10-1-1


ཇོ་ནང་ཆོས་མཛོད་ཆེན་མོ་ལས།
ངག་དབང་བློ་གྲོས་གྲ གས་པའི་་གསུང་འབུམ།
༼པོད་བཅུ་པའོ།།༽
10-1-2


དཀར་ཆག
ཐོག་མའི་གླེང་བརྗོད།......................................................................................(1)
ཤར་འཛམ་ཐང་པ་ངག་དབང་བློ་གྲོས་གྲགས་པའི་རྣམ་ཐར་ཉུང་བསྡུས།.......................................(1)
རྒྱུ་འབྲས་གནས་ལུགས་ཟབ་དོན་རྣམ་ངེས་ཀྱི་ཉེར་མཁོ་ས་བཅད་མཚན་མཚོན་
གཞི་གསུམ་ཟུར་གསལ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།....................................................(1)
རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཐེག་པ་མཆོག་གི་གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་དོན་རྣམ་པར་ངེས་པ་
རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་རིང་ལུགས་འཇིགས་མེད་གདོང་ལྔའི་
ང་རོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།....................................................................(27)
མཆོད་པར་བརྗོད་པ་དང་རྩོམ་པར་དམ་བཅའ་བ།.......................................................(27)
༡ མདོ་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་ཟབ་གནད་ཀྱི་རིམ་པ།............................(30)
༡ ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་ངེས་པ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ།.....................(30)
༡ ངེས་དོན་གནས་ལུགས་སྟོན་བྱེད་ཆོས་འཁོར་གྱི་རིམ་པ།...........................................(31)
༡ དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་ལས་བསྟན་པའི་ཆོས་འཁོར།.................................................(31)
༡ ལུང་འགོད་པ།...........................................................................................(31)
༢ ཡིན་ལུགས་དེ་ལྟར་དུ་འཐད་པ་སྒྲུབ་པ།...............................................................(35)
༢ གཟུངས་དབང་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པའི་ཆོས་འཁོར།..................................................(44)
༡ ལུང་འགོད་པ།........................................................................................(44)
༢ ཡིན་ལུགས་སྒྲུབ་པ།...............................................................................(47)
༣ དེ་མཐུན་མྱང་འདས་སོགས་ལས་གསུང་ཚུལ།....................................................(50)
༡ ལུང་འགོད་པ།.....................................................................................(50)
10-1-3


༢ སོར་འཕྲེང་གི་མདོ་ལུང་འགོད་པ།...............................................................(53)
༢ དེ་ཚུལ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།........................................................................(55)
༣ ངེས་དོན་གྱི་སྡེ་སྣོད་ངོས་བཟུང་བ།................................................................(60)
༢ དགོངས་འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་ཚུལ།..............................................................(61)
༢ བསྟན་བྱ་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་ཟབ་མོའི་གནས་ལུགས་དངོས་བཤད་པ།...............(65)
གཞི་ཟབ་མོའི་གནས་ལུགས་བཤད་པ།................................................................(66)
＜༡＞ བཤད་བྱ་གཙོ་བོ་གཞི་ཁྱད་པར་བའི་གནས་ལུགས་དངོས།.......................................(66)
(༡)གཞི་དབྱིངས་གཤེགས་སྙིང་གི་ཡིན་ལུགས།...................................................(66)
༡ དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དངོས།..........................................................(66)
﹝༡﹞དེ་ཀུན་གཞིའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཚུལ།..............................................................(76)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།...................................................................................(76)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།..................................................................................(78)
﹝༢﹞དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་ཀྱི་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ཁྱབ་ཡིན་ཚུལ།....................................(79)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།.......................................................................................(79)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།.............................................................................(81)
﹝༣﹞དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ཀ་ཡིན་ཚུལ།.........................................(82)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།...................................................................................(82)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།.............................................................................(85)
﹝༤﹞དེ་ཉིད་གཤེགས་སྙིང་དུ་དཔེས་བསྟན་ཚུལ།........................................................(86)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།......................................................................................(86)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།.................................................................................(100)
༡ འཕགས་པ་མཆོག་གིས་གཟིགས་པ་ལྟར་གྱི་རིགས་སྒྲུབ།..........................................(101)
༢ ཡིན་ལུགས་དཔྱོད་པའི་རིགས་ཤེས་ཀྱིས་ངེས་པ་ལྟར་གྱི་རིགས་སྒྲུབ།.....................................
(104)
10-1-4


༣ རྒྱལ་ཚབ་མཆོག་གིས་དགོངས་འགྲེལ་གྱིས་ཇི་བཞིན་བཀྲལ་ལྟར་གྱི་རིགས་པས་སྒྲུབ་ཚུལ།.........(109)
﹝༥﹞རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང་དོན་གཅིག་པ་ཡིན་ཚུལ།.........................................(116)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།..................................................................................(116)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།.............................................................................(118)
﹝༦﹞དོན་དམ་ཆོས་སྐུའི་གནས་སྐབས་གསུམ་དུ་བཞུགས་ཚུལ།......................................(119)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།.............................................................................(119)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།.............................................................................(121)
﹝༧﹞དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་གནས་སྐབས་གསུམ་དུ་བཞུགས་ཚུལ།.......................................(122)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།.............................................................................(122)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།................................................................................(123)
﹝༨﹞གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་མྱང་འདས་ཆོས་སྐུ་ཡིན་ཚུལ།........................................(124)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།............................................................................(124)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།.............................................................................(126)
﹝༩﹞ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་འདུས་སུ་ཡོད་ཚུལ།.....................................................(128)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།...............................................................................(128)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།.................................................................................(134)
﹝༡༠﹞ཚུལ་དེ་ལྟར་དུ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས་དགོངས་པ་བཀྲལ་ཚུལ།...............................(138)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།....................................................................................(138)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།............................................................................(143)
﹛༢﹜དེ་ལ་དོགས་པ་ལེགས་བསལ་བྱེད་པ།........................................................(145)
༡ བཀའ་དང་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་ཚིག་ལ་དོགས་བསལ།..............................................(145)
༡ བཀའི་ཚིག་ལ་དོགས་པ་བཀོད་པ།..............................................................(146)
༢ དེ་ལེགས་བསལ་བྱེད་པ།.............................................................................(147)
༢ དགོངས་འགྲེལ་གྱི་ཚིག་ལ་དོགས་བསལ།.....................................................(149)
10-1-5


༡ དགོས་པ་འགོད་པ།............................................................................(149)
༢ དེ་བསལ་བ།.....................................................................................(150)
ཕྱི་ནང་གྲུབ་མཐའི་རྟག་མཐའ་དང་འདྲ་བར་དོགས་པ་ལེགས་བསལ་བྱེད་པ།..............(152)
‹༡›ཕྱི་རོལ་པའི་གྲུབ་མཐའི་རྟག་མཐའ་དང་འདྲ་བར་དོགས་སེལ།......................................(152)
༡ གྲངས་ཅན་ལུགས་ཀྱི་བདག་གཙོ་དང་འདྲ་བའི་དོགས་པ་མེད་ཚུལ།...................................(154)
༢ རང་བཞིན་དམ་པའི་བདག་དང་གཞན་སྡེས་སྒྲོ་བཏགས་པའི་བདག་གཉིས་འདྲ་བའི་དོགས་པ་མེད་ཚུལ།.
(155)
‹༢›ནང་པའི་གྲུབ་མཐའི་རྟག་མཐའ་དང་འདྲ་བར་དོགས་སེལ།.................................(158)
༡ ནང་པའི་ཉེས་རྩའི་བདག་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་ཞེན་ཡུལ་དང་འདྲ་བར་དོགས་སེལ།.......................(158)
༢ དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་རྣམ་རྫུན་པ་དང་ཀུན་ནས་འདྲ་བར་དོགས་སེལ།............................(159)
＜༢＞ དེ་མཚན་ཉིད་དགུ་ལྡན་དུ་སྒྲུབ་པ།...........................................................(167)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།..................................................................................(169)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།...............................................................................(172)
＜༣＞ཡོངས་གྲུབ་དགུའི་ངོ་བོར་བཞུགས་ཚུལ།......................................................(174)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།.................................................................................(175)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།.............................................................................(175)
《གཉིས་པ།》ཞར་བྱུང་དེར་བརྟེན་གཞི་སྤྱིའི་རྣམ་གཞག་འཆད་པ།..............................(180)
＜༡＞ མདོར་བསྟན་གྱི་ངོས་བཟུང་བ།...........................................................(180)
＜༢＞ དེ་དག་གི་དོན་གྱི་ཚུལ་ཅུང་ཟད་ལེགས་པར་ཕྱེ་བ།..........................................(182)
[༡] འདུས་བྱས་ཀྱི་གཞི་བཤད་པ།..................................................................(183)
﹝༡﹞གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བཤད་པ།...........................................................(184)
༡ འབྱུང་བ།.......................................................................................(184)
༢ སྣོད།..........................................................................................(185)
༣ བཅུད།........................................................................................(185)
10-1-6


﹝༢﹞ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་བཤད་པ།................................................................(185)
༡ སེམས་བཤད་པ།.................................................................................(185)
༢ ཡིད་བཤད་པ།.....................................................................................(189)
༣ རྣམ་ཤེས་བཤད་པ།................................................................................(192)
﹝༣﹞ ཆོས་ཀྱི་ཁམས་བཤད་པ།.......................................................................(200)
(༡)མཚན་གཞིའི་ཆོས་བཤད་པ།...................................................................(200)
༡ ཚོར་བ།..............................................................................................(200)
༢ འདུ་ཤེས།.......................................................................................(201)
༣ འདུ་བྱེད།......................................................................................(202)
(༢)མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས།.................................................................................(203)
༡ བཏགས་ཆོས་ཀྱི་དབྱེ་བ།.............................................................................(203)
༡ ཡུལ་ལ་བཏགས་པ།.............................................................................(204)
༢ དུས་ལ་བཏགས་པ།...............................................................................(204)
༣ ངོ་བོ་ལ་བཏགས་པ།..............................................................................(204)
༢ དེ་དག་གི་མཚན་གཞི་ངོས་བཟུང་བ།..........................................................(205)
(༣)དངོས་པོ་མེད་པ།..................................................................................(206)
[༢]འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་གཞི་བཤད་པ།.................................................................(207)
༣ དེ་ཀུན་གཏན་ལ་འབེབས་བྱེད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་བཤད་པ།...................................(210)
｛༡｝བདེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་བཤད་པ།.............................................................(211)
‹༡›ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་བཤད་པ།...............................................................(211)
༡ ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་འཇོག་བྱེད།...........................................................(211)
༢ ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་རང་གི་ངོ་བོ།..............................................................(212)
༣ ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས།......................................................(213)
༤ ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་དབྱེ་བ།...................................................................(214)
10-1-7


(༡)ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ།...............................................................................(214)
(༢)ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ།........................................................................(215)
‹༢›དོན་དམ་བདེན་པ།.............................................................................(216)
༡ དོན་དམ་བདེན་པའི་འཇོག་བྱེད།...................................................................(216)
༢ དོན་དམ་བདེན་པ་རང་གི་ངོ་བོ།...................................................................(218)
༣ དོན་དམ་བདེན་པའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས།...........................................................(218)
༤ དོན་དམ་བདེན་པའི་དབྱེ་བ།.....................................................................(219)
〔༡〕གཉིས་སུ་དབྱེ་བ།...............................................................................(219)
༡ རྣམ་གྲངས་པའི་དོན་དམ།.....................................................................(219)
༢ རྣམ་གྲངས་མ་ཡིན་པའི་དོན་དམ།................................................................(220)
〔༢〕གསུམ་དུ་དབྱེ་བ།..............................................................................(220)
｛༢｝བདེན་བཞིའི་རྣམ་གཞག་བཤད་པ།......................................................(222)
﹤༡﹥འཁོར་བ་རྒྱུ་འབྲས།................................................................(223)
༡ སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ།.......................................................................(223)
༢ ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ།.........................................................................(224)
﹤༢﹥ཐར་པ་རྒྱུ་འབྲས།............................................................................(225)
༡ འགོག་པ་བདེན་པ།...............................................................................(225)
﹝༡﹞འགོག་བདེན་གྱི་རྣམ་གཞག་སྤྱི།..................................................................(225)
༡ འཁོར་བ་སྲི ད་པའི་ཆོས་འགོག་པའི་སྟོང་ཉིད།.......................................................(226)
འགོག་བདེན་དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཡིན་ལུགས།.......................................................(229)
༡ ཐུན་མོང་གི་འགོག་པ་བཤད་པ།...................................................................(231)
༢ ཐུན་མིན་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་འགོག་པ།...............................................................(232)
﹝༢﹞ཁྱད་པར་གྱི་འབྲས་བུའི་འགོག་བདེན་ངོས་བཟུང༌།............................................(233)
﹛༢﹜དེའི་རྒྱུ་ལམ་གྱི་བདེན་པ།...................................................................(235)
10-1-8


｛༣｝ཐུན་མོང་ཆོས་ལྔའི་རྣམ་གཞག་བཤད་པ།....................................................(237)
རྒྱུ་མཚན་བཤད་པ།................................................................................(238)
དབྱེ་ཚུལ་དང་པོ།........................................................................................(239)
རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་མཚན།...........................................................................(239)
༡ རྟོག་པས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་མ།....................................................................(239)
༢ གྲགས་པས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་མ།.................................................................(240)
གཟུགས་བརྙན་གྱི་རྒྱུ་མཚན།.......................................................................(240)
དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་པ།.............................................................................(241)
༡ རྟོགས་མ་རྟོགས་གཉིས།.....................................................................(241)
༢ གསལ་མི་གསལ་གཉིས།.....................................................................(241)
དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་པ།...................................................................................(242)
མིང་བཤད་པ།....................................................................................(242)
རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཤད་པ།.........................................................................(243)
དབྱེ་ཚུལ་དང་པོ།......................................................................................(243)
༡ མཚན་བཅས།......................................................................................(243)
༢ མཚན་མེད།........................................................................................(243)
དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་པ།..................................................................................(244)
༡ ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་རྣམ་རྟོག........................................................................(244)
༢ ཉོན་མོངས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་རྟོག..............................................................(244)
དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་པ།..............................................................................(244)
༡ ཡུལ་ལ་འཇུག་པའི་རྣམ་རྟོག.......................................................................(244)
༢ འཚོལ་བ་པོས་རྣམ་རྟོག....................................................................(245)
༣ སོ་སོར་རྟོག་པའི་རྣམ་རྟོག.....................................................................(245)
དེ་བཞིན་ཉིད་བཤད་པ།...........................................................................(245)
10-1-9


ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་བཤད་པ།................................................................(245)
｛༤｝རང་བཞིན་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་བཤད་པ།..............................................(248)
ཀུན་བཏགས་བཤད་པ།......................................................................(250)
༡ མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཆད་པའི་ཀུན་བཏགས།......................................................(251)
༢ རྣམ་གྲངས་པའི་ཀུན་བཏགས།.................................................................(251)
༣ ལྟོ ས་པའི་ཀུན་བཏགས།............................................................................(251)
གཞན་དབང་བཤད་པ།.......................................................................(252)
དབྱེ་ཚུལ་དང་པོ།....................................................................................(252)
༡ ས་བོན་གྱི་གཞན་དབང༌།...........................................................................(252)
༢ ཀུན་བྱང་གི་ངོ་བོར་མ་གྲུབ་པའི་གཞན་དབང༌།........................................................(253)
དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་པ།......................................................................................(253)
༡ མ་དག་གཞན་དབང༌།................................................................................(253)
༢ དག་པ་གཞན་དབང༌།.........................................................................(253)
དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་པ།..................................................................................(254)
ཡོངས་གྲུབ་བཤད་པ།......................................................................(254)
དབྱེ་ཚུལ་དང་པོ།...................................................................................(254)
༡ འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ།.......................................................................(254)
༢ ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ།.............................................................(255)
དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་པ།...................................................................................(255)
༤ འཕྲོས་དོན་གྱི་ཚུལ་བཤད་བྱ་གཞན་བཤད་པ།..................................................(257)
འཁོར་བ་རགས་ཕྲའི་རྩ་བ་ལ་དཔྱད་པ།.........................................................(257)
བག་ཆགས་གཏན་གྱི་བགོ་གཞི་ལ་དཔྱད་པ།.......................................................(261)
སྟོང་ཚུལ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་དཔྱད་པ།.........................................................(264)
བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་དཔྱད་པ།......................................................(268)
10-1-10


གྲུབ་མཐའ་གོང་འོག་གི་ཡིན་ལུགས་ལ་དཔྱད་པ།.................................................(273)
༢ ལམ་ཟབ་མོའི་གནས་ལུགས་བཤད་པ།..............................................................(277)
＜༡＞ བཤད་པའི་མཚམས་སྦྱར་བ།......................................................................(277)
＜༢＞ བཤད་བྱ་དངོས།.......................................................................(279)
﹙༡﹚ལམ་གྱི་སྤང་བྱ་ངོས་བཟུང་བ།...............................................................(279)
﹙༢﹚དེའི་གཉེན་པོ་ལམ་བཤད་པ།.............................................................(281)
1 ལམ་གྱི་རྟོགས་བྱའི་གཙོ་བོ་གཏན་ལ་འབེབས་པ།.............................................(281)
〔༡〕གང་ཟག་གི་བདག་མེད་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ།.................................................(282)
〔༢ 〕ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ།....................................................(287)
‹༡›དགག་བྱ་ཆོས་བདག་ངོས་བཟུང་བ།................................................................(287)
‹༢›བདག་དེ་མེད་པར་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ།....................................................(288)
བཏགས་ཡོད་སྤྱིའི་ཕྱོགས་ནས་ཆོས་བདག་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ།.................(288)
ཀུན་བཏགས་ཕྱི་དོན་དང་གཞན་དབང་གཉིས་བསྡུས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་ཆོས་བདག་བདེན་མེད་དུ་
གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ།................................................................(290)
｛༡｝ཕྱི་དོན་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ།..............................................(290)
｛༢｝གཞན་དབང་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ།...........................................(292)
[༡] ངོ་བོ་འགོག་པ་གཅིག་དུ་བྲལ།..................................................................(294)
༡ རྩ་སྦྱོར་འགོད་པ།................................................................................(294)
༢ ཕྱོགས་ཆོས་སྒྲུབ་པ།.............................................................................(295)
༣ ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པ།..................................................................................(295)
(༡)རྗེས་ཁྱབ་སྒྲུབ་པ།................................................................................(296)
(༢)ལྡོ ག་ཁྱབ་སྒྲུབ་པ།................................................................................(296)
༤ སྒྲུབ་ངག་བཀོད་པ།...................................................................................(296)
[༢]ཁྱད་པར་འགོག་པ་མཐའ་བཞི་སྐྱེ་འགོག........................................................(297)
10-1-11


༡ རྩ་སྦྱོར་འགོད་པ།.....................................................................................(297)
༢ ཕྱོགས་ཆོས་སྒྲུབ་པ།...................................................................................(297)
༣ ཁྱབ་སྒྲུབ་གཉིས།.................................................................................(298)
༤ སྒྲུབ་ངག་བཀོད་པ།...............................................................................(298)
2 རྟོགས་བྱེད་ལམ་གྱི་ཡིན་ལུགས་བཤད་པ།...........................................................(300)
(༡)མངོན་རྟོགས་རྡོ་རྗེའི་གནས་པའི་ལམ་གྱིས་ཡེ་གཞི་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ།.................(300)
༡ མངོན་རྟོགས་བརྒྱད་ཀྱི་ལམ་ལས་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ།...................................(301)
༢ རྡོ་རྗེའི་གནས་པ་བདུན་གྱི་ལམ་ལས་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ།................................(303)
(༢) ལམ་དང་སའི་རིམ་པ་བགྲོད་ཚུལ་གྱི་ཡེ་གཞི་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ།.................(305)
ལམ་གྱི་བགྲོད་ཚུལ་གྱིས་མངོན་བྱེད་ཚུལ།.............................................................(305)
ཚོགས་ལམ།.....................................................................................(308)
༡ ཚོགས་ལམ་ཆུང་ངུའི་སྐབས།.......................................................................(310)
༢ འབྲི ང་པོའི་སྐབས།................................................................................(311)
༣ ཆེན་པོའི་སྐབས།..................................................................................(311)
སྦྱོར་ལམ།.................................................................................(311)
༡ དྲོད།............................................................................................(312)
༢ རྩེ་མོ།.......................................................................................(312)
༣ བཟོད་པ།.....................................................................................(313)
༤ ཆོས་མཆོག.....................................................................................(313)
མཐོང་ལམ་བཤད་པ།...............................................................................(314)
༡ ཆོས་བཟོད།..........................................................................................(314)
༢ ཆོས་ཤེས།..................................................................................(314)
༣ རྗེས་བཟོད།.......................................................................................(315)
༤ རྗེས་ཤེས།........................................................................................(315)
10-1-12


སྒོམ་ལམ།...................................................................................(316)
མི་སློབ་ལམ།.............................................................................(318)
སའི་བགྲོད་ཚུལ་གྱིས་མངོན་བྱེད་ཚུལ།.............................................................(319)
༡ ས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ།...............................................................................(319)
༢ དེ་དག་གིས་ཆོས་དབྱིངས་རྟོགས་ཚུལ།...............................................................(323)
༣ འབྲས་བུ་ཟབ་མོའི་གནས་ལུགས་བཤད་པ།........................................................(325)
(1) སྐུ་བཤད་པ།...........................................................................(327)
ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ།...............................................................................(327)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།.................................................................................(328)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།................................................................................(329)
ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ།..................................................................................(329)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།....................................................................................(329)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།................................................................................(331)
ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ།.......................................................................(331)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།................................................................................(332)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།...............................................................................(333)
སྤྲུལ་པའི་སྐུ།....................................................................................(333)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།.................................................................................(333)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།..............................................................................(335)
(2) ཡེ་ཤེས་བཤད་པ།.............................................................................(335)
?༡? ཡེ་ཤེས་ལྔའི་ངོ་བོ་ངོས་གཟུང་བ།..................................................................(335)
དངོས་བཤད་པ།................................................................................(336)
༡ ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས།............................................................................(336)
༢ མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས།.................................................................................(336)
10-1-13


༣ མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས།...............................................................................(337)
༤ སོར་རྟོགས་ཡེ་ཤེས།................................................................................(337)
༥ བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས།....................................................................................(337)
རིགས་པས་དཔྱད་པ།...............................................................................(338)
?༢? ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ལ་དཔྱད་པ།.....................................................................(339)
(3) ཡོན་ཏན་བཤད་པ།.............................................................................(345)
༡ ངོ་བོ་མིང་ཙམ་སྨོས་པ།............................................................................(345)
༢ དེ་དག་ལ་རིགས་པས་དཔྱད་པ།.....................................................................(346)
(4) ཕྲིན་ལས་བཤད་པ།..............................................................................(346)
1 མདོ་ཙམ་བཀོད་པ།...........................................................................(346)
༡ མངོན་རྒྱན་ལས་གསུངས་པའི་ཕྲིན་ལས་བསྡུ་ཚུལ།............................................(347)
༢ རྒྱུད་བླ་མ་ལས་ཕྲིན་ལས་དབྱེ་བ་དགུ་གསུངས་ཚུལ།..............................................(347)
2 དེ་དག་ལ་རིག་པས་དཔྱད་པ།....................................................................(348)
༣ དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཚུལ།.................................................................(348)
རྩ་བའི་ས་བཅད་གཉིས་པ། སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་
ཟབ་གནད་ཅུང་ཟད་ཕྱེ་བ།............................................................................(359)
༡ རྒྱུ་འབྲས་ཐེག་པའི་ཁྱད་པར།.............................................................(359)
རྒྱུ་འབྲས་ཐེག་པའི་མཐར་ཐུག་གི་གནས་ལུགས་གཅིག་ཚུལ།.........................................(360)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།.................................................................................(362)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།...........................................................................(364)
གནས་སྐབས་སློབ་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་མི་འདྲ་ཚུལ།...............................................(365)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།...................................................................................(366)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།...............................................................................(366)
གཉིས་པ། འབྲས་བུའི་ཐེག་པ་དངོས་བཤད་པ།...................................................(368)
10-1-14


{1}གཞིའི་གནས་ལུགས།........................................................................(368)
དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཞིའི་གནས་ལུགས་དངོས།..................................................(368)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།.............................................................................(370)
(༡)གསང་ཆེན་ཐེག་པ་མཆོག་གི་གཞི་རྒྱུད་ངོས་བཟུང་བ།............................................(370)
(༢)དེ་ཉིད་དོན་དམ་པའི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པར་བཞུགས་ཚུལ།......................................(372)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།..............................................................................(386)
དེར་བརྟེན་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་གཞི།............................................................(392)
{2}ལམ་གྱི་གནས་ལུགས།..........................................................................(394)
ལམ་གྱི་གནས་ལུགས་དངོས་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས།......................................(396)
༡ ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།...........................................................................(396)
༢ རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།..............................................................................(402)
དེ་གསང་ཆེན་ཐེག་པའི་ཐབས་མཁས་ལམ་གྱིས་རིམ་པས་ཇི་ལྟར་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ།...................(408)
{3}འབྲས་བུའི་གནས་ལུགས།.....................................................(410)
(༡)བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་བཤད་པ།................................................................(411)
༡ དོན་དམ་པའི་སྐུ།..........................................................................(411)
༢ དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས།...........................................................................(415)
༣ དོན་དམ་པའི་ཡོན་ཏན།..........................................................................(417)
༤ དོན་དམ་པའི་འཕྲིན་ལས།.....................................................................(418)
བྲལ་འབྲས་དེ་ཉིད་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་དུ་ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ།..................................(422)
རིགས་པས་སྒྲུབ་པ།............................................................................(425)
(༢)ཞར་བྱུང་ཀུན་རྫོབ་བསྐྱེད་འབྲས་བཤད་པ།......................................................(426)
༣ དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་བཤད་བྱ་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་མཇུག་བསྡུ་བ།..................................(428)
པར་བྱང་སྨོན་ཚིག........................................................................(437)

༄༅། །རྒྱུ་འབྲས་གནས་ལུགས་ཟབ་དོན་རྣམ་ངེས་ཀྱི་
ཉེར་མཁོ་ས་བཅད་མཚན་མཚོན་གཞི་གསུམ་
ཟུར་གསལ་ཞེས་བྱ་བ་
བཞུགས་སོ། །
10-1-15


༄༅། །ན་མོ་དྷཱརྨ་དྷཱ་ཏུ་ཡ།
འཁོར་འདས་གཞི་དབྱིངས་ཆོས་སྐུ་ཀུན་ཁྱབ་པ། །
རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་གཡུང་དྲུང་རྟག་པའི་བདག །
གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་འོད་གསལ་སྙིང་པོའི་སྐུ། །
ངེས་པ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ངང་དེར་འདུད། །
གང་དེའི་ཡིན་ལུགས་ལས་བརྩམས་ཏེ། །
གསང་ཆེན་ཐེག་མཆོག་ངེས་པའི་གནད། །
བསྡུས་དོན་ས་བཅད་མཚན་མཚོན་ཚུལ། །
ཉུང་གསལ་ངག་གིས་འབྱེད་ལ་སྤྲོ། །
དེ་ལ་འདིར་རྒྱུ་འབྲས་ཐེག་མཆོག་གནས་ལུགས་ཟབ་དོན་རྣམ་ངེས་ཀྱི་ས་བཅད་དང་
མཚན་མཚོན་གཞི་གསུམ་གྱི་ཚུལ་ཙམ་འཆད་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྐབས་དོན་རྒྱུ་ཐེག་གི་གཞི་
ལམ་འབྲས་གསུམ་བཤད་པ་དང༌། ཞར་བྱུང་འབྲས་ཐེག་གི་དེ་གསུམ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་
ལ། ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་དང༌། བསྟན་བྱ་དེའི་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་དངོས་
དང༌། དེ་བཤད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དང་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ལ། སྟོན་བྱེད་ཆོས་འཁོར་གྱི་རིམ་པ།
དེ་དག་གི་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་ཚུལ་གཉིས་ལ། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། རྒྱལ་བའི་ལེགས་གསུང་གི་བཀའ་གང་ཞིག གདུལ་བྱ་རང་རང་དང་འཚམས་
པ་ལ་དེ་ལུགས་ལྟར་ཇི་བཞིན་ཁམས་དབང་མཐུན་པའི་རྗོད་བྱེད་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་
ཀྱི་རྒྱུན་སོ་སོའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་ལུང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་སྟོན་བྱེད་
ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་མདོ་སྡེའི་སྡེ་སྣོད་སོགས་སོ། །
10-1-16


གཉིས་པ་ལ། དགོངས་འགྲེལ་ལས་བསྟན་པའི་ཆོས་འཁོར། གཟུངས་རྒྱལ་གྱིས་ཞུས་
པའི་ཆོས་འཁོར། དེ་མཐུན་མྱང་འདས་སོགས་ལས་གསུངས་པའི་ཆོས་འཁོར་དང་གསུམ་
ལས། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རྒྱལ་བའི་བཀའ་གང་
ཞིག གདུལ་བྱ་དབང་པོ་ཐ་འབྲི ང་རབ་ཀྱི་རིམ་པ་ལ་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་མི་ཟབ་པ་དང་
ཟབ་པ་དང་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པའི་ཚུལ་ལས་རིམ་གྱིས་ཇི་བཞིན་གཙོ་བོར་ལེགས་ཕྱེ་མཛད་པའི་
ཆ་ནས་བཞག་པའི་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ལུང་ཁྱད་འཕགས་དེ་ལུགས་ལྟར་གང་རུང་དུ་དམིགས་པ་
དེ། དགོངས་འགྲེལ་ལས་བསྟན་པའི་སྟོན་བྱེད་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་
ནི་བདེན་བཞི་དང༌། གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་མདོ་རྣམས་རེ་རེ་ནས་སོ། །གཉིས་
པ་ལ། ལུང་འགོད་པ། དེ་ལྟར་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད།
དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རྒྱལ་བའི་བཀའ་གང་ཞིག གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་ཀྱི་གནས་
ལུགས་ཆོས་ཉིད་མཐོང་བ་ལ་སྒྲིབ་པའི་དྲི་མ་རགས་ཕྲ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་རྣམས་རིམ་པས་སྤོང་
ཚུལ་ཇི་བཞིན་གཙོ་བོར་གདམས་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་རྗོད་བྱེད་ཁྱད་འཕགས་དེ་ལུགས་
ལྟར་གང་ཡང་རུང་བ་དེ། གཟུངས་དབང་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པའི་སྟོན་བྱེད་ཆོས་འཁོར་གྱི་མཚན་
ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་འདུལ་ལུང་སྡེ་བཞི་སོགས་རེ་རེ་ནས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་འགོད་པ།
རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི།
རྒྱལ་བའི་བཀའ་གང་ཞིག གནས་ལུགས་སྙིང་པོའི་དོན་ལ་རིམ་པས་འཇུག་ཐབས་ཇེ་བཟང་
དུ་ཐོག་བར་ཐ་གསུམ་དུ་གདུལ་བྱའི་མོས་བློ་དང་འཚམས་པར་སྟོན་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་
གསུང་རབ་ཁྱད་འཕགས་རྗོད་བྱེད་དེ་ལྟར་གང་རུང་དུ་དམིགས་པ་དེ། མྱང་འདས་སོགས་
ཀྱི་དགོངས་དོན་ལྟར་གྱི་སྟོན་བྱེད་ཆོས་འཁོར་གྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་སྡེ་སྣོད་གསུམ་
གྱིས་བསྡུས་པའི་མདོ་རེ་རེ་ནས་སོ། །
10-1-17


གཉིས་པ་ལ། ལུང་འགོད་པ། དེ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ། ཞར་བྱུང་ངེས་དོན་སྡེ་སྣོད་ངོས་
བཟུང་བ་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ། མྱང་འདས་དང༌། སོར་འཕྲེང་གི་མདོ་ལུང་འགོད་
པ་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་དགོངས་འགྲེལ་ནི། རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་ངེས་དོན་
ཟབ་གསང་ཕྲ་བ་ནང་གི་དབུ་མའི་ཚུལ་གཙོ་བོར་ཇི་བཞིན་བཀྲལ་བྱེད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་རྣམ་
པར་དག་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་ལེགས་གསུང་དེ། སྐབས་འདིའི་དགོངས་འགྲེལ་ཁྱད་
འཕགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔ་སོགས་འཕགས་བོད་ཀྱི་ངེས་དོན་
གྱི་མདོའི་དགོངས་འགྲེལ་རྣམས་རེ་རེ་ནས་སོ། །གཉིས་པ་བསྟན་བྱ་དེའི་གཞི་ལམ་འབྲས་
གསུམ་དངོས་ལ། གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ། གཞི་ཁྱད་པར་བའི་གནས་
ལུགས་དངོས་དང༌། ཞར་བྱུང་གཞི་སྤྱིའི་རྣམ་གཞག དེ་གཏན་ལ་འབེབས་བྱེད་ཐུན་མིན།
འཕྲོས་དོན་བཤད་བྱ་གཞན་དང་བཞི་ལས། དང་པོ་ལ། གཞི་དབྱིངས་གཤེགས་སྙིང་གི་ཡིན་
ལུགས། དེ་མཚན་ཉིད་དགུ་ལྡན་དུ་སྒྲུབ་པ། ཡོངས་གྲུབ་དགུའི་ངོ་བོར་བཞུགས་ཚུལ་དང་
གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ། དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དངོས། དེ་ལ་དོགས་བསལ་བྱེད་པ་
དང་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གདོད་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་བྱུང་
སྐུ་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་གང་ཞིག གཉུག་མ་གནས་ལུགས་གཅིག་པུ་ཉིད་སེམས་ཅན་ལ་
ལྟོས་ནས་མི་གསལ་བའི་ཚུལ་དང་སངས་རྒྱས་ལ་ལྟོས་ནས་མངོན་གྱུར་ཇི་བཞིན་པའི་ཤེས་
བྱ་ཀུན་གྱི་གཤིས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་སྤྲོས་བྲལ་དོན་དམ་རྣམ་པ་ཀུན་
ལྡན་གྱི་དམ་པའི་རང་བཞིན་དེ། གཞི་དབྱིངས་ཆོས་སྐུ་དེ་བཞིན་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་
མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་སེམས་ཅན་མཐའ་དག་གི་རྒྱུད་བསྡུས་ཀྱི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་
ཁམས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆ་ཇི་སྙེད་པ་རེ་རེ་ནས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། དེ་ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོའི་
10-1-18


ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཚུལ། དབྱིངས་རིག་གི་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ཁྱབ་ཡིན་ཚུལ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དཀོན་
མཆོག་གསུམ་ག་ཡིན་ཚུལ། གཤེགས་སྙིང་དུ་དཔེས་བསྟན་ཚུལ། རང་བཞིན་གནས་རིགས་
དང་གཅིག་ཚུལ། ཆོས་སྐུ་སྐབས་གསུམ་དུ་བཞུགས་ཚུལ། དེ་བཞིན་ཉིད་སྐབས་གསུམ་དུ་
བཞུགས་ཚུལ། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་ཡིན་ཚུལ། དེའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་འདུས་སུ་
ཡོད་ཚུལ། དེ་མཐུན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས་བཀྲལ་ཚུལ་དང་བཅུ་ལས།
དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཡེ་ནས་རང་བྱུང་དུ་བཞུགས་
པའི་སྤྲོས་བྲལ་ཆོས་དབྱིངས་གང་ཞིག ཡེ་ཤེས་རོལ་པ་ཆེན་པོའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་
བདག་ཉིད་དེ། ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་སེམས་ཅན་
དག་གི་རྒྱུད་བསྡུས་རང་བཞིན་དག་པའི་ཆ་རེ་རེ་ནས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་དང༌། རིགས་
པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དབྱིངས་
དང་རིག་པ་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་གཞི་གང་ཞིག བརྟན་དང་གཡོ་བའི་རང་གཤིས་ན་ནམ་ཡང་
རིས་སུ་མ་ཆད་པའི་རང་བཞིན་དག་ཆེན་དེ། དབྱིངས་རིག་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་མཚན་
ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་འགྲོ་རྒྱུད་ཀྱི་དག་པའི་ཆ་རེ་རེ་དེའོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་དང༌། རིགས་
པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དོན་
དམ་སྐྱབས་གསུམ་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་གང་ཞིག ཐུགས་རྗེའི་རང་རྩལ་གདོད་མ་ནས་
ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཁྱབ་པའི་གནས་ལུགས་དེ། ཆོས་ཉིད་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་མཚན་ཉིད།
མཚན་གཞི་ནི་འགྲོ་བ་གང་དག་གི་རྒྱུད་ན་བཞུགས་པའི་དག་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཆ་ཇི་སྙེད་པ་རེ་
རེ་ནས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །བཞི་པ་ལ། མཚན་
ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གཞིའི་དུས་ན་ཆོས་སྐུ་དངོས་གནས་སུ་བཞུགས་པ་
གང་ཞིག དེ་སྒྲིབ་པ་ཅན་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་ཚུལ་གྱི་བསྟན་བྱ་དེ། གཤེགས་སྙིང་དཔེས་བསྟན་
10-1-19


བྱ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་གཞི་དུས་ཀྱི་ཁམས་རྣམ་པར་དག་པ་སོ་སོར་སྣང་
བའི་ཆ་རེ་རེ་ནས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས། རིགས་
སྒྲུབ་ལ། འཕགས་པས་གཟིགས་པ་ལྟར་གྱི་རིགས་སྒྲུབ། རིགས་ཤེས་ཀྱིས་ངེས་པ་ལྟར་གྱི་
རིགས་སྒྲུབ། དགོངས་འགྲེལ་མཆོག་གིས་ཇི་བཞིན་བཀྲལ་ལྟར་གྱི་རིགས་སྒྲུབ་དང་གསུམ་
མོ། །ལྔ་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་
ཁམས་སུ་རང་བཞིན་གྱིས་གཤིས་སུ་ཞུགས་པ་གང་ཞིག ཆོས་ཉིད་དང་མི་གཉིས་པའི་ཆ་
ནས་བཞག་པ་དེ། རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང་གཅིག་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཡེ་
གཞི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཁམས་དེ་ཆོས་ཅན་གྱིས་སོ་སོར་ཕྱེ་བའི་ཆ་རྣམས་རེ་རེ་ནས་སོ། །
གཉིས་པ་ལ། ལུང་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །དྲུག་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་
བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གཞི་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་གང་ཞིག ལམ་སློབ་པ་
དག་ལ་རང་རང་དང་འཚམས་པར་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་རིམ་པས་མངོན་བྱ་ཡིན་
པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། ཆོས་སྐུ་སྐབས་གསུམ་དུ་བཞུགས་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་
ཆོས་ཉིད་ཆོས་ཅན་གྱིས་དབྱེ་བའི་ཆ་རྣམས་རེ་རེ་ནས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་དང༌། རིགས་
པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །བདུན་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དོན་
དམ་པའི་ཡེ་གཞི་གཅིག་ཏུ་གྲུབ་པ་གང་ཞིག གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་སྣང་ཚུལ་འདྲ་མིན་
བྱུང་བའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། དེ་བཞིན་ཉིད་སྐབས་གསུམ་དུ་བཞུགས་པའི་མཚན་ཉིད།
མཚན་གཞི་ནི་བྱང་སེམས་ཚོགས་ལམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རང་བཞིན་གནས་རིགས་སོ། །གཉིས་པ་
ལ། ལུང་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །བརྒྱད་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་
ལས། དང་པོ་ནི། ཆོས་ཉིད་ཉག་གཅིག་གང་ཞིག འཁོར་འདས་ཀྱི་གཤིས་ལུགས་གཉིས་སུ་
མེད་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཆོས་སྐུའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་
10-1-20


བྱང་སེམས་སྦྱོར་ལམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གི་ཁམས་སོགས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་
དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །དགུ་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་
པོ་ནི། གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་ཁམས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གང་ཞིག ཡེ་ནས་སྐུ་གསུམ་གྱི་
ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་རང་ཆས་སུ་རྫོགས་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། ཡོན་ཏན་ཀུན་འདུས་ཀྱི་
མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་བྱང་སེམས་མཐོང་ལམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
རིགས་ཁམས་སོགས་སོ། །
གཉིས་པ་ལ། ལུང་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །བཅུ་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་
བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་རྗེས་འབྲང་བཅས་ཀྱིས་ངེས་དོན་
གནས་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་ཇི་ལྟར་བཀྲལ་བ་བཞིན་མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་སྐད་ཉེ་བར་
མཛད་པ་དེ། དེ་མཐུན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས་བཀྲལ་བའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་དབུ་
མ་བསྟོད་ཚོགས་རྣམས་རེ་རེ་ནས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་
སོ། །
གཉིས་པ་དོགས་བསལ་ལ། བཀའ་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་ཚིག་ལ་དོགས་བསལ། རྟག་
མཐའ་དང་འདྲ་བར་དོགས་བསལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། བཀའ་དང༌། དགོངས་འགྲེལ་
ལ་དོགས་བསལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། ལུང་འགོད། ལེགས་བསལ་གཉིས་སོ། །གཉིས་
པ་ལའང༌། ལུང་འགོད། བསལ་བ་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་རྟག་དོགས་བསལ་བ་ལ། ཕྱི་རོལ་
པ་དང༌། ནང་པའི་གྲུབ་མཐའི་རྟག་མཐའ་དང་འདྲ་བའི་དོགས་པ་སེལ་ཚུལ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ལ། གཞི་དབྱིངས་བདག་གཙོ་དང་མི་འདྲ་ཚུལ། ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་གྱི་བདག་གཉིས་
མི་གཅིག་ཚུལ་དང་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། བདག་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་ཞེན་ཡུལ་དང་མི་འདྲ་
ཚུལ། དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་དང་མི་འདྲ་ཚུལ་དང་གཉིས་སོ། །
10-1-21


གཉིས་པ་མཚན་ཉིད་དགུ་ལྡན་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གནས་
ལུགས་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག རྟག་ཁྱབ་རིག་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་
དགུ་དང་ལྡན་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་མཚན་ཉིད་དགུ་ལྡན་གྱི་མཚན་ཉིད།
མཚན་གཞི་ནི་སློབ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་གཤེགས་སྙིང་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་དང༌། རིགས་
པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ཡོངས་གྲུབ་དགུའི་ངོ་བོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་
ལས། དང་པོ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཤིས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཏུ་ཡེ་ནས་རང་བྱུང་དུ་ཡོད་
པ་གང་ཞིག དེ་བཞིན་ཉིད་མ་ནོར་བ་གཞན་མ་ཡིན་པ་སོགས་གནས་ལུགས་སུ་གདོད་ནས་
གྲུབ་པ་རྣམ་དགུའི་ངོ་བོའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། ཡོངས་གྲུབ་དགུའི་ངོ་བོར་གནས་ལུགས་སུ་
བཞུགས་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་བྱང་སེམས་སྒོམ་ལམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་གཞི་དབྱིངས་
ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །
གཉིས་པ་ཞར་བྱུང་གཞི་སྤྱི་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གློ་བུར་
ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཤར་བའི་སྣང་གྲགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གང་ཞིག རྟེན་ཅིང་འབྲེ ལ་འབྱུང་བསླུ་
ཆོས་སུ་གནས་པའི་ཆ་ནས་གཙོ་བོར་བཞག་པའི་དམ་པའི་རང་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་སྣང་ཙམ་
གྱི་ཆར་གྱུར་པའི་ཆོས་དེ། སྐབས་འདིའི་ཞར་བྱུང་གཞི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཀ་
བུམ་སོགས་གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པ་གང་དག་རེ་རེ་ནས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། མདོར་
བསྡུས་ཀྱིས་ངོས་བཟུང་བ། ཚུལ་ཅུང་ཟད་ལེགས་པར་ཕྱེ་བ་གཉིས་ལས། ཕྱི་མ་ལ། འདུས་
བྱས་ཀྱི་གཞི་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་གཞི་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། གཟུགས་ཕུང༌། ཡིད་ཀྱི་
སྐྱེ་མཆེད། ཆོས་ཁམས་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ཚུལ་ཐུན་མིན་ལས། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད།
དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གཟུགས་རུང་གི་དུ་མ་སྤུངས་པའི་ཆོས། གཟུགས་ཕུང་གི་
མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་བུམ་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། འབྱུང་བ། སྣོད། བཅུད་གསུམ་
10-1-22


མོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རང་འབྲས་ཤེས་པ་སྐྱེ་ཞིང་
མཆེད་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་གང་ཞིག རང་ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་གསལ་བའི་གཙོ་བོའི་རྣམ་རིག་གི་ཆ་
ནས་བཞག་པའི་ཤེས་རིག་དེ། སྐབས་འདིའི་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་
ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། སེམས། ཡིད། རྣམ་ཤེས་གསུམ་ལས། དང་པོ་
ནི། རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་བག་ཆགས་ཀུན་བསགས་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་གང་ཞིག ཐོག་མེད་ནས་
བག་ཆགས་དཔག་མེད་ཉེ་བར་ལྡན་པའི་ཤེས་པ་གསལ་ཙམ་གྱི་ཆར་གྱུར་ཞིང་འཁོར་ཀུན་
འགྲོ་དང་མཚུངས་པར་འཇུག་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་གཙོ་བོའི་རྣམ་རིག་དེ། སྐབས་འདིའི་
ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ལྷས་བྱིན་གྱི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ལྟ་
བུའོ། །གཉིས་པ་ནི། རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཞིག རང་ཡུལ་ཀུན་གཞི་
ལ་དམིགས་ནས་ངར་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་རང་གྲོགས་ཐུན་མོང་ལྔ་དང་ཐུན་མིན་བཞི་སྟེ་
དགུ་པོ་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་གཙོ་བོའི་རྣམ་རིག་དེ། སྐབས་འདིའི་
ཉོན་ཡིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་ཉོན་ཡིད་ལྟ་བུའོ། །གསུམ་པ་ནི། རྣམ་
ཤེས་ཚོགས་དྲུག་སྟེ། དང་པོ། རང་ཡུལ་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ངོ་བོ་རང་སྟོབས་ཀྱིས་སྣང་
བའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་ཤེས་པ་དེ། མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་
དཀར་པོ་མཐོང་བའི་མིག་གི་རྣམ་ཤེས་ལྟ་བུའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་ཡུལ་སྒྲའི་སྐྱེ་མཆེད། དྲིའི་
སྐྱེ་མཆེད། རོའི་སྐྱེ་མཆེད། རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ལ་འགྲེས་སྦྱར་ཏེ་
རྣམ་ཤེས་ལྷག་མ་ལ་མཚན་མཚོན་གཞི་གསུམ་གྱི་ཚུལ་ཤེས་དགོས། དེ་བཞིན་དུ་ཐུན་མོང་
འཁོར་སེམས་ཀུན་འགྲོ་ཡང༌། རང་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་བདེ་སྡུག་བར་མ་གསུམ་པོ་གང་རུང་
ལ་རང་སྟོབས་ཀྱིས་རེག་ཅིང་འཕྲད་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་སེམས་བྱུང་དེ། རེག་པའི་མཚན་
ཉིད། མཚན་གཞི་མིག་ཤེས་འཁོར་གྱི་རེག་པ་ལྟ་བུའོ། །དེས་འགྲེས་ཏེ། རང་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་
10-1-23


པར་བདེ་སྡུག་བར་མ་གང་རུང་རང་སྟོབས་ཀྱིས་མྱོང་བ་ཚོར་བ་དང༌། རང་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་
རང་སྟོབས་ཀྱིས་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང་གཏོད་པ་ཡིད་བྱེད་དང༌། རང་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་མཚན་མ་
རང་སྟོབས་ཀྱིས་འབྱེད་པ་འདུ་ཤེས་དང༌། རང་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་སེམས་ལ་འཇགས་པར་
བྱེད་པ་སེམས་པ་དང་སྦྱར་ནས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཐུན་མིན་ཉོན་ཡིད་ཀྱི་འཁོར་ཡང༌།
རང་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་བདག་མེད་པ་མ་ཤེས་པའི་རྨོངས་པ་གཏི་མུག་གི་ཆར་གཏོགས་པའི་ཆ་
ནས་བཞག་པའི་སེམས་བྱུང་དེ། བདག་ཏུ་རྨོངས་པའི་མཚན་ཉིད། དེས་འགྲེས་ཏེ། རང་ཡུལ་
གྱི་ཁྱད་པར་ང་བདག་ཏུ་རློམ་ཞིང་སྣང་ཕྱོགས་ནས་འཛིན་པ་བདག་ལྟ་དང༌། རང་ཡུལ་གྱི་
ཁྱད་པར་བདག་ཏུ་དཔངས་མཐོ་བ་སྣང་འཛིན་དུ་བྱེད་པ་ང་རྒྱལ་དང༌། རང་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་
བདག་ཡིད་དུ་འོང་བར་མཐོང་བ་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དེར་ཤེས་པ་བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་རྣམས་
དང་སྦྱར་ནས་མཚན་མཚོན་བསྒྲིགས།
གསུམ་པ་ལ། མཚན་གཞི། མཚན་ཉིད། དངོས་མེད་ཀྱི་ཆོས་གསུམ་ལས། དང་པོ་
ལ། ཚོར་བ། འདུ་ཤེས། འདུ་བྱེད་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་
ལས། དང་པོ་གོང་དུ་སོང༌། གཉིས་པ་ལ། ཚོར་བ་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་གསུམ། གཉིས་
པ་ལ། མཚན་ཉིད་སོང༌། དབྱེ་བ་ལ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་འདུ་ཤེས་སོགས་གསུམ་དུ་དབྱེ་ཚུལ་
དང༌། གཡེང་ལྡན་གྱི་འདུ་ཤེས་སོགས་གསུམ་དུ་དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ལ། མཚན་
ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རྫས་ལྡན་གྱི་འདུ་བར་བྱེད་པ་སྒོ་གསུམ་གྱི་མཐུ་གང་
ཡང་རུང་བ་ལས་རང་འབྲས་གཅིག་ཕྱོགས་དགེ་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན་གསུམ་པོ་གང་རུང་
འབྱིན་བྱེད་ཀྱི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཕྱག་འཚལ་བའི་
གཟུགས་ཀྱི་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །
གཉིས་པ་ལ། ལུས། ངག ཡིད་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བ་གསུམ་མོ། །གཉིས་པ་ལ། བཏགས་
10-1-24


ཆོས་ཀྱི་དབྱེ་བ། མཚན་གཞི་ངོས་བཟུང་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། ཡུལ་ལ་བཏགས་པ།
དུས་ལ་བཏགས་པ། ངོ་བོ་ལ་བཏགས་པ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། རང་ལ་སྒོས་རྫས་མེད་
པ་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་ནུས་པ་གང་ཞིག རང་གི་གདགས་གཞི་ཡུལ་དུ་སྣང་བའི་དངོས་པོ་ལ་
བཏགས་ནས་རང་ངོ་འཇོག་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་ཡུལ་ལ་བཏགས་པའི་
མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་གང་ཞིག རང་གི་
གདགས་གཞི་དུས་སུ་སྣང་བའི་དངོས་པོ་ལ་བཏགས་ནས་རང་ངོ་འཇོག་པའི་ཆ་ནས་བཞག་
པ་དེ། སྐབས་འདིའི་དུས་ལ་བཏགས་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་བུམ་པ་སྐད་ཅིག་
དང་པོ་ལྟ་བུའོ། །གསུམ་པ་ནི། དེ་གང་ཞིག རང་གི་གདགས་གཞི་ཆོས་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་ལ་
བཏགས་ནས་རང་ངོ་འཇོག་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་ངོ་བོ་ལ་བཏགས་པའི་
མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་བུམ་པའི་སྐྱེ་བ་ལྟ་བུའོ། །
གསུམ་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོར་སྣང་བ་
གང་ཞིག རང་གི་ངོ་བོ་ལ་རྫས་མེད་དོན་བྱེད་ནུས་སྟོང་གི་ཆ་ནས་ཆོས་ཙམ་དུ་བཞག་པ་དེ།
སྐབས་འདིའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་
པ་ལ། དངོས་པོ་གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་དངོས་མེད་སོགས་གསུམ་མོ། །གསུམ་པ་གཏན་ལ་
འབེབས་བྱེད་ཐུན་མིན་ལ། བདེན་གཉིས་རྣམ་བཞག བདེན་བཞིའི་རྣམ་གཞག ཆོས་
ལྔའི་རྣམ་གཞག རང་བཞིན་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་དང་བཞི་ལས། དང་པོ་ལ། ཀུན་རྫོབ་
དང༌། དོན་དམ་བདེན་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་
ནི། རྣམ་ཤེས་འཁོར་བཅས་ཀྱི་ཡུལ་གང་ཞིག གནས་ཚུལ་ལ་བདེན་པར་མེད་ཀྱང་རང་ངོ་ཐ་
སྙད་ཙམ་དུ་གྲུབ་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་
ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། ངོ་བོ། རྣམ་གྲངས། དབྱེ་བ་གསུམ་ལས་ཕྱི་མ་
10-1-25


