུགས་ཚེ་
དཔྱི་མིག་སོར་ཚད་དྲུག་གམ་བརྒྱད། །ཞབས་ནི་བརླ་རྩ་ཞེང་དུ་བཅུ་གཅིག་སྟེ། །པུས་མོའི་
སྟེང་བརྒྱད་བྱིན་དབུས་ཕྱེད་དང་དྲུག །ཞབས་མཐིལ་དཀྱུས་ལ་བཅུའམ་ཕྱེད་དང་བཅུ། །དེ་
དག་ཡབ་སྟེ་ལྷ་མོ་རྣམས་ལ་ནི། །བྲང་ཞེང་བཅོ་ལྔ་ནུ་བར་སོར་གཅིག་སྟེ། །ནུ་འབུར་ནུ་རྡོག་
18-1-433


དབུས་ནས་ཕྱེད་བཞིས་སྐོར། །ནུ་མའི་དཔངས་ནི་སོར་བཞིར་བྱ་བ་ཡིན། །ཐུགས་ཀ་བཅོ་
ལྔ་སྐེད་པར་བཅུ་གཉིས་ཏེ། །སྟ་ཟུར་རྩེ་ལ་བཅུ་བདུན་སྨད་ཉེར་བཞི། །གསང་བའི་ཐད་ཀར་
ཞེང་ལ་ཉེར་ལྔར་འདོད། །བརླའི་རྩ་བར་ཞེང་དུ་བཅུ་གཉིས་སོ། །བྲང་དང་སྐེད་དཔངས་སོར་
མོ་བཅུ་གཅིག་རེ། །ལྟོ་བའི་དཔངས་ནི་སོར་མོ་བཅུ་བཞིར་བྱ། །འོན་ཀྱང་འདི་དང་གོང་མ་
ཕན་ཚུན་བསྲེས། །ཇི་ལྟར་འོས་པར་སྦྱར་ན་ལྷ་མོའི་ཚད། །སྔོན་མེད་ངོ་མཚར་ཆེ་བ་ལེགས་
པར་འཆར། །
༈ ཆ་ཚད་བཞི་པ་ཤིན་ཏུ་ཁྲོས་པའི་སྐུ། །ཐལ་མོ་བརྒྱད་པར་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་ནི། །
དབུ་སྐྲ་གྱེན་དུ་བརྫེས་དང་གདན་གྱི་དཔངས། །བགྲངས་པས་ཐལ་མོ་བཅུ་པར་ཐ་སྙད་
མཛད། །ཞབས་མགོ་པུས་མོ་ཐོད་དཔངས་རྣམས་ལ་བཞི། །བརླ་དང་རྗེ་ངར་རང་སོར་བཅོ་
བརྒྱད་ཡིན། །བརླའི་སུམ་ཆ་ལྟོ་བས་བཀབ་པོ་ཞེས། །ཟེར་ཡང་ཚད་ལྡན་བཟོ་ལས་འདི་མི་
འབྱུང༌། །ཞལ་ཐུགས་ལྟེ་གསང་རྣམས་ལ་ཆ་ཆེན་རེ། །ཕྱག་ངར་མྱོས་བྱེད་ཕྱག་མགོ་དྲག་པོ་
སྟེ། །དཔུང་ལྷུ་སོར་མོ་བཅུ་བཞིར་བྱ་བ་ཡིན། །བྲང་ཕྱེད་སོར་མོ་བཅུ་སྟེ་འདི་ལ་ཡང༌། །མཆུ་
ཞེང་གབ་པའི་ཐ་སྙད་ཕལ་ཆེར་འདོད། ཤིན་ཏུ་ཁྲོས་པའི་སྐུ་ལ་མཚན་དཔེ་དག །ཚང་པ་
མིན་པས་ཆུ་ཞེང་གབ་པ་ཡང༌། །ཅིག་ཏུ་གོས་པའི་ངེས་པ་མ་མཐོང་ངོ༌། །སྤྱན་ཞེང་ཆུང་ཚད་
སོར་གཉིས་དཀྱུས་སོར་གསུམ། །ཞལ་དཀྱུས་རིང་ཚད་སོར་དྲུག་ཡིན་ཞེས་ཟེར། །སྙན་ཞེང་
སོར་གཉིས་མགྲིན་ཞེང་སོར་མོ་དགུ། །མཆན་འོག་ཕྲག་གོང་སོར་དགུ་དཔུང་པའི་དབུས། །
ཕྱེད་བཅས་བདུན་དང་ཕྱག་ངར་ཕྱེད་དང་བདུན། །སྐུ་ཡི་སྦོམ་ནི་ཞལ་ཚད་དགུ་པ་ལས། །
གཡས་གཡོན་གཉིས་སུ་སོར་རེ་སྐྱེད་པར་བྱ། །བརླ་རྩར་བཅུ་གཉིས་བྱིན་པར་སོར་བརྒྱད་
དོ། །བཞུགས་ཚེ་དཔྱི་མིག་གདན་སྟེང་བརྒྱད་དམ་བཅུ། །ཁྲོ་མོ་རྣམས་ཀྱང་འདི་ལས་སྤགས་
ནས་ནི། །ཞལ་ཚད་དགུ་པའི་སྐབས་ཀྱི་རིགས་འགྲེའོ། །གཤིན་རྗེ་གཤེད་དང་ཕྱག་རྡོར་ཁྲོ་
18-1-434


བོ་སོགས། །དཀྱིལ་འཁོར་གཙོ་བོའི་ཁྲོ་རྒྱལ་རྣམས་ལ་ནི། །ཧ་ཅང་ཐུང་བ་མི་ལེགས་འདི་
ཉིད་བསྔགས། །
༈ ཆ་ཚད་ལྔ་པ་མཐོ་དྲུག་ལྡན་པ་ནི། །ཐོད་དཔངས་སོར་གསུམ་ཞལ་རས་ཐལ་མོ་གཅིག །
མགྲིན་པ་སོར་གསུམ་ལུས་ལ་ཐལ་མོ་གཉིས། །བརླ་དང་བྱིན་པ་ཞལ་གང་པུས་ཚིགས་
དང༌། །ཞབས་མགོའི་དཔངས་ལ་སོར་གསུམ་བྱེད་པར་འདོད། །གསུས་པ་འཕྱང་པས་བརླའི་
ཆ་ཤས་དག །རན་པར་སྒྲིབ་པའང་ཇི་ལྟར་མཛེས་པར་བྲི། །ཕྱག་མགོ་ཕྱེད་བརྒྱད་ཕྱག་ངར་
ཕྱེད་དང་བཅུ། །དཔུང་ལྷུ་བཅུ་གཉིས་བྲང་ཕྱེད་སོར་བདུན་ནོ། །ཞལ་ཚད་དྲུག་པ་ཕོ་ཉ་སྲིན་
པོའི་གཟུགས། །ནག་པོ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་ཚད་འདི་ཡིས། །འབྲི་བར་བྱ་ཞེས་ཕྱིས་ཀྱི་བོད་
རྣམས་འདོད། །འདི་ལའང་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མ་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ཁྲོ་བོ་ཞལ་ཚད་དྲུག་པ་
དང༌། །ཚོགས་ཀྱི་བདག་པོ་དེ་བཞིན་བ་ཌུ་ཀ །ཟེར་བའི་མུ་སྟེགས་ལྷ་དབང་ཞལ་ཚད་ལྔ། །
རཏྣ་རཀྵི་ཏ་སོགས་རྒྱ་གར་དང༌། །བལ་པོའི་མཁས་པ་འགའ་ཡིས་བཤད་པ་དང༌། །བོད་
རྣམས་ཞལ་ཚད་གསུམ་པའི་ཁྲོ་བོ་ཡང༌། །ཡོད་ཅེས་འདོད་པ་རྣམ་གཞག་འདི་དག་ནི། །བོད་
དུ་འགྱུར་པའི་མདོ་རྒྱུད་རྣམས་ལ་མེད། །ལུང་དུ་དྲངས་པའང་གསལ་པོ་མ་མཐོང་ངོ༌། །སོར་
མོ་བརྒྱ་དང་ཉེར་ལྔ་དེ་བཞིན་དུ། །བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་ཐལ་མོ་དགུ་པ་དང༌། །ཐལ་མོ་བརྒྱད་པ་
