སུང་འབུམ། Works of Tāranātha 多羅那他大師全集ངདཀར་ཆག

4-1-1


ཇོ་ནང་ཆོས་མཛོད་ཆེན་མོ་ལས། 
རྗེ་བཙུན་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི་གསུང་འབུམ། 
༼ང་༽
4-1-2


4-1-3


4-1-4


4-1-5


དཀར་ཆག །
ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཁྲིད་ཡིག་མཐོང་བ་དོན་ལྡན། ༦༠
རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཁྲིད་ཡིག་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་གྱི་ལྷན་ཐབས་འོད་བརྒྱ་འབར་བ། ༡༣༠
ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ཟུང་འཇུག་
རབ་ཏུ་གསལ་བ་ཆེན་པོ། ༡༧༣
རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་སྙིང་པོ་སྟན་ཐོག་གཅིག་མའི་ཁྲིད་ཡིག ༧
རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཕྱིའི་ངོ་སྤྲོད། ༡༢
སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་ངོ་སྤྲོད་ནང་མ། ༢༥
རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་རྟགས་ཚད་ཀྱི་ཡི་གེ༡༩
སྦྱོར་དྲུག་གེགས་སེལ། ༢༢
སྦྱོར་དྲུག་གི་དྲི་ལན། ༥
སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་མན་ངག་སྙིང་པོའི་འཁྲུལ་འཁོར་གྱི་སྡོམ། ༣
ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ལུས་སྦྱོང་འཁྲུལ་འཁོར་གྱི་མན་ངག་གསལ་བྱེད། ༡༥
4-1-6


4-1-7


4-1-8


༄༅། །ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཁྲིད་ཡིག་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་
ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། ན་མོ་གུ་རུ་བུདྡྷཱ་བོ་དྷི་སཏྭེ་བྷྱཿ རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་
བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཁྲིད་ཡིག་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་ཞེས་བྱ་
བ། བླ་མ་དང་དཔལ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་དང༌། 
ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གྲུབ་པ་མཆོག་གི་བདུད་རྩིས་
ཡང་དག་པར་ངོམ་པའི་དམ་པ་རྣམས་ལའང་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་ཞིག་ཕུན་ཚོགས་ཀུན་གྱི་
གཞི། །བླ་མེད་གོ་འཕང་ཡིད་བཞིན་ནོར། །འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་ཉེར་སྩོལ་བ། །བླ་མའི་ཞབས་ལ་
གུས་པས་འདུད། །ཀུན་ཁྱབ་དབྱིངས་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ། །སེམས་ཉིད་རང་བཞིན་ཡོན་
ཏན་ཀུན་གྱི་གཏེར། །དབྱེར་མེད་གདོད་ནས་རྣམ་གྲོལ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །ནང་རིག་འགྱུར་མེད་
དོན་དམ་རྒྱལ་གྱུར་ཅིག །གང་ཡང་རྒྱུད་སྡེའི་ཆུ་བོ་འབུམ་ཕྲག་གིས། །བློ་ཡི་མཚོ་ཆེན་{བྲེས་
[བྲུས་]ལས་མངོན་འཕགས་པ། །དེ་ལས་སྙིང་གི་བུམ་པ་གང་གྱུར་པའི། །གདམས་པའི་རྒྱུན་
གྱིས་ཕྱོགས་འདི་སྐལ་བཟང་བྱ། །
འདིར་མདོ་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོ་བླ་ན་མེད་པ། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་
འདས་པའི་དངོས་གྲུབ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་གནས། དུས་གསུམ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་མཆོག་མཐར་ཐུག །རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་ཕྱུག་མ་ལུས་
པའི་འཇུག་ངོགས། ཁམས་དྲུག་ལྡན་པ་རྡོ་རྗེའི་ལུས་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཚེ་གཅིག་
ལུས་གཅིག་སྐྱེ་བ་གཅིག་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཆོག་ལ་ཡང་དག་པར་འགོད་
4-1-9


ནུས་པའི་ཉེ་ལམ་མྱུར་ལམ་ཁྱད་པར་ཅན། བསྡུས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གཞན་དུ་མ་རྣམས་
སུ་རྡོ་རྗེའི་ཚིག་གིས་སྦས་པའི་དོན། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་དུ་མ་སྦས་ཤིང་གསལ་
བར་བསྟན་ལ། མཆོག་གི་དང་པོ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་རྩ་བའི་རྒྱུད་རྒྱས་པ་ཐམས་ཅད་དུ་
དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་གིས་བསྟན་པའི་དོན་མཆོག ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་རྣལ་
འབྱོར་སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་པའམ། ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི། ཡིད་
ཆེས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །
འདི་ལྟ་བུས་འཁྲིད་པར་བྱེད་པ་ལ། ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྣོད་དུ་རུང་བར་
བྱེད་པ་སྔོན་འགྲོའི་འཁྲིད་དང༌། ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་དངོས་གཞི་སྒོམ་པའི་རིམ་པ་
དང༌། རྗེས་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ས་མཚམས། རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཚོགས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་གསུམ་
ལས། དང་པོ་ལ་ཐུན་མོང་གི་སྔོན་འགྲོ་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྔོན་འགྲོའོ། །དང་པོ་
ཐུན་མོང་གི་སྔོན་འགྲོ་ལ། ཆོས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྔོན་འགྲོ་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད། 
སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་སྒོམ་བཟླས། ཚོགས་རྫོགས་ཤིང་བྱིན་རླབས་
འཇུག་པར་བྱེད་པ་མཎྜལ། བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་དང་བཅས་པ་ཞེས་དམིགས་སྐོར་གསུམ་དུ་
མཛད་པའི་ལུགས་ཀྱང་ཡོད་མོད་ཀྱི། རིམ་པའི་མྱོང་འཁྲིད་སྐྱོང་པ་ལ་དམིགས་སྐོར་ལྔར་
བྱས་ན་བདེ་བས། འདི་ལྟར་བྱ་སྟེ། ཆོས་སྤྱིའི་རྩ་བ་སྐྱབས་འགྲོའི་འཁྲིད། ཐེག་ཆེན་ཀྱི་རྩ་བ་
སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་འཁྲིད། སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་བ་ཡིག་བརྒྱའི་འཁྲིད། ཚོགས་བསགས་པ་མཎྜལ་
གྱི་འཁྲིད། བྱིན་རླབས་ཀྱི་རྩ་བ་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་འཁྲིད་དེ་ལྔའོ། །
དང་པོ་ནི། དབེན་པའི་གནས་སུ་བདེ་བའི་སྟན་ལ་ལུས་གནད་དཀྱུས་མཐུན་ཙམ་བྱས། 
སེམས་རྣལ་དུ་ཕབ་ནས། རང་གང་དུ་གནས་པའི་ས་ཕྱོགས་འདི་ཉིད་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་
ཆེན་པོ་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བར་གྱུར་པའི་དབུས་སུ། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ལས་གྲུབ་པའི་ཁང་
4-1-10


བཟང་གཞལ་མེད་ཁང་རྒྱ་དང་ཚད་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་མེད་པ། དེའི་དབུས་སུ་དཔག་བསམ་
གྱི་སྡོང་པོ་ཡལ་ག་ལོ་འདབ་མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པ། །དེའི་རྩེ་མོ་ལ་སེང་གེས་
བཏེག་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་ཁྲི་སྣ་ཚོགས་པདྨ་ཉི་མ་ཟླ་བ་རྣམས་བརྩེགས་པའི་གདན་དཔངས་
མཐོ་ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བ་ལ། རྩ་བའི་བླ་མ་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་རྣམ་པ་ཅན་ལ་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་རྣམས་
དང༌། ཡི་དམ་རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྐོར་བ་དང༌། ཤིང་
དེའི་རྩ་བ་ན། མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་བའི་སྲུང་མ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་བསྟན་སྲུང་རྒྱ་
མཚོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་བདག་ལ་སྐྱོབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་བཞུགས་པ་དང༌། དཔག་བསམ་
གྱི་ཤིང་གི་ཕྱོགས་བཞིར་གཞལ་ཡས་ཁང་གི་ནང་གི་ས་གཞི་ལ་སེང་ཁྲི་པདྨ་ཉི་ཟླའི་གདན་
དཔངས་མཐོ་ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བ་རེ་རེ་གསལ་བཏབ་སྟེ། བླ་མའི་སྐུའི་མདུན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་དཔལ་
རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་སོགས་ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་མཆོག་གི་སྤྲུལ་པའི་
སྐུ་རྣམས་དང༌། གཡས་ཕྱོགས་སུ་འཇམ་དཔལ་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་
འདུན་རྣམས་དང༌། གཡོན་ཕྱོགས་སུ་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་སོགས་པ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་
འཕགས་པའི་ཚོགས་རྣམས་དང༌། རྒྱབ་ཕྱོགས་སུ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་རྣམས་རྣམ་པ་གླེགས་
བམ་གྱི་ཚུལ་ཅན་རྣམས་བཞུགས་པར་མོས། ཡང་ན་རྒྱབ་ཏུ་སངས་རྒྱས་དང༌། མདུན་དུ་དམ་
ཆོས་བཞུགས་པར་མོས་ཀྱང་ཆོག་སྟེ། བློ་ལ་གང་བདེ་བ་ཞིག་བྱའོ། །དེ་ནས་རང་དང་ལྷན་
ཅིག་ཏུ་མཁའ་མཉམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། བླ་མ་དཀོན་མཆོག་སྐྱབས་གནས་
རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་ལ་མོས་གུས་ཀྱི་གདུང་བ་ཆེན་པོས་སྐྱབས་འགྲོ་བྱེད་པར་མོས་ཤིང༌། ཁྱད་
པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ། འདི་རྣམས་འཁོར་
བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ་སྙམ་པ་ཆེ་ཐང་དུ་གསལ་བཏབ་ནས། ནམ་མཁའ་
དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དུས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ། ཇི་སྲིད་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་
4-1-11


ལ་མཆིས་ཀྱི་བར་དུ། ཆོས་རྗེ་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཡི་དམ་
དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་
འདས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །དམ་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །འཕགས་
པའི་དགེ་འདུན་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱན་
དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཞེས་བརྗོད་ཅིང་བླ་མ་དཀོན་མཆོག་གི་ཡོན་ཏན་
དྲན་པ་དང༌། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཇིགས་པས་དཀོན་མཆོག་ལ་བློ་ལིངས་ཀྱིས་
བཀལ་ནས་སྐྱབས་འགྲོ་ཅི་ནུས་སུ་བྱའོ། །ཐུན་འཇོག་ཁར། བླ་མ་དཀོན་མཆོག་རིན་པོ་ཆེ་
རྣམས་ཀྱིས་བདག་དང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། ཅེས་ལན་
གསུམ་གསོལ་བ་གདབ། སྐྱབས་ཡུལ་རྣམས་འོད་དུ་ཞུ་སྟེ་རང་ལ་ཐིམ། སྐྱབས་འགྲོའི་དགེ་
བ་བསྔོ་བ་ཡང་བྱ་སྟེ། དགེ་བ་འདི་ཡིས་སྐྱེ་བོ་ཀུན། །བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཚོགས་རྫོགས་
ཤིང༌། །བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ལས་བྱུང་བའི། དམ་པ་གཉིས་པོ་ཐོབ་པར་ཤོག །ཅེས་པ་ལ་
སོགས་པ་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་བརྗོད། 
དམིགས་སྐོར་དང་པོ་སྐྱབས་འགྲོའི་འཁྲིད་ཚར། དེ་ལྟར་དམིགས་པ་ཕོག་རྗེས། སློབ་
མ་རྣམས་ཞག་གསུམ་སོགས་ཅི་རིགས་པར་སྐྱབས་འགྲོའི་དམིགས་པ་སྐྱོང་དུ་འཇུག གཞན་
ཡང་སློབ་མ་ཉན་པར་སྤྲོ། བླ་མ་འཆད་པར་སྤྲོ། སློབ་མས་གོ་རུ་རུང༌། སློབ་དཔོན་གྱིས་
འཆད་ཤེས། དགོས་དོན་གལ་ཆེ་བ་བཤད་ན་གོ་ཞིང་བློ་ཆོས་སུ་འགྱུར། མ་བཤད་ན་སྔར་མ་
གོ་བས་བློ་སྣ་ཆོས་ལ་མི་འགྱུར་བ་སོགས། ངེས་པར་བཤད་དགོས་པའི་རིགས་ཡིན་ན། སློབ་
མ་རྣམས་དམིགས་པ་སྐྱོང་བའི་སྐབས་སུ། ཉིན་རེ་བཞིན་མདོ་དང་སྔགས་སམ། ཐེག་པ་ཆེ་
ཆུང་གི་སྐྱབས་འགྲོའི་གོ་དོན་རྣམས་བློ་ལ་འབྱོར་ངེས་པར་རིམ་གྱིས་བཤད་དོ། །འདི་སྐབས་
ཉལ་བའི་རྣལ་འབྱོར་ནི། སྐྱབས་ཡུལ་རྣམས་མ་བསྡུས་པར་བླ་མའི་སྐུའི་མདུན་གྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་
4-1-12


ས་གཞི་ལ་པད་ཟླའི་གདན་ལ་རང་ཉིད་ཉལ་བར་མོས་ཏེ། སྐྱབས་ཡུལ་ལ་མོས་གུས་སྒོམ་
བཞིན་པས་གཉིད་དུ་འགྲོ་བར་བྱའོ། །ཞར་བྱུང་གི་མན་ངག་གོ ། 
གཉིས་པ་ནི། སྐྱབས་འགྲོ་སྔར་བཞིན་ལས། ལན་མང་ཉུང་རན་ཙམ་བྱས་ཏེ། སྐྱབས་
ཡུལ་རང་ལ་བསྟིམ་པའི་རྗེས་སུ། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ལ་བློས་གཞིག་འབྲེལ་
ཞིག་བཏང་ལ། ཕྱོགས་བཅུ་ག་ལ་ཕྱིན་ཀྱང་ནམ་མཁའ་ལ་མཐའ་མེད་པ་བཞིན་དུ་འཇིག་
རྟེན་གྱི་ཁམས་ལ་མཐའ་མེད། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་རིགས་དྲུག་གི་སེམས་
ཅན་གྱིས་གོ་མཚམས་མེད་པར་ཁྱབ། སེམས་ཅན་དེ་ཐམས་ཅད་དྲིན་ཅན་གྱི་ཕ་མ་ཡིན། དེ་
ཐམས་ཅད་འདོད་ནི་བདེ་བ་འདོད་ཀྱང༌། བདེ་བ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལ་ནི་མི་མཁས་པས། 
སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་ལ་སྤྱོད་པ་སྙིང་རེ་རྗེ། དེ་རྣམས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་དྲངས། 
ཐར་པ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་མྱུར་དུ་
འགོད་པར་བྱ། ད་ལྟ་དེའི་ནུས་པ་བདག་ལ་མེད་པས་ནུས་པ་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
གོ་འཕང་མྱུར་དུ་ཐོབ་པར་བྱ། དེའི་ཕྱིར་དུ་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པར་བགྱིའོ། །
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་བདེ་བའི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག །སྡུག་བསྔལ་དང་
སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ཅིག །སྡུག་བསྔལ་མེད་པའི་བདེ་བ་དང་མི་འབྲལ་བར་
གྱུར་ཅིག །ཉེ་རིང་ཆགས་སྡང་དང་བྲལ་བའི་བཏང་སྙོམས་ཚད་མེད་པ་ལ་གནས་པར་གྱུར་
ཅིག །ཅེས་བརྗོད་ཅིང་དོན་བསམ་པ་ཅི་ནུས་སུ་བྱ། ཐུན་འཇོག་ཁར་དགེ་བ་བསྔོ་བ་སྐྱབས་
འགྲོའི་སྐབས་བཞིན་ནོ། །
དམིགས་སྐོར་གཉིས་པ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་འཁྲིད་ཚར། འདིར་ཡང་སྤྲོ་ཞིང་དགོས་ན། 
ཞག་གསུམ་སོགས་སེམས་བསྐྱེད་བསྒོམ་པའི་རིང་ལ་བྱམས་སྙིང་རྗེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་
དོན་ཞིབ་མོར་བཤད་པར་བྱའོ། །
4-1-13


གསུམ་པ་ནི། སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད་ཚད་མེད་བཞི་རྣམས་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་སྐབས་
ལྟར་ལས། དེ་རྣམས་དམིགས་པ་གསལ་ཞིང་འཇུར་ལ་ཡུན་ཐུང་བ་རེ་བྱས་ནས། ཚད་མེད་
བཞི་བསྒོམས་པའི་དེ་མ་ཐག་ཏུ། རང་གི་སྤྱི་བོར་པཾ་ལས་པདྨ་དང༌། ཨ་ལས་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་
འཁོར་གྱི་སྟེང་དུ། ཧཱུཾ་ལས་རྡོ་རྗེ་དཀར་པོ་རྩེ་ལྔ་པ། ལྟེ་བ་ལ་ཧཱུཾ་གིས་མཚན་པ། དེ་ལས་འོད་
འཕྲོས། འཕགས་པ་མཆོད། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱངས། ཚུར་འདུས་ཧཱུཾ་ལ་
ཐིམ། དེ་འོད་དུ་ཞུ་བ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དཀར་
པོ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་པ། གཡས་རྡོ་རྗེ་དང་གཡོན་དྲིལ་བུ་འཛིན་པས་ཡུམ་ལ་འཁྱུད་
པ། ཡུམ་རྡོ་རྗེ་བསྙེམས་མ་དཀར་མོ་གྲི་གུག་དང་ཐོད་པ་འཛིན་པ་དང་མཉམ་པར་སྦྱོར་བ། 
གཉིས་ཀའང་རུས་པ་དང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་པ། རྡོ་རྗེ་དང་པདྨའི་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་
གིས་བཞུགས་པའི་དཔྲལ་བར་ༀ། མགྲིན་པར་ཨཱཿ ཐུགས་ཀར་ཧཱུཾ། ལྟེ་བར་ཧོཿ ཐུགས་ཀའི་
ཧཱུཾ་ལས་འོད་འཕྲོས། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱིན་རླབས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་རྣམ་པར་
སྤྱན་དྲངས། ཛཿཧཱུཾ་བཾ་ཧོཿ གཉིས་སུ་མེད་པར་བསྟིམ། བཅོམ་ལྡན་འདས་བདག་དང་སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་བསགས་པའི་སྡིག་སྒྲིབ་ཉེས་ལྟུང་དྲི་མའི་
ཚོགས་ཐམས་ཅད་བྱང་ཞིང་དག་པར་མཛད་དུ་གསོལ། ༀ་ཤྲཱི་བཛྲ་ཧེ་རུ་ཀ་ས་མཱ་ཡ། མ་ནུ་པ་
ལཱ་ཡ། བཛྲ་ཧེ་རུ་ཀ་ཏྭེ་ནོ་པ་ཏིཥྛ། ཌི་ཌྷོ་མེ་བྷ་ཝ། སུ་ཏོ་ཥྱོ་མེ་བྷ་ཝ། ཨུ་ནུ་རཀྟོ་མེ་བྷ་ཝ། སུ་
པོ་ཥྱོ་མེ་བྷ་ཝ། སརྦ་སིདྡྷི་མྨེ་པྲ་ཡཙྪ། སརྦ་ཀརྨ་སུ་ཙ་མེ། ཙིཏྟཾ་ཤྲི་ཡཾ། ཀུ་རུ་ཧཱུཾ་ཧ་ཧ་ཧ་ཧ་ཧོཿ
བྷ་ག་ཝཱན། བཛྲ་ཧེ་རུ་ཀ་མཱ་མེ་མུཉྩ། ཧེ་རུ་ཀོ་བྷ་ཝ། མཧཱ་ས་མ་ཡ་སཏྭ་ཨཱཿཧཱུཾ་ཕཊ། ཅེས་པ་
ཅི་ནུས་བཟླས་མཐར། བདག་ནི་མི་ཤེས་རྨོངས་པ་སྟེ། །དམ་ཚིག་ལས་ནི་འགལ་ཞིང་ཉམས། །
བླ་མ་མགོན་པོས་སྐྱོབ་མཛོད་ཅིག །གཙོ་བོ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་སྟེ། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་བདག་
ཉིད་ཅན། །འགྲོ་བའི་གཙོ་ལ་བདག་སྐྱབས་མཆི། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྩ་བ་དང་ཡན་ལག་
4-1-14


གི་དམ་ཚིག་ཉམས་པ་ཐམས་ཅད་མཐོལ་ལོ་བཤགས་སོ། །འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་
བསགས་པའི་སྡིག་སྒྲིབ་ཉེས་ལྟུང་དྲི་མའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་བྱང་ཞིང་དག་པར་བྱིན་གྱིས་
བརླབ་ཏུ་གསོལ། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཡབ་ཡུམ་འོད་དུ་ཞུ་སྟེ་རང་ལ་ཐིམ། སྐབས་འདིར་དགེ་
བ་བསྔོ་བ་ནི། དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །འགྲོ་
བ་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ། །དེ་ཡི་ས་ལ་འགོད་པར་ཤོག །ཅེས་དང༌། དགེ་བ་འདི་ཡིས་སྐྱེ་བོ་
ཀུན། །སོགས་གོང་བཞིན། 
དམིགས་སྐོར་གསུམ་པ་ཡི་གེ་བརྒྱ་པའི་འཁྲིད་ཚར། འདི་ལ་ལོང་སྐབས་ཡོད་ཅིང་ནུས་
ན། ཟླ་བ་གཅིག་གཉིས་སུ་བསྒོམ་བཟླས་བྱེད་དུ་གཞུག་དགོས། སྡིག་སྒྲིབ་དག་པའི་རྟགས་
བྱུང་བྱུང་དུ་སྒོམ་དགོས་པ་ཡིན། དེ་ལ་རྟགས་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་འཕུར་བ་དང༌། ཁྲུས་བྱས་
པ་དང་། ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་ལས་བརྒལ་བ་དང༌། འཁྲུ་སྐྱུགས་དང༌། ལུས་ལས་རྣག་ཁྲག་ཟག་པ་
ལ་སོགས་པ་ཉམས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བྱུང་བའམ། རྨི་ལམ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་ལན་མང་དུ་བྱུང་ན་
ཡིན། གཞན་ཡང་འདི་བསྒོམས་པས་དངོས་སུ་སྔར་ལས་རིག་པ་དྭངས་པ་དང༌། དམིགས་
པ་གསལ་བ་དང༌། ལུས་ཡང་བ་དང༌། དད་པ་[དང་]སྙིང་རྗེ་ངེས་འབྱུང་སོགས་ཆེར་སོང་བ་
དང༌། གཉིད་རྨུགས་ལེ་ལོ་ཆགས་སྡང་སོགས་ཆུང་དུ་སོང་བར་མངོན་ན་སྡིག་སྒྲིབ་དག་པའི་
རྟགས་མཆོག་ཡིན་ནོ། །ཡང་མགྱོགས་ཁྲིད་ཀྱི་སྐབས་ཞག་གཉིས་གསུམ་སོགས་ལས་བྱེད་
ལོང་མ་བྱུང་ན། འཁྲིད་གྲོལ་གྱི་བར་ལ། ཐུན་མགོ་ལ་འདི་མ་ཆག་པར་རྟག་ཏུ་བསྒོམ་དགོས་
སོ། །འདིར་ཡང་སྤྲོ་ཞིང་དགོས་ན། སྡིག་པའི་ཉེས་དམིགས་དང༌། བཤགས་བསྡམ་བྱེད་ཚུལ་
དང༌། བསྒོམ་བཟླས་ཀྱི་གོ་དོན་རྣམས་ཀྱང་ཞིབ་མོར་བཤད་དོ། །
བཞི་པ་ནི། སྐྱབས་སེམས་གོང་བཞིན་སྔོན་དུ་འགྲོ་བས། མདུན་གྱི་ནམ་མཁར་བླ་མ་ཡི་
དམ་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སྐྱབས་ཡུལ་གྱི་སྐབས་ལྟར་ཡིད་ཀྱིས་གསལ་
4-1-15


བཏབ། དེ་ནས་ཕྱག་འཚལ། སྐྱབས་འགྲོ། མཎྜལ་རྣམས་བྱ་བ་ནི། གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདེ་
ཆེན་ཉིད། །སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་འཆར་བ་གང༌། །བླ་མ་རིན་ཆེན་ལྟ་བུའི་སྐུ། །རྡོ་རྗེ་ཅན་ཞབས་
པད་ལ་འདུད། །ཅེས་པའམ། གང་གི་བཀའ་དྲིན་འོད་ཀྱིས་གསལ་བྱས་བདག་ཉིད་ཀྱི། །དེ་
ཉིད་རིན་ཆེན་འོད་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་མུན་བཅོམ་ནས། །མིག་སྐྱོན་མེད་རྣམས་རོལ་པར་བཅས་
པའི་སྟེང་དུ་ནི། །ལྟ་གྱུར་བླ་མ་ཉི་མ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་པས་ཕྱག་བྱ། ཁྱོད་ནི་མ་དང་
ཁྱོད་ནི་ཕ་སྟེ་ཁྱོད་ནི་འགྲོ་བའི་བླ་མ་ཁྱོད་ནི་གཉེན་དང་གྲོགས་བཟང་ཡང༌། །ཁྱོད་ནི་མགོན་
པོ་ཁྱོད་ནི་བྱེད་པོ་ཕན་དང་སྡིག་འཕྲོག་ཁྱོད་ནི་གོ་འཕང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡང༌། །ཁྱོད་ནི་
འབའ་ཞིག་གནས་དང་ཁྱོད་ནི་ཡོན་ཏན་མཆོག་གི་གནས་ཏེ་སྐྱོན་རྣམས་བཅོམ་པ་ཁྱོད་ཉིད་
དོ། །ཁྱོད་ནི་དམན་པ་རྣམས་ཀྱི་མགོན་དང་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་རྒྱལ་བའི་དབང་པོ་ཁྱོད་ལ་
བདག་སྐྱབས་མཆི། །ཞེས་པའམ། 
བསྡུ་ན། དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་
མཆིའོ། །ཞེས་པས་སྐྱབས་འགྲོ་བྱ། དེ་ནས་ལུས་ཀྱི་ལས་སུ་མཎྜལ་གྱི་ཚོམ་བུ་བཀོད། ཡིད་
ཀྱི་དམིགས་པ་འོག་གཞི་འབྱུང་བ་བཞིའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་རྟེན་པའི་གླིང་བཞི་རི་རབ་འཁོར་
ཡུག་དང་བཅས་པ། སྟེང་ཕྱོགས་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་ཁམས་གསུམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་
པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་ལ་སོགས་པ་ལྷ་དང་མིའི་དངོས་པོ་བཟང་
ལ་གྱ་ནོམ་པས་གོ་མཚམས་མེད་ཅིང་ཕྱུར་བུར་བཀང་སྟེ། བླ་མ་དཀོན་མཆོག་རྣམས་ལ་ཕུལ། 
དེའི་རྗེས་སུ་བདག་མྱུར་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་དང༌། ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཉམས་
རྟོགས་སྐྱེ་བར་གསོལ་བ་འདེབས་པ་ཡིན། དེ་དག་གི་སྐབས་དག་ཏུ་འདི་སྐད་ཅེས། ༀ་བཛྲ་
བྷུ་མི་ཨཱཿཧཱུཾ། གཞི་ཡོངས་སུ་དག་པ་དབང་ཆེན་གསེར་གྱི་ས་གཞིའི་སྟེང་དུ། ༀ་བཛྲ་རེ་ཁཱེ་
ཨཱཿཧཱུཾ། ཕྱི་ལྕགས་རི་ཁོར་ཡུག་གིས་བསྐོར་བའི་དབུས་སུ། ཧཱུཾ་རིའི་རྒྱལ་པོ་རི་རབ། ཤར་ལུས་
4-1-16


འཕགས་པོ། ལྷོ་འཛམ་བུ་གླིང༌། བྱང་སྒྲ་མི་སྙན། ནུབ་བ་ལང་སྤྱོད། སྒྲ་གཅན། ཉི་མ། ཟླ་བ། 
དུས་མེ། དབུས་སུ་ལྷ་དང་མིའི་དཔལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གང་ཡང་མ་ཚང་བ་མེད་
པ་འདི་ཉིད་རྩ་བ་དང་བརྒྱུད་པར་བཅས་པའི་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་རྣམས་དང༌། ཡི་དམ་
དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས། སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་དང་བཅས་པ་རྣམས་
ལ་དབུལ་བར་བགྱིའོ། །ཐུགས་རྗེས་འགྲོ་བའི་དོན་དུ་བཞེས་སུ་གསོལ། །བཞེས་ནས་བྱིན་
གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །བདག་གཞན་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དུས་གསུམ་དགེ་ཚོགས་བཅས། །
རིན་ཆེན་མཎྜལ་བཟང་པོ་ཀུན་བཟང་མཆོད་པའི་ཚོགས་བཅས་པ། །བློ་ཡིས་དམིགས་ནས་
བླ་མ་དཀོན་མཆོག་རྣམས་ལ་འབུལ། །ཐུགས་རྗེའི་དབང་གིས་བཞེས་ནས་བྱིན་གྱིས་བརླབ་
ཏུ་གསོལ། །ཞེས་པའམ། ས་གཞི་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་ཤིང་མེ་ཏོག་བཀྲམ། །རི་རབ་གླིང་བཞི་
ཉི་ཟླས་བརྒྱན་པ་འདི། །སངས་རྒྱས་ཞིང་དུ་དམིགས་ཏེ་ཕུལ་བ་ཡིས། །འགྲོ་ཀུན་རྣམ་དག་
ཞིང་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག །ཅེས་བརྗོད། ཚུལ་དེས་མཎྜལ་ཅི་ནུས་སུ་འབུལ། ཐུན་འཇོག་ཁར། 
མཆོད་ཡུལ་རྣམས་འོད་དུ་ཞུ་སྟེ་རང་ལ་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཐིམ། དགེ་བ་བསྔོ་བ་གོང་སྐྱབས་
འགྲོའི་སྐབས་བཞིན་བྱ། 
དམིགས་སྐོར་བཞི་པ་མཎྜལ་གྱི་འཁྲིད་ཚར། འདི་ཡང་འཁྲིད་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་ཉམས་
རྟོགས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་གསར་དུ་ཚོགས་བསག་ཐུབ་པའི་རྟགས་བྱུང་བྱུང་དུ་བྱེད་དགོས་པས་ཟླ་བ་
ལ་སོགས་པར་སྐྱོང་དགོས། རྟགས་ནི་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་འདུག་པ་དང༌། ཅོན་པན་{བཅིངས་
པ་[འཆིང་བ་]དང༌། ཆས་གོས་བཟང་པོ་དང༌། སྐྱེ་བོ་མང་པོས་རང་ལ་ཕྱག་འཚལ་བ་སོགས་
ཉམས་དང་རྨི་ལམ་དུ་བྱུང་ན་ཡིན། དངོས་ཀྱི་རྟགས་ནི་སྡིག་སྒྲིབ་དག་པའི་རྟགས་དང་འདྲ། 
མགྱོགས་འཁྲིད་ལ་ཞག་གསུམ་སོགས་ལས་བྱེད་ལོང་མ་བྱུང་ན། འཁྲིད་རྫོགས་ཀྱི་བར་དུ་
ཐུན་མགོ་ལ་འདི་ཡང་བྱེད་དགོས་ལ། སྐབས་འདིར་ཡང་སྤྲོ་ཞིང་དགོས་ན། མཎྜལ་གྱི་ཕན་
4-1-17


ཡོན་དང༌། དུས་འཁོར་རང་ལུགས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་བཀོད་པ་དང༌། བསོད་ནམས་ཀྱི་
ཚོགས་སྒོ་དུ་མ་ནས་བསག་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་རྣམས་ཞིབ་མོར་བཤད་དོ། །
ལྔ་པ་ནི། སྐྱབས་སེམས་སྔར་བཞིན། གནས་ཁང་དག་པའི་ཞིང་དུ་གསལ་བའི་དབུས་
སུ། སེང་ཁྲི་པདྨ་ཉི་ཟླའི་གདན་ལ་རྩ་བའི་བླ་མ་ཁྱབ་བདག་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོ་སྐུ་མདོག་
སྔོན་པོ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་རྡོ་རྗེ་དང་དྲིལ་བུ་ཐུགས་ཀར་བསྣོལ་ནས་བཟུང་བ། ཞབས་
རྡོ་རྗེའི་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་གིས་བཞུགས་པ། དར་དང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ། 
མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང༌། རང་ལ་དགྱེས་པའི་ཞལ་འཛུམ་བག་
དང་ལྡན་པ། འོད་དང་འོད་ཟེར་གྱི་ཚོགས་མཐའ་ཡས་པ་འཕྲོ་བའི་སྐུ་ཅན། མཐའ་སྐོར་དུ་
བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་རྣམས་དང༌། ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས། སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས། 
འཕགས་པ་ཉན་རང༌། ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་ཐམས་ཅད་བཞུགས་པར་གྱུར། སྤྲོས་པ་ལ་དགའ་
ན་ཕྱག་མཆོད་ཡན་ལག་བདུན་པ་རྒྱས་པར་བྱ། བསྡུ་ན་ཡིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་པའི་མཆོད་པ་བསམ་
གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བློས་ཕུལ་ཏེ། དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མཆོད་དོ། །
སྡིག་པ་བཤགས་སོ། །དགེ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ༌། །ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་
ལོ། །མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་གསོལ་བ་འདེབས་སོ། །དགེ་བ་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་
བསྔོ་བར་བགྱིའོ། །སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་དོ། །བླ་ན་མེད་པའི་ལམ་
བསྟེན་པར་བགྱིའོ། །བདག་ལ་ཐུགས་རྗེས་བཟུང་དུ་གསོལ། ཞེས་བརྗོད་ཅིང་དོན་བསམ། 
བར་འདིར་སྤྲོ་ན་རྩ་བརྒྱུད་ཀྱི་བླ་མའི་གསོལ་འདེབས་ལོགས་ན་ཡོད་པ་རྣམས་བྱ་ཞིང༌། 
བསྡུས་པ་ལ་དགའ་ན་མ་བྱས་ཀྱང་ཆོག ངེས་པར་གདུང་བ་དྲག་པོས་གསོལ་བ་འདི་ལྟར་
གདབ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀུན་འདུས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཆོས་རྗེ་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་གསོལ་བ་
འདེབས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། སྐུ་བཞིའི་བདག་ཉིད་བླ་མ༴ སྐྱབས་མཆོག་མཚུངས་མེད༴
4-1-18


འདྲེན་མཆོག་མཚུངས་མེད༴ ཐར་བའི་ལམ་སྟོན༴ དངོས་གྲུབ་འབྱུང་གནས༴ མ་རིག་མུན་
སེལ་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་སོ། །བདག་ལ་དབང་བསྐུར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་
ཏུ་གསོལ། བདག་རྩེ་གཅིག་སྒྲུབ་པ་ནུས་པར༴ སྒྲུབ་པ་ལ་བར་ཆད་མི་འབྱུང་བར༴ སྒྲུབ་པ་
སྙིང་པོ་ཉམས་སུ་ལོངས་པར༴ སྒྲུབ་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པར༴ བྱམས་སྙིང་རྗེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
སེམས་འབྱོངས་པར༴ ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་ཐོབ་
པར༴ ཉམས་མྱོང་དང་རྟོགས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བར༴ ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་
གྱི་རིམ་པ་མཐར་ཕྱིན་པར༴ ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཐོབ་པར་
བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། བླ་མའི་སྐུའི་དཔྲལ་པར་ༀ། མགྲིན་པར་ཨཱཿ སྙིང་གར་ཧཱུཾ། ལྟེ་
བར་ཧོཿརྣམས་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེའི་ངོ་བོར་ཞུགས། ༀ་
ལས་འོད་ཟེར་དཀར་པོ་འཕྲོས། རང་གི་དཔྲལ་པར་ཐིམ། ལུས་ཀྱི་སྡིག་སྒྲིབ་དག བུམ་པའི་
དབང་ཐོབ། སྐུའི་བྱིན་རླབས་ཞུགས། ཨཱཿལས་འོད་ཟེར་དམར་པོ་འཕྲོས། རང་གི་མགྲིན་
པར་ཐིམ། ངག་གི་སྡིག་སྒྲིབ་དག གསང་བའི་དབང་ཐོབ། གསུང་གི་བྱིན་རླབས་ཞུགས། ཧཱུཾ་
ལས་འོད་ཟེར་མཐིང་ནག་འཕྲོས། རང་གི་སྙིང་གར་ཐིམ། ཡིད་ཀྱི་སྡིག་སྒྲིབ་དག ཤེས་རབ་
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབང་ཐོབ། ཐུགས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་ཞུགས། ཧོཿལས་འོད་ཟེར་སེར་པོ་འཕྲོས། 
རང་གི་ལྟེ་བར་ཐིམ། ཆགས་རྟོག་གི་བག་ཆགས་དག བཞི་པ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེའི་དབང་ཐོབ། ཡེ་
ཤེས་རྡོ་རྗེའི་བྱིན་རླབས་ཞུགས། སླར་ཡང་མོས་གུས་དུང་བ་དང་ཡིད་ཀྱིས་གསོལ་བ་བཏབ་
པས། སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་འཁོར་གྱི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་པ་རྣམས་བླ་མ་ཉིད་ལ་ཐིམ། དེ་
ཉིད་ཤིན་ཏུ་དགྱེས་པའི་ཚུལ་གྱིས་རང་གི་སྤྱི་བོར་བྱོན། འོད་ཟེར་རམ་བདུད་རྩིའི་ཚུལ་དུ་ཞུ་
སྟེ་རང་ལ་ཐིམ། བླ་མ་དང་རང་སེམས་དབྱེར་མེད་པའི་ངང་ལ་ཅུང་ཟད་མཉམ་པར་བཞག
དེ་ལྟ་བུ་བསྐྱར་འདེབས་བྱེད་ཀྱིན་ཅི་ནུས་སུ་བསྒོམས། རྗེས་དགེ་བ་བསྔོ་བ་གོང་དང་འདྲ། 
4-1-19


གཞན་ཡང༌། སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་ཡང་དག་བླ་མ་དང༌། །ཞེས་སོགས་ཅི་རིགས་པའང་བརྗོད། 
དམིགས་སྐོར་ལྔ་པ་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་འཁྲིད་ཚར། སྔགས་ལམ་གྱི་ཉམས་རྟོགས་
ཐམས་ཅད་བླ་མའི་བྱིན་རླབས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ལམ་དུ་བྱེད་དགོས་པས། འདི་ཡང་ལོ་དང་ཟླ་
བར་བསྒོམ་དགོས། མགྱོགས་ཁྲིད་ཀྱི་སྐབས་ཞག་གཉིས་གསུམ་ཙམ་ལས་སྒོམ་ལོང་མ་བྱུང་
ན། འདི་ཡང་འཁྲིད་ཡོངས་རྫོགས་མ་ཚར་གྱི་བར་དུ་ཐུན་མགོར་མ་ཆག་པ་སྒོམ་པ་གལ་ཆེ། 
སྐབས་འདི་དག་ཏུའང་སྤྲོ་ཞིང་དགོས་ན། བླ་མའི་མོས་གུས་ལམ་དུ་བྱེད་དགོས་ཚུལ། མོས་
གུས་ཀྱི་ཕན་ཡོན། བླ་མའི་མཚན་ཉིད། བླ་མ་བསྟེན་ཚུལ་སོགས་ཞིབ་ཏུ་བཤད་དོ། །
དམིགས་པ་འདིའི་ཡན་ལག་ཉལ་བའི་རྣལ་འབྱོར་ནི། རང་གི་སྙིང་པདྨ་འདབ་བརྒྱད་ཀྱི་
ལྟེ་བ་ལ་བླ་མ་སྐུ་ཚད་ཚོན་གང་ཙམ་དགྱེས་པའི་འཛུམ་ཞལ་དུ་བཞུགས་པ་ལ་མོས་གུས་དུང་
ངེ་བའི་ངང་ལས་གཉིད་དུ་འགྲོ་བར་བྱའོ། །
གཉིས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྔོན་འགྲོ་ལ་རྫོགས་རིམ་གྱི་རྟེན་བསྐྱེད་པའི་རིམ་པ་
དང༌། རྫོགས་རིམ་གྱི་ཉེར་བསྡོགས་ཁྱད་པར་ཅན་དབེན་པ་གསུམ་བསྟེན་པ་གཉིས་ལས། 
དང་པོ་ནི། བསྐྱེད་རིམ་ལ་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་སྐབས་ཡིན་ན། སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡོངས་སུ་
རྫོགས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནས། ལྷ་ལྔའམ་ལྷ་དགུ་མའི་བར་དུ་རྒྱས་བསྡུས་སྣ་ཚོགས་པ་
ཡོད་པ་བསྙེན་སྒྲུབ་ཡན་ལག་བཞི་ཚང་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྒོམ་པ་ཡིན་ཀྱང༌། འདིར་རྫོགས་
རིམ་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་སྐབས་ཡིན་པས། གཙོ་བོ་ཡབ་ཡུམ་ཙམ་གྱི་ལྷའི་རྣལ་འབྱོར་བསྡུས་
པས་ཆོག་ཅིང༌། དེ་ལས་{དེ་ལྷག་གི་བར་[ཀྱང་ལྷག་པར་]བསྡུས་པ་ལྷན་སྐྱེས་ཉིད་བསྔགས་
པས། དེའི་སྒོམ་ཚུལ་ནི། སྐྱབས་སེམས་སྔར་བཞིན་བསྒོམ། ༀ་ཤཱུ་ནྱ་ཏཱ་ཛྙཱ་ན་བཛྲ་སྭ་བྷཱ་ཝ་
ཨཱཏྨ་ཀོ྅ཧཾ། སྟོང་པའི་ངང་ལས། རང་སྐད་ཅིག་གིས་དུས་འཁོར་ལྷན་སྐྱེས་སུ་གྱུར་པ་ནི། 
འབྱུང་བཞི་རི་རབ་པད་ཟླ་ཉི་མ་སྒྲ་གཅན་རྣམས་བརྩེགས་པའི་གདན་ལ། བདག་ཉིད་དཔལ་
4-1-20


དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་སྐུ་མདོག་སྔོན་པོ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་སྤྱན་གསུམ་པ། རྡོ་རྗེ་དང་དྲིལ་
བུ་འཛིན་པས་ཡུམ་ལ་འཁྱུད་པ། ཞབས་གཡོན་པ་དཀར་པོ་བསྐུམ་པས་དབང་ཕྱུག་དཀར་
པོ་དང༌། གཡས་པ་དམར་པོ་བརྐྱང་པས་འདོད་ལྷ་དམར་པོའི་སྙིང་གར་མནན་པ། རལ་
པའི་ཐོར་ཚུགས་དང༌། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང༌། ཟླ་བ་ཕྱེད་པས་དབུ་ལ་བརྒྱན་པ། རྡོ་
རྗེའི་རྒྱན་དང༌། སྟག་གི་པགས་པའི་ཤམ་ཐབས་ཅན། ཕྱག་སོར་རྣམས་ཁ་དོག་ལྔ་པ་དང༌། 
སོར་ཚིགས་རྣམས་ཁ་དོག་གསུམ་པ། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔས་དབུ་བརྒྱན་ཅིང༌། མེ་རི་ཁ་དོག་
སྣ་ལྔ་པའི་དབུས་ན་བཞུགས་པ། ཁྲོ་ཆགས་འདྲེས་པའི་ཉམས་ཅན་ནོ། །དེ་ལ་འཁྱུད་པའི་
སྣ་ཚོགས་ཡུམ་སྐུ་མདོག་སེར་མོ། ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་སྤྱན་གསུམ་མ། གཡས་གྲི་གུག་
དང༌། གཡོན་ཐོད་པ་འཛིན་པས་ཡབ་ལ་འཁྱུད་ཅིང༌། ཞབས་གཡས་བསྐུམ་གཡོན་བརྐྱང་
བས་ཡབ་དང་སྦྱོར་བ། གཅེར་བུ་རུས་པའི་ཕྱག་རྒྱ་ལྔས་བརྒྱན་ཅིང༌། དབུ་སྐྲ་ཕྱེད་གྲོལ་
བའོ། །དཔྲལ་པར་ༀ། མགྲིན་པར་ཨཱཿ ཐུགས་ཀར་ཧཱུཾ། གསང་གནས་སུ་སྭཱ། གཙུག་ཏོར་
དུ་ཧཱ་རྣམས་འཁོད་པར་གྱུར། རང་གི་སྙིང་ག་ནས་འོད་ཟེར་འཕྲོས། སྣོད་ཐམས་ཅད་གཞལ་
ཡས་ཁང་དང༌། བཅུད་ཐམས་ཅད་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ལྷ་ཚོགས་སུ་གྱུར། དེ་ཐམས་ཅད་
འོད་དུ་ཞུ་ནས་རང་ལ་ཐིམ། ལྷ་སྐུ་གསལ་སྟོང་དེ་ལ་ཅི་ནུས་སུ་མཉམ་པར་གཞག དེ་ལྟར་
ཡང་ཡང་བསྒོམས་ཀྱང་ལེགས། ཐུན་འཇོག་པའི་ཚེ། ལྷ་སྐུ་འོད་གསལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ངང་
དུ་སྦྱང༌། དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་སོགས་དང༌། གོང་བཞིན་དགེ་བ་
བསྔོ། འདི་འཁྲིད་ཀྱི་སྐབས་ཡིན་པས་ལྷ་སྐུ་ལ་སེམས་འཛིན་པ་མ་གཏོགས་བཟླས་པ་བྱེད་
མི་དགོས། འོན་ཀྱང་ཅུང་ཟད་སྔགས་བཟླ་བར་སྤྲོ་ན། བཟླས་ཀྱང་མི་འགལ་བས་ལྷ་སྐུ་སྟོང་
ཉིད་དུ་བསྡུ་བའི་སྔོན་དུ། ༀ་ཧྐྵྨླྺྼྻྂ་སྭཱཧཱ། ཞེས་པ་ཉིད་ཅི་རིགས་པར་བཟླ་བ་ཡིན། འདི་ལ་ཡེ་
ཤེས་དགུག་གཞུག་དང་དབང་བསྐུར་རྒྱས་གདབ་རྒྱས་པའི་སྲོལ་ཡང་གདའ་བ། དེ་
4-1-21


ལྟར་བྱས་ན་རྒྱས་པའི་ལུགས་སུ་འགྱུར་བས་ཤིན་ཏུ་རུང་མོད། རོལ་པའི་རྡོ་རྗེའི་གཞུང་ལས་
འདི་ཙམ་ལས་མ་བཤད་ཅིང༌། ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་འདི་ཁོ་ནས་གོ་ཆོད་པས། འཇུག་པ་
བདེ་བ་འདི་ལེགས་སོ། །བླ་མ་གོང་མ་འགའ་རེས་ཡི་དམ་ཀུན་གྱི་སྨར་འཁྲིད་ཀྱི་མན་ངག་
འདི་ལ་སྦྱར་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །
དམིགས་སྐོར་དྲུག་པ་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་འཁྲིད་ཚར། བསྐྱེད་རིམ་གྱི་གོ་དོན་རྒྱས་པ་སྐབས་
འདིར་བཤད་ཀྱིས་མི་ལང་ཞིང་ལོགས་སུ་ཡོད་པས་འདིར་མི་འཆད། སྤྲོ་ཞིང་དགོས་ན་ལྷན་
སྐྱེས་སྒྲུབ་ཐབས་ཀྱི་གོ་དོན་ཞིབ་ཏུ་བཤད་དོ། །
གཉིས་པ་ནི། བར་འདིར་རྫོགས་རིམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་མ་སྐྱེས་པ་བསྐྱེད་པའི་དོན་དུ། མཆོག་
དབང་གོང་མ་བླ་མའི་མན་ངག་དང་ལྡན་པ་བསྐུར་དགོས་ཏེ། དེའི་ཡི་གེ་ལོགས་སུ་ཡོད་པ་
ལྟར་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་དབེན་གསུམ་གྱི། རྗེས་སོ་སོར་སྡུད་པའི་སྔོན་དུ་བྱེད་པ་ཐོབ་ཐང་གི་
དུས་སྐབས་ཡིན་ཀྱང་དེང་སང་དེ་ལག་ལེན་མི་བདེ་བས་སྐབས་འདིར་བྱེད་པའི་ལག་ལེན་
གཙོ་ཆེའོ། །དེ་ནས་འཁྲིད་འབོགས་པ་ནི། རྒྱུད་ལས། བདུད་རྩི་ལྔ་ལ་(བདུད་རྩི་ལྔ་སྟེ་གཟུགས་ཕུང་
ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་དང༌། སོགས་སྒྲས་བསྟན་པའི་དབང་པོ་ལྔ་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་དང༌། ཆུ་གཏེར་ཞེས་པ་
བཞིའི་མིང་སྟེ། ལུས་དང༌། ངག་དང༌། ཡིད་དང༌། འཕོ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་དང་ལྟོས་མེད་དྲུག་རྒྱུད་ལས་བསྟན་
པ་དེས་དངོས་གཞི་རྡོ་རྗེ་བཞི་སྨིན་པར་བྱེད་དགོས། བསྐྱེད་རིམ་གྱི་སྐབས་སུ་ལྷ་འགྲུབ་པའི་ཆེད་དུ་སྔགས་ཀྱི་བཟླས་པ་དང་
ཚོགས་དང་གཏོར་མ་འབུལ་བ་སོགས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་རྫོགས་རིམ་གྱི་སྐབས་སུ་རླུང་ལས་རུང་དུ་གྱུར་པའི་ཆེད་དུ་འབྱུང་
འཇུག་གི་རླུང་རགས་པ་སྦྱོང་བ་རྣམས་དགོས་)སོགས་དང་ཆུ་གཏེར་རྡོ་རྗེ་རྣམས་དང་སྔགས་ཀྱི་བཟླས་
པ་སོགས་ཀྱིས་བསྙེན་པ་སྟེ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་འགྲེལ་པར་ལྟོས་མེད་བཞི་ལྡན་དུ་
གསུངས་ཤིང༌། གསང་འདུས་ལས་ཀྱང༌། ལུས་ངག་སེམས་རྣམས་སྒོམ་པ་ནི། །རྣམ་པར་མི་
རྟོག་མི་དམིགས་པ། །གང་ནའང་མི་གནས་མཉམ་པ་ཉིད། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེར་སྒོམ། །
4-1-22


ཞེས་གསུངས་པའི་མན་ངག་སྟེ། ལྟོས་མེད་བཞི་ལྡན་ནམ། དབེན་པ་གསུམ་ལྡན་ཞེས་བྱའོ། །
དེ་ཡང་ལུས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། བདེ་སྡུག་སོགས་གང་ལའང་ཆགས་སྡང་སྤངས་ཤིང༌། ཇི་
སྙམ་པ་མི་བྱེད་ལ། དགག་སྒྲུབ་བླང་དོར་གྱི་རྟོག་པ་སྤངས་པ་ནི། ལུས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་
ལྟོས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་ངག་དང༌། ཡིད་དང༌། འཕོ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་
ལའང་སྦྱར་བས། ལྟོས་མེད་བཞི་ལྡན་གྱི་གདམས་པ་ཞེས་བྱ་ལ། སྔོན་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་
པ་ནས་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་བྱ་བྱེད་ཁོ་ན་ལ་འདས་ཀྱང་དོན་མེད་དང་དོན་ལོག་པར་སོང་
ནས། ཡང་དག་པའི་འབྲས་བུ་གང་ཡང་མ་གྲུབ། ད་ཕྱིན་ཆད་བྱར་མེད་དུ་བཞག་ན། གྲུབ་
པ་དང་བདེ་བ་བླ་ན་མེད་པ་ཐོབ་ངེས་པས། ནང་གི་ཁམས་འཁྲུག་པ་སོགས་གེགས་དང་གོལ་
ས་སྤང་བའི་ཕྱིར་དུ། ལུས་གནད་བཅའ་ཞིང༌། རླུང་རོ་བསལ་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་དོན་
ལ་སེམས་གནས་པའི་ཕྱིར་དྲན་པ་བསྟེན་ཙམ་མ་གཏོགས། མི་དགེ་བ་དང་ལུང་མ་བསྟན་
ལྟ་ཅི་སྨོས། ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་ལ་བརྟན་པ་ཅུང་ཟད་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་དགེ་ལས་ཀྱི་སྤྲོས་
པ་ཡང་ཕལ་ཆེར་བསྐྱུངས་ནས། ལུས་བྱ་བྱེད་ཀྱིས་དབེན་པ། ངག་སྨྲར་བརྗོད་ཀྱིས་དབེན་
པ། སེམས་རྣམ་རྟོག་གིས་དབེན་པ་གཅིག་རྣམས་དགོས་པས། དབེན་པ་གསུམ་བསྟེན་པ་
ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འདི་སྐབས་སུ། མུན་ཁང་དང་ལྟ་སྟངས་ངེས་པ་ཅན་ལ་སོགས་པ་
མཐའ་གཅིག་ཏུ་དགོས་པ་མ་ཡིན་ཡང༌། དངོས་གཞི་སོར་སྡུད་ལ་མྱུར་དུ་འཇུག་དགོས་པས་
དེའི་ལམ་བྱང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། མུན་ཁང་དང་ལྟ་སྟངས་ངེས་པ་ཅན་ཡང་ཕྱག་ལེན་ལ་
མཛད་པར་གདའ། དེས་ན་འདི་ལྟར་བྱ་སྟེ། གནས་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི། དུས་འཁོར་རྩ་རྒྱུད་
ལས། གང་ན་ས་སྐྱོང་ཆོས་ལྡན་ཞིང༌། །གང་ཞིག་ཁོ་ནར་སྐྱེ་དགུ་རྣམས། །བདེར་གནས་ས་
འཛིན་རྩོད་མེད་པ། །དེར་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཡང་དག་བརྩམས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་གྱི་ཡུལ་
ཕྱོགས་དང༌། ཡང་མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། བློ་ལྡན་གང་དུ་སྒྲུབ་པའི་ཡུལ། །ལེགས་པར་རྙེད་དང་
4-1-23


གནས་བཟང་དང༌། །ས་བཟང་བ་དང་གྲོགས་བཟང་དང་། །རྣལ་འབྱོར་བདེ་བའི་ཡོན་ཏན་
ལྡན། །ཞེས་དང༌། ཇི་སྐད་དུ། ལས་དང་པོ་ཡི་གང་ཟག་གིས། །ལུས་(བྱ་བྱེད་ངག་སྨྲ་བརྗོད་ཀྱིས་)
དབེན་པ་ལ་མ་བསྟེན་པར། །སེམས་(རྣམ་རྟོག་གིས་)དབེན་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་བས། །(ཆགས་སྡང་
གི་རྣམ་རྟོག་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་རང་ཡུལ་སོགས་དང་)འདྲེས་སྤངས་དབེན་པར་གནས་པར་བྱ། །(ཡུལ་མི་སོགས་དང་
)འདྲེས་པས་འདྲིས་ཤིང་ཆགས་པར་བྱེད། །དེ་ཡིས་འཁོར་བའི་འཁོར་ལོ་བསྐོར། །དེ་བས་
འདྲེས་པ་སྤང་པ་ལ། །རྟག་ཏུ་བག་དང་ལྡན་པར་བྱ། །ཞེས་པ་ལྟར། ཉིན་མོ་སྐྱེ་བོའི་རྒྱུ་འགྲུལ་
མེད་པ། མཚན་མོ་སྒྲའི་བརླག་ཅོར་མེད་པ། འཚེ་བའི་འཇིགས་པ་མེད་ཅིང༌། འཐུང་རྒྱུའི་ཆུ་
ལུས་ལ་མི་གནོད་པ་ཅིག་དགོས། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གནས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འབྱོར་ལྡན་ཡིན་
ན། སྟེང་ཁང་ངམ་བར་ཁང་མུན་ཁང་སྒོ་འཁྱོག་རིམ་པ་གསུམ་པ། སྐར་ཁུང་ཕྱི་ཆུང་ལ་ནང་
ཡངས་པ། ཕྱེ་ན་{མཐང་[མཐོང་]དཀར་ཞིང༌། དེ་འབོ་རྡོ་སོགས་ཀྱིས་བཀག་ན་སྣང་བ་རྟ་རྔ་
ཙམ་ཡང་མི་འབྱུང་བ་ཞིག་དགོས་པ་ཡིན་ལ། ཀུན་སྤངས་ཀྱི་གནས་ནི། ས་ཕུག་དང༌། བྲག་
ཕུག་དང༌། ཁྱིམ་ལ་སོགས་པ་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་སྟེ། འོན་ཀྱང་སྐམ་ཞིང་ས་རླན་མེད་པ། མུན་
པ་ཤིན་ཏུ་གནག་པ་ཞིག་དགོས་ལ། དེ་ལྟར་ཡོད་ན་གང་དུའང་རུང་ངོ༌། །གནས་དེར་སྔོན་
འགྲོ་བསྒོམ་པའི་ཚུལ་ནི། ཐུན་དང་པོ་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད། བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར། 
བསྐྱེད་རིམ་རྣམས་ལུས་གནད་ཅི་བདེ་བའི་ངང་ནས་བྱ། ཐུན་ཕྱི་མ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་
སེམས་བསྐྱེད་བསྡུས་པ་དང༌། བླ་མ་ལ་མོས་གུས་དུང་ཙམ་བྱས་པས་ཆོག སྔར་བསགས་
སྦྱང་གི་འཁྲིད་གཉིས་ལ་ཉམས་མྱོང་མ་སྐྱེས་ན། ཐུན་དང་པོ་ལ་ཡིག་བརྒྱ་དང་མཎྜལ་ཡང་
བྱེད་དགོས་པས། སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད་གྲུབ་མ་ཐག་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་སྒོམ་བཟླས་
དང༌། དེའི་རྒྱུན་ལ་མཎྜལ་དང༌། བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་དང་། ཤཱུ་ནྱ་ཏས་སྟོང་པར་སྦྱངས་པ་ནས། 
སེམས་འཛིན་པའི་བར་གྱིས་བསྐྱེད་རིམ་ཡང་བྱེད། དེའི་ནང་ནས་ཀྱང་ཅུང་ཟད་རྒྱས་པ་ལ་
4-1-24


སྤྲོ་ན་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་དང༌། བསྡུ་ན་སྐྱབས་འགྲོའི་སྐབས་སྐྱབས་ཡུལ་རང་ལ་མ་བསྟིམ་
པར་མདུན་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ་བ་ལ། མཎྜལ་གྱི་སྐབས་སུ་མཎྜལ་འབུལ་བ་དང༌། དེ་ཁ་
ལ་གསོལ་འདེབས་མན་ཆད་ཀྱི་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་བྱས་པས་ཟོར་ཡང་ཞིང་གནད་ལ་
འབྱོར་བར་འོང༌། ཐུན་གྱི་སྔོན་འགྲོ་ཉམས་སུ་ལེན་ལུགས་དབེན་གསུམ་གྱི་སྐབས་འདིར་མ་
ཟད། འདི་མན་ཆད་དངོས་གཞིའི་སྐབས་སོགས་ཐམས་ཅད་དུ་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ། །
དབེན་གསུམ་གྱི་ཉམས་ལེན་དངོས་ནི། མུན་ཁང་དེར་བསམ་གཏན་འབོལ་ཆུང་
བཏིངས་ནས། ལུས་གནད་རྐང་པ་རྡོ་རྗེའི་སྐྱིལ་ཀྲུང༌། སྒལ་ཚིགས་དང་ལྟག་པ་བསྲང༌། ལྐོག་
མས་ཨོལ་མདུད་ནོན་ཙམ་གྱིས་མགྲིན་པ་དགུག སོ་མཆུ་རང་སར་བཞག ལྕེ་རྩེ་རྐན་ལ་སྦྱར། 
མིག་གི་ལྟ་སྟངས་དང་ལག་པ་ནི་སྐབས་འདིར་ཇི་ལྟར་བདེ་བ་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། དངོས་གཞིའི་
སྐབས་ལག་པ་ཁུ་ཚུར་བརླ་བཞག་དགོས་པས་དེ་འབྱོངས་པའི་ཕྱིར་འདིར་ཡང་བྱ་སྟེ། མཐེ་
བོས་སྲིན་ལག་གི་རྩ་བ་མནན་པ་ལ་སོར་མོ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱི་ནས་བསྡམས་པའི་ཁུ་ཚུར་གྱིས་
བརླའི་རྩ་བར་མནན་ལ་ལག་ངར་བསྲང༌། མིག་ཀྱང་དངོས་གཞི་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་པར་
སྟེང་ཕྱོགས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ལ་བལྟ་བའི་ཚུལ་གྱིས་གྱེན་དུ་བསྒྲིལ་ནས་འབྱེད་འཛུམ་སོགས་
མི་བྱེད་པར་གཡོ་མེད་དུ་བཞག །དེ་ལྟར་ལུས་གནད་བཅས་མ་ཐག་ཏུ་སྔར་རླུང་འཁྲུགས་པ་
དང་འཁྱམས་པ་སེལ་ཞིང་ཕྱིས་རླུང་སྐྱོན་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རླུང་རོ་ལན་གསུམ་སྣ་སྒོ་ནས་
སངས་ཀྱིས་འབུད། དེ་རྗེས་ནས་ཐུན་གྲོལ་གྱི་བར་དུ་རླུང་རང་བབས་སུ་བཞག ཅི་བདེར་
རྒྱུ་རུ་གཞུག སེམས་ཀྱི་གནད་གང་ཡང་བསམ་དུ་མེད་པ། ཅི་ཡང་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ། ཆེད་
དུ་མ་སྒྲིམ། ཆེད་དུ་མ་ཀློད། ཕར་ནམ་མཁའ་སོགས་ལ་ཆེར་གྱིས་བལྟ་བ་ཡང་མ་ཡིན། ཚུར་
རང་ཉིད་ལ་ཆེད་དུ་ལྟ་བ་ཡང་མ་ཡིན། གང་ལ་ཡང་མི་བརྟེན། ཅིར་ཡང་འཆར་རུང་ཙམ་དེ་
ལ་བཟོ་བཅོས་མེད་པར་ལྷོད་དེ་བཞག དེ་ཁ་ལ་གནས་ཤིང་སྒོམ་ཏུ་བཏུབ་ན་ལེགས། གལ་
4-1-25


ཏེ་སེམས་འཕྲོ་ན་དེའི་གཉེན་པོ་བསྟེན་དགོས། དེ་ལ་འཕྲོ་ལུགས་གཉིས་ཏེ། སེམས་གནས་
འཕྲོ་ལ་རྣམ་རྟོག་ཐོལ་ཐོལ་སྐྱེ་ཞིང་གཟུགས་སོགས་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་ལ་ཝལ་ཝལ་འཆར་
ལ། ཤར་མ་ཐག་ཏུ་སེམས་འཕྲོས་པ་རང་གིས་ཤེས་ཀྱིན་འདུག་ན། དེ་ལ་དགའ་མི་དགའ་
དང་རྟོག་དཔྱོད་གང་ཡང་མི་བྱ་བར་དེ་ཉིད་འཕྲོ་རྦད་ཀྱིས་བཅད་ནས། སེམས་འཇོག་ཚུལ་
སྔར་གྱི་དེ་ཁ་བསྐྱངས་པས་ཆོག ཡང་རྣམ་རྟོག་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྒྱུད་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འཕྲོ་
ཞིང༌། ཡུན་རིང་པོར་འབྱམས་འགྲོ་ན་སྐྱོན་ཆེ་སྟེ། འོན་ཀྱང་འདི་ལ་ནམ་དྲན་པས་ཟིན་མ་ཐག་
ཏུ། ད་ཕྱིན་ཆད་འོག་འགྱུ་རྒྱ་འབྱམས་སུ་འགྲོ་བ་འདི་མ་བྱུང་བ་བྱེད་དགོས། ནམ་འཕྲོ་བ་ན་
དྲན་པས་ཟིན་པར་བྱའོ་སྙམ་པའི་འདུན་པ་དྲག་པོ་སྐབས་སྐབས་སུ་བཏང་། གང་ཡང་བསམ་
དུ་མེད་པའི་ངང་ནས་རིག་པ་ཁོང་སྒྲིམ། སེམས་གནས་སམ་མི་གནས། འཕྲོའམ་མི་འཕྲོ་
སྙམ་པའི་དྲན་ཤེས་ཀྱི་བྱ་ར་ཡང་ཡང་བཏང་བས། འོག་འགྱུ་རྒྱ་འབྱམས་ཀྱི་སོང་བ་དེ་ཇེ་ཆུང་
ཇེ་ཆུང་ལ་སོགས་པ། མི་རིང་བ་ན་སངས་ཏེ་འགྲོ། དེ་ལྟར་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇུར་ལ་སྒོམ་ཞིང༌། 
ཐུན་འཇོག་ཁར་དགེ་བ་བསྔོ་བ་གོང་དང་འདྲ། ཐུན་མཚམས་སུའང་སེམས་བཟོ་མེད་ཀྱི་
གདངས་དང་མ་བྲལ་བ་བྱ་ཞིང༌། གཏམ་ཅལ་ཅོལ་མི་སྨྲ། སྐུ་མཉེ་དང་ཁ་ཟས་ཀྱི་ལྕག་གིས་
བསྐུལ། འདི་ལྟར་བསྒོམས་པས་ལུས་ཉམས། ངག་ཉམས། སེམས་ཉམས། མཐོང་ཉམས། 
རྨི་ཉམས་སོགས་གང་བྱུང་ཀྱང༌། ཉམས་ཀྱི་སྣེ་མི་བསྐྱིལ་མི་བཀག་པར་རང་བབས་ལ་གང་
བྱུང་དེ་ཀ་བྱུང་རྒྱལ་ལྷུག་པར་བསྐྱང་དགོས། (དབང་མདོར་བསྟན་)ཇི་སྐད་དུ། གང་ལའང་སྐྱོན་དུ་
མི་བལྟ་ཞིང༌། །ཅི་ཡང་མ་ཡིན་ཉམས་སུ་བླངས། །དྲོད་རྟགས་ལ་སོགས་འདོད་མི་བྱ། །སྒོམ་
དུ་མེད་པར་བསྟན་མོད་ཀྱང༌། །ལེ་ལོ་བཏང་སྙོམས་དབང་མི་བཏང༌། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་
ཡིན། ཐུན་ཐུན་མཚམས་ཐམས་ཅད་དུ་བཟང་དུ་རེ་བ་དང༌། སྐྱོན་གྱིས་དོགས་པ་མི་བྱ། སྤྱོད་
ལམ་དྲག་ཤུལ་དང༌། འདོད་ཡོན་ལ་དགའ་བ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་སྤངས། ཀུན་ད་བྱང་ཆུབ་
4-1-26


ཀྱི་སེམས་མ་ཉམས་པར་བསྲུང༌། གོས་སོགས་གྲང་དྲོ་རན་པ་དང༌། མཚན་མོའི་གཉིད་ཚིམ་
པར་ལོག ཉིན་མོའི་གཉིད་སྤངས་ཐུན་གྱི་སྐབས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་ཤུགས་ཕྱུང་ལ་སྒོམ་ཞིང༌། ཐུན་
ཡུན་བསྲིང་བ་ལེགས་སོ། །
དམིགས་སྐོར་བདུན་པ་དབེན་གསུམ་གྱི་འཁྲིད་ཚར། འདི་སྐབས་ཞག་གཉིས་གསུམ་
སྒོམ་དུ་བཅུག་ཅིང༌། དེ་བར་ལ་སྤྲོ་ཞིང་དགོས་ན། དབེན་པའི་ཕན་ཡོན་དང༌། ཞི་ལྷག་གི་
རང་བཞིན། དབེན་གསུམ་གྱི་གནད་རྣམས་ཞིབ་མོར་བཤད། དེ་ལྟར་ལེགས་པོར་ངེས་སུ་
བཅུག་ནས། ལག་ལེན་བསླབ། བྱིན་རླབས་བྱ། ལག་ལེན་སྦྲོས་པ་ལ་དགའ་ན། བྱིན་རླབས་
འབེབས་ཤིང་གཏོར་དབང་ཡང་བསྐུར་ཏེ། དེའི་ཚུལ་ནི་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་ལོགས་སུ་
ཡི་གེ་མཛད་པ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་རྗེས་ནས་མུན་འཁྲིད་ཀྱི་མཚམས་ལ་འཇུག འཁྲིད་
ལྟ་ཡང་ཡང་བྱ་ཞིང༌། གནད་དུ་མ་འབྱོར་བ་རྣམས་བཅོས། གེགས་སེལ་བ་དང་ངོ་སྤྲོད་པ་
སོགས་སྐབས་སུ་གང་བབ་བྱའོ། །དེ་དག་གིས་ནི་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྔོན་
འགྲོའི་འཁྲིད་རྣམས་ཚར་བ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དངོས་གཞི་སྒོམ་པའི་རིམ་པ་ནི། དུས་འཁོར་
རྩ་རྒྱུད་དང༌། གསང་འདུས་རྒྱུད་ཕྱི་མ་ལས། སོ་སོར་སྡུད་དང་བསམ་གཏན་དང༌། །སྲོག་
རྩོལ་དེ་བཞིན་འཛིན་པ་དང༌། །རྗེས་སུ་དྲན་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན། །སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་ཏུ་
འདོད། །ཅེས་གསུངས་ཤིང༌། བདེ་མཆོག་རྩ་རྒྱུད་ལས། སྔགས་བཟླས་པ་དང་བསམ་གཏན་
དང༌། །བདེ་བས་ཀྱང་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །(ཞེས་ཡན་ལག་དྲུག་གི་ནང་ཚན་གྱི་འབྲས་བུ་གསུམ་བསྟན་
པས་རྒྱུ་སོར་སྡུད་སོགས་ཀྱང་བསྟན་ནོ།།)ཅེས་དང༌། དགྱེས་རྡོར་ལས་ཀྱང༌། ཡན་ལག་དྲུག་བསྒོམ་རྣལ་
འབྱོར་པས། །ཞེས་སོགས་མང་དུ་གསུངས་ཏེ། མདོར་ན་ཡན་ལག་དྲུག་ནི། སོར་སྡུད་ཀྱི་ཡན་
ལག བསམ་གཏན། སྲོག་རྩོལ། འཛིན་པ། རྗེས་དྲན། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ་དྲུག་
4-1-27


པོ་དེ་ཡིན་ལ། དེ་དག་རྡོ་རྗེ་བཞིའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། སོར་བསམ་སྐུ་རྡོ་རྗེའི་
རྣལ་འབྱོར། སྲོག་འཛིན་གསུང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར། རྗེས་དྲན་ཐུགས་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར། 
ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་རོ། །བསྙེན་སྒྲུབ་ཡན་ལག་བཞི་ལྟར་ན། (སོར་བསམ་
གཉིས་མཐར་ཐུག་ཟུང་འཇུག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་སྟོང་གཟུགས་མངོན་དུ་གྱུར་ཞིང་སྣང་སེམས་དབྱེར་མེད་དུ་སྣང་བའི་
རྣལ་འབྱོར་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་ཟུང་འཇུག་མཆོག་གི་སྐུ་འགྲུབ་པ་ལ་ཐོག་མར་ཉེ་ལམ་ཡིན་ཕྱིར་ཉེར་སྒྲུབ་དང༌། སྲོག་འཛིན་
གཉིས་མ་དག་པའི་རླུང་བཀགས་ནས་རླུང་ཐིག་དབྱེར་མེད་དུ་བྱེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་སྔར་ལས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་
འགྲུབ་པ་ལ་ལྷག་པར་ཉེ་ཕྱིར་ཉེར་སྒྲུབ་དང༌། རྗེས་དྲན་ནི་འབར་སྣང་གི་ལྷ་སྐུ་འགྲུབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་པས་སྒྲུབ་པ་དང༌། 
ཏིང་འཛིན་ནི་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་འགྲུབ་པ་ཡིན་པས་སྒྲུབ་ཆེན་ནོ།།) སོར་བསམ་
བསྙེན་པ། སྲོག་འཛིན་ཉེར་སྒྲུབ། རྗེས་དྲན་སྒྲུབ་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒྲུབ་ཆེན་ནོ། །དགེ་བ་
གསུམ་ལྟར་ན། སོར་བསམ་ཐོག་མར་དགེ་བ། སྲོག་འཛིན་བར་དུ་དགེ་བ། དྲན་ཏིང་ཐ་མར་
དགེ་བའོ། །རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ལྟར་ན། སོར་སྡུད་སྲོག་རྩོལ་རྗེས་དྲན་གསུམ་རྒྱུའི་ཡན་ལག
བསམ་གཏན་འཛིན་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་འབྲས་བུའི་ཡན་ལག་གོ །ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཕྱག་
རྒྱ་ཆེན་པོའི་རྣལ་འབྱོར་དུ་གཅིག་ལ། ཡན་ལག་དངོས་རྣམས་ནི་སྔ་མ་སྔ་མ་མཐར་ཕྱིན་ནས་
ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བས་ཐོག་མར་སྐྱེ་བའི་དུས་སྐབས་རིམ་ཅན་དུ་གནས་ཤིང༌། དེ་དག་
སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཚོགས་ལ་བསླབ་པ་ཡན་ལག་དྲུག་རྗེས་མཐུན་པ་ནི། ཐོག་མར་སོ་སོར་ཞུས་ཤིང་
སྦྱང་ནས། དེ་རྗེས་སྟན་ཐོག་གཅིག་ཏུ་རྫོགས་པར་ཉམས་སུ་ལེན་ནོ། །
དེས་ན་སྐབས་འདིར་དངོས་གཞི་ལ། ཐོག་མར་དགེ་བའི་འཁྲིད། བར་དུ་དགེ་བའི་
འཁྲིད། ཐ་མར་དགེ་བའི་འཁྲིད་དེ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ། སོ་སོར་སྡུད་པའི་འཁྲིད་དང༌། 
བསམ་གཏན་གྱི་འཁྲིད་དོ། །དང་པོ་ནི། གོང་མ་མང་པོ་དག་དུས་ཞབས་སྙན་བརྒྱུད་ལས། 
ཀུན་ལའང་དྲུག་ཏུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཞེས་པའི་གོ་དོན་དུ་མཛད་ནས། ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་
4-1-28


ས་བཅད་དྲུག་གིས་འཆད་པར་གདའ། ས་བཅད་ནི་བཤད་པ་ཡིན་པས་ཇི་ལྟར་སྦྱར་ཀྱང་རུང་
མོད། སྐབས་འདིར་གོང་མའི་གསུང་ལས་ཀྱང་མི་འདའ་ཞིང༌། གོ་བདེ་བར་སྦྱར་ན་འདི་ལྟར་
ལེགས་ཏེ། སོ་སོར་སྡུད་པའི་འཁྲིད་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ལ། 
ཉམས་ལེན་དམིགས་པའི་གནད་དང༌། སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པ་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ལ། 
སོར་སྡུད་དངོས་དང༌། བོགས་འདོན་སྤོགས་པའི་ཆོ་ག་གཉིས་སོ། །
དང་པོ་སོར་སྡུད་དངོས་ལ། མཚན་མོ་གསེང་མེད་ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་དང༌། ཉིན་མོ་
སྤྲིན་མེད་ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་རོ། །དང་པོ་ནི། རྒྱུད་ལས། (མུན་པའི་)ནམ་མཁར་ཀུན་ནས་
ཞེན་པའི་(ཞེན་པ་སྟེ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་སེམས་གཡོ་མེད་དུ་བྱས་ཏེ་)སེམས་དང་མིག་ནི་(མིག་འབྱེད་འཛུམ་
མི་བྱེད་པར་གྱེན་དུ་བལྟས་ཏེ་རྡོ་རྗེའི་ལམ་ཞེས་པ་དབུ་མར་ཞུགས་པར་བྱས་ཏེ་བསྒོམས་)མི་འཛུམ་རྡོ་རྗེའི་ལམ་དུ་
རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་ཡིས། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྔོན་འགྲོ་སྔར་བཞིན་བཏང༌། གནས་ཁང་སྐབས་
འདིར་ངེས་པར་མུན་ཁང་ཁོ་ན་ཡིན་ཅིང༌། རྐང་པ་རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་ངེས་པར་དགོས་ཏེ། དྲི་
མེད་འོད་ལས། བླ་མའི་(རྟོགས་པའམ་)ངེས་པའི་(གདམས་ངག་གི་)དབང་གིས་སྒོམ་པའི་དུས་དང༌། 
འདོད་པའི་(ལྷག་པའི་)ལྷ་ལ་བསྟོད་པའི་དུས་(ཀྱི་)སུ་{གྲངས་[གྲགས་]བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་
(པའི་ཚེ་)པ་རྣམས་ལ་རྡོ་རྗེའི་(སྐྱིལ་ཀྲུང་གི་)གདན་བསྔགས་ཤིང༌། ཞེས་གསུངས། ལག་པའང་
མཉམ་བཞག་གམ་ཁུ་ཚུར་བརླ་བཞག་གང་རུང་ཞིག་དགོས་པར་གསུངས་པས་གཞན་མི་
བྱ། ལྟ་སྟངས་ནི་རྒྱུད་ལས། བསྙེན་པ་(སོར་བསམ་གཉིས་)ལ་ནི་དང་པོའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམ་(ས་བཅུ་)
བཅུ་མཁའ་ལ་(གཙུག་ཏོར་)འཁོར་ལོ་ཅན་གྱི་ཁྲོ་བོའི་ལྟ་བས་སོ། །ཞེས་འབྱུང་བས། གཙུག་ཏོར་
འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་ལྟ་སྟངས་ཞེས་བྱ་བ། སྨིན་མཚམས་ནས་སོར་བཅུ་དྲུག་གཞལ་བའི་
སྟེང་གི་ནམ་མཁའ་ལ་ལྟ་བ་འདི་ཁོ་ན་དགོས། དེ་ཡང་དབང་མདོར་བསྟན་ལས། བཀབ་དང་
མ་བཀབ་མིག་དག་གིས། །ཞེས་གསུངས་པས། མིག་ཧ་ཅང་གདངས་པ་མ་ཡིན་པ། ཧ་ཅིང་
4-1-29


བཙུམ་པ་མ་ཡིན་པ་རང་བབས་ཀྱི་ངང་ནས་མིག་འབྲས་གྱེན་ལ་བཟློག་པ་ཡིན། དམིགས་
གསལ་ཅན་རྣམས་མ་གཏོགས། སོར་བསམ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་ཐམས་ཅད་ལུས་གནད་ལྟ་
སྟངས་འདི་ཁོ་ནར་ངེས་སོ། །དེ་ལྟར་ལུས་གནད་བྱས་ནས། བྱ་བ་གཞན་སྤངས་ཏེ་བཞག་
པས་རྩ་རྣམས་གཡོ་མེད་དུ་གནས་པ་ནི་ལུས་མི་གཡོ་བ། ངག་གནད་དབེན་གསུམ་གྱི་སྐབས་
བཞིན་བྱས་པས་ངག་མི་གཡོ་བ། སེམས་ཀྱི་གནད་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་དབེན་གསུམ་དང་འདྲ་བ་
ལས། གང་དུ་མིག་ལྟ་སའི་ཐད་ནམ་མཁའི་མུན་པ་ལ་སེམས་ཆེ་རེ་གཏད་ནས་འཇོག་པ་ཡིན་
ཏེ། དྲི་མེད་འོད་ལས། དང་པོར་སྟོང་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ནི་མུན་པ་ལ་ཅི་ཡང་བསམ་པར་མི་བྱའོ། །
ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཡིད་མི་གཡོ་བའོ། །དེ་ལྟར་ན། གྲུབ་ཐོབ་ཤཱ་ཝ་རི་པའི་ཞལ་ནས། མི་
གཡོ་བ་ནི་གསུམ་ལྡན་གྱིས། །དྷཱུ་ཏིར་རླུང་བཅུ་ཆུད་གྱུར་པས། །ཕྱི་ནང་རྟོག་འགགས་རྟགས་
བཅུ་འབྱུང༌། །སོ་སོར་གཅོད་པའི་ཡན་ལག་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ཚང་བར་བྱ་ཞིང༌། 
དཔལ་ས་ར་ཧས་ཀྱང༌། མང་དུ་སྨྲས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཆོས་ཀྱི་ཚད་ནི་འདི་ཡིས་ཆོག །མིག་
ཕྱེད་གྱེན་དུ་ལྟ་བ་ན། །མཐོང་བ་བརྟན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས། །ཞེས་དང༌། བར་སྣང་ལ་ནི་ཡིད་
དང་རླུང་དང་མིག །དུས་གཅིག་ཏུ་ནི་གལ་ཏེ་ངེས་སྦྱར་ན། །རིན་ཆེན་རྒྱལ་བའི་ཡོན་ཏན་
ངེས་པར་སྐྱེ། །འདི་དག་མཐའ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས། །ཞེས་པ་དང༌། ལྟ་
སྟངས་ངེས་པར་གྱེན་དུ་བལྟ་དགོས་པ་ཡང༌། འགྲེལ་ཆེན་ལས། མིག་མི་འཛུམ་པར་སྟེང་
དུ་བལྟ་བས་མཚན་མར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན། ལུས་གནད་བྱེད་
བཅིང་དང་ལྡན་པས་ཡིད་མིག་རླུང་གསུམ་གཙུག་ཏོར་ཐད་ཀྱི་ནམ་མཁའ་དང་དབྱེར་མེད་དུ་
བསྲེས་ཏེ་གང་ཡང་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པར་སྒོམ་དགོས་སོ། །སོར་སྡུད་ཀྱི་དམིགས་པ་དངོས་ཏེ། 
དངོས་གཞིའི་དམིགས་པ་དང་པོའོ། །
ཡང་པཎ་ཆེན་བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲའི་མན་ངག་ལས། དམིགས་པ་གཏོད་ཚུལ་མི་འདྲ་ཙམ་བཞི་
4-1-30


བྱུང་བའི་མན་ངག་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། སོར་སྡུད་ཀྱི་དམིགས་པའི་རྩ་བ་སྔར་བཤད་པ་དེ་ཉིད་
བསམ་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ། དཔེ་ལྷ་ཁང་ནང་གི་ལྡེར་བཟོ་ལྟ་བུ་ཟེར། དེ་སྐབས་
སེམས་མ་གཞུར་བའི་སྐྱོན་གྱིས་རྟོག་པ་འཕྲོ་བའམ། སྒོམ་སྐྱོན་ཅན་ཐེབས་ཏེ། ཤེས་པ་ལྟེང་
པོར་སོང་ནས་སྒོམ་མིན་གཉིད་མིན་དུ་འགྲོ་ན། ལྟ་སྟངས་ཀྱི་ལམ་ནས་དྲངས་ཏེ། ནམ་མཁའི་
དབུས་སུ་སེམས་ཐིམ་འགྲོ་བ་ལྟ་བུ་ཤེས་པ་དྲག་ཏུ་གཏད། རིག་པ་ཧུར་ཕྱུང་སྟེ་བསྒྲིམས་ནས་
སྒོམ་པ་ནི། རྩེ་གཅིག་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྤྲེའུ་སྒོ་གཅིག་ཏུ་བཏགས་པ་ལྟ་བུའོ། །
དམིགས་སྐོར་གཉིས་པའོ། །
དེ་ལྟར་བསྒོམས་པས་རླུང་སྟོད་དུ་འཚང་བ་དང༌། མིག་རུས་ན་བ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཕེབས་
པ་མ་ཡིན་པར་བརྒྱལ་བ་དང༌། ཟུག་གཟེར་སྐྱེ་བ་སོགས་བྱུང་ན། བྱེད་བཅིང་སྔར་ལས་
མ་གཡོས་བཞིན་དུ་སེམས་གསལ་རིག་གི་སྟེང་དུ་ཆེ་རེ་བཟོ་བཅོས་མེད་པར་བཞག་ཅིང༌། 
འདས་མ་འོངས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྤངས་ཏེ། ད་ལྟར་བའི་ཤེས་པ་སོ་མ་ལ་རང་ངོ་ཤེས་པའི་
དྲན་པ་བསྟེན་པ་ནི། རང་གྲོལ་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། དཔེ་སྤུན་གསུམ་གྱི་བར་མ་དང་འགྲོགས་
པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དམིགས་སྐོར་གསུམ་པའོ། །
དམིགས་པ་དེ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུ། སེམས་བསྒྲིམས་པས་ཡུད་ཙམ་རེ་གནས་ཤིང༌། 
དེའི་འཕྲོ་ལ་ཇི་ཙམ་སྒྲིམ་གྱིན་འཕྲོ་རྒོད་དུ་སོང་ན། ཧ་ཅང་སྒྲིམ་དྲགས་པའི་སྐྱོན་ཡིན་པས། 
མ་ཡེངས་པའི་དྲན་པའི་བྱ་ར་ཙམ་བཞག་ནས། གང་ཡང་མི་སྒོམ་པར་ལྷོད་གྱིས་ཀློད་དོ། །
འདི་ནི་རྩོལ་བྲལ་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། དཔེ་རྔ་མོ་བཏགས་གྲོལ་ལྟ་བུའོ། །དམིགས་སྐོར་བཞི་
པའོ། །
དམིགས་པ་ཕྱི་མ་གསུམ་པོ་འདི་རྣམས་ཀྱང་དང་པོའི་སྟེང་དུ་ཚང་བར་བྱ་སྟེ། རེས་
འགའ་སྒྲིམ། རེས་འགའ་ཀློད། རེས་འགའ་སེམས་གསལ་རིག་གི་ངོ་བོ་ལ་ལྟ། ཕལ་ཆེར་
4-1-31


རྩོལ་བྲལ་བཟོ་མེད་དུ་འཇོག་པ་ཉིད་མཐིལ་དུ་བྱས་ཏེ་སྒོམ་མོ། །དམིགས་སྐོར་ལྔ་པའོ། །
མཚན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དམིགས་པ་དང་པོ་ཕོག་པའི་མཚམས་སམ། སྐབས་འདི་
གཉིས་གང་འོས་ཤིག་ཏུ་དངོས་གཞིའི་མུན་འཁྲིད་དམ་པོ་ལ་འཇུག་པར་བྱའོ། །
གཉིས་པ་ནི། ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་གནས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི། འབྱོར་ལྡན་
གྱི་གནས་ཕྱེད་གཡབ་ཁ་ཤར་བསྟན་དང་ནུབ་བསྟན་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། ཀུན་སྤངས་ཀྱི་གནས་
ནི། {སྦྱོར་འམ་[སྐྱོ་རའམ།] བྲག་དང་ཤིང་ལ་སོགས་པས་རང་གི་ལུས་ལ་གྲིབ་མ་འབྱུང་
ཞིང༌། སྐྱེ་བོ་གཞན་གྱིས་ཚུར་མི་མཐོང་བ་ཞིག་དགོས་ལ། གཉིས་ཀ་ལ་ཡང་མཚུངས་པར་
ནམ་མཁའ་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཐོང་བའི་སར་སྒོམ་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །མིག་ལམ་ན་མར་ཆུ་འབབ་
པ་དང༌། མཚོ་རྫིང་ལྟེང་ཀ་སོགས་མཐོང་སར་མི་སྒོམ་ཞེས་བླ་མ་གོང་མ་འགའ་ཞིག་བཞེད་
ཅིང༌། ནུབ་བྱང་ལ་མི་ལྟ་ཞེས་ཀྱང་ཁ་ཅིག་འདོད་ལ་ཉི་འོད་དང༌། གངས་རི་སོགས་འོད་
འཚེར་བས་མིག་ལ་གནོད་པས། དེ་དག་ཀྱང་མིག་ལམ་དུ་མི་འབྱུང་བས་སའོ། །དུས་ནི། སྔ་
དྲོ་ཉི་མར་རྒྱབ་ཕྱོགས་ཏེ། །ཕྱི་དྲོ་ཡང་ནི་དེ་བཞིན་ནོ། །ཉི་ཕྱེད་མིག་ལ་གནོད་པས་སྤངས། །
ཞེས་པ་ལྟར། སྔ་དྲོ་ཁ་ནུབ་ཏུ་ཕྱོགས། ཕྱི་དྲོ་ཁ་ཤར་དུ་ཕྱོགས་པས་སྒོམ་ཞིང༌། ཕྱེད་གཡབ་
བྱང་བསྟན་ནམ། བྲག་དང་རྩིག་པ་ལ་སོགས་པའི་གྲིབ་མ་ཆེ་བར་ཡོད་ན། ཉིན་གུང་ཡང་བྱང་
དུ་ཕྱོགས་པས་སྒོམ་དུ་རུང༌། དེ་དག་ཀྱང་སྤྲིན་སེར་བུ་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་དུས་སུ་སྒོམ་
ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་པས། སྲོད་ཐོ་རངས་ཉིན་གུང་རྣམས་དང༌། གཞན་ཡང་སྤྲིན་དང་
རླུང་པོ་ཡོད་པའི་དུས་ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་མི་སྒོམ་སྟེ། མུན་ཁང་དུ་མཚན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་
ཉིད་སྒོམ་པར་བྱས་ལ། གནས་དུས་སོགས་མཐུན་རྐྱེན་འཛོམས་ན་འདི་ཉིད་སྒོམ་པ་ཡིན་
ནོ། །བསྒོམ་བྱ་དངོས་ནི་གོང་དུ་བསྟན་པའི་མི་གཡོ་གསུམ་ལྡན་དེ་ཉིད་ཡིན་ལ། རྩེ་གཅིག་
པའི་རྣལ་འབྱོར་སོགས་གནད་ཕྱི་མ་གསུམ་པོ་དེའང་གེགས་སེལ་བོགས་འདོན་དུ་དགོས་པ་
4-1-32


བྱུང་ན་བསྒོམས་པས། བསྒོམ་བྱ་དངོས་ཉིན་མཚན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་གཉིས་པོ་གཅིག་པ་ཡིན་
ལ། འོན་ཀྱང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ནི། རྒྱུད་ལས། ནམ་མཁའ་ཆུ་འཛིན་བྲལ་བ་དག་ནི་
རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་བགྲད་པའི་མིག་གིས་ལྟ་བར་བྱ་བ་སྟེ། །ཞེས་གསུངས་པས་ཉིན་མོའི་རྣལ་
འབྱོར་བསྟན་ཏེ། ལྟ་སྟངས་ཀྱི་གནད་ཁྲོ་བོའི་ལྟ་བ་སྡང་མིག་འབྲུ་ཚུགས་སུ་ལྟ་ཚུལ་དགོས་པ་
ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་དམིགས་པའི་ཡུལ་གྱི་གནད་ཀྱང་མུན་ནག་གི་ནམ་མཁའ་ལ་ལྟ་བའི་ཚབ་
ཏུ། སྤྲིན་མེད་ཀྱི་ནམ་མཁའ་སྔོ་སང་ངེ་བ་དང༌། རང་སེམས་གསལ་ཧྲིག་གེ་བ་དབྱེར་མེད་པ་
ལྟ་བུ་ལ་འཇོག་གོ །དངོས་གཞིའི་དམིགས་སྐོར་དྲུག་པའོ། །
གཉིས་པ་བོགས་འདོན་སྤོགས་ཆོག་ལ། ཉིན་པར་དང་འབྲེལ་བའི་སྤོགས་ཆོག་དང༌། 
མཚན་མོ་གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་འཛིན་པའོ། །
དང་པོ་ནི། དེ་ལ་སྤྱིར་ཡན་ལག་དྲུག་གར་གྱི་སྤོགས་ཆོག་བཙན་ཐབས་སྦྱོར་བ་རྣམ་པ་
གསུམ་ཡིན་པར་རྒྱུད་ལས་གསུངས། དེ་དག་རྒྱས་པར་གཞན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་ལ། འདིར་
དང་པོའི་ལས་ཅན་ལ་སོར་སྡུད་ཁོ་ན་དང་འབྲེལ་བ་ནི། དུས་ཞབས་སྙན་བརྒྱུད་ལས། སོ་
སོར་སྡུད་པའི་སྤོགས་པ་ནི། །བྱེད་བཅིང་དྲག་ཏུ་བརྩམ་པར་བྱ། །ཞེས་པ་དང༌། བྱེད་བཅིང་
གང་ལ་ཟེར་ན། རྣལ་འབྱོར་གསུམ་གྱི་སྙིང་པོ་གསལ་བ་ལས། མཚན་མོ་གསེང་མེད་ཁྱིམ་
དུ་ནི། །ཤིན་ཏུ་མཉམ་བཞག་སྒྲུབ་པ་པོས། །བྱེད་པ་ལྔ་ལ་བཅིང་པ་གཉིས། །བླ་མའི་ཞལ་
ལས་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་པ་ལྟར་ཡིན་པས། འདི་ཡང་རྒྱུད་ལས་གསུངས་པའི་སྤོགས་ཆོག་
བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བའི་ནང་དུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་བྱེད་པ་ལྔ་ནི་དབང་པོ་ལྔའི་
རླུང༌། བཅིང་པ་གཉིས་ནི་སྲོག་དང་ཐུར་སེལ་བཅིང་པ་ཡིན་པས། འདིའི་ལག་ལེན་ནི་ཉིན་
མཚན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་གང་གི་སྐབས་ཡིན་ཡང་འདྲ། མིག་གཉིས་ལྟ་ས་རྒྱ་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་པ་
ཕྲ་མོ་གཅིག་ལ་དྲག་ཏུ་བསྒྲིལ། ལྕེ་ཕུགས་སུ་བཟློག མཆུ་དང་སྣ་དང་རྣ་བ་གསུམ་གཅུད། 
4-1-33


བཞིན་ཁྲོ་བོའི་གདོང་དུ་བྱ། ལུས་ཉ་བཞི་སྒྲིམ་ཞིང་རྐང་སོར་རྣམས་བཀུག ཁུ་ཚུར་དང་སྐྱིལ་
ཀྲུང་དམ་དུ་བྱ། དཔུང་པ་དྲག་ཏུ་རྒྱངས། དེས་དབང་པོ་ལྔའི་རླུང་འཆིང༌། ལྟོ་བ་ཚིགས་པ་ལ་
གཅེར་བ་དང༌། ཕྱིར་འཕེལ་ཁ་བསྐྱེད་པ་གཉིས་རེ་མོས་བྱ། དེ་ཡང་རེ་མོས་མྱུར་པོ་མ་ཡིན་
པར་ཆུ་ཚོད་རེ་རེ་ཙམ་སྤེལ་དགོས། དེས་སྲོག་ཐུར་གཉིས་བཅིངས་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བུ་ཐུན་
གྱི་གསུམ་ཆའམ། བཞི་ཆ་ཙམ་རེ་བསྒོམ། ཐུན་གྱི་ལྷག་མ་རྣམས་དཀྱུས་བཞིན་སྒོམ་པས། 
སོར་སྡུད་ཡུན་རིང་དུ་བསྒོམས་ཀྱང་ཉམས་རྟོགས་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེ། དང་པོ་ཅུང་ཟད་
སྐྱེས་ཀྱང་ཉམས་པ་རྣམས་གསོ་ཐུབ། སྔར་ཅུང་ཟད་སྐྱེས་པ་མ་ཉམས་ཀྱང་དང་པོ་སྐྱེས་པ་དེ་
ལས་ཡར་བསྐྱེད་མ་བྱུང་ནའང༌། འདི་བསྒོམས་པས་གོང་འཕེལ་དུ་འགྲོ། དེས་ན་སྤོགས་པའི་
ཆོ་ག་ཞེས་བྱའོ། །ཐོག་མ་ཉིད་ནས་འདི་བསྒོམས་ཀྱང་ཚེགས་ཆེ་ཞིང་གེགས་སྡང་ལ། ཕྱིས་
བོགས་བསྐྱེད་ཆུང་བར་ཡོད་པས། གོང་གི་གནས་སྐབས་གསུམ་པོ་དེ་བྱུང་ན་སྒོམ་གྱི་གཞན་
མི་དགོས་སོ། །དམིགས་སྐོར་བདུན་པའོ། །
ཡང་ཙ་མི་དང༌། རྒ་ལོའི་མན་ངག་ལས། སྐར་ཁུང་ལ་ལྟ་བ་དང༌། སྣོད་ཆུས་གང་བ་ལ་
ལྟ་བའི་མན་ངག་རེ་ཡོད་ཀྱང་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་སྤོགས་ཆོག་ཏུ་ཅུང་ཟད་འགྲོ་མོད་ཀྱི། གནད་
གལ་ཆུང་བར་མངོན་ནོ། །
གཉིས་པ་ནི། མཚན་མོ་ཉལ་བའི་སྐབས་སོར་སྡུད་ཀྱི་ལུས་གནད་མ་འབྱོངས་བར་དུ་ནི། 
རང་བབས་སུ་བཞག་པ་ཉིད་ལེགས་ལ། ལུས་གནད་ལྟ་ལྟངས་འབྱོངས་ནས། ཙོག་པུའམ། 
གློ་གཡས་པ་འོག་ཏུ་བཅུག་པ་སེང་གེའི་ཉལ་སྟབས་ཀྱིས་ཉལ་ཞིང༌། མིག་བཙུམ་ནས་མིག་
འབྲས་གྱེན་ལ་བཟློག་པའི་ལྟ་སྟངས་དང༌། སེམས་ཀྱི་གནད་ལྟ་སྟངས་ཀྱི་ལམ་ནས་དྲངས་
ཏེ་ནམ་མཁའ་ལ་ལྟ་བ་ཉིད་ཡིན་པས། དེའི་ངང་ནས་གཉིད་དུ་འགྲོ་བར་བྱའོ། །ཉིན་མོའི་
སྒོམ་ཤུགས་དང༌། གཉིད་དུ་འགྲོ་ཁར་མཚམས་སྦྱར་བའི་རྐྱེན་གྱིས། ཞག་བདུན་ནམ། ཟླ་
4-1-34


བ་ཕྱེད་དམ། ཟླ་བ་གཅིག་ལ་སོགས་པ་ནས་གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་ཟིན་པར་འགྱུར། ཅི་སྟེ་
མ་ཟིན་ན། རང་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་གསལ་བའི་ཐུགས་[ཀ་]ནས་འོད་ཟེར་འཕྲོས། སྣོད་
བཅུད་ཐམས་ཅད་འོད་དུ་ཞུ་ནས་རང་ལ་ཐིམ། རང་ཡང་འོད་དུ་ཞུ། འོད་ཕུང་གི་མཐའ་ནས་
རིམ་གྱིས་ཡལ། སྙིང་ཁའི་ཐད་དུ་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་མམ་སྤུ་ཤད་ཙམ་ལ་རིང་དུ་སེམས་བཟུང༌། 
དེ་ཡང་ཡལ་ཏེ་ནམ་མཁའ་སྟོང་པ་ལ་སེམས་གཏད། དེ་ལྟ་བུ་ལན་བདུན་ཙམ་བསྒོམས་ནས་
སྔར་བཞིན་བྱས་པས་མྱུར་དུ་ཟིན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་ཟིན་པའི་ཚད་
མང་པོ་ཡོད་ཀྱང༌། རེ་ཞིག་གཉིད་འཐུག་པོའི་སྐབས་སུ་གསལ་སྟོང་གི་རིག་པ་རྣམ་རྟོག་གི་
གཡའ་དང་བྲལ་ཞིང༌། རང་ངོ་སྐྱོང་ཤེས་པ་ལ་རྟགས་སྣང་སྣ་ཚོགས་པ་འཆར་བ་ཞིག་བྱུང་ན་
གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་ཟིན་པའི་གྲངས་སུ་ཆུད་པ་ཡིན་ནོ། །དམིགས་སྐོར་བརྒྱད་པའོ། །
གཉིས་པ་སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པ་ནི། གང་ཟག་ཤིན་ཏུ་བློ་དམན་པར་བཤད་ཀྱང་
མི་གོ་བ་དང༌། བློ་གྲོས་ཆེན་པོའི་རིགས་བཤད་མི་དགོས་པ་དང༌། མགྱོགས་ཁྲིད་བྱེད་པའི་
སྐབས་རྣམས་སུ་མ་བཤད་ཀྱང་ཆོག གནས་སྐབས་གཞན་དུ་ཅི་རིགས་པར་འཆད་པ་བླ་མ་
རྣམས་ཀྱི་ཕྱག་ལེན་གྱི་རྒྱུན་ཡིན་ཞིང༌། གལ་ཡང་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ་འོག་མ་རྣམས་ལའང་དེ་དང་
འདྲའོ། །དེ་ཡང་མདོ་ཙམ་སྨོས་ན། 
སོ་སོར་སྡུད་པའི་མཚན་དོན། སྒོམ་པའི་དུས་མཚམས། སྒོམ་ཚུལ་གྱི་ཡན་ལག སྒོམ་
པའི་རྟགས་ཚད། དག་བྱ་དག་བྱེད་ཀྱི་དབྱེ་བ། བསྒོམས་པས་ཐོབ་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ་དྲུག་གོ ། 
དང་པོ་ནི། ལེགས་པར་སྦྱར་བ་སཾསྐྲྀཏའི་སྐད་དུ། པྲ་ཏི་སོ་སོ། ཨཱ་ཧ་ར་སྐབས་ཐོབ་ཀྱིས་
སྡུད་པ། སྤོང་བ། ཟ་བ། གཅོད་པ། ལེན་པ་སོགས་ལ་འཇུག་པ་ལས། སྐབས་འདིར་སྡུད་པ་
སྟེ། མཚམས་སྦྱར་བས་པྲ་ཏྱཱ་ཧ་ར་སོ་སོར་སྡུད་པའོ། །ཐ་མལ་པའི་དབང་པོ་ལྔ་དང་ཡུལ་ལྔའི་
འབྲེལ་བ་གཅོད་ཅིང་ཡུལ་ལ་རྣམ་ཤེས་ཡན་པ་སྡུད་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་དབང་
4-1-35


པོ་གཞན་ལྔ་འོད་གསལ་གྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཡུལ་ལྔ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང་ཟ་བ་དང་ལེན་པའི་
དོན་ཡིན་ཏེ། མདོར་ན་ཐ་མལ་གྱི་སྣང་བ་ལ་སེམས་བསྡུས་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ལ་འཇུག་
པའི་དོན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང༌། རྒྱུད་ལས། སོ་སོར་སྡུད་པ་ལུས་ལ་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་བཅུ་པོ་
རྣམས་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པ་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །
གཉིས་པ་ནི། སོར་སྡུད་ཐོག་མ་རང་བསྒོམ་པའི་སྐབས་ཀྱི་ལན་གཅིག་པོ་དེ་ལ། རླུང་
སྣ་བུག་གཡོན་ནས་གཡས་སུ་འཕོས་མ་ཐག་པས་རླུང་འབབ་པའི་དུས་དེར་བསྒོམས་ན། 
གཡས་ཀྱི་འཕོ་བ་རྣམས་འབྱུང་པ་སྡུད་རིམ་གྱི་རྒྱུ་བ་ཡིན་པས་མ་དག་པའི་སྣང་བ་དབྱིངས་
སུ་བསྡུ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་འགྱུར། གཞན་ཡང་ལས་དང་པོ་པས་གཉིད་ཀྱི་
དུས་མ་གཏོགས་འབད་ནས་སྒོམ་པ་གལ་ཆེ་ཞིང༌། ལུས་གནད་འབྱོངས། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་
ཉམས་ཅི་རིགས་པ་བརྟན་ནས་ཉིན་གུང་དང༌། ཕྱི་ཕྲེད་ཀྱི་དུས་ཐུན་མཚམས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་
ཙམ་གྱི་སྒོ་ནས་བསྐྱངས་ན་གེགས་མི་སྡང་ཞིང་བོགས་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ་གསུངས་སོ༌། །
གསུམ་པ་ནི། སོར་སྡུད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་མི་གཡོ་གསུམ་ལྡན་གྱིས་རླུང་
དབུ་མར་སྡུད་པའི་ནུས་པ་ཅན་ཞིག་སྟེ། ཉིན་མཚན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་གཉིས་ནི། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་
རྟེན་ལ་ཆགས་འཇིག་གཉིས། བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ལ་སྐྱེ་འཆི་གཉིས། ལོ་ལ་བགྲོད་པ་(ལྷོ་
བགྲོད་དང་བྱང་བགྲོད་)གཉིས། ཟླ་བ་ལ་ཕྱོགས་(དཀར་ཕྱོགས་དང་ནག་ཕྱོགས་)གཉིས། ཞག་ལ་ཉིན་
མཚན་གཉིས། ཁམས་(དཀར་དམར་)འཕོ་བ་ལ་གཡས་གཡོན་གཉིས། དུས་སྦྱོར་དང་རླུང་གི་
འཕོ་བ་ལའང་(གཡས་)མཉམ་པ་དང་མི་(གཡོན་)མཉམ་པ་གཉིས་སོགས་ཐབས་ཤེས་ཀྱི་དབྱེ་
བའི་དག་པས་ཉིན་མཚན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་གཉིས་ངེས་པར་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང༌། 
རྒྱུད་ཕྱི་མ་ལས། (མཚན་མོ་སྟེ་མུན་པའི་ནམ་མཁར་དུ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་རྟགས་བཞི་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་
མཚན་མོས་རྣལ་འབྱོར་སྒོམ་དགོས་པར་བསྟན།)མཚན་མོ་དུ་བ་ལ་སོགས་རྣལ་འབྱོར་སླར་ཡང་ཉིན་མོ་
4-1-36


ནམ་མཁའ་ལ་ནི་(འབར་བ་ལ་སོགས་པའི་ཉིན་རྟགས་དྲུག་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་སྒོམ་པར་
བསྟན་)འབར་བ་ལ་སོགས་ཀྱང༌། །ཞེས་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མདོ་ལས་ཀྱང༌། 
ཀོའུ་ཤི་ཀ་གང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་དེས་ནམ་མཁའ་ལ་
རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱའོ། །ཀོའུ་ཤི་ཀ་གང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་
དེས་བླ་གབ་མེད་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བསླབ་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པས། གནས་ལུགས་
རྟོགས་པའི་ཐབས་ལ་ཉིན་མཚན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་གཉིས་ཚང་བ་དགོས་པ་མདོ་སྔགས་གཉིས་
ཀའི་དགོངས་པ་ཡིན་ཞིང༌། འོན་ཀྱང་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་སོགས་ཐབས་ཁྱད་པར་
ཅན་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་གསང་སྔགས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་{ནི་}ཡིན་ནོ། ཁྱད་པར་དུ་ཡང་
འདིའི་གནད་ནི། མཚན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་གཡས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔ་དང༌། ཉིན་མོའི་
རྣལ་འབྱོར་གྱིས་གཡོན་གྱི་ལྔ་རྣམས་དབུ་མར་བསྡུས་པས་མཚན་རྟགས་ངེས་པ་རྟགས་བཅུ་
སོགས་འཆར་བ་ཡིན་ཏེ། གཙོ་ཆེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །
བཞི་པ་ནི། སོ་སོར་སྡུད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡུལ་རྟགས་བཅུ་སྟེ། རྒྱུད་ལས། སྟོང་པ་
(རྣལ་འབྱོར་བའི་རང་ངོའི་སྟོང་སེང་གི་ནམ་མཁའ་)ལ་ནི་དུ་བ་(དང་)སྨིག་རྒྱུ་(དང་)རབ་གསལ་དྲི་མ་མེད་པའི་
མཁའ་སྣང་ཉིད་(དེ་མེ་ཁྱེར་དང་)དང་མར་མེ་དང༌། །ཞེས་མཚན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྟགས་བཞི་
དང༌། འབར་བ་(སྟེ་དུས་མེ་)དང་ནི་ཟླ་བ་(དང་)ཉི་མ་(དང་)རྡོ་རྗེ་(སྟེ་སྒྲ་གཅན་)རྣམས་དང་མཆོག་གི་
ཆ་(སྟེ་གློག་)དང་ཐིག་ལེ་(སྔོན་པོ་)མཐོང་བར་འགྱུར། །ཞེས་ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྟགས་དྲུག་
སྟེ། རྟགས་བཅུ་ངེས་པའི་རྟགས་ཡིན་ལ། བཅུ་པོ་དེ་དག་གང་རུང་རེའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་
པ་ཡིན་ཡང༌། རྣམ་པ་མ་ངེས་པའི་རྟགས་ནི་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་གོ །[སྣ་ཚོགས་གཟུགས་
བརྙན་མཐོང་བ་ཞེས་བྱའོ།།] དེ་ཡང་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་ལ་བཞུགས་ཤིང༌། 
ལམ་བསྒོམས་པས་དེ་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་ལ་ཡིད་ཆེས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྟགས་ཞེས་
4-1-37


བྱ་ཡིས། ཀུན་རྫོབ་འཁྲུལ་སྣང་གི་རྟགས་ཙམ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་རྟགས་དེ་རྣམས་མཐོང་
བའི་ཤེས་པ་ནི་ཚད་མ་སྟེ། དེ་ཡང་རྒྱུད་ལས། ལྷ་ཡི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་མངོན་སུམ་(ཚད་མ་
)དང་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་(པའི་ཚད་མ་)པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་བ་སྟེ། །མངོན་སུམ་དག་ནི་དེ་
ཉིད་སྦྱོར་བས་མཁའ་ལ་སྐར་མ་བཞིན་དུ་དུ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ། །ཞེས་གསུངས་
པ་ལྟར་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་ཚད་མ་ནི་རྗེས་དཔག་ཡིན་ལ། རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་གི་ཚད་མ་
ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་ཡིན་ནོ། །མངོན་སུམ་ཡང་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྣམ་པ་(དབང་པོ་མངོན་
སུམ། ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ། རང་རིག་མངོན་སུམ། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་)བཞི་ཡོད་ལ། ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་མངོན་
(རྣལ་འབྱོར་མངོན་)སུམ་གཅིག་ཡིན་པས། ཡན་ལག་དྲུག་པོ་སོ་སོའི་སྐབས་ཀྱི་མངོན་སུམ་ཐམས་
ཅད་ལ་མངོན་སུམ་བཞི་ཆར་གྱི་མཚན་ཉིད་ཆ་ཤས་རེ་ཚང་ཡོད་ཀྱང༌། སྐབས་འདིར་དབང་
པོའི་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་གཙོ་ཆེ་བ་ཡིན་ལ། དེའི་བརྟེན་དབང་པོ་ཡང་སྤྱན་ལྔ་(ཤའི་
སྤྱན། ལྷའི་སྤྱན། ཆོས་ཀྱི་སྤྱན། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་)ལས་ཤའི་མིག་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང༌། 
དྲི་མེད་འོད་ལས། འདིར་དང་པོར་(བསམ་གཏན་མཐར་མ་ཕྱིན་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་)ལས་དང་པོ་པའི་རྣལ་
འབྱོར་(བའི་རྒྱུད་ལ་མངོན་ཤེས་མ་འགྲུབ་)པས་མངོན་པར་ཤེས་པ་མེད་པར་ཤའི་མིག་གིས་སྣ་ཚོགས་
མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་སོ། །མིག་གི་སྒྲ་ནི། ཨཀྵ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ལས་དྲངས་ན། དབང་པོ་ཐམས་
ཅད་ལའང་འཇུག་པས་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་ཆ་མཐོང་བའི་རྟེན་ཁོ་ན་ལ་མི་བཟུང་གིས། སྟོང་པ་
ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་འཛིན་པ་མཐའ་དག་ལ་འཇུག་གོ །འོག་མ་རྣམས་ལའང་
འདིས་རིགས་འགྲེའོ། །
ལྔ་པ་ནི། ཡན་ལག་དྲུག་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དྲི་མ་སྦྱང་བར་བྱ་བའི་གཞི་ནི་ཆོས་ཉིད་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་དབྱེ་བ་མེད་ལ། དག་བྱ་ལ་དབྱེ་ན་སྤྱིར་ཕུང་ཁམས་
སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་ཡོད་པ་ལས། སོ་སོར་སྡུད་པའི་ངོ་སྐལ་གྱི་དག་བྱ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་(ཡེ་
4-1-38


ཤེས་ཀྱི་ཁམས། ཡིད་དབང༌། སྒྲའི་སྐྱེ་མཆེད་མཆོག་གི་དབང་པོ་དྲི་ཆུ་འདོར་བ་སྟེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་པ་དྲུག་སོགས་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
ཁམས་པ་དྲུག་)སོགས་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་པ་དྲུག་ཚན་གཅིག་པོ་དེ་ཡིན་ལ། དག་བྱེད་སོར་སྡུད་
ལ་དབྱེ་ན་བཅུ་སྟེ། རྟགས་བཅུ་རིམ་པས་འཆར་བའི་དབང་གིས་ཉམས་རྟོགས་མཐོ་དམན་གྱི་
དབྱེ་བ་བཅུ་ཡོད་པས་སོ། །
དྲུག་པ་ནི། གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་བདེན་ཚིག་འགྲུབ་པ་དང༌། སྔགས་འབྲས་གྲུབ་
པ་སྟེ། (རྒྱུད་ལས་)སོ་སོར་སྡུད་པས་རྣལ་འབྱོར་པ་ནི་(གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་ལྔ་དང༌། དེ་ལྔ་འཛིན་པའི་ཡུལ་
ཅན་འཇུག་ཤེས་ལྔའི་འབྲེལ་བ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་རླུང་འགགས་པ་)ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་(སྟེ་བདེན་ཚིག་)སྔགས་
རྣམས་ཀུན་གྱིས་བྱིན་གྱིས་(བདེན་ཚིག་འགྲུབ་པའི་དོན་ནོ་)རློབ། །ཅེས་གསུངས། མཐར་ཐུག་གི་
འབྲས་བུ་ནི། ནམ་ཞིག་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་པའི་དུས་ན་རྡོ་རྗེ་སེམས་
དཔའ་ལ་(སྣ་ཚོགས་ཡུམ། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ། སྒྲ་རྡོ་རྗེ་མ། གནོད་མཛེས་རྒྱལ་པོ། ཤིན་ཏུ་སྔོན་མོ་སྟེ་ལྷ་ཡེ་ཤེས་ཁམས་པ་དྲུག་
)སོགས་པ་ལྷ་ཡེ་ཤེས་ཁམས་པ་དྲུག་ཚན་གཅིག་གི་དཀྱིལ་འཁོར་རབ་འབྱམས་འབྱུང་བའོ། །
དེ་ལྟར་སོར་སྡུད་ཀྱི་སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པ་འདི་བསྡུ་ན་ཐུན་གཅིག་ལ་ཚང་བར་བྱ། རྒྱས་
པ་ལ་སྤྲོ་ན་ཐུན་མང་པོར་བཤད་དེ། མཐའ་ཆོད་ལ་ངེས་པ་བརྟན་པོར་བྱའོ། །དེས་སོ་སོར་
སྡུད་པའི་འཁྲིད་ཚར་རོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་ཤེས་པར་བྱེད་ན། འོག་ཏུ་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་
རྗེས་ཀྱི་འཁྲིད་རྣམས་སྐབས་འདིར་བཤད་དེ། རེ་ཞིག་འཁྲིད་རྫོགས་པའི་ལུགས་སུ་བྱས་ལ། 
ཡང་སྐབས་འདི་ནས་བསམ་གཏན་གྱི་འཁྲིད་སྟོན་པར་འདོད་ན། སོར་སྡུད་ཀྱི་སྒོམ་དོན་བློ་
ལ་འགོད་པ་སོང་བའི་རྗེས་ཐོགས་ཁོ་ནར་བསམ་གཏན་གྱི་འཁྲིད་རིམ་གྱིས་འབོགས་པར་
བྱའོ། །
གཉིས་པ་བསམ་གཏན་གྱི་འཁྲིད་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ལ། ཉམས་ལེན་དམིགས་པའི་
གནད་དང༌། སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པའོ། །དང་པོ་ལ། བསམ་གཏན་དངོས་དང༌། སྤོགས་
4-1-39


ཆོག་བོགས་འདོན་དང་བཅས་པ་སྟེ་གཉིས་སོ། །
དང་པོ་ནི། མཚན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སུ་སྒོམ་པ་གཙོ་ཆེ་ཞིང༌། སྤྱིར་ཉིན་མཚན་
གྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་གཉིས་ཀར་དུ་བསྒོམ་སྟེ། ལུས་གནད་ངག་གནད་གཉིས་པོ་སྔར་
སོར་སྡུད་ཀྱི་སྐབས་དང་འདྲ། སེམས་གནད་ཀྱང་མི་གཡོ་བར་འཇོག་ཚུལ་སོགས་ཕལ་ཆེར་
འདྲ་མོད་ཀྱིས། ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་ནི། སྔར་སོར་སྡུད་ཀྱི་སྐབས་སུ་ནི། སྟོང་གཟུགས་
མ་མཐོང་ན་ལྟ་ཅི་སྨོས། མཐོང་བའི་དུས་ནའང་སྟོང་གཟུགས་ལ་སེམས་མི་འཇོག་པར་ནམ་
མཁའ་ཁོ་ན་ལ་སེམས་གཏོད་པ་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་སེམས་འཇོག་པའི་ཚབ་ཏུ་
སྟོང་གཟུགས་ལ་སེམས་འཇོག་པ་སྟེ། སྟོང་གཟུགས་མཐོང་བའི་དུས་དེ་ཉིད་དུ། རིག་པ་སྟོང་
གཟུགས་ལ་ཆེ་རེ་གཏད་ཅིང༌། འདི་ཡིན་འདི་མིན་སོགས་ཀྱི་དཔྱད་པ་དང༌། རྣམ་རྟོག་ཡེ་མི་
བྱེད། ལྟ་མཁན་གྱི་རིག་པ་ཁོ་རང་གིས་རིག་{པ་[གེ་བ་]ཁོ་རང་ལ་ལྟ་ཤེས་ཙམ་བྱའོ། །འདི་
སྟོང་གཟུགས་བརྟན་པ་ཐོབ་ནས་སྒོམ་པ་ཡིན་པས། སྒོམ་ལ་བཞག་པའི་དུས་སྟོང་གཟུགས་
མེད་པ་ཆེར་མི་ཡོང་ལ། ཅི་སྟེ་མེད་པའི་སྐབས་སེང་ཅུང་ཟད་བྱུང་ན། སོར་སྡུད་བཞིན་སྒོམ། 
སྟོང་གཟུགས་གཡས་གཡོན་སྟེང་འོག་སོགས་སུ་ཡལ་ཡོལ་བྱེད་ན་ཡང་དེའི་རྗེས་སུ་མིག་
དང་སེམས་གཉིས་ཀར་མི་འབྲང་བར། ལྟ་སྟངས་དང་རིག་པ་ཐོག་མའི་གཏོད་ས་དེ་ཁར་
གཏོད་དགོས། དེ་ལྟར་བྱས་པས་སེམས་གཏོད་ས་དེ་ཁར་རིམ་གྱིས་སྟོང་གཟུགས་འདུས་
འོང༌། དེ་གཡོ་བའི་རྗེས་སུ་ལྟ་སྟངས་དང་སེམས་འབྲངས་ན། བྱེད་བཅིང་དང་དམིགས་པའི་
གནད་འཆུགས་པས་སྟོང་གཟུགས་རང་ཡང་མི་བརྟན་པར་འགྲོ་བ་ཤས་ཆེ། མ་སོང་ཡང་
དམིགས་པའི་གནད་ལ་བརྟན་པ་མི་ཐོབ་པས་རེ་ཞིག་ལྟ་སྟངས་དང༌། སེམས་གཏོད་ས་གཡོ་
མེད་དུ་བྱེད་པ་གལ་ཆེའོ། །དམིགས་སྐོར་དགུ་པའོ། །
གཉིས་པ་ལ། སྤོགས་ཆོག་དང༌། བོགས་འདོན་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ནི། དུས་ཞབས་སྙན་
4-1-40


བརྒྱུད་ལས། བསམ་གཏན་སྟོང་གཟུགས་དྲག་ཏུ་སྒོམ། །ཞེས་གསུངས་པས། སོར་སྡུད་ཀྱི་
སྤོགས་ཆོག་ལྟར་བྱེད་བཅིང་དྲག་པོ་བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དེ་བྱེད་ཅིང༌། དམིགས་པ་ཡང་
སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཕྲ་མོ་ཞིག་གི་དབུས་སུ་སེམས་ཞུགས་འགྲོ་བ་ལྟ་བུར་དྲག་ཏུ་གཟིར་
བ་ཉིད་དོ། །དམིགས་སྐོར་བཅུ་པའོ། །
གཉིས་པ་ལ། ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་དང་འབྲེལ་བ་དང༌། གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་དང་
འབྲེལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཡེ་ཤེས་སྤྱན་སྒྲུབ་ལས། སྣང་བའི་སྟེང་དུ་འོད་གསལ་བཟུང༌། །ཕྲ་
བའི་འོད་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །རགས་པའི་འོད་ཅན་ངོ་སྤྲད་པས། །རྟོག་མེད་འོད་ལས་སྲིད་
འདས་སྣང༌། །ཞེས་གསུངས་པའི་མན་ངག་ནི། སྣང་བ་གསལ་པོ་དང་བཅས་པའི་ཕྱོགས་སུ་
ཡང་སྟོང་གཟུགས་བརྟན་པོ་འཆར་ན། ལྟ་སྟངས་སྔར་གྱི་ལས་ཅུང་ཟད་སྨད་ནས་ཞག་གསུམ་
བཞི་ཙམ་བསྒོམས་པ་ན། སྔར་གྱི་ལས་རྟགས་སྣང་ཅུང་ཟད་མི་གསལ་དུ་འགྲོ་ཡིན་འདུག་
ན། ད་དུང་བོགས་འདོན་དེ་སྒོམ་མ་རན་པ་ཡིན་པས། ལྟ་སྟངས་སྟེང་དེ་སྔར་བཞིན་ཞག་
ཤས་འཇུར་དུ་སྒོམ། ཡང་སྔར་བཞིན་ལྟ་སྟངས་སྨད་ནས་བསྒོམས་པས། དེ་ལ་སྟོང་གཟུགས་
བརྟན་པོར་ཡོང་། དེ་བཞིན་དུ་རིམ་གྱིས་རིམ་གྱིས་ལྟ་སྟངས་ཕབ་ཀྱིན་བསྒོམས་པས་མི་རིང་
བར་ཐད་ཀར་ལྟ་བ་དང༌། ཐུར་དུ་ལྟ་བ་སོགས་ཐམས་ཅད་ལ་སྟོང་གཟུགས་བརྟན་པོར་འགྲོ་
སྟེ། དེ་ནས་རྡོ་ནག་པོའམ། བོང་བ་ལ་སོགས་པ་མིག་ལ་མི་གནོད་པའི་དངོས་པོ་ཧ་ཅང་ཆེ་བ་
མ་ཡིན་པ་ཞིག་རང་གི་མདུན་དུ་བཞག་ལ། ལྟ་སྟངས་ཀྱི་ལམ་ནས་རིམ་པས་སྟོང་གཟུགས་
ཏེ་དངོས་པོ་དེའི་སྟེང་དུ་ཕབ་ལ། དངོས་པོ་དེ་ཡང་མཐོང་བཞིན་པའི་ངང་ནས་སྟོང་གཟུགས་
ལ་སེམས་གཞུར་ཏེ་སྒོམ་མོ། །དེ་ལྟར་བསྒོམས་པས་སྟོང་གཟུགས་དང་ལས་སྣང་གི་དངོས་
པོ་{དེ་}གཉིས་ཀར་ཆ་མཉམ་དུ་མཐོང་གིན་འདུག་ན་འཆར་ཚུལ་ཐ་མ་ཡིན་ཏེ། བོགས་ཆེ་རྒྱུ་
མེད་ནའང་ཡུན་རིང་གོམས་ན་གནད་དུ་འགྲོ། འགའ་ཞིག་དེ་མ་ཐག་ལས་སྣང་གི་དངོས་པོ་
4-1-41


དེ་མི་མཐོང་བར། འོད་གསལ་གྱི་རྟགས་དེ་མཐོང་བ་ཞིག་ཡོང་སྟེ། འཆར་ཚུལ་བཟང་བཟང་
འདྲ་སྟེ་འབྲིང་ཡིན་པས། བསྐྱེད་ཧ་ཅང་ཆེ་བ་མི་ཡོང༌། ཡང་རྟགས་སྣང་དང་ལས་སྣང་གཉིས་
ཀར་དུས་གཅིག་ཏུ་ཡལ་ཏེ། རེ་ཞིག་གང་ཡང་སྣང་བ་མེད་པ་ཞིག་བྱུང་ན་མྱུར་དུ་ལས་སྣང་
འགག་ཅིང༌། འོད་གསལ་གྱི་སྣང་བ་རབ་འབྱམས་འཆར་བར་འགྱུར། འདིའི་རིགས་བོགས་
ཆེ་ཞིང་འཆར་སྒོ་བཟང་བ་ཡིན་ནོ། །རྟགས་སྣང་ཡལ་ནས་ལས་སྣང་འདུག་པའམ། རྟགས་
སྣང་མི་གསལ་དུ་སོང་ཞིང་ལས་སྣང་གསལ་དུ་སོང་ན། བོགས་འདོན་བསྒོམ་མ་རན་པ་ཡིན་
པས། དམིགས་པའི་རྩ་བ་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་གོམས་ནས་དངོས་པོ་རྒྱ་ཇེ་ཆེ་ཇེ་ཆེ་
ལ་བསླབས་པས། མཐར་རི་ཆེན་པོ་སོགས་སྟོང་གཟུགས་སུ་འཆར་བས་མཚོན་ཏེ་སྣང་བ་
ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱར་རོ། །དམིགས་སྐོར་བཅུ་གཅིག་པའོ། །
དྷཱུ་ཏིའི་ནང་དུ་འོད་གསལ་གཟུང་བ་དང༌། སྲོག་རྩོལ་གྱི་སྒོར་འོད་གསལ་བཟུང་བ་
གཉིས་ནི། སྲོག་རྩོལ་གྱི་གདམས་ངག་དང་འབྲེལ་བ་ཡིན་ཞིང༌། བསམ་གཏན་ལ་ཤིན་ཏུ་
བརྟན་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ན་མ་གཏོགས། ལས་དང་པོ་པས་འགྲུབ་དཀའ་བས་སྐབས་འདིར་མ་
བཤད་དོ། །སྟོང་པའི་སྒྲ་ཐོས་པ་བརྟན་པོ་ཡོད་ན། ལས་སྣང་གི་སྒྲ་དང་བསྲེས་ཏེ། འབབ་
ཆུའི་སྒྲ་ལྟ་བུ་དང༌། སྟོང་པའི་སྒྲ་གཉིས་ཀ་ཚོར་བར་བྱས་ཏེ། དེ་གཉིས་མཉམ་པོ་ལ་སེམས་
གཏད། དེས་འབབ་ཆུའི་སྒྲ་འགགས་ཏེ་སྟོང་པའི་སྒྲ་འབའ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར། དེ་ནས་སྐྱེ་བོ་མང་
པོ་འདུས་པའི་སྒྲ་ལྟ་བུ་ལ་སྦྱང༌། དེ་ནས་གཏམ་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱང༌། དེ་ནས་རང་གཞན་
གྱི་སྒྲ་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱངས་པས། སྒྲ་ཕལ་ཆེར་སྟོང་པའི་སྒྲར་འགྱུར། འདིས་དྲི་རོ་རེག་བྱ་
གསུམ་ལའང་རིགས་འགྲེ་མོད། རེ་ཞིག་མ་སྨོས་སོ། །དམིགས་སྐོར་བཅུ་གཉིས་པའོ། །
གཉིས་པ་ནི། སོར་སྡུད་ཀྱི་སྐབས་དང་ཕལ་ཆེར་འདྲ་བ་ལས། ཉལ་བའི་ཚེ་སྟོང་གཟུགས་
ཉིད་ལ་སེམས་གཏད་ཅིང་། རྣམ་རྟོག་གིས་བར་མ་ཆོད་པར་གཉིད་དུ་འགྲོ་བར་བྱས་པས། 
4-1-42


གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་མྱུར་དུ་ཟིན་ཡོད་ལ། སྟོང་གཟུགས་རང་ལུས་ཀྱི་ནང་དུ་འཆར་ཐུབ་ཀྱི་
ཡོད་ན། སྟོང་གཟུགས་སྙིང་གར་དྲངས་ནས། དེ་ལ་སེམས་གཏད་པའི་ངང་ནས་གཉིད་དུ་
འགྲོ་བར་བྱས་ན། དུས་དེ་ཉིད་དུ་གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་ཟིན་པར་ཐེ་ཚོམ་མེད་དོ། །དམིགས་
སྐོར་བཅུ་གསུམ་པའོ། །
གཉིས་པ་སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པ་ལ། བསམ་གཏན་གྱི་མཚན་དོན། སྒོམ་པའི་དུས་
མཚམས། སྒོམ་ཚུལ་གྱི་ཡན་ལག སྒོམ་པའི་རྟགས་ཚད། དག་བྱ་དག་བྱེད་ཀྱི་དབྱེ་བ། 
བསྒོམས་པས་ཐོབ་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ་དྲུག་ལས། 
དང་པོ་ནི། དྷྱཱ་ན་ཞེས་པ་དམིགས་པ་ལ་སེམས་གཡོ་བ་མེད་པའི་དོན་ཏེ། དེ་ཡང་སྒོ་
གཏན་ལེགས་པོ་བཙུད་ན། སྒོ་གླེགས་ཁྱར་ཁྱོར་དུ་མི་གཡོ་བར། སྒོ་འབྱེད་གཅོད་ལ་རང་
དབང་ཐོབ་པ་ལྟར། དམིགས་པ་ལ་དབང་བར་བྱེད་པའི་དོན་ཏེ། དྲི་མེད་འོད་ལས། (ཡུལ་སྟོང་
གཟུགས་ལྔ་དང་ཡུལ་ཅན་སྟོང་གཟུགས་མཐོང་བའི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་བསམ་གཏན་གྱི་སྐབས་འདིར་གཅིག་ཏུ་བསྟེན་པར་སྣང་བའི་
སྒོ་ནས་ཡུལ་སྣ་ཚོགས་པའི་སྟོང་གཟུགས་ལ་བསམ་གཏན་པ་སྟེ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་སོ)། ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་བཅུ་པོ་
རྣམས་གཅིག་ཉིད་དུ་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ལ་བསམ་གཏན་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པས། རྣམ་
ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་གཟུགས་འོད་གསལ་དེ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་ཅིང༌། གནས་པ་
དང་འགྱུ་བ་ལ་རང་ཅི་འདོད་དུ་དབང་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་དོན་ཏེ། ཐེག་པ་སྤྱི་ལྡོག་ནས་ཀྱང་
བསམ་གཏན་གྱི་དོན་དམིགས་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བཤད་པ་དང་འདྲའོ། །
གཉིས་པ་ནི། སོར་སྡུད་མཐར་ཕྱིན་ན་རབ་ཡིན་ལ། མིན་ནའང་འོད་གསལ་གྱི་རྟགས་
སྣང་བརྟན་པོར་ཤར་བའི་དུས་སོ། །
གསུམ་པ་ནི། དབང་མདོར་བསྟན་ལས། (བློ་བཅོས་ནས་བཏགས་པ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པར་)རྨི་ལམ་
བཞིན་དུ་གཟུགས་མཐོང་འགྱུར། །རྟག་ཏུ་གཟུགས་དེ་བསྒོམ་པར་བྱ། །ཞེས་བསམ་གཏན་
4-1-43


གྱི་ངོ་བོ་ནི། འོད་གསལ་རྟགས་སྣང་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་དམིགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། དེའི་ཡན་
ལག་ནི། བསྡུས་རྒྱུད་ལས། བསམ་གཏན་དག་ཀྱང་ཤེས་རབ་རྟོག་དང་དཔྱོད་པ་དགའ་དང་
གཡོ་མེད་བདེ་བ་རྩེ་གཅིག་སེམས་དཔའ་འོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་འོད་གསལ་རྟགས་
བཅུ་ལ་རྩེ་གཅིག་པའི་སེམས་ནི་ཤེས་རབ་ཡིན་ལ། ཇི་སྐད་དུ། རྟོག་པ་ཞེས་པ་ནི་དངོས་པོ་
འཛིན་པའོ། །ཞེས་པའི་དངོས་པོའི་མིང་ཅན་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ་ནི་རྟོག་པ་
ཡིན་ལ། མཚན་ཉིད་ཤེས་ཚུལ་ཡང་རང་སེམས་ཙམ་ཡིན་པར་ཉམས་སུ་མྱོང་བའོ། །སེམས་
ཉིད་སྟོང་གཟུགས་སུ་ཤར་བ་དེ་ལ་གཟུང་འཛིན་ནམ། ཡུལ་ཡུལ་ཅན་གྱི་རྣམ་རྟོག་དང་སྤྲོས་
པའི་མཚན་མ་གང་གིས་ཀྱང་མ་གོས་པར་མྱོང་ཞིང་ངེས་པ་ནི་དཔྱོད་པའི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དྲངས་པའི་སེམས་ཀྱི་བདེ་བ་ཕྱི་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ནང་ལ་དམིགས་
པ་གཉིས་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བའི་ཕྱི་ལ་དམིགས་པ་ནི་སྔར་མེད་ཀྱི་ནོམ་པ་ཆེན་པོ་རྙེད་པ་ལྟར་
དགའ་ཞིང་སྐྱིད་སྣང་ཤར་བ་སྟེ་བདེ་བའི་ཡན་ལག་ཡིན་ལ། ནང་ལ་དམིགས་པ་ནི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་དེ་ཉིད་བདེ་བར་ཤར་བ་མྱོང་བ་ཡིན་ཏེ་གཡོ་མེད་བདེ་བའི་ཡན་ལག་ཡིན། དེས་རྐྱེན་
བྱས་ནས་ལུས་ལ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་བདེ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱིས་ཁྱབ་པ་ནི་གཡོ་མེད་བདེ་
བའི་ཡང་ཕན་ཡོན་ནོ། །དེ་ཡང་དང་པོར་ཤེས་རབ་རྐྱང་པ་སྐྱེ། དེ་ནས་རྟོག་པ་དང་གཉིས་
ལྡན་དུ་འབྱུང༌། དེ་བཞིན་དུ་དཔྱོད་པ་དང་གསུམ་ལྡན། དགའ་བ་དང་བཞི་ལྡན། གཡོ་མེད་
བདེ་བ་དང་ལྔ་ལྡན་དུ་འབྱུང་སྟེ། དེ་ཙམ་ན་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་རྫོགས་པར་རྒྱུད་ལ་
སྐྱེས་པ་ཡིན་པས། དེ་ཉིད་རྒྱུན་བསྲིངས་ཏེ་བསྒོམས་ན་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་མྱུར་
དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
བཞི་པ་ནི། རྒྱུད་ལས། དེའི་དབུས་སུ་སངས་རྒྱས་གཟུགས་ནི་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་(རྟོག་
བཏགས་ལྟ་བུའི་ཡུལ་དང་བྲལ་བ་སྟེ་ཡུལ་མ་ཡིན་པར་སྣ་ཚོགས་པའི་སྟོང་གཟུགས་དྭངས་ཤིང་གསལ་བའི་བདག་ཉིད་དུ་
4-1-44


མཐོང་བའི་དོན་ནོ།།) བྲལ་བ་དུ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ། །ཞེས་གསུངས་པ་འདིས་བསམ་
གཏན་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྟགས་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། རྟགས་བཅུས་བསྡུས་པ་སྲིད་པ་
གསུམ་མཐའ་དག་གི་གཟུགས་བརྙན་སྔར་སོར་སྡུད་སྐབས་སུ་མཐོང་བ་ལས་ཆེས་ལྷག་པ། 
གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་སྣ་ཚོགས་པའི་སྣང་བརྙན་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང༌། འོད་
ཟེར་འཕྲོ་བ། ཆ་ཕྲ་བ། འཚེར་བ། འདར་བ། གཞིག་པར་དཀའ་བ། ཞེས་པ་ཆོས་ལྔ་ལྡན་
རྣམས་ཐིག་ལེ་དུ་མས་མཚན་པ་མཐོང་ཞིང༌། ཐིག་ལེའི་དབུས་སུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་
བརྙན་དུ་མ་འཆར་བ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་སེམས་ཉིད་དག་པའི་སྣང་བར་རྟོགས་པས། ཀུན་རྫོབ་
ལས་སྣང་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་རང་འཆར་བ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་ཕྱི་མ་ལས། དེ་ལ་སེམས་ནི་
བརྟན་པའི་བསམ་གཏན་གྱིས་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ནི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་སྤོང་བར་བྱེད། །ཅེས་
སོ། །ཚད་མ་ནི་སོར་སྡུད་དང་མཚུངས་པ་ལས་དེའི་རྟེན་དབང་པོ་ནི་ལྷའི་སྤྱན་ཏེ། འདིའི་རྒྱུ་
མཚན་གྱིས་མངོན་ཤེས་ལྔ་འགྲུབ་པའང་ཡིན་ནོ། །
ལྔ་པ་ལ། དག་གཞི་ནི་སྔར་སོར་སྡུད་ཀྱི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་བཞིན་ཡིན་ལ། དག་བྱ་ལ་
དབྱེ་ན། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་(ནམ་མཁའི་ཁམས། རྣ་བའི་དབང་པོ། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད། གསང་བའི་དབང་པོ། ཁུ་
བ་འདོར་བ་སྟེ་ནམ་མཁའི་ཁམས་པ་དྲུག་)སོགས་ཕུང་ཁམས་ནམ་མཁའི་ཁམས་པ་དྲུག་ཚན་གཅིག་ཏུ་
དབྱེ། དག་བྱེད་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་ཉིད་ལ་དབྱེ་ནའང་ཡུལ་ཅན་བསམ་གཏན་གྱི་
ཡན་ལག་ལྔ་དང༌། དེའི་ཡུལ་སྟོང་གཟུགས་ལྔ་སྟེ་བཅུའོ། །
དྲུག་པ་ནི། རྒྱུད་ལས། མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་ཡི་བདག་པོ་
བསམ་གཏན་སྦྱོར་བས་དག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པས། བསམ་གཏན་མཐར་ཕྱིན་པས་
གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མངོན་ཤེས་(རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མངོན་ཤེས། ལྷའི་མིག་དང༌། རྣ་བ་དང༌། གཞན་སེམས་
ཤེས་པའི་དེ་སྔོན་གནས་མཁྱེན་པ་དང༌། ཟག་པ་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་མངོན་ཤེས་སོ།།)ལྔ་རང་ཤར་དུ་འབྱུང་བ་ཡིན་
4-1-45


ཞིང༌། མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་རྒྱལ་བ་མི་བསྐྱོད་པ་ལ་(རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མ། ཕྱག་ན་རྡོ་
རྗེ། ཆོས་ཁམས་རྡོ་རྗེ་མ། གཙུག་ཏོར་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བ། དྲག་སྤྱན་མ་སྟེ་ལྷ་ནམ་མཁའི་ཁམས་པ་དྲུག་)སོགས་པ་ལྷ་
ནམ་མཁའི་ཁམས་པ་དྲུག་ཚན་གཅིག་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །འདིར་འཕྲོས་དོན་གྱི་
མན་ངག་ཅུང་ཟད་ཙམ་བརྗོད་ན། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པས། སེམས་གང་
དུ་གཏད་སར་སྟོང་གཟུགས་འཆར་བ་ཞིག་འབྱུང་ལ། དེ་ནས་སྣང་བའི་སྟེང་དུ་འོད་གསལ་
འཛིན་པའི་གདམས་ངག་བསྒོམས་པས། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྣང་བ་གང་ལ་སེམས་བཞག་པ་དེར་
སྐད་ཅིག་ལ་ལས་སྣང་འགགས་ཏེ་འོད་གསལ་གྱི་སྣང་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་ཡོད་ན། དེས་སྔ་
དྲོ་ཕྱི་དྲོའི་དུས་སུ་རང་གཅེར་བུར་ཕྱུང་བའི་གྲིབ་གཟུགས་ཀྱི་སྙིང་ག་ལ་ལྟ་བའམ། ཉིན་གུང་
ལྗོན་ཤིང་གི་གྲིབ་མ་ལ་ལྟ་བས་ཀྱང་རུང་སྟེ། མིག་སྦྲིད་སྦྲིད་དུ་གཡོ་བ་མེད་པར་ལྟ། དེ་ནས་
ནམ་མཁའ་ལ་བལྟས་པས། གྲིབ་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་དབུས་སུ་རྟགས་སྣང་དཔག་ཏུ་མེད་
པར་འཆར། ཟླ་བ་དྲུག་ཏུ་འདི་ཡང་ཡང་བསྒོམས་པས་ས་འོག་གི་གཏེར་སོགས་ཀྱང་མཐོང་
བར་འགྱུར། དེ་བཞིན་དུ་ཁང་པའི་སྐར་ཁུང་སོགས་ལ་སྦྱངས་པས། ཁྱིམ་ནང་གི་དངོས་པོ་
ལྐོག་གྱུར་ཡང་མཐོང་པ་ཡོད་ཅིང༌། དེ་བཞིན་དུ་ལས་སྣང་གི་སྒྲ་སྟོང་པའི་སྒྲར་ཐིམ་འགྲོ་ན། 
སྟོང་པའི་སྒྲ་དང༌། འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་པའི་སྐད་བསྲེས་པ་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པ་ཟླ་བ་དྲུག་
བསྒོམས་པས་རྣ་བའི་མངོན་ཤེས་ཅི་རིགས་པར་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །རང་གི་སྙིང་ག་ཆོས་
འཁོར་གྱི་རྩ་ཆུ་ཤིང་གི་མེ་ཏོག་ལྟ་བུའི་ནང་དུ་སྟོང་གཟུགས་ཤར་བ་ལ་སེམས་གཏད་ན་སྔོན་
གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན། དེ་ཉིད་གཞན་ལ་སྤོས་ན། གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་ཏེ། ཉི་མ་ལ་ནི་
རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་ནས། ཞེས་སོགས་དང༌། སྒྲ་ནི་གང་ཞིག་སྙིང་གི་ཕྱོགས་ན་ཞེས་སོགས་རྒྱུད་
ཀྱི་ལུང་དང་སྦྱར་རོ། །དེ་ལྟར་གྲིབ་གཟུགས། ཤིང་གྲིབ། སྒྲ་སྐད། རང་དང་གཞན་གྱི་སྙིང་
གའི་རྩ་ལ་དམིགས་པ་སྟེ། ལྔ་པོ་འདི་རྣམས་དམིགས་ཕྲན་ཡིན་པས་དཀྱུས་ཀྱི་དམིགས་སྐོར་
4-1-46


ལ་མི་འདྲེན་ནོ། །སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པ་འདི་ལ་ཐུན་གཅིག་ལ་སོགས་པའོ། །དེས་བསམ་
གཏན་གྱི་འཁྲིད་ཚར་རོ། །རེ་ཞིག་སྲོག་རྩོལ་མན་ཆད་མི་འབོགས་ཤིང༌། དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་
ཤེས་པར་བྱེད་ན། རྗེས་ཀྱི་འཁྲིད་རྣམས་སྐབས་འདིར་བླང་བར་བྱའོ། །
གཉིས་པ་བར་དུ་དགེ་བའི་འཁྲིད་ལ། ལས་རླུང་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིར་འགག་པར་བྱེད་པ་དང༌། 
དབུ་མའི་ནང་དུ་མི་ཤིགས་པའི་ཐིག་ལེ་ལ་ཐིམ་པར་བྱེད་པའི་དབྱེ་བ་གཉིས་ཏེ། སྲོག་རྩོལ་
[གྱི་]འཁྲིད་དང༌། འཛིན་པའི་འཁྲིད་དོ། །
དང་པོ་སྲོག་རྩོལ་གྱི་འཁྲིད་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ལ། ཉམས་ལེན་དམིགས་པའི་གནད་དང༌། 
སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པའོ། །
དང་པོ་ལ། སྲོག་རྩོལ་གྱི་ཡན་ལག་དངོས་མཚན་ཉིད་ཚང་བ་དང༌། སྲོག་རྩོལ་རྗེས་
མཐུན་པ་ལས་དང་པོ་པས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་གཉིས་སུ་འགྱུར་རོ། །རེ་ཞིག་ཕྱི་མའི་དབང་
དུ་བྱས་ནས་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱི་ནས་བརྒྱུད་པའི་གདམས་ངག་དང༌། 
པཎ་ཆེན་ཟླ་བ་མགོན་པོའི་མན་ངག་འབྲོ་ལུགས་སུ་གྲགས་པ་དང༌། ཇོ་བོ་ས་མནྟ་ཤྲཱིའི་མན་
ངག་རྭ་ལུགས་སུ་གྲགས་པ་སྟེ། གསུམ་པོ་འདི་གཞུང་ཤིང་དུ་བྱ་ལ། ལུགས་གཞན་ཐོར་བུ་པ་
རྣམས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་དེ་དག་དང་མཐུན་ཞིང༌། ཅུང་ཟད་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་རྣམས་འཆད་པར་
ཡང་འགྱུར་རོ། །དེ་ལས་པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱིའི་མན་ངག་འདི་ལ། སྔོན་འགྲོ་རྡོ་རྗེའི་བཟླས་པས་
རྩ་ལམ་སྦྱང་བ། འབྱོངས་ནས་འཇམ་རླུང་དགང་གཏོང་གི་སྦྱོར་བས་སྲོག་དབུ་མར་གཞུག་
པ། ཞུགས་ནས་རྩུབ་རླུང་བུམ་པ་ཅན་གྱི་སྦྱོར་བས་སྲོག་དབུ་མར་འཆིང་བ། མ་ཆུད་ཅིང་མ་
འཆིངས་ན་བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བས་ཉི་ཟླའི་ལམ་དགག་ཅིང༌། བཀག་པས་འོག་སྒོ་བཙན་
ཐབས་སུ་འགགས་ན་སྟེང་གི་སྦྱོར་བས་དགྲོལ་བ། ལྕེ་གསུམ་བསྐྱོད་པའི་སྦྱོར་བས་ནང་གི་
བདུད་རྩིའི་བཅུད་མྱང་བ། གཏུམ་མོ་སྦར་བའི་སྦྱོར་བས་སྲོག་ཐུར་བསྲེ་ཞིང་འཆི་མེད་སྒྲུབ་
4-1-47


པ་སྟེ་རྡོ་རྗེའི་ཚིག་དྲུག་ཅེས་བྱ་བ་ཡིན་པ་ལས། དང་པོ་བཞི་པོ་སྲོག་རྩོལ་གྱི་མན་ངག་དང༌། 
ཕྱི་མ་གཉིས་འཛིན་པའི་མན་ངག་ཏུ་མཛད་དོ། །སྐབས་འདིར་འདི་ལྟར་བྱ་སྟེ། སྲོག་སྩོལ་གྱི་
མན་ངག་དངོས་དང༌། བོགས་འདོན་གེགས་སེལ་དང་བཅས་པའོ། །དང་པོ་ལ། ལུས་སྦྱོངས་
འཁྲུལ་འཁོར་གྱི་ཡི་གེ་ལོགས་སུ་བཀོད་པ་ལྟར། སྔོན་འགྲོའི་འཁྲུལ་འཁོར་དང་བཅས་
བཞིན་དུ་འདི་རྣམས་སྒོམ་སྟེ། དེ་ཡང་པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱིའི་ལུགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། སྔར་
བཤད་པའི་རླུང་སྦྱོར་དང་པོ་གསུམ་སྟེ། དེ་ལ་དང་པོ་རྡོ་རྗེའི་བཟླས་པས་རྩ་ལམ་སྦྱང་བ་ནི། 
ལྟ་སྟངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི། བགེགས་མཐར་བྱེད་དམ་བདུད་རྩི་འཁྱིལ་བའི་ལྟ་སྟངས་ཞེས་བྱ་
བ། ཐད་ཀ་ལས་ཅུང་ཟད་གྱེན་དུ་ཕྱོགས་པ། སྨིན་མཚམས་སུ་ཧྲིག་གེར་ལྟ་བ་ཡིན། དམིགས་
བསལ་ཅན་རྣམས་མ་གཏོགས་སྲོག་རྩོལ་དང་འཛིན་པའི་སྐབས་ཀྱི་ལྟ་སྟངས་ཐམས་ཅད་
འདི་ཁོ་ནར་ངེས་ཏེ། རྒྱུད་ལས། བགེགས་མཐར་བྱེད་པའི་ལྟ་བ་བདུད་རྩིའི་ལམ་དུ་སོན་པ་
ཡིས་ཀྱང་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་ཡན་ལག་དྲུག །ཅེས་གསུངས་པས་སོ། །ལུས་གནད་གཞན་རྣམས་
སྔར་དང་འདྲ། རླུང་རོ་ལན་གསུམ་བསལ་ལ། དང་པོར་རླུང་ཕྱི་འགྲོ་ནང་འགྲོ་གནས་པ་
གསུམ་ལ་སེམས་མ་འཁྲུལ་བར་གཏོད་དེ། རྡོར་བཟླས་ཀྱི་དམིགས་པ་དང་པོའོ། །
དེ་ནས་རྩ་གསུམ་གསལ་གདབ་སྟེ། ལུས་ཀྱི་ནང་དུ་རྩ་དབུ་མ་སྔོན་པོ་སྦོམ་ཕྲ་མདའ་
སྨྱུག་འབྲིང་བོ་ཙམ་ཡར་སྣ་གཙུག་ཏོར་ཏུ་ཟུག མར་སྣ་ལྟེ་བར་གནས་པ། དེའི་གཡས་སུ་རོ་
མ་དམར་པོ་དང༌། གཡོན་དུ་རྐྱང་མ་དཀར་པོ་སྟེ། དེ་གཉིས་དབུ་མ་ལས་ལྡབ་འགྱུར་གྱིས་ཕྲ་
བ། དབུ་མ་དང་གསུམ་གཞིབས་སུ་འདུག་པར་མོས། རླུང་ཕྱིར་འགྲོ་དུས་ལྟེ་བ་ནས་བརྩམས་
ཏེ་དབུ་མ་དང་རོ་མ་གཉིས་ནས་སོང༌། མགྲིན་པ་ནས་སྤྱི་བོའི་བར་གྱི་རྩ་གཉིས་པོའི་ཆ་
ཐམས་ཅད་ནས་ཐོན། སྣ་བུག་ནས་ཕྱིར་འགྲོ་བར་བསམ། ནང་དུ་ཡོང་དུས་སྣ་བུག་ནས་
ཞུགས། གཙུག་ཏོར་ནས་མགྲིན་པའི་བར་གྱི་དབུ་མ་དང་རྐྱང་མའི་བར་གྱི་ཆ་ཐམས་ཅད་
4-1-48


ནས་ཐོགས་མེད་དུ་སོང་སྟེ། རྩ་གཉིས་པོའི་ལམ་རྒྱུད་ལྟེ་བར་ཕྱིན། གནས་པའི་ཚེ་དབུ་མ་ཁོ་
ནའི་ནང་གང་བར་བསམ། ཐོག་མར་འབྱུང་འཇུག་གནས་གསུམ་མཉམ་པ་ཙམ་བྱས་པས། 
རིམ་གྱིས་གནས་པ་ཇེ་རིང་ལ་འགྲོའོ། །དེ་ཡང་སྣ་བུག་གཡས་ནས་རྒྱུ་བའི་སྐབས་ཡིན་ན། 
རླུང་རྣམས་འོད་དམར་པོ་དང༌། གཡོན་ནས་རྒྱུ་ན་དཀར་པོ་དང༌། མཉམ་རྒྱུར་འདུག་ན་ལྗང་
ཁུའམ་སྔོན་པོ་འགྲོ་འོང་གནས་གསུམ་བྱེད་པར་སྒོམ་པ་སྟེ། རྡོར་བཟླས་ཀྱི་གཉིས་པའོ། །
འབུད་པའི་ཚེ་སྣ་བུག་གཡོན་འགེགས་པ་དང༌། རྔུབ་པའི་ཚེ་གཡས་འགེགས་པ་ལག་
ལེན་ཁ་ཅིག་ལ་འདུག་ཀྱང༌། རྡོར་བཟླས་ཀྱི་སྐབས་དེ་ལྟར་མི་དགོས་སོ། །དེ་ནས་སྔར་དང་
འདྲ་བ་ལས་ཕྱིར་འགྲོ་བའི་ཚེ་འོད་ཟེར་ཨཱཿའི་སྒྲ་དང་བཅས་པ། འོད་ཟེར་གྱི་སྣེ་ལ་ཨཱཿཡིག་
དང་བཅས་ཏེ་འགྲོ་བ་དང༌། དེ་ཉིད་ནང་དུ་འོང་བའི་ཚེ་ༀ་གྱི་སྒྲ་དང་བཅས་པ། ཚུར་འོང་
བའི་སྣེ་ལ་ༀ་ཡིག་དང་བཅས་ཏེ་འོང་བར་བསམ། ཡི་གེ་དེ་གཉིས་ཀྱང་རོ་རྐྱང་ནས་འགྲོ་
འོང་མི་བྱེད་དེ་དབུ་མ་ཁོ་ན་ནས་འགྲོ་བར་བསམ། གནས་པའི་སྐབས་དབུ་མའི་ནང་ན་ཧཱུཾ་གི་
སྒྲ་དང་བཅས་ཤིང་ལྟེ་བར་ཧཱུཾ་ཡིག་ལ་སེམས་གཏད་དོ། །ཡི་གེའི་ཁ་དོག་ཀྱང་རླུང་དང་འདྲ་
བར། གཡས་གཡོན་མཉམ་རྒྱུའི་དབྱེ་བས་དམར་དཀར་སྔོ་བའོ། །དེ་དག་ནི་དམིགས་བཅས་
ཀྱི་རྡོ་རྗེའི་བཟླས་པ་སྟེ། རྡོར་བཟླས་ཀྱི་གསུམ་པ་དང་དངོས་གཞི་ཡིན་ལ། དེ་གསུམ་ཀར་
བསྡོམས་པ་དམིགས་ཆེན་གཅིག་ཡིན་པས། དངོས་གཞིའི་དམིགས་སྐོར་བཅུ་བཞི་པའོ། །
ད་ལྟ་ལས་དང་པོ་པའི་རྡོ་རྗེའི་བཟླས་པ་ནི། འདི་ལྟ་བུ་ལས་འོས་མེད་ལ། དོན་དམ་རྡོ་
རྗེའི་བཟླས་པ་ནི། རླུང་གི་འགྲོ་འོང་གནས་གསུམ་དང༌། སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་དབྱེར་
མེད་དུ་ཤེས་པ་ན་མིང་ཚིག་བརྗོད་པ་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་རྟོགས་པའི་མིང་ངོ༌། །
གཉིས་པ་འཇམ་རླུང་དགང་གཏོང་གི་སྦྱོར་བས་སྲོག་དབུ་མར་གཞུག་པ་ནི། རླུང་གང་
ནས་རྒྱུ་བརྟགས་ཏེ། སྣ་བུག་གཡོན་ནས་རྒྱུ་ན། ལག་པ་གཡས་པའི་ཐལ་མོས་མཆན་ཁུང་
4-1-49


གཡོན་ནུ་མ་དང་བཅས་ཏེ་བསྡམས་པའི་སྟེང་ནས། བར་ལྷུ་གཡོན་པས་མནན། རླུང་རོ་
བསལ། གཡོན་པའི་མཛུབ་མོས་སྣ་བུག་གཡས་པ་བཀག སྣ་བུག་གཡོན་ནས་རླུང་ཤུགས་ཆེ་
ལ་རིང་བར་བརྔུབས་ཏེ་ལྟེ་བར་མནན། ཅུང་ཞིག་བསྡམས་ནས་མི་བདེ་བ་འབྱུང་ཚད་པ་ནས། 
སྣ་བུག་གཡོན་མཛུབ་མོ་གཡོན་པས་བཀག་ནས། གདོང་གཡས་སུ་ཕྱོགས་པས་སྣ་གཡས་
ནས་རླུང་དྲག་ཏུ་འབུད། ཡང་སྣ་བུག་གཡས་པ་བཀག གཡོན་ནས་བརྔུབས་པ་སོགས་གོང་
བཞིན་བསྐྱར་གྱིན་སྦྱངས། འདི་སྐབས་རྐང་པ་བརྐྱང་བསྐུམ་གྱི་འདུག་སྟངས་བཤད་ནའང་
སྐྱིལ་ཀྲུང་ཉིད་ཀྱིས་ཆོག་ལ། འོག་རླུང་རང་གནས་སུ་བཅིངས་དགོས་ཤིང༌། དེས་རླུང་སྣ་
བུག་གཡས་སུ་འཕོ་བའམ། མཉམ་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དང༌། ཡང་སྣ་བུག་གཡས་ནས་རྒྱུ་ན་ཕྱག་
རྒྱ་དེ་ཉིད་གོ་བཟློག་པས་གཡོན་རྒྱུའམ་མཉམ་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དང༌། གཡས་གཡོན་ཕན་ཚུན་
དུ་ལན་འགའ་རེ་སྤོས་ན་ངེས་པར་མཉམ་རྒྱུར་འགྱུར་ལ། མཉམ་རྒྱུར་སོང་ནས་ལུགས་འདི་
ལ་རྡོར་བཟླས་བྱེད་ཅིང༌། ཡང་གཡས་གཡོན་དུ་ཡོ་ན། སྔ་མའི་སྦྱོར་བས་ཡོན་པོ་སྲོང་ངོ༌། །
ཞེས་བཞེད་ལ། འོན་ཀྱང་མཉམ་རྒྱུར་ནམ་སོང་བའི་ཚེ། དགང་བའི་རྣལ་འབྱོར་རམ། བུམ་
ཅན་བསྒོམས་ན་བཟང་བས། བར་འདིར་དགང་བའི་རླུང་སྦྱོར་ཞིག་བཅུག་ན་ལེགས་པར་
མཐོང་ངོ༌། །འདི་ཚེ་རིང་པོ་སྒྲུབ་པ་ལ་ལྷག་པར་བསྔགས་སོ། །དམིགས་སྐོར་བཅོ་ལྔ་པའོ། །
གསུམ་པ་རྩུབ་རླུང་བུམ་པ་ཅན་གྱི་སྦྱོར་བས་སྲོག་རླུང་དབུ་མར་འཆིང་བ་ནི། ཐོག་མ་
ནས་མཉམ་རྒྱུར་འདུག་ན་ལེགས། ཡོན་པོར་འདུག་ན་གོང་གི་སྦྱོར་བས་མཉམ་རྒྱུར་བཏང་
སྟེ། རྐང་པ་ཟླུམ་པོའི་འདུག་སྟངས་དང༌། ལག་པ་ཁུ་ཚུར་སྙིང་གར་བསྣོལ་བར་བཤད་
ནའང༌། རྐང་པ་སྐྱིལ་ཀྲུང་གི་སྟེང་ནས་བྱས་པས་ཆོག གཡས་གཡོན་དབུས་གསུམ་ནས། 
རླུང་རོ་དལ་བ་དང༌། དྲག་པོ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དྲག་པོའི་ཚུལ་གྱིས་ལན་གསུམ་གསུམ་སྟེ། དགུ་
ཕྲུགས་སུ་བུས། འདི་སྐབས་ཐུར་སེལ་གྱི་རླུང་འཐེན་གྱིས་བྱ། དེ་ནས་སྟེང་རླུང་ཅུང་ཟད་མྱུར་
4-1-50


བར་བརྔུབས་ཏེ་ལྟེ་བར་བསྐྱུར་སྟབས་སུ་མནན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་མཆིལ་མ་མིད། དེ་རྗེས་
ཐུར་སེལ་གཡས་གཡོན་དབུས་གསུམ་ནས་དྲངས་ཏེ། ཁ་སྦྱོར་ལྟེ་བར་ཐུབ་ཚད་བཟུང༌། མི་
ཐུབ་པ་འདྲ་ན་ཕྱིར་མ་ཤོར་བར་རྔུབ་ཆུང་ལན་གསུམ་བྱས་ཏེ་མནན། དེ་ནས་ཀྱང་མི་ཐུབ་པ་
འདུག་ན་དལ་བུས་ཕྱིར་བཏང་ལ་མཐར་སངས་ཏེ་འབུད་དོ། །འདིར་ལག་ལེན་བཞིན་པུས་
མོ་ལ་བསྐོར་ཏེ་སེ་གོལ་གཏོགས་པ་སོ་དྲུག་ཁེགས་ན་ཐ་མ། དོན་གཉིས་ཁེགས་ན་འབྲིང༌། 
བརྒྱ་བརྒྱད་ཁེགས་ན་ཆེན་པོའོ་ཞེས་གྲགས་སོ། །འདི་དག་ལ་དམིགས་པའི་གནད་ནི། ལུས་
ནང་དུ་འོད་གསལ་རྟགས་སྣང་འཆར་ན་ལྟེ་བར་སྟོང་གཟུགས་ཤར་བ་ལ་སེམས་གཏོད་པ་
ཡིན། དེ་བཞིན་མ་ཡིན་ན། སེམས་སྟོང་གཟུགས་གང་དུ་ཤར་ས་དེར་གཏོད་ཅིང༌། མ་ཤར་
བའི་བར་བར་ལ་བློས་བཅོས་ཏེ་སྒོམ་པའི་དམིགས་རྟེན་ནི་མི་དགོས། ལུས་ཀྱི་དབུས་ལྟེ་བའི་
ཐད་ཙམ་དུ་སེམས་ཀྱི་གཏད་སོ་ཙམ་བྱའོ། །དམིགས་སྐོར་བཅུ་དྲུག་པའོ། །
པཎ་ཆེན་ཟླ་མགོན་གྱི་མན་ངག་འབྲོ་ལུགས་ཀྱི་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་པ་ནི། རྡོ་
རྗེའི་བཟླས་པ་དང༌། དགུག་པ་དང༌། དགང་བ་དང༌། རེངས་པ་དང༌། རྡུལ་མཐའ་ཅན་ཏེ་ལྔ་
ཡོད་པ་ལས། ཕྱི་མ་སྤོགས་ཆོག་ཡིན་པས་མན་ངག་དངོས་གཞི་སྔ་མ་བཞིའོ། །རྡོ་རྗེའི་བཟླས་
པ་ནི་སྔ་མ་དང་འདྲ་བ་ལས། རོ་རྐྱང་ནས་འགྲོ་བའི་དམིགས་པ་མི་མཛད། གཡས་གཡོན་
མཉམ་རྒྱུ་གང་ཡིན་ཡང་འདྲ་སྟེ། ཕྱིར་འགྲོ་བ་དམར་པོ། ནང་དུ་འཇུག་པ་དཀར་པོ། གནས་
པ་ནག་པོར་སྒོམ་པ་དང༌། རྡོར་བཟླས་ཀྱི་སྔོན་འགྲོ་གཉིས་པོ་མི་དགོས་པའོ། །འདི་སྔ་མ་དང་
དོན་གཅིག་པས་དམིགས་སྐོར་ལོགས་པར་མི་འདྲེན་ནོ། །རྡོར་བཟླས་འདི་གྲུབ་ཆེན་ཡུ་མོའི་
དབང་པོ་རབ་འབྲིང་གསུམ་གྱི་སྦྱོར་དྲུག་ན་གསལ་བར་ཡོད། སྤྱིར་འབྲོ་བ་གོང་མ་རྣམས་
བུམ་པ་ཅན་ཉིད་ལ་རྡོར་བཟླས་ཚང་བར་བཞེད་དེ་རྒྱུད་དོན་དང་ཤིན་ཏུ་འབྱོར་རོ། །
གཉིས་པ་དགུག་པ་ནི། སྣ་བུག་གཡས་ནས་རླུང་རྒྱུ་བའི་སྐབས་ལྟ་སྟངས་ཅུང་ཟད་
4-1-51


གཡས་ཕྱོགས་སུ་བསྒྱུར་ཞིང༌། རླུང་ནང་དུ་དལ་བུས་དྲངས་ནས་གསང་གནས་སུ་མནན་
ལ་ཐུབ་ཚད་དུ་བསྡམས། མི་ཐུབ་ན་སུད་ཙམ་སུད་ཙམ་བར་བཅད་ཀྱིན་བཅད་ཀྱིན་མཐར་
སངས་ཀྱིས་བཏང་ངོ༌། །དམིགས་སྐོར་བཅུ་བདུན་པའོ། །
གསུམ་པ་དགང་བ་ནི། སྣ་བུག་གཡོན་ནས་རླུང་རྒྱུ་བའི་ཚེ། ལྟ་སྟངས་ཅུང་ཟད་གཡོན་
དུ་བསྒྱུར། ནང་དུ་ཅུང་ཟད་མགྱོགས་པར་ཤར་ཏེ་བརྔུབས་ལ། གསུས་པ་ལྡིར་གྱིས་དགང༌། 
གཏོང་བ་སྔར་དང་འདྲ། དམིགས་སྐོར་བཅོ་བརྒྱད་པའོ། །
བཞི་པ་རེངས་པ་ནི། སྔར་གྱི་འཇམ་རླུང་དགང་གཏོང་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ཤིང༌། 
ལུགས་འདིའི་བུམ་པ་ཅན་ཡང་འདིས་འགྲུབ་པར་བཞེད་ལ། དོན་ལའང་འཇམ་རླུང་གི་
བུམ་ཅན་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་རླུང་རོ་བསལ་ལ་སྣ་བུག་གཡོན་ནས་རྒྱུ་ན་ལྟ་སྟངས་གཡས་སུ་
བསྒྱུར། འོག་སྒོ་བསྡམས་གཡས་ནས་དལ་ལ་རིང་བར་བརྔུབས་ཏེ། གསང་གནས་སུ་བཟུང་
ལ། མཐར་གཡས་ནས་བཏང༌། གཡས་ནས་རྒྱུ་ན་ལྟ་སྟངས་གཡོན་དུ་བསྒྱུར། གཡོན་ནས་
དལ་བུས་བརྔུབས། འོག་སྒོ་བསྡམས། ལྟོ་བ་ལྡིར་གྱིས་བྱ། མཐར་གཡོན་ནས་བཏང་ངོ༌། །དེ་
ལྟར་རེ་མོས་སུ་སྤེལ་གྱིན་སྒོམ། མཉམ་རྒྱུར་འདུག་ན་ལྟ་སྟངས་ཐད་ཀར་བྱས་ལ་མྱུར་བར་
བརྔུབས། ལྟེ་བར་ཁ་སྦྱོར་དྲག་པོའི་ངང་ནས་ལྟོ་བ་ཅུང་ཟད་ཚིགས་པ་ལ་གཅེར། ཕྱིར་དལ་
བུས་གཏོང༌། དེ་ལྟར་ན་བུམ་པ་ཅན་ཏེ་དམིགས་སྐོར་བཅུ་དགུ་པའོ། །
ལུགས་འདི་ཡང་སྲོག་རྩོལ་གྱི་མན་ངག་ཆ་ཚང་བ་གཅིག་གོ །གྲུབ་ཆེན་མན་ལུང་བའི་
བཞེད་པ་ཡིན་གསུངས། རྗེ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་དང་བུ་སྟོན་སོགས་གོང་མས་བསྐྱར་
བཟློས་མཛད་པ་དེ་ཡང་ཕལ་ཆེར་འདི་དང་འདྲའོ། །རྭ་ལུགས་ཀྱི་མན་ངག་ནི། དང་པོ་སྲོག་
རླུང་དངོས་གཞུག་པ་ནི། ལུས་གནད་སོགས་སྤྱི་དང་འདྲ་བ་ལས། དང་པོར་སྣ་བུག་གཡས་
ལྟ་བུ་ཞིག་མཛུབ་མོས་བཀག་ནས་རླུང་བུས་ཤིང་བརྔུབས། འོག་རླུང་བག་ཙམ་བསྡམས་པའི་
4-1-52


བུམ་པ་ཅན་བཟུང༌། ཡང་སྣ་བུག་གཡོན་བཀག གཡས་ནས་འབུད་ཅིང་བཟུང་བ་སོགས་
བུམ་ཅན་འཛིན་པ་གཡས་གཡོན་སྤེལ་གྱིན་སྒོམ། དམིགས་སྐོར་ཉི་ཤུ་པའོ། །
ཐུར་སེལ་གྱི་རླུང་དངོས་སུ་གཞུག་པ་ནི། སྟེང་རླུང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་བྱས་ལ། འོག་སྒོ་
འབྱེད་འཛུམ་དྲག་པོའི་སྦྱོར་བས་ༀ་ཨཱཿདང་ལྷན་ཅིག་དྲག་ཏུ་འཐེན་པ་དེ་སྟེང་རླུང་དང་ལྷན་
ཅིག་གསང་གནས་སུ་གཟིར་བར་བྱའོ། །འདིའི་མན་ངག་གི་ཡི་གེ་ལས། སྲོག་དང་ཐུར་སེལ་
གྱི་བུམ་ཅན་སྟེ་འཁོར་ལོ་གཞན་རྣམས་སུའང་དྲག་ཏུ་འདྲེན་པར་བཤད་དེ། ལྟེ་བར་བརྟན་
པ་ཐོབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་སྲོག་རླུང་གི་བུམ་ཅན་བཅོ་བརྒྱད་འགྱུར་
ཐུར་སེལ་གྱི་བུམ་ཅན་ལ་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱང་རླུང་ལ་དབང་ཐོབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་
པས། དེ་དག་རེ་ཞིག་ལས་དང་པོ་པ་ལ་མི་དགོས་ཤིང༌། འགའ་ཞིག་རང་ཤུགས་ཀྱིས་འགྲུབ་
ལ། འགའ་ཞིག་ཞར་ལ་འོག་ཏུ་སྟོན་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །དམིགས་སྐོར་ཉེར་གཅིག་པའོ། །
འདིར་ཡང་དེ་ཙམ་གྱིས་སྐབས་འདིའི་སྲོག་རྩོལ་གྱི་མན་ངག་ཆ་ཚང་བར་འགྱུར་ལ། 
སྔར་གྱི་འཕྲོས་ལས་མཉམ་གནས་ཀྱི་རླུང་གཞུག་པ་ནི། གཞན་སྔར་དང་འདྲ་བ་ལས་སྣ་བུག་
གཉིས་ཀར་ནས་འབུད་བརྔུབ་བྱ། གཙུག་ཏོར་མ་གཏོགས་པའི་འཁོར་ལོ་ལྔ་དང༌། ཡན་ལག་
ཉིང་ལག་གི་རླུང་རྣམས་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་འདུས་པར་བསམ་ཞིང༌། ༀ་ཞེས་འོག་སྒོ་དྲག་
ཏུ་བསྡམས་ལ་སྟེང་དུ་དྲངས། ཨཱཿཞེས་འོག་སྒོ་དབྱེ་བས་ཐུར་དུ་བསྡིགས་པ་དང༌། གྱེན་རྒྱུ་
གཞུག་པ་དེ་དང་འདྲ་བ་ལས། མགྲིན་པ་དང་རོ་སྟོད་དྲག་ཏུ་གཅུད། ཁྱབ་བྱེད་གཞུག་པ་ཡང་
དེ་དང་འདྲ་བ་ལས་སོར་མོ་རྣམས་བསྐུམ། ཉ་བཞི་སྒྲིམ་མོ་ཞེས་བཤད་ནའང༌། དེ་གསུམ་
པོ་ཡན་ལག་གི་དམིགས་པ་ཡིན་པ་དང༌། དེང་སང་ཉམས་ཁྲིད་མི་སྐྱོང་བས་དམིགས་སྐོར་
ལོགས་པར་མི་འདྲེན་ནོ། །མན་ལུང་བའི་མཚན་བརྗོད་སྦྱོར་དྲུག་གི་ལུགས་ནི། དལ་བུས་
བརྔུབས་པ་ན་ༀ་གྱི་ཡིད་བཟླས་དང༌། ཁ་སྦྱོར་བུམ་ཅན་རྔུབ་ཆུང་དང་བཅས་ཏེ་འཛིན་པ་ན་
4-1-53


ཧཱུཾ་གི་ཡིད་བཟླས་དང༌། དལ་བུས་རྒྱུ་བ་མི་མངོན་པ་ཙམ་དུ་འབུད་པ་ན་ཨཱཿའི་ཡིད་བཟླས་བྱ་
བར་བཞེད་དེ། འབྲོ་ལུགས་ཀྱི་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱང་དོན་གྱིས་འདི་ཉིད་བཞེད་དོ། །འདི་
ནི་རླུང་སྦྱོར་གཅིག་ལ་རྡོར་བཟླས་བུམ་ཅན་གཉིས་ཀ་ཚང་བའི་ལུགས་ཏེ། ཤིན་ཏུ་ལེགས་
པར་མངོན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། གྱི་ཅོ། ཁྲོམ་ལོ། ཙ་མི། རྒ་ལོ་སོགས་ལུགས་གཞན་གྱི་དགང་
བ་དང༌། དབྱུང་བ་དང༌། བུམ་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱང་དེ་རྣམས་ལ་དོན་ཚང་བར་ཤེས་པས་ལོགས་
སུ་བཤད་མི་དགོས་སོ། །འདི་ཐམས་ཅད་ལ་ཐུན་མོང་དུ་མན་ངག་སྦྱར་བ་ནི། རླུང་ཕྱིར་འགྲོ་
དུས་རྟགས་སྣང་ལ་དྲག་ཏུ་སེམས་གཏད། ནང་དུ་འཇུག་དུས་སེམས་ཉིད་དང་བསྲེ། གནས་
པའི་དུས་སུ་སེམས་དང་སྟོང་གཟུགས་བསྲེས་པའི་མྱོང་བ་དང་འཛིན་པ་དེ་བཤིག་པར་བྱ་སྟེ། 
ཤིན་ཏུ་ཟབ་པའི་ཉམས་ལེན་ཏིང་ངེ་འཛིན་སེམས་ཀྱི་གནད་རྣ་བ་ནས་རྣ་བ་དང༌། ཞལ་ནས་
ཞལ་དུ་བརྒྱུད་པ་རྒྱུད་གཞུང་ཚད་ལྡན་ཀུན་གྱི་དགོངས་པ་རྨ་མེད་པའོ། །དམིགས་སྐོར་ཉེར་
གཉིས་པའོ། །
གཉིས་པ་ལ་སྤོགས་ཆོག་བོགས་འདོན་དང༌། སྲོག་རྩོལ་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་གེགས་བསལ་
བ་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ནི། མ་ཆུད་ཅིང་མ་འཆིངས་ན། བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བས་ཉི་ཟླའི་ལམ་
དགག་པ་ནི་སྤོགས་ཆོག་ཡིན་ཏེ། པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱིའི་བཞེད་པས། ལུས་གནད་ལྟ་སྟངས་སྤྱི་
དང་མཐུན་པར་བཅས། རླུང་རོ་བསལ་རྗེས་རླུང་རང་སོར་བཞག རྩ་བཟང་ན་ལག་པ་གཉིས་
གང་རུང་གཅིག་གི་མཐེབ་མཛུབ་ཀྱིས་མགྲིན་པའི་འཕར་རྩ་མནན། རྩ་ངན་ན་གཡས་ཀྱི་
མཐེ་བོས་གཡས་ཀྱི་འཕར་རྩ་དང༌། གཡོན་གྱི་མཐེ་བོས་གཡོན་གྱི་འཕར་རྩ་མནན། སོར་མོ་
ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ལྟག་པ་ནས་རྟེན་ཏེ། རན་པར་གཙིར་བས། རབ་ལ་བདེ་སྟོང་གི་ཉམས་
དང་འོད་གསལ་གྱི་ཉམས་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེ། འབྲིང་ལ་རྣམ་རྟོག་འགག་ཅིང་རྟགས་སྣང་
གསར་པ་ཅུང་ཟད་འཆར། ཐ་མ་ལའང་རྣམ་རྟོག་ཅུང་ཟད་འགག་གོ །དང་པོར་ཤུགས་ཆུང་
4-1-54


བ་མི་འགྱེལ་ཙམ་དུ་མནན་ཞིང༌། ཕྱིས་ཤུགས་ཇེ་དྲག་ཇེ་དྲག་ཏུ་མནན་པས་ཉམས་ཇེ་བཟང་
ཇེ་བཟང་དུ་འགྱུར་རོ། །འབྲོ་ལུགས་ཀྱི་མན་ངག་ལས་ནི། འདི་ལ་རྡུལ་མཐའ་ཅན་ཟེར་ཞིང༌། 
རྟིང་པ་གཡས་པས་བཤང་ལམ་དགག བརླ་དང་བྱིན་པའི་བར་དུ་གསང་རྩ་ལྟེམ་པའམ། 
རྟིང་པ་གཡོན་པས་གསང་རྩ་ལྟེམ། ལག་པ་ཕྱོགས་གཅིག་གདན་ལ་བརྟེན། ཅིག་ཤོས་ཀྱིས་
གཉིད་ལོག་མནན། རླུང་ཡོངས་རྫོགས་བཟུང་བའམ། ཅུང་ཟད་ཅིག་ཕྱིར་བཏང་བའི་ལྷག་མ་
བཟུང་བ་གང་བདེ་བྱ། ཞེས་བཤད་དོ། །འདི་ལས་འཕྲོས་པའི་འཕོ་བའི་གདམས་པ་ནི་འོག་
ཏུ་བསྟན་པར་བྱའོ། །དམིགས་སྐོར་ཉེར་གསུམ་པའོ། །
བོགས་འདོན་ནི། ཡེ་ཤེས་སྤྱན་སྒྲུབ་ལས་འབྱུང་བའི་མན་ངག་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། 
དྷཱུ་ཏིའི་ནང་དུ་འོད་གསལ་བཟུང༌། །རྟོག་མེད་སེམས་ཀྱི་དེ་ཉིད་ཤེས། །རྡོ་རྗེའི་ལུས་ཀྱི་དེ་
ཉིད་མཐོང༌། །གསང་སྔགས་ཆོས་ལ་མཁས་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། བུམ་པ་ཅན་དང་
སྟོང་གཟུགས་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ཡང་ཡང་གོམས་པས་ལུས་ཀྱི་ནང་དུ་སྟོང་གཟུགས་
འཆར། དེའི་རྒྱུན་གོམས་པས་ལུས་ཀྱི་ནང་གང་འདོད་དུ་འཆར་ཐུབ། དེ་སྐབས་ནས། ལྟེ་
བ་སྤྲུལ་འཁོར་གྱི་དབུས་དབུ་མ་གང་དུ་ཡོད་པའི་ཐད་དེ་ཙམ་དུ་སྟོང་གཟུགས་ཤར་བ་ལ་
སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཏད་པས་དྲོད་ཚ་འུར་བ་སོགས་བདེ་དྲོད་ཀྱི་ཉམས་འཕྲལ་དུ་ཤར་བྱུང་
ན་གནད་དུ་སོང་བ་ཡིན། བདེ་དྲོད་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། སྟོང་གཟུགས་མི་གསལ་དུ་སོང་ན་གནད་
འཕྱུགས་པ་ཡིན་པས། རྩ་དབུ་མའི་གནས་ཚུལ་ངེས་པར་བྱས་ཏེ་བསྒོམས་པས། དེའི་ནང་
དུ་སྟོང་གཟུགས་ཤར་བ་ན་སྔར་བཞིན་སྒོམ། དེ་ནས་ཉམས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་རྩ་དབུ་མ་དང་
རྩ་འཁོར་སོགས་ཅི་རིགས་པ་མཐོང་བ་འབྱུང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྙིང་ག་ལ་སོགས་པ་རྩ་གནས་
གཞན་ལའང་སྦྱར་གྱིན་སྒོམ། དེས་རྩ་གནས་རགས་པ་ཕལ་ཆེ་བའི་རྣམ་པ་ཉམས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་
འཆར་ལ། དེ་ནས་ཡུན་བསྲིངས་ཏེ་བསྒོམས་པས་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་གནས་ཚུལ་མངོན་སུམ་
4-1-55


དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །དམིགས་སྐོར་ཉེར་བཞི་པའོ། །
ཡང་ཇི་སྐད་དུ། སྲོག་རྩོལ་སྒོ་རུ་འོད་གསལ་བཟུང༌། །རྒྱུ་བ་རླུང་གི་དེ་ཉིད་ཤེས། །རླུང་
ལྔའི་ཁ་དོག་མཐོང་བར་འགྱུར། །ཞི་རྒྱས་ལ་སོགས་དབང་དུ་འདུ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྣ་
བུག་ནས་སོར་བཅུ་དྲུག་གི་སྟེང་གི་ནམ་མཁར་སྟོང་གཟུགས་ཤར་བ་ལ་སེམས་གཏོད། དེ་
ལ་བརྟན་ན་རིམ་གྱིས་ཇེ་ཉེ་ཇེ་ཉེ་ལ་བཏང་སྟེ། མཐར་སྣའི་ནང་དུ་སྟོང་གཟུགས་ཤར་བ་ལ་
སེམས་གཏོད་པའི་བར་དུ་བྱ། དེ་ནི་ནམ་མཁའི་རླུང་གི་ལམ་ལ་སྒོམ་པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་
དུ་འབྱུང་བ་གཞན་གྱི་རླུང་ལའང་སྦྱར་ཏེ་སྒོམ། མཐར་ཐམས་ཅད་དུ་འབྱོངས་པ་ན་སྣའི་
བར་གའི་ཐད་དུ་སྟོང་གཟུགས་ཤར་བ་ལ་སེམས་གཏད་དོ། །དབུགས་དང་འགྲོགས་ཏེ་སྟོང་
གཟུགས་ཡལ་ཡོལ་བྱེད་ཀྱང་དེའི་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་བར་ཐོག་མ་སེམས་བཞག་པ་དེ་ཀར་
སྒྲིམ། འདི་བསྒོམས་པས་སྣ་སྒོར་སྟོང་གཟུགས་རྟག་ཏུ་གནས་པ་འབྱུང༌། དེ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་
གོམས་པ་ལས། རིམ་པས་རླུང་རྣམས་ཀྱི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་དང༌། ཚད་དང་རྒྱུ་བའི་གྲངས་
ཀྱི་རྣམ་པ་ངེས་པ་འབྱུང༌། དེ་བྱུང་ནས་ཀྱང་བུམ་པ་ཅན་དང་ལྷན་ཅིག་བསྒོམས་ན་ཟླ་བ་དྲུག་
ལ་སོགས་པས་བརྟན་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། དེ་ནས་རླུང་རྒྱུ་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་འདུན་པ་བསྒྱུར་
བ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ཞི་རྒྱས་ལ་སོགས་པའི་ལས་ཆེན་བརྒྱད་ཐོགས་མེད་དུ་འགྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
འདི་ནི་མཚོན་པ་ཙམ་སྟེ། གཞན་ཡང་གཏུམ་མོ་དང༌། ལས་རྒྱ་དང༌། བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་
བ་མང་པོ་ཞིག་སྲོག་རྩོལ་གྱི་བོགས་འདོན་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །དམིགས་སྐོར་ཉེར་ལྔ་པའོ། །
སྐབས་འདིར་སྲོག་རྩོལ་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་གེགས་བསལ་བ་དང༌། པཎ་ཆེན་གྱི་རྡོ་རྗེའི་
ཚིག་ལྔ་པའི་འཕྲོས་ལ་བཀག་པས་འོག་སྒོ་བཙན་ཐབས་སུ་འགགས་ན་སྟེང་གི་སྦྱོར་བ་
ལ་བརྟེན་ཏེ་དགྲོལ་བ་ཡང་ཤེས་དགོས་ལ། གཞན་ཡང་སྲོག་རྩོལ་བསྒོམས་པས་ཐོད་པ་
འགོགས་པ་སྙམ་བྱེད་པ་དང༌། མགོ་དང་སྙིང་ག་ན་བ་དང༌། ལྟེ་བ་གཟེར་ཞིང་སྤྱི་གཙུག་གི་
4-1-56


པགས་པ་ལ་ཁབ་བཙུགས་པ་ལྟ་བུ་བྱུང་བ་དང༌། ཁོག་པར་ཤིང་བཅུག་པ་ལྟ་བུ་འོད་ཟེར་གྱི་
འཁོར་ལོ་ལུས་ནང་དུ་དྲག་ཏུ་འཁོར་ན། སྦྱོར་བས་དབུ་མར་འཛུད་དགོས་པ་ཡིན་ཡང་དེ་མི་
{འགྱུར་[འགྲུབ་]ན། རེ་ཞིག་སྲོག་རྩོལ་སྒོམ་པའི་རྩོལ་བ་ཀློད་ནས། སྐུ་མཉེ་དང་ཁ་ཟས་
བཟང་དུ་བསྟེན། འབེབས་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་དང༌། ཧ་འཕྲབ་དང༌། རླུང་ཕྱིར་འདོན་པ་མང་དུ་
བྱས་པས་སེལ་བར་འགྱུར་རོ། །སྤྱིར་གེགས་བསལ་བ་ལ། གེགས་ཆུང་ངུ་ལ་སེལ་བྱེད་ཀྱང་
ཞི་བ་དང༌། བར་པ་ལ་བར་པ་དང༌། ཆེན་པོ་ལ་ཤུགས་དྲག་པོ་རྣམས་གལ་ཆེ། དེ་ལས་བཟློག་
ན་ཆུང་ངུ་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་དང༌། ཆེན་པོ་བཅོས་དཀའ་བ་རྣམས་སུ་འགྱུར་རོ། །{ཉེན་[ཉིན་
]དང་{ཉེན་[ཉིན་]ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཉམས་ཕེབས་པར་འགྱུར་ན་དེ་ཉིད་བྱུང་རྒྱལ་དུ་བསྐྱངས་
པས་གེགས་ཕལ་ཆེར་སེལ་བར་འགྱུར་ལ། གཞན་དུ་གེགས་སེལ་གྱི་གདམས་ངག་ལ་ཡང་
མཁས་པ་དང༌། ལུས་སྦྱོངས་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་དགོས་ཏེ། དེ་དག་གི་ཡི་གེ་ལོགས་སུ་ཡོད་
པ་ལྟར་ཉམས་མྱོང་ཅན་གྱི་ལག་ཁྲིད་དང་བཅས་ཏེ་ཤེས་པར་བྱའོ། །
གཉིས་པ་སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པ་ལ། སྲོག་རྩོལ་གྱི་མཚན་དོན། སྒོམ་པའི་དུས་
མཚམས། སྒོམ་ཚུལ་གྱི་ཡན་ལག སྒོམ་པའི་རྟགས་ཚད། དག་བྱ་དག་བྱེད་ཀྱི་དབྱེ་བ། 
བསྒོམས་པའི་ཐོབ་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ་དྲུག་ལས། 
དང་པོ་ནི། རྒྱ་གར་གྱི་སྐད་དུ་པྲ་ཎ་ཞེས་པ་སྲོག ཨཱ་ཡ་མ་ཞེས་པ་འགོག་པའམ། རྩོལ་
བའམ། རིང་དུ་བྱེད་པ་ལ་འཇུག་པས། དེ་མཚམས་སྦྱར་བས། པྲ་ཎཱ་ཡ་མ་ནི། སྲོག་རྩོལ་
ལམ། སྲོག་འགོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་སྲོག་ནི་རླུང་གི་མིང་ཡིན་ལ། དེ་འགོག་པའམ་རྩོལ་
བ་ནི་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་དོན་ནོ། །
གཉིས་པ་ལ། སྲོག་རྩོལ་གྱི་ཡན་ལག་དངོས་ནི། བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་ལྔ་པ་རྒྱུད་
ལ་སྐྱེས་ནས་སྒོམ་པ་ཡིན་ལ། རྗེས་མཐུན་པ་ནི་ལས་དང་པོ་པས་ཀྱང་སྒོམ་དུ་རུང་ཞིང༌། ཁྱད་
4-1-57


པར་དུ་ཡང་ཐོག་མར་དགེ་བའི་སོར་བསམ་གང་རིགས་ལ་ཉམས་མྱོང་ཅུང་ཟད་རྙེད་ནས་
བསྒོམས་ན་ཤིན་ཏུ་ལེགས་སོ། །
གསུམ་པ་སྒོམ་ཚུལ་གྱི་ཡན་ལག་ལ་དོན་ཚན་ལྔའི་དང་པོ་སྲོག་རྩོལ་གང་ལ་བྱ་བའི་
ཡུལ་ནི། སྤྱིར་རྡོ་རྗེ་ལུས་ཀྱི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་མཐའ་དག་ཡིན་ལ། དེའི་གཙོ་བོ་ལྟེ་བ་ཡན་ཆད་
ན་རོ་རྐྱང་དབུ་མ་གསུམ། ལྟེ་བའི་འོག་ཏུ་བཤང་གཅི་ཁུ་བའི་རྩ་གསུམ་སྟེ་དྲུག རླུང་སྲོག་
དང་ཐུར་སེལ་གཉིས་རྣམས་ཏེ། སྤྲོ་ན་སྐབས་འདིར་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་གནས་ཚུལ་རྒྱས་པར་
བཤད་ན་ལེགས་སོ། །
དོན་ཚན་གཉིས་པ་སྲོག་རྩོལ་བསྒོམ་པའི་དགོས་པ་ནི། རྒྱུད་ལས། (མི་འགྱུར་བདེ་ཆེན་སྒྲུབ་
ཕྱིར་རླུང་སེམས་དབུ་མར་བཅིང་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་ཆེན་གྱི་ལུས་ཀྱི་)དེ་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་དོན་གྱི་རྒྱུར་
ནི་ཉིན་ཞག་སོ་སོའི་དུས་སུ་རྩ་ཡི་སྦྱོར་བ་བསྒོམ་པར་བྱ། །ཞེས་དང༌། དུས་ཞབས་པའི་མན་
ངག་ལས་ཀྱང༌། མི་འགྱུར་བདེ་བ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། །སྲོག་རྩོལ་ཡན་ལག་བསྒོམ་པར་བྱ། །ཞེས་
པ་ལྟར། འགྱུར་མེད་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཅིག་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་ཆེན་ཡིན་པ་
སོར་བསམ་གྱི་དུས་ནས་ཀྱང་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་ལ། །ཕྱོགས་གཅིག་ཤོས་རླུང་ལས་རྣམ་པར་
རྒྱལ་བ་ཐོབ་ཅིང༌། ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིར་བཅིངས་པས་རྡོ་རྗེའི་ལུས་རྣམ་པར་དག་པར་གྱུར་ནས་འཆི་
བ་མེད་པ་དང༌། ཐིག་ལེ་ལ་དབང་འབྱོར་བར་བྱེད་པ་ནི་སྲོག་རྩོལ་གྱི་དགོས་པའོ། །
དོན་ཚན་གསུམ་པ་སྲོག་རྩོལ་དུས་ཇི་ཙམ་གྱི་བར་དུ་སྒོམ་པ་ནི། རྣལ་འབྱོར་སྒོམ་པའི་
ཚེ་རླུང་རྣམས་དབུ་མ་འབའ་ཞིག་ནས་འབབ་པར་འགྱུར་གྱི་བར་དུ་སྟེ། དེས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
སེམས་རགས་པ་བཟུང་བཟློག་ལ་དབང་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དབང་པོ་རྣོན་པོས་ཟླ་བ་
དྲུག་གིས་དེ་འགྲུབ་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། རྒྱུད་ལས། ཟླ་བ་དྲུག་གིས་(དབང་རྣོན་སྡོམ་བརྩོན་
དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་འཁྲིག་བདེའི་རེག་བྱས་དམན་པ་སྟེ་དེ་འདྲ་དང་བྲལ་བའི་བྱང་སེམས་རགས་པ་བཟུང་
4-1-58


བཟློག་ལ་དབང་ཐོབ་པས་བདེ་བ་ཀུན་ནས་འཕེལ་བས་མི་མཉམ་པ་མེད་པ་དེ་ཉིད་བདེ་སྟོང་ཟུང་འཇུག་གི་ལམ་གྱི་)སྡོམ་
བརྩོན་རྣམས་ལ་རེག་བྱས་དམན་པའི་བདེ་བ་མཉམ་པ་ལམ་གྱི་སེམས་སུ་འགྱུར། །ཞེས་
གསུངས། 
དོན་ཚན་བཞི་པ་སྲོག་རྩོལ་གྱི་ངོ་བོ་ནི། (རྒྱུད་ལས།)སྲོག་རྩོལ་དག་ཀྱང་ལམ་ནི་གཉིས་པོ་
བསྒྱེལ་ཞིང་དབུ་མར་སྲོག་ནི་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་དག་ཏུ་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། རོ་རྐྱང་གི་
རླུང་དབུ་མར་དགག་ཅིང་འོག་ཏུ་བཤང་གཅིའི་རྩར་རྒྱུ་བའི་རླུང་ཡང་དུང་ཅན་མར་དགག་
པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་དབུ་མར་རྒྱུ་བའི་སྲོག་དང༌། དུང་ཅན་མར་རྒྱུ་བའི་ཐུར་སེལ་ཡང་
གཅིག་ཏུ་བསྡུ་བར་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །
དོན་ཚན་ལྔ་པ་སྲོག་རྩོལ་ཇི་ལྟར་སྒོམ་པའི་ཚུལ་ལ། རྡོ་རྗེའི་བཟླས་པ་ནི། རྒྱུད་ལས། 
(ཟླ་བ་ཉི་མ་ཨ་སོགས་ཀ་སོགས་རྣམས་ཀྱིས། ཞེས་པས། ཁམས་དཀར་དམར་འབབས་པའི་རྩ་རོ་རྐྱང་གཉིས་བསྟན་རྣམ་
གསུམ་བགྲོད་གནས་ཞེས་པས། ཁུ་རྡུལ་སེམས་གསུམ་བགྲོད་གནས་དབུ་མ་བསྟན་ཞིང༌། སྐུ་རྡོ་རྗེ་སོགས་ཀྱིས་རྡོར་བཟླས་
དངོས་བསྟན་ནོ།།) ཟླ་བ་ཉི་མ་ཨ་སོགས་ཀ་སོགས་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་གསུམ་བགྲོད་གནས་སྐུ་ཡི་
རྡོ་རྗེ་སོགས་བཟླས་པ། །ཞེས་པས་བསྟན་ཞིང༌། འཇམ་རླུང་དགང་གཏོང་གིས་དབུགས་ཡོ་
བ་བསྲང་བ་ནི། ཇི་སྐད་དུ། མཆན་ཁུང་གཡས་དང་གཡས་མིན་དག་ལས་ནུ་མ་དག་ཀྱང་
སྟོབས་ལྡན་མནན་ཏེ་སྲོག་ནི་བཀག་པ་ལས། །གཡས་ནས་གཡོན་པའི་རྩར་ནི་འཕྲལ་ལ་
རབ་འབབ་གཡོན་པའི་མཆན་ཁུང་ལས་ཀྱང་གཡས་སུའོ། །ཟླ་བ་ཕྱེད་ཀྱིས་ཀྱང་ནི་འཆི་སྟེར་
འཆི་ལྟས་འཕྲོག་སྟེ་རྣལ་འབྱོར་ལྡན་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡིས་སོ། །ཞེས་པས་བསྟན། དགང་
བ་དང་བུམ་པ་ཅན་ནི། ཁ་ཡང་བཙུམ་སྟེ་སྣ་ཡི་བུ་ག་གཉིས་པོ་དག་ནས་ཕྱི་རོལ་དག་གི་རླུང་
ནི་མ་ལུས་པ། །སྲོག་གི་ཤུགས་ཀྱིས་བཀུག་སྟེ་དྲི་མ་མེད་པའི་གློག་དང་མཚུངས་པ་ཐུར་སེལ་
རླུང་དང་སྦྱར་བྱས་ཏེ། །ཞེས་པས་བསྟན་ཞིང༌། དེའི་ཕན་ཡོན་ཡང༌། ལུས་ལ་ཟས་ལ་སོགས་
4-1-59


པ་དང་ནི་བཀྲེས་དང་སྐོམ་པ་འཕྲོག་ཅིང་འཆི་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱང་སྟེ། །ཞེས་སོ། །གཞན་ཡང་
དྲི་མེད་འོད་ལས། དབྱུང་བ་དང༌། དགང་བ་དང༌། བུམ་པ་ཅན་གྱི་སྦྱོར་བས་ནི་རྟག་ཏུ་བསྙེན་
པའོ། །ཞེས་གསུངས་པས། སྲོག་རྩོལ་གྱི་མན་ངག་ཐ་དད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བསྟན་པ་ཡིན་
ནོ། །འདིར་བུམ་པ་ཅན་གཙོ་བོ་ཡིན་པས་ངེས་པར་དགོས་ལ། གཞན་དག་ནི་ཇི་ལྟར་རིགས་
པར་ཡང་སྦྱར་རོ། །གནས་སྐབས་སུ་སྲོག་གེགས་མི་འབྱུང་བའི་དོན་དུ། རླུང་སྟོབས་རྒྱས་པ་
དབུ་མར་འཛུད་པའམ། གེགས་སེལ་གཞན་ཡང་རུང་སྟེ། དེའི་དུས་བསྟན་པ་ནི། སྲོག་རྩོལ་
རབ་ཏུ་བྱ་སྟེ་སྙིང་ག་དེ་བཞིན་མགོ་བོ་དག་ནི་ཇི་སྲིད་མེ་ཡིས་གདུང་གྱུར་པ། །ཞེས་པ་ལ་
སོགས་པའོ། །
བཞི་པ་ནི། སྲོག་རྩོལ་གྱི་རྟགས་ཐམས་ཅད་གཡས་གཡོན་གྱི་རླུང་བཅུ་དབུ་མར་
འགགས་པའི་མཐུ་ལས་བྱུང་བའི་ལུས་ཉམས། ངག་ཉམས། སེམས་ཉམས། མཐོང་ཉམས། 
རྨི་ཉམས་ཏེ་རྣམ་པ་ལྔར་འདུས་པ་ཡིན་ནོ། །ཚད་མ་ནི། རྣམ་རྟོག་གི་རྒྱུ་རླུང་རྣམས་དབུ་མར་
འགགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པས་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་མངོན་སུམ་བཞིའོ། །
ལྔ་པ་ནི། དག་བྱ་ལ་དབྱེ་ན་འདུ་{ཤེས་[བྱེད་](རླུང་གི་ཁམས་སྣའི་དབང་པོ། རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད། ངག་
གི་དབང་པོ། བཤང་བ་འདོར་བ་སྟེ་རླུང་ཁམས་པ་དྲུག་)སོགས་ཕུང་ཁམས་དྲུག་ཚན་གཅིག་ཡོད་ལ། དག་
བྱེད་སྲོག་རྩོལ་ཉིད་ལ་དབྱེ་ན། གཡས་གཡོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་བཅུ་དབུ་མར་འདྲེས་པའི་
དབྱེ་བས་བཅུའོ། །
དྲུག་པ་ལ། གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི། རྒྱུད་ལས། སྲོག་རྩོལ་གྱིས་ནི་དག་པ་རི་
བོང་ཅན་དང་ཉི་མ་རྣམ་བྲལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །ཅེས་གསུངས་པ་
ལྟར། རོ་རྐྱང་དུ་རྒྱུ་བའི་རླུང་ཡོན་པོ་འགགས་པའི་ཕན་ཡོན་ལས། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་(མཆོད་པ་འབུལ་བ་དང་དུས་འདི་ཙམ་ནས་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་སོགས་)ལུང་སྟོན་ཞིང་
4-1-60


བྱིན་གྱིས་རློབས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བར་གྱུར་པའི་གཟུགས་སོགས་ཡུལ་དྲུག་གི་(སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་
)འདོད་ཡོན་ལ་སྤྱོད། དབང་པོ་དྲུག་གི་མངོན་ཤེས་སྐྱེ། མི་དང་མི་མ་ཡིན་པ་དབང་དུ་འདུ་བ་
ཡིན་ལ། མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་ནི། དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་(སྒྲོལ་མ་ནམ་སྙིང༌། རེག་བྱ་རྡོ་རྗེ་མ། བགེགས་
མཐར་བྱེད། ཤིན་ཏུ་བརྩོན་འགྲུས་མ་སྟེ་ལྷ་རླུང་ཁམས་པ་དྲུག་)སོགས་ལྷ་རླུང་ཁམས་པ་དྲུག་ཚན་གཅིག་ཐོབ་
པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པ་འདི་ལ་ཐུན་གཅིག་ལ་སོགས་པའོ། །དེས་
སྲོག་རྩོལ་གྱི་འཁྲིད་ཚར་རོ། །
གཉིས་པ་འཛིན་པའི་འཁྲིད་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ལ། ཉམས་ལེན་དམིགས་པའི་གནད་
དང༌། སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པའོ། །དང་པོ་ལ་འཛིན་པའི་མན་ངག་དངོས་དང༌། བོགས་
འདོན་སྤོགས་པའི་ཆོ་གའོ། །དང་པོ་ནི། གོང་དུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ལྟར། བུམ་པ་ཅན་གྱི་སྦྱོར་
བས་སྲོག་དབུ་མའི་ཐིག་ལེ་ལ་ཐིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། སྲོག་རྩོལ་དང་འཛིན་པའི་སྐབས་ཀྱི་
བུམ་ཅན་ནི་བུམ་པ་ཅན་ཙམ་དུ་འདྲ་ཡང་སྲོག་རྩོལ་གྱི་བུམ་ཅན་ནི། རོ་རྐྱང་གི་ལམ་དགག་པ་
དང༌། སྲོག་ཐུར་འདྲེ་བའི་ཕྱིར་སྒོམ་པ་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་སྲོག་ཐུར་འདྲེས་ཟིན་པའི་རླུང་དེ་
ཉིད་དབུ་མའི་ཐིག་ལེར་ཐིམ་པར་བྱེད་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ལྟེ་བའི་བུམ་ཅན་ནི་སྔར་དང་
འདྲ་སྟེ། འོན་ཀྱང་འཛིན་པ་རྗེས་མཐུན་པ་སྒོམ་པའི་སྐབས་འདིར་རླུང་རྣམས་ལྟེ་བའི་ཐིག་ལེ་
ལ་ཐིམ་པའི་མོས་པ་ཙམ་ཡང་ཡང་བྱེད་པ་ནི་ཁྱད་པར་རོ། །དམིགས་སྐོར་ཉེར་དྲུག་པའོ། །
དེ་བཞིན་དུ་སྙིང་ཁའི་བུམ་ཅན་ཡང་ཕལ་ཆེར་དེ་དང་འདྲ་བ་ལས། ལྟེ་བའི་བུམ་ཅན་
བཅས་ཟིན་མཚམས་ནས་སྙིང་གར་འདྲེན་པ་དང༌། ལག་པ་གཉིས་རྒྱབ་ཏུ་བསྣོལ། རྡོ་རྗེའི་
སྐྱིལ་ཀྲུང་གི་མཐེ་བོང་གཡས་གཡོན་ནས་འཐེན་པའི་ལུས་གནད་{སྦགས་[སྦྲགས་]ཏེ་བྱའོ། །
དམིགས་སྐོར་ཉེར་བདུན་པའོ། །
མགྲིན་པའི་བུམ་ཅན་ནི་རྐང་པ་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅས་ཏེ། པུས་མོའི་ནང་ཁུགས་སུ་གྲུ་མོ་
4-1-61


བཙུགས། སོར་མོ་བསྣོལ་བས་ལྟག་པ་ནས་མནན་ཏེ་མགོ་བསྒྱུར། རླུང་ཁ་ནས་རྔུབ་སྟེ། ལྟག་
པའི་ཐད་ཀར་ཤུགས་བསྒྱིལ་ལ་ལྐོག་མས་ཨོལ་མདུད་མནན། ཐུར་སེལ་མགྲིན་པའི་ཐད་
ཀར་ཕུལ་ལོ། །དམིགས་སྐོར་ཉེར་བརྒྱད་པའོ། །
དཔྲལ་པའི་བུམ་ཅན་ནི། ཕལ་ཆེར་དེ་དང་འདྲ་བ་ལ་ལག་པ་གཉིས་སྔར་བཞིན་ལས་
སྤྱི་བོ་ནས་འཐེན། རླུང་ཡང་ཁ་ནས་རྔུབ་པ་རྐན་གྱི་ཕུགས་སུ་ཡར་བསྒྱིལ་བ་ནི་ཁྱད་པར་རོ། །
དམིགས་སྐོར་ཉེར་དགུ་པའོ། །
གཙུག་ཏོར་གྱི་བུམ་ཅན་ཡང་དམིགས་པ་གཙུག་ཏོར་ཏུ་བྱེད་པའི་ཁྱད་པར་མ་གཏོགས་
དེ་དང་འདྲའོ། །དམིགས་སྐོར་སུམ་ཅུ་བའོ། །
མན་ངག་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་བའི་གསང་བའི་བུམ་ཅན་ནི། རྟིང་པ་གཅིག་གིས་བཤང་སྒོ་
བརྟེན། གཅིག་གིས་གསང་བ་ནས་མནན། ལག་པ་གཉིས་གཞུག་ཆུད་ནས་ཕར་འཁྱིད་གང་
ཙམ་གཞལ་བའི་སར་བཙུགས། གདོང་གྱེན་དུ་ཕྱོགས་པས་རླུང་དྲག་ལ་རིང་བར་མནན། 
བཤང་སྒོ་དང་གསང་སྒོ་གཉིས་ཀ་ནས་ཐུར་སེལ་ལན་མང་དུ་དྲངས་པ་དེ་དང་སྟེང་རླུང་
གཉིས་ཀར་རྒྱུ་ཞབས་ཀྱི་འོག་ཏུ་མནན་ཏེ་བཞག་པའོ། །དམིགས་སྐོར་སོ་གཅིག་པའོ། །
འགའ་ཞིག་སྙིང་ག་ཡན་ཆད་ཀྱི་བུམ་ཅན་ལས་དང་པོ་པས་སྒོམ་དུ་མི་རུང་བར་འདོད་
ནའང༌། རན་ཙམ་སྒོམ་པ་ལ་སྐྱོན་མེད་ཅིང༌། ལས་དང་པོ་པས་སྒོམ་ན་ལག་ལེན་འདི་ལྟར་
བྱེད་དེ། ལྟེ་བའི་བུམ་ཅན་ཉི་ཤུ་ཙམ་སོང་ནས་སྙིང་གའི་བུམ་ཅན་ལན་གཅིག་གཉིས་ཙམ་
བྱེད་པ་སྟེ། ལྟེ་བའི་བུམ་ཅན་དེ་སྙིང་གར་གྲངས། སླར་ཡང་ལྟེ་བར་ཕབ་ནས་རླུང་གཏོང༌། 
མགྲིན་པ་དཔྲལ་བ་གཙུག་ཏོར་རྣམས་ལ་ལྟེ་བའི་བུམ་ཅན་ཡར་མི་འདྲེན་ཡང༌། རླུང་གཏོང་
ཁར་བུམ་ཅན་ལྟེ་བར་འབེབས་དགོས་སོ། །སླར་ཡང་དེ་རྣམས་ཀྱི་མཐར་གསང་བའི་བུམ་
ཅན་ཚར་རེ་བྱ། རླུང་རོ་འཁྱམས་ཀྱི་དོགས་པ་ཡོད་ན་སྙིང་གའི་བུམ་ཅན་གྱི་མཐར་རོ་སྟོད་
4-1-62


གཅུད་ཅིང་ཧ་འདོན། མགྲིན་པའི་མཐར་ཁ་བཙུམ་ནས་མགྲིན་པའི་རླུང་དྲངས་ཏེ་འབུད། 
དཔྲལ་པ་དང་གཙུག་ཏོར་གྱི་མཐར་སྣ་བཀག་ནས་ཐོད་པའི་རླུང་དྲངས་ནས་འབུད་པ་སོགས་
ཀྱང་ལག་ལེན་བཞིན་ཤེས་པར་བྱའོ། །
གཉིས་པ་ལ། རླུང་གི་སྤོགས་ཆོག་ནི། རྡོ་རྗེའི་ཚིག་དྲུག་གི་གཏུམ་མོ་སྦར་བའི་སྦྱོར་བས་
སྲོག་ཐུར་བསྲེ་ཞིང་འཆི་མེད་སྒྲུབ་པ་སྟེ། འཛིན་པའི་མན་ངག་སྔར་བསྟན་པ་དེ་ལྟར་བསྒོམས་
ཀྱང་ཡོན་ཏན་སྐྱེ་མ་འདོད་ན། བུམ་ཅན་ཙམ་གྱིས་སྲོག་ཐུར་བསྲེ་མི་ཐུབ་པ་ཡིན་པས། སྐྱིལ་
ཀྲུང་གཡས་གཡོན་གྱི་རོལ་སྟབས་སམ། རྡོ་རྗེའི་སྐྱིལ་ཀྲུང་གིས་ཀྱང་ཆོག་ལ། ལག་པ་པུས་
མོ་ལ་བཀབ། ཐོག་མར་འོག་སྒོ་སྟེང་དུ་འཐེན། སྟེང་རླུང་ཧཱུཾ་རིང་གི་གདངས་ཀྱིས་ཕྱིར་འབུད། 
སླར་ནང་དུ་ཧུཾ་ཐུང་གིས་མནན་ཏེ་ཅུང་ཟད་སོང་ནས་གསང་རླུང་ཧཱུཾ་གི་ཁོང་སྒྲ་དང་བཅས་ཏེ་
ཡར་དྲངས། ལྕེ་རྩེ་སྐན་ལ་སྦྱར་ཕཊ་ཅེས་ཡིད་ལ་དྲན་པས་ཁ་སྦྱོར་དྲག་པོ་དེ་ལྟེ་བར་བཟུང་
བཞིན་པས། ལྟོ་བ་ཕྱིར་འཕུལ་བ་ལན་འགའ་བྱ། དེ་ནས་འབུད་པ་སོགས་སྔར་དང་འདྲ་སྟེ། 
དེ་ཉིད་ཡང་ཡང་སྒོམ་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱིའི་མན་ངག་ཡིན་ལ། གྲུབ་ཐོབ་ཤཱ་
བཱ་རི་པའི་མན་ངག བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲའི་ཉེ་བརྒྱུད་ལ་སྲོག་ཐུར་བསྲེ་བའི་མན་ངག་གསུམ་ཡོད་པ་
ནི་གཞན་དུ་བཤད་པར་བྱའོ། །དམིགས་སྐོར་སོ་གཉིས་པའོ། །
འཁྲུལ་འཁོར་གྱི་སྤོགས་ཆོག་ནི། རླུང་གནད་སྔ་མ་དང་འདྲ་བ་ལས། རླུང་ཕྱིར་འབུད་
པའི་ཚེ། རྐང་སོར་ནས་ལག་པས་འཇུས་ཏེ་སྒུར་ལངས་སུ་བྱེད། ནང་དུ་རྔུབ་སྟེ་བཟུང་བའི་
སྐབས་སུ་འཕོང་སྟན་གྱི་སྟེང་དུ་བཞག་སྟེ་ཙོག་པུར་བྱ། གསང་རླུང་འཐེན་སྐབས་ལུས་
བསྒྱུར། ལྟོ་བ་ཕྱིར་འཕུལ་བའི་སྐབས་ལྟག་པ་སྒྱེད་དོ། །དམིགས་སྐོར་སོ་གསུམ་པའོ། །
རྩའི་སྤོགས་ཆོག་ནི། གོང་དུ་བཤད་པའི་བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བས་ཉི་ཟླའི་ལམ་དགག་
པ་ཉིད་དོ། །ཐིག་ལེའི་སྤོགས་ཆོག་གཙོ་བོ་ནི། དམིགས་བཅས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་ཡིན་ཡང་འོག་ཏུ་
4-1-63


འཆད་པར་འགྱུར་བས་འདིར་མི་བརྗོད་ལ། རྡོ་རྗེའི་ཚིག་དྲུག་གི་ལྕེ་གསུམ་བསྐྱོད་པའི་སྦྱོར་
བས་ནང་གི་བདུད་རྩིའི་བཅུད་མྱང་བ་ནི། དམིགས་མེད་དང་དམིགས་བཅས་གཉིས་ལས། 
འདིར་དམིགས་བཅས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། ལག་གཉིས་ས་གནོན་བྱ། གཞན་ལུས་གནད་
སྤྱི་དང་འདྲ། དཔྲལ་བར་ཧཾ་དཀར་པོ་ལ་དབྱངས་བཅུ་དྲུག་དཀར་པོས་བསྐོར་བའམ། ཡི་
གེ་གསལ་མི་ཐེབས་ན་ཐིག་ལེ་དཀར་པོ་བསྒོམས་ཀྱང་རུང་ངོ༌། །ཐུར་སེལ་འཐེན་བྱས་པས་
རླུང་དྲོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཁོང་པ་ནས་ཡར་སོང༌། ཡི་གེའམ་ཐིག་ལེ་ལ་ཕོག་པས་བདུད་
རྩི་དཀར་པོ་རླན་དྲོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་འོ་མའི་རྒྱུན་ལྟར་བབས། ཡ་ཐོད་ཁེངས། རླུང་རོ་
བསལ་ལ་རླུང་ཁ་ནས་ཤུད་ཀྱི་སྒྲ་དང་བཅས་ཏེ་ལྕེ་ཐོག་ཏུ་དྲངས། མཆིལ་མ་དང་ལྷན་ཅིག་
མིད། ལྕེ་རྩེ་ཕུགས་སུ་བཟློག་ནས་ལྕེའུ་ཆུང་ལ་རེག རླུང་སྟོད་སྨད་དུ་མཉམ་པར་དགང་ཞིང་
བཟུང༌། ལྕེ་ཆུང་ལས་བདུད་རྩིའི་རྒྱུན་བབས། རྩའི་ནང་ཐམས་ཅད་ཁེངས་པར་མོས། དེ་ཉིད་
ཡང་ཡང་བསྒོམས་པས། ལྕེ་ཆུང་ལས་རང་བྱུང་གི་བདུད་རྩི་འབབ་པར་འགྱུར་རོ། །གཞན་
ཡང་ལས་དང་པོ་པས་བུམ་ཅན་རྣམས་སྒོམ་པའི་སྐབས་རླུང་འདུས་པའི་རྟགས་འགོར་ན། 
དམིགས་པ་འདི་ལྟ་བུ་སྒོམ་པར་བཤད་དེ། རྩ་འཁོར་སོ་སོ་བཤད་ཚོད་དང་མཐུན་པར་སྒོམ་
ཐུབ་ན་ལེགས་མ་ཐུབ་ན། རྩ་འཁོར་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ནང་མ་ཁོ་ན་གསལ་བཏབ་པས་
ཆོག་པས། ལྟེ་བ་སོགས་འཁོར་ལོ་ལྔ་ལ་རྩ་འདབ་བཞི་བཞི་ཡིན་ལ། གསང་གནས་ལ་དྲུག་
གོ །དེ་ཡང་ལྟེ་བའི་བུམ་ཅན་སྒོམ་ན། ལྟེ་བ་སྤྲུལ་འཁོར་སེར་པོ་རྩ་འདབ་བཞི་པའི་ལྟེ་བར་
དབུ་མའི་ནང་དུ་ཟླ་བ་ལ་ༀ་དཀར་པོ་གསལ་བཏབ། དེར་གཡས་གཡོན་སྲོག་ཐུར་གྱི་ལུང་
རྣམས་ཐིམ་པར་མོས་པ་བྱེད། དེ་བཞིན་དུ་སྙིང་གའི་འཁོར་ལོ་དཀར་པོ་དང༌། མགྲིན་པའི་
འཁོར་ལོ་དམར་པོ་དང༌། སྤྱི་བོའི་འཁོར་ལོ་ནག་པོ་དང༌། གཙུག་ཏོར་གྱི་འཁོར་ལོ་ལྗང་ཁུ་
དང༌། གསང་བའི་འཁོར་ལོ་སྔོན་པོ་རྣམས་སྒོམ་པའི་ཁྱད་པར་མ་གཏོགས། བུམ་ཅན་གཞན་
4-1-64


རྣམས་ལའང་དམིགས་པ་སྔ་མས་རིགས་འགྲེའོ། །ཐིག་ལེའི་རྣལ་འབྱོར་དྲུག་པོ་དེ་རྣམས་
དམིགས་སྐོར་གཅིག་ཏུ་བསྡུ་སྟེ། དམིགས་སྐོར་སོ་བཞི་པའོ། །
སྤྱིར་ནས་འཛིན་པའི་བོགས་འདོན་ནི། སྲོག་རྩོལ་གྱི་བོགས་འདོན་དང་འདྲ་ཞིང༌། 
འདིའི་སྤོགས་ཆོག་བོགས་འདོན་རྣམས་ཀྱང་སྲོག་རྩོལ་གྱི་སྐབས་སུ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པ་ལ། འཛིན་པའི་མཚན་དོན། སྒོམ་པའི་དུས་མཚམས། 
སྒོམ་ཚུལ་གྱི་ཡན་ལག སྒོམ་པའི་རྟགས་ཚད། དག་བྱ་དག་བྱེད་ཀྱི་དབྱེ་བ། བསྒོམས་པས་
ཐོབ་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ་དྲུག་ལས། དང་པོ་ནི། དྷཱ་ར་ཎ་ཞེས་པ་འཛིན་པ་དང་གཟུང་བྱ་གཉིས་
ཀར་ལ་འཇུག་པས་སྣ་ཚོགས་སུ་བསྒྱུར་བ་ཡོད་ཀྱང༌། འདིར་ནི་རླུང་འགྲོ་འོངས་དང་བྲལ་
བར་འཛིན་པའི་དོན་ནོ། །
གཉིས་པ་ནི། འཛིན་པའི་ཡན་ལག་དངོས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། རླུང་དབུ་མར་རྟག་ཏུ་
འབབ་ཅིང་སྲོག་དང་ཐུར་སེལ་འདྲེས་པའི་དུས་ན་འཛིན་པ་སྒོམ་མོ། །རྗེས་མཐུན་པ་ནི་སྲོག་
རྩོལ་དང་འདྲའོ། །
གསུམ་པ་སྒོམ་ཚུལ་གྱི་ཡན་ལག་ལ་དོན་ཚན་ལྔའི་དང་པོ་འཛིན་པ་གང་ལ་བྱ་བའི་ཡུལ་
ནི། བདེ་བའི་རླུང་སྟེ། མི་ཤིགས་པའི་ཐིག་ལེ་དང་འདྲེས་པའི་རླུང་ངོ༌། །
གཉིས་པ་བསྒོམས་པའི་དགོས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཡོ་མེད་དུ་འཆིང་བ་དང༌། 
མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་དངོས་སུ་འདྲེན་པའི་སྟོང་གཟུགས་ཁྱད་པར་ཅན་འབྱུང་བའི་རྩ་བ་
གཏུམ་མོའི་འབར་སྣང་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ནོ། །
གསུམ་པ་དུས་ཇི་ཙམ་གྱི་བར་དུ་སྒོམ་པ་ནི། འཁོར་ལོ་ལྔའམ་དྲུག་ཏུ་བུམ་ཅན་ཇི་ལྟར་
འདོད་པར་དགག་ནུས་པ་ལ་དབང་འབྱོར་བ་དེ་སྲིད་དུའོ། །
བཞི་པ་འཛིན་པ་རང་གི་ངོ་བོ་ནི། རྒྱུད་ལས། ཐིག་ལེར་སྲོག་ནི་རབ་ཏུ་ཞུགས་ཤིང་(རོ་
4-1-65


རྐྱང་)གཉིས་ཀའི་(རླུང་འགྲོ་འོང་གི་)བགྲོད་པ་བཅོམ་སྟེ་རྩེ་གཅིག་སེམས་པ་འཛིན་པའོ། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ། སྤྱིར་འཁོར་ལོ་ལྔའམ་དྲུག་གི་གནས་སུ་དབུ་མའི་ཐིག་ལེ་ལ་སྟེང་འོག་གཡས་
གཡོན་གྱི་རླུང་རྣམས་ཐིམ་པ་དང༌། ཁྱད་པར་མཐར་ཕྱིན་པ་ན། དཔྲལ་པའི་ཐིག་ལེ་ལ་སྲོག་
རབ་ཏུ་ཞུགས་པས་ཐིག་ལེ་འཛག་མེད་དཔྲལ་བར་བརྟན་པ་ལ་སེམས་ཟིན་པའི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་ནོ། །
ལྔ་པ་འཛིན་པ་ཇི་ལྟར་སྒོམ་པའི་ཚུལ་ལ། ལས་དང་པོ་པས་འཛིན་པ་རྗེས་མཐུན་པ་
སྒོམ་ཚུལ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་དེ་ཉིད་ཡིན་ཞིང༌། དངོས་ནི་བུམ་པ་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་
འཁོར་ལོ་དྲུག་ཏུ་སྔར་གཡས་གཡོན་སྲོག་ཐུར་འདྲེས་ཟིན་པའི་དབུ་མའི་རླུང་དེ་ཉིད་ཐིག་ལེ་
ལ་ཞུགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྟོང་པར་ཐིམ་པས་གཏུམ་མོ་འབར་བར་བྱེད་པ་སྟེ། འདི་ལ་རྒྱུད་
འགྲེལ་གྱིས་འཛིན་པ་སྟོན་པའི་སྐབས་ཕལ་ཆེར་ན། འཁོར་ལོ་བཞིའི་རྣམ་གཞག་ལས་མ་
གསུངས་པ་མང་ལ། དབྱེ་བ་རྣམ་པ་བཅུའི་སྐབས་ན་གཙུག་ཏོར་གྱི་འཁོར་ལོར་ཡང་འགྲོ་
བར་བཤད་པས། གཙུག་ཏོར་དུ་ཡང་འཛིན་པ་སྒྲུབ་དགོས་པ་ནི་ཡིན་ལ། དེས་ན་ལྟེ་བ་སྙིང་
ག་མགྲིན་པ་སྤྱི་བོ་གཙུག་ཏོར་ཏེ་ལྔ་ལ་སྔར་མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་རེ་དང༌། 
སྔར་ཐོབ་ཟིན་བརྟན་ཅིང་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བའི་ཐབས་རེ་སྟེ་གཉིས་གཉིས་ཡོད་དོ། །
དེས་ན་དཔྲལ་པའི་ཐིག་ལེ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་དབུ་མའི་ཡལ་ག་ཞིག་གཙུག་ཏོར་ནས་སྨིན་
མཚམས་སུ་འཁྱོགས་པའི་གནས་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱ་ཞིང༌། གསང་བའི་བུམ་ཅན་ནི། རྒྱུད་
འགྲེལ་ནས་དངོས་སུ་མ་གསུངས་ཀྱང་དོན་ལ་གནས་ཤིང༌། སྔ་མ་རྣམས་ཀྱི་གེགས་སེལ་
བོགས་འདོན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་པས་ངེས་པར་སྒྲུབ་ནི་དགོས་ལ། ལོགས་སུ་མི་བགྲང་བ་ནི་
གཙུག་ཏོར་གྱི་བུམ་ཅན་གྱི་ཆ་ལག་ཏུ་སྦྱོར་བས་སོ། །
བཞི་པ་ནི། སྤྱིར་སྔ་མ་རྣམས་དང་འདྲ་བ་ལས། ཁྱད་པར་རྒྱུད་ལས། རེ་ཁཱ་ནག་པོ་དྲི་
4-1-66


མེད་འོད་ཟེར་འཕྲོ་བ་དུས་ཀྱི་རྩལ་མཐོང་བར་གྱུར་གྱི་བར་དུའོ། །ཞེས་དབུ་མར་རེ་ཁཱ་ནག་
པོ་འཆར་བ་དང༌། གཏུམ་མོའི་འབར་སྣང་དང༌། གཞོམ་མེད་ཀྱི་སྒྲའི་སྒོ་ནས་ཆེས་ལྷག་པ་
ཡིན་ལ། ཚད་མ་ནི་སྲོག་རྩོལ་དང་འདྲའོ། །
ལྔ་པ་ནི་དག་བྱ་ལ་དབྱེ་ན། ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་(མེའི་ཁམས། མིག་གི་དབང་པོ། རོའི་སྐྱེ་མཆེད། ལག་པའི་
དབང་པོ། འགྲོ་བ་སྟེ་མེ་ཁམས་པ་དྲུག་)སོགས་ཕུང་ཁམས་མེ་ཁམས་པ་དྲུག་ཚན་གཅིག་ཡིན་ལ། དག་
བྱེད་འཛིན་པའི་ལམ་ཉིད་ལ་དབྱེ་ན། ཇི་སྐད་དུ། དྲི་མེད་འོད་ལས། སྲོག་གི་འཛིན་པ་ལྟེ་བ་
དང༌། སྙིང་ག་དང༌། མགྲིན་པ་དང༌། དཔྲལ་བ་དང༌། གཙུག་ཏོར་གྱི་པདྨ་ལ་འགྲོ་བ་དང་འོང་
བའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་བཅུའོ། །ཞེས་པ་ལྟར། འཛིན་པ་ལ་ཉམས་རྟོགས་མཐོ་དམན་གྱི་དབྱེ་
བ་བཅུ་ཡོད་དོ། །
དྲུག་པ་ལ་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི། རྒྱུད་ལས། བདུད་དང་ཉོན་མོངས་ལ་སོགས་
ཉམས་ཤིང་སྟོབས་བཅུ་ལ་ནི་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ་འཛིན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སོ། །ཞེས་པ་
ལྟར། རྒས་པ་དང་ནད་ལ་སོགས་པ་ཕུང་པོའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ། ཉོན་མོངས་པའི་རང་བཞིན་
ཤེས་པས་ལམ་དུ་བྱེད་ནུས། ཚེ་ལ་ཅུང་ཟད་དབང་ཐོབ། འདོད་ཡོན་གྱི་ཞེན་པས་མི་འཆིང་
བས་བདུད་བཞི་ཅུང་ཟད་ཆོམས་པ་ཡིན་ལ། ཉོན་མོངས་པའི་དབང་དུ་མི་འགྱུར་བའང་ཡིན་
ནོ། །རླུང་བཅུ་ཐིམ་པའི་མཐུ་ལས་ལུས་ངག་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཁྱད་པར་ཅན་ཡང་གྲུབ་སྟེ། 
དུས་ཞབས་སྙན་བརྒྱུད་ལས། མ་ཟོས་བཀྲེས་མེད་ཟོས་ཀྱང་འཇུ། །ཐུར་སེལ་མི་འཛག་བདེ་
བ་རྒྱས། །སྒྱུ་འཕྲུལ་རྡོ་རྗེ་གསུས་པོ་ཆེ། །ལུས་ཡང་ལ་སོགས་མི་རྟོག་བདེ། །ཞེས་པ་དང༌། ཚེ་
རིང་ནད་མེད་ཁམས་ཆ་སྙོམས། །ཞེས་གསུངས། མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་ནི། རིན་ཆེན་འབྱུང་
ལྡན་(གོས་དཀར་མོ། སའི་སྙིང་པོ། རོ་རྡོ་རྗེ་མ། ཤེས་རབ་མཐར་བྱེད། སྨུགས་བྱེད་མ་སྟེ་ལྷ་མེ་ཁམས་པ་དྲུག་)སོགས་ལྷ་
མེ་ཁམས་པ་དྲུག་ཚན་གཅིག་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །སྒོམ་དོན་འདི་ལ་ཐུན་གཅིག་ལ་
4-1-67


སོགས་པའོ། །དེས་འཛིན་པའི་འཁྲིད་ཚར་རོ། །རེ་ཞིག་རྗེས་དྲན་གྱི་འཁྲིད་མི་འབོགས་ཤིང་
དེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་བྱེད་ན། རྗེས་ཀྱི་འཁྲིད་རྣམས་སྐབས་འདིར་བླང་བར་བྱའོ། །
གསུམ་པ་ཐ་མར་དགེ་བའི་འཁྲིད་ལ་གཉིས་ཏེ། རྗེས་དྲན་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །དང་
པོ་ལ་ཉམས་ལེན་དམིགས་པའི་གནད་དང༌། སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པའོ། །
དང་པོ་ལ་རྗེས་དྲན་དངོས་ནི། ལུས་སྦྱོར་དང་རླུང་གི་རྩོལ་བ་སོགས་ལ་མ་ལྟོས་ཏེ། 
འཁོར་ལོ་དྲུག་གི་རྩ་མདུད་གྲོལ། བདེ་བའི་རླུང་ལ་དབང་ཐོབ། གཏུམ་མོའི་འབར་སྣང་ལ་ཅི་
དགར་སྤྱོད་པའི་སྐབས་ཡིན་པས། རྒྱུད་ཀྱི་དངོས་བསྟན་ལས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ཁོ་ན་ཉམས་
སུ་བླངས་པས་ཆོག་གོ །འདིར་རྗེས་མཐུན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་འཁྲིད་པ་ལ། དངོས་དང༌། 
ཡན་ལག་གོ །དང་པོ་ནི། སོར་བསམ་ལ་མྱོང་བ་ཅི་རིགས་པར་ཐོན་པ། སྲོག་འཛིན་གྱི་བུམ་
ཅན་ཕལ་པ་ཡན་ཆད་ལེགས་པར་འབྱོངས་པ། སྲོག་ཐུར་བསྲེ་བ་ལ་མྱོང་བ་ཐོན་པ་ཞིག་གི་
དབང་དུ་བྱས་ནས་སྒོམ་མོ། །དེ་ལ་སྔོན་འགྲོ་རླུང་སྦྱང་བ་དང༌། དངོས་གཞི་ཇི་ལྟར་སྒོམ་པའི་
ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ། འདུག་སྟངས་ལ་བསླབས་པས་སྲོག་ཐུར་བསྲེ་བ་བརྟན་པོར་བྱེད་པ་
དང༌། དེའི་ཡན་ལག་བཟུང་བཟློག་སོགས་ཀྱིས་རླུང་སྦྱང་བ་དང༌། བྱེད་བཅིང་ལུས་ཀྱི་འཁྲུལ་
འཁོར་ལ་བསླབ་པ་སྟེ་གསུམ་མོ། །
དང་པོ་ལ། ཁྲོ་བོ་སེང་གེའི་འདུག་སྟངས་ནི། རྐང་པ་བཤང་སྒོར་བསྣོལ། པུས་མོ་
བསྲངས་ཏེ་ཙོག་པུ་བྱ། སྒལ་ཚིགས་བསྲངས། ལག་པ་ཐབ་འགལ་བྱ། ཡང་ན་པུས་བཙུགས་
སྐེད་པ་བསྲངས། ལག་གཉིས་བརླ་སྦོམ་ཕྲའི་མཚམས་སུ་གཏད་ཅེས་ཀྱང་གཞན་ལས་
བཤད། གང་ལྟར་མཇིང་པ་བསྟུང་ཞིང་ལྟ་སྟངས་གཙུག་ཏོར་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའོ། །འདི་
མདུན་རྩ་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ཡིན། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། པུས་མོ་དང་གྲུ་མོ་ས་ལ་འཛུགས་
པའམ་ཡང་ན་སྐྱིལ་ཀྲུང་སྐེད་པ་བསྲངས། ལག་པ་གཉིས་དཔྱི་མགོའི་ཐད་ཀྱི་ས་ལ་འཛུགས། 
4-1-68


ལུས་སྒྱེད་ཅིང་མགྲིན་པ་དགུག འདི་རྒྱབ་ཀྱི་རྩ་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ཡིན། ཞི་མ་ཁྲོ་གླང་པོ་
ཆེའི་འདུག་སྟངས་ནི། པུས་བཙུགས་ལག་གཉིས་ཁུ་ཚུར་གྱིས་འགྲམ་པ་སྐྱོར། གྲུ་མོ་སྟེགས་
བུ་ལ་བཙུགས་པའམ་ཡང་ན་རྐང་པ་བརྐྱང་བ་སྟེ། འདི་ནི་མཉམ་པའི་རླུང་སྦྱོར་གྱི་སྟེང་ནས་
ཐུར་སེལ་སྟེང་དུ་འགྲོ་བར་བྱེད་པའོ། །ཡང་སྐྱིལ་ཀྲུང་ལུས་ལྟག་སྒྱེད་དུ་བྱེད་པ་ལས། ལག་
པ་གཉིས་རྡོ་རྗེ་ཁུ་ཚུར་གྱིས་སྐེད་པའི་རྒྱབ་ནས་བརྟེན་པའམ། ཡང་ན་གན་རྐྱལ་རྐང་པ་
གཉིས་ཅུང་ཟད་བརྐྱང་པ་པདྨའི་ཁ་སྦྱོར་དང༌། ལག་པ་ཁུ་ཚུར་སྙིང་གར་བསྣོལ་བ་སྟེ། སྲོག་
ཐུར་དུ་འདྲེན་པར་བྱེད་པའོ། །འདི་གཉིས་ལ་ལྟ་སྟངས་ནི་བདུད་རྩི་འཁྱིལ་བའོ། །ཞི་བ་དྲང་
སྲོང་གི་འདུག་སྟངས་ལ། སེང་གེའི་འདུག་སྟངས་དང་འདྲ་བ་ལས་རྡོ་རྗེ་ཁུ་ཚུར་སྙིང་ཁར་
བསྣོལ་བ་དང༌། ཡང་ན་ཙོག་པུ་རྟིང་པ་བཏེག ལག་པ་ཁུ་ཚུར་བསྣོལ་བས་རྣ་བ་ནས་བཟུང་
བ་དང༌། [ཡང་ན་པུས་མོ་དང་གྲུ་མོ་ས་ལ་འཛུགས་པའང༌། སེང་གེའི་འདུག་སྟངས་དང་འདྲ་
བ་ལས། ལག་པ་རྡོ་རྗེ་ཁུ་ཚུར་སྙིང་གར་བསྣོལ་བའོ། །ཡང་ན་]ཟླུམ་པོའི་རྐང་སྟབས་ལ། རྡོ་
རྗེའི་ཁུ་ཚུར་བརླའི་རྩ་བར་བཙུགས་ཞེས་ཀྱང་བཤད་དེ། འདི་དག་ཀྱང་སྟོད་སྨད་གཉིས་ཀྱི་
རྩ་ལ་སོ་སོར་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ཡིན་ལ། འདི་གཉིས་ལ་ལྟ་སྟངས་ནི་ཐུར་དུ་བལྟ་བའོ། །དེ་
ལྟར་ན་འདུག་སྟངས་དེ་དག་ཀྱང་གཉིས་སྡེབ་གཉིས་སྡེབ་ཀྱིས་ཆོག་པར་བཞེད་ཀྱང༌། དྲུག་
པོ་ཐམས་ཅད་བྱས་ན་ལེགས་ལ། དྲུག་ཀ་ལ་ལུགས་གཉིས་བྲིས་པའི་སྔ་མ་རྣམས་ནི། ཆོས་
རྒྱལ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ལ་སོགས་པའི་གསུང་བཞིན་ཡིན་ལ། ཡང་ན་ཞེས་པ་རྣམས་གྲུབ་
ཆེན་ཡུ་མོའི་མན་ངག་ཐོར་བུ་པ་དང་། ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོའི་ཐུགས་སྲས་ལ་སྟོད་པ་དབང་
རྒྱལ་ལ་སོགས་པའི་ལག་ལེན་འགའ་ཞིག་ལ་སྣང་བ་ལྟར་བཀོད་པ་ཡིན་པ་ལས། ཕྱི་མ་འདི་
རྣམས་འཆུན་ཆེ་ཆེ་ཙམ་དུ་སྣང་ཞིང༌། དྲུག་ཚན་གཉིས་པོ་འདི་གང་རུང་ཞིག་གིས་ཆོག་པས། 
གཉིས་ཀ་ཕྲུགས་གཅིག་ལ་སྦྱོར་མི་དགོས་སོ། །འདི་ལ་ཐུན་གསུམ་དུ་བྱེད་པའང་ཡོད་ལ། 
4-1-69


མགྱོགས་འཁྲིད་ལ་ཐུན་གཅིག་ཏུ་བྱས་པས། དམིགས་སྐོར་སོ་ལྔ་པའོ། །
དེ་ནས་ངག་འདྲེན་ནི། འོག་རླུང་འཐེན་ཅིང་ཧཱུཾ་རིང་གིས་སྟེང་རླུང་ཕྱིར་བསལ། ཛཿཧཱུཾ་བཾ་
ཧོཿཧི་ཞེས་པས་འཁོར་ལོ་ལྔ་ལ་རིམ་པས་དམིགས་ཤིང༌། སྟེང་རླུང་དྲག་ཏུ་མནན། ལཱ་ཨཱུ་རཱ་
ཨཱི་ཨཱ་ཞེས་པས་ཁོང་སྒྲ་དང་བཅས་ཏེ་འཁོར་ལོ་ལྔ་ལ་རིམ་པས་དམིགས་ཤིང༌། གསང་རླུང་
དྲག་ཏུ་སྟེང་དུ་དྲངས། དེ་མ་ཐག་ཁ་སྦྱོར་ལྟེ་བར་བཟུང་ལ་ཕྱིར་བསྐྱེད། འོག་སྒོ་བསྡམས་ཤིང་
ཤེས་པ་དཔྲལ་པར་གཏད་དོ། །སྔར་གྱི་ལུས་གནད་དྲུག་པོ་སོ་སོའི་སྟེང་ནས་རླུང་སྦྱོར་འདི་
རྣམས་ལ་འབད་དགོས་ཏེ། ལུས་གནད་ཀྱི་ཁྱད་པར་མ་གཏོགས། རླུང་གནད་ནི་འཛིན་པའི་
སྤོགས་ཆོག་དང་ཕལ་ཆེར་འདྲ་བ་ཡིན་ནོ། །དམིགས་སྐོར་སོ་དྲུག་པའོ། །
ཡང་སྒོམ་སྟེགས་དང་པུས་འཁྱུད་བཅུག མེ་ཐབ་དྲུག་ཆིངས་སུ་གྲགས་པ་བྱས་ལ་ཧཱ་
རིང་དང་བསྟུན་ལག་པ་ཁུ་ཚུར་བཅིང༌། གྲུ་མོ་པུས་མོ་ལ་ཐུག་གི་བར་དུ་ལག་པ་བརྐྱང་སྟེ་
རླུང་ཕྱིར་འབུད། དེ་ལྟར་ལན་བདུན་བདུན་ན་ལག་པ་ཐབ་འགལ་བྱས། འཇམ་རླུང་བཟུང་
སྟེ་ངལ་གསོ་ལན་རེ་བྱའོ། །དམིགས་སྐོར་སོ་བདུན་པའོ། །དེ་དག་མ་མཐའ་ཡང་ཟླ་བ་ཙམ་
སྒོམ་མོ། །
གཉིས་པ་ནི། ཙོག་པུ་འཕོང་སྟེགས་བཅུག ལག་པ་བརླ་ནང་ནས་འཁྱུད་དེ་ངར་གདོང་
བཟུང༌། རླུང་ཁ་ནས་ཕྱིར་དྲག་ཏུ་བུས། འོག་སྒོ་གློད། ཡང་རྔུབ་སྟེ་ལྟོ་བ་ཕྱིར་བསྐྱེད་པའི་ངང་
ནས། སླར་ཡང་འོག་སྒོ་གློད་དེ་རླུང་གང་ཐུབ་བཟུང་ངོ༌། །རླུང་གནད་དང་པོ་ཡིན་ཞིང་འོག་ལ་
བསྲེ་བ་དང་འཛིན་པ་སྟེ་དབྱེ་སྡུད་ཅེས་བྱའོ། །ཡང་དེ་དང་འདྲ་བ་ལས། དགང་གཏོང་གཉིས་
ཀའི་སྐབས་ལྟོ་བ་ཚིགས་པ་ལ་བཅར་ཞིང་ཐུར་སེལ་དྲག་ཏུ་དྲངས། རོ་སྟོད་འཐེན། ངར་
གདོང་མནན་པའོ། །རླུང་གནད་གཉིས་པ་ཡིན། སྟེང་ལ་བསྲེ་བ་དང་བསྐྱིལ་བ་སྟེ། སྒོ་གླེགས་
ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ལུས་གནད་དེའི་ངང་ནས། ཐུར་སེལ་དྲག་ཏུ་བསྣོལ་རྗེས་ཕྱིར་བུས་ཏེ། སྟོང་
4-1-70


འདྲེན་དྲག་ཏུ་བྱ། ཡང་རྔུབ་སྟེ་ཁ་སྦྱོར་དགང་འཐེན་གྱི་ངང་ནས་ལྟོ་བ་བསྐྱོད། སྐེད་པ་སྐྱོག རོ་
སྟོད་གཅུ། ལག་པ་བརྐྱང་ནས་ལག་སོར་གཅུད། མགྲིན་པ་གཅུ་ཞིང་མགོ་སྤྲུག་ནས་རླུང་ཕྱིར་
འབུད། ཕྱིར་བཟུང་ཀ་བ་བཙུགས་ནས་མགོ་དགུག་བསྐྱོད། མགྲིན་པ། རོ་སྟོད། ལྟེ་བའི་བར་
སྔར་བཞིན་བྱ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་འདར་སྤྲུགས་དང་། མཇུག་ཏུ་འབེབས་བྱ། རླུང་གནད་
གསུམ་པ་ཡིན། འདི་ལ་ཀུན་འདུས་ཞེས་བྱའོ། །སྐྱིལ་ཀྲུང་ལག་གཉིས་ཁུ་ཚུར་བརླ་གནོན་
བྱ་ཅུང་ཟད་སྒུར་ནས་ཧཱུཾ་ཞེས་ཐུར་སེལ་འཐེན། སྟོང་འདྲེན་གཡས་གཡོན་དབུས་གསུམ་དུ་
བྱ། ཡང་རླུང་ཁ་སྦྱོར་གྱེན་འཐེན་མགོ་སྒྱེད་ཅིང་སྤྲུགས་པ་ཡང་གཡས་གཡོན་དབུས་གསུམ་
དུ་བྱའོ། །རླུང་གནད་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལ་འདུས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་གཉིས་འདྲེན་ཁྱབ་བོ། །
དེ་རྣམས་གཅིག་སྟེང་ལ་གཅིག་བྱ་ཞིང༌། ལུས་སྦྱོང་ལའང་འབད་པར་བྱའོ། །དམིགས་སྐོར་
སོ་བརྒྱད་པའོ། །
འདི་དག་མགྱོགས་འཁྲིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་གྱི། འགྲུབ་ན་རླུང་སྦྱོར་རེ་ལ་
དམིགས་སྐོར་རེ་བྱེད་པ་ལེགས་ཤིང༌། དེ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སེམས་ཀྱི་བཞག་སྟངས་ནི། མི་
གཡོ་གསུམ་ལྡན་གྱི་ངང་ནས་སྟོང་གཟུགས་ལ་དམིགས་ཤིང༌། དེའི་ངང་ནས་རླུང་གི་གནད་
གང་དུ་གཅུད་པ་དེར་སེམས་གཏད་ཅིང་ལྷོད་ཀྱིས་གློད་པ་རེ་བྱེད་དགོས། དམིགས་པ་དེ་དང་
རླུང་སྦྱོར་དེ་དག་སྦྲགས་ནས་སྒོམ་པ་ཆུ་ཚོད་གཅིག་གཉིས་ཀྱི་ཡུན་རེ་བྱ་ཞིང༌། ལྷག་མ་བུམ་
པ་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་དགོས་ཏེ། དམིགས་སྐོར་སོ་དགུ་པའོ། །
དེ་དག་ལ་ཡང་ཟླ་གཅིག་ཙམ་མ་མཐར་སྒོམ་མོ། །འདི་སྐབས་དམིགས་གསལ་མེད་པ་
རྣམས་ལ་ལྟ་སྟངས་ཐད་ཀར་ལྟ་བ་གཙོ་ཆེ་ལ། འོག་དངོས་གཞིའི་སྐབས། ཡན་ལག་མེད་
པའི་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བ། བདེ་བ་གང་དུ་སྐྱེས་པའི་ཕྱོགས་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་པས་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་
སོ། །
4-1-71


གསུམ་པ་ནི། དེ་ནས་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་རྣམས་བྱ་སྟེ། དེ་
ཡང༌། སྦྱོར་བ་དྲུག་པ་སྟག་མོའི་སྐྱུག །གླང་ཆེན་འགྱིང་བ་ཝ་ཡི་སྣོམ། །སེང་གེ་རྣམ་གྲོལ་
ཁོང་དཀྲུགས་དང༌། །པྲེ་ཏ་ཀ་དང་ཡོང་འཛིན་དང༌། །འདྲེན་ཆུང་ཁོང་འདྲེན་འདྲེན་ཆེན་དང༌། །
སྦགས་འདྲེན་འཕར་གཡོ་ཕུར་འདོན་དང༌། །རབ་བརྐྱང་དང་ནི་སེང་གེའི་རྩལ། །གཅུ་
འཐེན་དང་ནི་གསུམ་འདྲེན་དང༌། །སེང་གེའི་འགྱིང་དང་རྨ་བྱའི་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལྟར་གྱི། 
འཁྲུལ་འཁོར་ལག་ལེན་རིམ་པས་བསླབས་ནས། བུམ་པ་ཅན་དང་སྔར་གྱི་རླུང་སྦྱོར་རྣམས་
དང་བཅས་པ་སྒོམ་དུ་གཞུག་དགོས་པ་ལས། སོར་བསམ་སྲོག་འཛིན་རྣམས་ལ་མྱོང་བ་ཅུང་
ཟད་ཐོན་པ་ཞིག་གིས། ཐུན་དྲུག་ཏུ་འཁྲུལ་འཁོར་དེ་དག་ཚར་རེ་རེ་ནུས་ན་ཟླ་གཅིག་ཙམ་ན་
དངོས་གཞི་སྒོམ་དུ་རུང་བའི་རྟགས་རྣམས་འབྱུང་ངོ༌། །རྩོལ་བ་ཆེ་ཆུང་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཡུན་རིང་
ཐུང་ཇི་ལྟར་བསྐྱང་དགོས་པའང་འདིས་རིགས་འགྲེ་སྟེ། དམིགས་སྐོར་བཞི་བཅུ་པའོ། །
གཉིས་པ་དངོས་གཞི་ལ། རྗེས་དྲན་གྱི་ཡན་ལག་རྗེས་མཐུན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། 
ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་གཅིག་སྦྱོར་མོས་པའི་ཡུལ་དུ་བཞག་ནས། འདིར་གསུམ་སྟེ། སྒོམ་པ་ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ལ་བསླབ་པ། རང་ལུས་ལག་པའི་ཕྱག་རྒྱ་ལ་བསླབ་པ། གཞན་ལུས་ལས་ཀྱི་ཕྱག་
རྒྱ་ལ་བསླབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལུས་གནད་སྤྱི་དང་འདྲ་བ་ལས། ལག་པ་ཁུ་ཚུར་སྙིང་གར་
བསྣོལ། ལྟ་སྟངས་ཐད་ཀར་གཡོ་མེད་དུ་ལྟ་བའོ། །རང་ཉིད་དུས་འཁོར་ལྷན་སྐྱེས་ཡབ་ཡུམ་
ལ་སོགས་པར་གསལ་གདབ། དེའི་ཤུལ་དུ་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་སྣང་བ་ལེགས་པར་དྲངས། ལྷ་
སྐུར་སྣང་བ་སྟོང་གཟུགས་ཀྱིས་ཁྱབ་པར་བྱས་ལ། དེ་ལ་ཡིད་མི་གཡོ་བར་ཅུང་ཟད་བཞག
སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་སྣང་བ་དེ་ལྟར་འདྲེན་མི་ཐུབ་ན། ལྷ་སྐུ་གསལ་སྟོང་ལ་དམིགས་ཏེ་ཅུང་ཟད་
བཞག དེ་ནས་དཔྲལ་པར་ༀ་དཀར་པོ། མགྲིན་པར་ཨཱཿདམར་པོ། ཐུགས་ཀར་ཧཱུཾ་ནག་པོ། ལྟེ་
བར་ཧོཿསེར་པོ། གསང་བར་སྭཱ་སྔོན་པོ། གཙུག་ཏོར་ཏུ་ཧཾ་ལྗང་ཁུའོ། །ཡུམ་གྱི་མཁའ་ཨཱཿལས་
4-1-72


པདྨ་དམར་པོ་འདབ་མ་བརྒྱད་པའི་ལྟེ་བར་ཧཱུཾ་ལས་བྱུང་བའི་རྡོ་རྗེ་སྔོན་པོ་ཕྲ་མོས་མཚན་པ། 
ཡབ་ཀྱི་གསང་གནས་ཧཱུཾ་ལས་རྡོ་རྗེ་སྔོན་པོ་རྩེ་ལྔ་པ་ལྟེ་བའི་ནང་དུ་ཨཱཿལས་བྱུང་བའི་པདྨ་
དམར་པོ་འདབ་བརྒྱད་ཕྲ་མོས་མཚན་པ་གསལ་བཏབ། དེ་ནས་འཁྱུད་པ་ལ་སོགས་པ་རྗེས་
ཆགས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་མཛད་པས་གཙུག་ཏོར་གྱི་ཐིག་ལེ་ཞུ་ནས་དཔྲལ་པའི་འཁོར་ལོ་ཡན་ཆད་
གང་བར་མོས་སྟོང་གཟུགས་དང་བསྲེ། ལུས་གནད་དེ་ཀའི་སྟེང་ནས་གཙུག་ཏོར་དང་དཔྲལ་
པའི་བུམ་ཅན་ཡུན་ཐུང་ངུ་རེ་བྱ། དགའ་བ་དང་པོའི་སྐད་ཅིག་མའོ། །རྡོ་རྗེ་དང་པདྨ་མཉམ་
པར་སྦྱར་བས་སྔར་གྱི་ཐིག་ལེའི་རྒྱུན་དེ་ཉིད་ཆེར་རྒྱས་ཤིང་ཞུ་སྟེ། མགྲིན་པ་དང་སྙིང་གའི་
འཁོར་ལོ་ཡན་ཆད་གང་བར་མོས་སྟོང་གཟུགས་དང་བསྲེ། མགྲིན་པ་དང་སྙིང་གའི་བུམ་ཅན་
ཚར་རེ་བུམ་ཅན་སྔ་མ་གཉིས་ལས་ཡུན་རིང་ཙམ་རེ་བཟུང༌། མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་སྐད་ཅིག་
མའོ། །དབང་པོ་གཉིས་སྲུབ་པའི་སྦྱོར་བ་ལས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྔ་མའི་རྒྱུན་ལས་ཀྱང་
ཆེར་རྒྱས་ཤིང་ཞུ་བས། ལྟེ་བ་དང༌། གསང་བའི་འཁོར་ལོ་ཡན་ཆད་གང་བར་བསམ་ལ་ལྟེ་
བ་དང་གསང་བའི་བུམ་ཅན་ཡུན་རིང་བ་རེ་སྒོམ། ཁྱད་པར་དགའ་བའི་སྐད་ཅིག་མའོ། །ཡང་
དྲག་ཏུ་སྲུབ་པ་ལས། གསང་བ་ནས་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུའི་བར་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་གང་བར་
མོས། སྟོང་གཟུགས་ལ་རིང་དུ་མཉམ་པར་འཇོག་བཞིན་པས། བུམ་པ་ཅན་གྱི་སྦྱོར་བ་གཅིག་
དང༌། སྦྱོར་བ་དྲུག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་འཁྲུལ་འཁོར་བཅས་པས་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
སེམས་ཕྱིར་འཕོ་བ་འགགས་ཏེ་ཁྱིལ་ལི་ལི་འཁྱིལ་བར་བསམ། ལྷན་སྐྱེས་དགའ་བའི་སྐད་
ཅིག་མའོ། །དེ་ནས་ཐོག་མར་ཡོངས་འཛིན་གྱི་འཁྲུལ་འཁོར་གྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བརྟན་
པར་བྱས་པར་མོས། དེའི་རྗེས་སུ། ཁོང་འདྲེན་དང༌། འདྲེན་ཆེན་དང༌། སྦགས་འདྲེན་དང༌། 
སྟག་མོ་དང༌། གླང་ཆེན་དང༌། ཝ་སྣོམ་རྣམས་ཀྱི་གཙུག་ཏོར་གྱི་བར་དུ་བཟློག་པར་བསམ། 
དེ་ནས་པྲེ་ཏ་ཀ་དང༌། རྣམ་གྲོལ་དང༌། གཡང་སྤྲུགས་དང༌། འཕར་གཡོ་དང༌། ཕུར་འདོན་
4-1-73


དང༌། རབ་བརྐྱང་རྣམས་ཀྱིས་ལུས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པར་བྱས་པར་བསམ། སེང་གེའི་
རྩལ་དང༌། གཅུད་འཐེན་དང༌། གསུམ་འགྲེམས་དང༌། སེང་གེ་འགྱིང་དང༌། རྨ་བྱའི་འགྱུར་
རྣམས་ཀྱིས་བཟུང་བཟློག་འགྲེམས་གསུམ་ཀར་བྱས་པར་བསམ། སྤྱིར་ནི་བཟུང་ཞིང་བཟློག
བཟློག་ཅིང་འགྲེམས། འགྲེམས་ཤིང་རླུང་དང་བསྲེ། བསྲེ་ཞིང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོར་བསྐྱལ་ཞེས་
བྱ་བ་ཡིན་པས། གོང་གི་རིམ་པ་རྣམས་ནི་གཙོ་ཆེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་གྱི། རེ་རེ་ལའང་
གནད་བཞི་ཆར་ཚང་བའི་མན་ངག་གིས་གནད་དུ་འགྲོ་བར་བྱའོ། །ཅི་སྟེ་དམིགས་པ་གསལ་
བས་དངོས་སུ་ཞུ་བདེ་བསྐྱེད་ཐུབ་ན། སྦྱོར་བ་དྲུག་པོས་བཟུང་མ་ཐག་ཏུ་འཁྲུལ་འཁོར་སྤང་
པའི་རླུང་སྦྱོར་རྣམས་ཀྱིས་བཟུང་བཟློག་ཁྱབ་པ་རྣམས་བསྟུད་མར་སྦྱངས་ལ། དེའི་རྗེས་སུ་
འཁྲུལ་འཁོར་རྣམས་བྱ་ཞིང༌། ཐོག་མར་སྦྱོང་བའི་སྐབས་ཞུ་བདེ་བསྐྱེད་ཐུབ་རུང་མ་ཐུབ་
རུང༌། དེ་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་བྱ་དགོས་ལ། ཕྱིས་ཤིན་ཏུ་བྱང་ནས་བཟློག་པ་དང་འགྲེམས་
པ་གནད་ཆེ་བ་རེ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་གོ །གང་ལྟར་ཡང༌། མཐར་རླུང་དང་བསྲེ་བའི་ཕྱིར་བུམ་པ་
ཅན་མང་དུ་སྒོམ་ཞིང༌། ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོར་སྐྱེལ་པའི་ཕྱིར་ཞུ་བདེའི་ཉམས་དང་འོད་གསལ་
རྟགས་སྣང་ལ་དམིགས་ནས་མི་གཡོ་གསུམ་ལྡན་གྱི་ངང་བསྐྱང་བར་བྱའོ། །དམིགས་སྐོར་ཞེ་
གཅིག་པའོ། །
གཉིས་པ་ནི། རྒྱུད་ལས། བསྟེན་པའི་དོན་དུ་ལག་པའི་ཕྱག་རྒྱ་རང་གི་སྙིང་གི་དབང་
{སོན་[པོའི་]སྐྱོན་རྣམས་ཀུན་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ལག་པའི་ཕྱག་
རྒྱ་སྟེ། གནད་རྣམས་གོང་ཡེ་རྒྱ་དང་འདྲ་ལ། འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་དང་ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའི་
མཚམས་སྦྱོར་བ་ཡིན་ཡང༌། ཕྱག་རྒྱ་གསུམ་གྱི་ནང་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱར་གཏོགས་སོ། །
དམིགས་སྐོར་ཞེ་གཉིས་པའོ། །
གསུམ་པ་ནི། འགྲེལ་ཆེན་དུ་རྩ་རྒྱུད་ཀྱི་ལུངས་དྲངས་པ་ལས། བཅུ་དྲུག་ལོ་ལོན་རིགས་
4-1-74


ཅན་མ། །གཟུགས་དང་ལང་ཚོས་བརྒྱན་པ་ལ། །དང་པོར་ལེགས་པར་བསླབ་བྱས་ནས། །
དབང་བསྐུར་ནས་ནི་བསྒྲུབ་པར་བརྩམ། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་དང་ཆགས་པ་ནི། །དཔྲལ་བ་
ལ་སོགས་རྣམས་སུ་དགོད། །སྭཱཧཱ་གསང་བ་གཙུག་ཏོར་ཆེ། །ཞེས་སོགས་དང༌། དེ་ནས་རྡོ་
རྗེ་འཛིན་པའི་སྙེམས། །འཛིན་ཞིང་རྣལ་འབྱོར་ཧཱུཾ་ཕཊ་བྱ། །བྷ་གར་ལིང་ག་རབ་བཀོད་ནས། །
བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་སྤྲོ་མི་བྱ། །ཁམས་གསུམ་པོ་ནི་མ་ལུས་པའི། །སངས་རྒྱས་གཟུགས་ནི་
བསྒོམ་པར་བྱ། །ལྟེ་བར་གཏུམ་མོ་འབར་བ་ཡིས། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལྔ་བསྲེགས་ཤིང༌། །
སྤྱན་མ་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡང༌། །བསྲེགས་ནས་རི་བོང་ཅན་ཧཾ་འཛག །བདུད་རྩི་ཁུ་བའི་
ཆོས་ཅན་ནི། །ཐིག་ལེའི་གཟུགས་ཀྱིས་འཛག་པར་བྱེད། །ཐིག་ལེའི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་པར་
གྲགས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཏེ། སྔར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་ཡིད་ངོར་
སྒོམ་པ་དང༌། འདིར་དངོས་སུ་སྒྲུབ་པའི་ཁྱད་པར་དེ་གཞན་ནི་ཕལ་ཆེར་འདྲའོ། །དེ་ལྟར་ན་
ཡིད་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་དང༌། ལག་པའི་ཕྱག་རྒྱ་དང༌། ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་གསུམ་ཆར་ལ་སྟོང་གཟུགས་
ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་དང༌། བསྲེ་བ་ཡོད་ན་ནི་རྗེས་དྲན་རྗེས་མཐུན་པར་འགྱུར་ལ། སྟོང་གཟུགས་
དང་བསྲེ་བ་མེད་ན་སྤྱིར་གནད་དུ་འགྲོ་བ་ཡོད་ཀྱང་རྗེས་དྲན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་ནི་མི་གཏོགས་
ལ། ཡན་ལག་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱི་བོགས་འདོན་སྤོགས་ཆོག་ཏུ་འགྱུར་བ་ནི་ཡོད་དོ། །ལས་རྒྱ་ད་
ལྟ་དངོས་སུ་མི་འགྲུབ་ཀྱང༌། ལམ་གྱི་འགང་གཅིག་ཡིན་པས་ཆོས་ཐུན་གཅིག་སྟེ། དམིགས་
སྐོར་ཞེ་གསུམ་པའོ། །
གཉིས་པ་ཡན་ལག་གི་དམིགས་པ་ནི། གཏུམ་མོའི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། དེ་ཡང་ལུས་གནད་
སྔར་དང་མཐུན་པའམ། ལག་པ་རྡོ་རྗེ་བསྡམས་པས་སྤྱི་བོ་བཀག ལྕེ་རྐན་ལ་སྦྱར། ལྟོ་བ་
ཚིགས་པ་ལ་གཅེར་བར་འདོད་པ་ཡོད་པ་ལྟར་བྱས་ཀྱང་རུང༌། རྩ་འཁོར་རྣམས་ལ་དམིགས་
པ་གསལ་ན་རྡོ་རྗེ་ལུས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་མཐུན་པར་རྒྱས་པ་སྒོམ་སྟེ། ལྟེ་བ་ལ་ནང་བསྐོར་
4-1-75


འདབ་མ་བཞི། དེའི་ཕྱི་རོལ་བརྒྱད། དེའི་ཕྱི་རོལ་བཅུ་གཉིས། དེའི་ཕྱི་བསྐོར་དྲུག་ཅུའམ་
དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞིའོ། །དེ་བཞིན་དུ། སྙིང་གའི་ནང་བསྐོར་ལ་བཞི། ཕྱི་བསྐོར་ལ་བརྒྱད། མགྲིན་
པའི་ནང་བསྐོར་ལ་བཞི། བར་བསྐོར་ལ་བརྒྱད། ཕྱི་བསྐོར་ལ་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས། སྤྱི་བོའི་
ནང་བསྐོར་ལ་བཞི། བར་བསྐོར་ལ་བརྒྱད། ཕྱི་བསྐོར་ལ་བཅུ་དྲུག་གོ །གཙུག་ཏོར་ལ་ཕྱི་
བསྐོར་ནང་བསྐོར་གྱི་དབྱེ་བ་མེད་དེ་འདབ་མ་བཞིའོ། །གསང་བའི་ནང་བསྐོར་ལ་དྲུག བར་
བསྐོར་ལ་བཅུ། ཕྱི་བསྐོར་ལ་བཅུ་དྲུག་གོ །འོན་ཀྱང་དེ་ཙམ་གསལ་འདེབས་པ་དཀའ་བར་
བྱུང་ན། འཁོར་ལོ་ལྔ་པོ་རྣམས་ལ་རྩ་འདབ་བཞི་བཞི་དང༌། གསང་གནས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལ་
རྩ་འདབ་དྲུག་པ་རྣམས་གསལ་བཏབ་པས་ཆོག སྐབས་དེར་བསྡུས་པ་འདིའི་དབང་དུ་བྱས་
ན། འདི་ལྟར་སྒོམ་སྟེ། རང་ལུས་ལྷ་སྐུར་གསལ་བ་ཁོང་སྟོང་དུ་གནས་པའི་གཡས་གཡོན་
གང་ལ་ཡང་མ་ཡོ་བ་དབུས་དྲང་ཐད། མདུན་དུ་རྒྱབ་གཉིས་ལས་རྒྱབ་ལ་ལྷག་པར་ཉེ་བ་ན། 
རྩ་དབུ་མ་ལྟེ་བ་སྤྲུལ་འཁོར་ཡན་ཆད་{ལ་}ཁ་དོག་ལྗང་ཁུ་ཡར་སྣ་སྤྱི་བོར་ཚངས་བུག་ལ་
ཟུག་པ། དེའི་གཡས་སུ་རོ་མ་དམར་པོ་དང༌། གཡོན་དུ་རྐྱང་མ་དཀར་པོ་དབུ་མ་ལས་ལྡབ་
འགྱུར་གྱིས་ཕྲ་བ། དེ་གསུམ་སུམ་གཞིབས་སུ་གསལ་འདེབས་ལ། ཡས་སྣ་ནས་སོར་གང་
ཙམ་གྱི་འོག་ཏུ་གཙུག་ཏོར་གྱི་འཁོར་ལོ། སྨིན་མཚམས་ཏེ་དཔྲལ་བའི་གུང་སྨད་ཀྱི་ཚད་ཙམ་
ན་དཔྲལ་བའམ་སྤྱི་བོའི་འཁོར་ལོ། ཕྲག་པ་གཡས་གཡོན་སྐྱེ་བའི་མཚམས་ཀྱི་ཐད་དུ་མགྲིན་
པའི་འཁོར་ལོ། ནུ་མ་གཉིས་ཀྱི་བར་ཀའི་ཐད་ཙམ་དུ་སྙིང་གའི་འཁོར་ལོ། ལྟེ་བའི་ཁུང་བུའི་
ཐད་ཙམ་དུ་ལྟེ་བའི་འཁོར་ལོ། འཁོར་ལོ་རྣམས་ཀྱི་ཐད་དུ་རོ་རྐྱང་གི་{ལག་[ཡལ་ག་]རེ་
དབུ་མ་དང་སྦུབས་འབྲེལ་བ། ཕྱི་རོལ་རོ་རྐྱང་དབུ་མ་གསུམ་ལ་རྩའི་སྐེད་དཀྲིས་བྱས་པ་ལྟ་
བུ། སྐེད་དཀྲིས་དེ་ལས་རྩ་འདབ་རྣམས་ཡལ་ག་སྦུབས་ཅན་ལྟ་བུ་སྐྱེས་པར་བསྒོམ་ལ། དེ་
ཡང་གཙུག་ཏོར་དང་སྤྱི་བོ་དང༌། མགྲིན་པའི་འཁོར་ལོ་རྣམས་གདུགས་ཀྱི་རྩིབས་མ་བཞིན་
4-1-76


དུ་ཁ་ཐུར་བསྟན་དང༌། སྙིང་ག་དང༌། ལྟེ་བ་གདུགས་འདེགས་བཞིན་དུ་ཁ་གྱེན་བསྟན་ནོ། །
འཁོར་ལོ་རྣམས་ཀྱི་ཁ་དོག་སྐབས་འདིར་གཙུག་ཏོར་གྱི་ལྗང་ཁུ། སྤྱི་བོའི་ནག་པོ། མགྲིན་
པའི་དམར་པོ། སྙིང་གའི་དཀར་པོ། ལྟེ་བའི་སེར་པོའོ། །མིའི་ལུས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་ལྟེ་
བ་ནས་འོག་ཏུ་སོར་བརྒྱད་དམ་བཅུ་ཙམ་གཞལ་བ། རྒྱུ་ཞབས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལུས་ཀྱི་དབུས་ན་
གསང་གནས་བདེ་སྐྱོང་གི་འཁོར་ལོ་ཁ་དོག་སྔོན་པོ་ཁ་གྱེན་བསྟན་ཞིག་བསྒོམ། དེའི་བར་གྱི་
དབུ་མའི་མས་སྣ་ནི་དུང་ཅན་མ་སྟེ། ཁ་དོག་སྔོན་པོ་དང༌། རོ་རྐྱང་གཉིས་པོ་ལྟེ་བའི་འཁོར་
ལོའི་འོག་མཚམས་ནས་གསང་གནས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་བར་དུ་གཡས་སུ་རོ་མའི་མས་སྣ་ནག་
པོ་དང༌། གཡོན་དུ་རྐྱང་མའི་མས་སྣ་སེར་པོ་སྟེ། རྩ་གསུམ་སུམ་གཞིབས་སོ། །དེ་ལྟར་འཁོར་
ལོ་དྲུག་ལ་དབུ་མ་ཡང་སྦོམ་ཕྲ་མདའ་སྨྱུག་ཙམ་བསམ། གསང་གནས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ལྟེ་བའི་
འོག་ནས་དབུ་མའམ་དུང་ཅན་མའི་མས་སྣ་ཆ་ཕྲ་བ་གཡས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌། རོ་མའི་མས་སྣ་
གཡོན་གྱི་ཕྱོགས་བཟུང་སྟེ། ཉིས་གཞིབས་ལྟ་བུར་བྱས་ནས། ཅུང་ཟད་མདུན་དུ་འཁྱོགས་
ཏེ་གསང་བར་ཟུག་ལ། རྐྱང་མའི་མས་སྣ་འཁོར་ལོའི་ལྟེ་བ་ནས་དབུས་ཀྱི་ཕྱོགས་བཟུང་
ནས་ཅུང་ཟད་རྒྱབ་ཕྱོགས་སུ་འཁྱོགས་ཏེ་བཤང་སྒོ་ལ་ཟུག་པར་སྒོམ། དབུ་མའི་ནང་གསང་
བའི་འཁོར་ལོའི་དབུས་སུ་ཨཱཿསྔོན་པོ་དང༌། ལྟེ་བར་ཧོཿཡིག་སེར་པོ་ཡི་གེའི་མགོ་ལྟེ་བའི་
འཁོར་ལོའི་ནང་དུ་ཚུད་ཙམ། དེའི་སྟེང་སོར་གང་ཙམ་མ་རེག་པ་ཡི་གེ་ལ་སེར་པོ། སྙིང་ཁར་
ཨུ་ཡིག་དཀར་པོ། མགྲིན་པར་ར་ཡིག་དམར་པོ། སྤྱི་བོར་ཨི་ཡིག་ནག་པོ། གཙུག་ཏོར་གྱི་
འཁོར་ལོའི་འོག་མཚམས་སུ་ཨ་ཡིག་ལྗང་ཁུ། གཙུག་ཏོར་གྱི་འཁོར་ལོའི་ལྟེ་བར་ཀླད་ཀོར་
ཆུད་ཅིང༌། གཙུག་ཏོར་གྱི་འཁོར་ལོའི་སྟེང་ནས་ཡི་གེའི་གཟུགས་མགོ་ཞབས་བཟློག་པའི་ཧཾ་
ཡིག་དཀར་པོ་རྣམས་གསལ་བཏབ། དེ་ནས་བུམ་པ་ཅན་བསྒོམས་པས་གསང་བའི་དབུས་
ཀྱི་ཨཱཿལས་རླུང་དྲོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་དུང་ཅན་མ་ནས་སོང༌། དེ་ནས་ཧོཿཡིག་བསྐུལ་བས་
4-1-77


དེ་ལས་གཏུམ་མོ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེ་ཕྲ་བ། འཚེར་བ། མཁྲང་བ། རྣོ་བ། ཚ་བ། རྩུབ་པ། གསེར་
གྱི་ཁ་དོག་ཅན་གཙོ་ཆེ་བའི་ཁ་དོག་སྣ་དྲུག་པ་འབར་བས། འཁོར་ལོ་ལྔ་ལ་གནས་པའི་ལ་
ཨུ་ར་ཨི་ཨ་རྣམས་ཕུག་ཅིང་བསྲེགས། ཧཾ་ལ་རེག་པས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཞུ་སྟེ། ཨ་ཨི་ར་
ཨུ་ལ་རྣམས་ཀྱང་རིམ་པས་གསོས་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱི་དྭངས་མ་ཞུ་བའི་བདུད་རྩི་དང་འདྲེས་ཏེ་
ཧོཿཡིག་ལ་ཁྲུས་གསོལ་ཞིང་རྩ་འཁོར་ལོ་དྲུག་གང་བར་མོས། དམིགས་སྐོར་ཞེ་བཞི་པའོ། །
ཡང་གཏུམ་མོ་བསྡུས་པ་ནི། རྩ་འཁོར་ལོ་དྲུག་གསལ་བཏབ། གཙུག་ཏོར་གྱི་དབུ་མའི་
ནང་དུ་ཐིག་ལེ་དཀར་པོ་བའི་ནུ་མ་ལྟ་བུ་རིང་ཐུང་སོར་བཞི་ཙམ་དང༌། ལྟེ་བར་གཏུམ་མོ་
དབྱུག་པའི་གཟུགས་ཅན་ཁ་དོག་དམར་པོ་སོར་བཞི་པ་གསལ་བཏབ་ལ། བུམ་པ་ཅན་བཟུང་
བས་གཏུམ་མོའི་མེ་འོད་རབ་ཏུ་རྒྱས་ཏེ། རྩ་འཁོར་ལོ་དྲུག་སོགས་ལུས་ཀྱི་ནང་ཐམས་ཅད་ཁ་
དོག་དམར་ལམ་པ་དང༌། དྲོད་ཚ་འུར་བྱུང་བར་མོས། རིམ་པས་སྤྱི་བོའི་ཐིག་ལེ་ཞུ་{བ་[བས་
མར་]དབུ་མར་བབས་པས། དེའི་འོད་ཀྱིས་ལུས་ནང་ཐམས་ཅད་དཀར་ལམ་པ་དང༌། བདེ་
ཆིལ་གྱིས་བྱུང་བར་བསམ། མཐར་ཐིག་ལེ་གཏུམ་མོ་ལ་ཐིམ། མི་རྟོག་པར་ཅུང་ཟད་བཞག
གཏུམ་མོའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ནི། སྙིང་གའི་འཁོར་ལོ་ནག་པོ་དང༌། ལྟེ་བའི་འཁོར་ལོ་སེར་
པོ་ཁ་སྦྱོར་གྱི་འབར་འཛག་དང༌། མགྲིན་པ་དམར་པོ་དང༌། སྤྱི་བོ་དཀར་པོ་ཁ་སྦྱོར་གྱི་འབར་
འཛག་དང༌། གཙུག་ཏོར་ལྗང་ཁུ་དང༌། གསང་བ་སྔོན་པོ་ཁ་སྦྱོར་གྱི་འབར་འཛག་བྱེད་པའང་
ཡོད་དོ། །གཏུམ་མོ་འདི་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་དམིགས་བཅས་དང་མོས་སྒོམ་གྱི་རྫོགས་རིམ་དུ་
གྲགས་པ་འདི་རྣམས་ངོ་བོ་བསྐྱེད་རིམ་དུ་གཏོགས་ཀྱང༌། རྫོགས་རིམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་
ཁྱད་པར་ཅན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དེའི་ཐ་སྙད་བརྟགས་པ་སྟེ། ལས་དང་པོ་པ་རྣམས་ལ་ངེས་པར་
དགོས་ཤིང༌། རྫོགས་རིམ་དངོས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་ནས་ཀྱང་འདི་དག་བོགས་འདོན་དུ་འགྱུར་
བའི་ཕྱིར། ཅི་རིགས་པར་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ཁོ་ནའོ། །དམིགས་སྐོར་ཞེ་ལྔ་པའོ། །
4-1-78


རྗེས་དྲན་དངོས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་དུས་རྡོ་རྗེའི་ལུས་ལ་གཏུམ་མོ་ཡོངས་རྫོགས་སུ་
འབར་ཞིང༌། དགའ་བཞི་ཡོངས་རྫོགས་འདྲེན་ཐུབ་པ་ཡིན་ལ། ད་ལྟ་གཏུམ་མོ་སྒོམ་པ་ནི་
དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་ལམ་བྱེད་དང༌། དེ་ཡང་སྟོང་གཟུགས་དང་བསྲེ་ཐུབ་ན་ནི་རྗེས་དྲན་རྗེས་
མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པ་ལ། རྗེས་དྲན་གྱི་མཚན་དོན། སྒོམ་པའི་དུས་
མཚམས། སྒོམ་ཚུལ་གྱི་ཡན་ལག སྒོམ་པའི་རྟགས་ཚད། དག་བྱ་དག་བྱེད་ཀྱི་དབྱེ་བ། 
བསྒོམས་པས་ཐོབ་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ་དྲུག་ལས། 
དང་པོ་ནི། རྒྱ་སྐད་དུ། ཨ་ནུ་ཞེས་པ་རྗེས་སུ་དང༌། སྨྲ་ཏི་ཞེས་པ་དྲན་པར་བསྒྱུར་ལ། ཨ་
ནུའི་སྒྲ་ནི་དམན་པ་དང༌། ལྷག་པ་ལ་འཇུག་པ་གཉིས་ལས། སྐབས་འདིར་ལྷག་པའི་དོན་ཏེ། 
ཨ་ནུ་སྨྲ་ཏི་ཞེས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ལྷག་པར་དྲན་པའི་དོན་ཏེ། སྔར་(འཛིན་པའི་སྐབས་སུ་)བསྒོམས་
པ་(དེ་ཉིད་)སླར་ཡང་དྲན་ཞིང་ཤིན་ཏུ་དྲན་པ་སྟེ། སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་ཡང་
སྒོམ་ཞིང་དྲག་ཏུ་རྩོལ་བའི་དོན་ནོ། །
གཉིས་པ་ནི། འཛིན་པ་མཐར་ཕྱིན་པས་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་གསུམ་ལ་(འཛིན་པ་མཐར་ཕྱིན་པས་
བུམ་ཅན་གྱིས་དུས་ཅི་ཙམ་གྱི་བར་དུ་རླུང་དབུ་མའི་གནས་གང་དུ་འཆིང་འདོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་འཆིང་ནུས་པའི་རླུང་ལ་དབང་ཐོབ་
པ་དང༌། དེ་ཐོབ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྩ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་གི་ཐིག་ལེ་དབབ་བཟློག་བཀྲམ་པ་ཅི་འདོད་དུ་ནུས་པ་ནི་ཐིག་ལེ་ལ་
དབང་ཐོབ་པ་དང༌། རླུང་དང་ཐིག་ལེ་དེ་དག་དབུ་མ་ལ་སོགས་པའི་རྩ་གང་ལ་ཡང་བཅུག་པ་སོགས་ཅི་འདོད་དུ་བྱེད་རུང་བ་ནི་
རྩ་ལ་དབང་འབྱོར་བའོ། །)དབང་འབྱོར། གཏུམ་མོའི་སྣང་བ་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་ལྷ་སྐུ་རབ་
འབྱམས་སུ་ཤར་ན་ངེས་པར་རྗེས་དྲན་སྒོམ་རན་པའོ། །
གསུམ་པ་སྒོམ་ཚུལ་གྱི་ཡན་ལག་ལ། དོན་ཚན་ལྔ་ལས། (དང་པོ་)རྗེས་དྲན་གང་ལ་བྱ་
བའི་ཡུལ་ནི། སྤྱིར་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་ཐམས་ཅད་དང༌། གཙོ་བོ་གཏུམ་མོའི་འབར་སྣང་གི་སྟོང་
4-1-79


གཟུགས་དང༌། རྟེན་འཁོར་ལོ་བཞིའམ་དྲུག་གི་ཐིག་ལེ། བརྟེན་པ་ཞུ་བདེ་དང་བཅས་པའོ། །
དོན་ཚན་གཉིས་པ་དགོས་པ་ནི། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་དངོས་སུ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞུ་
བདེ་འཛག་མེད་ལ་བསླབ་པའོ། །
དོན་ཚན་གསུམ་པ་དུས་ཇི་ཙམ་གྱི་བར་དུ་སྒོམ་པ་ནི། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་(བེམ་རྫས་
ཀྱི་ཐིག་ལེའི་ཆ་གཅིག་འགགས་པས་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བའི་ཆ་གཅིག་གྲུབ་པའི་)སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་མ་སྐྱེས་ཀྱི་
བར་དུའོ། །མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་སྐྱེས་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ་ཡང་རྗེས་དྲན་གྱི་རྒྱུན་བོར་ནས། 
དམིགས་རྣམ་མི་འདྲ་བའི་ལམ་གསར་པ་སྒོམ་དུ་མེད་ཀྱི། རྗེས་དྲན་གྱི་རྒྱུན་ཉིད་ཏིང་ངེ་
འཛིན་དུ་གནས་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །
དོན་ཚན་བཞི་པ་རྗེས་དྲན་རང་གི་ངོ་བོ་ནི། རྒྱུད་ལས། གཏུམ་མོའི་སྣང་བར་གང་ཞིག་
གྱུར་པ་ངེས་པར་(ངེས་པ་སྟེ། གཏུམ་མོ་འབར་སྣང་གི་ངོར་གང་ཞིག་སྟོང་གཟུགས་ལྷ་ཡབ་ཡུམ་མཉམ་སྦྱོར་གྱི་རྣམ་
པར་གྱུར་པ་དེ་དག་རྟོག་བྲལ་གྱི་ཤེས་པ་ལ་ངེས་པར་)ལུས་དང་ནམ་མཁའ་ལ་ཡང་རྗེས་སུ་དྲན་པ(སྟེ། ལུས་
དང་ནམ་མཁར་སྣང་ཞིང་གསལ་བ་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པས་ཞུ་བདེ་འདྲེན་པར་བྱེད་པའི་དོན་ནོ།།)ར་འགྱུར། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ། གྲོགས་ཕྱག་རྒྱ་གཞན་ཡོད་ཀྱང་རུང༌། མེད་ཀྱང་རུང༌། གཏུམ་མོའི་འབར་སྣང་
གི་ལྷ་ཡབ་ཡུམ་མཉམ་སྦྱོར་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་སྟོང་གཟུགས་ཕྲ་རགས་སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་
རྣམ་པ་ཅན་ལ་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་མཉམ་པར་གཞག་པས། ཞུ་བདེ་འཛག་
མེད་ཡང་ཡང་བསྐྱེད་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །
དོན་ཚན་ལྔ་པ་རྗེས་དྲན་ཇི་ལྟར་སྒོམ་པའི་ཚུལ་ནི། རྒྱུད་ལས། (རྗེས་དྲན་གྱི་སྐབས་)འདི་དག་
དམན་པ་ལ་(དབང་པོ་རབ་འབྲིང་ཐ་མ་གསུམ་དུ་)སོགས་དབྱེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྣ་ཚོགས་གཙོ་བོའི་སྒྲུབ་
ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར། །ཕྱག་རྒྱ་གསུམ་(ལས་ཡེ་ཕྱག་གསུམ་)དང་གནས་སྐབས་(ཐིག་ལེ་
སླ་བའི་གནས་སྐབས། ཅུང་ཟད་བསྐ་བའི་དེ་དང༌། ཤིན་ཏུ་བསྐ་བའི་དེ་དང་)གསུམ་ནི་རྣམ་གསུམ་བགྲོད་པའི་
4-1-80


དབང་གིས་ལས་དང་ཀུན་རྟོག་མཆོག་རྣམས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། དང་པོར་དབང་པོ་
བརྟུལ་ཞིང་ཐིག་ལེ་སླ་བའི་གནས་སྐབས་ན། ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ལ་མ་བསྟེན་པར། དགའ་བཞི་
རྫོགས་པར་འདྲེན་མི་ཐུབ་པའི་སྐབས་ན། ལས་དང་ཡེ་ཤེས་ཕྱག་ཆེན་གསུམ་གར་གཅིག་
ཏུ་དྲིལ་བའི་རྗེས་དྲན་སྒོམ། དེ་ནས་དབང་པོ་ན་འཕོས་ཏེ་བར་སྐབས་དེར་དབང་པོ་འབྲིང་
དུ་གྱུར་པ་[ན]། ཐིག་ལེ་ཅུང་ཟད་བསྐ་བའི་གནས་སྐབས་སུ་སོང་བ་ན། ཕྱག་ཆེན་ཁོ་ནས་
ནི་བདེ་བ་རྫོགས་པར་འདྲེན་མི་ཐུབ་ལ། ལས་རྒྱ་ནི་མེད་ཀྱང་ཆོག་པའི་སྐབས་སུ། ལས་རྒྱ་
སྤངས་ཏེ། ཡེ་རྒྱ་དང་ཕྱག་ཆེན་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་བའི་རྗེས་དྲན་སྒོམ། ཡང་དབང་པོ་ན་འཕར་
ཏེ་རྣོན་པོར་སོང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཤིན་ཏུ་བསྐ་བའི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་པ་ན། ཕྱག་
ཆེན་ཁོ་ནས་ཞུ་བདེ་རྫོགས་པར་ནི་འདྲེན་ཐུབ། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་མ་ཐོབ་པའི་སྐབས་
དེར་ཕྱག་ཆེན་ཁོ་ན་[ལ་]བརྟེན་པའི་རྗེས་དྲན་སྒོམ། དེ་དག་ཀྱང་མཉམ་གཞག་གཙོ་ཆེ་བའི་
དབང་དུ་བྱས་ཀྱི། རྗེས་ཐོབ་ཏུ་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང་འབྲེལ་བ་ལ་ནི་ངེས་པ་མེད་དོ། །
གནས་སྐབས་གསུམ་པོ་འདི་རྣམས་ལ་ཕྱག་རྒྱ་(གཏུམ་མོ་འབར་བ་དམ་ཚིག་གི་ཕྱག་རྒྱ་དང་)བཞི་སྦྱོར་
དང༌། (ལས་རྒྱ་མེད་པ་)ཕྱག་རྒྱ་གསུམ་སྦྱོར་དང༌། (ལས་ཡེ་གཉིས་མེད་པར་)ཕྱག་རྒྱ་གཉིས་སྦྱོར་ཞེས་
འདོད་པ་དང༌། ཡང་གསུམ་སྦྱོར། གཉིས་སྦྱོར། གཅིག་སྦྱོར་ཞེས་རིམ་པས་སྦྱོར་བའང་ཡོད་
དོ། །
བཞི་པ་ལ། རྟགས་ནི་དགའ་བཞི་རྫོགས་པར་འདྲེན་ཐེངས་དེ་ལས་གཏུམ་མོའི་འབར་
སྣང་མཐའ་ཡས་པ་འཕྲོ་ཚུལ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་པ་རེ་འབྱུང་ལ། ཀུནྡ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
སེམས་ལྷུང་བར་རྩོལ་ཀྱང་མི་ལྷུང་སྟེ། ནོར་བུ་ནས་ཤུགས་དྲག་པོས་གྱེན་ལ་རང་བཟློག་ཏུ་
འགྲོ་བ་དང༌། རང་གི་ལུས་ཀྱང་སྟོང་གཟུགས་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་སྣང་བ་དང༌། དག་པ་
དང་མ་དག་པའི་སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་རྟག་པར་སྤྲོ་ཞིང་བསྡུ་བའོ། །ཚད་མ་ནི་
4-1-81


མངོན་སུམ་བཞི་ཆར་ཚང་ཡང་ནང་གི་བདེ་བ་དམ་པ་ཉམས་སུ་མྱོང་ཞིང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་
ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་རིག་མངོན་སུམ་གཙོ་ཆེའོ། །
ལྔ་པ་ནི། དག་བྱ་ལ་དབྱེ་ན་འདུ་ཤེས་ལ་(ཆུའི་ཁམས། ལྕེའི་དབང་པོ། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད། རྐང་
པའི་དབང་པོ། ལེན་པ་སྟེ་ཆུ་ཁམས་པ་དྲུག་)སོགས་པ་ཕུང་ཁམས་ཆུའི་ཁམས་པ་དྲུག་ཚན་གཅིག་ཏུ་
དབྱེ། དག་བྱེད་རྗེས་དྲན་གྱི་ཡན་ལག་ལ་དབྱེ་ན་བཅུ་སྟེ། རྒྱུད་ལས། (ཆགས་ཡུལ་བསམ་པའི་སྐབས་
དང༌། འཁྲིག་འདོད་ཀྱི་དེ་དང༌། ཆགས་སྟོབས་ཀྱི་ལུས་ལ་ཚ་རིམ་སྐྱེ་བའི་དེ་དང༌། ཁ་བསྐམས་བཞིན་འགྱུར་བའི་དེ་དང༌། ཟས་
སོགས་ལ་མི་འཇུག་པའི་དེ་དང༌། ལུས་འདར་བའི་དེ་དང༌། སྨྱོན་པ་ལྟར་གྱུར་པའི་དེ་དང༌། མི་ཤེས་པའི་རྨོངས་པར་གྱུར་པའི་
དེ་དང༌། རྐྱེན་གཞན་ཆགས་ཡུལ་དུ་སྣང་བའི་འཁྲུལ་བའི་དེ་དང༌། འཁྲིག་སྤྱོད་སྐབས་སེམས་བརྒྱལ་བ་ལྟར་གྱུར་པའི་དེ་དང་
བཅུའོ།།) བསམ་དང་འདོད་དང་ལུས་ལ་རིམས་དང་ཁ་མཆོག་པདྨ་སྐམས་དང་ཟས་ལ་རབ་ཏུ་
མི་འཇུག་དང༌། །འདར་དང་སྨྱོ་དང་རབ་ཏུ་རྨོངས་པར་འགྱུར་དང་ཡིད་ནི་རྣམ་པར་འཁྲུལ་
དང་དྲག་ཏུ་བརྒྱལ་བ་དག །རྡོ་རྗེ་ཅན་གྱི་དུ་བ་ལ་སོགས་རབ་གསལ་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ་སྲོག
ཆགས་ལུས་ལ་འཇིག་རྟེན་དུ། །རབ་ཏུ་གསལ་ཞིང་ངེས་པ་དེ་རྣམས་ཡིད་སྲུབ་གནས་སྐབས་
སུ་ཞིག་རྒྱལ་བར་འདོད་པ་དེ་ནི་སུ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཏེ། རྟགས་བཅུའི་དབྱེ་བ་ཅན་གྱི་
སྟོང་གཟུགས་སོ་སོས་རིམ་པས་བདེ་བ་འདྲེན་པ་ན། བསམ་པའི་གནས་སྐབས་དང་མཚུངས་
ཤིང༌། དེ་རྣམ་པར་དག་པའི་བདེ་བ་དང་པོ་ཐོབ་པ་ལ་སོགས་པ། བདེ་བ་མི་འདྲ་བ་བཅུ་རིམ་
གྱིས་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །
དྲུག་པ་ལ། གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི། རྒྱུད་ལས། རྗེས་སུ་དྲན་པས་ལེགས་པར་
དག་པ་དྲི་མེད་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དག་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་གཟུགས་ལས་སོ། །ཞེས་པ་ལྟར། རྩ་
ནང་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་གང་བས་ཕྱི་ནང་ཐམས་ཅད་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་
གྱིས་ཁྱབ་པ་དང༌། རྣམ་སྨིན་གྱི་ལུས་གནས་མ་འགྱུར་ཡང་རང་སེམས་ལྷ་སྐུར་དངོས་སུ་
4-1-82


གྱུར་པ་དང༌། གཞན་ཡང་མངོན་ཤེས་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཐོབ་ཅིང་། 
བདེ་སྟོང་གི་ཉམས་མྱོང་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཡིན་ལ། མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་ནི། རྒྱལ་བ་འོད་
དཔག་མེད་ལ་(མཱ་མ་ཀཱི། འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག གཟུགས་རྡོ་རྗེ་མ། པདྨ་མཐར་བྱེད། ཁྲོ་མོ་ཁེངས་བྱེད་མ་སྟེ་ཆུ་ཁམས་པའི་
ལྷ་དྲུག་)སོགས་པ་ལྷ་ཆུ་ཁམས་པ་དྲུག་ཚན་གཅིག་གི་དཀྱིལ་འཁོར་མངོན་དུ་འགྱུར་རོ། །སྒོམ་
དོན་འདི་ལ་ཐུན་གཅིག་ལ་སོགས་པའོ། །དེས་རྗེས་དྲན་གྱི་འཁྲིད་ཚར་རོ།། །། 
གཉིས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་འཁྲིད་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ལ། ཉམས་ལེན་དམིགས་པའི་གནད་
དང༌། སྒོམ་ཚུལ་བློ་ལ་འགོད་པའོ། །དང་པོ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡན་ལག་དངོས་ཀྱི་དབང་ལྟར་
བྱས་ན། ཕྱག་ཆེན་ཁོ་ནའི་རྗེས་དྲན་དང་ཕལ་ཆེར་འདྲ་བ་ལས། སྤོགས་ཆོག་ཏུ་ལས་ཀྱི་ཕྱག་
རྒྱ་ཐ་དད་པ་མང་དུ་སྒྲུབ་པར་བཤད་པ་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་མོས་པ་ལམ་བྱེད་ཙམ་དུ་སྒོམ་ན། 
རྗེས་དྲན་རྗེས་མཐུན་པ་དང་འདྲ་བ་ལས། ལག་པ་མཉམ་བཞག་གི་ཕྱག་རྒྱ་དང༌། ལྟ་སྟངས་
སྣ་རྩེར་དབབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་ལྟ་གསུང༌། དམིགས་པའི་སྐབས་སུ་ཡས་བརྟན་དགའ་བཞི་ནི་
རྗེས་དྲན་དང་འདྲ། མས་བརྟན་ལ་རྩ་འཁོར་སོ་སོར་བུམ་ཅན་ཡུན་རིང་དུ་སྒོམ་ཞིང༌། སྟོང་
གཟུགས་དང་བདེ་བ་ལ་མཉམ་པར་འཇོག ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ས་བཅུ་གཉིས་ཐོབ་པར་མོས་པ་
ཙམ་བྱའོ། །དམིགས་སྐོར་ཞེ་དྲུག་པའོ། །
དམིགས་སྐོར་འདི་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མ་བྱས་ཀྱང་ཆོག་མོད། བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས། 
ཡན་ལག་དྲུག་གི་དམིགས་པའི་ས་བཅད་མི་སྟོང་པའི་ཕྱིར་མཛད་པའོ། །
གཉིས་པ་སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པ་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་དོན། སྒོམ་པའི་དུས་
མཚམས། སྒོམ་ཚུལ་གྱི་ཡན་ལག སྒོམ་པའི་རྟགས་ཚད། དག་བྱ་དག་བྱེད་ཀྱི་དབྱེ་བ། 
བསྒོམས་པས་ཐོབ་པའི་འབྲས་བུ་སྟེ་དྲུག་ལས། 
དང་པོ་ནི། རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ས་མ་དྷི་ཞེས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། དེ་ཡང་མཉམ་པར་ཀུན་
4-1-83


ཏུ་འཛིན་པའི་དོན་ཡིན་པས། གཟུང་འཛིན་དང་བྲལ་ཞིང༌། ཡུལ་ཡུལ་ཅན་དབྱེར་མེད་ལ་
སེམས་གནས་པའི་དོན་ནོ། །
གཉིས་པ་ནི། རྗེས་དྲན་གྱི་ཡན་ལག་མཐར་ཕྱིན་ཏེ། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་འཕྲལ་དུ་
བསྐྱེད་ནུས་པ་ནའོ། །
གསུམ་པ་ལ། དོན་ཚན་ལྔའི་དང་པོ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡུལ་ནི། སྟོང་གཟུགས་དང་བདེ་
ཆེན་གཉིས་ཡིན་ལ། དོན་ཚན་གཉིས་པ་བསྒོམས་པའི་དགོས་པ་ནི། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་
གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བའི་དོན་དང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ལུས་དབྱིངས་སུ་དག་སྟེ། (སྟོང་
གཟུགས་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་དང་མི་གཉིས་པའི་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པའི་དོན་ནོ།།) གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
སྐུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
དོན་ཚན་གསུམ་པ་དུས་ཇི་ཙམ་གྱི་བར་དུ་སྒོམ་པ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཐོག་མ་མི་འགྱུར་
བའི་བདེ་བ་སྐད་ཅིག་གཅིག་ཐོབ་པ་ནས། ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་
ཐོབ་ཀྱི་བར་དུའོ། །
དོན་ཚན་བཞི་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ངོ་བོ་ནི། རྒྱུད་ལས། ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་
ཀྱིས་ནི་འགྱུར་མེད་བདེ་བའི་དབང་གིས་ཡེ་ཤེས་གཟུགས་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན། །ཞེས་ཏེ། ཡེ་
ཤེས་གཅིག་ཉིད་ལ་ལྡོག་ཆའི་དབྱེ་བས་ཤེས་རབ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་དང༌། ཐབས་རྣམ་
ཀུན་མཆོག་ལྡན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་གཉིས་སོ་སོར་མཐོང་བའི་གཉིས་སྣང་གི་ཆ་མེད་པར་ཟུང་
འཇུག་ཏུ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ། ཞུ་བདེ་འཛག་མེད་མཐར་ཕྱིན་པས་རྐྱེན་བྱས་
ནས། ལས་རླུང་གཅིག་འགགས། རྩ་གསུམ་[དང་]བཅུ་ཆ་གཅིག་དབུ་མར་ཐིམ། ཁམས་
དཀར་དམར་གྱི་བགྲོད་པ་རེ་རེ་དབུ་མའི་ནང་དུ་གཡོ་མེད་དུ་བརྟན་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་རྩ་
དང༌། རླུང་དང༌། ཁམས་རྣམས་ཕྱིན་ཆད་འཇིག་ཏུ་མེད་ཅིང་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་སྟོང་གཟུགས་
4-1-84


སུ་གྱུར་པ་ན། དེ་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཕྱིར། 
སྟོང་གཟུགས་བདེ་བས་རིག་པ་ལ། །བདེ་བ་ཆེན་པོ་རང་གིས་རིག །ཅེས་གསུངས་སོ། །
དོན་ཚན་ལྔ་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཇི་ལྟར་སྒོམ་པའི་ཚུལ་ནི། རྒྱུད་ལས། བདེ་བ་མ་ཉམས་
གཅིག་པུ་ཞི་བ་ལྷན་སྐྱེས་ཡེ་ཤེས་རྣལ་འབྱོར་འདིར་ནི་སྒྲུབ་པ་ཆེན་པོ་ལ། །ཞེས་དང༌། དུས་
ཞབས་སྙན་བརྒྱུད་ལས་ཀྱང༌། སྒོམ་པ་དམིགས་བཅས་སྟོང་གཟུགས་དང༌། །དམིགས་མེད་
བདེ་བ་རོ་མཉམ་ལ། །སེམས་ནི་མི་གཡོ་བརྟན་པར་གནས། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་
འཆར། །ཞེས་པ་ལྟར་སྔར་གནས་གྱུར་ཟིན་གྱི་ཐིག་ལེ་རྣམས་ཀྱི་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་དང༌། 
ཕྱིས་གནས་འགྱུར་རྒྱུ་ད་ལྟ་གནས་མ་འགྱུར་བའི་ཐིག་ལེ་དབབ་བཟློག་གི་ཞུ་བདེ་འཛག་
མེད་གཉིས་ཚོགས་པ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པས། སེམས་བདེ་བ་ཐོབ་པའི་ངང་ནས། སྟོང་གཟུགས་
ལ་རབ་ཏུ་ཆགས་པས་ཞུ་བདེ་འཛག་མེད་ཡང་ཡང་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ལ། རྗེས་ཐོབ་ཏུ་སྤྲོས་བཅས་
ཀྱི་སྤྱོད་པ་རྟག་ཏུ་སྤྱོད་པའམ། བོགས་འདོན་སྤོགས་ཆོག་གི་ཚུལ་དུ་ཅི་རིགས་པར་སྤྱོད་
དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །
བཞི་པ་ནི། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཅིག་གི་མཐར་ཐུག་པ་མ་མཐོང་བའི་
དོན་ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སྟོང་དང་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའི་དོན་ཡང་དག་
པར་མཐོང་བའི་བར་དུ་སྟེ། ཚད་མ་ནི་མངོན་སུམ་བཞི་ཆར་ཚང་བ་ལས། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་
པའི་ཁྱད་པར་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྗེས་མཐུན་པ་ཡིན་པས་རྣལ་
འབྱོར་མངོན་སུམ་ཞེས་བྱའོ། །
ལྔ་པ་ནི། དག་བྱ་ལ་དབྱེ་ན་གཟུགས་ཕུང་(སའི་ཁམས། ལུས་ཀྱི་དབང་པོ། དྲིའི་སྐྱེ་མཆེད། བཤང་ལམ་
གྱི་དབང་པོ། བྱ་བ་སྨྲ་བ་སྟེ་ས་ཁམས་པ་དྲུག་)སོགས་ཕུང་ཁམས་ས་ཁམས་པ་དྲུག་ཚན་གཅིག་ཡིན་ལ། 
དག་བྱེད་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབྱེ་ན། འཁོར་ལོ་དྲུག་ཏུ་ལས་རླུང་འགགས་པའི་དབྱེ་བས་ས་
4-1-85


བཅུ་གཉིས་སམ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་པ་བཅུ་ནི་རླུང་བཅུ་པོ་རྣམས་འགོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་
པས། ཐུར་སེལ་ལ་སོགས་པའི་རླུང་བཅུ་ཕྱིན་ཆད་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་རྩ་བ་ནས་འགགས་
པའི་དབྱེ་བས་རིམ་པ་བཅུའོ། །
དྲུག་པ་ལ་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི། རྒྱུད་ལས། དེ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དག་པ་
ཉིན་ཞག་འགའ་ཞིག་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྐུ་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཏིང་ངེ་
འཛིན་དང་པོ་སྐྱེས་པ་ནས། རྒྱུན་མ་ཆད་པར་བསྒོམས་ན། ལོ་གསུམ་དང་ཕྱོགས་གསུམ་གྱིས་
གནས་ལུགས་ཡང་དག་པ་བདེན་པའི་ས་མངོན་དུ་བྱེད་ཅིང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ལུས་དབྱིངས་
སུ་ཐིམ་ནས། གཉིས་སུ་མེད་པ་ཟུང་འཇུག་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་སྐུ་འགྲུབ་བོ། །དེ་ནི་དབང་
བཅུ་ལ་(དབང་བཅུ་ནི། ཚེ་ལ་དབང་བ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབང་བ། ཡོ་བྱད་ལ་དབང་བ། ལས་ལ་དབང་བ། སྐྱེ་བ་ལ་དབང་
བ། མོས་པ་ལ་དབང་བ། སྨོན་ལམ་ལ་དབང་བ། རྫུ་འཕྲུལ་ལ་དབང་བ། ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་བ། ཆོས་ལ་དབང་བ་རྣམས་སོ།།)
སོགས་པ་ཡོན་ཏན་དུ་མས་བརྒྱན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཡིན་ལ། མཐར་ཐུག་
གི་འབྲས་བུ་ནི། རྒྱལ་བ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་(སངས་རྒྱས་སྤྱན་མ། སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ། དྲི་རྡོ་རྗེ་མ། གཤིན་རྗེའི་
མཐར་བྱེད། ཁྲོ་མོ་རེངས་བྱེད་མ་སྟེ་ལྷ་ས་ཁམས་པ་དྲུག་)ལ་སོགས་པ་ལྷ་ས་ཁམས་པ་དྲུག་ཚན་གཅིག་གི་
དཀྱིལ་འཁོར་མངོན་དུ་འགྱུར་རོ། །སྒོམ་དོན་འདི་ལ་ཐུན་གཅིག་ལ་སོགས་པའོ། །དེས་ཏིང་
ངེ་འཛིན་གྱི་འཁྲིད་ཚར་ཏེ། སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་གི་དངོས་གཞིའི་དམིགས་པ་རྣམས་བསྟན་
ཟིན་ཏོ། །
གསུམ་པ་རྗེས་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་ས་མཚམས། རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཚོགས་པ་དང་བཅས་པ་
ལ་གསུམ་སྟེ། ལམ་གྱི་ཡན་ལག་དང༌། ས་ལམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་
མི་ཉམས་ཤིང་འཕེལ་བའི་ཡན་ལག་གོ །དང་པོ་ནི་ཉེར་མཁོ་ཅུང་ཟད་བརྗོད་པ་ལ། ཉལ་
བ་གཉིད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་དང༌། འཆི་བ་འོད་གསལ་ངོས་འཛིན་དང༌། འདའ་ཁ་འཕོ་བའི་
4-1-86


གདམས་ངག་དང༌། བར་དོ་འདུན་པས་འཛིན་པ་དང༌། ཐུན་སྒོམ་གྱིས་མཉམ་རྗེས་བསྲེ་བ་སྟེ་
ལྔ་ལས། 
དང་པོ་ནི། སྤྱིར་གཉིད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ། གཉིད་འཐུག་པོའི་འོད་གསལ་འཛིན་པ་དང༌། 
རྨི་ལམ་གྱི་གདམས་ངག་གཉིས་ཡོད། གཉིད་འཐུག་པོའི་འོད་གསལ་འཛིན་པ་ལ། ལས་
དང་པོ་པས་འོད་གསལ་འཛིན་ཚུལ་ནི། སྔར་སོར་བསམ་པའི་སྐབས་སུ་བསྟན་པ་དེ་ཡིན་
ལ། ཐབས་དེས་གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་ཟིན་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ནི། སྲོག་རྩོལ་ཕན་ཆད་
དུ་གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་འཛིན་པའི་གདམས་ངག་ལོགས་པ་མི་དགོས་མོད། སྤྱིར་ནི་ལུགས་
འདི་ལ་མགྲིན་སྙིང་ཁ་སྦྱོར་གྱིས་འོད་གསལ་འཛིན་པའི་མན་ངག་དང༌། ལྟེ་སྙིང་ཁ་སྦྱོར་གྱིས་
འོད་གསལ་སྤེལ་བའི་མན་ངག་ཀྱང་ཡོད་དོ། །དེས་ན་སྐབས་འདིར་རྨི་ལམ་གྱི་གདམས་ངག་
ནི། རང་གི་མགྲིན་པའི་འཁོར་ལོའི་དབུས་སུ་ར་ཡིག་དམར་པོ་དང༌། སྤྱི་བོའི་འཁོར་ལོའི་
དབུས་སུ་ཐིག་ལེ་དཀར་པོ་གསལ་བཏབ་ནས། འཇམ་རླུང་བག་ཙམ་བཟུང་བས་ར་ཡིག་
ལས་གཏུམ་མོ་འབར། ཐིག་ལེ་ལ་རེག དེ་ལས་བདུད་རྩིའི་རྒྱུན་བབས་ཏེ། ར་ཡིག་ལ་ཐིམ་
པར་བསམ་ལ། དོ་ནུབ་ཅིས་ཀྱང་རྨི་ལམ་ཟིན་པར་བྱའོ། །ཞེས་འདུན་པ་དྲག་པོ་བཅུག་ནས་
བསྒོམས་པས་མྱུར་དུ་རྨི་ལམ་ཟིན་པར་འགྱུར་རོ། །དམིགས་སྐོར་ཞེ་བདུན་པའོ། །
རྨི་ལམ་ཟིན་ཅིང་ཟིན་པ་དེ་ཡང་བརྟན་པོར་སོང་ན། མགྲིན་པར་སྟོང་གཟུགས་དྲངས་
ཏེ། སྔར་གྱི་དམིགས་པ་དེ་དང་བསྲེས་ནས། དོ་ནུབ་ཅིས་ཀྱང་རྨི་ལམ་དུ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་
བསྒོམ་པར་བྱའོ། །ཞེས་འདུན་པ་དྲག་པོ་བཏང་བས། རྨི་ལམ་དུ་སོར་བསམ་ལ་སོགས་པ་
རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་སྒོམ་པའི་འདུན་པ་སྐྱེས་ཏེ། དམིགས་པ་ལ་སེམས་གཏད་པའི་ཚེ་སྟོང་
གཟུགས་མང་པོ་བདེ་ཉམས་དང་བཅས་ཏེ་འཆར་བའང་ཡོད། དང་པོ་ཉིད་ནས་རྨི་ལམ་དང་
སྟོང་གཟུགས་འདྲེས་མར་འཆར་པའང་ཡོད། རྩ་བཟང་ཞིང་དབང་པོ་རྣོ་བ་དང༌། ཕྱིས་ཤིན་
4-1-87


ཏུ་གོམས་པར་གྱུར་ན། དབང་པོ་རྣོ་རྟུལ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་འཆར་ཏེ། གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་
དྲན་མེད་དེ་ག་སད་མ་ཐག་ཏུ་རྨི་ལམ་གྱི་དོད་ལ་སྟོང་གཟུགས་འབའ་ཞིག་འཆར་བའང་ཡོད་
དོ། །དམིགས་སྐོར་ཞེ་བརྒྱད་པའོ། །
གཉིས་པ་ལ། འཆི་ཀའི་གདམས་ངག་དངོས་དང༌། སྒོམ་འཕྲོ་ལ་ཤི་ཡང་རྣལ་འབྱོར་
གོམས་སྟོབས་འཇུག་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ད་ལྟའི་དུས་ནས་བདག་འཆི་བའི་ཚེ། ས་
ཆུ་ལ་ཐིམ་པས་དུ་བ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟགས་སྣང་མང་པོ་དང༌། བྱིང་བ་དང༌། སྦྲིད་པ་
དང༌། འཕར་གཡོ་ལ་སོགས་པའི་ལུས་ཉམས་དུ་མ་དང༌། དབུགས་འདར་བ་དང༌། རྔམ་རྒོད་
ལ་སོགས་པའི་ངག་ཉམས་དུ་མ་དང༌། གསལ་བ་དང་མི་གསལ་བ་དང༌། ཁྲོ་བ་དང༌། ཆགས་
པ་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཉམས་དུ་མ་འབྱུང་བར་འདུག་པ་ལ། དེ་རྣམས་རང་ངོ་ཤེས་པར་བྱས་
ནས། སེམས་འོད་གསལ་དུ་འཇུག་དགོས་པར་འདུག་སྙམ་དུ་འདུན་པས་མཚམས་སྦྱར་
ལ། རང་འཆི་བའི་དུས་སུ་ཡང་སྒོམ་ཚུལ་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་སྙམ་པས། ཡན་ལག་དྲུག་པོ་གང་
སྐབས་སུ་བབ་པ་དེ་སྒོམ་ལ། ལུས་ཉམས། ངག་ཉམས། སེམས་ཉམས། མཐོང་ཉམས་གང་
བྱུང་ཡང་འཆི་ཁའི་སྒོམ་ཚུལ་ཡང་འདི་ལྟ་བུ་བྱེད་སྙམ་པས། ཉམས་གང་ཤར་དེ་ལ་སྐྱེ་འགག་
གནས་གསུམ་དང་བྲལ་བར་ངོས་བཟུང་ལ་མཉམ་པར་གཞག ཁྱད་པར་གཉིད་དུ་འགྲོ་ཁ་
དང༌། གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་ལ་ཡང་འདུན་པ་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱོང་བ་གལ་ཆེ། དམིགས་སྐོར་ཞེ་
དགུ་པའོ། །
ནམ་ཞིག་འཆི་བ་མངོན་དུ་བབ་པའི་ཚེ། མཐོང་སྣང་གང་ཤར་ཡང་དེ་ལ་མི་གཡོ་གསུམ་
ལྡན་དུ་བཞག་པའི་ངང་ནས། སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་དང་བྲལ་བའི་དབྱིངས་དེ་ངོས་ཟིན་
པར་བྱ། དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ངག་ལ་བདེ་སྡུག་གི་ཉམས་གང་བྱུང་ཡང་འདྲ། སེམས་ལ་དགའ་
སྡུག་ཆགས་སྡང་ཅི་ཤར་ཡང་འདྲ། རྣ་བར་སྒྲ་ཇི་ལྟར་ཐོས་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེ་དང་དེ་ལ་མི་གཡོ་
4-1-88


གསུམ་ལྡན་གྱི་སྒོ་ནས་རིག་པ་གཏད་དེ། རང་བཞིན་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་སྟེ་རིག་ཐོག་ཏུ་
བསྐྱང་ངོ༌། །སྲོག་རྩོལ་མན་ཆད་གོམས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡིན་ན། འཆི་ལྟས་བྱུང་ཞིང་འཆི་
བ་མི་བཟློག་པར་ཤེས་པ་ཙམ་ན། བུམ་པ་ཅན་དང་སྟོང་གཟུགས་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་
ལ་འབད་རྩོལ་བསྐྱེད། རླུང་སེམས་དྲག་ཏུ་དབུ་མར་འཇུག་པའི་ཐབས་རྣམས་བྱ། དེས་འོད་
གསལ་གྱི་རྟགས་སྣང་དང་བདེ་སྟོང་གི་ཉམས་རྒྱ་ཆེར་མཆེད་ནས་[རྒྱ་འབྱམས་སུ་]འགྲོ། 
དེའི་ངང་ལ་དབྱིངས་སུ་འཕོ་ཐུབ་པའང་ཡོད། དེ་སྐབས་མ་འཕོས་ཀྱང་རུང་སྟེ་སྔར་གྱི་རྒྱུན་
དེ་ཀ་སྒོམས། ཐིམ་རིམ་རྣམས་ཤར་བའི་མགོ་བརྩམས་དུས་ནས་རྡོ་རྗེའི་བཟླས་པ་ཅི་འགྲུབ་
བྱ། དེས་ངེས་པར་འཆི་བ་འོད་གསལ་རང་ངོ་འཕྲོད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །འདི་སྐབས་སུ་
སྤྲོ་ཞིང་དགོས་ན། ཁམས་ཐིམ་རིམ་རྣམས་དང༌། སྣང་བ་བཞིའི་རྣམ་གཞག་ཞིབ་མོར་བཤད་
དོ། །དམིགས་སྐོར་ལྔ་བཅུ་པའོ། །
གཉིས་པ་རྣལ་འབྱོར་གོམས་སྟོབས་འཇུག་པར་བསྟན་པ་ནི། ཆེས་སྐལ་བ་དམན་
པའམ། ཚེ་གཏུགས་ནས་ཉམས་རྟོགས་ཁྱད་པར་ཅན་ཚེ་འདི་ལ་མ་སྐྱེས་ཀྱང༌། ཆོས་འདི་དང་
མ་བྲལ་བཞིན་དུ་དུས་ལས་འདས་ན། སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་ལ་ངེས་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་སྟེ། རྣལ་འབྱོར་
དབང་པོ་རྣལ་འབྱོར་མ་ཐོབ་ཞེས་སོགས་ཀྱི་ལུང་དང་སྦྱར་རོ། །
གསུམ་པ་ནི། ཆོས་རྗེ་ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོའི་གསུང་གི ། དབུའི་ནང་ས་བོན་རང་སེམས་
ཧཾ་ཨཱཿཧཱུཾ། །ཟླ་ཉི་ནམ་མཁའི་མདོག་ཅན་གཙུག་གསང་སྙིང༌། །སྲོག་རྩོལ་བསུ་སྐྱེལ་གཅིག་ཏུ་
བསྡུས་བྱས་ནས། །འདུན་པ་རྩེ་གཅིག་གང་འདོད་གནས་སུ་འཕོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ལུས་
གནད་སྤྱི་དང་མཐུན། ལུས་ཀྱི་ནང་དུ་རྩ་དབུ་མ་ཡང་གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན། དབུ་མའི་ནང་
སྤྱི་བོར་ཧཾ་དཀར་པོ་མགོ་བོ་ཐུར་བསྟན། ལྟེ་བར་ཨཱཿདམར་པོ་དང༌། སྙིང་གར་ཧཱུཾ་སྔོན་པོ་
གཉིས་མགོ་གྱེན་བསྟན། སྤྱི་བོའི་སྟེང་དུ་བླ་མའམ་ཡི་དམ་བཞུགས་པར་བསམ། རླུང་ཁ་སྦྱོར་
4-1-89


ཞིག་བཟུང༌། སྟེང་རླུང་མནན་པས། ཧཾ་ཧཱུཾ་ལ་ཐིམ། འོག་རླུང་འཐེན་པས་ཨཱཿཡང་ཧཱུཾ་ལ་ཐིམ། 
ཧཱུཾ་དེ་ཡང་འདར་ཁྲིལ་ལི་ལི་ཐིག་ལེ་ཁྲ་བོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པར་བསམ། ཡང་འོག་རླུང་འཐེན། 
སྟེང་རླུང་སངས་ཀྱིས་བུས་པས་ཐིག་ལེ་དེ་དབུ་མའི་ལམ་བརྒྱུད། སྤྱི་གཙུག་ནས་རྒྱངས་ཀྱིས་
ཐོན། བླ་མའི་ཐུགས་ཀར་ཐིམ། དེ་དང་འོད་གསལ་རྟགས་སྣང་འདྲེས་པ་ལ་ཅུང་ཟད་མཉམ་
པར་བཞག དེ་འདྲ་བ་ལན་འགའ་རེ་སོང་བ་ན། བླ་མའི་ཐུགས་ཀ་ནས་ཡི་གེ་རྣམས་བབས་
ཏེ། སྔར་བཞིན་རང་གནས་སུ་གནས་པར་བསམ། བླ་མ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདུད་རྩིར་ཞུ་ནས་རང་
ལ་ཐིམ། སྤྱི་གཙུག་ཚངས་པའི་བུ་ག་ཡང་ཟུམ་པར་མོས། དེ་ལྟར་ཡུན་རིང་དུ་སྦྱངས་པས་
རྟགས་འབྱུང་ཞིང༌། ཅི་སྟེ་མ་བྱུང་ན་ཡང་འཕོ་བའི་དམིགས་པ་དང་བསྟུན་དྲག་རླུང་བཙན་
ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་བྱས་པས་འཕྲལ་དུ་རྟགས་འོང༌། ཧ་ཅང་དྲགས་ཏེ་ཐལ་གྱིས་དོགས་པའམ། 
སྟོད་འཚང་དང༌། མགོ་ལ་ཟུག་གཟེར་དྲག་པོ་འཕྲལ་དུ་སྐྱེ་བ་བྱུང་ན། དབུ་མའི་ནང་ནས་
གསེར་གྱི་རྡོ་རྗེ་ལྗིད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཐུར་དུ་སོང༌། བཤང་སྒོ་ནས་ཐོན། ས་འོག་ཐག་རིང་
པོར་ཤུགས་དང་བཅས་ཏེ་སོང་ནས། དབང་ཆེན་གསེར་གྱི་ས་གཞིའི་སྟེང་དུ་གསེར་གྱི་འཁོར་
ལོ་ཆེན་པོ་གཅིག་གི་ལྟེ་བར་ཐམས་ཀྱིས་ཟུག་པར་བསམ། དེ་ཡང་ཡང་བསྒོམས་པས་སེལ། 
འབེབས་སོགས་སྤྱི་དང་འདྲ། དེ་ཡན་ཆད་འཕོ་བ་སྦྱང་བའི་གདམས་ངག་ཡིན། ལས་ལ་སྦྱར་
བའི་སྐབས་ནི་ཡར་འཕོ་བ་འབའ་ཞིག་ལས་མར་འབེབས་པ་མི་བྱེད། དྲག་རླུང་བཙན་ཐབས་
ཀྱི་སྦྱོར་བའང་སྐབས་སུ་བབ་ན་བྱའོ། །འདིའི་གདམས་ངག་གི་ཡི་གེ་འགའ་ཞིག་ལས། ཨ་ཧཱུཾ་
ལ་ཐིམ། ཧཱུཾ་ཧཾ་ལ་ཐིམ། དེ་ཐིག་ལེ་ཁྲ་བོར་གྱུར་པ་འདར་ཁྲིལ་ལི་ལི་འདུག ཡང་རླུང་ལྟེ་བར་
མནན་པས་ཡིག་འབྲུ་རྣམས་སྔར་ལུགས་བཞིན་འཁོད། དེ་ནས་འོག་རླུང་འཐེན། སྟེང་རླུང་
འབུད་པས་ཧིཀ་དང་བཅས་པའམ། མེད་ཀྱང་རུང་སྟེ། ཡིག་འབྲུ་རྣམས་མས་རིམ་ཀྱིས་ཐིམ། 
དེ་ཐིག་ལེ་ཁྲ་བོར་གྱུར། སྤྱི་གཙུག་ནས་བླ་མའི་ཐུགས་ཀར་འཕོ་ཞེས་བཤད་དེ། དམིགས་པ་
4-1-90


འདི་ངོས་རྣམ་པ་གསལ་བ་ཙམ་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ན་འཕོ་བའི་གདམས་ངག་སྟེ། དམིགས་
སྐོར་ང་གཅིག་པའོ། །
བཞི་པ་ནི། ཅི་སྟེ་འཆི་བ་འོད་གསལ་ངོ་འཕྲོད་ཀྱང༌། གོམས་ཤུགས་ཆུང་ཞིང་སྒོམ་
ཡུན་ཐུང་བས་མ་གྲོལ་ན། བར་དོའི་སྣང་བ་འཆར་བར་འགྱུར་བས། དེར་ལམ་བསྒོམས་ན་
གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་ད་ལྟ་ནས་འདུན་པས་མཚམས་སྦྱོར་དགོས་ཏེ། ནམ་ཞིག་བར་
དོའི་སྣང་བ་ཤར་བའི་སྐབས་སུ་ཐ་མལ་གྱི་ཞེན་པ་དང་འགྲོགས་ན་འཁོར་བར་འཁྱམ་པས། 
གནས་སྐབས་དེར་ཡང་འདི་ལྟར་སྒོམ་སྙམ་དུ་མཚམས་སྦྱར་ནས། ཡན་ལག་དྲུག་པོ་གང་
ཡང་རུང་བ་བདག་ཉིད་གང་ལ་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་དེ་སྒོམ། བར་དོར་འདི་ལྟར་སྒོམ་སྙམ་པའི་
འདུན་པ་ཡང་ཡང་བཏང༌། རེས་འགའ་ནི། འདི་ཐམས་ཅད་བར་དོ་ཡིན་པར་འདུག སྐབས་
འདིར་མ་འཁྲུལ་བར་བྱ་དགོས་སྙམ་པའི་འདུན་པ་རྒྱུན་ཆགས་སུ་བསྟེན་ཅིང༌། ཆགས་སྡང་
ལ་སོགས་པའི་བློ་སྤངས་ནས་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཉིད་སྒོམ། རེས་འགའ་ནི་བར་དོའི་མཚན་
ཉིད་ལུས་ལ་གྲིབ་མ་མེད་པ་དང༌། ཉེ་དུ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་མི་ཤེས་པ་དང༌། ཡ་ང་བའི་གཡང་
ས་གསུམ། འཇིགས་པའི་སྒྲ་བཞིའམ་ལྔ། མ་ངེས་པའི་རྣམ་འགྱུར་རྣམ་པ་དྲུག །འགྲོ་བའི་
ལམ་བཞི་ལ་སོགས་པ། བར་དོའི་ལུས་དང་སྣང་བའི་མཚན་ཉིད་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུ་དག་
ཡིན་ན། ད་ལྟ་དེ་ལྟ་བུ་རེ་རེ་ནས་ཡོད་དམ་མེད། ཚང་ངམ་མ་ཚང་ཞེས་བརྟག་ཅིང༌། འཁོར་
བའི་ཉེས་དམིགས་དྲན་པ་དང༌། བདེན་མེད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་ཆགས་སྡང་
སྤངས་ཏེ། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཉིད་སྒོམ་མོ། །ཁྱད་པར་ཐུན་མཚམས་འགྲོ་འཆག་ཉལ་འདུག །
ཟས་སྤྱོད་ལམ། གཏམ་སྨྲ་བརྗོད། དགྲ་གཉེན་གྱི་འབྲེལ་བ་སོགས། སྣོད་བཅུད་ཀྱི་སྣང་
བ་སྣ་ཚོགས་འཆར་བའི་སྐབས་སུ། ཡང་ཡང་དྲན་པས་ཟིན་པར་བྱས་ཏེ། འདི་རྣམས་སྒོམ་
པ་གལ་ཆེ། དེ་ལྟར་ཉིན་མོ་སད་དུས་སུ་བསྒོམས་པས། རྨི་ལམ་དུའང་ཕལ་ཆེར་འཆར་གྱིན་
4-1-91


འདུག་ན། བར་དོར་ལམ་བསྒོམས་པས་གྲོལ་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད་དོ། །དམིགས་སྐོར་ང་གཉིས་
པའོ། །
ལྔ་པ་ནི། མུན་ཁང་གསུམ་ལ་རིམ་གྱིས་བསླབ། །བདེ་སྡུག་རྐྱེན་རྣམས་ཀུན་ལ་བསྲེ། །
ཤུགས་ཆད་ལ་སོགས་རང་སར་བསྐྱང༌། །ལོངས་སྤྱོད་སྤྱོད་ལམ་ཀུན་ལ་བསླབ། །ཅེས་པ་
ལྟར་ཏེ། དེ་ཡང༌། དང་པོར་མུན་ཁང་དངོས་སུ་རྟགས་སྣང་རྟག་ཏུ་འོང་ཞིང་བརྟན་པོར་སོང་
ན། མུན་ཁང་འབྲིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ། གོས་ཀྱིས་མགོ་བཏུམས་ཏེ་ལུས་གནད་སྔར་དང་འདྲ་བའི་
སྟེང་ནས་བསླབས། ཐོག་མར་རྟགས་སྣང་རྣམས་མུན་ཁང་ལས་ཅུང་མི་གསལ་ཙམ་འབྱུང༌། 
ཅུང་ཟད་གོམས་ནས་མུན་ཁང་དང་ཁྱད་མེད་པར་འཆར། དེ་ནས་ལུས་གནད་གཞན་རྣམས་
སྤྱི་དང་འདྲ་བར་བཅས། མིག་བཙུམ་སྟེ། མིག་འབྲས་གྱེན་ལ་བཟློག་པས་ནང་དུ་ལྟ་སྟངས་
ཀྱི་གནད་མ་འཁྲུལ་བར་ཡོད། དེ་ལྟར་བསྒོམས་པས་ཐོག་མར་རྟགས་སྣང་ཉུང་བ་ཙམ་འབྱུང་
ཞིང༌། གསལ་མི་གསལ་ལ་སྔར་དང་ཁྱད་མི་འདུག་ན། དེ་ཁ་བསྒོམས་པས་ཞག་འགའ་
ཞིག་ནས་རྟགས་སྣང་ཤིན་ཏུ་མང་བ་འབྱུང༌། ཡང་སྔར་ལས་སྟོང་གཟུགས་མི་གསལ་ཏུ་སོང་
བ་སྙམ་བྱེད་ན། ད་དུང་མུན་ཁང་ཆུང་ངུ་སྒོམ་མ་རན་པ་ཡིན་པས། རེ་ཞིག་སྔ་མ་རྣམས་ལ་
དམིགས་པ་དྲག་པོར་གཏད་དེ་སྒོམ། སླར་ཡང་མུན་ཁང་ཆུང་ངུར་བསྒོམས་པས་སྔར་བཞིན་
གསལ་བར་འོང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་མིག་ལ་དགབ་པའི་མུན་ཁང་ཆུང་ངུའི་ཁྱད་པར་གཞན་
འགའ་ཞིག་བྱེད་པའི་ལུགས་ཀྱང་ཡོད་ལ། དེ་ལྟར་མུན་ཁང་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ལ་གོམས་
ནས། དང་པོར་སྣང་བ་ཅུང་ཟད་དང་བཅས་པའི་ཁང་པར་བསླབ། དེ་ནས་སྣང་བ་ཆེས་
གསལ་བའི་ཕྱོགས་སུའང་བསླབ། དེ་ནས་ཐུན་གྱི་སྐབས་ལྟ་སྟངས་ཀྱི་གནད་མ་འཆུགས་པ་
བྱ་ཞིང༌། ཐུན་མཚམས་སུ་ལྟ་སྟངས་གྱེན་ཐུར་ཐད་ཀ་གཡས་གཡོན་ལ་སོགས་པ་མ་ངེས་པ་
དང༌། དེ་བཞིན་དུ་མིག་གདངས་པ་དང༌། བཙུམ་པ་དང༌། ཟིམ་མེར་ལྟ་བ་སོགས་ལྟ་ལུགས་
4-1-92


ཀྱང་མ་ངེས་པ་ལ་བསླབས་པས། རིམ་གྱིས་ཐམས་ཅད་དུ་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་གསལ་སྣང་
འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཡང་བདེ་སྡུག་མཐོ་དམན་ཐམས་ཅད་ལ་{བསྲེ་[བརྩེ་]དགོས་ཏེ། དེ་
ཡང་དང་པོར་ཚེར་མ་ཟུག་པའམ། སྣ་རྡོ་ཐུག་པའམ། རླུང་དང་ཉི་མ་དང་ཁ་ཆར་ལ་སོགས་
པའི་ཚ་གྲང་ཕྲ་མོ་ཙམ་རང་ཤུགས་སུ་བྱུང་བའམ། ཆེད་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་དག་གི་གནས་སུ་སོང་ན། 
ཚ་གྲང་གི་རེག་བྱ་ཅུང་ཟད་མྱོང་བ་དེ་ལ་ཆེ་རེ་བལྟས་ཏེ་མི་གཡོ་གསུམ་ལྡན་གྱི་ངང་བསྐྱངས། 
ཐོག་མ་སེམས་འཇོག་སྟབས་མི་བདེ་ཙམ་འབྱུང་ནའང༌། ཅུང་ཟད་གོམས་ནས་ཚ་གྲང་དུ་སྣང་
བ་དེ་གསལ་ཆར་སོང༌། སེམས་གཏད་པས་དེ་ཉིད་ངོས་བཟུང་དང་བྲལ་ཏེ། ལུས་ཀྱི་རེག་བྱ་
མྱོང་ཚུལ་དུ་མི་བདེ་ཡང༌། དེ་ཁའི་སྟེང་དུ་སེམས་འཇོག་སྟབས་ཤིན་ཏུ་བདེ་བ་ཞིག་འབྱུང༌། 
ད་དུང་དེའི་རང་ངོ་ལ་བལྟས་ཏེ་བསྒོམས་པས་ཚ་གྲང་དུ་སྣང་བ་དེ་སྣང་ལ་ངོས་བཟུང་མེད་
པར་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་འགྱུར། དེ་བཞིན་དུ། བཀྲེས་སྐོམ་དང་ངལ་དུབ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་
སྦྱར་བས། མཐར་ན་ཚ་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ཐོག་ཏུ་བབ་ཀྱང་ལམ་དུ་ལོངས་པ་ཞིག་འོང༌། དེ་
བཞིན་དུ། གཏམ་མི་སྙན་པར་རང་གི་ཡིད་ལ་མི་འཐད་པའི་ཚིག་དག་ཐོས་པས། སེམས་
མི་བདེ་ཀར་གྱིས་བྱུང་བའི་དུས་ཀྱང༌། མི་བདེ་བ་དེ་དང་ཚིག་སྤྱི་དེ་ལ་ཆེར་གྱིས་བལྟས་ཏེ། 
བཙལ་ན་ངོས་བཟུང་མེད་པ་དེ་ངོས་ཟིན་པར་བྱས་ནས་མི་གཡོ་གསུམ་ལྡན་བསྐྱང་ངོ༌། །དེ་
བཞིན་དུ། ཡིད་སྐྱོ་བ་དང༌། དགའ་བ་དང༌། འཇིགས་པ་དང༌། སྤྲོ་བ་དང༌། ང་རྒྱལ་དང༌། 
ཁེངས་པ་དང༌། ཆགས་པ་དང༌། སྡང་བ་དང༌། སེར་སྣ་དང༌། ཕྲག་དོག་སོགས་གང་བྱུང་
ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་བསྐྱངས་པས་རང་སངས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང༌། ལམ་
དུ་ཕྱིན་པའི་ངལ་དུབ་དང༌། ཁུར་ཆེན་པོ་འཁུར་བ་དང༌། བཟླས་པ་དང༌། མདོ་འདོན་དང༌། 
གསུང་སྒྲོག་སོགས་འཇུར་པོ་བྱས་པ་དང༌། བརྩིས་དང༌། མནོ་བསམ་དང༌། ལྟ་རྟོག་འཇུར་
པོ་བྱེད་པའི་རྗེས་སུའང༌། སྔར་གྱི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་བྱ་རྩོལ་དྲག་པོ་དེས་རྣམ་རྟོག་གི་
4-1-93


ཤུགས་ཆད་ཡོད་པས་དེ་དུས་རིག་པ་ལྟ་ཤེས་ཙམ་བྱས་ནས། ཡིད་མི་གཡོ་བར་བཞག་པ་ཉིད་
ཀྱིས་རིག་པ་གསལ་སྟོང་མཐའ་དབུས་མེད་པར་འཆར་རོ། །གཞན་ཡང་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་
རེག་བྱ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ཕྲད་པའི་ཚེ་དགའ་ལྷང་སྟེ་ཡོང་བ་དང༌། གཟུགས་སོགས་མི་སྡུག་
པ་གནོད་པ་ཅན་དང་ཕྲད་པའི་ཚེ། ཟུག་རྔུར་ལྷང་སྟེ་བྱུང་བ་ཀུན་ལའང་གང་བྱུང་དེ་ལ་སེམས་
གཏད་དེ། སྔར་བཞིན་མི་གཡོ་གསུམ་ལྡན་བསྐྱང༌། གཞན་ཡང་མདོ་འདོན་སྔགས་བཟླས་
ཕྱག་དང་བསྐོར་བ་སྙིང་རྗེ་ངེས་འབྱུང་སོགས། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་དགེ་བ་རྣམས་དང༌། 
འགྲོ་འཆག་ཉལ་འདུག་སྤྱོད་ལམ་ཀུན་ཏུ། འཕྲལ་འཕྲལ་འདུན་པས་སླེབ་པར་བྱས་ཏེ། གང་
ཤར་དེ་ལ་བཟོ་མེད་དུ་བསྐྱངས་པས་རང་གྲོལ་དུ་འགྱུར་བའི་གནད་ཟིན་པར་བྱའོ། །འདི་
དག་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་ཡང༌། དམིགས་ཐུན་གྲངས་ངེས་སུ་བཅད་པ་མེད་པས་ཅི་བདེ་བར་བྱའོ། །
དམིགས་སྐོར་ང་གསུམ་ལ་སོགས་པའོ། །
གཉིས་པ་ས་ལམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་གཞག་ནི། དེ་ལྟར་སྔོན་འགྲོས་རྒྱུད་
སྦྱངས། སོར་སྡུད་ཀྱིས་དབུ་མའི་ལམ་ཅུང་ཟད་དག །སེམས་གནས་པ་ལ་རང་དབང་ཐོབ་
པས། རྣམ་རྟོག་གི་བར་ཆོད་མི་འབྱུང་ཞིང༌། འོད་གསལ་རྟགས་བཅུ་ཐོག་མར་བསྒྲུབས། 
བསམ་གཏན་གྱིས་དབུ་མའི་ལམ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་ཤིང༌། རང་སེམས། སྟོང་གཟུགས། ལས་
སྣང་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་དབྱེར་མེད་སྤྲོས་བྲལ་དུ་ཤེས། རྟགས་བཅུ་བརྟན་
ཅིང་སྔར་བས་ཀྱང་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་སོང༌། བསྐྱེད་རིམ་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པའི་གང་ཟག་གིས་
ཡན་ལག་འདི་ཉིད་མཐར་ཕྱིན་ན། སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ཀྱི་དང་པོ་ལ་སླེབ་པ་ཡིན་ལ། བསྐྱེད་རིམ་
མ་བརྟན་པར་འདི་རྣམས་བསྒོམས་ནས་མཐར་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན། སྔགས་ཀྱི་ཚོགས་ལམ་ཆེན་
པོ་ཙམ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་སྲོག་རྩོལ་གྱི་ཡན་ལག་གིས་རླུང་བཅུ་དབུ་མར་ཐིམ་པས། གཟུང་
འཛིན་ཐ་དད་པར་འཛིན་པའི་རྣམ་རྟོག་མངོན་འགྱུར་བ་འགག་ཅིང༌། ཕྱི་ནང་གི་འབྱུང་བ་ལ་
4-1-94


ཅི་རིགས་པར་དབང་ཐོབ་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། མངོན་ཤེས་སོགས་ནུས་པའང་ཅུང་ཟད་རྙེད་
པ་དང༌། གཏུམ་མོ་ཅུང་ཟད་འབར་བས་བདེ་སྟོང་གི་ཉམས་གསལ་པོར་ཤར་བ་ཡིན་ཏེ། སྔར་
བསྐྱེད་རིམ་བརྟན་རུང་མ་བརྟན་རུང༌། དྲོད་ཆུང་འབྲིང་མན་ཆད་ཡན་ལག་འདིས་ཐོབ་པར་
འགྱུར་རོ། །འཛིན་པའི་ཡན་ལག་གིས་རླུང་མཐའ་དག་དབུ་མའི་ཐིག་ལེ་རྣམས་ལ་ཐིམ་པས་
གཏུམ་མོ་རང་འབར་རྒྱུན་མི་འཆད་ཅིང༌། ནུས་པ་དང་ཡོན་ཏན་སྔར་བས་བཅུ་འགྱུར་ནས་
བརྒྱ་འགྱུར་གྱི་བར་དུ་འཕེལ། དྲོད་ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ནས་རྩེ་མོ་ལ་མཚམས་
སྦྱོར་བར་འགྱུར། རྗེས་དྲན་གྱིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་ཆུང་ངུ་ཐོབ་ཅིང༌། གཏུམ་མོ་འབར་བ་ལྷག་
པར་སྟོབས་སུ་གྱུར་པས། ཞུ་བདེ་འཛག་མེད་ཀྱི་དགའ་བཞི་རྫོགས་པར་འདྲེན། ཉོན་མོངས་
རགས་པ་མངོན་འགྱུར་བ་སྤོང༌། རྩེ་མོ་མཐར་ཕྱིན་པའི་བར་དུའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་བཟོད་
པ་དང༌། ཆོས་མཆོག་སྟེ། ལས་རླུང་འགགས་ཤིང་ཐིག་ལེ་བརྟན་[པ་]སོགས་འཁོར་བའི་
ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དངོས་སུ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་ལམ་སྟེ། གསང་གནས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་
ཕྱེད་མི་འགྱུར་བའི་བྱང་སེམས་ཀྱིས་གང་བས་ས་དང་པོ། ཕྱེད་ཕྱི་མ་གང་བས་ས་གཉིས་པ། 
ཞེས་སོགས་འཁོར་ལོ་གཞན་ལྔ་ལའང་སྦྱར་བས། གཙུག་ཏོར་གྱི་ཕྱེད་ཕྱི་མ་གང་སྟེ། གཙུག་
ཏོར་ཡང་ཧྲིལ་གྱིས་བརྟན་པས་ས་བཅུ་གཉིས་པའོ། །དེའི་སྐད་ཅིག་གཉིས་པར་གཉིས་སུ་
མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་འགྲུབ་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ས་བཅུ་གཉིས་པའི་སྐད་
ཅིག་མ་ཐ་མ་དེར་ཡང་དག་པ་འཕགས་པའི་མཐོང་ལམ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ནས། འཁོར་བའི་ལུས་
ངག་ཡིད་དང་ཆགས་རྟོག་རྣམས་སྤངས་ཟིན། དེའི་རྗེས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ལ་གཉིས་སུ་མེད་པ་
སྟེ། ཟུང་འཇུག་གི་རང་བཞིན་སྐུ་གསུང་ཐུགས་(འཁོར་བའི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དག་པའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་
རྡོ་རྗེ་དང་སེམས་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་རྟོག་དང་འཛག་བདེ་འགགས་པས་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེའོ།།)ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་མངོན་དུ་
བྱེད། དེ་ནས་ཀུན་ཏུ་འོད་ལ་(ས་བཅུ་གཉིས་ནི། ཀུན་ཏུ་འོད་ཀྱི་ས་དང༌། བདུད་རྩིའི་འོད། ནམ་མཁའི་འོད། རྡོ་རྗེའི་
4-1-95


འོད། རིན་ཆེན་འོད། པདྨའི་འོད། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པའི་ས། དཔེ་མེད་པའི་ས། དཔེ་ཐམས་ཅད་པའི་ས། ཤེས་རབ་འོད་
ཀྱི་ས། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ས། སོ་སོའི་བདག་ཉིད་རིག་པའི་སའོ།།)སོགས་པའི་ས་བཅུ་གཉིས་ཐོབ། གནས་
ལ་སོགས་པའམ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་(དང་པོ། རབ་དུ་དགའ་བ། དྲི་མ་མེད་པ། འོད་བྱེད་པ། འོད་འཕྲོ་བ། སྦྱངས་
དཀའ་བ། མངོན་དུ་གྱུར་པ། རིང་དུ་སོང་བ། མི་གཡོ་བ། ལེགས་པའི་བློ་གྲོས། ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན། ཀུན་ཏུ་འོད། རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་
སའོ།།)སོགས་པའི་ས་བཅུ་གཉིས་སམ་བཅུ་གཅིག་རིམ་གྱིས་བགྲོད་པར་འགྱུར་ཏེ། མཐར་གྱི་
འབྲས་བུ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྐུ་བཞིའི་བདག་ཉིད་ཅན་(རྡུལ་གྱི་དྭངས་མ་གཙུག་ཏོར་ནས་ནོར་བུའི་
བར་དུ་ཆ་བཅུ་གཉིས་སུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོར་བརྟན་པར་གྱུར་པས་བདེན་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་དང༌། བྱང་སེམས་ཀྱི་དྭངས་མ་
ནོར་བུ་ནས་སྤྱི་བོའི་བར་དུ་དགའ་བ་བཅུ་དྲུག་གི་རིམ་པས་བརྟན་པར་གྱུར་པས་དེ་ཉིད་བཅུ་དྲུག་མངོན་དུ་གྱུར་པའོ།།)བདེན་
དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་དང༌། དེ་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་ངོ་བོ། ཡོན་ཏན་
དང༌། ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོ་ཟད་མི་ཤེས་པ། འཕྲིན་ལས་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་བདག་ཉིད་
ཅན་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། སྐལ་བ་དང་ལྡན་ཞིང་བརྩོན་འགྲུས་ཅན་གྱིས་མ་
ནོར་བའི་ལམ་མཆོག་འདི་ལ་འབད་ན་ཚེ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་ཁྱབ་བདག་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དུས་
ཀྱི་འཁོར་ལོའི་གོ་འཕང་མངོན་དུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པ་ཉིད་དོ། །འདི་དག་རྒྱས་པར་གཞན་དུ་
བཤད་པར་བྱའོ། །
གསུམ་པ་རྣལ་འབྱོར་མི་ཉམས་ཤིང་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཡན་ལག་ནི། ལམ་གྱི་གེགས་
སེལ་བོགས་འདོན་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྒྱུན་མི་ཉམས་ཤིང་བསྲུང་བ་གཉིས་སོ། །དང་པོ་ནི་
གཞན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་ལ། གཉིས་པ་ལ། བཀའ་རྒྱ་བཞི་ཡི་རྒྱས་བཏབ་པའི་ཡན་ལག །བར་
ཆད་སྤང་བའི་ཡན་ལག དམ་ཚིག་བསྲུང་བའི་ཡན་ལག སྤྱོད་པ་སྐྱོང་བའི་ཡན་ལག་སྟེ་བཞི་
ལས། དང་པོ་ནི། སྣོད་མིན་ལ་གསང་བར་གདམས་པ་སྟེ། བཀའ་རྒྱས་གདབ་པར་བྱ་བ་བཞི་
ནི། སྔོན་འགྲོའི་གདམས་ངག དངོས་གཞིའི་གདམས་ངག རང་གི་ཉམས་མྱོང༌། བླ་མས་ཇི་
4-1-96