ལ། ལོག་པ་དང༌། ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་
ལས། དང་པོ་ནི། ཡེ་ཤེས་འཁོར་བཅས་ཀྱི་ཡུལ་གང་ཞིག གནས་ཚུལ་ལ་གནས་ལུགས་
སུ་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། དོན་དམ་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་
ནི་ལམ་མ་ཞུགས་ཀྱི་རྒྱུད་བསྡུས་གཞི་དབྱིངས་ཆོས་ཉིད་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། ངོ་བོ། རྣམ་
གྲངས། དབྱེ་བ་གསུམ་ལས། ཕྱི་མ་ལ། གཉིས་དང༌། གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་
པོ་ལ། རྣམ་གྲངས་དང༌། དེ་མིན་གཉིས། གཉིས་པ་ལ། དོན། ཐོབ་པ། སྒྲུབ་པ་གསུམ་མོ།
།གཉིས་པ་ལ། འཁོར་བ་དང༌། ཐར་བའི་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། འབྲས་བུ། རྒྱུ་
གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རང་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་
བདེན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་ཟག་བཅས་ཀྱི་དངོས་པོ་དེ། སྡུག་བསྔལ་བདེན་
པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཉེར་ཕུང་སྐད་ཅིག་དང་པོ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། བཅུད་
དང༌། སྣོད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་སོགས་གསུམ། གཉིས་པ་
ལ། རྟེན་པའི་སྣོད་སོགས་གསུམ་མོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་
པོ་ནི། རང་འབྲས་སྡུག་བདེན་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་ཟག་བཅས་ཀྱི་དངོས་པོ་དེ།
ཀུན་འབྱུང་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་འདོད་ཆགས་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་ལས་
ལྟ་བུའོ། །
གཉིས་པ་ལ། རྒྱས། འབྲི ང༌། བསྡུས་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ། བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང༌།
གཉིས་པ་ལ། རྩ་བ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས། གསུམ་པ་ལ། དུག་གསུམ་མོ། །གཉིས་པ་ལ།
འབྲས་བུ། རྒྱུ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། རྣམ་བཞག་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་ངོས་བཟུང་བ་གཉིས་
ལས། དང་པོ་ལ། སྲི ད་ཆོས་འགོག་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། དག་པ་གཉིས་ལྡན་ཡིན་ལུགས་
གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རང་བཞིན་ཆོས་
10-1-26


དབྱིངས་གང་ཞིག དོན་དམ་རང་ངོས་ནས་མི་སྟོང་ཞིང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་ངོས་ནས་སྟོང་པའི་
ཆ་ནས་བཞག་པའི་སྟོང་གཞི་གནས་ལུགས་དེ། སྐབས་འདིའི་སྲི ད་ཆོས་འགོག་པའི་སྟོང་ཉིད་
ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་སོ་སྐྱེས་ཉེར་ཕུང་གི་གཞི་དབྱིངས་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ།
དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། དྲི་བཅས། དྲི་མེད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། གཉིས་པ་ལ།
སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག་གི་དབྱེ་ཚུལ་ལོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་
ནི། ཆོས་དབྱིངས་རང་གཤིས་ཡེ་ནས་དག་པའི་བདག་ཉིད་དུ་བཞུགས་པ་གང་ཞིག ལམ་
སྒོམ་སྟོབས་ཀྱིས་གློ་བུར་དྲི་མ་ཀུན་ཀྱང་དབྱིངས་སུ་དག་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་དེ་བཞིན་
ཉིད་དེ། སྐབས་འདིའི་འགོག་བདེན་དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་
བདག་ཅག་གི་སྟོན་པའི་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། སློབ་པའི་སྣང་
ཚུལ་ལྟར་ན། ཐུན་མོང་དང༌། ཐུན་མིན་གྱི་འགོག་པ་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད།
དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་གཞི་གཅིག་པུ་གང་ཞིག དེ་ཉིད་ལམ་སྒོམ་
པས་ཇི་བཞིན་གསར་དུ་མངོན་སུམ་གྱིས་མཐོང་ཞིང་ཁོང་དུ་ཆུབ་པའི་དྲི་བྲལ་དྭངས་པའི་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་དབྱིངས་དེ། སྐབས་འདིའི་ཁྱད་པར་འབྲས་བུའི་འགོག་བདེན་གྱི་
མཚན་ཉིད་མཚན་གཞི་ནི་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་ཐུགས་རྒྱུད་ཀྱི་དྲི་མ་དྭངས་པའི་དབྱིངས་ལྟ་བུའོ།
།གཉིས་པ་གོང་དག་པ་གཉིས་ལྡན་སྐབས་ཀྱི་འགོག་པ་སྤྱིའི་དབྱེ་ཚུལ་ལྟར་བྱས་ཀྱང་ཆོག
གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཐབས་ཤེས་ཟུང་འབྲེ ལ་དུ་གྱུར་
པའི་ལེགས་ཚོགས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་ཞིག རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མཆོག་གི་འཇུག་ངོགས་སུ་
གྱུར་ཅིང་དེའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་རྣམ་པར་དཀར་བ་དེ། ལམ་བདེན་གྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་
གཞི་ནི། ཐེག་ཆེན་མཐོང་ལམ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། ཚོགས་ལམ་ནས་མཐར་ཕྱིན་པའི་
ལམ་བར་ལྔའོ། །གསུམ་པ་ཆོས་ལྔ་ལ། རྒྱུ་མཚན། མིང༌། རྣམ་རྟོག དེ་བཞིན་ཉིད། ཡང་
10-1-27


དག་ཤེས་པ་དང་ལྔ་ལས། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་གང་ཞིག སྒྲ་དང་རྟོག་པས་བརྗོད་འཛིན་བྱ་བའི་ཡུལ་གྱི་སྤྱིའི་མཚན་
མའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་རྒྱུ་མཚན་གྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་བུམ་འཛིན་
རྟོག་ངོར་ཤར་བའི་བུམ་སྤྱི་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ། རང་
བཞིན། གཟུགས་བརྙན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། རྟོག་པ་དང༌། གྲགས་པས་
བསྐྱེད་པའི་མཚན་མ་གཉིས་སོ། །དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་པ་ལ། རྟོགས་མ་རྟོགས། གསལ་མི་
གསལ་གཉིས་སོ། །དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་པ་ལ། རྒྱུ་མཚན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་ནས་ཡང་དག་ཤེས་པའི་
རྒྱུ་མཚན་བར་ལྔའོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རྟོག་བློ་ལ་
རང་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་ཤར་བ་གང་ཞིག སྒྲ་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་མིང་གི་མཚན་
ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་བུམ་བརྡ་སྦྱོར་བའི་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། དངོས་
མིང་ནས་མ་གྲགས་པའི་མིང་གི་བར་དྲུག་གོ །གསུམ་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་
ལས། དང་པོ་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རིགས་གང་ཞིག མཚན་མ་ཅན་གཙོ་འཁོར་གྱི་སེམས་
སེམས་བྱུང་གང་རུང་དུ་གཏོགས་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་རྟོག་པའི་མཚན་
ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་མིག་ཤེས་གཙོ་སེམས་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་ལས། དང་
པོ་ལ། མཚན་བཅས། མཚན་མེད་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་གཉིས། དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་པ་ལ། ཉོན་མོངས་
ཅན་ཡིན་མིན་གྱི་རྣམ་རྟོག་གཉིས། དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་པ་ལ། འཇུག་པའི་རྣམ་རྟོག་སོགས་
གསུམ། བཞི་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཡེ་གཞི་གནས་ལུགས་དེ་
ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་
བུམ་པའི་ཆོས་ཉིད་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ནི། གོང་སྟོང་ཉིད་སྐབས་དང་འདྲ། ལྔ་པ་ལ། མཚན་
ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ལ་དམིགས་བྱེད་གང་ཞིག
10-1-28


སློབ་ལམ་གྱི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་ཡང་དག་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་
ནི་གནས་ལུགས་ལ་དམིགས་པའི་ཚོགས་ལམ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། འཇིག་རྟེན་ལས་
འདས་པ་དང༌། འདས་མ་འདས་འདྲེས་པ་ཅན་དང་གཉིས་སོ། །བཞི་པ་རང་བཞིན་གསུམ་
ལ། ཀུན་བཏགས། གཞན་དབང༌། ཡོངས་གྲུབ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་
བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་གང་ཞིག ཡིད་ཀྱི་བརྗོད་པ་བློ་རྣམ་
རྟོག་གིས་བཏགས་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་ཀུན་བཏགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད།
མཚན་གཞི་ནི་བུམ་འཛིན་གྱིས་བུམ་པ་ཕྱི་དོན་དུ་བཏགས་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་
ཉིད་ཆད་པའི་ཀུན་བཏགས་སོགས་གསུམ་མོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་
ལས། དང་པོ་ནི། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་གང་ཞིག རང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་རྣམ་
རིག་གི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་གཞན་དབང་གི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་བུམ་
འཛིན་ལ་བག་ཆགས་ཀྱི་དབང་གིས་བུམ་པར་སྣང་བ་ཙམ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་དབྱེ་ཚུལ་
གསུམ་ལས། དང་པོ་ལ། ས་བོན་དང༌། ཀུན་བྱང་དུ་མ་གྲུབ་པའི་གཞན་དབང་གཉིས། དབྱེ་
ཚུལ་གཉིས་པ་ལ། མ་དག་པ། དག་པའི་གཞན་དབང་གཉིས། དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་པ་ལ།
ཚོགས་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་དྲུག་གོ །གསུམ་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི།
དོན་དམ་དུ་གྲུབ་པ་གང་ཞིག གནས་ལུགས་གདོད་མ་ནས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཆ་ནས་
བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཀ་བའི་ཆོས་ཉིད་ལྟ་
བུའོ། །གཉིས་པ་དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། འགྱུར་མེད། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་གཉིས།
དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་པ་ལ། རང་བཞིན་ཡོངས་གྲུབ་ནས་དམིགས་པ་ཡོངས་གྲུབ་བར་བཞིའོ།
།དེ་ལྟར་བཤད་པའི་མཚན་མཚོན་གཞི་གསུམ་རྣམས་རགས་བསྡུས་ཏེ་དེ་ལས་ཁ་ཅུང་ཟད་
བསྐང་ན་གོང་དོན་དམ་གཞིའི་སྐབས། གནས་ལུགས་ཏེ་གདོད་མ་ནས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་
10-1-29


པའི་ཆ་ནས་རྟག་པ། དེ་ཀུན་ལ་རིས་སུ་མ་ཆད་པ་ཀུན་ཁྱབ། དེ་གཉིས་མེད་ཀྱི་མཁྱེ ན་པ་རང་
རིག་ཡེ་ཤེས། དེ་དོན་དམ་རྣམ་ཆ་ཀུན་ནས་ཡོངས་རྫོགས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ། དེ་གཤིས་
ལ་སྤྲོས་པས་དབེན་པ་སྤྲོས་བྲལ། དེ་གློ་བུར་དྲི་མས་མ་བསླད་པ་མ་གོས་པ། དེ་སྟོང་མི་སྟོང་
གི་རང་བཞིན་ཟུང་འཇུག དེ་རང་བཞིན་གཤིས་སུ་ཞུགས་པ་རིགས། དེ་གློ་བུར་དྲི་མའི་
སྦུབས་སུ་བཞུགས་པ་ཁམས་དང་སྦྱར་ནས་ཆ་བཞག་གིས་མཚན་མཚོན་བསྒྲིགས་པ་དང༌།
གནས་ལུགས་དེ་ཆོས་ཀྱི་གཤིས་ལུགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆ་ནས་དེ་བཞིན་ཉིད། དེ་ཡང་དག་
མཆོག་གྱུར་མ་ནོར་བ། དེ་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གཞན་མིན། དེ་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཇི་
བཞིན་ཆོས་ཉིད། དེ་རྣམ་བྱང་ཟབ་མོའི་ཀློང་ཆོས་དབྱིངས། དེ་ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཛོད་
ཆོས་གནས། དེ་ཉེས་པས་མ་གོས་པ་སྐྱོན་མེད། དེ་མཐར་ཐུག་གི་དབྱིངས་ཡང་དག་མཐའ།
དེ་སྒྲ་རྟོག་གི་ཡུལ་འདས་བསམ་མི་ཁྱབ་རྣམས་དང་སྦྱར་ནས་ཆ་བཞག་གིས་མཚན་མཚོན་
དང༌། གཞི་སྤྱིའི་སྐབས་དུ་མ་སྤུངས་པ་ཕུང་པོ། རང་རིགས་འཛིན་པ་ཁམས། རང་འཛིན་
ཤེས་པ་སྐྱེ་ཞིང་མཆེད་སྒོ་སྐྱེ་མཆེད། སྲ་སོགས་བཞི་པོ་གང་རུང་འབྱུང་བ། སྐྱེ་འགྲོའི་རྟེན་
གྱུར་སྣོད། ཟ་བོའི་གཟུགས་རུང་བཅུད་སེམས་ཀྱི་གཟུགས། ཡིད་ཤེས་སྐྱེ་ཡུལ་ཆོས་ཁམས།
སྒོས་རྫས་ཅན་མཚན་གཞིའི་ཆོས། བཏགས་ཆོས་སུ་སྣང་བ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས། རྫས་དངོས་
ཟད་ཆ་ནས་སྣང་བ་གཞན་འགྱུར་དངོས་མེད། རྫས་དངོས་ལ་བརྟེན་ཆ་ནས་སྣང་བ་དངོས་
བརྟེན་དངོས་མེད། མི་སྲི ད་པའི་ཆ་ནས་སྣང་བ་མི་སྲི ད་དངོས་མེད། མངོན་མཐོའི་ལམ་ཐུན་
མོང༌། ཐེག་དམན་ལམ་ཐུན་མིན། ཐེག་ཆེན་ལམ་རྒྱལ་བགྲོད། ཀུན་ནས་མ་སྐྱེས་པ་འདུས་
མ་བྱས་རྣམས་དང་སྦྱར་ནས་ཆ་བཞག་སོགས་ཀྱིས་མཚན་མཚོན་དང༌། བདེན་གཉིས་སྐབས།
འཇིག་རྟེན་ན་ཡུལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྲགས་པའི་སྣང་ཙམ་གྱི་ཆར་གྱུར་པ། ལོག་པའི་ཀུན་
རྫོབ། འཇིག་རྟེན་ན་ཡུལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་གྲགས་པའི་དོན་གྱི་བྱ་བྱེད་ནུས་པའི་ཆར་གྱུར།
10-1-30


ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ། གནས་ལུགས་མཐོང་ཐབས་ཀྱི་འཇུག་སྒོར་གྱུར་པ། རྣམ་གྲངས་དོན་
དམ། གནས་ལུགས་ལ་དོན་གྱིས་ཞུགས་པ། རྣམ་གྲངས་མིན་པའི་དོན་དམ་རྣམས་ལ་ཆ་
བཞག་སོགས་ཀྱིས་མཚན་མཚོན་དང༌། བདེན་བཞིའི་སྐབས། རང་གི་ངོ་ཐད་ནས་སྡུག་
བསྔལ་དུ་སྣང་བ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ། འགྱུར་བའི་ཆ་ནས་སྡུག་བསྔལ་དུ་སྣང་བ་
འགྱུར་སྡུག སྒོ་ཀུན་ནས་སྡུག་བསྔལ་འདུ་བར་བྱེད་པ་ཁྱབ་པ་འདུ་བྱེད། རྒྱུད་ལས་སུ་མི་
རུང་ཞིང་ཉམས་སྨད་བྱེད་ཉོན་མོངས་པ། རང་འབྲས་ཕྱི་མ་འདུ་བའི་བྱ་བ་གཙོར་བྱེད་པ་
ལས། དྲི་མ་ཆགས་བྲལ་དང་ཅི་རིགས་ཙམ་གྱི་དག་པ། ཐུན་མོང་འགོག་པ། དྲི་མ་ཆེ་བ་
གཤིས་ནས་ཅི་རིགས་དང་ཡོངས་གང་རུང་དུ་དག་པ། ཐུན་མིན་འགོག་པ། སོ་སྐྱེས་སར་
བསྡུས་ཀྱི་ལམ། ལམ་བདེན་རྗེས་མཐུན། འཕགས་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པ། ལམ་བདེན་དངོས་
རྣམས་ལ་དེ་བཞིན་མཚན་མཚོན་དང༌། ཆོས་ལྔའི་སྐབས་ཐོག་མེད་གོམས་ཆའི་བག་ཆགས་
ལས་མཚན་མར་སྣང་བ། རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་མཚན། (མཚན་མར་འཛིན་ངོར་དེར་སྣང་བ། རྟོག་པས་བསྐྱེད་པ།
མིང་དོན་དུ་སྣང་བ། གྲགས་པས་བསྐྱེད་པ།) ཀུན་ནས་བཏགས་པའི་དབང་གིས་མཚན་མར་སྣང་བ།
གཟུགས་བརྙན་གྱི་རྒྱུ་མཚན། (ཤེས་པས་རང་ཡུལ་གསལ་བར་རྟོགས་པ། རྟོགས་པ། དེས་དེ་གསལ་བར་རྟོགས་མི་
ཐུབ་པ། མ་རྟོགས་པ། རང་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་གསལ་བར་ཤར་བ། གསལ་བ། དེ་གསལ་བར་མི་ཤར་བ། མི་གསལ་བ།) ཆོས་
གཅིག་ལ་བརྡ་སྦྱར་བ། སྒོས་མིང༌། ཆོས་དུ་མ་ལ་བརྡ་སྦྱར་བ། སྤྱི་མིང༌། ཁམས་འོག་མའི་
སེམས་རགས་པ། མཚན་བཅས། ཁམས་གོང་མའི་སེམས་ཞི་བ། མཚན་མེད། (རྣམ་རྟོག་མི་
དགེའི་ཕྱོགས། ཉོན་མོངས་ཅན། དེ་མི་དགེ་མིན་ཕྱོགས། ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་པ།) སྤྲོས་མཚན་ཚབས་ཆེན་ཞི་བ།
འདས་པ། དེའི་ངད་ཤུགས་འཇུག་པ། འདྲེས་མ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་མཚན་མཚོན་དང༌།
རང་བཞིན་གསུམ་སྐབས། ཡོད་པར་འཇོག་མི་ནུས་པའི་ཀུན་བཏགས། ཡོངས་སུ་ཆད་པ།
རྣམ་གྲངས་ཙམ་དུ་འཇོག་པའི་ཀུན་བཏགས། རྣམ་གྲངས་པ། ལྟོས་པར་འཇོག་པའི་ཀུན་
10-1-31


བཏགས། ལྟོ ས་པ་བ། ཀུན་ཉོན་གྱི་ཆར་གྱུར་པ། ས་བོན་གཞན་དབང༌། གསལ་ཙམ་གྱི་ཆར་
གྱུར་པ། ཀུན་བྱང་དུ་མ་གྲུབ་པའི་གཞན་དབང༌། (བག་ཆགས་དབང་གིས་སེམས་བདེན་དངོས་སུ་སྣང་བ། མ་
དག་གཞན་དབང༌། དེའི་དབང་གིས་དེ་བདེན་མེད་སྒྱུ་མར་སྣང་བ། དག་པའི་གཞན་དབང༌།) གནས་ལུགས་གཞི་
དབྱིངས་དོན་གྱི་ཆར་གྱུར་པ། འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ། དེ་མངོན་བྱེད་པའི་སློབ་པའི་ཡེ་ཤེས་
སུ་གྱུར་པ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་རྣམས་ལའང་ཆ་བཞག་སོགས་ཀྱིས་མཚན་
མཚོན་དུ་བསྒྲིགས་པར་བྱའོ། །བཞི་པ་འཕྲོས་དོན་ལ། འཁོར་རྩ་ལ་དཔྱད་པ། བག་ཆགས་
ཀྱི་གཞི་ལ་དཔྱད་པ། སྟོང་ཚུལ་ལ་དཔྱད་པ། བདེན་གཉིས་ལ་དཔྱད་པ། གྲུབ་མཐའ་ལ་
དཔྱད་པ་དང་ལྔའོ། །གཉིས་པ་ལམ་ལ། མཚམས་སྦྱར། དངོས་གཉིས་ལས། ཕྱི་མ་ལ། སྤང་
བྱ། གཉེན་པོ་གཉིས་ལས། དང་པོ་སྒྲིབ་གཉིས་ནི། གནས་སྐབས་ཀྱི་ཐར་པ་མྱང་འདས་ཙམ་
ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་གེགས་བྱེད་ཀྱི་དྲི་མའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། ཉོན་སྒྲིབ་ཀྱི་མཚན་
ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་དུག་གསུམ་ལྟ་བུའོ། །མཐར་ཐུག་གི་མི་གནས་མྱང་འདས་གཞི་དབྱིངས་
དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་གེགས་བྱེད་ཀྱི་དྲི་མའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ།
ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་འཁོར་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་
པ་ལ། རྟོགས་བྱ་དང༌། རྟོགས་བྱེད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། བདག་མེད་གཉིས་ལས། དང་
པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གཞི་གང་ལའང་མཚན་མའི་ང་བདག་ཏུ་
གྲུབ་པ་མེད་པའི་གཞི་དབྱིངས་རྟག་པའི་ཁམས་དེ། སྐབས་འདིའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་
པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཚོགས་སྦྱོར་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་ང་བདག་གིས་སྟོང་དབྱིངས་ལྟ་བུའོ།
།གཉིས་པ་ལ། བརྟགས་ཚུལ་བཞིའོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་
པོ་ནི། ཀུན་རྫོབ་གཟུང་འཛིན་གྱི་ཆོས་བདག་གི་སྤྲོས་པ་གང་ཡང་མེད་པའི་ཡེ་གཞི་དོན་དམ་
རྣམ་ཀུན་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་ཆོས་བདག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་འདོད་ཁམས་
10-1-32


ཀྱི་གཞི་དབྱིངས་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། དགག་བྱ་ངོས་བཟུང༌། བདག་མེད་གཏན་འབེབས་
གཉིས་ལས། ཕྱི་མ་ལ། བཏགས་ཡོད་སྤྱིའི་བདག་མེད་གཏན་འབེབས། ཀུན་གཞན་གྱི་
བདག་མེད་གཏན་འབེབས་གཉིས་ལས། ཕྱི་མ་ལ། ཕྱི་དོན་དང་གཞན་དབང་བདེན་མེད་
གཏན་འབེབས་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི།
གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་དེ་ཉིད་མངོན་བྱེད་གང་ཞིག རྣམ་གྲོལ་དམ་པའི་
འཇུག་ངོགས་སུ་གྱུར་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་རྟོགས་བྱེད་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་
ཐེག་ཆེན་ཚོགས་ལམ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། མངོན་རྟོགས་རྡོ་རྗེའི་གནས་པས་ཆོས་སྐུ་
མངོན་བྱེད་ཚུལ། ལམ་དང་སའི་རིམ་པས་དེ་མངོན་བྱེད་ཚུལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། མངོན་
རྟོགས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་གནས་པས་མངོན་བྱེད་ཚུལ་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། ལམ་དང༌། སའི་
བགྲོད་ཚུལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། ཚོགས་ལམ། སྦྱོར་ལམ། མཐོང་ལམ། སྒོམ་ལམ། མི་
སློབ་ལམ་ལྔ་ལས། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གཞི་དབྱིངས་
དེ་ཉིད་མངོན་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་ཚོགས་གང་ཞིག བྱང་སེམས་རྒྱུད་ཀྱི་ཐར་ཆ་དང་མཐུན་པའི་
བདེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་ཅན་རྣམ་པར་དཀར་བ་དེ། སྐབས་འདིའི་ཚོགས་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད།
མཚན་གཞི་ནི་ཐེག་ཆེན་ཚོགས་ལམ་ཆུང་ངུ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། ཆུང༌། འབྲི ང༌། ཆེ་གསུམ་
མོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དོན་དམ་དབྱིངས་མངོན་
བྱེད་ཐབས་ཚོགས་ལམ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་གྱུར་པ་གང་ཞིག ངེས་ཆ་དང་མཐུན་པའི་གནས་
ལུགས་སྟོང་ཕྱོགས་ལ་གསལ་སྣང་འཕེལ་བའི་འཇུག་ངོགས་སུ་གྱུར་པའི་ལམ་དེ། སྐབས་
འདིའི་སྦྱོར་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཐེག་ཆེན་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ལྟ་བུའོ། །
གཉིས་པ་ལ། དྲོད། རྩེ། བཟོད། ཆོས་བཞི། གསུམ་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་
ལས། དང་པོ་ནི། གཞི་དབྱིངས་སྟོང་པའི་ཆ་གཅིག་མངོན་སུམ་དུ་གསར་དུ་མཐོང་བའི་
10-1-33


འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རང་གི་ངོས་སྐལ་ཀྱི་སྤང་
བྱ་ཅི་རིགས་དང་བྲལ་བའི་འཇུག་ངོགས་སུ་གྱུར་པའི་ལམ་དེ། སྐབས་འདིའི་མཐོང་ལམ་
གྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཐེག་ཆེན་མཐོང་ལམ་མཉམ་བཞག་དང་པོ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་
པ་ལ། བཟོད་ཤེས་བཅུ་དྲུག་གོ །བཞི་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་
ནི། མཐོང་ཟིན་གྱི་གནས་ལུགས་རིམ་པས་མངོན་དུ་གྱུར་བྱེད་གང་ཞིག རྣམ་པར་གྲོལ་བ་
རང་རང་གི་སྤང་བྱའི་དྲི་མ་ཅི་རིགས་རིམ་པས་བྲལ་བྱེད་ཀྱི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་འཇུག་ངོགས་
སུ་གྱུར་པའི་ལམ་དེ། སྐབས་འདིའི་སྒོམ་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཐེག་ཆེན་སྒོམ་
ལམ་སྐོ ར་དང་པོ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། སྐོ ར་དགུའོ། །ལྔ་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་
ལས། དང་པོ་ནི། སྤངས་རྟོགས་མཐར་ཕྱིན་པའི་རྣམ་གྲོལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག གནས་ངན་
ལེན་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཤིང་གནས་མ་ལུས་པ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པའི་མཐར་ཐུག་གི་ལམ་ཏེ།
སྐབས་འདིའི་མི་སློབ་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མེ་ལོང་ཡེ་
ཤེས་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། རང་སྣང༌། གཞན་སྣང་གི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་ལ།
མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། རྣམ་གྲོལ་ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་འཇུག་ངོགས་གང་
ཞིག ངོ་མཚར་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པའི་གཞི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་སའི་མཚན་
ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཐེག་ཆེན་མཐོང་ལམ་ལྟ་བུའོ། །
གཉིས་པ་ལ། སའི་ངོ་བོ། ཆོས་དབྱིངས་རྟོགས་ཚུལ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་འབྲས་བུ་ལ།
སྐུ། ཡེ་ཤེས། ཡོན་ཏན། ཕྲིན་ལས་བཞི་ལས། དང་པོ་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ། ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ།
ལོངས་སྐུ། སྤྲུལ་སྐུ་དང་བཞི་ལས། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད་དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི།
ཡེ་ནས་བཞུགས་པའི་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་རང་མདངས་གང་ཞིག གཞི་འབྲས་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་གཤིས་ཇི་བཞིན་མངོན་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད(ཀྱི་སྐུའི་རྣམ་པ་)དེ། སྐབས་འདིའི་ངོ་བོ་
10-1-34


ཉིད་སྐུའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་རང་ཅག་གི་སྟོན་པའི་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བུའོ།
།གཉིས་པ་ལ། ལུང་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་
གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་གནས་ལུགས་དང་སྣང་ཚུལ་
གྱིས་བཞག་པ་གང་ཞིག རང་བྱུང་དུ་མངོན་པ་དང་གསར་ཐོབ་ཏུ་སྣང་བའི་ཆ་ནས་མཐར་
ཐུག་གིས་བསྡུས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུའི་རྣམ་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུའི་མཚན་
ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཐུབ་དབང་གི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་རིགས་ཀྱི་སྒོ་
ནས་ངོ་བོའི་དབྱེ་བ་དང་བཅས་སོ། །གསུམ་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་
ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རང་གཞན་གྱི་སྣང་བས་བསྡུས་པ་གང་ཞིག ཡང་དག་ཆོས་ཀྱི་
ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུའི་རྣམ་པར་རོལ་པའི་ཆར་གྱུར་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་ལོངས་སྐུའི་
མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཐུབ་པའི་ལོངས་སྐུ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་རིགས་ཀྱིས་
སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །བཞི་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ལོངས་སྐུ་
ལ་བརྟེན་ནས་བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནས་སྣང་གི་ཆར་ཤར་བ་གང་ཞིག སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་རྣམ་
རོལ་དེ། སྐབས་འདིའི་སྤྲུལ་སྐུའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཐུབ་པ་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་ལྟ་
བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བརྗོད་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དང་བཅས་སོ། །གཉིས་
པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དོན་དམ་རང་བྱུང་དང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་
བྱུང་གི་ཆར་གྱུར་པ་གང་ཞིག ཡེ་ཤེས་གང་འཚམས་གྱི་རྣམ་པར་རོལ་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་སངས་རྒྱས་གང་ཉིད་ཀྱི་མཁྱེ ན་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་
ལ། ཡེ་ཤེས་ལྔ་ངོས་བཟུང༌། དེའི་ཡུལ་ལ་དཔྱད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། དངོས། རིགས་
སྒྲུབ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་མཚན་ཉིད་ནི། གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་
གང་ཞིག ཡེ་ཤེས་དག་པ་མཐར་ཐུག་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་ཆོས་དབྱིངས་
10-1-35


ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཐུབ་པའི་དེ་ལུགས་ཀྱི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་མཁྱེ ན་པ་
ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཡེ་ཤེས་གཞན་གསུམ་གྱི་ངོ་བོར་གྱུར་ཅིང་ངར་འཛིན་གྱི་རྣམ་པ་མེད་
པའི་ཡུལ་ཡོངས་སུ་མ་ཆད་པ་གང་ཞིག རྟག་ཏུ་སྒྲིབ་མེད་ཀྱི་མ་རྨོངས་པ་ཆོས་ཀུན་སྤྲོས་
མེད་དུ་སྣང་བའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་
གཞི་གོང་ལྟར། གསུམ་པ་ནི། སྲི ད་ཞིའི་མཐའ་ལ་མི་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག འཁོར་
འདས་མཉམ་ཉིད་དུ་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་མཉམ་ཉིད་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་གོང་ལྟར། བཞི་པ་ནི། ཆོས་ཀུན་ཐོགས་མེད་དུ་མཁྱེ ན་
པའི་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག ཁམས་དབང་མཐུན་པའི་ཆོས་དོན་གང་སྟོན་ལ་མངའ་བརྙེས་པའི་
ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་སོར་རྟོགས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་གོང་
ལྟར། ལྔ་པ་ནི། ཁམས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་སྤྲུལ་པ་དཔག་མེད་སྤྲུལ་བྱེད་དུ་གྱུར་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་
ཞིག སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྣ་ཚོགས་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་བྱ་
གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་གོང་ལྟར་རོ། །གསུམ་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་
གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གསང་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་རྣམ་པར་དཀར་བའི་ཆེ་བ་གང་ཞིག
ཆེས་བཀུར་བར་འོས་པའི་ཡ་མཚན་མཆོག་གི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་ནས་བཞག་
པ་དེ། སྐབས་འདིའི་ཡོན་ཏན་གྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་སྟོབས་བཅུ་སོགས་སོ། །གཉིས་
པ་ལ། ཐུན་མོང་དང༌། ཐུན་མིན་གྱི་ཡོན་ཏན་གཉིས་(ལུང་རིགས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པ་བཅས་)སོ། །བཞི་པ་
ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཆོས་སྐུའི་བདག་རྐྱེན་བྱས་པ་ལས་བྱུང་
བ་གང་ཞིག རྣམ་པར་དཀར་བའི་ལེགས་ཚོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དེ་སྐབས་འདིའི་ཕྲིན་ལས་ཀྱི་
མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་གདུལ་བྱ་དབང་རྣོན་བྱང་ཆུབ་ལ་འགོད་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་
ལ། མངོན་རྒྱན་གྱི་ཕྲིན་ལས་བསྡུ་ཚུལ། རྒྱུད་བླའི་ཕྲིན་ལས་དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་(ལུང་རིགས་བཅས་)
10-1-36


སོ། །གཉིས་པ་ཞར་བྱུང་འབྲས་ཐེག་གི་དེ་གསུམ་ལ། ཁྱད་པར། དངོས། མཇུག་བསྡུ་གསུམ་
ལས། དང་པོ་ལ། མཐར་ཐུག་གནས་ལུགས་གཅིག་ཚུལ། གནས་སྐབས་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་
གཉིས་(ལུང་རིགས་རེ་རེ་དང་བཅས་)སོ། །གཉིས་པ་ལ། གཞི། ལམ། འབྲས་གསུམ་ལས། དང་པོ་
ལ། གནས་ལུགས་དངོས་དང༌། དེར་བརྟེན་ཀུན་རྫོབ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད།
དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གསང་ཆེན་བླ་མེད་ཀྱི་ཐོབ་བྱ་མཐར་ཐུག་ཏུ་གྱུར་པའི་གཞི་
འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་མི་འགྱུར་བདེ་བའི་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག རྒྱུད་སྡེ་རྒྱ་མཚོའི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་
འབྱམས་ཀླས་པའི་མངའ་བདག་གཅིག་གྱུར་དོན་དམ་གཉུག་མ་ཆེན་པོའི་རང་བཞིན་དམ་
པའི་ཡེ་གཞི་ཆོས་སྐུ་དེ། སྐབས་འདིའི་སྔགས་ཀྱི་གཞི་རྒྱུད་ཆོས་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་
མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་སྔགས་རིག་འཛིན་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་བསྡུས་དོན་དམ་ལྷན་
སྐྱེས་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་གཞི་རྒྱུད་ངོས་བཟུང་བ། དེ་
ཉིད་ཡེ་ཤེས་སུ་བཞུགས་ཚུལ་གཉིས་བཅས་སོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་
ལས། དང་པོ་ནི། ཆོས་དབྱིངས་འོད་གསལ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག རང་གསལ་དག་
མཉམ་གྱི་གཤིས་སུ་མཚན་མའི་རྟོག་ཀུན་ཉེ་བར་ཞི་བའི་སྤྲོས་བྲལ་དེ་ཉིད་རྣལ་འབྱོར་ཆེན་
པོའམ་དེའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་གང་རུང་དུ་དམིགས་པའི་ལམ་མཆོག་དེ། སྐབས་འདིའི་སྤྲོས་
བྲལ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་སྔགས་རིག་འཛིན་པའི་སློབ་འཕགས་
ཀྱི་རྒྱུད་བསྡུས་སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། མི་རྟོགས་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་
མངོན་བྱེད་ཚུལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། ལུང་རིགས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ལ།
དོན་དམ་པའི་སྐུ། ཡེ་ཤེས། ཡོན་ཏན། ཕྲིན་ལས་བཞི་ལས། དང་པོ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་
བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། གདོད་ནས་རང་བྱུང་དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཆར་གྱུར་གང་
ཞིག འགྱུར་མེད་བདེ་ཆེན་གྱི་རང་མདངས་ལས་ཤར་བའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྐུ་སྣ་
10-1-37


ཚོགས་པའི་རོལ་པར་རང་སྣང་དག་པའི་རྣམ་པར་མངོན་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་དོན་དམ་པའི་
སྐུའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཤཱཀ་ཐུབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། སྐུ་བཞི།
ལྔ། དྲུག་གི་ཚུལ་ལོ། །གཉིས་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། དོན་དམ་
རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག གནས་ལུགས་ལྔའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་དོན་
དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པའི་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བུའོ།
།གཉིས་པ་ལ་ལྔ་ལས། དང་པོ་ནི། སྤྲོས་ཀུན་གྱིས་སྟོང་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག
དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་རང་བཞིན་གཤིས་སུ་རྫོགས་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་དོན་
དམ་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་སྟོན་པའི་ཐུགས་རྒྱུད་ཀྱི་དེ་འདྲའི་ཡེ་
ཤེས་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཀུན་རྫོབ་དག་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག རང་བྱུང་མི་
འགྱུར་བའི་དོན་དམ་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་དོན་
དམ་མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་གོང་ལྟར། གསུམ་པ་ནི། གདོད་མའི་
ཆོས་ཉིད་གཞོམ་མེད་དབྱངས་ཀྱི་རྗེས་འགྲོའི་རྣམ་ཀུན་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག མཚན་མ་ཀུན་
ལས་རྣམ་པར་འདས་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་དོན་དམ་སོར་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་གོང་ལྟར། བཞི་པ་ནི། མ་སྐྱེས་རང་བྱུང་གི་དེ་ཉིད་འདུ་བྱེད་སྤྲོས་པ་
ཀུན་བྲལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག འཁོར་འདས་བསལ་བཞག་གི་མཚན་མ་གཤིས་ནས་དྭངས་
པའི་དག་མཉམ་གྱི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་དོན་དམ་བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་
ཉིད། མཚན་གཞི་གོང་ལྟར། ལྔ་པ་ནི། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཆོས་ལས་འདས་པའི་དག་ཆེན་སྤྲོས་
པས་མ་གོས་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་ཞིག ཆོས་དབྱིངས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་གནས་
ལུགས་ཀྱི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ། སྐབས་འདིའི་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་
གཞི་ཐུབ་པའི་དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་ལྟ་བུའོ། །གསུམ་པ་ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས།
10-1-38


དང་པོ་ནི། གསང་གསུམ་ཆེ་བའི་དཔལ་གྱི་གཞིར་གྱུར་པའི་དོན་དམ་རང་སྣང་གིས་བསྡུས་
པ་གང་ཞིག རྣམ་དཀར་ལེགས་ཚོགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་འབྱམས་ཀླས་པའི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དེ།
སྐབས་འདིའི་དོན་དམ་ཡོན་ཏན་གྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ཐུབ་པ་མཆོག་གི་རང་སྣང་གི་
སྐུའི་གསང་བ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་མངོན་ཤེས་དྲུག་གི་ཆ་ནས་བཞག་པ་དྲུག་གོ །བཞི་པ་
ལ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཆོས་སྐུ་གཉུག་མ་ཆེན་པོའི་རང་རྩལ་ལས་
ཤར་པའི་རོལ་པ་གང་ཞིག རླབས་ཆེན་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་ནམ་ཡང་རིས་སུ་མ་ཆད་
པའི་རང་སྣང་དག་ཆེན་རྒྱན་གྱི་འཁོར་ལོའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་རང་བཞིན་མཛད་བཟང་དེ།
སྐབས་འདིའི་དོན་དམ་པའི་ཕྲིན་ལས་ཀྱི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི་ཐུབ་པ་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱི་
རང་སྣང་གི་མཛད་ཆེན་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ལ། ལུང་རིགས་ཀྱིས་(བྲལ་འབྲས་ཡོངས་ཀྱི་ཚུལ་ལྷན་
དུ་)སྒྲུབ་པ་དང་བཅས་ནས་སོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པའི་མཚན་མཚོན་གཞི་གསུམ་དག་གི་དབྱེ་
བ་རྣམས་འགའ་ཞིག་མ་གཏོགས་ཕལ་ཆེ་བ་ནི་བཤད་པའི་དབྱེ་བ་ཙམ་ཡིན་ཞིང༌། གནས་
ལུགས་དོན་དམ་པའི་གཞི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་གཤིས་ན་སྤྲོས་པའི་དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང་ཐ་སྙད་རྣམ་
གཞག་རྟོགས་ཆེད་དང༌། ཀུན་རྫོབ་གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པ་རང་བཞིན་སྣང་ཙམ་པ་
གང་དག་གི་ངོ་བོ་ལེགས་ཤེས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་
པར་གཞག་པ་སྒྲ་རྟོག་གིས་སོ་སོར་འབྱེད་པ་ཡོད་དོ་ཅོག་ཀྱང་སྤྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྣང་
ཆ་ལས་མ་འདས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཡང་དེ་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་སོ་སོར་བཀོད་ལ། དེ་ཡང་
གནས་ལུགས་ཟབ་དོན་རྣམ་ངེས་ཀྱི་གཞུང་གི་དཀྱུས་སུ་གོ་དོན་གྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་ཅུང་
རྒྱས་སུ་བྱས་ཤིང་འདིར་ཟུར་གསལ་དུ་ས་བཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་མཚན་མཚོན་གཞི་གསུམ་གལ་
ཆེ་བ་དག་ཉེར་མཁོའི་ཚུལ་དུ་ལེགས་བཀོད་གྲུབ་ཟིན་ཏོ། །སྨྲས་པ།
ཟབ་ཞི་ཆོས་དབྱིངས་གཉུག་མ་གཤིས་ཀྱི་ཁམས། །
10-1-39


སྒྲིབ་བྱེད་གློ་བུར་བཅོས་མ་འགྱུར་བག་ཚུལ། །
གང་འདི་རིང་ནས་འགྲོགས་ཀྱང་ལྐོག་ཏུ་གྱུར། །
རང་བཞིན་ལེགས་ལམ་འཕྲུལ་གྱིས་ནམ་མངོན་སྙམ། །
ཚུལ་འདིར་འབད་པའི་རབ་དཀར་ཚོགས། །
གང་ཞིག་མཆིས་དེས་རིང་མིན་དུ། །
འགྲོ་རྨོངས་གཞི་རྒྱུད་ཡོངས་དག་སྟེ། །
གཤེགས་སྙིང་དགོངས་པར་གྲོལ་གྱུར་ཅིག །
ཅེས་རྒྱུ་འབྲས་གནས་ལུགས་ཟབ་དོན་རྣམ་ངེས་ཀྱི་ཉེར་མཁོ་ས་བཅད་མཚན་མཚོན་
གཞི་གསུམ་ཟུར་གསལ་འདི་ཡང་གཞུང་ལ་འཇུག་སླ་བའི་ཆེད་དུ་མ་ཏི་ཀིརྟིས་ལེགས་པར་
སྦྱར་བ་སྟེ། ཡི་གེ་པ་ནི་དད་བརྩོན་ཆོས་ལ་དཀར་བའི་མངའ་བདག་རང་གི་བརྩེ་མཆེད་དམ་
པ་གུ་ཎ་བྷ་དྲས་ལེགས་བགྱིས་མཛད་པ་ཛ་ཡནྟུ།། །། སརྦ་མངྒ་ལཾ།

༄༅༅། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཐེག་པ་མཆོག་གི་གནས་ལུགས་
ཟབ་མོའི་དོན་རྣམ་པར་ངེས་པ་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་
ཆེན་པོའི་རིང་ལུགས་འཇིགས་མེད་
གདོང་ལྔའི་ང་རོ་ཞེས་བྱ་བ་
བཞུགས་སོ། །
10-1-40


༄༅། །ༀ་སྭ་སྟི། ན་མོ་གུ་རུ་དྷཱརྨ་དྷཱ་ཏུ་བུདྡྷ་བོ་དྷི་ས་ཏྭ་བྷྱཿ (ༀ་སྭ་སྟི། བདེ་ལེགས་སུ་གྱུར་ཅིག
ཅེས་དཔེ་ཆའི་འགོར་འབྲི ་བའི་ཤེས་བརྗོད་ཀྱི་སྐད་དོད་ཅིག ན་མོ། ཕྱག་འཚལ། ཞེས་དང༌། གུ་རུ། བླ་མ། དྷཱརྨ་དྷཱ་ཏུ། ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་ན། བུདྡྷ། སངས་རྒྱས། བོ་དྷི་ས་ཏྭ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ། བྷྱཿ ནི་རྣམས་ཡིན།) རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཐེག་
པ་མཆོག་གི་གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་དོན་རྣམ་པར་ངེས་པ་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་རིང་ལུགས་
འཇིགས་མེད་གདོང་ལྔའི་ང་རོ་ཞེས་བྱ་བ། བླ་མ་རྒྱལ་བ་སྲས་དང་བཅས་པ་ལ་སྒོ་གསུམ་
གུས་པ་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །བདག་གི་རྒྱུད་བྱིན་གྱིས་བརླབ་
ཏུ་གསོལ།
འོད་གསལ་གདོད་ནས་ལྷུན་གྲུབ་ནང་རིག་དབྱིངས། །
རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་གཟུགས། །
ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པ་གཤིས་ནས་དྭངས་པའི་སྐུ། །
ཡེ་བཞུགས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་རྒྱལ་གྱུར་ཅིག །
གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཉིད་གཞི་ཡི་དུས་ན་ཆོས་ཉིད་ཚུལ། །
ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་རྣལ་འབྱོར་བློ་ཚོད་རང་མདངས་རིམ་པས་མངོན་གྱུར་ཅིང༌། །
གདོད་མའི་གནས་ལུགས་མི་གནས་མྱང་འདས་དྲི་མའི་སྦུབས་ལས་ཡོངས་གྲོལ་བ། །
གང་ལ་འབྲས་ཐོབ་ཐ་སྙད་ཙམ་ལས་དོན་ལ་དབྱེར་མེད་ཆོས་དབྱིངས་གཅིག །
ཀུན་ནས་རྟོག་པའི་སྣང་ཆ་རྒྱུ་མཚན་མིང་གི་རྣམ་པའི་སྤྲོས་པ་གཤིས་ནས་དྭངས་ཡ༷ང་
འོད་གསལ་རྣམ་ཀུན་གཟུགས་བཟང་འཛིན། །
ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ངོ་བོར་རིམ་མངོན་བྱས་ལས་ཆོས་ཉིད་རང་མདངས་ཆེས་ཆེར་བཀྲ་
ཡ༷ང་དྲི་མས་གདོད་ནས་གོས་མིན་པ། །
10-1-41


གློ་བུར་སྣང་གྲགས་རྣམ་འགྱུར་གང་དག་རང་བཞིན་གཤིས་སུ་ཇི་བཞིན་བདེན་པ་མིན་
ཡ༷ང་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་འགྱུར་བ་མེད། །
གནས་ལུགས་གཞི་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཐེར་ཟུག་གཡུང་དྲུང་རིས་སུ་ཆད་པ་མིན་
ཡ༷ང་འཁྲུལ་སྣང་འདི་ཀུན་བརྫུན་པའི་ཟོལ། །
ཀུན་ནས་བཏགས་པ་མེད་བཞིན་སྣང་བ་གཞན་གྱི་དབང་ལས་འགྱུར་བག་ཉིད། །
ཡེ་ནས་གཤིས་སུ་གྲུབ་མ་མྱོང་བར་བག་ཆགས་སྣང་བའི་ཟློས་གར་ཙམ། །
གང་འདི་རྣལ་འབྱོར་རིམ་པས་རབ་དྭངས་གནས་ལུགས་འོད་གསལ་རྣམ་ཀུན་པ། །
ཡོངས་གྲུབ་གདོད་མའི་ཆོས་དབྱིངས་མཆོག་གིས་དགེ་མཚན་སྣང་བའི་དགའ་སྟོན་
ཕོབ། །
ཆོས་སྐུ་གཅིག་ལས་རྒྱལ་ཀུན་མཛད་བཟང་འཆར། །
རང་སྣང་ཞིང་དང་འོག་མིན་གནས་མཆོག་སོགས། །
རྣམ་བཀོད་འདྲ་མིན་མཐའ་ཡས་དུས་ཀུན་ངོམས། །
གང་ལས་ཐུབ་དབང་མཆོག་སྤྲུལ་འགྲོ་འདྲེན་གཙོ། །
རྒྱལ་བའི་སྲས་ཆེན་གསང་བདག་རྡོ་རྗེ་འཛིན། །
བརྩེ་ཆེན་འཕགས་མཆོག་ལག་ན་པད་དཀར་འཆང༌། །
རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོ་ལ་སོགས་སེམས་དཔའ་ཆེ། །
གཙོ་འཁོར་ཚུལ་གྱིས་བཞུགས་ལ་གུས་ཕྱག་འཚལ། །
གདོད་མ་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་གྱུར་ཟིན་ཀྱང༌། །
སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་ཚབ་མཆོག་གི་ཚུལ། །
རྒྱལ་བའི་དགོངས་ཟབ་དེ་ཉིད་ལེགས་ཕྱེ་བའི། །
10-1-42


ཐེག་མཆོག་ཆོས་ཀྱི་ཉིན་བྱེད་མི་ཕམ་མགོན། །
གང་ལས་གདམས་ཟབ་ལེགས་མནོས་ས་གསུམ་བརྙེས། །
འཕགས་ཆེན་དམ་པའི་གོ་འཕང་ལེགས་འཛིན་པ། །
ངེས་དོན་བསྟན་པའི་ཤིང་རྟའི་སྲོ ལ་ཕྱེ་བའི། །
ཐོགས་མེད་མཆེད་བཅས་དང་བའི་ཡིད་ཀྱིས་མཆོད། །
རྒྱལ་ཚབ་སེམས་དཔའ་མཆོག་གི་བཞེད་དགོངས་དགོངས་པ་ཇི་བཞིན་དུ། །
ཀུ༷ན་ནས་མཁྱེ༷ན་པའི་ཤེ༷ས་ར༷བ་རྣམ་ངེས་ངེས་དོན་བསྟན་པའི་བདག །
རྟག་བརྟན་སྙིང་པོའི་ལེགས་ལམ་རྒྱ༷ལ་མཚ༷ན་མཚན་སྙན་རྒྱས་མཛད་རྗེ། །
གངས་ལྗོངས་དཔ༷ལ་དུ་སྔོ ན་མེད་སྲོ ལ་བཟ༷ང་བཟང་པོ༷་སྤེལ་བྱེད་མགོན། །
གང་གི་ལུགས་བཟང་འཛིན་ལ་ཟླ་མེད་པ། །
མདོ་སྔགས་ཟབ་དགོངས་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་ཏུ། །
དྲི་བྲལ་ལུང་རིགས་ལམ་ནས་རྒྱས་མཛད་གཉེན། །
ཟབ་གསང་མངའ་བདག་སྒྲོལ་མགོན་རྗེ་ལ་འདུད། །
ཡང་དག་ལམ་དང་ལམ་མིན་ལེགས་མཚོན་ཞིང༌། །
ཟབ་མོའི་དོན་ལ་ཡིད་ཆེས་འདྲེན་བྱེད་ཕུལ། །
བདག་བློའི་རྨོངས་མུན་སེལ་བའི་ཉི་གཞོན་ཆེ། །
བཤེས་གཉེན་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་ཡང་ཡང་དྲན། །
ཁྱད་པར་དུས་ཀུན་རེ་ལྟོ ས་བྱ་བའི་ཡུལ། །
ཕྲིན་ལས་མྱུར་མ་དཔའ་མོ་འཇིགས་སྐྱོབས་ལྷ། །
གང་གི་ཐུགས་རྗེའི་གཟིགས་པ་གཡེལ་མེད་པས། །
10-1-43