ཞེས་ཏེ་ལྷ་ཡི་ཚད། །བཞི་པོ་འདི་རྣམས་མདོ་རྒྱུད་ལས་གསུངས་པས། །བློ་ལྡན་མཁས་པས་
སྒྲིམས་ཏེ་འབད་པར་བྱ། །རིན་ཆེན་སྲུང་དང་དར་པན་ཨ་ཙཱརྱའི། །ཚིག་འབྲུ་ལ་རྟེན་དགོངས་
དོན་མ་ལོངས་པས། །ཕྱི་དུས་བོད་དུ་བྱུང་བའི་དཔྱོད་ལྡན་ཀུན། །དང་པོ་ལོངས་སྤྲུལ་གཉིས་
པ་བྱང་སེམས་དང༌། །གསུམ་པ་ལྷ་མོ་ཡིན་ཞེས་རྣམ་དབྱེ་འདི། །ངེས་པ་ཁོ་ནར་དགོས་ཀྱི་
གཞན་མིན་ཟེར། །སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཆ་ཚད་སོ་སོ་རུ། །ངེས་པར་ཁས་ལེན་གཤེགས་
མ་སེམས་མ་གཉིས། །ཆ་ཚད་གཅིག་ཏུ་འདོད་པ་ནང་འགལ་བློ། །འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་ཞལ་
18-1-435


ཚད་བཅུ་པ་ལ། །ཕག་མོ་ཞལ་ཚད་དགུ་པས་འཁྱུད་པ་ནི། །ངེས་པར་དགོས་ཀྱི་གཞན་དུ་མི་
རུང་ཟེར། །རེས་འགའ་གཙོ་འཁོར་སྐུ་ཚད་མཉམ་པའང་འདོད། །འདི་ལ་ཡང་ན་ཡུམ་གྱི་སྐུ་
གཟུགས་ཐུངས། །ཡང་ན་ཞལ་གདོང་ཆེས་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར། །མོ་གཟུགས་སྦོམ་ཞིང་ཐུང་
པ་མཐའ་ཅིག་ཏུ། །དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡབ་
ཡུམ་ཕྱོགས་མཚུངས་ཤིང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡབ་ཡུམ་ཕྱོགས་མཚུངས་ལ། །རྒྱལ་
བའི་རིགས་འཁྲུངས་རྒྱལ་བའི་སྲས་ཡིན་པས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འང་སངས་རྒྱས་དང་
མཚུངས་ཕྱིར། །ཆ་ཚད་གསུམ་པོ་འདི་དག་སངས་རྒྱས་དང༌། །བྱང་སེམས་ཡབ་ཡུམ་ཀུན་ལ་
གང་འོས་སྦྱོར། །ཅི་སྟེ་སོ་སོར་སྦྱོར་བ་ལ་དགའ་ནའང༌། །ཕྲ་སྦོམ་ཁྱད་པར་ཞི་ཁྲོ་ལ་རིགས་
པས། །བརྒྱ་དང་ཉེར་ལྔ་སངས་རྒྱས་ཞི་བ་དང༌། །བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་ཧེ་རུ་ཀ་ལ་སྦྱར། །ཧེ་རུ་ཀ་
དཔལ་སྐུ་ཡི་ཁྱད་པར་འགའ། །ཐལ་མོ་བརྒྱད་པ་བྱེད་པའི་སྐབས་ཀྱང་ཡོད། །སྤྱན་མ་སྒྲོལ་
མ་ལ་སོགས་ཞི་བ་མཚུངས། །རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་ཧེ་རུ་ཀར་མཚུངས་ཤིང༌། །གཙུག་ཏོར་མེད་ཀྱང་
གཙུག་གི་ནོར་བུ་ནི། །དེ་ཡི་ཚབ་ཏུ་སྦྱར་བས་མི་རུང་མེད། །གཙུག་ཏོར་བྲལ་ཞིང་ནུ་མ་བྷ་ག་
དང༌། །སྐེད་ཕྲ་སྟོད་ཞུམ་བརླ་དང་རོ་སྨད་རྒྱས། །དཔྲལ་བའི་ཟུར་ཞུམ་མིག་རྒྱས་ཟེར་མིག་
སོགས། །མོ་གཟུགས་ཡིན་ཕྱིར་ལྷ་མོ་རྣམས་ལ་དགོས། །ཡབ་རྣམས་དེ་ལས་བཟློག་པའི་
ཚུལ་དུ་ཡོད། །ལྷག་མ་ཆ་ཚད་རགས་པ་མཚུངས་པར་བྱ། །སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱང་
དེ་དག་མཚུངས། །མཐོ་དགུ་པ་ནི་སེམས་དཔའ་ཕལ་པ་དང༌། །བརྒྱ་བྱིན་ལ་སོགས་འཇིག་
རྟེན་ཞི་བའི་ལྷ། །རོལ་པའི་ཁྲོ་བོ་ཧེ་རུ་ཀ་ལས་གཞན། །དེ་རྣམས་སོ་སོའི་རིགས་ཀྱི་ལྷ་མོར་
བཅས། །དེ་དག་ཚད་དེས་ལེགས་པར་བྲིས་གྱུར་ན། །རྣམ་གྲངས་ཚུལ་གྱི་ལེགས་པར་འགྱུར་
བའང་ཡོད། །དུས་འཁོར་ལས་གསུངས་མི་ཡི་ཆ་ཚད་ནི། །ཞལ་རས་མཐོ་གང་བྲང་དང་སྐེད་
པ་དང༌། །གསུས་པ་སོར་དགུ་བརླ་དང་རྗེ་ངར་ལ། །བཅུ་དྲུག་རེ་དང་ཐོད་དཔངས་མགྲིན་
18-1-436


པ་ལ། །ཕྱེ་དང་བཞི་དང་པུས་མོ་རྐང་མགོ་ནི། །སོར་གསུམ་ཡིན་ནོ་བྲང་ཕྱེད་སོར་དགུ་དང༌། །
ཕྱེད་བཅས་དཔུང་པར་བཅོ་ལྔ་ལག་ངར་ལ། །བཅུ་གསུམ་ལག་མགོ་ཕྱེ་དང་བཅུ་གཅིག་གོ ། 
སྦོམ་ཕྲ་ཕལ་ཆེར་ཐལ་མོ་དགུ་པར་མཚུངས། །མི་ལ་ཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མེད་ན་ཡང༌། །ཉན་ཐོས་
དགྲ་བཅོམ་སོགས་ལ་དེ་ལྟར་བྱ། །རང་རྒྱལ་ཐལ་མོ་དགུ་པར་བྲིས་ན་ལེགས། །སོ་སོའི་འདྲ་
འབག་རྣམས་ནི་ཆ་ཚད་དང༌། །མཐུན་པ་མི་དགོས་རང་རང་དབྱིབས་བཞིན་བྱ། །གཟོ་ཉེས་
འགོག་ཕྱིར་ཆ་ཚད་མཛད་པ་སྟེ། །སྐྱེས་བུ་དམ་པས་མཛད་ཅིང་བཟོ་གནད་ཀྱི། །འཕྲུལ་ལ་
ལེགས་པར་བྱང་ན་ངེས་པ་མེད། །ཐུབ་པ་ཆུ་ལོན་མ་ཞེས་གྲགས་པ་བཞིན། །རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་
བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ཡང༌། །མགུལ་ཐུང་དཔུང་པ་སྦོམ་ཞིང་ཞལ་སྟོད་རྒྱས། །ལྷ་སའི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་
མུ་ནེ་ལའང༌། །ཆ་ཚད་སྟོན་པའི་གཞུང་ལུགས་རྣམས་དང་ནི། །རྣམ་འགྱུར་ཆ་ཤས་འདྲ་མིན་
དུ་མ་མཐོང༌། །སྙན་ལའང་དབྱིབས་དང་རྣམ་འགྱུར་གཞན་དུ་ཡོད། །འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་
མཁས་པས་བཞེངས་པ་ཡི། །ལུགས་མ་རྐོས་མ་སྐུ་ཚད་ཆུང་ངུ་རྣམས། །ཕལ་ཆེར་ཕྱག་སོར་
སྦོམ་སྟེ་མི་མཛེས་མེད། །མིག་སྔར་མཛེས་ཤིང་མཐོང་ན་དང་བ་འདྲེན། །ལྷུན་བག་ཆགས་
ཤིང་གཟི་སྦྱིན་རྒྱས་གྱུར་པའི། །སྐུ་གཟུགས་དེ་ནི་ཆ་ཤས་ཕྲ་མོ་དག །ཆ་ཚད་གཞུང་དང་
མཐུན་པ་མིན་ཡང་བླ། །ལྷ་མིའི་མཆོད་འོས་འཇིག་རྟེན་ཕན་བདེའི་རྒྱུ། །བཟོ་རིག་རྣམ་
འགྱུར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཡི། །བློ་གྲོས་ཉིན་བྱེད་ཁོ་ནས་མ་ཤར་བར། །ཆ་ཚད་ཅུང་ཟད་
སྦྱངས་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས། །མཁས་པའི་ལག་རྗེས་ཁྱད་དུ་གསད་མི་བྱ། །ཚུགས་བཟང་འཕྲུལ་
ཆགས་རྣམ་འགྱུར་ཟད་པ་མེད། །ཚོན་ལེགས་ལྷ་ཡུལ་མེ་ཏོག་མདངས་འཕྲོག་ཅན། །འདྲི་བ་
གང་དེ་རྒྱལ་བའི་འཕྲིན་ལས་ཏེ། །ས་ལ་བི་ཤྭ་ཀརྨ་གཉིས་པ་བཞིན། ༩༢ ། 
ཡང་འདི་སྐད་ཅེས། ཁྱིམ་བྱའི་སྒོ་ང་ཏིལ་རྣམ་པ། །གྲུ་བཞི་དང་ནི་ཟླུམ་པོར་བཅུས། །
ཐུན་མོང་སྐུ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །ཞལ་གྱི་དབྱིབས་ནི་རྣམ་པ་བཞི། །སྐྱེས་བུ་ཆེ་དང་ལྷ་མོ་ཡི། 
18-1-437


ཁྱིམ་བྱའི་སྒོ་ང་ཏིལ་གྱི་དབྱིབས། །ཞེས་དང༌། ཁྲོ་བོ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་དབྱིབས། །ཟླུམ་
པོ་དག་དང་གྲུ་བཞི་སྟེ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན། ཀྲི་ཡ་ས་མུཙྩ་སོགས་ལས་ཀྱང་གཞན་
དང་གཞན་དུ་བཤད་མོད་ཀྱི། འདི་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མེད་ནའང༌། འདི་ལྟར་བྱ་བར་
འདོད་པ་ལ། བོད་རྣམས་ཞལ་གང་གྲུ་བཞིའི་ཟུར་ནས་གཅོད་པ་སོགས་ལ་ངེས་པ་ཆེར་མི་
སྣང་སྟེ། སྒོ་ངའི་དབྱིབས་ཞེས་བྱ་བ། སྟེང་འོག་ནས་ཅུང་ཟད་ཞུམ་ཞིང་དབུས་རྒྱས་པའི་མིང་
ཡིན་ལ། ཏིལ་གྱི་དབྱིབས་ནི་ཞལ་སྟོད་རྒྱས་ཤིང་ཞལ་སྨད་ཅུང་ཟད་ཞུམ་པ་ཡིན་པས། ཞི་
བ་ཕོ་ལ་ཏིལ་དབྱིབས་དང་མོ་ལ་སྒོང་དབྱིབས་སུ་བྱས་ན་ལེགས་ཤིང་ཟླུམ་པོ་ནི་མཐོ་བརྒྱད་
པའི་ཁྲོ་བོ་དང་། གྲུ་བཞི་ནི་མིའུ་ཐུང་གི་རྣམ་པ་ལ་སྦྱར་ན་ལེགས་སོ། །མི་ཐུང་ཁྲོ་བོའི་ཆ་ཚད་
ནི། བཟོ་ཉེས་སུ་ཤོར་དོགས་པས་ཆ་ཚད་མཛད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། མདོ་རྒྱུད་ལས་གསལ་བར་
གསུངས་པ་མེད་པས། ཅུང་ཟད་ཅུང་ཟད་རིགས་པས་དཔྱད་ཀྱིན་སྦྱར་རོ། །འཁོར་ལོ་སྡོམ་
པའི་ཞལ་བཞི་ལ། སོ་སོར་ཉམས་ཐ་དད་པར་བྱེད་པ་སྡོམ་འབྱུང་འགྲེལ་པ་སོགས་ལས་
བཤད་པ་ནི། ལྷ་སྐུ་གཅིག་འདྲི་བ། བསླབས་པས་ཉམས་ཐ་དད་པའི་ཞལ་བཞིན་བཞི་ཤེས་
པར་འགྱུར་པའི་ཕྱིར། རྒྱ་བལ་གྱི་བཟོ་བོ་འགའ་ཞིག་གི་དེ་ལྟར་བྱས་པ་ལྟར་བཀོད་པ་ཡིན་
པ་སྤྱིར་མི་འགལ་མོད་ཀྱང༌། འདི་ཁོ་ན་ལྟར་དགོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དུས་འཁོར་ལ་སོགས་
པ་ཞལ་ཐ་དད་པ་ལ་ཉམས་སོ་སོ་རྒྱུད་ནས་གསུངས་པ་རྣམས་ནི་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ངེས་པར་
དགོས་ལ། དམིགས་བསལ་མེད་པ་རྣམས་ལ་ཅི་བདེར་བྱར་རུང་ཡང༌། ཕལ་ཆེར་ཉམས་
འགྱུར་མཚུངས་པར་བྱེད་པ་མང་ངོ༌། །སྤྱན་གྱི་ལྟ་སྟངས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ་ཞེང་དུ་ནས་
བཅུ་དཀྱུས་ལ་བཅུ་བཞི་སྟེ། འདི་ནི་པདྨའི་འདབ་མའི་དབྱིབས་ཞེས་བྱ། །ཞེང་དྲུག་དཀྱུས་
ལ་ཉི་ཤུ་ཡང་ན་ནི། །བཅོ་བརྒྱད་ཉའི་ལྟོ་བ་འདྲ་བར་འདོད། །ཞེང་ལ་སོར་གཅིག་དཀྱུས་ལ་
སོར་མོ་གཉིས། །ཨུཏྤལ་འདབ་མ་རྒྱས་པ་ལྟ་བུར་འདོད། །ཐུབ་པ་ཆེན་པོ་མཉམ་གཞག་ལ་