ལྟར་ངོ་སྤྲད་པ་སྟེ་བཞིའམ། གདམས་ངག་ཇི་ལྟར་ཕོག་པ། ཉམས་མྱོང་ཇི་ལྟར་སྐྱེས་པ། ངོ་
བོ་ཇི་ལྟར་སྤྲོད་པ། གེགས་སེལ་བོགས་འདོན་ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་སྟེ་བཞི་ཡིན་ཞེས་ཀྱང་ཁ་ཅིག་
འཆད་དེ། དོན་གཅིག་ཏུ་འབབ་པའི་ཕྱིར་གཉིས་ཀའང་མི་འགལ་ལོ། །སྐབས་འདིར་བཀའ་
རྒྱས་གདབ་པར་བྱའོ། །
གཉིས་པ་ལ། ལམ་བཟང་འཕྲོག་པའི་ཆོམ་རྐུན་སྤང་བ། ལམ་བཟང་འདོར་བའི་རྒྱུ་གཡོ་
ཅན་གྱི་སྟོན་པ་སྤང་བ། ལམ་བཟང་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའི་བདུད་ངོ་ཤེས་པར་བྱ་བ། ལམ་
ཟབ་མོ་བསྲུང་ཞིང་སྦེད་པར་གདམས་པ་སྟེ་བཞི་ལས། དང་པོ་ནི། དྲི་མེ་འོད་ལས། ལམ་
བཟང་རིན་ཆེན་འདི་ནི་བག་མེད་པའི། །སེམས་ཅན་གཞན་པ་རྣམས་ལ་བྱིན་པ་ན། །རང་
ཁྱིམ་དགོན་པ་དག་ཏུ་རབ་བཞུགས་ཏེ། །ཡུལ་ངན་ཆོམ་རྐུན་རྣམས་ཀྱིས་འཕྲོག་པར་བྱེད། །
ཐེ་ཚོམ་འགྱོད་པ་དག་དང་གཉིད་དང་ནི། །ལེ་ལོ་རྒོད་པའི་ཆོམ་རྐུན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང༌། །
གཉེན་འདུན་ཐིབ་པོའི་ནང་དུ་རབ་ཞུགས་ཏེ། །རིན་པོ་ཆེ་ནི་རྟག་ཏུ་འཕྲོག་པར་བྱེད། །ཅེས་
དང༌། ཤིན་ཏུ་བཟའ་དང་བཏུང་བ་སྣ་ཚོགས་དང༌། །ལོངས་སྤྱོད་དུ་མའི་ཆོམ་རྐུན་དེ་རྣམས་
ཀྱིས། །བརྩོན་འགྲུས་ལྡན་དུ་ཟིན་ཀྱང་བག་མེད་ཅིང༌། །བརྒྱལ་བར་གྱུར་པ་ཉིད་ལ་འཕྲོག་
པར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། རང་ཡུལ་དང་རང་ཁྱིམ་ལ་ཞེན་པ་དང༌། དགྲ་གཉེན་གྱི་ཆགས་
སྡང་དང༌། གཉིད་སོགས་སྒྲིབ་པ་ལྔའི་དབང་དུ་གཏོང་བ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་
གཡེངས་བ་དང༌། ཡུལ་ལྔ་ལ་སྲེད་པའི་ཁོང་སྐྲན་ཅན་རྣམས་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་བཟང་པོ་དང་
པོར་མི་སྐྱེ་ཞིང༌། ལན་ཅིག་སྐྱེས་ཀྱང་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་དེ་དག་གི་དབང་དུ་མི་གཏོང༌། 
གཉིས་པ་ནི། རང་ཉིད་ཡོངས་སུ་རྟོགས་པ་པོ་མིན་ཕྱིར། །རིན་ཐང་ཆེན་པོར་འགྱུར་རམ་
ཤེས་ཆེད་དུ། །གཡོ་ཅན་གཞན་ལ་སྟོན་ཏེ་མི་འགྱུར་ཞེས། །དེ་ཡི་ཚིག་གིས་རིན་ཆེན་འདོར་
བར་བྱེད། །གང་དག་རིན་ཆེན་བཟང་པོ་རིག་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་རྟོག་ཏུ་
4-1-97


གཞུག །དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་དག་ཚིག་གིས་ནི། །རང་གི་རིན་ཆེན་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ། །
ཞེས་གསུངས་ཏེ། ལམ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཉམས་རྟོགས་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་
མ་གཏོགས། གཞན་ལ་རང་གི་ཉམས་རྟོགས་རྣམས་ཤིན་ཏུ་གསང་ཞིང་དོགས་གཅོད་མི་འདྲི་
བའོ། །
གསུམ་པ་ནི། རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། །ཕ་དང་མ་དང་
བུ་མོ་སྲིང་མོ་དང༌། །བུ་དང་སྤུན་ཟླ་འདོད་པའི་ཆུང་མ་ཡི། །གཟུགས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བདུད་
རྣམས་གེགས་བྱེད་དོ། །ཞེས་ཏེ། བར་ཆད་ངོ་ཤེས་ནས་དེའི་དབང་དུ་མི་གཏོང་བའོ། །
བཞི་པ་ནི། དེ་ཕྱིར་བླ་མ་དམ་པའི་གནང་བ་ཡི། །ལམ་བཟང་རིན་པོ་ཆེ་ནི་སློབ་མ་ཡིས། །
ཆོམ་རྐུན་རྩ་ལག་ཡོངས་སུ་སྤངས་བྱས་ཏེ། །འབད་པས་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་སྦ་བར་བྱ། །
ཞེས་གསུངས་སོ། །
གསུམ་པ་དམ་ཚིག་དང་སྡོམ་པའི་ཡན་ལག་ནི། རྩ་བའི་ལྟུང་བ་བཅུ་བཞི་བསྲུང་ཞིང༌། 
རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལ་གནས་པ་དང་། བཟའ་བའི་དམ་ཚིག་གསང་
སྟེ་བསྟེན་པ་དང༌། ལམ་བསྐྱེད་རྫོགས་གཉིས་སྒོམ་ཞིང༌། ཉམས་མྱོང་གི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་
རྣམས་སྤངས། མཐུན་རྐྱེན་རྣམས་སྒྲུབ་པ་སྟེ། དམ་ཚིག་[གི་]རྣམ་གཞག་རྒྱས་བསྡུས་ཅི་
རིགས་པར་བཤད་དོ། །
བཞི་པ་སྤྱོད་པ་བསྐྱང་བའི་ཡན་ལག་ནི། མི་དགེ་བ་བཅུ་སྤངས། དགེ་བ་བཅུ་ལ་གནས། 
ཆོས་ལ་དད་པ་བརྟན་པོས་ལས་འབྲས་ལ་བླང་དོར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྤྱོད་ཅིང༌། རང་
གིས་ཇི་ལྟར་བླངས་པའི་བསླབ་པ་རྣམས་ལ་ནན་ཏན་སྙིང་པོར་སྒྲུབ། གང་ཟག་ལ་དད་པས་
སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་སོགས་འཕགས་པ་རྣམས་དང༌། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ལ་མོས་གུས་
ཀྱི་སྒོ་ནས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། གསུང་བཞིན་སྒྲུབ། སྐྱོན་ལ་མི་རྟོག ཡོན་ཏན་བསམ། སྐྱབས་
4-1-98


ཡུལ་ལོག་པ་ལ་ཡིད་མི་རྟོན། དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ། འཆི་བ་མི་རྟག་པ། འཁོར་བའི་ཉེས་
དམིགས། ཆོས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བསམ་པ་སོགས། ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་སྤྱོད་པ་
ལེགས་པར་བསྐྱངས། བྱམས་པ་སྙིང་རྗེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་བརྟེན་ནས། 
ཕར་ཕྱིན་དྲུག་དང༌། བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞི་ལ་སོགས་པ་ལ་རང་བསླབ་ཅིང༌། གཞན་ཡང་
སློབ་ཏུ་འཇུག སྤྲོས་བྲལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་། བདག་པས་གཞན་གཅེས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་
ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སློབ་པ་ཐེག་ཆེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱང་སྐྱོང༌། གཞན་ཡང་གོང་
དུ་བཤད་པའི་དམ་ཚིག་རྣམས་དང༌། རྫོགས་རིམ་ངེས་དོན་གྱི་སྤྱོད་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ་དམ་
ཚིག་བཞིའི་སྤྱོད་པ། རིགས་དྲུག་གི་སྤྱོད་པ། ཕར་ཕྱིན་བཅུའི་སྤྱོད་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་
ཏེ། མདོར་ན་ངེས་དོན་གྱི་སྤྱོད་པ་རྣམས་སྟན་ཐོག་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ནས་ཉམས་སུ་ལེན་ཅིང༌། 
དྲང་དོན་གྱི་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཐབས་ལ་མཁས་
པས་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །འདི་དག་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པར་ནི་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་འཁྲིད་ཡིག་
ཏུ་ལྟ་བར་བྱའོ།། །། 
འདིར་སྨྲས་པ། དུས་གསུམ་རྒྱལ་བའི་བགྲོད་གཅིག་ལམ་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་
པ་སྟེ། །བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཀུན་གྱི་གསང༌། །ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་
རྟོགས་པར་དཀའ་བས་བདག་ལྟའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་མོད། །སྐལ་མཉམ་གཞན་ལ་ཕན་པར་
འགྱུར་སྙམ་གནས་འདིར་རྩོལ་ལའང་ཉེས་པ་ཅི། །དེ་ལྟར་བླ་མ་དམ་པའི་མན་ངག་དང༌། །
སྔོན་བྱོན་གྲུབ་པའི་རིང་ལུགས་ལས་བརྩམས་ནས། །རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ངེས་དོན་ཉམས་
ལེན་ཚུལ། །ས་བཅུའི་དབང་ཕྱུག་རྣམས་ཀྱི་གསུང་བཞིན་བཤད། །ཟབ་དོན་ཡིད་བཞིན་
ནོར་བུའི་ཕུང་པོ་དག །མཁས་གྲུབ་གོང་མའི་ཐུགས་མཚོར་སྦས་པ་ལས། །ཆ་ཙམ་མངོན་དུ་
ཕྱུང་ནས་འདིར་སྤེལ་གྱི། །དེ་ཡི་དགེ་བ་འགྲོ་བའི་དོན་དུ་བསྔོ། །སྲིད་པའི་གནས་འདིར་ཁྱབ་
4-1-99


བདག་རྡོ་རྗེ་སེམས། །བརྟན་གཡོ་ཀུན་གྱི་མགོན་དུ་བཞུགས་པ་ཡང༌། །གཟུང་འཛིན་དྲི་མའི་
དཔུང་ཚོགས་ཀུན་བཅོམ་སྟེ། །རང་གནས་རྟག་བདེའི་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱོད་པར་ཤོག །
ཅེས་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་འཁྲིད་ཡིག་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི། 
ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཇོ་ནང་པ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་ཕྱག་ལེན་ཇི་ལྟ་བ་སྟེ། གྲུབ་ཐོབ་བརྒྱུད་
པ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་ཡི་གེ་སོ་སོའི་གནད་ཀྱང་ཚང་བར་བྱས་ཤིང༌། ཚིག་ལམ་མཛེས་{ཁྲིགས་
[འཁྲིགས་]སྤངས་ཏེ། ཐ་མལ་བའི་སྐད་ཀྱི་ཤིན་ཏུ་གོ་བདེ་བར་བརྗོད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་
གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་ཁྲིད་ཡིག་སོ་སོ་དག དོན་བཟང་ལ་ཚིག་ལེགས་པས། མཁས་པའི་འཇུག་
ངོགས་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ཀྱང༌། མན་ངག་ཕྱག་བཞེས་མང་པོ་ཞིག་གབ་པར་མཛད་ཅིང༌། 
ཚིག་དོན་རྒྱ་ཆེ་བས་ཕལ་ཆེར་གྱིས་རྟོགས་པར་དཀའ་བས་ན། ལམ་ཟབ་མོ་ལ་མི་འཇུག་པ་
དག་མཐོང་བས། ཆོས་རྗེ་ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོ་དང༌། ཆོས་རྗེ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ལ་སོགས་
པའི་ཁྲིད་ཡིག་གི་ཞབས་ཏོག་ཏུ་དམིགས་ནས་སྨྲས་པའོ། །དེ་ཡང་སྔ་ཕྱིར་དོན་གཉེར་དུ་
མས་ཀྱང་བསྐུལ་བ་དང༌། ཁྱད་པར་མདོ་སྨད་པ་དབོན་པོ་ཡོན་ཏན་ལྷུན་གྲུབ་ལ་སོགས་པས་
འཕྲལ་ཏུ་བསྐུལ་བ་དང༌། གཞན་དུ་མ་ལ་ཡང་ཕན་པར་མཐོང་ནས། རྒྱལ་ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་
ཐས་རང་ལོ་བཞི་བཅུ་པ་ལ་ནགས་རྒྱལ་གྱི་དབེན་གནས་དཔལ་ཇོ་མོ་ནང་དུ་སྦྱར་བའོ།། །། 
[སྨྲས་པ། དོན་དམ་ཆོས་སྐུའི་དབྱིངས་དང་འདྲེས་པའི་ཐུགས་ལ་བཞེངས་པ་མི་མངའ་
ཡང༌། །འགྲོ་ཀུན་སྲིད་ཞིའི་འཇིགས་ལས་སྐྱོབ་པའི་ཐུགས་རྗེའི་ཞགས་པས་དམ་དུ་འཆིང༌། །
འབད་མེད་འདོད་དགུའི་དངོས་གྲུབ་གཏེར་མཛད་ཡིད་བཞིན་དབང་གི་རྒྱལ་པོ་ལྟར། །
མཉམ་མེད་བུ་རམ་ཤིང་པས་བདག་ཅག་དུས་ཀུན་ཤིས་པས་བསྐྱངས་དུ་གསོལ། །འདོད་
པའི་འཆིང་བ་ཀུན་ལས་གྲོལ་ཡ༵ང་རྟག་ཏུ་འདོད་ཆགས་ཆེན་པོས་གདུང༌། །དངོས་དང་དངོས་
མེད་རྣམ་པར་བྲལ་ཡ༵ང་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན། །ཚིག་གི་བརྗོད་པ་ཀུན་ལས་གྲོལ་
4-1-100


ཡ༵ང་སྣ་ཚོགས་སྐད་ཀྱིས་ཅིག་ཅར་སྟོན། །གཅིག་དང་དུ་མ་རྣམ་པར་བྲལ་ཡ༵ང་ཐབས་ཤེས་
ཟུང་འཇུག་སྟོན་ལ་འདུད། །རྒྱལ་བསྟན་དྭངས་བཅུད་རིན་ཆེན་ནོར་བུའི་ཚོགས། །དབང་
ལུང་མན་ངག་གསེར་སྐུད་ལེགས་པར་བསྟར། །སྐལ་ལྡན་མ་ལུས་མགྲིན་པའི་རྒྱན་དུ་སྤྲས། །
བརྒྱུད་རིམ་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་དྲན། །འཇམ་དབྱངས་ངུར་སྨྲིག་གར་གྱི་རྣམ་པར་
རོལ། །གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་རང་ལུགས་སླར་གསལ་མཛད། །མདོ་སྔགས་བྱེ་བའི་མངའ་
བདག་སྒྲོལ་མགོན་རྗེས། །དུས་འཁོར་རྫོགས་རིམ་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་མཛད། །སྔ་ན་མེད་
པའི་གསུང་རབ་དམ་པ་འདི། །རྒྱལ་སྲས་དགྱེས་བསྐྱེད་ཀུན་བཟང་མཆོད་སྤྲིན་བསྟར། །
འཛད་མེད་ཉལ་འགྲོའི་རྒྱུན་ལ་འགྲན་པའི་ཐབས། །གཅིག་ལས་དུ་མ་ཡོངས་འཕྲུལ་ཆོས་
སྦྱིན་མཆོག །གཅིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་གོ་དྲུག་ཟླ་ཚེས་ལ། །སྔོན་བསགས་ལས་སྐྱེས་ཀུན༵་
དགའ་ཆོས་འཕེ༵ལ་གྱིས། །ཅོས་མོའི་ཐོག་དྲངས་འགྲོ་དྲུག་ཕ་མ་རྣམས། །སྲིད་ཞིའི་རྒྱ་མཚོའི་
གཡང་ལ་ལྷུང་བ་དག །ཞི་བསིལ་ཐར་པའི་གནས་སུ་དྲངས་པའི་ཐབས། །ལྷག་བསམ་
དག་པའི་སྙིང་སྟོབས་ཟླ་བྲལ་གྱིས། །བསྟན་འགྲོ་ཡོངས་ལ་དམིགས་ནས་ཡོན་སྦྱར་བས། །
ཡིག་ཚོགས་མཛད་མེད་སྤར་གྱི་ཕྱི་མོ་བསྐྲུན། །ལེགས་བྱས་འདི་དང་རྒྱལ་ཀུན་རབ་དཀར་
མཛོད། །གཅིག་ཏུ་བསྡོམས་པའི་རྣམ་དཀར་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །བསྟན་འཛིན་རྣམས་ཀྱི་
སྐུ་ཚེ་མཛད་འཕྲིན་རྒྱས། །ཆབས་ཅིག་མདོ་སྔགས་རྫོགས་ལྡན་དབུ་མ་དར། །སྐྱེ་འགྲོའི་
བདེ་སྐྱིད་འབད་མེད་ངང་གིས་འཕེལ། །སྦྱིན་བདག་ཕྱི་ནང་གསང་བའི་བར་ཆད་བྲལ། །
བསྟན་འཛིན་སྡེ་རྒྱས་འདུལ་ཁྲིམས་གཙང་མའི་མཛེས། །ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་བརྩོན་
པ་ལྷོད་མེད་པར། །བྱང་རྒོད་ཕྲ་རགས་ཀུན་བྲལ་དྲན་ཤེས་ཀྱིས། །བྱ་ར་ལྷོད་མེད་བག་ཡོད་
ཞི་དུལ་དང༌། །ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་ཏིང་འཛིན་བརྟན་པོ་ཡིས། །བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མྱུར་
དུ་མངོན་པར་ཤོག །སྦྱིན་བདག་ཕ་རྒན་ཚེ་ལྡན་ཕུར་བ་མགོན། །ཚེ་འདས་བསམ་གཏན་
4-1-101


གཞན་ཡང་ཚེ་རིང་འབུམ། །བསམ་འཕེལ་ལ་སོགས་བསྔོ་དགོས་གང་ཡོད་རྣམས། །འདི་
ཕྱིར་བདེ་བའི་མཐར་ཐུག་གཏན་བདེ་ཐོབ། །རྟེན་འདི་གང་ན་གནས་པའི་ས་ཕྱོགས་དེར། །
ནད་མུག་དུས་འཁྲུགས་རབ་ཞི་ཆབ་སྲིད་བརྟན། །དུས་བཞི་སྙོམས་ཤིང་ལོ་ཕྱུགས་རྟག་ཏུ་
འཕེལ། །ཚེ་རིང་བསྐལ་བཟང་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པར་ཤོག །འདིར་འབྲེལ་གྱིས་མཚོན་མཁའ་
ཁྱབ་འགྲོ་བ་རྣམས། །སྐྱེ་དང་སྐྱེ་བའི་ཕྲེང་བ་ཐམས་ཅད་དུ། །ཟབ་ཆོས་བདུད་རྩི་འཐུང་བའི་
བསྐལ་བཟང་ལྡན། །སྒྲིབ་གཉིས་སྤངས་ཤིང་འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གྱུར། །དཔལ་ལྡན་བླ་
མའི་མཛད་འཕྲིན་ཟླ་བྲལ་ལྟར། །བདག་སོགས་མཛད་པ་ཆེན་པོའི་གནས་ཐོབ་ནས། །སྲིད་
ཞི་དང་བྲལ་འདོད་དགུར་བསྒྱུར་བའི་ཐབས། །འགྲོ་ཀུན་རེ་འདོད་འབད་མེད་བསྐོང་བར་
ཤོག །ཅེས་སྐྱེས་ཐོབ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་ལམ་བསླབ་པ་གསུམ་དང་། 
ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་གྱི་སྤངས་རྟོགས་མཐར་ཕྱིན་པས་རང་དོན་ཚོགས་གཉིས་ཡོངས་
སུ་རྫོགས་ཤིང༌། གཞན་དོན་དུ་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་དང༌། དབང་ལུང་གདམས་ངག་མ་
ལུས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མདོ་སྔགས་གཞུང་ལུགས་རབ་འབྱམས་སྨྲ་བའི་མགྲིན་པ་གཟེངས་
སུ་མཐོ་བ་དང༌། ཁྱད་པར་མདོ་སྔགས་ཀྱི་དོན་མཐར་ཐུག་གཞན་སྟོང་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་ལྟ་
བའི་རྐང་བྱས་ཏེ། སྔགས་གསར་རྒྱུད་ཀྱི་གསང་སྔགས་བསྟན་པའི་མངའ་བདག་ཆེན་པོར་
བཞུགས་ཤིང༌། མཚན་བརྗོད་པར་དཀའ་བ་དོན་རྒྱ་ཆེན་པོའི་སླད་དུ་མཚན་ནས་སྨོས་ན་ཇོ་
ནང་རྗེ་བཙུན་ཀུན་དགའ་སྙིང་པོའམ། རྗེ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐ་ཞེས་མཚན་གྱི་སྙན་པ་སྲིད་འདིར་ནམ་
མཁའི་རྔ་གསང་ལྟར་གྲགས་ཤིང༌། ཟེགས་མའི་ཆ་ཤས་ཙམ་འགྲོ་ཀུན་གྱི་རྣ་བར་ལྷུང་བས་
ཀྱང་ངན་འགྲོའི་ལུས་ཀྱི་དཔུང་བསྙིལ་ཞིང་བདེ་སྐྱིད་མ་ལུས་པ་སྟེར་བས་སྙིགས་དུས་སུ་ངེས་
གསང་གི་རྒྱལ་བསྟན་སླར་ཡང་སྐྱོང་བར་དགོངས་ཏེ། བསམ་བཞིན་དུ་སྐུ་སྐྱེས་གཞོན་ནུའི་
ཚུལ་དུ་བྱོན་པ་གང་གིས་མཛད་པའི་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་འཁྲིད་ཡིག་མཐོང་བ་དོན་
4-1-102


ལྡན་ཞེས་བྱ་བའི་ཤིང་སྤར་ཀུན༵་དགའ་ཆོས་འཕེ༵ལ་གྱི་བཞེངས་སྐབས་སུ་སྤར་བྱང་སྨོན་ཚིག་
ཟབ་མོའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་ཉམས་མྱོང་ལེགས་བསྐྲུན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་འཛིན་
བྱེད་དམ་མེ་ཕོ་བྱི་བའི་ཧོར་ཟླ་བདུན་པ་གྲོ་བཞིན་ཟླ་བའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ་གཟའ་ལྷག་པ་སྐར་
མ་བྱི་བཞིན་ས་ཆུ་འཕྲད་པ་ལང་ཚོ་སྦྱོར་བ་རྣམ་དཀར་གང་བསགས་འབུམ་འགྱུར་དུ་འགྲོ་
བའི་དུས་ཆེན་ཉིན་མཐའ་ལེགས་གྲུབ་སྐབས་དབྱར་གྱི་དུས་སུ་དྲོ་གྲང་སྙོམས་ཤིང་རྩི་བཅུད་
སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དྲི་བསུང་རྣམས་བསེར་བུ་དལ་གྱིས་ལྡང་བས་ཕྱོགས་ཀུན་ཁྱབ་པར་མཛད་པ། 
ནམ་མཁའི་ཆུ་འཛིན་སྟུག་པོ་ཕྱོགས་བཅུར་བསྐྱོད་པའི་དབུས་ནས་ནམ་མཁའི་རྔ་གསང་ལྷང་
ལྷང་སྒྲོགས་བཞིན་འོད་དམར་ཞགས་པའི་རྩེད་འཇོ་དང་འགྲོགས་ཏེ། བདུད་རྩིའི་ཟིལ་ཆར་
ཕྱོགས་བཅུར་འཐོར་ནས་གསེར་ལྡན་ཡངས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་རབ་ཏུ་རྒྱས་པ་ལས་འགྲོ་
ཀུན་འཚོ་བར་བྱེད་པས་སྐྱེ་ལྡན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྒྱས་པ། མེ་ཏོག འཁྲི་ཤིང༌། རྐང་
འཐུང༌། ལྗོན་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ལོ་འབྲས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཕྱོགས་བཅུར་གཡོ་པའི་རྩེ་མོར་
བྱ་ཁུ་བྱུག་དང༌། འཇོལ་མོ། མཐིང་རིལ་སོགས་ཀྱིས་ཕན་ཚུན་འགྲན་བཞིན་སྙན་པའི་སྒྲ་སྐད་
རྣ་བའི་བཅུད་དུ་འཁྱིལ་བ། རི་ཐང་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རིན་པོ་ཆེ་གཡུ་ལྗང་གི་གོས་གྱོན་པ་ལྟར་
ལྗང་གསལ་གཡུ་ཡི་ཁ་དོག་ཏུ་བསྒྱུར་བ། ཆར་སྤྲིན་སྟུག་པོའི་ཁུར་གྱི་ལྕི་བའི་རླབས་ཕྲེང་ཆུ་
འཛིན་སྔོ་བསངས་གོས་ཅན་ས་ལ་ལྷུང་འདྲའི་འཛད་མེད་ཆུ་མཛོད་ཀློང་ནས་བརྡོལ་བ་འདི་
ནུབ་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོ་ལ་འགྲན་པ་ལྟ་བུའི་ཆུ་བོའི་གཞུང་རབ་ཏུ་རྒྱས་པ། ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་
པའི་འཇའ་ཚོན་གྱི་རི་མོ་མཁའ་ལ་འཁྱོག་པོར་བྲིས་པས་མཆོག་གསུམ་ལ་མཆོད་པས་རྣམ་
འགྱུར་ངོམ་པ་སོགས་ཕྱི་ནང་གི་མཐུན་རྐྱེན་ལེགས་ཚོགས་མ་ལུས་པ་འབྱུང་པའི་སྐབས་སུ་
ཉིད་ཀྱིས་བསྐུལ་བ་ལྟར་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་བློ་བཟང་ཆོས་འཕེལ་རྒྱ་མཚོས་འཛམ་ཐང་གཙང་
ཆེན་འདུ་ཁང་ཕོ་བྲང་དམར་ལྡིང་མའི་ནང་དུ་དགེ་འདུན་པ་བརྒྱ་ཕྲག་གཅིག་དང་ལྔ་བཅུ་
4-1-103


ལྷག་ཙམ་གྱིས་ཇོ་ནང་ཕུར་བའི་སྒྲུབ་ཆེན་འདོན་ཞོར་དུ་བྲིས་པ་དགེ་ལེགས་འཕེལ། སརྦ་
མངྒ་ལམ། 
བདག་གིས་དགེ་བ་གང་བསགས་འདི་ཡིས་ནི། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་
པ་དང༌། །གནས་སྐབས་མཐར་ཐུག་ཕན་བདེ་མཆོག་སྤེལ་བའི། །བླ་ན་མེད་པའི་རྒྱུ་ཚོགས་
ཉིད་གྱུར་ཅིག །ཅེས་པའི་དགེ་བ་བསྔོ་བ་འདི་མ་ཏིས་བྲིས། དགེའོ། །]
4-1-104


 ༄༅། །རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་འཁྲིད་ཡིག་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་གྱི་
ལྷན་ཐབས་འོད་བརྒྱ་འབར་བ་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། གང་ཞིག་དྲན་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །འཁོར་བའི་འཆིང་བ་གྲོལ་མཛད་པ། །
བླ་མ་མཆོག་གི་ཞབས་པད་ལ། །གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་བྱིན་གྱིས་རློབས། །
འདིར་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་ཁྲིད་སྟོན་པ་ལ། ཐོག་མར་ཆོས་ཁུངས་
དང་འབྲེལ་བའི་ཆེ་བ་ཅུང་ཟད་བརྗོད་པར་སྤྲོ་ན། འདིར་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་ལས། 
མདོ་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་གྱི་བཅུད་མ་ལུས་པ་ཕྱུང་བ། ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་རྩེ། 
འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དངོས་གྲུབ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་གནས། དུས་
གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་མཆོག་མཐར་ཐུག རྣལ་
འབྱོར་དབང་ཕྱུག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཤེགས་ཤུལ་ལམ་འཇུག་ངོགས། ཁམས་དྲུག་ལྡན་པ་རྡོ་
རྗེའི་ལུས་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ཅིག་ཚེ་གཅིག་ལུས་གཅིག་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་འཁྲིད་
པར་བྱེད་པའི་ཉེ་ལམ་མྱུར་ལམ་ཁྱད་པར་ཅན། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གཞན་དུ་མ་རྣམས་སུ་རྡོ་རྗེའི་
ཚིག་གིས་སྦས་ཤིང་གསང་པའི་དོན། མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་མ་
སྦས་གསལ་བར་བསྟན་པ། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་
དྲུག་པ་ཞེས་གསུངས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། ཆོས་འདི་མདོ་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་གྱི་
བཅུད་མ་ལུས་པ་ཕྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྔགས་ཀྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐར་ཐུག་སྟོང་ཉིད་
སྙིང་རྗེའི་སྙིང་པོ་ཅན་ཡིན། རྒྱུད་ལས་ཀྱང་། གང་ཞིག་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་གཉིས་སུ་མེད་པར་སྨྲ་
བོ་ཕྱོགས་ཉམས་དེ་ནི་མ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བརྩེ་བ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་
4-1-105


པོ་དང༌། སྤྲོས་པའི་མཐའ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་སྟོང་ཉིད་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་སྟེ། ཆོས་འདི་
ཉིད་ཀྱི་སྙིང་པོར་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐབས་
སུ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཟིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན། སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་གོ་ཡུལ་དུ་འཇོག་པའི་
གནས་སྐབས་ཀྱང་མང་དུ་ཡོད་ལ། འོན་ཀྱང་གོ་ཡུལ་གྱི་སྟོང་ཉིད་དེ་ཙམ་ཁོ་ན་གནད་དུ་མི་ཆེ་
སྟེ། དོན་གྱི་གཙོ་བོ་དཔྱད་པ་ལས་འདས་ཤིང༌། རྗེས་དཔག་ཙམ་གྱི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་སྤྲོས་
བྲལ་སྟོང་ཉིད་ནི་ཆོས་འདིའི་དམིགས་པའི་མཐིལ་ཡིན་ནོ། །ཡང་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་
རྣལ་འབྱོར་བླ་ན་མེད་པའི་ཁྱད་ཆོས། གཞན་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ནི། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་
བ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་གཟུགས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། དེ་གཉིས་ཟུང་
དུ་འཇུག་པ་ནི་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་སྙིང་པོ་ཅན་ཡིན་ན། དེ་ནི་ཆོས་ཚུལ་འདི་ལ་ཡོད་པ་ཙམ་དུ་
མ་ཟད། ཟུང་འཇུག་གི་ལམ་དེ་ནི་སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་པ་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། ལམ་གཞན་
ལ་མེད་ཅེས་དམ་འཆའ་རུ་ཡང་རུང་སྟེ། རྒྱ་བོད་དུ་ཕལ་ཆེར་ལ་གྲགས་པའི་མན་ངག་རྗེས་
འབྲང་གི་ཡི་གེ་རིས་སུ་འཁོད་ཅིང་རྒྱུན་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། སྦྱོར་དྲུག་ལས་
གཞན་པའི་རིམ་ལྔ། ཕྱག་རྒྱ་བཞི་པ། ཕྱག་རྫོགས་ཞི་གཅོད། ཆོས་དྲུག་ལམ་འབྲས་སོགས་
གང་ལ་ཡང་ཟུང་འཇུག་གི་ལམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མཚན་ཉིད་ཚང་བ་མེད་ན། གཞན་
བླུན་པོ་མགོ་སྐོར་གྱི་ཆོས་དང༌། རྟོག་གེ་བས་བརྟགས་པ་རྣམས་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་
པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་དེ་དང་དེའི་ལུགས་སྲོལ་འཛིན་པར་འདོད་པའི་རྗེས་འཇུག་རྒྱ་བོད་
རྣམས་ཀྱི་འཆད་ཚུལ་ལ་དེ་ལྟར་ཡིན་གྱི། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་རིམ་ལྔ། ཛྙཱ་ན་པའི་གྲོལ་ཐིག དྲིལ་བུ་
རིམ་ལྔ། ནག་པོ་རིམ་བཞི་སོགས་ཀྱི་གཞུང་རྩ་བ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་བརྟད་ནི། ཆོས་འདི་དང་
གཅིག་པས་གྲུབ་ཐོབ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་ལམ་འདི་ཁོ་ན་ཐུགས་སུ་ཆུད་པ་ཡིན་ཅིང༌། གཞུང་དེ་
དག་ཆོས་འདི་དང་མཐུན་པར་འཆད་ཤེས་ན་དགོངས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འགྱུར་རོ། །
4-1-106


དོན་གྱི་གཙོ་བོ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། གཞན་ཡང་དད་པ་དང༌། ངེས་འབྱུང་དང༌། བླང་དོར་གྱི་
སྤྱོད་པ་དང༌། ཞི་གནས། ལྷག་མཐོང་དང༌། ཚད་མེད་བཞི། ཕར་ཕྱིན་བཅུ། བསྡུ་དངོས་བཞི། 
བྱང་ཕྱོགས་སོ་བདུན་སོགས་མདོ་དང་ཐུན་མོང་བ་རྣམས་དང༌། སྨིན་གྲོལ་གྱི་ལམ། མཚན་
བཅས་མཚན་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར། དབང་བཞིའི་ཡེ་ཤེས། བསྐྱེད་རྫོགས་ཀྱི་རིམ་པ་རྣམ་
གྲངས་མི་འདྲ་བ་ཐམས་ཅད། དོན་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདིའི་ཁོངས་སུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར། ཆོས་
འདི་མདོ་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་རྩེ་ཞེས་བྱ་བ་
ནི། རྡོ་རྗེ་སྙིང་འགྲེལ་ལས། སངས་རྒྱས་པ་ཡི་བཞི་པ་དང༌། །ལྔ་པ་ཐུབ་པའི་དགོངས་པ་མིན། །
ཞེས་གསུངས་པས་ཉན་ཐོས་རང་རྒྱལ་ཐེག་ཆེན་ཏེ། ཐེག་པ་གསུམ་དུ་མ་འདུས་པའི་ཐེག་པ་
བཞི་པ་མེད་མོད་ཀྱང་། གསུམ་པོའི་ནང་སེལ་གྱི་དབྱེ་བ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཐེག་པ་
མང་དུ་འབྱུང་པའང་མི་འགལ་ཏེ། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། ཐེག་པ་རྣམ་པ་མང་བཤད་
པ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་དྲང་བའི་ཕྱིར། །ཐེག་པ་ཐ་དད་ངས་བཤད་དེ། །ཐེག་པ་གཅིག་
ཏུའང་ངས་བསྟན་ཏོ། །ཇི་སྲིད་སེམས་ནི་འཇུག་པའི་བར། །ཐེག་པ་དག་ལ་ཐུག་པ་མེད། །
ཅེས་གསུངས་པས་སོ། །དེས་ན་དད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་བླང་དོར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་
བྱེད་པ་ནི་ལྷའི་ཐེག་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམས་སྒོམ་པ་ནི། ཚངས་པའི་
ཐེག་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐེག་པ་ཡིན་པས། ཐེག་པ་དངོས་མ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་
མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་རང་རྒྱལ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
དང༌། བྱ་རྒྱུད་དང༌། སྤྱོད་རྒྱུད་དང༌། རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་དང༌། རྣལ་འབྱོར་བླ་ན་མེད་པའི་ཐེག་
པ་རྣམས་སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཅིང༌། རྣལ་འབྱོར་བླ་མེད་གཞན་
ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱང་ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཡིན། རྒྱུད་འདིའི་
ཟབ་དོན་མཐར་ཐུག་ནི། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་པས། ལམ་དང་འབྲས་བུའི་ཐེག་
4-1-107


པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་རྩེའམ་མཐར་ཐུག་པ་ནི། རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པ་འབྲས་བུར་
བཅས་པ་དང༌། གསུང་རབ་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པའི་ཡང་རྩེ། དཔལ་
དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་ཡིན་ནོ། །སྐབས་འདིར་དོགས་པ་འདི་འབྱུང་སྟེ། འདུས་པ་བདེ་
དགྱེས་སོགས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ན། དེ་དག་ལས་དུས་འཁོར་ལྷག་པ་མི་འཐད་དོ་སྙམ་
ན། སྤྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའི་གླེགས་བམ་དང༌། ཚིག་ལ་བྱིན་རླབས་ཆེ་ཆུང་ངམ། ཕྱག་
མཆོད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་བཟང་ངན་གྱི་ཁྱད་པར་འབྱེད་པ་སོགས་ནམ་དུ་ཡང་མི་རུང་ན། རྣལ་འབྱོར་
བླ་མེད་ནང་ཚན་དུ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། དེ་ལྟ་ན་ཡང༌། ཚིག་ཟིན་གྱི་དོན་དང༌། སྒྲ་ཇི་
བཞིན་པའི་དོན་ལ་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་དང༌། ཟབ་མི་ཟབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་པས། དོན་འདིའི་དབང་དུ་
བྱས་ཏེ། བླ་མེད་གཞན་རྣམས་ལས་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་ཡིན་པས། འདི་ཉིད་
ཐེག་པའི་ཡང་རྩེར་འཇོག་ལ། རྒྱུད་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྦས་དོན་འདིས་གསལ་བར་མཛད་
ཅིང༌། དེའི་ཚེ་བླ་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་གཞན་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་གྱི་གནད་ཐམས་ཅད་འདི་དང་
གཅིག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། འདུས་པ་བདེ་དགྱེས་སོགས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་མ་ཡིན་པར་
ཐལ་བའི་སྐྱོན་ག་ལ་ཡོད། ཡང་བློ་དམན་འགའ་ཞིག་ལ་དོགས་པ་འདི་འབྱུང་སྟེ། འདི་ཐེག་
པའི་ཡང་རྩེ་ཁོ་ན་ཡིན་ན། ཐེག་པ་གཞན་ཐམས་ཅད་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་གྱུར་པའི་
ཕྱིར། མདོ་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིན་པར་འགལ། ཡང་མདོ་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་
དགོངས་པ་ཡིན་ན། ཐེག་དམན་གྱི་དོན་ཡང་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡང་རྩེ་ཡིན་པར་འགལ་སྙམ་པ་
འདི་འབྱུང་ངོ༌། །དེའི་ལན་ནི། ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་མདོ་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུགས་ཀྱི་བརྟད་སོའི་
དགོངས་པ་གཅིག་ཡིན་ཅིང༌། གཅིག་པོ་དེ་ཡང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཁོ་ནའོ། །འོན་ཀྱང་སོ་
སོའི་ཚིག་གི་དངོས་བསྟན་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་ལ་ཟབ་དོན་འདི་གསལ་མི་གསལ་དང་རྒྱས་མི་
རྒྱས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་[གལ་]ཆེ་བས། མཆོག་དམན་མེད་པའང་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་ངེས་
4-1-108


དོན་ཤིན་ཏུ་གབ་པའི་གསུང་རབ་རྣམས་ལ་གང་ཟག་སྐལ་དམན་དག་ཡིད་རྟོན་པས་ཐེག་
དམན་གྱི་མདོ་ཞེས་གྲགས་ཤིང༌། ངེས་དོན་ཅི་རིགས་གབ་ཅིང་ཇི་ལྟར་འོས་པ་གསལ་བར་
མཛད་པ་རྣམས་གང་ཟག་དབང་པོ་འབྲིང་གི་རིགས་རྣམས་ཀྱིས་སྐལ་པར་ཐོབ་པ་ནི་ཕར་
ཕྱིན་ཐེག་པ་ནས་ཡོ་གའི་ཐེག་པའི་བར་དུ་གྲགས་ཏེ་བླ་ན་ཡོད་པའོ། །ཟབ་དོན་མཐར་ཐུག་
གསལ་བར་སྟོན་པ་རྣམས་དབང་པོ་མཆོག་རྣམས་ཁོ་ནའི་ཆོས་ཀྱི་སྐལ་བར་བྱོན་པ་ལ་ཐེག་
པ་བླ་ན་མེད་པ་ཞེས་གྲགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་རྣལ་འབྱོར་བླ་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ལས། 
རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་སྤྱིར་གསལ་པོར་བསྟན་པ་ཙམ་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། དཔལ་ལྡན་དུས་
འཁོར་དང་བསྐྲུན་ན། གཞན་དེ་རྣམས་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྣམ་གཞག་འགའ་ཞིག་ཏུ་མི་
གསལ་བ་དང༌། ཁ་ཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་དང༌། ལ་ལ་དག་ཏུ་མ་ཚང་བའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་ལ། རྒྱུད་ཀྱི་
རྒྱལ་པོ་འདིར་ནི། ཟབ་ལམ་མཐར་ཐུག་འདི་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་དང་། ཆེས་རྒྱས་པ་དང༌། 
ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་གབ་པ་དང་འཁྲུགས་པ་མེད་ལ། འཐོར་ཐབས་མ་ཡིན་པར་གསུངས་
པའི་ཕྱིར་མཆོག་དང་རྩེ་མོར་གྱུར་པའང་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་དངོས་སུ་གསལ་བར་བསྟན་པའི་
སྒོ་ནས་གཞན་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཐེག་པའི་ཡང་རྩེ་ཡིན། དགོངས་པའི་བརྟད་སོ་ཕུགས་
ཀྱི་ཞེ་འདོད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། ཐེག་པ་མཐའ་དག་གི་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་འདི་
ལྟར་གོ་དགོས་ཏེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ནས་རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་མན་ཆད་ཀྱི་གཞུང་ན། སྤྱི་ལྡོག་
ནས་གྲུབ་པས་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་དོན་ཡང་ཤུགས་ལ་འགྲུབ་པ་མང་སྟེ། དཔེར་ན་མིའི་འགྲོ་བ་
ཙམ་བདེ་འགྲོ་ཡིན་པར་གྲུབ་ན། འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་བདེ་འགྲོའི་མཆོག་ཡིན་
པར་ཤུགས་ལ་གྲུབ་པ་བཞིན་དུ། སྤྱི་ལྡོག་ནས་སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པ་ལམ་གྱི་མཆོག་ཏུ་གསུངས་
པས། ཁྱད་པར་ཅན་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་གྱི་སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པ་ལམ་གྱི་ཆེས་མཆོག་ཏུ་ཤུགས་ལ་
བསྟན་པ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམ་ཚུལ་སྤྱི་ལྡོག་ནས་ནམ་མཁའི་རྣལ་
4-1-109


འབྱོར་ཙམ་དང༌། བླ་གབ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཙམ་ཡིན་པར་དངོས་སུ་གསུངས་པས། དེའི་
ཤུགས་ལ་ནམ་མཁའ་དང་བླ་གབ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཁྱད་པར་ཅན་སོར་སྡུད་ཀྱི་ལམ་འདི་
ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བསྒོམ་པའི་ཐབས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་གསུངས་པར་འགྲོ་བ་ལྟ་
བུ་སྟེ། དེས་གཞན་རྣམས་ལའང་མཚོན་ནོ། །ཡང་བླ་མེད་ཀྱི་བསྡུས་རྒྱུད་གཞན་རྣམས་ལས་
ནི། ཁྱད་པར་ཅན་དེ་རྣམས་སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱི་ཁོག་ཏུ་སྦས་ཏེ་གསུངས་པ་ཉུང་ལ། རྒྱུད་ཚིག་བགྲམ་
པོ་གོ་དཀའ་བའི་ཚུལ་གྱིས་སྦས་པ་དང༌། དང་པོར་ནག་པོ་རབ་ཏུ་བསྒོམ། །ཞེས་པ་ལྟ་བུ་
ནག་པོ་མུན་པའི་ནམ་མཁའ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ཡང༌། སྐྱེ་བོ་ཕལ་གྱིས་དོན་གཞན་ལ་འཁྲུལ་
འགྲོ་བའི་ཚུལ་གྱིས་སྦྱར་བའི་སྦས་པ་དང༌། བསྐྱེད་རིམ་གྱི་ཟོལ་གྱིས་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་
གྱི་སྟོང་ཉིད་བཤད་པ་དང༌། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཞུ་བདེའི་ཁོངས་སུ་སྦས་པ་དང༌། དབང་
བཞི་པ་དབང་གསུམ་པའི་ནང་དུ་སྦས་པ་དང༌། གཞན་ཡང་བརྡ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་པས་བསྟན་
ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འགྲེལ་པ་དང༌། བླ་མའི་མན་ངག་དང༌། རྒྱུད་ནི་རྒྱུད་གཞན་གྱིས་
རྟོགས་པར་བྱ་བའི་རིམ་པས་གོ་བར་བྱ་དགོས་ཀྱི། གཞན་དུ་མཁས་པར་རློམ་པ་རྣམས་མགོ་
རྨོངས་པར་འགྱུར་རོ། །རྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་དོན་ནི་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་རིགས་མཐུན་
སྤྱི་ཁྱབ་ཙམ་སྨྲོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དངོས་གྲུབ་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། གསང་འདུས་ཕྱི་མ་ལས། མི་སྣང་ལ་སོགས་
དངོས་གྲུབ་ནི། །ཐ་མལ་པ་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན། །སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས། །
དངོས་གྲུབ་མཆོག་ཅེས་བཤད་པ་ཡིན། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། རིལ་{ལུ་[བུ་]མིག་སྨན་
རྐང་མགྱོགས་ལ་སོགས་པ་ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་ཆུང་ངུ་། འདོད་པའི་ལུས་ཀྱི་རིགས་
འཛིན་འབྲིང་པོ། གཟུགས་ཀྱི་རིགས་འཛིན་ཆེན་པོ་སྟེ། དེ་རྣམས་འཇིག་རྟེན་པའི་དངོས་
གྲུབ་ཡིན། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ནི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་སྟེ་གཉིས་སུ་
4-1-110


མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་འགྲུབ་པ་ཡན་ཆད་ནས་མཐར་ཐུག་པ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སོ། །
ཐུན་མོང་འཇིག་རྟེན་པའི་དངོས་གྲུབ་ནི་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་རང་འབྲས་སུ་ཟད་པ་མ་ཡིན། 
རྫོགས་རིམ་པས་མ་བསྒྲུབས་པར་ཡང་ཞོར་ལ་འགྲུབ་སྟེ། སམྦུ་ཊི་ལས། རལ་གྲི་མིག་སྨན་
རྐང་བྱུག་དང༌། །རི་ལུ་ས་འོག་གནོད་སྦྱིན་མོ། །དངུལ་ཆུ་ལས་ཀྱི་རྗེས་འགྲོ་དང༌། །འཇིག་
རྟེན་གསུམ་ཡོད་དངོས་གྲུབ་འགྱུར། །འདོད་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པ་ལས། །ཀུན་ཏུ་བདག་ཉིད་
ཆེན་པོར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། བསམ་མི་ཁྱབ་ཀྱི་གཞུང་ལས་ཀྱང༌། ཀུན་མཁྱེན་གནས་ཀྱི་
སྦྱོར་པ་འདི། །བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་མི་རྟོག་པ། །ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཞེས་བྱ་ལྷ། །ཡིད་བཞིན་
ནོར་བུ་བཞིན་དུ་འབྱུང༌། །ས་འོག་རལ་གྲི་རིལ་བུ་དང༌། །ཤིང་ལྷམ་བུམ་པ་གནོད་སྦྱིན་མོ། །
བཅུད་དང་མིག་སྨན་བཟང་པོ་ཡང༌། །རང་ཉིད་འགྲུབ་སྟེ་གཞན་དུ་མིན། །ཞེས་སོ། །འཇིག་
རྟེན་ལས་འདས་པའི་དངོས་གྲུབ་ནི་རྫོགས་རིམ་ཁོ་ནས་འགྲུབ་པ་ལས་རྫོགས་རིམ་གྱི་ལམ་
ཡིན་ངེས་འཁྲུལ་མེད་བདེན་པ་ཅན་རང་བཏགས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པའི་དངོས་རང་དེ། རྡོ་རྗེའི་
རྣལ་འབྱོར་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་པས་དངོས་གྲུབ་གཉིས་ཀའི་སྒྲུབ་ཐབས་བླ་ན་མེད་པའོ། །ཞི་
སོགས་ལས་ཆེན་རྣམས་ནི་དངོས་གྲུབ་དངོས་མ་ཡིན་རྗེས་མཐུན་པ་ཙམ་ཡིན་པས་ཕྲ་མོ་ཞེས་
གྲགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཞོར་ལ་འགྲུབ་པ་ཡིན་ལ། ད་ལྟ་མི་ནོར་དར་བ་ཙམ་དང༌། ཟས་གོས་
ཐན་ཐུན་བྱུང་བ་ལ་དངོས་གྲུབ་ཟེར་བ་དང༌། ཐེ་བྲང་གི་དངོས་གྲུབ། རྒྱལ་འགོང་གི་དངོས་
གྲུབ་ཟེར་བ་སོགས་ནི་མི་ནག་པ་བླུན་པོའི་ཁ་སྐད་ཙམ་ཡིན་པས་ཆོས་སྐད་ཀྱི་གསེབ་ཏུ་སྨྲ་
བར་མི་བྱའོ། །ཆོས་འདི་ལས་ཏ་འཕྲལ་གྱི་འདོད་དོན་འཕྲན་བུ་དེ་ཀུན་ཡང་འབད་མེད་དུ་
འབྱུང་མོད། དེ་འདྲ་ཙམ་སྨོས་རིན་ཡང་མི་ཆོག་གོ ། 
དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་ཞེས་པ་ནི། འདས་
པའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་བསྒོམས་ཏེ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་
4-1-111


སངས་རྒྱས། མ་བྱོན་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱང་འདི་བསྒོམས་པས་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར། 
ད་ལྟར་ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལམ་འདི་བསྒོམས་པས་
སངས་རྒྱས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཅེས་པ་སྟེ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐོག་མ་ནས་
སྔགས་ཀྱི་སྒོར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་སྨོས་མ་དགོས། རེ་ཞིག་མདོ་ལམ་ཁོ་ན་ལ་ཞུགས་པ་
རྣམས་ཀྱང་མཐར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་ཀར་སྔགས་ལ་མི་འཇུག་པའི་ཐབས་གཏན་
ནས་མེད། དེ་ལྟ་བུའི་སྔགས་ལམ་དེ་ཡང་རྒྱུད་སྡེ་འོག་མ་གསུམ་གྱི་ལམ་ཙམ་མམ། རྣལ་
འབྱོར་བླ་མེད་ཀྱི་ལམ་བསྐྱེད་རིམ་དང༌། ལས་རབ་འབྱམས་སོགས་ཀྱིས་མ་ཡིན་ཏེ། རྫོགས་
པའི་རིམ་པ་མཐར་ཐུག་ལ་བརྟེན་ནས། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་བསྒྲུབ་དགོས་པ་ལ། དེ་འདྲ་
བའི་རྫོགས་རིམ་དེ་ནི་སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་པ་ཁོ་ན་ལས་གཞན་དུ་མེད་པས། སངས་རྒྱས་
མ་ཡིན་ན་ཕར་ཞོག ཡིན་ན་ཡིན་ཚད་ཀྱི་ལམ་དངོས་གཞི་ཉམས་ལེན་གྱི་གཙོ་བོ་རྣལ་འབྱོར་
ཡན་ལག་དྲུག་པ་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་པས་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་ཕྱུག་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་གཤེགས་ཤུལ་དུའང་གྲུབ་མོད། རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་བཤད་ན། རྒྱ་སྐད་དུ་
ཡོ་ག་ཞེས་བྱ་བ་དམིགས་པའི་ཡུལ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར། མཉམ་བཞག་
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མིང་ལ་སྦྱོར་བའམ་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བྱ། དེ་ལྟ་བུའི་རྣལ་འབྱོར་དེ་གང་གི་
རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་སྐྱེས་བུ་དེ་ལ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་མུ་སྟེགས་ལ་སོགས་པ་
འཇིག་རྟེན་པ་དང༌། ཉན་རང་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་སོགས་མང་དུ་ཡོད་
མོད་ཀྱང༌། དེ་དག་རྣལ་འབྱོར་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། རྣལ་འབྱོར་ཅན་གྱི་དབང་ཕྱུག་ནི་མ་ཡིན་
པས། རྣལ་འབྱོར་ཅན་གྱི་དབང་ཕྱུག་ནི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཕགས་
པ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའམ་གཙོ་བོའམ། འཁོར་ལོས་
4-1-112


བསྒྱུར་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡིན་པ་ལས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བསྒོམ་བྱ་ཡིན་ཚུལ་
བཤད་ཟིན། འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྔགས་ཀྱི་སྒོར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་
དུ་བྱས་ནས་བཤད་ན། རྒྱལ་སྲས་ཐུ་བོ་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་དང༌། སྤྱན་རས་གཟིགས་
དང༌། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དང༌། རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང༌། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ཉིད་
བསྒོམ་པར་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། འཇམ་དཔལ་གྱི་རང་གི་ལྟ་འདོད་མདོར་བསྟན་དང༌། སྤྱན་
རས་གཟིགས་ཀྱི་དྲི་མེད་འོད་དང༌། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་བདེ་མཆོག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་འགྲེལ་པ་དང༌། རྡོ་
རྗེ་སྙིང་པོའི་དགྱེས་རྡོར་གྱི་འགྲེལ་པ་རྣམས་སུ་ལམ་འདི་ཉིད་ཁོ་ན་རྒྱས་ཤིང་གསལ་བར་
གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་དེ་ལྟར་དུ་གྲུབ་པས། རྒྱལ་སྲས་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགོངས་དོན་དུ་གྲུབ་སྟེ། དེ་རྣམས་དགོངས་པ་གཅིག་
ཅིང་ལམ་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་གྲུབ་ཐོབ་ཀུན་གྱི་སྤྱི་མེས། ས་ར་ཧ་ཡང་
ལམ་འདི་ཁོ་ན་བཞེད་དེ། དེས་མཛད་པའི་དོ་ཧ་མཛོད་ཀྱི་གླུ་ལས། ཆོས་སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་
དྲུག་པ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཆོས་སྐད་ཀྱིས་དབུ་ཞབས་ཐམས་ཅད་ཁྱབ་བོ། །དཔལ་ཨོ་
རྒྱན་གྱི་གནས་ན་གྲུབ་ཐོབ་གཙོ་ཆེ་ཤོས་རྒྱལ་པོ་ཨིནྡྲ་བྷུ་ཏིས་ཀྱང༌། ཡེ་ཤེས་གྲུབ་པར་ལམ་
ངན་པ་ཐམས་ཅད་བཀག་སྟེ། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ཉིད་བསྟན་ཏོ། །སློབ་དཔོན་ཨཱརྱ་དེ་
བས་ཀྱང་ཁུངས་སུ་ལུང་འདྲེན་པའི་དཔལ་གསང་བ་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞུང་སློབ་དཔོན་
པདྨ་བཛྲ་ཐོག་མས་མཛད་པ་ལས་ཀྱང༌། ཡི་གེ་དགོད་པ་དང་ཕྱག་རྒྱ་བཞིའི་དོན་གསུངས་
པ་རྣམས་ནི་ཆོས་འདི་དང་དོན་གཅིག་ཅིང༌། སློབ་དཔོན་གྲུབ་ཐོབ་རྟ་མཆོག་ལ་སོགས་པ་
གྲུབ་ཐོབ་མང་པོའི་དགོངས་འདུས། སློབ་དཔོན་རྟོག་རྩེ་བས་ཡི་གེར་བཀོད་པ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་
པོ་བསམ་མི་ཁྱབ་ཀྱི་གཞུང་དོན་ཡང་ལམ་འདི་ཁོ་ནར་གནས་པ་དང༌། གཞན་ཡང་གྲུབ་ཐོབ་
རྣམས་ཀྱི་དོ་ཧ་རྡོ་རྗེའི་གླུ་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་ཀྱང༌། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ལམ་ཡོངས་སུ་
4-1-113


རྫོགས་པའམ། ཆ་ཤས་ཆ་ཤས་སྟོན་པ་ཁོ་ན་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན་ཅིང༌། དེར་མ་ཟད་སློབ་དཔོན་
ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་རིམ་ལྔ་དང༌། འཕགས་པ་ལྷས་མཛད་པའི་སྤྱོད་པ་བསྡུས་པའི་སྒྲོན་
མ་ལས་ཀྱང༌། ལ་ལ་ན་མིང་འདོགས་ཐ་དད་ཙམ་མ་གཏོགས་ལམ་འདི་ཉིད་བསྟན་པ་ཡིན་
ཏེ། ལུས་དབེན་ནི་སོར་བསམ། ངག་དབེན་ནི་སྲོག་རྩོལ། སེམས་དབེན་ནི་འཛིན་པ། སྒྱུ་
ལུས་ནི་རྗེས་དྲན། འོད་གསལ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན། ཟུང་འཇུག་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་འབྲས་བུའོ། །
སློབ་དཔོན་རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་པའི་རིམ་པ་ལྔ་པ་ལས་ཀྱང༌། དོན་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཉིད་སྟོན་
ཏེ། དེའི་རིམ་པ་ལྔ་ནི། བདག་བྱིན་བརླབ་པ་དང༌། སྣ་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་དང༌། ནོར་བུ་འགེངས་
པ་དང༌། ཛ་ལན་དྷ་ར་དང༌། བསམ་མི་ཁྱབ་ཀྱི་རིམ་པ་སྟེ་ལྔའོ། །དེ་ལས་ས་བོན་མེད་པའི་
བདག་བྱིན་བརླབ་པ་ནི། སོར་བསམ་དང༌། ས་བོན་དང་བཅས་པའི་བདག་བྱིན་བརླབ་པ་
ནི་སྲོག་རྩོལ་དང༌། སྣ་ཚོགས་རྡོ་རྗེའི་རིམ་པ་ནི་འཛིན་པ་དང༌། ནོར་བུ་འགེངས་པའི་རིམ་
པ་དང་ཛ་ལན་དྷ་རའི་རིམ་པ་གཉིས་རྗེས་དྲན་དང༌། བསམ་མི་ཁྱབ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འབྲས་
བུར་བཅས་པའོ། །སློབ་དཔོན་ནག་པོ་སྤྱོད་པ་པའི་རིམ་པ་བཞི་པ་ལས་ཀྱང༌། རྒྱུད་ཀྱི་རིམ་
པ་སོར་བསམ། སྔགས་ཀྱི་རིམ་པ་སྲོག་རྩོལ་དང་འཛིན་པའི་ཕྱེད་སྔ་མ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རིམ་པ་
འཛིན་པའི་ཕྱེད་ཕྱི་མ་དང་རྗེས་དྲན། གསང་བའི་རིམ་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འབྲས་བུར་བཅས་
པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སློབ་དཔོན་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་ཕྱུག་བིརྺ་པས་མཛད་པའི་ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་
པ་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་མང་པོ་ཞིག་ནི། འགའ་ཞིག་ལ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཆ་
ཚང་བ་དང༌། འགའ་ལས་སྐུ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཙམ་དང༌། ཁ་ཅིག་ལས་གསུང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་
འབྱོར་ཙམ་སྟོན་པ་སོགས། མདོར་ན་གྲུབ་ཐོབ་ཆེས་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་ནི་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་
འབྱོར་འདི་ཁོ་ན་ལ་གཞོལ་ཞིང་འབབ་པའི་ཕྱིར། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་ཕྱུག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་
དགོངས་པ་གཅིག་པ་དང་དབྱངས་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་འདུས་པ་རིམ་ལྔའི་མན་ངག་
4-1-114


མར་འགོས་གཉིས་ལས་བརྒྱུད་པ་དང་། བདེ་མཆོག་རིམ་བཞི་རིམ་ལྔའི་མན་ངག་ནཱ་རོ་པ་
ལས་བརྒྱུད་པ་སོགས་ལག་ལེན་དུ་འདེབས་པའི་མན་ངག་མང་པོ་ཞིག་ལ་དམིགས་པ་འདི་
དང་མི་འདྲ་བར་འབྱུང་བ་ཅི་སྙམ་ན། གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་རྩ་བའི་གཞུང་
རྣམས་ཀྱི་ཕུགས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ཡིན་པར་མ་ཟད། འཕྲལ་གྱི་ཚིག་དོན་ཡང་རྣམ་པར་མི་
རྟོག་པའི་ལམ་རྫོགས་རིམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ཁོ་ན་བཞིན་སྟོན་པ་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། ལམ་
འདི་སྒོམ་མི་ནུས་པ་དང༌། མི་མོས་པ་དང༌། རེ་ཞིག་འདི་ལ་དངོས་སུ་འཇུག་པའི་སྐལ་བ་
མེད་པ་རྣམས་ལ། གཞུང་དེ་དང་དེའི་དགོངས་དོན་རྫོགས་རིམ་དངོས་དེ་མ་ཡིན་ཡང་མོས་
པའི་སྒོ་ནས་ལམ་དུ་བྱེད་པའི་རྟོག་བཅས་བསྐྱེད་རིམ་ཕྲ་ཐིག་གི་རྣལ་འབྱོར་ལ་རྫོགས་རིམ་
གྱི་མཚན་གསོལ་ནས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གོམས་ན་རིམ་གྱིས་རྫོགས་རིམ་བསྒོམ་པའི་
སྐལ་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་འབྲེལ་ཆགས་པ་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། རྟོག་བཅས་ཀྱི་མན་
ངག་དེ་དག་རང་རང་གི་གཞུང་རྩ་བ་དེ་དག་གི་དགོངས་དོན་བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོ་ནི་མ་ཡིན་
པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །
ཁམས་དྲུག་ལྡན་པ་རྡོ་རྗེའི་ལུས་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་ཅིག་ཅེས་པའི་དོན་ནི། ཁམས་
དྲུག་ནི་ས་ཁམས་ཆུ་ཁམས་མེ་ཁམས་རླུང་ཁམས་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་
ཏེ་དྲུག་གོ །འདིར་གཟུགས་མེད་ཁམས་ཞེས་པ་དམན་པ་ལ་དགག་སྒྲ་སྦྱར་བ་ཡིན་ཅིང༌། 
གཟུགས་ནི་ཡོད་དེ། དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལུས་ལ་ཁམས་དྲུག་གི་ཆ་ཤས་ཚང་
བ་ཙམ་ཡིན་མོད་ཀྱི་ཤས་ཆེར་སྤྱོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཡེ་ཤེས་བཞག་པའི་ཁམས་ལྔ་པོ་
ལ། གཟུགས་མེད་ཁམས་པ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཁོ་ན་སྟེ་གཅིག་ལྡན་དང༌། བསམ་གཏན་
བཞི་པ་ལ་དེའི་སྟེང་དུ་རླུང་ཁམས་ཏེ་གཉིས་ལྡན་དང༌། གཟུགས་ཁམས་གཞན་བསམ་
གཏན་གསུམ་པ་གཉིས་པ་དང་པོའི། ལྷ་རྣམས་སྔ་མའི་སྟེང་དུ་མེ་ཁམས་བསྣན་པས་གསུམ་
4-1-115


ལྡན་དང༌། འདོད་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་དེའི་ཡང་སྟེང་དུ་ཆུ་ཁམས་བསྣན་པས་བཞི་ལྡན་དང༌། 
མིའི་འགྲོ་བ་རྣམས་དེའི་ཡང་སྟེང་དུ་ས་ཁམས་བསྣན་པས་ཁམས་ལྔ་ལྡན་ཡིན་ལ། ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་ཁམས་ནི་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་ཡིན་ཡང༌། ཁམས་གཞན་རྣམས་ཕྲ་བ་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཕྲ་ལ། 
གཞན་རྣམས་རགས་པ་ན། ཡེ་ཤེས་ཀྱང་རགས་པར་འབྱུང་བས་མི་ལུས་ལ་ཁྱབ་བྱ་ཁམས་ལྔ་
སྟོབས་ཆེན་ཡོད་པ་བཞིན་དུ། ཁྱབ་བྱེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་སྟོབས་ཆེ་བའི་ཕྱིར། ཁམས་དྲུག་ལྡན་
པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འདིར་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཞེས་བྱ་བ། ནམ་མཁའ་དང་ནི་འགོག་པ་
གཉིས། །ཞེས་པ་ལྟ་བུའི་ནམ་མཁའ་དངོས་མེད་ལ་མི་འཇོག སྟོང་པའི་རྡུལ་ཞེས་བྱ་བ་རེག་
ཐོགས་ཀྱི་བྱ་བ་ཆེར་མི་བྱེད་ཀྱང་རྡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ཡིན་ཅིང༌། དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་
འདས་པ་ཞིག་གོ །མདོ་ལུགས་ལས་ཀྱང༌། སྐྱེས་བུ་ཁམས་དྲུག་འདུས་པ་ཞེས་པ་དང་གནད་
གཅིག དེ་ལྟར་ན་སྐྱེས་བུའི་ལུས་སྤྱི་ཁྱབ་ཁམས་ལྔ་ལྡན་ཡིན་པ་ལྟར་རྟེན་ཐིག་ལེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
སེམས་ཀྱང་ཁམས་ལྔ་ལྡན་ཡིན་ཅིང༌། ལྔ་པོ་དང་དབྱེར་མེད་དུ་འདྲེས་པའི་བརྟེན་པ་སེམས་
ཀྱི་ཆོས་འགྱུར་བདེ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་ནི། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་ན་
འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་རགས་ཤོས་ས་ཁམས་ཡིན་པས། དེའི་ཐིག་ལེ་དང་དེ་ལ་བརྟེན་
པའི་འགྱུར་བདེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་རགས་པའི་ཕྱིར། ལམ་སྒོམ་པའི་གནས་
སྐབས་སུ། ས་ཁམས་རགས་པ་དེ་འཆང་སླ་ཞིང༌། རགས་པ་བཅིངས་པས་ཕྲ་བ་ཡང་རང་
ཤུགས་ཀྱིས་འཆིང་བར་འགྱུར། ཐོག་མར་རགས་པ་མ་བཅིངས་ན། ཕྲ་བ་ཁོ་ན་འཆིང་བའི་
ཐབས་མེད། དེས་ན་ཚེ་འདིར་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པ་ལ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་བསྒྲུབ་
དགོས། དེ་ལ་ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་གྲུབ་དགོས། དེ་གཉིས་ཀ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཆིང་བ་ལ་
རགས་ལས་པས། འཆིང་བའི་སྐབས་སུ་རགས་རིམ་ནས་འཆིང་དགོས་པའི་ཕྱིར། ཁམས་
དྲུག་ལྡན་གྱི་ལུས་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཚེ་གཅིག་ལུས་གཅིག་ལ་འགྲུབ་པ་
4-1-116


ཡོད་པར་གསུངས་ཀྱི། གཞན་རྣམས་ལ་མ་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་མི་སྲིད་པ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱང་
འབྱུང་བ་ཤིན་ཏུ་དཀོན་ནོ། །
ཚེ་གཅིག་ལུས་གཅིག་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་འཁྲིད་པར་བྱེད་པ་ཞེས་པ་ནི། སྔོན་གྱི་
སྐྱེ་བར་གསང་སྔགས་ལ་ཞུགས་པའི་ལས་འཕྲོ་ཅན་ཚེ་འདིར་མཆོག་ཐོབ་པ་ལྟ་བུ་ནི། སྐྱེ་བ་
བརྒྱུད་ནས་མཆོག་ཐོབ་པ་ཡིན་གྱི། ཚེ་གཅིག་ལ་སངས་རྒྱས་པར་མི་འགྲོ་ལ། དེར་མ་ཟད་ཚེ་
རབས་སྔ་མར་མདོ་ལུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ལམ་སྣ་ཟིན་ཅིང༌། ཐར་པ་ཆ་མཐུན་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་
པ་ཞིག་ཚེ་འདིར་གསང་སྔགས་བསྒོམས་པས་གྲོལ་བ་ཐོབ་ཀྱང༌། ཐར་པའི་ལམ་རྒྱུད་ལ་
བསྐྱེད་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ་འཁོར་བར་ལས་ཉོན་གྱིས་སྐྱེ་བ་གཅིག་སླར་ལེན་དགོས་བྱུང་བའི་
ཕྱིར་ཚེ་གཅིག་ལ་མཆོག་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཅི་སྙམ་ན། སྐྱེ་བ་སྔ་མར་བསོད་ནམས་
ཆ་མཐུན་གྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་ཅན་ཆེར་བསྐྱེད་ཅིང༌། སྨོན་ལམ་ཁྱད་པར་ཅན་
བཏབ་པ་ནི་དགོས་ཏེ། གཞན་དུ་ན་ཚེ་འདིར་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
འོན་ཀྱང་ཚེ་སྔ་མར་ཚོགས་ལམ་ཆུང་ངུ་ཙམ་ཡང་རྒྱུད་ལ་མ་སྐྱེས་པ་གཅིག་ཚེ་འདི་ལ་སྔགས་
ཀྱི་སྒོར་ཞུགས་ནས་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་གསར་དུ་བསྐྱེད་དེ། ཚེ་གཅིག་པོ་དེ་ལ་འཆི་བའི་སྲིད་པ་
མ་བྱུང་བའི་སྔ་རོལ་ཉིད་ནས་མཆོག་འགྲུབ་པའི་དོན་ཏེ། རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ལུས་འདི་བོར་
བ་མེད་པར་མ་དག་པའི་ལུས་སྤངས་ཏེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལུས་སུ་གནས་གྱུར་པ་དེ་ནི་ཚེ་གཅིག་ལ་
མཆོག་གྲུབ་པའམ། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པའམ། གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་སྐུ་འགྲུབ་པའམ། ཟུང་འཇུག་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་སངས་རྒྱས་ཆུང་ངུའི་གནས་ཐོབ་པ་
ཡིན་པས། མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ་ཞེས་ཐ་སྙད་ཐོབ། དེ་ཕྱིན་ཆད་ལས་ཉོན་
གྱི་དབང་གིས་སྐྱེ་འཆི་ཡེ་མེད་ཅིང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཡང་རྒྱུན་ཆད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། རྟེན་
དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མཐར་ཐུག་གི་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དངོས་སམ་མི་སློབ་པའི་ཟུང་འཇུག་
4-1-117


མངོན་དུ་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་དང་པོར་མིའི་ལུས་དང༌། ཕྱིས་ཟུང་འཇུག་གི་སྐུ་སྟེ་ལུས་གཉིས་
བརྒྱུད་པའི་ཕྱིར་ཚེ་གཅིག་ལུས་གཅིག་ཏུ་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། སྤྱིར་གོང་དུ་སྨོས་པ་ལྟར་ཟུང་
འཇུག་ཐོབ་པ་ལ་ཡང་སངས་རྒྱས་པར་འཇོག་པ་དང༌། ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་རབ་མཐའ་
ཞིག་ཐོབ་པ་ལ་ཡང་སངས་རྒྱས་པར་འཇོག་པ་སོགས་རྣམ་གཞག་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་པས། ཆོས་
སྐད་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ཞེན་དུ་མི་རུང་ལ། འོན་ཀྱང་འདིར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབང་
དུ་བྱས་ན་ཡང༌། དང་པོ་ཐར་པ་ཆ་མཐུན་བསྐྱེད་པ་ནས། ཕྱིས་མཐར་ཐུག་གི་གནས་ཐོབ་ཀྱི་
བར་དུ་འཆི་སྲིད་ཀྱིས་བར་མ་ཆོད་པའི་ཕྱིར་ཚེ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན་པ་དང༌། སྤྱིར་ལུས་ལ་རྣམ་
སྨིན་གྱི་ལུས་སྔ་ཕྱི་གཉིས་སུ་མ་ཟད་ལུས་ཇེ་བཟང་ཇེ་བཟང་དུ་འགྲོ་བའི་རྣམ་འགྱུར་དུ་མ་
ཞིག་བརྒྱུད་ཡོད་ཀྱང༌། རྣམ་སྨིན་ཤ་ཁྲག་གི་ལུས་རིགས་རྒྱུན་མ་ཆད་པའི་ངང་ནས་གནས་
གྱུར་པ་ཡིན་གྱི། ཤུལ་དུ་ལུས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བོར་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་སྨིན་གྱི་
ལུས་གཉིས་པ་གསར་དུ་བླངས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ལུས་གཅིག་ཁོ་ནར་བརྗོད་དོ། །
དོན་དམ་པར་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལུས་ནི། གཉུག་མའི་ལུས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྣམ་སྨིན་ཟད་པ་
ན་དེ་གསལ་བར་མཐོང་བ་ཙམ་ཡིན་གྱི། གསར་དུ་ལུས་བླངས་པ་ཁོ་ན་ཡང་མིན་ཞིང༌། ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ནི་ལུས་རང་ཡང་མིན་པས། ལུས་གཅིག་དང་དུ་མའི་ཐ་སྙད་འཇོག་པའི་གཞི་
ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གང་དག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་མངོན་འགྱུར་བ་ཐོབ་ཀྱང༌། མི་གཙང་
བའི་ལུས་གནས་མ་གྱུར་པར་འདོད་པ་དང༌། ཤ་ཁྲག་གི་ལུས་འདི་ཀ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུར་འདོད་
པ་སོགས་ནི། གཏི་མུག་གིས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཤིང་རྒྱུད་འགྲེལ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལས་བཀག་
མོད་ཀྱང༌། དགག་སྒྲུབ་ཀྱི་སྤྲོས་པ་འདིར་མི་འཆད་དོ། །
ཉེ་ལམ་མྱུར་ལམ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞེས་པ་ནི། དེང་སང་འགའ་ཞིག་གིས་སྐྱེ་བོ་རྨོངས་པ་
རྣམས་མགུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གོ་བ་ཙམ་གྱིས་གྲོལ། ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་གྲོལ་ཞེས་སོགས་
4-1-118


ཟབ་ཟབ་མང་པོ་སྨྲ་བ་ནི། ཚིག་གི་ཤུགས་བསྐྱེད་པ་ཙམ་ཁོ་ནར་ཟད་ལ། སེམས་ནམ་མཁའ་
ལ་ཡས་པ་དང༌། ད་ནི་ཐོད་པ་མི་འགེལ་{ལ་[ལོ་ཞེས་]སྐྱེ་བ་མི་ལེན་པ་ཙམ་ལ་སངས་རྒྱས་
ཐོབ་པའི་དོན་དུ་སྨྲ་བ་སོགས་ནི། བླུན་གཏམ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་མཁས་པའི་དཔྱད་གཞིར་ཡང་
མི་རུང་ངོ༌། །དེས་ན་ཉན་རང་གི་ལམ་ཁོ་ནས་སངས་རྒྱས་མི་ཐོབ་ཅིང༌། ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པར་
བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གསུམ་དང༌། རྒྱུད་སྡེ་འོག་མ་རྣམས་ལ་ཡང་བསྐལ་པ་བརྒྱད་དང་
གསུམ་དང་སྐྱེ་བ་བཅུ་{བདུན་[དྲུག་]སོགས་གསུངས་པ་རྣམས་རིང་ལམ་དང༌། ཚེ་གཅིག་
ལ་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པ་ཡང་བླ་མེད་ཀྱི་ལམ་ལས་ཀྱང་བསྐྱེད་རིམ་ལ་འཆད་རྒྱུ་མ་ཡིན་པས། 
རྫོགས་རིམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ཁོ་ན་ཉེ་ལམ་མྱུར་ལམ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གཞན་
དུ་མ་རྣམས་སུ་རྡོ་རྗེའི་ཚིག་གིས་སྦས་ཤིང་གསང་བའི་དོན། མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་
དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་མ་སྦས་པར་གསལ་བར་བསྟན་པ་ཞེས་པ་ནི། དེ་ལ་རྒྱུད་སྡེ་སོ་སོའི་རྩ་
རྒྱུད་ཅེས་པ་ལ། རྩ་རྒྱུད་བཤད་རྒྱུད་གཉིས་ཀྱིས་ཟླས་ཕྱེ་བའི་རྩ་རྒྱུད་དང༌། རྩ་རྒྱུད་བསྡུས་
རྒྱུད་གཉིས་ཀྱིས་ཟླས་ཕྱེ་བའི་རྩ་རྒྱུད་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། ཕྱི་མའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ། གསང་
འདུས་ཀྱི་རྩ་རྒྱུད་རྒྱས་པ་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པ་དང༌། རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུད་རྒྱས་པ་
རྣལ་འབྱོར་རྗེས་སུ་རིག་པ་སྟོང་ཕྲག་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་པ་དང༌། སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བ་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་པ་
དང༌། དགྱེས་རྡོར་འབུམ་ཕྲག་ལྔ་པ་དང༌། འཁོར་ལོ་བདེ་མཆོག་མངོན་བརྗོད་འབུམ་པ་ལ་
སོགས་པ་རྩ་རྒྱུད་རྒྱས་པ་དེ་རྣམས་སུ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་མ་སྦས་པར་རྒྱས་ཤིང་གསལ་
པོར་བསྟན་མོད་ཀྱང༌། དེ་དག་ཤམྦྷ་ལ་སོགས་རྡོ་རྗེའི་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། དཔའ་བོ་
མཁའ་འགྲོའམ། ལྷ་ཀླུ་མཐུ་བོ་ཆེ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ན་བཞུགས་པ་ཡིན་གྱི། འཛམ་གླིང་ལྷོ་
ཕྱོགས་འདིར་མི་རྣམས་ལ་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པས། རེ་ཞིག་བོར་ཏེ་བསྡུས་
རྒྱུད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གསང་བ་འདུས་པ་སྟོང་བཞི་བརྒྱ་པ་དང༌། འཁོར་ལོ་བདེ་མཆོག་
4-1-119


ལེའུ་ལྔ་བཅུ་རྩ་གཅིག་པ་དང༌། དགྱེས་རྡོར་བརྟག་པ་གཉིས་པ་སོགས་རྒྱ་གར་དང་བོད་ལ་
སོགས་པ་འཛམ་གླིང་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡུལ་ཀུན་ཏུ་དར་བ། བསྡུས་རྒྱུད་འདི་དག་ཏུ་དབང་བཞི་
པའི་དོན་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི། རྡོ་རྗེའི་ཚིག་གིས་རྒྱས་བཏབ་ཅིང་སྦས་པ་ཡིན་ལ། དུས་
འཁོར་ལ་ནི་རྩ་རྒྱུད་རྒྱས་པ་མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་པར་གསལ་
ལ་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྡུས་པའི་རྒྱུད་དུ་ཡང་མ་སྦས་པར་
གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བསྡུས་རྒྱུད་གཞན་དང་མི་འདྲའོ། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་རྣལ་
འབྱོར་སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་པའམ། ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཕྱག་རྒྱ་
ཆེན་པོ་ཞེས་པ་རྒྱུད་གཞུང་རྣམས་ལས་ཀྱང་དོན་དུ་མ་ལ་བཤད་ཅིང༌། རྒྱ་བོད་ཀྱི་ལུགས་སྲོལ་
ཐ་དད་ལ། རང་བློའི་ལམ་ལས་དྲངས་པའི་འདོད་ཚུལ་མང་ཞིང༌། སྒྲུབ་བྱེད་དུ་འདོད་པའི་སྨྲ་
བའང་མང་མོད་ཀྱི། གཞན་རྣམས་སྐབས་ཀྱི་དོན་མ་ཡིན་པས། འདིར་ནི་ཐེག་པ་བླ་ན་མེད་
པའི་ལམ་གྱི་ནང་ནས་ཀྱང༌། རྫོགས་རིམ་གྱི་ཕྱག་ཆེན་དེ་ཡིན་ལ། དེ་ལའང་འདོད་ཚུལ་མང་
པོ་ཡོད་པ་དག་བཤད་ཀྱི་མི་ལང་བས། སྐབས་འདིར་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དང་སེམས་
འགྲེལ་སྐོར་གསུམ་གྱི་དགོངས་པས། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་མཚན་མ་མེད་པའི་རིམ་པ་ལས། 
སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྒོམ་པ་ཉིད་ལམ་གྱི་རྐངས་སུ་བྱས་ཏེ། གཞན་ཕྱག་རྒྱ་གསུམ་
ལྟར་ན་ལས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་གཉིས་སམ། བཞི་ལྟར་ན་ལས་དང་ཆོས་དང་དམ་ཚིག་
སྟེ། ཕྱག་རྒྱ་གསུམ་གྱི་ལམ་དེ་རྣམས་གང་དང་གང་{སྐུ་གསུམ་[སྐབས་སུ་]བབ་པ་དེ་དང་
དེར་ལམ་དངོས་གཞིའི་བོགས་དབྱུང་བའི་བོགས་འདོན་ནམ། ལམ་གྱི་སྣ་འཁྲིད་པའི་ཕྱིར་
དུ་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །སྐབས་འདིར་ཕྱག་ཆེན་གྱི་རྣམ་གཞག་ཞིབ་མོར་གོ་དགོས་ཀྱང༌། གཞན་
ལ་འཆད་མི་དགོས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཞག་གོ །ཡང་འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱི་གཟུགས། ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་འཛིན་ཆེན་པོའི་སྐུ་རྡོ་
4-1-120


རྗེའི་རྣམ་ཆ་མཐོང་བ་དང༌། གསུང་རྡོ་རྗེ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཐུགས་རྡོ་རྗེ་དང༌། 
ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེར་རང་ཉིད་ཞུགས་པའི་སྒོ་ནས་གདོད་མའི་རྡོ་རྗེ་བཞི་པོ་དེ། སྒྲུབ་པ་པོས་མངོན་
དུ་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་པས་ཕྱིར། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་ཡང་མངོན་སུམ་ལམ་
བྱེད་ཡིན་གྱི་མོས་པ་ལམ་བྱེད་ཙམ་མ་ཡིན་ནོ། །དམིགས་བཅས་དང་འབྲེལ་བའི་སྔགས་ཀྱི་
ལམ་གཞན་རྣམས་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་སོགས་སྤྱིར་ཐབས་མི་ཟབ་པ་ཏ་
མ་ཡིན་ཞིང༌། ཐེག་པ་འོག་མ་རྣམས་ལས་ཐབས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པར་ཡང་གྲུབ་མོད་
ཀྱང༌། མངོན་སུམ་ལམ་བྱེད་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ལ་བལྟོས་ན་དེ་དག་མི་ཟབ་སྟེ། དང་
པོར་ཉམས་མྱོང་སྐྱེ་བ་ཡང་ཤིན་ཏུ་བུལ་བ་དང༌། ཕྱི་ནང་གི་སྤྲོས་པ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
ཡུན་རིང་དུ་གོམས་ཀྱང་མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་ལ་སྦྱོར་མི་ནུས་པར། སླར་ཡང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་
འབྱོར་འདི་ལ་འཇུག་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་ཕྱིར། ལམ་གཞན་རྣམས་མི་ཟབ་ལ་འདི་ཆེས་ཟབ་
པར་གྲུབ་པས་ཟབ་ལམ་ཞེས་བྱའོ། །
དེ་ལ་ཆོས་ཟབ་མོ་འདི་ཉིད་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ལ་འཕགས་ཡུལ་ལ་སོགས་པར་བླ་མ་དམ་
པའི་མན་ངག་ཅེས་སམ། ཞལ་གྱི་གདམས་པ་ཞེས་པའམ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྦྱིན་པ་ཞེས་བྱ་ལ། 
བླ་མ་མཆོག་གི་ཞལ་ལུང་ཞེས་ཀྱང་གྲགས་ཀྱི། འཁྲིད་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་མེད་ཀྱང་བོད་ཡུལ་
འདིར་འཁྲིད་ཅེས་གྲགས་སོ། །དེ་ཡང་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་བརྡ་ཆད་ཡིན་
ཞིང་དོན་དང་ཡང་ཤིན་ཏུ་མཐུན་ཏེ། ཐར་པའི་ལམ་དུ་འཁྲིད་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་པས་
སོ། །དེ་ཡང་དོན་བཞི་སྟེ། གང་འཁྲིད་ན་སྐབས་སུ་བབ་པ་རྡོ་རྗེ་སློབ་མའི་སེམས་རྒྱུད་འཁྲིད་
པར་བྱེད། གང་དུ་འཁྲིད་པར་བྱེད་ན་སྐུ་བཞི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་དང་ལྡན་པ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་སར་འཁྲིད། གང་གིས་འཁྲིད་པར་བྱེད་ན་བླ་མ་དམ་པས་འཁྲིད་པར་བྱེད་དེ། དེ་ཡང་རྒྱུད་
རྣམས་ལས་བླ་མའི་མཚན་ཉིད་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་བཤད་ཀྱང༌། རྫོགས་རིམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་
4-1-121


བསྐྱེད་པར་གྱུར་པའི་བདག་རྐྱེན་ནི། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། སངས་རྒྱས་ཞལ་འདི་གང་གི་
ཐུགས་དང་ཞལ་ལ་གནས་པར་གྱུར་པ་དེ་ནི་དཔལ་ལྡན་བླ་མའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་འདི་རྣམ་
པ་ཀུན་ཏུ་དགོས་པའི་མེད་མི་རུང་ཡིན། མཚན་ཉིད་གཞན་རྣམས་ཚོགས་ན་ནི་ལེགས་ལ། 
མ་ཚང་ཡང་འདི་ངེས་པར་དགོས་སོ། །དེའི་དོན་ཡང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞལ་ཞེས་པ་སངས་
རྒྱས་འབྱུང་བའི་སྒོ་སྟེ། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཟུང་འཇུག་གི་ལམ་འདི་ཡིན་ལ། དེ་འདྲ་ཐུགས་
ལ་འཁྲུངས་པས་ཐུགས་རྒྱུད་ལ་གནས་ཤིང༌། ཞལ་ལ་གནས་པ་སྟེ་ཆོས་ཟབ་མོ་འདི་སློབ་
མའི་སེམས་རྒྱུད་ལ་འགོད་པའི་ཕྱིར། ཆོས་སྟོན་པ་ལ་མཁས་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡན་ལག་
དྲུག་གི་མན་ངག་རྣམས་ལ་རང་བྱན་ཆུད་ཅིང༌། སློབ་མ་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་བརྩེ་བ་ཁྱད་པར་
ཅན་མངའ་བ་དང༌། ལམ་འདི་ཉིད་བསྒོམ་པའི་ཉམས་རྟོགས་མ་འཁྲུལ་པ་གཉིས་འཛོམས་
པའོ། །ཉམས་རྟོགས་ཀྱང་རབ་ཏུ་རིམ་པ་དྲུག་ཀ་ཐོབ་ན་སྨོས་མ་དགོས་ཀྱང༌། ད་ལྟ་རྙེད་
པར་དཀའ། འབྲིང་དུ་ན་ཐོག་མར་དགེ་བའི་རྟོགས་པ་མཐར་ཕྱིན། བར་དགེའི་རྟོགས་པ་
རྗེས་མཐུན་པ་མངའ་བ་ཞིག་དགོས། ཆུང་ངུ་ལ་ཡང་སོར་སྡུད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཐོབ་ཅིང༌། 
བསམ་གཏན་གྱི་ཉམས་མྱོང་ཅི་རིགས་པ་མངའ་ན། ལམ་འདིའི་རྩ་བ་ཚུགས་པ་ཡིན་པས་དེ་
ཙམ་གྱིས་ཀྱང་རུང་ངོ༌། །
ཚུལ་ཇི་ལྟར་འཁྲིད་པ་ནི། ཡིད་ཆེས་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་ལམ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་
ཏིང་ངེ་འཛིན་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་སྒོ་ནས་འཁྲིད་པ་ཡིན་ཏེ། དཔལ་དྲི་མེད་འོད་ལས། སྔགས་
ཀྱི་ཐེག་པ་འདི་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། དང་པོར་
རེ་ཞིག་རྒྱུད་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། དེ་ནས་བླ་མ་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། དེ་ནས་བདག་ཉིད་
ལ་ཡིད་ཆེས་པ་སྟེ། ཡིད་ཆེས་པ་འདི་གསུམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
ལམ་ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་པ་གཞན་དུ་ན་ཡིད་ཆེས་པ་གསུམ་མེད་པར་ལམ་
4-1-122


གང་བླ་མས་སློབ་མ་ལ་བསྟན་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་འབྲས་བུ་
སྟེར་བ་པོར་མི་འགྱུར་ཏེ། སློབ་མ་བླུན་པའི་དད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པས་
འཇིག་རྟེན་པའི་འབྲས་བུར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེའི་དོན་ནི། ཡིད་ཆེས་གསུམ་
ལྡན་གྱི་ལམ་དང་ཕྲད་ན། སྐལ་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་གཅིག་ཚེ་གཅིག་ལུས་གཅིག་ལ་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན། དེ་ཡང་རྒྱུད་ལ་ཡིད་ཆེས་ཙམ་ཡོད་ཀྱང༌། བླ་མ་
ལ་ཡིད་ཆེས་མེད་ན་མ་འོངས་པ་ཡུན་རིང་པོ་ལོན་པའི་འོག་ཏུ་སྐྱེ་བ་གཞན་ཞིག་ལ་སངས་
རྒྱས་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཙམ་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། འཕྲལ་དུ་ཉམས་མྱོང་མི་སྐྱེ་བས་ཚེ་འདི་
ལ་མཆོག་ཐོབ་པར་མི་ནུས་སོ། །རྒྱུད་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་མེད་ན་ནི། བླ་མ་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་མཚན་
ཉིད་དང་ལྡན་པའང་མི་འབྱུང་ལ། སློབ་དཔོན་དེ་ལ་ཡིད་ཆེས་འདྲ་རུང་བ་འཕྲལ་གྱི་མྱོང་བས་
གྲུབ་པ་ཐན་ཐུན་ཡོད་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་ཡིད་ཆེས་པའི་རྟགས་མ་ཡིན་ཏེ། 
ལས་ཚོགས་ཐན་ཐུན་དང་རྫོགས་རིམ་ལྟར་སྣང་གི་ཉམས་ཐན་ཐུན་ཙམ་སྐྱེ་སྲིད་ཀྱང་ཡང་
དག་པའི་ལམ་དུ་མི་འགྱུར། ཞེས་པའོ། །དེ་ལ་ཡིད་ཆེས་གསུམ་དང་བྲལ་བ་ཁ་ཅིག་ནི། བླུན་
པོ་རང་གཟོ་མཁན་གྱི་ཟོག་ཆོས་དང༌། རྟོག་གེ་བ་མཁས་འདོད་ཅན་གྱི་བློས་བཏགས་ཙམ་
ཡིན་པས། དགོས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོངས་ལ། ཁ་ཅིག་ནི་དེ་བས་ཀྱང་ཐུ་སྟེ་ནག་ཕྱོགས་
ཀྱི་འདྲེ་གདོན་འགའ་ཞིག་གིས་བྱས་པས། འཕྲལ་གྱི་བྱིན་རླབས་ལྟར་སྣང་གིས་མགོ་བསྐོར་
ཏེ། བསོད་ནམས་དམན་པ་དག་དེ་ལ་ཡིད་ཆེས་སྐྱེ་ན། ཚེ་འདིར་བཀྲ་མི་ཤིས་ཤིང༌། ཕྱི་མ་
ངན་སོང་དུ་འཁྲིད། གཞན་ཁ་ཅིག་ནི་རྒྱལ་བས་གསུངས་པའི་ཆོས་རྣམ་དག་ཡིན་དུ་ཆུག་
ཀྱང༌། བར་སྐབས་སུ་བྱིན་རླབས་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ཆད་པས། ད་ལྟ་ཉམས་མྱོང་འཕྲལ་དུ་སྐྱེད་
མི་ནུས་ཏེ། བརྒྱུད་པ་གཏན་ནས་མེད་ན། གསང་སྔགས་རང་ཉིད་ལེན་པ་དམྱལ་བའི་རྒྱུར་
གྲགས་པ་དང༌། ཚིག་བཤད་དང་ལག་ལེན་ཁྲིགས་བཀོད་ཙམ་གྱི་དབང་ཆོག་ལ་རྒྱུན་ཡོད་
4-1-123


དུ་ཆུག་ཀྱང༌། ཉམས་ལེན་གྱི་རྒྱུན་ཆད་ཅིང་བྱིན་རླབས་ཡལ་བ་རྣམས་ནི་གཟུགས་བརྙན་
ཙམ་མོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་སྤྱིར་ཆོས་རྣམ་དག་ཡིན་ཞིང་བྱིན་རླབས་ཀྱང་མ་ཆད་མོད་ཀྱི། བསྐྱེད་
རིམ་དངོས་སམ། ཕྲ་ཐིག་ལ་རྫོགས་རིམ་དུ་མིང་དུ་བཏགས་པ་དང༌། སྟོང་རྐྱང་བསྒོམ་པ་ལ་
རྫོགས་རིམ་གྱི་མིང་བཏགས་པ་རྣམས་ཀྱང་འཕྲལ་དུ་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་རྟགས་མེད་ཅིང༌། དབང་
པོ་རྣོན་པོས་བསྒོམས་ཀྱང་ཚེ་འདིར་མཆོག་མི་ཐོབ་སྟེ། སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་པའི་ལམ་མ་ཚང་
བའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཀྱང་དེ་དག་གི་ནང་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པ་ཙམ་ནི་སྲིད་དོ། །
ཡིད་ཆེས་གསུམ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ན་ནི། ལམ་ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སངས་
རྒྱས་སྒྲུབ་པའི་ལམ་ཆ་ཚང་ལ་མ་ནོར་བ་ཡིན་པའི་དོན་ནོ། །དེ་ལས་རྒྱུད་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ནི། 
ཆོས་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྒྱུད་ལས་གསལ་བར་གསུངས་པ་ཞིག་དགོས་པ་ཡིན་ན། རྡོ་རྗེའི་
རྣལ་འབྱོར་འདི་ནི། གསང་བ་འདུས་པའི་རྒྱུད་ཕྱི་མ་ལས་ཚང་ཞིང་གསལ་བར་གསུངས་པ་
དང༌། འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་རྩ་རྒྱུད་ལས། སྔགས་བཟླས་པ་དང་བསམ་གཏན་དང༌། །བདེ་བས་
ཀྱང་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་བསམ་གཏན་འཛིན་པ་ཏིང་འཛིན་ཏེ་འབྲས་བུའི་ཡན་ལག་
གསུམ་གསལ་བར་གསུངས་{པ་སྟེ[པས]། རྒྱུའི་ཡན་ལག་གསུམ་ཤུགས་ལ་གོ་བ་དང༌། 
དགྱེས་རྡོར་རྩ་རྒྱུད་ལས། སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་བརྡའི་ཐབས་ཀྱིས་གསུངས་ནས། ཡན་ལག་
དྲུག་བསྒོམ་རྣལ་འབྱོར་པས། །ཞེས་སོགས་སྦྱོར་དྲུག་ཡིན་པར་གསུངས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་
དུ་མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོ་ལས་ཀྱང༌། སོ་སོར་སྡུད་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བསམ་གཏན་སྲོག་རྩོལ་
འཛིན་པ་དང༌། །རྗེས་སུ་དྲན་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན། །སྦྱོར་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་དྲུག་གོ །ཞེས་
སོགས་གསུངས། གཞན་ཡང་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཕལ་ཆེར་ལས། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ཅི་
རིགས་པར་གསུངས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཞིང༌། ཁྱད་པར་དུ་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་ལས་
ཤིན་ཏུ་རྒྱས་ཤིང་གསལ་བ་མཐའ་གཅོད་དང་བཅས་པས་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བསྟན་ཅིང༌། རྩ་
4-1-124


རྒྱུད་ཀྱི་དུམ་བུ་དབང་མདོར་བསྟན་དང༌། སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྙིང་པོ་འཇམ་དཔལ་
མཚན་བརྗོད་སོགས་ཀྱང་ལམ་འདི་ཁོ་ན་སྟོན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འགྲེལ་པ་
སྐོར་གསུམ་གྱིས་ཀྱང་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་བླ་མ་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ནི། བརྒྱུད་པའི་ཐུགས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ནས་བརྩམས་ཏེ། 
རྩ་བའི་བླ་མའི་བར་དུ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པ། བྱིན་རླབས་མ་ཉམས་ཤིང་ཉམས་
མྱོང་རྒྱུན་མ་ཆད་པ་ཞིག་ལ་ཟེར་ཏེ། ཚིག་རྐྱང་དང༌། དམ་ཉམས་དང༌། འདྲེས་ཁྱེར་གྱི་ལྷད་
མ་ཞུགས་པ་ཅིག་དགོས་སོ། །དེ་ཡང་དངོས་སམ་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ཞིག་ལ། བདུད་ཀྱི་བར་
ཆད་ཞུགས་པའམ་འདྲེས་ཁྱེར་ན། དེ་ལས་བརྒྱུད་པའི་ཆོས་དེ་བསྒོམ་པ་ཀུན་ལའང་བར་ཆད་
ཚན་ཆེ་བ་རེ་ངེས་པར་འོང་བ་ཡིན། བླ་མའི་མིང་ཅན་བརྒྱུད་པ་ལ་དམ་སེལ་ཡོད་པ་ཞིག་བྱུང་
ན། དེ་ནས་བརྒྱུད་པའི་ཆོས་བསྒོམས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་མི་སྐྱེ། ཉོན་མོངས་ལྡང༌། འབྲེལ་བ་ཅན་
ཐམས་ཅད་ལ་བཀྲ་མི་ཤིས་སོ། །དེ་དག་མ་ཡིན་ཡང་ཚིག་བརྒྱུད་རྐྱང་པ་ལ་ཤོར་ན། དེ་ཞུས་
ནས་བསྒོམས་ཀྱང་ཉམས་མྱོང་སྐྱེ་དུས་མེད། བསྒོམ་མ་བསྒོམ་མེད་པ་འདྲ་བ་འོང༌། རྫུན་ཆུང་
ན་བླ་མ་དེ་ན་རེ། དཔེ་ཆ་འདིའི་ནང་ན་ནི་དེ་ཙུག་གདའ། ང་ལ་ནི་ཡོད་མ་མྱོང་ངོ་ཟེར། འགའ་
ཞིག་རྫུན་པོ་ཆེ་ཡིན་ན། སློབ་མ་བསླུ་བའི་ཕྱིར། ཉམས་མྱོང་འདྲ་ཡོད་སྐད་བྱེད་པའང་འོང༌། 
འགའ་ཞིག་གནས་སྐབས་ཀྱི་མན་ངག་ལག་ལེན་ཕྲན་བུ་ལའང་རྡུགས་ཏེ་འདི་བྱ་འདི་བྱེད་
མེད་པའི་རིགས་ཀྱང་འོང་བས། དེ་དག་ནི་བླ་མ་ལ་ཡིད་ཆེས་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཡིན། དེ་
ལ་ཆོས་འདི་ནི་ད་ལྟའི་བར་དུ་བྱིན་རླབས་ཀྱི་རྒྱུན་མ་ཆད། གདམས་ངག་གི་ལག་ལེན་མ་
ནུབ། ཉམས་མྱོང་གི་ཡོན་ཏན་སྐྱེ་བཞིན་པ་ཡིན་ཏེ། ད་ལྟའི་བར་གྱི་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་རྣམས་
ལའང༌། སོར་སྡུད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དངོས་དང༌། སྲོག་རྩོལ་དང་རྗེས་དྲན་
རྗེས་མཐུན་པ་ཐུགས་ལ་འཁྲུངས་པ་མང་པོ་དངོས་སུ་ཡོད། རྒྱུའི་ཡན་ལག་གསུམ་གྱི་ལག་
4-1-125


ལེན་དང་ཉམས་མྱོང་མ་ནོར་བར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། འབྲས་བུའི་ཡན་ལག་གསུམ་ད་ལྟ་དངོས་
སུ་མ་ཐོབ་ཀྱང༌། ཕྱིས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་བསླུ་མེད་དུ་འགྲིག་པ་ཡིན་ནོ། །
དེ་ལྟ་ན་ཆོས་འདི་ནི་འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་ཉི་ཟླ་ལྟར་གྲགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བོད་ཡུལ་
འདིར་ཡང་ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་པོ་དུ་མས་སྤྱན་དྲངས་ཏེ། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་རྩ་འགྲེལ་
ལ། ལོ་པཎ་སྡེབ་པའི་འགྱུར་མི་འདྲ་བ་བཅུ་དྲུག་ནི་ངེས་པར་ཡོད་ལ། ཤོང་འགྱུར་སོགས་
བོད་ཡུལ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བཅོས་བྱས་པའང་མང་དུ་ཡོད་པས། སྤྱིར་འགྱུར་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཉི་
ཤུ་རྩ་བཞི་ཙམ་ཡོད་པར་གྲགས་ན། དེ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་མན་ངག་
རེ་ཡོད་དགོས་ཤིང༌། དེ་དག་ལ་མ་གཏོགས་པའི་ལོ་པཎ་གཞན་འགའ་ཞིག་དུས་འཁོར་གྱི་
དབང་དང་རྒྱུད་བཤད་མ་མཛད་ཀྱང༌། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་མན་ངག་མ་ནོར་བར་ཡོད་
པའང་མང་དུ་བྱུང་བས། སྤྱིར་ནི་སྦྱོར་དྲུག་གི་མན་ངག་ལ་རྣམ་གྲངས་ཤིན་ཏུ་མང་བ་ཞིག་
བྱུང་ནའང༌། རིགས་ལྡན་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཆོས་རྗེ་ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོ་ཞང་ཐུགས་རྗེ་བརྩོན་
འགྲུས་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས། སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་མན་ངག་བཀའ་ཡོད་ཅིང་ལྷད་མེད་པ་
རིགས་མི་འདྲ་བ་བཅུ་བདུན་གསན་ཞིང༌། ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ལ་ཁྱད་མེད་ཀྱང་གདམས་པ་སོ་སོའི་
ཆེ་བར་དགོངས་ཏེ། རེ་རེ་བཞིན་ཉམས་ཁྲིད་དུ་ཉམས་སུ་བཞེས་ཏེ་གདམས་ངག་དང་མཐུན་
པའི་ཉམས་མྱོང་སྐུ་ཉམས་སུ་བསྟར་པར་མཛད་དོ། །
དེ་ལ་སྦྱོར་དྲུག་ལུགས་སྲོལ་བཅུ་བདུན་ནི། ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་པོ་གྱི་ཇོ་ཟླ་བའི་འོད་ཟེར་གྱི་
སྦྱོར་དྲུག་གི་མན་ངག སྦྱོར་དྲུག་གི་སྒོས་ཀྱི་རྒྱུད་ཆུང་འགྲེལ་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ལོ་ཙཱ་བ་
རྨ་དགེ་བའི་བློ་གྲོས་ཀྱི་ལུགས་ཀྱི་སྦྱོར་དྲུག་དང༌། ཁྲོམ་ལོ་ཙཱ་བ་པདྨ་འོད་ཟེར་གྱི་སྦྱོར་དྲུག་
དང༌། ཇོ་བོ་རྗེ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤས་བླ་མ་ནག་པོ་མངོན་ཤེས་ཅན་ལ་གསན་པའི་སྦྱོར་དྲུག་
དང༌། ཁ་ཆེའི་པཎ་ཆེན་ཟླ་བ་མགོན་པོ་ནས་བརྒྱུད་པའི་སྦྱོར་དྲུག་ལ་འབྲོ་ལུགས་སུ་གྲགས་
4-1-126


པའི་སྦྱོར་དྲུག་དང༌། རྭ་ལོ་ཙཱ་བ་ཆོས་རབ་ཀྱིས་པཎྜི་ཏ་ས་མནྟ་ཤྲཱི་ལ་གསན་པའི་སྦྱོར་དྲུག་
དང༌། ཙ་མི་ལོ་ཙཱ་བ་སངས་རྒྱས་གྲགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་སྦྱོར་ཕྲེང་གི་ལུགས། སེ་ལོ་དང་
གཉོས་སྟོན་འོད་མ་ནས་བརྒྱུད་པ་འདི་ལ་ཙ་མི་ལུགས་རང་དུ་གྲགས་པ་དང༌། རས་ཆུང་རྡོ་
རྗེ་གྲགས་པའི་ཨ་མོ་གྷ་བཛྲ་ལ་གསན་པའི་སྦྱོར་དྲུག་དང༌། ཙ་མི་ནས་བརྒྱུད་པ་ཡིན་ཡང་
སྦྱོར་ཕྲེང་ལུགས་དང་མི་གཅིག་པ་དཔལ་ཆེན་རྒ་ལོ་ནས་བརྒྱུད་པ་ལུགས་གསུམ་སྟེ། རྒ་
ལོས་དུས་འཁོར་རང་ལུགས་ཀྱི་སྦྱོར་དྲུག་ཞང་འཚལ་བ་སོགས་ལ་གནང་བ་དང༌། མ་རྒྱུད་
ཀྱཻའི་རྡོ་རྗེའི་སྦྱོར་དྲུག་བླ་མ་ས་སྐྱ་པ་ཆེན་པོ་ལ་གནང་བ་དང༌། ཕ་རྒྱུད་གསང་བ་འདུས་པའི་
སྦྱོར་དྲུག་དགེ་བཤེས་སྐྱུ་ར་ཨ་སྐྱབས་ལ་གནང་བ་དང་གསུམ་མོ། རྒ་ལོས་ཙ་མི་ལ་གསན་པ་
ཡིན་ཡང༌། སྦྱོར་ཕྲེང་གི་ལུགས་དང་རྒ་ལོ་ལུགས་གཉིས་གདམས་ངག་སྟོན་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་
ཆེར་ཡོད་པས་ལུགས་སོ་སོར་བགྲང་ངོ༌། །ཁ་ཆེ་པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱིས་དཔྱལ་ལོ་ཆོས་བཟང་ལ་
གནང་བ། དགྱེས་རྡོར་ནཱ་རོ་འགྲེལ་ཆེན་གྱི་མན་ངག་ཏུ་མཛད། དཔྱལ་པས་ནཱ་རོ་པའི་སྒྲོམ་
ལྡེར་གྲགས་པའི་ཡི་གེ་ཡང་ཡོད་པ་དང༌། པཎ་ཆེན་གྱིས་ཆོས་རྗེ་ས་སྐྱ་པཎ་ཆེན་ལ་གནང་
བ་སྙན་བརྒྱུད་རྡོ་རྗེའི་ཚིག་དྲུག་གིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པ་སྟེ། ཁ་ཆེ་པཎ་ཆེན་ནས་བརྒྱུད་པ་
ལུགས་གཉིས་སོ། །གྲུབ་ཐོབ་དཔེ་མེད་འཚོའི་ལུགས་ཀྱི་སྦྱོར་དྲུག་སློབ་དཔོན་རཏྣ་རཀྵི་ཏ་
ལ་པནྜི་ཏ་བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲས་གསན་པ་བི་བྷུ་ཏིའི་རིང་བརྒྱུད་དུ་གྲགས་པ་དང༌། ཕྱིས་བལ་ཡུལ་
གྱི་སྠཾ་བི་ཧ་རར་གྲུབ་ཐོབ་ཤཱ་བཱ་རིའི་ཞལ་མངོན་སུམ་དུ་བསྟན་དུས་གནང་བའི་སྦྱོར་དྲུག་ཉེ་
བརྒྱུད་དེ་བི་བྷུ་ཏིའི་ལུགས་གཉིས་སོ། །ཆག་ལོ་ཙཱ་བ་ཆོས་རྗེ་དཔལ་གྱིས་བླ་མ་བལ་པོའི་
པཎ་ཆེན་ཉི་དབང་སྲུང་བ་དང༌། འཕགས་ཡུལ་གྱི་སྐྱེས་མཆོག་ར་ཧུ་ལ་ཤྲཱི་བྷ་དྲ་ལ་གསན་
པའི་མན་ངག་ཀྱང་ཡོད་ལ། མན་ལུང་གུ་རུར་གྲགས་པ་གྲུབ་ཆེན་པུཎྱ་ཤྲཱིའམ། རྒྱ་གར་གྱི་
ཡུལ་དུ་གྲུབ་ཆེན་དཱི་པཾ་ཀ་རར་གྲགས་པ་འཆི་མེད་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་བརྙེས་ཏེ་ད་ལྟ་རི་བོ་པོ་ཏ་ལ་
4-1-127


ན་བཞུགས་པ་དེས། དང་པོར་འབྲོ་ལུགས་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་རྭ་འབྲོ་གཉིས་འདུས་ཀྱི་མན་
ངག་བསྒོམ་པར་མཛད་པ་ཡིན་ཡང༌། ཕྱིས་གྲུབ་པ་བརྙེས་པས་བརྒྱུད་པ་གཞན་ལ་མ་ལྟོས་
མོད། གང་ལྟར་ཡང་དེས་མཛད་པའི་མཚན་བརྗོད་སྦྱོར་དྲུག་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ལུགས་སྲོལ་བཅུ་
བདུན་ནོ། །སྡོམ་ནི། གྱི་ཇོ་རྨ་ཁྲོམ་ཇོ་བོ་དང༌། །འབྲོ་རྭ་ཙ་མི་རྡོ་རྗེ་གྲགས། །རྒ་ལོའི་གསུམ་
དང་ཁ་ཆེའི་གཉིས། །བི་བྷུ་ཏི་གཉིས་ཆག་མན་ལུང་། །ཞེས་སོ། །པཎ་ཆེན་བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲའི་
ལུགས་ཀྱི་ཉེ་བརྒྱུད་ལ། མར་སྟོན་གཡང་འབར། ལྷོ་པ་གཞོན་ཚུལ། ཉེག་པོ་ཆོས་ལྡན་ཏེ་
དངོས་སློབ་གསུམ་ལ་རྣལ་འབྱོར་སེངྒེ་འབུམ་གྱིས་ཞུས། དེ་ལ་ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོས་གསན། 
ཡང་བི་བྷུ་ཏིའི་དངོས་སློབ་དཔྱལ་སྟོན་པདྨ་ཅན་ལ། ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་སྐུ་བས་གསན། དེ་ལ་
ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོས་གསན་པའམ། དཔྱལ་པདྨོ་ཅན་དངོས་ལའང་གསན་ནོ། །བུ་སྟོན་ཆེན་
པོའི་གསུང་བགྲོས་གཅིག་ལ། {ལྷོ་[ཀོ་]བྲག་པ་ནས་བརྒྱུད་པ་དེད་པས་ཆོག་པ་གཅིག་ཀྱང་
ཡོད་པར་བཤད། དོན་ལའང་ཡོད་པར་འདུག ད་ལྟ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་བི་བྷུ་ཏི་དངོས་སློབ་
བཞིའི་ལུགས་གསན་པར་བྱེད། འདི་རྣམས་ལའང་ནང་སེལ་མི་འདྲ་བ་ཕྲན་ཚེགས་ཡོད་པས། 
ལུགས་ཐ་དད་དུ་བྱས་ན་སྦྱོར་དྲུག་མི་འདྲ་བ་ལུགས་ཉི་ཤུར་འགྲོ། སྐབས་འདིར་བརྒྱུད་པ་ཐ་
དད་པའི་རྣམ་ཐར་མཐའ་དག་ནི་འཆད་པ་དང་འབྲི་བར་དཀའ། འབྲོ་ལུགས་ཀྱི་བླ་མ་བརྒྱུད་
པའི་རྣམ་ཐར་རགས་རིམ་ཙམ་བཤད་ཐུབ་ན་ལེགས་ཏེ་ཡི་གེ་ལོགས་སུ་ཡོད། བརྒྱུད་པ་
གཞན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་ཁྲིགས་ཆགས་སུ་མི་དགོས་ཀྱང༌། གཏམ་རྒྱུད་རྣམ་ཐར་ངོ་མཚར་
ཆེ་བ་ཆོས་འདི་ཉིད་དང་འབྲེལ་བ་འཆད་རྒྱུ་ཡོད་ན་ཐོ་རེ་ལོང་ངེ་བ་བཤད་པར་བྱའོ། །
བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲའི་ལུགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཅུང་ཟད་ཙམ་བརྗོད་ན། འདིའི་རིང་བརྒྱུད་རྩ་བ་ཐུག་
ས་དེ་གྲུབ་ཐོབ་དཔེ་མེད་འཚོ་ཡིན། དེ་ཡང་གྲུབ་ཐོབ་དཔེ་མེད་འཚོ་དེ་རྟེན་དགེ་སློང༌། རིག་
པའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པ། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་ཀྱང་མཁྱེན། འཕགས་པ་
4-1-128


སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱང་ཡི་དམ་དུ་མཛད་པ་ཞིག་ཡིན། འཁྲུངས་ཡུལ་མ་ག་དྷ་པ། རིགས་
རྗེ་རིགས། སྡེ་པ་མང་པོས་བཀུར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུང་རྒྱུན་ལས་འབྱུང༌། གང་ལྟར་ནའང་
ཁོང་གི་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ཡུལ་ལི་ཁར་ཤིང་འཕེལ། ཁ་སརྦ་ཎ་རང་བྱུང་གི་གཙུག་ལག་
ཁང་དུ་བཞུགས་ནས་ལོ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་དག་པའི་གནས་ལུགས་བསྒོམས་ཤིང༌། 
འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་བསྒྲུབས་ཀྱང་རྟག་མཚན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་བྱུང་བས་
ཐུགས་མུག་སྟེ། ནམ་ཕྱེད་ཙམ་ན་མནལ་དུ་ཅུང་ཟད་སོང༌། དེར་ཁ་སརྦ་ཎས་ལུང་བསྟན་པ། 
བུ་བི་ཀྲ་མ་པུ་རིར་སོང་ཞིག་འདོད་པའི་དོན་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ་གསུང༌། དེའི་ནང་པར་རང་
གི་སློབ་མ་ལེགས་པའི་བུ་དང་ལྷན་ཅིག་རིམ་གྱིས་ཆས་ཏེ། ནམ་ཞིག་བི་ཀྲ་མ་པུ་རིར་ཕེབས་
པའི་ཉིན་མོར་སྣ་ཚོགས་པའི་ཟློས་གར་དང་ལྟད་མོ་དུ་མ་འདུག་པ་གཟིགས་པས། དེའི་རྐྱེན་
གྱིས་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་རྟོགས། ནུབ་མོ་འཁོར་གྱི་འཁྱམས་ཤིག་ཏུ་བཞུགས་
པས་ནམ་ཕྱེད་ཙམ་ན་རང་གི་ལྷག་པའི་ལྷའམ་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཉིད། ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིའི་
སྤྱོད་པ་ཅན་གྱི་ཆ་བྱད་དུ་བྱོན་ནས། བུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་འདི་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་གསན་པ་
ཙམ་གྱིས་སྐད་ཅིག་དེ་ལ་ཉམས་རྟོགས་ནི་ཡན་ལག་དྲུག་གི་རིམ་པ་རྫོགས། གནས་ལུགས་
ཀྱི་དོན་གཟིགས། མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་བརྙེས་པའི་གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོར་གྱུར་ཀྱང༌། སེམས་
ཅན་གྱི་དོན་དུ་ལོ་མང་པོར་འགྲོ་དོན་མཛད་ཅིང༌། མི་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་ཀས་བཞུགས། 
གཡང་ས་དང༌། ཆུ་དང༌། མེ་དང༌། དུག་དང༌། མཚོན་དང༌། མི་དང་མི་མ་ཡིན་པ་གང་གིས་
ཀྱང་གནོད་པས་མི་ཚུགས། རྩིག་པ་དང་རི་ལ་ཐོགས་པ་མེད། སྐུ་ལུས་ཀྱི་བཀོད་པ་དང༌། 
གསུང་གི་སྣང་བ་མང་པོ་ཅིག་ཅར་འབྱུང༌། སྟག་དང༌། གླང་པོ་ཆེ་དང༌། ཀླ་ཀློའི་དཔུང་རེངས་
པར་མཛད། མཐར་སྐུ་ལུས་མ་སྤངས་པར་འཇའ་ལུས་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་བརྙེས། སློབ་དཔོན་ཨ་བྷ་
ཡཱ་ཀ་ར་དང་དུས་མཚུངས་ཡིན། དེས་སློབ་དཔོན་དཔལ་འཛིན་སྡེ་ལ་བཤད། དེས་འོད་བྱེད་
4-1-129


ལྷ་ལ་བཤད། དེས་རྒྱལ་པོའི་བླ་མ་ཆོས་འབྱུང་ཞི་བ་ལ་བཤད། དེས་ཉི་མ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་
ལ་བཤད། དེ་ལ་པཎ་ཆེན་རཏྣ་རཀྵི་ཏས་གསན། དེ་ལ་བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲས་གསན་ཏེ། དེ་ཐམས་
ཅད་ཀྱང་རིག་པའི་གནས་ལྔ་ལ་མཁས་ཤིང༌། གསང་སྔགས་ཀྱི་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ལ་མཁྱེན་པ་
རྒྱས་པ། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ཚུལ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ། མཛད་པ་ཆོས་ལས་མི་འདའ་བ། ཐུན་མོང་
གི་ནུས་པའི་རྟགས་ཅི་རིགས་པ་མངའ་ཞིང༌། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཉམས་རྟོགས་ཤར་བ་ཤ་
སྟག་གོ ། 
ཉེ་བརྒྱུད་ནི་གྲུབ་ཐོབ་ཤཱ་བཱ་རིས་བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲ་ལ་དངོས་སུ་གནང་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་བི་བྷུ་
ཏི་ཙནྡྲ་ནི་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་བྷ་ལེནྡྲར་ཚོང་དཔོན་ཞིག་གི་སྲས་སུ་འཁྲུངས། རྟེན་དགེ་སློང་
སྡེ་པ་ནི་མང་པོས་བཀུར་བ། བི་ཀྲ་མ་ཤྲཱི་ལ་སོགས་མ་ག་དྷ་དང༌། ཨོ་ཊི་བི་ཤ་སོགས་སུ་ཡང་
བསླབ་སྦྱངས་ཅི་རིགས་པ་མཛད། གཙོ་བོར་ཤར་ཕྱོགས་བྷཾ་ག་ལའི་ཡུལ་ན་ཆོས་འཁོར་ཛ་
གད་ད་ལ་བྱ་བའི་ཆོས་གྲྭ་བཟང་ལ་རྒྱ་ཆེ་བ་ཡོད་པ་དེར་བསླབ་སྦྱངས་མཛད་པས་སྡེ་སྣོད་
གསུམ་དང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་རིག་པའི་གནས་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁས་པར་གྱུར། ཁ་ཆེ་པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱི་
རྒྱ་གར་དུ་ལོ་གསུམ་དང༌། བོད་ཡུལ་དུ་ལོ་བཅུ་གཅིག་བསྟེན། ས་སྡེ་ལྔ་དང་། གསང་སྔགས་
ཀྱི་ཆོས་ཤིན་ཏུ་མང་བ་སོགས་མདོ་སྔགས་ཀྱི་གསན་པ་མཐའ་ཡས་པ་མཛད། ཁ་ཆེ་པཎ་ཆེན་
རྩ་བའི་བླ་མར་འཛིན། དྲང་སྲོང་སྲིན་པོ་རིར་བདེ་མཆོག་གི་ལྷ་ཁང་བཞེངས། འཇིམ་བཟོ་
བི་བྷུ་ཏི་རང་གིས་མཛད། རབ་གནས་ཁ་ཆེ་པཎ་ཆེན་ལ་ཞུས། དེ་ནས་བལ་ཡུལ་དུ་བྱོན་ཏེ། 
བུདྡྷཱ་ཤྲཱི་སོགས་མཁས་གྲུབ་གཞན་ལའང་སྔར་མ་གསན་པའི་གཞུང་གདམས་པ་ཅི་རིགས་
པ་གསན། ཁྱད་པར་པཎ་ཆེན་རཏྣ་རཀྵི་ཏ་ལ་དུས་འཁོར་བདེ་མཆོག་སོགས་མང་པོ་ཞིག་
མཁས་ཉན་དུ་མཛད། ལྷག་པར་དུས་འཁོར་གྱི་རྒྱུད་བཤད་ལ་ནན་ཏན་ཆེན་པོ་མཛད་ཅིང༌། 
ཆེས་མཁས་པའི་པཎ་ཆེན་དུ་གྱུར། སྦྱོར་དྲུག་གི་ཉམས་ཁྲིད་བསྐྱར་མ་ལ་རྩོལ་བ་ཆེན་པོ་དང་
4-1-130


ངོ་སྤྲོད་མཛད་པས། རྩ་རླུང་དབང་དུ་འདུས། ཉམས་རྟོགས་ཁྱད་པར་ཅན་འཁྲུངས། ཕྱིས་སྠཾ་
བྷི་ཧ་རའི་མཁན་པོར་ཕེབས། ཆོས་ཀྱི་སྒོ་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་གསུངས། ཕྲེང་བ་སྐོར་གསུམ། 
ཐུབ་པ་དགོངས་རྒྱན། མན་ངག་སྙེ་མ་སོགས་ལའང་རྐང་ཚུགས་ཀྱི་གྲྭ་བཙུགས་ཤིང༌། ལྷག་
པར་དུས་འཁོར་ལ་བཤད་སྒྲུབ་གཉིས་ཀ་རྩལ་འདོན་དུ་མཛད། ཡི་དམ་འཕགས་པ་འཇམ་
དཔལ་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཕག་མོས་སྔ་མོ་ནས་ཞལ་གཟིགས། ཕྱིས་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་དང་དུས་
འཁོར་ཡང་གཟིགས། བདེ་མཆོག་གི་དབང་མཛད་པས། ཡེ་ཤེས་དབབ་པའི་དུས་བལ་པོ་
ཀིརྟི་ཤྲཱི་བྱ་བ་ཞིག་དང༌། རྒྱ་གར་ཐ་རུ་བའི་བཙུན་པ་མ་ནོ་ར་ཏ་བྱ་བ་སྐལ་ལྡན་གཉིས་ལ་ནམ་
མཁའི་ཡེ་ཤེས་ཕེབས་ཏེ། དབང་གྲལ་ནས་མི་སྣང་བར་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་ཡལ། དེ་སོགས་
ཡ་མཚན་པའི་ལྟས་དུ་མ་མངའ། ཡང་བོད་དུ་ཕེབས་ཏེ་འགྲོ་དོན་ཆེར་བྱུང༌། མདོ་སྔགས་ཀྱི་
བསྟན་བཅོས་མང་པོ་ལ་རང་འགྱུར་ཡང་མཛད། ཡང་བལ་ཡུལ་དུ་བྱོན་ཏེ། དགུང་ལོའང་
མང་རབ་སོང་སྐབས། རྣལ་འབྱོར་བ་གཞོན་ནུ་སྙན་ལ་རྭ་དུང་བཅུག་པ་གཅིག་བྱུང་ནས། 
སྣ་ལེན་ཅུང་ཟད་ཅིག་མཛད་ནས་གྲང་ཁང་ཞིག་ཏུ་བསྐྱལ། དེར་སྒྲ་སློབ་པའི་པཎ་ཆུང་ཞིག་
གིས་བལྟས་པས། རླུང་མི་རྒྱུ་བ་དང༌། ལུས་ཀྱི་མདོག་དབྱིབས་སྣ་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བ་སོགས་
ངོ་མཚར་བའི་རྟགས་འགའ་རེ་འདུག་ནས། བླ་མ་པཎྜི་ཏ་ལ་ཞུས་པས་པཎྜི་ཏས་ཀྱང་དེ་སྤྱན་
དྲངས་ཏེ་ཡིད་ཀྱིས་དྲི་བ་བྱས་ཚད་ལ་ཐོགས་མེད་དུ་ལན་ཤར་ཤར་བྱུང༌། ཉིད་སུ་ཡིན་ཞུས་
པས། གྲུབ་ཐོབ་ཤཱ་བཱ་རི་པ་ཡིན་གསུངས། མཆོག་ཏུ་དགྱེས་ཤིང་གུས་ནས་རྗེས་སུ་གཟུང་
བར་ཞུས་པས་སྦྱོར་དྲུག་གསུངས། ཡི་གེར་བཀོད་པ་ད་ལྟའི་གཞུང་ཆུང་འདི་ཡིན། སྤྱིར་ཟབ་
མོའི་གདམས་པ་མཐའ་ཡས་པས་ཚིམས་པར་མཛད་ཅིང་རྒྱུད་བྱིན་གྱིས་བརླབས། ཞག་ཉི་ཤུ་
རྩ་གཅིག་ཙམ་དངོས་སུ་བཞུགས་པར་ཡང་གྲགས། དེ་ནས་གང་དུ་བཞུད་ཞུས་པས། འདི་
ནས་ཨོ་རྒྱན་དུ་འགྲོ། སྐལ་ལྡན་འགའི་དོན་བྱེད། དེ་ནས་དཔལ་གྱི་རི་ལ་ཀ་འགྲོ་གསུང་སྟེ་
4-1-131


མི་སྣང་བར་གྱུར། དེར་སློབ་དཔོན་བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲ་ནི་བྱིན་རླབས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཉམས་རྟོགས་
མཐར་ཕྱིན་པ་སྐད་ཅིག་ལ་བརྙེས། འཛིན་པའི་ཡོན་ཏན་མཐར་ཐུག་པའི་རྟགས་ཐོབ། མི་
རིང་བ་ཞིག་ན་ཐུགས་དགོངས་ལ་བོད་ན་སྐལ་ལྡན་མང་པོ་ཡང་ཡོད། ཉེ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་ཟབ་
མོ་འདི་དར་ན་ཅི་མ་རུང་དགོངས། དུས་དེ་ཙ་ན་བོད་སྒོམ་ལ་གྲུབ་ཐོབ་ཀོ་བྲག་པ་ལས་བཟང་
བ་དང་མཚན་གྲགས་ཆེ་བ་མེད། སྔར་ནས་སློབ་མའང་ཡིན་པས་རྡོ་སྐུ་མཛད་བརྒྱད་བརྐོས་
མ་གཅིག ཀ་རའི་གླང་པོ་ཆེ་གཅིག་སོགས་བསྐུར་ནས། ང་ལ་ཆོས་ཟབ་མོ་ཁྱད་པར་ཅན་
གསར་པ་ཡོད་པས་ཉན་པར་ཤོག་གསུང་པའི་འཕྲིན་བཏང༌། དེར་ཀོ་བྲག་པས་བདག་གཅིག་
པུ་དེར་ཡོངས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆེ་རྒྱུ་མ་མཆིས། བླ་མ་ཉིད་བོད་དུ་ཕེབས་ན་
སྐལ་ལྡན་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་འགྲོ་དོན་ཡོང་བས། བོད་དུ་ཅིས་ཀྱང་ཕེབས་པར་ཞུ་ཞེས་སྤྱན་
འདྲེན་བཏང་བས་ཞུ་བ་དེ་ལ་པཎ་ཆེན་ཐུགས་དགྱེས་ཏེ། ཀྱི་རོང་ཚུན་ཆད་ལ་ཕེབས་བསུའི་
མཐུན་རྐྱེན་མང་པོ་དང་བཅས་ཕེབས། འདི་སྐབས་ཀྱང་བོད་དུ་ལོ་གསུམ་སོང༌། དྲང་སྲོང་
སྲིན་པོ་རིར་ཡང་ཕེབས། དིང་རི་གླ་འཁོར་དུ་ལོ་ངོ་གཉིས་ཙམ་བཞུགས། སྤྱིར་ཆོས་ཞུ་བ་
ཤིན་ཏུ་མང༌། སྒོས་སུ་སྦྱོར་དྲུག་ཞུ་བ་མང་ཞིང༌། ཉམས་རྟོགས་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པ་མང་དུ་
བྱུང༌། ཉེ་བརྒྱུད་ལ་ཕྱིས་བརྒྱུད་པ་ཟིན་ཞིང་འགྲོ་དོན་ཅན་གྱི་སློབ་མ་དགུ་བྱུང་བར་གྲགས། 
དེ་སྐབས་སྒོམ་ཆེན་མཚན་གྲགས་ཆེ་བ་རྒོད་ཚང་བས་ཀྱང་འདིའི་ཞབས་ལ་གཏུགས་པ་ཡིན་
ཏེ། ཁོང་རང་གི་བཀའ་འབུམ་དུ་བལྟས་པས་གསལ། བླ་སྒྲུབ་ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གྱི་གཞུང་
ཆུང་བི་བྷུ་ཏི་ལ་ཞུས། གཞུང་ཆུང་དེ་དག་ལ་ཁོང་བས་མཆན་བུ་དང་ས་དཔྱད་ཀྱང་མཛད་
གདའ། རྣམ་ཐར་ན་བགྲོས་མི་འདུག་སྟེ་སློབ་མ་ཚོས་གསུངས་པ་ཡིན་ལས་ཆེ། དེ་ནས་པཎ་
ཆེན་བལ་པོར་བཞུད་དེ། དེ་རྗེས་ཀྱང་ལོ་མང་རབ་སོང་བ་ན་མི་སྣང་བའི་དངོས་གྲུབ་བརྙེས་
པ་ལ་རྩོད་པ་མེད། འཛིན་པ་མཐར་ཕྱིན་ནས་ཡུན་རིང་ལོན་པས་ཟུང་འཇུག་བརྙེས་པ་ཡིན་
4-1-132


ཏེ་མཆི། སྐུ་གདུང་མ་བྱུང༌། གང་ལྟར་ཡང་སློབ་དཔོན་དེ་ཡུལ་ཤིན་ཏུ་གཉན་པ་ཞིག་ཏུ་འདུག
སྔོན་རོང་པ་ཤེར་སེང་དང་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་པ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་ཞལ་སྨོད་མང་པོ་མཛད་དེ། 
ནང་གི་སྙེ་མའི་འགྱུར་དེ་མ་བདེ་བ་ཞིག་འདུག་པས་འཁྲུལ་གཞི་བྱུང་ནས་དོན་མ་དགོངས་
པར་མ་ཟད། ཕྱིས་བྱུང་གི་ས་སྐྱ་བར་འདོད་པ་རྣམས་བརྙེས་ཐབས་དང་སྐུར་འདེབས་བྱེད་
དེ། འུར་{འབྲོགས་[འདྲོགས་]ལངས་པ་ཁོ་ནར་ཟད་དོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཁ་ཆེ་པཎ་ཆེན་ས་
སྐྱར་ཕེབས་དུས་པཎ་ཆུང་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་རྗེ་བཙུན་གྲགས་པ་ལ་ཕྱག་ཕུལ། བི་བྷུ་ཏིས་མ་
ཕུལ། རྗེ་ས་པཎ་གྱིས་དེའི་སྔོན་དུ་སདྒྷ་ཤྲཱི་ལ་སྒྲ་དང༌། ད་ན་ཤྲཱི་ལ་ལ་ཚད་མ་གསན། དེ་དུས་
པཎ་ཆུང་གཞན་རྣམས་ལའང་ཆོས་འབྲེལ་རེ་ཙམ་ཞུས། རྫོང་པ་བཟང་པོ་མཛད་པ་ལ། བི་བྷུ་
ཏི་དེ་དུས་ནས་པཎ་ཆུང་དགུའི་ནང་ནས་མཁས་ཤོས་ཡིན། དེ་དུས་པཎ་ཆེན་རང་དུ་ཀ་ཡོད་
ཀྱང༌། ཆོས་ཀྱང་མ་གསན། རྫོང་པ་ཡང་མ་མཛད་སྐད། བི་བྷུ་ཏི་ནི་དེ་སྔོན་ནས་འབྲི་ཁུང་པ་
དང་འབྲེལ་ཆགས་ཡོད། ལན་བར་པ་ཕེབས་སྐབས་ཀྱང་འབྲི་ཁུང་གླིང་དུ་འཕྲིན་ལས་ཆེར་
བྱུང༌། དེ་རྗེས་སྲིན་པོ་རི་བའི་དགེ་བཤེས་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཡང་ཟེར། འབྲི་ཁུང་བའི་ཕྱོགས་
འཛིན་ཞིག་ཡིན་ནམ་ཡང་ཟེར་ཏེ། རྗེ་བཙུན་ཆེན་པོའི་རྩ་ལྟུང་འཁྲུལ་སྤོང་གི་གྲུབ་མཐའ་ལ་
དགག་པ་ཡོད་པའི་སྡོམ་གསུམ་འོད་ཕྲེང་ཟེར་བའི་གཞུང་ཆུང་དེ་བརྩམས་ནས། བི་བྷུ་ཏི་
ཙནྡྲས་མཛད་དོ་ཞེས་ཁ་འཕངས་བྱས་འདུག གྲུབ་མཐའ་བི་བྷུ་ཏའི་བཞེད་པ་ནི་ཡིན་ཡོད་
པར་ཡང་གདའ། ཕྱིས་ཀྱི་ས་སྐྱ་བ་རྣམས་བོད་རྩོམ་དང་རྒྱ་རྩོམ་གྱི་ཉམས་ནི་མེད། དགག་པ་
དེ་མཐོང་བས་སྙིང་ན་བ་ཡིན་ཏེ། འོད་ཕྲེང་གི་གཞུང་དེ་བོད་རྩོམ་སང་སང་སྔོན་རྟགས་ཅན་
ཡིན་པས། བི་བྷུ་ཏིས་མ་མཛད་པར་ངེས། ཁོང་ལ་ཚིག་པ་དེ་ཙམ་ཟ་མི་དགོས། དཔེར་ན་
རྒྱུད་བརྫུས་མ་གཅིག་གི་ནང་ན། ལྟ་སྤྱོད་ལོག་པ་འདུག་ཀྱང༌། དེ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ལ་ཁག་མེད་པ་
དང་འདྲ། ལར་སྡོམ་གསུམ་འོད་ཕྲེང་གི་ལུགས་དེ་ལའང་ལུང་རིགས་ཀྱིས་གནོད་བྱེད་ཡོད་
4-1-133


ན་ཁྱོགས་ཤོག རྗེ་བཙུན་གྲགས་རྒྱལ་ལ་ཕྱག་མ་ཕུལ་བ་དང༌། དགག་པ་བྱས་པ་ཙམ་ལ་སྙིང་
འཁང་པ་ནི་གུ་དོག་ཙམ་ཡིན་གྱི། མཁས་པའི་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་མཁས་པ་ཡིན་དུ་རེ་
ན་མཁས་པ་ལ་འོས་པ་ཞིག་བྱས་ན་དགའ་འོ། །
དེ་ལྟར་བརྒྱུད་པ་ཐ་དད་པ་དུ་མའི་ནང་ནས། སྔོན་འགྲོ་དངོས་གཞི་ཐོག་མཐའ་བར་
གསུམ་ཐམས་ཅད་དུ་རྩ་བའི་རྐང་ནི་འབྲོ་ལུགས་ཀྱི་མན་ངག་ལ་གཞུང་སྲོང་བར་མཛད་
དེ། གཞན་ཐམས་ཅད་ལས་མན་ངག་རྒྱས་པའི་ཕྱིར་དང༌། བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ཐམས་ཅད་
ཀྱང་རྟགས་མངོན་གྱུར་གྱི་གྲུབ་བརྙེས་འབའ་ཞིག་ཡིན་པས་བྱིན་རླབས་ཀྱི་བཀའ་བབས་
འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་འོག་ནས་བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲའི་ཉེ་བརྒྱུད་ལ་གཙོ་བོར་མཛད་དེ། 
གདམས་པ་ཟབ་ཅིང་བཀའ་གསར་མ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བྱིན་རླབས་ཀྱི་བཀའ་བབས་ཀྱང་ཆེ་བ་
ཡིན་པས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་ཀུན་ཏུ་འཕྲ་བཀོད་པའི་ཚུལ་དུ་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །དེ་
ལས་གཞན་བརྒྱུད་པ་སོ་སོའི་མན་ངག་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། དཔལ་ཇོ་ནང་པའི་ལུགས་འདི་ལ་
འདུས་ཏེ། ཉམས་ལེན་གྱི་སྤྱི་ཁོག་ནི་ཐམས་ཅད་འདྲ་བས་ཟློས་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྟོན་མི་དགོས་
ལ། སྲོག་རྩོལ་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཟབ་ཁྱད་ཡོད་ཚད་རྣམ་གྲངས་སུ་
བཀོད་ནས་འདུས་པར་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་རྒྱུད་དང་བླ་མ་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ཞེས་བྱ་
སྟེ། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས། ས་བཅུའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་
ཀྱིས་བཀྲལ། གྲུབ་ཐོབ་རྣམས་ཀྱིས་བསྒོམས། པཎྜི་ཏ་རྣམས་ཀྱིས་བཤད། ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་
ཀྱིས་བསྒྱུར། ཚད་མར་གྱུར་པའི་སྐྱེས་བུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྩིས་སུ་མཛད། རྒྱལ་བའི་བསྟན་
པ་གཅེས་པར་འཛིན་པའི་མཁས་གྲུབ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་རྣམས་ཀྱིས་ཉན་བཤད་སྒོམ་
སྒྲུབ་མཛད་པའི་ཐེ་ཚོམ་དང་རྩོད་པའི་གཞི་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ། སྲིད་པ་གསུམ་དུ་ཉི་ཟླ་
ལྟར་གྲགས་པའི་ཆོས་ཡིན། མཁས་པས་མ་བཅོས། བླུན་པོས་མ་བསླད། རྒྱལ་བའི་བཀའ་
4-1-134


མདོ་རྒྱུད་ཀྱི་དགོངས་པ་དྲང་ཐལ་ལེ་བ། ཉམས་དང༌། རྨི་ལམ་དང༌། ཞལ་གཟིགས་མ་དང༌། 
གཏེར་མ་དང༌། ལུང་བསྟན་མ་ཡིན་ཟེར་ནས་ཁུངས་མེད་རྫབ་རྫུབ་རབ་རིབ་ལ་སྐྱབས་
འཚོལ་མི་དགོས་པ། ལེགས་ལེགས་བསྡུས་པ་མ་ཡིན་པ། བློ་བཟོའི་རིས་གཅོད་མ་བྱས་པ། 
སྒོམ་ཆེན་འགའ་ཞིག་གིས་འཚོ་བའི་དོན་དུ་བརྩམས་པ་དང༌། བླ་དཔོན་འགའ་ཞིག་གིས་
རང་གི་འཁོར་དང་ཡོན་བདག་མགོ་རྨོངས་པའི་ཆེད་དུ་བྱས་པའི་གྱབས་སྐོར་དང་རྫུན་ཆོས་
དང༌། ལོག་ཆོས་ཀྱི་བསྲེ་བསླད་ཡེ་མ་ཞུགས་པ། རྣམ་དག་ལེགས་པའི་ལམ་འདི་ལྟ་བུ་ལ་
འཇུག་པ་སྐལ་བ་བཟང་བ་ཡིན་ནོ། །
བདག་ཉིད་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ཞེས་པ་ནི། ཆོས་དེ་རང་གིས་ཉམས་སུ་བླངས་པས་བཤད་
ཚོད་དང་མཐུན་པའི་ཉམས་མྱོང་སྐྱེས་ཙ་ན། ཆོས་དེ་སློབ་མ་རྣལ་འབྱོར་པ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་
ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་སྒོ་ནས་ཆོས་ལ་ཡིད་ཆེས་ཚད་མ་རྙེད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་རྩ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་
པོ་ལས། བསམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སྤངས་ཏེ། །ཉི་མ་གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་བརྟག །གལ་ཏེ་
རྟགས་ནི་མ་བྱུང་ན། །དེ་ཚེ་ང་ཡི་རྫུན་ཚིག་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེ་ལས་
ཀྱང༌། བསམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སྤངས་ནས། །ལྷ་ཡི་གཟུགས་སུ་སེམས་པ་ཡིས། །རྒྱུན་
མི་ཆད་པར་ཉིན་མཚན་གཅིག །བསྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་བརྟག་པར་གྱིས། །རང་གཞན་དོན་ནི་
རབ་བསྒྲུབ་ཕྱིར། །འཁོར་བར་ཐབས་གཞན་ཡོན་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དམིགས་པ་
ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པས་ཉིན་མོ་གཅིག་དང་མཚན་མོ་གཅིག་གོམས་པར་བྱས་ན། དུས་
དེ་ཉིད་དུ་ལམ་རྟགས་སྔོན་མ་རྣམས་འཆར་ཐུབ་པ་ཞིག་དགོས་ཏེ། ཉི་མ་ཤར་ན་དུས་དེ་ཉིད་
དུ་འོད་འབྱུང་དགོས་པ་བཞིན་ནོ། །གཞན་དུ་ན་མི་རྟོག་པ་དང༌། གཏུམ་མོ་བསྒོམ་པ་སོགས་
ཟླ་དྲུག་གམ་ལོའམ་ལོ་གསུམ་སོགས་ཡུན་རིང་དུ་གོམས་པ་ལས་ཕྱིས་རྟགས་རྣམས་འབྱུང་
བ་དང༌། དེ་ལྟར་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བླ་མས་ལུང་སྟོན་ཡང༌། བདག་ཉིད་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་རྣམ་དག་
4-1-135


མ་ཡིན་ཞིང༌། འཐད་པའང་མ་ཡིན་ཏེ། ཉིན་ཞག་དང་པོ་བསྒོམ་པ་དེ་ཀ་ཡང་དག་པའི་དེ་ཁོ་
ན་ཉིད་བསྒོམ་པ་ཡིན་ན། དེ་ཉིད་དུ་དེའི་རྟགས་འབྱུང་བ་འཐད་ལ། དེ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་
བསྒོམ་མ་ཡིན་ན། དེ་དང་དམིགས་རྣམ་ལ་ཁྱད་མེད་པས། ཕྱིས་བསྒོམ་པ་རྣམས་ཀྱང་ཡང་
དག་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ཡང་འདོད་ན་ཁྱེད་ཀྱི་ཆོས་དེ་དངོས་གནས་ལ་དེ་བཞིན་
བདེན་མོད། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལམ་ཡུན་རིང་གོམས་པ་ལས། ཡང་དག་པའི་རྟགས་འབྱུང་བ་
ཡང་མི་རིགས་ཤིང་ཡང་རྟགས་དེ་ཡང་ལོག་པའི་རྟགས་ཡིན་ན་ནི། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཁོ་ན་ཡུན་
རིང་དུ་གོམས་པ་ལ་རྩོལ་པ་བྱེད་པའི་བླ་མ་དང༌། སློབ་མ་དེ་དག་ནི་ངོ་མཚར་ཅན་བརྗོད་པ་
ལས་འདས་པ་ཞིག་གོ །ཡང་ཉིན་ཞག་དང་པོ་ནས་བསྒོམས་པ་དེ་རྣམ་དག་ཡིན་ཡང་དེའི་
རྟགས་ནི་ཕྱིས་ཡུན་རིང་པོ་ནས་འབྱུང་ངོ་ཞེ་ན། ཉི་མ་དེ་རིང་ཤར་བ་ཡི། །འོད་ཟེར་ནང་པར་
འབྱུང་བ་མཚར། །ཞེས་པ་དང་འདྲའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་རྩ་བཟང་ན་ཐུན་ཐུན་མཚམས་གཅིག
འབྲིང་ལ་ཉིན་མཚན་གང་རུང་གཅིག ཐ་མས་ཀྱང་ཉིན་ཞག་ཕྲུགས་གཅིག་བསྒོམས་པས་
རྟགས་སྣང་འཆར་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད་པའི་ལམ་ནི་ཆོས་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ད་ལྟ་འཁྲིད་
བཏབ་པ་རྣམས་ལ་ཞག་འགའ་ཤས་ནས་རྟགས་སྣང་འབྱུང་བ་མང་དུ་མཐོང་བ་དང་མི་
འགལ་ལམ་སྙམ་ན། ལས་དང་པོ་པས་ཐུན་བཞིར་བསྒོམས་ན། རེས་འགའ་དམིགས་པ་ལ་
སེམས་གནས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་མི་གནས་པས་གང་དམིགས་པ་ལ་སེམས་བརྟད་པ་སྔ་ཕྱིར་བྱུང་
བ་རྣམས་བསྡོམས་པས་ཉིན་ཞག་གཅིག་གི་ཚད་དུ་སླེབ་པ་ན། ངེས་པར་རྟགས་སྣང་འཆར་
ཞིང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་སྒོམ་ཅུང་ཟད་ཙམ་རྩོལ་མེད་རང་བབས་སུ་འབྱུང་སྟེ། རྡོ་རྗེ་
འབེབས་པའི་ཆ་ཤས་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་དམིགས་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པའི་རྒྱུན་མ་ཆད་
པ་ཞག་གཅིག་ཐུབ་དགོས་པ་གཏན་ནས་མིན་ཡང༌། ཐུན་མཚམས་སྤྱོད་ལམ་དང་སེམས་
{ཡོངས[ཡེངས་]པའི་གུས་ཏེ་སྒོམ་བྱས་པ་ལ་མི་ཐེ་བས། ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་ཞག་
4-1-136


གཅིག་བསྒོམ་པ་ལ་རྟགས་མེད་པ་མི་སྲིད་པར་གསུངས་པ་དང༌། རྣམ་གཡེང་དང་བསྲེས་
ཀྱིན་བསྒོམས་པས། ཞག་གཉིས་གསུམ་དུ་རྟགས་མ་བྱུང་བ་ལ་འགལ་བ་སྡེབ་རྒྱུ་ག་ལ་ཡོད། 
སྤྱིར་དེང་སང་གི་མིས་ཀྱང་ཆོས་འདིའི་སྒོམ་ལ་ཞུགས་པའི་ཉི་མ་དང་པོ་ཉིད་ནས་རྟགས་སྣང་
དང་རྡོ་རྗེ་འབེབས་པ་ཐོབ་པ་མང་དུ་འབྱུང་བ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་པ་འདིར་སྣང་ཞིང༌། ཞག་
ཤས་བསྒོམས་པས་མི་འབྱུང་བ་ནི་མི་སྲིད་དོ། །དེ་ལ་མ་མཐའ་ཡང་ཞག་གཅིག་གི་མཐའ་
འཛིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཉིན་ཞག་གཅིག་པོ་དེའམ་ཞག་སྔ་ཕྱི་སྣ་ཚོགས་པ་བསྡོམས་པ་ཡིན་
ཡང་རུང་སྟེ། ཞག་གཅིག་གི་ཚད་དུ་ལོངས་པ་ན་དབུགས་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་ལ། མི་
རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གནད་དུ་བསྣུན་པར་སོང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ལས་ཐེ་ཚོམ་མེད་པ་ཡིན་
ལ། དབང་པོ་རྣོ་བ་ལ་ནི་དབུགས་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ཙམ་ལ་ཡང་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་ངེས་
པ་མེད་དོ། །དེས་ན་ཆུ་ཚོད་གཅིག་དང༌། དུས་སྦྱོར་གཅིག་དང༌། དུས་སྦྱོར་གཉིས་ནས་བཅུ་
གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །
གཞན་ཡང་འདི་ལྟར་ཤེས་དགོས་ཏེ། སྟོང་རྐྱང་ཙམ་བསྒོམ་པ་ལ་ནི་རྟགས་སྣང་མི་
འབྱུང་བ་ཤས་ཆེ་ལ། བྱུང་ཡང་རྩིས་སུ་མི་བྱེད་དོ། །ཕྲ་ཐིག་སོགས་བསྒོམས་པས་དུ་སོགས་
འཆར་བ་ནི་བེམ་པོའི་རླུང་རགས་པའི་དབུ་མར་ཐིམ་པའི་ཉམས་ཙམ་ཡིན། དེ་ནི་རླུང་གི་
མདངས་སམ་རྩའི་མདངས་ཞེས་བྱ། སྤྱིར་ལམ་དུ་འགྱུར་མོད་ཀྱང་འཁྲུལ་ཤེས་ཡིན་ཞིང་རྣམ་
པ་ཐམས་ཅད་པར་འཆར་བའང་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་འདི་ལས་བྱུང་པའི་རྟགས་སྣང་གི་གཙོ་
བོ་རྣམས་ནི་མི་རྟོག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་མ་དག་པའི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་ཅུང་ཟད་ཐིམ་པས། དེ་མ་
ཐག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་ཅུང་ཟད་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་མདངས་ཡིན་
ལ། དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་ཕྱོགས་རེ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་པ་མཐའ་ཡས་པར་འཆར་བ་ཡིན་ནོ། །
དེས་ན་ལམ་འབྲས་དང་ཆོས་དྲུག་སོགས་ལས་འཆད་པའི་རྟགས་སྣང་དང༌། སྦྱོར་དྲུག་པ་
4-1-137


ལ་འབྱུང་བའི་སྟོང་གཟུགས་གཉིས། དུ་སོགས་སུ་མཚུངས་པའི་འདྲ་ཆོས་ཙམ་ཡོད་ཀྱང་ངོ་
བོ་བཟང་ངན་ཤིན་ཏུ་ཁྱད་ཆེ་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ན། ཆོས་དེ་དག་ཏུ་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་
ཐ་སྙད་མི་མཛད་ལ། འདིར་སྟོང་གཟུགས་དང་རྫོགས་རིམ་གྱི་ལྷ་ཡིན་པར་འཇོག་པ་ཡིན་ནོ། །
དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་རྟོག་བཅས་དེ་དག་ཏུ་དུ་སོགས་འཆར་བ་ནི། རྟོགས་པ་དེ་ཤིན་ཏུ་གོམས་
པ་ལས། འདོད་འཇིགས་མྱ་ངན་སོགས་དང་མཚུངས་པར་རྟོག་མེད་གསལ་སྣང་འཁྲུལ་པ་
ཅན་ཞིག་སྐྱེ་ལ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དུ་སོགས་འཆར་ཏེ། མདོར་ན་རྣམ་རྟོག་འཁྲུལ་པའི་རྒྱུ་
ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབུ་མ་ལ་རེག་མི་ཐུབ་བོ། །ལུགས་འདིའི་སྟོང་གཟུགས་
ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་སེམས་ཀྱིས་རྡོ་རྗེའི་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པའི་ཕྱིར། ཐོག་མར་
རགས་པའི་རྩ་དབུ་མ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་དབུ་མ་ལ་རེག་པར་འགྱུར་
བའི་ཕྱིར་ཏེ། སྒོམ་བྱེད་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་དང༌། བསྒོམ་བྱ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་གཉིས་ཀར་མི་རྟོག་
པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་དེས་དེ་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་ཐུབ་ལ། རྣམ་རྟོག་བསྒོམས་
པས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་མི་ཐུབ་སྟེ། བཅོས་མ་དང་བཅོས་མིན་གྱི་ཁྱད་པར་
ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ཕྱིར། ནམ་མཁའ་ལ་ཁུ་ཚུར་བསྣུན་མི་ནུས་པ་བཞིན་ནོ། །མདོར་ན་རྟོག་པ་
ལས་བྱུང་བའི་རྟགས་སྣང་དང་མི་རྟོག་པ་ལས་བྱུང་བའི་རྟགས་སྣང་མི་འདྲ་བར་ཤེས་པར་
བྱའོ། །སྤྱིར་འདི་ལ་མུ་བཞི་ཡོད་དེ། རྟོག་བཅས་ཀྱི་སྒོམ་པ་ཡིན་ཞིང་རྡོ་རྗེའི་ལུས་ལ་གནད་དུ་
བསྣུན་པ་དང་མི་བསྣུན་པ་གཉིས། རྟོག་མེད་ཀྱི་སྒོམ་པ་ལའང་རྡོ་རྗེ་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་
པ་དང་མི་བསྣུན་པ་སྟེ་བཞིའོ། །གཏུམ་མོ་འཁོར་ལོ་བཞི་པ་ལྟ་བུ་གསང་སྔགས་ནང་པའི་ཕྲ་
ཐིག་གི་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ནི། རྟོག་བཅས་ཡིན་ཞིང་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པའི་མུ་ཡིན་ལ། 
བོད་ཡུལ་འདིར་སེམས་འཁྲིད་དུ་གྲགས་པའི་མི་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་མི་རྟོག་པ་ཡིན་ཡང་ལུས་
ལ་གནད་དུ་མི་བསྣུན་པའི་མུའོ། །དཔྱད་སྒོམ་གྱི་སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པ་དང༌། ངེས་འབྱུང་སྙིང་རྗེ་
4-1-138


ཕལ་པ་སོགས་རྣམ་རྟོག་ཀྱང་ཡིན་ལ་རྡོ་རྗེ་ལུས་ལ་གནད་དུ་མི་བསྣུན་པའི་མུའོ། །རྡོ་རྗེའི་
རྣལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་སྒོམ་པ་ཡང་ཡིན་ལ། རྡོ་རྗེ་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་
པའི་མུའོ། །དེ་དག་ལས་བོད་ཡུལ་འདིར་གྲགས་པའི་ཕྱག་རྫོགས་ཞི་གཅོད་ལ་སོགས་པ་
ཕལ་ཆེ་བ་ནི། རྫོགས་རིམ་ཡིན་པར་འདོད་ཅིང་གྲགས་མོད་ཀྱང༌། རྡོ་རྗེའི་ལུས་ལ་གནད་དུ་
བསྣུན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཐེག་ཆེན་མདོ་ལུགས་དང༌། ཉན་ཐོས་དང༌། ཁ་ཅིག་འཇིག་
རྟེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཀུན་དང་ཡང་ཐུན་མོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྫོགས་རིམ་མ་ཡིན་ལ། ཡང་ཁ་
ཅིག་རྫོགས་རིམ་གྱི་སྐད་དོད་ནི་ཥྤནྣ་མ་བཅོས་པ་དང༌། མ་བརྟགས་པ་ལ་འཇུག་ཅིང༌། པ་རི་
ནི་ཥྤནྣ་ཞེས་པ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ལའང་འཇུག་པས། སྒྲ་བཤད་དེ་དག་ཚང་བའི་ཕྱིར་རྫོགས་
རིམ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན། སྒྲ་བཤད་ཕྱོགས་རེ་ཚང་བ་ཙམ་གྱིས་དེ་དང་དེ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། 
ཆུ་ལས་སྐྱེས་དང་ཆུ་སྐྱེས་བཞིན། །ཞེས་པ་ལྟར་ཡིན་པ་དང་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་
རོ། །གཞན་ཡང་ཤེར་མདོ་དང༌། རྒྱུད་བླ་དང༌། ཟླ་བ་སྒྲོན་མེའི་མདོ་དང༌། རིགས་ཚོགས་ཀྱི་
གཞུང་ལ་སོགས་པའི་དངོས་བསྟན་ཡིན་པར་ཁས་ལེན་བཞིན་དུ། གསང་སྔགས་ཀྱི་ཐུན་
མོང་མ་ཡིན་པའི་རྫོགས་རིམ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི། ཆེས་འགལ་བར་སྨྲ་བ་ཡིན་མོད་
ཀྱི། ཕྱོགས་འཛིན་གྱི་གདོན་གྱིས་བསླད་པས་རིགས་པ་རྣལ་མར་མེད་པ་དེ་དག་ལ་སྨྲས་ཀྱང་
དགོས་པ་མི་སྣང་བས་རེ་ཞིག་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་གོ །དམིགས་བཅས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་དང་ ། 
 ཡིག་འབྲུ་དང་། ཐིག་ལེ་དང་། རླུང་དང་། འོད་ཟེར་འགྲོ་འོང་ལ་དམིགས་པ་སོགས་དང༌། 
རགས་པའི་ཁམས་ཙམ་ཁོ་ན་ལ་འགྲོ་འོང་གི་བྱ་བ་བྱེད་ནུས་ཀྱི་ལས་རྒྱ་ཡེ་རྒྱ་སོགས་འདི་
རྣམས་ཀྱང་རྫོགས་རིམ་དངོས་མ་ཡིན་ཏེ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྒོམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཁ་
ཅིག་ལུས་ངག་གི་བྱ་རྩོལ་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་འདི་
དག་རྒྱུད་གཞུང་ཚད་ལྡན་ནས་རྫོགས་རིམ་དུ་བཤད་པ་མིན་ནམ་ཞེ་ན། འདི་དག་ཀྱང་མན་
4-1-139


ངག་གི་གནད་དང་ལྡན་ན་རྫོགས་རིམ་གྱི་ཉེ་བའི་རྒྱུ་བྱེད་པ་ཡོད་ཅིང༌། རྫོགས་རིམ་དང་རྣམ་
པ་འདྲ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། རྫོགས་རིམ་གྱི་མིང་གིས་བཏགས་པ་སྟེ། འདི་དག་གི་རགས་པའི་རྩ་
དབུ་མར་བེམ་ཆོས་ཀྱི་རླུང་ཐིམ་པ་སོགས་དང༌། རྡུལ་ཆོས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་འཆིང་བ་ཙམ་སོགས་
ཡོད་པས། ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ཙམ་ཡིན་མོད། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་ལ་རེག་
པར་མི་ནུས་པ་དང༌། གནས་ལུགས་སྒོམ་པའང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་
ཅན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྫོགས་རིམ་དངོས་མ་ཡིན་ཏེ། བསྐྱེད་རིམ་དངོས་དང་རྫོགས་རིམ་བཏགས་
པ་བ་ཡིན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཙམ་
ནི་ཡིན་ཏེ། དབང་བསྐུར་བ་དང་ལྷ་བསྒོམ་སྔགས་བཟླས་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །མི་རྟོག་
པ་མ་ཡིན་ཞིང་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་མུ་རྣམས་ནི། དངོས་སུ་རྫོགས་
རིམ་མ་ཡིན་པར་མ་ཟད། དེ་དག་རྫོགས་རིམ་ཡིན་ཞེས་སྨྲ་མཁན་ཡང་ཆེར་མེད་པའི་དཔྱད་
པ་མི་དགོས་མོད། ཡང་རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་མུ་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཟབ་ལམ་རྡོ་
རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྒྱུད་སྦྱང་བའི་ཐབས་དང༌། སྔོན་འགྲོར་ནི་འགྱུར་དུ་རུང་བ་ཤ་སྟག་ཡིན་
པས། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ལ་བརྟན་པ་ཅུང་ཟད་ཐོབ་ན། དེ་དག་ལ་འདིས་རྒྱས་བཏབ་སྟེ་
བསྒོམས་ན། ལམ་འདིའི་བོགས་འདོན་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། གསེར་འགྱུར་རྩིས་ལྕགས་གསེར་དུ་
འགྱུར་བ་ལྟར་དེ་དག་ཀྱང་རྫོགས་རིམ་དུ་གནས་འགྱུར་བའི་སྐབས་ནི་ཡོད་དོ། །
དེ་ལྟ་བས་ན་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་གནས་ལུགས་བསྒོམ་པ་ཡང་
ཡིན། སྒོམ་པ་དེ་ཁོ་ནས་རྡོ་རྗེ་ལུས་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ཡང་ཡིན་པའི་
གཞི་མཐུན་པ་ཞིག་བྱུང་ན། དེ་ནི་རྫོགས་རིམ་དངོས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་
ཁོ་ན་ལས་གཞན་ལ་མེད་དོ། །ཡང་འདི་སྙམ་དུ་ད་ལྟ་ཕྱག་ཆེན་དུ་གྲགས་པ་འདི་ལྟ་བུ་མི་
རྟོག་པའི་གནས་ལུགས་བསྒོམ་པ་ཡིན་ལ། དེའི་སྟེང་དུ་གཏུམ་མོ་དང་ལས་རྒྱ་སོགས་ཀྱིས་
4-1-140


རྡོ་རྗེ་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་ན་བདེ་སྟོང་ཕྱག་ཆེན་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། མི་རྟོག་པ་དང་ལུས་
ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་གཉིས་ཀར་ཚང་བས། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་དང་ཁྱད་མེད་པར་འགྱུར་
སྙམ་ན། ཉམས་མྱོང་རྣམ་པ་འདྲ་རུང་ཡོད་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། དེ་ནི་རྒྱུ་ཐ་དད་གཉིས་འདུས་པའི་
བཅོས་མ་ཡིན་པས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་སོགས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་མི་ནུས་ཏེ། རྩི་བརྒྱ་མང་དུ་
སྡོམ་ན་ཡང༌། །ཁང་པའི་གདུང་མ་བཟོད་པར་དཀའ། །ཞེས་པ་ལྟར་ཡིན་པས་སོ། །རྡོ་རྗེའི་
རྣལ་འབྱོར་འདིར་ནི་ཐབས་གཞན་གྱིས་བྱས་པ་མ་ཡིན་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་གཅིག་པོ་
དེས་རྡོ་རྗེ་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་ཁྱད་ཆེ་སྟེ་སྐར་མའི་
ཚོགས་པ་དང་ཉི་མ་བཞིན་ནོ། །འདིར་གང་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་རྒྱུའི་རྡོ་རྗེ་ལུས་ནི་སྟེང་འོག་
རྩ་དྲུག་དང༌། རྩ་འཁོར་ལོ་དྲུག་དང༌། དེ་{དཀའི་[དག་གི་]རླུང་དང་ཐིག་ལེ་སོགས་ཡིན་གྱི། 
ལུས་ཙམ་པོ་ལ་མི་འཇོག་གོ །དེ་ལྟར་ན་ལམ་ཐམས་ཅད་ལས་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པའི་རྡོ་
རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ནི། ཉམས་མྱོང་ལ་ཞག་དུས་ཐེབས་པ། གྲུབ་ཐོབ་ལ་ཟླ་དུས་ཐེབས་པ། 
སངས་རྒྱས་ལ་ལོ་དུས་ཐེབས་པའི་ཆོས་གཞན་གང་དང་ཡང་མི་མཉམ་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་དག་
ལ་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་གོ་བ་ཆགས་དགོས་ལ། འཁྲིད་འདེབས་པའི་སྐབས། སྤྲོས་བཤད་
དང་མཐའ་གཅོད་དེ་དག་འཆད་མི་འཆད་སྐབས་དང་བསྟུན་འཚལ། དེ་ཡན་ཆད་ནི་འཁྲིད་
དམིགས་མ་ཚུགས་གོང་ཐོག་མའི་འཇུག་སྒོའི་སྐབས་ཀྱི་གསུང་བགྲོས་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཐུན་
གསུམ་བཞི་ལྔ་སོགས་ཇི་ལྟར་འཚམ་པ་རེ་མཛད་དོ། །
སྔོན་འགྲོ་ཐུན་མོང་བའི་དམིགས་པའི་སྐབས་སུ་འདི་སྐད་ཅེས། སྦྱོར་དྲུག་ལ་བོད་སྔ་
རབས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་རྣམས་བསྡུས་པ་ཙམ་དང༌། འཐོར་ཐབས་སུ་ཡོད་པ་དང༌། མན་
ངག་གབ་པའི་ཕྱིར་ཁྲིགས་ཆགས་སུ་བསྒྲིགས་པ་ཙམ་མེད། སྔོན་ཤིན་ཏུ་བཀའ་ཡང་གཉན་
པ་ལ། ཆོས་རྗེ་ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོས་ཡུན་རིང་དུ་དགོངས་པ་བརྟད་དེ། ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་
4-1-141


རྣམས་ལ་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ན། ཆོས་རྒྱལ་རིགས་ལྡན་རྣམས་དང༌། རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོ་མ་
རྣམས་ཀྱི་བཀའི་གནང་བ་བྱུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་བཀའ་རྒྱ་བཀྲོལ་ཏེ་འཁྲིད་ཡིག་རྒྱས་པ་
མཛད། ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོའི་འཁྲིད་ཡིག་འདི་སྦྱོར་དྲུག་གི་འཁྲིད་ཡིག་ཁྲིགས་ཆགས་མ་ཀུན་
གྱི་ཐོག་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བརྒྱུད་པ་ཁུངས་ལྡན་གྱི་སྦྱོར་དྲུག་ཕལ་ཆེ་བ། ཆོས་རྗེ་འདི་
ལས་བརྒྱུད་པའང་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རང་གི་བློས་བཏགས་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་ཡི་གེ་རྣམས་མ་
གཏོགས། སྦྱོར་དྲུག་གི་འཁྲིད་ཡིག་ཕྱི་མ་ཕལ་ཆེ་བ་ཡང༌། འདི་ལ་གཞི་བརྟེན་མཛད་པ་ཡིན་
ནོ། །དེ་ཡང་ཅི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། མཁས་མཆོག་བུ་སྟོན་རིན་པོ་ཆེའི་ལུགས་ཀྱང༌། དང་པོར་མཁན་
ཆེན་ཐར་ལོ་ལ་བི་བྷུ་ཏིའི་ལུགས་གཅིག་གསན། རྗེ་རོང་པ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ལ་དབང་རྒྱུད་
ཞིབ་མོར་གསན་ཀྱང༌། རྭ་བའི་སྦྱོར་དྲུག་ལ་ཚིག་འཁྲིད་མ་གཏོགས་དོན་འཁྲིད་མི་བཞུགས་
པས། སྦྱོར་དྲུག་མཐའ་རྒྱས་རང་དེ་ཕྱིས་འཕགས་འོད་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ལ་གསན་པ་ཡིན། 
ཁོང་གིས་ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོ་ལ་སྦྱོར་དྲུག་གི་ཉམས་འཁྲིད་དང༌། རྒྱུད་སྙིང་གི་བཤད་པ་ཚར་
མང་དུ་གསན། བྱང་སེམས་རྒྱལ་བ་ཡེ་ཤེས་ལ་ཡང་གསན་ཏེ། བུ་ལུགས་ཀྱི་སྦྱོར་དྲུག་ཀྱང་
གཙོ་བོར་ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོ་ལས་བརྒྱུད་པ་ཡིན་ཞིང༌། ཁྲིད་ཡིག་མཛད་པའང༌། ཀུན་སྤངས་
ཆེན་པོའི་ཁྲིད་ཡིག་ལ་རྩོམ་གདན་མཛད་པར་འདུག ཆོས་རྗེ་བླ་མ་དམ་པ་བསོད་ནམས་
རྒྱལ་མཚན་པས་ཀྱང༌། དང་པོར་ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོའི་དངོས་སློབ་བྲག་ཁ་བ་གྲགས་པ་སེངྒེ་
ལ་གསན། ཡང་ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོའི་དངོས་སློབ་སྲོན་པ་ཀུན་རྒྱལ་དེའི་སློབ་མ་སྲོན་པ་
ཆོས་དཔལ་བཟང་པོ་དང༌། སྲོན་པ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་ཀ་ལ་ཉམས་འཁྲིད་དུ་
གསན། ཕྱིས་བུ་སྟོན་རིན་པོ་ཆེ་ལའང་གསན། ཁྲིད་ཡིག་རྩོམ་པར་མཛད་པ་ནི་སྲོན་ལུགས་
གཙོ་ཆེ་བས། ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོའི་བཀའ་སྲོལ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཨོ་རྒྱན་བསྙེན་སྒྲུབ་ཏུ་
གྲགས་པ་ནི། ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོ་དང་དུས་མཉམ་དུ་བྱུང་བ་ཡིན་ཡང༌། སྤུང་བཀྲ་ཨོ་རྒྱན་
4-1-142


པ་རིན་ཆེན་དཔལ་བ་རང་གིས་ཞལ་གཟིགས་ཀྱི་ཆོས་ཡིན་གྱི། ལོ་པཎ་སྡེབ་པ་རྒྱ་གར་ནས་
བསྒྱུར་བ་མ་ཡིན། རྒྱ་གར་པཎྜི་ཏ་ནགས་རིན་གྱི་ལུགས་ནི་དུས་ཕྱིས་བྱུང་བ་ཡིན། དེ་མིན་
གཞན་པར་སྐབས་དང་ཕྱིས་སྦྱོར་དྲུག་གི་མན་ངག་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད། ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོ་
འདི་ལས་མ་བརྒྱུད་པ་མེད་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། ཆོས་འདིའི་བསྟན་པའི་མངའ་བདག་གཅིག་པུ་བ་
ཡིན་ནོ། །དེས་ན་ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོའི་གསུང་ལ་བརྟེན་པར་འདྲ་ཡང༌། བརྒྱུད་པ་གཞན་
འགའི་ལུགས་ཀྱིས། སྔོན་འགྲོ་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གཉིས་སུ་མི་འབྱེད་པར། 
སྔོན་འགྲོའི་འཁྲིད་ཐུང་གསུམ་ཞེས་མདོར་བསྡུས་རེ་མཛད་པའི་ལུགས་འདུག་ཀྱང༌། ལས་
དང་པོ་པ་ལ་སྔོན་འགྲོས་རྒྱུད་སྦྱོང་བ་གལ་ཆེ་བས། དཔལ་ཇོ་ནང་པའི་ལུགས་ཀྱི་སྔོན་འགྲོ་
རྒྱས་པར་མཛད་པས། ཐུན་མོང་གི་སྔོན་འགྲོ་རང་ལའང་དམིགས་སྐོར་ལྔ་བྱེད་པ་ལགས། །
སྐྱབས་འགྲོའི་དམིགས་པ་འབོགས་པ་ལ། ཆོས་ཐུན་གཅིག་སོང་བའི་མཚམས་སུ། 
སྐྱབས་འགྲོའི་གོ་དོན་བཤད་མི་དགོས་ན་དེར་ཟད། དགོས་ན་ཅི་རིགས་པ་འཚམ་ཞིང་རན་
པར་བཤད་དགོས་ཏེ། དེ་ཡང་ཕྱོགས་མཚོན་ན་འདི་ལྟར། སྤྱིར་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་
སྐྱབས་ཞུ་བ་ལ་ཟེར། སྐྱབས་སུ་སོང་བ་ཞེས་འདས་པའི་སྒྲ་བྱུང་ན། སྐྱབས་ཞུས་གྲུབ་པའི་
དོན་ཡིན། དེ་ཡང་རང་ལ་འཇིགས་སྐྲག་གང་ཡང་མེད་ཅིང་རང་དབང་ཐོབ་པར་ཡོད་ན། སུ་
ལའང་སྐྱབས་འཚོལ་མི་དགོས་པས། གང་སྐྱབས་འཚོལ་བ་དེ་ནི་འཇིགས་པ་ཡོད་ཅིང༌། དེ་
ལས་སྐྱོབ་པའི་སྐྱབས་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཡིན་པས། སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་འཇིགས་པས་ཉེན་
པ་ཡིན། དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་
གཉིས་ཡོད། དང་པོ་ལ་ཚེ་འདི་ཁོ་ནའི་ཕྱིར་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་དང༌། གཏན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོར་
རློམ་པ་གཉིས་ཡོད། དེའི་དང་པོ་ནི། འཇིགས་པས་སྐྲག་པའི་མི་རྣམས་ནི། །ཕལ་ཆེར་རི་
དང་ནགས་ཚལ་དང༌། །ཀུན་དགའ་ར་བ་མཆོད་རྟེན་དང༌། །ལྗོན་ཤིང་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་
4-1-143


འགྲོ། །སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཞིང༌། །སྐྱབས་དེ་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །མྱ་ངན་འདས་པ་
ཐོབ་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། རི་རྫོང་ལ་བློ་བརྟད་འཆའ་བ་ལྟ་བུ་སེམས་མེད་ལ་
ཡང་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། རི་དང་ལྷ་རྟེན་སོགས་ལ་གནས་པའི་མི་མ་ཡིན་དང༌། གཞན་ཡང་ལྷ་
ཕྲན་ནམ་ཡི་དྭགས་སུ་གཏོགས་པའི་ཡུལ་ལྷ་གཞི་བདག་སྡེ་བརྒྱད་ལྷ་མ་སྲིན་ལ་སོགས་པ་ལ་
སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པ་མིའི་འགྲོ་བ་ཁ་དྲག་དབང་པོ་ཆེ་ལ་བློ་གཏོད་པ་
རྣམས་ཡིན་ཏེ། གྲུབ་མཐས་བློ་ཁ་མ་བསྒྱུར་བའི་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་བླུན་པོ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་
པ་ཡིན། ཚེ་འདི་པ་སྐྱབས་ཁོ་ན་སྟེ་མིག་རྒྱང་ཤིན་ཏུ་ཐུང་བ་ཡིན། 
གཉིས་པ་ནི། སྐྱབས་ཀྱི་ཡུལ་ཁྱབ་འཇུག་དང༌། དྲག་པོ་དང༌། སེར་སྐྱ་དང༌། ལྷ་རྒྱལ་
པ་དམ་པ་སོགས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ལྷ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་དགེ་སྦྱོང་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་དམིགས་
ནས། དེ་དག་སྐྱོབ་པ་རྣམ་དག་མ་ཡིན་ཡང༌། སྐྱོབ་པ་མཐར་ཐུག་ཡིན་སྙམ་ལོག་པར་གཟུང་
སྟེ། ཚེ་འདི་ཕྱི་གཉིས་དང་ཐར་པའི་རེ་ལྟོས་ཞུ་བ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་
གྱུར་པ་མུ་སྟེགས་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱབས་འགྲོ་ཡིན། 
གཉིས་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ལ་ཡང་བསམ་སྦྱོར་རྒྱ་ཆུང་བ་ཐེག་དམན་ཉན་རང་
གཉིས་ཀྱི་སྐྱབས་འགྲོ་དང༌། རྒྱ་ཆེ་བ་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། འདིར་
ཐེག་ཆེན་ཡིན། དེ་ལ་ཡང་ཐུན་མོང་བ་མདོ་ལུགས་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྔགས་ཀྱི་
ལུགས་ཞེས་དབྱེ་བ་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡོད་པ་ལས། འདིར་སྔགས་ལུགས་ལྟར་བྱ། ཡང་སྐྱབས་
ཡུལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ཡིན་ཡང༌། བསམ་པ་ཚེ་འདིའམ་ཕྱི་
མ་འཁོར་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་འདོད་ལས་མེད་ན། འཇིག་རྟེན་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ལས་མ་འདས་
མོད། ཡུལ་མཆོག་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། ཕུགས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཁྱད་པར་ཅན་འཇོག་ཅིང༌། 
གནས་སྐབས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ཡང་གཞན་རྣམས་ལས་ཆེས་ལྷག་པར་ཆེའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་
4-1-144


པའི་སྐྱབས་འགྲོ་རྣམས་ནི། སྐྱབས་འགྲོའི་མིང་ཅན་ཙམ་ལས་མཚན་ཉིད་པ་མ་ཡིན་ལ། 
དགེ་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན་གསུམ་ཀ་ཡོད་དོ། །འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ཞེས་པ། 
སྐྱབས་སུ་འགྲོ་ལུགས་སམ་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་མ་འདས་གཉིས་ཀ་ཡོད་
ཀྱང༌། སྐྱབས་ཡུལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཁོ་ནར་ངེས་པའི་ཕྱིར། དེ་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ། ནང་
པ་སངས་རྒྱས་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་མཚན་ཉིད་ཚང་བ་ཐམས་ཅད་ཡིན། དེ་ལ་དབྱེ་ན། ཉན་རང་
ཐེག་ཆེན་གསུམ་ཡོད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་སྤྱིར་དགེ་བ་འབའ་ཞིག་ཡིན་ཞིང༌། སྒོས་སུ་དད་པ་
དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན། དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་པའི་ཡུལ་གང་ཡིན་ལ་ནི། གྲུབ་
མཐའ་སོ་སོའི་འདོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང༌། དེ་ཐམས་ཅད་རིགས་པས་དཔྱད་ན་
སོང་ཚོད་ལ་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ལས་མི་འདའ་འོ་ཞེས་སོ་སོའི་འདོད་པ་སྨྲ་བ་ཡིན་གྱི། དམིགས་
པ་བསྒོམ་པ་དང་ལག་ལེན་དུ་འདེབས་པ་ལ་མི་འདྲ་བའི་འགལ་བ་ཆེར་མེད་ཅིང༌། ཐེག་པ་
ཆེ་ཆུང་གི་དབང་གིས་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་གི་འདོར་ལེན་ཅུང་ཟད་ཙམ་ནི་ཡོད་དོ། །དེས་ན་སྤྱིར་ཐུན་
མོང་དུ་མདོ་སྔགས་གཉིས་ཀ་འདྲ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་ཇི་ལྟ་བ་
དང་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡིན་ལ། སངས་རྒྱས་རང་སྣང་གི་སྐུ་སྐྱེ་འགག་དང་བྲལ་
བ་དེ་དང༌། ངེས་པ་ལྔ་ལྡན་གྱི་སྐུ་དེ་དང༌། དེ་ཉིད་ཀྱི་གསུང་སྒྲ་སྐད་ཐམས་ཅད་པ་སྟེ། གསུམ་
པོ་དེ་ལོངས་སྐུས་བསྡུས་པ་དང༌། བཟོ་དང་སྐྱེ་བ་དང་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་སོགས་སངས་རྒྱས་
དངོས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཐམས་ཅད་སྤྲུལ་པའི་སྐུས་བསྡུས་པ་སྟེ། མདོར་ན་མོས་པའི་ཡུལ་གྱི་སངས་
རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ནི་སྐུ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ལ། 
ཆོས་དཀོན་མཆོག་ནི་ལུང་དང་རྟོགས་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཆོས་གསུང་རབ་མིང་
ཚིག་ཡི་གེར་སྣང་བ་དང༌། ངག་ཏུ་བརྗོད་པ་རྣམས་ཡིན་ལ། རྟོགས་པའི་ཆོས་ནི་མཐར་ཐུག་
གི་ཞི་བ་མྱང་འདས་ཆོས་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། དེ་ཉིད་སྒྲིབ་པས་དག་པའི་ཆ་ནས་ཞི་
4-1-145


བ་མྱང་འདས་འགོག་བདེན་འབྲས་བུའི་ཆོས་དང༌། གནས་ལུགས་དེ་རྟོགས་པ་ཡང་ཡིན། 
འབྲས་བུ་དེ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་སྐབས་ཀྱང་ཡིན་པས་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་ལམ་བདེན་གྱི་ཆོས་
ཞེས་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཆོས་རྣམས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་ལམ་
རྣམས་ལམ་བདེན་དང་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཡིན་པར་རྩོད་པ་མེད། ཚོགས་སྦྱོར་གྱིས་བསྡུས་པ་
རྣམས་ཀྱང་ཕྱོགས་མཐུན་ཡིན་པས། ཇི་སྲིད་ཚོགས་སྦྱོར་གྱི་ལམ་མ་ཐོབ་པ་དེ་སྲིད་དུ་སྐྱབས་
ཡུལ་དུ་བྱེད་དགོས་པས། དེ་ལྟར་ལུང་རྟོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་རྣམས་སོ། །
འཕགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་རྣམས་ཐེག་ཆེན་པའི་སྐྱབས་ཡུལ་གྱི་
དགེ་འདུན་དངོས་ཡིན། དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་ཞིང༌། ཉན་རང་འཕགས་པ་ལས་ཀྱང་བཟང་
བའི་ཕྱིར་ཚོགས་སྦྱོར་གྱི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱང་སྐྱབས་ཡུལ་གྱི་ཁོངས་སུ་བསྡུ་ལ། 
ཉན་རང་འཕགས་པ་རྣམས་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྐྱབས་ཡུལ་དུ་བྱེད་མི་བྱེད་ལུགས་གཉིས་ཡོད་པ་
དོན་ལ་མི་འགལ་ཏེ། ཐེག་ཆེན་པའི་སྐྱབས་ཡུལ་དངོས་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཇི་སྲིད་དུ་འཕགས་
པ་དེ་དག་དང་ཡོན་ཏན་མཉམ་པར་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུ། སྐྱབས་སུ་འོས་པའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །
གཞན་ཡང་མདུན་དུ་བཞག་པའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཆོས་དང་
དགེ་འདུན་ལ་ཡང་རིགས་འགྲེ་བས། མདུན་བཞག་གི་སངས་རྒྱས་ནི་སྐུ་གཟུགས་དང་མཆོད་
རྟེན་ལྟ་བུ། མདུན་བཞག་གི་ཆོས་ནི་བཀའི་གླེགས་བམ་དང༌། སྔགས་ཀྱི་ཡི་གེའི་གཟུགས་
སོགས་དང༌། མདུན་བཞག་གི་དགེ་འདུན་ནི་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་དགེ་འདུན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་
ངེས་པ་རྣམས་སོ། །གཞན་ཡང་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་ལས། སངས་རྒྱས་བཅུ་
གསུངས་པའི་སྐབས་ན། མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་སོགས་ཀྱང་རྣམ་གྲངས་པའི་སངས་རྒྱས་
སུ་བཤད་པ་ཡོད་པས། མདོ་ལུགས་ལས་ཀྱང༌། སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་གི་ཁོངས་སུ་བླ་མ་
བསྡུ་བ་ཞིག་བཤད་ཅིང༌། སངས་རྒྱས་དང་འདྲ་བར་མོས་གུས་བྱེད་མོད། རྫོགས་པའི་སངས་
4-1-146


རྒྱས་དངོས་སུ་བསྒོམ་པ་རང་ནི་མིན་པར་བཞེད་དོ། །ཡང་སྐུ་གཟུགས་གླེགས་བམ་ལ་སོགས་
པ་ལ་ནི་གུས་པ་བྱེད་དགོས་པར་གྲུབ་མོད་ཀྱང༌། སེམས་མེད་བེམ་པོའི་བཀོད་པ་ཙམ་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། སྐྱབས་ཡུལ་གྱི་ཁོངས་སུ་མི་བསྡུའོ་སྙམ་ན། འདིར་རིགས་པས་དཔྱད་ནས་སྐྱབས་
འགྲོ་བྱེད་པ་འདི་ཀུན། ཕུགས་ཀྱི་བརྟད་སོ་གང་ལ་སྐྱབས་ཞུས་པར་འགྲོ་ཞེས་དཔྱད་ནས། 
འདི་ལས་མི་འདའ་ཞེས་གྲུབ་མཐའ་རྣམ་པར་འཇོག་པའི་སྐབས་ཀྱི་སྐྱབས་ཡུལ་ཡིན་མིན་གྱི་
གོ་བ་ཙམ་སྟེ། དེ་འདྲ་ཉམས་ལེན་གྱི་སྐབས་འདིར་མི་དགོས་ཤིང༌། འདིར་མོས་པའི་སྒོ་ནས་
དམིགས་ཡུལ་དུ་བྱེད་པ་ཉིད་གཙོ་ཆེ་བས། མདུན་བཞག་གི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དཀོན་
མཆོག་གསུམ་དངོས་ཡིན་པར་མོས་ཏེ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། བེམ་ཆོས་དང་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་
ལ་སྐྱབས་འགྲོ་བྱས་པར་མི་འགྲོའོ། །དེས་ན་གྲུབ་མཐའི་དཔྱད་པ་ཁ་ཐལ་ནས་དད་པ་དང་
མོས་གུས་ལ་གནོད་པ་ཤིན་ཏུ་མང་ལ། དམིགས་པ་བསྒོམ་པའི་སྐབས་སུ་དཔྱད་པ་མེད་པར་
རྒྱ་བཀྱེད་ནས་དད་པ་མཁུལ་ཆེ་བར་བྱེད་དགོས་སོ། །དེ་དག་ཀྱང་ཇི་སྲིད་སྙིང་པོ་ལ་མཆིས་
ཀྱི་བར་དུ། ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར། སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་བར་དུ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་བཤད་པ་ནི། 
དེ་ལྟར་སྨོས་པའི་སྐྱབས་གནས་དེ་གསུམ་གྱི་ཐུན་མོང་གི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ལ། སངས་
རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ནི་གཏན་གྱི་སྐྱབས་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་རང་ནི་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་བར་
ཞེས་པའི་ངོས་གཟུང་ཡང་མེད་དོ། །དེས་ན་མཐར་ཐུག་གི་སྐྱབས་གནས་ནི། སངས་རྒྱས་
ཉག་གཅིག་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་བླ་ལས། དམ་པའི་དོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡི། །སྐྱབས་ནི་སངས་རྒྱས་ཉག་
གཅིག་ཡིན། །ཅེས་སོ། །མཐར་ཐུག་གི་ཆོས་དང་མཐར་ཐུག་གི་དགེ་འདུན་ཡང་སངས་རྒྱས་
ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཐུབ་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཅན་ཕྱིར། །ཚོགས་ཀྱང་དེ་ཡི་མཐར་ཐུག་ཕྱིར། །ཅེས་སོ། །ཡང་
ཇི་སྐད་དུ། མི་ཟད་པའི་སྐྱབས། རྟག་པའི་སྐྱབས། གཡུང་དྲུང་གི་སྐྱབས། དམ་པའི་སྐྱབས་ནི་
གཅིག་ཉིད་དེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་
4-1-147


སངས་རྒྱས་སོ་ཞེས་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །དེས་ན་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་
པའི་སྐྱབས་ཡུལ་རྣམས་ནི། སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱབས་སུ་མི་འགྱུར་བས། གནས་
སྐབས་པའམ་རེ་ཞིག་པའི་སྐྱབས་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ནི་དེ་དག་དང་
མི་འདྲ་སྟེ། སྐྱབས་སུ་སོང་པ་རྣམས་ཇི་སྲིད་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་
སྐྱབས་འོག་དང༌། དེས་གྲིབ་མས་བསྐྱངས་པའི་ཚུལ་ཙམ་ཡིན་ལ། ནམ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་
ནས་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང༌། སྐྱབས་ཡུལ་ཉིད་ལ་འདུན་པ་ལས་ཆེས་ལྷག་
པའི་འདྲེས་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་ནས། ནམ་དུའང་སོ་སོར་བྱེ་བ་དང༌། ཕན་ཚུན་སྤོང་བ་མི་སྲིད་པའི་
ཕྱིར། རྟག་ཏུ་སྐྱབས་གནས་མ་སྤངས་པས་གཏན་གྱི་སྐྱབས་ཞེས་བྱའོ། །དེས་ན་བྱང་ཆུབ་མ་
ཐོབ་བར་དུ་ཟེར་བ་འདི། བྱང་ཆུབ་ཐོབ་ནས་རེ་ལྟོས་མེད་ཅེས་བླུན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཁ་ནས་རྒྱུ་བ་
ལ་ཡིད་བརྟན་ཅི་ཡང་མེད་དོ། །རེ་ལྟོས་ཏེ་ཐེག་ཆེན་འཕགས་པ་སུ་ལའང་མེད་དེ། སྟོང་ཉིད་
མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་ལ་རེ་བ་མི་འབྱུང༌། རང་སྟོབས་ཀྱིས་ས་ལམ་རྩོལ་མེད་དུ་བགྲོད་
པ་ལ་གཞན་ལ་ལྟོས་གཞག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཐོབ་ནས་སྐྱབས་གཞན་དོར་བ་
དེའང་རང་སྤངས་ལ་སོང་བ་ཡིན་གྱི་བརྙས་ཆོས་བྱས་ནས་བོར་བ་ག་ལ་ཡིན། མཐར་ཐུག་གི་
སྐྱབས་ལ་བལྟོས་ཏེ་ནམ་མཁའ་མ་ཞིག་བར་རམ་འཁོར་བ་མ་སྟོངས་བར་རམ། གཏན་ནས་
གཏན་དུ་རྟག་པར་སྐྱབས་སུ་འགྲོའོ་ཞེས་བྱ་ཡི། དུས་མཚམས་ངེས་པ་ཅན་གཟུང་དུ་མེད་དོ། །
གཞན་ཡང་རྒྱས་པར་ན། རྒྱན་དང་རྒྱུད་བླ་སོགས་ལས་དྲངས་ཏེ་བཤད་ན་རུང་ངོ༌། །ཐུན་
མོང་མ་ཡིན་པ་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ལུགས་ཀྱིས། སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་
དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་ཡུལ་བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་གསུམ་ལའང་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་དགོས་པས། 
སྐབས་འདིར་སྐྱབས་འགྲོ་དྲུག་སྐོར་དུ་མཛད་དོ། །འོ་ན་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལས་གཞན་
པའི་སྐྱབས་མི་འཐད་དོ་སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་གི་
4-1-148


ནང་ཚན་ཡིན། མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་ཡེ་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་གི་ནང་
ཚན་ཡིན། འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ནི་སྐྱབས་སུ་མི་འགྲོ། བླ་མ་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ཀའི་ངོ་བོ་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་གསུམ་གྱིས་ཆོག་པ་ལ་དྲུག་གི་ཅི་བྱ་སྙམ་ན། གསུམ་དུ་མ་འདུས་པ་
མིན་ཡང༌། དགོས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གཞན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། གསང་
སྔགས་འདིར་དངོས་སུ་བཀའ་དྲིན་ཐོབ་པའི་ཡུལ་དེའི་བྱིན་རླབས་འཇུག་དགོས་པ་དང༌། 
བཀའ་དྲིན་དྲན་དགོས་པའི་ཕྱིར་བླ་མ་ལ་ལོགས་སུ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། མཆོག་ཐུན་མོང་
གི་དངོས་གྲུབ་རྣམས་ཞུ་བའི་ཡུལ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡི་དམ་དཀྱིལ་
འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས་དང༌། བར་ཆད་སེལ་བ་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་འདོད་དོན་རྣམས་འགྲུབ་
པའི་འཕྲིན་ལས་འཚོལ་དགོས་པའི་ཕྱིར། ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་སྟེ་དེ་རྣམས་ལ་གལ་པོ་ཆེའི་ཚུལ་
གྱིས་སྒོས་སུ་ནན་ཆགས་བྱེད་པས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །སྐྱབས་འགྲོ་བཞི་སྐོར་བྱེད་པ་
རྣམས་ཡི་དམ་ཆོས་སྐྱོང་རྩལ་དུ་མི་འདོན་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་གཞན་འདྲ། རྩ་བའི་བླ་
མ་ལ་སྐྱབས་གནས་ཀུན་འདུས་པ་ནི། སྡོམ་འབྱུང་ལས། བླ་མ་སངས་རྒྱས་བླ་མ་ཆོས། །དེ་
བཞིན་བླ་མ་དགེ་འདུན་ཏེ། །བླ་མ་དཔལ་ལྡན་རྡོ་རྗེ་འཆང༌། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། རྒྱུད་ཀྱི་
རྒྱལ་པོ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལས། སློབ་དཔོན་དག་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དེ་རབ་མཆོག་ས་གཞི་
དག་ལ་ཆོས་ནི་དེ་ཡིས་བསྟན་པའོ། །དགེ་འདུན་གང་ཞིག་དེར་གནས་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་
ཐུགས་ལྡན་སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་རྗེས་སུ་བརྩེ་བ་སྟེ། །ཞེས་སོགས་རྒྱས་པར་གསུངས། དེས་
ན་སྔགས་ཀྱི་སྒོར་ཞུགས་པ་རྣམས། རྩ་བའི་བླ་མ་དང་ཡི་དམ་ལ་སྐྱབས་གནས་གཞན་ཐམས་
ཅད་ལས་རྩལ་འདོན་དུ་བྱེད་པ་ངེས་པར་དགོས་ཤིང༌། བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་རྣམས་ནི་བཀའ་
དྲིན་དྲན་པ་དང༌། རྩ་བའི་བླ་མའི་འཁོར་དུ་སྨོས་པ་ཙམ་ཡིན། མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་ནི་སྒོས་
སུ་བསྟེན་ཞིང་སྒྲུབ་ན་འདིར་ཡང་གལ་ཆེ་ལ། གཞན་དགེ་འདུན་ལ་བསྡུས་པས་ཀྱང་ཆོག་
4-1-149


པས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་ཡང་མེད་དོ། །སྤྱིར་གསང་སྔགས་པའི་ལུགས་ཀྱི་སྐྱབས་འགྲོའི་
དམིགས་པ་སྒོམ་ཚུལ་ལ་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་གཅིག་གི་ནང་དུ་སྐྱབས་གནས་ཐམས་ཅད་
བསྡུ་བ་དང༌། བླ་མ་གཅིག་པུར་བསྡུ་བ་སོགས་རྣམ་གྲངས་མ་ངེས་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པས་
དམིགས་པའི་རིམ་པ་ལ་ངེས་པ་མེད། གོ་བབས་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ཡིན་ནོ། །
དོན་ཚན་གཉིས་པ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། དགྲ་དང་གདོན་དང་ནད་
ལ་སོགས་པ་ཚེ་འདིའི་འཇིགས་པ་བྱུང་གི་དོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་འཇིགས་པ་དེ་ལས་སྐྱོབ་
ནུས་སམ་སེམས་པ་རེ་ལ་འབད་དེ་སྐྱབས་འཚོལ་བ་བཞིན་དུ། རང་ཅག་རྣམས་འཁོར་བའི་
གནས་འདིར་ཚེ་འདི་ཕྱི་བར་དོ་ཐམས་ཅད་དུ་འཇིགས་པའི་རྣམ་གྲངས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་
ཞིག་ནི་འདུག འཇིགས་པ་དེ་རང་སྟོབས་ཀྱིས་ཟློག་ནུས་པའི་གོ་སྐབས་ནི་མི་འདུག་པས། 
དེ་ལས་སྐྱོབ་པའི་སྐྱབས་ཞིག་འཚོལ་དགོས་པར་བྱུང༌། དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་འདིའི་ཕ་མ་ལ་
སོགས་པའི་ཉེ་དུ་དང༌། ཡར་གྱི་དཔོན། མར་གྱི་གཡོག་ཐད་ཀར་རང་དང་མཉམ་པའི་གྲོགས་
པོ་སོགས་སུས་ཀྱང་སྐྱོབ་པའི་ནུས་པ་མི་འདུག ཇི་སྐད་དུ། བདག་ནི་མལ་ན་འདུག་བཞིན་
དུ། །གཉེན་བཤེས་ཀུན་གྱིས་མཐའ་བསྐོར་ཀྱང༌། །སྲོག་འཆད་པ་ཡི་ཚོར་བ་ནི། །བདག་
ཉིད་གཅིག་པུས་མྱོང་བར་འགྱུར། །ཞེས་པའི་ཚུལ་དུ་དེ་དག་གིས་ཤི་བ་ཕན་ཆད་མཐོང་ཐོས་
ཙམ་ཡང་མེད་ན། ཕན་ཐོགས་ཏ་ག་ལ་ཡོད། ཚེ་འདིར་ཡང་སྐྱོབ་ནུས་པ་ཙམ་མེད། ཕན་ལས་
གནོད་ཆེ་བ་ཁོ་ན་ཡིན། དེར་མ་ཟད་ཁྱབ་འཇུག་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་ལྷ་དབང་ཆེ་བར་
གྲགས་པ་རྣམས་དང༌། འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་མི་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་
ཀྱང༌། ཚེ་འདིའི་གནོད་པ་ཅུང་ཟད་ལས་སྐྱོབ་ནུས་པ་སྲིད་མོད། མི་འཁྱོབས་པ་ཡང་ཆེས་
མང་ཞིང༌། ལས་འབྲས་ཀྱི་བླང་དོར་བག་ཙམ་བསྟན་ནས། སྐྱེ་བ་རེ་གཉིས་ངན་སོང་ལས་
སྐྱོབ་པ་ཙམ་རེས་འགའ་ཡོད་པ་ལྟར་ཡང་སྣང་མོད། ཕལ་ཆེར་བླང་དོར་གྱི་གནས་ཀྱང་ལོག་
4-1-150


པས། གནས་སྐབས་སུ་ཡང་ངན་སོང་ལས་སྐྱོབ་མི་ཐུབ། སྒོས་སུ་འཁོར་བ་ལས་འདྲེན་པའི་
ནུས་པ་ནམ་ཡང་མེད་དེ། དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱང་འཁོར་བ་ལས་མ་ཐར་འཁོར་བར་འཁྱམས། 
ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སེམས་དཀྲུགས་པས་རང་དབང་མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དཀོན་
མཆོག་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་འདི་ཕྱི་བར་དོ་གསུམ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་
ཅད་ལས་སྐྱོབ་པར་ནུས། དཀོན་མཆོག་གསུམ་དུ་མ་གཏོགས་པ་སུས་ཀྱང་འཁོར་བའི་སྡུག་
བསྔལ་ལས་སྐྱོབ་ནུས་པ་མེད་པས། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་དགོས་པ་ཡིན་
ནོ། །
དོན་ཚན་གསུམ་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱོབ་པའི་ཚུལ་ནི། སངས་རྒྱས་ལ་སྟོན་པ་ཞུ་སྟེ། བླང་དོར་གྱི་
གནས་མི་ཤེས་པ་སྟོན་མཁན་ཞུ་བ་དང༌། ཆོས་ལ་སྐྱབས་དངོས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བླང་
དོར་བསྟན་པ་དེ་ཀ་ཆོས་ཡིན་པས། ཆོས་ཀྱི་ནང་ནས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་ལག་ལེན་ལ་བཏབ་
པས། འཇིགས་པ་ཀུན་ལས་ཐར་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགེ་འདུན་ལ་ཟླ་
གྲོགས་ཏེ། རྒྱུས་མེད་ཀྱི་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ལམ་སྣ་བ་འཚོལ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན། དཔེར་ན་ལམ་སྣ་
བ་གར་སོང་ལ་འགྲོ་དགོས་པ་ལྟར་དེ་རྣམས་གང་མཛད་བྱེད་དགོས་པའོ། །དེ་ནི་འཕགས་པ་
རྣམས་མངོན་སུམ་དུ་མཇལ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། འཕགས་པ་རྣམས་ལས་
གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པའི་མན་ངག་དང་ལག་ལེན་གྱི་རྒྱུན་ཡོད་པའི་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་
དགེ་འདུན་རྣམ་དག་ཡོད་ན་དེ་ལ་ཡང་དམིགས་བརྟད་དུ་རུང་སྟེ། དུས་དེང་སང་ནི་འདི་གཙོ་
ཆེ་ལ། གསང་སྔགས་པའི་ནི་བླ་མ་ཉིད་སྟོན་པ་དང༌། བླ་མ་ཉིད་ལམ་སྣ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ནི་མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་གསུམ་མཐའ་ཡས་པ་མངའ་བའི་ཕྱིར། མཁྱེན་
པའི་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཇིགས་པ། སྡུག་བསྔལ་ལས་ཉོན་རྣམས་
ལས་སྐྱོབ་པའི་ཐབས་མ་ལུས་པ་མཁྱེན། བརྩེ་བས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་བཏང་སྙོམས་
4-1-151


མི་མཛད་པར་རྟག་ཏུ་སྐྱོབ་པར་ཡང་མཛད། ནུས་པས་སྐལ་བ་དང་འཚམས་པར་སྐྱོབ་ཐུབ་
པའང་ཡིན་པས། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྐྱབས་ཐུབ་པ་ཡིན། དགེ་འདུན་འཕགས་པ་ཡང་རླབས་
ཆེ་ཆུང་གི་ཁྱད་ཙམ་མ་གཏོགས། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་ཏེ། མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་གསུམ་ཁྱད་
པར་ཅན་མངའ་བས་སྐྱབས་སུ་འོས་ཤིང་སྐྱོབ་པར་མཛད་པ་ཡིན། སྐྱོབ་ལུགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ནི། 
སངས་རྒྱས་དགེ་འདུན་དང་བཅས་པས་གསུངས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ལྟར་བསྒྲུབས་པས་རྒྱུ་
ཉོན་མོངས་སྤངས་པ་ན། འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་དང་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་འགྲོ་
བའི་ཚུལ་འདི་ཡིན། སྐྱོབ་ལུགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ནི་འཇིགས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་
སྤང་པ་ཁོ་ན་ལ་མ་རག་སྟེ། མཚན་གཟུང་བ་དང༌། ཕྱག་འཚལ་བ་དང༌། གསོལ་བ་བཏབ་པ་
ཙམ་གྱིས་ཀྱང་འཇིགས་པ་བཅུ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་ཉེར་འཚེ་ཐམས་ཅད་ལས་དངོས་སུ་སྐྱོབ་
པར་མཛད་ཅིང༌། ངན་སོང་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་གཏན་ནས་ཟློག་པའམ། ཐག་སྲིང་བར་
བྱེད་པ་སོགས་སྒོ་ཐམས་ཅད་ནས་སྐྱོབ་པར་མཛད་དོ། །
དོན་ཚན་བཞི་པ་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་ཚད་ནི། ཡོན་ཏན་ཤེས་པ། ཁྱད་པར་ཤེས་པ། ཁས་
བླངས་པ། སྐྱབས་གནས་གཞན་མི་འཚོལ་བ་སྟེ་ཁྱད་ཆོས་བཞི་ཚང་ན། སྐྱབས་འགྲོ་རྣམ་དག་
ཏུ་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལ་ཡོན་ཏན་ཤེས་པ་ནི། དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རགས་
པ་རྣམས་ཤེས་པ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་རྗེས་དྲན་གྱི་མདོ་ལྟ་བུའམ། རྒྱན་རྣམ་གཉིས་སོགས་
གཞུང་རྣམས་ལས་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་རིགས་པ་གོ་ཞིང་ཡིད་ཆེས་པའོ། ཁྱད་པར་ཤེས་པ་ནི། 
སྤྱིར་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་བས། གཞན་གཉིས་ཞོར་ལ་འབྱུང་བ་སོགས་གསུམ་པོ་
ཕན་ཚུན་ནམ་ཡང་འབྲལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། སྐྱབས་གཅིག་ཁོ་ནས་ཆོག་པ་ལྟར་འདུག་ཀྱང༌། 
ཇི་སྐད་དུ། ཐེག་པ་གསུམ་དང་བྱེད་གསུམ་ལ། །མོས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་བྱས་ནས། །སྐྱབས་
གསུམ་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཡིན། །ཞེས་པ་ལྟར། དགོས་པ་ལ་བལྟོས་ནས་གསུམ་དུ་གྲངས་
4-1-152


ངེས་བྱེད་པ་དང༌། གནས་སྐབས་གཙོ་ཆེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སྐྱབས་གནས་གསུམ་
པོ་ཉིད་ཀྱི་སོ་སོའི་ཁྱད་པར་དང༌། དགོས་པ་དང༌། སྐྱོབ་ཚུལ་རྣམས་ཤེས་པ་དང༌། སྟོན་པ་
གཞན་ལས་སངས་རྒྱས་ལྷག་ཚུལ་དང༌། ལམ་ལོག་པ་ལས་དམ་པའི་ཆོས་ཆེས་ཁྱད་པར་
དུ་འཕགས་ཚུལ་དང༌། མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་ཚོགས་པ་སོགས་ལས་དགེ་འདུན་ཆེས་ཁྱད་པར་
དུ་འཕགས་ཚུལ་རྣམས་ལེགས་པར་ཤེས་ཤིང་ཡིད་ཆེས་རྙེད་པའོ། །ཁས་ལེན་པ་ནི། ཡོན་
ཏན་ཤེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་དམ་བཅས་པའོ། །
སྐྱབས་གནས་གཞན་མི་འཚོལ་བ་ནི། ཁྱད་པར་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། དཀོན་མཆོག་
གསུམ་ལས་གཞན་གཅིག་ཡིན་ན་ཆེ་བ་ཆེ་བར་གྲགས་པ་གང་ལའང་ཡིད་མི་བརྟོན་ན། འདྲེ་
བཀྲེན་སོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ལྟ་ག་ལ་ཞིག་སྐྱབས་གནས་གཞན་མི་འཚོལ་བ་འདི་མེད་
ན། དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་མཐོང་བས་སྐྱབས་སུ་ཁས་བླངས་པ་ཙམ་ཀྱིས་སྐྱབས་
འགྲོ་རྣམ་དག་ཏུ་མི་འགྱུར་ཏེ། བློ་རྩེ་གཉིས་དང་མ་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོན་ཏན་ཤེས་པ་
དང༌། ཁྱད་པར་ཤེས་པ་མེད་ན་ནི། ཁས་བླངས་པ་དང་སྐྱབས་གཞན་མི་འཚོལ་བ་ཙམ་ཡོད་
དུ་ཆུག་ཀྱང༌། བླུན་དད་ཁོ་ནས་ཞུགས་པ་ཙམ་ཡིན་པས་ལམ་དུ་འགྱུར་བ་ཤིན་ཏུ་དཀའོ། །
དེས་ན་ཁྱད་པར་བཞི་ཆར་ཚང་བ་དགོས་སོ། །
དོན་ཚན་ལྔ་པ་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་ཕན་ཡོན་ནི། སྐྱབས་སུ་སོང་མ་ཐག་རྒྱུད་འགྱུར་བའི་
ཁྱད་པར་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་གྲར་ཆུད་པའོ། །སྡོམ་པ་གསུམ་གྱི་རྟེན་དུ་འགྱུར་བ་སྟེ། 
སྐྱབས་སུ་མ་སོང་བ་ལ་ཆོ་གས་བླངས་པའི་སྡོམ་པ་གསུམ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྔར་བྱས་
ཀྱི་སྡིག་པ་ཟད་པ་དང་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་ནི། སྐྱབས་སུ་སོང་བ་ལ་
བརྟེན་ནས་ཕྱིས་སྡིག་སྦྱོང་དང་དགེ་བ་གསར་བ་སྒྲུབ་པ་སོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པར་འཕེལ་བ་
རྣམས་ཕར་བཞག སྐྱབས་འགྲོ་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྡིག་པ་མང་པོ་བྱང་བ་དང༌། སྦྱིན་སོགས་
4-1-153


ཕལ་པ་ལས་ཆེས་ལྷག་པའི་ཕན་ཡོན་ཡོད་པའོ། །བཞི་པོ་དེ་སྐྱབས་སུ་སོང་མ་ཐག་ནས་
འབྱུང་སྟེ། སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་གྲངས་སུ་ཆུད། སྔར་རྒྱུད་ངན་པ་ཡིན་པ་ལས་བཟང་པོར་གྱུར་
པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །ཚེ་འདིར་འབྱུང་བའི་ཕན་ཡོན་ནི་འཇིགས་པ་བཅུ་དྲུག་དང༌། དུས་མ་ཡིན་
པའི་འཆི་བ་བརྒྱད་སོགས་ཕྱི་ནང་གི་བར་ཆད་གང་གིས་ཀྱང་མི་ཚུགས་པ་དང༌། བསམ་པའི་
དོན་ཆོས་དང་མི་འགལ་བ་རྣམས་ཡིད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །ཚེ་ཕྱི་མའི་འབྲས་བུ་
ནི། ངན་སོང་དུ་མི་ལྟུང་བའམ་སྐྱེས་ཀྱང་མྱུར་དུ་ཐོན་པ་དང༌། མཐོ་རིས་སུ་ཡང་བདེ་བ་ཐོབ་
པ་དང༌། དེར་ཡང་དཀོན་མཆོག་གསུམ་སྐྱབས་སུ་འཛིན་པ་སྟེ་གསུམ་མོ། །མཐར་ཐུག་གི་
ཕན་ཡོན་ནི་སངས་རྒྱས་མྱུར་དུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཕན་ཡོན་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དེ་དག་ཇི་
ལྟར་འོས་པ་བརྗོད་དོ། །སྒོས་སུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་ལ་ནི། མདོ་རྒྱན་ལས། སྐྱབས་སུ་
འགྲོ་བ་འདིར་སོང་དོན་ཆེ་སྟེ། །དེས་ནི་ཚད་མེད་ཡོན་ཏན་ཚོགས་འཕེལ་འགྱུར། །འགྲོ་བ་
འདི་ལ་སྙིང་རྗེའི་བསམ་པས་ཁྱབ། །མཚུངས་མེད་འཕགས་ཆེན་ཆོས་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱེད། །
ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་དང༌། ཐེག་དམན་ལས་སྐྱབས་ཏེ། བླ་ན་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་
མྱུར་དུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ངེས་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །
དོན་ཚན་དྲུག་པ་སྐྱབས་འགྲོའི་བསླབ་བྱ་ནི། སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་པ། དམ་པའི་ཆོས་
ཉན་པ། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཆོས་སྒྲུབ་པ་སྟེ་བཞི་ཚན་
དང་པོ་དང༌། དབང་པོ་མི་རྒོད་པ་དང་སྡོམ་པ་ཅི་ནུས་སུ་ལེན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་སྙིང་
རྗེ་ཆེ་བ་དང༌། དཀོན་མཆོག་མཆོད་པ་ལ་བརྩོན་པ་ལ་བསླབ་ཅེས་བཞི་ཚན་ཕྱི་མ་སྟེ་བརྒྱད་
འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལྟར་བཤད་ཀྱང་རུང༌། མཆོག་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་
དྲན་པས་རྟག་ཏུ་དད་པ་སྒོམ་ཞིང་གསོལ་བ་འདེབས་པ་དང༌། བཀའ་དྲིན་དྲན་པས་རྟག་ཏུ་
མཆོད་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དྲན་པས་སྐྱེ་བོ་གཞན་རྣམས་སྐྱབས་འགྲོ་ལ་འགོད་པ་དང༌། སྐྱབས་
4-1-154


འགྲོའི་ཕན་ཡོན་དྲན་པས་ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་ཏུ་སྐྱབས་འགྲོ་བསྒོམ་པ་དང༌། སྐྱབས་སུ་མ་
སོང་{བའི་[བའམ་]སྐྱབས་འགྲོ་བཏང་བའི་ཉེས་དམིགས་དྲན་པས་སྲོག་དང་བསྡོས་ཀྱང་
སྐྱབས་ཡུལ་མི་སྤོང་བ་དང༌། ཡིད་ཆེས་དྲན་པས་བདེ་སྡུག་མཐོ་དམན་གནས་སྐབས་ཅི་བྱུང་
ཡང་དཀོན་མཆོག་ལ་མི་འཁང་ཞིང་གཞན་ལ་བློ་མི་གཏོད་པ་སྟེ། དོན་ཚན་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་
བཤད་ཀྱང་རུང་ལ། ཡང་མདོར་བསྡུས་ན་དང་པོ་ཉིད་ནས་ཉེ་བར་མཁོ་ཞིང་གལ་ཆེ་བའི་
བསླབ་བྱ་ནི། བླ་མ་དཀོན་མཆོག་ལ་དད་པ་སྒོམ། སྐུར་འདེབས་སོགས་སྡིག་མི་གསོག སྐུ་
གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད། ཕྱག་འཚལ་བ་དང་བསྟོད་པ་སོགས་གུས་པའི་སྤྱོད་ལམ་
ལ་བསླབ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རྟེན་ལ་དཀོན་མཆོག་དངོས་སུ་འདུ་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་
མཆོད་པ་ཅི་འགྲུབ་བྱེད། འཁོར་རྣམ་བཞི་ལ་གུས་པ་བསྐྱེད། རྟེན་གསུམ་ས་རྗེན་ལ་འཇོག་
པ་དང༌། འོ་བརྒྱལ་བའི་གནས་སུ་འཇོག་པ་དང༌། འགོམ་ཡུགས་གཏོང་བ་དང༌། བཙོངས་
ཏེ་སྐུ་བླུད་ཟ་བ་དང༌། གཏེད་པར་འཇོག་པ་སོགས་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་སྤོང་བ་གལ་ཆེ། ཡང་མདོ་
སྡེ་མྱང་འདས་ལས། གང་ཞིག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་བ། །དེ་ནི་ཡང་དག་དགེ་བསྙེན་ཏེ། །
ནམ་དུའང་ལྷ་གཞན་དག་ལ་ནི། །སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་
སོང་བས། །འཚེ་ཞིང་གནོད་པའི་སེམས་དང་བྲལ། །དགེ་འདུན་ལ་ཡང་སྐྱབས་འགྲོ་བ། །མུ་
སྟེགས་ཅན་དང་འགྲོགས་པ་མིན། །ཞེས་གསུངས་པའང་གྲགས་ཆེ་བ་ལྟར་བསླབ་དགོས་
མོད། འདིའི་ཐོག་མཐའ་གཉིས་པོ་ཅུང་ཟད་བླ་ཡང་བར་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་སྟེ་འདི་ལ་ཁ་
དང་ལག་ལེན་མཐུན་པར་བྱུང་ན་ནི་ངོ་མཚར་ཆེ། དོན་ཐོག་ཏུ་མ་ཁེལ་ན་ཁ་བཤད་ཆལ་ཆོལ་
ཙམ་རེ་རང་ཏ་ཀུན་གྱིས་ཤེས་ཏེ་མདོ་ཙམ་མི་གདའོ། །
དོན་ཚན་བདུན་པ་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྐྱབས་འགྲོའི་ཁྱད་པར་ནི། ཐུན་མོང་པ་ཐེག་དམན་
པའི་ལུགས་ལ་དུས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དང༌། ཁྱད་པར་ཅན་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལུགས་ལ་ཇི་སྲིད་
4-1-155


བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར་རོ། །བསམ་པའི་ཁྱད་པར་ཡང༌། ཐེག་དམན་ནི་གཙོ་བོར་རང་ཉིད་
འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་འདོད་ཙམ་དང་ཐེག་ཆེན་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་
བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྐྱོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྨོན་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་ཡང༌། སོ་སོའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་
སྨོན་ལམ་འདེབས་པའོ། །སྐྱབས་ཡུལ་དང༌། ཆོ་ག་དང་བྱེད་ལས་སོགས་ལ་ནི་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་གི་
ཁྱད་པར་ཙམ་ཡོད་ཀྱང༌། གོང་མའི་ནང་དུ་འོག་མ་འདུས་པའི་ཕྱིར་འགལ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
ཁྱད་པར་གསང་སྔགས་ཀྱི་ལུགས་ལ། དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མཐའ་མེད་པ་དང་བསམ་པའི་ཁྱད་
པར་སེམས་ཅན་རྣམས་མྱུར་དུ་སྐྱོབ་པར་འདོད་པ་དང༌། སྨོན་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་ལམ་འཇུག་
པ་བདེ་བས་འབྲས་བུ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་སྐུ་ཐོབ་པར་འདོད་པ་རྣམས། ལྷག་པོར་བསྣན་པས་དོན་
འགྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཕོག་པའི་རྗེས་སུ། དོན་ཅུང་ཟད་འཆད་པར་སྤྲོ་ན་གཉིས་
ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཤད་པ་དང༌། ཚད་མེད་བཞི་བཤད་པའོ། །
དང་པོ་ལ་དོན་ཚན་ཐོག་མ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ངོས་བཟུང་བ་ནི། སྤྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
སེམས་ཞེས་བྱ་བ། དོན་དམ་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད། སྤྲོས་བྲལ་མངོན་
སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཡང་འཇུག་སྟེ། དོན་དམ་སེམས་བསྐྱེད་ཅེས་པའང་དེ་རྒྱུད་
ལ་སྐྱེས་པའི་མིང་ཡིན། དེ་ལྟ་ན་ཡང་ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་གྱི་དབྱེ་བ་མ་བྱས་པར། བྱང་ཆུབ་
ཀྱི་སེམས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་མ་སྐྱེས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཟིན་མ་ཟིན་སོགས་བྱང་ཆུབ་
སེམས་ཀྱི་ཐ་སྙད་འཇུག་པའི་གཞི། གྲགས་ཆེ་བ་གཙོ་ཆེ་ཤོས་ནི་བརྩེ་བ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཀུན་
རྫོབ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སུ་གྲགས་པ་འདི་ཡིན་ནོ། །ཐེག་ཆེན་འདིར་སྙིང་རྗེ་དང་སྙིང་རྗེ་ཆེན་
པོའི་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཡོད་དེ། སྙིང་རྗེ་ནི་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟོད་ཅིང་འབྲལ་བར་
འདོད་པ་ཙམ་ཡིན་ལ་དེ་ནི་ཚད་མེད་བཞིའི་ནང་གི་སྙིང་རྗེ་ཡིན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་བྱང་ཆུབ་
4-1-156


ཀྱི་སེམས་ཀྱི་མིང་སྟེ། དེ་ཡང་དེའི་རྩ་བ་སྙིང་རྗེར་འདོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རྒྱུ་བྱམས་
སྙིང་རྗེ་རླབས་པོ་ཆེ་ལས་བྱུང་བ། གྲོགས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་གྱི་ཁུར་ཆེན་པོ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་
འཁྱེར་བའི་སྙིང་སྟོབས་ལྷག་བསམ་ཅན། ངོ་བོ་གཞན་དོན་དུ་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་
འདོད་དེ། དེའི་སྐབས་ཀྱི་གཞན་དོན་དུ་ཞེས་པ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རྫོགས་བྱང་ལ་
འགོད་པའི་ཆེད་དུ་ཞེས་པའོ། །
དོན་ཚན་གཉིས་པ་དབྱེ་བ་ནི། སྨོན་པ་དང་འཇུག་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཉིས་སུ་
དབྱེ་བའམ། བདག་གཞན་མཉམ་པ་དང་བརྗེ་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཉིས་སུ་དབྱེ་བའོ། །
དེ་ལ་སྨོན་པ་བྱང་སེམས་ནི། གཞན་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་འདོད་ཙམ་ཡིན་ལ། འཇུག་
པ་བྱང་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དུ། ཕྱིན་དྲུག་དང་བསྡུ་དངོས་སོགས་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཕྲལ་དུ་སྦྱོར་བར་འདོད་པའོ། །འདི་ལ་འཇུག་པ་དང་བྲལ་བའི་
སྨོན་པ་རྐྱང་པའང་ཡོད་ལ། འཇུག་པ་རྐྱང་པ་མེད། འཇུག་སེམས་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་གང་
ཟག་དེ་ལ། སྨོན་སེམས་ཀྱང་ཡོད་པས་ཁྱབ་མོད། བློའི་སྤུ་རིས་མི་གཅིག་གོ །བདག་གཞན་
མཉམ་བརྗེ་གཉིས་ནི། མཉམ་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་ལ། བརྗེ་བ་ནི་དེའི་གེགས་སེལ་བོགས་
འདོན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མཉམ་པ་ནི། བདག་དང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་
པར་ཡང་མཉམ། ཆོས་ཉིད་ཡེ་ཤེས་གཅིག་ཏུ་ཡང་མཉམ། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཉིད་བདག་
གི་འདོད་དོན་ཡིན་པས་འདོད་པའི་དོན་ཡང་མཉམ། བདག་དང་སེམས་ཅན་བདེ་བ་འདོད་
པར་མཉམ། སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པར་མཉམ། བདེ་བ་སྒྲུབ་དགོས་དང་སྡུག་བསྔལ་སེལ་
དགོས་སུའང་མཉམ། གལ་ཆེ་ཆུང་གི་དབྱེ་བ་མེད་པ་དང་གཅེས་མི་གཅེས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མེད་
པར། གཉིས་ཀ་གཅེས་པར་མཉམ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བདག་སངས་རྒྱས་ཐོབ་ནས་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ལ་འགོད་པར་འདོད་པའོ། །འདིར་གལ་ཆེ་བར་མཉམ་པ་ནི། སེམས་
4-1-157


ཅན་གཞན་ཐམས་ཅད་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བྱས་པ་དང༌། བདག་གཅིག་པུ་མཉམ་པའི་དོན་མ་
ཡིན། སེམས་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་དང་བདག་ཉིད་མཉམ་པ་ན། སེམས་ཅན་ནི་ཤིན་
ཏུ་མང་པོར་གྱུར་ན་བདག་ལས་ལྷག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་བྱང་
ཆུབ་ཐོབ་འདོད་བདག་གིས་བྱེད་པ་བཞིན་དུ། བདག་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་དེ་ཐོབ་འདོད་ཡིན་པས། 
འབྲས་བུ་གཅིག་ལ་སྦྱོར་འདོད་མཉམ་པའི་ཕྱིར་བདག་གཞན་མཉམ་པའོ། །
བདག་གཞན་བརྗེ་བ་ནི། འཁོར་བ་པ་རྣམས་བདག་ཉིད་བདེ་བ་དང་བཟང་བར་འདོད་
པ་ཙམ་གཞན་སུ་ལའང་མི་འབྱུང་སྟེ། འགྲོ་བ་གཞན་ཁ་ཅིག་སྡུག་བསྔལ་བར་འདོད། འགའ་
ཞིག་བཏང་སྙོམས་སུ་འཇོག ཉེ་དུ་སོགས་ཉུང་ཟད་ཅིག་ལ་བདེ་བར་འདོད་པ་སྲིད་ཀྱང༌། 
བདག་རང་ལས་མི་གཅེས་ཤིང་གལ་ཆུང་བ་ཁོ་ནར་སེམས་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
ནི་གཞི་བདག་གཞན་གཉིས་ཀྱི་སྟེང་དུ། གལ་ཆེ་ཆུང་བརྗེས་ཏེ། བདག་མི་གཅེས་ཤིང༌། 
སེམས་ཅན་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་གཅིག་ཀྱང་བདག་ལས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་གཅེས་པར་འཛིན་པ་
ཡིན་ཏེ། གཞན་བདེ་བའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཡང་འཇུག་པར་སྤྲོ་བ་དང༌། རང་
ཉིད་མ་གྲོལ་ན་སེམས་ཅན་ཞིག་ཐོག་མར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ལ། བདག་གྲོལ་བའི་ཐབས་བྱས་
ན། སེམས་ཅན་དེ་རེ་ཞིག་མི་གྲོལ་བའི་རིགས་ཤིག་འདུག་ན། བདག་འཁོར་བར་གནས་
ནས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་ལ་མི་འདོད་པ་མེད་ཅིང༌། སེམས་ཅན་དེ་ཐོག་མར་གྲོལ་
བར་འདོད་པས། དེའི་ཐབས་ལ་བརྩོན་པར་བྱེད་པའོ། །དེས་གཞན་རྣམས་ལའང་རིགས་
འགྲེ་སྟེ། བདག་གཞན་མཉམ་པ་ལ་རང་དོན་ཡིད་བྱེད་ཅུང་ཟད་འདྲེ་བ་སྲིད་པས། བདག་
གཞན་བརྗེ་བ་བསྒོམས་ན་དེ་དག་པར་འགྱུར་བས་བདག་གཞན་མཉམ་པའི་གེགས་སེལ་བ་
ཡིན་ནོ། །བདག་གཞན་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་མ་གྱུར་པ་ལ། འདི་ཡི་ས་ལ་དོར་བས་མཉམ་པར་
འདྲེ་བའི་ཕྱིར་བོགས་འབྱིན་པའང་ཡིན་ནོ། །རྩ་བ་བདག་གཞན་མཉམ་པ་ཡིན་བརྗེ་བ་འདི་
4-1-158


ཡན་ལག་ཡིན་ཀྱང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཕལ་ཆེར། བདག་གཞན་
བརྗེ་བ་འདིས་བྱེད་ཅིང༌། ཐབས་མཁས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མཆོག་གཅིག་ཡིན་པས་འདི་མེད་དུ་མི་
རུང་བའི་གལ་པོ་ཆེ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་པོའི་བྱ་བ་བློན་པོས་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །
དོན་ཚན་གསུམ་པ་སྒྲ་དོན་ནི་དོན་དམ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་ཟེར་བ། 
དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡིན་ལ། སེམས་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཀྱི་ཞེས་པ་དྲུག་
པའི་སྒྲ་ནི་གཞི་མཐུན་བསྡུ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་རྟོགས་པའི་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ནི། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
རང་བཞིན་དངོས་སུ་མཐོང་ཞིང༌། དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་སྐད་ཅེས་བྱ་
ལ། ཀུན་རྫོབ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་ནི། བྱང་ཆུབ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་ལ་
དམིགས་ནས་རང་གཞན་རྣམས་དེ་ཐོབ་འདོད་ཀྱི་འདུན་པ་དང་བཅས་པའི་སེམས་པ་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ཀུན་རྫོབ་བྱང་སེམས་སུ་འཇོག སྔ་མ་གཉིས་
པོ་དོན་དམ་བྱང་སེམས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་ཆོས་དབྱིངས་ལ་དོན་དམ་བྱང་སེམས་ཞེས་
བརྗོད་ཀྱི། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཐ་སྙད་མི་འཇུག གཞན་གཉིས་ལ་དོན་དམ་སེམས་བསྐྱེད་དང༌། 
ཀུན་རྫོབ་སེམས་བསྐྱེད་ཅེས་འཇོག་པའི་སྐབས་མང་ངོ༌། །དེ་ཡང་སེམས་དང་སེམས་བསྐྱེད་
ཀྱི་ཁྱད་པར་ཅི་སྙམ་ན། ངོ་བོ་དང་རྫས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཁྱད་མེད། གནས་སྐབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་
ལས་མིང་འདོགས་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་བསྐྱེད་པ་ཞེས་པ་ལ་འཇོག་མཚམས་གཉིས་ལས། 
གཅིག་ནི་སྨོན་སེམས་མི་འདོར་བར་དམ་བཅས་པ་དང༌། འཇུག་སྡོམ་ཆོ་གས་བླངས་པ་ལ་
སྨོན་པ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། འཇུག་པ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཞེས། སྨོན་འཇུག་གི་བྱང་སེམས་
གཉིས་པོ་དེ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ངོ་བོར་སྐྱེས་པས་ཤིན་ཏུ་བརྟན་ཅིང་སྟོབས་ཆེ་ལ། ཡོན་ཏན་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞིར་གྱུར་པའོ། །དེས་ན་སེམས་བསྐྱེད་འདི་དམ་བཅའ་འམ། ཆོ་གས་བླངས་
པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཁྱད་པར་{ཅན་}དམ་བཅའ་དང་འབྲེལ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་
4-1-159


མིང་ཡིན། འདི་ལྟར་ན་སེམས་བསྐྱེད་ཡིན་པ་ལ་བྱང་སེམས་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཀྱང༌། བྱང་
སེམས་ཙམ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱིས་མ་ཁྱབ་བོ། །ཡང་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་འཇོག་ཚུལ་གཉིས་པ། 
བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རྩོལ་བས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ཤིང་བློ་ལ་ཤར་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་
ཟེར་བ་ནི། སེམས་དེ་རྩོལ་བས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་སེམས་བསྐྱེད་དེ། འཇོག་ཚུལ་འདི་ལ་ཀུན་
རྫོབ་བྱང་སེམས་ཡིན་ཚད་དེའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །འཁྲིད་རིམ་ཀུན་ཏུ་སྐྱབས་འགྲོ་
སེམས་བསྐྱེད་ཅེས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ནི་ཕྱི་མ་འདི་ཡིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དྲན་པར་
བྱེད་པ་ལ་ཟེར་རོ། །
དོན་ཚན་བཞི་པ་འཁྲིད་དམིགས་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་གཉིས་ངོས་འཛིན་པ་ནི། སྐབས་
འདིར་སེམས་བསྐྱེད་གཉིས་ཀྱི་ཆོ་ག་དང༌། བྱང་སྡོམ་གྱི་རྣམ་གཞག་རྒྱས་པར་བཤད་ཀྱིས་མི་
ལང་ཞིང༌། སྐབས་ཀྱི་དོན་མ་ཡིན་པས་མི་འཆད་དོ། །འདིར་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཡེ་ཤེས་ལེའུ་
ལས། དུས་ཀུན་ཏུ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱང་འགྲོ་བ་དང་ནི་འགྲོ་བར་འདོད་པ་རྣམ་པ་གཉིས་
སུ་འགྱུར། །ཐར་པར་འཇུག་པས་དམན་ཅིང་སྨོན་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དག་ནི་ཐམས་ཅད་
དུས་སུ་བདུད་ཀྱི་སེམས། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་པར་བྱ། ཞེས་བསྒོམ་པ་ནི། དཔེ་འགྲོ་
བར་འདོད་པ་དང་མཚུངས་པའི་དོན་སྨོན་པ་བྱང་སེམས་ཡིན་ལ། དེའི་ཕྱིར་དུ་ཟབ་ལམ་རྡོ་
རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་སྒོམ་པར་བགྱིའོ་སྙམ་པ་ནི། དཔེ་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་དང་མཚུངས་པའི་དོན་
འཇུག་པ་བྱང་སེམས་ཡིན་ནོ། །བདག་མ་འོངས་པ་དུས་གཞན་ཞིག་ན་སྦྱིན་སོགས་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ཙམ་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་འདོད་རྒྱ་ཡན་པ་ཡིན་
གྱི་འཇུག་སེམས་སུ་མི་འགྲོ་ལ། འདིར་ངོ་བོ་ནི། ད་ལྟ་ཉིད་སློབ་འདོད་ཡིན་ཅིང༌། སེམས་
འདི་ཉིད་ཀྱིས་བསྐུལ་ནས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུའི་དགེ་བ་གཅིག་ལ་འཕྲལ་དུ་འཇུག་པ་ཞིག་ཀྱང་
4-1-160


དགོས་སོ། །དེས་ན་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པའི་མཆོག་
ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་བསྒོམ་པར་འདོད་ཅིང་བསམ་པ་དེ་དང་འབྲེལ་བར་ལག་ལེན་ལ་འཕྲལ་
དུ་སྦྱོར་བས་སྒོམ་ཡང་སྒོམ་པ་ནི་འཇུག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། 
སྤྱིར་འཇུག་སེམས་དང་འཇུག་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པའི་ཁྱད་པར་ཕྱེད་པར་བྱའོ། །སློབ་དཔོན་ཞི་
བ་ལྷས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུ་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་པར་བྱ། །བྱང་ཆུབ་སྨོན་
པའི་སེམས་དང་ནི། །བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །འགྲོ་བར་འདོད་དང་འགྲོ་བ་ཡི། །བྱེ་
བྲག་ཇི་ལྟར་ཤེས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་འདི་གཉིས་ཀྱི། །བྱེ་བྲག་རིམ་བཞིན་ཤེས་
པར་བྱ། །ཞེས་བཤད་པའང་གོང་དུ་དྲངས་པ་ལྟར། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དགོངས་པའི་
རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཁོ་བོ་སྨྲའོ། །རྒྱུ་མཚན་འདིས་ཀྱང་དུས་འཁོར་གྱི་
ཆོས་ཅི་རིགས་པ་འཕགས་ཡུལ་དུ་སྔ་མོ་ནས་བྱོན་པར་ཡང་གྲུབ་བོ། །
དོན་ཚན་ལྔ་པ་ཕན་ཡོན་ནི། གང་ཟག་དེ་ཐེག་ཆེན་པར་འགྲོ་མི་འགྲོ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་
རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་མ་སྐྱེས་ལ་རག དགེ་བ་གང་ཡང་རུང་བ་བྱས་པ་དེ་སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་འགྲོ་
མི་འགྲོ་ཡང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཟིན་མ་ཟིན་ལ་རག་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་
སྐྱེས་མ་ཐག་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་པར་ཆུད་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པ་གསུམ་སོགས་བསླབ་པ་
གསུམ་དང་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་ཐོབ་པ་དང༌། ནམ་ཞིག་ན་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་
ཐོབ་ངེས་པར་འགྲོ་བས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྩ་བ་ཚུགས་པ་དང༌། ཇི་སྐད་དུ། སྡིག་པ་སྟོབས་ཆེན་
ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ། །དེ་ནི་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་མིན་པ། །དགེ་གཞན་གང་གིས་
ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། དེས་ན་དུས་མཐའི་མེ་བཞིན་སྡིག་ཆེན་རྣམས། །
སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ངེས་པར་སྲེག་པར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྔར་བྱས་ཀྱི་སྡིག་པ་
མང་པོ་ཞིག་འབྲས་བུ་གཏན་ནས་འབྱིན་པར་མི་ནུས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དག་པར་འགྱུར་ལ། ཁ་
4-1-161


ཅིག་ད་ལྟ་རྣམ་སྨིན་ཐག་བསྲིངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འབྲས་བུ་ཕྱི་འགྱངས་སུ་གྱུར་པའི་བར་དེར། 
གཉེན་པོ་དགེ་བ་གཞན་གྱིས་འཇོམས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཙམ་གྱིས་
སྡིག་པའི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པར་བྱང་བར་འགྱུར་རོ། །དཔའ་སྦྱིན་གྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་
ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང༌། །གལ་ཏེ་དེ་ལ་གཟུགས་མཆིས་ན། །ནམ་
མཁའི་ཁམས་ནི་ཀུན་བཀང་སྟེ། །དེ་ནི་དེ་བས་ལྷག་པར་འགྱུར། །ཞེས་དངོས་སམ་བརྒྱུད་
པའི་སྒོ་ནས་ཕན་ཡོན་ཚད་མེད་པར་གསུངས་ཤིང༌། དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་
ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་
ཡང༌། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་པར་འགྱུར། །ཞེས་བཤད་པ་ལྟར་དགེ་བ་ཟད་
པ་མེད་པ་དང༌། སེམས་བསྐྱེད་ཀྱིས་མ་ཟིན་པའི་སྦྱིན་སོགས་དགེ་བ་བསྐལ་པར་བསྒྲུབས་
པ་ལས་ཀྱང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཙམ་ཉིད་ཀྱང་ཕན་ཡོན་ཆེ་སྟེ། སེམས་བསྐྱེད་པ་
ཙམ་ཁོ་ནའི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ཀྱང༌། བརྒྱ་བྱིན་དང་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་རྒྱལ་གྱི་གོ་འཕང་
ལན་བརྒྱ་སྟོང་འབུམ་ཕྲག་ཏུ་འགྱུར་བའང་ཡོད། སེམས་བསྐྱེད་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱིས་རིམ་
གྱིས་འབྱུང་བའི་ཕན་ཡོན་ནི། བླ་ན་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱང་འགྲུབ་ན་གཞན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་
ཅི་དགོས་སོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་མཆོད་པའི་མཆོག་ཀྱང་འདི་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། གངྒཱའི་
བྱེ་མའི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །སངས་རྒྱས་ཞིང་རྣམས་མི་གང་གིས། །རིན་ཆེན་དག་གིས་ཀུན་
བཀང་ནས། །འཇིག་རྟེན་མགོན་ལ་ཕུལ་བ་བས། །གང་གིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བྱས་ནས། །བྱང་
ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ན། མཆོད་པ་འདི་ནི་ཁྱད་པར་འཕགས། །དེ་ལ་མཐའ་ནི་མ་མཆིས་
སོ། །ཞེས་གསུངས། ཟང་ཟིང་གི་མཆོད་པ་ཅི་ཙམ་ཆེ་ཡང་སྒྲུབ་པའི་མཆོད་པ་གཅིག་གིས་
ཟིལ་གྱི་གནོན་པ་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནི། སྒྲུབ་པའི་མཆོད་པ་རྣམས་ཀྱི་
ནང་ནས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཆེས་མཆོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གདུང་
4-1-162


རིགས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་མཆོད་པའི་མཆོག་གོ །གཞན་ཡང་ངན་འགྲོ་ལས་
ནི་བཟློག་བགྱིད་ཅིང༌། །མཐོ་རིས་ལམ་ནི་རབ་སྟོན་ལ། །རྒ་ཤི་མེད་པར་འདྲེན་བགྱིད་པའི། །
བྱང་ཆུབ་སེམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། སྤྱོད་འཇུག་ལས། འདིས་ནི་
ཚད་མེད་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་མཆོག་བདེ་བླག་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་བྱེད། །སྲིད་
པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང༌། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་
དང༌། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་བཏང་
མི་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་ཅིང༌། འཇུག་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ནི། སེམས་
དེ་བསྐྱེད་མ་ཐག་པ་ནས། སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ། བདེ་བས་ཚིམ་
པར་བྱེད། གཏི་མུག་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་འཇོམས་པར་བྱེད་པའི་སེམས་
ཅན་གྱི་དོན་ཕྱོགས་མེད་རིས་མེད་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། གང་ཞིག་བདེ་བས་འཕོངས་པ་དང༌། །
སྡུག་བསྔལ་མང་ལྡན་དེ་དག་ལ། །བདེ་བ་ཀུན་གྱིས་ཚིམ་བྱེད་ཅིང༌། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་
ཅད་གཅོད་བྱེད་ལ། །གཏི་མུག་ཀྱང་ནི་སེལ་བྱེད་པ། །དེ་དང་དགེ་མཚུངས་ག་ལ་ཡོད། །དེ་
འདྲའི་བཤེས་ཀྱང་ག་ལ་ཡོད། །བསོད་ནམས་དེ་འདྲའང་ག་ལ་ཡོད། །ཕན་བཏགས་ལན་
ལོན་གང་ཡིན་པ། །དེ་ཡང་རེ་ཞིག་བསྔགས་འོས་ན། །མ་བཅོལ་ལེགས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྨོས་ཅི་དགོས། །ཞེས་གསུངས། 
དོན་ཚན་དྲུག་པ་སྤངས་པའི་ཉེས་དམིགས་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་བསྐྱེད་
ཉམས་ན། སོ་སོ་ཐར་པའི་ཕས་ཕམ་བཞི་ཕོག་པ་ལས་ཀྱང་ལྕི་བ་ལྟ་ཅི་སྨོས། མཚམས་མེད་
ལྔ་ལས་ཀྱང་ཆེས་ཉེས་དམིགས་ཆེ་བས། དམྱལ་བ་མནར་མེད་དམ་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་
དོས་དྲག་ལ་ཡུན་རིང་བ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་མྱོང་བ་དང༌། གཞན་ཡང་རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་
ཉམས་ལུགས་མང་པོ་དང༌། མི་འདོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་ཡས་པ་དག་འབྱུང་བར་
4-1-163


བཤད་དོ། །
དོན་ཚན་བདུན་པ་བསླབ་བྱ་ནི། སྤྱིར་ཉམས་སུ་བླང་བྱའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
སེམས་ཀྱི་བསླབ་བྱར་འགྲོ་བ་ཡིན། ཁྱད་པར་དུ་འཇུག་སྡོམ་ལ་རྩ་བ་བཞི་དང་སྦོམ་པོ་ཞེ་
དྲུག་སྤོང་བ་སོགས་དང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མདོ་ལས་རྩ་ལྟུང་བཅུ་བཞི་གསུངས་པ་སྤོང་བ་
སོགས། འཕྲལ་གྱི་འཇུག་ལྡོག་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བ་སྤང་བྱ་ལྡོག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བཅས་
པ་རྣམས་དང༌། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་དང་བསྡུ་དངོས་སོགས་བླང་བྱ་སྒྲུབ་པའི་བསླབ་པར་བྱ་བ་
རྣམས་ཡིན་མོད་ཀྱི། དེ་དག་རེ་ཞིག་འདིར་རྒྱས་པར་མི་འཆད། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་
ཕྱིན་ཆད་འདི་གལ་ཆེ། སེམས་ཅན་བློས་སྤངས་པ་དང༌། མི་མཐུན་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་
གཉིས་ཀྱིས་སེམས་བསྐྱེད་གཏོང་སྟེ་ཆོ་གས་བླངས་པའི་སྡོམ་པ་ཡིན་ན་འཇིག་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། 
དམ་བཅས་པ་ཙམ་གྱིས་སེམས་རྒྱུན་ཡང་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་བློས་སྤངས་པ་
ནི། སེམས་ཅན་གཅིག་གམ་མང་པོ་ཡིན་ཡང་རུང༌། གནས་སྐབས་རེ་ཞིག་བློས་སྤངས་ཀྱང༌། 
ཕུགས་བློས་མ་བཏང་ན་སྤངས་པ་དངོས་སུ་མི་འགྱུར་ལ། ཡུལ་སེམས་ཅན་གཅིག་ཁོ་ན་
ཡིན་ཀྱང༌། འཕྲལ་ཕུགས་ཐམས་ཅད་དུ་བློས་སྤངས་ན་ཉེས་པ་འདིར་འགྱུར་རོ། །མི་མཐུན་
པའི་སེམས་ནི། ལོག་ལྟ་སྐྱེས་པའམ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་འདོད་ལྡོག་པ་དང༌། བྱང་
ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་ཕན་ཡོན་མེད་སྙམ་སྐུར་འདེབས་ཀྱིས་ལོག་པར་གཟུང་པས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
སེམས་སྤོང་བར་བྱེད་དམ་སྐུར་འདེབས་མེད་ཀྱང་བྱང་སྡོམ་གྱི་བསླབ་པ་ཕུལ་བ་ལ་སོགས་
པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་ཅན་ལ་རྟག་ཏུ་ཕན་འདོགས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། 
དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་སེམས་ཅན་བློས་མི་སྤང་བ་ལ་ཐུག ཡང་དག་པར་ཐེག་ཆེན་ལ་ཞུགས་
པ་དེ་གནོད་བྱེད་ཚུན་ལ་བདེ་བར་འདོད་པའི་བསམ་པ་ཡོད་ཕྱིན། གཞན་ཉེས་བྱས་གྲངས་
མེད་པས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རིན་པོ་ཆེ་རྩ་བ་ནས་གཞོམ་པར་མི་ནུས་སོ། །གནས་
4-1-164


སྐབས་སུ་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མི་བརྗེད་པའི་རྒྱུ། དཀར་པོའི་ཆོས་བཞི་
ལ་བསླབ། བརྗེད་པའི་རྒྱུ་ནག་པོའི་ཆོས་བཞི་སྤོང༌། དེ་ཡང་ནག་པོ་རེའི་གཉེན་པོར་དཀར་
པོ་རེ་འབྱུང་སྟེ། ཟུང་བཞི་ཡ་བརྒྱད་ཀྱི་བསླབ་བྱ་ཟེར། དཀར་ཆོས་བཞི་ལ་བསླབས་ན། ནག་
པོ་བཞི་སྤོང་བ་དེའི་ཁོངས་སུ་འདུས་པས་ལོགས་ན་མེད། དེ་ཡང་མཆོད་འོས་བསླུ་བ་ནག་
པོའི་ཆོས་ཀྱི་གཉེན་པོར། ཤེས་བཞིན་གྱི་བརྫུན་མི་སྨྲ་བ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཏེ་ཟུང་གཅིག བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་མི་བསྔགས་པ་བརྗོད་པ་ནག་པོའི་གཉེན་པོར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
ཐམས་ཅད་ལ་བསྟོད་པ་བྱེད་པ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཏེ་ཟུང་གཉིས། གཞན་འགྱོད་པའི་གནས་
མ་ཡིན་པ་དགེ་བ་བྱེད་པ་ལ་འགྱོད་པ་བསྐྱེད་པ་ནག་པོའི་ཆོས་ཀྱི་གཉེན་པོར། རང་གིས་ཅི་
ནུས་ཅི་ལྕོགས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་འབྲེལ་ཡོད་ཐམས་ཅད་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་དགེ་བ་ལ་འགོད་
པ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཏེ་ཟུང་གསུམ། སེམས་ཅན་ལ་གཡོ་སྒྱུས་སྤྱོད་པ་ནག་པོའི་གཉེན་པོར་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ལྷག་པས་བསམ་པས་གནས་པ་དཀར་པོའི་ཆོས་ཏེ་ཟུང་བཞིའོ། །
དེ་ལ་གཡོ་སྒྱུས་གནས་པ་ནི། གཡོ་སྒྱུས་ཀུན་ནས་བླངས་པའི་ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་པ་ཡིན་ལ་
ལྷག་པའི་བསམ་པ་ནི། གཞན་གྱི་དོན་ལ་རང་གིས་འཁུར་འཁྱེར་བ། ཁེ་དང་རྒྱལ་ཁ་གཞན་
ལ་འབུལ་བ་ལྟ་བུའམ། ཡང་ན་ཕྱི་ནང་དང་བག་{འཛོམས་ཀྱིས་སྒྲིབས་[འཛེམས་ཀྱིས་
སྒྲུབས་]པ་མེད་པར་ཕ་བུའམ་ཕུ་ནུ་ལྟ་བུར་གསོང་པོར་སྨྲ་ཞིང་ནང་མ་བརྟོན་པའི་དོན་ཡང་
ཡིན་གསུང་ངོ༌། །
གཉིས་པ་ཚད་མེད་བཞི་བཤད་པ་ལ། ཚད་མེད་བཞི་པོ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་
སྐྱེས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་དང༌། སྐྱེས་པ་བརྟན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཐབས་བླ་
ན་མེད་པ་ཡིན་པས། གང་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་དེ་ཐམས་ཅད། ཚད་མེད་
བཞིའི་སྒྲུབ་པ་ཉམས་ལེན་ལ་བརྩོན་པར་བྱའོ། །
4-1-165


དེ་ལ་དོན་ཚན་དང་པོ་ཚད་མེད་བཞི་དང་བྲལ་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི། །ཉོན་མོངས་དུ་
མས་དཀྲུགས་པར་འགྱུར་ཏེ། གནོད་སེམས་དང༌། རྣམ་པར་འཚེ་བ་དང༌། གཞན་བདེ་བ་ལ་
མི་དགའ་བ་དང༌། འདོད་པ་ལ་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་རྣམས་གཉེན་པོ་མེད་པས་རང་གར་
སྤྱོད་པ་ན། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་ཉེས་སྤྱོད་མང་པོ་འཕེལ་བ་དང༌། འདོད་འདུན་དང༌། 
གནོད་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་ཉོན་མོངས་གཞན་མང་པོའང་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས། འདི་
དང་ཕྱི་མའི་ཉེས་དམིགས་མཐའ་མེད་དུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་མདོ་རྒྱན་ལས། 
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གནོད་སེམས་དང༌། །རྣམ་འཚེ་མི་དགའ་གནོད་སེམས་དང༌། །འདོད་
པའི་འདོད་ཆགས་དང་ལྡན་པ། །ཉེས་དམིགས་རྣམ་པ་མང་ལ་རེག །ཅེས་གསུངས་ཤིང༌། 
ཉེས་དམིགས་ཀྱང་འདི་ལྟར། ཉོན་མོངས་རྣམས་ཀྱིས་བདག་འཇོམས་སེམས་ཅན་འཇོམས་
ཤིང་ཚུལ་ཁྲིམས་འཇོམས། །ཉམས་བཅས་རྙེད་པས་དམན་ཅིང་སྲུང་དང་དེ་བཞིན་སྟོན་པས་
སྨད། །རྩོད་བཅས་མི་སྙན་དེ་ནི་གཞན་དུ་མི་ཁོམས་རྣམས་སུ་སྐྱེ། །ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་ཉམས་
པས་ཡིད་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ཐོབ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་ཉེས་དམིགས་འདི་རྣམས་ཉོན་
མོངས་ཐམས་ཅད་དང༌། ཉེས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱིའི་ཉེས་དམིགས་ཀྱང་ཡིན་མོད། དེ་ཐམས་ཅད་
ཀྱི་རྩ་བའམ་གཙོ་བོ་ནི་{ཡབ་[འདོད་]འདུན་གནོད་སེམས་མི་དགའ་བ་རྣམས་ཡིན་པའི་
ཕྱིར། དེ་རྣམས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་སུ་སྨོས་སོ། །
དོན་ཚན་གཉིས་པ་ཚད་མེད་སྒོམ་པའི་ཕན་ཡོན་ནི། དེ་ཉིད་ལས། ཉེས་པ་འདི་ཀུན་
བྱམས་སོགས་ལ། །ལེགས་པར་གནས་ལ་མི་འབྱུང་སྟེ། །ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་སེམས་ཅན་
གྱི། །དོན་དུ་འཁོར་བ་ཡོངས་མི་གཏོང༌། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བྱམས་པས་གནོད་སེམས་
ཀྱི་གཉེན་པོ་བྱེད། སྙིང་རྗེས་རྣམ་པར་འཚེ་བའི་གཉེན་པོ་བྱེད། དགའ་བས་མི་དགའ་བའི་
གཉེན་པོ་བྱེད། བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་ཉེ་རིང་དང༌། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། གནོད་སེམས་
4-1-166


གཉིས་ཀར་གྱི་གཉེན་པོ་བྱེད། དེ་ལྟར་ན་ཚད་མེད་བཞིས་ཉོན་མོངས་དེ་རྣམས་སྤོངས་པར་
བྱེད་དེ། དེ་དག་སྤངས་པས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ཉེས་དམིགས་དེ་དག་ཕྱིས་མི་འབྱུང་ངོ༌། །སྤོང་
ཚུལ་བསམ་གཏན་གྱི་ཉེར་བསྡོགས་ལ་བརྟེན་ནས་སྤོང་པ་སོགས། མངོན་པ་ལས་མང་དུ་
བཤད་ཀྱང༌། རེ་ཞིག་མི་མཁོ་བས་བཞག་གོ །བྱམས་སོགས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ས་བོན་སྤོང་བྱེད་
མ་ཡིན་པར་བཤད་པ་རྣམས་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་དང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་སྤྱི་ལྡོག་
ནས་བཤད་པ་ཡིན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དབང་རྟུལ་ཐབས་ལ་མི་མཁས་པའང་དེ་འདྲར་
འགྱུར་མོད། དེ་དག་ལ་ནི་ཉོན་མོངས་དེ་རྣམས་མངོན་འགྱུར་བ་འགོག་ཅིང་མགོ་གནོན་གྱི་
གཉེན་པོ་ཙམ་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐབས་མཁས་ཅན་གྱི་ཚད་མེད་བཞི་
ནི། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་དང་
བག་ཆགས་འཇོམས་པའི་གཉེན་པོ་ཡང་ཤིན་ཏུ་བྱེད་དོ། །དེས་ན་བྱམས་པ་ཡིན་པའི་ལྡོག་
ཆ་ཙམ་ནས་ས་བོན་འཇོམས་པའི་གཉེན་པོར་མི་འགྲོ་བ་དང༌། བྱམས་པ་ཚད་མེད་པའི་ཏིང་
ངེ་འཛིན་གྱིས་ས་བོན་འཇོམས་ནུས་པའི་དབྱེ་བ་ཕྱེད་དགོས་པས། བྱམས་སོགས་རྨོངས་དང་
འགལ་མེད་ཕྱིར། །ཉེས་པ་ཤིན་ཏུ་ཚར་གཅོད་མིན། །ཞེས་པའི་ཚིག་རྐྱང་གི་ཁ་སྐད་རགས་
པ་སྦོམ་ཡོར་ཙམ་ཁྱར་བའི་འོལ་ཚོད་ལ་མཁས་པའི་རྣམ་དཔྱོད་ཡིན་པར་རློམ་པ་ནི། མི་
མཁས་པའི་རྣམ་ཐར་རོ། །ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བའི་ཉོན་
མོངས་སྤངས་ཀྱང༌། སྨོན་ལམ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་བླངས་ཏེ། 
སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཡོངས་སུ་མི་གཏོང་པའི་སྤྱོད་པ་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། ཚད་
མེད་པ་བཞིའི་མཐུ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ཉོན་མོངས་ཉེས་དམིགས་དང་བཅས་པ་སྤོང་བ་དང༌། 
འཕགས་མཆོག་རྣམས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པ་ནི། ཕན་ཡོན་གྱི་གཙོ་བོ་སྨོས་པ་ཡིན་ནོ། །
གཞན་ཡང་ཚད་མེད་ཀྱི་བྱེད་ལས་འབྲས་བུ་ལྔའི་སྒོ་ནས་བཤད་པ་ཡང་ཕན་ཡོན་ཉིད་དེ། 
4-1-167


ཇི་སྐད་དུ། ཚངས་པའི་གནས་པའི་གནས་པ་ཡི། །བློ་ལྡན་རྟག་ཏུ་འདོད་པར་སྐྱེ། །དེས་ནི་
ཚོགས་རྣམས་རྫོགས་བྱེད་ཅིང༌། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སྨིན་པར་བྱེད། །ཀུན་ཏུ་ཚངས་
དང་མི་འབྲལ་ལ། །དེ་ཡི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་འབྲལ། །བག་མེད་གྱུར་ཀྱང་དེ་ཡི་རྐྱེན། །མི་
ཟད་པས་ཀྱང་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོ། །ཕན་ཡོན་ཅི་རིགས་པ་འོག་ཏུའང་འཆད་དོ། །
དོན་ཚན་གསུམ་པ་ངོ་བོ་ནི། སེམས་ཅན་རྣམས་སྔར་མེད་ཀྱི་བདེ་བ་གསར་པ་དང་ཕྲད་
པར་འདོད་པ་ནི་བྱམས་པ་དང༌། ད་ལྟར་ཡོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་འབྲལ་ཞིང་ཕྱིན་ཆད་ཀྱང་
སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་པའི་སྒོ་འགོག་པར་འདོད་པ་ནི་སྙིང་རྗེ་དང༌། སེམས་ཅན་གཞན་རྣམས་
ད་ལྟར་བདེ་བ་ལ་དམིགས་ནས་དགའ་ཞིང་ཡི་རང་བས་དྲངས་པའི་ཡིད་བདེ་ནི་དགའ་བ་
དང༌། དེ་གསུམ་གྱིས་དྲངས་པའི་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་མ་ཆགས་པའི་
སེམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི། བཏང་སྙོམས་ཡིན་པར་བཤད་དེ། དེ་ལྟར་ན་བཏང་སྙོམས་ཉིད་དགེ་
བའི་སེམས་{ལེགས་[ལ་སོགས་]པ་རྐང་ཚུགས་ཤིག་ཡིན་ཏེ། མ་ཆགས་པ་དང་མི་སྡང་བའི་
རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཉེ་རིང་མེད་པར་སེམས་སྙོམས་པ་ཡིན་ལ། བྱམས་སོགས་དང་པོ་གསུམ་ལ་
རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་ཆ་ཤས་འདྲེ་བ་སྲིད་ལ་དེ་ནི་ཉོན་མོངས་ཡིན་པས་སྐྱོན་རྗེས་སུ་འབྲངས་
པ་སྟེ། བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་སྐྱོན་དེ་སེལ་བའི་ཕྱིར་བཏང་སྙོམས་ལ་མ་ཆགས་པ་དང༌། ཉོན་
མོངས་མེད་པ་དང་མ་འདྲེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཞེས་གསུངས་སོ། །སྙིང་རྗེ་ནི་གཞན་བདེ་
བ་ལ་བར་ཆད་སེལ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་དང༌། བྱམས་པ་དང་དགའ་བ་གཉིས་སེམས་ཅན་བདེ་
བ་འདོད་པ་དངོས་ཡིན་པས། དེ་གསུམ་ཆར་བདེ་བའི་བསམ་པ་ཙམ་ཡིན་ལ། བཏང་སྙོམས་
ནི། ཞེ་སྡང་མེད་པའི་ཕྱོགས་ནས་བདེ་བ་བསམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་ལ། བདག་ཉིད་མ་
ཆགས་ཤིང་སེམས་ཅན་རྣམས་མ་ཆགས་མི་སྡང་བ་ལ་འགོད་པའི་བསམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཕན་
པའི་བསམ་པ་ཉིད་ཡིན་པས། བཏང་སྙོམས་ནི་ཕན་བདེ་གཉིས་ཅར་གྱི་བསམ་པའོ། །བྱམས་
4-1-168


སོགས་བཞིའི་ངོ་བོ་ནི་དེ་ལྟར་ཡིན་ལ། ཚད་མེད་པར་འགྱུར་བ་ལ་ཡུལ་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་
མེད་པ་ལ་དམིགས་ཤིང༌། རྣམ་པ་བདེ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་འགོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་
དཔག་ཏུ་མེད་པ་འབྲལ་བར་འདོད་པ་སོགས་དང༌། [ཡུལ་སེམས་ཅན་དཔག་མེད་ཀྱི་བདེ་བ་
དཔག་མེད་ལ་དམིགས་ནས་དགའ་ཞིང་ཡིད་རངས་པས་དྲངས་པའི་ཡིད་བདེ་དང་།] ངོ་བོ་
དགྲ་གཉེན་བར་མའི་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ཐམས་ཅད་མཉམ་སྙོམས་པར་བདེ་བ་འདོད་པ་སོགས་
དགོས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་བྱམས་པ་ཚད་མེད་སོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ་འདྲ་ཡིན་ལ། དམིགས་
རྣམ་དེ་འདྲ་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་སེམས་རྩེ་གཅིག་པར་གནས་པ་ནི་ཚད་མེད་བཞིའི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་ནོ། །ཚད་མེད་འདི་རྣམས་མོས་པ་ཡིད་བྱེད་ཙམ་ཡིན་ཀྱང༌། དགེ་བ་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་
ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
དོན་ཚན་བཞི་པ་དབྱེ་བ་ནི། བརྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་དེ་དག་བདེ་འདོད་དང༌། །སྡུག་བསྔལ་
གྱི་ཉམ་ཐག་དང་བདེ་བ་དང༌། །ཉོན་མོངས་ཅན་དང་དེ་དག་བསྟན་བཅོས་དང༌། །དེ་ཡི་དེ་
བཞིན་ཉིད་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག །ཅེས་གསུངས་ཏེ། ཚད་མེད་བཞི་པོ་རེ་རེ་ཡང་སེམས་ཅན་ལ་
དམིགས་པ་དང༌། ཆོས་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དམིགས་པ་མེད་པ་གསུམ་གསུམ་དུ་དབྱེའོ། །
ཉོན་མོངས་ཅན་དང་ཞེས་པ་ཡན་ཆད་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་སྟེ། 
བདག་དང་སེམས་ཅན་དང་གང་ཟག་ཏུ་འཛིན་པ་ཆེད་དུ་བཀག་པ་མ་ཡིན་པར། སེམས་
ཅན་རྣམས་བདེ་བར་འདོད་པ་ནས། སེམས་ཅན་ཆགས་སྡང་གི་ཉོན་མོངས་ཅན་རྣམས་ཉོན་
མོངས་མེད་པ་ལ་འགོད་པར་འདོད་པའི་བར། སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་བྱམས་སོགས་
བཞི་སྟེ། འདི་ལ་ཁ་ཅིག་སེམས་ཅན་བདེན་པར་འཛིན་པ་དགོས་པར་འདོད་པ་ནི་མི་འཐད་
དོ། །ད་ལྟ་སེམས་ཅན་དུ་སྣང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཤུལ་ན་སེམས་ཅན་རྗེས་སུ་མེད་པར། ཕུང་ཁམས་
སྐྱེ་མཆེད་ཙམ་ཞིག་སྟེ་ཕུང་སོགས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ལ་སེམས་ཅན་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ཤེས་
4-1-169


ནས། དམིགས་ཡུལ་ཕུང་སོགས་ལ་དམིགས་ཏེ། གང་ཟག་བཏགས་ཡོད་ཙམ་དུ་ཆོས་སྡེ་
སྣོད་ལས་གསུངས་པ་ཡིད་ཆེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དམིགས་བརྟད་དུ་བྱས་ནས། ཕུང་སོགས་ཀྱི་
རྒྱུན་ལ་བདེ་བ་དང༌། ཉོན་མོངས་མེད་པའི་བར་དུ་འགོད་པའི་བསམ་པ་ནི་ཆོས་ལ་དམིགས་
པའོ། །འདིར་ཡང་ཆོས་ལ་དམིགས་པར་འཇོག་པ་ལ། ཕུང་སོགས་ཆོས་སུ་བདེན་པར་འཛིན་
པ་དགོས་སོ་ཟེར་བའང་འཁྲུལ་ཏེ། གང་ཟག་བདེན་མེད་ཀྱི་རྣམ་པར་མ་ཤར་བ་ཙམ་དང༌། 
གང་ཟག་བདེན་ཡོད་དུ་འཛིན་པ་གཉིས་ཁྱད་ཆེ་ཞིང༌། ཕུང་སོགས་ཆོས་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་
ཅན་དུ་མ་ཤར་བ་ཙམ་དང༌། ཆོས་བདེན་དངོས་སུ་འཛིན་པ་གཉིས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་མི་འདྲ་བའི་
ཁྱད་མི་ཕྱེད་པའི་སྨྲ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་སྙིང་རྗེ་གསུམ་ཀར་ཡོན་ཏན་ཡར་
ལྡན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་འཕགས་མཆོག་རྣམས་ལའང་ཡོད་པར། རྒྱུད་སྡེ་མཆོག་ནས་གསུངས་
པའི་ཕྱིར། གང་ཟག་དང་ཆོས་སུ་ཞེན་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དུ་མི་འཐད་དོ། །ཡང་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་
རྣམས་སེམས་ཅན་དང་ཆོས་སུ་ཞེན་པ་མ་སྤངས་པ་ཡིན་མོད། འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་
ཀྱི་རྒྱུད་ལ་དེ་དང་དེར་ཞེན་པ་མེད་ཀྱང༌། དེའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཤེས་པ་ཡིན་ཚད་དེ་དང་དེ་བདེན་མེད་
དུ་རྟོགས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་འཆར་དགོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཆོས་ཕུང་སོགས་ལ་དམིགས་
པ་དང༌། ཆོས་སྡེ་སྣོད་ལ་དམིགས་པ་གཉིས་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་འཇོག་མཚམས་སོ་སོར་
འདོད་པ་ཡང་གཞུང་དོན་གོ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་བསྟན་བཅོས་དང་བཅས་པས་ཆོས་ལ་
དམིགས་པ་བསྟན། སེམས་ཅན་དང་ཕུང་སོགས་ཆོས་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པར་མཐོང་ནས། 
སེམས་ཅན་དང་ཆོས་སུ་སྣང་བ་ཙམ་གྱིས་འཁྲུལ་པ་རྣམས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ཟད་
པར་བཞེད་པ་ཙམ་ནི། དམིགས་པ་མེད་པའི་བྱམས་སོགས་ཚད་མེད་བཞི་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་
དམིགས་མེད་བྱམས་སོགས་བཞི་པོ་རིམ་པས་ཡང་དག་པའི་མཐའ་རྟོགས་པ་དང༌། འཁྲུལ་
པ་ཟད་པ་དང༌། མཐའ་ལ་གནས་པ་དང༌། འཕེལ་ཟད་གཉིས་བྲལ་གྱི་དགོངས་པ་སེམས་
4-1-170


ཅན་རྣམས་ལ་ཤར་བའོ། །ཚད་མེད་འདི་དག་བསམ་གཏན་ལ་བརྟེན་དགོས་པར་འདོད་པ། 
ཉན་ཐོས་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་རྣམ་རྟོག་ཡིན། མདོ་སྡེ་པ་ཡན་ཆད་འདོད་ཁམས་ནའང་ཡོད་པར་
འདོད་པ་ལྟར། འདི་ཡང་སྨྲ་མོད། སྤྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐབས་མཁས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ། 
ཚད་གཟུང་མི་ནུས་པ་ཉིད་བསམ་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །
དོན་ཚན་ལྔ་པ་ཐེག་ཆེན་ལམ་གྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་ཚད་མེད་བཞི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་
མཚན་ཉིད་ནི། ཇི་སྐད་དུ་རྒྱན་ལས། བརྟན་པའི་ཚངས་པ་མི་མཐུན་སྤངས། །རྣམ་པར་མི་
རྟོག་ཡེ་ཤེས་ལྡན། །དམིགས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་འཇུག །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ཡོངས་སྨིན་
བྱེད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། མི་མཐུན་ཕྱོགས་གནོད་སེམས་ལ་སོགས་པ་སྤངས་པ་དང༌། འཁོར་
གསུམ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ལྟ་བས་ཟིན་པ་དང༌། སེམས་ཅན་དང་ཆོས་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་
དེ་དམིགས་པའི་ཡུལ་རྣམ་པ་གསུམ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། བདེ་འདོད་དང་སྡུག་བསྔལ་སྤོང་
འདོད་ཙམ་གྱི་བསམ་པ་ཁོ་ན་ལ་མི་{འཇུག་[འཇོག་]པར། སེམས་ཅན་མང་པོ་ཡོངས་སུ་
སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་ཏེ་ཁྱད་པར་བཞི་དང་ལྡན་པའོ། །འདིར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་
ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཟིན་{པ་དང་[པས]། དམིགས་པ་གསུམ་ལ་འཇུག་པ་གཞི་གཅིག་ལ་འདུ་བར་
བཤད་པ་ཡང་གོ་དགོས་ཏེ། དེས་ན་སེམས་ཅན་དང་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཡང་སྟོང་ཉིད་ཀྱིས་
ཟིན་པ་ཡོད་དོ། །
ད་ནི་འཕྲོས་དོན་གལ་ཆེ་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བ་ཅུང་ཟད་བཤད་ན། གཞན་ཡང་རིན་ཆེན་
ཕྲེང་བ་ལས། རྫིའུ་བཙོས་གསུམ་བརྒྱའི་ཁ་ཟས་དག །ཉིན་རེ་དུས་སུ་སྦྱིན་པ་བས། །བྱམས་
པ་ཡུད་ཙམ་ཐེངས་གཅིག་གི །བསོད་ནམས་དག་ནི་ཆར་མི་ཕོད། །ལྷ་མི་བྱམས་པར་འགྱུར་
བ་དང༌། །དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྲུང་བ་དང༌། །ཡིད་བདེ་བ་དང་བདེ་མང་དང༌། །དུག་དང་མཚོན་གྱི་
གནོད་མེད་དང༌། །འཐབ་པ་མེད་པར་དོན་འཐོབ་དང༌། །ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །
4-1-171


གལ་ཏེ་གྲོལ་བར་མ་གྱུར་ཀྱང༌། །བྱམས་ཆོས་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་ཐོབ་བོ། །ཞེས་བྱམས་པའི་
ཕན་ཡོན་བརྒྱད་བཤད་པ་ནི། སྙིང་རྗེ་སོགས་གཞན་གསུམ་པོའི་ཡང་ཕན་ཡོན་ཡིན་ཅིང༌། དེ་
བཞིན་དུ་བཤེས་སྤྲིང་ལས། བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་བདག་དང་དགའ་བ་དང༌། །བཏང་སྙོམས་
རྟག་ཏུ་ཡང་དག་གོམས་མཛོད་ཅིག །གོང་མ་བརྙེས་པར་མ་གྱུར་དེ་ལྟ་ནའང༌། །ཚངས་པའི་
འཇིག་རྟེན་བདེ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཚད་མེད་བཞི་རབ་ཏུ་གོམས་
པར་བྱས་པས། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་བསམ་གཏན་དང་པོར་སྐྱེ་བ་ཡང་ཡང་གསུངས་ཤིང༌། 
དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཚངས་པའི་གནས་པ་བཞི་ཞེས་གསུང་རབ་ཀུན་ཏུ་གྲགས་སོ། །
འདིར་མཐའ་ཅུང་ཟད་དཔྱད་ན། བྱམས་སོགས་བསྒོམས་པ་ཙམ་གྱིས་འདོད་པ་
ལ་ཆགས་བྲལ་མི་ནུས་པས། ཚངས་པར་སྐྱེ་བ་མི་འཐད་གཞུང་རྣམས་ལས་དེར་སྐྱེ་བར་
གསུངས་པ་ནི། བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཉེ་བསྡོགས་ཞི་རགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱིས་འདོད་པ་
ལ་ཆགས་བྲལ་བྱས་པའི་འོག་ཏུ་ཉེར་བསྡོགས་ཉིད་ལ་བརྟེན་པའམ་བསམ་གཏན་དངོས་
གཞི་བསྒྲུབས་ཏེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཚད་མེད་བཞི་བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ཚངས་པར་སྐྱེ་བའོ་
སྙམ་ན། དེ་འདྲ་གཞུང་གི་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཚད་མེད་བཞི་མེད་ཀྱང་ཉེར་བསྡོགས་
རྫོགས་པར་ཐོབ་ལ་མ་ཉམས་པ་ཡོད་ན་ཚངས་པར་སྐྱེ་ངེས་པའི་ཕྱིར། ཚད་མེད་བཞི་སྨོས་པ་
དོན་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་འདོད་ཡོན་མ་སྤངས་བསམ་གཏན་དང་པོའི་ཏིང་
ངེ་འཛིན་རྒྱུད་ལ་མ་སྐྱེས་པར་ཚངས་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་མིན་ཡང༌། འདོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་
བརྟེན་ནས་ཚད་མེད་བཞི་བསྒོམས་པས། འདོད་ཉོན་སྲབས་ཏེ། ཚད་མེད་བཞི་པོ་ཉིད་ཉེར་
བསྡོགས་སུ་འགྱུར་ཏེ་དེ་ལས་དངོས་གཞི་སྐྱེ་ལ། འབྲས་བུ་རྒྱུའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱི་
ཕྱིར། དངོས་གཞི་ཡང་ཚད་མེད་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་ཁོ་ན་འབྱུང་ངོ༌། །བྱམས་སོགས་
གསུམ་གྱིས་ཁོང་ཁྲོ་དང་། བཏང་སྙོམས་ཀྱིས་འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་སྤངས་པས་གཙོ་བོ་
4-1-172


བཅོམ་པ་ན་འཁོར་བྲོས་པ་ལྟར་འདོད་ཉོན་གཞན་རྣམས་ཤུགས་ལ་སྤངས་ཏེ། འདོད་པ་ལ་
ཆགས་བྲལ་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་པས། འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་ཆགས་བྲལ་བྱེད་ཕྱི་ན་ཞི་
རགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་ཁོ་ན་བསྒོམ་དགོས་ཀྱི་གཞན་མེད་དོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ནི། ཕྱོགས་
གཅིག་ལས་གཞན་མ་རྟོགས་མི་མཐོང་བའོ། །དེས་ན། གང་གི་འཕགས་དང་ལྷ་དང་ཚངས་
པ་ཡི། །གནས་པ་དཔེ་མེད་རྒྱ་ཆེན་རྟག་ཏུ་གནས། །ཞེས་འཕགས་པའི་གནས་པ། ལྷའི་
གནས་པ། ཚངས་པའི་གནས་པ། ཞེས་རྣམ་གྲངས་མི་འདྲ་བ་གསུམ་དུ་གསུངས་པའང༌། 
ལྷའི་གནས་པ་ལ་མ་བརྟེན་པའི་ཚངས་པའི་གནས་པ་ཞིག་ཡོད་པའི་དབང་གིས་ཡིན་ཏེ། 
གཞན་དུ་ན་ལྷའི་གནས་པ་ལས་ཚངས་པའི་གནས་པ་གཞན་དུ་མེད་པར་ཐལ་བས། གསུམ་
གྱི་རྣམ་གཞག་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་མངོན་པ་ལས་ཞི་རགས་ཀྱི་དམིགས་རྣམ་ཅན་
གཙོ་བོར་བཤད་ཀྱང༌། དེར་ཁྱབ་མཐའ་འཆའ་བ་མིན་ལ། མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་ཚད་མེད་
བཞི་གཙོ་བོར་གསུངས་ཏེ། སེམས་སྦྱོང་བ་ལ་གལ་ཆེ་བར་དགོངས་ཏེ། དགོས་དོན་འགྲུབ་
པ་མཉམ་པོ་ལ། ཞི་རགས་ལས་འདི་བསོད་ནམས་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འཁྲིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་
མཐའ་དཔྱོད་འདི་རིགས་འཆད་མི་དགོས་ཀྱང༌། འདི་ན་མཛོད་གཞུང་སོགས་ལ་ཕྲན་ཚེགས་
སྦྱངས་པར་རློམ་པ་རྣམས། ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ངེས་དོན་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལུགས་
སྲོལ་ལ་ནོར་བའོ་སྙམ་ལོག་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་སྲིད་པས། དེ་དག་གི་བློ་མུན་བསལ་བའི་ཕྱིར་
སྔ་ཕྱིར་ཅུང་ཟད་ཙམ་བརྗོད་དོ། །དེ་ལྟར་ཚད་མེད་བཞིའི་ནང་ནས་ཀྱང༌། ཆེས་གཙོ་བོར་གྱུར་
པ་ནི་སྙིང་རྗེ་སྟེ། སྙིང་རྗེ་ཡོད་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་འབྱུང་ལ། སྙིང་རྗེ་མེད་ན་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་རྣམས་མི་འབྱུང་ངོ༌། །དང་པོའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། རྒྱན་ལས། བཀྲེན་ལ་བརྩེ་
དང་མ་རུངས་པ་ལ་བརྩེ། །ཀུན་འཁྲུགས་ལ་བརྩེ་བག་མེད་རྣམས་ལ་བརྩེ། །ཡུལ་གྱི་གཞན་
དབང་ཅན་ལ་སྙིང་རྗེ་དང༌། །ལོག་པར་མངོན་པར་ཞེན་ལ་སྙིང་རྗེའོ། །ཞེས་བཀྲེན་ཞིང་
4-1-173


འཕོངས་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་ཡོད་ན་ངེས་པར་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་སོགས་རང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་
ལ་འཇུག་པ་དང༌། གཞན་ཕར་ཕྱིན་ལ་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་ངོ༌། །ཕྱི་མའི་རྒྱུ་མཚན་
ཡང༌། རྒྱན་ལས། སྙིང་རྗེ་དང་ནི་བཟོད་དང་སེམས་པ་དང༌། །སྨོན་ལམ་སྐྱེ་བ་སེམས་ཅན་
ཡོངས་སྨིན་བྱེད། །དང་པོ་རྩ་བ་ཐ་མ་འབྲས་མཆོག་ལྡན། །འདི་ནི་སྙིང་རྗེའི་ལྗོང་ཤིང་ཆེན་
པོ་ཡིན། །རྩ་བ་སྙིང་རྗེ་མེད་གྱུར་ན། །དཀའ་སྤྱོད་བཟོད་པ་ཉིད་མི་འགྱུར། །བློ་ལྡན་སྡུག་
བསྔལ་མི་བཟོད་ན། །སེམས་ཅན་དོན་སེམས་ཉིད་མི་འགྱུར། །སེམས་པ་དང་ནི་བྲལ་བའི་
བློ། །སྐྱེ་བ་དཀར་པོ་རྣམ་དག་ཏུ། །སྨོན་ལམ་འདེབས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །སྐྱེ་བ་བཟང་པོ་མ་
ཐོབ་ན། །སེམས་ཅན་ཡོངས་སྨིན་བྱེད་མི་འགྱུར། །སྙིང་རྗེའི་འཆུ་བ་བྱམས་པ་སྟེ། །དེ་སྡུག་
བསྔལ་ནི་བདེ་བ་ཡི། །སངས་རྒྱས་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་བྱེད་པས། །ཡལ་ག་བདེ་ཆེན་འཕེལ་བ་
དང༌། །སྨོན་ལམ་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་པས། །ལོ་མ་འདོར་ལེན་རྐྱེན་རྣམ་གཉིས། །གྲུབ་པ་དེ་ཕྱིར་
མེ་ཏོག་དང༌། །འབྲས་བུ་དོན་ཡོད་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། བྱམས་པ་ལ་སོགས་པ་
ནི་སྙིང་རྗེ་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། སྙིང་རྗེ་ཡོད་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་དཀའ་སྤྱད་
བཟོད་པར་ནུས། བཟོད་པ་དེ་ཡོད་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཁུར་དུ་
ཁྱེར་བའི་གཞན་དོན་སེམས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་འབྱུང༌། དེས་གཞན་དོན་གྱི་སྨོན་ལམ་ཁྱད་པར་
ཅན་བཏབ་པ་ནི། བསམ་བཞིན་དུ་སྲིད་པ་ལེན་པའི་སྐྱེ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལས་
འགྲོ་བའི་དོན་མཐའ་ཡས་པར་སྤྱོད་དོ། །རྒྱུ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་སངས་རྒྱས་
སུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ན། གལ་ཏེ་སྙིང་རྗེ་སྤངས་པར་གྱུར་ན། དེ་དག་ཐམས་ཅད་མི་འབྱུང་བས། 
བྱང་ཆུབ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྙིང་རྗེ་ལ་ནན་ཏན་དུ་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ། །
ཡི་གེ་བརྒྱ་པའི་འཁྲིད་དམིགས་ཕོག་ཚར་མཚམས་སྡིག་བཤགས་ལ་སོགས་པའི་གོ་
དོན་ཅུང་ཟད་བརྗོད་ན། སྤྱིར་ཤེས་ལྡན་རྣམས་ཀྱིས་བླང་དོར་དུ་བྱེད་དགོས་པའི་ལས་ནི། 
4-1-174


དགེ་སྡིག་གཉིས་སུ་ངེས་པའོ། །དེ་ཡང་ལས་ནི། རྒྱུའི་དུས་སུ་ཆུང་ཡང་འབྲས་བུའི་དུས་སུ་
འཕེལ་ཆེ་བ་དང༌། དཀར་ནག་གི་འབྲས་བུ་བདེ་སྡུག་སོ་སོར་ངེས་པ་དང༌། རང་གིས་མ་བྱས་
པ་དང་མི་འཕྲད་པ་དང༌། བྱས་པ་རྣམས་གཉེན་པོས་བཅོམ་ན་མ་གཏོགས་ཆུད་མི་འཛའ་བ་
སྟེ། ཁྱད་ཆོས་བཞི་པོ་རྣམས་ཀྱི་དོན་གོ་བདེ་བར་བཤད། ཁྱད་པར་དུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་
ལས་ལ་ངོ་བོ་ངོས་བཟུང་བ་ནི། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་གསུམ། །དེས་བསྐྱེད་ལས་
ནི་མི་དགེ་བ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཞེ་སྡང་གི་རིགས་སུ་གྱུར་ཚད་དང༌། འདོད་པ་ལ་
འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་དང༌། ལས་འབྲས་ལ་རྨོངས་པའི་གཏི་མུག་གིས་དངོས་སུ་ཀུན་ནས་
བསླངས་པའི་ལས་ཐམས་ཅད་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ལས་ཀྱི་ངོ་བོ་དངོས་
ནི། སེམས་པ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཤེས་པ་འདུ་བྱེད་དུ་གྱུར་པ་གཞན་
རྣམས་ཀྱང༌། ལུས་ངག་གི་བྱ་བ་དང་མ་འབྲེལ་ན། ཡིད་ཀྱི་ལས་སམ་སེམས་པའི་ལས་སུ་
འགྱུར། སྦྱོར་བ་ལུས་ངག་ཏུ་ཐོན་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཅན། འདུ་བྱེད་སེམས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་
བསྐུལ་བའི་ལུས་ངག་གི་རྣམ་འགྱུར་དང་འབྲེལ་བ་དེ་ནི། བསམ་པའི་ལས་སམ་ལུས་ངག་གི་
ལས་ཡིན་ནོ། །ལུས་ངག་གི་ལས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡིད་ལས། སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་པས། ཡིད་ཀྱི་
ལས་རྐྱང་པ་དང་ལུས་ངག་གི་ལས་ཞེས་དབྱེའོ། །དེ་ལ་སྐབས་འདིར་སྲོག་གཅོད་སོགས་མི་
དགེ་བ་བཅུ་རགས་རིམ་ཙམ་བཤད་ཅིང༌། ཇི་སྐད་དུ། དེ་ལས་ཆེ་ལོང་བསྡུས་ནས་ནི། །དགེ་
དང་མི་དགེ་ཅི་རིགས་པ། །ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་བཅུ་གསུངས་སོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར། སྐྱེ་བོ་
ཕལ་ཆེར་ལ་འབྱུང་ཉེ་བའི་སྡིག་པའི་ལས་རགས་རིམ་ནི་མི་དགེ་བ་བཅུར་འདུས་ལ། གཞན་
ལ་བརྙེས་པ་དང་ལོག་འཚོ་ལ་སོགས་པ། སྤྱིར་གཞན་ཡང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་
གྲངས་མཐའ་ཡས་མོད་ཀྱི། དེ་དག་རྣམས་རྣམ་སྨིན་ངན་སོང་གསུམ་གྱི་སྐྱེ་བ་འཕེན་པ་སྟེ། 
རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས། ཆགས་པའི་ཡི་དྭགས་འགྲོ་བར་འགྱུར། །ཞེ་སྡང་གིས་ནི་དམྱལ་བར་
4-1-175


འཕེན། །རྨོངས་པས་ཕལ་ཆེར་དུད་འགྲོར་འགྲོ།ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རམ་སྡིག་པ་ཆེར་སྤྱད་
པ་དམྱལ་བ་དང༌། འབྲིང་དུ་སྤྱད་པས་ཡི་དྭགས་དང༌། ཆུང་ངུར་སྤྱད་པས་དུད་འགྲོར་འཕེན་
པ་ཤས་ཆེ། དེ་དག་ཏུ་སྐྱེས་པས་སྡུག་བསྔལ་དོས་དྲག་ལ་ཡུན་རིང་བ་དཔག་ཏུ་མེད། རྒྱུ་
མཐུན་བའི་འབྲས་བུ་ནི། ལྷ་མིར་སྐྱེས་པའི་ཚེ་སྔར་གྱི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུའི་ལྷག་མ། ཚེ་ཐུང་
བ་དང༌། ནད་མང་བ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་དང་གནོད་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འབྱུང༌། བདག་པོའི་
འབྲས་བུ་ཡང༌། ཕྱི་རོལ་ཡུལ་ཕྱོགས་ལ་ལོ་ཉེས་དང་དུས་ལོག་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྐྱེན་ཅི་
སྙེད་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་དཀར་བ་དགེ་བའི་ལས་ལ་ནི། སྡིག་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་
དེ་དག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་བདེ་བ་དང༌། གཞན་ཡང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཇི་སྙེད་པ་འབྱུང་ངོ༌། །
དེ་སྐད་དུ། ཞི་བ་ལྷས་ཀྱང༌། དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །རྩ་བ་མོས་པར་ཐུབ་
པས་གསུངས། །དེ་ཡི་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་བསྒོམས་པས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་
ཡིད་མི་བདེ་བ་དང༌། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །
སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ཡིད་ལ་བསམ་པའི་དགེ་བྱས་པས། །གང་དང་གང་
དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་བསོད་ནམས་དེས། །འབྲས་བུའི་ཡོན་གྱིས་མངོན་མཆོད་
འགྱུར། །སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང༌། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་
ནི་སྡིག་པ་དེས། །སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས། །རྒྱ་ཆེ་དྲི་བཟང་བསིལ་པའི་
པདྨོའི་སྙིང་པོར་གནས། །རྒྱལ་བའི་གསུང་སྙན་ཟས་ཀྱིས་གཟི་བརྗིད་བསྐྱེད་བྱས་ལ། །ཐུབ་
འོད་ཀྱིས་རྒྱས་པདྨ་ལས་བྱུང་ལུས་མཆོག་ཅན། །རྒྱལ་པའི་མདུན་གནས་བདེ་གཤེགས་སྲས་
སུ་དགེ་བས་འགྱུར། །གཤིན་རྗེའི་སྐྱེས་བུས་པགས་པ་མ་ལུས་བཤུས་པས་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་
ཅིང༌། །རབ་ཏུ་ཚ་བའི་མེ་ཡིས་བཞུས་པའི་ཟངས་ཞུན་ལུས་ལ་བླུགས་གྱུར་ལ། །འབར་པའི་
རལ་གྲི་མདུང་ཐུང་གིས་བསྣུན་ཤ་ཡི་དུམ་བུ་བརྒྱར་ལྷག་ཤིང༌། །ཤིན་ཏུ་འབར་བའི་ལྕགས་
4-1-176


ཀྱི་ས་གཞིར་ལྷུང་བ་མི་དགེ་མང་པོས་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །སྐབས་འདིར་མི་
དགེ་བ་བཅུའི་རང་བཞིན་དང༌། དེ་དག་གི་རྣམ་སྨིན་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཅི་རིགས་པ་
དང༌། རྒྱུ་མཐུན་པ་དང་བདག་འབྲས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམས་ཇི་ལྟར་འཚམ་པ་བཤད། འཁོར་བ་ལ་
སྐྱོ་བ་སྐྱེད་ཅིང༌། མི་དགེ་བའི་ལས་ལ་བློ་ལྡོག་ཏུ་གཞུག་གོ །སྐབས་འདིར་ཐུན་མཚམས་ཀུན་
ཏུ་སྡིག་བཤགས་གལ་ཆེ། དེ་ལ་བཤགས་བྱའི་ཉེས་པ་ནི། མཚམས་མེད་ལྔ། ཉེ་བ་ལྔ། མི་
དགེ་བ་བཅུ། སྡོམ་པ་གསུམ་དང་འགལ་བའི་ཉེས་ལྟུང་རྣམས་གཙོ་བོར་སྨོས་པའི་སྡིག་པ་མི་
དགེ་བའི་ལས་རང་གིས་བགྱིས་པ་དང༌། གཞན་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་དང༌། བྱས་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་
རང་བ་དང༌། སྡིག་ལས་བྱས་པ་ལ་བསྟོད་པ་བརྗོད་པ་སོགས་མདོར་ན་ནག་པོ་ཕྱོགས་མཐུན་
དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་བཤགས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པའི་མཐོལ་བཤགས་
ཞེས་བྱ་བ་ལ། ཉེས་པ་བྱས་པ་གསང་ཞིང་སྦས་ན། སྡིག་པའི་ས་བོན་བཏབ་པ་ལ་གཡོ་སྒྱུའི་
ཆུ་དྲངས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། སྡིག་པ་ཇེ་འཕེལ་དུ་འགྱུར། མ་སྦས་ཤིང་སྐྱོན་དུ་ཤེས་པའི་སྒོ་
ནས་བསྒྲགས་ན། བདེན་པས་མཐའ་བསྡོམས་པ་ཡིན་པས། ཅུང་ཟད་སྟོབས་ཆུང་དུ་འགྲོ་བ་
དང༌། ནམ་ཡང་འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་དེས་ན་བདག་གིས་ཉེས་པ་འདི་ལྟ་བུ་བགྱིས་སོ་ཞེས་
བཤགས་པའི་ཡུལ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཚོགས་སུ་སྒྲོག་པ་ནི་མཐོལ་བ་ཡིན་ལ། བདག་གིས་
འདི་ལྟར་བགྱིས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཉེས་ཤིང་བླུན་ཞེས་འགྱོད་པ་དྲག་པོས་སེམས་གདུང་བ་དང་
བཅས་ཏེ་ལས་དེ་སྐྱོན་དུ་ཁས་ལེན་པ་ནི་བཤགས་པ་སྟེ། རང་ཉིད་ཉེས་པ་དང་བཅས་པས་
ཞུམ་ཞིང་དམའ་བའི་གནས་སུ་ཞུགས། གཞན་ཉེས་པ་དེ་དང་མི་ལྡན་པ་རྣམས་མངོན་པར་
མཐོ་ཞིང༌། མཆོག་དང་ངོ་མཚར་ཅན་དུ་ཤེས་པས་གུས་པས་གཙུག་ཏུ་འཁུར་བའི་བློས་ཀུན་
ནས་བླངས་ཏེ། ཉེས་སྤྱོད་བགྱིས་པ་ལ་ངོ་ཚ་ཡང༌། གསོང་པོར་སྨྲ་བའི་སྒོ་ནས་ཁྱེད་རྣམས་
ཀྱིས་བརྩེ་བས་རྗེས་སུ་གཟུང་དུ་གསོལ། ལས་འདི་དག་པར་མཛད་དུ་གསོལ། ཞེས་སྙིང་
4-1-177


ཐག་པ་ནས་བརྗོད་པ་ནི་བཤགས་པའི་དོན་གྱི་སྙིང་པོའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་མཐོལ་བཤགས་དེ་
ཡང་ཁྱད་ཆོས་སྟོབས་བཞི་ཚང་བ་ཞིག་དགོས་ཏེ། ཆོས་བཞི་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། བྱམས་
པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་ན་སྡིག་པ་བྱས་ཤིང་
བསགས་པ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར་རོ། །བཞི་གང་ཞེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་སུན་
འབྱིན་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང༌། གཉེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་དང༌། ཉེས་པ་ལས་ལྡོག་པའི་སྟོབས་
དང༌། རྟེན་གྱི་སྟོབས་སོ། །ཞེས་གསུངས། དེ་ལ་མཐོལ་བཤགས་དངོས་ཀྱི་སྐབས་སུ་སྔར་
བྱས་ཀྱི་སྡིག་པ་ལ། དུག་འཐུང་བ་ལྟ་བུའི་འགྱོད་སེམས་དྲག་པོ་སུན་འབྱིན་པའི་སྟོབས་དང༌། 
ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་མི་བགྱིད་པའི་སྡོམ་སེམས་དྲག་པོ་སླར་ལྡོག་པའི་སྟོབས་རྣམས་
དགོས་སོ། །སྐབས་དེར་འགྱོད་སེམས་དང་སྡོམ་སེམས་གཉིས་ཀ་མེད་མི་རུང་དུ་དགོས་པར་
མཉམ་ཡང༌། ལྡོག་སེམས་མེད་ན་ནི་འགྱོད་སེམས་ཀྱང་རྣམ་དག་མ་ཡིན་པས། བཤགས་
པ་ཁ་ཙམ་ཚིག་ཙམ་དུ་འགྲོ་བ་ཤེས་ཆེ་བས། ཕྱིན་ཆད་སྡོམ་སེམས་ཁོ་ན་གལ་ཆེའོ། །རྟེན་
གྱི་སྟོབས་ནི། སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དང་སེམས་བསྐྱེད་པ་སྟེ། སྔར་སྐྱབས་འགྲོ་མ་བླངས་ན། 
སྐྱབས་འགྲོ་བླང་བར་བྱ་ལ། སྐྱབས་འགྲོ་མ་བླངས་བར་བཤགས་པ་ལན་བརྒྱ་སྟོང་ཕུལ་བ་
བས། སྐྱབས་འགྲོ་བླངས་པའི་བཤགས་པ་ལན་འགའ་ཟུང་ཕུལ་བ་ཡང་སྡིག་པ་བྱང་སྟོབས་
ཆེ་བས། སྔར་སྐྱབས་འགྲོ་བླངས་ཟིན་པ་ཡིན་ན་སྐབས་དེར་སྐྱབས་འགྲོ་གསར་པ་ལེན་མི་
དགོས་ཀྱང༌། ཡང་ཡང་གསལ་བཏབ་པས། བླངས་པ་དང་འདྲ་བའི་དོན་འགྲུབ་ཅིང༌། ཡང་
སྔར་སྐྱབས་འགྲོ་ཆོ་གས་བླངས་པ་ཡེ་མེད་ཀྱང༌། སྐབས་དེར་སྐྱབས་འགྲོ་སྙིང་ནས་དྲན་པར་
བྱས་ན་ཡང་སྔ་མ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྡིག་པ་འདག་སྟོབས་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་
སེམས་བསྐྱེད་པ་ལའང་རིགས་འགྲེ་མོད། སྤྱིར་སེམས་བསྐྱེད་ཆོ་གས་བླངས་ཕྱིན། སྐྱབས་
འགྲོའང་སྔོན་དུ་འགྲོ་བས་ཁྱབ་སྟེ། རྟེན་གྱི་སྟོབས་སེམས་བསྐྱེད་བླངས་པ་ཡིན་ན་སྐྱབས་
4-1-178


འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད་གཉིས་ཀར་ཚང་བ་ཡིན་ལ། སྐྱབས་འགྲོ་བླངས་ཤིང་སེམས་བསྐྱེད་མེད་
པར། བཤགས་པ་ལན་འབུམ་ཕྲག་བྱས་པ་ལས་ཀྱང༌། བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་
ནས་བཤགས་པ་འགའ་ཟུང་བྱས་པ་ཡང་སྡིག་པ་འདག་སྟོབས་ཆེའོ། །སེམས་བསྐྱེད་ཆོ་གས་
བླངས་པ་མེད་ན་ནམ་དགོས་པའི་ཚེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དྲན་པར་བྱས་པ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་
འགྲོ་གསལ་ཐེབས་པར་མ་ངེས་པས། ཆོ་གས་མ་བླངས་པའི་དད་པ་ཙམ་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་
དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དྲན་པ་ཙམ་རྟེན་དུ་བྱས་ན། སྐྱབས་འགྲོ་རྐྱང་པ་རྟེན་ཆུང་ངུ་དང༌། 
སེམས་བསྐྱེད་རྐྱང་པ་རྟེན་ཆེན་པོ་དང༌། གཉིས་ཀར་འཛོམ་ན་རབ་ཏུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཆོ་
གས་བླངས་པ་ནི། སྐྱབས་འགྲོ་ཡོད་པ་ཙམ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་ཡོད་པར་མ་ངེས་ཀྱང༌། སེམས་
བསྐྱེད་ཡོད་ཕྱིན་སྐྱབས་འགྲོ་མེད་པ་མི་སྲིད་པས། མུ་གསུམ་མ་གཏོགས་བཞིའི་དབྱེ་བ་
མི་རུང་ངོ༌། །ཆོ་གས་སྡོམ་པ་ལེན་པའི་རིགས་ལ། སྐྱབས་སེམས་གཉིས་རྟེན་གྱི་སྟོབས་སུ་
བཤད་པ་ནི། ཁྱིམ་པ་དང་རབ་བྱུང་ཐུན་མོང་གི་དབང་དུ་མཛད་པ་ཡིན་ལ། གཞན་སྡོམ་པའི་
ཁྱད་པར་གང་བླངས་ཀྱང་རྟེན་གྱི་སྟོབས་སུ་འགྱུར་བས། སྐབས་འདིར་དབང་བསྐུར་ཞུས་
ཏེ་དམ་ཚིག་གསར་དུ་ལེན་པའམ་གསོ་བར་བྱེད་པ་ཉིད་གནད་དུ་ཆེའོ། །དེའི་ཕྱིར་སྐྱབས་
སེམས་ཐོབ་ཅིང་དབང་བསྐུར་མ་ཐོབ་པས་ལོ་མང་པོར་སྡིག་པ་བཤགས་པ་བས། དབང་
བསྐུར་ཐོབ་པས་བཤགས་པ་ཉིན་གཅིག་བྱས་པ་ཡང་སྡིག་པ་འདག་ཚབ་ཆེའོ། །ཡང་རྟེན་
གྱི་སྟོབས་ཞེས་བྱ་བ་བཤགས་པ་འབུལ་བའི་ཡུལ་ལ་ངོས་འཛིན་པའང་ཡོད་དེ། བཤགས་
ཡུལ་ཇི་ཙམ་བཟང་བ་དེ་ཙམ་སྡིག་པ་འདག་སྟོབས་ཆེ་བར་ངེས་པས། དེ་ལྟར་ཡང་རུང་བའི་
ཕྱིར། རྟེན་གྱི་སྟོབས་ལ་དབྱེ་ན། རང་རྒྱུད་ཀྱི་རྟེན་དང་བཤགས་ཡུལ་གྱི་རྟེན་གཉིས་སུ་དབྱེ་
བར་བྱའོ། །གཉེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་སྟོབས་ནི། སྤྱིར་དགེ་བ་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་སྡིག་པའི་
གཉེན་པོར་འགྱུར་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི། སྐབས་འདིར་གང་ཞིག་སྡིག་པའི་ལས་བྱས་པ་དེ་དང་
4-1-179


དེའི་གཉེན་པོར། ཆེད་དུ་དམིགས་ནས་བསྒྲུབས་པའི་དགེ་བ་རྣམས་ལ། གཉེན་པོ་ཀུན་ཏུ་
སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ། དེ་ཡང་སྡིག་སྦྱོང་ལ་དམིགས་ནས་དགེ་བ་གང་བསྒྲུབས་ཀྱང་དེར་འགྱུར་བ་
ཡིན་མོད། གཉེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་སྒོ་དྲུག་ཅེས་གྲགས་པ་ནི་འགྲུབ་སླ་ཞིང་ཕན་ཡོན་ཆེ་བ་
འགའ་ཞིག་ཉེ་བར་མཁོ་བས་བསྡུས་པའོ། །
དེ་ལ་དང་པོ་མཚན་བཟུང་བ་ལ་བརྟེན་པ་ནི། མདོ་རྣམས་ལས་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་མང་པོ་ཞིག་ལ་འདིའི་མཚན་བཟུང་བ་ཙམ་གྱིས་ལས་སྒྲིབ་བྱང་བར་འགྱུར་
ཞེས་དམིགས་བསལ་གསུངས་པ་རྣམས། རང་ཉིད་བརྗོད་ཅིང་གཞན་ལའང་སྒྲོག་པ་སྟེ། 
མཚན་དེ་ཡང་བརྗེན་པར་མི་བཟུང་ཆེ་བ་འདོགས་དང་བཅས་པས་བཟུང་བར་བྱ་སྟེ། བཅོམ་
ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འོད་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་པ་
ལྟ་བུའོ། །མདོ་རྒྱན་ལས། སངས་རྒྱས་མཚན་མི་གྲགས་པར་སངས་རྒྱས་མཚན། །ཡང་དག་
བསྒྲགས་པས་དེ་དག་ཁམས་གཞན་འགྱེད། ཅེས་པ་ལྟར་ཕན་ཡོན་ཆེ་སྟེ། བོད་ལས་གཞན་
པ་ཆོས་དར་བའི་ཡུལ་གཞན་རྣམས་ན་སྲོལ་ཀ་ཡང་ཤིན་ཏུ་དར་རོ། །
གཉིས་པ་སྐུ་གཟུགས་བཞེངས་པ་ཡང༌། སྤྱིར་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་འཕགས་པའི་སྐུ་
གཟུགས་བཞེངས་པ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ཀྱང༌། སྡིག་སྦྱོང་ལ་དམིགས་བསལ་དུ་གསུངས་པ་
རྣམས་གཙོ་ཆེ་སྟེ། སྐུ་གཟུགས་ཁོ་ནར་མ་ཟད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་ནམ། བཀའི་གླེགས་
བམ་བཞེངས་པ་རྣམས་ཀྱང་ངོ༌། །
གསུམ་པ་མཆོད་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི། རྟེན་གསུམ་མཆོད་པ་དང༌། དགེ་འདུན་མཆོད་པ་
དང༌། མཎྜལ་མཆོད་པ་དང༌། གསང་སྔགས་ལ་ཞུགས་པས་ནི། དཀྱིལ་འཁོར་མཆོད་པ་དང༌། 
འཁོར་ལོའི་མཆོད་པ་དང༌། མཆོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་བླ་མ་མཉེས་པར་བྱེད་པའོ། །
4-1-180


བཞི་པ་{ལ་}མདོ་སྡེ་ཟབ་མོ་ལ་བརྟེན་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་མཉམ་པོ་ལ་ཁྱད་
ཆེར་མེད་ཀྱང༌། གཙོ་བོར་སྡིག་སྦྱོང་ལ་བསྔགས་པར་གསུངས་པའི་མདོ་རྒྱུད་ཟབ་མོ་ཀློག་པ་
དང༌། ཁ་ཏོན་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །
ལྔ་པ་བཟླས་པ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་ཆེད་དུ་བསྔགས་པར་གསུངས་པའི་གཟུངས་སྔགས་ཟབ་
མོ་རྣམས་བཟླ་བ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡི་གེ་བརྒྱ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །
དྲུག་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་མོས་པ་ནི་བདག་མེད་པ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་
དོན་བསྒོམ་ཞིང༌། གལ་ཏེ་སྒོམ་པར་མི་ནུས་ན་ཡང༌། མོས་པ་ཡང་ཡང་བསྐྱེད་པ་སྟེ། ཁྱད་
པར་དུ་སྡིག་པའི་ལས་ཉིད་དང༌། བྱེད་པ་པོ་གང་ཟག་དང༌། སྡིག་པའི་ས་བོན་འཛིན་པའི་རྣམ་
ཤེས་དང༌། འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་འདུན་
པ་དང་མོས་པ་སྦྱོང་བའང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་སྟོབས་བཞི་ཚང་བའི་སྒོ་ནས་བཤགས་པར་
བྱེད་པ་ལ། དང་པོར་སུན་འབྱིན་པ་འགྱོད་པ་དྲག་པོ་གལ་ཆེ་ན། ལས་འབྲས་ལ་ཡིད་ཆེས་
བརྟན་པོ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ཤུགས་ལ་འགྱོད་པ་སྐྱེ་ཡང༌། དེང་སང་ཕལ་ཆེར་ལ་དེ་མེད་པའི་
ཕྱིར། གཞན་གྱི་ཚིག་ཕྱིར་འབྲངས་པའི་གཡམ་ལ་རྒྱུགས་ཙམ་ལས། འགྱོད་སེམས་ཤུགས་
དྲག་མི་ཡོང་བས། རྒྱུ་མཚན་བསམ་གྱིན་འགྱོད་པ་བསྐྱེད་དགོས་སོ། །དེ་ཡང་སྡིག་པ་བྱས་
པས་ཚེ་འདིར་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྨོད། སྐྱེ་བོ་ངན་པའི་གྲལ་ཆུད། ལྷ་དང་སྲུང་མ་རྣམས་
ཁྲེལ། འབྱུང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་གླགས་བལྟ། བྱུར་ཆགས་མང་པོ་འཕྲལ་དུ་ལྡང༌། གཉེན་ཚན་
དང་གྲོགས་དང་འཁོར་གཡོག་སོགས་རང་དང་འབྲེལ་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་གྲིབ་མས་ནོན་པ་
སོགས་བཀྲ་མི་ཤིས། རང་ཡང་མ་ནོང་བཀུར་བས་བློ་མི་བདེ། རྨི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མི་
འཚམས་པ་ཁོ་ན་རྨི། ཡ་རབས་བློ་ལྡན་ཐམས་ཅད་ཁྲེལ་བར་འགྱུར། འཆི་ཁར་ནད་དང་སྡུག་
བསྔལ་སྣ་ཚོགས་ལྡང༌། སེམས་ལ་འགྱོད་པ་དུ་མ་འབྱུང༌། འཆི་བ་རང་གི་ཚེ་འཇིགས་པ་དང་
4-1-181


གནད་གཅོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གཞན་པས་ཆེ། ཤི་བའི་འོག་ཏུ་ངན་སོང་གསུམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་
དཔག་ཏུ་མེད། དུས་གཞན་ཞིག་ན་ལས་གཞན་གྱིས་མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེས་ཀྱང༌། ལས་ཀྱི་ལྷག་
མའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང༌། སྡིག་པ་བྱས་པས་བག་ཆགས་ངན་པ་སོས་
ཐེབས་ཏེ། སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་ཡང་ཉོན་མོངས་ཤུགས་དྲག་ཅིང༌། སྡིག་པ་ལ་དགའ་བར་འགྱུར་
བས། སྡུག་བསྔལ་རྒྱུན་མི་འཆད་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར། བདག་འདི་ལྟ་བུའི་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་
བྱེད་པ་ཤིན་ཏུ་རང་གླེན་ཞིང་གཏི་མུག་པ་ཨང༌། འབྱུང་པོས་ཟིན་ནམ་ཅི། སྨྱོ་བ་ཡིན་ནམ་ཅི། 
ལས་འདི་ལ་ཁྱེ་བོགས་ཡེ་མི་འདུག་པ་ལ་དེ་ཙམ་དུ་དགའ་བ་སྐྱེ་བ་ཨང༌། ཉེས་དམིགས་འདི་
ཙམ་ཅིག་འདུག་པ་ལ། སྣ་ཅིག་ཀྱང་མ་དྲན། མ་ཤེས་པ། སྐྱོབ་པའི་ལྷ་ཞིག་ཀྱང་མེད་དམ། 
ཤ་ཚ་བའི་གྲོས་འདེབས་པ་ཅིག་ཀྱང་མེད་པ་ཨ། ཨ་ཙ་མ་ལས་ངན་འདི་ལྟ་བུ་བྱས་ཟིན་པ་
ཨཾ་སྙམ་དུ་འདུན་པ་དྲག་པོ་སྦྱངས། དེ་ལྟར་སྡིག་པ་ཉེས་དམིགས་ཆེ་ཡང་གལ་པོ་ཆེའི་དོན་
གཞན་སྒྲུབ་དགོས་མང་པོ་ཡོད་པས། མི་བྱེད་ཀ་མེད་པ་ཡིན་སྙམ་ན། དེ་ཡང་ཤིན་ཏུ་བླུན་
ཏེ། སྡིག་པ་བྱེད་པ་ནི། ཡང་ན་རང་གི་ལུས་སྲོག་འཚོ་བའི་ཕྱིར་ཡིན། ཡང་ན་ནོར་དང་ལོངས་
སྤྱོད་ཀྱི་ཕྱིར་ཡིན། ཡང་ན་ཁ་དྲག་དང་གཏམ་གྲགས་པའི་ཕྱིར་ཡིན། ཡང་ན་དགྲ་འདུལ་བའི་
ཕྱིར་ཡིན། ཡང་ན་གཉེན་སྐྱོང་བའི་ཕྱིར་ཡིན་ན། ཁ་དྲག་པ་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པ་ཙམ་ཡིན། 
གཏམ་ནི་བྲག་ཆ་དང་འདྲ། དགྲ་གཉེན་ནི་འཕྲལ་འཕྲལ་འགྱུར་ཞིང་འཇིག ནོར་རྫས་ལོངས་
སྤྱོད་ནི། ཕུགས་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཡད་ཡུད་རེ་ཡང་རྟག་མི་ཐུབ། ལུས་སྲོག་ཀྱང་ནམ་འཇིག་ཆ་མེད་
ཅིང་འདོར་བས། དགོས་དོན་མེད་པའི་བྱ་བ་དེ་དག་གི་ཕྱིར་དུ། རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་
གྱུར་པའི་ལས་ངན་ཁམ་པོ་ཆེ་འདི་ལྟ་བུ་གསོག་ཏུ་ག་ལ་རུང་སྙམ་དུ་བསྒོམ། དཔའ་བྱིན་གྱིས་
ཞུས་པའི་མདོ་ལས། ཕ་མ་སྤུན་ཟླ་བུ་དང་ཆུང་མ་དང༌། །བྲན་དང་ནོར་དང་རྩ་ལག་ཚོགས་
རྣམས་ཀྱང༌། །ཤི་བའི་རྗེས་ཕྱིར་དེ་དག་འགྲོ་བ་མེད། །ལས་རྣམས་རྗེས་སུ་འབྲང་ཞིང་དེ་
4-1-182


དག་འགྲོ། །ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པ་དེ་དུས་སུ། །བུ་དང་ཆུང་མ་སྐྱབས་སུ་འགྱུར་མ་ཡིན། །
བདག་ཉིད་གཅིག་པུས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འོང༌། །དེ་དག་དེ་ཚེ་བདག་གི་སྐལ་མི་ལེན། །
ཞེས་གསུངས། གང་གི་དོན་དུ་བསམས་བསམས་ཏེ་འབད་པ་དུ་མས་སྡིག་པ་བྱས་པའི་དགྲ་
གཉེན་ནོར་རྫས་སོགས་དེ་དག་ནི། རང་ངན་སོང་དུ་འཁྱམས་ཕན་འདོགས་དགོས་པའི་དུས་
སུ། ཐོ་ཕྱིར་ཡང་སླེབ་མི་འོང༌། སྡིག་པ་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ནི། རང་ཁོ་ནས་མྱོང་དགོས་པས་
སྡིག་པ་བྱས་པ་དེ་བདག་རང་གཅིག་པུ་ལ་སྡུག་གྱོང་ཁོ་ན་ཡིན་སྙམ་དུའང་བསམས། དེ་ལྟར་
སྡིག་པ་བྱས་པ་དེ་དོན་མེད་མ་ལེགས་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་བྱུང་འདུག་ཀྱང༌། ད་བཅོས་ཐབས་མེད་
སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། གང་ཞིག་སྡིག་པའི་ལས་བྱས་པ། །དགེ་བས་འགེབས་པར་
བྱེད་པ་སྟེ། །སྤྲིན་བྲལ་ཉི་མ་ཟླ་བ་ལྟར། །འཇིག་རྟེན་འདི་ན་ཀུན་ཏུ་གསལ། །ཞེས་གསུངས་
ཏེ། ཕྱིན་ཆད་སྡིག་པ་སྤངས་པའི་སྒོ་ནས། བསམ་པ་དག་པས་དགེ་བ་ལ་འབད་ན། ཉི་མའི་
འོད་ཀྱིས་མུན་པ་བསལ་བ་ལྟར། སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་བྱང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། སྟོབས་བཞི་
ལ་འབད་དགོས་སོ། །འོ་ན་སྦྱོང་ཐབས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། རིམ་པས་གོ་ལེ་སྦྱངས་པས་ཆོག་སྙམ་
ན་མ་ཡིན། ཚེ་ཐུང་ཞིང་ཚེ་ལ་ངེས་པ་མེད་པས་འཕྲལ་དུ་སྦྱོང་ཐབས་ལ་འབད་དགོས། ཇི་
སྐད་དུ། བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་འཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་
ལས་ངེས་ཐར་པར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །སྐབས་
འདིར། སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་བ་ཡི་གེ་བརྒྱ་པའི་འཁྲིད་ཅེས་པའི་སྡིག་སྒྲིབ་ནི། དངོས་གཞི་རྡོ་རྗེའི་
རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཉམས་མྱོང་འཕྲལ་དུ་སྐྱེ་བ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའི་སྡིག་སྒྲིབ་རགས་པ་འགའ་
ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་སྡིག་སྒྲིབ་ཉེས་ལྟུང་ཞེས་པ་ལྟར། ཚེ་འདིར་བསགས་པའི་སྡིག་པ་
རྣམས་དུས་ཉེ་བས་ཉམས་མྱོང་སྐྱེ་བ་ལ་སྒྲིབ་ཚབས་ཆེ། སྡིག་པ་གཞན་པས་ཀྱང་སྡོམ་པ་
གསུམ་དང་འགལ་བའི་ཉེས་ལྟུང་སྒྲིབ་ཚབས་ཆེ། ཁྱད་པར་དུ་དམ་ཚིག་འགལ་འཁྲུལ་དང༌། 
4-1-183


དཀོར་སྐུ་གླུད་ཟོས་པ་སོགས་ལྷག་པར་ཉམས་མྱོང་སྐྱེ་བ་ལ་གེགས་ཆེ་བས། དེ་རྣམས་སྦྱོང་བ་
ལ་རྡོར་སེམས་ཡིག་བརྒྱའི་སྒོམ་བཟླས་དང་བཅས་པ་འདི་བསྔགས། སྤྱིར་སྒྲིབ་སྦྱོང་གི་ཡི་གེ་
བརྒྱ་པ་ལ། རྩ་བ་ནས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཡོད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡི་གེ་བརྒྱ་པ་དང༌། 
རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་ཡི་གེ་བརྒྱ་པའོ། །དང་པོ་ནི་དམ་ཚིག་གསུམ་བཀོད་ཀྱི་རྒྱུད་ལས་འབྱུང༌། 
གཉིས་པ་ལ་ལྷ་སོ་སོའི་མཚན་སྔགས་སྤོས་ན། རྒྱུད་སྡེ་རབ་འབྱམས་ནས་འབྱུང་བའི་འཇིག་
རྟེན་འདས་པའི་ལྷ་ཇི་ཙམ་པ་དེ་ཙམ་གྱི་ཡིག་བརྒྱ་མཐའ་ཡས་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ཡང་སྔགས་
རིགས་གཅིག་པས་ཡིག་བརྒྱ་ཞེས་སྨོས་ཀྱི། ཡི་གེའི་གྲངས་བརྒྱར་མ་ངེས་ཏེ། ལྷའི་མཚན་
རིང་ཐུང་གི་དབང་གིས་སྣ་ཚོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བུའི་འགྲེས་སྦྱར་བ་མ་ཡིན་པར་རྩ་
བའི་དབྱེ་བ་ནི་གཉིས་ཏེ། རྡོར་སེམས་ཞི་བའི་ཡི་གེ་བརྒྱ་པ་དང༌། རྡོར་སེམས་ཁྲོ་བོ་ཧེ་རུ་
ཀའི་ཡི་གེ་བརྒྱ་པའོ། །དང་པོ་ནི་དེང་སང་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་ཡི་གེ་བརྒྱ་པར་གྲགས་པ་འདི་
ཡིན་ལ། དེ་ལའང་ཡོ་ག་དང་མཐུན་པར་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚུལ་
གྱིས་དཔའ་བོ་གཅིག་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། གསང་སྔགས་ནང་པའི་ལུགས་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པ་ཁ་སྦྱོར་ལྷན་སྐྱེས་སུ་བྱེད་པ་གཉིས་ཡོད་དེ་སྔགས་ནི་འདྲའོ། །ཧེ་རུ་ཀའི་ཡིག་བརྒྱ་འདི་
ནི། སྔགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཕལ་ཆེར་སྔ་མ་དང་འདྲ་ཡང༌། འགྲེས་སྦྱར་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔལ་
མངོན་བརྗོད་བླ་མའི་རྒྱུད་ལས་གསལ་བར་གསུངས་སོ། །སྐབས་འདིའི་ལྷ་རྡོ་རྗེ་སེམས་
དཔའ་ལ་གཞན་ལུགས་པ་ཁ་ཅིག དུས་འཁོར་གྱི་རང་ལུགས་ཡིན་པར་རློམ་ནས་སྔོན་པོ་
ཞལ་གསུམ་ཕྱག་དྲུག་པར་བྱེད་པའང་བྱུང་སྟེ། དེ་ནི་གསར་དུ་བློས་བཅོས་པའི་རང་བཟོ་ཁོ་
ནར་ཟད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ལྷ་དེ་དུས་འཁོར་ལས་གསུངས་ཀྱང༌། སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་བ་ལ་
གཞན་ལས་ལྷག་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡང་མ་གསུངས་ལ། དེའི་སྔགས་ཀྱང་ཡི་གེ་བརྒྱ་པ་མ་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡིག་བརྒྱ་འདི་ཡང་སྒྲིབ་སྦྱོངས་དང༌། ཉམས་ཆགས་བསྐང་བ་དང༌། གསོལ་
4-1-184


བ་གདབ་པའི་སྔགས་ཡིན་གྱི། རྡོར་སེམས་ཡིན་ཚད་ཀྱི་སྔགས་སུ་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ལྷ་དེ་
ལྟ་བུ་བསྒོམས་ནས་སྔགས་ཡིག་བརྒྱ་བཟླ་བ་ནི། རྡོར་སེམས་ཀྱི་ལྡོག་པར་གཅིག་པ་ཙམ་ལ་
བསམས་པར་འདུག་ཀྱང༌། དཔེར་ན། སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བའི་རྣམ་སྣང་ཞལ་གསུམ་ཕྱག་དྲུག་པ་
བསྒོམས་ནས། སྔགས་ངན་སོང་སྦྱོང་རྒྱུད་ལས་བྱུང་བའི་དུརྒ་བཟླས་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་བའི་
ཕྱིར་མི་འཐད་དོ། །འབྲོ་ལུགས་ཀྱི་བླ་མ་གོང་མ་འགའ་རེས། ཡབ་རྡོར་སེམས་ཞི་བ་དཀར་
པོ་ལ་ཡུམ་དམར་མོས་འཁྱུད་པ། སྔགས་ཞི་བའི་ཡིག་བརྒྱ་བཟླ་བ་སོགས་མཛད་འདུག་པ་
སྤྱིར་མི་ལེགས་པ་མ་ཡིན་མོད། ཀུན་མཁྱེན་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་དོལ་པོ་པ་མན་ཆད་ཀྱི་
ཕྱག་བཞེས་ལ། རྡོར་སེམས་ཧེ་རུ་ཀ་སྤྱི་དང་མཐུན་པར་མཛད་པ་ཉིད་ཁུངས་བཟང་ཞིང་ཆེས་
ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་སྤྱིར་སྦྱོར་དྲུག་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིན་
པས་དུས་འཁོར་ཁོ་ནའི་བསྐྱེད་རིམ་དང་སྦྲེལ་དགོས་པའི་ཉེ་ཚེ་བ་མིན་ལ། ཅི་སྟེ་བསྐྱེད་རིམ་
དུས་འཁོར་ཁོ་ན་དང་སྦྲེལ་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། ཡན་ལག་ཕྲ་མོ་དམིགས་བསལ་མེད་པ་རྣམས་ལ། 
གཞན་དང་མི་མཐུན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་མི་དགོས་ཏེ། དཔེར་ན་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད་
བཞིན་ནོ། །དེས་ན་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་འགྲེལ་ལས། ཡིག་བརྒྱའི་མན་ངག་ལོགས་པ་
མ་གསུངས་ཤིང་ད་ལྟའི་འདི་རྒྱུད་ཀྱི་གསུངས་པ་མངོན་བརྗོད་བླ་མ་ཡིན་ཡང༌། བླ་མེད་ཀྱི་
གསང་བ་སྤྱི་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་པས་སྐབས་འདིར་སྦྱོར་བ་ཤིན་ཏུ་ལེགས་སོ། །དཔལ་དུས་
འཁོར་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཡང༌། དུས་འཁོར་སྣ་ཚོགས་གཙོ་བོ་འདི་ལྷ་རིགས་རྡོ་རྗེ་
སེམས་དཔའ་དང་མི་བསྐྱོད་པ་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་ལས་རྡོར་སེམས་གཙོ་ཆེ་བ་ཙམ་ཡིན་མོད་
ཀྱང༌། སྐུའི་རྣམ་འགྱུར་ཁྲོ་ཉམས་ཅན་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཧེ་རུ་ཀའི་ཆ་ཤས་སུ་ཡང་འགྱུར་བ་
དང༌། དུས་འཁོར་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་ནི་ཧེ་རུ་ཀ་དངོས་ཀྱང་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྐབས་འདིར་
ཡང་རྡོར་སེམས་ཞི་བ་ལས་ཧེ་རུ་ཀའི་ལུགས་སུ་བྱས་ན་འབྲེལ་ཆགས་ཤིང༌། དུས་ཀྱི་འཁོར་
4-1-185


ལོ་དང་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་ལྷ་རིགས་མཚུངས་པ་དང༌། རྡོ་རྗེ་བཞི་དང་རིགས་དྲུག་སྟོན་པར་
མཚུངས་པ་སོགས། ཕན་ཚུན་ཁ་འགེངས་བྱེད་ན་འབྲེལ་ཆགས་ཆེ་བའི་རྒྱུ་མཚན་མང་དུ་ཡོད་
མོད། རྒྱས་པར་མ་སྨོས་སོ། །སྐབས་འདིའི་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་སྒྲུབ་ཐབས་ནི། བདག་བསྐྱེད་
ཀྱི་ཚུལ་མ་ཡིན། མདུན་བསྐྱེད་ཀྱི་རིགས་སུ་གཏོགས་ཏེ། རང་ལས་གཞན་པའི་ཚུལ་གྱིས་ལྷ་
སྒྲུབ་པ་ལ། ཕལ་ཆེར་དུ་མདུན་བསྐྱེད་ཀྱི་ཐ་སྙད་འཇོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྱི་བོར་བསྒོམ་པ་ནི། 
རིགས་བདག་གམ་རྩ་བའི་བླ་མ་ཡིན་པའི་དོན་དང༌། བདུད་རྩིའི་ཆུ་རྒྱུན་གྱིས་སྡིག་སྒྲིབ་བཀྲུ་
བ་སོགས་ལ་དམིགས་པ་གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལ་ཡང་ཆོ་ག་རྒྱས་པར་ན་གདན་པད་
ཟླ་བ་ས་བོན་དང༌། ཧཱུཾ་ལས་རྡོ་རྗེ་ཧཱུཾ་གིས་མཚན་པ་འོད་ཟེར་སྤྲོ་བསྡུ་དང་བཅས་པ་ལས་དམ་
ཚིག་པ་བསྐྱེད། རྡོ་རྗེ་བཞིའམ་རིགས་དྲུག་བྱིན་གྱིས་བརླབས། ཡེ་ཤེས་པ་སྤྱན་དྲངས་མཆོད། 
དགུག་གཞུག་བྱ། དབང་ལྷ་སྤྱན་དྲངས་མཆོད་དེ་རིགས་བདག་གིས་རྒྱས་གདབ། སླར་ཡང་
མཆོད་བསྟོད་བྱེད་པའོ། །
ཅུང་ཟད་རྒྱས་པ་ནི། དབུ་རྒྱན་རང་ཆས་བསྒོམས་ནས། དབང་བསྐུར་གྱི་སྐོར་རྣམས་
བོར་བ་ཡིན། དཀྱུས་སུ་བཤད་པ་ནི་འབྲིང་པོའམ་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། ཐོག་མ་ཉིད་ནས་སངས་
རྒྱས་ཀུན་འདུས་ཀྱི་ངོ་བོར་བསྒོམས་པས། དམ་ཡེ་དབྱེར་མེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་དགུག་
གཞུག་མི་དགོས་ལ། རང་རིགས་མཚོན་བྱེད་རྡོར་སེམས་ཀྱི་དབུ་རྒྱན་ཙམ་བྱས་ཀྱང་རུང་
མོད། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་རིགས་ལ་རྒྱས་བཏབ་མེད་པས་དབང་བསྐུར་ལྟ་ཅི་སྨོས་རིགས་བདག་
ཀྱང་ངེས་བཟུང་དུ་མི་དགོས་རྡོ་རྗེ་བཞིའི་ས་བོན་དགོད་པ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡོ་
རྗེ་བཞི་འདུས་པ་མཚོན་བྱེད་ཙམ་ཡིན་གྱི་བྱིན་རླབས་ཁོ་ནའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །
ཤིན་ཏུ་བསྡུ་ན་རྡོར་སེམས་ཡབ་ཡུམ་གདན་དང་བཅས་པ་སྐད་ཅིག་གིས་བསྐྱེད་པ་ཁོ་
ན་སྟེ། སྤྱིར་སྐྱེད་ཆོག་རྒྱས་བསྡུས་བཞི་པོ་གང་ལྟར་བྱས་ཀྱང་རུང་ངོ༌། །འདིར་རྡོ་རྗེ་བཞིའི་
4-1-186


ས་བོན་དུས་འཁོར་ཉིད་ལ་གཙོ་བོར་གྲགས་པ་ཡིན་མོད། མངོན་བརྗོད་བླ་མ་ལས་ཀྱང་ལྟེ་
བར་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་འགོད་པར་བཤད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུགས་ཀ་ནས་བདུད་
རྩི་སྤྱན་འདྲེན་པ་འདི་ནི། ཡེ་ཤེས་སྤྱན་འདྲེན་གྱི་རིགས་མ་ཡིན། འོག་ཏུ་སྡིག་སྒྲིབ་བཀྲུ་
བའི་དམིགས་པ་དགོས་པ་ལ། དེའི་དོན་དུ་བྱིན་རླབས་བསྡུ་བ་ཡིན་ནོ། །ཡིག་བརྒྱ་བཟླ་
བའི་སྐབས། སྔགས་དོན་དང་མཐུན་པར་གསོལ་བ་འདེབས་པ་ཡིན་ཀྱང༌། བདུད་རྩིའི་རྒྱུན་
གྱིས་བཀྲུ་བའི་དམིགས་པ་འདི་ཡང་དམིགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་སྒོ་ནས་སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་བ་
ལ་བསྔགས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། འཕྲལ་དུའང་ནད་གདོན་སོགས་ཕན་ཡོན་ཕྲ་མོ་ཁ་ཐག་ཉེ་བ་
ཡང་དུ་མ་ཡོད་དོ། །ཡབ་ཀྱི་ཐུགས་ཀར་ས་བོན་སྔགས་ཕྲེང་དང༌། དེ་ལས་བྱུང་བའི་བདུད་
རྩིའི་ཆུ་རྒྱུན་གྱིས་ཡབ་ཀྱི་སྐུ་གང༌། རྡོ་རྗེའི་ལམ་ནས་པདྨར་བརྒྱུད་དེ་ཡུམ་གྱི་སྐུ་ཡང་གང༌། 
ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀར་གྱི་སྐུའི་ཆ་ཐམས་ཅད་ལས་བདུད་རྩི་འབབ་པར་བསྒོམ་པ་ཡང་ཡོད། 
དམིགས་པ་དེའི་སྟེང་དུ། ཡུམ་གྱི་ཐུགས་ཀར་ཡང་ས་བོན་སྔགས་ཕྲེང་བསྒོམས་ནས། དེ་
ལས་ཀྱང་བདུད་རྩིའི་རྒྱུན་བབས་ཏེ། ཡུམ་གྱི་སྐུ་གང༌། ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀར་གྱི་སྐུ་ལས་
བདུད་རྩི་འབེབས་པ་ཡང་ཡོད། སྐུའི་སྦྱོར་མཚམས་ལས་བདུད་རྩིའི་རྒྱུན་འབེབས་པ་ཡང་
ཡོད། ཡབ་རྐྱང་བའི་སྐུ་ལས་འབབས་པའང་ཡོད་དེ། སྐབས་འདིར་དེ་དག་འདམ་ཁ་ཙམ་
སྤྱིར་ཡིན་ཡང༌། དཀྱུས་སུ་བཤད་པ་ཉིད་ལག་ལེན་གྱི་རྒྱུན་ཡིན། ལར་རྡོར་སེམས་ཡབ་རྐྱང་
སེམས་དཔའི་སྐྱིལ་ཀྲུང་ཅན་ལ་ཞབས་ཀྱི་མཐེ་བོང་ནས་འབེབས་པ་སོགས་ཡོད་པས་གཅིག་
ཏུ་ངེས་པ་མེད་དེ། རང་རང་གི་མན་ངག་ལས་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་དཔྱད་པ་མེད་པར་བཟུང་
ངོ༌། །བདག་ནི་མི་ཤེས་སོགས་ཚིགས་བཅད་དང་ཚིག་ལྷུག་པའི་བཤགས་པ་སྟེ། སྒོམ་ཐེངས་
འདི་ལ་སྟོབས་བཞི་ཡང་ཚང་སྟེ། རྟེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བཤགས་ཡུལ་ནི་ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་
བླ་མ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དང༌། སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་འཕགས་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཡིན་ལ། 
4-1-187


རང་རྒྱུད་ཀྱི་རྟེན་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད་གསལ་འདེབས་པ་ནི། ཐུན་གྱི་འགོར་ཡང་བྱེད་
ཅིང༌། སྔགས་དོན་བསམ་པ་དང༌། བདག་དང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཅེས་སོགས་ལའང་
ཚང༌། གཉེན་པོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་སྟོབས་ནི་ལྷ་བསྒོམ་སྔགས་བཟླས་ཉིད་ཡིན། བདག་ནི་
མི་ཤེས་རྨོངས་པ་སྟེ། །དམ་ཚིག་ལས་ནི་འགལ་ཞིང་ཉམས། །ཞེས་པས་འཐོལ་བ་དང༌། བླ་
མ་མགོན་པོས་སྐྱོབས་མཛོད་ཅིག །ཅེས་པ་བཤགས་པ་ཡིན་ཏེ། འཐོལ་བཤགས་དེ་གཉིས་
ལ། སུན་འབྱིན་པ་དང༌། སླར་ལྡོག་པ་གཉིས་ཚང་སྟེ། དམ་ཚིག་འགལ་ཉམས་ཞེས་པས་
ལྟུང་བའི་ཉེས་དམིགས་དྲན་པ་དང༌། མི་ཤེས་རྨོངས་ཞེས་པས་སྔར་བྱས་ལ་འགྱོད་པ་དངོས་
བསྟན་ལ། དེ་བྱུང་ཙ་ན་ད་ནི་ཉེས་དམིགས་ཤེས་པས་སླར་ལྡོག་ཅེས་པའང་ཤུགས་ལ་འབྱུང༌། 
སྐྱོབས་མཛོད་ཅིག་ཅེས་པའང་ད་ཕྱིན་ཆད་མི་བགྱིད་པས་རྗེས་སུ་གཟུང་དུ་གསོལ་ཞེས་པར་
འགྲོ་བས། སླར་ལྡོག་པའི་སྟོབས་སོ། །གསོལ་འདེབས་གོང་མ་འཕྲིན་ལས་འཆོལ་བའི་ཚུལ་
ཡིན། ཕྱི་མ་བཤགས་པ་དང་འབྲེལ་བས་བཟོད་གསོལ་ཡིན་ནོ། །ཇོ་བོ་རྗེ་ཨ་ཏི་ཤའི་གསུང་
གིས། གསང་སྔགས་ཀྱི་ཉེས་ལྟུང་ཕྲ་མོ་འདི་རྟག་ཏུ་འབྱུང་ཉེ། དཔེར་ན་ས་ཕྱོགས་རྡུལ་ཆེན་
པོ་གཅིག་ཏུ་མཎྜལ་ཕྱིས་ཏེ་བཞག་ན། དེ་མ་ཐག་རྡུལ་གྱིས་ཐིབ་ཐིབ་འགེངས་པ་དང་འདྲ་
གསུང་པ་ལ། འོ་ན་ལམ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བའི་དུས་ཙམ་མི་ཡོང་ངམ་ཞུས་པས། འོན་ཀྱང་གསང་
སྔགས་ཐབས་ལ་མཁས་པ་མང་བས། ཉེས་ལྟུང་ཕྲ་མོ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་ཡང༌། ཐབས་སྣ་རེས་
སྐད་ཅིག་གིས་དག་པར་འགྱུར་གསུང་ནས་རྡོར་སེམས་དང་ཡིག་བརྒྱའི་སྒོམ་བཟླས་ཟབ་
ཅིང་རྒྱས་པ་ཞིག་གནང་བར་གདའ། འདི་ལ་བརྩོན་པར་བྱས་ན་ཉེས་ལྟུང་ཕྲ་མོ་དང་འབྲིང་
པོ་རྣམས་རྩ་བ་ནས་འདག་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱང་མི་འཕེལ་ཞིང༌། མགོ་མནན་ཏེ་རིམ་གྱིས་བྱང་
བར་འགྱུར་གསུང༌། དེ་སྔོན་བོད་ན་གསང་སྔགས་པ་སོ་སོ་ལ་ཡིག་བརྒྱའི་གདམས་ངག་མང་
དུ་ཡོད་ཀྱང༌། རང་རང་གི་སློབ་མ་ཉུང་ཤས་རེ་མ་གཏོགས་སྤྱི་ལ་མ་ཁྱབ། ཇོ་བོའི་གསུང་
4-1-188


དེས་རྐྱེན་བྱས་ནས། སྔགས་པར་གཏོགས་སོ་ཅོག་གསར་རྙིང་ཐམས་ཅད་ལ་ཆོས་འདིའི་འུར་
ལངས་པ་ཡིན་སྐད་དོ། །
མཎྜལ་འབུལ་བའི་སྐབས་སུ་མཎྜལ་འབུལ་ཚུལ་གྱིས་ལག་ལེན་དང་ངག་འདོན་རྣམས་
བྱང་བའི་རྗེས་སུ། གོ་བབས་ཅུང་ཟད་བརྗོད་དགོས་ཏེ། གོ་བ་རགས་རིམ་ཙམ་མེད་ན་
དམིགས་པ་བསྒོམ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཆོས་འདི་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུན་མོང་པ་
ཡིན་ཞིང༌། འདུས་པ་ལ་སོགས་པ་བསྡུས་རྒྱུད་ཤས་ཆེ་བ་ཞིག་ལ། འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་རྣམ་
གཞག་ལོགས་པ་མེད་པས། རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་མན་ཆད་མངོན་པའི་ལུགས་ཇི་བཞིན་བྱེད། བླ་
མེད་མང་རབ་ཅིག་ལ་མེའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྷག་པོར་འདོད། སྤྱི་རགས་པ་མངོན་པ་དང་འདྲ། 
མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོ་དང༌། རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོ་སོགས་ནས་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་
ལོགས་སུ་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་མེད་ཀྱང༌། དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་དག་པ་དང༌། ལས་ཚོགས་ཀྱི་
ཞོར་ལ་ཚིག་ཟུར་གསུངས་པ་རྣམས་དུས་འཁོར་དང་མཐུན་ནོ། །དེས་ན་འཇིག་རྟེན་ཁམས་
མངོན་པའི་ལུགས་དང་འདྲ་བར་བསྒོམས་ཀྱང༌། འགལ་བ་མེད་མོད་ཀྱི། གཙོ་བོ་བླ་མ་
རྣམས་ཀྱི་ཕྱག་ལེན་གྱི་རྒྱུན་དང༌། སྨིན་གྲོལ་རྒྱུད་བཤད་བརྒྱུད་པ་གཅིག་པའི་འབྲེལ་ཆགས་
དང༌། གསུང་རབ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་མཐོ་བའི་དབང་ལས། དུས་འཁོར་གྱི་
ལུགས་སུ་བསྒོམ་པ་ཉིད་གཙོ་བོར་བྱའོ། །དེས་ན་མཎྜལ་གྱི་གཞི་རྟེན་དུ། རླུང་མེ་ཆུའི་དཀྱིལ་
འཁོར་རྣམས་བསྒོམ་ནུས་ནའང་ལེགས། མ་བསྒོམས་ཀྱང་མི་འགལ་ཏེ། མཎྜལ་གྱི་ས་གཞི་
ལ་ཆུ་མེ་རླུང་གི་བགྲོས་མེད་པར་དབང་ཆེན་གསེར་གྱི་ས་གཞི་ཞེས་པ་ཁོ་ན་འདོན་པའི་ཕྱིར་
རོ། །དཀྱིལ་འཁོར་བཞི་ཆར་བསྒོམ་པ་ལའང༌། ཟླུམ་པོ་ཕྱེད་གཤགས་ཀྱི་རྣམ་པ་བྱེད་པ། 
དུས་འཁོར་རང་ལུགས་ཡིན་པས་གཙོ་ཆེ་ཡང༌། དམིགས་པའི་སྐབས་རྣམ་པ་གསལ་བའི་
ཆེད་དུ། མཆོད་རྟེན་བང་རིམ་ཟླུམ་པོ་བཞི་པ་ལྟ་བུ་བསྒོམས་ཀྱང་མི་འགལ་ཏེ། འདིར་རྒྱས་
4-1-189


པར་མ་སྤྲོས། དེས་ན་སའི་དཀྱིལ་འཁོར་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་ཟླུམ་པོ་ཐད་ཀར་དཔག་ཚད་
འབུམ་ཕྲག་གཅིག དེའི་དབུས་སུ་རི་རབ་དཔངས་སུ་དཔག་ཚད་འབུམ། རྩ་བའི་རྒྱ་ལ་རིའི་
སྙིང་པོ་དཔག་ཚད་བཅུ་དྲུག་དང༌། འགྲམ་སྟེགས་ཁོར་ཡུག་ལ་ཞེང་དང་དཔངས་སུ་སྟོང་ཕྲག་
གཅིག་པ་ཡིན་པས། དེའི་རྒྱ་ལ་ཐད་ཀར་བརྩིས་ན་སྟོང་ཕྲག་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད། རི་རབ་ནི་
མཚམས་དེ་ནས་སྟེང་དུ་ཅུང་ཟད་ཇེ་སྦོམ་དུ་སོང་ཞིང༌། དཔངས་སུ་དཔག་ཚད་འབུམ་ཡོད་པ་
ལས། ཕྱེད་གོང་མ་དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུའི་སྟེང་ནས། གདེངས་ཁ་ཕྱི་ལ་འཕྱར་བ། རྭ་རྣམས་
སྐྱེ་བའི་གཞི་སྙིང་པོའི་ཕྱོགས་སུ་སྲབ་འཐུག་ལ་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པ་དབྱིབས་ཟླུམ་པོ་ཕྱིར་
འཕགས་པའི་རྩེ་ཁོར་ཡུག་ཇེ་སྲབ་ཏུ་སོང་བའི་དབུས་ནས་ཐད་ཀར་གཞལ་ན་དཔག་ཚད་
སྟོང་ཕྲག་ལྔ་བཅུ་པ། དེའི་སྟེང་དུ་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་ཉེར་ལྔའི་དཔངས་གྱེན་དུ་འཕགས་
པའི་རིའི་རྩེ་མོ་ལྔ་དབུས་དང་ཕྱོགས་བཞི་ཡོད་པ། དཔེར་ན་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་ལྔ་པ་འདྲ་ཟེར་ཡང༌། 
མེ་ལོང་གི་སྟེང་དུ་བཤོས་བུ་ལྔ་བཞག་པ་ལྟ་བུའོ། །རི་རབ་དེའི་རྩ་བ་ནས་རྭའི་རྩེ་མོའི་བར་
གྱི་ཁ་དོག་ནི། ཤར་ཨིནྡྲ་ནཱི་ལ་ཏེ་ཁ་དོག་སྔོན་པོ། ལྷོ་པདྨ་རཱ་ག་སྟེ་དམར་པོ། བྱང་ཟླ་བ་ཆུ་
ཤེལ་ཏེ་དཀར་པོ། །ནུབ་ཀརྐ་ཏ་ན་སྟེ་སེར་པོ། དབུས་མརྐ་ཏ་སྟེ་ལྗང་ཁུར་གསལ་བཏབ། 
དམིགས་པ་གསལ་ཞིང་གོ་ནུས་ན་རི་རབ་དེ་ལ་གླིང་དྲུག་མཚོ་དྲུག་རི་དྲུག་གིས་བསྐོར་བ་
སྒོམ་དགོས་པས། དེ་དག་གི་རྣམ་གཞག་འཆད་དགོས་ལ། བློ་འཁོབས་ཆུང་ན་རེ་ཞིག་དེའི་
དམིགས་པ་དོར་ཏེ་ཡོད་པར་མོས་པ་ཙམ་བྱ། གསེར་གྱི་ས་གཞི་དེ་ལ། པདྨ་འདབ་མ་བཅུ་
གཉིས་ལྟ་བུར་མཚམས་བཅད་པའི་རེ་ཁཱ་གྱེན་དུ་འཕགས་པ། དངོས་གནས་ལ་རི་ཡིན་
ཞིང༌། རྣམ་པ་གྱང་གིས་བཅད་པ་འདྲ་བ་ཞིག་ཡོད་པ། དེ་ལྟ་བུའི་སའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་སྟེང་
དུ་ཡང་ཆུས་ཁྱབ་པ་ལས། དབུས་སུ་གྱེན་དུ་འཕགས་པའི་གླིང་རྣམས་ནི། རྒྱུད་ལས། སའི་
སྟེང་དུ་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་རྣམས་ནི་རི་དང་ཀླུ་དང་གཟའ་དང་ཕྱོགས་རྣམས་དག་ཏུ་འགྱུར། །
4-1-190


ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཤར་ལུས་འཕགས་པོ་དབྱིབས་ཟླ་གམ་རྒྱར་དཔག་ཚད་སྟོང་ཕྲག་
བདུན། བཅད་ཁ་ནང་དུ་བསྟན་པ། ལྷོ་འཛམ་བུ་གླིང་གྲུ་གསུམ་རྩེ་མོ་ཕྱིར་བསྟན་རྒྱར་སྟོང་
ཕྲག་བརྒྱད། བྱང་སྒྲ་མི་སྙན་དབྱིབས་ཟླུམ་པོ་རྒྱར་སྟོང་ཕྲག་དགུ། ནུབ་བ་གླང་སྤྱོད་རྒྱར་སྟོང་
ཕྲག་བཅུ་དབྱིབས་གྲུ་བཞིའོ། །ལུས་དང་ལུས་འཕགས་ལ་སོགས་པའི་གླིང་ཕྲན་རྣམས་ལ་རྒྱ་
ཚད་ངེས་ཅན་མ་གསུངས་ཀྱང༌། དམིགས་པས་བསྒོམས་པའི་ཚེ། རང་རང་གི་གླིང་དབུས་མ་
ལས་ཅུང་ཟད་ཆུང་བ་རེ་སྒོམ་དབྱིབས་དབུས་མ་དང་འདྲ། འདིར་སའི་ཁོར་ཡུག་དུམ་བུ་བཅུ་
གཉིས་ལ་སོ་སོའི་དབུས་སུ་རི་བོ་ལྟར་སྟེང་དུ་འཕགས་པའི་མཚན་མ་ཟླ་གམ་ལ་སོགས་པར་
གསུངས་པ་ཡོད་པ་སྟེ། ད་ལྟ་མི་རྣམས་སྤྱོད་པའི་གླིང་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ལ། གླིང་བཅུ་གཉིས་
ཞེས་མི་གསུང་བར་དུམ་བུ་བཅུ་གཉིས་ཞེས་གསུངས་པའི་སྐབས་མང་བ་ནི། མཚན་མ་བཅུ་
གཉིས་པོ་མ་ཡིན་པའི་གླིང་ཕྲན་གཞན་དུ་མ་ཡོད་པ་ཡང་འདུ་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་དག་
ཐམས་ཅད་སྡོམ་པ་གླིང་ཆེན་པོ་བདུན་གྱི་ནང་ཚན་གྱི་འཛམ་གླིང་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་གླིང་
གཅིག་ཏུ་གོ་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ཏེ། ཤར་ལུས་འཕགས་པོ་དང་འཛམ་གླིང་ཆུང་ངུར་གྲགས་
པའི་ལྷོ་འཛམ་བུ་གླིང་དང་བྱང་སྒྲ་མི་སྙན་སོགས་ནི་གླིང་བདུན་པ་འཛམ་གླིང་ཆེན་པོའི་ནང་
སེལ་ཡིན་གྱི། རེ་རེ་ནས་གླིང་རང་རྐང་ཚུགས་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་དགོངས་སོ། །གླིང་རྣམས་ལ་
དངོས་པོ་ལ་ཁ་དོག་ངེས་པ་ཅན་མེད་ཀྱང་རང་རང་གི་འབྱུང་བའི་ཁམས་མཚོན་པའི་ཕྱིར། 
ཤར་གླིང་གསུམ་རླུང་སྟེ་ནག་པོ། ལྷོའི་གསུམ་མེ་སྟེ་དམར་པོ། བྱང་གི་གསུམ་ཆུ་སྟེ་དཀར་པོ། 
ནུབ་ཀྱི་གསུམ་ས་སྟེ་སེར་པོར་སྒོམ། ཕྱི་ལྕགས་རི་ནི་འདིར་རྡོ་རྗེའི་རི་ཞེས་གསུངས་ཏེ། སའི་
ཁོར་ཡུག་གི་མཐའ་ལ་སྐོར་བ་ཡིན། སྔར་འོག་གཞི་ལ་ཆུ་མེ་རླུང་གསུམ་མ་སྒོམ་ན། སྐབས་
འདིར་ཡང་དེ་ཚུན་ཆད་ཀ་གསལ་བཏབ་པས་ཆོག ཆུ་མེ་རླུང་གི་ཁོར་ཡུག་སྒོམ་མི་དགོས་སོ། །

4-1-191


འདིར་ཅུང་ཟད་རྒྱས་པར་སྒོམ་ན་རི་མཚོ་གླིང་གི་རྣམ་གཞག་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་སྟེ། རྒྱུད་
ལས། ལན་ཚྭ་ཆང་དང་ཆུ་དང་འོ་མ་ཞོ་དང་མར་དང་སྦྲང་རྩིའི་རྒྱ་མཚོ་བདུན་ཏེ་རི་བོ་ནི། །
འོད་སྔོན་མནྡྷ་ར་རི་ནི་ཥ་ཊ་དང་ནོར་བུའི་འོད་དང་དྲོ་ཎ་བསིལ་རི་རྡོ་རྗེའོ། །གླིང་ནི་ཟླ་བ་
འོད་དཀར་དག་དང་རབ་མཆོག་ཀུ་ཤ་དང་ནི་མིའམ་ཅི་དང་ཁྲུང་ཁྲུང་དང༌། །དྲག་པོ་ཡང་ནི་
ལོངས་སྤྱོད་ས་སྟེ་བདུན་པ་འཛམ་བུ་མི་རྣམས་གནས་པ་དག་ནི་ལས་ཀྱི་ས། །ཤར་དུ་རླུང་ནི་
ཤིན་ཏུ་ཟླུམ་པོར་འགྱུར་ཏེ་མི་ཡི་བདག་པོ་ལྷོ་རུ་མེ་ནི་གྲུ་གསུམ་མོ། །བྱང་དུ་ཆུ་ནི་ཕྱེད་ཀྱི་ཟླ་
བ་དག་དང་ནུབ་ནི་གསེར་མཆོག་ས་ནི་ཆུ་ཡི་གཏེར་གྱི་ཟུར། །ཞེས་པ་དང༌། ཆུ་གཏེར་དྲུག་པོ་
ཐམས་ཅད་དག་ཀྱང་ཟླ་བ་ཟླ་བ་གཅིག་གིས་དམན་པའི་སྟོང་ཕྲག་རེ་རེ་སྟེ། །གླིང་རྣམས་དང་
ནི་རི་རྒྱུད་མཆོག་རྣམས་དག་ཀྱང་དེ་ལྟའི་སྟོང་ཕྲག་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ནི། །འཛམ་བུ་གླིང་
གི་ཡངས་པ་དག་དང་ལན་ཚྭའི་ཆུ་ཡི་གཏེར་ནི་འབུམ་ཕྲག་ཕྱེད་ཀྱི་ཚད་ཡིན་ཏེ། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ་དབུས་ཀྱི་ལྷུན་པོའི་རྩ་བ་འགྲམ་སྟེགས་ཟླུམ་པོ་དེའི་འཁོར་ཡུག་ཏུ་དཔག་ཚད་
སྟོང་ཕྲག་ལྔ་བཅུ་ང་བཞི། དབུས་ཀྱི་ཐད་ཀར་གཞལ་ན་སྟོང་ཕྲག་བཅོ་བརྒྱད་པ་དེའི་འོག་
གཞི་རི་རབ་ཀྱི་འགྲམ་སྟེགས་ལ་འབྲེལ་བའི་ཚུལ་གྱི་ཁོར་ཡུག་ཏུ་བསྐོར་བའི་ས་གཞི། ཞེང་
དུ་དཔག་ཚད་བརྒྱད་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་པ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་ཟླ་བའི་གླིང་ཞེས་བྱ། གླིང་དེའི་ཕྱི་ཁོར་
ཡུག་ལ་འོབས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་བསྐོར་བ། ཁ་ཞེང་དཔག་ཚད་བརྒྱད་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་པ་ནི། སྦྲང་
རྩིའི་རྒྱ་མཚོ་ཞེས་བྱ། དེའི་ཕྱི་རོལ་ཁོར་ཡུག་ཏུ་ལྕགས་རི་ཟླུམ་པོས་བསྐོར་བ་ལྟ་བུར། འོད་
སྔོན་ཞེས་བྱ་བའི་རིས་བསྐོར་བ་སྟེ། རི་དེའི་ས་མཚམས་ཀྱི་རྩ་བའི་ཞེང་སྲབ་འཐུག་ལ་ཡང༌། 
དཔག་ཚད་བརྒྱད་བརྒྱ་དགུ་བཅུའོ། །དེས་རིགས་འགྲེ་སྟེ། རི་དེའི་རྩ་བ་དང་འབྲེལ་བར་འོད་
དཀར་གྱི་གླིང་གི་ཁོར་ཡུག་ཏུ་བསྐོར་བ་དང༌། དེའི་ཕྱི་ལ་མར་གྱི་རྒྱ་མཚོས་ཁོར་ཡུག་ཏུ་
བསྐོར་བ་དང༌། དེའི་ཕྱི་ནས་མནྡྷ་ར་ཞེས་བྱ་བའི་རིས་བསྐོར་བ་སོགས་གོ་བར་བྱ་སྟེ། ཀུ་
4-1-192


ཤའི་གླིང་དང༌། ཞོའི་རྒྱ་མཚོ་དང༌། རི་བོ་ནི་ཥ་ཊ་དང༌། མིའམ་ཅིའི་གླིང་དང༌། འོ་མའི་རྒྱ་མཚོ་
དང༌། རི་ནོར་བུའི་འོད་དང༌། ཁྲུང་ཁྲུང་གི་གླིང་དང༌། ཆུའི་རྒྱ་མཚོ་དང༌། རི་བོ་དྲོ་ཎ་ཞེས་བྱ་བ་
དང༌། དྲག་པོའི་གླིང་དང༌། ཆང་གི་མཚོ་དང༌། བསིལ་བའི་རིའམ། ཁ་བའི་རི་སྟེ་དེ་ལྟར་ན། 
རི་རབ་མ་གཏོགས་པའི་རི་དྲུག གླིང་དྲུག མཚོ་དྲུག་སྟེ་བཅོ་བརྒྱད་དེ་དག་ནི་ཞེང་དུ་དཔག་
ཚད་བརྒྱད་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་རེར་མཉམ་ལ། དཔངས་ཀྱི་ཚད་གསལ་བར་གསུངས་པ་མེད། 
བསིལ་རིའི་ཕྱི་རོལ་རིའི་རྩ་བ་དང་འབྲེལ་བར། འཛམ་གླིང་ཆེན་པོས་ཁོར་ཡུག་ཏུ་བསྐོར་བ་
ཡིན་ཅིང་། འོན་ཀྱང་གླིང་ཆུང་བཅུ་གཉིས་སོགས་གླིང་ཆུང་མང་པོ་ཡོད་པ་རྣམས་མ་གཏོགས། 
བར་ལན་ཚྭའི་རྒྱ་མཚོའི་ཆུ་ལག་གིས་ཁྱབ་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་ས་དུམ་བུ་བཅུ་གཉིས་པོ་རེ་རེ་
ལ། ནང་མཐའི་རྒྱ་ལ་དཔག་ཚད་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་དང༌། ཕྱི་མཐའི་ཞེང་ལ་ཉི་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་རེ་
ཡོད་དོ། །དེ་ཕན་ཆད་ལན་ཚྭའི་རྒྱ་མཚོ་ཆུའི་ཁོར་ཡུག་ནི། ཞེང་དཔག་ཚད་འབུམ་ཕྲག་ཕྱེད་
ཀྱི་ཚད་ཅན་ནོ། །བར་གྱི་རི་མཚོ་གླིང་དྲུག་པོ་ནི། ཡོངས་སུ་བསྡོམས་པ་ལ་ཕྱོགས་རེར་དཔག་
ཚད་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་དྲུག་རེའི་ཞེང་ཡོད། དེ་དག་རི་རབ་ཀྱི་གདེངས་ཀའི་འོག་ཏུ་ཆུད་པ། 
གདེངས་ཀའི་མཐའ་དང༌། བསིལ་བའི་རིའི་ཕྱི་ལོགས་སྟེང་འོག་ཏུ་ཐད་ཀར་འབབ་པ་ཙམ་
བྱའོ། །དེ་ལ་སྤྱིར་མཎྜལ་གྱི་ཆོ་ག་རྒྱས་པ་རྣམས་ལ་ས་བོན་དང་སྔགས་སོགས་མང་དུ་འབྱུང་
ཡང༌། ཉིན་རེ་བཞིན་ལན་རེ་ཙམ་མ་གཏོགས་མཎྜལ་གྱི་འཁྲིད་ཀྱི་སྐབས་མཎྜལ་བརྒྱ་སྟོང་
མང་པོ་བསྙེན་པའི་ཚུལ་དུ་བྱེད་པ་ལ། དེ་ལྟ་བུ་མི་འགྲུབ་པས། དེང་སང་མཎྜལ་ཚིག་ཙམ་
གྱིས་འབུལ་བ་འདི་ལ་ཐམས་ཅད་ཕྱག་ལེན་མཛད། དེ་ལ་ཚོམ་བུ་སོ་བདུན་དང་ཉེར་ལྔ་དང༌། 
ཉེར་གསུམ་མ་དང་བདུན་མ་སོགས་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་འདུག་ཀྱང༌། ཚོམ་བུ་མང་ཉུང་དང་དེ་
དང་མཐུན་པའི་ངག་གི་བརྗོད་ཚུལ་མང་ཉུང་ཙམ་མ་གཏོགས། སྐད་ཅིག་གིས་བསྐྱེད་པའི་
ཕྱིར་ཆོ་ག་བསྡུས་པ་ཡིན་པར་འདྲ་ཞིང༌། ཚོམ་བུ་ལྷག་པོ་རྣམས་དམིགས་པ་གསལ་བར་བྱེད་
4-1-193


པའི་ཁྱད་ཙམ་མ་གཏོགས། དམིགས་ཡུལ་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་ཡང་འདྲའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡང་དཔལ་ལྡན་
གསང་འདུས་ལས། ཞིང་འདི་རིན་ཆེན་སྣ་བདུན་གྱིས། །མཁས་པ་དག་གིས་ཡོངས་བཀང་
ནས། །དངོས་གྲུབ་འདོད་པས་སྦྱིན་པའི་ཕྱིར། །ཉིན་རེ་ཤེས་རབ་ཅན་གྱིས་འབུལ། །ཞེས་
གསུངས་པའི་ལག་ལེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་རྒྱལ་སྲིད་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན། དབང་སྔོན་
སོགས་རིན་པོ་ཆེ་བདུན་གྱི་གཏེར་ཏེ། བརྒྱད་པོ་དེ་ས་བོན་ལས་སྐྱེད་ཅིང་སྔགས་ཀྱིས་འབུལ་
བར་མཎྜལ་གྱི་ཆོ་ག་ཆེན་མོ་རྣམས་ལས་ཀྱང་བཤད་འདུག གང་ལྟར་ཡང་སྐབས་འདིར་སྤྲོས་
པ་ལ་དགའ་ན་ཐུན་གྱི་འགོ་འཇུག་གཉིས་སུ། ཚོམ་བུ་སོ་བདུན་མ་ལྟ་བུ་ཚིག་ཅུང་ཟད་རྒྱས་
པ་ཡང་འགའ་ཤས་འབུལ་ན་ནི་ལེགས། ངེས་པར་དགོས་པ་རང་ཡང་མིན། དཀྱུས་མ་གྲངས་
སུ་བཅད་པ་རྣམས་གཞན་ཀུན་ལ་གྲགས་པའི་ཚོམ་བུ་བདུན་མའི་སྟེང་དུ། སྒྲ་གཅན་དུས་མེ་
བསྣན་པའི་ཚོམ་བུ་དགུ་པ་ཉིད་ལ་མཛད། དེ་ལ་མཎྜལ་གྱི་ཆོ་ག་རྒྱས་པ་མ་ལྕོགས་ཕྱིན། 
མཎྜལ་རྒྱུ་རིན་པོ་ཆེ་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་ན་ཆུང་ཡང་མི་ཏོ། རྫ་དང་ཤིང་སོགས་རྒྱུ་ངན་ན། རྒྱ་ཆེ་
བ་དགོས་ཞེས་གསུང་རྒྱུན་ལས་འབྱུང༌། དེ་ཡང་འབྱོར་པ་དང་བསྟུན་པའི་དབང་དུ་བྱས། ཡེ་
མ་འབྱོར་ན་གཡམ་ལེབ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་རུང་གསུང༌། ཚོམ་བུའི་འབྲུ་ནི་འབྱོར་ལྡན་ཡིན་ན། 
བསྐྱར་ལྡབ་མི་བྱེད་པར་ཚར་རེ་རེ་བཞིན་གྱིས་འབྲུ་དེ་ཟུར་དུ་སྤུངས་ནས། ཚོམ་བུའི་འབྲུ་
གསར་བ་འབའ་ཞིག་འབུལ། དེ་ལྟར་རིམ་པས་བསགས་པའི་མཎྜལ་གྱི་མཆོད་འབྲུ་རྣམས་
བླ་མ་དཀོན་མཆོག་ལ་འབུལ་གྱིས་རང་གིས་ལོངས་མི་སྤྱོད། འབྱོར་པ་མེད་ན་གཅིག་པོ་དེ་
བསྐྱར་གྱིན་འབུལ་བ་ལས་འོས་མེད། དྲི་བཟང་གི་ཆུས་ཀྱང་བྱུག་སྟེ་འབྱོར་པ་དང་བསྟུན་རྒྱུ་
གང་འབྱོར་ཡིན། སྔོན་བོད་འདིར་བཀའ་གདམས་པའི་མཎྜལ་སྐམ་པོ་དང༌། སྔགས་པའི་
མཎྜལ་རློན་པ་ཞེས་གྲགས་ཤིང༌། མདོ་སྔགས་ཀྱི་ཁྱད་ཡིན་ཚུལ་བྱེད་ཀྱང༌། མདོ་སྔགས་ལ་
སྐམ་རློན་ལ་ཁྱད་མེད། བརྒྱུད་པ་སོ་སོའི་ཕྱག་ལེན་གྱིས་ཁྱད་ཅིག་ཡིན་པར་འདུག འདིར་ནི་
4-1-194


མཎྜལ་ལེགས་པར་ཕྱིས་པ་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། དྲི་བཟང་གི་ཆུས་བྱུགས་
པ་སེམས་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རླན་གྱིས་ཁྱབ་པ་མཚོན། མཎྜལ་གྱི་གཞི་གསེར་གྱི་ས་
གཞི་དང༌། དྲི་བཟང་རྒྱ་མཚོར་ཡང་བསྒོམ་མོ། །ༀ་བཛྲ་རེ་ཁེ་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། གསེར་གྱི་
ས་གཞིའི་མཐའ་ལ་རྡོ་རྗེའི་རིའམ་ལྕགས་རིས་བསྐོར་བ་བསྒོམ། དེ་རྗེས་དབུས་སུ་ཧཱུཾ་ཞེས་པ་
མཎྜལ་གྱི་བགེགས་བསལ་བ་ཡིན་གྱི། ས་བོན་ཧཱུཾ་ལས་རི་རབ་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན། འདིར་
བསྡུས་པ་ཡིན་སྐད་ཅིག་གིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པས་ས་བོན་མི་དགོས། ས་བོན་རང་བྱེད་ན་ཧཾ་
ལས་རི་རབ་བསྐྱེད་པ་ཡིན་གྱི་ཧཱུཾ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཚེ་ན་ཡ་ལས་ལུས་འཕགས་སོགས་ཚོམ་བུ་
ཐམས་ཅད་ལ་ས་བོན་བྱེད་དོ། །འདིར་དེ་ལྟར་མིན། དབུས་སུ་རི་རབ་ཀྱི་ཚོམ་བུ་བཀོད་པ་
ན། དམིགས་པས་གསལ་ཐེབས་ཤིང་སྤྲོས་པ་ལ་མོས་པས་རི་རབ་ཀྱི་རྗེས་འབྲངས་སྒོམ་ན་
མངོན་པ་སོགས་ཀྱི་ལུགས་ལྟར་ན། གསེར་གྱི་རི་དང༌། རོལ་མཚོ་རྣམས་སམ། དུས་འཁོར་
རང་ལུགས་ལྟར་ན་གླིང་དྲུག མཚོ་དྲུག་རི་དྲུག་རྣམས་ཀྱང་སྒོམ། དེ་རྣམས་མི་ཤེས་པ་དང༌། 
མི་གསལ་བ་དང༌། སྒོམ་པར་མི་སྤྲོ་ན་རི་རབ་ཁོ་ནས་ཆོག་གོ །ཚོམ་བུ་དགུ་མའི་དབང་དུ་
བྱས་ན། ཤར་ལུས་འཕགས་པོ་ཞེས་བརྗོད་པ་དང་ཤར་དུ་ཚོམ་བུ་གཅིག་ཁོ་ན་འགོད་ཀྱང༌། 
དམིགས་པས་ཤར་གྱི་གླིང་གསུམ་ག་བསྒོམ་དགོས། དེས་གཞན་གསུམ་ལའང་རིགས་འགྲེ། 
དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་ཚོམ་བུ་ཆུང་བ་རེ་རེ་འགོད། དམིགས་པས་ནི་གླིང་གི་ནང་དུ་མི་བྱེད། 
གླིང་རྣམས་ཀྱི་སྟེང་གི་ནམ་མཁའ་ལ་ཟླ་ཉི་སྒྲ་དུས་བཞི་འགོད་པར་བསམ་པ་ནི། ལྷོར་ཉི་མ་
དང་བྱང་དུ་ཟླ་བ་སྤྱི་དང་མཐུན། ཤར་དུ་སྒྲ་གཅན་ཁ་དོག་མཐིང་ནག ནུབ་ཏུ་དུས་མེ་ཁ་དོག་
སེར་པོ། དེ་གཉིས་ཀར་ཡང་དྭངས་ཤིང་འཚེར་ལ་འོད་ཟེར་འཕྲོ་བ། །དབྱིབས་ཟླུམ་པོའོ། །
བཞི་པོ་དེ་གྲུབ་པ་དང་མཉམ་དུ་གཟའ་སྐར་གྱི་ཚོགས་མཐའ་དག་ཀྱང་བསྒོམ། སྐོར་ཕྱོགས་
ཀྱི་རིམ་པ་གཡས་སྐོར་དུ་བྱས་ཀྱང་ཆོག་མོད་ཀྱི། གཙོ་ཆེར་རླུང་མེ་ཆུ་སའི་དབྱེ་བས་ཤར་ལྷོ་
4-1-195


བྱང་ནུབ་ཅེས་པའི་རིམ་པའོ། །དབུས་སུ་ལྷ་དང་མིའི་དཔལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞེས་
པའི་སྐབས། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དེ་མཆོད་རྫས་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ཉེར་སྤྱོད་རིམ་གྲོ་པ་
སོགས་དགོས་འདོད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བྱུར་བུར་བཀང་སྟེ་འབུལ་བར་མོས་པ་ནི་ངེས་པར་
བྱེད་དགོས་ལ། དམིགས་པ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་གསལ་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མང་པོ་ཞིག་འདོད་
དགུས་བཀང་སྟེ་ཕུལ་བར་བསྒོམས་ནས། ནམ་མཁས་གར་ཁྱབ་མཆོད་པས་བཀང་སྟེ་ཕུལ་
ཡོད་སྙམ་པའི་མོས་པ་ཙམ་བྱེད། དམིགས་པ་རྒྱ་ཆུང་ན་དངོས་སུ་ཞིང་ཁམས་གཅིག་པོ་དེ་ཁ་
དམིགས་ནས་མཁའ་ཁྱབ་ཏུ་ཕུལ་སྙམ་པ་བྱ། མཎྜལ་ཚིགས་བཅད་མ། བདག་གི་ལུས་ངག་
ཡིད་གསུམ་ཞེས་སོགས་འདི་བོད་དུ་འགྱུར་བའི་རྒྱུད་ན་མེད་ཀྱང་སྤྱིར་རྒྱུད་ཚིག་ཡིན། སློབ་
དཔོན་ཙཱ་རི་ཏ་དང༌། རྙོག་མེད་དཔལ་གྱི་མཎྜལ་གྱི་ཆོ་ག་སོགས་ན་ཡོད། བདག་གི་ཞེས་པ་
བདག་གཞན་དང༌། ཐུབ་པའི་སྐྱེས་མཆོག་ཅེས་པ་བླ་མ་ཡི་དམ་ཞེས་པར་འདོན་པར་སྤོས། 
ཚིག་རྐང་སྙོམས་པའི་ཕྱིར་བཟང་པོ་ཞེས་པ་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་བཅུག་པ་ཡིན། འདི་
ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལག་ལེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གལ་ཆེ། ས་གཞི་སྤོས་ཀྱི་སོགས་སྤྱི་འགྲོ་དེ་མི་
སྤྲོ་ན་མ་བྱས་ཀྱང་ཆོག་གོ །དེ་ལྟར་མཎྜལ་འབུལ་བ་འདི་སྔ་མ་ལ་ཁ་གསོ་ཙམ་མི་བྱེད་པར། 
རེ་རེ་བཞིན་ཚོམ་བུ་སྔ་མ་བསལ་ནས་རྟིང་མ་འགོད། དྲི་ཆབ་ཀྱང་སྐམ་རས་ཀྱིས་འབྱུག་སྟེ་
རློན་ཐག་མ་ཆད་པར་འབྱུག་པ་སོགས་བླ་ཆོས་མ་བྱས་པར་སྒྲུབ་པས་ལུས་ཀྱི་ལས་དང༌། 
ཚིག་ངག་ནས་བརྗོད་པ་ངག་གི་ལས་དང༌། རེ་རེ་བཞིན་དམིགས་པ་དང་བཅས་ཏེ་འབུལ་
བའི་བསམ་པ་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཏེ། སྒོ་གསུམ་གྱི་དགེ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་ཆ་ཚང་བ་དང༌། དངོས་པོ་
ཆུང་ཡང་དམིགས་པ་དང་བསམ་པ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱིར། དགེ་བའི་རྣམ་གྲངས་མཐའ་ཡས་པ་ཡོད་
པས། དཀའ་ཚེགས་ཆུང་ངུས་ཚོགས་རྒྱ་ཆེན་པོ་གསོག་ཐུབ་པའི་ཐབས་མཁས་ཁྱད་པར་ཅན་
དུ་སྣང་ཞིང༌། མཎྜལ་གྱི་མདོ་ལས། བ་ལྕི་ཆུར་བཅས་སྦྱིན་པ་སྟེ། །བྱི་དོར་བྱས་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་
4-1-196


ཡིན། །སྲོག་ཆགས་བསལ་བ་བཟོད་པ་སྟེ། །བརྩོན་འགྲུས་བྱ་བ་བྱེད་ལ་བརྩོན། །བསམ་
གཏན་དེར་སེམས་སྐད་ཅིག་མ། །རི་མོ་ལེགས་འབར་ཤེས་རབ་བོ། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་དྲུག་
རྣམས་ཀྱི། །ཐུབ་པའི་མཎྜལ་ལེགས་བྱས་པའི། །འདིར་ནི་ལུས་ཀྱི་ལས་བྱས་ན། ཁ་དོག་
གསེར་ལྟར་འགྱུར་བ་དང༌། །ནད་རྣམས་ཀུན་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ། །ལྷ་དང་མི་ལས་ཆེས་
ལྷག་ཅིང༌། །ཟླ་བ་ལྟ་བུར་གཟི་བརྗིད་ལྡན། །ནོར་དང་གསེར་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས། །རྒྱལ་
པོའི་རིགས་དང་སངས་རྒྱས་པ། །མཆོག་གི་ཁྱིམ་དུ་སྐྱེ་བ་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། དཀོན་
མཆོག་གི་དྲུང་དུ་མཎྜལ་ཆ་ཚང་གཅིག་བྱས་པ་ལ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཀར་གྱི་ཆ་ཤས་
ཚང་བས། ཇི་སྐད་དུ། ལོངས་སྤྱོད་དང་ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། །འཁོར་རྩོམ་ཕུན་སུམ་
ཚོགས་པ་མངོན་མཐོ་དང༌། །རྟག་ཏུ་ཉོན་མོངས་དབང་ཉིད་མི་འགྲོ་དང༌། །བྱ་བ་རྣམས་ལ་
ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་གྱི་ཕན་ཡོན་རྣམས་ཀྱང་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་
དང༌། གནས་སྐབས་སུ་རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་སྐྱེ། གཟུགས་མཛེས་ནད་མེད་ལོངས་
སྤྱོད་ཆེ། ལྷར་སྐྱེས་ན་ལྷ་གཞན་ལས་ལྷག་པ་དང༌། མིར་སྐྱེས་ན་མི་གཞན་ལས་ལྷག་པར་
འགྱུར། ཟླ་བ་དང་འདྲའི་གཟི་བརྗིད་ཅན་ཞེས་པ་ལ། གཟི་བརྗིད་ཆེ་བའི་དོན་སྟོབས་དང་
དབང་ཐང་དང་ཤུགས་ཆེ་བ་ཡིན། ཡང་ཉི་མ་གཟི་བརྗིད་ཆེ་ཡང་ཚ་བས་གདུང་བར་བྱེད་པས་
སྟོབས་ཆེན་པོ་གཞན་ལ་གནོད་པའི་དཔེར་འགྱུར་ལ། ཟླ་བ་ནི་ཡིད་དུ་འོང་ཞིང་ཚ་གདུང་
སེལ་བའི་ཕྱིར། སྟོབས་ཆེན་པོ་དེ་གཞན་ལ་འཇིགས་སྐྲག་དང་གཞན་ལ་གནོད་པ་མི་སྐྱེད་
ཅིང་ཤིན་ཏུ་ཕན་འདོགས་པའི་དཔེའོ། །དེ་ལྟར་ན་བླ་མ་བསྟེན་ཚུལ་ལྔ་བཅུ་པ་ལས། མཆོག་
ཏུ་གུས་པས་དུས་གསུམ་དུ། །མཎྜལ་མེ་ཏོག་བཅས་ཐལ་མོས། །བླ་མ་སྟོན་པ་བསྙེན་བཀུར་
ཞིང༌། །ཞབས་ལ་སྤྱི་བོས་ཕྱག་དག་བྱ། །ཞེས་བཤད་པ་དང༌། དཔལ་དོན་དམ་བསྙེན་པ་
ལས། ཐུན་མཚམས་གསུམ་དུ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིས། །ཁ་དང་ལག་པ་རྐང་པ་དག་ནི་
4-1-197


བཀྲུས་བྱས་ནས། །མེ་ཏོག་ཡང་དག་བླངས་ཏེ་བླ་མའི་སྤྱན་སྔར་ནི། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་
དཀྱིལ་འཁོར་ཤིན་ཏུ་ཟླུམ་པོར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བླ་མའི་མཎྜལ་ལ་བརྩོན་པར་
བྱའོ། །ཐུན་བཞིའམ། གསུམ་ལ་སོགས་པར་མཎྜལ་ཚོམ་བུ་དགུ་པ་ཚིག་ལྷུག་པ་ཚིགས་
བཅད་དང་སྦྲགས་པ་དེ། ཅི་ནུས་ཅི་ལྕོགས་སུ་འབུལ། མ་ཐ་ཡང་ཐུན་རེ་ལ་བརྒྱ་རྩ་རེ་འབུལ་
བར་བྱའོ། །སྤྱིར་སྒོམ་འཁྲིད་པ་གང་ལ་ཡང་ཐུན་ཡུན་རིང་ཞིང༌། ཐུན་མཚམས་ནི་ཟས་གཡོ་
སྐོལ་སོགས་མི་དགོས་ཀ་མེད་རྣམས་མ་གཏོགས། སོས་དལ་དུ་འདུག་པ་དང༌། ལོང་གཏམ་
དང༌། དོན་མེད་རྣམ་གཡེང་གི་བྱ་བ་མི་བྱེད་དེ། ཐུན་མཚམས་ཡུན་རིང་ན་མ་བསྒོམས་པ་ཁོ་
ན་ཡིན་པས། ཇི་ལྟར་ཡུན་རིང་ཡང་གཉིད་ཀྱི་བྱ་བ་ཕར་བཞག་ལ། ཉིན་མོའི་ཐུན་གྱི་བཞི་ཆ་
བས་ལྷག་པའི་ཐུན་མཚམས་མི་བྱའོ། །འོན་ཀྱང་དམིགས་བསལ་ལ། སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་བའི་
ཁྲིད་ཀྱི་སྐབས་བླ་མའི་བཀའ་ལུང་ནོས་ནས། མཆོད་རྟེན་བཞེངས་པ་ལ་སོགས་པ་ལུས་ཐོག་
ཏུ་ཅི་གལ་འབབ་པ། རྣམ་གཡེངས་བཞད་གད། སྙོམས་ལས་ལེ་ལོར་མི་འགྱུ་བའི་དགེ་ལས་
ལ་དཀའ་བ་སྤྱོད་པའི་རིགས་ཡིན་ན། དེ་ཁ་རང་སྡིག་པ་སྦྱངས་ཐབས་ཡིན་པས། དེ་འདྲའི་
ཐུན་མཚམས་ལ་ཡུན་རིང་དུ་སོང་ཡང་སྐྱོན་མེད་པ་ཡིན། འདིར་ཡང་དེ་དང་མཚུངས་པས། 
ཐུན་མཚམས་སུ་ཚོགས་ཀྱི་སྒོ་དུ་མ་ནས་གསོག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཕྱག་འབུལ་བ་དང༌། 
མཆོད་པ་བཤམས་པ་དང༌། གཙུག་ལག་ཁང་དང་བྱི་དོར་གྱི་ལས་སོགས་དང༌། རང་གི་
ལོངས་སྤྱོད་ནས་མ་ཆགས་པར་དད་པས་གཏོང་བ་དང༌། ལུས་ཐོག་ཏུ་ངལ་དུབ་འབབ་པའི་
དགེ་ལས་སེམས་རྣམ་གཡེང་གི་དབང་དུ་མི་གཏོང་བར་སྒྲུབ་ན། ཚོགས་གསོག་གི་སྐབས་
འདིར་ཐུན་མཚམས་ཡུན་རིང་ཡང་སྐྱོན་མེད་དོ། །བསགས་སྦྱང་གི་སྐབས་འདི་མ་གཏོགས། 
སྒོམ་སྒྲུབ་བྱེད་པ་ལ་དགེ་ལས་ཡིན་ཡང་རྣམ་གཡེང་གི་རིགས་རྣམས་སྤོང་དགོས་ན། གཞན་
ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། གང་ཞིག་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒོམ་པ་ལ་ཞུགས་ནས། དོན་དུ་གཉེར་བའི་
4-1-198


ཏིང་ངེ་འཛིན་ཆེ་ཆུང་གང་རུང་ཅིག་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ངེས་པ་དང༌། དེ་ཡང་ཚེ་འདི་ལ་རྐྱེན་གྱིས་
ཉམས་པར་མི་འགྱུར་བའི་གདེང་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་བྱ་བ་གཞན་བསྐྱུངས་ཏེ་སྒོམ་ཁོ་ན་ལ་
འབད་དགོས་ལ། དམིགས་པ་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་ནས་ནི། སྒོམ་དེས་ཟིན་པའི་སྒོ་ནས་དགེ་
བའི་རྣམ་གྲངས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་སློབ་པ་ཉིད། སྤྱི་བཏང་ནས་མཆོག་ཡིན་མོད། གང་ཟག་གི་
བློའི་རིགས་དང་དགག་དགོས་ཀྱི་དབང་ལས། སྒོམ་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་ཀྱང་སྤྲོས་པ་ལྷུར་མི་
བྱེད་པར་མཉམ་བཞག་ཉིད་ལ་སྒྲིལ་ན་ཆོད་ཆེ་བ་ཀ་ཤིན་ཏུ་མང་ངོ༌། །ཤིན་ཏུ་ཆེས་སྐལ་པ་
དམན་པ་འབད་པ་ཆེན་པོས་ཡུན་རིང་བསྒོམས་ཀྱང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་སྐྱེས་པ་འགའ་ཞིག་ཚེ་
འདིར་སྒོམ་སྐྱེ་བའི་རེ་ཐག་ཆད་ན་ནི། རེ་ཞིག་བསགས་སྦྱངས་ཀྱི་དོན་དུ་ལུས་ངག་གི་ཚོགས་
བསག་ལ་འབད་པ་ཉིད་གནད་ཆེ་མོད། གང་ཟག་གི་རིགས་འགའ་ཞིག་སྒོམ་ལ་བརྩོན་པས་
ལོ་ཟླ་མང་པོ་སོང་ཡང༌། རེ་ཞིག་ཉམས་མྱོང་སྣ་རེ་ཡང་མི་སྐྱེ་བ་ལ། དུས་ལན་གཅིག་ནམ་
ཟླའི་དྲོད་ཕེབས་པ་ལྟར་ཉམས་མྱོང་རླབས་ཆེན་ཐོག་བབས་སུ་{ཡོང་བ་[ཡོད་པ་]ཡང་ཡོད་
པས། ད་ནི་སྒོམ་མི་སྐྱེའོ་ཞེས་རེ་ཐག་གཅོད་པ་སྔ་བར་ཡང་མི་བྱའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེ་བར་
འདོད་པའི་བསགས་སྦྱང་གི་སྐབས་འདིར། བསགས་སྦྱང་གི་སྒོམ་པ་ཉིད་སྤྱིར་བཟང་མོད་
ཀྱང༌། རྣམ་གཡེང་དང་ལོང་གཏམ་དང་ཀྱལ་ཀ་སོགས་དོན་མེད་ཀྱི་ལས་དང་འདྲེས་པའི་
མཆོད་པ་སྐོར་བས་ལས་ཁུར་སྐྱེད་སོགས་དགེ་ལས་སུ་རློམ། ཁ་ཡེངས་མིག་ཡེངས་ལ་སྙིང་
པོ་མེད་པས། དེ་བས་ཐུན་གྱི་ཉམས་ལེན་རང་ལ་སྒྲིལ་བ་གལ་ཆེའོ། །འདིར་ཚོགས་གསོག་
པ་མཎྜལ་གྱི་ཁྲིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ། ཚོགས་གསོག་ཐབས་དངོས་ནི། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་དངོས་
གཞི་རྣམས་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། འདིར་ནི་སྐྱེ་བ་སྔ་མའི་ལས་འཕྲོ་བསགས་ཁྱབ་ཁྱད་པར་ཅན་
ཡོད་ན་དེས་ཆོག་ཀྱང༌། དེ་ནི་དཀོན་ལ། རང་རྒྱུད་ལ་དགེ་བའི་རྩ་བ་དངོས་སུ་བསགས་པའི་
གཞི་རྟེན་ཞིག་མེད་ན་ནི། དགེ་བའི་བག་ཆགས་ཙམ་ཡོད་ཀྱང་འཕྲལ་དུ་སྨིན་པ་དང་སད་
4-1-199


པར་མི་ནུས། དེ་མ་ནུས་པས་ལམ་དངོས་གཞིའི་ཉམས་མྱོང་འཕྲལ་དུ་སྐྱེ་བ་དཀའ་ཞིང་བུལ་
ལ་རླབས་ཆུང་བ་དང་འཕེལ་སྐྱེད་མི་འབྱུང་ངོ༌། །དགེ་རྩ་ཁྱད་པར་ཅན་གསར་དུ་སྐྱེད་ན་ནི་
སྔར་གྱི་བག་ཆགས་ཀྱང་སད་དེ། ཉམས་རྟོགས་སྐྱེ་བ་མྱུར་ཞིང་སྟོབས་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །ཚོགས་
གསོག་རྒྱུའི་ཚོགས་དངོས་ནི། ཇི་སྐད་དུ་རྒྱན་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚོགས། །
བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་མཚུངས་པ་མེད། །གཅིག་གིས་འཁོར་བར་མངོན་མཐོ་བྱེད། །གཞན་
གྱིས་ཉོན་མོངས་མེད་པར་འཁོར། །སྦྱིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་བསོད་ནམས་ཀྱི། །ཚོགས་ཡིན་
ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི། །གསུམ་པོ་གཞན་ནི་གཉིས་ཀའི་སྟེ། །ལྔ་ཆར་ཡང་ནི་ཡེ་ཤེས་ཚོགས། །
རྒྱུན་དུ་སྒོམ་པ་ཐོབ་ནས་ནི། དགེ་བ་ཡང་དང་ཡང་དུ་སྒྲུབ། །བསྟན་པའི་ཚོགས་གང་ཡིན་པ་
སྟེ། །དོན་ཀུན་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའང་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་གཉིས་ཏེ། བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་
སོ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་སྒོས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཁོར་བར་སེམས་ཅན་
གྱི་དོན་བྱེད་པའི་ཚེ། གཞན་དོན་སྤྱོད་པ་ལ་མཐུ་དང་ལྡན་པར་འགྲོ་བའི་ལུས་དང་ལོངས་
སྤྱོད་དང་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་མངོན་པར་མཐོ་བ་རྣམས་ཐོབ་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་
གཟུགས་སྐུ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་འབྲས་ནི། 
གནས་སྐབས་སུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་འཁོར་བར་སྤྱོད་པ་ན། ཉོན་མོངས་མེད་ཅིང་ཐབས་
ལ་མཁས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་འཇུག་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་ཏུ་རང་དོན་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་འགྲུབ་པར་
བྱེད་དོ། །དེ་ལས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སུ་ངེས་པ་ནི། སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་གཉིས་ཡིན་
ལ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སུ་ངེས་པ་ནི་ཤེས་རབ་ཡིན་ཞིང༌། ཕར་ཕྱིན་གཞན་གསུམ་ལ་གཉིས་
ཀའི་ཆ་ཤས་ཡོད་དེ། བཟོད་པ་ལ་གནོད་པ་ལ་ཇི་མི་སྙམ་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་ལེན་ནི་
བསོད་ནམས། ཆོས་ལ་ངེས་པར་སེམས་པའི་བཟོད་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་གཙོ་ཆེ། བརྩོན་འགྲུས་ལ་
4-1-200


ཡང་བསོད་ནམས་ལ་རྩོལ་བ་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་རྩོལ་བ་གཉིས་ཡོད། བསམ་གཏན་ཡང་ཀུན་
རྫོབ་ལ་དམིགས་པ་བསོད་ནམས་དང༌། དོན་དམ་ལ་དམིགས་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །དེ་
ནི་གནས་སྐབས་ལྡོག་ཆས་ཕྱེ་ན་ཚོགས་གཉིས་ཐ་དད་པའི་རྣམ་གཞག་ཡིན་ལ། གང་ཤེས་
རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་ཟིན་པ་དེའི་ཚེ། ཤེར་ཕྱིན་ཏུ་མ་ཟད་སྦྱིན་སོགས་ཕར་ཕྱིན་ལྔ་ཡང་
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་པས། ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བའི་སྐབས་ཤིག་ཀྱང་
ཡོད། གཞན་ལྔ་ཆར་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ། ཤེར་ཕྱིན་ལས་ཀྱང་
བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འཕེལ་བའི་ཕྱིར། ཐམས་ཅད་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་སུ་འགྱུར་
བའི་སྐབས་ཀྱང་ཡོད་པས། དེས་ན་ཕྱིན་དྲུག་ཐམས་ཅད་བསོད་ནམས་ཀྱང་ཡིན་ལ་ཡེ་ཤེས་
ཀྱང་ཡིན་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྤྱོད་པ་དངོས་སམ་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་ཚོགས་གཉིས་གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་
བཞག་པ་ཞེས་བྱའོ། །སྤྱིར་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ་སྲིད་ཚད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། སོ་སོ་རྐྱང་པ་བ་
གཉིས་དང་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་གཞི་མཐུན་པ་སྟེ། མུ་གསུམ་ཡོད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་
ཟིན་ཅིང་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མ་ཟིན་པའི་སྦྱིན་པ་ལྟ་བུ་བསོད་ནམས་རྐྱང་པ་དང༌། སོ་སོ་སྐྱེ་
བོའི་དུས་ན་ལུས་ངག་གི་སྤྱོད་པ་སྤངས་ཤིང་སྟོང་ཉིད་གཅིག་པུ་ལ་དམིགས་པའི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་ལྟ་བུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་རྐྱང་པ་ཡིན་ལ། སོ་སྐྱེའི་དུས་ན་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་རྗེས་མཐུན་
པས་ཟིན་པའི་སྦྱིན་སོགས་དང༌། སྟོང་པའི་ཉམས་ལས་ཤར་བའི་སྙིང་རྗེ་སོགས་སྤྲོས་པའི་
རྣམ་པ་ཅན་དང༌། སྟོང་ཉིད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་སོགས་ཚོགས་གཉིས་ཟུང་འཇུག་རྗེས་མཐུན་པའམ། 
ཟུང་འཇུག་གི་སྒྲུབ་པའམ། རྒྱུའམ་ཟུང་འབྲེལ་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་མི་
རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། སྦྱིན་སོགས་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་རོ་
མཉམ་དུ་གྱུར་པ་ནི། ཚོགས་གཉིས་ཟུང་འཇུག་དངོས་དང་ཚོགས་གཉིས་གཞི་མཐུན་པ་ཡིན་
ནོ། །དཔེར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གཏོང་སེམས་དེ། སེམས་ཅན་བདེ་ཞིང་སྨིན་པར་བྱེད་
4-1-201


པས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱང་ཡིན། གཏོང་སེམས་དེ་ཁོ་ནས་གདོང་ཐུག་གི་དངོས་པོ་
རྣམས་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཆོས་དང་གང་ཟག་སྟོང་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་
ཀྱང་ཡིན་ནོ། །དེས་གཞན་རྣམས་ལའང་མཚོན། དེའི་ཚེ་སྦྱིན་པའི་ལྡོག་ཆ་བསོད་ནམས་དང༌། 
དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རིག་པའི་ལྡོག་ཆ་ནས་ཡེ་ཤེས་ཡིན་གྱི། གཏོང་སེམས་དང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེ་
གཉིས་རིག་པ་རྫས་ཐ་དད་མེད་དེ་ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན། དེས་གཞན་རྣམས་ལ་འགྲེའོ། །དེ་ལྟ་
བུའི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང༌། ཡང་ནས་ཡང་དུ་སྒྲུབ་ཅིང་རྒྱུན་དུ་
གོམས་པར་བྱེད་པ་དང༌། འདོད་དོན་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཚོགས་ཞེས་བྱ་
སྟེ། སཾ་སྐྲྀ་ཏའི་སྐད་ཀྱི་སྒྲ་བཤད་ལས་དྲངས་པའང་ཡིན། བོད་སྐད་ལ་ཡང་དོན་དེ་གནས་པ་
ཡིན་ནོ། །ཚོགས་ནི་ཚོགས་པ་སྟེ་མང་པོ་གསོག་པར་འོས་ཤིང་བསགས་ན་ལེགས་པ་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། ཚོགས་པར་བྱེད་དགོས་རྒྱུ་ལ་ཚོགས་པའི་མིང་གིས་བཏགས་པའོ། །སྐྱེ་བ་སྔོན་དུ་
བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མང་དུ་བསགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་སྤྱོད་པའི་དགེ་བ་
རླབས་ཆེན་འགྲུབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབས་ཀྱང་སླ་བ་ཡིན་མོད། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པ་
རྣམས་ཀྱིས་དགེ་བ་ཕྲ་མོ་ནས་སྒྲུབ་པ་ལ་འབད་དགོས་སོ། །དེ་དག་ནི་ཚོགས་གཉིས་སྤྱིའི་གོ་
དོན་ཡིན་ལ། དཔལ་དུས་འཁོར་དང་སེམས་འགྲེལ་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཁྱད་པར་
གྱི་བཞེད་པས་ཚོགས་གསུམ་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། ཚུལ་
ཁྲིམས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །བསོད་ནམས་ནི་གཙོ་བོར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་
གཞན་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ན། སྤྱོད་པ་སྦྱིན་སོགས་སྤྱི་དང་འདྲ། ཡང་ཤས་ཆེ་བའི་དབང་
དུ་བྱས་ན། བསྐྱེད་རིམ་དང་ལས་ཚོགས་དང་ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་རྣམས་སྔགས་ལུགས་
ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྷག་པོའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་བསྐྱེད་རྫོགས་གཉིས་ཀར་དུ་འབྱུང་བའི་
ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་ཐབས་དང་བཅས་པ་དེ་ཡིན་ལ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་སྤྱིར་འདྲ་བ་ལས། 
4-1-202


མཐར་ཐུག་གི་ཁྱད་ཆོས་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་དང་མི་འགྱུར་བ་ཟུང་དུ་འཇུག་པའོ། །དེ་ཉིད་
ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུ་ཡང་ཡིན་ཏེ། སྦྱིན་པ་དང༌། ཐབས་དང༌། སྨོན་ལམ་རྣམས་བསོད་
ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ལ། ཚུལ་ཁྲིམས་བཟོད་པ་བརྩོན་འགྲུས་གསུམ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཚོགས། 
བསམ་གཏན་ཤེས་རབ་སྟོབས་དང་ཡེ་ཤེས་རྣམས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཏེ། ཚོགས་གསུམ་
དང༌། ཕྱིན་བཅུ་རྫོགས་པ་ལས་བླ་ན་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་རོ། །རྩ་རྒྱུད་ལས། ཚུལ་
ཁྲིམས་ཚོགས་ནི་ཡང་དག་རྫོགས། །བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཡང་དག་ལྡན། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་བཅུ་
ཐོབ་པ་ཡི། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དུས་གསུམ་འཇུག །ཅེས་གསུངས་པས་སོ། །
གཞན་ཡང་སྐབས་འདིར་འཕྲོས་དོན་ཅུང་ཟད་བཤད་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་
ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ། དགེ་བ་ཆོས་སྡུད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་བྱ་བ། རང་ཉིད་དགེ་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་ཐམས་
ཅད་ལ་བསླབས་པས། རང་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ཞིག་འོང༌། སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་
ཁྲིམས་བྱ་བ། གཞན་རྣམས་ཀྱང་གང་ལ་གང་འཚམས་ཀྱི་དགེ་བ་སྣེ་མ་འགགས་པ་ལ་བཀོད་
པས། སེམས་ཅན་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཞིག་དགོས་པ་ཡིན། གཉིས་པོ་དེ་འགྲུབ་ཏུ་རུང་བཞིན་
དུ་མི་བྱེད་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཉེས་པ་ཡིན་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གནོད་པས། སྐབས་སུ་
བབ་ན་ངེས་པར་སྒྲུབ་དགོས་སོ། །གཞན་ཡང་དགེ་བ་སྒོ་དུ་མ་ནས་བསྒྲུབས་པས་ཚོགས་
བསག་དགོས་ཏེ། བསམ་པ་དག་པ་དང༌། ཡུལ་མཆོག་དང༌། དགེ་བའི་ལས་གཙང་མའི་ཁྱད་
པར་འགའ་ལས་བྱ་བ་ཆུང་ངུ་ལས་ཀྱང་འབྲས་བུ་རྒྱ་ཆེན་པོ་འབྱུང་སྟེ། དཔེར་ན་འཕགས་
པ་ཁང་བུ་བརྩེགས་པའི་མདོ་ལས། ཀུན་དགའ་བོ་གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྲུ་བཞི་པ་བྱེད་ན་དེ་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་གླིང་གི་དབང་ཕྱུག་གི་བདག་
པོར་འགྱུར་ཞིང༌། ལུས་ཞིག་ནས་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེ་བར་ང་སྨྲའོ་
ཞེས་གསུངས། དེ་བཞིན་དུ་དཀྱིལ་འཁོར་ཟླུམ་པོ་ལ། བ་གླང་སྤྱོད་ཀྱི་བདག་པོ་དང་འཐབ་
4-1-203


བྲལ་གྱི་ལྷར་སྐྱེ་བ་དང༌། ཟླ་གམ་ལ་ལུས་འཕགས་གླིང་གི་བདག་པོ་དང་དགའ་ལྡན་དུ་སྐྱེ་བ་
དང༌། ཤིང་རྟའི་དབྱིབས་བྱེད་ན་འཛམ་གླིང་གི་བདག་པོ་དང་འཕྲུལ་དགར་སྐྱེ་བར་གསུངས། 
འདིར་དཀྱིལ་འཁོར་ཞེས་པ་མཎྜལ་ཡིན་ཞིང༌། མདོ་ཚིག་འདི་དག་གིས་ཞོར་ལ་འཕང་པའི་
དོན་མང་པོ་ཞིག་སྟོན་ཏེ། མཎྜལ་གྱི་ཞལ་ཞལ་ཙམ་བྱས་པ་དང༌། མེ་ཏོག་ཙམ་ཕུལ་བས་
ཀྱང༌། ཁམས་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་ནམ། རྒྱལ་ཆེན་བཞི་རིགས་ཀྱི་ལྷར་སྐྱེ་བ་དང༌། མཎྜལ་དེ་དག་
གཉིས་ལྡན་གསུམ་ལྡན་བཞི་ལྡན་དུ་ཕུལ་བས་གླིང་གཉིས་སམ་གསུམ་མམ་བཞིའི་བདག་
པོར་འགྱུར་ཞིང༌། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་ལྷར་སྐྱེ་བ་ཡང་དོན་གྱིས་གོ་ནུས་ལ། དེར་མ་
ཟད་ཆོས་མངོན་པར་མ་གྲགས་པའི་གླིང་གཞན་གསུམ་དུ་སྐྱེས་པའི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་རྒྱལ་
ཡང་ཡོད་པ་དང༌། སྤྱིར་བཏང་ལ་སྒྲ་མི་སྙན་པ་དབང་པོ་རྟུལ་བ་དང༌། འཛམ་གླིང་ཆུང་ངུ་བ་
དབང་པོ་རྣོ་བར་གྲགས་ཀྱང༌། གཞན་གཉིས་ལ་གླིང་བརྗོད་མེད་པ་ལས། འདིས་ནི་བྱང་གླིང་
པ་ལས་ནུབ་པ་དང༌། དེ་ལས་ཤར་པ་དང༌། དེ་ལས་ལྷོ་པ་མཆོག་ཏུ་གསུང་པ་དབང་པོ་རྣོ་བའི་
སྒོ་ནས་མཆོག་ཏུ་བཞག་པ་རྣམས་ཀྱང་གོ་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཙུག་ལག་ཁང་སོགས་
ཕྱགས་དར་བྱས་པའི་ཕན་ཡོན་ཡང་རང་གི་སེམས་དང་བ་དང༌། གཞན་གྱི་སེམས་དང་བ་
དང༌། ལྷ་རྣམས་དགའ་བ་དང༌། དགེ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་གསོགས་པ་དང༌། ལྷའི་འཇིག་རྟེན་དུ་
སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སྟེ་ལྔའོ། །གཞན་ཡང་མདོ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་རྣམས་
དང་ནི། །སྐུ་གཟུགས་རྣམས་ལ་རྡུལ་ཕྲན་ཅི་སོང་བ། །དེ་ཡི་གྲངས་སྙེད་དེ་བྱེད་མི་རྣམས་
ཀྱིས། །ལྷ་ཡུལ་ས་སྟེང་ངེས་པར་རྒྱལ་སྲིད་ཐོབ། །སུ་དག་འདིར་ནི་རྒྱལ་བའི་གཟུགས་བྱེད་
པ། །དེ་དག་གཟུགས་བཟང་ཡིད་འོང་ཡོན་ཏན་ལྡན། །དབང་པོ་བསྡམས་ཤིང་འོད་འབར་ཉི་
མ་བཞིན། །འཇིག་རྟེན་དག་ན་མིག་ཏུ་སྡུག་པར་འགྱུར། །ཐུབ་པའི་མཆོད་རྟེན་བྱེད་པའི་མི་
རྣམས་ནི། །མྱ་ངན་ཡོངས་མེད་ལུས་ཀུན་བརྟན་པ་དང༌། །ལོངས་སྤྱོད་མཆོག་ལྡན་རིན་ཆེན་
4-1-204


མཛོད་དང་ལྡན། །དགྲ་ཡི་ཚོགས་རྣམས་ཀུན་ཀྱང་ཐུབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་དང༌། དལ་
བ་རྙེད་དཀའ་ཐོབ་གྱུར་ནས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ཙམ་བར་དུ་ཡང༌། །མཆོད་རྟེན་སྐོར་བ་བྱས་
པས་ནི། །མི་ཁོམ་བརྒྱད་རྣམས་སྤོང་བར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། དཀོན་མཆོག་ལ་ཕྱག་བཙལ་
བའི་ཕན་ཡོན་བཅུ་སྟེ། མདོག་བཟང་མཛེས་དང་ཚིག་བཙུན་དང༌། །འཁོར་རྣམས་ཟིལ་
གནོན་ལྷ་མི་དགའ། །དམ་པ་དང་འགྲོགས་གཟི་བརྗིད་ཆེ། །ལོངས་སྤྱོད་མཐོ་རིས་ཐར་པ་
ཐོབ། །ཅེས་བྱ། དཀོན་མཆོག་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་ཁོ་ན་ལ་ཡང་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ཁྱིམ་དུ་སྐྱེ་བ་ལེན་
པ་དང༌། གཟུགས་བཟང་བ་དང༌། འཁོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཕན་ཡོན་བཅུ་
གསུངས་ཏེ། མདོ་སྡེ་ལས་རྣམ་འབྱེད་དུ་བལྟའོ། །ཡང་མདོ་ལས། དྲི་ཞིམ་འབྲུ་མར་རྣམས་
ཀྱིས་མཆོད་རྟེན་ཁྲུ། །སྤོས་དང་མེ་ཏོག་སིལ་སྙན་སྣ་ཚོགས་འབུལ། །ཡིད་དུ་འོང་བས་མཁན་
པོ་སློབ་དཔོན་བསྟེན། །དེ་ལུས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མཚན་དང་ལྡན། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྐུ་
གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྟེན་བཞེང་བ་དང༌། བླ་མ་དགེ་འདུན་རྟེན་གསུམ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འབུལ་བ། 
སྐོར་བ་བྱེད་པ། མཆོད་པས་མཆོད་པ། བསྟོད་ཅིང་གསོལ་བ་འདེབས་པ་ལ་སོགས་པ། རེ་
རེ་ལ་ཡང་ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པར་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་ཏེ། རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས་ཀྱང༌། 
སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཏུ། །སེམས་བསྐྱེད་བཅུག་ཅིང་བརྟན་བྱས་ན། །རི་དབང་
རྒྱལ་པོ་ལྟར་བརྟན་པའི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་རྟག་ཏུ་ཐོབ། །དད་པས་མི་ཁོམས་འགྲོ་མི་
འགྱུར། ཁྲིམས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་བཟང་པོར་འགྲོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གོམས་པ་ཡིས། །ཆོས་རྣམས་
ཀུན་ལ་ཆགས་མེད་ཐོབ། །གཡོ་མེད་པས་ནི་དྲན་པ་ཐོབ། །སེམས་པར་བྱེད་པས་བློ་གྲོས་
ཏེ། །བཀུར་སྟི་བྱེད་པས་དོན་རྟོགས་ལྡན། །ཆོས་སྲུང་ཤེས་རབ་ཅན་དུ་འགྱུར། །ཆོས་ཉན་
པ་དང་སྦྱིན་པ་དག །སྒྲིབ་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཡིས། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དང་འགྲོགས་པ་ཉིད། །
འདོད་པ་མྱུར་དུ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །མ་ཆགས་པས་ནི་དོན་འགྲུབ་སྟེ། །སེར་སྣ་མེད་པས་
4-1-205


ལོངས་སྤྱོད་འཕེལ། །ང་རྒྱལ་མེད་པས་གཙོ་བོར་འགྱུར། །ཆོས་ལ་བཟོད་པས་གཟུངས་ཐོབ་
བོ། །སྙིང་པོ་ལྔ་རྣམས་བྱིན་པ་དང༌། །འཇིགས་ལ་མི་འཇིགས་སྦྱིན་པ་ཡིས། །བདུད་རྣམས་
ཀུན་གྱིས་མི་ཚུགས་ཤིང༌། །སྟོབས་པོ་ཆེ་ཡི་མཆོག་ཏུ་འགྱུར། །མཆོད་རྟེན་མར་མེའི་ཕྲེང་བ་
དང༌། །མུན་པ་དག་ཏུ་སྒྲོན་མེ་དང༌། །མར་མེ་འབྲུ་མར་སྦྱིན་པ་ཡིས། །ལྷ་ཡི་མིག་ནི་ཐོབ་པར་
འགྱུར། །མཆོད་རྟེན་མཆོད་པར་རོལ་མོ་དང༌། །དྲིལ་བུ་དག་ནི་ཕུལ་བ་དང༌། །དུང་དང་རྔ་ནི་
རབ་ཕུལ་བས། ལྷ་ཡི་རྣ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །གཞན་གྱི་འཁྲུལ་པ་མི་གླེང་ཞིང༌། །ཡན་ལག་
ཉམས་པ་རྣམས་མི་བརྗོད། །སེམས་ནི་རྗེས་སུ་བཟུང་བས་ན། །གཞན་གྱི་སེམས་ནི་ཤེས་པ་
ཐོབ། །ལྷམ་དང་བཞོན་པ་བྱིན་པ་དང༌། །ཉམ་ཆུང་བཀུར་བར་བྱེད་པ་དང༌། །བཞོན་པས་
བླ་མ་བཀུར་བ་ཡིས། །མཁས་པས་རྫུ་འཕྲུལ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཆོས་ཀྱི་ཆེད་དང་དེ་བཞིན་
དུ། །ཆོས་གཞུང་དོན་དག་དྲན་པ་དང༌། །ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་དྲི་མེད་པས། །ཚེ་རབས་དྲན་པ་
ཐོབ་པར་འགྱུར། །དངོས་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར། །ཡང་དག་ཇི་བཞིན་ཡོངས་ཤེས་པས། །
མངོན་ཤེས་དྲུག་པ་ཟག་པ་ཀུན། །ཟད་པ་མཆོག་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར། །སེམས་ཅན་ཐམས་
ཅད་སྒྲོལ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་ཉིད་ཤེས་མཉམ་ལྡན་པ། །སྙིང་རྗེས་བརླན་པ་བསྒོམ་པ་
ཡིས། །རྣམ་པ་མཆོག་ལྡན་རྒྱལ་བར་འགྱུར། །ཐུབ་དབང་རིན་ཆེན་ཕུལ་བ་ཡིས། །མཐའ་
ཡས་འོད་ནི་རྣམ་པར་འཕྲོ། །ཞེས་གསུངས། བཙུན་པ་ཆོས་ལྡན་རབ་འབྱོར་དབྱངས་ཀྱིས་
ཀྱང༌། མི་འཚེ་བ་ཡིས་ལྷ་དང་མི། །ལྷ་མིན་རྣམས་སུ་ཚེ་རིང་འགྱུར། །འཚེ་བས་ཐུང་ངུར་སྐྱེ་
བར་འགྱུར། །དེ་ཕྱིར་འཚེ་བ་རྣམ་པར་སྤངས། །གང་ཞིག་འདི་ལ་ཟས་སྦྱིན་པས། །ཚེ་དང་
མདོག་དང་སྟོབས་ལྡན་ཞིང༌། །དཔལ་དང་ལྡན་ཞིང་ནད་སྤངས་པ། །རྟག་པར་བདེ་དང་
ལྡན་པ་འགྱུར། །གང་ཞིག་གོས་ནི་སྦྱིན་བྱེད་དེ། །འཛེམ་བཅས་གཟུགས་བཟང་ལོངས་སྤྱོད་
ལྡན། །བརྗིད་ཅན་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ལ་སྡུག །གོས་རྣམས་ཀྱང་ནི་རྙེད་པར་འགྱུར། །གང་
4-1-206


ཞིག་འདི་ལ་རབ་དགའ་བའི། །སེམས་ཀྱི་གནས་ནི་སྦྱིན་པར་བྱེད། །ལུས་ཅན་དེ་ལ་ཁང་
བཟང་ནི། །འདོད་པ་ཀུན་དང་ལྡན་པ་འབྱུང༌། །ཞེས་དང༌། གང་ཞིག་རྟག་པར་ཡིད་དགའ་
བས། །བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་བཀའ་བཞིན་བྱེད། །ཕན་དང་མི་ཕན་སྟོན་པའི་མི། །དེ་ཡི་ཚིག་ནི་
བཙུན་པར་འགྱུར། །གཞན་བརྙེས་པ་ཡིས་སྨད་པར་འགྱུར། །ཟློག་པ་ཡིས་ནི་མཐོན་པོར་
འགྱུར། །བདེ་བ་ཆེན་པོས་བདེ་དང་ལྡན། །སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོས་སྡུག་བསྔལ་འགྱུར། །ཞེས་
དང༌། གང་ཞིག་བདག་བདེ་མི་འདོད་ཅིང༌། །ཡོངས་སུ་བཟུང་པ་མི་དགའ་བ། །དེ་ནི་གཟའ་
རྣམས་དག་གི་མཆོག །རྒྱལ་ཆེན་བཞི་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར། །ཕ་མ་ཕ་ཚན་གཙོ་བོ་ཡང༌། །བཀུར་
ཞིང་གཏོང་དང་བཟོད་པར་ལྡན། །འཐབ་མོ་ལ་ནི་དགའ་བ་གང༌། །དེ་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་
སྐྱེ། །རྩོད་པར་མི་དགའ་འཐབ་མོ་ལ། །ཡིད་ནི་དགའ་བར་མི་བྱེད་པ། །གཅིག་ཏུ་དགེ་ལ་
བརྩོན་པ་གང༌། །དེ་དག་འཐབ་བྲལ་ཉིད་དུ་འགྲོ། །ཐོས་པ་མང་དང་ཆོས་འཛིན་དང༌། །ཤེས་
རབ་ལྡན་ཞིང་ཐར་པ་འདོད། །ཡོན་ཏན་དག་ལ་དགའ་བའི་མི། །དེ་དག་དགའ་ལྡན་ཉེ་བར་
འགྲོ། །མི་གང་རང་ཉིད་དུལ་བ་ལ། །ཞུགས་ཤིང་ཚུལ་ཁྲིམས་འབོགས་པ་ཡང༌། །སྤྲོ་བ་ཆེ་
དང་ལྡན་པ་སྟེ། །གདོན་མི་ཟ་བར་འཕྲུལ་དགར་འགྲོ། །སེམས་ཅན་གང་ཞིག་མི་དམན་
མཆོག །སྦྱིན་དང་དུལ་དང་ཡང་དག་སྡོམ། །ཕུལ་བྱུང་ཡོན་ཏན་ལྡན་གྱུར་ཏེ། །ངེས་པར་
གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་འགྲོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ནི་མཐོ་རིས་ཐོབ། །བསམ་གཏན་གྱིས་ནི་
ཁྱད་པར་འགྱུར། །ཡང་དག་ཇི་བཞིན་ཡོངས་ཤེས་པས། །མཐར་ནི་ཡང་སྲིད་མེད་པར་འགྲོ། །
ཆགས་དང་བྲལ་དང་བསོད་ནམས་ཐོབ། །དེ་བཞིན་སྡིག་པའང་སྤོང་བར་བྱེད། །བདག་དང་
གཞན་གྱི་དོན་བྱེད་དང༌། །གཞན་ལ་གནོད་པ་སྤོང་བ་ནི། །བསོད་ནམས་ཡིན་ནོ་བཟློག་པ་
སྡིག །བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དེ་སྐད་གསུངས། །ཞེས་སོགས་མང་དུ་འབྱུང་ཞིང༌། འདི་ཙམ་གྱིས་
མཚོན་ནས་མདོ་དང་བསྟན་བཅོས་རྣམས་ནས། ཚོགས་ཀྱི་སྒོ་མཐའ་ཡས་པ་དང༌། དགེ་བའི་
4-1-207


ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པར་གསུངས་པ་རྣམས་རིག་པར་བྱའོ། །དེས་ན་དགེ་རྩ་སྣ་རེ་ལ་ཆོག་
ཤེས་མི་བྱེད་པར། ཚོགས་ཀྱི་སྒོ་རྣམ་གྲངས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ནས་ཅི་ནུས་སུ་བསགས་པར་
བྱའོ་ཞེས་བརྗོད། 
བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དམིགས་པ་ཕོག་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ། ཆོས་ཐུན་རྟིང་མ་གཞན་ལ་གོ་
བབས་ཅུང་ཟད་འཆད་པར་སྤྲོ་ན་འདི་ལྟར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་དོན་ཚན་དང་པོ་སློབ་དཔོན་དང་སློབ་
མའི་མཚན་ཉིད་བཤད་པ་ནི། ཇི་སྐད་དུ། སྙིང་རྗེ་མེད་ཅིང་ཁྲོ་ལ་གདུག །ཁེངས་ཤིང་ཆགས་
ལ་མ་བསྡམས་དང༌། །རང་བསྟོད་བླ་མ་སློབ་མར་ནི། །བློ་དང་ལྡན་པས་མི་བྱའོ། །བརྟན་
ཅིང་དུལ་ལ་བློ་གྲོས་ལྡན། །བཟོད་ལྡན་དྲང་ལ་གཡོ་སྒྱུ་མེད། །སྔགས་དང་རྒྱུད་ཀྱི་{ཡོ་བྱེད་
[སྦྱོར་བ་]ཤེས། །སྙིང་བརྩེ་ལྡན་ཞིང་བསྟན་བཅོས་མཁས། །དེ་ཉིད་བཅུ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས། །
དཀྱིལ་འཁོར་འབྲི་བའི་ལས་ལ་མཁས། །གསང་སྔགས་འཆད་བྱེད་སློབ་དཔོན་ཏེ། །རབ་ཏུ་
དང་ཞིང་དབང་པོ་དུལ། །ཞེས་པ་འདི་བླ་མ་ལྔ་བཅུ་པར་ཡང་འབྱུང་མོད་ཀྱི། དྲི་མེད་འོད་དུ་
ལུང་དྲངས་འདུག་པས་རྒྱུད་ཚིག་ཅིག་ཡིན་པར་གསལ་ལོ། །རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་དུས་ཀྱི་
འཁོར་ལོ་ལས། དང་པོར་ཡང་དག་བསྟེན་བྱ་བླ་མ་དག་ཀྱང་དམ་ཚིག་ལྡན་ཞིང་རྡོ་རྗེ་ཐེག་ལ་
ལྷག་པར་གནས། །དེ་ཉིད་བསྒོམ་ཞིང་མ་ཆགས་དྲི་མ་དག་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་བཟོད་པའི་
ངང་ཚུལ་ལམ་ལ་ཞུགས། །སློབ་མ་རྣམས་ལ་ལམ་ནི་སྦྱིན་བྱེད་དམྱལ་བའི་འཇིགས་པ་
འཕྲོག་པ་དེ་ཉིད་ལས་ནི་ཚངས་སྤྱོད་ལྡན། །བདུད་རྣམས་ལ་ནི་རྡོ་རྗེའི་དབྱུག་པ་དེ་ཡང་
འཛིན་མའི་གཞི་ལ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔར་རབ་གྲགས་པའོ། །ཞེས་བླ་མའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ང་
རྒྱལ་དང་ལྡན་ཁྲོ་བས་ཟིལ་མནན་དམ་ཚིག་རྣམ་འདྲལ་རྫས་ལ་བརྐམ་ཞིང་ཐོས་པ་དག་ཀྱང་
མེད། །སློབ་མ་རྣམས་ནི་བསླུ་བ་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང་མཆོག་གི་བདེ་བའི་གནས་ལ་སེམས་
ཉམས་དབང་མ་བསྐུར། །ལོངས་སྤྱོད་དག་ལ་ཀུན་ཆགས་བག་མེད་རྩུབ་མོའི་ཚིག་དང་ལྡན་
4-1-208


ཞིང་དབང་པོའི་དོན་དུ་འདོད་ལྡན་པ། །དེ་ཉིད་དམྱལ་བ་བཞིན་དུ་སློབ་མ་མཁས་པ་རྣམས་
ཀྱིས་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་ནི་སྤང་བར་བྱ། །ཞེས་སྐྱོན་གྱི་རྣམ་གཞག་དང༌། ཟབ་ཅིང་རྒྱ་
ཆེ་ལ་སེམས་བླ་མའི་ངེས་པ་ལ་དགའ་གཏོང་བའི་ངང་ཚུལ་དང་ལྡན་ཡོན་ཏན་ཤེས། །ཐར་པ་
དོན་གཉེར་རྒྱུད་ལ་གུས་ཤིང་གཡོ་བ་མིན་པའི་སེམས་ལྡན་དེ་ཉིད་ཐོབ་པ་ཤིན་ཏུ་སྦེད། །
གདུག་པ་རྣམས་ཀྱི་གྲོགས་ཉམས་སློབ་མ་དེ་ཉིད་བླ་མ་ཤིན་ཏུ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྡུ་
བྱ་བ། །ཤེས་རབ་དབང་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུར་ཏེ་གཞན་ཞེས་བྱ་བ་སླར་ཡང་འབྲིང་པོ་བསོད་
ནམས་དག་གི་རྒྱུར། །ཞེས་སློབ་མའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་གསུངས། དེ་ལ་སློབ་དཔོན་གཉིས་
ཏེ། མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་ནི་སློབ་དཔོན་མཆོག་ཏུ་འགྱུར་བ་དང༌། སྐྱོན་སྤངས་
ཡོན་ཏན་ཅན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་མ་རྫོགས་ཀྱང་མེད་མི་རུང་གི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་
པའི་སློབ་དཔོན་དུ་འོས་པ་གཉིས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་སློབ་མའི་མཚན་ཉིད་རབ་འབྲིང་ཐ་མའི་
དབྱེ་བས་གསུམ་དུ་འགྱུར་རོ། །བླ་མའི་ཡོན་ཏན་ལ། དབང་བསྐུར་བས་དམ་ཚིག་ཐོབ་པ་
དང༌། དེ་ཉིད་བཅུ་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ། གསང་སྔགས་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་ཅི་རིགས་པ་མ་
གཏོགས། བླ་མའི་མཚན་ཉིད་སྤྱི་རྣམས་ཐེག་ཆེན་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་སྤྱི་དང་འདྲ་བས། 
བླ་མའི་མཚན་ཉིད་མདོ་སྔགས་གཉིས་ལ་མི་འདྲ་བ་ཆེན་པོ་ནི་མེད་དོ། །དེ་དག་ལས་སྙིང་རྗེ་
མེད་ཅིང་ཞེས་སོགས་སྐྱོན་བདུན་པོ་དེ་ནི། སློབ་དཔོན་དང་སློབ་མ་གཉིས་ཀའི་སྐྱོན་ཡིན་ཏེ། 
སློབ་དཔོན་སྐྱོན་དེ་དག་ཤས་ཆེར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ན་བླ་མར་མི་བྱ་ལ། དེ་དག་ཆ་ཕྲ་མོའང་སྤངས་
པ་ནི་མཆོག་ཡིན་མོད་ཀྱང་དེང་སང་རྙེད་པར་དཀའོ། །སྐྱོན་བདུན་ལས་ལྔའམ་དྲུག་སྤངས་
{པ་[ན།]གཉིས་སམ་གཅིག་ལྟ་བུ་ཡོད་ཀྱང་ཉེས་པ་མི་བསྐྱེད་པའང་ཡོད་མོད། སྐྱོན་དེ་དག་
གི་ནང་ནས་སྙིང་རྗེ་མེད་པ་ཁོ་ན་སྐྱོན་ཆེ་བས་དེ་སྤངས་པ་གལ་ཆེའོ། །ཁྲོ་བ་དང་གདུག་པའི་
ཁྱད་པར་ནི་འཕྲལ་འཕྲལ་ཁྲོ་སྐྱེན་པ་ཁྲོ་བ་དང༌། ཞེ་བ་རྣག་ཅིང་འཁོན་འཛིན་དམ་པ་ནི་
4-1-209


གདུག་པའོ། །གཞན་དངོས་བསྟན་རྣམས་གོ་སླའོ། །དེ་རྣམས་ལ་བཤད་པའི་རྣམ་གྲངས་ཅུང་
ཟད་མི་འདྲ་བ་ནི། རྡོ་རྗེ་སྙིང་འགྲེལ་ལས། བརྩེ་མེད་ཞིང་ལས་བྱེད་པ་གང༌། །ཁྲོ་ཞིང་གནད་
དུ་སྣུན་པར་བྱེད། །གདུག་པ་དགེ་སློང་སྐྱེ་བོ་ལྡང༌། །ཁེངས་པ་ཤེས་པ་ངན་པས་ཁེངས། །
འདོད་ཆེན་སྤྱད་བྱ་མིན་དོན་གཉེར། །ཤིན་ཏུ་ཆང་འཐུངས་མ་བསྡམས་པ། །རང་ལ་བསྟོད་
པ་འདིར་བརྗོད་ཅིང༌། །ཡོན་ཏན་ཅན་ལ་སྐྱོར་འབྱིན་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་པ་དང༌། འཇམ་
དཔལ་གྱི་ལྟ་འདོད་མདོར་བསྟན་ལས། བརྩེ་མེད་ཤ་ཟ་བ་ལ་གསུངས། །ཁྲོ་བ་དགའ་བར་
སྣུན་བྱེད་དང༌། །གདུག་པ་ལེགས་པའི་སྐྱེ་བོར་སྡང༌། །ཁེངས་པ་ཡེ་ཤེས་སྤངས་པའོ། །ཆགས་
པ་ལྷ་ཡི་དཀོར་ལ་སྤྱོད། །མ་བསྡམས་ཤིན་ཏུ་ཆང་འཐུང་བ། །རང་བསྟོད་སྟོང་པ་ཉིད་ལམ་
ལ། །སྨོད་ཅིང་སྨོད་པ་བྱེད་པའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་དག་ལ་འགའ་ཞིག་དེ་དང་དེའི་ངོ་བོ་
བཤད་པའང་ཡིན་ལ། ཕལ་ཆེར་མཚན་གཞི་གཟུང་བར་སྣང་ངོ༌། །སློབ་མ་མཆོག་ལ་ནི་སྐྱོན་
དེ་དག་སྔར་ནས་སྤངས་པ་དགོས་ཀྱང༌། སྤྱིར་སློབ་མ་ལ་མ་ངེས་ཏེ་ད་ལྟ་སྐྱོན་དེ་དག་ཤས་
ཆེར་སྤྱོད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། སླར་ཆོས་ཀྱི་སྒོར་ཞུགས་བླ་མ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱོན་དེ་དག་རིམ་གྱིས་
སྤོང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ད་ལྟར་སྙིང་རྗེ་མེད་པ་ཡིན་ཡང༌། སླར་སྙིང་རྗེ་སྐྱེར་རུང་
བ་སོགས་བློ་བསྒྱུར་ནུས་ཤིང་རྒྱུད་བཅོས་སུ་རུང་ན་སློབ་མར་སྟེན་དུ་རུང་པའི་ཕྱིར་རོ། །
བརྟན་ཅིང་ཞེས་སོགས་ཡོན་ཏན་དྲུག་ཀྱང་དཔོན་སློབ་གཉིས་ཀའི་དབང་དུ་བྱས་པ་སྟེ། 
འདི་ལའང་སློབ་དཔོན་ལ་ནི་དེ་རྣམས་ཚང་བ་དགོས། སློབ་མ་ལ་ནི་སྐྱེས་སྟོབས་ལ་ཡོན་ཏན་
ཅི་རིགས་པ་ཚང་ན། ལྷག་མ་སླར་བློ་བཅོས་ཏེ་ཕྱིས་ཡོན་ཏན་སྐྱེར་རུང་བའི་རིགས་རྣམས་
བཟུང་ངོ༌། །སྔགས་དང་རྒྱུད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཤེས། །ཞེས་པ་མན་ཆད་སློབ་དཔོན་ཁོ་ནའི་ཡོན་ཏན་
ཏེ། སྔགས་རྒྱུད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ནི་སྔགས་དང་དེའི་ལག་ལེན་ཏེ་ལས་ཚོགས་དང་དངོས་གྲུབ་སྒྲུབ་
པའི་ཐབས་ཀྱི་མིང་ངོ༌། །དེ་ཉིད་བཅུ་ནི། དཀྱིལ་འཁོར་ཏིང་འཛིན་ཕྱག་རྒྱ་དང༌། །སྟངས་
4-1-210


སྟབས་འདུག་སྟངས་བཟླས་བརྗོད་དང༌། །སྦྱིན་སྲེག་མཆོད་པ་ལས་ལ་སྦྱོར། །སླར་བསྡུ་བ་
ཡི་རྣམ་པ་སྟེ། །ཕྱི་ཡི་དེ་ཉིད་བཅུ་ཡིན་ནོ། །ཕྱིར་བཟློག་གཉིས་ཀྱི་ཆོ་ག་དང༌། །གསང་བ་
ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་དང༌། ཁ་སྦྱོར་དབྱེ་བའི་ཆོ་ག་དང༌། །གཏོར་མ་རྡོ་རྗེ་བཟླས་པ་དང༌། །དྲག་
ཤུལ་སྒྲུབ་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། །རབ་ཏུ་གནས་དང་དཀྱིལ་འཁོར་སྒྲུབ། །གསང་བའི་དེ་ཉིད་
བཅུ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །གསང་སྔགས་འཆད་བྱེད་ནི་རྒྱུད་ཤེས་པ་དང༌། 
དང་བའི་བདག་ཉིད་ནི་སློབ་དཔོན་རང་ཉིད་དད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པས། ཆོས་
ལས་བཤད་པའི་བླང་དོར་ལས་མི་འདའ་བའོ། །ཚིག་དོན་གཞན་རྣམས་གོ་སླ། ཐུན་མོང་གི་
རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་འདི་དག་གི་མཚན་ཉིད་ལ། དད་པ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དམ་ཚིག་མ་ཉམས་
པ་དང༌། བསྙེན་པ་ལ་སོགས་པས་ལྷ་མཉེས་པར་བྱས་པ་དང༌། ཆོས་གང་ལ་བརྟེན་ནས་སློབ་
མ་དེ་རྗེས་སུ་འཛིན་རྒྱུའི་ཆོས་དེ་ལ་མཁས་པ་རྣམས་མེད་དུ་མི་རུང་པའོ། །དང་པོར་ཡང་དག་
བསྟེན་བྱ་སོགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། དམ་ཚིག་དང་ལྡན་པ་ནི། སྤྱིར་སྔགས་སྡོམ་ཐོབ་ལ་
མ་ཉམས་པའི་སྟེང་དུ། སྒྲུབ་པའི་དམ་ཚིག་རིགས་དྲུག་གི་སྡོམ་པ་ལྟ་བུ་ལ། ཕྱི་དྲང་དོན་དང་
ནང་ངེས་དོན་གྱི་དམ་ཚིག་ཡང་དག་པར་སྤྱོད་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་པའི་དངོས་གྲུབ་མན་ཆད་ཀྱི་
དོན་དུ། བསྐྱེད་རིམ་གྱི་མན་ངག་ཙམ་ཞུ་བ་ཡིན་ན། ཕྱིའི་དམ་ཚིག་ལ་སྤྱོད་པ་ཁོ་ནས་ཀྱང་
ཆོག་ཅིང༌། མཆོག་འདོད་པས་རྫོགས་རིམ་དོན་དུ་གཉེར་ན་ནི། ནང་གི་དམ་ཚིག་ལ་གནས་
པའང་ངེས་པར་དགོས་སོ། །མུ་སྟེགས་དང་ཐེག་དམན་གྱིས་མི་ཕྱེད་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་སྟེ་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཡིན་ལ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི་སྔགས་ཀྱི་ལམ་སྟེགས་ཡིན་པས། 
སྔགས་ཀྱི་ནང་དུ་འདུས། ལམ་འདིས་གཞན་ལ་མ་ལྟོས་པར་རང་དབང་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་
ནུས་པའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་ནི་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ལ་ཟེར། དེ་ལ་ལྷག་པར་
གནས་པ་ནི་གསང་སྔགས་ལ་ཡིད་ཆེས་པའི་སྒོ་ནས་ལམ་གཞན་མི་འཚོལ་བའོ། །དེ་ཁོ་ན་
4-1-211


ཉིད་ནི། བསྐྱེད་རིམ་དང་རྫོགས་རིམ་སྟེ་རིམ་གཉིས་སྒོམ་པ་དང༌། དྲི་མ་ནི་ཉོན་མོངས་ཏེ། 
ཉོན་མོངས་དུག་ལྔ་ཤས་ཆུང་བ་དང༌། བཟོད་པའི་ངང་ཚུལ་ནི། ཚེ་འདིའི་བདེ་སྡུག་ལ་མ་
ལྟོས་པར་རང་གཞན་གྱི་དོན་དུ་ཆོས་སྤྱོད་པ་དང༌། སྔགས་ཀྱི་ལམ་ལ་ཞུགས་ཤིང་ལམ་གྱི་ཡེ་
ཤེས་ཅི་རིགས་པ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཆོས་སྟོན་པའི་ནུས་པ་ཡོད་ཅིང༌། སྙིང་རྗེ་དང་ཕན་
སེམས་ཀྱིས་སློབ་མ་རྣམས་ལ་ལམ་སྟེ་ཆོས་སྦྱིན་པའམ་སྟེར་བར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ཉིད་ཀྱི་དམྱལ་
བའི་འཇིགས་པ་འཕྲོག་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རླུང་དབུ་མར་འགགས་པ་དང༌། སྟོང་
གཟུགས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་བསྟེན་ནས། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་ན་རབ། དེ་མིན་ནའང་ཞུ་
བདེ་འགྱུར་མེད་ཀྱི་ཚངས་སྤྱོད་དང་ལྡན་པའོ། །བདུད་རྣམས་ལ་ནི་རྡོ་རྗེའི་དབྱུག་པ་ཞེས་
པའི་དོན། འགྲེལ་ཆེན་གྱི་དངོས་བསྟན་ལས། བདུད་བཞི་འཇོམས་པ་ལ་གསུངས་ཏེ། དེ་
ཡང་ཡོན་ཏན་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བྱེད་མོད་ཀྱི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལས་ཚངས་སྤྱོད་གྲུབ་པ་ནི། 
སྲོག་རྩོལ་དང་འཛིན་པའི་རིམ་པ་གྲུབ་པ་ནས་འབྱུང་ཞིང༌། འཛིན་པ་ཐོབ་ན་བདུད་དང་ཉོན་
མོངས་ལ་སོགས་ཉམས་ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར། རང་རྒྱུད་ཀྱི་བདུད་བཞི་ཅུང་ཟད་ཆོམས་པ་ཡིན་
ལ། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་ན་ནི་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་པར་བྱེད་དེ་རང་ལ་ཡོན་ཏན་འདི་
ཡོད་པ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་སྒོ་ནས་སློབ་མ་རྣམས་ལ་ལམ་སྦྱིན་པས་ནི། གཞན་རྒྱུད་ཀྱིས་བདུད་
བཞི་ཡང་འཇོམས་པར་བྱེད་དོ། །དངོས་བསྟན་ཡི་གེའི་དོན་ལྟར་ན། ཡོན་ཏན་དེ་དག་ལྡན་
པའི་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་དེ་ནི། བདུད་རིགས་ཀྱི་འབྱུང་པོ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་འཚེ་བར་བྱེད་
པ་རྣམས་འཇོམས་ཤིང་འདུལ་བར་བྱེད་པ་ལ། རྡོ་རྗེའི་དབྱུག་པ་དང་མཚུངས་ཞེས་པ་སྟེ་གོང་
གི་{ལྟའི་[ལྷའི་]བུའི་བདུད་འཇོམས་པར་འདུས་མོད་ཀྱང༌། འཆད་ཚུལ་ཅུང་མི་འདྲ་སྟེ་སྔ་མ་
ནི་རང་དང་གཞན་བདུད་ཀྱི་ལས་འདོད་པ་ཐ་མལ་པའི་ཆགས་སྲིད་ལས་ཟློག་པའི་དོན་ཡིན་
ལ། འདིར་ནི་འབྱུང་པོའི་གནོད་པ་སྲུང་བ་དང་བཟློག་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །འགྲེལ་ཆེན་ལས་
4-1-212


གཞུང་གི་ཁོག་དོན་དབྱིངས་ཆེ་བ་དེ་མ་གོ་དོགས་ནས་བཤད་པར་མཛད། སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་ནི་
གོ་སླ་བས་རྒྱས་བཤད་མ་གསུངས་པའོ། །སློབ་དཔོན་དེ་ནི་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་སྤྲུལ་པའི་
སྐུར་ས་ལ་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་སྟེ། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དངོས་ཀྱང་ཡོད་ལ་དེ་མིན་ནའང་ཕལ་ཆེར་བྱིན་
གྱིས་རླབས་པའི་སྤྲུལ་པར་ངེས་སོ། །དེ་དག་ནི་སློབ་དཔོན་ལ་དགོས་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམ་པར་
བཞག་པའོ། །ང་རྒྱལ་དང་ལྡན་ཞེས་སོགས་ལ་ནོར་དང༌། དབང་ཐང་དང༌། ཐོས་པས་ཁེངས་
པ་དང༌། དེ་ཉིད་བཅུ་སོགས་བྱ་བ་དང༌། ལམ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཕྲ་མོ་དང༌། གཟུགས་དང་རིགས་
ལ་སོགས་པས་ང་རྒྱལ་བ་སྟེ། དེ་ཡང་གོང་མ་ལ་ལྟོས་ན། ང་རྒྱལ་བྲལ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། རང་
བས་དམན་པའི་སྐྱོན་ལ་ལྟས་ན། ང་རྒྱལ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ན། གང་ང་རྒྱལ་ཤས་ཆེ་བ་དེ་ནི། 
མཆོག་གི་ཡོན་ཏན་ལ་དད་པ་མི་བསྒོམས་ཤིང༌། རང་དང་མཚུངས་པའམ་དམའ་བ་རྣམས་
ལ་བརྙས་ཤིང་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ང་རྒྱལ་གྱི་ཁེངས་པ་དེ་ནི་དམ་པ་མ་ཡིན་པའི་
སྤྱོད་པ་སྐྱོན་ཆེ་བར་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡང་ཡང་ཁྲོ་བའི་ངང་ཚུལ་ཅན་གྱི་འགྲོགས་
དཀའ་བ་དང༌། གསང་བའི་དམ་ཚིག་དབྲལ་ཏེ། རྩ་རླུང་དང་ཕྱག་རྒྱའི་རྣལ་འབྱོར་དང་ལྷ་
དང་སྔགས་དང་ལས་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བོ་ཕལ་པའི་ནང་དུ། དམ་དུམ་རབ་རིབ་ཤོད་
ཀྱིན་ངོམ་པ་དང༌། བཟའ་བྱ་མ་ཡིན་པ་སྐྱེ་བོའི་མངོན་དུ་བསྟེན་པ་དང༌། བགྲོད་བྱ་མ་ཡིན་པ་
བསྟེན་ཅིང་དེ་དག་ཆོས་ཟབ་པ་དང་ཐེག་པ་མཐོ་བ་ཡིན་པར་ངོ་འཕྱར་བ་ནི། དམ་ཚིག་རྣམ་
པར་དྲལ་བ་སྟེ་གསང་སྒྲོགས་དང་ལོག་པའི་ལམ་ལ་སྤྱོད་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དཀོན་མཆོག་
གི་རྫས་ལ་བརྐམ་ཞིང༌། གཞན་ཡང་ནོར་ལ་ཤིན་ཏུ་ཆགས་པ་དང༌། མན་ངག་མཆོག་མ་ཐོས་
པ་དང༌། རང་གི་སྤྱོད་པ་དང་མཐུན་པ་ཙམ་སྙིང་ལ་བཞག་ནས་ལོག་ཆོས་ཆོས་སུ་སྟོན་པས་
སློབ་མ་བསླུ་བ་དང༌། མཆོག་གི་བདེ་བའི་གནས་མི་འགྱུར་བའི་ཐབས་མི་ཤེས་པ་དང༌། 
དབང་སྐུར་མེད་པར་རྒྱུད་དང་མན་ངག་འཆད་པ་དང༌། བཟའ་བཏུང་སོགས་ལོངས་སྤྱོད་ལ་
4-1-213


ཧ་ཅང་སྲེད་ཆེ་བ་དང༌། ཆང་འཐུང་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་བག་མེད་པ་ལ་དགའ་བ་དང༌། དབང་
པོ་གཉིས་སྦྱོར་ལས་འཛག་བདེ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཆགས་པ་སྟེ། སློབ་དཔོན་དུ་འགྱུར་བ་ལ་གེགས་
བྱེད་པའི་སྐྱོན་དེ་དག་གོ །ཟབ་ཅིང་སོགས་ཀྱི་དོན་སློབ་མའི་ཡོན་ཏན་ཏེ། ཟབ་རྒྱ་སྟོང་ཉིད་
སྙིང་རྗེ་ལ་སེམས་པ་དང་། བླ་མའི་ངེས་པ་དམ་སྡོམ་སྲུང་བ་ལ་དགའ་བ་དང༌། རྫས་ལ་མ་
ཆགས་པས་སྦྱིན་པ་གཏོང་བའི་ངང་ཚུལ་ཅན་དང༌། དཀོན་མཆོག་གི་ཡོན་ཏན་ཤེས་ཤིང་དད་
པ་ཆེ་བ་དང༌། འབྲས་བུ་ཐར་པ་ཁོ་ན་ལ་ཡིད་བརྣགས་པ་དང༌། རྒྱུད་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་
པའི་བླང་དོར་ལ་གུས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་དང་མན་ངག་གིས་སེམས་གཡོ་བར་མི་
ནུས་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མན་ངག་ཐོབ་པ་ཤིན་ཏུ་གསང་ཞིང་སྦེད་པ་དང༌། དགེ་འདུན་གྱི་
རྫས་ཟ་བ་ལ་དགའ་བ་དང༌། མི་དགེ་བཅུ་སོགས་ཆོས་དང་འགལ་བ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་
གྲོགས་ངན་དང་འགྲོགས་པ་ལ་མི་དགའ་བ་རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་མེད་དུ་མི་རུང་
བ་ནི། དམ་ཚིག་བསྲུང་ནུས་པ་དང་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་སྤངས་པའོ། །ཡོན་ཏན་དེ་དག་ཕལ་
ཆེར་དང་ལྡན་ན་རྫོགས་རིམ་གྱི་སྣོད་ཡིན་ལ། གཙོ་བོ་གཉིས་པོ་ཁོ་ན་དང་ལྡན་ན་ཡང་བསྐྱེད་
རིམ་གྱི་སྣོད་ཡིན། དེ་ཙམ་ཡང་མེད་པ་ལ་བླ་མ་བསྟེན་ན། སྐྱབས་འགྲོ་དང་བསླབ་གཞི་ལྔ་
ཙམ་གྱི་སྣོད་དང་ལྡན་པ་ནི་ཡོད་དོ། །
དེ་ལྟར་སློབ་མ་དང་བླ་མའི་མཚན་ཉིད་རགས་པ་བསྟན་ཟིན་ནས། དུས་ཀྱི་སྐྱོན་གྱིས་
སྐྱོན་ཀུན་སྤངས་ཡོན་ཏན་ཀུན་རྫོགས་ཚང་བའི་སློབ་དཔོན་རང་ཡང་རྙེད་དཀའ་བ་དང༌། 
རྙེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་རང་གི་བློ་མ་དག་ན་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཡོད་པར་མི་མཐོང༌། 
སྐྱོན་མེད་པ་ལ་སྐྱོན་དུ་མཐོང༌། སྐྱོན་ཡིན་པ་སྐྱོན་དུ་མི་མཐོང༌། ཡོན་ཏན་མ་ཡིན་པ་ཡོན་ཏན་
དུ་མཐོང༌། ཡོན་ཏན་མེད་ཅིང་སྐྱོན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་སྐྱེས་བུ་མཆོག་ཏུ་མཐོང་བར་འགྱུར་
ཏེ། སྐྱེ་བ་སྔ་མར་ལས་ངན་བསགས་ཤིང་སྐལ་བ་དམན་པའི་དབང་གིས་སོ། །དེ་ལྟར་ཡང༌། 
4-1-214


མཁས་རྣམས་ཡོན་ཏན་ལ་གུས་ཀྱི། །སངས་རྒྱས་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལ་མིན། །ཡོན་ཏན་མེད་
ལ་གང་གུས་པ། །དེ་བླུན་མི་དགེའི་ལས་ལས་སྐྱེས། །ཞེས་གསུངས། ཡོན་ཏན་རྫོགས་པ་མ་
རྙེད་ན། གོང་དུ་སྨོས་པ་ལྟར་མེད་མི་རུང་གི་མཚན་ཉིད་ཚང་བ་འཚོལ་དགོས་ཤིང༌། འཁྲིད་
ཟབ་མོའི་སྐབས་འདིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞལ་ཐུགས་དང་ཞལ་ལ་གནས་པ་དེ་དགོས་སོ། །
དོན་ཚན་གཉིས་པ་འབྲེལ་བ་བརྟགས་ཚུལ་འཕྲོས་དོན་དང་བཅས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་དཔོན་
སློབ་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་བརྟག་པ་ནི། ཆོས་ཀྱིས་མ་སྦྲེལ་གོང་དུ་བྱ་དགོས་ཀྱི། སྔར་བརྟགས་
སམ་མ་བརྟགས་གང་ཡིན་ཡང༌། ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཐོབ་ནས་སྐྱོན་མི་རྟོག་པར་གུས་པས་
བསྟེན་དགོས་ཏེ། ཚིགས་བཅད་གཅིག་ཙམ་ཐོས་པ་ལའང༌། །གལ་ཏེ་བླ་མར་མི་འཛིན་ན། །
ཁྱི་ཡི་སྐྱེ་བ་བརྒྱར་སྐྱེས་ཏེ། །སྨེ་ཤ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས། དེས་ན་ཕྱིས་ཀྱི་སྐྱེ་
བོ་མང་པོ་ཞིག་སྔགས་ཆོས་ལ་དམ་ཚིག་ཡོད་དོ་སྐད་པའི་ཁ་བཤད་བྱེད། སྲུང་ནི་དེ་ལའང་མི་
སྲུང༌། མཚན་ཉིད་པ་ལ་དམ་ཚིག་མི་ཡོང་ཟེར་ཞིང༌། མདོ་ཆོས་མང་དུ་ཐོས་པའི་བླ་མ་ལའང་
མ་གུས་པ་དང་བརྙས་པ་དང་བསྐུར་སྟི་མ་ཡིན་པ་ཇི་ཙམ་བྱས་ཀྱང་ཉེས་པ་མེད་པ་སྐད་སྨྲ་བ་
མང་དུ་སྣང་སྟེ། བདུད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ཁོ་ནའོ། །དེས་ན་སྔགས་ཆོས་ཀྱིས་མ་སྦྲེལ་
བ་ལ་དམ་ཚིག་གི་མིང་འདོགས་མི་བྱེད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། དོན་གྱི་སྟེང་ནས་ཕལ་ཆེར་འདྲ་ལ། 
ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་ཐོས་པའི་བླ་མ་དང༌། གསང་སྔགས་ཀྱི་རྒྱུད་ཐོས་པའི་བླ་མ་གཉིས་
ནང་སེལ་དུ་འདོམས་ན། ཡུལ་གཉན་མི་གཉན་གྱི་ཁྱད་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡོད་མོད་ཀྱང༌། སྤྱིར་
འགངས་ལ་ཁྱད་ཆེར་མེད། ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྡེ་སྣོད་གཉིས་སོ་སོར་ཐོས་པའི་བླ་མ་ལའང་
དེས་རིགས་འགྲེ་སྟེ། མདོར་ན་སྡུག་གསོག་པ་པོ་སློབ་མ་ངན་པ་སྟེ། སྤྱིར་ནས་གསང་སྔགས་
ཀྱི་དབང་བསྐུར་ཞུས་དམ་ཚིག་ཐོབ་པ་ཡིན་ན་ནི། དེས་སྔགས་ཆོས་ཞུས་པ་མ་ཡིན་ལ། མདོ་
ལུགས་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གང་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་ལྟ་བུ་ཞུས་པའི་བླ་མ་དེ་ལ་སྡིག་བསགས་
4-1-215


ན། སྤྱིར་ཉེས་པ་ཆེ་བར་མ་ཟད་སྔགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་ཀྱང་ཉམས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་རྣམས་ལས་
ཀྱང༌། སློབ་དཔོན་མི་སྨད། བླ་མའི་ཐུགས་མི་དཀྲུག་ཅེས་གསུངས་ཀྱི། རྩ་ལྟུང་དང་པོའི་
ཡུལ་དུ་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་ཁོ་ནའི་ངེས་གཟུང་མ་མཛད་པ་མང་པའི་ཕྱིར་རོ། །སློབ་མ་དེ་ཉིད་
སྔགས་ཀྱི་དབང་སུ་ལའང་མ་ཞུས་དམ་ཚིག་མ་ཐོབ་ན་ནི། སློབ་དཔོན་ཙམ་ཡིན་ཡང་ཁོ་རང་
གི་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་དུ་མ་སོང་བའི་ཕྱིར། སྔགས་པའི་སློབ་དཔོན་སྔགས་ཆོས་ཀྱིས་སྦྲེལ་བ་
ཞིག་ལ་སྨད་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སྨད་པའི་སྡིག་པ་ཆེན་པོ་རྩ་ལྟུང་དང་ཕྱོགས་འདྲ་
ངེས་འབྱུང་མོད་ཀྱང༌། དམ་ཚིག་ཉམས་པའི་མིང་རང་ནི་མི་ཐོབ་སྟེ། ཁོ་རང་གིས་དམ་ཚིག་
ལེན་མ་མྱོང་བས་ཉམས་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རྩ་ལྟུང་གི་ཐ་སྙད་ཐོབ་པར་འགྱུར་
བ་ལ་ལྟུང་བ་བྱེད་མཁན་རང་ཉིད་སྔགས་ལ་ཞུགས་པ་ཞིག་དགོས་ཀྱི། ལྟུང་བ་གསོག་པའི་
ཡུལ་སྔགས་ཆོས་ཀྱིས་སྦྲེལ་བ་ཁོ་ན་མི་དགོས་པར་མ་ཟད་སྔགས་པ་ཡིན་ཡང་མི་དགོས་སོ། །
གནད་འདི་མ་གོ་བས་དམ་ཚིག་ཉམས་པ་ནི། མཁས་པར་རློམ་པ་དང་ཆེན་པོར་རློམ་པ་ལ་
ཡང་ཤིན་ཏུ་མང་སྟེ། དཔེར་ན་གློ་བོ་མཁན་ཆེན་བསོད་ལྷུན་ལྟ་བུའོ། །དེ་ཡང་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་
ཁོང་རང་གིས་བརྩམས་པ་ན། ཁོ་བོས་འཇམ་དབྱངས་ཆེན་པོ་ལ་མདོ་ཆོས་ཟླ་བ་དགུའི་བར་
དུ་ཞུས་ཀྱང༌། སྔགས་ཆོས་ཆེན་པོ་ཞུ་མ་མྱོང༌། ཕྱིས་འཇམ་དབྱངས་ཆེན་པོ་དང་ངེད་ལུགས་
མ་ལེགས་ཀྱང་དམ་ཚིག་གི་སེལ་ཡོང་བ་མེད། དཔེར་ན། རང་རེ་རྣམས་ཀྱི་བླ་མ་གོང་མས་
ཀྱང༌། རིན་པོ་ཆེ་ཙོང་ཁ་པ་ལ་བཀའ་གདམས་ལམ་རིམ་སོགས་མདོ་ཆོས་མང་པོ་ཞུས་ཀྱང༌། 
ཕྱིས་དགག་པ་དང་སྐྱོན་བརྗོད་མང་པོ་མཛད་འདུག་པ་ཟེར་བ་ཡོད་འཇམ་དབྱངས་ཆེན་པོ་
ཟེར་བ་དེ་པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་མཆོག་ལྡན་ཡིན། བླ་མ་གོང་མ་ཟེར་བ་དེ། རྗེ་ངོར་ཆེན་ཀུན་བཟང་
ལ་ཟེར་བར་འདུག ཁོང་གི་རྣམ་ཐར་འདི་ཤོགས་ཆེན་ཅིག་གདའ། གོ་བ་མྱངས་བས་དཔོན་
སློབ་བླ་རབས་མང་པོ་ཞིག་ཏུ་དམ་ཚིག་མི་སྲུང་བའི་ཕྱག་ལེན་གྱི་རྒྱུན་ཡོད་ཟེར་བ་ཞིག་བྱུང་
4-1-216


ངོ༌། །ཡང་རང་དང་དངོས་བརྒྱུད་གང་གི་སྒོ་ནས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་མེད་ན་རང་གི་བླ་
མར་མི་བགྲོང༌། བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ཡང་རྩ་ལྟུང་གི་ཡུལ་དུ་མི་འཇོག སྨད་ན་ལར་གྱིས་ཉེས་
པ་ནི་ཆེ་མོད། རྩ་བརྒྱུད་ཀྱི་བླ་མ་མ་ཡིན་ཡང༌། སྤྱིར་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་སྨད་པ་རང་ལ་ཉེས་པ་
དཔག་ཏུ་མེད། སྒོས་སུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། ཡང་སྒོས་སུ་གསང་སྔགས་འཛིན་པ་
ཡུལ་ཆེས་གཉན་ཏེ་འཕྲོས་པའི་དོན་ནོ། །
ད་ནི་དཀྱུས་ལ་འཇུག་སྟེ། དོན་ཚན་གསུམ་པ་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་ངོས་གཟུང་བ་ནི། 
གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ལུགས་ལ་ལམ་ཟབ་མོ་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་བྱ་བ་ཡོད་ཅིང༌། 
སྐལ་ལྡན་རྣམས་ཚེ་གཅིག་ལ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཐབས་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་འདི་ཡིན་ནོ། །
ཞེས་ཀུན་ལ་གྲགས་པ་ནི་དོན་ལ་གནས་ངེས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འདུག དེ་ཡང་བླ་མ་དམ་པ་
ལ་གུས་པ་བྱེད་ཚུལ་དང༌། དྲིན་དྲན་པ་དང༌། རྙེད་བཀུར་རིམ་གྲོའི་བྱ་བ་སོགས་འཕྲལ་སྤྱོད་
ཀྱི་སྒོ་ནས་བླ་མ་བསྟེན་ཚུལ་ལ་མདོ་སྔགས་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་ལ་ཁྱད་ཙམ་མེད། ཆོས་འདུལ་
བ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་གཟིགས་པས་གསལ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་
བསྟེན་པ་ལས་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་འབྱུང་ཚུལ་ཡང་འདྲ། ཐ་ན་མུ་སྟེགས་དྲ་མ་ཚུན་ཆད་ཀྱང་
ཕྱོགས་མཚུངས་ཏེ། ཁོང་རང་རྣམས་ཀྱི་ལས་ཚོགས་དངོས་གྲུབ་འགྲུབ་པ་ཡང་བླ་མ་གུས་
པར་བསྟེན་པས་བྱིན་རླབས་ཞུགས་པ་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་པ་འདུག འོན་ཀྱང་ཁྱད་པར་འདི་
ཡོད་དེ། བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་བླ་མ་སྒོམ་པའི་མིང་ཡིན། དེ་ཡང་བླ་མའི་སྐུ་གསུང་
ཐུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ལ་དམིགས་ནས་མོས་གུས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རྣལ་
འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་འདི་ལམ་དངོས་གཞིའི་ཉམས་ལེན་གྱི་རྩ་བ་ཅིག་ཏུ་འཇོག་པ་ནི་སྤྱིར་གསང་
སྔགས་དང༌། སྒོས་སུ་རྣལ་འབྱོར་བླ་མེད་ལས་རྩལ་དུ་བཏོན་པ་ཡིན་གྱི། ཐེག་པ་འོག་མ་
རྣམས་ལ་ཡོངས་སུ་མ་གྲགས་པས་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་བླ་མའི་བྱིན་རླབས་ལམ་དུ་
4-1-217


བྱེད་ཅེས་པ་ཡང་གཙོ་ཆེ་བ་དང་རགས་བཤད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཤིན་ཏུ་འཐད་དོ། །
དོན་ཚན་བཞི་པ་མོས་གུས་ཇི་ལྟར་བསྒོམ་པ་ནི། དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་
བྱས་ན། བླ་མ་སྟེ་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་པ་ཡང་སྲིད། མ་ཡིན་ཐ་མལ་པ་
ཡིན་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་དེའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ལ་ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་རྣམས་རྗེས་སུ་
ཞུགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འགྲོ་དོན་མཛད་པ་ཡིན་པས་སངས་རྒྱས་དངོས་དང་ཁྱད་པར་མེད་པ་
ལྟ་བུ་ནི་ཡིན། དེ་མཉེས་ན་སངས་རྒྱས་མཉེས། དེ་ལ་སྡིག་བསགས་ན་སངས་རྒྱས་ལ་སྡིག་
བསགས་པར་འགྲོ། དེ་མཆོད་པས་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་པའི་ཕྱིར་སློབ་མའི་སྒྲིབ་
པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་འགྱུར་ཏེ། འཇམ་དཔལ་ཞལ་ལུང་ལས། མ་འོངས་རྡོ་རྗེ་འཆང་བ་སྟེ། །
དེ་ལ་བརྙས་བྱེད་སེམས་ཅན་གང༌། །དེ་ཡིས་ང་ལ་བརྙས་བྱེད་པས། །ངས་ནི་དེ་ཀུན་དུས་
སུ་སྤོང༌། །ཞེས་དང༌། འདི་ཡི་དོན་ལྡན་འགའ་ཞིག་ལ། །ང་ནི་དེ་ཡི་ལུས་གནས་ཏེ། །སྒྲུབ་
པོ་གཞན་ལ་མཆོད་པ་ལེན། །དེ་མཉེས་དེ་ཡིས་རང་གི་རྒྱུད། །ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དག་བྱེད་དོ། །
ཞེས་གསུངས། འོན་ཀྱང་མོས་གུས་བསྒོམ་པའི་ཚུལ་ནི་རྩ་བའི་བླ་མ་དེ་ཉིད། དངོས་པོ་ལ་སུ་
གང་ཡིན་རུང་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའམ། འཕགས་པ་སློབ་པ་ལྟ་བུ་དང་། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཕལ་
པ་སོགས་སུ་བལྟ་བ་མ་ཡིན། སངས་རྒྱས་དངོས་སུ་བསྒོམ་དགོས་དོན་ལ་སངས་རྒྱས་གཅིག་
དང་མང་པོ་ལ་ཁྱད་མེད་ཀྱང༌། མོས་གུས་འཇུག་ཚུལ་ལ་ཁྱད་ཡོད་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱང་
གཅིག་གམ་གཉིས་ལྟ་བུ་མ་ཡིན། ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀུན་འདུས་པའི་
ངོ་བོ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ཀུན་ཡང་འདུས། དེ་བས་ན་བདག་གི་བླ་མ་འདི་
དངོས་གནས་ལ་དཀོན་མཆོག་ཀུན་འདུས། བླ་མ་ཉིད་དཀོན་མཆོག་གསུམ། དཀོན་མཆོག་
གསུམ་ཉིད་བླ་མ་ཡིན། རང་རེའི་སྣང་ངོ་དང་བསྟུན་ན། དཀོན་མཆོག་གསུམ་པས་ཀྱང་བླ་མ་
བཀའ་དྲིན་ཆེ། ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་སྤྱིར་ཏ་བཟང་སྟེ། བདག་ལ་ཞལ་མི་སྟོན་
4-1-218


གསུང་མི་འབྱོན། སངས་རྒྱས་དང༌། ཡི་དམ་དང༌། བྱང་སེམས་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་སོགས་
དངོས་སུ་བྱོན་ཀྱང་རུང༌། བདག་ལ་དཔལ་ལྡན་བླ་མས་མཛད་པ་ལས་ལྷག་པོ་མཛད་རྒྱུ་དང་
སྟོན་རྒྱུ་མེད། དེ་དག་དངོས་སུ་མཇལ་བའི་སྐལ་བ་མེད་དུས་འདིར། དེ་རྣམས་ཀྱི་མཛད་རྒྱུ་
ཐམས་ཅད་བླ་མས་མཛད་པ་ཡིན་བཀའ་དྲིན་རང་ཆེའོ་སྙམ། བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཀུན་འདུས་
སུ་ཤེས་ནས་ཡོན་ཏན་མཐའ་མེད་པའི་དད་པ་དང༌། བཀའ་དྲིན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བར་ཤེས་པ་
གཉིས་འཛོམ་ན་མོས་གུས་ཀྱི་{གོ་བ་[ངོ་བོ་]གོ་ལུགས་སྒོམ་ལུགས་བཟང་བ་ཡིན། གོ་ཡུལ་
བཟང་པོ་དེ་འདྲ་ཞིག་ཡོད་པའི་ལུགས་བྱས་ཀྱང༌། སྐབས་སྐབས་སུ་མིན་པ་བླ་མ་མི་དྲན་པར་
བརྗེད། ལན་རེ་དྲན་པའི་སྐབས་ཀྱང་བ་སྤུ་གཡོ་ནུས་པའི་གདུང་ཤུགས་མི་འབྱུང་ན། གོ་བ་
ཙམ་ལ་ལུས་པ་ཡིན། ཉམས་རྟོགས་འཕྲལ་མར་སྐྱེད་ཐུབ་པ་དེ་མིན། གདུང་ཤུགས་དྲག་པོ་
ཐ་མལ་གྱི་སྣང་བ་གཞན་འགོག་ནུས་པ། རིག་པ་བསྒྱུར་ཐུབ་པ་ཞིག་བྱུང་ན། བྱིན་རླབས་
འཕྲལ་དུ་འཇུག་ཉོན་མོངས་གློ་བུར་དུ་འགག ཡེ་ཤེས་སྐད་ཅིག་གིས་འབེབས། དེ་ལྟ་བུ་ཡང་
ཡང་དྲན་པས་རྟག་ཏུ་སྒོམས་པར་འགྲོ། གོམས་པ་ལས་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་སྤོང་ཞིང་ཡོན་ཏན་
ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་ཡིན། སངས་རྒྱས་དངོས་སུ་མཐོང་བ་མེད་ན། ཕྱོགས་ཞེན་དང་ཕོ་རུས་དང༌། 
ཡིད་འོང་གི་གདུང་ཤུགས་ཡོད་ཀྱང༌། ཟག་བཅས་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་རྟོག་ཡིན་པས་གྲོལ་
མི་ཐུབ། དགེ་བཤེས་ཕལ་པ་དང་གྲུབ་ཐོབ་ཕལ་པར་བརྩེ་བའི་དད་པ་ཡང་རྣམ་རྟོག་འཇིག་
རྟེན་པ་ཀ་ཡིན། སྐྱེ་བོ་བླུན་པོས་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཟེར་བ་ཞིག་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་མི་ཇོ་བཟང་
གཅིག་གམ། སྨད་བུད་གཅིག་གམ། ཟས་ནོར་གྱིས་ཕན་འདོགས་བྱེད་པ་ཞིག་ལ་སངས་
རྒྱས་ཟེར་རམ། སངས་རྒྱས་སངས་རྒྱས་ཞེས་པའི་ཚིག་ཙམ་མིན་པ་བློ་རྩེ་བརྟད་འཚམས་ཅི་
ཡང་མེད། དེ་འདྲས་སེམས་རྒྱུད་གྲོལ་བ་ལ་ཕན་པ་ཞིག་ཀྱང་མེད་དེས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་
ཏན་ཤེས་ནས། དེ་ཉིད་བླ་མ་ལ་ཚང་བའི་མོས་གུས་དགོས་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་བླ་མ་སངས་རྒྱས་
4-1-219


སུ་ཤེས་པ་སྟེ། དམིགས་ཡུལ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་མཆོག སངས་རྒྱས་ལ་དམིགས་
པ་ཡིན་པས་ལམ་སྒོམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཡིན། སྤྱིར་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱིན་
རླབས་འཇུག སྒོས་སུ་རང་རེའི་བླ་མ་དེ་ལ་ཞུས་པའི་ཡི་དམ་རྣམས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་འཕྲལ་
རང་ལ་མྱུར་དུ་འཇུག བཀའ་དྲིན་དྲན་པ་མེད་ན། སྤྱིར་བྱས་པ་མི་གཟོ་ཞིང༌། ངོ་ཚ་ཁྲེལ་མེད་
དེ་བྱུར་ཆགས་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ཡིན། བསོད་ནམས་དང་དཔལ་དང་གཡང་དང་
དགེ་ལེགས་ཐམས་ཅད་ཕྱགས་མ་བཏབ་པ་བཞིན་ཉམས་འགྲོ། སྒོས་སུ་ཆོས་ཐོབ་པ་དྲིན་དུ་
མི་སེམས་པ་དེ། ཆོས་ལ་ཡང་རྩིས་མེད་དད་པ་མེད་པ་ཡིན་པས། འབད་པ་བྱས་ཚད་དོན་
མེད་དུ་འགྱུར། ཡང་སྒོས་སུ་རྩ་ལྟུང་དང་པོའི་ཞད་ཀྱིས་གོས་པ་ཡིན་ལ། བཀའ་དྲིན་དྲན་
པས་དགེ་ལེགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞིར་འགྱུར་ཞིང༌། གུས་པ་ཆེན་པོ་རང་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་
ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་སུ་ཤེས་པ། བཀའ་དྲིན་དྲན་ལ། གདུང་ཤུགས་དྲག་པ། ཡང་
ཡང་མ་བརྗེད་པར་དྲན་པ་སྟེ་ཁྱད་པར་བཞི་དང་ལྡན་པའི་མོས་གུས་ཡོད་ན་མོས་གུས་ཚད་
དུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བྱ། དེས་ན་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་ལ། སློབ་མ་དམ་ཚིག་
དང་ལྡན་པས་མོས་གུས་དེ་ལྟ་བུའི་སྒོ་ནས་བླ་མ་བསྒོམས་ཤིང་གསོལ་བ་བཏབ་ན། ཐབས་
གཞན་མེད་ཀྱང༌། མཆོག་ཐུན་མོང་གི་འདོད་དོན་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །
དོན་ཚན་ལྔ་པ་ཕན་ཡོན་ལུང་དང་སྦྱར་བ་ནི། དེ་ཡང་དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེའི་རྒྱུད་ལས། གཞན་
གྱིས་བརྗོད་མིན་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས། །གང་དུ་ཡང་ནི་མི་རྙེད་དེ། །བླ་མའི་དུས་ཐབས་བསྟེན་
པ་དང༌། །བདག་གི་བསོད་ནམས་ལས་ཤེས་བྱ། །ཞེས་པ་དང༌། སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བ་ལས་ཀྱང༌། 
སློབ་དཔོན་ཇི་ལྟར་བལྟ་ཞེ་ན། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཀུན་དང་མཉམ། །དེ་ཉིད་རྟག་ཏུ་རྡོ་རྗེ་
འཆང༌། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིན་ཆེན་ཏོག །དེ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོ་སྟེ། །ཡིད་བཞིན་ནོར་
བུ་རིན་ཆེན་སྦྱིན། །སློབ་དཔོན་གྱི་ནི་ཡོན་ཏན་གཟུང༌། །སྐྱོན་ནི་ནམ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཡོན་
4-1-220


ཏན་གཟུང་བས་དངོས་གྲུབ་ཅིང༌། །སྐྱོན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དངོས་གྲུབ་ཉམས། །དེ་ཡི་གྲིབ་
མའང་མི་འགོམ་སྟེ། །མཆོད་རྟེན་བཤིག་དང་འདྲ་བར་གསུངས། །ཞེས་དང༌། རྡོ་རྗེ་གུར་
ལས་ཀྱང༌། སློབ་དཔོན་སྟོན་པར་གྱུར་པ་ནི། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་ཕྱག་མཛད་པ། །བདག་
ཅག་རྣམས་ཀྱི་ཕ་དང་མ། །འདི་ཉིད་ཡིད་ལ་བསམ་པར་བྱ། །ཞེས་དང༌། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་
ཇི་ལྟ་བུས། །དེ་ལྟར་སློབ་དཔོན་གཟུགས་འཛིན་ཏེ། །སེམས་ཅན་རྗེས་སུ་གཟུང་དམིགས་
ནས། །ཕལ་པའི་གཟུགས་སུ་གནས་པའོ། །ཞེས་གསུངས། དཔལ་དྲི་མ་མེད་པའི་འོད་ལས། 
དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་སྟོན་པ་པོ་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཇམ་དཔལ་ཇི་
ལྟ་བ་དང༌། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཐར་པ་དོན་དུ་གཉེར་
བ་རྣམས་ཀྱི་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཞེས་པ་དང༌། སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་རིམ་ལྔ་
ལས་ཀྱང་། རི་དབང་རྩེ་ལས་འགའ་ཞིག་ལྟུང་གྱུར་ན། །ལྟུང་བར་མི་འདོད་ཀྱང་ནི་ལྟུང་བར་
འགྱུར། །བླ་མའི་དྲིན་གྱིས་ཕན་པའི་ལུང་ཐོབ་ན། །གྲོལ་བར་མི་འདོད་ཀྱང་ནི་གྲོལ་བར་
འགྱུར། །ཞེས་པ་དང༌། སློབ་དཔོན་གྱིས་ནི་སྡིག་པ་འཕྲོག །སློབ་དཔོན་གྱིས་ནི་འཇིགས་
པ་སེལ། །སློབ་དཔོན་གྱིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །རྒྱ་མཚོའི་འཇིངས་ལས་སྒྲོལ་བར་འགྱུར། །
ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། དཔལ་ས་ར་ཧས་ཀྱང༌། བླ་མས་སྨྲས་པ་གང་གི་སྙིང་ཞུགས་པ། །ལག་
པའི་མཐིལ་ན་གནས་པའི་གཏེར་མཐོང་འདྲ། །ཞེས་དང༌། ཨིནྡྲ་བྷུ་ཏིའི་ཡེ་ཤེས་གྲུབ་པ་ལས་
ཀྱང༌། སྐྱ་བ་འཛིན་པ་མེད་པར་ནི། །གྲུ་ཡིས་ཕ་རོལ་འགྲོ་མི་འགྱུར། །ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་
རབ་རྫོགས་ཀྱང༌། །བླ་མ་མེད་པར་སྲིད་མཐར་མིན། །ཞེས་དང༌། མཐུ་སྟོབས་དབང་ཕྱུག་
བིརྺ་བས་ཀྱང༌། བླ་མ་དང་ནི་རྡོ་རྗེ་སེམས། །ཐ་དད་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཆོས་
དང་ནི། །དེ་བཞིན་དགེ་འདུན་བླ་མ་སྟེ། །དངོས་གྲུབ་གོ་འཕང་མཆོག་འདོད་པས། །ཀུན་ནས་
བླ་མ་མཉེས་པར་བྱ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་དངོས་རྡོ་རྗེ་འཆང༌། །རྩོད་པའི་དུས་འདིར་བདག་
4-1-221


དོན་དུ། །ཀུན་དང་མཐུན་པར་སྟོན་མཛད་པ། །དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་དངོས་ཀུན་གྱིས། །བསྟེན་
བྱ་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །དངོས་གྲུབ་བདེ་ཆེན་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་
པ་སྟེ། མདོར་ན་དངོས་གྲུབ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་བླ་མར་གསུངས་པའི་ལུང་ཁུངས་མཐའ་
ཡས་སོ། །ད་ལྟ་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པ་{ལ་}ཡང༌། རྩ་བའི་བླ་མ་ལ་དད་པ་མེད་པ་རྣམས། 
མི་འདོད་པ་དུ་མ་ཐོག་ཏུ་འབབ་པ་དང༌། བླ་མ་གུས་པས་བསྟེན་པ་རྣམས་ལ། བདེ་སྐྱིད་སྙན་
གསུམ་རང་ཤུགས་ཀྱིས་འབྱུང་བ་མཐོང་ངོ༌། །གཞན་ཡང༌། བླ་མ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་
ལས་འདི་སྐད་ཅེས། བླ་མ་སངས་རྒྱས་སུ་མཐོང་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་འཇུག བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔར་མཐོང་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱིན་རླབས་དང༌། གྲུབ་ཐོབ་ཏུ་མཐོང་ན་
གྲུབ་ཐོབ་ཀྱི་བྱིན་རླབས། སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་དགེ་བཤེས་བཟང་པོར་མཐོང་ན། དེ་དང་མཐུན་པར་
བྱིན་རླབས་འཇུག་སྟེ། ལར་མོས་གུས་མེད་ན་བྱིན་རླབས་ཡེ་མི་འཇུག་གོ །ཞེས་གསུང་པ་
ལྟར་ཡིན་ནོ། །
དོན་ཚན་དྲུག་པ་ལམ་ཟབ་མོ་ཞེས་པའི་སྒྲ་དོན་ནི། བླ་མའི་མོས་གུས་མེད་ན་དངོས་གྲུབ་
ལྟ་ཅི་སྨོས། ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་རེ་ཐག་ཆད་དམ་ཚིག་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ཙམ་གྱི་མོས་གུས་
ཙམ་ཡོད་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། མོས་གུས་ཁྱད་པར་ཅན་གྱིས་ལམ་འཁྲིད་པ་མེད་ན། མཆོག་སྒྲུབ་
པར་བྱེད་པའི་ཐབས་གཞན་ཞིག་བཙལ་ནས། དེ་ལ་གེགས་སེལ་གཞན་དང་བོགས་འདོན་
ཡང་གཞན་དང་གཞན་མང་པོ་དགོས་ཤིང༌། འདོད་དོན་གཞན་རྣམས་ལ་ཁ་ཐག་ཉེ་བའི་
ཐབས་ཀྱང་མི་གཅིག་པ་མང་པོ་འཚོལ་དགོས་ཏེ། ཚེ་སྒྲུབ་ནོར་སྒྲུབ་དབང་བསྡུད་ལ་སོགས་
པ་ཇི་སྙེད་ཅིག་བྱས་ན་ཡང་འགའ་ཞིག་ཡེ་མི་འགྲུབ། འགའ་ཞིག་འགྲུབ་ཀྱང་དཀའ་ཚེགས་
ཆེན་པོ་དགོས་པས་ལམ་མི་ཟབ་པ་ཡིན། མོས་གུས་ཁྱད་པར་ཅན་གྱིས་ལམ་འཁྲིད་པ་འདི་
ལ་ནི། མོས་གུས་ཁོ་ནས་མཆོག་ཀྱང་འགྲུབ། ལམ་གྱི་གེགས་སེལ་དང༌། བོགས་འདོན་དང༌། 
4-1-222


ཚེ་དང་ལོངས་སྤྱོད་དབང་ཐང་སོགས་འདོད་དོན་ཐམས་ཅད་མོས་གུས་གཅིག་པུས་དཀའ་
ཚེགས་མེད་པར་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར། གཅིག་ཆོག་ཡིན་པས་ན་ལམ་ཟབ་མོ་ཞེས་བྱའོ། །
དོན་ཚན་བདུན་པ་ལམ་ཟབ་མོའི་ཁྲིད་ལུགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི་མོས་གུས་ཀྱི་ལམ་འཁྲིད་པ་
དེ་ལ་ཡང༌། སྤྱོད་པས་འཁྲིད་པ་དང་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་འཁྲིད་པ་གཉིས་ཡོད། དང་པོ་ནི། 
སྐལ་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་ཅིག་བླ་མ་མཆོག་དང་མཇལ་བ་ཙམ་ནི་མོས་གུས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། བླ་
མའི་དོན་དུ་དཀའ་བ་ཆེན་པོ་སྤྱད་པས། ས་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཉི་མ་ཤར་བ་ལྟར་
ཅིག་ཅར་ཚུལ་དུ་འབྱུང་བ་ཡིན། དཔལ་ལྡན་འབྲས་སྤུངས་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་
དང༌། མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་དང༌། ནཱ་རོ་མཻ་ཏྲི་སོགས་རྒྱ་གར་གྱི་གྲུབ་ཐོབ་དང༌། བོད་ཡུལ་གྱི་ལོ་
ཙཱ་བ་མང་པོ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་པ་ཨ་མེས་བྱང་ཆུབ་དང༌། བཤེས་གཉེན་བྱ་ཡུལ་བ་སོགས་
ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་སྦྱར། གཉིས་པ་ནི། དེང་སང་གི་གང་ཟག་ཕལ་ཆེར་ལ་མོས་གུས་དེ་འདྲའང་
དཀོན་དཀའ་སྤྱད་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་གྱིས་མི་ནུས། རེ་རེ་ཙམ་གྱིས་བྱེད་པ་སྲིད་ན། མི་བྱེད་པ་
ཚོའི་ཚོར་ན་ཏ་དགའ་མོར་གདའ། ལར་ཕོ་རུས་དང༌། ཞེན་དང༌། ཁེངས་དྲེགས་དང༌། འགྲན་
སེམས་དང༌། ཕུགས་རང་བཟང་འདོད་དང༌། ཡུས་དང་བཅས་པ་ཡིན་གྱི། ཆོས་ལྡན་གྱི་མོས་
གུས་སྙིང་ཐག་པ་ནས་མེད་པས། རྣམ་དག་ལེགས་པའི་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེད་མི་ཐུབ། དེས་
ན་གསོལ་འདེབས་ཀྱི་སྒོ་ནས་མོས་གུས་ལ་རིམ་གྱིས་སློབ་པ་ཡིན། རིམ་པས་བསྒོམས་པས། 
མཐར་མོས་གུས་བཅོས་མ་མ་ཡིན་པ་སྐྱེས་པ་ན། ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱང་རིམ་པས་
འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་མོས་གུས་རབ་ལ་དགེ་སྦྱོར་རབ། འབྲིང་ལ་འབྲིང་དང་ཐ་མ་
ལ་ཐ་མ་འབྱུང༌། མོས་གུས་མེད་ན་དགེ་སྦྱོར་མེད། མ་གུས་པ་ནི་ངན་སོང་གི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །
དོན་ཚན་བརྒྱད་པ་མཚན་ལྡན་གྱི་བླ་མ་ཇི་ལྟར་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ནི། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་
ལས། སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་ནི་མི་རྣམས་ཐར་པའི་ཆེད་དུ་སྐྱབས་སུ་ཉེ་བར་
4-1-223


འགྲོ་བ་སྟེ། །འདིར་ནི་སངས་རྒྱས་གཙུག་ལག་ཁང་ན་གནས་པ་འདི་ཡང་ཡི་གེར་བྲིས་པའི་
གླེགས་བམ་ཆོས་ཉིད་དང༌། །དགེ་འདུན་ངུར་སྨྲིག་འཛིན་པས་མཆོག་གི་ཁྱབ་བདག་བདེ་
བ་སྐྱེ་བ་འབུམ་ཕྲག་དག་གིས་སྟེར་བ་མིན། །ཞེས་དང༌། གང་ཞིག་མི་ཡི་འཇིག་རྟེན་དག་ན་
དཔལ་ལྡན་བླ་མ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་སྡིག་བྲལ་དེ་དག་སྟེ། །དེ་ལ་གནོད་པ་བྱས་པས་སྲོག་ཆགས་
རྣམས་ནི་ངེས་པར་དམྱལ་བར་འགྲོ་སྟེ་འདི་ལ་ངོ་མཚར་མེད། །དེ་མཉེས་པ་ཡིས་བདག་ནི་
མགུ་སྟེ་དེ་ལ་ཁྲོས་པས་མེ་ཡིས་ཁྲོས་པ་ཞེས་པ་ཆེན་པོའོ། །དེ་ཉིད་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐར་
པ་བདེ་མཉམ་འབྲས་སྟེར་བུ་རྣམས་དག་གི་ཕྱག་འོས་མཆོད་འོས་སོ། །སྡུག་ཅན་གང་ཡིན་
གང་ཞིག་དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་ཞབས་པད་བཟང་ལ་དུས་གསུམ་ཕྱག་མི་བྱེད་པའོ། །མི་ཤེས་
གང་ཡིན་གང་ཞིག་རྣམ་མང་མེ་ཏོག་རྣམས་ཀྱིས་དུས་གསུམ་དུ་ནི་མཎྜལ་མི་བྱེད་པའོ། །མྱུར་
དུ་མནར་མེད་འགྲོ་བ་གང་ཡིན་གང་ཞིག་བདེ་མཉམ་སྟེར་བྱེད་བླ་མ་སྐྱོ་བ་སྐྱེད་པའོ། །ཤེས་
རབ་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་མ་ཉམས་གང་ཞིག་མཆོག་གི་བླ་མའི་ཞབས་ནི་མི་སྤོང་བའོ། །
ཞེས་གསུངས། དཔལ་ལྡན་གསང་འདུས་ལས་ཀྱང༌། རིགས་ངན་སྨིག་མ་མཁན་ལ་སོགས། །
གསོད་དོན་དོན་གཉེར་སེམས་པ་རྣམས། །ཐེག་ཆེན་བླ་ན་མེད་པ་ཡི། །ཐེག་མཆོག་འདི་ལ་
འགྲུབ་པར་འགྱུར། །སེམས་ཅན་མཚམ་མེད་ལ་སོགས་པ། །སྡིག་པ་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་ཡང༌། །
རྡོ་རྗེའི་ཐེག་པ་རྒྱ་མཚོ་ཆེ། །ཐེག་པ་མཆོག་ནི་འདི་ལ་འགྲུབ། །སྙིང་ནས་སློབ་དཔོན་སྨོད་
པ་དག །བསྒྲུབ་ཀྱང་འགྲུབ་པར་ཡོངས་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། འདིའི་ཐད་ཀྱི་སྒྲོན་
གསལ་ལས། རང་གི་བླ་མ་ལ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་སྨོད་མཁན་དེ་དང༌། རང་ཡང་སྙིང་ཉེ་བར་
བྱས་ན། སློབ་དཔོན་ལ་རང་གིས་དངོས་སུ་མ་སྨད་ཀྱང༌། སློབ་དཔོན་སྨད་པ་དང་ཁྱད་མེད་
པར་བཤད་དོ། །ཡང་དེ་ཉིད་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཕྱོགས་བཅུ་
ན་ཇི་སྙེད་བཞུགས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་དང་གསུང་དང་
4-1-224


ཐུགས་རྡོ་རྗེ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་བས་ཀྱང༌། སློབ་དཔོན་གྱི་
བ་སྤུའི་བུ་ག་གཅིག་གི་བསོད་ནམས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རིགས་
ཀྱི་བུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྙིང་པོར་གྱུར་པའོ། །ཞེས་གསུངས་
ཤིང༌། གསང་འདུས་རིམ་ལྔ་ལས་ཀྱང༌། མཆོད་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སྤངས་ནས། །བླ་མ་
མཆོད་པ་ཡང་དག་བརྩམས། །དེ་མཉེས་པས་ནི་ཀུན་མཁྱེན་གྱི། །ཡེ་ཤེས་མཆོག་ནི་ཐོབ་
པར་འགྱུར། །བླ་མེད་བྱེད་པ་སློབ་དཔོན་གྱི། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་མཆོད་བྱས་པས། །དེ་ཡིས་
བསོད་ནམས་མ་བྱས་ཅི། །དཀའ་ཐུབ་མ་བསྟེན་གང་ཞིག་ཡོད། །དེ་ཉིད་མི་བཟང་འདོད་
པ་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་ཡིད་འོང་གང་དང་གང༌། །ཤིན་ཏུ་ཁྱད་པར་གྱུར་པ་ཉིད། །དེ་དང་དེ་ནི་བླ་
མར་འབུལ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། གཞན་ལས་ཀྱང༌། སློབ་དཔོན་གྱི་ནི་ཡོན་ཏན་གཟུང༌། །
སྐྱོན་ནི་ནམ་ཡང་མ་ཡིན་ཉིད། །ཡོན་ཏན་གཟུང་བས་དངོས་གྲུབ་ཅིང༌། །སྐྱོན་རྣམས་ཀྱི་ནི་
དངོས་གྲུབ་ཉམས། །འདིར་མང་སྨྲས་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། །བླ་མ་མཉེས་བྱེད་གང་ཡིན་བྱ། །མི་
མཉེས་བྱེད་ཀུན་སྤང་པ་ནི། །དེ་དང་དེ་ལ་འབད་པས་སྤྱད། །དངོས་གྲུབ་སློབ་དཔོན་རྗེས་
འབྲང་བར། །རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཉིད་གསུངས་ཕྱིར། །ཤེས་ནས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །བླ་
མ་ཡོངས་སུ་མཉེས་པར་བྱ། །ཞེས་འབྱུང་བ་རྣམས་གནད་ཀྱི་{ནམ་མ་[དམ་པ་]ཡིན་ཏེ། 
མདོར་ན་བླ་མ་བསྟེན་ཚུལ་ཡང་བསམ་པ་དང་སྦྱོར་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། བསམ་
པའི་རྩ་བ་ནི་གོང་དུ་བསྟན་པའི་བླ་མའི་མོས་གུས་ཉིད་ཡིན་ལ། དེ་ཡི་ཡན་ལག་ཏུ། བླ་མའི་
སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྐྱོན་ལ་མི་བརྟག་སྟེ། སྐྱོན་གྱི་རྣམ་པ་མཐོང་ན། བློ་སྦྱོང་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་
དེ། དང་པོ་ནི། བླ་མ་ལ་འདི་ལྟ་བུའི་སྐྱོན་དང་མཛད་སྤྱོད་ག་ལ་མངའ། འདི་ནི་བདག་རང་གི་
སེམས་མ་དག་པས་ལན། མཁྲིས་ནད་ཅན་གྱིས་དུང་སེར་པོར་མཐོང་བ་དང་འདྲ། སྔོན་བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནོར་བཟང་གི་བླ་མ་བྲམ་ཟེ་རྒྱལ་བའི་དྲོད་དང༌། གྲུབ་ཐོབ་མཚོ་སྐྱེས་ཀྱི་བླ་
4-1-225


མ་ཕག་ཚང་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཞབས་ཀྱིས་འཇམ་དཔལ་ཁྱིམ་བཙུན་དུ་གཟིགས་
པ་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་ཏེ། དེ་དག་གིས་ཀྱང་མ་དད་པ་མེད་པར། གུས་པ་ཕྱིར་ཞིང་འཕེལ་
བས། དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པ་དང༌། མ་དད་པའི་རྣམ་རྟོག་སྐད་ཅིག་རེ་རེས་ཀྱང་དངོས་གྲུབ་ལ་
བར་ཆད་བྱུང་བ་ལྟར། བདག་ཀྱང་བླ་མའི་མཛད་པ་ཇི་ལྟ་བུ་མཐོང་ཡང་དད་པ་འཕེལ་བ་
ཞིག་བྱེད་དགོས་སྙམ་དུ་བསམ། 
བློ་སྦྱངས་ཚུལ་གཉིས་པ་ནི། བླ་མ་དེའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྐྱོན་མཐོང་བའམ། མཛད་
སྤྱོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་མི་དགེ་བཅུ་མཛད་པར་མཐོང་ཡང༌། བླ་མས་མཛད་པ་འདི་ལྟ་བུ་མཛད་པ་
ནི། གདུལ་བྱ་གང་ལ་གང་འདུལ་གྱི་དབང་ལས། སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྨིན་གྲོལ་དུ་
མཛད་པའི་འཕྲིན་ལས་ཡིན། དེད་དཔོན་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། ཁྱེའུ་སྐར་མ་དང༌། བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་ཆོས་འཕགས་སོགས་ཀྱི་དཔེ་དང་མཚུངས། དཔེར་ན་བླ་མ་རྫུན་གསུང་པར་
ཤེས་ན། ད་ལྟ་འདི་ན་སྐྱེ་བོ་མང་པོ་རྫུན་མི་སྨྲ་བའི་བརྟུལ་ཞུགས་ལ་གནས་པ་ཡོད་པ་ཡང༌། 
དགེ་བ་ངོ་མཚར་ཆེ་སྟེ། དེ་ཀུན་པས་བདག་གི་བླ་མས་དགོངས་པ་ཅན་གྱི་ཚིག་རྫུན་ལྟར་སྣང་
བ་གསུང་པ་འདི་བརྒྱ་སྟོང་འབུམ་འགྱུར་གྱི་ངོ་མཚར་ཆེ། འདིས་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་
མཐོ་རིས་དང་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་འགོད་པར་མཛད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་འདུག་
སྙམ་དུ་བསམ་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེས་ཐམས་ཅད་ལ་རིགས་འགྲེ། ཁྱད་པར་དུ་རང་ལ་བཀའ་
བཀྱོན་པ་དང༌། མི་དགྱེས་པའི་རྣམ་འགྱུར་མཛད་ན། བཀའ་བཀྱོན་མི་ཐེག་དད་པ་ལོག
ལོག་ལྟ་བྱེད་ན་དངོས་གྲུབ་དང་སྒོམ་གྱི་ཏ་རེ་བ་ཟད་དེ། དེ་བས་ཐུ་བ་དམ་ཚིག་ཉམས། རྡོ་
རྗེ་དམྱལ་བའི་གཞི་ཐིངས་པ་ཡིན། བཀའ་བཀྱོན་བྱུང་ན་རང་གི་ལས་ངན་སྡིག་སྒྲིབ་འཛད། 
བགེགས་དང་ལོག་འདྲེན་རིང་དུ་བྲོས། ལྷག་པར་ཡང་བདག་ལ་ཐུགས་ཉེ་བས་གསོང་པོར་
གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཕས་བུ་ལ་བྱ་བ་བཞིན་ཟོལ་འགྲོག་མི་མཛད་པ་བཀའ་དྲིན་རེ་ཆེ་སྙམ་དུ་
4-1-226


བསམས། མི་དགྱེས་པ་ལྟར་སྣང་ན་རང་གི་ལས་སྒྲིབ་མ་དག་པ་ཡོད་པས་དེ་མཛུབ་བཙུགས་
སུ་བརྡ་སྤྲོད་མཛད་པར་འདུག་སྙམ། སྤྱིར་སྒྲིབ་སྦྱོང་དང༌། སླར་ཡང་བླ་མ་དགྱེས་པར་བྱེད་
པའི་ཐབས་ལ་འབད་དགོས་པ་ཡིན། ཕྱག་ཆེན་པ་འགའ་ཞིག་བླ་མའི་བཀའ་བཀྱོན་ཐེག་
པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ་ཞེས་ཟེར་བ་ཡང་མོས་གུས་ཀྱི་གནད་དང་ལྡན་པ་ཡིན། བོད་
སྒོམ་འགའ་ཞིག་གི་ཞལ་ན་རེ། མཚན་ལྡན་བླ་མ་རིན་ཆེན་འདིས། །གང་མཛད་ཐམས་
ཅད་ལེགས་པ་ཡིན། །ཅི་མཛད་ཐམས་ཅད་ཡོན་ཏན་ཡིན། །མི་གསོད་བཤན་པ་མཛད་ན་
ཡང༌། དེ་ཁས་འཚེངས་ཤིང་དེ་ཁ་ལེགས། །སེམས་ཅན་ཐུགས་རྗེས་འཛིན་པར་ངེས། །ལོག་
གཡེམ་འཆལ་བའི་ཚུལ་སྟོན་ཡང༌། །ཡོན་ཏན་འཕེལ་ཞིང་ཡོན་ཏན་འབྱུང༌། །ཐབས་ཤེས་
ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་བརྡ། །རྫུན་གྱིས་གཞན་མགོ་བསྐོར་བ་ན། །བརྡ་ཐབས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་
ཀྱིས། །འགྲོ་ཀུན་ཐར་བའི་ལམ་ལ་འདྲེན། །རྐུ་འཕྲོག་ཆོམ་པོ་མཛད་ན་ཡང༌། །གཞན་གྱི་
ཡོ་བྱད་ཚོགས་སུ་བསྒྱུར། །སྐྱེ་བོ་འཕོངས་པ་ཞི་བ་ཡིན། །དོན་ལ་འདི་འདྲའི་བླ་མ་ཡིས། །
བཀའ་བཀྱོན་མཛད་ན་དྲག་སྔགས་ཡིན། རྐྱེན་ངན་བར་ཆད་སེལ་བར་ངེས། །བརྡུངས་
གཏག་མཛད་ན་བྱིན་རླབས་ཡིན། །དངོས་གྲུབ་ཐམས་ཅད་དེ་ལས་འབྱུང༌། །མོས་གུས་ཅན་
ཚོ་ཉམས་རེ་དགའ། །ཞེས་སྐད་དེ། བླ་མའི་མོས་གུས་ཀྱི་གནད་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་རང་ཡིན། རྗེ་
གྲོལ་མཆོག་གིས་ཀྱང༌། དངོས་གྲུབ་ཀྱི་རྩ་བ་དེ་བླ་མ་སྐད། །བླ་མ་དེ་སངས་རྒྱས་དངོས་བྱོན་
སྐད། །ཅི་མཛད་དེ་ལེགས་པར་བལྟ་དགོས་སྐད། །མཛེས་མཛེས་སུ་སྨྲ་ཀྱང་སྒྲ་སྐད་ལགས། །
དངོས་གྲུབ་ལ་ཐོབ་རུང་མ་ཐོབ་རུང༌། །སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་གང་ཡིན་ཡང༌། །མཛད་
པ་ཡང་ལེགས་ཉེས་ཅི་སྟོན་རུང༌། །མི་ང་ལ་སྙེམས་ཁྲིགས་རྡུལ་ཙམ་མེད། །ཅེས་འབྱུང་བ་
ཐག་ཆོད་ཀྱི་མོས་གུས་དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་དགོས། བླ་མ་རང་དེ་ཅུང་ཟད་ངན་པའི་སྐྱོན་ཡོད་པས་
སངས་རྒྱས་སུ་བཏེག་སྟེ་ཡར་སྐྱེལ་མི་དགོས། བླ་མ་རང་གིས་གོ་ཆོད། མཛད་པ་ཉེས་པ་དེ་
4-1-227


བསྒྱུར་ནས་ལེགས་པར་སྒོམ་མི་དགོས། གང་མཛད་དེ་ཀ་དོན་ཆེན་ཡིན་དེ་ཀས་ཆོག་མཛད་
པ་ལེགས་ཉེས་ལ་ཁྱད་མི་གདོག རང་ལ་དངོས་གྲུབ་རེ་ནས་མོས་གུས་སྒོམ་པ་མིན། བླ་མ་
དང་མ་བྲལ་ན་དམྱལ་བར་གནས་དགོས་ཀྱང་འདོད་ཐོག་ཡིན། བླ་མ་དང་བྲལ་ན་དངོས་
གྲུབ་སངས་རྒྱས་སམ་དེ་ཡོད་ནའང་ང་ལ་དགོས་ཆེད་མེད་དོ་གཞན་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་སྙམ་
པ་ཞིག་ཡིན་ནོ། །མདོར་ན་མོས་གུས་ལ་རེ་དོགས་སྤངས་པ་ཞིག་གལ་ཆེ། མཁས་པ་ཚིག་
གཙོ་བོར་བྱེད་པ་རྣམས་དང༌། སྒོམ་ཆེན་པའི་བརྒྱུད་འཛིན་དུ་ཁས་བླངས་ནས། རྟོག་གེ་དང་
སྒྲ་སྙན་ངག་སོགས་ཐ་སྙད་ངན་པའི་གཡང་སར་ལྷུང་བ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆེ་འདོད་ཅན་འདི་
རྣམས་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གནང་ལ་རེག་ཅིང༌། ཚིག་གྲོང་མིའི་བརྡ་ཆད་དང༌། བསྟུན་པ་
འདི་ལྟ་བུ་ལ་མི་མོས་ཀྱང༌། རྒྱུད་ལས། འཚེ་བ་རིག་བྱེད་ཚད་མ་ཅན་ནི་བདེ་བའི་འབྲས་བུ་མི་
སྟེར་དུས་ཀུན་ཏུ་ནི་སྡུག་བསྔལ་སྟེར། །དམ་པའི་བྱམས་ལྡན་རྨོངས་པའི་ཚིག་ལས་མཆོག་གི་
བདེ་བ་བྱེད་ཅིང་སེམས་ཅན་བདེ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས། །དེ་ཕྱིར་སེམས་ཅན་དོན་ནི་གཅིག་པུ་
ཉིད་ལ་མི་བདག་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་པ་བསྒོམ་པར་བགྱི། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཁོ་བོ་
ཅག་ནི་དོན་ལ་རྟོན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འདིར་ཡང་དེ་ཙམ་ཞིག་སྨོས་སོ། །གཞན་ཡང༌། དགེ་
བའི་བཤེས་གཉེན་བླ་མ་དམ་པ་ལ་གཉེན་བཤེས་པ་ནི། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་ན་གྲོགས་དང་
ཉེ་དུ་སྙིང་ཉེ་བའམ། གཡོག་བཟང་པོ་དཔོན་ལ་གུས་པ་ཞིག་གིས། ལུས་ཀྱིས་བསྙེན་བཀུར་
དང་ཞབས་ཏོག་བྱེད། ཞེས་འབུལ། ཞིང་ལས་དང༌། ཚོང་དང༌། ཕོ་ཉ་དང༌། དགྲ་ལ་འཐབ་
པ་སོགས་གང་དགོས་ཀྱི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ། ངག་གིས་སྙན་པའི་ཚིག་དང༌། བསྟོད་ར་
དང་ཆེ་བ་བརྗོད། ཁ་འཛིན་ཤགས་འདེབས་སོགས་སྒོ་དུ་མ་ནས་སྨྲ། སེམས་ཀྱིས་ཀྱང༌། རང་
གི་རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པ་དེ་མངའ་ཐང་མཐོ་ན། ནོར་ཆེ་ན། ཚེ་རིང་ན། བྱུས་རྒྱལ་ན། གཞན་
དང་མི་མཉམ་པ་ཞིག་བྱུང་ན་ཅི་མ་རུང་སྙམ་པར་བྱེད། ལས་བྱ་ཐབས་ཀྱིས་ཀྱང༌། ཕ་རོལ་
4-1-228


པོ་གཞན་རྣམས་མངའ་འོག་ཏུ་འཇུག་ཨེ་ནུས་དང༌། མཐའ་ན་འབྲེལ་ཆགས་ཙམ་ཡང་འཇུག་
པའི་ཐབས་བྱེད། རང་གིས་ཀྱང་བཟའ་བཏུང་ནོར་སོགས་གྱ་ནོམ་པ་འབུལ་ཁྲལ་འཇལ་ཐ་
ན་ལུས་སྲོག་ཚུན་ཆོད་ཀྱང་དེ་དག་གི་དོན་དུ་གཏོང་ནུས་ཀྱིན་འདུག་ན། འཇིག་རྟེན་པ་དེ་
དག་ལོ་ཟླ་ཞག་པོ་ཁ་ཤས་ཀྱི་མདུན་མ་ཙམ་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ། གཉེན་གྲོགས་དཔོན་རྣམས་
ལ་དེ་ཙམ་དུ་བྱེད་ནུས་ན། བླ་མ་ནི་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་བར་དུ་གཏན་གྱི་གཉེན་ཡིན། གྲོགས་
ཡིན། དཔོན་ཡིན། མགོན་ཡིན། སྐྱབས་ཡིན། རང་གི་ཚེ་འདིའི་བདེ་སྐྱིད་སྙན་གསུམ། ཚེ་
རིང་ནད་མེད་ལོངས་སྤྱོད། མིས་མཐོང་སོགས་ལེགས་པ་གང་བྱུང་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བླ་མའི་
སྐུ་དྲིན་དང་བྱིན་རླབས་ཡིན། གཞན་ཡང་རང་ལ་ཐོས་བསམ་གྱི་ཤེས་རབ་སྲུང་སྡོམ་གྱི་ཚུལ་
ཁྲིམས་བཟླས་ནུས་བྱིན་རླབས་ཞི་རྒྱས་དབང་དྲག་གི་འཕྲིན་ལས་གང་བྱུང་ཐམས་ཅད་ཀྱང་
བླ་མའི་དྲིན། མཐར་ཐུག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་དུ་མཆོག་ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་ཐམས་ཅད་
དང༌། འདི་ཕྱི་དུས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དུ་བདེ་སྐྱིད་ཐམས་ཅད་བླ་མ་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ན། 
གོང་དུ་སྨོས་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ལུས་ངག་ཡིད་བྱ་བྱེད་ཐམས་ཅད་བླ་མའི་ཕྱོགས་སུ་འབུངས་དགོས་
པའང་ཡིན། དེ་ལྟར་བྱ་སྙམ་དུ་བསམ་པ་ཡང་དགོས་སོ། །མདོར་ན་བླ་མའི་སྐུ་གསུང་འཕྲིན་
ལས་མངོན་པར་མཐོ་བར་སྨོན་པ་ཚུན་ཆད་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་ན་སྐྱོན་ལ་མི་བརྟག་
པ་དང༌། ཅི་མཛད་ཡོན་ཏན་དུ་ཤེས་པ་དང༌། རེ་དོགས་འགོག་པའི་ཐག་ཆོད་དང༌། གཉེན་
བཤེས་པའི་བསམ་པ་སྟེ། བླ་མ་བསྟེན་ཚུལ་གྱི་བསམ་པ་བཞི་པོ་དེ་ཚང་ན། མོས་གུས་ལམ་
དུ་འགྲོ་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད་དོ། །
གཉིས་པ་སྦྱོར་བ་ནི། ལུས་ངག་ཡིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བླ་མ་མཉེས་པ་ཐམས་
ཅད་བྱེད། མི་དགྱེས་པ་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འདུས། དེ་ཡང་འགའ་ཞིག་བླ་མ་ནི་མན་ངག་ཞུ་
བའི་སྒོ་ཙམ་ཡིན་གྱི། དངོས་གྲུབ་དང་བྱིན་རླབས་ཆེན་པོ་ཞིག་བླ་མ་ལས་བཟང་བའི་ཡི་དམ་
4-1-229


མམ། མཁའ་འགྲོ་སོགས་ལ་ཞུ་སྙམ་པ་བྱེད་དེ། རྟེན་འབྲེལ་ཐམས་ཅད་རྩ་བ་ནས་འཆུག
དངོས་གྲུབ་ཏ་ག་ལ་འོང༌། དེས་ན་མོས་གུས་དྲག་པོ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་བྱ། ལོག་ལྟ་སྐད་ཅིག་
ཀྱང་མི་བྱ། གལ་ཏེ་བྱུར་ཆགས་ཀྱི་ལོག་ལྟ་རང་ཤུགས་ལ་དབང་མེད་དུ་སྐྱེས་ནའང་དེ་མ་
ཐག་གཉེན་པོས་སླེབ་པར་བྱས་ཏེ། འཕྲལ་དུ་རྒྱུན་བཅད་ནས། ལུས་ངག་གི་རྣམ་འགྱུར་དུ་
ཡེ་མ་ཐོན་པར་བྱས། ངག་གི་སྒོ་ནས་ཀྱང༌། དངོས་ལྐོག་གང་དུ་ཡང་སྐུར་འདེབས་དང་གཤེ་
བ་སོགས་ཚིག་གཅིག་ཀྱང་མི་བྱེད། ཚིག་འཇམ་པ་དང་དྲང་པོ་བདེན་པ་ཕྱི་ནང་མེད་པར་
སྨྲ། བླ་མའི་ཐུགས་སུ་འཐད་པ་དང༌། རང་ཡང་ཡིད་ཕེབས་པ་དང༌། ཚིག་གསལ་བས་གབ་
གསང་མེད་པར་ནང་ཡན་བྱས་ཀྱིན་ཞུ། སྒོ་ཐམས་ཅད་ནས་སྙན་པ་དང༌། བསྟོད་པ་དང༌། ཆེ་
བ་བརྗོད། བླ་མའི་ཅི་གསུང་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ཚད་མར་གཟུང་དགོས། ལུས་ཀྱིས་ཀྱང་ཕྱག་
འབུལ་སྐོར་བ་བྱེད། ཉེ་བ་དང་རིང་བའི་ཕྱག་གཡོག་དང་ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། ཕོ་ཉ་རྐང་
འགྲོ་སོགས་དགོས་པའི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་བྱེད་དེ། ཐ་ན་ཆུ་འཆུ་ཐལ་འཕྱག་ཚུན་ཆོད་ཀྱང་
ངོ༌། །ཡོ་བྱད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཀྱང༌། ཤིན་ཏུ་ཁྱད་པར་གྱུར་པ་ཉིད་ཅེས་པ་ལྟར། དངོས་པོ་བཟང་
བ་དང༌། དག་པ་དང༌། འཕངས་པ་དང༌། རང་ལ་གཅེས་པ་རྣམས་འབུལ། ཅུང་ཟད་ཡིད་
འོང་གང་དང་གང༌། །ཞེས་པ་ལྟར། གང་བླ་མ་དེ་ཉིད་ལ་མཁོ་བ་དང་གང་ལ་ཐུགས་དགྱེས་
པ་དེ་འབུལ་ཏེ། དངོས་གནས་ལ་བཟང་ངན་གང་ཡིན་ཡང༌། གང་མཁོ་ཞིང་དགྱེས་པ་དེ་ཀ་
མཆོད་པའི་མཆོག་ཏུ་གྱུར། ཐུགས་སུ་བྱོན་པ་དང་རྣམ་པར་དག་པའི་དངོས་པོ་འབུལ་མི་ནུས་
པར། རང་ལ་གང་མི་མཁོ་ཚད་ཀྱི་གྱང་གྱོང་ངན་ངོན་ནོར་མ་ཉན་དག་འབུལ། ནས་སོགས་
འབྲུ་ཡིན་ན་སད་ཁྱེར་ངན་ངོན་དང༌། བྲེ་ཚད་གང་ཆུང་བ་ནས་གཞལ་བའི་ཁལ་གྲངས་བྱེད་
པ་སོགས་དངོས་པོ་གང་ཉུང་ཉུང་ལ་མིང་དང༌། གྲགས་གང་ཆེ་ཆེ་ནས་བྱེད་པ་དང༌། རྟ་ཕྱུགས་
སོགས་གང་རྫུད་པ་དང་རྒན་པ་དང་ནད་ཁྱེར་དང༌། གོས་ཡིན་ན་རྙིང་པ་སོགས་ནོར་དུ་མ་
4-1-230


བཏུབ་པ་རྣམས་ནས་བག་རེ་འབུལ་ཞིང༌། བཟང་པོ་ཐམས་ཅད་རང་གིས་ཚགས་བྱེད་པར་
འདུག་སྟེ། རྟེན་འབྲེལ་གྱི་གནད་རྩ་བ་ནས་འཆུགས། དམ་ཚིག་གི་འགངས་ལ་སེལ་ཞུགས། 
བྱིན་རླབས་ཀྱི་དྲོད་ཡལ། འདོད་དོན་དང་དངོས་གྲུབ་ནམ་ཡང་འགྲུབ་པ་མེད། ངལ་བ་
འབྲས་མེད་དང་བྱས་པ་དོན་མེད་ཀྱི་གསང་སྔགས་པ་སྐད་ཆོས་པའི་གཟུགས་བརྙན་རྣམས་
སྙིང་རེ་རྗེའོ། །ཡང་བླ་མ་བསྟེན་ཚུལ་འདི་རྣམས། བླ་མའི་ངོ་བསྲུང་བ་དང༌། མི་གཞན་ངོར་
ཆོས་བརྒྱད་ཀྱི་མཛེས་ཁྲིགས་དང༌། རང་གི་འདོད་དོན་འདྲ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་བྱེད་ན། ཁ་ཟས་
བཟང་པོ་དུག་གིས་སྦགས་པ་འདྲ། ཆོས་སུ་ནི་མི་འགྲོ། འགའ་ཞིག་ནི་རང་གི་དོན་ཡིན་པ་
མ་གོ་ནས་བླ་མ་ཉིད་རང་ལ་དགོས་པའི་དོན་གཅིག་ཡིན་པ་འདུག་སྙམ། ཡུས་དང་ངོ་སོ་ཁོ་
ན་ལྷུར་བྱེད་དེ། བླ་མ་མཉེས་པར་བྱས་པ་སྟེ། སློབ་མ་རང་ཉིད་ཀྱི་དོན་དང་ཁེ་ཆེན་པོ་ཐོབ་
པ་དེ་མ་ཤེས་པར་ཟད་དོ། །དེ་ལྟར་བླ་མ་བསྟེན་ཚུལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འགག་བསྡུ་ན་བཀའ་ཅི་
གསུང་སྒྲུབ་པ་ལ་འདུས། དགོངས་པ་ལ་གང་ཡོད་བཞིན་བྱེད་པར་འདུས་པ་ལགས་སོ། །དེ་
ལྟར་ན་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་དང༌། གོང་གི་སྐྱབས་འགྲོ་དང་སེམས་བསྐྱེད་དེ་གསུམ་པོ་
འདི་ནི། ཆོས་ཀྱི་འགངས་རང་ཡིན་པས། དམིགས་ཕྲན་རེ་ཙམ་ཡིན་པས་འགངས་ཆུང་ངོ་
སྙམ་དུ་བསམ་པར་མི་བྱ་སྟེ། སྐྱབས་འགྲོ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ཡིན། སེམས་བསྐྱེད་ནི་
ཐེག་ཆེན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ཡིན། བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་ནི་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ལམ༌། ཐམས་ཅད་
ཀྱི་རྩ་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །
ཡང་བསགས་སྦྱངས་ཙམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། ཚོགས་བསགས་དང་སྒྲིབ་སྦྱོང་དུ་མ་
གྱུར་པའི་དགེ་བའི་ཆོས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ལ། འོན་ཀྱང་ཡིག་བརྒྱའི་བཟླས་བསྒོམ་དང༌། 
མཎྜལ་ནི་ཆོ་གའི་ཡན་ལག་སྣ་རེ་ཙམ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འདི་གཉིས་གསང་སྔགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་
པ་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁོ་བ་དང༌། ཚེགས་ཆུང་ངུས་དོན་རྒྱ་ཆེར་འགྲུབ་པའི་ཐབས་མཁས་ཀྱི་ཁྱད་
4-1-231


པར་རེར་སྣང་བས། སྐབས་འདིར་ཐུན་མོང་གི་སྔོན་འགྲོའི་དམིགས་པ་ལྔ་ཞེས་འདྲ་མཚུངས་
སུ་ས་བཅད་བསྒྲིགས་པ་ཡིན་ནོ། །
དེ་ལྟར་དེ་ཡན་ཆད་དུ་བཤད་པ་རྣམས། ཆོས་འདི་གཅིག་པུར་མ་ཟད་སྐྱབས་སེམས་
བསགས་སྦྱངས་མོས་གུས་ཀྱི་ཁྲིད་གང་ན་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱོར་ཤེས་པར་འཚལ་ལོ། །
སྐབས་འདིར་སྤྱིར་སྨིན་བྱེད་ཀྱི་དབང་བསྐུར་དགོས་པ་ལས། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་སྐུ་
གསུང་ཐུགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོངས་རྫོགས་སམ། ཐུགས་དཀྱིལ་རྒྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། 
བྱིས་པ་འཇུག་པའི་དབང་བདུན་ཙམ་མམ། དབང་ཡོངས་རྫོགས་སྔར་ཐོབ་ཟིན་ནས། དེ་
རྗེས་སྐྱབས་འགྲོ་ནས་བརྩམས་ཁྲིད་འབོགས་པ་ཐོབ་ཐང་ཡིན་ལ། དེ་ཙམ་མ་ནུས་ན། རྣལ་
འབྱོར་བླ་མེད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གང་རུང་ཞིག་ཏུ། སྦས་རྒྱུད་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ཀྱི་དབང་ཡོངས་
རྫོགས་སམ་བུམ་དབང་ཐོབ་པར་བྱ། དམིགས་བསལ་ལ་སྐྱབས་སེམས་མཎྜལ་གསུམ་ལ་
དོགས་པ་མེད། ཡིག་བརྒྱ་དང་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་ལ། སྔར་དབང་བསྐུར་ཡེ་མ་ཐོབ་པ་ལ་
གསང་སྒྲོགས་སུ་འགྱུར་རམ་སྙམ་ན། འདིར་དམིགས་བསལ་ཡིན་པས་མི་འགྱུར་ཏེ། གཞི་དེ་
ལས་དད་པ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེ་བའི་དགོས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དབང་བསྐུར་སྔ་རོལ་
ནས་མ་གྲུབ་ན། ཐུན་མོང་གི་སྔོན་འགྲོའི་སྐབས་འདི་རྣམས་གང་དུ་བསྐུར་ཀྱང་འདྲ། གསང་
སྒྲོགས་མི་འབྱུང་བ་ཙམ་ལ་དེ་དང་ཁྱད་མེད་ཀྱང༌། སྤྱིར་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་སྔོན་དུ་བྱིས་འཇུག་
གམ། དཀྱིལ་ཆོག་ཕལ་པའི་བུམ་དབང་ཙམ་ཞིག་ངེས་པར་གལ་ཆེའོ། །དེ་ལྟར་ཐུན་མོང་
གི་དབང་བསྐུར་བའི་རྗེས་སུ། འཁྲིད་ཀྱི་འཕྲོས་ནས་སྐྱོང་བ་ལ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྔོན་
འགྲོ་ཞེས་པ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ནི་སྦྱོར་དྲུག་ལས་གཞན་པའི་འཁྲིད་མང་པོ་ཞིག་དང་ཐུན་
མོང་མ་ཡིན་པ་སྟེ། ཕལ་ཆེ་བའི་དོན་ཡིན། གཞན་ལ་གཏན་ནས་མེད་ཅེས་ཁྱབ་མཐའ་འཆའ་
བ་མིན་ནོ། །འོ་ན་སྔགས་ཀྱི་འཁྲིད་ཕལ་ཆེར་ལ་ཡང༌། ལྷ་སྒོམ་པ་དང༌། མི་རྟོག་པ་དང༌། སྟོང་
4-1-232


ཉིད་སྒོམ་པ་ཡོད་པས་ཤས་ཆེ་བ་ལ་བསམས་ཀྱང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞེས་ཟེར་དུ་མི་རུང་
སྙམ་ན་བདེན་མོད་ཀྱི། ལྷ་དང་མི་རྟོག་བསྒོམ་པ་ཡོད་པའི་འཁྲིད་རྣམས་ཕལ་ཆེ་བ་ལ་དེ་དག་
དངོས་གཞིར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི་སྔོན་འགྲོར་མི་བྱེད་པས། འདིར་ལྷ་དང་མི་རྟོག་པ་སྔོན་འགྲོར་
བྱེད་པའི་སྒོ་ནས། ཆོས་གཞན་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་
སྔོན་འགྲོའོ། །
དེ་ལས་དུས་འཁོར་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་སྒོམ་ཐབས་བཤད་ཟིན་པའི་རྗེས་སམ། ཇི་ལྟར་འོས་
པར་གོ་བ་ཅུང་ཟད་བརྗོད་ན། སྤྱིར་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་འདི་ཉམས་ལེན་དུ་བྱེད་པ་ལ། 
ཐོག་མར་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད་ཚད་མེད་བཞི་རྣམས་བྱས་ནས། དེ་རྗེས་ཤུ་ནྱཱ་ཏ་སོགས་
ལ་འཇུག་པ་ཡིན། འདིར་ཐུན་གཅིག་པོ་དེ་ཐུན་མོང་གི་སྔོན་འགྲོ་ལྔ་པོ་རྒྱས་བསྡུས་གང་ཡིན་
ཡང་རུང༌། ཁྲིགས་ཆགས་སུ་བསྒོམས་ཟིན་པའི་འཕྲོ་འཐུད་པ་ཡིན་ན་ཤུ་ནྱཱ་ཏ་མ་ཆད་ནས་
བསྒོམས་པས་ཆོག སྐྱབས་སེམས་གོང་གི་དེ་ཀས་གོ་ཆོད། ཡང་འདིར་སྐྱོར་མི་དགོས། དེ་
ལ་རང་གཞན་སྣང་གྲགས་ཀྱི་ཆོས་འདི་རྣམས་སྣང་ཡང་བདེན་པས་སྟོང་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་
བསྒོམ། དེ་རྗེས་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་ལ་འཇའ་ལྟར་ཡལ་ནས་སེམས་སྣང་མེད་
ལ་ཅུང་ཟད་བཞག དེ་ནས་ཤུ་ནྱཱ་ཏའི་སྔགས་བརྗོད་ཅིང༌། གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྟོང་གི་ཡེ་
ཤེས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ང་ཡིན་སྙམ་ང་རྒྱལ་བསྐྱེད། དངོས་གཞིའི་སྐབས་སུ། བཞུགས་
གདན་པདྨའི་འོག་ཏུ་འབྱུང་བཞིའི་དཀྱིལ་འཁོར་རི་རབ་དང་བཅས་པ་བསྒོམ་ཐུབ་ན་ལེགས། 
རྟེན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡིན་པས། ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་སྐབས་འདིར་གཞལ་ཡས་ཁང་གི་དོད་ཐུབ་
པ་ལགས། མདོར་བསྡུ་ན། མ་སྒོམས་ཀྱང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་སྐབས་འདིར་ཆོ་ག་ཆད་པར་མི་
འགྱུར་རོ། །ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་གོ་དོན་གཉིས་ཡོད་དེ། གཅིག་ནི་གདོད་མའམ་རྩ་བའམ་ཐོག་མ་
ཉིད་ལ་ལྷན་སྐྱེས་ཟེར་བ་ཡིན། ལྷ་ཕྱག་མང་ཞལ་མང་ཡལ་ག་ལོ་འདབ་རྒྱས་པ་ལྟ་བུའི་རྩ་
4-1-233


བའི་འབྱུང་ཁུངས་ས་བོན་ལྟ་བུ་དེ་ཕྱག་གཉིས་པ་ཡིན་ཞེས་བཏགས་པའི་སྒོ་ནས་བཞག་
སྟེ། འཇིག་རྟེན་དུ་རྩ་བར་འཇོག་པ་ཕལ་ཆེར་ཆུང་བའམ་ཉུང་བ་དང༌། འཕྲོས་ཤིང་འཕེལ་
བ་རྣམས་ཕལ་ཆེར་མང་བ་དང་ཆེ་བར་འགྱུར་བས། སྐབས་འདི་ལྟ་བུར་ཡང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་
སྒྲ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་པ་ཞིག་ལ་འཇོག དེའི་ཡང་ནང་ནས་གསང་སྔགས་པ་ཕལ་ལ་
གྲགས་ཆེ་བ་ལྟར་ན། གཅིག་གཅིག་པུ་ལ་ལྷན་ཅིག་པའི་སྒྲ་མི་འབྱུང་བས། དཔའ་བོ་གཅིག་
པུ་དང༌། དཔའ་མོ་གཅིག་པུ་ལ་ཕལ་དུ་ལྷན་སྐྱེས་མི་ཟེར་བར། ཕྱག་གཉིས་པ་ཁ་སྦྱོར་གྱི་སྐུ་
ཅན་གཅིག་ལ་ལྷན་སྐྱེས་སུ་གྲགས་སོ། །དོན་སྟེང་ནས་ཞལ་ཕྱག་མང་ཉུང་ལ་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་
ཁྱད་དང༌། རྩ་བ་དང༌། ཡན་ལག་གི་དབྱེ་བའི་ངེས་པ་མེད་མོད་ཀྱང༌། མཚོན་དོན་གྱི་དབང་
དུ་བྱས་ནས། རྒྱུའམ་རྩ་བ་ཆོས་སྐུ་སྤྲོས་བྲལ་མཚོན་པ་ཕྱག་གཉིས་པ་དང༌། འབྲས་བུའམ་
ཡན་ལག་གཟུགས་སྐུ་སྤྲོས་པའི་རྣམ་པ་མཚོན་བྱེད་ཞལ་ཕྱག་མང་པོ་ཅན་ཡིན་པར་འཇོག་པ་
མང་བས། རྒྱུའམ་རྩ་བའི་ལྷ་ལ་ལྷན་སྐྱེས་ཞེས་བྱ། དེ་ནི་བསྐྱེད་བྱ་རྣམ་པའི་སྒོ་ནས་ལྷན་སྐྱེས་
སུ་འཇོག་ཚུལ་ལོ། །
ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་གོ་དོན་གཉིས་པ་ནི། བདག་ཅག་གི་བླ་མ་དམ་པ་འགའ་ཞིག་འདི་སྐད་
ཅེས་གསུང་སྟེ། ཞལ་ཕྱག་རྣམ་པའི་གཟུགས་ཅན་ཉིད། །མཆོག་ཏུ་བདེ་བའི་གཟུགས་མེད་པ། །
དེ་ཕྱིར་འགྲོ་ཀུན་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས། །རང་བཞིན་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་ཞེས་བརྗོད། །རྣམ་དག་རྣམ་
པའི་སེམས་ཀྱིས་ནི། །རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས་པ་ཉིད། །ལྷ་ཡི་རྣམ་པའི་གཟུགས་ཀྱིས་ནི། །
བཞིན་ལག་ཁ་དོག་རྣམ་པ་ནི། །སྐྱེས་པ་ཙམ་གྱིས་རྣམ་པར་གནས། །འོན་ཀྱང་བག་ཆགས་
ཕལ་པས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། སེམས་ཅན་དུ་མ་གྲུབ་ན་ཕར་ཞོག གྲུབ་ཕྱིན་ཆད་
སེམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་བདེ་བ་དང༌། ལུས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལྷའི་སྐུར་གྲུབ། སེམས་ཅན་
གྱི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་གསུམ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གདོད་མ་
4-1-234


ནས་ཡོད། དེ་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མས་བསྒྲིབས་ནས་མ་ཤེས་པ་ལ། ཤུ་ནྱཱ་ཏའི་སྔགས་དོན་བསམས་
པས། དྲི་མ་ཐ་མལ་བའི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དང༌། གདོད་ནས་གྲུབ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྷའི་
སྐུ་གསུང་ཐུགས་དེ་མངོན་དུ་གྱུར་པར་མོས་པའི་ཚུལ་གྱི་སྒོམ་པ་ནི། ལྷན་སྐྱེས་སྒོམ་པ་ཞེས་
བྱ་སྟེ། འདི་ནི་མོས་ཚུལ་དང་བསྐྱེད་ཆོག་གི་རིམ་པའི་སྒོ་ནས་ལྷན་སྐྱེས་སྒོམ་པར་འཇོག་པའོ། །
བསྐྱེད་ཆོག་འདི་ལྟ་བུའི་སྒོ་ནས། ལྷ་དཔའ་རྐྱང་ནས་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་འཁོར་ལོ་རྒྱས་པའི་
བར་དུ་རྒྱས་བསྡུས་གང་བསྒོམས་ཀྱང་རུང༌། ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་སྒྲ་དོན་ཚང་མོད། འཁོར་ཅན་དང་
ཞལ་ཕྱག་མང་པོ་ཅན་ལ། ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཐ་སྙད་མི་འཇོག་པ་ནི། གསང་སྔགས་པ་ཕལ་ཆེར་
རྣམས་ལ་རབ་ཏུ་གྲགས་པའི་ཚད་མས་གྲུབ་པ་སྟེ། ཆུ་ལས་སྐྱེས་པ་གཞན་མང་པོ་ཡོད་ཀྱང༌། 
པདྨ་ཁོ་ན་ལ་ཆུ་སྐྱེས་སུ་བརྗོད་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་དཔའ་བོ་གཅིག་པ་དང༌། དཔའ་མོ་
གཅིག་པ་དང༌། འཁོར་ཚོགས་ཅན་ལ་ཡི་དམ་དེ་དང་དེ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་སྒྲུབ་ཐབས་སུ་རྒྱ་ཆེར་
སྒྲོག་པ་ནི་གསང་སྔགས་ཀྱི་བརྡ་ཆད་ལ་རྨོངས་པར་ཟད་དོ། །འདིར་འཆད་པའི་དུས་འཁོར་
ལྷན་སྐྱེས་དང༌། བདེ་མཆོག་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་སྒྲུབ་ཐབས་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་
མཛད་པ་སོགས་ནི། བསྐྱེད་བྱ་ལྷའི་རྣམ་པ་དང༌། སྐྱེད་ཆོག་གཉིས་ཀའི་སྒོ་ནས་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་
ཚུལ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། སྤྱིར་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་མངོན་རྟོགས་སུ་འཇོག་པ་ལ། བསྐྱེད་ཆོག་ལས་ཀྱང་
རྣམ་པ་གཙོ་ཆེ་བས། ལྷན་སྐྱེས་ལ་ས་བོན་དང་ཆོ་ག་གསུམ་སྐྱེད་དང༌། སྙིང་པོའི་ཚིག་ཙམ་
དང༌། མངོན་བྱང་ལྔ་སྐྱེད་སོགས་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང་བའང་མི་འགལ་ལོ། །དྲི་མ་མེད་པའི་
འོད་ཟེར་ལྔ་འཕྲོ་བ་ཞེས་པ་ནི། འདོམ་གང་ཙམ་འཁོར་ཡུག་ཏུ་འོད་ཟེར་གྱི་ཚུལ་ལ། དེ་ཕན་
ཆད་དུ་མེ་ལྕེ་ཁ་དོག་སྣ་ལྔའམ་དྲུག་པ་འཕྲོ་བའོ། །ཁ་ཅིག་དུས་འཁོར་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཞབས་
འོག་ཏུ་མནན་པའི་ལྷ་གཉིས་ཕྱག་བཞི་པ་དང༌། ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱང་སྒོམ་པ་ནི་སྐབས་སུ་བབ་
པའི་དབྲི་བཀྱེད་མ་ཤེས་པར་མངོན་རྟོགས་རྒྱས་པའི་གྲལ་སྒྲིག་བཤིག་མ་ཐུབ་པའི་སྐྱོན་ཏེ། 
4-1-235


དེ་ལྟ་ན་གཙོ་བོ་ལས་གདན་གཟི་བརྗིད་ཆེས་པའི་སྐྱོན་འབྱུང་སྟེ། དགྲ་བགེགས་མི་ཐུལ་བ་
དང༌། བར་ཆད་སྡང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་དུ་འགྱུར་བས་དེ་ལྟར་མི་བྱ་ལ། དྲག་པོ་དཀར་པོ་ཁྲོ་
ཉམས་དང༌། སྟག་ལྤགས་དང༌། སྤྲུལ་རྒྱན་ཅན། མིག་གསུམ་པ། འདོད་ལྷ་དམར་པོ་ཞི་བ་
དར་དང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ཅན་མིག་གཉིས་པ། གཉིས་ཀར་ཡང་ཕྱག་གཉིས་ཕྱག་མཚན་མེད་
པ་གན་ཀྱལ་དུ་གནས་པ། དྲན་མེད་དུ་རྒྱལ་ཞིང་མྱོས་པའོ། །སྐུ་ལ་རྡོ་རྗེའི་རྒྱན་ཞེས་པ་རྒྱུ་རྡོ་
རྗེ་ཕ་ལམ་ལས་གྲུབ་ཅིང་རྣམ་པ་ཡང་རྡོ་རྗེའི་གཟུགས་ཀྱིས་མཚན་པའོ། །དུས་འཁོར་ལྷན་
སྐྱེས་འདི་རྒྱུ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ལྟར་བྱེད་ན། ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀར་རྡོར་སེམས་ཀྱི་དབུ་རྒྱན་ཅན་
དང༌། འབྲས་བུ་ལྟར་བྱེད་ན། མི་བསྐྱོད་པའི་དབུ་རྒྱན་ཅན་ཡིན། དུས་འཁོར་གྱི་ཆོས་སྐད་ལ། 
རིགས་བདག་ཅེས་པ་འཁོར་གྱི་དབུ་ལ་བཞུགས་པའི་ལྷའི་མིང་ཡིན། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་
དབུ་རྒྱན་གྱི་ལྷ་ནི། རང་རིགས་མཚོན་བྱེད་ཡིན་གྱི་རིགས་བདག་གི་རྒྱས་འདེབས་མིན་ཏེ། 
དུས་འཁོར་ལ་ཚུར་རྒྱས་འདེབས་ཀྱི་ལྷ་མེད་དེ། དུས་འཁོར་ཉིད་ལྷ་གཞན་ཐམས་ཅད་ལ་
ཕར་རྒྱས་འདེབས་པའི་རིགས་བདག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པ་འདི་གོ་ནས་གཞན་གྱི་ཁ་
རྒྱུགས་དང་མ་འདྲེས་པར་བྱའོ། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཚུལ་གྱི་སྐྱེད་ཆོག་འདི། གདོད་མ་རང་
བྱུང་གི་ལྷའི་རྣམ་པ་ལམ་བྱེད་ཡིན། རང་བྱུང་གི་ལྷ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀུན་འདུས་ཡིན་པས། ཐོག་
མ་ཉིད་ནས་དམ་ཡེ་དབྱེར་མེད་དུ་རང་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། གོ་ཆ་བྱིན་རླབས་དང༌། ཡེ་ཤེས་སྤྱན་
འདྲེན་དབང་བསྐུར་རྒྱས་གདབས་སོགས་མི་དགོས་པས། སྐབས་འདིར་ནི་དེ་བཞིན་ཡིན་
ལ། སྐྱེད་ཆོག་གཞན་གྱི་ལུགས་སུ་བྱས་ན། རྣམ་པ་ལྷན་སྐྱེས་ཡིན་ཡང༌། ཆོ་ག་དེ་དག་བྱེད་
པའང་མི་འགལ་ལོ། །སྐབས་འདིར་གནས་དྲུག་ཏུ་ཡི་གེ་དྲུག་དགོད་པ་ནི། སྒོ་གསུམ་དང་སྐྱེ་
མཆེད་སོགས་བྱིན་རླབས་ཀྱི་དོན་མ་ཡིན། རིགས་དྲུག་ཀུན་འདུས་པའི་བརྡ་ཙམ་ཡིན། ཡི་
གེ་བཞི་འགོད་ནའང༌། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་བཞི་འདུས་
4-1-236


པའི་བརྡ་ཡིན། དེ་ནས་འོད་ཟེར་སྤྲོ་བསྡུས་སྣོད་བཅུད་སྦྱོང་བ་ནི། མཛད་པ་འཕྲིན་ལས་ལམ་
དུ་བྱེད་པ་ཡིན་པས། ཡེ་ཤེས་པ་སྤྱན་འདྲེན་དུ་འཁྲུལ་བར་མི་བྱའོ། །འཁྲིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་
ནི་བཟླས་པ་ཅུང་ཟད་བྱེད་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། ལྷ་སྐུ་ལ་དམིགས་པ་མ་གཏོགས་གཞན་མི་དགོས་
ལ། སྤྱིར་འདི་ལ་བཟླས་བརྗོད་བསྙེན་པ་སོགས་བྱེད་ན། སྙིང་གར་ཟླ་ཉི་སྒྲ་གཅན་བརྩེགས་
པའི་སྟེང་དུ། རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་སྔོན་པོ་ཞིག་བསྒོམ་སྟེ། འོད་ཟེར་སྤྲོ་བསྡུའི་བཟླས་པ་
སྤྱི་དང་མཐུན་པ་བྱེད། དེ་དག་ལས། དང་པོར་སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པས་ནི་འཆི་བ་སྦྱོང༌། ཆོས་སྐུ་
ལམ་དུ་བྱེད། སྐད་ཅིག་གིས་བསྐྱེད་པས་ནི། བར་དོ་སྦྱོངས། ལོངས་སྐུ་ལམ་དུ་བྱེད། ཡི་གེ་
དགོད་པ་དང༌། འོད་ཟེར་སྤྲོ་བསྡུས་ནི། སྐྱེ་སྲིད་དང༌། ལས་སྣ་ཚོགས་བྱེད་པ་སྦྱོང་སྤྲུལ་སྐུ་
མཛད་པ་དང་བཅས་པ་ལམ་དུ་བྱེད་པའོ། །མཐར་འོད་གསལ་དུ་བསྡུ་ཞིང་ལྡང་བ་ནི། ཕྱིས་
ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་ལ་ལྟོས་པའི་སྲིད་པ་མཐའ་དག་སྦྱོང་ཞིང༌། རང་བཞིན་ཆོས་སྐུ་ལས་
མ་གཡོས་བཞིན་དུ། འགྲོ་བའི་དོན་མཛད་པ་མཚོན་པ་ཡིན་ནོ། །སྤྱིར་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བ་ལས། 
ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་རྣལ་འབྱོར། བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་རྣལ་འབྱོར། ཡོངས་སུ་རྫོགས་
པའི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ་གསུམ་གསུངས། དང་པོ་བསྐྱེད་རིམ་དང༌། ཕྱི་མ་གཉིས་རྫོགས་རིམ་གྱི་
ལྷ་སྐུ་ཡིན། རྫོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་དངོས་དེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་སྐུ་ཞིག་ལ་ཟེར་བ་ཡིན་ནའང༌། 
བསྐྱེད་རིམ་གྱི་རྣལ་འབྱོར་པས་ཀྱང་དེ་དང་རྣམ་པ་མཚུངས་པར་བསྒོམ་པ་ལ། རྫོགས་པའི་
རྣལ་འབྱོར་ཞེས་སློབ་དཔོན་འཇིགས་མེད་འབྱུང་གནས་སོགས་མཁས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་འཛིན་
ཆེན་རྣམས་གསུང་ངོ༌། །དེ་ཡང་སྐྱེད་ཆོག་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ལུགས་སུ་ཡོད་ན། བསྐྱེད་རིམ་རྫོགས་
པའི་རྣལ་འབྱོར་དེར་འགྱུར་བ་ཡིན་གྱི། དེ་མིན་སྐད་ཅིག་གིས་བསྐྱེད་པ་ནི་དཀྲོང་བསྐྱེད་ཙམ་
པོའོ། །སྐབས་འདི་དག་ཏུ་འདི་ལྟར་ཡང་གོ་བར་བྱ་སྟེ། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་ལས། 
བསྐྱེད་རིམ་ལ་སྨད་ཅིང་རྫོགས་རིམ་ལ་བསྔགས་པ་ཆེར་མཛད། འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་ལས། 
4-1-237


བསྐྱེད་རྫོགས་གཉིས་ཀ་མང་པོ་ཞིག་གསུངས་ཀྱང༌། གཉིས་ཀར་གྱི་ཆེ་བ་ཙམ་མིན་པ་གང་
ལའང་སྨད་པ་ཆེར་མེད། དགྱེས་རྡོར་ལས། གཉིས་ཀ་གསལ་བར་བསྟན་ནས་བསྐྱེད་རིམ་
ལ་བསྔགས་པ་ཆེར་མཛད། གསང་འདུས་རྩ་རྒྱུད་དུ། བསྐྱེད་རིམ་འཁོར་བཅས་རྒྱས་ཤིང༌། 
རྫོགས་རིམ་གབ་པའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པ་ཤས་ཆེ། དེ་ལྟར་ཚིག་དངོས་བསྟན་ལ་སྟོན་ལུགས་མི་
འདྲ་བ་དུ་མར་བྱུང་ཡང༌། དགོངས་པ་གཅིག་སྟེ། བསྐྱེད་རིམ་ལ་བསྟོད་པ་རྣམས་ནི་ལས་
དང་པོ་པ་ཕལ་ཆེ་བ་ལ་དགོས་ཤིང༌། གནས་སྐབས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ཤིན་ཏུ་མང་བ་ལ་དགོངས། 
བསྐྱེད་རིམ་ལ་སྨད་པ་རྣམས་ནི་རྫོགས་རིམ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ཟིན་པ་དང་སྔར་མ་སྐྱེས་ཀྱང་དབང་
པོ་རྣོན་པོ་ལ་མི་དགོས་པ་དང༌། ངེས་དོན་མ་ཡིན་པ་ལ་དགོངས། དེ་ཙམ་དུ་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་
དགོངས་པ་མཐུན་མོད་ཀྱང༌། དངོས་བསྟན་ལ་བསྟོད་སྨད་ཀྱི་ཁྱད་ཡོད་པས། རྗེས་འཇུག་
རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་གཙོ་བོར་བྱེད་མི་བྱེད་ཀྱི་ཁྱད་ཅུང་ཟད་ཡོད་དེ། གང་ཟག་དང་བསྟན་བཅོས་
མང་པོ་ཞིག་ཏུ་རང་ལ་གང་ཡོད་པ་དེ་བསྟོད། རང་ལ་མེད་པ་དེ་སྨོད་པར་འདུག་ནའང༌། 
འདིར་དེ་རིགས་ཡེ་མིན། དུས་འཁོར་ལས། བསྒོམ་བྱ་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་རིགས་མང་པོ་དང༌། 
བསྐྱེད་ཚུལ་ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་སོགས་རྒྱས་བསྡུས་མང་པོ་དང༌། ཆོ་ག་ལས་ཚོགས་ཐུན་
མོང་གི་དངོས་གྲུབ་བསྒྲུབ་ཚུལ་ཤིན་ཏུ་གསལ་ཞིང་ཞི་བ་ལ་རྒྱས་ཏེ། རྒྱུད་གཅིག་ནས་བསྐྱེད་
རིམ་གྱི་ཕྱོགས་དུས་འཁོར་ནས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ཙམ་གཞན་ཕལ་ཆེར་ལ་མེད་དོ། །དེ་ལ་
རྒྱུད་འདིར་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་རྣམ་གཞག་མཐའ་ཡས་པ་གསུངས་པ་ལས། གཙོ་ཆེ་ཤོས་ནི་སྐུ་
གསུང་ཐུགས་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡིན། གཞན་ཡང་སྡོམ་པ་ཆེ་ཆུང་དང༌། གསང་
འདུས་དང་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བ་ལ་སོགས་པ་མང་ངོ༌། །དང་པོ་ལ། ཡེ་ཤེས་ལེའུར། དཔལ་ལྡན་
རྒྱུ་སྐར་གྱི་ནང་ན། དུས་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་ལྷ་སྟོང་དང་དྲུག་ཡོད་པ་དང༌། སྒྲུབ་ལེའི་
དངོས་བསྟན་གསུང་དབང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་ལྷ་དྲུག་བརྒྱ་སོ་དྲུག་ཡོད་པ་དང༌། ནང་ལེར་
4-1-238


པདྨ་གདན་ཅན་འབའ་ཞིག་པ་ལྷ་ཚོགས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་རྩ་བདུན་པ་ཡང་གསུངས། དེ་ལས་
བསྡུས་པ། ཐུགས་དཀྱིལ་རྒྱས་བསྡུས་གཉིས་དང༌། བཅུ་བདུན་མ་དང༌། བཅུ་གསུམ་མ་དང༌། 
ལྷ་དགུ་དང༌། ལྷ་ལྔའི་བར་དུ་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་རིམ་པ་དང༌། གཙོ་རྐྱང་ལ་ཡང་ཕྱག་མང་དང༌། 
ལྷན་སྐྱེས་དང༌། དཔའ་བོ་གཅིག་པའི་བར་དུ་ཡོད་པ་ལས། བསྐྱེད་རིམ་གཙོ་བོར་བྱེད་མཁན་
ཡིན་ན། བསྒོམ་བྱ་དཀྱིལ་འཁོར་དང༌། སྐྱེད་ཆོག་བསྙེན་སྒྲུབ་ཡན་ལག་བཞི་བྱེད་པ་གཙོ་ཆེ་
བ་ཡིན་ཡང༌། སྐབས་འདིར་ནི། ལྷག་པའི་ལྷའི་བྱིན་རླབས་པའི་དོན་དང༌། རིམ་པ་གཉིས་
ཆ་ཚང་བའི་དོན་དང༌། རྫོགས་རིམ་གྱི་རྒྱུད་སྦྱངས་པའི་ཕྱིར་དུ། བསྐྱེད་རིམ་ཅུང་ཟད་སྒོམ་
པ་མ་གཏོགས། གཙོ་བོར་རྫོགས་རིམ་ཉིད་ལ་སྒྲིལ་བའི་སྐབས་ཡིན་པས། ལྷན་སྐྱེས་ཁོ་ན་
བསྔགས་པར་བཞེད་ཅིང༌། བརྒྱུད་པ་ནས་བརྒྱུད་པར་སྒོམ་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱི་རྒྱུན་དང་ལྡན་
པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དུས་འདིར་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་སྤྲོས་པ་ཆེར་བྱས་ཀྱང༌། སྐབས་ཀྱི་དོན་རྫོགས་
རིམ་ལ་འཕྲལ་དུ་འཇུག་དགོས་པ་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་པར་འགྱུར་བས་སྤྲོས་པ་སྤང་བར་བྱའོ། །
ད་ནི་སྤྱི་ལྡོག་ནས་གོ་བ་ཅུང་ཟད་བཤད་ན། གཞན་ཡང་སྔགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་
ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ནི། གཞི་སྒྲིབ་བྲལ་དུ་བྱེད་པའི་ལམ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། སྦྱངས་གཞི་
བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ། སྦྱང་བྱ་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་སྤོང་བའི་སྦྱོང་བྱེད་ལམ་དེ་ཡང༌། 
གཞི་འཁོར་བའི་ལས་ཉོན་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་རྒྱུན་ལམ་བདེ་བ་ཆེན་པོར་བསྒྱུར་
ཏེ་སྒོམ་པའི་དོན་ནོ། །དེ་ལ་དབྱེ་ན་ལམ་བསྐྱེད་རྫོགས་གཉིས་ཏེ། བསྐྱེད་རིམ་ནི་རྣམ་པར་
རྟོག་པས་བསྐྱེད་པའི་དོན་དང༌། རྫོགས་པ་ནི་རང་བྱུང་དུ་ཤར་བའི་དོན་ནོ། །དེ་གཉིས་ཀྱི་
ཚད་མ་ནི། རྒྱུད་ལས། ལྷ་ཡི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་མངོན་སུམ་དང་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་རྣམ་
པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་བ་སྟེ། །མངོན་སུམ་དག་ནི་དེ་ཉིད་སྦྱོར་བས་མཁའ་ལ་སྐར་མ་བཞིན་དུ་
དུ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ། །མངོན་སུམ་མེད་ན་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཤི་བའི་ལུས་བཞིན་
4-1-239


དེ་ཉིད་མིན་པ་ཡིས་ནི་བརྟགས་པ་གང༌། །དེ་ནི་རི་མོ་སོགས་ལ་བལྟ་བྱ་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་བློ་
ཅན་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ཀྱིས་བསྒོམ་པའི་དོན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། བསྐྱེད་རིམ་རྟོག་བཅས་
ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྗེས་དཔག་གི་རིམ་པ་དང༌། རྫོགས་རིམ་གྱི་དམིགས་པའི་ཡུལ་བློས་གསར་དུ་
བརྟགས་པ་ལ་མ་རག་པར་མངོན་སུམ་དུ་སྣང་བའི་ཚུལ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་མངོན་སུམ་ལམ་
བྱེད་དོ། །
རིམ་པ་གཉིས་པོ་དེའི་མཚན་ཉིད་དང་ཁྱད་ཆོས་ནི། ཆོ་གའི་ཁྱད་པར་རྒྱུད་ལས་གསུངས་
པའི་སྐྱེད་ཆོག་ཚང་བ། རང་འབྲས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྔགས་ཀྱི་མཐུ་སྐྱེད་ནུས་པ། ངོ་བོའི་ཁྱད་
པར་ཞུ་བདེ་དང་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན། བྱེད་ལས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དག་རྫོགས་སྨིན་གསུམ་
ཚང་བ་སྟེ། ཁྱད་པར་བཞི་དང་ལྡན་པའི་ལྷ་སྐུ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བརྟགས་པ་ནི། བསྐྱེད་
རིམ་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་ལ། རྒྱུའི་ཁྱད་པར་རྡོ་རྗེ་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ། བྱེད་ལས་ཀྱི་
ཁྱད་པར་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་དབུ་མར་དག་བྱེད། རྣམ་པའི་ཁྱད་པར་བདེ་བ་དང་སྟོང་གཟུགས་
ལྷན་ཅིག་པ་སྟེ། ཁྱད་པར་གསུམ་ལྡན་གྱི་མི་རྟོག་པའི་ལམ་དེ་ནི་རྫོགས་རིམ་མོ། །གྲངས་
ངེས་པ་ནི། དགོས་པ་ལ་ལྟོས་པའི་གྲངས་ངེས་ཏེ། སྐྱེ་བ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ལམ་དུ་བྱེད་པ་
ལ་བསྐྱེད་རིམ་དང༌། འཇིག་པ་དོན་དམ་བདེན་པ་ལམ་དུ་བྱེད་པ་ལ་རྫོགས་རིམ་དགོས་པ་
དང༌། དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུད་སྦྱང་བ་དང༌། བྱང་ནས་གནས་
ལུགས་སྒོམ་པ་དངོས་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། དང་པོ་ནི་བསྐྱེད་རིམ་དང་ཕྱི་མ་ནི་རྫོགས་རིམ་
ཡིན་ཏེ། རྫོགས་རིམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བ་ལ། རྒྱུད་སྦྱང་བའི་ཐབས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་
སྔོན་དུ་གཏོང་དགོས་པ་ཤས་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྡོ་རྗེ་སྙིང་འགྲེལ་ལས། རྣམ་རྟོག་རྒྱ་རུ་ཆུད་པ་
ཡི། །འགྲོ་བ་གསུམ་པོ་རྣམ་གཟིགས་ནས། །ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་གྲོལ་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་ཡི་ཐབས་
བསྟན་ནོ། །རྣམ་རྟོག་བག་ཆགས་ཀྱིས་བཅིངས་ལ། །ཐོག་མར་རྟོག་པའི་ཆོ་ག་བསྟན། །རྣམ་
4-1-240


རྟོག་རང་བཞིན་ཤེས་པ་ན། །མི་རྟོག་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་དེ་ཁོ་ནས་གོ་རིམ་
ངེས་པ་ཡང་གྲུབ་སྟེ། སྙིང་འགྲེལ་ལས། དང་པོར་རེ་ཞིག་ཞིང་དག་ཕྱིར། ཁྲེ་ཚེ་རྣམས་ནི་
བཏབ་པར་གྱུར། །ཕྱི་ནས་དག་པའི་ཞིང་ལ་ནི། །ས་ལའི་འབྲས་ནི་འདེབས་པའོ། །ཞེས་དཔེ་
གསུངས་ཏེ། རྫོགས་རིམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་ཕྱིན་ཆད་དམིགས་བསལ་རེ་རེ་ཙམ་མ་གཏོགས། 
བསྐྱེད་རིམ་སྒོམ་པ་ལ་དགོས་པ་ཆེན་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར། བསྐྱེད་རིམ་སྒོམ་ཕྱིན་ཆད། དམིགས་
བསལ་མ་གཏོགས་རྫོགས་རིམ་གྱི་སྔོན་དུ་སྒོམ་དགོས་པར་གྲུབ་བོ། །བསྐྱེད་རིམ་བརྟན་པ་
ཐོབ་ནས་རྫོགས་རིམ་བསྒོམ་པ་དང༌། བརྟན་པ་མ་ཐོབ་རུང་ཅི་རིགས་[པ་]བསྒོམས་ནས་
རྫོགས་རིམ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། ཐུན་སྟོད་ལ་བསྐྱེད་རིམ་སྒོམ། ཐུན་སྨད་ལ་རྫོགས་རིམ་སྒོམ་
པ་སོགས་གང་བྱས་ཀྱང་དགོས་དོན་འགྲུབ་བོ། །རིམ་གཉིས་ཀྱི་དགོས་པ་ནི། ལས་ཆེན་བཅུ་
གཉིས་སོགས་འཕྲིན་ལས་སྣ་ཚོགས་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་དངོས་གྲུབ་འགྲུབ་པ་ནི་བསྐྱེད་
རིམ་དང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་འགྲུབ་པ་ནི་རྫོགས་རིམ་གྱི་དགོས་པའོ། །
དབང་ལམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ལ་སྦྱར་ན། བྱིས་པ་འཇུག་པའི་དབང་བདུན་བསྐྱེད་
རིམ་གྱི་སྨིན་བྱེད་དང༌། དབང་གོང་མ་རྫོགས་རིམ་གྱི་སྨིན་བྱེད་ཡིན། ལམ་མ་དག་ས་བདུན་
གྱི་རྟེན་འབྲེལ་བྱིས་འཇུག་དང་བསྐྱེད་རིམ་གྱིས་སྒྲིག་པར་བྱེད། དག་པ་ས་གསུམ་གྱི་རྟེན་
འབྲེལ་རྫོགས་རིམ་དང་དབང་གོང་མ་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན། འབྲས་བུ་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་བསྐྱེད་
རིམ་དང༌། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་རྫོགས་རིམ་དང་སྦྱོར་རོ། །འདིར་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་སྒྲུབ་ཐབས་
ལྟ་བུ་བསྡུས་པ་འདི་རིགས་རྫོགས་རིམ་གྱི་སྨིན་བྱེད་དུ་སྦྱོར་ན། ལྷ་བསྒོམ་པ་སོར་བསམ་གྱི་
སྔོན་འགྲོ། སྔགས་བཟླས་པ་སྲོག་འཛིན་གྱི་སྔོན་འགྲོ། ཤུ་ནྱཱ་ཏའི་སྔགས་དོན་རྗེས་དྲན་གྱི་
སྨིན་བྱེད། འོད་ཟེར་སྤྲོ་བསྡུ་དང་འོད་གསལ་དུ་འཇུག་ལྡང་བྱེད་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རིམ་
པའི་རྟེན་དུ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་ལ། ཡོངས་ནས་ཆོས་སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་ལ་འདི་རྒྱུད་ཉི་ཚེ་
4-1-241


བ་རེ་ལ་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བ་མ་ཡིན། རྒྱུད་མཐའ་དག་གི་ངེས་དོན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྟེན་
བསྐྱེད་པའི་རིམ་པ་ཡང༌། ལྷ་དུས་འཁོར་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་དགོས་པར་མ་ངེས་ཏེ། སྤྱིར་ལྷ་སྐུའི་
རྣམ་རྟོག་གིས་ཐ་མལ་གྱི་རྣམ་རྟོག་སྦྱོང་བ་ཉིད་དོན་གྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པས། བསྐྱེད་རིམ་གྱི་ཐ་
སྙད་འཇུག་མི་འཇུག་ལ་རག་མ་ལུས། ལྷག་པའི་ལྷ་སྐུ་གང་བསྒོམས་ཀྱང་དོན་འགྲུབ་སྟེ། 
དཔེར་ན་དཔེ་མེད་འཚོའི་ལུགས་འཛིན་པ་སྤྱི་ཁྱབ་རྣམས་དང༌། སྒོས་སུ་ནགས་རིན་གྱི་རྗེས་
འབྲང་རྣམས་སྦྱོར་དྲུག་གི་སྔོན་འགྲོར་ཁ་སརྦ་ཎ་བསྒོམ་པ་བཞིན་ནོ། །ཁྱད་པར་དུ་ཡང༌། 
གསང་འདུས་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བ། གཤིན་རྗེ་གཤེད་དམར་ནག་འཇིགས་གསུམ། སྒྱུ་ཐོད་གདན་
གསུམ། བདེ་དགྱེས་ལ་སོགས་པ་འཁོར་ལོའི་གཙོ་བོ་ཁ་སྦྱོར་གྱི་རྣམ་པ་ཅན་རྒྱས་བསྡུས་ཇི་
ལྟར་འོས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དཔའ་བོ་གཅིག་པ་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་དང༌། བདག་མེད་མ་
ལ་སོགས་པ་འཁོར་ལོའི་དབང་ཕྱུག་མ། ཡུམ་རྐྱང་གི་ཚུལ་ཅན་རྣམས་སམ། ཐ་ན་བླ་མེད་
ལས་འབྱུང་བའི་ལས་རྒྱས་པའི་ལྷས་ཀྱང་མི་རུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡེ་ཤེས་མགོན་
པོ་ནག་པོ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡང༌། སྒྲུབ་ཚུལ་བཀའ་སྡོད་ལྟར་སྒྲུབ་པ་མ་ཡིན་པར་བདག་
བསྐྱེད་ཡི་དམ་ལྟར་སྒྲུབ་པ་ལ་ནི་རུང་སྟེ། རྩོད་དུས་ལས་ཀྱང་ཆེས་རྩོད་དུས་ཀྱི་ཐ་མར་གྲུབ་
པའི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་ས་བརྙེས་པ། ཞི་བ་སྦས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་མཛད་པའི་ནག་
པོ་ཆེན་པོའི་སྒྲུབ་ཐབས་ལས་ཀྱང༌། བཞི་པ་ལྔ་པ་དེ་རྗེས་སུ། །ཡན་ལག་དྲུག་ལྡན་སློབ་
དཔོན་འདོད། །ཅེས་ནག་པོ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་རིམ་ལ་ཡན་ལག་དྲུག་གི་རྫོགས་རིམ་སྦྱོར་བར་
གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེས་ན་ཙར་ཙི་ཀཱ་ལ་སོགས་པ་གསུང་གི་རྣལ་འབྱོར་མ་དང༌། ཚེས་ཀྱི་
ལྷ་བདེན་བྲལ་ལ་སོགས་པ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམ་པར་སྦྱངས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་སྐུ་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། མགོན་པོ་ནག་པོ་དང་འདྲའོ། །གཞན་ཡང་འདི་ལྟར་གོ་དགོས་ཏེ། བྱ་སྤྱོད་རྣལ་
འབྱོར་རྒྱུད་གསུམ་ལ་མཆོག་སྒྲུབ། ཐུན་མོང་སྒྲུབ། ལས་ཚོགས་སྒྲུབ་པའི་ལྷའི་རྣལ་འབྱོར་
4-1-242


རྒྱས་བསྡུས་གང་ཡིན་ཡང༌། བསྐྱེད་རིམ་དངོས་དང་རྗེས་མཐུན་གང་ཡང་མི་འཇོག་པ་དང༌། 
བླ་མེད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་མངོན་རྟོགས་རིམ་པ་རྒྱས་པ་རྣམས། བསྐྱེད་རིམ་དངོས་ཡིན་པ་ལ་
དོགས་པ་མེད་ཀྱང༌། སྒྲུབ་ཐབས་ཕྲ་མོ་རྣམས་ལ་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཇི་བཞིན་མ་ཚང་
ཡང༌། བསྐྱེད་རིམ་གྱི་སྡེར་གཏོགས་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་གི་བསམ་གཏན་ལ་ཡང་བསྐྱེད་རིམ་
ཞེས་བརྗོད་དེ་རྗེས་མཐུན་པའོ། །འདི་དག་ལ་འཆི་བར་སྐྱེ་གསུམ་དང༌། སྐུ་གསུམ་སོགས་
སྦྱང་བྱ་སྦྱོང་བྱེད་ཅུང་ཟད་རྩི་དགོས་ཤིང༌། དམིགས་པ་དང་ཆོ་གའི་རིམ་པ་འདི་དག་དང་འདྲ་
ཡང༌། རྒྱུད་སྡེ་འོག་མ་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས་ལ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དག་སྦྱོར་དེ་འདྲ་མི་རྩི་
སྟེ། དེ་གཉིས་འདྲ་བ་ལས་དག་སྦྱོར་རྩི་ན་རྩི་མཉམ་དང༌། མི་སྦྱོར་ན་མི་སྦྱོར་མཉམ་དགོས་
ཐང་པ་ལ། བླ་མེད་ནས་གསུངས་པ་ལ་སྦྱོར། ཅིག་ཤོས་དེ་ལ་མི་སྦྱོར་བའི་ཁྱད་པར་ཅི་སྙམ་
ན། འདི་ལ་རིག་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱུ་མཚན་བསམ་པར་མི་ནུས་ཀྱང༌། བླ་མེད་ཀྱི་བསྐྱེད་རིམ་ལ་
སྦྱང་བྱ་སྲིད་པའི་རིམ་པ་དང་སྦྱོར་ཚུལ། རྒྱུད་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། གྲུབ་ཐོབ་
རྣམས་ཀྱི་གཞུང་ལས་བཤད་ལ། རྒྱུད་སྡེ་འོག་མའི་ཆོ་ག་རྒྱས་པ་ལ་ཡང༌། སྦྱང་བྱ་འཁོར་བ་
ལ་སྦྱོར་བ་དང༌། ལམ་གོང་མའི་སྨིན་བྱེད་དུ་བཤད་པ་ཚང་ཐུབ་པའི་རྒྱུད་གཞུང་རྙིང་པ་གང་
ནས་ཀྱང་མེད་དོ། །རྒྱུ་མཚན་དེས་ཆོ་ག་རྒྱས་པ་རྣམས་ལ་ལུང་གིས་གྲུབ་ཅིང༌། སྒྲུབ་ཐབས་
ཕྲ་མོ་རྣམས་ནི་དེ་དང་དེའི་སྡེར་གཏོགས་པས། དེ་དག་ལ་ཡང༌། དག་རྫོགས་སྨིན་གསུམ་
སྦྱོར་མི་སྦྱོར་གྱིས་ཁྱད་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། གཙོ་བོ་གང་ལ་འཇུག་པ་དེ་ལ་འཁོར་རྣམས་རྗེས་
སུ་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན། རྡོ་རྗེ་གུར་ལས་གསུངས་པའི་འབྱུང་པོ་འདུལ་བྱེད་ཀྱི་སྒྲུབ་
ཐབས་སྒོམ་ན། འཆི་བར་སྐྱེ་གསུམ་སྦྱོང་སྟོབས་ཆེ། རྫོགས་རིམ་གྱི་སྨིན་བྱེད་དུ་འགྱུར་
ཚབས་ཆེ། སྤྱོད་རྒྱུད་ལུགས་ཀྱི་འབྱུང་འདུལ་གྱི་སྒྲུབ་ཐབས་བསྒོམས་ཀྱང༌། སྤྱོད་ཐབས་དང་
སྨིན་ཚབས་ཆུང་བ་ནི། རྒྱུད་གསུང་བ་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱིས། གདུལ་བྱ་སོ་སོའི་
4-1-243


སྐལ་བ་དང་འཚམས་པར། དགོངས་པ་ཇི་ལྟར་བརྟད་པ་དེ་དང་དེ་འབྱུང་བའི་ནུས་མཐུ་ལས་
བྱུང་བ་ཡིན་པས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བཀའ་ཡིས་གྲུབ་པའོ། །ཡང་རྒྱུད་སྡེ་འོག་མའི་
མཚན་བཅས་མཚན་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ཡང༌། བསྐྱེད་རྫོགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་སྦྱོར་མཁན་མང་
དུ་བྱུང་བ་རྣམས། ཐ་སྙད་སྦྱོར་ཚུལ་དེ་མི་འཐད་མོད་ཀྱང༌། ཕྱོགས་མཚུངས་ཙམ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར། དོན་ལ་བརྟོན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། སྐྱོན་ཆེན་པོའང་མེད་པས། མཁས་པ་འགའ་ཞིག་
ང་རྒྱལ་དང་སྡང་ཤུགས་ཀྱིས་སྨྲ་བ་མང་དུ་བྱེད་དེ། ཆེ་ཐང་དུ་འབད་པས་འགོག་དགོས་པའི་
བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་ལྷའི་རྣལ་འབྱོར་རིགས་མཐའ་དག་སྐབས་འདིར་འཇུག་ཀྱང༌། 
རྣལ་འབྱོར་བླ་མེད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་གཙོ་བོ་ཞིག་བསྒོམ་ན་མཆོག་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལ་ལྷ་
དཔའ་བོ་གཅིག་པས་ཀྱང་ཐབས་ཤེས་ཟུང་འཇུག་མཚོན་མི་ནུས་པ་མ་ཡིན་ལ། རྡོ་རྗེ་ཕག་
མོ་ལ་སོགས་པ་ཡུམ་རྐྱང་མང་པོ་ཞིག་གཞན་པས་ཆེས་ཟབ་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱང་མང་པོ་
འདུག་མོད་ཀྱང༌། སྤྱིར་བཏང་ལ་ཐབས་ཤེས་ཁ་སྦྱོར་དུ་སྒོམ་པ་ཟབ་པོ་ཞེས། རྒྱུ་མཚན་དང་
བཅས་ཏེ་གསང་སྔགས་པ་ཀུན་ལ་གྲགས་པ་ལྟར། རེ་ཞིག་འདིར་ཡང་ཁས་བླངས་ཏེ་དཀྱུས་
ལྟར་སྒོམ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་ཀྱང་སྐབས་འདིར་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཉིད་བསྔགས་ཏེ། 
རྒྱུད་སྡེ་མཐར་ཐུག་གི་ལྷ་ཡིན་པ་དང༌། རྫོགས་རིམ་འདི་ཡང༌། དུས་འཁོར་གྱི་བསྐྱེད་རིམ་
གང་དུ་གསུངས་པའི་རྒྱུད་དེར། མ་སྦས་ཤིང་གསལ་ལ་རྒྱས་པ་རྩལ་དུ་བཏོན་ནས་གསུངས་
པས། བསྐྱེད་རྫོགས་འབྲེལ་ཆགས་པ་སོགས་རྒྱུ་མཚན་འགའ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་མོད། གཙོ་བོར་
རྫོགས་རིམ་གྱི་འཁྲིད་ཚུལ་འདི་དང་བརྒྱུད་པ་གཅིག་ཅིང༌། བྱིན་རླབས་ཀྱི་བཀའ་བབས་
གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་དབང་དང་རྒྱུད་བཤད་ནི་དུས་འཁོར་ཁོ་ན་ཡིན་པས་བསྐྱེད་རིམ་ཀྱང་
དུས་འཁོར་བསྒོམས་ན། རྒྱུད་པ་ཐུན་ཚགས་བསྡུས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། རྐང་ཆེན་པོ་སེལ་
མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཆོས་འདི་ཉིད་ཀྱི་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱག་ལེན་དང་བྱིན་
4-1-244


རླབས་ཀྱི་རྒྱུན་མ་ཉམས་པ་དེ་ཡང་འདི་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རིམ་གཉིས་ཐུན་མོང་གི་གོ་
དོན་དང༌། བསྐྱེད་རིམ་གྱི་དོན་རྒྱས་པ་རྣམས་སྐབས་འདིར་བཤད་མི་དགོས་ཤིང༌། བཤད་མི་
ལང་བས་འདིར་མི་སྤྲོའོ། །རང་ལུགས་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་གྲུབ་ཐོབ་དབུས་པའི་ཁྲིད་ཡིག་ན་
བསྐྱེད་རིམ་གྱི་འཁྲིད་མེད་དེ་ཁོང་རང་གི་ཉམས་མྱོང་དང་དབང་པོ་རྣོན་པོའི་དབང་དུ་མཛད་
པའོ། །
གཉིས་པ་དབེན་གསུམ་གྱི་སྐབས་འདིར། ཁྲིད་ཡིག་དཀྱུས་སུ་བཤད་པ་ཁོ་ནས་ཀྱང་
དམིགས་པ་གོ་དོན་དང་བཅས་པ་ལེགས་པར་འགྲུབ་པ་ཡོད་ཅིང༌། དམིགས་པ་འབོགས་
པའི་སྔོན་རོལ་དུའམ། ཡང་ན་དམིགས་པ་ནི་ཕོག མུན་འཁྲིད་ལམ་བཅུར་གོང་དུ་དམིགས་
པ་སྦྱོང་བའི་སྐབས་གོ་བ་ཞིབ་པར་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར། སྤྲོས་བཤད་ཅུང་ཟད་བྱེད་ན། དཔལ་
དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ལུགས་ཀྱི་མཆོག་དབང་གོང་མ་བཞི་སྔར་གཏན་ནས་མ་ཐོབ་ན། འཁྲིད་
ཀྱི་དངོས་གཞི་སྟོན་དུ་ཡེ་མི་རུང་ལ། དབེན་གསུམ་ཙམ་རང་སྟོན་དུ་རུང་ཙམ་ཡིན་མོད་
ཀྱང༌། ཕྱག་ལེན་དུ་དབེན་གསུམ་གྱི་མུན་འཁྲིད་དང༌། སོར་སྡུད་ཀྱི་དམིགས་པ་དང་པོ་སྦྲེལ་
ཏེ་སྒོམ་པའི་ལུགས་ཡིན་པས། དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་སྤྲོས་པ་ཆུང་བ་ལག་ལེན་བདེ་བས། 
གོང་མ་རྣམས་དཀྱུས་ཀྱི་ཕྱག་ལེན་ལ་བསྐྱེད་རིམ་དང་དབེན་གསུམ་གྱི་བར་འདིར་མཆོག་
དབང་གོང་མ་བསྐུར་བ་ཉིད་གཙོ་བོར་ཕྱག་ལེན་དུ་འདེབས། སྤྱིར་དབེན་གསུམ་དང་དངོས་
གཞིའི་བར་དུ་མཆོག་དབང་བྱས་ཀྱང་ལེགས་མོད། རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན། དབེན་གསུམ་ཡང་
སོར་སྡུད་སོགས་དངོས་གཞི་རྣམས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡིན་པས། དངོས་གཞིར་
གཏོགས་སུ་རུང་སྟེ་དེའི་ཕྱིར་མཆོག་དབང་གོང་མ་སྐབས་འདིར་བསྐུར་བ་ཉིད་ཐོབ་ཐང་ཡང་
ཡིན་ནོ། །སྔར་ལར་ནས་མཆོག་དབང་མ་ཐོབ་ན་བསྐུར་དགོས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། སྔ་རོལ་དུས་
གཞན་དུ་ལན་མང་པོར་ཐོབ་ཀྱང༌། སླར་ཡང་སྐབས་འདིར་བྱིན་རླབས་སྒོ་འབྱེད་ཀྱི་དོན་
4-1-245


དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཁྱད་པར་ཅན་འཕྲལ་དུ་སྐྱེད་པའི་དོན་དུ་དབང་གོང་མ་སླར་ཡང་བསྐུར་
དགོས་ཏེ། འདི་མ་སྨིན་པ་སྨིན་བྱེད་ཁོ་ནའི་དབང་མ་ཡིན། ཡེ་ཤེས་མ་བསྐྱེད་པ་སྐྱེད་པར་
བྱེད་པའི་དབང་ཡང་ཡིན་པས་སོ། །མཁས་པ་ཁ་ཅིག་འཁྲིད་ཀྱི་དབང་འདི་ལ། ཁོང་པ་རང་
ཚོ་དབང་གོང་ཆེན་གྱི་མིང་ཅན་དུ་བཞེད་པའི་རིག་མ་བཅུ་དང་བཅས་པའི་དབང་བསྐུར་བར་
བཞེད་དེ། འདི་ནི་རྫོགས་རིམ་ཉན་པ་དང་སྒོམ་པའི་དོན་ཙམ་དུ་བསྐུར་བ་ཡིན་གྱི་འཆད་པ་
སོགས་ཀྱི་དོན་དུ་དགོས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དབང་དེ་ནི་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་དུ་འོས་པ་ཁོ་ན་ལ་
སློབ་དཔོན་ཆེན་པོའི་གནས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། བསྐུར་བར་བྱ་རྒྱུ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རྒྱུད་འགྲེལ་
ཉིད་ལས་གསལ་ཞིང་བསྙོན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྐབས་འདིར་དབང་དེ་བསྐུར་བ་ནི་སྐབས་སུ་
མ་བབ་བོ། །
ད་ནི་དབེན་གསུམ་གང་དུ་བསྒོམ་པའི་གནས་ལ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། བློ་ལྡན་གང་དུ་
སྒྲུབ་པའི་ཡུལ། །ལེགས་པར་རྙེད་དང་གནས་བཟང་དང༌། །ས་བཟང་བ་དང་གྲོགས་བཟང་
དང༌། །རྣལ་འབྱོར་བདེ་བའི་ཡོན་ཏན་ལྡན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཟས་གོས་གནས་མལ་སོགས་
འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་ཆོས་མཐུན་མང་ཉུང་རན་པ་ཙམ་རྙེད་སླ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་
སྐྱེས་བུ་དམ་པས་བཞུགས་པའི་གནས་སམ། ཉམས་དགའ་ཞིང་རང་གི་ཡིད་{དུ་}འཐད་པའི་
གནས་བཟང་བ་དང༌། ས་བསིལ་དྲོད་དང༌། ཆུའི་སྐྱོན་སོགས་ཀྱིས་ལུས་ལ་ནད་ཀྱི་གནོད་པ་
མི་སྐྱེ་བས་ས་བཟང་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་དབེན་པ་ཆོམ་རྐུན་གཅན་གཟན་སོགས་ཀྱི་འཇིགས་
པ་མེད་པ་བསམ་གཏན་གྱི་ཚེར་མར་འགྱུར་བའི་སྒྲ་དང༌། ཀུ་ཅོ་མེད་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཏིང་
ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་ལ། གནོད་པ་མེད་པས་བདེ་བའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའོ། །
གང་ན་ས་སྐྱོང་ཆོས་ལྡན་སོགས་ལ། ཡུལ་དེའི་རྒྱལ་པོ་དཀར་པོ་དགེ་བའི་ཆོས་ལ་མི་དགའ་
ན། སྒྲུབ་པ་བྱེད་པ་ལ་གནོད་པ་མང་དུ་འབྱུང་ཞིང༌། རྒྱལ་པོ་རང་ཉིད་དཀར་པོའི་ཆོས་ལ་
4-1-246


དགའ་ཡང༌། རྒྱལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཆོས་དང་མི་ལྡན་ན། འཁོར་གྱི་གནོད་པ་འབྱུང༌། ཡུལ་འཁོར་
གྱི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་མི་བདེ་ན། འཚོ་བ་དཀོན་ཅིང་ཆོམ་རྐུན་སོགས་འཕེལ་ས་འཛིན་ཏེ་རྒྱལ་པོ་
ཕན་ཚུན་འཐབ་རྩོད་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱོགས་སུ། འཇིགས་པ་དང་ཉེར་འཚེ་དུ་མ་འབྱུང་ཉེན་ཡོད་
ཅིང༌། དངོས་སུ་གནོད་པ་མ་བྱུང་ཡང༌། སེམས་མི་བདེ་ཞིང་རྣམ་གཡེང་མང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་
མི་འགྲུབ་པས། ཡུལ་ཕྱོགས་བདེ་ཞིང་འཐབ་རྩོད་མེད་ལ་རྒྱལ་པོ་དགེ་བ་ཅན་ཁྲིམས་གཙང་
བའི་ཆབ་འོག་ཏུ་གནས་པ་དགོས་ཞེས་པ་ཡིན་ཏེ། འདིས་ས་ཕྱོགས་དེ་ན་གནས་པའི་མི་དང་
དུས་སྐབས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། གོང་གི་བློ་ལྡན་སོགས་གནས་རང་གི་མཚན་ཉིད་སྟོན་པ་
ཡིན་ནོ། །སྤྱིར་དགེ་སྦྱོར་མ་སྐྱེས་པ་ཐམས་ཅད་རང་གི་བློ་ལས་སུ་མ་རུང་བ་དང༌། གྲོགས་པོ་
ངན་པ་དང་འགྲོགས་པས་ལན། གནས་ཀྱི་མ་བཏུབ་ནས་དགེ་སྦྱོར་མ་བྱུང་བ་ཙམ་མེད། ཡང་
ཞག་ཤས་ཟླ་ཤས་ཙམ་སྡོད་པའི་གནས་ལ། མཚན་ཉིད་ཙམ་བརྩི་མི་དགོས། བརྟན་པ་ཐོབ་
པ་ལ་རྒྱུན་རིང་སྡོད་ས་ལའང་ཁྱད་ཆེན་པོ་མེད་པས། ལས་དང་པོ་པ་རྣམས་གནས་གཅིག་ཏུ་
ཡུན་རིང་སྡོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། གནས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཞིབ་མོར་གསུངས་པ་ཡིན་
ནོ། །འདིར་དབེན་གསུམ་བྱ་བ། གསང་འདུས་རིམ་ལྔ་པའི་དབེན་གསུམ་དང་སྒྲིག་དགོས་པ་
མིན། བརྒྱུད་པ་འདི་ཉིད་རང་གི་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་གསུང་
རྒྱུན་ལ་གྲགས། རིགས་ལྡན་སྤྲུལ་སྐུ་ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོས་གསལ་བར་ཡི་གེར་བཀོད་པའོ། །
དབེན་གསུམ་ཞེས་པའི་སྒྲ་བཤད་ཙམ་ལ་ནི་རིམ་ལྔ་དང་འདི་ཕལ་ཆེར་འདྲ་སྟེ། རིམ་
ལྔར་ཡང༌། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ཐ་མལ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་དབེན་པའི་དོན་ལ་འཆད་
ཅིང༌། འདིར་ཡང་ལུས་བྱ་བྱེད་ཀྱིས་དབེན་པ། ངག་སྨྲས་བརྗོད་ཀྱིས་དབེན་པ། སེམས་རྣམ་
རྟོག་གིས་དབེན་པ། ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་པས་སོ། །དབེན་གསུམ་ཞེས་པའི་མིང་གང་ལ་
འཇུག་པའི་མཚན་གཞི་ངོས་འཛིན་ལུགས་མི་འདྲ་མོད་ཀྱང༌། ཐ་སྙད་ཅིག་ཁོ་ན་དོན་དུ་མ་
4-1-247


ལ་འཇུག་པ་ཤིན་ཏུ་མང་བའི་ཕྱིར་མི་འདྲ་བ་ལ་འགལ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །སྤྱིར་འདི་
རྫོགས་རིམ་དངོས་གཞིའི་སྐབས། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་སྒོམ་གྱིས་རྡོ་རྗེ་ལུས་ལ་གནད་དུ་
བསྣུན་པ་ཞིག་དགོས་ཀྱིན་ཡོད་པ་ལས། དེའི་ནང་ཚན་མི་རྟོག་པའི་ཆ་ཤས་སྒོས་སུ་སྒྲུབ་པ་
སྟེ། ཐོག་མ་ཉིད་དུ་བྱེད་དགོས་ཏེ། མི་རྟོག་པས་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ལ་མི་རྟོག་པ་
ཐོག་མར་འགྲུབ་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་སྤྱི་ཁྱབ་ཏུ་བཏང་ནས། རྫོགས་
རིམ་དངོས་གཞི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྡོ་རྗེའི་ཉམས་ལེན་དུ་འདུས་ལ། དེའི་སྔོན་འགྲོར་ཡང་
སེམས་དབེན་པ་གཅིག་པོར་མ་ཟད། ལུས་ངག་དབེན་པའང་དགོས་ཏེ། འབྲས་བུ་རྒྱུའི་རྗེས་
སུ་འགྲོ་བའི་རིག་པས། དངོས་གཞི་འབྲས་བུའི་ཚུལ་དེ་ལ། རྡོ་རྗེ་གསུམ་གྱི་དག་སྦྱོར་ཡོད་
པས། སྔོན་འགྲོ་རྒྱུའི་ཚུལ་ལ་ཡང༌། རྡོ་རྗེ་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བ་དགོས་སོ། །དེས་ན་གསང་འདུས་
རྩ་རྒྱུད་ཀྱི་ལུས་ངག་སེམས་རྣམས་སོགས་ལུང་དྲང་བའི་དོན། སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྣམ་པར་མི་
རྟོག་པ་དེ་ལ། དམིགས་པ་རྣམ་རྟོག་གི་སྤྲོས་པ་མི་དམིགས་པ་དང༌། དམིགས་པའི་ཡུལ་
གང་ལའང་མི་གནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་མཉམ་བཞག་གི་རིག་དོན་ཐ་དད་དུ་བྱེད་པའི་མཚན་
མ་ཐམས་ཅད་ནུབ་པས་མཉམ་པ་ཉིད་དེ་ཀ་རེ་ཞིག་རྣལ་འབྱོར་པ་རང་གི་ལུས་ངག་སེམས་
གསུམ་གྱི་སྟེང་དུ་ཚུལ་དེ་ལྟར་བསྒོམ་པ་སྟེ། ཐ་མལ་པའི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དུ་འཛིན་པ་
དབྱིངས་སུ་འགགས་པར་བྱས་པས། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་གནས་ལུགས་སྒོམ་པའམ། 
སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྡོ་རྗེའི་ལམ་བསྒོམ་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པའོ། །དེ་ཉིད་ལ་ལྟོས་མེད་བཞི་ལྡན་
ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྩ་འགྲེལ་ཉིད་ཀྱི་བརྡ་ཆད་དང་དགོངས་པའོ། །དེ་
ལྟར་ཡང་རྒྱུད་ལས། བདུད་རྩི་ལྔ་ལ་སོགས་དང་ཆུ་གཏེར་རྡོ་རྗེ་རྣམས་དང་སྔགས་ཀྱི་བཟླས་
པ་སོགས་ཀྱིས་བསྙེན་པ་སྟེ། །སོ་སོར་སྡུད་པ་སོགས་དང་རྡོ་རྗེ་པདྨ་ལས་སྐྱེས་བདུད་རྩི་
ཡིས་ནི་ཉེ་བའི་སྒྲུབ་པར་འགྱུར། །དགའ་བ་ལ་སོགས་རྣམས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་གསུམ་དང་ཆུ་སྐྱེས་
4-1-248


རོ་མཉམ་གྱུར་པ་སྒོམ་པ་སྒྲུབ་པར་འགྱུར། །ཤེས་རབ་སྦྱར་ལ་གང་ཚེ་འཕོ་མེད་ཕྲ་མོའི་རྣལ་
འབྱོར་དག་ལས་ངེས་པར་སྒྲུབ་པ་ཆེན་པོར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ནས། སྤྱིར་རྫོགས་རིམ་
དངོས་གཞི་ལ་བསྙེན་སྒྲུབ་ཡན་ལག་བཞིའི་དབྱེ་བ་མཛད་པ་མང་མོད་ཀྱང་སྐབས་འདིར་ནི་
རྫོགས་རིམ་གྱི་སྔོན་འགྲོ་དངོས་གཞི་སྦྲགས་པ་ལ། བསྙེན་སྒྲུབ་ཡན་ལག་བཞི་ཚར་གཅིག་
བརྩི་དགོས་པ་ལས། སྔོན་འགྲོ་ལྟོས་མེད་བཞི་ལྡན་ནི་བསྙེན་པ། དངོས་གཞི་སོར་བསམ་
སྲོག་འཛིན་རྣམས་ཉེར་སྒྲུབ། རྗེས་དྲན་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒྲུབ་ཆེན་དུ་འཇོག་པས། 
སྔོན་འགྲོ་ལ་གཅིག་དང་དངོས་གཞི་ལ་གསུམ་དུ་བྱས་པའོ། །རྒྱུད་ཚིག་གསལ་པོ་འདི་ཡོད་
པས་དབེན་གསུམ་མམ། ལྟོས་མེད་བཞི་ལྡན་གྱི་འཁྲིད་འདི། ལོགས་སུ་མི་དགོས་སོ་གལ་
ཆུང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང་སྤོང་བ་ནི་ཉམས་ལེན་གྱི་སྐབས་སུ་གནད་གལ་པོ་ཆེ་ཆད་པར་མ་
ཟད་ཡང་ཡང་ཁ་ནས་འདོན་པའི་རྒྱུད་ཚིག་འདིའི་དོན་ཙམ་ལ་ཡང་གཞིག་འབྲེལ་མ་བཅུག་
པའི་ཧོལ་ཆོད་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་སྐབས་འདིར་དགོས་པ་ནི། ཚིག་རྐང་དང་པོ་ཡིན་ལ། འདིའི་
དོན་འཆད་པ་ནི་དྲི་མེད་འོད་ལས། འདིར་ལས་དང་པོ་པས་དང་པོར་སྒྲུབ་ཐབས་ཀྱི་ཆོ་གས་
བསྙེན་པར་བྱ་སྟེ། བདུད་རྩི་ལྔ་ལ་སོགས་པས་བསྙེན་པ་ཞེས་པ་ལ། ཕྱི་རོལ་ཏུ་བདུད་རྩི་ལྔ་
ནི། བཤད་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སོགས་པའི་སྒྲས་གོ་ཀུ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་ལྷ་མཉེས་པའི་དོན་
དུ་དེ་རྣམས་ཟ་བ་བསྙེན་པའོ། །ནང་དུ་བདུད་རྩི་ལྔ་ནི། ཕུང་པོ་ལྔ་སྟེ་སོགས་པའི་སྒྲས་དབང་
པོ་ལྔ་ནི་སྒྲོན་མ་ལྔའོ། །དེ་རྣམས་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ནི་བསྙེན་པ་སྟེ། ལུས་དང་རྫས་ལ་སྲེད་
པ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པའོ། །བསྙེན་པ་དེས་ལྷ་རྣམས་མཆོག་སྟེར་བར་འགྱུར་གྱི་བཤང་བ་ལ་
སོགས་{པ་}ཟོས་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཆུ་གཏེར་རྡོ་རྗེ་རྣམས་དང་ཞེས་པ་ནི། ལུས་ཀྱི་ལོངས་
སྤྱོད་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་དང༌། ངག་གི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་ལོངས་
སྤྱོད་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་དང༌། འཕོ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ནི་བསྙེན་པ་སྟེ། ལུས་
4-1-249


དང༌། ངག་དང༌། སེམས་དང༌། ཚངས་པར་སྤྱོད་པའི་སྡོམ་པའོ། །ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །འདིས་
ལྷ་རྣམས་མཆོག་སྟེར་བར་འགྱུར་གྱི་སྲིད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཞེན་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ། འདི་ལ་མཁས་པ་ཁ་ཅིག་ལྟོས་མེད་དྲུག་ལྡན་གྱི་ཐ་སྙད་མཛད་ཅིང༌། སོར་
སྡུད་ཉིད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྔོན་འགྲོ་ཡིན་གསུང་ན། ལྟོས་མེད་དྲུག་ཏུ་མཛད་པ་ནི། 
འགྲེལ་ཆེན་གྱི་ཚིག་ཟུར་དང་འགྲིག་པས་ལེགས་པའང་ཡིན་ལ། འདི་ལས་སོར་སྡུད་ཀྱི་ཡན་
ལག་ཀྱང་རིམ་པས་འབྱུང་བས་དོན་ལ་མི་འགལ་མོད། རྣམ་གཞག་འཇོག་པའི་སྐབས་སོར་
སྡུད་ཁོ་ནའི་སྔོན་འགྲོར་བཞེད་པ་ནི་མི་ལེགས་པས་རང་ལུགས་ཀྱི་བླ་མ་རྣམས་ཡན་ལག་
དྲུག་པོ་ཐུན་མོང་གི་སྔོན་འགྲོར་བཞེད་པ་ཉིད་དོན་ལ་གནས་སོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། དངོས་
གཞི་ཡན་ལག་དྲུག་པོ་རྡོ་རྗེ་བཞིའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་པས། དེའི་གཞི་འདིངས་པའི་སྔོན་འགྲོ་
ལ་ཡང་ལྟོས་མེད་བཞི་པོ་དགོས་པས་ཆུ་གཏེར་རྡོ་རྗེ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ལུས་ཀྱི་ལོངས་
སྤྱོད་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་སོར་བསམ་སྐུ་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར། དེ་བཞིན་དུ་ངག་ལ་ལྟོས་མེད་སྲོག་
འཛིན་གསུང་དང༌། སེམས་ལ་ལྟོས་མེད་རྗེས་དྲན་ཐུགས་དང༌། འཕོ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལྟོས་
པ་མེད་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གཞི་འདིངས་པའི་སྔོན་འགྲོ་ཡིན་པས། 
སོར་སྡུད་ཁོ་ནའི་སྔོན་འགྲོ་ལ་སྦྱོར་རྒྱུ་མིན་ནོ། །ལྟོས་མེད་ལ་ཡང་དོན་གྱིས་རྣམ་གྲངས་དྲུག་
གསུངས་འདུག་མོད་ཀྱང༌། ཕུང་པོ་ལྔ་དང༌། དབང་པོ་ལྔ་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་གཉིས་པོ་ལྟོས་
མེད་བཞིར་མ་འདུས་པ་མེད་ཅིང༌། ལྟོས་མེད་བཞི་ལ་རྡོ་རྗེ་བཞིའི་བརྡས་བསྟན་པས། གྲངས་
བཞིའི་སྒོ་ནས་འཆད་པ་ཉིད་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་གསལ་ལ། རྣམ་གྲངས་དྲུག་སོ་སོར་གསུངས་
པའི་དགོས་པ་ནི། དཔེར་ན་ཡི་དམ་ལྷ་ཅིག་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་སྒོ་ནས་སྒྲུབ་ན། དངོས་གཞི་རྡོ་
རྗེ་བཞི་ལམ་བྱེད་བསྙེན་སྒྲུབ་ཡན་ལག་བཞི་བསྒོམ། ཆ་ལག་ཏུ་མཆོད་པ་དང༌། གཏོར་མ་
དང༌། བཟའ་སྟོན་སོགས་བཟའ་བའི་དམ་ཚིག་རྣམས་སྒྲུབ། སྔགས་ཀྱི་བཟླས་པས་ཐུགས་
4-1-250


རྒྱུད་བསྐུལ་བའི་སྒོ་ནས་བསྙེན་པ་བྱེད་དགོས་པ་བཞིན་དུ། འདིར་ཡང་རྫོགས་རིམ་གྱི་ལྷའི་
བསྙེན་པ་དབེན་གསུམ་འདི་ལ། དངོས་གཞི་ཉམས་ལེན་ལྟོས་མེད་བཞི་དང༌། མཆོད་གཏོར་
དང༌། བཟའ་བའི་དམ་ཚིག་གི་དོད་ཕུང་དབང་གི་ལྟོས་མེད་གཉིས་དང༌། བཟླས་པའི་དོད་
ཐ་མལ་རགས་པའི་རླུང་སྦྱོང་བ་ཞིག་དགོས་པར་གསུངས་སོ། །དེས་ན་རྫོགས་རིམ་གྱི་སྔོན་
འགྲོའི་ཉམས་ལེན་ལ། བསྐྱེད་རིམ་གྱི་དེ་དང་དེའི་དོད་ཚང་ཚུལ་བཤད་པས། ལྟོས་མེད་
ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དྲུག་བྱུང་ནའང༌། དོན་གྱི་རྣམ་གྲངས་དབྱེ་སྒོ་སྡེ་ཚན་གཉིས་ཡར་བསྡུ་མར་
བསྡུ་བྱས་པ་ལས་དྲུག་བྱུང་བ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི། དབྱེ་སྒོ་གཅིག་དང་དཀྱུས་ཐོག་གཅིག་ལ་
དྲུག་བགྲོང་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡིན་ན་བདུད་རྩི་ལྔ་ལ་སོགས་དང་ཆུ་གཏེར་རྡོ་རྗེ་ཞེས་མི་
གསུང་པར། བདུད་རྩི་ལྔ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་ཞེས་གསུང་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་
བརྗོད་ན་ཡང་སྡེ་ཚན་གཅིག་ལ་བྲམ་རིགས་རྒྱལ་རིགས་རྗེ་རིགས་དམངས་རིགས་ཞེས་
མི་རིགས་བཞི་བཤད། རྣམ་གྲངས་གཞན་དུ་ཕྱུག་པོའི་རིགས་དང་དབུལ་པོའི་རིགས་ཞེས་
མི་རིགས་གཉིས་བཤད་ན། དེ་གཉིས་བསྡོམས་ཏེ་མི་རིགས་དྲུག་གི་ཐ་སྙད་བྱས་ཀྱང་ཆེས་
ལེགས་པ་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ཏེ། སྤྱིར་དབྱེ་སྒོ་ཐ་དད་པའི་དབྱེ་བའི་ཡན་ལག་རྣམས་གཅིག་ཏུ་
བསྲེས་ཏེ། རྣམ་གྲངས་སུ་བགྲོང་བ་ལ་ཡང་འགལ་བ་མེད་པས་འདིར་ཡང་ལྟོས་མེད་དྲུག་གི་
ཐ་སྙད་རང་ཏ་མི་འགོག་ཅིང༌། ས་བཅད་དྲུག་ཚན་སྒྲིག་པའི་ལེགས་ཆ་ཙམ་འདུག་ཀྱང་ལྟོས་
མེད་ཀྱི་ངོ་བོ་མི་འདྲ་བ་དྲུག་ཡོད་དོ་སྙམ། བཞིར་མ་འདུས་སོ་སྙམ་པའི་འཁྲུལ་གཞི་སྐྱེ་ཉེན་
ཆེ་བས། རེ་ཞིག་ལྟོས་མེད་བཞི་ལྡན་ཁོ་ནའི་ཐ་སྙད་བྱའོ། །
དེ་ལྟར་ན་ཡང་སྐབས་འདི་དག་ཏུ་ཉམས་ལེན་དམིགས་པའི་ངོ་བོ་དང་གོ་རིམ་ལ། ཇོ་
ཞལ་གཉིས་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་མེད་པས་རྩོད་པ་མི་དགོས་ཀྱང༌། ལྟོས་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་
འདི་རྫོགས་རིམ་སྤྱི་དང་སོར་སྡུད་ཁོ་ནའི་སྔོན་འགྲོ་གང་དུ་འགྲོ་ཚུལ་དང༌། ལྟོས་མེད་བཞི་
4-1-251


དྲུག་གི་ཐ་སྙད་འཇོག་ཚུལ་ལ། དཔལ་ཇོ་ནང་པའི་ལུགས་འདི་ཀ་ཆེས་བརླིང་ངོ༌། །
ལྟོས་མེད་དེ་དག་གི་དོན་ནི། རང་ལུགས་ལ་གཅེས་པར་མི་འཛིན་པས་གཟུགས་ཕུང་
དང༌། འཕྲལ་བདེ་སྡུག་གི་དབང་དུ་མི་གཏོང་བར་བསྒོམ་པས་ཚོར་བ་དང༌། རྣམ་རྟོག་སྤོང་
བས་འདུ་ཤེས་དང༌། སྒོ་གསུམ་ལས་མེད་དུ་འཇོག་པས་འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་ལྔའི་རྗེས་
སུ་རྣམ་རྟོག་མི་འབྲང་བས་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པའོ། །དབང་པོ་ལྔ་ལ་ལྟོས་
པ་མེད་པ་ཡང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ལྟོས་མེད་འདི་ལས་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་སྣང་བ་མ་ཤར་
ན་དེར་ཟད། མིག་ཤེས་ལ་དངོས་སུ་གཟུགས་སྣང་ཤར་ཡང་རུང༌། ཡིད་ཡུལ་དུ་གཟུགས་
ཀྱི་རྣམ་པར་ཤར་ཡང་རུང༌། མཛེས་པ་ལ་མ་ཆགས་མི་མཛེས་པ་ལ་མི་སྡང༌། བར་མ་ལ་ཡང་
དངོས་པོར་མི་འཛིན། གཟུགས་སྣང་ཤར་བ་ཙམ་མ་གཏོགས། རྣམ་རྟོག་གི་བླང་དོར་དང་
འཛིན་པ་གང་ཡང་མི་བྱེད་པ་ནི། མིག་གི་དབང་པོ་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་སྒྲ་དྲི་རོ་
རེག་ལ་སྦྱར་བས། རྣ་བ་སྣ་ལྕེ་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པའོ། །ལུས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་
ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ནི། རྣམ་གྲངས་གཅིག་ཏུ་ན་ཟས་གོས་སོགས་ལུས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་མཐུན་
རྐྱེན་འཛོམ་ན་སྒོམ་ནུས་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེ། དེ་དག་མ་འཛོམ་ན་སྒོམ་མི་ནུས། སེམས་ཀྱི་ཚེར་
མའི་དབང་གིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་མི་སྐྱེ་ན། གང་ཟག་དེའི་དགེ་སྦྱོར་དེ། ལུས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་
ལ་ལྟོས་པ་ཅན་དུ་སོང༌། འདིའི་རིགས་ལ་མཐུན་རྐྱེན་དེ་འབད་པས་བསྒྲུབས་ན་ནི། གཡེང་
བས་ཁྱེར་ཏེ་དགེ་སྦྱོར་བྱེད་སྐབས་མི་ཡོང༌། འབད་མེད་དུ་འབྱུང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀོན་པས། 
ཁོའི་དགེ་སྦྱོར་དེ་རྐྱེན་ཁར་ལས་པས་ཡོང་མི་ཡོང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ལས་ཕལ་དུ་མི་ཡོང་བ་ཤས་
ཆེ། ལན་གཅིག་བྱུང་ཀྱང་རྐྱེན་མ་འཛོམ་ན་སྒོམ་འཆོར་བས། ལུས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལྟོས་
པ་ཅན་གྱི་དགེ་སྦྱོར་གྱིས་རྟག་མི་ཐུབ་བོ། །དེས་ན་རྐྱེན་བཟང་ངན་ལ་ཁྱད་མེད་དུ་བསྲེས་
ཏེ་འབྱོར་བ་དང་ལྡན་ཡང་བཟའ་བཏུང་མགྲོན་འབོད་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གཡེང་མི་བྱེད་པར་བློ་
4-1-252


ཐག་བཅད་དེ་བསྒོམ། དབུལ་ཞིང་འཕོངས་ཀྱང་ཚ་གྲང་བཀྲེས་སྐོམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཁྱད་དུ་
བསད། ཟས་གོས་གནས་མལ་ངན་ངོན་གྱིས་ཆོག་ཤེས་པར་བྱས། དཀའ་བ་དང་དུ་བླངས་
ཏེ་བསྒོམས་པས། གང་ཟག་དེའི་དགེ་སྦྱོར་དེ་ལུས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་བཟང་ངན་དང་ཡོད་མེད་
ལ་ལྟོས་པ་མེད་པས། དེ་ལ་སྒོམ་སྐྱེ་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད། རྐྱེན་ལ་རག་མ་ལས་པའི་ཕྱིར། སྒོམ་
སྐྱེས་ནས་ཀྱང་མི་ཉམས་ཤིང་མགོ་ཐོན་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་འོང་བས་ལོངས་སྤྱོད་འཛོམ་མ་
འཛོམ་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པའི་དོན་དུ་འཆད་པ་ལྟར་ཡིན། དེས་མཚོན་པའི་ངག་གི་ལོངས་སྤྱོད་
ནི། གཏམ་སྙན་མི་སྙན་དང༌། རང་ལ་གཞན་གྱི་སྟོད་སྨད་དང༌། རང་གི་ངག་ལ་གཞན་གྱི་
ཉན་མི་ཉན་སོགས་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལ་ལྟོས་པ་མེད་ཚུལ་གོང་དང་འདྲ། ཡིད་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་
ནི། ཡིད་དགའ་བ་དང༌། སྤྲོ་བ་དང༌། སྐྱོ་ཤས་དང་སེམས་གཅོད་དང༌། རེ་བ་དང༌། དོགས་
པ་དང༌། གཉེན་ལ་འདོད་ཆགས་དགྲ་ལ་གནོད་སེམས། རང་ལ་ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པའི་རོ་
མྱང་ཞིང༌། རྣམ་རྟོག་དེ་དག་དང་དུ་ལེན་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་གི་འཁྲི་བ་བཅད། རོ་མི་མྱོང༌། དེ་
དག་གི་དབང་དུ་མི་བཏང་བར་དགེ་སྦྱོར་ལ་འགྲིལ་བ་ནི། ལྟོས་པ་མེད་པའི་དོན་ཏེ་གོང་དང་
འདྲའོ། །
ཡང་རྣམ་གྲངས་གཉིས་པ་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པའི་གོ་དོན་གྱི་གཙོ་བོ་ནི། ལོངས་
སྤྱོད་བྱ་བ་ལོངས་སྤྱོད་བྱའི་ཡུལ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་པ་པོའི་གང་ཟག་དང༌། ཇི་ལྟར་ལོངས་སྤྱོད་
པའི་ཚུལ་གསུམ་ག་ལ་འཇུག་ཅིང༌། བལྟོས་པ་མེད་པའི་དོན་ཞེན་པ་མེད་ཅིང་འཛིན་པ་མེད་
པའི་དོན་ཡིན་པས། ལོངས་སྤྱོད་པ་པོ་དབང་པོ་རྟེན་དང་བཅས་པའི་རང་གི་ལུས། ལོངས་
སྤྱོད་བྱའི་ཡུལ་ལུས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་དང༌། བདེ་སྡུག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ཟས་གོས་ཁང་པ་ནོར་རྫས་
ཡུལ་ཞིང༌། དགྲ་གཉེན་དུག་དང༌། མཚོན་ཆ་དང༌། ཚ་གྲང་གི་རྐྱེན་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་
རྣམས་དང༌། ཇི་ལྟར་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཚུལ། འགྲོ་སྡོད། ཉལ་ལྡང༌། ལེན་འཇོག་བརྡེག་འཚོག་
4-1-253


སོགས་ལུས་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཐམས་ཅད་གནས་སྐབས་སུ་མི་རྟག་ཅིང་མི་
བརྟན་ལ། གཡས་མེད་འགངས་ཆུང་འབའ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཆགས་སྡང་སྤང་བླང་བྱེད་
རིན་ཡང་མི་ཆོག དོན་དུ་ནི་དངོས་པོ་ལ་ཅུང་ཟད་{ཙམ་}ཡང་མ་གྲུབ་པའི་འཁྲུལ་སྣང་འབའ་
ཞིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཆགས་རྒྱུ་དང༌། སྡང་རྒྱུ་དང༌། ཕན་འདོགས་རྒྱུ་དང༌། གནོད་པར་བྱེད་རྒྱུ་
རང་ཡང་མ་གྲུབ་པས་ཐམས་ཅད་ཡུལ་སྟོང་པར་ཤེས་པས། བློས་ཙམ་བཞག་ཏུ་བསྒྱུར་ནས་
བྱ་བྱེད་སྤངས་ཏེ་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་དོན་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་ངག་དང་ཡིད་ལའང་སྦྱར་ཏེ། 
དེའི་ཚེ་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་བྱ་བྱེད་རང་གིས་ཀྱང་མི་བྱེད། གཞན་བྱེད་པ་ལ་བློ་ཡང་མི་
འཇུག་བྱ་བ་ཅིག་འོང༌། དེ་དག་བསྡོམས་པས་གང་ལའང་བདག་པོ་མི་བྱེད། བྱར་མེད་ལས་
མེད་དུ་འཇོག་བྱ་བ་ཞིག་འོང་བས། ལུས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་དང༌། ལུས་བྱ་
བྱེད་ཀྱིས་དབེན་པའི་ལུས་དབེན་གཉིས་དོན་གཅིག དེ་བཞིན་དུ་ངག་དང་ཡིད་ལའང་རིགས་
འགྲེའོ། །འཕོ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ནི། ཐེག་ལེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཛག་པ་
ནི་འཕོ་བ། ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་པས། དངོས་སུ་ཐིག་ལེ་མ་ཉམས་པར་སྲུང་དགོས། དེའི་ལོངས་
སྤྱོད་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ནི་མཐའ་རྒྱ་བཀྱེད་ནས། རེ་ཞིག་གཉིས་སྦྱོར་གྱི་འདོད་ཆགས་ལ་
བརྟེན་པའི་རྣམ་རྟོག་གི་རིགས་གང་ཡང་ཡིད་ལ་མི་བྱེད། གལ་ཏེ་རང་ཤུགས་སུ་བློ་ལ་ཤར་
ནའང༌། དང་དུ་མི་ལེན་པར་དེ་མ་ཐག་འཕྲོ་གཅོད་པའོ། །འདི་ལ་སྤྱིར་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་
ཆར་གྱི་ཆ་ཤས་ཡོད་ཀྱང༌། ཐིག་ལེ་འཕོ་བའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཆགས་རྟོག་འཁོར་བའི་རྩ་བ་
ཡིན་པས་ལོགས་སུ་བཅད་པ་ཡིན། དེས་ན་ལྟོས་མེད་བཞི་རུ་འཇོག་སྐབས་སུ་ཐིག་ལེ་འཕོ་
བའི་ལུས་ཀྱི་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ལུས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་འཛིན་ཞེན་སྤངས་པ་ནི། ལུས་ལ་ལྟོས་
མེད་ཡིན། དེས་ངག་དང་ཡིད་ལའང་འགྲེ། ཐིག་ལེ་འཕོ་བའི་བྱ་བར་གཏོགས་པའི་ལུས་ངག་
ཡིད་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་འཛིན་ཞེན་སྤོང་བ་ནི། ལྟོས་མེད་བཞི་པ་ཡིན་གྱི་དང་པོ་གསུམ་ལ་མི་བགྲོང་
4-1-254


སྟེ། ཆོས་འདི་ལ་བཞི་པ་རྩལ་དུ་འདོན་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཐིག་ལེ་འཕོ་བ་དང་འབྲེལ་མ་
འབྲེལ་ལ་ལུས་ངག་ཡིད་ཀྱི་བྱ་བ་ཙམ་དུ་མཚུངས་ཀྱང༌། ངོ་བོ་དང་རྣམ་པ་ཡང་མི་འདྲ་བའི་
ཁྱད་ཆེ་ཞིང༌། འཁོར་བའི་རྩ་བ་ཡིན་མིན་དང་སྒྲིབ་པ་སྦྱོང་དཀའ་སླའི་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེ་
བས་ངེས་པར་ལོགས་སུ་བགྲངས་པའོ། །དབེན་པ་གསུམ་གྱི་སྐབས་སུ། དབེན་པའི་དོན་
སྤངས་པ་ཙམ་ཡིན་པས། ལྟོས་མེད་བཞི་པ་འདི་ཡང་དབེན་པའི་ཆ་ནས་སྔ་མ་གསུམ་གྱི་ནང་
དུ་བསྡུས་པ་སྟེ། སྤྱིར་རྡོ་རྗེ་བཞི་ཡང་རྡོ་རྗེ་གསུམ་གྱི་ནང་དུ་འདུས་པ་དང༌། དེ་ལས་ཀྱང་ཁྱད་
པར་དུ་དུས་འཁོར་རང་ལས་ནི། དབེན་པ་གསུམ་དང་བཞིའི་ཐ་སྙད་མི་གསལ། འདུས་པ་
སོགས་གཞན་ལས་དབེན་པ་གསུམ་གྱི་ཐ་སྙད་ཁོ་ན་མཛད་ཀྱི་བཞི་པ་མ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། 
ལྟོས་དབེན་འདི་གཉིས་དོན་གཅིག་ཀྱང་རྣམ་གཞག་མི་འདྲ་བས། དབེན་པ་བཞི་དང་ལྟོས་
མེད་གསུམ་ཁོ་ནའི་ཐ་སྙད་མི་བྱེད་དོ། །དེས་ན་དབེན་པའི་སྐབས་སུ་གསུམ་དུ་འདུས། ལྟོས་
མེད་ཀྱི་སྐབས་སུ་བཞིར་དབྱེ་དགོས། དབང་པོ་དང་གཟུགས་ཕུང་ལ་ལྟོས་མེད་ནི་ལུས་ལ་
ལྟོས་མེད་དུ་འདུས་ཤིང༌། འདུ་ཤེས་སེམས་ལ་ལྟོས་མེད་དུ་འདུས། འདུ་བྱེད་དང་ཚོར་བ་ལ་
ལྟོས་མེད་བཞི་ཀའི་ཆ་ཤས་ཡོད་དོ། །
འོ་ན་རླུང་སྦྱོང་བ་རྫོགས་རིམ་གྱི་སྔོན་འགྲོར་བཤད་པ་དེ་ཅི་སྙམ་ན། སྐབས་འདིར་
དགང་བ་དང༌། དབྱུང་བ་དང༌། བུམ་པ་ཅན་ཕལ་པ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་ལ་བསླབ་ཅིང༌། དེ་
གནད་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་ལུས་སྦྱོངས་ཀྱང་མང་དུ་བྱས་ན། ཕྱིས་དངོས་གཞི་སོར་བསམ་གྱི་
དུས་སུ། རྟགས་བཅུ་ངེས་པ་ཅན་རྣམས་མྱུར་དུ་འཆར་བ་དང༌། སོར་བསམ་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་
ནས་སྲོག་རྩོལ་སྒོམ་པ་ན། སྔར་རླུང་རགས་པ་བྱང་ཟིན་པའི་ཕན་ཡོན་གྱིས། སྐབས་དེར་
སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མྱུར་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་པས། གང་ཟག་གི་རིགས་གཅིག་ལ་
འཁྲིད་ཚུལ་དེ་ལྟར་འཇུག་པ་བདེ་བ་ཞིག་འབྱུང་བས། སྔོན་འགྲོའི་རྣམ་གྲངས་སུ་གསུངས་པ་
4-1-255


ཡིན་གྱི། སོར་བསམ་གྱི་ཉམས་མྱོང་སྐྱེ་བ་ལ་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་སྔོན་འགྲོ་མ་ཡིན་ནོ། །སྔོན་
བྱོན་དཔལ་རྒ་ལོའི་ལུགས་ཀྱི་སྦྱོར་དྲུག་དང༌། ཁྲོམ་ལོའི་སྦྱོར་དྲུག་དང༌། ཕྱིས་དཔལ་ཧེ་རུ་
ཀའི་གོ་འཕང་བརྙེས་པ་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཞི་བ་སྦས་པའི་ཞལ་གྱི་གདམས་པ་ལས་ཀྱང༌། 
སྔོན་འགྲོ་རླུང་སྦྱང་བ་ལུས་སྦྱོངས་དང་བཅས་པ་མཛད་དོ། །འདི་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ལྟར་ན་
རླུང་སྦྱང་བ་ཟླ་དྲུག་གམ་ལོ་སོགས་བསྒོམས་པས། ཕོ་རླུང་འབྱོངས་པ་ཙམ་འབྱུང་ཞིང༌། དེའི་
རྒྱུན་མ་ཆད་པ་ལ་སོར་བསམ་དང་བསྡེབས་ཏེ་བསྒོམས་པས། ཕོ་རླུང་དེ་མོ་རླུང་དུ་འགྱུར་
ནས་སོར་བསམ་མཐར་ཕྱིན་ཙ་ན་མོ་རླུང་འབྱོངས། ནམ་སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པ་ལ་འཇུག་པ་ན། 
མོ་རླུང་ཐུལ་ཏེ་མ་ནིང་གི་རླུང་དུ་སོང་བས། མ་ནིང་གི་རླུང་ཉག་གཅིག་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་
ཆོག་པས། སྲོག་འཛིན་གྱི་ཡོན་ཏན་གེགས་མེད་མྱུར་བར་ཁོ་ནར་བདེ་བླག་ཏུ་སྐྱེའོ་ཞེས་
གསུང་བ། དེའི་ནང་ནས་ཀྱང་རྒ་ལོའི་ལུགས་ལ་ནི་སོར་སྡུད་དང་སྲོག་རྩོལ་བུམ་ཅན་སྦྲགས་
ཏེ་བསྒོམ་པར་འདོད་པས། འཁྲིད་ཚུལ་དེ་རིགས་ལ་རླུང་སྦྱང་བ་སྔོན་འགྲོར་དགོས་ངེས་སུ་
འདུག གཞན་ཡང་རྒྱུད་ལས། སོ་སོར་སྡུད་པ་ལ་སོགས་འདི་དག་རྣམས་ཀྱིས་གལ་ཏེ་
བསྔགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པ་གྲུབ་པར་མ་གྱུར་ན། །ནཱ་ད་བསྒོམས་པས་བཙན་ཐབས་ཆུ་
སྐྱེས་གནས་སུ་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུར་ཐིག་ལེ་བཀག་ནས་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །ཞེས་སོར་སྡུད་ཁོ་ནའི་
རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ཡང༌། སྤོགས་ཆོག་ཐིག་ལེའི་བཙན་ཐབས་བསྒོམ་པ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། 
དེ་འདྲའི་རིགས་ལ་ཡང་སྔོན་འགྲོ་རླུང་སྦྱང་བ་ངེས་པར་དགོས་སོ། །སྔ་ཕྱིའི་སྦྱོར་དྲུག་པ་
འགའ་ཞིག་གི་ངག་སྒྲོས་ལ། རྒྱུད་གཞུང་གི་དངོས་བསྟན་སོར་སྡུད་ནས་འགོ་རྩོམ་པ་འདི། 
གཞུང་ལམ་ཡིན་ཡང་བླ་མའི་མན་ངག་གིས་སྲོག་རྩོལ་ནས་འགོ་རྩོམ་པ་ཡང་ཡོད་ཟེར་བ་
ཡང་སྔོན་དུ་རླུང་སྦྱོང་བ་འདི་རིགས་ལ་བསམ་པར་འདུག སོར་སྡུད་དང་བུམ་ཅན་སྦྲགས་པ་
ལ་སོར་སྡུད་སྲོག་རྩོལ་སྦྲགས་པ་ཡིན་ཞེས་འཆད་པ་རྣམས་ཀྱང༌། སྲོག་རྩོལ་རྗེས་མཐུན་པ་
4-1-256


དང༌། སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིང་རྒྱུ་ཙམ་དང༌། སྲོག་རྩོལ་གྱི་སྒྲུབ་པ་ཙམ་པོ་ཡིན་པ་ལ་བསམ་པའམ་
རླུང་གི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་ཚད་ལ་སྲོག་རྩོལ་དུ་མིང་འདོགས་པ་ཙམ་ཡིན་ན། ཐ་སྙད་ཙམ་ལ་
དཔྱད་པ་བྱེར་མེད། ཡན་ལག་དྲུག་གི་ནང་ཚན་སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པ་ལ་བསམ་པ་ཡིན་ན་ནི་
ལམ་གྱི་འགངས་ཡེ་མ་གོ་བའི་ཅལ་ཅོལ་ཏེ་སོར་སྡུད་དང་པོའི་སྐབས་གྱི་བུམ་ཅན་ཡང་སྲོག་
རྩོལ་གྱི་རིམ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐབས་དེར་རླུང་དབུ་མར་འབབ་པ་ཙམ་ཡིན་ཡང་འཆིང་མི་ནུས་
པའི་ཕྱིར་རོ། །སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པ་ཏ་མིན་ཡང་སྲོག་རྩོལ་གྱི་ཡན་ལག་ཙམ་ཡིན། སོར་སྡུད་
ཀྱི་སྲོག་རྩོལ་ལོ་སྙམ་ན། དེ་ཙམ་ལ་བུམ་ཅན་སོགས་མེད་མི་རུང་མ་ཡིན། མི་གཡོ་གསུམ་
ལྡན་ཁོ་ནས་ཀྱང་འགྲུབ་པས་སོར་སྡུད་ཡིན་ན་སྲོག་རྩོལ་དང་སྦྲགས་ཏེ་སྒོམ་པར་ཁྱབ་པར་
ཐལ་ལོ། །སྔོན་འགྲོའི་རླུང་སྦྱང་བ་ནི། རླུང་སྦྱོར་རང་གི་སྒོ་ནས་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཚུན་ཆད་དང་
ཐུན་མོང་བ་ཡིན་ལ། སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པའི་བུམ་ཅན་སོགས་ནི། རགས་པའི་དབུ་མར་
རགས་པའི་རླུང་བཅིངས་པ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབུ་མའི་ནང་དུ་དགག་པའི་ཐབས་ཡིན་པ། བླ་
མེད་སྦས་རྒྱུད་པའི་མན་ངག་རྣམས་ལའང་ཆེར་མེད་པས་ཁྱད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་
ཀྱང་མན་ངག་ལག་ལེན་དེ་ལྟར་བྱེད་པ་ལ་ནི་འགལ་བ་མེད་པས། ལག་ལེན་མན་ངག་གང་
ཡིན་པ་དེ་གནད་མ་འཆུགས་པར་བསྟན་ན་ལེགས་ཀྱི། རྒྱུད་གཞུང་གི་ལམ་གྱི་རིམ་པ་ལ་མ་
སྦྱངས་པ་དག་གོ་དོན་བཤད་པའི་རིགས་མང་དུ་སྨྲ་པ་དེ་ཤིན་ཏུ་མི་མཛེས་སོ། །དེ་ལྟར་ཡིན་
མོད་ཀྱང༌། དེང་སང་གི་སྒོམ་བྱེད་པ་ཕལ་ཆེ་བ་ཞིག་ལ་ནི། སེམས་གནས་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་མ་
སྐྱེས་ན། རླུང་གི་རྩོལ་བ་རྣམས་གནད་དུ་མི་འགྲོ་བ་རང་མང་བར་སྣང་ཞིང༌། ཐོག་མ་ནས་
རླུང་སྒོམ་པ་དེ་སྐྱེ་བོ་ཤས་ཆེ་བ་ལ་འཇུག་པ་ཡང་མི་བདེ་བ་དང༌། དཔེ་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་བསྙེན་
པའི་སྐབས་ཀྱང༌། བསྐྱེད་རིམ་སྒོམ་པ་གཙོ་བོ་དང་བཟླས་པ་ཡན་ལག་ཡིན་པས། དབང་པོ་
རྣོ་ན་བཟླས་པ་མེད་ཀྱང་བསྐྱེད་རིམ་བསྒོམ་པ་འབའ་ཞིག་གིས་དོན་འགྲུབ་པ་ལྟར། འདིར་
4-1-257


ཡང་ལྟོས་མེད་གཙོ་བོ་ཡིན། རླུང་སྦྱང་བ་ཡན་ལག་ཡིན། རླུང་སྦྱང་བ་མེད་ཀྱང་ལྟོས་མེད་
འབའ་ཞིག་གིས་སྐབས་འདིར་དོན་འགྲུབ་པས། སྦྱོར་དྲུག་ལུགས་སྲོལ་ཐ་དད་པ་ཕལ་ཆེར་
ལ། སྐབས་འདིར་རླུང་སྦྱང་བ་མི་མཛད་ཅིང༌། འབྲོ་ལུགས་དང་བི་བྷུ་ཏའི་ལུགས་ལའང་མི་
མཛད་པས། དཔལ་ཇོ་ནང་བའི་རང་ལུགས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །སྤྱིར་ཡང་ལྟོས་མེད་བཞི་
ལྡན་དང་རླུང་སྦྱང་བ་ལས་དང་པོ་པ་ཕལ་གྱིས་དུས་གཅིག་ལ་མི་འགྲུབ་པས། གཉིས་ཀར་
བྱེད་ན་སྔ་ཕྱི་རིམ་ཅན་དུ་སྦྱོང་དགོས་ལ། གཉིས་པོའི་གོ་རིམ་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་
རང་མེད་ཀྱང༌། ལྟོས་མེད་སྔོན་དུ་བྱས་ན་ཕལ་ཆེར་ལ་ལེགས་སོ། །ཡང་སྦྱོར་དྲུག་གི་མན་
ངག་རྙིང་པ་མང་པོ་ཞིག་ལ། སོར་སྡུད་ཁོ་ན་ནས་འགོ་རྩོམ་པར་འདུག་པ། སོར་སྡུད་ལ་ལྟོས་
མེད་བཞི་ཚང་ངོ་སྙམ་པར་འདུག་ཀྱང༌། རྒྱུད་ལས་ལྟོས་མེད་བསྙེན་པ་དང༌། སོར་སྡུད་ཉེར་
སྒྲུབ་ཏུ་གསུངས་པའི་སྐབས་དང་ཅུང་ཟད་འགལ་བས། ལྟོས་མེད་བཞི་ལྡན་ལོགས་སུ་བྱེད་
པ་འདི་ཆད་ན་མི་རུང་ངོ༌། །ཡང་དོན་གཅིག་པོ་འདི་ལ་དབེན་གསུམ་ཞེས་པ་དང༌། ལྟོས་མེད་
བཞི་ལྡན་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་མིང་འདོགས་གཉིས་པོ་གང་གཙོ་ཆེ་ཞེ་ན། དུས་འཁོར་ཉིད་ལས་
གསུངས་པས་ལྟོས་མེད་གཙོ་ཆེ་བ་ཙམ་ཡིན་ཀྱང༌། ད་ལྟ་ལག་ལེན་དུ་འདེབས་པ་དང་མཐུན་
པར་གོ་བདེ་བའི་ཕྱིར། རང་ལུགས་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་འདི་ལ་དབེན་གསུམ་གྱི་ཐ་སྙད་གྲགས་ཆེའོ། །
ཁྲིད་ཡིག་ཏུ། སྔར་སྒོ་གསུམ་གྱི་ལས་བྱས་པ་རྣམས། དོན་མེད་དང་དོན་ལོག་ཏུ་སོང་ཞེས་
པའི་གོ་དོན་ནི། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་བྱ་བྱེད་བྱས་ཚད། དགེ་སྡིག་ལུང་མ་བསྟན་གསུམ་
གང་རུང་ལས་མ་འདས། སྒོ་གསུམ་གྱི་སྡིག་པ་བྱས་ཚད་དོན་མེད་ཙམ་ཡང་མ་ཡིན་དོན་ལོག་
སྟེ། རང་གི་རང་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བའི་ཐབས་འབའ་ཞིག་ཏུ་སོང༌། ལུང་མ་བསྟན་བྱས་པ་
རྣམས་ཚེ་སྟོང་ཟད་དང་དོན་མེད་ཁོ་ནར་སོང༌། དགེ་བ་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱང་འཁོར་བའི་བདེ་
བ་ཐན་ཐུན་གྱི་རྒྱུར་སོང་ཡང༌། བདེ་བ་དེ་རྟག་མི་ཐུབ་པར་ཉམས་པས་ཕུགས་བློས་བརྟད་
4-1-258


ཐུབ་པའི་འབྲས་བུ་མ་བྱུང་བའི་དོན་ཆུང་ངུ་ལ་དུས་འདས་ཏེ། དོན་ཆེན་པོ་མེད་པས་དོན་མེད་
ཅེས་བྱ། སྔར་དུས་མཐའ་མེད་པ་དེ་འདྲའི་བར་དུ། ལས་དེ་ཙམ་བྱས་ཀྱང་འབྲས་བུ་མ་བྱུང་
བས། དེ་ཡང་སྔར་གྱི་དེ་འདྲ་ཇི་ཙམ་བྱས་ཀྱང་བློ་བརྟད་ཐུབ་པའི་འབྲས་བུ་མི་ཡོང་བས། ད་
ནི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་བྱ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཅི་དགར་བོར་ལ། བསམ་མེད་དུ་འཇོག་བྱ་
བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །དབེན་གསུམ་གྱི་སྐབས་འདིར། གནས་མུན་ཁང་དང༌། ལྟ་སྟངས་དང་
བྱེད་བཅིངས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དགོས་པའི་ངེས་པ་མེད་པས། སྔོན་
དུས་མུན་ཁང་མ་ཡིན་པའི་གནས་ཇི་ལྟར་འོས་པར་ལུས་གནད་དཀྱུས་འགྲོ་ཙམ་འཆའ་བའི་
སྲོལ་ཡང་བྱུང་མོད་ཀྱི། སྐབས་དེར་ལུས་གནད་དཀྱུས་འགྲོ་དེ་ཡང་འབྱོངས་འབྱོངས་སུ་
སྦྱོངས་དགོས་ཤིང༌། ཡང་དངོས་གཞི་ལ་ཞུགས་དུས་མུན་ཁང་ལ་ཡང་མ་འདྲིས་པས་ཐོག་མ་
ཉམས་མི་བདེ་བ་འབྱུང༌། སྔར་གྱི་ལུས་གནད་འབྱོངས་བའི་ཁུངས་དེས་གོ་མི་ཆོད་པར། བྱེད་
བཅིངས་ཀྱི་ལུས་གནད་གསར་དུ་སྦྱོངས་དགོས་པས། སྔ་མ་དེ་ལས་ནོར་འགྲོ་བའི་རྣམ་པ་
འབྱུང་བས་ན། ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོ་ཕྱིན་ཆད་ཀྱི་ཕྱག་ལེན་དུ་དབེན་གསུམ་ལ་གནས་དང་བྱེད་
བཅིངས་གང་གིས་ཀྱང་རུང་བའི་ཕྱིར། འདི་ཡང་རུང་བ་ལས་སྐབས་འདིར་མུན་ཁང་དང་
ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བྱེད་བཅིངས་དེ་ལུས་གནད་དཀྱུས་མ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐབས་འདིར་
འབྱོངས་པས། དངོས་གཞིའི་སྐབས་སུ་དཀའ་ཚེགས་མི་དགོས་པར། དམིགས་པ་གནད་དུ་
འགྲོ་བ་ཞིག་ཡོང་བ་ཐུགས་མྱོང་གིས་གྲུབ་ནས། མུན་ཁང་དང་ལྟ་སྟངས་སོགས་དངོས་གཞི་
དང་ཁྱད་མེད་པར་མཛད་དོ། །དེས་ན་དབེན་གསུམ་འདི་མུན་ཁང་དང་བྱེད་བཅིངས་དྲག་
པོའི་ཁྱད་ཙམ་མ་གཏོགས་བོད་ཉིད་ལ་གྲགས་པའི་ཕྱག་ཆེན། ཞི་བྱེད། རྫོགས་ཆེན། སེམས་
སྡེ་གཅོད་ཡུལ། བསམ་མི་ཁྱབ། འཁོར་འདས་དབྱེར་མེད། ཀ་དག་ཁྲེགས་གཅོད་ལ་སོགས་
པར་གྲགས་པའི་གདམས་ངག་གི་གནད་མ་ལུས་པ་འདི་ཁོ་ན་ལ་འདུས། སོར་སྡུད་ཡན་ཆད་
4-1-259


ལ། གདམས་ངག་དེ་དག་གིས་སྙོགས་པར་མི་སྤོབས་པའི་མངོན་པར་མཐོ་བའི་ཁྱད་ཆོས་དུ་
མ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་འཕྲོས་ལས། གདམས་ངག་གཞན་གྱི་ཐུན་
མོང་མ་ཡིན་པའི་སྔོན་འགྲོ་རྣམས། འདིར་ཐུན་མོང་གི་སྔོན་འགྲོར་བྱེད། གཞན་གྱི་དངོས་
གཞི་རྣམས་འདིའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྔོན་འགྲོར་བྱེད། ཞེས་གསུངས་པའང་འདི་ལ་
དགོངས། འོ་ན་འདིར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་ལ་འཇོག་པ་ཙམ་དུ་འདུག གཞན་འགའ་ཞིག་ཏུ་
སེམས་འཚོལ་དང་དྲན་པའི་ཚོད་འཛིན་བྱེད་པས་དེ་ལྷག་སྙམ་ན། དྲན་པའི་སོ་བ་ནི་འདིར་
ཡང་གཏོང་ལ། སེམས་འཚོལ་དུ་འདོད་པ་དེ་ཚན་ཡང་དགོས་པའི་སྐབས་བྱུང་ན། ཆོས་
འདིའི་ཆ་ལག་ལ་ཡང་ཡོད་ཅིང༌། ཡོད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ལྷག་དང་བཅས་པར་ཡང་ཡོད་མོད། 
ལན་གཅིག་རྟོག་དཔྱོད་ཀྱི་རྩོལ་བ་བྱེད་ཕྱིན། སེམས་འཚོལ་དེ་ལའང་གཅིག་ཏུ་འགངས་ཆེ་
རྒྱུ་མེད། དེ་བས་རྒྱུས་པ་བདག་མེད་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་གོ་མྱོང་ཐག་ཆོད་གོལ་ས་གཅོད་པ་མཐའ་
ཡས་པ་ཞིག་ཆོས་འདི་ལ་ཡོད་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་ལམ་གྱི་རྐང་ལ་མ་བཅོས་པར་འཇོག་ཕྱིན། 
སེམས་འཚོལ་དང་དྲན་འཛིན་ཡང་དགོས་རྒྱུ་མེད་དེ་དེ་གཉིས་ཀར་བློས་བྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། 
གནས་ལུགས་གདོད་མ་ལ་རེག་པར་མི་ནུས་སོ། །བྲམ་ཟེ་ཆེན་པོས་ཀྱང༌། ཆུ་དང་མར་མེ་
རང་གསལ་ཅིག་ཏུ་ཞོག །ཅེས་གསུངས་ཏེ། དཔེར་ན་ཆུ་རྙོག་མ་ཅན་དེ་གཡོ་བ་མེད་པར་
བཞག་ན། རྙོག་མ་ཐམས་ཅད་རང་སངས་ཏེ་དྭངས་པར་གྱུར་པ་ན། ཆུ་ནང་ན་ཡོད་ཚད་
གསལ་བར་མཐོང་འོང༌། དེའི་ཚེ་རྙོག་མ་ཅན་གྱི་ཆུ་ནང་ན་དངོས་པོ་ཅི་ཡོད་འཚོལ་བ་ལ། 
ལག་ནོམ་བྱེད་ཅིང་ཆུ་དཀྲུག་མི་དགོས་པར་དངོས་སུ་མཐོང་བ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་
རྣམ་རྟོག་སྤངས་ཏེ་གཡོ་མེད་དུ་བཞག་པས། ཤེས་པ་ཉག་ཉོག་སངས་ཤིང་དྭངས་པ་ན། རིག་
པ་རང་གི་སྡོད་ལུགས་རང་གཟུགས་དེ་གསལ་བར་མཐོང་ཡོང༌། དེ་ཙ་ན་སེམས་དང་རྣམ་
རྟོག་འདྲེས་པའི་རྙོག་ཆུ་ལ་རྟོག་དཔྱོད་སེམས་འཚོལ་གྱི་ལག་པས་དཀྲུག་མི་དགོས། སེམས་
4-1-260


ཀྱི་ངོ་བོ་རྩོལ་མེད་དུ་མཐོང་ཡོང༌། ཡང་ད་ལྟ་ཕལ་ཆེར་དྲན་འཛིན་གྱི་{ཚོ་}འཛིན་དགོས་ཟེར་
ཡང༌། ཉོན་མོངས་དང་རྣམ་རྟོག་སྐྱེས་རེས་ཀྱི་ངོས་གཟུང་ནས་དབྱིངས་སུ་ནི་གཅོད། དེ་ལ་
སྒོམ་ཆེན་པ་རྣམས་དྲན་པ་ཟེར་གྱིན་འདུག་པ། དེ་ནི་ཞོར་བྱུང་ཐམས་ཅད་དུ་འདིར་ཡང་ལག་
ལེན་ལ་ནི་འདེབས། དེ་ཙམ་ལ་ཉམས་ལེན་མཐར་ཐུག་ཏུ་ནི་མི་རྩི། སེམས་རང་ངོ་ཤེས་
དགོས་པ་ཡིན་ཞེས་གྲགས་ཏེ་བྱར་མེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་རང་རིག་པ་ནི། སེམས་དབྱེ་ན་རྣམ་པར་
མི་རྟོག་པ་ཁོ་ན་རང་ཡིན། བློས་བྱས་ཀྱི་ངོ་ཤེས་ལ་ཧ་ལས་རྒྱུ་ཙམ་མེད། དེ་ནི་སེམས་འཁྲིད་
གཤའ་མ་ཞིག་བྱས་ན་ཐམས་ཅད་ལ་ཤུགས་འབྱུང་དུ་འོང་བ་ལགས། མདོར་ན་ཕལ་ཅིག་
བློས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱིས་སངས་མི་རྒྱ་ཞེས་འགྲམ་པ་བུད་བུད་ཁ་ནས་འདོན་བཞིན་དུ། རིག་པ་
རྐྱང་{འདོད[་འདེད་]དང༌། དྲན་པ་བསྟེན་པ་དང༌། རང་ཞལ་ལ་བལྟ་བ་དང༌། ཆེ་རེ་བལྟ་
དགོས་བྱ་བ་སོགས་སླར་ཡང་བློས་བྱས་ཤིག་རང་ལ་བློ་རྩེ་གཏོད་པ་འདི་ཡང་ཡ་རེ་{ཚ[་ཆེ]
འོ། །སྒོས་སུ་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཉམས་རྩལ་ཕྱོགས་མེད་དུ་རྒྱས་ནས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་
འཆར་སྒོ་འབྱམས་ཀླས་པའི་སྐབས་ཤིག་ཏུ། ཉམས་རང་ཤར་བྱུང་རྒྱལ་དུ་བསྐྱངས་དགོས་པ་
ལ། དྲན་པའི་ཚོ་འཛིན་ཡིན་པར་རློམ་ནས་མགོ་བཀུག དབུགས་{བསྔམས[་བསྡམས]་
བསྡད་པས་ཉམས་མྱོང་དང་ཡོན་ཏན་ཕྱོགས་མེད་དུ་འཆར་བ་ལ་གེགས་ཆེན་པོ་བྱེད་པ་ཡིན། 
དྲན་པའི་སོ་པ་སྤོང་དགོས་པའི་སྐབས་ཀྱང་མང་ངོ༌། །ཡང་འགའ་ཞིག་རྣམ་རྟོག་སྒོམ་གྱི་རྩལ་
ཡིན་བཅད་དུ་མི་བཏུབ་ཟེར་ཏེ། ས་ར་ཧས། རྟོག་པ་ཉམས་པས་བློ་ཉམས་ཤེས། །བློ་ངན་
རྗེས་སུ་རྟོག་བྱེད་ལོ། །དེ་ཉིད་ལས་ནི་བློ་བཟང་པོ། །ནམ་མཁའ་ལས་ལྷག་ཅི་ཡང་འབྱུང༌། །
ཞེས་གསུངས་པས་དངོས་སུ་བཀག་ཅིང༌། རྒྱུད་ལས། རྣམ་རྟོག་མ་རིག་ཆེན་པོ་སྟེ། །འཁོར་
བའི་རྒྱ་མཚོར་ལྟུང་བྱེད་ཡིན། །མི་རྟོག་ཏིང་འཛིན་ལ་གནས་ན། །མཁའ་བཞིན་དྲི་མ་མེད་
པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས། རྣམ་རྟོག་ཆད་པའི་ཤུལ་ན་རིག་པ་ཙམ་འདུག་པ་དང༌། རྣམ་
4-1-261


རྟོག་སྡོད་ཚུགས་མ་ཐུབ་པ་ཙམ་ལ་ཅི་ཡང་མེད་པ་འདྲ་ཞིག་མྱོང་བ་ན། སེམས་ཉིད་རྣམ་རྟོག་
རྣམ་རྟོག་ཉིད་སེམས་ཉིད་ཡིན་སྙམ་ཞིང་སྨྲ་བ་དང༌། རྣམ་རྟོག་སྟོང་ཉིད་སྟོང་ཉིད་ཆོས་སྐུའོ་
སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང་སྨྲ་བ་ནི་འཆར་སྒོ་དང་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཕྱོགས་རེ་རིག་པ་ལས། གོ་
ཚུལ་ཕྱོགས་རེ་བ་ཞིག་བྱུང༌། གོ་ཚུལ་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཐ་སྙད་རེ་བཏགས་པར་འདུག
དཔེར་ན་ཆུ་ཆད་པའི་ཤུལ་སར་འདུག་པས་ཆུ་དང་ས་གཅིག་པར་འཛིན་པ་དང༌། ཁང་པ་
འགྱེལ་བཞིན་པའི་དུས་ན་བར་སྣང་སྟོང་པ་འདུག་པས། བར་སྣང་ཉིད་ཁང་པའོ་སྙམ་དུ་
སེམས་པ་དང་འདྲའོ། །ཉམས་མྱོང་ཅུང་ཟད་དང་འབྲེལ་བའི་གོ་བ་རབ་རིབ་རེ་ཏ་ཡོད་དེ། 
རྣམ་པར་དབྱེ་བ་འཆད་པའི་ཚེ། ཆོས་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་བྱ་དགོས་ཀྱི་རང་རེ་
སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་ཉམས་མྱོང་རེ་དང་བསྟུན་ནས་གྲུབ་མཐའ་འཇོག་ཅིང་བརྡ་ཆད་གསར་པ་རེ་
བྱེད་པ་ནི། བདུད་ཀྱི་དཀྲུགས་མའོ། །གཞན་ཡང་རྣམ་རྟོག་དང༌། རྣམ་རྟོག་གི་རང་བཞིན་
གཉིས་དབྱེ་བ་ཕྱེད་དགོས། རྣམ་རྟོག་གི་རང་བཞིན་དེ་ནི་སྟོང་པ་ཡིན་མི་རྟོག་པ་ཡིན་པས་
རྣམ་རྟོག་མ་ཡིན། རྣམ་རྟོག་འཆར་སྒོ་ཁོ་རང་ནི་མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བའི་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པས། 
རྣམ་རྟོག་ཁོ་རང་གི་རང་བཞིན་ཡང་མ་ཡིན། གཞན་གང་སུའི་ཡང་རང་བཞིན་ཡང་མ་ཡིན། 
སྣང་ཙམ་མ་གཏོགས་ངོ་བོ་མེད་དོ། །དཔེར་ན་མིག་འཁྲུལ་མཁན་གྱིས་བྲེ་ལ་སྔགས་བཏབ། 
ལྟད་མོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད་རྟེན་དུ་མཐོང་བ་དང་འདྲ། རྣམ་རྟོག་གི་རང་བཞིན་བྲེ་དང་འདྲ། 
སྣང་ཆ་རྣམ་རྟོག་ཁོ་རང་མཆོད་རྟེན་དང་འདྲ། བྲེ་ཤིང་ཡིན་ཀྱང་སྒྱུ་མའི་མཆོད་རྟེན་ལ་ཤིང་
ཡིན་རྒྱུ་མེད། རྣམ་རྟོག་གི་རང་བཞིན་ཡེ་ཤེས་ཡིན་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། རྣམ་རྟོག་ཉིད་ངོ་བོས་མ་
གྲུབ་པས་རྣམ་རྟོག་ལ་ཡེ་ཤེས་ཡིན་རྒྱུ་མ་བྱུང༌། གལ་ཏེ་རྣམ་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ན། ཡེ་ཤེས་
ཡིན་པའི་རྣམ་རྟོག་ཅིག་གྲུབ་པར་ཐལ། དཔེར་ན་བྲེ་ཤིང་ཡིན་པས་སྒྱུ་མའི་མཆོད་རྟེན་ཡང་
ཤིང་ཀ་ཡིན་ན། སྒྱུ་མའི་མཆོད་རྟེན་གྱི་ཐད་ན་ཤིང་གི་མཆོད་རྟེན་ཡོད་པར་ཐལ་བ་བཞིན་ནོ། །
4-1-262


དེས་ན་རྣམ་རྟོག་གི་རྣམ་པ་མ་ཡལ་བཞིན་དུ་གཏད་མེད་ཡལ་ཡུལ་ཟང་ཐལ་ལེ་བར་མྱོང་བ་
དེ་ནི། རྣམ་རྟོག་དེ་འཁྲུལ་སྣང་གི་འཆར་སྒོ་ཙམ་མ་གཏོགས། གདོད་མ་ནས་ཡོང་མ་མྱོང་བའི་
རྟགས་ཡིན། ནམ་ངོ་བོ་ལ་ལྟས་དུས་ཅི་ཡང་མེད་པ་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ནི། རྗེས་འཐུད་མེད་
མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད། མ་འབྲེལ་བ་སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་པ། མི་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་
ཡིན་པས། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའི་གནད་རིག་པ་ཞིག་གིས་བསྒོམ་ན་ཕྲ་བའི་མི་རྟག་པ་དང་
རང་བཞིན་མེད་པ་ལ་འཇུག་ནུས་ཀྱང༌། ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །
ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའི་གནད་ལ་སྦྱོར་མ་ཐུབ་ན་ཡལ་ཡུལ་དང་ཅི་ཡང་མེད་པ་འདྲ་བ་དེ་ལུང་
མ་བསྟན་དུ་ལས་འགྲོ། ཡང་སྟོང་རྐྱང་ལ་ཆོས་སྐུའི་མིང་འདོགས། སྣང་བ་དང་རང་བཞིན་གྱི་
དབྱེ་བ་མི་འབྱེད་པར་བཤད་པ་ཡིན་སྙམ་ན། དེ་ལྟར་བྱེད་དུ་ཟད་མོད། ལུང་གི་བརྡ་ཆད་དང་
རིག་པའི་ཚུལ་ལས་ནི་འདས་སོ། །གཞན་ཡང་རིག་པ་ལ་ལྟས་པས་རྣམ་རྟོག་ཉིད། མི་རྟོག་
པའི་རིག་པ་ཡིན་པ་འདྲ་བ་ཞིག་འདུག་པ་ནི། དར་ལ་སེང་གི་མིག་ནས་ནམ་མཁའ་མཐོང་བ་
ལྟ་བུ་ཡིན། རྣམ་རྟོག་ཤུགས་དྲག་ལ་བལྟས་པས། སེམས་སྟོང་གསལ་གྱི་སྣང་བ་རྣམ་རྟོག་ཏུ་
ཤར་བ་ཞིག་འདུག་སྙམ་པ་ནི། བྱ་འཕུར་བའི་རྗེས་སུ་བྱ་གདང་འགུལ་བ་ལྟར་ཤུགས་དྲག་
འགགས་པའི་རྗེས་ཀྱི་སེམས་གསལ་སྟོང་ལ་སྔ་མའི་དྲི་མ་ཆགས་པ་ཡིན་པ་ལ། དུས་མྱུར་
བས་ཤུགས་དྲག་དེ་ཁ་གསལ་སྟོང་དུ་འདུག་གོ་སྙམ་སྔ་ཕྱི་གཉིས་གཅིག་ཏུ་འཁྲུལ་བ་ཡིན། 
དེས་ན་ཉམས་མྱོང་ཤར་ཚུལ་རེ་ཡོད་ཀྱང༌། ངོ་སྤྲོད་ལུགས་འཁྲུལ་ན་གོལ་ས་འབྱུང་བས། ངོ་
སྤྲོད་མ་འཁྲུལ་བ་ཡང་གལ་ཆེའོ། །མཐར་གཏུགས་ན་ཡུལ་གྱིས་རྣམ་པ་མ་བསྒྱུར་བའི་
གསལ་རིག་ཙམ་རྒྱུན་ཆད་རྒྱུ་མེད་པ་འདི་ནི་ཡེ་ཤེས་དངོས་མ་ཡིན་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཡིན། 
དེ་དང་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་འདྲ་རུང་དུ་ཡོད་པས། ཡེ་ཤེས་དངོས་སུ་མ་བཤད་པར་དཔེའི་ཚུལ་གྱི་
ཡེ་ཤེས་སུ་ངོ་སྤྲད་ན་ལེགས་ཆ་ཙམ་ཡོད་དོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་དེ་ཡང་ཡེ་ཤེས་བདེ་
4-1-263


གཤེགས་སྙིང་པོའི་སྒྲིབ་བྱེད་ཡིན་ཅིང༌། དེ་ཡང་དངོས་སུ་ན། རྨི་ལམ་སྣང་བའི་སྐྱེས་བུས་
ཡོད་པའི་དངོས་པོ་མི་མཐོང༌། མེད་པའི་རྨི་ལམ་མཐོང་བ་དང༌། སྒྱུ་མས་བསླད་པ་རྣམས་
ཀྱིས་ཡོད་པའི་ཚོགས་པ་མི་མཐོང༌། མེད་པའི་རྒྱུ་མ་མཐོང་བ་ལྟར་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། རེ་ཞིག་སོ་
སོ་སྐྱེ་བོ་དང་འཕགས་པ་སློབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ངོ་ན་སྣང་བ་ལྟར་རྣམ་པར་བཞག་ན། སེམས་
ཅན་དེ་དང་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དོན་དམ་པའི་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་
ཏེ། སེམས་ཅན་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་གཡོགས། དེའི་ཚེ་རལ་གྲིའི་ཤུབས་རལ་
གྲི་དང་དབྱིབས་རྗེས་མཐུན་དུ་འབྱུང་བ་ལྟར། ཀུན་གཞི་དེ་ཡང་སྙིང་པོ་དང་རྣམ་པ་འདྲ་རུང་
དུ་ཡོད། རལ་གྲི་དངོས་སུ་མ་བསྟན་ཀྱང་ཤུབས་མཐོང་བས་རལ་གྲིའི་དབྱིབས་རྗེས་སུ་
དཔོག་ནུས་པ་ལྟར། ཀུན་གཞི་གསལ་རིག་ཙམ་ཉིད་ལས་སྙིང་པོ་རྗེས་སུ་དཔོག་པའི་ངོ་སྤྲོད་
བྱེད་པ་ཡིན། འདིར་ངོ་སྤྲོད་ཐུན་མོང་བ་ནི་རྒྱས་པར་བཤད་ཡོད་པས་དེར་གཟིགས། ཀུན་
གཞི་སྙིང་པོའི་སྒྲིབ་གཡོགས་ཡིན་ཡང༌། ཀུན་གཞི་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་ན། སྙིང་པོ་རྟོགས་
པའི་ལམ་དུ་འགྱུར་ཏེ། མི་གོས་ཅན་གྱི་གོས་ནས་བཟུང་བས་མི་ཡང་ཟིན་པར་འགྱུར་བ་
བཞིན་ནོ། །དབེན་གསུམ་གྱི་སྐབས་འདིར། ཡུན་རིང་དུ་སྒོམ་མཁན་ཡིན་ན། བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་ངོ་སྤྲོད་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ལ། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དབེན་གསུམ་དུ་ངོ་སྤྲོད་ན་ནི། 
ཀུན་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་བྱེད། དངོས་གཞིའི་ཉམས་སྐྱེས་པ་ལ་ནི། ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ལ་
བརྟེན་ནས་རྗེས་སུ་དཔོག་མི་དགོས་ཏེ། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་སྣང་བ་དངོས་འོད་གསལ་
རྟགས་བཅུ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་ངོ་སྤྲོད། འདི་འཁྲིད་དངོས་གཞིའི་སྐབས་གཙོ་ཆེ། ངོ་སྤྲོད་
ཚུལ་ནི་ངོ་སྤྲོད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་གཟིགས་འཚལ། དབེན་གསུམ་གྱི་སྐབས་འདིར་བཤད་
པའི་མཐའ་གཅོད་དང་ངོ་སྤྲོད་འདི་རྣམས་འཁྲིད་འཆད་པ་པོ་རང་གི་ཉམས་མྱོང་ལ་རགས་
རིམ་ཤར་བ་དང་རྣམ་གཞག་ཞིབ་མོར་བློ་ལ་ངེས་པ་གལ་ཆེ་ཞིང༌། ངོ་སྤྲོད་འཆད་སྐབས་
4-1-264


དང༌། ཤེས་རབ་ཅན་འདུས་པར་མཐའ་གཅོད་དགོས་དུས། རང་ལུགས་ཀྱི་ཆོས་སྐད་རྐང་
ཚུགས་པའི་ཕྱིར་ངེས་པར་བཤད་དགོས། གོ་བ་ཆུང་ཆུང་ཚོགས་པ་ལ་འཁྲིད་འཆད་དུས། 
མཐའ་གཅོད་ཀྱི་བཤད་པ་མི་དགོས་ཤིང༌། དབེན་གསུམ་ཞག་བདུན་ཙམ་ལས་ཡུན་རིང་མི་
བྱེད་པར། དངོས་གཞི་ལ་འཕྲལ་དུ་འཇུག་པའི་ལག་ལེན་བྱེད་པ་ལ་སྐབས་འདིར་ངོ་སྤྲོད་ཀྱི་
རིགས་བྱེད་མི་དགོས། རྒྱུན་དུ་སྒོམ་མཁན་གྱི་རིགས་ཡིན་ན། རྗེས་སུ་རིམ་པས་ངོ་སྤྲོད་བྱའོ། །
དེ་ཡང་གོང་དུ་ཟུར་ཙམ་སྨོས་པ་ལྟར་དང༌། ངོ་སྤྲོད་ཕྱི་ནང་གི་ཡི་གེར་གསལ་བར་བྲིས་པ་
དང༌། རྒྱས་པར་ན། དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཀུན་མཁྱེན་ཆེན་པོ་དངོས་སློབ་དང་
བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི། གསུང་རབ་ངོ་སྤྲོད་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། བླ་མའི་
གསུང་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར་ངོ་སྤྲོད་དགོས་ཀྱི། བོད་ཀྱི་སྒོམ་ཆེན་པར་གྲགས་པ་ཕལ་པ་བྱིངས་
འདིའི་ཁ་རྒྱུག་འད་འུད་ཆལ་ཆོལ་གྱི་བསྲེ་བསླད་མེད་པ་གལ་ཆེ། དོན་གྱི་སྙིང་པོ་འཁོར་
འདས་སྣོད་བཅུད། ཕྱི་སྣང་བ། ནང་རྣམ་རྟོག གཞི་འཁོར་བ། ལམ་སྒོམ་པ། འབྲས་བུ་གསར་
ཐོབ། རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད། མདོར་ན་སྣང་གྲགས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་གཞི་མེད་རྩ་བྲལ་
དུ་ངོ་སྤྲོད། དེ་ལྟར་ཡིན་ཡང༌། རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཚོགས་པ་མ་འགགས་པར། སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་
སྒོ་ཐམས་ཅད་ནས་འཆར་སྒོ་མི་འགག་སྟེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ངོ་སྤྲད། དོན་དམ་དབྱིངས་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་ཀུན་ཁྱབ་རྟག་པ་སྲིད་ཞི་སྣང་གྲགས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་གཞི་
ལམ་འབྲས་བུའི་ཁྲེམ་གཉེར་ཐམས་ཅད་གདོད་མ་ནས་སངས་པ་དེ། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་དུ་ངོ་
སྤྲད། དེ་གསུམ་ཀ་ལ་ད་ལྟ་ཆ་ཤས་དངོས་སུ་མྱོང་བ་རྣམས་ཉམས་མྱོང་དང་བསྟུན་ནས་ངོ་
སྤྲད། ད་ལྟ་དངོས་སུ་མ་མྱོང་ཡང་རང་གི་མྱོང་བ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ངེས་ཤེས་འདྲེན་ཐུབ་པ་
རྣམས་ལ། རྗེས་དཔག་གི་ཚུལ་གྱིས་ངོ་སྤྲོད། ལམ་མཐར་ཐུག་མཐོན་པོའི་གནས་སྐབས་
རྣམས། རྒྱུད་གཞུང་གི་དོན་ལུང་ཚད་མ་ལ་བརྟེན་ནས་ངོ་སྤྲོད། མཉམ་གཞག་ལ་ལ་ཟློ་བ་
4-1-265


དང༌། རྗེས་ཐོབ་འཁོར་འདས་ཀྱི་རུ་ཤན་འབྱེད་པ་གཉིས་པོ་ཡང་མ་འདྲེས་པར་ངོ་སྤྲད་
དགོས། བོད་སྒོམ་སྔ་ཕྱི་མང་པོ་ཞིག་དང༌། ད་ལྟ་ཡོད་པ་ཕལ་ཆེར། རང་གི་ཉམས་སུ་མ་མྱོང་
བ་དེ་མི་འདོད་ནས། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་མན་ཆད་ཉམས་འོག་ཏུ་ཆུད་{བྱ་[གྱུ་]བ་བྱེད་
ཅིང༌། རང་གིས་ཉམས་སུ་མ་མྱོང་བའི་ལམ་མཐོན་པོ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ཉམས་མྱོང་ཡིན་
ཚུལ་གྱིས་ངོ་སྤྲད་པས། རང་ལ་བློ་བརྟད་པའི་སློབ་མ་ཐམས་ཅད་བསླུས། ཉམས་མྱོང་ཆང་
ཆུང་ལ་བདག་རྐྱེན་ཆེ་གྲགས། བསམ་མནོ་བཏང་བའི་རིགས་གྲས་ལ་ཉམས་མྱོང་དུ་ཁ་
གཡར་བས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་དང་མི་མཐུན། ལུང་རིགས་དང་འགལ་བའི་བབ་ཅོལ་གྱི་
དོན་སྤྱི་ཝལ་ཝལ་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་དང་འཕགས་ལམ་དུ་ངོ་སྤྲད་པས་འཕགས་པ་ཐམས་
ཅད་དང་ཆོས་ལ་སྐུར་བ་བཏབ། དཔེར་ན་སྤྲང་པོ་མཛེས་ཁྱེར་ཅིག་བསྟན་ནས། འདི་འཁོར་
ལོས་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོ་ཡིན་ཞེས་བྱས་ན། ངོ་སྤྲོད་ཚུལ་ཤིན་ཏུ་ཐ་ཆད་པར་མ་ཟད། འཁོར་
ལོས་བསྒྱུར་རྒྱལ་ལ་སྨད་པར་ཡང་འགྱུར་བ་རྒྱལ་པོའི་ཁྲིམས་ཕོག་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་
དཔེ་དོན་དུ་སྦྱོར་དགོས་རྣམས་དཔེ་ལས་དོན་མཚོན་པའི་ཚུལ་གྱིས་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་ན་མི་འགལ་
ཡང༌། དཔེ་ཉིད་དོན་དུ་ངོ་སྤྲོད་པ་སོགས་ངོ་སྤྲོད་ལོག་པ་རྫུན་གྱི་ཕུང་པོ་མི་ཟད་པས་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་བཤིག་པར་མ་བྱེད་ཅིག ཡང་དབེན་གསུམ་གྱི་སྐབས་འདིར། ཆོས་ཐུན་
མང་རབ་བྱེད་ཅིང༌། ཆོས་གོ་ནུས་པ་ལ་ངེས་ཤེས་སྐྱེ་བའི་དགོས་པ་ཡོད་ན། སེམས་གནས་
པའི་ཐབས་དགུ། ཉེས་པ་ལྔ། སྤོང་བའི་འདུ་བྱེད་བརྒྱད། འཇིག་རྟེན་འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་
ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་དབྱེ་བ་སོགས། ཞི་ལྷག་གི་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་འོས་པ་ཡང་དྲངས་
ཏེ། འདི་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་པ་དང་སྦྱར་ནས་བཤད་ནའང་ལེགས་ལ། ཡང་བློ་དམན་ལ་བཤད་
པ་མང་པོས་སེམས་འཁྲུགས་པས་དེ་མི་ལེགས་པ་དང༌། མདོར་བསྡུས་ཀྱི་སྐབས་སུ་དེ་ལྟ་བུའི་
སྤྲོས་པ་མི་དགོས་སོ། །དེ་ལ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་གི་ངོ་བོ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཡང་དག་
4-1-266


གནས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །སེམས་ལ་སེམས་ནི་འཇོག་ཕྱིར་དང༌། །ཆོས་རབ་རྣམ་པར་འབྱེད་
པའི་ཕྱིར། །ཞི་གནས་དང་ནི་ལྷག་མཐོང་ཡིན། །ཞེས་བྱིང་རྒོད་རྣམ་རྟོག་མེད་པར་སེམས་
གསལ་སྟོང་དུ་གནས་པ་ནི་ཞི་གནས། གནས་ལུགས་རྗེན་ནེ་གནས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་
ནི་ལྷག་མཐོང་ངོ༌། །ཞི་ལྷག་སྒོམ་པའི་དགོས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་ཡོན་
ཏན་ཐམས་ཅད་ཞི་ལྷག་སྒོམ་པ་ལས་འབྱུང་བས། ཕན་ཡོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དེ་དག་ཐོབ་
པའི་ཕྱིར་དང༌། གནས་སྐབས་སུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། ཞི་གནས་སྟོབས་ཀྱིས་གཡོ་བ་
མེད་པར་འགྲོ། །ལྷག་མཐོང་གིས་ནི་རི་དང་འདྲ་བར་འགྱུར། །ཞེས་པ་དང༌། དགོངས་པ་
ངེས་འགྲེལ་ལས། སྐྱེ་བ་པོ་ཡིས་ཞི་གནས་དང༌། །ལྷག་མཐོང་གོམས་པར་བྱས་ན་ནི། གནས་
ངན་ལེན་གྱི་འཆིང་བ་དང༌། །མཚན་མའི་འཆིང་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་
ལྟར་ཏེ། དགོས་པ་དེ་དག་གི་ཕྱིར་བསྒོམ་མོ། །གོ་རིམ་ནི། ཞི་གནས་རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ལྷག་
མཐོང་གིས། །ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་བྱས་ནས། །ཐོག་མར་ཞི་གནས་
བཙལ་བྱ་དེ་ཡང་ནི། །འཇིག་རྟེན་ཆགས་པ་མེད་པར་མངོན་དགས་འགྲུབ། །ཞེས་པ་ལྟར་
ཡིན་མོད། ཐེག་པ་འདིར་ནི་དེ་གཉིས་སོ་སོར་འཚོལ་མི་དགོས་པར། ཆབས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲུབ་
པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
ཞི་གནས་ཇི་ལྟར་སྒོམ་པའི་ཚུལ་ནི། སེམས་གནས་པའི་ཐབས་དགུ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། 
འཇོག་པར་བྱེད། རྒྱུན་དུ་འཇོག་པར་བྱེད། བསླན་ཏེ་འཇོག་པར་བྱེད། ཉེ་བར་འཇོག་པར་
བྱེད། འདུལ་བར་བྱེད། ཞི་བར་བྱེད། ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱེད། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་བྱེད། 
མཉམ་པར་འཇོག་པར་བྱེད། ཞེས་པ་སྟེ་དགུ་ཡིན་ལ། དང་པོ་ནི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་
གཏོད་པ། གཉིས་པ་ནི་དེའི་རྒྱུན་ཡང་ཡང་འཐུད་པ། གསུམ་པ་ནི་ཚུར་བཀུག་སྟེ་དམིགས་
པ་ལ་འཇོག་པའོ། །འདི་གསུམ་ཐོག་མའི་སྐབས་རང་ཡིན། གནས་སྐབས་དང་པོའོ། །བཞི་
4-1-267


པ་ཉེར་འཇོག་ནི། ཅུང་ཟད་དམིགས་པ་ལ་སེམས་ངང་གིས་གནས་པ་ནི། དེ་ཉིད་ཡང་ཡང་
རྒྱུན་འཐུད་ཅིང་སྐྱོང་བ་ཡིན། ལྔ་པ་ནི་ཅུང་ཟད་སྐྱོ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡོན་ཏན་དྲན་ནས། 
སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་དེ་ཡང་བསྒོམ་པ་ཡིན། དྲུག་པ་ནི། རྣམ་གཡེང་དང་རྣམ་རྟོག་གི་ཉེས་དམིགས་
ཤེས་པར་བྱས་ནས་ཆགས་སྡང་དང་རྣམ་གཡེང་སྐྱེས་པ་དང་དུ་མི་ལེན་པར་འཇོག་པ་ཡིན། 
སྐྱོ་བ་དང་རྣམ་གཡེང་ཤུགས་ཆེ་བ་ཡུན་རིང་རིང་འདྲ་བ་བྱུང་ན། གཉེན་པོ་དེ་གཉིས་དགོས། 
བདུན་པ་ནི། ཆགས་སྡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་རྟོག་ཤུགས་ཆུང་ངེ་བ་ཐོལ་ཐོལ་སྐྱེ་ན། རང་ཞི་
ལ་གཏོང་བའམ། དགའ་མི་དགའ་མེད་པར་འཕྲོ་གཅོད་པའོ། །དེ་རྣམས་བར་སྐབས་གཅིག་
གི་ཉམས་ལེན་ཡིན། གནས་སྐབས་གཉིས་པའོ། །བརྒྱད་པ་ནི། བསྒྲིམས་ན་བྱིང་རྒོད་རྣམ་
གཡེང་དང་མ་འདྲེས་པའི་སེམས་གནས་པ་དེ་གང་འདོད་དུ་སྐྱོང་ཐུབ་ཅིང༌། མ་བསྒྲིམས་ན་
རྣམ་གཡེང་གིས་གནོད་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། གནས་སྐབས་གསུམ་པའོ། །དགུ་པ་ནི། དེ་ནས་
མ་བསྒྲིམས་ཀྱང༌། སྐྱོན་དང་བྲལ་བའི་གནས་པ་སྟེ། ཅི་འདོད་འདོད་དུ་གནས་ཤིང༌། ནམ་
དགོས་སུ་ལྡང་ནུས་པ་སྟེ། གནས་སྐབས་བཞི་པའོ། །འདི་ཅི་རིགས་པར་གོམས་ནས། ཉིན་
མཚན་ཁོར་ཡུག་ཏུ་འགྲོ་བ་ལ་ཚེགས་མེད་དོ། །
སྐབས་འདི་དག་ཏུ་སྤོང་རྒྱུའི་ཉེས་པ་ལྔ་ནི། ལེ་ལོ་དང་ནི་གདམས་ངག་དག །བརྗེད་དང་
བྱིང་དང་རྒོད་པ་དང༌། །འདུ་མི་བྱེད་དང་འདུ་བྱེད་དེ། །འདི་དག་ཉེས་པ་ལྔར་འདོད་དོ། །
ཞེས་ལེ་ལོ་དང་དམིགས་པ་ལ་གཡེལ་བ་གཉིས་ཀྱིས་གནས་སྐབས་དང་པོ་དང༌། བྱིང་རྒོད་
ཀྱིས་གནས་སྐབས་གཉིས་པ་དང༌། འདུ་མི་བྱེད་པས་གསུམ་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་དེ་རྩོལ་བས་
བཞི་པ་ལ་བར་དུ་གཅོད་པས། གནས་སྐབས་དེ་དང་དེར་དེ་རྣམས་སྤོང་དགོས་སོ། །དེ་
རྣམས་སྤོང་བའི་གཉེན་པོ་འདུ་བྱེད་བརྒྱད་ནི། གནས་དང་དེ་ལ་གནས་པ་དང༌། །རྒྱུ་དང་
འབྲས་བུ་ཉིད་དུའོ། །དམིགས་པ་བརྗེད་པར་མ་གྱུར་དང༌། །བྱིང་དང་རྒོད་པ་རྟོགས་པ་དང༌། །
4-1-268


དེ་སྤོང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དང༌། །ཞི་ཚེ་རྣལ་དུ་འདུག་པའོ། །ཞེས་གསུངས། དད་འདུན་
བརྩོན་འགྲུས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་སྟེ། བཞི་ནི་ལེ་ལོའི་གཉེན་པོ་དང༌། དྲན་པ་ནི་དམིགས་པ་
བརྗེད་པའི་གཉེན་པོ་དང༌། ཤེས་བཞིན་ནི་བྱིང་རྒོད་ཀྱི་གཉེན་པོ་དང༌། སྤོང་བ་མངོན་པར་
འདུ་བྱེད་པ་ནི། མི་རྩོལ་བའི་གཉེན་པོ་དང༌། རྩོལ་བ་ཀློད་པའི་བཏང་སྙོམས་ནི། ཧ་ཅང་རྩོལ་
བའི་གཉེན་པོའོ། །སེམས་གནས་དགུ་སྟོབས་དྲུག་གིས་འགྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཐོས་པའི་སྟོབས་
ཀྱིས་འཇོག་པ་དང༌། བསམ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྒྱུན་དུ་འཇོག་པ་དང༌། དྲན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་
བསླན་ཏེ་འཇོག་པ་དང་ཉེ་བར་འཇོག་པ་གཉིས། ཤེས་བཞིན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འདུལ་བྱེད་ཞི་
བྱེད་གཉིས། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཉེར་ཞི་དང་རྒྱུད་གཅིག་གཉིས། འདྲེས་པའི་
སྟོབས་ཀྱིས་དགུ་པ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་འགྲུབ་བོ། །གནས་སྐབས་བཞི་ལ་ཡིད་བྱེད་བཞི་
ཡོད་དེ། དང་པོ་ནི་བསྒྲིམས་ཏེ་འཇུག་པའི་ཡིད་བྱེད་དང༌། གཉིས་པ་ནི་བར་ཆད་ཅིང་འཇུག་
པ་དང༌། གསུམ་པ་ནི་ཆད་པ་མེད་པར་འཇུག་པ་དང༌། བཞི་པ་ནི་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཇུག་
པའི་ཡིད་བྱེད་དོ། །འདིར་ནི་དེ་དག་མིང་ཙམ་སྨོས་པར་ཟད་ཀྱི་དོན་རྒྱས་པར་ངག་ནས་
བཤད་པར་བྱ་ལ། དམིགས་པ་ལ་ཡང་ཡང་སེམས་འཐུད་ཅིང༌། རྣམ་རྟོག་ཐོལ་ཐོལ་སྐྱེ་ན་
སྦད་སྦད་བཅད། རྣམ་གཡེང་ལྕགས་ཐག་སྦྲེལ་དུ་འགྲོ་ན་རིག་པ་ལ་ལྕགས་བཅུག་སྟེ་
བསྒྲིམས། ཉོན་མོངས་ལ་གཉེན་པོ་བསྟེན། ཞུམ་པ་དང་རིག་པ་ཤུགས་ཆུང་ན་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད། 
རང་ཤུགས་ལ་གནས་པའི་སྒང་ལ་བཅས་བཅོས་མི་བྱེད་དེ། གོང་དུ་བཤད་པའི་སེམས་
གནས་ཐབས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལག་ལེན་དུ་དེ་ལ་འདུས་སོ། །དེའི་ཚེ་སེམས་གསལ་སྟོང་
འཛིན་མེད། མ་ཡེངས་པ་ཕྱོགས་ཆ་ཉེ་རིང་མེད་པ་ཞིག་འདུག་པ་དེ་ཀ་ཞི་གནས་ཡིན། དེང་
སང་ལག་ཏུ་ཡང་ལོང་བ་དེ་ཡིན། ཤིན་སྦྱངས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་གཞན་དུ་མ་གོ་
བབས་ཙམ་མ་གཏོགས་དེང་སང་འབྱུང་བ་དཀོན། ལ་ལ་འདྲ་རུང་བྱུང་ཡང་ཁྱད་འདོན་གྱི་
4-1-269


བོགས་ཙམ་མི་ཡོང༌། ལྷག་མཐོང་ལ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་ཐར་ལམ་གྱི་དབྱེ་བའམ། རྟོག་དཔྱོད་
ཡོད་མེད་དང༌། དཔྱད་སྒོམ་འཇོག་སྒོམ་སོགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང༌། ཐེག་པ་མཐར་
ཐུག་འདིར་ནི་སྟོང་པའི་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་སྣང་བ་དང༌། ལུས་ཉམས་ངག་ཉམས་
སེམས་ཉམས་སྣ་ཚོགས་པ་ཤར་བ་ལ། བཟོ་མེད་དུ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་འདི་ཁོ་ན་ལྷག་
མཐོང་ཡིན་ཏེ། དགོངས་པ་ལུང་སྟོན་ལས་ཀྱང༌། གཟུགས་སོགས་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་ནི། །
མཐོང་བས་ལྷག་མཐོང་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཞེས་གསུངས། དེ་ལྟར་ན་ཞི་ལྷག་ཟུང་འཇུག་གི་
ལམ་འདི་ལ་མཉམ་པར་བཞག་ན། སྲིད་པ་དང་ཞི་བའི་བདེ་བ་དང་ལེགས་པ་ཕུན་སུམ་
ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཡང་དཀྱུས་ལས། དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་སྤྲོས་པ་
ཡང་ཕལ་ཆེར་བསྐྱུངས་ནས་ཞེས་པའི་དོན་ནི། སྤྱིར་དགེ་བའི་ལས་ཀྱིས་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བ་
མ་ཡིན། མཉམ་བཞག་མི་ནུས་པའམ། མཉམ་བཞག་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་ན་ལུས་ངག་གི་དགེ་
བ་ལ་ཇི་ཙམ་བརྩོན་པ། དེ་ཙམ་དུ་བཟང་མོད་ཀྱང་རེ་ཞིག་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་སྐྱེད་པ་སྐྱེད་པར་
བྱེད་པའི་སྐབས་འདིར། བྱ་ཆོས་མང་པོ་དེ་རྣམ་གཡེང་དང་ངལ་དུབ་ཏུ་སོང་བས་ཏིང་ངེ་
འཛིན་མི་སྐྱེ། སྐབས་འདིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཆེད་བརྟད་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ཡིན་པས། གཉིས་ཀ་མི་
ལྕོགས་བྱིན་དེ་བོར་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་འཇུག་དགོས། སྤྱོད་འཇུག་ལས། སྟོབས་ཉམས་པ་
དང་རྗེས་འབྲེལ་ན། །སླར་བྱའི་དོན་དུ་དོར་བར་བྱ། །ལེགས་པར་ཟིན་ནས་ཕྱི་མ་དང༌། །ཕྱི་
མ་འདོད་པས་དེ་སྤང་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་མི་འགྲུབ་པའི་གནས་མང་པོ་ལ་ཧ་ཅང་རྩོལ་
གྲགས་པ། བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་སྐྱོན་ཡིན་པས། དེའི་གཉེན་པོར་དོར་བ་ཞེས་བྱ་བ། བློ་སྣ་མང་
པོ་དོར་ཏེ་གཅིག་ལ་བསྒྲིལ་བར་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ཞག་འགའ་ཤས་དམིགས་པ་རྣམས་
ཡང་ཡང་བསྐྱར་ཞིང༌། ལག་ལེན་ངེས་པོར་བསླབས། སྐམ་སྒྲིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྒོམ་དུ་ཡང་
བཅུག དེ་ནས་བཅའ་འགྲིག་པ་ན་མུན་ཁྲིད་དམ་པོ་ལ་འཇུག་ཁར། བྱིན་རླབས་འཇུག་པའི་
4-1-270


དོན་དུ་སྐབས་འགར་གཏོར་དབང་ཞིག་མཛད་པའི་སྲོལ་ཡང་ཡོད། གལ་ཆེ་རེ་རེ་ཙམ་མ་
གཏོགས་གཞན་ལ་མི་མཛད་ཀྱང་གསུང༌། ཕྱིས་མི་མཛད་པ་ཤས་ཆེ། མེད་མི་རུང་ནི་ཡིན་
ཡང་མ་ཡིན་མོད། གོང་མའི་ཕྱག་ལེན་གྱི་རྒྱུན་ཡིན་པས་རེས་འགའ་འགྲུབ་ན་བཟང་བར་ནི་
མངོན་ནོ། །དེ་ལ་གཏོར་དབང་མི་བྱེད་ན་དེར་ཟད། བྱེད་ན་དེའི་རྗེས་སུ་ལུས་ཕུད་འབུལ་
བར་གྲགས་པ་འདི་བྱེད། དེ་ཡང་སློབ་མ་རྣམས་འདུས། སློབ་དཔོན་སྟན་མཐོ་བ་ལ་འདུག
ཡུངས་ཀར་རམ། མེ་ཏོག་གང་ཡང་རུང་བ་ལ། ༀ་ཨཱཿཧཱུཾ་ཧོཿཧཾ་ཀྵཿམང་དུ་བཟླས་ལ་བཞག འོ་
ཕ་རི་བལྟ་འདོད་ན་ཚུ་རི་ནས་ལྟོས་བྱ་བ་ཡིན། ངེད་ཀྱི་ལུས་གནད་འཆའ་བ་ལ་ལེགས་པར་
གཟིགས་ཤིག་བྱས་ནས་ལུས་གནད་རེ་རེ་ནས་སློབ་མ་ལ་སྟོན། ཡང་འདི་སྐད་དུ། སྔར་
བརྗོད་པ་ལྟར་ལུས་བྱ་བྱེད་ཀྱིས་དབེན་པ་དེ་ཡང༌། ཉལ་བ་དང༌། སྙེས་པ་སོགས་སྡོད་ལུགས་
གང་བྱུང་གིས་ཆོག་པ་མ་ཡིན། ལུས་གནད་བྱེད་བཅིངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་དགོས། 
ཆོས་ནས་བཤད་པ་གནད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་དགོས། ལས་དང་པོ་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེ་བ་ལ། 
ལུས་གནད་འདི་གལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན། དམ་པ་གོང་མ་མང་པོའི་རྣམ་ཐར་ན་ཡང༌། དུས་ག་
གེ་མོ་ཞིག་ན་ལུས་གནད་འབྱོངས་ཞེས་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པའི་རྣམ་གྲངས་སུ་
མཛད་པ་ཡོད། འགའ་ཞིག་དགེ་སྦྱོར་ཡོད་ན་སྡོད་ལུགས་ལ་ཁྱད་མེད་ཟེར་ཏེ། སྒོམ་ལ་བརྟན་
པ་ཐོབ་ན་ལུས་གནད་མ་བྱས་ཀྱང་མི་གནོད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། དེ་ནས་ཀྱང་ཡོན་ཏན་གོང་
འཕེལ་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ལུས་གནད་མི་དགོས་པ་མ་ཡིན་ཉམས་རྟོགས་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་རྒྱལ་བུ་དོན་གྲུབ་ལས་མཐོ་བ་མི་ཡོང་སྟེ། དེ་ཡང་ཉལ་ནས་མ་ཡིན། འགྱེལ་ནས་མ་
ཡིན། སྙེས་ནས་མ་ཡིན། ཕར་ཙམ་ཚུར་ཙམ་བྱེད་ཀྱིན་མ་ཡིན། ཁ་ཡེངས་མིག་ཡེངས་བྱེད་
ཀྱིན་མ་ཡིན། ལུས་གནད་བཅས་ཏེ་དབེན་པ་གསུམ་གྱི་ངང་ནས་སངས་རྒྱས་པ་ལགས་སོ། །
ད་ལུས་གནད་ལ་ཡི་རང་སྟབས་མ་བཏུབ་ན་མ་གཏོགས། རྐང་པ་རྡོ་རྗེའི་སྐྱིལ་ཀྲུང་རང་
4-1-271


བཅའ་དགོས། དྲི་མེད་འོད་ལས། བླ་མའི་ངེས་པའི་དབང་གིས་སྒོམ་པའི་དུས་དང༌། འདོད་
པའི་ལྷ་ལ་བསྟོད་པའི་དུས་སུ་གྲངས་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་ལ་རྡོ་རྗེའི་གདན་
བསྔགས་ཤིང༌། ཞེས་གསུངས། རྒྱུ་མཚན་རོ་རྐྱང་གི་རྩ་རྐང་པའི་དབུས་སུ་འགྲོ་ཞིང༌། རྩའི་
རྩེ་མོ་རྐང་མཐིལ་གྱི་བར་དུ་{ལོང་[ཡོད་]པས། རྐང་པ་གཉིས་གཅིག་གིས་གཅིག་གཅེར་
ཞིང་འདུད་པ་ན། རྩ་དེར་རྒྱུ་བའི་རླུང་འགག་སྟེ་སྨད་ཀྱི་རྩ་རྣམས་འཆིང་བ་ཡིན། རྒལ་ཚིགས་
དྲང་པོར་བསྲངས་པས། རྩ་དབུ་མ་དྲང་པོར་འདྲོངས། རྩ་འཁོར་རྣམས་གཅིག་སྟེང་སུ་གཅིག་
ཁེལ་བས། རླུང་རྣམས་རང་གནས་སུ་རྒྱུ། ཐིག་ལེ་{ལྔ་[ཡང་]རང་གནས་སུ་གནས་པ་ཡིན། 
ལུས་མདུན་དུ་གུག་ན་དབུས་ཀྱི་རྩ་མདུན་རླུང་ཁམས་ཀྱི་རྩ་དང་ཐུག་པས། སྙིང་རླུང་སོགས་
རླུང་ནང་འཇུག ཤེས་པ་འཕྱོ་ཞིང་རྣམ་རྟོག་འཁྲུག དེ་བཞིན་དུ་གཡས་ལ་ཡོ་ན། མེའི་རྩ་དང་
ཐུག་པས་སེམས་འཁྲུག ཞེ་སྡང་སྐྱེ། ཁྲག་མཁྲིས་ལྡང༌། གཡོན་དུ་ཡོ་ན་ཆུ་ཁམས་དང་ཐུག་
པས། འདོད་ཆགས་སྐྱེ། གྲང་གཞི་དང་བད་ཀན་ལྡང༌། རྒྱབ་ཏུ་དགྱེ་ན་ས་ཁམས་དང་ཐུག་
པས་ཤེས་པ་བྱིང༌། འདུས་པའི་ནད་ལྡང༌། ཡོ་འཁྱོག་མེད་པར་ལུས་བསྲངས་པས་སྐྱོན་དེ་
དག་མི་བསྐྱེད་པས་གེགས་ཕལ་ཆེར་མི་འབྱུང༌། རླུང་རང་གནས་སུ་རྒྱུས། རྩ་ཐིག་རང་གནས་
སུ་གནས་པས། ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱོན་དང་བྲལ་བ་སྐྱེ་སླ་བ་དང༌། རླུང་དབུ་མར་འབབ་སླ་བའི་
དགོས་པ་ཡོད། མགྲིན་པ་དགུག་བྱ་བ། ལྟག་པ་འཕྲེང་ལ་ཆག སྐེ་མདུན་ལ་གུག་པའི་གོ་བ་
མ་ཡིན། མཇིང་པ་དྲང་པོར་བསྲངས་པས་ལྐོག་མས་ཨོལ་མདུད་ནོན་པ་ལ་ཟེར། འདི་དང་
དཔུང་པ་ཕྱིར་བཀྱེད་དེ་མཐོང་ཁ་རྒྱས་པར་བྱས་པས། སྟོད་ཀྱི་རླུང་རྣམས་དབུ་མར་འཆིང༌། 
ལག་པ་གཉིས་ལའང་རོ་རྐྱང་གི་རྩ་ཡོད་ཅིང༌། རྩེ་མོ་ལག་མཐིལ་དང་ལག་སོར་གྱི་བར་
དུའང་ཡོད་པས་རྡོ་རྗེ་ཁུ་ཚུར་བཅིངས་པ་ན། དེ་དག་གི་རྩེ་མོ་ནས་ཚུར་བསྡམས་ཏེ། དེའི་
འཕྲུལ་ལས་ལག་པ་དང་སྟོད་ཀྱི་རླུང་འཆིངས་ཐུབ། སྲིན་ལག་འདྲེ་རྩ་ཡིན་ཏེ་མཐེ་བོང་གིས་
4-1-272


བཙིར་བས་བགེགས་མི་འཇུག མཉམ་བཞག་དང་ཁུ་ཚུར་བརླ་བཞག་གཉིས་ཀ་རྒྱུད་འགྲེལ་
ལས་གསུངས་མོད། ཁུ་ཚུར་བརླ་བཞག་བྱེད་བཅིངས་འཆུན་ཆེ་བས་འདི་ཁོ་ན་གཙོ་བོར་
མཛད། སོ་མཆུ་རང་སར་བཞག་ནས་ལྕེ་རྩེ་རྐན་ལ་སྦྱར་བས། མགྲིན་པ་ནས་སྨིན་མཚམས་
མན་ཆད་ཀྱི་རླུང་འཆིང༌། ལྟ་སྟངས་སྟེང་ལ་བརྟད་པས་དཔྲལ་བ་དང༌། གཙུག་ཏོར་གྱི་རླུང་
འཆིང་བ་ནི་སྨོས་མ་དགོས། ཡན་ལག་དང་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་རོ་རྐྱང་གི་ཡལ་ཀ་རེ་ཡོད་
ཀྱང༌། གཞན་རྣམས་ཕལ་པ་ཡིན། གཙོ་བོ་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུ་གསང་བའི་དབང་པོ་ལ་ཡོད། དེས་
བག་ཆགས་དང༌། རྣམ་ཤེས་མཐའ་དག་སྐྱེད། ལས་བྱེད་བློན་པོ་ལྟ་བུ་མིག་ལ་གནས། ཕྱི་
ཡུལ་གྱི་རྣམ་རྟོག་ཕལ་ཆེར་དེས་སྐྱེད། གསང་བའི་རྩ་འབྲུ་ཆགས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། མིག་གི་རྩ་
མེ་ཏོག་ལྟ་བུ་ཡིན་གསུང༌། ལུས་བྱེད་བཅིངས་པས་གཙོ་བོ་གསང་བར་གནས་པ་དེ་ཡང་གཡོ་
མི་ཐུབ་པར་རང་ཤུགས་ལ་འཆིང༌། མིག་སྟེང་དུ་བརྟད་པས་རོ་རྐྱང་མགོ་ནས་བཟུང་སྟེ་
བཙིར་བ་ལྟ་བུ་ཡིན། མགོ་ནས་བཙིར་པས་དེའི་ཤུགས་ཀྱིས་མས་སྣ་གསང་བར་རླུང་རྒྱུགས་
པ་དེ་མཐའ་ལ་ཐུག་པ་ན་ཡར་ལྡོག་སྟེ་རྩ་དབུ་མར་འཇུག་པ་ཡིན། མིག་འབྲས་གཡོ་བ་མེད་
པར་བཞག་པས། རོ་རྐྱང་གི་རྩ་འགུལ་མ་ཐུབ། རྩ་མ་འགུལ་བས་རླུང་གཡོབ་མཁན་མེད་
པར་གསར་པ་མི་སྐྱེ་ཞིང༌། རྙིང་པའི་རྒྱུན་རྣམས་ཇེ་ཕྲ་ཇེ་ཆུང་དུ་འགྲོ། རོ་རྐྱང་གི་རྒྱུ་བ་ཇི་ཙམ་
ཞན་དུ་སོང་བ་བཞིན། དབུ་མའི་རྒྱུ་བ་སྟོབས་རྒྱས་པས་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་
ཀྱང་ལུས་གནད་ཁོ་ནས་འགྲུབ་པ་རང་ཏ་མ་ཡིན་མོད། ཇི་སྐད་དུ། མཁའ་འདྲར་བྱས་ན་རླུང་
ནི་རྣམ་པར་འཆིང༌། །ཞེས་ས་ར་ཧས་གསུངས་པ་ལྟར། ལྟ་སྟངས་ཀྱི་ལམ་ལས་སེམས་སྤྲོས་
པ་དང་བྲལ་བར་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པས། རླུང་སེམས་དབུ་མར་འཇུག་པ་རྩོམ་པ་ན་ལུས་
གནད་བྱེད་བཅིངས་དེ་དག་རེ་རེས་གྲོགས་བྱས་ཏེ། དམིགས་གནད་དང་བྱེད་བཅིངས་དེ་
ཀུན་འདུས་པ་ལས་རླུང་བཙན་ཐབས་སུ་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ད་ངེད་ཀྱི་ལུས་གནད་
4-1-273


ཇི་ལྟར་བྱས་པ་བཞིན་ཁྱེད་རང་རྣམས་ཀྱང་ཆོས་ཤིག་བྱས་ལ། དེ་རྣམས་ལུས་གནད་བྱེད་དུ་
བཅུག ཞིབ་མོར་བརྟགས་དེ་ཡོ་འཁྱོག་སོགས་སྐྱོན་རྣམས་བཅོས། དེ་ལུས་གནད་འདི་ཀ་མ་
གཏོགས་ལུས་བྱ་བྱེད་གཞན་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ལ་ཞོག་ཅིག སྔར་ལུས་འགྲོ་འདུག་
སྤྱོད་ལམ་སྣ་ཚོགས་དང༌། ངག་གཏམ་སྣ་ཚོགས་སྨྲས་པས་རླུང་འཁྲུགས་ཡོད། དེའི་རྒྱུན་ལ་
དམིགས་པ་བརྟད་ན་རྩ་ལོག་རླུང་ལོག་གི་གེགས་འབྱུང༌། དཔེར་ན་སྣོད་ལ་མི་གཙང་བའམ་
དུག་སོགས་ཀྱི་དྲི་མ་གོས་པར། བཅུད་བཟང་པོ་བླུག་ཀྱང་ཆུད་འཛའ་བ་དང་འདྲ། དེས་ན་
འཁྲུག་པ་དེ་སེལ་དགོས་པས། ངེད་ཀྱིས་རླུང་རོ་བསལ་བ་བཞིན་དུ་ཁྱེད་རང་རྣམས་ཀྱང་སྣ་
ནས་རླུང་དལ་ལ་རིང་བའི་ཚུལ་གྱིས་རླུང་རོ་ལན་གསུམ་སངས་ཏེ་ཕྱིར་བུས་ཤིག་བྱས་ལ། 
དཔོན་སློབ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རླུང་རོ་ལན་གསུམ་བསལ། དེས་རླུང་འཁྲུགས་པ་རྣམས་སངས་
ཏེ་རང་གནས་སུ་རྒྱུ་བས་གེགས་མི་འབྱུང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ངང་གིས་སྐྱེ། རླུང་འབྱོངས་པའི་
བདེ་བ་འབྱུང༌། སྣོད་ལ་བཀྲུ་བཤལ་དང་ཁང་པ་ལ་ཕྱག་དར་བྱས་པ་དང་འདྲ། ད་ཐུན་གྱི་
འགོར་རླུང་རོ་བསལ་བ་འདི་མ་གཏོགས། ངག་གི་སྨྲ་བརྗོད་ལྟ་ག་ལ་ཞིག རླུང་ཡང་རང་
བབས་ཁོ་ནར་ཞོག་ཅིག ད་ནི་སྔར་ཡང་ཡང་བསྟན་པ་བཞིན་འགྱུ་བྱེད་རྣམ་རྟོག་གང་ཡང་མ་
བྱེད། ཅི་ཡང་མི་མནོ་མི་བསམ་གང་ཡང་ཡིད་ལ་མ་བྱེད་པར་ཆམ་མེ་ཞོག་ཅིག་བྱས་ལ། 
དཔོན་སློབ་ཐམས་ཅད་ལུས་གནད་བཅས་ཏེ་དར་ཅིག་བསྒོམ། བར་བར་དུ་དམིགས་པ་
གསལ་འདེབས་དང༌། རྣམ་རྟོག་གཅོད་ལུགས་ཡོད་ཙམ་ཡོད་ཙམ་བཤད། ནུས་ན་ཆུ་ཚོད་རེ་
ཙམ་བསྒོམ་དུ་འཇུག དེ་ཙམ་བྱེད་མི་འདོད་ན་ཇི་ལྟར་འོས་ཙམ་བཞག དེ་ཡང་ཆུ་ཚོད་རེ་ལ་
མ་ཎི་དལ་བྲེལ་རན་པོ་སྟེ་ཉིས་སྟོང་ལྷག་ཙམ་རེ་འགྲོ། དེའི་ཡུན་ལ་དཔག་ནས་ཇི་ལྟར་འོས་
པ་སྒོམ་དུ་གཞུག དེའི་མཐར་ད་དུང་ཁྱེད་རང་རྣམས་ལུས་གནད་མ་ཞིག་པ་སེམས་མ་ཡེངས་
པར་སྒོམས་ཤིག ཁྱེད་རྣམས་ལ་ངེད་ཀྱིས་བྱིན་རླབས་རེ་བྱེད་དོ་བྱས་ནས། སློབ་མའི་གནས་
4-1-274


དྲུག་ཏུ་ཡི་གེ་དྲུག་སློབ་དཔོན་གྱིས་བསྒོམས་ནས། ༀ་ཨཱཿཧཱུཾ་ཧོཿཧཾ་ཀྵཿདང༌། ༀ་ཨཱཿར་ར་ར་ར་
ལ་ལ་ལ་ལ་བཛྲ་ཨཱ་བེ་ཤ་ཡ་ཧཱུཾ། ཞེས་ཤུབ་བུར་བརྗོད་ཅིང་སྔར་གྱི་མེ་ཏོག་དེ་ནས་སློབ་མའི་
མགོར་བཞག་གོ །མཐར་མེ་ཏོག་ཅུང་ཟད་གཏོར་ལ། རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་ཡེ་
ཤེས་ཁྱད་པར་ཅན་མྱུར་དུ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག ཅེས་བརྗོད། ཇི་ལྟར་དྭངས་པའི་ཆུ་ཀླུང་ལས། །
ཉ་དག་མྱུར་དུ་ལྡང་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཐམས་ཅད་སྟོང་གསལ་ལས། སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བ་འབྱུང་
བར་འགྱུར། །ཞེས་སེམས་བསམ་མེད་དུ་མཉམ་པར་བཞག་པས་ལུས་ཉམས་ངག་ཉམས་
སེམས་ཉམས་མཐོང་ཉམས་རྨི་ཉམས་སོགས་མ་ངེས་པ་ཇི་སྙེད་ཅིག་བཅོས་མིན་རང་ཤུགས་
སུ་འབྱུང་སྟེ། དེ་ཐམས་ཅད་བྱུང་རྒྱལ་དུ་བསྐྱངས་པས། སྐྱོན་མེད་རང་སར་གྲོལ་འགྲོ་བ་
ལེགས་སོ་བྱས་ལ། ཅུང་ཟད་ཅིག་ནས་ལུས་གནད་འགྲོལ་དུ་གཞུག སློབ་མ་རྩ་བཟང་བླ་མ་
ལ་ཉམས་མྱོང་གི་རྒྱུན་ཡོད་ན་ཆོས་གྲྭ་དེ་ཁར། གནས་པ་འཐུག་པོ་དང་ཉམས་སྣ་ཚོགས་པ་
འཆར་བའི་རྒྱུན་ཡོད་དོ། །དེ་རྗེས་དེ་མ་ཐག་ནས་སྒོམ་ཁང་དུ་དམ་པོ་ལ་བཅུག་ན་འདིས་ཆུ་
ཡུར་མགོར་ཆུད་པ་དང་འདྲ་བས། སྒོམ་ཉམས་མྱོང་འཕྲལ་དུ་སྐྱེ། ཞག་གཉིས་གསུམ་བདུན་
ཚུན་ཆད་དུ་ལུས་གནད་ཀྱང་འབྱོངས། ལྟ་སྟངས་ཀྱང་ཡུན་རིང་དུ་མི་སྡོད་པ་དང་མིག་ཚ་བ་
སོགས་ལའང་གང་ཐུབ་ཐུབ་ཏུ་བསྒྲིལ་བས། ཞག་གསུམ་ཚུན་ཆོད་དུ་འབྱོངས་ཡོང་སྟེ། མཆི་
མ་འབྱུང་ཐེངས་འགའ་རེ་སོང་བ་ན། ཟུག་ཀྱང་ཞི་གཡོ་མེད་དུ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །ལུས་
གནད་བྱེད་བཅིངས་ཀྱི་གཏམ་ཐར་ཐོར་ཐོས་པའི་རྟོག་གེ་པ་འགའ་ཞིག་ལུས་དང་མིག་ལ་
སྡུག་བསྔལ་མི་ཟད་པ་སྐྱེད་དོ་ཞེས། ཆོས་འདི་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་ནི། དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱིས་
མུན་འཁྲིད་ཐུན་གཅིག་ཀྱང་སྒོམ་མ་མྱོང་བས། དམ་པོའི་ལག་ལེན་གྱི་གཏམ་རྣ་བར་ཐོས་པ་
ན། སྙིང་འགས་པ་ཙམ་དུ་སྐྲག་ཅིང་དངངས་པའི་མུ་ཅོར་ཁ་ནས་རྒྱང་ཏེར་ཤོར་བ་ལ་དགག་
སྒྲུབ་ཡིན་པར་རློམ་ཞིང་ངོ་སོར་བྱས་པའོ། །གཞན་ལུས་གནད་ལྟ་སྟངས་འབྱོངས་པ་ལ་ལོ་ཟླ་
4-1-275