ལེགས་བརྩམས་མཐར་ཕྱིན་བར་ཆད་གཡུལ་རྒྱལ་མཛོད། །
གང་ཞིག་གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་དེ་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་གདོད་ནས་འགྱུར་བ་མེད། །
གང་འདི་དོན་དམ་ཐེར་ཟུག་རང་བཞིན་མི་གནས་མྱང་འདས་རྟག་པའི་ཁམས། །
གང་ལ་བདག་ཉིད་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོངས་རྫོགས་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པ་ལས། །
གང་ཉིད་སངས་རྒྱས་རྟག་དང་གསང་ཆེན་ཐེག་པར་འགྱུར་མེད་བདེ་བར་བསྟན། །
གནས་ཚུལ་འདི་ལས་བརྩམས་ཏེ་བརྗོད་བྱ་གང༌། །
ཕར་ཕྱིན་རྒྱུ་ཡི་ཐེག་པའི་ཟབ་གསང་གནད། །
ངེས་དོན་དབུ་མ་ཆེན་མོ་རྒྱས་བཤད་དང༌། །
ཞར་བྱུང་འབྲས་ཐེག་ཟབ་གནད་བཅས་ཏེ་བརྗོད། །
དེ་ལ་འདིར་གང་བཤད་པར་བྱ་བ་དེ་ཡང་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པས་ཆོས་ཕུང་བརྒྱད་ཁྲི་
བཞི་སྟོང་བཀའ་བསྩལ་པ་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པ་དང༌། འབྲས་བུ་སྔགས་
ཀྱི་ཐེག་པ་གཉིས་སུ་འདུ་བས་དེ་དག་གི་ཟབ་གནད་ངེས་གསང་སྙིང་པོ་མཐར་ཐུག་པ་ནི་
དགོངས་པ་ཉག་གཅིག་ལ་འབབ་པ་ཁོ་ན་སྟེ་དེའི་ཚུལ་གདུལ་བྱ་སོ་སོའི་ཁམས་དབང་ལ་
ལྟོས་ཏེ་ཉམས་ལེན་མི་འདྲ་བའི་སྒོ་ནས་གནས་སྐབས་ཐ་དད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཐེག་པ་གསུམ་
གྱི་གནས་ལུགས་རྟོགས་ཚུལ་ཡང་སོ་སོར་བྱུང་ཞིང༌། གྲུབ་པའི་མཐའ་ཡང་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་
རིམ་པས་གྱེས་ཏེ་རང་སྡེའི་གྲུབ་མཐའ་བཞིའི་རྣམ་གཞག་ཉེ་བར་འཕགས་ཡུལ་དུ་དར་ལ།
དེ་ལས་བོད་འདིར་བྱུང་བ་ཡང་ཐེག་ཆེན་གྲུབ་མཐའི་དབུ་མའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་ཚུལ་
མན་ངག་འདྲ་མིན་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱག་རྫོགས་དབུ་མའི་ལྟ་གྲུབ་སོ་སོ་བ་ལས་ངེས་དོན་དབུ་
མ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་ཁྱད་པར་བའི་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་ལེགས་པར་ཕྱེ་བ་པོ་ནི་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོ་
སྟེ། གང་དེའི་རང་ལུགས་ལས་བརྩམས་ཏེ་མདོ་སྔགས་ཀྱི་དབུ་མ་གཞན་སྟོང་གི་ཟབ་དོན་གྱི་
10-1-44


གནད་རིམ་པར་ཕྱེ་བ་ལ། སྐབས་དོན་གྱི་བརྗོད་བྱ་རྒྱས་པ་མདོ་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་གཞི་ལམ་
འབྲས་བུའི་ཟབ་གནད་ཀྱི་རིམ་པ་བཤད་པ་དང༌། ཞར་བྱུང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་གཞི་ལམ་
འབྲས་གསུམ་གྱི་ཟབ་གནད་ཅུང་ཟད་ཕྱེ་བའོ། །
དང་པོ་ལ། ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་ངེས་པ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་
དང༌། བསྟན་བྱ་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་ཟབ་མོའི་གནས་ལུགས་དངོས་དང༌། དེ་ལྟར་
བཤད་པའི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཚུལ་དང་གསུམ་མོ། །
དང་པོ་ལ། ངེས་དོན་གནས་ལུགས་སྟོན་བྱེད་ཆོས་འཁོར་གྱི་རིམ་པ་དང༌། དེ་དག་གི་
དགོངས་འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་ཚུལ་གཉིས་ལས། དང་པོ། དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་ལས་
བསྟན་པའི་ཆོས་འཁོར་དང༌། གཟུངས་དབང་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པའི་ཆོས་འཁོར་དང༌། དེ་
མཐུན་མྱང་འདས་སོགས་ལས་གསུངས་ཚུལ་དང་གསུམ་ལས།
དང་པོ་ལ། ལུང་འགོད་པ་དང༌། ཡིན་ལུགས་དེ་ལྟར་དུ་འཐད་པ་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། སྤྱིར་སྟོན་པ་མཆོག་གིས་བཀའ་དང་པོ་བདེན་པ་བཞིའི་ཆོས་འཁོར་ནི་གདུལ་བྱ་
ཐེག་ཆེན་གྱིས་བློ་མ་སྦྱངས་པའི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པར་ཞུགས་པའི་དབང་པོ་རྟུལ་པོ་རྣམས་
ལ་བརྗོད་བྱ་བདེན་པ་བཞི་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་བདེན་དངོས་སུ་ཡོད་
པའི་ཚུལ་དུ་གཙོ་བོར་གསུངས་ཤིང༌། བར་བ་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་འཁོར་ནི་གདུལ་
བྱ་ཐེག་ཆེན་ཐེག་པའི་རིམ་པ་མང་པོ་ལ་བློ་མ་སྦྱངས་ཀྱང་སྤྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཞུགས་
པའི་དབང་པོ་ཤིན་ཏུ་སྨིན་པ་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཆོས་
ཐམས་ཅད་བདེན་པ་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པའི་ཚུལ་དུ་གཙོ་བོར་གསུངས་པ་ཡིན་ལ། ཐ་མ་
དོན་དམ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་ཆོས་འཁོར་ནི་གདུལ་བྱ་ཐེག་པ་མཐའ་དག་གིས་རྒྱུད་སྦྱངས་ཟིན་
པའི་དབང་རྣོན་ཤིན་ཏུ་སྨིན་པ་རྣམས་ལ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཟུགས་ངོའི་དོན་དམ་
10-1-45


བདེན་པ་ཉིད་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ངོ་བོ་གདོད་མ་ནས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྟག་
བརྟན་ཐེར་ཟུག་པའི་བདེན་པར་ཡོད་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་
རྣམས་ནི་དོན་དམ་དེའི་རྣམ་འགྱུར་ཙམ་མེ་ལོང་གི་གཟུགས་བརྙན་ལྟར་གདོད་ནས་མ་སྐྱེས་
པའི་བདེན་མེད་དུ་སོ་སོར་ལེགས་པར་ཕྱེས་ནས་གཙོ་བོར་གསུངས་པའང་ཡིན་ནོ། །དེས་
ན་འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་གདུལ་བྱ་རྣམས་རིམ་པས་དབང་པོ་རྟུལ་འབྲིང་ཤིན་ཏུ་རྣོ་བའི་དབང་
གིས་རང་རང་གི་བློ་ཚོད་དང་བསྟུན་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ལ་རིམ་
གྱིས་རེག་ཆེད་འཁོར་ལོ་དང་པོར་ཀུན་རྫོབ་བདེན་དངོས་སུ་ཡོད་ཡོད་ཀྱི་ཚུལ་གསུངས་པ་
ཡང་ཐ་སྙད་བྱ་བྱེད་མི་བསླུ་བ་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་བདེན་པ་ལ་གསུངས་
པ་ཡིན་གྱི་གནས་ལུགས་དཔྱད་པའི་དོན་ལ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཡོད་པར་བསྟན་པ་མེད་ལ།
འཁོར་ལོ་བར་བར་འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པར་
གསུངས་པ་ནི་གནས་ལུགས་དཔྱད་པའི་དོན་ལ་དགག་བྱ་ཆོས་བདག་གི་མཚན་མར་མཚན་
འཛིན་གྱིས་ཇི་ལྟར་ཞེན་པ་ལྟར་མེད་པ་ལ་གསུངས་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མ་ཙམ་དེ་སྤྱིར་ཡོད་མི་
རུང་བར་མ་བསྟན་ཞིང་མཚན་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་གནས་ལུགས་ཡེ་ཤེས་
ཟབ་མོའི་དབྱིངས་དེ་ཡང་སྐབས་དེའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ཚོད་ལ་ལྟོས་ན་རེ་ཞིག་བསྟན་
བྱའི་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པ་ལ་དགོངས་ནས་ཡོད་མེད་གང་ཡང་མ་གསུངས་པ་ལས་དབྱིངས་ཟབ་
མོ་དེ་འདྲ་གཏན་ནས་མི་བདེན་པའི་བརྫུན་པར་ཐག་བཅད་ནས་གསུངས་པ་མེད་པས་ན་
འཁོར་ལོ་གསུམ་ཆར་གྱི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་པ་ནི་གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་རང་བྱུང་
ཡེ་ཤེས་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་འོད་གསལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་སྟོང་གཞི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
ཉིད་དངོས་བརྒྱུད་ཅི་རིགས་ནས་གཅིག་མོད་ཀྱང་གནས་སྐབས་གདུལ་བྱའི་དབང་གིས་དང་
པོར་ཀུན་རྫོབ་ཐུན་མོང་བདེན་བཞིའི་ཚུལ་དང་བར་བར་མཚན་མའི་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་གྱི་
10-1-46


དབྱིངས་ངེས་དོན་ཕྱེད་ཙམ་དང་ཐ་མར་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་གཞི་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ངེས་དོན་
དོན་དམ་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་ཚུལ་རྣམས་གཙོ་ཆེར་དགོས་དབང་དེ་མཐུན་དུ་སོ་སོར་བསྟན་པ་
ཙམ་ལས་འཁོར་ལོ་གསུམ་ག་དོན་ལ་དགོངས་པ་མཐར་གཅིག་ངེས་སུ་གྱུར་པས་སྔོན་གྱི་
ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་འཛམ་གླིང་མཛེས་པའི་རྒྱན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་དང་ཐོགས་མེད་སྐུ་
མཆེད་ཐུགས་དགོངས་མཐུན་པར་འཁོར་ལོ་རྣམ་གསུམ་དགོངས་པ་གཅིག་ཏུ་བསྒྲུབས་པ་
ལྟར་འདིར་ཡང་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོ་དང་བརྒྱུད་འཛིན་འཇམ་མགོན་བླ་མ་ཀུན་དགའ་སྙིང་
པོ་བཅས་ཀྱི་གསུང་རབ་ཀྱི་དགོངས་པའི་རང་ལུགས་ལའང་ཡིན་ནོ། །
དེ་ལྟ་བུའི་བཀའ་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་གསུམ་པོ་ཡང་དྲང་བ་དང་ངེས་པའི་དོན་གྱིས་བླ་ན་
ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཚུལ་གནས་སྐབས་མཐར་ཐུག་གི་ཁྱད་པར་གསལ་བ་སྟོན་པ་མཆོག་
གི་དགོངས་པ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ངེས་པར་འགྲེལ་བའི་ཚུལ་དུ་བཀའ་ལེགས་པར་བསྩལ་པ་
ཡང༌། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ཀྱིས་
འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དང་པོར་ཡུལ་ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱི་དྲང་སྲོ ང་སྨྲ་བ་
རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་འཕགས་
པའི་བདེན་པ་བཞི་རྣམ་པར་བསྟན་པས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བ་སྔོན་ལྷར་
གྱུར་པའམ་མིར་གྱུར་པ་སུས་ཀྱང་ཆོས་དང་མཐུན་པར་འཇིག་རྟེན་དུ་མ་བསྐོར་བ་གཅིག་
རབ་ཏུ་བསྐོ ར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོ ར་བ་དེ་ཡང་བླ་ན་མཆིས་
པ་སྐབས་མཆིས་པ་དྲང་བའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ལགས་ལ། བཅོམ་ལྡན་
འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས། སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པ་དང་
འགག་པ་མ་མཆིས་པ་དང་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་
འདས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་སྟོང་
10-1-47


པ་ཉིད་སྨོས་པའི་རྣམ་པས་ཆེས་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གཉིས་པ་བསྐོར་
ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོ ར་བ་དེ་ཡང་བླ་ན་མཆིས་པ་སྐབས་མཆིས་
པ་དྲང་བའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ལགས་ཀྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་
རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས། སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང་འགག་པ་
མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་ཉིད་དང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་
འདས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་
ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་
གསུམ་པ་བསྐོ ར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོ ར་བ་འདི་ནི་བླ་ན་མ་
མཆིས་པ་སྐབས་མ་མཆིས་པ་ངེས་པའི་དོན་ལགས་ཏེ། རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་
མ་ལགས་སོ། །ཞེས་འཁོར་ལོ་དང་པོ་བསྐོ ར་ཡུལ་གྱི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ནི་ཐེག་པ་དམན་པ་
དབང་པོ་རྟུལ་པོའི་རིགས་ཅན་ཀུན་བྱང་གི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ཚུལ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གང་ཟག་གི་
བདག་མེད་པ་ལ་རྨོངས་པས་གནས་སྐབས་དེར་དེ་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་ཙམ་རང་གི་ཁམས་དབང་
དང་མཐུན་པར་གསུངས་པ་དུས་སུ་བབ་པས་ན་སྟོན་པ་ཉིད་ཀྱིས་གདུལ་བྱ་དེ་རྣམས་ལ་ཆོས་
ཀྱི་ཚུལ་གཙོ་བོར་དེ་འཚམས་ཤིག་ཉེ་བར་བསྟན་པ་ཡིན་པས་སྤྱིར་ན་སྟོན་པའི་དགོངས་པ་
མཐར་ཐུག་པ་ལ་ལྟོས་ན་འཁོར་ལོ་འདིའི་བརྗོད་བྱ་གཙོ་བོའི་དངོས་ཟིན་ལས་དགོངས་པ་བླ་
ན་མཆིས་ཤིང་ད་དུང་སྐབས་གཞན་གྱི་ངེས་དོན་གྱི་གནས་ཀྱང་མཆིས་ལ་འདིའི་དངོས་ཟིན་
ཙམ་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་ཏུ་བཟུང་ན་དེ་ལས་གཞན་དུ་ངེས་པ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ལ་
དྲང་དུ་ཡོད་པས་ཐེག་པ་དམན་མཆོག་གི་རིམ་པས་རྩོད་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་པས་དགོངས་
པ་མཐར་ཐུག་མིན་ལ། འཁོར་ལོ་བར་བ་བསྐོ ར་ཡུལ་གྱི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ནི་ཐེག་ཆེན་དབང་
འབྲིང་གི་རིགས་ཅན་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་དཔྱོད་ཚེ་སྤྲོས་མཚན་བདེན་དངོས་སུ་
10-1-48


སྣང་བ་འཇུག་པས་དེ་དག་གི་མཚན་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་གཞིལ་བའི་ཆེད་ཁམས་དབང་དེ་
མཐུན་གྱི་སྤྲོས་བྲལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་རྒྱས་པ་དགག་བྱ་བཅད་ཙམ་གྱི་ཆ་ནས་གཙོ་
བོར་བསྟན་པ་ཡིན་པས་དགོངས་པ་ཆེས་མཐར་ཐུག་པ་ངེས་དོན་དབུ་མ་ཟུང་འཇུག་ཆེན་མོ་
ལ་ལྟོས་ན་འདིའི་བསྟན་བྱ་གཙོ་བོའི་དངོས་ཟིན་ཙམ་ལས་དགོངས་པ་བླ་ན་སྐབས་མཆིས་
ཤིང་འདི་ཡང་དྲང་དོན་རྩོད་གཞིའི་གནས་ཡིན་པས་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌།
འཁོར་ལོ་ཐ་མ་བསྐོར་ཡུལ་གྱི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ནི་ཐེག་ཆེན་དབང་པོ་ཤིན་ཏུ་རྣོ་བ་ངེས་པ་
དོན་གྱི་གནད་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་གྱི་དབྱིངས་དེ་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
པ་འོད་གསལ་རང་སྣང་གི་སྟོན་འཁོར་སྣོད་བཅུད་ཆེས་ཡ་མཚན་པའི་བཀོད་པ་ཀུན་ནས་
ཕྱོགས་རིས་སུ་མ་སོང་བའི་ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་མུ་མཐར་ཐུག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་
འབྱམས་ཀླས་པ་དུས་ཀུན་འགོག་པ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་མཚན་མས་སྟོང་པ་དང་རང་བཞིན་
གནས་ལུགས་ཀྱིས་མི་སྟོང་པའི་ཟུང་འཇུག་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་ཡིན་ལུགས་ལ་བློ་མཐུ་ཆེས་
ཁྱད་པར་བའི་སྒོ་ནས་ལེགས་པར་འཇུག་ནུས་པའི་རིགས་ཅན་ཡིན་པས་སྟོན་པ་མཆོག་གིས་
སྐབས་དེའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་དེ་ལུགས་ལྟར་ཁམས་དབང་དང་མཐུན་པའི་རྒྱུ་ཕ་རོལ་ཏུ་
ཕྱིན་པའི་ཐེག་པ་མཐར་ཐུག་གི་ངེས་དོན་ཟབ་གསང་གི་གནད་ཇི་བཞིན་པ་བསྟན་པ་ཡིན་
ཕྱིར་མདོ་ཕྱོགས་སུ་ནི་འདི་ལས་མཐར་ཐུག་པ་མེད་པས་འཁོར་ལོ་ཐ་མ་འདིའི་བརྗོད་བྱ་བླ་
སྐབས་མ་མཆིས་པའི་ངེས་པའི་དོན་རྩོད་གཞིར་མ་གྱུར་པའི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་པ་ཡིན་
ནོ། །
གཉིས་པ་ཡིན་ལུགས་དེ་ལྟར་དུ་འཐད་པ་སྒྲུབ་པ་ནི། སྤྱིར་འཁོར་ལོ་གསུམ་པོ་ནི་དུས་
སྔ་བར་ཕྱི་གསུམ་གྱི་རིམ་པས་ནི་རྣམ་པ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་འཇོག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་འདྲའི་གོ་
རིམ་དུ་མ་ངེས་པར་དཔེར་ན་འཁོར་ལོ་དང་པོའི་མི་རྟག་པ་སྟོན་པའི་མདོ་སོགས་འགའ་རེ་
10-1-49


རྒྱལ་བ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཁར་གསུངས་པ་དང༌། འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་ཕལ་བོ་ཆེའི་ལེའུ་
ཤས་ཆེ་བ་ཞིག་བདེན་བཞིའི་ཆོས་འཁོར་མ་བསྐོར་བའི་སྔོན་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་སངས་རྒྱས་མ་
ཐག་ཏུ་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་དབང་བསྒྱུར་གྱི་གནས་སུ་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་ཡང་ཡོད་ལ། མདོ་སྡེ་མྱང་
འདས་ལྟ་བུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཁར་གསུངས་པ་སོགས་འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་མདོ་སྡེ་རྣམས་
དུས་གོ་རིམ་མ་ངེས་པ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་འདིར་ནི་བརྗོད་བྱའི་དོན་གྱི་གོ་རིམ་
གྱི་སྒོ་ནས་འཁོར་ལོ་གསུམ་ལེགས་པར་འཇོག་པ་ཡིན་ཏེ། བཀའ་དང་པོས་གང་ཟག་གི་
བདག་མེད་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་བདེན་བཞིའི་གནས་ལུགས་བསྟན་པ་དང༌། བཀའ་བར་བས་
ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཀུན་བདེན་པས་སྟོང་པའི་སྤྲོས་བྲལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་གཙོ་བོར་གྱུར་
པའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྤྱོད་པའི་ཚུལ་བཅས་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་དང༌། བཀའ་ཐ་མས་
ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་རང་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་ཞིང་དོན་དམ་གཞི་དབྱིངས་རྣམ་པ་ཐམས་
ཅད་པ་དེ་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་སུ་བདེན་ཕྱིར་རང་གི་ངོ་བོ་མི་སྟོང་ཞིང་ཅང་མེད་མ་ཡིན་
པར་ཡེ་ནས་ནམ་ཡང་འགྱུར་མེད་དུ་ཡོད་པ་ལ་གཞན་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་ཚོགས་ཀྱི་མཚན་མས་
དུས་ཀུན་ཏུ་ངེས་པར་གོས་མ་མྱོང་བའི་ཚུལ་ལེགས་པར་སོ་སོར་ཕྱེས་ནས་བརྫུན་པ་དང་
བདེན་པའི་ཁྱད་པར་གསལ་བར་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་བྱའི་གོ་རིམ་མི་འདྲ་བ་དེ་ལུགས་
ཀྱི་ཚུལ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་འཁོར་གསུམ་གྱི་དོན་འཇོག་ཚུལ་འདི་ནི་རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་
རང་ཉིད་ཀྱིས་བཀྲལ་བ་ལྟར་གྱི་ལུགས་བཟང་བླ་ན་མེད་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག་གིས་
འདི་སྙམ་སྟེ། བཀའ་དང་པོས་ཆོས་ཀུན་ཚུགས་ཐུབ་ཏུ་བསྟན་པ་དང༌། བར་བས་ཆོས་ཀུན་
བདེན་མེད་དུ་བསྟན་པས་དང་པོ་ལྟར་ན་གཞི་དབྱིངས་མ་ཟད་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་གྲུབ་
དང༌། བར་བ་ལྟར་ན་གཞི་དབྱིངས་དང་བཅས་པའི་བདེན་པ་གཉིས་བསྡུས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་
ཅད་བདེན་མེད་ཁོ་ན་ཡིན་པས་ཐ་མས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་མེད་དང་དོན་དམ་བདེན་པར་ཡོད་
10-1-50


པའི་ཚུལ་དུ་གསུངས་པའང་བཀའ་དང་པོ་བར་བ་གཉིས་དང་དངོས་སུ་འགལ་བར་འགྱུར་རོ་
ཞེ་ན། འདི་ལ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། བཀའ་དང་པོར་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་གདུལ་བྱའི་དབང་
གིས་ཀུན་རྫོབ་འདི་ལྟར་སྣང་བ་ཙམ་ལ་དགོངས་ནས་བདེན་དངོས་ཡོད་ཡོད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་
གསུངས་པ་མ་གཏོགས་ཆོས་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་དངོས་ནི་བཀའ་ཐ་མས་བསྟན་པ་ལྟར་གནས་
པས་ཡིན་ལུགས་དངོས་དེ་སྐབས་དེར་སྟོན་པའི་སྐབས་སུ་མ་བབ་ཀྱང་རིམ་གྱིས་དེར་དཀྲི་
བའི་ཆེད་ཐོག་མར་གདུལ་བྱ་དེ་དག་གི་བློར་ཤོང་ཙམ་གྱི་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་དེ་ཙམ་ཞིག་བསྟན་
པར་ཟད་ཀྱི་དོན་མཐར་ཐུག་པ་མཐའ་གཉིས་སྤངས་པའི་དབུ་མ་ཁོ་ནར་ངེས་པའི་ཚུལ་ཀ་ཏྱ་
ཡ་ན་ལ་གདམས་པའི་མདོར། ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་གང་གི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་དང་
མེད་པ་ཉིད་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཏེ། དེས་ན་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་དང༌། མྱ་
ངན་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་འཁྲུགས་པ་དག་ལས་
ཡོངས་སུ་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར། འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར། ཞེས་སོགས་
ཀྱིས་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྟག་ཆད་ཀྱི་མཐའ་བྲལ་བའི་རྣམ་གྲངས་དང་རྣམ་
གྲངས་མ་ཡིན་པའི་དབུ་མའི་གནས་ལུགས་རིམ་གྱིས་མ་རྟོགས་ན་འཁོར་བ་ཕྲ་རགས་ལས་
མི་གྲོལ་བར་དོན་གྱིས་བསྟན་པར་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་བཞེད་པ་ལྟར་ཡིན་པས་འཁོར་
ལོ་དང་པོའི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་ནི་བར་ཐའི་དགོངས་པའི་སྤྲོས་བྲལ་དབྱིངས་རྣམ་ཀུན་པ་
ཉིད་ལས་གཞན་དུ་འོས་མེད་ལ། དངོས་བསྟན་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་གསུངས་པའང་ཀུན་
རྫོབ་སྣང་ཙམ་པ་ལ་དགོས་དབང་གིས་དེ་ལྟར་གསུངས་ཀྱི་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ལ་ཐ་མའི་
དགོངས་པ་དང་འགལ་བ་མེད་ཅིང༌། བཀའ་བར་བར་ཐམས་ཅད་མེད་པར་གསུངས་པའང་
ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་བདེན་དངོས་འགོག་པ་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་གཞི་
དབྱིངས་ཉིད་གཤིས་ལུགས་སུ་བདེན་པ་དེ་འགོག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚུལ་ཡང༌། བྱམས་ཞུས་ཀྱི་
10-1-51


ལེའུ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ།
བྱམས་པ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྫས་མེད་པར་བལྟའོ། །རྣམ་
པར་བརྟགས་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རྫས་
ཡོད་པར་ལྟའི་རང་དབང་དུ་འཇུག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་
རྫས་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་རྫས་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དོན་དམ་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པར་
བལྟའོ། །ཞེས་སོགས་གོང་འོག་ཅི་རིགས་ཀྱིས་མཚན་ཉིད་གསུམ་གཏན་ལ་ཕབ་པས་
གཟུགས་སོགས་ཀྱི་ཀུན་བཏགས་རྣམས་རྫས་མེད་རྟོག་བཏགས་དང་གཞན་དབང་རྣམས་
ཀུན་རྫོབ་སྣང་ཙམ་གྱི་དོན་བྱེད་ནུས་པ་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་གནས་ལུགས་ཆོས་ཉིད་ནི་
ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྤྲོས་པ་གང་ཡང་མེད་པའི་དོན་དམ་ངེས་པ་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་སུ་གཏན་ལ་
ལེགས་པར་ཕབ་པས་གཞི་དབྱིངས་བདེན་པ་ཉིད་འགོག་པ་མ་ཡིན་པར་གྲུབ་ལ། དེས་ན་
བཀའ་བར་བ་འདིས་ཀྱང་བརྗོད་བྱའི་གཙོ་བོ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་སྤྲོས་
བྲལ་དུ་རྒྱས་པར་སྐབས་ཀྱི་གདུལ་བྱ་དེ་ངོར་ཙམ་དུ་གསུངས་ཀྱང་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་པ་
ནི་བདེན་པ་བཀག་པའི་མེད་དགག་གི་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་དུ་མ་ཟད་པར་སྟོང་གཞི་གནས་ལུགས་
རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཚུལ་དུ་ངེས་པར་ཡོད་ནའང་དགོས་དབང་གིས་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་ཆ་ནས་
གཙོར་བསྟན་བྱས་པ་ཙམ་ལས་དོན་གྱི་དགོངས་པ་དངོས་ནི་ཐ་མའི་དགོངས་པ་དང་གཉིས་
སུ་མེད་པས་བར་ཐ་གཉིས་དགོངས་པ་ཡང་མི་འགལ་ལོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་གི་ཕྱིར་ན་
འཁོར་ལོ་དང་པོའི་བརྗོད་བྱ་བདེན་གྲུབ་དང་བར་བའི་བརྗོད་བྱ་བདེན་མེད་ཁོ་ནར་ངེས་པ་
ནི་རང་ལུགས་ལ་མ་ཡིན་པས་འཁོར་ལོ་ཐོག་བར་གཉིས་དང་འདིར་འགལ་བའི་ཉེས་པ་མེད་
དོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་ན་རེ། བཀའ་དང་པོའི་གདུལ་བྱ་ཐེག་དམན་འབའ་ཞིག་དང་བར་བའི་
གདུལ་བྱ་ཐེག་ཆེན་འབའ་ཞིག་དང་ཐ་མའི་གདུལ་བྱ་ཐེག་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཡིན་པས་བར་བ་
10-1-52


ངེས་དོན་དང་ཐོག་མཐའ་གཉིས་དྲང་དོན་ཡིན་ཕྱིར་འཁོར་ལོ་ཐ་མ་ངེས་དོན་ཡིན་པ་མི་
འཐད་དོ། །ཟེར་ན། དེ་ལ་སྤྱིར་དྲང་ངེས་འཇོག་ཚུལ་ལ་གྲུབ་མཐའི་དབང་གིས་དུ་མ་ཡོད་
ཀྱང་འདིར་རང་ལུགས་ལ་ནི། བློ་གྲོས་མི་བཟད་པ་བསྟན་པའི་མདོར། མདོ་སྡེ་གང་དག་ཀུན་
རྫོབ་སྒྲུབ་པར་བསྟན་པ་དེ་ནི་དྲང་བའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །མདོ་སྡེ་གང་དག་དོན་དམ་སྒྲུབ་པར་
བསྟན་པ་དེ་དག་ནི་ངེས་པའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལྟར་གནས་ལུགས་མཆོག་ལ་འདྲེན་
པའི་ལམ་སྟེགས་སུ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་སྟོན་པ་དྲང་དོན་དང༌། དོན་དམ་པའི་གནས་ལུགས་
སྟོན་པ་ལ་ངེས་པའི་དོན་ཞེས་བྱ་བའང་སྤྱིར་ཡིན་མོད་ཀྱང་ཁྱད་པར་མྱང་འདས་ལས། གང་
ཞིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་མི་རྟག་གོ །འགྱུར་ཞིང་འཕོ་བའོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་བཀྲི ་བའི་དོན་
ཏོ། །གང་ཞིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྟག་པའོ། །མི་འགྱུར་མི་འཕོ་བ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་ངེས་
པའི་དོན་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དོན་དམ་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་རྟག་
པའི་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ངེས་དོན་དང༌། དེ་དེ་ལས་ལོག་པའི་མི་རྟག་ཅིང་འགྱུར་བའི་ཆོས་གང་
དག་ནི་དྲང་དོན་དུ་གསུངས་པ་དང་མཐུན་པར་གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམ་
པ་ཐམས་ཅད་པ་དེ་ངེས་པའི་དོན་དང་གཞན་ཀུན་རྫོབ་འགྱུར་བག་གི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ནི་
དྲང་བའི་དོན་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་ན་བརྗོད་བྱ་དེ་མཐུན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཚུལ་གཙོ་བོ་དང་པོའི་
བརྗོད་བྱ་དང་རྣམ་གྲངས་པའི་དོན་དམ་གྱི་ཚུལ་གཙོ་བོ་བར་བའི་བརྗོད་བྱ་དང་རྣམ་གྲངས་
མིན་པའི་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་པ་གསལ་བར་གཙོ་བོ་ཐ་མའི་བརྗོད་བྱར་བྱས་པས་འཁོར་ལོ་
གསུམ་པོ་རིམ་པར་བརྗོད་བྱ་སྤྱི་ལ་བསམ་ན་དྲང་བའི་དོན་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་ངེས་དོན་
དང་མཐར་ཐུག་གི་ངེས་པའི་དོན་གཙོ་བོར་བརྗོད་བྱར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་དེ་ལུགས་སུ་དྲང་
ངེས་ཀྱི་མདོར་འཇོག་པ་ཡིན་གྱི་བརྗོད་བྱའི་དོན་གྱི་མཐར་ཐུག་དྲང་དོན་ཡིན་པ་མི་རུང་ཞིང༌།
གདུལ་བྱ་ངེས་དོན་ལ་ཁྲིད་ཟིན་པའི་འོག་ཏུ་སླར་ཡང་དྲང་དོན་ལ་བཀྲི་བའང་འཁྲིད་ཚུལ་ཇི་
10-1-53


བཞིན་ལེགས་པ་མ་ཡིན་པས་འཁོར་ལོ་ཐོག་མཐའ་དྲང་དོན་དང་བར་བ་ངེས་དོན་དུ་བྱེད་
པའི་ཚུལ་དེ་རང་ལུགས་སུ་འདོད་པ་མིན་ལ། གཞན་ཡང་ལང་གཤེགས་ཀྱི་མདོར། བདག་ཏུ་
རྟོག་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ཞེས། །འདི་ནི་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ངས་མ་བསྟན། །ཞེས་འཁོར་ལོ་
བར་བས་རྒྱུད་མ་སྦྱངས་པ་ལ་དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་དེ་བདེན་པར་བསྟན་ན་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་
འབྱུང་ཉེན་ཡོད་པས་ཚུལ་དེ་བསྟན་བྱའི་སྣོད་དུ་མ་གྱུར་པར་གསུངས་པས་ཀྱང་ཟབ་མོ་
རྟོགས་དཀའ་བའི་གནས་མཐར་ཐུག་པ་ནི་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་བསྟན་བྱ་ཉིད་དུ་གྲུབ་བོ། །དེས་
ན་དགོངས་འགྲེལ་དུ་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་གདུལ་བྱ་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་
པ་ཞེས་གསུངས་པའང་ཐེག་པ་མཐའ་དག་ལ་ཞུགས་པས་རྒྱུད་སྦྱངས་ཟིན་པའི་བྱང་སེམས་
དབང་རྣོན་ཤིན་ཏུ་སྨིན་པ་རྣམས་ལ་གོ་བར་བྱ་དགོས་སོ། །དེ་ལྟར་འཁོར་ལོ་གསུམ་པོ་
དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་པ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་གཞོལ་བ་ཡིན་ནའང་
རང་རང་གི་བསྟན་བྱའི་གཙོ་བོའི་ཚུལ་སོ་སོར་ཡོད་ཅིང༌། དེ་ལ་ཡང་ཕྱོགས་རེའི་ཆ་ནས་
མཐུན་ཤས་ཆེ་མི་ཆེའི་ཚུལ་ཡོད་དེ། འཁོར་ལོ་དང་པོ་དང་བར་བ་གཉིས་ཕྱོགས་རེའི་ཆ་ནས་
མཐུན་ཤས་ཆེ་བ་གང་ཞིག འཁོར་ལོ་དང་པོ་དང་ཐ་མ་གཉིས་དེ་འདྲ་ཡང་མཐུན་ཤས་མི་ཆེ་
བར་ཁྱད་ཐང་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཚུལ་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དང་པོ་གཉིས་ཆར་དུ་
སྣང་བ་སེམས་སུ་མ་གསུངས་པ་དང༌། རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་མ་བཤད་པ་དང༌། ཆོས་ལྔ་
རང་བཞིན་གསུམ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཀྱང་དང་པོ་ནས་གཏན་ནས་མ་བཤད་ཅིང༌། བར་
བ་ནས་ཀྱང་རྒྱས་པར་མ་བྱུང་བ་དང༌། གཟུང་འཛིན་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཐ་མའི་བསྟན་བྱ་
འདི་ལྟ་བུ་ནི་གཉིས་ཆར་ནས་མ་བཤད་པ་སོགས་ཀྱི་ཆ་ནས་མཐུན་ཤས་ཆེ་བ་ཡིན་ལ།
འཁོར་ལོ་ཐ་མ་ལས་ནི་སྣང་བ་སེམས་སུ་གསུངས་ཤིང༌། རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་ཆོས་ལྔ་
རང་བཞིན་གསུམ་རྒྱས་པར་བསྟན་ཅིང༌། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་འདོད་པ་ལྟར་ཕྱི་དོན་མེད་པ་
10-1-54


དང་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་གཏན་ནས་མི་འདོད་པའི་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་
གསུངས་པ་སོགས་ཀྱིས་ཁྱད་ཐང་ཆེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཚུལ་འདིས་ཀྱང་འཁོར་ལོ་ཐོག་མཐའ་
གཉིས་དྲང་དོན་དུ་མི་མཐུན་པ་ཤེས་ནུས་ལ། འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་བརྗོད་བྱ་ཕྱོགས་རེ་ལ་
བསམ་ན་དང་པོ་བར་བ་གཉིས་དྲང་དོན་དང་ཐ་མ་ངེས་དོན་དུ་འཇོག་ཚུལ་ཡང་ཡོད་དེ། དང་
པོས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་བཞིའི་ཕྱོགས་དང་བར་བས་ཀུན་རྫོབ་ཆར་གཏོགས་ཀྱི་སྟོང་ཙམ་དང་
ཐ་མས་དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཕྱོགས་བརྗོད་བྱར་བྱས་པ་ཙམ་གྱི་ཆ་ནས་དང་པོ་གཉིས་
དྲང་དོན་དང་ཐ་མ་ངེས་དོན་དུ་ཁས་བླངས་ཀྱང་དོན་ལ་འགལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཡང་ཁ་
ཅིག་བཀའ་ཐ་མ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དགོངས་འགྲེལ་ཡང་སེམས་ཙམ་གྱི་མདོ་ཙམ་ལས་དབུ་
མའི་མདོ་ཡིན་པ་མི་འཐད་དེ། བཀའ་ཐ་མ་སྙིང་པོའི་མདོ་སོགས་སྤྱིས་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་
བདེན་གྲུབ་དང༌། དགོངས་འགྲེལ་ལས་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱིས་ཆོས་ཀུན་གཏན་ལ་ཕབ་པ་
ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ལ་སྙིང་པོའི་མདོ་སོགས་བཀའ་ཐ་མའི་མདོ་མཆོག་རྣམས་ཆོས་
ཅན། ཁྱོ ད་དག་སྤྱིས་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་བསྟན་པ་ཙམ་གྱིས་དངོས་སྨྲའི་
སེམས་ཙམ་པའི་རང་ལུགས་སུ་མི་འགྱུར་ཏེ། ཐ་མའི་བསྟན་དོན་གྱི་ཡེ་ཤེས་བདེན་གྲུབ་དང་
དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་ལུགས་ཀྱི་གཞན་ཡོངས་བདེན་གྲུབ་གཉིས་བདེན་པར་གྲུབ་ལུགས་
གཏན་ནས་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། ཐ་མའི་བསྟན་དོན་གྱི་ཡེ་
ཤེས་ནི་སྤྲོས་བྲལ་རང་རིག་དམ་པའི་ཡུལ་དུ་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་སུ་བདེན་པས་ན་
བདེན་གྲུབ་དང༌། སེམས་ཙམ་ལུགས་ཀྱི་གཞན་ཡོངས་བདེན་གྲུབ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་
སྣང་ཆ་ལས་མ་འདས་པའི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལས་བཞག་པ་ཡིན་པས་མཚན་མ་བདེན་དངོས་
སུ་དམིགས་པའི་དགག་བྱ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཁྱད་ཆེ་ཚུལ་འོག་ནས་འཆད་འགྱུར་ལྟར་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། ཁྱད་པར་དགོངས་འགྲེལ་ལས་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་རྒྱས་པ་འབྱུང་
10-1-55


བས་ཀྱང་སེམས་ཙམ་པ་དངོས་སྨྲའི་རང་ལུགས་སུ་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་འགྱུར་ན་ཤེར་ཕྱིན་
བྱམས་ཞུས་ཀྱི་ལེའུ་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་པ་ལས་ཀྱང་མཚན་ཉིད་གསུམ་རྒྱས་པར་བསྟན་
པ་གང་ཞིག མདོ་དེ་གཉིས་ཀྱང་དངོས་སྨྲའི་མདོར་ཁས་ལེན་དགོས་ན་དེ་འདྲ་མི་རིགས་
པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། བྱམས་ཞུས་ཀྱི་ལེའུ་ལས། བྱམས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་
པ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་ཆོས་རབ་ཏུ་འབྱེད་མཁས་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རྣམ་པ་
གསུམ་གྱི་གཟུགས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གདགས་པ་རྗེས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཚོར་བ་དང་འདུ་
ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་དུ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གདགས་
པ་རྗེས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་གཟུགས། འདི་ནི་རྣམ་
པར་བརྟགས་པའི་གཟུགས། འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སོ། །འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་
བརྟགས་པའི་ཚོར་བ། འདི་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་ཚོར་བ། འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚོར་བའོ།
།འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་འདུ་ཤེས། འདི་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་འདུ་
ཤེས། འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སོ། །འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་འདུ་བྱེད།
འདི་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་འདུ་བྱེད། འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་དོ། །འདི་ལྟར་འདི་ནི་
ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ། འདི་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ།
འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། འདི་ལྟར་འདི་དག་ནི་ཡོངས་སུ་
བརྟགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས། འདི་དག་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས།
འདི་དག་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱས་
པར་གསུངས་པའི་སྒོ་ནས་མཚན་ཉིད་གསུམ་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་པ་
ལས། རབ་འབྱོར་གཟུགས་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། དངོས་པོ་ངན་པ་དང༌། དངོས་པོ་ཡོད་
པའོ། །ཞེས་པ་ནས། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་བར་རྒྱས་པར་གསུངས་ནས། དེ་ལྟར་གཟུགས་དེ་
10-1-56


ལེའུ་གསུམ་དུ་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་མི་
ཤེས་པས། གཟུགས་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཏོ། །མངོན་པར་སྒྲུབ་བོ། །སྒྲིབ་པར་བྱེད་དོ། །དེ་
དག་གཟུགས་དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཅིང༌། མངོན་པར་སྒྲུབ་སྟེ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པས། ཉན་ཐོས་
ཀྱི་ཐེག་པའམ་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ན། ཐེག་པ་
ཆེན་པོས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། ཞེས་པས་མཚན་ཉིད་གསུམ་གསལ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། མདོ་སྡེ་དེ་གཉིས་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་སྡེ་སྣོད་ཆེན་པོ་ཟབ་པ་སྟོང་ཉིད་རྒྱ་ཆེར་
སྟོན་བྱེད་ཀྱི་དབུ་མའི་གཞུང་ལུགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་བཀའ་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་སྡེ་སྣོད་
རྣམས་ཆོས་ཅན། དབུ་མ་ཆེན་པོའི་ལུགས་ཀྱི་ངེས་པ་དོན་གྱི་མདོ་མཆོག་ཁྱད་པར་བ་ཡིན་ཏེ།
སྡེ་སྣོད་དེ་དག་རྣམས་བརྗོད་བྱ་མཐའ་གཉིས་སྤངས་པའི་གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་
ལེགས་པར་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་གསུང་རབ་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱད་པར་དགོངས་འགྲེལ་
གྱི་མདོ་ཆོས་ཅན། དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་གྱི་རང་གཞུང་མ་ཡིན་པར་ཐལ། དེས་དབུ་མའི་
གནས་ལུགས་ཡང་དག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོ་དེར་གློ་བུར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་མ་
སྐྱེས་མ་འགགས་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཉིད་རང་བཞིན་
གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མཆོག་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་བཀའ་ཐ་མ་སེམས་ཙམ་
གྱི་རང་གཞུང་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ལང་ཀར་གཤེགས་མདོར་སེམས་ཙམ་ལས་
འདས་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོ་དེ་ཉིད་ལས། སེམས་ཙམ་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །ཕྱི་
རོལ་དོན་དུ་མི་བརྟག་གོ །སྣང་བ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །སེམས་ཙམ་ལས་ནི་འདའ་བར་བྱ།
།ཡང་དག་དམིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །སྣང་བ་མེད་ལས་འདའ་བར་བྱ། །རྣལ་འབྱོར་སྣང་བ་
མེད་གནས་ན། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་རྗེ་ཁམས་
གསུམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་བ་གཉིས་པ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོས་ཀྱང་དེ་ལུགས་ཐུགས་ལ་
10-1-57


དགོངས་ནས་ཉིད་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་གསུངས་པ། གལ་ཏེ་འཁོར་ལོ་བར་བ་དབུ་མ་ཡིན་ཞིང་ཐ་
མ་སེམས་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བར་བ་ངེས་དོན་དང་ཐ་མ་དྲང་དོན་དུ་གནས་པ་ཉིད་ཀྱིས་
གནོད་དོ་ཞེ་ན། འདི་ནི་ཧ་ཅང་ཡང་མི་རིགས་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། འཁོར་ལོ་ཐ་མ་སེམས་ཙམ་གྱི་
རང་གཞུང་ཡིན་པའི་ལུང་དང་རིགས་པ་འགའ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་སེམས་ཙམ་ལས་
འདས་པར་སྟོན་པ་དང་དབུ་མ་ཆེན་པོ་མཐར་ཐུག་པའི་དོན་སྟོན་པ་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཐེག་པ་
མཐར་ཐུག་པའི་དོན་དང་མཐུན་པར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པའོ། །
གཉིས་པ་གཟུངས་དབང་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པའི་ཆོས་འཁོར་ལ། ལུང་འགོད་པ་དང༌། ཡིན་
ལུགས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི་སྟོན་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྐབས་བབ་གདུལ་བྱ་གང་དག་ལ་རང་རང་དང་འཚམས་
པའི་འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱིས་ཆོས་ཚུལ་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་དོན་ཉམས་སུ་བླངས་པས་རང་
རང་གི་རྒྱུད་ལ་བཞུགས་པའི་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མཐོང་བ་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་དྲི་
མ་རགས་ཕྲ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་རྣམས་རིམ་གྱིས་སྦྱོང་བའི་ཆེད་དུ་ཆོས་འཁོར་རིམ་གསུམ་ལེགས་
པར་བསྐོ ར་བ་སྟེ། དེ་ཡང་གཟུངས་དབང་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་
ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ནོར་བུ་མཁན་མཁས་པ་ནོར་བུ་སྦྱོང་བའི་ཚུལ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་དེས་ནོར་
བུ་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་ནས་ཡོངས་སུ་མ་དག་པའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་བླངས་ཏེ་ལན་ཚྭའི་ཆུ་རྣོན་
པོས་སྦངས་ནས་སྐྲའི་རེ་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་
བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་ཟས་ཀྱི་ཁུ་བ་རྣོན་པོས་སྦངས་ནས་བལ་གྱི་
ལྭ་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་
མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་སྨན་ཆེན་པོའི་ཁུ་བ་ལ་ཡང་སྦངས་ནས་རས་སྲབ་མོས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་
བས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །ཡོངས་སུ་སྦྱངས་ཏེ་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་ནི་བཻཌཱུརྱའི་རིགས་
10-1-58


ཆེན་པོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་མ་
དག་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མཁྱེ ན་ནས། མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་པ་དང་བདག་མེད་
པ་དང༌། མི་གཙང་བ་ཡིད་འབྱུང་བའི་གཏམ་གྱིས་འཁོར་བ་ལ་དགའ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་
སྐྱོ་བ་སྐྱེད་པར་མཛད་དེ་འཕགས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལ་འཛུད་པར་མཛད་དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་
མ་མེད་པ་དང་སྨོན་པ་མེད་པའི་གཏམ་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་རྟོགས་པར་མཛད་
དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་ཕྱིར་
མི་ལྡོག་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་གཏམ་འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་གཏམ་གྱིས་རང་
བཞིན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་དེ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་ལ་འཇུག་
པར་མཛད་དོ། །ཞུགས་པར་གྱུར་ཅིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་ན་ནི་བླ་ན་
མེད་པའི་ཡོན་གནས་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་གོང་དུ་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་ཆོས་
འཁོར་ནི་བརྗོད་བྱའི་དོན་གྱི་ཆ་ནས་དྲང་ངེས་སོ་སོར་འབྱེད་པའི་སྒོ་ནས་གདུལ་བྱའི་དགོས་
དབང་དང་མཐུན་པར་གཙོ་བོར་གསུངས་ཤིང༌། འདིར་ནི་སྙིང་པོ་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་དྲི་མ་སྙིང་
པོའི་དྲི་མར་བྱས་ནས་དེ་འདྲའི་དྲི་མ་རིམ་གསུམ་སྦྱོང་བའི་ཐབས་ནོར་བུའི་དྲི་མ་སྦྱོང་ཚུལ་ཀྱི་
དཔེས་དཔེ་དོན་ཕྱོགས་རེ་མཚུངས་པའི་ཆ་ནས་མཚོན་བྱེད་བྱས་ཏེ་ལེགས་པར་མདོ་འདིར་
བསྟན་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་ནི། དཔེར་ན་ནོར་བུ་མཁན་མཁས་པས་ནོར་བུའི་དྲི་
མ་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་གསུམ་པོ་དེ་རིམ་པས་ཐབས་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་གསུམ་
གྱིས་ལེགས་པར་སྦྱངས་ནས་ནོར་བུའི་རང་མདངས་དེ་ཉིད་མངོན་པར་བྱས་ཏེ་གང་འདོད་ཀྱི་
ཕན་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་བཞིན་གདུལ་བྱའི་ཁམས་ལ་མཁས་པའི་རྒྱལ་བ་གང་གིས་གདུལ་
བར་བྱ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་གདོད་མའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཇི་བཞིན་མཐོང་བ་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་གློ་བུར་
10-1-59


དྲི་མ་ཐོག་མེད་ནས་གོམས་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བའི་གང་ཟག་གི་བདག་ཏུ་ཀུན་ནས་བརྟག་
བྱེད་འཇིག་ལྟ་སོགས་མཐོང་སྤང་གི་ཆར་གཏོགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་རགས་པ་རྣམས་དང་སྤྱིར་ན་
ང་བདག་ཏུ་འཛིན་བྱེད་ཙམ་སོགས་མ་དག་ས་བདུན་མན་གྱི་སྒོམ་སྤང་གི་ཆར་གཏོགས་ཀྱི་
སྒྲིབ་པ་ཕྲ་བ་རྣམས་དང་འཁོར་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཕྲ་བ་སོགས་དག་ས་གསུམ་གྱི་
སྒོམ་སྤང་གི་ཆར་གཏོགས་སྒྲིབ་པ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་རྣམས་ལེགས་པར་སྦྱོང་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་གང་
ཟག་གི་བདག་མེད་དང་ཆོས་བདག་མེད་པ་སྤྲོས་བྲལ་ཙམ་དང་རང་བཞིན་འོད་གསལ་སྣང་
སྟོང་ཟུང་འཇུག་གི་ལྟ་བ་གསུམ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་མང་པོ་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་
ཚོད་དང་མཐུན་པའི་ཐབས་མཁས་ཀྱི་ལམ་སྡེ་ཚན་སོ་སོར་བཅད་དེ་ལེགས་པར་བསྟན་པས་
གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་ཀྱི་དྲི་མ་དེ་གསུམ་རིམ་གྱིས་སྦྱངས་པར་མཛད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་འཁོར་ལོ་དང་
པོས་མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་བདག་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་ཚུལ་གསལ་བར་བསྟན་པས་སྐབས་ཀྱི་
གདུལ་བྱས་དེ་ལྟར་ཉམས་སུ་བླངས་པས་དྲི་མ་མཐོང་སྤང་སྤངས་པའི་སྒོ་ནས་འཕགས་པའི་
ཆོས་བདེན་པ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བར་བྱས་ཏེ་འདུལ་བ་ལ་འཛུད་པར་མཛད། འཁོར་ལོ་
བར་བས་རྣམ་ཐར་སྒོ་གསུམ་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་སོགས་ཀྱི་ཚུལ་གསལ་བར་བསྟན་པས་སྐབས་
ཀྱི་གདུལ་བྱས་དེ་ལྟར་ཉམས་སུ་བླངས་པས་དྲི་མ་མ་དག་ས་བདུན་གྱི་སྤང་བྱ་སྤངས་པའི་
སྒོ་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་སྤྲོས་བྲལ་ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་རྟོགས་ཚབས་སྔར་ལས་
ཆེ་བར་བྱས་ཏེ་གནས་ལུགས་སྟོང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཡང་དག་པར་ངེས་པར་མཛད། འཁོར་ལོ་
ཐ་མས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པས་སྟོང་གཞི་མཐར་ཐུག་པ་འོད་གསལ་བདེ་བར་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་དེ་གློ་བུར་སྤྲོས་པ་གཤིས་ལ་མེད་
པ་དང་རང་བཞིན་གནས་ལུགས་གདོད་ནས་ཡོད་པའི་ཚུལ་སོ་སོར་ཕྱེ་ནས་ལེགས་པར་
བསྟན་པས་སྐབས་ཀྱི་གདུལ་བྱ་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟོགས་རིགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་
10-1-60