18-1-438


བཞུགས་ན། །ཞེང་དུ་ནས་གཉིས་དཀྱུས་ལ་ནས་ཉེར་བཞི། །གཞུའི་རྣམ་པ་ལྟ་བུའི་སྤྱན་ཞེས་
ཟེར། །འདི་དག་ཐམས་ཅད་རང་གར་བཞག་པའི་སྤྱན། །རབ་ཏུ་ཕྱེ་ནས་གཟིགས་ན་འདི་
བས་ལྷག །འདི་དག་ལྷ་ཡི་སྤྱན་གྱི་དབྱེ་བ་ཡིན། །དེ་དག་ལས་ཨུད་པ་ལ་ཡི་འདབ་མ་ལྟ་བུ་
ནི། སྤྱན་གྱི་གྲྭ་བཞུག་གཉིས་ཀར་ཕྲ་ཞིང་དབུས་གདངས་པ་སྟེ། འདི་ལ་སྔོན་དུས་ཀྱི་བོད་
པའི་ལྷ་བཟོ་བ་རྣམས་མགྲོན་བུ་ལྟ་བུ་ཞེས་ཟེར་རོ། །པད་འདབ་ལྟ་བུ་ནི་སྤྱན་བཞུག་དང་གྲྭ་
ཟུར་གྱི་རྩེ་མ་གཏོགས་ཆ་མཉམ་དུ་སྦོམ་པ་དང༌། ཉའི་ལྟོ་བ་ལྟ་བུ་ནི། རིང་ཞིང་སྦོམ་པ་སྟེ། དེ་
ཉིད་མིག་འཛུམ་དུ་བྱེད་ན་འོད་མའི་གཞུ་ལྟ་བུའོ། །ཐུབ་པ་སངས་རྒྱས་མཉམ་གཞག་གི་སྤྱན། 
གཞུ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་པའི་གཞུ་སྤྱན་ནི་རྭ་གཞུ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ཉིད་གདངས་པ་ནི་ཕོ་ཞི་བ་རྣམས་
ལའོ། །ཉ་ལྟ་བུ་ནི་ལྷ་མོ་ཞི་བ་རྣམས་ལ་འོས་ཤིང༌། འོད་མའི་གཞུ་ལྟ་བུ་གཡེམ་མ་རྣམས་ཀྱི་
མིག་སྟེ་མཆོད་པའི་ལྷ་མོ་སོགས་ལ་སྦྱར་བ་ཡིན་ནོ། །པདྨ་དང་ཨུཏྤལ་ལྟ་བུ་ནི་ཞི་མ་ཁྲོ་རྣམས་
ལའོ། །ཤིན་ཏུ་ཁྲོས་པའི་ཁྲོ་བོ་དང་ཁྲོ་མོའི་སྤྱན་ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཡོད་དེ། ཟླུམ་པོ་དང་
གྲུ་བཞིའི་རྣམ་པའོ། ཁྲོ་ཆེན་རྣམས་ཞལ་ཆེས་ཆེར་བགྲད་ཅིང་གདངས་པ། གཡལ་བ་ལྟར་
བྱེད་པ་ནི། རྒྱ་གར་བལ་པོ་ལ་སོགས་པའི་བཟོ་རྒྱུན་ཁུངས་མ་རྣམས་ལ་མེད་པས། བོད་ཡུལ་
དུ་ཕྱིས་བྱུང་བའོ། །དེ་ལྟར་ན་དུས་འཁོར་གྱི་ཡེ་ཤེས་མཆོད་རྟེན་མ་གཏོགས་སྤྱིར་སྟངས་སུ་
མཆོད་རྟེན་ལ་ཆ་ཚད་ངེས་པ་ཅན་གསུངས་པ་ཉུང་ཞིང༌། སྐུ་གཟུགས་ལ་མདོ་རྒྱུད་གཉིས་
ཀ་ནས་ནན་ཏན་དུ་གསུངས་པས། གནས་སྐབས་ཕལ་ཆེར་དུ་ཚད་དང་མི་འགལ་བ་ལ་ནན་
ཏན་དུ་བྱའོ། །
འདིར་སྨྲས་པ། སངས་རྒྱས་སྐུ་གཟུགས་རི་མོར་བྲིས་པ་དང༌། །འབུར་མའི་ཁྱད་པར་
ཕུན་ཚོགས་ལེགས་སྦྱར་ན། །ཚེ་འདིར་གྲགས་པ་ཐོབ་ཅིང་ནད་མེད་ལ། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་
པའི་འབྱོར་པ་ཐོབ་པ་དང༌། །གནོད་བྱེད་གདོན་གྱི་ཚོགས་རྣམས་བྱེར་བར་འགྱུར། །ལོ་
18-1-439


ལེགས་ཕྱུགས་ཀྱང་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། །འཁྲུག་པ་ཞི་ཞིང་ཚེ་རིང་དགའ་བ་ཐོབ། །
ཕྱོགས་དེར་བསྟན་པ་དར་ཞིང་ཡུན་རིང་གནས། །སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་རིགས་བཟང་གཟུགས་
མཛེས་ཅིང༌། །དབང་པོ་གསལ་ལ་ཤེས་རབ་བཟང་པོར་འགྱུར། །རིམ་གྱིས་རྒྱལ་བའི་སྐུ་
མཆོག་ངེས་པར་ཐོབ། །མཐོང་ན་གཞན་དག་དད་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། །ཐོས་པ་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་
ཡི་རང་འབྱུང༌། །ཕྱག་དང་བསྐོར་བ་མཆོད་པ་སྨོན་ལམ་སོགས། །བྱང་ཆུབ་བར་གྱི་ཚོགས་
གཉིས་སྤེལ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ཅན་གཞན་དོན་བླ་ན་མེད་པར་འགྲོ། །གསང་སྔགས་སྒྲུབ་
པ་རྣམས་ཀྱི་གྲུབ་པའི་རྫས། །སྐུ་གཟུགས་མཐོང་བས་ཏིང་འཛིན་མཆོག་ཀྱང་ཐོབ། །མཆོད་
དང་བཟླས་པའི་ཞིང་དུ་འགྱུར་བ་སྟེ། །འཛམ་གླིང་ནོར་གྱི་{ཁེངས་[ཁོངས་]པ་སྦྱིན་པ་ཡང༌། །
བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་རྒྱུ་རུ་མ་ངེས་ལ། །ཡུངས་འབྲུ་ཙམ་གྱི་རྒྱལ་བའི་སྐུ་བཞེངས་ནའང་། །རིམ་
གྱིས་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་ངེས་པར་གཞོལ། །དེ་ལྟར་རྒྱལ་བའི་སྐུ་གཟུགས་བཞེངས་པ་ནི། །
བསོད་ནམས་ཚོགས་ཀྱི་ནང་ན་མཆོག་རབ་གཙོ། །བསྟན་པ་འདི་ལས་ཕྱི་རོལ་གྱུར་པ་ལ། །
སྐུ་གཟུགས་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ་མེད། །ཆ་ཚད་ཕུན་ཚོགས་ནང་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཡིན། །