མང་པོ་དགོས་པ་སྟེ། མུན་ཁྲིད་དམ་པོ་འདི་ཞག་གསུམ་མམ་ལྔའམ་བདུན་ཚུན་ཆད་ལ་མི་
འབྱོངས་པ་མི་སྲིད་པས་འདི་ཐབས་རེ་མཁས་གདམས་ངག་རེ་ཆེའོ། །དེ་ནས་ལུས་གནད་
དང་ལྟ་སྟངས་ཐམས་ཅད་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་འབའ་ཞིག་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་ཡུལ་བུད་པ་ཡིན། 
མིག་ལ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པ་ག་ལ་ཞིག མིག་ནད་ཡོད་པ་ཚོ་འཕྲལ་དུ་དག་འགྲོ་བ་མངོན་
སུམ་གྱིས་གྲུབ་པ་འདི་ཀ་ལགས། ལུས་གནད་འབྱོངས་རྟགས་སྣང་མཐོང་ནས་རྟག་ཏུ་བདེ་
བའི་ཉི་མ་བཅུ་གཉིས་ཤར་བའོ། །གཞན་འདི་ན་ཁ་ཅིག་འཆོལ་པའི་སྤྱོད་པར་ཤོར། བཅད་
ཁམ་གཙང་པོར་རློམ་པའི་བསམ་གཏན་པ་རྒན་པོའི་མིང་རེ་བཏགས། རྒྱུ་མ་ཝས་བྲུས་པ་
བཞིན་དུ་སོང༌། རོ་སྟོད་དང་མཇིང་པ་སྒུར་རེ། མདོག་རོ་ཐལ་སྐྱ་ཞིག་བྱས། ཆགས་སྡང་གི་
མནོ་བསམ་ལ་རྒྱ་ཡན་པ་རྣམས་སྙིང་རེ་རྗེ། ཆོས་ཟབ་མོ་འདི་ཀུན་ལ་བཅོལ་རྟོགས་ཡེ་མེད་
དོ། །
དེ་ལྟར་ན་དེ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་སྔོན་འགྲོའི་འཁྲིད་ཀྱི་ལྷན་ཐབས་རྒྱས་པར་བཤད་ཟིན། 
སྤྱིར་ཉམས་འཁྲིད་བྱེད་པ་ལ་སྔོན་འགྲོས་རྒྱུད་སྦྱོང་བ་འཁྲིད་ཐམས་ཅད་ལ་གལ་ཆེ། སྒོས་སུ་
ཆོས་འདི་ལ་སྔོན་འགྲོ་དམིགས་པ་རེ་རེ་བཞིན། ཞག་ཤས་ཞག་འགའ་རེ་སྐྱོང་བའི་ཕྱག་སྲོལ་
བཟང་པོ་ཡོད་པས། དེ་བར་ལ་ཉིན་རེ་བཞིན་གོ་བ་སྐྱེད་པའི་ཆོས་ཐུན་རེ་བྱས་ན་ལེགས་པ་
དང༌། སྔར་ནས་ཆོས་ཀྱི་གོ་དོན་ལ་རང་བྱན་ཚུད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀོན། ཆོས་སྤྱིའི་གོ་རྒྱ་ལ་ཕན་
པ་ཞིག་ཀྱང་ངེས་པར་དགོས་པས། ཅུང་ཟད་ཞིབ་པ་ཙམ་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་
རྣམས་བཤད་པ་འདི་ཙམ་ལ་བལྟོས་པ་ག་ལ་ཡིན། འབྲིང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལ་ཅི་རིགས་
བསྣན་པའམ་འདི་ཁོ་ནའི་སྟེང་ནས་གསུང་བར་ཞུ། བློ་ཆུང་ན་འདིའི་ནང་ནས་ཉེ་བར་མཁོ་
མཁོ་བསྡུས་ཏེ་ཤོད་ཅིག མཆོག་ཏུ་ཟབ་པའི་ཆོས་ཚུལ་འདི། །སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་སྟོན་པའི་ཕྱིར། །
ལྷན་ཐབས་མདོ་ཙམ་བྲིས་པ་འདི། །འགྲོ་དོན་མཛད་བཞེད་རྣམས་ལ་མཁོ། །
4-1-276


ད་ནི་དངོས་གཞིའི་སྐབས་སུ་ཁྲིད་ཡིག་གི་དཀྱུས་ལ་ཇི་ཙམ་ཡོད་པ་ངེས་པར་བྱས་ནས། 
སྤྲོས་པ་ལ་མོས་ན་གོ་དོན་རྣམས་ཟུང་འཇུག་རབ་གསལ་ཏུ་ཞིབ་པར་བྲིས་ཡོད་པས། དེ་དག་
ལས་ཇི་ལྟར་འོས་པ་དྲངས་ཏེ་བཤད་པས་རུང་ལ། རྟགས་སྣང་རྒྱས་པར་བཤད་པ་རྟགས་
ཚད་ཀྱི་ཡི་གེ་དང༌། ངོ་སྤྲོད་དགོས་པ་རྣམས་ངོ་སྤྲོད་ཕྱི་ནང་གི་ཡི་གེ་ལས་རྟོགས་དགོས་
སོ། །དེ་དག་ཏུ་རྒྱས་པར་བཤད་ཟིན་པ་རྣམས་འདིར་མི་སྤྲོ། སྤྱིར་ནི་ཚིག་གི་རྒྱུད་ལ་ལྷད་
མི་འཇུག་པ་དང༌། གྲུབ་མཐའི་གནད་མི་འཆུག་ཅིང༌། གདམས་ངག་གི་རྐང་གྲངས་རྣམས་
མི་{ཆད་[འཆད་]པ་དང༌། འཁྲུགས་མི་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་ཡིག་རིགས་ལ་ཐིག་ཚད་བྱེད་དགོས་
པ་ཡིན་མོད། གདམས་ངག་གི་གནད་དང་ངོ་སྤྲོད་ཀྱི་ཚུལ་རྣམས། ཉམས་སུ་མྱོང་ཞིང་བློ་ལ་
གནས་པའི་སྒོ་ནས་སློབ་མའི་འཆར་སྒོ་དང་མཐུན་པར་ངོ་སྤྲོད་དགོས་ཀྱི། དཔེ་རིས་དེད་པ་
ཙམ་གྱིས་གདམས་ངག་གི་གནད་ཀྱང་མི་ལོངས་ཤིང་སེམས་ངོ་སྤྲོད་དུ་ནམས་ཀྱང་མི་བཏུབ་
བོ། །འོན་ཀྱང་དེ་ལ་བསམ་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་མ་བསྒྲིམས་མ་ཀློད་དམིགས་བརྟད་
ཅན་གང་ཡང་མེད་པའི་དོན་ཏེ། དཔེ་ལྷ་ཁང་ལྡེར་བཟོ་ལྟ་བུ་ཞེས་པའི་སྐབས། ལྷ་ཁང་ནང་
གི་ལྡེར་བཟོ་དེ། །འདུག་ཚུལ་བཅས་ཤིང་ཞལ་འཛུམ་ཡང༌། །མི་བསམ་བསམ་མེད་ཚུལ་དུ་
འདུག །ཅེས་ལབ་སྒྲོན་གསུང༌། དཔེ་དེ་བཞིན་དུ་བྱེད་བཅིངས་ལྟ་སྟངས་བཅས་ཀྱང༌། ཡིད་
བྱེད་དང་རྩོལ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པའི་དོན་ནོ། །
བསམ་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་བྱ་བ་ནི། དཔལ་ས་ར་ཧས་ཀྱང༌། བསམ་དང་བསམ་བྱ་
ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་སུ། །ཇི་ལྟར་བུ་ཆུང་ཚུལ་དུ་འདུག་པ་ཡིས། །བསྒྲིམས་ཏེ་བླ་མའི་ལུང་
ལ་གུས་འབད་ན། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་འབྱུང་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། གྲིམ་ལྷོད་
དང་བྲལ་བ་བུ་ཆུང་བཙས་མ་ཐག་པ་ལྟ་བུའི་ཤེས་པ་སྟེ། བསམ་པ་རིག་པ་ནང་ན་འདུག་པ་
དང༌། བསམ་བྱ་ཡུལ་ཕྱི་རོལ་ན་འདུག་པ་གང་ལའང་མི་སེམས་པའོ། །རྩེ་གཅིག་གི་རྣལ་
4-1-277


འབྱོར་ཞེས་པ་ནི། རྣམ་རྟོག་གི་འཛིན་ཞེན་ཅི་ཡང་མེད་ཀྱང༌། ནམ་མཁའ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་
བསྒྲིམས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་དོ་ཧ་མཛོད་ལས། སེམས་ནི་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་བཟུང་བྱ་སྟེ། །ནམ་
མཁའ་རང་བཞིན་ཉིད་དུ་སེམས་ཉིད་བཟུང༌། །ཡིད་དེ་ཡིད་མ་ཡིན་པར་བྱེད་གྱུར་ན། །དེས་
ནི་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། རིག་པ་ནམ་མཁའ་ལ་བསྲེས་
པས། སེམས་ནམ་མཁའ་འདྲ་བ་སྟེ། རྣམ་རྟོག་སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་གང་ཡང་མེད་པ་ཞིག་
འབྱུང༌། དེ་གོམས་པས་སེམས་ནམ་མཁའི་རང་བཞིན་ཏེ་སྤྲོས་བྲལ་དུ་འགྱུར། ཡིད་ཡིད་མ་
ཡིན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་པ་ནི། སྔར་འགྱུ་བྱེད་ཅན་གྱི་སེམས་དེ་བསྒྲིམས་ཏེ་བཞག་པའི་ཤུགས་
ཀྱིས་རྣམ་རྟོག་བཙན་ཐབས་སུ་འགག་པའི་དོན་ཡིན། དཔེ་སྤྲེའུ་སྒོ་གཅིག་པ་ཞེས་པ་ནི་ཁང་
པ་སྐར་ཁུང་མང་པོ་ཡོད་པ་གཅིག་ཏུ་སྤྲེའུ་གཅིག་བཞག་ན། སྤྲེའུ་ནི་འཕྱར་རྒོད་ཆེ་བས་སྐར་
ཁུང་ཐམས་ཅད་ནས་ཉུག་ཙམ་ཉུག་ཙམ་ཡང་ཡང་བལྟ་བས་ན། ཕྱི་ནས་བལྟས་ན་སྤྲེའུ་མང་
པོ་ཡོད་པ་ལྟར་སྣང༌། སྒོ་གཅིག་བཞག་ནས་གཞན་རྣམས་བཀག་ན། དེ་ཁོ་ན་ནས་བལྟ་ཞིང་
སྡོད་པས། ཕྱི་ནས་བལྟ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྤྲེའུ་གཅིག་ཏུ་གོ་བར་འགྱུར། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་
འདི་ཡང་ཁ་ཡན་དུ་བཞག་ན། དབང་པོ་ལྔ་དང་འགྲོགས་ཏེ་དབང་ཤེས་སོ་སོ་ལ་བརྟེན་ཡིད་
རྣམ་རྟོག་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་འཆར་བས། སེམས་དུ་མ་ཡོད་པ་ལྟར་སྣང་ཡང་འཕྲོ་བ་བཀག་
ན། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་གཅིག་ལ་ལྷན་ནེ་འཕྲལ་དུ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །
སྒོམ་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སྔར་རྗེས་མི་བཅད་སྔོན་མི་བསུ། །ལྟར་འཛིན་
མེད་པ་ནམ་མཁར་བཞག །དུས་གསུམ་རྟོག་པའི་རྒྱུ་འགྲུལ་བཅད། །དེ་ལྟར་རྟོག་མེད་ཏིང་
འཛིན་གནས། །ཞེས་པ་སྟེ། འདས་མ་འོངས་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པར་མ་ཟད། ད་ལྟ་དངོས་སུ་
སྣང་བ་ལ་ཡང་བལྟ་རྒྱུ་དང་བཟུང་རྒྱུ་གང་ཡང་མེད་པས། རྣམ་རྟོག་དང་འབྲེལ་བའི་སྒོམ་པ་
ཅི་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར། སྒོམ་མེད་ཅེས་བྱ། ཡང་དོ་ཧ་ལས། འཁོར་བའི་རང་བཞིན་སེམས་
4-1-278


ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ཞེས། །རྨོངས་པ་མདའ་བསྣུན་གྱིས་སྨྲས་རྩེན་ནེ་ཤེས་པར་གྱིས། །ཞེས་
གསུངས་པ་ལྟར། འདི་ནམ་མཁའི་སྣང་བ་དང་འདྲེས་པའི་སེམས་གསལ་རིག་གི་ཆ་ལ་བལྟ་
བ་ཡིན་པས། འཁོར་བ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་འཆར་སྒོ་ཐམས་ཅད་ཤར་ཙམ་ཉིད་ནས་གསལ་
རིག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རང་དག་ཏུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རང་གྲོལ་གྱི་རྣལ་འབྱོར་རམ། འཆར་སྒོ་
ཐམས་ཅད་དབྱིངས་སུ་རོ་སྙོམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། རོ་གཅིག་གམ་རོ་མཉམ་གྱི་རྣལ་
འབྱོར་ཞེས་ཀྱང་ཟེར་ལ། རྩེན་ནེ་ཞེས་པས་འདིར་སེམས་ཀྱི་འཇོག་ཐབས་བསྟན་ཏེ། དུས་
འདས་མ་འོངས་གཉིས་དང་ཕྱོགས་ཕྱི་ནང་གཉིས་ལ་མ་རེག་པར། འཇོག་ཚུལ་གྲིམས་
ལྷོད་རན་པོས་བར་སེང་དེར། དཔེར་འདབ་ཆགས་སྒྲིན་པོ་ཞིག་ཤིང་རྩེར་ཆགས་པ་ལྟ་བུའི་
སེམས་འཇོག་ཚུལ་ཏེ། སྤྱིར་འདི་ཡང་སེམས་བསྒྲིམས་པའི་ཕྱོགས་སོ། །དཔེ་སྤུན་གསུམ་གྱི་
བར་མ་དང་འགྲོགས་པ་ཞེས་པ། བྱིས་པ་རྣམས་རྩེད་མོ་བྱེད་པ་ན། ཕ་རོལ་པོ་སྤུན་གསུམ་
ཡོད་པའི། རྒན་པ་ནི་རང་བས་ཆེ། གཞོན་པ་ནི་རང་བས་ཆུང༌། བར་པ་རང་དང་མཉམ་པ་
ཞིག་ཡོད་ན། རྒན་གཞོན་གཉིས་དང་ཤེད་མི་སྙོམས་པས། གཉའ་སྦྲེ་རྩེ་བ་སོགས་མི་བདེ་ལ། 
བར་མ་དེ་དང་ཤེད་སྙོམས་པས་འགྲོགས་བདེ། རྩེད་མོ་རྩེ་སྤྲོ་བ་བཞིན་དུ་འདས་པ་ནི་འདས་
ཟིན་པས་རྗེས་བཅད་ཀྱང་མི་ཆོད། མ་འོངས་པའི་འདོད་དོན་དང་རེ་དོགས་ནི་འབྱུང་བར་མ་
ངེས་པས། རེ་དོགས་བྱས་ཀྱང་མི་ཕན་དེ་གཉིས་ལ་བློ་བརྟད་ཀྱང་སེམས་འཁྲུགས་པ་ཁོ་ནར་
ཟད། དེས་ན་ད་ལྟར་གྱི་སྣང་བ་གང་ཤར་འདི་ལ། བླང་དོར་མེད་པར་བཞག་ན་བདེ་བས་དེ་
སྐད་ཅེས་པའོ། །རྩོལ་བྲལ་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་པ་བསྒྲིམས་འཕྲོ་ལ་ཀློད་པ་དེ་རྩོལ་བ་ཡིན་
ཡང་། ཀློད་ཟིན་པ་ལ་རྩོལ་བྲལ་ལ་གནས་པ་ཡིན། དེ་ཡང་བྲམ་ཆེན་གྱི་ཞལ་ནས། འཇུར་
བུས་བཅིངས་པའི་སེམས་ཉིད་དེ། །ཀློད་ན་གྲོལ་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད། །ཅེས་གསུངས་ཤིང༌། 
གཅོད་པ་རྣམས་ན་རེ། ཁྲིམས་ཀྱིས་བསྒྲིམས་ལ་ལྷོད་ཀྱིས་ཀློད། །སེམས་ཀྱི་བཞག་ཐབས་
4-1-279


དེ་ན་གདའ། །ཞེས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་འདི་ལ་ཀློད་པ་རང་གྲོལ་གྱི་གདམས་ངག་ཅེས་ཀྱང་ཟེར། 
སྤྱིར་ཆེད་དུ་བསྒྲིམས་པ་ཁོ་ན་དང༌། ཆེད་དུ་ཀློད་པ་ཁོ་ན་དང༌། བསྒྲིམས་ཀློད་སྤེལ་མ་དང༌། 
བསྒྲིམས་ཀྱང་མ་བསྒྲིམས་ལྷོད་ཀྱང་མ་ཀློད་པ་སྟེ་གནད་བཞི་པོ་རྣམས། སྐབས་སུ་གང་དང་
གང་བབ་པ་དེ་དང་དེར་བོགས་དབྱུང་བའི་ཐབས་ཁྱད་པར་ཅན་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན། གནས་
ལུགས་ལ་ནི་དེ་དག་གང་གིས་ཀྱང་མ་གོས་མོད། ཁ་ཅིག་སྤང་བླང་དགག་སྒྲུབ་མི་བྱེད་པའི་
འཛིན་སྟངས་བཟང་པོས། མཐར་སྤང་བླང་གཅིག་ཏུ་ཀ་སླེབ་ཡོད་པ་སྟེ། རང་ཚིག་འགལ་
ཞིང༌། ལྷ་བདུད་དུ་འབབ། སྨན་དུག་ཏུ་སོང་ངོ༌། །དཔེར་ན་འབྲི་ཁུང་པ་ཆེན་པོའི་རྣམ་ཐར་
ན། ངས་ས་ར་ཧའི་ལུགས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་བསྒོམ། དེ་ཡང་རིག་པ་ཀློད་ཀྱིན་གདོག་བྱས་
པས། བླ་མ་ན་རེ། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་ཀློད་དོན་ཅི་ཡོད། གསུངས་སྐད། དེ་གདམས་ངག་
བཟང་བར་བྱེད། ཡང་འབབ་རུང་བའི་སློབ་མ། ལུས་གནད་བཅས་ནས་བསྒོམ་པ་ལ། ཞང་
འཚལ་པ་ན་རེ། འདི་ཙུག་བྱས་ཀྱང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞེས་ཡང་ཡང་གསུང་གིན་སྟངས་སྟབས་
སྣ་ཚོགས་མཛད། དེ་ཡང་གདམས་ངག་གི་གནད་ཆེ་ཟེར་ཏེ། གང་ཟག་དེ་ལ་དུས་དེར་དེ་སྐད་
གསུང་དགོས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་ཡིན་ཏེ་མཆིས། སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱི་ཉམས་ལེན་ལ་ནི། གནད་ཆེ་རྒྱུ་
ཙམ་མ་བྱུང༌། ཁྱད་པར་བླང་དོར་དགག་སྒྲུབ་མེད་པར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་ནས། ཕུགས་དགག་
སྒྲུབ་ཀྱི་སྟེང་དུ་ཀ་སླེབ། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་ཀློད་དོན་ཏེ་མེད་དུ་ཆུག ཀློད་དུ་མི་རུང་བའི་དོན་
ཡང་ཅི་ཡོད། ཀློད་པ་ཆེར་བརྟད་བཀག ཀློད་མི་དགོས་པ་སྒྲུབ་པ་དེ་ཀ་སྤང་བླང་དགག་སྒྲུབ་
ཡིན་མོད། ཡང་ལུས་གནད་ལ་གཞུར་བ་བཀག འདུག་ཚུལ་ངེས་མེད་སྒྲུབ་པ་དེ་ཀ་སྤང་བླང་
དགག་སྒྲུབ་ཡིན། ཀློད་དོན་མེད་གསུང་པའང༌། ཀློད་ན་གྲོལ་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད། གསུང་བ་
དང་ནི་རྒྱབ་འགལ་ལགས། དེ་བཞིན་དུ་སྒོམ་ཆེན་པ་ཕལ་ཆེར་བློས་བྱས་བཀག་ནས། མ་
བཅོས་སོ་མ་སྒྲུབ་སྟེ། དགག་སྒྲུབ་དེ་ཀ་བློས་བྱས་ཡིན། བཅོས་པར་སོང༌། དྲི་མས་ཕོག ཡང་
4-1-280


སྒོམ་མཐོ་མཐོ་མོར་འདོད་པ་འགའ་ཞིག་ན་རེ། མ་བཅོས་སོ་མར་འཇོག་པ་ཡང་ལས་སུ་
འདུག་བདག་པོ་འདུག ང་ལ་ནི་བཅོས་མ་བཅོས་མེད་དོ། །སོ་མ་དང་ལས་སོང་ལའང་ཁྱད་
མེད་དོ་ཟེར་ཀྱིན་འུད་གོག་འཐག་སྟེ། མ་བཅོས་སོ་མ་ལ་ཞེ་བརྣག་པ་དེ་ཀ ཁྱད་སྔ་ཆེན་པོ་
ཕྱུང་པའི་རྟགས་ཡིན་པས་ཁ་དང་དོན་འཛོལ། གོ་བ་དང་ཉམས་མྱོང་མ་མཐུན་པ་ལགས་སོ། །
འཕྲོས་པས་ཆོག་གོ ། 
དཔེར་རྔ་མོང་བཏགས་གྲོལ་ལྟ་བུ་ཞེས་པ་ནི། སྔོན་རྔ་རྫི་གཅིག་གིས་རྔ་མོང་ཞིག་ཕུར་
བུ་ལ་བརྟོད་ནས་བཞག་པས། དེ་གུ་དོག་ནས་ལྡང་ཉལ་ཙབ་ཙོབ་འཐེན་འགྲོས་ཁོ་ན་བྱེད། 
རྩ་ཡང་མི་ཟ་ཉལ་ཡང་མི་ཉལ་ལོ། །དེས་ཕུར་བུ་བཀྲོལ་ཏེ་བཏང་བས། དར་ཅིག་རྒྱུགས་
སོང་སྟེ་བཀྲོལ་བར་ཤེས་པ་ན། སྔར་གྱི་གུ་དོག་སངས་བག་ཕེབས་ཏེ། ཁྱུ་རེ་ཉལ་སོང་བས། 
རྔ་རྫི་དེས་གྲོགས་མོ་ལ་སྨྲས་པ། བཏགས་ན་ཕྱོགས་བཅུར་རྒྱུག་པར་བརྩོན། །བཀྲོལ་ན་
གཡོ་མེད་གནས་པ་ཡི། །མཛའ་མོ་བདག་གིས་རྔ་མོང་མཐོང༌། །བདག་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་
སྣང༌། །ཟེར་སྐད། དོན་དེའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་མདའ་བསྣུན་ཆེན་པོས། བཅིངས་པ་དག་ནི་
ཕྱོགས་བཅུར་རྒྱུག་པར་བརྩོན། །ཐོངས་བར་གྱུར་ན་མི་གཡོ་བརྟན་པར་གནས། །གོ་བཟློག་
རྔ་མོང་ལྟ་བུར་བདག་གིས་རྟོགས། །བུ་ཀྱེ་རྣམས་ཀྱང་རང་ལ་ཆེར་རེ་ལྟོས། །ཞེས་གསུངས། 
དམིགས་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་རེ་རེ་བཞིན་ཉམས་མྱོང་སྐྱེས་སྐྱེས་སུ་བསྒོམ། དེ་རྗེས་བཞི་ཀར་
གནད་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ཏེ་སྒོམ་ཚུལ་དཀྱུས་བཞིན་ནོ། །ཡང་རྒྱུད་དང་སེམས་འགྲེལ་ལས་ཉིན་
མཚན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབྱེ་བ་ཙམ་མ་གཏོགས། སོར་སྡུད་ཀྱི་དམིགས་པ་གཅིག་ལས་
མེད། སྦྱོར་དྲུག་གི་མན་ངག་གཞན་ཕལ་ཆེར་ན་ཡང་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན། བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲའི་ཉེ་
རྒྱུད་མན་ངག་ལ་བཞི་པོ་འདི་བྱུང༌། འོ་ན་རྒྱུད་གཞུང་དང་འགལ་སྙམ་ན་མི་འགལ་ཏེ། འདིའི་
དམིགས་པ་བཞི་ཀར་རྒྱུད་འགྲེལ་ལས་གསུངས་པའི་དམིགས་པ་གཅིག་པོ་དེར་འདུས་ཤིང༌། 
4-1-281


འདིའི་ལུགས་ལ་ཡང་བཞི་པོ་མཐར་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་སྒོམ་པའི་ཕྱིར། རྒྱུད་འགྲེལ་ལས་
གསུངས་པ་མདོར་བསྟན་དང༌། མན་ངག་འདི་རྒྱས་བཤད་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་སོར་སྡུད་ཀྱི་
མན་ངག་བི་བྷུ་ཏིའི་ལུགས་འདི་གཞན་པས་ཀྱང་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཅིང༌། འདི་ལ་ཁ་ཅིག
བི་བྷུ་ཏིས་ཁོང་རང་གི་སློབ་མ་མར་སྟོན། གཞོན་ཚུལ། དཔྱལ་བ། ཉེག་པོ་བཞི་ལ་སོ་སོའི་བློ་
དང་མཚུངས་པར། དམིགས་པའི་གནད་མི་འདྲ་བ་སོ་སོ་བསྟན་པ་རྣམས། ཀུན་སྤངས་ཆེན་
པོས་བཞི་ཀར་གསན་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིགས་པ་ཡིན་ཡང་ཟེར་ཏེ། དོན་ལ་དེ་ལྟར་
རང་ཡང་མ་ཡིན། གྲུབ་ཐོབ་ཤཱ་བཱ་རི་པ་ནི། བྲམ་ཟེ་ཆེན་པོའི་དོ་ཧས་རྒྱུད་གྲོལ་བ་ཡིན་ཞིང༌། 
དོ་ཧ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤཱ་བཱ་རི་བའི་མན་ངག་འདི་དག བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲ་ལ་གདམས་པ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར། ཉེ་བརྒྱུད་འདི་ལ་དམིགས་པ་བཞི་པོ་འདི་གདོད་ནས་གྲུབ་པ་ཡིན། ཐུན་ཚགས་བསྡུས་
པ་མིན་ནོ། །དེ་ཡང་ཁུངས་དང་འབྲེལ་བ་བདེན་པར་སྨྲས་པ་ཡིན་གྱི་བཟང་པོར་འགྲུབ་ཏུ་རེ་
ནས་ངེད་ཅག་རྣམས་ཀྱིས་མཛེས་སྒྲིག་སྨྲས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྨྲ་དགོས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་
མཚན་ནི། རིགས་ལྡན་གྱི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོས་སྒྲིག་པར་མཛད་ན་
ཐུན་ཚགས་སྒྲིག་པ་ཡིན་ཡང་དེས་གོ་ཆོད་དེ། དེ་བས་ལྷག་པའི་ཁུངས་འཚོལ་མི་དགོས་པའི་
ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དམིགས་སྐོར་ལྔ་པོ་འདིས། སོར་སྡུད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཚང་བར་འགྱུར་བས། 
འདི་རྣམས་རྫོགས་པར་བཤད་ནས། དངོས་གཞི་མཚན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་མུན་འཁྲིད་ལ་
འཇུག་པ་ཐོབ་ཐང་ཡིན་མོད། དམིགས་པ་བཞིའམ་ལྔ་པོ་དེ། ཐུན་གཅིག་ལ་འཆད་པ་སླ་
ཡང༌། སློབ་མ་བློ་དམན་རྣམས་ཀྱི་བློ་ལ་ངེས་དཀའ་ཞིང༌། ཞག་ཤས་དམིགས་པ་སྐྱོང་སྟབས་
མི་བདེ་བར། དངོས་གཞིའི་ཆོས་ཐུན་ཐོག་མ་རང་བཤད། དེ་ནུབ་ཀ་མུན་འཁྲིད་ལ་འཇུག་
པ་ལག་ལེན་བདེ་བས། བསམ་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གཅིག་པུ་ཕོག་ནས། དམ་པོ་ཞག་བདུན་
བྱེད། དེ་རྗེས་ཀྱང་ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་དེ་མ་ཐག་སྒོམ་ན། བསམ་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཁོ་ན། 
4-1-282


ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སུ་བྱེད་བཅིངས་བྱེད་དུ་བཅུག་སྟེ་བསྒོམ། ཉིན་འཁྲིད་དམ་པོ་
ཞག་ཇི་ལྟར་འོས་པ་སོང་བ་ན། རྩེ་གཅིག་པའི་རྣལ་འབྱོར་སོགས་དམིགས་པ་ཕྱི་མ་རྣམས། 
ཉིན་མཚན་གཉིས་ཀའི་ཐུན་མོང་དུ་ད་གདོད་བསྐྱངས་ཀྱང་ཆོག་གོ །ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་
ཐད་ན། འོན་ཀྱང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ནི། ཞེས་པའི་སྐབས། དམིགས་པ་གཏོད་ས་ལ་མུན་
ནག་དང༌། སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ནམ་མཁའ་སྔོ་སངས་ཀྱི་ཁྱད་བྱུང་བས། མིག་གི་ལྟ་སྟངས་
ཀྱི་བྱེད་བཅིངས་ཀྱང་མི་འདྲ་བར་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། མུན་ཁང་དུ་བལྟ་ལུགས་ཇི་ལྟར་བྱས་ཀྱང་
ནམ་མཁའ་མུན་ནག་ཁོ་ན་མཐོང་ཡོང༌། སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཕྱོགས་སུ་མིག་ཕྱེད་བཀབ་
བྱས་ན། ནམ་མཁའ་སྔོ་སངས་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར། མིག་གདངས་པ་དགོས་སོ། །དང་པོར་
མུན་འཁྲིད་ལ་ཆུ་ཤིང་རི་བྲག་དུད་འགྲོ་མི་སོགས་མ་ངེས་པ་ཇི་སྙེད་འཆར་ཡང༌། ཉིན་མོའི་
ནམ་མཁའ་ལ་ནི་འོད་དང་ཐིག་ལེ་སོགས་ཡང་ཡང་འཆར་བ་ལས། གཞན་མ་ངེས་པ་སྣ་
ཚོགས་རང་མི་འབྱུང་བ་ཤས་ཆེ། ཤིན་ཏུ་གོམས་ན་ཁྱད་མེད་པར་འབྱུང༌། མཚན་མོའི་རྣལ་
འབྱོར་ལ། རྟགས་སྣང་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་ཞག་བདུན་ཚུན་ཆོད་ལ་འཆར་བའི་རིགས་ཅན་ལ་
ཡང༌། ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་ལ། དེ་ལྟར་འཆར་བ་ལ་ཟླ་བ་གསུམ་བཞི་ཙམ་དགོས་པ་ཤས་
ཆེ་ཞིང༌། མཚན་མོའི་དེ་ལ་བརྟན་མི་བརྟན་གཉིས་ཡོད། ཉིན་མོའི་དེ་ལན་གཅིག་ཤར་ན་
བརྟན་པོ་རང་ཡོང་བ་འདུག སྤོགས་ཆོག་གི་སྐབས་སུ། བླ་མ་ཙ་མི་ལོ་ཙཱ་བའི་གསུང་གིས་
ལུས་གྲོང་ཁྱེར་དང་འདྲ། རྩ་ལམ་སྲང་དང་འདྲ། རླུང་རྟ་དང་འདྲ། སེམས་དེ་ལ་ཞོན་པའི་མི་
དང་འདྲ། བྱེད་བཅིངས་ཀྱིས་རྩ་སྒོ་དགག་ཐུབ་ན། སྲང་སྒོ་དགག་པ་དང་འདྲ་བས། མི་རྟ་དང་
འདྲ་བའི་རླུང་སེམས་ཕྱིར་མི་འཆོར། མི་ཁེགས་ན་དེ་ལས་ལྡོག་པའོ། །གསུང་སྐད། སྦུང་ཀྲ་
ཨོ་རྒྱན་པའི་མན་ངག་རྡོ་རྗེ་གསུམ་གྱི་བསྙེན་སྒྲུབ་ན། ནམ་མཁའི་དབྱིངས་སུ་གཟའ་རྣམས་
བརྟན་པར་བཅིངས། །རྒྱ་མཚོའི་དབུས་སུ་རྩ་གསུམ་ཡན་ལག་བསྔམ། །ཞེས་སོར་སྡུད་ཀྱི་
4-1-283


སྐབས་སུ་སྟེང་འོག་བར་གསུམ་གྱི་བུམ་ཅན་བྱེད་གསུང་པ་ཡང༌། ཁོང་པ་ལྟོ་བ་ཚིགས་པ་
ལ་གཅེར་བ་འདི་མི་བྱེད། གཞན་ཐམས་ཅད་སྤོགས་ཆོག་འདི་ཁ་བཞིན་བྱས་ནས། དེ་སོར་
སྡུད་ཀྱི་རྩ་བའི་དམིགས་པར་འདོད་པ་ཡིན། རང་ལུགས་ལ་དེ་རྩ་བའི་དམིགས་པར་བྱས་
ན། རྒྱུད་དང་མི་མཐུན། སྔ་མ་ནས་སྦྱོར་བ་དམ་གྲགས་པ་དེ་ཕྱིས་བོགས་ཆུང༌། རྣལ་འབྱོར་
གསུམ་སྙིང་དང་དུས་ཞབས་སྙན་བརྒྱུད་ལས། ཕྱིས་ཀྱི་སྤོགས་ཆོག་ཏུ་བཤད་པ་ལྟར་བྱས་ན། 
རྒྱུད་ལས་བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་སྤོགས་ཆོག་ཏུ་གསུངས། འདི་ཡང་རྩའི་བཙན་ཐབས་ཀྱི་
རིགས་ཡིན་པས་རྒྱུད་དང་མཐུན། སྔར་དཀྱུས་ཀྱི་དམིགས་པ་འཇམ་པོ་དེ་ལ་ལམ་འབྱོངས་
ནས་སྐབས་སྐབས་སུ་སྦྱོར་བ་དྲག་པོ་འདི་བརྩམས་ན། ཕྱོགས་མཐུན་ལ་ནི་གོམས། དངོས་
ལ་ནི་མ་འདྲིས་པས་བོགས་སྐྱེད་ཆེ་བར་ཡོང༌། དེ་ཡང་ཕྱོགས་མཐུན་ལ་མ་གོམས་ན། གཞི་
རྟེན་མ་ཐིང་བའི་སྐྱོན་དང༌། སྦྱོར་བ་དྲག་པོ་ལ་འདྲིས་གྲགས་ན། དཔེར་ན་རྒྱུན་དུ་ག་བུར་
བསྟེན་པའི་མི་དེ། ཚད་པས་ན་བ་ལ་ག་བུར་གྱི་སྨན་བཏང་ཡང་མི་ཕན་པ་དང་འདྲ་བ་ཞིག་
འོང༌། དེས་ན་འདི་སྤོགས་ཆོག་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་མིག་བསྒྲིམས་པས་མིག་གི་རླུང་དང༌། 
སྣ་བསྙེར་བས་སྣ་དང༌། ཁ་བགྲད་ལྕེ་སྒྲིལ་བས་ལྕེ་དང༌། སྣ་དང་མཆུ་བཅུད་པས་རྣ་བ་ཀྲོང་
འབྱུང་བས་རྣ་བ་དང༌། ཉ་བཞི་བསྒྲིམས་པ་སོགས་ཀྱིས་ལུས་ཀྱི་དབང་པོའི་རླུང་ལ་གཟིར་བ་
ཡིན། རླུང་དེ་རྣམས་ཀྱང་སྲོག་ཐུར་གཉིས་དང་རོ་གཅིག་ཏུ་གནས་པས། ལྟོ་བ་འཕེལ་འགྲིབ་
གྱི་སྦྱོར་བ་འདིས། སྲོག་ཐུར་བཅིངས་པས་དེ་དག་ཀྱང་འཆིང་ངོ༌། །སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་
པའི་རྟགས་ཚད་ཀྱི་སྐབས། སོར་བསམ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མངོན་སུམ་ཚད་མར་རྒྱུད་འགྲེལ་
ལས་གསུངས། དུས་འཁོར་གྱི་རྒྱུད་འགྲེལ་ཚད་མར་ཁས་ལེན་བཞིན་དུ། སྟོང་གཟུགས་
འཁྲུལ་སྣང་དུ་འདོད་ན། ནང་འགལ་གྱི་བཙོན་རར་ཆུག འཁྲུལ་སྣང་མཐོང་བའི་ཤེས་པ་
ལ་མ་འཁྲུལ་བ་ག་ལ་སྲིད། གཞན་ཡང་རེ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་
4-1-284


ཡང༌། མ་དག་ལས་སྣང་མ་འཁྲུལ་བ་དང༌། ལམ་མ་ནོར་བ་སྒོམ་པའི་རྟགས་རྣམས་འཁྲུལ་
བར་འདོད་པ། འཁྲུལ་མ་འཁྲུལ་གྱི་རྣམ་གཞག་གོ་ལོག་ཡིན་ཅིང༌། ཡང་སྟོང་གཟུགས་ནི་
རླུང་སེམས་དབུ་མར་ཐིམ་པའི་སྣང་བ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་ལྟར་ཡིན་པར་འོ་སྐོལ་མཐུན་པར་ཁས་
ལེན་ན། སྟོང་གཟུགས་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་ན། རྩ་དབུ་མ་དེ་ཡེ་ཤེས་སྐྱེད་བྱེད་མ་ཡིན། འཁྲུལ་
པ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྩ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པའི་སྣང་བ་དེ་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་སྟོང་གཟུགས་ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འདོད་པའང་དབུ་མ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩས་
ལོག་སྣང་དང༌། རོ་རྐྱང་འཁོར་བའི་རྩས་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་བསྐྱེད་དོ་ཞེས་པར་འགྱུར་བས། 
འདི་དག་ཇི་ལྟར་ཡིན་བློ་རྣལ་དུ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་ཤིག རང་ལུགས་ནི་སྟོང་པའི་
གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱའི་སྣང་བ་མངོན་སུམ་དུ་སྣང་བའི་ཕྱིར། དབང་པོའི་མངོན་སུམ། 
ཡིད་རྣམ་རྟོག་གི་བཞོན་པ་རླུང་འགགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ། 
སྟོང་གཟུགས་དེ་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་གཟུགས་ཡིན་པས་ཆོས་ཉིད་མཐོང་བའི་ཤེས་པ་
རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ། སྟོང་གཟུགས་དང་དེ་མཐོང་བའི་རིག་པ་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་དེས་
དེ་མཐོང་བས་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཡིན་པས། སྤྱིར་མངོན་སུམ་བཞི་ཆར་ཡིན་ཡང༌། སོར་
བསམ་གྱི་སྐབས་འདིར་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་གཙོ་ཆེ་གསུང་ངོ༌། །
དེ་ལྟར་ན་སྟོང་གཟུགས་མཐོང་བ་ནི། ཡང་དག་པའི་ཚད་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་འཕགས་
མཆོག་གྲུབ་མཆོག་ཐམས་ཅད་དགོངས་པ་མཐུན་ནོ། །དེ་ལ་རེ་ཞིག་དཔའ་བོ་ས་ར་ཧས། 
རྨོངས་པ་ནམ་མཁའི་ཚད་མ་ནི། །གལ་ཏེ་ཤེས་ན་རྨོངས་ཚོགས་གཅོད། །དང་པོར་རྣམ་དག་
ནམ་མཁའ་ལ། །ལྟ་ཞིང་ལྟ་བས་མཐོང་བ་འགག །ཅེས་ཕྱི་ནང་གི་ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་
གཉིས་གསུངས། དེ་ལ་མཐོང་བ་འགག་པ་ནི་ནང་གི་ནམ་མཁའ་ཡིན། དེས་རྣམ་རྟོག་རྨོངས་
པའི་ཚོགས་རྣམས་བཅད་དེ། ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ནི། མེ་ལོང་ཕྱིས་པ་ཙམ་ན་གཟུགས་
4-1-285


བརྙན་འཆར་བ་བཞིན་ནོ། །ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང༌། གང་རྣམས་ཀྱི་བློ་རྟེན་དང་བྲལ། །ཡོད་དང་
མེད་ལས་རྣམ་པར་འདས། །ཟབ་མོ་དམིགས་མེད་དེ་རྣམས་ཀྱིས། །མཚན་མའི་དོན་ནི་རྣམ་
པར་སྒོམ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། བློ་རྟེན་དང་བྲལ་པ་ནི་རིག་པ་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་སུ་བསམ་
མེད་དུ་བཞག་པའི་དོན་ཡིན། ཡོད་མེད་ལས་འདས་པ་ནི་དེའི་རྣམ་རྟོག་མེད་པའམ། ཇི་སྐད་
དུ། སྐྱེ་བ་མེད་པ་མཐོང་བ་ནི། །གཞོན་ནུ་མ་ཡི་བུ་ཇི་བཞིན། །ཞེས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་
མཚན་མའི་དོན་ནི་སྟོང་གཟུགས་ཡིན་ལ། དམིགས་པ་མེད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྟོང་གཟུགས་
དེ་སྒོམ་ཞེས་པའོ། །མཚན་མའི་དོན་ཞེས་འབྱུང་བས་ཀྱང༌། འཁྲུལ་སྣང་ཙམ་ཡིན་དོན་དུ་
ཡོད་ཅེས་པར་གོ་ནུས་སོ། །ཡང་ཇི་སྐད་དུ། །སྔོན་མེད་དཔྱིད་བྱུང་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་འབྲས། །
ལག་པས་ཐོགས་རེག་བྱར་མེད་ས་ར་ཧ། །མིག་མི་འཛུམ་པར་བལྟ་དང་མི་བསམ་དང༌། །
རླུང་འགགས་པ་སྟེ་བླ་མ་དམ་པས་གསུངས། །ཞེས་ཏེ་མི་གཡོ་བ་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས། 
རླུང་འགག་ཤིང་སེམས་གནས་པས་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་ནི། སྔོན་མེད་པའི་དཔྱིད་ཀྱི་དུས་ཡིན་ལ། 
སྐབས་དེར་ནམ་མཁའ་སྟེ་སེམས་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ངང་ལས། མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་ལྟ་བུའི་སྟོང་
གཟུགས་ཇི་སྙེད་པ་ཤར། དེའི་རྒྱུ་ནི་མིག་སྟེང་དུ་མི་འཛུམ་པར་བལྟ་བའི་བྱེད་བཅིངས་དང༌། 
སེམས་བསམ་དུ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་རླུང་འགགས་པ་ལས་ཡིན་ཞེས་པ་སྟེ། འདིར་
མིག་དང་སེམས་དང་རླུང་ནི་སྣ་རྩེ་གསུམ་གཅིག་ཏུ་བསྡུ་བའི་གདམས་ངག་ཅེས་འཆད་པ་
ཡང༌། གཞུང་འདིའི་དོན་ཡིན་པ་ཤིན་ཏུ་ལེགས་སོ། །ཡང་བར་སྣང་ལ་ནི་ཡིད་དང་རླུང་དང་
མིག །དུས་གཅིག་ཏུ་ནི་གལ་ཏེ་ངེས་སྦྱར་ན། །རིན་ཆེན་རྒྱལ་བའི་ཡོན་ཏན་ངེས་པར་སྐྱེ། །
འདི་དག་མཐའ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས། །སྣ་ཚོགས་རྣམ་རྟོག་བྲལ་ཞིང་མི་
སེམས་པར། །གལ་ཏེ་བར་སྣང་ལ་ནི་མིག་བལྟས་ན། །ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་མཐའ་དག་
ཡིན་ནམ་སྙམ། །རྣལ་འབྱོར་དབང་ཕྱུག་མཐའ་དག་འདི་ལས་ཐོབ། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། 
4-1-286


འདིས་ཀྱང་སྣ་རྩེ་གསུམ་གཅིག་ཏུ་བསྡུ་བ་བསྟན་ནས། རྣལ་འབྱོར་འདི་ཁོ་ན་ལས་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་འབྱུང༌། ཞེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐའ་དག་གིས་རྣལ་འབྱོར་
ཡན་ལག་དྲུག་པའི་ལམ་འདི་རྣམས་གསུངས་སོ། །འདིར། མཐའ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་འདི་དག་གསུངས། །ཞེས་བཅོས་ན་གོ་བདེའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ན། 
སྣ་ཚོགས་པའི་རྣམ་རྟོག་རྟོག་དཔྱོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་མི་སེམས་པར། སྟོང་གཟུགས་བསྒོམས་ན་
མཐར་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་མཐའ་དག་གི་སྣང་བ་ཅན་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་གྱི་སྐུ་རྗེས་དྲན་
དུ་འགྲུབ་ཅིང༌། དེ་ལས་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་ཕྱུག་
སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐམས་ཅད་འདི་ལས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་
ཞི་བ་ལྷའི་རྡོ་རྗེའི་གླུ་ལས་ཀྱང༌། རྨད་བྱུང་ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་ཤར་བྷུ་སུ་ཀུ། །སྟོང་ཉིད་
གཟུགས་མཛེས་ཤར་རོ་བྷུ་སུ་ཀུ། །དཔེ་མེད་མེ་ཏོག་ཤར་རོ་བྷུ་སུ་ཀུ། །རིན་ཐང་མེད་པའི་མེ་
ཏོག་རིན་ཆེན་ལོང༌། མེ་ཏོག་འདི་ནི་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ཅན། །མེ་ཏོག་འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་དགོན་
པར་རྒྱས། །ཞེས་འབྱུང་སྟེ། ཉིན་མཚན་གྱི་ནམ་མཁའ་ལ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་མཛེས་པ། 
སྔོན་ཁམས་གསུམ་པའི་སེམས་ཅན་སུས་ཀྱང་མ་མཐོང་བ་རྨད་དུ་བྱུང་བ་སྟེ། སའི་རྣམ་པར་
སྣང་ཡང་ས་མ་ཡིན། ས་མ་ཡིན་ཡང་ས་དང་མཚུངས་པའི་བྱ་བ་བྱེད། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྣམ་
པར་སྣང་ཡང་ངོ་བོ་བདེ་བ་ཡིན། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་ཀྱང་དོན་དམ་དབྱིངས་ལས་མ་
འདས་པ་སོགས། དཔེ་གང་གིས་ཀྱང་མི་མཚོན་པའི་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་མེ་ཏོག་ཤར་རོ། །འདི་
ལས་ལམ་དང་འབྲས་བུའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བས། སྟོང་གཟུགས་འདི་ནི་རིན་ཐང་
མེད་པའི་རིན་པོ་ཆེ་ཡིན། འཁོར་འདས་སྲིད་གསུམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཟུགས་སུ་འཆར་བས་
ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་ཅན། མིའི་རྒྱུན་ཀླུང་མེད་པའི་འབྲོག་དགོན་པ་བཟང་པོ་ན་མེ་ཏོག་
རྣམས་རྒྱས་པ་བཞིན་དུ། མེ་ཏོག་དང་འདྲ་བའི་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་གཟུགས་འདི་ནི་
4-1-287


སྟོང་ཉིད་ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དབྱིངས་ལ་མཉམ་པར་གཞག་ན་
རྒྱས་པར་འགྱུར་གྱི་རྣམ་རྟོག་ཕལ་བའམ་དགེ་ཆོས་ཡིན་དུ་ཆུག་ཀྱང་རྟོག་དཔྱོད་ཀྱི་མི་འགྲོ་
འོང་མང་པོ་བྱུང་ན། རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དགོན་པར་ཞེས་པའི་ཚིག་ཟུར་གྱི་མི་རྟོག་པ་
འབའ་ཞིག་དགོས་པར་བསྟན་ཏེ། ལུང་དེ་དང་མཐུན་པར་མྱོང་གྲུབ་ལ་ཡང༌། དཔྱད་སྒོམ་
དང༌། རྣམ་རྟོག་ངོ་ལྟའི་སྒོམ་ལ། ཡུན་རིང་བསྒོམས་ཀྱང་སྟོང་གཟུགས་ཡིན་ངེས་ལར་མི་
འཆར་ཉམས་ཐན་ཐུན་བྱུང་སྲིད་ནའང་དེ་ཡང་མང་པོ་མི་ཡོང་ལ། བྱེད་བཅིངས་དང་ལྡན་
པའི་མི་རྟོག་པ་སྒོམས་ན་སྟོང་གཟུགས་མང་པོ་འཕྲལ་དུ་འབྱུང་བ། ད་ལྟ་སུའི་ལག་ལེན་ལ་
བཏབ་ཀྱང་མྱོང་བས་གྲུབ། སྔོན་དུས་བྱུང་ངོ་བ་ལ་ཁག་འཇོག་མི་དགོས། བྲེ་སྲང་འཁྲིས་སུ་
{བཞག་[བཞེས་]ནས་བོང་ཚོད་ཀྱིས་ཅི་བྱེད། དགག་སྒྲུབ་མཐའ་བཀོད་མང་པོའི་ཁ་ན་མེད་
དོ། །སྟོང་གཟུགས་མེ་ཏོག་དང་ཇི་ལྟར་འདྲ་ཚུལ་ལ། ས་ལ་མེ་ཏོག་ཤར་བ་ལྟར་ཐོ་ལང་དེ་
འཆར་བའི་དོན་དུ་འཆད་པ་དང༌། བཀྲག་མདངས་གསལ་བའི་དོན་ལ་འཆད་པ་དང༌། བརྡ་
ཚིག་ཙམ་ཡིན་ཟེར་བ་སོགས་འདུག་ཀྱང༌། རང་ལུགས་ནི་བདེ་བ་སྐྱེ་བས་ཡིད་དུ་འོང༌། ཡིད་
དུ་འོང་བས་མེ་ཏོག་དང་འདྲ་ཞེས་ཁོ་བོའི་བླ་མ་གསུང་པ་ལྟར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ། ལཱ་མ་ནམ་
མཁའི་མེ་ཏོག་ཤར། །རབ་ཏུ་མི་གནས་ལྕི་བའོ། །བལྟ་ཞིང་ལྟ་བ་ནམ་ལངས་ཀྱང༌། ཤཱན་ཏི་
སྒྲོན་མེས་ལམ་འཚོལ་ལོ། །སྐྱ་རེངས་ཤར་རོ་བྷུ་སུ་ཀུ། །ཤཱན་ཏིས་སྨྲས་པ་ནམ་ལངས་ཐུན། །
ཞེས་འབྱུང་སྟེ། ལཱ་མ་ནི་དགའ་མའམ། རོལ་པ་མོ་ཞེས་ཕྱག་རྒྱའམ་རྩ་དབུ་མ་ལ་བོས་ནས། 
ཐོག་མར་དགེ་བའི་སྐབས་སུ་ལུས་ཀྱི་ཕྱིའི་ནམ་མཁའ་ལ་གཙོ་བོར་སྣང་བ་དང༌། བར་དགེ་
ལ་རྩའི་ནང་གི་ནམ་མཁའ་ལ་གཙོ་བོར་སྣང་བ་དང༌། མཐའ་དགེ་ལ་མཉམ་ཉིད་མཁའ་ཁྱབ་
སྟེ། ནམ་མཁའ་དེ་རྣམས་ཀྱི་མེ་ཏོག་སྟོང་གཟུགས་ཤར། འདི་{ནི་}རྣལ་འབྱོར་པས་ལུས་ཀྱི་
ཕྱི་ནང་སོགས་སུ་ཡོད་པར་མཐོང་ཡང༌། གནས་ཚུལ་ལ་གང་དུ་ཡང་རབ་ཏུ་མི་གནས་ཏེ། 
4-1-288


ཀུན་རྫོབ་ལས་སྣང་འདི་དག་གདོད་ནས་མེད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་སད་དུས་ཀྱི་བུམ་པ་དེ་རྨི་
ལམ་གྱི་ཁང་པའི་ཕྱི་ནང་གང་ནའང་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །ལྕི་བ་ནི། ཡལ་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་བརྗིད་
དང་ལྡན་པ་སྟེ་བརྟན་པའི་དོན་ཡིན། དེ་ཡང་སྒྲུབ་པོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་མཐོང་མ་མཐོང་གི་ཁྱད་
པར་མ་གཏོགས། ཆོས་ཉིད་ཡིན་པས་སྔར་གདོད་ནས་གྲུབ་གྲུབ་པ་དང༌། ད་དུང་འཕོ་འགྱུར་
མེད་པའོ། །དེས་ན་དངོས་པོ་ཤིན་ཏུ་ཡང་བ་གཅིག་རྟེན་གཞི་ལ་མི་གནས་པར། ནམ་མཁའ་
ལ་ཕན་ཚུན་དུ་འཁྱེར་ཞིང་ཡེང་ཡེང་འདུག་པ་འཐད་ཀྱང༌། དངོས་པོ་བརྗིད་དང་ལྡན་པ་རྟེན་
གཞི་མེད་པར་ནམ་མཁའ་ལ་སྡོད་མི་ཐུབ་པ་འདྲ་བ་ཞིག་འདུག་པ་ལས། བརྗིད་དང་ལྡན་པ་
ལ་རྟེན་གཞི་མི་དགོས་པར། ནམ་མཁའ་ལ་བརྟན་པོར་སྡོད་པ་ཞིག་ཀྱང་འདུག་གོ་ཞེས། 
ཚིག་གི་བརྗོད་ཚུལ་འགལ་འདུའི་ཚུལ་གྱིས་བརྡ་ཐབས་མཛད་པའོ། །རྟག་ཏུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་
ལ་བལྟ་ཞིང་ལྟ་བས། བདག་མེད་དང་སྟོང་རྐྱང་གི་ཕྱོགས་ཀྱིས་ནམ་ལངས་པ་སྟེ། དེ་ཙམ་
གྱིས། ཕྱོགས་ནས་གནས་ལུགས་རྟོགས་སུ་ཆུག་ཀྱང༌། མཐར་ཐུག་ཏུ་བགྲོད་པའི་ལམ་ད་
དུང་མ་རྙེད་པས། ཤཱན་ཏི་ད་ནི་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་ཐོགས་ནས། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་
ལམ་འཚོལ་ཞིང་ཡོད་དོ། །ཡང་ན་དང་པོ་རང་དུ་སྟོང་གཟུགས་མཐོང་བ་ཙམ་ནི། སྐྱ་རེངས་
ཤར་བ་དང་འདྲ། དེ་རྗེས་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་དུ་གྱུར་པ་ནི། ནམ་ལངས་པ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཀྱང་
འཆད་དོ། །དབང་མདོར་བསྟན་གྱི་འགྲེལ་ཆེན་དོན་དམ་བསྡུས་པར། ལུང་དྲངས་པ་ལ། 
སྐབས་འདིར་འགྲེལ་བའི་རྒྱ་དཔེ་རྙིང་པ་ཞིག་ལ་ཅུང་ཟད་འཁྲུལ་གཞི་ཡོད་པར་སྣང་བས། 
ཚིག་དེའི་འཕྲོས་ཆད་ནས་གང་ཚེ་ཟླ་བ་གང་བ་སོགས་དང་སྦྲེལ་འདུག་ན། ཟླ་བ་གང་བ་
སོགས་ནག་པོ་སྤྱོད་པའི་དོ་ཧའི་ཚིག་ཡིན་པ། སྤྱོད་པའི་གླུའི་མཛོད་འགྲེལ་ལས་གསལ་ཞིང༌། 
དེའི་གསེབ་ཏུ། དགའ་དང་སྙིང་རྗེ་ཌཱ་མ་རུ་ཡི་སྒྲ། །འཕགས་པ་ལྷ་ཡི་དམིགས་པ་མེད་པ་
གསལ། །ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་ཡང༌། གཞན་ཅིག་གི་ཚིག་འཕྲོས་ཡིན་པར་སྣང༌། གྲུབ་ཐོབ་
4-1-289


རཏྣ་པཱ་ལས་བསྒྱུར་བའི་དོ་ཧ་མང་པོའི་ནང་གི་ཨཱརྱ་དེ་བའི་གླུ་ཅན་ཏ་པ་ནས་བརྒྱུད་པ་ཡིན་
གསུང་བའི་དོ་ཧ་གཅིག་ན། ཀྱེ་མ་སྙིང་རྗེའི་ཌཱ་མ་རུ། །སྒྲ་སྒྲོག་པ་ནི་ངོ་མཚར་ཆེ། །ཨཱརྱ་དེ་བ་
དམིགས་མེད་པའི། །རྒྱལ་པོའི་སྲིད་ལ་ངོམས་པ་མེད། །ཅེས་འབྱུང་བ་དེ་ཀ་དྲངས་པར་
མངོན། དགའ་དང་ཞེས་པ་ངོ་མཚར་དང་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་གསལ་བར་བསྒྱུར་བའི་ཁྱད་དུ་
འདུག འདི་ཨཱརྱ་དེ་བ་རང་གི་དོ་ཧ་ཡིན་པར་འདུག་པ་ལ། ནམ་ལངས་ཐུན་སོགས་དང་སྦྲེལ་
ནས་བྲིས་པས། ཞི་བ་ལྷའི་གསུང་དུ་འཁྲུལ་ནས། ཞི་ལྷ་ཨཱརྱའི་དངོས་སློབ་ཡིན་ཞེས་ཡིད་
བཟང་རྩེ་བ་གསུང་པ་ནི་གད་མོའི་གནས་སོ། །དེས་ན་འགྲེལ་པ་དེའི་རྩོམ་གདན་ལྟ་བུ་ཕྱི་
མོའི་རྒྱ་དཔེ་རྙིང་པ་བར་བར་ན་ཡི་གེ་ཟུབས་པ་ཞིག་ལས་བྲིས་བཤུས་བྱས་པའི་རྒྱ་དཔེ་མ་
དག་པ་ཞིག་ལས་བསྒྱུར་བའི་སྐྱོན་ནོ། །དེས་ན་སྔ་མའི་ཚིག་ནམ་ལངས་ཐུན་ཞེས་པའི་
འགྲོས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་ནམ་ལངས་པ་འདྲ་བའི་རྗེས་སུ་གཟུགས་
སེམས་རོ་མཉམ་པ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བར་གྱུར་པ་ན་ཉི་མ་ཤར་བ་དང་འདྲའོ། །ཞེས་པ་
ཞིག་དོན་ལ་ཡོད་དགོས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདི་སྐད་ཅེས། རྨད་དུ་བྱུང་བ་གང་ཞིག་ཐུན་ལས་
བྱུང༌། །གང་ཞིག་ཉི་ཟླ་བཅིངས་ཤིང་སྒྲོན་མེ་སྦར། །ཤཱན་ཏི་རང་ཉིད་དཔང་བཞག་རང་ཉིད་
དགོད། །ནམ་མཁའི་སྦྲུམ་མ་ལས་ནི་སྐྱེ་བ་མཐོང༌། །ཞེས་དང༌། ཟབ་མོའི་ཆོས་ཐོས་ནས་ནི་
ལམ་ངན་པ། །མུན་པའི་ལམ་ལས་ཅི་ཡང་མཐོང་བ་མེད། །གལ་ཏེ་ནམ་མཁའི་རྩེ་མོར་མེ་
ཏོག་བྱུང༌། །ཤཱན་ཏིས་སྨྲས་པ་དེ་ཚེ་འཁྲུལ་པ་ཆད། །ཅེས་འབྱུང་སྟེ། འདི་སྐབས་ཀྱི་ཤཱན་ཏི་
ཞེས་པ་ཡང་ཤཱན་ཏ་དེ་བ་དང་ཤཱནྟི་དེ་བ་ལ་ཁྱད་ཡོད་དམ་མེད་དཔྱད་དགོས་ལ། སྔར་དྲངས་
པ་ཤཱན་ཏི་སྒྲོན་མེ་སོགས་ནི་བྷུ་སུ་ཀུ་ཞེས་འབྱུང་བས། ཤཱན་ཏི་དེ་བ་སྟེ་ཞི་བ་ལྷའི་གསུང་ཡིན་
པ་བཞིན་དུ། འདི་ཡང་ཤཱན་ཏི་དེ་བའི་ཡིན་ཞེས་བླ་མ་རྣམས་འཆད་དོ། །སྤྱིར་ནི་སྤྱོད་འཇུག་
མཛད་པ་པོ་ལ་ཕལ་ཆེར་དུ་ཤཱནྟ་དེ་བ་ཞེས་འབྱུང་བ་དང༌། གྲུབ་ཐོབ་ཤཱནྟིའི་མཚན་ཅན་
4-1-290


གཞན་མང་དུ་ཡོད་པའང་གོ་དགོས་སོ། །ཐུན་ལས་བྱུང་ཞེས་པ་ནི། ཐུན་བཞི་སྟེ་ཉི་མ་གཅིག་
ཁོ་ན་བསྒོམས་པས་རྟགས་སྣང་འབྱུང་བའི་དོན་ཡིན། ཉི་ཟླ་རོ་རྐྱང་བཅིངས་ཤིང༌། ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་རླུང་གི་སྒྲོན་མེ་སྦར་བས། ནམ་མཁའ་སྟོང་པའི་བུད་མེད་སྦྲུམ་མ་ལས་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་བུ་
སྐྱེ་བ་མཐོང༌། རང་ལ་ཆ་རྒྱུས་ཡོད་པས་རང་ཉིད་དཔང་པོར་བཞག་སྟེ། དེ་འདྲ་བ་མཐོང་བས་
དགའ་ནས་འགོད་པ་སྟེ། དགའ་བའི་དོན་བདག་ཉིད་ལ་ཡིད་ཆེས་པའོ། །མུན་པར་ཞུགས་པ་
བཞིན་དུ་ཟབ་མོའི་ཆོས་མ་ཐོས་ཤིང་ལམ་ངན་ལ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་
མཐོང་བ་མེད་ལ། ཟབ་མོའི་ཆོས་ཐོས་ནས་གལ་ཏེ་མཉམ་པར་བཞག་ན། མཉམ་གཞག་
རྟོག་བྲལ་གྱི་ནམ་མཁའི་རྩེ་མོར། འོད་གསལ་རྟགས་བཅུའི་མེ་ཏོག་ཤར་བ་དེའི་ཚེ། མ་དག་
ལོག་སྣང་གི་འཁྲུལ་བ་ཆད་དོ་ཞེས། འདིས་བསམ་གཏན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ཡང་ཞོར་ལ་བསྟན་
ནོ། །རྣལ་འབྱོར་དབང་ཕྱུག་བི་རཱུ་པས་ཀྱང་སྤྲོས་མེད་ལས། རྣལ་འབྱོར་འདི་ལས་སྒྲུབ་པའོ། །
དུ་བ་ལ་སོགས་མངོན་ཤེས་སོགས། །རྣམ་རྟོག་དྲ་བ་མ་ལུས་གཅོད། །ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་མེད་གོ་
འཕང་ཐོབ། །ཅེས་རླུང་དབུ་མར་འགགས་པ་ལས། རྟགས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བར་གསུངས་ཏེ། 
དེ་ཡང་སྤྲོས་མེད་ཀྱི་ལུགས་ལ། བིདྷར་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ནི་སྔོན་འགྲོ་རླུང་སྦྱང་བ་ཡིན། 
སྤྲོས་མེད་ཉིད་སོར་སྡུད་དང་གནད་གཅིག རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ནི། སྤོགས་
ཆོག་བཙན་ཐབས་སུ་འགྱུར། དེ་ལྟར་སྒོམས་པ་ལས། སོར་བསམ་ཐུན་མོང་ལ་དུ་སོགས་ཀྱི་
ཡེ་ཤེས་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་འབྲས་བུ་མངོན་ཤེས་ཀྱི་བར་དུ་འབྱུང༌། ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་
པས། མིང་འདོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཙམ་མ་གཏོགས། ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་མེད་ཀྱི་གཞུང་གི་དགོངས་པ་ཡང་
རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ལ་འབད་པ་ཡིན་ལ། འདི་དང་དེ་སྦྱོར་ཚུལ་གཞན་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་
བཞིན་དུ། རང་ཡིད་མཚན་ཉིད་མཐའ་དག་བྲལ་པ་ཡིས། །མིག་ཕྱེད་གྱེན་དུ་བལྟ་བ་དང་
བཅས་པས། །གང་ཚེ་དབུ་མར་རླུང་ནི་བུས་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་རྡོ་རྗེ་མེ་དང་དུ་བ་འབྱུང༌། །དེ་
4-1-291


ཡང་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བ་ནི་མཚན་མ་རྣམ་རྟོག་སྤངས་པ་ཡིན། དེ་དང་བྱེད་བཅིངས་ལྟ་
སྟངས་དང་བཅས་པ་ལས། ལས་རླུང་དབུ་མར་བུས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཇུག དེ་ལས་རྡོ་རྗེ་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་གཏུམ་མོའི་མེ་འབར་བ་དང༌། དུ་སོགས་ཁམས་གསུམ་པའི་གཟུགས་བརྙན་འབྱུང༌། 
ཞེས་པ་སྟེ། རྒྱུ་མི་གཡོ་གསུམ་ལྡན་བསྒོམས་པས་འབྲས་བུ་སྲོག་འཛིན་རྗེས་དྲན་སོགས་སྐྱེ་
བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །འདི་ལ་ལུང་ཁུངས་མ་སྨོས་ཀྱང༌། ཨིནྡྲ་བྷུ་ཏིའི་དོ་ཧ་ནས་དྲངས་པ་ཡིན་
གསུང༌། དེ་བཞིན་དུ་གྲུབ་ཐོབ་ལྭ་བ་པས་ཀྱང༌། སྣང་བ་ཐོབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པས། །གཞན་
དུ་རྟགས་ནི་ཤེས་བྱ་སྟེ། །གྲུབ་པའི་འཁྲུལ་པ་མེད་པ་རྣམས། །ལམ་ནག་གིས་ནི་དུ་བ་བཞིན། །
མིག་དག་རེངས་པར་བྱེད་པ་དང༌། །མགོ་བོ་དུད་པ་ཉིད་དང་མི། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་
མི་གཡོ་དང༌། །སྟོང་ཉིད་མཐོང་བའི་སྟོང་པ་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། མིག་རེངས་པ་སྟེ་ལྟ་
སྟངས་བརྟན་པ་དང༌། དེས་རོ་རྐྱང་གི་རྩའི་མགོ་བོ་སྤྱི་གཙུག་ནས་མིག་གི་གནས་སུ་བཀུག་
སྟེ། དུད་པར་བྱས་ནས་འཐེན་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་བ་དང༌། སེམས་སེམས་བྱུང་འགགས་པ་ནི། 
རྣམ་རྟོག་བཙན་ཐབས་སུ་བཀག་པའི་མི་རྟོག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་བསྒོམས་པས་གཟུང་འཛིན་
གྱིས་སྟོང་པའི་སྟོང་ཉིད་དེ་ཡང་རྣམ་མེད་ཙམ་མ་ཡིན་པར། དངོས་སུ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པའི་སྟོང་
ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་མཐོང༌། དེ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ཐོབ་པ་ཡིན། དེ་ལམ་དངོས་ཡིན་ཡང༌། 
རྣམ་གཞག་འཇོག་ཚུལ་གཞན་གཅིག་ལ་ལམ་རྟགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་འཇོག་པར་ཤེས་དགོས་ཏེ། 
གྲུབ་པ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་རྟགས་འཁྲུལ་པ་མེད་པ་ནི་སྟོང་གཟུགས་
རྣམས་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པས་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་འདི་ཡིན་ཏེ། ལམ་ནག་ཅེས་པ་མེའི་མིང་ཡིན་
པ། བུད་ཤིང་འཚིག་བཞིན་པའི་མེ་ཡོད་པའི་རྟགས། དུ་བ་འཕྱུར་བ་མཐོང་བ་བཞིན། ཞེས་
པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གྲུབ་ཐོབ་དྷརྨ་པས་ཀྱང༌། དང་པོ་ཐོག་མཐའ་ལས་གྲོལ་ཞིང༌། །དབུ་མ་
ཙམ་ཞིག་བརྟེན་པར་བྱ། །དེར་གནས་གང་ཞིག་འདོད་པ་སྟེ། །འདི་ཡི་སྣང་བ་བཅུ་བདག་
4-1-292


ཉིད། །ཅེས་ཏེ། ཚིག་རྐང་ཕྱི་མ་གསུམ་ལ། འགྱུར་གཞན་ལས། དབུ་མ་ཙམ་ལ་རྣམ་པར་
གནས། །དེ་ལ་གནས་ཤིང་དེ་སྤོང་གང༌། །དེ་ལས་མཚན་མ་བཅུ་འབྱུང་ངོ༌། །ཞེས་འབྱུང་བ་
གོ་བདེའོ། །དང་པོ་ཐོག་མཐའ་ཞེས་པ་འདིས་ནི། སྤུན་གསུམ་གྱི་བར་མ་དང་འགྲོགས་པའང་
བསྟན་ལ། སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་དང་བྲལ་བའི་དབུ་མ་ནམ་མཁའ་སྟོང་པ་ལ་སེམས་
གནས་ཤིང༌། ནམ་མཁའ་དང་རིག་པ་རང་ཉིད་ལ་ཡང༌། ཡིན་མིན་ཡོད་མེད་གཉིས་མཉམ་
གྱི་འཛིན་པ་སྤོང་བའི་སྒོ་ནས་བཞག་ཅིང་གནས་པས། རྟགས་བཅུའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་སྣང་བ་འཆར་བར་འགྱུར། གྲུབ་ཐོབ་ཙརྦ་ཊི་པས་ཀྱང༌། དངོས་མིན་དངོས་པོར་བརྟེན་
ནས་སུ། །དངོས་པོ་དངོས་པོ་མིན་པར་བྱ། །སེམས་ནི་སེམས་མིན་བྱས་ནས་སུ། །ཅི་ཡང་
མེད་པར་མི་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སེམས་སྔར་རྟོག་བཅས་དེ་སེམས་མིན་པ་རྟོག་མེད་དུ་
བྱེད་ཅིང༌། དེའི་ཚེ་ཅི་མེད་ཅང་མེད། རྟགས་མེད་མཐོང་མེད་དུ་མི་བྱ་སྟེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་
དངོས་པོ་མ་ཡིན་པ་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་སེམས་བརྟན་ཞིང་བཞག་པས། ཐ་མལ་
ལས་སྣང་གི་དངོས་པོ་རྣམས། འགའ་ཞིག་སྣང་བའི་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། འགའ་ཞིག་སྣ
ང་ཡང་བདེན་དངོས་མིན་པར་རིག་པར་བྱ། ཞེས་པ་སྟེ། འདིས་ཀྱང་བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་པ་
གསལ་བར་བྱེད་དོ། །ཡང་བཤད་པ། གང་དུ་དྲི་མ་མེད་པའི་མཁའ་ལ་མིག་ཕྱེད་སྤྲུལ་པ་ན། །
འཕྲོ་བ་ཆེན་པོས་ཐུགས་རྗེས་བསླན་པའི་བསམ་པའི་རྟེན་ཟ་ལས། །ཡོད་དང་མེད་དང་
གཉིས་ཀ་དངོས་པོ་དངོས་མེད་འབྱེད་པ་བྲལ། །སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་འགྲོ་དུ་སོགས་མཐའ་
དག་གློ་བུར་འཆར། །ཞེས་འབྱུང་བ། འདི་གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོ་དཔེ་མེད་མཚོའི་སྦྱོར་དྲུག་གི་
གཞུང་ན་ཡོད་མོད། སྔོན་དུ་བྱོན་པ་ཞིག་གི་གྲུབ་ཐོབ་ཀྱི་ལུང་ཚིག་སྐབས་དེར་བཅུག་པར་ནི་
ངེས་པར་གསལ་ལ། གྲུབ་ཐོབ་ཀླུའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གསུང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བླ་མ་རྣམས་གསུང་ངོ༌། །
ཉིན་མཚན་གྱི་ནམ་མཁའ་དྲི་མ་མེད་པ་ལ། མིག་ཕྱེད་གྱེན་དུ་བལྟ་བའི་ལྟ་སྟངས་སྤྲུལ་བར་
4-1-293


བྱས་པ་ན། བསམ་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་མེས་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དང་གཉིས་ཀར་འཛིན་
པ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་བསྲེགས། སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་འཕྲོ་ཞིང་ཁྱབ་པའི་སྙིང་རྗེ་དང༌། མི་
རྟོག་པ་སྒོམ་པ་ལས་གཞན་དངོས་པོ་དངོས་མེད་འབྱེད་པ་སྟེ་དཔྱད་སྒོམ་དང་བྲལ་བར་
བསྒོམས་ན། སེམས་གདོད་ནས་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་དུ་སོགས་
རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་ཉིད་དེ། ཡུན་རིང་དགུག་མི་དགོས་པར་གློ་བུར་དུ་འཆར་རོ་
ཞེས་སོ། །གྲུབ་ཆེན་ནག་པོ་སྤྱོད་པས་ཀྱང༌། གང་ཚེ་ཟླ་བ་ཉ་བ་ཤར་གྱུར་པ། །དེ་ཚེ་སེམས་
ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རབ་ཏུ་ཉལ། །དགའ་དང་སྙིང་རྗེ་ཌཱ་མ་རུ་ཡི་སྒྲ། །ཞེས་པ་དང༌། གཡོན་དང་
གཡས་སུ་ཁྲལ་པ་ལ། །ཀཧྞས་སྨྲས་པ་བར་ལམ་མོ། །སེམས་རྟོགས་རིན་ཆེན་རབ་དགས་
གྲོལ། །གྲོང་ཁྱེར་མི་སྨྲ་རྨོངས་པ་རྣམས། །མེ་ཏོག་ལྔ་བྱུང་དེ་རུ་ཐིམ། །དགའ་བའི་སེམས་
ཉིད་ནམ་མཁས་བྱིན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྣང་བའི་ཟླ་བ་
ཤར་བར་གྱུར་པ་ན། སེམས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཡིད་རྟོག་བཅས་ཉལ་ཞིང་ཐིམ་པར་འགྱུར་ལ། དེའི་
ཚེ་བསམ་གཏན་གྱི་དགའ་བདེ་ལྟ་བུའི་དགའ་བ་དང་། སྙིང་རྗེ་ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་ཀྱི་ཌཱ་མ་
རུའི་སྒྲ་གྲགས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཏེ་སྐབས་འདིར་ཚིག་དེའི་འཕྲོས་ཆད་དོ། །སྤྱོད་པའི་གླུའི་
མཛོད་འགྲེལ་ན། དེ་ཚེ་སེམས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རབ་ཏུ་ཉལ། །ཞེས་འབྱུང་དགའ་དང་ཞེས་པ་འདི་
མི་སྣང་ངོ༌། །གཡས་གཡོན་རོ་རྐྱང་གཉིས་ཀྱི་ལམ་ལ་རླུང་རྒྱུ་བ་ནི། ཤོག་མ་སོགས་ཁྲལ་སྡུད་
པའི་ལམ་དང་འདྲ། སེམས་མགྲོན་པོ་དང་འདྲ་བ་རླུང་དེ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་སོང་ན། ཁྲལ་
སྡུད་པས་འཚེ་བ་བྱེད་པ་དང་འདྲ་བར། ཉོན་མོངས་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ། སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་
འབྱུང་ངོ༌། །ལམ་དེ་དག་གི་བར་གསེང་ལམ་ཁྲལ་སྡུད་པས་གོ་རིག་མི་འབྱུང་བ་ཞིག་ལ་ཚོང་
པ་རྣམས་སོང་ན། ཁྲལ་སྡུད་པས་འཚེ་བ་མེད་ཅིང་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ལྟར། བྱེད་བཅིངས་དང་
བཅས་པའི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྒོམས་པས། གསང་ལམ་དང་འདྲ་བ་དབུ་མའི་ལམ་དུ་རྣམ་
4-1-294


རྟོག་དང༌། ཉོན་མོངས་དང༌། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་འཚེ་བ་མེད་པར། བདེ་བ་ཆེན་པོའི་དབྱིངས་
སུ་འགྲོ་སྟེ། དེ་ཡང་ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ནི་རིན་པོ་ཆེ་སྟེ། དེའི་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཞུ་
བདེ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱིས་འཛག་བདེ་མངོན་འགྱུར་གྱི་སྒྲིབ་པ་ལས་གྲོལ་བར་བྱེད་ཅིང༌། ཞུ་བདེ་
འགྱུར་མེད་ཀྱི་ལྷན་སྐྱེས་དེ་ནི། དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རྗེས་མཐུན་པ་ཡིན་པས། 
སེམས་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྨོངས་པ་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་བོད་པ་སྟེ། གྲོང་ཁྱེར་ཞེས་པ་ཀུན་
ལ་གྲགས་བའི་ངག་ཚིག་གསལ་པོ་སྟེ། དེ་ལྟར་མི་སྨྲ་བར་བརྡའི་ཚིག་གིས་ང་སྨྲའོ། །འབྱུང་
བ་ལྔའི་དྭངས་མའི་མེ་ཏོག་ཐིག་ལེ་ལྔ་གཙུག་ཏོར་ནས་ནོར་བུའི་བར་དུ་བྱུང་ཞིང༌། ནོར་བུར་
བཅིངས་པས། རྩ་དབུ་མའི་ལམ་ཇི་ལྟར་འོས་པ་དེ་ཉིད་དུ་ཐིམ་པར་འགྱུར་ལ། མི་འགྱུར་
བའི་བདེ་བ་དགའ་བའི་སེམས་ཉིད་དེ་ནི། དོན་དམ་གྱི་ནམ་མཁའ་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་
ཆེན་པོས་བྱིན་ཞེས་པའོ། །དེ་ཡང་ཐིག་ལེ་ནོར་བུར་སོན་པ་སྟོང་གཟུགས་ཀྱིས་བཅིངས་པས། 
གཟུགས་སེམས་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་ན་མི་འགྱུར་བའི་དོན་ཏེ། འདིས་ཡན་ལག་དྲུག་ཀར་
གསལ་བར་བསྟན་ནོ། །ཨཱརྱ་དེ་བས་ཀྱང༌། བཅོམ་ལྡན་སྲོག་གི་ལྷག་པའི་བདག་པོ་རྗེ་བོ་
བདག་ཉིད་ལ་ནི་ཐིམ་གྱུར་ཅིང༌། །འཚོ་བའི་རླུང་གི་རྒྱུ་བ་འབྱུང་དང་འཇུག་པའི་ཚོགས་རབ་
ཞི་བར་གྱུར་པ་དང༌། །གང་ཞིག་རྣལ་འབྱོར་དབང་ཕྱུག་རྣམས་ཀྱི་འོད་གསལ་སྐར་མའི་སྣང་
བ་རབ་འབྱམས་འདི། །རང་ལུས་ཉིད་ནས་ངེས་འཐོན་མུན་པ་བཅོམ་ནས་འཇིག་རྟེན་གསུམ་
པོ་སྣང་བར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་སྲོག་སྟེ་རླུང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལྷག་པའི་བདག་
པོའམ་རྗེ་བོ་ན་དབུ་མའི་རླུང་སྟེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་བཏགས་པ་སྟེ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་
རླུང་ཞེས་རྒྱུད་ལས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །གཞི་དུས་ཀྱི་དབུ་མའི་{དབུགས་[དབུས་]དེ་ལམ་
དུ་བྱས་པས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་དུ་གྱུར་པ་ན་ལས་རླུང་རྣམས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་བདག་ཉིད་ལ་ནི་
ཐིམ་པར་འགྱུར་ཞིང༌། འཚོ་བ་ལས་ཀྱི་རླུང་འདིའི་རྒྱུ་བ། སྣ་སྒོ་ནས་འབྱུང་འཇུག་བྱེད་པའི་
4-1-295


ཚོགས་རབ་ཏུ་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་རླུང་ཐིམ་པ་ལས། འོད་གསལ་རྟགས་བཅུའི་སྣང་
བ་རབ་འབྱམས་ཤར་བ་ནི། མཁའ་ལ་སྐར་མ་ཤར་བ་ལྟ་བུའོ། །ཡང་ན་སྐར་མའི་སྐད་དོད། 
ཛྱོ་ཏི་ནི་འཇའ་འོད་ལའང་འཇུག་གོ །སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་འབར་བ་དེ་ནི་དབུ་མ་ལས་
བྱུང་རང་ལུས་གང་ལུས་ལས་ཐོན་ནས་ནམ་མཁའ་གང་བའི་མུན་པ་བཅོམ་ནས་འོད་གསལ་
བར་བྱེད། མ་དག་པའི་སྲིད་གསུམ་གྱི་སྣང་བ་མགོ་གནོན་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །
མུན་པ་བཅོམས་པ་ནི་འཕྲལ་དུ་མངོན་ཤེས་སྐྱེ་བ་དང༌། ཕུགས་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའོ། །
འདིས་གཙོ་བོར་རྗེས་དྲན་གྱི་སྟོང་གཟུགས་བཤད་པ་ཡིན་ཡང༌། རྣམ་པ་འདྲ་བའི་སྒོ་ནས་
ཡན་ལག་དྲུག་ཀ་ལ་འབྱོར་རོ། །དེས་ན་འོད་གསལ་རྟགས་བཅུ་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པས་
ནི། མ་དག་པའི་སྲིད་གསུམ་ཟིལ་གྱིས་མནན་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་རྒྱས་པར་བྱེད་པའོ། །
དེ་ལྟར་ན་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་ཕྱུག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཤེགས་ཤུལ་དུ་གྲུབ་ཅིང༌། གྲུབ་ཐོབ་
ཀུན་གྱིས་དུ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལམ་འདི་བསྒོམས་པ་ཡིན་ནོ། །ལུང་འདྲེན་འདི་རྣམས་ཀྱི་དོན་
གསལ་བར་བཤད་པ་ཆེར་མི་འདུག་ཅིང༌། མཆན་བུ་ཅུང་ཟད་བྲིས་པ་འདྲ་འདུག་པ་ཡང༌། 
བསྡུས་གྲགས་པ་དང༌། གནད་དོན་ལ་འབྱོར་པ་མ་མཐོང་ནས། འདིར་གསལ་ལ་འདུས་པར་
བཤད་པ་ཡིན་མོད། རྒྱས་པར་བླ་མའི་གསུང་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་
དགོངས་པ་ཡིན་ཚུལ་ནི་རྒྱས་པར་རིམ་ལྔའི་འགྲེལ་པར་བཤད་ཟིན་པ་ལས་ཤེས་པར་བྱ་
ཞིང༌། ནག་པོའི་དགོངས་པའི་ཇི་ལྟ་བ་ཡིན་པ་ཡང༌། རྫོགས་རིམ་གཞུང་གསུམ་གྱི་འགྲེལ་
པར་ཡང་བཤད་ཟིན་པ། སྤྱོད་པ་བ་ཉིད་ཀྱི་དོ་ཧའི་འགྲེལ་པ་ཞིག་བྱས་པར་ཤེས་པར་ཡང་
འགྱུར་རོ། །རྟགས་བཅུ་ནི་དཀྱུས་སུ་བཤད་པ་ལྟར་དུས་འཁོར་བསྡུས་རྒྱུད་ལས་རྫོགས་པར་
གསུངས། གསང་འདུས་རྒྱུད་ཕྱི་མ་ལས་གཙོ་བོར་མཚན་རྟགས་རྣམས་གསལ་བར་གསུངས་
ཏེ། འགོག་པའི་རྡོ་རྗེར་བགྲོད་སེམས་ལ། །མཚན་མ་ཉེར་འཛིན་འབྱུང་འགྱུར་ཏེ། །མཚན་མ་
4-1-296


དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ། །བྱང་ཆུབ་རྡོ་རྗེ་བཤད་པ་ཡིན། །དང་པོ་སྨིག་རྒྱུའི་རྣམ་པ་སྟེ། །གཉིས་པ་དུ་
བའི་རྣམ་པ་ཡིན། །གསུམ་པ་མཁའ་སྣང་རྣམ་པ་སྟེ། །བཞི་པ་སྒྲོན་མེ་འབར་བའོ། །ལྔ་པ་
རྟག་ཏུ་སྣང་བ་ནི། །སྤྲིན་མེད་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་པ་འདི་དུས་འཁོར་ཕྱོགས་སུ་ལུང་
དྲངས་པའི་འགྱུར་ལྟར་ཡིན་ལ། རྒྱུད་ལོ་ཆེན་གྱིས་བསྒྱུར་བ་ལས། རྣམ་པ་ཞེས་པ་རྣམས་
འདྲ་བ་ཞེས་པར་ཡོད་དེ་སྨིག་རྒྱུ་འདྲ་བ་དང་པོ་སྟེ་ཞེས་སོགས་སོ། །རྣམ་པ་ཞེས་བརྗོད་ན་
རྟགས་སྣང་ཁོ་ན་ལ་འབྱོར་གྱི་གཞན་ལ་མི་འབྱོར། འདྲ་བ་ཞེས་བརྗོད་ན། རྟགས་སྣང་ལའང་
འཇུག་མོད། རྟགས་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་བརྟན་གཡོའི་ཚད་ལའང་འབྱོར་བས། གསང་འདུས་ཀྱི་
འགྲེལ་པ་རྣམས་ན། འཆད་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པ་ཀུན་ལ་སྦྱོར་བའི་དབང་དུ་མཛད་པར་
སྣང༌། འོན་ཀྱང་སྐབས་འདིར་རྟགས་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་ལ་སྦྱོར་དུ་མི་རུང་སྟེ། འདི་འཛིན་པའི་
ཡན་ལག་གི་སྐབས་སུ་བཞེད་པའི་མཚན་རྟགས་ཡིན་ལ། རྟགས་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་གནས་
སྐབས་ལྔ་ཆར་ཡན་ལག་སྔ་མ་གསུམ་དུ་གྲུབ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་འདི་རྟགས་སྣང་ཁོ་
ན་ཡིན་པ་ལས། འདིར་སྨིག་རྒྱུ་དང་པོར་གསུངས་པར་དཀྲུགས་ཏེ་བཤད་པ་ཡིན་པས། དུང་
དང་པོར་བྱེད་དགོས་པར་དྲི་མེད་འོད་ལས་གསུངས་པས་ངེས་པ་ཅན་ཡིན། མཚན་རྟགས་
བཞི་ཡིན་ཡང་འདིར་ལྔ་བཤད་པ་ནི། འབྲོ་ལུགས་ཀྱི་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་མཚན་རྟགས་བཞི་
དང༌། ནམ་མཁའ་སྤྲིན་མེད་ལ་རྟགས་ཅན་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་མཛད་ཀྱང་དོན་ལ་ལྔ་པ་ནམ་
མཁའ་ལྟ་བུ་འདི། ཉིན་རྟགས་དྲུག་པོ་འཆར་བའི་གཞི་ལ་དགོངས་པ་ཡིན། གསང་འདུས་
འཕགས་སྐོར་བ་རྣམས་ཀྱང༌། རང་རིག་ཙམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ནི། །ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་མཚན་ཉིད་
མེད། །འོན་ཀྱང་འདི་ལ་དབྱེར་ཡོད་དེ། །མཚན་མོ་ཉིན་མོ་མཚམས་བདག་ཉིད། །ཅེས་ནམ་
མཁའ་ལ་དབྱེ་བ་གསུམ་གྱིས་འབྱེད་པར་བྱེད་དེ་གནད་གཅིག་གོ །དེས་ན་འཆར་བའི་གཞི་
ནམ་མཁའ་བཤད་པས་ཉིན་རྟགས་དྲུག་པོ་སྦས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཅུང་ཟད་བཤད་པའང་ཡིན་
4-1-297


ནོ། །མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་ལས། ཉིན་རྟགས་དྲུག་པོ་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། ནམ་
མཁའ་ལས་བྱུང་རང་བྱུང་བ། །ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་མེ་བོ་ཆེ་ནི་སེར་པོ་འབར་བ་སྟེ་དུས་མེའོ། །
འོད་ཆེན་རྣམ་པར་སྣང་བར་བྱེད། །ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་ལམ་མེ་བ་ནི་དཀར་པོ་འབར་བ་སྟེ་ཟླ་
བའོ། །འགྲོ་བའི་མར་མེ་ནི་དམར་པོ་འབར་བ་སྟེ་ཉི་མའོ། །ཡེ་ཤེས་སྒྲོན་མེ་ནི་ནག་པོ་འབར་
བ་སྟེ་སྒྲ་གཅན་ནོ། །གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོ་འོད་གསལ་བ་ནི་མཆོག་གི་ཆ་སྟེ་གློག་འགྱུ་བའོ། །
སྔགས་མཆོག་སྔགས་བདག་རིག་སྔགས་རྒྱལ། །ཞེས་པ་ནི་སྔགས་དང༌། རིག་སྔགས་ནི་
ཐིག་ལེ་ཙམ་དང༌། མཆོག་དང༌། བདག་པོ་དང༌། རྒྱལ་པོའི་སྒྲས་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་བསྟན། དེའི་
ཤུགས་ལ་ཕལ་པ་དང༌། མངའ་འོག་དང༌། འཁོར་ཡང་ཡོད་དགོས་པས་དེ་ནི་སྣ་ཚོགས་
གཟུགས་བརྙན་ནོ། །འབྲོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་བརྙན་ལ་ཡང་རྟགས་ཅན་གྱི་ཐ་
སྙད་མཛད་འདུག་འདིར་རྟགས་ཞེས་བྱ་བ་ལམ་རྟགས་ཙམ་ལ་མི་གཟུང་སྟེ། གནས་ལུགས་
ཀྱང་ཡིན་ལ་རྟགས་ཀྱང་ཡིན། དཔེར་ན་མཚན་མོ་རྒྱང་རིང་པོ་ནས་མཐོང་བའི་མེ་དེ་མེ་དངོས་
ཀྱང་ཡིན། དེར་ཕྱིན་ན་གྲང་རེག་སེལ་ནུས་པ་ལ་རྟགས་ཀྱང་ཡིན་པ་བཞིན། སྟོང་གཟུགས་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་གཟུགས་དངོས་ཀྱང་ཡིན། ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གདོད་ནས་
བཞུག་པའི་རྟགས་དང༌། སངས་རྒྱས་མྱུར་དུ་ཐོབ་པའི་རྟགས་ཀྱང་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སོགས་ཞེས་པ་ལ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས། ཡིད་ཀྱི་
དབང་པོ་སྒྲའི་སྐྱེ་མཆེད། མཆོག་གི་དབང་པོ་དང་དྲི་ཆུ་འདོར་བ་སྟེ་དྲུག་ཡིན། ལྷ་ཡེ་ཤེས་
ཁམས་པ་དྲུག་ཚན་གཅིག་ཞེས་པ་ནི། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ། ཤེར་ཕྱིན་མ། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ། 
སྒྲ་རྡོ་རྗེ་མ། གནོད་མཛེས་དང་ཤིན་ཏུ་སྔོན་མོ་རྣམས་སོ། །སྣང་བའི་སྟེང་དུ་འོད་གསལ་
འཛིན་པ་འདི་གོམས་ན། སྒེའུ་ཁུང་ནག་དང་ངེ་བ་ལྟ་བུ་དང༌། གཡབས་སོགས་ལ་བལྟས་ཏེ་
དེར་སྟོང་གཟུགས་དྲངས་ནས་རིང་དུ་གོམས་པར་བྱས་ན་རིམས་པས་ཁྱིམ་གཏན་ལ་ཕེབས་
4-1-298


པའི་མངོན་ཤེས་འབྱུང༌། སྟོང་པའི་སྒྲ་ལ་སེམས་གཏོད་པ་གོམས་ཤིང༌། སྒྲ་ཕལ་ཆེར་སྟོང་
པའི་སྒྲར་འགྲོ་ན། ལྐོག་གྱུར་གྱི་དོན་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་རྟོགས་པར་བྱའོ། །ཞེས་འདུན་པ་བཏང་
སྟེ། སྟོང་པའི་སྒྲ་ལ་སེམས་བརྟད་པས། ལྐོག་གྱུར་གྱི་སྒྲ་རྣ་བར་ཚོར་བའམ། ལུང་སྟོན་པའི་
རྣམ་པ་འབྱུང༌། རྣ་བའི་མངོན་ཤེས་རྗེས་མཐུན་པ་ཡིན། འདི་གཉིས་ལ་དང་པོ་ཐོག་མར་ལ་
སྣང་བ་ཤར་བ་ཙམ་མ་གཏོགས་ཇི་བཞིན་ཐིངས་པ་དཀའ། འཛིན་ཞེན་དང་རྩིས་བཏབ་མི་
བྱེད་པར་ཡང་ཡང་ལས་ལ་སྦྱར་བས། ཕྱིས་ངེས་པ་ཅན་ཐིངས་པར་འོང༌། བསམ་གཏན་གྱི་
སྒོམ་དོན་བློ་ལ་འགོད་པའི་སྐབས་རྟོག་དཔྱོད་གཉིས་ཀྱི་ཐད་དུ་ངོ་སྤྲོད་ཐུན་མོང་བས་རྒྱས་
པར་ངོ་སྤྲད་ན། སྐབས་སུ་བབ་ཅིང་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པ་ཡིན། སོར་སྡུད་ཀྱི་འཁྲིད་ཙམ་ལས་མི་
བྱེད་ཅིང༌། ངོ་སྤྲོད་དགོས་ན་སོར་སྡུད་ཀྱི་འཇུག་ཏུ་བྱེད་དགོས་མོད་ཀྱང༌། ཐོག་དགེའི་འཁྲིད་
རྒྱས་པར་དཀྱུས་ཐོག་གཅིག་ལ་བྱེད་ཅིང་ངོ་སྤྲོད་དགོས་ན། བསམ་གཏན་ཡན་ལག་ལྔ་པའི་
སྐབས་སུ་བྱེད་པའང་ཡན་ལག་སོ་སོ་དང་བསྟུན་ཀྱང་རུང་ངོ༌། །ཡུན་རིང་མ་བསྒོམས་པ་ལ་
ངོ་སྤྲོད་མི་བྱེད་པ་ཉིད་ཐོབ་ཐང་ནི་ཡིན་ཏེ། ཉམས་མྱོང་མ་སྐྱེས་པ་ལ་ངོ་སྤྲོད་པར་མི་འོས་པའི་
ཕྱིར་རོ། །ཡང་སྙིང་པོ་བསྡུས་ན་བསམ་གཏན་གྱི་རྟོག་པའི་ཡན་ལག་ཙམ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ན་ནི། 
བསྒོམས་པའི་ཉམས་མྱོང་གི་སྟོབས་ལས། སྟོང་གཟུགས་རང་སེམས་སུ་རྟོགས་པ་ཡིན་ལ། 
སོར་སྡུད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ཙམ་ལ་དེ་ལྟར་རྟོག་པ་རང་མིན་ཀྱང༌། སྟོང་གཟུགས་མཐོང་བའི་
ཉམས་མྱོང་ལས་བརྩམས་ཏེ། ལུང་རིག་གི་སྒྲུབ་བྱེད་ལ་མ་ལྟོས་པར། མྱོང་བའི་སྟོབས་ལས་
སྟོང་གཟུགས་རང་སེམས་ལས་གཞན་དུ་མེད་པར་ངེས་ཤེས་འདྲེན་ནུས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཙམ་
ན་དེ་ཁོ་ན་ལ་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ངོ་སྤྲོད་གཉིས་ཀ་བྱར་བཏུབ་བོ། །སྔོན་འགྲོ་
བལྟོས་མེད་བཞི་ལྡན་ཡུན་རིང་དུ་བསྒོམས་ན། དངོས་གཞིའི་འཁྲིད་ལ་མ་སླེབ་ཀྱང༌། སྔོན་
འགྲོའི་ཉམས་མྱོང་ལ་སྟོང་ཕྱོགས་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད་རྣལ་མ་འདེབས་ཐུབ། སྐབས་དེར་མ་ངེས་པའི་
4-1-299


རྟགས་སྣང་ཇི་སྙེད་འབྱུང་བས། སྣང་ཕྱོགས་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད་ཀྱང་རྗེས་མཐུན་རགས་པ་ཐུབ་པ་
ཞིག་འབྱུང་མོད། ཕྱིས་ཀྱི་ཕྱག་ལེན་ལ་དབེན་གསུམ་ཡུན་རིང་མི་སྐྱོང་བར། དངོས་གཞི་ལ་
འཕྲལ་དུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར། སྐབས་དེར་ངོ་སྤྲོད་པར་མི་མཛད་དོ། །དེ་ཡང་ད་ལྟའི་སྣང་བ་
རགས་པ་འདི་སེམས་སྣང་ཡིན། བདེན་མེད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན། གཞི་མེད་རྩ་བྲལ་ཡིན། བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་གདོད་ནས་ལྷུན་གྲུབ་ཡིན། བྱ་བ་འདི་ལུང་དང་རིག་པའི་སྒོ་ནས་ངེས་པ་
རྙེད་ནུས་ཀྱང༌། སྒོམ་རྣམ་དག་མ་སྐྱེས་ཀྱི་བར་དུ་མྱོང་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་པ་འདྲེན་མི་ཐུབ། 
སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་མྱོང་སྟོབས་ངོ་སྤྲོད་ན། སྣང་བ་རགས་པ་འདི་ལའང་དེ་ལྟར་
མྱོང་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་ཤེས་གཏིང་ནས་སྐྱེ་ཐུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་སློབ་མ་གཅིག་ལ་ཐིག་ལེ་
སྔོན་པོ་ལུ་གུ་བརྒྱུད་ཡང་ཡང་འཆར་བ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་ན། འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ། ཁྱེད་ལ་ཐིག་
ལེའི་སྣང་བ་ཤར་འདུག དེ་གཟུགས་མ་ཡིན། མིག་གིས་མཐོང་བ་མ་ཡིན། མིག་གིས་བལྟ་
སར་མི་ཡོང་བའི་ལྟག་པའི་ཕྱོགས་སུ་ཡང་རེས་འགའ་ཡོང་གིན་འདུག་པ། ཡང་དེ་ལ་ཐལ་
མོས་བཀབ་ནས་ཀྱང་ལྟོས་ཤིག དེས་སྒྲིབ་ཀྱང་མི་ཐུབ། ཐལ་མོས་རྒྱབ་སྐོར་ནས་ཚུར་ཡོང་
བའང་མིན། དེས་ན་ཐིག་ལེ་དེ་ཕྱི་ན་འདུག་པར་མཐོང་ཡང་ཕྱི་ན་མེད། དེ་རང་གི་ལུས་ཀྱང་
མིན། གཞི་གང་ཡང་མ་ཡིན་པས་སེམས་ཁོ་ནར་འདུག་པ། སེམས་གནས་ཙམ་ཐིག་ལེའི་
གཟུགས་དེ་གསལ་བ། མང་བ། བརྟན་པ་གཅིག་གདའ། སེམས་མི་གནས་པའི་སྐབས་དེ་
ལས་གོ་ལོག དེས་ན་སེམས་ཀ་སྟོང་གཟུགས་ཡིན། སྟོང་གཟུགས་ཀ་སེམས་ཡིན་པའི་རྟགས་
འདི་ཀ་ཡིན། སེམས་མི་གནས་ན་སེམས་ཀྱི་རང་གཟུགས་མི་མཐོང༌། གནས་ན་རང་གཟུགས་
མཐོང་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན། དེས་ན་སྟོང་གཟུགས་འདི་སེམས་ལ་གཞན་
ཕྱི་རོལ་དུ་གྲུབ་པ་མེད་དོ། །སྟོང་གཟུགས་འདི་འདི་ལྟར་གསལ་བ་བརྟན་པ་ཞིག་ལ། ཕྱི་
རོལ་ཏུ་མ་གྲུབ་སེམས་ལས་གཞན་དུ་མེད་པ་བཞིན་དུ། ད་ལྟའི་ལས་སྣང་རགས་པ་འདི་
4-1-300


ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། གསལ་བར་སྣང་ཞིང་བརྟན་བརྟན་འདྲ་མོད་ཀྱང༌། སེམས་ལས་གཞན་དུ་
ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་གྲུབ། ཕྱི་ན་ཡོད་པར་སྣང་བ་ཙམ་གྱིས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་གྲུབ་པར་མི་འགྲོ་སྟེ། ད་
ལྟར་མཐོང་བའི་སྟོང་གཟུགས་ཐིག་ལེ་དང་འདྲ། ཡང་གསལ་གསལ་འདྲ། བརྟན་བརྟན་འདྲ་
བས་ཀྱང་ཕྱི་དོན་ཡིན་པར་མི་འགྲོ་སྟེ། ཁྱེད་རང་གིས་མཐོང་བའི་ཐིག་ལེའི་གཟུགས་བཞིན། 
ཡང་གཉིད་འཐུག་པོ་ལོག་པ་ལྟ་བུ་མིག་ཤེས་འགགས་ཙ་ན། གཟུགས་ཀྱང་འགགས་ཏེ་མི་
འདུག ཡང་གཉིད་སད་དེ་མིག་ཤེས་སྐྱེས་ཙ་ན་གཟུགས་འདུག དེས་ན་ད་ལྟའི་གཟུགས་སྣང་
འདི་མིག་ཤེས་ལས་གཞན་དུ་མེད། དོན་དུ་མ་གྲུབ་ཤེས་པའི་སྣང་བ་ཙམ་ཡིན། དཔེ་སེམས་
གནས་མི་གནས་ལ་སྟོང་གཟུགས་འཆར་མི་འཆར་དང་འདྲ་བ་ལགས། ཡང་མི་གཅིག་གཉིད་
ལ་སོང་བ་ན། ཁོ་རས་གཟུགས་མ་མཐོང་བ་ཡིན་གྱི་གཟུགས་འགགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཁོ་
གཉིད་ལ་སོང་པའི་སྐབས་མི་གཞན་གྱིས་མཐོང་པའི་ཕྱིར་སྙམ་ན། དེ་གནད་མ་གོ་བ་ཡིན། 
དཔེར་ན་ཁྱེད་རང་གཉིད་ལ་སོང་སྐབས། ཁྱེད་རང་གི་གྲོགས་མཆེད་ཀྱིས་ཁང་པ་དང༌། ཡོ་
བྱད་མཐོང་བ་དེ་ཀ་གྲོགས་མཆེད་ཁོ་ལ་མིག་ཤེས་ཡོད་པས་བྱུང་བ་ཡིན། ཡང་གཉིས་ཀར་
གཉིད་དུ་སོང་སྐབས་གཞན་ཞིག་གིས་མཐོང་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ། དེ་བཞིན་དུ་ཐུག་མེད་དུ་
སྦྱར་ཏེ། ཇི་ཙམ་དུ་མིག་ཤེས་ཡོད་པ་ལ་གཟུགས་ཡོད། མེད་པ་ལ་མེད་པས་གཟུགས་སྣང་
སེམས་སུ་ཐག་ཆོད། སྒྲ་སོགས་ལྔ་ལའང་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར། དེ་ལྟར་སྟོང་གཟུགས་དང༌། རིག་
ཐོག་གཉིས་པོ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ངོ་སྤྲད་དོ། །དེ་ནས་སོ་སོར་ཕྱེ་སྟེ། ཤེས་རིག་འདི་ཡང་ངོ་བོས་
གྲུབ་རྒྱུ་མི་འདུག་སྟེ། རྣམ་རྟོག་འདི་ནི་ཡད་ཡུད་ཙམ་ལས་རྟག་ཐུབ་པ་མི་འདུག སྔ་མ་
འགགས་ནས་ཕྱི་མ་སྐྱེ་བ་མ་གཏོགས། མུ་འབྲེལ་འབྲེལ་པ་རྒྱུན་ཆགས་ཆགས་པ་ཞིག་ཀྱང་
མི་འདུག སྐྱེ་བཞིན་པ་ལ་འཇིག་བཞིན་པ་མ་གཏོགས་གནས་རྒྱུ་གཅིག་ཀྱང་མི་འདུག
ལེགས་པར་བརྟགས་དུས་འོད་དམ་མདངས་འགྱུར་བ་འདྲ་བ་ཞིག་མ་གཏོགས། འདི་ལྟར་
4-1-301


ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་གཅིག་ཀྱང་མི་འདུག་སྟེ། དེས་ན་རྣམ་རྟོག་འདི་འཁྲུལ་སྣང་མ་གཏོགས་
དངོས་གནས་ལ་གྲུབ་རྒྱུ་མི་འདུག དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་འཛིན་པའི་ཤེས་པ་
ཐམས་ཅད་ལའང་འདོན་པ་སྤོས་ཏེ་ངོ་བོས་གྲུབ་རྒྱུ་མི་འདུག་གོ །ཡང་ཕྱི་སྣང་བ་དང༌། ནང་
རྣམ་རྟོག་གཉིས་ཆར་ལ་མ་རེག་པའི་རིག་པ་གསལ་རིག་ཙམ་འདི་ཡང༌། རྟག་ཏུ་རྒྱུན་མ་ཆད་
པ་ལྟར་སྣང་མོད་ཀྱི། ལེགས་པར་བརྟགས་ན་རྟེན་དང་གནས་གང་ལའང་མ་བརྟེན་པར་
འདུག སྐད་ཅིག་གིས་སྐྱེ་འཇིག་གནས་གསུམ་དུ་སྣང་ཡང༌། མདངས་འགྱུར་བ་ཙམ་མིན་པ། 
སྐྱེ་གནས་འཇིག་གསུམ་ལ་ངོས་བཟུང་རྒྱུ་མི་འདུག ངོ་བོ་འདི་ལྟར་གྲུབ་ཅིག་ཀྱང་མི་འདུག་
པས། མ་བརྟགས་ཙ་ན་སེམས་འདི་ང་ཡིན་སྙམ། གསལ་ཞིང་རིག་ཀྱང་ངོས་བཟུང་གཅིག་
ཀྱང་མི་འདུག་པས། སེམས་དེ་ཡང་གཞི་མེད་རྩ་བྲལ་ཡིན། རང་གཞན་སྣོད་བཅུད་འཁོར་
བའི་རྣམ་པ་འདི་ཐམས་ཅད། གདོད་མ་ནས་ཡོད་མ་མྱོང་ངོ༌། །སྒོམ་ཆེན་པ་བྱིངས་དེ་ཆོས་སྐུ་
ཡིན་ལྷན་སྐྱེས་ཡིན་སེམས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཟེར་བ་དེ་ཡང་འདི་ཁོ་ན་ཡིན། འདིའི་འཚང་
རིག་པ་ན་སངས་རྒྱས་ལ་ཉིན་ཁུགས་བཏང་ཞེས་ཁ་ཕོ་འདོན། རང་ལུགས་ལ་དེ་ཙམ་གྱིས་
མཐར་ཐུག་རང་དུ་མ་སླེབ་སྟེ། རེ་ཞིག་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་རྣམ་གྲངས་གཅིག་ཏུ་
འཇོག་ཀྱང་འཇོག་པ་ལགས། འདི་སྟོང་ཕྱོགས་ཀྱི་ངོ་སྤྲོད་ཡིན། སྣང་བ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་
ངོ་སྤྲད་པས། སྟོང་པའི་རྩལ་སྣང་བ་མ་འགགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཅིར་ཡང་འཆར་བ་དེ་
ཤུགས་ལ་འབྱུང་བས་རྒྱས་བཤད་མི་དགོས། དེ་ལ་སྣང་སྟོང་ཟུང་འཇུག་དང༌། སྟོང་ཉིད་དང་
རྟེན་འབྲེལ་ཟུང་འཇུག་དང་སྣང་སེམས་དབྱེར་མེད་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་སོགས་སྒོམ་ཆེན་སོ་
སོའི་མིང་དུ་མ་འདོགས་ཏེ། དོན་ལ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་འདུས། གནས་སྐབས་ཀྱི་སྒོམ་བཟང་ཡང་
བཟང་སྟེ། རང་ལུགས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ལ་བལྟོས་པའི་ཟུང་འཇུག་ཡིན། དེ་རྣམས་ཐུན་
མོང་བ་ཡིན། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་དང༌། སྣང་བའི་བཤད་པ་མང་ཡང་སྟོང་ཕྱོགས་སུ་
4-1-302


འདུས་ཏེ་སྟོང་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་རང་རེ་རྣམས་ཆོས་ལ་འབད་པ་ནི་གང་ལ་
དམིགས་པ་ཡིན། གཞན་དེ་དག་ནི་གང་ཡང་མ་དམིགས་ན། གནས་ལུགས་ལ་སུ་ཞིག་ཡོད་
སྙམ་ན། ཡོད་ངོས་ཤེས་པ་མཁའ་ཁྱབ་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཡིན། 
དེ་ལ་དམིགས་ནས་ཆོས་བྱེད་པ་ཡིན། ཆོས་སྐུ་དེ་ཁོ་ཤེས་བྱ་ལ་སྲིད་ཚད་ཀྱི་གནས་ལུགས་
ཡིན། ཡོད་ངེས་ཤེས་པའི་སྡོད་ལུགས་ཡིན། དཔེར་ན་བུམ་པར་སྣང་བ་ན་བུམ་པ་མེད་བུམ་
སྣང་འཁྲུལ་བ་ཡིན། དེའི་ཤུལ་ན་ཕལ་བས་མི་མཐོང་བའི་ཆོས་སྐུ་ཡོད། དེ་ཀ་བུམ་པའི་
གནས་ལུགས་ཡིན། སྡོད་ལུགས་ཡིན། རང་བཞིན་ཡིན། རང་གཟུགས་ཡིན། དེ་ཀ་དང་འདྲ་
བར་ཁྱེད་རང་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་འདུས་པའི་གང་ཟག་གཅིག་ཏུ་ཁྱེད་རང་ལ་ཡང་སྣང༌། 
གཞན་འགས་ཀྱང་མཐོང་གིན་འདུག་སྟེ། འཁྲུལ་སྣང་ཡིན། སྣང་ལུགས་ཡིན་གྱི་གནས་
ལུགས་མིན། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་འདུས་པའི་གང་ཟག་དེ་འདྲ་ཡོད་མ་མྱོང་གདོད་ནས་མ་
གྲུབ། ཁྱེད་རང་མི་གཅིག་ཏུ་སྣང་གིན་འདུག་སྟེ་སྣང་བཞིན་པའི་དུས་ན། གནས་ལུགས་ལ་
མི་མེད། འཁྲུལ་ལུགས་ལ་མི་ཡོད་པར་སྣང༌། མིར་སྣང་བ་དེའི་ཐད་ན། གཞན་ཕལ་བས་
ཀྱང་མི་མཐོང༌། ཁྱེད་རང་གིས་ཀྱང་མ་རིག་པའི་སངས་རྒྱས་ཆོས་སྐུ་མཁའ་ཁྱབ་དེ་བཞུགས། 
དེ་ཁྱེད་རང་གི་གནས་ལུགས་ཡིན། སྡོད་ལུགས་ཡིན། རང་བཞིན་ཡིན། རང་གཟུགས་ཡིན། 
དཔེར་ན་ཤིང་འབྲས་ཀྱི་ཁོག་ན་ཚིག་གུ་ཡོད་ཀྱང་མི་མཐོང་བས་སྙིང་པོ་ཟེར་བ་དང་འདྲ་
བར། ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་བདེ་གཤེགས་ཡིན། དེ་ཡོད་ཀྱང་མ་མཐོང་བས་སྙིང་པོ་ཡིན། 
དེས་ན་ཁྱོད་ལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡོད། ཁྱེད་རང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཅན་ཡིན། དེ་
ཡང་ཇི་ལྟར་ཡིན་ན་ཁྱེད་རང་ལ་སྣང་བའི་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་དང༌། ཁྱེད་རང་གི་ལུས་
ངག་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ཁྱེད་རང་གི་ཤེས་པའི་སྣང་བ་ཡིན་པར་འདུག་པ། དེ་ཐམས་ཅད་
རང་གི་ཤེས་པར་འདུས། ཤེས་པ་ལས་གཞན་དུ་མེད། ཤེས་པ་རྣམ་ཤེས་དང༌། རྣམ་རྟོག་སྣ་
4-1-303


ཚོགས་འདི་ཡང་སེམས་གསལ་རིག་ཙམ་འདིའི་མདངས་ལས་གཞན་དུ་མེད། ཆུ་ལ་གཟུགས་
བརྙན་ཤར་བ་དང་འདྲ། ཤེས་པ་གསལ་རིག་ཙམ་འདི། ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཡིན། གཞོམ་དུ་
མེད་པའི་མ་རིག་པ་ཞེས་བླ་མ་སྔ་རབས་པ་རྣམས་ཐ་སྙད་འདོགས། འཛག་བདེའི་བག་
ཆགས་ཀྱི་ངོ་བོར་གནས། ཁ་ནང་ལོག་གིས་བལྟ་ཤེས་ན། འདི་ད་ལྟ་བླུན་པོ་ཚུན་ཆོད་ཀྱིས་
ཀྱང་མྱོང་བས་གྲུབ་པ་ཡིན། མཐོང་བ་ཡིན། རང་རིག་ཀུན་རྫོབ་པ་ཡིན། འདི་ཡང་སྣང་ཚུལ་
ཡིན་ཏེ་གནས་ཚུལ་མ་ཡིན། རྒྱུན་ཆགས་པའི་རིག་པ་རྗེན་ནེ་{བ་ཞིག་[བཞིན་]སྣང་སྟེ། སྣང་
བ་ལྟར་མ་གྲུབ་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན། འདི་གང་ན་ཡོད་པའི་ས་དེ་ཀ་ན། ཆོས་དབྱིངས་ཀུན་ཁྱབ་
ཀྱི་སངས་རྒྱས་དེ་ཡོད། དེ་སེམས་འདིའི་གནས་ལུགས་ཡིན། སྡོད་ལུགས་ཡིན། རང་བཞིན་
ཡིན། རང་གཟུགས་ཡིན། ད་ལྟའི་སེམས་འདི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་མ་ཡིན། གནས་ལུགས་
མ་ཡིན། སེམས་འདིའི་རང་བཞིན་གནས་ལུགས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་ཡིན། འདི་རྫོགས་
པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བ་རང་དེ་མཁྱེན། བྱང་སེམས་ས་བཅུ་པ་པས་གསལ་བར་མཐོང༌། 
བརྒྱད་པ་དགུ་པ་གཉིས་ཀྱི་འོལ་སྤྱི་ཙམ་མཐོང༌། མ་དག་ས་བདུན་ལ་གནས་པས་ཟུར་ཙམ་
མཐོང༌། ཉན་རང་འཕགས་པ་དང༌། གསང་སྔགས་ཀྱི་ཐབས་ཟབ་མེད་ན་བྱང་སེམས་སོ་སྐྱེ་
རྣམས་ཀྱིས་དད་པས་རྟོགས་བྱ་ཡིན་གྱི་དངོས་སུ་མཐོང་བ་མེད། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ཕལ་པ་རྣམས་
ཀྱིས་དད་པས་ཀྱང་མི་རྟོགས་ཏེ། པཎྜི་ཏ་མཁས་མཁས་པོ་སངས་རྒྱས་སྐྱངས་དང༌། ལེགས་
ལྡན་འབྱེད་དང༌། ཟླ་བ་གྲགས་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་དང༌། ཀཱ་མ་ལ་ཤཱི་ལ་ལ་སོགས་པ་ལ་
ཡང༌། ཆོས་འདི་དད་པས་རྟོགས་པའི་བསོད་ནམས་མེད་ན། བོད་སྟོན་དང་བོད་སྒོམ་ཟ་ཐང་
དང་གྲགས་པ་ཆེ་ཚད་ཡོད་ཅིང༌། ནག་ཕྱོགས་ཀྱི་གདོན་གྱིས་འཕྲིན་ལས་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ལ། 
ཆོས་འདིར་མོས་པ་སྐྱེ་བ་ལྟ་ཅི་དགོས། གོ་བར་ཡང་ག་ལ་འགྱུར་ཞིང༌། ཐ་ན་ཐོས་པའི་བསོད་
ནམས་ཀྱང་ཡོད་རེ་རྐན། དེ་བས་ན་ཁྱོད་རང་འདི་ཐོས་པས་ལེགས། གོ་ཞིང་མོས་ན་ཨ་ཅང་
4-1-304


ཆེ། གསང་སྔགས་ཟབ་མོ་ཐབས་ཀྱི་ཆེ་བ་ཡིན་པས། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལས་དང་པོ་པས་ཀྱང་
ཕྱོགས་ཙམ་མཐོང་བ་ཡིན། ཁྱེད་རང་གིས་མཐོང་བའི་ཐིག་ལེ་ལུ་གུ་བརྒྱུད་འདི་ཀ་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོའི་རང་འོད་ཡིན་པར་གདོན་མི་ཟ། དེ་མ་ཟད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་རང་
ཡང་ཡིན། དེའི་རྒྱུ་མཚན་སྙིང་པོ་དེ་སྟོང་ཕྱང་ཕྱང་ཅིག་མེད། མུན་ཐོམ་ཐོམ་ཅིག་མེད། ཅི་
མེད་ཅང་མེད་ཞིག་མིན། རིལ་རིལ་གོང་གོང་དུ་མེད། སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འཆར་
བ། ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་ཕྱོགས་ཆ་ཉེ་རིང་མེད་པ་ཞིག་ལགས། སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་
བྱས་ཙ་ན། ད་ལྟའི་སེམས་ངོས་བཟུང་མེད་པ་ལ། ལས་སྣང་ཐ་མལ་བ་སྣ་ཚོགས་འཆར་བ་
འདི་ཀ་ཡིན་ནམ་མནོ་བ་ཞིག་ཁྱེད་རང་ལ་ཡང་ཡོད་སྲིད། མི་གཞན་རྣམས་ཀྱང་ཨེ་ཟེར་ལྟོས། 
ཕལ་ཆེར་ཟེར་ཡང་ཟེར། དེ་སྐད་སུ་ཟེར་ཡང༌། ཅལ་ཅོལ་འབའ་ཞིག་ཡིན། འདོད་ཆགས་
སྐྱེས་ཙ་ན་ཞེ་སྡང་མེད། ཞེ་སྡང་སྐྱེས་ཙ་ན་འདོད་ཆགས་མེད། རྟ་མཐོང་ཙ་ན་བ་གླང་མེད། བ་
གླང་མཐོང་ཙ་ན་རྟ་མེད། གཏམ་སྙན་ཐོས་ཙ་ན་ཡི་མུག་མི་སྐྱེ། གཏམ་ངན་ཐོས་ཙ་ན་དགའ་
བ་མི་སྐྱེ། བསྡད་ན་མི་འགྲོ། འགྲོ་ན་མི་སྡོད། དེ་ཀ་རྒྱར་ཆད་ཕྱོགས་སུ་ལྷུངས། རྣམ་པ་ཐམས་
ཅད་པ་ག་རེ། མཐོང་ཐོས་བྱ་བྱེད་རྟོག་པའི་རྗེས་འབྲངས་ཅན་དེ་ལ་ཀ་སྤྲོས་པ་ཟེར་བ་ཡིན། 
སྤྲོས་མེད་ག་རེ། ལས་སྣང་འཁྲུལ་པ་འདི་ལ་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་དུ་རེ་བ་
འདི་རྣམས་ཁྱི་ལུད་ལ་གསེར་དུ་མཐོང་བ་ཨ་རེ་འཁྲུལ། འོ་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་
བྱ་བ། མ་དག་ལས་སྣང་འཁྲུལ་པ་འདི་དག་ཅི་ཡང་མེད་པའི་ཤུལ་ན། རང་རིག་རང་གསལ་
དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཤིག་ཡོད། དེ་ཀ་ལ་སྤྲོས་བྲལ་ཟེར། དེ་ཉིད་ཀ་འཁོར་འདས་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་གདོད་ནས་རྟག་ཏུ་ཤར་ཤར་བ་འགྱུར་མེད་ཅིག་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་{ལ་
ཟེར[པ་ཟེར]། དེ་ཚིག་གིས་རང་ཏ་མཚོན་དུ་མེད་དེ། དེ་སྐད་སྨྲས་པས། སེམས་ལ་འཆར་
ལུགས་མ་ནོར་བ་ཞིག་ཡོད། དཔེར་ན་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ས་འཇིམ་གྱིས་གོས་པ་ཞིག ཕྱོགས་
4-1-305


གཅིག་ནས་དྲད་ན། དང་པོར་ཁབ་རྩེའི་ཁྱོན་ཙམ་ནོར་བུ་མཐོང་ཡོང་། ཁབ་རྩེ་ཙམ་འོད་ཙེ་རེ་
མཐོང་བ་དེ་ཀ་ནོར་བུ་ཡིན། དཔེ་དེ་བཞིན་དུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ། བདེ་སྟོང་ཟུང་འཇུག་
ཅེས་བྱ་བ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཡང་ཡིན། རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་ཡང་ཡིན། དེ་ནོར་བུ་བཻཌཱུརྱ་
དང་འདྲ། སྒྲིབ་པའི་རྩ་བ་འཛག་བདེའི་བག་ཆགས་དང་ལས་རླུང་ཡིན། ནོར་བུ་དེ་ས་འདམ་
སྐམ་པོས་གཡོགས་ཏེ་ཅི་ཡང་མི་མཐོང་བ་དང་འདྲ། བྱེད་བཅིངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་མི་གཡོ་བ་
གསུམ་ལྡན་བསྒོམས། དེས་ལས་རླུང་ཅུང་ཟད་ཅིག་འགགས། ཐིག་ལེ་ཅུང་ཟད་ཅིག་བསྟན་
ཡོད། དེ་ཕྱི་གཡོགས་ཀྱི་ས་དེ་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་དྲད་པ་དང་འདྲ། སྙིང་པོ་སྟེ་རྣམ་པ་ཐམས་
ཅད་པ་ཡིན་ཡང༌། རྣམ་པ་གཞན་རྣམས་མ་མཐོང༌། ཐིག་ལེ་ལུ་གུ་བརྒྱུད་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་ཁྱེད་
ཀྱིས་མཐོང་བར་གདའ། དཔེ་ས་འདམ་དྲད་པས་ནོར་བུ་ཁབ་རྩེ་ཙམ་མཐོང་བ་དང་འདྲའོ། །
དེས་ན་ཐིག་ལེ་ལུ་གུ་བརྒྱུད་མཐོང་བ་འདི། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མཐོང་བ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་
མཚན་དེ་ལགས། འོ་ན་སྔར་སྟོང་གཟུགས་རྣམ་ཤེས་སུ་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དང་འགལ་སྙམ་ན་
མི་འགལ་ཏེ། སྤྱིར་རྣམ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་གཉིས་གསེར་དང་གསེར་གྱི་གཡའ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། གོ་
ས་ཐ་དད་ན་མེད། གསེར་རྙེད་ན་གཡའ་རྙེད། གསེར་ལ་རེག་ན་གཡའ་ལ་རེག གསེར་
མཐོང་ན་གཡའ་ཡང་མཐོང་བ་བཞིན་ཡིན་པས། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་སྣང་བ་ཡིན་པ་
དང༌། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ཡིན་པའང་མི་འགལ། བློན་པོའི་གཡོག་དེ་རྒྱལ་པོའི་གཡོག་ཀྱང་
ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་སྐབས་འདིར་གསེར་ས་འོག་ན་ཡོད་ན་འོད་ས་སྟེང་ཟེར་བ་
བཞིན་དང༌། ཉི་མའི་འོད་མེ་ལོང་དང་ཆུ་ལ་བརྡར་ནས་འོང་ན། མེ་ལོང་གི་འོད་དང་ཆུའི་འོད་
ཀྱིས་མུན་ནག་བསལ་ཟེར་ཡང༌། དོན་ལ་ཉི་འོད་གཅིག་དེ་དག་ལ་བརྡར་ནས་འོངས་པས་
མུན་ནག་བསལ་བ་ཡིན་པ་དང༌། མུན་ནག་ཏུ་མར་མེ་སྦར། དེ་ལ་འོད་སྐོང་ངམ་སྦྲང་སྐྱབས་
ཡོད་ལ། འོད་སྐོང་གི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་མཐོང་བའི་སྣང་བ་འབྱུང་བ་དེ་སྣང་བ་སྟེ་
4-1-306


དངོས་སུ་འོད་སྐོང་ལས་བྱུང་ཡང༌། གདོད་ནས་མར་མེའི་སྣང་བ་ཡིན་པས་མར་མེའི་སྣང་བ་
དང༌། འོད་སྐོང་གི་སྣང་བའི་དབྱེ་བ་མེད། དཔེ་དེ་བཞིན་དུ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་ལས་གཏན་
ནས་མ་གྲོལ་གྱི་བར་དུ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་དང་རྣམ་ཤེས་འདྲེ་བ་ཡིན་པས། ད་ལྟར་ཐིག་ལེ་
ལུ་གུ་བརྒྱུད་ཁོ་ན་མ་གཏོགས་གཞན་མི་སྣང་བས། ཁྱེད་རང་གི་སྣང་བ་ལ་རྒྱར་ཆད་ཕྱོགས་
ལྷུངས་སུ་སྣང༌། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་མཁའ་ཁྱབ་ཡིན་ཡང༌། ད་ལྟ་མཉམ་བཞག་ཙམ་གྱི་
བདེ་བ་ཕྲ་མོ་ཞིག་ལས་གཞན་ཉམས་སུ་མ་མྱོང་བ་ལ། བདེ་བ་ཆུང་ངུ་དང་སྣང་བ་ཕྱོགས་
གཅིག་པའི་ཆ་ནས་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ཡིན། ཐིག་ལེར་མཐོང་བ་ཙམ་དང་། བདེ་བ་ཙམ་གྱི་
ཕྱོགས་ནས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མཐོང་བ་ཡིན། དེ་ཡང་དར་ལའམ་གསེང་གི་མིག་ནས་
འོད་རྒྱུགས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་རང་འོད་ཡིན་པར་ཡང་འཐད་དོ། །
ཡང་ཐ་མལ་གྱི་སྣང་བ་འདི་ལས་རླུང་གི་ནུས་པ་ལས་མཐོང་བ་ཡིན། འཛག་བདེའི་བག་
ཆགས་སེམས་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་དང་འདྲེས་པས་ཉོན་མོངས་དང་རྣམ་རྟོག་སྐྱེ་བ་ཡིན། བྱེད་
བཅིངས་དང་ལྡན་པའི་མི་གཡོ་བ་གསུམ་ལྡན་གྱིས། ལས་རླུང་ཅུང་ཟད་འགགས་པས་མ་
དག་ལས་སྣང་གི་ཆ་ཤས་ཅུང་ཟད་དག སྙིང་པོའི་མདངས་ཀྱི་ཆ་ཤས་འོད་གསལ་རྟགས་སྣང་
ཅུང་ཟད་ཅིག་ཤར། ཤར་བས་ཐིག་ལེ་ཅུང་ཟད་ཅིག་བསྟན་ཏེ། བདེ་བ་ཅུང་ཟད་སྐྱེས་པ་དེའི་
འཛག་བདེའི་བག་ཆགས་ཅུང་ཟད་ཅིག་འཇོམས་པ་ཡིན། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ལ་ལས་རླུང་
གིས་སྒྲིབ། མི་འགྱུར་བདེ་བ་ལ་འཛག་བདེས་སྒྲིབ་པ་ཡིན། བྱེད་བཅིངས་ཀྱི་རླུང་འགག
ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་འཛག་བདེ་འཇོམས། དེ་གཉིས་འཛོམ་པས་སྣང་སེམས་གཟུང་
འཛིན་ཐ་དད་དུ་སྣང་བའི་གཉེན་པོ་བྱེད། ཡང་ལས་སྣང་སེམས་སུ་གཏན་ལ་ཕེབས་པས་
ལས་རླུང་གི་གཉེན་པོ་བྱེད། སེམས་སྟོང་པར་གཏན་ལ་ཕེབས་པས་འགྱུར་བདེའི་བག་
ཆགས་ཀྱི་གཉེན་པོ་བྱེད། བྱེད་བཅིངས་མི་རྟོག་པས་སྣང་བ་སེམས་དང་སེམས་སྟོང་པར་
4-1-307


རྟོགས་པའི་ཐབས་བྱེད་ཅིང༌། སྒྲིབ་པ་འཇོམས་བྱེད་དུ་འགྱུར། ཡང་དཔེར་ན་གསེར་གྱི་
མཆོད་སྡོང་ཞིག་ཡོད་པ་ལས་དེ་ཡོལ་བས་བསྒྲིབས། དེ་ལ་སྦར་འཛིན་བྱས་ཀྱང་ཡོལ་བ་ལ་
ལག་པ་ཐེབས་ཀྱི་མཆོད་སྡོང་ལ་མི་རེག ཐ་མལ་གྱི་སྣང་སེམས་ལ་དམིགས་པ་བརྟད་ཀྱང་དེ་
དང་འདྲ། ཡེ་ཤེས་ལ་རེག་མི་ཐུབ། ཡོལ་བ་དབྲལ་བའི་སེབ་ནས་སྦར་འཛིན་བྱས་ན་མཆོད་
སྡོང་གསལ་པོ་མ་མཐོང་ཡང༌། མཆོད་སྡོང་ལ་ལག་པ་ཐེབས་ཡོང༌། དམིགས་པས་ཐ་མལ་གྱི་
སྣང་སེམས་ཅུང་ཟད་ཅིག་འགགས་པའི་སེང་ལ་སེམས་བརྟད་པས་ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་ཆ་ཤས་
ཤིག་མཐོང༌། མཆོད་སྡོང་ལ་འཇུ་ཐུབ་པ་དང་འདྲ། ད་ཁྱོད་ཀྱིས་ཆོས་སྐུའི་སྣེ་ནས་སྦར་གྱིས་
ཟིན་འཇུ་ཐུབ་པ་ཡིན་པས། མ་ཤོར་བར་གྱིས་ལ་སྟོང་གཟུགས་འདི་ཀ་འབད་པར་སྒོམས། 
མི་གཞན་གྱི་ཁ་སྐད་ཟེར་བགྲོས་ལ་ཡེ་མ་ཉན་ཅིག ལམ་བཟང་རིན་པོ་ཆེ་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་
བུ་ལག་ཏུ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད། འདི་སྣང་ཕྱོགས་སམ་ཟུང་འཇུག་ལ་ངོ་སྤྲད་པ་ཡིན། 
ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའོ། །སྣང་ཕྱོགས་བྱ་བ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་ལ་བྱས་ན་དེ་གཞི་མེད་རྩ་བྲལ་
ཡིན་པས་སྟོང་པར་ཀ་འདུས། ངོ་སྤྲོད་ལོགས་སུ་མེད། བདེན་མེད་དུ་ངོ་སྤྲོད་ན་ནི་དེར་ཟད། 
ཡེ་ཤེས་སམ་གནས་ལུགས་སུ་ངོ་སྤྲོད་ན་འཁྲུལ། འདིར་རང་ལུགས་ལ་སྣང་ཕྱོགས་ཞེས་པ། 
དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ཡིན་པས་ངོ་བོ་ཟུང་འཇུག་ཁོ་ནའོ། །ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་
ཡིན་པའི་ངོ་སྤྲོད་རྒྱས་པ་མ་ལྕོགས་ན། འདིར་བཤད་པ་དེ་ཙམ་མ་ནོར་བར་སྟོན་ཤེས་ནའང་
དོན་འགྲུབ་པ་ལགས་སོ། །
ཡང་བསམ་གཏན་ཡན་ལག་ལྔ་དང་སྦྲེལ་ཏེ་འཆད་ན། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྟོང་
གཟུགས་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱོགས་ནི། ཤེས་རབ་སོགས་བསམ་གཏན་རིམ་པ་ལྔ་ཅར་ལ་ཁྱད་
པར་མེད། ཐུན་མོང་གི་སྐབས་ཀྱི་ཡུལ་སྣང་དང་ཤེས་པ་འགྲོ་ལྡོག་གཅིག་ཚུལ་ཤེས་རབ་དང་
འབྲེལ། དེ་ལས་སྣང་བ་སེམས་སུ་རྟོགས་པ་རྟོག་པ་དང་འབྲེལ། སེམས་སྟོང་པར་ངོ་སྤྲོད་པ་
4-1-308


དཔྱོད་པ་དང་འབྲེལ། ལས་སྣང་སྟོང་པའི་ངང་ནས། སྟོང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་བདེ་བ་སྐྱེ་
བ་དགའ་བ་དང་འབྲེལ། སྟོང་གཟུགས་རང་བདེ་བར་མྱོང་བས་འཛིན་ཞེན་དང་བྲལ་བ་ནི། 
གཡོ་མེད་བདེ་བ་དང་འབྲེལ་བའོ། །དེས་ན་བསམ་གཏན་རིམ་པ་ལྔ་དངོས་སུ་སྐྱེས་ན་རབ། 
མ་ཡིན་ཡང་སོར་སྡུད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ཤར་བ་ལ། བསམ་གཏན་རྗེས་མཐུན་པའི་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་
དུ་བཏུབ། ངོ་འཕྲོད་ན་བོགས་ཀྱང་ཆེ་བར་འོང་བས་དོན་ཆེན་པོ་འགྲུབ་བོ། །བསམ་གཏན་
གྱི་དག་དབྱེའི་སྐབས་སུ། སྦྱངས་བྱ་ཕུང་ཁམས་དྲུག་ནི། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནམ་མཁའི་
ཁམས། རྣ་བའི་དབང་པོ་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད། གསང་བའི་དབང་པོ་ཁུ་བ་འཕོ་བ་རྣམས་སོ། །
མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ། ལྷ་ནམ་མཁའི་ཁམས་པ་དྲུག་ཚན་གཅིག་ནི། མི་བསྐྱོད་པ། རྡོ་རྗེ་
དབྱིངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུགས་མ། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ། ཆོས་ཁམས་རྡོ་རྗེ་མ། ཁྲོ་བོ་གཙུག་ཏོར་འཁོར་
ལོས་བསྒྱུར་བ། ཁྲོ་མོ་དྲག་སྤྱན་མ་རྣམས་སོ། །མངོན་ཤེས་ལྔ་རྗེས་མཐུན་པ་སྒྲུབ་ཚུལ་རྒྱུད་
ཀྱི་ལུང་ནི། ཉི་མ་ལ་ནི་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་ནས་ཉི་འོད་ལ་གནས་རང་གི་གྲིབ་མ་བརྟན་པའི་
མིག་གིས་བལྟ། །ཕྱི་ནས་ནམ་མཁའ་དག་ལ་མངོན་པར་བརྟགས་ན་རོ་མཉམ་སྐྱེས་བུ་དུ་
བའི་མདོག་ཅན་མཐོང་བར་འགྱུར། །ཟླ་བ་དྲུག་ཏུ་གོམས་པའི་སྦྱོར་བ་དག་ལས་ས་ལ་གནས་
པའི་གཏེར་ནི་སའི་བུ་གར་མཐོང༌། །ཡང་ན་ཤིང་གི་གྲིབ་མར་རབ་ཏུ་ཞུགས་ཏེ་ནམ་མཁའི་
མཐིལ་དུ་ཐིག་ལེའི་འཕྲེང་བ་བསྒོམས་པས་སོ། །ཞེས་དང༌། སྒྲ་ནི་གང་ཞིག་སྙིང་གི་ཕྱོགས་
ན་གནས་པ་མི་མཆོག་རྣམས་ཀྱི་རྣ་བའི་བུ་གས་ཐོས་གྱུར་པ། །དེ་ལ་མི་ཡི་སེམས་ནི་གཅིག་ཏུ་
གྱུར་པ་སྦྱར་བ་དག་ཀྱང་རོ་ནི་མཉམ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་སྒྲ་ནི་གང་ཞིག་
སྲིད་པར་སྐྱེས་པས་བརྗོད་པ་དེ་དང་དེ་ནི་དེ་བཞིན་ཐོས། །ཁྱབ་བདག་གི་ནི་རྣམ་ཤེས་ཉིད་
དང་རིང་དུ་ཐོས་པ་དག་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡིས་བསྒོམ་པར་བྱ། །ཞེས་ཏེ། སྙིང་ཁའི་ཕྱོགས་
ན་གནས་པ་ཞེས་པས་སྙིང་གར་རླུང་སེམས་འདུས་པས་སྟོང་པའི་སྒྲ་འབྱུང་བ་དང༌། རང་ངམ་
4-1-309


གཞན་གྱི་སྙིང་གའི་རྩ་ཆུ་ཤིང་གི་མེ་ཏོག་ལྟ་བུ་ལ་དམིགས་པ་གཏོད་པ་བསྟན། རྣམ་ཤེས་
ཉིད་དང་ཞེས་པས་གཞན་སེམས་ཤེས་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །སྐབས་
འདིར་མི་གསལ་ཡང༌། སྣང་བའི་སྟེང་དུ་འོད་གསལ་འཛིན་པ་གོམས་ཤིང༌། ལས་སྣང་འདི་
རྣམས་གང་འདོད་དུ་འགོག་ཐུབ་པའི་མཚམས་ཤིག་ནས། བུམ་ཅན་རང་ཙམ་ཁེགས་པར་
བྱས། སྣང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་པའི་ངང་ནས། རླུང་བགང་སྟོང་དང༌། སྟོང་གཟུགས་བསྲེས་
ཏེ་བསྒོམས་ན། རྩིག་པ་ལ་མི་ཐོགས་པ་སོགས་དང༌། འབྱུང་བཞིའི་གནོད་པས་མི་ཚུགས་
པ་སོགས་རྫུ་འཕྲུལ་ཅི་རིགས་པའང་འབྱུང་གསུང་སྟེ། གཙོ་བོར་བུམ་པ་ཅན་ལས་འབྱུང་བ་
ཡིན་ནོ། །རྟགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི་རྒྱུད་ལས། ནམ་མཁའ་ཀུན་ནས་ཞེན་པའི་སེམས་དང་མིག་
ནི་མི་འཛུམ་རྡོ་རྗེའི་ལམ་དུ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་ཡི། །སྟོང་པ་ལས་ནི་དུ་བ་སྨིག་རྒྱུ་རབ་གསལ་
དྲི་མ་མེད་པའི་མཁའ་སྣང་ཉིད་དང་མར་མེ་དང༌། །འབར་བ་དང་ནི་ཟླ་བ་ཉི་མ་རྡོ་རྗེ་རྣམས་
དང་མཆོག་གི་ཆ་དང་ཐིག་ལེ་མཐོང་བར་འགྱུར། །དེ་ཡི་དབུས་སུ་སངས་རྒྱས་གཟུགས་ནི་
ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་དུ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ། །ནམ་མཁའ་ཆུ་འཛིན་བྲལ་བ་
དག་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་བགྲད་པའི་མིག་གིས་བལྟ་བར་བྱ་བ་སྟེ། །རེ་ཁ་ནག་པོ་དྲི་མེད་འོད་
ཟེར་འཕྲོ་བ་དུས་ཀྱི་རྩ་ལ་མཐོང་བར་གྱུར་གྱི་བར་དུའོ། །དེ་ལ་ཀུན་མཁྱེན་གཟུགས་ནི་ཆུ་ལ་
ཉི་མ་ལྟ་བུ་གོས་པ་མེད་པ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ཏེ། །རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རང་སེམས་ཡུལ་དང་རྣམ་
པར་བྲལ་བ་དག་གོ་གཞན་གྱི་སེམས་ནི་མིན་པ་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། ཐིག་ལེ་མཐོང་བར་
འགྱུར་ཞེས་པ་ཡན་ཆད་རྟགས་བཅུ་སྟེ་སོར་སྡུད་ནས་འགྲུབ། དེའི་དབུས་སུ་སོགས་ངེས་པ་
གསུམ་ལྡན་གྱི་ལོངས་སྐུ་སྟེ། བསམ་གཏན་མཐར་ཕྱིན་པའི་རྟགས་ཡིན། དུ་མ་ཞེས་པས་
སོར་བསམ་ཐུན་མོང་དུ་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་བརྙན་དེ་བསྟན། རེ་ཁ་ནག་པོ་ནི་སྲོག་འཛིན་
གཉིས་ཀར་གྱི་རྟགས་ཀྱང་ཡིན། སྲོག་རྩོལ་མཐར་ཐུག་པ་ཕན་ཆད་ལ་འབྱུང་བས་གཙོ་བོར་
4-1-310


སྲོག་རྩོལ་གྱི་རྟགས་སུའང་བྱེད། འཛིན་པ་མཐར་ཐུག་ན་དེ་ལ་ཀུན་མཁྱེན་གཟུགས་ཞེས་
པ་དེ་འབྱུང་ཞིང༌། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དྲན་ཏིང་གཉིས་ཀྱི་རྟགས་ཏེ། སངས་
རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་དེ་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པར་ཤར་བའོ། །རྟགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་སྟོན་པའི་རྒྱུད་
ཚིག་འདིས། ཡན་ལག་དྲུག་ཀར་གྱི་དབྱེ་བ་སྟོན་ཚུལ་འདི། གྲུབ་ཐོབ་ཞི་བ་སྦས་པའི་ཞལ་
ལུང༌། རྒྱ་གར་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་པཎྜི་ཏ་སྐྱེས་མཆོག་དམ་པ་གང་བའི་རྡོ་རྗེའི་གསུང་ལས་ནན་
ཏན་དུ་ཐོས་པ་ཡིན། ཀུན་མཁྱེན་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡང་འདི་ཁོ་ནར་
གནས་པར་འདུག རིགས་པས་ཀྱང་གྲུབ་སྟེ། རེ་ཁ་ནག་པོ་དངོས་ཏེ་སོར་བསམ་གྱི་རིམ་པ་
ལ་མི་མཐོང་སྟེ། འདི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་དབུ་མ་ལ་འཆར་དགོས་པ་ལས། སོར་བསམ་གྱི་རིམ་
པ་བས་རྩ་དེ་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་དང༌། རིམ་པ་སོ་སོ{འི་[ལ་]མི་སྦྱོར་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་
ལན་གཉིས་སྨོས་པ་ཟློས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། སོར་བསམ་གྱི་སྐབས་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་
རང་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་དང་། ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་ཞེས་པ་ནི། གཟུང་བ་ཕྱི་དོན་དུ་མེད་
ཅིང༌། རྣམ་རྟོག་གིས་བརྟགས་པའི་མཐུ་ལས་བྱུང་བ་མིན། དབང་ཡིད་ཀྱིས་ཤེས་པ་བསླད་
པའི་སྣང་བ་ཡང་མིན་ཞེས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བའི་ཚིག་སྔ་མས་
རྟགས་བཅུ་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་ལོངས་སྐུ་ཚུན་ཆོད་སྟོང་གཟུགས་ཅི་ལ་དེ་ལྟར་གསུངས་
ཟིན་ཀྱང༌། ཀུན་མཁྱེན་གཟུགས་ཏེ་རྗེས་དྲན་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྐུ་འགྲུབ་པ་ན། དེས་
རྣལ་འབྱོར་བའི་ལུས་དངོས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་ཅིང༌། ལུས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡང་དེ་ཡིན་པ་དང༌། སྟོང་
གཟུགས་ཀྱི་རིག་མ་དང་འདོད་ཡོན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་དང་དེའི་བྱ་བ་རླབས་པོ་ཆེ་དངོས་སུ་
བྱེད་ནུས་པས། དེ་རྣམས་གཟུགས་ཅན་གྱི་རྗེས་སུ་གྲུབ་བོ་སྙམ་པའི་དོགས་པ་འབྱུང་བར་
དགོངས་ནས་དོགས་པ་སེལ་བའི་ཕྱིར། གཟུགས་ཅན་དུ་ལྟ་ག་ལ་གྲུབ། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་
པར་ཡང་མེད་དེ་སེམས་ཉིད་ཆོས་སྐུའི་སྣང་བའོ། །ཞེས་པའི་དོན་ལ་ཡུལ་དང་རྣམ་བྲལ་གྱི་
4-1-311


ཚིག་ཕྱི་མ་སྨོས་སོ། །གཞན་དུ་ན་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་ཞེས། ལན་གཉིས་སྨོས་པ་ཡང་
ཟློས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཐིག་ལེའི་དབུས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་དང་བསམ་གཏན་གྱི་ཡིན་ཏེ། རེ་
ཁའི་དབུས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ལ་གང་དུ་སྦྱོར་མེད་པའི་ཟོལ་འཇོག་གིས་ཅི་ཞིག་བྱ། ཡང་ཁ་ཅིག་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་གྱི་གཟུགས་སོར་སྡུད་ཁོ་ན་ནས་ཀྱང་རྫོགས་
པར་འདོད་པ་དེ་དག འདི་སྐད་ཀྱང་སྨྲ་སྟེ། འདི་རྣམས་སོར་སྡུད་ལ་རྫོགས་དགོས་ཏེ། གཞན་
གྱི་སེམས་ནི་མིན་པ་ཉིད། །ཅེས་པའི་འགྲེལ་པར། གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་མེད་
པས་མཐོང་བར་བཤད་ཅིང༌། བསམ་གཏན་ཐོབ་ན་མངོན་ཤེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ཟེར་བ་ནི་
རྟོག་གེ་བའི་{འོར་[འོད་]ཐོགས་ལ། གསང་སྔགས་པའི་ཁྲལ་གལ་བས་བླ་མའི་མན་ངག་གི་
ཞལ་རྒྱུན་ཡང་མེད། དོན་འགང་ཆེ་ས་མཐོང་པའི་བློ་གྲོས་ཀྱང་མེད་པར། གྲྭ་གཤོག་པ་ཁོ་ན་
སྙིང་ལ་བཞག་ནས། མགོ་བཀུག་སྟེ་དཔེ་ཆ་བལྟས་པའི་ཡིག་རིག་ནག་འདེད་ལ་གོ་བ་ལོག་
པ་ཤར་བ་དེ། གཞན་གྱིས་མ་གོ་བ་གོ་ཚུལ་གྱི་མཁས་ཁྱད་དུ་སྨྲས་པའོ། །དེའི་དོན་ནི་སྟོང་
གཟུགས་དེ་དག་རང་སེམས་ཡིན་ན་ཡིན་མཉམ་དང༌། མིན་ན་མིན་མཉམ་དུ་བྱེད་དགོས་
པ་ལས། གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་མ་ཐོབ་གོང་དུ་སྟོང་གཟུགས་མཐའ་ཡས་པ་
མཐོང་བའི་ཕྱིར། རང་སེམས་ཁོ་ན་ཡིན་ཞེས་པ་སྟེ། འདི་ཡང་རྣམ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབྱེ་བ་
མ་ཕྱེ་བར། རྣལ་འབྱོར་བའི་སྣང་ངོ་དང་བསྟུན་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ངེས་པར་དཔྱད་
ན། རང་གཞན་གཉིས་ཀར་གྱི་སེམས་རྣམ་ཤེས་ནི་མ་ཡིན། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་དབང་དུ་
བྱས་ན་ནི་རང་གཞན་གཉིས་ཀར་གྱི་ཡིན་ཡང༌། ཆོས་ཉིད་དེ་ཆོས་སུ་དང་སྦྲེལ་ཡང་རང་གི་
རང་བཞིན་ཡིན་གྱི་གཞན་ཡིན་པར་མི་འཇོག་གོ །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སེམས་དང་སེམས་ཉིད་དང༌། 
ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་བདག་དང༌། དམ་པའི་བདག་རྣམས་དོན་གཅིག་
མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལགས་སོ།། །། 
4-1-312


སྲོག་རྩོལ་གྱི་སྐབས། པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱི་ནས་བརྒྱུད་ཅེས་པ་ལ། པཎ་ཆེན་ལ་ཆོས་རྗེ་ས་
པཎ་གྱིས་ཞུས། ས་པཎ་ཡང༌། ཕ་ཆོས་ཀྱི་ཐུགས་ཞེན་མཛད་ནས། ལམ་འབྲས་ཁོ་ན་གཞན་
ལ་ངོམ་ཞིང་བསྔགས་བརྗོད་མཛད་ཀྱང་ཁོ་རང་གི་ཉམས་ལེན་གྱི་མཐིལ་སྦྱོར་དྲུག་ལ་མཛད། 
སྒོ་རུམ་དཔེ་ཁང་གི་འོག་ན་ས་པཎ་གྱི་སྒོམ་ཁང་ཡང་མུན་ཁང་དུ་ཡོད། བུམ་ཅན་ལ་བརྟེན་
ནས་ཏེ་ཏེ་འཆིང་བ་དང༌། བདུད་རྩི་ལྕེ་སྦྱོར་འགྲུབ་པ་སོགས་སྦྱོར་དྲུག་གི་རླུང་ཕྱོགས་ལ་ཡོན་
ཏན་ཀྱང་འཁྲུངས་པ་ཡིན། དེ་འདྲ་རྗེས་འཇུག་རྣམས་ཀྱིས་ཉམས་མགོ་ཨེ་ནོན་ནི་མ་ཤེས་
ལགས། རྭ་ལུགས་ཀྱི་སྦྱོར་དྲུག་ལ་ནི་མན་ངག་ཉུང་ཞིང་རྣོ་བ་ཞིག་འདུག་ཀྱང་སྒྲུབ་གྲྭ་བཟང་
བ་ཙམ་མ་བྱུང་ངོ༌། །སྲོག་རྩོལ་སྒོམ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱི་སྐབས་སུ་རྒྱུད་ལས། དང་པོར་
མཐའ་དག་རྒྱལ་བའི་ལུས་ནི་དངོས་གྲུབ་རྒྱུ་རུ་སྔགས་པ་དག་གིས་ཡང་དག་བསྲུང་བར་བྱ། །
ལུས་མེད་ན་ནི་དངོས་གྲུབ་མེད་ཅིང་སྐྱེ་བ་འདི་ལ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་
བ་མེད། །དེ་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་དོན་གྱི་རྒྱུར་ནི་ཉིན་ཞག་སོ་སོའི་དུས་སུ་རྩ་ཡི་སྦྱོར་བ་བསྒོམ་པར་
བྱ། །ལུས་ནི་གྲུབ་ན་གཞན་པའི་དངོས་གྲུབ་སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་གནས་སུ་སྔགས་ཞུགས་ཉིད་
དུ་རབ་ཏུ་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། སྟོང་པ་ལས་ནི་དུ་བ་སོགས་ལམ་བླ་མའི་ངེས་པའི་དབང་གི་
གཟུགས་བརྙན་འཚམས་སུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །དེ་ནས་རྩ་ཡི་འཁོར་ལོ་རྣམས་སུ་སྲོག་དང་ཐུར་
སེལ་རླུང་ནི་བརྟན་པ་དག་ཀྱང་བྱེད་པ་སྟེ། །ཕྱི་ནས་ཟླ་བ་ངེས་པར་འགོག་པ་གཟའ་བཞིན་
བྱེད་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་རྣལ་འབྱོར་བ་ཡིས་སོ། །དེ་ནས་གང་ཞིག་ཅུང་ཟད་འདོད་པ་
དག་ནི་ཉིན་ཞག་འགའ་ཡིས་སྐྱེ་བ་འདི་ལ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་དང༌། ཁ་ཡང་བཙུམ་
སྟེ་སྣ་ཡི་བུ་ག་གཉིས་ཀ་དག་ནས་ཕྱི་རོལ་དག་གི་རླུང་རྣམས་མ་ལུས་པ། །སྲོག་གི་ཤུགས་
ཀྱིས་བཀུག་སྟེ་དྲི་མ་མེད་པའི་གློག་དང་མཚུངས་པ་ཐུར་སེལ་རླུང་དང་སྦྱར་བྱས་པ། །དུས་
ཀྱི་གོམས་པའི་སྦྱོར་བ་དག་ལས་ཟླ་བ་ཉི་མ་མེ་ཡི་དབུས་སུ་རོ་ནི་མཉམ་པར་འགྱུར་བ་
4-1-313


སྟེ། །ལུས་ལ་ཟས་ལ་སོགས་པ་བཀྲེས་པ་དང་ནི་སྐོམ་པ་འཕྲོག་སྟེ་འཆི་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱང་
སྟེར། །ཞེས་དང༌། ཟླ་བ་ཉི་མ་འགོག་པ་མཉམ་དང་མི་མཉམ་བགྲོད་པ་ལ་སྟེ་དབུ་མ་མེ་ལ་
རབ་ཏུ་ཞུགས། །སྲོག་དང་ཐུར་སེལ་གཉིས་པོ་དག་ཀྱང་ཉིན་ཞག་དང་པོ་སོང་ན་དུས་མིན་
འཆི་བ་བསླུ་བ་སྟེ། །ལག་པ་དང་བཅས་རྐང་པའི་མཐེ་བོའི་ཚིགས་དང་སེན་མོའི་མཐར་ནི་
སྲོག་གིས་ཀུན་ཏུ་གང་བྱས་པ། །འཁོར་ལོ་དྲུག་ལ་སངས་རྒྱས་ལྷ་མོ་འཇིགས་མེད་ཕྱག་གི་
པདྨ་རྣལ་འབྱོར་པས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །ཞེས་དང༌། ནུས་མ་གང་ཞིག་{ལྟེ་[ལྟ་]བའི་དབུས་
གནས་གཞན་གྱི་གནས་སུ་བཅུ་གཉིས་མཐའ་དང་བཅུ་དྲུག་མཐར་འགྲོ་བ། །དེ་ནི་ལྟེ་བར་
འགོག་པ་དང་བཅས་དྲི་མེད་གློག་དང་མཚུངས་པ་དབྱུག་པའི་གཟུགས་ཅན་ལངས་པ་ཡང༌། །
འཁོར་ལོ་ནས་ནི་འཁོར་ལོའི་བར་དུ་ངེས་པར་དམན་ཞིང་རོལ་པའི་བགྲོད་པས་དབུ་མའི་
རྩ་ལ་སྐྱོད། །ཇི་སྲིད་གཙུག་ཏོར་ཕུག་པར་བཙན་ཐབས་ཉིད་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ནི་པགས་པ་དག་
ལ་ཁབ་བཞིན་རེག །དེ་ཡི་དུས་སུ་ཐུར་དུ་སེལ་བ་མཆོག་གི་བཙན་ཐབས་ཉིད་ཀྱིས་སྟེང་གི་
ལམ་དུ་བསྐུལ་བར་བྱ། །ཟུང་གི་རླུང་དག་འགགས་པ་ན་ནི་གཙུག་ཏོར་ཕུག་ནས་མཆོག་གི་
གྲོང་ཁྱེར་དག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །ཡིད་ལ་རྡོ་རྗེ་རབ་ཏུ་སད་པས་ཡུལ་དང་བཅས་པ་མཁའ་
ལ་སྤྱོད་པ་ཉིད་དུ་རབ་ཏུ་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། སྲོག་རྩོལ་རབ་ཏུ་བྱ་སྟེ་སྙིང་ག་དེ་བཞིན་མགོ་
བོ་དང་ནི་ཇི་སྲིད་མེ་ཡིས་གདུང་གྱུར་པ། །དེ་ལས་སྟེང་དག་ཏུ་ནི་བཟང་པོའི་པདྨར་རྒྱལ་
བར་འགྱུར་ཏེ་མ་བསྡམས་པའམ་སྟོབས་དག་གིས། །གཙུག་ཏོར་ཕུག་ཅིང་ཕུང་པོ་དག་དང་
ཁམས་རྣམས་རྣམ་པར་སྤངས་ནས་འཆི་བ་ཉིད་དུ་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །ཕྱག་རྒྱ་འགྲོགས་པ་རབ་
ཉམས་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་འདི་ཉིད་ལ་ནི་བདེ་འབྲས་སྟེར་བ་མེད། །སོ་སོར་སྡུད་པ་
ལ་སོགས་རྣམས་ཀྱིས་གལ་ཏེ་སྔགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདོད་པ་གྲུབ་པར་མ་གྱུར་ན། །ནཱ་ད་
གོམས་པས་བཙན་ཐབས་ཆུ་སྐྱེས་གནས་སུ་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུར་ཐིག་ལེ་བཀག་ནས་བསྒྲུབ་པར་
4-1-314


བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་འདི་རྣམས་ལ། སྲོག་རྩོལ་དང་འཛིན་པའི་ལག་ལེན་གྱི་གནད་ཐམས་
ཅད་འདུས་ཏེ། དམིགས་པ་རྣམས་ལ་ཁྲིད་ཡིག་གི་དཀྱུས་དང་གོ་དོན་རྣམས་གཞན་དུ་བཤད་
ཟིན་ནོ། །འདིའི་དག་བྱ་ཕུང་ཁམས་དྲུག་ནི། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་རླུང་གི་ཁམས། སྣའི་དབང་
པོ། རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད། ངག་གི་དབང་པོ། བཤང་བ་འདོར་བ་རྣམས་སོ། །མཐར་ཐུག་གི་
འབྲས་བུའི་སྐབས། ལྷ་རླུང་ཁམས་པ་དྲུག་ནི། དོན་ཡོད་གྲུབ་པ། དམ་ཚིག་སྒྲོལ་མ། ནམ་
མཁའི་སྙིང་པོ་རེག་བྱ་རྡོ་རྗེ་མ། བགེགས་མཐར་ཕྱེད། ཤིན་ཏུ་བརྩོན་འགྲུས་མ་རྣམས་སོ། །
དེ་བཞིན་དུ་འཛིན་པ་ལ་ཡང་སྦྱང་བྱ་དྲུག་ནི། ཚོར་བའི་ཕུང་པོ། མེའི་ཁམས། མིག་གི་
དབང་པོ། རོའི་སྐྱེ་མཆེད། ལག་པའི་དབང་པོ། བྱ་བ་འགྲོ་བ་རྣམས་སོ། །
འབྲས་བུ་ལྷ་མེ་ཁམས་པ་དྲུག་ནི། རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན། གོས་དཀར་མོ། སའི་སྙིང་པོ། 
རོ་རྡོ་རྗེ་མ། ཤེས་རབ་མཐར་བྱེད། རྨུགས་བྱེད་མ་རྣམས་སོ། །རྗེས་དྲན་གྱི་འཁྲིད་ཀྱི་སྐབས་
སུ་རླུང་སྦྱང་བ་ལ། ཛཿཧཱུཾ་བཾ་ཧོཿཧི་དང༌། ལཱ་ཨཱུ་རཱ་ཨཱི་ཨཿསྦྱོར་བ་དང༌། བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་
ཀྱི་ཁྲིད་ཡིག་ན། ལ་ཝ་ར་ཡ་ཧ་ལ་དབྱངས་སོ་སོ་སྦྱར་བའི་ངག་འདྲེན་སྣ་ཚོགས་གསུངས་པ་
རྣམས། ཡེ་ཤེས་ལེའུ་ལས། ཡེ་ཤེས་དགུག་པར་བྱེད་པ་འདི་ནི་སླར་ཡང་ཤིན་ཏུ་སྟོབས་ཏེ་
དེ་ནི་གཞུག་པ་རྨུགས་བྱེད་ཀྱིས། །དེ་བཞིན་བཅིངས་པ་རེངས་བྱེད་ཀྱིས་ཏེ་ངེས་པར་མཆོག་
བདེའི་དབང་གིས་ཁེངས་བྱེད་ཀྱིས་ནི་མཉེས་པ་ཡང༌། །ཡེ་ཤེས་འཁོར་ལོ་དག་ལ་འཁོར་ལོ་
རོ་ནི་མཉམ་པར་བྱེད་པ་རྡོ་རྗེ་ཤུགས་ཀྱིས་བྱེད་པ་སྟེ། །དེ་བཞིན་ཁྲོ་བོའི་ལྷ་མོ་རྣམས་ནི་རབ་
གསལ་ངེས་པར་རྣལ་འབྱོར་མ་ཡི་རྒྱུད་ཀྱི་སྐུ་ལའོ། །ཞེས་དང༌། ལཱ་སོགས་དབྱངས་བརྒྱད་
གང་དག་ཡུལ་དང་ཡོན་ཏན་དུ་འགྱུར་དབྱངས་ཕྱེད་ཀྱིས་ནི་རྣམ་པར་དམན་པ་རྣམས། །ཕན་
ཚུན་དབྱེ་བས་ཕྱེ་བ་རྐང་པ་དང་བཅས་རོ་དང་མདའ་རྣམས་དབུ་མའི་དབུགས་ནི་འབབ་པ་
སྟེ། །ཞེས་གསུངས་པའི་མན་ངག་ཏུ་གོང་མ་རྣམས་བཞེད་དེ་དེ་བཞིན་དུ་སྣང་ངོ༌། །
4-1-315


རྗེས་དྲན་གྱི་སྦྱང་བྱ་དྲུག་ནི། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ། ཆུའི་ཁམས། ལྕེའི་དབང་པོ། གཟུགས་
ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད། རྐང་པའི་དབང་པོ། བྱ་བ་ལེན་པ་རྣམས་སོ། །འབྲས་བུ་ལྷ་ཆུ་ཁམས་པ་དྲུག་ནི། 
འོད་དཔག་མེད། མཱ་མ་ཀཱི། སྤྱན་རས་གཟིགས། གཟུགས་རྡོ་རྗེ་མ། པདྨ་མཐར་བྱེད། ཁེངས་
བྱེད་མ་རྣམས་སོ། །འདིར་རྒྱུད་ལས། དབུས་སུ་སྲོག་ནི་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་
བྲལ་བའི་སྣ་ཚོགས་ཡུམ་ལ་འཁྱུད་པ་སྟེ། །པདྨར་ཞུགས་པའི་རང་གི་རྡོ་རྗེ་སྤྲོ་བ་དག་ཀྱང་དེ་
བཞིན་ཟླ་ཉིའི་དབུས་སུ་རབ་བཞུགས་པའོ། །བདེ་བའི་ས་བོན་མ་ལྷུང་བ་ལས་རབ་དགའི་
དགའ་བར་གནས་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་རྣལ་འབྱོར་འདི། །ཕྱག་རྒྱའི་དངོས་གྲུབ་དོན་སླད་
ཁྱབ་བདག་གི་ནི་དཔལ་ལྡན་གསང་བ་ལས་ཀྱང་མཆོག་ཏུ་གསང་བའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། 
འདིས་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་གྱི་ཡེ་ཤེས་སྐུ་དེ་སྲོག་སྟེ་རླུང་འགགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་གཏུམ་མོའི་
སྣང་བ། རྩ་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏི་ནས་གཞི་བཅས་པ་དང༌། རྩ་བ་དེ་ལྷ་སྐུ་ཁ་སྦྱོར་གྱི་རྣམ་པ་ཡིན་པའང་
གསལ་བར་བསྟན་ཅིང༌། འདིས་རྗེས་དྲན་དང་ཞོར་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་
གསལ་བར་བསྟན་ནོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབྱེ་བའི་སྐབས་སུ། རྩ་རྒྱུད་ལས། ཡན་ལག་བཅུ་
གཉིས་འགགས་པ་ཡིས། །དུས་སྦྱོར་རྣམས་ནི་མི་འབབ་ཕྱིར། །ས་རྣམས་བཅུ་གཉིས་ཞེས་
གྲགས་པ། །གནས་ལ་སོགས་པ་དོན་དམ་མོ། །ཞེས་ས་བཅུ་གཉིས་དང༌། མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་
སྐད་ཅིག་ནི། །སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་དང༌། །དྲུག་བརྒྱ་ཡོངས་རྫོགས་རྒྱལ་པོ་ཆེ། །རྡོ་རྗེ་
སེམས་དཔར་རང་ཉིད་འགྱུར། །ཞེས་མི་འགྱུར་བའི་སྐད་ཅིག་མ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་
དང༌། བསྡུས་རྒྱུད་ལས། ཆགས་དང་ཆགས་བྲལ་ཐོག་མཐའ་ལ་གནས་སྐད་ཅིག་མ་ཡང་
ཁྱབ་བདག་གི་ནི་དབུགས་ཀྱི་གྲངས་འཕེལ་ལོ། །ཞེས་མི་འགྱུར་བའི་སྐད་ཅིག་མ་འགྲུབ་
པའི་རྒྱུ་གསུངས། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྦྱང་བྱ་དྲུག་ནི། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ། སའི་ཁམས། ལུས་
ཀྱི་དབང་པོ། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད། བཤང་ལམ་གྱི་དབང་པོ། བྱ་བ་སྨྲ་བ་སྟེ་དྲུག་གོ །འབྲས་
4-1-316


བུ་ལྷ་ས་ཁམས་པ་དྲུག་ནི། རྣམ་སྣང༌། སངས་རྒྱས་སྤྱན་མ། སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ། དྲི་རྡོ་རྗེ་མ། 
གཤིན་རྗེ་མཐར་བྱེད། རེངས་བྱེད་མ་རྣམས་སོ། །དེ་ལྟར་ན། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། དེ་ཕྱིར་
གཡོ་མེད་བདེ་བའི་སྐད་ཅིག་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་འདིར་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་སྟེར་བྱེད་དེ། །
སྲོག་གི་རོ་ཡི་འགྲོ་བ་རྣམས་ལ་གནས་པ་ཐམས་ཅད་བཀུག་ཅིང་ཉོན་མོངས་བདུད་རྣམས་
བཅོམས་བྱས་ནས། །རྫུ་འཕྲུལ་ཀུན་མཁྱེན་ས་དང་སྲིད་གསུམ་བླ་མ་ཉིད་ནི་རྣལ་འབྱོར་
རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འདི་ལ་སྟེ། །གལ་ཏེ་ལམ་དུ་རབ་ཞུགས་འཆི་བར་གྱུར་ན་དེ་ཚེ་དེ་ཡི་འཛིན་
པས་སྐྱེ་བ་གཞན་ལའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ལམ་འདི་ལ་མོས་ཤིང་དམ་ཚིག་དང་ལྡན་ན་
ཇི་ཙམ་འགོར་ཡང༌། སྐྱེ་བ་བདུན་ཚུན་ཆད་ལ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པར་ཐེ་ཚོམ་
མེད་དོ། །རྗེས་ཀྱི་འཁྲིད་ཀྱི་སྐབས་སུ། མགྲིན་སྙིང་ཁ་སྦྱོར་ལ་བརྟེན་ནས་འོད་གསལ་འཛིན་
པ་ནི། ལུས་གནད་ཙོག་པུ་བྱ། རང་ལྷར་གསལ་བའི་སྙིང་ག་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་སྔོན་པོའམ་
ནག་པོ་རྩ་འདབ་བརྒྱད། ཁ་གྱེན་བསྟན་རྒྱ་སོར་གསུམ་ཙམ། མགྲིན་པའི་འཁོར་ལོ་རྩ་འདབ་
སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་པ་ཁ་དོག་དམར་པོ་ཁ་ཐུར་བསྟན། རྒྱ་སོར་དྲུག་ཙམ། དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་
འཁོར་ལོའི་ལྟེ་བ་གཉིས་རྩ་དབུ་མ་ཁ་དོག་སྔོན་པོ་སྦོམ་ཕྲ་གྲོ་སོག་ཙམ་གྱི་སྦྲེལ་པ། སྙིང་གའི་
འཁོར་ལོའི་ལྟེ་བར་ཐིག་ལེ་སྔོ་སྐྱ་སྲན་ཆུང་ཙམ། མགྲིན་པའི་འཁོར་ལོའི་ལྟེ་བ་ན། ར་ཡིག་
མགོ་བོ་ཐུར་བསྟན་མེའི་རང་བཞིན་ཅན་དམར་པོ། དེ་ནས་རླུང་རོ་བསལ། སྟེང་རླུང་ཤུགས་
ཆེ་ཞིང་རིང་བར་རྔུབས། མགྲིན་པའི་ར་ཡིག་ལ་ཕོག་དེ་ལས་འོད་ཟེར་མེའི་རང་བཞིན་
དམར་སྐྱ་ཕྲ་མོ་ཞིག་ཐུར་དུ་འབར་ཏེ། དབུ་མའི་ལམ་ནས་མདུང་བཙུགས་པ་ལྟར་སོང་བ་
སྙིང་གའི་ཐིག་ལེ་ལ་རེག་པས། དེ་ཞུ་ཞིང་ཅིལ་ལི་ལི་ཁོལ་བ་ལ་སེམས་བརྟད། རླུང་ཁ་སྦྱོར་
དྲག་ཏུ་བཟུང་ངོ༌། །སྙིང་གའི་བུམ་ཅན་ཐོབ་ཐང་ཡིན་ཡང༌། ལྟེ་བའི་བུམ་ཅན་བྱས་ན་གེགས་
མི་སྡང་ཞིང་སད་འབྱམས་མི་འབྱུང་བའི་དགོས་པ་ཡོད་པས་ད་ལྟའི་ལག་ལེན་ལ་ལྟེ་བའི་
4-1-317


བུམ་ཅན་ཀ་བྱེད་ཡང་རླུང་ཕྱིར་གཏོང་བའི་ཚེ་འོད་ཟེར་དམར་པོ་མགྲིན་པའི་ར་ལ་ཐིམ། སྙིང་
གའི་ཐིག་ལེ་ཁེངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འོད་ཧྲིལ་ལེ་འདུག རླུང་ཕྱིར་ཅུང་ཟད་བཟུང་བའི་སྐབས་
ཐིག་ལེ་དེ་ཇེ་ཕྲ་ཇེ་ཕྲ་ལ་ཡུངས་འབྲུ་ཙམ། ཡང་ཇེ་སྦོམ་ཇེ་སྦོམ་ལ་སྔར་བཞིན་སྲན་ཆུང་ཙམ་
དུ་སོང་བར་བསམ། དེ་ཉིད་ཉིན་པར་ཡང་ཡང་བསྒོམ། ཉལ་ཁར་རླུང་ཐེངས་ཉེར་གཅིག་
དང༌། དམིགས་པ་ཉེར་གཅིག་སྦྱར། དེ་ནས་ལུས་གནད་ཙོག་པུའམ་སེངྒེ་ཉལ་སྟངས་བྱ། 
དམིགས་པ་ར་ཡིག་གི་མེ་འོད་སྙིང་གའི་ཐིག་ལེ་ལ་བསྣུན་པ་སྔར་བཞིན་བསྒོམ། རླུང་སྦྱོར་
མི་བྱ། སེམས་སྙིང་གར་བརྟད་པ་དེ་ཁའི་ངང་ནས་གཉིད་དུ་འགྲོ་བར་བྱའོ། །ལྟེ་སྙིང་ཁ་སྦྱོར་
གྱི་འོད་གསལ་སྤེལ་བ་ནི་ལུས་གནད་སྐྱིལ་ཀྲུང་སོགས་སྤྱི་དང་འདྲ། སྙིང་ག་ཆོས་འཁོར་སྔོན་
པོ་འདབ་བརྒྱད་ཚད་སོར་གསུམ་སྔ་མ་དང་འདྲ་བ་ལས། ཁ་ཐུར་བསྟན། ལྟེ་བའི་འཁོར་ལོ་
རྒྱས་པར་ན་ཡོངས་རྫོགས་སྒོམ། དེ་མི་གསལ་བའམ་བསྡུ་ན། ནང་སྐོར་འདབ་མ་བཞི་ལ་
སོར་གཉིས། ཕྱི་སྐོར་འདབ་མ་བརྒྱད་ལ་སོར་བཞི་པ་སེར་པོ་ཁ་གྱེན་བསྟན་ཞིག་བསྒོམ། 
དེའི་བར་དབུ་མ་གོང་བཞིན་འདུག་པས་སྦྲེལ། སྙིང་གའི་འཁོར་ལོའི་ལྟེ་བ་ཐིག་ལེ་དཀར་
པོའམ་སྔོན་པོའི་མེ་རེ་གང༌། ལྟེ་བའི་རྩ་འཁོར་གྱི་དབུས་ན། ཐིག་ལེ་ཕྲ་མོ་ཡུངས་འབྲུ་ཙམ་
ལྔ་སྟེ། རྒྱབ་སེར་གཡོན་དཀར་གཡས་དམར། མདུན་ནག དབུས་ལྗང་བའོ། །དེ་ནས་བུམ་
ཅན་ཁ་སྦྱོར་དྲག་ཏུ་བཟུང་ཞིང༌། སྟོད་ལ་ཤུགས་མ་སོང་བའི་ངོས་ནས། ལྟེ་བ་མན་ཆད་
གཡས་སྐོར་གཡོན་སྐོར་དྲག་ཏུ་བསྐོར་པས། ལྟེ་བའི་ཐིག་ལེ་སེར་པོ་དཀར་པོ་ལ་ཐིམ་དེ་
དམར་པོ་ལ། དེ་ནག་པོ་ལ། དེ་ལྗང་ཁུ་ལ་ཐིམ། ལྗང་ཁུ་དབུ་མའི་ལམ་ནས་རྒྱངས་ཏེ་འཕར། 
སྙིང་གའི་ཐིག་ལེ་ལ་ཐིམ། སྙིང་གའི་ཐིག་ལེའི་འོད་ཀྱིས་ལུས་ཀྱི་ནང་ཐམས་ཅད་ཁྲ་གསལ་
ལ་ཁྱབ་པར་བསམ། རླུང་ཕྱིར་བཏང་ཞིང་ཕྱིར་བཟུང་བའི་ཚེ། དེ་ཀ་ལ་སེམས་བརྟད། དེ་
ཉིད་སྐྱར་གྱིན་སྒོམ་པ་ཡིན། ཉལ་ཁར་རླུང་ཐེངས་ཉེར་གཅིག་སྒོམ་པ་སོགས་གོང་དང་འདྲ། 
4-1-318


སྔ་མ་ནི་གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་འཛིན་པ་ལ་བསྔགས། དེས་གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་ཡང་ཡང་
ཟིན་འོང་ན། ཕྱི་མ་འདི་བསྒོམ་པས་བདེ་ཉམས་དང་གསལ་སྣང་གོང་འཕེལ་ལ་འགྲོ། གསལ་
སྣང་མཐར་ཕྱིན་པས། ལྐོག་གྱུར་ཤེས་པའང་འབྱུང༌། དམིགས་པ་འདི་གཉིས་དུས་འཁོར་
རང་ལུགས་ལ་ངོ་བོ་བསྐྱེད་རིམ་ཡིན་པས་སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་གང་ཟག་
ལ་མི་དགོས་ཀྱང༌། ད་ལྟ་ལས་དང་པོ་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པའི་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། སྲོག་
རྩོལ་གྱི་གདམ་ངག་དང་ནི་འབྲེལ་བ་ཡིན་ནོ། །ཁམས་ཐིམ་རིམ་དང༌། སྣང་བཞིའི་རྣམ་
གཞག་ཞིབ་མོར་བཤད་ཅེས་པ་ལ། དེ་ཡང་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ས་ནི་ཆུ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་
ཅིང་ཆུ་ཡང་འབར་བྱེད་ལ་ཏེ་གཙང་བར་བྱེད་པ་རླུང་ལའོ། །རླུང་ནི་སྟོང་པ་ལ་ཏེ་སྟོང་པ་ངེས་
པར་མཚན་མ་རྣམ་པ་བཅུ་རུ་འགྱུར་ཞིང་མཚན་མ་ནི། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་རུ་འགྱུར་ཏེ་མི་
ཡི་བདག་པོ་གཞོམ་དུ་མེད་པ་ཡེ་ཤེས་སྐུ། །ཡེ་ཤེས་ལས་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་དངོས་གྲུབ་ཏུ་འགྱུར་
མི་བདག་སྐྱེ་དགུ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འདི་ཉིད་ལའོ། །ཞེས་ཏེ། འདིས་ནི་གཙོ་བོར་ཚེ་འདིར་
འཚང་རྒྱ་བའི་ལམ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེད་ཚུལ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་འཛིན་པ་རྗེས་དྲན་ཏིང་ངེ་འཛིན་
གསུམ་གྱི་སྐབས་སུ་འོད་གསལ་དུ་འཇུག་ཚུལ་བསྟན་པ་ཡིན་ཀྱང༌། མ་དག་པའི་ཕུང་ཁམས་
ཐིམ་ཚུལ་དང༌། དེ་ལས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་སྤྲོ་ཚུལ་སྤྱིར་བཏང་འདྲ་བ་ཡིན་པས། འཆི་བ་འོད་
གསལ་དང་བར་དོ་ལམ་དུ་བྱེད་ཚུལ་ཡང་བསྟན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་
དང་རྨི་ལམ་གྱི་རིམ་པ་ཡང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ། ཆུ་ཡིས་མེ་ནི་རྣམ་པར་ཉམས་པ་དང་པོར་
འདིར་ནི་ལུས་ཀྱི་དབུས་སུ་སྡོམ་བརྩོན་རྣམས་ཀྱིས་བྱ། །ཕྱི་ནས་འཛིན་མ་དག་ནི་ཆུ་རུ་འགྱུར་
ཏེ་ལན་ཚ་བཞིན་དུ་ཆུ་ཡི་དབུས་སུ་རབ་ཏུ་ཞུགས། །རླུང་ནི་ཆུ་བོ་དེ་དག་སྐམ་ནས་ནམ་
མཁའ་ལ་ནི་སྣང་བ་མིན་པར་མྱུར་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །སེམས་ནི་མུན་པའི་མཐའ་ཡི་མེ་སྟེ་
ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་དབུས་ཀྱི་མཐའ་ལ་བཞག་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཚིག་རྐང་
4-1-319


དང་པོས་རགས་པ་ཐིམ་པ་དང༌། གཉིས་པས་ས་ཆུ་གཉིས་ཐིམ་པ་དང༌། གསུམ་པས་མེ་རླུང་
ཐིམ་པ་དང༌། བཞི་པས་ནམ་མཁའ་རྣམ་ཤེས་ཐིམ་ཚུལ་ལམ། སྣང་བ་བཞི་པོ་གསལ་བར་
སྟོན་པ་ཡིན་ཏེ། མེ་དང་མུན་པའི་མཐའ་ཞེས་བསྒྱུར་བ་ལྟར་ན་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏི་དང༌། དུང་ཅན་
མའི་རླུང་གཅིག་ཏུ་འདུས་པ་འོད་གསལ་གྱི་སྐབས་སྟོན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། མུན་པའི་མཐའི་
མེ་ཞེས་བསྒྱུར་བ་ལྟར་ན་ཡང༌། སྣང་བ་ནི་ཟླ་བ་དང༌། མཆེད་པ་ནི་ཉི་མ་ཞེས་ཁ་བསྐང་སྟེ་
ཐོག་མར་སྦྱར་ནས་མུན་པ་ནི་ཐོབ་པ་དང༌། དུས་མེ་ནི་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་འོད་གསལ་པའོ། །
དེ་ཡང་རྩ་རྐྱང་མ་རླུང་དང་ཐིག་ལེར་བཅས་པ་དབུ་མར་འགགས་པས་སྣང་བ་དང༌། རོ་མའི་
དེ་དག་འགགས་པས་མཆེད་པ་དང༌། དབུ་མའང་དུང་ཅན་མར་ཐིམ་པས་ཐོབ་པ་དང༌། དུང་
ཅན་མ་ལ་གནས་པ་ནི་འོད་གསལ་བའོ། །དབུ་མར་དུང་ཅན་མར་འགགས་ཞེས་པའང༌། དེ་
གཉིས་ཀྱི་བྱེད་པ་རོ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་བཞིན་པའི་དོན་ཡིན་གྱི། སྟེང་ནས་འོག་ཏུ་སྡིབ་པ་ལྟ་
བུའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །བྲམ་ཟེ་ཆེན་པོ་ས་ར་ཧས་ཀྱང༌། རླུང་དང་མེ་དང་དབང་ཆེན་འགགས་
པ་ན། །བདུད་རྩི་རྒྱུ་བའི་དུས་སུ་སེམས་ནི་རླུང་ལ་འཇུག །ནམ་ཞིག་སྦྱོར་གཞི་གནས་གཅིག་
ཏུ་ནི་ཞུགས་པ་ཡི། །བདེ་ཆེན་མཆོག་ནི་ནམ་མཁའི་ཁམས་སུ་མི་ཤོང་ངོ༌། །ཞེས་གསུངས་པ་
དང༌། ཨཱརྱ་དེ་བས་བདག་བྱིན་རླབས་པའི་རིམ་པར་ཡང༌། ས་ཡི་ཁམས་ནི་ཆུ་ལ་ཐིམ། །ཆུ་ནི་
མེ་ལ་ཐིམ་པ་སྟེ། །མེ་ནི་རླུང་ཕྲའི་ཁམས་ལའོ། །རླུང་ནི་སེམས་ལ་ཐིམ་པར་འགྱུར། །སེམས་
ནི་སེམས་བྱུང་ལ་ཐིམ་སྟེ། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་མ་རིག་པ། །དེ་ཡང་འོད་གསལ་བར་འགྲོའོ། །
སྲིད་པ་གསུམ་པོ་འདི་ལྟར་འགགས། །ཞེས་པ་དང༌། གཞན་ཡང༌། ས་ལ་སོགས་པ་བཞི་པོ་
དང༌། །དེ་བཞིན་སྟོང་པ་བཞི་པོ་དག །སྐྱེད་དང་འཇིག་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ། །དངོས་པོ་བརྒྱད་པོ་
རྣམ་ཤེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། མདོར་ན་འོད་གསལ་ཉིད་དངོས་པོ་རྣམས་གང་དུ་ཐིམ་པ་
དང༌། གང་ལས་བྱུང་བའི་གཞིར་བྱས་ཏེ། གཞི་དུས་ཀྱི་འཆི་བ་དང༌། བར་དོ་ལ་གསལ་ཞིང་
4-1-320


རྫོགས་པ་དང༌། གཉིད་ལ་འཇུག་ཅིང་རྨི་ལམ་དང་སད་དུས་སུ་ལྡང་བའི་སྐབས་ཀྱང་ཅི་
རིགས་པ་འབྱུང་བ་དང༌། གཞན་ཡང་གནས་སྐབས་དུ་མར་གསལ་བ་དང༌། དེར་མ་ཟད་ཤིན་
ཏུ་ཕྲ་བ་ནི། རྣམ་རྟོག་རེ་རེ་འགགས་ཅིང་སྐྱེ་བ་ལ་ཡང་འབྱུང་སྟེ། གང་ལྟར་ནའང་དེ་ཐམས་
ཅད་ལ་རགས་པ་ཕྲ་བ་ལ་ཐིམ། དེ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ལ་ཐིམ་པའི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་མཐར་ཐུག་དེ་འོད་
གསལ་ཡིན། ཡང་དེ་ཉིད་ལུགས་ཟློག་ཏུ་རག་པའི་བར་དུ་སྐྱེ། དེ་ལ་རགས་པ་ནི། དབང་པོ་
ལྔ། ཕུང་པོ་ལྔ། ཡུལ་ལྔ། ཡེ་ཤེས་ལྔ་སྟེ་རགས་པ་ཉི་ཤུར་གྲགས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན། ངོས་འཛིན་
རྗེན་པ་ནི། ཤ་ཁྲག་རགས་པའི་ལུས་དབང་པོ་རྟེན་བཅས་དང༌། སྒོ་ལྔའི་དབང་ཤེས་རྣམ་
རྟོག་དང་བཅས་པ་རྣམས་སོ། །ཕྲ་བ་ཙམ་པོ་ནི་འབྱུང་བཞི་ཡིན། ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ནི། སྣང་མཆེད་
ཐོབ་གསུམ་ཡང་ཡིན་ལ་ཕྲ་བའི་མཐར་ཐུག་འོད་གསལ་ལོ། །གཞི་འཁོར་བའི་དུས་སུ་དེ་
ལྟར་འབྱུང་བ་དེ་ལ། དེ་ཁོ་ན་དང་འདྲ་བར་ལམ་བསྒོམས་པས་ཀྱང་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་
འགྱུར་ཏེ། ལམ་གོང་མ་རྣམས་ལ་ལྟ་ཅི་སྨོས། སོར་སྡུད་གཅིག་པོའི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་དེ་
རྣམས་ཚང་སྟེ། ལྟོས་མེད་བཞི་ལྡན་གྱི་ཉམས་མྱོང་སྐྱེས་པའི་སྐབས་རགས་པ་རྣམས་ཅུང་ཟད་
ཐིམ་ཞིང༌། མི་གཡོ་གསུམ་ལྡན་བསྒོམ་པས། ཕྲ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་ཐིམ་རིམ་འཆར་ཏེ། 
ཐིག་ལེའི་སྐབས་སུ་འོད་གསལ་ཡིན་ལ། དེ་ནས་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོའི་རིམ་པ་དང༌། སྣ་ཚོགས་
གཟུགས་བརྙན་ནི་བར་དོ་དང་སྐྱེ་བ་ལམ་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། འོན་ཀྱང་ཕྲ་མོར་ན་གཅིག་ལའང་
ཚང་སྟེ། ལྟོས་མེད་དང་མི་གཡོས་རྣམ་རྟོག་འགགས་པ་ནི་ཐིམ་རིམ་འཆི་བ་འོད་གསལ་ལམ་
བྱེད་དང༌། དེ་ལས་རྟགས་སྣང་གཅིག་ཤར་བས་ནི་བར་དོ་ལམ་བྱེད། དེས་ཐ་མལ་གྱི་སྣང་བ་
ལ་རྒྱས་བཏབ་པ་ནི་སྐྱེ་བ་སྤྲུལ་སྐུ་ལམ་དུ་བྱེད་དོ། །འདི་ནི་ཟུར་ཙམ་མཚོན་པ་སྟེ་གཞན་ཡང་
ཆོས་དྲུག་སོགས་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར། མདོར་བསྡུས་བཤད་ཀྱང་རུང༌། དག་ཅིང་ཞིབ་པ་ནི་
གསང་འདུས་འཕགས་སྐོར་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་པ་ཁོ་བོས་རིམ་ལྔའི་འགྲེལ་པར་བཤད་ཟིན་
4-1-321


པས། དེ་ལས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་འདིར་ཡི་གེ་མང་པར་འགྱུར་བས་མ་བྲིས་སོ། །
འཕོ་བའི་དམིགས་པ་སྔ་མ་ནི། ཆོས་རྒྱལ་ཕྱོགས་པས་མཛད་པའི་ཡིག་ཆུང་གི་ལུགས་
ཡིན། གདམས་ངག་གི་ཡི་གེ་འགའ་ཞིག་ལས་ཞེས་པ་འདི། ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོའི་བུ་ཆེན་
ལ་སྟོད་པ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ལུགས་ཡིན། བར་དོའི་སྐབས་འཆི་བ་ལས་བར་དོར་
ལྡང་ཚུལ་ཡང་འཕགས་སྐོར་ན་གསལ། ཡ་ང་བའི་གཡང་ས་གསུམ་ནི། དམྱལ་བ་ལ་ནག་པོ་
དང༌། ཡི་དྭགས་ལ་དམར་པོ་དང༌། དུད་འགྲོ་ལ་སེར་པོ་སྟེ་གཡང་ས་ཕྱམས་ཆེན་པོ་རྒྱ་ཁྱོན་
ཚད་མེད་པ་འཇིགས་ཤིང་སྐྱི་གཡའ་བ་གསུམ་མཐོང་བའོ། །འཇིགས་པའི་སྒྲ་བཞི་ནི་འབྱུང་
བཞི་སྣང་ལོག་གི་སྒྲ་ཡིན་ཏེ་སྤྱི་སྐད་ལ་གྲགས། ལྔ་ནི་དེའི་སྟེང་དུ་ནམ་མཁའི་སྣང་ལོག་གི་སྒྲ་
བསྣན་པ་སྟེ། དུས་འཁོར་བའི་གྲུབ་ཐོབ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་པ་ཡིན། རིམ་པ་བཞིན་དུ་རི་འུར་
བ་དང་རྒྱ་མཚོ་འཁྲུགས་པ་དང༌། ནགས་ཚལ་མེས་ཚིག་པ་དང༌། འཇིག་དུས་ཀྱི་རླུང་གི་སྒྲ་
དང༌། འབྲུག་སྒྲ་དྲག་པོ་ལྟ་བུ་རྣམས་ས་ཆུ་མེ་རླུང་ནམ་མཁའ་དང་སྦྱར་རོ། །
མ་ངེས་པའི་རྣམ་འགྱུར་དྲུག་ནི། གནས་མ་ངེས་པ། གོས་མ་ངེས་པ། ཟས་མ་ངེས་པ། 
གྲོགས་མ་ངེས་པ། སྤྱོད་པ་མ་ངེས་པ། ཡིད་ཀྱི་འགྱུར་བ་མ་ངེས་པའམ། འདུ་ཤེས་མ་ངེས་
པའོ། །འགྲོ་བའི་ལམ་བཞི་ནི། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་ཉིད་ལས་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། 
ཇི་སྐད་དུ། འོད་ཟེར་ལྷ་རྣམས་མཐོ་རིས་སུ་སྟེ་དཀར་མིན་བགྲོད་པ་དེ་བཞིན་ལྷ་མིན་ཀླུ་ཡི་
འཇིག་རྟེན་དུ། །ཀུན་ཏུ་འདྲེས་པ་མི་ཡི་འཇིག་རྟེན་དུས་ནི་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་མི་རྣམས་དག་
གི་འགྱུར། །ཞེས་འོད་ཟེར་དཀར་པོའི་ལམ་ལས་ལྷ་དང༌། ནག་པོའི་ལས་ལྷ་མིན་ཀླུ་དང་
དམྱལ་བ་དང༌། དམར་པོ་ལས་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ། འདྲེས་པ་ལས་མི་སྟེ་བཞིའོ། །ཆོས་གཞན་
ལས་འགྲོ་བ་དྲུག་ལ་ལམ་དྲུག་ཏུའང་གྲགས། མདོ་ལུགས་ལས། དཀར་པོ་ནག་པོ་འདྲེས་མ་
གསུམ་དུའང་འབྱུང་བར་བཤད་དོ། །ཐུན་སྒོམ་གྱིས་མཉམ་རྗེས་བསྲེ་བ་ནི་རྐྱེན་དང་བསྲེ་
4-1-322


བ་ཡིན། སྔ་རབས་གྱི་ཇོ་རྨ་སོགས་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འཁྲིད་མཛད་དུས། སྦྱོར་དྲུག་གི་
སྒོམ་ཆེན་མང་རབ་ཅིག་ལ། མངོན་ཤེས་སོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་སྐྱེས་ཀྱང༌། གདམས་ངག་འདི་
མེད་པས། ན་ཚ་སོགས་ལམ་དུ་འཁྱེར་མ་ཐུབ་ནས། གཞན་ཀུན་ན་རེ། སྦྱོར་དྲུག་དེ་རྐྱེན་
མི་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡོད་པར་འདུག་ཟེར་འཕྱ་བ་བྱུང་སྐད། དེས་ན་འདི་གལ་ཆེ། འབྲོ་བའི་མན་
ངག་ལ་འདི་རྒྱས་པར་ཡོད་པའང་ལགས། ཀུན་སྤངས་ཆེན་པོས་རྩལ་དུ་འདོན་པར་མཛད་
པའང་ཡིན་ནོ། །རྐྱེན་ཕྲ་མོ་ནས་བསྲེ་བ་འདི། སྤྱོད་འཇུག་ལས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། གོམས་
ན་སླ་བར་མ་གྱུར་པའི། །དངོས་དེ་གང་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་གནོད་པ་ཆུང་གོམས་
པས། །གནོད་པ་ཆེན་པོ་བཟོད་པར་བྱོས། །ཞེས་དང༌། ཚ་གྲང་ཆར་དང་རླུང་སོགས་ལའང༌། །
བདག་གིས་གཟེ་རེ་མི་བྱ་སྟེ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། སྙི་སར་རྐོས་ནས་སྲ་སར་དྲོད་ཀྱི་དཔེ་
ཡིན་ནོ། །ཤུགས་ཆད་ལ་སོགས་པའི་ཉམས་ནི། རྣམ་རྟོག་སྔ་མ་འགགས་ཤིང་ཕྱི་མ་མ་སྐྱེས་
པའི་བར་སྟོངས་ཡིན་པས། སྐབས་དེར་སེམས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་གསལ་བར་མཚོན་ནུས། 
དམིགས་པ་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པས་རྣམ་རྟོག་ཆད་པའི་སྐབས་དང་འདྲའོ། །རྣལ་འབྱོར་
མི་ཉམས་ཤིང་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་ཡན་ལག་གི་སྐབས། གེགས་སེལ་ནི་ཡི་གེ་ལོགས་སུ་
ཡོད། དཀྱུས་ལ་འཆད་མི་དགོས། བོགས་འདོན་ནི་བླ་མའི་མོས་གུས་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་
སྙིང་རྗེ་དང༌། སྣང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་
ངེས་ཤེས་སྐྱེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་དུས་སྐབས་སུ་བབ་པ་ན། བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་རྣམ་
པ་གསུམ་གྱིས་སྲོག་དབུ་མའི་ཐིག་ལེར་དྲག་ཏུ་གཞུག་པ་དང༌། གཞན་ཡང་ཐུན་དབྲི་བཀྱེད་
དང༌། སྤྱོད་ལམ་ཡངས་དོག་སྤེལ་བ་དང༌། ཡུལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་བདུད་རྩི་བསྟེན་པ་སོགས་ཡིན་
ལ། འཛིན་པ་གྲུབ་པ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ནི། སྤྲོས་བཅས་སྤྲོས་མེད་ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་མེད་དེ། རིག་
པའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རྣམས་སོ། །དེ་དག་ལ་སྤྲོ་ན་རྒྱས་བཤད་ཅུང་ཟད་བྱ། བསྡུ་ན་
4-1-323


མིང་ཙམ་སྨོས་པ་དེ་ཀས་ཆོག་གོ ། 
བཀའ་རྒྱ་བཞིས་རྒྱས་བཏབ་པ་ཞེས་བྱ་བ། རྒྱས་གདབ་བྱའི་ཡུལ་བཞི་ཚན་གཉིས་
འཁྲིད་ཡིག་ཏུ་བཤད་པ་ལྟར་ཡིན། དེ་ལ་གཉིས་ཡོད་པའི་སྔ་མ་ཕྱོགས་པ་དང༌། ཕྱི་མ་དབང་
རྒྱལ་བའི་གསུང་ཡིན། སྔ་རབས་པ་འགའ་ཞིག ཕྱིས་འཁྲིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་བླ་མའི་བཀའ་རྒྱས་
འདེབས་མོད་ཀྱང་དེ་ནི་སློབ་མ་ལ་གོ་བ་བསྐྱེད་ཕྱིར་གསལ་འདེབས་ཙམ་ཡིན། དེའི་རྩ་བ་
དབང་གི་འཇུག་པའི་དུས་ཀྱི་དམ་བཞག་ཉིད་ཡིན་པས། དམ་བཞག་བཞི་ལ་བཀའ་རྒྱ་བཞི་
ཟེར་ཡང་གསུང༌། ཡང་ཁ་ཅིག་དངོས་སུ་རྩ་བའི་བླ་མའི་བཀའ་ཡིན། དེ་ལ་བརྒྱུད་པ་རྣམས་
འདུས་པའི་རྩ་བརྒྱུད་བླ་མའི་བཀའ་རྒྱ་དང་གཅིག སྣོད་མིན་ལ་གསང་བ་མི་སྟོན་པ་རྒྱུད་
ལས་དམ་ཚིག་ཏུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། བདེ་གཤེགས་རྒྱལ་བའི་བཀའ་རྒྱ་དང་གཉིས། སྣོད་
མིན་ལ་གསངས། སྣོད་ལྡན་འགའ་ཞིག་ལ་སྤེལ། དེ་ཡང་བླ་མ་དང་ལྷ་ལ་གནང་བ་ཞུ། དེ་
ལྟར་བྱས་ན་གཞན་ལ་ཕན་པ་མ་ཟད། རང་ཉིད་ལ་ཡང་ཉེས་སྐྱོན་མེད་ཅིང་ཚོགས་རྫོགས་
པས་གེགས་དང་བར་ཆད་མི་འབྱུང༌། དཔལ་དང་ཡོན་ཏན་གོང་འཕེལ་དུ་འགྲོ། སྣོད་མིན་ལ་
བསྟན་ན་རང་དང་སློབ་མ་གཉིས་ཀར་ཕུང༌། སྐལ་ལྡན་དོན་ཉེར་ཅན་ལ་སེར་སྣ་བྱས་ན། 
བྱང་སྡོམ་གྱི་རྩ་ལྟུང་ཕོག གཞན་དོན་འགྲིབ། ཚོགས་མི་རྫོགས་པས་ཕན་ཡོན་ཉེས་དམིགས་
དེ་བཞིན་ཡོད་པ། དངོས་པོའི་གཤིས་ལུགས་ཡིན་པས་འདའ་བར་མི་ནུས་པ་ནི། ཆོས་ཉིད་
ལས་འབྲས་ཀྱི་བཀའ་རྒྱ་སྟེ་གསུམ། ཆོས་འདི་དང་རང་གི་ཉམས་མྱོང་རྣམས་གསང་བ་
འཛགས་ཤིང༌། སྲང་ཁར་ཡན་ན་བཀའ་སྲུངས་རྣམས་ཀྱིས་ཆད་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དམ་ཚིག་
མཁའ་འགྲོའི་བཀའ་རྒྱ་སྟེ་བཞིའོ། །ཞེས་འཆད་པ་དང༌། ཡང་བཀའ་རྒྱ་དང་པོ་དཀྱིལ་འཁོར་
འཇུག་པའི་དུས། བཀའ་རྒྱ་གཉིས་པ་དབང་རྫས་དམ་ཚིག་དུས། བཀའ་རྒྱ་གསུམ་པ་
གདམས་ངག་འཁྲིད་ཀྱི་དུས། བཀའ་རྒྱ་བཞི་པ་ངོ་སྤྲོད་འཛུག་བཙུགས་དུས། ཞེས་ཀྱང་
4-1-324


འཆད་དེ། འདི་འདྲའི་རིགས་རྣམས་ལ་བཤད་ཁུངས་མི་དགོས་པས། དོན་དང་མཐུན་ན་གང་
ལྟར་བཤད་ཀྱང་འགལ་བ་མེད་པས། དགག་སྒྲུབ་ནི་དགོས་ཀྱང་མི་དགོས། ཐུབ་ཀྱང་མི་
ཐུབ། ཐམས་ཅད་ལ་གོ་རྒྱུ་བཟང་པོ་རེ་ནི་འདུག་གོ །བར་ཆད་སྤང་བའི་ཡན་ལག་གི་སྐབས། 
ལམ་བཟང་རིན་ཆེན་འདི་ནི་བག་མེད་པའི་སོགས་ཀྱི་འབྲུ་བསྙེར་ན། ཆོས་ཟབ་མོ་འདི་ཡིད་
བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་འདྲ། དེ་བསྒོམས་པ་ལས་ཉམས་མྱོང་ཆེ་ཆུང་གང་ཤར་ཀྱང༌། 
ཉམས་མྱོང་དེ་ཡང་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་འདྲ། དབང་དང་སྟོབས་ཡོད་པའི་མི་
གཅིག་གི་ལག་ཏུ་རིན་པོ་ཆེ་དེ་བྱུང་ན་ཏ། ཆོམ་རྐུན་གྱིས་འཕྲོག་པའི་ཉེན་མེད་དེ། རིན་པོ་ཆེ་
དེ་མི་ཕལ་པ་དབང་མེད་པ་ཞིག་གི་ལག་ཏུ་བྱུང་ན། ཆོམ་རྐུན་གྱིས་འཕྲོག་པའམ། གཡོ་ཅན་
གཅིག་གིས་བསླུས་ཏེ་འཕྲོག་ཉེན་ཆེ་བས། རིན་པོ་ཆེ་སུས་ཀྱང་མ་ཚོར་བར་སྦེད་ཐུབ་པའི་
ཅིག་བྱེད་དགོས། དེ་བཞིན་དུ་ཉམས་མྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་གདམས་ངག་ཟབ་མོ་ཐོབ་པ་འདི་
ཡང༌། རང་ཉིད་གེགས་ཀྱིས་མི་འཁྱེར་བའི་གདེངས་དང་བརྟན་པ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ། བག་
མེད་དང་གཡོ་ཅན་སོགས་སྐྱེ་བོ་སྐལ་མེད་རྣམས་ལ་སྟོན་དུ་ཡང་མི་རུང་ཞིང༌། རང་ཉིད་ཀྱང་
མི་གཞན་གྱིས་བློ་བསྒྱུར་བའི་དབང་དུ་མི་འགྲོ་བ་ཞིག་བྱེད་དགོས། རང་གི་ཉམས་མྱོང་ལ་
གནོད་པ་ཐམས་ཅད་སྒོམ་འཇིག་པར་འགྱུར་བའི་ཆོམ་རྐུན་དང་འདྲ་བས་སྤོང་དགོས། ཞེས་
པ་མདོར་བསྡུས་ཀྱི་དོན་བློ་ལ་བཞག་ནས་འདི་ལྟར། ལམ་བཟང་པོ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་
རིན་པོ་ཆེ་འདི་ནི་བག་མེད་ཅལ་ཅོལ་གྱི་སེམས་ཅན་མི་གཞན་རྣམས་ལ་སྟོན་པར་མི་བྱ། 
གལ་ཏེ་བསྟན་པ་ན། དཔེར་ན་འབྲོག་དགོན་པ་ལུང་སྟོང་དུ་ཆོམ་རྐུན་འབྱུང་བ་ལྟར། སེམས་
ཅན་དེ་དག་རང་གི་ཁྱིམ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཆགས་ཤིང༌། བློས་མི་ཐོངས་པས་རང་ཁྱིམ་གྲོང་ཡིན་ཡང་
རུང༌། གནས་གཞི་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། ཆགས་སྡང་འཕེལ་བའི་ཁྱིམ་གྱི་འབྲོག་དགོན་པར་རབ་
ཏུ་ཞུགས་ཤིང་གནས་པ་ལ། ཞིང་ལས་དང༌། ཚོང་གི་ལས་སོགས་ཁྱིམ་གྱི་འཚོ་རྩིས་དང༌། 
4-1-325


བཟའ་བཏུང་ཁྱིམ་ཐབ། འཁོར་དང༌། རྙེད་པ་དང༌། གཏམ་སོགས་ལ་ཆགས་པ་ཡུལ་ངན་
པའི་ཆོམ་རྐུན་གྱིས་ཆོས་ཟབ་མོ་དེ་ཆུད་ཟོས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡོན་ཏན་མི་སྐྱེ་ཞིང་ཅུང་ཟད་
སྐྱེས་ཀྱང་ཉམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཕྲོག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་སློབ་མ་དེས་ཆོས་ཆུད་གསན་
པས་གཡང་ཤོར་ཏེ། རང་གི་ཡང་བྱིན་རླབས་ཉམས་པའི་དོན་ཡིན། ཡང་གཅིག་ཏུ་ན་ཆོས་
བཙོངས་ནས་ནོར་སྒྲུབ་པའི་སྒྲིབ་པ་དེས། རང་གི་སྒོམ་ཤོར་པའི་དོན་ལའང་སྦྱོར། ཡང་
ནགས་ཐིབས་པོར་ཆོམས་རྐུན་འབྱུང་བ་ལྟར། སྔར་བླ་མས་གདམས་ངག་བསྟན་པའི་དུས་
སུ། ཉམས་མྱོང་གི་རིན་པོ་ཆེ་ཅི་རིགས་པར་ཐོབ་ཀྱང༌། གཉེན་འདུན་ནི་མཚོན་བྱེད་དེ། དགྲ་
གཉེན་ལ་བརྟེན་པའི་ཆགས་སྡང་སྣ་ཚོགས་འཕེལ་བའི་ཡུལ་ཕྱོགས་ནགས་ཐིབས་པོར་རབ་
ཏུ་ཞུགས་ཤིང་གནས་པ་ལ། དམིགས་པའི་ཡུལ་ལ་ཐེ་ཚོམ་དང༌། བྱ་བྱེད་འཁྲུལ་བ་ཕྲ་མོ་ཚུན་
ཆད་ལ་འགྱོད་པ་དང༌། སྒོམ་པ་ལ་མི་སྤྲོ་བའི་ལེ་ལོ་དང༌། སྒོམ་བློ་བྱས་ཀྱང་སེམས་རྣམ་
གཡེང་གིས་ཁྱེར་བའི་རྒོད་པ་སྟེ། མཉམ་བཞག་བསམ་གཏན་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའི་སྒྲིབ་པ་
ལྔའི་ཆོམ་རྐུན་འདི་རྣམས་ཀྱིས་མཉམ་བཞག་རྟག་ཏུ་འཕྲོག་ཅིང་ཉམས་པར་བྱེད་དོ། །ཇི་
སྐད་དུ། རྒོད་དང་འགྱོད་དང་གནོད་སེམས་རྨུགས་པ་དང༌། །གཉིད་དང་འདོད་ལ་འདུན་དང་
ཐེ་ཚོམ་སྟེ། །སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་འདི་དག་དགེ་བའི་ནོར། །འཕྲོག་པའི་ཆོམ་རྐུན་ལགས་པར་མཁྱེན་
པར་མཛོད། །ཅེས་འབྱུང་བ་ལྟར། ཆོས་མངོན་པ་སོགས་ཐམས་ཅད་ལས། རྟོག་རིགས་
བདུན་བགྲངས་ནས་སྒྲིབ་པ་ལྔ་ཞེས་གསུངས་པ་ལ། རྒོད་འགྱོད་གཉིས་གཅིག་ཏུ་སྡོམས། 
གཉིད་རྨུགས་གཉིས་གཅིག་ཏུ་སྡོམས། འདིར་བཤད་པའི་ལེ་ལོ་མ་བགྲངས། འདོད་པ་ལ་
འདུན་པ་དང་གནོད་སེམས་བསྣན་ནོ། །དེ་དག་བསླབ་པ་གསུམ་ལ་སྒྲིབ་པའི་རྣམ་གཞག་
སོགས་མཛད། དེ་ལ་རྒོད་པ་ཞེས་པ་སྔོན་དེ་དག་གི་ཆོས་སྐད་ལ། །འདོད་ཡོན་ལ་ལོངས་
སྤྱོད་{པར་ལྷར་[པ་ད་ལྟར]་དྲན་པས་སེམས་མ་ཞི་བ་ཞིག་ལ་རྒོད་པར་འཇོག་ལ། འདིར་ནི་
4-1-326


དམིགས་པ་ལ་མི་གནས་པའི་རྣམ་གཡེང་སྤྱི་ལ་རྒོད་པར་བཞག་པས། རྒོད་པ་བཀག་ན་
འདོད་འདུན་གནོད་སེམས་ཞོར་ལ་ཁེགས་པར་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། ཁ་ཅིག་དེ་གཉིས་གསང་
སྔགས་པ་ལ་སྤོང་མི་དགོས་པའི་སྐབས་ཡང་ཟེར་བ་མི་འཐད་ཅིང༌། སྐབས་ཀྱི་དོན་ལས་ཕྱིར་
ཕྱོགས་སོ། །འདིར་བསླབ་པ་གསུམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ལ་མི་སྦྱོར། སེམས་གནས་པ་ཁོ་ནའི་སྒྲུབ་པ་
མཛད་དོ། །དཔལ་གསང་བ་གྲུབ་པ་ལས་ཀྱང༌། ལེ་ལོ་གཉིད་དང་འགྱོད་པ་དང༌། །རྒོད་དང་
ཐེ་ཚོམ་ཞེས་བྱ་བ། །སྒྲིབ་པ་ལྔ་པོ་སངས་རྒྱས་དང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མི་བཞེད་དོ། །
ཞེས་གསུངས་པའང་འདི་དང་གཅིག་པ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། མ་བྱིན་
པར་ལེན་པ་དང༌། གཞན་གྱི་བུད་མེད་བསྟེན་པ་སོགས་ལོག་གཡེམ་དང༌། འདུ་ཤེས་བསྒྱུར་
ཏེ་རྫུན་སྨྲ་པ་དང༌། དངོས་སུ་རྒོལ་བའི་ཚིག་རྩུབ་དང༌། མཛའ་བོ་འབྱེད་པའི་ཕྲ་མ་དང་། དེ་
གསུམ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་ཚིག་འཁྱལ་བར་གྱུར་པ་དང༌། གཞན་གྱི་
ལོངས་སྤྱོད་རང་གིར་འདོད་པའི་བརྣབ་སེམས་དང༌། ཕ་རོལ་པོའི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་
གནོད་སེམས་དང༌། བདེན་བཞིའི་དོན་ལ་མེད་པར་སྐུར་བ་འདེབས་པའི་ལོག་ལྟ་སྟེ། དེས་
མཚོན་པའི་ལྟ་བ་ངན་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱང་ངོ༌། །མི་དགེ་བ་བཅུ་ལྟ་ངན་སྣ་ཚོགས་དང་བཅས་
པ་དེ་དག་བྱས་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་སྔར་མ་སྐྱེས་པ་མི་སྐྱེ་ཞིང༌། སྐྱེས་པ་ཉམས་པར་འགྱུར་བས། 
སྔར་སྒོམ་ཅུང་ཟད་སྐྱེས་པ་རྣམས་འཕྲོག་པའི་ཆོམ་རྐུན་ནོ། །ཡང་སྲོག་གཅོད། མ་བྱིན་ལེན། 
འདོད་ལོག རྫུན་ཚིག ཆང་འཐུང་སྟེ་ལས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྡིག་པར་གྱུར་པ། རང་བཞིན་གྱིས་
ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡོད་པའི་སྡིག་པ་ལྔ་དང་བཅས་པ་སྟེ་ཆང་འཐུང་བ་རང་བཞིན་
གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བར་འདོད་པ་དགེ་འདུན་ཕལ་ཆེན་པའི་ལུགས་དང་འདྲའོ། །ཆོ་ལོ་རྩེ་བ་དང༌། 
མཚན་མ་ཅན་གྱི་ཤ་དང༌། བཟའ་བ་དང་རིན་གྱི་དོན་དུ་བསད་པའི་ཤའི་བཟའ་བ་ལ་ཆགས་
པ་དང༌། ལོང་གཏམ་སྣ་ཚོགས་ལ་དགའ་བ་དང༌། མུ་སྟེགས་ཀྱི་རིག་པ་དང་ཀླ་ཀློའི་ཆོས་ལ་
4-1-327


བློ་འཇུག་ཅིང་བརྩོན་པ་སྟེ། དེ་རྣམས་སྡིག་པའི་ལས་དང༌། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཉེ་བའི་སྡིག་པ་
ལྔ་དང་། མཆོད་སྦྱིན་གྱི་དོན་དུ་བ་ལང་གསོད་པ་དང༌། མི་བསད་མཆོད་སྦྱིན་ནམ། མ་མོ་
མཆོད་པའི་དོན་དུ། བྱིས་པ་གསོད་པ་དང༌། ནར་སོན་པའི་བུད་མེད་གསོད་པ་དང་། སྐྱེས་པ་
གསོད་པ་དང༌། ལྷ་མིའི་བླ་མ་དཀོན་མཆོག་གི་རྟེན་གསུམ་འཇིག་པར་བྱེད་པ་སྟེ་གསོད་པ་
ལྔའོ། །ལྔ་པོ་འདི་རྣམས་སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་ཞིང༌། ལྷག་པར་དང་པོ་བཞི་པོ་མུ་སྟེགས་བྱེད་མང་
པོ་ཞིག་ཆོས་སུ་འདོད་པ་དང༌། ལྔ་པ་ཀླ་ཀློ་རྣམས་ཆོས་སུ་འདོད་པས། དེ་དག་གི་ལོག་རྟོག་
བཟློག་པའི་ཕྱིར་སྒོས་སུ་སྨོས་པ་ཡིན་ན། འཁུ་བ་ནི། འཁང་ཞིང་ཁྲོས་པ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ནམ་
ཆོས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་དང༌། བཀུར་བར་འོས་པའི་རྗེ་བོ་དང༌། སངས་རྒྱས་དང་། དགེ་འདུན་དང༌། 
བླ་མ་ལ་ཁྲོ་བ་སྟེ་ལྔ་དང༌། དབང་པོ་ལྔ་ཡུལ་ལྔ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་ཆགས་པ་ལྔ་སྟེ། འདི་
རྣམས་བྱས་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ལམ་བཟང་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་འཕྲོག་
པའི་ལྔ་པ་ལྔ་སྟེ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པོ་འདི་རྣམས་རྟག་ཏུ་སྟེ་ནམ་བྱས་རེས་ཀྱིས་ལམ་བཟང་རིན་པོ་
ཆེ་འཕྲོག་ཅིང་ཉམས་པར་བྱེད་དོ། །ཉི་ཤུ་པོ་དེ་རྣམས་བྱས་ན་སྡིག་པའི་བགས་ཀྱིས་ནོན་ནས་
སྒོམ་ཉམས་པར་བྱེད་ཅིང༌། དབང་ཤེས་ལྔའི་རྗེས་ཀྱི་རྟོག་པས་ཡུལ་ལ་ཆགས་པ་ནི། རྣམ་
གཡེང་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཏིང་ངེ་འཛིན་དངོས་དང་འགལ་བའོ། །སྡིག་ལས་སྤྱད་པས་ཏིང་
ངེ་འཛིན་རྣམས་ཉམས་འགྲོ་བར་མདོ་སྔགས་ཐམས་ཅད་ནས་གསུངས་པས། སྡིག་པའི་ལས་
མང་པོ་བྱས་ཀྱང་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་དང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ངང་དུ་ཡེ་གྲོལ་ཡེ་དག་ཡིན་ཟེར་
ཞིང༌། སྒོམ་བཟང་དུ་སོང་བ་སྐད་བྱེད་པ་ནི། རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཡང་ན་རྫུན་ཁ་ཐལ་ཀྱིས་
གཞན་མགོ་བསྐོར་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད། ཡང་ན་ནི་བདུད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་
སྒོམ་ལོག་ཐེབས་པ་ཁོ་ནའོ། །དེས་ན་རང་གི་བརྩོན་འགྲུས་ལས་བྱུང་བའི་སྒོམ་གཅིག་དང༌། 
བྱིན་རླབས་རྣམ་དག་ལས་བྱུང་པའི་སྒོམ་གཅིག་དང༌། ནག་ཕྱོགས་ཀྱི་འགོང་པོའི་བྱེད་ལས་
4-1-328


ཀྱི་སྒོམ་གཅིག་སྟེ། སྒོམ་ཐེབས་ཚུལ་གསུམ་ཡོད་པ་འདི་གོ་དགོས་ངེས་རང་ཅིག་ཡིན་ནའང༌། 
ཕལ་ཆེར་གཅིག་གིས་མི་གོ་བར་འདུག་གོ །གཞན་ཡང་བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་སྣ་ཚོགས་
དང༌། གནས་ཁང་དང༌། གོས་དང༌། འཁོར་གཡོག་དང༌། ཁྱིམ་ཐབ་དང༌། འབྲུ་དང༌། ཕྱུགས་
དང༌། ས་གཞི་ལ་སོགས་པ་ལོངས་སྤྱོད་དུ་མ་ལ་ཤིན་ཏུ་མངོན་པར་ཆགས་ཤིང་གཡེངས་པའི་
ཆོམ་རྐུན་དེ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། སྐྱེས་བུ་བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། བག་མེད་
པའི་སྤྱོད་པ་ལ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དྲན་པ་ཉམས་པས་བརྒྱལ་པར་གྱུར་པ་སྟེ། བྱ་བ་དང་
བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་མི་ཤེས་པས། སྔར་ཡོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཉམས་ཤིང་འཕྲོག་པར་
འགྱུར་ན། བརྩོན་འགྲུས་ཆུང་ཞིང་ལྷོད་པ་རྣམས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་སོ། །གཡོ་ཅན་གྱི་
སྟོན་པ་སྤང་པའི་སྐབས། རང་ལ་ཉམས་མྱོང་འདྲ་སྐྱེས་ཀྱང་ཟབ་མོའི་རྒྱུད་དོན་ལ་རང་བྱན་
ཆུབ་པ་མ་ཡིན་ན། རང་གི་སྒོམ་དེ་བཟང་ངན་རང་གི་མི་ཤེས་པས། གཞན་ལ་འདྲི་དགོས་ན་
ཆོས་འདི་སྟོན་པའི་རྩ་བའི་བླ་མ་དེ་ལ་ཞུ་རྒྱུ་བྱུང་ན་ལེགས། དེ་མིན་ཆོས་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་
འདི་ལ་གོ་བ་བཟང་ཞིང་མྱོང་བ་སྐྱེས་པ་ཞིག་ལ་དྲིས་ན། དོགས་པ་ཆོད་ཅིང་ལེགས་པར་འོང་
སྲིད། སྒོམ་མེད་པའི་རྟོག་གེ་བ་དང༌། སྒོམ་ཡོད་པར་བརྫུ་བའི་ཟོག་པོ་དང༌། ཆོས་གཞན་གྱི་
ལུགས་ཀྱི་སྒོམ་བཟང་རབ་ཡོད་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། ཆོས་ཟབ་མོ་འདིའི་རོ་མ་མྱོང་བ་རྣམས་ལ། 
སྦྱོར་དྲུག་གི་ཉམས་{རྟགས་[རྟོགས་]སོགས་རང་གི་ཉམས་མྱོང་དང༌། ཕྱག་ལེན་དུ་འདེབས་
པའི་མན་ངག་དང༌། བླ་མས་ངོ་སྤྲོད་ཚུལ་སོགས་དོགས་གཅོད་ཏ་ནམ་ཡང་མི་བྱེད་དེ། ཚིག་
ཟུར་ཙམ་ཡང་མི་སྨྲའོ། །གལ་ཏེ་དོགས་གཅོད་བྱས་ན། དེ་དག་གིས་འདི་ནི་ལམ་ལོག་པའོ་
སྙམ། ཁོ་རང་གི་ལུགས་དང་མ་མཐུན་པས་སྨོད་པ་ཤས་ཆེ། ཁ་ཅིག་འདི་སྒོམ་རང་དགའ་
ཚད་ཡིན་པ་འདྲ་ནའང༌། འདི་བཟང་ངོ་བྱས་ན་ཆོས་འདི་དང་བླ་མ་དེ་ལ་རྩིས་ཆེ་རུ་སོང་ནས་
ལྟག་ཤེད་སྐྱེ་བར་འདུག འདི་ལ་སྨད་ར་བཏང་ན་ཁོ་རང་གི་སྔར་གྱི་ཆོས་དང་བླ་མ་ལ་དད་པ་
4-1-329


ལོག་ནས་ངའི་འོག་ཏུ་ཆུད་འོང་ཤས་ཆེ་སྙམ་ནས་གཡོ་སྒྱུས་སྨོད་པ་ཡང་སྲིད། དེ་ལྟར་གཞན་
གྱིས་སྨད་ཙ་ན། རང་ཡང་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེ་བ་དང༌། བློ་ལོག་པར་འགྱུར་བས། ཆོས་བཟང་པོ་འདི་
བོར་ཏེ་ལོག་པའི་ལམ་ལ་འགྲོ་ཉེན་ཡོད། དཔེར་ན་ནོར་ཉམས་མེད་པ་ཞིག་གི་ལག་ཏུ་ནོར་
བུ་ཡིན་ངེས་ལ་ཡིན་ཡང་ཟེར་བ་ཞིག་བྱུང༌། དེ་མི་སྣ་ཚོགས་ལ་བསྟན་ཅིང་དྲིས་ན། འགའ་
ཞིག་གིས། ནོར་བུའི་ཉམས་མེད་ནས་ངོ་མ་ཤེས་ཏེ་དེ་ལ་སྨད་ར་གཏོང༌། གཡོ་ཅན་འགའ་
ཞིག་གིས་ནོར་བུ་ཡིན་པར་ཤེས་ཀྱང༌། འདི་འདྲ་རྡོ་ཕལ་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འདུག་པ། ནོར་
བུའི་རིགས་ཏེ་འདི་འདྲ་བ་ཡོད་དོགས་མེད་ཟེར་ཞིང༌། རིན་ཆུང་ངུ་ཞིག་སྤྲོད་པའམ། ཀྱལ་
ཀའི་ཚུལ་གྱིས་འཕྲོག་པར་བྱེད། ཡང་གཞན་ལ་མ་བསྟན་པར་ནོར་བུའི་ཉམས་ཤེས་བརྫུན་
དང་གཡོ་སྒྱུ་མི་བྱེད་པ་ཞིག་ལ་བསྟན་ནས་དྲིས་ན། དེས་འདི་ནི་ནོར་བུའི་ནང་ཚན་འདི་ལྟ་བུ་
ཡིན། དེའི་རྟགས་འདི་དང་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན། རིན་ཐང་འདི་ཙམ་བྱེད་ཅེས་སོགས་དྲང་པོར་
བཤད་པས། ནོར་བུ་མ་ཤོར་བར་མ་ཟད་ཕྱིན་ཆད་ཉམས་ཀྱང་ཆུག་པ་ཞིག་འོང༌། དེ་བཞིན་
དུ་ཆོས་འདིའི་ཉམས་མྱོང་གིས་ཐུགས་རྒྱུད་ཕྱུག་པ་ཞིག་ལ་དྲིས་ན། རང་གི་སྒོམ་མ་ཤོར་བར་
མ་ཟད། སྔར་གྱི་སྒོམ་ལ་དོགས་པ་ཆོད། ཕྱིས་ཉམས་མྱོང་འཆར་རྒྱུ་རྣམས་ངོ་ཤེས། མ་བདེ་
བའི་འཕྲང་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་བ་ཞིག་འོང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སྟོན་པ་ནི། རང་ཉིད་ཀྱི་
ནོར་བུའི་མཚན་ཉིད་མི་ཤེས་པས། ནོར་བུ་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་པོ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ནོར་བུ་དེ་
རིན་ཐང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར་རམ། རིན་ཐང་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་ཞེས། གཡོ་ཅན་གཞན་
ནོར་བུའི་མཚན་ཉིད་ཤེས་སམ་མི་ཤེས་གང་ཡིན་ཡང་རུང༌། དེ་ལ་བསྟན་ན། འདི་ནི་ནོར་བུ་
མ་ཡིན་ཏེ་རིན་ཐང་ཆེན་པོར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་བ་ན། དེའི་ཚིག་ལ་ཡིད་བརྟན་བཅས་
ནས་རིན་པོ་ཆེ་དེ་རྩིས་མེད་པས་འདོར་བར་བྱེད་དོ། །སྐྱེས་བུ་དྲང་པོའི་རང་བཞིན་ཅན་གང་
དག རིན་པོ་ཆེ་བཟང་པོ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་རྣམས་ལ། རིན་པོ་ཆེ་ཆེན་པོ་དེ་ཡོངས་
4-1-330


སུ་རྟོག་ཏུ་གཞུག་ཅིང༌། འདི་ཅི་ཡིན་ཞེས་དྲིས་ན། མཁས་པ་དྲང་པོའི་རང་བཞིན་ཅན་དེ་
རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་བདེན་པའི་ཚིག་ལ་བརྟེན་ནས། རང་གི་ལག་གི་རིན་པོ་ཆེ་དེའི་
མིང་དང་ཁྱད་ཆོས་དང༌། རྟགས་མཚན་དང༌། རིན་ཐང་དང༌། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་
མཐའ་དག་ཤེས་པར་འགྱུར་བས། དེ་ལ་ནི་བསྟན་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཏེ་འདི་དོན་
གཞན་བཀོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་གསུངས་པའོ། །སྐབས་འདིར་བླ་མས་འདི་སྐད་བརྗོད་དེ། དེ་
ཡང་བླ་མ་ངན་པ་དེ་དག་གིས་ཆོས་ཟབ་འདི་ལ་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བས་སྨོད་པར་འགྱུར་སྙམ་ན། 
བོད་ཡུལ་འདི་ན་མུ་སྟེགས་བྱེད་དང༌། ཉན་ཐོས་སྟེ་གཉིས་དང༌། སེམས་ཙམ་མཐར་ཐུག་ཏུ་
འདོད་པ་ཆེར་མེད་པས་དོགས་མི་དགོས། དབུ་མར་རློམ་པ་རྐྱང་པ་ཡིན་ཡང༌། མདོ་ལམ་ལ་
མཐར་ཐུག་ཏུ་འཛིན་པ་ལའང་ཤིན་ཏུ་ཉུང་མོད། གལ་སྲིད་མང་པོ་བྱུང་ཡང༌། སྔགས་ལ་ཡེ་
མ་ཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས། སྐབས་འདིར་སྐྱོན་བརྗོད་ལ་སླེབ་མི་འོང་ཞིང༌། གཞན་རྣམས་ཀྱང་
ཡིད་བརྟན་མི་འཆའ་བས་གནོད་ཚབ་ཆུང་ངོ༌། །དེས་ན་འདིར་སྔགས་ལ་ཞུགས་པར་རློམ་
པའི་རྟོག་གེ་ཐ་ཤལ་བ་འགའ་དང༌། གསང་སྔགས་པའི་མིང་ཅན་གཞུང་ཕྱོགས་རེ་ཙམ་ལས་
མ་མཐོང་བ་འགའ་དང༌། སྒོམ་ཆེན་གྱི་མིང་ཅན་མང་པོ་ཞིག་གིས་སྨད་ར་གཏོང་བར་འགྱུར་
རོ། །དང་པོ་སྔགས་ལ་ཞུགས་པར་རློམ་པའི་དབུ་ཚད་རྟོག་གེ་པ་ཐ་ཤལ་དག་ནི། སྟོང་
གཟུགས་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན། དེ་མཐོང་བའི་ཤེས་པ་ཚད་མིན་གྱི་བློ་ཡིན། སེམས་མི་རྟོག་པར་
བཞག་ན་གཏི་མུག་སྐྱེ། རིག་ཤེས་ཀྱིས་དཔྱད་པའི་དོན་མ་རྟོགས་ན་མུན་སྒོམ་དུ་འགྲོ། སྟོང་
གཟུགས་ལ་མི་རྟོག་པར་འཇོག་པ་ཧར་སྒོམ་ཡིན། ཧར་སྒོམ་དབང་ཤེས་ཡིན། དབང་ཤེས་
ལྔ་ཁ་ཕྱིར་ལྟ་ཡིན་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་མན་ལམ་མི་སྐྱེ། ཞེས་སོགས་སྨྲ་བར་བྱེད་དོ། །དོན་ལ་
ནི། དེ་དག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྟེ། སྟོང་གཟུགས་མ་འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་དང༌། དེ་མཐོང་བའི་ཤེས་
པ་ཚད་མ་ཡིན་ཚུལ་བཤད་ཟིན། མི་རྟོག་པ་བསྒོམས་པས་ལས་དང་པོ་པ་ལ་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ། 
4-1-331


གྲུབ་ཐོབ་རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་པས། མགལ་མེ་སྐྱོད་པའི་རྣམ་པ་ཅན། །སེམས་ནི་ཡུལ་ལ་རབ་ཏུ་
རྒྱུག །དོན་དེ་ལས་ནི་རྣམ་བཟློག་ནས། །མཚོན་དུ་མེད་པ་མཚོན་པར་བྱེད། །ཅེས་དང༌། སྟོང་
དང་སྟོང་མིན་ལ་སོགས་པ། །ཀུན་རྟོག་རབ་སྤངས་མཁའ་མཉམ་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས། 
རིག་ཤེས་བསྒོམས་པས་གནས་ལུགས་མི་རྟོགས། ལྕམ་དཔལ་མོས། དབུ་མའི་འདོད་ལུགས་
གཞུང་གི་ཚུལ། །དེ་ནི་རྩོད་པ་ཀུན་ལ་མོས། །བསྐལ་པ་ཡལ་ག་ངལ་བས་ཀྱང༌། །བྱང་ཆུབ་
ཐོབ་པར་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་དང༌། ས་ར་ཧས། གལ་ཏེ་མངོན་སུམ་གྱུར་ན་བསམ་གཏན་ཅི། །
གལ་ཏེ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་ན་མུན་པ་འཇལ། །ཞེས་སོ། །ཧར་སྒོམ་བྱ་བའི་ཐ་སྙད་ལ་དོན་ངོས་
བཟུང་རྒྱུ་རང་མེད། ཧར་སྒོམ་ཡིན་ཡང་ཅི་ཏོ། སྟོང་གཟུགས་ནི་དབང་ཤེས་ཀྱིས་མཐོང་བ་
ཡང་མིན། དབང་ཤེས་ལས་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྣམ་དག་མི་སྐྱེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས། 
མིག་དང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །དྲི་མ་མེད་པའི་བློ་སྐྱེའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཅི་ཡིན་
ཞེས་ལོག་པར་སྨྲ་བ་དེ་དག་སུན་དབྱུང་བར་བྱ། ལར་རང་སྔགས་དཔེ་འདྲ་ཀློག་དར་བྱས་
པའི་མཚན་ཉིད་པ་སྐམ་པོ་ལ་སྒོམ་གྱི་བཅོལ་གཏོགས་རང་མེད་ལགས་སོ། །ཕྱོགས་རེའི་
མིག་ཅན་སྔགས་པར་རློམ་པ་ནི། ཕྱིས་བྱུང་གི་ལམ་འབྲས་པའམ། རིམ་ལྔ་པ་སོགས་ཐབས་
གཙོ་བོར་འདོད་པ་རྣམས་ཡིན། དེ་དག་ནི་བསྐྱེད་རིམ་དང༌། དབང་ཆོག་བཤར་སྒོམ་དང༌། 
ངག་བཟླས་དང༌། དམིགས་བཅས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་ཕྲ་ཐིག་དང༌། ལས་རྒྱ་སོགས་ཀྱིས་གྲོལ་བར་
འགྱུར་གྱི། དེ་དག་མ་སྒོམ་ན་སྟོང་གཟུགས་བསྒོམས་པས་མི་གྲོལ་ལོ། །ཞེས་སྨྲའོ། །འདི་ནི་
དྲང་དོན་སད་སུད་ལ་ཞེན་ཅིང་ངེས་དོན་གྱི་ཕྱོགས་ཙམ་ཡང་མ་མཐོང་བ་ཡིན། ཁྱེད་ཀྱི་གཏུམ་
མོ་ལས་རྒྱ་སོགས་ནི་ཁ་བཤད་ཙམ་དུ་ཟད་གདའ། ཁ་བཏོན་དང་བཟླས་པ་བཟང་སྟེ་སྒོམ་
འཁྲིད་རང་མི་ཟེར་ལགས། སྤྱིར་རྟོགས་བཅས་ངེས་དོན་གྱི་ལམ་དུ་མི་འགྱུར་བ་སོགས་གོང་
དུ་བཤད་ཟིན་པས་དགག་པར་བྱའོ། །སྒོམ་ཆེན་གྱི་མིང་ཅན་ནི་རང་རང་གི་ཆོས་ཀྱི་གནད་མ་
4-1-332


གོ་བའི་ཕྱག་རྫོགས་པ་མང་པོ་ཞིག་སྟེ་དེ་དག་འདི་སྐད་སྨྲ་སྟེ། སེམས་རྟོགས་ན་སངས་རྒྱ་བ་
ཡིན་གྱི། སྟོང་གཟུགས་སོགས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། སྟོང་གཟུགས་དང་རྨི་ལམ་འོད་གསལ་ལ་
སོགས་པ་འདི་དག་ཉམས་ཙམ་ཡིན་པས་གནས་ལུགས་ལ་སླེབ་རྒྱུ་མེད། རྟོགས་པ་ཞིག་རང་
དགོས་པ་ཡིན་ཟེར་མ་མྱོང་ཡང་མྱོང་སྐད་མང་པོ་བྱེད་དུ་འོང༌། ཡང་བྱེད་བཅིངས་ངེས་ཅན་
དང༌། མུན་འཁྲིད་སོགས་གུ་དོག་པོ་དེས་ཅི་བྱེད། ངེད་ཀྱི་ཆོས་འདི་གུ་ཡངས་ཆམ་མེ་ཡོད་
ཟེར། ཡང་ལས་འབྲས་ཀྱི་སྤང་བླང་དང༌། དམ་ཚིག་སྡོམ་པའི་ཁྲིམས་དང༌། དགེ་སྦྱོར་གྱི་ཐུན་
དང༌། གཙང་སྦྲ། ཐོས་བསམ། ཁྲིགས་བཀོད་བྱེད་པ་རྣམས་ལྟ་ཅི་སྨོས། ལྷ་སྒོམ། སྔགས་
བཟླས་ཆོ་ག་དབང་བསྐུར། ལུས་ངག་གི་དགེ་སྦྱོར། གཏུམ་མོ་ཕྲ་ཐིག་ལ་སོགས་པ་འདི་
ཐམས་ཅད་ཐེག་དམན་ཡིན་ཟེར་ཞིང༌། གང་ཤར་ལ་སྤང་བླང་དགག་སྒྲུབ་མེད་པ་འདི་ཐེག་
ཆེན་ཡིན། མཐར་ཐུག་ཡིན། ཁྱེད་ལུས་གནད་བྱེད་བཅིངས་དང༌། སྟོང་གཟུགས་སྒོམ་པའི་
འདི་ཉམས་ཙམ་ཡིན། ཐེག་དམན་དེ་འདྲས་ཅིར་ཡང་མི་བཏུབ། ད་རང་ངོ་ལ་ལྟོས། ལྷོད་དེ་
སྐྱུར་ལ་ཞོག་སྤྱོད་པ་མནོ་ཚད་ཁ་ཐལ་བྱས་པས་ཆོག དེ་ཀ་ཆོས་ཡིན་ཟེར་དུ་འོང༌། དེ་ཙ་ན་སྐྱ་
སེར་ཕོ་མོ་གླེན་བླུན་ཀྲོག་མོ་ཀྲོག་ཕོ་རྣམས་ཚིག་དེ་རྣ་བར་སྙན་གྲགས་ནས། ཆོས་སངས་
རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པ་འདི་ཚོ་བོར། ཆོས་ལོག་ཟོས་བདེ་ལ་ཁ་ལྷན་གྱིས་འགྲོ། དེ་ཡིན་ནི་
བསོད་ནམས་ཟད་པ་ཡིན། ཁྱི་ཕག་མི་གཙང་བ་ལ་རྒྱུག་པ་དང་འདྲ། ཇི་སྐད་དུ། དུད་འགྲོ་
ཕག་ལ་ཁ་ཟས་གཙང་མས་ཅི། །བོང་བུ་ཕྱུགས་ལ་མུ་ཏིག་ནོར་བུས་ཅི། །ལོང་བ་རི་མོ་འོན་པ་
པི་ཝང་དང༌། །བླུན་པོ་དག་ལ་ཆོས་ཀྱི་ཅི་བྱར་ཡོད། །ཅེས་པ་དེར་གདའ་འོ། །དེ་སྐད་སྨྲ་བ་དེ་
ལུང་རིགས་ཀྱིས་དགག་སྒྲུབ་བྱེད་ཐབས་མེད་དེ་ཤིན་ཏུ་བླུན་པའི་ཕྱིར། ཡང་ན་ལུང་རིགས་
ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་ཁ་འཇམ་མང་པོ་འདོན། ཡང་ན་འཐབ་མོར་འགྱུར་རོ། །འོན་ཀྱང་ཚིག་དེ་
རྣམས་ཤབ་ཤོབ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་སྙིང་པོ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པར་གོ་དགོས། སེམས་རྟོགས་ན་
4-1-333


སངས་རྒྱས་བྱ་བ། སེམས་ཙམ་རྟོགས་པ་རང་གིས་ཀྱང་མིན། སེམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་མངོན་
སུམ་དུ་རྟོགས་ཤིང༌། རྟོགས་པ་དེ་ཡང་མཐར་ཕྱིན་ན་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་དོན་ཡིན་ད་ལྟའི་
རྣམ་རྟོག་འོག་འགྱུ་སྐྱེས་པ་ཆ་རྒྱུས་ཡོད་པ་ཙམ་ལ་སེམས་རྟོགས་པ་མི་ཟེར། སེམས་ཉིད་
མཐོང་བ་{ཡང་[ཡིན་]མིན། འདི་སྐད་ཅེས་སེམས་རྟོགས་ན་ཏ་སངས་རྒྱས་པའང་སྲིད་དེ། 
ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ནི་མ་རྟོགས་པར་འདུག སེམས་རྟོགས་ན་སངས་རྒྱ་བས་ཁྱེད་རྣམས་
ལ་ག་ལ་ཕན། ཅེས་བྱ། རང་ལུགས་ལ་སེམས་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང༌། 
སྒྲིབ་པ་སྤངས་པས་སེམས་ཉིད་རྟོགས། ཚོགས་བསགས་པས་ཡོན་ཏན་སྐྱེ། སྒྲིབ་པ་སྤངས་
པ་དང་ཡོན་ཏན་མཐར་ཕྱིན་ཙ་ན་སེམས་ཉིད་རྟོགས་པ་མཐར་ཕྱིན། དེ་ཙ་ན་རྫོགས་པའི་
སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་ཡིན། གྲོང་གསེབ་ལ་ཡན་པའི་རྟོགས་ལྡན་བརྫུས་མ་ལ་སེམས་ཉིད་ཀྱི་
གཉེར་ཁ་མེད། སེམས་རང་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་ནི། ས་བདུན་པོ་ནི་སེམས་ཡིན་ཏེ་བྱ་བ་
དེ་ཡིན། སེམས་ཉིད་རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་པ་ནི། ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་ཡིན། དཔེའམ་རྗེས་མཐུན་
པའམ་ཆ་ཤས་ཕྲ་མོ་ཙམ་ལ་ངེས་པ་མེད་དེ། དེ་འདྲ་ལ་དེ་ཙམ་དུ་རྦད་གཤོད་བྱེད་རིན་ཡང་
མི་ཆོག་གོ །རིག་པ་ངོར་ལྟ་ཙམ་ཆོས་ཀྱི་མིང་ཡང་མི་ཤེས་པའི་ཕལ་པ་ལ་ཡང་ཡོད། ནད་
དྲག་པོས་ཕོག་པ་བག་ཙམ་ཞིག་ཅིག་ལ། ད་ག་འདྲ་ཞིག་འདུག་བྱས་ན། ཐོམ་ཐོམ་པ་ཞིག་
མིན་པ་གང་ཡང་མི་འདུག་ཟེར་འོང༌། དེ་སེམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་རིག་པ་ཡིན་ནམ་ཅི། ཡང་
ང་ད་ལྟ་དགའ་བྱུང༌། ང་ད་ལྟ་ཚིག་པ་ཟ་ཞིག་འདུག་ཟེར་འོང་སྟེ། ཁོས་དགའ་བ་དང༌། ཚིག་
པ་ཟོས་པ་ལ་བལྟས་འདུག ངོ་ཤེས་འདུག་སྟེ། དེས་རྣམ་རྟོག་རང་གྲོལ་དུ་ཨེ་འགྲོ། ཆོས་སུ་
ཨེ་སོང༌། སེམས་གནས་པ་དང་འགྱུ་བ་རང་ངོ་ཤེས་པས་ཆོས་སུ་འགྲོ་བ་རང་ཞིག་བྱེད་ན་
སྣང་ཆ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དང༌། རང་བཞིན་བརྗོད་བྲལ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་འཆར་ཐུབ་པ་ཞིག་
དགོས་པ་ཡིན། རང་རེ་ལ་ནི་སེམས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཐབས་ཀྱི་གཙོ་བོ་འོད་
4-1-334


གསལ་རྟགས་བཅུ་སྒོམ་པ་འདི་ཀ་ཡིན། ཡིན་ཚུལ་རྒྱས་པ་བཤད་ཟིན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་
དགོངས་པ་དང་རང་ལུགས་ལ་ཏ་སྟོང་གཟུགས་ཉམས་ཙམ་མ་ཡིན། ཆོས་སྐུའི་རང་གཟུགས་
ཡིན་ཡང༌། རེ་ཞིག་དེ་དག་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ། སྒོམ་ཉམས་ཙམ་ཡིན་པས་གནས་ལུགས་
མི་རྟོགས། ཉམས་གང་ཡང་མ་ཤར་བ་བཟང་ན། ངན་སོང་དུད་འགྲོ་ལ་སོགས་པ་བཟང་བར་
འགྱུར། ཉམས་ལེན་བྱས་ན་ཉམས་སྐྱེ་བ་ཆོས་ཉིད་ཡིན་མོད། འོ་ན་ཉམས་ལེན་མི་བྱེད་པ་དེ་
ལེགས་སམ་ཅི། ལེགས་ན་ཁོ་རང་ལ་འདུག་གོ །གུ་དོག་པོས་ཅི་བྱེད་བྱ་བ་ནི། རི་ལ་སྡོད་མ་
ནུས། སྒོམ་མ་ནུས་པའི་ཁ་སྐྱེངས་སུ་འདུག གུ་མུ་ལྟོ་བ་རང་ཡངས་པ་དང་འདྲ། ཐེག་པ་ཆེ་
ཆུང་གི་དབྱེ་བ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་དང་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ལྟ་བས་འབྱེད་པ་ཡིན། སྤང་བླང་
ཡོད་མེད་ཀྱིས་འབྱེད་པ་མིན། སྤང་བླང་མེད་པ་ལ་མེད་ལུགས་ཤིག་དགོས། བྱུང་ཚད་ཟ་བ་
དང༌། ཕག་ཚད་དུ་ཉལ་བ་དང༌། རིགས་ངན་དང་འགྲོགས་པ་ལ་སྤང་བླང་མེད་པ་མི་ཟེར། 
དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཐེག་དམན་དུ་ལྟ་བ་འདི་ལར་ནས་མི་དགེ་བ་བཅུ་ལས་ལོག་ལྟ་ཐུ་ཟེར་བ་
དེ་ཡིན་པས་ངོ་ཤེས་འཚལ། སྤང་བླང་མེད་ཟེར་གྱིན་དགག་སྒྲུབ་སྤང་བླང་ལ་མི་ཚེ་སྐྱེལ་བ་
འདི་ཅི་ཡིན། ལྟོགས་དད་དང་ཆགས་སྲེད་སྙིང་ཁུངས་སུ་བཅུག་པའི་སྤང་བླང་མེད། དགག་
སྒྲུབ་མེད་ཟེར་བ་འདི་བག་མེད་ཐོ་ཆོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ནག་པོ་ཟང་ཐལ་མ་གཏོགས། དཀར་པོ་
དགེ་བའི་ཆོས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་འདྲེས་པའི་ངན་འགྲོའི་ལམ་པོ་ཆེ་དེར་གདའ་འོ། །དེས་ན་
ཆོས་བྱེད་མ་དགོས་པར་ད་ལྟ་ནས་སངས་རྒྱས་པའི་ཁུངས་ལ། འཆི་ལུགས་ལོད་ཅིང་ཤི་ན་
དམྱལ་བ་ནས་ཐར་དུས་མེད་པའི་ཆོས་ལོག་མི་གཙང་བའི་རྒྱ་མཚོ་ལ། དཀའ་ཚེགས་ཆུང་ལ་
ངོ་མཚར་ཆེ་བའི་ཟབ་ཆོས་བདུད་རྩིའི་ཆུ་མིག་ཡིན་སྙམ་དུ་མ་སེམས་ཤིག དེས་ན་ཆོས་བྱ་བ་
དེ། དང་པོར་ལས་འབྲས་ཀྱི་སྤང་བླང་ཞིབ་པ་ཞིག བར་དུ་སྙིང་རྗེ་བྱང་སེམས་འབྱོངས་པ་
ཞིག མཐར་འཛིན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་རང་གྲོལ་བའི་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ཞིག་དགོས། གསང་
4-1-335


སྔགས་ལ་ཞུགས་ན་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྟེང་དུ། དམ་ཚིག་རྣམ་པར་དག་པ་ཅིག བླ་མ་ལ་མོས་གུས་
ཆུག་པ་ཅིག རིམ་གཉིས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་བརྩོན་པ་ཞིག་དགོས་པ་ཡིན། ཡང་སྒོས་སུ་གང་
ལ་དམིགས་པ་བརྟད་དེ་བསྒོམས་ན། ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་འགག་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་
བའི་ཟུང་འཇུག་གི་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་དང་མཇལ་ནས་ཙབ་ཙོབ་མ་བྱེད་ཅིག ལར་
ཆགས་སྡང་ཆོས་བརྒྱད་ཀྱི་དབང་དུ་སོང་བའི་བླ་མ་དགེ་བཤེས་ཟེར་བ་ཚོ་དང་གཏད་མེད་ཀྱི་
རང་ཉམས་བྱུང་རྒྱལ་དུ་སྐྱོང་བའི་མཁས་པ་མིང་ཅན་དང༌། ཟོག་པོ་མགོ་སྐོར་མཁན་གྱི་སྒོམ་
ཆེན་པའི་མིང་ཅན་གྱི་ཁ་ལ་མ་རྒྱུག་པར། སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་ཆོས་ལ་
འཇུག་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་འདི་དང་མཇལ་ནས་ད་བློ་སྣ་མ་མངས་ཤིག དེ་ཁས་འཚེང་
བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ཇི་ལྟར་འོས་པ་བརྗོད། བདུད་ཀྱི་བར་ཆད་ངོ་ཤེས་པར་བྱེད་པའི་
སྐབས་སུ། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་ཉམས་ལེན་བྱེད་པ་ལ། ཐོག་མར་བློ་སྣ་
གཤིན་དུ་འགྲོ་བའི་སྐབས་དང༌། བར་དུ་དམིགས་པ་གསལ་ཞིང་རྟགས་སྣང་རྒྱས་པའི་
སྐབས་དང༌། མཐར་ཉམས་རྟོགས་གོང་འཕེལ་གྱི་སྐབས་རྣམས་སུ་འདིའི་སྒོམ་ལ་བར་ཆད་
བྱེད་པ་བྱུང་ན། དགེ་བ་རླབས་ཆེན་གཞན་འགྲུབ་པ་ལྟར་སྣང་ཡང༌། བདུད་ཀྱི་བར་ཆད་ཁོ་ན་
ཡིན། འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་བ་ལུང་མ་བསྟན་དང་མི་དགེ་བ་ཡིན་ན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། དེ་
ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྒྱལ་ཁམས་མི་ཆེན་གྱིས་གང་བའི་སློབ་མ་སྐྱངས་པ་དང༌། དགེ་སློང་འབུམ་
ཕྲག་བྱེ་བ་ལ་ཆོས་སྟོན་གསོལ་བ་ལས་ཀྱང༌། རྒྱུད་ནས་གསུངས་པ་ལྟར་གྱི་ལམ་དུ་འགྲོ་ངེས་
རང་ཞིག་བྱུང་ན་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་སོ་སོར་སྡུད་པ་ཐུན་གཅིག་བསྒོམ་པ་ཡང༌། ཚོགས་
གསུམ་གར་གྱི་སྒོ་ནས་ལམ་ཆོད་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྱིར་དགེ་བ་ལ་བར་གཅོད་ཐམས་ཅད་
བདུད་ཡིན། དགེ་བ་ལ་བསྐུལ་བ་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུ་ཡིན་ཞེས་ཀྱང་བྱ་མོད་ཀྱི། 
ནང་སེལ་དགེ་བ་ཆུང་ངུ་བོར་ནས་རླབས་ཆེན་ལ་འཕྲལ་དུ་འཇུག་ན། ཆུང་ངུ་བཀག་པ་ཙམ་
4-1-336


བདུད་མ་ཡིན། ངེས་དོན་ལས་བཟློག་ནས་དྲང་དོན་ལ་འཇུག་པ་སོགས། དགེ་བ་ཆེན་པོ་
བཀག་ནས་ཆུང་ངུ་ལ་འཇུག་ན། ཆུང་ངུ་ལ་འཁྱོགས་པ་དེ་དགེ་བ་ཙམ་ཡིན་མོད་ཀྱང་བདུད་
ཀྱི་ལས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེས་ན་རང་གཞན་གྱི་ཆོས་ལ་བར་དུ་གཅོད་པའི་བདུད་རྣམས་
ནི། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གཟུགས་དང༌། ཕ་
དང༌། མ་དང༌། བུ་མོ་དང༌། སྲིང་མོ་དང༌། བུ་དང༌། སྤྲུན་ཟླ་དང༌། འདོད་ཅིང་ཆགས་པའི་ཡུལ་
ཆུང་མ་ལ་སོགས་པ། ངེས་པ་མེད་པའི་གཟུགས་རྣམས་སུ་གྱུར་ནས། ཡང་དག་པའི་ལམ་
སྒོམ་པ་ལ་གེགས་བྱེད་དེ། དངོས་སུ་སྤྲུལ་པ་ཡང་སྲིད་མོད་ཕལ་ཆེར་བདུད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་
བརླབས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་བླ་མ་དམ་པས་གནང་བའི་ལམ་བཟང་རིན་པོ་ཆེ་
འདི་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་གཅེས་སྤྲས་སུ་བྱས་ནས། གཉེན་ཉེ་བ་རྩ་ལག་ཏུ་བརྫུས་པའི་ཆོམ་
རྐུན་ལྟ་བུ། རང་ཁྱིམ་དང༌། ཉེ་དུ་དང༌། ཉོན་མོངས་དང༌། འདུ་འཛི་དང༌། སློབ་དཔོན་ངན་པ་
དང༌། སྡིག་ལས་དང༌། བདུད་ཀྱི་ལས་ཐམས་ཅད་ངོ་ཤེས་ནས་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཏེ་དྲན་ཤེས་
བཞིན་གྱི་སྒོ་ནས་འབད་པས་བསྒྲིམས་ཏེ། སྒོམ་ཉམས་མྱོང་གི་ཡེ་ཤེས་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་
སྦ་ཞིང་བསྐྱང་བར་བྱའོ། །ཞེས་པའོ། །དམ་ཚིག་དང་སྡོམ་པའི་ཡན་ལག་གི་སྐབས་སུ། 
གསང་སྔགས་རང་གི་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། དམ་ཚིག་དང་སྡོམ་པ་དོན་གཅིག་མིང་གི་
རྣམ་གྲངས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱེད་པ་དང༌། སྤང་བྱ་བཟློག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་དམ་ཚིག ཉམས་སུ་
བླང་བྱ་སྒྲུབ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སྡོམ་པ། ཞེས་ཟེར་བ་དང༌། དེ་གཉིས་གོ་བཟློག་པའང་ཡོད་
མོད་ཀྱི། མིང་འདོགས་ཐ་དད་བྱས་ཀྱང་དོན་སྟེང་ནས་འགལ་བ་མེད། མདོ་ཕྱོགས་སུ་ཚུལ་
ཁྲིམས་ལ་དམ་ཚིག་གི་ཐ་སྙད་མ་གྲགས་ཀྱང༌། དམ་ཚིག་གི་དོན་འདའ་བར་མི་བྱ་བ་ཡིན་
པས། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་དམ་ཚིག་གི་དོན་ཚང་ངོ་འདིར་རྩ་ལྟུང་བཅུ་བཞི་ནི། གལ་ཏེ་གཡོ་སྒྱུའི་
དབང་གིས་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་བྱུང་ན་དམྱལ་བར་འགྲོ་སྟེ་འདི་དག་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ཞེས་
4-1-337


སོགས་རྒྱུད་ཚིག་གིས་གསལ་བར་བསྟན། རྩ་ལྟུང་དང་པོ་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་ཐུགས་མི་མཉེས་
པར་བྱས་པ་སྟེ། དམིགས་བསལ་ལ་རང་གིས་དགེ་བ་བྱས་པ་ལ་མ་དགྱེས་ན། རྩ་ལྟུང་དུ་ནི་
མི་འགྱུར། སློབ་དཔོན་མ་དགྱེས་པའི་ཉེས་པ་ནི་ཡོད་དགེ་བ་དེ་རང་ལ་ཕན་ཡོན་ཡང་ཡོད་
པས། དཀར་ནག་འདྲེས་མ་ཡིན། འདི་ལའང་དམིགས་བསལ་རྩ་ལྟུང་དུ་འགྲོ་བ་ཡོད་དེ། 
སྔར་དགེ་བ་རླབས་ཆེན་ལ་འཇུག་པར་ཆད་པ་ལས། དགེ་བ་དམན་པ་ཆུང་ངུ་ལ་ཞུགས་པས། 
ཐུགས་དཀྲུགས་ན་རྩ་ལྟུང་ངོ༌། །
གཉིས་པ་བླ་མའི་བཀའ་ལས་འགོངས་པ་ནི། སྡིག་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་ཚིག་མ་ཡིན་པའི་
བླ་མའི་བཀའ་གཅོག་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ལུང་མ་བསྟན་བཅག་ན་རྩ་ལྟུང་ཡང་བའི་རིགས་དང༌། 
དགེ་བའི་གསུང་བཅག་ན་ཤིན་ཏུ་ལྕི་བའོ། །མི་དགེ་བ་ཅན་གྱི་གསུང་བཅག་ན་རྩ་ལྟུང་ནི་
མེད། ཤད་ཀྱིས་སྦྱང་བའི་མི་དགྱེས་པ་མེད་པར་མ་བྱས་ན། བཀའ་འདས་ཀྱི་ཉེས་པ་ཙམ་
ཡོད་དོ། །འདི་གཉིས་ཡུལ་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་ལ་བརྟེན་པའི་ལྟུང་བ་ཡིན་པས། སྡིག་པ་ཆེ་ལ་
སྦྱང་དཀའ་བའི་རིགས་སོ། །
གསུམ་པ་ནི། གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་ལ་བརྟེན་པའི་བླ་མ་གཅིག་པ་ནི་རྡོ་རྗེ་སྤུན་ཏེ། དེ་
ལ་སྡིག་གསོག་པ་ནི། ནང་དམེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདི་ཡང་ཉེས་པ་ལྕི་ཞིང་སྦྱོང་དཀའ་བའི་
རིགས་སོ། །བཞི་པ་ནི། བྱམས་པ་སྤོང་བ་ཞེས་སྨོས་ཀྱང་བྱམས་སྙིང་རྗེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་
སྤོང་བ་སྟེ། གཏན་དུ་བྱམས་པ་སྤངས་ན་སེམས་ཅན་གཅིག་ལ་བྱམས་པ་སྤངས་ཀྱང་འདིར་
འགྱུར་ཏེ། རྩ་ལྟུང་གི་གཞུང་གཞན་གྱི་འཆད་ལུགས་ལྟར་གྱི། ལྔ་པ་བཞི་པ་གཉིས་ཀ་ལུགས་
འདིའི་བཞི་པར་འདུས་སོ། །འདིར་ལྔ་པ་ནི་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ལ་མ་དད་ཅིང་ཞུ་བདེ་
འགྱུར་མེད་ལ་དགོས་པ་མེད་པར་བསམས་ནས། ཀུན་ད་བྱང་སེམས་ཆེད་དུ་ཉམས་པར་
བྱེད་པའོ། །དྲུག་པ་ནི། ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཡིན་པ་ཞིག་ལ། སྡང་སེམས་
4-1-338


ཀྱིས་སྨོད་པ་དང༌། བདུན་པ་ནི། དབང་བསྐུར་མ་ཐོབ་པའམ་མི་མོས་པ་ལ་གསང་སྔགས་ཀྱི་
ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གསང་བ་སྟོན་པའོ། །བརྒྱད་པ་ནི། ལྷའི་ཁྱད་པར་སྒྲུབ་པ་སོགས་ཀྱི་
དགོས་པ་མེད་པར་རང་གི་ལུས་མི་གཙང་ངོ་ཞེས་སྨོད་པས་ཡན་ལག་གཅོད་པ་ནས་བསྙུང་
བ་ལ་སོགས་པའི་བར་དུ་གདུང་བ་རྩོམ་པ་དང༌། དགུ་པ་ནི། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་གདོད་
ནས་སྟོངས་པ་དང༌། དོན་དམ་གནས་ལུགས་འགྱུར་མེད་ཟུང་འཇུག་དུ་གདོད་ནས་རང་གྲུབ་
པའི་དོན་གོ་བའི་རྗེས་སུ་སླར་མི་འཐད་དོ་སྙམ་མ་དད་པའོ། །བཅུ་པ་ནི། ཁ་འཇམ་ཞེ་གདུག་
པས་གཞན་བསླུ་བ་དང༌། བཅུ་གཅིག་པ་ནི། གསང་སྔགས་ཀྱི་ཐབས་ཟབ་མོ་རྨད་དུ་བྱུང་བ་
ལ་མ་དད་པ་དང༌། བཅུ་གཉིས་པ་ནི། དག་པའི་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནང་དུ་ཡང་དག་པའི་
ལམ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་ལ་ཟེར། དེ་འདྲའི་གང་ཟག་ལ་དེ་འདྲ་ཡིན་པར་ངེས་པའམ། ཡིན་མིན་
ཐེ་ཚོམ་ཟ་བཞིན་དུ། རང་འདོད་ཀྱི་དབང་གིས་སྐུར་བ་འདེབས་པའོ། །བཅུ་གསུམ་པ་ནི། 
སྔགས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་ཞུགས་ནས་ཚོགས་ཀྱི་གྲལ་དུ་ཐབས་ཤེས་ཀྱི་རྫས་སོགས་ལོངས་སྤྱོད་
ཀྱི་དམ་ཚིག་རྣམས་མི་གཙང་བ་དང༌། ཉེས་དམིགས་ཆེ་བའི་བསམ་པས་སྤོང་པ་དང༌། བཅུ་
བཞི་པ་ནི། ཡུལ་བུད་མེད་གཅིག་ལ་སྨད་ཀྱང་རུང༌། དུ་མ་ལ་སྨད་ཀྱང་རུང་སྟེ། སྨོད་ལུགས་
རིགས་འདེད་པའི་སྒོ་ནས་སྨད་ན། བུད་མེད་ཐམས་ཅད་ལ་སྨད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། བུད་
མེད་ཀྱི་རིགས་འདིས་ཅིར་ཡང་མི་རུང་ཞེས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་དག་ཀྱང་ལྟུང་བའི་རྣམ་གཞག་
ཤེས་བཞིན་དུ། ཁྱད་དུ་བསད་ནས་དེ་དག་བྱེད་ལ། ད་དུང་ཆོས་པ་ཡིན་ཚུལ་གྱི་བཟང་རྫུ་
བྱེད་པ་ནི། གཡོ་སྒྱུ་ཅན་ཏེ་ཉོན་མོངས་དྲག་པོའི་རྩ་ལྟུང་གིས་སྔགས་ཀྱི་དམ་སྡོམ་རྩ་བ་ནས་
འཇིག་པར་བྱེད་པ་དམྱལ་བ་བརྒྱད་པོ་རྣམས་སུ་བསྐལ་པ་ཆེས་མང་པར་མནར་བར་འགྱུར་
བས། བསྒྲིམས་ཏེ་ཞེ་ཟོན་གྱི་སྒོ་ནས་འབད་དེ་སྤོང་བ་གལ་ཆེའོ། །གལ་ཏེ་བག་མེད་དང་ཉོན་
མོངས་མང་བས་དབང་མེད་དུ་གོས་ནའང་དེ་མ་ཐག་བཤགས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བས། དམ་
4-1-339


ཚིག་གསོ་བའི་དབང་ཞུས་ཏེ། སྡིག་སྦྱོང་ལ་འབད་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་གོང་དུ་སྨོས་པའི་
ཡོད་པའི་སྡིག་པ་ལྔ། ཉེ་བའི་སྡིག་པ་ལྔ། གསོད་པ་ལྔ། འཁུ་བ་ལྔ། ཆགས་པ་ལྔ་སྟེ་ཉི་ཤུ་
རྩ་ལྔ་པོ་རྣམས་སྤོང་བ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཉེར་ལྔ་ལ་ཡང་དག་པར་གནས་
དགོས། དེ་ལས་གཞན་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་དམ་ཚིག་ནི་རིགས་དྲུག་གི་དམ་ཚིག་དང༌། སྡོམ་
པ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། འདོད་པའི་རྡོ་རྗེ་ལ་ནི་ཞེས་སོགས་གསུངས། དེ་ཡང་ཁྱབ་བྱེད་རིགས་
གཉིས་ལས། ཁྱབ་བྱེད་དང་པོ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་དམ་ཚིག་ནི་སྟོང་ཉིད་སྤྲོས་བྲལ་དང་བརྩེ་
བ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཕན་ཚུན་རྒྱས་བཏབ་རོ་མཉམ་དུ་བྱེད་ཀྱིན་སྒོམ་པ་ཐུན་བཞིའམ། མ་ཐ་
ཡང་ཞག་རེའི་ནང་དུ་ལན་རེ་མེད་ཐབས་མེད། ཁྱབ་བྱེད་གཉིས་པ་མི་བསྐྱོད་པའི་དམ་ཚིག་
ལ། རྡོ་རྗེ་ཐུགས་སྙིང་རྗེ་དང༌། དྲིལ་བུ་གསུང་སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པ་ཡིན་ན། སྔ་མ་རྡོར་སེམས་ཀྱི་
དམ་ཚིག་འདིར་འདུས་པས། སྒྲུབ་པ་ཉམས་ལེན་གྱི་སྐབས། སྔ་མ་ཡོད་ན་འདི་ལོགས་སུ་མི་
དགོས་ཀྱང༌། གོ་དོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། འཇོག་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ནི་ལྡོག་པ་མི་འདྲ་
སྟེ། སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་རེ་རེ་བ་མི་བསྐྱོད་པའི་རིགས་དང༌། གཅིག་ཏུ་བསྲེས་པ་རྡོར་སེམས་ཀྱི་
དམ་ཚིག་ཏུ་འཇོག་པའང་ཡིན་ནོ། །ཡང་འཇོག་ཚུལ་གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཅན་དང༌། ཆོས་
ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་བྱང་སེམས་དང༌། ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་བྲལ་
གྱི་སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པ་མི་བསྐྱོད་པ་དང༌། དམིགས་མེད་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་དང༌། དོན་དམ་རིག་པའི་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་རྡོར་སེམས་ལ་སྦྱོར་ཏེ། མདོ་ལུགས་ལ་དམིགས་མེད་
སྙིང་རྗེ་དང༌། དོན་དམ་རང་རིག་སྒོམ་ཐུབ་པ། ས་མཚམས་མཐོན་པོ་ཁོ་ན་ལ་སྦྱོར་ཀྱང༌། 
གསང་སྔགས་འབྲས་བུ་ལམ་བྱེད་ཡིན་པས་ཐོག་མ་ནས་ཀྱང་འབྱུང་ངོ༌། །འོ་ན་དེ་དངོས་མ་
ཡིན་རྗེས་མཐུན་པའོ་སྙམ་ན། རྗེས་མཐུན་པ་ཡིན་པར་བྱས་ཀྱང་དོན་ལ་འདྲ་བས་འགལ་
བ་མེད་ལ། ཐེག་པ་གཞན་གྱི་དངོས་དང༌། འདིའི་རྗེས་མཐུན་པ་སྐྱོན་སྤོང་ཡོན་ཏན་སྒྲུབ་པ་
4-1-340


གང་ལའང་སྟོབས་ཆེ་ཆུང་ལ་ཁྱད་མེད་པས། དགོས་དོན་གྱི་དབང་ལས་རྗེས་མཐུན་པའི་ཐ་
སྙད་མི་བྱེད་པར་དངོས་སུ་འཆད་པའང་ཡིན་ནོ། །འཆད་ཚུལ་གཉིས་པོ་དེ་ཡང་གནད་གཅིག་
སྟེ། དམིགས་པ་གཉིས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་དང༌། སྤྲོས་བྲལ་རང་སྒོམ་ན་ཕྱོགས་རེ་བར་ཡོང་ཞིང༌། 
དམིགས་མེད་སྙིང་རྗེ་བྱས་ན། ཟུང་འཇུག་ཁོ་ནར་འོང་སྟེ། འདིའི་དམིགས་མེད་ནི་རིག་སྟོང་
ལས་གཞན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱག་རྒྱ་སྐུའི་དམ་ཚིག་ནི་རང་དང་སྣང་བ་ལྷ་སྐུར་བསྒོམ་
པ་ཡིན། སློབ་དཔོན་གྱི་དམ་ཚིག་ནི། བླ་མ་ལ་མཆོག་ཏུ་གུས་པའི་སྒོ་ནས་བླ་མ་མཉེས་པར་
བྱེད་པ་སྟེ། བཞི་པོ་དེ་མི་བསྐྱོད་པའི་རིགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་ཡིན། རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་ཀྱི་དམ་
ཚིག་ལ། རིན་ཆེན་ལྕགས་ཟངས་བ་ལང་རྟ། །གླང་པོ་བུ་མོ་ཡུལ་འཁོར་དང༌། །འདོད་པའི་
ཆུང་མ་རང་གི་ཤ །སྦྱིན་པ་རྣམ་པ་བཅུ་རུ་འདོད། །ཅེས་གསུངས་པ་མཚོན་བྱེད་དེ། ཟང་ཟིང་
གི་སྦྱིན་པ་དུས་གསུམ་དུ་སྦྱིན་པར་འདོད་པའི་སེམས་དང་མ་བྲལ་བ་དང༌། དངོས་སུ་ཡང་
སྐབས་སུ་བབ་ན་ཅི་ནུས་སྦྱིན་པ་ཡིན། འཁོར་ལོའི་རིགས་ལ་བཟའ་བཏུང་ཐམས་ཅད་ཤ་ལྔ་
བདུད་རྩི་ལྔར་བྱིན་གྱིས་རློབ་པ་དང༌། ཡོད་ན་དམ་རྫས་ཀྱི་རིལ་བུ་བརྟེན་ཞིང༌། དུས་ཁྱད་
པར་གྱི་དམ་ཚིག་དཔའ་བོའི་སྟོན་མོ་སོགས་བྱེད་པའོ། །ལས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་ནི་བླ་མ་
དང༌། ཡི་དམ་དང༌། དཀོན་མཆོག་གསུམ་སྤྱི་རྣམས་མཆོད་པ་ཡིན་ལ། བླ་མ་མཆོད་པ་རྡོ་རྗེའི་
རིགས་ཀྱི་སྐབས་ནའང་ཡོད་མོད་ཀྱི། དམ་ཚིག་འདི་དག་ཕན་ཚུན་གཞི་མཐུན་པ་ཡོད་དུ་རུང་
བས། བླ་མ་མཆོད་པ་ནི་རྡོ་རྗེ་དང་ལས་གཉིས་ཀར་དུ་གཏོགས་པར་བྱའོ། །པདྨའི་རིགས་ཀྱི་
དམ་ཚིག་ནི། ནུས་པ་རྙེད་ན་ལས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱས་ཐིག་ལེ་འཆིང་དགོས་པ་ཡིན་ལ། 
ལས་དང་པོ་པས་ཀྱང་ཀུན་ད་ལྟ་བུ་ཅི་ནུས་སུ་སྲུང་བའོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་རྣམས་བསྐྱེད་རྫོགས་
གཉིས་ཀར་གྱི་ཐུན་མོང་པ་ཡིན། ལུགས་འདིའི་དབང་བསྐུར་ཐོབ་ཚད་ཀྱིས་སྲུང་དགོས་འདི་
རྣམས་དངོས་སུ་ཀུན་རྫོབ་གཙོ་ཆེ་ཡང༌། རྫོགས་རིམ་ངེས་དོན་གྱི་དམ་ཚིག་གི་གཞི་རྟེན་དུ་
4-1-341


ཡང་མེད་ཀ་མེད་ཡིན་ནོ། །
ངེས་དོན་རྫོགས་རིམ་གྱི་དམ་ཚིག་ནི། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་རིགས་ལ་མི་འགྱུར་བའི་
བདེ་བ་དང་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་ཟུང་འཇུག་སྒོམ་པ། མི་བསྐྱོད་པའི་རིགས་ལ་རྡོ་རྗེ་ཐུགས་
ཀྱི་དམ་ཚིག་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་དང༌། དྲིལ་བུ་གསུང་གི་དམ་ཚིག་ངག་གཞོམ་མེད་ཀྱི་
སྒྲ་དང༌། ཕྱག་རྒྱ་སྐུའི་དམ་ཚིག་ལུས་སྟོང་གཟུགས་སུ་འཆར་བར་བྱེད་པ་ལ་བསླབ། སློབ་
དཔོན་གྱི་དམ་ཚིག་ནི། སྒྲིབ་པ་པོའི་ཉམས་རྟོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་མོས་གུས་མཆོག་དམན་
གྱི་ཁྱད་མ་གཏོགས་རྣམ་པ་འདྲ་བ་ཡིན། རིན་ཆེན་རིགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་ནི། རླུང་བཅུ་དབུ་
མར་བཅིངས་པ་དང༌། རྣམ་སྣང་རིགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་ནི། ཕུང་པོ་ལྔའི་དྭངས་མ་དང༌། དབང་
པོ་ལྔའི་དྭངས་མ་འཛག་མེད་དུ་བྱེད་པ་དང༌། དོན་ཡོད་རིགས་ལ་དྲོད་དང་རྗེས་ཆགས་ཀྱིས་
གཏུམ་མོ་འབར་བས། ཐིག་ལེ་ཞུ་བ་དང་ལྡོག་སྟེ་བདེ་བའི་ཕུང་ཁམས་དབང་ཡུལ་ཚིམས་
པར་བྱེད་པ་དང༌། འོད་དཔག་མེད་ཀྱི་རིགས་ལ། སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་ཆེན་ལ་བརྟེན་ནས་ཞུ་
བདེ་འགྱུར་མེད་དུ་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་དེ་དག་ཕལ་ཆེར་ལས་དང་པོ་པས་སྒྲུབ་པར་
མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་བཟུང་སྙམ་ན། དེ་ཙམ་དུ་སྐྲག་མི་དགོས་སྤྱིར་རིགས་དྲུག་གི་སྡོམ་
པ་བཟུང་པ་ཙམ་གྱིས་རྫོགས་རིམ་གྱི་དམ་ཚིག་འདི་དག་སྒྲུབ་དགོས་པར་ནི་མ་ངེས་ཏེ། བྱིས་
འཇུག་ཁོ་ནའི་དོན་དུ་སྡོམ་པ་བཟུང་བ་ལ་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དོན་འདི་རྣམས་སྡོམ་
བཟུང་གི་སྦས་དོན་ཡིན་གྱི། སྒྲ་ཇི་བཞིན་པའི་ཚིག་དོན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབང་གོང་མ་
དང་འབྲེལ་བའི་སྡོམ་བཟུང་ཡིན་ན་ནི། དོན་འདི་རྣམས་ཁས་བླངས་པ་ཡིན་ཏེ། རྫོགས་རིམ་
གྱི་སྡོམ་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ངེས་དོན་གྱི་དམ་ཚིག་གི་བསླབ་བྱ་འདི་དག་ལ། ལས་དང་པོ་པས་
ཀྱང་གནས་དགོས་པས། ལམ་མཐོན་པོར་མ་སླེབ་བར་དུ་སྒྲུབ་མི་དགོས་པ་དང་མི་ནུས་པ་མ་
ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་རིགས་གཉིས་ནི་དེའི་དམིགས་པ་སྒོམ་པ་ཡིན། འབྱུང་བ་
4-1-342


ལྔའི་རླུང་བཅིངས་པས་རླུང་བཅུ་བཅིངས་པར་འགྱུར། དགའ་བཞིའི་ཐིག་ལེ་འཆིང་བ་རྗེས་
མཐུན་པ་སྒོམ་ན། རྣམ་སྣང་གི་དམ་ཚིག་འགྲུབ་པ་དང༌། མས་བརྟན་རྗེས་མཐུན་པ་དང༌། 
ཡུལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་བདུད་རྩི་བསྟེན་པས་དོན་ཡོད་གྲུབ་པའི་དམ་ཚིག་འགྲུབ། བཙན་ཐབས་
ཀྱི་སྦྱོར་བ་གསུམ་ལ་བསླབས་པས། འོད་དཔག་མེད་ཀྱི་དམ་ཚིག་འགྲུབ། སྟོང་གཟུགས་
བསྒོམས་པས་ཕྱག་རྒྱ་སྐུ་དང༌། རླུང་བུམ་ཅན་སྒོམས་པས་དྲིལ་བུ་གསུང་དང༌། མི་གཡོ་
གསུམ་ལྡན་བསྒོམས་པས་རྡོ་རྗེ་ཐུགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་ཀྱང་འགྲུབ། བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་
དང༌། སྟོང་གཟུགས་གཉིས་རྒྱས་ཕར་འདེབས་ཚུར་འདེབས་བྱེད་ཀྱིན་སྒོམ་ན། རྡོ་རྗེ་སེམས་
དཔའི་དམ་ཚིག་ཀྱང་འགྲུབ་པས་སོ། །མདོར་ན་ངེས་དོན་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་
རྒྱུ་ཚོགས་བསྒྲུབས་ནས་རང་རང་གི་ངེས་དོན་དེ་དག་མོས་པས་བཟུང་བས་ཆོག་པ་ཡིན་ཏེ། 
དེའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་སྒྲུབ་དཀའ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
གཞན་མི་འབྲལ་བའི་དམ་ཚིག་དང༌། བཟའ་བའི་དམ་ཚིག་སོགས་ནི། སྤྱིར་བསྐྱེད་རིམ་
པ་ལ་གལ་ཆེ་ཡང༌། མ་འབྱོར་ན་བསྐྱེད་རིམ་པས་ཀྱང་ཡིད་ཀྱིས་བསམ་པས་ཆོག །རྫོགས་
རིམ་པ་ལ་དེ་དག་གལ་ཆེ་རྒྱུ་ཡང་མེད་པས་ཆེ་ཐང་དུ་བྱེད་ཀྱང་མི་དགོས། བརྙེས་པར་ཡང་
མི་བྱ། དངོས་སུ་ཅི་རིགས་པར་སྒྲུབ་པའམ། ཡིད་ཀྱིས་བསམས་པ་ཙམ་བྱས་ནའང་ལེགས། 
གཙོ་བོར་མཉམ་བཞག་གི་དམ་ཚིག་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཉིད་སྒོམ་པ་དང༌། རྗེས་ཐོབ་སྤྱོད་
ལམ་དུ་དེ་ཁའི་ཉམས་མྱོང་རྒྱུན་ཆགས་སུ་བསྐྱངས་པས། ཉམས་ལེན་སྒྲུབ་པའི་དམ་ཚིག་
ཐམས་ཅད་དེ་ལ་ཚང༌། འདིར་རྒྱས་པར་བཤད་མི་དགོས་སོ། །སྤྱོད་པ་བསྐྱང་པའི་ཡན་ལག་
གི་སྐབས་སུ། ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུན་མོང་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང༌། ཐེག་ཆེན་གྱི་ཐུན་མོང་
མ་ཡིན་པ་ཡིན་ཅིང༌། མདོ་སྔགས་གཉིས་པོ་རང་གི་ཐུན་མོང་རྣམས་ལ་སྐབས་འདིར་རྒྱས་
བཤད་བྱེད་ཀྱིས་མི་ལང༌། འཁྲིད་ཡིག་གི་དངོས་བསྟན་ལྟར་རྐང་གྲངས་མིང་ཙམ་བརྗོད་
4-1-343


དམ། དེ་ལས་བག་ཙམ་སྤྲོས་ནས་ཆོས་ཐུན་རེ་ཙམ་འཆད། སྐབས་སུ་གང་བབ་སྦྱོར། གསང་
སྔགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྤྱོད་པ་ནི། གོང་དུ་བཤད་མ་ཐག་པའི་དམ་ཚིག་རྣམས་ཀྱང་
ཡིན། ཁྱད་པར་རྫོགས་རིམ་ངེས་དོན་གྱི་དམ་ཚིག་ནི། དོན་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་སྒོམ་ཞིང༌། 
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བར་ཆད་ཐམས་ཅད་སྤངས། རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསྒོམས་པ་ལས་གཞན་དུ་མི་
གཡེལ་བར་བྱེད། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་པོ་ཡོ་བྱད་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས། 
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གྲོགས་སུ་འགྲོ་བ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ལ་འདུས་མོད། རྒྱུད་ལས་གསུངས་
ཚུལ་དང་གོ་བབས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཟུར་ཙམ་བརྗོད་ན། རྡོ་རྗེ་བཞིའི་སྤྱོད་པ། རིགས་དྲུག་
གི་སྤྱོད་པ། ཕར་ཕྱིན་བཅུའི་སྤྱོད་པ་སྟེ་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ནི། ཉིན་དང་མཚན་མོར་ཐིག་ལེ་
དག་ལས་དཀར་པོའི་རྒྱུན་འབབ་གང་ཞིག་མཱ་མ་ཀཱི་སྟེ་ཆང་མ་ཡིན། །གོ་ཀུ་ལ་སོགས་མིག་
ལ་སོགས་པ་ཉིན་ཞག་སོ་སོར་སྤྲོས་ཏེ་ཤ་གཞན་རེས་འགའ་དག་ཀྱང་མིན། །རང་རིགས་ས་
ལ་གནས་པའི་ལྷ་རྣམས་ངག་གི་དག་པའི་ལུས་ལ་བདུད་རྩི་ལྔ་རྣམས་བསྙེན་པ་སྟེ། །སྟོང་
པར་སེམས་ནི་རབ་ཏུ་ཞུགས་ནས་རོ་མཉམ་བྱེད་པ་འཁྲིག་པ་དེ་ནི་སྐྱེ་གནས་ལ་མ་ཡིན། །
ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ནུས་པ་རྙེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་པས་མྱོས་འགྱུར་ལྔ་བཏུང༌། ཤ་
ལྔ་དང་། བདུད་རྩི་ལྔ་བཟའ། རིགས་ལྔའི་ཕྱག་རྒྱ་བསྟེན་པ་ཡིན། ངེས་དོན་དུ་དེ་དག་གི་དོན་
རིམ་པ་བཞིན་དུ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྩལ་སྦྱོང༌། དབང་པོ་ལྔའི་རླུང་དང་རྣམ་རྟོག་དགག
རྩ་འཁོར་རྣམས་སུ་རླུང་གི་སྦྱོར་བས་ཐིག་ལེ་བཅིངས། སྟོང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་པར་སེམས་
མཉམ་པར་འཇོག་པ་རྣམས་སོ། །
གཉིས་པ་ནི། ངེས་པར་རྡོ་རྗེའི་རིགས་དག་ལ་ནི་སྲོག་གཅོད་བྱ་སྟེ་རལ་གྲི་ལ་ཡང་
བདེན་པ་མིན་པའི་ཚིག །རིན་ཆེན་ལ་ནི་གཞན་ནོར་དབྲོག་བྱ་མཆོག་གི་པདྨའི་རིགས་ཉིད་
ལ་ཡང་གཞན་གྱི་བུད་མེད་འཕྲོག །ཆང་དང་སྒྲོན་མ་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་བཟང་པོའི་ཡུལ་
4-1-344


རྣམས་མཐའ་དག་འཁོར་ལོ་ལ་ནི་བསྐྱང་བར་བྱ། །གཡུང་མོ་ལ་སོགས་མཐའ་དག་བུད་མེད་
རྣམས་ནི་གྲི་གུག་ལ་ཡང་མཁའ་ཡི་པདྨར་སྨད་མི་བྱ། །སེམས་ཅན་དོན་གྱི་སླད་དུ་ནོར་དང་
བཅས་པའི་ལུས་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྲུང་མི་བྱ། །རིགས་ཀྱི་བུ་ཀྱེ་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་
འགྱུར་བ་གཞན་དུ་མཐའ་ཡས་བསྐལ་པས་མིན་པར་རྒྱལ་བས་གསུངས། །ཞེས་པ་སྟེ། དྲང་
དོན་དུ་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གསལ་སྣང་ནི་རྒྱས། འཕྲིན་ལས་ཐོག་མེད་དུ་
འགྲུབ་པའི་ནུས་པ་ནི་རྙེད། ཐབས་གཞན་མེད་ཅིང་ཐབས་དེ་ཁོ་ནས་འགྲོ་དོན་དུ་འགྱུར་ངེས་
པ་ཡིན་ན། སྲོག་གཅོད་པ་དང༌། བརྫུན་སྨྲ་བ་དང༌། གཞན་ནོར་འཕྲོག་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་
བུད་མེད་འཕྲོག་པ་རྣམས་ཀྱང་ཚོགས་ཆེན་པོའི་ཡན་ལག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་ནུས་མཐུའི་
སྒོ་ནས་ཡིན་གྱི། དུག་མཚོན་སོགས་ཕལ་པའི་བྱེད་པས་མ་ཡིན་ནོ། །ཆང་དང༌། སྒྲོན་མ་སྟེ། 
ཤ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཏེ་བདུད་རྩི་ལྔ་བསྟེན་ཚུལ་གོང་དང་འདྲ། གཟུགས་མཛེས་པ་དང༌། 
སྒྲ་སྙན་པ་སོགས་ཡུལ་ལྔ་བསྟེན། ཞུ་བདེ་འཛག་མེད་དུ་འཆིང་བར་ནུས་ན། གཡུང་མོ་ལ་
སོགས་པའི་རིགས་མ་ངེས་པའི་ཕྱག་རྒྱ་སྒྲུབ་པ་སྟེ། མདོར་ན་རྨད་བྱུང་འགལ་བའི་སྤྱོད་པས། 
སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ལ། ངེས་དོན་དུ་ནི་དེ་དག་རིམ་པས་ལས་རླུང་ཉི་ཁྲི་
ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་འགོག་པ་དང༌། གང་ལ་གང་འདུལ་གྱི་ཆོས་སྟོན་པ་དང༌། མི་འགྱུར་བའི་
བདེ་བ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལ་བརྩོན་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་གྱི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་
པོ་འགྲུབ་པའི་ཐབས་ལ་བརྩོན་པ་སྟེ་བཞི་དང༌། སྔར་བཤད་པའི་ངེས་དོན་གྱི་དམ་ཚིག་བཞི་
གཅིག་ཏུ་བགྲངས་པ་དང༌། སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཉིད་ཀྱིས་དབུ་མར་ཐིག་ལེ་དགག་
པའམ། འདི་ཡོད་ཕྱིན་ཕྱག་རྒྱ་གཉིས་ལྡན་དང་གསུམ་ལྡན་ཡང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་རིགས་དྲུག་
[གི་]སོ་སོའི་དམ་ཚིག་གོ །ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་སེམས་ཅན་ལ་བློས་བཏང་བ་ནི། རིགས་
དྲུག་ཐུན་མོང་གི་སྤྱོད་པའོ། །
4-1-345


གསུམ་པ་ནི། ནོར་རྣམས་སྤངས་པས་སྦྱིན་པ་ཡིད་དང་བུད་མེད་འགྲོགས་པ་ལས་ཀྱང་
འཕོ་བ་མེད་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ། །བཟོད་པ་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་མི་འཇུག་པ་སྟེ་རླུང་གིས་གཉིས་
ཀའི་བགྲོད་པ་འཇིག་པ་བརྩོན་འགྲུས་ཉིད། །བསམ་གཏན་ཤེས་རབ་དག་ཀྱང་ལྷན་སྐྱེས་
བདེ་ལ་གནས་པའི་སེམས་དང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་སྐད། །དེ་ལས་སེམས་ཅན་དོན་དང་
རྫུ་འཕྲུལ་སྲིད་པ་མཐར་བྱེད་མི་སྐྱེ་ཐོབ་སྟེ་གཞན་པ་བཞི་རྣམས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ལྟོས་
མེད་བཞི་ལྡན་ནི་སྦྱིན་པ། རྗེས་དྲན་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས། སོར་བསམ་ནི་བཟོད་པ། སྲོག་འཛིན་
ནི་བརྩོན་འགྲུས། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ལུས་སེམས་ལྷན་སྐྱེས་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ནི་བསམ་
གཏན། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ངག་གཞོམ་མེད་ཀྱི་སྒྲ་དབྱངས་ནི་ཤེས་རབ། དེ་ལྟར་རང་རྒྱུད་
དག་པས་ཆོས་བསྟན་པ་སོགས་ལྟ་ཅི་སྨོས། མཐོང་ཐོས་དྲན་རེག་སོགས་ཐམས་ཅད་མྱུར་
དུ་བྱང་ཆུབ་ལ་འགོད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་འབྱུང་བ་ནི་ཐབས། སེམས་ཅན་གང་ལ་གང་
འདུལ་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་པ་དམིགས་པ་མེད་པའི་འདུན་པ་ཙམ་ལས་འབྱུང་བའི་སྨོན་
ལམ། ཟུང་འཇུག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་རང་རྒྱུད་ཀྱི་སྲིད་པ་སྟེ་ཉོན་མོངས་སྤོང་ཞིང༌། གཞན་
རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མཐར་བྱེད་པའི་སྟོབས། མི་སྐྱེ་མི་འགག་པ་སྟེ་གདོད་མའི་རང་བཞིན་
མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་ཏེ་དེ་རྣམས་ཅི་ནུས་སུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །
འདིའི་ནང་གི་ཕྱིན་དྲུག་དང༌། སོར་སྡུད་ཤེས་རབ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྦྱིན་པའི་བར་དུ། ཡན་
ལག་དྲུག་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལ་ལུགས་ཟློག་ཏུ་སྦྱར་བ་གཉིས་འགལ་ལོ་སྙམ་ན། མི་འགལ་ཏེ། 
སྤྱིར་ཡང་རྣམ་གྲངས་ཐ་དད་པའི་བཤད་པ་ལ། འགལ་འདུ་རྩིར་མེད་ཅིང༌། ཁྱད་པར་དུ་ཡང་
སོར་སྡུད་ཤེར་ཕྱིན་སོགས་ལ་སྦྱར་བ་ནི། སྔགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིན་དྲུག་དངོས་
ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ལ། འདིར་ནི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་སྤྱི་འགྲོ་འདི་ཆོས་འདི་ལ་འདུས་པའི་དབང་དུ་
བྱས་པ་ཡིན་ཞིང༌། སྦྱོར་ཚུལ་གཉིས་ཀ་ཡང་ཡན་ལག་དྲུག་ཙམ་ལ་སྦྱོར་གྱི། རིམ་པ་དྲུག་ཁོ་
4-1-346


ན་ལ་སྦྱོར་བར་མ་ངེས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུ་ལས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་
པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགྱུར་རོ། །གང་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་གྱུར་པ་ནི། སྲིད་
ཞི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕན་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། དགེ་བ་དང༌། ལེགས་པ་སྒོ་ཐམས་ཅད་ནས་
དུས་ཐམས་ཅད་དུ་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་བྱེད་པའོ། །རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་
ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ལ། །ལེགས་བཤད་གཏམ་གྱིས་བྱི་དོར་བགྱིས་པ་འདིས། །མཐའ་ཡས་
འགྲོ་ལ་དངོས་གྲུབ་རྣམ་གཉིས་ཀྱི། །བདུད་རྩིའི་ཆར་གྱིས་ཚིམས་པ་སྟེར་གྱུར་ཅིག །ཞེས་
ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཁྲིད་ཡིག་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་གསལ་
བྱེད་ལྷན་ཐབས་སུ་སྦྱོར་རྒྱུའི་ཡི་གེ་འོད་བརྒྱ་འབར་བ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི། འགྲོ་དོན་མཛད་
བཞེད་དུ་མས་སྔ་སོར་ནས་བསྐུལ་བ་དང༌། ཉེ་བར་ཡོངས་ཀྱི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་མཁན་
ཆེན་ཀུན་དགའ་ལུང་རིགས་རྒྱ་མཚོའི་གསུང་གིས་ཡང་ཡང་བསྐུལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྦྱར་བ་
ལས། སླད་ནས་ཀྱང་འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་དཔལ་སྟག་
ལུང་པ་ཆེན་པོ་རྗེ་ངག་དབང་བཀྲ་ཤིས་དཔལ་གྲུབ་ཀྱིས་བཀས་ཀྱང་བསྐུལ་ནས་ཅུང་ཟད་
ཚིག་སྣ་བསྲིངས་པ་སྟེ། རྒྱལ་ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་ངེས་པར་བརྗོད་པ་གངས་རིའི་ཁྲོད་ཀྱི་
ཤམྦྷ་ལའི་གནས་སུའོ།། །།ཞུས་དག མངྒ་ལཾ། 
4-1-347


༄༅། །ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་རྒྱས་པར་
བསྟན་པ་ཟུང་འཇུག་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ཆེན་པོ་
ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། ༀ་ཨཱཿཧཱུཾ་ཧོཿཧཾ་ཀྵཿ ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྣམ་པར་བཤད་
པ་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ཟུང་འཇུག་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ། བླ་མ་དང་སངས་རྒྱས་
དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་
ཆེན་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་
པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དཔལ་ལྡན་རིགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་ཁྱབ་བདག་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་
ལྷ་མོར་བཅས། །བརྟན་གཡོར་བཅས་པའི་སྲིད་ཞི་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོ་མཆོག་དང་མགོན་དུ་
བཞུགས། །མཐའ་དག་སྲིད་གསུམ་རྣམ་པ་ཀུན་དུ་རྟག་ཏུ་འཆར་བ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས། །རྗེ་བོ་
དམ་པ་སྲིད་མེད་སྲིད་བྲལ་མཆོག་གི་བླ་མའི་ཞབས་ལ་འདུད། །ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་གདོད་མའི་
མགོན་པོ་ནི། །མངོན་སུམ་ལམ་གྱིས་མངོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཐབས། ཁྱབ་བདག་སྐྱེ་དགུའི་
བདག་པོས་གསལ་མཛད་ལམ། །བླ་མའི་ཞལ་ལུང་བླ་ན་མེད་པ་གང༌། །སྐལ་ལྡན་ཚོགས་སུ་
སྐལ་བཟང་འཇུག་ངོགས་ཟླ་བྲལ་འདི། །དེ་རིང་འཆད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོན་འཚོལ་འདོད་
རྣམས། །ལེགས་པར་བཟུང་ཞིག་ལེགས་པའི་ལམ་འདིས་འགྲོ་རྣམས་ལ། །མཆོག་དང་
ཐུན་མོང་མཆོག་གི་འབྲས་བུའི་དགའ་སྟོན་འགྱེད། །རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ངེས་གསང་སྨྲ་བའི་ཚེ། །
འཕགས་ཡུལ་མཁས་པ་མང་པོའང་རྣམ་འཁོར་ན། །ཕྱོགས་འདིའི་མཁས་པར་རློམ་པ་མང་
4-1-348


པོ་ཞིག །འཁྲུལ་པས་གཡེངས་མོད་འདི་ལ་ངོ་མཚར་ཅི། །ཐེག་པའི་ཡང་རྩེ་དཔལ་ལྡན་དུས་
འཁོར་ཞེས། །ཕལ་ཆེར་སྨོན་གནས་ཙམ་ལས་ཁེངས་མོད་ཀྱང༌། །མ་ནོར་ཇི་བཞིན་གསལ་
ལ་རབ་རྒྱས་པ། །ཞིབ་མོར་སྨྲ་བའི་དཔྱོད་ལྡན་དེང་འདིར་སུ། །བློ་ཆུང་འགའ་རེས་རྟོག་པའི་
འཁྲུལ་འཁོར་སྤེལ། །ཟོལ་འཇོག་ཙམ་ལས་ངོ་སོར་སྒྲོག་པ་དང༌། །ལེགས་པར་བསླབས་
མིན་མཐོང་བའི་ང་རྒྱལ་ཅན། །སྙིང་པོས་དབེན་པའི་རྣམ་བཤད་མང་མོད་ཀྱང༌། །དེ་དག་མ་
ལུས་ཅིག་ཅར་ཟིལ་གནོན་པ། །གྲུབ་པའི་མན་ངག་མཁས་པའི་ལུང་རིག་ཅན། །ངེས་དོན་
ལེགས་བཤད་ཆུ་གཏེར་འདིར་འཇུག་པ། །བརྒྱ་ལམ་ན་ཡིན་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བྱོས། །
དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་གང་ཞིག་སྟོན་པ་དང༌། ཤེས་ལྡན་
རྣམས་ཀྱིས་གང་ཞིག་དོན་དུ་གཉེར་བར་བྱ་བ་ནི་ཐར་པ་མཆོག་དང་དེའི་ཐབས་གཉིས་ཡིན་
ལ། ཐར་པ་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་གནས་ལུགས་ཙམ་ཞིག་ཏུ་ངེས་ཤིང༌། ལམ་
གྱི་རིམ་པ་རྣམས་ཀྱང་གནས་ལུགས་དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པའི་འཁྲུལ་པ་རྣམས་
སྦྱོང་བའི་ཐབས་ཞིག་གོ །དེ་ལྟར་ངེས་ནས་ལམ་གོལ་བར་ནམ་ཡང་མི་འགྲོ་ཞིང༌། དྲང་དོན་
ཙམ་ལ་བརྟེན་པའི་རིང་ལམ་དག་ལ་འཇུག་པར་ཡང་མི་སྤྲོ་བའི་སྐལ་བཟང་དག་ནི། དུས་
གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་སྲས་དང་བཅས་པ་མཐའ་དག་གིས་ཐུགས་ཀྱི་སྙིང་པོ་དང་ཞལ་གྱི་
བདུད་རྩིར་གྱུར་པ་རྡོ་རྗེའི་ཐེག་པའི་ངེས་གསང་བླ་ན་མེད་པའི་ལམ་མཆོག་མཐར་ཐུག་ཆོས་
རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་འཇུག་དགོས་པས། འདིའི་དོན་ཅུང་ཟད་འཆད་པར་
བྱེད་པ་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་གནད་ཀྱིས་རྒྱུད་
ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུད་གསུམ་དུ་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ཡང༌། འདུས་པ་ཕྱི་མ་ལས། 
རྒྱུད་ནི་རྒྱུན་ཆགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། །རྒྱུད་དེ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར། །གཞི་དང་དེ་ཡི་རང་བཞིན་
དང༌། །མི་འཕྲོགས་པ་ཡིས་རབ་ཕྱེ་བ། །རང་བཞིན་རྣམ་པ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །གཞི་ནི་ཐབས་ཞེས་
4-1-349


བྱ་བའོ། །དེ་བཞིན་མི་འཕྲོགས་འབྲས་བུ་སྟེ། གསུམ་གྱིས་རྒྱུད་ཀྱི་དོན་བསྡུས་པའོ། །ཞེས་
གསུངས་ཤིང༌། དང་པོའི་སངས་རྒྱས་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་སྡེ་འདི་རྣམས་སུ་
ཕྱི་ནང་གཞན་གསུམ་གྱི་རིམ་པས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་ཕྱི་ཆགས་འཇིག་གནས་པ་འཇིག་
རྟེན་ཁམས། ནང་ལུས་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་རང་བཞིན། གཞན་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཟུང་
འཇུག་གི་བདག་ཉིད་ཅན་རྣམས་ཡིན་ལ། གཞན་མཆོག་དེ་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་དབང་དང་
བསྐྱེད་རྫོགས་ལ་སོགས་པའི་ལམ་རྣམས་ཀྱང་གཞན་གྱི་ཁོངས་སུ་བསྡུའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཕྱི་
ནང་གཉིས་ནི་རྒྱུ་རྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་སུ་གཏོགས་ལ། གཞན་ལ་དབྱེ་ན་ཐབས་རྒྱུད་དང༌། འབྲས་
རྒྱུད་གཉིས་སུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་རྒྱུད་དེ་གསུམ་པོའི་དོན་གྱི་གཙོ་བོ་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་
ཡིན་པས་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་མེད་ལ། རྒྱུད་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲ་དངོས་ཀྱང་འདི་ལ་འཇུག་པ་
ཡིན་ཅིང༌། གང་ཟག་སོ་སོའི་གནས་སྐབས་གསུམ་གྱི་བློའི་འཆར་སྒོ་ལ་འཁོར་བ་དང་ལམ་
དང་འབྲས་བུའི་ཆོས་སྣ་ཚོགས་པར་ཤར་བ་རྣམས་ནི་རྒྱུ་དང་ལམ་དང་འབྲས་བུ་དངོས་སུ་
འཇོག་པའི་སྐབས་ཡོད་ཀྱང་རྒྱུད་ནི་བཏགས་པ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་བས་ན་དེ་རྣམས་ལ་ནི་རྒྱུ་རྒྱུད་
ཀྱི་བསྡུས་པའི་ཆོས་དང༌། ཐབས་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་དང༌། འབྲས་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་
པའི་ཆོས་ཞེས་བྱ་ཡི། རྒྱུ་རྒྱུད། ཐབས་རྒྱུད། འབྲས་རྒྱུད་དངོས་སུ་མི་འཇོག་གོ །དེ་དག་ལས་
སྐབས་འདིར་ཐབས་ཀྱི་མཆོག་རྫོགས་པའི་རིམ་པ་གཙོ་བོར་གཏན་ལ་དབབ་བྱ་ཡིན་ཞིང༌། 
དེ་ཉིད་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཡན་ལག་ཏུ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཡང་ཅུང་ཟད་
ཙམ་གཏན་ལ་དབབ་པར་བྱ་དགོས་པས། དོན་གྱི་མདོ་འདི་ལྟར་བཟུང་བར་བྱ་སྟེ། གང་ལ་
སྒྲུབ་པའི་ཡུལ་གཞིའི་གནས་ལུགས་གཏན་ལ་དབབ། ཇི་ལྟར་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་
འབྱོར་སྒོམ་པའི་ཚུལ། དེ་ལྟར་བསྒྲུབས་པའི་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་རང་བཞིན་ཏེ་
གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ། གཞིའི་གནས་ལུགས་སྤྱིར་བཤད་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བྱེ་
4-1-350


བྲག་ཏུ་བཤད་པའོ། །
དང་པོ་ལ། རང་ལུགས་གསལ་བར་བརྗོད་པ་དང༌། རྒྱུ་རྒྱུད་ལ་ལོག་རྟོག་སེལ་བའོ། །
དང་པོ་ལ། རྒྱུ་རྒྱུད་ཀྱི་རང་བཞིན་ངོས་བཟུང༌། དེའི་ཁྱད་ཆོས་གསལ་བར་བཤད། འཁོར་
བ་འཇུག་ལྡོག་གི་རྣམ་གཞག་བསྟན་པ་སྟེ་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ལ་ཡང་གསུམ་གྱི་དོན་ཚན་
དང་པོ་ངོ་བོ་ངོས་བཟུང་བ་ནི། རྒྱུ་རྒྱུད་ཀྱི་ངོ་བོ་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་དང་
པོའི་སངས་རྒྱས་དང༌། དོན་དམ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དངོས་དང༌། བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོའི་མིང་གིས་བསྙད་པ། གདོད་མ་ནས་བདེ་སྟོང་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་
སེམས་ཉིད་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། སྤྱིར་སེམས་ལ་དབྱེ་ན་འཁོར་བའི་སེམས་དང༌། མྱ་ངན་ལས་
འདས་པའི་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་གཉིས་རིམ་པས་ཀུན་རྫོབ་པའི་སེམས་
དང་དོན་དམ་པའི་སེམས་སུ་ཡང་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་ཁོ་ན་ལ་གནས་སྐབས་མང་པོར་རིམ་
པས་སེམས་དང༌། སེམས་ཉིད་ཅེས་སོ་སོར་བརྡའ་སྦྱར་བར་མཛད་དེ། རང་བཞིན་གྱིས་འོད་
གསལ་བའི་སེམས་དངོས་ནི་དོན་དམ་དང༌། མྱང་འདས་ཀྱི་སེམས་དང༌། སེམས་སེམས་ཉིད་
གཉིས་ཀྱི་ཟླས་ཕྱེ་བའི་སེམས་ཉིད་དོ། །རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་དང༌། སེམས་བྱུང་ལྔ་བཅུ་རྩ་
གཅིག་ལ་སོགས་པ་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མའི་སེམས་ནི་འཁོར་བ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་དང༌། 
སེམས་སེམས་ཉིད་གཉིས་ཀྱི་ཟླས་ཕྱེ་བའི་སེམས་སོ། །དོན་དམ་གྱི་སེམས་ནི་ཆོས་དབྱིངས་
དང་ཟུང་འཇུག་གི་སེམས་ཀྱང་ཡིན་ལ། གནས་སྐབས་འགའ་ཞིག་ཏུ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་ལ་
ཡང་རང་བཞིན་གྱི་འོད་གསལ་བ་དང༌། སེམས་ཉིད་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པའི་བརྡས་
བསྟན་པ་སྲིད་ཀྱང༌། དཔེ་ཙམ་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱོགས་འདྲ་བ་ལ་དགོངས་པ་དང༌། དགོས་པའི་
ཁྱད་པར་འགའ་ཞིག་གཟིགས་ནས་བསྟན་པ་ཡིན་པས་དངོས་མ་ཡིན་ཏེ་བཏགས་པ་ཙམ་མོ། །
4-1-351


དོན་ཚན་གཉིས་པ་དེ་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ལུང་དགོད་པ་ནི། སེམས་གཉིས་པོའི་ངོས་
འཛིན། དཔལ་དྲི་མ་མེད་པའི་འོད་ལས། དེ་ལྟར་འཁོར་བའི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་སད་
པ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་བཞིར་ངེས་པའོ། །ཞེས་དང༌། གང་གི་ཕྱིར་འཁོར་བའི་བག་
ཆགས་ལས་གྲོལ་བའི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར། གང་སེམས་ཡོད་པའི་སེམས་དེ་
ནི་སེམས་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འཁོར་བའི་སེམས་དང་བྲལ་བ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སེམས་
གཞན་ཡོད་པ་ནི་རྡོ་རྗེ་ཅན་གྱི་མིང་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །ཞེས་པ་སྟེ། 
གནས་སྐབས་བཞིའི་སེམས་ནི་འཁོར་བའི་སེམས་དང༌། དྲི་མ་རྣམས་ལས་གདོད་ནས་གྲོལ་
བའི་སེམས་ནི་མྱང་འདས་ཀྱི་སེམས་སོ། །ཡང་འགའ་ཞིག་འདི་ལྟར་སེམས་པར་འགྱུར་
ཏེ། འཁོར་བའི་སེམས་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་ཀྱང་མྱང་འདས་ཀྱི་སེམས་ནི་བག་ཆགས་ལས་གྲོལ་
བའི་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་གསུངས་པས་དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ལ་བརྗོད་ཀྱི། སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ལ་ངོས་བཟུང་དུ་མི་རུང་ངོ༌། །
ཞེས་པ་འདིའོ། །དེ་ལ་བརྗོད་པ། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ། གོང་དུ་དྲངས་པའི་ལུང་དེ་ལས་རྡོ་རྗེ་
ཅན་གྱི་མིང་གི་ཞེས་པའི་བཤད་བྱ་རྩ་བའི་ཚིག་ནི། དེ་དག་དབུས་སུ་རྡོ་རྗེ་ཅན་ནི་རང་བཞིན་
མིན་ཅིང་རྣམ་འགྱུར་མིན་ཏེ་ཁྱབ་བྱེད་རང་བཞིན་མེད། །ཅེས་དང༌། དེའི་འགྲེལ་པར་ཡང་
ས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་གི་དབུས་སུ་རྡོ་རྗེ་ཅན་ནི་རང་བཞིན་མིན་ཞིང་རྣམ་འགྱུར་མིན་ཏེ་
ཞེས་མྱང་འདས་ཀྱི་སེམས་ནི་ས་སོགས་ལ་གནས་པར་བཤད་ཅིང༌། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། ས་ལ་
སོགས་པ་ནི་རང་བཞིན་དང་རྣམ་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་མ་དག་པ་འཁོར་བའི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་
པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ས་སོགས་འཁོར་བར་བཤད་པས་འཁོར་བའི་ཆོས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དམ། འཁོར་
བ་པ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཡིན་པར་གསལ་བར་གྲུབ་བོ། །དེ་བཞིན་དུ་
རྒྱུད་ལས། བུམ་པའི་ནང་དུ་ཆུ་ནི་ལེན་པར་བྱེད་པ་ན་ཡང་ནམ་མཁའ་འགྲོ་བ་མིན་པ་ཇི་ལྟ་
4-1-352


བར། །མཁའ་ཁྱབ་མཁའ་ཡི་རྡོ་རྗེ་ཅན་ནི་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་ལུས་ཀྱི་དབུས་སུ་དེ་
བཞིན་ཉིད། །ཅེས་དང༌། དེའི་འགྲེལ་པར་ཡང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སེམས་འཁོར་བ་
ལས་འདས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལས་ལ་གནས་པ་ནི་གང་གིས་ཀྱང་མ་བཅིངས་ཤིང་མ་གྲོལ་
བའོ། །ཞེས་གསུངས་པས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་གསལ་ལོ། །
དོན་ཚན་གསུམ་པ་བརྒལ་ལན་གྱིས་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ནི། ཡང་འདི་ལྟར་སེམས་
པར་འགྱུར་ཏེ། འདིར་མྱང་འདས་ཀྱི་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་རང་བཞིན་གྱི་མྱང་འདས་ཙམ་
ལ་དགོངས་པ་ཡིན་པས་མྱང་འདས་དངོས་མ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་འཁོར་བའི་སེམས་ཁོ་ན་རང་
བཞིན་གྱི་མ་གྲུབ་པ་ཙམ་མམ། བདེན་པར་མེད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། རྣམ་ཤེས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
དབྱེ་བ་མི་འཐད་དོ་སྙམ་ན། རྡོ་རྗེ་ཅན་གྱི་བརྡས་བསྟན་པས་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པར་གྲུབ་ཅིང༌། 
འཁོར་བའི་སེམས་ལས་གཞན་པར་བཤད་པས། དེ་གཉིས་ཤེས་པ་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་ཡིན་ནོ། །
རང་བཞིན་མྱང་འདས་ནི་ཡིན་མོད་ཀྱི། མྱང་འདས་དངོས་མ་ཡིན་ནོ། །སྙམ་ན། དེ་ཉིད་ཀྱིས་
མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དངོས་ཡིན་པར་གྲུབ་སྟེ། རང་བཞིན་མྱང་འདས་ནི་མྱང་འདས་ཀྱི་གཙོ་
བོ་ཡིན་ལ། གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་ལམ་གྱིས་སྤངས་པའི་མྱང་འདས་ནི་རྣམ་གྲངས་པའི་མྱང་འདས་
ཙམ་ཡིན་ནོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་དང་པོ་ནི། རང་བཞིན་མྱང་འདས་ནི་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་
ཡིན་ལ། གློ་བུར་དྲི་སྤངས་ཀྱི་མྱང་འདས་ནི་ཀུན་རྫོབ་རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ཙམ་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་
ལས་སྣང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྒྱུ་མཚན་གཉིས་པ་ནི་རང་བཞིན་མྱང་འདས་རྣམ་པར་མི་
རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པའི་ཡུལ་ཡིན་པ་དང༌། གློ་བུར་གྱི་དེ་ནི་རྗེས་ཐོབ་དག་པའི་
སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྒྱུ་མཚན་གསུམ་པ་ནི། སངས་རྒྱས་རང་སྣང་ལ་རང་བཞིན་
རྣམ་པར་དག་པར་གཟིགས་ཤིང༌། གློ་བུར་གྱི་དེ་ལས་གདུལ་བྱ་གཞན་སྣང་ཁོ་ན་འབྱུང་བའི་
ཕྱིར་དང༌། རྒྱུ་མཚན་བཞི་པ་ནི། ཀུན་རྫོབ་འཁོར་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་གདོད་མ་ནས་ཡོད་
4-1-353


མ་མྱོང་བས་རང་བཞིན་རྣམ་དག་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གཟིགས་ཤིང༌། སྒྲིབ་པ་སྔར་ཡོད་དང་
ཕྱིས་སྤངས་པ་གཉིས་ཆར་གཟིགས་རྒྱུ་མེད་པས། གློ་བུར་གྱི་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་
མ་གཟིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྒྱུ་མཚན་ལྔ་པ་ནི། རང་བཞིན་མྱང་འདས་ནི་གདོད་མ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར། འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐབས་སུ་གནས་ལ། དེའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་རྣམ་དག་འདི་
གློ་བུར་རྣམ་དག་ལ་བལྟོས་པ་མེད་ཅིང༌། རང་བཞིན་རྣམ་དག་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ལམ་
བསྒོམས་པས་གློ་བུར་རྣམ་དག་ཏུ་འགྱུར་གྱི། རང་བཞིན་གྱིས་མ་དག་ན་ལམ་བསྒོམས་ཀྱང་
གློ་བུར་རྣམ་དག་ཏུ་མི་འགྱུར་བས། གློ་བུར་རྣམ་དག་གི་མྱང་འདས་ནི་རང་བཞིན་མྱང་འདས་
ལ་ངེས་པར་བལྟོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་མྱང་འདས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་རང་བཞིན་མྱང་འདས་
ཁོ་ན་ཡིན་ལ། གློ་བུར་རྣམ་དག་གི་མྱང་འདས་ནི་ཐབས་སྒོམ་པ་པོ་དང༌། ཐབས་གོམས་པའི་
སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ངོར་དྲི་མ་སྤངས་ཚུལ་དང༌། ཡོན་ཏན་རྟོགས་ཚུལ་གྱི་བློའི་སྣང་བ་ཙམ་དུ་
ཟད་དོ། །འཇམ་དཔལ་གྱི་ལྟ་འདོད་མདོར་བསྟན་ལས་ཀྱང༌། བསོད་ནམས་ཕུང་པོས་སངས་
རྒྱས་ཁྱོད། །སྟོན་པའི་སྐུ་དང་སྤྱོད་པ་སྟེ། །སྡིག་པའི་ཕུང་པོས་སངས་རྒྱས་ཁྱོད། །ངན་པ་
རུལ་པའི་ལུས་ཉིད་དོ། །ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། གཞན་སྣང་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་དང་མཛད་
པ་སྟོན་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་འཁོར་བའི་ལུས་སུ་སྣང་བའི་ཆོས་ཉིད་ངོ་
བོ་གཅིག་ཅིང་སངས་རྒྱས་སུ་བཤད་ལ། རྫོགས་མ་རྫོགས་དང་རྒྱུ་འབྲས་དང་བཟང་ངན་གྱི་
དབྱེ་བ་གང་ཡང་མ་མཛད་པས་སོ། །
གཉིས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱུ་རྒྱུད་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་དེ་རང་བཞིན་གནས་
རིགས་དང༌། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང༌། བདག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་
ཀྱི་སེམས་དང༌། དོན་དམ་པའི་བྱང་ཆུབ་དང༌། དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ཞིང༌། 
དེ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་ཀུན་ཁྱབ་ཡིན་ཀྱང༌། རེ་ཞིག་ལྡོག་ཆས་ཕྱེ་བའི་རྣམ་གཞག་
4-1-354


བྱས་ན། རྒྱུ་རྒྱུད་རང་བཞིན་འོད་གསལ་དེ་ཉིད་སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
ཐིག་ལེ་སྟེ་ཐིག་ལེ་བཞིའི་ངོ་བོར་གནས་ཤིང༌། དེ་ལྟར་གནས་པའི་གོ་དོན་ཡང་ལུས་ངག་
ཡིད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དྭངས་མ་དང་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཐིག་ལེ་ཞེས་བྱ་ཞིང༌། ཆོས་ཉིད་དེ་ཡང་
ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་མ་ཡིན་མོད། དོན་དམ་པའི་ལུས་ངག་ཡིད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་མཐའ་
ཡས་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྤྱིར་སྣང་མེད་དུ་མི་འཇོག་གོ །དེ་ལྟར་ཐིག་ལེ་བཞི་པོ་དེ་ཉིད་
འབྲས་དུས་ཀྱི་སྐུ་བཞིའམ་རྡོ་རྗེའི་བཞིའི་རྒྱུ་རྒྱུད་ཡིན་ཞེས་བྱ་ལ། ཞིབ་མོར་ན་གཞི་འབྲས་
དབྱེ་བ་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཐིག་ལེ་བཞི་པོ་དེ་ཉིད་སྐུ་བཞི་ཡིན་ཀྱང་སེམས་ཅན་རྣམས་
ལ་ཐིག་ལེ་བཞི་ཙམ་ལས་འཕྲོས་པའི་སྣང་བ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རྒྱུ་རྒྱུད་དུ་འཇོག་ལ། སངས་
རྒྱས་རྣམས་ལ་ས་བཞིའི་སྣང་བ་གཙོ་བོར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་འབྲས་རྒྱུད་དུ་འཇོག་པ་ཡིན་ཅིང༌། 
ཐབས་རྒྱུད་ལའང་དེས་རིགས་འགྲེའོ། །དེ་ལྟར་ན་སྐབས་འདིར་ཆོས་ཉིད་དེ་དོན་དམ་པའི་
རྒྱུ་ཡང་ཡིན། དོན་དམ་པའི་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིན་ལ། ཀུན་རྫོབ་རྒྱུ་འབྲས་གང་ཡང་མ་ཡིན་
མོད། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་ངོར་རྒྱུའི་ཐ་སྙད་འཇུག་ཏུ་རུང་ཞིང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་
ལ་ཤེས་ངོར་འབྲས་བུའི་ཐ་སྙད་དོན་མཐུན་དུ་འཇུག་གོ །ཞེས་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་སྣང་
བ་ཅན་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་པ་ཡིན་ཀྱང་ལམ་མ་བསྒོམས་པ་རྣམས་ལ་སྣང་
བ་དེ་མི་སྣང་ངོ༌། །ཞེས་དང༌། དེ་རྣམས་དོན་དམ་པའི་ཐིག་ལེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར་བའི་
བདེ་བའང་ཡིན་ལ། དོན་དམ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ཞལ་བཞི་དངོས་ཀྱང་ཐིག་ལེ་བཞི་པོ་འདི་
ཡིན་ཅིང༌། གཞི་འཁོར་བའི་ཆོས་ལ་དགོངས་ཏེ། གནས་སྐབས་བཞི་ལ་བཤད་པ་ནི་ཐིག་
ལེ་འདི་རྣམས་ཀྱི་དྲི་མ་ཡིན་པ་ལ་དགོངས་སོ། །ཞེས་པ་རྣམས་གྲུབ་དོན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་ཆོས་
ཉིད་དང༌། སྣང་བཅས་དང་། རྒྱུ་རྒྱུད་དང༌། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་སོགས་ཐིག་ལེ་བཞི་ལ་
བཤད་པའི་སྐབས་འདིས་རིགས་བསྒྲེས་ཏེ། གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་རྟོགས་པར་བྱ་ཞིང༌། དོན་
4-1-355


དམ་དབྱིངས་དེ་ཁམས་ལྔའི་དྭངས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཡི་གེ་ལྔ་ཞེས་བརྗོད་དེ། 
དེ་ནི་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་རང་བཞིན་རྒྱུ་རྒྱུད་ཡིན་ལ། ཕུང་པོ་དྲུག་གམ་འབྱུང་བ་དྲུག་གི་དྭངས་མ་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་འགྱུར་མེད་དྲུག་ཅེས་བྱ་སྟེ། རྒྱལ་བ་རིགས་དྲུག་དང༌། ཡུམ་
དྲུག་གི་རྒྱུ་རྒྱུད་དང༌། རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རླུང་འཕོ་བ་
བཅུ་གཉིས་ཀྱི་དྭངས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བདེན་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་
ཆོས་སྐུའི་རྒྱུ་རྒྱུད་དང༌། ཐིག་ལེ་འཕོ་བ་བཅུ་དྲུག་གི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པའི་
དགའ་བ་བཅུ་དྲུག་ཀྱང་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་བཅུ་དྲུག་དང་། 
སྐུ་བཅུ་དྲུག་གི་རྒྱུ་རྒྱུད་ཀྱང་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་དག་ལས་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་
བ་ལ། རང་གི་ངོ་བོས་མ་གྲུབ་པ་ཙམ་གྱི་སྟོང་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཙམ་ཡིན་ཀྱང་ཆེན་པོ་མ་ཡིན་ལ། 
ཆེན་པོའི་སྒྲས་སྟོང་པ་དེ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པར་ཡང་བསྟན་ཅིང༌། ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་ཞེས་བརྗོད་
པས་བདེ་བའི་ཐིག་ལེ་དེ་ཉིད་གཟུང་འཛིན་གྱི་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བར་ཡང་བསྟན་ནོ། །འགྱུར་
མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་མི་འགྱུར་བའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གོ་དགོས་ཤིང༌། ཡི་གེ་ལྔ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་
པ་ཡི་གེའི་སྒྲས་བསྟན་ན། གསུང་གཞོམ་མེད་ཀྱི་ནཱ་ད་ལ་འཇུག་པས་གཉིས་ཀ་ལྟར་ཡང་མི་
འགལ་ལོ། །
གསུམ་པ་ནི། ཇི་སྐད་དུ། མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ལས། ཆགས་སོགས་དྲི་མ་
ལྡན་པའི་སེམས། །འགྱུར་བ་འཁོར་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །དེ་དང་བྲལ་པས་རྣམ་པར་དག །རང་
བཞིན་དྲི་མེད་དག་པའོ། །ཞེས་དང༌། འཕགས་པ་ལྷས་ཀྱང༌། དེ་བཞིན་རང་བཞིན་སེམས་
འདི་ཡང༌། །རྟོག་པའི་ཚོན་གྱིས་བསྒྱུར་བ་ཉིད། །ཐ་མལ་རྟོག་པའི་ཚོན་གྱིས་ནི། །རིན་ཆེན་
སེམས་ནི་དབེན་གྱུར་ན། །ཐོག་མ་ནས་དག་མ་སྐྱེས་པ། །གཉུག་མའི་རང་བཞིན་དྲི་མ་མེད། །
ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་སེམས་ཉིད་འདི་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་ཆེན་དང༌། རྣམ་ཀུན་
4-1-356


མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་ཉིད་དབྱེར་མི་ཕྱེད་པའི་ཟུང་འཇུག་གི་ཡེ་ཤེས་སུ་གནས་པ་ཡིན་ཀྱང༌། 
ཆགས་སོགས་འཁྲུལ་པའི་སྣང་བས་སེམས་རྒྱུད་བསྒྲིབས་པར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་
ལ་ནི་འཁོར་བ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། འཁྲུལ་པ་དེ་ཉིད་རང་བཞིན་མེད་པའི་གནས་ལ་
ཞུགས་ཏེ་རང་སངས་ལ་འགྲོ་བའི་སྐབས་ནི་འཁོར་བ་ལྡོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཅན་
འཁོར་བའི་ངོ་བོ་ནི། གནས་སྐབས་བཞི་དང་ཕུང་པོ་དྲུག་དང་ཁམས་དྲུག་དང་དབང་པོ་དྲུག་
དང་ཡུལ་དྲུག་དང་ལས་དབང་དྲུག་དང་ལས་དབང་གི་བྱ་བ་དྲུག་རྣམས་ཡིན་ལ། འཇམ་
དཔལ་གྱི་ལྟ་འདོད་མདོར་བསྟན་ལས་ཀྱང༌། བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཉེར་སྤྱོད་པ། །རྟག་ཏུ་
ཀུན་རྫོབ་འཁོར་བའོ། །ཞེས་ཀྱང་གསུངས་སོ། །འཁོར་བ་ལྡོག་པའི་ཆོས་ཉིད་ནི། རྡོ་རྗེ་བཞི་
དང༌། རྒྱལ་བ་རིགས་དྲུག་དང༌། ཡུམ་དྲུག་དང༌། དོན་དམ་པའི་སེམས་དཔའ་དྲུག་དང༌། ལྷ་
མོ་དྲུག་དང༌། ཁྲོ་བོའི་དབང་པོ་དྲུག་དང༌། རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོ་མ་དྲུག་གོ །དེ་ལྟར་ན་དོན་ཚན་
དང་པོ་འཁོར་བ་འཇུག་ལྡོག་གི་ངོ་བོ་བསྟན་པའོ། །འཁོར་བའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་དྲི་མ་དེ་
ཕྱིས་དག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང༌། ཇི་སྐད་དུ་དབང་མདོར་བསྟན་ལས། སེམས་ལ་གློ་བུར་
དྲི་མ་མེད། །སེམས་ལས་ཡུན་རིང་དུས་ཅན་མིན། །སེམས་མེད་པར་ནི་སྐྱེ་བ་མེད། །སེམས་
ལ་མི་ཟད་གནས་པ་མིན། །ཞེས་དམ་བཅའི་ཚུལ་དུ་མདོར་བསྟན་ནས། གལ་ཏེ་འདི་ཉིད་
གློ་བུར་བ། །དེ་ཚེ་སྔོན་དུ་སེམས་དྲི་མེད། །གང་ཚེ་སེམས་ལས་དུས་རིང་ཅན། །དེ་ཚེ་དེ་ནི་
ཅི་ལས་སྐྱེས། །གལ་ཏེ་སེམས་མེད་པར་སྐྱེ་ན། །དེ་ཚེ་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་བཞིན། །གལ་ཏེ་
སེམས་ལ་རྟག་ཏུ་གནས། །དེ་ཚེ་ཀུན་ཏུ་ཐར་པ་མིན། །ཞེས་འཐད་པ་བཀོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་
རྒྱས་པར་བཤད། ཇི་ལྟར་ཟངས་ཀྱི་དྲི་མ་ནི། །རོ་ཡི་སྦྱོར་བས་ཉམ་པར་འགྱུར། །དེ་བཞིན་
སེམས་ཀྱི་དྲི་མ་ནི། །སྟོང་ཉིད་སྦྱོར་བས་རྣམ་ཉམ་འགྱུར། །ཞེས་རང་བཞིན་ལ་གློ་བུར་གྱི་
དྲི་མ་སྤོང་པའི་ཚུལ་གསལ་བར་གསུངས་པ་ལྟར་ཏེ། སེམས་སྔོན་དྲི་མ་མེད་པ་ལས་ཕྱིས་དྲི་
4-1-357


མ་གསར་དུ་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུ་འབྱུང་སྲིད་ན་སྒྲིབ་གཉིས་སྤངས་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ་
སླར་ཡང་སྐྱེ་སྲིད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། སེམས་ཉིད་མེད་པའི་སྔོན་རོལ་ནས་ཆགས་སོགས་
ཡོད་པའང་མི་སྲིད་དེ། སྲིད་ན་ཆགས་སོགས་རྒྱུ་མེད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར། ཆགས་སོགས་དེ་
སེམས་མེད་པར་ཡང་མི་སྐྱེ་སྟེ། སྐྱེ་ན་ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་མེ་ཏོག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། རང་གི་
གནས་མེད་པར་སྐྱེ་བ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དྲི་མ་དང་སེམས་ངོ་བོ་གཅིག་པའམ་མི་གཅིག་
ཀྱང་འབྲལ་མི་རུང་མ་ཡིན་ཏེ། ཡིན་ན་སེམས་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་ཐར་པ་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་
རོ། །དེས་ན་སེམས་དང་ཆགས་སོགས་གསེར་དང་གཡའ་བཞིན་དུ་སྔོན་གཅིག་གྲུབ་ཙམ་
ན་གཅིག་ཤོས་ཀྱང་གྲུབ་པས་རྟག་ཏུ་འགྲོགས་པ་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། དྲི་མ་དེ་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་
ནམ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དྲི་མ་སྤངས་ཀྱང་སེམས་ཉིད་མི་ཟད་དེ། དྲི་མ་སྤངས་པའི་སེམས་
ཐར་པར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན་ལྕགས་སམ་ཟངས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཙམ་དང༌། དེའི་ཁ་དོག་ནག་
པའམ་དམར་བ་དང༌། གྱོང་ཞིང་སྲ་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་དང་པོ་ནས་རྟག་ཏུ་འགྲོགས་ཤིང་
དབྱེ་བ་མི་ཕྱེད་པ་ལྟ་བུར་སྣང་ཡང་ལྕགས་ཟངས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཙམ་ནི་དེ་དག་གི་ངོ་བོར་མེད་
པས་གསེར་འགྱུར་རྩིའི་རོ་བཅུད་ཀྱིས་བཙོས་པ་ན་ཁ་དོག་ནག་དམར་མི་མཛེས་པ་དང༌། 
གྱོང་ཞིང་སྲ་བའི་དངོས་པོ་ནི་ཉམས་ཀྱང་ལྕགས་ཟངས་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་མི་ཉམ་སྟེ། དག་
པའི་གསེར་ཁ་དོག་བཟང་ཞིང་རང་བཞིན་མཉེན་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་འཁོར་
བ་འཇུག་པ་དང་ལྡོག་པ་གཉིས་ཀར་འཐད་དོ། །དོན་ཚན་གཉིས་པ་འཁོར་བ་འཇུག་ལྡོག་
རུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་བཤད་པའོ། །
དེ་ལ་འཁོར་བ་འཇུག་པའི་རྣམ་གཞག་མདོ་ཙམ་བཤད་ན། གོང་དུ་བསྟན་པའི་ཐིག་ལེ་
བཞི་པོ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་ཀྱི་གཡའ་ལྟ་བུ་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་ནི་གནས་སྐབས་བཞིའི་
བག་ཆགས་ཡིན་ཅིང་དེ་ལས་འཁོར་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་སེམས་
4-1-358


རང་བཞིན་གྱི་འོད་གསལ་བ་དེ་ནི་ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་དང༌། མི་ཤིགས་པའི་ཐིག་ལེ་དང༌། 
གཞོམ་དུ་མེད་པ་དང༌། འོད་གསལ་དང༌། ཨ་ཐུང་གི་བརྡས་བསྟན་པ་ཡིན་ཅིང༌། དཔལ་དྲི་
མ་མེད་པའི་འོད་ལས། འདིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་གི་ནང་ན་གནས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སོ། །
དེ་ཡང་གཞོམ་དུ་མེད་པའི་སྒྲ་སྟེ་རྟག་ཏུ་ནཱ་དའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་འདིར་
སྙིང་གི་ནང་ན་གནས་པ་ཞེས་པ་ནི་སྙིང་པོར་གནས་པ་སྟེ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་
ཐིག་ལེ་བཞི་དང་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་ཀྱི་དྭངས་མར་གནས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལས་དེ་ཉིད་དང་
འདྲེས་པ་ལྟར་སྣང་བའི་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་གནས་སྐབས་འགར་རྩ་
བའི་མ་རིག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ། དེ་ལ་ཡང་ལྡོག་ཆས་ཕྱེ་ན་གནས་སྐབས་བཞིའི་བག་
ཆགས་སོགས་ཡོད་ཅིང༌། དེའི་རང་སྣང་ལས་གནས་སྐབས་བཞིའི་སྣང་བ་དང་རྣམ་རྟོག་
མངོན་འགྱུར་བ་རྣམས་འཆར་བ་དང༌། མུན་རྡུལ་སྙིང་སྟོབས་གསུམ་སྒྲ་རེག་རོ་གཟུགས་དྲི་
སྟེ་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་འབྱུང་ཞིང༌། དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཁམས་དང་ཕུང་པོ་དབང་པོ་ལས་དབང་
དང་བཅས་པ་རྣམས་འབྱུང་ངོ༌། །ཡེ་ཤེས་དེའི་བཞོན་པ་ནི་དེ་ཉིད་དང་ངོ་བོ་གཉིས་སུ་མེད་
པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་ཡིན་ལ། རྩ་བའི་མ་རིག་པ་དེའི་བཞོན་པ་ཡང་ཕྲ་མོའི་རླུང་ཡིན་ཏེ། རྩ་
བའི་མ་རིག་པ་རླུང་དང་བཅས་པ་འདི་ལ་ཡང་སྐབས་འགའ་ཞིག་ཏུ་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེའི་རླུང་
གི་མིང་བཏགས་པ་ནི། འབྲས་ཀྱི་སྤུན་པ་ལ་འབྲས་ཀྱི་མིང་བཏགས་པ་དང་མཚུངས་ཤིང༌། 
དགོས་པ་ནི་སྤུན་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་འབྲས་ཀྱི་གནས་ལུགས་གོ་དགོས་པ་ལྟར་དྲི་བཅས་
དེ་བཞིན་ཉིད་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ནོ། །གྲུབ་ཆེན་ཡུ་མོ་ལ་སོགས་པ་གོང་མ་
རྣམས་ཀྱི་གསུང་གི་རྩ་བའི་མ་རིག་པ་དེ་ལས་རླུང་གི་མཚན་ཉིད་ཅན་གཉིས་འབྱུང་བ་ལས་
དགའ་བའི་རླུང་གིས་བཞི་པའི་གནས་སྐབས་བསྐྱེད་ལ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་རླུང་གིས་སད་
པ་དང༌། རྨི་ལམ་དང་གཉིད་འཐུག་པོའི་གནས་སྐབས་གསུམ་བསྐྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་
4-1-359


མ་རིག་པ་དེ་ལས་བེམ་ཆོས་ཀྱི་རླུང་སྐྱེ་བའི་དོན་མ་ཡིན་གྱི། དེ་ཉིད་རླུང་དེའི་ངོ་བོར་གནས་
ཤིང་རླུང་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་གནས་སྐབས་བཞིའི་རྣམ་རྟོག་སྐྱེ་བའི་དོན་ལ་དགོངས་སོ། །དེ་
ལས་རླུང་བཅུ་དང༌། དེ་ལས་དུས་སྦྱོར་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་རླུང་དང༌། དེ་དག་གིས་ཡུལ་ལྔ་འཛིན་
པའི་དབང་ཤེས་ལྔ་དང༌། དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང༌། བདག་
ལ་དམིགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་ཡིད་དང༌། ཡིད་གཉིས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་པའི་རྣམ་
པར་རྟོག་པ་མཐའ་མེད་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་ཡེ་ཤེས་དེ་ནི་དཀར་དམར་
རླུང་གསུམ་གྱི་དྭངས་མ་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེའི་དྲི་མའི་ཚུལ་གྱི་རྩ་བའི་མ་རིག་པ་དེ་
ཡང་དཀར་དམར་རླུང་གསུམ་ཕྲ་བའི་ངོ་བོར་གནས་ཤིང་རགས་པ་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་ས་
བོན་ཡིན་ནོ། །ཡེ་ཤེས་དེ་ནི་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ལ་ཀུན་ཁྱབ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་རྩ་བའི་མ་རིག་
པ་དེ་ཡང་འཁོར་བའི་ཆོས་ཀུན་གྱི་རྟེན་དང་གཞི་དང་འཁྲུལ་སྣང་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་ཅན་
ཡིན་མོད་ཀྱི། རེ་ཞིག་སེམས་ཅན་སོ་སོར་རེ་རེའི་སྣང་བ་དང་བསྟུན་ནས་སྐྱེས་བུའི་ལུས་ལ་
ཁྱབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་སོ་ཞེས་བརྗོད་ཅིང༌། རྡོ་རྗེ་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པའི་ཐབས་
ཀྱི་གཞི་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་སྙིང་གའི་འཁོར་ལོའི་དབུས་སུ་དཀར་དམར་ཁ་སྦྱོར་གྱི་ནང་ན་རླུང་
དང་དྲོད་ཕྲ་མོའི་རང་བཞིན་ཅན་གནས་པ་ལ་མ་རིག་པ་ཕྲ་མོ་དེ་ཆོས་ཉིད་དང་བཅས་ཏེ་
གནས་སོ་ཞེས་པ་ལྟ་བུར་བཤད་པ་དང༌། དཀར་དམར་ཁ་སྦྱོར་རླུང་དང་བཅས་པ་དེ་ལ་མི་
ཤིགས་པའི་ཐིག་ལེར་ཡང་བཏགས་ཤིང༌། དེ་བཞིན་དུ་རྩ་འཁོར་གཞན་དང་གཞན་ལ་དེ་ལྟ་
བུ་སྦྱར་བ་མང་སྟེ། དེ་དག་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པས་དྲི་མ་སྦྱོང་བ་དང༌། ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཁྱད་
པར་ཅན་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་བྱེད་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ཐིག་ལེ་བཞི་དང་འབྲེལ་བའི་
གནས་སྐབས་བཞིའི་བག་ཆགས་ནི་ཤེས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་སོ་སོ་ལ་
གནས་པ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱང་དཔྲལ་བའི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་བྱེད་པ་ལས་སད་པའི་གནས་སྐབས་
4-1-360


ཀྱི་བག་ཆགས་སད་དེ། །སད་དུས་ཀྱི་སྣང་བ་རགས་པ་རྣམ་རྟོག་དང་བཅས་པ་མངོན་འགྱུར་
དུ་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་མགྲིན་པའི་ལས་རྨི་ལམ་དང༌། སྙིང་གའི་ལས་གཉིད་
འཐུག་དང༌། ལྟེ་བའི་ལས་བཞི་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བག་ཆགས་སད་དེ་ཆགས་རྟོགས་གི་
སྣང་བ་རགས་པ་རྣམ་རྟོག་དང་བཅས་པ་མངོན་འགྱུར་དུ་འབྱུང་བས་ན་འཁོར་ལོ་བཞི་དང༌། 
རྡོ་རྗེ་བཞི་དང༌། གནས་སྐབས་བཞི་རྣམས་སྦྱར་བ་ཡིན་ནོ། །དང་པོའི་སངས་རྒྱས་རྩ་བའི་
རྒྱུད་ལས། ཡེ་ཤེས་རྣམ་ཤེས་སྦྱོར་བ་ལས། །ལྟེ་བའི་དབུས་ན་གནས་པའི་སེམས། །སྲོག་གི་
ཡོན་ཏན་བརྒྱད་ཀྱིས་བཅིངས། །བདག་སྐྱེས་རྣམས་ཀྱི་དར་སྲིན་བཞིན། །སད་དང་རྨི་ལམ་
གཉིད་ལོག་སྐབས། །རྣམ་གསུམ་ཡེ་ཤེས་དབྱེ་བ་ལས། །སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་ཞལ་གསུམ་
སེམས། །བཞི་པའི་དུས་ལ་ཞལ་བཞིའོ། །ཞེས་དང༌། ལྟེ་བའི་དབུས་ན་ཐིག་ལེ་དང༌། །ཚེག་
དྲག་དེ་དག་ཁ་སྦྱོར་ལ། །རྣམ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་སྦྱོར་བ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་རྣམ་པར་གནས། །
ཞེས་གསུངས་པ་ལས། ཐིག་ལེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དཀར་ཆ་ཡིན་ལ། ཚེག་དྲག་ནི་མེ་སྟེ་
དམར་ཆའོ། །
རྣམ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཀུན་
གཞི་ཡེ་ཤེས་ལ་རྩ་བའི་མ་རིག་པ་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་གཡོག་པའི་མིང་ངོ༌། །དེས་ན་
ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་དེ་ལ་དཀར་དམར་རླུང་གསུམ་གྱི་བག་ཆགས་ས་བོན་གྱི་ཚུལ་དུ་གནས་
པ་དེའི་སྐབས་ཀྱང་རླུང་གི་མཐུ་ལས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གཏི་མུག་གི་རང་
བཞིན་དང༌། དམར་ཆ་རྡུལ་གྱི་བག་ཆགས་ལས་ཆགས་ཤིང་གདུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་
དང༌། སྙིང་སྟོབས་དཀར་ཆའི་བག་ཆགས་ལས་ཞི་ཞིང་གཡོ་བ་འཛག་བཅས་ཀྱི་བདེ་བའི་
མཚན་ཉིད་དུ་གནས་པས། རྩ་བའི་མ་རིག་པ་དེ་ནི་དུག་གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་དང་རྣམ་པས་
བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་དང༌། འཕོ་བའི་བག་ཆགས་དང༌། འཛག་བདེའི་
4-1-361


སེམས་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་ལ་རླུང་གཡོ་བ་དང་རྣམ་རྟོག་མངོན་འགྱུར་བ་བསྐྱེད་
པ་དང༌། འཛག་བདེའི་དགའ་བ་བཅུ་དྲུག་དང༌། རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་རྣམས་རགས་པ་
མངོན་འགྱུར་བ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་ཡོད་ལ། ས་བོན་གྱི་དུས་ཉིད་ནས་རགས་པ་མངོན་
འགྱུར་བ་མེད་ཀྱང་རླུང་རྣམ་རྟོག་དགའ་བ་རྟེན་འབྲེལ་རྣམས་ཕྲ་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་
དངོས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་རྩ་བའི་མ་རིག་པ་དེ་ཉིད་རགས་པའི་ལུས་དང་འབྲེལ་
བ་ལས་ཁྱད་པར་འདོད་ཁམས་པ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་འཁོར་བ་འཇུག་ཚུལ་ནི་འདི་ལྟར་ཡིན་
ཏེ། གཟུགས་ཁམས་དང་གཟུགས་མེད་ཁམས་ལའང་ཕྲ་རགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མ་གཏོགས་
ཕལ་ཆེར་འདྲའོ། །དེ་ཡང་དཀར་དམར་རླུང་གསུམ་གྱི་བག་ཆགས་ལས་རླུང་གི་ནུས་པ་སད་
དེ་འཕོ་བ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་རླུང་རྒྱུ་བར་འགྱུར་ལ། དེས་དམར་ཆ་གཡོ་ཞིང་འབར་བར་འགྱུར། 
དེས་དཀར་ཆ་རྣམས་ཡོངས་སུ་ཞུ་བར་བྱེད། རླུང་གཡོ་བ་དང་དམར་ཆ་འབར་བ་དང་དཀར་
ཆ་ཞུ་བ་གསུམ་གྱི་སྤྱི་ཐུན་མོང་དུ་རྣམ་རྟོག་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ་ཞིང་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱིས་འཕངས་པའི་
ས་བོན་གཞན་རྣམས་སད་པས་རང་གཞན་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་འཆར། ལས་
འཕེན་བྱེད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་སྣ་ཚོགས་སྐྱེ། ད་དུང་ཉོན་མོངས་ཏེ་རླུང་དང་བཅས་པ་ལྷག་པར་
འཕེལ་བས་སྐྱེ་བ་འཕེན་འགྱུར་གྱི་ལས་གསོག་ཅིང༌། ལས་དེ་ལའང་གཉིས་ཏེ། ཐུན་མོང་
གི་ལས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གཙོ་བོར་འགྲུབ་ལ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་
ལས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རང་རང་གི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པ་འགྲུབ་བོ། །སྣོད་བཅུད་
དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་དུ་འདུས་སོ། །དེ་ལྟར་ཡང་རྩ་རྒྱུད་ལས། རྣམ་ཤེས་
ཡེ་ཤེས་སྦྱོར་བ་ཡིས། །ལྔ་དྲུག་ཡུལ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན། །སེམས་ནི་ཞལ་ལྔ་ཞལ་དྲུག་པ། །
སེམས་མིན་སེམས་ཀྱི་གཟུང་བྱ་སྟེ། །ཞེས་གསུངས། དེ་དག་ནི་དོན་ཚན་གསུམ་པ་འཁོར་
བ་འཇུག་ཚུལ་སྤྱིར་བཤད་པའོ། །
4-1-362


ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དོན་དེ་གསལ་བར་བརྗོད་པ་ནི་འདི་ལྟར་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་འཛག་
བདེ་འཁོར་བའི་རྩ་བ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་མེད་ཁམས་ན་ནམ་མཁའ་དང༌། སྒྲ་ཁམས་ཀྱི་ཐིག་
ལེ་འགྱུར་བའི་འཛག་བདེ་དང་། གཟུགས་ཁམས་ན་དེའི་སྟེང་དུ་རླུང་དང་རེག་བྱ། མེ་དང་
གཟུགས་ཀྱི་དེ་དག་ཀྱང་ཡོད། འདོད་ལྷ་རིགས་དྲུག་ལ་ཆུ་དང་རོའི་དེ་དང༌། མི་དང་དུད་
འགྲོ་སོགས་ལ་ས་དང་དྲིའི་ཁམས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་འགྱུར་བའི་འཛག་བདེ་ཡང་ཡོད་པས་མིའི་རྟེན་
ལ་ནི་འབྱུང་བ་ལྔ་དང་། ཡོན་ཏན་ལྔ་ཆར་ཚང་བའི་འཛག་བདེ་རགས་པའི་མཐར་ཐུག་པ་
ཡོད་ཅིང༌། དེ་འཆིང་དུ་རུང་བའི་ནུས་པ་མཐར་ཐུག་པའང་ཡོད་པས་རྟེན་འདི་ལ་ལྷག་པར་
བསྔགས་པ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་ཁམས་ན་འཛག་བདེ་ཕྲ་མོ་དངོས་ཀྱང་
ཡོད་ལ་རགས་པའི་བག་ཆགས་དང་ས་བོན་ཡོད་པས། སླར་འདོད་ཁམས་ཀྱི་མངལ་སྐྱེས་
སུ་སྐྱེ་བ་དང་། གཟུགས་ཁམས་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་ཁམས་ཉིད་དུ་ཡང་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་
ཏེ། རང་རང་གི་ཕུང་པོ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཆགས་པ་འབྱུང་བ་ཡང་ཁམས་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་
འཛག་བདེའི་རྣམ་འགྱུར་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། དྲི་དང་གནས་ལ་མངོན་འདོད་གཞན། ཞེས་
གཞན་ལས་འབྱུང་སྟེ། འདོད་ཁམས་ཀྱི་རྫུས་སྐྱེས་གནས་ལ་སྲེད་པ་དང༌། དྲོད་གཤེར་སྐྱེས་དྲི་
ལ་སྲེད་པ་འཛག་བདེའི་རྣམ་འགྱུར་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ཐམས་ཅད་ལ་མཚུངས་པར་རླུང་
གིས་དམར་ཆ་སྦར་བས་ཐིག་ལེ་ཞུ་བ་ན། འཛག་བདེའི་དགའ་བ་བཅུ་དྲུག་རིམ་གྱིས་འཆར་
ཞིང༌། རེ་རེ་ཡང་དགའ་བ་ཉམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་པས་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ཕྲ་མོ་རེ་
ཡོད་ལ། ཁྱད་པར་བཅུ་དྲུག་པའི་མཐར་ཁམས་འགྱུར་ཞིང་འཛག་པས་ཆགས་པ་དང་བྲལ་
ནས་ཞེ་སྡང་དང༌། ཆགས་སྡང་གཉིས་ཀྱིས་སེམས་འཁྲུགས་པས་རྨོངས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་
གསུམ་འཛོམ་པས་སྔར་གྱི་དུག་གསུམ་གྱི་བག་ཆགས་ལྷག་པར་སྟོབས་སུ་འགྱུར་ལ། དེ་ནི་
མ་རིག་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལ་ལྷག་པར་སྤྱོད་པའི་སྐབས་ཡིན་ཅིང༌། དེས་ལས་བསགས་པས་
4-1-363


འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་སོགས་གཞན་རྣམས་འབྱུང་སྟེ། སྲིད་པའི་འཁོར་ལོ་བར་མ་ཆད་དུ་
འཁོར་བ་ཡིན་ལ། རྟེན་འབྲེལ་ཚར་གཅིག་གི་འཕེན་པ་ཟད་མཚམས་སུ་འཆི་འཕོ་བ་ཡིན་
ཅིང༌། དེ་ཡང་རླུང་སེམས་རགས་པ་རྣམས་འགགས་རྗེས་འཁོར་བ་པ་རྣམས་ཐབས་མཁས་
དང་བྲལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དམར་པོ་སྟེང་དུ་ལྷག་པར་འབར་བས་ཐིག་ལེ་དཀར་པོ་ལྷག་
མ་མེད་པར་ཞུ། ཆུས་མེ་བསད་པའི་ཚུལ་གྱིས་དམར་པོའི་ནུས་པ་རྩ་བ་ནས་ཉམ། དཀར་
དམར་ཁ་སྦྱོར་ཞིག་པའི་མཚམས་ནས་སྐྱེ་བ་གཞན་འགྲུབ་འགྱུར་གྱི་ལས་ཀྱི་མཐུ་ལས་རླུང་
བསྐྱོད་པ་དང་ལྷན་ཅིག་སེམས་གཞན་དུ་འཕོའོ། །དེ་མ་ཐག་དཀར་དམར་རླུང་གསུམ་དང་
ཁམས་ལྔ་ཕྲ་མོ་དང་བཅས་པའི་བར་དོ་འགྲུབ་ལ། དེས་མངལ་གཟུང་བ་སོགས་སྐྱེ་བའི་
སྲིད་པ་བླངས་པ་ན་རྩ་བའི་མ་རིག་པ་ས་བོན་གྱི་གནས་སྐབས་ཅན་དེ་ཐ་མལ་པའི་ལུས་ངག་
ཡིད་གསུམ་རགས་པ་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ལེན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། གོང་དུ་
བཤད་པ་ལྟར་འཕོ་བ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་རླུང་གཡོས་པས་འཛག་བདེ་གསར་པ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་
པར་འགྱུར་རོ། །འདི་དག་ཀྱང༌། མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་ཡེ་ཤེས་གྲུབ་པར། མ་རིག་པ་ནི་
འདིར་ཐོག་མ་མེད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་བག་ཆགས་སོ། །དེས་འདོད་ཆགས་རབ་ཏུ་འཇུག་
སྟེ་འདོད་ཆགས་ལས་ཀྱང་འགྱུར་བའོ། །འགྱུར་བ་ལས་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ་ཆགས་པ་
དང་བྲལ་བ་ལས་ཀྱང་ཞེ་སྡང་ངོ༌། །ཞེ་སྡང་གི་བདག་ཉིད་ནི་བརྒྱལ་བ་སྟེ་བརྒྱལ་བ་ཞེས་བྱ་
བ་ནི་གཏི་མུག་གོ །དེ་ལྟར་ན་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་བདག་ཉིད་ནི་མ་
རིག་པ་སྟེ། ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མ་རིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་
པའོ། །མ་རིག་པ་ལས་འདུ་བྱེད་དེ་འདུ་བྱེད་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་བའོ་ཞེས་
སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཤིང༌། མདོར་བསྡུ་ན། འཛག་བདེའི་བག་ཆགས་ཀྱི་སེམས་ལས་ཁུ་
རྡུལ་རླུང་གསུམ་མངོན་དུ་འགྱུར། དེ་གསུམ་གྱིས་ད་ལྟའི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་བསྐྱེད། ལུས་
4-1-364


ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་སྣང་བ་ལས་ཕྱི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་
ཤར། ནང་བག་ཆགས་ཀྱི་ནུས་པ་ཁུ་རྡུལ་རླུང་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་ཤར་བའི་ཉེར་ལེན་དང༌། 
ཕྱི་རོལ་སྣང་བ་རང་ལུས་དང་བཅས་པའི་ཡུལ་དང་འཕྲད་པའི་རྐྱེན་གཉིས་འཛོམ་པ་ལས་
སླར་ཡང་ཉོན་མོངས་སྐྱེས་ནས་ལས་བསགས་པས་སྐྱེ་བ་གཞན་འཕེན་ཅིང༌། སྔར་ཡོད་པའི་
ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་དེ་སྟོབས་དང་ལྡན་པར་བྱས་ནས་མ་འོངས་པ་ན་ཉོན་མོངས་སྣ་
ཚོགས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡང་བྱེད་དོ། །དེས་ན་འཁོར་བར་འཁྱམས་པ་ཐམས་ཅད་རང་སེམས་ལས་
བྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་འཁོར་བ་བསྒྲུབས་པ་
ཡིན་པས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་པོ་གཞན་ན་མེད་པས་དར་གྱི་སྲིན་བུ་རང་ཉིད་ཀྱི་
ཁ་ཆུས་བཅིངས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་ནི་དོན་ཚན་བཞི་པ་འཁོར་བ་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པའི་ཚུལ་
ལོ། །
དེ་ནས་འཁོར་བ་ལྡོག་པའི་ཚུལ་བཤད་ན། དེ་ལྟར་འཁོར་བར་འཁྱམས་པའི་ཚུལ་དེ་
ཐམས་ཅད་ཀྱང་གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་ཅིང་བདེན་པར་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་གྱི། མེད་བཞིན་དུ་
སྣང་བའི་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ནོ། །འཁྲུལ་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཙམ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་
པ་དེ་ཡང་བག་ཆགས་ཡོད་པའི་མཐུ་དང༌། ལས་རླུང་རྒྱུ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ཏེ་དེའི་
གཉེན་པོར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ལས་རླུང་དགག་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ཆོས་ཉིད་
ལ་མངོན་སུམ་པའི་སྣང་བ་ཅན་གྱི་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་འགྱུར་བདེའི་བག་ཆགས་སྤོངས་
ལ། ལས་རླུང་བཀག་པས་ནི་དཀར་དམར་གྱི་ཚོགས་པ་རང་སར་དེངས་ནས་འཛག་བདེ་
བཅུ་དྲུག་དང༌། རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་རིམ་པ་དེ་རྣམས་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །ལས་
ཉོན་སྡུག་བསྔལ་སྔར་གྱི་རྒྱུན་རྣམས་དངོས་སུ་འགགས་ཤིང༌། རྣམ་རྟོག་སྤངས་པས་སླར་སྐྱེ་
བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། སྲིད་པར་ལས་ཉོན་གྱི་སྐྱེ་བ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་མེད་བཞིན་
4-1-365


དུ་སྣང་བའི་འཁྲུལ་པའི་འཁོར་ལོ་རང་སངས་སུ་སོང་བ་ཙམ་ན་ཐར་པ་སྟེ། སྔར་ཡོད་བདེན་
པ་པོ་བསལ་རྒྱུ་དང་། སྔར་མེད་ཁྱད་པར་ཅན་བཞག་རྒྱུ་མེད་དེ། དེ་ལྟར་ཡང་དྲི་མེད་འོད་
ལས། དེའི་ཕྱིར་བདུད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་བའི་སེམས་ཀྱི་བག་ཆགས་
ཀྱི་དྲི་མའོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་འཁོར་བའི་སེམས་ཀྱི་བག་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་
སེམས་སོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཀུན་རྫོབ་སེམས་ཅན་གྱི་གང་
ཟག་ནི་རྣམ་ཤེས་འཁོར་བའི་ཆོས་མཐའ་དག་དང་བཅས་པའི་རྒྱུན་ཙམ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་ལ་
དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པའི་ཕྱིར། རྒྱུད་ལས། སེམས་ཅན་རྣམས་
ནི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཆེན་པོ་གཞན་འདིར་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་ཡོད་མ་ཡིན། །
ཞེས་སོགས་གསུངས་ཤིང༌། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གཞན་དང༌། མདོ་སྡེ་རྣམས་ལས་ཀྱང་རྒྱ་ཆེར་
གསུངས་སོ། །དོན་འདི་རྒྱས་པར་ལམ་དང་འབྲས་བུ་བསྟན་པས་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །
གཉིས་པ་རྒྱུ་རྒྱུད་ལ་ལོག་རྟོག་སེལ་བ་དངོས་དང༌། འཕྲོས་དོན་ནོ། །དང་པོ་ནི། མཁས་
པ་འགའ་ཞིག་སྐབས་འདིར་གནས་སྐབས་བཞིའི་དྲི་མ་དང༌། མ་དག་པའི་ཁམས་དྲུག་དང༌། 
ལས་རླུང་འཕོ་བ་བཅུ་གཉིས་དང་། འགྱུར་བདེའི་དགའ་བ་བཅུ་དྲུག་རྣམས་འབྲས་བུའི་རྡོ་
རྗེ་བཞི་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་རྒྱུད་དངོས་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། སྤྱིར་ཡང་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་ལས། 
རྒྱུད་ནི་རྒྱུན་ཆགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། །འཁོར་བ་རྒྱུད་དུ་འདོད་པ་ཡིན། །ཞེས་པའི་དགོངས་པར་
བྱས་ནས་འཁོར་བ་ཉིད་རྒྱུ་རྒྱུད་དུ་བཞེད་དོ། །འོན་ཀྱང་རྣམ་གཞག་འདི་ལེགས་པ་མ་ཡིན་
ཏེ། གནས་སྐབས་བཞི་སོགས་འཁོར་བའི་ཆོས་རྣམས་ནི་སྤང་བྱ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་རྒྱུ་གྲུང་པོར་མི་རུང་ལ། འཁོར་བ་སྤངས་པའི་ཚེ་རྒྱུན་ཆད་པས་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་དུ་
རྒྱུན་ཆགས་པར་ཡང་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོའི་ལུང་དེ་ཡང་རྒྱུ་ཐབས་འབྲས་བུས་
བསྡུས་པའི་རྒྱུད་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་འཆད་པའི་སྐབས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཁོར་བའི་
4-1-366


རང་བཞིན་ལ་བསམ་པ་ཡིན་ན་རང་བཞིན་དེ་འཁོར་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་བོད་མང་
པོ་ཞིག་ནི། རྒྱུ་རྒྱུད་འཁོར་བའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ལ་འཁོར་བ་རང་བཞིན་མེད་ཙམ་དེ་འཁོར་
བའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་མི་འཐད་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། མེད་པར་དགག་པའི་མཚན་
ཉིད་ཅན་དངོས་མེད་དེ་ནི་རྒྱུ་དངོས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། རྒྱུར་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་མེད་
པའི་ཕྱིར་དགོས་པ་དང་ལྡན་པའི་བཏགས་པ་པར་ཡང་མི་རུང་ངོ༌། །རང་བཞིན་མེད་ཙམ་
དེ་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་སྤྱི་ཁྱབ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འཁོར་བ་ཁོ་ནའི་སྟེང་དུ་གནས་པ་མི་སྲིད་ན། 
འཁོར་བ་ཁོ་ན་ལ་རང་བཞིན་མེད་པའི་སྒྲ་སྦྱར་བ་དོན་མེད་པ་དང༌། འབྲས་བུའི་སངས་རྒྱས་
ཀྱང་འཁོར་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་ཡིན་པས་ཁྱེད་ལ་རྒྱུ་རྒྱུད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ལྟར་
འདོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དངོས་མེད་ལ་རྒྱུན་ཆགས་པའི་དོན་དངོས་དང་ཕྱོགས་
མཐུན་གང་ཡང་མ་ཚང་བའི་ཕྱིར་དང༌། འཁོར་བ་ཁོ་ན་ལ་གནས་པའི་རང་བཞིན་མེད་པ་
ཞིག་ཀྱང་ཡོད་དོ་སྙམ་ན་དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་དེ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེས་རྣམ་པར་དཔྱད་པས་དེ་འདྲ་
ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་འགའ་ཞིག་རྒྱུ་རྒྱུད་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མེད་
དགག་གི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་སྟོང་པ་དེ་ནི་རྒྱུ་རྒྱུད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་ཅིང་གནས་ལུགས་མཐར་
ཐུག་ཀྱང་ཡིན་ལ། རང་རིག་ཙམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཤིག་ཀྱང་ཁས་ནི་ལེན་ཅིང༌། དེ་གནས་སྐབས་ཀྱི་
ཆོས་ཉིད་དང༌། གནས་ལུགས་ཕལ་པ་ཙམ་ཡིན་ཅིང༌། སྔ་མ་གཏན་ལ་དབབ་བྱ་དང༌། བསྒོམ་
བྱའི་གཙོ་བོ་ཡིན་ཀྱང་ཕྱི་མ་ཡང་བསྒོམ་ཞིང་གཏན་ལ་འབེབས་དགོས་ཏེ། གནས་ལུགས་
སྤྲོས་པ་ཉེར་ཞིའི་རྣམ་པ་ཅན་གཞི་ཟག་མེད་ཀྱི་སེམས་དང་འབྲེལ་བ་དེ་ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་
ཡིན་ཅིང་གཞི་དུས་ན་ཡོད་ཅིང༌། དེ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བདེ་ཆེན་དུ་གནས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐུགས་
ཀྱི་ཉེར་ལེན་དང༌། སྟོང་གཟུགས་ལོངས་སྐུའི་རྣམ་པ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་གཞི་དུས་ནས་ཡོད་
པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུའི་ཉེར་ལེན་ཡིན་ལ། དེ་དག་རྟག་པ་དངོས་མིན་ཅིང་རིགས་པའི་དཔྱད་
4-1-367


བཟོད་ཀྱི་བདེན་གྲུབ་མིན་ཀྱང༌། རྒྱུན་གྱི་རྟག་པ་དང་དགོས་པའི་དོན་ལ་མི་བསླུ་བའི་བདེན་
པ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྒོམ་པའི་ཚུལ་ཡང་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་ཡུལ་ལ་ལས་དང་པོ་པས་དེ་དང་མཐུན་
པའི་འཛིན་སྟངས་དགོས་པས་སྟོང་ཉིད་ནི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་གཟུང་བྱ་དང༌། སྟོང་གཟུགས་ནི་
སྟོང་པའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་བྱས་ན་འཁོར་ལོ་བར་མཐའ་གཉིས་
དང༌། ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་གཉིས་ཀྱང་དགོངས་པ་འགལ་མེད་དུ་སྒྲུབ་ནུས་པས། ཆོས་སྤོང་གི་
ལས་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་ཞིང༌། དཔྱོད་ལྡན་ཆེན་པོ་གཞན་དང་གཞན་དག་ཀྱང་འདི་
དང་ཕྱོགས་མཐུན་དུ་གསུངས་པ་དག་ཡོད་དོ། །འདི་ནི་སྔ་མ་གཉིས་ལས་ལེགས་ཀྱང་ད་དུང་
མི་འཐད་པ་སྣང་ངོ༌། །ཆོས་སྐུའི་ཉེར་ལེན་ཟག་མེད་ཀྱི་སེམས་རྒྱུན་ཁོ་ན་ལ་མི་འཇོག་པར་
སྤྲོས་པ་ཉེར་ཞིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་ཟག་མེད་ཀྱི་སེམས་ལ་འཇོག་པ་ནི་རྣམ་དཔྱད་མེད་
པའི་ཚིག་སྟེ། རང་བཞིན་སྤྲོས་པ་དང་མ་བྲལ་བའི་ཟག་མེད་ཀྱི་སེམས་ཤིག་ཡོད་ན་དེ་གཅོད་
པའི་ཕྱིར་དེ་སྐད་བརྗོད་དགོས་པ་བདེན་ཀྱང་དེ་འདྲ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཟག་མེད་སེམས་
རྒྱུད་ཙམ་དེ་རྒྱུ་རྒྱུད་ཡིན་ན་ནི་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་ཙམ་དེ་རྒྱུ་རྒྱུད་ཀྱི་གཙོ་བོར་བཞག་པ་ཤིན་
ཏུ་འགལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་ཙམ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཡིན་
པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་ཟག་མེད་ཀྱི་སེམས་ཁོ་ན་དང་འབྲེལ་བ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་
ཕྱིར་དང༌། ཁྱེད་ལྟར་ན་གདོད་ནས་གྲུབ་པའི་སྟོང་གཟུགས་དེ་ཡང་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱིར། 
དེའི་རང་བཞིན་མེད་པ་ནི་གཟུགས་སྐུའི་རྒྱུར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ཡང་འདོད་
ན། འཁོར་ལོ་བར་པའི་དངོས་བསྟན་བསྟན་བྱས་གཙོ་བོ་ཆོས་ཉིད་མེད་དགག་དེ་ཆོས་སྐུའི་
རྒྱུ་རྒྱུད་གཙོ་བོར་བཤད་པའི་རང་ཚིག་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དངོས་མེད་ལ་རྒྱུའི་དོན་
དང་རྒྱུད་ཀྱི་དོན་གཉིས་ཀ་མ་ཚང་ཞིང་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པ་ནི་དངོས་པོའི་ཁྱད་པར་གཅིག་ཁོ་ན་
ལ་དམ་པོར་སྡོད་པ་མི་སྲིད་པའི་སྐྱོན་སྔར་བཤད་པ་ཡང་འདིར་འཇུག་པ་དང༌། ཟག་མེད་ཀྱི་
4-1-368


སེམས་རྒྱུན་དང་མ་འབྲེལ་བའི་སྤྲོས་བྲལ་ཙམ་གྱི་ཆོས་སྐུའི་རྒྱུ་རྒྱུད་དུ་མི་འགྱུར་ཞིང༌། གདོད་
མའི་སྟོང་གཟུགས་དང་མ་འབྲེལ་བའི་སྤྲོས་བྲལ་ཡང་གཟུགས་སྐུའི་རྒྱུ་རྒྱུད་དུ་མི་འགྱུར་ན། 
སྐུ་གཉིས་གང་ལ་ཡང་རྒྱུའི་དོན་མི་བྱེད་པ་དེ་རྒྱུ་རྒྱུད་ཀྱི་གཙོ་བོར་ཁས་ལེན་པ་ཤིན་ཏུ་འགལ་
བའི་ཕྱིར་དང༌། སྒོམ་པས་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་ལ། བདག་གཉིས་བཀག་པའི་འཛིན་སྟངས་
ཅན་གྱི་རིག་ཤེས་ངེས་པར་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པར་འདོད་པ་ནི། རྒྱ་བོད་ཀྱི་དབུ་མའི་གཞུང་
སྨྲ་བ་པོ་ཐེག་ཆེན་གྱི་གྲུབ་མཐའ་བཟུང་ནས་རྟོག་གེ་ལ་དགའ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ཁོ་ན་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་དང༌། རྫོགས་རིམ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་སྐབས་སུ་སྣང་ཡུལ་དང༌། ཞེན་ཡུལ་
གྱི་ཐ་སྙད་སྦྱོར་བ་ཚད་ལྡན་སུས་ཀྱང་མ་བཤད་པའི་རྟོག་བཟོར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་
ན་འདི་ལ་གྲུབ་མཐའ་མི་འདྲ་བ་གཉིས་བསྲེས་པའི་སྐྱོན་ཆེན་པོ་བྱུང་ཞིང༌། བོད་ཕལ་ཆེར་
རྟག་པ་དང༌། བདེན་པ་མི་འདོད་པ་ནི་རུང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་རྒྱུད་རྣམས་ལས། རྟག་པ་དང་
བདེན་པའི་རྣམ་གཞག་མཐའ་ཡས་པ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀླུའི་ཞབས་ཀྱི་སྒོམ་རིམ་
དུ། དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་དག་པ་ཡིས། །རང་གི་ངོ་བོ་དོན་དམ་འདི། །ཤིན་ཏུ་ཡང་ནི་གྲུབ་པས་
ན། །བརྟགས་པའི་གཞན་དངོས་འབྱུང་མ་ཡིན། །ཞེས་པ་དང༌། ཨརྱཱ་དེ་བས་ཀྱང༌། ཡོད་
ལ་མེད་པར་འཁྲུལ་དང་མི་རྟག་ཉིད་དུ་འཁྲུལ། །མེད་ལ་ཡོད་པར་འཁྲུལ་དང་རྟག་པ་ཉིད་
དུ་འཁྲུལ། །ཞེས་དང༌། ཀླུའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་སྐུ་གསུམ་དུ་འཇུག་པར་ཡང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ནི་
རྣམ་གསུམ་པོ། །ཡོངས་སུ་ཤེས་དང་སྤངས་དག་པའི། །སྐུ་གསུམ་པོ་ནི་ཐོབ་འགྱུར་ཏེ། །དེ་
ཕྱིར་དེ་ནི་དེ་ཡིས་བསྡུས། །ཞེས་དང༌། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས་ཀྱང༌། གང་དག་ས་ལ་དཔག་
བསམ་ཤིང་དང་རོ་དང་མཆོག་གི་རོ་དང་སྨན་དང་རོ་ཡི་དབང་པོ་གཞན། །མཐའ་དག་ནད་
འཕྲོག་རྡུལ་ཕྲན་རྣམས་ཀྱི་རབ་ཏུ་བསྐྱེད་པ་དེ་རྣམས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མི་མཐོང་སྟེ། །
གང་ཞིག་ཕལ་པའི་རྩ་དང་ཤིང་དང་ཆུ་དང་རྡུལ་དང་རྔོ་བ་དང་ནི་ལྕགས་རྣམས་མཐོང་བར་
4-1-369


འགྱུར། །ཞེས་ཡོད་པའི་ཆོས་ཉིད་མི་མཐོང་ལ། མེད་པའི་ཀུན་རྫོབ་མཐོང་བར་གསུངས་
སོ། །མདོ་ལས་ཀྱང༌། བྱིས་པ་རྣམས་ནི་མེད་པའི་ཆོས་ལ་སྤྱོད། །ཅེས་གསུངས་ན། ཆོས་
ཉིད་དང་དོན་དམ་པ་ཡང་གནས་ཚུལ་ལ་མེད་ན། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱང་མེད་པའི་ཆོས་ལ་
སྤྱོད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། བྱིས་པ་ཁོ་ན་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་གསུངས། གཞན་ཡང་གནས་
ལུགས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་ཡིན་ལ། ཡེ་ཤེས་མ་འཁྲུལ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར་བདེན་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་དེ་བདེན་པར་མ་གྲུབ་ན་ཐེག་ཆེན་འཕགས་པའི་
མཉམ་བཞག་ཡེ་ཤེས་རྫུན་པའི་ཡུལ་ཅན་དུ་སོང་བས་འཁྲུལ་པར་ཐལ་བ་དང༌། དེ་མི་རྟག་
པ་ཡིན་ན་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་ཐོབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དེ་མི་རྟོག་པར་རྟོགས་པར་ཐལ་བ་
དང༌། དེ་ལས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འདུ་ཤེས་འཇུག་པར་ཐལ་བ་དང༌། འདུས་བྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
རྒྱུ་རྐྱེན་དུ་མ་ལས་འབྱུང་བར་ཐལ་ཏེ། རྒྱུ་མེད་པ་དང༌། རྒྱུ་གཅིག་ལས་དངོས་པོ་གང་ཡང་
འབྱུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་དག་རྒྱས་པར་ལོགས་སུ་དཔྱད་པར་བྱ་སྟེ། འདིར་ཡི་གེ་
མངས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་བཞག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་རྩ་བའི་མ་རིག་པ་ལ་ཡེ་ཤེས་སུ་འདོད་པ་
དང༌། མ་རིག་པ་ལ་གཞོམ་མེད་ཀྱི་ཐ་སྙད་མཛད་པ་དང༌། གཞིའི་དུས་ན་ཡེ་ཤེས་གཏན་ནས་
མེད་པར་འདོད་པ་དང༌། ཡང་ཤིན་ཏུ་འཁྲུལ་པ་ཁ་ཅིག དཔལ་ལྡན་གསང་འདུས་ལས། རྡོ་
རྗེ་འཆང་གི་སྒྲུབ་གཞི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་རླུང་སེམས་གདོད་ནས་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པར་གསུངས་
ཤིང༌། དེའི་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ལ་སྒྲུབ་གཞི་དེ་ཇེ་བཟང་དུ་སོང་བ་ཡིན་པར་འདོད་ཅིང༌། དུས་
ཀྱི་འཁོར་ལོ་ནས་སྒྲུབ་གཞི་དེ་འདྲ་མ་གསུངས་ཤིང་ལམ་གྱིས་ཀྱང་དེ་ལ་གནད་དུ་མི་བསྣུན་
པར་སྟོང་གཟུགས་ཤིག་སྔར་མེད་གསར་དུ་བསྒྲུབས་ནས་དེ་ལས་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བའི་
ཕྱིར་དུས་འཁོར་ལ་སྒྲུབ་གཞི་མེད་ཟེར་བ་དང༌། ཡང་སོར་སྡུད་ཀྱི་སྐབས་དབུ་མའི་ཡས་སྣ་
ལ་གནད་དུ་བསྣུན་དགོས་པ་རྒྱུ་མཚན་སྐུའི་ཐིག་ལེ་ལ་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་སྣང་བ་སྣ་
4-1-370


ཚོགས་སུ་འཆར་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པས་དེ་ལ་སེམས་གཏད་ན་སྟོང་གཟུགས་
འཆར་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱི་ཡིན་ཟེར་བ་སོགས་ནི། སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་མཐར་ཐུག་
གི་ལམ་མི་འདྲ་བ་གཉིས་སུ་ཐལ་བ་དང༌། རང་ཚིག་སྔ་ཕྱི་དངོས་སུ་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་
མི་འཐད་དོ། །ཡང་གཞན་སྟོང་དབུ་མ་སྔགས་ལུགས་སུ་རློམ་པ་ཁ་ཅིག བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོའམ་གཞོམ་མེད་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ཡུངས་འབྲུ་ཙམ་དོན་དམ་པར་ཡོད་ཟེར་པ་ཡང་རྫུན་ཆོས་ཀྱི་
ཁ་སྐད་བློ་ལ་ཞེན་ནས་གསང་སྔགས་ཟབ་མོ་མ་གོ་བར་ཟད་དོ། །འདི་དག་ནི་དཔྱད་པའི་སྒོ་
ཙམ་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི། རྒྱས་པར་གཞན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །
གཉིས་པ་ནི། སྐབས་འདི་འཕྲོས་དོན་ལ་རྣམ་གཞག་འདི་ལྟ་བུ་ཡང་ཤེས་དགོས་ཏེ། ཕ་
རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པར་རྒྱུ་རྒྱུད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསལ་རྫོགས་སུ་མ་བཤད་ཅིང༌། གསང་
སྔགས་རྣལ་འབྱོར་བླ་མེད་དུ་གསལ་རྫོགས་སུ་བཤད་པའི་ཕྱིར། ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་
ཆར་གྱི་ལྟ་བ་དང༌། ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་གཉིས་ཀའི་སྒོ་ནས་མདོ་སྔགས་གཉིས་ལྟ་བ་
མི་གཅིག་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཟུང་འཇུག་གི་གནས་ལུགས་དེ་མ་རིག་པས་བསྒྲིབས་པ་ཙམ་ཞིག་
ཞེ་འདོད་ལ་མཐུན་ཀྱང༌། མ་རིག་པའི་ངོས་འཛིན་མི་མཐུན་པར་གྱུར་ཏེ། ཉན་ཐོས་རྣམས་
ནི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་དང་འབྲེལ་བའི་སེམས་རྨོངས་ཙམ་དེ་ལ་འདོད་ཅིང༌། དེའི་གཉེན་
པོར་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཙམ་སྒོམ་པ་དང༌། སེམས་ཙམ་པ་རྣམས་ནི་གཟུང་འཛིན་རྫས་
གཞན་ཏུ་འཛིན་ཅིང༌། སྣང་བ་ལ་མ་རིག་པ་ཕྲ་བར་བྱས་ནས། དེའི་གཉེན་པོར་གཟུང་བ་རང་
བཞིན་མེད་པར་སྒོམ་པ་དང༌། དབུ་མ་ཕལ་པ་རྣམས་ནི། མཚན་འཛིན་གྱི་སྤྲོས་པ་མ་རིག་པ་
ཕྲ་བར་བྱས་ནས། དེའི་གཉེན་པོར་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པ་དང༌། དབུ་མ་ཆེན་
པོ་མདོ་ལུགས་པ་རྣམས་ནི་བག་ཆགས་ཀྱིས་མ་རིག་པ་ཕྲ་བར་བྱས་ན། དེའི་གཉེན་པོར་
རང་རིག་རང་གསལ་དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་སྒོམ་པ་དང༌། དབུ་མ་ཆེན་པོ་གསང་སྔགས་པ་ནི། 
4-1-371


འགྱུར་བདེ་འཕོ་བའི་བག་ཆགས་མ་རིག་པའི་མཐར་ཐུག་ཏུ་བཞག་ནས། དེའི་གཉེན་པོར་
རང་རིག་ཟུང་འཇུག་གི་ཡེ་ཤེས་དབང་བཞི་པའི་ལམ་སྒོམ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་སྤྲོས་པ་
བཀག་པའི་འཛིན་སྟངས་ཅན་གྱི་རིག་ཤེས་ཀྱིས་མ་རིག་པ་ཕྲ་མོ་འགོག་མི་ནུས་པས། རྒྱུད་
ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས་ཀྱང༌། དངོས་དང་དངོས་མེད་ཀྱིས་ཕྱེ་སེམས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་དག་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་
བ་ལ་བདེ་ཉམས་སྟེར་བ་མིན། །གང་ཞིག་མཁའ་ཡི་ཤེས་རབ་ལ་འཁྱུད་ལྷན་སྐྱེས་བདེ་བར་
གནས་པའི་རང་སེམས་དེ་ནི་ཐར་པ་སྟེ། །ཞེས་དང༌། ལྟ་འདོད་མདོར་བསྟན་ལས་ཀྱང༌། ཕུང་
པོ་རྣམ་དཔྱད་སྟོང་པ་ཉིད། །ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་སྙིང་པོ་མེད། །རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་ལྡན་པའི། །
སྟོང་ཉིད་དེ་ལྟར་འགྱུར་མ་ཡིན། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཤིང༌། དགྱེས་རྡོར་ལས་
ཀྱང༌། རང་རིག་བདག་ཉིད་དག་པ་སྟེ། །དག་པ་གཞན་གྱིས་རྣམ་གྲོལ་མིན། །ཞེས་གསུངས་
ཤིང༌། དེའི་འགྲེལ་པར་གྲུབ་ཆེན་མཚོ་སྐྱེས་ཀྱིས་རང་གིས་རིག་པ་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་བདག་
ཉིད་ཀྱི་དག་པས་དག་པ་ཡིན་གྱི། གཞན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་དག་པས་རྣམ་
པར་གྲོལ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཐུན་མོང་
མ་ཡིན་པ་སྔགས་ནས་བདེ་བ་ཆེན་པོར་བཤད་དེ། རིམ་ལྔ་ལས་ཀྱང༌། རང་རིག་ཙམ་གྱི་ཡེ་
ཤེས་ནི། །ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་མཚན་ཉིད་མེད། །འོན་ཀྱང་འདི་ལ་དབྱེར་ཡོད་དེ། །མཚན་མོ་
ཉིན་མོ་མཚམས་བདག་ཉིད། །ཅེས་གསུངས། སྔགས་ལ་ཡིད་མཚན་རྟོག་ལས་སྐྱོབ་པའི་སྒྲ་
བཤད་མཛད་པ་སོགས་ཀྱང་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པས་སྐྱོབ་མི་ཐུབ་པའི་མཚན་རྟོག་ཡོད་པར་སྟོན་
པའི་ཚིག་ཡིན་ལ། སྤོང་རྒྱུའི་སྒྲིབ་པ་ཡང་འཕོ་བའི་བག་ཆགས་དེ་མདོ་ནས་མ་བཤད་ཅིང༌། 
དེ་སྤོང་པའི་ཐབས་ཀྱང་མདོ་ལས་མི་འབྱུང་སྟེ། སློབ་དཔོན་ཀླུའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལས་མཐའ་རྣམ་
འབྱེད་ལས། མགོ་དང་རྐང་ལག་སོགས་སྦྱིན་ཀྱང༌། །སྣང་བ་རྣམ་པར་མ་དག་ཕྱིར། །བྱང་
ཆུབ་འབྲས་བུ་ཐོབ་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྣང་བའི་སྒྲིབ་པ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་
4-1-372


འཕོ་བའི་བག་ཆགས་ཏེ། སྣང་མཆེད་ཐོབ་གསུམ་གྱི་སྣང་བ་གསུམ་དང༌། ཉི་ཟླ་སྒྲ་གཅན་གྱི་
སྣང་བ་གསུམ་དོན་གཅིག་གོ །མདོ་ནས་མ་བཤད་པའི་ཚོགས་བསོགས་ཚུལ་ཡང་ལྷག་པོར་
ཡོད་དེ། དེས་ན་གཙོ་བོ་གང་ཞིག་འཕོ་མེད་ལྷན་སྐྱེས་ལུས་ཀྱི་བདེ་བ་དག་ནི་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་
པར་བསྟན། །ཞེས་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་གཉིས་ལས་གུད་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་
ཚོགས་རྒྱ་ཆེར་བཤད་དོ། །འདིར་ལུས་ཀྱི་བདེ་བ་ཞེས་གསུངས་པས། ལུས་ཚོར་བདེ་བ་ཟག་
མེད་དུ་སྐྱེ་བ་སྔགས་ཀྱི་ཟབ་ཁྱད་དུ་འདོད་པ་ནི་མུན་སྤྲུལ་ཆེན་པོ་སྟེ། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་
ནི་ལུས་ཚོར་བདེ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་འདི་ལ་མང་དུ་དཔྱད་པ་བྱར་ཡོད་དོ། །
དེ་ལྟར་ན་ལྟ་བ་དང༌། སྒྲིབ་པ་དང༌། བསྒོམ་བྱ་ལམ་དང༌། བསྒྲུབ་བྱ་ཚོགས་གསོགས་པ་སྟེ་
བཞི་ཆར་གྱི་སྒོ་ནས་གསང་སྔགས་ཁྱད་པར་དུ་ཕྱེའོ། །འདི་དག་ཏུ་གསང་སྔགས་ཞེས་སྤྱིར་
བསྟན་པ་ཚིག་ཟོར་ཡང་བའི་ཕྱིར་ཏེ་བླ་མེད་ལ་གོ་དགོས་ཤིང་རྒྱུད་སྡེ་གཞན་འོག་མ་རྣམས་
ལའང་འདི་ལས་དཔགས་ཏེ་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདི་རྣམས་ལམ་གྱི་རྣམ་གཞག་གཙོ་ཆེ་ཡང་
ལོག་རྟོག་སེལ་བའི་སྐབས་འདིར་འབྲེལ་ཆེ་བས་བཤད་དོ། །
གཉིས་པ་ལུས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ལ། ལུས་ཆགས་པ་དང༌། གནས་པ་
དང༌། འཇིག་པ་དང་བསྲུང་བའི་ཚུལ་རྣམས་རྒྱས་པར་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ནང་གི་ལེའུ་རྩ་
འགྲེལ་ལས་ཤེས་པར་བྱ་དགོས་ལ། འདིར་སྒོམ་པས་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཉེར་
མཁོ་རགས་པ་ཙམ་བཤད་ན། ཤེས་བྱ་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་རྣམ་གཞག་དང༌། སྤང་བྱ་ཉི་ཟླ་སྒྲ་
གཅན་གྱི་འཆི་ལྟས་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་རྩ་དང་རླུང་དང་ཐིག་ལེའི་རྣམ་གཞག་གསུམ་
ལས། ཐོག་མར་རྩའི་རྣམ་གཞག་ནི། རྡོ་རྗེའི་ལུས་འདི་ལ་རྩ་བྱེ་བ་ཕྲག་ཕྱེད་དང་བཞི་ལ་
སོགས་པ་མཐའ་ཡས་པ་གསུངས་ཀྱང༌། འདི་ཙམ་ཞིག་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། གསང་གནས་ནས་
གཙུག་ཏོར་གྱི་བར་དུ་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏི་སྲོག་ཤིང་གི་ཚུལ་དུ་གནས་པའི་ཡས་སྣ་དངོས་གཙུག་ཏོར་
4-1-373


དུ་ཟུག་ཅིང༌། དེ་ལས་གྱེས་པའི་ཡལ་ག་སྦོམ་པ་ཞིག་སྨིན་མཚམས་དང༌། ཕྲ་མོ་ཞིག་ཚངས་
བུག་ཏུ་ཟུག་གོ །རོ་རྐྱང་གཉིས་ཀྱང་གཙུག་ཏོར་ནས་གསང་བའི་བར་དུ་དབུ་མ་དང་སུམ་
གཞིབས་སུ་གནས་ལ། གཙུག་ཏོར་དཔྲལ་མགྲིན་སྙིང་ག་ལྟེ་གསང་སྟེ་འཁོར་ལོ་{དག་[དྲུག་]
གི་ལྟེ་བའི་གནས་སུ་རོ་རྐྱང་དང་། དབུ་མ་རྩའི་ཡལ་ག་ཕྲ་མོ་རེས་སྦྲེལ་ནས་སྦུབས་འབྲེལ་
བར་ཡོད་ཅིང༌། གཙུག་ཏོར་ནས་རོ་རྐྱང་གཉིས་ཡལ་ག་སྣ་ཚོགས་སུ་གྱེས་ཏེ། མིག་དང་རྣ་བ་
དང་སྣའི་བུ་ག་རྣམས་སུ་ཟུག་པ་ལས་རླུང་གི་ལམ་གཙོ་བོར་སྣ་བུག་ཡིན་ནོ། །ལྟེ་བ་སོར་
བརྒྱད་ནས་གསང་བའི་འཁོར་ལོ་ཡོད་ཅིང༌། འཁོར་ལོ་དེའི་འོག་མཚམས་ཀྱི་ལྟེ་བ་ནས་དབུ་
མའི་མས་སྣ་སྦོམ་ཤོས་ནི་ཅུང་ཟད་གཡས་ལ་བརྟེན་ཏེ་མདུན་ངོས་སུ་འགྲོ་ཞིང༌། རོ་མའི་མས་
སྣ་ཡང་ཅུང་ཟད་གཡོན་ངོས་ལ་བརྟེན་ཏེ། མདུན་དུ་སྣ་བསྟད་ནས་ཆུ་ལམ་དུ་ཟུག་པ་ཡིན་ལ། 
རྐྱང་མ་ནི་དབུས་ཀྱི་ཆ་བཟུང་སྟེ་རྒྱབ་ཏུ་འཁྱོགས་ནས་བཤང་ལམ་དུ་ཟུག་པའོ། །གཙུག་ཏོར་
ནས་གསང་བའི་བར་ལ་ནི་རོ་མ་གཡས་དང་རྐྱང་མ་གཡོན་དུ་འགྲོ་ལ་ཡལ་ག་ཕྲ་མོ་ནི་ལྟེ་བ་
ནས་རྩ་གསུམ་ལས་གྱེས་པའི་རྩ་ཕྲན་མཁལ་རྩ་ལ་འབྲེལ། དེ་བཞིན་དུ་གསང་བ་ནས་གྱེས་
ཏེ་ལྟེ་བའི་རྩ་རྣམས་དང་ཡང་འབྲེལ་ཞིང༌། དེ་གཉིས་ཀ་ལས་དཔྱི་དང་བརླ་སོགས་རྐང་
མཐིལ་གྱི་བར་གྱི་རྩ་རྣམས་གྱེས་པ་ཡིན་ལ། ལྟེ་བ་ནས་ཡར་སོང་སྙིང་ག་དང་འབྲེལ་ཞིང༌། 
སྙིང་ག་ནས་གྱེས་པས་མཆན་ཁུང་གི་རྩ་ལ་སྦྲེལ་ནས་དཔུང་པ་གཡས་གཡོན་སོགས་ལག་
པའི་རྩ་རྣམས་བསྐྱེད། དེ་རྣམས་ཀྱི་སྣེ་མགྲིན་པར་འདུས། དེ་ལས་ལྕེ་ཆུང་དང༌། མཆུ་དང༌། 
རྣ་བ་སྣ་ལྕེ་མིག་སོགས་ཀྱི་རྩ་རྣམས་བསྐྱེད་དེ་སླར་ཡང་གཙུག་ཏོར་གྱི་བར་དུ་འབྲེལ་ལོ། །ལྟེ་
བ་ནས་གཙུག་ཏོར་གྱི་བར་གྱི་འཁོར་ལོ་ལྔ་ལ་དབུས་རྩ་གསུམ་འབྲེལ་བའི་ཐད་དུ་ལྟེ་བའི་
འཁྱུད་མོ་ཅུང་ཟད་ཡོད་ཅིང༌། དེ་དག་རེ་རེ་ལས་ཕྱོགས་བཞིར་འབྱུང་{བ་}བཞིའི་ནུས་པ་
འཛིན་པའི་རྩ་བཞི་བཞི་རེ་ཡོད་ལ། གཙུག་ཏོར་དུ་དེ་ཉིད་ཁོ་ན་སྟེ་ཕྱི་ནང་རིམ་པའི་དབྱེ་བ་
4-1-374


མེད་པ་དང༌། གཞན་བཞི་པོ་ལ་རྩ་འདབ་བཞི་རེ་ཡོད་པ་དེ་ལས་གཉིས་གཉིས་སུ་གྱེས་པས་
རིམ་པ་གཉིས་པ་ལ་རྩ་འདབ་བརྒྱད་བརྒྱད་དོ། །སྙིང་ག་ལ་དེ་ཉིད་ཁོ་ན་དང༌། དཔྲལ་མགྲིན་
གཉིས་ལ་དེ་རྣམས་ལས་ཀྱང་གཉིས་གཉིས་གྱེས་པས་རིམ་པ་གསུམ་པ་ལ་བཅུ་དྲུག་བཅུ་
དྲུག་གོ །དཔྲལ་བ་ལ་དེ་ཉིད་ཁོ་ན་དང༌། མགྲིན་པར་བཅུ་དྲུག་ལས་ཀྱང་གཉིས་གཉིས་གྱེས་
ཏེ་རིམ་པ་བཞི་པ་ལ་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་སོ། །ལྟེ་བར་བརྒྱད་ཀྱི་ཕྱོགས་བཞི་ལས་གཉིས་གཉིས་
གྱེས་ཤིང༌། མཚམས་བཞི་ལས་མ་གྱེས་པས་རིམ་པ་གསུམ་པ་ལ་བཅུ་གཉིས་དང༌། དེའི་
ཕྱོགས་ཀྱི་གཉིས་གཉིས་ལས་ལྔ་ལྔ་དང་། མཚམས་ཀྱི་བཞི་ལས་དྲུག་དྲུག་གྱེས་པས་རིམ་པ་
བཞི་པ་དྲུག་ཅུ་རེ་བཞི་ཡིན་ལ། དྲུག་ཏུ་གྱེས་པའི་ཐ་མ་རེ་རེ་ནི་སྟོང་པ་འབབ་པའི་རྩ་ཞེས་བྱ། 
གསང་གནས་ལ་འཁོར་ལོ་དྲུག་ཆར་གྱི་ནུས་པ་འཛིན་པའི་དབང་གིས་འཁྱུད་མོ་ནས་སྐྱེས་
པའི་ནང་སྐོར་རྩ་འདབ་དྲུག དེའི་ལྔ་ལས་གཉིས་གཉིས་སུ་གྱེས་པས་བར་སྐོར་ལ་རྩ་འདབ་
བཅུ། དེའི་བརྒྱད་ལས་གཉིས་གཉིས་སུ་གྱེས་པས་ཕྱི་སྐོར་ལ་རྩ་འདབ་བཅུ་དྲུག་ཅེས་བཤད་
པ་དང༌། ཡང་བར་སྐོར་བཅུ་ལས་གསུམ་གསུམ་དུ་གྱེས་པས་སུམ་ཅུ་དང༌། དབུས་ཀྱི་ལྟེ་བ་
ལས་གྱེས་པ་གཉིས་ཏེ་ཕྱི་སྐོར་ལ་སོ་གཉིས་སུ་ཡང་བཤད་ན། གཉིས་ཀ་ལྟར་ཡང་མི་འགལ་
ཏེ་བཅུ་དྲུག་ནི་ཁ་སྟེང་དུ་ལྟ་བ་དང༌། སོ་གཉིས་ནི་འོག་ཏུ་ཕྱོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཡིན་གསུང༌། 
རྩ་འདབ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་རྩ་དྲུག་བགྲོད་པའི་ཚེ། ཕྱི་སྐོར་བཅུ་དྲུག་པ་ལྟར་ན། འཁོར་ལོ་གཞན་
རྣམས་ཀྱི་ཕྱི་སྐོར་འབའ་ཞིག་དང༌། གསང་གནས་ཀྱི་རིམ་པ་གསུམ་ཆར་བགྲངས་པ་སྟེ། ཕྱི་
སྐོར་སོ་གཉིས་པ་ལྟར་འཁོར་ལོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱི་སྐོར་རོ། །གསང་གནས་ལ་འཁོར་ལོ་
གཞན་རྣམས་དང་བགྲོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བར་བྱེད་པ་ཡང་མི་འགལ་ཏེ། སྐྱོན་ཡོན་བསྐྱེད་པ་ལ་
འཁོར་ལོ་གཞན་ལྔ་ཆར་དང་གསང་བའི་འཁོར་ལོ་གཅིག་པུ་སྟོབས་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་
རྒྱུ་མཚན་བཤད་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་ལས་གྱེས་པ་བད་ཀན་སོགས་དཀར་ཆ་འཛིན་
4-1-375


པའི་རྩ་སྟོང་ཕྲག་ཉེར་བཞི་དང༌། ཁྲག་མཁྲིས་སོགས་དམར་ཆ་འཛིན་པ་སྟོང་ཕྲག་ཉེར་བཞི་
དང༌། མུན་པ་རླུང་གི་ཁམས་འཛིན་པའི་སྟོང་ཕྲག་ཉེར་བཞི་སྟེ་བདུན་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་ངོ༌། །དེ་
དག་ཁམས་དྲུག་དང་སྦྱར་བ་ནི། སྤྱིར་ཡེ་ཤེས་ཁྱབ་བྱེད་དུ་བྱས། ཁམས་ལྔ་ཁྱབ་བྱར་བྱས་ན། 
ཡེ་ཤེས་ཁོ་ན་ཤེས་རབ་དང༌། ཁམས་ལྔ་ཐབས་སོ། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་ཤེས་ཁ་སྦྱོར་མཚོན་བྱེད་དུ་
བྱས་ནས། ཡེ་ཤེས་ནམ་མཁའ་གཉིས་ཁྱབ་བྱེད་ཤེས་རབ་དང༌། འབྱུང་བཞི་ཁྱབ་བྱ་ཐབས་
སུ་བྱས་པའང་ཡོད་དོ། །སྔ་མ་ནི་རྡོ་རྗེ་གསུམ་ལ་བཞི་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཁྱབ་པ་དང༌། ཕྱི་མ་ནི་
ལུས་ངག་ལ་སེམས་ཀྱིས་ཁྱབ་པའི་ངེས་པའོ། །དེ་དག་འཁོར་ལོ་དྲུག་དང་སྦྱར་ན། ལྟེ་བ་ས་
དང་སྙིང་ག་རླུང་ཐབས་ཤེས། མགྲིན་པ་མེ་དང་དཔྲལ་པ་ཆུ་ཐབས་ཤེས་ཏེ་དེ་དག་ཆུང་ངུ་
འཁོར་ལོ་ཐར་མ་ཆད་ཀྱིས་ཟུང་འཇུག་མཚོན་པ་དང༌། གཙུག་ཏོར་ནམ་མཁའ་དང་གསང་བ་
ཡེ་ཤེས་ཁ་སྦྱོར་ནི་ཆེན་པོ་ཁྱབ་བྱ་རྣམས་ཁོངས་སུ་འཇུག་པའི་ཐབས་ཤེས་སྦྱོར་ཚུལ་ལོ། །
དཔྲལ་པ་རླུང་དང་སྙིང་ག་ཆུར་བཞག་པ་ནི་འབྱུང་བ་བསྐྱེད་བསྡུད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་
ལ། དེའི་ལྟེ་བ་དང་དཔྲལ་བ་ས་རླུང་ཐབས་ཤེས་མགྲིན་པ་དང་སྙིང་ག་མེ་ཆུ་ཐབས་ཤེས་སོ། །
གང་ལྟར་ཡང་ས་མེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གསུམ་ཡུམ་གྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་གསུམ་དང༌། ཆུ་
རླུང་ནམ་མཁའ་གསུམ་ཡབ་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡིན་པས་ཡབ་ཡུམ་གྱི་རྡོ་རྗེ་གསུམ་སོ་སོར་
བྲང་སྤྲོད་དུ་སྦྱོར་བའི་ལུགས་ཀྱང་འབྱུང་བས་བསྡུས་རྒྱུད་གཞན་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པ་མང་པོ་
ཡང་འདི་ལ་གནས་སོ། །དེ་དག་ཀྱང་རགས་པ་ལུས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ལ། ཕྲ་བ་བསམ་པའི་
དབང་དུ་བྱས་ན། གཙུག་ཏོར་ཡེ་ཤེས། གསང་གནས་ནམ་མཁའ། ལྟེ་བ་རླུང༌། དཔྲལ་བ་ས། 
མགྲིན་པ་ཆུ། སྙིང་ག་མེ་སྟེ་དེའི་ཚེ་འཁོར་ལོ་རེ་རེ་ལ་ཡང་ལུས་བསམ་གྱི་ཐབས་ཤེས་ཁ་སྦྱོར་
དུ་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡན་ལག་གི་འཁོར་ལོ་ནི། ལག་པ་གཡས་རླུང༌། གཡོན་མེ། རྐང་པ་
གཡས་ཆུ། གཡོན་ས། དེ་རེ་རེ་ཡང་ཚིགས་གསུམ་གསུམ་དང་ལྡན་པས་འཁོར་ལོ་གསུམ་
4-1-376


གསུམ་དུ་བཞག་པ་དང༌། དཔུང་པ་གཉིས་ནམ་མཁའ། གྲུ་མོ་གཉིས་རླུང༌། འཁྲིག་མ་གཉིས་
མེ། དཔྱི་གཉིས་ཆུ། པུས་མོ་གཉིས་ས། ལོང་བུ་གཉིས་ཡེ་ཤེས་སུ་བཞག་པ་ཡོད་དེ་སྐབས་
ཐོབ་སོ་སོ་ལ་སྦྱར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་ཚིགས་ཆེན་བཅུ་གཉིས་ལ་རྩ་འདབ་སུམ་སུམ་ཅུའི་
འཁོར་ལོ་རེ་ཡོད་དེ། ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ཞག་གི་གྲངས་དང་མཚུངས་པའོ། །དེ་དག་བྱ་བའི་
འཁོར་ལོ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། རྩ་བའི་འཁོར་ལོ་དྲུག་ཡན་ལག་འཁོར་ལོ་བཅུ་གཉིས་བསྡོམས་
པས་རྩ་བ་ཡན་ལག་གི་འཁོར་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་ཅེས་གྲགས་སོ། །རྐང་ལག་གི་སོར་མོ་ཉི་ཤུ་ལ་
ཚིགས་ཀྱི་འཕྲེང་བ་གསུམ་གསུམ་ཡོད་པ་རྣམས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་གསུམ་གྱི་ངེས་པས་སྙིང་
སྟོབས་རྡུལ་མུན་གསུམ་དང་སྦྱོར་བའམ་ཡང་ན་ཁམས་དྲུག་གི་རིམ་པས་ལག་པའི་སོར་
ཚིགས་དང་པོ་རྣམས་ནམ་མཁའ། བར་བ་རྣམས་རླུང༌། གསུམ་པ་རྣམས་མེ། རྐང་པའི་སོར་
ཚིགས་དང་པོ་རྣམས་ཆུ། བར་བ་རྣམས་ས། གསུམ་པ་རྣམས་ཡེ་ཤེས་ཏེ་དེ་དག་རེ་རེ་ལ་རྩ་
འདབ་དྲུག་དྲུག་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་ལོ་སྟེ། སོར་ཚིགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དྲུག་ཅུ་ཡོད་ཅིང༌། རྩ་
འདབ་ཀྱི་གྲངས་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ཉིད་དོ། །རྩ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རོ་རྐྱང་དྷཱུ་ཏི་སྟེ་རྩའི་
གཙོ་བོ་གསུམ་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཅིང༌། གཞན་ཡང་རྩ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ལ་དཀར་དམར་རླུང་
གསུམ་གྱིས་དབང་བྱས་པའི་རྩ་གསུམ་གསུམ་སྐྱེས་པས་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་དེ་རེ་རེ་ལས་
ཀྱང་སྟོང་ཕྲག་རེ་སྐྱེས་པས་བདུན་ཁྲི་ཉིས་སྟོང༌། དེ་རྣམས་ལས་བ་སྤུའི་མཐས་གཏུགས་པར་
ཕྱེད་བཅས་བྱེ་བ་ཕྲག་གསུམ་གྱི་རྩ་རྣམས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཅིང༌། ཡང་རྒྱུད་འདིར་རྩ་སུམ་ཅུ་རྩ་
གཉིས་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་མི་འདྲ་བ་འགའ་རེ་གསུངས་ཏེ། གསང་བའི་རྩ་འདབ་སོ་
གཉིས་དང༌། གཙུག་ཏོར་གྱི་བཞི་བསྡོམས་ཏེ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་དང༌། འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་རྩ་
བཤད་དང༌། རྡོ་རྗེ་འཕྲེང་བ་སོགས་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་མི་ཕྱེད་མ་སོགས་ཉེར་བཞིའི་སྟེང་
དུ་སྙིང་གའི་རྩ་བརྒྱད། སྤྱི་བོའི་བཞི་བསྣན་པས་སོ་དྲུག་དང༌། ཡུལ་ལྔ་དང༌། དབང་པོ་ལྔའི་
4-1-377


རྩ་སྟེ་བཅུ་མགྲིན་པ་ཡན་ཆད་ན་གནས་པ་དང༌། སྙིང་གར་ཐུན་བརྒྱད་ཀྱི་རྩ། ལྟེ་བར་དུས་
སྦྱོར་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་རྩ། འཁོར་ལོ་དྲུག་གི་ལྟེ་བའི་མདུད་པ་དྲུག་སྟེ་སོ་དྲུག་གམ། ཕུང་ཁམས་
སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གི་རྩ་དང༌། ཕུང་པོ་དྲུག་པོ་རེ་རེ་ལ་ཁམས་དྲུག་དྲུག་གི་དབྱེ་བས་སོ་དྲུག་སྟེ། 
དེ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་བྱེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏི་བསྣན་པས་རྩ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་ནོ། །དེ་
དག་ཀྱང་རིགས་དྲུག་གི་དག་པར་འདུས་པས་ལྟེ་བ་ཡན་ཆད་དུ་རོ་རྐྱང་དབུ་མ་གསུམ། ལྟེ་
བའི་འོག་ཏུ་བཤང་གཅི་ཁུ་བའི་རྩ་གསུམ་སྟེ། རྩ་ཕྲན་མཐའ་དག་ལ་དབང་སྒྱུར་བའི་རྩ་དྲུག་
གོ །དྷཱུ་ཏི་དང་ཁུ་བའི་རྩ་གཅིག་ཏུ་སྡོམ་ན་རིགས་ལྔའི་དག་པ་རྩ་ལྔར་འགྱུར་ཞིང༌། གཞན་
གཉིས་ཀྱིའང་སྟེང་འོག་གཉིས་གཅིག་ཏུ་སྡོམ་ན་རྩ་གསུམ་དུའང་འདུས་པ་ཡིན་པས་འཁོར་
འདས་འཇུག་ལྡོག་གཉིས་ཀ་དང་འབྲེལ་བའི་རྣམ་གཞག་བྱེད་པའི་ཚེ་དེ་ལས་ཉུང་དུ་མི་རུང་
ཞིང་དོན་དམ་མྱང་འདས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་སྐབས་རྩ་ཐམས་ཅད་ཨ་ཝ་
དྷཱུ་ཏི་གཅིག་པུར་འདུས་ཏེ། དཔལ་མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོ་ལས། འདི་ལྟར་དབུ་མ་ཐམས་ཅད་
ཀྱི། །ཁྱབ་བྱེད་དུ་ནི་རྣམ་པར་གནས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྩའི་དབང་དུ་
བྱས་ན། གཙུག་ཏོར་དུ་ཐུན་མཚམས་བཞིའི་རྩ་དཔྲལ་བར་ཚེས་བཅོ་ལྔ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་སྟེ་
བཅུ་དྲུག མགྲིན་པར་རྒྱུ་སྐར་ཉེར་བརྒྱད་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཆ་དབྱུག་གུ་བཞི་སྟེ་སོ་གཉིས། སྙིང་
གར་ཐུན་བརྒྱད་དམ་གཟའ་བརྒྱད། ལྟེ་བར་དུས་སྦྱོར་བཅུ་གཉིས་དང༌། ཆུ་ཚོད་དྲུག་ཅུ་ལ་ཡེ་
ཤེས་སྟོང་པའི་རྩ་བཞི་བསྣན་པ་དང༌། གསང་བར་དཀར་དམར་གྱི་འཕེལ་འགྲིབ་ཚེས་བཅུ་
དྲུག་ཚན་པ་གཉིས་དང༌། དགའ་བ་བཅུ་དྲུག་ལ་ཡས་བརྟན་མས་བརྟན་གྱི་དབྱེ་བས་སུམ་ཅུ་
རྩ་གཉིས་སོ། །སྤྱིར་ལུས་ལ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཆོས་ཅན་རྩ་རྣམས་གནས་པ་ནི། གཙོ་བོར་
འཁོར་བའི་ཆོས་ཡིན་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་ནི་རང་རིག་རྩའི་
རྣམ་པར་ཤར་བ་ཐ་མལ་གྱི་རྩ་རྣམས་ལ་ཁྱབ་པའི་རྣམ་པས་བཞུགས་ཤིང༌། དེ་ཡང་རྣམ་པ་
4-1-378


ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུད་སྡེ་ཐ་དད་ལས་གསུངས་པའི་རྩའི་རྣམ་གཞག་མི་འདྲ་བ་ལྟ་
བུ་རྒྱལ་བའི་གསུངས་པའི་ཁུངས་ཤིག་ཡང་ན་རྣམ་གཞག་ཐ་དད་པ་ཐམས་ཅད་མི་འགལ་
ཞིང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་དེས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པས་རྣལ་འབྱོར་པའི་སེམས་རྣམ་པ་གང་དང་
གང་ལ་ཡིད་བཞག་པ་དེ་དང་དེ་འདྲ་བར་ཐ་མལ་པའི་རྩ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བྱ་བ་བྱེད་པར་
འགྱུར་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ཅིང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྩ་ཡང་དེའི་རྗེས་སུ་
འབྲང་བ་ཡིན་མོད་ཀྱི། རྒྱུད་སྡེའི་མཆོག་དམན་གྱི་རིམ་པས་ཐབས་ཀྱི་མན་ངག་ལ་ཟབ་མི་
ཟབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་འབྱུང་བ་ཡང་མི་འགལ་ལོ། །གནད་འདི་མ་ཤེས་པས་འགལ་བར་འཛིན་
པའི་ལོག་རྟོག་གིས་ཀུན་ནས་བླངས་ཏེ། སྔ་ཕྱི་ཐམས་ཅད་དུ་ཅ་ཅོ་སྣ་ཚོགས་པ་བྱུང་ངོ༌། །འདི་
གསལ་བར་གཞན་དུ་བཤད་པར་བྱའོ། །
གཉིས་པ་རླུང་གི་རྣམ་པར་བཞག་པ་ནི། རླུང་མཐའ་དག་འཆར་བའི་གཞིར་གྱུར་པ་དོན་
དམ་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྲོག་ཆེན་པོའི་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་
ཡུལ་ལ་གཡོ་མེད་ཡིན་ལ། དེ་ལས་ཨ་ཡིག་གི་རང་བཞིན་སྲོག་རླུང་མཁའ་ཁམས་པ་དང་། 
ཨེ་ཡིག་མཉམ་གནས་རླུང་ཁམས་པ་དང༌། ར་ཡིག་གྱེན་རྒྱུ་མེ་ཁམས་པ་དང༌། ཨུ་ཡིག་ཁྱབ་
བྱེད་ཆུ་ཁམས་པ་དང༌། ལ་ཡིག་ཐུར་སེལ་ས་ཁམས་པ་ཞེས་པའམ། ཨ་ཡིག་ཀླུའི་རླུང་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་ཁམས་པ། རུས་སྦལ་ཨེ་ཡིག་རླུང་ཁམས་པ། རྩངས་པ་ཨར་ཡིག་མེ་ཁམས་པ། 
ལྷས་བྱིན་ཨོ་ཡིག་ཆུ་ཁམས་པ། ནོར་ལྷས་རྒྱལ་ཨལ་ཡིག་ས་ཁམས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་རླུང་
བཅུའོ། །ཡང་ཐུར་སེལ་ཡེ་ཤེས་དང༌། ཀླུ་ས་ཁམས་པར་སྦྱར་བའི་གནས་སྐབས་ཡོད་དེ། ས་
ལས་ཡེ་ཤེས་འཆར་བའི་འབྲེལ་ལས་ཡིན་ནོ། །དེ་རྣམས་གང་ལ་གནས་པ་ནི། སྲོག་རླུང་ལྟེ་
བ་ཡན་ཆད་ཀྱི་དབུ་མ་དང༌། སྙིང་གའི་སྟེང་ངོས་ཀྱི་རྩ་ལ་གནས་ཏེ། སྲོག་འཛིན་པར་བྱེད་པ་
དང༌། ང་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། རྣམ་རྟོག་སྣ་ཚོགས་སྐྱེད་པར་བྱེད། འདི་གཞན་ཏུ་ལོག་པ་
4-1-379


སྟེ། འདི་ལ་སྐྱོན་ཞུགས་ན་དྲན་པ་ཉམས་པ་དང༌། བརྒྱལ་བ་དང༌། སྨྱོ་བ་དང༌། འཆི་བའི་བར་
དུ་འགྱུར་རོ། །ཐུར་སེལ་ནི་ལྟེ་བ་མན་ཆད་ཀྱི་དབུ་མ་དང༌། སྙིང་གའི་འོག་གི་ངོས་ནས་
བརྩམས་པའི་རྩ་རྣམས་སུ་གནས་ལ། བྱེད་ལས་བཤང་གཅི་ཁུ་བ་གསུམ་འཕེན་བསྡོམས་
བྱེད་ལ། ལོག་པ་ལས་གྲང་བ་དང་སྨད་ཀྱི་ནད་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །མཉམ་གནས་སྙིང་གའི་
མདུན་ངོས་ཀྱི་རྩ་སྣར་མ་ལ་གནས། ལྟོ་བའི་མེ་དྲོད་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྤྱོད་པས་ཕོ་བར་ཟས་
ཀྱི་དྭངས་སྙིགས་འབྱེད། དྭངས་མ་ལུས་ལ་ཁྲེམས་པ་དང༌། སྙིགས་མ་འོག་ཏུ་འདོར་བར་
བྱེད། ལོག་པ་ལས་ཕོ་བའི་ནད་སྐྱེད་པར་འགྱུར། གྱེན་རྒྱུ་མེ་མཚམས་ཀྱི་རྩ་ལག་ལྡན་ལ་
གནས་ཤིང༌། ངག་སྨྲ་བརྗོད་དང་རོ་མྱོང་བ་དང༌། བཟའ་བཏུང་མིད་པ་དང་སྐྱུག་པ་སོགས་
འགུགས་འདྲེན་གྱི་བྱ་བ་རྣམས་བྱེད། ལོག་པ་ལས་ཚ་བ་དང་སྟོད་ཀྱི་ནད་སྐྱེད་དོ། །ཁྱབ་བྱེད་
གཡས་ཀྱི་རྩ་སེར་སྐྱ་ལ་གནས། ལུས་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ། རོ་མའི་ནུས་པ་དང་འདྲེས་ཏེ། 
ཚིགས་རྣམས་ལ་གནས་ནས་ཡན་ལག་བརྐྱང་བསྐུམས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་ཅིང༌། ལོག་པ་ལས་ཞ་
འཁུམས་སོགས་ཡན་ལག་གི་ནད་སྐྱེད་དོ། །ཀླུ་ནི་བདེན་བྲལ་གྱི་རྩ་རྒྱལ་ལ་གནས། མིག་གི་
རྣམ་ཤེས་སྐྱེད། སྦོ་འཁྲོག་དང་སྒྲེག་པ་སོགས་འབྱུང༌། རུས་སྦལ་རྒྱབ་ཀྱི་རྩ་རྒྱལ་བ་ལ་
གནས། ཡན་ལག་བརྐྱང་བསྐུམ་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད། རྩངས་པ་རླུང་མཚམས་ཀྱི་རྩ་ཀུན་ཏུ་འཕྱང་བ་
ལ་གནས། ཁྲོ་བ་དང་གཡེང་པ་དང་སྨྱོ་བ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བྱེད། ལྷས་བྱིན་གཡོན་གྱི་རྩ་
ཨི་ཊ་ལ་གནས། གཡལ་བ་དང་རླུང་ནད་སྐྱེད་པའི་བྱ་བ་བྱེད། ནོར་ལྷས་རྒྱལ་དབང་ལྡན་གྱི་
རྩ་ཚུལ་འཆོས་མ་ལ་གནས། འདི་ས་ཁམས་ཀྱི་ནང་ཚན་ཤིན་ཏུ་རགས་པ་ཡིན་པས། སྲོག་
དང་བྲལ་ནས་ཀྱང་ལུས་ཀྱི་ཚོགས་པ་མི་གཏོང་བར་ཡུན་རིང་དུ་གནས་སོ། །རྩ་བཅུ་ནི་རླུང་
རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་གནས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཀྱི། སྤྱིར་ན་རྩ་འཁོར་ཐམས་ཅད་ན་རླུང་བཅུའི་ཆ་ཤས་
ཚང་བ་རེ་རྟག་ཏུ་རྒྱུ་བ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ལྟེ་བར་ས་ཁམས་ཀྱིས་གཙོ་བོར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་
4-1-380


པ་དང་སྙིང་གར་ཆུ། མགྲིན་བར་མེ། དཔྲལ་བར་རླུང༌། གཙུག་ཏོར་དུ་མཁའ་ཁམས། གསང་
བར་ཁམས་དྲུག་གམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཙོ་བོར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ཡིན་པས། གནས་དེ་རྣམས་
ཀྱི་རླུང་གིས་བྱ་བ་བྱེད་ཚུལ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལས་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཅུང་ཟད་དང་བཅས་
པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སྲོག་འཛིན་སོགས་ལྔ་ལ་རྩ་བའི་རླུང་ལྔ་དང༌། ཀླུ་སོགས་ལྔ་ལ་ཡན་
ལག་གི་རླུང་ལྔ་དང༌། དེ་རྣམས་ལ་མིང་གི་ཁྱད་པར་ཡང་རབ་ཏུ་རྒྱུ་བ་ལ་སོགས་པར་མིང་
འདོགས་པ་དང༌། མིག་ཤེས་སོགས་དབང་ཤེས་རྣམས་སྐྱེད་པ་དང༌། དོན་སྣོད་ལྔ་ལ་གནས་
ནས་དེའི་བྱ་བ་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱང་གནས་སྐབས་གཞན་དུ་བཤད་པ་ལྟར་འདིར་ཡང་ཅི་
རིགས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །རླུང་དེ་དག་ཇི་ལྟར་རྒྱུ་བའི་ཚུལ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ནང་དུ་རྒྱུ་
བའི་ཚུལ་དང༌། ཕྱི་རོལ་ཏུ་རྒྱུ་བའི་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནང་དུ་རྒྱུ་བའི་ཚུལ་ནི། གཙུག་ཏོར་སྟོང་
པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ན་མི་གསལ་བའི་ཚུལ་ཅན་ཡིན་མོད་ཀྱི། ཐུན་མཚམས་བཞིའི་རིམ་པས་
འབབ་པ་དང༌། དཔྲལ་བར་ཟླ་རྐང་བཅུ་བཞི་ལ། སྔ་རྐང་ཕྱི་རྐང་གི་མཐར་སྟོང་པ་རེ་རེ་སྟེ་
བཅུ་དྲུག་གི་རིམ་པས་འབབ་པ་དང༌། མགྲིན་པར་རྒྱུ་སྐར་ཉེར་བརྒྱད་དང༌། དབྱུག་གུ་བཞི་
སྟེ་རྒྱུ་སྐར་གྱི་ཆུ་ཚོད་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུའི་རིམ་པས་འབབ་པ་དང༌། སྙིང་གར་གཟའ་
བརྒྱད་ཀྱི་རིམ་པ་དང༌། ལྟེ་བའི་རྩ་འདབ་བཅུ་གཉིས་ལ་དུས་སྦྱོར་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་རིམ་པ་
དང༌། སོ་སོའི་དབུས་ནས་ནམ་མཁའ་དང་ཡེ་ཤེས་མདུན་ནས་རླུང་། གཡས་ནས་མེ། གཡོན་
ནས་ཆུ། རྒྱབ་ནས་ས་ཏེ་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔ་ལྔ་འབབ་པས་ཡོངས་སུ་གྲིལ་པ་ལ་དཀྱིལ་འཁོར་
དྲུག་ཅུའི་རིམ་པས་འབབ་བོ། །དེའི་ཕྱིར་ལྟེ་བའི་ཕྱི་སྐོར་རྩ་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞིའི་རླུང་རྣམས་ལས། 
དྲུག་ནི་དེ་དག་དང་བྱ་ལས་གཅིག་ལ། མཚམས་ཀྱི་སྟོང་པའི་རྩ་བཞི་ལ་འབབ་པའི་རླུང་ནི། 
དེ་ཀུན་དང་འདྲེས་པ་ཡིན་ལ། དབུ་མའི་དབུགས་ཀྱི་ཐོབ་སྐལ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །
གསང་བའི་འཁོར་ལོར་ནི་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆ་ཤས་བསྡོམས་ནས་འབབ་སྟེ། ནང་སྐོར་ནས་
4-1-381


ཁམས་དྲུག་དང༌། བར་སྐོར་ནས་རླུང་བཅུའམ་དཀྱིལ་འཁོར་བཅུ་དང༌། ཕྱི་སྐོར་ནས་ཐིག་ལེ་
འཕོ་བ་བཅུ་དྲུག་གམ་ཕྱི་དང་ནང་དུ་ཚེས་བཅུ་དྲུག་དང་དགའ་བ་བཅུ་དྲུག་གི་རིམ་པས་རླུང་
རྣམས་འབབ་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ཕྱི་རོལ་ཏུ་རྒྱུ་བའི་ཚུལ་ནི། རླུང་རྣམས་རོ་རྐྱང་གཉིས་ཀྱི་
དབང་བྱས་ནས་སྣ་བུག་གཡས་གཡོན་དུ་འབབ་ཅིང༌། སྣ་བུག་གཡས་རོ་མའི་ཆོས་ལ་ས་ཆུ་
མེ་རླུང་ནམ་མཁའི་རིམ་པས་འབབ་པས་འཕོ་ཆེན་རེ་རེའི་ནང་དུ་ཡང་སྡུད་རིམ་གྱིས་འབྱུང་
ཞིང༌། དུས་སྦྱོར་ཡང་གླང་ལ་སོགས་པ་མཉམ་པའི་དུས་སྦྱོར་དྲུག་དང་སྦྱོར་ཞིང༌། གཡོན་རྐྱང་
མའི་ཆོས་ལ་ནམ་མཁའ་རླུང་མེ་ཆུ་སའི་དབྱེ་བས་འཕོ་ཆེན་རེ་རེའི་ནང་དུ་ཡང་སྐྱེ་རིམ་གྱིས་
འབབ་ལ། དུས་སྦྱོར་ཡང་ལུག་ལ་སོགས་པ་མི་མཉམ་པ་དྲུག་གོ །དེ་ལ་དཀྱིལ་འཁོར་རེ་རེ་
ནི་འཕོ་ཆུང་ཡིན་ལ། དབུགས་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་པ་རེ་རེའོ། །དེ་ལྟ་བུ་ལྔ་ལྔ་སྡོམ་པ་ལ་འཕོ་
ཆེན་རེ་དང་དུས་སྦྱོར་རེ་སྟེ། དབུགས་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་པ་རེའོ། །དེ་བཅུ་གཉིས་ནི་ཞག་གཅིག་
སྟེ་དབུགས་ཉིས་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱའོ། །དེ་ནི་དབུགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཆ་ཚང་བ་གཅིག་ཡིན་
པས། དེ་ཉིད་ཡང་དང་ཡང་དུ་འཁོར་རོ་ཞེས་རེ་ཞིག་དེ་ཙམ་བརྗོད་དོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཐོབ་སྐལ་
དབུ་མའི་དབུགས་ནི་དབུགས་དེ་དག་ལས་ལོགས་སུ་མེད་ཅིང༌། དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱི་སྟེང་ནས་
རྩི་སྟེ། དབུགས་གཅིག་གི་སྟེང་ནས་དབུགས་དེ་ཉིད་ཆ་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་སུ་བཏང་བའི་ཆ་
གཅིག་སྟེ། འདིའི་མིང་ལ་སོའི་ཆ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་བསགས་པས་དཀྱིལ་འཁོར་གཅིག་ཏུ་
ལོངས་པ་ན་བཅུ་གཅིག་རྐང་བཅས་དང༌། དུས་སྦྱོར་གཅིག་ཏུ་ལོངས་པ་ན་ང་དྲུག་རྐང་
བཅས་དང༌། ཞག་གཅིག་གི་མཐར་དྲུག་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་རྩ་ལྔར་ལོངས་ཤིང༌། དེ་ལོ་བརྒྱར་
བསགས་ན་ལོ་གསུམ་དང་ཕྱོགས་གསུམ་དུ་ལོངས་སོ། །འཕོ་ཆེན་རེའི་མཚམས་སུ་ང་དྲུག་
རྐང་བཅས་འབབ་པ་ལྟར་གསུངས་པ་ནི། འཕོ་ཆེན་རེ་སོང་པ་ན་དབུ་མའི་དབུགས་དེ་ཙམ་
དུ་ལོངས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི། བར་སྐབས་དེར་ལོགས་པ་འབབ་པའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་
4-1-382


མོད་ཀྱི་དབུགས་ཀྱི་གྲངས་ལོགས་པ་མི་འབབ་ཀྱང་འཕོ་བ་གཉིས་པོའི་ཐ་མ་དང་ཐོག་མའི་
དབུགས་མཉམ་རྒྱུ་ཡེ་ཤེས་ཁམས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ནི་ཡོད་དོ། །དབུ་མའི་དབུགས་
འདི་ནི་ཕལ་པ་རྣམས་ལ་དུས་དང་དུས་མ་ཡིན་པའི་འཆི་བ་སྟེར་པ་དང༌། ནད་དང་རྒུད་པ་ལ་
སོགས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ལ། ལམ་དུ་བྱས་ན་འཆི་བ་མེད་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་གི་
གཞི་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་འདི་ལྟར་ཐ་མལ་པ་རྣམས་ལ་དབུ་མའི་ཐོབ་སྐལ་གང་ཡིན་པ་དེ་དབུ་
མར་ཡང་བྱ་བ་མི་བྱེད་ལ། གཞན་དུ་ཡང་མི་རྒྱུ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཁུངས་སྟོངས་པས་
རྩའི་ཁྱོན་རླུང་གིས་ཅུང་ཟད་ཁྱབ་པར་མ་ནུས་པས་གང་མ་ཁྱབ་པའི་ནུས་པ་བསགས་པ་
རྣམས་ཉིན་རེ་བཞིན་རྩ་གཉིས་རེ་སྐམ་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་ལ། དེ་ཙམ་ལས་ལོ་བརྒྱའི་མཐར་
དུས་ཀྱི་འཆི་བ་འབྱུང་ཞིང༌། རྩ་གནས་རླུང་གིས་མ་ཁྱབ་པའི་རྐྱེན་ལས་འབྱུང་བའི་ཁམས་
འཁྲུགས་ཏེ། ལུས་ལ་ནད་སྐྱེད་པའམ། ཕྱི་རོལ་གྱི་འགལ་རྐྱེན་འབྱུང་ལ། དུས་མིན་གྱི་འཆི་
བ་ཡང་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལམ་དུ་བྱས་པའི་ཚེ། དབུ་མ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
རླུང་འཆི་བ་མེད་པའི་བྱ་བ་བྱེད་ནུས་དེར་འགྱུར་ལ། དེས་རླུང་གཞན་རྣམས་ཀྱང་རིམ་གྱིས་
དབང་དུ་བྱས་ནས་དབུ་མའི་དབུགས་དེར་ཐིམ་པ་ན་འདོད་པའི་དངོས་གྲུབ་ཏུ་འགྱུར་བ་ཡིན་
ནོ། །རླུང་རྣམས་རྒྱུ་བའི་ཚུལ་ཕྱི་ནང་སྦྲགས་པ་ནི་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། ལྟེ་བའི་རྩ་འདབ་གཡོན་
གྱི་དང་པོ་ལ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དབུས་སུ་པདྨ་འདབ་བཞིའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ལྟེ་བ་ནས་ནམ་མཁས་
དབང་བྱས་པའི་རླུང་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ། [དེ་རྗེས་]དེའི་མདུན་གྱི་འདབ་ཆུང་ནས་རླུང་ཁམས་
ཀྱིས་དབང་བྱས་པ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ། དེ་རྗེས་གཡས་ཀྱི་ནས་མེ་ཁམས་ཀྱིས་དབང་བྱས་པ་
སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ། དེ་རྗེས་གཡོན་གྱི་ནས་ཆུ་ཁམས་ཀྱིས་དབང་བྱས་པ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ། དེ་
རྗེས་རྒྱབ་ཀྱི་ནས་ས་ཁམས་ཀྱིས་དབང་བྱས་པ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རྒྱུ་{བས་[དེས་]ལུག་གི་
དུས་སྦྱོར་རྫོགས་ཤིང༌། དེ་རྣམས་སྣ་བུག་གཡོན་ནས་འབབ་ལ། དེ་ཡང་ནམ་མཁའ་སྣ་བུག་
4-1-383


གཡོན་གྱི་དཀྱིལ་ནས་འབབ། རླུང་ཁམས་སྟེང་ངོས་དང༌། མེ་ཁམས་གཡོན་གྱི་སྣ་གཤོག་
ངོས་དང༌། ཆུ་ཁམས་སྣའི་བར་ཀའི་ངོས་དང༌། ས་ཁམས་འོག་གི་ངོས་ཏེ་ཡས་མཆུ་ནས་
བརྡར་བའི་ཚུལ་གྱིས་འབབ་ཅིང༌། འབྱུང་བ་ལྔ་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་འབབ་པ་ཡིན་ཀྱང་སུ་ཞིག་
གིས་དབང་བསྒྱུར་བའི་གཙོ་བོ་བྱེད་པ་པོ་དེ་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔ་ལ་རེ་མོས་ཀྱི་འཕོ་བ་ཡིན་ནོ། །
དེ་ལྟར་ལུག་གི་དུས་སྦྱོར་རྫོགས་མ་ཐག་ཏུ་ལྟེ་བའི་རྩ་འདབ་གཡས་ཀྱི་དང་པོར་འཕོ་ཞིང༌། 
ཕྱི་རོལ་ཏུ་ཡང་སྣ་བུག་གཡས་སུ་འཕོ། དེ་དག་ཀྱང་གཡོན་ལ་བཤད་མ་ཐག་པ་ལྟར་ཕལ་
ཆེར་རིགས་འགྲེ་ཞིང༌། ཅུང་ཟད་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ནི། གཡས་ཀྱི་རྩ་འདབ་དང་པོའི་
དབུས་ན་འདབ་ཆུང་བཞི་པ་ཞིག་ཡོད་པའི་དང་པོར་རྒྱབ་ཀྱི་འདབ་ཆུང་ནས་ས་ཁམས། དེ་
རྗེས་གཡོན་ནས་ཆུ་ཁམས། དེ་རྗེས་གཡས་ནས་མེ་ཁམས། དེ་རྗེས་མདུན་ནས་རླུང་ཁམས། 
དེ་རྗེས་དབུས་ནས་མཁའ་ཁམས་རྣམས་རྒྱུའོ། །དེས་གླང་གི་དུས་སྦྱོར་རྫོགས་ཏེ། ཡང་
གཡོན་གྱི་རྩ་འདབ་གཉིས་པ་ལ་འཁྲིག་པའི་དུས་སྦྱོར་རྩོམ། དེ་རྫོགས་ནས་གཡས་ཀྱི་རྩ་
འདབ་གཉིས་པ་ལ་ཀརྐཊའི་དུས་སྦྱོར་རྩོམ་པ་སོགས་རིམ་གྱི་སྦྱར་ནས་མཐར་གཡོན་གྱི་རྩ་
འདབ་དྲུག་པ་ལ་བུམ་པའི་དུས་སྦྱོར་དང་། གཡས་ཀྱི་རྩ་འདབ་དྲུག་པ་ལ་ཉའི་དུས་སྦྱོར་
རྣམས་འབབ་བོ། །དེ་ཡང་གཡོན་ནས་གཡས་སུ་འཕོ་བའི་ཚེ་ས་ནས་སར་འཕོ་བ་ཡིན་ལ་དེ་
ལྟར་འཕོ་མཚམས་ཀྱི་ཐོག་མཐའི་རླུང་ང་དྲུག་རྐང་བཅས་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་སྣ་སྒོར་མཉམ་རྒྱུའི་
ཚུལ་དུ་འབྱུང་བ་ནི་ཡིན་ལ། ནང་དུ་དེ་དག་ལའང་སོ་ཆ་ལས་ལྷག་པ་དབུ་མར་འབབ་པ་མེད་
ཀྱང་འཕོ་ཆེན་གཅིག་གི་དབུ་མའི་དབུགས་སྡོམ་པ་དེ་ཙམ་དུ་ལོངས་པས་ཕྱི་རྟགས་ལ་མཉམ་
རྒྱུར་སོང་བ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དབུགས་ཕྱིར་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ལྟེ་བ་ས། སྙིང་ག་ཆུ། 
མགྲིན་པ་མེ། དཔྲལ་བར་རླུང༌། གཙུག་ཏོར་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་དབྱེ་བས་སྡུད་རིམ་དང༌། 
ནང་དུ་འོང་བའི་ཚེ་དེ་ལས་ཟློག་པའི་སྐྱེ་རིམ་དང༌། འབྱུང་བའི་ཁ་དོག་ཀྱང་ས་རླུང་སེར་པོ། 
4-1-384


ཆུ་རླུང་དཀར་པོ། མེ་རླུང་དམར་པོ། རླུང་གི་རླུང་ནག་པོ། ནམ་མཁའི་རླུང་ལྗང་ཁུའོ། །གཞན་
ཡང་གཡོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔ་ལ་ཞི་གཟའ་དང༌། གཡས་ཀྱི་ལྔ་ལ་དྲག་གཟའ་ལྔ། སོ་སོར་
དབྱངས་དང་བཅས་པ་འཆར་ཞིང༌། དེ་བཞིན་དུ་རླུང་ལ་བསད་བསྐྲད། མེ་ལ་དབང་དགུག
ཆུ་ལ་ཞི་རྒྱས། ས་ལ་རྨོངས་རེངས་ཀྱི་ལས་རྣམས་སྦྱོར་ཞིང༌། ཐུར་སེལ་གྱི་ཕྱོགས་ལ་ལྟེ་བར་
སྐུ། གསང་བར་གསུང༌། ནོར་བུར་ཐུགས་ཀྱི་རིམ་པས་རྒྱུ་ཞིང༌། དེ་ཡང་ཕྱིར་འགྲོ་བ་སྡུད་
རིམ་དང༌། ནང་དུ་ཡོང་བ་སྐྱེ་རིམ་ཡིན་ཅིང༌། ཐུགས་ནི་ནམ་མཁའ་ཡེ་ཤེས་དང༌། གསུང་ནི་
རླུང་མེ་དང༌། སྐུ་ནི་ས་ཆུའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔ་དང་དོན་གནད་གཅིག་ལ། 
ལྟེ་བའི་འོག་ཕྱོགས་ནི་སྟེང་གི་ལྟེ་བ་དང༌། གསང་འཁོར་ནི་སྙིང་ག་དང༌། རྡོ་རྗེའི་སྐེད་པ་ནི་
མགྲིན་པ་དང༌། ནོར་བུའི་རྩ་བ་ནི་དཔྲལ་བ་དང༌། རྩེ་མོ་ཡང་གཙུག་ཏོར་དང་མཚུངས་པར་
དགོངས་ཤིང༌། སྲོག་རླུང་ཉི་མའི་ཆོས་ཅན་དང༌། ཐུར་སེལ་ཟླ་བའི་ཆོས་ཅན། ཅེས་ལུས་ཀྱི་
དབང་ལས་བཞག་ཅིང༌། བསམ་པའི་སྒོ་ནས་དེ་དག་གོ་ཟློག་པ་ནི་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ནི་རག་
པ་ལས་རླུང་གི་རྣམ་གཞག་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་བེམ་པོའི་རླུང་ཡིན་ཅིང༌། ཅུང་ཟད་ཕྲ་བའི་རླུང་
ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རླུང་སྟེ། བཤད་རྒྱུད་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བར། རྣམ་རྟོག་བྱང་ཆུབ་ཅེས་བྱ་བའི། །
རླུང་ལ་རབ་ཏུ་བརྗོད་པ་ཡིན། །སྙིང་པོར་གྱུར་པ་རང་སྲོག་ལས། །ཁམས་གསུམ་ན་ནི་
གཞན་མེད་དེ། །སྒྱུ་མ་རླུང་གི་ཁམས་གསུམ་པོ། །རྨི་ལམ་རྨིས་པ་བཞིན་ཏུ་སྣང༌། །ཞེས་པ་
ལྟར་ཡིད་ཀྱི་གཡོ་བ་ཡུལ་སྣང་དང་བཅས་པའི་རྟེན་རླུང་དུ་སྣང་བའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་འཛིན་ཆ་
ཉིད་དོ། །ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་རླུང་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྲོག་ཆེན་པོ་སྟེ་དགོངས་པ་ལུང་སྟོན་ཞེས་བྱ་
བའི་རྒྱུད་ལས། འདི་ལྟར་མི་མངོན་ཕྲ་བ་ལས། །རྟག་ཏུ་གསལ་བར་བརྗོད་པ་ཡིན། །ཅེས་
དང༌། རླུང་ཞེས་བྱ་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཞེས་ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དོན་དམ་
པའི་རླུང་གི་རྣམ་ཆ་སྤྲོས་བྲལ་སྒྲ་སྐད་ཐམས་ཅད་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་ཆེན་པོ་རྣམ་
4-1-385


པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ཅིང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རླུང་རྣམས་ཀྱང་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་འགྱུར་
བས། རྒྱུད་སྡེ་སོ་སོ་དང་གྲུབ་པའི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་ཐ་དད་པ་རྣམས་ལས། རླུང་
གི་རྣལ་འབྱོར་མི་འདྲ་བ་མཐའ་ཡས་པ་བྱུང་ཡང་གནད་གཅིག་ཏུ་འདུ་བ་ཡིན་ནོ། །
གསུམ་པ་ཐིག་ལེའི་རྣམ་གཞག་ལ། སྤྱིར་ཐིག་ལེ་ལ་དབྱེ་ན། རྣམ་ཤེས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་
ཐིག་ལེ་དང༌། དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཐིག་ལེའོ། །དང་པོའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཐིག་ལེ་ཇི་ལྟར་
གནས་པའི་ཚུལ་ནི། ལྟེ་འོག་ན་ཁྲག་གི་དྭངས་མ་དམར་ཆ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་པོ་མེ་དྲོད་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ནང་གི་ཉི་མ་དང༌། ལས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ཞེས་
བྱ་བ་གནས་ཤིང༌། སྤྱི་བོའི་འཁོར་ལོའི་སྟེང་ན་ཁུ་བའི་དྭངས་མ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནང་གི་ཟླ་
བ་དང༌། མི་ཤིགས་པའི་ཧཾ་ཡིག་དང༌། ཀུན་རྫོབ་པའི་དཔྱིད་ཅེས་བྱ་བ་དཀར་ཆ་ཐམས་ཅད་
ཀྱི་བདག་པོ་ཞུ་བདེའི་རང་བཞིན་ཅན་གནས་སོ། །དེ་གཉིས་ཐིག་ལེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསྐྱེད་
གཞི་ཡིན་ཅིང་ཐ་སྙད་དུ་ཨེ་ཝཾ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་དུ་ཡང་འཇོག་ལ། དེ་ལས་འབྱུང་བ་བཞི་
དང་འབྲེལ་བར་དཔྲལ་བར་ཆུ་ཁམས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ཟླ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་སྐུ་དང༌། མགྲིན་
པར་མེའི་ཐིག་ལེ་ཉི་མ་གསུང་དང༌། སྙིང་གར་རླུང་གི་ཐིག་ལེ་སྒྲ་གཅན་ཐུགས་དང༌། ལྟེ་
བར་སའི་ཐིག་ལེ་དུས་མེ་ཡེ་ཤེས་ཏེ་ཐིག་ལེ་བཞི་ཞེས་བྱ་བ་དེ་རྣམས་ཡིན་ལ། འདི་རྣམས་
ལའང་མི་ཤིགས་པའི་ཐ་སྙད་ཙམ་འཇོག་ཅིང༌། སྐུའི་ཐིག་ལེས་སད་པའི་གནས་སྐབས་དང༌། 
གསུང་གི་ཐིག་ལེས་རྨི་ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་དང༌། ཐུགས་ཀྱི་ཐིག་ལེས་གཉིད་འཐུག་པོའི་
གནས་སྐབས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཐིག་ལེས་བཞི་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་འཁྲུལ་པ་རྣམས་བསྐྱེད་
ཅིང༌། ལམ་དུས་སུ་དགའ་བཞི་འཆར་བའི་རྒྱུ་ཡང་བྱེད་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཐིག་ལེ་བཞི་པོ་དེ་
དག་ནས་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཐིག་ལེ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ན་སྐུ་བཞི་ཐོབ་པར་འཇོག་གོ །བཞི་
པོ་དེ་ལ་ཁྱབ་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་གྱི་གཙུག་ཏོར་དུ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་དང༌། གསང་བར་
4-1-386


ཡེ་ཤེས་ཁམས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་སྟེ་དྲུག་ཏུ་འཇོག་ཅིང༌། ཕྱི་མ་འདི་གཉིས་གོང་གི་རྩ་བའི་ཐིག་ལེ་
གཉིས་དང་གནད་གཅིག་ལ། ཁྱབ་བྱ་འཁོར་ལོ་ལྔའི་ཐིག་ལེ་དང༌། ཁྱབ་བྱེད་གསང་འཁོར་
གྱི་ཐིག་ལེར་འཇོག་པའི་སྐབས་ཀྱང་ཡོད་དོ། །ཁྱབ་བྱེད་དེ་ཡང་ལྟེ་གསང་ནོར་བུའི་དབྱེ་
བས་ལུས་ངག་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཐིག་ལེ་གྲོལ་བ་གསུམ་གྱི་ངོ་བོར་གནས་ལ། གཞན་ཡང་
ཁམས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དྭངས་མ་བཅུ་གཉིས༌། སྙིགས་མ་ཉེར་བཞི། ཁྱབ་བྱེད་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་སྟེ་
སུམ་ཅུ་སོ་བདུན་དུ་འཇོག་ལ། དྭངས་མ་བཅུ་གཉིས་ནི་སྙིང་གའི་རྩ་འདབས་བརྒྱད་དང༌། 
སྟེང་གི་རྩ་གསུམ་གཅིག་ཏུ་བསྡོམས། འོག་གི་རྩ་གསུམ་སོ་སོར་ཕྱེ་སྟེ་བཞི་པོ་དེ་བསྣན་པས་
རྩ་བཅུ་གཉིས་པོ་ལས་དྭངས་མ་བཅུ་གཉིས་འབབ་པོ། །དེ་ལ་ཕྱོགས་བཞི་དང་སྟེང་ནས་ཕུང་
པོ་ལྔའི་དྭངས་མ་དང༌། མཚམས་བཞི་དང་འོག་གི་དྲི་ཆུའི་རྩ་ལས་ཁམས་ལྔའི་དྭངས་མ་དང་། 
དུང་ཅན་མ་དང་བཤང་བའི་རྩ་ལས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་གཉིས་པོ་འབབ་པོ། །ཕྱི་མ་གཉིས་
པོ་འདི་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་ལས། གྲོགས་དགའ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་
རླུང་དང་འགྲོགས་པས་དགའ་བའི་ཐིག་ལེ་དང༌། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཐིག་ལེ་ཞེས་འཆད་
དོ། །སྙིགས་མ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ནི་སོ་དང་སེན་མོ་བསྐྱེད་པའི་ཐིག་ལེ་ནས། བེ་སྣབས་སྐྱེད་པའི་
ཐིག་ལེའི་བར་དུ་ཁམས་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ཞེས་མ་རྒྱུད་ཕལ་ཆེར་དུ་གྲགས་པ་དེ་རྣམས་ཡིན་ལ། 
དེ་དག་ལའང་གནས་སྐབས་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བས་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང༌། དེ་རེ་རེ་ལའང་རྩ་
གནས་སོ་སོར་འབབ་ཚུལ་སྟོང་ཕྲག་རེ་སྟེ། ཁམས་བདུན་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་དུ་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །
གནས་སྐབས་གསུམ་པོ་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། རྡུལ་དང་རླུང་གི་གྲོགས་བྱས་ནས། ཡར་འཕེལ་
དུ་དར་བ་ནི་བདག་པོའི་གནས་སྐབས། འཕེལ་ཟིན་སྨིན་ཅིང་གནས་པ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་པའི་
གནས་སྐབས། གནས་སོ་སོར་བྱ་བ་བྱས་ཟིན་ནས། རྩིགས་མའི་ནང་དུ་དེངས་པ་ནི་ཐིམ་
པའི་གནས་སྐབས། ཐིམ་པའི་རྗེས་སུ་དྭངས་པའི་ཁམས་ཀྱི་ནུས་པ་བག་ལ་ཞ་བའི་ཚུལ་
4-1-387


གྱི་གནས་པ་ནི། སླར་ཡང་གནས་སྐབས་གསུམ་པོ་སྟེ། ཡང་ཡང་འབྱུང་བའི་ས་བོན་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། བདག་པོའི་གནས་སྐབས་ཞེས་བྱ་སྟེ་གནས་སྐབས་བཞི་པ་ཡིན་ནོ། ཁམས་དེ་
དག་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པའི་ཚུལ་ནི་བཟའ་བཏུང་རྣམས་ཕོ་བའི་གནས་སུ་བད་ཀན་མྱགས་བྱེད། 
མཁྲིས་པ་འགྱུར་བྱེད། རླུང་མེ་མཉམ་སྟེ་ནང་གི་མེ་གསུམ་གྱིས་བཞུ་བ་ལས་དྭངས་མ་ཁྲག་
ཏུ་སྨིན་ཅིང༌། སྙིགས་མ་བཤང་གཅིར་འགྱུར་རོ། །ཁྲག་དེ་ཡང་བཞུ་བ་ལས་དྭངས་མ་མཆིན་
རྩ་སོགས་བརྒྱུད་ནས་ཟུངས་ཁྲག་ཏུ་འགྱུར་ལ། སྙིགས་མ་ནི་བེ་སྣབས་ནད་ཁྲག་ཏུ་འགྱུར་
རོ། །ཁྲག་གི་དྭངས་མ་ཤ། སྙིགས་མ་མཁྲིས་པ། ཤའི་དྭངས་མ་ཚིལ། སྙིགས་མ་པགས་པ་
དང་རགས་པ། ཚིལ་གྱི་དྭངས་མ་རུས་པ། སྙིགས་མ་རྨེན་བུ་དང་རྡུལ། རུས་པའི་དྭངས་མ་
རྐང༌། སྙིགས་མ་སོ་སེན་དང་རྒྱུད་པ། རྐང་གི་དྭངས་མ་ཁུ་བ། སྙིགས་མ་རྐང་སྦུབས་ཀྱི་དྲི་མ་
སྐྱ་སོབ་པོ། ཁུ་བའི་དྭངས་མ་མདངས་དང་སྟོབས། སྙིགས་མ་ཨསྟུ་ཀ་ལ་སོགས་པ། མཁྲིས་
པའི་དྭངས་མ་ཆུ་སེར། སྙིགས་མ་ཀུ་ཡ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། མདོར་ན་ལུས་ཀྱི་ཁམས་རྣམ་པ་
སྣ་ཚོགས་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། མདངས་སྟོབས་ལས་ཀྱང་སྙིགས་མའི་ཁམས་རྣམ་པ་
སྣ་ཚོགས་པ་འགྲུབ་པའི་ས་བོན་དུ་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་རྩ་གནས་སོ་སོའི་ཐིག་ལེ་དང༌། 
ནང་དུ་དགའ་བ་བཅུ་དྲུག་གི་ཐིག་ལེ་དང་ཕྱི་རོལ་ཏུ་དཀར་ཕྱོགས་དང་ནག་ཕྱོགས་ཀྱི་ཟླ་བ་
འཕེལ་འགྲིབ་ཀྱི་ཆ་བཅུ་དྲུག་བཅུ་དྲུག་དང་སྦྱར་བ། ཁམས་ལྔ་དང་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་དབྱེ་
བ་རྣམས་དང༌། ལུས་ལ་གནད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཐིག་ལེ་འཕོ་ཚུལ་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་དང༌། དེ་རྣམས་
ལ་སོ་སོའི་དབྱངས་འཆར་བའི་ཚུལ་དང༌། ལྟེ་བ་ཡན་ཆད་དུ་སྲོག་ནི་ལུས་ཉི་མ་ཡིན་ཀྱང་
བསམ་པ་ཟླ་བ་ཡིན་པས་ཆ་བཅུ་དྲུག་གི་རིམ་པའི་ཐིག་ལེར་གནས་ལ། ལྟེ་བ་མན་ཆད་དུ་
ཐུར་སེལ་ནི་ལུས་ཟླ་བ་ཡིན་ཀྱང༌། བསམ་པ་ཉི་མ་ཡིན་པས་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་
དུ་གནས་པའང་ཡིན་ལ། རིམ་པས་དཀར་ཕྱོགས་དང་ནག་ཕྱོགས་ཀྱི་འཕེལ་འགྲིབ་ལ་ཡང་
4-1-388


སྦྱོར་རོ། །སྒྲ་གཅན་དུས་མེའི་ཐིག་ལེ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་སྡོམ་པ་ནི། མུན་པ་དང་རླུང་གི་ཐིག་ལེ་
ཞེས་བྱ་ཞིང༌། གཙུག་ཏོར་དུ་འབྱུང་བ་བཞིའི་དབྱེ་བས་དཀར་ཆ་བཞི་དང༌། དཔྲལ་མགྲིན་དུ་
འབྱུང་ཆུང་གི་དབྱེ་བས་བཅུ་དྲུག་བཅུ་དྲུག་དང་། སྙིང་གར་དེའི་ཕྱེད་བརྒྱད་དང༌། ལྟེ་བར་དེའི་
ཡང་ཕྱེད་བཞི་སྟེ། དེའི་རྗེས་སུ་དུང་ཅན་མའི་མཐར་གཏུམ་མོ་ལ་དཀར་ཆ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་
ནི། ཟླ་བའི་ཆ་ཡོངས་སུ་གང་བར་འཇོག་པ་སོགས་རྣམ་གཞག་ཞིབ་མོ་དག་ནི་སྐབས་འདིར་
ཧ་ཅང་མང་པར་འགྱུར་བས་ཤེས་པར་འདོད་ན་སེམས་འགྲེལ་སྐོར་གསུམ་ཉིད་ལས་རྟོགས་
པར་བྱའོ། །ཐིག་ལེ་མཐའ་དག་ཁུ་རྡུལ་མུན་པ་གསུམ་དུ་འདུས་ལ། ཁུ་བས་འདོད་ཆགས་
རྡུལ་གྱིས་ཞེ་སྡང༌། མུན་པས་གཏི་མུག་སྐྱེད་ཅིང༌། དེ་དག་ལས་རང་བཞིན་བརྒྱད་ཅུའི་རྣམ་
པར་རྟོག་པ་དང༌། དེས་ལས་བསགས་ནས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང་བ་
ཡིན་ཅིང༌། དེ་གསུམ་འགྱུར་མེད་དུ་བཅིངས་པས་འཁོར་བ་ཟློག་པར་འགྱུར་བའང་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ནི། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཐིག་ལེ་མི་ཤིགས་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྒྱུད་
ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། སེམས་ཙམ་ཐིག་ལེའི་ངོ་བོ་སྔགས་ཀྱི་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་སྡུག་བསྔལ་དང་
ནི་བདེ་བའི་རང་བཞིན་ཏེ། །ཞེས་དང༌། མངོན་བརྗོད་བླ་མ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུད་གཞན་ལས་
ཀྱང༌། རྟག་ཏུ་སྙིང་ལ་གནས་པ་ཡི། །ཐིག་ལེ་གཅིག་པུ་འགྱུར་བ་མེད། །དེ་སྒོམ་བྱེད་པའི་
སྐྱེ་བོ་ལ། །ངེས་པར་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ལས་རྒྱ་ཆེར་
གསུངས་པ་སྟེ། ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གདོད་མ་ནས་སྤྲོས་བྲལ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་
བར་གནས་པ་ཉིད་དེ། འདི་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བརྟགས་པ་དང་མ་
བརྟགས་པའི་ཐིག་ལེའི་རྣལ་འབྱོར་ཇི་སྙེད་པ་ཐམས་ཅད་དངོས་དང་བརྒྱུད་པའི་སྒོ་ནས་ཡང་
དག་པའི་ལམ་དུ་འགྱུར་ཚུལ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །
གཉིས་པ་སྤང་བྱ་འཆི་ལྟས་བཤད་པ་ནི། སྤྱིར་རྒྱུད་རྒྱལ་འདི་ནས་ཁམས་འགྱུར་བའི་
4-1-389


འཆི་ལྟས་སོགས་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་གསུངས་ཀྱང་གོ་བདེ་ཞིང་གཙོ་བོའི་དོན་མ་ཡིན་ལ། 
འདིར་རླུང་གི་འཆི་ལྟས་ནང་དུ་ཐུར་སེལ་ལ་གཙོ་བོར་སྐྱོན་ཞུགས་པས་ཟླ་བའི་འཆི་ལྟས་
འབྱུང་སྟེ། ནང་གི་འབྱུང་བའི་ཁམས་མ་སྙོམས་པ་ལས། དུས་སྦྱོར་གྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་རླུང་
སྣ་བུག་ནས་ཡོན་པོར་རྒྱུ་བར་འགྱུར་ཏེ། འཆི་ལྟས་དང་པོ་ཤར་བ་ནས་འཆི་བ་ལ་ཐུག་གི་
བར་དུ་ཟླ་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་སྟེ་ལོ་གསུམ་ཡོད་པ་ལས། དང་པོར་གཡོན་ཁོ་ན་ལ་འབབ་པ་
འཆི་ལྟས་ཀྱི་རླུང་ཞག་གཅིག་དེ་ནས་གཡས་གཡོན་རེ་མོས་སུ་འབབ་པ། ཐ་མལ་པའི་ཞག་
གམ་འཚོ་ཞག་ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་སྟེ། དེས་ཟླ་བ་གཉིས་སོང༌། དེ་འདྲ་ལན་གསུམ་གྱི་ཟླ་བ་དྲུག་
འགྲོ་སྟེ། དེ་ལ་འཆི་ལྟས་ཀྱི་ཞག་གསུམ་འབྱུང་བས་ལྟེ་བའི་དུས་སྦྱོར་གྱི་རྩ་འདབ་དང་པོ་
གཅོད་དོ། །དེ་ནས་ཟླ་བ་རེ་རེ་བཞིན་འཆི་ཞག་རེ་འབྱུང་སྟེ། འཆི་ཞག་གསུམ་གསུམ་གྱི་རྩ་
འདབ་རེ་རེ་བཅད་འགྲོ་བས་ཟླ་བ་གསུམ་གསུམ་ལ་རྩ་འདབ་རེ་རེ་བཅད་དེ། ཟླ་བ་གསུམ་
ལ་བཅུ་ཕྲག་གཅིག་གིས་རྩ་འདབ་བཅུ་གཅོད་པ་དང༌། སྔར་གྱི་ཟླ་བ་དྲུག་དང་བཅས་པས་ཟླ་
བ་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་ལ། དུས་སྦྱོར་གྱི་རྩ་འདབ་བཅུ་གཅིག་བཅད་ཟིན་ཏོ། །དེའི་རྗེས་སུ་སྣ་
བུག་གཡས་ལ་ཞག་གཉིས་རྒྱུ་བས་རྩ་འདབ་བཅུ་གཉིས་པ་གཅོད། དེ་ནས་དབུ་མའི་མཉམ་
རྒྱུ་ཞག་གཅིག་གིས་འཁོར་ལོའི་ལྟེ་བ་བཅད་ནས་སྲིད་པ་གཞན་ཏུ་འཕོའོ། །སྲོག་གི་རླུང་ལ་
གཙོ་བོར་སྐྱོན་ཞུགས་པ་ཉི་མའི་འཆི་ལྟས་ནི། དང་པོ་ཤར་བ་ནས་འཆི་བའི་བར་ལ་ལོ་
གསུམ་སྟེ། དང་པོར་སྣ་བུག་གཡས་ནས་བར་མ་ཆོད་དུ་ཞག་ལྔ་འབབ་པ་ཉི་མའི་འཆི་ལྟས་
ཀྱི་འཆི་ཞག་ཅེས་ཀྱང་བྱ་རྒྱུ་ཞག་ཅེས་ཀྱང་བྱ་བ་ཞག་ལྔ་པོ་དེ་ཐེ་བའི་ཞག་སུམ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་
སོ་ལྔས་རྩ་འདབ་དང་པོ་གཅོད་དོ། །དེ་ནས་འཆི་ཞག་བཅུ་དང༌། ཐ་མལ་པ་སུམ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་
སོ་ལྔས་རྩ་འདབ་གཉིས་པ་དང༌། ཡང་འཆི་ཞག་བཅོ་ལྔ་དང༌། ཐ་མལ་པ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་རྩ་
ལྔས་གསུམ་པ་དང༌། ཡང་ཉི་ཤུ་དང་ཐ་མལ་པ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱིས་བཞི་པ་དང༌། ཡང་ཉེར་
4-1-390


ལྔ་དང་ཐ་མལ་པ་སུམ་ཅུ་ཐམ་པས་ལྔ་པ་དང༌། ཡང་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་དང་ཐ་མལ་པ་གཉིས་ཀྱིས་
དྲུག་པ་རྣམས་གཅོད་དོ། །དེ་ནས་འཆི་ཞག་འབའ་ཞིག་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་གྱིས་བདུན་པ་དང༌། 
དེ་ནས་འཆི་ཞག་འབའ་ཞིག་པ་བཅོ་ལྔས་བརྒྱད་པ་དང༌། བཅུ་ཡིས་དགུ་པ་དང༌། ལྔ་ཡིས་
བཅུ་པ་དང༌། གསུམ་གྱིས་བཅུ་གཅིག་པ་བཅད་ནས་གཡོན་དུ་ཞག་གཉིས་རྒྱུས་པས་བཅུ་
གཉིས་པ་གཅོད། དེ་ནས་མུན་པ་ཆེན་པོའི་རླུང་སྟེ་དབུ་མའི་མཉམ་རྒྱུའི་ཞག་གཅིག་གིས་
འཁོར་ལོའི་ལྟེ་བ་བཅད་ནས་སྲིད་པ་གཞན་དུ་འཕོའོ། །སྤྱིར་རྩ་དང་པོ་དྲུག་གཅོད་པ་ལ་རྒྱུ་
འཚོ་བསྡོམས་པའི་ཞག་གྲངས་ནི། སུམ་བརྒྱ་སོ་ལྔ་སུམ་བརྒྱ་ཞེ་ལྔ་དང༌། བདུན་ཅུས་ལྷག་
བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་གྱ་གཉིས་དང༌། ང་ལྔ་ཉེར་བརྒྱད་རྣམས་སུ་ཤེས་པར་བྱ། འཆི་ཞག་རྒྱུ་བའི་
དུས་ལ་ངེས་མེད་འདོད། འདི་ལ་དབང་མདོར་བསྟན་ལས། གསུམ་གཉིས་གཅིག་ལོ་ཟླ་བ་
ནི། །དྲུག་གསུམ་ཟུང་ཟླ་ཉིན་ཞག་ཚེས། །ཕྱོགས་ལྔ་ཡོན་ཏན་གཉིས་གཅིག་གིས། །ཞེས་
དང༌། བསྡུས་རྒྱུད་དུ་ཡང་དེ་ལྟར་དུ་གསུངས་པ་ནི། རགས་རྩིས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་
པས་འདབ་མ་གཉིས་པ་སོགས་ལྔ་བཅད་པ་ལ་ཡང་རྒྱུ་ཞག་རྣམས་ཐོག་མར་འབྱུང་བ་ཉིད་
ཡིན་པར་མངོན་ནོ། །དབང་མདོར་བསྟན་གྱི་འགྲེལ་པ་རྣམས་ལས་སྣ་ཚོགས་སུ་བཤད་དེ་
བརྟག་པར་བྱའོ། །དེ་དག་ནི་ཉི་ཟླའི་འཆི་ལྟས་ལུགས་འབྱུང་གི་འཆར་ཚུལ་དུ་གྲགས་པ་དེ་
ཡིན་ལ་ལུགས་ཟློག་ཏུ་གྲགས་པ་ནི་དཔེར་ན་བུ་ཆུང་བཙས་ནས་ཞག་གསུམ་ནས་འཆི་བ་
ཡིན་ན། འཆི་ལྟས་གཉིས་པོ་གང་ཡིན་ཀྱང་ཞག་གཉིས་ཀྱིས་རྩ་འདབ་བཅུ་གཉིས། གཅིག་
དང་གཅིག་ཤོས་ནས་རླུང་རྒྱུ་བས་གཅོད་ཅིང༌། ཞག་གཅིག་མུན་པ་ཆེན་པོ་འབབ་སྟེ་འཕོའོ། །
དེ་ཕན་ཆད་ལོ་གསུམ་ཚུན་ལ་སྔར་གྱི་རིགས་འགྲེ་ཞིང་གཞན་ཡང་ཞག་དྲུག་ནས་འཆི་ན་ཉི་
མའི་ཡིན་ཏེ། གཡས་སུ་འཆི་ཞག་གསུམ་གྱིས་རྩ་འདབ་བཅུ་གཅིག་དང༌། དེ་ནས་གཡོན་ཏུ་
ཞག་གཉིས་དང་མུན་ཅན་ཞག་གཅིག་གོ །ཟླ་བ་གསུམ་དང་ཞག་གསུམ་ནས་འཆི་ན་ཟླ་བའི་
4-1-391


འཆི་ལྟས་ཡིན་ཏེ། གཡས་ནས་འབབ་པ་འཆི་ཞག་གསུམ་ཐེ་བའི་ཟླ་བ་གསུམ་གྱིས་རྩ་འདབ་
བཅུ་གཅིག་དང༌། དེ་རྗེས་གཡོན་ནས་གཉིས་ཀྱིས་བཅུ་གཉིས་པ་དང༌། དེ་ནས་མུན་ཆེན་
ཞག་གཅིག་གོ །བཙས་ནས་ལོ་གསུམ་ཕན་ཆད་ལ་གདོད་འཆི་ལྟས་འཆར་ན། ལུགས་འབྱུང་
གི་ཚུལ་གྱིས་བཤད་དོ། །ལུགས་འབྱུང་དང་ལུགས་ཟློག་གི་གོ་དོན་ཡང་རྒྱུད་ལས་བཤད་
ཚུལ་ལུགས་འབྱུང་ཟློག་གི་གོ་དོན་ཡིན་གྱི་རྩ་ལ་འཆར་ཚུལ་ལུགས་འབྱུང་ཟློག་གི་གོ་དོན་
མིན་ནོ། །བྱིས་པ་བཙས་མ་ཐག་པ་ལ་གསུངས་པ་ནི་མཚོན་བྱེད་དེ། མཚོན་དང་དུག་ལ་
སོགས་པ་གློ་བུར་དུ་འཆི་བ་རྣམས་ལ་ཡང་ལུགས་ཟློག་དངོས་དང་རྗེས་མཐུན་པ་ཅི་རིགས་
འཆར་བར་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དང་པོར་ལུགས་འབྱུང་གི་རིམ་པ་ཤར་དུ་ཟིན་ཀྱང་
རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་ལས་བར་སྐབས་སུ་རིམ་པ་བརྒལ་ནས་འགྲོ་བ་ཡང་ཡོད་ཅིང༌། འཆི་བསླུས་
བཟློག་པར་ཡང་འགྱུར་བས་ལུགས་འབྱུང་གི་རིམ་པ་ལ་ལོ་གསུམ་གྱི་ཚད་དུ་བཞག་པ་ནི། 
སྤྱིར་བཏང་གི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལུག་ལ་སོགས་པ་མི་མཉམ་པའི་དུས་
སྦྱོར་ལ་སྐྱེས་ན་ཟླ་བ་དང༌། གླང་ལ་སོགས་པ་མཉམ་པའི་དུས་སྦྱོར་ལ་སྐྱེས་ན་ཉི་མའི་འཆི་
ལྟས་འབྱུང་བར་བཤད་པ་ཡང་ཤས་ཆེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་གཉིས་ནི་དུས་མིན་
དུ་འཆི་བའི་ལྟས་ཡིན་ལ། སྒྲ་གཅན་གྱི་འཆི་ལྟས་ནི། ཚེ་ལོ་བརྒྱ་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་དུས་
འཆི་ལ་སྦྱོར་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འདི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དང་པོར་མངལ་དུ་སྐྱེ་བ་བཟུང་བ་
ནས། ཟླ་བ་གཅིག་སོང་མཚམས་ནས་ལོ་གཅིག་གི་བར་དུ་ཞག་རེ་ལ་རྩ་ཉིས་བརྒྱ་རེ་
འཆགས་པས་རྩ་སྟོང་ཕྲག་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་རྫོགས་སོ། །རྫོགས་པའི་དུས་དེ་ནི་མངལ་
བཟུང་ནས་ཟླ་བ་བཅུ་གསུམ་སོང་མཚམས་ཡིན་ལ། མངལ་དུ་ཟླ་བ་ངོ་བཅུ་ལྟར་ན། བཙས་
ནས་ཟླ་བ་ངོ་བཞིའི་མཚམས་སོ། །དེ་ནས་བརྩམས་པའི་ལོ་བརྒྱ་སྟེ། ཁ་ཅིག་ཟླ་བ་བཅུ་
གཉིས་རྫོགས་མཚམས་སུ་རྩ་བའི་དུས་ཀྱི་ཕྱི་མཐའ་འཛིན་པ་ཡིན་ཅེས་འདོད་པའང་ཡོད་པ་
4-1-392


མི་འགལ་ལོ། །དེ་ལྟར་ན་བཙས་ནས་ལོ་བརྒྱ་དང་ཟླ་བ་གཅིག་{འཆི་[འཚོ་]བའི་དབང་དུ་
བྱས་སོ། །དེ་ཡང་དབུ་མའི་དབུགས་སོ་ཆ་དེས་རྩ་རྣམས་རིམ་གྱིས་བསྐམ་པའི་བྱེད་པས་ཡིན་
ཅིང༌། སོ་ཆ་དེ་བསགས་པས་ལོ་གསུམ་ཕྱོགས་གསུམ་དུ་ལོངས་པ་ན་དུས་ཀྱི་འཆིའོ། །ཞེས་
པ་སྟེ། དེ་ཡང་འདི་ལྟར་བཙས་ནས་ཟླ་བ་ཕྱེད་དང་བཅུ་གཅིག་ལ་བགྲོད་པ་གཉིས་སུ་བརྩིས་
པའི་བགྲོད་པ་གཉིས་པོ་དེ་ལ་འཆི་ལྟས་ཀྱི་རླུང་མི་རྒྱུའོ། །དེ་ནས་ལོ་རེ་རེ་ལ་བགྲོད་པ་
གཉིས་གཉིས་ཏེ་སྔ་མ་གཉིས་དང་སྡོམས་པས་ལོ་བདུན་ལ་བགྲོད་པ་བཅུ་བཞིའོ། །དེ་ལ་
གཡོན་ནས་བརྩམས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། བགྲོད་པ་གསུམ་པ་ལ་གཡོན་དུ་འཆི་ལྟས་ཀྱི་
དབུགས་ཡོན་པོ་གཅིག་ཏུ་རྒྱུའོ། །དེ་ནས་བགྲོད་པ་རེ་རེ་བར་དུ་བོར་ཏེ་བགྲོད་པ་ལྔ་པ་ལ་
གཡས་སུ་གཉིས། བདུན་པ་ལ་གཡོན་དུ་གསུམ། དགུ་པ་ལ་གཡས་སུ་བཞི། བཅུ་གཅིག་པ་
ལ་གཡོན་དུ་ལྔ། བཅུ་གསུམ་པ་ལ་གཡས་སུ་དྲུག་སྟེ་འཆི་ལྟས་ཆུ་སྲང་གཅིག་ཏུ་ལོངས་སོ། །
བཅུ་བཞི་པ་ལ་མི་རྒྱུའོ། །དེ་ཡན་ཆད་ལ་ལོ་ཧྲིལ་པོ་བདུན་དུ་ཟླ་བ་ཕྱེད་དང་གཉིས་ཀྱི་མ་
ཚང་ངོ༌། །དེ་ནས་ལོ་དྲུག་ཅུ་ལ་བགྲོད་པ་གཉིས་གཉིས་ཏེ་དྲུག་ཅུ་པ་ཕྲག་གཉིས་ཡོད་པའི་ལོ་
རེ་རེ་བཞིན་གྱི་བགྲོད་པ་ཕྱི་མ་རྣམས་ལ་འཆི་རླུང་མི་རྒྱུ་ལ། བགྲོད་པ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་པོའི་དང་པོ་
ལ་གཡོན་ནས་ཡོན་པོ་ཆུ་སྲང་གཅིག གསུམ་པ་ལ་གཡས་ནས་ཡོན་པོ་ཆུ་སྲང་གཉིས། 
གཡོན་ནས་ང་དགུའི་བར་དུ་འཕེལ་བ་དང༌། གཡས་ནས་དྲུག་ཅུའི་བར་དུ་འཕེལ་བ་རྣམས་
སྤེལ་མར་སྦྱར་བས་དྲུག་ཅུ་པ་ལ་འཆི་ལྟས་ཀྱི་ཆུ་སྲང་སྟེ་ཆུ་ཚོད་དུ་ལོངས་སོ། །དེ་ནས་ལོ་
སུམ་ཅུའི་བར་དུ་ལོ་རེ་ལ་བགྲོད་པ་གཉིས་ཏེ་བགྲོད་པ་དྲུག་ཅུ་དང་དེ་ལའང་གཉིས་གཉིས་
སུ་བཏང་བས་བགྲོད་པ་ཕྱེད་པའམ། ཟླ་བ་གསུམ་ཚན་པ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་
བགྲོད་པ་རེ་རེའི་ཕྱེད་ཕྱི་མ་རྣམས་ལ་འཆི་ལྟས་མི་རྒྱུ། བགྲོད་པ་ཕྱེད་པ་དང་པོ་ལ་གཡོན་
ནས་ཆུ་ཚོད་གཅིག་ནས་བགྲོད་པ་ཕྱེད་པ་གསུམ་པ་ལ་གཡས་ནས་ཆུ་ཚོད་གཉིས། ཞེས་པ་
4-1-393


ནས་བརྩམས་ཏེ། བགྲོད་པ་ཕྱེད་པ་བརྒྱ་བཅུ་བདུན་པ་ལ་གཡོན་ནས་ཆུ་ཚོད་ང་དགུ། བཅུ་
དགུ་པ་ལ་གཡས་ནས་ཆུ་ཚོད་དྲུག་ཅུ་འབབ་སྟེ་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཏུ་ལོངས་སོ། །དེ་ཡན་ཆད་
ལ་ལོ་དགུ་བཅུ་གོ་དྲུག་དང༌། ཟླ་བ་ཕྱེད་དང་བཅུ་གཅིག་སོང༌། ལྷག་མ་འཚོ་ཞག་སྟོང་དང་
བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་ང་དྲུག་ལས་སོ། །གཡོན་ནས་རླུང་ཡོན་པོ་ཞག་གཅིག ཐ་མལ་པ་ཞག་གཅིག
གཡས་ནས་ཡོན་པོ་ཞག་གཉིས་དང༌། ཐ་མལ་པ་ཞག་གཉིས། དེ་བཞིན་ཏུ་སྦྱར་ཏེ། གཡོན་
ནས་ཡོན་པོ་གསུམ་དང་ཐ་མལ་གསུམ། གཡས་ནས་བཞི་དང༌། ཐ་མལ་བཞི། གཡོན་ནས་
ལྔ་དང་། ཐ་མལ་ལྔ། གཡས་ནས་དྲུག་དང༌། ཐ་མལ་དྲུག་སྟེ། གཡས་གཡོན་དུ་འཆི་བའི་ཞག་
སྡེ་ཚན་གསུམ་གསུམ་དང༌། རང་མིང་དང་མཚུངས་པ་སྡེ་ཚན་དྲུག་གིས་ལྟེ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་
དྲུག་ཅུ་ལས། གཡོན་མི་མཉམ་པའི་དུས་སྦྱོར་དྲུག་གིས་ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་འཁོར་དྲུག་དང༌། 
གཡས་མཉམ་པའི་དུས་སྦྱོར་དྲུག་གིས་སའི་དཀྱིལ་འཁོར་དྲུག་པོ་གཅོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་
རིམ་པར་སྦྱར་ནས་རིགས་བསྒྲེས་ཏེ་བདུན་པ་ནས་བཅུ་གཉིས་པའི་བར་དུ་ཡོན་པོ་དང་ཡོན་
པོ་མ་ཡིན་པ་རང་མིང་དང་གྲངས་མཚུངས་སྤེལ་བ་གཡོན་དང་གཡས་སུ་འབབས་པས་
གཡོན་གྱི་རླུང་དྲུག་དང་གཡས་ཀྱི་ཆུ་དྲུག་གཅོད་དོ། །བཅུ་གསུམ་པ་ནས་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་
དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བས་གཡོན་གཡས་ཀྱི་མེའི་དཀྱིལ་འཁོར་དྲུག་ཚན་པ་གཉིས་གཅོད་དོ། །
བཅུ་དགུ་ནས་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་པའི་བར་ལ་སྔར་བཞིན་སྦྱར་བས་གཡོན་གྱི་ཆུ་དྲུག་དང་གཡས་
ཀྱི་རླུང་དཀྱིལ་དྲུག་གཅོད། ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པ་ནས་སུམ་ཅུ་པའི་བར་ལའང་སྔར་བཞིན་སྦྱར་བས་
གཡོན་གྱི་ས་དྲུག་དང་གཡས་ཀྱི་ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་འཁོར་དྲུག་ཚན་པ་གཅིག་གཅོད། དེ་
ནས་གཡོན་ནས་ཡོན་པོ་དང་ཡོན་པོ་མ་ཡིན་པ་ཞག་སུམ་ཅུ་སོ་གཅིག་རེ་རེས་གཡས་ནས་
སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་ཁམས་རྣམས་འདོར་བར་བྱེད། གཡོན་ནས་སོ་གཉིས་པ་རེ་རེས་རྡུལ་གྱི་
ཁམས་འདོར་བར་བྱེད་སོ་གསུམ་པ་རེ་རེས་མུན་པའི་ཁམས་འདོར་བར་བྱེད། དེ་དག་གི་
4-1-394


ཞག་པོ་སྟོང་དང་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་སོང་ངོ༌། །ལྷག་མ་སུམ་ཅུ་སོ་བཞི་ཡོད་པའི་སོ་གསུམ་
གཡས་འབའ་ཞིག་ལ་འབབ་པས་ཕུང་པོ་ལྔ། ཁམས་ལྔ། དབང་པོ་ལྔ། ཡུལ་ལྔ། ལས་དབང་
ལྔ། བྱ་བ་ལྔ་རྣམས་འདོར་བར་བྱེད། ལྷག་མ་ཞག་གཅིག་པོ་མཉམ་རྒྱུར་བབས་པས། ཕུང་
སོགས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་དྲུག་པོ་འདོར་བར་བྱེད། ཚུལ་དེས་སྲིད་པ་གཞན་དུ་འཕོའོ། །དུས་ཀྱི་
འཆི་ལྟས་འདི་དག་འཕོ་མཚམས་སུ་བཙས་པ་ལ་འབྱུང་ཞིང༌། གོང་དུ་དེ་དག་གཡོན་གྱི་དུས་
སྦྱོར་དུ་འཕོ་མཚམས་ལ་བཙས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ལ། གཡས་ཀྱི་དུས་སྦྱོར་དུ་འཕོ་མཚམས་
ལ་བཙས་པ་དག་ནི། གཡས་ནས་འབབ་པའི་འཆི་ལྟས་ལ་འགོ་རྩོམ་དགོས་པས་གོང་དུ་
བསྟན་པའི་གཡས་གཡོན་གྱི་རིམ་པ་དེ་དག་གོ་ཟློག་པ་ཡིན་ནོ། །འཆི་བའི་ལྟས་གཉིས་པོ་
ལ། དུས་སྦྱོར་དྲུག་གི་རྩ་འདབ་བཅད་ཟིན་ཏེ། བདུན་པ་ལ་འཆི་ལྟས་ཞུགས་ན་མི་བཟློག་
པར་གསུངས་པ་ཡང་སྤྱིར་བཏང་ཙམ་ཡིན་གྱི། ལྷ་ལ་སོགས་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱི་སྟོབས་དང༌། 
སྔགས་དང་རྫས་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ནུས་མཐུའི་ཁྱད་པར་གྱིས་བཟློག་ཏུ་རུང་བ་ཁོ་ན་སྟེ། 
ཤི་ཟིན་པ་དང་ལུས་ཐལ་པར་གྱུར་པ་ཡང་སླར་འཚོ་བ་ཡོད་ན་གཞན་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། 
གཞན་ཡང་སྲོག་འཛིན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ལ་རྟགས་ཐོབ་པའི་སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་བར་སྐབས་དེར་
བརྩོན་པ་དང་བྲལ་བས་དུས་དང་དུས་མིན་གྱི་འཆི་ལྟས་གང་ཤར་ཡང་རུང་སྟེ། རྡོ་རྗེ་བསླང་
པའི་སྦྱོར་བས་སྲོག་ཐིག་ལེར་དྲག་པ་གཟུང་བ་ལ་འབད་ན། འཆི་བདག་བཅོམ་སྟེ་ངེས་པར་
འཆི་བ་མེད་པའི་གནས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་དབང་མདོར་བསྟན་ལས། འཆི་
ལྟས་མཚན་ཉིད་ཤེས་ནས་ནི། །སྲོག་ནི་ཐིག་ལེར་གཞུག་པར་བྱ། །ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིའི་ཞབས་
བསྟེན་ནས། །མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བསྒོམ་པར་བྱ། །རྟག་ཏུ་རྡོ་རྗེ་བསླང་བར་བྱ། །ཟླ་བ་ཉི་
མའི་བགྲོད་འཇོམས་ལས། །གཞན་དུ་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིའི་ཆར། །སྲོག་གི་རླུང་ནི་འཇུག་པ་མེད། །
འོག་ཏུ་དུང་ཅན་མར་ཐུར་སེལ། །དེ་མ་ཞུགས་ལས་འཆི་བའོ། །འཆི་ལྟས་བསླུ་བ་རྣལ་
4-1-395


འབྱོར་པའི། །འདི་ནི་དགའ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །
གཉིས་པ་ཇི་ལྟར་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་སྒོམ་པའི་ཚུལ་ནི། སྤྱིར་སྔགས་
ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་རྡོ་རྗེའི་ཐེག་པ་ཞེས་བརྗོད་པ་ལྟར། སྔགས་བླ་མེད་ཀྱི་ལམ་ཚང་ལ་མ་ནོར་བ་
ཐམས་ཅད་ལ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དོན་ཚང་ཞིང༌། དོན་གྱིས་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་ཐུན་
མོང་གི་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་སྙིང་པོ་ཅན་ལའང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དོན་ཅི་རིགས་པ་ཚང་སྟེ། 
གནས་ལུགས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་དོན་སྒོམ་པ་ནི་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དོན་ནོ། །དེ་བཞིན་
ཏུ་རྡོ་རྗེ་གསུམ་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ཡང་འདྲ་མཚུངས་ཚང་སྟེ། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་བསོད་ནམས་
ཀྱི་ཚོགས་དང་། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་
བསྒོམ་པ་རྣམས་ལ་སྒྲ་བཤད་དུ་ཡོད་ཅིང༌། གསང་སྔགས་ཀྱི་ལྷ་བསྒོམ་པ་དང་སྔགས་བཟླས་
པ་དང་། མཚན་མ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱི་ལའང་ཚང་ཞིང༌། བླ་མེད་ཀྱི་བསྐྱེད་རིམ་རྣམས་ནི། 
ངེས་པར་རྫོགས་རིམ་དང་དག་པ་ཡང་སྦྱོར་དགོས་པ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་དངོས་དང་ཡང་དག་
སྦྱོར་བྱེད་དགོས་སོ། །རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་བཞི་པ་ཡང་རྗེས་མཐུན་པ་ཡོད་པ། མདོ་ལས་ཀྱང༌། 
འཁྲིག་པ་གཞན་ཏུ་གྱུར་ན་ནི། །སངས་རྒྱས་བདེ་བར་གནས་པ་དང༌། །མོ་མཐོང་ཉོན་མོངས་
མེད་པ་ལ། །འབྱོར་པ་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། རྒྱུད་སྡེ་འོག་མ་གསུམ་
ལ་ཡང་འདོ་ཆགས་ལམ་བྱེད་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཀྱང་དེ་དག་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་དངོས་
མ་ཡིན་ཏེ། ལ་ལ་རྣམ་རྟོག་གི་སྒོམ་པ་ཡིན་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པར་མ་ཚང་
བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེས་ན་མདོའི་དགོངས་དོན་མཐར་ཐུག་སྔགས་སུ་གནས་པ་དང༌། སྔགས་ལམ་
གྱི་མཐར་ཐུག་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཁོ་ནའོ་ཞེས་རིག་པར་བྱའོ། །
དེ་ཉིད་འཆད་པར་བྱེད་པ་ལ་དོན་ལྔ་སྟེ། ལམ་གྱི་ངོ་བོ། མཚན་དང་དོན་གྱི་རྣམ་གྲངས། 
ཡན་ལག་དྲུག་གི་རྣམ་པར་ངེས་པ། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ལོག་རྟོག་བསལ་བ། ལམ་དང་
4-1-396


འབྲས་བུའི་ས་མཚམས་བསྟན་པའོ། །
དང་པོ་ནི། གཞིའི་དུས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཟུང་འཇུག་གི་ངོ་བོར་གནས་པས་འབྲས་བུའི་ཡེ་
ཤེས་ཀྱང་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཡིན་ལ། རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར་དེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་
པའི་ཐབས་[སམ་]ལམ་ཡང་ཟུང་འཇུག་གི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཞིག་དགོས་ཏེ། མཐུན་པའི་རྒྱུ་
ལས་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་
ན་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ནི་ཟུང་འཇུག་གི་ལམ་སྟེ། ཟུང་འཇུག་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། མི་
འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་སྟོང་པ་
ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་བདག་ཉིད་དེ། དེ་ཉིད་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་། སྟོང་པ་ཉིད་ཟུང་
དུ་འཇུག་པའང་ཡིན་ལ། སྒྱུ་ལུས་དང་འོད་གསལ་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་ཡང་འདི་ཁོ་ནའོ། །དེ་
ལྟར་ཡང་གསང་བ་འདུས་པའི་རྒྱུད་ཕྱི་མ་ལས། རྣལ་འབྱོར་ཐབས་ཀྱི་ལུས་དང་ནི། །ཤེས་
རབ་གཅིག་པུས་འགྱུར་མ་ཡིན། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་སྙོམས་འཇུག་པ། །རྣལ་འབྱོར་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་གསུངས། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། འོད་གསལ་དང༌། 
མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་རྣམས་དོན་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ཉིད་ཐབས་དང་སྤྱི་ལ་གྲགས་
པ་ལྟར་གྱི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་ཡང་བསྟན་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྒྱུ་ལུས་དང༌། རྣམ་ཀུན་
མཆོག་ལྡན་གྱི་སྐུ་རྣམས་དོན་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་དང་། སྤྱི་ལ་གྲགས་པ་
ལྟར་གྱི་དོན་དམ་བདེན་པར་ཡང་འཇོག་གོ །དེ་ལ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ནི་ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་རང་བཞིན་འགྱུར་བ་མེད་པ་དང༌། རྟེན་ཐིག་ལེ་འཛག་མེད་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་
འདྲེས་པའི་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བའི་དབྱིངས་རང་གིས་རིག་པའི་རྣམ་
པ་ཅན་དེ་ཡིན་ལ། བདེ་བ་ཆེན་པོ་འདིས་རང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འཇོམས་པའི་ཕྱིར་འདི་
ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ཅན་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པ་ནི་སྙིང་རྗེའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་
4-1-397


པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་སྙིང་རྗེའི་སྒྲ་བཤད་འཇུག་པ་ཁོ་ན་ཙམ་གྱི་སྒོ་ནས་མ་ཡིན་ཏེ། མ་
ལུས་པའི་འགྲོ་བ་རྣམས་ལ་རབ་ཏུ་བརྩེ་བ་ཆེན་པོའི་རྣམ་པའམ་འཛིན་སྟངས་ཅན་དུ་འཆར་
བ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་ཡང་གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྣང་འགགས་ཤིང༌། སྤྲོས་བྲལ་གྱི་རྒྱ་ལས་མ་
འདས་པས་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན། དམིགས་པ་མེད་པའི་སྙིང་རྗེ་ཞེས་བྱའོ། །དེར་མ་
ཟད་ལས་རྒྱའི་བདེ་བ་ཡང་སྙིང་རྗེའི་རྣམ་པར་འཆར་བ་ཞིག་ཡོད་དེ། ཇི་སྐད་དུ། མཐའ་དག་
བྱང་ཆུབ་རྒྱུ་རུ་ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱིས་མཆོད་པར་བྱ་སྟེ་རྒྱལ་པོ་བློན་པོ་སྙིང་རྗེ་དང༌། །བཅས་
པའི་ཐུགས་ལྡན། ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཏེ། ལས་རྒྱའི་བདེ་བ་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་དང༌། 
ཡེ་རྒྱའི་བདེ་བ་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་དང༌། ཕྱག་ཆེན་གྱི་བདེ་བ་དམིགས་པ་མེད་པ་སྟེ་སྙིང་རྗེ་
གསུམ་མོ། །གཞན་ཡང་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་སྐུ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་
སུ་ཤར་བའམ་མ་ཤར་བའང་སྲིད་ན། གང་ལྟར་ཡང་གཟུང་འཛིན་གྱི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་
བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། གཟུང་འཛིན་གྱི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་འགགས་ཙམ་ན་གཞན་གྱི་ཡང་
སྣང་བ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྟོང་ཉིད་དུ་འགྲོ་འགྲོ་འདྲ་བ་ལས་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་ཏེ། སྤྲོས་བྲལ་
དེ་ཉིད་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་འདས་ཁམས་གསུམ་པའི་རྣམ་པ་ཅན་
ཐམས་ཅད་དུ་འཆར་བ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་ཤར་བ་དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བའམ། ལས་སྣང་
ངམ། འཁྲུལ་སྣང་མ་ཡིན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བའམ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བའམ། གདོད་མའི་
སྣང་བའོ། །དེ་ལྟར་ན་འདི་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་དང་རྣམ་པ་མཐུན་པར་ཤར་བ་ན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་
ཀྱི་ཆོས་སུ་དོགས་པ་འབྱུང་བ་ལ་དགོངས་ནས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཆོས་ལས་འདས་པ་ཞེས་ཡང་
ཡང་སྨོས་ཀྱི། ཁ་ཅིག་འདིར་སྟོང་ཉིད་དུ་བཤད་པ་དོན་དམ་སྟོང་ཉིད་དངོས་མ་ཡིན་ཡང་རྡུལ་
ཆོས་ཀྱིས་སྟོང་པའི་སྟོང་ཉིད་ལ་དགོངས་སོ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི། ཟབ་མོའི་དོན་ལ་ཕྱོགས་བསླད་
པའི་གཏམ་མོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་ཉིད་འདི་ལ་དམིགས་བཅས་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་ཅེས་
4-1-398


གསུངས་པའི་དམིགས་བཅས་ནི་སྤྲོས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། མཚན་མ་དང་བཅས་པ་དང༌། 
རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། རྩོལ་བཅས་རྣམས་མ་ཡིན་གྱི། དམིགས་པ་ནི་དངོས་སུ་མཐོང་
ཞིང་མྱོང་བའི་དོན་ཡིན་པས་ཡེ་ཤེས་མ་འཁྲུལ་བ་ལ་མངོན་སུམ་དུ་སྣང་བའོ། །འདི་ཉིད་ཆོས་
དབྱིངས་སྟོང་པ་ཉིད་དངོས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྤྱི་ལ་གྲགས་པའི་དོན་དམ་བདེན་པ་ཡིན་ལ། 
བདེ་བ་ཆེན་པོ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བཞག་པ་ནི། བདེ་ཆེན་དེ་ཀུན་རྫོབ་དངོས་མ་ཡིན་ཡང་ཀུན་
རྫོབ་ཞུ་བདེའི་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ཉིད་རྟོགས་དགོས་པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་དང་འབྲེལ་
བའི་ཚུལ་གྱིས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བཞག་གོ །སྐབས་འདིའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་གཞག་ལ། 
མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ལ་དོན་དམ་བདེན་པའི་ཐ་སྙད་བཏགས་ཏེ། གཟུང་འཛིན་ལ་
སོགས་པའི་སྤྲོས་པ་ནུབ་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་
པའི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ལ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་ཐ་སྙད་སྦྱོར་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་དང་
རྣམ་པ་ཕྱོགས་མཚུངས་པའི་སྒོ་ནས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་དེ་དང་དེའི་ཆོས་ཉིད་དུ་བཞུགས་པའི་
ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པ་ནི་ཟུང་འཇུག་གི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན། 
མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ལ་ཆོས་ཉིད་དུ་བཞུགས་པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་བདེན་
པའི་ཐ་སྙད་བྱེད་དགོས་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། སྤྱིར་ངོ་བོར་དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང་དགོས་པའི་སྒོ་
ནས་རྣམ་གཞག་ཐ་དད་མཛད་པ་འདིའི་རིགས་ལ་མགོ་བསྒྲེ་བའི་རིགས་པ་དེ་ལྟ་བུ་མི་འཇུག་
ལ་འདིར་དགོས་པ་ནི་འདི་ལྟར་གོ་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་དང༌། རྣམ་ཀུན་
མཆོག་ལྡན་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཉིད་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་
ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཀྱང་མི་འགྱུར་བ་དང༌། བདེ་བའི་ལྡོག་ཆ་ནས་དོན་དམ་ཁོ་ནའི་རང་ཚུགས་སུ་
གནས་ལ། བདེ་ཆེན་དེ་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པར་ཤར་བའི་ལྡོག་ཆ་ནས་ཀུན་རྫོབ་པའི་
ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ནམ་ཆོས་ཉིད་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་
4-1-399


ལྡོག་ཆ་ནས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་བཞག་གོ །དེས་ན་དེ་ལྟར་རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་ནི་འདིར་
དགོས་པའོ། །འདི་ལ་རྒྱུ་འབྲས་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང་དབང་མདོར་
བསྟན་ལས། སྟོང་པ་ལས་བྱུང་གཟུགས་བརྙན་རྒྱུ། །མི་འགྱུར་ལས་སྐྱེས་བདེ་བ་འབྲས། །རྒྱུ་
ནི་འབྲས་བུས་རྒྱས་བཏབ་ཅིང༌། །འབྲས་བུ་རྒྱུ་ཡིས་རྒྱས་བཏབ་བོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། རྒྱས་
བཏབ་པ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྟེ་ཟུང་འཇུག་གི་དོན་ནོ། །དེ་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་པ་ཡིན་ན། 
གཅིག་ལ་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཇི་ལྟར་འཐད་སྙམ་པ་འགའ་ཞིག་གི་བསམ་པ་ལ་འབྱུང་བར་
འགྱུར་ཏེ། འོན་ཀྱང་འདི་ནི་གནས་ལུགས་ཟུང་འཇུག་དེ་ལ་བསྐྱེད་བྱ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་
དངོས་མེད་པ་ནི་བདེན་ནོ། །འོན་ཀྱང་རྒྱུ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཆོས་དབྱིངས་ནི་སྟོང་གཟུགས་
དང༌། འབྲས་བུ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་ནི་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་སྟེ། རང་གི་ངོ་བོས་ཀྱང་སྟོང་
པ་ལས་བདེ་བར་འཆར་བའི་ཕྱིར་རྒྱུ་འབྲས་དང་རྣམ་པ་མཚུངས་པ་ཡིན་ལ། རང་བཞིན་ངོ་
བོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང༌། རྣལ་འབྱོར་ཅན་གྱི་རྟོགས་ཚུལ་ལ་རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དང་
པོ་ལྔས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་ཀྱང་མི་འགྱུར་པའི་བདེ་བའི་ཆ་ནས་མ་
རྟོགས་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཕན་ཆད་དུ་དེ་ཡང་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་སྟོང་ཉིད་ཙམ་རྟོགས་པའི་ལམ་
ལས་བདེ་བ་ཆེན་པོ་རྟོགས་པའི་ལམ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། རྟོགས་བྱེད་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་འབྲས་
སུ་སོང་བས། རྟོགས་བྱ་ཆོས་དབྱིངས་ལ་ཡང་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ཐ་སྙད་མཛད་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་
ཟུང་འཇུག་ཆེན་པོའི་ལམ་ནི་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ངོ་བོའོ། །
གཉིས་པ་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ནི། དོན་དམ་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྒོམ་པ་དང༌། 
རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་དང༌། དབང་བཞི་པའི་
ཡེ་ཤེས་དང༌། མངོན་སུམ་གྱི་ལམ་དང༌། རང་བྱུང་གི་ལྷའི་རྣལ་འབྱོར་དང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་
དང༌། ནང་གི་རིག་པ་དང༌། དབུ་མ་ཆེན་པོ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གི་རིམ་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་
4-1-400


རྣལ་འབྱོར་དང༌། རྫོགས་པའི་རིམ་པ་དང༌། ཆགས་ཆེན་གྱི་ལམ་དང༌། ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན་
གྱི་རིམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་གྲངས་དུ་མས་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
དང་པོ་ནི། རྩ་རྒྱུད་ལས། སྟོང་ཉིད་གཟུགས་བརྙན་འཛིན་པར་རྒྱུ། །སྙིང་རྗེ་འགྱུར་མེད་
འཛིན་པ་འབྲས། །སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དབྱེར་མེད་པ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་སུ་དེ་བརྗོད་དོ། །ཞེས་
དང༌། འདུས་པ་ཕྱི་མ་ལས་ཀྱང༌། ཐོག་མ་མཐའ་མ་མེད་ཞི་བ། །དངོས་པོ་དངོས་མེད་ཟད་
པའི་གཙོ། །སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དབྱེར་མེད་པ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ། སྟོང་གཟུགས་རྒྱུ་དང་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་འབྲས་བུ་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་ནི་དོན་
དམ་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་སྒོམ་པར་བྱེད་པ་ནི་དེའི་སེམས་སོ། །བྱང་ཆུབ་དེའི་ཁྱད་
པར་ནི་གདོད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་བ་དང༌། 
དངོས་པོ་དངོས་མེད་གཉིས་ཀ་ལས་འདས་པ་དང༌། གཙོ་བོ་སྟེ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་
བདག་ཏུ་འཇུག་པའོ། །
གཉིས་པ་ནི། དེ་ཉིད་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ། དེ་ལ་རྣམ་པར་མི་
རྟོག་པའི་འཇོག་མཚམས་མི་འདྲ་བ་མང་དུ་སྣང་སྟེ། རང་གི་ངོ་བོ་དམིགས་པའི་ཡུལ་ལ་རྟོག་
པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ཀྱང་དམིགས་པའི་ཡུལ་ལས་གཞན་པའི་རྟོག་པ་མི་བྱེད་པ་ལ་མི་རྟོག་
པར་འཇོག་པ་དང༌། གཙང་བདེ་རྟག་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་འགོག་པ་ལ་མི་རྟོག་པར་
འཇོག་པ་དང༌། འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། གནོད་སེམས་ཙམ་འགོག་པ་ལ་མི་རྟོག་པར་
འཇོག་པ་དང༌། བདེན་པར་རྟོག་པ་འགོག་ཙམ་ལ་དེར་འཇོག་པ་སོགས་ཡོད་དེ། དེ་དག་ནི་
རྣམ་རྟོག་གི་ནང་ཚན་ཆེས་མ་རུངས་པ་འགའ་ཞིག་སྤོང་བའི་ཐབས་སུ་ཉེ་ཚེ་བའི་མི་རྟོག་པ་
ཡིན་ལ། གཞན་ཡང་མཚན་མར་འཛིན་པའི་འདུ་ཤེས་མངོན་འགྱུར་བ་འགགས་པ་ལ་མི་
རྟོག་པར་འཇོག་པ་དང༌། དབང་ཤེས་ལྔ་ལྟ་བུ་སྒྲ་དོན་འདྲེས་འཛིན་གྱི་རྣམ་རྟོག་མ་ཡིན་པ་
4-1-401


ལ་མི་རྟོག་པར་བཞག་པ་སོགས་ཡོད་ཀྱང་སྐབས་འདིར་རྣམ་རྟོག་གི་ཁྱད་པར་འགའ་ཞིག་གི་
གཉེན་པོ་ཙམ་དང༌། རྣམ་རྟོག་མེད་ཙམ་དང༌། རྣམ་རྟོག་མ་ཡིན་པ་ཙམ་ལ་མི་འཇོག་{པས་
[པར་]ཆོས་དབྱིངས་རང་གི་ངོ་བོ་སེམས་སེམས་བྱུང་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་རྟོག་
མཐའ་དག་ལས་འདས་ཤིང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པས་དམིགས་པ་དང༌། རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡང་
མ་ཡིན་ལ། འདི་ལ་དམིགས་ནས་མཉམ་པར་བཞག་ན། ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་མཐའ་དག་སྤོང་
བའི་གཉེན་པོར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། གང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཡེ་ཤེས་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་
ཡེ་ཤེས་དངོས་ཡིན་ལ། དེའི་ཡུལ་ཅན་དམིགས་ཡུལ་དོན་དམ་དེ་ལ་རྩོལ་བས་རྩེ་གཅིག་
པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་ཡང༌། ལྷག་མ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྩོལ་བ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་
བའི་སྒོམ་པ་དེ་ལ་ཡང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་རྒྱན་གྱི་མདོ་
ལས། རྟོག་པར་མི་བྱེད། རྣམ་པར་རྟོག་པར་མི་བྱེད་པ་ནི། གང་འདས་པའི་ཡིད་ལ་མི་བྱེད། 
མ་འོངས་པའི་རློམ་སེམས་སུ་མི་བྱེད། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་
པས་ཡིད་བྱེད་ཐམས་ཅད་བཀག་པ་ཡིན་ནོ། །ཁ་ཅིག་གི་འདོད་པ་ལྟར། ཕལ་པའི་རྣམ་རྟོག་
བཀག་པ་ཡིན་གྱི། དམིགས་པའི་ཡུལ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་རྗེས་དཔག་གམ་ཡིད་དཔྱོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་
ངེས་ཤེས་ཀྱི་འཛིན་སྟངས་ནི་དགོས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་
ཕྱིན་པ་བསྡུད་པ་ལས་ཀྱང༌། ཕུང་འདི་སྟོང་ཞེས་རྟོག་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟེ། །མཚན་
མ་ལ་སྤྱོད་སྐྱེ་མེད་གནས་ལ་དད་མ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། སྐྱེ་བ་མེད་དང་སྐྱེ་བ་གཉིས་ཀར་མི་
རྟོག་པ། །འདི་ནི་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་མཆོག་སྤྱོད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། འཇམ་
དཔལ་གྱི་རང་གི་ལྟ་བའི་འདོད་པ་མདོར་བསྟན་པ་ལས་ཀྱང༌། དགེ་བ་དང་ནི་མི་དགེ་བའི། །
རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དབྱེ་བ་མེད། །དོན་མཆོག་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡང་། །མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་
མི་བྱའོ། །མེ་ཡིས་རབ་ཏུ་སྲེག་བྱེད་ཀྱི། །རྟེན་གྱི་དབྱེ་བས་དབྱེ་བ་མེད། །ཙན་དན་ལས་ནི་
4-1-402


འབར་བས་ཀྱང༌། །རེག་པར་གྱུར་ན་བསྲེག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འོ་ན་གང་དུ་ཡང་རྟོག་
པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། གང་ཡང་སྣང་བ་མེད་པ་ཉིད་ལམ་མཆོག་གི་སྙམ་ན། མ་ཡིན་ཏེ་རྟོག་
པ་དང་སྣང་བ་འགྲོ་ལྡོག་གཅིག་མ་ཡིན་པས། མི་རྟོག་ན་མི་སྣང་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་མེད་
ཅིང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་ལས། དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་སྣང་བའི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་གང་ཞེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལ་གནས་ཤིང༌། ཐམས་ཅད་སྣང་བར་ཡང་དག་པར་རྗེས་
སུ་མཐོང་སྟེ། འདི་ནི་ཀུན་ཏུ་སྣང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དོན་
དམ་པའི་སྣང་བ་རབ་འབྱམས་ཅན་ནི། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ནའོ། །
གསུམ་པ་ནི་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ཉིད་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། རྒྱལ་བའི་
ཡུམ་ལས། དེ་ནས་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར་ལ་འདི་
སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །འཕགས་པ་རབ་འབྱོར་གང་ཞིག་གིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་
རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་ཡིན། རབ་འབྱོར་གྱིས་སྨྲས་པ། གང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་དེ་ནམ་མཁའ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱའོ། །ཀོའུ་ཤི་ཀ གང་ཤེས་རབ་ཀྱི་
ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་སྟེ། བླ་གབ་མེད་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱའོ། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ། འདི་ཉིད་སོ་སོར་སྡུད་པ་ཁོ་ན་ལ་སྦྱར་བ་ན། ནམ་མཁའ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱ་
བ་ནི་མཚན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་དང་། བླ་གབ་མེད་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱ་བ་ནི་ཉིན་མོའི་རྣལ་
འབྱོར་རོ། །ཡན་ལག་དྲུག་པོ་མཐའ་དག་ལ་སྦྱར་ན། སོར་བསམ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུ་མཚན་
མོ་དང༌། ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་དེ་གཉིས་རིམ་ཅན་དུ་སྦྱར་ཞིང༌། སྲོག་འཛིན་ནི་ཨ་ཝ་དྷཱུ་
ཏིའི་ནམ་མཁའ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་དང༌། རྗེས་དྲན་ཡང་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་
ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་རླུང་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་བགྲོད་པ་
མཐའ་དག་སྟེང་ནས་སྟེང་དུ་འགགས་པའི་ཕྱིར་བླ་གབ་མེད་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པའོ། །
4-1-403


གཞན་ཡང་ཡུམ་ལས། རིན་ཆེན་སྣང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་
ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཟླ་བ་སྣང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྤྱི་གཙུག་རྣམ་
པར་ལྟ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། འོད་ཟེར་རབ་ཏུ་འགྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་དང༌། ཞེས་བྱ་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ། སྒྲ་དབྱངས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་
དང༌། སྒྲོན་མ་འབར་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་
ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་
དང༌། གློག་གི་སྒྲོན་མ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོད་དེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེས་རྣམ་པར་སྤྱོད་
པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ནི་མྱུར་དུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་
ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྣམ་གྲངས་
འདི་དག་གིས་ཀྱང་རྟགས་བཅུ་ལ་སོགས་པའི་སྟོང་གཟུགས་ཁོ་ནའི་རྣམ་གྲངས་ཡང་བསྟན་
པར་འགྱུར་ལ། ཡང་རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན། རིན་ཆེན་སྣང་བ་ནི་སྟོང་གཟུགས་ལ་རྩེ་གཅིག་པ་
དང༌། རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་ནི་སྟོང་གཟུགས་དེ་སེམས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོར་རྟོགས་པ་དང༌། ཟླ་བ་སྣང་
བ་ནི་དེ་ཉིད་ཐིག་ལེ་དང་རོ་གཅིག་ཏུ་རྟོགས་པ་དང༌། སྤྱི་གཙུག་རྣམ་པར་ལྟ་བ་ནི་གཙུག་ཏོར་
འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་ལྟ་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཙུག་ཏོར་དུ་འགགས་པའང་ཡིན་
ལ། འོད་ཟེར་རབ་ཏུ་འགྱེད་པ་ནི་རྗེས་དྲན་ཕན་ཆད་དུ་ལུས་ལས་དཀྱིལ་འཁོར་སྤྲོ་བ་དང༌། 
སྒྲ་དབྱངས་དང་ལྡན་པ་ནི་དྷཱུ་ཏིའི་ནང་གི་གཞོམ་མེད་ཀྱི་སྒྲ་དང༌། སྒྲོན་མ་འབར་བ་ནི་གཏུམ་
མོའི་སྣང་བ་དང༌། རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་
དང༌། ནམ་མཁའ་འདྲ་བ་ནི་ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམ་པ་གཉིས་སམ། དཀར་དམར་རླུང་
གསུམ་གྱི་བགྲོད་པ་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་པ་དང༌། གློག་གི་སྒྲོན་མ་ནི་རྟེན་ཐིག་ལེ་གཏུམ་མོའི་
སྣང་བ་དང་རོ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གྱུར་པ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྣམ་
4-1-404


གྲངས་གཞན་མཐའ་ཡས་པ་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་འདི་དག་ལས་དཔག་ཏེ་ཤེས་པར་བྱའོ། །
འདིར་མཁས་པར་འདོད་པ་ཁ་ཅིག་གི་བསམ་པ་ལ་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། འོ་ན་ཤེས་
རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མདོ་སྡེ་ལས་སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་པ་བསྟན་ན། མདོ་སྔགས་
ལ་ཟབ་མི་ཟབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། སྔགས་ཀྱི་སྒོར་མ་ཞུགས་པ་ལ་མདོ་དེ་
དག་བསྟན་ན་གསང་སྒྲོགས་སུ་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་འདི་མི་འཐད་དོ་སྙམ་པའོ། །དེ་ལ་
འདི་སྐད་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་ཙན་དན་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གསལ་པོར་བརྗོད་པ་
ན། ཙན་དན་ས་མཆོག་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་གསལ་པོར་བརྗོད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་
མི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པས། ཛམ་བུ་གླིང་པའི་མིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་བསྟན་པར་འགྱུར་
བ་བཞིན་ཏུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལམ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གསལ་བར་བསྟན་པས་
རིག་པ་འཛིན་པའི་ལམ་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དེ་ཡང་ངེས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་
ནོ། །འོན་ཀྱང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་འགའ་ཞིག་དངོས་བསྟན་གྱི་ཚིག་ལ་གསལ་
པོར་མ་བརྗོད་པས་གསང་སྒྲོགས་འབྱུང་བའང་མིན་ལ། དངོས་བསྟན་ཚིག་ཟིན་གྱི་དོན་ལ་
གསལ་མི་གསལ་དང་རྒྱས་བསྡུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཆེ་བས་མདོ་སྔགས་ཁྱད་པར་མེད་པར་ཡང་
མི་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་ནམ་མཁའ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་
དེ་ཡིན་ན། ཤེར་ཕྱིན་ལས་གསུངས་པའི་ནམ་མཁའ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་དེ་ཡིན་པས་
ཁྱབ་ཀྱང༌། ཤེར་ཕྱིན་ལས་གསུངས་པའི་ནམ་མཁའ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་དེ་ཡིན་ན། 
རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་དེ་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་སྟེ། དེའི་ནང་ན་
གསང་བ་ཆེན་པོའི་ལམ་དུ་མི་གཏོགས་པ་ཐུན་མོང་གི་[ལམ་]ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་ཡང་
ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མདོ་ཚིག་དེའི་དགོངས་པའི་གཏད་སོ་གཙོ་བོ་ནི་གསང་བ་ཆེན་པོའི་ལམ་
ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ཡིན་ཡང་དགོངས་དོན་གྱི་གཙོ་བོ་དེ་སྦས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྟན་
4-1-405


ནས། དངོས་བསྟན་ཚིག་ཟིན་ལ་ཐུན་མོང་གི་ལམ་དེ་ཉིད་གསལ་རྒྱས་སུ་བཤད་པ་ཡིན་ཅིང༌། 
མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུད་རྣམས་སུ་ཐུན་མོང་པ་དེ་དག་ཀྱང་བསྟན་
མོད་ཀྱི་དགོངས་དོན་གྱི་གཙོ་བོ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་གསལ་ཞིང་རྒྱས་པར་
བསྟན་ནོ། །ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དེ་མདོ་ལམ་མ་ཡིན་ཀྱང་མདོ་ནས་སྟོན་པ་ནི་མི་འགལ་ཏེ། 
མདོ་ལམ་གྱི་མཐར་ཐུག་སྔགས་ལ་བལྟོས་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྐབས་སུ་བབ་ཅིང་འབྲེལ་
པའི་འཕྲོས་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རིམ་གྱིས་སྔགས་ལ་བཀྲི་བའི་དགོས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་
རོ། །དཔེར་ན་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ངེས་པར་སྔགས་ལམ་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་
ཡིན་ཀྱང༌། མདོ་སྡེ་ནས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་འགལ་བ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །རིག་པ་འདི་
ནི་རིན་ཆེན་སྣང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་ལའང་སྦྱོར་ཞིང༌། འཕགས་པ་ལྷའི་སྤྱོད་བསྡུས་
སྒྲོན་མེ་ལ་སོགས་པར་སྔགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལམ་རྣམས་མདོ་སྡེའི་ལུང་གིས་སྒྲུབ་
པར་མཛད་པ་ལ་ཡང་སྦྱོར་དགོས་ཏེ། གཞན་དུ་ན། ལུང་གོ་བསྟུན་གྱི་མིང་བཏགས་ནས་
སྔགས་ལ་ལོག་རྟོག་དགག་པའི་ཕྱིར་མིང་མཐུན་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ཟེར་བ་དང༌། ཁ་ཅིག་
ལམ་རིགས་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་དེ་དང་དེ་འགྲུབ་པར་འདོད་པ་ནི་མི་འཐད་དེ། མིང་གཅིག་
པ་ཙམ་གྱིས་དོན་མཐུན་པ་སྒྲུབ་མི་ནུས་ཤིང༌། དེ་མ་འགྲུབ་ན་མདོ་སྔགས་འགལ་བའི་ལོག་
རྟོག་སེལ་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཕྱོགས་མཚུངས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་སྒྲུབ་པར་ནུས་པ་མ་ཡིན་
ཏེ། དཔེར་ན་ལང་དཀར་གཤེགས་པའི་མདོ་ལུང་གིས་སྔགས་ཀྱི་ལམ་རིམ་པ་ལྔ་རིམ་ཅན་དུ་
སྒྲུབ་པ་ན། མདོ་ལུང་གི་དོན་མདོ་ལམ་ཁོ་ན་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ན། དེས་སྔགས་ལམ་རིམ་
གྱིས་པར་མི་འགྲུབ་སྟེ། ལམ་ཡིན་པ་ཙམ་དུ་མཉམ་ཡང་མདོ་སྔགས་ཚུལ་ཐ་དད་ཡིན་པའི་
ཕྱིར། བྲམ་ཟེའི་བུ་གཅིག་དཀར་ཤམ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱི་བྲམ་ཟེའི་བུ་ཐམས་ཅད་དཀར་
ཤམ་ཡིན་པར་མི་འགྲུབ་པ་བཞིན་ནོ། །མདོ་ལུང་དེའི་སྤྱིར་བཏང་ལ་ལམ་རིམ་གྱིས་པ་བསྟན་
4-1-406


པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན། དེས་ཀྱང་མི་འགྲུབ་སྟེ་སྔགས་ཀྱི་ལམ་དམིགས་བསལ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
རོ། །ཡང་མདོ་ཚིག་དེས་འབྲས་བུ་ལ་ཉེ་བར་བགྲོད་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་རིམ་གྱིས་པར་
བསྟན་པའི་ཕྱིར། རིམ་ལྔ་སོགས་སྔགས་ལམ་རིམ་གྱིས་པའི་རྒྱབ་རྟེན་ཏུ་འདྲེན་ནོ་སྙམ་ན། 
ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏུ་སྨྲ་སྟེ། འོན་ཀྱང་མདོ་ཚིག་དེས་ལམ་ཐམས་ཅད་རིམ་གྱིས་པར་
བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱབ་རྟེན་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཚིག་དེ་ཁོ་ནས་སྔགས་ལམ་ཡང་རིམ་གྱིས་པར་
བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་དུ་སྔགས་ལམ་འདུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་མཚོན་
ཏེ། ངག་དབེན་གྱི་མཐའ་མ་བརྗོད་བྲལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཐུག་པའི་ལུང་དུ་སྒྲ་ཐམས་ཅད་རང་
བཞིན་བརྗོད་བྲལ་དུ་སྟོན་པའི་མདོ་མང་དུ་དྲངས་པ་དང༌། སེམས་དབེན་གྱི་རྒྱབ་རྟེན་དུ་
སེམས་སྤྲོས་བྲལ་དུ་སྟོན་བྱེད་དང༌། སྒྱུ་ལུས་ཀྱི་རྒྱབ་རྟེན་དུ་སྣང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟར་སྟོན་པའི་མདོ་
དྲངས་པ་སོགས་མཐའ་ཡས་པའི་བར་དུ་བསྒྲེ་བར་བྱའོ། །ཡང་གཞན་དག་སྔགས་ལམ་མདོ་
སྡེའི་ལུང་གིས་བསྒྲུབས་པ་འདི་དག་ལ་མདོ་སྔགས་གཉིས་པོ་མིང་འདོགས་མ་གཏོགས་ངོ་བོ་
ཁྱད་པར་གཏན་ནས་མེད་པར་འདོད་པ་ནི་བླུན་པོའི་བབ་ཅོལ་ཙམ་སྟེ་མི་འཐད་པར་རྟོགས་
བླའོ། །
བཞི་པ་ནི། ལམ་འདི་ནི་སྤྱིར་དབང་མཐའ་དག་གི་དོན་དང༌། དབང་མཐའ་དག་གི་ཡེ་
ཤེས་ཡིན་ལ། དེ་ལས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་སམ། 
དོན་དམ་པའི་དབང་བཞི་པའི་ལམ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་དག་
ཀྱང་སེམས་དང་དེའི་སྣང་བ་དག་ཀྱང་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར། །དབང་ནི་དྲི་མེད་རི་
བོང་ཅན་མཚུངས་མེ་ལོང་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་འདི་ལ་ཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ལས་མྱ་
ངན་འདས་པའི་བདེ་བ་འཕོ་མེད་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་འགྱུར་མེད་ཉིད་ནི་བཞི་པ་སྟེ། །སངས་
རྒྱས་ཞལ་འདི་གང་གི་ཐུགས་དང་ཞལ་ལ་གནས་པར་གྱུར་པ་དེ་ནི་དཔལ་ལྡན་བླ་མའོ། །
4-1-407


ཞེས་གསུངས་ཏེ། སོར་སྡུད་དང་བསམ་གཏན་བྱིས་འཇུག་གི་དབང་ལས་ཆུ་ཅོད་དང༌། གོང་
མ་བཞི་ལས་བུམ་དབང་གི་ལམ་དུ་འགྱུར་ལ། དེ་བཞིན་དུ་སྲོག་རྩོལ་དང་འཛིན་པ་དར་
དཔྱངས་དྲིལ་བུའི་དབང་དང༌། གསང་དབང་གི་ལམ་དུ་ཡང་འགྱུར་ཞིང༌། རྗེས་དྲན་བརྟུལ་
ཞུགས་དང་མིང་གི་དབང་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་གསུམ་པའི་ལམ་དུ་ཡང་འགྱུར་ལ། ཏིང་
ངེ་འཛིན་རྗེས་གནང་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་བཞི་པའི་ལམ་དུ་ཡང་འགྱུར་མོད་ཀྱི། དངོས་
སུ་ན་ཡན་ལག་དྲུག་ཀ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དབང་བཞི་པའི་ལམ་མོ། །དེ་ལ་
བྱིས་འཇུག་གི་དབང་རྣམས་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་དངོས་ཀྱི་སྨིན་བྱེད་མིན་ཡང་བརྒྱུད་པའི་
སྨིན་བྱེད་ཡིན་ཅིང༌། ཡན་ལག་དྲུག་གི་རྟོགས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེ་བ་དང༌། སྐུ་བཞིའི་ས་བོན་
གསོས་འདེབས་པའི་ཐོག་མའི་རྟེན་འབྲེལ་སྒྲིག་བྱེད་རིང་རྒྱུ་ཙམ་ཡིན་པས། བརྒྱུད་ནས་
དབང་དེ་དང་དེའི་དབང་དོན་ཡང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་ལ། དབང་གོང་མ་འཇིག་རྟེན་
པ་བཞི་པོ་དེ་ཡན་ལག་དྲུག་གི་སྨིན་བྱེད་དུ་འགྱུར་ཞིང༌། དབང་དེ་རྣམས་ཀྱང་དབང་དོན་
དང་ཡེ་ཤེས་སུ་ཡང་འགྱུར་ཚུལ་ནི་སོར་བསམ་ཐོག་མར་དགེ་བའི་སྐབས་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་
རྩོལ་བ་དང་བཅས་ཤིང༌། ཞུ་བདེ་ཆུང་ངུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་བུམ་དབང་གི་དོན་དང༌། སྲོག་
འཛིན་བར་དུ་དགེ་བའི་སྐབས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པས་རླུང་དགག་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་གཏུམ་མོ་འབར་བས་ཞུ་བདེ་འབྲིང་དུ་གྱུར་པའི་ཆ་ནི་གསང་དབང་གི་ལམ་དང༌། མཐའ་
མར་དགེ་བ་རྗེས་དྲན་གྱི་ཡན་ལག་ཁོ་ན་ལ་གནས་པའི་སྐབས་ནི་ལས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་
རྒྱའི་རྣལ་འབྱོར་དང༌། ཞུ་བདེ་ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་ཆ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་གསུམ་པའི་ཡེ་ཤེས་
དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐབས་ཀྱང་ཐིག་ལེའི་ཆ་ཤས་ལ་ལ་མི་འགྱུར་བ་ཐོབ་ཀྱང་ཁ་ཅིག་ཞུ་
བདེར་གནས་པ་དང༌། ལས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའི་བདེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་
པའི་དབང་བཞི་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཡན་ལག་དྲུག་ཀར་ཡང་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་
4-1-408


པའི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྒོམ་པ་ལམ་གྱི་མཐིལ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་མའི་
མཆོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ལ། ཡན་
ལག་དང་པོ་ལྔའི་སྐབས་སུ་འགྱུར་མེད་བདེ་བའི་སྐད་ཅིག་མ་དངོས་མ་གྲུབ་ཀྱང་གང་སྟོང་
གཟུགས་མཐོང་བ་ཚུན་ཆོད་ནས་འགྱུར་མེད་བདེ་བའི་སྐད་ཅིག་གི་ཆ་ཤས་ཡོད་དེ། རིམ་
པ་དྲུག་ལས། སོར་སྡུད་ལ་ཆ་ཤས་ཕྲ་མོ་དང༌། བསམ་གཏན་ལ་ཆུང་ངུ་དང༌། སྲོག་རྩོལ་ལ་
འབྲིང་པོ་དང༌། འཛིན་པ་ལ་ཆེན་པོ་དང༌། རྗེས་དྲན་ལ་ཆ་ཤས་རབ་ཏུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །
ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ནི་སྐད་ཅིག་དང་པོ་རྫོགས་པ་ནས་ཉིས་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་རྫོགས་པའི་
བར་དུ་སྟེ། གང་ཐིག་ལེ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་བདེ་བ་དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་དབང་བཞི་པ་ཞེས་
བྱའོ། །སྟོང་གཟུགས་ལ་མཆོག་དམན་གྱི་དབྱེ་བ་དང༌། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ལ་རྫོགས་མ་
རྫོགས་སོགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པའི་སེམས་ལ་དེ་ལྟར་སྣང་ཚུལ་ཡིན་གྱི་ཡུལ་སྟོང་
གཟུགས་དང་བདེ་བའི་ངོས་ནས་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་འདྲའི་དབྱེ་བ་
མེད་དོ། །ཡན་ལག་དང་པོ་ལྔའི་རིམ་པའི་སྐབས་སུ་ཡང་དངོས་གནས་ལ་སྟོང་གཟུགས་དང་
བདེ་ཆེན་ངོ་བོ་གཅིག་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་བའི་བློ་ངོ་ལ་དེ་གཉིས་ཐ་དད་པར་སྣང་ཞིང༌། ཏིང་
ངེ་འཛིན་གྱི་གནས་སྐབས་སུ་ཉིས་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་གི་རིམ་གྱིས་གཉིས་སྣང་རིམ་པས་ཟད་པར་
འགྱུར་རོ། །
ལྔ་པ་ནི། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ལ་མངོན་སུམ་གྱི་ལམ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་
པོ་ལས། ལྷ་ཡི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་མངོན་སུམ་དང་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་
འགྱུར་བ་སྟེ། །མངོན་སུམ་དག་ནི་དེ་ཉིད་སྦྱོར་བས་མཁའ་ལ་སྐར་མ་བཞིན་དུ་དུ་མ་ལོངས་
སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ། །མངོན་སུམ་མེད་ན་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཤི་བའི་ལུས་བཞིན་དེ་ཉིད་མིན་
པ་ཡིས་ནི་བརྟགས་པ་གང༌། །དེ་ནི་རི་མོ་སོགས་ལ་བལྟ་བྱ་ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་བློ་ཅན་རྣལ་
4-1-409


འབྱོར་རྣམས་ཀྱིས་བསྒོམ་པའི་དོན། །ཞེས་དང༌། དཔལ་དྲི་མ་མེད་པའི་འོད་ལས། དུ་མ་
ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ཞེས་པ་ནི་ཤ་ལ་སོགས་པའི་མིག་གིས་གཟུང་བར་བྱ་བ་སྲིད་
པ་གསུམ་དང་དུས་གསུམ་རྨི་ལམ་མམ་སྒྱུ་མ་དང་མཚུངས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་
བསྐྱེད་རིམ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྒོམ་པ་གོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ལྷའི་སྐུ་དང༌། 
ཡིག་འབྲུ་དང༌། ཐིག་ལེ་དང༌། རྩ་དང༌། རླུང་ལ་སོགས་པའི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ཀྱི་རྣམ་པ་
དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་སྟོང་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེ་ལ་སོགས་པ་སྒོམ་པ་ཐམས་ཅད་
ཀྱང་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་བཞིན་དུ་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་
རྒྱ་ཆེན་མོའི་གསལ་སྣང་ཅན་འདི་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་ལམ་ཞེས་བྱ་སྟེ། གང་རྫོགས་པའི་རིམ་པ་
ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་གྱི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་སོ། །དེ་ཡང་སྤྱན་ལྔ་ལ་བརྟེན་པའི་མངོན་སུམ་
རྣམ་པ་བཞིར་འགྱུར་ཏེ། མདོ་ཙམ་འོག་ཏུ་བཤད་པར་བྱའོ། །
དྲུག་པ་ནི་ཟུང་འཇུག་འདི་ལ་རང་བྱུང་དོན་དམ་པའི་ལྷ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། བརྟགས་པའི་
ལྷ་སྐུ་ནི་རང་བྱུང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་བདེ་ཆེན་དང་སྟོང་གཟུགས་ཟུང་དུ་འཇུག་
པ་འདི་ནི་དོན་དམ་པའི་ལྷ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། དེ་སྐད་དུ་ཡང༌། འདི་ནི་རང་བྱུང་བཅོམ་ལྡན་
འདས། །གཅིག་པུ་རབ་ཏུ་ཆེ་བའི་ལྷ། །ཞེས་སྒྱུ་མ་བདེ་མཆོག་ལ་སོགས་པ་མང་པོར་བསྟན་
ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་དཔལ་གསང་བ་སྒྲུབ་པ་ལས་ཀྱང༌། རང་གིས་རིག་པའི་ལྷ་རྫས་ཏེ། །ཕྱག་
རྒྱ་ཆེན་པོ་མཆོག་ཏུ་དགེ།ཞེས་གསུངས་ལ། ལྷ་རྫས་ཀྱི་སྐད་དོད་དི་བྱ་ཞེས་པ་མཆོག་གམ་བླ་
ན་མེད་པའི་དོན་ཡིན་ཏེ་མཆོག་གི་ཕྱག་རྒྱའི་སྐད་དོད་དི་བྱ་མུ་དྲ་ཞེས་འབྱུང་ངོ༌། །སེམས་ཀྱི་
རྡོ་རྗེ་ལ་བསྟོད་པ་ལས་ཀྱང༌། སེམས་ཅན་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམས། །ཐ་དད་ལྷ་ཡི་དམིགས་
པ་ལ། །རིན་ཆེན་སེམས་ནི་རྣམ་གྲོལ་ལས། །ལྷ་གཞན་སྒྲུབ་ཏུ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་
པ་དང༌། དཔལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྡུས་པ་ལས་ཀྱང༌། དེ་ལྟར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ལས། །ལྷ་རྫས་
4-1-410


དངོས་འགྲུབ་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། སྒྱུ་མ་བདེ་མཆོག་གི་རྒྱུད་ལས་
གསུངས་པའི་ལུང་ཨཱརྱ་དེ་བས་སེམས་ཀྱི་སྒྲིབ་སྦྱོང་དུ་དྲངས་པར་ཡང༌། དཀྱིལ་འཁོར་དུ་
ནི་མ་ཞུགས་པའམ། །སྒྲིབ་པ་ཀུན་དང་བཅས་ཀྱང་རུང༌། །རང་གི་ལྷག་པའི་ལྷར་སྦྱོར་བས། །
བསོད་ནམས་ཆུང་ཡང་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དོན་དམ་པའི་ལྷའི་རྣལ་
འབྱོར་འདི་ལ་གནས་ན། དབྱིབས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་འཇུག་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་
སྒྲུབ་ཐབས་དང༌། ལམ་གཞན་གྱིས་རྒྱུད་སྦྱངས་པའི་བསོད་ནམས་བསྐྱེད་པ་སྔོན་དུ་མ་སོང་
ཡང་འདོད་པའི་དངོས་གྲུབ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཞེས་ཏེ། ཞོར་ལ་འོངས་པའི་དོན་ནོ། །
བདུན་པ་ནི། རྣལ་འབྱོར་འདི་ནི་དཔལ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོའི་རྒྱུད་སྡེ་རྣམས་སུ་ལམ་
དང་འབྲས་བུའི་མཐར་ཐུག་པ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞེས་བསྔགས་པ་དེ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་
ལས། ཕྱག་རྒྱ་སྒྱུ་མའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཡིད་དང་ནམ་མཁའ་ལ་ནི་མེ་ལོང་དག་ལ་གཟུགས་
བཞིན་ཏེ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་སྣང་བར་བྱེད་ཅིང་དྲི་མེད་གློག་དང་མཚུངས་པ་འོད་ཟེར་
དུ་མ་འཕྲོ་བར་བྱེད། །ཕྱི་དང་ལུས་ལ་དབྱེར་མེད་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་སྣང་བ་ཙམ་ནི་
མཁའ་ལ་གནས་པ་ཡི། །སེམས་ལ་སེམས་དག་གི་ནི་བདག་གིས་འཁྱུད་དེ་འགྲོ་བ་དུ་མའི་
གཟུགས་ཅན་དེ་ནི་གཅིག་པུའོ། །ཞེས་དང༌། སྙིང་ནི་རྙོག་པ་དང་བཅས་ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་འདི་
དང་བརྟགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཕྱག་རྒྱ་བཏང་བྱས་ཏེ། །ཡང་དག་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཆེད་དུ་
རྒྱལ་བ་མཆོག་གིས་བསྐྱེད་མ་མཆོག་གི་ཕྱག་རྒྱ་གོས་པ་མེད། །རྣམ་པར་འགྱུར་བ་མེད་ཅིང་
མཁའ་མཉམ་མུན་བཅོམ་ཁྱབ་བྱེད་རྣལ་འབྱོར་དག་གིས་བགྲོད་བྱ་ཐེར་ཟུག་གནས། །ཡེ་
ཤེས་གཟི་བརྗིད་སྲིད་པའི་དྲི་མ་འཕྲོག་ཅིང་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྗེས་སུ་རིག་པ་བསྒོམ་པར་བྱ། །
ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་
སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱག་རྒྱ་མཆོག་སྟེ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའོ། །དྲི་མ་མེད་པའི་འོད་ལས་ཀྱང༌། ཕྲ་
4-1-411


རབ་རྡུལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་འདས། །ཕྲ་ཕབ་པ་ཡི་རང་བཞིན་ཅན། །རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་ལྡན་
པ། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་དེ་ལ་འདུད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། དེས་ན་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་མིང་ཅན་ནི་
བསྐྱེད་རིམ་དང་ལག་པའི་ཕྱག་རྒྱ་སོགས་ལའང་ཡོད་མོད་ཀྱི། ངེས་དོན་ཕྱག་ཆེན་འདི་མཚོན་
པར་བྱེད་པའི་བརྡ་ཙམ་ཡིན་ལ། མདོ་སྔགས་ཐུན་མོང་གི་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པ་ཙམ་ལ་ཕྱག་རྒྱ་
ཆེན་པོའི་སྒྲ་འཇུག་པར་ཕྱོགས་འདི་ན་ཤིན་ཏུ་གྲགས་ཆེ་ཞིང༌། རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་དཔོན་འགའ་
ཞིག་གིས་ཀྱང་བཤད་པ་སྲིད་ནའང་སྔགས་ལམ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་སོགས་
ཕྱག་རྒྱ་བཞི་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་སྐབས་སུ་མདོ་དང་ཐུན་མོང་གི་ལམ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་
ཐ་སྙད་ཅན་ཞིག་ཡོད་སྐད་བྱེད་དེ་ཁུངས་ཙམ་ཞིག་ཡོད་དུ་ཆུག་ཀྱང་སྐབས་ཀྱི་གཏམ་ལས་
ཕྱིར་ཕྱོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་གཞག་བྱེད་པ་ནི་མི་འཛངས་པའི་ལུགས་སོ། །དེ་
ལྟར་ན་རྫོགས་པའི་རིམ་པ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་སྐབས་འདིར་ཡང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ངོས་
འཛིན་ཆ་ཤས་མི་འདྲ་བ་ཅུང་ཟད་ཡོད་མོད། གཙོ་བོ་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོའི་རྣལ་
འབྱོར་ཉིད་བསྔགས་པ་ཡིན་ནོ། །
བརྒྱད་པ་ནི། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ལ་ནང་གི་རིག་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་
པོ་ལས། རིག་པ་ཞེས་པ་ནང་རིག་འགྱུར་མེད་ཀྱང་སྟེ་འཇིག་རྟེན་འདིར་ནི་ཐུབ་པ་རྣམས་
ཀྱིས་རབ་གསུངས་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་ཤིང་དེའི་འགྲེལ་པར་ཡང་རིག་པ་ཞེས་པ་རྣམ་པར་
མི་རྟོག་པ་ནང་གི་རིག་པ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །གཞན་ཡང་
འགྱུར་མེད་ཀྱང་རིག་པ་སྟེ་དམིགས་པ་མེད་པ་ཟག་པ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནོ། །རིག་
པ་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་བདག་ཉིད་ཅན་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་གྱུར་པ་སྟེ། 
འོད་དང་སྲེག་པར་བྱེད་པ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་གྱུར་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྟོང་
གཟུགས་དང་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་རེ་རེའི་ལྡོག་པ་ནས་ཀྱང་རང་རིག་ཏུ་གསུངས་ཤིང༌། 
4-1-412


གཙོ་བོར་ནི་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཉིད་དེར་བསྟན་ནོ། །
དགུ་པ་ནི་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ནི་མཐར་ཐུག་གི་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་
ཏེ། དམིགས་བཅས་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་དང་དམིགས་མེད་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཟུང་དུ་
འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ནི། གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་གསུམ་ཆར་དུ་དབུ་མའི་
མཐར་ཐུག་ཏུ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། གང་ཞིག་སྟོང་ཉིད་སྙིང་
རྗེ་གཉིས་སུ་མེད་པར་སྨྲ་པོ་ཕྱོགས་ཉམ་དེ་ནི་མ་ཉམ་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། 
འདིའི་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་ཡང་འགྲེལ་ཆེན་ལས། འདིར་གང་ཞིག་སྙིང་རྗེ་དམིགས་པ་མེད་
ཅིང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་སྟོང་པ་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་དུས་
གསུམ་ཤེས་པའི་སླད་དུ་དུས་གསུམ་དུ་འཇུག་པའོ། །ཞེས་བཤད་དོ། །འོ་ན་གནས་ལུགས་
ཀྱི་དབུ་མ་ནི། ཡོད་མིན་མེད་མིན་ཡོད་མེད་མིན། །གཉིས་ཀའི་བདག་ཉིད་མིན་པའང་མིན། །
མཐའ་བཞི་རྣམ་པ་གྲོལ་བ་ཡི། །དེ་ཉིད་དབུ་མ་པ་ཡིས་རིག །ཅེས་མཐའ་བྲལ་ཙམ་ཞིག་ལ་
དབུ་མའི་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་དང་། གནས་ལུགས་དེ་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པ་ཡང༌། འདི་ལྟར་སྣང་
བའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །རིག་པས་བཙལ་ན་འགའ་མི་རྙེད། །མ་རྙེད་པ་དེ་དོན་དམ་མོ། །ཞེས་
པ་ལྟར་ཤེས་བྱ་རྣམ་པར་དཔྱད་པས་གང་ཡང་གདོད་མ་ནས་ཡོད་མ་མྱོང་བའི་ཚུལ་དུ་འཛིན་
པའི་ཡུལ་དུ་སྣང་བ་ཞིག་པ་ན། འཛིན་བྱེད་ཀྱི་བློ་ཡང་རང་སར་དེངས་པ་ཙམ་ལ་མཐའ་བྲལ་
དུ་རྟོགས་པའི་ཐ་སྙད་བཞག་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། མདོར་ན་དོན་དམ་པར་གང་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིང༌། 
ཀུན་རྫོབ་འདི་ཡང་སྣང་ཙམ་ཞིག་ལས་ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་གང་དུ་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པ་འདི་
ནི་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་དབུ་མར་རིགས་ཀྱི། བདེ་བ་མྱོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང༌། གཟུགས་
བརྙན་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་དེ་ནི་དངོས་པོ་དང༌། སྒྲུབ་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། 
དེ་ཙམ་ཞིག་དབུ་མར་ཡང་མི་རིགས་ལ། གཞན་ཡང་གནས་ལུགས་ནི་རྣམ་བཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་
4-1-413


ཡིན་པས། ཡོངས་སྤྱོད་དུ་གྲུབ་པའི་ཟུང་འཇུག་དེ་འདྲ་གནས་ལུགས་སུ་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། དེ་
འདྲ་བསྒོམས་པས་དངོས་པོར་འཛིན་པ་ཡང་མི་བཟློག་སྟེ། དངོས་པོ་ཡོད་འཛིན་དང་འཛིན་
སྟངས་འགལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཤིང་སྡོང་ཡོད་པར་ངེས་པས་ནུབ་ཕྱོགས་
སུ་རི་ཡོད་པར་འཛིན་པ་མི་བཟློག་པ་བཞིན་ནོ་སྙམ་པ་འདི་ནི་རྟོག་གེའི་རིག་པས་ཆོས་ཉིད་
རྟོགས་པའི་རློམ་པ་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་གི་གནས་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པ་གསང་སྔགས་
ཟབ་མོ་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པ་དག་གིས་ལོག་པར་རྟོག་པའི་མུན་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། འདི་དག་ལ་ཤིན་
ཏུ་རྒྱས་པར་དཔྱད་པ་བྱར་ཡོད་མོད་ཀྱི། སྙིང་པོར་བརྗོད་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྲགས་
པར་ཡང་ཕུག་གང་ན་སེང་གེ་ཡོད་པར་ངེས་ན་ཝ་སྐྱེས་མེད་པར་རྟོགས་ནུས་པ་དང༌། ཉི་མ་
ཤར་བར་ངེས་ན་མུན་པ་མེད་པར་རྟོགས་ནུས་པ་ལྟར་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྲིད་གསུམ་གདོད་
མ་ནས་ཡོད་པར་ངེས་ན་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྲིད་གསུམ་གདོད་མ་ནས་ཡོད་མ་མྱོང་བར་
རྟོགས་པར་ནུས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་དང་སྟོང་གཟུགས་བསྒོམས་པས་དངོས་པོར་འཛིན་པ་
དང༌། དངོས་པོར་སྣང་བ་གཉིས་ཀར་བཟློག་གོ །སྟོང་གཟུགས་དང་མི་འགྱུར་པའི་བདེ་བ་
ཟུང་དུ་འཇུག་པ་དེ་ནི་དགག་སྒྲུབ་དང་དངོས་པོ་དངོས་མེད་དང་ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་གྱི་མཐའ་
ལས་འདས་པ་དོན་དམ་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དངོས་པོ་སྒྲུབ་པ་རང་དབང་ཅན་མིན་
མོད། རྒྱུ་མཚན་མེད་ཀྱང་དངོས་པོར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་ནན་གྱིས་འཕུལ་བར་བྱེད་ན་ནི་ཧ་ཅང་
ཐལ་བའི་དབང་གི་སྤྱོད་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཁྱེད་ཀྱི་ལུགས་ཀྱི་མཐའ་བྲལ་དེ་ཡང་དངོས་པོའམ་
ཡང་ན་མེད་ངེས་སུ་འཕུལ་བར་བྱེད་ཀྱང་ཅི་ཞིག་ལན་ལྡོན་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་མེད་པར་མཉམ་
པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་ན་ཞུ་བདེ་དང་རྩོལ་བ་ཅན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གང་ཡིན་
པ་དེ་ནི་དངོས་པོ་དང་འདུས་བྱས་ཡིན་ཀྱང་དངོས་པོར་འཛིན་པ་བཟློག་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་
ཡིན་ཏེ། ཤིང་ལས་བྱུང་བའི་མེས་ཤིང་བསྲེག་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་མཐའ་ཐམས་ཅད་དང་
4-1-414


བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་འདི་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་བྱ་དང༌། ལམ་བསྒོམས་པ་རྣམས་
ཀྱིས་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་མཁྱེན་བྱ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་
བཞུགས་པའི་གནས་ལུགས་སུ་འཐད་ཀྱི། ཁྱེད་འདོད་པའི་མཐའ་བྲལ་ཙམ་དེ་ནི་ཅི་ཡང་མ་
ཡིན་ཞིང་གང་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར། རྟོགས་རྒྱུ་དང༌། འཐོབ་རྒྱུ་དང༌། མཁྱེན་རྒྱུ་དང༌། གནས་
ལུགས་ལ་ཞུགས་རྒྱུ་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། རྟོགས་འཐོབ་མཁྱེན་ཞུགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་
གང་ཡང་མི་འཐད་དོ། །དོན་དམ་པར་རྟོགས་འཐོབ་སོགས་གང་ཡང་མེད་པས་རྣམ་གཞག་
ཀྱང་མི་འཐད་པ་ཉིད་བཟང་ངོ་སྙམ་ན། གནས་ལུགས་དེ་ལྟར་ཡིན་དུ་ཆུག་ན་རྟོགས་བྱེད་ཀྱི་
ཤེས་པ་མེད་པས་གྲོལ་བ་མི་སྲིད་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་ལ། རྟོགས་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་པ་མེད་ཀྱང་
གྲོལ་ན་ནི་ཐམས་ཅད་གྲོལ་ཟིན་ཏེ། མ་གྲོལ་བ་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་རོ། །འཐོབ་རྟོགས་སོགས་
གང་ཡང་མེད་པ་དེ། མེད་པར་ཤེས་པ་ཙམ་གྱིས་གྲོལ་ལོ་སྙམ་ན། མེད་པར་ཤེས་པ་ཡང་
མི་སྲིད་དེ། ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པ་ལ་མེད་པར་ཡང་ཤེས་པར་བྱ་རྒྱུ་ཡང་མེད་ལ། ཤེས་པར་བྱེད་
མཁན་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འགོག་པའི་
ཕྱིར་དུ་ཆོས་རྣམས་ཅི་ཡང་མེད་པར་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། དེ་འདྲ་དེ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་
གཟིགས་ངོ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྟོགས་བྱ་དང༌། ཆོས་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ། གང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་
འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བ་ནི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །
དཔེར་བགྱིད་ན་དུག་མེད་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་ཁ་ཟས་བཟང་པོ་ནི་ཟ་ཞིང་མྱང་བར་
ནུས་པ་ཡིན་གྱི། ཁ་ཟས་ཡེ་མེད་ན་དུག་མེད་པའི་ལྡོག་ཆ་ཙམ་ཞིག་སུས་ཀྱང་ཟ་བར་མི་ནུས་
པ་བཞིན་ནོ། །མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་དང་སྟོང་གཟུགས་དེ་ཡང་ཚོར་བའི་མྱོང་བྱ་དང༌། རྣམ་
ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་ཀྱིས་མཐོང་བ་མ་ཡིན་གྱི། རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ཀྱིས་རང་གིས་རིག་པའི་
མྱོང་བྱ་དང་སྣང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང་ལྟ་འདོད་མདོར་བསྟན་ལས། ཕུང་པོ་རྣམ་དཔྱད་
4-1-415


སྟོང་ཉིད་ནི། །ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་སྙིང་པོ་མེད། །རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་ལྡན་པའི། །སྟོང་ཉིད་
དེ་ལྟར་འགྱུར་མ་ཡིན། །སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་མེད་པའི། །ཤེས་བྱ་གང་ཞིག་འདིར་མཐོང་
བ། །སྟོང་པའི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད། །ཕུང་རྣམས་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་མིན། །ཞེས་གསུངས་
ཏེ། མཐའ་བྲལ་ཙམ་གྱི་སྟོང་ཉིད་དེ་ནི་བློས་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་བྱེད་ན་སྒོམ་བྱེད་རྟོག་པ་
ལས་མ་འདས་ཤིང༌། རྟོག་མེད་ཀྱི་ཤེས་པས་དངོས་མེད་དེ་འདྲ་ནམ་ཡང་ཡུལ་དུ་བྱེད་མི་ནུས་
པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲ་དེ་བསྒོམ་བྱ་སྟོང་ཉིད་དུ་ནམ་ཡང་མི་འགྱུར་གྱི། གཞན་དུ་ན་ཐོས་བསམ་
གྱི་ཤེས་པས་གོ་བར་བྱ་བ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །
བཅུ་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ལ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་རིམ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔལ་དྲི་མ་
མེད་པའི་འོད་ལས། དཔའ་བོའི་རིམ་དང་བདག་བྱིན་རླབས་པ་ཡི། །རིམ་པ་དག་ཀྱང་ཐར་
པའི་ལམ་མ་ཡིན། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་རིམ་པ་གཅིག་པུ་ནི། །ཐར་པའི་སླད་དུ་སངས་རྒྱས་
རྣམས་ཀྱིས་བསྟན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། གོང་དུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ལྟར་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་ཡེ་
ཤེས་ནི་གནས་ལུགས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་དང༌། དེ་སྒོམ་པའི་
ཐབས་ནི་རིམ་པའོ། །འདིར་དཔའ་བོའི་རིམ་པ་ནི། ལྷ་དྲག་པོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་དུར་ཁྲོད་
ལ་སོགས་པའི་ས་གཞིར་བཞུགས་ཏེ། བསད་བསྐྲད་དབྱེ་རྨོངས་རེངས་པ་ལ་སོགས་པའི་
ལས་སྒྲུབ་པ་དང༌། རོ་ལངས་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་དང༌། འབྱུང་པོ་རྣམས་མངག་གཞུག་ཏུ་བྱེད་པ་
ལ་སོགས་པ་སྔགས་ལ་གཞོལ་བའི་རིམ་པ་དང༌། རྫས་དང་རླུང་ལ་སོགས་པ་རྩོལ་བ་ཅན་གྱི་
སྦྱོར་བས་ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་དང་མཉམ་པར་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པ་གློ་བུར་དུ་ཐིག་ལེ་འགྲོ་འོང་
བཀག་པས་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་བདེ་བ་བསྒྲུབས་ཏེ་ལས་དང་དངོས་{གྲུབ[འགྲུབ་]སྔར་བཤད་
པ་ལྟར་ལ་སྦྱོར་བ་ནི་ནང་ལ་གཞོལ་བའི་རིམ་པའོ། །བདག་བྱིན་བརླབ་པའི་རིམ་པ་ནི། ལྷ་
ཞི་བའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་བརྟེན་ནས་མཆོད་རྟེན་ལ་སོགས་པའི་གནས་སུ་ཞུགས་ཏེ། ཞི་རྒྱས་
4-1-416


དབང་དགུག་གི་ལས་དང་གཏེར་གྱི་བུམ་པ་དང་བཅུད་ལེན་ལ་སོགས་པའི་དངོས་གྲུབ་སྒྲུབ་
པ་སྔགས་ལ་གཞོལ་པའི་རིམ་པ་དང༌། རང་ལུས་ལ་རྩ་དང་ཡི་གེ་དང་ཐིག་ལེ་ལ་སོགས་པའི་
རྣམ་པ་ལ་གསལ་སྣང་བསྒྲུབས་ནས། སྔ་མ་ལྟར་གྱི་ལས་དང་དངོས་གྲུབ་ལ་སྦྱོར་བ་ནི། ནང་
ལ་གཞོལ་བའི་རིམ་པའོ། །དེ་དག་གིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དངོས་གྲུབ་མི་ཐོབ་མོད། 
དེའི་དོན་དུ་དེ་དག་གསུངས་པ་ནི་དགོངས་པའི་སྐད་ཀྱི་བརྡ་ཙམ་སྟེ། དཔའ་བོའི་རིམ་པ་ནི་
སྲོག་འཛིན་གྱི་རིམ་པ་ལ་སོགས་པར་རླུང་དགག་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་ལས་རླུང་ཉིས་ཁྲི་
ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་དག་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ལ། བདག་བྱིན་བརླབ་པ་ནི། སྟོང་གཟུགས་
ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་དགོངས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་དཔའ་བོའི་རིམ་པ་ཕྱི་རོལ་ལ་
མིན་ཏེ། །ལུས་ལ་སྲོག་ཟད་ཉིད་ལ་རབ་ཏུ་དགོངས། །བདག་བྱིན་བརླབ་པ་དག་ནི་སྟོང་པ་
ལ། །ཁམས་གསུམ་པ་ནི་མཐོང་བའི་མིང་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། རིམ་ལྔ་ལས་ཀྱང༌། 
བདག་ལ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་པའི་རིམ། །གང་གིས་རྙེད་པར་མ་གྱུར་པ། །མདོ་སྡེ་རྒྱུད་དང་རྟོག་
པ་ལ། །དེ་ཡིས་ངལ་བ་དོན་མེད་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེས་ན་དཔའ་བོའི་རིམ་པ་
དང༌། བདག་བྱིན་བརླབ་པའི་སྦས་དོན་ནི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་རིམ་པའོ། །
བཅུ་གཅིག་པ་ནི། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ལ་ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། དྲི་
མེད་འོད་ལས། དེ་བཞིན་ཁུ་བ་ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་གྱི། །སྟོབས་ཀྱི་མེ་དང་འཕྲད་ན་ཡང་དག་
འཆིང༌། །ཞེས་ཏེ། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྩོལ་བ་ཅན་གྱི་སྒོམ་པ་རྣམས་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཙམ་ཡིན་
ལ། རྣམ་པར་མི་རྟོགས་པ་ལས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ཁམས་གསུམ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ཤར་བ་
ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་ནི། རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་
རོ། །ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་པའི་ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྐད་དོད་ནི། ཨ་ཏི་ཡོ་ག་སྟེ་ཕྱོགས་འདི་
ན་རྫོགས་པ་ཆེན་པོར་གྲགས་པའི་མན་ངག་འགའ་ཞིག་ལ་རྟགས་སྣང་གི་ལམ་འཁྲིད་པ་
4-1-417


རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པ་དང་ཕྱོགས་མཐུན་པ་དག་ལ་ཨ་ཏི་ཡོ་གར་གྲགས་པ་ཡང་དོན་
མཐུན་རུང་ཙམ་ཡིན་ལ། རྣལ་འབྱོར་བཞིའི་ཟླས་ཕྱེ་བའི་ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
བཅུ་གཉིས་པ་ནི། རྫོགས་པའི་རིམ་པ་ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་ཡང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་
འབྱོར་འདི་ཁོ་ན་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ཏེ། རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་རྣམ་པ་རྟོག་པས་བསྒོམས་པ་ལ་
སེམས་འཛིན་པ་དང༌། དྷཱུ་ཏིའི་འགྲོ་འོང་མ་ཐོབ་གོང་གི་ལས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའི་བདེ་
བ་བསྒོམས་པ་སོགས་ནི་རྫོགས་རིམ་དང་ཉེ་བ་དང༌། རྫོགས་རིམ་གྱི་རྣམ་པ་ལམ་དུ་བྱེད་
པར་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྫོགས་རིམ་གྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཁྱད་པར་ཅན་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རྫོགས་རིམ་དུ་
བཏགས་པར་ཟད་ཀྱི། རྣལ་འབྱོར་གྱི་ངོ་བོ་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་ཕྲ་ཐིག་ལས་མ་འདས་སོ། །རྫོགས་
རིམ་གྱི་སྐད་དོད། ནིཥྤནྣ་ཀྲ་མ་ཞེས་པའི་ཐོག་མར་པ་རི་ཞེས་པ་བསྣན་པས། པ་རི་ནིཥྤནྣ་ནི་
ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་སྟེ། གདོད་མ་ནས་གྲུབ་པའི་གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །དེ་བསྒོམ་
པའི་ཐབས་ནི་རིམ་པ་སྟེ། གནས་ལུགས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་ཡང་སྟོང་གཟུགས་དང་བདེ་ཆེན་
ཟུང་འཇུག་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་བསྒོམ་པའི་ཐབས་རྫོགས་རིམ་དངོས་ནི་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་
འབྱོར་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །
བཅུ་གསུམ་པ་ནི། ལམ་ཟབ་མོ་འདི་ལ་ཆགས་ཆེན་གྱི་ལམ་མམ། ཉོན་མོངས་ལམ་དུ་
བྱེད་པའི་རིམ་པ་དང༌། རྣམ་རྟོག་ལམ་དུ་བྱེད་པའི་རིམ་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་རྒྱུད་ཀྱི་
རྒྱལ་པོ་ལས། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་འཆི་སྟེར་གང་དེ་གྲུབ་པའི་སྔགས་ཀྱི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་
པ་མཐའ་དག་བདུད་རྩི་སྟེ། །འདོད་པའི་དངོས་གྲུབ་གང་ཞིག་བགྲོད་བྱ་མིན་པ་དེ་ཡང་སྲིད་
གསུམ་གནས་སུ་བསམ་གཏན་བགྲོད་བྱའོ། །ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག་རྙེད་དཀའ་དག་ཀྱང་རྡོ་རྗེ་
པདྨར་བདེ་བའི་བྱིན་བརླབས་རྙེད་པ་བླ་བ་ཉིད། །དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་རྡོ་རྗེ་ཅན་ཏེ་སྲོག་ཆགས་
རྣམས་ལ་ཐམས་ཅད་དུས་སུ་བདེ་མཉམ་སྟེར་གྱུར་ཅིག །ཅེས་གསུངས་ཤིང༌། དགྱེས་པའི་རྡོ་
4-1-418


རྗེ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གཞན་རྣམས་ལས་ཀྱང་དོན་འདི་མང་དུ་གསུངས་སོ། །
བཅུ་བཞི་པ་ནི། ལམ་འདི་ལ་ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན་གྱི་ལམ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། དྲི་མ་མེད་
པའི་འོད་ལས། སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་འདི་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་རྣམ་པ་གསུམ་བཅོམ་ལྡན་འདས་
ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། དང་པོར་རེ་ཞིག་རྒྱུད་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། དེ་ནས་བླ་མ་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་
དང༌། དེ་ནས་བདག་ཉིད་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་སྟེ། འདི་གསུམ་གྱིས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཡོངས་སུ་དག་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། ཁ་སྦྱོར་ཐིག་ལེ་
ལས། བསྟན་བཅོས་ཚད་མ་སློབ་དཔོན་དང༌། །ལུང་གི་རྗེས་འབྲང་དེ་ཉིད་དང༌། །གསང་
དོན་དེ་ཉིད་དངོས་པོ་ཡང༌། །གཅིག་ནས་གཅིག་བརྒྱུད་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། 
གསང་བའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ལས། ཡིད་ཆེས་པ་རྣམ་པ་བཞིར་བཤད་པ་སོགས་
གནད་གཅིག་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡིན་པ་ལས་རྒྱུད་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ནི། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
ཞལ་ནས་གསུངས་ངེས་པའི་རྒྱུད་རྣམ་པར་དག་པའི་དངོས་བསྟན་ཚིག་ཟིན་ལས་ཐོན་པའི་
ངེས་དོན་གྱི་མན་ངག་ཏུ་ཡིད་ཆེས་པ་མཁས་གྲུབ་ཚད་ལྡན་གྱིས་བཀྲལ་བའི་དོན་ནོ། །བླ་མ་
ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་དེ་སངས་རྒྱས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་བླ་མ་བརྒྱུད་པ་
མ་ཆད་ཅིང༌། ལམ་འདི་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པའམ། རྒྱུད་དང་མཐུན་པར་
ཉམས་མྱོང་ཁྱད་པར་ཅན་ཤར་བའི་བྱིན་རླབས་མ་ཉམས་པར་ཡིད་ཆེས་པའོ། །བདག་ཉིད་
ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ནི། རང་གིས་བསྒོམས་པས་ཉམས་མྱོང་ཤར་ཞིང༌། ཤར་བ་དེ་ཡང་རྒྱུད་ནས་
བཤད་པ་དང་མཐུན་པ་དང༌། བླ་མས་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་གྱུར་པས་ཉམས་མྱོང་དང༌། 
རྒྱུད་དང་མན་ངག་གསུམ་ལ་ཡིད་ཆེས་ཐོབ་པའོ། །ཡིད་ཆེས་འདི་གསུམ་དང་ལྡན་ན་ཆོས་ལ་
ཤེས་ནས་དད་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་ལས་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པའི་ལམ་རྣམ་པར་
དག་པར་འགྱུར་ལ། གཞན་དུ་ཕྱོགས་ཞེན་དང་བླུན་དད་ཙམ་གྱིས་ལམ་སྒོམ་པ་དང༌། ཡིད་
4-1-419


ཆེས་གསུམ་ལས་གཅིག་གམ་གཉིས་སམ་གསུམ་ཀར་མ་ཚང་བ་དག་ལ་ནི་ཕལ་ཆེར་འབྲས་
བུ་མེད་པ་དང༌། འགའ་ཞིག་ལ་འབྲས་བུ་ཅུང་ཟད་ཡོད་ཀྱང་ལས་ཚོགས་ཐན་ཐུན་དང༌། 
འཇིག་རྟེན་པའི་དངོས་གྲུབ་ཕྲ་མོ་ཙམ་འགྲུབ་སྲིད་ཀྱི། ཚེ་འདི་ལ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་
དངོས་དང་རྗེས་མཐུན་པ་གང་ཡང་ཐོབ་པ་མེད་དོ། །སྐབས་འདིར་བདག་ཉིད་ལ་ཡིད་ཆེས་
པ་ནི་ཡུན་རིང་དུ་གོམས་པའི་ཕྱི་ཞིག་ནས་འབྱུང་བ་ཙམ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་སྐད་དུ་ཡང་རྩ་རྒྱུད་
ལས། བསམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སྤངས་ནས། །ཉི་མ་གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་བརྟག །གལ་ཏེ་
རྟགས་ནི་མ་བྱུང་ན། །དེ་ཚེ་ང་ཡི་རྫུན་ཚིག་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པས། གནད་མ་ནོར་བར་
སྒོམ་ཤེས་ན། ཉིན་གཅིག་ཁོ་ན་བསྒོམས་པས་ཀྱང་ཡིད་ཆེས་པའི་ཚད་མ་རྙེད་པར་འགྱུར་རོ། །
དཔལ་དགྱེས་རྡོར་ལས་ཀྱང༌། བསམ་གཏན་ཉོན་མོངས་འཇིག་བྱེད་པ། །རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོ་ང་
ཡིས་བཤད། །བརྩེ་བས་དངོས་གྲུབ་དོན་དུ་ཡང༌། །ཟླ་བ་ཕྱེད་དུ་ཡོངས་སུ་བརྟག །བསམ་
པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སྤངས་ནས། །ལྷ་ཡི་གཟུགས་སུ་སེམས་དཔའ་ཡི། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་
ཉིན་མཚན་གཅིག །བསྒོམས་པས་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པར་གྱིས། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ལྷའི་
གཟུགས་ནི་དུ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟགས་བཅུ་སྟེ། ཉིན་མཚན་གཅིག་ཏུ་བསྒོམས་པས་མཚོན་
པར་ནུས་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །དེས་ན་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་སྒོམ་པ་འགའ་ཞིག་རྫོགས་
པའི་རིམ་པར་འདོད་ཅིང༌། དེ་ཉིད་ཡུན་རིང་དུ་གོམས་པ་ལས། དུས་གཞན་ཞིག་ན་དུ་བ་ལ་
སོགས་པའི་རྟགས་འབྱུང་བར་འདོད་པ་ནི་མི་རིགས་ཏེ། གང་རྫོགས་པའི་རིམ་པ་བསྒོམས་
ཀྱང་ཡིད་ཆེས་པའི་རྟགས་མེད་ན་ཡིད་ཆེས་པའི་མཚན་མ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་
ལམ་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། འཕྲལ་དུ་ཡིད་ཆེས་པའི་རྟགས་མེད་པའི་ཕྱིར་སྒོམ་པ་དེ་དག་ཀྱང་
རྫོགས་པའི་རིམ་པ་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཡང་གྲུབ་པའི་དུས་དང་ཉེ་བ་ལ་དུ་བ་ལ་
སོགས་པའི་རྟགས་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་གྱི། ལས་དང་པོ་པ་ལ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་འགོག་
4-1-420


པ་ནི། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེས་མཛད་པའི་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པའི་སྟོད་འགྲེལ་ལས། དུ་བ་ལ་སོགས་པའི་
མཚན་མ་ནི་དང་པོར་བསྒོམས་པའི་དུས་སུ་རྟགས་སུ་འགྱུར་རོ། །ཁ་ཅིག་གྲུབ་པའི་དུས་ན་
ཞེས་སྨྲ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དམ་བཅའ་ཉམ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། བསམ་
པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སྤངས་ནས། །ཉི་མ་གཅིག་ཏུ་ཡོངས་སུ་བརྟག །ཅེས་པའི་བཅོམ་ལྡན་
འདས་ཀྱི་བཀའ་སུན་འབྱིན་པའོ། །གྲུབ་པའི་དུས་སུ་གང་ཞིག་འཇིག་རྟེན་པའི་དུ་བ་ལ་
སོགས་པ་དང༌། སྒྱུ་མ་དང་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་དེ་ནི་མཚན་མར་མི་འགྱུར་ཏེ། དངོས་སུ་འབར་བ་
དང༌། དུ་བ་ལ་སོགས་པ་བསྲེག་པའི་བྱ་བ་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་གུར་གུམ་དང་མེ་
ཏོག་དང་རིན་པོ་ཆེ་དང་གསེར་གྱི་ཆར་པ་ཡང་ངོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། གང་ཞིག་བསྒོམ་པར་བྱ་
བའི་རྣལ་འབྱོར་དེ་རྫོགས་པའི་རིམ་པ་ཡིན་ན་དེ་ཉིད་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བསྒོམས་པའི་ཉིན་ཞག་
གཅིག་ལ་རྫོགས་རིམ་གྱི་རྟགས་ཐོག་མ་ནས་འབྱུང་བས་ཁྱབ་བོ། །ཡང་འདི་སྙམ་དུ། སྟོད་
འགྲེལ་གྱི་ལུང་དེའི་དོན་ལྟར་ན་ལས་དང་པོ་པའི་དུས་ཀྱི་དུ་སོགས་རྟགས་རྣམས་ནི་སེམས་
འཁྲུལ་པའི་སྣང་བ་རྨི་ལམ་གྱི་གསལ་སྣང་ལྟ་བུ་དང༌། གྲུབ་པའི་དུས་ན་སྲེག་པ་ལ་སོགས་
པའི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་རྡུལ་གྱི་ཆོས་སུ་འགྱུར་བར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སེམས་
པ་དག་སྲིད་མོད་ཀྱི། སྤྱིར་འོད་གསལ་རྟགས་བཅུ་རང་ངོས་ནས་བྱ་བ་བྱེད་ནུས་མི་ནུས་ཀྱི་
ཁྱད་པར་མེད་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་ལྟར་འབྱུང་སྟེ། 
དཔེར་ན་མེ་དཔུང་ནི་རྟག་ཏུ་བསྲེག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཡང་ཐག་རིང་པོ་ནས་མཐོང་བ་པོའི་
སྐྱེས་བུའི་ལུས་ཀྱིས་ཚ་བའི་རེག་བྱ་མི་མྱོང་ལ། འཁྲིས་སུ་ཕྱིན་ན་ཚ་བར་མྱོང་སྟེ། མེ་ཕུང་ལ་
དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང་ཐག་རིང་ཐུང་གི་དབྱེ་བས་སྲེག་མི་སྲེག་གི་དབྱེ་བ་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ། འོད་
གསལ་རྟགས་བཅུ་ཡང་ལས་དང་པོ་པའི་གང་ཟག་ལ་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་འཐུག་པོས་གཡོགས་
པས་ལམ་དང་ཆོས་ཉིད་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་ཐག་རིང་བའི་ཕྱིར་བྱ་བ་མི་བྱེད་ལ། དྲན་ཏིང་གི་ཡན་
4-1-421


ལག་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ནི་དྲི་མ་བསྲབས་པས་ཐག་ཉེ་བའི་ཕྱིར་བྱ་བ་བྱེད་
པ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་མེ་ཆེན་པོར་སྣང་བ་ནི། དོན་དམ་པའི་མེ་ཡིན་པས་
དེ་དངོས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བསྲེག་པའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་ཀྱང་སེམས་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེའི་སྣང་བ་
དེའི་མཐུ་ལས་གདུལ་བྱ་གཞན་སྣང་དུ་བསྲེག་པ་ལ་སོགས་{པར་[པའི་]སྟོན་པར་ནུས་པའི་
དོན་ནོ། །
འདིར་སྨྲས་པ། སེམས་འགྲེལ་ཟབ་མོའི་དགོངས་དོན་རྟོགས་དཀའ་བས། །ཚིག་འདིའི་
དོན་ཡང་ཇི་བཞིན་འཆད་པ་ཉུང༌། །གསལ་ཞིང་མ་ནོར་གོལ་ས་བཅད་པ་འདི། །གང་གིས་
སྨྲ་བ་དེ་ཡང་རྒྱལ་བའི་མཐུ། །གཞན་ཡང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ནི་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་
དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དཔལ་དྲི་མེད་འོད་ལས་ཀྱང༌། དུ་བ་ལ་སོགས་མཚན་
མ་དག་དང་ནི། །སྲོག་རྩོལ་དག་གིས་དབུ་མར་འབབ་པ་དང༌། །རིག་མའི་བརྟུལ་ཞུགས་དག་
གིས་རྡོ་རྗེ་ནི། །ལྟུང་མིན་དེ་བཞིན་སྟེང་དུ་ཁུ་བ་ནི། །ལམ་འདི་དག་གིས་སངས་རྒྱས་རྣམས་
ཀྱི་ནི། །བདེ་བ་མཆོག་ཏུ་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཞེས། །མངོན་པར་བརྗོད་པའམ་ཕོ་ཉ་མོ་ཀུན་གྱི། །
ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་རྣལ་འབྱོར་པས་ཐོབ་འགྱུར། །ཞེས་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་མི་འགྱུར་བའི་
བདེ་བའི་ལམ་དང༌། ཕོ་ཉ་མོ་རྣམས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་ཀྱང་བྱ་ལ། ཟབ་
གསལ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། གྲོལ་པའི་ཐིག་ལེ་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་
པ་ཀུན་བྲལ་བས། །ཤེས་བརྗོད་ཡུལ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས། །མཁའ་ལྟར་དྲི་མེད་ཀུན་འབྱུང་
བ། །བརྟགས་བྲལ་ཟབ་མོ་ཉིད་ཅེས་བྱ། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོའི་གཟུགས་འཆང་བ། །སྒྱུ་མ་འཇའ་
ཚོན་ལྟ་བུ་རུ། །རང་དང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་སྦྱོང་བ། །ཡང་དག་གསལ་བ་ཞེས་བཤད་དོ། །ཞེས་
ཏེ། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་པའི་ཟབ་མོ་དང༌། ཁམས་གསུམ་པའི་གཟུགས་བརྙན་དུ་
སྣང་བའི་གསལ་བ་གཉིས་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ནི་ཟབ་གསལ་གཉིས་སུ་མེད་
4-1-422


པའོ། །སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། རྡོ་རྗེ་གུར་ལས། 
སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དབྱེར་མེད་པར། །གང་དུ་སེམས་ནི་རྣམ་བསྒོམ་པ། །དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཆོས་
དང་ནི། །དགེ་འདུན་གྱི་ཡང་བསྟན་པའོ། །ཞེས་སྟོང་གཟུགས་སངས་རྒྱས་དང༌། གཞོམ་མེད་
ཀྱི་སྒྲ་ཆོས་དང༌། བདེ་བ་ཆེན་པོ་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ཏུ་ཡང་བཤད་དོ། །ཞི་གནས་དང་
ལྷག་མཐོང་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། ཐེག་པ་སྤྱི་ལ་གྲགས་པའི་ཞི་ལྷག་
ཟུང་འབྲེལ་ཡིན་པ་ནི་རྟོགས་པར་བླ་ལ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ནི་དགོངས་པ་ལུང་སྟོན་ཞེས་
བྱ་བའི་རྒྱུད་ལས། གཟུགས་སོགས་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་ནི། །མཐོང་བས་ལྷག་མཐོང་ཞེས་
བརྗོད་དེ། །མི་བསྐྱོད་ལ་སོགས་གྲངས་བཞིན་དུ། །སྒོམ་པ་དག་ནི་ཞི་གནས་ཡིན། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ། སྟོང་གཟུགས་མཐོང་བ་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་གཙོ་བོ་ཡིན་ལ། དེའི་རྒྱུར་མི་བསྐྱོད་
པ་ལ་སོགས་པའི་བརྡས་བསྟན་པའི་འབྱུང་བ་ལྔའི་རླུང་འགག་པ་ནི་ཞི་གནས་སོ། །གཞན་
ཡང་རིམ་པ་ལྔ་དང་ཕྱག་རྒྱ་བཞི་ལ་སོགས་པའི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་
ཁོ་ནའི་རང་བཞིན་ལས་མ་འདས་ཏེ། དེ་དག་ལ་སོགས་པ་མཐའ་ཡས་པའི་བར་དུ་སྦྱར་བར་
བྱའོ། །
གསུམ་པ་ཡན་ལག་དྲུག་གི་རྣམ་པར་ངེས་པ་ལ། རིམ་པ་དྲུག་པོ་གཙོ་བོར་བྱས་ན། ཡན་
ལག་དྲུག་སོ་སོའི་ངོ་བོ། དབྱེ་བསྡུའི་རྣམ་གྲངས། དབྱེ་བ་དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན། སྒྲ་དོན་བཤད་
པ། གྲངས་ངེས་ཀྱི་རིམ་པ། གོ་རིམ་ངེས་པ། ཚད་མའི་རབ་དབྱེ། དག་བྱ་དག་བྱེད་ཀྱི་རྣམ་
གཞག་སྟེ་བརྒྱད་ལས། དང་པོ་ཡན་ལག་དྲུག་གི་ངོ་བོ་ནི། རྩ་བའི་རྒྱུད་དང༌། གསང་འདུས་
རྒྱུད་ཕྱི་མ་ལས། སོ་སོར་སྡུད་དང་བསམ་གཏན་དང༌། །སྲོག་རྩོལ་དེ་བཞིན་འཛིན་པ་དང༌། །
རྗེས་སུ་དྲན་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན། །སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་ཏུ་འདོད། །ཅེས་གསུངས་པ་དང༌། 
དཔལ་མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོ་ལས་ཀྱང༌། སོ་སོར་སྡུད་དང་དེ་བཞིན་དུ། །བསམ་གཏན་སྲོག་
4-1-423


རྩོལ་འཛིན་པ་དང༌། །རྗེས་སུ་དྲན་དང་ཏིང་འཛིན་ཏེ། །སྦྱོར་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་དྲུག་གོ ། 
སོ་སོར་སྡུད་པ་ཁྭ་གདོང་མ། །བསམ་གཏན་ཉིད་ནི་འུག་གདོང་མ། །སྲོག་རྩོལ་དུ་ནི་གནས་
པ་ཁྱི། །འཛིན་པ་ལ་ནི་ཕག་མོར་བརྗོད། །རྗེས་དྲན་གནས་པ་ཕོ་ཉ་མོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་
བརྟན་མར་བརྗོད། །མཆེ་བ་མ་ནི་རྒྱས་བརྟན་ཐོབ། །འཇོམས་མ་འབྲས་བུ་ཀུན་བདག་
བསྐྱེད། །ཅེས་བསྒོམ་བྱ་ཡན་ལག་དྲུག་དང༌། བོགས་འབྱིན་སྤྱོད་པ་དང༌། ཐོབ་བྱ་འབྲས་བུ་
སྟེ་དོན་ཚན་བརྒྱད་ཀྱིས་ལམ་འབྲས་རྫོགས་པར་གསུངས་ཤིང༌། དཔལ་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་
རྩ་བའི་རྒྱུད་ཉུང་ངུ་ལས་ཀྱང༌། སྔགས་བཟླས་པ་དང་བསམ་གཏན་དང༌། །བདེ་བའི་ཀྱང་ནི་
འགྲུབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པའི་སྔགས་བཟླས་པ་ནི་སྲོག་རྩོལ་དང༌། བསམ་གཏན་
ནི་དེའི་ཡན་ལག་ཉིད་དང༌། བདེ་བ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ་དེ་ལྟར་གསུམ་དངོས་
སུ་བསྟན་ཅིང༌། ལྷག་མ་གསུམ་ཤུགས་ལ་གོ་བའི་དབང་དུ་མཛད་དོ། །དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེ་རྩ་
བའི་རྒྱུད་བརྟག་པ་གཉིས་པ་ལས་ཀྱང༌། འདིས་ནི་འཁོར་ལོ་རྣམ་བསྒོམ་ན། །དངོས་གྲུབ་
མྱུར་དུ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །དང་པོར་ནག་པོ་རབ་ཏུ་བསྒོམ། །གཉིས་པར་དམར་པོ་རྣམ་པར་
བསྒོམ། །གསུམ་པ་ལ་ནི་སེར་པོ་བསྒོམ། །བཞི་པར་ལྗང་ཁུ་དེ་བཞིན་ནོ། །ལྔ་པར་ཁ་དོག་
སྔོན་པོ་དང༌། །དྲུག་པར་དཀར་པོའི་ལུས་ཅན་ཉིད། །ཡན་ལག་དྲུག་བསྒོམ་རྣལ་འབྱོར་པས། །
དགའ་བྲལ་མཐར་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། རྡོ་རྗེ་གུར་ལས་ཀྱང༌། ཡན་
ལག་དྲུག་བསྒོམ་དེ་ལས་ནི། །སླར་ཡང་རང་བྱིན་རླབས་པ་སྟེ། །རྗེས་མཐུན་ཆོ་གའི་རིམ་
པ་ཡིས། །ཕྱི་ནས་མཚན་མ་མཚོན་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། ཡན་ལག་དྲུག་པོ་རྣམས་
ཀྱི་ངོ་བོ་ཡང་རྩ་རྒྱུད་མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ལས། དུ་བ་ལ་སོགས་བསྒོམས་བྱས་
ཤིང༌། །སེམས་ནི་གཡོ་བ་མེད་བྱས་ཏེ། །དབུ་མ་སྦྱང་བ་བྱས་ནས་ནི། །མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་
བསྒོམ་པར་བྱ། །པདྨར་རྡོ་རྗེ་རབ་བཀོད་ནས། །སྲོག་ནི་ཐིག་ལེར་གཞུག་པར་བྱ། །འཁོར་
4-1-424


ལོ་ཐིག་ལེ་ཐིག་ལེ་ཡི། །གཡོ་བ་རྡོ་རྗེར་དགག་པར་བྱ། །རྟག་ཏུ་རྟགས་རེངས་རྣལ་འབྱོར་
བས། །རྟག་ཏུ་སྟེང་དུ་ཁུ་བར་འགྱུར། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་སྦྱོར་བ་ཡིས། །རྡོ་རྗེ་འབེབས་པས་
བྱིན་གྱིས་བརླབ། །མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་སྐད་ཅིག་ནི། །སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་དང༌། །དྲུག་
བརྒྱ་རྫོགས་པས་རྒྱལ་པོ་ཆེ། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔར་རང་ཉིད་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། 
དཔལ་གསང་བ་འདུས་པའི་རྒྱུད་ཕྱི་མ་ལས། དབང་པོ་བཅུ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཡང༌། །རང་གི་
འཇུག་གནས་ཐམས་ཅད་དུ། །འདོད་པ་སོ་སོར་སྡུད་པས་ན། །སོ་སོར་སྡུད་པ་ཞེས་བཤད་
དོ། །འདོད་པ་ལྔ་ནི་མདོར་བསྡུས་ནས། །སངས་རྒྱས་ལྔ་རུ་སྦྱོར་བ་ཡི། །བརྟག་པ་བསམ་
གཏན་ཞེས་བཤད་དེ། །བསམ་གཏན་དེ་ནི་རྣམ་ལྔར་འགྱུར། །རྟོག་དང་དཔྱོད་དང་དགའ་
བ་དང༌། །དེ་བཞིན་བདེ་བ་ཉིད་དང་ཡང༌། །སེམས་ནི་རྩེ་གཅིག་ཉིད་དག་སྟེ། །ལྔ་པོ་དེར་
ནི་བསམ་གཏན་བསྡུ། །གསང་བའི་རྒྱུད་ནི་ཐམས་ཅད་དུ། །རྣམ་པ་དུ་མར་ཡོངས་བཤད་པ། །
གསང་བ་གསུམ་བྱུང་རྟོག་པ་སྟེ། །དེ་ཡི་ལོངས་སྤྱོད་སྤྱོད་པའོ། །དགའ་དང་འདྲ་བ་གསུམ་
པ་སྟེ། །བདེ་བས་བསྡུས་པ་བཞི་པའོ། །ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་བྱུང་ཟད་པའི། །རང་སེམས་ལྔ་
པར་ཤེས་པར་བྱ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་དངོས་ཞི་བ་ནི། །འདོད་པ་ཀུན་ལ་རབ་ཏུ་གནས། །ཡེ་
ཤེས་ལྔ་ཡི་རང་བཞིན་དབུགས། །འབྱུང་བ་ལྔ་ཡི་ངོ་བོ་ཉིད། །གོང་བུའི་གཟུགས་ཀྱིས་ཕྱུང་
ནས་ནི། །སྣ་ཡི་རྩེ་མོར་རབ་ཏུ་བརྟག རིན་ཆེན་ཁ་དོག་སྣ་ལྔ་པ། སྲོག་དང་རྩོལ་བ་ཞེས་བྱར་
བཤད། །རང་སྔགས་སྙིང་གར་བསམས་ནས་ནི། །སྲོག་ནི་ཐིག་ལེར་གྱུར་པར་བཞག །རང་
དབང་རིན་ཆེན་དགག་པ་ཡི། །གཟུང་བ་འཛིན་པ་ཡིན་པར་བཤད། །སེམས་ནི་འགོག་པའི་
རྡོ་རྗེར་འགྱུར། །མཚན་མ་ཉེར་འཛིན་འབྱུང་བར་འགྱུར། །མཚན་མའི་ཁམས་ནི་རྣམ་པར་
ལྔར། །བྱང་ཆུབ་རྡོ་རྗེས་གསུངས་པ་ཡིན། །སྨིག་རྒྱུ་འདྲ་བ་དང་པོ་སྟེ། །དུ་བ་ལྟ་བུ་གཉིས་
པ་ཡིན། །མཁའ་སྣང་འདྲ་བ་གསུམ་པ་སྟེ། །མར་མེ་ལྟར་འབར་བཞི་པའོ། །སྤྲིན་མེད་ནམ་
4-1-425


མཁའ་ལྟ་བུར་ནི། །རྟག་ཏུ་སྣང་བ་ལྔ་པའོ། །བརྟན་འགྱུར་རྡོ་རྗེའི་ལམ་ནས་ནི། །ནམ་མཁའི་
ཁམས་སུ་སྤྲོ་བར་བྱ། །རྗེས་དྲན་གང་ཞིག་རྣམ་སྒོམ་པ། །དེ་དང་འདྲ་བར་སྤྲོ་བར་བྱ། །རྗེས་
སུ་དྲན་པ་ཞེས་བཤད་དེ། །སོ་སོར་སྣང་བ་དེ་ལས་སྐྱེ། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་སྙོམས་འཇུག་
པས། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མདོར་བསྡུས་པ། །གོང་བུའི་ཚུལ་གྱིས་བསྡུས་ནས་སུ། །དབུས་
སུ་གཟུགས་ནི་རྣམ་པར་བསྒོམ། །ཡུད་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་རྫོགས་བྱེད་པ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ཅེས་བྱ་
བར་བཤད། །སོ་སོར་སྡུད་ལ་སྙོམས་འཇུག་ན། །སྔགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བྱིན་གྱིས་རློབས། །
བསམ་གཏན་ཡེ་ཤེས་སྙོམས་འཇུག་ན། །མངོན་ཤེས་ལྔ་པོ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །སྲོག་དང་
རྩོལ་བས་ངེས་པར་ནི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་གཟིགས། །རྟག་ཏུ་འཛིན་པའི་
སྟོབས་ཀྱིས་ནི། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཡང་དག་འཇུག །རྗེས་དྲན་མཉམ་པར་སྦྱོར་བ་ཡིས། །
འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ཏིང་འཛིན་དབང་གྱུར་ཙམ་གྱིས་ནི། །སྒྲིབ་པ་
རྣམས་དང་བྲལ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་རྒྱུད་སྡེ་ཐམས་ཅད་ལས་ལམ་
འདི་ཉིད་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །
དེ་ལ་ཡང་སོ་སོར་སྡུད་པ་དང༌། བསམ་གཏན་དང༌། སྲོག་རྩོལ་དང༌། འཛིན་པ་དང༌། 
རྗེས་དྲན་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ་དྲུག་ལས། དང་པོ་ནི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། སོ་
སོར་སྡུད་པ་ལུས་ལ་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་བཅུ་པོ་རྣམས་ནི་རབ་ཏུ་འཇུག་པ་མེད་པའོ། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ། ངོ་བོ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་ལ། དེའི་ཁྱད་པར་ནི་ཐ་མལ་གྱི་
གཟུགས་སོགས་ཡུལ་ལྔ་དང༌། མིག་སོགས་དབང་པོ་ལྔའི་ཤེས་པ་ཡུལ་ཅན་ལྔ་པོ་རྣམས་
ཡུལ་ཅན་ཡུལ་ལ་འཇུག་པའི་འབྲེལ་བ་བཅད་པ་སྟེ། གཞན་སྟོང་པའི་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་
བྱ་ལྔ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་མིག་རྣ་བ་སྣ་ལྕེ་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔའི་ཡེ་ཤེས་འཇུག་ཅིང༌། 
དེ་བདེ་བ་ལེན་པར་བྱེད་པ་དང༌། {ནང་[གང་]ལ་དམིགས་པའི་ཡུལ་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་སྟོང་པ་
4-1-426


ལ་དམིགས་ཤིང༌། སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་སྣང་བ་སྔར་མ་ཐོབ་པ་གསར་དུ་ཐོབ་པའི་མཚན་ཉིད་
ཅན་ནི་སོར་སྡུད་ཀྱི་ཡན་ལག་གོ །དེ་ལ་སྤྱིར་དབང་པོ་ལྔ་དང་ཡུལ་ལྔ་སྟེ་སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་ལ་
གཟུགས་ཅན་བཅུ་ཞེས་གྲགས་པ་ལྟར་སྐབས་འདིར་ཡང་སྟོང་པའི་ཡུལ་ལྔ་དང་དབང་པོ་ལྔ་
པོ་ཐམས་ཅད་ལ་སྟོང་གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །མན་ངག་གི་གཞུང་ཤཱ་ཝཱ་རིས་གསུངས་པ་ལས། 
མི་གཡོ་བ་ནི་རྣམ་གསུམ་གྱིས། །དྷཱུ་ཏིར་རླུང་བཅུ་ཆུད་གྱུར་པས། །ཕྱི་ནང་རྟོག་འགགས་
རྟགས་བཅུ་འབྱུང༌། །སོ་སོར་གཅོད་པའི་ཡན་ལག་ཡིན། །ཞེས་འབྱུང་བ་གནད་ཀྱི་སྙིང་
པོར་སྣང་སྟེ། དེ་ཡང་མདོ་དང་ཐུན་མོང་གི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ལམ་གྱིས་ནི་རླུང་སེམས་
དབུ་མར་གཞུག་མི་ནུས་ལ་འདིར་ནི་སློབ་དཔོན་གྱི་བྱིན་རླབས་དང༌། རང་སྟོབས་ཀྱིས་རྡོ་
རྗེ་འབེབས་པ་ཆུང་ངུའི་གནས་སྐབས་ཐོབ་པའི་རྐྱེན་དང༌། ལུས་ཀྱི་བྱེད་བཅིངས་དང༌། རླུང་
འཆིང་བའི་གནད་དམ་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་མི་གཡོ་བར་ཚང་
བར་བསྒོམས་པས། དེའི་བྱེད་ལས་ལྟེ་བ་ནས་རྒྱུ་བའི་གཟུང་འཛིན་གྱི་རླུང་བཅུ་དང༌། དབང་
པོ་ལྔ་ལ་གནས་པའི་རླུང་རྣམས་ཅུང་ཟད་དབུ་མ་ནས་འབབ་པར་འགྱུར་ལ། ཇི་ཙམ་དབུ་
མར་འབབ་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་རོ་རྐྱང་གི་སྟོབས་ཉམ་པར་བྱེད་ཅིང༌། རོ་རྐྱང་ཅུང་ཟད་འགགས་
པ་ལས་རྣམ་རྟོག་ཅི་རིགས་པར་འགག་ཅིང༌། དབུ་མར་ཅུང་ཟད་ཞུགས་པ་ལས་བདེ་བ་ཕྲ་
མོ་དང༌། སྟོང་གཟུགས་ཅི་རིགས་པར་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་ལྟེ་བ་ནས་འབབ་པའི་
གཡས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔ་ཞེས་བྱ་བ་ཁམས་ལྔའི་རླུང་སྟེ། འབྱུང་བ་ལྔ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕྱོགས་
བརྟེན་པ་ལྔ་པོ་རྣམས་ལས་ས་ཆུ་མེ་རླུང་བཞི་འགགས་པ་ན། དུ་བ་སྨིག་རྒྱུ་མཁའ་སྣང་མར་
མེ་སྟེ་མཚན་རྟགས་བཞི་པོ་དེ་འབྱུང་ལ། གཡོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལྔའི་དཀྱིལ་
འཁོར་ཞེས་བྱ་བ། འབྱུང་བ་ལྔ་ཐབས་ཀྱི་ཕྱོགས་བརྟེན་པ་རྣམས་ལས། ས་ཆུ་མེ་རླུང་བཞི་
རིམ་པ་བཞིན་འགགས་པ་ལས་སེར་པོ་འབར་བ་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། ཉི་མ་དང༌། སྒྲ་གཅན་
4-1-427


རྣམས་འཆར་རོ། །དེའི་རྗེས་སུ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཞེས་བྱ་བ། གཡོན་གྱི་ནམ་མཁའི་
རླུང་འགགས་པས་མཆོག་གི་ཆ་གློག་དང༌། ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཞེས་བྱ་བ་གཡས་ཀྱི་
ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་འཁོར་འགགས་པས་ཐིག་ལེ་སྔོན་པོའི་རྟགས་འབྱུང་ལ། དཀྱིལ་འཁོར་
དེ་གཉིས་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཡིན་པར་འདྲ་ཡང་གཡོན་གྱི་དེ་སྟེང་གི་ནམ་མཁའ་ཡིན་པས་
མཁའ་ཁམས་དངོས་དང༌། གཡས་ཀྱི་དེ་འོག་གི་ནམ་མཁའ་ཡིན་པས་སྐབས་འདིར་དགོས་
པའི་དབང་ལས་ཡེ་ཤེས་ཁམས་སུ་འཇོག་གོ །དེ་ལས་དུ་བའི་རྟགས་དངོས་ནི། ཆོས་ཉིད་
དྭངས་མའི་རླུང་ཁམས་ཡིན་ཡང་སྐབས་འདིར་ས་ཁམས་ཐིམ་པ་ལས་ས་ཁམས་ཀྱི་དྭངས་
མའི་སྣང་བར་འཆར་བ་ནི། ལུས་བསམ་གཉིས་ལས་བསམ་པ་གཙོ་ཆེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པ་
སྟེ། ས་ཁམས་ནི་ལུས་ས་ཡིན་ཀྱང་བསམ་པ་རླུང་ཡིན་པས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆུ་འགགས་པ་
ལས་དྭངས་མ་མེའི་ཁམས་སྨིག་རྒྱུ་དང༌། མེ་འགགས་པ་ལས་དྭངས་མ་ཆུའི་ཁམས་མཁའ་
སྣང་དང༌། རླུང་འགགས་པ་ལས་དྭངས་མ་སའི་ཁམས་མར་མེ་གཡོ་བ་མེད་པ་རྣམས་འཆར་
བ་ཡང་བསམ་པ་གཙོ་ཆེ་བ་ལས་ཡིན་ཅིང༌། དུ་སོགས་བཞི་པོ་རླུང་མེ་ཆུ་སའི་དྭངས་མ་ཡིན་
པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་བསྐྱེད་རིམ་གྱི་སྐབས་སུ་དུ་བ་མ་ནག་མོ། སྨིག་རྒྱུ་མ་དམར་མོ། མཁའ་
སྣང་མ་དཀར་མོ། མར་མེ་མ་སེར་མོ་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ། སོར་སྡུད་ཀྱི་སྐབས་ཀྱི་འབྱུང་བའི་
རིམ་པ་ནི། གཡས་གཡོན་གྱི་གནས་སྐབས་གང་ལ་ཡང་སྡུད་རིམ་ཁོ་ན་དགོས་པས། ས་
ནས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་འགག་དགོས་སོ། །དེས་ན་གཡོན་ཀྱི་ས་ཁམས་འགགས་པས་སེར་
པོ་འབར་བ་ས་ཁམས་ཀྱི་དྭངས་མ་དང༌། ཆུ་འགགས་པས་དཀར་པོ་འབར་བ་ཆུ་དང༌། མེ་
འགགས་པས་དམར་པོ་འབར་བ་མེ་དང༌། རླུང་འགགས་པས་ནག་པོ་འབར་བ་རླུང་གི་དྭངས་
མ་འཆར་བ་ནི། ལུས་གཙོ་ཆེ་བའི་དབང་ལས་ཡིན་ལ། སྐབས་འདིར་མཆོག་གི་ཆ་ཡང་
ནམ་མཁའི་དྭངས་མ་དང༌། ཐིག་ལེ་སྔོན་པོ་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དྭངས་མ་ཡིན་པས་ལུས་བསམ་
4-1-428


གཉིས་ལས་ལུས་གཙོ་ཆེ་བར་བཞག་གོ །གཞན་ཡང་རོ་མ་ཉི་མའི་ཆོས་སམ་ཉིན་མོའི་ཆོས་
ཡིན་པ་མཚན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་འཆིང་བ་དང༌། རྐྱང་མ་ཟླ་བའི་ཆོས་སམ་མཚན་མོའི་
ཆོས་ཡིན་པ་ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་འཆིང་བ་ཡང་ལུས་བསམ་ཐབས་ཤེས་སུ་སྦྱོར་བའི་
དབང་ལས་སོ། །དེ་ལྟར་ཡང༌། ཉིན་མོ་བཅོམ་ལྡན་དཔའ་བོ་སྟེ། །མཚན་མོ་རྣལ་འབྱོར་མ་རུ་
བརྗོད། །ཅེས་མཚན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་ཤེས་རབ་རོ་མ་དང༌། ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་
དཔའ་བོ་རྐྱང་མ་འཆིང་བའོ། །
གཉིས་པ་ནི་བསྡུས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་རྒྱུད་ཕྱི་མ་ལས། དེ་ལ་སེམས་ནི་བརྟན་པའི་
བསམ་གཏན་གྱིས་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་གྱིས་ནི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་སྤོང་བར་བྱེད། །ཅེས་དང༌། དྲི་
མེད་འོད་ལས་ཀྱང༌། ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་བཅུ་པོ་རྣམས་གཅིག་ཉིད་དུ་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ལ་
བསམ་གཏན་པའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་སེམས་བརྟན་པ་ཞེས་པའི་དེ་ཞེས་པ་ནི་སྟོང་
གཟུགས་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པ་ལ་བསྙེག་པས་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཞེས་པ་རྟགས་བཅུ་རྫོགས་
ཏེ་ཁམས་གསུམ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་སྣ་ཚོགས་སྣང་བའི་མིང་ཡིན་པ་ནི། དབང་མདོར་བསྟན་
ལས་ཀྱང༌། སྣ་ཚོགས་གཟུགས་བརྙན་འོད་གསལ་བའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཏེ། དེ་ལྟ་
བུའི་སྟོང་གཟུགས་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ངོ་བོ་སྟེ། 
ཡུལ་ཡུལ་ཅན་བཅུ་པོ་རྣམས་གཅིག་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་ནི། སྟོང་པའི་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་ལྔ་
པོ་དང༌། དེ་རྣམས་མཐོང་བའི་ཤེས་པ་རྣམས་གནས་ཚུལ་ལ་གདོད་མ་ནས་ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན་
ཀྱང༌། སོར་སྡུད་ཀྱི་རིམ་པའི་སྐབས་སུ་ཐ་དད་གཉིས་སྣང་ཅན་དུ་མཐོང་བ་ལས། སྐབས་
འདིར་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་དངོས་གཞིའི་ཉམས་རྟོགས་སྐྱེས་པ་ན། གཉིས་སྣང་གི་
སྒྲིབ་པ་ཅུང་ཟད་བསྲབས་པས། བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་པའི་མཉམ་བཞག་གི་སྐབས་ན་སྟོང་
གཟུགས་དང་རིག་པ་རོ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་ཉམས་མྱོང་ཤར་བའི་དོན་ཡིན་ལ། སྐབས་
4-1-429


འདིར་སྤྱི་ལྡོག་ནས་སྟོང་གཟུགས་དང་རིག་པའི་སྟེང་དུ་གཉིས་སྣང་མངོན་འགྱུར་བ་སྤངས་
པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་གཉིས་སྣང་མངོན་འགྱུར་བ་ཡོད་པ་དང༌། རོ་གཅིག་ཏུ་མྱོང་བའི་
ཚུལ་གྱིས་རྟོགས་པ་ཡང་མི་འགལ་ལོ། །དེ་ལྟར་བསམ་གཏན་བསྒོམས་པའི་བྱེད་ལས་ལ་
ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་སྤོང་བ་སྟེ། སྟོང་གཟུགས་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་མེད་པར་མྱོང་བས་
དྲངས་པའི་ངེས་ཤེས་སྐྱེ་བའང་ཡིན་ལ། དེར་མ་ཟད་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ལས་སྣང་ཁམས་
གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ཕྱི་རོལ་ཏུ་གྲུབ་པ་མེད་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་རྙེད་ཅིང༌། མན་ངག་ལས་སྣང་
བའི་སྟེང་དུ་འོད་གསལ་བཟུང་བས་སྟོང་གཟུགས་སྣང་བའི་མཐུ་ལས་མ་དག་པའི་སྣང་བ་
ཡང་ཡང་འགོག་པར་བྱེད་པ་ཡང་འདིས་གསལ་བར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་སོར་སྡུད་
ཀྱི་སྐབས་སུ། རྟགས་བཅུ་ཁམས་གསུམ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་དང་བཅས་པ་ཆ་ཚང་ཞིག་སྔར་
མ་མཐོང་བ་མཐོང་བར་བྱས་པ་ཡིན་ལ། བསམ་གཏན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི་མཐོང་ཟིན་ལ་རྩེ་
གཅིག་ཏུ་མཉམ་པར་བཞག་པས་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། ཡན་ལག་
འདི་གཉིས་ཀར་ཡང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཁོ་ནའི་ལྡོག་ཆ་ནས་བསྒོམ་པ་གཙོ་ཆེ་ཞིང༌། སྤྱིར་
ཡན་ལག་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱང་རང་གི་ངོ་བོ་མི་རྟོག་པའི་ལམ་ཁོ་ན་ཡིན་མོད་ཀྱི། རླུང་དང་ཐིག་
ལེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ལྡོག་ཆ་ནས་བསྒོམ་པ་སོགས་གཙོ་ཆེ་བར་འཇོག་གོ །དང་པོ་གཉིས་མི་
རྟོག་པའི་ལྡོག་ཆ་ནས་འཇོག་པ་མཉམ་པོ་ལས་སོར་སྡུད་ནི། སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྤྲོས་པས་
སྟོང་པའི་སྟོང་ཉིད་ཙམ་སྒོམ་པ་གཙོ་ཆེ་ཞིང༌། བསམ་གཏན་ནི་གཟུགས་སེམས་དབྱེར་མེད་
རོ་གཅིག་པའི་རང་བཞིན་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་གཙོ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །ཡན་ལག་འདི་གཉིས་
ཀྱིས་ཐོབ་པའི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དེ་ནི་ངེས་པའི་དོན་གྱི་ལྷ་ཡིན་ཏེ། དཔལ་གསང་
བ་འདུས་པ་ལས་ཀྱང༌། གཟུགས་སྒྲ་ལ་སོགས་སྔགས་པ་ཡིས། །ལྷ་ཉིད་དུ་ནི་རྟག་ཏུ་བསྒོམ། །
ཡང་ན་དེ་ལ་བསྒོམ་པ་ནི། །རིགས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་སྦྱར་བར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་
4-1-430


ཀྱི་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱའི་ལྷ་རྣམས་རྫོགས་པའི་རིམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པས་སྒོམས་པར་
བྱ་ལ། དེ་ལྟར་མི་ནུས་པའི་ལས་དང་པོ་པ་དག་གིས་ནི་བསྐྱེད་རིམ་ལ་སོགས་པ་མོས་པ་ཡིད་
བྱེད་ཀྱི་ཐབས་གཞན་གྱིས་ཀྱང་བསྒོམ་མོ། །ཞེས་སོ། །ཁ་ཅིག་སོར་སྡུད་དུ་དབང་པོ་ལྔའི་
བྱེད་པ་བཅིངས་པས་སྟོང་གཟུགས་མཐོང༌། བསམ་གཏན་དུ་ཡིད་ཀྱི་བྱེད་པ་བཅིངས་པས། 
དེ་གསལ་ཞིང་རགས་པར་གྱུར་ཏེ། རང་བྱུང་གི་ལྷ་རྫོགས་པར་མཐོང་བས་སྐུ་རྡོ་རྗེ་རྫོགས་
པའི་ལམ་ཡིན་ཟེར་ཡང་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་ཏེ། གང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡན་ལག་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་
པའི་སྒྲུབ་པ་པོ་དེའི་རྒྱུད་ལ་ཡང་སོར་སྡུད་དང་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་ཡོད་པས། དེ་ལས་
སྐུ་རྡོ་རྗེ་རྫོགས་ཞེས་བརྗོད་ན་རུང་ཙམ་ཡིན་ཀྱང༌། དེ་ལ་ནི་གཉིས་ཀར་བསྡོམས་པ་ལས་
ཡིན་གྱི། སོར་སྡུད་ཀྱིས་མ་རྫོགས་པ་དང༌། བསམ་གཏན་གྱིས་རྫོགས་པའི་རྣམ་དབྱེ་མི་རུང་
ལ། དབང་པོ་ལྔ་དང་ཡིད་ཀྱི་བྱེད་པ་བཅིང་པ་རིམ་ཅན་དུ་སྦྱོར་ཚུལ་ཡང་སྐབས་འདིར་མི་
སྦྱོར་རོ། །སོར་སྡུད་ཁོ་ནའི་ཡན་ལག་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་ཐོག་
མར་སྐྱེས་པའི་སྐབས་ལ་སྦྱོར་ན་ནི། རང་བྱུང་གི་ལྷ་རྫོགས་པར་མཐོང་བ་དང༌། སྐུ་རྡོ་རྗེའི་
ཆོས་སུ་རྫོགས་པ་མི་འཐད་དེ། རྡོ་རྗེ་བཞིན་དུས་མཉམ་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། སྐུ་
རྫོགས་ནས་གསུང་མ་རྫོགས་པ་སོགས་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་བསམ་གཏན་གྱི་
ལམ་ཐོག་མར་ཐོབ་པའི་སྐབས་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་པ་ཞེས་བྱ་ལ། སྐབས་འདིར་ཡིད་
ཀྱི་བྱེད་པ་འཆིང་བར་ཡང་མི་རུང་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་བྱེད་པ་ཆ་ཤས་ཅི་རིགས་པ་བཅིངས་པ་ལ་
བསམས་ན་ནི། སོར་སྡུད་ཀྱི་སྐབས་ཀྱང་བཅིངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡིད་{རྟོག་པ་[རྟོགས་]ཅན་མི་
རྟོག་པའི་དབྱིངས་སུ་རིངས་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དབང་ཤེས་ལྔ་འཆིང་བའི་རྒྱུད་ལ་ཡང་
ཡིད་རྟོག་དགག་དགོས་ཤིང༌། ལྔ་པོ་འགགས་པས་རྗེས་འབྲང་གི་ཡིད་རྣམས་ཀྱང་འགག་
པས་སོ། །ཡིད་ཀྱི་བྱེད་པའི་གཙོ་བོ་འགགས་པ་ཡིན་ན་ནི། བསམ་གཏན་གྱི་མངོན་སུམ་ཡང་
4-1-431


ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་{བསྟོན་[འཇོག་]དགོས་པར་འགྱུར་བ་ལས། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར་རོ། །ཡན་ལག་དྲུག་པོ་འདི་ཐམས་ཅད་རྫོགས་རིམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ལུས་སེམས་གཉིས་
ཀར་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་འདི་དགོས་ན། རིམ་པ་དང་པོ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་འདིར་རྡོ་རྗེའི་
ལུས་ཀྱི་མཆོག་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིའི་གནས་གང་དུ་གནད་དུ་བསྣུན་ཞེ་ན། སྤྱིར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་ཨ་ཝ་
དྷཱུ་ཏིར་རླུང་ཐིམ་པ་དགོས་ན། དེ་ནི་ཆ་མེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆ་ཤས་དུམ་བུ་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་
གནད་དུ་བསྣུན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དུ་མེད་ལ། འོན་ཀྱང་ལྡོག་ཆས་ཕྱེ་ན་དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་རྩ་དེའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་དྭངས་མར་གྱུར་པའི་ཆ་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་ཅིང་དེར་ཐིམ་པ་
ཡིན་ལ། དེ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ཀུན་རྫོབ་རྫས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་གཙུག་ཏོར་གྱི་འཁོར་
ལོ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པས། གསང་བའི་འཁོར་ལོ་ཡེ་ཤེས་ཁམས་ཀྱི་རྩ་
མདུད་ཅུང་ཟད་གྲོལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་ཐ་སྙད་གདགས་པ་ལས་བརྩམས་ན། 
སྤྱིར་འཁོར་ལོ་དྲུག་ཀར་དུ་རླུང་ཅུང་ཟད་འགགས། [རྩ་]འཁོར་གཞན་བཞི་ལས་གཙུག་ཏོར་
དུ་འགགས་ཚབས་ཆེ་ཞིང༌། དེ་ལས་ཀྱང་གསང་བར་འགགས་ཚབས་ཆེ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་གཙུག་
ཏོར་ཏུ་གནད་དུ་བསྣུན་པས་གསང་བར་རེག་པ་ཡིན་ཅེས་བྱ་སྟེ། ནམ་མཁའ་དང་ཡེ་ཤེས་
ཐབས་ཤེས་མཉམ་པར་སྦྱོར་བའི་གནད་ཀྱིས་སོ། །ད་དུང་ཞིབ་ཏུ་ཕྱེ་ན། སོར་སྡུད་ཀྱི་རིམ་
པའི་སྐབས་གཙུག་ཏོར་དུ་བསྒོམས་པའི་མཐུ་ལས་གསང་བར་གནད་དུ་སོང་བ་ཁོ་ན་གཙོ་
ཆེ་ལ། །ཉིན་མཚན་ལ་ཡང་རོ་མ་གཡས་དང་རྐྱང་མ་གཡོན་ལ་བརྟེན་པས། གཡས་གཡོན་
ནས་འགག་ཚུལ་ལ་ཡང་ཅུང་ཟད་སྦྱོར་མོད་ཀྱི་གཙོ་བོར་ཤེས་རབ་རོ་མ་ལ་བརྟེན་པའི་ལྔ་པོ་
མཚམས་བཞི་དང་འོག་ནས་འགག་ལ། ཐབས་རྐྱང་མ་ལ་བརྟེན་པ་ལྔ་པོ་ཕྱོགས་བཞི་དང་
སྟེང་ནས་འགག་གོ ། 
བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་པའི་སྐབས་ནི། གསང་འཁོར་གྱི་རྩ་མདུད་ཅུང་ཟད་གྲོལ་བ་དེས་
4-1-432


ཀྱང་རྐྱེན་བྱས་ནས་གཙུག་ཏོར་གྱི་འཁོར་ལོ་སྔ་མ་ལས་གྲོལ་ཚབས་ཆེ་བའང་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་
མཚན་དེའི་ཕྱིར་སོར་སྡུད་ཀྱི་མཐར་ཐིག་ལེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་བརྙན་མཐོང་
བ་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་མཐར་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོའི་དབུས་སུ་ངེས་པ་གསུམ་ལྡན་གྱི་ལོངས་
སྐུ་མཐོང་བ་ཡིན་ཏེ། ཁམས་གསུམ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་དག་པ་གཙོ་
ཆེ་ཞིང༌། མཚན་དཔེ་ཅན་གྱི་སྐུ་ནི་མཁའ་ཁམས་ཀྱི་དག་པ་གཙོ་ཆེ་བས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་
སོར་སྡུད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལམ་ཕྱི་དང་ནང་གི་ནམ་མཁའ་སྟེ་མཁའ་ཁམས་ཉིད་གཙོ་བོར་གྱུར་
པ་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པས་འཕར་གཡོ་ལ་སོགས་པ་བདེ་ཉམས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་གསར་
དུ་གྲུབ་པ་དང༌། བསམ་གཏན་ནམ་མཁའི་ལམ་གྱིས་ནི་ནང་གི་ནམ་མཁའ་རང་རིག་སྤྲོས་
བྲལ་དེ་ཉིད་སྟོང་གཟུགས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་སུ་ཤར་བ་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པས་ཡུལ་ཡུལ་
ཅན་གཉིས་སྣང་འགགས་པ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་ཉམས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བ་ཡང་ལུས་བསམ་
ཕན་ཚུན་དུ་རྒྱས་བཏབ་པའི་དབང་ལས་ཡིན་ཅིང༌། སོར་སྡུད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་དང་བསམ་
གཏན་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་དག་བྱེད་དུ་ཡོང་བའི་རྒྱུ་མཚན་དཔྱིས་ཕྱིན་པ་ཡང་འདི་ཁོ་ནའོ། །

གསུམ་པ་ནི་རྒྱུད་ལས། སྲོག་རྩོལ་དག་ཀྱང་ལམ་ནི་གཉིས་པོ་བསྒྱེལ་ཞིང་དབུ་མར་
སྲོག་ནི་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་དག་ཏུ་འགྱུར། །ཞེས་ཏེ། རོ་རྐྱང་གི་རྒྱུ་བ་འགགས་ཤིང་སྲོག་དང་
ཐུར་སེལ་དབུ་མར་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་ནི་སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པ་སྟེ། རྒྱུད་
ཕྱི་མ་ལས་ཀྱང༌། སྲོག་གི་རྩོལ་བས་རི་བོང་ཅན་དང་ཉི་མ་དང་བྲལ་མུན་པར་སྲོག་གི་རླུང་
ནི་འབབ་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། དེ་ལྟ་བུའི་སྲོག་རྩོལ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་
ཀྱང༌། ཁ་ཡང་བཙུམ་སྟེ་སྣ་ཡི་བུ་ག་གཉིས་ཀ་དག་ནས་ཕྱི་རོལ་དག་གི་རླུང་རྣམས་མ་ལུས་པ། །
སྲོག་གི་ཤུགས་ཀྱིས་བཀུག་སྟེ་དྲི་མ་མེད་པའི་གློག་དང་མཚུངས་པ་ཐུར་སེར་རླུང་དང་སྦྱར་
4-1-433


བྱས་པ། །དུས་ཀྱི་གོམས་པའི་སྦྱོར་བ་དག་ལས་ཟླ་བ་ཉི་མ་མི་ཡི་དབུས་སུ་རོ་ནི་མཉམ་པར་
འགྱུར། །ལུས་ལ་ཟས་ལ་སོགས་པའི་བཀྲེས་པ་དང་ནི་སྐོམ་པ་འཕྲོག་སྟེ་འཆི་བ་མེད་པ་ཉིད་
ཀྱང་སྟེར། །ཅེས་སོགས་དང༌། འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཀྱང༌། དབྱུང་བ་དང༌། དགང་པ་དང༌། བུམ་
པ་ཅན་གྱི་སྦྱོར་བས་ནི་རྟག་ཏུ་བསྙེན་པའོ། །ཞེས་བུམ་པ་ཅན་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་རླུང་གི་རྣལ་
འབྱོར་གསལ་བར་གསུངས་པ་ལ། རླུང་གི་སྦྱོར་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རླུང་འགྲོ་འོང་གནས་
པ་གསུམ་ལམ་དུ་གཏོང་བ་དང༌། རོ་རྐྱང་དབུ་མ་གསུམ་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པའི་ཐབས་ལས་
མ་འདས་ལ། རླུང་ནང་དུ་འོང་བ་དང༌། རྐྱང་མའི་ལམ་འགོག་པར་བྱེད་པ་ནི་སྐུ་དང༌། ཕྱིར་
དབྱུང་བ་དང༌། རོ་མའི་ལམ་འགོག་པར་བྱེད་པ་ནི་གསུང་དང༌། ནང་དུ་གནས་པ་དང༌། དབུ་
མའི་ལམ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་ནི། ཐུགས་རྡོ་རྗེའི་བཟླས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་བུམ་པ་ཅན་ལྟ་
བུའི་རླུང་གི་སྦྱོར་བ་མཐའ་དག་ལ་རྡོ་རྗེའི་བཟླས་པ་མཚན་ཉིད་ཚང་བ་དགོས་པ་ནི། རྒྱུད་ཀྱི་
དགོངས་དོན་དངོས་ཡིན་ལ། གནས་སྐབས་སུ་རླུང་གི་སྦྱོར་བ་རྣམས་རིམ་ཅན་དུ་བྱང་བར་
འགྱུར་བའི་ཕྱིར། འགྲོ་འོང་གནས་གསུམ་ལ་ཡི་གེ་འབྲུ་གསུམ་བློས་སྦྱར་བའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་
རྡོར་བཟླས་སྔོན་འགྲོར་བྱེད་པ་ཡང་མན་ངག་ལག་ལེན་དུ་མི་འགལ་ཞིང་ལེགས་པར་འགྱུར་
བའང་ཡིན་མོད་ཀྱི། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ཟླ་བ་ཉི་མ་ཨ་སོགས་ཀ་སོགས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་
གསུམ་བགྲོད་གནས་སྐུ་ཡི་རྡོ་རྗེ་སོགས་བཟླས་པ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དགོངས་དོན་ནི། རྩ་
གསུམ་དང་རླུང་འགྲོ་འོང་གནས་གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཉིད་ནི་སྐུ་གསུང་
ཐུགས་རྡོ་རྗེ་གསུམ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་ཉམས་སུ་བླངས་པས། དེ་རྣམས་ཀྱི་གནས་
སྐབས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆ་དེ་ཡང་རྡོ་རྗེ་གསུམ་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ལམ་ཐུན་
མོང་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་སྟོང་གཟུགས་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་བས་
བུམ་པ་ཅན་གྱི་སྦྱོར་བ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱ་ལ། བུམ་པ་ཅན་དང་སྟོང་གཟུགས་རོ་
4-1-434


གཅིག་ཏུ་བསྒོམས་པས་སྟོང་གཟུགས་དང་ལྡང་འཇུག་གནས་གསུམ་བྱེད་པའི་རླུང་གཅིག་ཏུ་
འདྲེས་པའི་སྣང་བ་ཅུང་ཟད་ཤར་བ་{ན་[ནས་]གཡས་གཡོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་བཅུའི་རླུང་
རྣམས་དངོས་སུ་དབུ་མར་འགག་པའི་འགོ་རྩོམ་སྟེ། ནམ་ཞིག་ན་རྣལ་འབྱོར་པའི་སེམས་ཀྱི་
རང་སྣང་ལ་སྲོག་ཐུར་གྱི་རླུང་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་སྟོང་གཟུགས་སུ་ཤར་ཞིང༌། སྟོང་གཟུགས་
དེ་ཁོ་ན་རླུང་གི་རང་བཞིན་དུ་སྣང་བ་སྟེ། མཉམ་བཞག་གི་དུས་སུ་གཟུགས་དང་རླུང་དབྱེ་བ་
མེད་པར་མྱོང་བ་ནི། སྲོག་གཟུགས་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདིས་གཡས་གཡོན་རོ་རྐྱང་གི་རླུང་
དང༌། སྟེང་འོག་སྲོག་ཐུར་གྱི་རླུང་རྫོགས་པར་དབུ་མར་དགག་ནུས་པ་ཡིན་ལ། འོན་ཀྱང་
དམིགས་པ་ལ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་དུས་སུ་ནི་ཐ་དད་པར་སྣང་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་
རླུང་གི་རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ངོ་བོར་གདོད་མ་ནས་གནས་
པ་ཡིན་ཀྱང༌། སྲོག་གཟུགས་མ་གྲུབ་གོང་དུ་སོར་བསམ་གྱི་རིམ་པའི་སྐབས་ཙམ་ན་སྟོང་
གཟུགས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཅུང་ཟད་མཐོང་ཡང་རླུང་གི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་ནས་མ་མཐོང་
ལ། སྲོག་གཟུགས་གྲུབ་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། དེའི་ཆ་ནས་ཀྱང་ཅུང་ཟད་མཐོང་བ་ཡིན་ལ། འོན་
ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་བློ་སྟོབས་ཀྱིས་སྟོང་གཟུགས་དེ་རླུང་གི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པར་
མི་ཤེས་ཏེ། ཐ་མལ་གྱི་རླུང་ཉིད་སྟོང་གཟུགས་ཡིན་པ་ལྟར་སྣང་བའི་ཉམས་སྣང་བར་འགྱུར་
རོ། །སྟོང་གཟུགས་འདི་ནི་དོན་དམ་པ་རྫོགས་རིམ་གྱི་སྔགས་ཡིན་པས་རླུང་སྔགས་དབྱེར་
མེད་ཀྱི་བཟླས་པ་ཞེས་ཕྱོགས་གཞན་ལས་བཤད་པའི་ངེས་དོན་ཡང་འདི་ཁོ་ནའོ། །སྐབས་
འདིར་རོ་རྐྱང་ཉི་ཟླའི་རླུང་དངོས་སུ་དབུ་མར་ཞུགས་ཞིང་གནས་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། དྭངས་མ་
མི་ཤིགས་པའི་ཐིག་ལེ་ལ་ཐིམ་པ་ནི་མ་ཡིན་པས་མཉམ་བཞག་གི་དུས་ན་ཡང་དཀྱིལ་འཁོར་
བཅུའི་རླུང་གི་རྒྱུན་དེ་ཡལ་བ་མ་ཡིན་པར་དབུ་མའི་ནང་ན་གནས་སོ་ཞེས་ཐ་སྙད་བྱ་ལ། འོ་
ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབུ་མ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་དོན་ལ་ངོ་བོ་གཅིག་པས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབུ་མར་
4-1-435


ཞུགས་ནས་ཐིག་ལེར་མ་ཞུགས་པ་མི་སྲིད་སྙམ་ན། དོན་དམ་གནས་ཚུལ་ལ་དེ་བཞིན་འདོད་
ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་བའི་སྒོམ་ཉམས་ཀྱི་སྣང་ངོ་ལ་ཡེ་ཤེས་དབུ་མའི་ལྡོག་ཆ་དང་འདྲེས་པར་
མྱོང༌། ཐིག་ལེའི་ལྡོག་ཆ་དང་འདྲེས་པ་མ་མྱོང་བས་རྣམ་གཞག་འདི་ཡང་མི་འགལ་ལོ། །དེ་
ཡང་ངེས་པར་ན་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པའི་དབུ་མ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་གི་ངང་དུ་སྲོག་ཐུར་ལ་
སོགས་པའི་རླུང་དེ་ངེས་པ་ནི། ནམ་མཁའ་ལ་སྤྲིན་ཐིམ་པ་ལྟ་བུ་ལ་དབུ་མར་འགགས་ཞེས་
{པ་}དང་ཐིག་ལེར་ཐིམ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དོན་དམ་པའི་རྩ་རླུང་དེ་ཡང་སེམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་
ཉིད་དེ། དེ་ནི་སྟོང་གཟུགས་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དཔེར་ན་སྤྲིན་དཀར་ནག་
འཐུག་པོ་ལང་ལོང་སྣ་ཚོགས་པ་དག་རིམ་གྱིས་ཇེ་སྲབ་ཏུ་སོང་ནས་ནམ་མཁའི་ཁ་དོག་ཀྱང་
ཅི་རིགས་པར་མཐོང་ལ། དེ་ལ་ཞག་སྤྲིན་ཕྲ་མོ་སྣང་བ་ལྟར་སྲོག་ཐུར་ལ་སོགས་པའི་རླུང་
གནས་དང་ངོ་བོ་དང་བྱེད་པ་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་ཅན་དེ་སངས་ནས་དེ་རྣམས་སོ་སོའི་རིགས་
རྒྱུན་རྣམས་ངོ་བོ་དང་བྱེད་པ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ཤིང་ཤིན་ཏུ་ཆ་ཕྲ་བར་གྱུར་པས་རང་བཞིན་
གནས་ཚུལ་འོད་གསལ་གྱི་རླུང་གི་རང་གཟུགས་ཅུང་ཟད་མཐོང་བ་ཡང་མི་སྒྲིབ་པར་གནས་
པ་ནི། སྲོག་རྩོལ་གྱི་ཡན་ལག་དང་པོར་ཐོབ་པའམ་སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་
རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་མཉམ་བཞག་གི་སྣང་ཚུལ་ཡིན་ལ། ཀུན་རྫོབ་ལུས་ཀྱི་ཆོས་ལ་ཡང་
སྐབས་འདིར་རོ་རྐྱང་གཉིས་ལ་སྤྱིར་རླུང་རྒྱུ་བའི་བྱ་བ་ཙམ་ནི་ཡོད། འོན་ཀྱང་དེ་དག་མཉམ་
བཞག་ཏུ་དབུ་མ་ཁོ་ནས་དབང་བྱེད་ཅིང༌། རྩ་གཉིས་ལ་རྒྱུ་བའི་རླུང་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་རླུང་
རྣམས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་པ་པོ་དེ་དབུ་མ་ལ་རྟག་ཏུ་གནས་ཤིང༌། རོ་རྐྱང་དུ་རྒྱུ་བའི་སྐབས་ལྟར་དེ་
གཉིས་བྱ་བ་ཐ་དད་མི་བྱེད་པར་རྫས་ཀྱང་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ཤིང༌། བྱ་བ་ཡང་དབུ་མའི་བྱ་བ་
བྱེད་པས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་དབུ་མ་གཟུགས་ཅན་ཏུ་སྣང་བ་ཞིག་ཏུ་རྫས་ཀྱི་རླུང་འགག་ཚུལ་བྱེད་
པ་ཡང་མི་འགལ་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་པའི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལ་ཉམས་ཀྱི་འཆར་ཚུལ་ཡིན་
4-1-436


པས་སོ། །དེ་ཡང་རྐྱང་མ་སྤྱི་བོ་དང་འབྲེལ་བས་དཀར་ཆའི་རླུང་དང་ཐིག་ལེ་འཕེལ་འགྲིབ་
བྱེད། རོ་མ་ལྟེ་བ་དང་འབྲེལ་བས་དམར་ཆའི་རླུང་དང་ཐིག་ལེ་འཕེལ་འགྲིབ་བྱེད། དེ་གཉིས་
ཀྱིས་རྫས་ཀྱི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བསྒྱུར་བས། སེམས་ལ་གཉིས་སྣང་དང་
འཁྲུལ་པའི་རྣམ་རྟོག་སྐྱེ་ཞིང༌། ལུས་ངག་ལ་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་པ་འཆར། 
དེས་ན་མ་དག་པའི་ལུས་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རོ་རྐྱང་གཉིས་པོ་དེ་བཅིངས་པས་རྫས་ཀྱི་རྩ་རླུང་
ཐིག་ལེ་ཀུན་ཡང་བཅིངས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ལས་གཉིས་སྣང་འགག་པ་དང་ནད་དང་རྒ་
ཤི་སོགས་སྡུག་བསྔལ་བཟློག་ཅིང༌། དབུ་མའི་དབང་ཐང་རྒྱས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་
རྫོབ་རྫས་ཀྱི་རྩ་དབུ་མ་དེ་ཡང་ངེས་པར་མཐར་ཐུག་པ་ན། སྤང་བྱ་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་ཡིན་ཡང་
གནས་སྐབས་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་མཐའ་དག་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས། རྫས་ཀྱི་རོ་རྐྱང་བཅིངས་
པས་རྫས་ཀྱི་རྩ་དབུ་མ་རྒྱས། དེ་ལས་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་རྒྱས་པས་མ་དག་པའི་སྣང་བ་བྲི་
ཞིང༌། གནས་ལུགས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་ཇེ་འཕེལ་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ངེས་པའི་{གདོད་
[གནད་]དེ་ལྟ་བུའི་ཕྱིར་བུམ་པ་ཅན་ལ་སོགས་པའི་སྦྱོར་བས་མ་དག་པའི་ལུས་ལ་གནད་དུ་
བསྣུན་པ་ལས་གདོད་མའི་གནས་ལུགས་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་རླུང་པོ་གློ་
བུར་བས་ནམ་མཁའ་གསར་དུ་བསྐྱེད་པ་མིན་ཡང་སྤྲིན་གློ་བུར་བ་གཏོར་བས་གདོད་མའི་
ནམ་མཁའ་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་ནོ། །འདིར་ལུས་བསམ་གྱི་དབྱེ་བས་སྲོག་གཅིག་པུ་
ཞིག་ཉི་ཟླ་གཉིས་དང༌། ཐུར་སེལ་གཅིག་པུའང་ཉི་ཟླ་གཉིས་ཀར་དུ་འཇོག་པའི་སྐབས་ཡོད་
མོད་ཀྱི། སྐབས་འདིར། ཐུར་སེལ་ཟླ་བ་དང་སྲོག་ཉི་མའི་རླུང་དུ་བྱའོ། །རྩ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་
ལའང་རོ་མ་དམར་ཆ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚེ་ཐུར་སེལ་དང་འབྲེལ་ལ། རྐྱང་མ་དཀར་ཆ་དང་
འབྲེལ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྲོག་དང་འབྲེལ་མོད་ཀྱི། ཕུན་ཚུན་གྲོགས་བྱེད་པའི་དབང་དུ་
བྱས་ནས་རོ་མ་དང་སྲོག་གཉིས་གནད་གཅིག་ཅིང༌། རྐྱང་མ་དང་ཐུར་སེལ་གནད་གཅིག་གོ
4-1-437


དེས་ན་རོ་རྐྱང་གི་རླུང་དབུ་མར་འདྲེས་པ་དང༌། སྲོག་ཐུར་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་འབྲེས་བ་དུས་
མཉམ་ཞིང་གནད་གཅིག་གོ །
བཞི་པ་ནི་རྒྱུད་ལས། ཐིག་ལེར་སྲོག་ནི་རབ་ཏུ་ཞུགས་ཤིང་གཉིས་ཀའི་བགྲོད་པ་བཅོམ་
པས་རྩེ་གཅིག་སེམས་པ་འཛིན་པའོ། །ཞེས་དང༌། ཕྱི་མ་ལས་ཀྱང༌། འབྱུང་བ་དང་ནི་འཇུག་
པས་དམན་པར་སླར་ཡང་བྱེད་དེ་འཛིན་པའི་ཡན་ལག་གིས་ནི་ཐིག་ལེར་རོ། །ཞེས་དང༌། དྲི་
མེད་འོད་ལས་ཀྱང༌། འདིར་ཐིག་ལེར་ཞེས་པ་དཔྲལ་བར་སྲོག་ནི་རབ་ཏུ་ཞུགས་ཤིང་གཉིས་
ཀའི་བགྲོད་པ་བཅོམ་པ་ཞེས་པ་འགྲོ་འོང་དང་བྲལ་བ། རྩེ་གཅིག་སེམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་
དཔྲལ་བར་སྲོག་འཛིན་པའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། འཛིན་པའི་ངོ་བོ་ནི་སྲོག་རྩོལ་གྱི་སྐབས་
སུ་དབུ་མར་གནས་པའི་རླུང་གཡས་གཡོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་བཅུ་སྔོན་ཡོད་པའི་རིགས་རྒྱུན་
ལས་བྱུང་ཞིང༌། ད་ལྟ་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་སྲོག་ཐུར་གྱི་རླུང་དེ་སྐབས་འདིར་ཤིན་
ཏུ་བརྟན་པའི་བུམ་པ་ཅན་གྱི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་རྩ་དབུ་མའི་ནང་གི་མི་ཤིགས་པའི་ཐིག་
ལེའམ། གཞོམ་མེད་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ལ་ཞུགས་ཤིང༌། དེར་འགྲོ་འོང་གི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་རླུང་དེ་
ཐིམ་པའམ་ཡལ་བ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་འཁོར་ལོ་དྲུག་ཆར་དུ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འདི་ཉིད་ཀྱི་མཐར་
ཐུག་པའི་གནས་ནི་དཔྲལ་བའི་འཁོར་ལོ་ཡིན་པས་འདི་ཉིད་གཙོ་ཆེའོ། །དེ་ཡང་འགྲེལ་ཆེན་
ལས། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་གཟུང་བའི་སེམས་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། འཛིན་པའི་
སྟོབས་ཀྱིས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། དོན་དམ་པར་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་བདེ་
བའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་ལུང་ཐིམ་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ནི་ཀུན་རྫོབ་རྫས་ཀྱི་
དབང་ལས་ཏེ། དབུ་མའི་ནང་གི་འབྱུང་བ་ལྔའི་དྭངས་མ་ལ་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པའི་སྲོག་
ཐུར་གྱི་རླུང་རྣམས་རིམ་པས་ཐིམ་ཞིང་འགྲོ་འོང་མེད་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པས་ན། 
སྔར་སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པའི་སྐབས་སུ་རླུང་དང་སྟོང་གཟུགས་རོ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་སྣང་
4-1-438


[བ་]ཙམ་ལས་མེད་ལ། འདིར་དེ་ཡང་ཉམས་བདེ་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཏུ་འཆར་བས་སྟོང་
གཟུགས་ལ་ཐིག་ལེའི་སྒྲས་བསྟན་ཞིང༌། དེ་ཉིད་གཏུམ་མོ་འབར་བའི་སྣང་བར་ཡང་རིམ་
པས་འགྱུར་ཏེ། འདི་མཐར་ཕྱིན་པ་ན་འབར་སྣང་ལས་བྱུང་བའི་ལྷ་སྐུའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡང་ཅི་
རིག་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་ནི་རྗེས་དྲན་ལ་མཚམས་སྦྱོར་བར་ནུས་པས་ལྷ་སྐུ་དེ་
ལ་འཛིན་པས་དྲངས་པའི་རྗེས་དྲན་དུ་མིང་འདོགས་ལ། འོན་ཀྱང་སྔར་སྟོང་གཟུགས་དེ་ཉིད་
བདེ་{བར་[ཆར་]ཤར་བ་ཙམ་གྱི་བདེ་བ་ལས་ལྷག་པའི་བདེ་བར་རིམ་པ་འདི་ཉིད་ཀྱི་མཐའི་
སྐབས་འདིར་ཡང་ལྷ་སྐུས་བསྐྱེད་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་པས། རྗེས་དྲན་གྱི་ཡན་ལག་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་
པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
ལྔ་པ་ནི་རྒྱུད་ལས། གཏུམ་མོའི་སྣང་བར་གང་ཞིག་གྱུར་པ་ངེས་པར་ལུས་དང་ནམ་
མཁའ་ལ་ཡང་རྗེས་སུ་དྲན་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། ཕྱི་མ་ལས་ཀྱང༌། རྗེས་སུ་དྲན་པས་
མཁའ་ལ་རི་བོང་ཅན་བཞིན་རང་གི་ལུས་ལ་འོད་ཟེར་ཆེན་པོ་ངེས་པར་རྒྱུ། །ཞེས་གསུངས་
ཤིང་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། རྗེས་སུ་དྲན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རང་འདོད་པའི་ལྷ་
མཐོང་བ་སྟེ། གཟུགས་བརྙན་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའོ། །དེ་ལས་འོད་ཟེར་དུ་
མ་འཕྲོ་བའི་རང་བཞིན་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཏེ། དེ་ལས་རྣམ་པ་དུ་མ་འཕྲོ་བའི་གཟུགས་
ཁམས་གསུམ་པ་སྤྲོ་བ་ཞེས་པ་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་བརྗོད་དོ། །ཞེས་པ་ལྟར། རྗེས་
དྲན་གྱི་ཡན་ལག་གི་ངོ་བོ་ནི། སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་པ་པོའི་ལུས་ཀྱི་དོད་དུ་གྱུར་
ཏེ། སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་ལྷ་སྐུ་ཡབ་ཡུམ་མཉམ་པར་སྦྱར་བས། སྒྲུབ་པ་པོའི་རགས་པའི་ལུས་
ལ་དཀར་དམར་འབར་འཛག་ལ་བརྟེན་ནས། དགའ་བཞི་ལུགས་འབྱུང་ལུགས་ཟློག་རྫོགས་
པ་རེ་ཡང་ཡང་བསྒོམས་ཤིང༌། དེ་འདྲ་བ་རེ་རེས་བདེ་བ་གོང་འཕེལ་དུ་འགྱུར་བར་མ་ཟད། 
སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡང་གོང་འཕེལ་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་རང་ཉིད་འདོད་པའི་ལྷ་
4-1-439


སྟེ་འཁོར་ལོའི་བདག་པོ་ཡབ་ཡུམ་དུ་ཤར་བ་དང༌། དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་
གྱིས་ཕྱི་ནང་ཐམས་ཅད་ཁྱབ་པ་དང༌། དེས་ཁྱབ་ཚད་དུ་ཁམས་གསུམ་པའི་གཟུགས་བརྙན་
མཐའ་ཡས་པ་འཆར་བ་སྟེ། སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་འཆར་ཚུལ་རིམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གོང་དུ་
དྲངས་པའི་སྟོད་འགྲེལ་གྱི་ཚིག་ལས་གསལ་བ་དང༌། ལུས་དང་ཞེས་པས་རང་འདོད་པའི་ལྷ་
རྩ་བའི་སྟོང་གཟུགས་དེ་དང༌། ནམ་མཁའ་ཞེས་པས་ཡན་ལག་གི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱི་མ་གཉིས་
པོ་བསྟན་ཅིང༌། སྟོང་གཟུགས་རང་ངོས་ནས་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྩ་བ་དང་ཡན་ལག་གི་
དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང༌། སྐབས་འདི་ཉིད་ཀྱི་རིམ་པ་ལ་གནས་པའི་རྣལ་འབྱོར་བའི་བློ་ལ་འཆར་
ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་པས། རྒྱུད་ལས་ཀྱང༌། རྗེས་སུ་དྲན་པས་ལེགས་པར་དག་པ་དྲི་མེད་འོད་ཀྱི་
དཀྱིལ་འཁོར་དག་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་གཟུགས་ལས་སོ། །ཞེས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་ལས་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་
འཁོར་འབྱུང་བར་གསུངས་ཤིང༌། དཀྱིལ་འཁོར་ཞེས་པའི་ཚིག་ཟུར་གྱིས་དོན་དམ་སྲིད་
གསུམ་མཐའ་དག་བསྟན་པའང་ཡིན་ནོ། །སྐུ་ལས་འཕྲོ་བའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པ་པོའི་སྣང་ངོ་ལ་ལུས་
ཀྱི་ཕྱི་རོལ་ཁོ་ན་ཡིན་ནམ་སྙམ་ན། རང་འདོད་པའི་ལྷའི་སྐུ་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བ་ལ་འོད་
ཟེར་ཆེན་པོ་ཟླ་བ་ལྟར་འཆར་བའང་བཤད་པས། སྤྱིར་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀར་དུ་འཆར་བ་ཡིན་
ཀྱང་ཚིག་དེས་རང་ལུས་ལ་འཆར་བ་ཉིད་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་གསལ་ལོ། །
རྗེས་དྲན་གྱི་ལམ་ཐམས་ཅད་སྟོང་གཟུགས་ཀྱིས་ཞུ་བདེ་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ཀྱང༌། གྲོགས་
ཕྱག་རྒྱ་གཞན་མེད་ན་དགའ་བཞི་རྫོགས་པར་བསྐྱེད་ཐུབ་པ་དང་མི་ཐུབ་པའི་གནས་སྐབས་
གཉིས་ཡོད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཅི་སྟེ་གཟུགས་བརྙན་གྱི་དགའ་བར་མ་གྱུར་ན། ཞེས་གསུངས་
པའང༌། གཟུགས་བརྙན་ཁོ་ནས་དགའ་བཞི་རྫོགས་པའི་ཚུལ་གྱི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཐོབ་
པར་མ་གྱུར་ན་ཞེས་པ་ཡིན་གྱི། གཟུགས་བརྙན་གྱིས་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་ཙམ་ནི་སོར་སྡུད་ཀྱི་རིམ་
པ་ཁོ་ན་ལའང་ཡོད་ན། རྗེས་དྲན་གྱི་རིམ་པའི་ཐོག་མར་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་སོ། །སྐབས་
4-1-440


འདི་དག་ཏུ་ཁ་ཅིག་ཟབ་དོན་ཡིན་རློམ་གྱིས་མྱོས་ནས་རང་འདོད་པའི་ལྷ་ཞེས་པ་ནི། ཞལ་
ཕྱག་གི་རྣམ་པ་ཅན་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་མི་འདོད་པ་ཁམས་གསུམ་པའི་
གཟུགས་བརྙན་ཁོ་ན་ལ་ངོས་འཛིན་པ་ནི་སྟོད་འགྲེལ་ལས། དེ་འདྲ་དེ་ལས་འོད་ཟེར་དང་
དེ་ལས་ཁམས་གསུམ་སྤྲོ་བར་བཤད་པ་རྣམ་དཔྱད་མེད་པར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བས། 
རང་ལུགས་ནི་སྐྱོན་དང་བྲལ་བའོ། །
དྲུག་པ་ནི། ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་འགྱུར་མེད་བདེ་བའི་དབང་གིས་ཡེ་
ཤེས་གཟུགས་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན། །ཅེས་དང༌། བདེ་མཆོག་སྟོད་འགྲེལ་ལས་ཀྱང༌། དེ་ནས་
ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདོད་པའི་ལྷ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་ལས། གང་ཞིག་འགྱུར་བ་
མེད་པའི་བདེ་བ་ཐོབ་པ་སྟེ། དེ་ལ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པའི་སེམས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་
བྲལ་བ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡན་ལག་ཏུ་བརྗོད་དོ། །ཞེས་
སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་འདོད་ལྷའི་རྗེས་ཆགས་ལས་འགྱུར་མེད་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཤེས་རབ་
ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅེས་པ་དང༌། གཟུང་འཛིན་དང་བྲལ་བའི་སྟོང་གཟུགས་དང་བདེ་བ་རོ་
གཅིག་པར་བཤད་པ་དང༌། ཕྱི་མ་ལས། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཁུ་བ་རྡོ་རྗེ་ལས་ནི་མགོ་བོར་བགྲོད་
བྱེད་དྲི་མེད་བདེ་བ་རབ་ཏུ་རྫོགས། །ཞེས་རྡོ་རྗེ་ནས་གཙུག་ཏོར་གྱི་བར་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
སེམས་ཀྱི་གང་བའི་ཚུལ་རྣམས་གསལ་བར་བསྟན་པ་དང༌། མི་ཟད་མཆོག་གི་བདེ་བ་གཞོམ་
དུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐུ་ཞེས་པའི་འགྲེལ་པར་གཟུགས་ཀྱང་འགྱུར་བ་མེད་པའི་བདེ་བར་
འགྱུར་ཏེ། དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཞེས་རྟེན་རྫས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་
སྟོང་གཟུགས་དང་བསྲེས་ཏེ་མཉམ་པར་བཞག་པས་ཐ་མལ་རྫས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་སྟོང་གཟུགས་
སུ་ཐིམ་ཞིང་དག་ནས། སྟོང་གཟུགས་དེ་ཉིད་ཐིག་ལེར་གྱུར་པ་ན། དེ་ཉིད་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་
བར་གྱུར་པ་ནི་གཟུང་འཛིན་གཉིས་མེད་དང་ཐབས་ཤེས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དོན་ཡིན་ནོ། །དེ་
4-1-441


ལྟར་ཡང་དྲི་མེད་འོད་ལས། ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཞེས་པ་ཤེས་བྱ་དང་ཤེས་
པ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་གྱུར་པ་སྟེ། འགྱུར་མེད་བདེ་བའི་དབང་གིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཟུགས་
ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །ཞེས་སོ། །དེས་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ངོ་བོ་ཡང་རྗེས་དྲན་བཞིན་དུ་སྟོང་
གཟུགས་ཡབ་ཡུམ་མཉམ་པར་སྦྱར་བས་རགས་པའི་ལུས་ལ་དགའ་བཞི་འབྱུང་ཟློག་རྫོགས་
པ་དྲངས་པའི་སྐབས་སུ་སྟོང་གཟུགས་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ཁོ་ནས་ཐིག་ལེ་བཅིངས་
པའི་ཚེ་ཐིག་ལེའི་ཆ་ཤས་ཤིག་སྟོང་གཟུགས་ལ་ཐིམ་པས་ཐིག་ལེ་ཐིམ་པའི་སྟོང་གཟུགས་དེ་
བདེ་བ་སྐྱེད་བྱེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ཡང་ཡིན་པར་སོང་ལ། མྱོང་བྱ་བདེ་བ་ཡང་དེ་ཀ་ཡིན་
ཞིང༌། སྟོང་གཟུགས་སུ་ཤར་བའི་ཐིག་ལེ་དེ་ཉིད་ལ་འགྱུར་བའང་མེད་པས་སྟོང་གཟུགས་
དང་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཟུང་འཇུག་ཅེས་བྱ་ཞིང་གཟུང་བ་ཡུལ་ཤེས་བྱ་སྟོང་གཟུགས་དང༌། 
འཛིན་པ་ཡུལ་ཅན་ཤེས་པ་བདེ་བ་ཡིན་ལ། སྟོང་གཟུགས་ཤེས་རབ་དང་བདེ་བ་ཐབས་ཡིན་
ཞིང༌། རྟེན་ཐིག་ལེ་ལུས་དང༌། བརྟེན་པ་ཡེ་ཤེས་སེམས་ཡིན་པས་གཟུང་འཛིན་ཟུང་འཇུག་
དང༌། ཤེས་བྱ་དང་ཤེས་པ་ཟུང་འཇུག་དང༌། ཐབས་ཤེས་ཟུང་འཇུག་དང༌། རྟེན་བརྟེན་པ་
ཟུང་འཇུག་དང༌། ལུས་སེམས་ཟུང་འཇུག་ཅེས་བྱ་སྟེ། སྐབས་འདིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཟུང་
འཇུག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུའོ། །དེ་ལའང་ཇི་སྲིད་ས་བཅུ་གཉིས་མ་རྫོགས་ཀྱི་བར་དུ་སློབ་པའི་ཟུང་
འཇུག་སྟེ་ཆ་ཤས་མ་རྫོགས་པ་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་ནས་ནི་ཆ་ཤས་རྫོགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ཟླ་
བ་ཉ་གང་བ་ལ་ཟླ་བ་རྫོགས་པ་ཞེས་བརྗོད་པ་ལྟར་ཆ་ཚང་བ་ལ་རྫོགས་པ་ཞེས་བྱ་ཡི། གོང་
དུ་འགྲོར་མེད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་རྒྱུད་ལས། དེ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དག་པ་ཉིན་ཞག་
འགའ་ཞིག་དབང་གིས་ཡེ་ཤེས་སྐུ་ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། དབུས་སུ་སྲོག་ནི་རབ་
ཏུ་ཞུགས་པ་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བའི་སྣ་ཚོགས་ཡུམ་ལ་འཁྱུད་པ་སྟེ། །པདྨར་ཞུགས་པའི་
རང་གི་རྡོ་རྗེ་སྤྲོ་བ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཉི་ཟླའི་དབུས་སུ་རབ་ཞུགས་པའོ། །བདེ་བའི་ས་བོན་
4-1-442


མ་ལྟུང་བ་ལས་རབ་དགའི་དགའ་བར་གནས་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་རྣལ་འབྱོར་འདི། །ཕྱག་
རྒྱའི་དངོས་གྲུབ་དོན་སླད་ཁྱབ་བདག་གི་ནི་དཔལ་ལྡན་གསང་བ་ལས་ཀྱང་མཆོག་ཏུ་གསང་
བའོ། །ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། ས་བོན་མ་ལྟུང་བ་ནི་སྟོང་གཟུགས་ཀྱིས་ཐིག་ལེ་བཅིངས་པ་
དང༌། དེ་ལས་རླུང་འགགས་པ་ནི་སྲོག་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་ཞེས་པས་བསྟན། པདྨ་ནི་རྩ་རྡོ་རྗེ་ནི་
ཐིག་ལེ་ཡིན་ཏེ། འཁོར་ལོ་དྲུག་ལ་མས་བརྟན་པའི་ཐིག་ལེ་བཅིངས་པའོ། །དེ་ལྟར་བཅིངས་
པས་རྫས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་རྣམ་པར་དག་ནས་སྟོང་གཟུགས་སུ་གྱུར་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། མས་
བརྟན་གྱི་ཐིག་ལེ་བཅིངས་པས་དཀར་པོའི་བགྲོད་པ་ནོར་བུ་ནས་འགགས་པ་དང༌། དམར་
པོའི་བགྲོད་པ་གཙུག་ཏོར་ནས་འགགས་པ་ནི། ཉི་ཟླའི་དབུས་སུ་ཞུགས་པ་ཞེས་པས་བསྟན་
ཅིང༌། རབ་དགའི་དགའ་བ་ནི་མི་འགྱུར་བས་བདེ་བར་གྱུར་པ་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་རྒྱུ་ནི། ཡུལ་
དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་སྟེ་རང་སེམས་ཙམ་གྱི་སྣང་བ་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་སྣ་ཚོགས་
ཡུམ་ལ་འཁྱུད་པ་ལས་བྱུང་བའོ། །དེ་ཡང་རགས་པའི་ལུས་འདི་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་ལྷ་མོ་དང་
སྦྱོར་བ་མ་ཡིན་གྱི། སྟོང་གཟུགས་ཉིད་ཀྱི་ལྷ་སྐུ་ཡབ་ཡུམ་མཉམ་སྦྱོར་རོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་
གྱི་སྙིང་པོ་ནི། གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒྲུབ་པ་དེ་ཉམས་སུ་བླངས་པ་ན། སྟོང་
གཟུགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཆགས་པས་རྐྱེན་བྱས་ནས་ལུས་ལ་ལས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་འབར་བའི་རྩ་སྟོང་
ཕྲག་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱི་དྭངས་མ་ཧཾ་ཡིག་ལ་འདུས་ནས་ཞུ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ཞུ་བའི་ཐིག་
ལེ་ནོར་བུར་སླེབ་སླེབ་ཀྱི་བར་ལ་རྩ་འཁོར་རྣམས་སུ་དགའ་བའི་སྐད་ཅིག་མ་འཆིང་བ་ཡང་
སྟོང་གཟུགས་ཀྱིས་འཆིང༌། བདེ་བ་མྱོང་བ་ཡང་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་སྣང་བ་དང་བསྲེ། ཁྱད་པར་
ནོར་བུར་སྟོང་གཟུགས་ཀྱིས་དྲག་ཏུ་བཅིངས་ཤིང༌། ཟློག་པ་དང་ཁྱབ་པ་ཡང་སྟོང་གཟུགས་
ཀྱི་བྱེད་པ་ལས་འབྱུང༌། སྤྱི་བོ་ནས་ནོར་བུའི་བར་དུ་ཞུ་བའི་སྐབས་ན་སྟོང་གཟུགས་དང་
བསྲེས་པས་ཁམས་དེ་ཤིན་ཏུ་དྭངས་མར་འགྱུར། སྤྱིར་ནོར་བུར་བཅིངས་པས་ཐམས་ཅད་དུ་
4-1-443


བཅིངས་པར་འགྱུར་བར་ཡང་བཤད་ལ། འོན་ཀྱང་ནོར་བུ་བཅིངས་པ་ནས་ཁྱབ་པའི་བར་དུ་
སྟོང་གཟུགས་དང་བསྲེས་པས། ལས་རླུང་གི་བགྲོད་པ་གཅིག་འགགས། དཀར་པོའི་བགྲོད་
པ་གཅིག་ནོར་བུ་དང༌། དམར་པོའི་བགྲོད་པ་གཅིག་གཙུག་ཏོར་གྱི་ཕྱོགས་ནས་འགག་
སྟེ། དཀར་དམར་རླུང་གསུམ་གྱི་བགྲོད་པ་འགགས་པ་དེ་རྣམས་སྟོང་གཟུགས་ལ་ཐིམ་
པས། སྟོང་གཟུགས་དེ་མི་འགྱུར་བའི་ཐིག་ལེར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ངེས་པར་ན་སྟོང་
གཟུགས་དང་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་གདོད་མའི་གནས་ལུགས་ཡིན་པས་ཡེ་
ནས་བཞུགས་ཀྱང་སྔར་ཁུ་རྡུལ་རླུང་གསུམ་གྱི་སྒྲིབ་པས་བསྒྲིབས་ཏེ་མ་མཐོང༌། སྐབས་དེར་
དཀར་དམར་རླུང་གསུམ་དུ་སྣང་བའི་འཁྲུལ་སྣང་གི་ཆ་ཤས་རེ་རེ་དབྱིངས་སུ་ཡལ་བས་ཆོས་
ཉིད་བདེ་ཆེན་དུ་མཐོང་བ་ནི་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་སེམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་རྣམ་ཀུན་མཆོག་
ལྡན་གྱི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་ཆེན་ཏེ། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བར་ཡེ་ནས་གནས་པ་ཡིན་མོད། 
རྣལ་འབྱོར་པས་བདེ་བ་ཆེན་པོར་རྟོགས་ཡུལ་ཇེ་ཆེ་ཇེ་ཆེར་སོང་བ་དེ་ཀ་ལ་མི་འགྱུར་བའི་
བདེ་བ་འཕེལ་བར་བཏགས་པ་ཡིན་ཀྱང༌། སྒྲུབ་པ་པོའི་སེམས་ལ་སྣང་ཚུལ་ནི་དཀར་དམར་
རླུང་གསུམ་སྔར་ཡོད་པ་རྣམས་སྟོང་གཟུགས་དེ་ལ་ཐིམ་པས། དཀར་དམར་རླུང་གསུམ་
གྱི་རྫས་དང་དངོས་པོ་ནི་འགགས། དེའི་རིགས་རྒྱུན་སྟོང་གཟུགས་ལ་དེ་གསུམ་གྱི་རོ་བྲོ་བ་
ལྟར་གྱུར་ནས་སྔར་སྟོང་གཟུགས་འགྱུར་མེད་ཀྱི་བདེ་བ་མིན་པ་ལས་ད་ནི་སྟོང་གཟུགས་ཉིད་
བདེ་བའི་རོར་གྱུར་ཏོ་སྙམ་པ་འཆར་རོ། །དེ་བས་ན་བཤད་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་རྣལ་འབྱོར་པ་
ལ་སྣང་ཚུལ་དང་བསྟུན་ནས་བཤད་པ་ཡོད་པས་དེ་ལྟར་གོ་བར་གྱིས་ཤིག རྟེན་ཐིག་ལེ་སྟོང་
གཟུགས་སུ་གྱུར་ཞེས་པ་ཡང་དཀར་པོ་ཁོ་ན་ལ་མི་གཟུང་གི ། ཁམས་ཀྱི་དྭངས་མ་མཐའ་དག་
ལ་གོ་དགོས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཁུ་རྡུལ་རླུང་གསུམ་པོ་དེ་རིམ་པས་འགག་ཚུལ་ལ་བརྟེན་ནས་
མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་སྐད་ཅིག་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ས་བཅུ་
4-1-444


གཉིས་སུ་རྣམ་པར་བཞག་པ་མཛད་དོ། །
དོན་ཚན་གཉིས་པ་ཡན་ལག་དྲུག་གི་དབྱེ་བ་དང་བསྡུ་བའི་རྣམ་གྲངས་བཤད་པ་ལ། སོ་
སོའི་དབྱེ་བ་དང༌། རིགས་མཐུན་བསྡུས་ཚུལ་དང༌། བསྡུས་དོན་སྣ་ཚོགས་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་
བ་སྟེ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། སོ་སོར་སྡུད་པ་རྒྱལ་བའི་དབང་པོར་
འགྱུར་ཞིང་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ་བསམ་གཏན་མི་བསྐྱོད་པ་ཉིད་དོ། །སྲོག་རྩོལ་དག་ཀྱང་རལ་གྲི་
ཅན་ནོ་སླར་ཡང་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ་འཛིན་པ་ཕྱག་ན་རིན་ཆེན་ནོ། །གཡུང་མོ་ལ་ནི་རྗེས་སུ་དྲན་
པ་པདྨ་འཛིན་པར་འགྱུར་ཏེ་དཔལ་ལྡན་ཏིང་འཛིན་འཁོར་ལོ་ཅན། །རེ་རེ་དབྱེ་བ་ལྔ་རྣམས་
ཀྱིས་ཏེ་སླར་ཡང་གང་ལས་ཨ་སོགས་ཀ་སོགས་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱེ་བའོ། །ཞེས་ཚིག་རྐང་དང་པོ་
གཉིས་ལ་རྣམ་པ་བཅུ་ཞེས་འབྱུང་བ་ནི་དབུས་ཀྱི་གསལ་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་ན་ཡན་ལག་དང་
པོ་བཞི་ལ་དབྱེ་བ་བཅུར་གསུངས་པས་ཕྱི་མ་གཉིས་ལའང་གོ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། རྒྱུད་འགྲེལ་
གྱི་གནས་སྐབས་གཞན་ནས་དེ་གཉིས་ལའང་དབྱེ་བ་བཅུ་གསལ་བར་ཡང་གསུངས་པས་
ཡན་ལག་དྲུག་པོ་རེ་རེ་ཡང་ནང་ཚན་བཅུ་བཅུས་ཕྱེ་བ་དང༌། རེ་རེ་དབྱེ་བ་ལྔ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ་
ཞེས་པས་ཡན་ལག་དྲུག་པོ་རེ་རེ་ཡང་ནང་ཚན་ལྔ་ལྔར་འབྱེད་པ་བསྟན་ཅིང༌། ཨ་སོགས་ཀ་
སོགས་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པས་ནི། དབྱེ་བ་ལྔའི་ཁྱད་པར་ལ་སྦྱོར་བ་ལྟར་ཡང་རུང་མོད། སླར་
ཡང་ཞེས་པའི་ཚིག་གི་ནུས་པས་རོ་རྐྱང་གི་ལམ་འགོག་པར་བྱེད་པའི་སྒོ་ནས་གཉིས་ཚན་གྱི་
དབྱེ་བར་བྱས་ཏེ། ཡན་ལག་དྲུག་གི་དོན་བསྡུས་སྔ་མ་གཉིས་ལས་གཞན་དུ་སྦྱར་ན་ལེགས་
སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡན་ལག་དྲུག་ལ་གཉིས་ཚན་དུ་དབྱེ་བ་དང༌། ལྔ་ཚན་དུ་དབྱེ་བ་དང༌། བཅུ་
ཚན་དུ་དབྱེ་བ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། སོར་སྡུད་ལ་དབྱེ་ན་རྩ་རཱ་ས་ན་འཆིང་བྱེད་མཚན་
མོའི་རྣལ་འབྱོར་དང༌། ལ་ལ་ན་འཆིང་བྱེད་ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གཉིས་སོ། །བསམ་གཏན་
ལ་དབྱེ་ན་དམིགས་པའི་ཡུལ་སྟོང་གཟུགས་ལ་གཟུང་ཆར་སྣང་བ་སྤོང་བའི་ལམ་ནི་རྩ་རྐྱང་
4-1-445


མ་དག་བྱེད་དང༌། སྟོང་གཟུགས་སྤྲོས་བྲལ་དུ་རྟོགས་པས་འཛིན་ཆར་ཞེན་པ་སྤོང་བའི་ལམ་
ནི་རོ་མ་དག་བྱེད་དེ། དེ་ལྟར་གཉིས་ཡིན་ལ། སོར་སྡུད་ཀྱི་དབྱེ་བ་གཉིས་ནི་བསམ་པ་གཙོ་
ཆེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དག་བྱེད་ཉི་མའི་ཆོས་ཀྱིས་དག་བྱ་ཟླ་བ་སྦྱོང་ཞིང༌། དག་བྱེད་ཟླ་
བའི་ཆོས་ཀྱིས་དག་བྱ་ཉི་མ་སྦྱོང་བ་ཡིན་ལ། བསམ་གཏན་གྱི་སྐབས་འདིར་ནི་ལུས་ཀྱི་ཆ་
ནས་སྦྱོང་བ་གཙོ་བོར་བྱེད་དེ། ཡུལ་སྟོང་གཟུགས་ལ་དམིགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་གཟུང་
ཆ་སྦྱོང་བ་ནི། གཟུང་ཆ་རོ་མའི་ཆོས་ཡིན་ཅིང༌། དེ་ཉིད་ཀྱིས་དག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཡུལ་
ཡུལ་ཅན་དབྱེར་མེད་དུ་འདྲེས་པའི་སེམས་ཏེ་སྤྲོས་བྲལ་དུ་ཤར་བས་འཛིན་ཆ་སྤོང་བ་ནི། 
འཛིན་པ་རྐྱང་མའི་ཆོས་ཡིན་ལ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དག་པར་བྱེད་པས་སོ། །སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པ་
ཡང་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ཏེ། སྟེང་འོག་གི་ལམ་དྲུག་ལས་སྟེང་གི་གཡས་གཡོན་གྱི་རྒྱུ་བ་
བཀག་ནས། དབུས་ཀྱི་རླུང་འོག་དུང་ཅན་མའི་གནས་སུ་བསྲེས་པས་ཉི་མའི་ལམ་དག་པར་
བྱེད་པ་དང༌། འོག་གི་གཡས་གཡོན་གྱི་ལམ་བཀག་ནས་དབུས་ཀྱི་རླུང་སྟེང་མུན་ཅན་ཨ་ཝ་
དྷཱུ་ཏིའི་ནང་དུ་བསྲེས་པས། རྐྱང་མ་ཟླ་བའི་ལམ་དག་པར་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པོ་འདིའི་གོ་
རིམ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་ཀྱང༌། ཕལ་ཆེར་སྟེང་ཐོག་མར་འགག་པ་ཤས་ཆེ་ཞིང༌། གོ་རིམ་
ཇི་ལྟར་ཡང་སྔ་མའི་གནས་སྐབས་སུ་དཀྱིལ་འཁོར་བཅུ་འགག་པའི་འགོ་བརྩམས་ཏེ། ཕྱི་
མའི་མཐར་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །
འཛིན་པའི་རིམ་པ་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། ལྟེ་བ་ནས་སྤྱི་བོའི་བར་དུ་ལུགས་ཟློག་གི་རིམ་པ་
བསྒོམས་པས། གཙོ་བོར་ཉི་མའི་ཆོས་རྣམས་འགག་པ་དང༌། ཡང་གཙུག་ཏོར་ནས་ལྟེ་བའི་
བར་དུ་ལུགས་འབྱུང་གི་རིམ་པ་བསྒོམས་པས་ཟླ་བའི་ཆོས་རྣམས་དག་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་
ན་རིམ་པ་འདི་[ཉིད་]གཉིས་ལས་སྔ་མའི་དབྱེ་བ་བསམ་པ་གཙོ་ཆེ་བའི་རིམ་པ་དང༌། འཛིན་
པའི་དབྱེ་བ་འདི་ལུས་གཙོ་ཆེ་བའི་རིམ་པ་ཡིན་ནོ། །རྗེས་སུ་དྲན་པའི་རིམ་པ་ལ་ཡང་གཉིས་
4-1-446


ཏེ། སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོས་དགའ་བཞི་རྫོགས་པར་འདྲེན་མི་ཐུབ་པའི་གནས་སྐབས་
ནི། གཏུམ་མོའི་འབར་སྣང་ལ་གཙོ་བོར་སྤྱོད་པའི་སྐབས་ཡིན་པས་ཟླ་བ་དག་བྱེད་དང༌། 
དེས་དགའ་བཞི་རྫོགས་པར་འདྲེན་ཐུབ་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་ཀྱི་རྟེན་བྱང་
ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་གཙོ་བོར་སྤྱོད་པའི་སྐབས་ཡིན་པས་ཉི་མ་དག་བྱེད་དོ། །
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རིམ་པ་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། གསང་བ་ནས་དཔྲལ་བའི་བར་འཁོར་ལོ་
ལྔ་ལ་ཁམས་ལྔ་འགག་པ་ནི་ཉི་མ་དག་བྱེད་དང༌། གཙུག་ཏོར་དུ་ཕུང་པོ་ལྔ་སོགས་འགགས་
པ་ནི་ཟླ་བ་དག་བྱེད་དེ། ཁམས་ལྔ་ཤེས་རབ་དང༌། ཕུང་པོ་ལྔ་ཐབས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་
ཡན་ལག་ཕྱི་མ་འདི་གཉིས་ལ་ཡང༌། སྔ་མ་རྗེས་དྲན་བསམ་པ་གཙོ་བོར་བཞག་པའི་དག་
ཚུལ་གྱི་དབྱེ་བ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབྱེ་བ་འདི་ལུས་གཙོ་བོར་བཞག་པའི་དག་ཚུལ་ལོ། །
དབྱེ་བ་འདི་དག་ལམ་རིམ་གྱིས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱིར་འབྱུང་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན་དེ་ལྟར་
ཡིན་ལ། རྣལ་འབྱོར་སྒོམ་པའི་ཚུལ་རེ་རེ་བཞིན་ཡང༌། ཐབས་ཤེས་ཟུང་འཇུག་གི་ཚུལ་དུ་
བསྒོམ་དགོས་པས་དེ་ལྟ་བུའི་དབྱེ་བར་བྱས་ཀྱང་རུང་སྟེ། སོར་སྡུད་ལ་ནི། ནམ་མཁའ་ལ་
སེམས་གནས་པའི་བདེ་བ་ཟླ་བའི་ཆོས་དང༌། སྟོང་གཟུགས་ཉི་མའི་ཆོས་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་
ཡིན་ལ། བསམ་གཏན་ལ་སེམས་སྤྲོས་བྲལ་དང་དེ་ཉིད་སྟོང་གཟུགས་སུ་ཤར་བ་གཉིས་ཟླ་
ཉི་དང༌། སྲོག་རྩོལ་ལ་སྲོག་དང་ཐུར་སེལ་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ཟླ་ཉི་དང༌། འཛིན་པ་ལ་རླུང་
ཐིག་ལེར་ཐིམ་པ་དང་གཏུམ་མོ་འབར་བ་ཟླ་ཉི་དང༌། རྗེས་དྲན་ལ་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། 
ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་ཟླ་ཉི་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཁམས་དཀར་པོ་དང་དམར་པོའི་བགྲོད་པ་
འགག་ཚུལ་ཟླ་ཉིའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་རོ། །དེས་ན་རྒྱུད་ལས་ཨ་སོགས་ཞེས་པས་ཟླ་བ་དང༌། ཀ་
སོགས་ཞེས་པའི་ཉི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིས་རྩ་རོ་རྐྱང་རླུང་ཉི་ཟླ་ཁམས་ཁུ་རྡུལ། ཡུལ་ཡུལ་
ཅན༌། ཐབས་ཤེས་རབ་སོགས་ཅི་རིགས་པ་ལ་སྦྱོར་དགོས་སོ། །ཨ་སོགས་ཀ་སོགས་ཞེས་པ་
4-1-447


ལྔ་ཚན་གྱི་དབྱེ་བའི་ཁྱད་ཆོས་སུ་སྦྱོར་ཚུལ་ནི། གཉིས་ཚན་དང་ལྔ་ཚན་གྱི་དབྱེ་སྒོ་འདི་གཉིས་
བཤད་པས་ཤུགས་ལ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །
གཉིས་པ་ལྔ་ཚན་གྱི་དབྱེ་བ་ནི། སོར་སྡུད་ལ་དབྱེ་ན་ལྔ་སྟེ། དུ་བའི་སྣང་བ་ཙམ་ལ། 
གནས་པའི་སོར་སྡུད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྨིག་རྒྱུ་དང༌། མཁའ་སྣང་དང༌། མར་
མེ་གཡོ་བ་མེད་པ་དང༌། སྤྲིན་མེད་པའི་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་སྣང་བ་ལ་གནས་པའི་སོར་སྡུད་
ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་རོ། །བསམ་གཏན་ལ་ཡང་ལྔ་སྟེ། ཐིག་ལེའི་དབུས་སུ་དུ་སྣང་རབ་འབྱམས་
ཤར་བ་ནས། སྤྲིན་མེད་ནམ་མཁའ་ཤར་བའི་བར་ལྔའོ། །ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའི་ཡན་
ལག་ལྔ་ནི་སྐབས་འདིར་མི་བགྲོང་སྟེ། དེ་ནི་བཅུ་ཚན་དུ་དབྱེ་བའི་སྐབས་ཡིན་ལ། ཡན་ལག་
ལྔ་འབྱུང་བའི་ཁམས་ལྔ་ལ་རིམ་ཅན་དུ་སྦྱོར་བའི་རྒྱུ་མཚན་འཐད་ལྡན་ཡང་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་
རོ། །སྲོག་རྩོལ་ལ་ཡང་ལྔ་སྟེ། སྟེང་འོག་གཡས་གཡོན་གཅིག་ཏུ་བསྡོམས་ཏེ། ས་རླུང་དབུས་
ཀྱི་རྩར་བཅིངས་པ་ནས། ནམ་མཁའི་རླུང་དབུས་ཀྱི་རྩར་བཅིངས་པའི་བར་རོ། །
འཛིན་པ་ལ་ཡང་ལྔ་སྟེ། རླུང་རྣམས་ས་ཁམས་ཀྱི་དྭངས་མའི་ཐིག་ལེ་ལ་ཐིམ་པ་ནས། 
མཁའ་ཁམས་ཀྱི་དྭངས་མའི་ཐིག་ལེ་{ལ་}ཐིམ་པའི་བར་རོ། །རྗེས་དྲན་ལ་ཡང་ལྔ་སྟེ། 
རྟགས་ལྔའི་རང་བཞིན་གྱི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོའི་ཞི་བདེ་རྫོགས་པར་བསྐྱེད་པའི་
དབྱེ་བས་སོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་ལྔ་སྟེ། ས་སོགས་འབྱུང་བ་ལྔ་གནས་གྱུར་པའི་དབྱེ་བས་
སོ། །འདི་ལ་གསང་བའི་འཁོར་ལོའི་ས་གཉིས་ནི། སྔོན་འགྲོར་སྦྱར་ནས། ལྷག་མ་འཁོར་ལོ་
ལྔ་ལ་ས་ཆུ་མེ་རླུང་ནམ་མཁའ་གནས་གྱུར་པ་སྦྱོར་ཏེ། དེ་ཡང་གཙོ་ཆེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ཀྱི། 
ཆ་ཤས་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །
ལྔ་ཚན་གྱི་དབྱེ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ཀྱང་
གཡས་གཡོན་སོ་སོར་མ་བགྲངས་པར་རིགས་མཐུན་ཕན་ཚུན་བསྡེབས་ནས་ལྔར་བྱས་
4-1-448


པའམ། མཁའ་ཁམས་ཀྱི་ནང་དུ་ཕུང་པོ་ལྔའི་དཀྱིལ་ཁོར་བསྡུས་པ་ཅི་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །
གསུམ་པ་བཅུ་ཚན་གྱི་དབྱེ་བ་ནི། སོར་སྡུད་སོགས་སྔ་ཕྱིར་ལམ་གྱི་རྟོགས་པ་མི་འདྲ་བ་
བཅུ་སྐྱེ་བའི་རིམ་པ་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་དབྱེ་བ་བཅུ་ལྟ་བུ་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་གྱི་ལྡོག་ཆས་ཕྱེ་
བ་སོགས་སྦྱོར་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་ཅི་རིགས་པ་ཡོད་པ་རིགས་པས་དཔྱད་དེ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་
ཡང་སོར་སྡུད་ལ་བཅུ་སྟེ། དུ་བ་ལྟ་བུའི་རྟགས་སྣང་དང་པོར་ཤར་བ་ནས། ཐིག་ལེ་ཆེན་པོའི་
རྟགས་སྣང་ཤར་བའི་བར་རྟགས་བཅུའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་བཅུའོ། །བསམ་གཏན་གྱི་དབྱེ་
བ་ལའང་བཅུ་སྟེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། དེ་ལྟར་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་དབྱེ་བས་བསམ་
གཏན་རྣམ་པ་བཅུའོ། །ཞེས་ཏེ་འཛིན་པའི་སྒྲས་ཡུལ་ཅན་ཏེ་བསམ་གཏན་ཡན་ལག་ལྔ་དང༌། 
གཟུང་བའི་སྒྲས་ཡུལ་ཏེ་བསམ་གཏན་ཡན་ལག་ལྔ་པོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མཐོང་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་
གྱུར་པ་སྟོང་གཟུགས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གསར་དུ་ཐོབ་པའི་ཡུལ་གྱི་སྟོང་གཟུགས་
ནས། གཡོ་མེད་བདེ་བའི་ཡན་ལག་གི་བར་གྱི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་སྟོང་གཟུགས་ཏེ་ལྔའོ། །དེ་
ལྟར་ཡུལ་ཅན་ལྔ་དང་ཡུལ་ལྔའི་དབྱེ་བས་བསམ་གཏན་བཅུ་སྟེ་འདི་ཡང་ངེས་པར་ན། སྟོང་
གཟུགས་ཆོས་ཉིད་སྤྲོས་བྲལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་ཁྱབ་པ་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། 
ཕྱོགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དང་དུས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མེད་པས་བསམ་གཏན་ཡན་ལག་ལྔ་སོ་སོའི་དུས་ཀྱི་
དབྱེ་བ་མི་འབྱུང་ཡང་སྒྲུབ་པ་པོ་ཉིད་ཀྱི་བློ་ལ་འཆར་ཚུལ་ལ་ཡན་ལག་ལྔའི་ཉམས་མྱོང་རིམ་
ཅན་དུ་སྐྱེས་པ་ན། སྟོང་གཟུགས་ཀྱང་གོང་ནས་གོང་དུ་ཁྱད་ཞུགས་ལྟར་མཐོང་བའི་དབང་
དུ་མཛད་ནས། དེ་ལྟར་རྣམ་པར་བཞག་གོ་ཡན་ལག་གཞན་རྣམས་ལ་སྔ་ཕྱི་རིམ་པ་བཅུའི་
དབྱེ་བ་མཛད་ཅིང་ཡན་ལག་འདི་ལ་སྔ་ཕྱི་རིམ་པ་ལྔ་ཁོ་ན་ལ་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་དུས་མཉམ་པ་
གཉིས་གཉིས་སོ་སོར་ཕྱེ་ནས་བཅུར་མཛད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཞེ་ན། སྤྱིར་དངོས་པོའི་གནས་
ཚུལ་ལ་བསྒོམ་བྱ་སྟོང་གཟུགས་ནི་རང་ཉིད་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་རྟག་
4-1-449


ཏུ་དབྱེ་བ་མེད་དེ་དེའི་ངོ་བོར་གནས་པ་ཡིན་མོད། སྒྲུབ་པ་པོ་ལ་སྣང་ཚུལ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་
ན། སོར་སྡུད་ཀྱི་རིམ་པ་ཁོ་ནའི་སྐབས་ན། སྟོང་གཟུགས་ཕྱི་རོལ་རྒྱང་ཆད་དུ་སྣང་བས་ཡུལ་
སྟོང་གཟུགས་བཅུ་པོ་རྟོགས་བྱེད་ལམ་གྱི་དབྱེ་བར་མ་མཛད་ལ། བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་པའི་
སྐབས་འདིར་སྟོང་གཟུགས་སེམས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོར་ཤེས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། སྟོང་གཟུགས་
དེ་ཉིད་ཀྱང་བསམ་གཏན་གྱི་ལམ་དུ་བརྗོད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་འདིར་སྟོང་གཟུགས་ལམ་དུ་
བཤད་པས་འོག་མ་རྣམས་ལའང་སྟོང་གཟུགས་སེམས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོར་ཤེས་པ་གོ་བར་བྱས་
ལ། བསམ་གཏན་མ་ཐོབ་གོང་དུ་དེ་ལྟར་ཤེས་པ་མེད་པར་ཡང་བསྟན་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་
ཕྱིར་ཡན་ལག་འདི་ལ་དབྱེ་བ་དེ་ལྟར་གསུངས་སོ། །ཞིབ་མོར་ན་སྟོང་གཟུགས་དངོས་ནི། 
བསམ་གཏན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ཡིན་ཀྱང་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་མིན་
མོད་ཀྱི། སྟོང་གཟུགས་དེ་ཉིད་གསར་ཐོབ་ཏུ་སྣང་བ་དང༌། འཕེལ་བར་སྣང་བའི་ཆ་དེ་ལམ་
བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་ཡིན་པ་ལ་དགོངས་ཤིང༌། སྒྲུབ་པ་པོས་སྟོང་གཟུགས་དེ་ཉིད་
ལམ་དུ་འདུ་ཤེས་པ་ཡང་འབྱུང་བས་དེ་ལྟར་བཤད་དོ། །སྲོག་རྩོལ་ལ་ཡང་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ་ལྟེ་
བའི་དུས་སྦྱོར་གྱི་རྩ་འདབ་རྣམས་ལ་གནས་བཅས་ཏེ། ལུས་ཀྱི་གནས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་
སུ་རྒྱུ་བ་འབྱུང་བ་ལྔའི་རླུང་དེ་རྣམས་ལས་གཡས་ཀྱི་རྩ་འདབ་དྲུག་ལ་རེ་རེ་བཞིན་ཁམས་ལྔ་
ལྔ་འབབ་པའི་ས་ཁམས་དྲུག་གཅིག་ཏུ་སྡོམ་པ་སའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡིན་པ་ནས། ཆུ་མེ་རླུང་
མཁའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཞེས་བྱ་ཞིང༌། གཡོན་གྱི་རྩ་འདབ་དྲུག་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་ལྔ་འཆར་བ་ཡང་
སྔ་མ་དང་འདྲ་བར་བསྡོམས་ནས་གཡས་གཡོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་བཅུ་ཞེས་བྱའོ། །འདིར་
གཙོ་ཆེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་སྲོག་ཐུར་སེལ་ལ་འདྲེ་བའི་སྐབས། སྟེང་གི་ལམ་གཉིས་དབུ་
མར་འགོག་དགོས་པ་ཡིན་ཅིང༌། དེའི་ཚེ་གཡས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔ་རིམ་གྱིས་འགག་པར་
འགྱུར་ལ། དེས་སྲོག་ཐུར་ཕྱེད་ཙམ་འདྲེས་པ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་ལྟར་སྔོན་ཏུ་སོང་བས་ཐུར་སེལ་
4-1-450


སྲོག་ལ་བསྲེ་བ་ན། འོག་གི་གཡས་གཡོན་དུང་ཅན་མར་འགོག་དགོས་ཤིང༌། དེས་ནི་དབུས་
ཀྱི་རྩ་སྟེང་འོག་ལ་གནས་པའི་སྲོག་དང་ཐུར་སེལ་རྫོགས་པར་འདྲེས་ཏེ་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་
འགྱུར་ལ། ཐུར་སེལ་སྲོག་ལ་བསྲེས་པའི་སྐབས་འདིར་གཡོན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྔ་རིམ་གྱིས་
འགག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་སྲོག་རྩོལ་གྱི་ཕྱེད་སྔ་མ་ལ་གཡས་ཀྱི་སའི་དཀྱིལ་འཁོར་
ཙམ་འགགས་པ་ན་ས་ཆུ་མེ་རླུང་ནམ་མཁའ་རྣམས་འགགས་པའི་བར་དུ་ལྔ་དང༌། ཕྱེད་ཕྱི་
མ་ལ་གཡོན་གྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཙམ་འགག་པ་ནས་འདུ་བྱེད་ཚོར་བ་འདུ་ཤེས་
གཟུགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་འགགས་པའི་བར་དུ་ལྔ་སྟེ། སྔ་ཕྱི་བསྡོམས་པས་གནས་སྐབས་
བཅུའོ། །དྲི་མེད་འོད་ལས། དེ་ཡང་དཀྱིལ་འཁོར་བཅུ་འགོག་པ་ལས་རྣམ་པ་བཅུའོ། །ཞེས་
སོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཛིན་པ་ལ་ཡང་དབྱེ་བ་བཅུ་སྟེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། སྲོག་གི་འཛིན་པ་ལྟེ་
བ་དང༌། སྙིང་ག་དང༌། མགྲིན་པ་དང༌། དཔྲལ་བ་དང༌། གཙུག་ཏོར་གྱི་པདྨ་ལ་འགྲོ་བ་དང་
འོང་བའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་བཅུའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ཤིང་ལས་རླུང་
གི་མཚན་ཉིད་མ་དོར་བའི་སྲོག་ཐུར་རྫས་ཀྱི་རླུང་སྟེ། ལྟེ་བར་ས་ཁམས་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་
ཁམས་ལྔའི་དྭངས་མ་ཐིག་ལེ་ལ་ཐིམ་པར་བྱེད་པའི་གནས་སྐབས་དང་། དེ་ནས་རིམ་པའི་
སྙིང་གར་ཆུ། མགྲིན་པར་མེ། དཔྲལ་བར་རླུང༌། གཙུག་ཏོར་དུ་ནམ་མཁའ་གཙོ་བོ་གྱུར་པའི་
ཁམས་ལྔའི་དྭངས་མ་ཐིག་ལེ་ལ་རྫས་ཀྱི་རླུང་དེ་རྣམས་ཐིམ་པར་བྱེད་པའི་བར་དུ་ལྔ་དང༌། 
སླར་ཡང་དེ་ལྟར་ཐིམ་ཟིན་པ་བརྟན་ཞིང་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་དོན་དུ་སླར་ཡང་གཙུག་ཏོར། སྤྱི་
བོ། མགྲིན་པ། སྙིང་ག ལྟེ་བ་རྣམས་སུ་རིམ་པས་བསྒོམ་པ་ལྔ་སྟེ་བཅུའོ། །ཡང་ན་གཙུག་ཏོར་
དུ་ལན་གཉིས་སྤངས་ཏེ་སྔ་མ་ལ་གཙུག་ཏོར་དང༌། ལྔ་ཚན་ཕྱི་མ་ལ་གསང་བའི་འཁོར་ལོ་
བསྒོམ་པ་སྣོན་པར་ཁ་ཅིག་བཞེད་དེ། བགྲོད་ཚུལ་ལུགས་དེ་ལ་ཡང་གསང་བའི་འཁོར་ལོ་སྤྱི་
ཁྱབ་ཏུ་འགྲོ་བར་འདོད་པ་དང༌། གཙུག་ཏོར་དངོས་སུ་སྐབས་འདིར་བརྟན་པར་མི་ནུས་པས། 
4-1-451


གསང་བར་བསྒོམས་པའི་གཙུག་ཏོར་དུ་དོན་གྱིས་བརྟན་པར་འགྱུར་པའི་ཕྱིར། དེའི་དོད་དུ་
བཞག་སྟེ། དབྱེ་བ་བཅུའི་ཡ་གྱལ་དུ་བགྲོད་པའི་ལུགས་འདོད་ཚུལ་གཉིས་སྣང་བ། ཕྱོགས་
རེ་ནས་གཉིས་ཀ་འགལ་བ་མེད་པར་ཡང་མཐོང་ངོ༌། །རྗེས་དྲན་ལ་ཡང་དབྱེ་བ་བཅུ་སྟེ། དེ་
ལྟར་ཡང༌། རྒྱུད་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། བསམ་དང་འདོད་དང་ལུས་ལ་རིམ་དང་ཁ་མཆོག་པདྨ་
སྐམ་དང་ཟས་ལ་རབ་ཏུ་མི་འཇུག་དང༌། །འདར་དང་སྨྱོ་དང་རབ་ཏུ་རྨོངས་པར་འགྱུར་དང་
ཡིད་ནི་རྣམ་པར་འཁྲུལ་དང་དྲག་ཏུ་བརྒྱལ་བ་དག །རྡོ་རྗེ་ཅན་གྱི་དུ་བ་ལ་སོགས་རབ་གསལ་
རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ་སྲོག་ཆགས་ལུས་ལ་འཇིག་རྟེན་དུ། །རབ་ཏུ་གསལ་ཞིང་ངེས་པ་དེ་རྣམས་ཡིད་
སྲུབས་གནས་སྐབས་སུ་ཞིག་བརྒྱལ་བར་འདོད་པ་དེ་ནི་སུ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཐ་མལ་
བ་འཁྲིག་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱི་གཞན་དབང་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་འདོད་པའི་གནས་སྐབས་
རྣམ་པ་བཅུ་དང་འབྲེལ་བའི་ཆགས་པ་ཡོད་པ་སྟེ། གནས་སྐབས་བཅུ་ནི། ཆགས་ཡུལ་ཡིད་
ལ་བསམ་པ་དང༌། འཁྲིག་སྦྱོར་འདོད་པ་དང༌། ལུས་ལ་དྲོད་སྐྱེ་བ་དང༌། ཁ་སྐམ་པ་སོགས་
བཞིན་འགྱུར་པ་དང༌། ཟས་སོགས་བྱ་བ་གཞན་ལ་བློ་མི་འཇུག་པ་དང་ལུས་འདར་ཞིང་
སེམས་མི་བརྟན་པ་དང༌། སྤྱོད་པ་རང་བཞིན་དུ་མི་གནས་ཤིང་འཁྲུགས་པས་སྨྱོས་པ་ལྟར་
གྱུར་པ་དང༌། ཆགས་པའི་དབང་དུ་གྱུར་པས་བྱ་བ་དང་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་མི་ཤེས་ཤིང་རྨོངས་པ་
དང༌། ཟླ་འོད་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་རྐྱེན་གཞན་གྱིས་ཀྱང་གནས་མ་ཡིན་པར་ཆགས་པ་གཡོ་
བ་སྟེ་འཁྲུལ་བ་དང༌། མཐར་འཁྲིག་སྦྱོར་ལ་ཞུགས་པའི་ཚེ་འཛག་བདེ་ཁོ་ནའི་གཞན་དབང་
དུ་སོང་བས་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ཉམས་པས་བརྒྱལ་བ་སྟེ། གནས་
སྐབས་བཅུ་པོ་དེ་དག་སོ་སོའི་དུས་ན་འཛག་བདེའི་ཆ་ཤས་རེ་དང༌། དེ་མྱོང་བའི་འདོད་
ཆགས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་མི་འདྲ་བ་རེ་རེ་ཡོད་པ། དེ་རྣམས་ནི་སྐབས་འདིར་སྦྱང་བྱ་ཡང་ཡིན་ལ། 
དེ་རྣམས་དཔེར་བྱས་ནས་དེ་དག་དང་རྣམ་པ་མཚུངས་པའི་ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་ཀྱི་རིམ་པ་
4-1-452


བཅུ་འབྱུང་བ་ནི། རྗེས་དྲན་གྱི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་བཅུའོ། །དེ་ཡང་ལས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་
ལ་བལྟོས་པའི་རྗེས་དྲན་གྱི་སྐབས་ན་ཡང༌། འདོད་པའི་གནས་སྐབས་བཅུ་དང་མཚུངས་པའི་
བདེ་བ་བཅུ་བཅུ་རིམ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཡང་སྟོང་གཟུགས་ཁོ་ནས་ཞུ་བདེ་རྫོགས་པར་འདྲེན་
མ་ཐུབ་ཀྱི་བར་དུ་རྗེས་དྲན་གྱི་དངོས་གཞི་ལ་མ་སླེབ་སྟེ། རྗེས་དྲན་གྱི་སྒྲུབ་པའམ་སྦྱོར་བ་
སྔོན་འགྲོ་ཙམ་ལ་རྗེས་དྲན་དུ་བཏགས་པར་ཟད་དོ། །དེས་ན་རྗེས་དྲན་དངོས་གཞིའི་སྐབས་
ལ། དུ་རྟགས་ཀྱི་ལྷ་མོས་ཞུ་བདེ་རྫོགས་པར་བསྐྱེད་པ་ན། བསམ་པའི་གནས་སྐབས་སྦྱོང་
ཞིང༌། དེ་དང་རྣམ་པ་མཚུངས་པའི་ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པར་སྣང་
བ་ལྟར་འབྱུང་བ་ནས་བར་མ་བརྒྱད་ལའང་རིམ་པས་སྦྱར་ནས། མཐར་ཐིག་ལེའི་རྟགས་ཀྱི་
ལྷ་མོས་ཞུ་བདེ་རྫོགས་པར་བསྐྱེད་པ་ན། བརྒྱལ་བའི་གནས་སྐབས་སྦྱོར་ཞིང༌། དེ་དང་རྣམ་
པ་མཚུངས་པའི་ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་ཀྱི་བདེ་བ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པ་འབྱུང་བའི་བར་དུ་
རྣམ་པ་བཅུའོ། །ཡན་ལག་གཞན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་བཅུའི་དབྱེ་བ་ལ་དངོས་གཞིའི་དབྱེ་བ་ཁོ་
ནར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱེད་པ་མེད་པ་ལས། རྗེས་དྲན་གྱི་སྐབས་འདི་ལ་དེ་ལྟར་སྦྱོར་བ་ནི་བཅུ་
ཚན་དུ་གྲངས་མཉམ་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ནོ། །ཡང་ན་གནས་སྐབས་གསུམ་ལ་བཅུ་ཚན་རེ་རེ་ངོ་བོ་
ཐ་དད་པར་གནས་ཀྱང་རིགས་མཐུན་དུ་བསྡེབས་ནས་བཅུར་བསྡུས་ཀྱང་རུང་ངོ་ཞེས་བླ་མ་
གསུང་ངོ༌། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རིམ་པ་ཡང་རྣམ་པ་བཅུ་སྟེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས་དེ་ཡང་སྲོག་ལ་
སོགས་པ་རྣམས་མེད་པ་ལས་རྣམ་པ་བཅུའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། འཁོར་ལོ་འོག་མ་ལྔ་
ལ་རྩ་བའི་རླུང་ལྔ་ཕྱིན་ཆད་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་རིམ་གྱིས་འགགས་པ་དང༌། གཙུག་ཏོར་དུ་
ཀླུ་ལ་སོགས་པ་ཡན་ལག་གི་རླུང་ལྔ་ཡང་རིམ་ཅན་དུ་འགགས་པའི་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་བཅུའོ། །
སྤྱིར་ཐུར་སེལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་སོགས་རླུང་བཅུ་ཁམས་སོ་སོ་ལ་སྦྱོར་བ་ཡིན་ཀྱང༌། ཞིབ་
མོར་ན་ཐུར་སེལ་ཡང་ཁམས་ལྔ་ཆར་འདུས་པ་སོགས་རླུང་དེ་དང་དེ་ལ་འབྱུང་བའི་ཁམས་
4-1-453


དེ་དང་དེས་མ་ཁྱབ་ཅིང༌། སྲོག་འཛིན་སོགས་རླུང་བཅུས་ཕུང་ཁམས་ཀྱི་རླུང་བཅུ་ལ་ནམ་
ཡང་མི་ཁྱབ་སྟེ། དེས་ན་སྤྱིར་འབྱུང་བ་ལྔའི་རླུང་གི་འགགས་ཚུལ་དང༌། སྒོས་སྲོག་འཛིན་ལ་
སོགས་པའི་རླུང་འགག་ཚུལ་དེ་སྐབས་འདིར་འབྱུང་བའི་རིམ་པ་མི་འདྲ་བ་གཉིས་འབྱུང་ཡང་
མི་འགལ་ལོ། །
གཉིས་པ་རིགས་མཐུན་བསྡུ་ཚུལ་ནི། རྣལ་འབྱོར་གྱི་གླུ་ལས། ཨ་རེ་ཨཱ་ཧོ་ཉོན་ཅིག་
བུ་ཚུར་ཉོན། །སེམས་ནི་རིངས་ཤིང་སྣང་བ་ཐོབ་པ་དང༌། །གནས་པ་དང་ནི་འགགས་དང་
འབར་བ་དང༌། །བདེ་བའི་ཕྱིར་ན་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གོ །ཞེས་གསུངས་ཤིང་དུས་ཞབས་སྙན་
བརྒྱུད་དུ་གྲགས་པའི་མན་ངག་གི་གཞུང་ལས་ཀྱང༌། ཀུན་ལའང་དྲུག་ཏུ་ཤེས་བྱ་ཏེ། །ཞེས་
འབྱུང་བ་ལྟར་ཏེ། དེ་ཡང་སོ་སོར་སྡུད་པའི་ཡན་ལག་ཉིད་ལ་དབྱེ་ན། ནང་ཚན་དུ་ཡན་ལག་
དྲུག་ཚང་བ་ནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡན་ལག་ལ་ཡང་སོར་སྡུད་ལ་སོགས་པ་ཡན་ལག་དྲུག་
ཚང་བའི་བར་དྲུག་དྲུག་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གོ །དེ་ཡང་སོར་སྡུད་ཀྱི་ངོ་བོ་སེམས་རེངས་པ་སྟེ་རྣམ་
པར་མི་རྟོག་པ་ཡིན་ལ། བསམ་གཏན་གྱི་ངོ་བོ་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་སྣང་བ་ལ་སེམས་གནས་པ་
ཡིན་པ་དང༌། སྲོག་རྩོལ་གྱི་ངོ་བོ་ནི་ལས་རླུང་ཕྱི་རོལ་དུ་མི་རྒྱུ་བ་དང༌། འཛིན་པའི་ངོ་བོ་ནི་
རླུང་སྟོང་པར་འགགས་པ་དང༌། རྗེས་དྲན་གྱི་ངོ་བོ་ནི་གཏུམ་མོ་འབར་བའི་འདོད་ཆགས་ཆེན་
པོ་ཡིན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ངོ་བོ་ནི་ཐིག་ལེ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དོན་
གྱི་མདོ་འདི་རྣམས་བློ་ལ་བཟུང་ནས་སོ་སོར་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། སོ་སོར་སྡུད་པའི་ཡན་ལག་
གི་རིམ་པའི་སྐབས་སུ། མི་གཡོ་གསུམ་ལྡན་དུ་འཇོག་པའི་སོར་སྡུད་ཀྱི་རིམ་པའི་སོར་སྡུད། 
སྟོང་གཟུགས་མཐོང་བ་སོར་སྡུད་ཀྱི་བསམ་གཏན། རླུང་ཅུང་ཟད་འགགས་པས་རྒྱུ་བ་ཞན་
པར་གྱུར་པ་ནི་སོར་སྡུད་ཀྱི་སྲོག་རྩོལ། ནང་དུ་ཡང་དཀྱིལ་འཁོར་བཅུའི་རླུང་གི་ཆ་ཤས་ནས་
ཅུང་ཟད་ཡལ་བ་ནི་སོར་སྡུད་ཀྱི་འཛིན་པ། ལུས་ལ་ལས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་ཅུང་ཟད་འབར་བས་
4-1-454


ཆགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཅུང་ཟད་སྐྱེས་པ་ནི་སོར་སྡུད་ཀྱི་རྗེས་དྲན། ཐིག་ལེ་ཅུང་ཟད་བརྟན་པའི་
བདེ་བ་ཆ་ཕྲ་མོ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་སོར་སྡུད་ཀྱི་རིམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། 
བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་པ་ཉིད་ལས་{སྐྱེ་[ཕྱེ་]བའི་ཡན་ལག་དྲུག་ཀྱང་འདི་ལྟར། སོར་སྡུད་
ནི་འདྲ། གཟུགས་སེམས་རོ་གཅིག་པ་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་པའི་
བསམ་གཏན་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་རྣམས་གོང་དང་འདྲ་བ་ལས་སྟོབས་ཆེར་སོང་བས་ལྷག་པར་
གྱུར་པའོ། །སྲོག་རྩོལ་གྱི་ཡན་ལག་ལ་ཡང་དྲུག་ལས། དང་པོ་གཉིས་བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་
པའི་སྐབས་དང་འདྲ་ཞིང༌། གཡས་གཡོན་སྲོག་ཐུར་གྱི་རླུང་འགགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་སྲོག་
རྩོལ་གྱི་རིམ་པའི་སྲོག་རྩོལ་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་གསུམ་ཡང་སྔར་བས་སྟོབས་ཆེ་བར་གྱུར་པའོ། །
དེ་བཞིན་དུ་འཛིན་པའི་ཡན་ལག་གི་རིམ་པ་ལའང༌། དེའི་དང་པོ་གསུམ་པོ་སྔ་མ་དང་འདྲ། 
རླུང་རྣམས་འབྱུང་བ་ཐིམ་རིམ་གྱི་སྒོ་ནས་དབུ་མའི་ནང་གི་བདེ་བའི་ཐིག་ལེ་ལ་ཐིམ་པའི་ཡེ་
ཤེས་ནི། འཛིན་པའི་རིམ་པའི་འཛིན་པ་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་གཉིས་ཀྱང་སྔར་བས་ལྷག་པར་
སྟོབས་ཆེ་བར་གྱུར་པའོ། །དེ་བཞིན་ཏུ་རྗེས་དྲན་གྱི་རིམ་པ་ལ་དབྱེ་ན། དང་པོ་བཞི་པོ་འཛིན་
པའི་སྐབས་དང་འདྲ། གཏུམ་མོ་འབར་སྣང་གི་ལྷ་མོ་དང་མཉམ་པར་སྦྱོར་བའི་རྗེས་ཆགས་
ལས་ཁམས་ཞུ་བའི་བདེ་བ་ནི། རྗེས་དྲན་གྱི་རིམ་པའི་རྗེས་དྲན་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་གཅིག་པོ་
ཡང་སྔར་ལས་{འགྲོལ་[འཕེལ་]བར་གྱུར་པའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡན་ལག་གི་རིམ་པ་ལ་
དབྱེ་ན། དང་པོ་ལྔ་པོ་རྗེས་དྲན་གྱི་སྐབས་དང་འདྲ་ལ། ཐིག་ལེ་དང་སྟོང་གཟུགས་རོ་གཅིག་
ཏུ་འདྲེས་པའི་བདེ་བ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རིམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ལས་ཡན་
ལག་སྔ་མ་སྔ་མ་འདྲའོ་ཞེས་བརྗོད་པ་རྣམས་ཀྱང༌། ཕྱི་མ་ཕྱི་མའི་གནས་སྐབས་སུ་གོང་ནས་
གོང་དུ་འཕེལ་བ་ཡིན་ཀྱང་མཚན་ཉིད་དང་རིགས་རྒྱུན་མི་འདྲ་བ་མེད་ལ། ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་སྔར་
དང་འདྲ་བ་ལས་འཕེལ་ལོ་ཞེས་བརྗོད་པ་རྣམས་ནི། འཕེལ་བར་མ་ཟད་རིགས་ཀྱང་ཅུང་
4-1-455