རྒྱུ་ཅན་རྣམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་པ་མཐའ་དག་གིས་སྟོང་ཞིང་
རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་གདོད་མའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསང་གསུམ་འབྱམས་ཀླས་པའི་ཆོས་
ཀྱི་མཛོད་ཆེན་པོས་ངེས་པར་མི་སྟོང་ཞིང་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་སུ་ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་
པའི་ཆོས་ཉིད་མཐར་ཐུག་པ་ལ་འཇུག་པར་མཛད། དེ་ལྟར་འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱིས་གདུལ་
བྱའི་དྲི་མ་རིམ་གྱིས་སྦྱངས་པས་གཞི་དབྱིངས་གཤེགས་སྙིང་ཉིད་གནས་སྐབས་ཀྱི་མཐོང་
ཚུལ་མི་འདྲ་བའི་སྒོ་ནས་ཐོག་མར་ཐུན་མོང་གི་བདེན་པའི་གནས་ལུགས་ཙམ་དུ་མཐོང༌། དེ་
ནས་རང་བཞིན་སྤྲོས་བྲལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་མཐོང༌། དེ་ནས་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོའི་གནས་ཚུལ་ཇི་བཞིན་རིམ་པས་མངོན་དུ་གྱུར་པར་བྱས་པ་ཡིན་པས་ཡིན་ལུགས་
ལྟར་ན་གཞི་དབྱིངས་གཅིག་པུ་ཉིད་ལས་མེད་ཀྱང་ལམ་སྒོམ་པ་པོའི་དབང་གིས་མཐོང་
ལུགས་ཐ་དད་པ་དེ་ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཚུལ་ནོར་བུའི་དཔེས་གསུངས་ཚུལ་གྱིས་ཤེས་
ནུས།
གཉིས་པ་ཡིན་ལུགས་སྒྲུབ་པ་ནི། སྐབས་འདིའི་ཆོས་འཁོར་གསུམ་གྱིས་བསྟན་པར་བྱ་
བའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡང་སྔ་མ་སྔ་མ་ལས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མས་ཆེས་གསལ་བར་བྱས་
པའི་སྒོ་ནས་ལེགས་པར་བསྟན་པས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་གསུམ་པོ་ལས་ཆེས་མཆོག་
ཏུ་གྱུར་པ་བཀའ་ཐ་མ་དོན་དམ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ཉིད་ཡིན་པར་ཤིན་ཏུ་གྲུབ་སྟེ། འཁོར་ལོ་
རིམ་གསུམ་ནི་བསྟན་བྱའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་སྔ་མ་སྔ་མས་བསྟན་པར་བྱ་བ་ལས་ཕྱི་མ་
ཕྱི་མས་བསྟན་པའི་དོན་ཇེ་ཟབ་ཏུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་བསྟན་བྱའི་དོན་རིམ་པར་ཇེ་བཟང་དུ་
སྟོན་བྱེད་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་དམན་འབྲི ང་ཆེ་བའི་གསུང་རབ་ཡིན་པ་གང་ཞིག དེ་འདྲ་ཡིན་ན་དང་
པོས་ཐུན་མོང་གི་གནས་ལུགས་ཙམ་བསྟན་པ་ལས་བར་བས་རང་བཞིན་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་དབུ་
མ་བསྟན་པ་མཆོག་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལས་ཀྱང་ཐ་མས་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་ཀུན་པའི་ཆ་ནས་གསལ་
10-1-61


བར་བསྟན་པ་ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། འདིའི་གདུལ་བྱ་ཡང་དགོངས་
འགྲེལ་ལྟར་དབང་པོ་ཐ་མ་དང་རབ་དང་ཤིན་ཏུ་རབ་ཀྱི་རིམ་པ་རྒྱུད་གནས་འགྱུར་བའི་ཚུལ་
གྱིས་སོང་བ་ཡིན་ཏེ། དང་པོའི་སྐབས་ཀྱི་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་ལས་བར་བའི་སྐབས་ཀྱི་གདུལ་
བྱ་རྒྱུད་བཟང་པོར་རེད་ཅིང༌། དེ་ལས་ཐ་མས་དུས་སྐབས་ཀྱི་གདུལ་བྱ་རྒྱུད་ཆེས་བཟང་ཞིང་
སྨིན་པར་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། འདིར་ཁ་ཅིག་ན་རེ། སྐབས་འདིའི་ཆོས་འཁོར་གྱིས་གདུལ་
བྱའི་དྲི་མ་སྦྱོང་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་ན། འདིའི་གདུལ་བྱ་གང་ཡིན་ལ་མ་ངེས་པའི་རིགས་ཅན་
འབའ་ཞིག་ཏུ་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། འདིའི་གདུལ་བྱ་ཡིན་ན་ཐེག་པ་གསུམ་ལ་རིམ་གྱིས་
འཇུག་པས་ཁྱབ་པ་གང་ཞིག དེ་འདྲ་ལ་ཐེག་པ་སོ་སོར་ངེས་པའི་རིགས་མེད་པར་རིམ་གྱིས་
འཇུག་པའི་མ་ངེས་པའི་རིགས་ཤ་སྟག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེ་ན། འདིར་ངེས་དོན་དབུ་མའི་རང་
ལུགས་ལ་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཐེག་པ་སོ་སོར་རིགས་ངེས་པ་ཡོད་ནའང་སེམས་ཅན་མཐའ་
དག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཅན་མ་ཡིན་པ་མེད་པས་མཐར་ནི་དེ་དག་གང་གིས་ཐེག་ཆེན་གྱི་
ལམ་སྒོམ་པའི་སྐལ་བ་འགྲིག་ཚེ་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་མངོན་དུ་མི་གྱུར་པ་ནི་གང་ཡང་མི་སྲིད་
པར་བཞེད་པ་དེ་བས་ན་རང་ལུགས་ལ་མཐར་ཐུག་གི་ཐེག་གསུམ་སོ་སོར་ངེས་པའི་རིགས་
ཅན་ནི་མི་འདོད་པས་གནས་སྐབས་ཙམ་གྱི་རིགས་སོ་སོར་ངེས་པ་ཡིན་དགོས་ལ། གནས་
སྐབས་རེ་ཞིག་ལ་ནི་རིགས་དེ་ལུགས་ཀྱི་དབང་གིས་གདུལ་བྱ་ལ་འཁོར་ལོ་དང་པོའི་གདུལ་
བྱ་ཙམ་ལས་མ་གྱུར་པའང་ཡོད། དང་པོ་དང་གཉིས་པའི་གདུལ་བྱ་ཙམ་དང༌། འཁོར་ལོ་
གསུམ་ཆར་གྱི་གདུལ་བྱར་གྱུར་པ་ལྟ་བུ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པས་སྐབས་དེར་གདུལ་བྱ་གང་གྱུར་
མ་ངེས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཐལ་ཡང་མི་དགོས། མཐར་ནི་ཐེག་ཆེན་ལམ་གྱི་སྐལ་པ་ནམ་ཡོད་
ཚེ་འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་བསྟན་དོན་ལྟར་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་རིམ་པས་མངོན་དུ་གྱུར་རུང་
བའང་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཁ་ཅིག འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱིས་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་རིམ་པས་དེ་ལྟར་སྦྱོང་
10-1-62


དགོས་ན་མི་འཐད་དེ། རིམ་པ་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པར་དང་པོ་ཉན་ཐོས་དང་བར་བ་ཐེག་ཆེན་
དབུ་མ་དང་ཐ་མ་སེམས་ཙམ་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་པས་དྲི་མ་སྦྱོང་རིམ་ཡང་འདི་ལྟར་གྱི་གོ་
རིམ་དེ་མི་འགྲིག་པའི་ཕྱིར་ཟེར་ན། རྒྱལ་བ་རྒྱལ་ཚབ་རྗེས་འབྲང་བཅས་པའི་ལུགས་ལ་ཆོས་
འཁོར་གྱི་བསྟན་བྱའི་དགོངས་དོན་གྱི་རིམ་པ་ནི་གནས་ལུགས་ཇི་བཞིན་རིམ་གྱིས་མངོན་
ཐབས་གོ་རིམ་ཇི་ལྟར་མ་དཀྲུགས་པའི་ལེགས་ལམ་དེ་ཀ་ཉིད་དེ་ཡིན་གྱི་གནས་ལུགས་
མཐོང་ཟིན་སླར་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་གྱ་གྱུ་འཁྱོགས་པོའི་རིམ་པ་དཀྲུགས་མའི་ཚུལ་དེ་ཡིན་ལུགས་
ནམ་ཡང་མེད་པ་ནི་སྨོས་ཀྱང་མ་དགོས་པས་གོ་རིམ་གོང་ལྟར་དེ་གང་ཐད་ནས་མི་འགྲིག་པ་
ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་ངེས་སོ། །ཡང་ཁ་ཅིག འདིའི་འཁོར་ལོ་དང་པོས་གདུལ་བྱ་གང་ཟག་
གི་བདག་མེད་སོགས་རྟོགས་སུ་བཅུག་སྟེ་སྨིན་པར་བྱས་ནས་འདུལ་བའི་ལམ་ལ་བཙུད།
བར་བས་དེ་ལས་ཀྱང་ལྷག་པར་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་སུ་བཅུག་པའི་སྒོ་ནས་གྲོལ་པར་
བྱས། ཐ་མས་དེ་ལས་ཀྱང་ལྷག་པའི་སྤྱོད་པ་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཅན་གྱི་ལམ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་བཅས་
པའི་སྒོ་ལ་འཇུག་པར་བྱས་ཏེ་ཆེས་གྲོལ་བ་སྟེར་བ་ཡིན་པ་འདི་ཆོས་འཁོར་འདིའི་ཚུལ་གྱི་
དགོངས་དོན་ནོ། །ཞེས་སྨྲ་ནའང༌། རང་ལུགས་ལ་ནི་དོན་དེའི་ཚུལ་གྱིས་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་ཀྱི་
གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་གཤེགས་སྙིང་ནོར་བུ་ལྟ་བུ་དེ་རིམ་གྱིས་མངོན་པར་བྱས་པ་ཡིན་
ན་བཤད་ལུགས་གང་བྱས་ཀྱང་དོན་ལ་མི་འགལ་མོད། སྔར་མེད་གསར་སྐྱེས་ཁོ་ནའི་ཆོས་
སྐུ་ལ་བསམ་ནས་དེ་ལུགས་བྱས་ཕྱིན་ཆད་ནི་ངེས་དོན་དབུ་མའི་རང་ལུགས་ལས་ལོགས་སུ་
གྱུར་པའོ། །དེས་ན་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོས། འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་དོན་ཉམས་སུ་བླངས་པས་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ལྟ་བུའི་དྲི་མ་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་
རྣམས་སྦྱོང་བར་མཐུན་ཞིང་དེ་ཡང་འཁོར་ལོ་དང་པོ་ནི་ཐེག་ཆེན་གྱི་ངེས་དོན་ཟབ་མོ་སྒོམ་
པའི་སྔོ ན་འགྲོ་དང་ཡང་རྗེས་སུ་མཐུན་ལ། འཁོར་ལོ་གཉིས་པ་ནི་ཟབ་མོའི་དོན་ལ་མཉམ་
10-1-63


པར་འཇོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཁྱད་པར་ཅན་ཉམས་སུ་ལེན་པ་དང་ཡང་མཐུན་ཞིང༌། འཁོར་
ལོ་གསུམ་པ་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པ་ན་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པར་ལེགས་པར་
ཕྱེ་སྟེ་ངོ་སྤྲོད་པ་གསང་སྔགས་ཟབ་མོ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་རང་ལུགས་
ཀྱི་ཚུལ་ཡིན་ནོ། །
གསུམ་པ་དེ་མཐུན་མྱང་འདས་སོགས་ལས་གསུངས་ཚུལ་ལ། ལུང་འགོད་པ། ཚུལ་དེ་
རིགས་པས་སྒྲུབ་པ། ཞར་ལ་ངེས་དོན་གྱི་སྡེ་སྣོད་ངོས་བཟུང་བ་དང་གསུམ་ལས།
དང་པོ་ལ། མྱང་འདས་དང༌། སོར་འཕྲེང་གི་མདོ་ལུང་འགོད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་
ནི་སྤྱིར་བཀའ་ཐ་མས་གཙོ་བོར་བསྟན་པར་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཉིད་གཞི་དབྱིངས་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་
གཤེགས་སྙིང་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་གནས་ལུགས་དེ་ཡིན་པ་ལ་ཁྱད་པར་
མེད་པས་དེ་འདྲའི་ངེས་དོན་གཙོ་བོར་བརྗོད་བྱར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་མདོ་སྡེ་གང་དག་རྒྱུ་ཕར་
ཕྱིན་ཐེག་པའི་གསུང་རབ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐར་ཐུག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་སྤྱིའི་ཚུལ་ཡིན་ལ། ཁྱད་
པར་བཀའ་ཐ་མའི་ནང་ཚན་གྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་འདི་ཡང་མདོ་ཕྱོགས་ཀྱི་
སྡེ་སྣོད་ཀུན་གྱི་མཐར་ཐུག་སྙིང་པོ་མཆོག་ཡིན་ཚུལ། མདོ་དེ་ཉིད་ལས། མདོ་སྡེ་བཅུ་གཉིས་
ལས་ནི་མདོའི་སྡེ་འབྱུང་ངོ༌། །མདོའི་སྡེ་ལས་ནི་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་འབྱུང་ངོ༌། །ཤིན་ཏུ་རྒྱས་
པའི་མདོའི་སྡེ་ལས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འབྱུང་ངོ༌། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་
པ་ལས་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་མར་གྱི་སྙིང་པོ་ལྟ་བུ་འབྱུང་ངོ༌། །མར་གྱི་
སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་དཔེའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་
བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །ཞེས་པ་ལྟར་གྱི་ཆོས་གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་
ལས་སྙིང་པོ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་གང་བྱུང་བ་ནི་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལས་ཀྱང་སྙིང་
པོར་གྱུར་པ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་དང༌། དེ་འདྲའི་ཐེག་ཆེན་ལས་སྙིང་པོ་མཆོག་གྱུར་ཤེར་ཕྱིན་
10-1-64


རྣམས་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་དེ་རྣམས་ལས་ཀྱང་ཆེས་སྙིང་པོ་མཐར་ཐུག་པར་གྱུར་པ་ནི་མར་གྱི་
སྙིང་པོ་ལྟ་བུའི་ངེས་དོན་གཤེགས་སྙིང་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་མྱང་འདས་ཆེན་པོ་འདི་ཉིད་ཡིན་པར་
གསུངས་པ་དང༌། གཞན་ཡང་མདོ་འདི་སྡེ་སྣོད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐར་ཐུག་ཏུ། དེ་ཉིད་ལས།
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གསུང་རབ་ཡན་ལག་དགུ་ལ་དོན་གྱི་བྱ་བ་བྱས་ཟིན་པས་དགེ་སློང་
རྣམས་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་རྒྱུད་ཕྱི་མ་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་
པོ་རྟག་ཅེས་སྟོན་པར་མཛད་དེ། ཞེས་སྟོན་པས་གསུང་རབ་ཡན་ལག་དགུའི་དོན་བསྟན་
ཟིན་པས་རྗེས་སུ་ཟབ་དོན་མཐར་ཐུག་གི་ངེས་པའི་དོན་སྙིང་པོ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུད་ཅེས་པ་
འདིར་མདོ་ལ་གོ་བས་དེ་འདྲའི་མདོ་ཕྱི་མ་མཐར་ཐུག་ཏུ་གསུངས་པ་དང༌། ཡང་མདོ་དེ་ཉིད་
ལས། ཨུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱུད་ཕྱི་མ་སྟེ། མདོ་སྡེ་འདིས་མདོ་སྡེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཕྱི་མའི་ཡང་
ཕྱི་མ་བསྟན་ཏོ། །ངས་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྔོ ན་མ་ཐོས་པའི་
ཡི་གེ་གཅིག་པའམ་ཐིག་ལེ་གཅིག་བསྟན་ཏོ། །མདོ་སྡེ་ཆེན་པོ་འདི་ནི་མཆོག་དམ་པ་ཡིན་
ཏེ། དཔེར་ན་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་སེམས་ཅན་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པ་དེ་བཞིན་དུ། མདོ་
སྡེ་ཆེན་པོ་འདི་ཉན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་བས་ན་ཆེ་བ་ཞེས་བྱ་
སྟེ། རྒྱུད་ཕྱི་མ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཞེས་མདོ་ཕྱི་མའི་དགོངས་དོན་ཟབ་མོ་ཐེག་པ་དམན་
པའི་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པས་ཆེས་གསང་བ་མཆོག་གི་དོན་བླ་མེད་ཡིན་ཚུལ་གསུངས་ཤིང༌། དེ་
ལྟར་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང༌། དེ་ཉིད་ལས། དེ་ལྟར་ན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་
པོ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན་པའི་ཕྱིར། དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དོན་
དམ་པའི་སྙིང་པོ་ལེགས་པར་བསྟན་པ་ཉིད་རྒྱུ་མཚན་གསལ་བར་གསུངས་ལ། དེ་ལྟ་བུའི་
མདོ་མཆོག་འདི་མདོ་སྡེ་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཚུལ་འཁོར་གྱི་ཞུ་བ་པོའི་སེམས་
10-1-65


དཔའ་ཆེན་པོའི་ཐུགས་སུ་ཆུད་དེ་མདོ་གསུངས་རྗེས་སུ་ཞུ་བ་པོས་མདོ་འཛིན་སྤེལ་ཇི་བཞིན་
བྱེད་ངེས་ཀྱི་དམ་བཅའ་གུས་ཚུལ་ལེགས་ཞུ་མཛད་པ། མདོ་དེ་ཉིད་ལས། དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་འོད་སྲུང་གིས་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་
ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མདོ་
ནི་མར་གྱི་སྙིང་པོ་ལྟར་མཆོག་དུ་གྱུར་ཕུལ་ཏུ་གྱུར་ཏེ། གང་ཞིག་གིས་འཐུང་ན་ནད་ཀྱི་རྣམ་
པ་ཡང་འབྱང་བར་འགྱུར་ལ་སྨན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་དུ་ཡང་འགྲོའ།ོ །ཞེས་གསུངས་པ་ཐོས་
ནས་བདག་འདི་སྙམ་དུ་གྱུར་ཏེ། གང་མདོ་སྡེ་འདི་མི་ཉན་ཞིང་མི་འདོད་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་
གཏི་མུག་ཆེ་བ་སྟེ། དགེ་བའི་སེམས་མ་མཆིས་པར་འཚལ་ལོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་བདག་ནི་
པགས་པ་བཤུས་ཏེ་ཡི་གེར་འབྲི ་བའི་གཞིར་བྱས་ལ། ཁྲག་ཕྱུང་སྟེ་སྣག་ཚར་བྱ་བ་དང༌། རྐང་
ཕྱུང་སྟེ་ཆུར་བྱ་བ་དང༌། རུས་པ་བཞོག་སྟེ་སྨྱུ་གུར་བྱས་ལ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་
མདོ་སྡེ་འདི་བྲི ་བར་བཟོད་དོ། །བྲི ས་ནས་ཀྱང་ཀློག་པ་དང༌། འདོན་པ་དང༌། ཁོང་དུ་ཆུད་
པར་བྱ་བ་དང༌། གཞན་དག་ལ་རྒྱ་ཆེར་སྟོན་ཅིང་འཆད་ཀྱང་བཟོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་
ལྟར་རོ། །
གཉིས་པ་སོར་འཕྲེང་གི་མདོ་ལུང་འགོད་པ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྣམ་པར་འཕྲུལ་
བ་འཕགས་པ་སོར་མོ་འཕྲེང་བ་དང༌། བྱམས་མའི་བུ་འཕགས་པ་གང་པོ་གཉིས་ཀྱིས་བཀའ་
དང་པོ་གཉིས་ཀྱི་དོན་བདག་མེད་པ་དང་བཀའ་ཐ་མའི་དོན་གཞི་དབྱིངས་རང་བྱུང་གི་ཡེ་
ཤེས་གཉིས་མཐར་ཐུག་གི་གནས་ལུགས་གང་ཡིན་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་གྱིས་ཕྱོགས་སྔ་
ཕྱི་བཟུང་སྟེ་སྐབས་ཀྱི་དོན་ལ་དྲི་བ་དང་དྲིས་ལན་གྱིས་གླེང་བསླངས་ནས་མཐར་འཕགས་པ་
སོར་འཕྲེང་གིས་ངེས་དོན་སྙིང་པོའི་ཚུལ་དུས་གསུམ་བདེ་གཤེགས་སྲས་བཅས་ཀྱི་དགོངས་
བཅུད་རྒྱས་པར་བཀྲོ ལ་བ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། སོར་མོའི་འཕྲེང་བ་ལ་ཕན་པའི་མདོ་ལས། དེ་
10-1-66


ནས་ཡང་སོར་མོ་འཕྲེང་བས། གང་པོ་བྱམས་མའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །སངས་
རྒྱས་ཀུན་དང་ཉན་ཐོས་ཀྱིས། །གང་དེ་ཀུན་ཏུ་མ་བརྙེས་པ། །ཆོས་དེ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་
ནས། །སྲོ ག་ཆགས་རྣམས་ལ་བསྟན་པར་བྱ། །དེ་སྐད་གསུངས་པའི་དོན་ཅི། གང་པོས་སྨྲས་
པ། འདས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་
ཅན་གྱི་དབྱིངས་དང་བདག་དང་སྲོག་དང་གང་ཟག་དང་ཤེད་ལས་སྐྱེས་པ་དང་ཤེད་བུ་ཤིན་
ཏུ་ནན་ཏན་དུ་བཙལ་ཀྱང་མ་རྙེད་ནས་བདག་མེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚིག་གོ་སྙམ་སྟེ་འདས་
སོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ། ད་ལྟར་དང་མ་བྱོན་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་
ཀྱིས་ཀྱང་མི་བརྙེས་བརྙེས་པར་མི་འགྱུར། དེ་བཞིན་དུ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་
ཅད་ལ་ཡང་སྦྱར་ཏེ་གསུངས་ནས་དེ་ལྟར་སྲོག་དང་གང་ཟག་དང་ཤེད་ཅན་དང་ཤེད་བུ་དང་
སེམས་ཅན་དང་བདག་གི་དབྱིངས་མེད་པར་སྟོན་ཏེ་དེ་ལྟར་བདག་མེད་པར་སྟོན། དེ་ལྟར་
སྟོང་པར་སྟོན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་སྟོན་ཏོ། །སོར་མོ་འཕྲེང་བས་གང་པོ་བྱམས་མའི་
བུ་ལ་སླར་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཀྱེ་མ་བཙུན་པ་གང་པོ་ཁྱོ ད་ནི་སྦྲང་བུའི་སྤྱད་པ་སྤྱོད་དེ།
ཆོས་ཀྱི་གཏམ་སྟོན་མི་ཤེས་སོ། །སྦྲང་བུ་ཡང་ཟི་ཟི་ཞེས་སྒྲ་འབྱིན་ཤེས་ཀྱི་སྦྲང་བུ་ལྟར་བླུན་
པོ་ཁྱོད་ཅང་མ་ཟེར་ཅིག་གང་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ལྡེམ་པོའི་ངག་མི་ཤེས་པས་བདག་
མེད་པ་ལ་ཆོས་སུ་སེམས་པ་ནི་གཏི་མུག་གི་ཆོས་ཀྱི་མར་མེའི་ནང་དུ་ཕྱེ་མ་ལེབ་ལྟར་ལྷུང་ངོ༌།
།གང་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་བརྙེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་
རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་མེད་པ་མ་བརྙེས་
ནས་འདས་སོ། །ད་ལྟར་གྱི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ལ་བདག་གི་ཁམས་མེད་པ་ནི་མི་བརྙེས་སོ། །མ་བྱོན་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་
ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་མེད་པ་བརྙེས་
10-1-67


པར་མི་འགྱུར་རོ། །རང་སངས་རྒྱས་དང་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དུས་གསུམ་དུ་སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་མེད་པ་མ་བརྙེས་མི་བརྙེས་བརྙེས་པར་མི་
འགྱུར་ཏེ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དེའི་དོན་ནི་འདིའོ། །ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ། འཕགས་
པ་སོར་འཕྲེང་གིས་བཀའི་ལུང་དོན། གང་པོ་ལ་དྲིས་པའི་ལན་གང་པོས་བཀའ་ཐོག་བར་
གྱི་དངོས་བསྟན་བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་དོན་ལྟར་གནས་ལུགས་སངས་རྒྱས་སྲས་བཅས་ཀྱི་
དགོངས་པར་བཤད་པ་ལ། འཕགས་པ་སོར་འཕྲེང་གིས་དེ་ལས་ལྷག་པའི་བཀའ་ཐ་མའི་
དངོས་བསྟན་གནས་ལུགས་རྒྱལ་བའི་སྙིང་པོ་ཀུན་ཁྱབ་རྟག་པ་བདག་དམ་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་
ཕྱིན་པའི་གཞི་དབྱིངས་ཉིད་སངས་རྒྱས་སྲས་བཅས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཆེས་མཐར་ཐུག་པ་ཡིན་
ཚུལ་རྒྱས་པར་གསུངས་པས་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་དགོངས་དོན་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཏུ་
ལེགས་པར་བསྒྲུབས་སོ། །
གཉིས་པ་དེ་ཚུལ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། སྤྱིར་ན་རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེ ན་པ་གང་ཉིད་
ནི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མངོན་དུ་གྱུར་ཏེ་འཁྲུལ་བ་མཐའ་དག་ཟད་
པའི་མཁྱེན་མཆོག་བླ་མེད་མངའ་བ་དེས་ཇི་སྐད་བཀའ་བསྩལ་པ་ལྟར་ན་བཀའ་འཁོར་ལོ་ཐ་
མ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་མྱང་འདས་ཀྱི་མདོ་སྡེ་མཆོག་ཉིད་བརྗོད་བྱའི་དོན་གྱི་ཆ་ནས་གསུང་རབ་
ཡན་ལག་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོར་གྱུར་པ་ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་ངེས་པ་
དོན་གྱི་བཀའ་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱི་དཔལ་གྱི་མགུར་ནས་མྱང་འདས་ཆེན་
པོའི་སྡེ་སྣོད་མདོ་སྡེ་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོ་མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་ལྟ་བུ་བརྗོད་བྱ་སྙིང་པོ་བསྟན་པས་དཔག་
མེད་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་ངེས་པ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་སྟོན་པའི་མདོ་ཕྱི་མ་
ཉིད་དུ་ཡང་དང་ཡང་ནས་བཀའ་བསྩལ་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་དེ་དང་འདྲ་བའི་བཀའ་ཐ་མའི་
མདོ་སྡེ་གཞན་དག་ཀྱང་ཚུལ་དེ་ཀའི་སྒོ་ནས་ངེས་དོན་གྱི་མདོར་གོ་ནུས་པ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་དུ་
10-1-68


ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཡང་ཨུ་དུམ་ཝ་རའི་མེ་ཏོག་ལྟར་དཀོན་པའི་ངེས་དོན་སྙིང་པོ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་
མདོ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་རང་གིས་བསྟན་ཚུལ་གྱིས་བཀའ་འཁོར་ལོ་རིམ་གསུམ་གྱི་ཁྱད་པར་
ལེགས་པར་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། མདོ་དེས་ཟབ་མོའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་ལེགས་པར་འབྱེད་པ་
ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རང་གཤིས་ཀྱི་སྡོད་ལུགས་དེ་ནི་དགག་བྱ་སྤྲོས་པ་
བཀག་ཙམ་གྱི་ཅང་མེད་སྟོང་རྐྱང་མེད་དགག་ཙམ་དུ་ཟད་པ་མ་ཡིན་པར་གཤིས་ཀྱི་གནས་
ལུགས་འགྱུར་མེད་ཀྱི་ངོ་བོ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་གིས་སྟོང་
པའི་གཞི་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་འོད་གསལ་རང་བཞིན་རྣམ་ཀུན་པ་རབ་དྭངས་
ནོར་བུ་བཻཌཱུརྱ་ལྟ་བུ་གདོད་ནས་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པ་དེ་ཀ་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཞིབ་རྒྱས་སུ་གཏན་ལ་
ལེགས་པར་ཕབ་པའི་སྒོ་ནས་ཐེག་མཆོག་རིགས་ཀྱི་མཐུ་སད་ལ་ཉེ་བའི་སྐལ་བཟང་གདུལ་
བྱ་གང་དག་ནང་དབྱིངས་ངེས་པ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ལ་མྱུར་ནས་རེག་སྟེ་ཇི་བཞིན་མངོན་
དུ་འགྱུར་བར་མཛད་པའི་དཔལ་ཡོན་ཆེས་ཁྱད་པར་བ་ངེས་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ།
མདོ་གང་ལས་གནས་ལུགས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་འཆད་པའི་སྐབས་སུ་རྣམ་གྲངས་པའི་གནས་
ལུགས་སྤྲོས་བྲལ་མེད་དགག་ཙམ་དང་མཐར་ཐུག་གི་གནས་ལུགས་འོད་གསལ་རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་པའི་ཚུལ་སོ་སོར་ལེགས་ཕྱེ་མཛད་པ་གང་ཞིག གནས་ལུགས་དེ་ཉིད་རིམ་གྱིས་
གསལ་བར་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་གསུང་རབ་ནི་གོང་དུ་སྨོས་བཞིན་བཀའ་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་གསུམ་
པོ་དེ་ལུགས་ལྟར་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་ཁ་ཅིག མྱང་འདས་མདོ་དེ་
དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་རང་ལུགས་ཀྱི་མདོ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་སྨྲའི་
སེམས་ཙམ་རང་ལུགས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྣང་ཆ་འབའ་ཞིག་ལས་མ་
འདས་པ་གང་ཞིགམདོ་འདིས་དངོས་སུ་བསྟན་བྱའི་གནས་ལུགས་ནི་རྣམ་ཤེས་ལས་འདས་
པའི་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་ཀུན་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པས་འདི་བའི་ཞེ་འདོད་དང་འདྲ་བའི་
10-1-69


གནས་མེད་པའི་ཕྱིར། འོ་ན་མདོ་འདི་སེམས་ཙམ་གྱི་མདོར་གྲགས་པ་མིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་
དེའི་མདོར་གྲགས་པ་ཡང་ཕྱིས་ཀྱི་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་པ་དག་གིས་མདོ་དེའི་དགོངས་པ་
རང་ལུགས་སུ་བྱས་པ་ཙམ་གྱིས་དེར་གྲགས་པ་མ་གཏོགས་དོན་ལ་ནི་མདོ་དེ་ངེས་དོན་དབུ་
མ་ཆེན་མོའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཁུངས་འཁྲུལ་མེད་དུ་ངེས་པའོ། །དེ་ལུགས་ལྟར་ན་དབུ་སེམས་
གཉིས་ལ་མདོ་སྡེ་ཐ་དད་མེད་པར་འགྱུར་རམ་སྙམ་ན། དེ་གཉིས་ལ་མདོ་སྡེ་ཐ་དད་མེད་པ་
ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེ་གཅིག་ལ་དགོངས་པ་འགྲེལ་ཚུལ་བཟང་ངན་གྱི་ཁྱད་ཙམ་མ་གཏོགས་དོན་
མདོ་སོ་སོར་འཇོག་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་བྱེ་མདོ་གཉིས་ལ་མདོ་སྡེ་ཐ་དད་མེད་ཀྱང་
དགོངས་པ་ལེན་ལུགས་ཙམ་ཡིན་པ་བཞིན། ཡང་ཁ་ཅིགསོར་འཕྲེང་ཅན་གྱི་ཚིག་ངེས་དོན་
གྱི་ཁུངས་སུ་མི་རུང་སྟེ། དེ་སྡིག་པ་ཆེན་པོ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་དོགས་པ་བྱ་མི་
རུང་བ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་སོར་མོའི་འཕྲེང་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ།
དེ་ཡང་ཞིང་འདི་ནས་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་གང་གཱའི་ཀླུང་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་འདས་པ་ན་རིན་པོ་ཆེ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཞིང་ཁམས་ཡོད་
ལ་དེ་ན་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་མཐོང་ན་དགའ་བ་མངོན་པར་འཕགས་པ་བརྩོན་པ་ཆེན་
པོ་ཞེས་བྱ་བའི་སངས་རྒྱས་བཞུགས་པར་བཤད་ཅིང་དེ་སོར་འཕྲེང་ཅན་དུ་སྤྲུལ་པར་སོར་
འཕྲེང་གི་མདོ་འདི་ཉིད་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་མདོ་མཆོག་དེ་དག་གིས་འཁོར་
ལོ་གསུམ་རིམ་པས་ཇེ་བཟང་གི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཐ་མ་མཐར་ཐུག་གི་ངེས་དོན་
དུ་ལེགས་སྒྲུབ་མཛད་པའི་དགོས་པ་ཡང་སྤྱིར་སྟོན་པས་བཀའ་དང་པོར་འཇིག་རྟེན་པའི་
བདག་ཏུ་ལྟ་བ་གཞིག་པའི་སླད་དུ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཀྱི་ཚུལ་རྒྱས་པར་བསྟན་ཅིང་
ཆོས་སྒོར་བཙུད། དེ་ལས་ཀྱང་སྤྲོས་པ་བྲལ་བའི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཀྱི་དབྱིངས་ཁོང་དུ་ཆུད་
ནུས་པའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་དེ་ལུགས་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་བར་དུ་བསྟན་པས་ཚུལ་དེ་ལ་སློབ་
10-1-70


ཅིང་བརྩོན་ཏེ་འབད་པར་བྱས། དེ་ནས་སྟོང་ཉིད་ལ་ལྟ་ཉེས་ཀྱི་བླུན་པོ་འགའ་ཞིག་ཉམས་པ་
ལ་གཟིགས་ནས་དེ་དག་ལྟ་ངན་ལས་བཟློག་སྟེ་ནམ་ཞིག་རིམ་གྱིས་དབང་པོ་སྨིན་པར་བྱས་
ནས་ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་བཀྲི ་བའི་ཆེད་དང༌། ཁྱད་པར་ཐ་མའི་གདུལ་བྱ་དབང་རྣོན་ཆེས་
སྨིན་རྣམས་ལ་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་སྟོན་པ་སྐབས་སུའང་བབ་པས་དེ་ལུགས་ཕན་པ་རྒྱ་ཆེན་
སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་བཀའ་ཐ་མར་དོན་དམ་ལེགས་ཕྱེ་མཛད་ཚུལ་རྒྱལ་བ་རང་ཉིད་ཀྱིས་རྔ་བོ་
ཆེའི་མདོར་བཀའ་བསྩལ་པ། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་བདག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་དག་གཞིག་པའི་
ཕྱིར་བདག་མེད་པ་བསྟན་ཏོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་སྟོན་པའི་བསྟན་པ་ལས་མ་གསུངས་ན་ཇི་
ལྟར་གྲོང་བ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་བདག་མེད་པར་གསུངས་
པར་གྲགས་སོ། །ཞེས་ཡ་མཚན་སྐྱེས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེའི་འོག་ཏུ་རྒྱུ་དང་གཏན་ཚིགས་
བརྒྱ་སྟོང་གིས་བསྟན་པ་ལ་འཛུད་དོ། །དེ་ལྟར་འཛུད་པ་ལས་གང་གི་ཚེ། ཡང་གོང་མ་ལ་
དད་པ་སྐྱེས་ཤིང་ཞུགས་པ་ན། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་སློབ་པར་བྱེད། བརྩོན་པར་
བྱེད། འབད་པར་བྱེད། དེ་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་ཐར་པ་ཆུད་གཟོན་པའི་ལྟ་བ་མཐོང་ནས་མི་བླུན་
པོ་རྣམས་ཀྱིས་གསུང་ཐམས་ཅད་ལས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་བདག་མེད་པ་སྟོན་ཏོ། །སྟོང་པ་
ཉིད་དང་བདག་མེད་པའི་དོན་མ་ཤེས་པའི་མི་བླུན་པོ་རྣམས་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་
པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་གཏམ་མ་བསྟན་ན་སྙིང་པོ་ལ་སྨོད་པས་སངས་
རྒྱས་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་གཏམ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་
བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སངས་རྒྱས་རང་གི་ཞལ་ནས་དགོས་པ་དེ་ལྡན་གྱི་ཚུལ་ལེགས་པར་
གསུངས་པ་ལགས་ན། རྒྱལ་བ་རང་ལས་ཆེས་མཁས་འཇིག་རྟེན་ན་སུ་ཡང་ཡོད་པ་མིན་
ཞིང༌། མ་ལུས་པའི་ཆོས་མཁྱེ ན་པ་ཁོང་ཉིད་ལས་གཞན་མེད་པས་མདོ་སྡེ་ཁྱད་འཕགས་དག་
གི་དགོངས་པ་ལོག་དཀྲུགས་བྱས་ན་ཐུབ་པའི་ཆོས་ཚུལ་བཤིག་པས་མི་རུང་ཞིང་རྒྱལ་བ་
10-1-71


ཉིད་ལས་ལྷག་པའི་དཔང་པོ་གཞན་སུ་ཞིག་གིས་ནུས་ཏེ་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཁུངས་སངས་རྒྱས་
ཁོ་ན་ལ་གཏུགས་ནས་ཚད་མར་བྱ་དགོས་པ་ལ་དགོངས་ནས། རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པའི་ཞལ་
སྔ་ནས་ཀྱང༌། གང་ཟག་རྒྱལ་ལས་ཆེས་མཁས་འགའ་ཡང་འཇིག་རྟེན་འདི་ན་ཡོད་མིན་ལ།
།མ་ལུས་དེ་ཉིད་མཆོག་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཀུན་མཁྱེ ན་གྱིས་མཁྱེན་གཞན་མིན་པས། །དེ་ཕྱིར་དྲང་
སྲོ ང་རང་ཉིད་ཀྱིས་བཞག་མདོ་སྡེ་གང་ཡིན་དེ་མི་དཀྲུག །ཐུབ་ཚུལ་བཤིག་ཕྱིར་དེ་ཡང་དམ་
ཆོས་ལ་ནི་གནོད་པར་བྱེད། །ཅེས་དང༌། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། དོན་འདི་
ལ་ནི་རྒྱལ་བ་ལས། །ལྷག་པའི་དཔང་པོ་གཞན་སུ་ཡོད། །ཅེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ།
།འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་བསྟན་དོན་དེ་ལྟ་བས་ན་དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕྱོགས་གཉིས་ཇི་བཞིན་
ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དང་མི་སྟོང་པ་དང་སྟོང་པ་སོགས་རང་བཞིན་གཤིས་ལུགས་དང་གློ་བུར་
བཅོས་མའི་ཚུལ་ཡིན་ལུགས་ཇི་ལྟ་བར་བཀའ་འཁོར་ལོ་ཐ་མ་འདིས་ལེགས་པར་ཕྱེས་ནས་
ཇི་བཞིན་ཡིན་པ་ལྟར་ངོ་སྤྲད་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྟོན་པར་མཛད་པས་སྐབས་དེའི་གདུལ་བྱ་གང་
དག་ལ་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པའི་ཡིན་ལུགས་ཐམས་ཅད་མེད་ཅིང་མ་གྲུབ་པའི་སྟོང་
རྐྱང་ཙམ་དུ་ཟད་པ་མ་ཡིན་པར་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པས་སྟོང་པ་མེད་དགག་གི་གཞི་ལ་མ་ཡིན་
དགག་གི་འོད་གསལ་བའི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པ་ཡེ་ནས་བཞུགས་པས་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་པར་
བཅད་པའི་གཞི་ལ་ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་དྭངས་པས་ཤིན་ཏུ་སྤྲོས་མེད་
ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་ཕྱིར་གཤིས་དེ་ལ་ཉེས་སྐྱོན་གང་གིས་མ་གོས་པའི་
རང་བྱུང་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གང་གཱའི་རྡུལ་གྲངས་ལས་ཀྱང་འདས་པ་
གདོད་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་ངེས་ཤེས་གཏིང་ནས་ལེགས་པར་འདྲེན་པ་ཡིན་ཏེ། ཚུལ་དེ་
ལུགས་དགོངས་ནས་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས། དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་
པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱས་པས་ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་ཟུང་འཇུག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེས་པ་ན་
10-1-72


ཡོད་མེད་དང་སྟོང་མི་སྟོང་ལེགས་པར་ཕྱེས་ནས་བསྟན་ཅིང་ཇི་ལྟར་གནས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་
ཡིན་པ་བཞིན་དུ་ངོ་སྤྲོད་པ་དགོས་ཏེ། ཐམས་ཅད་མེད་ཅིང་མ་གྲུབ་པ་ལ་སོགས་པར་གནས་
པ་མ་ཡིན་གྱི། མེད་ཅིང་སྟོང་པ་དང་དེ་དག་གི་གཞི་ལ་སོགས་པ་མེད་དགག་གི་གཞི་ལ་མ་
ཡིན་དགག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་གཅོད་ཀྱི་གཞི་ལ་ཡོངས་གཅོད་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་
དང༌། སྐྱོན་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྤངས་པའི་གཞི་ལ། མཐར་ཐུག་གི་ཡོན་ཏན་ཐམས་
ཅད་ཚང་པའི་རྟོགས་པ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་འཁོར་ལོ་གསུམ་པ་ནི་
ལེགས་པར་ཕྱེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
གསུམ་པ་ཞར་ལ་ངེས་དོན་གྱི་སྡེ་སྣོད་ངོས་བཟུང་བ་ནི། དེ་ལྟར་ཆོས་འཁོར་བཤད་པའི་
ཞར་བྱུང་དུ་ངེས་དོན་རྒྱུ་ཡི་ཐེག་པའི་དབུ་མ་ཆེན་མོ་གང་ལས་བྱུང་བའི་གསུང་རབ་རགས་
རིམ་གཙོ་བོར་བྱས་ཏེ་ངོས་བཟུང་ཉུང་བསྡུས་རྗེ་བླ་མ་འཇམ་མགོན་ཀུན་དགའ་སྙིང་པོའི་
ཞལ་སྔ་ནས་མཛད་པ་བཞིན་འདིར་འགོད་པ་སྟེ། གཞན་སྟོང་དབུ་མའི་ཚུལ་མཆོག་འདི་ནི།
འཁོར་ལོ་གསུམ་ཆར་གྱི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་ཏུ་འགྱུར་མོད་ཀྱི། གང་ལ་གཙོ་བོར་བརྟེན་
པའི་མདོ་སྡེ་ནི། ཤེར་ཕྱིན་ཉི་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་པའི་བྱམས་ཞུས་ཀྱི་ལེའུ་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་པ་
དང༌། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་བ་དང༌། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་དང༌། རྒྱན་སྟུག་པོ་དང༌།
ཕལ་བོ་ཆེ་རྣམས་སུ་ཐུན་མོང་དང་གོ་བསྟུན་པ་རྣམས་བཤད། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་
པོའི་མདོ་དང༌། དཔལ་ཕྲེང་སེངྒེ་སྒྲས་ཞུས་པའི་མདོ་ལ་སོགས་པ་འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་
བརྩེགས་པའི་ནང་ཚན་འགའ་ཞིག་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་འཇུག་པའི་གཟུངས་དང༌།
གསེར་འོད་དམ་པ་དང༌། གཟུངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་ཡེ་
ཤེས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། སོར་མོའི་འཕྲེང་བ་ལ་ཕན་པའི་མདོ་དང༌།
འཕགས་པ་སྤྲིན་ཆེན་པོ་དང༌། འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་དང༌། འཕགས་པ་རྔ་བོ་ཆེའི་
10-1-73


ལེའུ་ཞེས་བྱ་བའི་མདོ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་ངེས་ཀྱི་
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མདོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང༌། སྔགས་ཀྱི་རྒྱུད་སྡེ་ཕལ་ཆེར་ནས་ཆེས་ཐུན་
མོང་མ་ཡིན་པའི་དོན་རྣམས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་པ་རྣམས་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ནོ།
།འཁོར་ལོ་བར་བའི་དངོས་བསྟན་ཕལ་ཆེར་མཉམ་བཞག་ཟབ་མོའི་དབྱིངས་ལ་མཉམ་པར་
འཇོག་པའི་ཚེ། གང་དུའང་མི་དམིགས་པར་འཇོག་པ་ལ་གཙོ་བོར་སྦྱོར་ཞིང༌། ཤེས་བྱ་གཏན་
ལ་འབེབས་པའི་སྒོ་ནས་གསུངས་པ་རྣམས་ནི། བྱམས་ཞུས་ཀྱི་ལེའུ་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་
པར་སྟོན་པ་ཉིད་ཀྱིས་བཀྲལ་བ་ལྟར་གཞན་སྟོང་དུ་འགྲེལ་བར་བྱེད་དོ། །དཀོན་མཆོག་ཏ་
ལ་ལ་སོགས་པའི་མདོ་སྡེ་འགའ་ཞིག་རང་སྟོང་སྟོན་པར་འཁྲུལ་བའང་ཡོད་མོད་ཀྱི། བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དང༌། ལམ་དང་འབྲས་བུའི་རྣམ་བཞག་གཙོ་བོར་བསྟན་པའི་མདོ་
སྡེ་འབྱམས་ཀླས་པ་རྣམས་ནི་གཉིས་ཀར་དང་འབྲེ ལ་ལ། འཕགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་དང་
ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྷག་མ་ཕལ་ཆེར་དབུ་མའི་ལུགས་འདི་དང་མཐུན་
པ་མང་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །
གཉིས་པ་དེ་དག་གི་དགོངས་འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་ཚུལ་ནི། སྤྱིར་ངེས་དོན་དབུ་
མའི་ཆོས་མཆོག་གང་དེ་རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་པའི་ཟབ་གནད་གསུམ་ལྡན་མར་
བཅད་ལས་འདས་པའི་རྫོགས་ལྡན་གྱི་ཆོས་ཁྱད་པར་བ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་རྫོགས་ལྡན་ཞེས་
པ་དུས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་དུས་བཞི་ཆེན་པོ་དང་ཆུང་བ་གཉིས་ལས། དུས་བཞི་ཆེན་པོ་ནི།
བསྐལ་དུས་བཟང་ངན་ལ་ལྟོ ས་ཏེ་བཞག་པ་སྟེ། དེའི་ལོ་ས་ཡ་ཕྲག་བཞི་དང་སུམ་འབུམ་ཉི་
ཁྲིའི་བཞི་ཆ་རྐང་པར་བྱས་པས་དེའི་རྐང་པ་བཞི་པོ་ཡོངས་རྫོགས་ཚང་བ་རྫོགས་ལྡན་དང༌།
དེ་བཞིན་དུ་རྐང་པ་གསུམ་དང་གཉིས་དང་གཅིག་གི་རིམ་པས་གསུམ་ལྡན་གཉིས་ལྡན་རྩོད་
ལྡན་དུ་འཇོག་པ་ཡིན། དུས་བཞི་ཆུང་བ། བསྟན་པའི་བཟང་ངན་གྱི་སྒོ་ནས་བཞག་སྟེ། དེའི་
10-1-74


མི་ལོ་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དྲུག་བརྒྱའི་བར་གྱི་བཞི་ཆ་དུས་བཞི་སོ་སོའི་ཚད་དུ་བྱས་ནས་སྐྱོན་མེད་
ཡོན་ཏན་ཚང་བ་རྫོགས་ལྡན་གྱི་ཆོས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བཞི་ཆ་ཉམས་པ་གསུམ་ལྡན་སྟོད་
དང༌། ཕྱེད་ཙམ་ཉམས་པ་གསུམ་ལྡན་སྨད་དུ་འགྱུར་ཞིང༌། བཞི་ཆ་གསུམ་ཉམས་པའི་ལྷག་
མ་གཉིས་ལྡན་ཡིན་ལ། བཞི་ཆ་གཅིག་ཀྱང་མེད་ན་རྩོད་ལྡན་དུ་འཇོག་པ་ཡིན་པས་དེ་འདྲའི་
སྐབས་ཀྱི་རྫོགས་ལྡན་གྱི་ཆོས་སྐྱོན་མེད་བསྟན་པ་ལ་ལྟོས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན་སངས་རྒྱས་
ཞལ་བཞུགས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལྷད་མེད་ལྟ་བུ་དེ་སྤྱིར་ན་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་ནང་
ནས་ཀྱང་བཀའ་ཐ་མའི་མདོ་སྡེ་རྣམས་ལ་རྫོགས་ལྡན་གྱི་ཆོས་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་
ཡོད་དེ། དོན་དམ་ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་སྟོན་པས་ན་དེ་ལྟར་
བརྗོད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ལྟོ ས་ན་སྡེ་སྣོད་གཞན་གྱི་ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་ཆ་ཡོངས་རྫོགས་མི་སྟོན་
པར་ཅི་རིགས་ཉུང་ཤས་སྟོན་པའི་ཆ་ནས་གསུམ་ལྡན་སོགས་སུ་འཇོག་ཆོག་ཀྱང༌། གསུམ་
ལྡན་མར་བཅད་དངོས་ནི་ཕྱིས་སུ་བྱུང་བའི་རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་ལ་རེག་མི་ནུས་
པའི་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཁོ་ནར་བཤད་པའི་གཞུང་ལུགས་རྣམས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་གསུམ་
ལྡན་མར་བཅད་ལས་འདས་པའི་རྫོགས་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ལེགས་གསུང་བཀའ་
ཡི་རིམ་པ་མདོ་ཙམ་གོང་དུ་སོང་ཟིན་ཅིང་ངེས་དོན་མདོ་སྡེ་དེ་དག་གི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བྱེད་
བསྟན་བཅོས་ཀྱི་རིམ་པ་ཡང་རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་པས་མཛད་པའི་བཀའ་འཁོར་ལོ་བར་བའི་
དགོངས་འགྲེལ་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་དང༌། ཐེག་ཆེན་མདོ་སྡེ་སྤྱིའི་དགོངས་འགྲེལ་མདོ་སྡེ་རྒྱན་
དང༌། བཀའ་ཐ་མའི་དགོངས་པ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཐེག་ཆེན་སྤྱིའི་དགོངས་འགྲེལ་ཆོས་དང་
ཆོས་ཉིད་རྣམ་འབྱེད་དང༌། དབུས་དང་མཐའ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་གཉིས། བཀའ་ཐ་མའི་ཁྱད་
པར་གྱི་དགོངས་འགྲེལ་རྒྱུད་བླ་མ་སྟེ། བྱམས་པའི་ཐེག་མཆོག་དགོངས་འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་
ལྔ་པོ་ངེས་དོན་དབུ་མའི་ཤིང་རྟའི་སྲོ ལ་ཐོག་མ་ཕྱེ་བར་མཛད་པའི་དབུ་མ་ཆེན་མོའི་ཆོས་ཕུག་
10-1-75