ཀླ་ཀློ་རྣམས་ནི་སྐུ་གཟུགས་མཐོང་ན་ཁྲོ། །མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱང་མཆོག་ཏུ་བཀུར་བ་མེད། །སྐུ་
གཟུགས་མཆོད་དང་རི་མོར་བགྱིས་པ་ལས། །བསོད་ནམས་རྒྱ་ཆེན་ཐོབ་པར་རྒྱལ་བས་
གསུངས། །
༈ ད་ནི་རི་མོ་ལ་མཁོ་བའི་རྣམ་གྲངས་འགའ་ཞིག་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེང་སང་ཕལ་
ཆེར། སངས་རྒྱས་རབ་བྱུང་གི་ཆ་བྱད་ལ་སྤྲུལ་སྐུ་དང༌། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་ཆ་བྱད་ལ་
ལོངས་སྐུ་ཞེས་ཟེར་མོད། གཉིས་ཀ་ལ་གཉིས་ཀ་ཡོད་པས་བརྡ་ཆད་དེ་མི་ལེགས་ལ། བདེ་
མཆོག་སོགས་དྲང་སྲོང་ཁྲོས་པ་ཡིན་ཟེར་ནས་ཤིན་ཏུ་སྐེམ་པར་འདོད་པ་ཡང་མི་ལེགས་སོ། །
དེས་ན་རབ་བྱུང་གི་རྣམ་པ་ལ་ཆགས་བྲལ་གྱི་སྐུ་དང༌། ཞི་བ་རྒྱན་ཅན་ལ་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་
18-1-440


བའི་ཆ་བྱད་དང༌། ཞི་བ་རྒྱན་མེད་ལ་དྲང་སྲོང་གི་ཆ་བྱད་དང་རིགས་ངན་གྱི་ཆ་བྱད་གཉིས་
ཡོད་ཅིང༌། བདེ་དགྱེས་དུས་འཁོར་སོགས་ཧེ་རུ་ཀ་སངས་རྒྱས་ཁྲོ་བོ་དང༌། ཐལ་མོ་དགུ་པའི་
ཁྲོ་བོ་ལ་རོལ་པའི་ཁྲོ་བོ་ཕལ་པའམ། སེམས་དཔའི་ཁྲོ་བོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། འཇམ་དབྱངས་
དང་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་སོགས་ཉེ་བའི་སྲས་བརྒྱད་ལྟ་བུ་སེམས་དཔའ་
མཆོག་དང༌། དེ་དག་གི་སྒོས་ཀྱི་འཁོར་ཞི་བ་ཕོ་མོ་ལ་བྱང་སེམས་ཕལ་པ་དང༌། དམར་ནག་
འཇིགས་གསུམ་རྟ་མགྲིན་ལ་སོགས་པ་ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་དང༌། ནག་པོ་ཆེན་པོ་དང༌། ལྷ་མོ་རེ་
མ་ཏི་ལ་སོགས་པ་ཕོ་ཉ་ཕྱག་བརྙན་ཞེས་ཐ་སྙད་སྦྱོར་དགོས་ལ། དྲང་སྲོང་ཁྲོས་པ་ཞེས་པ་
གཞུང་ཚད་ལྡན་ལས་མ་བཤད་ཀྱང༌། དྲང་སྲོང་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་
པས། སངས་རྒྱས་ཁྲོ་བོ་ཟེར་བའི་དོན་ཡིན་ལ། གཞན་ཁྲོ་བོ་ལ་གནོད་སྦྱིན་ཁྲོས་པ་དང༌། 
སྲིན་པོ་ཁྲོས་པ་དང༌། གཤིན་རྗེ་ཁྲོས་པ་སོགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་བྱས་ནས་ཉམས་ཐ་དད་པར་
དགོས་པར་བོད་རྣམས་འདོད་ཀྱང་ངེས་པ་མ་མཐོང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་རྡོ་རྗེའི་སྐྱིལ་ཀྲུང་ནི་
ཞབས་བརླ་སྟེང་དུ་བསྣོལ་བ་གཡོན་པ་གཡས་པས་མནན་པ་ཡིན་ལ། སེམས་དཔའི་སྐྱིལ་
ཀྲུང་ནི། གཅིག་གི་བྱིན་པའི་སྟེང་དུ་གཅིག་ཤོས་ཀྱི་ཞབས་མགོ་བཞག་པ་དང༌། པདྨའི་སྐྱིལ་
ཀྲུང་ནི་ཞབས་མཐིལ་མཉམ་པར་སྦྱར་བ་དང༌། གཡས་བརྐྱང་དང་གཡོན་བརྐྱང་ནི་མཐོ་ལྔར་
བརྐྱང་པ་ཞེས་འདོད་ཀྱང་འདི་ལ་ངེས་པ་མེད་དེ། སྔོན་དུས་བཞེངས་པའི་རྒྱ་བལ་གྱི་ལྷ་ཁུང་
མ་འགའ་ཞིག་མཐོ་བདུན་དུ་བརྐྱང་བ་ཡང་མཐོང་ངོ༌། །གང་བསྐུམ་པའི་ཕྱོགས་འགྲེང་
ཐབས་སུ་འདྲི་བར་མི་བྱ་སྟེ། བརླ་ནི་ཐད་ཀའམ་སེགས་སུ་འདྲི་དགོས་ལ། རྗེ་ངར་ནི་ཐུར་
ལྟས་སུ་བྲིས་ན་ལེགས་སོ། །མཉམ་པའི་སྟབས་ནི། ཞབས་མགོ་གཉིས་ལ་བར་མཚམས་
མེད་པ་ལྟར་བཤད་ཀྱང་ངེས་པ་མེད་མོད། བར་མཐོ་གང་ལས་ཆེ་བ་མི་བྱ་ཞིང་མཉམ་པར་
བཞེངས་པ་ཡིན་ལ། ས་གའི་སྟབས་ནི་བར་ཐག་ཁྲུ་གང་ཙམ་བཞག་ནས། ཞབས་མགོ་
18-1-441


གཡས་གཡོན་ཏུ་བསྟན་པ་དང༌། རོལ་སྟབས་ལ་གཉིས་ལས་བཞེངས་པ་ནི་ཞབས་གཅིག་
དྲང་པོར་བཙུགས་པའི་བོལ་གོང་ལ། གཅིག་ཤོས་ཀྱི་རྟིང་པ་གཏད་པ་ཡིན་ཅིང་བཞུགས་པ་
ནི་སྐྱིལ་ཀྲུང་ཕྱེད་པ་དང་ཕལ་ཆེར་འདྲ་བ་ལས། ཞབས་གཅིག་གི་སོར་མོ་ལ་གཅིག་ཤོས་ཀྱི་
རྟིང་པ་དང་བྱིན་པའི་མཚམས་གཏད་པ་ཙམ་མོ། །བཞེངས་བཞུགས་གཉིས་ཀ་ལ་ཡང་
གཡས་གཡོན་གྱི་རོལ་སྟབས་གཉིས་ཀ་ཡོད་དོ། །ཟླུམ་པོའི་སྟབས་ནི་རྟིང་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་
དུ་མཐོ་གང་སོགས་ཇི་ལྟར་འོས་པ་བཞག་ནས། པུས་མོ་གཉིས་གཡས་གཡོན་དུ་འབུར་