ཟད་མི་འདྲ་བར་འགྲོའོ། །དེ་རྣམས་ལ་དངོས་དང་བཏགས་པའི་ཁྱད་པར་ནི། སོར་སྡུད་ཀྱི་
སྐབས་མི་གཡོ་གསུམ་ལྡན་ནི་སོར་སྡུད་དངོས་ཡིན་ལ། གཞན་རྣམས་རྗེས་མཐུན་བཏགས་
པ་བ་ཡིན་ནོ། །བསམ་གཏན་གྱི་དང་པོ་གཉིས་དང༌། སྲོག་རྩོལ་གྱི་གསུམ་དང༌། འཛིན་པའི་
བཞི་དང༌། རྗེས་དྲན་གྱི་ལྔ་རྣམས་དངོས་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་བཏགས་པ་བ་ཡིན་ཅིང༌། ཏིང་ངེ་
འཛིན་གྱི་ཡན་ལག་དྲུག་ཀར་ཡང་དངོས་ཡིན་ནོ། །སྐབས་འདི་དག་ཏུ་ངེས་པར་གོ་དགོས་
པའི་དོན་གྱི་འགག་འདི་ལྟ་བུ་ཡང་ཡོད་དེ། སོ་སོར་སྡུད་པ་དང༌། སོ་སོར་སྡུད་པའི་སྦྱོར་བ་
དང༌། སོ་སོར་སྡུད་པའི་སྒྲུབ་པ་དང༌། སོ་སོར་སྡུད་པའི་ཡན་ལག་དང༌། སོ་སོར་སྡུད་པའི་
རིམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བསམ་གཏན་དང༌། སྲོག་རྩོལ་དང༌། འཛིན་པ་
དང༌། རྗེས་དྲན་རྣམས་ལ་ཡང་སྦྱར་ཞིང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྦྱོར་བ་དང༌། 
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡན་ལག་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རིམ་པ་
རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཤེས་དགོས་སོ། །དེ་ལ་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡན་ལག་དེ་དང་དེའི་རྟོགས་
པ་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་དུ་རྒྱུ་ཚོགས་ལ་འབད་པའི་དུས་ཀྱི་ཉམས་ལེན་ཡན་ལག་དེ་དང་དེའི་རྟོགས་
པ་མ་སྐྱེས་གོང་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། སྒྲུབ་པ་ཞེས་པ་ནི་མ་སྒྲུབ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། གྲུབ་
ཟིན་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བ་གཉིས་ཀར་ལ་འཇུག་ཅིང༌། དེ་དང་དེའི་ཡན་ལག་ཅེས་བྱ་བ་
ནི། ཡན་ལག་སོ་སོའི་དངོས་གཞིའི་རྟོགས་པ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། སོ་སོའི་རིམ་པ་
ཐོབ་ནས་ཇི་སྲིད་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །རིམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་
ཡན་ལག་སྔ་མ་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་ཟིན་ནས་ཡན་ལག་དེ་དང་དེའི་དངོས་གཞི་ཐོབ་པའི་དོན་དུ་
སྒྲུབ་པ་དང༌། གྲུབ་ཟིན་ནས་བརྟན་པ་དང་འཕེལ་བ་དང་མཐར་ཕྱིན་པའི་དོན་དུ་སྒོམ་པའི་
གནས་སྐབས་ཏེ། ཡན་ལག་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་མ་ཞུགས་
ཀྱི་བར་རོ། །དེ་དག་ཀྱང་དཔེར་མཚོན་ན། སོར་སྡུད་ཀྱི་རྟགས་བཅུ་མ་རྫོགས་ཀྱི་བར་སྟེང་
4-1-456


འོག་གི་ནམ་མཁའ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པ་ནི་སོར་སྡུད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་ལ། རྟགས་བཅུ་
པོ་ཤར་བ་ནས་དེ་དག་བརྟན་པ་དང༌། འཕེལ་བ་དང༌། སྣ་ཚོགས་གཟུགས་བརྙན་མཐར་
ཕྱིན་གྱི་བར་ནི་སོ་སོར་སྡུད་པའི་རིམ་པ་ཡིན་ནོ། །རྟགས་བཅུ་རྫོགས་ནས་རྟགས་སྣང་མཐོང་
བའི་ཤེས་པ་དེ་ལ་རྟགས་བཅུ་རྫོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་ནས་བརྩམས་ཏེ་སངས་
རྒྱས་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་རྟགས་བཅུའི་སྣང་བ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡོད་པ་
དེ་ནི་སོ་སོར་སྡུད་པའི་ཡན་ལག་ཡིན་ལ། དེ་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་སྡུད་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཙམ་
ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱི་མིང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་དང་པོ་གསུམ་གྱི་གནས་སྐབས་
ན་ཡང༌། རླུང་ཐིག་ལེར་འཆིང་བའི་དམིགས་པ་བྱེད་པ་དང༌། སྲོག་རྩོལ་མཐར་ཕྱིན་ནས་ལྟེ་
བའི་ཐིག་ལེ་མ་འཆིངས་ཀྱི་བར་དུ་འཛིན་པའི་སྦྱོར་བ་དང༌། དེ་ནས་བཟུང་ནས་རིམ་པ་བཅུ་
ཀར་རྫོགས་ནས། འབར་སྣང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གྲུབ་ཟིན་པ་མན་ཆད་འཛིན་པའི་རིམ་པ་
དང༌། ལྟེ་བར་འཛིན་པ་གྲུབ་པ་ནས། སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་དེའི་རིགས་རྒྱུན་ཡོད་པ་
ནི་འཛིན་པའི་ཡན་ལག་སྟེ་འཛིན་པའི་རྣལ་འབྱོར་ནི་སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱི་མིང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་རྗེས་
དྲན་ཕན་ཆད་དུ་འཛག་མེད་ཀྱི་ཐབས་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཁྱད་པར་རྗེས་དྲན་མཐར་ཕྱིན་པ་ན། 
སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་ཞུ་བདེ་འདྲེན་པའི་སྐབས་དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྦྱོར་བའམ་སྒྲུབ་པ་ཡིན་
ཅིང༌། དེ་དང་སྐད་ཅིག་མ་རྫོགས་ཀྱི་བར་ནི་རིམ་པ་ཡིན་ཏེ། གཞན་རྣམས་ལའང་འདྲའོ། །
སོར་སྡུད་ཀྱི་རིམ་པའི་སྐབས་སུ་དེ་ཉིད་ཀྱི་སོར་སྡུད་ལ་གཙོ་བོར་སྤྱོད་ཅིང༌། བསམ་གཏན་
གྱི་རིམ་པའི་སྐབས་ཀྱང་དེ་ཉིད་ཀྱི་བསམ་གཏན་ལ་གཙོ་བོར་སྤྱོད་པ་ནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་
རིམ་པའི་སྐབས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་གཙོ་བོར་སྤྱོད་པའི་བར་དུ་ཡིན་ཏེ། དབྱེ་བ་ལྷག་
མ་དེ་རྣམས་ལ་ནི་ཤུགས་ལ་སྤྱོད་པ་དང་ཞོར་ལ་འབྱུང་ངོ༌། །དུས་ཞབས་སྙན་བརྒྱུད་ཀྱི། རབ་
ཀྱིས་དང་པོས་རྟོགས་པའོ། །འབྲིང་གིས་སྲོག་རྩོལ་ལ་སོགས་པའོ། །ཐ་མས་དྲུག་པོ་རིམ་
4-1-457


བཞིན་བསྒོམ། །ཞེས་རབ་འབྲིང་ཐ་མ་གསུམ་ལ་རིམ་པས་བསྡུས་འབྲིང་རྒྱས་གསུམ་རིམ་
ཅན་དུ་སྦྱར་ཆོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་དུ། ཀུན་ལའང་དྲུག་ཏུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་
པས། ཀུན་ལའང་དྲུག་གི་གོ་དོན་རྣལ་འབྱོར་གྱི་གླུའི་དགོངས་པ་དང་གཅིག་སྟེ། སོར་སྡུད་
ཉིད་ལའང་མཚན་ཉིད་དྲུག་ཚང་བའི་ཕྱིར། དབང་པོ་རབ་ལ་ཡན་ལག་དྲུག་ཀར་གྱི་རྟོགས་
པ་མན་ངག་འདི་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ནས་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། 
ཕྱིས་ཀྱི་ཤེས་རབ་འཆལ་བ་འགའ་ཞིག་འདོད་པ་ལྟར་ཡན་ལག་དང་པོ་ཁོ་ན་བསྒོམས་ཤིང༌། 
དེའི་ཉམས་རྟོགས་སྐྱེས་པ་ཁོ་ནས་ལམ་ལྷག་མ་བགྲོད་མི་དགོས་པར་གྲོལ་བར་འདོད་པ་ནི་
ཤིན་ཏུ་འཁྲུལ་ལོ། །དེ་དག་ནི་དབྱེ་བའི་རྣམ་གཞག་གཙོ་ཆེ་བ་ཡིན་ལ། ད་ནི་ཡན་ལག་དྲུག་
པོ་དེ་དག་ཆིངས་གཞན་གྱིས་བསྡུ་བའི་ཚུལ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་གསུམ་པ་བསྡུས་དོན་སྣ་ཚོགས་
པའི་རབ་དབྱེ་ལ། སྡོམས་ནི། རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་གསུམ། །དགེ་གསུམ་གཞི་
དང་སྐབས་གསུམ་མམ། །ཐིག་ལེ་བཞི་དང་གནས་སྐབས་བཞི། །བསྙེན་སྒྲུབ་བཞི་དང་རྣལ་
འབྱོར་བཞི། །སྦྱོར་བ་བཞི་དང་སྐུ་བཞིའི་ལམ། །རྡོ་རྗེ་རྣམ་བཞིའི་ལམ་གྱིས་དབྱེ། །དེ་ལྟར་
བཅུ་གཉིས་འདིར་བཤད་དེ། །ཕྱིན་དྲུག་ཁམས་དྲུག་སོགས་ཀྱང་ཡིན། །ཅེས་སོ། །དེ་ཡང་རྒྱུ་
འབྲས་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བ། བརྟུལ་ཞུགས་གསུམ། དགེ་བ་གསུམ། གཞི་གསུམ་གནས་སྐབས་
གསུམ། ཐིག་ལེ་བཞི། གནས་སྐབས་བཞི། བསྙེན་སྒྲུབ་བཞི། རྣལ་འབྱོར་བཞི། སྦྱོར་བ་བཞི། 
སྐུ་བཞི། རྡོ་རྗེ་བཞི་དང་སྦྱར་བ་སྟེ་དོན་ཚན་བཅུ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རྒྱུ་འབྲས་ཕྲུགས་
གཅིག་ལ་སྦྱར་ན། ཡན་ལག་དང་པོ་ལྔ་ནི། སྟོང་གཟུགས་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ཕྱིར་རྒྱུའི་ལམ། ཏིང་
ངེ་འཛིན་ནི་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། འབྲས་བུའི་ཡན་ལག་གོ །ཕྲུགས་གསུམ་
ལ་སྦྱར་ན། སོར་སྡུད་རྒྱུའི་ཡན་ལག བསམ་གཏན་འབྲས་བུའི་ཡན་ལག དེ་བཞིན་དུ་སྲོག་
རྩོལ་རྒྱུ། འཛིན་པ་འབྲས་བུ། རྗེས་དྲན་རྒྱུ། ཏིང་ངེ་འཛིན་འབྲས་བུའི་ཡན་ལག་ཏུ་འཇོག་སྟེ། 
4-1-458


ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་དགོངས་པའོ། །
གཉིས་པ་ནི། དཔལ་དོན་དམ་བསྙེན་པ་ལས། རྡོ་རྗེ་བསླང་བ་འདི་ནི་དང་པོར་གསུངས་
པ་སྟེ། །རྡོ་རྗེ་མེ་ལ་སྲོག་ཞུགས་པ་ནི་གཉིས་པའོ། །དཔལ་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་མི་ལྟུང་
གསུམ་པའོ། །འདི་དག་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་བརྟུལ་ཞུགས་གསུམ་ཉིད་དོ། །ཞེས་ཡན་ལག་
དྲུག་བརྟུལ་ཞུགས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་ཏེ། ཡན་ལག་དང་པོ་གཉིས་ནི་རྡོ་རྗེ་བསླང་བའི་
བརྟུལ་ཞུགས་ཏེ། དབུ་མར་རྟགས་བཅུའི་རྡོ་རྗེ་བརྟན་པར་བརྩེགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བར་པ་
གཉིས་ནི་རྡོ་རྗེ་མེའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཏེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐ་མ་གཉིས་
ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བརྟུལ་ཞུགས་ཏེ། ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་དང་མི་འགྱུར་པའི་ཐིག་ལེ་སྒྲུབ་
པའི་ཕྱིར་རོ། །
གསུམ་པ་ནི། ཡན་ལག་དྲུག་དགེ་བ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། སོར་བསམ་གཉིས་
ཐོག་མར་དགེ་བ་དང༌། སྲོག་འཛིན་གཉིས་བར་དུ་དགེ་བ་དང༌། དྲན་ཏིང་གཉིས་ཐ་མར་དགེ་
བའི་ལམ་མོ། །དེ་ལྟར་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས། དེ་སྐད་དུ་
བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ། {དེའི་[ངའི་]གསུང་ནི་དང་པོར་དགེ་བ། བར་དུ་དགེ་
བ། ཐ་མར་དགེ་བ་ཁོ་ན་ཏེ། དང་པོར་དགེ་ལ་བར་དང་ཐ་མར་མི་དགེ་བའང་མ་ཡིན་ཅིང༌། 
དང་པོ་དང་བར་དུ་མི་དགེ་བ་ཐ་མར་དགེ་བའང་མ་ཡིན་ལ། དང་པོ་དང་ཐ་མར་མི་དགེ་བ་
བར་དུ་དགེ་བ། ཇི་ལྟར་བྱིས་པའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་བཏགས་པ། དང་པོར་རྣམ་པར་
རྟོག་པའི་སྒོམ་པ་དང༌། བར་དུ་དབང་པོ་གཉིས་ཀྱི་བདེ་བ་སྒོམ་པ་དང༌། ཐ་མར་རྣམ་པར་
མི་རྟོག་པ་སྟོང་པ་ཉིད་སྒོམ་པ་བདེ་བ་ཆེན་པོ་བསྒོམ་པའོ། །ཞེས་པ་ནི་མ་རུངས་པའི་ཚིག་སྟེ། 
རྒྱུ་འདྲར་དེ་ལས་སྐྱེ་བ་ཡི། །འབྲས་བུ་ཐམས་ཅད་དུ་མཐོང་གི །ཀོ་ཊ་པ་ཡི་ས་བོན་ལས། །ས་
ལུའི་འབྲུ་ནི་འབྱུང་བ་མེད། །རྣམ་རྟོག་ས་བོན་ལས་བྱུང་བའི། །འབྲས་བུ་རྣམ་རྟོག་བཅས་
4-1-459


པར་འགྱུར། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་ལས་སྐྱེས་པའི། །འབྲས་བུ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་འགྱུར། །རྒྱུ་དེའི་
ཕྱིར་དང་པོར་དགེ་བ། བར་དུ་དགེ་བ། ཐ་མར་དགེ་བའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྤྱིར་སྟོན་པའི་
བསྟན་པ་རྒྱུ་སོ་སོར་སྐྱེ་བོའི་དུས་སུ་དགེ་བ་འབའ་ཞིག་ལ་བསླབས་པས། ལམ་འཕགས་པའི་
ཆོས་དགེ་བ་རྣམས་ཐོབ་ཅིང༌། འབྲས་བུ་ཆོས་ཉིད་དགེ་བ་མངོན་དུ་འགྱུར་བས་ཀྱང་ཐོག་
མཐའ་བར་གསུམ་དུ་དགེ་ལ། ཡང་ན། དད་དང་དགའ་དང་བློ་རྣམས་ཀྱི། །རྒྱུ་ཕྱིར་ཆོས་འདི་
དགེ་བ་ཡིན། །ཅེས་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་ལ་སྦྱར་བའང་སྣང་ཞིང༌། དེ་དག་ཀྱང་འདི་ལ་
ཚང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྐབས་འདིར་ནི། རྣམ་པ་གཞན་རྣམས་དགེ་བར་
ལྡན་དུ་ཟིན་ཡང་རྣམ་པར་རྟོགས་པའི་སྒོམ་པ་དང༌། ལས་རྒྱའི་བདེ་བ་དོན་དམ་དུ་འཛིན་པ་
དང༌། དཔྱད་མཐར་མི་རྟོག་པའི་སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པ་རྣམས་ཀྱང་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་འདིའི་
དབང་དུ་བྱས་ན། ཀུན་རྫོབ་འཁོར་བའི་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་པས་ཤིན་ཏུ་དགེ་བ་མ་
ཡིན་ཅིང༌། དོན་དམ་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང༌། བདེ་ཆེན་དང་སྟོང་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །ལམ་
འདི་ནི་ཐོག་མར་སྟོང་གཟུགས་དོན་དམ་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་ཐོག་མར་
དགེ་བ་དང༌། བར་དུ་རྣམ་རྟོག་གི་རྒྱུ་ལས་རླུང་འགོག་པར་བྱེད་པས་བར་དུ་དགེ་བ་དང༌། ཐ་
མར་དོན་དམ་པའི་ཐིག་ལེ་མི་འགྱུར་བར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་ཐ་མར་དགེ་བ་སྟེ་གསུམ་དང༌། 
ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་ཐམས་ཅད་དཔྱད་པ་སྤངས་པའི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡང་དག་པའི་
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དགེ་བའོ། །སྤྱིར་དགེ་བའི་དོན་བདེ་བ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་
ལ་ངོས་འཛིན་ནོ། །
བཞི་པ་ནི་གནས་པ་རྩ། གཡོ་བ་རླུང༌། བཀོད་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རྣམས་ལ་གཞི་
གསུམ་དུ་གྲགས་པ་ཡིན་པ་ལས། སོར་བསམ་གཉིས་ནི་རྩའི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། རྩ་ལམ་སྦྱང་
བའི་མཆོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྲོག་འཛིན་གཉིས་ནི། ཉི་ཟླའི་རླུང་འགོག་པར་བྱེད་པའི་
4-1-460


ཕྱིར་དང༌། དྲན་ཏིང་གཉིས་ནི་ཐིག་ལེའི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། ཞུ་བདེ་དང་མི་འགྱུར་བའི་ཐིག་ལེའི་
ལམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རིམ་པ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་པའི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་གསུམ་རྟོགས་པར་
བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་པས་སོ། །
ལྔ་པ་ནི་ཇི་སྐད་དུ། འདི་དག་དམན་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྣ་ཚོགས་གཙོ་བོའི་
སྒྲུབ་ཐབས་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར། །ཕྱག་རྒྱ་གསུམ་དང་གནས་སྐབས་གསུམ་ནི་རྣམ་
གསུམ་བགྲོད་པའི་དབང་གི་ལས་དང་ཀུན་རྟོག་མཆོག་རྣམས་སོ། །ཞེས་དང༌། འགྲེལ་པར་
ཡང་འདིར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་{འཇུག་[འཛག་]པའི་བགྲོད་པ་ནི་དམན་པའི་གནས་སྐབས་
དང༌། གཡོ་བའི་བགྲོད་པ་ནི་འབྲིང་པོའི་གནས་སྐབས་དང༌། མི་གཡོ་བའི་བགྲོད་པ་ནི་
མཆོག་གི་གནས་སྐབས་སོ། །འདི་རྣམས་ལ་ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ནི་འཛག་པའི་བདེ་བ་སྦྱིན་པ་མོ་
དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ནི་གཡོ་བའི་བདེ་བ་སྦྱིན་པ་མོ་དང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ནི་མི་གཡོ་པའི་
བདེ་བ་སྦྱིན་པ་མོའོ། །དེ་ལྟར་སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་ལ་ཕྱག་རྒྱ་གསུམ་བསྒོམ་པར་བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། རྣལ་འབྱོར་པས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་སླད་དུ་སྦྱོར་བ་
ཡན་ལག་དྲུག་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། གཞན་ཡང་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཉིད་ལས། 
རྒྱལ་བའི་ལྷན་སྐྱེས་བདེ་བ་འདི་ནི་འཕེལ་བའི་དོན་སླད་དང་པོར་ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་བརྟེན་པར་
བྱ། །དེ་ནས་ཉི་མའི་གཟུགས་ནི་ལུས་དང་གདོང་དང་རྐང་པ་གཙུག་ཏོར་ཡན་ལག་ཐམས་
ཅད་རྫོགས་པ་སྟེ། །གློག་གི་དབྱུག་པའི་རྗེས་མཐུན་འཕོ་མེད་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་མ་མཚན་
ཉིད་ཡན་ལག་རབ་ཏུ་རྫོགས། །རྡོ་རྗེ་རྣམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་སྣང་བར་བྱེད་མ་སྲིད་གསུམ་གནས་
ལུས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་དེ་ནས་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའི་སྔོན་
དུ་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའི་བདེ་བ་ལམ་དུ་བྱེད་དགོས་པ་སྲིད་ལ། འོན་ཀྱང་དེ་ནི་ལས་རྒྱའི་
ལམ་གྱི་སྔོན་འགྲོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེར་གཏོགས་སོ། །དེས་ན་འཛིན་པ་ཡན་ཆད་ནས་རྗེས་དྲན་
4-1-461


གྱི་ཐོག་མའི་བར་ནི་ཐིག་ལེ་སླ་བའི་གནས་སྐབས་དང༌། དབང་པོ་དམན་པའི་གནས་སྐབས་
དང༌། ལས་རྒྱའི་ལམ་གྱིས་བགྲོད་དགོས་པའི་སྐབས་སོ། །དེ་ལ་ཡང་ནང་ཚན་གསུམ་སྟེ་
ལས་རྒྱ་ལ་བརྟེན་ནས་ཞུ་བདེ་བཙན་ཐབས་སུ་འཆིང་དགོས་པའི་སྐབས་དང༌། ལས་རྒྱ་ལ་
བརྟེན་པའི་ཞུ་བདེ་འཛག་མེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་དང༌། ཕྱག་ཆེན་གྱི་ལམ་གྱི་སྙིང་པོར་བཞག་
པའི་ལས་རྒྱས་ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་དུ་བསྐྱེད་པའི་གནས་སྐབས་སོ། །
དང་པོ་ནི། སོར་བསམ་སྲོག་རྩོལ་གསུམ་གྱི་གནས་སྐབས་སུ། ནཱ་ད་གོམས་པའི་བཙན་
ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དགོས་པའི་སྐབས་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ནི་འཛིན་པའི་སྐབས་དང༌། གསུམ་
པ་ནི་རྗེས་དྲན་གྱི་གནས་སྐབས་དང་པོའོ། །དེ་དག་གི་གནས་སྐབས་སུ་ཡང༌། ཡེ་རྒྱས་བདེ་བ་
འདྲེན་པའི་སྐབས་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་ལས་རྒྱའི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ། །རྗེས་དྲན་གྱི་གནས་སྐབས་
བར་པ་ནི། ཐིག་ལེ་བར་མ་དང༌། དབང་པོ་འབྲིང་གི་སྐབས་ཏེ། ལས་རྒྱ་མི་དགོས་ཤིང༌། 
ཕྱག་ཆེན་ཁོ་ནས་མི་ཆོག་ལ། ཡེ་རྒྱ་ཉིད་གཙོ་བོར་བསྟེན་དགོས་པའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། 
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའི་ལམ་མོ། །རྗེས་དྲན་གྱི་གནས་སྐབས་ཐ་མ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི། ཐིག་
ལེ་བསྐ་བ་དང༌། དབང་པོ་རྣོན་པོའི་གནས་སྐབས་ཏེ། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཉིད་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ནོ། །
དེ་ལྟར་ན་ཡན་ལག་དྲུག་ཕྱག་རྒྱ་གསུམ་གྱི་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པས་སྣ་ཚོགས་གཙོ་བོ་རྡོ་རྗེ་
སེམས་དཔའི་སྒྲུབ་ཐབས་ལ་གནས་སྐབས་གསུམ་དུ་འགྱུར། ཞེས་པའོ། །ལྷན་སྐྱེས་འཕེལ་
བའི་དོན་དུ་ལས་རྒྱ་བསྟེན་པས་སྟོང་གཟུགས་ལྷ་སྐུའི་རྣམ་པའི་ཞལ་ཕྱག་སོགས་སྐུའི་མཚན་
ཉིད་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པ་སྨིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེས་སྒྲུབ་པ་པོའི་ལུས་ཀྱི་དོད་བཟུང་ནས་སྟོང་
གཟུགས་ཉིད་ཀྱི་རིག་མ་དང་སྦྱོར་བས་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནས་ཉི་མའི་གཟུགས་ཞེས་
པས་ཡབ་དང༌། གློག་གི་དབྱུག་པའི་རྗེས་མཐུན་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཡུམ་གྱི་སྐུ་བསྟན་པའང་
ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་དབྱུག་པའི་གཟུགས་ཀྱི་དོན་ནི་དབུ་མ་གང་བའི་དོན་ཡིན་ལ། སྐབས་འདིར་
4-1-462


ཕྱིས་ཀྱི་འགའ་ཞིག་ཕྱག་ཆེན་ལྷའི་གཟུགས་སུ་མི་འདོད་པ་ལུང་འདིས་གསལ་བར་བཀག་
ཅིང༌། ཁྱད་པར་རང་ལུགས་ལ་ཡང་འདིར་ངེས་པར་འདོད་དགོས་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ལྔའི་བསྟོད་
པའི་སྐབས། ཤོང་སྟོན་གྱི་འགྱུར་ཡན་ཆད་ལ། སྤྲོས་བྱེད་ནུས་པའི་ངོ་བོར་ཞེས་བསྒྱུར་བ་
ལས། ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཀུན་མཁྱེན་ཆེན་པོའི་དགོངས་པས་འགྱུར་གསར་དུ། སྤྲོས་བྱེད་ནུས་
མའི་གཟུགས་ཅན་གློག་གི་མེ་དང་མཚུངས་ཤིང་ཉི་མ་བཅུ་གཉིས་དག་གི་གཟི་བརྗིད་ཅན། །
ཞེས་ནུས་པའི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་པར་འགྱུར་བཅོས་པའི་དགོས་པའང་འདི་ཁོ་ནར་སྣང་ངོ༌། །
དྲུག་པ་ནི། སོར་བསམ་གཉིས་ཀྱིས་ལུས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་སྒྲིབ་བྲལ་དུ་བྱེད། སྲོག་འཛིན་
གཉིས་ཀྱིས་ངག་གི་ཐིག་ལེ་སྒྲིབ་བྲལ་དུ་བྱེད། རྗེས་དྲན་གྱིས་ཡིད་ཀྱི་ཐིག་ལེ་སྒྲིབ་བྲལ་དུ་
བྱེད། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་སྒྲིབ་བྲལ་དུ་བྱེད་དེ། དེ་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་
ས་བཅུ་གཉིས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཡན་ལག་དྲུག་པོ་དེས་དངོས་སུ་བྱེད་ཅིང༌། དེའི་སྔ་རོལ་
རྣམས་ཀྱིས་བརྒྱུད་ནས་བྱེད་པའོ། །
བདུན་པ་ནི། ཐོག་མར་དགེ་བས་སད་པའི་གནས་སྐབས་སྦྱོང༌། བར་དུ་དགེ་བས་རྨི་
ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་སྦྱོང༌། ཐ་མར་དགེ་བའི་རྗེས་དྲན་གྱིས་གཉིད་འཐུག་པོའི་གནས་
སྐབས་སྦྱོང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་བཞི་པའི་གནས་སྐབས་སྦྱོང་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་ཡང་སྟོང་
གཟུགས་ཀྱི་སྣང་བས་སད་དུས་ཀྱི་སྣང་བ་རགས་པ་འདི་སྦྱོང་བ་ནི། གཟུགས་བརྙན་སྣ་
ཚོགས་སུ་གསལ་བར་སྣང་བ་ཡིན་པར་མཚུངས་པའི་སྒོ་ནས་སྦྱོང་བ་དང་རླུང་བཀག་པས་རྨི་
ལམ་སྦྱོང་བ་ནི། རྨི་ལམ་དང་བར་དོ་སོགས་ཕྲ་བའི་གསལ་སྣང་གི་སྒྲིབ་པ་རྣམས་རླུང་གཡོ་
བའི་མཐུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པས་རྒྱུ་བཀག་པའི་སྒོ་ནས་སྦྱོང་བ་ཡིན་པ་དང༌། ཞུ་བདེ་ལྷན་
སྐྱེས་ཀྱིས་གཉིད་འཐུག་སྦྱོང་བ་ཡང་རླུང་ཐིམ་པའི་མི་རྟོག་པར་མཚུངས་པས་སྦྱོང་བ་ཡིན་པ་
དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་བཞི་པ་སྦྱོང་བ་ནི། རྒྱུ་འགྱུར་བའི་ཐིག་ལེ་བཅོམ། ངོ་བོ་ཆོས་ཉིད་
4-1-463


མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དངོས་གཉེན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཚུལ་
གྱིས་{སྤྱོད་[སྤོང་]པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ཐོག་བར་དུ་དགེ་བའི་མིང་སྨོས་པ་ནི། ཐོག་བར་དུ་
དགེ་བར་འགྱུར་བའི་རིགས་མཐུན་པ་ལ་བཏགས་པ་ཡིན་གྱི་སྒྲིབ་པ་བཞི་སྤོང་བའི་དངོས་
གཉེན་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ས་བཅུ་གཉིས་པའི་དུས་ཀྱི་ཡན་ལག་དྲུག་པོ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དེས་
ན་སོར་བསམ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐའ་དག་ལ་ཐོག་དགེ་ཞེས་སྨོས་པ་སྲིད་ན། ཐོག་དགེའི་
རིགས་སུ་གནས་པ་ལ་དེ་ལྟར་བཏགས་པ་ཡིན་གྱི། ཐོག་དགེ་དངོས་ནི་སོར་བསམ་གྱི་རིམ་
པ་སྟེ། སོར་བསམ་ཁོ་ནའི་ལམ་ལ་གནས་པའི་སྐབས་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །
བརྒྱད་པ་ནི། སོར་བསམ་གྱི་རིམ་པ་གཉིས་བསྙེན་པའི་ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
སྐུའི་གཞི་འདིངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྲོག་འཛིན་གྱི་རིམ་པ་གཉིས་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པའི་ཡན་ལག་
ཡིན་ཏེ། གསུང་རྡོ་རྗེའི་ལམ་གྱི་གཞི་གདིངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེས་དྲན་གྱི་རིམ་པ་སྒྲུབ་པའི་
ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ། ཐུགས་རྡོ་རྗེའི་ལམ་གྱི་གཞི་འདིངས་ཤིང༌། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་འཕྲལ་
དུ་སྒྲུབ་བྱེད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རིམ་པ་སྒྲུབ་པ་ཆེན་པོའི་
ཡན་ལག་ཡིན་ཏེ། ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་ཁྱད་པར་དུ་བསྒྲུབས་ནས་སྤྱིར་རྡོ་རྗེ་བཞིའི་དངོས་འགྲུབ་
དངོས་སུ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་བསྐྱེད་པའི་རིམ་པ་བསྙེན་སྒྲུབ་ཡན་ལག་བཞི་ཡང་
འདི་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ལ་འབྲེལ་ཞིང༌། འདི་རྣམས་ཀྱི་སྒྲ་དོན་ཡང་མཆོག་གི་
དངོས་འགྲུབ་ལ་ཁད་ཉེ་བར་འགྲོ་བས་བསྙེན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་
དམིགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཉེ་བར་སྒྲུབ་པ་ནི་སྒྲུབ་པ་ལ་ཉེ་བའི་དོན་ཏེ། ལམ་དེར་འགྲོ་བའི་
གྲབས་བྱེད་པ་དང་འདྲའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི། འབྲས་བུ་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་ལ་
འཇུག་པའི་མགོ་བརྩམས་པ་ཙམ་ཏེ། ལམ་དེར་ཞུགས་ནས་འགྲོ་བ་དང་འདྲའོ། །སྒྲུབ་པ་
ཆེན་པོ་ནི་བར་མ་ཆད་པར་འབྲས་བུ་ལ་སྦྱོར་བའི་དོན་ཏེ། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྒོ་ལ་འཇུག་པ་དང་
4-1-464


འདྲའོ། །དེས་ན་ཡན་ལག་དྲུག་གར་སྒྲུབ་པ་ཆེན་པོའི་དུས་ན་ཡོད་མོད་ཀྱི། དེ་དག་བསྙེན་
སོགས་གསུམ་པོ་དངོས་སུ་མི་འཇོག་པས་ཐོག་དགེ་བསྙེན་པ་དང༌། བར་དགེ་ཉེར་སྒྲུབ་
དང༌། རྗེས་དྲན་གྱི་རིམ་པ་སྒྲུབ་པར་འཇོག་གོ །སྒྲུབ་ཆེན་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ་དེ་ཡང་གཙོ་
བོར་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི་སྐབས་དེའི་ཡན་ལག་དྲུག་ཀར་ཡང་དངོས་སུ་ནི་སྒྲུབ་ཆེན་ཡིན་ནོ། །
འདི་དག་ལ་ལྟ་སྟངས་དང་དམིགས་པའི་ཡུལ་{ལྟ་བ་དང་བར་[ཐ་དད་པར་]ཡང་ཡོད་དེ། 
བསྙེན་པ་ལ་ནི་དང་པོའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམ་བཅུ་མཁའ་ལ་འཁོར་ལོ་ཅན་གྱི་ཁྲོ་བོའི་ལྟ་བས་སོ། །
བགེགས་མཐར་བྱེད་པའི་ལྟ་བ་བདུད་རྩིའི་ལམ་དུ་སོན་པ་ཡིས་ཀྱང་ཉེ་{བའི་[བར་]སྒྲུབ་
ལ་ཡན་ལག་དྲུག །ཤེས་རབ་ལ་སྤྲོས་ཟླ་བ་ཐིག་ལེ་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུར་གནས་པའི་འགྱུར་མེད་
གསུམ་ནི་སྒྲུབ་པ་ལ། །བདེ་བ་མ་ཉམ་གཅིག་པུ་ཞི་བ་ལྷན་སྐྱེས་ཡེ་ཤེས་རྣལ་འབྱོར་འདིར་
ནི་སྒྲུབ་པ་ཆེན་པོ་ལ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དྲང་དོན་དུ་གཙུག་ཏོར་གྱི་ཐད་ཀྱི་ནམ་མཁའ་དང༌། 
སྨིན་མཚམས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གཟིགས་སྟངས་དང༌། རྣམ་པར་སྣང་
མཛད་ཀྱི་ལྟ་སྟངས་རྣམས་ཡིན་ལ། ངེས་དོན་དུ་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་སྟོང་ཉིད་དང༌། རླུང་སྔགས་
དབྱེར་མེད་དང༌། ཞུ་བདེར་བཅས་པའི་སྟོང་གཟུགས་དང༌། འགྱུར་མེད་གྱི་ཐིག་ལེ་ལ་ལྟ་བ་
རྣམས་ཡིན་ནོ། །
དགུ་པ་ནི། སོར་བསམ་དབྱིབས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ་གཟུགས་བརྙན་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་
དང༌། སྲོག་འཛིན་སྔགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། རླུང་དག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྗེས་དྲན་
ཆོས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པས་བདེ་བ་དང༌། དེ་ལས་མི་རྟོག་པ་
མཐར་ཕྱིན་པའི་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དག་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། སྒྲིབ་
པ་རྣམས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་རྣལ་འབྱོར་བཞི་ནི་སྐུ་བཞིའི་མིང་ཡིན་ཏེ། དེ་རྣམས་
སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །
4-1-465


བཅུ་པ་ནི། ཐོག་དགེ་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་རིང་རྒྱུའི་ཕྱིར་དང༌། བར་དགེ་
ནི་རྗེས་སུ་རྣལ་འབྱོར་ཏེ་སྔ་མའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཅིང༌། བདེ་བའི་རྒྱུ་ཚོགས་གསོག་པའི་ཕྱིར་
དང༌། མཐའ་དགེའི་ཕྱེད་སྔ་མ་ནི་ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། བདེ་བ་མ་གྲུབ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་
པའི་ཐབས་དངོས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཕྱེད་ཕྱི་མ་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཆེན་པོ་སྟེ། བདེ་བ་ཆེན་པོ་
གྲུབ་ཟིན་འཕེལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
བཅུ་གཅིག་པ་ནི། སྤྲུལ་སྐུ་ལམ་དུ་བྱེད་པ་སོར་བསམ་གཉིས། ལོངས་སྐུ་ལམ་དུ་བྱེད་པ་
སྲོག་འཛིན་གཉིས། ཆོས་སྐུ་ལམ་དུ་བྱེད་པ་རྗེས་དྲན། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་ལམ་དུ་བྱེད་པ་
ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །
བཅུ་གཉིས་པ་ནི། སོར་སྡུད་དང་བསམ་གཏན་སྐུ་རྡོ་རྗེ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་
ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ནི་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྲོག་
རྩོལ་དང་འཛིན་པ་ནི་གསུང་རྡོ་རྗེ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་
ནི་གཞོམ་མེད་ཀྱི་ནཱ་ད་ཉིད་སྒྲ་སྐད་ཐམས་ཅད་དུ་འཆར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྗེས་དྲན་ནི་
ཐུགས་རྡོ་རྗེ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། རྒྱལ་བའི་ཐུགས་ནི་སྟོང་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་
ཅད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཏེ། 
བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེ་ཆེན་ཉིད་ཡིན་པས་སོ། །སྐུ་
བཞི་དང་རྡོ་རྗེ་བཞི་ཡང་ཕལ་ཆེར་དོན་གཅིག་པས་ཡན་ལག་དྲུག་སྐུ་བཞིའི་ལམ་ཡིན་པའི་
རྒྱུ་མཚན་ཡང་དེ་རྣམས་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ{བུ་[ར་]རབ་དབྱེ་བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་རྣམས་ལས་
སྤྲོས་ཏེ་བཤད་ན་མང་དུ་འབྱུང་མོད་ཀྱི། སྙིང་པོ་ཙམ་ཞིག་སྨོས་པ་ཡིན་ནོ། །
གཞན་ཡང་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་གྲངས་ངེས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམས་ཀྱང་དབྱེ་བསྡུའི་སྐབས་
འདིར་འབྲེལ་བ་ཡིན་{པས[ལ]། རྒྱ་བོད་ཀྱི་གྲུབ་ཆེན་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་གཞན་གྱིས་བཤད་
4-1-466


པའི་ལམ་རྣམས་ཀྱང་འདིར་འདུས་པ་ཡིན་ཏེ། རེ་ཞིག་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས་ལམ་སྲོལ་ཕྱེ་
བར་གྲགས་པའི་རིམ་ལྔ་སྤྱོད་བསྡུས་སོགས་ལས་འབྱུང་བའི་ལམ་རིམ་དང་སྦྱར་ན། སོར་
བསམ་གཉིས་ནི་ལུས་དབེན་ཏེ། བདེ་སྟོང་ཕྲ་མོའི་མཐུ་ལས་མ་བརྟགས་པར་ཤར་བའི་ལྷ་སྐུ་
ཡིན་པས་སོ། །སྲོག་རྩོལ་ནི་ངག་དབེན་རྡོ་རྗེའི་བཟླས་པ་ཡིན་པ་རྟོགས་བླ་ལ། འཛིན་པ་ནི་
སེམས་དབེན་རྒྱས་པ་མཐར་ཐུག་པ་སྟེ་ཁམས་ལྔ་ཐིམ་རིམ་གྲགས་ཆེ་ཤོས་དེ་དང༌། མཉམ་
བཞག་ཏུ་རང་བཞིན་བརྒྱད་ཅུའི་རྣམ་རྟོག་ཐིམ་པའི་གནས་སྐབས་ཐོག་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྣང་
གསུམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་ཐོག་མར་ཐོབ་པའི་སྐབས་ཡིན་པས་སོ། །རྗེས་དྲན་ནི་
སྒྱུ་ལུས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་རིམ་པ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་སྟེ། རླུང་སེམས་ཙམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ལྷའི་
འཁོར་ལོ་ལ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་འོད་གསལ་དོན་དམ་བདེན་པའི་
རིམ་པ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ཡིན་ཏེ། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་རྒྱུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་འབྲས་བུ་ནི་ཟུང་འཇུག་གི་རིམ་པ་ཡིན་ཏེ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་
དུ་སམྦུ་ཊི་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུད་དོན་སློབ་དཔོན་ནག་པོ་སྤྱོད་པས་བཀྲལ་བའི་དགོངས་དོན་
དང་སྦྱར་ན། དང་པོ་གཉིས་ནི་རྩ་དག་བྱེད་ཡིན་པས་རྒྱུད་ཀྱི་རིམ་པ་དང༌། སྲོག་རྩོལ་དང་
འཛིན་པའི་ཕྱེད་སྔ་མ་ནི་རླུང་དག་བྱེད་དང༌། རྫས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་འབར་བའི་ལམ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར་སྔགས་ཀྱི་རིམ་པ་དང༌། འཛིན་པའི་ཕྱེད་ཕྱི་མ་དང༌། རྗེས་དྲན་ནི་ཞུ་བདེ་ཤིན་ཏུ་བརྟན་
པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རིམ་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
སྐུ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་གསང་བའི་རིམ་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གྲུབ་ཆེན་རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་པའི་གཞུང་གི་
རིམ་ལྔ་དང་སྦྱར་ན། ས་བོན་དང་བཅས་པའི་བདག་བྱིན་བརླབ་པ་ནི་དང་པོ་གཉིས་དང༌། ས་
བོན་མེད་པའི་བདག་བྱིན་བརླབ་པ་ནི་སྲོག་རྩོལ་དང༌། སྣ་ཚོགས་རྡོ་རྗེའི་རིམ་པ་ནི་འཛིན་པ་
དང༌། ནོར་བུ་འགེངས་པ་དང་ཛཱ་ལནྡྷ་རའི་རིམ་པ་ནི་རྗེས་དྲན་དང༌། བསམ་མི་ཁྱབ་ཀྱི་རིམ་
4-1-467


པ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་འབྲས་བུར་བཅས་པའོ་ཞེས་མཁས་པ་འགའ་ཞིག་བཞེད་པ་དམིགས་
པ་རྣམས་ཕྱོགས་མཚུངས་པའི་རིམ་པ་སྦྱར་བ་ཡིན་ལ། ས་ལམ་གྱི་རིམ་པ་དང་སྦྱར་ན་འདི་
ལས་ཅུང་ཟད་མི་འདྲ་བའི་ཚུལ་གྱིས་སྦྱར་ན་ལེགས་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་བཞིན་
དུ་ཕྱག་རྒྱ་བཞིའི་རིམ་པས་འཁྲིད་པ་སོགས་ཀྱང་འདིར་འདུས་ཏེ། དམིགས་པ་སྐྱོང་ཚུལ་དང་
ཡན་ལག་དྲུག་པོ་རྗེས་མཐུན་པ་བསྒོམ་ཚུལ་དང་སྦྱར་ན་གོ་རིམ་མ་ངེས་པ་ནི་ཡོད་ཀྱི། ཡེ་
ཤེས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བའི་གོ་རིམ་ནི། འདི་ཁོ་ནར་ངེས་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་དང་འདི་དགོངས་པའི་
གནད་ནི་གཅིག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་མོད་དངོས་བསྟན་ཚིག་ཟིན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། རིམ་ལྔ་ལ་
སོགས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་མ་ཚང་བ་མེད་པ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདིར་འདུས་ཤིང༌། འདིའི་
ལམ་དང་འབྲས་བུ་མཐའ་དག་དེ་རྣམས་ལ་མ་རྫོགས་པར་མངོན་ནོ། །དེས་ན་ཡན་ལག་དྲུག་
པོ་ལ་ཡང་རིམ་ལྔ་རིམ་བཞི་སོགས་ཀྱིས་བསྡུ་བའི་རྣམ་གཞག་མཛད་པ་རྣམས་ཀྱང་འཐད་པ་
ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
གསུམ་པ་དབྱེ་བ་དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བཤད་པ་ནི། དེ་ལ་སྤྱིར་མ་དག་པའི་རྩ་རླུང་ཐིག་
ལེའི་བྱེད་པ་བཅིངས་པས། གདོད་ནས་རྣམ་པར་དག་པའི་རྡོ་རྗེ་བཞི་མཐོང་བ་ནི། རྡོ་རྗེའི་
རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཐབས་ལ་རགས་ལས་ཤིང༌། དེ་ཡང་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཐམས་ཅད་དང༌། གྲུབ་
པའི་དབང་ཕྱུག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ལེགས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་པས་དགོངས་པ་ནི་གཅིག་ལ། 
འོན་ཀྱང་གབ་ཅིང་མི་གསལ་བ་མང་དུ་ཡོད་དེ། བླ་མ་དམ་པའི་ཞལ་ལ་རག་ལས་པར་མཛད་
པ་ལས། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འགྲེལ་པ་སྐོར་གསུམ་
ན་ནི་མ་སྦས་པར་ཤིན་ཏུ་གསལ་ཞིང་རྒྱས་པར་བསྟན་པས་རྒྱུད་རྒྱལ་འདི་ཉིད་གཞན་པས་
མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའང་ཡིན་པས། དྲི་མེད་འོད་ལས་ཀྱང༌། གང་མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་
མི་ཤེས་པ་དེས་ནི་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་མི་ཤེས་སོ། །གང་གིས་མཚན་ཡང་དག་
4-1-468


པར་བརྗོད་པ་མི་ཤེས་པ་དེས་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་མི་ཤེས་སོ། །གང་གིས་རྡོ་རྗེ་
འཛིན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་མ་ཤེས་པ་དེས་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་མི་ཤེས་སོ། །གང་གིས་སྔགས་ཀྱི་
ཐེག་པ་མི་ཤེས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་འཁོར་བ་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་ལམ་
དང་བྲལ་བའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ནི་བླ་མ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་
བསྟན་པར་བྱ་ཞིང༌། ཐར་པ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་སློབ་མ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཉན་པར་བྱའོ། །
ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་དང་པོ་སོ་སོར་སྡུད་པ་མདོ་ཙམ་བཤད་ན། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་
ཡིན་པ་ལས། དེ་ཡང་རྣམ་རྟོག་བཀག་ཙམ་གྱི་མི་རྟོག་པའི་སེམས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གདོད་ནས་
རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་བཟོ་བཅོས་མེད་
པའི་ཚུལ་དུ་བཞག་པས་རྐྱེན་རྣམ་རྟོག་གི་རབ་རིབ་འགགས་ཏེ། ཡེ་ཤེས་གདོད་མ་ནས་ལྷུན་
གྱིས་གྲུབ་པ་དེ་ཉིད་ལ་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ཀྱང་མ་རིག་པའི་ཆོས་ཉིད་
ཡིན་པའི་ཕྱིར། རིག་པ་དེ་ཉིད་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པས་མ་རིག་པ་རང་ཡལ་དུ་འགྱུར་ལ། 
མ་རིག་པ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ་དེ་ཉིད་དབང་དུ་བསྡུས་ཤིང་བཅིངས་པས་ཀྱང་རིག་པའི་ཡེ་
ཤེས་མངོན་དུ་འགྱུར་བའོ། །དེ་ཡང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ནམ་མཁའི་རྣམ་པ་སེམས་ལ་ཤར་བས་རྐྱེན་
བྱས་ཏེ། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་རྣམ་པ་{ཅན་[ཐམས་ཅད་]སྟོང་ཉམས་ཀྱི་སྣ་
འདྲེན་པ་ཡིན་ནོ། །མི་རྟོག་པའི་སེམས་སྤྲོས་བྲལ་དུ་རང་ཤར་བ་དེ་ནི་ནང་གི་ནམ་མཁའ་སྟེ། 
སོར་སྡུད་ཀྱི་དམིགས་པའི་ཡུལ་གཙོ་བོ་ནི། ནང་གི་ནམ་མཁའ་དང་ཡན་ལག་ནི་ཕྱིའི་ནམ་
མཁའ་འོ། །དེ་ཡང་རྒྱུད་ལས། ནམ་མཁའ་ཆུ་འཛིན་བྲལ་བ་དག་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་བགྲད་
པའི་མིག་གིས་ཞེས་ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྐབས་སུ་ཕྱིའི་ནམ་མཁའ་སྨོས་པས། མཚན་
མོའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ཡང་དོན་གྱིས་གོ་བ་དང༌། ནམ་མཁར་ཀུན་ནས་ཞེན་པའི་སེམས་དང་
ཞེས་ནང་གི་ནམ་མཁའ་སྨོས་པས། ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ཡང་གོ་དགོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན། 
4-1-469


སོ་སོར་སྡུད་པ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེ། །ནམ་མཁའ་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདི་
ལ་མན་ངག་གི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་དམ་པ་ཁ་ཅིག་ན་རེ། ཕྱི་རོལ་ནམ་མཁའ་མ་ཡིན་ཏེ། །
ནང་གི་ནམ་མཁའི་དབུས་གནས་པར། །མི་རྟོག་པ་ལ་མཉམ་བཞག་ན། །མ་བརྟགས་རྨད་
བྱུང་བདེ་བ་འཆར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་དོན་དང་མཐུན་ནོ། །འོ་ན་རྩ་རྒྱུད་ལས། དུང་ཅན་མ་ནི་
ཕྱག་རྒྱ་ཆེ། །དེ་ནི་གཏུམ་མོར་རབ་ཏུ་བརྗོད། །ལྟེ་བའི་སྟེང་དུ་གཡུང་མོ་ནི། །ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏི་མི་ཡི་
སྣ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། སྣ་དེ་ཡི་ནི་ཕྱོགས་སུ་ཡང༌། །གང་ཞིག་ཁོ་ནར་ཡིད་བཀོད་པ། །
མཚན་མའི་མཐའ་མར་རེ་ཁཱ་གང༌། །ཞེས་སོགས་བཤད་པས། རྩ་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིའི་དབྱིབས་
གཟུགས་ཁ་དོག་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བསྒོམས་ཏེ། དེའི་སྨིན་མཚམས་ཀྱི་སྣ་རྩེར་སེམས་
གཏོད་དགོས་{པ་[པས་]མ་ཡིན་ནམ། མི་རྟོག་པ་ལ་བཞག་པས་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིའི་སྣ་རྩེ་ལ་ཡིད་
བཀོད་པ་ཇི་ལྟར་འགྱུར། དེ་ཙམ་གྱིས་དེར་འགྲོ་ན་མུ་སྟེགས་བྱེད་དང༌། ཧྭ་ཤང་མཧཱ་ཡ་ནའི་
ལུགས་སོགས་ཀྱང་སོར་སྡུད་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་ཞིང༌། དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱི་རང་
ལུགས་ལ་སྨིན་མཚམས་སུ་རྩ་དབུ་མའི་བུ་ག་དང་དེ་བ་སྨྱུག་མ་བཅད་ཁའི་ཁོང་སྟོང་ལྟ་བུ་ལ་
སེམས་གཏད་ནས། དེ་དག་བདེན་མེད་དུ་འདུ་ཤེས་པ་དང་བཅས་པས་བསྒོམ་པར་འདོད་དེ། 
དེ་དག་ནི་ཡང་དག་པའི་སྒོམ་པ་ལ་ཁོང་འཁྲུགས་ཤིང༌། ངེས་པའི་དོན་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་
པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ལ་སྨྲས་པ། མུ་སྟེགས་བྱེད་མང་པོ་ཞིག་ཀྱང་རྟོག་དཔྱོད་ཀྱི་སྒོམ་བྱེད་པ་
ཁྱེད་དང་མཚུངས་པའང་ཡོད་མོད་ཀྱི། འགའ་ཞིག་ལ་ནི་རྩ་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིའི་རྣམ་པ་ཡིད་ལ་བྱས་
ནས། དེ་ལ་གནད་དུ་སྣུན་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྒོམ་པ་དང༌། རྟགས་ཅི་རིགས་པ་ཐོན་པའང་
ཡོད་པས། ཁྱེད་ཅག་དང་དེ་དག་ཕལ་ཆེར་འདྲ་བ་ལས་རྟགས་མངོན་གྱུར་གྱི་སྒོ་ནས་དེ་དག་
མཆོག་ཏུ་གྱུར་ལ། ཁྱད་པར་ལྷག་མ་དེ་དག་དང་ཁྱེད་མཚུངས་ཀྱི་ཁོ་བོ་ཅག་མ་ཡིན་ནོ། །མུ་
སྟེགས་ཁ་ཅིག་མི་རྟོག་པ་སྒོམ་པའང་ཡོད་མོད་ཀྱི། དེ་དག་ཀྱང་ལྟ་སྤྱོད་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་
4-1-470


ནོར་བ་ཡིན་གྱི། མི་རྟོག་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱོན་དུ་གྱུར་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཧྭ་ཤང་མཧཱ་ཡ་ན་ཡང་
རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འཁྲུལ་པ་མ་ཡིན་ལ། རྒྱལ་པོའི་བཀའ་ཁྲིམས་ཀྱིས་བཀག་པ་ཙམ་གྱིས་གྲུབ་
མཐའ་ནོར་བར་ག་ལ་འགྱུར་ཞིང༌། ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལའི་སྒོམ་རིམ་ཐ་མར་བཤད་པའི་ལུང་རིག་
གི་གནོད་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དེའི་ལུགས་ལ་འཇུག་པ་ཁོ་ན་ཡང་མ་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ཉིད་ཀྱི་ལུགས་ལ་ལུང་རིག་གི་སྒྲུབ་བྱེད་རྣམ་པར་དག་པའང་ཅི་རིགས་པ་
ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྩོད་པ་ཕམ་པ་ཡང་གྲུབ་མཐའ་ནོར་བའི་སྐྱོན་ཡིན་པར་མ་ངེས་ཏེ། 
རྒོལ་བ་མི་མཁས་པ་དང་སྟེས་དབང་གིས་ཀྱང་རྩོད་པ་ཕམ་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་
ན་གཞན་གྱི་གྲུབ་མཐའི་རང་ལུགས་གསལ་བར་མི་ཤེས་བཞིན་དུ་དེ་དང་འདི་མཚུངས་སོ་
ཞེས་ཅི་བརྟོལ་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱ་བ། གནོད་བྱེད་གཞན་མེད་ན་དེ་དག་དང་མཚུངས་པ་ཙམ་
གྱིས་སྐྱོན་ཡོན་གང་དུའང་མི་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་ཁྱེད་ཀྱི་འདོད་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་རྩ་དབུ་མ་
ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། ཆོས་དབྱིངས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སྒོམ་པར་ཡང་མི་
འགྱུར་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་བཀོད་པ་བློས་བཅོས་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་ཏུ་
བཏགས་པའི་མཚན་མ་ཡིད་བྱེད་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་འདི་སྙམ་དུ་བསྒོམ་བྱ་རྣམ་
རྟོག་ཡིན་ཀྱང་ལུས་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བས་སོ་སྙམ་ན། དེ་ལྟ་ན་ཡང་རྫས་ཀྱི་རྩ་དབུ་མ་ལ་
གནད་དུ་རེག་པའི་སྐབས་ཅུང་ཟད་སྲིད་དུ་ཆུག་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབུ་མའི་ཕྱོགས་སུ་མ་ཕྱིན་
ལ། སེམས་འགྲེལ་རྣམས་ལས་ཡིག་འབྲུ་ཐིག་ལེ་སོགས་རྟོག་པས་སྒོམ་པ་སྨད་ནས། ནམ་
མཁའ་ལ་སྒོམ་པ་བསྔགས་ན། ཁྱེད་ཀྱི་ལྟར་ནམ་མཁའ་དེ་རྩ་ནང་གི་སྦུགས་སྟོང་རྟོག་པས་
བསྒོམས་པ་དེ་ལ་ངོས་འཛིན་ན་ནི། ཡང་ན་སེམས་འགྲེལ་མི་འཐད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། འཐད་
ན་ཡིག་འབྲུ་ཐིག་ལེ་སོགས་ཡོད་པའི་རྩ་དབུ་མ་བསྒོམས་པ་ལས། དེ་དག་མེད་པའི་དབུ་མ་
སྟོང་པ་བསྒོམས་པ་ཆེས་ཟབ་པར་འགྱུར་བས་ཤིན་ཏུ་བཞད་གད་ཀྱི་གནས་སོ། །དེས་ན་
4-1-471


འདིར་རང་ལུགས་ནི། མི་གཡོ་བ་རྣལ་འབྱོར་བླ་ན་མེད་པའི་རྒྱུད་ལས། སེམས་ནི་བཅིངས་
པར་གྱུར་པ་ཡིས། །རླུང་ཡང་འཆིང་བར་འགྱུར་བའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། བྲམ་ཟེ་ཆེན་
པོས་ཀྱང༌། མཁའ་འདྲར་བྱས་ན་རླུང་ནི་རབ་ཏུ་འཆིང༌། །མཉམ་ཉིད་རབ་ཏུ་རྟོགས་ན་རྣམ་
པར་གྲོལ། །ཞེས་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་དང་། རྩའི་སྣ་རྩེར་ཡིད་བཀོད་པ། ཞེས་
བཤད་པ་ཡང༌། བླ་མ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་ལས། སྣ་རྩེ་གསུམ་གཅིག་ཏུ་བསྡུ་བའི་
གདམས་ངག་ཅེས་བཤད་པ་དེ་ཁོ་ན་ཡིན་ཏེ། བྱེད་བཅིངས་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་གནད་ལྟ་སྟངས་
ལ་སོགས་པ་དང༌། ནང་གི་ནམ་མཁའ་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པ་གཉིས་འཛོམ་པས། དེའི་
རྗེས་ཐོགས་སུ་རླུང་ཕྲ་མོ་ཅུང་ཟད་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ཐིམ་པའི་རྐྱེན་ལས་
ཐོབ་པའི་ཤེས་པ་བདེ་བ་ཕྲ་མོ་ཅན་ནང་གི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲེས་པ་དེ་ནི་དེ་མ་ཐག་རླུང་དབུ་
མར་སྡུད་པའི་ནུས་པ་ཅན་ཡིན་པ་དང་། དབང་ཡུལ་ཐ་མལ་བའི་འབྲེལ་བ་འཕྲལ་དུ་གཅོད་
པ་དང༌། རྟགས་བཅུ་སོགས་གསལ་བར་མཐོང་བའི་ནུས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་སྟོང་
གཟུགས་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་ནུས་ན་དེ་ནི་ཕྱིར་དང༌། ལུས་གཞན་ལ་ཤར་བ་ལྟར་སྣང་ཡང་
དངོས་གནས་ལ་དོན་དམ་པའི་རྩ་དབུ་མ་ལ་ཤར་བ་ཡིན་པས། དེ་ཉིད་ལ་མཉམ་པར་བཞག་
པས་ལུས་སེམས་དབུ་མར་སྡུད་པའི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གི་གྲོགས་ཕྱིའི་རྐྱེན་དུ་སངས་
རྒྱས་ཉིད་ནས་བརྩམས་ཏེ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་ལམ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་སྐྱེས་པའི་བླ་མ་དམ་
པའི་བྱིན་རླབས་འཇུག་པ་དགོས་ཤིང༌། དེ་ནི་གཞན་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་པའི་རྡོ་རྗེ་འབེབས་པ་
ཡིན་ལ། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་རང་རྒྱུད་ལ་གནས་པའི་ལྷ་རྣམས་དགྱེས་པས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་
འབེབས་པར་འགྱུར་ཏེ། སོར་སྡུད་ཀྱི་དང་པོ་ནས་བརྩམས་ཏེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྫོགས་པའི་
མཐར་ཐུག་པར་རྡོ་རྗེ་འབེབས་པའི་བྱིན་རླབས་གོང་འཕེལ་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་རྡོ་
རྗེ་འབེབས་པ་དང༌། རླུང་ཕྲ་མོ་དབྱིངས་སུ་ཡལ་བ་ལས་སྐྱེས་པའི་བདེ་སྟོང་དང༌། བྱེད་
4-1-472


བཅིངས་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ་གསུམ་འཛོམ་པ་ལས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པར་བྱེད་ཅིང༌། 
ཀུན་རྫོབ་རྗེས་ཀྱི་རྩ་ལམ་སྦྱངས། རྩ་མདུད་ལྷོད་པོར་འགྱུར། གཟུང་འཛིན་གྱི་རླུང་ཡང་ཆ་
ཤས་ནས་དབུ་མར་ཐིམ། རྫོགས་པའི་རིམ་པའི་ཡེ་ཤེས་དངོས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བ་ཡིན་གྱི། བློ་རྣམ་
རྟོག་གིས་བཀོད་པའི་རྩ་{མིག་[ཡིག་]འབྲུ་ཐིག་ལེ་སོགས་ཐ་མལ་གྱི་ལུས་ཉེ་ཚེ་བ་འདིའི་
སྟེང་དུ་བསྒོམས་པས་རགས་པ་རྫས་ཀྱི་རྩ་ཙམ་ལ་གནད་དུ་རེག་པ་ནི་སྲིད་ཅིང༌། དེ་ལས་
རིང་ཞིག་ལོན་པའི་དུས་འགའ་ཞིག་ན་རྫོགས་པའི་རིམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣ་འདྲེན་བྱེད་པ་
ཙམ་ཡང་ཡོད་སྲིད་ཀྱང༌། དེ་ཉིད་ངེས་དོན་དང་ཟབ་ལམ་མཐར་ཐུག་དངོས་ཡིན་པར་འཛིན་
པ་ནི། བློ་གྲོས་ཆེན་པོར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་པ་རྣམས་བློ་ཆུང་མཐར་ཐུག་པའི་
རང་མཚང་སྟོན་པར་ཟད་དེ། རྨོངས་པ་འགའ་ཞིག་ཛམྦི་རིའི་འབྲས་བུ་ལ་ནོར་བུར་འཛིན་པ་
དང་འདྲའོ། །ཡང་རང་རྒྱུད་ཀྱི་ལྷ་ནི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡིན་ལ། དེ་ནི་
ཤེས་བྱ་ཀུན་ཁྱབ་ཡིན་ན་སྒྲུབ་པ་པོ་གཅིག་གི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལ་ཇི་ལྟར་འབེབས་སྙམ་
ན། ཁྱབ་བྱེད་ལྷ་དེ་ནི་ཀུན་ཁྱབ་ཡིན་ཡང༌། ཁྱབ་བྱ་སེམས་ཅན་སོ་སོ་ཀུན་ཁྱབ་མ་ཡིན་པས་
གཅིག་ལ་ཕེབས་ཤིང་གཞན་ལ་མི་ཕེབས་པ་མི་འགལ་ལ་སྒྲུབ་པ་པོ་དེའི་ལུས་ངག་ཡིད་
གསུམ་གྱིས་སློབ་དཔོན་མཉེས་པར་བྱས་པ་སོགས་ལས་བླ་མའི་བྱིན་རླབས་དེའི་ལུས་ངག་
ཡིད་གསུམ་ལ་ཞུགས་པ་ན། དེའི་སྒོ་གསུམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཅུང་ཟད་བསྲབས་པས། མཚམས་
ཐད་དེ་ཀ་ནས་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་ལྷའི་འོད་དམ་སྣང་བ་ཅུང་ཟད་ཤར་བ་ནི། དོན་དམ་ལྷའི་རྡོ་རྗེ་
འབེབས་པ་ཡིན་ལ། དངོས་པོར་ན་དེ་ལྟར་ཡིན་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་ཅན་ཆེན་པོར་རང་ངམ་
གཞན་འགའ་ཞིག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་སྣང་བ་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ལྷ་དེ་སྒྲུབ་པ་པོ་
རང་ཉིད་ཀྱི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལ་གནས་ཏེ། ལམ་བསྒོམས་པས་དེ་སྟོབས་ཇེ་འཕེལ་དུ་
སོང་བ་ལྟར་གྱུར་ནས། དེས་བྱིན་གྱིས་རློབ་པའི་སྣང་བ་འཆར་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་མཆོག་
4-1-473


ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་ཡེ་ཤེས་གྲུབ་པར་བླ་མའི་བཀས་གྲོལ་བར་འདོད་པ་བཀག་པ་མ་ཡིན་ནམ། 
བྱིན་རླབས་ཀྱི་མཐུ་ལས་རླུང་དབུ་མར་ཇི་ལྟར་འགག་སྙམ་ན། དེ་ནི་ཕྱག་རྒྱ་གསུམ་གྱི་སྒྲུབ་
པ་སོགས་གང་ཡང་མེད་པར། བླ་མའི་སྨོན་ལམ་མམ་བྱིན་རླབས་ཁོ་ནས་གྲོལ་བར་འདོད་པ་
བཀག་པ་ཡིན་གྱི། དང་པོར་བྱིན་རླབས་ཞུགས་པས་ལམ་གྱི་སྣ་འདྲེན་པ་དང༌། དེ་ནས་བྱིན་
རླབས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ལམ་མྱུར་དུ་བགྲོད་པ་མི་འགོག་པར་མ་ཟད་ཤིན་ཏུ་ཆེས་ཆེར་
བསྔགས་པར་ཡང་མཛད་དེ། ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན་བཤད་པ་དང༌། འདི་སྐད་དུ། སློབ་མ་
དམ་པ་རྣམས་ལ་ལམ་དག་ནི། བླ་མ་དམ་པའི་དྲིན་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་
གསུངས་ཤིང༌། རྒྱས་པར་དོན་དམ་བསྙེན་པ་ལས་ཀྱང་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེས་ན་དེ་འདྲ་ནི་
འདིར་མ་ཟད་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་སྤྱིའི་ལུགས་ཡིན་ལ། སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་མཐའ་དག་ཏུ་མ་ཟད་
ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་མཐའ་དག་ལ་དགོས་ཏེ། མུ་སྟེགས་བྱེད་དང་ཐེག་པ་འོག་མ་རྣམས་ལའང་མི་
རྟོག་པ་ཙམ་ཡོད་ལ། དེས་སྐྱོན་དུ་གྱུར་པའང་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་
པའི་ཉེ་ལམ་དུ་མི་འགྱུར་མོད། འདིར་སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་པའི་ཉེ་ལམ་མྱུར་ལམ་ཁྱད་པར་ཅན་
འགྱུར་བའི་གནད་ནི། གོང་དུ་བཤད་པའི་གནད་གསུམ་པོ་དེ་འདི་ལ་ཚང་ལ། དེ་རྣམས་ལ་ནི་
ཕལ་ཆེར་ལ་གནད་གསུམ་ཀར་མེད་ལ། འགའ་ཞིག་ལ་བྱེད་བཅིངས་ཙམ་ཡོད་ཀྱང་གཞན་
རྣམས་མེད་པས་སོ། །གཞན་ཡང་འདི་དག་ལ་མང་དུ་སྤྲོར་ཡོད་ཀྱང་། ད་ནི་ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་པས་
ཆོག་གོ །དེ་ལྟར་ན་སོ་སོར་སྡུད་པ་འདི་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལམ་མདོ་ལུགས་
ཀྱི་མན་ངག་གི་གནད་ཐམས་ཅད་ཚང་བ་ལ། སྔགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཤེར་ཕྱིན་གྱིས་
བརྒྱན་པ་ཡིན་པས། ལུགས་འདིའི་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟ་
བུའི་སོར་སྡུད་ལ་དབྱེ་ན། གོང་དུ་བསྟན་པ་ལྟར་རྟགས་ལྔའི་དབྱེ་བས་ལྔ་ཡོད་པ་ལས། ནམ་
མཁའ་སྤྲིན་མེད་པའི་རྟགས་ལས་ཕྱེ་ན། ཉིན་རྟགས་དྲུག་དང༌། སྣ་ཚོགས་གཟུགས་བརྙན་ནོ། །
4-1-474


དེ་རྣམས་རིམ་གྱིས་མཐོང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། རྟགས་ཀྱི་དབྱེ་བས་བཅུ་གཅིག་དང༌། ཀུན་
གྱི་ཐོག་མར་དེ་རྣམས་འཆར་བའི་གཞི་ནང་གི་ནམ་མཁའ་ཙམ་ལ་བློ་གནས་པ་ནི་མི་བཟད་
མུན་པ་ལྟ་བུའི་ཉམས་ཏེ། མཐོ་དམན་གྱི་དབྱེ་བ་བཅུ་གཉིས་སུ་ཡང་འགྱུར་ལ། ཡང་མདོར་
བསྡུས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། མཚན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་དང་ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གཉིས་
འབྱུང་བ་ནི། ལམ་འདི་ཉིད་ཁོ་ན་ལ་ཡང་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་གཉིས་ཀྱི་ཆ་སྟོན་པ་དང༌། རོ་
རྐྱང་གི་རྩ་བཅིང་བ་དང༌། ཞག་གཅིག་ལ་ཉིན་དང་མཚན། ཟླ་བ་གཅིག་ལ་དཀར་ཕྱོགས་
དང་ནག་ཕྱོགས། ལོ་གཅིག་ལ་ལྷོ་བགྲོད་དང་བྱང་བགྲོད་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་
དང་དེ་དག་ནང་ལུས་ལ་སྦྱར་བ་རྣམས་ཀྱི་དྲི་མ་སྦྱོང་ཞིང༌། གཙོ་བོར་སྐྱེ་བ་དང་འཆི་བའི་བག་
ཆགས་སྦྱོང་བའི་ཕྱིར་ཡིན་ལ། གནས་སྐབས་སུ་མཚན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་སྟོང་གཟུགས་
སྒྲུབ་བླ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་གྲུབ་ནས་ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་ནི་རྩལ་ཕྱོགས་མེད་དུ་སྦྱོང་བའི་
ཕྱིར་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སོར་སྡུད་ཐོབ་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི། དེ་སྐད་དུ་ཡང༌། སོ་
སོར་སྡུད་པས་རྣལ་འབྱོར་པ་ནི་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་སྔགས་རྣམས་ཀུན་གྱིས་བྱིན་གྱིས་
རློབས། །ཞེས་བདེན་ཚིག་འགྲུབ་པར་བཤད་དོ། །
ད་ནི་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་རྣམ་པར་ངེས་པ་ནི། དབང་མདོར་བསྟན་གྱི་འགྲེལ་པ་
དོན་དམ་བསྡུས་པ་ལས། གཟུགས་ནི་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཏེ། བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ནི་བསམ་
གཏན་གྱི་ཡན་ལག་གིས་བརྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་བཤད་པའི་དོན་སོར་སྡུད་ཀྱིས་སྟོང་གཟུགས་
མཐོང་བ་བསམ་གཏན་གྱིས་བརྟན་པར་བྱེད་པའོ། །ཞེས་འདོད་པ་ཡོད་ན། བརྟན་པའི་
དོན་གང་ལ་བྱེད་ལ་རག་སྟེ། འདིར་ཁ་ཅིག་སྟོང་གཟུགས་འཆར་བ་ཉམ་མི་འགྲོ་བ་ལ་བྱེད་
ན། དེ་ནི་སོར་སྡུད་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཡིན་པས་སྐབས་འདིར་བསྐྱར་ཏེ་འཆད་དགོས་པ་མེད་
དོ། །དེས་ན་བརྟན་པའི་དོན་ནི། སྟོང་གཟུགས་འགག་མི་སྲིད་པའི་དོན་ཏེ། གཟུགས་སེམས་
4-1-475


དབྱེར་མེད་དུ་རྟོགས་པས་ཇི་སྲིད་སེམས་ཉིད་ཡོད་ཀྱི་བར་དུ་སྟོང་གཟུགས་ཀྱང་ཡོད་པ་ལ་
བྱའོ། །མདོར་ན་འདིའི་དམིགས་པའི་ཡུལ་གཙོ་བོ་སྟོང་གཟུགས་ཡིན་ལ། རང་གི་བློ་ངོར་དེ་
དང་སེམས་ཉིད་གཅིག་ཏུ་བསྲེ་བཞིན་པ་དང༌། འདྲེས་ཟིན་པའི་གནས་སྐབས་ཐོག་མར་ཐོབ་
པ་ནི། བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་པའམ་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་དང་པོར་ཐོབ་པའི་སྐབས་
ཡིན་ཅིང༌། དེ་ཡང་སོར་སྡུད་ཀྱི་སྐབས་ཀྱི་ནང་གི་ནམ་མཁའ་དེ་ཁོ་ན་སྟོང་གཟུགས་སུ་ཤར་
བ་སྟེ། སྟོང་གཟུགས་དེ་ནི་མཆོག་གི་ནམ་མཁའ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་བསམ་གཏན་དེ་ལ་
དབྱེ་ན་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་བརྙན་དང་བཅས་པའི་ཐིག་ལེའི་དབུས་སུ་དུ་རྟགས་ཤར་བའི་
སྐབས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྨིག་རྒྱུ་ནས་སླར་ཡང་ཐིག་ལེའི་རྟགས་གཉིས་པ་ཤར་བའི་བར་དུ་
རིམ་པ་བཅུ་དང༌། རྟགས་བཅུ་པོ་དུས་གཅིག་ཏུ་ཚང་ཞིང༌། སྣ་ཚོགས་གཟུགས་བརྙན་གྱིས་
བརྒྱན་པའི་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་འཕེལ་གྲིབ་བྱེད་པའི་སྐབས་དང༌། དེར་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་
ཤར་བའི་སྐབས་དང༌། རེ་ཁཱ་ནག་པོ་རྗེས་མཐུན་པ་ཤར་བའི་སྐབས་ཏེ། མཐོ་དམའི་རིམ་
པ་བཅུ་གཉིས་འབྱུང་ལ། འདི་རྣམས་ཀྱང་དཔྱོད་པའི་ཡན་ལག་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ཕྱིན་ཆད་ནས་
འབྱུང་བས་རྟགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་བཅུ་གསུམ་དང༌། ཐོག་མའི་ཤེར་རྟོག་གཉིས་ཏེ། བཅོ་ལྔར་
བྱས་ཀྱང་རུང་ངོ༌། །བསྡུ་ན་ཡན་ལག་ལྔར་འདུས་ཏེ། དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་རིམ་
པ་དང༌། རྟོག་པའི་ཡན་ལག་གི་དང༌། དཔྱོད་པའི་ཡན་ལག་གི་དང༌། དགའ་བའི་ཡན་ལག་
གི་དང༌། གཡོ་མེད་བདེ་བའི་ཡན་ལག་གི་རིམ་པ་སྟེ་ཡན་ལག་ལྔ་དང་རིམ་པ་ལྔ་ཡོད་པ་ནི། 
རྒྱུད་ལས། བསམ་གཏན་དག་ཀྱང་ཤེས་རབ་རྟོག་དང་དཔྱོད་པ་དགའ་དང་གཡོ་མེད་བདེ་
བ་རྩེ་གཅིག་སེམས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་དག་གི་ངོས་འཛིན་འགྲེལ་ཆེན་ལས། དེ་
བཞིན་དུ་གཟུགས་དེ་ཉིད་ལ་ཤེས་རབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ལྟ་བའོ། །རྟོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་
པོར་འཛིན་པའོ། །དཔྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེའི་དོན་ངེས་པར་བྱེད་པའོ། །དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་
4-1-476


ནི་གཟུགས་ལ་ཆགས་པའོ། །གཡོ་མེད་བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་དང་ལྷན་ཅིག་སེམས་
གཅིག་ཏུ་བྱེད་པའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་ཤེས་རབ་ནི་འོད་གསལ་རྟགས་བཅུ་ལ་རྩེ་
གཅིག་ཏུ་སེམས་པ་ཡིན་ལ། རྟོག་པའི་སྐབས་སུ་སྟོང་གཟུགས་ལ་དངོས་པོའི་མིང་གིས་
བཏགས་ཤིང༌། འཛིན་པ་ནི་ཤེས་པའི་དོན་ཏེ། དེའི་མཚན་ཉིད་ཤེས་པ་ཡིན་པས་རྟོག་པའི་
ཡན་ལག་ནི་སྟོང་གཟུགས་དེ་རང་གི་སེམས་སུ་ཤེས་པའོ། །རྟོག་པས་ནི་སེམས་སུ་ཤེས་པ་
ཙམ་ཡིན་གྱི། རྟོག་པའི་རིམ་པ་འདིར་སེམས་ལས་གཞན་ཏུ་གཏན་ནས་མེད་པར་མཐའ་མ་
ཆོད་པ་ལས། དཔྱོད་པས་ནི་དེ་ཡང་ཤེས་པས་དོན་ངེས་པར་བྱེད་པ་ཞེས་གསུངས། དཔྱོད་
པས་ནི་སྟོང་གཟུགས་དེ་སེམས་ཉིད་གཅིག་པུ་ལས་གཞན་དུ་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་ནམ་གཟུང་
འཛིན་ནམ་རྟོག་བྱ་རྟོག་བྱེད་སོ་སོའི་དབྱེ་བ་མེད་པ་ཁོ་ནར་རྟོགས་ཤིང༌། དུ་བའི་སྣང་བ་ལ་
དུ་བ་མེད་པ་དང༌། དཀར་པོ་འབར་བ་ལ་དཀར་པོ་མེད་པ་སོགས་གཟུང་བ་དང་བྲལ་བའི་
རྟོགས་ཚུལ་དང༌། ཤེས་པའི་ངོ་བོ་རྟོག་བཅས་རྟོག་མེད་སྣ་ཚོགས་པ་ཡང་མེད་ཀྱི། སེམས་
ཉིད་གཅིག་པུར་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ནི་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བའི་རྟོགས་ཚུལ་ཡིན་ལ། ཐ་དད་
པའི་གཉིས་སྣང་ཅུང་ཟད་འཆར་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། སྟོང་གཟུགས་དེ་ལ་གཉིས་འཛིན་མངོན་གྱུར་
པ་འཕྲལ་འཕྲལ་དུ་ནུབ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་དཔྱོད་པའི་ཡན་ལག་ནི། མཉམ་བཞག་
ཏུ་སྟོང་གཟུགས་ལ་ཐ་དད་པའི་གཉིས་སྣང་འགགས་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །དགའ་བའི་ཡན་
ལག་ནི་སྟོང་གཟུགས་ལ་དམིགས་པས་ལུས་སེམས་ལ་དགའ་བདེ་འཆར་བ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་
ནང་དུ་བདེ་བ་ཅུང་ཟད་ཤར་བའི་ཚེ། འདི་བདེའོ་སྙམ་རྗེས་སུ་ཅུང་ཟད་འཛིན་པ་དང་ཆགས་
པ་དང་བཅས་པ་འཆར་རོ། །འདི་ལ་ཁ་ཅིག་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་མ་ཆགས་
པའོ། །ཞེས་འདོན་ཅིང༌། མ་ཆགས་པའི་སྐད་དོད་དགག་པའི་ཨ་ཡིག་ཡི་གེ་སྔ་མའི་ནང་
དུ་མཚམས་སྦྱར་བ་མ་ཤེས་པར་ལོ་ཙཱ་བ་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཆགས་པ་ཞེས་བསྒྱུར་བ་ནི་ནོར་
4-1-477


བའོ་ཞེས་སྨྲ་ཞིང་རང་ལུགས་ལ་ཡང་གཟུགས་སེམས་དབྱེར་མེད་དུ་རྟོགས་པས་གཟུགས་
ལ་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བའི་དོན་དུ་འཆད་ལ། བོད་པ་སྔ་མ་ཕལ་ཆེར་ནི་གཟུགས་ལ་ཆགས་
པའི་དོན་རྣལ་འབྱོར་བའི་བློ་ངོ་ལ་སྟོང་གཟུགས་དང་སེམས་གཉིས་{འབྲེལ་[འབྲལ་]མ་
ཤེས་ཤིང༌། སྟོང་མི་བྲ་བའི་དོན་ནོ། །ཞེས་འཆད་པ་ལས། གང་ལྟར་ཡང་དེ་དང་དེས་དྲངས་
པའི་བདེ་བ་ལ་བཤད་ན་གཉིས་ཀ་འགྲིག་ཏུ་རུང་ཞིང༌། དེ་དང་དེའི་ངོ་བོ་ཙམ་ལ་འཆད་ན་
ནི། གཉིས་ཀའང་དགའ་བ་ཞེས་པ་དང་མི་འགྲིག་གོ །འོན་ཀྱང་འདི་ལྟར་བྱ་སྟེ། དགའ་བ་
འདི་སྟོང་གཟུགས་ཀྱིས་དྲངས་པའི་དགའ་བདེ་ཡིན་ལ། དེ་ལའང་ཞེན་པ་དང་བཅས་པ་ཡིན་
པས་ཆགས་པའི་སྒྲས་སྨོས་སོ། །འདི་ནི་བདེ་བ་ཕྱི་མ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཕྱི་ཞེས་བྱ་བའི་
དོན་ཡང་ཕྱི་རོལ་གཟུགས་སོགས་ལ་མི་བྱ་སྟེ། བདེ་བ་ལ་རྣམ་རྟོག་གིས་ཕྱི་ནས་དམིགས་
པའི་དོན་ནོ། །དེས་ན་ཡན་ལག་འདི་ངོ་བོ་ནི་སྟོང་གཟུགས་ལས་བྱུང་བའི་བདེ་བ་ཙམ་ཡིན་
ལ། དགའ་བའི་རིམ་པའི་སྐབས་འདིར་འཛིན་བཅས་སོ། །དེ་ནས་གཡོ་མེད་བདེ་བ་ནི། ཏིང་
ངེ་འཛིན་དེ་ཉིད་བདེ་བའི་ངོ་བོར་གྱུར་ཅིང༌། དེ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་ཡང་མེད། སྟོང་
གཟུགས་དང་བདེ་བ་དང་སེམས་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ལ། མཉམ་བཞག་ཏུ་ཐ་དད་དུ་འཛིན་པ་
ནུབ་ཅིང་ཐ་དད་པར་སྣང་བ་ཡང་བསྲབས་པའི་བདེ་བ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་
ནོ། །དེས་ན་གཡོ་མེད་བདེ་བའི་སྐབས་སུ། གཟུགས་སེམས་ལྷན་ཅིག་པར་བཤད་པ་ཡང་
གཟུགས་སེམས་བདེ་བ་གསུམ་དབྱེར་མེད་པར་བཤད་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཤེས་རབ་
དང་རྟོག་པའི་རིམ་པ་གཉིས་ནི་གཟུགས་སེམས་དབྱེར་མེད་མ་གྲུབ་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་
ཅིང༌། དཔྱོད་པའི་རིམ་པ་ནི་དབྱེར་མེད་གྲུབ་ཙམ་གྱི་རྣལ་འབྱོར་དང༌། དགའ་བདེ་གཉིས་
ཀྱི་རིམ་པ་ནི་གྲུབ་པ་བརྟན་ཅིང་རྫོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་རོ། །དེ་དག་ལས་དཔྱོད་པའི་སྐབས་
སུ་དོན་ངེས་པར་གསུངས་པ་ནི། རྣམ་རྟོག་གི་ངེས་བློ་མ་ཡིན་གྱི། ངེས་པའི་དོན་ཁྱབ་པ་ཡིན་
4-1-478


ལ། ཁྱབ་པ་ཡང་འདྲེས་པའི་དོན་ཏེ། གཟུང་འཛིན་ཐ་དད་དུ་མེད་པར་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་
དོན་ནོ། །འགའ་ཞིག་དཔྱོད་པའི་སྐབས་འདིར་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའོ་ཞེས་བཞེད་པ་
དང༌། ཁ་ཅིག་གཡོ་མེད་བདེ་བ་ཡང༌། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི། འདི་ལྟར་
བརྟག་སྟེ་གནས་ལུགས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་ཆ་ཤས་ཕྲ་མོ་དང༌། འགྱུར་མེད་བདེ་བའི་
ཆ་ཤས་ཕྲ་མོ་ལ་བསམས་ན་ནི། རིམ་པ་དང་པོ་ཉིད་ནས་ཀྱང་ཡོད་ལ། དེ་གཉིས་ལམ་འདི་
ལས་མཐར་ཕྱིན་པར་འདོད་ན་ནི་ཧ་ཅང་ཐལ་བས་མི་འཐད་དོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་བདེ་བ་ལུས་
ཚོར་ཡིན་ནམ། སེམས་ཚོར་ཡིན། དབང་ཤེས་ཡིན་ནམ། ཡིད་ཤེས་ཡིན་ཞེས་དཔྱོད་པ་
དང༌། ཕྱག་རྒྱ་པར་གྲགས་པ་གྲུབ་མཐའ་ཁོ་ན་བློ་ལ་ཞེན་པའི་སྦྱོར་དྲུག་སྨྲ་བ། ཁ་ཅིག་ཚོར་
བ་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་དོན་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་པས་གཡོ་མེད་བདེ་བ་ཚོར་བ་མིན་ཀྱང་ཚོར་
བ་བདེ་བ་སྤངས་པའི་ཕ་རོལ་ན་བདེ་ཆེན་མི་རྙེད་པས། ལས་དང་པོ་པས་དེ་ལ་ཀ་བདེ་ཆེན་
དུ་ངོ་སྤྲོད་ཟེར་བ་དང༌། རིག་པ་སྐད་ཅིག་མའི་ངོར་བདེ་སྡུག་རོ་སྙོམས་པ་ཙམ་ལ་འདི་སྐབས་
ཀྱི་དགའ་བདེ་དང་བདེ་ཆེན་དུ་འདོད་ཅིང་། དེ་ཉིད་གནས་པ་དང་འགྱུ་བ་སོགས་ལ་ཁྱད་པར་
མེད་ཙམ་ལ་མི་འགྱུར་བའི་དོན་དུ་འདོད་པ་དང༌། ད་ལྟའི་འཇུག་ཤེས་དྲུག་ལ། སྣང་བ་སྣ་
ཚོགས་པ་འཆར་དུ་རུང་བ་འདི་ཀ་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་
རྒྱ་ཆེན་མོ་ཡིན་པར་འདོད་པ་སོགས་ནི་ཚིག་གི་བརྗོད་ཚུལ་ཕྱོགས་འདྲ་བ་དང༌། མཚན་ཉིད་
དང་རྣམ་པའི་ཕྱོགས་རེ་ཙམ་འདྲ་བ་ལས་དོན་གཅིག་པར་རྗེས་སུ་དཔོག་པར་སྣང་བས་བུང་
བ་མཁའ་ལྡིང་གི་རྒྱལ་པོར་འཛིན་པ་བཞིན་ཏེ། རང་ལྟ་མཆོག་འཛིན་གྱིས་ཀུན་ནས་བསླད་
པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདི་ལའང་བརྗོད་པར་བྱ་རྒྱུ་མང་མོད་ཀྱི། གཞན་དུ་བཤད་
པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡན་ལག་ལྔ་པོ་དེ་ཐམས་ཅད་གང་ཟག་གཅིག་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ཟིན་པ་ན། 
ལྡོག་ཆ་ཐ་དད་ཙམ་ལས་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་མེད་ལ། དང་པོར་ཐོབ་པའི་དུས་ཐ་དད་ཡིན་
4-1-479


པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྐྱང་པའི་བསམ་གཏན་ཤེས་རབ་ཀྱི་རིམ་པ་དང༌། ཤེས་རབ་
རྟོག་པ་གཉིས་འདུས་ཀྱི་བསམ་གཏན་རྟོག་པའི་རིམ་པ་དང༌། ཤེས་རབ་རྟོག་དཔྱོད་གསུམ་
འདུས་ཀྱི་བསམ་གཏན་དཔྱོད་པའི་རིམ་པ་དང༌། དེ་གསུམ་དང་དགའ་བ་བཞི་འདུས་པའི་
བསམ་གཏན་དགའ་བའི་རིམ་པ་དང༌། ཡན་ལག་ལྔ་ཀར་ཚང་བའི་བསམ་གཏན་བདེ་བའི་
རིམ་པ་སྟེ། བསམ་གཏན་དབྱེ་བ་ལྔའོ། །དེ་ལྟར་ན་བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་པ་ལྔ་པོ་ཐོབ་ནས་
སྟོང་གཟུགས་མཐོང་བ་དང་སེམས་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དེ་དག་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་སྤྲོས་
བྲལ་དུ་ཐག་ཆོད་པ་དང༌། གཟུང་འཛིན་སྤངས་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་སྟོང་གཟུགས་ལ་
དམིགས་པ་དེས་དྲངས་པའི་དགའ་བདེ་དང༌། གཟུགས་ཉིད་བདེ་བར་ཤར་བ་སྟེ། དེ་རྣམས་
རྣལ་འབྱོར་བའི་སེམས་གཅིག་ལ་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་གནས་པ་ཡིན་ཀྱང༌། མཚན་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་
བས་རྣམ་པ་ལྔའོ། །གཟུགས་སེམས་སུ་ཤེས་ཙམ་རྟོགས་ཚུལ་རགས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་གཟུང་
འཛིན་གཏན་ནས་མེད་པར་ཤེས་པ་ནི། རྟོགས་ཚུལ་ཕྲ་བ་ཡིན་པས། རྟོག་དང་དཔྱོད་པ་རྩིང་
ཞིབ་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་པ་དང༌། ཡང་ཕྱོགས་མཚུངས་པ་ཙམ་ཡིན་ཅིང༌། བདེ་བ་ཡང་ཤིན་
ཏུ་སྦྱངས་པའི་རིགས་སུ་འཇོག་པ་ལེགས་ལ། འོན་ཀྱང་ཆོས་མངོན་པ་སོགས་ནས་བཤད་
པའི་མཚན་ཉིད་དང་ཇི་བཞིན་སྒྲིག་པ་ནི་མི་དགོས་སོ། །དེ་ལྟར་བསམ་གཏན་ཡན་ལག་ལྔ་
མཐར་ཕྱིན་པའི་ཡོན་ཏན་ནི། དེ་ལྟར་ཡང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་
ཡི་བདག་པོ་བསམ་གཏན་སྦྱོར་བས་དག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། མངོན་ཤེས་ལྔ་གྲུབ་པ་ནི་
གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུའོ། །
ད་ནི་སྲོག་རྩོལ་གྱི་ཡན་ལག་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། སྲོག་རྩོལ་གྱི་ངོ་བོ་མ་དག་པའི་རླུང་ཉི་
ཟླའི་མཚན་ཉིད་ཅན་འདི། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་དུ་འགོག་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་ལ། ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་རླུང་དེ་ཡང་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པ་ལ། སྒྲུབ་པ་པོས་སྔོན་ཆད་
4-1-480


སྟོང་གཟུགས་དེ་རླུང་གི་དྭངས་མར་མ་ཤེས་པས། དེ་ལྟ་བུའི་སྟོང་གཟུགས་ལ་དམིགས་ནས། 
བུམ་པ་ཅན་སོགས་ཐབས་རྣམས་ཀྱིས་ཉི་ཟླའི་རླུང་རྒྱུ་བ་ཡང་ཡང་བཀག་པས། སྔར་རླུང་
གི་ཆོས་ཉིད་མཐོང་བའི་གེགས་ཉི་ཟླའི་རླུང་ཡིན་པ་ལས་དེ་དངོས་སུ་ཅུང་ཟད་འགགས་ཤིང་
དབྱིངས་སུ་ཡང་ཡང་ཐིམ་པས། སྟོང་གཟུགས་རླུང་གི་ཆོས་ཉིད་དུ་ཉམས་མྱོང་སྐྱེས་ཤིང༌། 
རང་གི་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་ལ་ཡང་རླུང་དང་སྟོང་གཟུགས་ཚོགས་པ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས། དེ་ཡང་
རླུང་དབང་མི་བཙན་པར་སྟོང་གཟུགས་དབང་བཙན་པའི་ཉམས་ཤར། སྟོང་གཟུགས་སེམས་
དང་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཀྱིས་གང་འདུན་པ་བསྒྱུར་བ་དེར་སྟོང་གཟུགས་
ཡང་སྣང་ཞིང༌། རླུང་ཡང་རྣམ་པ་དེར་འགྱུར་བ་ལ་ནི་སྲོག་གཟུགས་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་
འགྲུབ་ན་སྲོག་རྩོལ་ཁོ་ནས་ལས་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཐོག་མེད་དུ་འགྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །སྲོག་
རྩོལ་དེ་ལ་དབྱེ་ན། སྔར་སྨོས་པ་ལྟར་དཀྱིལ་འཁོར་བཅུའི་དབྱེ་བས་བཅུ་ཡིན་མོད། ཞིབ་མོར་
ན་གཡས་ཀྱི་ས་ཁམས་ཐིམ་ཚུལ་ལ་ཡང་གླང་ལ་སོགས་པ་དུས་སྦྱོར་དང་པོའི་ས་ཁམས་ཐིམ་
པ་ནས། དུས་སྦྱོར་དྲུག་པའི་ས་ཁམས་ཐིམ་པའི་བར་དུ་ཉམས་རྟོགས་མཐོ་དམན་རྣམ་པ་
དྲུག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང༌། དེས་གཞན་བཅུ་ལའང་རིགས་འགྲེ་བས་ནང་སེལ་དབྱེ་བ་དྲུག་ཅུ་ཡོད་
དོ། །སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པ་འདི་སྤྱིར་ཡུལ་ནི་རྩ་གསུམ་རླུང་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྩ་
རླུང་ཐིག་ལེ་མཐའ་དག་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ཡིན་ཡང་གཙོ་བོར་གང་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་ཞེ་
ན། ལྟེ་བའི་འཁོར་ལོ་ལ་ཏེ་ལྟེ་བ་སའི་གནས་ཡིན་པས་ཐིམ་རིམ་གྱི་འགོ་རྩོམ་པ་ལ་བསྔགས་
པའི་ཕྱིར་དང༌། རྩ་དྲུག་གི་འདུས་མདོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྲོག་རྩོལ་འདི་མཆོག་ཏུ་གོམས་
པར་བྱས་པས། དབང་པོ་དྲུག་གི་རླུང་རྣམས་ལས་སུ་རུང་བས། སྔར་བསམ་གཏན་གྱི་དུས་
སུ་ཐོབ་པའི་མངོན་ཤེས་ལྔ་ལས་ལྷག་པ་མིག་སོགས་དབང་པོ་དྲུག་གི་མངོན་ཤེས་འབྱུང་བ་
དང༌། སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་ཆོས་ཁམས་ཀྱི་བདེ་བས་རྟག་ཏུ་ཚིམ་པར་
4-1-481


བྱེད་པ་འབྱུང༌། ནང་དུ་དེ་ལྟ་བུ་བྱུང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ལས་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
རྣམས་ཀྱིས་ལུང་སྟོན་ཞིང་བྱིན་གྱིས་རློབ་པ་དང༌། མི་དང་མི་མ་ཡིན་པའི་སྐྱེ་བོ་དབང་དུ་འདུ་
བ་སོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་འབྱུང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་རྡོ་རྗེ་འཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱུད་ལས། རྣམ་
པར་རྟོག་པའི་རླུང་གཉིས་ནི། །སྣ་ཡི་བུ་ག་དག་ནས་རྒྱུ། །ཡང་དག་ཟླ་བ་ཉི་མ་གཉིས། །སྦས་
པ་ནང་ནས་རྒྱུ་བར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། འདི་ལ་རླུང་རགས་པ་ནི་དཀྱིལ་འཁོར་བཅུའི་
རླུང་རྣམས་ཡིན་ལ། ཕྲ་བ་ནི་སེམས་ཡུལ་ལ་འཕྲོ་བའི་བྱ་བྱེད་ཅན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཕྲ་མོ་
ཚུན་ཆད་ཀྱི་བཞོན་པར་ཡོང་བ་དེ་ཡིན་ཅིང༌། ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ནི། འོད་གསལ་རྣམ་ཀུན་མཆོག་
ལྡན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་རླུང་གི་དྭངས་མར་སོང་བའི་ཆ་དེ་ཡིན་པས། ཕྱི་མ་རྟོགས་བྱ་དང༌། སྔ་
མ་གཉིས་སྤང་བྱའོ། །དེ་ལ་རགས་པ་དེ་བུམ་པ་ཅན་དང་བྱེད་བཅིངས་ཀྱིས་འཆིང་བ་དང༌། 
བར་བ་དེ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པས་འཆིང་ལ། སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ལ་དམིགས་པས་
ནི་དེ་གཉིས་ཀའི་དག་བྱེད་དུ་འགྱུར་ཞིང༌། གང་ལ་དམིགས་པའི་ཡུལ་དེའི་ངང་དུ་དེ་གཉིས་
དར་ཅིག་རེ་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །འདིར་རླུང་དགག་པའི་སྦྱོར་བ་ནི། ཨ་ཡིག་གིས་མཚོན་པའི་
དབྱུང་བ་དང༌། ༀ་ཡིག་གིས་མཚོན་པའི་གང་བ་ཅན་དང༌། ཧཱུཾ་ཡིག་གིས་མཚོན་པའི་བུམ་པ་
ཅན་དང༌། ཧོཿཡིག་གིས་མཚོན་པའི་གཞིལ་བ་ཅན་ཏེ། དེ་ཡང་ཨཱཿཡིག་གིས་ཉི་མ་དང༌། ༀ་
གྱིས་ཟླ་བ་དང༌། ཧཱུཾ་གིས་སྒྲ་གཅན་དང༌། ཧོཿཡིས་དུས་མེ་རྣམས་དག་ཅིང་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་
ཡིན་ལ། ཡི་གེ་བཞི་པོའི་དོན་རླུང་སྦྱོར་སོ་སོ་ལ་སྦྱོར་བ་ལའང་མི་རུང་བ་མེད་མོད་ཀྱི། འགྲོ་
འོང་གནས་གསུམ་ཚང་མ་ལ་དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཚང་བས་བུམ་པ་ཅན་ལྟ་བུ་གཅིག་ལ་བཞི་
ཆར་ཚང་བ་ཉིད་དོན་གྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །པཎྜི་ཏ་བཱ་ན་རཏྣའི་རྗེས་འབྲང་རྣམས་ཡི་གེ་བཞི་
པོ་ལ་ཡང་ནཱ་ད་རེ་བསྣན་ནས། ནང་ཚན་དུ་ཡང་རྡོ་རྗེ་བཞི་བཞིར་དབྱེ་བའི་བཤད་པ་བྱེད་
ཅིང༌། དྲག་རླུང་གིས་རོ་མ། ཞི་བས་རྐྱང་མ་ཤིན་ཏུ་ཞི་བས་དབུ་མ་འཆིང་ཟེར་ཞིང༌། དེ་དག་
4-1-482


དང་མཐུན་པའི་ལག་ལེན་སྣ་ཚོགས་པ་དང་བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་སྣ་ཚོགས་པ་སྟོན་པར་
བྱེད་དེ། རྒྱུད་དོན་ཡིན་མིན་དཔྱད་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སྲོག་རྩོལ་ལ་སོགས་པ་རྩ་དང་རླུང་ལ་
གནད་དུ་བསྣུན་པ་འདི་དག་གིས་རྩ་རླུང་དག་པར་འགྱུར་ཚུལ་ནི། དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེ་ལས། སྲིད་
གསུམ་ཡོངས་གྱུར་ཐམས་ཅད་ནི། །གཟུང་དང་འཛིན་པ་རྣམ་པར་སྤངས། །ཡང་ན་ཐབས་ནི་
ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །དངོས་པོའི་མཚན་ཉིད་དུ་ནི་རྟག །ཅེས་པ་དང༌། མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོར་
ཡང༌། འདི་ལྟར་དབུ་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །ཁྱབ་བྱེད་དུ་ནི་རྣམ་པར་གནས། །ཞེས་གསུངས་
པ་ལྟར། ནམ་མཁའ་ནི་བརྟན་གཡོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁྱབ་བྱེད་ཡིན་པ་ལས། དངོས་པོ་རྣམས་
ཡོངས་སུ་ཞིག་སྟེ་ཐིམ་པ་ན་ནམ་མཁའི་མཚན་ཉིད་གསལ་བར་སྣང་བ་བཞིན། རྩ་ཐམས་
ཅད་ལ་དོན་དམ་པའི་དབུ་མ་ཁྱབ་བྱེད་དུ་གནས་པ་ལས་རོ་རྐྱང་གི་རྩ་རླུང་དག་ཅིང་སྦྱོང་བའི་
ཐབས་བྱས་པས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྩ་རླུང་རིམ་པས་མངོན་དུ་འགྱུར་ཞིང༌། མཐར་ཟག་བཅས་ཀྱི་
ཆོས་ཐམས་ཅད་འགགས་པ་ན་རང་བཞིན་ཇི་ལྟ་བ་མངོན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་སྲོག་རྩོལ་གྱི་
རིམ་པས་འདིར་སྤང་བྱའི་རླུང་མཐའ་དག་འགགས་པ་ཡང་ཡིན། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་མཐའ་དག་
མངོན་དུ་གྱུར་པའང་མིན་མོད་ཀྱི། དེ་དག་དང་པོར་ཐོབ་པའམ། ཆུང་ངུའི་གནས་སྐབས་ཐོབ་
པ་ཡིན་ནོ། །
ད་ནི་འཛིན་པའི་ཡན་ལག་མདོ་ཙམ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། ཧེ་རུ་ཀ་མངོན་པར་འབྱུང་བའི་
རྒྱུད་ལས་ཀྱང༌། པདྨའི་སྣ་རྩེར་ཉུང་ཀར་བསམ། །རྒྱུ་དང་མི་རྒྱུའི་རང་བཞིན་ཀུན། །ཡིད་ཀྱི་
བཟླས་པ་ཡང་དག་བཟླས། །ཕྱི་ཡི་དབྱིབས་ནི་རྣམ་པར་སྤངས། །དེ་ཡི་ཡེ་ཤེས་སངས་རྒྱས་
ཏེ། །གཞན་གྱིས་སངས་རྒྱས་མི་འགྱུར་རོ། །རྟག་ཏུ་སེམས་དཔའ་དངོས་པོ་ཤེས། ཁྲུས་མེད་
དྲི་མ་མེད་པ་སྟེ། །བདེ་བའི་ཆོས་ནི་དེ་བཞིན་ཤེས། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་རང་བཞིན། །
ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྣ་རྩེ་ནི་རྩ་འཁོར་ལོ་དྲུག ཡུངས་ཀར་ནི་སྲོག་ཐུར་འདྲེས་པའི་གོང་བུ་
4-1-483


དེར་གནས་པ། ཡིད་བཟླས་ནི་རླུང་སྔགས་དབྱེར་མི་ཕྱེད་པ་སྟེ། སྲོག་མི་ཤིགས་པའི་ཐིག་ལེ་
ལ་ཐིམ་པས་གཞོམ་མེད་ཀྱི་སྒྲ་དབྱངས་རྫོགས་པར་འབྱུང་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེས་
མཛད་པའི་སྟོད་འགྲེལ་ལས་ཀྱང༌། དེ་ནས་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ལྟེ་བ་དང༌། སྙིང་ག་དང༌། 
མགྲིན་པ་དང༌། དཔྲལ་བ་སྟེ། དབང་ཆེན་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་རྣམས་སུ་
སྲོག་ཞུགས་པ་ཕྱི་རོལ་དུ་འགྲོ་བ་མེད་པར། ཐིག་ལེ་ལ་སྲོག་གནས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཛིན་
པའི་ཡན་ལག་ཏུ་བརྗོད་དོ། །ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་ཐིག་ལེ་ནི་སྟོང་
གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་བདེ་བའི་ངོ་བོར་གནས་པ་དེ་ཡིན་ལ། ཆོས་ཉིད་བདེ་བར་གནས་
པའི་རང་བཞིན་ལས་གློ་བུར་གྱི་སྣང་ཆ་འཆར་ཚུལ་ལ་ཀུན་རྫོབ་རྩ་འཁོར་ལོ་རྣམས་ཀྱི་ལྟེ་
བར་རྫས་ཀྱི་ཐིག་ལེའི་དྭངས་མ་གནས་ཤིང༌། ཕྲ་རགས་ཀྱི་རླུང་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་རྟེན་འཆའ་
བ་དང༌། དུས་དང་པོ་དེ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །གང་ཞིག་དང་པོ་གང་ལས་བྱུང་བ་དེ་ལ་
མཐར་དེ་རྣམས་ཐིམ་པར་འགྱུར་བ་ཡང༌། ཕལ་ཆེར་གྱི་ལུགས་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཐིག་ལེ་དེ་ལ་
གནད་དུ་བསྣུན་པས་རླུང་འགག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་འགགས་པས་ཐིག་ལེ་དེ་རྣམས་ཀྱང་
རབ་ཏུ་ཕྲ་བར་འགྱུར་རོ། །དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་དབྱེ་བ་མེད་
ཅིང༌། རྟེན་བརྟེན་པ་དང་སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་གྱི་རིམ་པ་མེད་ཀྱང༌། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྩ་ལ་
ཐིག་ལེ་གནས། དེ་ལ་རླུང་བརྟེན་པའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དབྱེ་བས་དོན་དམ་ལ་
ཡང་རྟེན་བརྟེན་པར་འཇོག་ཚུལ་གྱི་ཐ་སྙད་བཤད་པའང་རེས་འགའ་འབྱུང་བ་ནི། བརྡའ་
ཐབས་ཙམ་དུ་གོ་བར་བྱ་ལ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་གནས་པའི་ཆ་ནི། རྩ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཉིད་དུ་
སོང་བ་དང༌། གསལ་བའི་ཆ་ནི་རླུང་རྣམས་ལ་ཆོས་ཉིད་དུ་སོང་བ་དང༌། བདེ་བའི་ཆ་ནི་ཐིག་
ལེའི་ཆོས་ཉིད་དུ་སོང་བ་ཡིན་པས། རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་རྣམས་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་ཡིན་ཡང་དེ་རྣམས་
ཉིད་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པས་དེ་དག་འགག་ཅིང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གསལ་སྣང་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ། 
4-1-484


དེའི་ཕྱིར་རྩ་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གནས་པའི་ཆ་དང༌། རླུང་ལ་གསལ་བ་
དང༌། ཐིག་ལེ་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པས་བདེ་བའི་ཆ་ནས་གསལ་སྣང་འཆར་བ་ཡིན་ནོ། །དེས་
ན་འཛིན་པའི་ངོ་བོ་ནི། ཕྲ་རགས་ཀྱི་རླུང་རྣམས་རྫས་ཀྱི་ཐིག་ལེར་བཅུག་པ་ལས། སྔར་སྲོག་
གཟུགས་གྲུབ་པ་དེ་ཉིད་བདེ་བའི་ཐིག་ལེར་འཆར་བར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན་ལ། དེ་ལ་དབྱེ་
ན་འཁོར་ལོ་དྲུག་གི་དབྱེ་བས་དྲུག་ཏུ་ཡང་བྱ་སྟེ། ཉེ་བའི་སྒྲུབ་པ་ཡན་ལག་དྲུག །ཅེས་བྱ་བ་
ལ། འགྱུར་ཚིག་འདི་ཉིད་ལྟར་ན། སྲོག་རྩོལ་ཡོངས་རྫོགས་དང་འཛིན་པའི་ནང་ཚན་དབྱེ་བ་
གཅིག་ལྟེ་བ་ཁོ་ནར་ཡིན་ལ། ལྷག་མ་འཁོར་ལོ་གཞན་ལྔ་ལ་འཛིན་པ་ཉིད་དེ། ཉེར་སྒྲུབ་ལ་
རྩ་འཁོར་ལོའི་དབྱེ་བས་དྲུག་ཏུ་འཇོག་ལ། ཡང་ཁ་ཅིག་ཡན་ལག་དྲུག་གི་ཉེར་སྒྲུབ་བོ། །ཞེས་
འདོན་ཞིང་དོན་ཡང་དེ་ལྟར་འཆད་པའང་སྣང་མོད་ཀྱི། སྔ་མ་ཉིད་ལེགས་པར་མཐོང་ངོ༌། །
ཡང་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་བཅུ་ཡོད་པ་ལས། རེ་རེ་ལའང་ནང་ཚན་ལྔ་ལྔར་
འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། ལྟེ་བར་ས་ཁམས་གཙོ་བོར་བྱུང་བའི་དྭངས་མ་ལ། འབྱུང་ཆེན་རགས་པའི་
དབང་དུ་བྱས་ན། ས་ཁམས་ཕྲ་རགས་རྣམས་ཐིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཀྱང༌། ནང་ཚན་འབྱུང་
ཆུང་ཕྲ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན། དེ་ལ་ཡང་ཐིམ་རིམ་ལྔ་ཆར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་དག་ཀྱང་
རིམ་ཅན་དུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་ན། ལྟེ་བར་འཛིན་པ་སྒྲུབ་པ་གཅིག་པུ་ལ་ཡང༌། མཐོ་དམན་གྱི་
རིམ་པ་ལྔ་ཡོད་ལ། དེས་གཙུག་ཏོར་གྱི་བར་དུ་འཁོར་ལོ་ཀུན་ལ་རིགས་འགྲེའོ། །སྔར་ཐིམ་
ཟིན་པ་དེ་ཉིད་ལས། རང་རང་སོ་སོའི་དྭངས་མའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་སྤྲོ་བའི་དོན་དུ། བརྟན་
བྱེད་ཀྱང་གཙུག་ཏོར་མ་གཏོགས་པའི་འཁོར་ལོ་ལྷག་མ་བཞི་དང༌། རྩ་[འཁོར་]འཁོར་ལོ་སྤྱི་
ཁྱབ་ཏུ་སྒྲུབ་པ་སྟེ་ལྔ་ལ་ནང་ཚན་འབྱུང་བ་ལྔ་ལྔས་དབྱེ་བ་སྔ་མ་དང་མཚུངས་པར་སྦྱར་ཏེ། 
མདོར་ན་འཛིན་པའི་ཡན་ལག་གི་རིམ་པའི་སྐབས་འདིར་མཐོ་དམན་གྱི་རིམ་པ་ལྔ་བཅུ་ཡོད་
དོ། །དེ་དག་ལས་རླུང་ཐིམ་པར་བྱས་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔའི་འབྲས་བུ་ལ་གཞོམ་མེད་ཀྱི་ནཱ་དའི་སྒྲ་
4-1-485


དབྱངས་དང༌། གཏུམ་མོའི་འབར་སྣང་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་རེ་རེ་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ། དྭངས་མ་
བསྐྱོད་ཅིང་བརྟན་པར་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་དཔྲལ་བའི་ཧཾ་ཡིག་ཞུ་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་
འབབ་པའི་བདེ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཁྱད་པར་དུ་འགྲོ་བ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་འབྱུང་ངོ༌། །རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་
ལས། ཟླ་བ་ཉི་མ་འགོག་པ་མཉམ་དང་མི་མཉམ་བགྲོད་པ་ལ་སྟེ་དབུ་མ་མེ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས། །
སྲོག་དང་ཐུར་སེལ་གཉིས་པོ་དག་ཀྱང་ཉིན་ཞག་དང་པོ་སོང་ནས་དུས་མིན་འཆི་བ་བསླུ་བ་
སྟེ། །ལག་པ་དང་བཅས་རྐང་པའི་མཐེ་བོའི་ཚིགས་དང་སེན་མོའི་མཐར་ནི་སྲོག་གིས་ཀུན་ཏུ་
གང་བྱས་ནས། །འཁོར་ལོ་དྲུག་ལ་སངས་རྒྱས་ལྷ་མོ་འཇིགས་བྱེད་ཕྱག་གི་པདྨ་རྣལ་འབྱོར་
པས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ནས། དྲང་དོན་ནང་དུས་འཁོར་གྱི་སྐབས་དང་སྦྱོར་ན། 
རྒྱུད་འགྲེལ་དངོས་བསྟན་ལྟར་རླུང་དང་བསྐྱེད་རིམ་སྦྱར་བའི་འཆི་བ་བསླུ་[བ་]སྟེ། རྩ་དབུ་
མ་དང་མེ་དུང་ཅན་མར་སྲོག་བཀག་པ་དང་འཁོར་ལོ་དྲུག་པོ་ལ་འཆི་བསླུའི་ཡབ་ཡུམ་
བསྒོམས་པས་ཉིན་ཞག་དང་པོ་སྟེ། ཞག་གཅིག་དབུ་མར་རླུང་བར་མ་ཆད་དུ་འབབ་ཐུབ་ན་
ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་སྲོག་འབབ་པས་དུས་མིན་འཆི་བ་བསླུ་ཐུབ་པར་གསུངས་པ་ཡིན་
ལ། གཞན་ངེས་དོན་ལ་སྦྱར་[ན་]དུས་ཀྱི་འཆི་བའང་བསླུ་བ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་རྩ་དབུ་མའི་ནང་
ལས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་འབར་རུང་ལ་རླུང་ཐིམ་པས་ལས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་ཡང་འཕྲལ་དུ་འབར་ཞིང༌། 
རྟེན་ལུས་ལ་གཏུམ་མོའི་ཐིག་ལེ་དེ་རྣམས་དྭངས་མར་གྱུར་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྟོང་གཟུགས་དེ་
ཉིད་བདེ་བའི་ཐིག་ལེའི་རང་བཞིན་གཏུམ་མོའི་འབར་སྣང་དུ་འཆར་བ་ནི། དཀྱིལ་འཁོར་
བཅུའི་རང་བཞིན་ཉི་ཟླའི་རླུང་མེ་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པའི་དོན་ཡིན་ཅིང༌། ཉིན་ཞག་དང་པོ་སོང་
ནས་ཞེས་པ་ཡང་སྲོག་ཐུར་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་ཉིན་ཞག་དུས་སྐབས་དང་པོ་ཞེས་པ་
སྲོག་རྩོལ་དང་པོར་ཐོབ་པའི་སྐབས་ཏེ། སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པའི་མིང་ཡིན་པས་སྐབས་དེར་
ཡང་ཤས་ཆེར་འཆི་བ་བསླུ་ནུས་མོད། ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་མ་ཡིན་པས་ངེས་པར་འཆི་བ་བསླུ་བ་
4-1-486


ཡིན་པའི་ངེས་པ་མེད་ལ། དེ་རྗེས་དབུ་མའི་ཐིག་ལེར་ཐིམ་པའི་འགོ་བརྩམས་པ་ནས་བཟུང༌། 
ངེས་པར་འཆི་བ་བསླུ་བ་ཡིན་ཏེ་འཁོར་ལོ་དྲུག་དང༌། རྐང་ལག་གི་ཚིགས་དང་སོར་མོའི་
ཚིགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྣམས་ཀྱང་སྲོག་གི་རླུང་གིས་གང་བར་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཁོར་ལོ་
དྲུག་ལ་སངས་རྒྱས་ལྷ་མོ་ཞེས་གསུངས་པས། གཏུམ་མོའི་འབར་སྣང་དེ་ཉིད་ལྷ་སྐུའི་དཀྱིལ་
འཁོར་དུ་ཤར་བ་སྟེ། འཛིན་པའི་ཤུགས་ལས་འཕངས་པའི་རྗེས་དྲན་ནོ། །སོར་སྡུད་ནས་
སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པའི་བར་དུ་འབྱུང་བ་ཐིམ་རིམ་ཡང་ཡང་བྱུང་མོད་ཀྱང༌། སྟོབས་ཆུང་ལ་
དྲན་ཏིང་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུའང་ཆེས་ཆེ་བ་མང་དུ་འབྱུང་མོད། ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འཆི་སྲིད་
དང་ཤེད་མཚུངས་པའི་འབྱུང་བ་ཐིམ་རིམ་གྱི་གཙོ་བོ་དེ་ནི་སྐབས་འདིར་འབྱུང་སྟེ་ལྟེ་བ་ནས་
གཙུག་ཏོར་གྱི་བར་གྱི་འཛིན་པ་བསྒྲུབས་པས་ས་ཆུ་ལ་ཐིམ་པ་སོགས་ཐིམ་རིམ་ཆེན་པོ་ལྔ་
འབྱུང་ལ། ཆུང་ངུ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ཡོད་དོ། །ཡང་བརྟན་བྱེད་ཀྱི་འཛིན་པ་ལྔས་ནམ་མཁའ་རྣམ་
ཤེས་དང༌། དེ་འོད་གསལ་ལ་ཐིམ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ས་ནི་ཆུ་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག་
ཅིང་ཆུ་ཡང་འབར་བྱེད་ལ་སྟེ་གཙང་བར་བྱེད་པ་རླུང་ལའོ། །རླུང་ནི་སྟོང་པ་ལ་སྟེ་སྟོང་པ་ངེས་
པར་མཚན་མ་རྣམ་པ་བཅུ་རུ་འགྱུར་ཏེ་མཚན་མ་ནི། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་རུ་འགྱུར་ཏེ་མི་
ཟད་མཆོག་གི་བདེ་བ་གཞོམ་དུ་མེད་པ་ཡེ་ཤེས་སྐུ། །ཡེ་ཤེས་ལས་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་དངོས་གྲུབ་
ཏུ་འགྱུར་མི་བདག་སྐྱེ་དགུ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འདི་ཉིད་ལའོ། །ཞེས་གསུངས། མཚན་མ་རྣམ་པ་
བཅུ་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི། ནམ་མཁའ་རྣམ་ཤེས་ལ་ཐིམ་པའི་སྐབས་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
པ་རུ་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་ཤེས་འོད་གསལ་ལ་ཐིམ་པས་འབར་སྣང་གྲུབ་པའི་སྐབས་ཡིན་
ནོ། །ཡན་ལག་གི་རིམ་པ་འདི་གྲུབ་པའི་ཚེ། རྒྱུད་ལས། བདུད་དང་ཉོན་མོངས་ལ་སོགས་
ཉམས་ཞིང་སྟོབས་བཅུ་ལ་ནི་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ་འཛིན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སོ། །ཞེས་
གསུངས་པ་ལྟར། རླུང་བཅུ་ཐིག་ལེར་ཐིམ་པའི་མཐུ་ལས་རྒས་པ་དང་ནད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་
4-1-487


སེལ། ཉོན་མོངས་པའི་རང་བཞིན་ཤེས་པས་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་མི་འཆིང༌། རྒྱུད་ལས། ངེས་
པར་རྡོ་རྗེའི་རིགས་དག་ལ་ནི་སྲོག་གཅོད་བྱ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པ་སོགས། དགོངས་ཏེ་
གསུངས་པའི་དམ་ཚིགས་རྣམས་གཞན་དོན་དུ་ཅི་བདེར་སྤྱོད་པ་ལ་དབང་བས་ཉོན་མོངས་
ལམ་དུ་བྱེད་ནུས་པར་འགྱུར། བདུད་བཞི་ཅུང་ཟད་ཆོམས་པ་དང༌། རླུང་བཅུ་ཐིམ་པའི་མཐུ་
ལས་ལུས་ངག་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཁྱད་པར་ཅན་འགྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །རིམ་པ་དང་པོ་བཞི་པོ་
འདི་རྣམས་ཀྱི་སྐབས་སུ་དཀྱུས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམས་པས། རང་རང་གི་ལམ་ཡན་ལག་
ཚང་བ་འཕྲལ་དུ་{སྐྱེད་[སྐྱེས་]མ་འདོད་ན། བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། རྒྱུད་
ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། སོ་སོར་སྡུད་པ་ལ་སོགས་རྣམས་ཀྱིས་གལ་ཏེ་སྔགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པ་
གྲུབ་པ་མ་གྱུར་ན། །ནཱ་ད་གོམས་པས་བཙན་ཐབས་ཆུ་སྐྱེས་སུ་གནས་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུར་ཐིག་ལེ་
བཀག་ནས་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །ཞེས་ཐིག་ལེའི་བཙན་ཐབས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་དང༌། ནུས་མ་གང་
ཞིག་ལྟེ་བའི་དབུས་ནས་གཞན་གྱི་གནས་སུ་བཅུ་གཉིས་མཐའ་དང་ཆ་ཡི་མཐར་འགྲོ་བ། །དེ་
ནི་ལྟེ་བར་འགོག་པ་དང་བཅས་དྲི་མེད་གློག་དང་མཚུངས་པ་དབྱུག་པའི་གཟུགས་ཅན་ལངས་
པ་ཡང༌། །འཁོར་ལོ་ནས་ནི་འཁོར་ལོའི་བར་དུ་ངེས་པར་དམན་ཞིང་རོལ་པའི་བགྲོད་པས་
དབུ་མའི་རྩ་ལ་བསྐྱོད། །ཇི་སྲིད་གཙུག་ཏོར་བུག་པར་བཙན་ཐབས་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ནི་
པགས་པ་དག་ལ་ཁབ་བཞིན་རེག །དེ་ཡི་དབུས་སུ་ཐུར་དུ་སེལ་བ་མཆོག་གི་བཙན་ཐབས་
ཉིད་ཀྱིས་སྟེང་གི་ལམ་དུ་བསྐུལ་བར་བྱ། །ཞེས་པས་རླུང་གི་བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང༌། 
ཟུང་གི་རླུང་དག་འགགས་པ་ན་ནི་གཙུག་ཏོར་ཕུག་ནས་མཆོག་གི་གྲོང་ཁྱེར་དག་ཏུ་འགྲོ་བར་
འགྱུར། །ཞེས་རྩའི་བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང༌། དེ་ལྟར་ཡིད་ལ་རྡོ་རྗེ་རབ་ཏུ་སད་པས་ཡུལ་
དང་བཅས་པ་མཁའ་ལ་སྤྱོད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར། །སླར་ཡང་འདིས་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་
མངོན་ཤེས་ལྔའི་རང་བཞིན་སྣ་ཚོགས་ཡུམ་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། །ཞེས་བཙན་ཐབས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་
4-1-488


གསུམ་གྱི་ཕན་ཡོན་ཡང་གསུངས་ཏེ། ཟུང་གི་རླུང་དག་འགགས་པ་ཞེས་པ་ནི། རྩའི་སྦྱོར་
བས་རོ་རྐྱང་གི་རླུང་བཙན་ཐབས་སུ་བཀག་པའི་དོན་ཡིན་ལ། ཡིད་ལ་རྡོ་རྗེ་རབ་ཏུ་སད་པ་ནི་
བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་ཉམ་པ་གྱེན་དུ་དྲངས་པའི་དོན་ཡིན་ལ། མཆོག་གི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འགྲོ་བ་
ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་གྲུབ་པའོ། །སྐབས་འདིར་འཁོར་ལོ་དྲུག་ལ་སྤྱི་ཁྱབ་ཏུ་འཇུག་པའི་འཛིན་པ་
ནི། གསང་བའི་བུམ་ཅན་ཡིན་ལ། འཁོར་ལོ་གཞན་རྣམས་ལ་འགྲོ་འོང་གཉིས་ཀྱི་ནང་ཚན་
གཙུག་ཏོར་དུ་འོང་བའི་བྱ་བ་དེས་བྱེད་དེ། ནང་གི་ལེའུ་ལས། གཙུག་ཏོར་ཕུག་ཅིང་ཕུང་པོ་
དག་དང་ཁམས་རྣམས་རྣམ་པར་སྤངས་ནས་འཆི་བ་ཉིད་དུ་འགྲོ་འགྱུར་ཏེ། །ཕྱག་རྒྱ་
འགྲོགས་པ་རབ་ཉམ་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འདི་ཉིད་ལ་ནི་བདེ་འབྲས་སྟེར་བ་མེད། །ཅེས་
གསུངས་པས་བསྟན་ཏེ། གསང་བའི་བུམ་ཅན་འདི་ནི་གཙོ་བོར་ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ལ་བརྟེན་པ་
ཡིན་ནོ། །འོ་ན་རྒྱུད་ཚིག་འདི་སྲོག་རྩོལ་གྱི་སྐབས་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་ན། འདི་སྲོག་གེགས་
སེལ་བའི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་ཡིན་ཅིང༌། ཡན་ལག་གི་རིམ་པ་དྲུག་ཏུ་ཕྱེ་བའི་སྲོག་འཛིན་
ཐུན་མོང་གི་སྐབས་སུ་འཇུག་པ་དང༌། ཡན་ལག་དྲུག་བསམ་གཏན་སྲོག་རྩོལ་ཏིང་འཛིན་
གསུམ་དུ་བསྡུ་བའི་སྐབས། འཛིན་པ་ཡང་སྲོག་རྩོལ་དུ་འདུས་པའི་ཕྱིར། སྲོག་རྩོལ་རབ་ཏུ་
བྱ་སྟེ་སྙིང་ག་ཞེས་སོགས་དང་མི་འགལ་ལོ། །རྒྱུད་ཚིག་འདིས། གསང་བར་གནད་དུ་བསྣུན་
པས་གཙུག་ཏོར་དུ་གནད་དུ་རེག་པར་གསལ་བར་བསྟན་ལ། གཙུག་ཏོར་དུ་ཐིག་ལེ་བསྟན་
པ་རིམ་པ་འདིའི་སྐབས་སུ་མི་འཆད་ཅིང་དཔྲལ་བའི་ཐིག་ལེར་སྲོག་འཇུག་པ་དང་དེར་
བརྟན་པ་འཛིན་པའི་རིམ་པ་མཐར་ཐུག་ཏུ་འཆད་པ་རྣམས་གུང་བསྒྲིགས་ན་རྒྱུད་ཀྱི་ཚིག་
གིས་ཀྱང་ཟིན་ཅིང༌། བླ་མ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་ལས་ཀྱང་འབྱུང་ངོ༌། །
ད་ནི་རྗེས་དྲན་གྱི་དོན་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཅུང་ཟད་བཤད་དེ། དེ་ལ་རྗེས་སུ་དྲན་པ་ནི་སྟོང་
གཟུགས་སླར་ཡང་དྲན་པ་དང༌། ཡང་ཡང་དྲན་པ་དང༌། ཆེས་ཤིན་ཏུ་དྲན་པའི་དོན་ཡིན་ཏེ། 
4-1-489


དེ་ཡང་སོར་སྡུད་ཀྱིས་རོ་རྐྱང་གི་རྩ་ཅུང་ཟད་བཅིངས༌། དབུ་མའི་ཆོས་སུ་ཅུང་ཟད་རྒྱས་པས་
སྔར་མ་མཐོང་བའི་སྟོང་གཟུགས་གསར་དུ་མཐོང་ནས། བསམ་གཏན་གྱིས་དེ་ཁའི་རྒྱུན་
བསྲིངས་ཏེ་བསྒོམས་པས་རོ་རྐྱང་སྔ་མ་ལས་ཆེས་བཅིངས་ཚབས་ཆེ། དབུ་མའི་ཆོས་སུ་ཡང་
འགྱུར་ཚབས་ཆེ་བས་སྟོང་གཟུགས་ཀྱང་སྔར་ལས་བཅུ་འགྱུར་སོགས་སུ་འཕེལ་ཞིང༌། སོར་
སྡུད་ཀྱི་སྐབས་བདེ་ཉམས་ཕྲ་མོ་ལས་མེད་པ་ལས། སྐབས་འདིར་སྟོང་གཟུགས་འཕེལ་བའི་
མཐུ་ལས་ལམ་གྱི་རྐང་ཚུགས་པའི་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་འབྱུང༌། དེ་ཚུན་ཆད་དུ་རོ་རྐྱང་གི་རྒྱུ་
བ་གཏན་ནས་འགགས་པའི་སྐབས་མེད་པ་ལས། སྲོག་རྩོལ་གྱི་ཉིན་ཞག་སོ་སོར་ཐུན་རེ་ཐུན་
རེ་ལ་རོ་རྐྱང་གི་རྒྱུ་བ་རྫོགས་པར་འགགས་པས། དུས་ཇི་ཙམ་དུ་འགགས་པ་དེའི་རིང་ལ་རླུང་
ཐམས་ཅད་དབུ་མའི་ཆོས་སུ་བྱས། སྟོང་གཟུགས་ཏེ་སྲོག་གཟུགས་སུ་གྲུབ་པས་སྔ་མ་ལས་
ཀྱང་བརྒྱ་འགྱུར་དུ་འཕེལ། སྲོག་ཐུར་འདྲེས་པའི་བདེ་ཉམས་འུར་ལངས་ནས་སྣང་བ་ཐམས་
ཅད་བན་བུན་དུ་འགྲོ་བ་འབྱུང༌། འཛིན་པས་དེ་འཁོར་ལོ་དྲུག་གི་ལྟེ་བར་ཐིམ། གཏུམ་མོ་
འབར་བས་རྗེས་ཆགས་དྲག་པོ་དང༌། ཞུ་བདེའི་ཉམས་དང་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཁྱབ་པ་འདྲ་
བ་འབྱུང་སྟེ། འདིར་ཞུ་བདེ་རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་གཏུམ་མོ་ནི་ལས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་ཡིན་ལ། འོན་
ཀྱང་སྔར་གྱི་སྲོག་གཟུགས་ཏེ་གཏུམ་མོའི་འབར་སྣང་དང༌། དག་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་འགྱུར་
བས། སྟོང་གཟུགས་དེ་སྔ་མ་ལས་ཀྱང་བརྒྱ་སྟོང་འགྱུར་དུ་འཕེལ་ལོ། །དེའི་རྗེས་སུ་རྗེས་དྲན་
ནི་སྟོང་གཟུགས་ཡང་ཡང་བརྟན་ཅིང༌། ཆེད་ཆེར་བསྒོམས་པས་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ། །ཡང་དེ་
ལྟར་ཡུན་ན་བསམ་གཏན་ཡན་ཆད་རྗེས་དྲན་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ། སྟོང་གཟུགས་ཡང་ཡང་དྲན་
པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་ན། སྤྱིར་སྒྲ་བཤད་པ་ལ་མ་ཁྱབ་པ་དང་ཁྱབ་ཆེས་པའི་སྐྱོན་སེལ་
མི་དགོས་ལ། འོན་ཀྱང་འདི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཡན་ལག་དྲུག་ཀར་སྟོང་གཟུགས་སྒོམ་པ་
ཡིན་པས་བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་པ་སོགས་ལྔ་ཆར་དེ་ཉིད་ཡང་ཡང་དང་སླར་ཡང་སྒོམ་པ་ཡིན་
4-1-490


ཅིང༌། རྗེས་དྲན་ལས་ཀྱང་ལྷག་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གནས་སྐབས་སུ་སྟོང་གཟུགས་ཡང་
ཡང་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འཛིན་པ་མན་ཆད་དུ་སྟོང་གཟུགས་ཀྱིས་ཞུ་བདེ་
རྫོགས་པར་མ་འདྲེན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐབས་དེ་ལྟར་འདྲེན་ཀྱང་གསར་ཐོབ་མ་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་སྐབས་དེ་དག་ཏུ་མ་སྨོས་ལ། གནས་སྐབས་འདིར་སྟོང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཞུ་
བདེ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་གསར་དུ་ཐོབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ལམ་གྱི་རིམ་པ་འདི་ལ་རྗེས་སུ་དྲན་
པའི་མིང་གིས་བཏགས་སོ། །སྤྱིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རིམ་པ་ཐོབ་པའི་དུས་ན་རྗེས་དྲན་གྱི་ཡན་
ལག་ཡོད་པས། ཡན་ལག་དྲུག་པོ་འདི་ཐམས་ཅད་ལ་ཡན་ལག་ཙམ་དང༌། དེའི་རིམ་པའི་
དབྱེ་བ་ཤེས་པ་གལ་ཆེའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་རྗེས་དྲན་ལ་དབྱེ་ན། ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ལ་བལྟོས་པའི་
རྗེས་དྲན་དང༌། དེ་ལ་མི་བལྟོས་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ལ་བལྟོས་པའི་རྗེས་དྲན་དང༌། ཕྱག་
རྒྱ་ཆེན་མོ་ཁོ་ནའི་རྗེས་དྲན་ཏེ། རྩ་བའི་དབྱེ་བ་གསུམ་མོ། དེ་ལྟར་ཡང་རྩ་བའི་རྒྱུད་ལས། 
ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའི་སྙོམས་འཇུག་དང༌། །ཡེ་ཤེས་ཕྱག་རྒྱའི་དམིགས་པ་དང༌། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་
གཅིག་སྦྱོར་བས། །མི་འགྱུར་བ་སྟེ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །དང་པོ་ལ་ཡང་ཞུ་བའི་
ཐིག་ལེ་བརྟན་པས། ལམ་གྱི་ཆགས་པའི་ཡེ་ཤེས་འཕེལ་ཏེ། འདོད་པའི་གནས་སྐབས་བཅུ་
དང་མཚུངས་པའི་བདེ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབྱེ་བ་བཅུ་རིམ་གྱིས་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས། 
འདིའི་ནང་ཚན་དབྱེ་བ་བཅུ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཉིས་པ་ལ་ཡང་འདོད་པའི་གནས་སྐབས་
བཅུ་རྣམ་པར་དག་པའི་བདེ་བ་ལས་རྒྱ་ལ་མ་བལྟོས་པར་ཡེ་རྒྱས་བསྐྱེད་པ་རིམ་ཅན་དུ་བཅུ་
ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གསུམ་པ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ཁོ་ནས་བསྐྱེད་པ་ལ་ཡང་འདོད་པའི་
གནས་སྐབས་བཅུ་རྣམ་པར་དག་པ་བདེ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བཅུ་ཕྲག་གཅིག་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་
བར་འགྱུར་བས། དེས་ན་སྤྱིར་རྗེས་དྲན་ལ་ལམ་མཐོ་དམན་གྱི་རིམ་པ་སུམ་ཅུར་དབྱེ་བར་
བྱའོ། །འདི་དག་དམན་པ་ལ་སོགས་དབྱེ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྣ་ཚོགས་གཙོ་བོའི་སྒྲུབ་ཐབས་རྣམ་
4-1-491


པ་གསུམ་དུ་འགྱུར། །ཞེས་པ་སྤྱི་ལྡོག་ནས་ཡན་ལག་དྲུག་པོ་ཐམས་ཅད་བསྡུས་པ་གོང་དུ་
བཤད་པ་ལྟར་ཡིན་མོད་ཀྱི། སྐབས་འདི་ཉིད་ཀྱི་གནས་སྐབས་གསུམ་པོ་ཡང་དོན་གྱིས་
འཕངས་པ་ཡིན་ཏེ། རྩ་རྒྱུད་ལ་སོགས་པ་ལུང་གཞན་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་
གནས་སྐབས་དང་པོ་གཉིས་ནི་རྗེས་དྲན་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་དེ་ཉིད་སྟོབས་
ཆུང་བའི་ཕྱིར་རྗེས་དྲན་ལ་ཞུགས་པའམ་སྦྱོར་བ་ཡིན་ལ། གནས་སྐབས་གསུམ་པ་ནི། རྗེས་
དྲན་དངོས་གཞི་དག་པ་བ་ཡིན་པས་གཙོ་བོའི་དོན་དུ་འདི་ཉིད་གཟུང་བར་དགོངས་སོ། །དེ་
ལ་ཡང་རྟེན་ཞུ་བདེའི་ཐིག་ལེ་ཀུན་རྫོབ་ཀུན་ད་ལྟ་བུ་ནི་ཇི་ཙམ་དུ་དྭངས་མ་དྭངས་མར་གྱུར་
པ་དེ་ཙམ་དུ་ཇེ་སྲ་ཇེ་སྲ་རུ་འགྱུར་བས་བསྐ་བར་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་སྙད་འཇོག་གོ །ཇི་
ཙམ་དུ་བསྐ་ཞིང་སྲ་བར་གྱུར་པ་དེ་ཙམ་དུ་རྗེས་ཆགས་ཀྱིས་བཞུ་བ་ཡང་བླ་ཞིང༌། བཟུང་
བཟློག་ཁྱབ་པ་ལ་ཡང་དཀའ་ཚེགས་ཇེ་ཆུང་དུ་འགྱུར་རོ། །རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར་ན་རྗེས་དྲན་གྱི་
སྐབས་འདི་ཉིད་ལ་བལྟོས་པའི་ཡང་གནས་སྐབས་དང་པོ་སྙིགས་མ་ཤས་ཆེ་བས་ལས་རྒྱ་ལ་
བལྟོས་ལ། བར་དུ་དེ་ལ་མི་ལྟོས་ཀྱང་ཡེ་རྒྱ་ལ་བལྟོས་པ་དང༌། ཐ་མར་དེ་དག་གང་ལ་ཡང་མ་
བལྟོས་པར་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ཁོ་ནས་ཆོག་པ་གསུམ་དུ་བཞག་པ་ཡིན་ལ། ཡེ་རྒྱ་ཁོ་ནས་
བདེ་བ་རྫོགས་པར་བསྐྱེད་པ་ལ་རེག་མཐོང་གི་མཚན་མ་རྙེད་པའི་གསལ་སྣང་དགོས་ཤིང༌། 
རྗེས་དྲན་གྱི་རིམ་པའི་ལམ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་ལ། དེ་མ་ཐོབ་པ་ཡང་མི་སྲིད་དེ། སྟོང་གཟུགས་
དང་འདི་གཉིས་ཀར་གསལ་སྣང་དུ་ཤར་བ་ཙམ་དུ་མཉམ་པ་ལས་ཀྱང་སྟོང་གཟུགས་ཉིད་
ལྷག་པར་གསལ་བ་ཡང་ཡིན་ལ། ལུས་ཀྱི་རེག་སྦྱོར་ནི་གཉིས་ཀ་ལ་མེད་མཉམ་ཡིན་ན་ཡེ་
རྒྱས་དགའ་བཞི་རྫོགས་པར་འདྲེན་ཐུབ་ལ་སྟོང་གཟུགས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པའི་གནས་
སྐབས་དེ་ཡང་ཅི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཅེ་ན། སྟོང་གཟུགས་ནི་སྦྱོར་བ་དང་དངོས་ཀྱི་གནས་སྐབས་
ཐམས་ཅད་དུ་རྟོག་བྲལ་གྱི་སྣང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་ལ། ཡེ་རྒྱ་ནི་དངོས་གསལ་སྣང་ཡིན་ཡང་
4-1-492


གྲོགས་རང་དུས་ན་ཆགས་པའི་རྟོག་པ་དང་ཡང་བཅས་ཤིང༌། རང་རྒྱུ་ཡང་རྣམ་རྟོག་གིས་
བསྐྱེད་དགོས་པ་ཡིན་པས་ཆགས་རྟོགས་དང་བཅས་པ་ལས་ཞུ་བདེ་འཕྲལ་དུ་བསྐུལ་ནུས་པ་
ནི་སྤྱིའི་ལུགས་ཡིན་པ་དང༌། ཆགས་རྟོག་མངོན་འགྱུར་བ་མེད་ཀྱང་ཞུ་བདེ་འཕྲལ་དུ་བསྐྱེད་
ནུས་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཅན་མཆོག་འགའ་ཞིག་ཁོ་ནའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྐབས་འདིའི་
དབང་པོ་འབྲིང་ལ་ཡང་བདེ་བ་སྐུལ་བྱེད་ཆགས་རྟོག་མངོན་འགྱུར་བ་དགོས་པ་ལ་དགོངས་
སོ། །འོ་ན་འདོད་པའི་གནས་སྐབས་བཅུས་རྣམ་པར་དག་པའི་བདེ་བ་ནི། དུ་བ་ལ་སོགས་
པའི་རྟགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པར་གསུངས་ན། ལས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ལ་ཡང་དེ་ལྟ་བུའི་
དབྱེ་བ་བྱེད་པ་འགལ་ལོ་སྙམ་ན་མི་འགལ་ཏེ། གནས་སྐབས་འདིར་ལས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
ཕྱག་རྒྱ་ལ་བལྟོས་པའི་རྣམ་གཞག་བྱུང་བ་ནི། ལམ་གྱི་ཆ་ལག་གམ་གྲོགས་སུ་དགོས་པ་ཡིན་
གྱི། དེ་དག་ལ་ཡང་ལམ་གྱི་སྙིང་པོ་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོས་བྱེད་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་
ཀྱང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོས་བསྐྱེད་པའི་བདེ་བ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོས་བདེ་བ་བསྐྱེད་
མཉམ་ལ་གཞན་ཡང་གྲོགས་སུ་གྱུར་པ་མཆོག་མ་ཡིན་ནམ། {ཅི་ལ་ཕ་རོལ་པོ་[ཅིའི་ཕྱིར་
ལས་]དང་ཡེ་ཤེས་རིམ་པས་སྤོང་བར་བྱེད་སྙམ་ན། དེ་དག་ལས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ལམ་
{དེ་[ནི་]ཐོབ་ལ། དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པ་ནི་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ལམ་དམན་པ་དེ་དག་ལམ་
མཆོག་སྒོམ་པ་{ལ་[ལས་]གཡེང་བའི་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། གནས་སྐབས་དེ་དག་ཏུ་
སྤོང་དགོས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ལམ་དངོས་གཞིའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་གྱི། བོགས་འདོན་
སོགས་ལ་མ་ངེས་སོ། །དེ་ལ་འདིར་རྗེས་ཆགས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་གཏུམ་
མོ་རྫོགས་པར་འབར་བས་ཞུ་བདེ་མཐར་ཐུག་པའི་དགའ་བཞི་རྫོགས་པར་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། 
རྒྱུད་རྒྱལ་ལས། རླུང་ནི་ཡང་དག་ཕྲད་པ་རྣམས་ཀྱི་གློག་གི་མེའི་རྩེ་མོས་སྤྱི་བོའི་ཟླ་བ་ཞུ་བར་
བྱེད། །ཐིག་ལེ་གང་གང་ཞུ་བ་འདི་ནི་མགྲིན་པ་སྙིང་ག་ལ་སོན་ལྟེ་བ་གསང་བ་རྣམས་ལ་
4-1-493


འགོག །ཐིག་ལེ་ལས་ནི་གཡོ་པའི་ཁུ་བ་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུ་ལ་གནས་རྒྱལ་མཚན་རྩེ་ལ་འགོག་པ་
གང༌། །དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་སྐད་ཅིག་ཐིག་ལེའི་འཕྲེང་བ་འཕོ་བ་མེད་པས་བདེ་བ་སྟེར་
ནའོ། །ཞེས་ཏེ། རྒྱལ་མཚན་རྩེ་ལ་འགོག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཞུ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་དཔྲལ་བ་དང་སྤྱི་
བོར་གནས་པ་དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཆེས་དྭངས་མར་གྱུར་པའི་ཐིག་ལེ་ཞིག་གོ །དེ་ལ་གཙུག་ཏོར་
ནས་ཞུ་བ་ནི་དགའ་བ་དང་པོ། དཔྲལ་བ་ནས་ཞུ་བ་ནི་མཆོག་དགའ། སྙིང་ག་ནས་ཞུ་བ་
གསང་བའི་བར་དུ་ཁྱད་དགའ། དེ་ནས་ནོར་བུའི་བར་ནི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་དགའ་འོ། །མས་
བརྟན་ལ་ཡང་དེ་ཉིད་གོ་ཟློག་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་འབྱུང་བ་བཅུ་དྲུག་གི་དྭངས་
མ་ཞུ་བ་དང༌། དབང་བཅུ་དྲུག་གི་ཡེ་ཤེས་དང༌། སྐུ་བཅུ་དྲུག་སྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་དགའ་བ་བཅུ་
དྲུག་ཏུ་ཡང་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་དགའ་བ་བཞི་ལ་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
ཐིག་ལེའི་ལྡོག་ཆས་ཕྱེ་བས་བཅུ་དྲུག་ཏུ་དབྱེ་བ་གཅིག་དང༌། ཇི་སྐད་དུ། འདོད་དང་དགའ་བ་
དང་ནི་འདར་དང་འགྱུར་མེད་དག་དང་བཞི་པོ་ཡི་ནི་སྦྱོར་བ་དེ་གཅིག་སྟེ། །གང་བ་དང་ནི་
ནུས་དང་སྐྱེ་བ་དག་དང་མཆོག་གི་དགའ་བ་ཉིད་ནི་གཉིས་པར་ངེས་པར་འགྱུར། །འབར་བ་
དང་ནི་ཐིག་ལེ་གཉིད་ཡུར་དག་ཀྱང་སླར་ཡང་ཁྱད་པར་དགའ་བ་ཉིད་ནི་གསུམ་པའོ། །ཨོཊྚ་
དང་ནི་ནཱ་ད་དག་དང་གཉིད་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་ཉིད་ནི་བཞི་པར་འགྱུར། །
ཞེས་སྔ་ཕྱི་གོ་རིམ་ཅན་གྱི་དགའ་བ་བཅུ་དྲུག་དང༌། མས་བརྟན་ལ་ཡང་དེ་ཉིད་རྩ་འཁོར་ལོ་
རྣམས་ལ་གོ་ཟློག་པའི་ཚུལ་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ཡང༌། བཅུ་དྲུག་བཞི་ཡི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་
ཅན། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་དང༌། སྤྱན་མ་བདག་ནི་འགྲོ་བའི་ཡུམ། །ཞེས་སོགས་ཞུ་བ་
གླུས་བསྐུལ་གསུངས་པའི་སྦས་དོན་རྣམས་ཀྱང་མས་བརྟན་གྱི་དགའ་བ་བཅུ་དྲུག་ལ་སྦྱོར་རོ། །
དགྱེས་རྡོར་གྱི་དངོས་བསྟན་འགའ་ཞིག་ལས་འབྱུང་བ་ལྷན་སྐྱེས་གསུམ་པར་འཇོག་པ་ཡང་
རྒྱུད་འདིའི་ཚིག་དོན་གྱི་སྐབས་འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། ཆགས་དང་ཆགས་བྲལ་
4-1-494


ཐོག་མཐའ་ཞེས་པའི་ཚིགས་གིས་ཀྱང་བསྟན་ཅིང༌། གཞན་ཡང་ཨོཊྚ་འབར་བའི་བར་དང་
ཁྱད་པར་དགའ་བ་ལྷན་སྐྱེས་དག་དང་རྣམ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་དག་གི་དབུས། །གཉིད་དང་གཉིད་
ཡུར་མཚམས་སུ་རྡོ་རྗེ་པདྨ་དག་གི་གཉིས་གཉིས་སྦྱོར་བ་ལ་ནི་བདེ་བ་གང༌། །དེ་ཡི་འཕེལ་བ་
རབ་ཏུ་བྱ་སྟེ་བླ་མའི་ངེས་པའི་དབང་གིས་འཕེལ་འགྱུར་འདི་ལ་ངོ་མཚར་མེད། །ཉོན་མོངས་
བདུད་རྣམས་བཅོམ་ནས་རྒྱལ་བའི་བདག་པོར་འཇུག་སྟེ་ལོ་ཡི་སྦྱོར་བས་རྣལ་འབྱོར་བཟང་
པོའོ། །ཞེས་སོ། །འདིའི་ལྷན་སྐྱེས་གསུམ་པ་དང་དགའ་བྲལ་བཞི་པར་འཇོག་པའི་དུས་ཀྱི་
དགའ་བྲལ་དང༌། ལྷན་སྐྱེས་བཞི་པར་འཇོག་པའི་སྐབས་ཀྱི་དགའ་བྲལ་གཉིས། འཇོག་
མཚམས་མི་འདྲ་བས་དེ་གཉིས་དོན་ལ་མི་འགལ་བར་མ་ཟད་གནད་གཅིག་གོ །ཡེ་ཤེས་ཐིག་
ལེ་སོགས་རྒྱུད་གཞན་ལས། རྩ་སོ་གཉིས་ཀྱི་ནུས་པ་ལས་རྩ་མདུད་སོ་གཉིས་ཡོད་ཅིང༌། དེའི་
མཐུ་ལས་དགའ་བའི་སྐད་ཅིག་མ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་འབྱུང་བར་བཤད་པ་དང་ཡང་གནད་
གཅིག་ལ། ཞུ་བདེ་འདི་རྣམས་རང་བཞིན་གྱི་བདེ་བའི་དཔེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་འདྲ་ཤོས་
མཐར་ཐུག་ཡིན་པས་མཚོན་བྱེད་དཔེའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དགའ་བ་བཞི་དང་
བཅུ་དྲུག་ཡིན་ལ། དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་ནི། གནས་ལུགས་གདོད་མ་སྤྲོས་བྲལ་ཡིན་
པས་མཚོན་བྱ་དོན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བྱ་ཞིང༌། དེ་ལ་དོན་གྱི་དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང་ལྡོག་ཆ་དང་
བརྡའ་ཐབས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཞི་དང་བཅུ་དྲུག་གི་རབ་དབྱེ་ཅན་ནོ། །ཡང་ཀུན་རྫོབ་གནས་
སྐབས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཁོ་ན་ལ། ཡས་བབས་ཀྱི་དགའ་བ་རྣམས་དོན་དམ་མཚོན་ཕུལ་ཆུང་ཞིང༌། 
སྲེད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་དང༌། མས་བརྟན་རྣམས་དོན་དམ་མཚོན་ཕུལ་ཆེ་ཞིང་
སྲིད་པ་འཇོམས་པའི་ཕྱིར་དགོས་པ་ལ་བལྟོས་ནས་དོན་དམ་དུ་འཇོག་པའི་སྐབས་ཀྱང་ཡོད་
དོ། །རྗེས་དྲན་གྱི་རིམ་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སྐབས་འདིར་ནི་སྟོང་གཟུགས་དང་བདེ་བ་གཉིས་
ཀར་སྔར་ལས་བརྒྱ་སྟོང་མང་པོར་འཕེལ་བས་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་གཞན་རྣམས་ཀྱང་
4-1-495


མཐའ་ཡས་པར་འཕེལ་བ་ཡིན་ལ། དངོས་སུ་ན་ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་དུ་བརྟན་པ་དང༌། རང་
ལུས་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཐུག་མེད་དུ་སྣང་བ་དང༌། དག་པའི་སྲིད་གསུམ་གྱི་གཟུགས་
བརྙན་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་ལས། མ་དག་པའི་སྲིད་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་ཚུལ་མང་པོ་ཤེས་པར་
འགྱུར་ཞིང༌། རང་གཞན་གྱི་རྡོ་རྗེ་ལུས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་མཐའ་དག་ཤེས་པས་རྟེན་འབྲེལ་
ཕྱོགས་མེད་དུ་སྒྲིག་ནུས་ཤིང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་རྒྱ་ཆེར་ནུས་པའོ། །
ད་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རིམ་པའི་རྣམ་ངེས་ཅུང་ཟད་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རྗེས་དྲན་དང་ཏིང་
ངེ་འཛིན་ནི་ཕལ་ཆེར་དམིགས་རྣམ་མཐུན་པའི་ཕྱིར། ཕྱག་རྒྱ་གསུམ་དང་དགའ་བའི་རབ་
དབྱེ་སོགས་ལས་བརྩམས་ཏེ། རྗེས་དྲན་བཤད་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་བཤད་པར་འགྱུར་རོ། །
འོན་ཀྱང་རྗེས་དྲན་གྱི་རིམ་པ་ནི་མི་འགྱུར་བའི་ཐིག་ལེ་མ་གྲུབ་པ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ལ། 
གྲུབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་ནི་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་རྟགས་བཅུ་ཡོངས་
རྫོགས་ཀྱིས་ཞུ་བདེ་ལུགས་འབྱུང་ལུགས་ཟློག་རྫོགས་པར་བསྐྱེད་ཐུབ་ནས་མི་རིང་བ་ནི་མི་
འགྱུར་བའི་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། རྗེས་དྲན་གྱི་རིམ་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་
གྱི་རིམ་པའི་མཚམས་སྦྱོར་ལུགས་ནི་དེ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། སྲོག་
དང་ཐུར་སེལ་འགགས་པར་གྱུར་ན་རི་བོང་འཛིན་པ་བསྐྱོད་པ་ཉི་མའི་གཟུགས་སུ་རབ་ཏུ་
འགྱུར། །རྡོ་རྗེ་པདྨ་རབ་ཏུ་སད་ན་སླར་ཡང་འདི་ནི་ཉི་མའི་གཟུགས་ཀྱི་མེ་ལྕེས་ཞུ་བར་བྱེད། །
རླུང་དང་ཟླ་བ་ཉི་མ་འགགས་པར་གྱུར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ནི་ཡེ་ཤེས་གཅིག་ཏུ་འགྱུར། །
དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་དང་ནི་དེ་བཞིན་དེ་ལྟར་རྣམ་གསུམ་དུ་འགྱུར་གཞན་ནི་ཅུང་ཟད་ཡོད་མ་ཡིན། །
ཅེས་གསུངས་ཏེ། ཁ་ཅིག་འདི་དག་གིས་ཡན་ལག་ཕྱི་མ་བཞི་པོ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་གོ་རིམ་
བསྟན་པར་འདོད་མོད་ཀྱི། ཚིག་རིགས་ལ་འགྲིག་ཏུ་རུང་ཙམ་ཡོད་ཀྱང་དོན་ནི་མ་ཡིན་ལ། 
འདིས་གཙོ་བོར་མངོན་བྱང་འོག་མའམ་དང་པོ་སྟོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་
4-1-496


སྐད་ཅིག་མ༌ཐ་མ་ཡིན་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྣམ་པ་གཅིག་ཁོ་
ནར་མཚུངས་པས་འདིས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཚན་ཉིད་གསལ་ཞིང་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་
ནོ། །དེ་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐད་ཅིག་དང་པོ་ལ་རྗེས་དྲན་གྱི་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་དང༌། གཞན་
རྣམས་ལ་རང་རང་གི་སྐད་ཅིག་སྔ་མའི་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བས་རྐྱེན་བྱས་ཏེ། སྲོག་ཐུར་
སོགས་རླུང་བཅུའི་ཆ་ཤས་ནས་འགགས་པས་རི་བོང་འཛིན་པའི་བསྐྱོད་པ་སྟེ་ཐིག་ལེ་ཞུ་བ་
ཉི་མ་སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ་
ཐིག་ལེ་སྟོང་གཟུགས་སུ་སོང་བའོ། །སླར་ཡང་མཉམ་བཞག་ཏུ་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཁོ་
ན་དང༌། རྗེས་ཐོབ་ཏུ་གཞན་གཉིས་ཀྱང་སྟེ། རྗེས་ཆགས་སྙོམས་པར་འཇུག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་
སྐད་ཅིག་སྔ་མར་ཐིག་ལེ་ཡིན་པ་ཕྱི་མ་ལ་སྟོང་གཟུགས་སུ་གྱུར་པ་འདི་ནི། ཡང་གཏུམ་མོ་
འབར་བའི་རྣམ་པར་གྱུར་ཏེ་སླར་ཡང་ཐིག་ལེ་འཇུ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། སྟོང་ཟུགས་ཀྱི་
གཏུམ་མོ་དེ་དང་ལས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་ལྷན་ཅིག་པར་འབར་བས་སོ། །དེ་ལྟར་ཞུ་བ་དེ་ཡང་སྟོང་
གཟུགས་ཀྱིས་བཅིངས་པ་ན། རླུང་བཅུའི་ཆ་ཤས་ནས་ལས་རླུང་གཅིག་དང༌། ནོར་བུའི་
ཕྱོགས་སུ་དཀར་པོ་གཅིག་དང༌། གཙུག་ཏོར་གྱི་ཕྱོགས་སུ་དམར་པོ་གཅིག་འགགས་པས་ཡེ་
ཤེས་སྟོང་གཟུགས་ལ་རྣམ་ཤེས་དཀར་དམར་རླུང་གསུམ་གྱི་ཁམས་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་
ཐིམ་པར་གྱུར་པས་སྟོང་པ་དང་བདེ་བ་དང་གསལ་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐད་ཅིག་སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་
ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་རེ་རེ་ཐོབ་པ་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ཡིན་པར་
ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་ཐིག་ལེ་སྟོང་གཟུགས་ཡིན་པ་ནི། གཟུགས་ཅན་ལས་གྲོལ་བ་དང༌། 
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འཕོ་འགྱུར་མེད་ལ། དེའི་ཕྱིར་ཐིག་ལེ་བརྟན་པར་འགྱུར་བ་
ཞེས་འཇོག་ཅིང༌། དེ་ཡང་ཡས་བབས་ཀྱི་ཐ་མར་ཡོངས་སུ་བཅིངས་པས་མས་བརྟན་གྱི་
འཇུག་ཏུ་ཐོག་མར་རླུང་འགགས། དེ་ནས་དམར་པོའི་ཆ་ཤས་གཅིག་སྤྱི་བོར་བརྟན་པས་
4-1-497


དམར་པོ་ཐུར་དུ་འབར། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་དཀར་པོའི་ཆ་ཤས་གཅིག་ནོར་བུར་བརྟན་པ་ཡིན་
ནོ། །དེ་ལ་སྐད་ཅིག་ཉིས་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་ཐམས་ཅད་ལ་འཆིང་བ་ནི་ནོར་བུ་ཁོ་ནར་ཏེ། དང་པོར་
བརྟན་པའི་གནས་ཀྱང་དཀར་པོ་ནོར་བུ་དང་དམར་པོ་གཙུག་ཏོར་ཁོ་ནར་ངེས་ལ། དེར་
བརྟན་པར་བྱས་པ་རྣམས་སྔ་མ་སྔ་མ་དང་བསྡོམས་པས་རིམ་པས་གང་བ་ལྟར་སྣང་བ་ལས་
གསང་བའི་འཁོར་ལོའི་ཕྱེད་གང༌། ཞེས་པ་ནས་གཙུག་ཏོར་གྱི་འཁོར་ལོ་ཧྲིལ་གྱིས་གང་ཞིང་
བརྟན་ཞེས་བྱ་ཞིང༌། དམར་པོ་ཡང་གཙུག་ཏོར་ནས་ནོར་བུའི་བར་ལ་གནས་སོ་སོར་བརྟན་
ཅེས་འཇོག་གོ །རླུང་ནི་ཆ་ཤས་ཙམ་ཁམས་དཀར་དམར་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གཙུག་ཏོར་དང་
ནོར་བུ་ཡང་བརྟན་པར་འགྱུར་མོད་ཀྱི། གཙོ་བོར་ནི་སྔར་སྙིང་ག་ཡན་ཆད་དུ་གནས་པའི་
སྲོག་གིས་དབང་བྱས་པ། མུན་པ་ཅན་སྒྲ་གཅན་གྱིས་ལོངས་སྤྱོད་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལྟེ་བར་
ཐིམ་ཞིང༌། སྔོན་ཆད་ལྟེ་བ་མན་ཆད་དུ་གཙོ་བོར་གནས་ཤིང་ཐུར་སེལ་གྱི་དབང་བྱེད་པ་མུན་
བྲལ་མེ་སྟེ་དུས་མེའི་རླུང་རྣམས་སྙིང་གར་ཐིམ་ཞིང་འགག་པར་འགྱུར་རོ། །འདི་དག་ཀྱང་
གནས་ཀྱི་གཙོ་བོ་སྨོས་པ་ཡིན་གྱི། སྤྱིར་ཁུ་རྡུལ་རླུང་གསུམ་ཐམས་ཅད་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཐམས་
ཅད་དུ་འགག་པ་འགྱུར་རོ། །རླུང་ཐིམ་ཚུལ་ནི་དེ་ལྟར་ཡང་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ཕྱི་རོལ་ཏུ་
ནི་གང་ཞིག་ཆུ་ཚོད་བརྒྱད་པའི་ཕྱེད་འགྱུར་སྒྲ་གཅན་ལོངས་སྤྱོད་དག་ལས་གཞན་དུ་གནས། །
དེ་ནི་རང་གི་ལུས་ལ་དབུགས་ཕྱེད་ངེས་པར་མུན་པ་དང་བྲལ་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་སྣང་བ་
སྟེ། སྔ་མ་ཕྱེད་ནི་མུན་པ་དང་བཅས་སྲིད་པ་གསུམ་པོ་མཐའ་དག་སྟོང་པ་གང་དུ་ཐིམ་པའོ། །
དེ་ཕྱིར་དེ་ནི་{ཕྱི་[ཕྱེད་]ནས་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྣལ་འབྱོར་ལྡན་པ་གཅིག་པུ་མུན་པ་བྲལ་
བར་འཇུག །ཅེས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལ་དབྱེ་ན་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཕྱི་མ་ལས། 
འཛག་མེད་དགའ་བ་ཁུ་བ་རྡོ་རྗེ་ཡང་སྟེ་དེ་འཛིན་པ་ལས་ངེས་པར་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའོ། །ས་
བོན་ལུས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ཡབ་སྟེ་ལྟེ་བའི་འཁོར་ལོ་བདེ་བ་གང་ཞིག་ཛི་ན་ཛིཀ་ཅེས་པའོ། །དེ་ནི་
4-1-498


མཚོན་བྱ་མཚོན་པར་བྱེད་པ་སྙིང་གར་མཆོག་གི་བདེ་བ་མགོན་པོ་ཨ་རོ་ལིཀ་ཉིད་དོ། །དེ་ནི་
རིག་བྱ་རིག་བྱེད་གང་གི་མགྲིན་པར་གཡོ་མེད་བདེ་བ་འཛིན་པ་དེ་ཡང་རཏྣ་དྷྲྀཀ །གང་གི་སྤྱི་
བོའི་རྒྱུད་དུ་ཁུ་བ་དྲི་མ་མེད་པའི་བདེ་བ་འཛིན་པ་འདི་ནི་པྲཛྙཱ་དྷྲྀཀ །གཙུག་ཏོར་ཚངས་པའི་
བུ་གར་འགྱུར་བ་མེད་པ་མཆོག་གི་བདེ་བ་དགའ་བ་བཅུ་དྲུག་གང་བ་ནི། །གང་ཞིག་ཤེས་
རབ་རང་བཞིན་མེད་པ་མཆོག་གི་རི་བོང་ཅན་ཆ་བཅུ་དྲུག་པ་སྟེ་ཉ་ཡི་མཐར། །གང་གི་རིག་
མ་དགའ་བ་དེ་ནི་རྡོ་རྗེ་དང་བཅས་མགོ་བོར་དྲུག་པ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་འོ། །ཞེས་གསུངས་
ཏེ། ལས་ཀྱི་རླུང་གཅིག་འགགས་དམར་ཆ་གཅིག་དང་དཀར་ཆ་གཅིག་བརྟན་པས་མི་འགྱུར་
བའི་སྐད་ཅིག་གཅིག་སྐྱེས་པ་ནས་གཟུང་དེ་འདྲ་བ་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ཐོབ་པ་ན། གསང་བའི་
འཁོར་ལོའི་ཕྱེད་བརྟན་ཅིང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ས་དང་པོ་ཐོབ་པ་ཡིན་ལ། སླར་ཡང་སྟོང་བརྒྱད་
བརྒྱས་གསང་བའི་འཁོར་ལོའི་ཕྱེད་ཕྱི་མ་གང་བས་འཁོར་ལོ་དེ་ཡོངས་རྫོགས་བརྟན་ཏེ་ས་
གཉིས་པའོ། །དེ་གཉིས་ལ་ཁུ་བ་འཛག་མེད་ལས་ཆགས་བཅས་ཀྱི་བདེ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་
ཡེ་ཤེས་ཤས་ཆེ་ལ། དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱས་ལྟེ་བའི་ཕྱེད་བརྟན་པས་ས་
གསུམ་པ་དང༌། ཕྱེད་ཕྱི་མ་གང་ལྟེ་བ་ཡོངས་རྫོགས་བརྟན་པས་ས་བཞི་པའོ། །དེར་ནི་ཐབས་
ལུས་ཀྱི་ཆོས་རྣམ་པར་དག་པས་སྣོད་བཅུད་དུ་སྣང་བའི་ས་བོན་ལུས་ལ་གནས་པ་གཞན་དུ་
གྱུར་པས་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་སྣང་རྣམས་ཀྱང་བཟང་པོ་འབའ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་སྟོང་
བརྒྱད་བརྒྱས་སྙིང་གའི་ཕྱེད་བརྟན་པས་ས་ལྔ་པ་དང༌། ཕྱེད་ལྷག་མ་གང་ཞིང་བརྟན་པས་ས་
དྲུག་པ་སྟེ། འདི་དག་ལ་མཚོན་བྱ་ཀུན་རྫོབ་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཆོས་ལ། མཚོན་བྱེད་སྤྲོས་བྲལ་
ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་གསལ་སྣང་གཙོ་བོར་འཆར། ཡང་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱས་མགྲིན་པའི་ཕྱེད་
བརྟན་པས་ས་བདུན་པ་དང༌། ཡང་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱས་ཕྱེད་ཕྱི་མ་གང༌། མགྲིན་པ་རྫོགས་པར་
བརྟན་པས་ས་བརྒྱད་པ་སྟེ། འདི་དག་ཏུ་རིག་བྱ་རིག་བྱེད་དེ་སྤྲོས་བྲལ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་
4-1-499


དབྱིངས་དེ་ཡང་རིག་པ་དང་གསལ་བ་དེ་བདེ་བ་ཆེན་པོས་རིག་ཅིང་མྱོང་བའི་ཉམས་གཙོ་
བོར་འཆར། དེ་ནས་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱས་དཔྲལ་བའམ་སྤྱི་བོའི་འཁོར་ལོའི་ཕྱེད་བརྟན་པས་ས་
དགུ་པ་དང༌། ཡང་ཕྱེད་ཕྱི་མ་གང་སྤྱི་བོ་རིམ་གྱི་བརྟན་པས་ས་བཅུ་པ་ཐོབ་སྟེ། འདི་དག་ལ་དྲི་
མ་མེད་པའི་བདེ་བ་སྟེ་ཆགས་རྟོག་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་པའི་བདེ་ཆེན་གྱི་ཉམས་གཙོ་བོར་འཆར་
རོ། །ཡང་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱས་གཙུག་ཏོར་གྱི་ཕྱེད་བརྟན་པས་ས་བཅུ་གཅིག་པ་དང༌། སྟོང་
བརྒྱད་བརྒྱས་ཕྱེད་ཕྱི་མ་གང་གཙུག་ཏོར་ཧྲིལ་གྱིས་བརྟན་པས་ས་བཅུ་གཉིས་པ་སྟེ། འདི་
དག་ལ་ཐིག་ལེ་ཕལ་ཆེར་འགྱུར་མེད་དུ་གྱུར་པ་དང་། མཐར་འགྱུར་མེད་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ཡོངས་སུ་
རྫོགས་པའི་དབང་གིས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་བདེ་བའི་ཉམས་ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཁྱད་པར་སྔ་
མ་ཐམས་ཅད་འདི་ལ་རྫོགས་པར་ཚང་བའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དབྱེ་ན། འཁོར་ལོ་
དྲུག་གི་དབྱེ་བས་དྲུག་དང༌། སའི་དབྱེ་བས་བཅུ་གཉིས་དང༌། འགྱུར་མེད་བདེ་བའི་སྐད་ཅིག་
མའི་དབྱེ་བས་ཉིས་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་ཡིན་ནོ། །མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བའི་རང་ངོས་ནས་ནི་
དབྱེ་བ་གཏན་ནས་མེད་མོད་ཀྱི། རྣལ་འབྱོར་བློའི་རྟོགས་ཚུལ་ལ་སྐད་ཅིག་ཉིས་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་
དྲུག་བརྒྱ་ཡིན་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ལམ་སྐད་ཅིག་དང་པོས་རྟོགས་བྱ་གང་ཡིན་པ་དེ་སྐད་
ཅིག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟོགས་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་
མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པར་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་འཁོར་ལོ་རེ་རེ་ལ་ས་གཉིས་གཉིས་སྦྱོར་བར་
ཡང་རྒྱུད་ཕྱི་མ་ལས་གསུངས་པ། སྲོག་དང་རྩོལ་བ་བཀག་པས་སངས་རྒྱས་གཟུགས་བརྙན་
དྲི་མ་བྲལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡང་དག་པ། །གསང་བ་ལྟེ་བ་སྙིང་ག་མགྲིན་པ་མགོ་བོ་རྡོ་རྗེ་
རྣམས་སུ་རིམ་བཞིན་ས་ཟུང་རེ། ཁུ་བ་གྱེན་དུ་སོང་ཞིང་ཁྲག་ཀྱང་འོག་ཏུ་འགྲོ་ལ་ཚངས་
དབྱངས་གཞོམ་དུ་མེད་པ་ལས། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་གསུམ་དང་དྲི་མ་བྲལ་བ་གང་གི་
སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཉིད། །ཅེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་བསྟན་པ་ཉིད་དོ། །དེ་དག་ནི་ལས་རླུང་
4-1-500


སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་འགགས་པ་ལས་རིམ་གྱིས་འབྱུང་བར་ཡང༌། རྒྱུད་ལས། ཆགས་དང་ཆགས་
བྲལ་ཐོག་མཐའ་ལ་གནས་སྐད་ཅིག་མ་ཡང་ཁྱབ་བདག་གིས་ནི་དབུགས་ཀྱི་གྲངས་འཕེལ་
ལོ། །ཞེས་པས་གསལ་བར་བསྟན་ཅིང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐད་ཅིག་མའི་གྲངས་ནི་གོང་དུ་
དྲངས་པ་ལྟར་རྩ་བའི་རྒྱུད་ལས། མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་སྐད་ཅིག་ནི། །སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་
དང༌། །དྲུག་བརྒྱ་ཡོངས་རྫོགས་རྒྱལ་པོ་ཆེ། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་རང་ཉིད་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །
དེ་ལས་དེ་དག་ཏུ་སྤང་བྱ་རླུང་བཅུ་འགགས་ཚུལ་ནི། གསང་བའི་ས་གཉིས་ལ་ཐུར་སེལ་
དང༌། ལྟེ་བའི་ས་གཉིས་ལ་མཉམ་གནས་དང༌། སྙིང་གའི་ས་གཉིས་ལ་སྲོག་འཛིན་དང༌། 
མགྲིན་པའི་ས་གཉིས་ལ་གྱེན་རྒྱུ་དང༌། དཔྲལ་བའི་ས་གཉིས་ལ་ཁྱབ་བྱེད་དང༌། གཙུག་ཏོར་
གྱི་ས་གཉིས་ལ་ཀླུ་ལ་སོགས་པ་ཡན་ལག་གི་རླུང་ལྔ་དང་། གཞན་ཡང་དབང་པོ་དང་ཡུལ་
དང་ལས་དབང་དང༌། བྱ་བའི་རླུང་རྣམས་ཐམས་ཅད་འགག་སྟེ། དེ་དག་ཀྱང་གཙོ་བོའི་དབང་
དུ་བྱས་ཀྱི་གཞན་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་དུ་འགག་གོ །ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་ནི། ས་
དང་པོ་ལ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཅིག་གི་མ་མཐོང་བའི་དོན་ཡང་དག་པར་
མཐོང་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཉིས་པ་ལ་གཉིས་དང༌། གསུམ་པ་ལ་བཞི་དང༌། བཞི་པ་ལ་
བརྒྱད་དང༌། ལྔ་པ་ལ་བཅུ་དྲུག་དང༌། དྲུག་པ་ལ་སོ་གཉིས་དང༌། བདུན་པ་ལ་དྲུག་ཅུ་རེ་བཞི་
དང༌། བརྒྱད་པ་ལ་བརྒྱ་ཉེར་བརྒྱད་དང༌། དགུ་པ་ལ་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་ང་དྲུག་དང༌། བཅུ་པ་
ལ་ལྔ་བརྒྱ་བཅུ་གཉིས་དང་། ས་བཅུ་གཅིག་པ་ལ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སྟོང་
དང་ཉེར་བཞིའི་སྔར་མ་མཐོང་བའི་དོན་ཡང་དག་པར་མཐོང་ནས། ས་བཅུ་གཉིས་པ་ལ་ནི་
མཐའ་ཡས་པར་བཤད་དེ། སྔར་མ་མཐོང་བའི་དོན་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་རང་གི་མཉམ་བཞག་གི་
གསལ་སྣང་ལ་ཚད་དེ་དང་དེ་ཚུན་ཆད་ལ་སྣང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་དང༌། རང་བཞིན་སྤྲོས་བྲལ་དུ་
འཆར་ཞིང༌། དེ་དང་དེ་ཕན་ཆད་ལ་ནི་ཤེས་པའི་འཇུག་པ་མི་གསལ་བའོ། །རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ནི་
4-1-501


མཉམ་བཞག་དེའི་ཤུགས་ལས་ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དེ་དང་དེ་ཚུན་ཆད་
ཀྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང་འགྲོ་བའི་སྤྱོད་ཚུལ་རགས་པ་རྣམས་ཤེས་པར་ནུས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་
ཡེ་ཤེས་གཅིག་གིས་དུས་ཅིག་ཅར་རྟོགས་པར་མ་ངེས་ཀྱང་རིམ་པས་བསམས་ན་ཤེས་པའོ། །
ཡང་རྒྱུད་ལས་དེ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དག་པ་ཉིན་ཞག་འགའ་ཞིག་དབང་གིས་ཡེ་ཤེས་སྐུ་
ནི་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་ཉིན་ཞག་འགའ་ཞིག་སྟེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་
ཐོབ་པ་ནས་བརྩམས་ཏེ། ལོ་གསུམ་དང་ཕྱོགས་གསུམ་དུ་བརྩོན་པར་བསྒོམས་ན། ཏིང་ངེ་
འཛིན་གྱི་ཐ་མའི་མཐར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུའམ་ཟུང་འཇུག་གི་སྐུར་གྲགས་པ་ཐོབ་པ་ནི། སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ས་ཆུང་ངུ་དང་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་ས་ཐོག་མར་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ས་བཅུ་
གཉིས་པ་རྫོགས་པར་མ་ཐོབ་བར་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་མ་ཐོབ་པར་བཤད་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་
ས་རྣམས་ནི་འཕགས་ས་མ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པའི་ས་དང་པོ་ཐོབ་ན་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་
ལུས་ངེས་པར་ཐོབ་པར་དཔལ་གྱི་མགུར་ནས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་འཕགས་
པའི་ས་བཅུ་པའི་ཡོན་ཏན་གཞལ་དུ་མེད་པར་གསུངས་ན། བཅུ་གཅིག་པའི་ཡོན་ཏན་གཞལ་
དུ་ཡོད་པ་དང་ཡང་འགལ་བའི་ཕྱིར། འདི་དག་ནི་སྦྱོར་ལམ་གྱི་ནང་ཚན་ཞིག་ལས་ཕྱེ་བའི་ས་
ཁོ་ནའོ། །འོན་ཀྱང་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་རྣམས་དང་རྣམ་པ་མཐུན་ཅིང་དེ་དག་
གི་སྦྱོར་བའམ་སྔོན་འགྲོའི་ཚུལ་དུ་གནས་པ་ཡིན་པས། རྒྱུ་འབྲས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་དང་
མཚུངས་པར་བསྟན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡན་ལག་དྲུག་གི་རིམ་པ་དྲུག་ལ་སྟོང་གཟུགས་འཆར་ཚུལ་
ནི། སོར་སྡུད་ལ་གཟུགས་བརྙན་ཙམ་དང༌། བསམ་གཏན་ལ་དེ་ཉིད་སེམས་སྤྲོས་བྲལ་དུ་
ཤེས་པ་དང༌། སྲོག་རྩོལ་ལ་སྲོག་གཟུགས་སུ་ཤར་བ་དང་། འཛིན་པ་ལ་ཐིག་ལེའི་དྭངས་མར་
ཤར་བ་དང་། རྗེས་དྲན་ལ་འབར་འཛག་གི་གཏུམ་མོའི་ངོ་བོར་ཤར་བ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་
མི་འགྱུར་བའི་ཐིག་ལེར་ཤར་བའོ། །བདེ་བ་ཡང་དྲུག་སྟེ་ཡིད་བདེ་ཕྲ་མོ་ཙམ་དང༌། ཤིན་ཏུ་
4-1-502


སྦྱངས་པའི་དགའ་བདེ་དང་སྲོག་ཐུར་འདྲེས་པའི་བདེ་བ་དང༌། ལས་ཀྱི་གཏུམ་མོའི་འབར་
འཛག་གི་བདེ་བ་དང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོའི་འབར་འཛག་གི་བདེ་བ་དང༌། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་
བ་རྣམས་རིམ་པས་སྦྱར་རོ། །
གཉིས་སྣང་སྤོང་ཚུལ་ཡང་དྲུག་སྟེ་སོར་སྡུད་ལ་མི་རྟོག་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྤོང༌། བསམ་
གཏན་ལ་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོར་རྟོགས་པས་སྤོང་སྟེ། དེ་གཉིས་སྟོང་གཟུགས་ཁོ་ནའི་སྟེང་དུ་
ཡིན། སྲོག་རྩོལ་ལ་གཡས་གཡོན་གྱི་རྒྱུ་བ་བཀག་པའི་སྒོ་ནས་སྤོང༌། འཛིན་པ་ལ་དེ་གཉིས་
རང་སར་ཡལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་སྤོང༌། དེ་གཉིས་ཀྱིས་གཟུང་འཛིན་མཐའ་དག་ཅུང་ཟད་མགོ་
གནོན། རྗེས་དྲན་ལ་བདེ་སྟོང་རྒྱས་འདེབས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་སྤོང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་རང་རྒྱུད་
ཀྱིས་བསྡུས་པ་རྣམས་གནས་གྱུར་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྤོང་སྟེ། འདི་གཉིས་ཀྱིས་མཉམ་བཞག་
ཏུ་གཟུང་འཛིན་གྱི་སྣང་བ་མངོན་གྱུར་མི་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྤོང་ངོ༌། །ཞེས་པ་དྲུག་
གསུམ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་གནད་འདི་རྣམས་ཀྱང་གོ་དོན་གལ་པོ་ཆེ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་བདེ་བ་ཆེན་
པོ་ནི་རྟག་པ་ཡིན་ལ། འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་ལས་ཀྱང༌། ལྷ་དང་མི་ཡི་བདེ་བ་ནི། །བསྡུས་བྱས་
རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཡི། །དེ་ལྟ་བུར་ནི་བྱེད་པ་ཡི། །བཅུ་དྲུག་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་
པ་དང༌། སྡོམ་འབྱུང་ལས། ཨེ་མ་ཧོ་བདེ་ཆེན་འདོད་པ་ཡིས། །ས་གསུམ་པོ་ནི་གང་བ་སྟེ། །
ཞེས་ཀྱང་གསུངས་ལ། ཀྱཻ་རྡོ་རྗེ་ལས་ཀྱང༌། འདིར་ནི་ཐོག་མ་དབུས་ཐ་མེད། །སྲིད་མེད་
མྱ་ངན་འདས་པ་མེད། །འདི་ནི་མཆོག་ཏུ་བདེ་ཆེན་ཉིད། །བདག་མེད་གཞན་ཡང་མེད་པ་
ཉིད། །ཅེས་དང༌། བྲམ་ཟེ་ཆེན་པོས་ཀྱང༌། ནམ་ཞིག་སྦྱོར་གཞི་གནས་གཅིག་ལ་ནི་ཞུགས་པ་
ཡི། །བདེ་ཆེན་མཆོག་ནི་ནམ་མཁའི་ཁམས་སུ་མི་ཤོང་ངོ༌། །ཞེས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཚོར་
བས་མྱོང་བྱ་མ་ཡིན་པ་དང༌། མཁའ་ཁྱབ་དང་སྤྲོས་བྲལ་དང་རྟག་པར་བཤད་ཅིང༌། ཨིནྡྲ་བྷུ་
ཏིའི་ཡེ་ཤེས་གྲུབ་པ་ལས་ཀྱང༌། དབང་པོ་གཉིས་སྐྱེས་བདེ་བ་ནི། །དེ་ཉིད་ཡིན་ཞེས་སྐྱེ་ངན་
4-1-503


སྨྲ། །དེ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་ཡིན་ཞེས། །རྒྱལ་བ་མཆོག་གིས་མ་གསུངས་སོ། །ཞེས་དང༌། བདེ་
ཆེན་མི་རྟག་མ་ཡིན་ཏེ། །བདེ་བ་ཆེན་པོ་རྟག་ཏུ་རྟག །ཅེས་ཞུ་བདེ་མི་རྟག་ཅིང་བདེ་ཆེན་
རྟག་པ་དང༌། ཞུ་བདེ་ཀུན་རྫོབ་འཁྲུལ་སྣང་དང༌། བདེ་ཆེན་དོན་དམ་དུ་གསུངས་པས་ངོ་བོ་
ཤིན་ཏུ་ཐ་དད་ཀྱང༌། དོན་དམ་དེ་རྟོགས་པའི་ཐབས་སུ་ནི་སྤྱིར་ཞུ་བདེ་དང༌། ཁྱད་པར་ལས་
ཀྱིས་ཕྱག་རྒྱའི་བདེ་བའང་འདི་སྐབས་འགའ་ཞིག་ཏུ་ངེས་པར་དགོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་མེ་ནི་
དངུལ་ཆུའི་དགྲ་ཉིད་ཡིན་ཏེ་མེ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་ན་ནམ་ཡང་དངུལ་ཆུ་འཆིང་བ་མེད། །མ་
བཅིངས་ན་ནི་གསེར་བྱེད་མེད་དེ་གསེར་དང་བྲལ་ན་སྨྲ་བོ་རྣམས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་མེད་པ་ཉིད། །
དེ་བཞིན་བུད་མེད་སྦྱོར་བ་བྲལ་ན་རྟག་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་བ་རྣམས་དག་གི་སེམས་ནི་འཆིང་
མི་འགྱུར། །བཅིངས་པ་མེད་ན་ལུས་འབིགས་མེད་དེ་མ་ཕུག་ལུས་ཀྱིས་འདིར་ནི་ལྷན་སྐྱེས་
བདེ་བ་སྟེར་བ་མིན། །དེ་ལྟར་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐད་ཅིག་ཐ་མས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་
པ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་དངོས་སུ་ཐོབ་པ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་སྔོན་མན་ཆད་འཇིག་
རྟེན་པ་ཡིན་པས་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཁྱད་པར་ཡང་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་དང༌། 
འཕགས་པའི་གནས་སྐབས་ལ་འཇོག་པ་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལུགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཐོག་
མཐའ་བར་གསུམ་གྱི་མཚན་མའི་ནང་ནས་ཐ་མའི་མཚན་མ་ཡིན་པར་གསུངས་པས་ཀྱང་
འབྲས་བུའི་མཐར་ཐུག་ཏུ་མི་འགྱུར་ཏེ། བདེན་པ་མཐོང་བ་ལ་ཆོས་སྐུ་མཐོང་བར་བཤད་
པ་ལྟར་འདིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཉིད་དང་ཆོས་{སུ་[སྐུ་]མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཐ་མའི་མཚན་མའོ། །
དེ་ལྟར་ཡང་དྲི་མ་མེད་པའི་འོད་ལས། དང་པོའི་མཚན་མ་ནི་དུ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལམ་དང༌། 
སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་གི་སྐུ་རྫོགས་པ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་སྐད་ཅིག་ཐོབ་པའོ། །བར་བའི་
མཚན་མ་ནི། མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་སྐད་ཅིག་བརྒྱ་ཕྲག་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱིས་ས་དང་པོ་ཐོབ་པ་
དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དང༌། མ་མཐོང་བའི་དོན་ཡང་དག་པར་མཐོང་བ་དང༌། འཇིག་
4-1-504


རྟེན་པའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པའོ། །ཐ་མའི་མཚན་མ་ནི། སངས་རྒྱས་ཉིད་དང༌། རྡོ་རྗེ་འཆང་
ཉིད་དང༌། བདེ་བ་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་སྐད་ཅིག་དྲུག་བརྒྱ་ལྷག་པའི་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་རྩ་
གཅིག་གིས་ས་བཅུ་གཉིས་པ་ཐོབ་ནས། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པའོ། །ཞེས་སོ། །
དེ་ལྟར་ན་ཡན་ལག་དྲུག་ལས་དཀའ་བ་མེད་པར་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་ས་ཆུང་ངུ་ཐོབ་ནས། སླར་
ཡང་འཕགས་པའི་ས་གཞན་རྣམས་བགྲོད་དེ་མཐར་རྡོ་རྗེ་འཛིན་ཆེན་པོ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་
དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྐུ་བཞི་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་བདག་ཉིད་དེ་ཡང་དུས་མྱུར་དུ་ཐོབ་
པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པས། ལམ་འདི་ལ་འབད་པ་ཆེན་པོས་ནན་ཏན་སྙིང་པོར་བྱའོ། །
བཞི་པ་སྒྲ་དོན་ནི་ཚིག་ལ་རྟོན་ཅིང༌། སྒྲ་ཚད་ཀྱི་སྤྲོས་པས་ཡིད་དྲངས་པ་རྣམས་ལ་མོས་
པ་སྐྱེ་བའི་དགོས་དོན་ཅུང་ཟད་ཡོད་པས་སྒྲ་སྒྲུབ་རགས་པ་ཙམ་དང་བསྲེས་ཏེ་བཤད་ན། 
སྤྱིར་བྱིངས་དང་རྣམ་དབྱེ་བོར་བའི་དོན་དང་ལྡན་པ་རྟགས་སོ་ཞེས། བྱིངས་ལ་མིང་དུ་སྒྲུབ་
པའི་རྐྱེན་བྱིན་ཏེ་{རྣམ་[ནམ་]འགྱུར་རྫོགས་པ་ལ་མིང་དང་རྟགས་ཟེར། མིང་དུ་གྲུབ་ཟིན་
དེ་ལ་དེ་ལས་ཕ་རོལ་ན་རྣམ་དབྱེའོ། །ཞེས། དེ་ཚིག་ཏུ་སྒྲུབ་པ་ལ་རྣམ་དབྱེ་སྟེར་དགོས་ཤིང༌། 
དེ་ཡང་དང་པོ་ངོ་བོ། གཉིས་པ་བྱ་བ། གསུམ་པ་བྱེད་པ། བཞི་པ་དགོས་ཆེད། ལྔ་པ་འབྱུང་
ཁུངས། དྲུག་པ་འབྲེལ་བ། བདུན་པ་གནས་གཞི་བརྗོད་པ་སྟེ་བདུན་ཡོད་པ་ལས། དེ་རེ་རེ་
ལ་ཡང་གཅིག་ཚིག་གཉིས་ཚིག་མང་ཚིག་གི་རྐྱེན་གསུམ་གསུམ་ཡོད་དོ་ཞེས་ངེས་པར་བྱས་
ནས། སྐབས་འདིར་སོར་སྡུད་ཀྱི་སྐད་དོད་པྲཏྱཱཧཱ་རཿཞེས་པ་ཡིན་པ་ལས། ཧྲ ཉ་འཕྲོག་པ་
ལའོ། །ཞེས་པའི་བྱིངས་ལ། རྐྱེན་གྷཉ་བྱིན། ཉེར་བསྒྱུར་ཨཱར་སྔོན་དུ་བཞག ཉ་གཉིས་དང་
ང་རྣམས་རྗེས་འབྲེལ་ཡིན་པས་ཕྱིས། གྷ་ཡང་རྗེས་འབྲེལ། རྐྱེན་གྱི་ཉའི་ནུས་པ་ཧྲ་ཡི་སྲོག་
གི་ར་ཡིག་འཕེལ་བར་འགྱུར་ལ། ར་ཡིག་གི་འཕེལ་བ་ནི་ཨཱར་ཡིག་གོ །དེ་རྐྱེན་གྱི་ཨ་དང་
མཚམས་སྦྱར་བས་ཨཱ་ཧཱ་ར་ཞེས་པ་གྲུབ་ཅིང་དེ་ནི་གཅོད་པ་དང་སྤོང་བ་དང༌། སྡུད་པ་དང་
4-1-505


ཟས་རྣམས་ལ་འཇུག་གོ །ཕ་རོལ་ཏུ་པྲ་ཏི་བཞག་པ་ལ། རྣམ་དབྱེ་དང་པོའི་སི་བྱིན། རྣམ་དབྱེ་
རྣམས་བསྡུ་བ་བྱས་ཏེ་ཕྱིས་པའི་རྗེས་སུ་པྲ་ཏི་གོང་དུ་དྲངས་ནས་མཚམས་སྦྱར་བས། པྲ་ཏྱཱ་ཧཱ་
ར་ཞེས་པ་འབྱུང་ལ། དེའི་མཐར་རྣམ་དབྱེ་དང་པོའི་སི་བྱིན། ཨི་བརྗོད་དོན་དེ་ཕ་དང་ས་དག་
གི་རྣམ་པར་བཅད་བྱའོ་ཞེས་རྣམ་བཅད་དུ་བྱས་པའི་ཚིག་ཏུ་གྲུབ་པའོ། །དེས་ན་མིག་སོགས་
དབང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུགས་སོགས་ཡུལ་འཛིན་པ་ནི། འཁོར་བ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཟས་ཡིན་
ལ། ཟས་དེ་ཕྱིར་སྤོང་བ་ནི་པྲ་ཏྱཱ་ཧཱ་རཿསྟེ་སོ་སོར་སྤོང་བའོ། །ཡང་ན་ཨཱ་ཧཱ་ར་སྡུད་པ་དང༌། 
བཟའ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །ཁྲལ་སྡུད་པ་དང༌། ཟས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། པྲ་ཏི་ཕྱི་
ཕྱིར་རམ་སོ་སོར་ཏེ་ཤིན་ཏུ་ལོངས་སྤྱོད་པའམ་རང་གནས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་སྟེ། གཞན་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ། གཞན་སྟོང་པའི་གཟུགས་སོགས་ལྔ་ལ་ཡང་ཡང་འཇུག་པ་དང་སོ་སོར་
འཇུག་པའི་དོན་ནོ། །ཡང་ཐ་མལ་གྱི་མིག་དང་གཟུགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་གཅོད་པ་ནས་ལུས་དང་
རེག་བྱའི་འབྲེལ་བ་གཅོད་པའི་བར་དུ་སོ་སོར་འབྲེལ་བ་གཅོད་པས་སོ་སོར་གཅོད་པའོ། །
བསམ་གཏན་གྱི་སྐད་དོད་དྷྱ་ནཾ་ཞེས་པ་ལས། དྷྱཻ་སེམས་པ་ལའོ། །ཞེས་པའི་བྱིངས་ལ་
ཡུ་ཊ་ཡང་ངོ་ཞེས་པས། མ་ནིང་གི་དོན་ལ་ཡུཊ་བྱིན། ཊ་ཡིག་ནིཥྚ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ལས་
ཨིའི་འོ་ཞེས་ཁྱད་དོན་ཡིན་པ་ཕྱིས། ཡུ་ཝུ་ཛྷ་རྣམས་ཀྱི་ཨ་ན་ཨ་ཀ་ཨ་ན་ཏ་རྣམས་སོ། །ཞེས་
པས་ཡུ་ཨ་ནར་སོང༌། མཚམས་སྦྱོར་གྱི་ཡི་གེའི་མཐའ་རྣམས་ཀྱི་བི་ཀར་ཎ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཨཱ་
ཡིག་གོ །ཞེས་པས་ཨཻ་ཨཱ་རུ་སོང༌། མཚམས་སྦྱར་བས་དྷྱ་ན་ཞེས་པ་མིང་དུ་གྲུབ། དེ་ལ་སི་
བྱིན་ཨི་རྗེས་འབྲེལ། མ་ནིང་ལས་སི་ཨམ་དག་གི་དབྱི་སྟེ། དེ་ལ་བརྗོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
ཞེས་པས་ས་ཡང་ཕྱིས། ཨ་ཡིག་ལས་སམ་བུད་དྷི་མ་ཡིན་པ་ལ་མུ{རང་[འང་]ངོ༌། །ཞེས་
པས་མུ་ཨཱ་ག་མ་བྱིན། ཨུ་རྗེས་འབྲེལ། མ་སྲོག་མེད་རྗེས་སུ་ང་རོར་བྱས་པས་དྷ་ནཾ་ཞེས་པ་
གྲུབ་སྟེ། སེམས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །དེ་ཡང་མཐོང་བ་རབ་ཏུ་བརྟན་པར་གྱུར་
4-1-506


པའི་སྟོང་གཟུགས་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་སེམས་པར་བྱེད་པའི་དོན་ཏེ། རྩ་རྒྱུད་ལས། མཚན་མའི་
མཐར་ནི་རེ་ཁཱ་གང༌། །དེ་ལ་སྣ་ཚོགས་རྒྱུ་མི་རྒྱུ། །མ་ལུས་སྒོམ་པར་བྱེད་དེ་ལ། །རྣལ་འབྱོར་
བསམ་གཏན་སོགས་དེ་ཡང༌། །ཞེས་གསུངས་སོ། །བསམ་གཏན་ཡན་ལག་ལྔའི་ཤེས་རབ་
ལ་པྲཛྙཱ་རྟོག་པ་ལ་ཏ་ར་ཀཿ དཔྱོད་པ་ལ་བི་ཙ་རཿ དགའ་བ་ལ་ར་ཏིཿ གཡོ་མེད་བདེ་བ་ལ་
ཨ་ཙ་ལ་སུ་ཁཾ་ཞེས་པ་ཡིན་པ་ལས། འདི་དག་ལ་ཕོ་མོ་མ་ནིང་གི་རྟགས་མཐའི་དབྱེ་བ་ལས། 
ཐབས་ཤེས་སྦྱོར་ཚུལ་གྱི་བཤད་པ་བྱེད་པའང་ཡོད་མོད་ཀྱི། དོན་ཐོག་ཏུ་ཁེལ་བ་དཀའ་བར་
སྣང་བས་འདིར་མི་འཆད་དོ། །
སྲོག་རྩོལ་གྱི་སྐད་དོད་པྲཱ་ཎཱ་ཡཱ་མཿ ཤྭས་སྲོག་ལའོ། །ཨ་ན་ཡང་ངོ༌། །ཞེས་པས་ཨ་ན་
བཞག ཉེར་སྒྱུར་པྲ་གོང་དུ་བཞག སི་བྱིན་ནས་ཕྱིས། བ་ཙ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཨ་ཙའོ། །
རྐྱེན་ཨ་ཙ་བྱིན། ཙ་དབྱངས་དོན་པྲ་དང་བྱིངས་ཀྱི་ཨ་མཚམས་སྦྱར། ནའི་སྲོག་ཏུ་རྐྱེན་ཀྱི་ཨེ་
བཅུག ར་ཥ་ར་ཡི་གེ་རྣམས་ལས་མཐའ་མ་ཡིན་པའི་ནའི་ཎ་སྟེ་ཞེས་པས་ན་ཎར་གྱུར་པས་པྲཱ་
ཎ་སྟེ་སྲོག་གི་སྐད་དོད་མིང་དུ་གྲུབ་བོ། །དེ་ལ་རྣམ་དབྱེ་དྲུག་པའི་གཅིག་ཚིག་བར་བྱིན། ངེས་
སྱའོ། །ཞེས་པས་པྲཱ་ཎ་སྱ་སྟེ་སྲོག་གི་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །ཡ་མུ་ཉེ་བར་འགོག་པ་ལའོ། །ཉེར་
སྒྱུར་ཨཱང་སྔོན་དུ་བཞག བྱིངས་ལ་རྐྱེན་གྷཉ་བྱིན། ང་དང་ཨུ་དང་ཉ་རྣམས་རྗེས་འབྲེལ་ཡིན་
པ་ཕྱིས། ཨི་ན་ཨ་ཙ་ཨཊ་རྣམས་ལ་ཨ་ཡི་ཨུ་པ་དྷཱ་རིང་པོ་སྟེ་ཞེས་པས་ཡའི་སྲོག་རིང་པོ་སོང༌། 
གྷ་རྗེས་འབྲེལ། མའི་སྲོག་ཏུ་ཨ་བཅུག ཨཱ་ཡཱ་མ་ཞེས་པ་གྲུབ་བོ། །སྔར་གྱི་དང་མཚམས་སྦྱར་
བས་པྲ་ཎཱ་སྱ་ཡཱ་མ་ཞེས་པའོ། །དེར་གནས་རྣམ་དབྱེ་རྣམས་དབྱི་བར་བྱའོ་ཞེས་པས་སྱ་ཕྱིས། 
མའི་ཐ་མར་སི་རྣམ་དཔྱོད་བྱས་པས་པྲཱ་ཎཱ་ཡཱ་མཿ ཞེས་པ་གྲུབ་བོ། །དེ་ལྟར་ན་སྲོག་གི་ཀུན་
ནས་འགོག་པ་ཞེས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། འགོག་པ་དང་རྩོལ་བ་ནི་སྒྲ་བསྒྱུར་བའི་ཁྱད་པར་ཡིན་
པས་སྲོག་འགོག་གམ་སྲོག་རྩོལ་ལོ། །སྲོག་གི་དོན་ཡང་རླུང་ཡིན་པས་ཉི་ཟླའི་རླུང་གི་ནུས་པ་
4-1-507


ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིར་ཀུན་ནས་འགོག་པའི་དོན་ནོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་དཱིར་གྷཱི་ག་ར་ཎཿཞེས་པ་ཡང་སྲོག་
རྩོལ་གྱི་སྒྲ་དོན་དུ་བསྒྱུར་ནས་འཆད་མོད་ཀྱི། དཱིར་གྷཱི་ཀ་ར་ཎཿནི་བོད་སྐད་དུ་རིང་པོར་བྱེད་
པ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ནི་སྲོག་རྩོལ་ཞེས་པར་བསྒྱུར་ན་ནི་འབྲེལ་མེད་དུ་འགྱུར་ལ། འོན་ཀྱང་ཨཱ་
ཡཱ་མཿའི་དོན་དཱིར་གྷཱི་ཀ་ར་ཎཿཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་ནི་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་
དོན་གྱི་བྱིངས་ལ་ཉེར་སྒྱུར་ཨཱ་ཡིག་སྦྱར་བས། སྔར་འགོག་པའི་དོན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་ནས། 
མི་འགོག་པར་མ་ཟད་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་ལ་རིང་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་སྐད་དུ་
ཡང༌། སྐད་ཀྱི་བྱིངས་ནི་སྟོབས་ལྡན་ཡང༌། །ཉེ་བར་སྒྱུར་བ་ཟིལ་གནོན་འགྱུར། ཞེས་སོ། །དེ་
ནི་སྒྲ་སྒྲུབ་ཚུལ་གཅིག་ལ་དོན་མི་འདྲ་བའི་བཤད་པ་གཉིས་བྱས་པ་ཡིན་ལ་ཡང་ན་སྒྲུབ་ཚུལ་
མི་འདྲ་བ་ནི་ཡ་མུའི་སྔོན་དུ་ཉེར་སྒྱུར་མ་བཞག་པར་དགག་པའི་ཨ་བཞག་པ་ནི་འགོག་པ་
ལས་ལོག་པ་རིང་པོར་བྱེད་པའི་དོན་ཏེ། པྲཱ་ཎ་ལ་དྲུག་པའི་ངས་མ་བྱིན་པ་དང་མཚམས་སྦྱར་
བས། པྲཱ་ཎཱ་ཡ་མ་སྲོག་རིང་པོར་བྱེད་ཅེས་པར་འགྱུར་བས་རླུང་རྣམས་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིའི་ནང་དུ་
རིང་པོར་གནས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །བོད་ཀྱི་མཁས་ཆེན་འགའ་ཞིག་ནི། དཱིར་གྷཱི་
ཀ་ར་ཎཿ སྲོག་རྩོལ་གྱི་སྐད་དོད་གྱི་རྣམ་གྲངས་སུ་འདོད་ལ། ཁོ་བོས་དྲི་མེད་འོད་དང༌། སྒྲོན་
གསལ་དང༌། མི་འཇིགས་པའི་གཞུང་འགྲེལ་དང༌། མན་ངག་སྙེ་མའི་རྒྱ་དཔེ་མཐོང་བ་རྣམས་
ན་སྲོག་རྩོལ་གྱི་དོན་བཤད་པའི་སྐབས་མ་གཏོགས། སྲོག་རྩོལ་གྱི་སྐད་དོད་དང༌། མིང་གི་
རྣམས་གྲངས་ལ་དེ་འདུག་པ་མ་མཐོང་ཞིང༌། རྒྱ་གར་གྱི་མཁས་པ་རྣམས་དངོས་སུ་གསུང་པ་
ཡང་མ་ཐོས་ལ། ཕྱི་རོལ་གྱི་ལུགས། གྲངས་ཅན་གྱི་གཞུང་དང༌། ཨཱ་ག་མའི་གཞུང་རྣམས་
ལས་ཀྱང་སྲོག་རྩོལ་གྱི་བརྡའ་དོན་མང་དུ་བཤད་འདུག་པ་མཐོང་བ་དང་ཐོས་པ་རྣམས་ལས་
ཀྱང་དེ་ལྟར་བཤད་པ་ནི་མི་སྣང་ངོ༌། །
འཛིན་པའི་སྐད་དོད་དྷཱ་ར་ཎཱ་ཞེས་པ་ཡིན་ཏེ། ཊུ་དྷྲྀཉ་འཛིན་པ་ལའོ། །ཊུ་དང་ཉ་རྗེས་
4-1-508


འབྲེལ། །རྐྱེན་ཎྱུཊ་བྱིན་ཎ་དང་ཊ་རྗེས་འབྲེལ། ཎ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ཨི་ཙ་བཞིན་དུ་འགྱུར་
བའི་ཕྱིར། དྷ་འཕེལ་བར་སོང་སྟེ་དྷཱ་ར། རྐྱེན་གྱི་ཡུ་ཨ་ནར་འགྱུར་བ་དང༌། ན་ཎ་ཡིག་གོ་
ཞེས་པས་དྷཱ་ར་ཎ་བུད་མེད་ལ་ཨ་ལས་ཨ་བ་ཏིའོ། །ཨ་བྱིན་ནས་མཚམས་སྦྱར་བས་ཎ་རིང་
པོར་སོང༌། སི་བྱིན་ཏེ་ཕྱིས་པས་དྷཱ་ར་ཎཱ་སྟེ་འཛིན་པར་བྱེད་ཅེས་པའོ། །དེ་ཡང་དབུ་མས་
དབང་བྱས་པའི་ཉི་ཟླའི་རླུང་གི་རྫས་རྒྱུན་དེ་ཡང་ཐིག་ལེའི་དབུས་སུ་བཟུང་ནས་གཡོ་བ་མེད་
པར་བྱེད་པའི་དོན་ནོ། །འཛིན་པའི་དོན་ལ་ཁ་ཅིག་འདི་སྙམ་དུ་སྲོག་རྩོལ་གྱི་དུས་སུ་གཡས་
གཡོན་གྱི་རྒྱུ་བ་བཀག་ལ། སྟེང་གི་གཡས་གཡོན་བཀག་པའི་རླུང་དབུས་སུ་གནས་པ་དང༌། 
འོག་གི་གཡས་གཡོན་བཀག་པའི་རླུང་དབུས་སུ་གནས་པར་གྱུར་པའི་སྟེང་འོག་སྲོག་ཐུར་
གཉིས་པོ་དེ་འཛིན་པའི་སྐབས་སུ་བསྲེ་དགོས་པ་ཡིན་ཞིང༌། གཞུང་འགྲེལ་མན་ངག་མང་
པོ་ལས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་འབྱུང་བས་སྲོག་ཐུར་གཉིས་གོང་བུ་གཅིག་ཏུ་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །
ཞེས་པའི་དོན་ནོ་སྙམ་པར་འབྱུང་ངོ༌། །འོན་ཀྱང་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ། གཡས་གཡོན་དང་སྟེང་
འོག་གནད་གཅིག་པས་གཡས་གཡོན་འགགས་ནས་སྟེང་འོག་མི་འདྲེ་བ་མི་སྲིད་ལ། འོན་
ཀྱང་སྐབས་འགའ་རེར་འཛིན་པའི་སྐབས་སུ་བསྲེ་བ་ལྟར་བཤད་པ་འབྱུང་བ་ནི། བསྲེས་པ་
དེ་ཉིད་ཆེར་བསྲེས་ཤིང་སླར་མི་ལྡོག་ཅིང་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པར་བྱེད་པའི་དོན་དུ་འགྱུར་ལ། དེ་
ནི་སྟེང་འོག་ཏུ་མ་ཟད་གཡས་གཡོན་ལ་ཡང་སྦྱར་ཏེ། གཡས་གཡོན་ཡང་ཆེར་འགགས་པ་
དང༌། སླར་མ་ལྡོག་པ་དང་བརྟན་པར་བྱས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །སྔར་སྲོག་རྩོལ་གྱི་སྐབས་སུ་གོང་
བུ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ཀྱང༌། སྔར་གྱི་རྫས་རྒྱུན་བྱེ་མ་དཀར་ནག་འདྲེས་པར་བསྲེས་པ་བཞིན་
དུ་གནས་དང་སྤྱོད་ཡུལ་འདྲེས་ཀྱང་དངོས་པོ་ཐ་དད་པར་གནས་པ་ལས། འདིར་ནི་འདྲེས་
པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཉི་ཟླའི་དངོས་པོ་དེ་ཡང་ཉི་ཟླའི་དངོས་པོ་སྤངས་ནས་ཐིག་ལེའི་ངོ་
བོར་གྱུར་པ་ནི། ཟངས་ལྕགས་ཀྱི་ཕྱེ་མ་བསྲེས་ཟིན་པ་དེ་རོ་བཅུད་ཆེན་པོས་གསེར་གྱི་ངོ་བོ་
4-1-509


གཅིག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་ན། ད་ནི་གསེར་གྱི་ངོ་བོར་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་སོ་ཞེས་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། སྲོག་
རྩོལ་དང་འཛིན་པའི་སྐབས་འདི་གཉིས། འདྲེས་ལུགས་མི་འདྲའོ། །
རྗེས་དྲན་གྱི་སྐད་དོད་ཨ་ནུ་སྨྲ་ཏིཿཞེས་པ་ཡིན་པ་ལས། སྨྲ་སེམས་པ་ལའོ། །བུད་མེད་
ལས་ཀྟིའོ། །ཞེས་པས་རྐྱེན་ཀྟི་བྱིན། ཀ་ལ་ཡཎ་བཞིན་ཏེ་ཡ་ལ་བརྗོད་པ་བོར་བའོ། །ཞེས་
པས་ཀ་ཕྱིས། ཉེར་སྒྱུར་ཨ་ནུ་སྔོན་དུ་བཞག ཏིའི་མཐར་སི་བྱིན་ཏེ་རྣམ་དཔྱད་སྦྱར་བས་
ཨ་ནུ་སྨྲ་ཏིཿཞེས་པ་གྲུབ་བོ། །རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱེད་རྗེས་སུ་སེམས་པར་བྱེད་ཅེས་པའི་དོན་
ཏེ་སྔར་གོམས་ཤིང་འདྲིས་པའི་ཆོས་ལ་ད་དུང་སླར་ཡང་སེམས་པ་སྟེ། སྔར་ཡུན་རིང་དུ་
བསྒོམས་པའི་སྟོང་གཟུགས་ལ་སླར་ཡང་སེམས་པ་དྲག་ཏུ་འཇུག་པའོ། །
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐད་དོད་ས་མཱ་དྷིཿཞེས་པ་ཡིན་པ་ལས། དྷི་འཛིན་པ་ལའོ། །ཞེས་པ་
ལས་བསྒྲུབས་ཀྱང་རུང་ལ། ཡང་ཌུདྡཱ྅་འཛིན་པ་ལའོ། །ཌུ་དང་ཉ་རྗེས་འབྲེལ་ལོ། །ཉེར་སྒྱུར་
སམ་དང་ཨཱང་རིམ་པས་སྔོན་དུ་བཞག ང་རྗེས་འབྲེལ། ས་ཁི་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ་ཞེས་
པས་རྐྱེན་ཌི་བྱིན། ཌ་རྗེས་འབྲེལ་ཡིན་པས་ཕྱིས། ཌ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ལ་མཐའི་དབྱངས་
ལ་སོགས་པར་དབྱེའོ། །ཞེས་པས་དྷཱའི་སྲོག་གི་ཨང་རིང་པོ་ཕྱིས། རྐྱེན་གྱི་ཨི་བཅུག་པས་དྷི། 
སམ་གྱི་མ་གསལ་བྱེད་དབྱངས་མེད་ཕ་རོལ་གྱི་ཡི་གེར་དྲངས་པས། ས་མཱ་ཞེས་པའོ། །དྷིའི་
མཐར་སི་བྱིན་ནས་རྣམ་དཔྱད་དུ་བྱས་པས། ས་མཱ་དྷིཿཞེས་པ་འགྲུབ་པ་ལས། སམ་ནི་ཡང་
དག་པ། ཨཱ་ནི་ཀུན་ནས། དྷི་འཛིན་པའི་དོན་ཡིན་པས་ཡང་དག་པར་ཀུན་ནས་འཛིན་པའི་
དོན་ཡིན་ལ། ཡང་དག་པར་ཀུན་ནས་འཛིན་ཞེས་པའམ། སམ་ནི་རྫོགས་པའི་དོན་དུ་འགྱུར་
བས་རྫོགས་པར་ཀུན་ནས་འཛིན་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། གནས་ལུགས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་
ཐམས་ཅད་རྫོགས་པ་ལ་བྱའོ། །གནས་ལུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ་ཡིན་ན། 
རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་
4-1-510


ལ་བྱའོ། །
ལྔ་པ་གྲངས་ངེས་ནི། སྦྱང་བྱ་ཁམས་དྲུག་ཡིན་པས། སྦྱོང་བྱེད་ཡན་ལག་དྲུག་དགོས་
ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་དྲུག་དང༌། དབང་པོ་དྲུག་དང༌། ཡུལ་དྲུག་དང༌། ལས་དབང་དྲུག་
དང༌། བྱ་བ་དྲུག་རྣམས་སྦྱོང་དགོས་པའི་ཕྱིར། ཡན་ལག་དྲུག་ཏུ་ངེས་ལ། སྦྱོང་བྱེད་ལམ་གྱི་
ངོས་ནས་སྔགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་རྫོགས་པ་དགོས་པའི་ཕྱིར། ཡན་
ལག་དྲུག་ཏུ་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། སོར་སྡུད་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལམ་དང༌། བསམ་
གཏན་ནི་བསམ་གཏན་ཉིད་དང༌། སྲོག་རྩོལ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། འཛིན་པ་ནི་བཟོད་པ་
དང༌། རྗེས་དྲན་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལམ་
ཡིན་པས་སོ། །སྦྱངས་འབྲས་རྒྱལ་བ་རིགས་དྲུག་གི་གོ་འཕང་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཡང་ཡན་ལག་
དྲུག་གི་ལམ་བསྒོམ་དགོས་ཤིང༌། དྲི་མ་སྦྱང་བའི་གཞི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡང་སྟོང་པ་
ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་དྲུག་གི་ངོ་བོར་གནས་པའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་དྲུག་དང༌། འགྱུར་མེད་ལྔའི་ངོ་
བོར་གནས་པའི་ཕྱིར། སོར་བསམ་གཉིས་སྟོང་གཟུགས་སྒྲུབ་པའི་ལམ་དུ་གཅིག་པར་བྱས་
ཏེ། ཡན་ལག་ལྔར་གྲངས་ངེས་སུ་བྱེད་དེ། ཡེ་ཤེས་ལྔའི་རིམ་པས་སོ། །དེ་ལ་སོར་བསམ་
གཉིས་ནི་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལམ་སྲོག་རྩོལ་བྱ་སྒྲུབ་དང༌། འཛིན་པ་མཉམ་ཉིད་དང༌། 
རྗེས་དྲན་སོར་རྟོག་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལམ་མོ། །ཡན་ལག་དྲུག་བསྙེན་
སྒྲུབ་བཞིར་བསྡུས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས། སྦྱང་བྱ་གནས་སྐབས་བཞི་སྦྱོང་བའི་ཕྱིར་དང༌། 
བསྐྱེད་རིམ་ལ་ཡང་གནས་སྐབས་བཞི་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། སྨིན་བྱེད་དབང་གནས་
སྐབས་བཞི་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་འབྲས་བུ་སྐུ་བཞི་དང་རྡོ་རྗེ་བཞི་སྒྲུབ་དགོས་པའི་ཕྱིར་
དང༌། སྦྱང་གཞི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དོན་དམ་པའི་ཐིག་ལེ་བཞིའི་ངོ་བོར་གནས་པའི་ཕྱིར་
ཡང་རྫོགས་རིམ་གྱི་བསྙེན་སྒྲུབ་ཡན་ལག་བཞི་བསྒོམས་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་
4-1-511


མངལ་གྱི་གནས་སྐབས་ལུས་རྫོགས་པ་དང༌། བཙས་པའི་གནས་སྐབས་ངག་རྫོགས་པ་དང༌། 
ལོ་བཅོ་ལྔའི་མཐའི་གནས་སྐབས་སེམས་རྫོགས་པ་དང༌། བཅུ་དྲུག་ཕན་ཆད་བདེ་བ་རྫོགས་
པའི་གནས་སྐབས་རྣམས་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་ཡང་ཡན་ལག་བཞི་རིམ་པས་སྦྱོར། གཞན་ཡང་
སོར་སྡུད་ལ་ཉིན་མཚན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་གཉིས་དགོས་པ་དང༌། བསམ་གཏན་ལ་ཡན་ལག་ལྔ་
དགོས་པ་དང༌། སྲོག་རྩོལ་ལ་ཉི་ཟླ་གཉིས་དགག་དགོས་པ་དང༌། འཛིན་པ་ལ་འཁོར་ལོ་དྲུག་
ཏུ་བསྒོམ་དགོས་པ་དང༌། རྗེས་དྲན་ལ་གནས་སྐབས་གསུམ་གྱི་རིམ་པ་དང༌། གནས་སྐབས་
བཅུའི་དབྱེ་བ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་འཁོར་ལོ་དྲུག་ཏུ་བསྒོམ་པ་རྣམས་ལ་སོ་སོར་དེ་དང་
དེའི་གྲངས་ངེས་དགོས་མོད་ཀྱི། སྔར་དབྱེ་བ་སོ་སོའི་དོན་བཤད་པ་ཉིད་ཀྱིས་གོ་བར་འགྱུར་
རོ། །
དྲུག་པ་གོ་རིམ་ངེས་པ་ནི། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། སྟོང་པ་ལས་ནི་དུ་བ་སོགས་ལམ་བླ་
མའི་ངེས་པའི་དབང་གིས་གཟུགས་བརྙན་མཚམས་སུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །དེ་ནས་རྩ་ཡི་འཁོར་
ལོ་རྣམས་སུ་སྲོག་དང་ཐུར་སེལ་རླུང་ནི་བརྟན་པ་དག་ཀྱང་བྱེད་པ་སྟེ། །ཕྱི་ནས་ཟླ་བ་ངེས་
པར་འགོག་པ་གཟའ་བཞིན་བྱེད་དེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡིས་སོ། །དེ་ནས་གང་
ཞིག་ཅུང་ཟད་འདོད་པ་དག་ནི་ཉིན་ཞག་འགའ་ཡིས་སྐྱེ་བ་འདིས་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་
དང༌། དུ་བ་ལ་སོགས་སྒྲུབ་པ་བྱས་ནས་འཆི་བ་འཇིག་པར་བྱེད་པའི་དབུ་མ་དག་ནི་བསྒྲུབ་
པར་བྱ། །སྲོག་ལ་སོགས་རྣམས་སྒྲུབ་པ་བྱས་ནས་རི་བོང་འཛིན་པ་ཞུ་བའི་ཐིག་ལེ་རྣམས་
ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །དམ་པའི་བདེ་བ་བསྒྲུབས་ནས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་རྒྱལ་བའི་སྐུ་ནི་ཀུན་དུ་
འགྲོ་བ་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། དབང་མདོར་བསྟན་ལས་ཀྱང༌། རྨི་ལམ་བཞིན་
དུ་གཟུགས་མཐོང་འགྱུར། །རྟག་ཏུ་གཟུགས་དེ་བསྒོམ་པར་བྱ། །ཞེས་དང༌། གཟུགས་བརྙན་
མཐོང་ན་དེ་ནས་ནི། །བར་མ་ཆད་པར་སྲོག་རྩོལ་བྱ། །ཞེས་དང༌། ཟླ་ཉིའི་བགྲོད་པ་འཇོམས་
4-1-512


པ་ལས། །གཞན་དུ་ཀུན་འདར་ཡན་ལག་ལ། །སྲོག་གི་རླུང་ནི་འཇུག་པ་མེད། །ཅེས་དང༌། 
འཆི་ལྟས་བསླུ་བ་རྣལ་འབྱོར་པའི། །འདི་ནི་དགའ་བ་རྣམས་ཀྱི་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་
པས་ཀྱང་གོ་རིམ་གསལ་བར་བསྟན་ཏེ་དེ་དག་ལ་སོགས་པ་གཞན་ཡང་མང་དུ་གསུངས་སོ། །
དེ་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མི་འགྱུར་བའི་ཐིག་ལེ་སྒྲུབ་པ་ལ། རྟེན་ཐིག་ལེ་འབྱུང་ཆོས་ཤིན་ཏུ་
དྭངས་མར་བྱེད་པའི་རྗེས་དྲན་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་ཏེ། དྭངས་མར་མ་གྱུར་ན་དྭངས་མ་ཆེན་
པོ་སྒྲུབ་ཏུ་མེད་དེ། སྙིགས་མའི་ཁམས་དེ་ཀ་བར་དུ་གནས་སྐབས་གཞན་མ་བརྒྱུད་པར་
དྭངས་མ་ཆེན་པོར་འགྲོ་བའི་ཐབས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞུ་བའི་ཁམས་དྭངས་མ་དེ་འགྲུབ་པ་
ལ་ཞུ་བདེ་འཛག་མེད་ཀྱི་འཛིན་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་ཏེ། ཐིག་ལེ་ཕྲ་རགས་སྒོ་ཐམས་ཅད་
ནས་གཏན་དུ་ལེགས་པ་ལས་སྙིགས་མ་ཉམ་ཞིང་དྭངས་མ་འཕེལ་བར་འགྱུར་གྱི་མ་{ཁེགས་
[ལེགས་]ན་སྙིགས་མ་འཕེལ་ཞིང་དྭངས་མ་འགྲིབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐིག་ལེར་རླུང་ཐིམ་པས་
ཐིག་ལེ་འཛག་མེད་འགྲུབ་པ་ཡིན་ལ། རླུང་མ་ཐིམ་ན་དེ་མི་འགྲུབ་སྟེ། རླུང་ཐིག་ལེར་ཐིམ་
པར་བྱེད་པ་ལ། དབུ་མའི་རླུང་འཇམ་ཞིང་ཕྲ་བ་འབའ་ཞིག་དགོས་པས། དེ་ལ་སྟེང་འོག་ནས་
རོ་རྐྱང་གི་ཤེད་བཟུང་བའི་རླུང་རྩུབ་ཅིང་གྱོང་བ་དེ་ཉིད་ཕྲ་ཞིང་འཇམ་པར་འདུལ་བའི་སྲོག་
རྩོལ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་མ་བྱས་ན་ཐབས་གང་གིས་ཀྱང་སྲོག་ཐིག་ལེར་
གཞུག་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རོ་རྐྱང་གི་རླུང་རྩུབ་པོ་འདུལ་བ་ལ། རྩ་ལམ་བྱང་ཞིང་ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་དབུ་མ་ལ་རེག་ནུས་པའི་བསམ་གཏན་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་
པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་ཏེ། གཞན་དུ་ན་དམིགས་པ་དང་བུམ་པ་ཅན་གྱི་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པས་
ཀྱང་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབུ་མ་ལ་རེག་མི་ནུས་པས་གཟུང་འཛིན་རོ་རྐྱང་གི་སྟོབས་མི་
ཉམ་པར་རླུང་རྣམས་དབུ་མས་དབང་བྱེད་པ་མི་འབྱུང་བས་སོ། །བསམ་གཏན་སྟོང་གཟུགས་
ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་སྒོམ་པ་ལ་ནི། སོ་སོར་སྡུད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་ཏེ། སོར་སྡུད་མ་བསྒོམས་
4-1-513


ན་སྟོང་གཟུགས་མཐོང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་དྲུག་གསུམ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་གནད་
རྣམས་ཀྱང་གོ་རིམ་ངེས་པའི་སྐབས་འདིར་བླང་བར་བྱའོ། །
བདུན་པ་ཚད་མའི་རབ་དབྱེ་ལ། མཐོང་བྱ་རྟགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་དང༌། མཐོང་བྱེད་ཚད་
མའི་དབྱེ་བ་དང༌། རྟེན་དབང་པོའི་རིམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ནམ་མཁར་
ཀུན་ནས་ཞེན་པའི་སེམས་དང་མིག་ནི་མི་འཛུམ་རྡོ་རྗེའི་ལམ་དུ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་ཡིས། །
སྟོང་པ་ལས་ནི་དུ་བ་སྨིག་རྒྱུ་རབ་གསལ་དྲི་མ་མེད་པའི་མཁའ་སྣང་ཉིད་དང་མར་མེ་དང་ །  །
འབར་བ་དང་ནི་ཟླ་བ་ཉི་མ་རྡོ་རྗེ་རྣམས་དང་མཆོག་གི་ཆ་དང་ཐིག་ལེ་མཐོང་བར་འགྱུར། །
དེ་ཡི་དབུས་སུ་སངས་རྒྱས་གཟུགས་ནི་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་དུ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་
པའི་སྐུ། །ནམ་མཁའ་ཆུ་འཛིན་བྲལ་བ་དག་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་བགྲད་པའི་མིག་གིས་བལྟ་
བར་བྱ་བ་སྟེ། །རེ་ཁཱ་ནག་པོ་དྲི་མེད་འོད་ཟེར་འཕྲོ་བ་དུས་ཀྱི་རྩ་ལ་མཐོང་བར་གྱུར་གྱི་བར་
དུའོ། །དེ་ལ་ཀུན་མཁྱེན་གཟུགས་ནི་ཆུ་ལ་ཉི་མ་ལྟ་བུ་གོས་པ་མེད་པ་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ཏེ། །
རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རང་སེམས་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་དག་གོ་གཞན་གྱི་སེམས་ནི་མིན་པ་
ཉིད། །ཅེས་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་འདི་ལས་རྟགས་བཅུ་རྫོགས་པར་གསུངས་ཤིང༌། དཔལ་གསང་
བ་འདུས་པ་ལས། སྨིག་རྒྱུ་འདྲ་བ་དང་པོ་སྟེ། །ཞེས་སོགས་གོང་དུ་དྲངས་པ་ལྟར་མཚན་
རྟགས་བཞི་གསལ་བ་དང༌། ར་གི་ཨ་རལླི་ལས་ཀྱང༌། དང་པོར་མུན་པ་མཐོང་བར་འགྱུར། །
གཉིས་པ་དཀར་དྭངས་དུ་བ་མཚུངས། །གསུམ་པ་མེ་ཁྱེར་རྣམ་པར་བལྟ། །བཞི་པ་ཡ་བའི་
མེ་ཏོག་བཞིན། །ལྔ་པ་སྤྲིན་མེད་ཡེ་ཤེས་ནི། །རང་གཞན་ཡང་དག་རིག་པ་སྤངས། །སྤྲིན་མེད་
ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ནི། །དེ་ཡོད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་རྒྱུ། །རྟག་ཏུ་གོམས་པའི་རྣལ་འབྱོར་
གྱི། །རྩེ་གཅིག་སེམས་ཀྱིས་རི་ཥིར་འགྱུར། །ཞེས་མཚན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་རྟགས་རྣམས་
གཙོ་བོར་གསུངས་ཤིང༌། མཚན་བརྗོད་ལས། ནམ་མཁའ་ལས་བྱུང་རང་བྱུང་བ། །ཤེས་རབ་
4-1-514


ཡེ་ཤེས་མེ་བོ་ཆེ། །འོད་ཆེན་རྣམ་པར་སྣང་བར་བྱེད། །ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་ལམ་མེ་བ། །འགྲོ་བའི་
མར་མེ་ཡེ་ཤེས་སྒྲོན། །གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོ་འོད་གསལ་བ། །སྔགས་མཆོག་སྔགས་བདག་
རིགས་སྔགས་རྒྱལ། །གསང་སྔགས་རྒྱལ་པོ་དོན་ཆེན་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། རྟགས་ཀྱི་
རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྒྱས་པར་ནི་གཞན་དུ་བསྟན་ཟིན་ཏོ། །འདི་ནི་བློ་ངན་མང་པོ་ཞིག་འདི་དག་
རྟགས་སུ་བཤད་པས་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པ་སྟེ། དཔག་ཚད་མང་
པོའི་ཕ་རོལ་ནས་མཐོང་བའི་གངས་རི་དེ་ནི་གངས་རི་དངོས་ཀྱང་ཡིན་{ལ[པས]། ཉིན་
ཞག་འགའ་ཞིག་གིས་བགྲོད་ན་གངས་རི་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར་བ་ལ་བསླུ་བ་མེད་པའི་རྟགས་
ཀྱང་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་མཐོང་བ་འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་ལ། ཆོས་ཉིད་དེ་མྱུར་དུ་ཐོབ་པའི་
རྟགས་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་ནི། རྡོ་རྗེ་སྙིང་འགྲེལ་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་སེམས་ཀྱི་སྣང་
བརྙན་མཐོང་བའོ། །རྟོག་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མ་འཁྲུལ་བ་ནི་མངོན་སུམ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །
དེ་ཉིད་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ། དབང་པོའི་མངོན་སུམ་དང༌། ཡིད་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དང༌། རྣལ་
འབྱོར་གྱི་མངོན་སུམ་དང༌། རང་རིག་པའི་མངོན་སུམ་ཞེས་པ་སྟེ། ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ནི་ཉེ་བར་
སྟོན་པར་བྱེད་པ་དང༌། འཇུག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཐོབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཉམས་སུ་{མེད་
པའི་[མྱོང་བའི་]མཚན་ཉིད་ཅན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདིའི་རྟོག་བྲལ་གྱི་རྟོག་པ་ནི་ཡང་
དག་མིན་རྟོག་གོ །ཉེ་བར་སྟོན་པ་ནི། མངོན་སུམ་དུ་གསལ་བར་མཐོང་བ་ཙམ་གྱི་དོན་ཡིན་
ལ། འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནི་སྲོག་རླུང་བཀག་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལས་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་
བའི་གཉིས་སྣང་བསྲབས་ཏེ། སེམས་ཉིད་བདེ་བ་དམ་པ་ལ་རྟག་ཏུ་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་
དོན་ནོ། །ཐོབ་པར་བྱེད་པ་ནི། རང་བཞིན་གྱི་བདེ་བ་དངོས་སུ་མཚོན་ནུས་པའི་ཞུ་བདེ་དང་
ལྷ་སྐུ་སྦྱོར་བའི་སྐུ་ཐོབ་ཅིང༌། སྟོང་གཟུགས་རབ་འབྱམས་ལྷག་པར་མཐོང་བའོ། །ཉམས་སུ་
4-1-515


མྱོང་བ་ནི། དཔེ་ལས་མཚོན་པ་མ་ཡིན་པར་རང་གིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བའོ། །དེ་ལ་སྟོན་པར་
བྱེད་པ་ནི་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་དང༌། འཇུག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་དང༌། ཐོབ་
པར་བྱེད་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་དང༌། ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ནི། རང་རིག་མངོན་སུམ་མོ། །
དེ་ལྟར་མངོན་སུམ་བཞིས་ཟླས་ཕྱེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན་དེ་ལྟར་ཡིན་ལ། སོར་བསམ་གྱི་
རིམ་པར་དབང་མངོན་དང༌། སྲོག་འཛིན་གྱི་རིམ་པར་ཡིད་མངོན་དང༌། རྗེས་དྲན་གྱི་རིམ་
པར་རྣལ་འབྱོར་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རིམ་པར་རང་རིག་གོ །དེ་དག་ཀྱང་གནས་སྐབས་
དེ་དང་དེར་གཙོ་བོར་སྤྱོད་པ་དང་གསར་ཐོབ་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ལ། སྤྱིར་ནི་ཡིད་རྣམ་རྟོག་
{འཕགས་[འགགས་]ཤིང་ཐིག་ལེའི་བདེ་བ་དང་འབྲེལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་
མངོན་སུམ་དང་། དོན་དམ་པའི་དབང་པོའི་ཤེས་པས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་འཛིན་
པའི་ཕྱིར་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡིན་པའི་
ཕྱིར། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་དང༌། གནས་ལུགས་རིག་བྱ་རིག་བྱེད་གཉིས་མེད་པའི་རིག་
པ་ཡིན་པས་རང་རིག་མངོན་སུམ་དང༌། རིམ་པ་དྲུག་ཀར་ལ་མངོན་སུམ་བཞི་ཆར་ཚང་ངོ༌། །
འོ་ན་རིམ་པ་དང་པོ་ལ་ཡང་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ཡོད་ན། དེ་ལ་གནས་པའི་གང་ཟག་དེ་
ཅིའི་ཕྱིར་འཕགས་པར་མི་འགྱུར་སྙམ་ན། མི་འགྱུར་ཏེ་ངོས་སྐལ་གྱི་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་སྤངས་
པའི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ནི་འཕགས་པ་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་ཀྱི། འདིར་དེ་མེད་པས་སྐྱེ་འཕགས་
ཀྱི་མངོན་སུམ་གྱི་ཁྱད་པར་ནི་དེ་ཡིན་ལ། སྤྱིར་སྐབས་འདིའི་མངོན་སུམ་བཞི་ལ་འདི་ཉིད་ཀྱི་
རང་ལུགས་ལྟར་དཔྱད་ན་{མངས་[མཛེས་]ཀྱི་རྟོག་གེའི་ཆོས་སྐད་དང་སྒྲིག་པ་སྐབས་འདིར་
དགོས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
གསུམ་པ་ནི། མཚན་བརྗོད་ལས། སྤྱན་ལྔ་ཆགས་པ་མེད་པ་འཆང༌། །ཞེས་གསུངས་
ཤིང༌། དྲི་མེད་འོད་ལས་ཀྱང༌། འདིར་དང་པོར་ལས་དང་པོ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པས་མངོན་
4-1-516


པར་ཤེས་པ་མེད་པར་ཤའི་མིག་གིས་སྣ་ཚོགས་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ནས་མངོན་པར་ཤེས་པའི་
མཚམས་ཀྱི་དབང་གིས་ལྷའི་མིག་གིས་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ནས་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བའི་མཚམས་
ཀྱི་དབང་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་སོ། །དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་
མཚམས་ཀྱི་དབང་གིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་སོ། །དེ་ནས་ཡང་དག་པར་རྫོགས་
པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚམས་ཀྱི་དབང་གིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་ཏེ། ཞེས་གསུངས་
པས། སོར་སྡུད་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཤའི་སྤྱན་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་མཐར་ལྷའི་སྤྱན་དང༌། འཛིན་
པའི་མཐར་འཛག་མེད་གྲུབ་པས་དགྲ་བཅོམ་རྣམས་དང་ཡང་སྐལ་བ་མཉམ་སྟེ། སངས་རྒྱས་
ཆུང་ངུ་ཡིན་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་དང༌། རྗེས་དྲན་ནི་འགྲོ་བའི་དོན་རྒྱ་ཆེན་སྤྱོད་ནུས་པའི་
ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་ཐོབ་པ་དང་གནས་ལུགས་མཚོན་ཐུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་
ལྡན་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱན་ནོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཆུང་ངུ་ཐོབ་
པའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚམས་ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དངོས་
རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱན་ནོ། །
བརྒྱད་པ་དག་བྱ་དག་བྱེད་ཀྱི་དབྱེ་བ་ནི། གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་ཐམས་ཅད་ལ་ཀུན་
ཏུ་ཁྱབ་པའི་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ནི། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་པས་མཚན་ཉིད་
ཀྱི་ལྡོག་ཆ་མཐའ་ཡས་ཀྱང་སྐབས་འདིར་དགོས་པ་ལ་བལྟོས་ནས་དོན་དམ་པའི་ཕུང་ཁམས་
སོ་དྲུག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་ཞེས་དེ་ཙམ་ཞིག་བརྗོད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་
ལྷ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རབ་འབྱམས་སུ་གདོད་ནས་བཞུགས་པའོ། །སྦྱང་བྱ་
ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་སྣང་བའི་མ་དག་པའི་ཕུང་ཁམས་སོ་དྲུག་སྟེ། དེས་སྦྱང་གཞི་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བསྒྲིབས་པའོ། །སྒྲིབ་པ་དེ་སྤོང་བྱེད་དམ། 
སྦྱོང་བྱེད་དམ། དག་བྱེད་ནི་སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་གོ །དེས་སྦྱངས་པའི་འབྲས་བུ་ནི། བྲལ་
4-1-517


འབྲས་ཆོས་སྐུའི་རང་བཞིན་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་དཀྱིལ་འཁོར་
གྱི་འཁོར་ལོ་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རབ་འབྱམས་དེ་ཡང་སྒྲིབ་གཡོགས་བྲལ་ཏེ་
མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པའོ། །དེ་ཡང་འདི་ལྟར་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ས་བཅུ་གཉིས་
ཐོབ་ཟིན་པའི་རྣལ་འབྱོར་བའི་རྒྱུད་ལ་གནས་པའི་ཡན་ལག་དྲུག་གི་འབྲས་བུ་ལ་གཉིས་སུ་
མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་དང་པོ་གྲུབ། དེ་ནས་འཕགས་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཡན་ལག་དྲུག་
བསྒོམས་པ་ལས་ས་བཅུ་གཉིས་སུ་གོང་འཕེལ་དུ་སོང་ནས། མཐར་རྒྱུན་མཐའི་ཡེ་ཤེས་སུ་
གྱུར་པའི་ཡན་ལག་དྲུག་གི་རྣལ་འབྱོར་ལས་བྲལ་འབྲས་ཆོས་སྐུ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་དཀྱིལ་
འཁོར་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་ལམ་དྲུག་གམ་ཡན་ལག་དྲུག་གི་མཐར་ཐུག་གི་
འབྲས་བུ་ཞེས་བརྗོད་ཀྱི། རིམ་པ་དྲུག་གི་གནས་སྐབས་སུ་ཐོབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་རྣམས་
ཡན་ལག་དྲུག་ལ་སོ་སོར་སྦྱོར་ཚུལ་ནི། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྒྲིབ་བྲལ་དུ་གྱུར་པ་རྡོར་སེམས། 
དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་སྣ་ཚོགས་ཡུམ། ཡིད་ཀུན་བཟང༌། སྒྲ་སྒྲ་རྡོ་རྗེ་མ། 
མཆོག་གི་དབང་པོ་གནོད་མཛེས། དྲི་ཆུ་འདོར་བ་ཤིན་ཏུ་སྔོན་མོ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རིགས་དྲུག་
ཚན་གཅིག་པོ་དེ་སོར་སྡུད་ཀྱིའོ། །མཁའ་ཁམས་རྡོར་དབྱིངས་དབང་ཕྱུག་མ། རྣམ་ཤེས་མི་
བསྐྱོད་པ། རྣ་བ་ཕྱག་རྡོར། ཆོས་ཁམས་ཆོས་ཁམས་རྡོ་རྗེ་མ། གསང་བའི་དབང་པོ་གཙུག་
ཏོར་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བ་ཁུ་བ་འདོར་བ་དྲག་མིག་མ་སྟེ། དེ་ལྟར་ནམ་མཁའི་རིགས་དྲུག་ནི། 
བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་གིའོ། །འདུ་བྱེད་དོན་གྲུབ། རླུང་ཁམས་སྒྲོལ་མ། སྣ་མཁའ་སྙིང༌། 
རེག་བྱ་རེག་རྡོ་རྗེ་མ། ངག་གི་དབང་པོ་བགེགས་མཐར་བྱེད། བཤང་བ་འདོར་བ་ཤིན་ཏུ་
བརྩོན་འགྲུས་མ་སྟེ། དེ་ལྟར་རླུང་ཁམས་ཀྱི་རིགས་དྲུག་སྲོག་རྩོལ་དང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཚོར་
བ་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན། མེ་གོས་དཀར་མོ། མིག་ས་སྙིང༌། རོ་རོ་རྡོ་རྗེ་མ། ལག་པའི་དབང་
པོ་ཤེས་རབ་མཐར་བྱེད། འགྲོ་བ་ཁྲོ་མོ་རྨུགས་བྱེད་མ་སྟེ། དེ་ལྟར་མེ་ཁམས་ཀྱི་རིགས་དྲུག་
4-1-518


རྣམས་འཛིན་པའི་འོ། །འདུ་ཤེས་འོད་དཔག་མེད། ཆུ་ཁམས་མཱ་མ་ཀཱི། ལྕེ་འཇིག་རྟེན་དབང་
ཕྱུག གཟུགས་གཟུགས་རྡོ་རྗེ་མ། རྐང་པའི་དབང་པོ་པདྨ་མཐར་བྱེད། ལེན་པ་ཁྲོ་མོ་ཁེངས་
བྱེད་མའོ། །དེ་ལྟར་ཆུ་ཁམས་ཀྱི་རིགས་དྲུག་ནི་རྗེས་དྲན་གྱིའོ། །གཟུགས་ཕུང་རྣམ་སྣང༌། ས་
ཁམས་སྤྱན་མ། ལུས་སྒྲིབ་སེལ། དྲི་དྲི་རྡོ་རྗེ་མ། བཤང་ལམ་གཤིན་རྗེ་མཐར་བྱེད། སྨྲ་བ་
རེངས་བྱེད་མ་སྟེ་དེ་ལྟར་ས་ཁམས་ཀྱི་རིགས་དྲུག་པོ་དེ་དག་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྦྱོར་ཏེ། དེ་
ལྟ་བུའི་ཕུང་ཁམས་སོ་དྲུག་སྒྲིབ་བྲལ་དུ་གྱུར་པ་ནི་ལྷ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གི་དཀྱིལ་འཁོར་རབ་
འབྱམས་ཡིན་ལ། ཀུན་ཁྱབ་ཡེ་ཤེས་ནི་སྣ་ཚོགས་གཙོ་བོ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའོ། །
ད་ནི་བཞི་པ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ལོག་རྟོག་བསལ་བ་ནི། དེ་ལ་སྔོན་བྱུང་བ་མང་པོ་
དང་ཕྱིས་ཀྱི་ཁ་ཅིག་འདི་སྐད་དུ་སྨྲ་སྟེ། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་དང༌། རྒྱན་སྟུག་པོའི་མདོ་ལས་
དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་པས་འདི་སྐད་དུ། དོན་རབ་འབྱེད་པའི་བསམ་གཏན་
དང༌། །བྱིས་པ་ཉེར་སྤྱོད་བསམ་གཏན་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་དམིགས་བསམ་གཏན་དང༌། །
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དགེ་བསམ་གཏན། །རྣལ་འབྱོར་ཅན་གྱིས་བརྩོན་བྱས་ན། །ཟླ་བ་
ཉི་མའི་དབྱིབས་འདྲ་དང༌། །འོད་དང་པདྨ་ལྟ་བུ་དང༌། །རི་མོའི་ནམ་མཁའི་མེ་འདྲ་མཐོང༌། །
མཚན་མ་སྣ་ཚོགས་དེ་དག་ནི། །མུ་སྟེགས་ཅན་ལམ་འཁྲིད་པར་བྱེད། །ཉན་ཐོས་དང་ནི་
རང་རྒྱལ་གྱི། །སྤྱོད་ཡུལ་དུ་ཡང་ལྟུང་བར་བྱེད། །འདི་དག་ཐམས་ཅད་རྣམ་སྤངས་ཤིང༌། །
སྣང་བ་མེད་པར་ནམ་གྱུར་པ། །དེ་ཚེས་སངས་རྒྱས་ལྷ་ཡི་ཕྱག །ཞིང་རྣམས་ཀུན་ནས་ཕྱུང་
ནས་ནི། །དེ་ཡི་མགོ་ལ་བྱུག་མཛད་དེ། །ཡང་དག་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་ལྟས། །ཞེས་བཀའ་སྩལ་
པས། རྟགས་སྣང་གིས་འཁྲིད་པ་འདི་དག་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་ནམ་ཐེག་པ་དམན་པའི་ལམ་དུ་
འགྱུར་བ་ཡིན་ལ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་སྒོམ་ནི་སྣང་བ་ཅི་ཡང་མེད་པ་ཞིག་གོ་སྙམ་ཞིང་སྨྲ་བ་
དག་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལ་སྨྲས་པ། ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས་མདོའི་དོན་ཡང་མ་གོ་ཞིང༌། མདོ་དེ་དག་གི་
4-1-519


དོན་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཤད་པ་ཡང་མ་མཐོང་བར་སྣང་ལ། དེ་དང་འདི་དག་གི་མི་འདྲ་
བའི་ཁྱད་པར་ཡང་མ་ཕྱེད་པར་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལ་མདོ་ཚིག་དེ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ནི། འདུས་
བྱས་མི་རྟག་པ་དང༌། མི་སྡུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སོགས་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་
བཞིའི་གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་ནི་བྱིས་པ་ཉེར་སྤྱོད་དང༌། བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་དོན་རྟོགས་དཔྱོད་
ཀྱིས་སོ་སོར་རྟོག་པ་ནི་ཆོས་རབ་ཏུ་འབྱེད་པ་དང༌། སྦྱོར་ལམ་ཡན་ཆད་དུ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་
གསལ་སྣང་ཐོབ་པ་ནི། དེ་བཞིན་ཉིད་དམིགས་དང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་
རྟག་ཏུ་དགེ་བ་དང་མཚུངས་པར་དེ་བཞིན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་རྣམས་ཀྱི་མཉམ་
བཞག་རྟག་ཏུ་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགེ་བའི་བསམ་གཏན་ཞེས་བྱ་སྟེ། 
འདི་དག་གོམས་པ་ལས་ཉི་ཟླའི་དབྱིབས་སོགས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་
བརྙན་མང་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་ས་གསུམ་པ་ལ་ཟངས་ཀྱི་འོད་ལྟ་བུའི་སྣང་བ་བཤད་པ་
ཡང་འདི་དག་དང་འདྲ་བས་མཚན་མ་དེ་དག་ལ་རྟེན་ནས་མུ་སྟེགས་ཅན་དང་ཐེག་དམན་གྱི་
ལམ་དུ་གོལ་ཞིང་འགྲོ་ཞེས་པའི་དོན་མ་ཡིན་གྱི། བྱིས་པ་ཉེར་སྤྱོད་སོགས་བསམ་གཏན་དང་
པོ་གསུམ་པོ་དེ་དག་གི་གནས་སྐབས་ན་མཐོང་སྣང་གི་རྟགས་དེ་དག་དང༌། མུ་སྟེགས་དང་
རིགས་མཐུན་ཐུན་མོང་པ་བསམ་གཏན་བཞི་དང་གཟུགས་མེད་བཞི་དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་
གྱི་གྲུབ་མཐའ་དང་མཐུན་པའི་ཉམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐའ་ཡས་པ་འཆར་ཞིང༌། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་དགེ་བའི་བསམ་གཏན་དེ་ནི་སྤྱིར་ཐེག་ཆེན་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་ཀྱང་
མ་དག་ས་བདུན་དུ་དེ་བསྒོམས་པས། འདིར་ཡང་མཐོང་སྣང་གི་མཚན་མ་དེ་རྣམས་དང༌། 
རང་དོན་ཡིད་བྱེད་ཕྲ་མོ་སོགས་ཉན་རང་གི་ལམ་དང་རྣམ་པ་མཐུན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་
ཉམས་མང་དུ་འབྱུང༌། ཉམས་དེ་རྣམས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་ཡིན་ཅིང༌། སྔར་གྱི་མཚན་
མའི་རྣམ་རྟོག་དང་འབྲེལ་བའི་འཁྲུལ་སྣང་གི་ཆ་ཤས་ཀྱང་ཡིན་མོད་ཀྱི། རེ་རེས་ཀྱང་འདྲ་
4-1-520


མཚུངས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་མང་པོ་སྦྱོང་ཞིང༌། ཡོན་ཏན་མང་པོ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའང་
ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་ས་བདུན་པའི་མཐར་དེ་ཀུན་ཡང་སྤངས་ནས་སྣང་མེད་དུ་སོང་བ་ཞེས་བྱ་བ། 
ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་མེད་པའི་གནས་ལུགས་ལ་སེམས་གནས་པ་ནི། ས་བརྒྱད་པར་འགྱུར་ཏེ་
དེ་ཚེ་སངས་རྒྱས་དཔག་ཏུ་མེད་པས་ཕྱག་གིས་དབང་བསྐུར་བ་ཐོབ་བོ། །དེ་ནས་ཀྱང་ཏིང་ངེ་
འཛིན་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་ལ་བལྟོས་པའི་མཉམ་རྗེས་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ལྡང་འཇུག་ཡོད་
ཀྱང༌། སྤྱིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་སྐབས་མེད་ཅིང༌། དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་
སྤྲོས་བྲལ་ལ་དམིགས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེའི་སེམས་ནི་རྟག་ཏུ་ཡང་དག་པར་སོང་བ་
ཡིན་ནོ། །ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་ལ། སྣང་བ་མེད་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་མེད་པ་ཁོ་ན་ལ་བྱ་
སྟེ། གཞན་དུ་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཕྱག་གིས་དབང་བསྐུར་བ་ཡོད་པས་དང༌། ཡང་མདོ་
ལས། ནམ་ཞིག་སེམས་ནི་གྱུར་པ་ན། །པདྨོ་འདྲ་བའི་གཞལ་མེད་ཁང༌། །སྒྱུ་མའི་སྤྱོད་ཡུལ་
བྱུང་བ་ན། །དེ་ཡི་ཚེ་ན་ཐེར་ཟུག་གནས། །ཞེས་སོགས་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་མཐའ་
ཡས་པ་ཡོད་པར་བཤད་པ་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །འོན་ཀྱང་དོན་རབ་འབྱེད་པའི་
བསམ་གཏན་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པའི་བསམ་གཏན་དང༌། དེའི་རྒྱུན་
ལས་བྱུང་ཕྱིན་ཆད་དེ་བཞིན་ཉིད་དམིགས་སམ་མི་རྟོག་པ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་ལས་
བྱུང་བའི་རྟགས་སྣང་དེ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ལས་གསར་དུ་སྣང་བའི་འཇའ་ཚོན་ལྟར་ཤར་བ་
ཡིན་པས་ལམ་རྟགས་ཡིན་ཡང་འཁྲུལ་སྣང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལས་བཤད་
པའི་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ཡིན་དུ་ཟིན་ཡང་ལྷ་སྐུ་དང་ཐིག་ལེ་དང་ཡིག་འབྲུ་དང་མེ་
དམིགས་ལ་སོགས་པ་རྟོག་བཅས་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་རྟགས་སྣང་རྣམས་ཀྱང་རགས་
པའི་རླུང་བཙན་ཐབས་སུ་འགགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར། ཕལ་ཆེར་སྔ་མ་དང་ཕྱོགས་འདྲ་
སྟེ། རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་རགས་པའི་མདངས་ཀྱི་སྣང་བས་གཡོགས་པ་ཡིན་པས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྣང་
4-1-521


བ་ཧ་ཅང་གསལ་བ་མིན་ནོ། །རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདི་ནི། དུ་སོགས་རྟགས་རྣམས་རྣམ་པར་
མི་རྟོག་པས་ལུས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་དང༌། ཕྱི་ནང་གཞན་གསུམ་གྱི་ནམ་མཁའི་གནད་
དང༌། རྡོ་རྗེ་འབེབས་པའི་སྟོབས་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །དེའི་ཕྱིར་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་རྣམས་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་མདངས་སོ། །དེ་ལ་སོ་སྐྱེའི་སྐབས་སུ་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་རགས་པའི་མདངས་
ཅུང་ཟད་འདྲེས་པ་སྲིད་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་ལས་དང་པོ་པ་ཉིད་ནས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་གསལ་
བར་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །མདོ་ལུགས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་དེ་དག་ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་རང་ནི་མིན་མོད་ཀྱི། རྣལ་འབྱོར་ཅན་མཆོག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་བཤད་དེ། །མ་
དག་ས་བདུན་མན་ཆད་དུ་སྤང་བྱ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །མདོ་དོན་གྱི་དེ་དག་དང༌། སྔགས་ཀྱི་ལམ་
མཚན་མའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་དེ་ལྟར་ཤེས་པར་
གྱིས་ཤིག
འདིར་སྨྲས་པ། མདོ་འདིའི་དོན་ཡང་དཔྱོད་མཁན་མང་མོད་ཀྱི། །མཁས་པའི་ཁྲོད་
ནའང་ཕལ་ཆེར་ལྡབ་ལྡིབ་སྨྲ། །རིན་ཆེན་མཆིང་བུའི་དབྱེ་བ་ཤེས་པ་འགའ། །དེང་སངས་ས་
སྟེང་འདི་ན་ཡོད་དམ་ཅི། །ཞེས་རྩོད་པ་དང་པོ་བསལ་ཟིན་ཏོ། །གཞན་ཡང་སྟོང་གཟུགས་
ཉིད་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་འདི་ལྟ་བུ་དག་ཡོད་དེ། འཁྲུལ་སྣང་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང༌། 
ལམ་བདེན་ཙམ་ཏེ་ཆོས་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བའོ། །དང་པོ་ནི་བོད་དུ་ཕྱག་ཆེན་པར་
གྲགས་པ་ཕལ་ཆེར་རྣམས་དེ་ནི་ཉམས་ཀྱི་ཟ་ཟི་ཙམ་ཡིན་གྱི། ཡིན་ལུགས་ཀྱི་སྒོམ་རྣལ་མའི་
ཐོག་ཏུ་ཕེབས་དུས་འདི་འགག་དགོས་ཟེར་བ་དང་། རྒྱ་བོད་ཀྱི་དབུ་མ་པར་ཁས་འཆེ་བ་ཕལ་
ཆེར་ཡང་གནས་ལུགས་སྤྲོས་བྲལ་ལ་རྟགས་འཆར་རྒྱུ་མེད། སྣང་བ་གང་ཤར་ཡང་སེམས་
ཀྱི་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་ཟེར་བ་དང་བུ་སྟོན་ཆེན་པོའི་ཁྲིད་ཡིག་ནའང༌། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་མེད་བཞིན་
དུ་སྣང་བ་ཡིན་པས་ཞེན་པར་མ་བྱེད་ཅེས་སོགས་བྲིས་སོ། །དེ་དག་ནི་སྤྱན་རས་གཟིགས་
4-1-522


ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་མངོན་སུམ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་སྦྱོར་བས་མཁའ་ལ་སྐར་
མ་བཞིན་དུ་འགྱུར་ཏེ་སྐར་མའི་ཚོགས་བཞིན་དུ་དུ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ། ཞེས་པ་
ནི་ཤ་ལ་སོགས་པའི་མིག་གིས་གཟུང་བར་བྱ་བ། སྲིད་པ་གསུམ་མེ་ལོང་ལ་མཐོང་བ་ལྟར་
སྟོང་པ་ལ་མ་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་ནི། སོ་སོར་སྡུད་པའི་ཡན་ལག་
སྟེ་ཁམས་གསུམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་
དང་འགལ་ཏེ་དེ་ལ་སོགས་པ་ལུང་འབྱམས་ཀླས་པ་ཡོད་དེ་འདི་ཁོ་ནས་དོན་སྟོན་ཏོ། །
དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཞེས་པ་གནས་ལུགས་སྒོམ་པའི་དོན་ཡིན་ལ། འཁྲུལ་སྣང་ཙམ་
ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ན་གནས་ལུགས་སྒོམ་པར་འགལ་བས་སོ། །གཞན་ཡང་མཁས་མཆོག་
དེ་ལ་བརྗོད་པ་ཉིད་ཅག་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཚད་མར་མཛད་བཞིན་དུ་དེ་ལྟར་འདོད་པ་ནི་
ཆེས་ཤིན་ཏུ་འགལ་བ་ནི་སོར་སྡུད་མངོན་སུམ་གྱི་ལམ་མ་ཡིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཤེས་
པ་དེ་ལ་སྣང་ཚང་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ། ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་མེ་བོ་ཆེ་དང་
སྔགས་མཆོག་སྔགས་བདག་སོགས་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཐ་མལ་ལས་དང་པོ་པའི་འཁྲུལ་
སྣང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་རྟགས་བཅུ་དེ་སྣང་མཁན་གྱི་འཁྲུལ་ཤེས་ཡིན་ནམ་ཟླ་བ་
གཉིས་སྣང་ལྟ་བུ་ཡུལ་ལ་ལྟོས་ནས་གཏན་མེད་ཡིན་ནམ། ཆོས་གཞན་ཞིག་གི་རྣམ་པ་དེ་ལ་
ཤར་བ་ཡིན། དང་པོ་གཉིས་ཀ་མི་འཐད་དེ། ནཱ་རོ་པས་འདི་སྐད་ཅེས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་
མ་བྱས་པ་རྨད་དུ་བྱུང་བ་རང་བཞིན་མེད་པའི་དངོས་པོའི་གཟུགས་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཅེས་དང༌། 
དཔལ་དྲི་མེད་འོད་ལས། འདིར་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་རྣམ་
པར་དག་པའི་སེམས་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །གསུམ་པ་ལྟར་ན། དུ་སོགས་ཏེ་ཆོས་གཞན་
གང་ཞིག་གི་རྣམ་པ་ཡིན་སྨོས་ཤིག ཆོས་ཅན་སོ་སོའི་རྣམ་པ་ཡིན་ན། རྣམ་པ་གཏོང་བྱེད་ཡོད་
དམ་མེད། ཡོད་པ་ཡིན་ན་མཚན་མོ་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་མཐོང་བ་སོགས་དང་འགལ། མེད་
4-1-523


ཀྱང་སེམས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱིས་སྣང་ངོ་སྙམ་ན། ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་བག་ཆགས་ཅི་
ཞིག་ལས་འབྱུང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་དེའི་ཆ་ཤས་ལ་ཟེར་རམ། བློ་ཉིད་དེའི་
རྣམ་པར་ཤར་བ་ལ་ཟེར། དང་པོ་ལྟར་ན་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་པ་ཉམ། གཉིས་པ་ལྟར་ན་གོང་
དུ་བཀག་པ་ཉིད་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཡུལ་ཅན་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པར་འགྱུར་བས་བློ་དེ་
ཡུལ་ཡང་ཆོས་ཉིད་དུ་འགྱུར། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་སྤོང་བ་དེ་དག་ལ་སྨྲས་པ། ཅི་དུ་སོགས་
འདི་དག་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་ཡང་འདི་བསྒོམས་པས་ཅི་སྐྱོན། འཁྲུལ་པ་བསྒོམས་པས་གནས་
ལུགས་ལ་མི་སླེབ་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། ད་ལྟའི་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་ཟས་གོས་སྐྱེས་པ་བུད་
མེད་རྟ་གླང་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ནམ། ཅི་སྟེ་མ་འཁྲུལ་ན་འདི་རྣམས་ཉིད་
ཁོ་ན་བདེན་པ་དང་གནས་ལུགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་གནས་ལུགས་
མཐོང་བར་ཐལ་བ་དང༌། གྲོལ་བར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་འདི་རྣམས་འཁྲུལ་བ་ཡིན་
ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དབུ་མ་པ་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་བསྒོམས་པས་དངོས་ཞེན་
ལས་གྲོལ་བར་འདོད་པ་ཡང་མི་འཐད་ཅིང༌། ཕྱག་ཆེན་པ་རྣམས་ཀྱང་སྣང་བ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་
པ་བསྒོམས་པས་རང་གྲོལ་དུ་འགྱུར་བ་མི་འཐད་དེ་འཁྲུལ་སྣང་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར། གནས་
ལུགས་ལ་མི་སླེབ་པས་སོ། །དེ་དག་གིས་སྨྲས་པ་སྐྱོན་དེ་མེད་དེ་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་ཡང་ཞེན་
པར་མི་བྱེད་ཅིང་སྟོང་པར་རིག་པས་སོ། །ཡང་བརྗོད་པ། འོ་ན་ངེད་ཀྱང་སྟོང་གཟུགས་ལ་
ཞེན་པར་མི་བྱེད་ཅིང་སྟོང་པར་རིག་པས་ཅིའི་ཕྱིར་ལམ་དུ་མི་འགྱུར། དེ་བས་ན་རེ་ཤིག་
ཁྱེད་ཀྱི་ངོར་འཁྲུལ་པ་ཡིན་མཉམ་ཞིག་ཡིན་དུ་ཆུག་ཀྱང་ལམ་བསྒོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་
སྣང་བ་འདིས་ནི་གནས་ལུགས་ལ་སྒྲིབ་ཅིང༌། མ་དག་ལས་སྣང་འདིས་ནི་མི་སྒྲིབ་པོ་ཞེས་པ་
འདི་དང༌། སྤྱོད་པ་བཟང་ངན་རྣམས་སྟོང་པར་རྟོགས་ན་རྟོགས་མཉམ་དང༌། མ་རྟོགས་ན་མ་
རྟོགས་པར་མཉམ་པ་ཡིན་ཡང་རྟོགས་མ་རྟོགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་འབྱེད་པའི་སྤང་བླང་མི་བྱེད་པར་
4-1-524


མི་དགེ་བ་ལ་མངོན་པས་ཆགས་པ་ལྷ་སྒོམ་དང༌། བཟླས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་
དང༌། ཉམས་ཀྱི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་པ་དག་ནི་བཟོ་མེད་ལས་མེད་དང་འགལ་བས་ལམ་གོལ་
བར་འདོད་ཅིང༌། སྡིག་པ་ལ་མངོན་པར་ཆགས་པ་འཐབ་རྩོད་དང༌། རྣམ་གཡེང་དང༌། འདོད་
སྲེད་དང༌། ཆགས་སྡང་འདི་དག་བཟོ་མེད་དུ་སྦྱང་བས་གྲོལ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བ་འདི་
དག་ནི། རྒྱལ་བའི་དགོངས་དོན་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ། མུན་པ་ནས་མུན་པར་འཇུག་པ། ལག་
འགྲོ་ལྷ་མིན་གྱི་རིགས་སོ། །དེ་འདྲ་ལུགས་དེ་དག་གི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོའི་གྲུབ་མཐའ་ལ་མེད་དོ་
སྙམ་ན། དེ་ནི་བདེན་ཏེ། འོན་ཀྱང་སྔོན་ནས་ད་ལྟའི་བར་གྱི་ལུགས་དེ་འཛིན་པའི་སྐྱེ་བོ་ཤས་
ཆེ་བ་ཞིག་གི་ཁ་དང་སྙིང་ལ་རྟག་ཏུ་གནས་ཏེ་སྐྱེ་བོ་ལོག་པའི་ལམ་ལ་འཁྲིད་པར་མངོན་སུམ་
གྱིས་གྲུབ་ལ། དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱི་རྩ་བའི་གྲུབ་མཐའ་མེད་ན་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཁྱེད་ཅག་ཕུང་སྟེ་
ཆོས་དང་འགལ་བར་མ་ཟད། རང་ལུགས་དང་ཡང་འགལ་བས་སོ། །ཡང་དེ་དག་ལ་བརྗོད་
པ། ཅི་མ་འཁྲུལ་པའི་སྣང་བ་ཡོད་དམ་མེད། མེད་ན་ནི་ཐར་པ་མེད་པའམ། ཐར་པ་འཁྲུལ་
པར་འགྱུར་པའི་ཕྱིར། ཡིད་བརྟན་མེད་པར་འགྱུར། ཅི་སྟེ་སྣང་ཚད་ནི་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ལ། མི་
སྣང་བ་ནི་མ་འཁྲུལ་བའོ། །སྙམ་ན། སྣང་བ་གཏན་ནས་མེད་པ་ནི་མ་འཁྲུལ་བ་ག་ལ་ཡིན་ཏེ། 
རི་བོང་རྭ་ལྟར་ཅི་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་འདི་སྐད་ཅེས། མ་འཁྲུལ་བ་ནི་ཡོད་དེ་སེམས་
སྐད་ཅིག་མ་རང་ཚོ་ཟིན་པའི་སྣང་བ་འདིའོ་སྙམ་ན། རྟགས་བཅུ་ཡང་མ་འཁྲུལ་པར་འགྱུར་
ཏེ། རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར་རོ། །ཉམས་ཀྱི་བདེ་སྟོང་དང་མི་རྟོག་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར། །སེམས་
ཉིད་རང་ཚོ་མ་ཟིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་ན། བཟའ་བ་དང༌། བཏུང་བ་དང༌། བགོ་བ་ལ་
སྤྱོད་པ་དང༌། འགྲོ་བ་སོགས་མི་བྱེད་པའང་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། ཁྱེད་ལའང་དེ་འདྲ་མི་སྲིད་
པར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་སྒོམ་གྱིས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་མེད་དོ་སྙམ་ན། ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་སྒོམ་
གྱིས་ཟིན་པར་བྱེད་ན་དེ་ལ་ཅི་ཞིག་སྐྱོན་ཡོད་པར་འགྱུར། དེ་ལྟར་ན་སྟོང་གཟུགས་འཁྲུལ་པ་
4-1-525


ཡིན་པ་ཁེགས་ལ། མ་འཁྲུལ་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི་འདི་ལྟར་སྟོང་གཟུགས་འདི་ནི་མ་འཁྲུལ་པའི་
སྣང་བ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ལས་སྣང་
འདི་ལ་ཆགས་པ་ནི་འདིས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་དང་། རྣལ་འབྱོར་མཆོག་རྣམས་ལ་སྣང་བ་འདི་ཇེ་
རྒྱས་སུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྩོད་པ་གཉིས་པ་བསལ་ཟིན་ཏོ། །
གསུམ་པ་ནི་སྔ་རབས་པ་ཕལ་ཆེར་ཞིག་དང༌། ཆོས་རྗེ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་སོགས་
ཁ་ཅིག་ཀྱང་སྟེ། སྟོང་གཟུགས་རྟགས་བཅུ་ལ་སོགས་པ་འདི་རྣམས་འཁྲུལ་སྣང་ཡང་མིན་ལ་
དོན་དམ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། མཐོང་མཁན་གྱི་བློའི་རང་སྣང་ཡིན་པས་ལམ་གྱི་བདེན་པ་འདུས་
བྱས་སོ་ཞེས་གསུང་ངོ༌། །འདི་ནི་འདོད་ཚུལ་སྔ་མ་ལས་བཟང་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མ་ཡིན་ཏེ། 
རྩ་རྒྱུད་ལས། སོ་སོར་སྡུད་པ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེ། །ནམ་མཁའ་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་དང༌། རྗེ་
བཙུན་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་ཀྱང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ནམ་མཁའ་ལས་བྱུང་བ། ཀུན་ཏུ་
བཟང་པོ་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་པ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་ཉིད་དུ་གནས་པ། ལྷན་
ཅིག་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ། ཞེས་སོགས་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསུངས་པ་རྣམས་དང༌། 
ནཱ་རོ་པས་ཀྱང༌། སེམས་ཀྱི་དུས་གསུམ་པའི་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཀྱང་དངོས་པོ་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་
རྣམས་འདས་པ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་
ཆོས་ཉིད་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་ཏེ། འདུས་བྱས་ཡིན་པ་བཀག་གོ །སློབ་དཔོན་ཉི་
མ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་རྣམས་ཐམས་
ཅད་དང་ལྡན་པའི་སྟོང་པའོ། །ཞེས་སོ། །བཤད་སྦྱར་སྙིང་པོ་སྣང་བར། དེ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་
སྣང་བ་ཙམ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ཞེས་བརྗོད་དེ། ཞེས་ཏེ་དེ་ལྟར་ཡུལ་སྟོང་
གཟུགས་དེ་དག་ཆོས་ཉིད་དུ་བཤད་པས་དེ་དག་ལམ་བདེན་མིན་པར་ཆེས་བསལ་བར་གྲུབ་
བོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་འདི་སྙམ་དུ། རང་གི་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་ཙམ་ཞེས་དང་སྒྱུ་མ་རྨི་ལམ་སོགས་
4-1-526


དང་མཚུངས་པར་བཤད་པས་རྣམ་ཤེས་དང་བདེན་མེད་དུ་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། དཔེ་རྣམས་
ནི་ཕྱོགས་རེ་ནས་ལེན་པ་ཡིན་གྱི། ཐམས་ཅད་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་འདིར་ཡང་སྒྱུ་མ་
རྨི་ལམ་སོགས་ཀྱི་དཔེས་བསྟན་པ་ནི། གསལ་བར་སྣང་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབས་ཀྱི་ཆོས་མེད་པ་
དང༌། འདུས་བྱས་དང་དངོས་པོས་སྟོང་པའི་དོན་ཡིན་གྱི། འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་པའམ། རང་གི་
ངོ་བོས་བདེན་པར་མེད་པའི་དཔེར་མི་ལེན་ནོ། །ཨིནྡྲ་བྷཱུ་ཏིའི་ཡེ་ཤེས་གྲུབ་པ་ལས་ཀྱང༌། སྒྱུ་
མ་ལ་སོགས་དཔེ་རྣམས་ནི། །སྲས་བཅས་རྒྱལ་བའི་བསྟན་མཛད་པ། །བཏགས་པ་ཙམ་ནི་
དངོས་པོ་མེད། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་འགོག་མ་ཡིན། །དཔེ་ཉིད་དང་ནི་མཚུངས་པ་རུ། །རྣམ་
པ་ཀུན་ཏུ་ཆོས་བཤད་ན། །བསྒྲུབ་བྱ་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་དུ། །དཔེ་ཉིད་དུ་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །
དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་སེང་གེ་ཡི། །དཔེ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ཡོད། །དཔའ་སོགས་ཡོན་ཏན་ལྡན་
པས་ཏེ། །མཇུག་མ་ལ་སོགས་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི། །ངོ་བོ་ཉིད་
ཀྱི་ཐམས་ཅད་མིན། །ལུང་དང་རིག་པའི་རྗེས་འབྲངས་ཏེ། །སྐྱེས་བུ་མཆོག་གིས་རྟོགས་པར་
བྱ། །དེས་ན་ཁྱེད་ཀྱིས་གང་སྨྲས་པ། །བྱིས་པ་འབྲིད་པའི་ཐབས་ཡིན་གྱི། །འགྲོ་བ་འདོད་
པའི་བསམ་པ་ཡིས། །བདེན་པར་སྨྲས་པ་དེ་མ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་རི་བོང་རྭ་དང་ནི། །དེ་བཞིན་
མོ་གཤམ་བུ་ལྟ་བུ། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གང་དུ་ཡང༌། །རྒྱལ་བས་དངོས་མེད་མ་གསུངས་
སོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྒྱུ་མ་སོགས་ཀྱི་དཔེས་བསྟན་པས་བདེན་མེད་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་
སྨྲས་པ་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་བསླུ་བའི་ཐབས་ཡིན་གྱི། གཞན་ཕན་གྱི་བསམ་པས་བདེན་པར་
སྨྲས་པ་མིན་ནོ། །ཞེས་པའོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་ཏུ་སྣང་བ་འདི་དུ་བ་ཡིན་ནམ་མིན། ཡིན་ན་ནི་
ཕྱི་དོན་དང་འདུས་བྱས་སུ་འགྱུར་བས་བདེན་པ་ག་ལ་ཞིག །མིན་ན་ནི་དུ་བ་མ་ཡིན་པ་ལ་དུ་
བར་སྣང་བའི་ཕྱིར། དེ་ལས་འཁྲུལ་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ཅེས་ཟེར་ཏེ། དེ་ལ་སྨྲས་པ། དུ་བའི་
སྟོང་གཟུགས་འདི་ཀུན་རྫོབ་སྣང་ཞིང་གྲགས་པའི་དུ་བ་ནི་མ་ཡིན་ལ། དེར་སྣང་ཡང་མི་སྣང་
4-1-527


བས་མ་ཡིན་པ་ལ་མ་ཡིན་པར་སྣང་བ་ནི་ཅི་ཞིག་འཁྲུལ། དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དུ་བར་ནི་སྣང་
མོད་ཀྱི། ཡིན་ཡང་ཡིན་པས་ཡིན་པ་ལ་ཡིན་པར་མཐོང་བ་ཡང་འཁྲུལ་བའི་མཐོང་ཚུལ་ག་ལ་
ཡིན། ཀུན་རྫོབ་སྣང་གྲགས་ཀྱི་ཆོས་མ་ཡིན་པས་འདུས་བྱས་ཀྱི་དྲི་མ་ཡང་མེད་དོ། །ཡང་འདི་
སྐད་ཅེས། རྗེ་བཙུན་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་ཞལ་སྔ་ནས། འདིར་རང་བྱིན་རླབས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། སོར་
སོར་སྡུད་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་བའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། བདེན་མེད་
དང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གྲུབ་པོ་སྙམ་ན། འདིར་ཀུན་རྫོབ་སྟོང་ཉིད་ནི་དམིགས་བཅས་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་
མིང་ངོ༌། །གོང་དུའང་བཤད་པ་ལྟར་ཏེ། འདིའི་དམིགས་བཅས་ཀྱང་འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་དང༌། 
གཟུང་འཛིན་གྱི་སྣང་བ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་ལ་མི་ཟེར་གྱི་དམིགས་པ་ཞེས་
པ་ནི་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའམ། ཚད་མས་དམིགས་པའམ། མཐོང་རྒྱུ་དང༌། རྟོགས་རྒྱུ་དང་། 
མྱོང་རྒྱུ་དང་། རིག་རྒྱུ་ཡོད་པའི་མིང་ངོ༌། །དེ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་འདོགས་པ་ནི། བདེན་གཉིས་
དབྱེར་མེད་དམ་བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་ཅེས་བྱ་བའི་དུས་ཀྱི་བློ་ངོར་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་ཡ་
གྱལ་དུ་འཇུག་པའི་ཀུན་རྫོབ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་དོན་དམ་གྱི་ཆོས་ཉིད་ཡེ་ཤེས་
དང་། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་ནི་བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་ཡིན་གྱི། 
གཞན་ནི་བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་ཏུ་སོང་བ་མི་སྲིད་དེ། དོན་དམ་གདོད་མ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་
གློ་བུར་སྒྲིབ་པའི་སྣང་བ་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་གོ་སྐབས་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཁྱེད་ཅག་
གི་འདོད་པ་ལྟར་དེ་གཉིས་རང་བཞིན་མེད་པར་མཉམ་པ་ཙམ་དེ་ནི་ཟུང་འཇུག་ཏུ་མི་འགྱུར་
ཏེ། རང་བཞིན་མེད་པའི་ངོས་ཙམ་ནས་ཟུང་འཇུག་ཏུ་འཇོག་དགོས་པ་བྱུང་འདུག་པའི་ཕྱིར། 
བུམ་པ་དང་བུམ་པའི་དོན་སྤྱི་ཟུང་འཇུག་དང༌། མིའི་དོན་སྤྱི་དང་ཆུའི་དོན་སྤྱི་ཟུང་འཇུག་དང༌། 
ལྷས་བྱིན་དང་མཆོད་སྦྱིན་ཟུང་འཇུག་དང༌། མཐར་གཏུག་ན་རི་བོང་གི་རྭ་དང་མོ་གཤམ་གྱི་
བུ་ཡང་ཟུང་འཇུག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ལྟར་འདོད་ཀྱང་སྲིད་ན། ཁྱེད་ཀྱི་ཟུང་འཇུག་
4-1-528


གི་རྣམ་གཞག་འདི་ནི་ངོ་མཚར་ཅན་ཞིག་སྟེ། ངོ་བོ་མི་འདྲ་བ་མང་ཞིང་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གང་
ལ་དམིགས་པས་རྣམ་པར་བྱང་བར་འགྱུར་བའི་གཞིའི་གནས་ལུགས་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་བསྒོམ་
པར་ཡང་མི་འགྱུར། འབྲས་བུ་གཏན་ལ་ཡང་མི་འབེབས་ཤིང་ཆོས་སྐད་མཐོན་པོ་ཞིག་ཡིན་
རློམ་ལས། གཞན་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་རྣམས་ལ་གནས་སྐབས་
འགའ་ཡང་ཉེར་མཁོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཆོས་ཉིད་དེ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་ཡིན་པའི་ཆ་
ནས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་གྱི་སྟོང་གཟུགས་ལ་ནི་ཀུན་རྫོབ་
བདེན་པ་ཞེས་བྱ་ལ། དོན་དམ་རང་ངོས་ནས་བདེ་བ་ཆེན་པོ་དང་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མི་
འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ལ་ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྒྲ་དོན་སམ་བྲ་ཏ་ཞེས་
པ་ལ། སམ་ནི་ཡང་དག་པའམ་རབ་ཏུ་ཞེས་པ་ཡིན་ལ། བྲ་ཏ་ནི་སྒྲིབ་པ་སྟེ་ཡང་དག་པ་ལ་
སྒྲིབ་པའམ། རབ་ཏུ་སྒྲིབ་པ་སྟེ་མ་དག་ལས་སྣང་རྣམས་སོ། །ཡང་ན་བསྒྲིབས་པ་རྣམས་ཀྱི་
ཡང་དག་པའམ་བསྒྲིབས་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཞེས་པར་ཡང་འགྱུར་བས། སྒྲིབ་བྱེད་ཀུན་རྫོབ་
རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་ཡང་སཾ་བྲ་ཏ་ཞེས་བྱ་བས་འདིར་དེ་ཡིན་ནོ། །ཡང་འགའ་ཞིག་དུ་བ་ལ་
སོགས་པའི་ལམ་ཞེས་གསུངས་པས། ལམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འདུས་བྱས་སོ་སྙམ་ན། འདིས་ནི་
དུ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡིན་ལ་ལམ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་ངེས་པར་
ཡིན་དགོས་སོ་སྙམ་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཞེས་གསུངས་པས། ལམ་ལྔ་དང་ས་
བཅུ་སོགས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱང་ཡིན་ལ། ལམ་ཡང་ཡིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་སོགས་
མཐའ་ཡས་པའི་བར་དུ་བསྒྲེ་བར་བྱའོ། །དེས་ན་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་
དྲུག་པོ་དེ་དག་དམིགས་ཡུལ་རྟག་བཅུ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་པས། ལམ་ཡན་ལག་དྲུག་པོ་དེ་
ལ་དུ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལམ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན་གྱི། ཡུལ་རྟགས་བཅུ་{ལ་}ལམ་དུ་བཤད་པ་
མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སོ་སོར་སྡུད་པ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་ལམ་གྱིས་བསྡུས་
4-1-529


པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གཉིས་ཡོད་དེ། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་རྣམས་ནི་གདོད་
མ་ནས་གནས་པ་དང༌། ལམ་གྱིས་རྟོགས་བྱ་དང༌། འབྲས་བུའི་དུས་ན་དེ་ཉིད་འབའ་ཞིག་
ཏུ་སོང་ཚུལ་གྱི་མངོན་དུ་འགྱུར་བར་བྱ་བའོ། །ལམ་གྱི་ཆ་རྣམས་ནི་ལས་དང་པོ་པ་ནས་རྒྱུན་
མཐའི་བར་གྱི་སྒྲུབ་པ་པོའི་སེམས་རྒྱུད་ཀྱི་སྣང་བ། རང་གི་ངོ་བོ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཆས་བསྡུས་
ཀྱང་ཡེ་ཤེས་ལ་དམིགས་པ་དོན་དམ་པ་དང་མཚུངས་པ་རྣམས་སོ། །དེས་ན་རང་གི་སེམས་
ཀྱི་སྣང་བ་ཞེས་གསུངས་པས་ཀྱང༌། རྣམ་ཤེས་དང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མི་འགྱུར་ཏེ། རང་ཞེས་པ་
བདག་ཉིད་ཀྱི་དོན་དུ་འཆད་དགོས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་ཉིད་དམ་གནས་ལུགས་
སུ་ཞུགས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ལ་རང་སེམས་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནས་གཞན་སེམས་
དང་སེམས་བྱུང་ཀུན་རྟོག་གི་ཚོགས་ལ། རང་གི་སེམས་ཉིད་ཅེས་གསུངས་པ་ཉུང་ངོ༌། །དེས་
ན་མངོན་སུམ་དུ་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། 
ཆོས་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་པའི་ཤེས་པ་གཞན་ནོ། །འོ་ན་ཆོས་ཉིད་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངོན་སུམ་
མཐོང་བའི་ཕྱིར། སོར་སྡུད་དང་པོ་སྐྱེས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་དེ། འཕགས་པ་ཡིན་པར་ཐལ་ལོ་
སྙམ་ན། མ་ཡིན་ཏེ་མཐོང་ལམ་ཡན་ཆད་ནི་ཆོས་ཉིད་ཐོབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་མཐོང་བ་ཡིན་ལ། 
ལས་དང་པོའི་ས་ནས་མཐོང་ལམ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ནི་ཆོས་སྐུ་དང་ཆོས་ཉིད་མཐོང་བ་ཙམ་
ཡིན་གྱི། དེའི་རྣམ་པ་མཐའ་དག་མཐོང་བ་ཡང་མིན་ལ། ཐོབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཀྱང་མ་ཡིན་
ནོ། །བླ་ན་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་ནི། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཆོས་ཉིད་དེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་
པའི་ཚུལ་གྱིས་མཐོང་བ་དང་ཐོབ་པ་ཡིན་ལ། མཐོང་ལམ་དང་སྒོམ་ལམ་དུ་ནི་མཐོང་ཐོབ་
ཙམ་ཡིན་ཀྱང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཚུལ་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །རྩོད་པ་གསུམ་པ་{ལས་ལ་[བསལ་
]ཟིན་ཏེ་དེ་དག་ནི་རེ་ཞིག་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དོན་དམ་པ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་
རགས་པ་དག་བསལ་བའོ། །
4-1-530


གཞན་ཡང་སྤྱིར་ཟུང་འཇུག་གི་ལམ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡོད་དེ། རྣམ་
པར་རྟོག་པ་ངེས་པའི་ལམ་དུ་འདོད་པ་དང༌། འཛག་བདེ་དང་བཅས་པའི་སྒོམ་པ་ངེས་པའི་
ལམ་དུ་འདོད་པ་དང༌། བེམ་པོའི་སྟོང་པ་ཉིད་ངེས་པའི་ལམ་{དུ་[དང་]འདོད་པ་ལ་སོགས་
པའོ། །དང་པོ་ནི་རྣམ་པར་རྟོགས་པས་བསྒོམས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་འཁོར་ལོ་དང་ཡིག་
འབྲུ་ལ་སོགས་པ་བསྒོམ་པས་གསལ་སྣང་མཐར་ཕྱིན་པ་ན་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བར་འདོད་
པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་འབྲས་བུའི་སངས་རྒྱས་དེ་ཡང་མཐར་འཇིག་ཅིང་མི་རྟག་པར་འགྱུར་ཏེ། 
གསར་དུ་འདུས་བྱས་པའི་རྒྱུ་ཁོ་ན་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འབྲས་དུས་ན་ཡང་རྟོག་པ་དང་
བཅས་པར་འགྱུར་ཏེ། རྒྱུའི་གཙོ་བོ་རྟོག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་འདོད་ན་ཅིག་ཅར་
གཞན་དོན་མཛད་པ་སོགས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་མཛད་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། རྟོག་པ་ཡོད་
ན་ཉེ་ཚེ་བའི་ཡུལ་དང་ཉེ་ཚེ་བའི་དུས་ལ་འཇུག་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། དམིགས་རྣམས་མི་
འདྲ་བ་མང་པོ་དུས་གཅིག་ལ་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྡོ་རྗེ་
སྙིང་པོས་ལུང་དྲངས་པར་ཡང༌། ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེའི་ཆོས་རྣམས་ལ། །སྐལ་བ་བྲལ་བའི་བདག་
ཉིད་ལ། །ཕྱག་རྒྱ་དཀྱིལ་འཁོར་སྔགས་སོགས་གང༌། །ཡིད་འོང་བདག་གིས་བསྟན་པ་ཡིན། །
ཕྱག་རྒྱ་དཀྱིལ་འཁོར་སྔགས་སོགས་ཀྱིས། །སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཉིད། །སྟོན་
པར་བྱེད་པ་མ་འོངས་པའི། །སློབ་དཔོན་རྣམས་ནི་བདུད་ཀྱི་རིགས། །ཞེས་གསུངས་ལ། དེ་
བཞིན་དུ་དྲི་མ་མེད་པའི་འོད་ལས་ཀྱང༌། སྣ་ཚོགས་རྣམ་རྟོག་ལ་སོགས་ལམ་གྱི་ནི། །དེ་ཉིད་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གང་གསུངས་པ། །བཅུ་དྲུག་བཞི་ཡི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཅན། །ལམ་དང་
བྲལ་བས་ཐོབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བསྐྱེད་པའི་རིམ་པ་ལས་གྲོལ་ཧཱུཾ་དང་ནི། །ཕཊ་ཡིག་ལ་སོགས་
རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ། །རྫོགས་པའི་རིམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་དེ་ཉིད་དེ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་སྒྲུབ་
ཐབས་གཞན་ཡོད་མིན། །ཅེས་དང༌། ཇི་ལྟར་མེ་ནི་ཤིང་ལ་རྟག་གནས་ཀྱང༌། །བཅད་པར་
4-1-531


དབྱེ་བའི་ཐབས་ཀྱི་མི་མཐོང་སྟེ། །གཙུབ་ཤིང་གཙུབ་སྟན་ལག་པས་བསྲུབས་པ་ལས། །དེ་
ལ་གནས་པ་ཡང་ནི་མཐོང་བར་འགྱུར། །དེ་བཞིན་སེམས་ཀྱི་འོད་གསལ་རྟོག་པ་ཡི། །སྒོམ་
པའི་ཐབས་དག་གིས་ནི་མི་མཐོང་སྟེ། །དེ་ཉིད་དུ་འདིར་རྐྱང་མ་དག་དང་ནི། །རོ་མ་གཅིག་
ཏུ་སྦྱོར་བས་མཐོང་བར་འགྱུར། །ཞེས་སོ། །འོན་ཀྱང་རྟོག་བཅས་གསུངས་པའི་དགོས་པ་
ནི། སྙིང་འགྲེལ་ལས། རྣམ་རྟོག་རྒྱ་རུ་ཚུད་པ་ཡི། །འགྲོ་བ་གསུམ་པོ་རྣམས་གཟིགས་ནས། །
ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་གྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེ་ཡི་ཐབས་བསྟན་ནོ། །རྣམ་རྟོག་བག་ཆགས་ཀྱིས་
བཅིངས་ལ། །ཐོག་མར་རྟོག་པའི་ཆོ་ག་བསྟན། །རྣམ་རྟོག་རང་བཞིན་ཤེས་པ་ན། །མི་རྟོག་
པ་ལ་འཇུག་པར་བྱ། །ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དྲི་མེད་འོད་ལས་ཀྱང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་
པ་རྟོག་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི། །འཁོར་ལོ་སྒོམ་པ་གོམས་པར་གྱུར་པས་ནི། །གྲུབ་པ་འཇིག་
རྟེན་པ་དག་འགྲུབ་འགྱུར་གྱི། །འདོད་པའི་དངོས་གྲུབ་ཆེན་པོ་ག་ལ་ཞིག །ཅེས་གསུངས་
པ་ལྟར། དབང་པོ་དམན་པ་རྣམས་ལ་རིམ་པས་རྫོགས་རིམ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུད་སྦྱང་བའི་
དོན་ནམ། རེ་ཞིག་ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་ཀྱི་དོན་དུ་དེ་དག་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་
རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་འགྲུབ་པར་ཡང༌། མངོན་བརྗོད་འབུམ་པ་ལས་
གསུངས་པ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེས་ལུང་དྲངས་པ་ནི། ཡེ་ཤེས་སྐུ་ནི་རབ་སྒྲུབ་ཕྱིར། །ཀུན་རྟོག་ཐམས་
ཅད་སྤངས་པ་ཡི། །སྒོམ་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས། །ཞེས་སོ། །
གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་འཕོས་པའི་གནས་སྐབས་ཐོབ་པའི་དབང་
གསུམ་པའི་ཉམ་མྱོང་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་འདོད་པའི་གྲུབ་མཐའ་རྒྱ་བོད་ཐམས་ཅད་དུ་
མང་དུ་བྱུང་བ་སྟེ། ཀུནྡ་མ་འཕོས་རུང་པདྨ་ཅན་སོགས་ལས་རྒྱ་དང་ཡིད་རིག་ལས་བྱུང་བའི་
བདེ་བ་བདེན་མེད་དུ་ངོ་འཕྲོད་པ་ཙམ་བཞི་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་འདོད་པ་ནི་ཆེན་པོར་གྲགས་པ་
རྣམས་ལ་ལྷག་པར་གྲགས་པ་ཡིན་པས་དེ་དག་སྟེ། ཡང་དག་པའི་གནས་ལ་ཆེར་འཁྲུལ་
4-1-532


ལོ། །དེ་ལྟར་ཡང༌། མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བཞི་པ་དེ་ཉིད་ནི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་རབ་
ཡེ་ཤེས་ཏེ། །གང་ཞིག་དེ་ནི་སླར་ཡང་དེ་བཞིན་འདིས། །ལམ་གྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོར་རྒྱལ་
བས་གསུངས། །ཤེས་རབ་འགྲོགས་ལས་གང་གི་དཀར་པོ་ཟགས། །དེ་ཡིས་བདེ་བ་ཅི་ཡིས་
འཕེལ་བར་འགྱུར། །དཔྱིད་དང་འགྲོགས་ལས་མེ་ཏོག་མ་རྒྱས་པ། ལྷུང་ན་ཙུ་ཏའི་འབྲས་
བུ་གང་གིས་འབྱུང་། །ཞེས་དང༌། ཇི་ལྟར་གཉིད་ལོག་ན་ཡང་སྦྲུལ་གྱིས་ནི། །སོས་བཏབ་མི་
འཚོ་དེ་བཞིན་དཀའ་ཐུབ་པ། ཁུ་བ་སྡུད་པ་མེད་ཕྱིར་སྟོབས་མེད་མའི། །སྐྱེ་གནས་དེ་ཡིས་
ཉམ་པར་བྱས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་ཐིག་ལེ་འཕོ་བ་ཐོབ་པའི་གནས་སྐབས་དེ་
ཐབས་གཞན་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་ཀྱང་ཐར་པའི་ལམ་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། འཕོས་པ་
ལས་ནི་ཆགས་བྲལ་འགྱུར། །ཆགས་བྲལ་ལས་ནི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང༌། །སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་
བུའི་ཁམས་ཟད་བྱེད། །ཅེས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟེན་སྤངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཕུང་
ཁམས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བར་བྱས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ལྟུང་བས་ཉམ་སྨད་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་ནུས་པ་དང༌། སེམས་ཀྱི་ཤུགས་ཉམ་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་རོལ་ཏུ་
འཕོས་པ་མ་ཡིན་ཀྱང་ལས་ཡེ་ཙམ་གྱིས་དམ་པའི་བདེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཕྱག་རྒྱ་དེ་གཉིས་
ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྟེན་ཐིག་ལེ་མི་འགྱུར་བར་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལུས་ངག་གི་
བྱེད་བཅིངས་ཙམ་གྱིས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་འཕོ་བ་བཀག་པ་ཁོ་ན་ལས། མི་འགྱུར་བའི་གནས་སྐབས་
ཐོབ་པ་མེད་དེ། བྱེད་བཅིངས་ཀྱི་རྐྱེན་དེ་མ་ཚང་བའི་སྐབས་སུ་འཕོ་བའི་གནས་སྐབས་སྲིད་
པའི་ཕྱིར་ན། དཀའ་ཐུབ་པ་དྲང་སྲོང་རྒྱས་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །
གསུམ་པ་ནི། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཙམ་མམ། གཟུང་བ་མེད་ཙམ་སོགས་ཉེ་ཚེ་བའི་
སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པར་སྒོམ་པ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཤེས་
རབ་ཙམ་དང༌། རྒྱ་བོད་མང་པོ་ཞིག་ལྟ་བ་མཐོ་མཐོ་པོ་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་མེད་པོ་འདོད་ནས་
4-1-533


ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་གང་ཡང་མིན་པའི་བློ་འདས་ཙམ་དེ་གནས་ལུགས་ཡིན་པས། ཅི་ཡང་
ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་ཙམ་གྱིས་གྲོལ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཐར་པའི་ལམ་མཆོག་མིན་
པ་ཡང༌། དཔལ་མཁའ་འགྲོ་མ་རྡོ་རྗེ་གུར་ལས། གལ་ཏེ་སྟོང་པ་ཐབས་ཡིན་ན། །དེ་ཚེ་སངས་
རྒྱས་ཉིད་མི་འབྱུང༌། །འབྲས་བུ་རྒྱུ་ལས་གཞན་མིན་ཕྱིར། །ཐབས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་མ་ཡིན། །
ལྟ་བ་རྣམས་ལས་ལོག་པ་དང༌། །བདག་ཏུ་ལྟ་བ་འཚོལ་རྣམས་ཀྱི། །བདག་ཏུ་ཞེན་པ་བཟློག་
པའི་ཕྱིར། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པ་བསྟན། །དེ་ཕྱིར་དཀྱིལ་འཁོར་འཁོར་ལོ་ཞེས། །
ཐབས་ནི་བདེ་བའི་སྡོམ་པ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་ང་རྒྱལ་རྣལ་འབྱོར་གྱིས། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་
ངེས་པར་འགྲུབ། །སྟོན་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མཚན། །མངའ་བདག་དཔེར་བྱད་བརྒྱད་ཅུར་
ལྡན། །ཞེས་པ་དང༌། བསྡུས་པའི་རྒྱུད་ལས། སངས་རྒྱས་བྱ་བ་དེ་སྤངས་ནས་ནི་བདེ་མཉམ་
དང་བྲལ་སྟོང་པ་གཞན་དག་གང་ཞིག་སྒོམ་བྱེད་པ། །དེ་ཡིས་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་དུ་མ་རྣམས་
ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་དང་ལྷན་སྐྱེས་བདེ་བ་དག་ཀྱང་རིང༌། །ཞེས་དང༌། རང་གི་སེམས་ནི་
བརྒྱལ་དང་གཉིད་ལ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པ་མི་ཡི་བདག་པོ་རང་བཞིན་མེད་པར་འགྱུར། །སད་ལ་
རང་བཞིན་དང་བཅས་གསལ་བར་བྱེད་དེ་དེ་དག་སྲོག་ཆགས་ཐར་པའི་ལམ་མ་ཡིན། །
དངོས་དང་དངོས་མེད་ཀྱིས་ཕྱེ་སེམས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་དག་ལ་བདེ་མཉམ་སྟེར་
བ་མིན། །གང་ཞིག་མཁའ་ཡི་ཤེས་རབ་ལ་འཁྱུད་ལྷན་སྐྱེས་བདེ་བར་གནས་པའི་རང་སེམས་
དེ་ནི་ཐར་པ་སྟེར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྟོང་པ་ཉེ་ཚེ་བ་བསྒོམས་པས་སངས་རྒྱས་སུ་མི་འགྱུར་
ཏེ་དམིགས་པ་དང་ལམ་མ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྤྲོས་བྲལ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་མི་འགྱུར་ཏེ་སྤྲོས་
བྲལ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེར་འགྱུར་ན་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྔོན་ཉིད་ནས་སངས་
རྒྱས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། བསྒོམས་པས་དེར་འགྱུར་ན་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་དང་
དོན་སྤྱི་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་མཐར་ཐུག་གི་ལམ་དུ་འགྱུར་རོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་
4-1-534


པའི་བརྗོད་བྲལ་ཙམ་མམ་སྤྲོས་བྲལ་ཙམ་དེ་རྟོག་མེད་ཀྱི་ཤེས་པས་ནི་བསྒོམ་པས་ཐབས་
མེད་དེ། དེ་ལ་དེ་གཏན་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རྒྱལ་བས་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་ཡང་
ཡང་གསུངས་པ་ནི་སྟོང་ཉིད་སྣང་བཅས་ཡིན་གྱི། རྣམ་མེད་ཁོ་ན་ལ་ནི་བསྒོམ་རྒྱུ་མེད་པའི་
ཕྱིར་རོ། །ཡང་འདི་སྐད་ཅེས། བསྒོམ་རྒྱུ་མེད་པ་ནི་འདོད་དེ། བློའི་རྩ་བ་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ་
སྙམ་ན། འོ་ན་བརྒྱལ་བ་དང་གཉིད་འཐུག་པོ་ཡང་ཐར་པའི་ལམ་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །
སྔོན་དུ་སྟོང་ཉིད་ཐོས་བསམ་གྱིས་གོམས་པས་སོ་སྙམ་ན། ཐོས་བསམ་བྱས་པའི་རྗེས་ཀྱི་
བརྒྱལ་བ་དང་གཉིད་ཀྱང་དེར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། གོ་བ་སྔོན་དུ་སོང་མཉམ་དང༌། དངོས་
གཞི་རྟོག་པ་བག་ཙམ་དུ་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ད་ལྟའི་སྣང་བ་གང་ཤར་བ་འདི་ཀ་དབྱིབས་
མ་བཅོས་མདོག་མ་བསྒྱུར་བ་འདི་ཁོ་ནས་ཐར་པ་ཐོབ་པ་ལྟར་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཐར་ལམ་
ཡིན་ན། འགྲོ་བ་རྣམས་གཉིད་སད་དུས་ཀྱི་སྣང་བ་རགས་པའི་འཁྲུལ་བ་འདི་དང༌། འདོད་
ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་འགྱུར་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་རང་གི་བློས་རྣམ་པར་
དཔྱད་ཅིང༌། མྱོང་རིག་ཏུ་བྱེད་པར་སྣང་བས་འདི་ཀུན་སྔོན་ཉིད་ནས་འབད་མེད་དུ་གྲོལ་བར་
ཐལ་བས་སོ། །དངོས་པོ་གཅིག་དུ་བྲལ་དང༌། རྟེན་འབྱུང་ལ་སོགས་པས་རྣམ་པར་དཔྱད་དེ། 
དངོས་པོ་མེད་པར་ཕྱེ་ཞིང་དཔྱད་ནས་སྒོམ་པ་ནི་ཐར་པ་མཆོག་གི་ལམ་དངོས་མ་ཡིན་ཏེ། 
སྤྲོས་པ་དུ་མ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་འདུས་པའི་རང་བཞིན་
ཅན་གྱི་ཕྱིར་དང༌། གནས་ལུགས་ཅིར་ཡང་གཟུང་དུ་མེད་པ་ཡིན་ན། འདིས་ནི་སྣ་ཚོགས་པ་
འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་སྟོང་རྐྱང་བསྒོམ་པར་འདོད་པའི་རྣམ་གྲངས་མི་འདྲ་བ་དེ་
དག་གིས་མཚན་མར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ལ་ཅུང་ཟད་ཕན་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། རྫོགས་པའི་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། རང་བཞིན་བདེ་བ་ཆེན་པོ་བསྒོམ་པ་མེད་
ཅིང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་བསྒོམ་པ་ཡང་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་བདེ་བར་གཤེགས་
4-1-535


པའི་ལམ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་བསྒོམ་པ་དང༌། མི་འགྱུར་
བའི་བདེ་བ་བསྒོམ་པའོ། །དེ་ལ་སྤྱིར་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པ་ལས་ཀྱང༌། བསྒོམ་བྱ་སྟོང་
ཉིད་སྣང་བཅས་ལ་བསྔགས་ཏེ། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་པ་ལས་གསུངས་པ། བྱམས་པ་
ཞི་གནས་ཀྱི་དམིགས་པ་གཟུགས་བརྙན་དམིགས་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པའོ། །ཞེས་དང༌། 
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་དེ་ལ་འདི་ནི་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་ཡིན་ནོ། །
ཞེས་བྱ་བར་རྟོགས་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཤིང༌། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་རིག་
པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལས་ཀྱང༌། གང་རྣམས་ཀྱི་བློ་རྟེན་དང་བྲལ། །ཡོད་དང་མེད་ལས་རྣམ་པར་
འདས། །ཟབ་མོ་དམིགས་མེད་དེ་རྣམས་ཀྱིས། །མཚན་མའི་དོན་ནི་རྣམ་པར་བསྒོམ། །ཞེས་
མཚན་མ་རྟགས་སྣང་བསྒོམ་པར་བཤད་པ་དང༌། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱི་གཏན་ལ་
དབབ་པ་བསྡུ་བ་ལས་ཀྱང་གཟུགས་བརྙན་བསྒོམ་པ་གང་ཞེ་ན། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་
གྱི་གཟུགས་བརྙན་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དང་ཆ་མཐུན། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བཅས་པ་ལྷག་
མཐོང་གི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའམ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་
བརྙན་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་དང་ཆ་མཐུན། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཞི་གནས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་
པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་སྒོམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཟུགས་བརྙན་བསྒོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་
གསུངས་པས། མདོ་ལས་ཀྱང་སྣང་བཅས་ལ་བསྔགས་པས་ལུགས་དེའི་ལམ་དག་པ་བ་ལ་
ཡང་སྣང་བཅས་དགོས་ཤིང༌། འོན་ཀྱང་དེ་དག་ཏུ་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་ཆ་ཚང་བ་དང་མི་
འགྱུར་བའི་བདེ་བ་རྫོགས་པར་ནི་མ་བསྟན་མོད། འདི་དག་དང་ཕྱོགས་འདྲ་བ་རྣམས་ལ་
བསྔགས་པ་ཆེར་མཛད་དོ། །དེས་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལས། གང་ཞིག་སྣང་བ་གཏན་ནས་མེད་
པར་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་གཟུང་འཛིན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་མེད་པ་དང༌། དེ་དག་ཏུ་མངོན་
ཞེན་མེད་པའི་དོན་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་བསྒོམ་བྱའི་སྟོང་ཉིད་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའོ། །འདིར་སྟོང་
4-1-536


གཟུགས་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཡང་སྤྲོས་བྲལ་སྟོང་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། 
དཔལ་དོན་དམ་བསྙེན་པ་ལས། མངོན་སུམ་དག་ཏུ་གཟུགས་ནི་དངོས་པོས་སྟོང་པའི་ཕྱིར། །
དངོས་པོ་དང་ནི་དངོས་མེད་དེ་རུ་མེད་པ་ཡིན། །སྒྱུ་མ་དང་ནི་རྨི་ལམ་མིག་འཕྲུལ་མཚུངས་
པ་ནི། །འབྲས་བུ་དེ་རུ་ཡོད་ཅིང་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་རྗེས་སུ་རིག་པའི་
འབྲས་བུ་ནི། །མ་སྐྱེས་ཆོས་རྣམས་ལས་ནི་སྐྱེས་པ་མཐོང་བར་འགྱུར། །རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་
ཀུན་གནས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། །དབང་པོ་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་ཀུན་གྱི་སྙིང་གར་གནས། །
ཇི་ལྟར་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་ནི། །སེམས་ཅན་བསམ་པའི་དབང་གིས་
ཀུན་ནས་འདོད་རྫོགས་བྱེད། །དེ་བཞིན་བསམ་པའི་དབང་གིས་རྫོགས་པ་དེ་ཉིད་ནི། །ཤིན་
ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །སྟོང་པ་ཡིས་ནི་རྒྱུ་ལ་གསལ་བར་རྒྱུ་ཡིས་ནི། །
རང་བཞིན་སྟོང་པ་ལ་ནི་ངེས་པར་རྒྱས་གདབ་སྟེ། ཕྱི་དང་ལུས་པོ་དག་དང་གཞན་དུ་གཅིག་
པུ་སྟེ། །མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཉིད་དུ་མའི་གཞུང་གིས་བརྟགས། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། 
དབང་མདོར་བསྟན་ལས་ཀྱང་དེ་དང་མཚུངས་པར་གསུངས་པ་དང༌། བསྡུས་རྒྱུད་ལས་ཀྱང༌། 
ས་ཡི་རྣམ་པ་སྲ་བ་མིན་ཞིང་ཞུ་བ་ཆུ་ལུས་ཁུ་བ་མིན་ཏེ་གཤེར་བ་ཉིད་མིན་ཕྱིར། །མེ་ཡི་རྣམ་
པ་མེ་མིན་གཡོ་བ་རླུང་གི་ལུས་ནི་གང་ཞིག་གཡོ་བ་མིན་པས་རླུང་མ་ཡིན། །སྟོང་པའི་རྣམ་པ་
ཡིན་ཡང་མཐོང་སྟེ་དཀར་དང་ལྗང་དང་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ཆེན་པོ་ཁ་དོག་མིན། །རྣམ་པ་ཀུན་
ལྡན་ཡིན་ཡང་མཐོང་བ་མིན་ཏེ་རང་ཉིད་དྲི་མ་ཉོན་མོངས་བདུད་ཀྱི་མཐུ་ལས་སོ། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ། སྟོང་གཟུགས་འདི་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། འབྲས་བུ་སྟེ་གནས་ཚུལ་ལ་སྙིང་
པོ་ཡོད་པ་དང༌། རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་ཞིང༌། དངོས་པོ་དངོས་མེད་ལས་གྲོལ་བ་དང༌། 
རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་ཅིང་གདོད་མ་ནས་ཆོས་ཀུན་ལ་ཆོས་ཉིད་དུ་གནས་པ་དང༌། སེམས་
ཅན་ཀུན་གྱི་སྙིང་གར་གནས་པ་སྟེ་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་པར་འདུག་པ་དང༌། ཕྱི་ནང་ཐམས་
4-1-537


ཅད་ལ་ཁྱབ་པ་དང༌། དབང་པོ་ཐམས་ཅད་པ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་པས་མུ་སྟེགས་
ནས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་བར་གྱི་གཞུང་ལུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བརྗོད་བྱའི་སྙིང་པོ་དང་བློ་རྩེའི་
བརྟད་སོ་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ལུང་སྔ་མས་བཤད་ཅིང༌། ཕྱི་མར་ས་སོགས་སྣ་ཚོགས་
པར་སྣང་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དེ་རྣམས་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་དུ་གདོད་ནས་བཞུགས་པ་
ཡིན་ཡང་སྒྲིབ་པས་བསྒྲིབས་ཏེ་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་པའོ། །དཔལ་སྡོམ་པ་འབྱུང་བ་ལས་ཀྱང༌། 
བེམ་པོ་མིན་ཕྱིར་བདག་ཉིད་རིག །རྣམ་ཤེས་རྣམ་པར་མི་མཐོང་བ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། 
རྒྱུད་གཞན་ལས་ཀྱང༌། མཁའ་ཁམས་བེམ་མིན་དང་བ་དང༌། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་བས་ན་
སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་སྟོང་ཉིད་མ་ཡིན་པར་འདོད་ན་ནི། རྐྱེན་ལས་དག་ལས་གང་དེ་
སྟོང་པར་མཐོང༌། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་ལུང་འདྲེན་ཅིང༌། སྟོང་པ་དང་རྟེན་འབྲེལ་ཟུང་འཇུག་ཅེས་
ངོ་སོར་སྒྲོག་པ་ལའང་བཀག་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལས་གཞན་དུ་སྟོང་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་
མཚན་བཤད་དུ་མེད་དོ། །སྟོང་ཉིད་ཡིན་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། འོད་གསལ་རྟགས་བཅུ་ལ་
སོགས་པའི་སྟོང་གཟུགས་འདི་རྣམས་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་ཡིན་ཏེ། གནས་ལུགས་ལ་
ཤིན་ཏུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་གནས་སྐབས་ན་མི་མཐོང་ཞིང༌། སྒྲིབ་པ་བསྲབ་པའི་འགོ་བརྩམས་
པ་ནས་མཐོང་ལ། སྒྲིབ་པ་ཇེ་ཆུང་དུ་སོང་བ་ན། འདིའི་སྣང་བ་ཇེ་འཕེལ་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
ཐོབ་བྱ་མཐར་ཐུག་ཡང་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར་དང༌། མཐར་ཐུག་འདི་ཁོ་ན་གནས་
པའི་ཕྱིར་རོ། །སྟོང་གཟུགས་འདི་ནི་མི་རྟོག་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སེམས་བྱུང་གིས་
ཀྱང་སྟོང་ལ་ཡུལ་གང་ལ་ཡང་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། 
དབང་ཡུལ་བཅུ་པོ་གང་དུ་ཡང་མི་གནས་པས་དངོས་པོ་གང་ཡང་མ་ཡིན་ཅིང༌། མངོན་སུམ་
དུ་ཉམས་སུ་མྱོང་བས་དངོས་མེད་ཀྱང་མ་ཡིན་པས་འདུས་བྱས་ལས་འདས་ཤིང་སྤྲོས་པ་དང་
བྲལ་ལ། གསལ་ཞིང་རིག་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པར་འཆར་བའི་ཕྱིར། བེམ་སྟོང་དང་ཆད་
4-1-538


སྟོང་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། བསྒོམ་བྱ་དང་རྟོགས་བྱ་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པའོ། །དེ་བས་ན། དྲི་
མེད་འོད་ལས། གཟུགས་ལས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་བདེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཉིད་ནི་ཤེས་རབ་
ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པས། ལམ་རྟགས་ཙམ་མོ་སྙམ་པའི་ཕྲ་མ་
སྔ་བཙན་དང༌། ཕྱོགས་ལྷུང་གི་རྟོག་པའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་མི་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཡང༌། སེམས་ཀྱི་
སྣང་བ་ཙམ་སྟེ་རང་གི་ཡིད་ལ་སྐྱེས་པ་མེ་ལོང་གི་ནི་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་ཉིད། །གང་ཞིག་
མཐའ་དག་རྒྱལ་བའི་སྲས་དང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བསྟེན་པ་རྣལ་འབྱོར་དབང་པོས་
བསྟེན་བྱ་སྟེ། །ཡེ་ཤེས་མེ་ལྕེ་དེ་ནི་རབ་ཏུ་རྒྱས་པས་བདུད་ཚོགས་ཡུལ་དང་བཅས་པ་མཐའ་
དག་རབ་ཏུ་སྲེག་བྱེད་ཅིང༌། །ལུས་ལ་ཆགས་པ་ལ་སོགས་ཀྱང་སྟེ་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ལ་ལོ་ཡི་
སྦྱོར་བས་བདེ་མཉམ་སྟེར་བར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། སངས་རྒྱས་སྲས་བཅས་ཐམས་ཅད་
ཀྱིས་བསྟེན་ཅིང་བསྒོམས་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཡིན་པ་དང༌། བདུད་བཞི་འཇོམས་པ་དང༌། དེ་ལ་
དམིགས་ན་ཆགས་སོགས་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བར་བཤད་པས་དེ་དག་ཡིན་ན། དབང་པོ་བསླད་
པའི་འཁྲུལ་སྣང་ཙམ་ཡིན་ནམ། ལམ་རྟགས་ཀྱི་སྣང་བ་ཙམ་ཡིན་ནམ། ཡང་དག་པའི་གནས་
ལུགས་ཡིན་ཤེས་ལྡན་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱོགས་ལྷུང་སྤངས་ལ་ལེགས་པར་དཔྱོད་ཅིག ཁྱད་ཆོས་
དེ་དག་དང་ལྡན་ཡང་ཀུན་རྫོབ་འཁྲུལ་སྣང་ཙམ་ཡིན་པར་འདོད་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་མོད་ཀྱི། དོན་
དམ་གནས་ལུགས་རྟོགས་པ་ལ་ཡོད་ཅིང་འཁྲུལ་སྣང་ལ་མེད་པའི་ཕན་ཡོན་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་
དྲི་བར་བྱའོ། །དེ་ལའང་ཁྱད་མེད་ན། འབད་པ་དུ་མས་དོན་དམ་རྟོགས་པར་བྱས་པས་ཅི་
ཞིག་བྱ། དེས་ན་རྒྱུད་གཞན་ལས་ཀྱང༌། སེམས་ནི་ཆེན་པོ་གཅིག་ཉིད་ལ། །ལྔ་ཡི་གཟུགས་
ཀྱི་རྣམ་པར་མཚོན། །ཞེས་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དང༌། དུས་གསུམ་མཁྱེན་པས་མ་
བྱས་པའི། །རྟོགས་པ་ནམ་མཁའ་དབྱེར་མེད་མཚོན། །འདི་ཉིད་ཁོ་ན་དོན་དམ་སྟེ། །སོ་སོར་
རང་རིགས་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་འདུས་མ་བྱས་པ་དང༌། སྤྲོས་བྲལ་ནམ་མཁའི་མཚན་ཉིད་
4-1-539


དང༌། དོན་དམ་བདེན་པ་དང༌། སོ་སོ་རང་གིས་རིག་བྱ་ཡིན་པར་བཤད་ཅིང༌། ཡང་ཇི་སྐད་
དུ། གང་དུ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་མཐའ་དག་ཏུ་འགྱུར་མི་ཡི་བདག་པོ་སླར་ཡང་གང་དུ་ཐིམ་
པའོ། །ཞེས་ནམ་མཁའ་ལ་སྤྲིན་འབྱུང་འཇིག་བྱེད་པ་ལྟར་ཆོས་ཉིད་འདི་འཁོར་བ་འབྱུང་
འཇིག་བྱེད་པའི་གཞིར་འགྱུར་ཏེ། སྟོང་གཟུགས་ཆོས་ཉིད་འདིའི་རང་བཞིན་མ་ཤེས་པས་
བར་དོའི་འཁྲུལ་བ་ལ་སོགས་པ་གནས་སྐབས་བཞིའི་འཁྲུལ་སྣང་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་ཅིང༌། 
འདི་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ལས་དེ་རྣམས་རང་སར་དེངས་པར་འགྱུར་རོ། །ཀྱཻ་རྡོ་རྗེ་ལས་
ཀྱང༌། ང་ལས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བྱུང༌། །ང་ལས་གནས་གསུམ་པོ་ཡང་བྱུང༌། །ང་ཡིས་འདི་
ཀུན་ཁྱབ་པ་སྟེ། །འགྲོ་བའི་རང་བཞིན་གཞན་མ་མཐོང༌། །ཞེས་པ་དང༌། བསྡུས་པའི་རྒྱུད་
ལས་ཀྱང༌། དཔག་ཡས་སངས་རྒྱས་ཞིང་རྣམས་དང་ནི་དཔག་མེད་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་ནམ་
མཁའ་ལ་སོགས་ཁམས་རྣམས་དང༌། །སྐྱེ་དང་གནས་དང་ཉམ་པ་རྣམ་གསུམ་ཞེས་བྱ་སྲིད་པ་
འདིར་ནི་འགྲོ་བ་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་རྣམས། །སངས་རྒྱས་ཁྲོ་བོ་ལྷ་མོ་རྣམས་དང་སྙིང་རྗེའི་
ཐུགས་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཙུན་མོར་བཅས་རྣམས་དང༌། །འདི་རྣམས་མཐའ་དག་
སྲིད་པ་གསུམ་གྱིས་ཕྱག་བྱས་རྒྱལ་བ་བདེ་འབྱུང་གཅིག་པུའི་འཁོར་ལོ་གཅིག་ཡིན་ནོ། །ཞེས་
གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་འགྱུར་མེད་བདེ་བ་ནི་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་ཡིན་ལ། དེ་ཐོབ་
པར་བྱེད་པའི་ཐབས་རྣམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ཡིན་ཏེ། མེད་ན་མི་འབྱུང་བའི་
ཐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགྱུར་མེད་བདེ་བ་དེ་ཡང་སྙིང་རྗེ་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་གནས་ཏེ། 
སེམས་ཅན་ཆོས་དང་དམིགས་པ་མེད། སྙིང་རྗེ་འདི་ནི་རྣམ་གསུམ་བཤད། །ཅེས་སོགས་རྡོ་
རྗེ་སྙིང་འགྲེལ་ལས་རྒྱས་པར་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྩ་བ་འགྱུར་
བདེ་ཡིན་ལ། དེའི་གཉེན་པོ་ནི་འགྱུར་མེད་ཀྱི་སྙིང་རྗེའོ། །གཞན་ཡང་འགྲེལ་ཆེན་ལས། 
འདིར་ཆགས་པ་ནི་སྐྱེ་བའི་དུས་ནའོ། །འཕོ་བ་ནི་འགོག་པའི་དུས་ནའོ། །དེ་དག་མཉམ་པར་
4-1-540


ཞུགས་པ་ནི་མི་འགྱུར་པའི་དུས་སུའོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། འདིར་མཉམ་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་
པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ངང་དུ་བཅོམ་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་འགྱུར་བ་ལ་སྲེད་པའི་ཆགས་པ་ལས་ནི། 
སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་འགྲུབ་ཅིང༌། སྐྱེ་སྲིད་ལས་རྩ་ཁམས་རླུང་སོགས་འགྲུབ་པས། དེའི་སྣང་བ་
ལས་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང་བདེ་སྡུག་སྣ་ཚོགས་སོ། །འཕོས་པས་ནི་ལུས་ངག་ཡིད་
གསུམ་ཉམ་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འཆིའོ། །མི་འགྱུར་བས་ནི་ཆགས་པ་དང་འཕོ་བ་དེ་གཉིས་
ཀར་འཇོམས་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བའི་སྐྱེ་ཤི་ཟད་པར་བྱེད་ཚུལ་ནི་དེ་ལྟར་ཡིན་ལ། སྐྱེ་ཤི་མེད་
པའི་གནས་ལུགས་བདེ་བར་ཤར་བ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་སྤྲོས་བྲལ་བདེ་བ་ཆེན་པོ་
དང༌། དམིགས་པ་མེད་པའི་སྙིང་རྗེའི་ངོ་བོར་རྟོགས་ནས་ཇི་ལྟ་བ་མཁྱེན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་
རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པར་ཤར་བས་ཇི་སྙེད་པ་མ་ལུས་པ་ཡང་མཁྱེན་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ན། 
གང་ཞིག་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་གཉིས་སུ་མེད་པར་སྨྲ་བོ་ཕྱོགས་ཉམ་དེ་ནི་མ་ཉམ་པར་འགྱུར་རོ། །
ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པས་མི་འགྱུར་བ་མ་ཐོབ་ཀྱང༌། སྐྱེ་ཤི་
ཟད་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། ཤིན་ཏུ་མི་འགྱུར་བ་མ་ཐོབ་པས་སྐྱེ་ཤི་མཐའ་དག་ཟད་པའང་མ་
ཡིན་ལ། ཁམས་གསུམ་གྱི་སྐྱེ་ཤི་ཟད་པའི་ཕྱིར་མི་འགྱུར་བ་ཕྲ་མོ་ཐོབ་པ་ཙམ་ཡིན་ནོ། །དེ་
ཡང་དངུལ་ཆུ་བདུག་པ་དང་དགོད་པའི་སྦྱོར་བས་ཅུང་ཟད་བཅིངས་ན། ཁམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་
འགའ་ཞིག་ཟོས་ནས་གནས་སྐབས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ་ཐིག་ལེ་ཆགས་བྲལ་གྱི་
ལམ་གྱིས་བཅིངས་པས་དགྲ་བཅོམ་རང་རྒྱལ་སོགས་སུ་འགྱུར་ལ། དངུལ་ཆུའི་གནས་
སྐབས་དེ་ཡང་མེ་དྲག་པོས་བཞུ་ན་ཅུང་ཟད་གནས་ན་མཐར་འབྲོས་པ་དང་འདྲ་བར་ཅུང་ཟད་
མི་འགྱུར་བ་ཡིན་གྱི། ཤིན་ཏུ་མི་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དངུལ་ཆུ་ལྕགས་ཐམས་ཅད་
བསྐོལ་བས་བཅིངས་པ་ནི། གནས་སྐབས་ལྔ་ཐོབ་པའི་མཐར་རོ་བཅུད་ཆེན་པོ་འགྱུར་རོ། །
དེ་ལ་གནས་སྐབས་ལྔ་ནི། ངུ་བ་དང་ནི་ཙེག་ཙེག་ཉིད། །སྦལ་བ་འཕྱོང་བ་ཉིད་དང་ནི། །
4-1-541


འདར་དང་མི་འདར་བ་ཉིད་དེ། །དངུལ་ཆུ་ཡི་ནི་གནས་སྐབས་ལྔ། །ཞེས་ཏེ། དངུལ་ཆུ་བྱིས་
པའི་གནས་སྐབས་སུ་ངུ་བར་བྱས་ནས་འབྲོས་པ་དང་འདྲ་བར་ཐིག་ལེ་སོར་བསམ་གྱི་རིམ་
པས་བཅིངས་པའི་དུས་སོ། གཞོན་ནུའི་གནས་སྐབས་ན་ཙེག་ཙེག་ཟེར་ནས་འཐོར་བ་དང་
འདྲ་བར་སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པའི་དུས་སོ། །ལང་ཚོའི་གནས་སྐབས་ན་འཕར་བ་དང་འདྲ་བར་
འཛིན་པའི་རིམ་པ་ལ་གནས་པའི་དུས་སོ། །རྒན་པོའི་གནས་སྐབས་ན་འདར་བ་དང་འདྲ་
བར་རྗེས་དྲན་གྱི་རིམ་པའི་གནས་སྐབས་སོ། །སྨིན་པའི་གནས་སྐབས་ན་མི་འདར་བ་དང་
འདྲ་བར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རིམ་པའི་གནས་སྐབས་ཏེ། སྐབས་འདིར་ནི་ཕུང་ཁམས་རྣམས་ལ་
རེག་པས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལུས་སུ་བསྒྱུར་བའོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་འཕོ་བ་མེད་པའི་ལམ་ལ་
འབད་པར་བྱའོ། །
ད་ནི་ལྔ་པ་ལམ་དང་འབྲས་བུའི་ས་མཚམས་བསྟན་པ་ལ། ལམ་ལྔའི་ས་མཚམས་བསྟན་
པ་དང༌། བོགས་འདོན་རིག་པ་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྤྱིར་འདི་
དག་ལ་འདོད་ཚུལ་མི་གཅིག་པ་མང་ན་ཡང་རང་ལུགས་འདི་ལྟར་ཁས་བླང་བར་བྱ་སྟེ། དེ་
ཡང་སོར་སྡུད་ཀྱི་རིམ་པས་ནི་དབུ་མའི་ལམ་ཅུང་ཟད་དག་སེམས་གནས་པ་ལ་རང་དབང་
ཐོབ། འོད་གསལ་རྟགས་བཅུ་རྫོགས། བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་པས་ནི་དབུ་མའི་ལམ་ཤིན་ཏུ་
སྦྱངས། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྤྲོས་བྲལ་དུ་ཤེས། འོད་གསལ་གྱི་སྣང་བ་རབ་འབྱམས་མཆེད། 
སྔར་བསྐྱེད་རིམ་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པའི་གང་ཟག་གིས་ནི་ལམ་འདི་གཉིས་བསྒོམས་ན་མྱུར་
དུ་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ལྟ་བུས་མཐར་ཕྱིན་པ་ཡིན་ན། སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ཀྱི་ཐོག་
མའི་ཆ་ལ་སླེབ་སྟེ། སོར་སྡུད་ཀྱི་རིམ་པས་ནི་ཚོགས་ལམ་ཆེན་པོ་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་
རིམ་པས་ནི་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ལ་སྦྱོར་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅི་སྟེ་བསྐྱེད་རིམ་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པ་
སྔོན་དུ་མ་སོང་ན། འདི་གཉིས་ཀྱང་ཡུན་རིང་དུ་གོམས་པས་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་
4-1-542


ཚེ་ཚོགས་ལམ་ཆེན་པོ་ལ་རེག་པ་ཙམ་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པས་དཀྱིལ་
འཁོར་བཅུ་དབུ་མར་ཐིམ། མཉམ་བཞག་ཏུ་གཟུང་འཛིན་ཐ་དད་པར་འཛིན་པའི་རྣམ་རྟོག་
མངོན་འགྱུར་བ་འགགས། ནུས་པ་ཅུང་ཟད་རྙེད། བདེ་སྟོང་གི་ཉམས་གསལ་པོར་འཆར་
བ་ཡིན་ཏེ། བསྐྱེད་རིམ་སྔོན་དུ་སོང་བའམ་མ་སོང་ཡང་རུང་སྟེ། བར་དེར་ཡུན་རིང་ཐུང་གི་
ཁྱད་ཙམ་མ་གཏོགས་འབྲས་བུ་འདྲ་བས། དྲོད་འབྲིང་མན་ཆད་ངེས་པར་ཐོབ་པར་འགྱུར་
རོ། །འཛིན་པའི་ཡན་ལག་ལ་སྲོག་དབུ་མའི་ཐིག་ལེར་བཅིངས་ནས། ལས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་
འབར་བས་ཞུ་བདེ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཅིང༌། སྟོང་གཟུགས་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་འབར་སྣང་
དུ་འགྱུར། ནུས་པ་དང་ཡོན་ཏན་ཆེར་ཐོབ། དྲོད་ཆེན་པོའི་སྐབས་ཡིན་ལ། རིམ་པ་འདིའི་ཐ་
མར་སྦྱོར་ལམ་རྩེ་མོ་ལ་མཚམས་སྦྱོར་བར་འགྱུར་རོ། །རྗེས་དྲན་གྱི་ཐོག་མ་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
སྐུ་ཆུང་ངུ་འགྲུབ་ཅིང༌། སྟོང་གཟུགས་ཀྱིས་བདེ་བ་རྫོགས་པར་འདྲེན། ཡས་མཐའ་སྦྱོར་ལམ་
རྩེ་མོ་མཐར་ཕྱིན་པ་དང་མཉམ་མོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་བཟོད་པ་དང་ཆོས་མཆོག་སྟེ། དེ་ཡང་
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ས་དང་པོར་རྒ་ཤི་དང༌། གཉིས་པར་སྐྱེ་བ། གསུམ་པར་སྲིད་པ་འགག་སྟེ་ཐ་
མལ་བའི་ལུས་སྤོང༌། ལམ་གྱི་སྐུ་རྡོ་རྗེ་བསྒྲུབས༌། བཞི་པར་ལེན་པ། ལྔ་པར་སྲེད་པ། དྲུག་
པར་ཚོར་བ་འགག་སྟེ། ཐ་མལ་བའི་ངག་སྤོང་ཞིང༌། ལམ་གྱི་གསུང་རྡོ་རྗེ་བསྒྲུབས། བདུན་
པར་རེག་པ། བརྒྱད་པར་སྐྱེ་མཆེད། དགུ་པར་མིང་གཟུགས་འགག་སྟེ། ཐ་མལ་པའི་ཡིད་
སྤོང༌། ལམ་གྱི་ཐུགས་རྡོ་རྗེ་བསྒྲུབས། བཅུ་པར་རྣམ་ཤེས། བཅུ་གཅིག་པར་འདུ་བྱེད། བཅུ་
གཉིས་པར་མ་རིག་པ་རྣམས་འགག་སྟེ། ཐ་མལ་གྱི་བཞི་པའི་གནས་སྐབས་ཆགས་རྟོགས་
སྤོང་ཞིང༌། ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་བསྒྲུབས་སོ། །དེ་ཡང་དེ་དག་རྣམས་སུ་རིམ་ཅན་གྱིས་རྡོ་རྗེ་
བཞི་བསྒྲུབས་ཞེས་བྱ་བ་ཡང༌། དེ་དག་གི་རྒྱུ་ཚོགས་ཚང་བར་བསགས་པའི་དོན་ཡིན་ལ། ཐ་
མལ་པའི་ལུས་ངག་ཡིད་དང་ཆགས་རྟོག་སྤངས་པ་དང༌། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་འགགས་པ་
4-1-543


ཡང་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་རླུང་ཐིམ་པ་སོགས་ཀྱིས་དེ་རྣམས་འགག་རུང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ལ། ཏིང་
ངེ་འཛིན་གྱི་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་ནི་མཐོང་ལམ་ཡིན་པས། དེའི་དུས་སུ་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཅིག་
ཅར་དངོས་སུ་འགགས་ཏེ་ས་བོན་སྤོང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་རྣམས་དང་དུས་མཉམ་དུ་རྡོ་རྗེ་བཞི་
པོ་ཡང་ཐོབ་པ་ཡིན་མོད། དེ་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་ལས་རྣམ་པར་འཕྲུལ་བ་ནི། མཐོང་ལམ་གྱི་སྐད་
ཅིག་དེ་འདས་མ་ཐག་པ་ནས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། དེ་དུས་ཐོབ་ཅེས་ཐ་སྙད་བྱེད་པའང་ཡོད་དོ། །
དེས་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ས་བཅུ་གཅིག་པ་མན་ཆད་ནི་སྦྱོར་ལམ་བཟོད་པ་ཡིན་ལ། ས་བཅུ་
གཉིས་པའི་སྐད་ཅིག་སྟོང་བདུན་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་གོ་དགུ་ནི་སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་ཡིན་ཅིང༌། 
སྐད་ཅིག་ཐ་མ་ནི་མཐོང་ལམ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་འཁོར་བའི་ལུས་ངག་ཡིད་
གསུམ་སྤངས་པའི་སྐབས་དེར་ཕུང་ཁམས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྣམ་པར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། 
དེ་སྐད་དུ་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། གང་དུ་ངེས་པར་རིགས་ཀྱི་གཟུགས་ནི་ཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་
པ་དེ་ནི་ཆེན་པོའི་གཟུགས་སུ་གསུངས། །གང་དུ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་
པ་དེ་ནི་ཚོར་བ་ཆེན་པོར་གསུངས་པ་སྟེ། །གང་དུ་འཁོར་བའི་འདུ་ཤེས་ཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་
པ་དེ་ནི་རྡོ་རྗེའི་འདུ་ཤེས་ཆེན་པོའོ། །གང་དུ་འཁོར་བའི་འཕེལ་བ་ཉམ་པ་ཉིད་གྱུར་པ་དེ་ནི་
རྡོ་རྗེའི་འདུ་བྱེད་ཁོ་ནའོ། །གང་དུ་གཉིད་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་
དེ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པར་གསུངས། །གང་དུ་ཤེས་པ་མིན་པའི་དངོས་པོ་ཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་
པ་དེ་ནི་ཐུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉིད། །འདི་རྣམས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ལ་སོགས་དམ་པའི་རྒྱལ་
བ་མཆོག་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ་རིགས་དྲུག་རྣམས། །གཞན་ནི་ཁམས་དྲུག་དབྱེ་བ་རྣམས་ཏེ་ས་
དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དང་ནམ་མཁའ་ཞི་བ་རྣམས། །གང་དུ་གཏི་མུག་མཐའ་དག་ཉམ་པ་
ཉིད་དུ་གྱུར་པ་སྤྱན་མ་ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་འཛིན་མའོ། །གང་དུ་ང་རྒྱལ་མཐའ་དག་ཉམ་པ་ཉིད་དུ་
གྱུར་པ་མཱ་མ་ཀཱི་སྟེ་དེ་ནི་ཆུ་ཉིད་དོ། །གང་དུ་ཆགས་པ་མཐའ་དག་ཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་གོས་
4-1-544


དཀར་མོ་སྟེ་དེ་ནི་མེ་ཡིན་ནོ། །གང་དུ་ཕྲག་དོག་མཐའ་དག་ཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་སྒྲོལ་མ་
ཡིན་ཏེ་དེ་ནི་རླུང་ཡང་ངོ༌། །གང་དུ་ཞེ་སྡང་མཐའ་དག་ཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་
ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མ་སྟེ་མཁའ། །གང་དུ་སེར་སྣ་ཐམས་ཅད་ཉམ་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་སྣ་ཚོགས་
ཡུམ་སྟེ་དེ་ནི་འགྱུར་མེད་དོ། །མཐོང་དང་མ་མཐོང་གཟུགས་ནི་ཡིད་དང་ནམ་མཁའ་ལ་ཡང་
ལྟ་བུར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་དེ་ནི་མིག །རིང་ནས་རབ་ཏུ་གསལ་བ་བཞིན་དུ་སྒྲ་ནི་ཐོས་པ་འདི་
ནི་རྒྱལ་བའི་རྣ་བ་ཆེན་པོའོ། །མཆོག་གི་བདེ་བ་བྱེད་པའི་དྲི་རྣམས་ཐམས་ཅད་འཛིན་པ་དེ་ནི་
ཁྱབ་བདག་གི་ཡང་སྣ་བཟང་པོ། །རང་གི་ཟླ་བའི་བདུད་རྩི་བདེ་སྟེར་དག་ཀྱང་རྟག་ཏུ་མྱང་
བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་དེ་ནི་ལྕེ། །རྡོ་རྗེའི་རེག་བྱ་ཀུན་ནས་འཕྲོག་པ་གང་ཡིན་དེ་ནི་རྟག་ཏུ་རྡོ་
རྗེའི་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་སྟེ། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་རབ་ཏུ་འདུས་པ་འདི་ཡི་ཆོས་ཏེ་བདེ་མཉམ་
ལ་འཇུག་གང་ཡིན་དེ་ནི་ཡིད། །ཅེས་གསུངས་ཤིང༌། དེ་བཞིན་དུ་རྩ་དྲུག་རྣམ་པར་དག་པའི་
མངོན་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་སྐབས་འདིར་ཐོབ་སྟེ། གཙོ་བོའི་སྐུ་ཡི་མཐུ་ལས་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་
དག་གི་མཆོག་གི་ལུས་ལ་ལྷ་ཡི་སྤྱན་དུ་འགྱུར། །དེ་ཡི་གསུང་གི་མཐུ་ལས་རྣ་བ་དེ་ཡི་ཐུགས་
ལས་གཞན་གྱི་སྙིང་ལ་གནས་པ་ཤེས་པར་འགྱུར། །ཤེས་རབ་སྐུ་ཡི་མཐུ་ལས་རྣམ་གསུམ་
སྲིད་པ་ལ་གནས་སྔོན་གྱི་སྐྱེ་བ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་འགྱུར། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ནི་གསུང་གི་མཐུ་ལས་
མཁའ་མཉམ་ཐམས་ཅད་དུས་སུ་ཀུན་འགྲོའི་རྫུ་འཕྲུལ་དུ་རབ་འགྱུར། །ཤེས་རབ་ཐུགས་ཀྱི་
རང་བཞིན་ལས་ནི་གང་ཞིག་བདེ་མཉམ་ཐམས་ཅད་དུས་སུ་གཞོམ་དུ་མེད་པར་གྱུར། །ཞེས་
གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །གནས་སྐབས་དེར་མ་དག་པའི་ལུས་གནས་གྱུར་པས་འཇའ་ལུས་རྡོ་
རྗེའི་སྐུ་འགྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་ཞིང༌། རྡོ་རྗེ་རྣམ་བཞི་རོ་མཉམ་པ་ཐོབ་པས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་སྐུ་འགྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་ཞིང༌། འདི་ནི་ཡང་དག་པར་ན་ས་དང་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཡིན་
ཅིང༌། གསང་སྔགས་ཀྱི་ལམ་ནི་རབ་ཏུ་ཉེ་བ་ཡིན་པས། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ལ་ཤིན་
4-1-545


ཏུ་ཉེ་བའི་ཕྱིར་དང༌། འདི་ཕྱིན་ཆད་ནས་ལམ་རིགས་འདྲ་ཁོ་ནས་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་
དང༌། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དང་རྣམ་པ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། འགྱུར་མེད་བདེ་
བའི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་རྫོགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་ཉིད་དང༌། རྫོགས་པའི་སངས་
རྒྱས་དང༌། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཡང་གསོལ་ལོ། །དེ་ནས་རབ་ཏུ་དགའ་
བ་ལ་སོགས་པའི་ས་བཅུ་གཉིས་སམ། གནས་ལ་སོགས་པའི་ས་བཅུ་གཉིས་གོང་མ་རྣམས་
རིམ་གྱིས་བགྲོད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཐམས་ཅད་དུ་བསྒོམ་བྱ་ནི། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་
ཡན་ལག་དྲུག་ཆ་མཉམ་པར་སྤྱོད་ཅིང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་རིག་
པའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་སྤྱོད་པས་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་སྨིན་ཅིང་གྲོལ་བར་བྱས་ནས། 
མཐར་སངས་རྒྱས་དངོས་དང༌། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དངོས་དང༌། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་
དངོས་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །འདི་དག་ཏུ་འབྱུང་བའི་ས་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་
པ་གཞན་ནི། མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་ཡེ་ཤེས་གྲུབ་པ་ལས། དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་འོད་ཉི་མའི་
དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་མཛེས་པའི་ས་དང༌། བདུད་རྩི་འོད་ཟླ་བ་ཆེན་པོ་འོད་གསལ་བའི་ས་
དང༌། ནམ་མཁའི་འོད་ནམ་མཁའ་ལྟར་རབ་ཏུ་གནས་པའི་ས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་འོད་ཡིད་དགའ་
བའི་ས་དང༌། རིན་ཆེན་འོད་མངོན་པར་དབང་བསྐུར་བ་ལ་གནས་པའི་ས་དང༌། པདྨའི་འོད་
རང་བཞིན་གྱིས་དག་པའི་ཆོས་དྲི་མ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་
ལས་བྱེད་པའི་ས་དང༌། དཔེ་མེད་པའི་ས་དང༌། དཔེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཔེ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་
བྱེད་པའི་ས་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་འོད་བླ་ན་མེད་པའི་ས་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་འོད་
གསལ་བ་ཆེན་པོའི་ས་དང༌། སོ་སོའི་བདག་ཉིད་རིག་པ་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཡེ་ཤེས་རྫོགས་
པར་བྱེད་པའི་སའོ། །ས་འདི་རྣམས་གཙོ་བོར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་སྐབས་
སུ་གསུངས་ལ། འོན་ཀྱང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ས་བཅུ་གཉིས་པའི་མཐར་ཐོབ་སྟེ། གོང་མའི་
4-1-546


ཡོན་ཏན་གྱི་གཞིར་གྱུར་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བཅུ་གཉིས་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་རབ་
ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་རེ་རེ་བཞིན་ཡང་འདི་དག་བཅུ་གཉིས་པོ་ཐམས་ཅད་ཚང་ལ། 
རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལའང་བཅུ་གཉིས་ཀར་ཡོད་དེ། ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་རང་
བཞིན་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ནི་གདོད་ནས་ལྷུན་རྫོགས་ཡིན་ལ། དེ་དང་དེས་རྟོགས་པར་
ནུས་པའི་ལམ་གྱི་ས་ཀུན་དུ་འོད་སོགས་བཅུ་གཉིས་ནི། སྒྲིབ་པ་སྦྱོང་བྱེད་ལམ་གྱིས་བསྡུས་
ཤིང༌། དེ་ཡང་འཕགས་པའི་སློབ་ལམ་གྱི་སྐབས་ན། མཉམ་རྗེས་ཆ་ཚང་རེ་ལ་ཚང་བར་ཡོད་
དོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་ནི་གདོད་མའི་ས་དེ་རྣམས་མངོན་གྱུར་དུ་ཐོབ་པ་ཡིན་
གྱི། ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའང་མིན་ལ། གསར་བྱུང་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །སྤྱིར་རྡོ་རྗེའི་སྙིང་པོ་རྒྱན་
ལས་གསུངས་པའི་ས་བཅུ་གཉིས་པོ་འདི་དག་གི་རྣམ་གཞག་ལ། ཁ་ཅིག་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་
ས་བཅུ་གཉིས་དང་གཅིག་པར་འདོད། ཁ་ཅིག་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་གྱི་རྗེས་ལ་སྔགས་ལམ་ཁོ་ནས་
རིམ་གྱིས་བགྲོད་དགོས་པའི་ས་ཡིན་ཟེར། འགའ་ཞིག་སངས་རྒྱས་ཁོ་ནའི་ཡེ་ཤེས་ལས་ཕྱེ་
བར་འདོད། ཁ་ཅིག་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པ་བཅུ་གཉིས་ཡིན་ཟེར་རོ། །དང་པོ་གཉིས་
ཤིན་ཏུ་མི་འཐད་ལ། འདོད་ཚུལ་གསུམ་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་ཡོད་པ་འཐད་ཀྱང༌། སློབ་ལམ་
དུ་མེད་པ་མི་འཐད། བཞི་པ་དེ་ནི་བཤད་པའི་རྣམ་གྲངས་གཅིག་ལ་རུང་ཙམ་དུ་མཐོང་མོད། 
གཙོ་བོའི་དོན་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་དུ་བཟུང་ངོ༌། །
གཉིས་པ་རིག་པ་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་སྤྱོད་པའི་རྣམ་གཞག་ལ། རིག་བརྟུལ་གྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱིར་
བཤད་པ་དང༌། ཉེ་རྒྱུའི་རྣམ་གཞག་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་
ལོའི་བསྡུས་པའི་རྒྱུད་འདིར། སྤྱོད་པའི་རྣམ་གཞག་འཐོར་ཐབས་སུ་གསུངས་པས་འདིར་
ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུ་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་དབང་གི་ལེའུར། རྣལ་འབྱོར་མ་རྣམས་ཀྱི་འཁོར་
ལོའི་མཆོད་པ་ལས་འཕྲོས་ནས་འཁོར་ལོའི་མཆོད་པ་རྒྱས་པའི་རྣམ་གཞག་དང༌། ཕོ་ཉ་མོ་
4-1-547


རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཕྱག་རྒྱ་དང་ཕྱག་རྒྱའི་ལན་དང༌། བརྡའ་དང་བརྡའི་ལན་སོགས་
རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ། གཙོ་བོར་སྤྲོས་བཅས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང་འབྲེལ་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཡེ་ཤེས་
ལེའུའི་རྣལ་འབྱོར་མའི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་སྐབས་དང༌། སེམས་འགྲེལ་གཞན་ཕྱག་རྡོར་སྟོད་
འགྲེལ་ལས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། དེ་དག་གི་དངོས་བསྟན་ནི། རྫོགས་རིམ་གྱི་སྤྱོད་པ་ལ་ཡང་ཅི་
རིགས་པར་འབྲེལ་མོད་ཀྱི། གཙོ་བོར་ནི་བསྐྱེད་རིམ་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པས་འདོད་ཁམས་
དང་གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་རིག་པ་འཛིན་པ་སྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་སྤྱོད་པ་སྤྱོད་ཚུལ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་
ལས་རྒྱ་ལ་བརྟེན་པ་རྒྱས་བསྡུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་སྤྲོས་བཅས་སྤྲོས་མེད་གཉིས་ཡིན་ཅིང༌། 
དེས་འདོད་ཁམས་ཀྱི་རིག་འཛིན་སྒྲུབ་བོ། །འདི་དག་བསམ་གཏན་ཁོ་ནའི་བྱ་བས་བསྒྲུབ་ན་
ནི། གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་རིག་པ་འཛིན་པར་འགྱུར་བར་གསུངས་པ་ལྟར་ཀུན་ཏུ་གྲགས་པ་
ཡིན་ལ། འོན་ཀྱང་འདི་སྔ་མ་དེ་སྔོན་སོང་གི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་དཔལ་
ལྡན་སྤྱོད་པ་དངོས་གྲུབ་རྒྱུར་ཏེ་མཚན་མོ་དུར་ཁྲོད་འཁྱམ་པ་དག་ཀྱང་རྩེད་མོའི་དོན་མ་ཡིན། 
ཞེས་པས་གསང་སྟེ་སྤྱོད་པ་ཀུན་འདར་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིའི་རིག་བརྟུལ་འཕྲོས་དོན་དུ་བསྟན་ལ། 
རྒྱུད་ཕྱི་མ་ལས། བྱམས་པས་ཐོ་རངས་དུས་སུ་ཆང་གི་དོན་ལ་ཆང་འཚོང་གནས་སུ་རྒྱུ་ཡང་
སྡོམ་བརྩོན་རྣམས་ཀྱི་མཆོག །ཉི་མ་གུང་ལ་ཉ་ཡི་དོན་དུ་ཉ་བའི་ཚོང་འདུས་རྣམས་སུ་འཇུག་
ཀྱང་སྙིང་རྗེ་ཁྱད་པར་འཕགས། །ཕྱི་དྲོ་བུད་མེད་དགའ་བའི་དོན་དུ་བྲན་མོ་རྣམས་ཀྱི་གནས་
སུ་འཇུག་ཀྱང་སྐྱོན་གྱི་གོས་པ་མེད། །ཆང་ཉ་བུད་མེད་རྣམས་ཀྱི་དྲི་མ་རྣམ་གསུམ་བྲལ་ཕྱིར་
ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིའང་དམན་པ་ཅིས་མ་ཡིན། །ཅེས་དང༌། བུ་མོ་རྒན་མོ་དར་མ་རྣམས་དང་ལུས་ནི་དྲི་
མ་དང་བཅས་བྲམ་ཟེ་མོ་དང་རྒྱལ་རིགས་མོ། །རྗེ་མོ་དམངས་མོ་མཐར་སྐྱེས་རྣམས་སམ་
མིག་ལག་དང་བྲལ་རྣ་བ་མཆུ་དང་སྣ་ནི་ཆད་མ་རྣམས། །མཐའ་དག་བྱང་ཆུབ་རྒྱུ་རུ་ཤེས་རབ་
ཐབས་ཀྱིས་མཆོད་པར་བྱ་སྟེ་རྒྱལ་པོ་སློབ་དཔོན་སྙིང་རྗེ་དང༌། །བཅས་པའི་ཐུགས་ལྡན་དྲི་
4-1-548