གི་བསྟན་བཅོས་མཐར་ཐུག་དེ་རྣམས་དང༌། རྒྱལ་ཚབ་མཆོག་གི་ཞལ་མཇལ་ཏེ་ཟབ་ཆོས་
དེ་དག་གི་གདམས་པ་ལེགས་པར་མནོས་ཏེ་འཛམ་བུའི་གླིང་འདིར་རྫོགས་ལྡན་ཆོས་མཆོག་
དབུ་མ་ཆེན་མོའི་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་ལེགས་པར་ཕྱེ་མཛད་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་མདོ་སྡེའི་དྲང་ངེས་
འབྱེད་པའི་མཆོག་ཏུ་ལུང་གིས་བསྔགས་པ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཞབས་ཀྱིས་མཛད་པའི་
བྱམས་ཆོས་དག་གི་དགོངས་འགྲེལ་དང༌། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་མཆེད་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་
མཛད་པའི་དགོངས་འགྲེལ་རྣམས་དང༌། དེ་གཉིས་ཀྱི་རྗེས་འབྲང་རིམ་པས། སློབ་དཔོན་བློ་
གྲོས་བརྟན་པ། ཕྱོགས་གླང༌། ཆོས་གྲགས། ཕྱིས་བྱོན་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ཞི་བའི་ཞབས་
རྣམས་དང༌། གཞན་ཡང་དུལ་བ་ལྷ། ཡོན་ཏན་འོད། ཙནྡྲ་གོ་མི། སྒེག་པའི་རྡོ་རྗེ། ཀུན་དགའ་
སྙིང་པོ། སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས། སངས་རྒྱས་གསང་བ། མངའ་བདག་མཻ་དྲི་པ་སོགས་ཆེས་
བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་གྲུབ་བརྙེས་མང་པོས་མཛད་པའི་དགོངས་འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་ཆེས་ཤིན་
ཏུ་མང་པོ་བཞུགས་པ་ཡིན་ན་བོད་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་མེད་ཅི་རིགས་སུ་གྱུར་ལ། སྤྱིར་ནི་བྱམས་
ཆོས་དང་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དག་གིས་འཁོར་ལོ་གསུམ་ཆར་གྱི་མཐར་
ཐུག་གི་དགོངས་པ་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ཏེ་གསུངས་ཤིང་དེ་དག་དང་མཐུན་པར་སྔོན་དུ་བྱོན་པའི་
འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང༌། དབུ་མ་རྩ་བ་ཤེས་རབ་ལས། བཅོམ་ལྡན་དངོས་དང་དངོས་
མེད་པ། །མཁྱེ ན་པས་ཀ་ཏྱ་ཡ་ན་ཡི། །གདམས་ངག་ལས་ནི་ཡོད་པ་དང༌། །མེད་པ་གཉིས་
ཀ་བཀག་པར་མཛད། །ཅེས་འཁོར་ལོ་དང་པོར་ཡང་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་དབུ་མ་
བསྟན་པར་བསྒྲུབས་ཤིང༌། མྱ་ངན་འདས་པ་བདེན་གཅིག་པུ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པས་
འཁོར་ལོ་བར་བའི་ཡང་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་ངེས་དོན་གཞན་སྟོང་དབུ་མ་ཉིད་དུ་ལེགས་
པར་གསུངས་ལ། སློབ་དཔོན་འཕགས་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་བཀའ་ཐ་མའི་དགོངས་འགྲེལ་
དུ། ཆོས་དབྱིངས་བསྟོད་པ། དོན་དམ་བསྟོད་པ། དཔེ་མེད་བསྟོད་པ། འཇིག་རྟེན་འདས་
10-1-76


བསྟོད་སོགས་བསྟོད་ཚོགས་རྣམས་དང༌། གཞན་ཡང་སྔགས་ཀྱི་གཞུང་འགའ་དང་བཅས་
པས་རྫོགས་ལྡན་ཆོས་མཆོག་གི་ཟབ་གནད་བྱམས་ཆོས་རྗེས་འབྲང་བཅས་ཀྱི་དགོངས་པ་
དང་ངེས་པར་མཐུན་པའི་ལེགས་པར་བཤད་པ་བསྙོན་དུ་མེད་པ་འདིས་སློབ་དཔོན་གང་གི་
སློབ་ཚོགས་ལས་ཀྱང་ངེས་དོན་སྙིང་པོའི་རང་ལུགས་ཆེར་སྤེལ་མཛད་མཁན་སློབ་དཔོན་ཀླུ་
བོས་སོགས་མང་དུ་བྱོན་ཞིང༌། དེ་དག་ལས་བརྒྱུད་དེ་རྗེས་འཇུག་རྣམས་ཀྱང་འཁོར་ལོ་ཐ་
མའི་དགོངས་པ་རྫོགས་ལྡན་གྱི་ཆོས་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་བའི་སྒོ་ནས་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་
ངེས་དོན་དབུ་མ་ཆེན་མོ་ལ་གཞོལ་པའི་གསུངས་ཟུར་ཅི་རིགས་གནང་བ་ཡང་མང་ངོ༌། །དེ་
ལྟར་འཕགས་ཡུལ་དུ་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་ཀླུ་ཐོགས་གཉིས་ཀྱི་དགོངས་པ་མི་འགལ་བ་བཞིན་དེ་
གཉིས་ཀྱི་རྗེས་འཇུག་རྣམས་ཀྱང་ཕྱོགས་རེ་ནས་ངེས་དོན་དབུ་མ་དང་ཆེས་མཐུན་པ་མང་
ཞིང་སློབ་དཔོན་སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་སོགས་མ་བྱོན་ཡན་ལ་ཀླུ་ཐོགས་གཉིས་ཀྱི་དགོངས་པ་
དབུ་མ་ཆེན་པོ་གཅིག་གི་ཚུལ་ལས་མེད་དོ། །འོ་ན་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་ལུགས་ཀྱི་བསྟན་
བཅོས་དེ་གང་ལ་ངོས་འཛིན་སྙམ་ན། སྔོ ན་ཀླུ་སྒྲུབ་མ་བྱོན་གོང་དུ་བཙུན་པ་ཆེན་པོ་ཨ་བི་
ཏརྐ་སོགས་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་སློབ་དཔོན་ལྔ་བརྒྱ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་སྨྲ་བར་བྱུང་རྗེས་དེ་
དག་ལས་ཅི་རིགས་ཀྱིས་བྱས་པའི་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་འཐོར་བུ་
ཡོད་རིགས་སུ་འདུག་ཀྱང་སྡེ་བ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་བཞིན་བོད་དུ་མ་འགྱུར། ཕྱིས་
སུ་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་བྱོན་ནས་དེ་གཉིས་རྗེས་འབྲང་བཅས་ནི་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་
གཏན་མ་ཡིན་ཡང་ཕྱིས་སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་སོགས་བྱོན་རྗེས་དེ་ལྟར་དུ་གྲགས་པ་ཙམ་
མོ། །དེ་དག་ལས་རྒྱལ་ཚབ་རྗེས་འབྲང་བཅས་པའི་རྫོགས་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་རང་ལུགས་ཀྱི་སྲོ ལ་
གངས་རིའི་ལྗོང་འདིར་འཛིན་པ་མང་ནའང་ཆེས་ཁྱད་པར་བའི་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་ལེགས་ཕྱེ་
མཛད་པ་པོ་ནི་རྗེ་རྒྱལ་བ་གཉིས་པ་ཁམས་གསུམ་པོ་ཡང་དག་ཟབ་མོ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་
10-1-77


དབང་བསྒྱུར་མཛད་རིགས་ལྡན་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཇོ་ནང་པ་ངེས་
པ་དོན་གྱི་འདྲེན་མཆོག་བླ་མེད་གཅིག་གྱུར་རྟོན་པ་བཞི་ལྡན་ཞེས་མཚན་མཆོག་དོན་དང་
ལྡན་པ་ཉིད་དུ་ངེས་ཤིང༌། འདྲེན་མཆོག་ཆོས་རྗེ་གང་གི་ངེས་དོན་བསྟན་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་
པའི་མངའ་བདག་ནི་གསང་ཆེན་ཟབ་མོའི་མཛོད་འཆང་རྗེ་སྒྲོལ་བའི་མགོན་པོ་སྟེ། རྫོགས་
ལྡན་ཆོས་མཆོག་སྙིང་པོའི་ལུགས་བཟང་གི་སྲོལ་བསིལ་ལྡན་ལྗོངས་སུ་ལེགས་པར་ཕྱེ་བ་ལ་
འགྲན་ཟླ་དང་བྲལ་བའི་ངེས་དོན་བསྟན་པའི་བདག་པོར་གྱུར་པ་གང་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ཟབ་
མོའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་དེ་ཉིད་རྒྱལ་བ་རྒྱལ་ཚབ་རྗེས་འབྲང་བཅས་པའི་དགོངས་པ་ཇི་ལྟར་
བཀྲལ་བ་ལྟར་གྱི་རྗེས་བརྗོད་རང་བློས་གང་དཔོགས་ཤིག་སྔོན་ལས་ཀྱིས་འདིར་རང་ལ་མེ་
ཏོག་ལྷ་བབས་ཀྱི་ཆོས་སྐལ་དུས་སུ་བབ་འདུག་པ་འདི་ག་ལྟར་ལགས། དེས་ཆོས་འཁོར་གྱི་
རིམ་པ་མདོ་ཙམ་སོང་ཟིན་ཏོ། །
སྨྲས་པ།
ཀུན་གཟིགས་རྣམ་པར་འདྲེན་པའི་དགོངས་བཅུད་ཟིལ། །
རྨད་བྱུང་འཁོར་ལོ་ཐ་མས་ལེགས་འབྱེད་ཚུལ། །
རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་རང་གི་དགོངས་བཀྲལ་ཕྱིར། །
གང་ལས་ཆེས་མཁས་ཡོད་མིན་ཕྱོགས་འདི་འཐད། །
ཅེས་པ་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །
རྩ་བའི་ས་བཅད་གཉིས་པ་བསྟན་བྱ་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་ཟབ་མོའི་གནས་
ལུགས་དངོས་བཤད་པ་ལ། གཞིའི་ཟབ་མོའི་གནས་ལུགས་བཤད་པ་དང༌། ལམ་གྱི་ཟབ་
མོའི་གནས་ལུགས་བཤད་པ་དང༌། འབྲས་བུའི་ཟབ་མོའི་གནས་ལུགས་བཤད་པ་དང་
གསུམ་མོ། །
10-1-78


དང་པོ་ལ་སྐབས་འདིའི་བཤད་བྱ་གཙོ་བོ་གཞི་ཁྱད་པར་བའི་གནས་ལུགས་དངོས་དང༌།
ཞར་བྱུང་དེར་བརྟེན་གཞི་སྤྱིའི་རྣམ་གཞག དེ་ཀུན་གཏན་ལ་འབེབས་བྱེད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་
པ། འཕྲོས་དོན་གྱི་ཚུལ་བཤད་བྱ་གཞན་དང་བཞིའོ། །
དང་པོ་ལ། གཞི་དབྱིངས་གཤེགས་སྙིང་གི་ཡིན་ལུགས། དེ་མཚན་ཉིད་དགུ་ལྡན་དུ་སྒྲུབ་
པ། ཡོངས་གྲུབ་དགུའི་ངོ་བོར་བཞུགས་ཚུལ་དང་གསུམ། དང་པོ་ལ། དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་
ཀྱི་ཚུལ་དངོས་དང༌། དེ་ལ་དོགས་པ་ལེགས་བསལ་བྱེད་པའོ། །
དང་པོ་ནི། ཡེ་གཞི་ཤེས་བྱ་སྣང་ཞིང་གྲགས་པས་བསྡུས་ཤིང་ཀུན་ནས་རྫོབ་པ་རྣམ་པར་
ཤེས་པ་འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་གང་དག་གི་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་གདོད་མ་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་
རང་བྱུང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་བདག་ཉིད་སྲིད་གསུམ་དྭངས་
པའི་སྲོག་ཆེན་ཐེར་ཟུག་གཡུང་དྲུང་ཀུན་ཁྱབ་འཇིག་མེད་རྟག་པའི་ངོ་བོ་ནམ་ཡང་རིས་སུ་མ་
ཆད་ཅིང་ཕྱོགས་ལྷུང་དང་བྲལ་བའི་སྤྲོས་མེད་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་དབྱིངས་ནས་གཟུགས་མེད་
གཟུགས་བཟང་དམ་པ་གནས་ལུགས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་གཟུགས་དུས་ཀུན་འདུ་འགོག་མེད་
པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་བདག་དག་པའི་བདག་རང་བཞིན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འཁོར་
འདས་ཀྱི་གཞི་གཅིག་པུ་དེ་ནི་རྒྱལ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་བཀའ་འཁོར་ལོ་རིམ་པ་
གསུམ་གྱི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་གི་ཟབ་གནད་ཀྱི་ངེས་པ་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ཆེས་གསང་
བའི་གནས་བླ་ན་མེད་པ་སྐལ་བཟང་དབང་པོ་ཤིན་ཏུ་སྨིན་པ་རྣམས་ཀྱི་བགོ་སྐལ་དུ་གྱུར་
པའི་ཆོས་ཚུལ་ཟབ་མོར་ལེགས་པར་བཀའ་བསྩལ་པ་གང་དེ་ནི་སྐབས་འདིའི་བརྗོད་པར་བྱ་
བའི་གཞི་ཁྱད་པར་བ་སྟེ། དེ་ཡང་ནང་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་ལ་བརྟེན་
ནས་སྒྲ་དང་རྟོག་པའི་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཀུན་རྫོབ་འཁྲུལ་སྣང་ལ་མཚན་མར་
དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ཞེན་པའི་འཁོར་བ་པ་གང་དག་ལ་ནི་དེ་འདྲའི་བརྫུན་པ་བསླུ་བའི་ཆོས་
10-1-79


འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་པས་ཀུན་ནས་བསླུས་ཏེ་འཁྲུལ་བའི་ཡོ་ལང་ལ་ཨ་འཐས་ནས་ཡིན་
ལུགས་ལ་ཆེས་རྨོངས་ཤིང་བདེན་དངོས་སུ་ཞེན་པའི་དབང་གིས་ཆགས་སྡང་སོགས་ཀུན་
ནས་ཉོན་མོངས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་དུས་འདའ་བས་གདོད་མ་ནས་གཤིས་ལུགས་སུ་རང་ལ་
ལྟོས་ཏེ་སྙིང་པོའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པའི་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་མཚན་དཔེ་གསལ་རྫོགས་ཀྱི་སྐུ་
དང་གསུང་དབྱངས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་དང་ཐུགས་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་
ཀྱི་མཛོད་མཐའ་ཡས་པའི་གཏེར་གྱུར་མི་གནས་དོན་གྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནམ་ཡང་
འགྱུར་བ་མེད་པར་ཕྱོགས་དང་དུས་ཀྱིས་རིས་སུ་བཅད་དུ་མི་བཏུབ་པར་འདུས་མ་བྱས་རྟག་
པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་ངེས་པར་ཡོད་པའི་ཚུལ་མི་མཐོང་ཞིང་མི་བདེན་པ་བསླུ་བའི་དངོས་
སྣང་འདི་ཀུན་ལ་འཁྲང་ཐང་ངེ་བའི་བདེན་པར་བཟུང་སྟེ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་དངོས་མེད་པ་ལ་
ཡོད་པར་མཐོང་ནས་ལོག་འཛིན་ཡང་ཡང་བྱེད་པ་ལ་གོམས་པས་དེ་འདྲའི་དོན་དམ་ཡོད་པ་
ལ་སྐུར་འདེབས་དང་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་མཐའ་གཉིས་ཀྱི་འཛིན་པ་ཕྱིན་ཅི་
ལོག་གིས་བསྒྲིབས་ཏེ་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཇི་བཞིན་མི་མངོན་པར་བྱས་པས་སོ། །དེ་
ཡང་ཅུང་ཟད་བཤད་ན། གཞི་ཡི་གནས་ལུགས་གཞི་དབྱིངས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་འཁོར་
འདས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་དེ་ཉིད་གཞི་འཁོར་བའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གནས་
ལུགས་ཆོས་ཉིད་མཐོང་མི་ནུས་པར་དེའི་ཆོས་ཅན་སྣང་གྲགས་ཀྱི་བརྫུན་པ་བསླུ་བའི་ཆོས་
ཀྱི་འགྱུར་བག་སྣ་ཚོགས་པའི་གཞི་འཁོར་བའི་འཁྲུལ་སྣང་གི་རྣམ་པ་ལས་སྣང་ཐ་དད་པའི་
སྣང་ལུགས་འདྲ་མིན་མང་པོ་རྟེན་འབྲེ ལ་བསླུ་མེད་དུ་བྱུང་ཞིང༌། དེ་ཡང་སྣང་ལུགས་རང་རང་
ལ་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ག་ལས་བསྒྱུར་བཅོས་ལ་ཇི་དགར་རང་དབང་མེད་མེད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་
འགའ་ཞིག་ལ་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་དཀའ་བ་དང༌། འགའ་ཞིག་ལ་བདེ་བ་ངོམས་མི་ཤེས་པ་
སོགས་རྟག་རྟག་བརྟན་བརྟན་དུ་ཐ་མལ་རང་ག་བའི་ལས་སྣང་སོ་སོའི་རྣམ་པའི་ཆོས་སུ་སྣང་
10-1-80


བ་དང༌། ལམ་ལ་སློབ་པའི་སེམས་དཔའ་དག་གིས་རང་རང་གི་བློ་ཚོད་དང་མཐུན་པའི་
ལེགས་ལམ་ལ་གོམས་པ་ན་ལམ་གང་དག་ཆོས་ཉིད་དང་མཐུན་ཞིང་ཆོས་ཉིད་དེ་སྣང་བའི་
མཐུན་རྐྱེན་དུ་འགྲོ་ཕྱིར་གཞི་དབྱིངས་ལ་རང་བློ་དང་འཚམས་པའི་གསལ་སྣང་རིམ་པར་
འབྱུང་སྟེ་གནས་ཚུལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་ཅུང་ཙམ་དང་གློ་བུར་བཅོས་མའི་ལམ་གྱི་སྣང་
བའང་རང་འཚམས་རེ་འདྲེས་པའི་ཚུལ་དུ་དེ་གཉིས་རྣམ་པ་འདྲ་རུང་གི་སྒོ་ནས་ཉམས་སུ་
བླང་བྱའི་ལམ་གྱི་རིམ་པ་དང་མཐུན་པའི་རྣམ་པར་སྣང་བ་དང༌། གདུལ་བྱ་དག་པ་རྣམ་པར་
དག་པའི་ས་ལ་གནས་པ་རྣམས་ལ་གཞི་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་མཐའ་
ཀླས་པའི་གཏེར་དུ་མཐོང་ནས་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་རང་མདངས་ལྷག་པར་མངོན་ལ་
དེ་འདྲའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཇི་བཞིན་རྗེན་པར་
གཟིགས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཁོ་ནའི་སའོ། །ཐོག་མར་ལམ་ལ་ཞུགས་པ་ནས་བཟུང་རང་རང་
གི་ཉམས་ལེན་གྱི་སྐབས་རྣམས་སུ་ཆོས་དབྱིངས་དེ་ཕྱོགས་རེའི་ཚུལ་དུ་མཐོང་ཞིང་གནས་
ཚུལ་དང་འཁྲུལ་ཚུལ་འདྲེས་མར་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་རིམ་གྱིས་སྣང་བ་ཡིན། སྣང་ལུགས་དེ་
གསུམ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པས་ལམ་བསྒོམ་ཚུལ་གྱིས་སྣང་ལུགས་ཙམ་མ་གཏོགས་དོན་གྱི་
གནས་ཚུལ་ནི་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་པའི་མྱང་
འདས་ནི་ཐོག་བར་ཐ་གསུམ་དུ་ནམ་ཡང་མི་འགྱུར་བའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པའི་ཀློང་ཆེན་
པོར་སྔ་མ་ཇི་བཞིན་ཕྱིས་དེ་བཞིན་དུ་ངེས་པར་བཞུགས་པས་རང་ངོས་ནས་སྣང་ལུགས་དེ་
འདྲ་འབྱུང་དོན་མེད་དོ། །དེ་ལྟ་བུའི་གཞིའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་བཞུགས་ཚུལ་གཞི་འབྲས་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་ནི་ཐོག་མ་འཁོར་བའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དམ་རང་བཞིན་
གྱི་རིགས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ནི་དཔེར་ན་ཀླུའི་རྒྱལ་པོ་རྒྱ་མཚོའི་གཏིང་ནས་མཐོ་རིས་སུ་
འཛེགས་པ་ལྟར་གཞི་འཁོར་བའི་གནས་སྐབས་སུ་ཁྱབ་པ་མ་ཟད་ལམ་དང་འབྲས་བུའི་ཆོས་
10-1-81


ཀུན་ལའང་གཤིས་ལུགས་སུ་ངེས་པར་བདེན་པ་དང༌། འབྲས་བུ་མཐར་ཐུག་གི་ཆོས་སྐུ་དེ་
ཡང་དཔེར་ན་ལྷ་ཚངས་པའི་རྣམ་པར་འཕྲུལ་བ་ཚངས་པའི་གནས་ནས་ས་འོག་བར་དུ་
འབབ་པ་ལྟར་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་ཙམ་དུ་མ་ཟད་པར་ལམ་དང་འཁོར་བའི་ཆོས་
ལའང་གནས་ལུགས་ཆོས་ཉིད་དུ་ལེགས་པར་བཞུགས་པ་ཡིན་ལ། དེ་འདྲ་བའི་རིགས་དང་
ཆོས་སྐུའི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་དྲི་མེད་དེ་ཡང་རྣམ་པར་ཕྱོགས་རིས་སུ་མ་སོང་བ་ཀུན་ལ་རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་པར་ཁྱབ་པའི་རང་བཞིན་ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་གཅིག་པུ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དྲི་མེད་
ཡིན་ཚུལ་ཡང་དཔེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ས་སྟེང་དུ་བཞུགས་ཀྱང་འགྲོ་བའི་སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་
པར་གསང་གསུམ་མཛད་པས་སྲིད་པ་གསུམ་ལ་ཁྱབ་པ་དང་མཚུངས་པར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་
མཐའ་དག་གི་གནས་ལུགས་ཆོས་ཉིད་དུ་ཡེ་གདོད་མ་ནས་རང་ཆས་སུ་ལེགས་པར་བཞུགས་
ཀྱང་གཤིས་ལ་དྲི་མས་མ་གོས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་གཞི་འཁོར་བའི་སྐབས་ཀྱི་གནས་ལུགས་
དེ་ཉིད་ཅང་མེད་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་དུ་མ་ཟད་པར་གློ་བུར་སྤྲོས་པས་གཤིས་ལ་ནམ་ཡང་གོས་པ་
མེད་པར་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་འབྲས་བུའི་ཆོས་སྐུ་དང་
གཉིས་སུ་མེད་པ་ཡིན་ཞིང༌། འབྲས་དུས་ཀྱི་ཐུབ་པ་ཆེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་གདོད་ནས་སྤྲོས་པ་
ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་དེ་ཉིད་ད་ལྟ་གཞི་དུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་དག་གི་རྒྱུད་ལ་བཞུགས་པ་སྟེ་
དེའི་ཚུལ་ཇི་བཞིན་པ་རྣལ་འབྱོར་མཆོག་དང་ལྡན་པས་མཐོང་བ་ལས་རྟོག་གེ་ཕལ་གྱི་ཡུལ་
མ་ཡིན་ལ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པར་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་དེ་འདྲ་བཞུགས་པ་
དེ་རྣལ་འབྱོར་ཅན་ལམ་སྒྲུབ་པོ་རྣམས་རང་རང་གི་བློ་ཚོད་དང་མཐུན་པའི་སོ་སོར་མཐོང་
ཞིང་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་གཟིགས་སོ། །དེ་འདྲའི་གཞིའི་དུས་
ཀྱི་ཆོས་སྐུ་དེ་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཕྱོགས་ནས་སྒྲིབ་པས་བསྒྲིབས་ཏེ་མི་མཐོང་བར་གནས་
ནའང་ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་ནང་ན་དེ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པས་གཙོ་བོ་དང་གཅེས་པའི་དོན་གྱི་སྙིང་
10-1-82


པོ་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་སྙིང་པོ་གནས་ལུགས་དེ་ནི་བརྟན་གཡོ་སྲི ད་ཞི་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་ཡིན་ཏེ།
ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་ཉེ་རིང་མེད་པར་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་
བདེན་ཞིང་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་མཆོག་གི་ཡིན་ལུགས་ཆ་མེད་ཀུན་ཁྱབ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཞི་
འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཉིད་དུས་གསུམ་དུ་མངོན་པར་བྱུང་བའི་
རྫོགས་སངས་རྒྱས་པ་མཐའ་དག་གི་ཆོས་སྐུ་དང་ཡང་གཉིས་མེད་རོ་མཉམ་ཆེན་པོ་ཁོ་ན་
ཡིན་པས་རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་གཞི་དབྱིངས་ཀློང་དུ་གཅིག་པའང་ཡིན། ཡེ་གཞི་གདོད་ནས་
བཞུགས་པའི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཆོས་སྐུ་ཆེན་པོ་ནི་དུས་གསུམ་གྱི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱི་
ནོར་བརྟན་ཐུབ་པ་ཡིན་ལ། སྒོས་ནོར་ལམ་གྱི་བདེན་པ་སོ་སོ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡ་མ་བརླ་
སྣང་ཚུལ་ཙམ་གྱི་རྣམ་པ་སྟེ། གཞིའི་གནས་ལུགས་དེ་འདྲ་ནི་རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་གཡུང་དྲུང་
གི་ཆོས་ཉིད་འགྱུར་མེད་དང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་སྣང་གིས་བསྡུས་པའི་སྒོས་ཆོས་རྣམས་ནི་མི་
བདེན་པ་བསླུ་བའི་ཆོས་སུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། བརྟན་པ་སྣོད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་དཔེར་
ན་བུམ་པའི་ཆོས་ཉིད་གཟུང་འཛིན་གཉིས་བྲལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་དེ་དོན་དམ་སྟོང་ཉིད་སྤྲོས་བྲལ་
གྱི་ངོ་བོ་ནམ་ཡང་མི་འགྱུར་རྣམ་ཀུན་འོད་གསལ་བའི་རང་བཞིན་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་ཚུལ་དུ་གདོད་
ནས་མི་སྟོང་པས་ཆད་མཐའ་དང་བྲལ་བ་ཀུན་རྫོབ་བག་ཆགས་ཀྱིས་སྣང་བའི་བུམ་པའི་རྣམ་
པ་དེ་བདེན་དངོས་སུ་ནམ་ཡང་མེད་པས་རྟག་པའི་མཐའ་དང་བྲལ་བའི་གཤིས་ལུགས་ཡིན་
པ་བཞིན་གཞན་སྣོད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཀུན་ལ་འགྲེས་པ་ལྟར་ཡིན་པས་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་ནི་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་ཀྱང་ཉེས་པ་གང་གིས་གོས་པ་
མེད་པ་ནི་དཔེ་ནམ་མཁའ་ལ་སྣོད་བཅུད་མཐའ་དག་བརྟེན་ཀྱང་དེ་ལ་གང་གིས་མ་གོས་པ་
བཞིན་ཏེ་འོན་ཀྱང་ནམ་མཁའ་ཐོག་རེག་བྲལ་ཙམ་གྱི་མེད་དགག་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་འདྲ་
བ་མ་ཡིན་པར་གཤིས་ལུགས་སྲིད་གསུམ་དྭངས་པའི་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་
10-1-83


ཅད་པའི་ངོ་བོ་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གི་རང་བཞིན་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འདོར་བ་མེད་པ་དོན་
དམ་རང་སྣང་གི་སྟོན་འཁོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཞིང་ཆེ་བའི་རང་བྱུང་
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རོལ་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་ཀུན་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་གཟིགས་སྣང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་
པ་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་སུ་མ་ལྷུང་རང་བཞིན་དག་མཉམ་འབའ་ཞིག་གཤིས་ཀུན་ནས་ཁྱད་པར་
མེད་པའི་གཙང་བདེ་རྟག་པའི་བདག་དམ་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་གཉུག་མ་གཤིས་ཀྱི་གནས་
ལུགས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཆེན་པོ་དེ་ནི་གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་ཁམས་འོད་གསལ་བདེ་བར་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ངེས་པ་དོན་གྱི་ཡིནལུགས་འཁོར་ལོ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་
གཏམ་གྱིས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུང་རབ་མདོ་སྡེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་
དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་རང་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ངེས་དོན་གསང་བ་ལས་ཀྱང་ཆེས་
གསང་བའི་རྟོགས་དཀའ་ཟབ་མོའི་གནས་སྐབས་འདིའི་གཏན་ལ་ཕབ་བྱའི་གཙོ་བོ་དེ་ཡིན་
ནོ། །འདི་ལ་རང་ལུགས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དག་ལས་འོད་གསལ་དྭངས་བའི་རིག་པ་ཞེས་ཡང་
ཡང་གསུངས་བའང་གཞི་དུས་སུ་དྲི་བྲལ་དྭངས་པའི་རིག་པ་དངོས་གནས་བཞུགས་པ་ལ་གོ་
དགོས་ཤིང༌། དེ་བཞིན་དུ་ནང་རིག་འགྱུར་མེད་དང༌། རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས། དོན་དམ་པའི་
ཁམས་སམ་སྙིང་པོ། གནས་ལུགས་གདོད་མའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་པ་རྣམས་ཀྱང་གཞིའི་དུས་
སུ་དེ་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ངེས་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་གི་ཚུལ་ཡང་གཞི་དུས་ཀྱི་སེམས་
ཅན་དག་གི་སེམས་རྒྱུད་ན་ཆོས་ཅན། དྲི་བྲལ་དྭངས་པའི་རིག་པ་རང་ཆས་སུ་ངེས་པར་ཡོད་
དེ། དེ་དག་གི་སེམས་རྒྱུད་ཀྱི་རང་གཤིས་ལ་གློ་བུར་དྲི་མ་གང་གིས་ཀྱང་ཡེ་གདོད་མ་ནས་
གོས་མ་མྱོང་བ་གང་ཞིག དྲི་མ་གང་གིས་མ་གོས་པའི་སེམས་གཤིས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་
གསལ་བ་དེ་དྲི་མ་ཀུན་བྲལ་གྱི་དྭངས་པའི་རིག་པ་ཡིན་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། འགྲོ་བ་
གང་དག་གི་སེམས་ཀྱི་དྲི་མ་དེ་མེ་ལ་ཚ་བ་ལྟར་རང་གཤིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པར་ཆུ་ལ་
10-1-84


རྙོག་མ་གནས་པ་བཞིན་གཤིས་སུ་མ་ཞུགས་ཕྱིན་རང་གཤིས་དེ་ཀ་ཉིད་གློ་བུར་དྲི་མ་ཀུན་
ནས་མ་ཞུགས་པའི་སྒོ་ནས་དྲི་མ་ཀུན་དང་བྲལ་བའི་གཤིས་ཀྱི་རིག་པ་ཡིན་ཤིན་ཏུ་རུང་བའི་
ཕྱིར་ཏེ། དྲི་མ་གང་ཡང་གཤིས་ལ་མ་ཞུགས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་
འདྲའི་འགྲོ་བ་དག་གི་སེམས་རྒྱུད་ན་ཆོས་ཅན། ནང་རིག་འགྱུར་མེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡང་ཐོག་མ་
མེད་པའི་དུས་ནས་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། གཞི་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ནང་དབྱིངས་དོན་
དམ་གྱི་སྡོད་ལུགས་དེ་རང་གསལ་རིག་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་གདོད་མ་ནས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་
ཕྱིར། གཞི་དུས་ཀྱི་སེམས་གཤིས་ཆོས་ཅན། རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། སྤྱིར་
སེམས་ཀྱི་གཤིས་ལུགས་དང་གློ་བུར་བཅོས་མའི་དྲི་མ་གཉིས་རྟེན་བརྟེན་པའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་
ཅིང་བརྟེན་པ་བཅོས་མའི་དྲི་མ་གློ་བུར་བ་གང་དག་ནི་བསླུ་བ་ཀུན་རྫོབ་པ་ཡིན་ཡང་གཤིས་
ལུགས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་སེམས་དེ་ནི་གདོད་ནས་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པའི་རང་
བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་ལ་དོན་དམ་པའི་ཁམས་སམ་
སྙིང་པོའི་མཚན་གྱིས་ངེས་པར་བརྗོད་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། གཞི་དུས་ལ་ལྟོས་ན་ནང་དབྱིངས་ཀྱི་
ཡེ་ཤེས་དེ་གློ་བུར་དྲི་མའི་སྦུབས་ན་གནས་པ་ལྟར་དུ་སྣང་བས་དེ་ལ་ཁམས་སམ་སྙིང་པོའི་
སྒྲས་ལེགས་པར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་གཞི་དུས་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་དེ་ཉིད་ཆོས་ཅན།
གནས་ལུགས་གདོད་མའི་སངས་རྒྱས་དོན་དམ་པའི་སྟོབས་བཅུའི་མངའ་བདག་ཀྱང་ཡིན་ཏེ།
གཞི་དབྱིངས་དེ་འདྲ་ནི་དོན་རང་ངོས་ལ་ལྟོས་ན་དྲི་མ་ཀུན་བྲལ་གྱི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་
སྐུ་གསུམ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་བདག་དམ་པའི་རང་བཞིན་ཤེར་ཕྱིན་ཡིན་པ་གང་ཞིག གདོད་ནས་
རང་ཆས་སུ་ཡོད་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་འདྲ་ནི་གནས་ལུགས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་དོན་དམ་པའི་སྟོབས་
བཅུའི་མངའ་བདག་ཏུ་ངེས་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་གདོད་མའི་སངས་རྒྱས་དེ་ད་ལྟ་ཐ་
མལ་རང་ག་བ་དག་གི་བློ་ངོར་ལྟོས་ན་ནི་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་སྣང་གིས་ཉེ་བར་བསྒྲིབ་ནས་བུམ་
10-1-85


ནང་གི་མར་མེ་ལྟར་མི་མཐོང་བ་ཡིན་ཏེ། ཐ་མལ་རང་གའི་འགྲོ་བ་གང་དག་ལ་མ་དག་
འཁོར་བའི་འཆར་གཞི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་གཞི་རྩ་ལས་ཚོགས་བདུན་གྱི་ཤེས་པ་
རང་རང་གི་ཡུལ་ལ་འདུ་འཕྲོའི་ཚུལ་གྱིས་མཚན་མའི་སྤྲོས་སྣང་སྣ་ཚོགས་བསྐྱེད་ཅིང་འཁྲུལ་
སྣང་དེ་དག་གིས་དུས་འདའ་བས་ཆགས་སྡང་སོགས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བར་མའི་འགྱུ་རྟོག་
སྣ་ཚོགས་དང་ཟག་བཅས་དགེ་བློ་འགའ་རེ་དང་བཅས་མཚན་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་འདྲ་དང་མི་
འདྲ་མང་པོ་མུ་མཐུད་དེ་བྱུང་བས་གཞིའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་ལ་རྨོངས་པར་གྱུར་ཅིང་དེ་
དག་གིས་སྒྲུབ་བྱེད་འཐུག་པོའི་ཚུལ་དུ་ནང་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་ལ་གོ་བཀག་པ་ཉིད་
ཀྱི་ཕྱིར། དེས་ན་ཐ་མལ་གྱི་ཤེས་པ་རང་ག་བ་རྐྱེན་གང་གིས་མ་བསྒྱུར་བའི་གསལ་རིག་ཙམ་
དེ་ནི་གཞིའི་ཆོས་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བདུན་གྱི་རྩ་བར་གྱུར་པའི་ས་བོན་
ཐམས་ཅད་པའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་འཁྲུལ་སྣང་འཁོར་བའི་འཆར་གཞིར་
གྱུར་པ་དེ་ཡིན་གྱི་འོད་གསལ་ནང་རིག་གནས་ལུགས་དམ་པའི་ཡིན་ལུགས་ནི་མ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར། དེ་འདྲའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྣང་ཆ་འཁོར་བ་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞི་རྟེན་གྱི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་
པར་ཤེས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་པ་འཁྲུལ་སྣང་གི་ཆར་གཏོགས་གང་གྱུར་ཐམས་ཅད་ཀུན་རྫོབ་ཆོས་
ཅན་གྱི་རྣམ་པ་དང་དེ་ཀུན་གྱི་གཞིའི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ནི་
དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡིན་པས་དེ་འདྲའི་རྣམ་ཤེས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་སོ་
སོར་ཕྱེས་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱལ་ཁམས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གང་དག་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པ་
དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་མཐའ་དག་རང་བཞིན་གཤིས་ཀྱི་གནས་
ལུགས་ཉིད་དུ་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་གཤིས་ལུགས་དང་བཅོས་མའི་ཚུལ་
ལའང་འདི་ལྟར་རིགས་ཤིང་འོས་པ་སྟེ། གཞི་འཁོར་བའི་དུས་ནའང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ལ་
ལྟོ ས་ན་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཤིས་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་དང་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་གཞན་རྣམ་
10-1-86


ཤེས་ཚོགས་བདུན་པོ་ནི་བཅོས་མ་གློ་བུར་བའི་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་མྱོང་བས་གྲུབ་པ་ལྟར་ལམ་
སྒོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པའི་སྣང་བ་ལའང་གློ་བུར་རྟོག་ཚོགས་ཀྱི་སྣང་བ་དྭངས་ཚབ་ཇེ་ཆེར་
སོང་བ་བཞིན་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་ཇེ་མངོན་དུ་སོང་ནས་གསལ་སྣང་ཐོན་པ་ན་
གཤིས་ལུགས་དང་བཅོས་མའི་ཁྱད་པར་མྱོང་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་ཤིང་གདོད་མའི་གནས་
ལུགས་ལ་ཡིད་ཆེས་རྙེད་པ་ནས་བཟུང་གནས་ལུགས་ངེས་དོན་ལ་སྒྲོ་སྐུར་གྱི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དེ་
ལུགས་ལྟར་གྱི་ཀུན་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །གཞི་གདོད་མའི་གནས་ལུགས་དེ་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡིན་པ་གཞིར་བྱས་པའི་སྟེང་དུ་འབྲས་བུའི་སྐབས་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་དེ་ཡང་མངོན་
དུ་གྱུར་པ་པོའི་ཡིན་ལུགས་ལ་ལྟོས་ན་དོན་དམ་བདེ་བར་གཤེགས་པ་དངོས་དང་སེམས་ཅན་
སྤྱི་ལ་ལྟོས་ནས་ཆོས་སྐུ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་གཅིག་པུའི་ཚུལ་ལ་བསམ་ན་གདོད་མའི་
ཆོས་སྐུ་ཀུན་ཁྱབ་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཇི་བཞིན་གཟིགས་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱིས་སྒྲིབ་པའི་
དབང་གིས་མི་མཐོང་བའི་ཕྱོགས་ནས་དེ་དག་ལ་སྙིང་པོ་ཚུལ་དུ་སོང་བས་དེའི་ཆ་ནས་རང་
ལུགས་ལ་གཤེགས་སྙིང་ཡིན་པར་འཇོག་གོ །དེ་ཙམ་གྱིས་ངེས་དོན་སྙིང་པོའི་རང་ལུགས་
ཀྱི་ཟབ་གནད་གསལ་བྱེད་ཀྱི་སྤྱི་དོན་མདོ་ཙམ་ངེས་པར་བྱས་ནས་དེ་ལྟ་བུའི་གནས་ལུགས་
གཞི་དབྱིངས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་ཚུལ་རྒྱལ་བ་མཆོག་གིས་ངེས་པ་དོན་གྱི་
གནས་ལུགས་སུ་ཡང་ཡང་གསུངས་ཤིང་དེ་ལུགས་ལྟར་དུ་རྒྱལ་ཚབ་དམ་པས་ལེགས་པར་
དགོངས་དོན་ཇི་བཞིན་བཀྲལ་བའི་གཤེགས་སྙིང་གི་དོན་གྱི་ཚུལ་ངོས་འཛིན་ལུགས་བོད་
འདིར་ཡང་གཙོ་ཆེ་བ་གསུམ་དུ་བྱུང་སྟེ། རྔོག་ལོ་ཆེན་པོའི་བཞེད་པ་ནི། བསྟན་བཅོས་རྒྱུད་བླ་
མ་འདི་བཀའ་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་དགོངས་འགྲེལ་ཡིན་པས་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་
ནས། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་ངོས་འཛིན་སྟོང་ཉིད་མེད་དགག་ལ་མཛད་དོ། །དེས་ན་བར་བ་
ལས་ཐ་མ་ཟབ་པར་མ་སོང་སྟེ། དོན་གྱི་གཙོ་བོ་མེད་དགག་ཙམ་ཞིག་སྟོན་པ་ལ་ཁྱད་པར་
10-1-87


མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོས་ནི། སྙིང་པོའི་ངོས་འཛིན་དེའི་དགོངས་གཞི་སྟོང་
ཉིད་ཡིན་ཞེས་པ་ལྟར་སྤྲོས་བྲལ་སྟོང་ཉིད་ཙམ་ལ་མཛད་པར་གསལ་ཀྱང་སྡོམ་གསུམ་རབ་
དབྱེར་རང་ལུགས་གསལ་བོར་མ་བཞག་གོ །བུ་སྟོན་ཆེན་པོས་ནི་སྙིང་པོའི་ངོས་འཛིན་ཀུན་
གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ལ་མཛད་དོ། །འདིར་ནི་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་དགོངས་བཞེད་ལྟར་གྱི་རང་
ལུགས་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་
ཆེན་པོ་ངེས་པ་དོན་གྱི་སྐུ་གསུམ་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པའི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་ཡོན་ཏན་
གངྒའི་རྡུལ་གྲངས་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་འདས་པའི་ཆོས་མཛོད་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་སངས་རྒྱས་
ཀྱིས་བཀའ་ལུང་གིས་བསྔགས་པ་ལྟར་གྱི་འཇིགས་མེད་སེང་གེའི་སྒྲ་ཆེན་པོ་ལེགས་པར་
བསྒྲགས་པ་དེའི་དགོངས་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བཤད་ཁུལ་བགྱི་བ་དེས་ན། གདོད་ནས་རང་
བྱུང་དོན་དམ་སྐུ་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་གང་ཞིག སེམས་ཅན་གྱི་ཤེས་རྒྱུད་ལ་ལྟོ ས་ནས་མི་
གསལ་བར་སྙིང་པོའི་ཚུལ་དུ་ཡེ་ནས་བཞུགས་པ་དེ། གཞིའི་གནས་ལུགས་གཤེགས་སྙིང་གི་
དོན་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཡང་གཞི་དབྱིངས་གནས་ལུགས་ཉིད་ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་ཀུན་གཞི་ཡེ་
ཤེས་ཡིན་ཚུལ། དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་ཀྱི་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ཁྱབ་ཡིན་ཚུལ། དེ་ཉིད་དོན་
དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ཀ་ཡིན་ཚུལ། དེ་ཉིད་གཤེགས་སྙིང་དུ་དཔེས་བསྟན་
ཚུལ། དེ་ཉིད་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང་དོན་གཅིག་པ་ཡིན་ཚུལ། དེ་ཉིད་དོན་དམ་ཆོས་
སྐུའི་གནས་སྐབས་གསུམ་དུ་བཞུགས་ཚུལ། དེ་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་གནས་སྐབས་གསུམ་
དུ་བཞུགས་ཚུལ། དེ་ཉིད་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་མྱང་འདས་ཆོས་སྐུ་ཡིན་ཚུལ། དེ་ཉིད་
ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་འདུས་སུ་ཡོད་ཚུལ། ཚུལ་དེ་ལྟར་དུ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས་དགོངས་
པ་བཀྲལ་ཚུལ་དང་བཅུའི་སྒོ་ནས་ལུང་རིགས་ཉུང་བསྡུས་བཅས་འཆད་པར་བྱ་བ་ལས།
དང་པོ་ཀུན་གཞིའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཚུལ་ལ། ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་
10-1-88


གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི་དེང་སྐབས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་སྟོན་པ་ན་གཞི་
དབྱིངས་གཤེགས་སྙིང་གི་ཚུལ་བསྟན་པའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པའི་གདུལ་བྱ་དབང་རྣོན་ཆེས་སྨིན་
པ་རྣམས་ལ་འདི་ལྟར་བསྟན་པ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོའམ་ཁམས་གསུམ་གྱི་རྣམ་པའི་སྣང་
བ་མི་འདྲ་བ་དངོས་སུ་འཆར་བའི་གཞི་རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་དེའི་ཡང་
གཞིར་གྱུར་པའི་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པར་དཀར་
བ་དགེ་བ་མཐར་ཐུག་གི་ངོ་བོ་དེ་ནི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡང་ཡིན་ཞིང་དེ་ལ་ཀུན་གཞི་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་སྒྲས་ཀྱང་དུས་གསུམ་གྱི་རྒྱལ་བ་དག་གིས་ལེགས་པར་གསུངས་པའང་ཚུལ་དེ་སྟོན་
པའི་སྣོད་དུ་མ་གྱུར་པ་དག་གིས་མི་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱན་སྟུག་པོའི་མདོ་ལས། ས་རྣམས་སྣ་
ཚོགས་ཀུན་གཞི་སྟེ། །བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དགེ་བའང་དེ། །སྙིང་པོ་དེ་ལ་ཀུན་གཞི་སྒྲས།
།དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་སྟོན་པར་མཛད། །སྙིང་པོ་ཀུན་གཞིར་བསྒྲགས་པ་ཡང༌། །བློ་ཞན་
རྣམས་ཀྱིས་མི་ཤེས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་
པོ་དོན་དམ་པའི་དགེ་བར་གྱུར་བའི་ཡེ་ཤེས་དེའི་ཚུལ་རྟོག་གེའི་བློས་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ཞིང་
གཤེགས་སྙིང་དེའི་གནས་ཚུལ་ནི་བེམ་པོའམ་ཅང་མེད་ཀྱི་སྟོང་རྐྱང་མེད་དགག་ཙམ་དུ་ཟད་
པ་མ་ཡིན་པར་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སྙིང་པོ་དོན་དམ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་དགེ་ཚོགས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་
ཏེ། ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་མདོ་ལས་ཀྱང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དགེ །རྟོག་
གེ་ཅན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །ཞེས་པ་དང༌། སེམས་ནི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཏེ། །དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དགེ །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། མདོ་སྡེ་དེའི་དགོངས་པ་དེ་
ལྟར་དུ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཞབས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་
10-1-89


ཉིད་དམ་གཤེགས་སྙིང་དེ་ཅང་མེད་སྟོང་རྐྱང་ལུང་མ་བསྟན་མ་ཡིན་པར་རང་བཞིན་དོན་དམ་
པའི་དགེ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་བླ་མེད་ཉིད་དུའང་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཉིད་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་
ཀྱང༌། དོན་དམ་པའི་དགེ་བ་གང་ཞེ་ན་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་
ཆོས་ཅན་མཐའ་དག་གི་རྟེན་ནམ་གཞིའི་ཚུལ་དུ་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་གནས་པ་ཡིན་
ཏེ། དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་གནས་ལུགས་དེ་ནི་གདོད་མ་ནས་གང་ལའང་མ་བརྟེན་པར་
གཤིས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གི་ཚུལ་དུ་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པ་གང་ཞིག ཀུན་རྫོབ་གློ་བུར་བ་
ཐམས་ཅད་ནི་དེའི་རྣམ་འགྱུར་གྱི་ཚུལ་ཙམ་དུ་འཁྲུལ་ངོར་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་རང་བཞིན་གྱི་
ངོ་བོ་མེད་ཀྱང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་དུ་མཁའ་ལ་སྣོད་བཅུད་བརྟེན་པ་ལྟར་གནས་ལུགས་ཆོས་
ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བསླུ་བ་འབའ་ཞིག་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་དེ་ལྟ་
བུ་དེ་ཆོས་ཅན། དོན་དམ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོར་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཏུ་ངེས་
པར་གྲུབ་སྟེ། གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་མེད་དགག་མ་ཡིན་པར་རྣམ་
དཀར་ལེགས་ཚོགས་བསོད་ནམས་མཆོག་གི་གནས་ལུགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དོན་དམ་
པའི་དགེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡང་གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཆོས་ཅན། དེ་དོན་དམ་པའི་
དགེ་བ་ངེས་པར་ཡིན་དགོས་ཏེ། གནས་ལུགས་དེ་རྣམ་པར་དག་པའི་ལམ་སོ་སོར་རང་རིག་
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པ་གང་ཞིག དེའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་
མེད་དགག་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་དུ་ཟད་པ་ཡིན་ན་དབྱིངས་དེ་དག་པའི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་
མཐའ་ཡས་པའི་བདག་ཉིད་དུ་མི་འཐད་པར་ཅང་མེད་རི་བོང་རྭ་དང་འདྲ་བར་འགྱུར་བའི་
ཕྱིར། གནས་ལུགས་མཆོག་དེ་དོན་དམ་པའི་དགེ་བ་ཡིན་ན་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་
ཡིན་པར་གྲུབ་སྟེ། མེད་དགག་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་གྱི་ཅི་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ལ་དོན་དམ་པའི་དགེ་བར་
10-1-90


མི་འཐད་ཅིང་དེ་དོན་དམ་མཆོག་གི་དགེ་བ་ཡིན་ཕྱིན་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབྱིངས་
ཤིག་ལས་གཞན་དུ་འོས་མ་མཆིས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་ཀྱི་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ཁྱབ་ཡིན་ཚུལ་ལ། ལུང་གིས་
སྒྲུབ་པ་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དོན་དམ་པ་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་
གཞིའི་དབྱིངས་དེ་གདོད་ནས་ཆོས་ཅན་ཀུན་དང་འབྲེལ་བ་རང་བཞིན་ལ་རྣམ་དབྱེར་ཕྱེད་
དུ་མེད་པ་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་བྲལ་དུ་མེད་པའི་རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པའི་མྱང་འདས་ཀྱི་
དབྱིངས་འདུས་མ་བྱས་དངོས་ཡིན་གྱི་གནས་གཞིའི་རྟེན་ཡིན་ཞིང་དེ་ཡང་གསར་བྱུང་མྱང་
འདས་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་འདུས་བྱས་ཕན་ཚུན་མ་འབྲེ ལ་པ། རྣམ་དབྱེ་དང་
བཅས་པ་སོ་སོར་བྲལ་བའི་ཚུལ་དུ་གནས་པ་གང་ཡིན་པ་དག་གི་ཡང་གཞི་རྟེན་གྱི་ཚུལ་
ཙམ་དུ་ཡེ་ནས་རང་ཆས་སུ་ངེས་པར་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཚུལ་དུ་རང་བཞིན་དམ་པ་རྣམ་དག་
ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོར་བཞུགས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། སྙིང་པོའི་མདོ་
ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེའི་སླད་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་འབྲེ ལ་བ་རྣམ་པར་
དབྱེ་བ་མེད་པ། བྲལ་མི་ཤེས་པ། འདུས་མ་བྱས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གནས་དང་གཞི་དང་
རྟེན་ལགས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་མ་འབྲེ ལ་བ། རྣམ་
པར་དབྱེ་བ་དང་བཅས་པའི་ཆོས། བྲལ་ཤེས་པ། འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཡང་གཞི་
དང༌། གནས་དང་རྟེན་ལགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་ཆོས་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་མཆོག་གི་གནས་ལུགས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་ཡོད་པས་འགྲོ་བ་འཁོར་
བའི་ཕྱོགས་དང༌། མྱང་འདས་ཐར་པ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཚུལ་མ་ལུས་པ་འབྱུང་ཞིང་དེ་དག་གི་
གཞི་རྟེན་ཉག་གཅིག་ནི་ཆོས་དབྱིངས་ཉིད་ལས་གཞན་གང་ཡང་མེད་ཚུལ་གཞན་ཡང་འདི་
10-1-91


ལྟར་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་བཀའ་བསྩལ་པ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་མངོན་གྱི་མདོ་ལས། ཐོག་མ་མེད་དུས་
ཅན་གྱི་དབྱིངས། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་གནས་ཡིན་ཏེ། །དེ་ཡོད་པས་ན་འགྲོ་ཀུན་དང༌། །མྱ་
ངན་འདས་པའང་ཐོབ་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དགོངས་པ་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་
དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣོད་བཅུད་གང་དག་ནམ་མཁའ་ལས་སྐྱེ་འཇིག་བྱེད་པ་ལྟར་ཆོས་
ཉིད་འདུས་མ་བྱས་ལས་དབང་པོ་སོགས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་འཇིག་སྣ་ཚོགས་
བྱེད་བཞིན་དུ་བྱུང་ཡང་ནམ་མཁའ་ལ་འབྱུང་བ་གཞན་གྱིས་གནོད་པ་མི་ནུས་པ་བཞིན་རང་
བཞིན་འོད་གསལ་གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་པ་ཉིད་ལ་ཀུན་རྫོབ་ན་རྒ་འཆི་བ་སོགས་ཀྱིས་མི་
གནོད་ཅིང་གོས་པ་མེད་ལ། འབྱུང་བ་ས་ནི་ཆུ་དང་ཆུ་ནི་རླུང་དང་རླུང་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་བརྟེན་
པ་ཡིན་ཡང་ནམ་མཁའ་ནི་དེ་དག་གང་ལ་བརྟེན་པ་མིན་པ་བཞིན་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དབང་
རྣམས་ལས་ཉོན་ལ་བརྟེན་ལས་ཉོན་ཚུལ་མིན་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་ལ་བརྟེན། ཚུལ་མིན་
གྱི་རྟོག་པ་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་གཞི་དབྱིངས་ལ་དེ་ལུགས་ལྟར་བརྟེན་
ཀྱང་དབྱིངས་དེ་ཉིད་ནི་དེ་དག་གང་ལའང་མི་བརྟེན་ཅིང་ཉེས་པ་དེ་གང་གིས་མ་གོས་པའི་
རང་བཞིན་དྭངས་པ་ཆེན་པོར་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས་ཀྱང་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་བླ་མ་
ལས། ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དུ། །ནམ་མཁའ་ལ་ནི་སྐྱེ་ཞིང་འཇིག །དེ་བཞིན་འདུས་
མ་བྱས་དབྱིངས་ལ། །དབང་པོ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་ཞིང་འཇིག།ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་མེ་རྣམས་ཀྱིས།
།སྔོ ན་ཆད་ནམ་ཡང་ཚིག་པ་མེད། །དེ་བཞིན་འདི་ནི་འཆི་བ་དང༌། །ན་དང་རྒ་བའི་མེས་མི་
འཚིག །ས་ནི་ཆུ་ལ་ཆུ་རླུང་ལ། །རླུང་ནི་མཁའ་ལ་རབ་ཏུ་གནས། །མཁའ་ནི་རླུང་དང་ཆུ་དག་
དང༌། །ས་ཡི་ཁམས་ལ་གནས་མ་ཡིན། དེ་བཞིན་ཕུང་པོ་ཁམས་དབང་རྣམས། །ལས་དང་
ཉོན་མོངས་དག་ལ་གནས། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཚུལ་བཞིན་མིན། །ཡིད་ལ་བྱེད་ལ་རྟག་
ཏུ་གནས། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ནི། །སེམས་ཀྱི་དག་པ་ལ་རབ་གནས། །སེམས་ཀྱི་
10-1-92