འབུར་པོ་ངང་བའི་གཤོག་པ་ལྟར་བྱས་པའོ། །དེ་ཉིད་ལ་འཕོངས་ས་ལ་མ་རེག་ཙམ་དུ་སྨད་
པ་ནི་རུས་སྦལ་གྱི་རྐང་སྟབས་སོ། །དེ་ཉིད་ལས་པུས་མོ་གཉིས་མདུན་དུ་ཅུང་ཟད་ཕྱོགས་པ་
ནི་བྱ་རོག་གི་འདུག་སྟངས་སོ། །རྐང་པ་ཕྱོགས་གཅིག་པུས་མོ་འབུར་བ་དང༌། ཕྱོགས་གཅིག་
རྒྱབ་ཏུ་བཏེགས་ནས་ལུས་ཅུང་ཟད་མདུན་དུ་འདུད་པ་ནི། བུང་བའི་རྐང་སྟབས་སོ། །ཏཎྜ་
བའི་རྐང་སྟབས་ནི། དེང་སང་གར་སྟབས་སུ་གྲགས་པ་སྟེ། འདི་ལ་གཅིག་བརྐྱང་པའི་བརླ་
ལ་གཅིག་ཤོས་ཀྱི་རྐང་མཐིལ་སྦྱོར་བར་བཤད་པ་ནི། མི་རྣམས་གར་བྱེད་པའི་དབང་དུ་བྱས་
པ་ཡིན་ཏེ། རྡེག་འཆོས་པར་གྱུར་གྱི་དོགས་པས་སོ། །ལྷ་སྐུ་འདྲི་བ་ལ་དེ་ལྟར་མི་མཛེས་ཏེ། 
དེས་ན་སྔོན་བྲིས་འབུར་ཁུངས་མ་རྣམས་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན། ཞབས་གཅིག་གི་སོར་རྩེའམ་
བྲང་པས་གདན་མནན་ཅིང༌། ཅིག་ཤོས་ཀྱི་ཞབས་སོར་བྱིན་པའི་དབུས་དང༌། རྟིང་པ་བརླའི་
ཕྱོགས་ལ་བསྟན་ཀྱང༌། བརླ་དང་རྟིང་པ་མ་རེག་པར་བྱ་ཞིང༌། ཞབས་གཉིས་ཀར་ལྷོད་ཉམས་
སུ་བྱས་པས་ཤིན་ཏུ་མཛེས་ཤིང་བག་ཆགས་པར་འགྱུར་རོ། །བུང་བའི་དྲ་བ་དང་རྐང་གཅིག་
པ་ཞེས་གར་གྱི་གཞུང་ཚད་ལྡན་ལས་ཐ་དད་པར་གསུངས་ཀྱང༌། འདིར་འཕགས་ཡུལ་དང་
བལ་པོའི་བཟོ་བོ་རྣམས་ལ་སྔོན་དུས་གྲགས་པ་ལྟར་བཀོད་ཅིང༌། གཞན་ཡང་མིའི་ལུས་ཀྱི་
གར་བྱེད་ཚུལ་དང༌། ལྷའི་རྣམ་པ་འགོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བའི་སྐབས་ཡོད་པས། མཐའ་གཅིག་ཏུ་
18-1-442


གར་ཡིག་དང་བསྟུན་མི་དགོས་སོ། །ཤེར་ཕྱིན་སེར་མོ་ཕྱག་བཞི་མ་དང༌། ཁྲོ་གཉེར་སྤྱན་མ་
སོགས་དམིགས་བསལ་གསུངས་པའི་སྐབས་མ་གཏོགས། ལྷ་མོ་རྣམས་ལ་རལ་ལྕོག་དང་
གར་ཞྭ་ལྟ་བུའི་ཐོར་ཚུགས་ཀྱི་དཔྲོག་ཞུ་མི་བྱ་སྟེ། དབུ་སྐྲ་གཡས་སམ་གཡོན་དུ་བཅིངས་པ་
དང་གཉིས་ཀར་བཅིངས་པ་དང༌། ལྟག་པར་བཅིངས་པ་དང་ཕྱེད་བཅིངས་ཕྱེད་གྲོལ་ལ་
སོགས་པ་བྱ་ལ། དཔངས་སུ་ཇི་ལྟར་རིང་ཡང་སོར་ལྔ་ལས་ལྷག་པ་མི་བྱ་ཞིང༌། རྒྱ་ཁྱོན་ཆེར་
སྐྱེད་དེ་ཟླུམ་ཟླུམ་པོ་དང་སྒོར་སྒོར་པོར་བྱའོ། །ཡང་ན་འཕྱང་ཞིང་བཅིངས་པ་ཞེས་བྱ་བ། རྩ་
བ་མ་བཅིངས་ཤིང་རྩེ་མོ་རྣམས་རྒྱབ་ཏུ་བཅིངས་པ། རིན་པོ་ཆེའི་ཏོག་གིས་སྤྲས་པ། མཐོང་
ཆའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དཔུང་པ་གཡས་གཡོན་གྱི་མཐར་མངོན་པ་སྟེ། སྔོན་གྱི་མཁས་པའི་
ལག་རྗེས་ལ་བལྟའོ། །གསང་འདུས་འཇམ་རྡོར་ལ་སོགས་པ་རང་འདྲའི་ཡུམ་དུ་བཤད་པ་
རྣམས་ལ། རང་འདྲ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཐོར་ཚུགས་དགོས་སམ་སྙམ་ན་མི་དགོས་ཏེ། བུད་མེད་ཀྱི་
རྟགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ནུ་འབུར་དང་འདྲའོ། །གཞན་ཡང་ལྷ་རྒྱན་ལྡན་རྣམས་ལ། ཕྱིས་ཀྱི་
བོད་རྣམས་འདྲི་བ་{ལྟ་[ལྷ་]རྒྱན་སྦོམ་ཞིང་རགས་ལ་མང་བས་ཐག་ཐུག་ཏུ་འགྱུར་བ་མི་འདྲི་
སྟེ། སྦོམ་ཕྲ་དང་མང་ཉུང་འཚམ་པར་བྲིའོ། །དེ་ལ་རིན་པོ་ཆེའི་དཔྲོག་ཞུ་ནི། བང་རིམ་རིམ་པ་
གསུམ་མམ་བཞི་དང་ལྡན་པ། བང་རིམ་རེ་རེ་བཞིན་རྩེ་ཕྲན་མང་དུ་ཡོད་པ། རྩེ་མོ་རྡོ་རྗེའམ་
རིན་པོ་ཆེས་བརྒྱན་པ། མགོ་ལ་ཞྭ་ལྟར་གོན་རྒྱུ་ཡིན་པས། རྩེ་ཕྲན་ཅན་ལ་དབུ་སྐྲ་ཐོར་ལྕོག་
མི་མཐོང་ཞིང༌། དབུ་སྐྲ་གྲོལ་བའི་ཟར་བུ་དཔུང་པར་འཕྱང་བ་སོགས་ནི་མ་བཀག་གོ །རལ་
པའི་ཐོར་ཚུགས་ཅན་ལ་དབུ་རྒྱན་མ་གཏོགས་དཔྲོག་ཞུ་འདི་མེད་ལ། དབུ་རྒྱན་ཡང་རྩེ་ཕྲན་
གྱི་རྣམ་པ་མ་འཆུགས་པ་དགོས་ཀྱི། པ་ཏྲ་དང་ནོར་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཅི་ཡིན་མེད་པའི་ཟར་
ཟིར་མི་འདྲི་ཞིང༌། ཕྱག་གདུབ་དཔུང་གདུབ་སྙན་རྒྱན་མགུལ་རྒྱན་སོགས་གོ་བར་ཟད་ལ། 
སེ་མོ་དོ་ནི་སྐུའི་སྐེད་པ་ཙམ་དུ་སླེབ་པའི་འཕྲེང་བ་ཡིན་ལ། འདི་ལ་དོ་ཤལ་བྱེད་པ་ཟེར། རིན་
18-1-443


པོ་ཆེའི་དོ་ཤལ་ལ་ཕལ་ཆེར་ཕྲག་ཤལ་དུ་བྱ་བ་དང༌། སྐེ་ལ་དཀོན་པའང་ཡོད་ལ། རྐང་གདུབ་