མ་དག་དང་རྣམ་པར་བྲལ་ཞིང་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་རྗེས་སུ་གནས་པས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་
བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ནི་རིག་བརྟུལ་ཡིན་ལ། དྲི་མ་བྲལ་བ་ཞེས་པ་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིའོ། །དེ་ལྟར་ཨ་ཝ་
དྷཱུ་ཏི་འཇིག་རྟེན་པའི་མངོན་དུ་སྤྱོད་པའང་བསྟན་པ་དང༌། དཔལ་དོན་དམ་བསྙེན་པ་ལས་
ཀྱང༌། ན་ཆུང་མ་ལ་སྦྱོར་བས་དཔལ་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སེམས། །གང་ཞིག་བདག་དང་གཞན་གྱི་
དོན་དུ་སྲུང་མཛད་ཅིང༌། །ཉིན་དང་མཚན་དུ་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་པ། །དེ་རྣམས་
ཞབས་ཀྱི་པདྨོ་ལ་ནི་ཕྱག་བགྱིའོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་བདེ་བ་དཔག་མེད་ཐོབ་ན་ཡང༌། །
སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཕྱིར་འདོར་བར་མཛད་འགྱུར་ཞིང༌། །འཁོར་བའི་ནང་དུ་རབ་ཏུ་
འཇུག་པའི་དཔའ་བོ་སྟེ། །དེ་རྣམས་ཞབས་ཀྱི་པདྨོར་སྤྱི་བོས་ཕྱག་བགྱིའོ། །ཉིན་དང་མཚན་
དུ་བསམ་གཏན་སྟོབས་ཀྱི་རིམ་པ་ཡིས། །གང་རྣམས་རང་གི་སེམས་ནི་རྩ་དབུས་གནས་པར་
འགྱུར། །མཐའ་ཡས་གཟུགས་ལ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་སྐུ། །དེ་ནི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྡོ་
རྗེ་རྩེ་གཅིག་པའོ། །ཞེས་ཀུན་བཟང་གི་སྤྱོད་པའི་སྒོམ་བསམ་གཏན་པ་ཡིན་ལ། འདིར་རང་
གི་སེམས་རྩ་དབུས་གནས་པའི་དོན་ཐིག་ལེ་དབུ་མར་འགགས་པ་ཡིན་པས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུར་
སྒྱུར་བ་ལ་འདི་དགོས་པ་དང༌། སྤྱིར་ཐིག་ལེ་མ་བཅིངས་པར་ལུས་གནས་གྱུར་པའི་དངོས་
གྲུབ་མེད་པས། བསྐྱེད་རིམ་པའི་རིག་འཛིན་གཉིས་ཀྱང་ཐིག་ལེ་བཅིངས་པས་ནི་སྒྲུབ་དགོས་
ན། རྩ་དབུ་མར་མིན་ཏེ། སྤྱིར་རྩ་ཕྲན་ཀུན་དང་ལུས་ཐམས་ཅད་ལ་བཅིངས་པ་ནི་ཡིན་ནོ། །
ཡང་བསྡུས་པའི་རྒྱུད་ལས། དབུགས་ནི་བཅད་པའི་མཐའ་རུ་རྣམ་གསུམ་བགྲོད་པ་འདི་དང་
རྣམ་པར་དྲུག་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །ཐིག་ལེ་བཀག་པར་གྱུར་ན་ཀུན་ནས་མཆོག་གི་ཁྱབ་
བདག་བདེ་བ་མཐའ་ཡས་དུས་སུ་འཇུག་པར་འགྱུར། །འཁོར་བ་དག་གི་བདེ་བ་སྤངས་ནས་
མཆོག་གི་བླ་མའི་ཞལ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡིས་བསྒོམ་པར་བྱ། །སྤྱོད་པ་སྒེག་པའི་གཟུགས་
དང་མཆོག་ཏུ་འཇིགས་པ་བྱེད་ལ་རྣལ་འབྱོར་མ་རྣམས་དགྱེས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཤིན་ཏུ་
4-1-549


སྤྲོས་མེད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་གསུངས་ཏེ། གཙོ་བོར་འདི་ཡང་ཀུན་བཟང་གི་སྤྱོད་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །
གཞན་ཡང༌། རྣལ་འབྱོར་པ་ཡིས་ཉིན་དང་མཚན་མོར་སྲོག་གཅོད་བྱ་བ་དེ་ནི་སྲོག་ཉམ་པ་
ལ་གསུངས་པ་སྟེ། །སྒྲ་ནི་གང་ཞིག་ཞལ་གྱིས་དམན་པ་དག་ཀྱང་སྙིང་ལ་གྱུར་པ་དེ་ནི་རྫུན་དུ་
སྨྲ་བ་ཉིད། །གང་ཞིག་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ས་ནི་འཛིན་པ་དག་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་པ་
ཡིས་རྐུ་བར་གསུངས། །ཐིག་ལེ་མ་ལྷུང་བ་ལས་བདེ་བར་འགྱུར་བ་ཆགས་བྲལ་མི་ལས་
གཞན་གྱི་བུད་མེད་བསྟེན་པའོ། །སྲོག་རྩོལ་མེ་ཡིས་རི་བོང་ཅན་ནི་ཞུ་བ་དག་ཀྱང་བཏུང་བ་
ཉིད་ནི་ཆང་གི་བཏུང་བའོ། །མཐེ་བོའི་ཚིགས་ནས་གཙུག་ཏོར་དག་ཏུ་ཉ་ཡི་མཐར་ནི་རང་
སེམས་འགྲོ་སྟེ་ཆོས་ཀྱི་དབང་གིས་སོ། །གཙུག་ཏོར་ནས་ནི་སོར་མོ་རྣམས་སུ་སླར་ཡང་འདི་
ནི་འགྲོ་སྟེ་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ཀྱི་མཐའ་རུའོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་སྤྱོད་པ་གང་ནི་ཉིན་ཞག་སོ་
སོའི་དུས་སུ་འདོད་པའི་དངོས་གྲུབ་རབ་སྟེར་བའོ། །ཞེས་པ་འདི་ཡང་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་
སྤྱོད་པ་སྤྱིའི་སྒོམ་པའི་རིམ་པ་དང༌། ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏི་འཇིག་རྟེན་པའི་མངོན་དུ་སྤྱོད་པའི་སྒོམ་པ་
ཡང་ཁྱད་པར་མང་པོ་དང་བཅས་ཏེ་གསལ་བར་བསྟན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དཔལ་དོན་དམ་
བསྙེན་པ་ལས། ཡན་ལག་བཟང་མོ་ཆགས་པ་ལ་ནི་མང་དུ་ཞེན། །གཙོ་བོ་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་
དེ་ནི་བཙལ་བར་བྱ། །ཕྱོགས་གཅིག་གནས་སུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དུ་མ་ཡིས། །དངོས་གྲུབ་
རབ་སྟེར་དེ་ནི་མང་དུ་མཆོད་པར་བྱ། །གཙང་མ་རྣམ་པར་དབེན་བའི་ས་ཕྱོགས་དག་དང་ནི། །
རྒྱལ་བའམ་ནི་ཞི་གྱུར་བདེ་འབྱུང་གནས་དག་ཏུ། །རྟག་པའི་རྒྱལ་བ་མཆོད་ཕྱིར་དྲི་ཆེན་དྲི་ཆུ་
དང༌། །ཆུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱུག་པ་བྱས་ནས་ནི། །སྙིང་ག་ལྟེ་མགྲིན་དང་ནི་སྤྱི་གཙུག་
གསང་བ་ལ། །རིགས་ཀྱི་ལྷ་མོ་རྣམས་ནི་རབ་ཏུ་དགོད་པར་བྱ། །དེ་བཞིན་མིག་ལ་སོགས་
པར་རིགས་ནི་དྲུག་པོ་སྟེ། །སྟོང་པ་ལ་སོགས་ས་བོན་སྣ་ཚོགས་རིམ་པས་སོ། །མཆོད་པ་ལྔ་
ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད་བྱས་ནས། །དེ་ནས་ཆུ་སྐྱེས་སུ་ནི་རྡོ་རྗེ་རབ་ཏུ་གཞུག །ཡན་
4-1-550


ལག་དྲུག་སྦྱོར་དང་ནི་སྨིག་རྒྱུ་ལ་སོགས་པས། །ཡེ་ཤེས་དག་གི་མེ་ནི་རབ་ཏུ་བཞེངས་པར་
བྱ། །རིམ་གྱི་རིམ་གྱིས་རྣལ་འབྱོར་སྟོབས་ཀྱིས་ཁྱད་འཕགས་པའི། །རྒྱལ་བ་ལ་སོགས་ཤེས་
རབ་མེ་ཡིས་རབ་ཏུ་བསྲེག །དེ་རྣམས་རབ་བསྲེགས་ཟླ་བའི་གཟུགས་ནི་བཞུ་བ་ལས། །
བདུད་རྩི་བཟང་པོ་གང་འཛག་དེ་ནི་རྡོ་རྗེ་ཅན། །ཞེས་རྫོགས་རིམ་ལ་བརྟེན་པའི་སྤྲོས་བཅས་
སྤྲོས་མེད་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་སྤྱོད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཡང་གསུངས་པ། འགྲོ་བའི་མགོན་གཅིག་
སྟོན་པ་གཞན་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །ཁམས་གསུམ་དག་ན་བདེ་བ་ཁྱད་འཕགས་གཞན་ནི་མེད། །
བདེ་མཉམ་སྟེར་བའི་དངོས་གྲུབ་གཞན་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །ལུས་བསྲུང་དོན་དུ་སྲུང་བ་གཞན་
ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །འདིར་ནི་དཀྱིལ་འཁོར་དག་དང་སྐུ་གཟུགས་ཏིང་འཛིན་མེད། །ལག་པའི་
ཕྱག་རྒྱ་སྟངས་སྟབས་དང་ནི་གདན་རྣམས་མེད། །སྔགས་དང་གཏོར་མ་སྦྱིན་སྲེག་ཆོ་ག་རབ་
གནས་དང༌། །གཤེགས་སུ་གསོལ་བ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ལ་མེད། །རང་བཞིན་གྱིས་
དག་འགྲོ་བ་ཡི་ནི་རྗེ་དཔོན་གཅིག །ཤེས་རབ་མེ་ཡིས་གལ་ཏེ་རབ་ཏུ་བསླང་བ་ན། །དེ་ཕྱིར་
རང་གི་ལུས་པོ་ལ་ནི་བདུད་སྟོབས་བཞིན། །དེ་ཉིད་གཅིག་པུ་ཡིས་ནི་ཉམ་པར་མཛད་པ་
ཡིན། །ཇི་སྲིད་དེ་མ་བཞེངས་པར་བདེ་བ་སྟེར་བ་མེད། །རབ་ཏུ་བཞེངས་ཀྱང་འདོད་ཆགས་
བྲལ་ཉིད་འགྱུར་བ་ཡིན། །གཉིས་སུ་མེད་པའི་ལམ་གཅིག་འདི་ཉིད་དཀའ་བ་སྟེ། །མ་ལུས་
སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ལམ་གཉིས་དག་ལ་འགྲོ། །ཞེས་རྫོགས་རིམ་པའི་ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་མེད་ཀྱི་
སྤྱོད་པ་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ཉིད་དོ། །ཡང་བསྡུས་པའི་རྒྱུད་ལས། འགྱུར་བ་མེད་པའི་བདེ་
བའི་འབྲས་སྟེར་ཕྱག་རྒྱ་བཞི་པོ་འདི་རྣམས་གྲོང་དང་འབྲོག་དགོན་དུར་ཁྲོད་དང༌། །མི་
གཙང་བ་དང་གཙང་བའི་གནས་དང་ཁྱིམ་དང་ལྷ་ཡི་ཁང་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ནི་དུས་ཀུན་ཏུ། །
ཤིན་ཏུ་དགའ་བའི་དགའ་བ་ལ་གནས་འཇིག་རྟེན་ལམ་ལས་རབ་གྲོལ་རིགས་དང་རིགས་
མིན་མངོན་སྤྱོད་ཅིང༌། །ལུས་སྟོབས་བདེ་སྟེར་བཟའ་བ་བཏུང་བ་ལ་སོགས་ལོངས་སྤྱོད་དང་
4-1-551


ལྡན་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ཀྱིས་བསྒོམ་པར་བྱ། །ཞེས་པ་འདིས་ཀྱང༌། སྤྲོས་བཅས་སྤྲོས་མེད་ཀྱི་
སྤྱོད་པ་གཉིས་ཀྱི་གནས་དང་ཕྱག་རྒྱ་དང༌། ཚོགས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་
དང༌། དེའི་སྡོམ་པ་རྣམས་གསལ་བར་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་རྗེས་དྲན་སྟོན་བྱེད་ཙམ་མམ། 
ཕྱག་རྒྱ་བསྟེན་ཚུལ་སྤྱི་ལྡོག་ཙམ་ནས་སྟོན་བྱེད་ཡིན་པར་བོད་རྣམས་འདོད་པ་ནི་དོན་མ་ཡིན་
ཏེ། དེ་དག་ལ་གནས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བརྗོད་མི་དགོས་པ་དང༌། དེ་ཙམ་ལ་རིགས་དང་རིགས་
མིན་མཉམ་པར་སྤྱོད་དགོས་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་བསྙེན་པའི་ཡན་ལག་
བཟང་མོ་ཞེས་སོགས་དང༌། རྒྱུད་ཚིག་འདིས་ནི་གཙོ་བོར་གནས་གཅིག་ཏུ་སྒོམ་པ་བསྟན་ལ། 
དབང་ལེར། ཞིང་གི་མཁའ་འགྲོ་མ་རྣམས་ཀྱི་བརྡའ་དང་བརྡའི་ལན་གསུངས་པས་ནི། ཕོ་ཉ་
སྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་ཡུལ་སྣ་ཚོགས་སུ་རྒྱུ་བའི་སྤྱོད་པ་བསྟན་ཏེ་ཕོ་ཉ་མོ་སྒྲུབ་དགོས་པར་
གསུངས་ནས་ཇི་ལྟར་སྒྲུབ་ཚུལ་མི་གསལ་པ་ནི། དཔལ་སྡོམ་པ་སོགས་སུ་འབྱུང་བ་གྲགས་
ཆེ་བ་ལ་དགོངས་སོ། །དེ་དག་ནི་རྒྱུད་ལས་བསྟན་ཚུལ་མདོ་ཙམ་སྟེ། གཞན་ཡང་དཔལ་དྲི་མ་
མེད་པའི་འོད་ལས་འདི་སྐད་ཅེས། ད་ནི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྤྱོད་པ་གསུངས་པ། རྣལ་འབྱོར་པ་
ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། འདིར་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྤྱོད་པ་རྣམས་པ་
གཉིས་གཅིག་ནི་ཕྱིའི་དང་གཉིས་པ་ནང་གིའོ། །དེ་ལ་ཕྱིའི་གང་ཡིན་པ་དེ་འཇིག་རྟེན་པའི་
འབྲས་བུའི་རྒྱུ་དང༌། ནང་གི་གང་ཡིན་པ་དེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་འབྲས་བུའི་རྒྱུད་
རྣལ་འབྱོར་པས་བྱའོ། །ཞེས་པ་ནས། རྩའི་སྤྱོད་པའི་ངེས་པའོ་ཞེས་པའི་བར་དུ་རིག་པའི་
བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་སྒོམ་བསམ་དང༌། དགོས་པ་དང༌། ཉམས་ལེན་རྣམས་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པའི་
དམ་ཚིག་བརྒྱད་དང་བསྟུན་ནས་གསལ་ཞིང་ཚང་བར་གསུངས་ལ། ཡང་སྐབས་འདིར་ཕྱི་
རོལ་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལྔའི་རིགས་ཅན་གྱི་བུད་མེད་རྣམས་འཛིན་པ་ནི་བུད་མེད་
ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པས། ཚོགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རྒྱས་པ་མ་གྲུབ་ན། ལྷ་ལྔ་ལ་
4-1-552


སོགས་པ་ཇི་ལྟར་བདེ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡང་བསྟན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། ཉིན་དང་མཚན་དུ་
ཐིག་ལེ་དག་ལས་དཀར་པོའི་རྒྱུན་འབབ་གང་ཞིག་མཱ་མ་ཀཱི་དེ་ཆང་མ་ཡིན། །ཅེས་སོགས་
དམ་ཚིག་བཞིའི་སྤྱོད་པ་དང༌། ནོར་རྣམས་སྤངས་ལས་སྦྱིན་པ་ཡིད་དང་བུད་མེད་འགྲོགས་པ་
ལས་ཀྱང་འཕོ་བ་མེད་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ། །ཞེས་སོགས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུའི་སྤྱོད་པ་ཡང་
རིག་བརྟུལ་གྱི་སྤྱོད་པའི་སྒོམ་བསམ་སྟེ། ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ནི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་
མ་འགྲུབ་ཀྱི་གོང་དུ་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏི་དང་ཀུན་བཟང་གི་སྤྱོད་པ་ལ་ཅི་རིགས་པ་སྦྱར་ཞིང༌། ལྷག་མ་
བཞིས་ནི་དེ་གྲུབ་པའི་གང་ཟག་གི་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྤྱོད་པ་བྱེད་ཚུལ་བསྟན་པ་ཡིན་
ནོ། །ངེས་པར་རྡོ་རྗེའི་རིགས་དག་ལ་ནི་སྲོག་གཅོད་བྱ་སྟེ་རལ་གྲི་ལ་ཡང་བདེན་པ་མིན་པའི་
ཚིག །ཅེས་སོགས་དབང་གི་སྐབས་སུ་དག་པའི་ཚིག་བརྗོད་པ་འདིས་ཀྱང་བསྐྱེད་རིམ་པའམ་
རྫོགས་རིམ་པའི་རིག་པ་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་འཕྲིན་ལས་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། ཆོ་གའི་ཡན་ལག་
དེ་ཡང་དབང་ཆོག་གཞན་མང་པོར་འབྱུང་བའི་སྤྱོད་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཉིད་དང་དོན་གཅིག་
པ་དང༌། སྤྱོད་བསྡུས་སྒྲོན་མེ་ལས་ཀྱང་སྤྲོས་བཅས་ཀྱི་སྤྱོད་པའི་སྐབས་ན། ཧེ་རུ་ཀ་སོགས་
རིགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་སྒྱུར་བ་ཐ་དད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་སྤྲུལ་ནས་མངོན་སྤྱོད་ལ་སོགས་པའི་
ལས་སྒྲུབ་པར་གསུང་པ་དང་ཡང་དོན་གཅིག་ཅིང༌། སེམས་ཅན་དོན་གྱི་སླད་དུ་ནོར་དང་
བཅས་པའི་ལུས་ནི་སྦྱིན་པར་བྱ་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྲུང་མི་བྱ། །ཞེས་པ་ཡང༌། ཀྱཻ་རྡོ་རྗེ་ལས། ལུས་
ཀྱི་སྦྱིན་པ་བྱིན་ནས་ནི། །ཕྱི་ནས་སྤྱོད་པ་ཡང་དག་སྤྱོད། །ཅེས་སོགས་དང་དོན་གཅིག་པ་
དང༌། འདི་ལ་དག་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ལམ་གྱི་བོགས་འབྱིན་ཏེ། དག་བྱེད་ཀྱི་
ཆོས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་པས་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི་སྤྱོད་པའི་མིང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ན་རྫོགས་རིམ་
གྱི་སྤྱོད་པ་ལ་སྲོག་སྩོལ་གྱི་རིམ་པ་མཐར་ཕྱིན་ན། འཛིན་པ་སྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་བརྟུལ་ཞུགས་
ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱོད་དུ་རུང་ཙམ་ཡིན་ཀྱང་མི་སྤྱོད་པ་ཤས་ཆེ་ལ། འཛིན་པའི་དང་པོ་གྲུབ་པ་ནས་
4-1-553


མཐར་ཕྱིན་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། གལ་ཏེ་སྤྱོད་ན་ཡང་ཨ་ཝ་དྷཱུ་ཏིའི་སྤྱོད་པ་ཡིན་
ཞིང༌། སྤྲོས་བཅས་སྤྲོས་མེད་གསུམ་ལས་གང་ཞིག་སྤྱོད་པ་ནི་རང་གི་མོས་པ་དང་སྦྱོར་ལ། 
གཙོ་བོར་གནས་གཅིག་ཏུ་བསྒོམ་པ་གཙོ་ཆེའོ། །འཛིན་པ་རྫོགས་ནས་རྗེས་དྲན་སྒྲུབ་པའི་
དོན་དང༌། རྗེས་དྲན་དང་པོ་སྐྱེས་ནས་མཐར་ཕྱིན་པའི་དོན་ནི། ཨ་ཝ་དྷཱ་ཏི་འཇིག་རྟེན་པའི་
མངོན་དུ་སྤྱོད་པ་གཙོ་ཆེ་ཞིང༌། རྗེས་དྲན་གྱི་ཕྱེད་མན་ཆད་ནས་ཀུན་བཟང་གི་སྤྱོད་པ་ཡང་
འབྱུང་ལ། རྗེས་དྲན་གྱི་གནས་སྐབས་དང་པོ་གཉིས་ལ་སྤྲོས་བཅས་སྤྲོས་མེད་གང་རུང་དང༌། 
ཕྱི་མ་ལ་ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་མེད་སྦྱོར་ཏེ། འདི་རྣམས་ཀྱང་གནས་གཅིག་ཏུ་འདུག་པ་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །
དེ་ཡན་ཆད་དུ་ཕོ་ཉ་མོའི་འདུ་བ་སྒྲུབ་ན། ཞིང་དུ་སྤྱོད་དགོས་པ་ཡིན་ཀྱང་དེ་སྒྲུབ་དཀའ་
བའམ། སྒྲུབ་མི་དགོས་པའམ། གཡེང་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བ་ཤས་ཆེ་བས་ཕལ་ཆེར་མི་སྒྲུབ་པ་
གཙོ་ཆེའོ། །རྗེས་དྲན་རྫོགས་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒྲུབ་པའི་དོན་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་པོ་
སྐྱེས་པ་ནས་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་མ་གཏོགས་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐར་ཕྱིན་པའི་བར་དུ་ནི། ཀུན་བཟང་
གི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ན་ཏེ། སྤྲོས་བཅས་སོགས་གསུམ་ནི་རང་གི་མོས་པ་དང་སྦྱོར་བ་དང༌། ཕོ་ཉ་
མོའི་འདུ་བ་ནི་ངེས་པར་དགོས་ལ་འགྲུབ་པར་ཡང་ངེས་མོད་ཀྱི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རིམ་པའི་
ཉམས་རྟོགས་དང་ལྡན་པས། ཕོ་ཉ་འགྲུབ་པ་ལ་ཞིང་རྣམས་སུ་ངེས་པར་འགྲོ་དགོས་པའང་
མིན་པས་གནས་གཅིག་ཏུ་འདུག་པ་དང༌། ཞིང་རྣམས་སུ་རྒྱུ་བ་རང་གི་མོས་པ་དང་སྦྱར་བའི་
འདམ་ཁ་ཡིན་ནོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐད་ཅིག་[མ་]ཐ་མ་ནི་ཀུན་བཟང་ནས་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་
རྒྱལ་གྱི་སྤྱོད་པར་འཕོ་བའི་མཚམས་ཉེ་རྒྱུ་མངོན་བྱང་གི་སྤྱོད་པས་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ལ། དེས་
གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་འགྲུབ་ནས་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་འཕགས་པའི་མཆོག་རྣམས་
ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་རྒྱ་ཆེར་སྤྱོད་པ་ནི། རང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ཁོ་ནས་གཞན་
ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་གཞན་གྱིས་ཚུར་ཕན་པར་ནུས་པ་འགའ་ཡང་མེད་དེ། ས་
4-1-554


གོང་མ་ལ་གནས་པའི་འཕགས་པ་རྣམས་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །འདི་ལ་ནི་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་
གིས་སྤྲོས་བཅས་ལ་སོགས་པ་གསུམ་དང༌། གནས་གཅིག་དང་ཞིང་དུ་རྒྱུ་བའི་དབྱེ་བའི་ཐ་
སྙད་ཙམ་བྱེད་མོད་ཀྱི། ལྡོག་ཆ་ཙམ་མ་གཏོགས་དོན་ལ་དབྱེ་བ་མེད་དེ། མཐའ་ཡས་པའི་
སྤྲུལ་པ་ཅིག་ཅར་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕགས་པའི་ས་བཅུ་གཅིག་པའི་མཐར། ཉེ་རྒྱུའི་སྤྱོད་
པ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱུན་གྱི་མཐའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ། བླ་
ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ལ་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །མངོན་བྱང་སྔ་ཕྱི་འདི་གཉིས་ཀར་ཕྱོགས་
ལས་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྤྱོད་པར་བསྡུའོ། །
གཉིས་པ་ཉེ་རྒྱུའི་སྤྱོད་པ་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ནི། དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་ལས། སྲོག་དང་ཐུར་
སེལ་འགགས་པར་གྱུར་ན་རི་བོང་འཛིན་པའི་བསྐྱོད་པ་ཉི་མའི་གཟུགས་སུ་རབ་ཏུ་འགྱུར། །
ཞེས་སོགས་གོང་དུ་དྲངས་པ་ལྟར་དང༌། ཟླ་བ་ཉི་མའི་གཟུགས་ནི་ཟོས་ན་མཁའ་ལ་ཉིན་མོ་
དང་ནི་མཚན་མོ་ནམ་ཡང་མིན་པ་ཉིད། །ཐུན་མཚམས་དེ་ནི་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་
དབུས་སུ་དུས་ཀུན་བདུད་རྩིའི་གོ་འཕང་ལ་གནས་པའོ། །ཕྱོགས་ཟད་ཟླ་བ་མཁའ་ལ་གནས་
པ་ཉི་མའི་གཟུགས་ལ་རོ་ནི་མཉམ་པར་གྱུར་པ་ཇི་ལྟ་བར། །སྲོག་དང་ཐུར་སེལ་ཟད་པར་
གྱུར་ན་གསལ་བར་ཡང་ནི་ལུས་ལ་དངོས་གྲུབ་དུས་སུ་དེ་འགག་གོ །ཞེས་སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་
པའི་སྐུ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོར་དངོས་སུ་དབང་བསྐུར་
ཏེ། དེའི་དུས་སུ་སྟོང་གཟུགས་ཉིད་ཀྱི་རིག་མ་གྲངས་མེད་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལུས་ཅན་གྱི་ལས་
གྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཡང་མཆོག་རྣམ་པ་མང་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་རྗེས་སུ་སྤྱོད་པའི་དབང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་
བརྟེན་ནས། ཁུ་རྡུལ་རླུང་གསུམ་གྱི་བགྲོད་པ་དབྱིངས་སུ་དག་པའི་མངོན་བྱང་ལྔ་ལས་ཟུང་
འཇུག་གི་ལྷ་སྐུར་བཞེངས་པའི་གནས་སྐབས་ཐོབ་པ་དེ་ནི་འདོད་པའི་དངོས་གྲུབ་དང༌། ཕྱག་
རྒྱ་ཆེན་པོའི་དངོས་གྲུབ་དང༌། མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཅེས་བྱ་སྟེ་གཞན་ལས་སློབ་པའི་ཟུང་
4-1-555


འཇུག་ཅེས་གསུངས་པ་ཡང་འདི་ཁོ་ནའོ། །ཟུང་འཇུག་གི་སྐུ་དེའི་ངོ་བོ་གང་ཞེ་ན། ཇི་སྐད་
དུ། ལུས་ནི་དྭངས་ཤིང་རྡུལ་ཕྲན་ཉམ་པ་ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་མཚན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་
ཀྱིས་རབ་རྫོགས་འགྱུར། །སྣ་ཚོགས་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ཉིད་ནི་དྭངས་ཤིང་སྒྲིབ་པ་རྣམ་
པར་བྲལ་བ་རྨི་ལམ་བཞིན་དུ་སྣང༌། །སྐད་ནི་ཀུན་ནས་ཆད་པ་མེད་ཅིང་དུ་མའི་སྐད་གཞན་
དག་གིས་གཞན་གྱི་སྙིང་ལ་འཇུག་པ་སྟེ། །སེམས་ནི་དམ་པའི་བདེ་བས་གང་ཞིང་མི་གཡོ་
ཐམས་ཅད་དུས་སུ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པས་འཁྱུད་པའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྣ་ཚོགས་འཇིག་
རྟེན་གསུམ་པོ་ཉིད་ཅེས་པས་ནི། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བའི་ཞིང་ཁམས་དང་འབྱོར་བ་གསལ་བར་
བསྟན་ལ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པས་འཁྱུད་པ་ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་རིག་མས་འཁྱུད་
པ་སྟེ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་ཡིན་ལ། གཞན་རྣམས་གོ་བླ་སྟེ། རྡོ་རྗེ་བཞི་དབྱེར་མི་ཕྱེད་པའི་སྐུ་ཞིང་
ཁམས་མཆོད་པ་དང་བཅས་པའོ། །མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཆེན་པོ་ནི་མཉམ་གཞག་ལམ་
སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་མཐར་ཐུག་པ་དང༌། རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་མིང་ཅན་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་
བའི་སྤྱོད་པ་མཐར་ཐུག་པ་ཚོགས་པ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་སྟེ། སྔར་གྱི་མངོན་བྱང་དང་རྣམ་
གཞག་མཚུངས་པ་ལས། སྐབས་འདིར་ནི། སངས་རྒྱས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་འཁོར་
དང་བཅས་པས་དབང་བསྐུར་བ་ནི་ཁྱད་པར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ཟླ་བ་
ཉི་མའི་རྒྱུ་བ་ཉམ་ཞིང་ལམ་ནི་གཉིས་ཀ་ཡི་ཡང་སྲོག་གི་རླུང་ནི་ཆེན་པོ་འགགས། །ཆུ་སྐྱེས་
རྡོ་རྗེ་རབ་ཏུ་སད་ཅིང་རི་བོང་ཅན་ཞུ་ཉི་མའི་གཟུགས་ཅན་ལ་ནི་རབ་ཏུ་ཞུགས། །དངོས་དང་
དངོས་མེད་གཅིག་གྱུར་རྣམས་གསུམ་སྲིད་པར་གནས་པའི་གཞོམ་མེད་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་
རྟོགས་གྱུར་པ། །དེ་ཡི་དུས་སུ་རྣལ་འབྱོར་པ་སྟེ་གང་ལ་གཉིས་ནི་ཅུང་ཟད་མེད་པ་མཆོག་གི་
གོ་འཕང་འགྲོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། མངོན་བྱང་སྔ་མའི་དུས་སུ་མེད་པའི་ཁྱད་ཆོས་རླུང་ནི་ཆེན་
པོ་ཞེས་པ་དང༌། ཉི་མའི་གཟུགས་ཅན་ཆེན་པོ་ཞེས་པ་དང༌། དངོས་དང་དངོས་མེད་གཅིག་
4-1-556


གྱུར་ཞེས་དང༌། གཉིས་ནི་ཅུང་ཟད་མེད་པ་མཆོག་གི་གོ་འཕང་ཞེས་ཟུང་འཇུག་གི་མཆོག་ཏུ་
བཤད་དེ། ཚིག་ཟུར་དེ་རྣམས་ཀྱི་ནུས་པ་སོ་སོར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གང་དུ་དབང་བསྐུར་བའི་
དཀྱིལ་འཁོར་དང་མཆོད་པའི་བཀོད་པ་བསྟན་པ་ནི། ཁྲོ་བོ་སངས་རྒྱས་ལྷ་མོ་དང་བཅས་
ངེས་པར་རོ་ཡི་རྡོ་རྗེ་རྣམས་དང་ས་ཡི་སྙིང་པོ་སོགས། །རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ཐུགས་རྣམས་རྣལ་
འབྱོར་པ་ལ་གྲུབ་པའི་དུས་སུ་ནམ་མཁའ་ལ་ནི་མངོན་སུམ་གྱུར། །དེ་ཡིས་འདོད་པའི་དངོས་
གྲུབ་རི་བོང་ཅན་གྱི་ཞག་གི་ཐོ་རངས་དང་ནི་མཚན་མོ་ཕྱེད་ལ་འགྱུར། །རིན་པོ་ཆེའམ་མེ་ཏོག་
ཆར་ནི་མཆོག་གྱུར་དུས་ཀྱི་སྦྱོར་བས་ས་ཡི་སྟེང་དུ་འབབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་སྟེ། 
དུས་ཀྱི་གནད་ལ་སོགས་པ་ངེས་པར་ཅན་འདི་ནི་དངོས་སུ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་སྔ་མ་ཆུང་
ངུའི་སྐབས་ཀྱི་ཡིན་མོད་ཀྱི། གདུལ་བྱ་གཞན་སྣང་དུ་མངོན་བྱང་ཆེན་པོའི་གནས་སྐབས་སུ་
ཡང་དེ་དང་མཐུན་པར་སྟོན་ཞིང༌། རང་སྣང་ལ་ནི་འོག་མིན་སྟུག་པོ་བཀོད་པའི་ཞིང་དུ་རྒྱལ་
སྲས་མཐའ་དག་གི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བ་ཆེན་པོར་དབང་བསྐུར་བ་ཡིན་པས། དེའི་བཀོད་
པ་མཐའ་ཡས་པ་སུ་ཞིག་གིས་བརྗོད་པར་ནུས། གཞན་ཡང་སྐབས་འདིར་{དོགས་[དགོས་
]པའི་གནས་སྐབས་འདི་ཡོད་དེ། རྒྱུད་ལས། རྫུ་འཕྲུལ་ཀུན་མཁྱེན་ས་དང་སྲིད་གསུམ་བླ་
མ་ཉིད་ནི་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འདི་ལ་སྟེ། །གལ་ཏེ་ལམ་དུ་རབ་ཞུགས་ཤི་བར་གྱུར་
ན་དེ་ཚེ་དེ་ཡི་འཛིན་པས་སྐྱེ་བ་གཞན་ལའོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། འགྲེལ་ཆེན་ལས། བརྩོན་
འགྲུས་དང་མི་ལྡན་ཞིང་ཡེ་ཤེས་མ་བསྒོམས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་བདུན་གྱི་མཐར་ཐུག་པའོ། །ཞེས་
གསུངས་པ་ལ། བརྩོན་འགྲུས་དང་ལྡན་པས་སྐྱེ་བ་འདི་ཉིད་ལ་སངས་རྒྱ་བར་གསུངས་ཤིང༌། 
དེ་ཡང་ཚེ་གཅིག་ལུས་གཅིག་ལ་སངས་རྒྱ་བར་གྲགས་ན། ལུས་འདི་ཉིད་དང་བཅས་བཞིན་
དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མངོན་དུ་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པའོ། །དེ་ལ་སྨྲས་པ། མ་དག་པའི་
ལུས་འདི་ནི་མེད་བཞིན་དུ་འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་ཡིན་ན། འཁྲུལ་པ་ཟད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
4-1-557


རྟེན་དུ་ག་ལ་འགྱུར། ཁྱེད་ཀྱི་འདི་ནི་རབ་རིབ་སངས་པ་ན། སྐྲ་ཤད་ཀྱི་སྣང་བ་དང་བཅས་
བཞིན་དུ་གཟུགས་ཕྲ་མོ་རྣམས་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་ཟེར་བ་དང་འདྲའོ། །དེས་ན་མ་
དག་པའི་རྣམ་སྨིན་གྱི་ལུས་མཐོང་ལམ་དུ་སྤངས་པ་དེ་ཡང་གདོས་བཅས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བཞག་
པ་མ་ཡིན་པས། ཚེ་གཅིག་གི་{རྒྱུན་[རྒྱུ་]ཁོ་ན་ཡིན་ལ། རྣམ་སྨིན་འཁོར་བའི་ལུས་གཉིས་
པ་མ་བླངས་པས་ལུས་གཅིག་གི་ཐ་སྙད་ཀྱང་རུང་ལ། གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་ཐོབ་
པ་ལ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པར་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་
ཆོས་འདི་ལ་མཁས་པར་གྲགས་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཀྱང་སྤྱོད་པའི་རྣམ་གཞག་རྒྱུད་ལས་ཇི་
ལྟར་བསྟན་ཚུལ་གྱི་ཕྱོགས་མཐོང་ཙམ་ཡང་དཀོན་པར་འབྱུང་སྣང་བས་འདིར་ཁུངས་ཙམ་
བསྟན་པ་ཡིན་གྱི། སྐབས་དོན་གྱི་གཙོ་བོ་མིན་པས་ཞིབ་ཏུ་མ་བསྟན་ནོ། །ཕྱིས་ཀྱི་མཁས་
པ་ཁ་ཅིག་གིས་རྫོགས་རིམ་གྱི་ལམ་སྲོལ་འདི་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དུ་མ་བྱས་
ཤིང༌། སྐབས་འདིར་ཡང༌། རྒྱུད་འདིར་སྤྱོད་པ་བཤད་ཀྱང་བོགས་འབྱིན་གྱི་སྤྱོད་པ་མེད་ཟེར་
བ་སོགས་སྒྲོ་བཏགས་དུ་མ་ཞིག་འདུག་ཀྱང་ཡི་གེ་མངས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རེ་ཞིག་དཔྱད་
པ་རྣམས་མ་བྲིས་སོ། །
རྩ་བའི་གསུམ་པ་དེ་ལྟར་བསྒྲུབས་པའི་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་རང་བཞིན་ནི། དེ་
ལ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཆེན་པོས་ཁུ་རྡུལ་རླུང་གི་བག་ཆགས་ཕྲ་མོ་རྣམས་ཞིག་ནས་འཛག་
བདེའི་བག་ཆགས་གཏན་ནས་སྤངས་ཤིང༌། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་
ལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་བཞི་ནི། ཤེས་རབ་མ་ཡིན་ཐབས་ཀྱང་མིན་པ་འདི་ནི་ལྷན་ཅིག་
སྐྱེས་པའི་སྐུ་སྟེ་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་གྱུར་པ། ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱི་རང་བཞིན་ངེས་པར་མུན་པ་དང་
བྲལ་ཡེ་ཤེས་དང་ནི་རྣམ་ཤེས་དབྱེ་བ་ལས། འདི་ནི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་སྟེ་སྒྲ་བརྙན་
ལྟ་བུ་སེམས་ཅན་དུ་མའི་དོན་ནི་བྱེད་པའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྨིན་པའི་སླད་དུ་སླར་ཡང་
4-1-558


འདི་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རུ་འགྱུར། །ཞེས་སྐུ་བཞི་དང༌། རྒྱལ་བའི་སྐུ་ཡི་རྡོ་
རྗེ་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བགྲོད་བྱ་མིན་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ། །གསུང་གི་རྡོ་རྗེ་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རང་སྙིང་སྐད་རྣམས་དག་གིས་ཆོས་ནི་གོ་བར་བྱེད་པའོ། །རྡོ་རྗེ་ཅན་
གྱི་ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་མཐའ་དག་ས་ལ་གནས། །དྲི་
མེད་ནོར་བུ་ལྟ་བུར་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་འཛིན་བྱེད་གང་ཡིན་དེ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེའོ། །ཞེས་རྡོ་
རྗེ་བཞི་དང༌། དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་སྐུར་གྱུར་བདེ་བ་གཅིག་པུའི་རང་བཞིན་ཕྱིར་ན་འཆི་བར་
ཡང་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་གཅིག་པུ་ལས་མཐའ་དག་རྒྱལ་བ་མཆོག་འདི་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལྔ་
ཡི་མངོན་རྫོགས་བྱང་ཆུབ་དང༌། །རྣམ་པ་ཉི་ཤུའི་རང་བཞིན་དང་ནི་སླར་ཡང་དེ་ནས་སྒྱུ་
འཕྲུལ་དུ་མའི་རང་གི་ངོ་བོའོ། །ཞེས་བྱང་ཆུབ་རྣམ་པ་བཞི་དང༌། གཞན་ཡང་ལྟ་བའི་འདོད་
པ་མདོར་བསྟན་པ་ལས། སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་སེངྒེ་ཡིས། །སེམས་ཅན་བསམ་པའི་དབང་དག་
གིས། །སྐུ་ནི་གཅིག་གཉིས་གསུམ་དང་ནི། །བཞི་དང་ལྔ་རུ་གསུངས་པ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་
ཐོག་མ་ཐ་མ་མེད། །དང་པོའི་སངས་རྒྱས་རིས་མེད་པ། ཡེ་ཤེས་མིག་གཅིག་དྲི་མ་མེད། །དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་སྐུ། །ཇི་ལྟར་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་དང་ནི། །དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཆོས་སྐུ་
སྟེ། །སེམས་ཅན་བསམ་པའི་དབང་གི་ཕྱིར། །བསྟན་བཅོས་སྐྱབས་གནས་གསུམ་པོས་
གསུངས། །ཐུགས་གསུང་སྐུ་ཡི་དབྱེ་བ་ཡིས། །སྐུ་གསུམ་དུ་ནི་རབ་ཏུ་བསྒྲགས། །ཆོས་དང་
ལོངས་སྤྱོད་སྤྲུལ་པ་རྣམས། །སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་མི་ཡིས་སྒྲུབ། །ངོ་བོ་ཉིད་ལོངས་རྫོགས་
བཅས་དང༌། དེ་བཞིན་གཞན་པ་སྤྲུལ་པ་དང༌། །ཆོས་སྐུ་མཛད་པར་བཅས་པ་སྟེ། །རྣམ་པ་
བཞིར་ནི་ཡང་དག་བཤད། །སངས་རྒྱས་སྐུ་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན། ཁྱབ་བདག་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་
བདག །སངས་རྒྱས་ལྔ་བདག་ཅོད་པན་ཅན། །སྤྱན་ལྔ་ཆགས་པ་མེད་པ་འཆང་། །གཟུགས་
ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་མཆོག་གོ །སྒྲ་ཡི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །
4-1-559


བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་མཆོག །ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་ཆོས་ཀྱི་
སྐུ་རབ་བསྒྲགས། །ཡེ་ཤེས་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་ཡེ་ཤེས་སྐུ་རབ་བསྒྲགས། །
བདེ་བའི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་བདེ་སྐུ་འགྱུར་མེད་མཆོག །གོང་བུ་ཕུང་པོ་དེ་
བཞིན་སྐུ། །ཡང་དག་བསགས་པར་ཡོངས་སུ་བསྒྲགས། །ཞེས་སྐུ་གཅིག་དང༌། སྐུ་གཉིས་
དང༌། སྐུ་གསུམ་དང༌། སྐུ་བཞི་དང༌། སྐུ་ལྔའི་བར་དུ་གསུངས་ལ། སྤྱིར་སྐུ་བཅུ་དྲུག་ལ་སོགས་
པ་མཐའ་ཡས་པའི་བར་དུའང་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་ཐབས་མི་འགྱུར་པའི་བདེ་བ་དང༌། 
ཤེས་རབ་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་གཟུགས་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་ནི། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་
ཡིན་ལ། ཟུང་འཇུག་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བའི་ཆ་དང༌། ཇི་ལྟ་བ་དང་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་
པའི་ཆ་ནས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་གསུངས་དབྱངས་སྒྲ་སྐད་ཐམས་ཅད་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་
ཞིང༌། གཞན་སྣང་དུ་ཆོས་འཁོར་མ་ལུས་པ་སྐོར་བར་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པའི་ཆ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་
རྫོགས་སྐུ་དང༌། སེམས་ཅན་སྨིན་པའི་སླད་དུ་སྐུའི་བཀོད་པ་སྣ་ཚོགས་པར་སྟོན་པ་ནི་སྤྲུལ་
པའི་སྐུའོ། ཁམས་གསུམ་དུ་སྐུའི་བཀོད་པ་སྟོན་པ་ལ་སྤྲུལ་སྐུ་དང༌། འོག་མིན་སོགས་དག་
པའི་ཞིང་མཆོག་ཏུ་སྐུའི་བཀོད་པ་སྟོན་པ་ལོངས་སྐུ་ཞེས་ཐེག་པ་སྤྱི་ལ་གྲགས་པ་ཡང་འདིར་
འདོད་ལ། གདུལ་བྱ་གཞན་སྣང་དུ་སྐུའི་བཀོད་པ་སྟོན་ཚད་ལ་སྤྲུལ་སྐུར་འཇོག་པའི་སྐབས་
ཀྱང་ཡོད་དེ། གང་ལྟར་ཡང་གཞན་སྣང་དུ་སྐུའི་བཀོད་པ་སྟོན་ཚུལ་གསུམ་སྟེ། ཕུང་པོ་ལྔ་ཡི་
རང་བཞིན་རྣམས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་བཙུན་མོའི་བྷ་ག་རྣམས་ལ་བཞུགས་པ་བརྩེ་བ་ཡིས། །ངེས་པ་
རྣམ་པར་མ་བསྒྲུབས་བསོད་ནམས་བསགས་པ་མིན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྨིན་པའི་
དོན་དུ་སྟེ། །ཞེས་འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་ཡབ་ཡུམ་སོགས་བསྟན་པའི་སྐུ་དང༌། གཙང་མའི་
གནས་ལ་སོགས་པར་བཅོམ་ལྡན་གང་ཞིག་རྣམ་པར་བཞུགས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་སླད་
དུའོ། །ཞེས་གནས་གཙང་མ་ཆེན་པོར་བཞུགས་པ་དང༌། གང་ཞིག་ཨེ་ཝཾ་ཡི་གེ་ལ་གནས་
4-1-560


མཆོག་ཞི་ངེས་པར་ཅན་རྣམས་མཆོག་ལ་འགོད་པའི་དོན་དུའོ། །ཞེས་འོག་མིན་སྟུག་པོ་
བཀོད་པའི་ཞིང་དུ་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་རྣམས་ལ་ཆོས་གསུང་པའི་སྐུ་སྟེ་གསུམ་མོ། །གཞན་ཡང་
རིགས་དྲུག་གི་དཀྱིལ་འཁོར་སྤྲུལ་ཞིང་བཤད་པ་མཛད་པ་ནི། ཇི་སྐད་དུ། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་
གཅིག་པུ་འདི་ནི་དུས་མཐའི་སྤྲིན་དང་མཚུངས་པ་ཧེ་རུ་ཀར་ནི་བྱུང་བར་གྱུར། །གདུག་པ་
རྣམས་ནི་སྨིན་པའི་དོན་ཏེ་དེ་ཡང་དམ་ཚིག་རྒྱལ་བ་རྨོངས་པ་རྣམས་ནི་བདེ་བའི་དོན། །རིན་
ཆེན་དབང་པོ་སྡུག་བསྔལ་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཡང་པད་འཛིན་ཆགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཆགས་
པའི་སླད། །བགེགས་རྣམས་དག་ནི་གཞོམ་པའི་དོན་དུ་ཕྱག་གི་པདྨ་རལ་གྲི་དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་
བྱུང་བར་གྱུར། །ཞེ་སྡང་ལས་ནི་སྣ་ཚོགས་ཡུམ་གང་དུས་མཐའི་རྩེ་མོ་ཅན་མཚུངས་དེ་ནི་
མཁའ་འགྲོ་མར་བྱུང་གྱུར། གཏི་མུག་དག་ལ་སྤྱན་མ་ཞེས་བྱ་མཆོག་གི་སྙིང་རྗེ་མཱ་མ་ཀཱི་ནི་ང་
རྒྱལ་རྒྱུ་ལས་སོ། །ཆགས་ལས་དེ་ནི་གོས་དཀར་ཞེས་བྱ་མཐའ་དག་ཡོན་ཏན་གཏེར་ཏེ་སྒྲོལ་
མ་ཡང་ནི་ཕྲག་དོག་ལས། །སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཅན་གཉིས་པོ་འདི་དག་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་
གཞན་རྣམས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་བྱུང་བར་གྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། སངས་རྒྱས་རང་སྣང་
གི་སྐུ་དང་ཞིང་ཁམས་ནི་གཞན་ལ་བསྟན་ཡང་རྟོགས་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། གསལ་པོར་མ་
བརྗོད་དོ་ཞེས་སྟོན་པ་ནི། རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ལ་ཚད་གསུངས་གང་ཡིན་དེ་
ཡང་མི་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཡེ་ཤེས་མིན། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ལྷན་སྐྱེས་ལུས་ཀྱི་དབང་གིས་ཁྲུ་ནི་
གཅིག་དང་དུ་མ་དག་གི་ཚད་མེད་དེ། །ལས་ཀྱི་སར་ནི་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ལ་སེམས་ཅན་
རྗེས་མཐུན་ཚད་དག་རྟག་ཏུ་རབ་ཏུ་གསལ་བར་མཛད། །གལ་ཏེ་ཚད་འདི་བདག་གི་འདོད་
པ་བརྗོད་ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་མེད་པ་པ་ཞེས་བརྗོད་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སངས་
རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། ཞིང་ཁམས་སོགས་ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་གཅིག་གི་ངོ་བོ་
ཡིན་ལ། གནས་སྐབས་དེ་དང་དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཡོད་ལ། གཉིས་སུ་མ་གྲུབ་ཅིང་གཉིས་སུ་
4-1-561


སྣང་བ་ཡང་མེད་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་གི་འདོད་པ་ལྟར་ལྡོག་ཆ་ཙམ་མ་གཏོགས། དོན་དམ་པའི་
མཚན་དཔེ་དང་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་སོགས་དངོས་གནས་ལ་མེད་ཅེས་ཟེར་བ་དེ་ཡང་མ་
ཡིན་ཏེ། གཅིག་ཀྱང་ཡིན་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྣང་ཞིང༌། གཅིག་ཏུའང་སྣང་བ་སོགས་འགལ་
འདུས་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡིན་པས། ཚིག་ཏུ་བརྗོད་ཀྱང་ལྷ་མི་རྣམས་ཀྱིས་མི་རྟོགས་པའི་
ཕྱིར་ཚད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཀྱང་མཛད་དོ། །དོན་ལ་འོག་མིན་ལ་སོགས་པའི་གནས་དེ་དག་ཀྱང་
ཕྱོགས་འདི་ལྟ་བུ་ན་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་དུ་མེད་ཅིང༌། སྐུ་དང་ཞིང་ཁམས་གཅིག་པུ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་
མ་ཁྱབ་པའི་ནམ་མཁའི་ཁམས་གང་ཡང་མེད་དེ། ཤིན་ཏུ་ཞིབ་མོར་དཔྱད་ན་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་
དངོས་པོ་གང་ཡང་གདོད་ནས་མ་གྲུབ་པར་མ་ཟད། ཕྱོགས་ཙམ་དང་དུས་ཙམ་ཡང་འཁྲུལ་
སྣང་ལ་ཤར་བ་མ་གཏོགས་དངོས་གནས་ལ་མེད་པས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་
ཞིང་ཁམས་དང་སྐུ་དེ་མ་དག་པའི་སྣོད་བཅུད་འདི་དང་འདིའི་ཐད་ཀ་{འདི་དང་}འདི་ལྟ་བུ་
ན་ཡོད་དོ་ཞེས་ག་ལ་བརྗོད་ནུས་ཏེ། དཔེར་ན་གཉིད་སད་དུས་ཀྱི་ཤིང་སྡོང་དེ་རྨི་ལམ་གྱི་སྐྱེད་
མོས་ཚལ་དང༌། ཆེ་ཆུང་འཚམ་མི་འཚམ་མམ་དེའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ག་ལས་སྐྱེས་ཞེས་དཔྱད་པ་
བྱར་མེད་པ་དང༌། མཚན་མོ་གཉིད་ལོག་པའི་རྨི་ལམ་དུ་ཉིན་མོའི་སྣང་བ་ཤར་ན། གཉིད་དུ་
མ་སོང་བའི་སྐྱེས་བུ་ཉིན་མོ་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་དེ་རྨི་ལམ་གྱི་ཉིན་མོའི་སྔ་དྲོའམ་ཕྱི་དྲོ་གང་ལ་
འགྲོ་སྟོན་དུ་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །ཚུལ་འདི་ལྟ་བུ་བཤད་ན། གཞན་ལྟ་ཅི་སྨོས་འདས་པ་དང་མ་
འོངས་པ་དང་སྔོན་དང་ཕྱི་མ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་འདི་ནི་མེད་
ལྟ་ཆེན་པོ་ལས་ཀྱང་ཆེན་པོའོ་ཞེས་མ་དད་པར་འགྱུར་བས་མ་སྦྱངས་པའི་འཁོར་རྣམས་ལ་མ་
བསྟན་ནོ། །ཞེས་པའོ། །འོ་ན་ཚད་མེད་པ་ལ་ཚད་གསུངས་ན་རྫུན་དུ་མི་འགྱུར་རམ་སྙམ་ན་
མི་འགྱུར་ཏེ། དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་ཚད་མེད་པ་ལ་དཔག་ཚད་བྱེ་བའི་ཚད་དུ་
གསུངས་སྲིད་ན། དོན་དམ་དེ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་
4-1-562


དཔག་ཚད་བྱེ་བའི་རྣམ་པར་ཡང་གནས་པས་འགལ་བ་ནི་མ་ཡིན་ལ། དེ་དང་དེར་གསུངས་
པ་ལ་དགོས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་དང་ཡང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་རྒྱུད་ལས། དཔལ་ལྡན་ཟླ་བ་
དང་ནི་ཟླ་བ་ཆུ་ཤེལ་རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་རང་བཞིན་ལས་ནི་ཆུ་འབྱུང་བ། །དེ་བཞིན་འཇིག་
རྟེན་དུ་ནི་རྒྱལ་བའི་བདག་པོའི་ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཆོས་འཛག་སྟེ། །ཆུ་
ནི་ས་བོན་ཁམས་ལ་ཀུན་ཏུ་བརྟེན་ནས་རོ་མཉམ་འགྱུར་བ་ཇི་བཞིན་ཉིད་དུ་ཆོས་དག་ནི། །
སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དག་པའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་མང་པོར་འགྱུར་ཏེ་སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་མཐུ་
ལས་སོ། །ཞེས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་འཕྲིན་ལས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་
ཡང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པས་གཟུགས་ཅན་རྣམས་དང་མཁའ་ལ་རྒྱལ་བའི་སྲས་སོགས་
དགྲ་བཅོམ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྐུ་ཡི། །ཞེས་གསུངས་པས། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་ལོངས་སྤྱོད་
རྫོགས་སྐུ་བཞུགས་སོ་ཞེས་རྟོག་གེ་འབར་བ་སོགས་ལས་འཆད་པ་ལྟར་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་ན། 
མ་ཡིན་ཏེ་འདི་ནི་སྐུ་གསུམ་གྱི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་འཕྲིན་ལས་ཁམས་གསུམ་ལ། འཇུག་ཚུལ་
བསྟན་པའི་སྐབས་ཡིན་པས་དེར་བཞུགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་མ་འབྲེལ་ལ། གཞན་དུ་ན་
སྔར་དྲངས་པ་ལྟར་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་སླད་དུ་ཞེས་འབྱུང་བས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ལོངས་སྐུ་མཐོང་
བར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་འདི་དག་རྣམས་ཀྱི་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཞེས་སོགས་དེ་རྣམས་
ཀྱི་དོན་ནི། འདོད་པའི་ཁམས་ལ་སྤྲུལ་སྐུ་དང༌། གཟུགས་ཁམས་ལ་ལོངས་སྐུ་དང༌། ནམ་
མཁའ་སྟེ་གཟུགས་མེད་ཁམས་དང་རྒྱལ་སྲས་དང་དགྲ་བཅོམ་གྱི་ཞིང་ཁམས་དག་པ་རྣམས་
སུ་ཆོས་སྐུའི་བྱིན་རླབས་གཙོ་བོར་འཇུག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་དག་སྦྱོར་གྱི་
དགོས་པའི་དབང་གིས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཞན་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར་ཡན་ལག་བདུན་དང་རོ་
མྱང་བརྒྱད་དང༌། དབང་ཕྱུག་བརྒྱད་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལས་
གསུངས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཟག་མེད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་སྡེ་ཚན་ཉེར་གཅིག་ལ་སོགས་པ་
4-1-563


ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པའི་གཞུང་ལས་འབྱུང་བའི་ཐུན་མོང་བ་རྣམས་ཏེ། དེ་སྐད་དུ་ཡང༌། སངས་
རྒྱས་རྣམས་ཀྱིའང་རྟོགས་བྱ་མིན་པ་དཔག་མེད་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་པ་སྒྱུ་མ་
ནི། །སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་གནས་སུ་བདག་ཉིད་སྟོན་པར་བྱེད་དེ་བརྒྱ་བྱིན་དྲ་བ་ཇི་བཞིན་ཉིད་
དུའོ། །ཞེས་སོགས་སྔ་ཕྱི་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱས་པར་གསུངས་ཤིང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་
རྣམས་སུ་འགྲོ་བའི་དོན་སྤྱོད་པའི་ཚུལ་ཡང༌། དོན་གཅིག་དུ་མའི་སྐད་ནི་རང་རང་དངོས་པོ་
རྣམས་ཀྱིས་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་ལ་རབ་ཏུ་འཇུག །གནས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསོད་
ནམས་སླད་དུ་འཁོར་ལོར་གནས་པ་བསོད་སྙོམས་ལ་ནི་རྣམ་པར་རྒྱུ་རུ་གཤེགས། །དུད་འགྲོ་
ཡི་དྭགས་ལྷ་མིན་རྣམས་དང་ལྟོ་འཕྱེ་ལྷ་དང་མི་ནི་འཕགས་པ་བོད་ལ་སོགས་རྣམས་ལ། །
བྱུང་དང་འབྱུང་འགྱུར་ད་ལྟ་བྱུང་བ་རྣམ་པ་གསུམ་དང་རྟག་ཏུ་བདེན་པའི་ཆོས་ནི་གསུངས་
བྱེད་ཅིང༌། །རང་རང་སྐད་གཞན་དག་གིས་སྲིད་པ་གསུམ་པོ་མ་ཚང་མེད་པ་ལམ་ལ་ཡང་དག་
འགོད་བྱེད་པ། །ལྷ་ཡི་སྐད་ཀྱང་མིན་པ་འདི་ནི་བདེ་མཉམ་འབྲས་བུ་སྟེར་བ་ཐམས་ཅད་
མཁྱེན་པའི་གསུངས་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་འཕྲུལ་པ་མཐའ་
ཡས་པས་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་པའི་བར་དུ་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་
རྟེན་ལས་གྲོལ་བའི་ཕན་པ་དང་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གཞལ་བ་ལས་འདས་ཤིང་
དཔག་ཏུ་མེད་པས་ཕྱོགས་བཅུ་རབ་འབྱམས་མུ་མེད་པ་ཁྱབ་པར་མཛད་པའི་འཕྲིན་ལས་
རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །
འདིར་སྨྲས་པ། སྟོབས་བཅུ་མངའ་བའི་འཕྲིན་ལས་ནམ་མཁའ་ལྟར་ཡངས་པ། །མཐའ་
དག་དམ་པའི་ལམ་ལ་འགྲོ་རྣམས་འགོད་པ་ཉིད། །གཞན་ནི་འགྲོ་བ་བདེ་མཛད་བསམ་གྱིས་
མི་ཁྱབ་མོད། །དེ་ཀུན་གྲོལ་བའི་ཕྱིར་ཡིན་དགོས་པ་གཞན་མ་མཐོང༌། ཐབས་གཞན་གྱིས་
ཀྱང་གྲོལ་བར་སྤྱོད་པ་ཡོད་མིན་པས། །མཆོག་གི་གནས་ཐོབ་རྒྱུ་ནི་ལམ་སྟོན་ཁོ་ན་ཡིན། །དེ་
4-1-564


བས་བརྩེ་ལྡན་རྣམས་ཀྱིས་དོན་དུ་གཉེར་བྱ་ནི། །ཟབ་མོའི་ལམ་མཆོག་འཚོལ་བ་ཉིད་ལས་
གཞན་དུ་མེད། །ཐ་དད་བསམ་པ་དང་མཚུངས་ཆོས་སྒོ་མཐའ་ཡས་ཀྱང༌། །ཀུན་གྱི་མཐར་
ཐུག་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཁོ་ན་ཏེ། །ལམ་གཞན་ཀུན་གྱི་གནད་ཀྱང་འདི་ལས་རྟོགས་པར་
འགྱུར། །གཞན་ལས་མི་གསལ་ངེས་པའི་དོན་ཀུན་འདིར་གསལ་བ། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་
འདི་ནི་རྒྱལ་བའི་བགྲོད་གཅིག་ལམ། །དཔག་ཡས་རྣལ་འབྱོར་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟེན་
པ་སྟེ། །མཚན་ཙམ་ཐོས་ཀྱང་མ་རིག་འཁྲུལ་འཁོར་ལན་བརྒྱར་འཇིག །བསམ་དང་ཅུང་ཟད་
བསྒོམས་ན་གོ་འཕང་མཐོན་པོར་བགྲོད། །ལམ་འདི་འཆད་དང་ཉན་དང་ཡི་གེར་འབྲི་བ་
དང༌། །སྨྲ་བ་དེ་ཡང་མྱུར་དུ་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་འགྱུར་ལ། །རྩེ་གཅིག་བསྒོམས་ན་ཚེ་འདིར་སངས་
རྒྱས་ཉིད་སྩོལ་བ། འདི་དང་མཇལ་བ་སྐལ་མཆོག་ཡིན་གྱི་དགའ་བར་གྱིས། །དེ་ལྟར་རྡོ་རྗེའི་
རྣལ་འབྱོར་ཅུང་ཟད་བཤད་པའི་དགེ་བས་ཀྱང༌། སྲིད་འདིར་ཉོན་མོངས་དགྲ་རྣམས་མ་ལུས་
རྩད་ནས་ཕྱུང་གྱུར་ཏེ། ཁྱབ་བདག་བདེ་བ་དམ་པའི་རྒྱལ་སྲིད་བླ་ན་མེད་པ་ལ། །རྟག་པར་
རོལ་པའི་དགའ་བ་དང་བཅས་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོར་ཤོག །
ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། སྣ་ཚོགས་གཙོ་
བོའི་སྒྲུབ་ཐབས་ཞིབ་མོར་བསྟན་པ། ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་གྱི་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་དཔའ་
བོ་དང་རྣལ་འབྱོར་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་ཐུགས་ཀྱི་ཉིང་ཁུ་དང༌། 
ཞལ་གྱི་བདུད་རྩི་ཟུང་འཇུག་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི། རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་རྣལ་
འབྱོར་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐ་ཞེས་བྱ་བས། རང་ལོ་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས་པ་ལ་ནགས་རྒྱལ་གྱི་དབེན་
གནས་ཇོ་ནང་དཔལ་གྱི་རི་ཁྲོད་དུ་སྦྱར་བའོ།། །། 
འདི་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཇོ་ནང་པ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་གསུང་རབ་མཐའ་དག་ལ་ངེས་པ་རྙེད་
ཅིང་། ཁྱད་པར་དུ་ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་གསུང་ཐེག་པ་ཀུན་གྱི་སྤྱི་གནད་ཆེན་པོ་
4-1-565


སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་མན་ངག་ཁྱད་འཕགས་སུ་གྲགས་པ་དང་། ངོ་སྤྲོད་ཁྱད་འཕགས་
དང་། འཕོ་བ་ཆེན་པོ་དང་། ངེས་དོན་རྒྱ་མཚོ་དང་རྒྱུད་འགྲེལ་གྱི་མཆན་བུ་སོགས་ལ་བརྟེན་
ཅིང་། ལྟ་བའི་གནད་དང་ལམ་གྱི་སྲོག་གཞན་དུ་ཡེ་མ་འཁྱོགས་པ་དང་། རྣལ་འབྱོར་གྱི་གླུ་
དང་ཚིགས་བཅད་བཅུ་པ་སོགས་གྲུབ་ཐོབ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་ལམ་རིམ་གྱིས་ཀྱང་གནད་
ནས་བཟུང་ཞིང་། དུས་འཁོར་པ་ལུགས་ཐ་དད་ཐམས་ཅད་དང་། སྤྱིར་གསང་སྔགས་ཀྱི་
ངེས་དོན་མཐའ་དག་ལ་འདྲིས་པར་བྱས་པ་དང་། ཁྱད་པར་སེམས་འགྲེལ་སྐོར་གསུམ་ཉིད་
ཀྱི་དགོངས་པའི་གནད་ཅུང་ཟད་ལོངས་ནས་དཔྱིས་ཕྱིན་པར་སྨྲས་པའོ། །ལུང་འདྲེན་མང་
པོ་དང་། དགག་སྒྲུབ་ཀྱི་སྤྲོས་པའང་མང་དུ་བྱར་ཡོད་ཀྱི། ཕལ་གྱིས་གོ་དཀའ་ཞིང་ཡི་གེར་
འབྲི་བའང་དཀར་བར་འགྱུར་བས་སྤྲོས་བཤད་དོར་ཏེ། སྙིང་པོ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་གསལ་ལ་
འདྲིལ་བ་མ་འཛིང་ཤིང་ཞིབ་མོའི་ཡི་གེའོ།། །།{གཅིག་ཞུས་དག འདི་བྲིས་དགེ་བས་ཚེ་
རབས་ཐམས་ཅད་དུ། །རྗེ་བཙུན་ཞལ་གྱི་བདུད་རྩི་ལ་བརྟེན་ནས། །རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་ཉམས་
མྱོང་རྟོགས་པ་ཀུན། །མཐར་ཕྱིན་ཟུང་འཇུག་གོ་འཕང་མྱུར་ཐོབ་ཤོག །དགེ་ལེགས་འཕེལ།}
[འདིར་སྨྲས་པ། 
4-1-566


༄༅། །རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་སྙིང་པོ་སྟན་ཐོག་
གཅིག་མའི་ཁྲིད་ཡིག་བཞུགས། 
༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ་བུདྡྷཱ་བོ་དྷི་སཏྭ་བྷྱཿ འདིར་རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་སྙིང་པོ་
སྟན་ཐོག་གཅིག་ཏུ་གྲིལ་ནས་བསྒོམ་པའི་ཚུལ་འདི་ལྟར་བྱ་སྟེ། སྐྱབས་གནས་དཀོན་མཆོག་
གསུམ་ལ་ཅི་མཛད་ཁྱེད་རང་ཤེས་སོ་སྙམ་པའི་བློས་འགེལ་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་དང༌། སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ལ་འགོད་པར་འདོད་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དང༌། རྩ་
བའི་བླ་མ་ལ་མོས་གུས་གདུང་ཤུགས་དྲག་པོ་དུང་དུང་པ་ཞིག་ཀྱང་བྱ། དེ་ནས་སོར་སྡུད་ནི། 
མུན་ཁང་དངོས་སམ་རྗེས་མཐུན་པ་ཞིག་ཏུ་རྐང་པ་རྡོ་རྗེའི་སྐྱིལ་ཀྲུང༌། ལག་པ་ཁུ་ཚུར་བརླ་
བཞག སྒལ་ཚིགས་དྲང་པོར་བསྲང༌། རོ་སྟོད་སྒྱེད། མགྲིན་པ་ཅུང་ཟད་དགུ། ལྕེ་རྩེ་རྐན་ལ་
སྦྱར། མིག་ཧ་ཅང་མ་ཕྱེ། ཧ་ཅང་མ་བཙུམ་པའི་ངང་ནས། གཙུག་ཏོར་དུ་ལྟ་བའི་ཚུལ་གྱིས་
ལྟ་སྟངས་གྱེན་དུ་བཟློག རླུང་རོ་ལན་གསུམ་བསལ་ལ། དབུགས་རང་བབས་སུ་བཞག་
སེམས་དུས་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཏེ། ལྟ་སྟངས་གང་དུ་
གཏད་པའི་ནམ་མཁའ་ནག་ཐིང་ངེ་བ་དེ་ལ་སེམས་མི་འཕྲོ་བའི་རྟེན་ཙམ་བྱས་ཏེ། ཧ་ཅང་མི་
བསྒྲིམས། ཧ་ཅང་མི་གློད་པར་བཟོ་མེད་དུ་ཤིག་གེ་མཉམ་པར་བཞག་སྟེ། མཚན་མོའི་རྣལ་
འབྱོར་རོ། །སྤྲིན་དང་བསེར་བུ་མེད་ཅིང་ནམ་མཁའ་དྭངས་པའི་སྐབས། ལུས་དང་མིག་ལ་
ཉི་འོད་མི་འཕོག་པར་བྱས། མིག་ཤིན་ཏུ་གདངས་ཏེ་ནམ་མཁའ་སྔོ་བསང་ངེ་བ་ལ་ལྟ་ཞིང༌། 
གཞན་བསྒོམ་ཚུལ་སྔར་དང་འདྲ་བར་བྱ་སྟེ། ཉིན་མོའི་རྣལ་འབྱོར་རོ། །དེ་ལྟར་ཉིན་མཚན་
གྱི་རྣལ་འབྱོར་གཉིས་གཅིག་ཏུ་གྲིལ་ཏེ་བསྒོམས་པས་དུ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟགས་བཅུ་མངོན་
4-1-567


དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡང་། སེམས་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སྤངས་ནས། །དབང་པོ་ཐམས་
ཅད་བཟློག་པར་བྱ། །དགོན་པ་དབེན་པའི་གནས་སུ་ནི། །གཉིས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་
སྤངས། །མིག་དག་སྟེང་དུ་བཟློག་ནས་ནི། །སྨིན་མའི་དབུས་སུ་སེམས་བྱས་ན། །མི་བཟད་
མུན་པ་ལྟ་བུར་ནི། །སྒྲུབ་པོས་དང་པོར་མཐོང་བར་འགྱུར། །ཞེས་རྀ་གི་ཨ་རལླྀ་ལས་སོ། །དེ་
ནས་བསམ་གཏན་བསྒོམ་པར་བྱ་སྟེ། སོ་སོར་སྡུད་པའི་རྣལ་འབྱོར་དང་མཚུངས་པ་ལས། ཇི་
ལྟར་མཐོང་བའི་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་སྣང་བ་ཞིག་ལ་གོང་དུ་བཤད་པའི་ལྟ་སྟངས་ཉིད་གཡོ་བ་
མེད་པར་བལྟ་ཞིང་སེམས་ཀྱང་གཟུགས་བརྙན་དེ་ལ་ཆེ་རེ་གཏད། བློས་བྱས་ཀྱི་བཟོ་བཅོས་
མི་བྱེད། སྟོང་གཟུགས་དེ་ཁའི་རང་ཞལ་ལ་རིག་གེ་བལྟས་པས། སྣང་བ་མ་འགགས་ཤིང༌། 
ཡུལ་དུས་རང་བཞིན་འདི་ལྟ་བུ་ཞེས་བརྗོད་དུ་མེད་ཅིང་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་དེ་ངོས་ཟིན་
ཅིང་རིག་པར་བྱ། དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལས་རྟགས་སྣང་རང་སེམས་
སུ་{མེད་པའི་[མྱོང་བའི་]རྟོག་པ་དང༌། དེ་ཉིད་མཚན་མ་དང་བྲལ་བར་རིག་{གཞི་[པའི་]
དཔྱོད་པ་དང༌། ལུས་སེམས་ལ་དགའ་བདེ་དང༌། ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་དབྱེར་མེད་དུ་འདྲེས་
པའི་བདེ་བ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་སྟེ་ཡན་ལག་ལྔ་པོ་དེ་དག་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །སྟོང་
གཟུགས་ལ་བརྟན་པ་མ་ཐོབ་ན་མཉམ་བཞག་ཏུ་སོར་སྡུད་ཉིད་བསྒོམ་ཞིང༌། ཐུན་མཚམས་
སུ་བྱེད་བཅིངས་ཕལ་ཆེར་ཕྱོགས་འདྲ་བར་བྱས་ནས། ཐ་མལ་ལས་སྣང་གི་སྟེང་དུ་ཆེར་རེ་
ལྟ་ཞིང༌། དེའི་རང་བཞིན་གསལ་ལ་ངོས་བཟུང་མེད་པ་དེ་རང་ངོ་ཤེས་ཙམ་བྱས་ཏེ་བསྐྱངས། 
མཉམ་རྗེས་དེ་གཉིས་གོམ་པ་ལས་བསམ་གཏན་གྱི་ཡན་ལག་འཕྲལ་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །
དེ་ལྟར་ཡང༌། གསང་བ་གསུམ་འབྱུང་རྟོག་པ་སྟེ། །དེ་ཡི་ལོངས་སྤྱོད་དཔྱོད་པའོ། །དགའ་
དང་འདྲ་བ་གསུམ་པ་སྟེ། །བདེ་བས་བསྡུས་པ་བཞི་པའོ། །ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་བྱུང་ཟད་པའི། །
རང་སེམས་ལྔ་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་འདུས་པ་ཕྱི་མ་ལས་སོ།    །སྲོག་རྩོལ་གྱི་ཡན་ལག་
4-1-568


ནི། ལུས་ཀྱི་བྱེད་བཅིངས་གཞན་[དང་]འདྲ་བ་ལ་ལྟ་སྟངས་བདུད་རྩི་འཁྱིལ་བའི་ལྟ་བ་སྟེ། 
སྨིན་མཚམས་ཀྱི་ཐད་ཀར་ཧྲིག་གེ་ལྟ་བ་ཡིན། ངག་གི་གནད་རླུང་རོ་དགུ་ཕྲུགས་སུ་བུས་
ལ། རླུང་ཕྱིར་ཅུང་ཟད་ཅིག་བཟུང་བའི་སྐབས། འོག་སྒོ་བསྡམ་ལ་ཐུར་སེལ་ལྟེ་བ་ཙམ་དུ་
ཤུག་དྲག་པར་འཐེན། སྟེང་རླུང་ༀ་གྱི་སྒྲར་མོས་པ་དང་བཅས་ཏེ་ཤར་གྱིས་དྲངས་ལ་ལྟེ་བར་
བསྒྱུར་ཐབས་སུ་མནན། འོག་རླུང་དྲག་ཏུ་དྲངས། ཅུང་ཟད་མི་བདེ་ན་སླར་ཡང་རྔུབ་ཆུང་བྱས་
ཏེ། འཐེན་གནོན་བྱ། དེ་དག་གི་བར་དུ་རླུང་གནས་པ་ཧཱུཾ་གི་གདངས་སུ་མོས། དེ་ནས་དལ་
བུས་ཕྲ་ལ་རིང་བའི་ཤུགས་ཀྱིས་ཕྱིར་བཏང་སྟེ་ཨཱཿཡིག་གི་གདངས་སུ་མོས་པ་བྱའོ། །ཚུལ་དེ་
ཡང་ནས་ཡང་དུ་གོམ་པར་བྱ་བ་ལས། སེམས་ཀྱི་གནད་ནི་ཡི་གེ་འབྲུ་གསུམ་གྱི་གདངས་སུ་
མོས་པ་ཡུད་ཙམ་རེས་ཆོག་ལ། གཙོ་བོར་རླུང་འཇུག་གནས་ལྡང་གསུམ་ཐམས་ཅད་ལ་སྟོང་
གཟུགས་དང་རླུང་གི་རེག་བྱ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཤེས་པ་གཅིག་ཉིད་རང་གི་རིག་པའི་ཚུལ་
གྱིས་མཉམ་པར་འཇོག་སྟེ། ཅུང་ཟད་གོམས་ན་རླུང་ཕྱིར་འགྲོ་བའི་སྐབས་སྟོང་གཟུགས་ཉིད་
ལ་བསྒྲིམ་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྒོམ། ནང་དུ་ཡོང་བའི་སྐབས་གཟུགས་སྣང་ཉིད་སེམས་ཀྱི་ངོ་
བོར་མྱོང་བར་བྱས་ནས་སེམས་ཉིད་ལ་མཉམ་པར་བཞག གནས་པའི་སྐབས་རླུང་དང་སྟོང་
གཟུགས་སེམས་གསུམ་ལ་ཆ་མཉམ་དུ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ལས། མྱོང་བ་པོའམ། ཚོར་བ་
པོའམ། རིག་པ་པོའམ། མཐོང་བ་པོ་དབྱིངས་སུ་ཡལ་བ་དེ་ལ་འབད་རྩོལ་མེད་པར་བཞག་
གོ །དེ་ལྟར་ཡང༌། བདག་ཉིད་རིག་པས་རྐང་མཐིལ་བར། །ཐམས་ཅད་རླུང་གིས་ཀུན་བཀང་
སྟེ། །བུམ་པ་ཅན་ལ་བརྟེན་བྱས་ནས། །བྱ་བ་གསུམ་གྱིས་གཞོམ་པར་བཤད། །ཅེས་སྡོམ་པ་
འབྱུང་བ་ལས་སོ། །ཐུན་མཚམས་སུ་སེམས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དང༌། ངག་བུམ་པ་ཅན་གྱི་
ངང་ནས། མགོ་བོ་དང༌། ལག་པ་དང༌། རྐང་པ་དང༌། ཁོང་སྟོད་དང༌། ཁོང་སྨད་རྣམས་ལག་
ལེན་བཞིན་ཕུར་མཉེ་མང་དུ་བྱ། མགོ་བོ་བསྐོར་ཞིང་འཕང༌། རོ་སྟོད་གཅུ། རྒྱ་མཚོ་བསྐྱོད། 
4-1-569


ཞགས་པ་འཕང༌། ལག་པ་གཡབ། རྐང་པ་བརྐྱང་བསྐུམ་དང་འཐེན་ཅིང་བརྡུང༌། [རྐང་པ་
ནས་ལུས་ཐམས་ཅད་] རྒྱབ་འཕར་བྱ། སྐྱིལ་ཀྲུང་བཏེག་ཅིང་རྡེབ། དེ་ཉིད་ཡང་དང་ཡང་དུ་
བྱ་བ་ལས། དང་པོར་དལ་བུ་དལ་བུས་བྱ། ཕྱིས་དྲག་ཅིང་ཤུགས་ཆེ་བར་བྱ། གཞན་ཡང་ཧ་
རིང་ཧ་ཐུང་དང་འབེབས་ཆེ་ཆུང་ཡང་ཅི་རིགས་པ་བྱའོ། །
དེ་ནས་འཛིན་པའི་ཡན་ལག་ནི། སྲོག་རྩོལ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཤུགས་ལ་སྐྱེ་བ་ཡིན་
ཏེ། འོན་ཀྱང་ལྟེ་བར་གྲུབ་ཟིན་ནས་སྙིང་ག་དང་མགྲིན་པ་དང་དཔྲལ་བ་དང་གཙུག་ཏོར་
རྣམས་སུ་བུམ་ཅན་མ་གྲུབ་པ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། ལྟེ་བ་སོགས་ལྔ་ཆར་དུ་གྲུབ་ནས་རླུང་
སེམས་དབུ་མའི་ཐིག་ལེར་འཆིང་བའི་ཕྱིར་དང༌། འཆིངས་ནས་བརྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒོམ་
པ་ནི་ཁྱད་པར་རོ། །ཡན་ལག་འདི་གཉིས་ཀྱི་བོགས་འདོན་དུ་ཧཱུཾ་རིང་དྲག་པོས་ཐུར་སེལ་གྱེན་
དུ་དྲངས་ཤིང༌། ཧཱུཾ་ཐུང་གི་སྟེང་རླུང་རྔུབས་ནས་ཀྱང་ཐུར་སེལ་འདྲེན་པ་(གཅིག་ལ་གཅིག་བསྡུད་
ཀྱི།)བསྟུད་མར་ལན་མང་དུ་བསྒོམ་(པའི་མཐར་རླུང་འབུད་དོ། །དེའི་འདུག་སྟེང་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ་)ལུས་གནད་
འཕོང་སྟེགས་བཙུད་ལ་ཙོག་པུ་བྱ། ལག་པ་བརླ་ནང་ནས་རྒྱུད་རྐང་པའི་ངར་གདོང་ནས་
འཐེན་པའོ། །ཡང་རླུང་ཕྱིར་བཟུང་བའི་ངང་ནས་ཧཱུཾ་རིང་གིས་དྲངས་ཏེ། འོག་སྒོ་གཉིས་སུ་
རེ་མོས་ཀྱི་དྲག་ཏུ་བསྡིགས། ཡང་(རླུང་)ཕྱིར་བུས་ནས་ཀྱང་འོག་སྒོ་གཉིས་སུ་ཤུགས་ཡང་ཡང་
བཅུག་གོ །འདི་ལ་ལུས་གནད་སྔར་དང་མཚུངས་པའམ། (ཡང་ན་)སྒྱིད་པ་གཉིས་པར་ལྷུ་(སྟེ་
དཔུང་པ་)ལ་བཀལ་ཏེ། ལག་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་བྱིན་པ་གཉིས་གྱེན་ལ་འདེགས། འདི་གཉིས་ཀ་
ལ་མ་ནིང་གི་རླུང་ཤུགས་བསྐྱེད་པའི་ངང་ནས། འོག་སྒོ་བརྡམས་གློད་དྲག་པོ་མང་དུ་བྱེད་པ་
དང༌། (དེ་ནས་)སྟེང་རླུང་ཁ་དང་སྣ་རེ་མོས་ནས་རྔུབས་ཏེ་མགྲིན་པར་མིད་ནས་ལྟེ་བར་འཕུལ་
བ་དང༌། (ཡར་)སྒྲེགས་པ་འདོན་པ་ཡང་ཡང་བྱའོ། །ཡང་དེ་རྣམས་(ལ་)རྐང་རྩེ་ས་ལ་བཙུགས། 
དཔུས་མོ་གཤོག་པ་ལྟར་བརྐྱངས། ལག་པ་(གཡས་)མདུན་(དང་གཡོན་)རྒྱབ་ཏུ་བརྐྱང་བས་ཀྱང་
4-1-570


རུང་ངོ༌། །རླུང་སྦྱོར་གསུམ་པོ་འདི་ནི་ཧཱུཾ་ཕཊ་སྦྱོར་བའི་མན་ངག་དང་དགོས་པ་གཅིག་པ་
ལས། འདི་ཤིན་ཏུ་རྣོ་སྟེ་གཡས་གཡོན་སྲོག་ཐུར་མཐའ་དགའ་བསྲེ་བའོ། །ཐུན་མཚམས་སུ་
སྔར་བཞིན་ལུས་སྦྱོང་ལ་འབད། དེ་ལྟར་ན། གཡས་གཡོན་དང་སྟེང་འོག་གི་རླུང་རོ་གཅིག་
ཏུ་བསྲེ་བ་ནི་སྲོག་རྩོལ་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་དབུ་མར་ཐིམ་པར་བྱེད་པ་ནི་འཛིན་པའོ། །འཛིན་
པ་འདི་ལས་བདེ་དྲོད་ཀྱི་ཉམས་དང༌། གཞོམ་མེད་ཀྱི་སྒྲ་དང༌། སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་སྣང་བརྙན་
རབ་འབྱམས་འབྱུང་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡང༌། ཆོས་འབྱུང་ལས་སྐྱེས་ཡེ་ཤེས་ནི། །མཁའ་མཉམ་
ལྷན་ཅིག་ཐབས་དང་བཅས། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་རང་བཞིན་ལ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་
དེ་ལས་སྐྱེས། །ཞེས་དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེ་ལས་སོ། །
རྗེས་དྲན་ནི། བདག་ཉིད་དུས་འཁོར་བདེ་དགྱེས་གཤིན་རྗེ་གཤེད་ལ་སོགས་པ། ལྷག་
པའི་ལྷ་ཡབ་ཏུ་གསལ་བ་སྟོང་གཟུགས་དང་རོ་གཅིག་ཏུ་གསལ་བར་བྱས། ལས་སམ་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་གང་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། (འོན་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་ཕྱག་རྒྱ་དུས་འཁོར་ཡབ་ཡུམ་ཏུ་གསལ་བའི་)དེ་
ལའང་སྟོང་གཟུགས་ཀྱིས་རྒྱས་བཏབ་(ཕན་ཚུན་འཁྱུད་པ་ལ་སོགས་པའི་)རྗེས་ཆགས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྔོན་
དུ་འགྲོ་བས། དབང་པོ་གཉིས་མཉམ་པར་སྦྱར་ཞིང༌། (དེ་ནས་ལྟེ་བའི་བུམ་པ་ཅན་གྱི་སྦྱོར་བ་དང་ལྡན་
པས།) དེ་ལས་དགའ་བ་བཞི་ངང་གིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། (སྤྱི་བོ་ནས་རྩ་འཁོར་)རེ་རེ་བཞིན་བཟུང་
བཟློག་ཁྱབ་(དམིགས་)པའི་གནད་རེ་ཚང་བར་བྱས་ནས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གསང་བའམ་
ནོར་བུར་འོངས་པ་ན། སྲོག་(སྟེང་རླུང་)ཕྱིར་བསལ་ཞིང༌། ཐུར་སེལ་དྲག་ཏུ་(མར་)གློད་པས་(གསང་)
རྩ་ལྟེམ་པར་འགྱུར་ཞིང༌། མ་ནིང་གི་རླུང་ཤུགས་དང་ལྡན་པས་རླུང་(གྱེན་དུ་)བཟློག་པར་འགྱུར་
ལ། (དེ་ཉིད་མར་ཡང་ཡང་གནོན་པའི་)ནང་གི་གཏུན་བརྡུང་གི་སྦྱོར་བས་རྦ་རླབས་ཞི་བར་འགྱུར་ཏེ། 
དེ་ལྟར་ལུས་ངག་འདྲེས་པའི་གནད་གསུམ་དང༌། སེམས་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་
མཉམ་པར་བཞག་པའི་གནད་དེ། གནད་བཞི་ལྡན་གྱིས་འཕོ་མེད་དུ་བཟུང༌། སྲོག་ལ་ལོངས་
4-1-571


སྤྱོད་ཀྱི་རླབས་(འཁྲུལ་འཁོར་སོགས་)གཞན་གྱིས་དགག་པ་དང༌། ཐུར་སེལ་ལ་དབུ་མའི་ལམ་(སྟེ་
ནང་ཐིག་ལེ་དང་རླུང་སེམས་རྣམས་བརྟན་པ་ལ།) བདག་ཉིད་ཀྱིས་དགག་པའང་བཤད་དོ། །དེ་ནས་ནང་
གི་(རེ་སྟེང་རླུང་)ཧཱུཾ་སྦྱོར་དང་ཐུར་སེལ་བསྣོལ་མ་ཁོང་སྒྲ་དང་བཅས་པ་དང༌། སྟོབས་ཀྱི་ཧཱུཾ་དྲག་
པོ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཁོར་ལོ་དྲུག་ཏུ་ཡང་བཟློག་པར་བྱའོ། །(རྩ་འཁོར་)དེ་དག་
རེ་རེ་བཞིན་གྱི་མཐར་ཡང་ལུས་ཀྱི་གནས་རྣམས་དྲག་ཏུ་གཅུད་ཅིང་སྤྲུགས་པས་ཁྱབ་པར་བྱ། 
དེ་ལྟར་གནད་གསུམ་ལན་ཅི་རིགས་པར་སྦྱངས་ནས། མཐར་འདི་ལྟར་བྱ་སྟེ། (རྟིང་པ་གཉིས་
ཕྱག་རྒྱར་བསྣོལ་བ།)ཙོག་པུ་འཕོངས་སྟེགས་ཅུང་ཟད་བཅས། ལག་པ་གཉིས་མདུན་དུ་བཙུགས་
ལ། འོག་རླུང་བསྣོལ་མ་ཤུགས་བསྐྱེད་པ་ལན་དགུ་བྱ། དམིགས་པ་ནོར་བུ་ལ་གཏད། མཐར་
ལུས་ཐམས་ཅད་གཅུ་ཞིང་དྲག་ཏུ་སྤྲུགས་ལ་མཇུག་ཏུ་ལན་གསུམ་བརྡེབ། ཡང་(འདུག་སྟངས་)དེ་
ཉིད་ལས་སྲོག་རླུང་དྲག་ཏུ་ཕྱིར་བསལ། (རྗེས་)ཐུར་སེལ་(གྱི་རླུང་)གཡས་གཡོན་དབུས་གསུམ་
དུ་(ཡར་)འཐེན་ཅིང༌། ལྟོ་བ་(ཕྱིར་)འགྱུར་བ་ལན་དྲུག་བྱ། དམིགས་པ་གསང་བ་དང་ལྟེ་བ་ལ་
གཏད། དྲུག་པོ་རེ་རེའི་མཐར་ཡང་གཅུད་སྤྲུགས་རྡེབ་པ་གསུམ་གོང་བཞིན་(ལན་རེ་)བྱེད། (ཕར་
གཅིག་འཕྲོར་གཅིག་)དེ་ནས་ལག་པ་སྟོད་(དུ་)སྐྱིལ་(ཀྲུང་)བཅས་ནས། (སྲོག་ཐུར་གྱི་རླུང་)ཁ་སྦྱོར་སྟོད་དུ་
དྲང་པ་ལན་གསུམ། དམིགས་པ་སྙིང་ག་དང་མགྲིན་པར་གཏད། རེ་རེའི་མཐར་ཡང་གཅུད་
སྤྲུགས་རྡེབ་པ་སྔར་བཞིན་བྱ། དེ་ནས་ལག་པ་བརྐྱངས། སོར་མོ་{གྲལ་[ཕྲལ་]ཏེ་བསྟན། 
གདོང་གཡས་གཡོན་དུ་བསྒྱུར། ལྟག་པ་བསྲང་སྟེ་མགོ་དགུག ལག་པ་དང་ལག་སོར་ལའང་
ཤེད་བཅུག སྲོག་ཐུར་རང་འགགས་ལས་མ་ནིང་གི་ཤུགས་སྟེང་དུ་དྲག་ཏུ་དྲངས། དམིགས་
པ་དཔྲལ་བ་དང་སྤྱི་བོར་གཏད་དེ་ལན་གཅིག་གོ །གཅུད་སྦྲགས་རྡེབ་པ་གོང་བཞིན་བྱ། དེ་
ནས་བུམ་ཅན་དང་མ་ནིང་སྤྲུགས་པའི་ངང་ནས་རྐང་པ་དང༌། རྐང་སོར་བརྐྱང་བསྐུམ་(རྐང་
རྩེ་)བཅུད་པ་ལན་དགུ་དང་བཅས་ཏེ་འོག་སྒོ་འབྱེད་འཛུམ་དྲག་ཏུ་བྱ། སྤྲུག་པ་རྡེབ་པ་མང་དུ་
4-1-572


བྱེད། ལག་པ་གཉིས་ཕྱི་ནང་གཉིས་ནས་(བརྒྱུད་)ངར་གདོང་ནས་འཇུས་ཏེ། (རླུང་བཟུང་)སྟོད་
སྨད་གཡས་གཡོན་ཐམས་ཅད་དྲག་ཏུ་བསྲུབས། (དེ་མ་ཐག་)དེ་ནས་སྤྲོ་ན་སེང་གེ་རྣམ་རོལ་ཡང་
བྱེད་ཅིང༌། མཐར་འབེབས་ཆུང་དང་། ཏེ་ཏེ་བརྡུང་བ་མང་དུ་བྱ། དེ་དག་གི་མཐར་ལུས་གནད་
ལྟ་སྟངས་བཅས་ཏེ་བུམ་པ་ཅན་ལན་བདུན་ཙམ་གྱིས་རླུང་དང་བསྲེ། སེམས་འོད་གསལ་སྟོང་
གཟུགས་ལ་མི་གཡོ་གསུམ་ལྡན་གྱི་སྒོ་ནས་མཉམ་པར་བཞག་གོ །དེ་ལྟར་ཡང༌། བྱེད་པ་
བཅིང་པའི་སྦྱོར་བ་ཡིས། །ས་གསུམ་པོ་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ། །ཞེས་རྡོ་རྗེ་བདུད་རྩིའི་རྒྱུད་ལས་
སོ། །འདི་གནད་དུ་སོང་ན་སྟོང་གཟུགས་དང་སེམས་གནས་ལ། དེ་མ་ཐག་ཏུ་བོགས་འབྱིན་
པར་འགྱུར་རོ། །རྗེས་དྲན་གྱི་མན་ངག་བསྡུས་པ་འདི་ནི་ཡན་ལག་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱི་སྤོགས་
ཆོག་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་ལས་གསལ་བར་གསུངས་པ། བཙན་ཐབས་ནཱ་དའི་
སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་དངོས་ཡིན་ལ། རྗེས་དྲན་གྱི་སྒྲུབ་པའམ་རྒྱུ་ཆེས་ཟབ་པ་སྟེ་ཐུག་
ཕྲད་དུ་དོན་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ལ་ཉམས་གང་སྐྱེས་བྱུང་རྒྱལ་དུ་ལེགས་པར་བསྐྱངས་
པས། གེགས་དང་གོལ་ས་ཐམས་ཅད་ལས་རང་གྲོལ་ཏེ། ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་གོང་འཕེལ་
ཏུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །
དེ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་ད་ལྟ་ལས་དང་པོ་པས་ནི་མོས་སྒོམ་དུ་བྱ་བ་ཙམ་ཡིན་ལ། དེའི་
རང་བཞིན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོས་ཞུ་བདེ་ཡང་ཡང་དྲངས་པ་ན། མི་
རིང་བར་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བ། འདོད་ཆགས་ཆེན་པོ་ཐིག་ལེའི་འགྲོས་ལས་ཤར་
བའི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་དང་སྟོང་གཟུགས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་སྟེ། ཟུང་འཇུག་དེའི་ངོ་བོ་ལ་
དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང༌། རྣལ་འབྱོར་པའི་བློའི་རྟོགས་ཚུལ་ལ་ལས་རླུང་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་
འགགས་པའི་དབྱེ་བས་(བདེ་བ་)མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཡང་དེ་སྙེད་དུ་འགྱུར་ཞིང༌། འཁོར་
ལོ་དྲུག་ཏུ་རླུང་འཕོ་བ་བཅུ་གཉིས་འགགས་པའི་ས་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ཏུ་འགྱུར་བ་
4-1-573


དང༌། རྡུལ་གྱི་དྭངས་མ་གཙུག་ཏོར་ནས་ནོར་བུའི་བར་དུ་ཆ་བཅུ་གཉིས་སུ་བརྟན་པར་གྱུར་
པས། བདེན་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་བདག་ཉིད་དང༌། དཀར་པོ་སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་དྭངས་མ་
ནོར་བུ་ནས་སྤྱི་བོའི་བར་དུ་དགའ་བ་བཅུ་དྲུག་གི་རིམ་པས་བརྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཉིད་རྣམ་པ་
བཅུ་དྲུག་མངོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། རླུང་དག་པས་ནི་ཐོགས་བཅས་རྣམས་གནས་འགྱུར་བར་བྱེད། 
རྩ་ཁམས་དག་པས་ཀྱང་རླུང་གནས་གྱུར་པར་བྱེད། དཀར་པོ་དག་པས་ཤ་ཁྲག་ལ་སོགས་
པ་སྦྱོང་བར་བྱེད། དམར་པོ་དག་པས་རུས་པ་དང་རྐང་སོགས་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་
ན་སྙིང་སྟོབས་ཏེ་ཁུ་བ་དག་པས་འཁོར་བའི་ལུས་སྤངས་ནས་སྐུ་རྡོ་རྗེའི་གྲལ་དུ་ཆུད། རྡུལ་
ཏེ་དམར་ཆ་དག་པས་འཁོར་བའི་དག་སྤངས་ནས་གསུང་རྡོ་རྗེའི་གྲལ་དུ་ཆུད། མུན་པ་སྟེ་
རླུང་གི་ཁམས་དག་པས་འཁོར་བའི་ཡིད་སྤངས་ནས་ཐུགས་རྡོ་རྗེའི་གྲལ་དུ་ཆུད། བརྟེན་པ་
སེམས་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་རྟོག་ཅན་དེ་འགགས་པས། བཞི་པའི་གནས་སྐབས་འཛག་བདེ་
དག་ནས། སེམས་ཉིད་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེའི་གྲལ་དུ་ཆུད། དེ་ལྟར་རྡོ་རྗེ་བཞི་དབྱེར་མི་ཕྱེད་པའི་
བདག་ཉིད་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆུང་ངུའི་གནས་ཐོབ་པས། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཞེས་ཐ་སྙད་གདགས་
སོ། །དེ་ལྟར་ཡང༌། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་འགགས་པ་ཡིས། །དུས་སྦྱོར་རྣམས་ནི་མི་འབབ་
ཕྱིར། །ས་རྣམས་བཅུ་གཉིས་ཞེས་བྱ་བ། །གནས་ལ་སོགས་པ་དོན་དམ་པའོ། །ཞེས་དང༌། 
མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་སྐད་ཅིག་ནི། །སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་དང༌། །དྲུག་བརྒྱ་ཡོངས་རྫོགས་
རྒྱལ་པོ་ཆེ། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་རང་ཉིད་འགྱུར། །ཞེས་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་རྩ་བའི་རྒྱུད་
ལས་སོ། །དེ་ནས་ཀུན་ཏུ་འོད་ཀྱི་ས་དང༌། བདུད་རྩིའི་འོད་དང༌། ནམ་མཁའི་འོད་དང༌། རྡོ་
རྗེའི་འོད་དང༌། རིན་ཆེན་འོད་དང༌། པདྨའི་འོད་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པའི་ས་དང༌། 
དཔེ་མེད་པའི་ས་དང༌། དཔེ་ཐམས་ཅད་པའི་ས་དང༌། ཤེས་རབ་འོད་ཀྱི་ས་དང༌། ཐམས་ཅད་
མཁྱེན་པའི་ས་དང༌། སོ་སོའི་བདག་ཉིད་རིག་པའི་ས་སྟེ་ས་བཅུ་གཉིས་སུ་རྣམ་པར་བཞག་པ་
4-1-574


རྣམས་བགྲོད་ནས་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོ་སྲིད་པའི་བདག་པོ། ཕྱོགས་
བཅུ་དུས་གསུམ་རབ་འབྱམས་མཐའ་ཡས་པ། མ་ལུས་ཤིང་ལུས་པ་མེད་པའི་ཁམས་གསུམ་
གྱི་དབང་ཕྱུག་དམ་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །སོ་སོར་ཉམས་མྱོང་ཅུང་ཟད་སྐྱེས་ནས། ཐུན་གཅིག་
ལ་སྲོག་རྩོལ་གྱི་མཐར་བོགས་འདོན་རྗེས་དྲན་དང་བཅས་པ་བསྒོམ། ཐུན་གསུམ་སོར་
བསམ་བསྒོམ་པ་དང༌། ཡང་ན་ཐུན་གཉིས་སྲོག་རྩོལ་དང་ཐུན་གཉིས་སོར་སྡུད་བསྒོམ་པ་
སོགས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་མན་ངག་སྙིང་པོ་ལས་ཀྱང་སྙིང་པོར་
གྱུར་པ། གསང་བ་ལས་ཀྱང་ཆེས་གསང་བ། ཟབ་པ་ལས་ཀྱང་ཆེས་ཟབ་པའི་ཡི་གེ་བླ་མའི་
ཞལ་ལུང་མ་སྦས་ཤིང་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་བསྟན་པ་འདི་ནི། ཟབ་དོན་ཉམས་ལེན་ལྷུར་བྱེད་
པ་རྣམས་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བར་མཐོང་ནས། རྒྱལ་ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་རི་ཁྲོད་ཆེན་པོ་ཇོ་ནང་
དུ་ངེས་པར་བརྗོད་པའོ། །དར་རྒྱས་འཕེལ། རང་ལུགས་ཀྱི་ཉམས་ཁྲིད་མ་ཐོབ་པ་ལ་གསང་
ཞིང་སྦ་བར་བྱའོ།། །།རྒྱས་གདབ་ཡིན། དགེའོ། །ཞུས་དག་གོ །མངྒ་ལཾ། 
4-1-575


༄༅། །རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཕྱིའི་ངོ་སྤྲོད་བཞུགས། 
༄༅། །ༀ་ཨཱཿཧཱུཾ་ཧོ་ཧཾ་ཀྵཿ བླ་མ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདིར་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་
འབྱོར་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་ལ་ངོ་སྤྲོད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གཞན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་ལ། འདིར་
ངོ་སྤྲོད་ཐུན་མོང་བ་རྣམས་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། འདི་དག་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་ཉམས་སུ་ལེན་པ་
ལ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བའི་གནད་ཡིན་ཀྱང་ཕྱོགས་འདིར་བསམ་གཏན་པ་ཕལ་ཆེར་ལ་གྲགས་
པ་དང་མཐུན་ཤས་ཆེ་ལ། རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར་གོ་བདེ་ཞིང་རྙེད་སླ་བས་ན་སྐབས་འདིར་རྐང་
གྲངས་མ་ཆད་ཅིང་སྙིང་པོ་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་འདིར་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་
འབྱོར་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ལ་སྔོན་འགྲོ་དངོས་གཞི་རྗེས་གསུམ་ཡོད་པ་ལས་རྗེས་ངོ་སྤྲོད་ཀྱི་
སྐབས་ལགས། ཞེས་བརྡའ་སྤྲད་ནས། དེ་ལ་དོན་ཚན་བཞི་སྟེ། གནས་ལུགས་ཇི་བཞིན་ངོ་
སྤྲད། ལས་འབྲས་ཟབ་མོའི་ཆོས་བཤད། བྱིན་རླབས་བརྒྱུད་པའི་ཆེ་བ་བསམ། སྣོད་མིན་ལ་
གསང་ཞིང་སྣོད་ལྡན་ལ་སྤེལ་བར་གདམས་པའོ། །
དང་པོ་ལ་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པ་འབྲས་བུའི་སྒོ་ནས་ངོ་སྤྲད་པ་བཞི་ལས། དང་པོ་ལྟ་བའི་སྒོ་
ནས་ངོ་སྤྲད་པ་ལ། མཉམ་བཞག་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་ངོ་སྤྲད། རྗེས་
ཐོབ་རིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ངོ་སྤྲད། ཟུང་འཇུག་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བར་ངོ་སྤྲད། 
དེ་དག་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་ལ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་དགོས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་སྣང་བ་
སེམས་སུ་ངོ་སྤྲོད་པ་སོགས་དོན་ཚན་བཞི་ལས། ལུང་དང་རིགས་པ་དང་ཉམས་མྱོང་དང་
ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན་གྱི་སྒོ་ནས་ཐག་བཅད་པ་སྟེ། བཞི་བཞི་བཅུ་དྲུག་གི་ཚུལ་དུ་ངོ་སྤྲོད་
པ་ལགས། དེ་ལ་སྣང་བ་སེམས་སུ་ངོ་སྤྲོད་པའི་ལུང་ནི། ས་བཅུ་པའི་མདོར། ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་
4-1-576


སྲས་དག་ཁམས་གསུམ་པོ་འདི་ནི་སེམས་ཙམ་མོ། །ཞེས་པ་དང༌། རྡོ་རྗེ་གུར་ལས། རིན་
ཆེན་སེམས་ལས་ཕྱིར་གྱུར་པའི། །སངས་རྒྱས་མེད་ཅིང་གང་ཟག་མེད། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་
གནས་དང་དོན། །ཕྱི་རོལ་གྱུར་པ་ཅུང་ཟད་མེད། །ཅེས་དང༌། ས་ར་ཧས་ཀྱང༌། སེམས་ཉིད་
གཅིག་པུ་ཀུན་གྱི་ས་བོན་ཏེ། །གང་ལས་སྲིད་དང་མྱ་ངན་འདས་འཕྲོ་བ། །ཞེས་དང༌། ཀླུ་སྒྲུབ་
ཀྱིས་ཀྱང༌། སེམས་ནི་འགྲོ་བ་ལྔ་པོ་ཡིན། །བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་མཚན་ཉིད་དག །སེམས་
ལས་མ་གཏོགས་ཅུང་ཟད་མེད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ལུང་མཐའ་
ཡས་པ་རྣམས་སོ། །
རིགས་པས་ངོ་སྤྲོད་པ་ནི། རིགས་ལམ་ཤེས་ན་གཞུང་ལུགས་རྣམས་ལས་ཕྱི་དོན་འགོག་
པའི་རིགས་པ་མཐའ་ཡས་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་ཤེས་བསྐྱེད་ན་ལེགས་པ་ཡིན་ལ། 
མདོ་ཙམ་དུ་ནི་སྣ་ཚོགས་སྣང་བ་འདི་ཐམས་ཅད་སེམས་ལས་གཞན་དུ་ནི་ནམ་ཡང་མེད་
ཅིང༌། རེ་ཤིག་ཀུན་རྫོབ་སྣང་ཞིང་མྱོང་བ་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་ཙམ་དུ་ནི་འཐད་པ་ཡིན་
ཏེ། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱི་ཞལ་ནས། དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་མི། །ལྷ་རྣམས་ཇི་
ལྟར་རིགས་རིགས་སུ། །དངོས་གཅིག་ཡིད་ནི་ཐ་དད་ཕྱིར། །དོན་མི་གྲུབ་པར་འདོད་པ་ཡིན། །
ཞེས་པ་ལྟར། དངོས་པོ་གཅིག་ལ་ཡང་རིགས་དྲུག་སོ་སོའི་སྣང་བ་ཐ་དད་པ་དང༌། སྐྱེས་བུ་
གཅིག་ཉིད་ལ་ཡང་དགྲ་གཉེན་བར་མའི་འགྲོ་བ་གསུམ་གྱིས་ལྟས་ན། ཡིད་དུ་འོང་བ་དང༌། 
མི་འོང་བ་དང༌། བར་མ་སོ་སོར་སྣང་བ་དང༌། སྐྱེས་བུ་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་གཞན་གཅིག་ཁོ་ནས་
ལྟས་ཀྱང་སྐད་གཅིག་སྔ་མ་ལ་དགྲ་ཡིན་པའི་ཚེ་མི་སྡུག་པར་སྣང་ཞིང༌། སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་
ལ་གཉེན་དུ་གྱུར་པ་ན་སྡུག་པར་སྣང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ལྷ་འདྲེ་སོ་སོ་ལ་གནས་
ཁང་ལ་སོགས་པར་འཆར་བའི་གཞི་དེ་ལ་མིས་ལྟས་ན་བྲག་དེའུམ། ཆུ་མིག་གམ། ལྷ་རྟེན་
{འཕྲད་[འཕྲན་]བུ་ལས་མི་མཐོང་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། མདོར་ན་དེ་ཐམས་ཅད་ད་ལྟ་སྣང་བ་འདི་
4-1-577


ཐམས་ཅད་སེམས་སྣང་ཙམ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡིན། དོན་དུ་མ་གྲུབ་ཀྱང་མཐོང་ཐོས་རེག་
གསུམ་ལ་སོགས་པ་དངོས་སུ་ཡོད་ཡོད་ལྟར་སྣང་ཞིང་མྱོང་བ་འདི་ནི་སྔོན་གྱི་བག་ཆགས་
སེམས་ལ་བཞག་པ་རྣམས་སད་བྱེད་རྐྱེན་གྱིས་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ནུས་པ་ལས་ཡིན་ཏེ། 
དཔེར་ན་རྨི་ལམ་གྱི་སྣང་བ་བཞིན་ནོ། །
སྒོམ་པ་ཉམས་མྱོང་གི་སྒོ་ནས་ངོ་སྤྲོད་པ་ནི། དུ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟགས་བཅུ་ཤར་བ་
འདི་གསལ་བར་མཐོང་ཞིང་མྱོང་ཡང་རང་སེམས་ཀྱིས་ཕར་ཕྱིན་པ་མེད། འདི་རྣམས་ཀྱིས་
ཕྱི་རོལ་ནས་ཚུར་འོངས་པ་མེད། སེམས་གསལ་རིག་འདི་ཉིད་ཀྱིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཕྱིར་
རང་སེམས་ཀྱི་སྣང་བར་ཐག་ཆོད་དེ། དེ་ལྟར་ཡང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཉམ་བཞག་
པས། །ཡིད་ཀྱིས་གཟུགས་བརྙན་མཐོང་བ་ན། །དོན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཟློག་དེ་ལས། །རང་གི་
འདུ་ཤེས་ངེས་པར་བཟུང༌། །དེ་ལྟར་ནང་དུ་སེམས་ཤེས་ནས། །གཟུང་བ་མེད་པར་རྟོགས་
པར་བྱ། །ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན་གྱི་སྒོ་ནས་ཐག་གཅོད་པ་ནི། བླ་མས་ལུང་
རིགས་མན་ངག་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་སེམས་སུ་བསྟན། རྒྱུད་ལས་ཀྱང༌། སྲིད་གསུམ་ཕྲ་རབ་
རྡུལ་མིན་འདིར་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །ཞེས་གསུངས། དེའི་མཐུན་དཔེ་འོད་གསལ་རྟགས་
བཅུའི་སྟེང་དུ་སྒྲིག་སྟེ། སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་ཙམ་སྟེ་རང་གི་ཡིད་ལས་སྐྱེས་པ་མེ་ལོང་གི་ནི་
གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རང་གིས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་བླ་མ་དང་རྒྱུད་
དང་བདག་ཉིད་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཡུལ་སྣང་ཐམས་ཅད་སེམས་སུ་ཐག་ཆོད་
པ་ལགས། ངོ་སྤྲོད་སྐོར་དང་པོའོ། །
དོན་ཚན་གཉིས་པ་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པར་ངོ་སྤྲོད་པ་ལ། ལུང་ནི་འཕགས་པ་
དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་འོད་སྲུང་གིས་ཞུས་པ་ལས། དེ་འདི་ལྟར་སེམས་ཡོངས་སུ་ཚོལ་ཏེ། 
འདོད་ཆགས་པར་གྱུར་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་པར་གྱུར་པ་དང༌། གཏི་མུག་པར་གྱུར་པའི་ཆོས་དེ་
4-1-578


གང་ཡིན། ཅི་མ་འོངས་པ་དང༌། འདས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ནམ། དེ་ལ་སེམས་
འདས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཟད་པའོ། །མ་འོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མ་ཕྱིན་པའོ། །ད་ལྟར་
བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གནས་པ་མེད་དོ་སྙམ་མོ། །འོད་སྲུང་སེམས་ནི་ནང་ན་ཡང་མེད། ཕྱི་རོལ་
ན་ཡང་མེད། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཡང་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་གསུངས། རིག་པ་ནི་རིགས་
ལམ་ཤེས་པའི་ངོར་སྤྲོ་ན། ཀུན་རྫོབ་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་
རིགས་པ་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་སེམས་སྟོང་ཉིད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་རིགས་པ་རྣམས་
ལ་བརྟེན་ནས་ངེས་ཤེས་བསྐྱེད་དུ་འཇུག སྙིང་པོ་ཙམ་ལ་མོས་ན་གོང་དུ་དྲངས་པའི་མདོའི་
དོན་ལྟར་རིག་པ་སྐད་ཅིག་མའི་དོན་སྐྱེ་བྱ། གནས་བྱ། འགག་བྱ་གསུམ་དུ་ཕྱེ་སྟེ་བཙལ་བས་
འདས་པ་ནི་འགགས་ཟིན་ནས་མེད། མ་འོངས་པ་ནི་མ་སྐྱེས་པས་མེད། ད་ལྟར་བ་ལ་ཡང་
རྣམ་པར་བརྟགས་ན། འདས་མ་འོངས་གཉིས་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ད་ལྟ་བ་མེད། གཞན་
ཡང་སེམས་ནི་ནང་དབང་པོ་ལ་མི་གནས། ཕྱི་ཡུལ་ན་མི་གནས། དེ་གཉིས་མ་ཡིན་པའི་བར་
ནའང་མི་གནས། ཕྱི་ཡུལ་ལྔ་དང༌། ནང་དབང་པོ་ལྔ་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོར་ཡང་མི་གནས། དེ་
ལས་གཞན་དུ་ཡང་མི་གནས། སེམས་འདི་ལྟར་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་དུ་མེད། འདི་ལྟར་མྱོང་འདི་
ལྟར་རིག་ཅེས་ཀྱང་བརྗོད་དུ་མེད། འདི་ལྟར་མེད་དོ་ཞེས་ཀྱང་བཟུང་མི་ཐུབ་ལ། ཡོད་པར་
འཇོག་པ་ཡང་མེད་པར་བཞག་པ་ལ་བལྟོས། མེད་པར་འཇོག་པ་ཡང་ཡོད་པར་འཇོག་པ་ལ་
བལྟོས་པས། ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་གང་དུ་ཡང་མ་གྲུབ། མཉམ་བཞག་ཟབ་མོ་ལ་དེ་ལྟར་ལ་ཟློ་
བ་ཡིན། ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྗེས་ཐོག་ཤན་འབྱེད་ཀྱི་སྐབས་སུ་མེད་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱང་
འཇོག གཉིས་ཀ་ཡིན་པ་ཡང་མི་སྲིད། གཉིས་མིན་གྱི་མཚན་གཞི་ཡང་མི་སྲིད་པས། ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་གནས་ལུགས་སྟོང་ཚུལ་དེ་ལྟར་ལགས་སོ། །
སྒོམ་པ་ཉམས་མྱོང་གི་ངོ་སྤྲོད་པ་ནི། བྱེད་བཅིངས་དང་བཅས་ཏེ་རིག་པ་མ་བཅོས་སོ་
4-1-579


མར་འཇོག་ཏུ་བཅུག་ལ། རིག་པ་རྩལ་མ་འགགས་པ་མཐོང་ཐོས་རེག་ཚོར་འགྱུ་བ་བསམ་
པ་སྒོམ་པ་གང་ཡང་འཆར་དུ་རུང་བ་ནི། ཤར་དུས་ཉིད་ནས་གནས་དང་དུས་དང་ཡུལ་དང་
རྣམ་པ་དང་ངོ་བོ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་འདུག་ཅེས་ཁ་ནང་ལོག་གི་ཤེས་པས་རྗེན་ཆེར་དུ་བརྡ་སྤྲད་པ་
ནི། བདག་དང་གཞན་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་བེམ་པོ་དང་ཤེས་པ་མྱོང་བྱ་མྱོང་བྱེད་རིག་བྱ་དང་
རིག་བྱེད་ཐམས་ཅད་གདོད་མ་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པ་དེ་ལ་བཟོ་བཅོས་མེད་ཅིང་རང་
ཚོ་ཐུབ་པར་འཇོག་ལུགས་དང་སྐྱོང་ལུགས་རྗེན་ཆེར་དུ་ངོ་སྤྲད། ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན་གྱི་སྒོ་
ནས་ངེས་ཤེས་བསྐྱེད་པ་ལ། ཁ་ཅིག་སེམས་འདི་མ་བརྟགས་ན་སྣ་ཚོགས་སུ་འཆར། འཚང་
བཅར་ན་མི་རྙེད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་སྟོང་པར་ངོ་སྤྲོད་པ་ནི། ལྷག་མཐོང་གི་ཕྱོགས་ལ་བརྟེན་
པ་ཡིན་ཀྱང་བསམ་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་དང་{འདྲེ་[འདྲ་]ཉེན་ཆེ་བས་རྣམ་རྟོག་གི་འཚང་གཅོར་
བའི་སྐབས་འདིར་དགོས་པ་ཆུང་ཞིང་ནུས་པ་མེད་པ་དང༌། ཡང་གཞན་ཁ་ཅིག་མི་རྟོག་པ་
བསམ་མེད་ལྟེང་པོ་ཙམ་ལ་གནས་ལུགས་སུ་ངོ་སྤྲོད་པ་ནི་གནས་ལུགས་མ་མཐོང་བ་ལ་ངོ་
སྤྲོད་རྒྱུ་མེད་དེ། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས་ཀྱང༌། རང་གི་སེམས་ནི་བརྒྱལ་དང་གཉིད་ལ་རབ་
ཏུ་ཞུགས་པ་མི་ཡི་བདག་པོ་རང་བཞིན་མེད་པར་འགྱུར། །སད་ལ་རང་བཞིན་དང་བཅས་
གསལ་བར་བྱ་སྟེ་དེ་དག་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་ཐར་པའི་ལམ་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས། ཚིག་
ཕྱི་མ་འདིས་ནི་སྣང་བ་རང་གམ་འདི་ཀ་གནས་ལུགས་སུ་ངོ་སྤྲོད་པ་ཡང་བཀག་པ་ཡིན་ནོ། །
དེ་ལྟར་ན། བླ་མས་ལུང་རིགས་མན་ངག་གི་སྒོ་ནས་སེམས་སེམས་བྱུང་དྲན་རིག་འགྱུ་བ་
འདི་ཐམས་ཅད་སྣང་ཆ་མ་འགགས་རུང་གདོད་མ་ནས་ཡོད་མ་མྱོང་བར་བསྟན། མདོ་རྒྱུད་
ཀུན་ལས་ཀྱང་དེ་ལྟར་གསུངས་ཤིང་རྒྱུད་རྒྱལ་ལས་ཀྱང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཉིད་མེད་དེ། 
སངས་རྒྱས་ཤེས་རབ་གང་དུའང་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་
སྟོན་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས། རང་གི་ཉམས་མྱོང་གིས་ཀྱང་ངོས་གཟུང་མེད་པར་གཏན་
4-1-580


ལ་ཕེབས། གསལ་རིག་རྗེན་ནེ་བ་འདིའི་དོན་གཞན་གང་ཡང་མེད་དེ། བྱ་བ་ཅི་བྱས་ཀྱང་
ངོས་གཟུང་ཞིག སྣང་བ་ཅི་ཤར་ཡང་གཏད་སོ་བྲལ། རྟག་མཚན་གང་གཟུང་ཡང་དབྱེ་འབྱེད་
མེད་པ་དེ་ཀའི་ངང་སྐྱོང་དགོས་སོ། དེ་ལྟར་བསྐྱངས་པས་བླ་མ་དང་རྒྱུད་དང་བདག་ཉིད་ལ་
ཡིད་ཆེས་པ་གསུམ་གྱིས་སེམས་སྟོང་པར་ཐག་ཆོད་དོ། །ངོ་སྤྲོད་སྐོར་གཉིས་པའོ། །
དོན་ཚན་གསུམ་པ་སྟོང་ཉིད་དམིགས་མེད་དུ་ངོ་སྤྲད་པ་ལ། ལུང་ནི། གཟུངས་དབང་
གིས་ཞུས་པའི་མདོར། སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ནི་མངོན་པར་ཞེན་པ་མེད་ཅིང་འཛིན་པ་མེད་
ཅེས་བྱ་བའི་ཚིག་གི་བླ་དྭགས་སོ། །ཞེས་དང་མདོ་གཞན་ལས་ཀྱང༌། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་
ནི་གང་ལ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་མེད་པ་སྟེ་ཡི་གེ་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཞེས་གསུངས། རིག་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་
ལ་མཚན་མ་འགོག་པའི་རིག་པ་རྣམས་ཀྱང་སྦྱོར་ཞིང༌། མཉམ་བཞག་ཏུ་སྤྲོས་བྲལ་ཡིན་ནོ། །
མཐའ་བྲལ་ཡིན་ནོ། །མི་རྟོག་པ་ཡིན་ནོ། །སྟོང་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་གཟུང་ཀྱང་དེ་ཀ་སྤྲོས་པ་
ཡིན། མཐར་ལྷུང་བ་ཡིན། གོལ་པ་ཡིན། དཔེར་ན་བུ་རམ་ལ་སོགས་པའི་རོ་དངོས་སུ་མྱོང་བ་
དང༌། བློས་བུ་རམ་གྱི་རོ་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་གོ་ཞེས་བརྟགས་པ་དེ་གཉིས་ཡེ་མི་འདྲ་བར་མྱོང་
བས་གྲུབ། དཔེ་དེ་བཞིན་དུ་རིག་པ་ལ་རྗེན་ཆེར་དུ་བལྟས་པའི་དུས་ཀྱིས་ངོས་གཟུང་མེད་པ་
དེ་དང༌། གོ་བའི་སྟོང་ཉིད་གཉིས་པོ་ཡང་མྱོང་ལུགས་མི་འདྲ་བར་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ། དེ་
ཀ་རྟོག་པས་ཇི་ལྟར་གཟུང་ཡང་གནས་ལུགས་ལ་མི་ཁེལ་པའི་རྟགས་ཡིན། སྟོང་པར་ཡང་མི་
འཛིན་ན་གཞན་དུ་འཛིན་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། གཤིས་སྤྲོས་བྲལ་དེ་ལ་བློས་གང་དུ་ཡང་
གཟུང་དུ་མེད་དོ། །
སྒོམ་པ་ཉམས་མྱོང་གི་ངོ་སྤྲོད་པ་ཡང་དོན་དེ་ཀ་གོ་བའི་ཐོག་ཏུ་མི་འཇོག་པར་རིག་ཐོག་
ཏུ་སྦྱོར་བ་ཡིན་ཏེ། བློས་བརྟགས་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་དེ་སེམས་རིག་གམ་སྣང་བའི་སྟེང་དུ་ཁེལ་
ལམ་མི་ཁེལ་ཉམས་ཐོག་ཏུ་སྦྱར་བའི་དུས་ན། བློས་བརྟགས་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་ཁོ་རང་ཡལ་ནས་
4-1-581


མ་བྱུང༌། སྔར་གྱི་གོ་བའི་དུ་དེ་དང་མི་འདྲ་བར་སྣང་རིག་འདི་ཀ་ངོས་གཟུང་མེད་པར་རྗེན་ནེ་
བ་སྨྲ་མི་ཤེས་བསམ་མི་ཤེས་མཐོང་མི་ཤེས་ལེན་མེད་འཇོག་མེད་འགྲོ་མེད་འོང་མེད་དེ་ཀ་ལ་
ལ་ཟློ་བར་བྱའོ། །ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན་གྱི་སྒོ་ནས་ཐག་བཅད་པ་ནི། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་
འཇུག་པའི་གཟུངས་ལས། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་གཟུགས་མེད་པ། བསྟན་དུ་མེད་པ་རྟེན་
མེད་པ་སྣང་བ་མེད་པ་རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་པ་གནས་མེད་པའོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་ཤིང་
བླ་མས་ལུང་རིགས་མན་ངག་གི་སྒོ་ནས་བསྟན་པ་དང༌། རྒྱུད་ལས། གང་ཞིག་འགྱུར་མེད་
དང་བྲལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་གཟུང་ནས་སྟོང་པར་ལྟ་བྱེད་པ། །ཞེས་སྔ་འགྱུར་
ལས་འབྱུང་ཡང་བྲལ་བ་ནི་ལོག་པའི་དོན་དུ་བཤད་དགོས་པས། གང་ཞིག་མི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་
སྟོང་པ་ཉིད་དེ་གཟུང་ནས་སྟོང་པར་ལྟ་བྱེད་འགྱུར་བ་མེད་ལས་ལོག །ཅེས་གསུངས་པ་དང༌། 
གནས་ལུགས་ལ་སྒྲ་རྟོག་གི་འཇུག་པ་ཟད་པར་རང་གིས་ཀྱང་ཉམས་སུ་མྱོང་བས་ན་སྟོང་པ་
ཉིད་དེ་རྟོག་པ་མེད་ཅིང་དམིགས་པ་མེད་ལ། སྤྲོས་བྲལ་དང་བརྗོད་བྲལ་དུ་ཐག་ཆོད་དོ། །ངོ་
སྤྲོད་སྐོར་གསུམ་པའོ། །
དོན་ཚན་བཞི་པ་ངོ་སྤྲོད་རིམ་པ་གསུམ་པོ་དེ་ཉིད་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཐུབ་པའི་དབང་
པོ་ནས་བརྒྱུད་པའི་མན་ངག་ཕྱག་ལེན་མ་འཆུགས་པར་བསྟན་པ་ནི། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་
མདོ་ལས། ལྷའི་བུ་ཁམས་གསུམ་པོ་ནི་སེམས་ཙམ་དུ་ཟད་ལ། སེམས་དེ་ཡང་གཟུགས་མེད་
པ་བསྟན་དུ་མེད་པ། ཐོགས་པ་མེད་པ། རྣམ་པར་རིག་བྱེད་མ་ཡིན་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་སྟེ། སེམས་
དེ་ཡང་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཙལ་ན་ཡང་མི་རྙེད་དོ། །སེམས་གང་གིས་
སེམས་ཡོངས་སུ་འཚོལ་བའི་སེམས་དེ་ཡང་མི་རྙེད་དོ། །དེ་སེམས་མི་དམིགས་པས་ཆོས་
ཐམས་ཅད་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་དང༌། མདོའི་ལུང་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་ཀྱང་ཐེག་
བསྡུས་སུ་ལུང་དྲངས་པར། དེ་ལྟར་ནང་དུ་སེམས་ཤེས་ནས། །གཟུང་བ་མེད་པར་རྟོགས་
4-1-582


པར་བྱ། །དེའི་འོག་ཏུ་འཛིན་མེད་པར། །དེ་ནས་མི་དམིགས་རྟོགས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས། 
རིག་པ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་དང་པོར་རགས་ཤིང་རྟོགས་སླ་བ་རྣམས་བསྒོམ། དེ་ནས་
ཕྲ་ཞིང་རྟོགས་དཀའ་བ་རྣམས་སྒོམ་དགོས་པས་སོ། །སྒོམ་པ་ཉམས་མྱོང་ཡང་དེ་དང་མཐུན་
པར་འབྱུང་ལ། ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན་གྱི་སྒོ་ནས་ཐག་གཅོད་པ་ཡང་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་
འགྲེའོ། །ངོ་སྤྲོད་སྐོར་བཞི་པའོ། །
གཉིས་པ་རྗེས་ཐོབ་རིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ངོ་སྤྲོད་པ་ལ་ལུང་ནི། ཤེས་རབ་
ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས། ལྷའི་བུ་དག་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ། རྨི་ལམ་ལྟ་བུའོ། །
ཞེས་སོགས་འབྱམས་ཀླས་པའི་མཐར། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་
ཞེས་སྨྲ་ན། ཆོས་གཞན་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཞེས་དང༌། ལྷའི་བུ་དག་གལ་ཏེ་ཁོ་བོ་ནི་མྱ་ངན་འདས་པ་
ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཆོས་གཞན་ཞིག་ཡོད་ན། དེ་ཡང་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་
ཞེས་སྨྲའོ། །ཞེས་དང༌། དགྱེས་པའི་རྡོ་རྗེ་ལས། ཐམས་ཅད་ཆུ་ཡི་ཟླ་བ་ལྟར། །འདོད་པས་
རྣལ་འབྱོར་མས་ཤེས་ཀྱིས། །ཞེས་དང༌། རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་པས་ཀྱང༌། ཉོན་མོངས་སྤྲིན་འདྲ་
བྱ་བ་ཡི། །ལས་ནི་རྨི་ལམ་ལོངས་སྤྱོད་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན། །ཕུང་པོ་
སྒྱུ་མ་སྤྲུལ་པ་བཞིན། །ཞེས་གསུངས། རིག་པ་ནི། ཀུན་རྫོབ་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་པ་འདི་སྣང་
ཞིང་མྱོང་བར་ཐ་སྙད་པའི་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ། དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་ལ་མེད་པར་གོང་
དུ་བཤད་པའི་རིག་པས་གཏན་ལ་ཕེབས། དངོས་གནས་ལ་མ་གྲུབ་ཀྱང་སྣང་ལ། སྣང་ཡང་
བདེན་པས་སྟོང་པ་དེ་ལ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཟེར་པ་ལགས། དོན་འདི་འགྲོ་བ་དག་ན་དེ་ལས་གཞན་
པའང་ཅུང་ཟད་ཡོད་མིན་ལ། །ཞེས་སོགས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ་རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་
པས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་གོ་དགོས་ཤིང༌། སེམས་ལ་འཕྲོད་ན་སྐབས་འདིར་
བླང་བར་བྱའོ། །
4-1-583


སྒོམ་པ་ཉམས་མྱོང་གི་སྒོ་ནས་ངོ་སྤྲོད་པ་ལ། དཔེ་ནི་མཉམ་བཞག་གི་དུས་སུ་ཤར་བའི་
སྟོང་གཟུགས་ལ་བྱེད་དེ། ས་ཆུ་མེ་རླུང་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་སྣང་ཡང་དེ་དང་དེ་མ་ཡིན་
པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ། དོན་ལ་དོན་ཚན་གསུམ་གྱི་དོན་དང་པོ་རང་བཞིན་སྟོང་པའི་ཆ་ནས་སྒྱུ་མ་ལྟ་
བུར་བསྟན་པ་ནི། དངོས་སུ་གསལ་བར་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་དེ་
གང་ནས་ཀྱང་མ་སྐྱེས། གང་དུ་ཡང་མི་གནས། གང་ཡང་མི་འགག་ཀྱང་སྐྱེ་འགག་ཏུ་སེམས་
ལ་སྣང་བ་འདི་བཞིན་དུ་གནས་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་དགྲ་གཉེན་ལ་སོགས་པར་སྣང་བ་འདི་
རྣམས་དང༌། རྣམ་རྟོག་ལ་སོགས་པའི་འཆར་སྒོ་སྣ་ཚོགས་པ་འདི་དག་ཀྱང་སྐྱེ་འགག་གནས་
གསུམ་གྱིས་སྟོང་བཞིན་དུ་སྣང༌། གསལ་བར་སྣང་དུས་ཉིད་ནས་སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་
གྱིས་གདོད་ནས་སྟོང༌། དེ་ལྟར་ན་སྣང་ཡང་སྟོང་པའི་རང་བཞིན། སྟོང་ཡང་འཆར་སྒོ་མ་
འགག་པ་སྟེ། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་གྱི་ཚུལ་ལོ། །རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད། །ཅེས་སོགས་དང་
སྦྱར། ཁྱད་པར་སྟོང་གཟུགས་ནི། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད། །ཅེས་པ་དང༌། གཟུགས་
མེད་གཟུགས་བཟང་དམ་པ་སྟེ། །སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཅན་ཡིད་ལས་སྐྱེས། །གཟུགས་རྣམས་
ཐམས་ཅད་སྣང་བ་པོ། །གཟུགས་བརྙན་མ་ལུས་འཆང་བའི་དཔལ། །ཞེས་པ་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་
བཞི་དང་སྦྱར། རྟག་ཏུ་སྣང་ཞིང་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། དེ་
ཉིད་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོར་བཞུགས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྣང་སྟོང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་
གནས་པ་ཡིན། །འོན་ཀྱང་ཆོས་ཉིད་གདོད་མ་ནས་འགྱུར་མེད་དུ་གནས་ཤིང༌། ཀུན་རྫོབ་གློ་
བུར་གྱི་དྲི་མ་རྣམས་ཡེ་ནས་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །དེས་ན་ཡང་དག་པའི་སྟོང་གཟུགས་འདི་
ནི་བློའི་འདུན་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་བསྒོམས་པ་དང༌། མི་རྟོག་པའི་སྟོང་ཉིད་
ཕལ་པས་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ཏེ། རླུང་སེམས་དབུ་མར་འཆིང་བའི་ཐབས་ཁྱད་པར་
ཅན་ལས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དོན་གཉིས་པ་ནི་མ་བརྟགས་པར་མཐོང་བའི་ཆ་ནས་སྟོང་
4-1-584


གཟུགས་དང་ད་ལྟའི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཞེས་པ་དང༌། །
དོན་གསུམ་པ་སྣང་ལ་རང་བཞིན་མེད་པ་ནི། རྒྱུད་ལས། དངོས་པོ་དངོས་མེད་དག་ཀྱང་
ཡོད་དེ་སྐད་ཅིག་རྣམ་བྲལ་རང་བཞིན་མེད་པའི་སྲིད་པ་ཡོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། སྟོང་
གཟུགས་སྣང་ཡང་གཟུང་འཛིན་མེད་པ་ལྟར་སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་
ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཟུང་འཛིན་དང་བྲལ་བར་ངོ་སྤྲོད། ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན་གྱི་སྒོ་ནས་ཐག་
གཅོད་པ་ནི། བླ་མས་ལུང་རིག་མན་ངག་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྣང་སྟོང་སྒྱུ་མ་
ལྟ་བུར་ངོ་སྤྲོད་དེ། རྩ་རྒྱུད་ལས། འབྱུང་དང་འཇུག་པར་འགྱུར་མིན་ཏེ། །རང་བཞིན་གྱིས་
ནི་སྐྱེ་བའང་མེད། །དངོས་པོ་དངོས་མེད་རང་བཞིན་གཅིག །སྣ་ཚོགས་འདི་ནི་མཚན་ཉིད་
བྲལ། །ཞེས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོར། སྒྱུ་མ་སྤྲུལ་པ་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང༌། །སྨིག་རྒྱུ་ཇི་
བཞིན་རྨི་ལམ་ཇི་ལྟ་བུར། །མཚན་མ་སྒོམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང༌། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་
དེ་བཞིན་ཤེས་པར་གྱིས། །ཞེས་གསུངས། རང་གིས་བསྒོམས་པས་ཀྱང་སྟོང་པ་ལོགས་ནས་
བཙལ་དུ་མེད། སྣང་བ་ཟུང་དུ་དགག་རྒྱུ་མེད་པར་མཉམ་བཞག་གི་སྐབས་སུ་གཟུགས་བརྙན་
སྣ་ཚོགས་པ་རྗེན་ཆེར་ཙམ་ངོས་གཟུང་མེད་པ་ཞིག་ཤར། རྗེས་ཐོབ་ཏུ་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་ཤིག་
ཤར་ཡང་སྣང་དུས་སུ་སྟོང༌། སྟོང་དུས་ནས་སྣང༌། གང་ལྟར་བྱས་ཀྱང་སྣང་སྟོང་དབྱེར་མེད་
ལས་མ་འདས་པ་རྨི་ལམ་ལྟར་ཡུལ་ཡུལ་བ་འདིར་གདའ། དེས་ན་བླ་མ་དང་རྒྱུད་དང་བདག་
ཉིད་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་གསུམ་གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཐག་ཆོད་དོ། །རྗེས་ཐོབ་སྒྱུ་
མ་ལྟ་བུའི་སྐབས་འདིར་བོད་ཕལ་ཆེར་རིག་ཐོག་ཏུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་དུ་ཤར་བ་
ན། བདེན་མེད་དེ་གནས་ལུགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡིན་པས་སྣང་སྲིད་ཆོས་སྐུར་ཤར་ཞེས་ངོ་སྤྲོད་
དོ། །བརྒྱུད་པ་འདིའི་བཞེད་པས་མཉམ་བཞག་ལ་ཟློ་བའི་ཚེ་སྟོང་ཕྱོགས་ཙམ་ཁོ་ན་ནས་དེ་
ལྟར་མི་འགལ་ཙམ་ཡིན་དུ་རུང་ཡང་མཉམ་བཞག་ཟུང་འཇུག་ལ་དེས་མི་སླེབ་པས་མཐར་
4-1-585


ཐུག་པར་མི་རུང༌། རྗེས་ཐོབ་བདེན་གཉིས་སུ་ཤན་འབྱེད་པའི་ཚེ་དེ་ལྟར་ངོ་མི་སྤྲོད་དེ། ཀུན་
རྫོབ་རང་བཞིན་མེད་པ་ནི། ཀུན་རྫོབ་ཡོད་མ་མྱོང་དེ་ཀ་ཡིན་པས་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་ཀྱི་གནས་
ལུགས་ཕལ་པ་ཙམ་ཡིན་ཀྱང་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་བྱ་མ་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། གནས་ལུགས་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་ལས་ལོགས་སུ་དོན་དམ་
པ་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡོད་ཅེས་མི་བརྗོད་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་ཆོས་སྐུར་ངོ་སྤྲོད་དུ་མི་བཏུབ་པས་
རྣམ་རྟོག་ལ་ཆོས་སྐུའི་ཐ་སྙད་སྦྱོར་བ་ཡང་ཐ་སྙད་འགལ་བ་ཅན་དུ་བཞེད་དོ། །དེས་ན་རྣམ་
རྟོག་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡེ་མེད་རྩ་བྲལ་དུ་ངོ་སྤྲད་པར་བྱ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་སྲིད་གསུམ་ཡང་དག་པར་ན་
གཏན་ནས་མེད་པ་ལ་ཆོས་སྐུ་ཡིན་རྒྱུ་ཏ་ག་ལ་ཡོད་དེ། དེ་བས་སྣང་ཆ་ཁོ་རང་ཡང་ཡིན་རྒྱུ་
མེད་དོ། །རང་ལུགས་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་ངོ་སྤྲོད་ཚུལ་ནི་ངོ་སྤྲོད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐབས་སུ་འབྱུང་
ངོ༌། །ངོ་སྤྲོད་སྐོར་ལྔ་པའོ། །
གསུམ་པ་ཟུང་འཇུག་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བར་ངོ་སྤྲད་པ་ནི། སྤྱིར་ཟུང་འཇུག་སྟོང་ཉིད་
སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཡིན་ཅིང༌། སྟོང་ཉིད་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་དང༌། སྙིང་རྗེ་མི་འགྱུར་
བའི་བདེ་བ་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་ཀྱང་རེ་ཞིག་གོ་བླ་བའི་ཕྱིར་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་ཐུན་མོང་བ་
དང༌། མཉམ་བཞག་སེམས་སྤྲོས་བྲལ་དང་རྗེས་ཐོབ་སྣང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཟུང་འཇུག་ལ་ངོ་སྤྲད་
པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ལུང་ནི། མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེས་ལས། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་
པ་ནི་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་དང༌། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ནི་སྒྱུ་མ་བྱས་པ་ལྟ་བུར་
བལྟ་སྟེ། དེ་དག་ལས་གཅིག་ཀྱང་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་བལྟའོ། །ཞེས་དང༌། དོན་
དམ་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ནི། གང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བས་ཀུན་ཏུ་འགྲོའོ། །
ཞེས་སོགས་གསུངས། རིག་པ་ནི་བདེན་གཉིས་གཅིག་དང་ཐ་དད་ལ་སྐྱོན་བརྒྱད་གསུངས་
པ་སོགས་ཡིན་ལ། མདོར་ན་རང་བཞིན་གདོད་ནས་སྤྲོས་བྲལ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སོ་
4-1-586


སོའི་རྒྱུ་རྐྱེན་མ་འཁྲུལ་བར་དམིགས་ན། སྣང་བ་གང་ཡང་འཆར་དུ་རུང༌། ཡུལ་དུས་སྔ་ཕྱི་སྣ་
ཚོགས་ངེས་མེད་དུ་སྣང་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་སྟེ། ཇི་སྐད་
དུ། གང་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་རུང་བ། །དེ་ལ་ཐམས་ཅད་རུང་བ་ཡིན། །གང་ལ་སྟོང་ཉིད་མི་རུང་བ། །
དེ་ལ་ཐམས་ཅད་རུང་མ་ཡིན། །ཞེས་སོ། །
སྒོམ་པ་ཉམས་མྱོང་གིས་ངོ་སྤྲོད་པ་ནི། རིག་པ་ངོས་གཟུང་མེད་པ་འདི་སྣང་ཆ་སྣ་ཚོགས་
པར་འཆར་བ་དང༌། གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་ཡུལ་སྣང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཐག་བཅད་ནས། བདེན་
གཉིས་ཟུང་འཇུག་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་ཡིན་པས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེའི་རང་
བཞིན་ལས་མ་འདས་ཀྱང༌། དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་བསྐྱེད། སྙིང་རྗེའི་གདངས་དང་
རང་བཞིན་སྤྲོས་བྲལ་ངོས་གཟུང་མེད་པ་ལ་ངོ་ཤེས་བྱ། ནང་གི་ཉམས་མྱོང་དང་འབྲེལ་ན་
སྟོང་གཟུགས་སེམས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། དེ་ལས་བདེ་བ་འབྱུང་བ་དང༌། དེ་གཉིས་འགྲོ་ལྡོག་
གཅིག་པས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་ཡང་ངོ་སྤྲོད། ནང་གི་ཉམས་མྱོང་མ་ཤར་ན། སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་
དབྱེར་མེད་པ་དེ་དངོས་པོའི་གནས་ཚུལ་ཡིན། དེ་ལ་སྙིང་རྗེའི་ངོ་བོའམ་རང་བཞིན་ནི། རང་
གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འགོག་ཅིང་བདེ་བ་ལ་གནས་པར་བྱེད་པའི་རྣམ་པའམ་ངང་ཚུལ་ཅན་
གྱི་སེམས་ཉིད་དེ་ཡིན་ལ། ཆོས་ཉིད་དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་དུ་གནས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱི་བློ་བུར་
དྲི་མའི་ཚུལ་དུ་བདེ་བ་འདོད་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་པའི་སྲེད་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་
ཅད་ལ་འབྱུང་བ་ཡིན། ཡང་དེ་ལྟར་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་ལས་
སྐྱོབ་འདོད་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་དགེ་བའི་སེམས་འདི་ཡང་རང་བཞིན་དེའི་ཁ་བུན་གྱི་ཚུལ་དུ་ཤར་བ་
ཡིན་ནོ། །
སྤྲོས་བྲལ་གནས་ལུགས་སུ་ངོ་སྤྲོད་པ་སྤྱི་དང་འདྲ། ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན་གྱི་སྒོ་ནས་
ཐག་བཅད་པ་ནི། བླ་མས་ཀྱང་ལུང་རིག་མན་ངག་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས། ཟུང་འཇུག་གནས་
4-1-587


ལུགས་སུ་ངོ་སྤྲད། རྒྱུད་ལས་ཀྱང༌། གང་ཞིག་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྨྲ་པོ་ཕྱོགས་
ཉམས་དེ་ནི་མ་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས། ཉམས་མྱོང་གིས་ཀྱང་སྟོང་ཉིད་སྙིང་
རྗེ་དབྱེ་བ་མེད་པར་མྱོང་བས། བླ་མ་དང༌། རྒྱུད་དང༌། བདག་ཉིད་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་གསུམ་གྱི་
ཟུང་འཇུག་གནས་ལུགས་སུ་ཐག་བཅད་དོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པ་དེ་རྣམས་ལས་ཡེ་ཤེས་ནམ་
མཁའ་ལྟ་བུ་ལ་ངོ་སྤྲད་པ་ནི། ཀུན་བརྟགས་གདོད་མ་ནས་མ་གྲུབ་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པ་
ཡིན་ཅིང༌། རྗེས་ཐོབ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ངོ་སྤྲད་པས། གཞན་དབང་བདེན་པར་མེད་ཀྱང་རྒྱུ་འབྲས་
ལ་མི་བསླུ་བར་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཡིན། ཟུང་འཇུག་མི་འགྱུར་བར་ངོ་སྤྲད་པས་ཡོངས་གྲུབ་
གདོད་མ་ནས་གནས་ཀྱང་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བར་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཡིན། ཡང་དེ་གསུམ་ལ་
རིམ་པས། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་ངོ་བོ་
ཉིད་མེད་པ་ལ་ངོ་སྤྲད་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །ངོ་སྤྲོད་སྐོར་དྲུག་པའོ། །
བཞི་པ་དེ་དག་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་ལ་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དགོས་པར་བསྟན་པ་ལ། ལུང་
ནི། དེ་བཞིན་སེམས་ཀྱི་འོད་གསལ་རྟོག་པ་ཡི། །སྒོམ་པའི་ཐབས་དག་གིས་ནི་མི་མཐོང་སྟེ། །
དེ་ཉིད་དུ་ནི་རྐྱང་མ་དག་དང་ནི། །རོ་མ་གཅིག་ཏུ་སྦྱོར་བས་མཐོང་བར་འགྱུར། །ཞེས་དང་
རྣམ་རྟོག་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་ལས། དོན་གསལ་སྣང་བ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་པའི་བར་དུ་མདོ་
རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་མན་ངག་རྟོག་གེ་ཐམས་ཅད་ནས། རྒྱ་ཆེར་བཤད། རིག་པ་ནི། དངོས་པོའི་
གནས་ལུགས་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ནའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པས། རྣམ་རྟོག་གིས་གནས་ལུགས་ལ་རེག་
པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྒོམ་པ་ཉམས་མྱོང་ནི། རྣམ་རྟོག་རྩོལ་བའི་ཡིད་བྱེད་ཀྱིས་སྟོང་པ་
ཉིད་མི་ཚེ་ཧྲིལ་པོར་བསྒོམས་ཀྱང་དུ་བ་ཙམ་གྱི་རྟགས་སྣང་ཡང་མི་མཐོང་ཞིང༌། བདེ་སྟོང་གི་
ཉམས་རང་འབར་དུ་འབྱུང་བ་ལན་རེ་ཙམ་ཡང་མ་མཐོང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གནད་དང་
ལྡན་པའི་མི་རྟོག་པ་བསྒོམས་པ་ལ་དེ་དག་འཕྲལ་དུ་འབྱུང་བ་མྱོང་བས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
4-1-588


སེམས་མཉམ་པར་བཞག་པའི་སྐབས་སྟོང་ཉིད་རྟོག་སྒོམ་དེ་རང་བབས་ལ་འགགས་འགྲོ་
བར་མ་ཟད་ཆེད་གཏད་དྲན་པར་བྱས་ཀྱང་རིག་ཐོག་ཏུ་མ་སླེབ་པའི་ངང་ཉིད་ནས་རང་ལོག་
ཏུ་འགྲོ་བ་མྱོང་བས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན་གྱི་སྒོ་ནས་མི་རྟོག་པ་དགོས་
པར་ཐག་གཅོད་པ་ཡང་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱིས་རིགས་འགྲེའོ། །དེ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ལྟ་བའི་ངོ་སྤྲོད་
བསྟན་ཟིན་ཏོ། །ངོ་སྤྲོད་སྐོར་བདུན་པའོ། །
གཉིས་པ་སྒོམ་པའི་ངོ་སྤྲོད་ལ། དོན་ཚན་བཞིའི་དང་པོ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱུ་ངོ་སྤྲད་པ་ནི། 
ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ཞི་གནས་སྤྱིའི་རྒྱུ་ཚོགས་དང༌། སྐྱབས་འགྲོ་ནས་དབེན་གསུམ་གྱི་
བར་སྔོན་འགྲོ་རྣམས་དང༌། དངོས་གཞིའི་བྱེད་བཅིངས་དང་དམིགས་པའི་གནད་ཁྱད་པར་
ཅན་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་གི་དོན་གསལ་ལ་འགྲིལ་བར་བཤད་པར་བྱའོ། །
གཉིས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེ་བའི་ཚུལ་ངོ་སྤྲད་པ་ནི། གཡོ་ཐོབ་ལ་སོགས་པ་ལྔའོ། །
གསུམ་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྟགས་ངོ་སྤྲད་པ་ནི། ཉིན་རྟགས་མཚན་རྟགས་དང་རྟགས་
བཅུའི་དབྱེ་བ་སོགས་ཏེ། དེ་གཉིས་ནི་རྟགས་ཚད་ཀྱི་ཡི་གེར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་
ཚངས་པ་ཁྱད་པར་སེམས་ཀྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། ཇི་ལྟ་ཇི་ལྟར་འདུས་བྱས་རྫུན་དུ་མཐོང༌། །
དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་སྙིང་རྗེ་ཅན་དུ་འགྱུར། །ཞེས་ཉེ་རིང་མེད་པའི་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཆོས་བརྒྱད་
མགོ་སྙོམས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། 
ས་བཅུ་པའི་མདོ་ལས། འཚོ་བ་ཆད་དང་འཆི་དང་མི་བསྔགས་ངན་འགྲོ་དང༌། །འཁོར་
གྱི་ནང་ན་དེ་ལ་བག་ཚའི་རྣམ་པ་མེད། །ཅེས་ས་ཐོབ་འཇིགས་པ་ལྔ་བྲལ་དུ་བཤད་པ་དང་
རྗེས་སུ་མཐུན་པར་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལས་དང་པོ་ལ་ཡང་སྒོམ་རྣམ་དག་སྐྱེས་ན་སྔར་བས་ལྟོ་གོས་
ཀྱི་སེམས་ཁྲལ་ཆུང་དུ་འགྲོ། འཆི་བ་ལ་མི་འཚེར་དུ་འགྲོ། གཞན་གྱིས་སྡིག་གསོག་པ་ལ་
ཉམས་མི་ང་ཞིང་ཞེ་སྡང་མི་སྐྱེ་བར་འགྱུར། རེ་དོགས་དང་སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་
4-1-589


ཆུང་ངུར་འགྱུར། ངེས་དོན་གྱི་ཆོས་ལ་རིག་པའི་འཁྲོལ་ཆགས་ནས་ཆོས་སྨྲ་བ་ལ་སྤོབས་པ་
བཟང་པོར་འགྱུར་ཏེ། སྙིང་རྗེ་ནས་དེའི་བར་དུ་ལྡན་ན་རྟོགས་པ་ལ་གདེང་ཅུང་ཟད་ཐོབ་པའི་
རྟགས་སོ། །
བཞི་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ངོ་བོ་ངོ་སྤྲད་པ་ནི། གང་ཟག་གི་བློ་དང་འཚམས་པར་ཞི་ལྷག་གི་
རྣམ་གཞག་རྒྱས་བསྡུས་ཅི་རིགས་པ་སྤྱི་ཁྱབ་དང་མཐུན་པར་གསལ་འགྲིལ་དུ་བཤད་ནས། 
འདིར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་དབེན་གསུམ་དུ་གནས་པ་དེ་ཞི་གནས་ཡིན། སྟོང་གཟུགས་ལ་
མི་རྟོག་པར་གནས་པ་དེ་མདོ་ལས་མཚན་མ་ཅན་གྱི་ལྷག་མཐོང་དུ་བཤད་པ་དེར་འགྲོ་ཞིང༌། 
སྟོང་གཟུགས་ཏེ་རང་སེམས་དང་སྤྲོས་བྲལ་ཏུ་ཤེས་པ་དེ་ཀུན་ཏུ་འཚོལ་བའི་ལྷག་མཐོང་ཞེས་
བཤད་པ་དེ་ཡིན། སྟོང་གཟུགས་དང་རང་སེམས་དབྱེར་མེད་སྣང་སྟོང་ཟུང་འཇུག་ལ་གནས་
པ་དེ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ལྷག་མཐོང་ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཡིན། དེ་རྣམས་ལ་གོམས་པ་མཐར་
ཕྱིན་ནས་རྩོལ་མེད་རང་ཆས་སུ་གནས་ན། མདོ་ལས། ཚད་མེད་པ་འདྲེས་པའི་ཆོས་ལ་
དམིགས་པའི་ཞི་གནས་དང་ལྷག་མཐོང་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པ་དེ་ཡིན་ཅིང༌། ངོ་བོ་ཞི་ལྷག་ཟུང་
འཇུག་གོ ། 
འདིའི་སྐབས་ཀྱི་མཚན་མ་དང་བཅས་པའི་ལྷག་མཐོང་ཞེས་པའི་མཚན་མ་ནི་སྤྲོས་པ་
དང་རྣམ་རྟོག་ལ་མི་ཟེར། མཚན་རྟགས་སམ་སྒོམ་པའི་ཉམས་རྟགས་ཀྱི་དོན་ཡིན་ནོ། དེ་
བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་འཚོལ་བ་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པ་སོགས་ཀྱང་དཔྱད་པའི་རྣམ་རྟོག་མ་ཡིན་གྱི། 
མི་རྟོག་པས་རང་ངོ་ལ་ལྟ་བའི་དོན་ཡིན་ཏེ། རྒྱས་པར་མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་ཉིད་
ལས་བཙལ་བར་བྱའོ། །ངོ་སྤྲོད་སྐོར་བརྒྱད་པའོ། །
གསུམ་པ་སྤྱོད་པའི་ངོ་སྤྲོད་ནི། ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
བཀའ་བཞིན་དུ་མ་འཁྲུལ་བར་སྤྱོད་ཅིང༌། སྡོམ་གསུམ་འགལ་མེད་དུ་སྟན་ཐོག་གཅིག་ཏུ་
4-1-590


གྲིལ་ནས་ཉམས་སུ་ལེན་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །
བཞི་པ་འབྲས་བུ་ངོ་སྤྲོད་ནི། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། སེམས་ཙམ་ལ་ནི་གནས་ནས་
སུ། །ཕྱི་རོལ་དོན་ལ་མི་རྟོག་གོ །ཡང་དག་དམིགས་པ་ལ་གནས་ནས། །སེམས་ཙམ་ལས་ནི་
འདའ་བར་བྱ། །སེམས་ཙམ་ལས་ནི་འདས་ནས་ནི། །སྣང་བ་མེད་ལས་འདའ་བར་བྱ། །རྣལ་
འབྱོར་སྣང་བ་མེད་གནས་ན། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་དང༌། སེམས་ཙམ་དང་ནི་
སྣང་མེད་དང༌། །ས་གཞན་དག་གོ་སངས་རྒྱས་ས། །དེ་དག་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བཤད། །
བཤད་ཅིང་འཆད་པར་འགྱུར་པའོ། །ཞེས་དང༌། དེ་དག་གི་ངོས་འཛིན་ཡང༌། ས་བདུན་པོ་
ནི་སེམས་ཡིན་ཏེ། སྣང་བ་མེད་པ་བརྒྱད་པའོ། །ས་གཞན་དང་ནི་སངས་རྒྱས་ས། །དེ་དག་
དེའི་རང་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། རིམ་པ་འདི་རྗེས་མཐུན་ཙམ་ནི་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་གནས་
སྐབས་ནས་ཀྱང་འབྱུང་ལ། དངོས་སུ་ནི། ས་བདུན་པ་མན་ཆད་ལ་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་སེམས་སུ་
འཛིན་པ་ཅུང་ཟད་ཡོད་ལ། བརྒྱད་པ་ལ་འཛིན་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་རྟོག་ཐམས་ཅད་དབྱིངས་སུ་
དག་ཀྱང་སྣང་མེད་ཀྱི་དབུ་མ་ལ་ཞེན་པའི་ཆ་ཤས་ཅུང་ཟད་ཡོད་ཅིང༌། དགུ་པ་དང་བཅུ་པ་ལ་
དེ་ཡང་དག་ནས་ཆོས་ཉིད་གཞན་སྟོང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྣམ་པ་དང་
དོན་ཐམས་ཅད་པ་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན། གཞན་དང་མཆོག་གཉིས་སྐད་དོད་གཅིག་
པས་ས་གཞན་ཞེས་པས་མཆོག་ཅེས་པར་བསྒྱུར་ན་ལེགས་སོ། །འབྲས་བུ་འགྲུབ་ཚུལ་ཡང༌། 
ཇི་ལྟར་ཆུ་རྙོག་པ་ལས་དྭངས་པ་ན། །དྭངས་པ་དེ་ནི་དེ་ལས་སྐྱེས་མིན་གྱི། །དེ་ནི་དེ་ལ་དྲི་མ་
བྲལ་བར་ཟད། །དེ་བཞིན་རང་སེམས་དག་ལ་ཚུལ་དེ་ཉིད། །ཅེས་གསུངས། ལམ་མཉམ་
རྗེས་གཉིས་ཀྱི་བྲལ་འབྲས་ནི། ཐེག་ཆེན་རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཆུ་མཚོ་སོགས་བཞིན་འདོད་
ཆགས་སོགས། །གློ་བུར་ཉོན་མོངས་དག་པ་ནི། །མདོར་ན་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི། །འབྲས་བུ་
ཡིན་པར་རབ་ཏུ་བརྗོད། །རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་ལྡན་པའི། །སངས་རྒྱས་སྐུ་ནི་ངེས་ཐོབ་པ། །
4-1-591


དེ་ནི་རྗེས་ལ་ཐོབ་པ་ཡི། །ཡེ་ཤེས་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་བསྟན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཏེ། 
སྤངས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་མཉམ་བཞག་དང༌། རྟོགས་པ་ཕུན་སུམ་
ཚོགས་པ་ཡང་དག་པའི་སྐུ་ནི་རྗེས་ཐོབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་གསུངས་ཤིང༌། དེ་
ཡང་གཙོ་བོ་ནི་བསྐྱེད་འབྲས་མ་ཡིན་ཏེ། བྲལ་འབྲས་ཙམ་མོ། །འབྲས་བུ་དེ་དག་ཐོབ་པའི་
དུས་ཀྱང་རབ་ཚེ་འདི། འབྲིང་བར་དོ། ཐ་མ་སྐྱེ་བ་བརྒྱུད་ནས་ཏེ། ཤིན་ཏུ་ཐོགས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་
བདུན་ནས། བླ་ན་མེད་པའི་གོ་འཕང་ལ་ངེས་པར་སྦྱོར་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །ངོ་སྤྲོད་སྐོར་དགུ་
པའོ། །
རྩ་བའི་གཉིས་པ་ལས་འབྲས་ཟབ་མོའི་ཆོས་བཤད་པ་ནི། དཀར་ནག་ལས་འབྲས་
ཀྱི་དབྱེ་བ་ཞིབ་མོ་དང༌། སྡོམ་པ་གསུམ་གྱི་བསླབ་བྱ་འགངས་ཆེ་བ་རྣམས་དང༌། སྤང་བླང་
བསླབ་བྱ་དེ་རྣམས་ལ་གནས་པའི་ཕན་ཡོན་དང༌། མི་གནས་པའི་ཉེས་དམིགས་དང༌། ལམ་
གྱི་ཡེ་ཤེས་ཡང་དག་པར་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཕན་ཡོན་གྱི་རྣམ་གཞག་འགངས་ཆེ་བ་
རྣམས་དང༌། ལམ་བསྒོམས་པས་འབྲས་བུ་འགྲུབ་ཚུལ་གྱི་རྣམ་གཞག་ས་ལམ་གྱི་རིམ་པ་
དང༌། འབྲས་དུས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་འཕྲིན་ལས་སོགས་རྣམ་གཞག་གསལ་ལ་འགྲེལ་བ་
བཤད་ཅིང་དོན་ལ་ངེས་པ་བསྐྱེད་དུ་གཞུག་གོ །དེ་དག་གི་སྙིང་པོ་ཉོན་མོངས་པ་དང་དེས་
ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ལས་རྣམས་སྡོམ་དགོས། དད་སོགས་དགེ་བའི་སེམས་རྣམས་བསྐྱེད། 
དེས་ཀུན་ནས་བསླང་བའི་ལམ་རྣམས་སྒྲུབ། དངོས་དང་བརྒྱུད་པའི་སྒོ་ནས་གཞན་ལ་གནོད་
པ་སྤོང༌། ཕན་པ་སྒྲུབ་དམ་ཚིག་སྲོག་དང་འདྲ་བར་སྲུང་བ་ལ་ལམ་གྱི་རྩ་བར་ངེས་དགོས་ཏེ། 
དྲི་མ་མེད་པའི་འོད་ལས་ཀྱང༌། གང་ཞིག་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བརྩེ་བ་ཡིས། །གཞན་དོན་
དགེ་ལ་རྟག་ཏུ་བརྩོན་པ་ཅན། སློབ་མ་དམ་པ་རྣམས་ལ་ལམ་དག་ནི། །བླ་མ་དམ་པའི་དྲིན་
ལས་འབྱུང་བ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། ངོ་སྤྲོད་སྐོར་བཅུ་པའོ། །
4-1-592


རྩ་བའི་གསུམ་པ་བྱིན་རླབས་བརྒྱུད་པའི་ཆེ་བ་བསམ་པ་ནི། བླ་མ་བརྒྱུད་པ་རྣམས་ཀྱི་
རྣམ་པར་ཐར་པ་ཅི་རིགས་པ་བཤད་དེ་དེ་དག་ལས་བརྒྱུད་པའོ་ཞེས། ཆོས་དང་རྩ་བརྒྱུད་ཀྱི་
བླ་མ་རྣམས་ལ་མོས་གུས་ལྷག་པར་སྒོམ་དུ་གཞུག་གོ ། 
རྩ་བའི་བཞི་པ་སྣོད་མིན་ལ་གསང་ཞིང་སྣོད་ལྡན་ལ་སྤེལ་བར་གདམས་པ་ནི། བཀའ་
རྒྱ་བཞི་ཡིས་རྒྱས་བཏབ་པ་སོགས་རྣལ་འབྱོར་མི་ཉམས་ཤིང་འཕེལ་བའི་ཡན་ལག་གི་
སྐབས་སུ་བཤད་པ་བཞིན་འདིར་ཡང་བླང་བར་བྱའོ། །ཕྱི་མ་འདི་གཉིས་ལ་གྲངས་ངེས་ཅན་
མི་དགོས་སོ། །
ཞེས་པ་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་དང་འབྲེལ་བའི་ངོ་སྤྲོད་ཐུན་མོང་བའི་མན་ངག་
ཕྱིའི་ངོ་སྤྲོད་དུ་གྲགས་པ། ཆོས་རྗེ་ཀུན་མཁྱེན་ཆེན་པོ་ཇོ་ནང་པ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་བཞེད་པ། བླ་མ་
གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་ཕྱག་ལེན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མདོ་ཙམ་བཀོད་པ་འདི་ཡང༌། རྒྱལ་
ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི་སུག་ལས་སོ།། །།ཞུས་དག དགེ་ལེགས་འཕེལ། 
4-1-593


༄༅། །སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་ངོ་སྤྲོད་ནང་མ་
བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ན་མཿཤྲཱི་ཀཱ་ལ་ཙཀྲཱ་ཡ། རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་ངོ་སྤྲོད་ནང་མར་གྲགས་
པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཕྱོགས་མཚོན་ཙམ་ཞིག་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་དུ་བ་ལ་
སོགས་པའི་མཐོང་སྣང་དང༌། གཞན་ཡང་ཉམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྣ་ཚོགས་པ་དག་ལ་འཆར་
བ་མྱུར་བུལ་དང༌། ཕྲ་རགས་དང༌། གསལ་མི་གསལ་དང༌། བརྟན་མི་བརྟན་གྱི་ཁྱད་པར་
སྣ་ཚོགས་དག་འབྱུང་ཞིང༌། ལུས་ཉམས་སྣ་ཚོགས་པའི་སྙིང་པོ་བདེ་བའི་ཉམས་ཡིན་ལ། དེ་
ལ་ཡང་ལུས་ཀྱི་ཕྱོགས་རེ་དང༌། ལུས་ཕལ་ཆེར་དང༌། ལུས་ཐམས་ཅད་དང༌། ལུས་སེམས་
གཉིས་ཀ་དང༌། ཕྱི་ནང་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་འཆར་བ་ལ་སོགས་པའི་རིམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་
དོ། །ངག་ཉམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོ་རླུང་འགགས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ཡང་རླུང་འགག་ཚུལ་
དུ་མ་ཡོད་ཅིང༌། སེམས་ཉམས་ཀྱི་སྙིང་པོ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྟོང་པའི་ཉམས་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་
བུའི་སྟོང་ཉམས་ལའང་སྣང་བ་ལ་སེམས་མི་འཕྲོ་བ་ཙམ་གྱི་མི་རྟོག་པ་དང༌། མི་རྟོག་བཞིན་དུ་
རིག་པའི་དྭངས་གསལ་ཅན་དང༌། དེ་ཉིད་ལ་ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་གང་གི་མཚན་མས་མ་རེག་
པར་རྗེན་ཆེར་དུ་ཤེས་པའི་རིམ་པ་ལའང་སྣ་ཚོགས་པ་ཡོད་ཅིང༌། དེ་ཡང་སེམས་རང་བཞིན་
གྱིས་འོད་གསལ་{བ་}གདོད་མ་ནས་གསལ་བའང་ཡིན། སྟོང་པའང་ཡིན། བདེ་བའང་ཡིན་
པ་ལས། རང་བཞིན་གསལ་བ་སྟེ་རྣལ་འབྱོར་པའི་བློ་ངོར་རྟགས་སུ་ཤར་བ་འོད་གསལ་རྟག་
བཅུ་ཡིན། རང་བཞིན་བདེ་བ་རྣལ་འབྱོར་པའི་བློ་ངོར་རྟགས་སུ་ཤར་བ་སོར་སྡུད་ཀྱི་བདེ་
ཉམས་ནས་བརྩམས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་བདེ་བའི་བར་དུ་ཡིན། རང་བཞིན་སྟོང་པ་རྣལ་
4-1-594


འབྱོར་པའི་བློ་ངོར་རྟགས་སུ་ཤར་བ་དབེན་གསུམ་ནས་བརྩམས་ཏེ་མཐར་ཕྱིན་པའི་བར་
དུ་སྟོང་ཉམས་ཤར་བ་རྣམས་ཡིན། གསལ་སྟོང་བདེ་བ་གསུམ་པོ་གནས་ལུགས་ལ་དབྱེ་བ་
མེད་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་པའི་བློའི་སྣང་ངོ་ལ་གསལ་ཆ། སྟོང་ཆ་བདེ་ཆ་རེ་རེ་ནས་འཆར་བ་དང༌། 
གཉིས་ལྡན་དང་གསུམ་ལྡན་དུ་འཆར་བ་སོགས་སྣ་ཚོགས་པ་ཞིག་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་དག་ཀྱང་
གསལ་སྟོང་བདེ་བར་མྱོང་བའི་ཆ་ནས་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ལ། གཅིག་དང་ཐ་དད་ལ་སོགས་
པ་མཚན་མ་གཞན་དུ་སྣང་བའི་ཆ་ནས་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ཀྱང༌། འཁྲུལ་པས་འཁྲུལ་པ་སེལ་བའི་
ཚུལ་གྱིས་ཡང་དག་པའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་ཐབས་སུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ལ། འཁྲུལ་པའི་
ཆ་ཤས་གཏན་ནས་ཟད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་
ཐམས་ཅད་ན་འདྲེས་མར་སྤྱོད་པ་ཡིན་ནོ། །རེ་ཞིག་དེ་ཙམ་ནི་མདོར་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། ཐུན་
མོང་མ་ཡིན་པའི་ཞལ་གདམས་ལས་བརྩམས་པའི་ངོ་སྤྲོད་སྐོར་དང་པོའོ། །
ད་ནི་དོན་དེ་དག་ཅུང་ཟད་ཞིབ་ཏུ་བརྗོད་ན། བྱེད་བཅིངས་ཟབ་མོ་ལ་བརྟེན་ནས། རྟེན་
ལུས་ཀྱི་ཕྱོས་བཟུང་ན་རླུང་སེམས་དབུ་མར་ཅི་རིགས་པར་གནས་པར་གྱུར། བརྟེན་པ་
སེམས་ཀྱི་ཕྱོགས་བཟུང་བ་ལྟར་ན། སེམས་ཉིད་དེ་སེམས་ཉིད་རང་གི་རང་བཞིན་གསལ་
སྟོང་བདེ་བ་ལ་ཅུང་ཟད་གནས་པས། རང་གི་རང་བཞིན་ཅི་རིགས་པ་གསལ་བར་ཤར། 
དཔེར་ན་ཆུ་རྒྱུན་རྙོག་མ་དྲག་ཏུ་འབབ་པ་གཅིག་ལས། སྣོད་བཟང་པོ་གཅིག་ཏུ་བླངས་ནས་
ཡུང་ཙམ་ཞིག་གཡོ་མེད་དུ་བཞག་ན་རྙོག་པ་དེ་ཅུང་ཟད་སངས་སུ་ཉེ་བའི་ཆུ་རང་གི་ཁ་དོག་
ཅི་རིགས་པ་སྟེང་དུ་མངོན་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་སེམས་རྣམས་ཀྱི་དྭངས་མའི་
རང་གཟུགས་དེ་སྟོང་གཟུགས་སུ་ཤར་བ་ཡིན་ཏེ། རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ས་ཁམས་
ཀྱིས་བསྡུས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དྭངས་མ་ཆོས་ཉིད་དེ་རྣལ་འབྱོར་པའི་བློ་ངོར་དུ་བ་དང་
འབར་བའི་རྟགས་སུ་ཤར། དེ་བཞིན་དུ་ཆུ་ཁམས་ཀྱི་དྭངས་མ་སྨིག་རྒྱུ་དང་ཟླ་བ། མེ་ཁམས་
4-1-595


ཀྱི་དྭངས་མ་མཁའ་སྣང་དང་ཉི་མ། རླུང་ཁམས་ཀྱི་དྭངས་མ་མར་མེ་དང་སྒྲ་གཅན། ནམ་
མཁའ་དང་ཡེ་ཤེས་སམ། སྟོང་པ་དང་བདེ་བའི་དྭངས་མ་གློག་དང་ཐིག་ལེར་ཤར་བ་ཡིན་
ནོ། །འདིར་དྭངས་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཆོས་དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱི་རང་གཟུགས་སམ། རང་བཞིན་
ནམ། ཆོས་ཉིད་དེ། དེ་ཡང་གསལ་སྟོང་བདེ་བ་རོ་མཉམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཡང་སྐབས་
འདིར་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་གསལ་སྣང་དུ་ཤར་བས་དེའི་ལྡོག་ཆ་ནས་སྨོས་ན། རང་བཞིན་ཆོས་
ཉིད་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་བརྗོད་དོ། །གཞན་ཡང་འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ་སྒྲུབ་པ་པོ་ལ་དུ་
བ་དང༌། སྒྲ་གཅན་གྱི་ལྟས་ཤར་བ་དེ་ནི་སེམས་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་དེ་དངོས་གནས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀུན་འདུས་ཀྱི་ངོ་བོར་བཞུགས་པ་ལས། ཀུན་རྫོབ་སྣང་
བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ལྡོག་ཆས་ཕྱེ་ན། སོ་སོའི་ཐ་སྙད་སྦྱོར་ཏེ། སྐབས་འདིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པ་དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་ལ་སོགས་པ་རླུང་ཁམས་རྣམ་པར་དག་པའི་ལྷ་ཚོགས་རྣམ་མཇལ་བ་
ཡིན་དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་ལྷ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་ཡིན། གཞི་ལ་བཞུགས་
པའི་སངས་རྒྱས་དེ་རྣམས་སྔར་སྒྲིབ་གཡོགས་འཐུག་པོས་བསྒྲིབས་ཏེ་མ་མཐོང་བ་ལས་ད་ནི་
སྒྲིབ་གཡོགས་ཅུང་ཟད་ཅིག་བསྲབ་པས། སངས་རྒྱས་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཅུང་
ཟད་ཅིག་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་ལས། དུ་བ་ལྟ་བུ་གཅིག་
ལ་ཡང་ནང་ཚན་དུ་ཁམས་དྲུག་གི་དབྱེ་བས། དུ་བ་སེར་པོ་ས་ཁམས། དཀར་པོ་ཆུ་ཁམས། 
དམར་པོ་མེ་ཁམས། ནག་པོ་རླུང་ཁམས། ལྗང་སྔོན་ནམ་མཁའ་ཡེ་ཤེས་ཏེ། རླུང་ཁམས་ཉིད་
ལས་ཕྱེ་བའི་འབྱུང་ཆུང་ལྔའི་རང་གཟུགས་ཏེ། དུ་བ་སོགས་རྟགས་བཅུའི་རིམ་པ་རྣམས་རྣལ་
འབྱོར་པ་ཐམས་ཅད་ལ་འབྱུང་ཞིང༌། ཕལ་ཆེར་ལ་གོ་རིམ་ཀྱང་མ་འཁྲུགས་པར་འབྱུང་བས། 
དུ་བ་ཐོག་མར་མཐོང་ཡང་སྒྲུབ་པ་པོ་ལས་ཀྱི་རིགས་སུ་མ་ངེས་ལ་དེའི་ནང་ཚན་ལ་གནས་
སྐབས་རིགས་སོ་སོར་ངེས་པས། དུ་བ་སེར་པོར་མཐོང་ན་སྒྲུབ་པ་པོ་རྣམ་སྣང་གི་རིགས་ཡིན་
4-1-596


པས། ཚེ་འདི་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡན་ལག་མཐར་ཕྱིན་པའམ། ཚེ་འཕོས་ནས་སངས་རྒྱས་
རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱི་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་འོད་དཀར་
པོ་འོད་དཔག་མེད། དམར་པོ་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན། ནག་པོ་དོན་ཡོད་གྲུབ་པ། ལྗང་གུ་མི་
བསྐྱོད་པ། སྔོན་པོ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལའང་རིམ་བཞིན་སྦྱར། རིགས་སོ་སོར་ངེས་
པའི་གོ་དོན་ཨི་ཐི་བ་ནི་སེམས་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པས། ལམ་
སྒོམ་པའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱིན་རླབས་འཇུག་མཉམ་ཡིན་ཀྱང༌། ཐོག་མར་དྲི་
མ་འདག་ཚུལ་ལ་གཟུགས་ཕུང་གི་དྲི་མ་བྱང་བའི་འགོ་རྩོམ་པ་སྔ་ན་རྣམ་སྣང༌། འདུ་ཤེས་ཀྱི་
དྲི་མ་དག་པ་འགོ་རྩོམ་པ་སྔ་ན་འོད་དཔག་མེད་ཀྱི་རིགས་སོགས་ཏེ། གཞན་ལའང་རིགས་
འགྲེའོ། །ཡང་དུ་བ་སོགས་ལྷ་ཡབ་དང་། འབར་བ་སོགས་ལྷ་ཡུམ་ལའང་སྦྱོར་ཞིང༌། ནུས་
མ་བཅུ་ལའང་སྦྱོར། འདི་དག་དོན་དམ་པར་དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སོ་སོར་སྦྱོར་བ་
འདི་གྲངས་མཚུངས་སམ། ཆོས་མཚུངས་ཙམ་སྦྱར་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ། 
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡབ་ཡུམ་བཅུ་དང༌། ནུས་མ་བཅུ་ལ་སོགས་པ་དངོས་ཡིན་པ་ལ་ཡིན་
པར་ངོ་སྤྲད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དེ་དངོས་ཡིན་ཀྱང་ལམ་ཕྱི་མ་རྣམས་བསྒོམས་པས་
བོགས་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན། རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་མཐོང་བའི་རི་དེ་རི་དངོས་ཡིན་
ཀྱང༌། ཕྱིས་རབ་རིབ་བསལ་ནས་བལྟས་པའི་ཚེ་སྔ་མ་དང་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་བཞིན་ནོ། 
དེ་བཞིན་དུ་དུ་བར་སྣང་བ་ནི་བྱ་བ་སྒྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་སྣང་ཡིན། སྨིག་རྒྱུ་མཉམ་ཉིད། 
མཁའ་སྣང་སོར་རྟོག མར་མེ་ཆོས་དབྱིངས། ཐིག་ལེ་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །འབར་བ་
སོགས་ལྔ་ལའང་དེས་རིགས་འགྲེ་ཞེས་སོ་སོར་སྦྱར། ནང་ཚན་དུ་ཁ་དོག་ལྔའམ་དྲུག་ནི་ཚད་
མེད་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཏེ། དུང་སེར་པོ་ནི། བྱ་སྒྲུབ་ཡེ་ཤེས་བྱམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་
དབྱེར་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཡིན། དཀར་པོ་སྙིང་རྗེ། དམར་བོ་དགའ་བ། ནག་པོ་བཏང་སྙོམས། 
4-1-597


ལྗང་སྔོན་ནི་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་ངོ་སྤྲོད། དེ་བཞིན་རྟགས་བཅུ་པོ་ཕར་ཕྱིན་
བཅུའི་རང་སྣང་དུ་ཡང་ངོ་སྤྲོད་དེ། དེ་དག་ནི་རྟགས་བཅུ་སོ་སོར་སྣང་བ་ལས་བརྩམས་ནས། 
རེ་རེར་ངོ་སྤྲོད་པའི་ཚུལ་ཏེ། ངོ་སྤྲོད་སྐོར་གཉིས་པའོ། །
ད་ནི་དེ་རྣམས་ཐུན་མོང་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་ངོ་སྤྲོད་པ་ལ། དང་པོ་དུ་
སོགས་ཀྱི་རྟགས་རྣམས་ཆོས་ཐམས་ཅད་པར་བསྟན་པ་ནི། ཇི་སྐད་དུ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་
མ་གཏོག་པར། །གང་ཕྱི་ཆོས་མེད་དེ་ཡི་ཕྱིར། །ཞེས་གསུང་པ་ལྟར། དུ་སོགས་འོད་གསལ་
གྱི་སྣང་བ་ལས་གཞན་པའི་ཆོས་མེད་ཅེས་ཐ་སྙད་སྦྱར་ཏེ། དཔེར་ན་མེ་ལོང་དྭངས་པ་ལ་
སྣོད་བཅུད་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་མཐའ་ཡས་པར་ཤར་ན་ཤར་བའི་དུས་དེ་ཉིད་དུ་མེ་ལོང་ལས་
གཞན་པའི་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་མེད་ཅེས་བྱ་སྟེ། དེས་ན་ས་ཁམས་ཀྱིས་བསྡུས་
པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དུ་བའི་རྟགས་སུ་ཤར། དུ་སྣང་ཉིད་ཆོས་ཉིད་ཡིན། དུ་སྣང་
ཆོས་ཉིད་དེ་ཉིད་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་གདོད་མ་ནས་གནས། དེ་ལྟར་གནས་ཀྱང་སྔར་ནི་
ཆོས་ཉིད་དེ་ལ་ཀུན་རྫོབ་འཁྲུལ་པའི་ལས་སྣང་ས་ཁམས་ཀྱི་སྣང་བ་རྣམས་ཤར་ནས། དངོས་
གནས་ལ་ཡོད་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་མ་མཐོང༌། དངོས་གནས་ལ་མེད་ཀྱང་
འཁྲུལ་སྣང་ལ་ཤར་པའི་ས་ཁམས་ལས་སྣང་གིས་བསྡུས་པ་རྣམས་མཐོང༌། སྐབས་འདིར་
ཆོས་དབྱིངས་ཟབ་མོའི་དོན་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པས་ས་ཁམས་ངོས་སྐལ་གྱི་དྲི་མ་ཅུང་ཟད་
བསྲབས། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་ཅུང་ཟད་ཤར། དེ་ཡང་ཆོས་དབྱིངས་དེ་དུ་བའི་སྣང་བ་མ་ཡིན་
པ་ལ་དུ་བའི་རྣམ་པར་ཤར་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་ན། དེ་ལྟར་མ་ཡིན། ཡིན་པ་ལ་ཡིན་པར་མཐོང་
བ་ཡིན། དུ་བའི་སྣང་བར་མ་ཟད་ཆོས་དབྱིངས་དེ་འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྣང་
བ་ཅན་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་གཟུགས་དང༌། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་གྱི་སྟོང་
གཟུགས་ཞེས་བྱ། དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ཀྱང་ད་ལྟ་རྣལ་འབྱོར་ལས་དང་པོ་པ་རྣམས་
4-1-598


ཀྱི་སེམས་སྒྲིབ་པས་བསྒྲིབས་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་རྣམ་པ་གཞན་རྣམས་མ་མཐོང༌། མ་
རིག་མ་ཤེས་མ་རྟོགས་པ་ཡིན། ས་རླུང་ཅུང་ཟད་དབུ་མར་ཟློག་པས་ཆོས་ཉིད་དེ་དུ་བའི་རྣམ་
པར་ཡོད་པའི་ཕྱོགས་ནས་ཅུང་ཟད་མཐོང་བ་ལགས་སོ། །དེས་ན་ཕྱི་ནང་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་སྣང་
བ་སྣ་ཚོགས་པ་འདི་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ས་ཁམས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཇི་སྙེད་པ་ཞིག་འདུག་
ལ། དེ་ཐམས་ཅད་འཁྲུལ་ངོར་དོན་བྱེད་ནུས་པ་ཡིན་ཀྱང་འཁྲུལ་ངོ་ཙམ་ཡིན་གྱི། དངོས་པོའི་
གནས་ཚུལ་ལ་གྲུབ་པ་མེད། དེ་རྣམས་ཡོད་མ་མྱོང་ཡང་དེ་དག་གི་{བྱུང་[ཐད་]ནས་ཁམས་
ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡེ་ཤེས་{རེ་[དེ་]ཡོད། དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ཀྱང་དེའི་ནང་ནས་{དེ་ལ་
[ད་ལྟ་]དུ་བའི་རྣམ་པ་དེ་མཐོང་བ་ཡིན། དེས་ན་དུ་བའི་རྟགས་ལས་གཞན་པའི་ས་ཁམས་
ཀྱི་ཆོས་མེད་ཅེས་བརྗོད། དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་ངོ་དང་བསྟུན་ནས་དཔེར་
བརྗོད་ན། མེ་ལོང་ལ་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ཤར་བའི་དུས་ན་ལྗོན་ཤིང་གི་གཟུགས་
བརྙན་ལྗོན་ཤིང་དངོས་སུ་སྣང༌། རིའི་གཟུགས་བརྙན་རི་དངོས་སུ་སྣང་སྟེ། ལྗོན་ཤིང་དང་རི་
དེ་དག་མེ་ལོང་གི་ངོས་བརྡར་བརྡར་པོ་དང་རྣམ་པ་ཡེ་མི་འདྲ་བར། མེ་ལོང་ལས་ཐ་དད་པར་
སྣང་ཡང་བློ་འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་ཡིན། སྣོད་བཅུད་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་དེ་རྣམས་མེ་ལོང་ལས་
ལོགས་སུ་མེད། མེ་ལོང་ཡང་ཡིན་ལ་རི་དང་ཤིང་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པའང་དེ་ན་མེད་པས། 
མེ་ལོང་དང་ངོ་བོ་ཡང་གཅིག་ཏུ་མེད། མདོར་ན་དེ་ན་རི་དང་ཤིང་ལ་སོགས་པ་རྫས་སུ་གྲུབ་
པ་ཞིག་ཡོད་ན། དེ་མེ་ལོང་དང་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་རུང་དུ་གྲུབ་དགོས་ཀྱང༌། གཟུགས་
བརྙན་དེ་དག་རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་པའི་འཁྲུལ་སྣང་ཙམ་མ་གཏོགས་དངོས་གནས་ལ་མེད་པའི་
ཕྱིར་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་དུ་ཡང་མི་བརྗོད་དོ། །མེ་ལོང་དང་གཟུགས་བརྙན་གཅིག་དང་
ཐ་དད་གང་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིང༌། གཟུགས་བརྙན་རྣམས་དངོས་གནས་ལ་མེད་མོད་ཀྱང་
གཟུགས་བརྙན་དེ་དག་འཆར་བའི་གཞི་མེ་ལོང་ཙམ་ཞིག་ཡོད་དོ། །དེས་ན་མེ་ལོང་ལས། 
4-1-599


གཞན་གཟུགས་བརྙན་མེད་དོ་ཞེས་བརྡ་སྦྱོར་བ་{དང་}འདྲ་སྟེ། མེ་ལོང་ནི་ས་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་
ཉིད་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་དུ་སྣང་གི་དཔེ་ཡིན་ལ་གཟུགས་བརྙན་ནི་ས་ཁམས་ཀྱིས་
བསྡུས་པའི་ལས་སྣང་རྣམས་ཀྱི་དཔེ་ཡིན་ཏེ། ལས་སྣང་གི་ས་ཁམས་འདི་རྣམས་མེད་བཞིན་
དུ་སྣང་བའི་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་པས། ཡེ་ཤེས་དུ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་དང་གཅིག་ཏུ་ཡང་མ་བཏུབ། 
ཐ་དད་དུ་ཡང་མ་བཏུབ་པ་ཡིན་ལ། ཡེ་ཤེས་དེ་ནི་གདོད་མ་ནས་གནས་པ་ལམ་བསྒོམས་
པས་ཅུང་ཟད་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཙམ་ཞིག་མཚོན་བྱེད་དུ་བྱས་ནས་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱར་
བར་བྱ་སྟེ། སྨིག་རྒྱུའི་རྟགས་ནི་ཆུ་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཆུ་ཁམས་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན། མཁའ་
སྣང་གི་རྟགས་ནི་མེ་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་མེ་ཁམས་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན། མར་མེའི་རྟགས་ནི་
རླུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་རླུང་ཁམས་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན། ཐིག་ལེའི་རྟགས་ནི་མཁའ་ཁམས་
ཀྱི་ཆོས་ཉིད་མཁའ་ཁམས་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་སྨིག་རྒྱུའི་རྟགས་ལས་གཞན་
པའི་ཆུ་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་མེད་ཅེས་པ་ནས། ཐིག་ལེའི་རྟགས་ལས་གཞན་པའི་མཁའ་ཁམས་ཀྱི་
ཆོས་མེད་ཅེས་སྦྱར་ཏེ། རྟགས་གཞན་ལྔ་ལའང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཡང་འགའ་ཞིག་གི་བསམ་
པ་ལ། དུ་བ་ནི་ས་ཁམས་ཁོ་ནའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པས་ཆུ་ལ་སོགས་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་
དུ་སྨིག་རྒྱུ་ནི་ཆུ་ཁམས་ཁོ་ནའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པ་སོགས་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པ་དུ་མར་འགྱུར་རོ་
སྙམ་པ་འབྱུང་སྟེ། འདི་ལ་བརྗོད་པ། དུ་མར་སྣང་ཡང་དུ་མ་མིན། །གཅིག་པའི་རྣམ་གཞག་
བྱེད་མོད་ཀྱང༌། །གཅིག་དང་ཐ་དད་ལ་སོགས་པ། །སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་ཀུན་ལས་གྲོལ། །
ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་པས། རྣལ་འབྱོར་པའི་བློ་ངོ་ལ་རྟགས་བཅུ་ཐ་དད་དུ་འཆར་ཏེ། ཐ་དད་དུ་
སྣང་བའི་ཆ་ནས་འཁྲུལ་པ་ཡིན། རང་བཞིན་དབྱེ་བ་མེད་པས་རྟགས་བཅུ་ངོ་བོ་གཅིག་ཅེས་
ཐ་སྙད་བྱ་ལ། དོན་དམ་པར་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་ཡང་གཞག་ཏུ་མེད་མོད། དུ་སྣང་དེ་ཀ་
སྨིག་རྒྱུའི་རྟགས་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་གཅིག་པའི་རྣམ་གཞག་བྱས་ཀྱང་རྣམ་
4-1-600


གཞག་འཐད་ལྡན་ཡིན། མདོར་ན་དུ་བར་སྣང་བ་མ་འཁྲུལ་བ་ནས་ཐིག་ལེར་སྣང་བའི་བར་
མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ཡིན། དུ་བར་སྣང་བ་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ཀྱང༌། སྨིག་རྒྱུ་ལ་
སོགས་པར་མི་སྣང་བའི་ཆ་ནས་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ལ། སྤྱིར་ནི་རྟགས་བཅུ་ཐ་དད་པར་འཛིན་
པ་སོགས་ནི་དུ་བར་སྣང་བའི་ཡེ་ཤེས་དེས་འཛིན་པ་མ་ཡིན་གྱི། རྗེས་ཀྱི་རྟོག་པས་འཛིན་
པ་ཡིན་ལ། རྟོགས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པར་ཐམས་ཅད་དུ་གྲགས་ཤིང་གྲུབ་བོ། །
འོ་ན་ཆོས་ཉིད་ལ་དབྱེ་བ་མེད་ན། སའི་ཆོས་ཉིད་དུ་བ། ཆུའི་ཆོས་ཉིད་སྨིག་རྒྱུ་ཞེས་སོགས་
སོ་སོར་སྦྱོར་བ་ཅི་ཡིན་སྙམ་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་བརྗོད་པ། ཆོས་ཉིད་ལ་ངོ་བོས་
དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང༌། རྣམ་གཞག་འཇོག་པའི་ཚེ་ལྡོག་ཆ་ཙམ་གྱི་དབྱེ་བས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་
ཐ་དད་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་འཇོག་པ་ལ་འགལ་བ་མེད་ཅིང༌། དོན་གྱི་སྙིང་པོ་ནི་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་
ཏེ། ཆོས་དབྱིངས་གཅིག་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་པ་ལས། དུ་བའི་རྣམ་པ་ཡིན་པའི་
ཆ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་མ་རིག་པའི་འཁྲུལ་པ་ཞུགས་པ་ལས་ས་ཁམས་ལས་སྣང་གི་སྣང་
བ་སྣ་ཚོགས་འཆར་བ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ཐིག་ལེའི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་
ཆ་ལ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཉིད་ཀྱིས་རང་གི་རང་བཞིན་མ་ཤེས་ཤིང་འཁྲུལ་པའི་མ་རིག་པ་
ཞུགས་པ་ལས་ཐ་མལ་ལས་སྣང་མཁའ་ཁམས་ཀྱི་སྣང་བ་ཤར་བའི་བར་དུ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་
ས་ཁམས་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དུ་བའི་རྣམ་པ་ལ་འཁྲུལ་བའི་ཆ་ནས་བཟུང་སྟེ། མཁའ་ཁམས་ནི་
ཆོས་ཉིད་ཐིག་ལེའི་རྣམ་པ་ལ་འཁྲུལ་བའི་བར་གྱི་སྣང་བ་ཡིན་པས། རྟགས་བཅུ་ནི་ས་ཁམས་
སོགས་དེ་དང་དེའི་ཆོས་ཉིད་དུ་འཇོག་པ་ཡིན་ཅིང༌། འདིར་སོ་སོར་སྡུད་པ་ལ་སོགས་པའི་
ལམ་བསྒོམས་པས་ཀྱང་ཐ་མལ་ལ་འཁྲུལ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ལས་རླུང་རྣམས་ཀྱི་ནང་
ནས་ས་ཁམས་ཀྱི་ལས་རླུང་ཅུང་ཟད་ཟིན་པས་སྔར་ས་ཁམས་ཁོ་རང་ཆོས་ཉིད་དུ་བའི་རྣམ་
པ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་པ་ལས་འཁྲུལ་སྣང་གི་རྒྱུ་རླུང་ཅུང་ཟད་ཉམས་
4-1-601


པས། ས་ཁམས་ཀྱི་འཁྲུལ་སྣང་ཅུང་ཟད་ཆུང་ངུ་སོང་ནས། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམས་ཀྱི་
ནང་ནས་དུ་བའི་རྣམ་པ་ཅུང་ཟད་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། དེས་ན་སོར་སྡུད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་པ་ལས་
དང་པོ་པས་མཐོང་བའི་དུ་བའི་རྟགས་དེ་རྟགས་ཁོ་རང་གི་དངོས་གནས་ལ་རྣམ་ཀུན་མཆོག་
ལྡན་གྱི་སྟོང་གཟུགས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་འཁོར་འདས་སྲིད་ཞིའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་
པ་ཅན་དུ་གནས་པ་ཡིན་ཀྱང༌། རྣལ་འབྱོར་པའི་ཤེས་རྒྱུད་ལས་དང་པོ་པར་སོང་བས། རྣམ་
པ་གཞན་རྣམས་མ་མཐོང་ཞིང༌། དུ་བའི་རྣམ་པ་ཁོ་ན་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། དེ་བཞིན་དུ་རྟགས་
བཅུ་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེས་ན་རྟགས་བཅུ་འདི་རྣམས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་
ཉིད་དམ་དྭངས་མ་ཡིན་ཀྱང༌། རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་དྭངས་མའི་རང་གཟུགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་
དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་བྱེད་བཅིངས་དང་དམིགས་པའི་གནད་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་བརྟེན་ནས་
འབྱུང་བ་ལྔའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་རྣམས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་
མཐོང་བར་འགྱུར་གྱི། དངོས་པོ་གཞན་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པའི་ཐབས་མེད་པས་རྩ་རླུང་ཐིག་
ལེའི་སྒོས་ཀྱི་དྭངས་མ་ཡིན་ཚུལ་དུ་བཅོས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་
ཉིད་ཡིན་པའི་ཚུལ་ལས་བརྩམས་ཏེ་ངོ་སྤྲད་པ་སྟེ། ངོ་སྤྲོད་སྐོར་གསུམ་པའོ། །
གཞན་ཡང་དུ་སོགས་རྟགས་རྣམས་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་
པ་དང༌། རྩ་ཁམས་རྣམས་ཀྱི་དྭངས་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པ་དང༌། སྦྱང་
གཞི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པ་དང༌། ཀུན་གཞི་དགེ་བ་ཡིན་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་ལྷ་སྔགས་ཐམས་
ཅད་པ་ཡིན་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་པའི་ཕྱི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་འདི་བསྒོམས་
པས་ཞིང་ཐམས་ཅད་སྦྱངས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་
བྱས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ལུས་ཀྱི་རྩ་ཁམས་ཐིག་ལེ་ཐམས་ཅད་དག་པར་འགྱུར་བ་
དང༌། འདི་བསྒོམས་པས་དཀར་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྒོམས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། འདིའི་
4-1-602


སྟེང་གི་དྲི་མ་དག་ན་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། འདིའི་སྒོམ་པ་མཐར་ཕྱིན་
པས་ལམ་ཐམས་ཅད་སྒོམ་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སྟོང་གཟུགས་འདི་ལ་བརྟན་
པ་ཐོབ་ཅིང་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྲུབ་ན་ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་ཅིང༌། སྔགས་འབྲས་
ཐམས་ཅད་གྲུབ་པས་ལས་ཚོགས་དང་དངོས་གྲུབ་ཀྱི་རིགས་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་
དང༌། བྱང་ཕྱོགས་སོགས་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་དང༌། སྟོབས་བཅུ་སོགས་འབྲས་བུའི་ཡོན་ཏན་
ཐམས་ཅད་ཀྱང་འདི་ཉིད་ལ་རང་ཆས་སུ་བཞུགས་པས། འདི་བསྒོམས་པས་དེ་ཐམས་ཅད་
ཀྱང་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །རྟགས་བཅུ་མཐོང་བ་དེ་ནི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མཐོང་
བ་ཡིན་ལ། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའམ། སེམས་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། དོན་
དམ་བདེན་པ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་ཞེས་བྱ་
བ་ཡང་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་འདི་ཡིན་ནོ། །འདི་ནི་ཆད་སྟོང་མ་ཡིན་བེམ་སྟོང་མ་
ཡིན། མེད་པར་དགག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་མ་ཡིན། ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིར་ཡང་མ་ཡིན་པ་
དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་ཟེར་བ་དེ་འདྲའི་རིགས་སྒྲ་ཆེ་ལ་དོན་ཆུང་བ་དེ་ཚན་མ་ཡིན། ཡང་དག་པའི་
རིག་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གདོད་ནས་ཤར་བ་འདི་ཡིན་ཏེ། སྣང་མེད་མ་ཡིན་པར་རང་
རིག་རང་གསལ་རྟགས་བཅུར་ཤར་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་ཞིང་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་པ་འདི་གོང་དུ་
བཤད་པ་ལྟར་རྟགས་དང་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་ལགས་སོ། །འདི་རྣམས་དོན་དམ་པའི་སངས་
རྒྱས་དངོས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྟོབས་སོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མ་ལུས་པའང་འདི་ལ་
རང་ཆས་སུ་ཡོད། རང་གིས་སྒོམ་པར་ནུས་ན་རིམ་གྱིས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་ཞིང་རྟོགས་
པར་འགྱུར་རྣམ་གྲངས་ཉེ་ཚེ་ཙམ་བརྗོད་ན། འདི་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པས་མི་དགེ་བའི་
རྣམ་རྟོག་ཐམས་ཅད་འགག དད་པ་དང་སྙིང་རྗེ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པ་རྣམས་
དམིགས་རྣམ་ལོགས་སུ་ཆེད་ཀྱི་མ་བསྒོམས་ཀྱང་རང་ཤུགས་སུ་འཆར་ལུས་ངག་གི་འཇུག་
4-1-603


ལྡོག་ཁྱད་པར་ཅན་ཤུགས་ལ་འབྱུང༌། འཛག་མེད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱང་མྱུར་དུ་ཐོབ་པས་དོན་
དམ་འོད་གསལ་ཀྱིས་སྣང་བ་འདི་ཀ་ལྷག་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང་དོན་དམ་པའི་
འདུལ་བ་ཡིན། རྟོག་དཔྱོད་ཅན་དང་རྟོག་མེད་དཔྱོད་ཙམ་དང༌། རྟོག་དཔྱོད་གཉིས་ཀ་སྤངས་
པ་དང༌། དགའ་བ་ཅན་དང༌། བདེ་བ་ཅན་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཁོ་ན་ཅན་དང༌། གསལ་སྟོང་
བདེ་བའི་ཉམས་སྣ་ཚོགས་དང༌། འདུ་ཤེས་དང་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མཐའ་ཡས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་
དང༌། ཟད་པར་ལ་སོགས་པའི་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་པ་འཆར་ཞིང༌། རིན་ཆེན་སྣང་བ་དང་ཟླ་
བ་སྒྲོན་མ་ལ་སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་
ཅད་ཀྱང་འདི་ལ་མཉམ་པར་བཞག་ན་མྱུར་དུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་པའི་མདོ་སྡེ་དང་ལྷག་
པ་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་ཡིན། འདི་ཉིད་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཅིང༌། འདིའི་སྟེང་
ན་གཟུང་འཛིན་གྱི་སྣང་བ་ནུབ། རྣམ་རྟོག་འགགས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་གསལ་པོར་འཆར་
བ་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ན་དོན་དམ་པའི་མངོན་པ་དང༌། ལྷག་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་
པ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་དབྱིངས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡིན་ལ། ཆོས་སྐུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག་ཡིན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་
དཀོན་མཆོག་གི་སྙིང་པོའམ་མཆོག་ཡིན། ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འཕགས་
པའི་དགེ་འདུན་གྱི་རྟོགས་{པ་[བྱ་]ཡིན་པས། [གང་]ཞིག་རྟོགས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་དོན་
དམ་པའི་དགེ་འདུན་ཡང་འདི་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་འོད་གསལ་གྱི་རྟགས་སྣང་འདི་རྣམས་
ལ་མཉམ་པར་བཞག་པས་ཇི་ལྟ་བ་དང་ཇི་སྙེད་པའི་ཤེས་བྱ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཤེས་རབ་
ངང་གིས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདི་དོན་དམ་པའི་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་བཞི་རུ་གནས་པའི་རྟགས་
ཡིན། བརྩོན་འགྲུས་ངང་གིས་སྐྱེ་སྟེ། དོན་དམ་པའི་ཡང་དག་སྤོང་བ་བཞི་ཡིན་པའི་རྟགས་
ཡིན། དེ་སོགས་ལམ་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་སྦྱར། འདི་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པས་ཉོན་
4-1-604


མོངས་རང་བྱུང་གི་ཉམས་དང་རྣམ་རྟོག་རང་བྱུང་གི་ཉམས་སྣ་ཚོགས་པ་འཆར། དེ་ནི་ཉོན་
མོངས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། དོན་དམ་པའི་འདོད་ཆགས་དང་
ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་མཐོང་བ་ཡིན། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གི་གནས་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་
སོགས་ཀྱི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་འཆར། དེ་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་རྟགས་དང༌། 
དོན་དམ་པའི་ལྷ་དང༌། དོན་དམ་པའི་དམྱལ་བ་དང༌། དོན་དམ་གྱི་མི་ལ་སོགས་པར་རང་
ཆས་སུ་བཞུགས་པའི་རྟགས་ཡིན། ཡི་དམ་ལྷ་དང་སངས་རྒྱས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཆ་ལུགས་
མང་པོ་མཐོང༌། དེ་ནི་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མཚན་དཔེ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་དུ་
མས་བརྒྱན་པར་བཞུགས་པའི་རྟགས་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ནང་ནས་དག་པའི་
སྣང་བར་བཞུགས་པའི་རྟགས་ཡིན། གཞན་ཡང་མངོན་ཤེས་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྤྲོས་བྲལ་
དང༌། སྟོང་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་གཞན་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པ་
ཉམས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་འཆར་ཏེ། དེ་ནི་སྟོང་གཟུགས་ཞེས་ཀྱང་བྱ། སེམས་ཉིད་ཅེས་ཀྱང་བྱ། དོན་
དམ་བདེན་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་བ་འདི་གདོད་མ་ནས་ཇི་ལྟ་བ་དང་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་
དང༌། མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་གསུམ་གྱི་ངོ་བོར་རྟག་ཏུ་གདོད་ནས་ཡོད་པ་དང༌། སྐུ་གསུང་ཐུགས་
ཡོན་ཏན་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་རྣམ་པ་མཐའ་ཡས་པར་ཡེ་ནས་བཞུགས་ཤིང༌། བཞུགས་པ་ལྟར་
རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མིག་གིས་ཅི་རིགས་པར་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་སྟོང་
གཟུགས་བསྒོམས་པས་ཞིང་སྦྱངས་པར་འགྱུར་ཚུལ་ནས་འདིའི་བར་དུ་བརྗོད་པ་རྣམས་ཀྱི་
དོན་རྒྱ་ཆེར་བཤད་ན་ངོ་སྤྲོད་མཐའ་ཡས་པར་འགྱུར་མོད་ཀྱི། ཡི་གེ་མངས་པས་འཇིགས་
པའི་ཕྱིར་དང༌། ཉམས་མྱོང་དང་བསྟུན་ནས་བཤད་དགོས་པ་ཡི་གེར་འགོད་མི་ལང་བའི་ཕྱིར་
དང༌། ཕྱོགས་ཙམ་སྨྲོས་པ་འདིས་གོ་ཞིང་སྟོན་པར་འགྱུར་པའི་ཕྱིར། མདོ་ཙམ་འདི་ལས་མ་
བསྟན་ནོ། །དེ་དག་གིས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་གཟུགས་སུ་འདུས་པར་ངོ་སྤྲད་པ་སྟེ། ངོ་
4-1-605


སྤྲོད་སྐོར་བཞི་པའོ། །
དེ་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ངོ་སྤྲོད་པ་ལ། སྟོང་ཉིད་ཆོས་ཀུན་གྱི་གཞི་ཡིན་
པར་བསྟན། རང་བཞིན་གདོད་ནས་སྤྲོས་བྲལ་དུ་གཏན་ལ་ཕབ། དོན་དམ་བསལ་བཞག་
མེད་པའི་གནས་ལ་ངེས་པ་བསྐྱེད་པའོ། །དང་པོ་ནི། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་ཉིད་ཡེ་
ཤེས་འདི་ག་འབྲས་བུའི་མཐར་ཐུག་རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔ་རིགས་དྲུག་ཡེ་ཤེས་ལྔའམ་ཡེ་ཤེས་
དྲུག་སོགས་གདོད་མ་ནས་ཡིན་པའི་གནད་ཀྱི་སེམས་ཉིད་གཅིག་པུ་འབྲས་བུའི་ཆོས་ཐམས་
ཅད་དུ་ཤར། གཞི་འབྲས་དབྱེ་བ་མེད་པའི་གནད་ཀྱིས་སེམས་ཉིད་གཅིག་པུ་གཞི་འབྲས་
གཉིས་ཀ་དང་རྣམ་པ་མཐུན་པའི་ལམ་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དུ་ཤར། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཉིད་
གཅིག་པུའི་དྲི་མ་བག་ཆགས་ཀྱི་སྣང་ཆ་ལས། གཞི་འཁོར་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཤར་ཏེ། 
ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྡོ་རྗེ་ལུས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་མཐའ་ཡས་པ་དང༌། ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་
རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འདི་དག་ཤར་བ་ཡིན་པས། མདོར་ན་ཡེ་ཤེས་གཅིག་ཉིད་འཁོར་འདས་
ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དུ་སྤྲུལ་པའམ། གཅིག་ཉིད་དུ་མར་ཤར་ཡང་དུ་མ་གཅིག་གི་རང་བཞིན་
ལས་མ་འདས་ཞེས་བྱ། གོང་དུའང་དོན་གྱིས་ན་བཤད་མོད་ཀྱི། འདིར་སྔར་ལས་ཅུང་ཟད་
གསལ་བར་བརྗོད་ན། སེམས་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་འཆར་ཚུལ་ལ་འཁོར་བའི་ཆོས་
དང་མཚུངས་པའི་ལྷ་དང་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་པ་མ་ཡིན། 
དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཡིན། སྦྱང་བྱ་མ་ཡིན། སྦྱང་གཞི་ཡིན། དག་བྱ་མ་ཡིན། དག་གཞི་ཡིན། 
ཆོས་ཅན་མ་ཡིན། ཆོས་ཉིད་ཡིན་ལ། ཀུན་རྫོབ་ལས་སྣང་གི་ལྷ་དང་དམྱལ་བ་རྣམས་ནི་དོན་
དུ་མ་གྲུབ་སེམས་སྣང་ཡིན། དོན་དམ་གྱི་རྣམ་པ་མ་ཡིན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡིན། སྦྱང་གཞི་
མ་ཡིན་སྦྱང་བྱ་ཡིན། དག་གཞི་མ་ཡིན་དག་བྱ་ཡིན། ཆོས་ཉིད་མ་ཡིན་ཆོས་ཅན་ཡིན། འདིས་
མཚོན་ནས་དོན་དམ་པའི་སྲིད་གསུམ་གྱི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་གནས་ལུགས་ཡིན་ཅིང༌། ཀུན་
4-1-606


རྫོབ་སྲིད་གསུམ་གྱི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཉིད་ཀྱི་
རང་བཞིན་ལ་དད་པ་དང་སྙིང་རྗེ་དང་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་གདོད་ནས་གནས་པ་
དེ་ནི་དོན་དམ་དང་སྦྱང་གཞི་སོགས་ཡིན་ལ། ལམ་དང་རྩོལ་བས་གསར་དུ་བསྐྱེད་པའི་དད་
པ་དང་སྙིང་རྗེ་དང་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་དང་དག་བྱེད་ཀྱི་ལམ་ཡིན་གྱི། 
དོན་དམ་དང་དག་གཞི་ལ་སོགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ལམ་གྱི་ཆོས་འདི་{དག་}དག་གཞི། དག་
བྱ། དག་བྱེད། དག་འབྲས་བཞི་འམ། སྦྱང་གཞི། སྦྱང་བྱ། སྦྱོང་བྱེད། སྦྱངས་འབྲས་བཞིས་
ཟླས་ཕྱེ་བའི་སྦྱོང་བྱེད་དང༌། དག་བྱེད་ཁོ་ན་ཡིན་ཀྱང༌། སྦྱང་གཞི་སྦྱང་བྱ་གཉིས་སུ་ཆོས་
ཐམས་ཅད་བསྡུ་བའི་ཚེ། ལམ་དུས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པ་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་དེ་རྣམས་ནི་ཀུན་
རྫོབ་པའི་ཆོས་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རིམ་གྱིས་འདོར་དགོས་པའི་ཕྱིར་སྦྱང་བྱའི་ཕྱོགས་
སུ་བསྡུ་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟེང་གི་ཆོས་ཡང་དག་པར་འབྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ནང་རིག་ཙམ་གྱི་
ལྡོག་ཆ་སོགས་ནི་སྦྱང་གཞིའི་ནང་དུ་བསྡུ་སྟེ། དེ་ལྟ་བའི་རིགས་རྒྱུན་ནམ་དུ་ཡང་མི་ལྡོག་པ་
དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་པར་དོན་དམ་དང་མཐུན་ཅིང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་ལམ་
བདེན་གདུལ་བྱ་གཞན་སྣང་དུ་འགྲོ་བའི་དོན་སྤྱོད་པའི་ཡེ་ཤེས་དེའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་གཅོད་པའི་སྐབས་འདིར། གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེ་བ་མེད་པའི་གནད་ཀྱིས་
སྦྱངས་འབྲས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྦྱང་གཞིར་བསྡུའོ། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་སྟོབས་སོགས་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡོན་ཏན་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཐམས་
ཅད་ནི་དོན་དམ་དང་སྦྱང་གཞི་སོགས་ཡིན་ལ། ལམ་བསྒོམ་པས་གསར་དུ་ཐོབ་པའི་ལྡོག་ཆ་
གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་སྤངས་པའི་ཆ་རྣམས་དང༌། གདུལ་བྱ་གཞན་སྣང་དུ་སྟོན་པ་རྣམས་དང༌། 
གཞན་སྣང་དུ་འཆར་དུ་རུང་བ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་དང་སྦྱངས་འབྲས་ཡིན་ཅིང་སྦྱང་གཞི་མ་
ཡིན་ནོ། །དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་སྐབས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྣམ་དག་གི་ཆ་དེ་ནི་སྦྱང་གཞི་སྦྱངས་
4-1-607


འབྲས་གཉིས་ཀར་ཡིན་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཀྱི། གཞིའི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་དང༌། གཞི་
ལམ་འབྲས་གསུམ་སྤྱིའི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་བརྗོད་ཀྱང་རུང་སྟེ། གདོད་མའི་སེམས་ཉིད་དེ་ག་
སྦྱངས་འབྲས་མཐར་ཐུག་དང་དོན་དམ་པའི་སྦྱངས་འབྲས་ཡིན་ནོ། །ཡང་འདིར་ལོག་རྟོག་
འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སེམས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་ལས་ནི་འཁོར་
བ་འབྱུང་གི་གཞན་གཉིས་མི་འབྱུང་ལ། ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པ་སོགས་ལས་གཞན་གཉིས་
འབྱུང་ཞིང་འཁོར་བ་མི་འབྱུང་ཞིང༌། ཡེ་ཤེས་ལྔའི་རྣམ་པ་སོགས་ལས་གཞི་ལམ་གཉིས་མི་
འབྱུང་བས་རྣམ་པ་སོ་སོ་ཐ་དད་པ་རྣམས་བྱེད་ལས་ཐ་དད་པར་ངེས་ཤིང༌། བྱེད་ལས་ཐ་དད་
པས་ངོ་བོ་ཡང་ཐ་དད་པར་འགྱུར་ལ། དེའི་ཕྱིར་དུ་མའི་རང་བཞིན་ཅན་ཀུན་རྫོབ་པ་བརྫུན་
པ་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་འགའ་ཞིག་གི་བསམ་པ་ལ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་
བརྗོད་པ་བདེན་ཏེ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་འདི་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་གནས་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་
པར་ཟད་དོ། །འོན་ཀྱང་སྐྱོན་དེ་ལྟར་མི་འཇུག་སྟེ། འདིར་དོན་དམ་པ་དམྱལ་བའི་རྣམ་པ་གང་
ཡིན་པ་དེ་ཀ་སྙིང་རྗེའི་རྣམ་པ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པའང་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་
ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པའང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་མང་པོ་སོ་སོ་ཐ་དད་པ་དུས་གཅིག་ཏུ་
ཤིང་ལ་འབྲས་བུ་མང་པོ་ཆགས་པ་བཞིན་དུ་ལྡན་པ་མ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་
གཅིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པ་ཡིན་པས། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་དང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་དང་
དབང་པོ་ཐམས་ཅད་པ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན་གྱི། རྣམ་པ་ཐ་དད་པ་དང༌། རྣམ་པ་སོ་སོ་བ་དང༌། 
དབང་པོ་སོ་སོ་བ་ཞེས་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་གཅིག་པུ་གཉིས་སུ་
མེད་པ་ཡིན་ཀྱང༌། དོན་དམ་པའི་དམྱལ་བའི་རྣམ་པ་སོགས་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས། དེའི་
གཡའ་ལྟ་བུར་ཆགས་པའི་དྲི་མ་ལ་དམྱལ་སོགས་འཁོར་བའི་སྣང་བ་འཆར་བ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་
ཉིད་ཤེས་རབ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སྒྲུབ་པ་པོའི་རྒྱུད་ལ་ཤེས་རབ་
4-1-608


སོགས་ལམ་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཆར་བ་ཡིན་ཏེ། ས་འོག་ན་རྡོ་སོལ་དང་ཆུ་ཚན་ཡོད་ན་ས་
སྟེང་གི་ས་རླན་ཅན་ཡང་དྲོས་ནས་སའི་སྟེང་ལ་རླངས་པ་བྱུང་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་ཉིད་མེ་
ལོང་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ནོར་བུ་ལས་ནོར་བུའི་འོད་
འབྱུང་བ་ལྟར་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐུ་གསུམ་མཛད་པ་དང་བཅས་པ་འཆར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་
ཡང་དོན་དམ་དབྱིངས་ལས་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འཆར་བ་ནི། དོན་དམ་
དབྱིངས་ཏེ་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་འཁོར་བ་པ་དང་
རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་དག་པ་དང་མ་དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པར་ཤར་བ་ཡིན་
ལ། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱང་གཞན་སྣང་དུ་ཀུན་རྫོབ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པར་སྟོན་པ་
ཡིན་ནོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་དཔེ་སྨན་སྣ་ཚོགས་བསྡུས་པའི་གམ་ཐང་གི་དཔེ་དང་སྦྱར་
རོ། །གཞན་ཡང་དཔེར་ན། ཕྱོགས་བཞི་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་པོ་ལྷ་ཆེན་པོ་ཞེས་པ་དེ་
མི་མང་པོ་འདུས་པ་མིན་གྱི་མི་གཅིག་ཉིད་ཡིན། དེས་ཕྱོགས་བཞིའི་ཡུལ་མི་ལ་བཀའ་ལུང་
སྩལ་པས་ཕྱོགས་བཞིའི་ཡུལ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་ཡིན། དེའི་ཚེ་ཤར་ཕྱོགས་ལ་བཀའ་ལུང་
སྟེར་བ་པོ་ཤར་ཕྱོགས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་དེ་ཀ་ལྷོ་ཕྱོགས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་པོ་དང་བཀའ་
སྩོལ་པ་བོ་ཡིན་མོད། དོན་ལ་ཤར་གྱི་མི་ལ་བཀའ་སྩོལ་བ་པོ་ལྷོ་ལ་དབང་བསྒྱུར་མཁན་ཡིན་
ཀྱང་ཤར་པ་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་བའི་བྱེད་པའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ལ་དབང་བསྒྱུར་ཞེས་མི་བརྗོད་པ་
བཞིན་དུ་དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་བུམ་པའི་རྣམ་པ་གཅིག་པུ་ལས་གཞི་ལམ་
འབྲས་བུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྣང་བ་བྱུང་བ་ཤིན་ཏུ་ཡིན་ཀྱང་དོན་དམ་བུམ་པའི་རྣམ་པ་ཡིན་པའི་
རྒྱུ་མཚན་གྱི་བུམ་པ་ཀུན་རྫོབ་པའི་རྣམ་པ་ཤར། དོན་དམ་ཀ་བའི་རྣམ་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་
གྱིས་ཀུན་རྫོབ་ཀ་བའི་སྣང་བ་འབྱུང་ཞེས་བརྗོད་ཀྱི། དོན་དམ་བུམ་པའི་རྣམ་པ་ལས་ཀུན་
རྫོབ་ཀ་བ་འབྱུང༌། ཀ་བ་ལས་བུམ་པ་འབྱུང་ཞེས་སོགས་མི་ཟེར་ཏེ། དོན་ལ་འགལ་བ་མེད་
4-1-609


ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་དཔེར་ན། ནམ་མཁའ་ནི་
གཟུགས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གོ་འབྱེད་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སྤྲིན་དང་མུན་པ་ལ་སོགས་
པའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། རླུང་དང་ཉི་མའི་འོད་ལ་སོགས་པའང་འབྱུང་བར་འགྱུར། རླུང་
གིས་སྤྲིན་བསལ། ཉི་འོད་ཀྱིས་མུན་པ་བསལ་བའི་གནས་སྐབས་འགའ་ན། བར་སྣང་སྟོང་
སང་ངེ་བ་རབ་རིབ་མེད་པའི་མིག་ཤེས་ཀྱིས་དངོས་སུ་མཐོང་བ་ཡང་འབྱུང་མོད། སྤྲིན་དང་
མུན་ནག་དང་རླུང་དང་ཉི་འོད་དང་བར་སྣང་མཐོང་བའི་མིག་ཤེས་རྣམས་ཀྱིས་ནམ་མཁའ་ལ་
གོས་པ་མེད་ཅིང༌། ནམ་མཁས་ཀྱང་དེ་རྣམས་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། དེ་རྣམས་སྐྱེ་བ་ལ་
ནམ་མཁས་གེགས་མི་བྱེད་ཅིང༌། གེགས་མི་བྱེད་པའི་ནམ་མཁའ་དེ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་
རྐྱེན་ཉེ་བར་དམིགས་ན་དེ་རྣམས་འབྱུང་བས་ན། ནམ་མཁའ་ལ་སྤྲིན་བྱུང་ཞེས་སོགས་ཐ་
སྙད་འདོགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཉིད་འདིས་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་
ཆོས་རྣམས་དངོས་སུ་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་རྣམས་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུའང་འདི་མ་ཡིན་ལ། དེ་
རྣམས་འབྱུང་བ་འདིའི་བྱེད་ལས་ཀྱང་ཡང་དག་པར་ནམ་ཡིན་མོད། ཆོས་ཉིད་འདི་རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་འཁོར་བ་པ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་
རྣམས་ལ་དེ་དང་དེ་འབྱུང་ཞིང༌། གནས་སྐབས་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཏུ་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་
ཆོས་རྣམས་འབྱུང་བ་ལ་སེམས་འདིས་མི་སྒྲིབ་ཅིང་གེགས་མི་བྱེད་ལ། དེ་དག་གི་གཞི་རྟེན་གྱི་
འདྲ་མཚུངས་སུ་ཡོད་ཅིང༌། མི་སྒྲིབ་ཅིང་གེགས་མི་བྱེད་པའི་སེམས་ཉིད་འདི་མེད་ན་དེ་རྣམས་
མི་འབྱུང་ཞིང༌། རྐྱེན་ཉེ་བ་ན་འདི་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་རྣམས་བྱུང་བས། དོན་དམ་
དབྱིངས་ལས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེས་སོ། །གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་
བྱུང་ངོ༌། །སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་པ་འདི་ནི་དེའི་བྱེད་ལས་སོ། །ཞེས་བརྡའ་སྦྱར་བ་ཡིན་པས་རྒྱུ་
དང་འབྲས་བུ་དང་བྱེད་པ་པོ་དང་བྱེད་ལས་སུ་འཇོག་པ་རྣམས་ནི་ཕྱོགས་མཐུན་ཙམ་རྒྱུ་
4-1-610


མཚན་དུ་བཞག་པའི་བཏགས་པ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན། ཡང་དག་པར་ན་དོན་དམ་ནི་ཀུན་
རྫོབ་དང་འབྲེལ་བ་ཅན་མ་ཡིན་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་རང་གི་ངོ་བོས་མེད་པའི་ཕྱིར་འབྲེལ་བར་
བྱ་རྒྱུ་མེད་པས་ན། དོན་དམ་དང་འབྲེལ་བ་མེད་དོ། །ཀུན་རྫོབ་བློ་ངོར་ནི་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་
ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཀུན་རྫོབ་བྱུང་ལ། དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་མེད་ན་ནི་དེ་ཡང་འབྱུང་མི་
སྲིད་པས། དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་དང་མ་འབྲེལ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་འབྲེལ་ཞེས་བརྡའ་སྦྱར་
བ་ཡིན་པ། འབྲེལ་བ་དེ་ཡང་བཏགས་པ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་ཆོས་ཉིད་དེ། རྣམ་པ་ཀུན་
ལྡན་རྣམ་པ་མེད། །ཅེས་བྱ་བ་ཡིན་པས་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཀུན་དང་ལྡན། རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་
རང་གི་ངོ་བོས་ཡོད། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་ཅིང་ཡོད་པ་ཡིན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་པ་གང་དུ་
ཡང་མེད་དེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་གདོད་མ་ནས་ཡོད་མ་མྱོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་
བུའི་ཆོས་དབྱིངས་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་དེ་ཉིད་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པས་སེམས་རང་
བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ཞེས་བྱ། འདིའི་ངོ་བོ་ནི་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཡིན་ལ། འདིའི་
རང་གཟུགས་ནི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ཡིན་ནོ། །འདིའི་ཁྱད་པར་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་
སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་
ལྟར་ན། སྟོང་གཟུགས་མཐོང་བས་སེམས་ཉིད་མཐོང༌། ཆོས་སྐུ་མཐོང༌། དོན་དམ་བདེན་པ་
མཐོང༌། གནས་ལུགས་མཐོང༌། འགོག་བདེན་མཐོང་ཞེས་ངོ་སྤྲད་དོ། །སྟོང་ཉིད་རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞི་རྟེན་དུ་ངོ་སྤྲད་པ་སྟེ་ངོ་སྤྲོད་སྐོར་ལྔ་
པའོ། །
གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་དེ་ལ་རྣམ་པའི་ལྡོག་ཆ་མཐའ་ཡས་
ཀྱང༌། ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དབྱིངས་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ཁོ་ནར་ཟད་ལ། དེ་ལ་གཟུང་འཛིན་སྤྲོས་
པའི་ཆོས་ནི་གདོད་མ་ནས་ཡོད་མ་མྱོང༌། གདོད་མའི་ཡེ་ཤེས་ཁོ་རང་གི་རང་ངོ་ནས་འཁྲུལ་
4-1-611


བའི་སྣང་བ་འཆར་བ་མིན་ཀྱང༌། ཡེ་ཤེས་དེ་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་རྒྱུད་
དམ་རྣམ་ཤེས་སྒྲིབ་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་པས་དངོས་གནས་ལ་ཡོད་པའི་རང་བཞིན་དེ་
མི་མཐོང་བར་རྣམ་ཤེས་རང་རིག་རང་གསལ་ཙམ་ལ་འཁྲུལ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཤར་བ་དེར་
གདའ། ངོ་བོ་འཁྲུལ་པ་དེའི་ནང་ཚན་ཡིན་ཀྱང་འཁྲུལ་པ་གཞན་མང་པོ་སེལ་ནུས་ཤིང༌། 
དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་དེ་ལ་སྙིང་ཉེ་ཞིང་འདུན་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ཆོས་ལ་དད་པ་དང༌། སེམས་
ཅན་ལ་སྙིང་རྗེ་དང༌། རྩོལ་བཅས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། གནས་ལུགས་ལ་འཇུག་པའི་ཤེས་
རབ་ལ་སོགས་པ་ལམ་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྣམ་ཤེས་རང་རིག་རང་གསལ་དེའི་སྣང་
ཆ་ལ་ཤར་ནས་སྤང་བྱ་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་གཞན་རྣམས་རིམ་གྱིས་སྤོང༌། ལམ་གྱི་ཆོས་རྣམས་
ཀྱི་འཆར་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཙམ་དེ་ཡང་ལམ་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་
སུ་ཐིམ་པར་བྱེད་ཅིང༌། རྣམ་ཤེས་དེ་གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྣང་དང་བཅས་པ་ནི་སེམས་ཉིད་
ཀྱི་སྒྲིབ་གཡོག་ཡིན་པས། ལམ་གྱི་གཞིའི་སྒྲིབ་གཡོག་དེ་སྤོང་བར་བྱེད་ཅིང༌། ལམ་ཁོ་རང་
ཡང་མཐར་གཏུགས་ན་སྒྲིབ་གཡོགས་སུ་གཏོགས་ཀྱང༌། སྒྲིབ་བྱེད་གཞན་ཐམས་ཅད་ཁོས་
སེལ། མཐར་བུད་ཤིང་ཟད་ན་མེ་ཡལ་བ་བཞིན་དུ་ལམ་ཉིད་ཀྱང་རང་སངས་ལ་འགྲོའོ། །
དེའི་ཚེ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྒྲིབ་གཡོགས་ཐམས་ཅད་ཟད་པས། གནས་ལུགས་དོན་དམ་གཅིག་
པུ་ཉིད་ཁྱབ་བརྡལ་དུ་གྱུར་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་དང་འབྲས་བུ་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞེས་མིང་
བཏགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ཆོས་དབྱིངས་རང་ངོས་ནས་སྒྲིབ་གཡོགས་ཀྱིས་བསྒྲིབས་པའི་
སྐབས་དང༌། སྒྲིབ་གཡོགས་སེལ་བཞིན་པའི་སྐབས་དང༌། བསལ་ཟིན་པའི་སྐབས་ཞེས་
དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང༌། ཡིད་ཅན་སྐྱེས་བུ་རྣམས་ཀྱི་བློའི་རིམ་པ་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་བྱུང་བ་ཡིན་
ནོ། །རི་རབ་ཀྱི་དྲུང་ན་གནས་པའི་ལོང་བའི་དུས་དང་མིག་ཕྱེ་བའི་དུས་ཀྱི་དཔེ་དང་སྦྱར་
རོ། །དེ་ལྟར་ཡང༌། ཁམས་ནི་གནས་སྐབས་གསུམ་དག་ཏུ། །མི་གསུམ་གྱི་ནི་བསྟན་པ་ཡིན། །
4-1-612


ཞེས་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྟོགས་དཀའ་བས་དེ་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་དེའི་གནས་སྐབས་
གསུམ་ལ་ཐ་སྙད་གདགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་མཛད་ནས་དབྱིངས་དེ་གོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་
པས། གནས་ལུགས་ལ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟར་འཆར་སྒོ་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་ཆོས་མཐའ་དག་དང༌། ཀུན་
ཁྱབ་ཆོས་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་སྐབས་འདིར་ཁྱད་གཞིར་བཞག་ནས། དེ་དག་སྤྲོས་བྲལ་
དུ་གཏན་ལ་དབབ་པ་ནི། སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་དང་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་གང་ཞིག་
བྲལ་རྒྱུ་དང་སུ་ཞིག་མེད་རྒྱུའི་སྤྲོས་པ་ནི། ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་ནམ། ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱའམ། 
རྟོགས་བྱ་དང་རྟོགས་བྱེད་དམ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཆེ་
ཆུང་དང༌། བཟང་ངན་དང༌། མཐའ་དབུས་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཤར་ལ་སོགས་པའི་ཕྱོགས་ཆ་
དང༌། འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་ལ་སོགས་པ་དུས་ཀྱི་ཆ་དང༌། ཕྱི་ནང་བར་གསུམ་ལ་སོགས་
པ་གནས་ཀྱི་ཆ་དང༌། སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་ལ་སོགས་པ་ངོ་བོའི་ཆར་འཁྲུལ་ཞིང་སྣང་ལ་
སྒྲོ་འདོགས་ཤིང་འཛིན་པ་རྣམས་ཏེ། སྤྲོས་པ་དེ་དག་ཀྱང་མེད་བཞིན་དུ་བློས་བཏགས་པ། 
མིང་ཙམ་བརྡ་ཙམ་མ་བཏགས་གཅིག་པུ་ཉམས་དགའ་བའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་ཡོད་ལྟར་སྣང་ཀྱང་
དངོས་པོའི་གཤིས་དང་གནས་ཚུལ་ལ་ཡོད་མ་མྱོང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་
ཀྱང་མེད་པར་གསུངས། བསམ་བྱུང་གི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟགས་ན་མི་རྙེད། སྒོམ་བྱུང་
གི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཀྱང་མེད་པར་རྟོགས། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཡང་གཟིགས་མ་མྱོང་བ་
ཞིག་ཡིན་པས། ཁྱད་གཞི་ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་གཉིས་ཀ་ལ་ཁྱད་ཆོས་སྤྲོས་པ་དེ་དག་གདོད་མ་
ནས་མེད་པ་ལགས་སོ། །གདོད་མ་ནས་གྲུབ་མ་མྱོང་བ་ཡིན་ནོ། །སྤྲོས་པ་དེ་རྣམས་རེ་རེ་ནས་
མེད་ཚུལ་ནི་འདིར་མི་འབྲི་སྟེ། བཤད་ཀྱི་མི་ལང་བའི་ཕྱིར་དང༌། གོ་བ་རགས་པ་ཙམ་ནི་སྐྱེ་
བླ་བའི་ཕྱིར་དང༌། རིགས་པ་ཕྲ་མོ་རྣམས་ནི་ཕལ་གྱིས་གོ་དཀའ་བའི་ཕྱིར་དང༌། སྒོམ་ངོ་སྤྲོད་
4-1-613


པའི་དུས་སུ་འཐད་སྒྲུབ་ཀྱི་རིགས་པ་ནི་སྐབས་ཀྱི་དོན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འདི་ཐེག་ཆེན་
གྱི་མདོ་སྔགས་ཐམས་ཅད་ལ་གྲགས་པའི་ཐུན་མོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་དུ་བཙལ་
བས་རྙེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་འདི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། 
ཀུན་རྫོབ་སྣང་གྲགས་ཀྱི་བསྡུས་པའི་ཆོས་འདི་རྣམས་ཡུལ་ཡུལ་ཅན། ཆེ་ཆུང་མཐའ་དབུས། 
སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་ལ་སོགས་པར་མ་གྲུབ། དེ་མ་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སྣང་གྲགས་
འདི་རྣམས་འཁྲུལ་སྣང་ལ་ཤར་བ་མ་གཏོགས་མེད་པ་ཡིན། དེའི་རྒྱུ་མཚན་སྐྱེ་འགགས་
གནས་གསུམ་དུ་སྣང་བ་འདི་ཡོད་ན་སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་དུ་ཀ་སྒྲུབ་དགོས་པ་ལས། སྐྱེ་
འགག་གནས་གསུམ་ཡེ་མ་གྲུབ་པས་སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་དུ་སྣང་བ་འདི་འཁྲུལ་སྣང་ཁོ་
ན་ཉིད་ཡིན་པར་ཤེས། ཡུལ་ཡུལ་ཅན་སོགས་གཞན་ཐམས་ཅད་ལའང་སྐྱེ་འགག་གནས་
གསུམ་གྱི་རིགས་འགྲེ། དོན་དམ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་ཡུལ་ཡུལ་ཅན། ཆེ་ཆུང་མཐའ་དབུས་
སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་མེད་མོད་དེ་རྣམས་མེད་པས་དོན་དམ་ལ་
སྤྲོས་པའི་ཆོས་གང་ཡང་མེད་པ་ཡིན་ཀྱང་དོན་དམ་མེད་པར་མི་འགྱུར། དེའི་རྒྱུ་མཚན་སྔར་
ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྐབས་དང་མི་འདྲ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་གཅིག་ཡོད་ཕྱིན་སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་གང་
རུང་ཞིག་ཏུ་ཡོད་དགོས། དེ་མེད་པས་དེ་ཡང་མེད། དོན་དམ་དབྱིངས་ནི་ཡོད་ཀྱང་སྤྲོས་པའི་
མཚན་མ་དེ་དག་གི་ངོ་བོར་ཡོད་མི་དགོས་པས། དེ་དག་མེད་ཀྱང་དོན་དམ་པ་མེད་པར་མི་
འགྱུར། དཔེར་ན་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་གཏན་ནས་མེད་ན་སྐྱེ་བར་སྣང་ཞིང་མྱོང་བ་དེ་འཁྲུལ་སྣང་
ཁོ་ན་ཡིན་པར་ཐག་ཆོད་ཀྱང་དོན་དམ་དབྱིངས་དེ་སྐྱེ་བར་སྣང་བའི་ཆོས་མིན་པས། སྐྱེ་བ་
གཏན་ནས་མ་གྲུབ་ཀྱང་དོན་དམ་དབྱིངས་མེད་པར་མི་འགྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དོན་དམ་དབྱིངས་
དེ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཞན། ཇི་སྐད་དུ། གཞན་མིན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན། །དེ་འགགས་
འཕགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། །འཕགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡི་ཕྱིར། །ཞེས་གསུངས་པ་སོགས་
4-1-614


ལུང་དང་རིགས་པ་དང་མན་ངག་དང་ཉམས་མྱོང་སྟེ་ཚད་མ་བཞིའི་སྒོ་ནས་གནས་ལུགས་ལ་
བཞུགས་པར་གྲུབ་བོ། །སྒོ་དྲུང་ན་སྐྱེས་བུ་ལྷས་བྱིན་ཡོད་པ་ལ་བ་ལང་ཡོད་པར་འཁྲུལ་ཞིང༌། 
དངོས་སུ་མཐོང་བ་ན་འཁྲུལ་པ་སངས་པའི་དཔེ་དང་སྦྱར་རོ། །ཀུན་རྫོབ་སྣང་གྲགས་ཀྱི་ཆོས་
ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྐྱེ་མེད་འགག་མེད་གནས་མེད་ཡིན། ཡུལ་མེད། ཡུལ་ཅན་མེད། གང་ཟག་
མེད། ཆོས་བདག་མེད་པ་ཡིན། དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱང་སྐྱེ་མེད་འགག་མེད་གནས་མེད་ཡིན། 
ཡུལ་མེད་ཡུལ་ཅན་མེད། གང་ཟག་མེད། ཆོས་བདག་མེད་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་ཡིན་ཡང་སྣང་
གྲགས་ཀྱི་ཆོས་འདི་རྣམས་ནམ་དུ་ཡང་མེད་ལ། དོན་དམ་དབྱིངས་ནི་གནས་ཚུལ་ལ་ཡོད་
ཅིང་རྟག་བརྟན་ཞི་བ་གཡུང་དྲུང་དུ་བཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །
འདིར་ཆོས་དབྱིངས་ལ་ངོ་སྤྲོད་ཚུལ་ནི། རྣལ་འབྱོར་པས་མཐོང་བའི་སྟོང་གཟུགས་ལ་
རྣལ་འབྱོར་པས་བློ་ངོར་སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་དུ་སྣང་བ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པས། སྐྱེ་འགག་
གནས་གསུམ་དང་བྲལ་བའི་འདུས་མ་བྱས་སུ་ངོ་སྤྲོད་པ་དང་གཅིག སེམས་གསལ་རིག་
ལའང་སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་དང་བྲལ་བ་སོགས་དེ་ལྟར་ངོ་སྤྲོད་པ་དང་གཉིས། སྟོང་
གཟུགས་དང་སེམས་གཉིས་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་ཐ་དད་པར་བློས་འཛིན་པ་འདི་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་
པས། གནས་ལུགས་ལ་སྟོང་གཟུགས་ཉིད་སེམས། སེམས་ཉིད་སྟོང་གཟུགས་དབྱེར་མེད་
ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན་ལ། དེ་ཉིད་ཡོད་མེད་ཡིན་མིན་བཟང་ངན་ཆེ་ཆུང་སོགས་སྒྲ་རྟོག་གང་གིས་
ཀྱང་མ་རེག་པའི་བློ་འདས་སུ་ངོ་སྤྲད་པ་སྟེ། གསུམ་གྱི་གནད་ནས་བཟུང་སྟེ་ངོ་སྤྲོད་པ་སྟེ་ངོ་
སྤྲོད་གསུམ་མོ། །ཀུན་རྫོབ་སྣང་བ་ལ་ངོ་སྤྲོད་པ་ལ་ཡང་གཟུགས་སྣང་ལྟ་བུ་གཅིག་གི་སྟེང་
དུ་སྦྱར་ན། གཟུགས་སྣང་སྤྲོས་བྲལ། གཟུགས་འཛིན་ཤེས་པ་སྤྲོས་བྲལ། སྣང་སེམས་དབྱེར་
མེད་སྤྲོས་བྲལ་ཏེ་ཕལ་ཆེར་གོང་མས་རིགས་འགྲེ་ལ། འོན་ཀྱང་སྟོང་གཟུགས་དང་སེམས་
ཉིད་ཡེ་ཤེས་དབྱེར་མེད་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་ལ། ལས་སྣང་དང་རྣམ་ཤེས་གསལ་རིག་དབྱེར་
4-1-615


མེད་འདུས་བྱས་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་ཕྱེད་དགོས་ལ། ལས་སྣང་དང་རྣམ་ཤེས་གཉིས་རྣལ་
འབྱོར་པའི་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་དོན་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་དབྱེར་མེད་དུ་ངོ་སྤྲད་པས་
རྣམ་ཤེས་ལ་གཟུང་ཆ་དང་འཛིན་ཆ་དབྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། རྣམ་ཤེས་ཙམ་ཞིག་ཐ་སྙད་བདེན་
པར་ཡོད། གཞན་དབང་དེ་ལ་ཀུན་བརྟགས་མེད་པར་ངོ་སྤྲད་པ་ཡིན། དོན་དམ་པར་ལས་
སྣང་དང་རྣམ་ཤེས་གཉིས་ཀ་གདོད་ནས་མ་གྲུབ་པས། དེ་ཉིད་དང་གཞན་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་
པ་ཡིན་ཅིང༌། སྟོང་གཟུགས་དང་སེམས་ཉིད་ངོ་བོ་གཅིག་པ་ཉིད་ཡིན་ཀྱང་འཁྲུལ་ངོར་གཉིས་
སྣང་ཤར་མོད་ཀྱང་དབྱེར་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ནི། ཡོངས་གྲུབ་ལ་གཞན་དབང་ཀུན་
བརྟགས་གཟུང་འཛིན་གྱི་གདོད་ནས་གོས་མ་མྱོང་བར་ངོ་སྤྲོད་པ་ཡིན་ཅིང༌། བདེན་པ་གཉིས་
པོ་ཡང་ངོ་བོ་དེ་ཉིད་དང་གཞན་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན། ལས་སྣང་གི་དེ་ཀུན་
རྫོབ་བདེན་པ་ལ་ངོ་སྤྲོད་པ་ཡིན་ཅིང༌། སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་དེ་དོན་དམ་གྱི་གནས་ལུགས་ལ་ངོ་
སྤྲོད་པ་ཡིན་ནོ། །རང་བཞིན་སྤྲོས་བྲལ་ལ་ངོ་སྤྲད་པ་སྟེ་ངོ་སྤྲོད་སྐོར་དྲུག་པའོ། །
གསུམ་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱི་མྱང་འདས་ཡིན། རང་བཞིན་གྱི་མྱང་འདས་
ལས་གཞན་པའི་ཆོས་མེད། འཁོར་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མེད་བཞིན་སྣང་བའི་ཆོ་འཕྲུལ་
ཡིན། དེས་ན་གཤིས་ལུགས་ལ་འཁོར་བ་ཡོད་མ་མྱོང༌། དེ་ལ་སེམས་ལས་ཉོན་མོངས་མངོན་
སུམ་དུ་སྐྱེས། ཉོན་མོངས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ལས་སྣ་ཚོགས་བསགས། དེ་ལས་སྡུག་བསྔལ་སྣ་
ཚོགས་ཐོག་ཏུ་བབས་པ་མྱོང་བས་གྲུབ། ལུང་དང་རིག་པས་ཀྱང་གྲུབ་པོ་སྙམ་པ་དང༌། དེ་
ནས་ལམ་བསྒོམས་པས་ལས་ཉོན་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་པོ་ཇེ་ཆུང་ཇེ་ཆུང་དུ་འགྲོ་ཞིང༌། ཡོན་
ཏན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཇེ་མང་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བ་མྱོང་བས་གྲུབ་པ་དང༌། ནམ་ཞིག་འབྲས་བུ་མངོན་
དུ་གྱུར་པའི་ཚེ་སྔར་ཡོད་འཁོར་བའི་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་དུས་དེར་ཟད། སྔར་མེད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་
ཐམས་ཅད་གསར་དུ་ཐོབ་པར་ཡང་རིགས་པས་འཐོབ་པ་ཡིན་པས་འཁོར་བ་གདོད་ནས་
4-1-616


མེད་པ་སོགས་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ན། དེ་ལྟ་བུའི་འཁོར་བ་དང་ལམ་དང་འབྲས་བུའི་རིམ་པ་དེ་
དག་ཀྱང་བློ་འཁྲུལ་བའི་སྣང་ངོ་ཁོ་ན་ཡིན། འཁོར་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོད་མ་མྱོང་ཡང་
རབ་རིབ་ཅན་གྱི་ས་ནམ་མཁའ་ལ་སྐྲ་ཤད་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་འཁྲུལ་ཏེ་སྣང༌། ལམ་བསྒོམས་
པས་སྐྱོན་ཡོན་སྤང་ཐོབ་ལྟར་སྣང་བ་ཡང་དཔེར་ན་མིག་རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་ཐག་རིང་ཐུང་
འཚམས་པའི་རི་བོའི་ངོས་ལ་བལྟས་ན། རིའི་ངོས་ན་ཡོད་པའི་རྩ་དང་ཤིང་གེལ་བ་དང་རི་
དྭགས་ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་མི་མཐོང་ངོ༌། །རིའི་ངོས་ལ་དངོས་གནས་ལ་མེད་ཀྱང་སྐྲ་ཤད་
དང་འོད་ཟླུམ་པོ་དང༌། དྲ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་ལ་སོགས་པ་རབ་རིབ་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་ཇི་སྙེད་
ཅིག་མཐོང་བར་འགྱུར་ན། མིག་སྨན་བསྟེན་པ་ལ་སོགས་པས་རབ་རིབ་དེ་ཇེ་ཆུང་ཇེ་ཆུང་དུ་
སོང་བའི་ཚེ་རིའི་ངོས་ལ་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པ་ཇེ་ཉུང་དུ་སོང་བ་དང༌། ཤིང་གེལ་བ་ལ་སོགས་
པ་ཇེ་མང་དུ་སོང་བ་ལྟར་སྣང་ངོ༌། །དེས་ན་རི་ནི་སེམས་ཀྱི་དཔེ། སྐྲ་ཤད་སོགས་ནི་ལས་ཉོན་
སྡུག་བསྔལ་གསུམ་གྱི་དཔེ། རྩྭ་ཤིང་སོགས་ནི་ཡོན་ཏན་གྱི་དཔེའོ། །སྐྲ་ཤད་སོགས་སྔོན་
ནས་ཡོད་མ་མྱོང་བས་ཕྱིས་ཉུང་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་མེད། མིག་གི་སྐྱོན་དག་པས་འཁྲུལ་པ་སངས་པ་
ཙམ་ཡིན། རྩྭ་ཤིང་སོགས་སྔར་ལས་མང་དུ་སོང་བ་མ་ཡིན། སྔར་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱིས་བསྒྲིབས་
ནས་མ་མཐོང་བ་དེ་གསར་དུ་མཐོང་བ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་བའི་ཆོས་གནས་ཚུལ་ལ་མ་
གྲུབ་པས་ཇེ་ཉུང་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་མེད་ཀྱང་འཁྲུལ་པ་ཇེ་ཆུང་དུ་སོང་བ་ཙམ་ཡིན། ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་
སེམས་ལ་གདོད་མ་ནས་གནས་པ་ཡིན་པས་ན་གསར་དུ་སྐྱེ་བ་དང་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་རྒྱུ་མེད་
ཀྱང་སྔར་སྒྲིབ་པས་བསྒྲིབས་ནས་མ་མཐོང་བ་སྒྲིབ་བྱེད་ཇེ་སྲབ་ཏུ་སོང་བས་མཐོང་ཚུལ་རྒྱ་ཇེ་
ཆེར་སོང་བ་ཡིན། རབ་རིབ་སངས་པའི་ཚེ་སྐྲ་ཤད་སོགས་ཡེ་མ་མཐོང་ཞིང་རྩྭ་ཤིང་སོགས་
ཀྱིས་ཁྱབ་པར་མཐོང་ཡང༌། སྐྲ་ཤད་བསལ་བ་དང་རྩ་ཤིང་སོགས་གསར་དུ་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་
པ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཚེ་འཁོར་བ་གཏན་ནས་མེད་ཅིང༌། སེམས་ཉིད་མཁའ་
4-1-617


ཁྱབ་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཡང་འཁོར་བ་བསལ་རྒྱུ་དང༌། 
ཡོན་ཏན་གསར་སྐྱེས་མིན་ཏེ། རང་སེམས་ལ་གདོད་མ་ནས་གནས་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་
འཁྲུལ་པ་ཟད་པས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་ཙམ་ནི་ཡིན་ནོ། ཇི་སྐད་དུ། གཉིས་ལས་གཞན་
མེད་དེ་ནི་ནོར་པ་སྐྱེས། །དེ་ཕྱིར་ཐར་པ་ནོར་ཙམ་ཟད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས། དེ་ཉིད་ལ་
བསལ་བཞག་མེད་པའི་དོན་ཞེས་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་བསལ་བྱ་ཅི་ཡང་མེད། །བཞག་པར་བྱ་བ་
ཅུང་ཟད་མེད། །ཅེས་སོ། །བསལ་བཞག་མེད་པའི་དཔེ་གཞན་ཡང་རྫིང་བུ་དོན་གཉེར་གྱི་
མི་མཚན་མོ་ལམ་དུ་ཞུགས་པས་རྫིང་བུ་ལ་རྡོ་སྟེགས་སུ་འཁྲུལ། ནམ་ལངས་པ་ན་རྫིང་བུར་
ཤེས་ཀྱང་རྡོ་སྟེགས་བསལ་དུ་མེད། རྫིང་བུ་བཞག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། དུང་སེར་པོར་སྣང་བ་
སོགས་དང་སྦྱར་རོ། །སྐབས་འདིར་སྒོམ་ཉམས་སྐད་ཅིག་མའི་སྟེང་དུ་སྦྱར་ན་སྟོང་གཟུགས་
དང་བདེ་གསལ་གྱི་ཉམས་ཤིག་ཤར། དེ་རང་བཞིན་གྱི་མྱང་འདས་ཡིན། གསར་དུ་བཞག་
པ་མ་ཡིན། གདོད་མའི་གནས་ལུགས་ཡིན། རང་ལ་ཡེ་ནས་ཡོད་ཡོད་པ་ཡིན་ཀྱང་མན་ངག་
ཚད་མ་དང་མ་མཇལ་བར་དུ་གང་ཟག་རང་གིས་མ་མྱོང་བ་ཡིན། མ་རྟོག་པ་ཡིན། མངོན་དུ་
མ་གྱུར་པ་ཡིན། ད་ནི་བྱེད་བཅིངས་ལ་སོགས་པ་ཐབས་ཁྱད་པར་ཅན་གྱིས་ཅུང་ཟད་མཐོང་
བ་ཡིན། གསལ་སྟོང་བདེ་བའི་ཉམས་ཤར་བའི་སྐབས་དེ་ཉིད་ན་བཟང་ངོ་ངན་ནོ་བདེའོ་མི་
བདེའོ་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ཅིག་ཐོལ་གྱིས་འཆར། དེ་ཡུད་ཙམ་ཞིག་གནས། དར་ཅིག་ནས་
དེ་ལོག་སྟེ་ཡང་རྟོག་པ་གཞན་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པར་སྣང༌། དེ་ལྟར་རྟོག་པ་སྐྱེ་འགག་གནས་
གསུམ་དུ་སྣང་བ་དེ་འཁྲུལ་པ་ཡིན། དེ་ཉིད་རང་ཞལ་ལ་བལྟས་པས་གང་ནས་སྐྱེས། གང་དུ་
གནས། ཇི་ལྟར་འགག་ཅེས་བརྡ་སྦྱར་བས་ཡུལ་གང་ན་ཡང་མི་འདུག གནས་གང་དུ་ཡང་མི་
གནས། དུས་ནམ་གྱི་ཚེ་ཡང་མ་དམིགས། རྣམ་པ་ཇི་ལྟ་བུར་ཡང་མི་འཆར། ངོ་བོ་གང་དུ་ཡང་
མ་གྲུབ། དེས་ན་རྣམ་རྟོག་དེ་གདོད་མ་ནས་ཡོད་མ་མྱོང༌། དེ་ཕྱིར་ཡོད་པ་ལྟར་སྣང་བ་འཁྲུལ་
4-1-618


སྣང་ཙམ་ཡིན། གདོད་ནས་མེད་པ་ལ་སུ་ཞིག་སྐྱེ། སུ་ཞིག་གནས། སུ་ཞིག་འགག རྣམ་རྟོག་
འདི་འཁོར་བ་ཡིན། གློ་བུར་བ་ཡིན། མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བ་ཡིན། དེས་ན་རྣམ་རྟོག་ཕར་
བསལ་དུ་མེད། གསལ་སྟོང་བདེ་བ་ཚུར་བཞག་ཏུ་མེད་པས་གནས་ལུགས་ལ་བསམ་བཞག་
མེད་པ་ཞེས་བྱ། དེས་གཞན་ཐམས་ཅད་ལ་རིགས་འགྲེའོ། །དོན་དམ་བསལ་བཞག་མེད་
པའི་དོན་ལ་ངོ་སྤྲད་པ་སྟེ། ངོ་སྤྲོད་སྐོར་བདུན་པའོ། །
ད་ནི་དེ་དག་གི་འཕྲོས་དོན་རྣམས་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། གོང་དུ་བཤད་པ་དེ་དག་ནི་ཡན་
ལག་དྲུག་པོའི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་རྟོགས་པར་བྱ་དགོས་པ་ཡིན་ལ། འོན་ཀྱང་སོར་
སྡུད་ཀྱི་སྐབས་སུ་རྟགས་སྣང་མཐོང་བ་ཙམ་ལ་ངོ་སྤྲད་པ་གཙོ་ཆེ་ཞིང༌། བསམ་གཏན་གྱི་
སྐབས་སུ་སྤྲོས་བྲལ་དང༌། བསལ་བཞག་མེད་པར་ངོ་སྤྲོད་པ་གལ་ཆེ། སྲོག་རྩོལ་གྱི་སྐབས་
སུ་ནི། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་བདག་ཉིད་སྟོང་གཟུགས་དང་སེམས་ཉིད་དབྱེར་
མེད་པ་དེ་རྩ་དང་རླུང་གི་ཆོས་ཉིད་དམ། དོན་དམ་པའི་རྩ་དང་རླུང་དུ་ངོ་སྤྲད་ནས། གསལ་
སྟོང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གཙོ་བོར་སྐྱོང་དགོས། རྩའི་རང་བཞིན་གསལ་བ་དང་རླུང་གི་རང་
བཞིན་སྟོང་པ་ཡིན་ནོ། །རོ་རྐྱང་གི་རླུང་ནི་འཁྲུལ་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པས། མ་འཁྲུལ་པའི་
ཡེ་ཤེས་འོད་གསལ་རྟགས་སྣང་དེ་ཉིད་ཀྱི་ངང་དུ་རླུང་བཅུ་རེངས་པར་གྱུར་པ་ནི། རླུང་དབུ་
མར་ཆུད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། རྟགས་སྣང་ཉིད་དབུ་མའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་དང་དབྱེ་བ་མེད་པ་
ཡིན་ནོ། །འཛིན་པའི་སྐབས་སུ་ཐིག་ལེའི་རང་བཞིན་བདེ་བ་ཡིན་ལ། བདེ་བ་དེ་དང་རྟགས་
སྣང་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་པ་ཡང་དག་པའི་གཏུམ་མོ་ཡིན་པར་ངོ་སྤྲད་ནས། རླུང་བཅུ་ཡང་བདེ་
མཉམ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེར་ཐིམ་པར་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །འདིར་བདེ་སྟོང་གི་ཉམས་
གཙོ་བོར་སྐྱོང༌། འདི་ཐིག་ལེའི་རྣལ་འབྱོར་ཁོ་ན་གཙོ་ཆེ། གསལ་སྟོང་བདེ་བ་གསུམ་དོན་
ལ་དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང་ཐ་མལ་གྱི་རླུང་འདིའི་དྲི་མ་ཆ་ཤས་དག་ནས། གསལ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་
4-1-619


དུ་ཤར་པའི་ཚེ། གསལ་སྟོང་དུ་ཐིམ་པ་ཞེས་བྱ་ཞིང༌། ད་དུང་དྲི་མ་ཅི་རིགས་དག་ནས་བདེ་
བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དུ་གྱུར་པའི་ཚེ་བདེ་སྟོང་ལ་ཐིམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེས་ན་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་དབུ་
མར་ཐིམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང༌། དེ་རྣམས་རང་རང་གི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གནས་སུ་ཅི་རིགས་པར་ཐིམ་
པའི་མིང་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་སྟོང་གཟུགས་
དང་བདེ་བ་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་རང་བཞིན་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གདོད་མ་ནས་གནས་པ་དེའི་
དབྱིངས་སུ་ལས་སྣང་གི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་རྣམས་དག་པར་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། རྗེས་དྲན་
སྐབས་སུ་སྟོང་གཟུགས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་དངོས་སུ་གྲུབ་ཅེས་བྱ་བ་ལ། རྣམ་པ་ཐམས་
ཅད་པ་གདོད་མ་ནས་ཡོད་ཡོད་པ་ཡིན་ཀྱང་རྣམ་འབྱོར་པའི་བློ་ངོས་ལ་རྗེས་དྲན་མ་ཐོབ་བར་
དུ་ཅིག་ཅར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འཆར་མ་གཏུབ། །རྗེས་དྲན་ཐོབ་ནས་དེ་ལྟར་མངོན་སུམ་
དུ་མཐོང་བའི་དོན་ནོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྐབས་སུ་སྟོང་གཟུགས་དང་བདེ་ཆེན་ཟུང་དུ་འཇུག་
པའི་དོན་ནི། གནས་ཚུལ་ལ་ཟུང་འཇུག་གདོད་མ་ནས་ཡིན་ཀྱང་ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཐོབ་བར་
དུ་རྟེན་ལུས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་ཐིག་ལེ་གཙོ་བོ། རྩ་རླུང་འཁོར། བརྟེན་པ་སེམས་ཉིད་བདེ་བ། 
དམིགས་ཡུལ་སྟོང་གཟུགས་རྣམས་དངོས་གནས་ལ་དབྱེར་མེད་ཡིན་ཀྱང༌། རྣལ་འབྱོར་པས་
དབྱེར་མེད་དུ་མི་མྱོང་བར་བག་ཆགས་འཁྲུལ་པའི་དབང་གིས་ཐ་དད་ལྟ་བུར་ཉམས་སུ་མྱོང་
བ་ཞིག་ཡིན་པ་ལ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་ངོ་སྐལ་ཀྱི་འཁྲུལ་པ་དེ་ཟད་པས། དེ་དག་དབྱེར་
མེད་གཅིག་ཡིན་པ་ལ་ཡིན་པར་ཉམས་སུ་མྱོང་བས་ཟུང་འཇུག་གོ །དེ་ལྟར་ན་ཡན་ལག་དྲུག་
པོ་ལ་ཡང་ཡུལ་གནས་ལུགས་འགོག་བདེན་གྱིས་བསྡུས་པ་རྣམས་ནི་ངོ་བོ་གཅིག་པ། དོན་
དམ་རྟག་བརྟན་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ལ། རྣལ་འབྱོར་པའི་བློ་ངོའི་ཤེས་པ་ཡུལ་ཆོས་ཉིད་དམིགས་
པའི་རྣམ་པ་ཅན་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ་རྣམས་ནི་འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་
ཤེས་པར་བྱའོ། །དོན་དམ་པ་ནི་དུས་ཀྱིས་མ་བསྡུས་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་རང་ངོས་ནས་སོར་
4-1-620


སྡུད་ཀྱི་དུས་ཀྱི་སྟོང་གཟུགས་དང་བདེ་བ་ཞེས་པ་ནས། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོང་གཟུགས་དང་
བདེ་བ་ཞེས་པའི་བར་དུ་དབྱེ་བ་མེད་ལ། ལམ་གྱི་ཡན་ལག་དྲུག་པོ་དམིགས་པའི་ཡུལ་ཆོས་
ཉིད་གཅིག་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཀྱང༌། ལམ་ཡན་ལག་དྲུག་པོ་རང་ལ་གནས་སྐབས་ཐ་
དད་པ་དྲུག་འབྱུང་ཞིང༌། དེ་དང་དེའི་སྐབས་རྟོགས་ཚུལ་ཐ་དད་པ་ཡང་དྲུག་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །
དེས་ན་ཡན་ལག་དང་པོ་བཞིའི་སྟོང་གཟུགས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཕྱི་མ་
གཉིས་ལ་ཡིན་ནོ་ཟེར་བ་དང༌། ཡན་ལག་དང་པོ་ལྔའི་བདེ་བ་མི་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། 
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བདེ་བ་འགྱུར་མེད་ཅེས་ཟེར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སོར་སྡུད་ཀྱི་རྟགས་སྣང་
མི་བརྟན་ལ་བསམ་གཏན་གྱི་བརྟན་ཟེར་བ་སོགས་དེ་འདྲའི་རིགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་
ཅད་རྣལ་འབྱོར་པའི་བློ་ངོ་དང་བསྟུན་པ་ཡིན་གྱི་དངོས་གནས་མ་ཡིན་པས། རང་ལུགས་
ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གྲུབ་མཐའི་ཚིག་གསལ་པོར་བརྗོད་ན། ལམ་ཡན་ལག་དང་པོ་བཞི་ལ་
གནས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པའི་སེམས་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་གཟུགས་དེ་ཡང་རྣམ་
པ་ཕྱོགས་རེ་བར་མཐོང༌། ལམ་ཕྱི་མ་གཉིས་ལ་གནས་པའི་སེམས་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
པ་རང་དུ་མཐོང༌། དེ་བཞིན་དུ་གནས་ཚུལ་གྱི་བདེ་བ་འགྱུར་མེད་དེ་མ་མྱོང་བར་རྐྱེན་ལས་
བྱུང་བའི་བདེ་བ་ཙམ་མྱོང་བ་ཡིན་ཀྱང༌། དེའི་རྒྱུད་ལ་བདེ་བ་འགྱུར་མེད་དེ་སྦས་པའི་ཚུལ་གྱི་
ཡོད་དོ། །ཞེས་དང༌། ལམ་སོར་སྡུད་ཀྱི་རྟོགས་པ་ཁོ་ན་ལ་གནས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པའི་སེམས་
ཀྱི་སྟོང་གཟུགས་དེ་སྐབས་དེར་རྣལ་འབྱོར་པ་དེས་མི་བརྟན་པར་མཐོང་ཡང་དངོས་གནས་
ལ་སྟོང་གཟུགས་དེ་རྟག་པ་ཡིན་ཅེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་དག་ནི་རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་
གི་རིམ་པ་དྲུག་པོ་ངོ་སྤྲོད་པ་སྟེ་ངོ་སྤྲོད་སྐོར་བརྒྱད་པའོ། །
ད་ནི་རྣམ་གྲངས་གཞན་དང་གཞན་གྱི་སྒོ་ནས་ངོ་སྤྲོད་པ་ལ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབྱེ་བ་
དང༌། རྡོ་རྗེ་འབེབ་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། འཕྲོས་དོན་ཕྲ་མོ་ཙམ་སྟེ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ཏིང་
4-1-621


ངེ་འཛིན་གྱི་དབྱེ་བའི་ངོ་སྤྲོད་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་གསུངས་པའི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་སོགས་ཀྱང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་ལ་ཚང༌། རྣམ་པ་མཐའ་
ཡས་པ་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཞི་བའི་རྣམ་པ་ལ་འདུས་པར་གསུངས་པ་ལྟར། ཏིང་ངེ་འཛིན་
དང་རྣམ་པ་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཁྱད་པར་ཅན་འདི་ལ་ཚང་བ་ཡིན། 
སེམས་གནས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དབེན་གསུམ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཚུན་ཆོད་ན་
ཡོད་ལ། ཀུན་དུ་སྣང་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི། ཁམས་གསུམ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་སྟོང་གཟུགས་
སྣང་བ་དང༌། སྒྲོན་མ་འབར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི། འོད་གསལ་གྱི་གཟི་བརྗིད་ཀྱིས་ལས་
སྣང་བཅིལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། གདུང་བ་མེད་པའི་གློག་གི་འོད་ཅེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི། 
འོད་གསལ་རྟགས་བཅུ་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་རང་མདངས་ལས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་
སེམས་དང་སྤྱོད་པ་ཡང་ཤེས། དེའི་སེམས་དང་འཕྲོད་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཤེས་པའོ། །རིན་ཆེན་
སྣང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སེར་པོ་འབར་བ་དང༌། རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་
ནག་པོ་འབར་བ་དང༌། ཟླ་བ་སྣང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དཀར་པོ་འབར་བ་དང༌། སྤྱི་གཙུག་རྣམ་
པར་བལྟ་བ་ནི་སོར་བསམ་དངོས་དང༌། འོད་ཟེར་རབ་ཏུ་འགྱེད་པ་ནི་གློག་གི་སྣང་བ་དང༌། 
བལྟ་བས་ཆོག་མི་ཤེས་པ་ཞེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་དང༌། ཕྱོགས་རྣམ་པར་ལྟ་བ་
ཞེས་བྱ་བ་ནི་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་མེད་པ་ལྟ་བུ་དང༌། ནམ་མཁའ་རྒྱས་པར་འགེངས་པ་ཞེས་བྱ་བ་
ནི་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་དང༌། རྒྱལ་མཚན་རྩེ་མོའི་དཔུང་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྩ་བའི་སྟོང་གཟུགས་
གཅིག་ཤིན་ཏུ་བརྟན་ཅིང་བརྩེགས་པ་ལ་སྟོང་གཟུགས་དུ་མ་འཕྲོ་འདུ་བྱེད་པའམ། རྩ་དབུ་
མའི་ནང་དུ་སྟོང་གཟུགས་ལངས་པ་དང༌། དྲི་མ་མེད་པའི་སྒྲོན་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྟགས་བཅུ་
ལ་གཟུང་འཛིན་མེད་པར་ཤེས་པ་དང༌། འོད་མཐའ་ཡས་པ་ནི་རེ་ཁ་ནག་པོ་དང༌། འོད་
བྱེད་པ་ནི་འོད་སྐོར་རྒྱ་ཆེར་འཕེལ་བ་དང༌། འོད་དྲི་མ་མེད་པ་ནི་འཇའ་ཚོན་ལྟ་བུའི་འོད་ཀྱི་
4-1-622


སྣང་བ་རྒྱས་པ་དང༌། ཉི་མའི་སྒྲོན་མ་ནི་དམར་པོ་འབར་བ་དང༌། ཟླ་བ་དྲི་མ་མེད་པ་ནི་ཐིག་
ལེའི་སྣང་བ་དང་སྟོང་གཟུགས་རོ་གཅིག་པ་དང༌། སྣང་བ་གསལ་བ་ནི་རྩ་རྣམས་ཐིག་ལེས་
གང་བའི་སྣང་བ་དང༌། སྣང་བ་བྱེད་པ་ནི་དེ་ལས་མངོན་ཤེས་འཆར་བ་དང༌། དགེ་བའི་མེ་
ཏོག་རྒྱས་ཤིང་གསལ་བ་ནི་ཡུལ་ལྔ་སྟོང་གཟུགས་སུ་ཐིམ་པས་བདེ་བའི་སྣང་བ་རྒྱས་ཏེ་ཐ་
མལ་བའི་འདོད་ཡོན་ལ་ཆགས་པ་དག་པ་དང༌། སྒྲ་དང་བརྡ་ལ་འཇུག་པ་ནི་སྟོང་པའི་སྒྲ་
དང་ལས་སྣང་གི་སྒྲ་འདྲེས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐད་དང་ངེས་ཚིག་ཤེས་པ་དང༌། 
སྒྲ་དབྱངས་དང་ལྡན་པ་ནི་གཞོམ་མེད་ཀྱི་ནཱ་དའི་སྒྲ་དང༌། སྒྲོན་མ་འབར་བ་ནི་གཏུམ་མོའི་
འབར་སྣང་དང་སྟོང་གཟུགས་རོ་གཅིག་པ་དང་། རྣམ་པའི་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པ་ནི་
རྗེས་དྲན་ཕན་ཆད་ཀྱི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་དང༌། ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བའི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་དང་གློག་གི་སྒྲོན་མ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་གཏུམ་མོ་གློག་དང་
འདྲ་བས་ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་ཀྱི་དགའ་བཞི་དྲངས་ཤིང༌། དེའི་མཐར་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་དབྱིངས་
ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་ཐིམ་པ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡན་ལག་ཕན་ཆད་ཡིན་ལ། དེ་དག་
ལ་སོགས་པའི་མདོ་སྡེ་དང་རྒྱུད་སྡེ་ཐ་དད་ནས་གསུངས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་
ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྲངས་མེད་པ་ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་འདིར་ཡོངས་སུ་འདུས་པ་ཡིན་
ནོ། །དེ་དག་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབྱེ་བ་ངོ་སྤྲད་པ་སྟེ། ངོ་སྤྲོད་སྐོར་དགུ་པའོ། །
གཉིས་པ་ནི། རྡོ་རྗེ་འབེབས་པའི་ཡེ་ཤེས་ངོ་སྤྲད་པར་བྱ་སྟེ། དབང་གི་དུས་སུ་སྐལ་
ལྡན་མཆོག་མ་གཏོགས་པ་གཞན་ལ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཡུད་ཙམ་ཅིག་ཕེབས་པ་ལས་ལྷག་པོ་མེད་
ཅིང༌། དབང་དོན་རྫོགས་རིམ་སྒོམ་པའི་སྐབས་འདིར་ནི་དབང་པོ་རབ་འབྲིང་ཐ་མ་གང་ཡིན་
ཡང་རུང༌། ལམ་འདི་ལ་བརྟེན་པའི་ཉམས་མྱོང་སྐྱེས་ཕྱིན་ཡེ་ཤེས་བརྟན་པོར་མི་ཕེབས་པ་མི་
སྲིད་དོ། །དེ་ལྟར་རྩ་རྒྱུད་ལས། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས། །རྡོ་རྗེ་འབེབས་པས་བྱིན་
4-1-623


གྱིས་བརླབས། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སོར་བསམ་ལ་རྡོ་རྗེ་འབེབས་པ་ཆུང་ངུ༌། སྲོག་འཛིན་ལ་
འབྲིང་པོ། རྗེས་དྲན་ལ་ཆེན་པོ། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཐར་ཐུག་པ་རྡོ་རྗེ་འབེབས་པའི་ཡེ་ཤེས་
བཞི་པོ་རྣམས་འབྱུང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་འབབ་པའི་ཚུལ་ནི་ཡེ་ཤེས་དབབ་པའི་སྐབས་ཀྱི་རྒྱུད་རྩ་
འགྲེལ་དང༌། རྡོ་རྗེ་སྙིང་འགྲེལ་སོགས་ན་གསལ་ཏེ། ལུང་ཁུངས་རྣམས་བྲིས་ན་མངས་པར་
འགྱུར་བས། དོན་གྱི་སྙིང་པོ་འདི་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་རྣམ་རྟོག་ནུབ་ཅིང༌། སེམས་གསལ་
སྟོང་ངམ་བདེ་སྟོང་ལ་གཡོ་བ་མེད་པར་གནས་པའི་ངང་ནས། ལུས་འཕར་གཡོ་དང་ངག་
སྨྲ་རྒོད་སོགས་དང་འབྲེལ་བར་ཁྲོ་བོའི་ཚུལ་གྱིས་བརྡེག་པ་དང་སྡིགས་པ་སོགས་ནི། ཁྲོ་བོ་
རྣམས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། དྲག་སྔགས་དང༌། དྲག་ཏུ་རྒོད་པ་དང༌། བརྡེགས་ཤིག་ཆོམས་ཤིག་ཅེས་
པའི་ཚིག་འདོན་པ་ནི་ཁྲོ་བོའི་གསུང་དང༌། ཅུང་ཟད་ཉམས་སྲབས་པས་མཐོང་ཐོས་ཀྱི་སྣང་
བ་མི་འགག་ཅིང་དོགས་པ་དང་འཛེམ་པ་སོགས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རགས་པ་ནུབ་ལ་དཔའ་
བའི་གདེང་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་ན་ཁྲོ་བོའི་ཐུགས་བབས་པའོ། །དེ་དག་ལ་ཡང་ནང་ཚན་དུ་ཤིན་
ཏུ་སྟོབས་དང་རྨུགས་བྱེད་དང༌། ཁེངས་བྱེད་དང༌། རེངས་བྱེད་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཤུགས་ལ་སོགས་
པ་སོ་སོའི་དབྱེ་བ་དུ་མ་ཡོད་དོ། །ཞི་བའི་སྐུ་ཕེབས་པས་ནི་བྲོ་གར་ལ་སོགས་པས་འཕར་
གཡོའི་རྣམ་གྲངས་དུ་མ་འབྱུང༌། གསུང་ཕེབས་པས་ནི་སཾསྐྲི་ཏ་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་དང་འགྲོ་
བ་དུ་མའི་སྐད་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང༌། ཐུགས་ཕེབས་པས་ནི་ལུས་ངག་གཡོ་
བ་མེད་ཅིང་སེམས་བདེ་གསལ་གྱི་ངང་ནས་ཕྱི་ནང་ཐམས་ཅད་རིག་པ་འབྱུང༌། ཡེ་ཤེས་རྡོ་
རྗེ་ཕེབས་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡོན་ཏན་འཕྲིན་ལས་ཐམས་ཅད་དམ། ཅི་
རིགས་པ་བདག་ཉིད་ལ་ཡོད་པ་སྙམ་བྱེད་པ་འབྱུང༌། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་སྤྱན་མ་ཕེབས་
པས། ལུས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་གཞན་གྱིས་གཡོ་འགུལ་མི་ཐུབ་པ་དང་མཱ་མ་ཀཱི་ཕེབས་པས་
རང་ལུས་བསིལ་ཞིང་གཞན་ཡང་བསིལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། གོས་དཀར་མོ་ཕེབས་པས་དྲོ་
4-1-624


ཞིང་རྔུལ་བ་དང༌། སྒྲོལ་མ་ཕེབས་པས་ཤིན་ཏུ་ཡང་ཞིང་རྩལ་ཆེ་བ་དང༌། རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་
དབང་ཕྱུག་མ་ཕེབས་པས་མཆོག་ལ་མི་སྣང་བ་དངོས་འགྲུབ་ཅིང༌། ཕལ་པ་ལ་རླུང་གི་རྒྱུ་བ་
ཆད་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་བཙལ་ན་མི་རྙེད་པ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་རྡོ་
རྗེ་མ་ལ་སོགས་པ་ཕེབས་པའི་ལྐོག་གྱུར་གྱི་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་ཆོས་ཁམས་སྣ་ཚོགས་
པ་ཤེས་པ་དང༌། སྟོང་པའི་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་སྔར་མེད་མཐའ་ཡས་པ་ཅིག་ཅར་སྣང་
བ་དང༌། རིག་པ་དང་བསྟན་བཅོས་སྔར་མ་བསླབས་པ་ཤེས་པའི་སྣང་བ་འབྱུང༌། དེས་མཚོན་
ནས་རྣམ་སྣང་ཕེབས་པས་ལུས་མདོག་དབྱིབས་སྣ་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བ་དང༌། འོད་དཔག་
མེད་ཕེབས་པས་རེས་འགའ་འདུ་ཤེས་རྣམ་རྟོག་རགས། རེས་འགའ་སྟོང་པར་ཐིམ་པ་འབྱུང་
བ་དང༌། རིན་འབྱུང་ཕེབས་པས་བདེ་སྡུག་གི་ཚོར་བ་སྣ་ཚོགས་མྱོང་བ་དང༌། དོན་ཡོད་གྲུབ་
པ་ཕེབས་པས་ལས་དང་བྱ་བ་འགྲུབ་མི་ཐུབ་པ་སྐད་ཅིག་གིས་འགྲུབ་པ་དང༌། མི་བསྐྱོད་པ་
ཕེབས་པས་རྣམ་ཤེས་ལྔ་བདེ་གསལ་དུ་འཆར་བ་དང༌། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཡབ་ཡུམ་ཕེབས་
པ་ནི་གོང་གི་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་དང་གཅིག་གོ །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དྲུག་ཕེབས་པས་ཀྱང་རྣ་བ་
སོགས་དབང་པོ་དྲུག་གི་གནས་རྣམས་ལ་རྣམ་འགྱུར་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་ཞིང་མངོན་ཤེས་དྲུག་
པོ་ཅི་རིགས་པར་འཆར་བ་དང༌། ཁྲོ་བོ་རྣམས་ལ་ཡང་ལས་དབང་བྱ་བ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་
འགྱུར་མང་དུ་འབྱུང་ཞིང༌། དེ་དག་ལ་བརྟེན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆ་ཤས་ཅི་རིགས་པ་འཆར་
རོ། །རྣལ་འབྱོར་མ་རྣམས་བབས་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུན་མོང་དུ་བདེ་ཉམས་ཆེ་ཞིང་ཁྲོ་ཆགས་
སྤེལ་མར་འབྱུང༌། མ་མོ་རྣམས་སོ་སོའི་ཉམས་དང་མཐུན་པ་དང༌། སོ་སོའི་དམ་ཚིག་གི་རྫས་
རྣམས་དོན་དུ་གཉེར་བ་སོགས་འབྱུང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཚེས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ལ་ཡང་སྟེ། སྲིན་པོའི་
ཁྲོ་བ་དང༌། མེ་ལྷའི་ཇི་ཙམ་ཟོས་ཀྱང་ཡོག་པ་དང༌། ཚངས་པའི་གཏི་མུག་དང༌། དྲག་པོའི་
འདོད་ཆགས་དང༌། ཁྱབ་འཇུག་གི་ཞེ་སྡང་དང༌། བརྒྱ་བྱིན་གྱི་ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་འཆར་ཏེ། 
4-1-625


ཉོན་མོངས་དེ་དང་དེའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྒོ་སྐྱོང་རྣམས་བབས་པས་བྱ་
བ་སྣ་ཚོགས་ལ་འཇུག་འདོད་དང༌། ཀླུ་རྣམས་བབས་པས་འདོད་པ་ཤས་ཆེ་ཞིང་ཕྲ་མའི་རྣམ་
པ་དང༌། རབ་གཏུམ་མ་རྣམས་བབས་པས་ཁྲོ་གཏུམ་ཤས་ཆེ་བའི་རྣམ་འགྱུར་དང་དེ་བཞིན་
དུ་ལྷ་རྣམས་དང་གཞལ་མེད་ཁང་ལ་སོགས་པ་བབས་པས་སྲིད་པ་གསུམ་པོ་མཐའ་དག་གི་
རྣམ་འགྱུར་ཡང་འབྱུང་ངོ༌། །འདོད་ཕྱིར་འདོད་མ་རྣམས་ཀྱང་འབབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ས་དང་
རླུང་འདྲེས་པས་ཕྲ་མ་བྱེད་ཅིང་དབྱེ་བར་འདོད་པ་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ། འོད་གསལ་རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་པ་ཉིད་དུ་གདོད་ནས་རྟག་པར་བཞུགས་ཀྱང་རྐྱེན་དེ་དང་དེས་མངོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། 
ཆུ་དང་རླུང་ནི་རྣམ་བསྲེས་པས། །ལུས་ཅན་རྣམས་ནི་འདར་བར་འགྱུར། །དེས་གྲང་རེག་སྐྱེས་
ཏེ་གོས་འདོད་པའམ་ལུས་འདར་བ་དང་། རླུང་དང་སྟོང་པ་རྣམ་བསྲེས་པས། །སྐད་ཅིག་གིས་
ནི་ཐམས་ཅད་སྐྲོད། །ཅེས་ཕ་རོལ་སྐྲོད་པར་འདོད་པ་དང༌། མེ་དང་ས་ནི་རྣམ་བསྲེས་པས། །
ལུས་ཅན་ཀུན་ལ་ཚ་རིམ་འབྱུང༌། །ཞེས་གདུང་བ་དྲག་པོ་འདོད་པ་དང༌། མེ་དང་ཡེ་ཤེས་རྣམ་
བསྲེས་པས། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་འབེབས་པར་བྱེད། །ཅེས་ཡེ་ཤེས་ཕེབས་པས་འཕར་གཡོའི་
སྒོ་ནས་ལུས་བསྐྱོད་པར་འདོད་པ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་དེས་གཙང་བཙོག་མེད་པས་ལྷག་མ་ཟ་
བར་ཡང་འདོད་དོ། །རླུང་དང་མེ་ནི་རྣམ་བསྲེས་པས། །ལུས་ཅན་རྣམས་ནི་འགུགས་པའོ། །
ཞེས་འགུགས་པར་འདོད་པ་དང༌། མེ་དང་སྟོང་པ་རྣམ་བསྲེས་པས། །སྐད་ཅིག་གིས་ནི་རིམ་
འདེབས་འགྱུར། །ཞེས་སྐེམས་པར་འདོད་པ་དང༌། རླུང་དང་སྟོང་པ་རྣམ་བསྲེས་པས། །ལུས་
ཅན་རྣམས་ནི་གསོད་པར་འགྱུར། །ཞེས་གཡུལ་སྤྲོད་པར་འདོད་པ་དང༌། ས་དང་ཆུ་ནི་རྣམ་
བསྲེས་པས། །ལུས་ཅན་རྣམས་ནི་རྒྱས་པར་འགྱུར། །ཞེས་རྒྱས་པར་འདོད་པ་དང༌། སྟོང་
པའི་ཡི་གེས་དུག་རྣམས་བསྐྱོད། །ཅེས་པ་ལྟར། ཆུ་དང་ནམ་མཁའ་འདྲེས་པས་ཚིག་རྩུབ་
ཀྱི་རྒྱུ་ཁྲོ་ཆགས་ཀྱི་དུག་ཞི་ནས་འཇམ་པར་སྨྲ་བར་འདོད་པ་དང༌། ས་ཡི་དག་པས་རིངས་
4-1-626


པར་བྱེད། །ཅེས་རེངས་པར་འདོད་པ་དང༌། ས་དང་སྟོང་པ་རྣམས་བསྲེས་པས། །ལུས་ཅན་
རྣམས་ནི་ལྟུང་བར་འགྱུར། །ཞེས་སྦྲུལ་ལ་སོགས་པ་ལྟུང་བ་སྟེ། འཆིང་བར་འདོད་{པ་[མ་]
སྟེ་དེ་དག་ལ་སོགས་པ་འདོད་ཕྱིར་[འདོད་]གཞན་རྣམས་ཕེབས་པ་ལ་ཡང་རིགས་འགྲེ་བ་
ཤེས་པར་བྱའོ། །མདོར་ན་དོན་དམ་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས་བདེ་གཤེག་སྙིང་པོའི་ངོ་
བོར་རང་ཉིད་ལ་བཞུགས་པ་རྣམས་རྣལ་འབྱོར་པས་ལམ་ཉམས་སུ་བླངས་པས་ཐུགས་རྒྱུད་
བསྐུལ་ཏེ་རང་ལ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཤིང་ཡེ་ཤེས་ཕེབས་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཡིན་པས། བྱིན་
གྱིས་རློབ་བྱེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་པ་ནི་གཙོ་བོར་རང་རྒྱུད་ཀྱི་དེ་རྣམས་ཡིན་ལ། སློབ་དཔོན་གྱི་ཏིང་
ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་དང༌། གཞན་རྒྱུད་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རྐྱེན་བྱེད་
པ་ནི་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་ཡེ་ཤེས་ཕེབས་པའི་ཉམས་འདི་ཀུན་ལ་ཡང་ཉམས་མྱོང་དང་མན་
ངག་གི་རྒྱུས་མེད་པས་བལྟས་ན་སྨྱོ་བ་ལྟར་སྣང་བ་དང༌། རྒྱལ་བ་ལྟར་སྣང་བ་དང༌། ན་ཚ་
སྡུག་བསྔལ་ལྟ་བུར་སྣང་བ་མང་དུ་འབྱུང་བས་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་གེགས་དང༌། གདོན་གྱི་གནོད་
པ་སོགས་སུ་འཛིན་པ་ཡོད་ཅིང༌། དེ་དང་དེར་བཟུང་ན་རྣམ་རྟོག་གི་སྐྱོན་གྱིས་གེགས་སུ་འགྲོ་
ལ། དེ་དག་ཡེ་ཤེས་སུ་ངོ་ཤེས་པས་བྱུང་རྒྱལ་དུ་བསྐྱངས་ན་རྩ་མདུད་གྲོལ་ཞིང༌། རྩ་གནས་
བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་གང་ནས། བདེ་སྟོང་གི་ཉམས་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུར་འགྲོ་བ་ལ་ཚེགས་
མེད་དོ། །སྦྱོར་དྲུག་བསྒོམས་ནས་ཉམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་རྟག་ཏུ་ཕེབས་པར་གྱུར་ན། གེགས་སྔར་
ཡོད་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་ཞིང༌། གེགས་གསར་པ་འབྱུང་བ་མེད་ལ། ཡོན་ཏན་ཟླ་བ་ཡར་ངོ་
ལྟར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་སྦྱོར་དྲུག་པའི་ཉམས་འུར་བ་དང༌། ཉམས་ཕེབས་པ་ཞེས་གྲགས་
པ་འདི་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ནང་ཚན་ཡིན་པས། སྟོང་གཟུགས་དང་གནད་གཅིག་ལ། 
ཉམས་ཕེབས་ཚབས་ཆེ་ན། སྟོང་གཟུགས་ཀྱང་གསལ་ལ་མང༌། སྟོང་གཟུགས་མང་པོ་འཆར། 
རྩ་བཟང་པོ་ལ་ཉམས་རྟག་ཏུ་ཕེབས་འོང་བས། འཕྲལ་བློ་ངོར་ཡང་འགྲོ་ལྡོག་གཅིག་ཏུ་ཡོད་
4-1-627


དོ། །དེ་དག་ནི་རྡོ་རྗེ་འབེབས་པའི་ཉམས་ངོ་སྤྲོད་པ་སྟེ། ངོ་སྤྲོད་སྐོར་བཅུ་པའོ། །
ད་ནི་འཕྲོས་དོན་ཕྲ་མོ་འགའ་ཞིག་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། གཞན་ཡང་སྟོང་པའི་གཟུགས་
ཐམས་ཅད་ལ་རྡོ་རྗེའི་གཟུགས། སྟོང་པའི་སྒྲ་ཐམས་ཅད་ལ་རྡོ་རྗེའི་སྒྲ་ཞེས་སོགས་ཐ་སྙད་
སྦྱར་ནས། སྟོང་གཟུགས་དང་ལས་སྣང་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱོར་ཏེ། རྡོ་རྗེའི་དོན་སྟོང་པ་ཡིན་པས་
སྣང་སྟོང་དབྱེར་མེད་ཡིན་ལ། འོན་ཀྱང་བདེན་པ་གཉིས་ལ་སྟོང་ཚུལ་གཉིས་དང་སྣང་ཚུལ་
གཉིས་གོང་ངོ་སྤྲོད་དྲུག་པའི་སྐབས་སུ་བསྟན་པ་ལྟར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་གནས་སྐབས་བཞིའི་
སྣང་བ་ལ་རགས་པའི་འོད་དམ་སྣང་བའི་འོད་གསལ་ཟེར། བདེ་བ་ཆེན་པོ་ལ་རང་བཞིན་
གསལ། སྟོང་གཟུགས་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་ཞེས་འདོགས་པའི་སྐབས་ཀྱང་ཡོད། 
ཡང་སྣང་བའི་སྟེང་དུ་འོད་གསལ་འཛིན་པའི་སྐབས་སུ་འདི་སྐད་ཅེས་བྱ་སྟེ། ལམ་བསྒོམས་
པས་མ་དག་པའི་སྣང་བ་དབྱིངས་སུ་དག་ནས། གཞིའི་གནས་ལུགས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་
འབྲས་བུར་འཇོག་པའི་གནད་ཀྱིས། སྟོང་གཟུགས་ལ་རྩོལ་བས་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་
ལམ་གྱིས་ལས་སྣང་མ་དག་པའི་སྣང་བ་དེ་འོད་གསལ་སྟོང་གཟུགས་ལ་བསྡུས་པས་ལས་
སྣང་འགགས་ཏེ་སྟོང་གཟུགས་ཁོ་ན་འཆར་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། ཡང་སྟོང་གཟུགས་མཐོང་
བའི་དུས་ཕྱི་རོལ་རྒྱང་ཆད་ལྟར་སྣང་བ་ལ། མིག་བཙུམ་པའམ། ལག་པས་བཀབ་པ་སོགས་
བྱས་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་སུ་གྲུབ་ན་དེ་དག་གིས་སྒྲིབ་དགོས་པ་ལས། དེ་ལ་ཐོགས་སྒྲིབ་
མེད་པས་སེམས་ཀྱི་སྣང་བའོ། །ཞེས་བྱ་བ་དང༌། བསམ་གཏན་གྱི་དགའ་བདེའི་ཡན་ལག་
ཕྱོགས་མཐུན་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་ལ་སྟོང་གཟུགས་དང་བདེ་ཆེན་ཟུང་འཇུག་ཏུ་དཔེའི་ངོ་སྤྲོད་
པའང་ཡོད་དེ། རྟགས་སྣང་མི་གསལ་ན་བདེ་བ་ཤས་ཆུང༌། རྟགས་སྣང་གསལ་ན་དགའ་བདེ་
ཤས་ཆེ་སྟེ། དེ་དགའ་བདེ་དང་རྟགས་སྣང་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་རྟགས་ཡིན། རྣམ་ཀུན་མཆོག་
ལྡན་གྱི་སྟོང་ཉིད་དང་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཡང་འདི་ལྟ་བུ་སྟེ། རང་བཞིན་དབྱེར་མེད་ཟུང་
4-1-628


འཇུག་གདོད་མའི་གཤིས་ལུགས་སོ། །ཞེས་སོགས་བརྡ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ངོ་
སྤྲོད་པ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱག་ལེན་ནོ། །དེ་དག་ལ་ཐུན་དང་གྲངས་ངེས་པ་མེད་ཅིང༌། ངོ་སྤྲོད་
སྐོར་གྱི་རིམ་པའང་མེད་མོད། སྡེ་ཚན་གཅིག་ཏུ་བྱས་པས་ན་ལེའུའི་རིམ་པ་བཅུ་གཅིག་པར་
བྱས་ན་ལེགས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་སྟོང་ཉིད་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་
མོ་དང༌། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
དང༌། འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་དང༌། དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེ་དང༌། གསང་བ་འདུས་པ་དང༌། དུས་ཀྱི་འཁོར་
ལོ་དང༌། ཨེ་ཝཾ་ཟུང་འཇུག་དང༌། རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་དང༌། ཉི་ཟླ་ཁ་སྦྱོར་དང༌། ཆོས་འབྱུང་
ལ་གནས་པའི་ཐིག་ལེ་དང༌། ཡང་དག་པར་མི་བསླུ་བ་དང༌། སྤྲོས་བྲལ་དང༌། བདེ་བར་
གཤེགས་པ་དང༌། ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་དང༌། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་རིས་མེད་པ་དང༌། ཁྱབ་བདག་
དང་དམ་པའི་བདག་དང༌། ཀུན་ཁྱབ་བདེ་བ་ཆེན་པོའོ། །
ཞེས་པ་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ངོ་སྤྲོད་ནང་མ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་
ཆེ་བའི་དམ་པའི་ཆོས་མཐའ་དག་གི་ངེས་གསང་འདི་ཡང་རྒྱལ་ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་ཤིན་ཏུ་
གསལ་བར་བརྗོད་པ་སྟེ། ནགས་རྒྱལ་གྱི་དབེན་གནས་དཔལ་ཇོ་ནང་དུའོ། །ངོ་སྤྲོད་ཀྱི་ཡི་གེ་
འདི་ཀུན་མཁྱེན་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོ་དོལ་པོ་པ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་
གྱི་དགོངས་བཞེད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཆེས་ཟབ་ཅིང་གསང་བ་རྣམས་ཡིན་པས། གཞུང་
ལུགས་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ཅུང་ཟད་གོ་དཀའ་བར་འགྱུར་མོད། ཟབ་དོན་གོ་དཀའ་བ་དེ་
ཀུན་གྱི་ལུགས་ཡིན། གྲུབ་མཐའ་ཕལ་པས་སེམས་ཁེངས་པ་ཕལ་ཆེར་གྱི་བློར་ཤོང་དཀའ་
བས། བརྒྱུད་པ་འདི་ཁོ་ན་ལས་བྱོན་པའི་ཆོས་འདིའི་མྱོང་ཁྲིད་ཐོབ་པ་རྣམས་མ་གཏོགས་
གཞན་ལ་བཀའ་རྒྱས་བཏབ་བོ།། །།དགེ་ལེགས་འཕེལ། ཞུས་དག ཤུབྷཾ། 
4-1-629


༄༅། །རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་རྟགས་ཚད་ཀྱི་
ཡི་གེ་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ན་མོ་གུ་ར་ཝེ། ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམས་པའི་རྟགས་ཚད་ལ་འཕྲོས་
ནས་རྟགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་རགས་པ་རྣམས་བཤད་པར་བྱའོ། །འདི་དག་ཀྱང་རྩ་བ་རྣམས་
རྒྱུད་འགྲེལ་ལས་གསལ་བར་གསུངས་ཤིང༌། བརྒྱུད་པ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་དག་མཐའ་
དག་ཉམས་མྱོང་གིས་གྲུབ་པར་མཛད་ལ། ད་ལྟའི་བར་དུ་ཡང་ཡན་ལག་དང་པོ་དངོས་དང་
གཞན་རྣམས་རྗེས་མཐུན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། ཉམས་མྱོང་གི་གཙོ་བོ་གཙོ་བོ་རྣམས་ལ་
རྟགས་ཐོན་པ་དང་ཡོན་ཏན་སྐྱེས་པའི་རྒྱུན་མ་ཆད་པའི་རིམ་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་བོད་
ཡུལ་གྱི་གདམས་པ་ཆོས་གཞན་རྣམས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་རྟགས་ཚད་རྣམས་ད་ལྟར་བསྒོམས་
པའི་ཚེ། བཤད་ཚོད་དང་མཐུན་མི་མཐུན་ཅི་རིགས་ཡོད་ཅིང༌། ཆོས་འདི་[རྣམས་]ལ་རྟགས་
རྣམས་འཁྲུལ་མེད་ངེས་ཅན་དུ་འབྱུང་བ་ནི། རྒྱུད་དང་སེམས་འགྲེལ་སྐོར་གསུམ་ནས་མན་
ངག་གི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ལྷག་ཆད་མེད་པར་གསུངས་པས། གདམས་ངག་འདི་ནི་རྡོ་རྗེ་འཆང་
གི་དགོངས་པ་ཟུར་མ་ཉམས་པ་ཡིན་ལ། གཞན་རྣམས་ལ་ནི་སེམས་འགྲེལ་སྐོར་གསུམ་
ལྟ་བུའི་དཔང་པོ་མེད་ཅིང༌། རྒྱུད་ཚིག་རྣམས་ཀྱང་ཞལ་མི་གསལ་ཞིང་གབ་པར་ཡོད་པས་
བརྒྱུད་པ་མང་པོ་ཞིག་བརྒྱུད་པ་ལས་མན་ངག་གི་ཟུར་ཉམས་པའི་རྒྱུ་ལས་ཡིན་ནོ་གསུངས་
སོ། །
དེ་ལ་སྔོན་འགྲོ་དབེན་གསུམ་གྱི་སྐབས་སུ་མཐོང་ཉམས་དང་ལུས་ཉམས་སོགས་ནི་མ་
ངེས་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང༌། དབེན་གསུམ་དང་སོར་སྡུད་ཀྱི་སྐབས་ཅི་རིགས་སུ། ལུས་གནད་
4-1-630


མདུན་དུ་བུབ་ན་སྙིང་གའི་དབུས་ཀྱི་ནཱ་ད་མདུན་གྱི་རླུང་དང་ཕྲད་པས་ཤེས་པ་ཧོལ་ལེ་བ་
འབྱུང༌། གཡས་སུ་ཡོ་ན་མེ་དང་ཕྲད་པས་འཚུབ་ལོང་བ་དང༌། གཡོན་དུ་ཡོ་ན་ཆུ་དང་ཕྲད་
པས་ཉོག་གེ་བ་དང༌། རྒྱབ་ཏུ་ཡོ་ན་ས་དང་ཕྲད་པས་བྱིང་ཞིང་སྲ་འཐས་པའི་ཉམས་འབྱུང༌། 
དེ་དག་སྤངས་ཏེ་སྒལ་ཚིགས་བསྲངས་པས་སྙིང་ལྟེ་བར་གྱི་རྩ་འདྲོངས་པས་སྲོག་རླུང་འཆིང༌། 
རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་དང་འོག་ཚགས་ལེགས་པོར་བྱས་པས་ཐུར་སེལ་དང༌། མགྲིན་པ་དགུག་པས་
གྱེན་རྒྱུ་དང༌། གསུམ་པ་མཉམ་དགང་དུ་ཤུགས་ལ་ཡང་འབྱུང་བ་བྱེད་ཀྱང་དགོས་ཏེ་དེས་
མཉམ་གནས་དང༌། ལྟ་སྟངས་ཀྱིས་མིག་ཏུ་རྒྱུ་བའི་རླུང་དང༌། མགྲིན་པ་བཀུག་ནས་སོ་མཆུ་
རང་སོ་དང༌། ལྕེ་རྩེ་ཡར་རྐན་ལ་སྦྱར་བས་རྣ་བའི་རྩ་ཡང་ཁྱུར་ཏེ་འོང་བས་རྣ་བ་དང་ལྕེའི་
རླུང་འཆིང་བ་དང༌། སྦྱོར་བ་དེ་དང་རླུང་སྣ་ནས་དལ་བུས་བཏང་བ་སྣའི་རླུང་དང༌། ཁུ་ཚུར་
བརླ་བཞག་ལུས་གྲིམས་ལྷོད་རན་པར་བྱས་པས་ལུས་དབང་ལ་རྒྱུ་བའི་རླུང་དང༌། ཐམས་
ཅད་བསྡོམས་པས་ཁྱབ་བྱེད་ཀྱི་རླུང་འཆིང་སྟེ། དེ་ཡང་ལུས་གནད་ཁོ་ནས་འཆིང་ཐུབ་པ་
རང་ཏ་མ་ཡིན་མོད། ལུས་གནད་དང་དམིགས་པ་སྦྱར་བས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བསྒོམས་པས། 
སེམས་ཉམས་གཙོ་ཆེ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན། ཉམས་གནས་སྐབས་དང་པོ་ནི། སེམས་སྐད་
ཅིག་ཀྱང་མི་གནས་ཤིང་རྣམ་རྟོག་སྔར་བས་མང་བ་འཕྲོ་རྒོད་ཆེས་ཆེ་བ་འབྱུང༌། འགའ་ཞིག་
གཅིག་རྟིང་ལ་གཅིག་བྲེང་མ་ཆད་ཅིང་རིགས་མི་འདྲ་བ་ཤ་སྟག་འབྱུང་བའང་ཡོད། འགའ་
ཞིག་ཡུལ་གཅིག་ལ་བརྟེན་པ་ཉིད་རྣམ་འགྱུར་མི་འདྲ་ཙམ་གྱིས་ཡང་ཡང་དྲན་ཡོང་བའང་
ཡོད། ད་སྒོམ་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་དང༌། འདི་བས་གཞན་ཞིག་བྱས་ན་དགའ་བ་ལ་སྙམ་
པ་ཡང་འབྱུང༌། དེ་ནི་སྔོན་སྒོམ་མ་བྱས་པའི་དུས་ན་རྣམ་རྟོག་མང་ཡང་ཁ་ཕྱི་བལྟས་སུ་སོང་
ནས་ངོ་མ་ཤེས། འདིར་ཁ་ནང་ལོག་གིས་བལྟས་པས་འགྱུ་བ་ལ་འགྱུ་བར་རིག་ཤས་བྱུང་བ་
ཙམ་ཡིན་གྱི། རྣམ་རྟོག་སྔར་ལས་མང་དུ་སོང་བ་མིན། གཞན་ཡང་སྐབས་དེར་ཕར་ཆེར་ལ་
4-1-631


ལུས་གནད་མ་འབྱོངས་བས་ལུས་ཀྱང་ན་ཟུག་ཆེ། དབུགས་འཐུམས་པ་དང་འདར་བ་འབྱུང༌། 
སེམས་ཀྱང་ཚིག་པ་ཟ་བ་དང༌། གཞན་དུ་འགྲོ་འདོད་པ་དང༌། གུ་དོག་པའི་རྣམ་པ་འབྱུང༌། 
སྔར་གྱི་ནད་གཞི་རྙིང་པ་ཡོད་ན་ལྡང་བ་སྙམ་བྱེད། དེ་ནི་ཅུང་ཟད་སེམས་ཟིན་པའི་འབྲས་བུ་
སྟེ། གཡོ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཉམས་ཡིན་ལ། དཔེ་རི་གཟར་གྱི་འབབ་ཆུ་དང་འདྲའོ། །
གནས་སྐབས་གཉིས་པ་ནི། དེ་དག་ལ་སྐྱོན་ཡོན་དགའ་སྡུག་གང་དུ་ཡང་མ་བལྟས་པར་
བསྒོམས་པས། སྔ་མ་ལྟར་རྣམ་རྟོག་མང་པོ་ཡོད་འཕྲོ་ལ་ཅུང་ཟད་རེ་ཞི་མལ་སོང་བ་དང༌། 
ལུས་དང་དབུགས་ཀྱང་བདེ་བ་སྙམ་བྱེད། དེའི་འཕྲོ་ལ་སྔར་བཞིན་རྣམ་རྟོག་ལྡང་ཞིང༌། ལུས་
དང་དབུགས་ཀྱང་མི་བདེ་བ་སྐྱེ། དེ་ནི་ཐོབ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཉམས་ཏེ། དཔེ་བྱ་ཙི་ཙི་མོའམ། 
རོང་ཁུང་དོག་པོའི་འབབ་ཆུ་དང་འདྲའོ། །
གསུམ་པ་ནི་ད་དུང་བསྒོམས་པས་མགོ་དང་རོ་སྟོད་ལྗི་བ་ཙམ་འབྱུང༌། སྔར་ལས་རྣམ་
རྟོག་དེ་ཕྲ་རུ་སོང་བ་སྙམ་བྱེད་ཅིང་ཤུགས་ཆུང་ལ། འཕྲལ་རང་ལ་ཡལ་འགྲོ་བ་མེ་སྟག་གནམ་
དུ་ཡར་བ་ལྟ་བུ་དང༌། རེས་འགའ་རྣམ་རྟོག་འཆར་ཚད་པ་ལ་ཟློག རེས་འགའ་རྣམ་རྟོག་མི་
འགྱུ་བར་ཧར་རེ་ཚོམ་མེ་གསལ་ཆ་དྭངས་ཆ་ངར་ཆ་མེད་པ་ལ་ལུས་ཡོང༌། དེ་སྐབས་སུ་ཧུར་
ཕྱུང་ངར་བཏོན་ཏེ་བསྒོམ་པ་གལ་ཆེ། དེས་ཤེས་པ་གསལ་དྭངས་ཅན་ལ་ལྷན་ལྷན་གནས་པ་
འོང༌། དེ་འཕྲོ་ལ་རྣམ་རྟོག་ཐོལ་ལོ་ལོ་སྐྱེ་དེ་ལྟར་སྤེལ་མར་འབྱུང་སྟེ། ལུས་ཉམས་ངག་ཉམས་
སྔར་བས་ཆེས་འཇམ་ཞིང་བདེ་བའི་མགོ་ཟིན་ཏེ། གོམས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཉམས་ཡིན་ལ། 
དཔེ་མི་རྒན་པོའི་སྤྱོད་ལམ་དང༌། རི་དྲུང་གི་རྫིང་བུའམ་སྦལ་པ་མཆོང་པ་དང་འདྲའོ། །
བཞི་པ་ནི། ད་དུང་ཡུན་བསྲིངས་ཏེ་བསྒོམས་པས་རྣམ་རྟོག་ཆིག་སྐྱེར་བ་དང༌། གཉིས་
བསྟུད་གསུམ་བསྟུད་ཐོལ་ཐོལ་བ་འབྱུང༌། ཕལ་ཆེར་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འཇམ་ཉལ་ལེ་གསལ་སེང་
ངེ་གནས། ལུས་ཉམས་ཕལ་ཆེར་བདེ་ཆམ་པ་འབྱུང༌། རླུང་ཡང་ཕལ་ཆེར་འཇམ་ཞིང་བདེ། 
4-1-632


རེས་འགའ་སྣ་སྒོའི་རླུང་གི་རེག་བྱ་དང་སྒྲ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བས་སེམས་གནས་སུ་མི་སྟེར་
བར་སུན་པ་སྙམ་བྱེད་རེས་འགའ་རྣམ་རྟོག་འགྱུ་འགྱུ་འདྲ་ཡང་ངོས་བཟུང་མེད་པར་ལྷན་ནེ་
གནས། རེས་འགའ་སེམས་བཏང་ཡང་མི་འགྲོ་སྟེ། དེ་ནི་བརྟན་པའི་ཉམས་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། 
དཔེ་རུས་སྦལ་མཁར་གཞོང་དུ་བཅུག་པ་དང༌། མཚོ་ཆུང་སེར་བུས་བསྐྱོད་པ་དང༌། ལྕགས་
སྦུགས་སུ་ཆུ་བླུག་པ་ལྟ་བུའོ། །
ལྔ་པ་ནི་ད་དུང་འབད་དེ་བསྒོམས་པས་སྔ་མ་ལས་ཀྱང་ལུས་ཉམས་ངག་ཉམས་བདེ་
ཞིང་ལུས་ཡོད་པ་མི་ཤེས། རླུང་རྒྱུ་བ་མི་ཚོར་བ་དང༌། ཤེས་ཀྱང་བདེ་སྡུག་མེད་པའི་བཏང་
སྙོམས་ལ་གནས་ཏེ་སེམས་མི་འཕྲོ་བ་དང༌། འགའ་ཞིག་བརྟགས་ན་ཤེས་མ་བརྟགས་ན་མི་
ཤེས་པའང་འབྱུང༌། སེམས་ཞི་གནས་གཅིག་ཏུ་མེར་གྱིས་སོང་ནས། སེམས་གཞག་ན་སྡོད། 
བཏང་ན་འགྲོ། དགོས་དུས་སླེབ་ནས་རང་དབང་ཐོབ། སྒྲ་དྲག་པོ་སོགས་ཕྱིའི་རྐྱེན་བྱུང་བ་
དང༌། ནང་གི་རྩོལ་པས་སད་པར་བྱས་ན་མ་གཏོགས་ཐུན་རེ་ཐུན་རེ་འཁྱོངས་པ་འབྱུང་ཏེ། 
མཐར་ཕྱིན་པའི་ཉམས་ཞེས་བྱ་བ། དཔེ་རྒྱལ་པོ་འཁོར་ལ་དབང་བསྒྱུར་བ་དང༌། རི་བོ་ཆེན་
པོ་ལྟ་བུ་དང༌། མཚོ་ཆེན་རླབས་དང་བྲལ་བ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་། གཡོ་ཐོབ་གོམས་བརྟན་
མཐར་ཕྱིན་ཏེ། །བསམ་གཏན་ལམ་གྱི་སྐྱེ་ཚུལ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས། ཡང་ཉམས་སྐྱེ་ཚུལ་ལྔ་
པོ་དེ་དག་ལ་རིམ་པས། རྣམ་རྟོག་ངོས་འཛིན་གྱི་ཉམས། ངལ་གསོའི་ཉམས། ཐང་ཆད་ཀྱི་
ཉམས། རླབས་བཅས་ཀྱི་ཉམས། རླབས་དང་བྲལ་བའི་ཉམས། ཞེས་གསུངས། ལྔ་པ་འདི་
འོད་གསལ་རྟག་བཅུའི་སྟེང་དུ་གནས་ཤིང་བརྟན་པ་ཐོབ་ན། རྐྱེན་དྲག་པོས་ཀྱང་སྒོམ་ལ་འདུ་
འབྲལ་མི་འབྱུང་སྟེ། འབྲས་བུ་འོད་གསལ་ལ་སྦྱོར་ཐུབ་གསུང་ངོ༌། །དེ་དག་ལ་རེས་འགའ་
སེམས་མི་གསལ་བ་རངས་དྭངས་ཆ་མ་རྙེད་པ་འབྱུང་སྟེ། དེ་ནི་ཞི་གནས་ལྟེང་སོར་གྲགས་
པ་བྱིང་བ་དང་འདྲེས་པའི་སྐྱོན་ཡིན། ཕྱིས་སྐབས་ཤིག་ན་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་བྱུང་རྒྱལ་དུ་བསྐྱངས་
4-1-633


པས་མི་རྟོག་པ་སྐྱོན་མེད་དུ་འགྲོ་བ་ཡོད་ཀྱང༌། རེ་ཞིག་ཤེས་པ་གྲིམས་ཆ་ཐོན་པར་བྱས་ལ་
སྤང་དགོས། དེ་དག་གི་བར་བར་དུ་འདོད་ཡོན་གྱི་གཡེང་བ་སྔར་བྱས་དྲན་པ་ནི་རྒོད་པ་དང༌། 
ཕྱིས་བྱེད་འདོད་ནི་འདོད་པ་ལ་འདུན་པ་དང༌། བྱ་ཉེས་ཕྲ་མོ་ཚུན་ཆོད་ལའང་འགྱོད་པ་སྐྱེ་བ་
དང༌། ཆོས་དང་བྱ་བ་གང་ལ་ཡང་ཡིད་གཉིས་ཐེ་ཚོམ་མང་པོ་འབྱུང་སྟེ། སྒོམ་ལ་བཞག་ནས་
རིག་པ་དྭངས་པོ་བྱུང་བའི་ཚེ། དེ་དག་གང་རུང་ཞིག་བསྐྱར་གྱིན་བསྐྱར་གྱིན་བློ་ལ་འཆར་
བས་སེམས་ལ་གནོད་པར་འབྱུང་སྟེ། ཕྱིས་སྐབས་ཤིག་ན་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་བྱུང་རྒྱལ་དུ་བསྐྱངས་
པས་གསལ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གྲོགས་སུ་འགྲོ་བ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང༌། རེ་ཤིག་ཆེད་དུ་སྤངས་
ན་ལེགས་པས། དེ་དག་གི་ཡུལ་རྣམས་བདེན་མེད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་པ་དང༌། རྒོད་འདུན་
ལ་ངེས་འབྱུང་དང༌། འགྱོད་པ་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་པ་དང༌། ཐེ་ཚོམ་ལ་བློ་ཐག་བཅད་པ་རྣམས་
ལན་ཁ་ཡར་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་བསྒོམས་པས་སེལ། དེ་དག་ནི་དབེན་གསུམ་དང་སོར་སྡུད་ཀྱི་
སྐབས་སུ་ཅི་རིགས་པར་དགོས་སོ། །དབེན་གསུམ་དང་ཐུན་མོང་བ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
ད་ནི་སོར་སྡུད་ཀྱི་ཉམས་རྣམས་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། ནང་དུ་རླུང་སེམས་འགགས་པ་ལས་
རྟགས་བཅུ་འཆར་བའི་ཚུལ་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་ས་རླུང་དབུ་མར་འདུས་པས་དུ་བ་
ལྟ་བུ་སྟེ་ཕྱུར་ཕྱུར་བ་དང༌། དུ་གདང་ཆགས་པ་ལྟ་བུ་མེར་རེ་བ་དང༌། སྤོས་རིང་གི་དུ་བ་ལྟ་བུ་
ཁྱུར་ཁྱུར་འགྲོ་བ་དང༌། ཆར་སྤྲིན་གསར་པ་འདྲ་བ་དང༌། རྨུགས་པ་འཐིབས་པ་ལྟ་བུ་འབྱུང་
ཞིང༌། ཁ་དོག་སེར་དཀར་དམར་ནག་ལྗང་སྔོ་ཁྲ་བོ་སོགས་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཁ་དོག་གཅིག་
པ་དང༌། གཉིས་ལྡན་གསུམ་ལྡན་བཞི་ལྡན་ལྔ་ལྡན་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་དང༌། ཚད་ཀྱང་
ཆེ་ཆུང་མ་ངེས་པ་བརྟན་པ་དང་གཡོ་བ་དང་རྒྱུ་བའི་ཚུལ་ཀྱང་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་པ་འབྱུང་ངོ༌། །
ངག་ཉམས་རླུང་འཐོན་དཀའ་བ་དང༌། ལུས་ཉམས་ལུས་བརྫི་སྙམ་བྱེད། སྙིང་ག་ལ་སོགས་
པ་ནས་གཞན་གྱིས་མནན་པའམ་བཙིར་བ་སྙམ་བྱེད་པ་འབྱུང༌། སེམས་ཉམས་བྱིང་རྨུགས་
4-1-634


ཤས་ཆེ་རྨི་ཉམས་དུ་བ་རླངས་པ་འཚུབ་མ་རྨུགས་པ་སོགས་དང༌། སའི་འོག་ཏུ་ནོན་པ་དང༌། 
ས་ཕུག་དང་ཁུང་དུ་ཉལ་བ་སོགས་འབྱུང༌། ཆུ་རླུང་དབུ་མར་འདུས་པས། སྨིག་རྒྱུ་ལྟ་བུ་སྟེ་
ཤིག་ཤིག་པ་དང༌། ཆུ་བོ་ལྟ་བུར་རྒྱུག་པ་དང༌། ཆར་ཟིམ་རླུང་གིས་བསྐྱོད་པ་ལྟར་ཧྲིབ་ཧྲིབ་
པ་འབྱུང༌། ཁ་དོག་དང་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་དང་བརྟན་གཡོ་ལ་སོགས་པ་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་མ་ངེས་
པའོ། །ལུས་ཉམས་འཇམ་ལ་མཉེན། ལུས་བསིལ་བ་དང་གང་ལྟར་འདུག་ཀྱང་བདེ་བའི་རྣམ་
པ་འབྱུང་། སེམས་ཉམས་གནས་པ་དང་རྣམ་རྟོག་རེས་མོས་སུ་འབྱུང་ཞིང༌། བདེ་མི་བདེ་ཡང་
རེས་མོས་སུ་འཆར། རྨི་ཉམས་སུའང་ཆུ་བོ་དང་ཆར་དང་སྨིག་རྒྱུ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང༌། མེ་
རླུང་འདུས་པས་སྲིན་བུ་མེ་ཁྱེར་ལྟ་བུ་སྟེ། འོད་ཕྲ་མོ་ཙིམ་ཙིམ་མང་པོ་ནམ་མཁའ་ལ་སྐྱེ་ཞིང་
ཡལ་བ་དང༌། འཕྲོ་ཞིང་འདུ་བ་དང༌། ཏོག་ཡར་གྱིས་འགྲོ་བ་འབྱུང༌། ལུས་ཉམས་དྲོད་ཆེ་བ་
སྐབས་སུ་རྔུལ་དང་བཅས་པ་དང༌། བཀྲེས་སྐོམ་གྱི་སྣང་བ་འབྱུང༌། ངག་ཉམས་སུ་དབུགས་
ཁ་ཐུང༌། སེམས་ཉམས་སུ་ཤེས་པ་གསལ་ལ་འཕྲོ་ཞིང་རྩུབ། རྨི་ཉམས་སུ་མེའི་སྣང་བ་མང་དུ་
འབྱུང༌། རླུང་གི་རླུང་འདུས་པས་མར་མེ་འབར་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། འོད་ཚད་འབྲིང་ཙམ་གསལ་ཞིང༌། 
འབར་བ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་ཤིང་གཡོ་བ་མེད་པ་དང༌། འདར་ཁྲིལ་བ་འབྱུང༌། འཕྲེང་དུ་
བསྒྲིགས་པ་དང༌། གཅིག་ཏུ་ཆེར་འབར་བ་དང༌། གཅིག་རྟིང་ལ་གཅིག་བྱུང་བ་སོགས་མདོག་
དབྱིབས་ཚད་སོགས་མ་ངེས་པ་གོང་བཞིན་ནོ། །ལུས་ཉམས་ཡང་ཞིང་གཡོ། ངག་ཉམས་
དབུགས་འཇམ་ཞིང་དལ། དབུགས་ཕྱི་ནང་དུ་འགག་པ་སྙམ་བྱེད། སེམས་ཉམས་ཡུལ་ཡུལ་
བ་དང༌། བརྗེད་ངས་ཆེ་བ་དང༌། གཏད་མེད་དུ་ཆོ་ལང་ངེ་འབྱུང༌། རྨི་ཉམས་སུ་རླུང་ཚུབས་
དང་བྱ་སོགས་ལྡིང་བ་དང༌། རྟ་སོགས་སྲོག་ཆགས་རྒྱུག་པའི་རྣམ་པ་འབྱུང་སྟེ་མཚན་རྟགས་
བཞིའོ། །དེ་ལྟར་བཞི་དང༌། འོག་ཏུ་འཆད་པའི་ཐིག་ལེ་ལྔ་ནི་ཤེས་རབ་ཕྱོགས་ཀྱི་འབྱུང་བ་ལྔ་
འདུས་པ་ཡིན་པས། ཁམས་ལྔའི་རླུང་འདུས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འདིའི་འཕྲོས་ལས་ནམ་མཁའི་
4-1-635


རླུང་འདུས་ན་མཆོག་གི་ཆ་ལྟ་བུའི་རྟགས་སྐབས་འདིར་འབྱུང་ངོ༌། །ཞེས་གསུངས་ལ། ཉིན་
མཚན་གཉིས་ཀར་གྱི་ཐུན་མོང་དུ་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་མེད་པ་ལྟ་བུའི་རྟགས་ཀྱང་འབྱུང་སྟེ། འདི་
ནི་ཉིན་རྟགས་རྣམས་འཆར་བའི་གཞི་ཡིན་པས་རྟག་བཅུའི་ནང་དུ་ལོགས་སུ་མ་བགྲངས་
པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་སྐར་ཁུང་གི་བུ་ག་ལྟ་བུ་དང༌། གློ་སྐར་དང༌། མཐོངས་ཀ་དང༌། ཚགས་
སེ་དང་གྲ་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་འབྱུང་ཞིང༌། མཐར་དེ་དག་གཅིག་ལ་གཅིག་འབྲེལ་
ཏེ། ཇེ་ཡངས་ཇེ་ཡངས་སུ་གྱུར་ནས། ནམ་མཁའ་མཐའ་དབུས་མེད་པར་འགྲོ། ཁ་དོག་མ་
ངེས་པ་སོགས་གོང་དང་འདྲ། འོན་ཀྱང་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་རྟགས་ཡིན་ན་གང་ཡང་མི་སྒྲུབ་
ཅིང་དྭངས་པ་ཞིག་འོང་ངོ༌། །ཐབས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་རླུང་གི་རླུང་དབུ་མར་འདུས་པས་སེར་པོ་
འབར་བའི་རྣམ་པ་འབྱུང་སྟེ། སྤྲིན་མེད་པའི་ནམ་མཁའ་ལ་མེ་འོད་ཀྱིས་ཁྱབ་པ་དང༌། ཐབ་
ཀྱི་མེ་འདྲ་བ་དང༌། ནགས་མེས་ཚིག་པ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པ་དང༌། མེ་ལྕེ་གཡས་གཡོན་དུ་རྒྱུ་བ་
སོགས་འབྱུང་སྟེ། འདི་ཡང་སེར་པོ་གཙོ་བོ་ཡིན་ལ་ཁ་དོག་མ་ངེས་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་འབྱུང་བ་
སོགས་གོང་དང་འདྲ། ཁྱད་པར་མུན་ཁང་དུ་དམར་པོ་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། སྤྲིན་མེད་ཀྱིས་མཁའ་
ལ་དཀར་པོ་ཤས་ཆེ་བ་འབྱུང་ཞེས་གོང་མ་འགའ་ཞིག་གསུང༌། དེ་ཡང་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་པར་
འདུག་ཅིང༌། ལྷབ་ལྷབ་འབར་བའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་བྱུང་ན། ཁ་དོག་ཇི་ལྟར་བྱུང་ཡང་རུང་སེར་
པོ་འབར་བའི་ཕྱོགས་མཐུན་དུ་བསྡུའོ། མེ་རླུང་དབུ་མར་འདུས་པས་དཀར་པོ་འབར་བ་ཞེས་
བྱ་བ་ཟླ་བའི་རྣམ་པ་འཆར་ཏེ་འོད་དཀར་པོ་ནར་རྒྱུག་པ་དང༌། གློ་སྐར་དང༌། མཐོངས་ཀ་
ནས་ཟླ་ཟེར་ཤར་བ་འདྲ་བ་དང༌། ཚེས་གཅིག་ནས་བཅོ་ལྔའི་བར་གྱི་ཟླ་བའི་གཟུགས་སྣ་
ཚོགས་པ་དང༌། ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་འོད་ཟེར་དཀར་པོས་ཁྱབ་པ་སོགས་མདོར་ན་ཁ་དོག་
དཀར་པོ་ཤས་ཆེ་བའི་སྣ་ཚོགས་པ་དག་འབྱུང་སྟེ། སྐར་མདའ་འཕོ་བ་ལྟ་བུ་དང་ལྕགས་
སྒྲོག་ལྟར་སྦྲེལ་བ་དང་སྐྱ་ལིང་བ་སོགས་འབྱུང་ངོ༌། །ཆུ་རླུང་དབུ་མར་འདུས་པས་དམར་པོ་
4-1-636


འབར་བ་ཉི་མ་ལྟ་བུའི་ཉམས་འབྱུང་སྟེ། ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་མཐོང་ཡང་རི་རྩེ་ཁང་ལོགས་
ས་མཐིལ་སོགས་ལ་ཉི་འོད་འཕོག་པ་ལྟ་བུ་དང༌། གློ་སྐར་དང་མཐོངས་ཀ་ནས་ཉི་མཐོངས་
བྱུང་བ་འདྲ་བ་དང༌། མུན་ཁང་གི་ནང་ཉིན་མོ་ལྟར་མཐོང་བ་དང༌། ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྟ་
བུའི་འོད་ཟེར་གསལ་བ་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་མ་ངེས་པ་དང༌། འོད་ཟེར་གསལ་ཞིང་འཚེར་
བས་མི་བཟོད་པ་དང༌། དམར་སྒོ་རེ་བ་འོད་མེད་པ་དང༌། དཀྱིལ་འཁོར་ལྗང་ཁུ་དང་ལྗང་
སེར་སོགས་འབྱུང༌། ས་རླུང་དབུ་མར་འདུས་པས་ནག་པོ་འབར་བ་སྒྲ་གཅན་གྱི་ཉམས་འབྱུང་
སྟེ། རིན་པོ་ཆེ་ནག་པོ་ལྟ་བུ་དང༌། མིག་གི་རྣམ་པ་ལྟ་བུ་དང༌། མཚན་མོའི་སྤྲིན་དང་རྨུགས་
པ་བཞིན་ནག་ལིང་ལིང་བ་དང༌། ནག་བུན་བུན་པ་དང༌། ནག་སྒོར་སྒོར་བ་དང༌། ནག་རིལ་
རིལ་བ་སོགས་དྭངས་ཤིང་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཆེ་ཆུང་མང་ཉུང་མ་ངེས་པ་དང་ཁ་དོག་ཀྱང་ནག་པོ་
ཤས་ཆེ་བའི་ཁ་དོག་མ་ངེས་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་ཞིང༌། ལྟོས་འགྲོའི་དབྱིབས་དང་ཁྲོ་ཞལ་གྱི་
རྣམ་པར་སྣང་བ་ཀུན་ཀྱང་སྐབས་འདིར་འབྱུང་ཞེས་གོང་མ་འགའ་ཞིག་གསུང༌། སྟེང་ཕྱོགས་
ན་གནས་པ་ནམ་མཁའི་རླུང་འདུས་པ་ལས་མཆོག་གི་ཆ་སྟེ། གློག་འོད་ཀྱི་རྣམ་པ་འབྱུང་བ་
ནི། དང་པོར་འོད་ཁྱུག་ཁྱུག་པ་དང༌། དེ་ནས་འོད་ཆེམ་ཆེམ་པས་ཁྱབ་པ་སྔ་མ་ལས་ཡུན་རིང་
བ་དང༌། མཐར་གོམས་ན་འོད་ཆེམ་མེ་བ་ཞིག་གིས་ཁྱབ་པའི་ངང་ནས་འོད་ཕྲ་མོ་མང་པོ་གཡོ་
ཞིང་འཁྱུག་པ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ལྔ་པོ་དེ་རྣམས་ཐབས་ཀྱི་ཕྱོགས་འབྱུང་བ་ལྔ་འདུས་པ་ཡིན་
པས། ཕུང་པོ་ལྔའི་རླུང་འདུས་པ་ཞེས་བྱའོ། །འོག་ཏུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་རླུང་འདུས་པ་ལས་
ཐིག་ལེའི་རྣམ་པ་འབྱུང་སྟེ། ཁ་དོག་སྔོན་པོ་གཙོ་བོ་ཡིན་ཀྱང་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་སྟེ། ཁ་དོག་
དྲུག་པོ་རེ་རེ་དང༌། གཉིས་ལྡན་ནས་དྲུག་ལྡན་གྱི་བར་དུ་འབྱུང་ཞིང༌། ཐིག་ལེའི་ནང་སྟོང་པ་
དང༌། ནང་ཐིག་ལེ་རང་དང་མདོག་འདྲ་བས་གང་བ་དང༌། ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པས་
གང་བ་དང༌། དབྱིབས་དང་ཆེ་ཆུང་མ་ངེས་པར་འབྱུང༌། དེ་ལྟར་ཉིན་རྟགས་དྲུག་ལ་ཤས་ཆེར་
4-1-637


མཐུན་པར་ལུས་ཉམས་འཇམ་ཞིང་བདེ་བ། ལུས་ཡོད་དུ་མི་ཚོར་བ་དང༌། ངག་ཉམས་རླུང་
རྒྱུ་བ་མི་མངོན་པ་ཙམ་དང༌། སེམས་ཉམས་གསལ་སྟོང་རྟོག་མེད་དུ་སིང་ངེ་གནས་པ་འབྱུང་
ཞིང༌། སྐབས་འདིར་གཡང་ཟ་བ་སྙམ་བྱེད་པའི་འཇིགས་པ་དང༌། གང་ཡང་མེད་སྙམ་པ་
འབྱུང་ཞེས་ཀྱང་གོང་མ་ཁ་ཅིག་གསུང༌། དེ་ལྟར་རྟགས་བཅུར་གྲགས་པ་ལ། དུ་བ་ལ་སོགས་
པ་སོ་སོའི་མིང་དང་རྣམ་པ་མཐུན་པར་འཆར་བ་དེ་ལ་ལུས་ཉམས་སོགས་ཐམས་ཅད་ཚང་བ་
གོ་རིམ་ངེས་ཅན་དུ་བྱུང་ན་ངེས་པའི་རྟགས་དང༌། ཕྱོགས་མཐུན་སྣང་བ་གཞན་འཆར་བ་དེ་
ལ་མ་ངེས་པའི་རྟགས་ཞེས་ཐ་སྙད་སྦྱོར་བར་མཛད་དེ། མ་ངེས་པའི་རྟགས་དེ་ཡང་འདི་ལྟར་
ས་རླུང་དབུ་མར་ཆུད་པས་རི་རབ་ཁང་ཁྱིམ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཆུ་རླུང་ལ་མཚོ་དང་འབབ་ཆུ་
ལ་སོགས་པ་དང༌། མེ་རླུང་ལ་མེ་འབར་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། རླུང་གི་རླུང་ལ་འཚུབ་མ་དང་
སེར་བུ་ལ་སོགས་པའི་སྣང་བ་དང༌། ནམ་མཁའི་རླུང་ལ་ནམ་མཁའ་དང༌། བར་སྣང་དང༌། 
ཕུག་སྟོང་སོགས་སྦུབས་སྟོང་པ་དང༌། རས་ཡུག་སྔོན་པོ་བརྐྱང་པ་འདྲ་བ་སོགས་སྣ་ཚོགས་
འབྱུང༌། གཞན་ཡང་སྦྲང་གཤོག་ལ་ཉི་ཟེར་ཕོག་པ་འདྲ་བ་སོགས་དང༌། འཇའ་འོད་ཕྲ་མོ་
དང༌། སྐྱ་ཁྱམ་ཁྱམ་སོགས་འབར་བ་དང་ཟླ་བའི་རྣམ་པ་ཅི་རིགས་སུ་བསྡུ་བ་དང༌། གསོར་
མིག་ལྟ་བུ་དང་སྔོ་ལྗང་སོགས་ཉི་མར་བསྡུ་བ་དང༌། ཤིང་སྡོང་གི་གྲིབ་མ་འདྲ་བ་དང༌། ཐག་
པ་དང་སྲད་བུ་ནག་པོ་སོགས་སྒྲ་གཅན་དང༌། སོག་མདའ་འཕངས་པ་འདྲ་བ་ཁ་དོག་མ་ངེས་
པ་ཕྲ་མོ་རྒྱུག་པ་འབྱུང་བ་ནི་གློག་དང༌། ཁ་རླངས་ལྟ་བུ་དང་མིག་ལ་སྐོར་བ་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་དང༌། 
བྱ་ལྡིང་བ་འདྲ་བ་སོགས་ཐིག་ལེའི་རིགས་སུ་གཏོགས་ཞེས་གསུང་ཞིང༌། ཉམས་གཞན་ཡང་
ཅི་རིགས་པ་ལ། ལུས་ཉམས་འགུལ་སྙིང་མི་འདོད་པ་དང༌། ངག་ཉམས་ལྕེ་སྒྱུར་བ་དཀའ་
ཞིང་སྨྲ་མི་འདོད། སེམས་ཉམས་གསལ་ལ་བརྟན་པ་གཞན་དུ་མི་འཕྲོ་བ་རྣམས་ས་རླུང་གི་
བྱེད་པ་ཡིན། ལུས་ཉམས་འཇམ་མཉེན་ཤེད་ཆུང་བ། སེམས་ཉམས་དགའ་ཤས་ཆེ་བ་ལ་
4-1-638


རེས་འཕྲོ་རྒོད་ཐུང་རེས་ཏིང་ངེ་འཛིན་བཟང་ན་ཆུ་ཁམས་ཀྱི་ནུས་པ་ཡིན། ཧ་ཅང་འཕྲོ་རྒོད་
ཆེ་ན་གློད་པས་ཕན། ལུས་ཉམས་ཁོང་པའི་ནང་ནས་མེ་འབར་བ་ལྟ་བུ་དང༌། དུ་བས་ཚུབས་
པ་འདྲ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྐམ་དང་ཆེ་བ་དང༌། སེམས་ཉམས་བློ་རྒོད་ལ་རྩུབ་ཅིང་སྤྲོ་ཐུང༌། རྨི་
ཉམས་སུའང་མེས་ཚིག་པ་སོགས་བྱུང་ན་མེ་ཁམས་ཀྱི་བྱེད་པ་ཡིན། སྤྲོ་ཐུང་བ་ལའང་གློད་
པས་ཕན། ལུས་ཉམས་རླུང་གིས་ཁྱེར་བ་སྙམ་བྱེད། ནམ་མཁའ་ལ་འགྲོ་བ་སྙམ་བྱེད། དངོས་
སུའང་ལུས་གནད་མ་ཞིག་པར་རིང་དུ་འཕར་བ་འབྱུང༌། སེམས་ཉམས་སུ་གསལ་སྟོང་ཤས་
ཆེ། ནམ་མཁའ་ལ་ལྡིང་ཞིང་ཡོད་པ་སྙམ་བྱེད་ན་རླུང་ཁམས་ཀྱི་བྱེད་པ་ཡིན། ལུས་ཉམས་
ལུས་མེད་པར་སྙམ་བྱེད་ཅིང༌། སེམས་ཉམས་ས་རྡོ་རི་བྲག་སོགས་ཐོགས་བཅས་འདི་རྣམས་
ཐམས་ཅད་སངས་པའམ་ཆ་ཤས་ཅི་རིགས་ཅི་རིགས་ནས་སངས་ཏེ། རང་ཉིད་ནམ་མཁའི་
དབྱིངས་ཡ་གི་ན་ཡོད་པ་སྙམ་བྱེད་པ་བྱུང་ན་མཁའ་ཁམས་ཀྱི་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །
གཉིད་ཀྱི་འོད་གསལ་ནི། དང་པོར་གཉིད་འཐུག་གི་སྐབས་སུ་གསལ་སྟོང་གི་ཉམས་
སྐྱོང་ཐུབ་པ་ཙམ་འོང་ལ། རེས་འགའ་ནམ་ལངས་པ་དང༌། འོད་ཀྱིས་ཁྱབ་པ་སྙམ་བྱེད། རིག་
པ་གསལ་བ། ཁམས་དྭངས་པ། གཉིད་དུ་མ་སོང་བ་འདྲ་བ་ལ་སད་རྒྱུ་ཡོད་པ། སད་མ་ཐག་
མུན་ཁང་སྟོང་གཟུགས་ཀྱིས་ཁྱབ་པ་དང༌། གཞོམ་མེད་ཀྱི་སྒྲ་རྗེས་མཐུན་པར་ཚོར་བའང་
ཡོད། གཉིད་ལ་འགྲོ་དུས་ས་ལ་བྱིང་བ་སྙམ་བྱེད། འོད་ཁྱུག་ཁྱུག་པ་འོང༌། རྣ་བར་སྒྲ་ཙི་རོང་
གི་འོང༌། འོད་གསལ་ངོས་མ་ཟིན་གོང་དུ་གཉིད་མི་བདེ་བ་དང༌། འདྲེ་གནོན་འདྲ་བ་དང༌། 
ལུས་སྦྲིད་པ་འོང་མྱུར་དུ་ཟིན་པའི་རྟགས་ཡིན། དེ་ནས་གསལ་སྟོང་ངང་རིམ་པས་བདེ་བ་
འཆར་རོ། །མ་ངེས་པའི་རྟགས་འདི་དག་སོར་སྡུད་ནས་བསམ་གཏན་དངོས་གཞིའི་བར་དུ་
ནམ་ཡོང་ངེས་པ་མེད་དོ། །ཁྱད་པར་རྡོ་རྗེ་འབེབས་པས་བྱིན་གྱིས་བརླབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང་
པོར་སེམས་མི་རྟོག་པར་ཅུང་ཟད་གནས་ཤིང༌། རྟགས་སྣང་ཅི་རིགས་པར་མཐོང་བ་ནས་
4-1-639


གཟུང་སྟེ། སེམས་མི་རྟོག་པ་ལ་རང་ཤུགས་སུ་གནས་པའི་ངང་ནས། ལུས་ཉམས་དྲག་པོ་
འདར་བ་དང་གཡོ་བ་དང་འཕར་བ་དང་རྒྱུག་པ་དང་བྲོ་གར་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ངག་
ཉམས་དྲག་པོ་སྨྲ་བ་དང་རྒོད་པ་དང་ངུ་བ་དང་གླུ་ལེན་པ་དང་སྔགས་ཀྱི་ཚིག་དང་ཀུ་ཅོ་འདོན་
པ་སོགས་འབྱུང་སྟེ། དང་པོ་གསལ་སྟོང་ཙམ་གྱི་ངང་ནས་འབྱུང་ལ། ཕྱིས་ནི་བདེ་ཉམས་ཆེན་
པོ་དང་བཅས་ཏེ་འབྱུང་བ། དེ་ཡང་མཉམ་བཞག་གི་ངང་ནས་བྱེད་འདོད་རྟོག་པ་མེད་པར་
འབྱུང་སྟེ་མི་རྟོག་པ་འཐུག་པོས་ནོན་པས་སོ། །ཡང་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་སེམས་ཉམས་སྣ་ཚོགས་
པ་འབྱུང་བ་ནི། དགའ་བ་དང་སྐྱོ་བ་དང་ཁྲོ་ཞིང་འཚིག་པ་དང་རྒྱུག་པར་འདོད་པ་སོགས་
སྣ་ཚོགས་པ་སྟེ་འདོད་མ་དང་ཕྱིར་འདོད་མ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་ཤས་
བབས་པ་དག་ཡོད་ལ། ཉམས་དེ་ཐམས་ཅད་བྱུང་རྒྱལ་དུ་བསྐྱངས་པས་གེགས་དང་སྐྱོན་
ལས་རང་སར་གྲོལ་ནས་ཡོན་ཏན་གོང་འཕེལ་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་རྣམས་སོར་སྡུད་དང་
ཐུན་མོང་པ་ཡིན་ལ། སྤྱི་ལྡོག་ནས་ཉམས་མྱོང་དང་ཡོན་ཏན་ཡར་ལྡན་དུ་འབྱུང་བའི་གོང་མ་
རྣམས་ལའང་འདི་དག་ཐམས་ཅད་འབྱུང་ངོ༌། །སོ་སོར་སྡུད་པའི་སྐབས་སུ་འབྱུང་བ་རྣམས་
བཤད་ཟིན་ཏོ། །
དེ་ནས་བསམ་གཏན་བསྒོམས་པས་རྟགས་བཅུའི་ཐ་མ་ཐིག་ལེའི་ནང་དུ་རྟགས་གཞན་
དགུ་ཡང་རེ་རེ་དང༌། གཉིས་ལྡན་ནས་དགུ་ལྡན་བཅུ་ལྡན་གྱི་བར་དུ་རིམ་གྱི་རིམ་གྱིས་འཆར་
བར་འགྱུར་ཞིང་རྟགས་བཅུ་ཆར་ཚང་བའི་ཐིག་ལེ་དེ་ལ་ནི། ཐིག་ལེ་ཆེན་པོའི་སྣང་བ་ཞེས་
བྱའོ། །གཞན་ཡང་བསམ་གཏན་བསྒོམས་པས་སོར་སྡུད་ཀྱི་དུས་ཀྱི་རྟགས་སྣང་གི་རྒྱུན་
རྣམས་ཆོས་ལྔ་ལྡན་དུ་འགྱུར་ཞིང་ངེས་པ་ཁོ་ནར་རགས་པ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བར་འགྱུར་རོ། །
དེས་ན་ཕལ་ཆེར་ལ་རྟགས་སྣང་ཐོག་མ་ཕྲ་རགས་གང་ཡིན་ཡང་ཅུང་ཟད་མི་གསལ་ཞིང་
བར་དུ་རགས་ལ་གསལ་བ་དང༌། མཐར་ཕྲ་ཞིང་གསལ་བ་འབྱུང་བ་ཡིན་ཀྱང༌། འགའ་ཞིག་
4-1-640


ལ་སྔར་གྱི་རྟགས་སྣང་རགས་པ་དེ་བསམ་གཏན་བསྒོམས་པས་ཕྲ་མོར་སོང་བའི་མཚམས་
སུ་རྟགས་སྣང་ནུབ་ཏེ། སྒོམ་སྟོར་བ་སྲིད་པས་དེ་ལ་རྗེས་དྲན་དུ་བཤད་པའི་ཡིད་ཀྱི་ཕྱག་
རྒྱའི་རྣལ་འབྱོར་ཅུང་ཟད་ཙམ་དང་རླུང་བུམ་ཅན་བསྲེས་ཏེ་མི་གཡོ་གསུམ་ལྡན་བསྒོམས་
པས་རྟགས་སྣང་སླར་ཡང་ཤར་འོང་ལ། སྔར་གྱི་རྒྱུ་ལ་རྟགས་སྣང་ཅུང་ཟད་ཡོད་ན། བསམ་
གཏན་གྱི་སྤོགས་ཆོག་བཞིན་བསྒོམས་པས་སོར་ཆུད་འོང་སྟེ། ཕལ་ཆེར་ལ་མཚམས་དེ་ནས་
ཕྲ་ཞིང་གསལ་ལ་བརྟན་པའི་རྟགས་སྣང་འབྱུང་ངོ༌། །ཐིག་ལེའི་སྣང་བ་ལ་དབུས་སུ་སེམས་
གཏད་ན་ཕྲ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། མཐའ་ལ་གཏད་ན་ཆེ་བར་འགྱུར་བ་ནི་སྟོང་གཟུགས་གཞན་
ལའང་རིགས་འགྲེ་སྟེ། རགས་པ་ལ་བརྟན་པ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་དེ་ལྟར་བྱས་ཀྱང་ཡོད་དོ། །
གཞན་ཡང་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་གསལ་ཆ་དང་སྤྲོས་བྲལ་དབྱེར་མེད་དེ་ལ་མཉམ་པར་གཞག་
པ་གོམས་པས། སེམས་གནས་ན་སྟོང་གཟུགས་གནས། སེམས་གཡོ་ན་སྟོང་གཟུགས་གཡོ། 
སེམས་གནས་ཙ་ན་མཐོང་བྱ་མཐོང་བྱེད་ཐ་དད་པར་སྣང་བ་མངོན་གྱུར་འགགས་པ་ནི་ཤེས་
རབ་ཀྱི་ཡན་ལག་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་ཚད་ཡིན། དེའི་ཚེ་སེམས་གང་དུ་གཏད་གཏད་དུ་སྟོང་
གཟུགས་ཅི་རིགས་པ་རེ་འཆར་རོ། །ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་ལ་མཉམ་པར་གཞག་པས་དམར་སེར་
ལ་སོགས་པ་ཁ་དོག་གཉིས་འདྲེས་ཀྱི་རྣམ་པ་དྭངས་ཤིང་གསལ་བ་ཞིག་གི་དབུས་སུ། དང་པོ་
དབུ་ཕྱག་ལ་སོགས་པ་སྐུའི་ཆ་ཤས་ཙམ་འབྱུང་ཞིང༌། དེ་ཇེ་གསལ་ལ་ལྷའི་སྐུ་རྣམ་པ་ཡོངས་
རྫོགས་སུ་རྫོགས་པ་འཆར་རོ། །ཡང་བསམ་གཏན་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པ་མཐར་ཕྱིན་ན། སངས་
རྒྱས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་གཟུགས་དེ་ཡང་ཡུལ་ངེས་པ་ཐིག་ལེའི་དབུས་དུས་ངེས་པ་
མཉམ་རྗེས་ཐམས་ཅད། རྣམ་པ་ངེས་པ་མཚན་དཔེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྟེ། ངེས་པ་གསུམ་
ལྡན་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་དང༌། དེ་རྗེས་རེ་ཁཱ་ནག་པོ་ཡང་མཐོང་ངོ་ཞེས་བླ་མ་གོང་མ་འགའ་
ཞིག་གསུང་ལ། བདག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ{འི་[ནི]། བསམ་གཏན་དུ་ནི་མཉམ་བཞག་ཏུ་
4-1-641


སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་མཐོང་བ་ཙམ་ཡིན་ལ། མཉམ་རྗེས་ཐམས་ཅད་དུ་འཆར་བ་ནི་སོར་
བསམ་མཐར་ཕྱིན་ནས་སྲོག་རྩོལ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཚེ་འབྱུང་སྟེ། དེར་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་རྒྱུ་མཚན་དུ་གོའོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་འདི་སྙམ་
དུ། འོ་ན་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རང་སེམས་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་དག་གོ །ཞེས་པའི་སྐབས་
ན་འགྲེལ་པར། གཞན་སེམས་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་སེམས་ཤེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་རེ་ཁྭ་
ནག་པོའི་རྟགས་མཐོང་ནས་ཀྱང་གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་མེད་པར་བཤད་ལ། 
བསམ་གཏན་མཐར་ཕྱིན་ན་མངོན་ཤེས་ལྔ་ཀར་ཐོབ་པ་ཡིན་པས་རྟགས་དེ་རྣམས་ཐམས་
ཅད་སོར་སྡུད་དམ་བསམ་གཏན་གྱི་གུང་ཡན་ཆད་ལ་རྫོགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེ་ན། དེ་ནི་འདི་
ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ། སྤྱིར་སྟོང་གཟུགས་འདི་རང་སེམས་ཡིན་ཏེ། གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་
ཤེས་མེད་པས་ཀྱང་ཤེས་ཤིང་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་སྤྱི་ལྡོག་ནས་སྟོང་གཟུགས་
ནི་བེམ་པོ་དང་མེད་བཞིན་སྣང་བ་ཡིན་པར་འདོད་པ་གཞན་དུ་བཀག་ཟིན་པས། ཤེས་པ་
ཡིན་པར་སྒྲུབ་པ་ལས་ཤེས་པའི་ནང་ནས་གཞན་སེམས་མ་ཡིན་ཞིང་རང་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་
ཡིན་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། སངས་རྒྱས་གཟུགས་དང་རེ་ཁཱ་ནག་པོ་
མཐོང་བའི་དུས་མངོན་ཤེས་མེད་ཅེས་པའི་གོ་བ་ཡི་རང་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་སྤྱིར་རྟགས་སྣང་
ཐམས་ཅད་རྟགས་བཅུར་འདུས་པར་སྦྱོར་དྲུག་གི་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བཞེད་
པ་བཞིན་དོན་ལ་གནས་ལ། དེ་ལས་ཁོ་བོ་ཅག་གི་བླ་མ་མཁས་གྲུབ་རྒྱ་གར་བ་འགའ་ཞིག་
འདི་སྐད་གསུང་སྟེ། དཔེར་ན་སྟོང་གཟུགས་ལ་མ་ག་དྷའི་ཡུལ་ལྗོངས་ལྟ་བུ་ཞིག་མཐོང་བ་ལ། 
ལྗོངས་དེ་ཡུད་ཙམ་མི་གཡོ་ལ། དེ་ནས་སངས་འགྲོ་ན་སྤྲིན་དང་འདྲ་བ་སྟེ་དུ་རྟགས་རགས་པ་
ཡིན། རི་ནགས་གྲོང་ཁྱེར་སོགས་ཆ་ཤས་རགས་ས་རགས་ས་ནས་གཡོ་ཞིང་སྐྱེ་འཇིག་བྱེད་
པ་ལྟར་སྣང་ན་དུ་རྟགས་དངོས་ཡིན། ཆ་ཤས་ཕྲ་མོ་ནས་གཡོ་ན་སྨིག་རྒྱུའི་རྟགས་ཡིན། འོད་
4-1-642


དང་བཅས་པ་གཡོ་ཞིང་སྐྱེ་འཇིག་ཡང་ཡང་བྱེད་ན་མེ་ཁྱེར་གྱི་རྟགས་ཡིན། འོད་དང་བཅས་ཏེ་
མི་གཡོ་བར་འདུག་ན་མར་མེའི་རྟགས་ཡིན། དེ་རྣམས་གཅིག་གིས་གཅིག་བསྒྲུབ་པའི་དབང་
དུ་བྱས་ན། ཕན་ཚུན་མི་སྒྲིབ་པར་དྭངས་གསལ་དུ་འདུག་ན་ནམ་མཁའི་རྟགས་སུ་བསྡུ། དེས་
གཞན་ལའང་རིགས་འགྲེ་བ་ཡིན་ནོ་གསུང༌། དེ་ལྟར་ན་ཐོག་མར་དགེ་བའི་འཁྲིད་ཀྱི་ཉམས་
མྱོང་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པས་གང་ཟག་དེས་ནི་དོན་དམ་པའི་བུམ་དབང་དངོས་ཐོབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་
བཞིན་དུ། བར་དགེས་གསང་དབང་དང༌། རྗེས་དྲན་གྱིས་ཤེར་དབང་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་
གྱིས་དོན་དམ་པའི་དབང་བཞི་པ་དངོས་ཐོབ་ཅེས་གསུངས་པའང་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དེ་
ལྟར་ཡིན་ལ། སྤྱི་ནི་སོར་སྡུད་རྐྱང་པ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པས་ཀྱང་དབང་བཞི་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐུན་མོང་
མ་ཡིན་པ་ཅི་རིགས་པར་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ལ། རིགས་མཐུན་རྫོགས་པར་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་
མཐར་ཕྱིན་པ་ནའོ། །བསམ་གཏན་གྱི་རིམ་པ་དང་འབྲེལ་བ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
ཐོག་མར་དགེ་བའི་ཉམས་མྱོང་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པས་རྩ་བཟང་བ་འགའ་ཞིག་ལ་
སྲོག་རྩོལ་སྒོས་སུ་མ་བསྒོམས་ཀྱང༌། རླུང་དབུ་མར་ཆུད་ནས་གེགས་མེད་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་
ཚོགས་པ་སྐྱེས་པའང་ཡོད། བུམ་པ་ཅན་ཆེད་ཀྱིས་མ་བསྒོམས་ཀྱང་རང་ཤུགས་ཀྱིས་བུམ་པ་
ཅན་གྲུབ་པའང་ཡོད། གཙུག་ཏོར་དུ་རླུང་སེམས་འདུས་པས་རྡོ་རྗེ་བསླང་བའི་བདེ་བ་ཁྱད་
པར་ཅན་ཐོབ་པའང་ཡོད། རླུང་དབུ་མར་འདུས་པ་ཙམ་དང་རྡོ་རྗེ་བསླང་བའི་ཉམས་ཕྱོགས་
མཐུན་ལས་སྲོག་བསྡུད་ཀྱི་འཕོ་བའི་གེགས་དང་འཛག་གེགས་སུ་འགྱུར་པའང་སྲིད། རྩ་
འབྲིང་བ་མན་ཆད་ལ་སོར་བསམ་ཙམ་གྱིས་དེ་རྣམས་མི་འབྱུང་སྟེ། སོར་བསམ་གྱིས་རྗེས་
སུ་སྲོག་རྩོལ་བསྒོམས་ན། ལྟེ་བར་དྲོད་སྐྱེ། སྨིན་མཚམས་སུ་བདེ་བའི་ཟུག་དང༌། སྤྱི་བོ་ཟ་
འཁྲིག་གཡའ་བ་སོགས་འབྱུང་སྟེ། རླུང་སྦྱོར་ཅི་རིགས་པ་བསྒོམས་པས་གཏུམ་མོ་ཅུང་ཟད་
འབར་བའི་རྟགས་ཡིན། མེ་སྟོབས་ཆུང༌། ཐིག་ལེ་སྟོབས་ཆེ་ན། མགོ་དང་མིག་རུས་མི་བདེ། 
4-1-643


བྱད་ཤ་འགྱུར། ལངས་ན་མགོ་འཁོར། མེ་སྟོབས་ཆེ་ན་འགའ་ཞིག་ལ་འཛག་གེགས་འབྱུང་
ཉེན་ཡོད་པས། རླུང་སྦྱོར་གྱིས་བསལ་དགོས། རླུང་དབུ་མར་འཇུག་ཏུ་ཉེ་ན་རྟགས་སྣང་
རྣམས་དབང་པོའི་སྒོ་ནས་འཚང་བ་དང༌། བ་སྤུའི་སྒོ་ནས་འཇུག་པ་སོགས་འབྱུང༌། མེ་སྟོབས་
ཆུང་བ་ལ་རླུང་གྱེན་དུ་སོང་བས་སྤྱི་བོའི་ཐིག་ལེ་འཁྱགས་པའི་རྟགས་སུ་རྟགས་སྣང་ནམ་
མཁའ་ལ་འཁོར་བ་དང་གྱེན་དུ་འགྲོ་བ་ཤས་ཆེ་ཁམས་ངན་པར་འགྱུར། མེ་སྟོབས་ཆེ་བས་སྤྱི་
བོའི་ཐིག་ལེ་ཞུ་ན་རླུང་ཡང་ཅུང་ཟད་མར་ཟློག་པས་རྟགས་རྣམས་ཀྱང་ཕྱི་ནང་དུ་ཐུར་དུ་འགྲོ་
ཁམས་བཟང་བར་འོང་བདེ་ཉམས་ཀྱང་གོང་འཕེལ་དུ་འགྲོ། རྟགས་སྣང་ནམ་མཁའ་ལྡིང་
བ་དེ་ཧ་ཅང་ཐལ་ན་གཙུག་ཏོར་གྱི་སྒོ་ཕུག་ནས་འཕོ་ཉེན་ཡོད་པས་དབབ་པར་བྱའོ། ཁྱད་
པར་ངེས་པ་ཅན་དུ་རྡོར་བཟླས་དང་འཇམ་རླུང་སྦྲགས་པས་སྙིང་ཚ་མགོ་བོ་ན་སྨིན་མཚམས་
འདུས་ཤིང་བཅུས་པ་དང་འཁྱིལ་པ་སྙམ་བྱེད། སེམས་གསལ་སྟོང་འོད་གསལ་དུ་ཐིམ། འོད་
ཀོར་དང་བཅས་པའི་རྟགས་སྣང་རང་གི་ལུས་ལ་ཉེ་བར་འཁོར། གཉིད་རྣམས་རང་སངས་ལ་
སོང༌། རླུང་གི་རྒྱུ་བ་དང་རྣམ་པ་ཅུང་ཟད་མཐོང༌། མིག་ན་གཙུག་ཏོར་ཟ་འཁྲིག་སོགས་གོང་
དུ་བཤད་པ་བཞིན་བྱུང་ན། རླུང་དབུ་མར་ཆུག་ནི་ཐུབ། ད་ལྟ་བཅིང་མ་ཐུབ་པའི་རྟགས་ངེས་
པ་ཅན་ཡིན། དེ་འབད་རྩོལ་གྱིས་དྲག་པོར་བསྒོམ་ན་ཟུག་གཟེར་རྣམས་སྔར་བས་ཆེར་འགྲོ། 
སྨིན་མཚམས་ཡན་ཆད་སྦྲིད་ཅིང་མེད་པ་སྙམ་བྱེད། དེ་ནས་འོད་ཀོར་རང་གི་ལུས་ཀྱི་ནང་དུ་
འཁོར་བ་འབྱུང་ངོ༌། །སྤྱིར་འོད་ཀོར་དམའ་ས་ནས་ལངས་ཏེ། གྱེན་དུ་དྲག་པོར་འཁོར་བ་དེ་
ཤིན་ཏུ་བཟང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡན་ཆད་ཙམ་ལ་བུམ་ཅན་གྱིས་དབུ་མར་བཅུག་ན་འབེབས་པ་
སོགས་མ་བྱས་ཀྱང་འཕོ་བའི་གེགས་སུ་མི་འགྱུར་བ་ཤས་ཆེ་གསུང་ངོ༌། །བྱེད་བཅིངས་ལོག་
པའམ། དེ་ལས་ཀྱང་ཐལ་ན་རྟགས་སྣང་སངས། ཐོག་པའི་འདུ་ཤེས་ནུབ། གཟུགས་མེད་
བཞི་དང་ཕྱོགས་འདྲ་རུང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེ། འདི་སྐབས་དང་པོར་དལ་བུས་འབེབས་མང་
4-1-644


དུ་བྱས་ནས། མཐར་འབེབས་དྲག་པོས་ཕབ་ན་སྲོག་བསྡུད་ཀྱི་གེགས་སེལ་བར་འགྱུར། དེ་
ལས་ཅུང་ཟད་ཐལ་ནས་བརྒྱལ་བ་ལྟར་སོང་ན་འབེབས་དྲག་པོ་འབའ་ཞིག་གིས་འབེབས། 
འཇུག་ཏུ་འཕར་གཡོ་འདར་སྤྲུག་སྨྱོ་འབོག་ལྟ་བུ་རིང་དུ་བྱུང་བའི་མཐར་སེལ་འགྲོའོ། །
འཕོ་བའི་གེགས་འོག་ཏུ་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་རིམ་པ་འདི་ཁོ་ན་དང་འདྲ་བས་ཚོད་བཟུང་
ཞིང་བསལ་ལོ། །རྡོར་བཟླས་ལ་རླུང་འཇམ་ཞིང་ཕྲ་ལ་རིང་། རྒྱུ་བ་མི་ཚོར་ཤེས་པ་གསལ། 
རྨི་ལམ་འཇམ་ཉལ་སོང༌། སྟོང་གཟུགས་གསལ་ཞིང་འཚེར་ལ་ཕྲ་སིལ་འགྲོ་ན་ཡོན་ཏན་ཤར་
བ་ཡིན། འཇམ་རླུང་དང་རྡོར་བཟླས་ལ་མཉམ་རྒྱུའི་སྐབས་སུ་ཕྱིར་འགྲོ་ཇེ་ཐུང་དང་གནས་པ་
ཇེ་རིང་བྱ། འཇམ་རླུང་མ་བྱང་བར་དུ་ཧ་ཅང་དྲག་ན་ནུ་མ་སྦོས་ཡོང་བ་དང༌། དལ་བུས་མནན་
པར་ཤུགས་གྲགས་ན་མགོ་དང་རོ་སྟོད་ན་ཡོང་བའང་སྲིད། འཇམ་རླུང་ལ་ལྟེ་བར་ཀོག་ཀོག་
ཟེར། སྤྱི་བོ་ཟ། དཔྲལ་བ་འབུལ་ཡོང༌། སྤྱི་བོར་བུ་ག་ཟང་ཐལ་དོད་ཡོང་བའང་སྲིད། དེ་གློད་
ཅིང་འབེབས་དགོས། གོམས་ན་མཐོང་སྣང་ཐམས་ཅད་ལྗང་མེར་འགྲོ། སྐུ་དང་ཐིག་ལེ་ལྗང་
ཁུ་ཕྲ་མོ་དང༌། ཡོན་ཏན་འཆར་ཚུལ་སྔ་མ་དང་འདྲ་བ་ལས་ཆེས་བཟང་བ་འཆར་རོ། །ལུས་ཆུ་
ལུད་པ་ལྟར་འཕྱར་བའི་ཉམས་དང༌། རྨི་ལྟས་རི་ལ་འབབ་འཛེག་དང༌། འཕུར་བ་དང༌། རྟ་
རྒྱུག་པ་སོགས་འབྱུང༌། འབྱོངས་ན་རྨི་ལམ་འཇམ་ཞིང༌། ཟིན་སྦྱོང་སྤེལ་སྤྲུལ་རྣམ་ཐར་སོགས་
ཤུགས་ལ་འབྱུང་ངོ༌། །
དེ་ནས་སྲོག་རྩོལ་དངོས་གཞི་ལ། སྟོང་གཟུགས་རགས་ལ་གསལ་བ་དེ་འཇུག་དཀའ་
སྟེ་འཆིང་བླ། ཕྲ་ཞིང་གསལ་བ་དེ་འཇུག་བླ་སྟེ་{འཆི་[འཆིང་]དཀའ། མི་གསལ་ན། འཇུག་
པ་དང༌། འཆིང་བ་གཉིས་ཀ་ལ་དཀའ་ཞིང་བོགས་ཆུང་བ་ཡིན་ནོ། །རྩུབ་རླུང་བུམ་པ་ཅན་
བསྒོམས་པས། རྩ་བཟང་ན་གེགས་མེད་པར་ཡོན་ཏན་སྐྱེ་མོད་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་ལ་སྡུག་བསྔལ་
གྱི་ཉམས་རེ་ཐོག་མར་འབྱུང་བས་རླུང་ཅིག་ཅར་འདུ་ན་ལུས་རང་དབང་མེད་པར་འདར། གློ་
4-1-645


བུར་དུ་དྲོད་སྐྱེ། ཉམས་སྣང་རྣམས་ཁྲ་ཆེམ་པ་དང་དམར་ཐིང་བའི་ངང་ནས་ལུས་འགྱེལ་ཞིང་
དྲན་མེད་དུ་བརྒྱལ་བ་སོགས་འབྱུང༌། རླུང་རིམ་གྱིས་འཇུག་ན་སྟོང་གཟུགས་རང་ལ་འཁོར། 
ལུས་བསྟུམས་ཤིང་བསྒྲིལ་བ་འདྲ་བ་དང༌། རླུང་སུབས་འགྲོ་བ་ལྟ་བུ་འབྱུང༌། དེ་ནས་ཅུང་
ཟད་གོམས་པས་བདེ་སྡུག་སྤེལ་མར་འབྱུང་སྟེ། དེ་ཡང་གོམས་ན་མཐར་བཏང་སྙོམས་སུ་
འགྲོ། གོང་དུ་བཤད་པའི་རྟགས་སྣང་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་སྟེང་དུ་ས་རླུང་འཆིངས་ན། ལུས་
གནད་བཤིག་སྙིང་མི་འདོད་རྩུབ་ལ་ལྕི་བ་དང༌། སྣང་བ་སེར་པོར་སྣང༌། ཆུ་འཆིངས་ན་གྲང་
ལ་མཉེན་པ་དང་ཆུའི་སྣང་བ་འཆར་བ་ཤས་ཆེ། ལར་ཆུ་ལ་གྲང་དྲོ་གཉིས་ཀའང་འབྱུང༌། མེ་
འཆིངས་ན་དྲོད་འབར་ཞིང་མེའི་སྣང་བ་འབྱུང༌། རླུང་འཆིངས་ན་ལུས་ཡང་ཞིང་འཕར་བ་
དང༌། རླུང་པོའི་སྣང་བ་འབྱུང༌། ནམ་མཁའི་རླུང་འཆིངས་ན། སྔོ་ཡམ་པ་དང༌། བདེ་སིང་བ་
དང༌། ལག་པས་བྱུག་པ་སོགས་ཆེད་དུ་རེག་ན་མ་གཏོགས་ལུས་ཡོད་པར་མི་མངོན་ཞིང༌། 
བུ་གའི་རིགས་དང༌། བར་སྣང་དང༌། སྟེང་འོག་ཕྱོགས་མཚམས་སྟོང་པར་སོང་བའི་སྣང་བ་
འབྱུང༌། ནམ་མཁའི་ནང་ཚན་དུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་ལ་ལྗང་ཁུ་དང་ཁྲ་ཆིལ་བ་འབྱུང་བའང་ཡོད། 
དེ་འདྲ་རེ་རེ་ལའང་མཐར་རྟགས་སྣང་ཐམས་ཅད་ཐིག་ལེ་ལ་འདུས་ནས་ལུས་ཀྱི་དབུས་
སུ་ཐིམ་འགྲོ་ན་གནད་དུ་སོང་བ་ཡིན། དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་ཆ་མཉམ་དུ་ཞུགས་ན་གེགས་མི་
འབྱུང་ལ། ཆ་མ་སྙོམས་ན་རྩུབ་ཉམས་སུ་འཆར་ཏེ། དེ་ཐལ་ན་གེགས་སུ་འགྲོ། དེ་ཡང་ས་
རླུང་ཟིན་ན་རླུང་གི་སྟོབས་ཟད། སྨྲ་བརྗོད་མི་ཐུབ་གཡོ་འགུལ་མི་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། ས་ལ་
བྱིང་བ་དང༌། གཞན་གྱིས་མནན་པ་དང༌། བྱིང་རྨུག་ལ་སོགས་པར་འགྱུར། མེ་ཟིན་ན་སའི་
སྟོབས་ཉམས་ཏེ། མེ་ཆར་འབབ་པ་སོགས་ཚིག་པའི་སྣང་བ་དང༌། རྔུལ་ཆེ་ཞིང་ལུས་གཅིག་
ཏུ་མི་ཟུག ཆུ་ཟིན་ན་མེ་ཉམས་པས་ཁོང་འདར། གྲང་ཤུམ་བྱེད། གངས་རི་དང་རྦ་རླབས་ཀྱི་
གསེབ་ཏུ་ཤོར་བ་སྙམ་འབྱུང༌། ཤེས་པ་དྲན་པ་མི་གསལ་བཀོལ་དུ་མི་བཏུབ་པ་འབྱུང༌། རླུང་
4-1-646


འཕེལ་ན་ཆུ་ཉམས་ཏེ་འགྲོས་མགྱོགས་ཤིང་ལུས་ཡང༌། འགྲོ་སྙིང་འདོད། སེམས་བཟུང་ཀྱུང་
མི་ཟིན་པ་ཡོང༌། ནམ་མཁའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གྲོགས་ཡིན་ཡང༌། ནམ་མཁའ་ཁོ་ན་འཕེལ་པས་
གཡངས་ཟ་ཞིང་སྐྱོ་ཤས་ཆེ་བར་འབྱུང༌། དེ་དག་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་བྱུང་རྒྱལ་དུ་བསྐྱངས་ཤིང༌། 
ལུས་ལ་ནད་ཁམས་འཕེལ་བར་འདུག་ན་གེགས་སེལ་གྱིས་བཅོས། དེ་ལམ་དུ་བསྲང་ཞིང་
བསྐྱངས་པས་གཏུམ་མོ་འབར་བའི་སྣང་བ་ཅུང་ཟད་འབྱུང་ཞིང༌། །བདེ་ཉམས་གོང་འཕེལ་
དུ་འགྲོ་སྟེ། འདི་དག་སྐབས་འདིར་རྡོར་བཟླས་དང༌། འཇམ་རླུང་དང་བུམ་ཅན་རྣམས་རིམ་
ཅན་དུ་བསྒོམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ལ། སྤྱིར་ནས་རྟགས་རིམ་པ་གསུམ་པོ་
དེ་རྣམས་རྩ་ལམ་བྱང་བ་དང༌། དབུ་མའི་སྒོར་འདུས་པ་དང༌། དྷཱུ་ཏིར་འཆིང་བའི་རྟགས་ཀྱི་
རིམ་པ་ཙམ་ཡིན་པས་བུམ་ཅན་ལྟ་བུ་གཅིག་དང་པོ་ནས་མཐར་ཡུན་བསྲིངས་ཏེ་བསྒོམས་
པས་ཀྱང་རྩ་ལམ་བྱང་བ་དང༌། དབུ་མར་འདུས་པ་དང༌། དེར་འཆིང་བ་རྣམས་རིམ་པས་
འགྲུབ་པས་རྟགས་འདི་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཡོང་ངོ༌། །རྩ་ཆད་གསོས་པས་དང་པོར་མཚོན་
གྱིས་འབུགས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱིས་རྨུགས་པ་འདྲ་བའི་ལུས་ཉམས་དང༌། ལུས་ཀྱི་ནང་
དུ་སྲོག་ཆགས་རྒྱུག་པ་འདྲ་བའི་ཉམས་སྣང་དང༌། དོག་འཚང་བྱེད་པའི་རྨི་ཉམས་འབྱུང༌། རྩ་
ཆད་འབྲིང་པོ་རྣམས་གསོས་པས་བགངས་པ་འགྲིལ་བ་འདར་སྤྲུག་འཕར་འཁྲིག་ཟུག་རྔུ་
དང་བཅས་པ་ཡོང༌། རྩ་ཆད་ཕྲ་མོ་རྣམས་གསོས་པས། ཚ་ཙེག་ཙེག་པ་སོགས་ཟུག་ཆང་ཆུང་
མང་པོ་ལྡང༌། འདི་དག་གང་དུ་འབྱུང་མ་ངེས་ཏེ། རྩ་ཆད་ཅི་རིགས་པ་གསོས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་
ནས་བར་སྐབས་སུ་བཏང་སྙོམས་དང་བདེ་ཉམས་ཤས་ཆེ་བར་འབྱུང༌། ཡང་བར་སྐབས་ཞིག་
ནས་རླུང་གིས་རྩ་གང་ནི་གང་ལ། དབྱིངས་སུ་ཐིམ་མ་ཐུབ་པས་སྲོག་ཐུར་འདྲེས་པའི་རླུང་
སྟོབས་སུ་གྱུར་ཏེ། གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟ་བུའི་འཕོ་བའི་གེགས་ཤིག་འབྱུང་ཉེན་ཡོད། རྟགས་
རྣམས་གོང་དུ་བཤད་པ་དང་འདྲ་ཞིང༌། རྩ་རླུང་ཅུང་ཟད་བྱང་བའི་སྐབས་ཡིན་པས་འཕོ་བ་
4-1-647


དང་འབེབས་པོ་གཉིས་ཀ་སྔར་ལས་བླའོ། །བུམ་པ་ཅན་དབུ་མའི་ནང་དུ་ཉིན་ཞག་གཅིག་
འཆིང་བར་ནུས་ན་ནད་མཐའ་དག་འབྱང་ཞིང་ཚེ་ལ་ཅུང་ཟད་དབང་བ་ཡིན་ལ། ཡང་སྲོག་
ཐུར་འདྲེས་པའི་ཚད་ལ་ཕྱི་རྟགས་{སྲོག་[འོག་]རླུང་ཁ་སྣར་ཐོན་ན་ཐུར་སེལ་སྲོག་ལ་འདྲེས། 
དྲི་བཟང་ཁ་སྣར་རྔུབ་པ་འོག་སྒོ་ནས་མ་ཉམས་པར་འཐོན་ན་སྲོག་ཐུར་སེལ་ལ་འདྲེས་པ་
ཟེར་ཏེ། འདི་རྩ་ནང་དུ་འདྲེས་པ་ནི་མ་ཡིན། ཁོག་ནང་ཙམ་དུ་ཕྱི་ལ་རྒྱུ་བའི་སྲོག་ཐུར་རགས་
པ་འདི་འདྲེས་པ་ཙམ་ཡིན་པས་རྨོངས་པ་ངོ་མཚར་བསྐྱེད་པའི་རྟགས་ཙམ་ཡིན། ནང་རྟགས་
སྟེང་བཟུང་ན་འོག་འཐེམས། འོག་བཟུང་ན་སྟེང་འཐེམས་པ་ཡིན་ཏེ། རྩ་ནང་ཅི་རིགས་པར་
འདྲེས་པས་ན་སྔ་མ་ལས་བཟང་ངོ༌། །གསང་རྟགས་འབར་སྣང་དང་བདེ་དྲོད་དངོས་སུ་སྐྱེ་
སྟེ་ཆེས་མཆོག་རྩ་དབུ་མར་སྲོག་ཐུར་འདྲེས་པ་ཡིན་ནོ། །སྲོག་རྩོལ་གྱི་རིམ་པའི་ཕྱེད་ཕྱི་མའི་
སྐབས་འདིར་{སྲོག་[སྲོད་]གཟུགས་ཕལ་པ་འགྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། {སྔ་[ལྔ་]ཕྱི་ནི་ཅི་རིགས་སུ་
ཡོད་དེ། གཞན་ཡང་ཐིག་ལེ་བཞིའི་སྣང་བ་ལས་འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོས་མཐའ་དག་འཆར་ཏེ། 
གྲུབ་མཐའ་བཞིའི་ལྟ་བ་དང༌། མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུད་བཞི་དང༌། རིག་བྱེད་བཞི་དང༌། སྡེ་པ་
བཞི་དང༌། གསང་སྔགས་རྒྱུད་སྡེ་བཞི་ལ་སོགས་པའི་ལྷའི་སྣང་བ་དང༌། སྔགས་ཀྱི་སྣང་བ་
དང༌། ཚིག་དོན་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་བློ་གྲོས་དང༌། ལྟ་སྤྱོད་སྒོམ་གསུམ་གྱི་ཉམས་མཐའ་
ཡས་པ་འབྱུང་ལ། དུད་འགྲོ་མི་ལྷ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་སྣང་
བ་དང༌། བདེ་སྡུག་ལ་སོགས་པའི་ཚོར་བ་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ཁྱད་པར་མཐའ་ཡས་པ་སྣང་
སྟེ། སྔོན་གྱི་མན་ངག་པ་རྣམས་ལ་གནས་སྦྱོང་དུ་གྲགས་པ་དག་ཡིན་ལ། མདོར་ན་སེམས་
རང་བཞིན་གྱི་འོད་གསལ་བ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཤེས་བྱ་ལ་སྲིད་
ཚད་སྣང་བ་ཡིན་ཅིང༌། དེས་ན་འོད་གསལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་ངོ་བོ་ནི་དུས་རྟག་ཏུ་ཅིག་
ཅར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་པའི་བློའི་མཐོང་ཚུལ་ལ་རྣམ་པ་དེ་དང་དེ་
4-1-648


འཆར་བའི་རྐྱེན་རེ་དང་ཕྲད་པའི་ཚེ་སྣང་བ་ཡིན་པས་ན་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་རིམ་ཅན་དུ་སྣང་
ངོ༌། །རྐྱེན་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། ནང་གི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་འཕྲོ་འདུའོ། །སེམས་ཀྱི་སྣང་ཆ་ཉིད་
རྩ་དང་རླུང་དང་ཐིག་ལེ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་ཞིང༌། སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བ་དེ་རྣམས་ཀྱང་སེམས་
ཉིད་ཐིག་ལེ་བཞིར་སྣང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་པས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཁོངས་སུ་
རྩ་རླུང་ཐིག་ལེའི་འདུ་འཕྲོད་ཀྱང་འདུས་པ་ཡིན་པས་དེ་དག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་འཆར་
སྒོ་ལས་གཞན་དུ་མི་བསམ་མོ། །འོན་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་རྟེན་འབྲེལ་སྣང་ཚུལ་ལ་བལྟོས་ནས་
ལུས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་དཔྲལ་བ་ན་གནས། གཉིད་སད་དུས་ཀྱི་སྣང་བ་རགས་པ་ཐམས་ཅད་དེས་
བསྐྱེད། ངག་གི་ཐིག་ལེ་མགྲིན་པ་ན་གནས། རྨི་ལམ་དང་བར་དོ་ལ་སོགས་པའི་སྣང་བ་
ཐམས་ཅད་དེས་བསྐྱེད། ཡིད་ཀྱི་ཐིག་ལེ་སྙིང་ག་ན་གནས། གཉིད་འཐུག་པོ་དང་བརྒྱལ་བ་
དང་འཆི་བ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དེས་བསྐྱེད། བཞི་པའི་ཐིག་ལེ་ལྟེ་བ་ན་
གནས། གཉིས་སྦྱོར་ལ་སོགས་པའི་ཆགས་པ་དང༌། ཡུལ་བཟང་ངན་བར་མ་གསུམ་ལ་སྲེད་
ཅིང་རྨོངས་པ་རྣམས་དེས་བསྐྱེད། དེ་བཞིན་དུ་རྩ་འཁོར་གཞན་ལའང་སྦྱར་དུ་ཡོད་དེ། ཐིག་
ལེ་བཞི་པོ་དེ་ཉིད་དྲི་མ་དང་བཅས་པ་ནི་གཞི་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ཞལ་བཞི་ཡིན་ལ། སྒྲིབ་
པ་ཕྱེད་ཙམ་དག་པ་ན་ལམ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ཞལ་བཞི་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྒྲིབ་བྲལ་གྱི་གནས་
སྐབས་སུ་འབྲས་བུ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ཞལ་བཞིའོ། །རྒྱུད་ལས་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ཞལ་
བཞི་ལས་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་སྤྲུལ་པར་གསུངས་པའི་དགོངས་པའི་གཙོ་བོའང་འདི་
ཡིན་ལ། དེར་གསུངས་པའི་བཞི་ཚན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ངེས་པར་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །སྲོག་
རྩོལ་གྱི་རིམ་པ་དང་འབྲེལ་བ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
འཛིན་པའི་སྐབས་སུ་རྟགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འདི་ལྟར་ཤེས་
དགོས་ཏེ། རྟགས་ཀྱི་རྒྱུ་ནི་སྲོག་ཐུར་འདྲེས་པ་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པས་གཏུམ་མོ་འབར་རྩ་ཁ་
4-1-649


ཐམས་ཅད་དྲོས། རྩ་ཐིག་ཐམས་ཅད་གླུམ་ལངས་པ་ལྟར་ཁོལ་ཞིང་{ས་གས[སང་]། རྩ་
མདུད་ཐམས་ཅད་མེས་དྲལ་ཐིག་ལེ་རྣམས་གནས་སོ་སོར་འབར་ཞིང་གཡོ། ཁམས་རྣམས་
ཡར་མར་དུ་འདུ་ཞིང་སྟེང་འོག་ཏུ་ཅུང་ཟད་གང་བ་རྣམས་ཡིན་ལ། རྟགས་དངོས་ནི་དབུ་མའི་
ནང་དུ་ཕྲ་ཞིང་ཕྲ་བའི་རེ་ཁཱ་ནག་པོ་ནཱ་དའི་རྣམ་པ་ཅན་དང༌། རྟ་རྔ་ཟླུམ་པོར་བཀུག་པ་ལྟ་བུའི་
ཐིག་ལེའི་རྣམ་པ་ཅན་འོད་ཟེར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འབར་བ། རེ་ཁཱ་ཕྲ་མོའི་ནང་ན་རྟགས་བཅུ་
ཀར་རྫོགས་པར་འཆར་ཞིང༌། སྐུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དག་པ་དང་མ་དག་པའི་སྣང་བ་སྣ་
ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ཞིག་འབྱུང་བ་དེ་ཡང་དྷཱུ་ཏིའི་ནང་དུ་གཏུམ་མོ་འབར་བའི་འབར་སྣང་
གི་དབུས་སུ་འབྱུང་བ་ཡིན། གཏུམ་མོ་འབར་བའི་མེའི་ཁ་དོག་ཀྱང་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་ལ། རེ་
ཁཱ་ཡང་ནག་པོ་གཙོ་བོ་ཡིན་པས་སྨོས་ཀྱི། གཞན་དུ་ན་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པའོ། །དེས་ན་ལས་
འཕྲོ་ཅན་མ་གཏོགས། སོར་སྡུད་ཅི་ལ་ཐིག་ལེའི་དབུས་སུ་སྐུ་གཟུགས་རེས་འགའ་འཆར་
བ་དང༌། གཞན་ཡང་རིམ་པ་དང་པོ་གསུམ་པ་རེ་ཁཱ་ནག་པོ་འདྲ་རུང་འཆར་སྲིད་ཀྱང་མ་ངེས་
པའི་རྟགས་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །འཛིན་པའི་རྟོགས་པ་སྐྱེས་པའི་སྐབས་འདིར་སྲོག་
གཟུགས་ཁྱད་པར་ཅན་འགྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་སྔར་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་དེ་
ཉིད་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པར་གྱུར་པས་སྟོང་གཟུགས་དང་སྲོག་ཐུར་གོང་བུ་གཅིག་པའི་རླུང་འདྲེས་
པ་དེ་བློས་བརྟགས་པ་ལ་མ་བལྟོས་པར་ལྷ་སྐུ་མཚན་དཔེ་ཅན་གྱི་རྣམ་པ་དང་པོར་གཅིག་
འཆར་བ་ནས་བརྩམས་ཏེ་ཇེ་མང་ཇེ་འཕེལ་དུ་འགྱུར་མདོག་དབྱིབས་མཚན་མ་ནི་མ་ངེས་
ཏེ། ཁ་ཅིག་ལ་ནི་རྣམ་པ་གཅིག་ཉིད་རྟག་ཏུ་འཆར་བའང་ཡོད། ཁ་ཅིག་ལ་ནི་འཕྲལ་འཕྲལ་
འགྱུར་བར་སྣང་བའང་ཡོད་པ་དང༌། སྤྱིར་ཕྱི་ནང་ཐམས་ཅད་དུ་འཆར་བ་ཡིན་ཡང་དྷཱུ་ཏིའི་
ནང་དུ་འཆར་བ་ནི་མར་མེ་ལྟ་བུ། གཞན་རྣམས་མར་མེའི་འོད་ལྟ་བུའོ། །འདི་ནི་སྲོག་དབུ་
མའི་ཐིག་ལེ་ལ་ལན་གཅིག་ཐིམ་པ་ནས་འབྱུང་སྟེ་མཐར་བརྟན་པ་ཐོབ་ནས་ལས་ཚོགས་
4-1-650


སྣ་ཚོགས་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན་སྲོག་དང་འདྲེས་པའི་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་ལྷ་དེ་
ཉིད་སྙིང་གར་ཆུའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་ཨུ་ཡིག་ཏུ་གྱུར་ཏེ། ལྷ་ཡབ་གཡོན་པདྨ་དཀར་པོ་དང༌། 
ཡུམ་གཡོན་ཨུཏྤལ་དཀར་པོ་འཛིན་པ། གཉིས་ཀའང་གཡས་མཆོག་སྦྱིན་མཛད་པ། གླང་པོ་
ཆེ་ས་སྲུང་ལ་ཞོན་པ་བསྒྲུབ་བྱའི་ཁྱིམ་དུ་སྤྲོས་ནས་ཞི་རྒྱས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པར་བསམས་པས་
གང་བློས་བསྒྱུར་བ་དེར་འགྱུར་ཏེ། སྟོང་གཟུགས་དེ་ཡང་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་སོང་བ་ན་སྙིང་
གི་བུམ་ཅན་ལ་འབད་པས། དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཞི་རྒྱས་ཀྱི་ལུས་ཐོགས་པ་མེད་པར་འགྲུབ་བོ། །དེ་
བཞིན་དུ་རྩ་འཁོར་དང་གདན་འབྱུང་བཞིའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་ས་བོན་དང་ལྷའི་སྐུ་མདོག་
ཕྱག་མཚན་དང་བཞོན་པ་རྣམས་སྡེ་ཁ་བསྒྱུར་བས་ལས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འགྲུབ་བོ། །
དེ་བཞིན་དུ་ཟད་པར་རྣམས་ཀྱང་འགྲུབ་པར་བཤད་དོ། །དཔེར་ན་ལྟེ་བའི་ལ་ཡིག་ལས་
སའི་ཟད་པར་ཟམ་པ་ལྟ་བུ་སྤྲོས་ཏེ། ལྟེ་བའི་བུམ་ཅན་ལ་འབད་པས་ཆུ་བོའམ་རྒྱ་མཚོའི་སྟེང་
ནས་མི་བྱིང་བར་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཉེར་འཚེ་གཞོམ་པ་ཕྲ་མོ་གཞན་ཡང་བཤད་དེ། །
མགྲིན་པར་མེའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་ར་ཡིག་ལས་བྱུང་བའི་སེང་གེར་གྱུར་ཞིང༌། སེང་གེ་སྤྲོས་
པས་གླང་པོ་ཆེ་རྣམས་བསྐྲད་པར་བསམས་ཏེ། །མགྲིན་པའི་བུམ་ཅན་བྱས་ན་གླང་པོ་ཆེའི་
ཉེར་འཚེ་བཟློག་པ་ལ་སོགས་པ་དུད་འགྲོ་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་དང༌། ལྷ་མིན་དང་འབྱུང་པོ་
སྤྲོད་པར་བྱེད་པ་སོགས་མདོར་ན་ཕྱི་ནང་གི་རྟེན་འབྲེལ་མ་ནོར་བར་བསྒྲིགས་པས་བསམ་
པ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །སྐབས་འདིར་གཞོམ་མེད་ཀྱི་ནཱ་དའི་སྒྲ་དབྱངས་ཀྱང་
འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། དང་པོར་དྷཱུ་ཏིའི་ནང་དུ་སྟོང་པའི་སྒྲ་ཙམ་གྲག་པ་བྱུང་ན། དེ་ཉིད་གོང་
འཕེལ་དུ་སོང་ནས་སྒྲ་དྲག་པོ་འབྲུག་སྒྲ་ལྟ་བུ་ལ་སྒྲ་གཞན་ཕྲ་མོ་སྣ་ཚོགས་པས་བསྐོར་བ་ལྟ་
བུ་འབྱུང༌། དེ་ནས་མི་རིང་བ་ན་དུས་ཅིག་ཅར་དུ་སྲོག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚིག་འདྲ་བ་དང༌། 
འབྱུང་བ་སྣ་ཚོགས་པའི་སྒྲ་དང༌། གཏམ་སྣ་ཚོགས་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐད་སྣ་ཚོགས་པ་མང་
4-1-651


པོ་སྒྲ་གཅིག་ལས་གྲུབ་པ་འབྱུང་ངོ༌། །ལས་དང་པོ་པས་སྲོག་འཛིན་རྗེས་མཐུན་པ་སྒོམ་པའི་
སྐབས་དག་ཏུ་མེ་ཤས་ཆེ་ན་ཐིག་ལེ་འབབ་པའི་སྣང་བ་དང༌། ལུས་དྲོད་ཆེ་བ་དང༌། རྔུལ་ཆུ་
འབབ་པ་ལྟར་འབྱུང༌། ལྕེའུ་ཆུང་ལས་ཐིག་ལེ་འབབ་པ་ཚོར་བ་སོགས་འབྱུང་སྟེ། འགའ་ཞིག་
ལ་འཛག་གེགས་དང་རྔུལ་བབས་གྲགས་པས་ལུས་སྟོབས་འཆོར་ན། འདྲེན་འགྲེམས་དང་
ལུས་ཟུངས་མི་འཆོར་བའི་གདམས་ངག་བྱ། འགའ་ཞིག་བདེ་གསལ་གྱི་ཉམས་ཡོད་འཕྲོ་ལ་
རླུང་ཁམས་ལྡང༌། ལུས་གྲང༌། མགོ་ན་ན་ཐིག་ལེ་འཇུ་མ་ཐུབ་པ་ཡིན། འགའ་ཞིག་མཐོང་
སྣང་གི་ཉམས་བཟང་ཡང་ལུས་སྔོ་ཞིང་སྐམས་བདེ་ཉམས་ཡལ། གཞན་གོང་དང་འདྲ་ན་ཐིག་
ལེ་རྒྱས་མ་ཐུབ་པ་ཡིན། འདི་རིགས་ཆགས་ལམ་གྱིས་བདེ་བ་སྤེལ་བས་སེལ་ལོ། །
འཛིན་པའི་སྐབས་འདིར་ཡང་གཏུམ་མོའི་འབར་སྣང་གིས་རྩ་སྒོ་ཕྱེ་ནས་སྲོག་སྡུད་ཀྱི་
འཕོ་བ་འབྱུང་བའི་གེགས་ཅུང་ཟད་འབྱུང་བའི་སྐབས་ཡོད་ཀྱང༌། རླུང་སེམས་ལ་ཅི་རིགས་
པར་དབང་ཐོབ་པས་གེགས་སེལ་གྱི་གདམས་ངག་ཕལ་པ་ལ་མ་ལྟོས་ཏེ། སྒྲུབ་པ་པོ་རང་
ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །སྲོག་རྩོལ་མཐར་ཕྱིན་ནས་གེགས་ཕལ་ཆེར་ལས་གྲོལ་ཞིང༌། 
འཛིན་པའི་ཕྱེད་སྔ་མ་མཐར་ཕྱིན་ནས་སྒོམ་གེགས་ཀྱི་མིང་ཡང་མེད་དོ། །འཛིན་པའི་རིམ་པ་
དང་འབྲེལ་བ་རྣམས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
རྗེས་དྲན་གྱི་སྐབས་སུ་འདི་ལྟར་ངེས་པར་བྱེད་དགོས་ཏེ། སྤྱིར་སཾ་པུ་ཊི་དང༌། གདན་
བཞི་ལ་སོགས་པ་རྒྱུད་སྡེ་དུ་མ་ནས་གསུངས་པ་ལ། དང་པོར་མར་མེའི་མཚན་མ་དང༌། 
གཉིས་པ་གློག་གམ་མཁའ་སྣང་གི་མཚན་མ་དང༌། གསུམ་པ་རྡུལ་ཕྲན་དཀར་པོའམ་དཀར་
པོའི་འོད་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། བཞི་པ་འདོད་པའི་ལྷའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། ལྔ་པ་
ལྷའི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། དྲུག་པ་གཟུགས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། བདུན་
པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་མཚན་མ་དང༌། བརྒྱད་པ་བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་སུ་གྱུར་པའི་མཚན་
4-1-652


མ་སྟེ། རྫོགས་པའི་རིམ་པ་ལ་མཚན་མ་བརྒྱད་པོ་ནི་དེ་རྣམས་སོ། །འདི་དག་ལ་བཤད་ཚུལ་
མི་འདྲ་བ་ཅི་རིགས་པར་ཡོད་མོད་ཀྱང༌། སྐབས་འདིར་འདི་ལྟར་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། མར་
མེའི་མཚན་མ་ནི་སོར་བསམ་གྱི་དུས་ཀྱི་རྟགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ། ཡན་ལག་ཕྱི་མ་
རྣམས་ལ་ལྟོས་ནས་རྒྱ་ཤིན་ཏུ་ཆུང་ངུ་ཞིག་གསལ་བར་བྱེད་པས་སོ། །སྲོག་རྩོལ་གྱི་སྐབས་
ཀྱི་རྟགས་ཐམས་ཅད་ནི་གཉིས་པ་གློག་གི་མཚན་མ་སྟེ། སྔ་མ་ལས་རྒྱ་ཆེ་ཡང་མི་བརྟན་པས་
སོ། །གསུམ་པ་འོད་ཟེར་དཀར་པོའི་མཚན་མ་ནི་འཛིན་པའི་སྐབས་ཀྱི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་
དོ། །དེར་ཞུ་བདེ་འཛག་མེད་གྲུབ་པས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རྒྱས་ཤིང༌། རྩ་ནང་ཐམས་ཅད་
དུ་ཐིག་ལེ་འགྲོ་འོང་མཐོང་བས་དང༌། ཕྱི་རུའང་དེའི་མཐུ་ལས་ཟླ་འོད་ལ་སོགས་པའི་སྣང་
བ་འཆར་བས་སོ། །བཞི་པ་ལ་སོགས་པ་བཞི་ནི་རྗེས་དྲན་གྱི་སྐབས་འདིར་འབྱུང་བ་ཡིན་
ཏེ། བཞི་པ་འདོད་པའི་ལྷའི་ལོངས་སྤྱོད་དེ། ལྷ་འདོད་ཁམས་པ་དང་མཚུངས་པར་འདོད་
ཡོན་ལྔ་ཐ་མལ་པ་འདི་རྣམས་མི་འབྱུང་བར། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱར་
འཆར་ཞིང༌། དེ་ལས་འཇུག་ཤེས་དྲུག་དགའ་བདེ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱིས་བརླན་པ་དང༌། ལྔ་པ་
ལྷའི་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་ནི། གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་འོད་ལུས་སུ་ཡོད་པ་ལྟར། རང་ཉིད་
སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་ལྷ་སྐུར་གྱུར་ཏེ། འོད་ཟེར་དཔག་ཏུ་མེད་པར་འཕྲོ་བ་འོད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་
གྱི་ནང་དུ་ཆུད་པ། དཀྱིལ་འཁོར་མཐའ་ཡས་པ་སྤྲོ་ཞིང་བསྡུ་བ་འབྱུང་སྟེ། སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་
ལྷ་ཡབ་ཡུམ་གྲུབ་ནས་སྔར་གྱི་འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། ལྷག་པར་ཁམས་གསུམ་གྱི་
གཟུགས་བརྙན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་དགའ་བདེ་བསྐྱེད་པའོ། །དྲུག་པ་གཟུགས་མེད་ནི། དེ་
ནས་ཞུ་བདེ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེ་སྟེ། གཏུམ་མོའི་མེས་རྩ་སྟོང་ཕྲག་བདུན་བཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱི་བྱང་
སེམས་ཐམས་ཅད་དྲོས་ཐུབ། རང་གནས་སུ་ཞུ་ཐུབ། སྤྱི་བོར་སྡུད་ཐུབ། དེར་ཤིན་ཏུ་ཞུ་ཞིང་
དབུ་མའི་ལམ་དུ་དྲངས་ནས་བཟུང་གིན་བཟུང་གིན་འཁོར་ལོ་དྲུག་འགེངས་ནུས་ཏེ། གཏུམ་
4-1-653


མོ་འབར་བའི་ནུས་པ་རྫོགས་ཤིང་བརྟན་པ་ཐོབ་ན་དེ་ལྟར་འབྱུང་གི་གཞན་ལ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །
དེ་ཡང་མཉམ་བཞག་དང་རླུང་སྟོབས་ཀྱིས་རླུང་དང་ཐིག་ལེ་འདྲེས་པ་དེ་ཉིད་ཞག་གཅིག་
དབུ་མར་འཛིན་ནུས་ན་བརྒྱལ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔྲལ་བར་ཐིག་ལེ་འཛིན་ནུས། ཞག་བཅོ་ལྔ་
དབུ་མར་ཁེགས་ན་བཅིངས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། མགྲིན་པར་འཛིན་ནུས། ཟླ་བ་གཅིག་ཏུ་ཁེགས་
ན་བསད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སྙིང་གར་འཛིན་ནུས། ཟླ་བ་དྲུག་ཏུ་ཁེགས་ན་བསྲེགས་པ་ཞེས་བྱ་
སྟེ། ལྟེ་བར་འཛིན་ནུས་པར་རྡོ་རྗེ་སྙིང་འགྲེལ་ལ་གསུངས་ལ། ལོ་གཅིག་ཁེགས་ན་གསང་
བར་འཛིན་ནུས། རྟག་ཏུ་ཁེགས་ན་ནོར་བུར་འཛིན་ནུས། ཞེས་མན་ལུང་གུ་རུ་སོགས་བླ་མ་
གོང་མ་རྣམས་གསུང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བརྟན་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་
ནི། མཆོག་ཏུ་བདེ་བ་གཟུགས་མེད་པ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་གཟུགས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སུ་
མིང་བཏགས་པ་ཡིན་ནོ། །སྐབས་དེ་དང་དེར་ཐིག་ལེ་བཟུང་ནུས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཁམས་ཀྱི་
དྭངས་མ་དང་བདེ་བའི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་གནས་དེ་དང་དེར་ནམ་དུ་ཡང་མི་ཉམས་ཤིང༌། རྐྱེན་
གང་གིས་ཀྱང་གཡོ་མི་ཐུབ་པ་སྟེ་ཞུ་བདེ་འཛག་མེད་མཐར་ཕྱིན་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཡིན་ནོ། །
ཞུ་བདེ་འཛག་མེད་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི། རྩོལ་མེད་དུ་བཞག་ཀྱང་ནོར་བུ་ལས་བྱང་སེམས་
མི་འཛག་པར་མ་ཟད་ཀྱི། ཆེད་གཏད་ཕྱིར་ཕབ་ཀྱང་འཛག་མི་ཐུབ་པ་ལ་ཟེར་རོ། །འཁོར་
ལོ་འོག་མ་འོག་མ་རྣམས་སུ་བབས་པའི་སྐབས་ཀྱང་གོང་མ་གོང་མ་གང་བདེ་ཉམས་པ་མེད་
ཅིང༌། སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཕེལ་བས་འཕེལ་བའི་ཆ་གང་ཡིན་པ་དེ་
འོག་མ་འོག་མར་འགྲོ་ཞིང་གསོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ལ་གོང་མ་གོང་མའི་རོ་བཅུད་དང་ངད་
དང་ནུས་པའི་ཆ་ཤས་ཡོད་པས་གོང་མའི་ཐིག་ལེ་འོག་མར་སོང་ཞེས་བརྗོད་ལ། དེས་ན་འོག་
མར་བབས་པའི་ཚེ་རྩ་འཁོར་གོང་མ་སྟོང་པར་སོང་བ་མིན་ཅིང༌། ཡར་ཟློག་པའི་ཚེ་ཡང་མས་
རིམ་གྱིས་སྟོང་པར་སོང་བ་མིན་པས། གནས་སྐབས་འདི་ཙམ་གྱི་ཉམས་རྟོགས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་
4-1-654


པའི་དགའ་བཞི་ལུགས་འབྱུང་ལུགས་ཟློག་དང༌། ལས་དང་པོ་པའི་དབབ་ཟློག་གི་རིམ་པར་
ནི་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ཡིན་ལ། ཞག་གྲངས་འདི་སྙེད་དུ་ཁེགས་ཞེས་གོང་དུ་བཤད་པ་དེ་
རྣམས་ཀྱང་མཉམ་བཞག་ཐུན་གཅིག་ལ་དེ་ཙམ་དུ་གནས་ནུས་ལ། དེ་ལས་ལྷག་པར་མི་ནུས་
ཏེ། རྩ་འཁོར་གོང་འོག་གང་རུང་གཅིག་ཏུ་འགྲོ་དགོས་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཞུ་བདེ་
འཛག་མེད་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་དེ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་ནི་གཉིས་ཏེ། གཏུམ་མོ་འབར་བ་བརྟན་པ་དང༌། 
གནས་དེ་དང་དེ་ཐིག་ལེ་གང་བའོ། །དེ་ཡང་གཏུམ་མོ་འབར་བ་གཡོས་ན་སྙིང་གའི་ན་ད་སྟེ་
རླུང་གི་ཐིག་ལེ་སྙིང་གར་གནས་པ་དེ་གཡོ་བར་བྱེད་ལ། དེ་གཉིས་གཡོས་པས་ཐིག་ལེ་རྩོལ་
མེད་དུ་ཁེགས་པ་མི་འབྱུང་ལ། གཏུམ་མོ་གཡོ་བའི་རྒྱུ་ནི་རོ་རྐྱང་གི་རྒྱུ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཁེགས་
པས་གཏུམ་མོ་བརྟན། དེས་སྙིང་གི་ན་ད་བརྟན། དེ་གཉིས་བརྟན་པས་ཐིག་ལེ་རྩོལ་མེད་
དུ་བརྟན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །གང་བས་གཡོ་མེད་དུ་གནས་པ་ནི་བུམ་པ་གང་བ་བཞིན་
ནོ། །བདུན་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཉམས་ནི་ཞུ་བདེ་དེས་རང་བཞིན་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ཆོས་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་གནས་ལུགས་དེ་དངོས་སུ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་སྙམ་བྱད་ཅིང༌། གནས་
ལུགས་དེ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་མཚོན་པར་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །བརྒྱད་པ་བདག་ཉིད་སངས་
རྒྱས་སུ་གྱུར་པའི་ཉམས་ནི། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡན་ལག་སྟེ། སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཟུང་འཇུག་གི་
ཆ་ཤས་ཐོབ་པས། རང་ཉིད་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་གྱུར་པ་དང་ཕྱོགས་འདྲ་བའི་ཕྱིར་
རོ། །གཞན་ཡང་རྗེས་དྲན་གྱི་སྐབས་སུ་ཁམས་དྭངས་མ་ཐམས་ཅད་སྤྱི་བོར་འདུས། དྷཱུ་ཏི་ལ་
དུས་མེ་འབར། བྱང་སེམས་བབས་པ་ཕྱག་ཆེན་གྱིས་བཅིངས། དབུ་མ་ཐིག་ལེས་གང་བས་
ལུས་ཀྱང་ཐིག་ལེས་གང༌། ཐིག་ལེའི་ཆ་ཤས་རྡུལ་ཕྲན་གྱི་ཚད་ཙམ་ལས་ཀྱང་རྟགས་སྣང་
མཐའ་ཡས་པ་འཆར་བའི་ཕྱིར་འཁོར་འདས་ཁམས་གསུམ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་དཔག་ཏུ་མེད་
པ་ཞིག་ཅིག་ཅར་སྣང་བ་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་འབྱུང་ཞིང༌། དེ་རེ་རེས་ཀྱང་ཞུ་བདེ་དང་ཞུ་བདེ་མ་
4-1-655


ཡིན་པའི་དགའ་བདེའི་ཁྱད་པར་རེ་འགྲུབ་མོད་ཀྱང༌། བདེ་བ་སྐྱེད་བྱེད་གཙོ་བོ་ནི་དབུ་མར་
གནས་པ་གཏུམ་མོའི་རང་བཞིན་ལས་གྲུབ་པའི་རྟགས་བཅུ་ལྷ་སྐུ་ཡབ་ཡུམ་གྱི་རྣམ་པ་ཅན་
རྣམས་ཏེ། གཏུམ་མོའི་མེ་དང་རྟགས་བཅུ་དང༌། སྲོག་ཐུར་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་རླུང་རྣམས་
གཞི་གཅིག་ལ་འདུས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་འཁོར་ལོའོ། །དྲན་ཏིང་གི་སྐབས་དང་འབྲེལ་བ་
རྣམས་ཅུང་ཟད་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
གཞན་ཡང་འཛིན་པའི་སྐབས་སུ་གཏུམ་མོ་འབར་བ་བཅུ་འགྲུབ་ཚུལ་དང༌། འཛིན་པ་
ནས་རྗེས་དྲན་ལ་འཚམས་སྦྱོར་ཚུལ་དང༌། རྗེས་དྲན་གྱི་མགོ་ཐོབ་པ་ཙམ་ནས་སྟོང་གཟུགས་
ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་འདོད་པའི་ལྷ་དེ་གྲུབ་པ་ཡིན་ཀྱང་ཞུ་བདེ་རྫོགས་པར་འདྲེན་ཐུབ་མི་ཐུབ་ཀྱི་
ཁྱད་པར་དང༌། སྟོང་གཟུགས་ཀྱིས་བདེ་བ་འཕེལ་ཐུབ་མི་ཐུབ་དང༌། མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་
བསྐྱེད་ཐུབ་མི་ཐུབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང༌། དགའ་བ་བཞི་དང་བཅུ་དྲུག་གི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་དང༌། 
འདོད་པའི་གནས་སྐབས་བཅུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རིམ་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་
སྐབས་སུ་ཁམས་ཐམས་ཅད་དྭངས་མ་བཅུར་གྱུར་གྱི་བར་དུ་བཞུ་བཏུལ་བྱེད་པ་ཡེ་ཤེས་དག་
བྱེད་དང༌། ཕུང་ཁམས་དབང་ཡུལ་ལས་དབང་བྱ་བ་དང་བཅས་པ་ལྷ་སྐུར་ཤར་བས་ལུས་
དག་པ་དང༌། ལས་རླུང་བསད་པས་ངག་དག་པ་དང༌། བྱང་སེམས་དག་པས་སེམས་ནམ་
མཁའ་ལྟར་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་ཡང་རྟོག་མེད་ཀྱི་རིག་པས་ཇི་ལྟ་བ་དང༌། ཇི་སྙེད་པ་ཤེས་ཚུལ་
དང༌། ས་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་སོགས་མང་པོ་བཤད་དུ་ཡོད་མོད་ཀྱི། གཞན་དུ་ཤེས་པར་
བྱའོ། །འདིར་ནི་ལམ་འདི་འབད་པས་བསྒོམས་ན་དེང་སང་གི་གང་ཟག་མང་པོ་ཞིག་ལའང་
འབྱུང་དུ་རུང་བའི་ལུས་ཉམས། ངག་ཉམས། སེམས་ཉམས་མཐོང་ཉམས་རྨི་ཉམས་ཏེ་རྟགས་
ལྔར་གྲགས་པ་ཉེར་མཁོ་ཆེ་བ་རྣམས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཡིན་པས། ཕྱོགས་མཚོན་འདི་ཙམ་
ལས་དཔགས་ནས་མཐའ་ཡས་པའི་བར་དུའང་ཤེས་པར་བྱ་ཞིང༌། སློབ་དཔོན་ཉམས་མྱོང་
4-1-656


དང་ཡོན་ཏན་ཅན་གྱིས་ངོ་སྤྲོད་པར་ཡང་བྱའོ། །ལམ་འདི་རྟགས་སྣང་གིས་ལམ་འཁྲིད་པ་
ཡིན་པས་རྟགས་ཚད་ཤེས་པ་གལ་ཆེ་ཞིང༌། སྟོང་གཟུགས་ལ་གཅེས་སྤྲས་དང་རྩིས་སོ་ཆེར་
བྱེད་དགོས། འོན་ཀྱང་སྟོང་གཟུགས་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་སྟེ། ངོ་སྤྲོད་ཚུལ་དང༌། ལམ་
དུ་བསྲོལ་ཚུལ་དང༌། བོགས་འདོན་ཚུལ་མ་ནོར་བར་བྱེད་དགོས་སོ། །གང་དག་འོད་གསལ་
སྟོང་གཟུགས་ལ་འཁྲུལ་སྣང་གི་ཉམས་ཙམ་མོ་ཞེས་སྨོད་པ་དེ་དག་ནི། རྒྱུད་སྡེ་མཐའ་ཡས་
པའི་དོན་མ་གོ་བར་ལྟ་བ་མཐོ་རུ་རེ་བས་གཡང་སར་ལྷུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བས་ན་བླ་མ་དམ་
པའི་མན་ངག་བཙལ་ནས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ལག་ཏུ་འོངས་པ་ཆུད་མ་ཟོས་པར་བྱའོ། །ཞེས་
པ་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་རྟགས་ཚད་ཀྱི་ཡི་གེ་མདོ་ཙམ་བཀོད་པ་
འདི་ཡང་རྒྱལ་ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི་སུག་ལས་སོ།། །།ཞུས་དག དར་རྒྱས་འཕེལ། 
[འདིར་འབད་དགེ་འདིས་ལུས་འདི་བོར་མ་ཐག །གཡུ་ལོ་བཀོད་པར་འཕགས་མའི་
དགྱེས་ཞལ་དྲུང༌། །ཐུགས་སྲས་གདུལ་ཞིང་མཆོག་ཏུ་ལེགས་གྱུར་ཏེ། །སྐྱེ་སྲིད་དེ་ལ་ལམ་
མཐར་ཕྱིན་གྱུར་ཅིག །ཅེས་པ་ཡང་མ་ཏིས་སྨྲས་པའོ།། །།]
4-1-657


༄༅། །སྦྱོར་དྲུག་གེགས་སེལ་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ་ཝེ། སྐབས་འདིར་ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་སྒོམ་པ་ལ་ཉེར་
མཁོའི་ཡན་ལག་ཏུ་གེགས་སེལ་གྱི་མན་ངག་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞིག་བཤད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་
གེགས་ཐམས་ཅད་བསྡུ་ན་གསུམ་སྟེ། ལུས་སེམས་གཉིས་ཀར་ལ་གནོད་པ་བདུད་ཀྱི་གེགས་
དང༌། གཙོ་བོར་སེམས་ལ་གནོད་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གེགས་དང༌། གཙོ་བོར་ལུས་ལ་གནོད་
པ་འབྱུང་བ་ལུས་འཁྲུགས་རྗེས་འབྲངས་དང་བཅས་པའི་གེགས་སོ། །དེ་རྣམས་ཐུན་མོང་དུ་
སེལ་བ་ནི། བླ་མའི་མོས་གུས་དང༌། གང་ཤར་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་པའི་ལྟ་བ་དང༌། སེམས་
ཅན་མཐའ་དག་ལ་བཅོས་མིན་གྱི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང༌། ཚོགས་
གསོག་པ་ལ་ནན་ཏན་དུ་བྱེད་པ་རྣམས་ཡིན་པ་ལས། གེགས་སེལ་བོགས་འདོན་ཐམས་ཅད་
ཀྱི་གཙོ་བོ་ནི་བླ་མའི་མོས་གུས་ཁོ་ན་སྟེ། བསག་སྦྱང་གི་གཙོ་བོ་ཡང་མོས་གུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བླ་
མའི་ཕྱིར་དུ་དཀའ་སྤྱད་བྱས་པ་ཡིན་ཅིང༌། གེགས་ཐམས་ཅད་མོས་གུས་གཅིག་པུས་རང་
གྲོལ་དུ་འགྲོ་བ་བྱ་བརྒྱ་འུར་རྡོ་གཅིག་གིས་འདེད་པའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པས། མཁས་རློམ་གང་
དག་བླ་མའི་མོས་གུས་བསྒོམ་པའི་ལམ་བླུན་པོ་དང་ཉ་མའི་ཆོས་ཡིན་པར་བརྩི་ཞིང༌། རང་
ལ་ཡོན་ཏན་ཕྲ་མོ་ཡོད་པའི་ཡུས་ཀྱིས་བླ་མ་བསྟེན་ཚུལ་ཆོས་ནས་བཤད་པ་བཞིན་མི་བྱེད་
ཅིང༌། མན་ངག་ལ་ཐོབ་གཤའ་བྱེད་པའི་ཚུལ་དུ་དབང་ཆེའི་སྤྱོད་པས་ལེན་པར་བྱེད་པ་
རྣམས་ལ་ནི་ཉམས་མྱོང་ཡེ་མི་སྐྱེ་བའམ། ཅུང་ཟད་སྐྱེས་ཀྱང་བར་ཆད་ཀྱིས་འཁྱེར་བར་ཐེ་
ཚོམ་མེད་དོ། །དེས་ན་མོས་གུས་ལ་སོགས་པའི་གནད་ལྔ་པོ་འདི་རྣམས་བོར་ནས། དམིགས་
པ་རླུང་སྦྱོར་ལུས་སྦྱོང་སད་སུད་ཙམ་དང༌། དབྱུག་ཆོས་དང་འཇིབ་རུ་དང་ཁབ་བཙག་དང་མེ་
4-1-658


གཏར་ལ་སོགས་པ་ནད་བཅོས་ཐན་ཐུན་རེས་གེགས་སེལ་ཞིང་བོགས་ཐོན་པར་རེ་བ་ནི་
འཁྲུལ་པས་འཁྲུལ་པ་མགོ་བསྐོར་བ་ཡིན་ནོ། །སྔར་གྱི་གནད་ལྔ་པོ་དེ་ཚང་བའི་སྟེང་ནས། 
འབྱུང་བ་ལུས་འཁྲུགས་ཡིན་ན་བཅོས་ཕྲ་མོ་དེ་རྣམས་བྱས་ཀྱང་ལེགས་པར་འགྱུར་བའི་
སྐབས་ཅུང་ཟད་ཡོད་མོད། ཉམས་དང་གེགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ངོ་མ་ཤེས་པ་དང༌། གེགས་རང་
ཡིན་ཀྱང་སྐབས་འགར་ཕན་ལས་གནོད་ཆེ་བའང་འབྱུང་སྲིད་པས་ཉམས་མྱོང་ཅན་གྱིས་
ལེགས་པར་བརྟག་པ་གལ་ཆེའོ། །གེགས་གསུམ་པོ་དེ་རྣམས་སོ་སོར་བསྲུང་ཞིང་སེལ་བ་ནི། 
བདུད་གེགས་ལ་རྒྱུད་སྡེ་ནས་གསུངས་པའི་བསྲུང་བཟློག་སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེས་ཟིན་
པའི་ཁོག་ནས་ཉམས་སུ་བླངས་པས་སེལ། སྤྱིར་ན་ཚ་དང་མི་འདོད་པ་དང་རྨི་ལམ་ངན་པ་
དང་ལྟས་རྩུབ་པ་སོགས་བདུད་ཀྱི་བར་ཆད་ཡིན་པའི་ངེས་པ་མེད། རྐྱེན་དེས་ཆོས་ལ་བར་
ཆད་ཆེ་བར་སོང་ན་བདུད་ཀྱི་བར་ཆད་ཡིན། རྐྱེན་དེས་ཆོས་དང་དགེ་བ་ལ་བསྐུལ། ཐ་ན་
རིམ་གྲོ་ཚུན་ཆད་ཀྱིས་ཀྱང་དགེ་ལས་འཕེལ། སྙིང་རྗེ་ངེས་འབྱུང་མོས་གུས་སོགས་སྔ་ཕྱིར་ཇེ་
འཕེལ་དུ་འགྲོ་བ་བྱུང་ན་དཀོན་མཆོག་གི་ཐུགས་རྗེས་ཆོས་ལ་བསྐུལ་མ་ཡིན། རྨི་ལྟས་
བཟང༌། ལོངས་སྤྱོ་འཕེལ། མི་ཁ་བྱམས། གཏམ་སྙན། འཕྲལ་སྐྱིད་ཀྱང་དཀོན་མཆོག་གི་
བྱིན་རླབས་ཡིན་པའི་ངེས་པ་མེད། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་མི་འཕེལ་བར་སོང་ན་བདུད་
རིགས་ཀྱི་བར་ཆད་ཡིན། རང་གཞན་གྱི་དགེ་བ་གོང་འཕེལ་དུ་སོང་ན་དཀོན་མཆོག་གི་བྱིན་
བརླབས་སམ་དཀར་ཕྱོགས་ཀྱི་ལྷའི་མཐུ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཀྱི་གེགས་སམ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་
གེགས་ནི། བྱིང་རྒོད་གཉིས་དང༌། རྣམ་རྟོག་རྒྱུན་ཆགས་དང༌། ཉོན་མོངས་དྲག་པོ་རྒྱུན་གཅོད་
དཀའ་བ་རྣམས་ཡིན་པས། སེམས་བྱིངས་ན། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
མཛད་པ་དང༌། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང༌། བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་དང༌། 
ཆོས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་རྣམས་བསམས་ནས་སྤྲོ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་དེ། རིག་པ་ཤུགས་བཏོན་ནས་
4-1-659


བསྒྲིམ་ཞིང་བསྒོམ་པས་སེལ། གཞན་ཡང་ཐུན་ཆུང་ངུར་བཅད། ས་མཐོ་བ་དང༌། མཐོངས་
དཀར་བ་དང༌། བསིལ་སར་བསྒོམ་པ་དང༌། ཆུ་ལྕག་དང༌། ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་ལྟ་བ་ལ་
སོགས་པས་ཀྱང་སེལ། ཁ་ཟས་དང་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་ཀྱང་བསལ་ལོ། །འདོད་ཡོན་དྲན་པ་
སོགས་རྒོད་པ་ལ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཚེ་འདི་མི་རྟག་པ་དང༌། མཐོ་དམན་འབྱོར་
རྒུད་དང༌། འཁོར་བའི་ཆོས་གང་ལའང་སྙིང་པོ་མེད་ཚུལ་བསམས་ནས་སྐྱོ་ཤས་དྲག་པོ་
བསྐྱེད། ཤེས་པ་ཁོང་གློད་པའམ་རིགས་གཅིག་ལ་དྲན་པའི་བྱ་ར་བ་བཞག་ནས་ཅུང་ཟད་
བསྒྲིམ་པས་སེལ་བའང་ཡོད། གཞན་ཡང་བྱིང་བ་སེལ་བྱེད་ཀྱི་ལྡོག་ཕྱོགས་རྣམས་བསྟེན་
ཅིང༌། ཁ་ཟས་དང་སྤྱོད་ལམ་གྱིས་ཀྱང་བསལ་ལོ། །རྣམ་རྟོག་རྒྱུན་ཆགས་ལ་ནི་འཕྲོ་བ་ངོས་
འཛིན་པ་དང༌། རྣམ་རྟོག་གྲངས་ལ་འདེབས་པ་དང༌། ཐུན་འཕྲོ་བཅད་ཀྱིན་བཅད་ཀྱིན་དྲན་
པས་བཟུང་བས་སེལ། རྣམ་གཡེང་གི་ཉེས་དམིགས་དང༌། སེམས་གནས་པའི་ཕན་ཡོན་
བསམ། གྲིམ་ལྷོད་སྤེལ་མར་བྱས་ཏེ་བསྒོམས་ན་སེལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་
སོ་སོ་ལ་སོ་སོའི་གཉེན་པོ་ཅི་རིགས་པ་བསྟེན་ནས་དབྱིངས་སུ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་སྟེ། ཞེ་
སྡང་ལ་སྙིང་རྗེ། འདོད་ཆགས་ལ་མི་གཙང་བ། སྲེད་ཞེན་སེར་སྣ་སོགས་ལ་ངེས་འབྱུང་
སོགས་སོ་སོའི་གཉེན་པོར་མདོ་རྒྱུད་སོགས་ལས་གསུངས་པ་རྣམས་ཅི་རིགས་པར་བསྒོམས་
པས། ཉོན་མོངས་ཡུལ་དང་བཅས་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་བཞིན་པས་དབྱིངས་ལ་མཉམ་པར་
བཞག་ན་སེལ་བར་འགྱུར། འབྱུང་བ་ལུས་འཁྲུགས་རྗེས་འབྲངས་དང་བཅས་པ་སེལ་བ་ལ། 
དང་པོར་ནད་གདོན་བརྟག་པ་ནི། ལྟེ་བའི་རྩ་འདབ་རེ་བཞི་དང༌། གསང་གནས་ཀྱི་ཕྱི་སྐོར་
བཅུ་དྲུག་སྟེ་བརྒྱད་ཅུ་ལས་གྲང་ནད་བསྐྱེད་ཅིང་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱོན་རྣམས་ལས་ལུས་ཀྱི་སྨད་
ལྕི། བཤང་གཅིའི་ལམ་མི་བདེ། རྩ་ཆུ་སྡོམ་པའམ་དགག་དཀའ་བ་འབྱུང༌། སེམས་འཕྲོ་ཞིང་
གཉིད་མེད་པའམ་ཆུང༌། ཁ་ཟས་བསིལ་བ་གནོད། གཞན་ཡང་རླུང་རྐྱང་པའི་ནད་ཕལ་ཆེར་
4-1-660


ཡང་རྩ་དེ་རྣམས་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ། །མགྲིན་པའི་རྩ་སོ་གཉིས་དང་སྙིང་གའི་བརྒྱད་དེ་བཞི་
བཅུ་ལས་མཁྲིས་པ་དང་ཚ་བའི་ནད་གཙོ་བོར་བསྐྱེད་དེ་རྔུལ་ཆེ། སྐྱུག་སྟངས་འབྱུང༌། ཟས་ཀྱི་
རོ་མི་གསལ། གཉིད་ཆེ་མགོ་བོ་ལྕི། ཁ་ཟས་དྲོད་དང་བཅུད་གནོད། གཙུག་ཏོར་གྱི་རྩ་འདབ་
བཞི་དང་དཔྲལ་བའི་བཅུ་དྲུག་སྟེ་ཉི་ཤུ་ལས་ཚ་གྲང་གཉིས་ཀར་དང་བད་ཀན་བསྐྱེད་དེ། 
བཀྲག་མདངས་ཤོར། ཕོ་བ་མི་བདེ། ཆུ་སྐྱུར་སྐྱུག་ཟས་ཞུ་རྗེས་འཕོ་བ་ཚ། ལུས་ལྕི། རྙིང་པ་
དང་བཅུད་ཅན་གནོད་པའོ། །གཞན་ཡང་མཆིན་པ་ལ་ནད་ཡོད་ན། མིག་མི་གསལ་ཞིང་ན་བ་
དང༌། མཁལ་མ་ལ་ཡོད་ན་རྣ་བ་འོན་ཅིང་རྣག་སོགས་འབྱུང༌། གློ་བ་ལ་ཡོད་ན་སྣས་དྲི་མི་
ཚོར་བསྣབས་མང༌། སྙིང་ལ་ཡོད་ན་ལྕེ་མི་བདེ་ཞིང་འབྲུམ་པ་འབྱུང༌། མཚེར་བ་ལ་ཡོད་ན་
རེག་བྱ་མི་གསལ་ཞིང་ཁོལ་བུར་ན་བ་སོགས་དང༌། རུས་པ་ལ་ཡོད་ན་སོ་སེན་བཀྲག་མེད་པ་
དང༌། ཤ་ལ་ཡོད་ན་དྲེག་པ་ཆགས་ཤིང་བ་སྤུ་ལོག ཆུ་རྒྱུས་ལ་ཡོད་ན་རེངས་འཁུམ་འབྱུང༌། 
ཁྲག་ལ་ཡོད་ན་ཆུ་དམར་བའམ་སེར་བ་དང༌། ལྷ་བ་དང་སྦུབས་ལ་ཡོད་ན་སྐྲ་སྤུ་གྱེན་དུ་
ལངས་པ་སོགས་འབྱུང་ངོ༌། །འབྱུང་བ་ལུས་འཁྲུགས་ཀྱི་རྗེས་འབྲངས་ནི་སྟེང་འོག་གི་གདོན་
གཉིས་ཏེ། སྟེང་གདོན་ལ་ལུས་སྦྲིད། དྲན་པ་རྨོངས། རྨི་ལམ་དུ་མུན་ནག་སོགས་འབྱུང༌། 
འདིའི་གྲོགས་ནི་རྒྱལ་འགོང་སོགས་ཕོ་གདོན་རྣམས་ཀྱིས་བྱེད་པ་མང༌། འོག་གདོན་ནི་ལུས་
སེམས་ལྕི། དུག་གསུམ་འཕེལ། ལུས་ཁོལ་བུ་ཁོལ་བུར་ན་ཚ་དང་འབྲུམ་པ་སོགས་འབྱུང༌། 
རྨི་ལམ་དུ་སྡིག་སྦྲུལ་སོགས་དུད་འགྲོ་སྣ་ཚོགས་རྨི། གྲོགས་ནི་མོ་གདོན་དང་བདུད་ཀྱིས་བྱེད་
པ་མང༌། གྲོགས་གང་ཡིན་པ་དེའི་དངོས་དང་རྨི་ལམ་གྱི་ལྟས་ཀྱང་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་རྣམས་
བཅོས་ཐབས་ལ་འབྱུང་བ་ལུས་འཁྲུགས་སྤྱིར་སེལ་བ་ནི་གདམས་ངག་འདི་ཉིད་ཀྱི་མན་ངག་
ལས་འབྱུང་བའི་ལུས་སྦྱོང་རྣམས་ཡིན་ལ། དེ་དག་ཉིན་རེ་མ་ཆགས་པར་བྱས་ན་སྔར་ཡོད་
རྣམས་ཐོན་འགྲོ་ཞིང་ཕྱིན་ཆད་མི་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །སོ་སོའི་བཅོས་ཐབས་ལ་སྲོག་རྩོལ་གྱི་
4-1-661


སྐབས་དང་འབྲེལ་བར། པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱིའི་མན་ངག་རྡོ་རྗེའི་ཚིག་དྲུག་གི་འཕྲོས་ལ། བཀག་
པས་འོག་སྒོ་བཙན་ཐབས་སུ་འགགས་ན་སྟེང་གི་སྦྱོར་བ་ལ་བརྟེན་ནས་དགྲོལ་བ་ནི། ལུས་
གནད་གཞན་རྣམས་ཅི་བདེར་བཅས། འོག་གི་འབྱེད་འཛུམ་གྱི་སྦྱོར་བས་ཐུར་སེལ་འཐེན་
གློད་མང་དུ་བྱ། རླུང་རོ་བསལ་ལ་སྟེང་རླུང་དྲག་ཏུ་རྔུབས་ཏེ་གསང་བར་ཤུགས་ཆེན་པོས་
མནན། དེ་ནས་ཡར་འཐེན་ཏེ་སྟོད་དུ་སླེབ་པ་ཙམ་ན་ལག་པ་ཁུ་ཚུར་བསྐྱང་ཞིང་ནུ་ཁར་བརྡེག
ཁ་ནས་ཧཱ་རིང་ཧ་ཐུང་འདོན་ཅིང་ལུས་འཕར་རྡེབ་བྱ། དྲི་ཆུ་འགགས་པ་ཡིན་ན་དེ་རྗེས་རླུང་
སྔར་བཞིན་བཟུང་ལ་སྣ་བུག་གཡས་ནས་མང་དུ་འབུད། དྲི་ཆེན་དགག་པ་ཡིན་ན་གཡོན་
ནས་མང་དུ་འབུད་དོ། །འདི་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་པ་གཞན་ཡང་བུམ་ཅན་བསྒོམ་པས་ཐུར་
སེལ་སྟོད་དུ་ཧགས་པ་དང༌། སྲོག་རླུང་སྨད་དུ་ལྷུང་བ་གཉིས་འབྱུང་བའང་སྲིད། ཐུར་སེལ་གློ་
བུར་དུ་གྱེན་རྒྱུའི་གནས་སུ་སླེབ་ན་སྨད་ཀྱི་དྲོད་བསྡུས། སྟོད་ལ་དྲོད་རྒྱས། མགོ་ནས་རླངས་
པ་འཕྱུར། ཁོག་ནང་དུ་ཤིང་བརྫངས་པ་བཞིན་ན་འགའ་ཞིག་ལ་མགོ་བོར་ཟུག་ཟེར་ཆེན་པོ་
སྐྱེ་བའང་ཡོད། དབུགས་ནང་དུ་སྡུད་དཀའ། ཁོག་ནང་ནས་ཡར་རླུང་ཕུབ་བསྐོར་བ་བཞིན་
འགྲོ་བའི་སྣང་བ་དང༌། སྐར་ཁུང་གི་སྣང་བ་འབྱུང་བའང་ཡོད། དེ་ལ་བཅོས་ཐབས་ནི། ཕྱར་
བ་ལྟ་བུའི་སྟེང་དུ་གན་ཀྱལ་དུ་བཞག་ནས་ཟུར་བཞི་ནས་བཏེག་ཅིང༌། རྒྱབ་ས་ལ་ཅུང་ཟད་
རྡེབ་པ་ཡང་ཡང་བྱ། དེ་ནས་མགོ་མདུན་དུ་བཀུག་ལ་སྒལ་ཚིག་དང་པོ་ནས་གཞུག་ཆུང་གི་
བར་དུ་ཁུ་ཚུར་གྱིས་རིམ་པས་བརྡུང༌། ཤུགས་ཆེ་ཆུང་ནད་ཁམས་དང་སྦྱར། མར་རྙིང་པའི་
བྱུག་པ་དང་རྐང་མཐིལ་དྲོད་དུགས་བྱ། དམིགས་པ་ལ་གནས་པ་འདུག་ན་བུ་ག་མང་པོའི་
སྦྱོར་བ་དང༌། ནོར་བུར་ཐིག་ལེ་ནག་པོ་ལ་སེམས་གཏོད་དུ་གཞུག་གོ །དེས་སེལ། གྱེན་རྒྱུ་
སྲོག་རླུང་དང་བཅས་པ་དེ་ཐུར་སེལ་གྱི་གནས་སུ་གློ་བུར་དུ་ལྷུང་ན། རྩ་ཆུ་བསྡམས་པའམ་
འོག་སྒོ་སྡུད་མི་ཤེས། རྒྱུ་ཞབས་དང་བཤང་གཅིའི་ལམ་གཟེར། སྟོད་ཀྱི་དྲོད་བསྡུས། སྨད་
4-1-662


ལྷག་པར་ཚ། དེ་བཅོས་པ་ནི་གཅིག་གིས་རྐང་པ་ནས་བཟུང་ཞིང༌། མགོ་ཞབས་སློག་པའི་
ཚུལ་གྱིས་མགོ་ས་ལ་མ་རེག་ཙམ་རྒྱབ་ཏུ་ཁུར། གཅིག་གིས་གཞུག་རུས་ནས་ལྟག་པའི་
ཚིགས་པ་ཟད་སོའི་བར་དུ་ཁུ་ཚུར་གྱིས་རིམ་པས་བརྡུང༌། དེ་ནས་རས་སམ་སྣམ་བུ་དྲོ་མོས་
དཀྲིས་ཤིང་ཕྱི་ནས་བསྡམས། ཡང་ཁ་བུབ་ཏུ་སྤྱི་རྟིང་ལོག་ཚུལ་དུ་བཞག་ནས་གོང་བཞིན་
ཚིགས་པ་རྣམས་རིམ་པས་བརྡུངས། བུ་ག་མང་པོའི་སྦྱོར་བ་བསྒོམ་ཐུབ་ན་ལེགས་ཏེ་དེས་
སེལ། བུམ་ཅན་བསྒོམ་པས་ཀོར་ལེར་ན་ཚ་བྱུང་ན་དལ་བུས་མཉེ་བ་དང་བུ་ག་གསུམ་པའི་
སྦྱོར་བས་ཕན། ཀོར་ལེར་འབྲུམ་པ་དམར་ཙམ་བྱུང་ན་དྲི་ཆུ་གྲང་མོས་བཀྲུས་པས་སེལ། 
གཞན་ཡང་མགོ་བོ་ན་བ་དང༌། སྙིང་འཚངས་པ་དང༌། རོ་སྟོད་ཚ་ཀྲམ་ཀྲམ་པ་བྱུང་ན་ཏེ་ཏེ་
བརྡུང་བ་དང༌། ཐུར་སེགས་ལ་རྒྱུག་པ་དང་། དཔྱངས་ཕྲུལ་བྱས་པས་ཀྱང་ཕན། སྙིང་ག་དང་
རྩིབ་ཆུང་ནས་ཡར་ཚ་ཀྲེང་བྱུང་ན་སྐེད་པ་ཡན་ལ་ལས་མི་འཆོལ། འོག་རླུང་དྲག་ཏུ་འཐེན། 
བརླ་དང་བྱིན་པ་བསྒྲིམ། རྐང་སོར་རྣམས་བསྐུམས་ཏེ་རྐང་པ་བརྐྱང་བསྐུམ་མང་དུ་བྱས་པས་
སེལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མི་ཉམས་པར་བྱེད་པའི་དངོས་གཞི་ནི། ལམ་གྱི་དངོས་གཞི་རྣམས་
བསྒོམ་ཞིང་འདྲེན་འགྲེམས་བྱས་པས་འཛག་གེགས་ཕལ་ཆེར་ཆོད་པ་ཡིན་ལ། འཛག་པའི་
སྒོ་རྣམས་ནས་བསྲུང་བ་ནི། བཤང་གཅི་དང་སྡོངས་ནས་འཆོར་པ་ལ། ཐིག་ལེ་རུལ་བ་རྣམས་
ནད་དང་འདྲེས་པ་ཆུ་དང་སྡོངས་ནས་འབྱུང་ཞིང༌། འགའ་ཞིག་ལ་བོང་བུའི་ཆུ་འདྲ་བ་འོང༌། 
དེ་ནི་སྙིགས་མ་ནད་དུ་གྱུར་ཟིན་པ་ཡིན་ལ། དྭངས་མ་འཆོར་བའི་རྟགས་སུ་རྩ་ཆུ་དོར་བས་
ལུས་འདར་ཤིག་པ་དང་མགོ་འཁོར་བའམ་འགྱེལ་ཚད་པ་འབྱུང༌། དེ་ལ་རླུང་ཁ་སྦྱོར་ལྟེ་བ་
ནས་རྒྱུ་ཞབས་ཀྱི་བར་དུ་འཐེན་གནོན་བཞི་ལྔ་ཞིག་བྱ། རྒྱ་མཚོ་རི་རབ་ལ་གཅིར་བ་སོགས་
ལུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་བཞི་དང་ལྡན་པས་རླུང་ཁ་སྦྱོར་འཐེན་{ནེ་[པའི་]ངང་ནས་རྩ་ཆུ་རང་
འགྲོས་སུ་དོར་བས་ཕན། རྔུལ་དང་སྡོངས་ཏེ་འཛག་ན་དྲོད་ཆེ་ཞིང་རྔུལ་ཅབ་སྟེ་འབྱུང༌། དེ་
4-1-663


རྗེས་ལུས་ཟི་ལྡབ་ཀྱི་འབྱུང་ཞིང་སྟོབས་ཆུང༌། དེ་ལ་ཙན་དན་དུ་མ་ཙམ་དྲི་ཆུར་བཏབ་སྟེ་དེས་
ལུས་བཀྲུ། དེ་ནས་མར་གྱིས་བྱུག་པ་བྱས་ལ་སྲན་ཕྱེ་ལྟ་བུས་དྲིལ་ཕྱིས་བྱ། དམིགས་པ་བ་
སྤུའི་བུ་ག་ཐམས་ཅད་ཐིག་ལེ་འོད་དཀར་པོ་ཅན་གྱིས་གང་བར་བསམ། སོ་ཁྲག་དང་སྡོངས་
ནས་འཆོར་བ་ནི། ཁྲག་ནག་པོར་འདུག་ན་ནད་ཡིན་པས་དོར། ཁྲག་མཚལ་ཁ་འབྱུང་ཞིང་
མགོ་ཟི་ཡོར་བ་དང༌། ཉམས་སྣང་བཀྲག་འཆོར་བའི་རྣམ་པ་བྱུང་ན་ཟུངས་ཁྲག་དང་ཐིག་ལེ་
འདྲེས་པ་ཡིན་པས་མཆུ་བཙུམས་པའི་ངང་ནས་ལྕིབས་ཀྱིས་འཇིབས་ཚུལ་དང་། བུམ་པ་ཅན་
དང་ལྟག་པ་སྐྱེད་པ་ལྷན་ཅིག་བྱ། མཆི་མ་དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡང་རྟགས་སྔ་མ་དང་འདྲ་
ཞིང༌། དེ་ལ་བུམ་ཅན་བཟུང་ལུས་སྒྱེད་མིག་བཙུམ་བྱེད་པ་དང༌། རེས་འགའ་སྤྱི་བོའི་བུམ་
ཅན་བཟུང་ཞིང་མིག་ནམ་མཁར་བལྟས་པས་ཕན། སྣ་ཁྲག་དང་སྡོངས་ནས་འཛག་པ་ཡང་
རྟགས་གོང་དང་འདྲ། འདི་སྒོ་ཡངས་པས་གེགས་ཆེ་ཞིང་ཅུང་ཟད་སེལ་བ་དཀའ། ཁྲག་
གཅོད་ཀྱི་མན་ངག་གཞན་ཡང་བྱ། ཁྱད་པར་བུམ་ཅན་གྱི་ངང་ནས་མཐེབ་མཛུབ་ཀྱིས་སྣ་
སྟེམས། སྣའི་རླུང་ནང་དུ་དྲང་ཞིང་མགོ་སྤྲུག དེ་ནས་ལངས་ཏེ་ལག་པ་གཡབ་གཡུག་བཞིན་
བསྐོར་དགོས་ཏེ། གཡས་གཡོན་གང་ནས་འཛག་པའི་ཕྱོགས་དེ་ཉིད་གཡབ་བོ། །སྣབས་དང་
འདྲེས་ན་སྣབས་སྔོ་སངས་ཚྭ་མི་བྲོ་བ་འབྱུང༌། རྟགས་གཞན་གོང་དང་འདྲ། དེ་ལ་བུམ་ཅན་གྱི་
ངང་ནས་སྣ་བཀག་སྟེ་སྣའི་རླུང་རྔུབ་པ་དེ་ཀས་སེལ། རྣ་པགས་དང༌། ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་ཡང་
རྟགས་གཞན་འདྲ་བ་ལས་རྣ་བའི་གཏིང་ཟ་བར་འོང༌། དེ་ལའང་རླུང་སྦྱོར་བཤད་མ་ཐག་པ་
དེ་ཁས་ཕན་ཅིང་རྣ་པགས་དེ་ཟོས་ནའང་ཕན་པར་བཤད་དོ། །དེ་དག་ནི་གེགས་སེལ་སྤྱི་ཁོག་
བཤད་པའི་སྡེ་ཚན་ཏེ་དང་པོའོ། །
གཞན་ཡང་ས་རླུང་སྟོབས་འཕེལ་ཏེ་ལུས་རྗི། ཉམས་ཤེད་ཆུང༌། ཆགས་པ་སྲབ་པར་
འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་གཡས་ཀྱི་རླུང་འགྲོ་འོང་གི་བཟླས་པ་དང༌། གཡས་ནས་འབུད་རྔུབ་ཀྱི་བུམ་
4-1-664


ཅན་བྱས་པས་སེལ། དེ་བཞིན་དུ་ཆུ་རླུང་འཕེལ་ཏེ་གྲང་ཤུམ་དང་ཁོང་འདར་བྱེད། ངག་སྨྲ་
བརྗོད་དཀའ་བར་གྱུར་ན་དྲི་ཆུའི་རྩའི་ལམ་ནས་རྡོར་བཟླས་སོགས་བྱ། མེ་རླུང་འཕེལ་ཏེ་
ལུས་རྔུལ། དྲོད་སྐྱེ་མིག་མི་གསལ་བར་སོང་ན་སྣ་གཡོན་ནས་བྱ། རླུང་གི་རླུང་འཕེལ་ཏེ་ལུས་
ཡང་ཤེས་པ་འཕྱོ། སྡོད་མི་ཚུགས། སྣ་འགག་པའམ་དྲི་མི་ཚོར་ན་བཤང་བའི་རྩའི་ལམ་ལ་
དམིགས་ནས་རྡོར་བཟླས་སོགས་བྱ། མཁའ་ཁམས་འཕེལ་ཏེ་གཡང་ས་སྐྱེ། རིག་པ་སྐྱོ། སྟོང་
ཉམས་འབའ་ཞིག་འཆར། རྣ་བ་འོན་པ་ལ་སོགས་པར་གྱུར་ན་འོག་སྒོ་གཉིས་འབྱེད་འཛུམ་
ཡང་ཡང་བྱ། ཁུ་བའི་ལམ་ལ་དམིགས་ནས་རྡོར་བཟླས་སོགས་བྱ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་འཕེལ་
ནས་ཆགས་པ་དྲག་པོ་སྐྱེ། འཛག་གེགས་འབྱུང་། སྨྱོ་བ་ལྟར་གྱུར་ན་རླུང་མཉམ་རྒྱུར་བཏང༌། 
དབུ་མ་ལ་དམིགས་ནས་རྡོར་བཟླས་བུམ་ཅན་སོགས་བྱའོ། །ཡང་མཉམ་གནས་ལ་སོགས་
པའི་རླུང་སྐྱོན་ཀྱང་འཆོས་དགོས་ཏེ། མཉམ་གནས་རྒྱས་པས་མང་དུ་ཟོས་ཀྱང་བཀྲེས་ཤིང་
སྟོབས་ཆུང༌། ངལ་ཞིང་དུབ་ན་གཡས་ཀྱི་མེ་རླུང་ལ་དམིགས་ནས་བུམ་ཅན་དང་རྡོར་བཟླས་
བྱས་པས་སེལ། མཉམ་གནས་སྟོབས་ཉམས་ན་ཟས་མི་འཇུ། དམུ་ཆུ་དང་སྐྲན་སོགས་སུ་
འགྱུར་བས་གཡོན་གྱི་ས་རླུང་ལ་དམིགས། སྲོག་རླུང་འཕེལ་ན་དྲོད་ཉམས་རླུང་སེམས་རྒོད། 
སྨྱོ་འབོག་ཏུ་འགྱུར། དྲི་ཆུའི་ལམ་གྱི་རླུང་ལ་དམིགས། དེ་སྟོབས་ཉམས་ན་ལུས་སྟོབས་
འཆོར། དྲན་པ་ཉམས། བརྒྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་འགྱུར་ཏེ་བཤང་བའི་རྩའི་རླུང་ལ་དམིགས། 
གྱེན་རྒྱུ་འཕེལ་ན་དབུགས་ལྷག་པར་རྒོད། བཟའ་བཏུང་ལ་སྲེད། མང་དུ་སྨྲ། གཡོན་གྱི་ཆུ་
རླུང་ལ་དམིགས། དེ་སྟོབས་ཉམས་ན་དབུགས་འགྲོ་འོང་དཀའ། བཟའ་བཏུང་གི་རོ་མི་ཚོར། 
གཡལ་དང་སྐྱིགས་བུ་འབྱུང༌། གཡོན་པའི་རླུང་གི་རླུང་ལ་དམིགས་པའམ་དྲི་ཆུའི་ལམ་ལ་
དམིགས། ཐུར་སེར་འཕེལ་ན་བཤང་གཅི་ཁུ་བ་རླུང་སྟེ་འོག་གི་རྒྱུན་ལམ་བཞི་འཛག་པ་དང་
ལུས་འདར་བ་སོགས་སུ་འགྱུར། དེ་ལ་གཡོན་གྱི་ས་རླུང་ངམ་བཤང་བའི་རླུང་ལ་དམིགས། 
4-1-665


དེ་སྟོབས་ཉམས་ན་རྩ་ཆུ་སྡོམས། རས་མི་ཐོན། ཕོ་བ་འུར་སྒྲ་འབྱུང༌། གཡོན་གྱི་མེ་རླུང་ངམ་
སྣ་གཡས་ཀྱི་རླུང་ལ་དམིགས། ཁྱབ་བྱེད་འཕེལ་ན་ཚིགས་རྣམས་བསྐྲད། འགྲོ་འདུག་དཀའ་
པགས་པ་དང་བ་སྤུའི་ཁུང་བུ་རྣམས་ཚ་ཞིང་གཟེར། གཡོན་གྱི་རླུང་གི་མཐའ་འམ་དུང་ཅན་མ་
ལ་དམིགས། དེ་སྟོབས་ཉམས་ན་ལུས་སྐྲང༌། པགས་པ་འགོག བ་སྤུ་བྱི། ཟ་འཁྲུག་ལ་སོགས་
པར་འགྱུར། དེ་ལ་དབུ་མ་ལ་དམིགས་ཤིང་མཉམ་རྒྱུའི་སྟེང་ནས་རྡོར་བཟླས་དང་བུམ་ཅན་
བྱས་པས་སེལ། རླུང་རེངས་བཅོས་པ་ནི། སྲོག་རླུང་སྙིང་ཁར་གཟེར་ན་སྟོད་འཚངས་དང་
སྙིང་གཟེར་འོང༌། རེངས་ན་སྙིང་རླུང་དུ་འགྲོ་བས་ལུས་ཆུར་བཅུག་སྟེ་གང་ན་ས་དེ་ཆུའི་རྦ་ལ་
གཏད། དེ་རྗེས་བསྐུ་མཉེ་བྱ། ནོར་བུར་སེམས་བཟུང་བས་སེལ། གྱེན་རྒྱུ་ཟིན་ན་ཕོ་བ་སྦོ། 
མཁལ་སྐྱེད་ན། གཟེར་ཞིང་སྐྱུག རེངས་ན་ཕོ་གཟེར་དང༌། དམུ་ཆུར་འགྲོ། དེ་ལ་ཆང་གི་ཁ་
ཁྲུ་གདབ། ན་སར་དུགས་བྱ། སྐྱིགས་བུ་འདོན། ཤེས་པ་མགྲིན་པར་གཏོད། ཐུར་སེལ་ཟིན་
ན་དཔྱི་མིག་ན། རོ་སྨད་བཤལ། དྲི་ཆེན་ཧ་ཅང་བསྐ་བ་དང་སླ་བར་འགྱུར། རེངས་ན་སྨད་
འཁྱལ་དུ་འགྲོ་བས་བཤང་གཅིའི་ལམ་གྱི་བར་དུ་དྲག་ཏུ་མཉེ་ཞིང་དུགས་བྱ། འོག་སྒོའི་རླུང་
སྟེང་དུ་དྲག་ཏུ་དྲངས། ཤེས་པ་ཚངས་བུག་ཏུ་གཏད་དོ། །གྱེན་རྒྱུ་ཟིན་ན་མགྲིན་པ་སྐྲང༌། རྩེའུ་
ཆུང་དང་རྩེ་མགོ་ན། རེངས་ན་ལྐོག་འབྲས་སུ་འགྲོ་བས། རླུང་ཐུར་དུ་མནན་ཞིང་མགྲིན་པ་
སྐོར། རླུང་སྣ་ནས་འབུད་པ་དང་ཧ་དྲག་ཏུ་འདོན། ཁྱབ་བྱེད་ཟིན་ན་མགོ་བོ་སོགས་ལུས་ཁོལ་
བུར་ན། རེངས་ན་སྒུར་པོར་འགྲོ་བས་འཆོངས་རྒྱུག་དང་བསྐུ་མཉེ་བྱ། མིག་ཏུ་རྒྱུ་བའི་རླུང་
རེངས་ན་རབ་རིབ་དང་སྐམ་ཚག་ལ་སོགས་པར་འགྱུར། ཆུ་གྲང་དང་གུར་གུམ་ལ་སོགས་
བའི་བསིལ་སྨན་གདབ། མཐིལ་བཞི་དང་བོལ་གོང་ལ་ཁྲུས་དང་བྱུག་པ་བྱ། རྣ་བ་ལ་མིན་
པའི་ངོས་བཀབ་ནས། ན་བ་ངོས་ནས་རླུང་དྲག་ཏུ་དྲངས། ཁ་སྣ་ནས་འབུད། སྣ་ལ་ཡང་སྣ་
བུག་བཀག་ནས་དེ་བཞིན་དུ་བྱ། ལྕེ་ལ་ཡང་ཁ་བཙུམ། ལྕེ་སྒྲིལ་བ་དང་གཅུ་བ་མང་དུ་བྱས་
4-1-666


ནས། ལྕེ་བརྐྱང་ཞིང་ཁ་ནས་རླུང་མང་དུ་འདོན། པགས་པ་སོགས་ལུས་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་ལ་
རླུང་དྲག་ཏུ་རྔུབས། སྐང་པའི་སོར་མོ་བསྡུས་ལ་བྲོ་འཁྲབ། ལག་པའི་སོར་མོ་བསྐུམ་ལ་དྲག་
ཏུ་སྤྲུགས་པས་སེལ། ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་སོ་སོ་དང་རླུང་བཅུའི་གནས་གང་ལ་ཡང་རུང་སྟེ། སོ་
སོའི་འཁྲུལ་འཁོར་བྱས་པས་མཆོག་ཏུ་ཕན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། གང་ན་སར་གཏད་ནས་བུམ་
པ་ཅན་འབུགས་པ་བཞིན་བཟུང་པ་དང༌། གང་ན་ས་དེ་ཉིད་སྟོང་པར་བསྒོམ་པ་དང༌། གང་ན་
སར་དབུ་ག་དོད་ཅིང་ཧ་ཞེས་རླུང་དྲག་ཏུ་བུས་པས་བུ་ག་ནས་རྒྱངས་རྒྱངས་ཐོན་པར་བསྒོམ་
པས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་སེལ་བ་ཡིན་ནོ། །ཡང་སྲོག་རྩོལ་བསྒོམ་པས་ཐུར་རླུང་གྱེན་དུ་ལོག་ནས་
སྟོད་འཚངས་སོགས་བྱུང་ན། ལུས་གནད་ཁུ་ཚུར་བརླ་བཞག་དང༌། རྐང་སོར་བསྐུམས། སྨད་
ཀྱི་ཉྭ་བཞི་སྒྲིམ། ཐུར་རླུང་དྲག་ཏུ་བསྐུམ་པས་ཀྱང་སེལ། ཡང་ནང་གི་ཁམས་འཁྲུགས་པ་
ལས། བད་ཀན་རྒྱས་ཏེ་སྤྱི་བོ་དང་དཔྲལ་བ་ལྕི་ཞིང་མི་ཐེག་པ་སྙམ་བྱེད། ལུས་ལྗི་ཤེད་ཆུང་
ན་དཔྲལ་བའི་བུམ་ཅན་གྱི་འདུག་སྟངས་ལྟ་བུའི་ངང་ནས་རླུང་རྒྱུ་ཞབས་སུ་དྲག་ཏུ་མནན་
པས་སེལ། འདིས་ནི་འཁྲུ་ནད་དང་ཆུ་སྲི་བ་ལའང་ཕན། མཁྲིས་པ་སྐྱེས་ཏེ་ཁ་སྐོམས་ཤིང་ཁ་
བར་འགྱུར། སྐོམ་དད་ཆེ་ན་སྙིང་ག་དང་མགྲིན་པའི་བུམ་ཅན་བསྒོམས། འདིས་རྒྱབ་ཀྱི་ཟུག་
རྔུ་ཡང་འཇོམས། འདུས་པའི་ནད་ལ་བརྟེན་པའི་ལུས་ཕྲུམ་གཟེར་འབྱུང་ན། ལུས་གནད་
སོར་སྡུད་དང་འདྲ་བ་ལས་ཐོག་མར་སྟེང་རླུང་མནན། དེ་ནས་ཐུར་སེལ་འཐེན་པའི་ཁ་སྦྱོར་
གྱིས་སེལ། རིམ་གྱི་ཚ་བའི་ཁྱད་པར་འགའ་ཞིག་ལ་མུན་ཁང་དུ་མཉམ་པའི་སྟབས་ཀྱིས་
འདུག སྐེད་པ་སོགས་ལུས་དྲང་པོར་བསྲངས། མཐེབ་མཛུབ་ཀྱིས་སྣའི་རྩ་བ་བསྡམས། ཁ་
སྦྱོར་གོང་བཞིན་བཟུང་བས་ས་ལ་འགྱེལ་བར་མ་གྱུར་གྱི་བར་དུ་བསྒོམ་པས་སེལ། དམུ་ཆུ་
དང་སྐྲན་དང་གཞང་འབྲུམ་དང་གློ་ནད་དང་སྐྱིགས་བུ་དང་དུག་དང་མགོ་ནད་དང་མིག་ནད་
རྣམས་ཀྱང་བུམ་པ་ཅན་གྱི་སྦྱོར་བ་ཟླ་གཅིག་བསྒོམས་པས་སེལ་བར་བཤད་ཅིང༌། མ་ཞུ་བ་
4-1-667


ལ་གན་ཀྱལ་དུ་འདུག་ལྟེ་བའི་བུམ་ཅན་བཟུང་ལག་པ་གཡོན་པས་ལྟེ་བའི་པགས་པ་བསྡུས་
ཏེ་མགོ་དང་རྐང་པ་གྱེན་དུ་འདེགས་པས་ལྡང་བ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་ཡང་ཡང་བྱེད་པས་སེལ་ལོ། །
གཞན་ཡང་རླུང་མཁྲིས་བད་ཀན་འདུས་པའི་ནད་ཀུན་ལ་སོ་སོའི་ནད་བསྐྱེད་པའི་རྩ་འཁོར་
རྣམས་སུ་བུམ་ཅན་བསྒོམ་ཞིང་ནད་གཞི་དང་བསྟུན་པའི་ཁ་ཟས་དང་སྤྱོད་ལམ་མ་འཁྲུགས་
པར་བྱས་པས་སེལ་ཏེ། དེ་ཡང་འདུས་པའི་ནད་ནི་གསང་གནས་ཀྱི་བར་སྐོར་འདབ་མ་
བཅུ་དང་ནང་སྐོར་འདབ་མ་དྲུག་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་པས། གསང་བའི་བུམ་ཅན་བསྒོམ་པས་
སེལ་ཞིང༌། གསང་བའི་བུམ་ཅན་སྤྱི་འགྲོ་དེས་མ་སེལ་ན་དམིགས་པ་རྩ་འཁོར་དེ་གཉིས་
ལ་གཏད། གསང་བའི་བུམ་ཅན་གྱི་ངང་ནས་མཐའ་ནས་བསྐོར་ཞིང་དབུས་སུ་སྡིགས་པ་
མང་དུ་བྱས་ལ། མཐར་ཁ་སྣ་གཉིས་ནས་རླུང་རོ་དྲག་ཏུ་འདོན་པས་སེལ་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་
རྣམས་ལའང་རིགས་འགྲེ་སྟེ། རྩ་བཟང་བའི་རིགས་དང༌། ནད་སྟོབས་ཆུང་བ་རྣམས་སོ་སོའི་
བུམ་ཅན་དཀྱུས་མ་དེ་ཁས་སེལ་ཅིང༌། རྩ་ངན་པ་དང་ནད་སྟོབས་ཆེན་གྱི་རིགས་ལ་དེས་མ་
སེལ་ན་རྣོ་ཁྱད་རེ་གདགས་པས་སེལ་བ་ཡིན་ཏེ། བད་ཀན་སྐྱ་པོར་གྲགས་པ་ནི་སྲོག་རླུང་
གི་སྐྱོན་ཡིན་པས་སྟེང་རླུང་དྲག་ཏུ་རྔུབས་ནས་ལྟེ་འོག་ཏུ་ཡང་ཡང་མནན། དཔྲལ་པའི་བུམ་
ཅན་བསྒོམ་པས་སེལ་བར་འགྱུར། རླུང་དང་གྲང་བ་ནི་ཐུར་སེལ་གྱི་སྐྱོན་ཡིན་པས་ཐུར་སེལ་
དྲག་ཏུ་བསྐུམས་ཏེ་བདེ་བ་སྐྱེས་སྐྱེས་སུ་བཟུང་བ་ལན་མང་དུ་བྱ། བཤང་སྒོ་རྟིང་པས་བཀག་
སྟེ་གནས་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་སྨད་དུ་དྲོད་བསྐྱེད་པའི་སྤྱོད་ལམ་བྱས་པས་སེལ། ཚ་བ་ཐམས་
ཅད་གྱེན་རྒྱུ་དང་མཉམ་གནས་ཀྱི་སྐྱོན་ཡིན་པས་སྟོབས་ཆུང་ན་སྟེང་འོག་གི་རླུང་ཅུང་ཟད་རེ་
བཟུང་ཞིང་ཕྱི་ལ་དྲག་ཏུ་འབུད་ཅིང༌། འབུད་དུས་རླུང་ཞབས་བར་རླུང་ཅུང་ཟད་རེ་མ་བཟུང་
ན་གྲང་བར་ཐལ་ཉེན་ཡོད། སྟོབས་ཆེ་ན་ཤིད་སྒྲ་དང་བཅས་ཏེ་ཁ་ནས་རླུང་གྲང་མོར་རྔུབས་
ཏེ་བཟུང༌། གཏོང་བའི་སྐབས་ཀྱང་སོ་བསྒྲིགས་ཏེ་སིང་སྒྲ་དང་བཅས་ཏེ་ཡུན་བསྲིངས་ལ་
4-1-668


བུས་པས་སེལ། འདུས་པ་ནི་ཁྱབ་བྱེད་ཀྱི་སྐྱོན་ཡིན་པས། ནད་གསུམ་ཀའི་རླུང་སྦྱོར་རེ་མོས་
སུ་བྱས་པས་སེལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་རླུང་གི་ནད་ནི་ལྟེ་བའི་ཕྱི་སྐོར་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་
དང༌། གསང་གནས་ཀྱི་ཕྱི་སྐོར་བཅུ་དྲུག་གི་ནུས་པ་ཡིན་པས་སྐྱིལ་ཀྲུང་ལག་གཉིས་པུས་
མོ་ལ་བཀབ་པའམ། ཙོག་བུ་ལག་གཉིས་པུས་འཁྱུད་ཀྱི་ཚུལ་བྱ། རླུང་རོ་བསལ། སྟེང་རླུང་
རང་བབས་ལ་འོག་རླུང་དབུས་ནས་སྟེང་དུ་དྲག་ཏུ་འཐེན། གསང་བ་ནས་ལྟེ་བའི་བར་དུ་རྒྱ་
མཚོ་བསྐྱོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཡས་གཡོན་རེས་མོས་སུ་བསྐོར། ཤུགས་ཟད་པ་ཐུར་སེལ་དལ་
བུས་གློད་ལ་བཞག ཁ་དང་སྣ་ནས་རླུང་དྲག་ཏུ་འབུད་ཅིང་ལྟེ་བ་དང་གསང་བའི་བུམ་ཅན་
ཅི་རིགས་པ་བསྒོམ་མོ། །འདིས་ནི་སྟོད་འཚངས་དང་གཟེར་བ་སོགས་རླུང་ནད་ཐམས་ཅད་
སེལ། ལུས་གནད་དེ་ཉིད་དང་འདྲ་བ་ལས། རླུང་རོ་བུས། སྣ་ནས་དྲག་ཏུ་རྔུབས། ལྟེ་བར་
ཐུབ་ཚད་དུ་མནན། ཐུར་སེལ་རང་བབས་སུ་བཞག་པ་ལན་ཁ་ཡར་བྱས་ནས། དཔྲལ་བ་དང་
གཙུག་ཏོར་གྱི་བུམ་ཅན་བཟུང་ཞིང་སྨིན་མཚམས་ཡན་ཆད་ཀྱི་མགོ་བོའི་པགས་པ་བསྐྱོད་
ཅིང་སྲུབས། མགོ་སྒྱེད་དགུ་ཡང་ཡང་བྱ། མཐར་རྡོ་རྗེ་བསྡམས་པ་ཕོ་བར་བརྡེག འདིས་
བད་ཀན་གྱི་ནད་རྣམས་སེལ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ཁྱད་པར་བད་རླུང་མགོ་འཁོར་སོགས་ལ་
བསྔགས་སོ། །དེ་ཡང་གཙུག་ཏོར་གྱི་རྩ་འདབ་བཞི་དང༌། དཔྲལ་བའི་བཅུ་དྲུག་བད་ཀན་སྐྱ་
བོ་འཕེལ་ཟད་བྱེད་པའི་རྩ་ཡིན་པའི་གནད་ཀྱིས་སོ། །ལུས་གནད་དེ་དང་མཚུངས་པ་ལས། 
བདུད་རྩི་ལྕེ་སྦྱོར་གྱི་མན་ངག་བཞིན་དུ་རླུང་གྲང་མོ་རྔུབས་ལ་བཟུང༌། མགྲིན་པ་སྐོར་ཞིང་
རོ་སྟོད་གཅུ། དེ་རྗེས་འོག་རླུང་རང་བབས་སུ་གློད་ནས་སྟེང་རླུང་དྲག་ཏུ་བཏད། དེ་ལྟར་ཡང་
ཡང་བྱས་པས་ཚ་མཁྲིས་སེལ་བར་འགྱུར་ལ། གྲང་མཁྲིས་ལ་ནི་རླུང་སྣ་ནས་རྔུབས་པས་
སེལ། དེ་ཡང་མགྲིན་པའི་རྩ་འདབ་སོ་གཉིས་དང་སྙིང་གའི་བརྒྱད་རྣམས་མཁྲིས་པ་འཕེལ་
ཟད་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པའི་གནད་ཀྱིས་སོ། །གཞན་ཡང་མ་ནིང་གི་བུམ་ཅན་ཅུང་ཟད་བརྟན་
4-1-669


པར་བྱས་ནས། སྟོད་སྨད་གཞན་ལ་ཐོ་མ་སོང་བར་བུམ་ཅན་ཉིད་ལྟེ་འོག་ཏུ་དྲག་ཏུ་བསྐོར་
བས་སྐྲན་དང་དམུ་ཆུ་བད་ཀན་མཁྲིས་པ་སོགས་ཕལ་ཆེར་སེལ་བར་འགྱུར། ཡང་སྐྲན་མ་
ཞུ་བ་ལ་རྒྱབ་རྟེན་ལ་ཅུང་ཟད་གན་ཀྱལ་དུ་འདུག་ལག་པ་གཡོན་པའི་རྡོ་རྗེ་བསྡམས་པའི་ཁུ་
ཚུར་ཁ་སྦྱོར་གྱིས་འཕོ་བ་བཟུང་ཞིང་སྐོར་བ་བུམ་ཅན་དང་བཅས་པས་སེལ་བར་འགྱུར་རོ། །
དེ་ལྟར་ན་འབྱུང་བ་ལྔའི་རླུང་གི་གེགས་སེལ་དང༌། སྲོག་ལ་སོགས་པ་རླུང་ལྔའི་གེགས་སེལ་
དང༌། རླུང་རེངས་བཅུ་བཅོས་པ་དང༌། འཁོར་ལོ་དྲུག་ལ་བརྟེན་པའི་གེགས་སེལ་ཏེ། དེ་དག་
ནི་སྲོག་རྩོལ་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་གེགས་བསལ་བའི་སྡེ་ཚན་ཏེ་གཉིས་པའོ། །
གཞན་ཡང་སྨན་གྱི་སྦྱོར་བས་བསལ་བ་ལ། སྤྱིར་ལན་ཚྭ་དང་སྐྱུར་བའི་སྨན་གྱིས་རླུང་
དང༌། མངར་བ་དང་བསྐ་བས་མཁྲིས་པ་དང༌། ཁ་བ་དང་ཚ་བས་བད་ཀན་ཡང་ཞེས་པ་སྤྱིར་
བཏང་ཡིན་ལ། རོ་ནུས་ཞུ་རྗེས་ཀྱི་རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་མཐའ་ཡས་པ་ཡོད་པས་མཐའ་གཅིག་
ཏུ་མ་ངེས་ལ། ཁྱད་པར་གྲོགས་དང་ཆོ་གའི་སྦྱོར་བ་སྣ་ཚོགས་ལས་ནུས་པ་ཐ་དད་པ་དུ་མར་
འགྱུར་རོ། །སྐབས་འདིར་ཀུན་སྤངས་ཀྱི་སྨན་སྦྱོར་རྒྱུད་ལས་གསུངས་པ་ནི། རའི་འོ་མ་ཚ་བ་
གསུམ་དང་བཅས་པས་བད་ཀན་དང༌། མ་ཧེའི་འོ་མ་ཀ་ར་དང་བཅས་པས་མཁྲིས་པ་དང༌། 
རྔ་མོའི་འོ་མ་རྒྱ་ཚྭ་དང་བཅས་པས་རླུང་འཇོམས་ཤིང༌། བའི་འོ་མ་ཉེས་པ་གསུམ་ཆར་འཇོམ་
བྱེད་དེ། ཚ་བ་གསུམ་དང་བཅས་པས་བད་ཀན་ཀ་ར་དང་བཅས་པས་མཁྲིས་པ། རྒྱ་མཚོའི་
ཚྭ་དང་བཅས་པས་རླུང་སེལ། སྔར་གྱི་སྨན་དེ་རྣམས་དང་བཅས་པའི་མར་དང་བཅས་ཏེ་སྨན་
མར་དུ་སྦྱར་བ་སྤེལ་གྱིན་བཏང་བས་ལྡན་འདུས་སེལ་ལ། འོ་མ་གསར་པ་རྟག་པར་མ་འབྱོར་
ན་དེ་དག་གིས་བསྡུས་པའི་ཚིག་མ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བཤད་དོ། །ཛ་ཏིའི་འདབ་མའམ་འབྲས་
བུས་རང་ལས་བརྒྱད་འགྱུར་གྱིས་མང་བའི་ཆུ་ལ་བཀོལ་ཏེ་བཞི་ཆ་ཙམ་ལུས་པ་དེའམ། མི་
བསྐྱོད་པ་ཅུང་ཟད་དྲོ་བ་ཡུན་རིང་དུ་ཁར་བཟུང་བས་ཁ་ནད་དང༌། ཟུག་མེད་པའི་སོ་སྲིན་
4-1-670


སེལ། ཀཎྜ་ཀ་རིའི་འབྲས་བུའི་དུ་བ་སོ་ལ་བདུགས་པས་ཀྱང་ཟུག་དང་བཅས་པའི་སོ་སྲིན་ལ་
ཕན། ཏིལ་མར་དང་ར་གཅིན་མཉམ་དུ་བཀོལ་ནས་བཞི་ཆ་ཙམ་ལུས་པ་ལ་ཚ་བ་གསུམ་ཏིལ་
མར་གྱི་བཞི་ཆ་བཏབ། རྣ་བར་བླུགས་པས་རྣ་བའི་ནད་འཇོམས་ཤིང་དེ་བཞིན་དུ་དྲི་ཆུ་དྲོན་
མོ་བླུག་པས་ཀྱང་ངོ༌། །བ་མར་བརྒྱད་འགྱུར་བའི་འོ་མ་དང་ལྷན་ཅིག་བསྐོལ་མར་ཁུ་ཙམ་
ལུས་པ་ན། ནཱ་ག་གེ་སར་དང་གུར་གུམ་བསྲེས་པ་མར་གྱི་བཞི་ཆའི་ཚད་ཙམ་སྦྱར་ནས་སྣར་
བླུགས་པས་སྣ་ནད་སེལ། བནྡྷ་ཀརྐོ་ཊི་དང་ཤོག་ཤིང་དང༌། ཏིག་ཏའི་ཕྱེ་མ་བོང་བུའི་ཆུ་ལ་
སྦྱར་བ་བྱུགས་པས་འབྲས་དང༌། ཤ་རོ་དང༌། སྐྲངས་འབུར་ལ་ཕན། བནྡྷ་ཀརྐོ་ཊི་ནི་མཁན་
པ་འབྲུ་མེད་པ་ཡིན་ཟེར་བ་དང༌། བ་ཤ་ཀ་ནག་པོ་ཡིན་པར་འདོད་པ་གཉིས་ཡོད་པ་ཕྱི་མ་
འཐད་དོ། །སྔ་མ་ཡང་ཚབ་མ་རུང་བར་འདོད་ཅིང་མྱོང་བས་གྲུབ་པ་ཡིན་ན་མི་འགལ་ལོ། །
ཉི་མའི་ཤིང་གི་འདབ་མས་བསླན་པས་ཀྱང་དེ་ལྟར་འགྱུར་བར་གསུངས་ལ། འདི་བོད་ཀྱི་ཉི་
ཤིང་བ་ཡིན་ཟེར་བ་མི་འཐད་ཅིང༌། ཚབ་མ་ལྕམ་པའི་འདབ་མ་བརྡུངས་པས་རུང་བར་བཞེད་
དོ། །ལན་ཚྭའི་རིགས་སྙེད་ཚད་ཀྱི་ཐུམ་བུ་མར་རྙིང་ཞུ་བར་བཅུག་ནས་དུགས་བྱས་པས་ཀྱང་
འབྲས་སོགས་འཕེལ་བ་འཇོམས་ཤིང༌། ཐོ་རངས་དྲི་ཆུ་གྲང་མོ་སྣས་རྔུབས་ནས་རླུང་འབུད་
པའམ། ཆུ་གྲང་སྣ་ནས་རྔུབས་པས་མགོ་ནད་ཞི་བར་བྱེད་ཅིང༌། དྲི་ཆུ་གྲང་མོ་མིག་ཏུ་བླུགས་
པས་མིག་རིམ་ལ་ཕན། ཐོ་རངས་ཁ་བཀྲུས་པའི་སོ་ལ་སྲིན་ལག་གིས་བརྡར་ཏེ་མིག་ལ་བྱུག་
པ་དང༌། ཟླ་འོད་ཀྱིས་ཕོག་པའི་ཆུ་གྲང་ཐོ་རངས་བླངས་ནས་མིག་ལ་ཕྱར་ཏེ་བླུགས་པས་ཀྱང་
མིག་ཁྲག་ཏུ་སོང་བ་སོགས་ལ་ཕན་ནོ། །ཚྭ་བ་གསུམ་དྲི་ཆུ་ལ་སྦྱར་བའི་ཁུ་བ་སྣར་བླུགས་
པས་འབྱུང་པོས་ཟིན་པ་དང༌། དུག་སྦྲུལ་དང༌། ཁྱི་སྨྱོན་སོགས་གཡོ་བའི་དུག་རྣམས་སེལ་
བར་འགྱུར། སྲོག་རྩོལ་དང་བཅས་ཏེ་སྙིང་ཁར་པད་མའི་གདན་ལ་སྣ་ཚོགས་ཡུམ་དཀར་མོ་
མཆོག་སྦྱིན་དང༌། པད་དཀར་འཛིན་པ་རྡོ་རྗེའི་སྐྱིལ་ཀྲུང་གིས་བཞུགས་པ་བསྒོམས་ནས། ༀ་
4-1-671


ཕྲེ་བིཾ་ཤྭ་མཱ་ཏ་བཛྲ་ཀཎྜ་ཀཾ ནཱ་ཤ་ཡ་ནཱ་ཤ་ཡ། མ་མ་ཤཱནྟི་ཀུཾ་རུ་སྭཱཧཱ། ཞེས་ཅི་ནུས་སུ་བཟླས་ཏེ། 
གནས་དྲུག་ཏུ་སྔགས་ཆུས་བྱུག་པས་འབྲུམ་ནག་སོགས་བསྲུང་ཞིང༌། གཞན་ལ་བསྲུང་ན། མ་
མ་ཞེས་པའི་གནས་སུ་བསྒྲུབ་བྱའི་མིང་བཅུག་ནས་བཟླ། ནད་གདོན་གཞན་བསྲུང་ན། བཛྲ་
ཀཎྜ་ཀཾ་གྱི་གནས་སུ་ནད་གདོན་དེ་དང་དེའི་མིང་བཅུག་པས་སེལ། འབྲུམ་ནད་བྱུང་བ་ན། སྐྱ་
ནད་ཀྱི་དུས་སུ། སྲན་ཆུང་དང༌། རུ་དྲཱ་ཀྵའི་འབྲུ་བཏགས་པས་ཆུ་བསྐོལ་བ་ལ་སྦྱར་ཏེ། སྔགས་
བརྒྱ་རྩ་སོགས་བཏབ་ནས་འཐུང་ཞིང༌། ཉིན་ཞག་གསུམ་པ་སོགས་ཚ་བ་ཅུང་ཟད་ཞི་ཞིང༌། 
འབྲུམ་བུ་ཕྱིར་ཐོན་པ་ན་འབྲུམ་བུའི་ནད་ཀྱིས་ཤི་བའི་མི་ཐོད་དྲི་ཆུ་གྲང་མོ་ལ་བརྡར་ཏེ། ཁོང་
དུ་བཏང་བས་སེལ་བར་འགྱུར། འདར་བུ་ལ་སོགས་པ་ཚད་པའི་ནད་ཀྱིས་ཟིན་པ་ལ། སྐྱུ་རུ་
ར། འོ་སུ། ད་ལི་དཀར་པོ་རྣམས་ཆ་མཉམ་པ་ཉི་ཟླའི་འོད་ཀྱིས་རེག་པའི་ཆུ་བརྒྱད་འགྱུར་ལ་
བསྐོལ། བཞི་ཆ་ལུས་པའི་ཁུ་བ་དེའི་བཞི་ཆའི་ཀ་ར་དང་བསྲེས་ཏེ། ཐོ་རངས་ཞག་གསུམ་ལ་
སོགས་པར་ཟོས་པས། ཚད་པ་ལས་གྲོལ་ཞིང༌། རིམ་གྱིས་བཏབ་པ་ལ་སྨན་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྟེང་
དུ་འཇིམ་པ་དང་དེ་གསུམ་འགྱུར་ཨ་རུ་ར་བསྲེས་པས་སེལ་བར་འགྱུར་ལ། འཇིམ་པའི་ཚད་
ནི་ནད་གྱི་ཚོད་དང་སྦྱོར་རོ། །འབྱོར་ལྡན་གྱི་སྨན་དངུལ་ཆུའི་སྦྱོར་བ་མང་དུ་གསུངས་ཀྱང༌། 
བོད་ཡུལ་འདིར་དེང་སང་རྒྱུད་དོན་ལྟར་ལག་ལེན་ལ་ཁེལ་བ་དཀའ་བར་སྣང་ལ། སྨན་གྱི་
ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱང་འབྱོར་བ་དཀའ་འོ། །དེ་ལྟར་ན་བདུད་རྩི་ལྔའི་བཅུད་ལེན་དང༌། གསེར་
གྱི་གོང་བུའི་བཅུད་ལེན་སོགས་རྣམ་གཞག་རགས་པ་ནི་རྒྱུད་འགྲེལ་ཉིད་ན་གསལ་ལོ། །དེ་
དག་གི་སྐབས་ན་བཤད་པའི་བཅུད་ལེན་མདོར་བསྡུས་གཉིས་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གཞོན་ནུ་
མའི་རྡུལ་ཟླ་བ་མར་ངོ་ལ་བབ་པ་དང༌། བྷྲ དྒ་རཱ་ཛའི་ཁུ་བ་རླུང་མཉམ་རྒྱུའི་དུས་སུ་སྣ་ནས་
རྔུབས་ཏེ་བུམ་པ་ཅན་བཟུང་ན་རྒས་པ་སེལ་ཞིང་ལུས་ཀྱི་སྲིན་བུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་
བྷྲ ངྒ་རཱ་ཛ་ནི། བོད་ཡུལ་དུ་དོད་ཐུབ་ར་མོ་ཤ་ཡིན་ཞེས་སྐབས་འདི་དང་གཞན་དུ་བོད་རྣམས་
4-1-672


ཕལ་ཆེར་གསུངས་པ། མངོན་ཤེས་དང་ལྡན་པས་དོད་ཐུབ་ཀྱི་སྨན་ཡིན་པར་གཟིགས་ན་ནི་
ངོ་མཚར་ཆེ་ལ། གཞན་དུ་ན་སྨན་གྱི་རྣམ་པ་དང༌། རོ་ནུས་ཞུ་རྗེས་ཡེ་མི་འདྲ་བས་མི་འཐད་
པར་མངོན། བྷྲངྒ་རཱ་ཛ་ནི་སཾ་སྐྲྀ་ཏའི་སྐད་ཡིན་ལ། འཕྲལ་སྐད་དུ་བྷངྒ་རཱ་ཟེར་ཞིང༌། མོན་
ཡུལ་ཕན་ཆད་ཀྱི་རྒྱ་བལ་ཀུན་ཏུ་སྐྱེ་ལ། དེ་ལ་དཀར་ནག་གཉིས་ལས་བཅུད་ལེན་ཕལ་ཆེར་
ལ་ནག་པོ་སྦྱོར་གྱིན་སྣང་བས་འདིར་ཡང་ནག་པོ་ཡིན་ནོ། །རྒྱ་བལ་ཀུན་ཏུ་སྐྱེ་བས་བཙལ་ན་
རྙེད་སླའོ། །ཡང་ཤ་ལྔ་པོ་རུལ་སུམ་མེད་ཅིང་ཆུ་སེར་བཏོན་ནས་སྐམ་པའི་ཕྱེ་མ་སྦྲང་རྩིའམ་
སྦྲང་ཆང་དང་སྦྱར་ནས་ལོ་གཅིག་ཟོས་པས་ཀྱང་རྒས་པ་དང༌། ནད་མཐའ་དག་སེལ་ལ། དེ་
བཞིན་དུ་མེ་ཏོག་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྲེས་པས་ཀྱང་ངོ༌། །ཞེས་བཤད་དོ། །འདི་དག་ནི་
ཀུན་སྤང་གི་རྫས་སྦྱོར་ལ་བརྟེན་ནས་གེགས་བསལ་བ་སྟེ་སྡེ་ཚན་གསུམ་པའོ། །
ཡང་སྤྱི་ཁྱབ་ཏུ་ལོག་གནོན་གྱི་མན་ངག་ཀྱང་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། ཚ་བ་ཤས་ཆེ་ན་སྤྱི་བོའི་
ཧཾ་ལས་བདུད་རྩི་ག་བུར་གྱི་ཆུ་ལྟ་བུ་བབས་པས། ལུས་གང་བ་དང༌། གྲང་ཤས་ཆེ་ན་ལྟེ་བའི་
ཧོ་ལས་མེ་འབར་བས་གང་བ་དང༌། ལུས་ལྗི་ན་གསང་གནས་སུ་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡཾ་
གྱིས་མཚན་པས་ལུས་ཡེར་ཡེར་དུ་འདེགས་པ་དང༌། རླུང་འགགས་པའི་རིགས་ལ་བཤང་
ལམ་ནས་མཐོན་འགྲོ་བར་བསམ་པ་དང༌། རླུང་འཁྱིམས་པ་ལ་སྤྱི་གཙུག་ནས་མཐོན་པར་
བསམ་པ་དང༌། ཁོལ་བུར་གཟེར་བ་ལ་གང་ན་སར་སའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་མནན་པར་བསྒོམ་
པས་སེལ་ལོ། །ལོག་གནོན་དྲུག་པོ་དེ་ནི་འགྲོ་བའི་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་ཡིན་ནོ། །
ཡང་ལོག་གནོན་ལྔ་སྟེ། སྟོད་འཚངས་དང་ཕོ་བ་སྦོས་པ་སོགས་ལུས་གང་ནས་ན་ན། འཁོར་
ལོ་ལྟར་བསྐོར་བ་བྱ་སྟེ། བུམ་ཅན་བཟུང༌། ལྟེ་བར་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་པ། གཡས་གཡོན་
དུ་རེས་མོས་ཀྱི་འཁོར་བར་བསམས་ལ་ལྟོ་བ་བསྐོར་མཐར་ཇེ་ཆེ་ཇེ་ཆེ་ལ་ནམ་མཁའི་མཐར་
ཀླས་པར་བསམ། ལུས་དམིགས་ཀྱི་ན་ན། གྲུ་གུ་ལྟར་འགྲིལ་བ་བསྒོམ་སྟེ། གང་ན་སར་བུ་
4-1-673


ག་ཧུར་གྱིས་བྱུང༌། རླུང་བཟུང་ནས་གཏོང་བའི་དུས་སུ། བུ་ག་ནས་ཕར་རླུང་རོ་ནག་པོ་རྟ་རྔ་
ལྟ་བུ་ནར་གྱིས་ཐོན། ཕྱི་རོལ་ཏུ་གྲུ་གུ་ལྟར་འགྲིལ་ནས་ནང་དུ་མི་བཟློག་པར་བསམ། རིམ་
གྱིས་དེ་ཇེ་སྦོམ་དུ་བཏང༌། ལུས་ཕལ་ཆེར་ཁྱབ་པར་ན་ན་བུ་ག་མང་པོའི་སྦྱོར་བ་བྱ་སྟེ། ལུས་
ལྕགས་ཚགས་ལྟ་བུར་བསམ། རླུང་རོ་དྲག་ཏུ་གདོན། བུ་ག་ཐམས་ཅད་ནས་རླུང་འཚུབ་ཀྱི་
རྣམ་པ་ཕྱུར་ཕྱུར་འགྲོ་བར་བསམ། ལུས་སྟོད་སྨད་ཕྱེད་མར་ན་བ་སོགས་བྱུང་ན། འཁོར་ལོ་
མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་བསྒོམ་སྟེ། གང་ན་ས་དེ་སྦུབས་སྟོང་ཇེ་ཡངས་ཇེ་ཡངས་ལ་སོང་སྟེ། ནམ་
མཁའ་དང་འདྲེས་པར་བསམ། རླུང་གིས་ཤེས་པ་འཕྲོ་ཞིང་ཡེར་བ་དང༌། མཆོངས་རྒྱུག་བྱེད་
པ་སོགས་བྱུང་ན་རབ་ཏུ་དམའ་བའི་སྦྱོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་བསླབ་སྟེ། ཉལ་ས་ཡང་ས་དོང་ལྟ་
བུར་བྱ། དམིགས་པ་རང་ལུས་ས་འོག་ཏུ་ཐིམ་པའམ། ཆུ་དྲོན་མོའི་ནང་དུ་བྱིངས་ཤིང་ལུས་ཞུ་
བའམ། མར་ནག་གི་མཚོ་ནང་དུ་ལུས་བཅུག་པར་བསྒོམ་པས་སེལ། ལོག་གནོན་ལྔ་པོ་འདི་
ནི་བསམ་མི་ཁྱབ་ཀྱི་གདམས་ངག་སོགས་ན་ཡང་སྣང་ངོ༌། །སྤྱིར་གེགས་སེལ་གྱི་གདམས་
ངག་ནི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་མེད་དེ། ལམ་གྱི་ཆ་ལག་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། གེགས་མི་འབྱུང་
བ་ཡང་མང་ཞིང༌། ཡོད་པའི་རིགས་ལའང་གེགས་ཀྱི་རིགས་གཅིག་གཉིས་ཙམ་མ་གཏོགས་
མཐའ་དག་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། དུས་སྐབས་ཉི་ཚེ་བ་དེ་ཀ་མ་གཏོག་རྟག་ཏུ་ཉམས་སུ་
ལེན་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར། ཕན་ཚུན་བསྲེ་སླད་དུ་འགྱུར་བའི་ཉེས་པ་འགའ་ཡང་མི་བསྐྱེད་
པས་ན། གདམས་ངག་གཞན་ལས་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱང་འདིར་བླངས་པས་ཆོག་ལ། དེ་ཡང་
མན་ངག་ཁུངས་མ་ལག་ལེན་དང་འབྲེལ་བ་ཞིག་བླངས་དགོས་ཀྱི། ལག་ལེན་གྱི་རྒྱུན་མེད་
ན་གནད་ལོངས་པ་དཀའ་ཞིང༌། མན་ངག་བརྫུས་མ་ལས་འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་ལག་ལེན་ཡོད་
ཀྱང་གེགས་མི་སེལ་བའམ། ཕྱོགས་གཅིག་གི་གེགས་སེལ་ཀྱང་གེགས་གཞན་སྐྱེ་བ་སོགས་
འབྱུང་བས། ལག་ལེན་ཁུངས་ལྡན་བཙལ་བར་བྱ་ལ། སྤྱིར་རྩའི་གེགས་སེལ་འཁྲུལ་འཁོར། 
4-1-674


རླུང་གི་གེགས་སེལ་རླུང་སྦྱོར། ཐིག་ལེའི་གེགས་སེལ་དེ་གཉིས་འཛོམ་པའི་བཞུ་བཏུལ། 
སེམས་ཀྱི་གེགས་ལ་དམིགས་པའི་གནད་སྣ་ཚོགས་སུ་འཕོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་སེལ་བ་ཡིན་
ནོ། །སྐབས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་དུ། ཡེ་ཤེས་ཕེབས་པའི་ཉམས་དང༌། སྒོམ་ལོག་གི་གེགས་
དང༌། སྒོམ་སྐྱོན་མ་ཡིན་པའི་འབྱུང་བ་ལུས་འཁྲུགས་ཀྱི་ནད་རྣམས་མ་ནོར་བ་གལ་ཆེ། ཡེ་
ཤེས་ཕེབས་པའི་ཉམས་ལ། ཧ་འདོན་དང་དབྱུག་བཅོས་དང་སྨན་དང༌། མེ་གཏར་ལ་སོགས་
པ་གང་ཡང་མི་བྱ་སྟེ། ཉམས་ངོ་སྤྲད་དེ་ཉམས་བྱུང་རྒྱལ་དུ་བསྐྱངས་པས་གེགས་མེད་ཅིང༌། 
ཡོན་ཏན་གོང་འཕེལ་དུ་འགྱུར། བཅོས་གཞན་དེ་རྣམས་བྱས་ན། སྒོམ་ལོག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང་
གེགས་ཆེན་པོ་ད་གདོད་སྐྱེ་བ་མང་ཞིང༌། ཉམས་བཟང་པོ་ཡལ་ཞིང་ཡོན་ཏན་སྐྱེ་འཕྲོ་འཆད་
པ་ཡིན་ནོ། །སྒོམ་སྐྱོན་ཙམ་ཡིན་ན། དམིགས་པ་རླུང་སྦྱོར་འཁྲུལ་འཁོར་སོགས་ཀྱི་སེལ་
དགོས་ཤིང༌། སྨན་གཏོང་བ་ཡང་རུང་ལ། མེ་གཏར་དབྱུག་བཅོས་སོགས་ནི་ཕལ་ཆེར་ལ་མི་
ལེགས་སོ། །སྒོམ་སྐྱོན་མ་ཡིན་པར། ནད་གཞི་ཙམ་གྱིས་ཁམས་མ་སྙོམས་པ་ཡིན་ན། ནང་གི་
རྣལ་འབྱོར་དང་སྨན་དཔྱད་མེ་གཏར་ལ་སོགས་པ་གང་གིས་བཅོས་ཀྱང་རུང་བར་ཤེས་པར་
བྱའོ། །དེ་དག་ནི་ལོག་གནོན་གེགས་སེལ་གྱི་སྡེ་ཚན་ཏེ་བཞི་པའོ། །
ཡང་རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་གེགས་སེལ་གྱི་མན་ངག་སྨན་དཔྱད་དང་ཤས་ཆེར་
འབྲེལ་བ་ལུགས་གཞན་ཡང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་གཉིས་ཏེ། རྟེན་ལུས་ལས་བྱུང་བའི་
གེགས་དང༌། བརྟེན་པ་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་གེགས་སོ། །དང་པོ་ལ་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་གསུམ་
ལས། རྩ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་བཟང་བ་དང༌། ངན་པ་གཉིས་ཡོད་ཀྱང་རླུང་སེམས་ཀྱི་གནས་
ཚུལ་ཡིན་པས་ལུས་དལ་བ་དང༌། སྐབས་སུ་ཁྲུས་དང༌། བསྐུ་མཉེ་དང༌། ལུས་ཀྱི་གནད་
བཅུན་པ་དང༌། ལུས་མ་འགྲམ་པ་ཁོ་ནས་ཆོག་གོ །འོན་ཀྱང་སྒོམ་པའི་རྐྱེན་རྣམས། ཁུར་
སོའམ། བརྡབས་པ་ལ་སོགས་པས་མི་བདེ་བ་དང༌། རྩ་ཕྲན་ཆད་པ་ལྟ་བུ་ཐམས་ཅད་ལ་ལུས་
4-1-675


ངལ་བར་བྱ་སྟེ། མི་བསྐྱོད་པའམ། ཡང་ན་འོམ་བུ་དང༌། བལ་ལུ་དང༌། ཤུག་པ་དང༌། ཚེ་
དང༌། མཁན་པ་བཙོས་པའི་ཆུས་བཀྲུས་ལ། སྐབས་སུ་བསྐུ་བྱུག་བྱ་སྟེ། དེས་བདེ་བར་འགྱུར་
རོ། །རྩ་ཆད་པ་དང་རྨ་བྱུང་ན་དམིགས་པ་ནི་ཁམས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དཀར་དམར་འཐབ་
པ་ལ་སེམས་གཏད་ལ་སྐབས་སུ་མི་བསྐྱོད་པས་བཀྲུའོ། །སྔོ་བྲེག་པ་ཐང་དུ་བྱ་བའམ། སྦྲང་
དང་སྦྱར་ལ་བཟའ། འདི་ནི་ཆད་པ་དང༌། མགོ་ལུས་ཀྱི་རྩ་སྐྱོན་དང་མཚོན་གྱི་རྨ་ཐམས་ཅད་
ལ་ཕན་པ་ཡིན་ནོ། །རྩ་འཆུས་པ་ལྟ་བུ་ལ་ནི། ཐོག་མ་ཇི་ལྟར་བསྡད་པའི་ལུས་གནད་བྱས་
ལ། དེ་ནས་ཁད་ཀྱིས་རླུང་འཇམ་པོར་བཟུང་ལ། ལུས་གཡས་དང་གཡོན་དུ་གཅུ་ཞིང་ལག་
མཐིལ་གྱིས་བྱུག རྩའི་ནད་ཀྱི་གེགས་ཐམས་ཅད་ལ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཕན་ནོ། །
གཉིས་པ་རླུང་གི་གེགས་ལ་གསུམ་དུ་འདུ་སྟེ། རྩ་བའི་རླུང་ལྔ་དང་ཡན་ལག་གི་རླུང་ལྔ་
དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་རླུང་རེངས་ལྔའོ། །མཁྲིས་པ་དང༌། བད་ཀན་གཉིས་ཐིག་ལེའི་སྙིགས་
མ་ཡིན་ཡང༌། རླུང་གིས་མ་དཀྲུགས་ན་ནད་མི་བྱེད་པས། མི་མཉམ་མཁྲིས་པ་དང་སྡོངས་
ནས་ཚད་པའི་ནད་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པས་དེ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། རྐྱེན་དུས་དང་གདོན་དང༌། ཟས་
དང་སྤྱོད་ལམ་བཞིས་བྱེད་ལ། གནས་པའི་ས་མཆིན་མཁྲིས་ལ་བརྟེན་ནས་ནད་དུ་བྱེད་པ་ནི། 
ཁྲག་ཤ་ཚིལ་རུས་རྐང་ཁུ་བའི་གནས་སུ་སོང་ནས། དོན་སྣོད་ལ་ནད་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན། ནད་
རིགས་མང་ཡང་སྐབས་འདིར་ཁྲག་འཕེལ་བ་དང༌། མཁྲིས་པ་འཕེལ་བ་གཉིས་ལ། རྟགས་
ནི་ཁ་ཁ་ཞིང༌། ལྕེ་གཞུང་སེར། ལུས་དྲོད་ཆེ་གཉིད་ཆེ། དྲོད་བཅུད་གནོད། ཉི་མས་དྲོས་ན་
ན། ཆུ་དམར་སེར་ལ་སྤྲིས་མ་འཐུག རྙོག་མ་ཆེ། རྩ་དྲག་ཏུ་འཕར་ཞིང་གྲིམས། ཁྱད་པར་དུ་
ཉིན་གུང་མཚན་གུང་ལ་མི་བདེ་བ་ཡིན། དེ་བསལ་བ་ནི། ཁ་ཟས་མི་ཟ། ལུས་རྩོག་བུའམ། 
སྐྱིལ་ཀྲུང་གང་བདེ་བྱ། རླུང་ཁ་ནས་སིང་སྒྲས་རྔུབས་ལ་ཕོ་བར་དགང༌། སྣ་ནས་ཧཱུཾ་གིས་དྲག་
ཏུ་དབྱུང༌། རེ་མོས་ཀྱི་ཐུན་དུ་བཅད་ལ་བྱ། དམིགས་པ་ནི་ཕོ་བར་མེ་མཉམ་གནས་པའི་སར། 
4-1-676


ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་བསིལ་བ་དང་འོད་དང་བཅས་པ་ཡར་འགྲོ་མར་འགྲོ་ལ་སེམས་གཏད། 
དེ་ཀྱང་མི་ཕན་པའི་ནད་སྟོབས་ཆེ་ན། མི་བསྐྱོད་པ་གྲང་མོ་ལ། ཨ་རུ་ར། གླ་རྩི། ཙན་དན། 
ག་བུར་བཞི་གང་རྙེད་བཏབ་ལ་བཏུང༌། རླུང་མྱུར་དུ་སྐྱེ་རུ་འོང་བས་བརྟགས་ཤིང་བྱེད་པ་
གལ་ཆེའོ། །ཁྱད་པར་དུ་གཉན་དང་ཚད་གཟེར་དྲག་པོ་བྱུང་ན། གོང་གི་དམིགས་པ་བྱ། རླུང་
མི་བཟུང༌། དྲི་ཆུ། གླ་རྩི། ཐར་ནུ། བོང་ང༌། མིང་ཅན། རུ་རྟ། ལི་ཤི་གང་འཛོམ་བཏགས་
ལ་ཆ་མཉམ་པར་བྱས་ལ་བཏང༌། གོང་གི་སྨན་དེ་རྣམས་མ་རྙེད་ཀྱང༌། ཆུ་གྲང་དང་མི་བསྐྱོད་
པ་ཁོ་ནས་ཕན་པར་བཤད་དོ། །ནད་ཀྱི་རྩེ་ཆག་ནས་བཏུང་དུ་མི་བཏུབ། གྲང་བར་འགྲོ་འོང་
བས་སོ།། 
གཉིས་པ་བད་ཀན་ལ་སྐྱ་སེར་སྨུག་པོ་གསུམ་ཡོད་ཀྱང༌། སྐྱ་བོ་ཕོ་སྟོད་ན་གནས། སེར་
པོ་མཁྲིས་པ་དང་བསྡོངས་པ་ཡིན། སྨུག་པོ་ནི་ལུས་ཀྱི་ཁྲག་ཕོ་བར་བབས་པ་ཡིན། སྤྱིར་
བརྟེན་ས་ནི་ཀླད་པ་ཡིན། རྟགས་ནི་ལུས་ལྕི། དང་ཁ་མི་བདེ། བེ་སྣབས་དང༌། ཆུ་སྐྱུར་དང༌། 
སེར་པོ་དང༌། ཁྲག་རུལ་སྐྱུག ཆུ་དཀར་ལ་རྙོག སྨུག་པོ་ལ་སྨུག་ལ་རྙོག དྲི་ཆེན་སོལ་བ་འདྲ་
བའམ། ཁྲག་དང་སེར་པོར་འོང༌། ཟས་བཅུད་ཆེན་གནོད། རྩ་དལ་ཞིང་བྱིང་བ་ཡིན། ཁྱད་
པར་དུ་དཔྱིད་དང༌། སྲོད་དང་། སྔ་གྲོ་དང༌། དེ་བཅོས་པ་ནི། རླུང་སྟེང་འོག་ཁ་སྦྱར་ལ་བཟུང༌། 
ཁ་ཟས་རན་པར་བཟའ། སྐབས་སུ་སྣ་དང་ཁ་ནས་དབྱུང༌། སྐེད་པ་དང༌། རྐང་པ་དང༌། ལག་
པ་རྣམས་མི་བདེ་ན་སྐེད་སྐོར་དང་སྤྲུག་པ་བྱ། སྨན་བྱེད་ན། སྐྱ་བོ་བེ་སྣབས་སུ་སྐྱུག་པ་ལ། 
སེ་འབྲུ། སུག་སྨེལ། ཤིང་ཚྭ། པི་པི་ལིང་བཏང༌། འགྲིལ་བ་ལྟ་བུ་བྱུང་ན་ཅོང་ཞི་དང༌། ཚྭ་
བསྲེགས་པ་བསྣན་ལ་བཏང༌། སེར་པོ་ལ་གོང་གི་སེ་འབྲུ་བཞི་པ་ལ། ཨ་རུ་ར་དང་བྲག་ཞུན་
བསྣན་ལ་བཏང༌། ཕོ་བ་ལག་མཐིལ་གྱིས་མཉེ། དེ་རྣམས་ཀྱིས་མ་ཕན་ན། ཕོ་སྟོད་དུ་བེར་ཀ་
བརྡེག་གོ །སྨུག་པོ་ལ་ནི། ཅོང་ཞི། བྲག་ཞུན། འུ་སུ། སྒ་སྐྱ། ཨ་རུ་ར། གུར་གུམ། པྲི་ཡང་
4-1-677


ཀུ་རྣམས་སྦྱར་ལ་ཟ། དེས་ཀྱང་འགྲིལ་ཞིང་མ་ཕན་ན། མི་བསྐྱོད་པ་ལ་ཨ་རུ་ར། དོང་ཁ་ཚྭ་
ལ་བསྲེགས་པ་བཏབ་ཅིང་འཐུངས་པས་སྦྱོངས་ཡོང༌། སྦྱོངས་རྗེས། སེ་འབྲུ་བཞི་པ་དང་གོང་
མ་རྣམས་ཟ། བེར་ཀ་དང་འཁྲུལ་འཁོར་དྲག་པོ་རྣམས་མི་བྱའོ། །བྱས་ན་ཡང་ཁྲག་ཕོ་བར་
བབས་ནས་ནད་འོང༌། ཁྱད་པར་དུ་ཅོང་ཞི་ཁྲོལ་བུར་ཟོས་ནས་ལུས་སྦྱོངས་བསྔགས་སོ། །
གསུམ་པ་རླུང་གི་ནད་ལ། སྤྱིར་རྩ་བ་དང་ཡན་ལག་གི་རླུང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གེགས་སེལ་
བ་དང༌། བྱེ་བྲག་སོ་སོར་བསལ་བའོ། །དང་པོ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཟི་བ་དང༌། འཁྱོམས་པ་
དང་འཕྱོ་ཞིང་གཉིད་མེད་པ་དང༌། ཟེར་གཟུག་དང༌། ཆུ་སྔོ་ཞིང་སྦུ་བ་ཆེ། རྩ་དལ་མྱུར་གང་
ཡིན་ཡང་སྟོང་ཞིང༌། དགོང་ཁ་དང་ཐོ་རངས་ན་བ་ནི་རྟགས་ཡིན་ནོ། །གེགས་སེལ་ནི་ལུས་
ལ་བསྐུ་བྱུག་བྱ། རྐང་པ་སྐྱིལ་ཀྲུང་ལག་པ་མཉམ་བཞག་བྱ། མིག་ཐུར་ལ་གཏད། དམིགས་
པ་ལྟེ་འོག་ཏུ་སའི་དཀྱིལ་འཁོར་རམ། གསེར་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཤིན་ཏུ་ལྕི་བ་ཞིག་བསྒོམས་ལ་འོག་སྒོ་
དྲག་ཏུ་བསྡོམ་ཟུག་གི་དམིགས་ལ་རྡོ་འམ། གྱོ་དུམ་ཚ་མོས་བདུག ཟས་དྲོད་བཅུད་བསྟེན་
ནོ། །རླུང་གི་ནད་ཕལ་ཆེ་བ་དེས་སེལ་བར་འགྱུར་རོ། །བྱེ་བྲག་དུ་སེལ་བ་ལ་རྩ་བའི་རླུང་ལྔ་
སྲོག་འཛིན་ལ་ནི། འཁྲུགས་པ་དང༌། རེངས་པ་དང༌། སྟོང་སྟེ་གནས་འཁྱམས་པ་གསུམ་སྟེ། 
དང་པོ་ནི་འཁྲུགས་པའི་རྐྱེན་ནི་སྒོམ་པ་དང༌། སློབ་གཉེར་དྲག་པོ་དང༌། མྱ་ངན་དང༌། སེམས་
ལས་དྲག་པོས་བྱེད་ལ། ངོ་བོ་ནི་སྲོག་རྩའི་རླུང་འཁྲུགས་པ་ཡིན། རྟགས་ནི་མཆིན་སྲོག་དང་
སྒལ་གཞུང༌ན། སེམས་མི་བདེ། ཁ་ནས་ཤུགས་རིང་འདོན། སྙིང་འཕར་ཞིང༌། ཕྱི་རོལ་གྱི་
སྐད་དང༌། རྡོག་སྒྲ་སྙིང་གི་ནང་དུ་གྲགས་པ་སྙམ་བྱེད། དེ་ལ་བཅོས་པ་ནི། ལུས་ཐམས་ཅད་
སྦང་མའམ། མཁན་པའི་ཆུ་དང་མི་བསྐྱོད་པས་བཀྲུས་ལ་བསྐུ་བྱུག་བྱ། དམིགས་པ་ནི། ལུས་
སྟོང་སང་ངེ་བ་ལ། ནང་དུ་ཟླ་བའི་འོད་ཤར་བ་ལྟར་དཀར་སང་ངེ་བར་བསམ། ལུས་སྐྱིལ་
ཀྲུང་བཅས་ལ་པུས་མོ་གཉིས་ལ་ལག་པས་འཇུས་ཏེ་ལུས་བསྲང༌། མགྲིན་པ་དགྱེ་བོར་རྒྱབ་
4-1-678


ཏུ་འཐེན་ལ་ཁ་ནས་ཧ་ཞེས་དྲག་ལ་རིང་བར་བརྗོད་ལ་རླུང་དབྱུང་ཟི་ཐོམ་བྱུང་བ་དང་བཞག
དེས་གྱེན་དུ་འཚངས་བྱུང་ན། འབེབས་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་འགའ་བྱ། རྗེས་ལ་བསྐུ་བྱུག་བྱ། 
དེ་ལྟར་ཐུན་དུ་བཅད་ལ་བྱ། དུས་གཅིག་ལ་མང་གྲགས་ན་མི་བཟང༌། རིམ་གྱིས་ཇེ་མང་དུ་
བྱའོ། །སྲོག་འཛིན་རེངས་པ་ནི། སྲོག་རྩའི་ནང་དུ་ཤིང་བཅུག་པ་འདྲ། རྟགས་གཞན་སྔར་
དང་ཕྱོགས་མཐུན། དེ་བསལ་བ་ནི། ལུས་ཙོག་པུར་བྱས་ནས། རླུང་སྣ་ནས་ཧཱུཾ་གིས་དལ་
བུས་དབྱུང༌། ཡང་སྐྱིལ་ཀྲུང་བྱས་ཏེ་ས་ལ་བརྡབ། དེ་གཉིས་རེ་མོས་བྱ། དམིགས་པ་ལྟེ་བར་
ཐིག་ལེ་དཀར་དམར་འཐབ་པ་ལ་སེམས་གཏད། དེས་སེལ་ལོ། །སྲོག་རླུང་ལྟེངས་ཏེ་གནས་
འཁྱམས་ན། རྟགས་སྔ་མ་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་ཏུ་ཤེས་པ་དང༌། རླུང་ནང་དུ་བསྡུད་ཅིང་བརྒྱལ་བ་
ལྟ་བུ་འབྱུང༌། དེ་ལ་ལུས་སྦྱོངས་དང༌། རླུང་རྩོལ་དྲག་པོ་མི་བྱ་བར་ཀློད་ལ། རིག་པ་རང་སོར་
བཞག སྟེང་དུ་རླུང་སེམས་འགྲོ་བ་སྙམ་བྱེད་ན། འོག་ཏུ་ཤེས་པ་གཏད། བྱིང་བ་སྙམ་བྱེད་ན། 
མགྲིན་པའམ་དཔྲལ་བར་གཏད། ནང་དུ་འཐུམ་པ་སྙམ་བྱེད་ན་ཁ་སྣ་གཉིས་ཀ་ནས་དབྱུང་
ངོ༌། སྨན་བྱེད་ན། ཨ་ཀ་རུ་ནག་པོ། གོ་སྙོད། སྙིང་ཞོ་ཤ དྲོད་སྨན་ཧྲིལ་འཇོང་གཉིས་ཀ རུ་
རྟ་སྤོས་དཀར་ཛཱ་ཏི་དེ་རྣམས་གང་འཚོགས་བཏང༌། རླུང་སྟོབས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་ན། ཤ་ཆེན་ནམ། 
ཤིང་ཁུན། སྒོག་སྐྱ་བཏང༌། རླུང་སྐྱེ་བའི་སྤྱོད་ལམ་མི་བྱའོ། །
གཉིས་པ་གྱེན་རྒྱུ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཐུར་སེལ་དང་སྡོངས་ཏེ་སྟོད་དུ་འཚངས་པ་དང༌། 
འཁྲུགས་པ་དང༌། སྟོང་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྒོམ་ཉེས་པ་དང༌། ཉལ་ཉེས་པ་དང༌། ལྟ་སྟངས་
སྟེང་དུ་གྲགས་པས་བྱུང་བ་ཡིན། རྟགས་ནི་དང་པོ་ཕོ་བ་ནས་ཡར་ཕུས་བཏབ་པ་བཞིན་འོང་
ཞིང༌། མགྲིན་པ་མན་ཆད་རྐྱལ་པ་ཕུས་བཏབ་པའམ། ཁང་ཆུང་དུད་པས་འཚུབ་པ་བཞིན་
འོང་ཞིང་གཟེར། སྐད་མི་ཐོན། འོག་སྒོ་སྡུད་མི་ཤེས། དེ་བཅོས་པ་ནི། ལུས་ཙོག་པུའམ། 
ཡང་ན་སྐྱིལ་ཀྲུང་བྱ། རང་གི་ལག་པ་གཉིས་ཀྱི་མཁའ་ལ་ལུས་བཏེག་ལ་བརྡབ། རང་གིས་མི་
4-1-679


ནུས་ན། སྟན་གྱི་སྟེབས་སུ་བསྡད་ལ། མི་གཉིས་ཀྱི་སོར་བཞི་ཙམ་བཏེགས་ལ་བརྡབ། ལན་
གསུམ་བཞི་ཙམ་ནས་ས་ལ་བཞག་ལ་ཚིགས་གཞུང་ཁུ་ཚུར་གྱིས་བརྡུང༌། རླུང་གི་གནད་ནི། 
འོག་སྒོ་དྲག་ཏུ་བསྡམ། སྟེང་ཡེ་མི་བཟུང༌། དམིགས་པ་ནི་ལུས་འདེགས་དུས་སུ། རླུང་ཐམས་
ཅད་འོག་སྒོ་ནས་ཐོན་ནས་དབང་ཆེན་གསེར་གྱི་ས་གཞི་ལ་ཐིམ་པར་བསྒོམ་མོ། །འཁྲུགས་
པ་ནི། རྟགས་གཞན་སྔར་དང་ཕྱོགས་མཐུན་པ་ལས། མི་ནོར་བའི་རྟགས་ནི། སྟོད་དུ་འཚངས་
པ་དང༌། ཕུར་བུས་བཏབ་པ་བཞིན་གཟེར་ཡང་འོག་སྒོ་ནི་སྡུད་ཤེས་པའོ། །
འདི་བཅོས་པ་ནི། གང་གཟེར་སར་གྲུ་གུའམ། ཕོ་རྡོ་ཁུ་ཚུར་ཙམ་བཅིངས་ལ། གྲོགས་
གཅིག་གིས་རོ་སྟོད་པང་གིས་བཏབ་ལ་སྤྲུག དེ་ནས་དལ་བུས་ས་ལ་བཞག་སྟེ། ཁུ་ཚུར་གྱིས་
བརྡུང་པ་དང་བསྐུ་བྱུག་བྱའོ། །དེས་མ་ཕན་ན་སྔར་ལྟར་ཡང་བྱའོ། །འདི་གཉིས་ནི། ནད་རླུང་
རྩ་ལ་རེངས་པའི་སྟོད་རེངས་ཀྱང་ཡིན་ནོ། །ཡང་འཁྲུགས་པའི་རིགས་གཅིག་ལ་སྐེ་དང་ལྐོག་
མ་སྐྲངས་ཤིང་འགྱུར་མི་ཤེས་པ་དང༌། ཁ་འཐམ་པ་འོང་སྟེ། དེ་ལ་ནི་རླུང་ཁ་སྦྱོར་བྱས་ནས་
མགྲིན་པར་དྲག་ཏུ་བཀང་ལ་ལག་པས་མཉེ། གཏོང་ཙ་ན་ཧི་ཞེས་སྣ་ནས་བཏང༌། ཧ་ཡང་
སྐབས་སུ་བརྗོད། གཡེར་མ་གོ་སྙོད་ཚྭ་དང་གསུམ་མར་ནག་གམ་མར་གང་རུང་ལ་སྦྱར་ནས་
བསྐོལ་ལ་འཇམ་ཙམ་གྱིས་བྱུགས་ལ་འཕུར། སྐབས་སུ་མི་བསྐྱོད་པས་ཀྱང་བཀྲུའོ། །སྟོང་པ་
ནི་རླུང་གི་ནུས་པ་ཟད་པ་ཡིན་ཏེ། །སྟོད་རྣམས་མི་བདེ་རླུང་བུས་ཙ་ན་ཤེད་མེད་པ་ཞིག་འོང༌། 
མགོ་ཟི་བ་ལ་སོགས་པའི་རླུང་རྟགས་རྣམས་འོང༌། དེ་བཅོས་པ་ནི། བསྐུ་བྱུག་དང་དྲོད་དུགས་
བྱ། རླུང་ནང་དུ་བཟུང༌། དབྱུང་བ་བྱ་མི་ཉན། མདོར་ན་གྱེན་རྒྱུའི་ནུས་པ་སྐྱེ་དགོས་པ་ཡིན། 
གོང་གི་གཉིས་ནི་གྱེན་རྒྱུ་འཕེལ་བའི་སྐྱོན་ཡིན་པས་གཞིལ་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །
གསུམ་པ་ཐུར་སེལ་ལ་སྐྱོན་གསུམ་སྟེ། གྱེན་རྒྱུ་དང་འགྲོགས་ཏེ་སྨད་དུ་འཚངས་པ་དང༌། 
འཁྲུགས་པ་དང་སྟོངས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཐུར་དུ་རླུང་མི་ཐོན་ཏེ། འོག་རྒྱངས་ནས་རྡོ་ལྟར་
4-1-680


འགྲོ་ཞིང་གཟེར་རྩ་བསྡུད། ཞག་གཅིག་ལུས་ན་སྲོག་གི་བར་ཆད་དུ་འགྲོ་སྟེ། དེ་བསལ་བ་
ནི་ལུས་ཙོག་པུར་བྱས་ལ། ལག་པ་གཉིས་དཔུང་པ་ལ་བསྣོལ་མར་འཇུས་ཏེ། རླུང་སྣ་ནས་ཧཱུཾ་
ཞེས་དལ་ལ་རིང་བར་བུས་ཏེ་ཕྱིར་བཀག་ལ། ལྟོ་བ་སྒལ་པ་ལ་སྦྱར་ལ་ཡར་ནུས་ཚད་འཐེན་
ལ། ཡང་རླུང་རྔུབས་པ་དང་དུས་གཅིག་ཏུ་ལུས་ཀློད། དམིགས་པ་ནི་རླུང་ཐམས་ཅད་སྨིན་
མཚམས་སུ་འདུས་པར་བསམས་ཏེ། ལྟ་སྟངས་སྨིན་ཕྲག་ཏུ་གཏད། དེ་ལྟར་མང་དུ་བྱས་པའི་
རྗེས་ལ། འཕུར་བ་དང་བསྐུ་བྱུག་བྱ། དེས་སེལ་ལོ། །འཁྲུགས་པ་ནི། གོང་དང་འདྲ་ལ་ཁད་པ་
ལ། ཁྱད་པར་ནི་རེས་ན་རེས་བདེ། དྲི་ཆུ་སེར་ལ་སྡོམ། རེས་བཤལ་ཚ་འཁྱུག་བྱེད་དེ་བསལ་
བ་ནི། ལྟེ་འོག་ཏུ་འབོ་རྡོ་ཁུ་ཚུར་ཙམ་དུ་བཅིངས་ལ། ཁ་བུབ་ཏུ་ཉལ་ཏེ་རྐང་པའི་རྟིང་པས་
འཕོངས་སུ་རྡེག་ཅིང་བརྐྱང་བསྐུམ་རེས་མོས་ཀྱིས་བྱའོ། །ཡང་ན་གྲོགས་གཅིག་གིས་རྐང་
པ་གྱེན་དུ་བསྟན་ནས་ཁུར་བའམ་པང་གིས་འདེགས་པ་གང་བདེ་བྱས་ལ་སྤྲུག རྗེས་སུ་སྒལ་
ཚིགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རན་པ་ཁུ་ཚུར་གྱི་བརྡུང་བསྐུ་བྱུག་བྱའོ། །སྟོངས་པ་ནི། ཐུར་སེལ་
གྱི་ནུས་པ་ཉམས་པ་ཡིན་པས། རྩ་རྒྱུད་རྣམས་ན་ཁོག་སྨད་ལྕི་འོག་རླུང་མི་ཐུབ་པ་ཡིན། དེ་ནི་
ཁ་ཟས་དྲོད་བཅུད་བསྟེན། འོག་སྒོ་འཐེན་འཕུལ་བྱ། བཅུ་དྲུག་མདོར་ཁུ་ཚུར་གྱིས་བརྡུང་སྟེ་
དེས་སེལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་སྟོད་སྨད་གཉིས་ཀ་ལ་རྗེས་ཕན་དཀའ་ན། གང་དམིགས་
ཡོད་སར་བེར་ཀ་རྡེག་གོ །ཛཱ་ཏི། རྒྱམ་ཚ། དྲོད་སྨན་ཧྲིལ་འཇོང་། སྒ་སྐྱ་ཤིང་ཁུན། སྒོག་སྐྱ་
གང་འཛོམ་རུས་ཁུའམ། ཆང་གིས་ཕུལ་ལ་བཏང་བར་བྱའོ། །འདི་ནི་ཕོ་བའི་མཁྲིས་པ་འཇུ་
བྱེད་སྟོངས་པའི་ནད་ཡིན་ནོ། །
བཞི་པ་མེ་མཉམ་ལ་ནི་གེགས་གསུམ་སྟེ། གང་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང༌། གཟེར་བའོ། །དང་
པོ་ནི་ཕོ་བའི་རླུང་གིས་སྟོང་སྦོས་བྱས་ཏེ། མི་བདེ་ཞིང༌། འགྲངས་པ་དང༌། ལྟོག་དུས་མི་བདེ་
བ་ཡིན། དེ་ལ་རླུང་ཁ་ནས་ཕོ་བར་མིད་པ་བཞིན་བྱས་ཏེ་བཅུག་{ལ་[ཕོ་བ་]ལག་མཐིལ་
4-1-681


གྱིས་མཉེ། དེ་ནས་སྒྲེག་པ་བཏོན་པས་ཆོག་གོ །སྨན་བྱེད་ན། སེ་འབྲུ་སུག་སྨེལ། ལི་ཤི། པི་
པི་ལིང༌། ཙི་ཏྲ་ཀ རྒྱམ་ཚྭ་གང་འཛོམ་ཆུ་བསྐོལ་གྱིས་ཕུལ་ལ་བཏང་ངོ༌། །འདི་ནི་ཕོ་བའི་བད་
ཀན་མྱགས་བྱེད་དང་གཉིས་སྡོངས་པ་ཡིན་པས་རླུང་ཁ་ནས་ཧ་ཞེས་བཏོན་ནས། རྗེས་སུ་
བེར་ཀ་ཁྲུ་གང་ཙམ་གྱིས་རྩེ་མོ་ཕོ་ཁར་གཏད་དེ་བསྐོར་བ་དང་། ཡང་ན་ལག་པའི་ཁུ་ཚུར་ཕོ་
ཁར་གཏད་ལ། མགོ་བོ་ཐུར་དུ་བསྟན་ནས་བྱ། སྐྱུག་པ་བྱུང་ན་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། །སྟོངས་པ་
ལ་རིགས་གཉིས་ཡོད་དེ། གྲང་བས་སྟོངས་པ་དང༌། ཚད་པས་སྟོངས་པའོ། །དེ་ལ་གྲང་བས་
སྟོངས་པ་ནི། ཕོ་བར་འུར་སྒྲ་སྒྲོག་ཅིང༌། སྒྲ་བཅས་སུ་སྦྱོང༌། བེ་སྣབས་དང་ཟས་མདོག་འཁྲུ་
བ་ཡིན། དེ་ལ་ནི་གོང་གི་སྨན་ནམ། ཡང་ན་ཚ་བ་གསུམ་པོ་གང་རྙེད་བཏང་ཞིང༌། སྐེད་སྐོར་
མང་དུ་བྱས་པས་སེལ་ལོ། །ཚ་བས་སྟོངས་པ་ནི། ཁྲག་གམ་སེར་པོའམ། ཆུར་འཁྲུ་ཡང་དྲོད་
ཆེན་པོ་ཚ་ཤ་ར་ར་སྦྱོང་བ་ཡིན། དེ་ལ་ནི་ཁ་ནས་རླུང་སྒྲ་བཅས་སུ་ཕོ་བར་བཅུག་ལ། ཕོ་བར་
ཕུ་སུབ་བྱ། འོག་སྒོ་འཐེན་འཕུལ་བྱ། དེས་ཀྱང་མ་ཕན་ན། ཆུ་གྲང་ངམ། མི་བསྐྱོད་པ་གྲང་
མོ་བཏུང་ལ་ལུས་སྦྱོངས་བྱ། རྒྱམ་ཚྭ། ཁ་རུ་ཚྭ། སྙ་ལོ། བཙོད། ཨ་རུ་ར། བྲག་ཞུན་གང་རྙེད་
ཐང་དུ་བྱས་ལ་བཏུང་ངོ༌། །འདི་ནི་འཕོ་བའི་མཁྲིས་པ་འཇུ་བྱེད་དང་སྡོངས་པའི་ནད་ཡིན་
ནོ། །ཚ་གྲང་གཉིས་ཀའི་རྗེས་སུ་འབྲས་ཐུག་གམ་ཐ་རམས་སམ། རམ་བུའི་ཐུག་པས་སྦྱོངས་
བཅད་དོ། །ཡང་ན་ད་ཏྲིག་གི་ཐང་བཏང་ངོ༌། །སྔ་མ་རྣམས་ཀྱིས་འཁྲུ་བ་ཆད་ན་དེ་ཚོ་བཏང་མི་
དགོས་སོ། །གཟེར་བ་ནི། ཕོ་བའི་དཀྱིལ་དུ་གཟེར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་རླུང་གིས་ཕོ་བ་བཀང་
ལ། ལག་པ་གཉིས་སྤྱི་བོར་བཏེག་ཅིང་ཕོ་བར་བརྡེག ཡང་ན་མཉེ་ཞིང་ཁུ་ཚུར་གྱིས་བརྡུང༌། 
འདི་ལ་ཡང་ནང་དུ་ཚ་ལམ་ལམ་བྱེད་ན་ཚད་པ་ཡིན། གྲང་ལྷང་ལྷང་བྱེད་ན་གྲང་བ་ཡིན་པས། 
རླུང་འཛིན་ལུགས་དང་སྨན་ནི་སྔ་མ་དང་འདྲའོ། །གསུམ་ཀ་ལ་ལྟོ་བ་གྱང་ངམ་ཤིང་ངམ། རྡོ་
ལྟ་བུ་ལ་བཀལ་ལ་རྐང་ལག་རེ་མོས་ཀྱི་གཡབ་ཅིང་ཧ་ཞེས་རླུང་ཁ་ནས་བཏོན་པས་ཀྱང་ཕན། 
4-1-682


གཟེར་བ་འདི་སྲིན་ལ་ཡང་ཡོང་བས་སྲིན་ནད་ལ་ནི། ཨ་རུ་ར། ཟེལ་ཚྭ། རྒྱམ་ཚྭ། པི་པི་ལིང་
ཆུ་བསྐོལ་གྱིས་ཕུལ་ལ་བཏང་བས་ཕན། དེས་ཀྱང་མི་ཕན་པའི་ཐུ་བ་ལ། ཐང་ཁྲོམ་གྱི་འབྲས་
བུ་བསྣན། ཅིས་ཀྱང་མ་ཕན་ནམ། སྨན་མ་རྙེད་ན། སྲིན་འགྲིལ་སར་བེར་ཀ་བརྡེག་ཅིང༌། ཚྭ་
ཆུ་བླུད་པས་ཕན་ནོ། །
ད་ནི་ཞར་ལ་མ་ཞུ་བ་འཆོས་ན། མ་ཞུ་བ་གསར་པ་ལ་ནི། རླུང་ཁ་ནས་ཕོ་བར་བཅུག་
ཅིང་ལུས་ཙོག་པུ་བསྡད་ལ། འོག་སྒོ་འཐེན་འཕུལ་བྱ་ཞིང༌། འཁྲུལ་འཁོར་གྱིས་དཀྲུགས་
པས་སྦྱོངས་པར་འགྱུར་རོ། །
ཡང་ཁ་ནས་སྒྲོའམ། མཛུབ་མོ་བཅུག་སྟེ་རླུང་ཁ་ནས་གྱེན་དུ་དྲངས་ལ་སྐྱུག་གོ །སྨན་
གྱིས་བཅོས་ན། མར་དང་ཞོ་ད་ར་དང་འོ་མ་རྣམས་མ་ཞུ་བ་ལ། ཆུར་ཁུ་བསྐོལ་ལ་བཏུང༌། ཤ་
མ་ཞུ་ན་སོག་པའི་ཁྲུང་ཁྲུང་བསྐོལ་ལ་བཏུང༌། ཆང་མ་ཞུ་ན་སོག་ཚིགས་བསྐོལ་ལ་བཏུང༌། ཙམ་
པ་མ་ཞུ་ན་བུལ་ཏོག་བསྐོལ་ལ་བཏུང༌། ཆུ་དང་སྨན་མ་ཞུ་ན་རྒྱམ་ཚྭ་བསྐོལ་ལ་བཏུང༌། མ་ཞུ་
བ་སྙིང་པ་གྲིལ་བ་དང༌། སྐྲན་ལ་ཕོ་བར་རླུང་བཅུག་སྟེ་ལག་པའི་སོར་མོས་ཡུན་རིང་དུ་མཉེས་
ལ། རྗེས་སུ་ཨ་རུ་ར་དང་རྒྱམ་ཚྭའི་ཐང་རེ་མོས་ཀྱིས་བཏང༌། དེས་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། །
ལྔ་པ་ཁྱབ་བྱེད་ལ་གེགས་གསུམ་སྟེ། རེངས་པ་དང་འཁྲུགས་པ་དང་སྟོངས་པའོ། །དང་
པོ་ནི་དྲག་ཤུལ་དང་ལུང་གིས་སྐྱེན་གྱིས་རྐང་ལག་རྣམས་བློ་བུར་དུ་རེངས་ཤིང་འཁུམ་པར་
འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་མར་སྙིང་པའམ་ཞུན་གྱིས་ལེགས་པར་བྱུགས་ལ། རླུང་གིས་ལུས་ཐམས་
ཅད་དལ་བུས་བཀང་ལ། ཕུར་ཞིང་ཁ་སྣ་གཉིས་ནས་ཧཱུཾ་དང་ཧེ་ཡིས་དབྱུང༌། དྲོད་སྨན་ཅི་
རིགས་བཏང༌། དེས་འཚོའོ། །
གཉིས་པ་འཁྲུགས་པ་ནི། ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་རྩ་རྒྱུས་རྣམས་ན་ཞིང༌། ཁབ་ཀྱིས་
གཙགས་པ་འདྲ་བ་འབྱུང་སྟེ། དེ་བསྐུ་བྱུག་བྱ་ཞིང༌། ཟས་བཅུད་ཅན་བསྟེན། མི་བསྐྱོད་པས་
4-1-683


བཀྲུ་རླུང་ཁ་སྦྱོར་རན་པར་བཟུང་ངོ༌། འཁྲུལ་འཁོར་མི་ཆེན་ལུགས་བྱ། ཡང་འཁྲུགས་པ་
རིགས་ཤིག་པགས་པ་ཐམས་ཅད་རྩེ་ཞིང་ཆུ་བུར་ཐུག་ཐུག་པ་འབྱུང༌། དེ་ལ་མི་བསྐྱོད་པའམ། 
མཁན་པའི་ཆུས་བཀྲུ། ཆུ་གྲང་མོའམ་མི་སྐྱོད་པ་ལ་སྤངས་པའི་རས་ཀྱིས་དཀྲིས་ལ། རླུང་ཁ་
སྦྱོར་ནུས་ཚད་དུ་སྡོམ་དེས་བདེ་བར་འགྱུར་རོ། །
གསུམ་པ་སྟོངས་པ་ནི་ཡན་ལག་གི་ཤེད་ཤོར་ནས་སྒུལ་སྐྱོད་དཀའ་བ་དང༌། ཚིག་རྣམས་
ལྷོད་ཅིང་མི་ཐེག་པ་ཡིན། དེ་ལ་རླུང་བཟུང་ནས་ཕུར་སུབ་ལེགས་པར་བྱ་ཤིང༌། ཁོང་དུ་དབང་
པོ་ལག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྩ་བ་ལྔ། སྦྲང་རྩིའམ་མར་དཀར་དང་སྦྱར་ལ་ཟ། རླུང་བཟུང་ནས་
རྩེ་མོ་དང་མཆོངས་རྒྱུག་བྱ། དེས་སྐྱོན་ལས་གྲོལ་ལོ། །
ད་ནི་གཉིས་པ་ཡན་ལག་གི་རླུང་རྣམ་པ་ལྔ་ལས། མིག་དུ་རྒྱུ་བ་རེངས་ན། ཚ་གྲང་གཉིས་
ལས། གྲང་བ་ལ་རླུང་དང་བད་ཀན་གཉིས་ཏེ། དང་པོ་ནི་རླུང་བསྒོམས་པས་མིག་འབུར་
བ་དང་མི་གསལ་བར་གྱུར་ན། རས་ལ་མི་བསྐྱོད་པ་གྲང་མོ་བཏབ་ལ་མིག་དཀྲིས་ཏེ་ལྟག་
ཁུང་དུ་འདུད་ལ་ཕྱི་གན་དུ་ཉལ་ལ། རྐང་ལག་དྲག་ཏུ་བརྐྱངས་ལ་བཅུད་ཅིང་བརྐྱང་བསྐུམ་
བྱ། རྐང་པའི་རྟིང་པ་དང་ལྟག་ཁུང་དུ་བསྐུ་བྱུག་བྱ་ཞིང༌། དམིགས་པ་ནི་ལྟག་ཁུང་དུ་ཐིག་ལེ་
དཀར་པོའམ། སེར་པོ་ལ་དམིགས་པ་གཏད། མིག་ཏུ་རླུང་རེངས་ནས་ཧ་རེ་ལོང་བ་ལྟ་བུར་
གྱུར་ན། སྲིན་ལག་གིས་ལག་པའི་མཐིལ་དུ་དྲུད་ལ་མིག་ཏུ་བླན། ལག་པའི་མཐིལ་གྱིས་
དལ་བུས་ཕུར་ཞིང་ཟས་དྲོད་བཅུད་བསྟེན་ནོ། །ཟས་ཟ་དུས་མིག་ལ་རླངས་པས་བདུག མིག་
གི་འཁྲུལ་འཁོར་བྱ། བད་ཀན་གྱི་མིག་སྐྱ་རིབ་ཏུ་གྱུར་ན། སྔ་དྲོ་ཁ་མ་བཤལ་བའི་སོ་ལ་སེན་
མོ་དྲུད་ལ་མིག་ལ་བླན། རྟག་ཏུ་ངུ་སྦྲང་དང་སྦྱར་ལ་བཟའ། ཡང་ན་ཨ་བ། གུར་གུམ། མདུང་
རྩེ། གོ་སྙོད། དོམ་མཁྲིས། ལྕགས་སྦྲུལ་ཨ་རུ་རའི་སྐྱོ་མ་ལྕགས་སྡེར་ལ་བྱུག་པ་རྣམས་སྦྲང་
དང་སྦྱར་ལ་ལྟོ་སྟོང་ལ་ཐུན་རེ་བཟའ། བད་ཀན་ལ་གནོད་པའི་ཟས་མི་ཟའོ། །ཚད་པའི་རྐྱེན་
4-1-684


ལས་བྱུང་བའི་མིག་ནད་ནི། ཁྲག་དང་མཁྲིས་པ་གཉིས་ལས། ཁྲག་གི་ནད་ཀྱིས་མིག་ཚག་
པ་དང༌། ཤ་འཛེར་བྱུང་བ་དང༌། མཁྲིས་པས་མིག་དྲོད་ཆེ་ཞིང་སེར་བ་ཡོང༌། དེ་དག་ཐམས་
ཅད་ལ་མི་བསྐྱོད་པ་གྲང་མོ་བྱས་ལ་མིག་ལ་བསྐུའོ། །འབྲས་བུ་གསུམ་དང་གུར་གུམ་བཏང་
ན་བཟང༌། སྨན་བྱེད་ན། གུར་གུམ། སྐྱེ་བའི་བར་ཞུན། ཨ་རུ་ར། རེག་རྡོ་བསྲེགས་པ། དེ་
རྣམས་ཆ་མཉམ་སྟེ་ཞིབ་ཏུ་བཏགས་ལ་ཆུ་དང་སྦྱར་མིག་ལ་བྱུག དེས་ཀྱང་མ་ཕན་ན། ལྟག་
ཁུང་གི་མིག་རྩ་ལ་དབྱུག་པ་རྒྱབ་ལ་ཁྲག་དབྱུང༌། མིག་གནད་ས་ལ་ཡང་མི་བསྐྱོད་པ་གྲང་
མོ་བཏབ་ཅིང་ཁྲག་སྐྱེས་ན་གོང་ལྟར་བྱའོ། །ལིང་ཐོག་དང་ཤ་འཛེར་བྱུང་ན། ལིང་ཐོག་གི་
དཀྱིལ་ན་ཕར་རླུང་ཐོན་པར་བསམ་ལ་དམིགས་པ་གཏད། ༀ་ཐེབ་ལོང༌། ནེབ་ལོང༌། ཚ་ཏེ་
ལོང༌། སུརྱ་ཙནྡྲ་འདི་ལོང་ཞིག་ཅེས་བཟླས་ལ་ལྟག་ཁུང་ནས་གདབ། ཕུག་རོན་གྱི་དང་སྒྲོ་ལ་
སྔགས་ལ། ལིང་ཐོག་བླངས། གོང་གི་སྨན་ཡང་བྱུག ཤིན་ཏུ་བཅད་དཀའ་ན། མིག་རུས་རྩ་
ཅན། རྒྱ་ཚྭ། དུང་བསྲེགས་པའི་ཕྱེ་མ་བཏབ། རྗེས་སུ་གུར་གུམ་བྱུག་གོ །རྣ་བ་རུ་རྒྱུ་བ་རེངས་
ན། ནད་རིགས་མང་ཡང་ཚད་པས་འགྲམས་པ་དང་ལུང་གཉིས་ལས་དང་པོ་ནི། རྣ་བ་ནས་
ཁྲག་དང་ཆུ་སེར་དང་རྣག་འབབ་པ་དང་དྲོད་ཆེ་བའོ། །དེ་རྣམས་ལ་ཐོག་མར་སེང་གེ་རྣམ་
གྲོལ་གྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཅུང་ཟད་སྤྲུགས་ལ། དེའི་འོག་ཏུ་རླུང་དབྱུང་བ་བྱས་ཏེ། རྣ་བ་རུ་རླུང་དང་རིག་
པ་གཏད་པས་དེས་རྣག་ལ་སོགས་པ་ཐོན་ནོ། །རྣག་ཁྲག་སྐམས་ནས་འོན་ན་རྣ་བའི་གཏིང་དུ་
སྔོ་བ་དང་དམར་བ་འབྱུང༌། དེ་ལ་རྒྱ་ཚྭ་དང༌། ཨུག་ཆོས་ཀྱི་འབྲས་བུ། རུ་རྟ་གསུམ་མི་བསྐྱོད་
པ་དང་སྦྱར་ལ་རྣ་བར་བླུག་ཅིང་དལ་བུས་ཕྱེ་ལ། རྗེས་སུ་མ་འགྲམ་པར་བྱའོ། །རླུང་གིས་འོན་
པ་ལ། གཏུམ་མོའི་མེ་ལ་དམིགས་པ་གཏད་ཅིང་རྣ་བའི་མདུན་དུ་སྣུམ་བྱུགས་ལ་མཉེའོ། །རྣ་
བ་རུ་རླུང་དང་རོལ་མོའི་སྒྲ་བྱུང་ཞིང་འོན་ན། མགོ་རུས་རྙིང་པ་བསྐོལ་བའི་ནང་དུ། ཤིང་ཁུན་
དབང་པོ་ལག་པ། རུ་རྟ། ཁ་རུ་ཚྭ། སེ་འབྲུ། སུག་སྨེལ། པི་པི་ལིང༌། མཁལ་མ་ཞོ་ཤ་རྣམས་
4-1-685


ཕྱེ་མ་ཞིབ་ཏུ་བྱས་ལ་བཏབ་སྟེ་བསྐོལ་བའི་རླངས་པ་ལ་རྣ་བ་བདུག་ཅིང་རླངས་པ་ཡལ་བ་
དང༌། ཁུ་བ་ཕོར་ཆུང་རེ་བཏུང་དེས་རླུང་འོན་ལ་ཕན་ནོ། །སྣར་རྒྱུ་བ་རེངས་ན་དབུགས་དབྱུང་
རྔུབ་དཀའ་ཞིང་དུ་བ་འཚུབ་པ་ལྟར་འགྱུར། ཧེའི་སྒྲས་རླུང་མང་དུ་འབྱུང་རྔུབ་བྱ། ཆུ་སེར་
རམ་ཐོར་བུ་ལྟ་བུས་འགགས་ན། རུ་རྟ་དང༌། བཅའ་སྒ་མི་བསྐྱོད་པ་དང་སྦྱར་ལ་སྣར་རྔུབས་
ཏེ་མཉེས་ལ། དྲག་ཏུ་བུས་རྗེས་སུ་མི་བསྐྱོད་པས་ཀྱང་བཀྲུ། སྣ་ཁྲག་ཤོར་ན། ལུས་སྐྱིལ་
ཀྲུང་བྱས་ལ། ལག་པ་རྒྱབ་གཞུང་དུ་ཁུ་ཚུར་མི་དྲག་ཙམ་གྱིས་བརྡུང་ཞིང༌། སྤྲུག་པ་དང་རྡུང་
བ་རེས་མོས་བྱའོ། ཤིན་ཏུ་ཆོད་དཀའ་བ་ལ། སྐྲ་བསྲེགས་པ་དང༌། དེ་ཉིད་བསྐམ་པའི་ཕྱེ་མ་
སྣར་རྔུབ་ཅིང༌། སྨིན་མཚམས་དང་ཚིགས་པ་དྲུག་བདུན་གྱི་གཡས་གཡོན་དུ་བེར་ཀ་བརྡེག
རྡོ་གྲང་མོ་བླན་ནོ། །རླུང་གི་རྐྱེན་གྱིས་སྣ་ཁྲག་འོང་བ་ཡང་ཡོད་པས། རྐང་མཐིལ་དུ་སྒོག་
པ་བྱུག་གོ །ལྕེ་ལ་རྒྱུ་བ་རེངས་ན་སྨྲ་བ་དཀའ་བ་དང༌། ལྕེ་དང་མཆུ་རྣམས་སུ་ཐོར་པ་འོང་བ་
དང༌། སོ་ན་བ་འོང༌། དང་པོ་ལ་རླུང་མགྲིན་པར་བཟུང་ལ་ལག་མཐིལ་གྱིས་འཕུར་ཞིང༌། 
ལྕེའི་རྩ་བར་ཡཾ་རཾ་ལས་མེ་འབར་ཏེ། ངག་གི་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་བསྲེགས་པར་བསྒོམ། ཐོར་པ་
དང་ཁྲག་གིས་མི་བདེ་བ་ལ། ཨ་རུ་ར། ཚུར་ནག ཞུ་མཁན་གང་འཛོམ་མི་བསྐྱོད་པ་ལ་སྦྱར་
ཏེ་ཁར་བཟུང༌། ཡུན་རིང་དུ་སོང་བ་དང་ཕྱིར་ཕོ་ལ་འཇིབས་ནས་ཆུས་བཤལ་ལོ། ཁྱད་པར་
དུ་གག་པ་ལྟ་བུ་ལ། རྒྱ་ཚྭ། ལི་ཤི། མེ་ཏོག་གསུམ་པའམ། དེ་མ་རྙེད་ན་ལྕེ་ཚ་བའམ། སྲུབ་མ་
དང་སྦྱར་ལ་གདབ་བོ། །རླུང་གི་སོ་ན་བ་ལ་ནི་མི་བསྐྱོད་པ་དྲོན་མོའམ། མར་ཁུ་དྲོན་མོ་ཁར་
བཟུང་པའམ། ཡང་ན་འཕྱིད་པ་སྣུམ་ཚོས་དྲོན་མོས་མནན་ནོ། །རླུང་སྲིན་ལ་མཁན་པ་དང༌། 
ཁྱིའི་སྤུ་མར་དུ་བཅོས་ལ་མནན་ནོ། །
མི་མ་ཡིན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ངག་མནན་པར་གྱུར་ན། རང་ཡི་དམ་ལྕེ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་ལྔ་པའམ། 
རལ་གྲི་བསྒོམས་ལ་སྔགས་ཀྱི་འོད་ཟེར་མེ་ལྟ་བུས་གནོད་བྱེད་བསྲེགས་པར་བསམ་སྟེ། 
4-1-686


ༀ་ཨཱཿཧཱུཾ། བདག་གི་ངག་ལ་རཀྵ་རཀྵ་ཀུ་རུ་སྭཱཧཱ། ཞེས་བཟླས་སོ། །རྫས་ནི། ཤུ་དག ག་
བུར། གླ་རྩི། མཁན་པ་ཨ་ཀྲོང༌། ཕུར་མོ་མངར་གསུམ་དང་སྦྱར་ནས་རིལ་ལུ་བྱས་ཏེ། ཁར་
མུར་ཆུས་བཤལ་ལོ། པགས་པ་ལ་རྒྱུ་བ་རེངས་ན། ཟ་འཕྲུག་ལ་སོགས་པ་པགས་པའི་ནད་
དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་བཅོས་པ་ནི། མི་བསྐྱོད་པ་དྲོད་མོས་ཁྲུས་བྱ་ཞིང༌། དེས་མ་ཕན་ན་ཚྭ་དང་
གཡེར་མ། ཆུར་རྩའི་རྩ་བ་དུད་པ་མ་ཤོར་བར་བསྲེགས་པའི་ཐལ་བ་རྣམས་ཞིབ་ཏུ་བརྡུངས་
ལ། མར་ནག་གམ། མར་གྱི་ནང་དུ་བཏབ་ལ་བསྐུས་ཤིང་ཉི་མས་བསྲེག ཤུ་བ་རུ་གྱུར་ནས་
བདུད་རྩིའི་ཕྱེ་མ་མར་ཁུར་བཏབ་ལ། བདུད་རྩི་ཆེན་པོའི་མར་ཁུའམ། ཡང་ན་དུར་བྱིད་དང་
ཆུར་རྩ་ཐར་ནུ་གང་འཛོམ་བསྲེགས་པའི་ཐལ་བ་མར་དང་སྦྱར་ལ་བསྐུའོ། །པགས་པའི་བར་
དུ་ཆུ་སེར་གྱིས་གང་ནས་སྐྲངས་ན། ཐོག་མར་རླུང་ཧཱུཾ་གིས་དབྱུང་བ་མང་དུ་བྱས་ལ། རླུང་ཕྱིར་
བུས་ཏེ་སེང་གེ་རྣམ་གྲོལ་གྱི་ཕྱག་རྒྱ་བཅས་ལ་དྲག་ཏུ་སྤྲུག་གོ །སྨན་ནི་སོ་མ་རཱ་ཛ་པའམ་མཛོ་
མོའི་དར་བ་གསར་པའམ། མི་བསྐྱོད་པས་ཕུལ་ཏེ་ཟའོ། །འདིས་ནི་ཤ་ལྤགས་ཀྱི་མཛེ་ནད་
ཀྱང་སེལ་ལོ། རྨ་རྙིང་དང༌། འབྲས་དང༌། ཕོལ་མིག་དང༌། སེར་ཀ་འཚོར་མེད་པ་རྣམས་ལ་
ནི། རླུང་བཟུང་ནས་དམིགས་པ་དེར་གཏད་ནས་དྲག་ཏུ་བཅུད་དེ་བྱང་སེམས་དཀར་དམར་
རྨའི་ནང་དུ་འཐབ་པ་ལ་སེམས་གཏད། དྲི་ཆེན། སྤྱང་བྲུན། ཁྱི་ལུད་དཀར་པོ་པ་གཡག་དང༌། 
ལུག་ཐུག་གི་རྭ་གཞོབ། མི་དང་ཕག་པའི་ཚིལ་རྣམས་འབྲུ་མར་དང་སྦྱར་ལ་བསྐུའོ། །དེས་
ངེས་པར་འཚོ་བར་འགྱུར་རོ། །འབྲས་དང་མེ་དབལ་མཛེར་པ་ནག་པོའི་རིགས་ཤ་དང་རུས་
པ་ལ་ཟིན་ཅིང་ཉུང་མ་འཁྱགས་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་རྣམས་ལ། ཐར་ནུ། རེ་ཅག སྤྱང་འཚེར་
གསུམ་གྱི་རྩ་བ་དྲི་ཆེན་དྲི་ཆུ་ཚྭ་དུད་པ་རྣམས་སྦྱར་ལ་རྨ་ལ་བསྐུ་ཞིང༌། སྦང་མའི་ལུམས་སུ་
བཅུག་ལ། རྗེས་ཐམས་ཅད་ཆོད་ནས་ཤིན་ཏུ་ཚ་བར་གྱུར་པ་དང༌། ཚོད་བཟུང་ནས་གོང་གི་
སྨན་གྱིས་བསྐུས་ན་འཚོ་བར་འགྱུར་རོ། །
4-1-687


འབྲུམ་ནག་ལ་སོགས་པ་འབྲུམ་པའི་ནད་ལ། བྱ་རྐང་གཟུགས་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་
བཅས་ལ། རླུང་ཁ་སྦྱར་དུ་བཟུང་ལ། མནན་ཟིན་ནས་འགྱེལ་འགྱེལ་དུ་བཅུད་ཅིང་རྗེས་སུ་
མི་བསྐྱོད་པ་ལ་སྲན་ཆུང་བཏབ་ལ། ཐོད་པའི་ནང་དུ་བཏགས་པ་བཏུང་ངོ༌། །དེ་དག་ནི་ཡན་
ལག་གི་རླུང་གི་གེགས་སེལ་འཕྲོས་དང་བཅས་པའོ། །
སྒ་སྐྱ། དྲོད་སྨན་འཇོང་མོ། བུར་དཀར་དང་གསུམ་བསྐོལ་ལ། ཇ་སུན་ཙམ་རེ། ཉིན་
གཅིག་ཐེངས་གཉིས་འཐུངས་ན། འབུ་རྣོན་ལ་ཕན་ནོ། །
ཐིག་ལེའི་གེགས་སེལ་བསྟན་པ་ནི། རྒྱུ་རྐྱེན་ངོས་ཟིན་པར་བྱ་སྟེ། དང་པོ་ཉོན་མོངས་པའི་
བག་ཆགས་ཀྱིས་འཛག་པ་ནི། གཉེན་པོ་ཐེག་པ་ཐུན་མོང་གི་ཐབས། མི་སྡུག་པ་བསྒོམས་པ་
རིག་པ་ཀུན་བརྟགས་སམ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་
སོ་སོར་བརྟགས་ནས། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམ་པ་སྟེ། གསུམ་པོ་འདི་གང་ཟག་གིས་
བློ་རིགས་དང་སྦྱར་ནས་བསྒོམ་པ་གལ་ཆེ། །
གཉིས་པ་ཐིག་ལེ་གདོན་གྱིས་འཛག་པ་ནི། རྨི་ལམ་ན། རྟ་དང༌། ཁྱི་དང༌། བུད་མེད་
ལ་སོགས་པ་རྨི་ཞིང༌། མི་འདོད་བཞིན་དུ་འཛག་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་གཉེན་པོ་ནི་སྤྱི་ཡི་
དམ་བསྒོམ་བཟླས་བྱ་བའམ། བྱེ་བྲག་ཏུ་གཏུམ་མོ་བསྒོམས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ན། གཏུམ་མོ་མེ་
ཤིན་ཏུ་འབར་བ་བསྒོམ་སྟེ། རླུང་འཛིན་པ་དང་དུས་གཅིག་ཏུ་རྨི་ལམ་དུ་གང་བྱུང་བ་དེ་ཐུལ་
གྱི་བསྲེགས་པར་བསྒོམས་ནས། རླུང་ཕར་འབུད་ཙ་ན་ཐལ་བ་རྒྱངས་རིང་དུ་གཏོར་བར་
བསམ། གཏུམ་མོ་མི་བསྒོམ་ན། བདག་ཉིད་ཡི་དམ་གང་ཡིན་པ་གནས་གྱུར་པ་ལས། པད་
མ་ཉི་ཟླའི་སྟེང་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཧ་ནུ་མནྡ། སྐུ་མདོག་དམར་སྨུག ཞལ་གཅིག་ཕྱག་
གཉིས་པ། གཡས་ན་རི་རབ། གཡོན་ན་ལྗོན་ཤིང་བསྣམས་པ། སྤྱན་བགྲད་ཅིང་མཆེ་བ་
གཙིགས་པ། ལྗགས་རྡོ་རྗེའི་རྣམ་པ་མེ་འབར་བ། རྒྱན་མེད་ཅིང་ལུས་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེ་རབ་
4-1-688


ཏུ་འབར་བ། དེའི་གསང་བ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་ལྔ་པ་མེ་རབ་ཏུ་འབར་བས་གནོད་བྱེད་བསྲེགས་པར་
བསྒོམས་ལ། ༀ་སིདྡྷ་བན་ཏ་ར་མུ་ཁ། ༀ་བྷེ་ཏེ་བྷེ་ཏེ། མ་བྷེ་ཏེ་མ་བྷེ་ཏེ། མ་བྷི་ཤ་མ་ས་མ་
ས་ཧཱུཾ་ཕཊ། ཅེས་ཅི་ནུས་བཟླས་ཤིང༌། དེ་རྗེས་ལ། ༀ་ན་ཤུ་ཀྲ་དྷ་ར་ནི་བྷ་དྷ་མི་སི་ཧ་ཧི་སྭཱཧཱ། 
ཞེས་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་རེ་བཟླས་སོ། །རྫས་ཀྱི་བསྲུང་བ་བྱེད་ན། པདྨ་རཀྟ་གཙང་མ་དང༌། ས་མ་
པ་ར་ཟེར་བའང་འདུག བྱིན་བརླབས་ཅན་གྱི་དྲི་ཆུ་དང༌། ཡུངས་ཀར་བསྲེགས་པའི་ཐལ་བ་
དང༌། གུ་གུལ་དང་དེ་རྣམས་ཞིབ་ཏུ་བཏགས་ཏེ་རིལ་བུ་ཡུངས་ཀར་ཙམ་བྱས་ལ་གོང་གི་ཤུ་
ཀྲའི་སྔགས་བརྒྱའམ། སྟོང་ངམ་ཁྲིའམ། འབུམ་ཚུན་ཆོད་བཟླས་ཏེ། རིལ་བུ་མི་བསྐྱོད་པ་ལ་
སྦྱོར་དབང་པོའི་སྒོ་རྣམས་སུ་བྱུག་པའམ། ཡང་ན་རིལ་བུ་རེ་མིད་ནས་ཡི་གེ་ཧྲཱིཿམེ་འབར་བ་
གཅིག་ཏུ་གྱུར་པར་བསྒོམས་ནའང་ཞག་མང་དུ་བསྲུང་ངོ༌། །ཡང་གཞོན་ནུ་མས་བཀལ་བའི་
སྐུད་པ་དཀར་པོའམ་ནག་པོ་ལ་གོང་གི་སྔགས་བཟླས་ནས་སྐེད་པ་ལ་བཅིངས་ན་ཡང་སྲུང་
བར་འགྱུར་རོ། །ནད་གཞི་གྲང་བ་དང་འགྲམ་སྐྱོན་གཉིས་ལས་འབྱུང་བ་ཡོད་དེ། གྲང་བ་ལ་
ནི་སེ་འབྲུ། སུག་སྨེལ། པི་པི་ལིང༌། རྒྱ་ཚྭ། རྒྱམ་ཚྭ། ཁ་རུ་ཚྭ། མཁལ་མ་ཞོ་ཤ། སྡིག་སྲིན། 
བྱེ་མ། སྔོ་བྲེ་ཁ་བ། དེ་རྣམས་གང་འཛོམས་པ་སྦྲང་རྩིའམ་བུ་དཀར་ལ་སྦྱར་བའི་རིལ་བུའམ། 
ཡང་ན་རུས་ཁུས་ཕུལ་ལ་བཏང༌། གཅན་གཟན་ལ་སོགས་པའི་པགས་པ་དྲོན་མོས་མཁལ་
ཁུང་དང༌། སྐེད་པ་ལ་བཅིངས་པའམ། ཡང་ན་གདན་དྲོ་བར་བྱ། ཁ་ཟས་བཅུད་ཅན་བཏང༌། 
དེས་ཀྱང་མ་ཕན་ན། གྲུ་མོས་སླེབ་པའི་མཁལ་ཁུང་ཐད་ཀའི་ཚིགས་པ་བཅུ་བཞི་པའི་གཡས་
གཡོན་དུ་མཚོན་རེ་གཞལ་བའི་སར་དབྱུག་ཆོས་བྱ་བའམ། ཡང་ན་མེ་བཙའ་བྱ། དེས་ངེས་
པར་སེལ་བར་འགྱུར་རོ། །བརྡབས་པ་ལ་སོགས་པའི་འགྲམ་པ་ལ་ཨ་རུ་ར། བྲག་ཞུན། བྲེ་ཁ་
བ་དེ་རྣམས་སྦྲང་རྩི་ལ་སྦྱར་ལ་གྲང་ཤས་ཆེ་ན་པི་པི་ལིང་བསྲེས་ལ་ཟའོ། །དེས་ངེས་པར་ཕན་
ནོ། །སྤྱོད་ལམ་གྱིས་འཛག་པ་ནི། །ངལ་དུབ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གང་ཡིན་པ་དེ། ཆ་མཉམ་
4-1-689


པས་སེལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་རྣམས་ནི་ཕལ་པ་རྣམས་དང་བཅས་པ་སྤྱི་ལ་འབྱུང་བའི་གེགས་
སེལ་ལོ། །ཁྱད་པར་དུ་རྩ་རླུང་བསྒོམས་པས་ཁམས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རྒྱས་པས་འཛག་པ་
རྣམས་ལ། དང་པོ་ལུས་འཁྲུགས་པའི་དུས་སུ་བསྲུང་བ་བྱས་པ་དོན་ཆུང་ཞིང༌། ཕྱིས་གེགས་
སེལ་གྱི་མི་ཕན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་པས། རང་སོར་ཀློད་ལ་བཞག་གོ །ཕྱིས་ལུས་ཐམས་
ཅད་དུ་བདེ་སྟོབས་རྒྱས་ཤིང་ཐུར་དུ་འཛག་ན་ལུས་ལ་བགྲམ་པར་བྱ་བ་གལ་ཆེ་བས། དང་
པོར་རླུང་སྦྱངས་ཏེ། ཁ་སྣ་ནས་ཧ་དང་ཧཱུཾ་གིས་དབྱུང་བ་དང༌། དུས་གཅིག་ཏུ་ལུས་ཙོག་པུར་
བྱས་ཏེ། ལྟོ་བ་སྒལ་པ་ལ་སྦྱར་ཞིང་འོག་གི་ལམ་གསུམ་གྱེན་དུ་འཐེན། དམིགས་པ་ཧཱུཾ་སྔོན་
པོ་ཞིག་རྩ་དབུ་མ་ནས་སྨིན་མཚམས་སུ་ཧྲིལ་གྱིས་བྱུང་བར་བསམ། ཡང་ནང་དུ་རྔུབས་ནས་
ལྟོ་བ་བགང་ཞིང་འོག་ཏུ་ཕུལ་ནས་ཧཱུཾ་དེ་དབུ་མའི་མས་སྣར་ཐལ་ཏེ་བྱུང་བར་བསམ། དེ་ལྟར་
རླུང་བྱང་ནས། དམིགས་པ་གཏད་པ་ཙམ་གྱིས་འདྲེན་ཐུབ་པས་འཁྲུལ་འཁོར་གང་གིས་ཀྱང་
ཕན་ནོ། །མི་ཤེས་ན་འདི་ལྟར་བྱས་ཏེ། ལུས་ཙོག་པའམ། སྐྱིལ་ཀྲུང་གང་བདེ་ལ། ལག་པའི་
སྲིན་ལག་གི་རྩ་མཐེ་བོང་གིས་མནན་ལ། ཁུ་ཚུར་བཅངས་ཏེ་མདུན་དུ་བསྣོལ་བ་ལྟར་བྱས་
ནས། དེ་ནས་སྔར་ལྟར་རླུང་བཟུང་ཞིང༌། དང་པོ་སྟེང་རླུང་ནོན་པར་མནན་ལ། དེ་ནས་འོག་
རླུང་ཡང་དྲག་ཏུ་འཐེན་པ་དང་དུས་གཅིག་ཏུ་ལྟོ་བ་སྒལ་པ་ལ་སྦྱར། ལྕེ་ཡར་སྐན་ལ་སྦྱར། 
མཆུ་དང་མིག་གྱེན་ལ་བཟློག མདུན་དང་གཡས་གཡོན་དུ་ལུས་ཕར་གཅུ་ཚུར་གཅུ་བྱ་ཞིང༌། 
རེས་མོས་ཀྱིས་དྲངས་ཏེ། དམིགས་པ་ནི། ཧཱུཾ་གིས་ཐིག་ལེ་ཐམས་ཅད་དྲངས། སྨིན་ཕྲག་ཏུ་
ཐིམ་པ་ལ་ཤེས་པ་གཏད་དེ་དག་འདྲེན་ཡིན་ནོ། །དལ་བུས་འདྲེན་ན་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅས་པའི་
པུས་མོ་ལ་ལག་མཐིལ་གཏད་ནས་གཞན་རླུང་སྦྱོར་འདྲེན་ལུགས་སྔ་མ་བཞིན་དུ་དལ་བུས་
བྱ། དེས་ནི་སྟེང་དུ་དྲངས་པར་ནུས་པས་དེ་ནས་དགྲམ་པ་ནི། ལུས་དྲག་ཏུ་སྤྲུག་པ་དང་འཕུར་
བ་ཁོ་ནས་ཆོག་པ་ཤས་ཆེ་ལ། གལ་ཏེ་དེས་མ་ཆོག་ན་གན་རྐྱལ་དུ་ཉལ་ལ། རྐང་པ་དང་ལག་
4-1-690


པ་རེ་མོས་སུ་སྤྲུག་པ་དང་འཕུར་བས་ཁྱབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་བྱས་པས་སྟེང་ལྕེ་ཆུང་
གི་དབུས་སུ་འཛག་ན། སེང་གེ་རྣམ་གྲོལ་གྱི་ཕྱག་རྒྱ་བྱས་ཏེ། རླུང་ཕྱིར་བཟུང་ནས་གནད་དུ་
འགྲོ་བར་བྱའོ། །འགའ་ཞིག་ལ་བྱང་གྲགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས། གོང་གིས་འཁྲུལ་འཁོར་གྱིས་
མི་ཕན་པ་ཡོད་དེ། དེ་ལ་དབུ་མའི་མས་སྣར་དགག་དགོས་པས་བགྲང་བའི་མཐས་བསྲུང་
བ་ཞེས་བྱ་བ། འོག་གི་རྩ་སྒོ་རྐང་པ་གཡོན་པའི་རྟིང་པས་མནན་ལ། ཐིག་ལེ་རླུང་གིས་ཐུར་
དུ་ཕུལ་ཞིང༌། བར་གྱི་རླུང་ཐད་ཀར་བརྒྱངས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མཉམ་པར་
བཞག་ཅིང་དེ་ཉིད་བརྟན་པར་བྱ། འདི་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གེགས་སེལ་ཡིན་ནོ། །
བརྟེན་པ་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་གེགས་སེལ་ནི། གོང་དུ་བཤད་པ་ཉིད་ལ་ཚང་ཞིང༌། 
གཞན་ཡང་ཐུན་ཆེ་ཆུང་ཁ་ཟས་དབྲི་སྐྱེད། དམིགས་པ་སྒྲིམ་ལྷོད་རྣམས་སྤེལ་བ་དང༌། སེམས་
ཀྱི་གནད་སྣ་ཚོགས་སུ་འཕོ་བ་དང༌། ཡུལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་བདུད་རྩི་བསྟེན་པ་དང༌། བླ་མ་ལ་
མོས་གུས་དང༌། ཆོས་ལ་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་དད་པ་དང༌། འགྲོ་བ་ལ་སྙིང་རྗེ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་
སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤེས་པས། སེམས་ཀྱི་གེགས་ལས་རང་སར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །གེགས་སེལ་
ཐོར་བུ་སྣ་ཚོགས་བསྡུས་པའི་སྡེ་ཚན་ཏེ་ལྔ་པའོ།། །། 
དེ་ལྟར་ན་གེགས་སེལ་གྱི་ཡི་གེ་འདི་ཡང༌། བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་གོང་མ་སོ་སོའི་མན་ངག་གི་
ཡི་གེ་བཞིན་ཏུ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ཡིན་ལ། འགའ་ཞིག་ལ་ཉམས་མྱོང་གིས་ཀྱང་ཅུང་
ཟད་བརྒྱན་པ་སྟེ། ནགས་རྒྱལ་གྱི་དབེན་གནས་ཇོ་ནང་དུ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་སྨྲས་པའོ།། །།ལ་
སྟོད་དབང་རྒྱལ་དང༌། སྲོན་ལུགས་ཀྱི་གེགས་སེལ་མང་དུ་ཡོད་པ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་དུ་
བལྟ་བར་བྱའོ།། །།གཡུ་ལོ་བཀོད་པའི་ཞིང་། །འཕགས་མ་བཞུགས་པའི་གནས། །ང་ཚོ་ཕྱི་
མའི་དུས། །དེ་རུ་སྐྱེ་སྨོན་འདེབས། །འདི་ཡང་མ་ཏིས་སོ།། །། 
འདིའི་མ་ཡིག་ནི་འབྲས་དཔེ་ཕྱིཀ ༡༦༥ དང་། འཛམ་ཐང་ཤིང་པར་གཉིས་ཡིན། 
4-1-691


༄༅། །སྦྱོར་དྲུག་གི་དྲི་ལན་བཞུགས། 
༄༅། །ༀ་སྭཱ་སྟི། བླ་མ་དང་ཡི་དམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འགྲོ་བའི་བླ་མ་དང་ནི་དེའི་
ཆོས་ལ། །དད་པས་བཏུད་ནས་སྐབས་འདིར་བརྗོད་བགྱི་བ། །བློ་གྲོས་དམན་ཞིང་བརྩོན་པ་
དང་བྲལ་ཡང༌། །བླ་མའི་བཀའ་དྲིན་ཐོབ་གང་གསལ་བར་བརྗོད། །ཕྱི་མའི་དུས་འདིར་ཤིང་
རྟ་ཆེར་གྲགས་ཤིང༌། །ཡོན་ཏན་དྲིས་རྒྱས་གྲགས་པའི་རྟ་དམར་ཅན། །ཕྱོགས་བཅུར་འགོད་
ལ་ལྷོད་པ་དང་བྲལ་བ། །པད་དཀར་ཞེས་བྱའི་ཞལ་ནས་འདི་སྐད་གསུངས། །སོར་སྡུད་
སྐབས་འདིར་རླུང་སེམས་ཟིན་པའི་རྟགས། །བཤད་པའི་ས་ཆུ་མེ་དང་རླུང་གི་རླུང༌། །ཟིན་
པའི་གནད་གང་ཟིན་ཉིད་ཅི་ལ་དང༌། །དབུ་མར་ཚུད་དང་དེ་ལ་ཁྱད་པར་ཅི། །
འདིར་བརྗོད་པ། སྤྱིར་ན་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་ལ་རྒྱུག་བྱེད་རླུང༌། །ཟློག་ཏུ་ཉེ་དང་ཅུང་ཟད་
ཟློག་པ་དང༌། །དབུ་མར་ཞུགས་དང་གནས་དང་ཐིམ་པ་དེ། །གནས་སྐབས་ལྔ་ཀར་ལ་ཡང་
ཐིམ་རིམ་གྱི། །རྟགས་ཀུན་ཆེ་ཆུང་རིམ་པས་འཆར་རོ་ཞེས། །སྨན་ཞབས་ལ་སོགས་རྒྱ་བོད་
མཁས་གྲུབ་ཀྱིས། །རྒྱུད་སྡེ་དགོངས་པ་བཞིན་བཤད་འདིར་བཟུང་བྱ། །ཐིམ་སོགས་ཀུན་
ལའང་རིམ་པ་དུ་མ་མཐོང༌། །རེ་ཞིག་ཐིམ་དང་གཏན་ནས་ཐིམ་པ་དང༌། །རེ་ཞིག་ཐིམ་ལའང་
རྣམ་གྲངས་མཐའ་ཡས་ཡོད། །མཉམ་བཞག་ཐུན་གཅིག་བར་ལའང་སྐབས་ལྔ་དང༌། །ལྡང་
བ་ཡོད་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་གནས་སྐབས་མང༌། །སོར་བསམ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུ་རླུང་རྣམས་ནི། །
ཅུང་ཟད་ལྡོག་པ་ཡིན་ཞེས་ཁོ་བོ་འདོད། །དེ་ལ་ཟིན་ཞེས་ཐ་སྙད་སྦྱར་ལ་རིག །གནད་ནི་
དྷཱུ་ཏིའི་ཡས་སྣར་རླུང་སེམས་འཇུག །དབུ་མར་ཅུང་ཟད་ཆུད་པ་འདི་ཡང་ལགས། །རོ་རྐྱང་
རྒྱུ་བ་འགགས་ན་ཆུད་པ་ཟེར། །ཐ་སྙད་གློ་བུར་སྦྱར་བ་མང་པོ་ལ། །{རྩོད་[བརྩད་]པར་མི་
4-1-692


འོས་དོན་ལ་དཔྱོད་ན་མཛེས། །ཚིག་གཙོར་མཛད་ན་སྐབས་འདིར་ནམ་མཁའི་རླུང༌། །དངོས་
ཤུགས་གང་ལའང་མ་བསྟན་ཆད་པའི་སྐྱོན། །ཚུད་ཅེས་བྱ་བ་གྲོང་ཁྱེར་པ་ཡི་བརྡ། །ས་ཡི་
དངོས་གཞིར་སྨྲ་བའི་སྐྱོན་དུ་གསུངས། །ཞེས་བརྗོད་དོ། །
དྲིས་པ། རྩ་རྣམས་དག་ཚེ་དབུ་མ་ལས་གཞན་པའི། །རྣམ་གཞག་རྒྱུད་ལས་མ་མཐོང་
ཀུན་མཁྱེན་ཆེ། །འཁོར་བ་གནས་གྱུར་མྱང་འདས་མི་བཞེད་པས། །རོ་རྐྱང་འཁོར་བའི་རྩ་
སོགས་གང་དུ་སོང༌། །
བརྗོད་པ། ཉིད་ཀྱི་ལུགས་ལ་དག་པ་ཅི་ལ་ཟེར། ཁོ་བོ་ཅག་ནི་རྩ་གཞན་ནུས་པ་དག །
དབུ་མ་བཞིན་དུ་ཡེ་ཤེས་སྐྱེད་བྱེད་ལ། །དག་ཅེས་ཟེར་ཞིང་སློབ་དཔོན་སོ་སོ་ཡི། །གྲུབ་
མཐའ་འགལ་བ་མཐའ་དག་སུ་ཡིས་སྐྱོང༌། །རྒྱལ་དང་རྒྱལ་སྲས་ཆེན་པོའི་དགོངས་པ་འཆད། །
འོན་ཀྱང་ཇོ་ནང་ཀུན་མཁྱེན་འཁོར་འདས་ཀྱི། །གནས་གྱུར་གཏན་ནས་མི་བཞེད་རྒྱུ་མཚན་
ཅི། །རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་གཞུང་གྲུབ་མཐའི་སྙིང་པོར་མཛད། །འཁོར་བ་རྣམ་ཤེས་བརྒྱད་པོ་
གནས་གྱུར་ལས། །མྱང་འདས་ཡེ་ཤེས་བཞི་སོགས་ཐམས་ཅད་བཞེད། །འཁོར་བ་འཁྲུལ་
སྣང་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ཚེ། ཁམས་གསུམ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་འགགས་པ་ལ། །རོ་རྐྱང་
གཉིས་ལ་དགོས་སུ་དཔྱོད་འདི་བླུན། །གྲོང་ཁྱེར་ཚིག་ནས་ཐལ་བར་སོང་ཤེས་ནས། །སྒོ་
གླེག་གང་ལ་སོང་ཞེས་དཔྱོད་དང་འདྲ། །འདྲི་ན་འཁོར་བ་གང་དུ་སོང་ཞེས་འདྲི། །མཐའ་ཡི་
རྩ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་དང༌། །དབུས་ཀྱི་རྩ་ནི་ཤིན་ཏུ་སྦོམ་ཞེས་སོགས། །གསུངས་ཕྱིར་དབུ་
མར་དག་པ་ཤིན་ཏུ་བཞེད། །
དྲིས་པ། སོར་སྡུད་ཉིད་ཀྱིས་གྲོལ་བའི་གང་ཟག་དེ། །རྩ་མདུད་གང་གིས་བཤིག་དང་
དཀར་དམར་གྱི། །འཕོ་བ་དག་དང་བཅུ་གཉིས་བདེན་དོན་ས། །རྒྱུ་རྐྱེན་ཅི་ལས་བྱུང་འདི་
གསལ་བར་སྨྲོས། །
4-1-693


བརྗོད་པ། ལམ་གཞན་རྟོགས་པ་རྒྱུད་ལ་མ་སྐྱེས་པའི། །སོར་སྡུད་ཁོ་ནས་གྲོལ་བ་ཡོད་
མ་ཡིན། །སོར་སྡུད་ཁོ་ནས་གྲོལ་བའི་གང་ཟག་གིས། །ཐ་སྙད་ཚད་ལྡན་ལས་མེད་འདིས་ཅི་
བྱ། །རབ་ཀྱིས་དང་པོས་རྟོགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ། །རབ་ཅེས་བྱ་བས་རིམ་གཉིས་འབད་པ་ཡིས། །
སྐྱེ་བ་སྔ་མར་བསྒོམས་པའི་གང་ཟག་བསྟན། དེ་ནི་ཚེ་འདིར་བླ་མས་བསྟེན་པ་ལྟར། །སོར་
སྡུད་བསྒོམས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རླུང་འགགས་ནས། །ཁམས་ཀྱི་ཐིམ་རིམ་མཐར་ཕྱིན་རྗེས་དྲན་
དང༌། །ཏིང་འཛིན་སོགས་ཀྱི་རྟོགས་པ་སྐྱེས་ལ་ཟེར། །སྐྱེ་བ་སྔ་མར་འཛིན་པའི་རྗེས་དྲན་
གྱི། །རྟོགས་པ་ཡོད་ན་དེ་ལ་འབྱུང་བ་ལགས། །སོར་སྡུད་ཙམ་གྱི་ལྟ་བ་བཟང་པོ་དག །ཤར་
ལ་གྲོལ་བའི་མིང་ཙམ་འདོགས་པ་མཐོང༌། །མིང་ཙམ་ལ་ནི་བདག་ཅག་ག་ལ་རྩོད། །བསམ་
གཏན་ཕན་གྱི་མན་ངག་བླ་མ་ཡིས། །མ་བསྟན་པས་ན་དང་པོའི་རྟོགས་ཞེས་བཤད། །རྩ་
མདུད་འཇིག་པར་ཡན་ལག་ཕྱི་མ་བཞིར། །དཀར་དམར་ཐིམ་ཚུལ་ཏིང་འཛིན་སྐབས་སུ་
འབྱུང༌། །
དྲིས་པ། སྲོག་རྩོལ་དུས་སུ་ཕྱི་ནས་རྔུབ་པའི་རླུང༌། །དབུ་མར་ཞུགས་པའི་གནས་ཏེ་
འཁོར་ལོ་གང༌། །དེ་ཉིད་དབུ་མའི་ལམ་དུ་མི་འཇུག་ན། །རྔུབས་ཏེ་ནང་དུ་བཀང་པའི་དགོས་
པ་ཅི། །
བརྗོད་པ། སྲོག་རྩོལ་དུས་ཀྱི་ཞུགས་གནས་ཐིམ་གསུམ་པོ། །གཙོ་བོར་ལྟེ་བའི་འཁོར་
ལོར་བྱེད་པ་ཡིན། །དྲིས་ཚིག་འདི་ལས་དཔགས་ན་སྲོག་རྩོལ་སྐབས། །དབུ་མར་ཞུགས་པ་
འབའ་ཞིག་ཁྱེད་བཞེད་དམ། །
དྲིས་པ། རླུང་རྣམས་ཕྱི་རོལ་འཕོས་པའི་སྐྱོན་གསུངས་ནས། །ཡང་འདིར་མཉམ་རྒྱུའི་
འཕོ་བ་བསྒྲུབ་བྱར་བསྟན། །གཞན་ནི་དེ་ཉིད་སྒྲ་གཅན་འཆི་ལྟས་བཤད། །འདི་འདྲ་འགལ་
མེད་སྟོན་པའི་རིགས་པ་ཅི། །
4-1-694


བརྗོད་པ། རེ་ཞིག་གཞན་ལས་ཞེས་འདི་ཅི་ཞིག་བརྟག །དུས་འཁོར་ཡིན་ན་གཞན་
ཞེས་ཚིག་མི་འཐད། །རྒྱུད་སྡེ་གཞན་ཞིག་ཡིན་ན་སྐབས་ཀྱི་གཏམ། །ཉམས་པ་མིན་ནམ་བློ་
ལྡན་རྣམས་ཀྱིས་དཔྱོད། །འདི་ལ་མགོ་སྒྲེ་བའི་ལན་ནི། ས་སྡེར་ཤིན་སྦྱངས་བདེ་བ་སྐྱེ་བའི་
སྔོན། །ཀླད་པ་ལྕི་ཞིང་ནོན་པ་འབྱུང་ཞེས་པ། །གཞན་དུ་མགོ་ནད་ཡོད་པའི་རྟགས་སུ་བཤད། །
འདི་འདྲ་འགལ་མེད་སྟོན་པའི་རིགས་པ་ཅི། །ཡེ་ཤེས་མགོན་པོ་མཧཱ་ཀཱ་ལ་ནི། །སྤྱན་གསུམ་
ཕྱག་བཞིར་སྒྲུབ་ཐབས་ཁུངས་མར་འབྱུང༌། །གཞན་དུ་དབང་ཕྱུག་མིག་གསུམ་ལག་བཞིར་
བཤད། །དེ་འདྲའི་འགལ་མེད་རིགས་པའང་ཁྱོད་དྲིས་ཤིག །དངོས་ཀྱི་ལན་ནི། འཆི་བའི་
རྩ་ཆེན་བསྡུད་འབྲལ་མར་འབབ་པའི། །མཉམ་རྒྱུའི་རླུང་གིས་དུས་མིན་འཆི་བ་སྟེར། །དབུ་
མར་འབབ་གང་ཕྱི་རུ་རྒྱུ་བ་ན། །མཉམ་རྒྱུ་ཁོ་ན་ལགས་ཏེ་འཆི་མེད་སྟེར། །དེ་བཞིན་འཆི་
བའི་ལྟས་ལའང་དབུ་མའི་སྒོ། །ཡངས་པོར་ཞིག་པའི་མཉམ་རྒྱུ་འབྱུང་མོད་ཀྱི། །རྣལ་འབྱོར་
སྟོབས་ཀྱིས་དབུ་མར་བཅིངས་པ་དང༌། །འདྲ་བའི་ཐེ་ཚོམ་གཞི་ཡང་ག་ལ་ཡོད། །
དྲིས་པ། སྲོག་རྩོལ་གྱིས་ནི་རླུང་རྣམས་འགགས་བྱས་ནས། །འཛིན་པས་རིགས་དྲུག་
རྩེར་མོར་འཆིངས་དེ་ལ། །སླར་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེར་ཉི་ཁྲི་དང༌། །ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་
འགག་དགོས་ཅི་སྟེ་གསུངས། །
བརྗོད་པ། སྲོག་འཛིན་སྐབས་སུ་རྩོལ་བས་འཆིང་ནུས་མོད། །དེ་རུ་གཏན་ནས་རྒྱུ་བ་
འགག་མ་ཡིན། །ཏིང་འཛིན་སྐབས་སུ་རླུང་རྣམས་རྩ་བ་ནས། །ཕྱིན་ཆད་རྒྱུ་བ་མེད་པར་བྱས་
པ་ཡིན། །བྱམས་པ་བསྒོམས་པས་ལན་དགའ་ཞེ་སྡང་བཟློག །སྟོང་ཉིད་མཐོང་ཚེ་གཏན་
ནས་བཟློག་པ་བཞིན། །ཁྱེད་ཀྱི་ལྟར་ན་རླུང་ཐིམ་རྣལ་འབྱོར་པ། །རྟག་ཏུ་དབུགས་ཀྱི་འགྱུ་
བ་འཆད་པར་འགྱུར། །རླུང་གི་ཐིམ་ཚུལ་སྲོག་འཛིན་ལས་ལྷག་པ། །རྗེས་དྲན་སྐབས་ནས་ཅི་
ཕྱིར་ཡོད་མ་ཡིན། །འོན་ཀྱང་ཐིམ་ཚུལ་འབྱུང་བའི་ཐོག་མ་དང༌། །གཏན་ནས་ཐིམ་པའི་དུས་
4-1-695


གཉིས་བརྗོད་པ་ཡིན། །
དྲིས་པ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེར་རྩ་མདུད་གྲོལ་བ་དང༌། །འཛག་བདེ་དག་གསུངས་སྔོན་མ་
རྣམས་ལ་མིན། །ལམ་འདིར་ཁྱད་ཆོས་ལྷག་པོ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །མེད་ན་སྐབས་འདིར་གསུངས་
པའི་རྒྱུ་མཚན་གང༌། །
བརྗོད་པ། ཏིང་འཛིན་སྐབས་འདིར་ཕྱག་ཆེན་གྱིས་དྲངས་པའི། །ཞུ་བདེས་རང་བཞིན་
བདེ་བ་མཚོན་པ་ཡོད། །དེ་ཡིས་ཐིག་ལེ་མི་འཛག་མི་གཡོ་བར། །རང་གནས་གཡོ་མེད་
བཅིངས་པའི་བདེ་བ་སྒྲུབ། །འགྱུར་མེད་བདེ་བས་རྩ་མདུད་རྫོགས་པར་འཇིག །འཛག་
བདེའི་དབང་དུ་དེ་ནི་འགྱུར་མ་ཡིན། །དག་ཅེས་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་མགོ་གནོན་དང༌། །ས་བོན་
བཅོམ་དང་གནས་ངན་ལེན་པ་སྤངས། །གསུམ་ལ་ཅི་རིགས་དགོངས་ཕྱིར་བག་ཡོད་མཛོད། །
ལས་རྒྱས་འཛག་བདེ་སྦྱིན་ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། །དག་བྱའི་འཛག་བདེ་ཅིག་གམ་ཐ་དད་
འདོད། །ཁྱོད་ལ་དྲི་བྱ་ཁོ་བོ་ཐ་དད་སྨྲ། །
དྲིས་པ། ལུས་གཅིག་ཉིད་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་སྐུ་འགྲུབ་པ། །གསལ་བར་གསུངས་ན་རྩ་
སོགས་སྙིགས་མའི་ཁམས། ཇི་ལྟར་དྭངས་འགྱུར་སྙིགས་མའི་ཕུང་པོ་འདི། །སྤངས་ན་ལུས་
གཅིག་དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །
བརྗོད་པ། གོང་དུ་རོ་རྐྱང་གང་དུ་སོང་ཞེས་དང༌། །སྐབས་འདིར་སྙིགས་མ་ཇི་ལྟར་
དྭངས་ཞེས་པའི། །དོགས་དཔྱོད་འདི་ནི་ལྷག་པར་བཟང་མིན་ཏེ། །དོགས་ལ་གཅིག་གི་
དོགས་པ་གཅིག་ལན་བཏབ། །དཀར་དམར་རླུང་བཅས་བཅིངས་པས་སྙིགས་མའི་ཁམས། །
ངན་པ་ཟོས་ནས་ཡེ་ཤེས་སྐུར་འགྱུར་བ། །ལྕགས་རྣམས་དངུལ་ཆུས་གསེར་དུ་བསྒྱུར་འདྲ་
ཞེས། །གསལ་བར་གསུངས་པ་འདི་ལ་དྲིས་པས་ཅི། །སྤངས་ཞེས་བྱ་བ་ངོ་བོ་སྤངས་པའམ། 
ཤི་བས་སྤངས་པ་ཉིད་ལ་འདྲི་བ་ཡིན། །སྙིགས་མ་ཡལ་ནས་ཡེ་ཤེས་སྐུར་གྱུར་ལ། །ཤི་བའི་
4-1-696


དོགས་པ་དཔྱོད་ལྡན་སུ་ལ་འབྱུང༌། །ཡེ་ཤེས་སྐུ་དང་མ་དག་ལུས་ཉིད་ཀྱི། །གཞི་མཐུན་མེད་
ཅིང་ངོ་བོ་ཞེས་མ་སྤངས། །ལྕགས་ཀྱི་དངོས་པོ་སྤངས་ཞེས་དཔེར་ཡང་གསུངས། །འདི་ལ་
ཇི་སྐད་བཀོད་པའི་སྐྱོན་ཡང་མེད། །ཐོག་མའི་རྟེན་གྱི་ལུས་ནི་ཅིག་ཁོ་ན། །དེ་ཕྱིར་ལུས་ཅིག་
ཁོ་ནར་བརྗོད་མོད་ཀྱི། །རྣམ་སྨིན་ཡེ་ཤེས་སྐུ་དེ་གཉིས་བརྒྱུད་ཀྱང༌། །ལུས་གཅིག་ཉིད་ལ་
འཚང་རྒྱས་ཞེས་གསུངས་བཞིན། །རྒྱལ་བའི་སྲས་པོར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་ཟིན་པས། །རྩོད་པ་
ལྷུར་ལེན་བསྟན་བཅོས་འོས་མ་ཡིན། །མཁས་པ་ལན་སྨྲས་འོས་ཡིན་དྲི་འོས་མིན། །འཁྲུལ་
དང་བླུན་པོ་མཁས་པར་འཆོས་པ་ལ། །གདམས་ངག་འོས་ཀྱི་སྡང་བའི་ཡུལ་མ་ཡིན། །དྲི་
མེད་རང་ལུགས་རྒྱ་ཆེར་འཇོག་པ་དང༌། །ལུགས་ངན་རིགས་པའི་མཚོན་ཆ་བརྒྱ་ཕྲག་གིས། །
གཞིག་པར་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་དུ་བསད་པས་ཅི། །ཀླུ་སྒྲུབ་དབྱིག་གཉེན་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ་
སོགས། །འཕགས་ཡུལ་མཁས་དང་ཕྱོགས་འདིའི་ཤིང་རྟ་ཆེ། །ཀུན་གྱི་དྲི་བ་ཕྱོགས་བཅུར་
འགྱེད་མི་མཛད། །མཁས་རྣམས་གཞན་གྱི་དྲིས་ན་གསོང་པོར་སྨྲ། །ཤེས་བཞིན་འདྲི་བ་
ཚར་བཅད་ཀྱི། །གནས་སུ་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ། །རྒྱལ་བ་བཅོམ་ལྡན་མུ་སྟེགས་ལ། །ཐེ་
ཚོམ་གཅོད་པར་ག་ལ་མཛད། །ཞུས་ན་ཉེ་རིང་མེད་པར་ནི། །ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་ཆར་ཡང་
འབེབས། ཁ་བ་ཅན་འདིར་ཕྱི་མའི་དུས། །གྲགས་འདོད་ཆགས་སྡང་དབང་གྱུར་རྣམས། །
རང་ཉིད་སྤོབས་པ་གཏུགས་བཞིན་དུ། །གཞན་ལ་དྲི་བ་བརྒྱ་ཕྲག་རྩོམ། །འདི་ལྟ་བུ་ཡི་སྐྱེས་
བུས་ནི། །གཞན་ལ་དྲི་བ་མི་མཛེས་ཏེ། །གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་དྲིས་གྱུར་ན། །ཚིག་གི་དགའ་
སྟོན་སྤེལ་བར་འོས།། །། 
ཞེས་པའང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐ་ཡིས། །དྲི་བའི་བསྟན་བཅོས་མཐོང་མ་ཐག །རང་གི་བློ་ལ་ཤར་
བ་རྣམས། །ཐུན་གཅིག་ཉིད་ལ་ཡི་གེར་བཀོད། །རང་ལོ་ཉེར་ལྔ་པ་ལའོ། །ཞུས་དག དགེ་
ལེགས་འཕེལ། 
4-1-697


[གཡུ་ལོ་བཀོད་པའི་ཞིང༌། །འཕགས་མ་བཞུགས་པའི་གནས། །ང་ཚོ་ཕྱི་མའི་དུས། །དེ་
རུ་སྐྱེ་སྨོན་འདེབས། །འདི་ཡང་མ་ཏིས་སོ། །]
4-1-698


༄༅། །སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་མན་ངག་སྙིང་པོའི་འཁྲུལ་འཁོར་གྱི་
སྡོམས་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ། བླ་མའི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བཙལ་ནས། །རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་དང་
འབྲེལ་བའི། །གེགས་སེལ་ལུས་སྦྱོངས་འཁྲུལ་འཁོར་གྱི། །རྣམ་གཞག་མདོ་ཙམ་བཤད་པར་
བྱ། །ཀུན་གྱི་ཐོག་མ་རྩ་ཁྲུས་ནི། །ལུས་སྦྱོང་ཀུན་གྱི་གཞི་བཅས་ནས། །མགོ་བོ་ལག་པ་ལུས་
སྟོད་སྨད། །རྐང་པ་རྣམས་ལ་ཕུར་མཉེ་བྱ། །མགོ་ནི་བསྐོར་དང་མདུན་རྒྱབ་འཕངས། །གཅུ་
ཞིང་སྤྲུག་པ་རྣམ་བཞིའོ། །དཔུང་བ་བསྐོར་དང་ཞགས་པ་འཕངས། ཁུ་ཚུར་འཕང་དང་སོར་
ཚིགས་འཐེན། །བཞི་པོ་ལག་པའི་རྩ་ཁྲུས་ཡིན། །པུས་འཇུས་རོ་སྟོད་གཅུད་པ་དང༌། ཁུ་
ཚུར་བརླར་བཞག་རོ་སྟོད་གཅུ། །དཔྱང་ཕྲག་རྡེབ་དང་ནུ་བརྡེག་བཞི། །ལྟོ་བ་བསྐོར་དང་
བསྲུབས་ཤིང་སྲུབ། །སྟ་ཟུར་གཅུད་དང་ཁུ་ཚུར་བརྡུང༌། །སྨད་ཀྱི་བཞིའོ་ཕོ་བའི་གསུམ། །
རྡོ་རྗེ་བསྡམས་དང་ལག་ངར་དང༌། །གྲུ་མོ་ཕོ་བར་བརྡེག་པར་བྱ། །རྐེད་པ་གཡས་གཡོན་
མདུན་རྒྱབ་འཕུལ། །སོར་འཐེན་རྐང་འབྲས་ལངས་འདུག་གཉིས། །གླིང་བཞི་ནམ་མཁར་
སྤྲུག་དང་འཕགས། །རྣམ་གྲངས་ཚུལ་གྱིས་སུམ་ཅུ་ཡོད། །ངོ་བོ་འཁྲུལ་འཁོར་གཅིག་ཡིན་
ཏེ། །ཡན་ལག་ལྔ་སྦྱོང་རྒྱས་པའོ། །རྩ་བའི་ལུས་སྦྱོང་ཉི་ཤུ་ནི། །དང་པོ་ལག་ཁྲུད་ལྟ་བུ་སྟེ། །
གཉིས་པ་ལག་ལོག་བྲང་ལ་གཅེར། །གསུམ་པ་ཁུ་ཚུར་བརླ་སྟེང་ཉེད། །བཞི་པ་རྡོ་རྗེའི་སྐྱིལ་
ཀྲུང་བརྡེབ། །ལྔ་པ་གཞུ་སྲན་འགེངས་པ་འདྲ། །དྲུག་པ་ཁུ་ཚུར་དཔྱང་ཕྲག་རྡེབ། །བདུན་
པ་ལག་གཉིས་རྡོ་བཅོག་འདྲ། །བརྒྱད་པ་གྲུ་མོ་མགྲིན་བྲང་སྒྱེད། །དགུ་པ་དཀྱིལ་ཀྲུང་རི་
འཕུལ་བྱ། །བཅུ་པ་ཁུ་ཚུར་རྒྱབ་བརྡུང་བྱ། །བཅུ་གཅིག་ལག་གཉིས་བརླ་ནང་འཁྱུད། །བཅུ་
4-1-699


གཉིས་འགྲེང་སྟེ་ལན་གསུམ་གཉེད། །བཅུ་གསུམ་བརྣོལ་མནན་ལུས་བག་གཅུ། །བཅུ་བཞི་
གྲུ་མོ་ཕན་ཚུན་གཡབ། །བཅོ་ལྔ་ཡན་ལག་བཞི་རྒྱོངས་བྱ། །བཅུ་དྲུག་གཡས་གཡོན་རྐང་པ་
གཤུད། །བཅུ་བདུན་མདུན་དུ་འཕྲ་བར་བྱ། །བཅོ་བརྒྱད་གཡས་གཡོན་རྐང་པ་གཅུ། །བཅུ་
དགུ་གསང་བའི་རྩེ་ནས་འཐེན། །ཉི་ཤུ་ཕྱོགས་བཞིར་འཕྲ་བར་བྱ། །
དེ་ནས་ཡན་ལག་གི་འཁྲུལ་འཁོར་ལ། གནས་སམ་དབང་པོ་སྦྱང་བ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་པ་
ནི། ཨུ་རྒྱན་གོ་ད་ཝ་རི་གཉིས། །བསྐོར་ཞིང་མཉེད་པ་དང་པོ་ཡིན། །དེ་བི་ཀོ་ཊ་བསྐོར་ནས་
ནི། །ཕྱོགས་བཞིར་འདྲེན་པ་གཉིས་པ་ཡིན། །ཀོ་ས་ལ་མཉེད་གསུམ་པའོ། །རཱ་སི་འདྲེན་པ་
བཞི་པར་གྲགས། །བུ་ལིར་སྤྲུག་པ་ལྔ་པ་སྟེ། །གཅུ་ཞིང་བསྐོར་བ་དྲུག་པའོ། །འབར་འཛིན་
བརྡེག་མཉེ་བདུན་པའོ། །ལག་གཉིས་ཨརྦུ་མཉེ་བ་བརྒྱད། རསྨི་ཤྭ་ར་འཕུར་བ་དགུ། །མ་
ལ་ཝ་བསྐོར་བཅུ་པའོ། །བཅུ་གཅིག་བཅུ་གཉིས་ཀཾ་རུ་དང༌། ཨོ་ཏྲེ་མཉེ་མནན་གཅུད་པ་ཡིན། །
ཏྲེ་ཤ་ཀུ་ནེ་བསྐྱོད་བཅུ་གསུམ། །ཀ་ལིང་གཅུ་ཞིང་གཡལ་བཅུ་བཞི། །ལམྦ་ཀ་གཅུད་བཅོ་ལྔ་
ཡིན། །ཀཉྩི་གཅུད་བརྡེབ་བཅུ་དྲུག་པ། །ཧི་མ་བགྲད་ནས་གཅུད་བཅུ་བདུན། །གྲ་ཧ་བསྡམས་
བརྡུང་བཅོ་བརྒྱད་པའོ། །སཽ་རཥྚ་མཉེད་བཅུ་དགུ་པ། དེ་བཞིན་གསེར་གླིང་སིནྡྷུ་མཉེད། །ཉི་
ཤུ་པ་དང་ཉེར་གཅིག་པའོ། །ཀུ་ལུ་ཏ་ནས་ལག་གིས་བཟུང༌། །ལངས་འདུག་བྱས་ནས་རྒྱ་
མཚོ་བསྐྱོད། །སྟག་མོའི་སྐྱུག་སྟངས་བྱ་བ་ནི། །རྩ་གཉིས་པ་དང་རྩ་གསུམ་པའོ། །རྒྱབ་བརྡུང་
ལུས་པོ་ཐམས་ཅད་མཉེ། །ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་ཡིན་པར་བཤད། །
ཡང་གནད་སྦྱོང་བཅུ་གཉིས་པའམ་བཅུ་བཞི་པ་ནི། སྐྱིལ་ཀྲུང་ལག་བཏེག་ལུས་གཅུ་
དང་པོ་ཡིན། །ནང་དུ་ལག་བཅུག་བྱ་རྐང་འཇུགས་བརྡེབ་གཉིས། །འདུག་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་
རོ། །རྐང་མཐེབ་བྱིན་བཟུང་ལངས་བརྡེབ་གསུམ་པ་ཡིན། །རྟིང་འཕྲབ་དཔྱང་ཕྲག་ཁུ་ཚུར་
བརྐྱང་པ་བཞི། །ལག་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་རོ། །ལོགས་ལ་རྐང་བརྡེབ་ལག་བརྐྱང་ལྔ་པའོ། །
4-1-700


ཉལ་བའི་འཁྲུལ་འཁོར་རོ། །དེ་དག་རེ་རེའང་རླུང་ནི་ཁ་སྦྱོར་དང༌། །ཧཱ་རིང་འདོན་དང་ཧ་
ཐུང་འདོན་པ་སྟེ། །རླུང་གནད་གསུམ་གྱིས་དབྱེ་བ་གསུམ་གསུམ་མོ། །སྐྱིལ་ཀྲུང་མཐེ་བོང་
རྒྱབ་འཐེན་དྲུག་པ་སྟེ། །རྐང་གཉིས་ལྟག་བསྣོལ་སྒལ་ཚིགས་འབེབས་ལངས་བདུན། །ཕོ་
བསྐོར་གྲུ་མོར་ལུས་འགེལ་བརྒྱད་པ་ཡིན། །སྒལ་ཚིགས་སར་བཙུགས་ཞགས་པ་འཕང་བ་
དགུ། །མཁལ་འདེགས་གཡས་གཡོན་གཅུ་བ་བཅུ་པ་ཡིན། །སྐ་རགས་བཅིང་ཞིང་བསྐོར་
སྲུབ་བཅུ་གཅིག་སྟེ། །མཉམ་འཁྱུད་གཅུ་ཞིང་བརྐྱང་བསྐུམ་བཅུ་གཉིས་པའོ། །དེ་སྟེང་གླིང་
བཞི་འབེབས་དང་གླིང་བཞི་གཅུད། །བསྣན་པས་ལུས་སྦྱོང་བཅུ་བཞིར་འགྱུར་བ་ཡིན། །སྒུར་
ཏེ་པུས་འཇུས་སྟན་ལ་འཕོང་བརྡེབ་དང༌། །ཙོག་པུ་རྐང་ལག་མཐིལ་སྤྲད་གནོན་ཞིང་འཐེན། །
འདི་རྣམས་བརྒྱུད་པ་སོ་སོའི་གདམས་ངག་ནི། །ཐ་དད་ལས་བྱུང་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་དང༌། 
ཁ་ཅིག་རྒྱུད་ལས་གསལ་བར་གསུངས་པའང་ཡིན། །དེ་དག་ནི་སྲོག་རྩོལ་དང་འཛིན་པའི་
སྐབས་སུ་གེགས་སེལ་དང༌། བོགས་འདོན་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ལུས་དག་པར་བྱེད་པ་ལ་ཉེ་བར་
མཁོ་བ་རྣམས་སོ། །
ན་མོ་གུ་རུ། ཐོག་མར་འཆུན་བཅས་སྦྱོར་བ་དྲུག་ལྡན་བཅའ་བར་བྱ། །བཞི་བཙུགས་
ཧག་ཅེས་བརྗོད་པ་སྟག་མོའི་སྐྱུག་སྟངས་ཡིན། །དེ་དང་འདྲ་ལ་ཧིང་ཞེས་གཅུ་བ་གླང་པོའི་
འགྱིང༌། །པུས་བཙུགས་སྟོང་འཐེན་ཧཱུཾ་ཞེས་ཝ་ཡ་བསྣོམ་དུ་བཤད། །སྒྲིལ་དང་སྣ་སྡེམས་སེང་
གེ་རྣམ་རོལ་སྤྱི་དང་འདྲ། །གཡས་གཡོན་དཔུང་བཅག་སྤྲུགས་པ་གཡང་མོའི་ཁོང་སྤྲུགས་
ཏེ། །ཧིག་འདྲེན་ལངས་དང་ཙོག་པུ་ཡི་དྭགས་པྲེ་ཏ་ཀ །ཁུ་ཚུར་བརླར་བཞག་དགང་འཐེན་
སྤྲུགས་པ་འདྲེན་ཆུང་ཟེར། །གྱེན་བཟློག་ཨི་ཞེས་ཁོང་འདྲེན་ཧ་བཅས་བར་མ་ཡིན། །ཧུཾ་
འདྲེན་དྲག་པོ་རྐང་གཤོག་འཐེན་པ་འདྲེན་ཆེན་ཏེ། །ལངས་མནན་བརྐྱང་བསྐུམ་འཕར་ཞིང་
བརྡུང་བ་འཕར་གཡོར་གྲགས། །གྱེན་བཟློག་བཞི་སྤྲུགས་གཡས་གཡོན་འཐེན་རེས་ཕུར་
4-1-701


འདོན་ནོ། །ཕྱི་གན་པུས་བྲང་རེ་མོས་བརྐྱང་བསྐུམ་རབ་བརྐྱང་སྟེ། །ཕོ་བ་བཙུགས་ནས་གླིང་
བཞི་བརྐྱང་བསྐུམ་སེང་གེའི་རྩལ། །རྐང་དཔུང་བསྣོལ་མར་འཇུས་ནས་གཅུད་པར་གཅུད་
འཐེན་ཡིན། །ཐལ་སྦྱར་མགོ་མགྲིན་སྟོད་སྨད་གཅུད་པ་གསུམ་འགྲེམས་སོ། །རྐང་བཙུགས་
ཁུ་ཚུར་དཔུང་སྦྱར་མགོ་བརྡུང་སེང་གེའི་འགྱིང༌། །སྐྱིལ་ཀྲུང་པུས་འཁྱུད་དཔུང་འཐེན་གནོན་
པ་རྨ་བྱའི་འགྱུར། །ལངས་དང་འདུག་ནས་དགང་གཏོད་འདྲེན་པ་སྦགས་འདྲེན་ཏེ། །རླུང་
གཉིས་དབྱེ་བསྡུད་ལངས་དང་འདུག་ཚུལ་ཡོངས་འཛིན་ཡིན། །དེ་ལྟར་ན་ཉི་ཤུ་པོ་དེ་རྣམས་
རྗེས་དྲན་གྱི་ཡན་ལག་ཏུ་དགོས་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་རྣམས་སོ། །ཤིན་ཏུ་ཟབ་ཅིང་ངོ་མཚར་བ། །
ཡན་ལག་དྲུག་པའི་གདམས་ངག་ལས། །ལུས་སྦྱོང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དག །བརྒྱུད་པ་ཐ་དད་
ལས་བྱུང་བ། །མང་པོ་རྣམས་ལས་ཉེར་མཁོ་ནི། །ཟབ་བསྡུས་བྱས་པ་འདི་ཙམ་ཡིན། །རྣལ་
འབྱོར་དབང་ཕྱུག་བི་རུ་པའི། གདམས་ངག་འཆི་མེད་གྲུབ་པ་ཡང༌། །དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་
རྒྱུད་རྒྱལ་ལ། །བརྟེན་ནས་མཛད་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས། །གཞན་ཡང་འདི་དང་མཐུན་པ་
ཡི། །གདམས་ངག་རྣམ་པ་མང་པོ་མཐོང༌། །འདི་བྲིས་པ་ཡི་དགེ་བས་ཀྱང༌། །མཁའ་མཉམ་
སེམས་ཅན་མ་ལུས་པ། །འགྱུར་བ་མེད་པའི་གནས་ཐོབ་ནས། །འཕྲིན་ལས་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་
ཤོག །
སྦྱོར་བ་ཡན་ལག་དྲུག་པའི་མན་ངག་རྙིང་པོའི་འཁྲུལ་འཁོར་གྱི་སྡོམ་འདི་ཡང༌། རྒྱལ་
ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་སྨྲས་པའོ།། །། 
4-1-702


༄༅། །ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ལུས་སྦྱོང་འཁྲུལ་འཁོར་གྱི་མན་
ངག་གསལ་བྱེད་བཞུགས་སོ། །
༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ་ཝེ། ཟབ་ལམ་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྐབས་སུ་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་ལུས་
སྦྱོང་འཁྲུལ་འཁོར་རྣམས་ཀྱི་སྡོམ་ཚིག་སྔར་སྦྱར་བ་དེའི་དོན་ཅུང་ཟད་དགྲོལ་བར་བྱ་སྟེ། དང་
པོར་རླུང་བུམ་ཅན་ཁ་རེ་བཟུང༌། སེམས་དཔའི་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅའ། ལག་གཉིས་མཉམ་བཞག་
གམ་པུས་མོའི་སྟེང་དུ་བཞག་པ་དང༌། དེ་ལས་ཡར་དྲངས་ཏེ་དཔྱང་ཕྲག་གམ། ཁུ་ཚུར་འདོམ་
འཇལ་བསྐོར་བ་སོགས་ནི་འཁྲུལ་འཁོར་ཀུན་གྱི་གཞི་བཅའ་འོ། །དང་པོར་རྩ་ཁྲུས་ཆེན་
མོའམ། རྩ་སྦྱོང་ཆེན་མོ་ནི། ཁུ་ཚུར་བཅངས་པ་དཔྱངས་ཕྲག་བརྡབ་ཅིང༌། མགོ་བོ་འཕུར་
མཉེ། ལག་པ་འཕུར་མཉེ། རོ་སྟོད་འཕུར་མཉེ། རོ་སྨད་འཕུར་མཉེ། རྐང་བ་གཡས་གཡོན་
རིམ་པས་བརྐྱང་བ་ལ་ལག་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཕུར་མཉེ་དང༌། རྐང་མགོ་ནས་འཇུས་ཏེ་འཐེན་
བསྐུམ་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་འཕུར་མཉེ་ལྔའོ། །(སེམས་སྐྱིལ་)དེ་ནས་ལག་པ་ཁུ་ཚུར་བརླ་བཞག་
བྱས། མགོ་བོ་གཡས་སུ་ལན་གསུམ་དང༌། གཡོན་དུ་ལན་གསུམ་བསྐོར། མདུན་རྒྱབ་ཏུ་
ལན་གསུམ་དང༌། གཡས་གཡོན་དུ་ལན་གསུམ་གསུམ་འཕང༌། གདོང་གཡས་གཡོན་ཏུ་ལན་
གསུམ་གཅུ། ཁ་གདངས་ལྕེ་བརྐྱངས། ཉྭ་བཞི་ལྷོད་ཀྱིས་ཀློད་ནས་མགོ་ལན་གསུམ་སྤྲུགས། 
དེ་ལྟར་ན་བསྐོར་འཕང་གཅུ་སྤྲུག་སྟེ་མགོ་བོའི་འཁྲུལ་འཁོར་བཞིའོ། ཁུ་ཚུར་བརླ་དང་དཔྱིའི་
མཚམས་སུ་བཞག གྲུ་མོ་འབུར་གྱིས་བྱས་ནས། དཔུང་པ་གཡས་ནང་དུ་ལན་གསུམ། ཕྱི་རུ་
ལན་གསུམ་བསྐོར། དེ་བཞིན་དུ་གཡོན་ཀྱང་བསྐོར། དེ་ནས་གཉིས་ཀ་དུས་གཅིག་ཏུ་མདུན་
རྒྱབ་གཉིས་ལ་ལན་གསུམ་གསུམ་བསྐོར། ལག་པ་གཡས་པ་(ཁུ་ཚུར་མདུན་ནས་)མགོ་ལ་(གཡས་
4-1-703


)བསྐོར་ཏེ་གཡས་ཕྱོགས་སུ་སོར་མོ་བརྒྱངས་ཀྱིས་བཏང་སྟེ་སྤྲུགས(༣)དེ་བཞིན་དུ་གཡོན་
(བསྐོར་)ལའང་སྦྱར་བ་ནི། ཞགས་པ་འཕེན་པ་དང༌། (༣) དཔུང་བའི་ཐད་ཀར་ཁུ་ཚུར་(ཁ་ཕྱིར་
བསྟན་)བཅས། ཕར་བརྒྱངས་ཏེ་འཕང་དུས་ཁུ་ཚུར་སྟེང་ཕྱོགས་སུ་ཁ་བསྟན་ཏེ་གཅུ་བ་ནི། ཁུ་
ཚུར་འཕང་བ་དང༌། (༣) སྙིང་གའི་མདུན་དུ་ཐལ་མོ་བརྡབས་ཏེ། དེ་རྗེས་གཡོན་པའི་མཐེ་
བོང་གི་ཚིགས་གསུམ་ལ་གཡས་པའི་མཐེབ་མཛུབ་ཀྱིས་བཟུང་ནས་རྩ་བའི་ཚིགས་ནས་རིམ་
པས་འཐེན། སོར་རྩེ་ནས་ཤོར་ཚུལ་གྱིས་ལྷོན་སྣེར་བརྡེག དེ་བཞིན་དུ་སོར་མོ་གཞན་ལའང་
རིགས་འགྲེ། དེ་ཉིད་གོ་བཟློག་སྟེ་གཡས་ཀྱི་སོར་ཚིགས་དག་ཀྱང་འཐེན། དེ་ལྟར་ན་དཔུང་པ་
བསྐོར། ཞགས་པ་འཕེན། ཁུ་ཚུར་འཕང༌། སོར་ཚིགས་འཐེན་པ་སྟེ། ལག་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་
བཞིའོ། །ལག་གཉིས་རྡོ་རྗེ་བསྡམས་པ་པུས་མོ་གཡས་ལ་འཇུས་ཏེ། རོ་སྟོད་གཡས་(བསྐོར་༣)
གཡོན་(བསྐོར་༣)དུ་གཅུད། དེ་བཞིན་དུ་གཡོན་ལའང་སྦྱར། ཁུ་ཚུར་བརླར་བཞག ལག་ངར་
བསྲང་སྟེ། རོ་སྟོད་གཡས་གཡོན་དུ་གཅུ་བ་དང༌། ཁུ་ཚུར་པུས་མོ་ནས་ཡར་བཞར་ཏེ། ནུ་སྟེང་
དུ་སླེབ་པ་དང༌། དཔྱང་ཕྲག་བརྡེབ་པ་མཉམ་པོར་བྱེད་པ་ལན་གསུམ། ཡང་ཁུ་ཚུར་བརྐྱང་
ལ་སླར་ནུ་སྟེང་དུ་ཁུ་ཚུར་དང༌། ལག་ངར་རྩིབ་ལོགས་ལ་བརྡེག་པ་ལན་གསུམ། དེ་ལྟར་ན་
གཅུད་པ། གཅུ་བ། བརྡེབ་པ། བརྡེག་པ་སྟེ། རོ་སྟོད་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་བཞིའོ། །ལག་པ་གཉིས་
པུས་མོ་ལ་བཞག སྒལ་ཚིགས་བསྲངས་པའི་ངང་ནས་ཅུང་ཟད་སྒུར་ཏེ། ལྟོ་བ་གཡས་གཡོན་
དུ་ལན་གསུམ་གསུམ་བསྐོར། ཡང་སྐྱིལ་ཀྲུང་སྟེང་ནས་ཁུ་ཚུར་གཡོན་པས་པུས་མོ་གཡོན་
པ་མནན། ཁུ་ཚུར་གཡས་པས་པུས་མོ་གཡས་པའི་སྟེང་ནས་ཚུར་མཐོ་གང་ཙམ་བརླ་སྟེང་དུ་
འཐེན་པ་དང༌། རོ་སྨད་གཡས་སུ་དྲག་ཏུ་གཅུད། ཞོར་ལ་དཔུང་པའང་གཡས་སུ་འཐེན། སླར་
ཡང་འཆུན་བཙལ་ཏེ། ཁུ་ཚུར་པུས་མོའི་སྟེང་དུ་སྐྱེལ་བ་ལན་གསུམ། གཡོན་ལའང་དེ་བཞིན་
དུ་སྦྱར་ཏེ་སྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་ལག་ངར་གཉིས་མ་གུག་པ་གནད་དུ་ཆེའོ། །ཁུ་ཚུར་གཉིས་
4-1-704


བརླའི་རྩ་བ་དང་ཉེ་བའི་ཕྱི་རོལ་ས་ལ་བཙུགས། འཕོང་སྟན་དང་མ་བྲལ་ཞིང་པུས་མོ་གཉིས་
པོ་རེ་མོས་ཀྱིས་བཏེག་ནས་སྟ་ཟུར་གཅུད་པ་ལན་གསུམ། (༦) དེ་ནས་ཁུ་ཚུར་འདོམ་འཇལ་
གྱི་མཐར་གཡས་ཀྱིས་རྒྱུ་ཞབས་སུ་ལན་གསུམ་བརྡེག་ཅིང༌། གཡོན་{བཅུ་[པས་]དྲུག་
མདོར་ལན་གསུམ་བརྡེག ཡང་དེ་ཉིད་གོ་བཟློག་གོ །དེ་ལྟར་བསྐོར་སྲུབ་གཅུད་བརྡུང་བ་སྟེ་
སྨད་ཀྱི་འཁྲུལ་འཁོར་བཞིའོ། །ལག་པ་རྡོ་རྗེ་བརྡམས་པ་མགོ་བོའི་སྟེང་གི་ནམ་མཁའ་ཕྱར་
ནས་ཕྱག་རྒྱ་(ཁ་ཕྱིར་བསྟན་)བརྐྱང་བ་ཕོ་བར་ལན་གསུམ་བརྡེག དེ་བཞིན་ཏུ་གྲུ་མོ་ཕན་ཚུན་ལ་
ལག་པ་གཡས་གཡོན་འཇུས་ཏེ་ལག་ངར་གཉིས་སྐྲ་མཚམས་སུ་ཕྱར་ཏེ་ཕོ་བར་ལན་གསུམ་
བརྡེག དེ་བཞིན་དུ་དཔུང་པ་གཉིས་ལ་ལག་པ་གཉིས་བསྣོལ་མར་འཇུས་ཏེ། གྲུ་མོ་གཉིས་
བརྩེགས། རོ་སྟོད་ཅུང་ཟད་སྒུར། གྲུ་མོ་མིག་གི་ཐད་ཙམ་དུ་བཏེགས་ཏེ། ཕོ་བར་ལན་གསུམ་
བརྡེག འདི་དག་ཐམས་ཅད་ལ་ཕོ་བ་(གཡས་གཡོན་དུ་)བསྐོར་ཞིང་མདུན་ཏུ་འཕུལ་ཐེངས་རེའི་
སྟེང་དུ་ཕྱི་ནས་བརྡེག་པ་རེ་ཡོང་བ་རེ་བྱེད། དེ་ལྟར་ན་རྡོར་བརྡམས་དང༌། ལག་ངར་དང༌། གྲུ་
མོ་བརྡེག་པའི་དབྱེ་བས་ཕོ་བའི་འཁྲུལ་འཁོར་གསུམ་མོ། །(ཁུ་ཚུར་བརླ་བཞག་) སྐེད་པ་གཡས་
གཡོན་དུ་འཁྱོག་གིས་བྱས་ནས། ཕྱོགས་གཅིག་རྩིབ་ལོགས་དང་སྟ་ཟུར་འབྱར་བ་ཙམ་དང༌། 
ཕྱོགས་གཅིག་ཤོས་སྒང་{དེ་[གིས་]ཡོང་བ་བྱས། རླུང་ཁ་སྦྱོར་ཡང་དེ་ཕྱོགས་སུ་འཕུལ་ཏེ། 
གཡས་གཡོན་དུ་གསུམ་གསུམ། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེད་སྒུར་གྱིས་དབྱེ་བས་མདུན་རྒྱབ་ཏུ་ལན་
གསུམ་གསུམ་སྟེ། རྐེད་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་གཅིག་གོ །ལག་པ་སར་བཙུགས་རྐང་པ་གཉིས་
མདུན་ཏུ་ཤད་ཀྱིས་བརྐྱངས། འཕོང་ཅུང་ཟད་བརྡེབ། ལག་པ་ཁུ་ཚུར་འདོམ་འཇལ་གྱི་ངང་
ནས། རྐང་སོར་རྣམས་ནས་རིམ་གྱིས་འཐེན། སོར་མོ་འཐེན་པའི་སྐབས་རྟིང་པ་ཕྱིར་ཕུལ། 
སོར་མོ་རེ་རེ་བཞིན་རྩེ་ནས་ཤོར་ཐབས་སུ་སོང་བའི་ཚེ། རྐང་སོར་བསྐུམས་ཤིང་རྐང་གཤོག་
ཐུར་དུ་དགུག ལྕོགས་ན་གཡས་གཡོན་མཉམ་དུ་འཐེན། མི་ལྕོགས་ན་(ལག་གཉིས་བཞག་རིས་ཀྱི་)
4-1-705


ཐུན་རེ་མོས་ལ་གཡས་གཡོན་རེ་མོས་ཀྱིས་སྔ་ཕྱི་ཡོང་བར་བྱ། དེ་ནས་ལག་པ་ཁུ་ཚུར་འཕོང་
གི་གཡས་གཡོན་དུ་བཙུགས་ནས་ལུས་བཏེག་པ་དང༌། རྐང་པ་བསྐུམ་པ་མཉམ་པོར་ཡོང་
བ་བྱས་ཏེ་(འཕོང་)བརྡེབ། (ལག་གཉིས་སྐྱེད་གཟེར་)དེ་མ་ཐག་ལངས་ཏེ་རླུང་འཁྲབ་བྱ།(༣) རྐང་པ་
བརྐྱང་བསྐུམ་གྱིས་(མདུན་དུ་)འཕྲ་ཚུལ་(༣༣)བྱ། ཡང་སྒུར་ཏེ། ལག་པ་གཉིས་ཁུ་ཚུར་མདུན་དུ་
བཙུགས། ཁ་སྦུབ་ཏུ་ལངས་ཏེ། རྐང་པ་གཉིས་རེ་མོས་ཀྱིས་འཕྲ(༣༣)འོ། །རྐང་བ་འཕྲ་ཚུལ་
ཐམས་ཅད་ལ་བརྐྱང་བའི་སྐབས་རྟིང་པ་དྲག་ཏུ་བརྒྱངས། རྐང་(མ་བསྐུམ་པའི་སྐབས་)སོར་(མོ་)
བསྐུམ་དགོས། དེ་ལྟར་ན། སོར་འཐེན་དང༌། རྐང་{འཕྲས་གཉིས་ཏེ་[འཕྲ་ལངས་འདུག་སྟེ།]
རྐང་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་གསུམ་མོ། །(སེམས་སྐྱིལ་འབེབ་བྱའོ) དེ་ནས་སྒལ་ཚིགས་ས་ལ་བཙུགས་
ཏེ། ཡན་ལག་བཞི་མཉམ་དུ་བརྐྱང་བསྐུམ་ལན་གསུམ་བྱེད་པ་དང༌། (གཅིག་ཡང་)རྒྱབ་འཕར་
ལན་གསུམ་སྟེ། སུག་བཞིའི་འཁྲུལ་འཁོར་གཉིས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ལྔ་ཚན་གཅིག བཞི་ཚན་
གཉིས། གསུམ་ཚན་གཉིས། གཉིས་ཚན་གཅིག གཅིག་པུ་གཅིག་སྟེ་རྣམ་གྲངས་སུམ་བཅུ་
ཡིན་ལ། ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་ཁྲུས་ཞེས་བྱ་བ་ངོ་བོ་འཁྲུལ་འཁོར་གཅིག་སྟེ། ཡན་ལག་ལྔ་
སྦྱོང་རྒྱས་པའོ། །སྲོག་རྩོལ་གྱི་སྐབས་སུ་ལུས་སྦྱོང་གཞན་མ་ལྕོགས་ན། འདི་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་
ཆོག་སྟེ། འཁྲུལ་འཁོར་འདི་ནི་འབྲོ་ལུགས་ཀྱི་བླ་མ་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་གདམས་པའོ། །
༈ རྩ་བའི་ལུས་སྦྱོང་ཉི་ཤུ་པ་ནི། དང་པོ་བཅའ་གཞིའི་ངང་ནས། ལག་པ་ཐལ་མོ་དང་
བཅས་པ་མདུན་དུ་ཤད་ཀྱིས་བརྐྱངས། ཐལ་མོ་མ་རེག་ཙམ་གཅུད། (སྟེང་འོག་གཡས་གཡོན་)དེ་
ནས་རྡོ་རྗེ་བསྡམས་པས་མཉེ་ཞིང་ཡང་གཅུའོ། །
གཉིས་པ་ནི། དེ་དང་འདྲ་བར་བཅའ་གཞིའི་ངང་ནས་ལག་པ་བརྐྱངས། ཐལ་མོ་
བརྡབས་ཏེ་རྡོ་རྗེ་བསྡམས་པ་བྱ། ཁ་ཕྱིར་བསྟན་ཏེ་བརྐྱང་ལ་ལག་པ་(གཡས་གཡོན་ལན་གསུམ་
བསྐོར་ཏེ་)གཅུད། དེ་མ་ཐག་(འདི་མན་འཆད་)ཁ་ནང་དུ་བསྟན་བྲང་ལ་གཅེར་ཞིང་ལག་ངར་གྱིས་
4-1-706


རྩིབ་ལོགས་བསྡམས་པ་ལན་གསུམ་མོ། །
གསུམ་པ་ནི། ཁུ་ཚུར་འདོམ་འཇལ་ཚུར་བསྡུས་ནས་བརླ་གཡས་པའི་སྟེང་དུ་ཁུ་ཚུར་
གཡོན་གྱི་སྟེང་དུ་གཡས་པ་བཞག ལག་ངར་མ་གུག་པའི་ངང་ནས་མཐོ་གང་ཙམ་གྱི་རྒྱ་ལ་
གཡས་གཡོན་དུ་ལན་གསུམ་གསུམ་བསྐོར། ཁུ་ཚུར་གཡས་གཡོན་སྤོས་ནས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བྱ། 
དེ་བཞིན་དུ་(གོ་བཟློག་ནས་) གཡོན་ལའང་བྱ། 
བཞི་པ་ནི། རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་ཁུ་ཚུར་བརླ་བཞག་འཆུན་དང་བཅས་པ་བྱ། དེ་འཕྲལ་ཁུ་
ཚུར་དཔྱི་མགོའི་ཐད་ཀྱི་ས་ལ་བཙུགས་ནས། འཕོང་དང་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཏེག་ཅིང༌། སྐྱིལ་ཀྲུང་
གི་མདུན་གྱེན་དུ་ཕྱོགས་པར་འཆུན་བཙལ་ནས། འཕོང་དང་སྐྱིལ་ཀྲུང་མཉམ་འབེབས་སུ་ས་
ལ་བརྟེན་པ་ལན་གསུམ། 
ལྔ་པ་ནི། བཅའ་གཞིའི་ངང་ནས། ལག་པ་མདུན་དུ་བརྐྱང་ཞིང་ཐལ་མོ་བརྡབ། དེ་ནས་
གཞུ་འགེངས་ཀྱི་ཚུལ་གཡས་གཡོན་ཏུ་སྤེལ་(༦)མར་བྱེད་ཅིང་ལུས་གཅུད་པའོ། །
དྲུག་པ་ནི། རྡོ་རྗེ་ཁུ་ཚུར་པུས་མོའི་སྟེང་ནས་ཡར་བཞར་ཏེ་བཞག་(བརླ་ཤ་)ཤ་དྲག་ཏུ་
བརྡབ། (དཔྱང་ཕྲག་)ལག་པ་ཐད་ཀར་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་བརྐྱངས། ལག་མཐིལ་པུས་མོ་ལ་བརྡབ་
པ་ལན་གསུམ། 
བདུན་པ་ནི། པུས་མོ་བཙུགས་ལ། ལག་པ་གཡས་སོར་མོ་བརྐྱང་བ་པུས་མོ་ནས་ཕྲག་
པའི་བར་དུ་ཡར་འཐེན། རྣ་བའི་རྒྱབ་ནས་བསྐོར། འགྲམ་པ་གཡས་པའི་ཐད་ཙམ་ནས་
ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་པུས་མོའི་ཐད་ཀར་འཕངས། (༣)འདི་སྐབས་རྐང་པའང་གཡས་པས་གཡོན་
པ་གནོན་གྱིན་འདུག དེ་བཞིན་དུ་གཡོན་ལའང་སྦྱར(པུས་མགོར་ལངས་)། (འདི་མན་ཆད་)ལག་པ་
གཡས་གཡོན་གཉིས་ཀར་དུས་གཅིག་ཏུ་གོང་བཞིན་འཐེན་ལ། ཕྲག་པ་ནས་བརྒྱུད། སྤྱི་
བོའི་ཐད་དུ་རྡོར་བསྡམས་བརྐྱང་ལ་ཐུབ་ཚད་དུ་ཕྱར་ཏེ། གསང་བའི་མདུན་དུ་བརྡེག་པ་ལན་
4-1-707


གསུམ། 
བརྒྱད་པ་ནི། རྡོ་རྗེ་ཁུ་ཚུར་ཀྱི་མཛུབ་ནུ་མའི་སྟེང་དུ་བཞག བར་ལྷུ་ཐད་ཀར་བརྒྱངས། 
གཡས་གཡོན་དབུས་གསུམ་དུ་གཅུད་པའི་ཚུལ་གྱིས་བྲང་དང༌། མགྲིན་པ་དང༌། གྲུ་མོ་རྣམས་
བསྐྱེད་དོ། །
དགུ་པ་ནི། བཅའ་གཞིའི་སྟེང་ནས། སྙིང་གར་རྡོ་རྗེ་ཁུ་ཚུར་མཛུབ་སྤྲད་དེ། མདུན་དུ་
བཞར་ནས། ལུས་ཁ་བུབ་བྱ་ཞིང༌། ས་གཞི་ལ་ཁུ་ཚུར་སླེབ་ཚད་དུ་ཕུལ། ཡང་ཚུར་དྲངས་ལ་
ལུས་བསྲང་སྟེ། སྙིང་ཁར་སླེབ་པ་ན། སྐྱིལ་ཀྲུང་ས་གཞི་དང་མ་བྲལ་བའི་ངང་ནས་ལུས་གན་
རྐྱལ་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ཁུ་ཚུར་ཡང་སྤྱི་གཙུག་གི་ཐད་ནས་ཕར་ས་ལ་གང་སླེབ་ཏུ་བརྐྱངས། 
དེ་ནས་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཏེག་ཅིང་བསྡམས་ནས་ཙོག་དེར་(པུས་མགོར་)ལངས་ཏེ། དེ་ལྟར་གཡས་
གཡོན་(ཁུ་ཚུར་བརྐྱང་བ་)དབུས་(ཡར་)གསུམ་དུ་བྱའོ། །
བཅུ་པ་ནི། བཅའ་གཞིའི་ངང་ནས་ལག་པ་ཁུ་ཚུར་བཅངས་ཏེ། གཡས་གཡོན་ཏུ་དྲག་ཏུ་
བརྐྱངས། འཆུན་དང་བཅས་ཏེ་རེ་མོས་སུ་སྐེད་པའི་རྒྱབ་ནས་བརྡུང་བའོ(༦)། །འདི་ལངས་
པའི་ངང་ནས་བྱེད་པའི་ལུགས་ཡོད་ཀྱང་སྐབས་འདིར་སྐྱིལ་ཀྲུང་གི་སྟེང་ནས་བྱ་སྟེ། བཅུ་
ཚན་དང་པོ་ས་ལ་བསྡད་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་རོ། །འདི་མན་ཆད་(བཅུ་པོ་)ཐམས་ཅད་ལ་རེ་རེའི་
མགོར་ལངས་ཏེ་རླུང་འཁྲབ་(༣)རེ་བྱ་ཞིང༌། རེ་རེའི་གཞུག་ཏུ་རླུང་བསྒྱུར་(ལག་གཉིས་འབོལ་སྟེག་ལ་
བཙུག རྐང་མགོ་གཉིས་སར་བཙུག་ནས་ལུས་བསྲེང་སྟེ། ལྟོ་བ་གཡས་བསྐོར་གཅིག གཡོན་བསྐོར་གཅིག སྟེང་འོག་གི་ཚུལ་དུ་
ལན་གཅིག བསྒྱུར་བའོ་གསུངས་)རེ་ཡང་བྱའོ། །
དེ་ལ་བཅུ་གཅིག་པ་ནི། ལངས་མ་ཐག་ལག་པ་གཡོན་རྒྱབ་དང༌། གཡས་མདུན་ནས་
བཏང་སྟེ། བརླ་གཡས་པའི་རྩ་བ་ནས་འཁྱུད་དེ། རྐང་པ་གཡོན་པ་ས་ལ་བཙུགས་པ་འཁྲབ་
ཅིང༌། གཡས་གཡོན་ཏུ་ལན་རེ་རེ་བསྐོར། སླར་ཡང་དེ་ཉིད་གཡོན་དུ་གོ་བཟློག་པའང་བྱ། 
4-1-708


ལག་པ་ཐུང་བས་མ་ཐུབ་ན། ལག་པ་གཡོན་པ་མདུན་ནས་བརླ་གཡས་(གཡོན་པ་ནང་གི་)པའི་
ཕྱིའི་ཕྱོགས་དང༌། གཡོན་གྱི་སྐབས་སུ་ལག་པ་གཡོན་པ་བརླ་གཡོན་པའི་ཕྱི་ཕྱོགས་ནས་
འཁྱུད་པས་ཆོག་གོ ། 
བཅུ་གཉིས་པ་ནི། ཁུ་ཚུར་དཔྱི་མགོའི་སྟེང་ནས་ཕྲག་པའི་བར་དུ་བཞར་ཞིང༌། དེ་ནས་
ལག་པ་སྟེང་དུ་ཐུབ་ཚད་དུ་བརྐྱངས་ནས། རྡོ་རྗེ་རྩེ་གཅིག་པའི་ཕྱག་རྒྱ་བཅས་ཏེ། གཡས་
(བསྐོར་༣)གཡོན་(བསྐོར་༣)དབུས་(ཡར་ཕུལ་)གསུམ་དུ་གཅུད་པའོ། །
བཅུ་གསུམ་པ་ནི། རྟིང་པ་གཡས་པས་རྐང་གཤོག་གཡོན་པ་མནན། ལག་མཐིལ་
གཡོན་པ་གྱེན་དུ་བསྟན་པའི་སྟེང་དུ་གཡས་པའང་གྱེན་དུ་བསྟན་པ་སྦྱར། གྲུ་མོའང་དེ་བཞིན་
དུ་བརྩེགས། ལག་མཐིལ་གྱི་སྟེང་དུ་གདོང་ཕྱོགས་པར་བྱས་ནས། སྐེད་པ་དང༌། སྟོད་སྒུར་
ཏེ་འཆུན་དང་བཅས་ཏེ་གཡོན་ཕྱོགས་སུ་ཅུང་ཟད་གཅུའོ། །དེ་བཞིན་དུ་(གོ་བཟློག་སྟེ་)གཡས་
ལའང་སྦྱར། 
བཅུ་བཞི་པ་ནི། ཁུ་ཚུར་ནུ་སྟེང་དུ་བཞག གྲུ་མོ་ཐད་ཀར་བསྲང༌། གྲུ་མོའི་རྩེ་མོ་གཡས་
དང་གཡོན་དང་གཉིས་ཀའི་རིམ་པས། མདུན་དང་རྒྱབ་ཏུ་ལན་གསུམ་གསུམ་གཡབ། དེའི་
ཚེ་ཕྲག་པ་གཅུད་ཅིང་དཔུང་པ་ནས་འཁྲུལ་འདོན་པར་བྱའོ། །
བཅོ་ལྔ་པ་ནི། ལག་པ་ཁུ་ཚུར་སྙིང་གར་བསྣོལ། འཕར་ཞིང་རྐང་པ་བགྲད། ལག་པ་
སྟ་ཟུར་དུ་(སོར་མོ་)བགྲད་ཅིང་བརྐྱངས། (ལག་པ་ཁུ་ཚུར་སྙིང་ག་ནས་ལན་གསུམ་མཐར་)དེ་ཉིད་གཡས་
གཡོན་དབུས་(ཡར་)གསུམ་དུ་འཆུན་བཙལ་བས་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་གཅུད། 
བཅུ་དྲུག་པ་ནི། (ཁུ་ཚུར་སྙིང་ཁར་བསྣོལ་)རྐང་པ་གཡོན་པའི་མཐིལ་གྱིས་གཡས་ཀྱི་བརླའི་
རྩེ་མོ་ནས་བརྩམས་ཏེ། བོལ་ཚིགས་ཀྱི་བར་དུ་རྐང་ངར་ལན་གསུམ་བཤུད། དེ་བཞིན་དུ་
གཡོན་ལའང་བྱ། འདི་ལ་རྐང་གཤོག་ནས་ལག་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཐེན་ཞིང༌། བརླ་ནས་རྐང་
4-1-709


ངར་བཤུད་པའི་སྐབས་ལག་པ་གཉིས་ཀྱིས་རྐང་ངར་གཅིག་ཤོས་བཤུད་པའི་ལག་ལེན་ཡང་
སྣང༌། 
བཅུ་བདུན་པ་ནི། ལངས་ཏེ་མདུན་དུ་(རྐང་བས་)འཕྲ་བ་ལན་གསུམ། 
བཅོ་བརྒྱད་པ་ནི། ལག་པ་གཡས་པས་རྐང་པ་གཡོན་གྱི་བརླའི་ནང་ནས་གསང་བའི་
གཡོན་དུ་འཁྱུད། གཡོན་པས་ཕྱི་ནང་འཁྱུད་དེ་ལག་སོར་བསྣོལ་(བ་ཡར་བཤུད་)རྐང་པ་གཡས་
པའང་གཡོན་གྱི་ཕྱི་ནས་རྐང་ངར་བསྣོལ་ཏེ་གཡོན་དུ་ས་ལ་བཙུགས། (༣) ལུས་གཡས་སུ་
གཅུད། དེ་བཞིན་དུ་གཡས་ལའང་རིགས་འགྲེའོ། །
བཅུ་དགུ་པ་ནི། ལག་པ་གཉིས་ཐལ་མོ་བརྡབས་ཏེ། ཐལ་སྦྱར་ཤིན་ཏུ་བརྐྱང་བ་གསང་
བའི་ཐད་ནས་འཆུན་དང་བཅས་ཏེ་སྣ་རྩེའི་བར་དུ་བཏེག་ལ། ཡང་ཐུར་དུ་ཐལ་མོ་ཁ་ཕྱེ་ནས་
ཤུགས་དང་བཅས་ཏེ་ལྷོད་ཀྱིས་བཏང་ངོ༌། །
ཉི་ཤུ་པ་ནི། ལག་པ་སྐེད་གཟེར་བྱས། རྐང་པ་གཡས་པ་མདུན་དུ་གཡས་དང་རྒྱབ་
གསུམ་དུ་འཕྲ། གཡོན་པའང་མདུན་དང༌། གཡོན་དང༌། རྒྱབ་གསུམ་དུ་འཕྲ་སྟེ། རེ་རེའང་
ལན་གསུམ་གསུམ་{མོ། །}དེ་ལྟར་ཉི་ཤུ་པོ་དེ་རྣམས་རིམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཚར་གཅིག་དང༌། 
ལུགས་ལ་ཟློག་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཚར་གཅིག་དང༌། བཅུ་ཚན་སྔ་(མ་དང་)ཕྱི་(མ་)གཉིས་སྤེལ་(ཚེ་
དང་པོ་དང་ཕྱི་མའི་དང་པོ་གཉིས་སྤེལ། དེའི་རིགས་འགྲེས་རླུང་ཁུག་གཅིག་གམ་མི་ནུས་ན་བཅའ་གཞི་བཅས་རླུང་གཉིས་བྱའོ་)
ནས་ཚར་གཅིག་སོགས་བྱའོ། །
༈ ཡན་ལག་གི་འཁྲུལ་འཁོར་གནས་ཀྱི་སྦྱང་བའམ། དབང་པོ་སྦྱང་བ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་
པ་ནི། རྣ་བ་གཡས་གཡོན་གཉིས་ནས་མཐེབ་མཛུབ་ཀྱིས་འཇུས་ནས། ཕྱི་བསྐོར་(༣)ནང་
བསྐོར་(༣)(དེ་ནས་སོར་མོ་གཉིས་ཀྱིས་)མདུན་རྒྱབ་སྟེང་འོག་ཏུ་སྤྲུགས་པ་ལན་གསུམ་གསུམ་བྱ་སྟེ་
དང་པོའོ། །
4-1-710


(སེམས་སྐྱིལ་ཁུ་ཚུར་བརླ་བཞག་དམིགས་གསལ་མེད་པ་རྣམས་འདྲ་)མིག་གཉིས་གཡས་གཡོན་དུ་ལན་
གསུམ་གསུམ་བསྐོར་ཞིང༌། སྟེང་འོག་དང༌། གཡས་གཡོན་དུ་(སྤེལ་མ་)ལན་གསུམ་གསུམ་
བལྟ་ཞིང་སྒྲིལ་བ་ནི་གཉིས་པའོ། །
གཡས་ཀྱི་སོར་མོ་བཞིས་སྣའི་རྩ་བ་མཉེས། མཐེ་བོང་མཛུབ་མོ་བཀུག་པས་སྣ་བུག་
བསྡམས་ཏེ་(གཡས་གཡོན་)བསྐོར་ཞིང་(༣༣)སྤྲུག དེ་རྗེས་སྣ་འཕུར་དེ་བཞིན་དུ་གཡོན་པས་ཀྱང་
བྱ་སྟེ་གསུམ་པའོ། །
ཁ་གདངས་ཏེ་ལྕེ་སྒྲིལ་ཞིང་བརྐྱངས་ལ་གཡས་གཡོན་(བསྐོར་)དབུས་(ཐད་གཅིག་)གསུམ་དུ་
ཤུགས་གཅུད་པ་ལན་གསུམ་སྟེ་བཞི་པའོ། །
མགོ་དྲག་ཏུ་སྤྲུག་པ་ལན་གསུམ་བྱ་སྟེ་ལྔ་པའོ། །
དེ་བཞིན་དུ་གཡས་གཡོན་དུ་རྣ་བ་དཔུང་པ་ལ་རེག་ཅིང་གདོང་ཕྱིར་ཕྱོགས་ཏེ་གཅུ་བ་
དང༌། མདུན་དུ་ལན་མང་དུ་(༧)བཀུག་སྟེ་(མགོ་)གཡས་གཡོན་དུ་གསུམ་གསུམ་བསྐོར་བ་ནི་
དྲུག་པའོ། །
རྡོ་རྗེ་བསྡམས་པ་སྤྱི་གཙུག་ཏུ་བརྡེག་ཅིང་སྤྱི་བོ་ནས་སྐྲ་མཚམས་ཀྱི་བར་(བསྐོར་ཞིང་)ལན་
གསུམ་དུ་མཉེ་བ་ནི་བདུན་པའོ། །
ལག་པ་གཉིས་(གཡས་སྟེང་གཡོན་འོག་ཁ་བུབ་ཏུ་བྱས་)བརྩེགས་པས་ལྟག་པ་སྟེང་འོག་(༦)གཡས་
གཡོན་དུ་ལན་དྲུག་མཉེ་བ་ནི་བརྒྱད་པའོ། །
དེ་བཞིན་དུ་རྡོ་རྗེ་བསྡམས་པས་མུར་གོང་གཡས་གཡོན་གྱི་མཐར་ཐུག་པར་དཔྲལ་བའི་
སྟེང་འོག་ཕན་ཚུན་དུ་འཕུར་ཞིང་བཙུར་བ་ནི་(༦)དགུ་པའོ། །
གོང་རྩ་སྦྱོང་གི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་ལྟར་དཔུང་པ་(རྣམས་)བསྐོར་བ་ནི་བཅུ་པའོ། །ལག་
པ་གཡས་གཡོན་མཆན་ཁུང་གཡས་གཡོན་དུ་བསྣོལ་ཏེ། སོར་མོ་ལྔས་མཆན་ཁུང་མཉེ་ཞིང་
4-1-711


བཙིར་བཞིན་(བཤུད་ལ་)རོ་སྟོད་གཅུད་པ་ནི་བཅུ་གཅིག་པའོ། །
དེ་བཞིན་དུ་ནུ་མ་གཉིས་ལའང་སྦྱར་ཏེ་(བཤུད་པ་ནི་)བཅུ་གཉིས་པའོ། །
ལྟེ་བའི་གཡས་གཡོན་ནས། ཁུ་ཚུར་གཉིས་ཀྱི་བཟུང་སྟེ་(གཡས་གཡོན་དུ་༣༣)བསྐོར་ཞིང༌། 
ནང་གི་རླུང་དང་བཅས་བསྐྱོད་པ་ནི་བཅུ་གསུམ་པའོ། །
ཁ་བཙུམ་སྟེ་མཆུ་གཡས་(༣)གཡོན་(༣)དུ་བསྐོར་ཞིང་གཅུ་བ་དང༌། ཁ་བགྲད་ཅིང་སོ་
བསྒྲིགས་ལ་སོ་གཡས་གཡོན་དུ་གཅུད་(པ་སྤེལ་བ་༦) དེ་ནས་(ཁ་གདང་ཞིང་ལྕེ་བརྐྱང་བ་༡)སེང་གེའི་
གཡལ་བྱེད་པ་ནི་བཅུ་བཞི་པའོ། །
ལྐོག་མས་ཨོལ་མདུད་མནན་ཏེ་གཡས་གཡོན་དབུས་(སུ་ཡར་འཐེན་)གསུམ་དུ་གཅུད། 
(མགོ་)སིལ་ལི་ལི་སྤྲུག་པ་ནི་བཅོ་ལྔ་པའོ། །
ལག་པ་གཉིས་ཁུ་ཚུར་མདུན་དུ་ས་ལ་བཙུགས། བྲང་གཡས་གཡོན་དུ་གཅུད་ཅིང་སྐྱེད་
(མདུན་དུ་དགྱེ་ཞིང་)སྒུར་བྱ། ཡང་ལག་པ་རྒྱབ་ཏུ་བཙུགས་ཏེ་སྐྱེད་ཀྱིས་བྱས་ནས་གཡས་གཡོན་དུ་
གཅུད། སྟེགས་བུའི་སྟེང་དུ་སྦོ་བཞག་ལ་བརྡེབ་པའམ། ནུ་ཁར་ཁུ་ཚུར་བརྡེག་པའི་ཧ་འདོན་
བྱ་སྟེ་(སྔ་མ་རྣམས་བཞི་ཚན་ལྟ་བུ་དང་གོང་བཅུ་གསུམ་ནས་བཅུ་དྲུག་གི་བར་རླུང་ཁུག་གཅིག་གིས་ཧ་འདོན་བྱས་ནས་རླུང་
རྔུབ་སྟེ་འབེབ་ཆུང་)བཅུ་དྲུག་པའོ།། 
(ཁུ་ཚུར་སྙིང་ཁར་བསྣོལ་ཏེ་)ལངས་ནས་རྐང་པ་བགྲད་ལ་དཔྱི་མགོ་གཡས་གཡོན་དུ་གཅུད་པ་
ནི་བཅུ་བདུན་པའོ། །
དེ་ཉིད་ལས་འོག་སྒོ་འབྱེད་འཛུམ་དྲག་ཏུ་བྱེད་ཅིང༌། (འདོམ་འཇལ་བྱས་ཏེ་)འཕོང་ཚོས་དང་
གཞུག་ཆུང་ཁུ་ཚུར་གྱིས་རེ་མོས་བརྡུང་(བ་ལན་སྤེལ་བ་གཉིས་བྱ་)བ་ནི་བཅོ་བརྒྱད་པའོ། །
བརླ་གཉིས་ཁུ་ཚུར་གྱིས་(མང་དུ་)བརྡུང་ཞིང་བཤུད་(༡)པ་ནི་བཅུ་དགུ་པའོ། །
བྱིན་པ་གཉིས་ལ་དེ་བཞིན་དུ་བྱེད་པ་ནི་ཉི་ཤུ་པའོ། །
4-1-712


བོལ་གོང་གཉིས་ལ་དེ་ལྟར་བྱེད་པ་ནི་ཉེར་གཅིག་(ལངས་པ་ལྔ་ཚན་རླུང་ཁུག་གཅིག་)པའོ། །
(བཞེངས་ཏེ་)པུས་མོའི་ལྷང་ང་གཉིས་ནས་ལག་པས་བསྡམས། ལྟོ་བ་གཡས་(༣)གཡོན་(༣)
དུ་དྲག་ཏུ་བསྐོར། འཕོང་སྟན་ལ་ཕེབས་པ་བརྡེབ་ཅིང་རྐང་བ་བརྐྱངས། ཡང་པུས་མོ་ནས་
འཇུས་ལྟོ་བ་(གཡས་སྐོར༣ གཡོན་སྐོར༣ ཡར་)བསྐྱོད་དེ་ཉེར་གཉིས་པའོ། །
(རྐང་སོར་མཐེབ་བཅས་འཇུ་བཞེང་ཞིང་བསྡམ་ནས་) དེ་ཉིད་དང་འདྲ་བ་ལས་ལྟོ་བ་བསྐྱོད་པའི་ཚབ་
ཏུ་ཧ་ཧཀ་ཅེས་རླུང་ཕྱི་ལ་བུས་ཤིང༌། ལུས་འདར་སིལ་གྱིས་སྤྲུགས་ཏེ་ཉེར་གསུམ་པའོ། །(ཚན་
གཉིས་རླུང་ཁུག་གཅིག་གམ་)
ཁུ་ཚུར་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱབ་ཀྱི་སྐེད་པ་དྲག་ཏུ་བརྡུང་ཞིང༌། དེ་རྗེས་མགོ་ལུས་ཐམས་ཅད་
ལན་གཅིག་བྱུག་པ་ནི་ཉེར་བཞི་པའོ། །(ཡར་བསྣན་པའམ་རླུང་ཁུག་གཅིག)
བཅུ་བདུན་པ་ནས་ཉེར་གཅིག་པའི་བར་ལངས་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ནས་གཉིས་པོ་ལངས་
འདུག་གཉིས་ཀ་དང༌། ལྷག་མ་འདུག་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་རོ། །ཉེར་གསུམ་པའི་སྐབས་སུ་
པུས་མོ་ནས་མི་འཇུ་བར་རྐང་སོར་གྱི་རྩེ་ནས་འཇུས་ན། ན་ག་(ནི་རྐང་སོར་བརྒྱད་དང་)ར་དང༌། 
(རྐང་པའི་མཐེ་བོང་གཉིས་)མ་རུའི་གནས་སྦྱང་བ་ཚང་བར་འགྱུར་བས་ལེགས་སམ་སྙམ་པ་ནི་ཁོ་
བོའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའོ། །
དེ་ལྟར་ན་རྩ་བ་ཉི་ཤུ་དང༌། ཡན་ལག་ཉེར་བཞི་སྟེ་བཞི་བཅུ་ཞེ་བཞི་པོ་དེ་དག་ནི། 
དཔལ་ཆེན་རྒ་ལོའི་མན་ངག་སྟེ། དེའི་དངོས་སློབ་ཁམས་པ་རྡོར་རྒྱལ་དང༌། ཞང་མཚལ་པ་
བརྩོན་འགྲུས་གྲགས་པ་གཉིས་ཀྱིས་སོ་སོར་ཡི་གེ་མཛད་པའི་དུས་འཁོར་སྦྱོར་དྲུག་གི་མན་
ངག་དང༌། ས་སྐྱ་བ་ཆེན་པོའི་ཀྱཻ་རྡོར་སྦྱོར་དྲུག་གི་མན་ངག་སྟེ། གསུམ་ཀ་ཁུངས་མཐུན་པས་
ཡན་ལག་དྲུག་པོའི་སྔོན་འགྲོ་ཡིན་པས་སྔོན་འགྲོ་ཉི་ཤུ་པ་ལ་སོགས་པའི་མིང་ཐོགས་པ་ཡིན་
གྱིས། ཕྱིས་ནཱ་རོ་ཆོས་དྲུག་དང༌། ལམ་འབྲས་ཀྱི་དཔེ་བུམ་ནའང་རྩ་བའི་འཁྲུལ་འཁོར་ཉི་
4-1-713


ཤུ་བཅུག་པ་ནི། ཉེར་མཁོ་ཐུན་ཚགས་བསྡུས་པ་ཡིན་པ་ཤེས་པར་བྱའོ། །(རྗེ་)ཕག་(མོ་)གྲུ་(པ་
)ནས་བརྒྱུད་པ་རྒ་ལོའི་སྦྱོར་དྲུག་ལ་སྔར་བཤད་བཞི་བཅུ་རྩ་བཞི་པའི་འཕྲོས་ལ། དང་པོ་
རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་སྟེ། །ཞེས་པ་ནས། ཉི་ཤུ་སོར་མོའི་རྩེ་ནས་དྲངས་ཀྱི་བར་འཁྲུལ་འཁོར་
ཡན་ལག་ཉི་ཤུ་ད་དུང་ཡོད་ནའང༌། བདག་གི་བླ་མ་དམ་པ་རྣམས་ཕྱག་ལེན་མི་མཛད་ཅིང༌། 
མཁས་མཆོག་བུ་སྟོན་ཆེན་པོས་མཛད་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་གྱི་ཐོ་ན་ལུས་སྦྱོང་ཞེ་བཞིའི་གཞུག་
ཏུ། བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲའི་མན་ངག་ཡིན་གསུངས་པའི། མགོ་བོ་སྐོར་ཞིང་མགོ་བོ་འཐེན། །ཞེས་པ་
ནས། རླུང་གི་ཞགས་པ་འཕེན་དང་ལྔ། །ཞེས་པའི་བར་ཁྱབ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རླུང་ལྔ་སྦྱོང་
བའི་ཐ་སྙད་མཛད་པ་ཡོད་ཅིང༌། དེའི་འཕྲོས་ལ། ཐམས་ཅད་མཉེ་ཞིང་སྟེང་གསུམ་བརྐྱང༌། །
ཞེས་སོགས་བརྒྱུད་པ་ཐ་དད་ལས་བྱུང་བའི་འཁྲུལ་འཁོར་ཐོར་བུ་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་
བསྡུས་པ་མང་རབ་དང་བཅས་པ་ཡོད་ཀྱང༌། རྩ་སྦྱོང་ཆེན་མོ་ལ་སོགས་པ་སྔར་བཤད་པ་
དང༌། ད་འཆད་འགྱུར་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་དེ་དག་གི་གནད་རྣམས་ཕལ་ཆེར་འདུས་ཤིང༌། ཕྱག་
ལེན་གྱི་རྒྱུན་མ་ཐོབ་པས་འདིར་མི་འབྲིའོ། །
༈ ཡང་གནད་ཀྱི་སྦྱོང་བ་བཅུ་གཉིས་པའམ་བཅུ་བཞི་པ་ནི། རྡོ་རྗེའི་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅའ། 
ཁུ་ཚུར་འཕོང་ཚོས་གཡས་གཡོན་ཐད་ཀྱི་ས་ལ་བཙུགས། ལུས་བཏེག་སྟེ་(རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་)གཡས་
གཡོན་དུ་གཅུད་ཅིང་བརྡེབ་པ་(༣)ནི་དང་པོའོ། །
རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་གི་སྒྱིད་ཁུང་(གཉིས་)ནས་ལག་པ་བཏང༌། ཁུ་ཚུར་ས་ལ་བཙུགས། སྐྱིལ་
ཀྲུང་བཏེག་ཅིང་བརྡེབ་པ་ནི་གཉིས་པའོ། །དེ་གཉིས་སྡོད་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་རོ། །
རྐང་པའི་མཐེ་བོང་ངམ། བྱིན་པ་ནས་ལག་པས་བཟུང༌། ལངས་ཤིང་འཆུན་དང་བཅས་
པས་(འཕོང་དང་བཅས་པ་)ས་ལ་བརྡེབ་པ་ནི་གསུམ་པའོ། །
ལངས་ཏེ་རྟིང་འཁྲབ་(༡)བྱས། ཁུ་ཚུར་དཔྱང་ཕྲག་བརྡེབ། ཡང་(མདུན་ཐད་དུ་)ཁུ་ཚུར་
4-1-714


བརྐྱངས། (རྟིང་འཁྲབ་ནས་)ལན་གསུམ་(༩)བྱ་སྟེ་བཞི་པའོ། །དེ་གཉིས་ལངས་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་
རོ། །
རྒྱབ་གཞུང་ས་ལ་བཙུགས་ཏེ། ལག་པ་གཡས་གཡོན་ཁུ་ཚུར་བཅངས་ནས་བརྐྱང་
བསྐུམ་བྱེད་ཅིང༌། ལག་པ་བརྐྱང་བ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། རྐང་མཐིལ་ལ་སོགས་ལ་དྲག་ཏུ་
བརྡེབ་(༤)པ་ནི་ལྔ་པའོ། །ཉལ་བའི་འཁྲུལ་འཁོར་རོ། །ལྔ་པོ་དེ་རྣམས་རེ་རེ་ལའང་རླུང་ཁ་
སྦྱོར་དུ་བཟུང་བའི་ངང་ནས་བྱེད་པ་དང༌། ཧཱ་རིང་འདོན་པ་དང༌། ཧ་ཐུང་འདོན་པས་བྱེད་པ་
སྟེ། རླུང་གནད་ཀྱི་དབྱེ་བས་གསུམ་གསུམ་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་རྣམས་བི་བྷུ་ཏིའི་རིང་བརྒྱུད་
མན་ངག་གོ ། 
ལག་པ་གཉིས་རྒྱབ་ནས་བསྣོལ་ཏེ། རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་གི་མཐེ་བོང་གཡས་གཡོན་ནས་
འཐེན། ལུས་(ཡར་)སྐྱེད་ཅིང་(མར་)སྲུབས་ལ། ཐོག་མར་འཕོང་བཙུགས་ཏེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་བརྡེབ། 
དེ་ནས་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཙུགས་ལ་འཕོང་བརྡེབ་སྟེ་དྲུག་པའོ། །
རྐང་པ་གཉིས་དཔུང་པའི་རྒྱབ་ངོས་ནས་ལྟག་པར་བསྣོལ། ལག་པ་གཉིས་བརླའི་རྩ་བ་
ནས་མདུན་དུ་ཁུ་ཚུར་བཅངས་པ་རླུང་ཁ་སྦྱོར་གཡས་གཡོན་དུ་འཆུན་དང་བཅས་པས། རྒྱབ་
ས་ལ་སྐྱུར་ཐབས་སུ་འབེབས་ཤིང༌། ཡང་གཡས་གཡོན་དུ་གཅུད་ནས་ལངས་ཏེ། བདུན་
པའོ། །འདི་གཉིས་རྒྱུད་ཀྱི་དངོས་བསྟན་ལས་འབྱུང་ཞིང༌། མན་ངག་བརྒྱུད་པ་ཐམས་ཅད་
ལགས་སོ། །(འདིར་སྔར་གྱི་ཉི་ཤུ་པའི་ལངས་བའི་འཁྲུལ་འཁོར་བཅུ་པོ་མ་གཏོགས་འདི་དག་འདུག་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་
བཞིན་ལགས། རླུང་འཁྲབ་སོགས་མེད།)
དང་པོར་(སེམས་སྐྱིལ་)སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅས་ཏེ་ཁུ་ཚུར་བརླའི་འཕྲ་མཚམས་སུ་བཞག རླུང་
ཕོ་སྟོད་དུ་བསྡིགས་ཏེ་ལྟོ་བ་ཚིགས་པ་ལ་བཅེར་ནས་(རླུང་)གཡས་གཡོན་དབུས་གསུམ་དུ་
(ཐམས་ཅད་གཡས་བསྐོར)ལན་བདུན་བདུན་བསྐོར་ཞིང༌། རླུང་དགྲམ་(དེ་ལུས་ཐམས་ཅད་སྤྲུགས་པ་)ལན་
4-1-715


གསུམ་བྱ། དེ་ནས་ལངས་ཏེ་འདོམ་འཇལ་གྱི་མཐར་ཁུ་ཚུར་གཤིབས་ཏེ་ས་ལ་བཙུགས། (ཁུ་
ཚུར་མདུན་དུ་ཕྱིར་བསྟན་)ལག་ངར་གཤིབས་ཏེ་བསྲངས། གྲུ་མོའི་སྟེང་དུ་ཕོ་བ་བཀལ། རྐང་པ་
བརྐྱངས་ལུས་བཏེག་སྟེ་རླུང་ཕོ་བར་(ཡར་)སྒྲིལ། མགོ་རྐང་རེ་མོས་སུ་ས་ལ་རེག་པར་(༦)བྱ་སྟེ་
བརྒྱད་པའོ། །
སྒལ་ཚིགས་ས་ལ་བཙུགས་ཤིང༌། རྐང་ལག་བཞི་ནམ་མཁར་མཉམ་དུ་འཕང་ཞིང༌། ཧ་
ཞེས་དྲག་ཏུ་འདོན་པ་ལན་དགུའི་བར་དུ་བྱེད་པ་ནི་དགུ་པའོ། །
རྐང་པ་ཟླུམ་པོའི་སྟབས་ཀྱིས་ལངས། མཐེ་བོང་སྟ་ཟུར་གྱི་རྒྱབ་དང༌། སོར་མོ་བཞིས་
མཁལ་མའི་མདུན་འོག་ནས་བརྡེག་རླུང་ཕྱིར་བུས་ཏེ། སྟོད་སྨད་ཆབ་གཅིག་ཏུ་གཡས་གཡོན་
དུ་གཅུད་པ་ནི་བཅུ་པའོ། །
རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་རྐང་མགོ་གཡས་གཡོན་བརླའི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་ཐོན་པར་བྱ། རྡོ་རྗེ་བསྡམས་
པའི་མཐེ་བོང་(གཉིས་སོ་སོར་ཕྲལ་པའི་ངང་)གིས་གཡས་གཡོན་དུ་སྐ་རགས་འཆིང་ཚུལ་བྱེད་ཅིང་
ལུས་ཡོངས་རྫོགས་གཡས་གཡོན་དུ་ལན་གསུམ་(༦)བསྐོར། ལག་པ་གཡས་གཡོན་གཉིས་
མདུན་རྒྱབ་གང་རུང་དུ་བསྣོལ་ནས་རྐང་མགོ་ལ་འཇུས། ལྟག་པ་སྐྱེད་དེ་(གཡས་གཡོན་ལུས་མར་)
སྲུབས་པ་ནི་བཅུ་གཅིག་པའོ། །བཞི་པོ་དེ་དག་ནི་པཎ་ཆེན་ཟླ་མགོན་གྱི་མན་ངག་གོ ། 
དང་པོར་སྙིང་གར་འཁྱུད་རྒྱ་བྱས་ལ་(ཁུ་ཚུར་)གཡས་གཡོན་དུ་(སྤེལ་བ་༣)གཅུད། སྟེང་གི་
རླུང་གཡས་གཡོན་དུ་གནོད་འཐེན་བྱ་(བ་སྤེལ་བ་༦)དེ་ནས་གན་སྐྱལ་དུ་འདུག་ལ་རྐང་པ་ཉྭ་
བཞི་བསྒྲིམས་ཏེ་བརྐྱང་བསྐུམ་དལ་བུས་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་བྱེད་ཅིང༌། བརྐྱང་པའི་ཚེ་ཐུར་སེལ་
གློད། བསྐུམ་པའི་ཚེ་འཐེན་ཏེ་(༣)བཅུ་གཉིས་པའོ། །འདི་ནི་པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱི་ནས་བརྒྱུད་པ་
དཔྱལ་ལུགས་ཀྱི་མན་ངག་གོ །དེ་ལྟར་བཅུ་གཉིས་སམ། ཡང་གཉིས་བསྣན་པ་ནི། ལངས་
ཏེ་རླུང་འཁྲབ་བྱས། འདོམ་འཇལ་བསྐོར་ནས་རྐང་གཉིས་བར་དུ་ཁྲུ་གང་བཞག ལག་པ་
4-1-716


པུས་མོ་ལ་འཇུས། (པུས་མགོ་)གཡས་གཡོན་དུ་གཅུད་ནས། (སྤེལ་བ་༦) ཐུར་དུ་འབེབས་པའི་
སྐབས་རྐང་པ་མ་གུག་པར་བརླ་དང་བྱིན་པ་འཕོང་རྣམས་དུས་གཅིག་ཏུ་བསྡེབ། འདི་ལ་གླིང་
བཞི་གཅུད་འབེབས་ཟེར་ཏེ་བཅུ་གསུམ་པའོ། །ལུས་ཙོག་པུ་ལག་པ་གཡས་གཡོན་རྐང་པའི་
ཕྱི་ནས་བཏང་སྟེ། རྐང་པའི་སྒྱིད་ཁུང་ནས་སོར་མོ་བཞིས་འཇུས། རླུང་ཁ་སྦྱོར་དྲག་པོ་དང༌། 
སྐེད་པ་སྐྱེད་སྒུར་གཡས་འཐེན་གཡོན་འཐེན་གྱི་ངང་ནས་ལག་པས་ཡར་འཐེན། རྐང་པས་
མར་གནོན་པ་(སྤེལ་བ་)ནི། གླིང་བཞི་གཅུད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་བཅུ་བཞི་པའོ། །ཕྱི་མ་འདི་ལ་འཕོང་
སྟེགས་བུའི་སྟེང་དུ་བཞག རྐང་མཐིལ་གཉིས་རྟེན་མེད་ཀྱི་ངང་ནས་གོང་བཞིན་བྱས་ནས་
འཆུན་ཆེ་བར་འོང༌། འདི་གཉིས་(ཨོ་རྒྱན་)བསྙེན་སྒྲུབ་ཀྱི་ནང་གི་དེ་དང་ཕལ་ཆེར་འདྲ་བས། 
དེ་ལས་བླངས་སམ་སྙམ་མོ། །དེ་ལྟར་ན་རྩ་སྦྱོང་ཆེན་མོ་ནས་བརྩམས་ཏེ། འདི་ཡན་ཆད་ལ་
འཁྲུལ་འཁོར་ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་ཡོད་དེ། ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྲོག་རྩོལ་དང་འཛིན་པའི་སྐབས་སུ་
ཉེ་བར་མཁོ་བ་ལུས་དག་པར་བྱེད་པ་དང༌། གེགས་སེལ་བ་དང༌། བོགས་འདོན་དུ་འགྱུར་བ་
སྣ་ཚོགས་ཏེ། འདི་རྣམས་ཆ་ཚང་བར་ཉིན་དང་ཉིན་ལ་མ་འཆག་པར་བྱེད་ཅིང༌། བུམ་པ་ཅན་
ལ་ནན་ཏན་དུ་བསྒྲུབས་ན་ནད་རྙིང་པ་ཐམས་ཅད་འབྱང་བ་དང༌། གསར་པ་མི་སྐྱེད་པར་ཐེ་
ཚོམ་མེད་ཅིང་མྱོང་བས་གྲུབ་ལ། ལས་ཀྱི་ལྷོངས་བདོ་བ་ཡིན་ན་མ་རྟོགས། སྒོམ་གེགས་ཀྱང་
རྙིང་པ་ཐམས་ཅད་སེལ་ཞིང༌། གསར་པ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །
དེ་དག་གི་བར་བར་དུ་ལུས་སྦྱོང་སྤྱི་འགྲོས་ལ་དགོས་པའི་འབེབས་ཀྱི་རིགས། རྡོ་རྗེ་
སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅས་ལག་པ་པུས་མོ་ལ་བཀབ་སྟེ། འཕོང་བཏེག་ཅིང་བརྡེབ་པ་དང༌། (རྡོ་རྗེ་ལག་
པ་ཁུ་ཚུར་སྙིང་ཁར་བསྣོལ་)སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅས་པ་འཕག་ཅིང་བརྡེབ། ལག་པ་ཡང་(གཡས་གཡོན་རིམ་པའི་
)མགོ་ལ་བསྐོར་ཞིང་སྤྲུགས་པ་དང༌། སྐྱིལ་ཀྲུང་གི་ངང་ནས་པུས་མོ་བཙུགས་ནས་ལངས་
པ་དང༌། ལག་པ་ཁུ་ཚུར་ནམ་མཁར་འཕང༌། འཕོང་ས་ལ་བརྡེབ་པ་དང༌། ཁུ་ཚུར་ནུ་སྟེང་དུ་
4-1-717


བརྡེབ་པ་སྟེ། འབེབས་ཆུང་ཉིད་ལས་ཕྱེ་བའི་ཆུང་འབྲིང་ཆེན་པོ་གསུམ་ཡིན་ལ།(རླུང་ཁུག་གཅིག་
དེ་ལན་བདུན་)དེ་བཞིན་དུ་འབེབས་འབྲིང་པོ་(ལག་པ་ཁུ་ཚུར་སྙིང་གར་བསྣོལ་རྐང་བ་)བརྐྱང་(བ་དང་སེམས་
སྐྱིལ་གྱི་)བསྐུམ་(པ་)གཉིས་དང༌། (རླུང་ཁུག་གཅིག་དེ་༧)འབེབས་ཆེན་པོ་བརྐྱང་(སེམས་སྐྱིལ་)བསྐུམ་
(པ་རྡོ་རྗེའི་)སྐྱིལ་ཀྲུང་སྟེ། གསུམ་ལའང་བསླབ་བར་བྱའོ། །(རླུང་ཁུག་གཅིག་དེ་བདུན་ལྟ་བུའོ) དེ་ལྟར་
ན་འཁྲུལ་འཁོར་དྲུག་ཅུ་རེ་ལྔ་སྟེ། སྲོག་རྩོལ་དང་འཛིན་པའི་འཁྲིད་ཐོབ་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་
པར་བྱའོ། །ཨི་ཐི། 
ན་མོ་གུ་རུ། རྗེས་དྲན་གྱི་འཁྲིད་བླ་མའི་ཞལ་ལུང་དང་བཅས་པ་ལེགས་པར་ཐོབ་ན། 
འཁྲུལ་འཁོར་འདི་རྣམས་ཀྱི་ལག་ལེན་ཚིག་གི་འགྲེལ་པ་དང་བཅས་ཏེ་སྦྱིན་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་
དང་པོ་སྦྱོར་བ་དྲུག་ལྡན་ནི། བཅའ་གཞིའི་ངང་ནས། ཁ་བུབ་ཏུ་པུས་མོ་བསྐུམས་ཤིང་གྲུ་མོ་
ས་ལ་བཙུགས།(༡) ལག་པ་གཉིས་རྡོ་རྗེ་ཁུ་ཚུར་མགུལ་དུ་བསྣོལ།(༢) ལུས་ཉྭ་བཞི་བསྒྲིམས། 
འོག་སྒོ་གློད། ལྟོ་བ་ཚིགས་པ་ལ་གཅེར།(༣) ལྕེ་སྒྲིལ་ཞིང་རྐན་ལ་གཏད།(༤) ལྟག་པ་བསྲང་
སྟེ། མིག་གཙུག་ཏོར་དུ་བལྟ།(༥) ཧུཾ་དང་ཧལ་(༦)ཞེས་བརྗོད་དེ་སྦྱོར་བ་དྲུག་དང་ལྡན་པར་བྱ། 
(རླུང་མི་བཟུང་)ཡང་དེ་ཉིད་ལས་(རྡོ་རྗེ་)སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅས་ཏེ། ལག་པ་(གཉིས་)རྡོ་རྗེ་རྩེ་ལྔ་པའི་ཕྱག་
རྒྱ་སྐེད་པའི་ཐད་ནས་བསྡམས། སྦྱོར་བ་དྲུག་པོ་གཞན་འདྲ་བ་ལ། འོག་སྒོ་བསྡམས་ཤིང་
གསུས་པ་ཕྱིར་བསྐྱེད། རླུང་གནད་(ཕྱིར་བཟུང་བའི་)རང་འགགས། སེམས་ནམ་མཁའ་ལ་ཡས་
སུ་གཞུག་གོ ། 
གཉིས་པ་སྟག་མོའི་སྐྱུག་སྟངས་ནི། ལངས་ཏེ་ལག་པ་བརྒྱངས་པའི་རྗེ་ལ་མདུན་དུ་མཐེ་
བོང་གཉིས་གཅིག་གིས་གཅིག་བཟུང་ནས་ཁྲུ་གང་ཙམ་གྱི་མདུན་དུ་བཙུགས། རླུང་ཐུར་དུ་
བསྡིགས་པ་དང་མཉམ་དུ་པུས་མོ་དང་གྲུ་མོ་འཕྲད་ཙམ་ལག་ངར་དང༌། ངར་གདོང་གཉིས་
ས་ལ་གཏད། དེ་ནས་ཧ་ཧཀ་ཅེས་རྐང་ལག་བསྲངས། རྒྱབ་ཤེད་འཐེན། གཡས་(ཡར་དེའི་
4-1-718


ངང་ནས་)གཡོན་དབུས་གསུམ་དུ་(རོ་སྟོད་)གཅུད། ཡང་ཧཱུཾ་ཐུང་གིས་བརྔུབས་ནས་ཁོང་སྒྲ་དང་
བཅས་པས་ཀྱང་གཅུད། (གཡས་གཡོན་དབུས་སུ་རླུང་)དེ་ནས་(པུས་འདུག་བཞག་གམ་སེམས་སྐྱིལ་)ཁུ་ཚུར་
མཆན་ཁུང་དུ་བརྡེབ་ལ་ཧཀ་ཅེས་བརྗོད་དོ། །
གསུམ་པ་གླང་པོའི་འགྱིང་བ་ནི། བཅའ་ལུགས་ཕལ་ཆེར་དེ་དང་འདྲ་བ་ལས། (ལངས་
ཏེ་སོགས་གོང་དང་འདྲ་)ལག་པ་ཁུ་ཚུར་མཐོ་གང་ཙམ་བར་དུ་བཞག་པ་ས་ལ་བཙུགས། (རླུང་ཐུར་དུ་
བསྡིགས་པ་དང་མཉམ་དུ་པུས་མོ་དང་གྲུ་མོ་འཕྲད་ཙམ་ལག་ངར་དང༌། ངར་གདོང་ས་ལ་བཙུགས་དེ་ནས་ཧ་ཧཀ་ཅེས་པ་ལ་ཧཾ་
ཞེས་བརྗོད་ལ)སུག་བཞི་བསྲང་བའི་སྐབས་གསང་རླུང་ཁོང་(ཧཱུཾ་གི་)སྒྲ་དང་བཅས་ཏེ་འཐེན། (གཡས་
གཡོན་) གཅུད་(གླང་ཆེན་འགྱིང་ཚུལ་)པའི་སྐབས་ཕཊ་(བརྗོད་མི་དགོས་)ཀྱི་སྦྱོར་བས་བར་རླུང་བརྒྱངས། 
ཡང་གྲུ་མོ་དང་པུས་མོ་ས་ལ་རེག་ཙམ་བྱས་ནས། ལྟོ་བ་ཕྱིར་བསྐྱེད་བཞིན་(ལག་པ་གཡས་གཡོན་དུ་
)ས་ལ་གཅུད། སླར་ཡང་རྐང་ལག་བསྲངས། རྒྱབ་ཤེད་འཐེན་བཞིན་པས་ཧི་ཧིང་ཞེས་བརྗོད། 
བཞི་པ་ནི་ཝའི་བསྣོམ་སྟེ། པུས་བཙུགས་ཀྱིས་ལངས། ཁུ་ཚུར་སྙིང་གར་བསྣོལ་ལ་གྲུ་
མོ་ཅུང་ཟད་བསྲངས། སྣ་ནས་ཧཱུཾ་ཕྲ་མོ་(རླུང་འབུད་)དང་བཅས་གྲུ་མོ་(དང་པོ་གཡས་སུ་༣)གཅུད། རོ་
སྟོད་(གཡས་)འཐེན། རླུང་འབུད་པ་རྫོགས་མཚམས་སུ་བསྣོམ་པའི་ཚུལ་(དུ་)གསུམ་ལྔ་བདུན་
སོགས་གང་རིགས་བྱ། (རླུང་བཟུང་བ་དང་༡ དེ་བཞིན་དུ་གཡོན་དང་གཉིས་ཀ་ལ་བརྐྱང་)གཡས་གཡོན་དང་
གཉིས་ཀའི་དབྱེ་བས་གསུམ་མོ། །
ལྔ་པ་ནི་སེང་གེའི་རྣམ་རོལ་ཏེ། མཐེ་བོས་རྣ་བ། མཛུབ་མོས་མིག གུང་མོས་སྣ་རྣམས་
བཀག སྲིན་ལག་དང་མཐེ་ཆུང་བར་དུ་མཆུ་བསྡམས། རྟིང་པ་གཅིག་གིས་བཤང་སྒོ་དང༌། 
གཅིག་ཤོས་ཀྱི་གསང་བ་བསྡམས། གྲུ་མོ་བསྲངས་ཏེ་(དལ་བུས་)གཡས་བསྐོར་གཡོན་བསྐོར་
(གཉིས་ལྷག་)གསུམ་གསུམ། (མྱུར་བར་)གསོར་ལྟར་སྒྲིལ་བ་(གཡས་གཡོན་)ལན་དྲུག སྒོ་དགུ་བཀག་
པ་བཏང་སྟེ། ཨི་ཧ་ཞེས་སྤྲུགས་(སྒོ་དགུ་)བརྡེབ་བྱ། ལག་པ་གཉིས་རེ་མོས་ཀྱིས་སྣ་བསྡམས་
4-1-719


ནས་ཡང་སྤྲུགས་(གཡས་གཡོན་)བརྡེབ་བྱ། 
དྲུག་པ་ནི་དགང་སྤྲུགས་ཏེ། སུག་བཞིའི་བར་དུ་ཁྲུ་གང་རེ་ཡོང་བར་བྱས་ཏེ། པུས་མོ་
དང་ཁུ་ཚུར་ས་ལ་བཙུགས། རླུང་གསུས་སྨད་དུ་དྲག་ཏུ་བསྡིགས་ཏེ། དཔུང་པ་གཡས་(༡)དང་
གཡོན་(༢)དང་གཉིས་ཀ་(༣)བཅག་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྤྲུགས་ཐེངས་རེ་བྱ་ཞིང༌། དེ་ཉིད་ལས་རྐང་
པ་བསྲང་ཞིང་སྣ་དང་མཆུའི་དབུས་ནས་རླུང་བུས་ཏེ་ཧུ་ཧུ་ཞེས་(མགོ་)སྤྲུགས། 
བདུན་པ་ནི་ཡི་དྭགས་པྲེ་ཏ་ཀ་སྟེ། ལངས་བཞིན་དུ་རླུང་སྤྲུགས་བྱས་ནས། རྐང་པ་ཟླུམ་
པོའི་འདུག་སྟངས་དང༌། ལག་པ་འདོམ་འཇལ་ཚུར་བསྡུས་ཏེ། གསང་བའི་ཐད་ནས་ཁུ་ཚུར་
འཆུན་དང་བཅས་པ་ཐུར་དུ་འབེབས་བཞིན་དུ། འཕོང་ས་ལ་མ་རེག་ཙམ་དང༌། ཁུ་ཚུར་ས་
ལ་ཕབ། ཧི་ཧིཀ་ཅེས་(རྒྱབ་)སྒུར་འཐེན་བྱ། དེ་ནས་གཡས་གཡོན་དུ་(རྒྱབ་)གཅུད་ཅིང་སྤྲུགས། 
ཡང་དྲག་ཏུ་བརྔུབས་ནས་འཆུན་དང་བཅས་པས་ལངས་ཏེ། ཁུ་ཚུར་(ལག་པ་ཚུར་བསྡུས་ཏེ་ནས་ས་
ལ་ཕབ་ཧི་ཧིཀ་ཅེས་བར་གོང་དང་འདྲ་)གཉིས་རྒྱབ་ཏུ་བརྒྱངས། ལྟག་པ་སྐྱེད་དེ་ཧི་ཧིཀ་ཅེས་བྱ། ལུས་
ཀྱི་གནད་དེ་ཀ་དང་འདྲ་བ་ལས། རླུང་གནད་ཁ་སྦྱོར་ཐུར་ཏུ་བསྡིགས་པ་ཁོ་ནའི་ངང་ནས་
ཀྱང་དེ་ལྟར་བྱ་(སྟེ་)ལན་གསུམ་མོ། །དེ་ལྟར་བདུན་ནི། པཎྜི་ཏ་ཟླ་བ་མགོན་པོ་ནས་བརྒྱུད་པ་
འབྲོ་ལུགས་ཀྱི་མན་ངག་སྟེ། དང་པོ་བཟུང་བ། དེ་ནས་གསུམ་བཟློག་པ། ཕྱི་མ་གསུམ་ཁྱབ་
པར་བྱེད་པའོ། །འདི་རྣམས་ལ་ལག་ལེན་མི་འདྲ་བ་གཉིས་གདའ་ནའང༌། འདི་འཆུན་ཆེ་
བས་བཀོད་དོ། །
བརྒྱད་པ་ནི། (རྡོ་རྗེ་)སྐྱིལ་ཀྲུང་ཁུ་ཚུར་བརླ་བཞག དགང་འཐེན་གྱི་ངང་ནས་བཞི་སྤྲུགས་
བྱེད་ཅིང༌། ལུས་ཐམས་ཅད་སྤྲུགས་པ་སྟེ་འདྲེན་ཆུང་བའོ། །
དགུ་པ་ནི། ལངས་ཏེ་འདོམ་འཇལ་གྱི་མཐར་ལག་པ་གཉིས་བརླ་ནང་ནས་འཁྱུད། རྐང་
སོར་ནས་འཐེན་ཞིང༌། འཕོང་གྱེན་དུ་བཟློག་ལ་ཨི་(རླུང་གི་སྒྲ་གདངས་)ཞེས་ཁོང་སྐད་ཕྲ་མོ་རྩ་
4-1-720


འཁོར་ལོ་དྲུག་ཏུ་དྲག་ཏུ་དྲངས་པར་མོས། མཐར་མགོ་སྐྱེད་ལ་ཧ་ཞེས་འབུད་པ་ནི། འདྲེན་པ་
བར་པ་ཁོང་འདྲེན་ཞེས་བྱ་བའོ། །
བཅུ་པ་ནི། རྐང་པ་གཉིས་གཤིབས་པའི་ཙོག་པུའི་འཕོང་སྟེགས་ཅན་གྱི་སྐྱིལ་ཀྲུང་ལས། 
(ལྟོ་བ་)དགང་(ཡར་)འཐེན་(ལྟོ་བ་)དགང་(མར་)གནོན་དང་བཅས་བཞིན་པ་ལས་ལངས་ཏེ། རྐང་
ངར་བསྲངས། རྐང་གཤོག་ནས་ལག་པས་དྲག་ཏུ་འཐེན། མགོ་སྐྱེད་དེ་ཧཱུཾ་ཞེས་བརྗོད་(བཞིན་
པའི་རླུང་བཟུང་)དེ་ནས་རྐང་པ་མ་གུག་པར་བརླ་དང་བྱིན་པ་འཕོང་རྣམས་མཉམ་པོར་བརྡབ་སྟེ། 
ཡང་རྐང་གཤོག་ནས་(གཡས་གཡོན་གཉིས་ནས་)གཅུད་ཅིང་(ཡར་)འཐེན་ལ་མགོ་དགུག དེ་མ་ཐག་
ཧཱུཾ་ཞེས་ལྟག་པ་སྐྱེད་པ་ནི་འདྲེན་ཆེ་བའོ། །
བཅུ་གཅིག་པ་ནི། ལངས་ཏེ་རྐང་པ་གཡས་པའི་བརླའི་འཕྲ་འཚམས་ལ་རྐང་པ་གཡོན་
པའི་བོལ་གོང་གཏད། ལག་པ་ཁུ་ཚུར་འདོམ་འཇལ་ལས་བརྐྱང་བསྐུམ་བྱེད་ཅིང་ལན་བདུན་
ཙམ་འཕར་ཞིང་གཡས་བསྐོར་བྱ། དེ་ཉིད་དུ་མགོ་དང༌། རྩིབ་ལོགས། ནུ་མ། རྒྱབ་དང༌། དཔྱི་
དང༌། ལྟོ་བ་རྣམས་ཁུ་ཚུར་(གཉིས་)གྱིས་བརྡུང་ཞིང༌། ལུས་ཐམས་ཅད་འཕུར་མཉེ་བྱས་ནས་
(འཕོང་)ས་ལ་འབེབས། དེ་བཞིན་དུ་གཡོན་ལའང་བྱ་སྟེ་འཕར་གཡོ་ཞེས་བྱའོ། །
བཅུ་གཉིས་པ་ནི། ཁུང་འདྲེན་དང་བཅའ་གཞི་འདྲ་བ་ལས། ཨི་དང་ཧའི་ངག་འདྲེན་མི་
བྱེད་པར་རླུང་དགང་ཞིང་འཐེན་པའི་ངང་ནས་བཞི་སྤྲུགས་དང༌། (རྐང་སོར་ནས་)གཡས་འཐེན་
དང་གཡོན་འཐེན་དབུས་འཐེན་རྣམས་འཆུན་དང་བཅས་ཏེ་བྱེད། དེ་ནས་རྐང་སོར་བཟུང་བ་
བཏང་སྟེ་(འཕོང་)ས་ལ་ཕབ་ནས། ལུས་ཀྱི་ཆ་ཐམས་ཅད་ལ་མཉེ་བ་དང༌། འཐེན་པ་དང༌། (ལག་
གཉིས་རྡོ་རྗེ་རྩེ་ལྔའི་ཕྱག་རྒྱའི་གུང་མོའི་ཕུག་ཚུལ་ལམ། མཐེབ་མཛུབ་གུང་གསུམ་གྱིས་)ཟུར་ཕུག་དང༌། ཐལ་ལྕག་
བརྡེགས་པ་སོགས་གང་ནུས་བྱའོ། །
བཅུ་གསུམ་པ་ནི། གན་རྐྱལ་དུ་གནས་པས་པུས་མོ་བྲང་ལ་སྦྱར། ལག་པ་ཁུ་ཚུར་འཕོང་
4-1-721


གི་ཐད་དུ་དྲག་ཏུ་བརྐྱངས། རླུང་ཁ་སྦྱོར་རྒྱུ་ཞབས་སུ་ཕུལ་ནས། (རླུང་)གཡས་གཡོན་དུ་ལན་
གསུམ་(གསུམ་སྤེལ་)གཅུད། དེ་ནས་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་བརྐྱང་བསྐུམ་དྲག་ཏུ་བྱ་སྟེ། ལག་
པ་གཡས་དང་རྐང་པ་གཡོན་དུས་གཅིག(༣) ལག་པ་གཡོན་དང་རྐང་པ་གཡས་དུས་གཅིག་
སྟེ།(༣) འདི་ལའང་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅས་ཏེ་འདུག་ནས་མཉེ། འཐེན་ཕུར་ཟུག ཐལ་ལྕག་བརྡེབ་
པ་སོགས་ཅི་ནུས་བྱ་སྟེ། རབ་བརྐྱང་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་དྲུག་ལས་སྔ་མ་གསུམ་འདྲེན་དང༌། 
ཕྱི་མ་གསུམ་འགྲེམས་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་སྟེ། དཔེ་མེད་འཚོའི་གདམས་ངག རཏྣ་རཀྵི་ཏ་དང༌། 
ཤཱཀྱ་ཤྲཱི་ནས་བརྒྱུད་པ་ཅི་རིགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲའི་ལུགས་རིང་བརྒྱུད་དོ། །
བཅུ་བཞི་པ་ནི། ཕོ་བ་ས་ལ་བཙུགས་ལ་རླུང་ཕོ་བར་རབ་ཏུ་(མནན་པའམ་)གཅུད། ཡན་
ལག་བཞི་བརྐྱང་བསྐུམ་(༣)དྲག་ཏུ་བྱ་སྟེ། སེང་གེ་རྩལ་སྤྲུགས་སོ། །
བཅོ་ལྔ་པ་ནི། རྐང་པ་མདུན་དུ་བརྐྱངས། ལག་པ་གཡས་པས་རྟིང་པ་གཡོན་(པ་)ནས་
འཐེན། ལག་པ་གཡོན་གྱིས་དཔུང་པ་གཡས་པ་ནས་འཐེན་(བཞིན་པའི་)གཡས་གཡོན་དབུས་
གསུམ་དུ་གཅུད། (དེ་ཉིད་གཡོན་དུའང་གོ་བཟློག)རླུང་གནད་ཀྱང་མ་ནིང་དང༌། (བུམ་ཅན་བཟུང་བཞིན་པའི་
ལྟོ་བ་ཕྱིར་བསྐྱེད་བཞིན་བྱེད་པ་ནི་མ་ནིང་དང་བུམ་ཅན་གཉིས་སྦྲགས་མ་ཡིན་གསུངས)བུམ་ཅན་གཉིས་སྦྲགས་ཏེ་
བྱེད་གཅུད་འཐེན་ཞེས་བྱའོ། །
བཅུ་དྲུག་པ་ནི། སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅས་ལ་ལག་པ་སྤྱི་བོའི་སྟེང་ཐད་དུ་ཐལ་མོ་སྦྱར། མགོ་བོ་
སྒྲིལ་བཀུག མགྲིན་པ་སྐོར། རོ་སྟོད་སྤྲུགས། སྐེད་པ་སྐྱོགས། རོ་སྨད་གཅུད། གནས་སོ་
སོའི་ལུས་སྦྱོང་དང་བསྟུན། ཐལ་མོ་ཡང་དེ་དག་ཏུ་རེག་ཅིང་གྲུ་མོ་བརྐྱངས་ཏེ་འཆུན་བཙལ། 
མཐར་འཕོང་ས་ལ་བཙུགས། ལུས་(རྒྱབ་ཏུ་)ཅུང་ཟད་(སྐྱེད་)སྐྱེད་ནས། སུག་བཞི་བརྐྱང་བསྐུམ་
ལན་གསུམ་བྱ། དེ་ནས་དྲག་ཏུ་སྤྲུགས་པ་སྟེ་གསུམ་འགྲེམས་སོ། །
བཅུ་བདུན་པ་ནི། (རླུང་ཕྱིར་བསལ་ལ་ནང་ཏུ་མི་རྔུབས་) རྐང་པའི་བྲང་པ་ས་ལ་བཙུགས། ཁུ་ཚུར་
4-1-722


གཉིས་(བསྣོལ་ནས་)དཔུང་པར་སྦྱར་ལ་གྲུ་མོ་བརྐྱངས། པུས་མོ་གཉིས་ཀྱང་ངང་པའི་གཤོག་པ་
ལྟར་བྱ། མགོ་(པུས་མོ་ལ་གཏུག་)བསྟུངས། ལུས་འདར་ཐོན་པར་བྱེད། མ་ནིང་གི་རླུང་(ལྟོ་བར་)དྲག་
ཏུ་གཏད་དེ། ལུས་གཡས་གཡོན་དུ་ཅུང་ཟད་བསྒྱུར་བ་ནི། སེང་གེའི་འགྱིང་ངོ༌། །
བཅོ་བརྒྱད་པ་ནི། རྡོ་རྗེའི་སྐྱིལ་ཀྲུང་བྱས། པུས་མོ་གཡོན་ལ་ལག་པ་གཉིས་བསྣོལ་ནས་
འཁྱུད། མགོ་པུས་མོའི་སྟེང་དུ་བསྒྱུར་(བཀུག)ཞིང་དཔུང་པ་གཡས་(པའི་)སྟེང་དུ་འཐེན། ཡང་དེ་
ཉིད་གོ་བཟློག་པའང་བྱ་སྟེ་རྨ་བྱའི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ལྔ་ནི་འདྲེན་འགྲེམས་བཟུང་བ་གསུམ་
ཀར་བྱེད་པ་སྟེ། ཙ་མི་དང་རྒ་ལོའི་ལུགས། གཉོས་སྟོན་འོད་མ་དང༌། ཞང་མཚལ་པའི་མན་
ངག་རྣམས་ནས་ཟབ་ཅིང་གལ་ཆེ་བ་རྣམས་བླངས་པའོ། །
བཅུ་དགུ་པ་ནི། (རྡོ་རྗེའི་སྐྱིལ་ཀྲུང་)ཁུ་ཚུར་བརླ་བཞག མགོ་བོ་སྒུར། འོག་རླུང་ཡར་འཐེན་
(རླུང་ཕྱིར་བསལ་ལ་)སྟོང་འདྲེན་དྲག་པོ་བྱ།(བཞིན་པའི་ངང་)དེར་ཧཱུཾ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ཙམ་བསྡུད། དེ་
འཕྲལ་ལངས་ཏེ་ལག་པ་གཉིས་པུས་མོ་ལ་བཀབ་ནས་ཀྱང་རླུང་གནད་སྔ་མ་དེ་དང་འདྲ་
བར་བྱ། རླུང་ནང་དུ་དྲངས། མགོ་བཀུག་སྟེ་མཆིལ་མ་མིད་ལ་སྟེང་རླུང་མནན་པའི་ངང་ནས་
འོག་རླུང་རིམ་གྱིས་འཐེན་པ་དང་ལྟག་པ་སྐྱེད་ཀྱིས་བཏང་ངོ༌། །བསྡད་ནས་ཧཱུཾ་ཉེར་གཅིག་
གི་སྐབས་དང༌། ལངས་ནས་ཧཱུཾ་ཉེར་གཅིག་གི་སྐབས་དང༌། ལྟག་པ་སྐྱེད་ཀྱིས་བཏང་བ་འདི་
གསུམ་པོ་(རླུང་)ལ་གཡས་གཡོན་དབུས་གསུམ་དྲག་ཏུ་འཐེན་ནོ། །དེ་རྗེས་ཧ་ཐུང་དང་རྟིང་
འཁྲབ་ཉེར་གཅིག ཧཱ་རིང་དང་འཁྲབ་ཆེན་ཉེར་གཅིག་བྱ་སྟེ་སྦགས་འདྲེན་ཞེས་བྱའོ། །
ཉི་ཤུ་པ་ནི། བཅའ་གཞིའི་ངང་ནས་ལུས་སྒུར། གྲུ་མོ་(དང་)པུས་མོ་ས་ལ་བཙུགས་ཏེ། 
སྟེང་རླུང་ཧ་ཞེས་ཕྱིར་འབུད་པ་དང་མཉམ་དུ་ཐུར་སེལ་བཤང་སྒོར་བསྡིགས་ལ་གློད། མ་ནིང་
གི་རླུང་ཐུབ་ཚད་དུ་བརྒྱངས། ཡང་བརྔུབས་ནས་ལངས་ཏེ་རྐང་ལག་བགྲད། ལྟག་པ་སྐྱེད་
པའི་ངང་ནས་རླུང་གི་གནད་གསུམ་སྔར་བཞིན་བྱ། ཡང་བརྔུབས་སྟེ་སྟན་གྱི་སྟེང་དུ་བརྡེབ། 
4-1-723


ཙོག་པུའམ་སྐྱིལ་ཀྲུང་གི་ངང་ནས་རླུང་གི་གནད་སོགས་སྔར་བཞིན་བྱེད། དེ་ནས་གསང་རྩ་
བསྡམས་པའི་འབེབས་ཆུང་ལན་གསུམ་ལས་མི་ཉུང་བ་བྱ་སྟེ་ཡོངས་འཛིན་ཞེས་བྱའོ། །
དེ་ལྟར་གཉིས་ལས་སྔ་མ་འདྲེན་འགྲེམས་སྦྲགས་མ་དང༌། ཕྱི་མ་འདི་བཟུང་བསྐྱིལ་
བཟློག་གསུམ་སྦྲགས་མ་སྟེ། བི་བྷུ་ཏི་ཙནྡྲ་ལ་ཤ་ཝ་རི་པས་དངོས་སུ་གདམས་པའི་ཉེ་བརྒྱུད་
ཀྱི་མན་ངག་གོ །དེ་རྣམས་ཀྱི་མཐར་གོང་དུ་བཤད་པའི་འབེབས་རྣམས་གལ་ཆེའོ། །དེ་ལྟར་
ན་རྗེས་དྲན་གདམས་ངག་ཅན་གྱི་ལུགས་སྲོལ་ཕལ་ཆེར་འདུས་པའི་འཁྲུལ་འཁོར་ཉི་ཤུ་མོན་
མེ་བྲག་ཁ་བ་གྲགས་པ་སེང་གེ་དང༌། སྲོན་པ་ཆོས་དཔལ་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པས་སྡོམ་ཚིག་
ཏུ་མཛད་པའི་ལག་ལེན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བཀོད་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་རྣལ་འབྱོར་ཡན་ལག་
དྲུག་པའི་ལམ་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་འཁྲུལ་འཁོར་གྱི་ལག་ལེན་གསལ་བྱེད་འདི་ཡང༌། རྒྱལ་
ཁམས་པ་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་གབ་པ་དང་དཀྲུགས་པ་མེད་ཅིང་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་སྦྱར་བའོ། །བཀྲ་
ཤིས། དགེའོ། །(མཆན་དང་ཨ་གུ་རྣམས་ནི། དཔལ་འཛམ་ཐང་དགོན་གྱི་ཕྱག་ལེན་ཐུབ་བསྟན་འགྱུར་མེད་རྒྱ་མཚོའི་
གསུང་རྒྱུན་ལྟར་དང༌། དགེ་བཤེས་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། བླ་མ་རིག་མཆོག་རྣམ་གཉིས་སོགས་ཀྱི་གསུང་རྒྱུན་ལྟར་ཡིན་པས་ཁུངས་
ལྡན་ཡིན་ཡང་ཡི་གེའི་གཞུང་དུ་མ་བྲི་ལགས།) དགེ་ལེགས་འཕེལ། 
རབ་དཀར་འདི་བསྐྲུན་པས། །མ་ལུས་འགྲོ་ཚོགས་ཀྱི། །གནས་སྐབས་མཐར་ཐུག་གི །
དཔལ་ཡོན་མཐའ་མེད་ཤོག །འདི་ཡང་མ་ཏིས་བྲིས། 
གསལ་བཤད། དཔེ་བསྡུར་མའི་རྟགས། 
སྔོན་མ་རྟག་བརྟན་པར་མ་དང་ཕྱི་མ་འཛམ་ཐང་པར་མ་ཡིན།{ [ ]
རྟག་བརྟན་པར་མ་ཁོ་ནར་ཡོད།{ }
འཛམ་ཐང་པར་མ་ཁོ་ནར་ཡོད།[ ]
འཛམ་པར་དང་རྟག་པར་ཉིས་ཆར་ཡོད་པའི་མཆན། ( )
4-1-724


རྟག་བརྟན་པར་མ་ཁོ་ནར་ཡོད་པའི་མཆན། ＜ ＞