རང་བཞིན་ཆོས་རྣམས་ནི། །ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་གནས་པ་མེད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། གཞི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཆོས་
ཅན། ཡེ་གདོད་མ་ནས་འཁོར་འདས་གཉིས་ཀྱི་གཞིར་ལེགས་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། དབྱིངས་
དེ་ཉིད་འཁོར་བ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་སྒོ་ནས་དེ་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞི་ཡིན་པ་གང་
ཞིགམྱང་འདས་དོན་དམ་པའི་རང་གཤིས་ནམ་ཡང་མི་འགྱུར་བའི་གནས་ལུགས་ཡིན་པ་
ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་གློ་བུར་དྲི་བྲལ་དེའི་གཞིར་ལེགས་པར་སོང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་
གཞིའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཉིད་ཀུན་གཞི་གནས་ལུགས་སུ་མེད་
ན་འཁོར་བ་ཀུན་ཉོན་ཕྱོགས་དང༌། ཐར་པ་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཚུལ་གང་ཡང་བཞག་
ཏུ་མེད་དེ། གསེར་ལས་གཡའ་ལྟར། ཡེ་གཞི་ཆོས་དབྱིངས་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འཁོར་བ་
ཀུན་ཉོན་གྱི་རྟེན་འབྲེ ལ་ལེགས་པར་ཤར་བ་གང་ཞིག རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་དོན་དམ་
པའི་ཐར་པ་མི་གནས་པའི་མྱང་འདས་ཀྱང་དབྱིངས་དེ་ཀ་ཉིད་ལས་གཞན་དུ་མ་དམིགས་
ཤིང་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་གློ་བུར་དྲི་བྲལ་ཡང་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། འཁོར་འདས་
གཉིས་ཀ་གཞི་དབྱིངས་ཉིད་ལ་རག་ལས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ན་དབྱིངས་མེད་སྲིད་ན་དེ་གཉིས་ཀྱི་
རྣམ་གཞག་གང་ཡང་འཇོག་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། རྟེན་མེད་ན་བརྟེན་པ་མེད་ངེས་སུ་
ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་གནས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཆོས་དབྱིངས་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་
ཆོས་མཐའ་དག་བརྟེན་ཡང་ཁྱོ ད་དེ་དག་ལ་བརྟེན་དགོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའི་
ཁམས་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྣོད་བཅུད་མཐའ་དག་བརྟེན་ནས་གནས་ཀྱང་ནམ་མཁའ་ནི་དེ་
དག་ལ་མི་གནས་པས་འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་འཇིག་ཇི་ལྟར་བྱེད་ཀྱང་སྟོང་བའི་དབྱིངས་ཐོག་རེག་
བྲལ་ཙམ་དེ་ནི་ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཀུན་རྫོབ་མཐའ་དག་གི་ཆོས་ཉིད་
དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ནི་གདོད་ནས་ཇི་ལྟར་བཞུགས་པ་དེ་ཀ་ལྟར་ལས་ཀུན་རྫོབ་དག་གི་འགྱུར་
10-1-93


བག་ཇི་ལྟར་ངོམ་ཡང་གནས་སྐབས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནམ་ཡང་མི་སྲི ད་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་
དེ་འདྲའི་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་དེ་ཆོས་ཅན། ཀུན་རྫོབ་མཐའ་དག་གི་རང་གཤིས་སུ་ངེས་
པར་བདེན་པ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་རྣམ་འགྱུར་གློ་བུར་བ་གང་དག་ནི་བཅོས་མ་བརྫུན་ཙམ་ཡ་
མ་བརླར་ཤར་བས་མི་བདེན་པ་གང་ཞིག གནས་ལུགས་རང་གི་སྡོད་ལུགས་ནི་དུས་ཀུན་ཏུ་
ནམ་ཡང་རིས་སུ་ཆད་པ་མེད་པར་འཕགས་པའི་སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གི་ཡུལ་དུ་
ངེས་པར་བདེན་པའི་ཕྱིར།
གསུམ་པ་དེ་ཉིད་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ཀ་ཡིན་ཚུལ་ལ། ལུང་གིས་
སྒྲུབ་པ་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གཞན་སྣང་གི་ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་སྐུ་
མཐོང་བྱའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་དེ་མ་ཡིན་པར་འདིའོ་ཞེས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་རིས་སུ་བཅད་དུ་མེད་
པར་རང་བྱུང་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་རྟག་པ་ཀུན་ཁྱབ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་གཞི་དབྱིངས་དེ་
ཉིད་ཡིན་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བའང་ཚིག་གིས་བརྗོད་དེ་ཇི་བཞིན་མཉན་དུ་
མེད་པར་གཤིས་ཀྱི་རང་བཞིན་དྭངས་པའི་འོད་གསལ་དག་པའི་དབྱིངས་ཉིད་ལས་གཞན་
དུ་མེད་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་དགེ་འདུན་ཞེས་བྱ་བའང་དོན་དམ་པར་ན་འོད་གསལ་འདུས་
མ་བྱས་པའི་གནས་ལུགས་བསལ་བཞག་མེད་པ་ཇི་བཞིན་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པ་ཉིད་
དེ་ཡིན་པས་འཕགས་ཚོགས་འདུས་པ་ལྟ་བུའི་བསྙེན་བཀུར་བའི་ཡུལ་ཕྱོགས་ཚན་པ་ཞིག་
ཏུ་སྒོས་སུ་མེད་པས་སྐྱབས་གསུམ་དོན་གྱི་དམ་པ་གང་ཞིག་ཡིན་ན་གཞི་དབྱིངས་གནས་
ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་ཉིད་ལས་མི་འདའ་བ་ཡིན་ཏེ། ལྷག་བསམ་བསྟན་པའི་ལེའུར། ཀུན་
དགའ་བོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་བསྟན་དུ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་མིག་གིས་ལྟ་བར་མི་ནུས་སོ།
།ཀུན་དགའ་བོ་ཆོས་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྟེ་དེ་ནི་རྣ་བས་མཉན་པར་མི་ནུས་སོ། །ཀུན་དགའ་
10-1-94


བོ་དགེ་འདུན་ནི་འདུས་མ་བྱས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ལུས་དང་ངག་དང་སེམས་ཀྱིས་བསྙེན་བཀུར་
བྱ་བར་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་དོན་དམ་མཆོག་གསུམ་གྱི་ཡིན་
ལུགས་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རང་བཞིན་ཇི་ལྟ་བ་དེ་གང་
ཞེ་ན། གདོད་མའི་སངས་རྒྱས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་མ་བྱས་པར་རང་
བྱུང་ཡེ་ནས་བཞུགས་ཤིང་དུས་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ་ཀུན་ནས་ཁྱབ་ཅིང་ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མི་
མངའ་བའི་སྤྲོས་བྲལ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་ཀུན་ཁྱབ་རྟག་པའི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་
དང༌། དོན་དམ་པའི་ཆོས་ནི་ཀུན་ནས་ཞི་བ་ཆེན་པོ་འོད་གསལ་ཉེས་ཀུན་གཤིས་ནས་མེད་
པའི་མི་གནས་འགོག་པ་སྐྱེ་འཇིག་དང་བྲལ་བའི་རང་བཞིན་དེ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པའི་
དགེ་འདུན་ཡང་ནང་རིག་འགྱུར་མེད་ཀྱི་གཤིས་རྐྱེན་གང་གིས་མ་བྱས་པའི་རྟག་པའི་གནས་
ལུགས་དེ་ཡིན་པས་དོན་གྱི་གནས་ཚོད་ལ་ཡེ་གཞིའི་དབྱིངས་ལས་ལོགས་ན་དོན་དམ་པའི་
སྐྱབས་གསུམ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། མྱང་འདས་ཆེན་པོར། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་འདུས་
མ་བྱས་པས་ན་རྟག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ནམ་མཁའ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནོ།
།སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་འདུས་མ་
བྱས་པའོ། །འདུས་མ་བྱས་པ་ནི་རྟག་པའོ། །རྟག་པ་ནི་ཆོས་སོ། །ཆོས་ནི་དགེ་འདུན་ནོ། །དགེ་
འདུན་ནི་འདུས་མ་བྱས་པའོ། །འདུས་མ་བྱས་པ་ནི་རྟག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དོན་
དམ་མཆོག་གསུམ་གྱི་ངོ་བོ་དེ་སོ་སོར་རིས་སུ་ཐ་དད་དུ་གཅོད་པ་མེད་པར་གདོད་མ་ནས་
ལེགས་བཞུགས་གཞི་དབྱིངས་ཆེན་པོ་གཅིག་གི་རང་བཞིན་ལ་རྣམ་པ་སོ་སོར་དགོས་དབང་
གིས་བསྟན་པ་ཙམ་ལས་མེད་པར་དོན་གྱི་གཉུག་མའི་ཡེ་ཤེས་ནམ་ཡང་འཕོ་མེད་གཞོམ་
བྲལ་གྱི་ངོ་བོ་ཉག་གཅིག་ལ་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཙམ་ཡིན་ཏེ། མདོ་དེ་ཉིད་ལས། རིགས་ཀྱི་
བུ་གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་རྟག་ཏུ་དྲན་ཞིང་ནན་ཏན་བྱའོ། །ཆོས་
10-1-95


རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་ནི་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད། མི་རྟག་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་
ཉིད། མི་འཕོ་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །གང་ཞིག་ཆོས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་ལ་ཐ་དད་པར་འདུ་
ཤེས་ན་སྐྱེ་བོ་དེ་ནི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་གསུམ་ལ་མི་གནས་པ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་མི་ལྡན་པ་
ཞེས་བྱ་སྟེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱང་ཐོབ་པར་མི་ནུས་སོ། །གང་གིས་
བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དེ་ལ། རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ནན་ཏན་བྱེད་ན། དེ་ནི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་
བའི་གནས་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དགོངས་པ་དེ་དང་མཐུན་པར་རྣམ་པར་བྱང་
བའི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཟག་མེད་
ཀྱི་ཆོས་སྐུ་ཐེག་གསུམ་གྱི་སྤངས་རྟོགས་མཐར་ཐུག་པའི་གཞིའི་གནས་ལུགས་གང་ཡིན་པ་
དེ་ནི་དམ་པའི་དོན་དུ་ན་འགྲོ་བ་མཐའ་ཡས་པ་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྐྱོབ་ཅིང་འཇིག་པ་མེད་པ་
རྟག་པའི་སྐྱབས་གནས་མཆོག་ངེས་པ་དོན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཉག་གཅིག་ཡིན་པར་ཡང་རྒྱལ་
ཚབ་མི་ཕམ་པས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དམ་པའི་དོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡི། །སྐྱབས་ནི་སངས་རྒྱས་
ཉག་གཅིག་ཡིན། །ཐུབ་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཅན་ཕྱིར། །ཚོགས་ཀྱང་དེ་ཡི་མཐར་ཐུག་ཕྱིར། །ཞེས་
གསུངས་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། གཞི་དབྱིངས་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་གནས་ལུགས་དེ་ཆོས་
ཅན། ཁྱོ ད་དོན་དམ་པའི་མཆོག་གསུམ་གྱི་ངོ་བོར་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། གཞིའི་གནས་ལུགས་ལ་
དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཆ་ནས་སངས་རྒྱས་སུ་བརྗོད་པ་དང༌།
སྤྲོས་ཀུན་ཉེ་བར་ཞི་བའི་སྒོ་ནས་འགོག་པ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཆ་ནས་ཆོས་སུ་བརྗོད་པ་དང༌།
དབྱིངས་དྭངས་པ་དེ་ཉིད་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་
པའི་ཆ་ནས་དགེ་འདུན་དུ་བརྗོད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དྲི་བྲལ་ནང་དབྱིངས་དེ་ཉིད་ཆོས་ཅན།
དོན་དམ་རྟག་པའི་ངོ་བོར་ཡེ་ནས་བཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། གཞི་ཐོག་མ་ནས་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གང་
10-1-96


གིས་གསར་དུ་བྱས་པ་མ་ཡིན་པར་རང་བྱུང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཚུལ་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་
མཐའ་དག་གི་སྲོག་དང་མགོན་དུ་དུས་ཐམས་ཅད་ན་ནམ་ཡང་འགྱུར་མེད་དུ་བཞུགས་པའི་
ཕྱིར། མི་བསླུ་གཏན་གྱི་སྐྱབས་གནས་གསུམ་པོ་དེ་ཆོས་ཅན། དོན་དམ་གྱི་ཡིན་ལུགས་ལྟར་
ན་དབྱིངས་ཟབ་མོ་གཅིག་གི་ངོ་བོར་ངེས་པ་ལས་རྒྱུད་ཐ་དད་པ་གསུམ་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ།
གཞི་དབྱིངས་གཅིག་ཉིད་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་གནས་
ལུགས་དོན་གྱི་སངས་རྒྱས་དང༌། སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཟབ་མོའི་ཡང་དག་
འགོག་པའི་ཆོས་དང༌། སྣང་སྟོང་དམ་པའི་རང་བཞིན་ཟུང་འཇུག་ཏུ་ཡོད་པ་ཇི་བཞིན་རིག་
པའི་དགེ་འདུན་དང་གསུམ་པོ་གཞི་དབྱིངས་གཅིག་གི་རང་བཞིན་འབའ་ཞིག་ཏུ་ངེས་པ་གང་
ཞིག དོན་དམ་པར་ན་དེ་ལས་གཞན་པའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་སྐྱབས་གཞན་མ་དམིགས་པའི་
ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་ན་དགོས་དབང་གིས་སྐྱབས་གསུམ་སོ་སོ་བ་ཡང་ཐམས་ཅད་མཁྱེ ན་
པ་མཆོག་གིས་ལེགས་པར་བཞག་པ་ཡིན་ཏེ། སྐྱབས་སྟོན་པ་པོ་སངས་རྒྱས་དང༌། སྐྱབས་
དངོས་ཆོས་དང༌། སྐྱབས་སྒྲུབ་པའི་ཟླ་གྲོགས་འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་ཏེ་དེ་འདྲ་གསུམ་གྱི་
སྒོ་ནས་ཀྱང་རྣམ་གཞག་རྒྱས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་གནས་ལུགས་གཞི་དབྱིངས་ཆོས་
ཅན། ངེས་པ་དོན་གྱི་སྐྱབས་མཆོག་གཅིག་གྱུར་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་ཀུན་ཆོས་སྐུ་ཉག་གཅིག་གི་
གཤིས་ལུགས་མཐར་ཐུག་དོན་དམ་པའི་སྐྱབས་གསུམ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ངོ་བོའི་མི་གནས་པའི་
མྱང་འདས་གཞི་དབྱིངས་གཅིག་པུར་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
བཞི་པ་དེ་ཉིད་གཤེགས་སྙིང་དུ་དཔེས་བསྟན་ཚུལ་ལ། ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ་དང༌། རིགས་
པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་དོན་དམ་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་གང་དེའི་ཡིན་ལུགས་རྟག་ཁྱབ་གཅིག་
པུའི་རང་བཞིན་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་གདོད་ནས་དྲི་བྲལ་ཉིད་དུ་བདེན་ནའང་གཞི་དུས་ཀྱི་
10-1-97


སེམས་ཅན་སོ་སོ་ལ་ལྟོ ས་ནས་སྣང་ཚུལ་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཡིན་ལུགས་བརྗོད་ན། ཇི་ལྟར་མི་
དབུལ་བོའི་ཁྱིམ་གྱི་འོག་ཏུ་གཏེར་ཆེན་པོ་དངོས་སུ་ཡོད་ཀྱང་མི་དབུལ་བོ་དེས་རང་ཁྱིམ་དུ་
ལོན་པའི་ཐབས་མ་བྱས་ན་དབུལ་བ་མི་སེལ་ལ་ཐབས་དེ་ལྷ་མིག་ལྡན་པའི་ངག་ལ་བརྟེན་
ནས་ལེགས་པར་སྒྲུབ་ན་མི་དེའི་དབུལ་བ་སེལ་བ་ལྟར་སེམས་ཅན་གང་དག་གི་རྒྱུད་ན་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་དངོས་སྟོབས་བཅུ་མི་འཇིགས་པ་
སོགས་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པའི་བདག་ཉིད་དུ་བཞུགས་པ་དེ་ཡང་བག་ལ་ཉལ་ནུས་པ་ཙམ་
མ་ཡིན་པར་དེ་འདྲའི་ཡོན་ཏན་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་དངོས་ཡིན་ཡང་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་
ཐབས་ལ་མ་བརྩོན་ན་སེམས་ཅན་དེ་དག་སངས་རྒྱས་སུ་མི་འགྱུར་ལ་རྒྱལ་བའི་ལེགས་
གསུང་གི་བཀའ་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་བྱེད་ཐབས་དེ་ལེགས་པར་འབད་ན་ནང་དབྱིངས་དེ་
ཉིད་རིམ་པས་མངོན་དུ་གྱུར་ཏེ་སེམས་ཅན་དེ་ཀུན་སངས་རྒྱས་སུ་ངེས་པར་འགྱུར་བའི་ཚུལ་
དཔེ་དང་བཅས་ཞིབ་རྒྱས་སུ་སྟོན་པ་མཆོག་གིས་དཔལ་གྱི་མགུར་ནས་བསླུ་བ་མེད་པའི་
བཀའ་ལེགས་པར་བསྩལ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་མདོར། རིགས་ཀྱི་བུ་
དག་གཞན་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་མི་དབུལ་པོ་ཞིག་གི་ཁྱི མ་གྱི་ནང་གི་མཛོད་ཀྱི་འོག་གི་
ས་ལ་གཏེར་ཆེན་པོ་དབྱིག་དང་གསེར་གྱིས་གང་བ་མཛོད་ཀྱི་ཚད་ཙམ་ཞིག་མི་བདུན་སྲི ད་ཀྱི་
སས་གཡོགས་པའི་འོག་ན་ཡོད་ལ། གཏེར་ཆེན་པོ་དེས་མི་དབུལ་པོ་དེ་ལ་འདི་སྐད་དུ། ཀྱེ་མི་
ང་ནི་གཏེར་ཆེན་པོ་སྟེ་སས་གཡོགས་ཤིང་འདུག་གོ་ཞེས་མི་སྨྲ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་གཏེར་ཆེན་པོ་
ནི་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པའོ། །མི་དབུལ་པོ་ཁྱི མ་གྱི་བདག་པོ་དེ་ནི་
དབུལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་སེམས་ཤིང་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྟེང་ན་རྣམ་པར་རྒྱུ་ཡང༌། སའི་འོག་
ན་གཏེར་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དེ་མ་ཐོས་མི་ཤེས་མ་མཐོང་ངོ༌། རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་བཞིན་དུ་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཁྱིམ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་འོག་ན་
10-1-98


དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་དང་མ་འདྲེས་པ་དང་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཛོད་ཀྱི་གཏེར་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་སེམས་ཅན་དེ་དག་གཟུགས་དང་སྒྲ་
དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་པ་ལ་ཆགས་པས་སྡུག་བསྔལ་བས་འཁོར་བ་ན་འཁོར་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་
གཏེར་ཆེན་པོ་དེ་མ་ཐོས་པས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ཅིང་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་
ཡང་མི་བྱེད་དོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་སྟེ། བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའི་ནང་དུ་འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཀྱི་གཏེར་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་སྟོན་ཏོ།
།དེ་དག་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་གཏེར་ཆེན་པོ་དེ་ལ་མོས་ནས་རྐོ་སྟེ་དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ན་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཤེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་
གཏེར་ཆེན་པོ་ལྟ་བུར་གྱུར་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྔོན་མ་བྱུང་བ་སྔོན་མ་བྱུང་བའི་གཏན་
ཚིགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་དཔེ་དང་བྱེད་པའི་གཏན་ཚིགས་དང་བྱ་བ་རྣམས་སྟོན་པ་གཏེར་ཆེན་
པོའི་མཛོད་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་ཆགས་པ་མེད་པའི་སྤོབས་པ་དང་ལྡན་ཞིང་སྟོབས་དང་མི་
འཇིགས་པ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མང་པོའི་མཛོད་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་
ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱང་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་མིག་ཡོངས་སུ་དག་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་ལྟ་བུར་མཐོང་ནས་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་
འདྲེས་པའི་མཛོད་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་ཏོ།
།ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་དབུལ་པོའི་ཁྱི མ་འོག་གི་གཏེར་ལྟར་སེམས་ཅན་དག་
གི་ཡིད་ནང་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དོན་དམ་སངས་རྒྱས་དངོས་བཞུགས་ཚུལ་དེ་དང་
མཐུན་པར་མྱང་འདས་ཆེན་པོ་ལྷའི་ཟླ་བས་བསྒྱུར་བ་ལས་ཀྱང་དེ་ལྟར་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་
དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅི་ལགས་སྲི ད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་བདག་མཆིས་ཞེས་བགྱིའམ་མ་མཆིས་
10-1-99


ཞེས་བགྱི། བཀའ་སྩལ་པ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་དོན་ཏོ།
།སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཁམས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་མོད་ཀྱི། དེ་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་
རྣམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྒྲིབས་ཏེ་བདག་ཉིད་ལ་ཡོད་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་
བར་མ་ནུས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་གྲོང་ཁྱེ ར་ཆེན་པོ་ཞིག་ན་དབུལ་པོའི་ཁྱི མ་ཞིག་ན་
གསེར་གྱི་གཏེར་ཟད་མི་ཤེས་པ་ཞིག་ཡོད་ལ་དེ་ལ་བུད་མེད་དབུལ་མོ་ཞིག་འདུག་པ་དེས་
ཀྱང་བདག་གི་ཁྱི མ་གྱི་སའི་འོག་ན་གཏེར་ཡོད་པར་མི་ཤེས་ཏེ། དེར་ཐབས་དང་ལྡན་པའི་མི་
ཞིག་གིས། བུད་མེད་དེ་ལ་སྨྲས་པ་ཞེས་སོགས་ནས་དེ་བཞིན་དུ། རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་ལ་མཐོང་བར་མ་ནུས་པ་ཙམ་དུ་
ཟད་དེ། བུད་མེད་དབུལ་མོ་དེ་ཉིད་ལ་གཏེར་ཡོད་པ་དང་འདྲའོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་ད་ངས་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཡང་དག་པར་བསྟན་
པར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་དབུལ་མོ་དེས་གཏེར་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་མི་ཤེས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་པ་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པས་
བསྒྲིབས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཤེས་ཤིང་མ་མཐོང་ནས་དེ་དག་ལ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པས་བསྟན་ཏེ་དེ་དག་མགུ་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོའ།ོ །ཞེས་
གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཞི་དབྱིངས་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ན་ཡོད་ཚུལ་ཆེས་གསལ་བ་དེ་དང་
མཐུན་པར་དཔེ་བྲག་སྲ་བའི་འོག་ཏུ་རིན་པོ་ཆེ་དངུལ་གསེར་རྡོའི་སྙིང་པོ་སྣ་ཚོགས་དུ་མས་
གང་བའི་ཕུག་ན་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་གནས་པ་ལྟར་ཀུན་རྟོག་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་
གཉིས་སུ་འཛིན་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་ན་དོན་དམ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དབྱིངས་ཆེན་
པོ་གདོད་ནས་བཞུགས་པ་དེ་ཉིད་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་བྱ་བར་འདོད་པའི་བྱང་སེམས་དག་
གིས་འབད་པའི་བརྩོན་པ་ཆེར་བསྐྱེད་དེ་མངོན་བྱེད་ལམ་ཉེ་བར་སྒོམ་པའི་སྐབས་ན་གཉེན་
10-1-100


པོ་ལམ་དང་ཡུལ་སྟོང་ཉིད་སོགས་དང་འབྲས་བུ་ཐོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་མཚན་མའི་
རྟོག་པ་རྣམས་ལ་ཆེད་འཛིན་མེད་པར་མཐར་ཐུག་གི་དབྱིངས་འབའ་ཞིག་ལ་ངེས་པར་རེག་
པ་འདི་གལ་ཆེ་བའི་ཚུལ་དང་བཅས་རྒྱས་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་འཇུག་པའི་གཟུངས་
མདོར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལེགས་པར་བཀའ་བསྩལ་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། རིགས་ཀྱི་
བུ་དག་འདི་ལྟར་སྟེ། དཔེར་ན་བྲག་ཤིན་ཏུ་མཁྲེགས་ཤིང་སྲ་བའི་འོག་ན་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་
བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཆེན་པོ་སྣ་ཚོགས་འོད་གསལ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་དང་གསེར་རིན་པོ་
ཆེ་དང་རྡོའི་སྙིང་པོ་རིན་པོ་ཆེ་ཐ་དད་པས་ཡོངས་སུ་གང་བའི་གཏེར་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་ལ་དེ་
ནས་གཏེར་ཆེན་པོ་འདོད་པའི་མི་ལ་ལ་ཞིག་འོངས་པ་དེ་ལ་གཏེར་ཆེན་པོ་མངོན་པར་ཤེས་
པའི་མིས་འདི་སྐད་དུ། ཀྱེ་སྐྱེས་བུ་བྲག་གཅིག་ཏུ་མཁྲེགས་ཤིང་སྲ་བ་དེའི་འོག་ན་རིན་པོ་ཆེ་
འོད་གསལ་བས་ཡོངས་སུ་གང་བའི་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཆེན་པོ་ཡོད་དེ། དེའི་འོག་ན་ཡིད་
བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཡོད་ཀྱི་ཁྱོད་ཀྱིས་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་རྡོའི་རང་བཞིན་ཐམས་
ཅད་རྐོ ས་ཤིག དེ་རྐོ ས་དང་དངུལ་དུ་སྣང་བའི་རྡོ་ཁྱོ ད་ལ་སྣང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་ཁྱོ ད་
ཀྱིས་གཏེར་ཆེན་པོར་འདུ་ཤེས་མི་བྱའི། དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱོས་ཏེ་རྐོས་ཤིག དེ་རྐོ ས་
དང་གསེར་དུ་སྣང་བའི་རྡོ་སྣང་བར་འགྱུར་ཏེ་དེ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་གཏེར་ཆེན་པོར་འདུ་ཤེས་
མི་བྱའི། དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱོས་ཏེ་རྐོ ས་ཤིག དེ་རྐོ ས་དང་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་སུ་
སྣང་བའི་རྡོ་སྣང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་ཁྱོ ད་ཀྱིས་གཏེར་ཆེན་པོར་འདུ་ཤེས་མི་བྱའི། དེ་
ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱོས་ཏེ་རྐོ ས་ཤིག ཀྱེ་སྐྱེས་བུ་ཁྱོ ད་ཀྱིས་དེ་ལྟར་བརྩོན་པར་བྱས་ན་
བརྐོ་བའི་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་ཅིང་འབད་མི་དགོས་པར་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་
ཆེའི་གཏེར་ཆེན་པོ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཆེན་པོ་
དེ་རྙེད་ན་ཁྱོ ད་ཕྱུག་ཅིང་ནོར་ཆེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བར་འགྱུར་ཏེ། བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་
10-1-101


ལ་མཐུ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སྨྲ་བ་ལྟར་རིགས་ཀྱི་བུ་དག་ཇི་ཙམ་དུ་དོན་འདི་ཤེས་པར་
བྱ་བའི་ཕྱིར་འདི་དཔེར་བྱ་སྟེ་བྲག་གཅིག་ཏུ་མཁྲེགས་ཤིང་སྲ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་
རྣམ་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། གཉིས་ལ་སོ་སོར་ཉེ་བར་གནས་པའི་ཚིག་བླ་དྭགས་
སོ། །འོག་ན་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་རྣམ་པར་མི་
རྟོག་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཆེན་པོ་
འདོད་པའི་མི་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་ཚིག་བླ་དྭགས་
སོ། །གཏེར་ཆེན་པོ་མངོན་པར་ཤེས་པའི་མི་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་
བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །བྲག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ནི་
རང་བཞིན་ལ་རྟོག་པའི་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །རྐོ ས་ཤིག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ནི་
ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །དངུལ་དུ་སྣང་བའི་རྡོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་གཉེན་པོ་ལ་
རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །གསེར་དུ་སྣང་བའི་རྡོ་ཞེས་བྱ་བ་
དེ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ།
།རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བའི་རྡོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་འཐོབ་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་
རྣམས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཆེན་པོ་རྙེད་ཅེས་བྱ་
བ་དེ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དབྱིངས་ལ་རེག་པའི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་
ལྟར་དཔེ་ཉེ་བར་བཀོད་པ་འདིས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དབྱིངས་སུ་འཇུག་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་
པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། མདོ་དེ་དག་སོགས་ངེས་དོན་ཐ་མའི་གསུང་རབ་མཐའ་
དག་གིས་གཤེགས་སྙིང་བཞུགས་ཚུལ་གསུངས་པ་དེ་ལུགས་ལྟར་སྤྱིར་ན་ཞལ་མཐུན་པའི་
དགོངས་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས་ཀྱང་ཚུལ་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་དགོངས་པའི་
དོན་ལེགས་པར་བསྡུས་དེ་བཀྲལ་བ་ལས། དགོངས་པ་བླང་ནས་གཞན་དུ་འཆད་པའི་ཚུལ་
10-1-102


གྱིས་མ་གསུངས་པ་ནི་ཤེས་ངེས་པར་སླ་བའི་གསུང་ཚིག་དབུལ་པོའི་ཁྱིམ་འོག་གི་གཏེར་
དང་མཚུངས་པའི་ཆོས་གཏེར་སེམས་ཅན་གྱི་ཡིད་ཁྱིམ་དུ་ཡོད་ཚུལ་དངོས་གསལ་ལྟར་གྱི་
རྒྱུད་བླའི་དགོངས་འགྲེལ་མཛད་པ་ནི་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ཇི་ལྟར་དབུལ་པོའི་ཁྱི མ་
ནང་དུ་ནི་རིན་ཆེན་གཏེར་ཆུད་གྱུར་པ་མི་ལ་ནི། །རིན་ཆེན་གཏེར་བདག་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་
པར་མི་བྱེད་དེ་ནི་མི་ཡིས་ཤེས་མིན་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཆོས་གཏེར་ཡིད་ཀྱི་ཁྱི མ་གནས་སེམས་
ཅན་དག་ནི་དབུལ་པོ་ལྟ་བུ་སྟེ། །དེ་དག་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཐོབ་བྱ་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་དུ་ནི་དྲང་སྲོ ང་
ཡང་དག་བལྟམས། །ཞེས་དབུལ་ཁྱི མ་འོག་གི་གཏེར་ལྟར་སེམས་ཅན་དག་གི་ཡིད་ནང་གི་
ཆོས་གཏེར་དེ་དོན་དུ་གཉེར་བ་རྣམས་ལ་དེ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དུ་དེའི་ཡིན་ལུགས་དང་དེ་ཐོབ་
པའི་ཐབས་ཚུལ་ཇི་བཞིན་སྟོན་པ་ནི་དྲང་སྲོང་སངས་རྒྱས་ཡིན་པར་གསུངས་པས་ཀྱང་ཤེས་
ནུས་པའི་ཕྱིར། ཡང་སྟོན་པ་མཆོག་གིས་དཔལ་གྱི་མགུར་ནས་འདི་ལྟར་ཁོང་དང་འདྲ་བའི་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཟུགས་སྐུ་སེམས་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་
ན་དངོས་སུ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་དང་བཅས་ཏེ་བཞུགས་པར་ཆེས་གསལ་བའི་བཀའ་བསྩལ་བ་
གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་མདོ་ལས་རིགས་ཀྱི་བུ་དག་སེམས་
ཅན་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་སུ་གྱུར་པ། དེ་དག་གི་ནང་ན་ང་འདྲ་བར་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པའི་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མང་པོ་འཁོད་ཅིང་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་ནས་མི་གཡོ་བར་འཁོད་པ་
མཐོང་སྟེ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་དག་གི་ནང་ན་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཉིད་མི་གཡོ་ཞིང་སྲིད་པའི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མ་གོས་པ་
དག་མཐོང་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་དག་ནི་ང་དང་འདྲའོ། །ཞེས་ལེགས་པར་གསུངས་
པའི་བཀའ་བསླུ་མེད་དུ་གྲུབ་ཅིང་དེ་ལུགས་ལྟར་ཟབ་གསང་སྙིང་པོའི་དོན་ལ་ངེས་པ་དྲངས་
ཏེ་ཡིད་ཆེས་པའི་གནས་སུ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་བཟུང་རིགས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་དེ་བཞིན་
10-1-103


གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཉིད་ཀྱི་དཔེ་མི་འདྲ་བ་གཞན་ཡང་རྒྱལ་བ་གང་གི་ཞལ་ནས། འདི་ལྟར་
ཁ་དོག་ངན་ཅིང་དྲི་ང་བའི་པདྨ་ཁ་མ་ཕྱེ་ཞིང་མ་གྱེས་པའི་ནང་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་
གཟུགས་ལེགས་མཛེས་འདུག་པ་ལྟར་སེམས་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་སུ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་སྙིང་བཞུགས་ཚུལ་གྱི་ངེས་གསང་གི་ཟབ་བཀའ་ཡང་འདི་ལྟར་གནང་བ་ཡིན་ཏེ།
སྙིང་པོའི་མདོ་དེ་ཉིད་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མིག་ནི་དེ་ལྟར་མཛེས་
པ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མིག་དེས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་མཐོང་ངོ༌། །རིགས་ཀྱི་བུ་དག་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་ལྷའི་མིག་ཅན་
ལ་ལ་ཞིག་གིས་འདི་ལྟར་ཁ་དོག་ངན་ཅིང་འདི་ལྟར་དྲི་ང་བའི་པདྨ་ཁ་མ་ཕྱེ་ཞིང་མ་གྱེས་པ་
དག་ལ་བལྟས་ཏེ། དེའི་དབུས་དང་པདྨའི་སྙིང་པོ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་
བཅས་ཤིང་འདུག་པར་རིག་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཟུགས་ལྟ་བར་འདོད་དེ། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་གཟུགས་ཡང་དག་པར་སྦྱངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། པདྨའི་འདབ་མ་ཁ་དོག་
ངན་ཅིང་དྲི་ང་ལ་སྨད་པར་འོས་པ་དེ་དག་འབྱེད་ཅིང་སེལ་བ་དེ་བཞིན་དུ་རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མིག་གིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་མཐོང་ནས། སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་
དང་གཏི་མུག་དང་སྲིད་པ་དང་མ་རིག་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་དབྱེ་བའི་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་
ཏོ། །དེ་བསྒྲིབས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་གནས་སོ། །ཞེས་
གསུངས་པའི་ཕྱིར། དགོངས་པ་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས་ཀྱང་ལེགས་པར་འགྲེལ་ཏེ།
དཔེ་པདྨ་ངན་པའི་ནང་གི་བདེ་གཤེགས་སྐུ་གཟུགས་མཐོང་ཐབས་ལ་དེ་གཡོགས་པའི་
འདབ་མ་གཅོད་དགོས་པ་ལྟར་ཉོན་མོངས་དྲི་མའི་སྦུབས་སུ་བསྒྲིབས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
སྙིང་པོ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ལ་དེ་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་དྲི་མ་གློ་བུར་བ་གང་དག་ངེས་པར་བཅོམ་དགོས་
10-1-104


པའི་དོན་དུ་ཇི་བཞིན་གསུངས་ཏེ། ངེས་དོན་གྱི་མདོ་ཕྱི་མ་དག་གི་དགོངས་འགྲེལ་རྒྱུད་བླ་མ་
ལས། ཇི་ལྟར་མི་སྡུག་པདྨ་ཟུམ་ལ་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ནི། །དེ་ཡི་ཁོངས་གནས་ལྷ་མིག་
གིས་མཐོང་འདབ་མ་གཅོད་བྱེད་ལྟར། །ཆགས་སྡང་སོགས་དྲི་སྦུབས་བསྒྲིབས་རྫོགས་
སངས་སྙིང་པོ་འགྲོ་གཟིགས་ཏེ། །ཐུགས་རྗེས་ཐུབ་པ་དེ་བཞིན་སྒྲིབ་པ་དེ་ནི་འཇོམས་པར་
མཛད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ངེས་དོན་གྱི་དགོངས་པ་ལེགས་པར་བཀྲལ་བའི་ཕྱིར།
དེ་བཞིན་དུ་རྒྱལ་བ་དང་རྒྱལ་ཚབ་གཉིས་ཀྱིས་ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་གནད་གསང་རྩ་འགྲེལ་
ཤན་སྦྱར་གྱི་སྒོ་ནས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པའི་ཚུལ་རགས་བསྡུས་འགའ་ཞིག་འདིར་འགོད་ན།
མཉམ་མེད་རྒྱལ་བ་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་མཆོག་གིས་གློ་བུར་དྲི་མ་དང་གཤིས་རང་བཞིན་
འོད་གསལ་བ་གཤེགས་སྙིང་གི་ཚུལ་ནི་ཇི་ལྟར་དཔེ་སྦྲང་མ་མང་པོའི་དབུས་ཀྱི་སྦྲང་རྩིའི་
དྭངས་བཅུད་ལྟར་སྲིད་གསུམ་སེམས་ཅན་དག་གི་སེམས་ཉོན་མོངས་པ་དུ་མའི་དབུས་ན་
དོན་དམ་དེ་བཞིན་གཤེགས་དངོས་བཞུགས་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཁྱེན་པས་ཇི་བཞིན་
གཟིགས་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ན་སྦྲང་རྩི་ལེན་པའི་ཐབས་ལ་འབད་པ་བཞིན་ལམ་སྒོམ་པ་པོ་གང་
དག་གིས་རང་རང་གི་སེམས་གཤིས་ཀྱི་གཤེགས་སྙིང་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཐབས་ཁོང་ནས་
ལེགས་པར་འདོམས་བཞིན་རྗེས་འཇུག་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་དུ་ལེགས་པར་བརྩོན་དགོས་
ཚུལ་བཅས་ཀྱང་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། སྙིང་པོའི་མདོ་ལས། ཇི་ལྟར་འདི་ན་སྦྲང་ཚང་ཡོད་པ་
ལ། །བུང་བས་ཀུན་ཏུ་བསྲུངས་ཤིང་སྦས་གྱུར་པ། །མི་གང་སྦྲང་རྩི་འདོད་པས་དེ་མཐོང་ནས།
།དེ་ཡིས་བུང་བ་རབ་ཏུ་སྐྲོད་པར་བྱེད། །དེ་བཞིན་འདིར་ཡང་སྦྲང་ཚང་ལྟ་བུ་ནི། །སྲི ད་པ་
གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་དག་ཉོན་མོངས་བྱེ་བ་མང་པོ་སྟེ། །ཉོན་མོངས་
དབུས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་འདུག་མཐོང༌། །ང་ཡང་སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་སྦྱང་དོན་དུ། །བུང་
བ་སྐྲོད་པ་ལྟ་བུར་ཉོན་མོངས་སེལ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་གི་དགོངས་
10-1-105


འགྲེལ་དུ་རྒྱལ་ཚབ་ཆེན་པོས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་མཆོག་གི་མཁྱེན་སྤྱན་གྱིས་རིགས་ཁམས་ཡེ་
ཤེས་སྦྲང་རྩི་འདྲ་བ་ཇི་བཞིན་གཟིགས་པ་དེ་མངོན་དུ་བྱ་བ་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་སྦྲང་མ་ལྟ་བུ་དེ་ཀུན་
ནས་སྤང་བར་བྱེད་དགོས་ཚུལ་དེ་ལུགས་ཁོ་ན་ལྟར་དགོངས་དོན་བཀྲལ་བ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་བླ་
མ་ལས། ཇི་ལྟར་སྦྲང་རྩི་སྲོ ག་ཆགས་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་སྟོང་བསྒྲིབས་སྦྲང་རྩི་དོན་གཉེར་མིས།
།སྦྲང་མ་དེ་དག་བསལ་ཏེ་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་དུ་སྦྲང་རྩིའི་བྱ་བྱེད་པ། །དེ་བཞིན་ལུས་
ཅན་ལ་ཡོད་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་སྦྲང་མའི་རྩི་དང་འདྲ། །ཉོན་མོངས་སྦྲང་མ་དང་འདྲ་དེ་
འཇོམས་པ་ལ་མཁས་པའི་རྒྱལ་བ་སྐྱེས་བུ་བཞིན། །ཞེས་སོགས་བཞིན་དགོངས་དོན་ཇི་
བཞིན་འགྲེལ་བར་མཛད་པའི་ཕྱིར། ཡང་རྒྱལ་བ་མཆོག་གིས་ཇི་ལྟར་འབྲས་ས་ལུ་ཕུབ་མར་
གནས་པ་ལྟར་གཞིའི་སེམས་ཅན་ལ་དོན་དམ་སངས་རྒྱས་བཞུགས་པ་ཁོང་གི་མཁྱེན་པས་
མཐོང་ནས་དེའི་དྲི་མ་སྦྱངས་ཐབས་སྟོན་ཅིང༌། སེམས་ཅན་མཐའ་དག་ལ་ཁོང་འདྲའི་ཡེ་ཤེས་
ཆོས་སྐུའི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཉིད་ངེས་པར་བཞུགས་ཚུལ་ཆེས་གསལ་ལེགས་པར་
གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་དེ་ཉིད་ལས། ཇི་ལྟར་འབྲུའམ་ས་ལུའི་འབྲས་ཀྱང་རུང༌། །ཅི་ཙེའམ་
ནི་འོན་ཏེ་ནས་ཀྱང་རུང༌། །ཇི་སྲི ད་བར་དུ་དེ་དག་ཕུབ་བཅས་པ། །དེ་སྲི ད་བར་དུ་བྱ་བ་མི་
བྱེད་དེ། །དེ་དག་གིས་ནི་བརྡུངས་ནས་ཕུབ་བསལ་ན། །བྱ་བ་རྣམ་པ་མང་པོ་དག་ཀྱང་བྱེད།
།སྙིང་པོ་ཕུབ་མ་ལྡན་པ་དེ་དག་ནི། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱ་བ་མི་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་སེམས་
ཅན་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱང༌། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ཀྱིས་ཁེབས་པར་ངས་མཐོང་ནས། །ངས་
ནི་དེ་དག་རྣམ་པར་སྦྱངས་པ་དང༌། །སངས་རྒྱས་མྱུར་ཐོབ་བྱ་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་
ཀུན་ལ་ང་འདྲའི་ཆོས་ཉིད་ནི། །ཉོན་མོངས་བརྒྱ་ཡིས་དཀྲིས་ནས་གང་ཡོད་པ། །དེ་ནི་རྣམ་
སྦྱངས་ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟ་བུར། །རྒྱལ་བར་མྱུར་འགྱུར་བྱ་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །ཞེས་སོགས་
གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་གི་དགོངས་འགྲེལ་དུ་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས་ས་ལུ་ཕུབ་མར་གནས་ལྟར་
10-1-106


སེམས་ཅན་ལ་ཡོད་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་ལས་མ་གྲོལ་བ་དེ་ཉིད་
གྲོལ་བའི་ཐབས་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དེ་ལྟར་ལེགས་པར་བཀྲལ་བ་ཡིན་ཏེ། བསྟན་བཅོས་དེ་
ཉིད་ལས། ཇི་ལྟར་ས་ལུ་བྲ་བོ་ནས་འབྲས་སྙིང་པོ་སྦུན་ལས་མ་བྱུང་གྲ་མ་ཅན། །ལེགས་པར་
མ་བསྒྲུབས་མི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་སྤྱད་བྱ་བཟའ་བ་ཞིམ་པོར་མི་འགྱུར་ལྟར། །དེ་བཞིན་སེམས་
ཅན་ལ་ཡོད་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ཉོན་མོངས་སྦུབས་ལས་མ་གྲོལ་ལུས། །ཉོན་མོངས་བཀྲེ ས་
པས་ཉེན་པའི་འགྲོ་ལ་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བའི་རོ་སྟེར་འགྱུར་བ་མིན། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དེ་དོན་
ཇི་བཞིན་འགྲེལ་བའི་ཕྱིར། ཡང་རྒྱལ་བས་གསེར་གྱི་གར་བུ་ཉལ་ཉིལ་གྱི་ནང་དུ་ལྷུང་ནས་
གནས་པ་བཞིན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡུན་རིང་པོར་ཉོན་མོངས་པས་རྟག་ཏུ་ནོན་ཀྱང་ཉོན་
མོངས་དེ་ཀུན་གློ་བུར་འབྲལ་རུང་དང་སེམས་གཤིས་རང་བཞིན་འོད་གསལ་པ་ལེགས་པར་
སྦྱངས་ཏེ་མངོན་དུ་འགྱུར་རུང་གི་ཚུལ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཁྱེན་པས་གཟིགས་ཏེ་དེ་སྦྱོང་བྱེད་
ཐབས་ཀྱི་ཆོས་སྟོན་པ་ཡིན་ཚུལ་ལེགས་པར་གསུངས་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། ཇི་ལྟར་མི་ཡི་གསེར་
གྱི་གར་བུ་ནི། ཉལ་ཉིལ་རྣམ་པའི་ནང་དུ་ལྷུང་གྱུར་ལ། །དེར་དེ་ལོ་ནི་མི་ཉུང་བ་བཞིན་དུ།
།དེ་ལྟར་གནས་ཀྱང་མི་འཇིག་ཆོས་ཅན་ནོ། །ལྷ་ཡིས་ལྷ་ཡི་མིག་གིས་དེ་མཐོང་ནས། །རྣམ་
པར་སྦྱངས་ཕྱིར་གཞན་ལ་སྨྲས་པ་ནི། །འདི་ན་རིན་ཆེན་མཆོག་གི་གསེར་ཡོད་པ། །རྣམ་པར་
སྦྱོངས་ལ་དེས་ནི་བྱ་བ་གྱིས། །དེ་བཞིན་ངས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། །ཉོན་མོངས་
རྣམས་ཀྱིས་ཡུན་རིང་རྟག་ནོན་མཐོང༌། །དེ་དག་གི་ནི་གློ་བུར་ཉོན་མོངས་ཤེས། །རང་བཞིན་
སྦྱངས་ཕྱིར་ཐབས་ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་གི་དགོངས་
པ་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས་ལྗན་ལྗིན་ནང་གི་གསེར་ལྟར་ཉོན་མོངས་སྦུབས་ནང་གི་དོན་དམ་རྫོགས་
པའི་སངས་རྒྱས་དེ་ཇི་བཞིན་རྒྱལ་བས་གཟིགས་ནས་མངོན་དུ་གྱུར་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་བསྟན་པ་དེ་
ལུགས་ལྟར་དུ་འགྲེལ་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ཇི་ལྟར་ལྗན་ལྗིན་རུལ་བའི་ནང་དུ་ལྷུང་བའི་གསེར་ནི་
10-1-107


ལྷ་ཡིས་མཐོང་གྱུར་ནས། ཀུན་ཏུ་དག་པར་བྱ་ཕྱིར་མཆོག་ཏུ་མཛེས་པ་མི་ལ་ནན་གྱིས་སྟོན་པ་
ལྟར། དེ་བཞིན་རྒྱལ་བས་ཉོན་མོངས་མི་གཙང་ཆེན་པོར་ལྷུང་གྱུར་རྫོགས་སངས་རིན་པོ་ཆེ།
སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གཟིགས་ནས་དེ་དག་བྱ་ཕྱིར་ལུས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །ཞེས་
པ་ལྟར་འདམ་རྫབ་དྲི་མའི་ནང་གི་གསེར་དག་པ་བཞིན་ཉོན་མོངས་ཡིད་ནང་གི་དོན་དམ་
པའི་སངས་རྒྱས་དངོས་བཞུགས་ཚུལ་ཇི་བཞིན་པ་གསུངས་པས་ཀྱང་ཤེས་ནུས་པའི་ཕྱིར།
ཡང་རྒྱལ་བས་སྦ་ཡི་འབྲས་བུའི་ནང་གི་མྱུ་གུ་ལྟར་སེམས་ཅན་གང་དག་གི་ཡིད་ནང་དུ་བདེ་
གཤེགས་ཆོས་སྐུ་ཡོད་པར་སངས་རྒྱས་མཆོག་གི་སྤྱན་གྱིས་ལེགས་པར་མཐོང་ནས་དེ་ཉོན་
མོངས་སྦུབས་ལས་མངོན་བྱེད་ཐབས་ལ་བརྩོན་ན་རྣམ་དཀར་དགེ་རྩ་ལྗོན་བཟང་ཇི་བཞིན་
གཞན་སྣང་ངོར་ཆེས་ཆེར་གསར་དུ་འཕེལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ནང་དབྱིངས་ཆོས་སྐུ་རིམ་པས་
མངོན་དུ་བྱས་ནས་ལྷར་བཅས་འགྲོ་བའི་སྐྱབས་སུ་ངེས་པར་འགྱུར་བའི་ཚུལ་འདི་ལྟར་
གསུངས་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། ཇི་ལྟར་སྦ་ཡི་འབྲས་བུ་ཐམས་ཅད་ནི། ནང་ན་སྦ་ཡི་མྱུ་གུ་ཡོད་པ་
སྟེ། །ཏ་ལ་དང་ནི་འཛམ་བུ་ཀུན་ལའང་ཡོད། །ནང་ན་ཡོད་པའི་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་སྐྱེ། །དེ་
བཞིན་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་འདྲེན་པ་ཡང༌། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྦ་ཡི་ས་བོན་འདྲ། །དེ་
ཀུན་ནང་ན་བདེ་གཤེགས་སྐུ་ཡོད་པར། །ཟག་མེད་སངས་རྒྱས་སྤྱན་ནི་དམ་པས་མཐོང༌།
།སྦུབས་བཤིག་མ་གྱུར་དེ་ནི་སེམས་ཅན་བརྗོད། །མི་ཤེས་ནང་ན་གནས་ཀྱང་རློམ་སེམས་
མེད། །ཏིང་འཛིན་ཐོབ་སྟེ་གནས་ནས་རབ་ཞི་སྟེ། །དེ་ལ་གཡོ་བ་ཅི་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །དཔེར་
ན་སྡོང་ཆེན་ས་བོན་ལས་བྱུང་ལྟར། །སེམས་ཅན་འདི་དག་ཇི་ལྟར་འཚང་རྒྱ་ཞིང༌། །ལྷ་དང་
བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྐྱབས་འགྱུར་ཞེས། །ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པའི་དོན་དུ་ཆོས་གཏམ་སྨྲ།
།ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་གི་དགོངས་པ་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས་འབྲས་སྦུབས་གསེབ་
ནས་ལྗོན་ཤིང་སྐྱེ་བ་ལྟར་སེམས་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པའི་ཡིད་ཀྱི་ནང་དུ་ཆུད་པའི་དམ་པའི་
10-1-108