བྱིན་པར་འཆིང་བ་དང༌། བོལ་གོང་དུ་འཆིང་བ་གཉིས་ཡོད་པ་ལ་ལྷ་མོ་རྣམས་ལ་གཡེར་ཀའི་
ཕྲེང་བ་ཅན་དུ་བྱེད། འོག་པག་ཞེས་པ་སྐ་རགས་ཀྱི་རྒྱན་ཡིན་ཅིང༌། དེ་ལས་དྲ་ཕྱེད་འཕྱང་བ་
སྨད་རྒྱན་དུ་གྲགས་པ་ཡིན་ནའང༌། བལ་པོ་དང་བོད་པ་རྣམས་གར་བྱེད་པའི་སྨད་རྒྱན་ཁྲོམ་
ཤོགས་རྒྱང་རྒྱག་ལྷུར་ལེན་པ་ལྟར་དྲ་ཕྱེད་མཐུག་ལ་རིང་པ་འདི་ལྟ་བུ་མི་བྱ་སྟེ། དཀྱིལ་
འཁོར་གྱི་དྲ་ཕྱེད་འདྲ་བ་བྱ་ལ། རུས་རྒྱན་ཡིན་ན་སྲོག་ཤིང་རུས་འཕྲེང་རིང་བ་རྩེ་མོ་ལ་དྲིལ་
བུ་གཡེར་ཁ་དཔྱངས་པ་དང༌། རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ལ་ནི་འོག་པག་ཉིད་ལ་དྲིལ་ཆུང་འཕྱང་བ་
ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་སྔོན་གྱི་རི་མོ་བ་རྣམས་ན་རེ། རྣ་རྒྱན་མགུལ་རྒྱན་ལག་གདུབ་གསུམ། །བརྗི་
བརྗི་འདྲ་ཅིག་འདོད་པ་ཡིན། །དབུ་རྒྱན་དཔུང་རྒྱན་རྐང་གདུབ་སྐྱེད། །ཡང་ཡང་འདྲི་ཅིག་
འདོད་པ་ཡིན། །ཞེས་སོ། །ཕྱག་མཚན་གྱི་ཁྱད་པར་ལ། རལ་གྲི་ཁྲུ་གང་བ་སོགས་ཆ་ཚད་
ངེས་པ་ཅན་རྒྱ་གཞུང་འགའ་རེ་ནས་བཤད་པ་ཡོད་ཀྱང༌། ངེས་པར་དགོས་པ་མ་ཡིན་ལ། 
ངོས་འཛིན་ཅུང་ཟད་བཤད་ན། དང་པོའི་རྡོ་རྗེ་ནི་རྡོ་རྗེ་དམར་པོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྭ་བཞི་དབུས་རྭ་
ལ་ཨེན་མ་རེག་ཙམ་ཡིན་ལ། ཁྲོ་བོའི་རྡོ་རྗེ་ནི་རྭ་བཞི་པོ་ཤིན་ཏུ་ཁ་འགྱེས་པ་ཡིན་ཅིང༌། གང་
ནི་དབྱུག་པ་དཀར་པོ་རིང་པོ་རྩེ་མོ་ཏོག་ཅན་རྩེ་སྦོམ་པོ་ཞིག་ཡིན་ལ། སྐྱེ་བ་ལྔ་པའི་དུང་ནི་
དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་ལོ། །མདུང་དང་རལ་གྲི་ལ་སོགས་པ་མང་པོ་ཞིག་རྒྱ་བོད་གཉིས་
བཀོད་པ་མི་མཐུན་ཡང༌། རང་རང་ལུགས་བཞིན་བྱས་པས་འགལ་བ་མེད། ཆུ་གྲི་ཞེས་པ་གྲི་
ཐུང་ཡིན་པ། སོ་གཅིག་པ་དང་སོ་གཉིས་པ་སྟེ་རིགས་གཉིས་རྒྱ་གར་ནས་འབྱུང་ལ། བོད་
ལུགས་ལྟར་ན། རྐང་གྲིའོ། །ཤཀ་ཏི་ནི་མདུང་སོ་དགྲ་སྟ་ཁ་ཡོད་པའི་མདུང་ཐུང་ཡིན་ལ། བི་
རྡི་པ་ལའི་འཕང་མདུང་ནི་རྩེ་མོ་རྣོ་བ་མདུང་སོ་འདྲ་བ། ཡུ་བ་ལ་རྨ་བྱའི་སྒྲོ་ཕོན་ཅན་ནོ། །
གཏུན་ཤིང་ནི་ཤིང་སྐེད་ཉག་རྩེ་གཉིས་ཟླུམ་པ་འབྲས་བརྡུང་བ་སོགས་བྱེད་པའོ། །རྡོ་རྗེ་རྩེ་
18-1-444


གཅིག་པ་ཞེས་པ་ལ་རིགས་གཉིས་ཏེ་ཨེ་ཀ་སཱུ་ཙི་ཀ་བཛྲ་ཞེས་པ་ནི། རྡོ་རྗེ་རྩེ་ལྔ་པའི་ཕྱོགས་
ཀྱི་རྭ་བཞི་བཅད་པ་ལྟ་བུ་དང༌། ཀ་ཎཱ་ཡ་ཞེས་པ་མདུང་ཐུང་ངམ་མདུང་ཕྱེད་པའམ། ལྕགས་
མདུང་རྡོ་རྗེ་རྩེ་གཅིག་པ་ཞེས་བསྒྱུར་བ་རྣམས་དོན་གཅིག་ལ། གཡུལ་འཐབ་པའི་ཚེ་གླང་པོ་
ཆེའི་མགོ་བོར་བསྣུན་པ་ལ་དགོས་པ་སྟེ། ཡུ་བ་འདོམ་གང་ཙམ་ལ་སྟོད་སྨད་གཉིས་ཀར་དུ་
ཟླུམ་པོ་འཁོར་ལོ་འདྲ་བའི་དཀྱིལ་ནས་མདུང་སོ་ཁྲུ་གང་ཙམ་པ། རྩ་བ་སྦོམ་ཞིང་རྩེ་མོ་བྱིན་
གྱིས་ཕྲ་བ། གཟོང་ཁ་ཡོད་པའོ། །ཐོད་ཚལ་གྱི་ཁ་ཕོར་དང༌། ཙ་ཤ་ཀ་དང༌། བཤོར་ཐོད་
རྣམས་དོན་གཅིག་སྟེ། རྩེ་ཐོད་བྲེགས་པ་སྔགས་རྙིང་མ་པའི་བྷན་དྷ་འདྲ་བའོ། ཁ་ཊྭཱཾ་ག་ལ། 
ལྷ་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་ཕྱག་མཚན་ལ་རྩེ་གསུམ་གྱིས་མཚན་པའང་བཤད། གཞན་སྤྱི་ལྡོག་
ནས་རྡོ་རྗེ་དང་མི་མགོ་སོགས་ཀྱིས་མཚན་པའི་དབྱུག་པ་ཡིན་པས། སྔགས་པ་བླུན་པོ་དང༌། 
རྟོགས་ལྡན་བླུན་པོ་འགའ་རེའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས། ཐུག་ལྕགས་རྩེ་གསུམ་ལ་འདོད་པ་
ཤིན་ཏུ་འཁྲུལ་ལོ། །ཌ་མ་རུ་ནི་སྐེད་གཡོགས་དང་དྲ་བ་མེད་པའི་ཡུ་བ་ཅན་ནམ། དྲ་བ་ཅན་
ལ་སྐེད་གཡོགས་རྒྱབ་པ་ཡུ་བ་མེད་པ་སྟེ། དར་འཕན་འདོགས་པ་ནི་བོད་ཀྱི་མཛེས་ཆོས་ཏེ། 
ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་ཆེན་པོའི་སྐུ་བརྙན་གྱི་ཕྱག་མཚན་ལ་ནི་མི་དགོས་ལ། བཟོ་རྩེད་དང་བོད་ཀྱི་བླ་
མ་སོགས་ལ་བྱའོ། །རྫ་རྔ་ནི་ཟོ་དཔངས་ཁྲུ་གཉིས་ཙམ་ཡོད་ན། དབུས་ཀྱི་ལྡིར་བའི་ཆ་ལ་
བསྐུམ་ཁྲུ་ཙམ། ཁ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱ་ལ་རྐང་གང་ངམ། དེ་ལས་ཆུང་ཙམ་ཡོད་པ། ཟོ་དཔངས་ལ་