དོན་གྱི་སངས་རྒྱས་དངོས་དང་དེ་མངོན་བྱེད་པ་རྒྱས་པའི་རིགས་ཀྱི་རྣམ་པར་དཀར་བའི་ས་
བོན་གཞན་སྣང་ངོར་རིམ་པས་འཕེལ་ཏེ་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་གདོད་མའི་དབྱིངས་ལ་ཇི་
བཞིན་རེག་པའི་ཚུལ་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་དུ་ལེགས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ཆུ་དང་ཉི་
མའི་འོད་དང་རླུང་དང་ས་དུས་ནམ་མཁའི་རྐྱེན་རྣམས་ཀྱིས། ཏ་ལ་དང་ནི་ཨ་མྲའི་འབྲས་
སྦུབས་གསེབ་ནས་ཤིང་སྐྱེ་ཇི་ལྟ་བར། །སེམས་ཅན་ཉོན་མོངས་འབྲས་ལྤགས་ནང་ཆུད་
རྫོགས་སངས་ས་བོན་མྱུ་གུ་ཡང༌། །དེ་བཞིན་དགེ་རྐྱེན་དེ་དང་དེ་ལས་ཆོས་མཐོང་འཕེལ་བར་
གྱུར་པ་ཡིན། །ཞེས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཇི་བཞིན་འགྲེལ་བའི་ཕྱིར། ཡང་རྒྱལ་བས་གསེར་
གཟུགས་འཇིམ་པས་གཡོགས་པ་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་ཤུན་པ་ལྟ་བུའི་
སྦུབས་ཀྱི་ནང་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡོད་པར་མཁྱེན་པས་གཟིགས་པ་ཡིན་ཚུལ་
གསུངས་པ་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། དེ་བཞིན་ངས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌།
།གསེར་གཟུགས་འཇིམ་པས་གཡོགས་པ་འདྲ་བ་སྟེ། །ཕྱི་རོལ་ཤུན་པ་ཉོན་མོངས་སྦུབས་
ཡིན་ལ། །ནང་ན་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཡོད་པར་མཐོང༌། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་
མཐའ་དག་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡོད་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་གི་དགོངས་པ་
རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས་དྲི་མ་མེད་པའི་གསེར་བཟང་གི་ཁམས་ས་ཡི་ནང་དུ་ཚུད་པར་གྱུར་པ་ལྟར་
སེམས་ཅན་མཐའ་དག་གི་སེམས་རྒྱུད་དྲི་མ་གློ་བུར་བའི་ནང་ན་ཀུན་ནས་ཞི་བ་ཆེན་པོའི་ཡེ་
ཤེས་ཡོད་པ་རིམ་གྱིས་ཇི་བཞིན་མངོན་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་ལམ་སྒོམ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྒྲིབ་བྱེད་
ལེགས་པར་བསལ་ཏེ་ནང་རིག་གི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་བྱ་དགོས་ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་
དགོངས་འགྲེལ་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ཇི་ལྟར་དྲི་མེད་གསེར་འབར་ལས་བྱས་ས་ཡི་
ནང་དུ་ཚུད་གྱུར་གཟུགས། །ཞི་དེ་རང་བཞིན་མཁས་པས་རིག་ནས་ས་དག་སེལ་བར་བྱེད་པ་
ལྟར། །དེ་བཞིན་ཀུན་མཁྱེ ན་དག་པས་གསེར་འདྲ་ཞི་བའི་ཡིད་ནི་མཁྱེ ན་གྱུར་ནས། །ཆོས་
10-1-109


མཛད་ཚུལ་གྱིས་བརྡེག་སྤྱད་སྒྲུབ་པས་སྒྲིབ་པ་དག་ནི་སེལ་བར་མཛད། །ཅེས་པའི་ཚུལ་གྱི་
འགྲོ་ཀུན་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་ལེགས་པར་འགྲེལ་བ་དེའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་སྙིང་པོའི་མདོ་
སོགས་ངེས་དོན་གྱི་སྡེ་སྣོད་རྣམས་སུ་གསུངས་པ་སྙིང་པོའི་བཞུགས་ཚུལ་གྱིས་དཔེ་དྲི་མ་དང་
སྙིང་པོ་རིམ་པར་མཚོན་བྱེད་གོས་ཧྲུལ་ནང་གི་རྒྱལ་བའི་སྐུ་གཟུགས་དང༌། བུད་མེད་ངན་
མའི་ལྟོ་བར་མི་བདག་ཡོད་པ་དང་མཚུངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་གཤེགས་སྙིང་
དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཅང་མེད་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་མམ་ནུས་པ་འབྱུང་རུང་བག་ཉལ་ཙམ་དུ་
མ་ཟད་པར་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་རྟག་པ་ཐེར་ཟུག་གི་བདག་ཉིད་འོད་གསལ་འདུས་མ་
བྱས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་གསུམ་ཡེ་གཞི་ཆོས་ཉིད་དུ་ལེགས་པར་བཞུགས་པའི་ངེས་གསང་
ཟབ་མོ་རྒྱལ་བ་མཆོག་གི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་པའི་ངེས་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་རྒྱལ་ཚབ་མི་
ཕམ་པས་ཚུལ་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ངེས་པ་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཏུ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པར་དྲི་མ་
ཅན་གྱི་གོས་ཀྱིས་གཏུམས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་ཀྱི་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་གཟུགས་ལྟ་བུའི་འགྲོ་
རྒྱུད་དུ་རིགས་ཁམས་སྙིང་པོ་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་བཞུགས་ཚུལ་དང༌། བུད་མེད་ངན་
མའི་ལྟོ་བར་མི་བདག་བཞིན་འཁོར་བར་བཅིངས་པ་གང་དག་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་བདག་
ཡིད་ནང་ན་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་འོད་གསལ་དུ་གནས་པའི་མགོན་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཇི་
བཞིན་ངེས་པར་ཡོད་པའི་དོན་དེ་ཀ་ལྟར་ལེགས་པར་བསྡུས་འགྲེལ་གྱི་ཚུལ་དུ་བཀྲལ་བས་
ཡིད་ཆེས་ཀྱི་གནས་བླ་མེད་དུ་གྲུབ་སྟེ། ལེགས་པར་གསུངས་པའི་བསྟན་བཅོས་དེ་ཉིད་ལས།
ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རང་བཞིན་དེ་བཞིན་གཤེགས་སྐུ་དྲི་ངན་གོས་གཏུམས་པ། །ལམ་གནས་ལྷ་
ཡི་མིག་གིས་མཐོང་ནས་ཐར་ཕྱིར་མི་ལ་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་གོས་ཧྲུལ་གྱིས་
གཏུམས་འཁོར་བའི་ལམ་ན་གནས་པའི་ཁམས། །དུད་འགྲོ་ལ་ཡང་གཟིགས་ནས་ཐར་བར་
བྱ་ཕྱིར་རྒྱལ་བ་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །ཞེས་དང༌། ཇི་ལྟར་བུད་མེད་ལུས་ལ་དྲི་བཅས་གོས་གྱོན་མི་
10-1-110


སྡུག་གཟུགས་ལྡན་པ། །ས་བདག་མངལ་ན་གནས་ཀྱང་མགོན་མེད་ཁང་པར་སྡུག་བསྔལ་
མཆོག་མྱོང་ལྟར། །དེ་བཞིན་བདག་རང་ནང་གནས་མགོན་ཡོད་གྱུར་ཀྱང་མགོན་མེད་བློ་ལྡན་
པ། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་དབང་གིས་ཡིད་མ་ཞི་བས་སྡུག་བསྔལ་གཞི་ལ་གནས། །ཞེས་རིམ་
པས་ཚུལ་དེ་ལེགས་ཕྱེ་མཛད་པ་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་སྒོ་ནས་རྒྱལ་བ་རྫོགས་
པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་ངེས་དོན་གྱི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་ཇི་བཞིན་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་
མཆོག་གིས་མདོ་ཕྱི་མའི་དགོངས་འགྲེལ་སོགས་སུ་ངེས་དོན་ལེགས་བསྡུས་ཚུལ་གྱིས་གཏན་
ལ་ཕབ་པའི་ལུང་ཞལ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་མང་པོ་བཞུགས་ནའང་རེ་ཞིག་དེ་ཙམ་དུ་བྱས་ལ།
ཡིན་ལུགས་དེ་ལྟར་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱིས་མཁྱེན་སྤྱན་དྲི་མ་མེད་པས་སེམས་ཅན་
མཐའ་དག་ལ་བདེ་གཤེགས་སངས་རྒྱས་དངོས་རང་བྱུང་གི་ཚུལ་དུ་གདོད་ནས་གཞི་འཁོར་
བ་ཉོན་མོངས་ཀྱི་སྦུབས་ན་ལེགས་པར་བཞུགས་ཚུལ་སྤྱིའི་སྒོ་ནས་བཀའ་བསྩལ་ཁྱད་པར་དུ་
འཕགས་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་མཐའ་བཅད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཐ་ན་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་
གཏོགས་པ་གང་དག་ལའང་ཡིད་དྲི་བཅས་ཀྱི་ནང་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་
དངོས་གནས་ཁོང་དང་འདྲ་བ་ཡོད་པ་ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ངེས་ཚིག་གིས་བཀའ་
བསྩལ་པ་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། སྙིང་པོའི་མདོ་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྱན་གྱིས་སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཉིད་རང་བྱུང་ཉིད་ཉོན་མོངས་པའི་
སྦུབས་ཀྱི་ཤུན་པས་དཀྲི ས་ཤིང་གནས་པར་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་པ་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་དག་ཐ་
ན་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སོང་བ་རྣམས་ཀྱང་རུང་སྟེ། སེམས་ཅན་ཉོན་མོངས་པ་སྣ་ཚོགས་
ཀྱིས་དཀྲི་བར་དཀྲིས་པར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ལུས་ང་ཅི་
འདྲ་བ་ཡོད་པར་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་སོགས་ངེས་པའི་དོན་ལ་ཞལ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བའི་འཁོར་
ལོ་ཐ་མའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་གསུང་རབ་ཤིན་ཏུ་མང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སོགས་ངེས་དོན་རྫོགས་ལྡན་
10-1-111


རང་ལུགས་ཀྱི་བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་ཚད་ལྡན་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་ལུང་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་མོད་ཀྱི་
འདིར་ཡི་གེ་མང་བས་འཇིགས་ནས་རེ་ཞིག་དེ་ཙམ་མོ། །
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ལ། འཕགས་པ་མཆོག་གིས་གཟིགས་པ་ལྟར་གྱི་རིགས་
སྒྲུབ་དང༌། ཡིན་ལུགས་དཔྱོད་པའི་རིགས་ཤེས་ཀྱིས་ངེས་པ་ལྟར་གྱི་རིགས་སྒྲུབ་དང༌། རྒྱལ་
ཚབ་མཆོག་གིས་དགོངས་འགྲེལ་གྱིས་ཇི་བཞིན་བཀྲལ་ལྟར་གྱི་རིགས་སྒྲུབ་དང་གསུམ་
ལས།
དང་པོ་འཕགས་པ་མཆོག་གིས་གཟིགས་པ་ལྟར་གྱི་རིགས་པས་སྒྲུབ་ཚུལ་ནི། ཚུལ་
དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་བ་མཆོག་གི་བཀའ་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས་ཇི་ལྟར་བཀྲལ་བ་ལྟར་ཀུན་ནས་
རྫོབ་པའི་ཆོས་མཐའ་དག་གི་རང་བཞིན་ལ་ཆོས་ཅན་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཀུན་ཁྱབ་ཆ་
མེད་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་གྱི་ཡེ་གཞི་དྭངས་པ་ཆེན་པོ་གདོད་ནས་འོད་གསལ་ཞིང་ནམ་ཡང་མི་
འགྱུར་བའི་ཐེར་ཟུག་རྟག་བརྟན་གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཆ་མེད་གཅིག་པུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་
པའི་ཆེས་གསང་བའི་ཡུལ་ཆེན་པོ་མཉམ་མེད་རྒྱལ་བ་ཉག་གཅིག་ཁོ་ནའི་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གི་
སྤྱོད་ཡུལ་དུ་ངེས་པ་དེ་བས་ན། འདིར་བཤད་བྱའི་རིགས་པའི་ལམ་ནི། ཆེས་ཟབ་པའི་གནས་
ལུགས་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཀུན་ཁྱབ་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་དེ་
ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་གཞི་སེམས་ཅན་དང་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་བར་གྱི་སྤྱི་ནོར་ཆོས་སྐུ་ཆེན་པོ་ཆ་
མེད་ཀུན་ཁྱབ་ཏུ་ངེས་པར་ཡེ་གདོད་མ་ནས་བཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཉེས་པའི་འཁྲུལ་བ་མཐའ་
དག་དྲུངས་ནས་ཕྱུང་ཟིན་ཅིང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ལུགས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐར་ཐུག་པ་
ཆ་མཐའ་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ཇི་བཞིན་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་བསླུ་མེད་
དུ་མངོན་སུམ་གཟིགས་པ་ནི་རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉག་གཅིག་ལས་གཞན་དུ་མ་
དམིགས་པ་གང་ཞིག དེ་འདྲའི་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གིས་གནས་ལུགས་ཇི་བཞིན་གཟིགས་ཚུལ་དེ་
10-1-112


ནི་གདོད་ནས་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཀུན་ཁྱབ་གཅིག་པུའི་ཆོས་སྐུ་ཡེ་གཞི་ཆོས་དབྱིངས་
ཆེན་པོ་ཉིད་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཇི་བཞིན་གཟིགས་པ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་རང་སྣང་དྲི་མ་གློ་
བུར་བས་བསྒྲིབས་ནས་ཡིན་ལུགས་མ་མཐོང་བ་ཙམ་ལས་དོན་ལ་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཆེན་
པོ་གཅིག་ཉིད་ལས་མེད་པར་ཀུན་ཁྱབ་གཞི་དབྱིངས་གཅིག་པུ་ཁོ་ནར་ངེས་པར་གཟིགས་
པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་མདོ་སྔགས་ཀྱི་ཟབ་དཀའ་དགོངས་འགྲེལ་དང་
བཅས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་རྫོགས་ལྡན་ཆོས་མཆོག་གི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་གསུང་རབ་མཐའ་ཡས་
པ་ལེགས་པར་བཞུགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། རྩ་བར་ཁྱབ་སྟེ། རྒྱལ་བ་མཆོག་གི་ཀུན་གཟིགས་
མཁྱེན་པ་བཟང་པོའི་གཟིགས་ཚུལ་གྱིས་གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཇི་བཞིན་པ་
ལེགས་པར་འཇོག་དགོས་ཀྱི་གཞན་དུ་རྟོག་གེ་མཚན་འཛིན་གྱི་བློས་དཔྱད་པ་ལྟར་གནས་
ལུགས་བཞག་ན་མཚན་འཛིན་གྱི་བསམ་པའི་ཡུལ་ལས་གཞི་དབྱིངས་ཉིད་རྣམ་པར་འདས་
པས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཇི་བཞིན་འཇོག་མི་ཐུབ་པ་མ་ཟད་ཞེན་པའི་བློ་སྒོ་ལྟར་སྤྱིའི་མཚན་མ་
ལྟ་བུའི་སྣང་ཡུལ་ཙམ་ལས་གཞི་དབྱིངས་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་ངོ་བོ་ཇི་བཞིན་པ་ནམ་ཡང་
འཆར་ཐུབ་པའི་གོ་སྐབས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན་ཐ་སྙད་དཔྱོད་པའི་རྟོག་བློས་བུམ་པའི་
རིགས་སྤྱིའི་ཚུལ་ལ་བསམ་ཚེ་བུམ་གསལ་རྣམས་ལ་བུམ་སྤྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་སྤྱི་ཙམ་ནས་སྣང་
ཡང་རྟོག་བློ་དེ་ལ་སྐབས་དེར་ཆ་དང་ཆ་ཅན་གྱི་སྣང་བ་དང་རྫས་སོ་སོར་སྣང་བ་སོགས་སྤྲོས་
པ་ཉི་ཚེ་བའི་མཚན་མར་རློམ་པའི་ཆ་མང་པོ་ཡོད་པ་བཞིན་འོལ་སྤྱིས་དཔྱད་པས་དོན་དམ་
གནས་ལུགས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཚུལ་དེ་དཔྱོད་ཁུལ་བྱས་ཀྱང་སྤྲོས་མཚན་གྱི་སྤྱི་ཡལ་
ཡལ་ཙམ་ལས་དམ་པའི་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ལ་ནམ་ཡང་རེག་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་
དེ་འདྲའི་གཞི་དབྱིངས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་གང་དག་ལ་
ཇི་བཞིན་སྒྲིབ་མེད་གཟིགས་པའི་ཆ་ནས་མངོན་དུ་གྱུར་ཏེ་སངས་རྒྱས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་བ་
10-1-113


གང་དག་ནི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་མཐོང་བའི་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་དྲི་མ་ཉོན་མོངས་པ་
དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་མ་ལུས་པ་རྒྱུན་མཐའི་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རང་རང་གི་ལམ་གྱི་
བདེན་པ་མཆོག་དེ་དག་གིས་རིང་མོ་ནས་ལེགས་པར་བཅོམ་སྟེ་གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་
མཐར་ཐུག་པ་ཇི་བཞིན་གཟིགས་པའི་གོ་འཕང་བླ་ན་མེད་པ་ལ་ལེགས་པར་བཞུགས་པའི་
ཕྱིར། དེ་འདྲའི་ཆོས་སྐུ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་སེམས་ཅན་མཐའ་དག་ལ་ཇི་བཞིན་མཐོང་བ་ལ་
སྒྲིབ་བྱེད་མཐའ་དག་མ་སྤངས་པས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་མངོན་དུ་གྱུར་མ་ཐུབ་པའི་ཆ་ནས་དྲི་མའི་
སྦུབས་ནང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཉིད་དུ་སོང་བའང་ཡིན་ཏེ། གདོད་ནས་ཀུན་ཁྱབ་ཏུ་
བཞུགས་པའི་ཆོས་སྐུ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་དྲི་མ་ནམ་ཡང་ཡོད་མི་སྲིད་ཀྱང་སེམས་ཅན་རང་རང་
ལ་ལྟོས་ནས་དྲི་མ་སྲབ་འཐུག་གི་རིམ་པས་དེ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་དུ་གྱུར་ཏེ་འགྲོ་
བ་འཁྲུལ་ཚབས་གང་ཆེ་བ་དག་ལ་དབུལ་པོའི་ཁྱིམ་འོག་གི་གཏེར་ལྟར་དངོས་སུ་བྱེད་ལས་
མི་མངོན་པར་གཞི་དབྱིངས་ཉིད་གདོད་ནས་འདུ་འབྲལ་མེད་ཀྱང་སེམས་ཅན་དག་གི་དྲི་མ་
ཡིད་ཀྱི་ནང་དུ་ཆུད་པའི་སངས་རྒྱས་སྙིང་པོའི་ཚུལ་དུ་སོང་བའི་ཕྱིར། དེ་བས་ན་གཞིའི་ཆོས་
སྐུ་དེ་སེམས་ཅན་ལ་ལྟོས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དང་སངས་རྒྱས་ལ་ལྟོས་ནས་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་སྐུ་ཉིད་དུ་གྲུབ་སྟེ། གཞི་དབྱིངས་དེ་ཉིད་སྒྲིབ་པ་ཅན་གྱི་སེམས་
ཅན་དག་གི་རང་སྣང་ལ་དྲི་བཅས་སུ་མཐོང་སྟེ་གཙོ་བོར་འཁྲུལ་སྣང་འབའ་ཞིག་ལ་སྤྱོད་
པར་བྱེད་པ་གང་ཞིག་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་དྲི་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་མངོན་དུ་གྱུར་ནས་ཡིན་
ལུགས་དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་དང་གཉིས་མེད་དུ་སོང་ཞིང་གཞན་སྣང་ངོར་གདུལ་བྱ་དང་འཚམས་
པར་གང་འདུལ་གྱི་མཛད་པ་རབ་འབྱམས་འབད་མེད་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་སྟོན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་
ན་མཁའ་དབྱིངས་ཀྱི་ཉིན་བྱེད་འོད་ཟེར་ཀུན་ལ་འཕྲོ་བ་དེ་སྤྲིན་གྱིས་ཁེབས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་
པ་དག་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་ཀྱང་སྤྲིན་དང་བྲལ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་པ་དག་གིས་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་པ་
10-1-114


བཞིན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་གིས་ཕྱིར་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཞི་འབྲས་
དབྱེར་མེད་ཀུན་ཁྱབ་རྟག་པའི་ཆོས་སྐུའི་ཚུལ་ལ་ཐ་སྙད་སྒྲ་རྟོག་གི་དབང་བཙན་པར་བྱས་
ནས་ཞེ་ཐག་པས་སྨོད་པ་ནི་མི་རུང་སྟེ། དེ་ལྟར་བྱས་ན་གཞིའི་ཆོས་སྐུ་གནས་ལུགས་མཐར་
ཐུག་དེ་ཆད་པར་ལྟ་བའི་སྒོ་ནས་སྐུར་འདེབས་མི་བཟད་པས་ཐར་པ་རྒྱང་རིང་དུ་བྱས་ཏེ་རྒྱས་
པའི་རིགས་ཀྱི་རྩ་བ་ཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་ཡིན་ལུགས་དཔྱོད་པའི་རིགས་ཤེས་ཀྱིས་ངེས་པ་ལྟར་གྱི་རིགས་པས་སྒྲུབ་
ཚུལ་ནི། སེམས་ཅན་མཐའ་དག་གི་སེམས་ཀྱི་དྲི་མ་དེ་ཆོས་ཅན། ནམ་ཡང་འབྲལ་མི་རུང་
བའི་རང་བཞིན་ཞིག་མ་ཡིན་པར་ཐལ། སེམས་ཀྱི་དྲི་མ་གང་དག་མེ་ལ་ཚ་བ་ལྟར་རང་བཞིན་
འབྲལ་མེད་ཅིག་མ་ཡིན་པར་ཆུ་ལ་རྙོག་ལྟར་གློ་བུར་དུ་གནས་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་
ཐལ། སེམས་གསལ་རིག་གི་ངོ་ན་ཆགས་སོགས་ཀྱི་ཞེན་རྟོག་མཆེད་པ་རྣམས་ནི་དུས་རྒྱུན་
མངོན་གྱུར་མེད་པར་རེ་ཞིག་པ་ཡིན་ཚུལ་འཇིག་རྟེན་རང་ག་བ་བསམ་ཤེས་དག་གི་མྱོང་བས་
གྲུབ་པ་གང་ཞིག ལམ་སྒོམ་པ་དག་གིས་ནི་དྲི་མ་གང་དག་ས་བོན་བཅས་རིམ་གྱིས་སྤངས་
ནས་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཐོབ་པ་ནི་རྟེན་འབྲེལ་མི་བསླུ་བའི་འཆར་སྒོ་བསྙོན་དུ་
མེད་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་སེམས་ཅན་གང་དག་གི་སེམས་གཤིས་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་དྲི་མ་གང་
ཡང་མ་ཞུགས་པའི་རང་གཤིས་ཤིག་ཡིན་ཤིན་ཏུ་རུང་སྟེ། ཁྱོ ད་ཀྱི་དྲི་མ་དེ་ཆུའི་རྙོག་ལྟར་རང་
བཞིན་ལ་མ་ཞུགས་པ་གང་ཞིག དྲི་མེད་ཆུའི་རང་གཤིས་གཙང་བ་ལྟར་དྲི་བྲལ་རིག་པའི་
རང་གཤིས་ཀྱང་ཀུན་ཉོན་རྨོངས་མུན་གྱིས་མ་བསླད་པའི་འོད་གསལ་ཤེས་རིག་དྭངས་པ་
གཙང་བདག་དམ་པའི་རང་བཞིན་ཞིག་ཏུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་དྲི་མ་མ་ཞུགས་པའི་ཆར་
གྱུར་པའི་སེམས་གཤིས་དེ་ཆོས་ཅན། དྲི་བྲལ་དྭངས་པའི་ནང་རིག་འགྱུར་མེད་དུ་ལེགས་
པར་གྲུབ་སྟེ། ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཆགས་སོགས་དྲི་མས་བསླད་
10-1-115


མ་ཞུགས་པའི་སེམས་གཤིས་དྲི་མེད་དེ་ནི་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་པ་རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་ལས་
ཀྱང་འདས་པའི་འོད་གསལ་ཤེས་རིག་ཅིག་ཏུ་གྲུབ་པ་ཡིན་དགོས་ལ། དེ་ནི་ད་ལྟ་འགྲོ་བ་
རང་ག་བ་དག་གིས་ནི་རྣམ་ཤེས་གསལ་རིག་ཙམ་མྱོང་བ་མ་གཏོགས་གོ་རྒྱུ་ཅི་ཡང་མེད་པར་
མཚན་འཛིན་འཁྲུལ་སྣང་གི་སྦུབས་སུ་མི་མངོན་པར་ཡེ་ནས་འདུ་འབྲལ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་
འདྲའི་དྲི་བྲལ་དྭངས་པའི་ནང་རིགས་དེ་ཆོས་ཅན། རང་གི་ཆ་ལ་དྲི་མ་མཐའ་དག་ཡེ་ནས་
མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། རང་གཤིས་གདོད་མ་ནས་རང་བྱུང་དུ་ཡོད་པའི་དྲི་མ་ཀུན་བྲལ་གྱི་
ཤེས་རིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་དྲི་མེད་ཡེ་ཤེས་མཆོག་དེ་ཆོས་ཅན། སྐུ་གསུམ་རང་ཆས་
སུ་རྫོགས་པའི་བདག་ཉིད་དུ་འོས་ཤིང་འཐད་པ་ཡིན་ཏེ། དྲི་མ་ཀུན་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་
ཡིན་ན་ཉི་དང་འོད་ཟེར་བཞིན་སྐུ་གསུམ་འབྲལ་མེད་དུ་ངེས་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དྲི་མ་
མཐའ་དག་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཤིག་ཡིན་ཕྱིན་དེ་སྐུ་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་མིན་པར་སྒྲུབ་
བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་དག་ཚད་མས་དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་སྐུ་གསུམ་ཡེ་ནས་
རྫོགས་པའི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་དེ་ཆོས་ཅན། གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བའི་བདག་
ཉིད་རྟག་པའི་དོན་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། དོན་དམ་ལྷག་མེད་མྱང་འདས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ནམ་
ཡང་མི་ཟད་པའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། གཏན་དུ་མི་
བསླུ་སྐྱབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་བརྟན་པའི་དོན་དང་ཡང་ལྡན་ཏེ། འཁོར་བའི་མཐའི་བར་དུ་རྒྱུན་
མི་ཆད་ཅིང་ཀུན་ལ་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། སྲི ད་ཞི་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཆོས་
ཉིད་ཞི་བའི་དོན་དང་ལྡན་ཏེ། མཐའ་གཉིས་གང་དུའང་ཕྱོགས་རིས་སུ་མ་ཆད་པར་མཉམ་
པ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། ནམ་ཡང་འཇིག་པ་མེད་པའི་གཡུང་
དྲུང་གི་དོན་དང་ཡང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་གང་གིས་འདུས་མ་བྱས་ཤིང་ཡེ་ནས་རང་
བྱུང་དུ་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་སྐུ་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་གཞི་དབྱིངས་དེ་ཆོས་ཅན།
10-1-116


བདེན་དངོས་སུ་འཛིན་པས་བདག་གཉིས་སུ་སྒྲོ་བཏགས་པ་ལྟར་གྱི་དགག་བྱ་གང་ཟག་དང་
ཆོས་ཀྱི་བདག་གི་སྤྲོས་པས་སྟོང་ཞིང་བདག་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་འདྲའི་བདག་གཉིས་ཀྱི་སྤྲོས་
པ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བའི་སྤྲོས་མེད་ཞི་བ་ཆེན་པོའི་དབྱིངས་ནས་དོན་དམ་པའི་སྐུ་གསུམ་
ཡེ་ནས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྣང་ལ་རང་བཞིན་མེད་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་
གནས་ལུགས་མཆོག་གི་ངེས་པ་དོན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་དེ་ནི་རྣམ་ཐར་
སྒོ་གསུམ་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ངོ་བོ་རྒྱུ་འབྲས་
ཀྱི་མཚན་མ་མཐའ་དག་གིས་ཡེ་ནས་སྟོང་ཞིང་གཤིས་ལུགས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རོལ་པ་མཐའ་ཡས་
པས་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་མི་སྟོང་པའི་སྟོང་ཉིད་ཆེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་གི་ཕྱིར་
ན་གཞི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་དགག་བྱ་བཀག་ཕྱོགས་དང་དོན་དམ་སྣང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་
ནས་མེད་དགག་མ་ཡིན་དགག་གི་ཐ་སྙད་ཙམ་རེ་བྱ་མོད་ཀྱང་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ནི་རྟོག་
གེའི་སྒྲ་རྟོག་གིས་བརྗོད་འཛིན་ལྟར་གྱི་མཚན་མར་ཞེན་པ་ནི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་མི་རུང་ཞིང་
གདོད་མའི་ནང་དབྱིངས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཇི་བཞིན་པ་ནི་འཕགས་པའི་སོ་སོར་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་འབའ་ཞིག་གོ །འདིར་ཁ་ཅིག་སྟོང་ཉིད་རྟག་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པ་གཉིས་མི་
འགལ་ལམ་ཞེ་ན། དེ་ལ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སྤྱིར་ཚད་མའི་རིགས་ལམ་ལྟར་གྱི་རྟག་པ་རྫས་
མེད་དང་ཡེ་ཤེས་རྫས་ཡོད་ཀྱི་ཡིན་པ་ནི་འགལ་ཡང་དེ་ནི་རིགས་པའི་དབང་ཕྱུག་གིས་ཐ་
སྙད་ཀྱི་ཚུལ་ལ་གསུངས་པ་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་དོན་དམ་པའི་ཡིན་ལུགས་ལ་ཤིན་ཏུ་བདེན་པ་
འཕགས་པའི་སོ་སོར་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཟིགས་ཚུལ་དང་མཐུན་པར་རྣམ་གཞག་
བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་སྤྱིར་ཐ་སྙད་སྤྱིའི་ཚུལ་བེམ་ཤེས་གང་རུང་གི་རྫས་ཀྱི་དངོས་པོ་རྒྱུ་རྐྱེན་
གྱིས་འདུས་བྱས་སྐད་ཅིག་གི་མི་རྟག་པ་ཕན་ཚུན་ལྟོས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་དུ་མ་སྤུངས་པའི་ཕུང་
པོ་རང་རིགས་འཛིན་པའི་ཁམས་ཤེས་པ་སྐྱེ་ཞིང་མཆེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་སོགས་ནི་ཀུན་རྫོབ་
10-1-117


སྤྲོས་བཅས་ཀྱི་ཡུལ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ངེས་པས་དེ་དག་གི་ཚུལ་སོ་སོར་འབྱེད་པའང་གཙོ་བོར་
འཇིག་རྟེན་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཐ་སྙད་དཔྱོད་པའི་བློ་སྤྲོས་མཚན་ཅན་གྱིས་ཤེས་བྱའི་ཡིན་ལུགས་ཀྱི་
གྲུབ་པའི་མཐའ་སོ་སོར་འཇོག་པ་ལ་རག་ལས་པས་ཚུལ་དེ་ལུགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་
ཚད་མའི་གཞུང་ལུགས་སུ་རིགས་པ་ཡང་དག་གིས་གཏན་ལ་གཙོ་བོར་འབེབས་པའི་ཚུལ་
ལྟར་ན། ཐ་སྙད་ཚད་མ་ཡང་དག་པས་སྤྲོས་མཚན་དང་བཅས་ཤེས་བྱའི་ཡིན་ལུགས་དཔྱོད་
ཚེ་ནི་གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་དངོས་མེད་དང་ཕུང་ཁམས་
སོགས་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ལས་འགའ་ཞིག་ཡིན་མིན་ཅི་རིགས་དང་འགའ་ཞིག་མ་ཡིན་
པ་མི་སྲི ད་པའི་ཚུལ་གྱི་རྣམ་གཞག་བྱེད་དགོས་ཤིང་དེ་ནི་གཙོ་བོར་སྒྲ་དང་རྟོག་པ་མངོན་སུམ་
ཕལ་བ་ཅི་རིགས་པ་དབང་བཙན་པར་བྱས་པ་ཡིན་ལ། འདིར་ངེས་དོན་དབུ་མའི་རང་ལུགས་
ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ནི། སྤྱིར་ན་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་གང་དག་ལས་དོན་
དམ་གནས་ལུགས་གཤིས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་བདེན་པའི་དོན་མི་བསླུ་བ་དང་གཞན་ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་བསྡུས་པ་མཐའ་དག་ནི་འཁྲུལ་སྣང་གི་ངོར་ལྟོས་ཏེ་བྱ་བྱེད་མི་བསླུ་བ་དང་བསླུ་བའི་ཁྱད་
པར་ལས་ཡང་ལོག་གི་རྣམ་གཞག་དཔེ་རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་སྣང་བཞིན་འཁྲུལ་ངོའི་སྣང་ཙམ་
ལས་ངོ་བོ་བདེན་པ་ཅི་ཡང་མེད་པ་རྒྱལ་བ་མཆོག་གིས་མཁྱེན་པས་གཟིགས་ཚུལ་ལ་ལྟོས་
ནས་འཁོར་འདས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་དེ་ལུགས་ལྟར་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་གང་ཡིན་དང་གློ་
བུར་གྱི་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་ཀྱི་ཚུལ་སོ་སོར་འཇོག་པའི་སྐབས་ལ་ནི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་
གྱི་ངོ་བོ་གཤིས་ནས་རང་བཞིན་བདེན་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་བསྡུས་པ་རྣམས་ངོ་བོ་བརྫུན་
པར་གྲུབ་པའི་མཐའ་བཅའ་བའི་སྒོ་ནས་བདེན་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་དུའང་
མེད་པར་རང་ལུགས་ཀྱི་ཞལ་བཞེས་མཛད་ཅིང་ཁྱད་པར་དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་
འཕགས་པ་མཆོག་གི་སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་ངོར་མི་བསླུ་བདེན་པ་མཐར་ཐུག་
10-1-118


ཏུ་ཡང་དག་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་གྱི་དབྱིངས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་དངོས་སྣང་
རྟེན་འབྲེལ་ཕུང་ཁམས་སོགས་ཀྱི་མཚན་མ་གང་གིས་མ་བསླད་པའི་དོན་དམ་གྱི་སྣང་ཚུལ་
དང་མཐུན་པར་རང་བྱུང་འདུས་མ་བྱས་པ་ཉག་གཅིག་ལས་དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་ཉིད་རྟེན་
འབྲེལ་རྫས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་དང་དངོས་མེད་རྟོག་བཏགས་སོགས་ཀྱི་སྤྲོས་ཚོགས་ཉི་ཚེ་བ་
མཐའ་དག་ལས་རྣམ་པར་འདས་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་རྣམས་ཀྱང་རྟེན་ཅིང་འབྲེ ལ་བར་འབྱུང་
བའི་རང་བཞིན་བརྫུན་པ་བསླུ་བའི་ཆོས་ངོ་བོ་མི་བདེན་ཀྱང་འགྲོ་བ་རང་ག་བ་དག་ལ་བདེན་
བདེན་ལྟར་སྣང་ནས་གནས་སྐབས་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་རྒྱུ་འབྲས་བླང་དོར་བྱ་བྱེད་སོགས་ལའང་
ཡང་ལོག་གི་ཁྱད་འབྱུང་བ་ནི་དཔེར་ན་རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་ལ་སྐབས་དེར་ལྟོས་བརྟན་མི་བརྟན་
གྱིས་ཡང་ལོག་ཕྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་རང་ལུགས་ཀྱི་ཐ་སྙད་འཇོག་ཚུལ་ཚད་མའི་རིགས་
ལམ་གྱི་བབས་དང་མཐུན་པར་བྱས་ནས་འཆད་ནའང་དེ་ཀ་ལྟར་དུ་ལེགས་པར་བཤད་དུ་
ཡོད་པས་སྤྱིར་སྒྲ་རྟོག་གིས་བརྗོད་འཛིན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ཕྱིན་བདེན་གཉིས་གང་ལའང་
རྟེན་འབྲེལ་གྱིས་ཁྱབ་པ་དང་དངོས་པོ་དངོས་མེད་ཀྱི་ཟླས་ཕྱེ་བ་སོགས་རིགས་གཞུང་སྤྱིའི་
འགྲོས་ལྟར་སྦྱར་ན་ཆོག་མོད། ཡེ་ཤེས་མཆོག་གིས་གཟིགས་ཚུལ་ལྟར་ན་བདེན་གཉིས་ཀྱིས་
བསྡུས་པ་གང་དག་གི་ཡིན་ལུགས་གོང་དཀྱུས་སུ་བཀོད་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ངེས་པ་དོན་
གྱི་གནས་ལུགས་ཆོས་དབྱིངས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དོན་དམ་མི་གནས་པའི་མྱང་
འདས་དེ་ཆོས་ཅན། རང་བཞིན་གཙང་བདག་བདེ་དང་རྟག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་ཏེ།
གཞི་དབྱིངས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡེ་ནས་བཞུགས་པའི་སྤྲོས་བྲལ་ཆ་མེད་གཅིག་པུའི་ཡེ་ཤེས་གང་
དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མས་ནམ་ཡང་མ་གོས་པས་གཙང་བ་
དང༌། བདག་གཉིས་སུ་སྒྲོ་བཏགས་པ་ལྟར་གྱི་མཚན་མའི་སྤྲོས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བས་དམ་པའི་
བདག་དང༌། སྡུག་ཀུན་གྱི་བག་ལ་ཉལ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་དང་བཅས་པས་གཤིས་ལ་མ་གོས་པས་
10-1-119


བདེ་བ་དང༌། སྲི ད་ཞི་མཉམ་ཉིད་ཀྱི་གཞི་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་ཏུ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་མཐའ་
མེད་ཀྱི་བར་ནམ་ཡང་ཆད་པ་མི་མངའ་བས་རང་བཞིན་རྟག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ཀྱི་
ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཆོས་སྐུ་མཐར་ཐུག་ཏུ་ལེགས་
པར་གྲུབ་བོ། །
གསུམ་པ་རྒྱལ་ཚབ་མཆོག་གིས་དགོངས་འགྲེལ་གྱིས་ཇི་བཞིན་བཀྲལ་ལྟར་གྱི་རིགས་
པས་སྒྲུབ་ཚུལ་ནི། འདིར་ཁ་ཅིག་གིས། སེམས་ཅན་རང་ག་བ་དག་གི་རྒྱུད་ལ་སེམས་བདེན་
སྟོང་མེད་དགག་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་ལ་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་རྣམས་སུ་ཡེ་ཤེས་སུ་བཏགས་ནས་
གསུངས་པ་ཡིན་པས་དེ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་དྲང་དོན་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཕྱིར་ངེས་
དོན་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པར་བཟུང་དུ་མི་རུང་ངོ་ཞེ་ན། དེའི་ཚུལ་ནི་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱི་བཀའ་ཐ་མའི་
གསུང་རབ་ལས་སེམས་ཅན་ལ་ཡེ་ཤེས་ཡོད་པར་བཀའ་བསྩལ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་གྱི་
དགོངས་དོན་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་མཆོག་གིས་བསྡུས་འགྲེལ་གྱི་ཚུལ་གྱིས་ལེགས་པར་བཀྲལ་
བ་ན་རྩ་བ་གསུང་རབ་བཀའ་ཡི་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་བསྡུས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ངེས་དོན་སྙིང་པོའི་
ཚུལ་ལེགས་ཕྱེ་མཛད་པ་ལགས་ཀྱི་སྒྲས་ཟིན་ལས་དགོངས་པ་གཞན་དུ་བླངས་ནས་དོན་
ལོག་པ་ཞིག་བཤད་བྱར་མཛད་པ་གཏན་ནས་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱི་དགོངས་པ་རྒྱལ་
ཚབ་ཀྱིས་ལེགས་པར་ཕྱེ་བ་ཡང་སེམས་ཅན་མཐའ་དག་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་མཉམ་
པོར་ཞུགས་ནས་རང་བཞིན་དྲི་མ་མེད་པ་སངས་རྒྱས་དངོས་དང་མི་གཉིས་པའི་བདག་ཉིད་
གདོད་མ་ཆོས་ཉིད་དུ་རང་ཆས་སུ་ཡོད་ཚུལ་རྩ་བའི་བཀའ་ཡིས་ཇི་གསུངས་བཞིན་གྱི་བསྡུས་
དོན་གྱི་དགོངས་འགྲེལ་མཛད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་
སེམས་ཅན་ཚོགས་ཞུགས་ཕྱིར། །རང་བཞིན་དྲི་མེད་དེ་ནི་གཉིས་མེད་དེ། །ཞེས་མཐར་ཐུག་
གི་འབྲས་བུ་རྫོགས་པའི་སང༷ས་རྒྱ༷ས་སྟོབས་བཅུ་མངའ་བ་མཆོག་གི་དོན་དམ་པའི་ཡེ༷་ཤེ༷ས་
10-1-120


ཡོངས་རྫོགས་གཞི་དུས་ཀྱི་སེ༷མས་ཅ༷ན་མཐའ་དག་ལ་ཉེ་རིང་གི་ཁྱད་མེད་པར་ཆོས་ཅན་ལ་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་སེམས་གློ་བུར་དྲི་མའི་ཚོ༷གས་ཀྱི་སྦུབས་ན་ཡང་དག་པར་ཞུ༷གས་ཤིང་
ཁྱབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱི༵ར་ན་སེམས་ཅན་དག་གི་སེམས་ར༷ང་བཞི༷ན་གྱིས་འོད་གསལ་ཞིང་
དྲི༷་མ་མེ༷ད་པའི་ནང་རིག་འགྱུར་མེད་དེ༷་ནི༷་འབྲས་བུའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་
གཉི༷ས་སུ་མེ༷ད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པར་འདོད་དེ༵། སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་གྱི་གཞིའི་
ཆོས་ཉིད་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །ཞེས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དགོངས་དོན་བསྡུས་འགྲེལ་མཛད་
པའི་ཕྱིར། ཡང་ཁ་ཅིག་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་བདེན་སྟོང་མེད་དགག་ཙམ་ལ་མྱང་འདས་ཀྱི་
མདོ་སོགས་ལས་དགོས་དབང་གིས་ཆོས་སྐུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སོགས་ཀྱི་མཚན་སྨོས་པ་
ཙམ་ལས་དོན་ཇི་བཞིན་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན། དེ་ལྟར་དོན་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་ན་རྒྱལ་ཚབ་
ཀྱིས་དགོངས་དོན་དེ་ལས་ལོགས་སུ་བཀྲལ་དགོས་ཀྱང་མ་བཀྲལ་བར་རྒྱལ་བས་གསུངས་
པ་ཇི་སྐད་ལྟར་དུ་བཀྲལ་བས་ཀྱང་ཡིན་ལུགས་གང་ཡིན་ལེགས་པར་ཤེས་ནུས་པ་ཡིན་ཏེ།
རྒྱལ་ཚབ་དམ་པས་མྱང་འདས་མདོ་སོགས་ཀྱི་དགོངས་དོན་འགྲེལ་སྐབས་སེམས་ཅན་གྱི་
སྙིང་པོ་ཉིད་དོན་དམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་འཕགས་པའི་
བདེན་པ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དངོས་ཡིན་པར་རྒྱལ་བས་ཇི་སྐད་བཀའ་བསྩལ་པ་ལྟར་
གྱི་དགོངས་འགྲེལ་ལེགས་བསྡུས་མཛད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། གང་ཕྱིར་དེ་ནི་ཆོས་
སྐུ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས། །དེ་ནི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་དོན་དམ་མྱ་ངན་འདས། །དེ་ཕྱིར་
ཉི་དང་ཟེར་བཞིན་ཡོན་ཏན་དབྱེར་མེད་པས། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ལས་མ་གཏོགས་མྱ་ངན་
འདས་པ་མེད། །ཅེས་གཞི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཉིད་དོན་དམ་པའི་ཡོན་
ཏན་ཀུན་གྱི་གཏེར་དུ་གདོད་ནས་རང་བྱུང་དུ་ཡོད་པ་ག༷ང་གི་ཕྱི༷ར་གཞི་དབྱིངས་དེ༷་ནི༷་སྟོབས་
སོགས་དོན་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་དང་དབྱེར་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོ༷ས་སྐུ༷་ཡིན་
10-1-121


པ་དང་དབྱིངས་དེ༷་ནི༷་ཆོས་ཉིད་རང་གསལ་གྱིས་མངོན་དུ་གྱུར་པས་དེ༷་བཞི༷ན་གཤེ༵གས་པ་
ཡིན་པ་དང༌། དབྱིངས་དེ༷་ནི༷་ནམ་ཡང་བསླུ་མེད་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བར་འཕགས་པའི་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པས་འཕ༷གས་པ༷འི་བདེ༷ན་པ༷་ཡིན་པ་དང༌། དབྱིངས་དོ༷ན་ད༷མ་དེ་
ཉིད་ཡེ་གདོད་མ་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མས་མ་བསླད་པར་ཉེ་
བར་ཞི་བས་མྱ༷་ང༷ན་ལས་འད༵ས་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ༷འི་ཕྱི༷ར་ན་དཔེར་ཉི༷་མ་ད༷ང་འོད་
ཟེ༷ར་བཞི༷ན་དོན་དམ་པའི་སྟོབས་བཅུ་སོགས་ཡོ༷ན་ཏ༷ན་མཐའ་ཡས་པ་དང་གདོད་ནས་
དབྱེ༷ར་མེ༷ད་རང་བྱུང་དུ་གྲུབ་པ༵ས་ན་དེ་འདྲའི་རྫོགས་པའི་ས༷ངས་རྒྱ༷ས་དེ་ཉི༷ད་ལི༷ས་མ༷་
གཏོ༷གས་པའི་མྱ༷་ང༷ན་ལས་འད༷ས་པ༷་མཚན་ཉིད་པ་གཞན་གང་ཡང་མེ༵ད་པར་མདོའི་སྒྲས་
ཟིན་ལྟར་ལེགས་པར་འགྲེལ་བའི་ཕྱིར། ཡང་ཁ་ཅིག་འདི་སྙམ་སྟེ། སྙིང་པོའི་མདོ་སོགས་
ལས་དཔེ་དགུས་གཤེགས་སྙིང་བསྟན་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་བདེན་སྟོང་མེད་
དགག་ཙམ་དང་རྒྱས་འགྱུར་ཀྱི་ནུས་པ་ཙམ་ཁོ་ན་ལ་དགོངས་ནས་དགོས་དབང་གིས་དེ་ལྟར་
གསུངས་ཀྱི་དོན་གྱི་གནས་ཚོད་ལ་སེམས་ཅན་དག་གི་རྒྱུད་ལ་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སངས་
རྒྱས་དངོས་ཡོད་པ་སེམས་ལ་ཤོང་དཀའ་བས་དེ་ལུགས་ལྟར་ཚད་མས་མ་གྲུབ་པར་བསམ་
ནས་མདོ་དེ་དག་གི་སྒྲས་ཟིན་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་དྲང་དོན་དགོངས་པ་ཅན་ནོ་ཞེ་ན། འདིའི་
ཚུལ་ཡང་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས་སྙིང་པོའི་མདོ་སོགས་ཀྱི་དགོངས་པ་འགྲེལ་ལུགས་ཀྱང་
དཔེ་དགུའི་བསྟན་བྱ་ངོས་འཛིན་སྐབས་དང་པོ་དཔེ་གསུམ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་དང་
བར་བ་དཔེ་གཅིག་གིས་གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཐ་མ་དཔེ་ལྔས་སྐུ་གསུམ་མངོན་དུ་
འགྱུར་རུང་གི་དོན་དམ་ཆོས་དབྱིངས་དང་རྣམ་དཀར་རྒྱས་འགྱུར་གྱི་རིགས་ལེགས་པར་
བསྟན་པའི་ཚུལ་རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་བཞིན་འགྲེལ་བར་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་ཚབ་མཆོག་
གིས་མཛད་པའི་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་དགོངས་འགྲེལ་རྒྱུད་བླ་མ་ལས། འདི་ཡི་རང་བཞིན་ཆོས་
10-1-122


སྐུ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང་རིགས་ཀྱང་སྟེ། །དེ་ནི་དཔེ་གསུམ་གཅིག་དང་ནི། །ལྔ་རྣམས་
ཀྱིས་ནི་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་གཤེགས་སྙིང་གི་དཔེ་དགུ་པོ་དེས་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་འདི༷་ཡི༷་ཡིན་ལུགས་དང་མི་གཉིས་པའི་བདག་ཉིད་ར༷ང་བཞི༷ན་
ཆོ༷ས་ཀྱི་སྐུ༷་ད༵ང་གནས་ལུགས་དེ༷་བཞི༷ན་ཉི༷ད་ད༷ང་སྐུ་གསུམ་མངོན་དུ་འགྱུར་རུང་གི་རི༷གས་
ཀྱི་ངོ་བོ་དང་བཅས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཆོས་ཚུལ་ཀྱ༷ང་བསྟན་པས་མདོར་ན་བརྗོད་བྱ་གསུམ་
སྟེ༵། བསྟན་པར་བྱ་བའི་དོན་ནི་དེ་དག་ཡིན་ལ། སྟོན་བྱེད་ཀྱི་དཔེ་གང་དང་གང་ཞེ་ན། སྐབས་
འདིའི་གོ་རིམ་དེ༷་ནི༷་དང་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་དང་སྦྲང་རྩི་དང་འབྲས་བུའི་སྙིང་པོའི་
དཔེ་གསུམ་གྱིས་གཞི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་སྐུ་ཉིད་དུ་བསྟན་ལ། བར་བ་
གསེར་གྱི་དཔེ་གཅིག་གིས་ནི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་བསྟན་ཅིང༌། ཐ་
མའི་དཔེ་ལྔ་ལས་དང་པོ་གཏེར་གྱི་དཔེས་ནི་རང་བཞིན་དུ་གནས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་
པར་དག་པའི་རིགས་དང༌། གཉིས་པ་ཤིང་ལྗོན་པའི་དཔེ་དེས་གསར་ཏུ་ཡང་དག་པར་བླངས་
པ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བ་ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པས་མཆོག་ཏུ་རྒྱས་འགྱུར་གྱི་རིགས་དང་དེ་
འདྲའི་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང་རྒྱས་འགྱུར་གྱི་རིགས་དེ་གཉིས་ལས་ནི་རིམ་པར་དྲི་མ་
སྦྱངས་ཚེ་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་དང་གཞན་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་དང་སྤྲུལ་སྐུ་རྣམས་ཇི་
བཞིན་མངོན་དུ་གྱུར་འོང་བ་ཡིན་པས་ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་དཔེ་ལྷག་མ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་
གཟུགས་ཀྱིས་དོན་དམ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་དང༌། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་
སྐུ་དང༌། གསེར་གཟུགས་ཀྱིས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དཔེ་ཅན་བརྗོད་བྱའི་དོན་དུ་བྱས་ཏེ་ལེགས་པར་
བསྟན་པ་ཡིན་པས་དེ་ལུགས་བཞིན་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་དཔེ༷་དང་པོ་གསུ༷མ་དང་བར་པ་
གཅི༷ག་ད༷ང་ནི༵་ཐ་མ་ལྔ༷་རྣ༷མས་ཀྱི༷ས་ནི༷་སྟོན་ཚུལ་ཤེ༷ས་པ༷ར་བྱ༵འོ། །ཞེས་མདོའི་ཚིག་སྒྲ་ཇི་
བཞིན་པར་བྱས་ནས་གཞི་དུས་སུ་སྐུ་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་གཞི་དབྱིངས་ཀྱི་ཚུལ་ལེགས་
10-1-123