ཆ་གསུམ་དུ་བཏང་བའི་མཚམས་ནས། ཐི་གུ་བཏགས་ཏེ་སྐེ་ལ་གོན་པའོ། །རྔ་ཟླུམ་ནི་ཀུ་ཕོར་
ལ་རྔ་ལྤགས་གཡོགས་པ་ལྟ་བུ་བཤམ་དུ་བུ་ག་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ། རྔ་བོ་ཆེ་ནི་བོད་ཀྱི་མཆོད་ལྔ་
འདྲ་བ་ལས་ཟོ་དཔངས་མཐོ་བ་ཞིག་གོ །རྔ་པ་ཊ་ཧ་ནི་ཌ་མ་རུ་ལྟར་སྐེད་ཉག་ལ་དྲ་བ་
གཡོགས་པ་ཟོ་དཔངས་ཀྱི་ཕྱེད་ཁའི་རྒྱ་ལ་ཡོད་པའོ། །རྔ་ཌྷ་ཀ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཟོམ་གྱི་ཁ་ལ་རྔ་
ལྤགས་ཕུབ་པ་འདྲ་བ། འོག་ཏུ་བུ་ག་ཅུང་ཟད་དང་བཅས་པ། གཡས་གཡོན་དུ་ལུང་ཡོད་པ་
18-1-445


སྟེ། ཟངས་ལས་བྱས་པའོ། །ཕེ་ཊ་ཀ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རལ་གྲི་སོ་གཉིས་མ་འདྲ་རུང་ལ་འཁྱོག་
པོའོ། །ཕུབ་ཟླུམ་ནི་བསེ་ཕུབ་ཏུ་གྲགས་པ་ཡིན་ལ། ཕུབ་ཟླུམ་ཡུ་བ་ཅན་ནོ། །ལྷུང་བཟེད་ཁ་
བྲེགས་པ་འདྲ་བའི་ལག་ཕུབ་སྟེ། ནང་དུ་ཡུ་བ་འཕྲེང་ཀ་ལྟ་བུ་ཡོད་པའོ། །ཕུབ་རིང་ནི་གྲུ་བཞི་
ནར་ཐབས་ཅན་ནི། བྷོ་ཀང་ནི་ཟངས་དུང་ངོ༌། །དེ་དག་ལ་སོགས་པ་མཁས་པ་ལ་འདྲི་ཞིང་
མཁས་པའི་ལག་རྗེས་ལ་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། མཐའ་དག་བརྗོད་ཀྱི་མི་ལང་ངོ༌། །ཡང་དེ་དག་ལ་
སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཆགས་བྲལ་གྱི་རྣམ་པ་ཅན་དང་བྱ་སྤྱོད་ལུགས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་འདྲི་
བའི་ཚེ། གཙང་སྦྲ་དང་བཅས་ཤིང༌། བསྙེན་གནས་ཡང་དག་པར་བླང་བ་དང༌། གསང་
སྔགས་ནང་གི་ལྷ་འདྲི་བ་ནི། རི་མོ་མཁན་དབང་བསྐུར་བ་ཐོབ་ཅིང་དམ་ཚིག་མ་ཉམས་པ་
གལ་ཆེ་ཞིང༌། རྒྱུད་ནས་བཤད་པའི་དངོས་གྲུབ་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་བྲིས་སྐུའི་ཆོ་ག་བཞིན་དུ་
འགྲུབ་ན་ཆེས་ལེགས་ལ། དེ་ལྟར་མ་འགྲུབ་ཀྱང་མཚམས་བཅད་དེ། སྐྱེ་བོ་ཕལ་ཆེར་གྱིས་མི་
མཐོང་བ་དང༌། མཆོད་གཏོར་དམ་རྫས་དང་བཅས་པ་ཡང་ཡང་ཕུལ་ན་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་
འགྱུར་རོ། །
མཐའ་དག་སྲིད་དང་ཞི་བའི་བདེ་སྐྱིད་ནི། །མ་ལུས་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་ལས་བྱུང༌། །
གང་ན་རྒྱལ་བའི་སྐུ་གཟུགས་ལེགས་བཞེངས་པ། །དེ་ནས་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཡོད། །
ཆ་ཚད་རྣམ་པར་བཞག་པ་མདོར་བསྡུས་ཙམ། །དག་གསལ་བཟུང་དུ་བདེ་བ་བརྗོད་འདི་
ཡིན། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་མཉམ་པའི་འགྲོ་བ་རྣམས། །ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་གནས་ལ་གཞོལ་
བར་ཤོག །དཔལ་སྡོམ་པ་འབྱུང་བ་དང༌། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྒྱུད་དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ལ་
བོད་ཕལ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཟེར་སྒྲོས་མ་སླད་པར། སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་ཆ་ཚད་མདོ་ཙམ་བརྗོད་པ་
བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་གནས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡང༌། རྒྱལ་ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐ་ལ། རི་མོའི་འདུ་བྱེད་
པ་འགའ་ཞིག་སྔ་མོ་ནས་བསྐུལ་བ་ཡོད་པ་དང༌། ཉེ་བར་ལྷ་བཟོ་སྙིང་སྙིང་གིས་བསྐུལ་ནས་
18-1-446


ནགས་རྒྱལ་གྱི་དབེན་གནས་སུ་ངེས་པར་བརྗོད་པའོ།། །།བཀྲ་ཤིས་པར་ཤོག
གསལ་བཤད། དཔེ་བསྡུར་མའི་རྟགས། 
སྔོན་མ་རྟག་བརྟན་པར་མ་དང་ཕྱི་མ་འཛམ་ཐང་པར་མ་ཡིན།{ [ ]
རྟག་བརྟན་པར་མ་ཁོ་ནར་ཡོད།{ }
འཛམ་ཐང་པར་མ་ཁོ་ནར་ཡོད།[ ]
འཛམ་པར་དང་རྟག་པར་ཉིས་ཆར་ཡོད་པའི་མཆན། ( )
རྟག་བརྟན་པར་མ་ཁོ་ནར་ཡོད་པའི་མཆན། ＜ ＞