པར་གསུངས་པས་ཀྱང་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཁམས་ཅང་མེད་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་དུ་མ་ཟད་པར་
སྟོང་གཞི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཡིན་ལུགས་སུ་ཡོད་པ་ལ་ཆེས་ངེས་པ་གསལ་བོར་འདྲོངས་
ཤིན་ཏུ་ནུས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་གཞི་ལ་འབྲས་བུ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པར་གདོད་ནས་
བཞུགས་པའི་དོན་དམ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་གཅིག་པུ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་བརྟན་གཡོ་སྲི ད་ཞི་ཀུན་ལ་ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོའི་ཚུལ་དུ་ཁྱབ་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཞི་དབྱིངས་ཆེན་པོ་ཉག་གཅིག་ཡིན་ཏེ།
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་ཉེ་རིང་མེད་པར་ཁྱབ་པའི་ཆོས་ཉིད་གཅིག་པུར་ངེས་པའི་
ཕྱིར་དང༌། སྤྱིར་ནའང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཤིས་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་དོན་དམ་དབྱིངས་
གཉིས་སུ་གྱུར་པ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་གཅིག་པའི་ཕྱིར་དང༌། སེམས་ཀྱི་སྣང་ཆ་ཁོ་ན་ལས་
གཞན་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་འདྲའི་ཆོས་ཅན་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་
དུ་ཆོས་ཉིད་འོད་གསལ་བ་ཆ་མེད་གཅིག་གིས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟག་དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། སྲི ད་
ཚད་ཀྱི་ཤེས་པར་བྱ་བ་ལ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་གནས་ལུགས་རང་གི་གཤིས་ལས་མ་
འདས་ཤིང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་པ་མཐའ་དག་གི་རང་བཞིན་གྱི་གནས་ལུགས་སམ་ཆོས་ཉིད་
ཀྱང་དོན་དམ་ཆོས་དབྱིངས་དེ་ཉིད་ལས་གཉིས་སུ་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ།
ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པའི་གཤིས་ལུགས་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡེ་ནས་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་དང་ཀུན་
རྫོབ་པ་རྣམས་ཀྱང་རང་རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པར་དོན་དམ་པའི་གཤིས་དེ་ཉིད་ལས་ཤར་ཙམ་དུ་
ཟད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་གྲུབ་སྟེ། གང་དུ་སྣང་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ནང་ཤེས་པའི་སྣང་
ཆར་ཤར་ཙམ་ལས་ཕྱི་དོན་དུ་གྲུབ་པ་ནི་དངོས་གཅིག་ཡིད་ཐ་དད་པའི་རིགས་པ་སོགས་
རིགས་པ་ཡང་དག་གིས་ལེགས་པར་ཁེགས་པའི་ཕྱིར། བཞི་པ་གྲུབ་སྟེ། དེ་འདྲའི་རྣམ་ཤེས་
ཀྱི་སྣང་བ་གང་དག་གི་འཆར་གཞི་དངོས་ནི་རྩ་བའི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་དེའི་
ཡང་ཕུགས་ཀྱི་འཆར་གཞི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་
10-1-124


ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་འདུས་མ་བྱས་པའི་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ།
།འཁོར་འདས་ཀྱི་དྭངས་མ་སྲོག་གི་བཅུད་ཆེན་པོ་ཡེ་གཞི་མཆོག་གི་དབྱིངས་ཆོས་སྐུ་དེ་འདྲ་
དེ་རྟོགས་པའི་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དེ་ཡང་རྟོགས་ཚུལ་འདྲ་མིན་འདི་ལྟར་ཡོད་དེ། འཁོར་བའི་
སེམས་ཅན་རང་ག་བ་དག་གིས་ནི་མཐོང་ཞིང་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ཡང་ལམ་ལ་སློབ་པ་ཉན་
ཐོས་སོགས་ཀྱིས་དད་པས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཙམ་དང༌། ཐེག་ཆེན་ས་བདུན་པ་པ་མན་ཆད་
ཀྱིས་ནི་མངོན་སུམ་ཇི་བཞིན་མི་རྟོགས་ཀྱང་དཔེར་ན་བང་མཛོད་ཀྱི་ནང་གི་ནོར་བུ་བཞིན་
ཕྱོགས་མགོ་ཐིངས་པ་ཙམ་དུ་མཐོང་ལ། དག་ས་ལ་གནས་པ་དག་གིས་ཟུར་ཙམ་འོལ་སྤྱི་
ཙམ་མཐོང་བ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ནི་ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐའ་དག་མ་ཚང་
བ་མེད་པར་ཇི་བཞིན་གཟིགས་པ་ཡིན་པས་རྟོགས་ཚུལ་མཐོ་དམན་གྱི་རིམ་པ་དེ་ལྟར་དུ་
གནས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་རྟོགས་བྱའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་གནས་ལུགས་དེ་དགག་བྱ་སྤྲོས་
པ་བཀག་ཕྱོགས་ནས་མེད་དགག་ཡིན་ཡང་རྟོག་བློའི་ངོའི་ཅང་མེད་ཙམ་དུ་ཟད་པ་དེ་ཡིན་མི་
དགོས་ཏེ། འདིའི་དགག་བྱ་བཀག་ཕྱོགས་ནི་འཕགས་པའི་མཉམ་བཞག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་
སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་ཟད་སོང་བའི་དབྱིངས་དེ་ཡིན་པས་རྟོག་བློ་སྤྱི་སྣང་གི་ངོར་ཤར་བའི་ཅང་
མེད་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་དེ་དང་གནམ་ས་བཞིན་ཁྱད་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དབྱིངས་ཀྱི་གནས་
ལུགས་དེ་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཆ་ནས་མ་ཡིན་དགག་ཡིན་ཡང་སྒྲ་
རྟོག་གིས་བརྗོད་འཛིན་གྱིས་མཚན་མར་དམིགས་ཞེན་ལྟར་དེ་ཡིན་མི་དགོས་ཏེ། དོན་དམ་
རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་དེ་འཕགས་པའི་མཉམ་བཞག་གིས་གཟིགས་ཚུལ་ལྟར་དུ་ཡིན་ལུགས་
འཇོག་པ་གང་ཞིག་དེའི་ངོར་རྟོག་བློ་ལྟར་དགག་བྱ་ཞིག་བཀག་ཤུལ་དུ་ཚུར་སྒྲུབ་ནས་འཛིན་
པའི་མཚན་འཛིན་མཐའ་དག་གཤིས་ནས་ཡོངས་སུ་དྭངས་པའི་ཕྱིར། ཡེ་གཞི་ཆོས་དབྱིངས་
ཉིད་རང་ལུགས་ལ་རྟེན་འབྲེ ལ་དུ་འཇོག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དབྱིངས་དེ་སྒྲ་རྟོག་གི་ངོ་ཙམ་དུ་ཕན་
10-1-125


ཚུན་ལྟོས་གྲུབ་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་དུ་འཆར་རིགས་ཀྱང་དོན་དམ་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོར་ནི་
ཀུན་རྫོབ་ལྟོས་གྲུབ་ཀྱི་མཚན་མ་སོགས་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་དང་ལེགས་པར་བྲལ་བའི་ཕྱིར།
དེ་སྐབས་འདིར་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དུ་འཇོག་པའང་མ་ཡིན་ཏེ། གཞི་དབྱིངས་ཆོས་ཉིད་དེ་
ཐུན་མོང་སྒྲ་རྟོག་གིས་ཐ་སྙད་འཇོག་ཚུལ་ལ་ལྟོས་ན་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དུ་བཞག་ནས་དེར་
བསྡུ་བ་ཡོད་ཀྱང་ཐུན་མིན་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གིས་གཟིགས་ཚུལ་ལྟར་ན་སྤྲོས་པ་དེ་གང་གིས་
ནམ་ཡང་མ་གོས་པ་ཆེས་འཐད་པའི་ཕྱིར། དེ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་སྟེ། དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་
ཀུན་རྫོབ་ཐ་སྙད་ཀྱི་བློས་གཞལ་ན་སྐད་ཅིག་དུ་མའི་སྐྱེ་འགག་གི་ཕྲེང་བ་ཅན་དུ་བློ་དེའི་ངོ་
ཙམ་དུ་གྲུབ་ཀྱང་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་གྱི་གཟིགས་ངོར་ནི་རང་བྱུང་སྐད་
ཅིག་གཅིག་པ་དོན་དམ་གྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་སྐྱེ་འགག་གི་སྤྲོས་མཚན་གང་ཡང་མེད་པ་
ནམ་ཡང་མི་འགྱུར་བའི་ཡེ་གཞི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། དེ་འདུས་མ་བྱས་
ཡིན་ཏེ། དབྱིངས་གདོད་མའི་གནས་ལུགས་ཉིད་རྟོག་བློའི་འཆར་ཚུལ་ལ་གསར་གྲུབ་འདུས་
བྱས་ཀྱི་སྣང་བ་ཡོད་རུང་ཡང་སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་མཆོག་ལ་ནི་གདོད་ནས་ཡེ་གཞི་རང་
བྱུང་གི་ངོ་བོ་རྣམ་ཀུན་པ་དེ་རྒྱུ་རྐྱེན་སྤྲོས་པ་གང་གིས་ཀྱང་མ་གོས་པ་ཁོ་ནར་གཟིགས་པའི་
ཕྱིར། དེ་དངོས་པོ་དངོས་མེད་གང་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། གཞི་དབྱིངས་ཉིད་ཐ་སྙད་བློས་དངོས་པོ་
དང་དངོས་མེད་གང་ཡིན་བརྟགས་ན་དེ་གཉིས་གང་རུང་ལས་མ་འདས་པར་སྣང་ཡང་གཉིས་
མེད་ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་གཟིགས་སྒོ་ལ་ནི་རྫས་ཀྱི་དངོས་པོ་དངོས་མེད་གང་གི་སྤྲོས་པ་དང་
ཡང་རྣམ་པར་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དེའི་གཟིགས་ངོར་དོན་དམ་སྤྲོས་མེད་ཀྱི་དབྱིངས་འབའ་
ཞིག་ཏུ་ངེས་པར་གཟིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞི་དབྱིངས་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཡེ་
གཞི་ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་ཅན་མཐའ་དག་ལ་མཉམ་པོར་ཁྱབ་པ་ཡིན་ཏེ།
ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་པ་གང་དག་ནི་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པའི་མཚན་མ་སོ་སོར་འཛིན་པ་བདེན་
10-1-126


མེད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སྣང་ཙམ་དུ་ཤར་བ་ཡིན་ལ། གནས་ལུགས་དོན་དམ་ནི་ཀུན་ནས་རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་པ་ཞེས་པ་ཆ་གང་ལྟར་ཡང་རྣམ་ཀུན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་འབའ་ཞིག་ལས་སོ་
སོར་ཕྱེ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་དམིགས་སུ་མེད་པའི་གཞི་དབྱིངས་ཉག་མ་གཅིག་ཏུ་གདོད་ནས་
རང་བྱུང་དུ་ངེས་ཤིང་དེ་འདྲའི་ཆོས་ཉིད་གཅིག་པུ་དེས་ཆོས་ཅན་མ་ལུས་ཤིང་ལུས་པ་མེད་པ་
དེ་དག་ལ་ཉེ་རིང་མེད་པར་རྗེས་སུ་ཞུགས་ནས་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་
ཆེན་པོ་གཅིག་ཏུ་ཡང་ངེས་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོར་གྱུར་པའི་ངེས་
དོན་གྱི་གཞི་དབྱིངས་དེ་ནི་བརྟན་པ་སྣོད་དང་གཡོ་བ་བཅུད་དུ་གཏོགས་པ་ཀུན་གྱི་རང་
བཞིན་ཆོས་ཉིད་མཆོག་གི་དྭངས་བཅུད་ཀྱི་སྲོག་དང་མགོན་དུ་ལེགས་པར་བཞུགས་པ་ཡིན་
ནོ། །
ལྔ་པ་དེ་ཉིད་རང་བཞིན་གནས་རིགས་དང་དོན་གཅིག་པ་ཡིན་ཚུལ་ལ། ལུང་གིས་སྒྲུབ་
པ་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་གཞི་དབྱིངས་དེ་ཀ་ཉིད་
ནི་སེམས་ཅན་དག་གི་ཡིད་ནང་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་གནས་པའི་རིགས་སུ་སྟོན་པ་ཉིད་ཀྱིས་
བཀའ་བསྩལ་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་རྡོ་ཡི་ཕྱེ་མའི་ནང་དུ་ས་ལེ་སྦྲམ་གནས་པ་བཞིན་འཇིག་རྟེན་པ་
དག་གི་དྲི་བཅས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གློ་བུར་བའི་སྦུབས་སུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་
དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་དངོས་བཞུགས་པ་དེ་ས་ལེ་སྦྲམ་ལ་ལེགས་སྦྱངས་ཀྱི་བྱ་བ་ལྟར་
སེམས་ཀྱི་སྙིང་པོ་མངོན་དུ་བྱ་བའི་ཐབས་བྱས་ན་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་གྱུར་འོང་བའི་ཚུལ་ཆེས་
གསལ་བར་མཛད་པ་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། བཀའ་ལས། ཇི་ལྟར་རྡོ་ཡི་ཕྱེ་མ་ལ། །ས་ལེ་སྦྲམ་ནི་
མི་མཐོང་བ། །ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པས་དེ་མཐོང་བཞིན། །འཇིག་རྟེན་ལ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས།
།ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཡང་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་དག་ལ་འཁོར་བའི་
10-1-127


ཐོག་མ་མེད་ཀྱང་ཐ་མ་ལྡན་པའི་གནད་དོན་གང་ལ་ཐུག་ན་ཇི་ལྟར་འཇིམ་པས་གཡོགས་པའི་
གསེར་གཟུགས་ལྟར་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་ནང་ན་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་འོད་
གསལ་བའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་རྟག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཐོག་མེད་ནས་གློ་བུར་དྲི་མའི་སྦུབས་
སུ་ཇི་བཞིན་མི་གསལ་བར་བསྒྲིབས་ཕྱིར་འགྲོ་བ་འཁྲུལ་སྣང་ཅན་དག་གིས་མི་མཐོང་བ་མ་
གཏོགས་དོན་ལ་འགྲོ་ཀུན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཅན་ཤ་སྟག་མ་ཡིན་པ་གཅིག་ཀྱང་མེད་
པས་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་འཁོར་བ་མཐའ་ཅན་དུ་ངེས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། བཀའ་
ལས། ཐོག་མེད་གྱུར་ཀྱང་ཐ་མ་དང་ལྡན་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་དག་རྟག་པའི་ཆོས་ཅན་ནི།
།ཐོག་མེད་སྦུབས་ཀྱིས་བསྒྲིབས་ཕྱིར་མི་མཐོང་སྟེ། །ཇི་ལྟར་གསེར་གྱི་གཟུགས་ནི་བསྒྲིབས་
པ་བཞིན། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། མདོ་དེ་དག་གི་དགོངས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
རིགས་ཞེས་པའང་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅང་མེད་དང་རྗེས་ནས་འབྱུང་རུང་གི་ནུས་པ་ཙམ་
གོ་ཅི་ཡང་མི་ཆོད་པ་དེ་ཙམ་ལ་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པར་སེམས་ཅན་དག་གི་སེམས་གཤིས་ཀྱི་
ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀུན་ལ་ཁྱད་མེད་དུ་བཞུགས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་དངོས་ཉིད་ལ་བྱེད་པས་འགྲོ་ཀུན་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་རྒྱལ་ཚབ་མཆོག་གིས་
མདོའི་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་ཚུལ་དུ་གསུངས་པའང་འདི་ལྟར་ཡིན་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། དེ་བཞིན་
ཉིད་དེ་ཐམས་ཅད་ལ། །ཁྱད་པར་མེད་ཀྱང་དག་གྱུར་པ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་ཉིད་དེ་ཡི་ཕྱིར།
།འགྲོ་ཀུན་དེ་ཡི་སྙིང་པོ་ཅན། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་དུའང་གནས་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ལ་
རང་བཞིན་གནས་རིགས་སུ་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཁྱོ ད་གདོད་མ་ནས་དོན་དམ་
པའི་སངས་རྒྱས་དངོས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་ཇི་བཞིན་གནས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་དངོས་
ཀྱི་རིགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། གཞི་དབྱིངས་དེ་ཉིད་གཞི་འཁོར་བའི་སྐབས་སུའང་
10-1-128


དོན་དམ་པའི་རང་བྱུང་སངས་རྒྱས་དངོས་མཚན་དཔེ་གསལ་རྫོགས་ཀྱི་ངོ་བོར་ལེགས་པར་
གདོད་ནས་བཞུགས་པ་ཡིན་གྱི་སངས་རྒྱས་རིགས་འདྲ་རྗེས་མཐུན་པ་ཙམ་ལ་གོ་གཏན་ནས་
མི་རུང་བའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། གནས་ལུགས་དོན་གྱི་སངས་རྒྱས་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་
ངོ་བོ་སྔར་གཞི་དུས་ཇི་ལྟ་བ་ཕྱིས་འབྲས་བུའི་དུས་སྐབས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ལས་ནམ་ཡང་
འགྱུར་མ་མྱོང་བའི་རང་བཞིན་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཆོས་དབྱིངས་གཤེགས་
སྙིང་མཆོག་དེ་ཆོས་ཅན། རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་གཞི་དུས་ནས་རང་
བྱུང་གི་ངོ་བོ་དུས་ནམ་ཡང་རྟག་པའི་བདག་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཁྱོ ད་ཐོག་མ་
མེད་པའི་དུས་ནས་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་རང་རིག་རང་གསལ་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་ནམ་ཡང་ཉེས་
སྐྱོན་གང་གིས་ཀྱང་གོས་མ་མྱོང་བར་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པ་གང་ཞིག དེ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་
པའི་བར་དུ་ནམ་ཡང་འཕོ་འགྱུར་མི་མངའ་བའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ།
སེམས་ཅན་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་གྱི་སྤྱི་ནོར་ངེས་པ་དོན་གྱི་ཆོས་སྐུ་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་
ཆེན་པོ་ཐོག་མཐའ་དང་བྲལ་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། ཐོག་མཐའ་
མེད་པའི་ཀུན་ཁྱབ་ཡེ་ཤེས་གཅིག་པུ་དེ་འདྲ་ནི་ནམ་དུ་ཡང་ཐེར་ཟུག་པའི་ངོ་བོ་ལས་གཞན་
དུ་འགྱུར་མི་སྲི ད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
དྲུག་པ་དེ་ཉིད་དོན་དམ་ཆོས་སྐུའི་གནས་སྐབས་གསུམ་དུ་བཞུགས་ཚུལ་ལ། ལུང་གིས་
སྒྲུབ་པ་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི་སྤྱིར་ན་དཔེ་ནམ་མཁའ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་དུ་ཞུགས་པ་བཞིན་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཀུན་ཏུ་ཞུགས་པའི་སྒོ་ནས་ཁྱབ་
ཚུལ་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་བཀའ་བསྩལ་པ་ཡིན་ཏེ། གསང་བ་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་མདོ་ལས། ཞི་
བའི་བློ་གྲོས་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ནི་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་དུ་ཞུགས་
10-1-129


པའོ། །ཞི་བའི་བློ་གྲོས་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ཡང་སེམས་ཅན་དུ་སྣང་བ་
ཐམས་ཅད་དུ་རབ་ཏུ་ཞུགས་པའོ། །ཞི་བའི་བློ་གྲོས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ནམ་མཁའི་ནང་དུ་ནི་
གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་འདུས་སོ། །ཞི་བའི་བློ་གྲོས་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སྐུའི་ནང་དུ་ཡང་སེམས་ཅན་དུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་འདུས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
མདོ་དེའི་དགོངས་དོན་མི་ཕམ་པས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་རྟོག་མེད་ནམ་མཁའ་གཟུགས་ཅན་མཐའ་
དག་ལ་རྗེས་སུ་སོང་བ་ལྟར་སེམས་ཅན་དག་གི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་དྲི་མེད་དབྱིངས་
དེ་ཡང་རྗེས་སུ་སོང་ཞིང་དེ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་འཁོར་འདས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་བཞུགས་པ་
ནི་དཔེར་ན་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དམན་བར་མཆོག་གསུམ་ལ་ནམ་མཁས་ཇི་ལྟར་ཁྱབ་པ་
བཞིན་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ། དགོངས་འགྲེལ་རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཇི་ལྟར་རྟོག་མེད་བདག་
ཉིད་ཅན། །ནམ་མཁའ་ཀུན་ཏུ་རྗེས་སོང་ལྟར། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དྲི་མེད་དབྱིངས། །དེ་
བཞིན་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ཉིད། །དེ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཉེས་པ་དང༌། །ཡོན་ཏན་མཐར་ཐུག་ཁྱབ་
པ་སྟེ། །གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དམན་པ་དང༌། །བར་མ་མཆོག་ལ་ནམ་མཁའ་བཞིན། །ཞེས་པ་
ལྟར་གྱི་དགོངས་འགྲེལ་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་ཕྱིར། ཁྱད་པར་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་
ཀྱི་ཆོས་སྐུ་དེ་ཉིད་གཞི་འཁོར་བའི་གནས་སྐབས་དང་ལམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གནས་
སྐབས་དང་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གནས་སྐབས་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཐ་དད་པ་གསུམ་དུ་
དབྱེ་བ་ཙམ་ལས་དོན་ལ་གཞིའི་ཆོས་སྐུ་གཅིག་ཉིད་ལས་གཞན་དུ་མེད་ཚུལ་རྒྱལ་བ་མཆོག་
གིས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ཤཱ་རིའི་བུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཉིད་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་
བྱེ་བ་མཐའ་ཡས་པས་བཏུམས་པ། འཁོར་བའི་རྒྱུན་གྱིས་ཁྱེ ར་བ། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་
པའི་འཁོར་བའི་འཁོར་བར་འཆི་བ་དང་སྐྱེ་བ་དག་ཏུ་འཁོར་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཞེས་
བརྗོད་དོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཉིད་འཁོར་བའི་རྒྱུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྐྱོ་བར་གྱུར་པ་
10-1-130


འདོད་པའི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུའི་ཁོངས་སུ་
གཏོགས་པ། ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་དུ་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པ་ནི་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཉིད་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་
ཐམས་ཅད་ལས་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ། ཉེ་བའི་ཉོན་
མོངས་པའི་དྲི་མ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བ། དག་པ། རྣམ་པར་དག་པ། མཆོག་ཏུ་ཡོངས་
སུ་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་གནས་པ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བལྟ་བར་བྱ་བའི་ས་ལ་
བཞུགས་པ། ཤེས་བྱའི་ས་ཐམས་ཅད་ལ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྐྱེས་བུའི་མཐུ་ཐོབ་པ་སྒྲིབ་
པ་མེད་པའི་ཆོས་ཅན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་གི་སྟོབས་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཐོབ་པ་
ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བརྗོད་
དོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གསལ་བར་བསྟན་པ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེའི་དགོངས་པ་རྒྱལ་ཚབ་
མཆོག་གིས་ཀྱང་མ་དག་པ་སེམས་ཅན་གྱི་གནས་སྐབས་དང་མ་དག་དག་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའི་གནས་སྐབས་དང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གནས་སྐབས་དང་གསུམ་
གྱིས་དབྱེ་ཚུལ་ཙམ་ལས་དོན་ལ་ཆོས་སྐུ་གཅིག་ཚུལ་ཡང་དེ་ལྟར་དུ་མཛད་དེ། དགོངས་
འགྲེལ་མཆོག་ལས་ཀྱང༌། མ་དག་མ་དག་དག་པ་དང༌། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གོ་རིམ་བཞིན།
།སེམས་ཅན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཞེས་པ་
ལྟར་དུ་བསྡུས་འགྲེལ་མཛད་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། གཤེགས་སྙིང་དང་དོན་གཅིག་པའི་ཆོས་སྐུ་ཆེན་པོ་
ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་སྤྲོས་བྲལ་ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་ངོ་བོར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་སེམས་ཅན་ཀུན་
ལ་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་སྤྲོས་པ་ཀུན་
བྲལ་གྱི་ཆོས་དབྱིངས་བཞུགས་པ་མ་ཟད་བརྟན་པ་སྣོད་དང་འཁོར་འདས་སྤྱིའི་དྭངས་བཅུད་
10-1-131


དུ་ཡང་དབྱིངས་དེ་ཀ་ཆ་མེད་གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་གཤིས་ལུགས་སུ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ངེས་པའི་
ཕྱིར། དེ་འདྲའི་ཡེ་གཞི་ཆོས་སྐུ་དེ་ཆོས་ཅན། འགྲོ་བ་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་ལ་ཉེ་རིང་མེད་
པར་ཁྱད་མེད་དུ་བཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་སངས་རྒྱས་དང་བཅས་པའི་སྤྱི་ནོར་ཆོས་
སྐུ་ཀུན་ཁྱབ་ཉག་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་ཉག་
གཅིག་དེ་ཆོས་ཅན། གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་གནས་སྐབས་སོ་སོའི་སྣང་ཚུལ་ཙམ་ལས་དོན་ལ་
ཆོས་སྐུ་གཅིག་ལས་མེད་དེ། གཞིའི་ཆོས་སྐུ་གཅིག་ཉིད་འཁོར་བའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་འགྲོ་བ་
དག་ལ་འཁྲུལ་སྣང་གིས་བསྒྲིབས་པའི་རྣམ་པ་དང༌། ལམ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་དག་ལ་ལམ་གྱི་ཆོས་རང་རང་དང་འཚམས་པའི་རྣམ་པ་དང་འབྲས་བུ་མངོན་གྱུར་གྱི་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཆོས་སྐུའི་རང་མདངས་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དོན་དམ་རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་པའི་ངོ་བོ་ཇི་བཞིན་པ་གཟིགས་ཚུལ་ཏེ་དེ་འདྲའི་ཆོས་སྐུ་མཐོང་ཚུལ་འདྲ་མིན་
ཙམ་ལས་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཆོས་སྐུ་དངོས་ཀྱི་རང་མདངས་དེ་ཐོག་བར་མཐའ་གསུམ་
དུ་གཅིག་ཁོ་ན་ལས་བཟང་ངན་གྱི་འགྱུར་བག་མེད་པའི་ཡེ་གཞིའི་དབྱིངས་འབའ་ཞིག་ཏུ་
ནམ་ཡང་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར།
བདུན་པ་དེ་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་གནས་སྐབས་གསུམ་དུ་བཞུགས་ཚུལ་ལ། ལུང་གིས་
སྒྲུབ་པ་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཆོས་སྐུ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དེ་དང་གནད་གཅིག་པའི་གནས་
ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་རྒྱལ་བས་ཡུམ་གསུམ་ལས་གནས་སྐབས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཆོས་སྐུའི་
སྐབས་ལྟར་རྒྱས་པར་གསུངས་པའི་ལུང་ནི་འདིར་མང་དོགས་པས་མ་སྤྲོས་ལ། གཞན་
ཡང་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་དུས་གསུམ་དང་ཐེག་དམན་ཉན་རང་སློབ་མི་སློབ་དང་ཐེག་ཆེན་བྱང་
སེམས་རྒྱལ་བ་དང་བཅས་པ་སོགས་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཤིས་གནས་ལུགས་
10-1-132


གཉིས་སུ་མེད་པའི་གཅིག་པ་དྲི་མེད་རྣམ་དག་ཏུ་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་དཔལ་གྱི་མགུར་ནས་
ལེགས་གསུང་གནང་བ་ཡིན་ཏེ། ཡོན་ཏན་རིན་ཆེན་སྡུད་པར། འདས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་
གང་མ་བྱོན་དེ་བཞིན་ཉིད། །ད་ལྟ་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་དགྲ་བཅོམ་དེ་བཞིན་ཉིད། །ཆོས་ཀུན་
དེ་བཞིན་ཉིད་གང་རྒྱལ་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད། །ཆོས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་འདི་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་
མེད། །ཅེས་སོགས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དེའི་དགོངས་པ་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས་
འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་དག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་གཞི་འཁོར་བས་བསྡུས་པའི་
གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དག་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་རྣམ་དབྱེ་མེད་པར་གཅིག་པས་དེ་གཉིས་
ཐ་དད་དུ་མཚན་འཛིན་གྱིས་གཅོད་མི་རུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྡུས་འགྲེལ་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ།
མངོན་རྒྱན་ལས། འབྲས་བུ་དག་པ་གཟུགས་ལ་སོགས། །དག་པ་ཉིད་དེ་གང་གི་ཕྱིར། །དེ་
གཉིས་ཐ་དད་མ་ཡིན་ཅིང༌། །དཔྱད་དུ་མེད་པས་དག་པར་བརྗོད། །ཅེས་སོགས་ལྟར་གྱི་
ལེགས་བསྡུས་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། གཞི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་བརྟན་
གཡོ་འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་དག་པ་གཅིག་ཉིད་དུ་ངེས་ཏེ། ཀུན་ཏུ་རྫོབ་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཇི་
ལྟར་ངོམ་ཡང་གཞི་དབྱིངས་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པའི་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་དེ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་
གང་ཞིག དེ་འདྲ་ལ་གཞན་སྣང་ངོར་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཐ་དད་དུ་ཕྱེ་ན་མ་གཏོགས་དོན་གྱི་
ངོ་བོ་ལ་རྣམ་དབྱེ་མེད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་བླང་དོར་
གྱི་ཚུལ་རྣམ་བྱང་ཐར་པ་ཕྱོགས་དང་ཀུན་ཉོན་འཁོར་བ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་སོ་སོར་ཡོད་ཀྱང་
དེ་དག་ཀུན་གྱི་དོན་དམ་པའི་གནས་ལུགས་ཆོས་ཉིད་གཅིག་ལས་མེད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་
པ་གྲུབ་སྟེ། དོན་གྱི་གནས་ཚོད་ལ་གནས་ལུགས་གཅིག་ལས་མེད་ན་དེ་ལ་དབྱེ་བ་ནི་གནས་
སྐབས་གཞན་སྣང་ངོར་ཙམ་དུ་ཟད་པའི་ཕྱིར།
10-1-133


བརྒྱད་པ་དེ་ཉིད་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་མྱང་འདས་ཆོས་སྐུ་ཡིན་ཚུལ་ལ། ལུང་གིས་
སྒྲུབ་པ་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྤངས་རྟོགས་མཐར་ཕྱིན་པའི་གནས་
འཇིགས་མེད་བག་ཚ་བ་བྲལ་བས་ཆོས་ཀྱི་དེ་ཉིད་ཟབ་མོ་སྟོན་པ་འབྲས་བུ་གནས་ལུགས་
མཐར་ཐུག་ཏུ་ངེས་ཤིང་བཟོད་པའི་ཐོགས་མེད་ཀྱི་མཐུ་མངའ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་འོད་གསལ་
དྭངས་མའི་བཅུད་རྟོགས་དཀའི་གནས་དེ་ནི་སྔར་མེད་གསར་བྱུང་ཞིག་མ་ཡིན་པར་གདོད་
ནས་བཞུགས་པའི་གཞིའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་གཉིས་སུ་མེད་པ་གཞི་དང་འབྲས་བུ་སོ་སོའི་
དབྱེ་བ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ལ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་རྒྱལ་བས་བཀའ་བསྩལ་པ་སྟེ། མྱང་
འདས་ཆེན་པོའི་མདོ་ལས། མོའུ་འགལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཚིག་གི་ཐ་སྙད་
དོ། །རྐང་བའི་རྗེས་སོ། །མཐར་ཕྱིན་པའི་གནས་སོ། །འཇིགས་པ་མེད་པའོ། །སྟོན་པ་ཆེན་
པོའ།ོ །འབྲས་བུ་ཆེན་པོའ།ོ །མཐར་ཕྱིན་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །བཟོད་པ་ཆེན་པོའོ། །ཐོགས་
པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཆེན་པོའ།ོ །ཟིལ་དངར་གྱི་རོའ།ོ །མཐོང་
དཀའ་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་ལྟར་གྱི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བྱ་བའང་གཞིའི་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དང་དོན་གྱི་གནད་གཅིག་ཅིང་དེ་ལས་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་
མངོན་དུ་གྱུར་འོང་ཚུལ་དང་གཞི་(ལམ་འབྲས་གསུམ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ངོ་བོ་)དེ་རྟག་བདག་བདེ་བ་དག་
པའི་རང་བཞིན་དུ་ངེས་པར་ཡོད་ཚུལ་རྒྱས་པར་གསུངས་པའང་ཡིན་ཏེ། གསེར་འོད་དམ་
པའི་མདོ་ལས། ཆོས་སྐུ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཛད་པ་སྣ་ཚོགས་མངོན་དུ་གྱུར་པའོ།
།རིགས་ཀྱི་བུ་སྐུ་འདི་ནི་རྒྱུ་དང་སྤྱོད་ཡུལ་དང་གནས་དང་འབྲས་བུ་དང་གཞི་ཉིད་ལ་བརྟེན་
པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་སྟེ། དེ་མངོན་པར་ཤེས་ན་སྐུ་དེ་ཉིད་ཐེག་པ་ཆེན་པོའོ། །དེ་ཉིད་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟེ། སྐུ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་
10-1-134


སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་དང༌། ས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་སེམས་མངོན་པར་འབྱུང་སྟེ། ས་ལས་
མི་ལྡོ ག་པའི་སེམས་ཀྱང་མངོན་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་ལ་གནས་པའི་
སེམས་དང༌། རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དགོངས་ཡང་མངོན་
པར་འབྱུང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ཚད་མེད་གྲངས་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་
མངོན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཆེན་
པོ་ཡང་མངོན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཐམས་
ཅད་ཀྱང་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་སྐུ་གཉིས་ནི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་བརྟེན་
ནས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་འདི་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བརྟེན་པས་རྟག་པ་ཞེས་
བྱའོ། །བདག་ཅེས་བྱའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་པས་ན་བདེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཡེ་ཤེས་
ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་པས་ན་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་
པར་བདེ་བ་དང་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་མངའ་བརྙེས་ཤིང་བཞུགས་པའོ། །ཞེས་པས་གསལ་བ་
ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་སྔར་མེད་གསར་བཞག་
མི་དགོས་ཤིང་གཤིས་ལ་དྲི་མ་རང་དག་ཡིན་པས་སྔར་ཡོད་ཀྱི་དྲི་མའང་གཤིས་སུ་བསལ་
དུ་མེད་ཅིང་མཐར་ཐུག་གི་བྱང་ཆུབ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་གཞི་དུས་ཀྱི་སྐབས་ན་ཆོས་སྐུའི་ངོ་བོ་
མྱང་འདས་འདི་ནི་འདོད་པའི་དོན་ཀུན་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་ངེས་པར་བཞུགས་པའི་ཚུལ་གྱི་གསང་
བའི་མན་ངག་གི་ངེས་དོན་གྱི་ཟབ་གནད་ཅིག་ཀྱང་མི་ཕམ་པས་མངོན་རྒྱན་དུ་སྒོམ་ལམ་
འཆད་པའི་སྐབས་སུ་ཇི་བཞིན་མངོན་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། བསྒོམ་ཞེས་བྱ་བའི་ལམ་གྱིས་ནི།
།ཅི་ཞིག་ཉམས་ཤིང་ཅི་ཞིག་ཐོབ། །བྱང་ཆུབ་ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ། །འདི་ནི་འདོད་པའི་དོན་
སྒྲུབ་བྱེད། །ཅེས་པ་སྟེ། བྱང་སེམས་འཕགས་པ་སྒོམ་ལམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་བསྒོ༷མ་ཞེ༷ས་བྱ༷་བ༷འི་
ལ༷མ་གྱི༷ས་ནི༵་དོན་དམ་པར་ན་རང་བཞིན་ཆོས་སྐུའི་གཤིས་ལ་སྤང་བྱ་ཅི༷་ཞི༷ག་ཉ༷མས་ཤི༷ང་
10-1-135


ཆོས་སྐུ་ཡེ་ནས་བཞུགས་པ་ཉིད་ལས་ལོགས་སུ་ཐོབ་བྱ་ཅི༷་ཞི༷ག་ཐོ༵བ་དགོས་ཏེ་མི་དགོས་སོ།
།དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ལྟར་ན་མཐར་ཐུག་གི་བྱ༷ང་ཆུ༷བ་ཇི༷་ལྟ༷ར་གནས་པ་དེ༷་བཞི༷ན་དུ༵་གཞིའི་
ཆོས་སྐུ་འདི༷་ནི༷་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་ནང་དུ་རང་རང་གི་འདོ༷ད་པ༷འི་དོ༷ན་མཐའ་དག་སྒྲུབ༷་
བྱེ༵ད་དུ་སེམས་ཅན་གང་ལ་ཆོས་སྐུ་(ཅི་རིགས་སུ་)མངོན་དུ་གྱུར་སྐབས་དེ་ལ་དེ་ལུགས་སུ་ངེས་
པར་རྗེན་ཆར་དུ་མངོན་ཡང་དེ་ལྐོག་གྱུར་གྱི་དུས་སུ་ནི་འཁྲུལ་སྣང་འདིས་བསྒྲིབས་ནས་མི་
མཐོང་བ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །ཞེས་པ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་ཚུལ་སྟོན་བྱེད་ཀྱི་
དགོངས་འགྲེལ་དུའང་འགྱུར་རུང་བའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དོན་དམ་མི་གནས་པའི་
མྱང་འདས་ཡེ་ནས་འགྲོ་བ་ཀུན་ལའང་བཞུགས་པ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཀྱི་རང་བཞིན་གཞི་
དུས་སུ་ཇི་བཞིན་བཞུགས་པ་དེ་ཉིད་འཕེལ་འགྲིབ་མེད་པར་འབྲས་དུས་སུ་མངོན་དུ་གྱུར་
པ་ཙམ་ཡིན་ཏེ། འབྲས་བུའི་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གི་གཟིགས་ངོར་རང་སྣང་ངེས་པའི་དོན་གྱི་ཡིན་
ལུགས་ལ་ནི་གཞིའི་ཆོས་སྐུ་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དེ་ཉིད་ཉག་གཅིག་
ལས་གཞན་གང་དུ་ཡང་དུས་ཀུན་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་དོན་དམ་མྱང་འདས་
དེ་ཆོས་ཅན། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ལེགས་པར་གྲུབ་སྟེ། དོན་དམ་གྱི་ཡིན་
ལུགས་ལ་ལྟོས་ན་གཞིའི་དབྱིངས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་གདོད་མ་ནས་རང་བྱུང་དུ་ཡོད་པ་དེ་
ཀ་ཉིད་འབྲས་བུའི་དུས་སུ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་མ་གཏོགས་ལྷག་པའི་གསར་བྱུང་གི་ཁྱད་ཆོས་
གང་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། ལམ་སྒྲུབ་པོའི་བློ་ངོ་ལ་ལྟོ ས་ན་དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་
རྣམ་པ་གང་དག་ཇེ་གསལ་དུ་སོང་བའི་ཆ་ནས་གསར་བྱུང་དུ་སྣང་ཡང་དོན་ལ་གཉུག་མའི་
དབྱིངས་རང་གི་གཤིས་ལ་འཕེལ་འགྲིབ་སོགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཅུང་ཙམ་མེད་པར་གནས་
ལུགས་མི་འགྱུར་བ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་གཞིའི་དོན་དམ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཆོས་ཅན།
10-1-136


ཁྱོ ད་ཀྱང་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་གྲུབ་སྟེ། ཁྱོ ད་
ལ་དོན་དམ་(རྣམ་ཀུན་ལྡན་པའི་)མྱང་འདས་དང་(ཆོས་སྐུ་)མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཙམ་ཡིན་པར་
གསུངས་པ་གང་ཞིག དེ་ཡིན་ན་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ལས་མ་འདས་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་
གྲུབ་སྟེ། གཞི་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་ལ་མྱང་འདས་ཀྱི་མདོ་སོགས་སུ་དོན་དམ་མྱང་འདས་
དང་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཡང་ཡང་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་
གྲུབ་སྟེ། གནས་ལུགས་དེ་འདྲའི་དོན་གྱི་སྡོད་ལུགས་ལ་གཞི་དང་འབྲས་བུ་སོ་སོའི་ཆ་རྣམ་
པ་ཀུན་ནས་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་གཞི་དབྱིངས་ཆོས་སྐུ་དྲི་བཅས་སེམས་ཀྱི་སྦུབས་
སུ་ཡེ་ནས་ཡོད་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལས་ཚུལ་དེའི་རྣམ་པ་སྒོམ་པ་སོགས་ལམ་སྒྲུབ་པ་ལ་འབད་
ན་གཞིའི་གནས་ལུགས་དང་ཉེ་བའི་མདངས་འོད་སྒྲུབ་པོ་རང་རང་དང་འཚམས་པའི་ལམ་གྱི་
རྣམ་པ་ཇི་བཞིན་རིམ་པས་མངོན་པའང་ཡིན་ཏེ། སེམས་གཤིས་འོད་གསལ་བའི་ཆོས་ཉིད་
མངོན་དུ་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་མན་ངག་འདྲ་མིན་ལ་བརྟེན་ན་གཞིའི་ཆོས་ཉིད་ལ་རིམ་གྱིས་གསལ་
སྣང་ཇེ་ཆེར་མཆེད་པ་ནི་རྟེན་འབྲེལ་མི་བསླུ་བའི་འཆར་སྒོ་བཀག་ཀྱང་འགོག་མི་ནུས་པ་ལྟ་
བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
དགུ་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་འདུས་སུ་ཡོད་ཚུལ་ལ། ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ་དང༌།
རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་འཁོར་འདས་ཀྱི་གཞིར་གྱུར་པའི་ཆོས་སྐུ་དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་བདེན་
པ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་རྣམས་ཀྱི་
མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསོལ་བ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་
དབྱིངས་འགྲིབ་འཕེལ་མེད་པར་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། ཤཱ་རིའི་བུ་དོན་དམ་པ་ནི་དད་པས་
རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་དོན་དམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་
10-1-137


ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སྙིང་པོའི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་
ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཚུལ་དེ་ལུགས་ཀྱི་གཞི་དབྱིངས་
ཆོས་སྐུ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་བོན་ཙམ་མམ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་སྟོང་ཉིད་ཙམ་མ་ཡིན་
པར་ཚད་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཚུལ་ངེས་པ་
དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་སུ་རྒྱལ་བ་རང་ཉིད་ཀྱི་དཔེ་དཔེ་ཅན་དང་སྦྱར་ནས་ཞིབ་རྒྱས་སུ་ལེགས་
པར་བཀའ་བསྩལ་བ་ཡིན་ཏེ། ངེས་དོན་མདོ་མཆོག་དམ་པ་ལས། གང་གི་ཕྱིར་གང་ལ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མཐའ་དག་རྗེས་སུ་མ་ཞུགས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་ནི་སེམས་
ཅན་གྱི་རིས་ན་འགའ་ཡང་མེད་དེ། འོན་ཀྱང་འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཛིན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་ཡེ་ཤེས་མི་མངོན་ནོ། །འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བ་ལས་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེ ན་
པའི་ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཐོགས་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང་ངོ༌། །ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་
འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཚད་དང་ལྡན་
པའི་དར་ཡུག་ཆེན་པོ་ཅིག་ཡོད་པར་གྱུར་ལ། དར་ཡུག་ཆེན་པོ་དེ་ལ་ཡང་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་
ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་བྲིས་པར་གྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཁོར་
ཡུག་ཆེན་པོའི་ཚད་དུ་ནི་ཁོར་ཡུག་ཆེན་པོ་བྲི ས། ས་ཆེན་པོའི་ཚད་དུ་ནི་ས་ཆེན་པོ། སྟོང་
གཉིས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཚད་དུ་ནི་སྟོང་གཉིས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས། སྟོང་
གི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཚད་དུ་ནི་སྟོང་གི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས། གླིང་བཞི་པའི་འཇིག་
རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཚད་དུ་ནི་གླིང་བཞི་བའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ཚད་དུ་ནི་
རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ། འཛམ་བུ་གླིང་གི་ཚད་དུ་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང༌། ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་གླིང་གི་
ཚད་དུ་ནི་ལུས་འཕགས་གླིང༌། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་ཀྱི་གླིང་གི་ཚད་དུ་ནི་ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་
10-1-138


ཀྱི་གླིང༌། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་གླིང་གི་ཚད་དུ་ནི་བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན། རི་རབ་ཀྱི་ཚད་དུ་ནི་རི་
རབ། ས་ལ་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང་གི་ཚད་དུ་ནི་ས་ལ་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་
ཁང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང་གི་ཚད་དུ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་
གཞལ་ཡང་ཁང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང་གི་ཚད་དུ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་
པའི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང་བྲི ས་སོ། །དར་ཡུག་ཆེན་པོ་དེ་ཡང་ཆུ་ཞེང་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་
ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཚད་ཙམ་དུ་གྱུར་ལ། དར་ཡུག་ཆེན་པོ་དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་
ཀྱི་རྡུལ་གཅིག་ཏུ་བཅུག་པར་གྱུར་ཏོ། །ཇི་ལྟར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་གཅིག་ཏུ་དར་ཡུག་ཆེན་
པོ་བཅུག་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་མ་ལུས་པ་རྣམས་སུ་དེའི་ཚད་ཙམ་གྱི་དར་ཡུག་
ཆེན་པོ་བཅུག་པར་གྱུར་ཏོ། །དེ་ནས་མཁས་པ། མཛངས་པ། གསལ་བ། ཡིད་གཞུངས་པ།
དེར་ཉེ་བར་ཞུགས་པའི་དཔྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སྐྱེས་བུ་འགའ་ཞིག་སྐྱེས་ཏེ། དེ་ཡི་མིག་ལྷ་
ཡིར་གྱུར་ཅིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་འོད་གསལ་བར་གྱུར་པ་ཞིག་ལ། དེའི་ལྷའི་མིག་གིས་རྣམ་
པར་བལྟས་ཏེ། འདི་ལྟ་བུར་གྱུར་བའི་དར་ཡུག་ཆེན་པོ་འདི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་ཆུང་ངུ་འདི་
ཉིད་ལ་གནས་ཏེ་སེམས་ཅན་འགའ་ལ་ཡང་ཉེ་བར་མཁོ་བར་མ་གྱུར་ཏོ། །དེ་འདི་སྙམ་དུ་
སེམས་ཏེ། ཀྱེ་མའོ་གང་བདག་གིས་བརྩོན་པ་ཆེན་པོའི་སྟོབས་དང་མཐུས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་
རྡུལ་འདི་ཕྱེ་སྟེ་དར་ཡུག་ཆེན་པོ་འདི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉེ་བར་འཚོ་བར་བྱའོ་སྙམ་པས།
དེ་བརྩོན་པ་ཆེན་པོའི་སྟོབས་ཀྱིས་མཐུ་བསྐྱེད་དེ་རྡོ་རྗེ་ཕྲ་མོས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་དེ་ཕྱེ་ནས་
བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དར་ཡུག་ཆེན་པོ་དེ་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་ལ་ཉེ་བར་འཚོ་བར་བྱེད་
ཅིང༌། གཅིག་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལུས་པ་མེད་པ་མཐའ་དག་ལ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་
བྱེད་དོ། །ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས། ཚད་མེད་པའི་ཡེ་
ཤེས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་འཚོ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་
10-1-139


སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་མ་ཚང་བ་མེད་པར་རྗེས་སུ་ཞུགས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་
ཀྱི་རྒྱུད་དེ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་འདྲ་བར་ཚད་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་མོད་
ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཛིན་པས་བཅིངས་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་
ཤེས་མི་ཤེས་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་ཤིང༌། ཉམས་སུ་མི་མྱོང༌། མངོན་དུ་མི་བྱེད་དོ། །དེས་ན་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་པ་རྣམ་པར་གཟིགས་ནས་སློབ་དཔོན་གྱི་འདུ་
ཤེས་སུ་གྱུར་ཏེ། ཀྱེ་མ། མ་ལ་སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡང་
དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་
དག་སྟེ། གང་ཡང་ངས་སེམས་ཅན་འདི་དག་ལ་འཕགས་པའི་ལམ་ཉེ་བར་བསྟན་པས། འདུ་
ཤེས་ཀྱིས་བྱས་པའི་འཆིང་བ་མཐའ་དག་བསལ་བར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་རང་ཉིད་འཕགས་པའི་
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྟོབས་བསྐྱེད་པས་འདུ་ཤེས་ཀྱི་མདུད་པ་ཆེན་པོ་བསལ་ནས། དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་ཡེ་ཤེས་སོ་སོར་མངོན་པར་ཤེས་ཤིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་མཉམ་པ་ཉིད་རྗེས་སུ་
ཐོབ་པ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ལམ་བསྟན་པས། འདུ་ཤེས་ཀྱིས་བྱས་པའི་འཆིང་
བ་ཐམས་ཅད་བཟློག་པར་བྱེད་དོ། །འདུ་ཤེས་ཀྱིས་འཆིང་བ་ཐམས་ཅད་ལོག་པ་དག་ལ་ནི་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཚད་མེད་པ་དེ་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་གི་ཉེ་བར་འཚོ་བར་
འགྱུར་རོ། །ཞེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནས་ལུགས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ཡོན་ཏན་དང་རྣམ་
པ་ཚད་མེད་པ་དེ་རྣམས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མ་ཚང་བ་མེད་པར་བཞུགས་ཚུལ་ཆེས་
གསལ་བཤད་མཛད་ཅིང་དེ་ལ་ཡིད་གཉིས་ཀྱི་བློ་སྐྱེ་བའི་གོ་སྐབས་ཀྱང་མེད་པར་བྱས་པའི་
ཕྱིར། ཡང་རྒྱལ་བ་གང་ཉིད་ཀྱི་དེ་འདྲའི་གཞིའི་ཆོས་སྐུ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གངྒཱའི་བྱེ་སྙེད་
ལས་འདས་པ་དང་ལྡན་པར་ཡང་གསུངས་སྟེ། དཔལ་ཕྲེང་གིས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། རྣམ་
10-1-140


པར་དབྱེར་མེད་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་ལས་
འདས་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་བསྟན་པ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་འདི་ཉིད་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་ལས་མ་གྲོལ་བ་ནི་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་བགྱིའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཞན་
ཡང་རང་བཞིན་གྱི(ས་རྣམ་པར་དག་པའི་)སངས་རྒྱས་དེ་ཉིད་སྟོབས་བཅུ་དང་མི་འཇིགས་པ་དང་
ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པའི་བདག་ཉིད་དུ་
རྒྱལ་བ་གང་གིས་བསླུ་བ་མེད་པའི་བཀས་ལེགས་གསུངས་གནང་བ་ཡིན་ཏེ། མྱང་འདས་
ཆེན་པོར་ཡང་རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་བཅུ་དང་མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང་
བྱམས་པ་ཆེན་པོ་དང་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་གསུམ་དང༌། དཔའ་
བར་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྣམ་གྲངས་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱད་ཁྲི་རྣམས་དང༌།
མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང༌། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ལྔ་ལ་
སོགས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྣམ་གྲངས་སུམ་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་རྣམས་དང་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་
ལ་སོགས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྣམ་གྲངས་བཞི་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་རྣམས་དང༌། ཐབས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་ཚད་མེད་མཐའ་ཡས་པ་སྙེད་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ནི་དངོས་པོ་
རྣམ་པ་བདུན་དང་ལྡན་ཏེ། རྟག་པ་དང་བདག་དང་བདེ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་ཡང་
དག་པ་དང་བདེན་པ་དང་དགེ་བ་སྟེ་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཕྱེ་ནས་ལན་བཏབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་
དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་དཔེར་ན་ཟླ་བ་ཚེས་པ་ནི་མི་མཐོང་མོད་ཀྱི་མེད་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌།
།སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ་བུས་པ་མ་རབས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་མཐོང་
མོད་ཀྱི་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །རིགས་ཀྱི་བུ་སངས་རྒྱས་
10-1-141


ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྟོབས་བཅུ་དང་མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་དྲན་
པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་གསུམ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་ཡོད་པ་ཡང་ཉོན་
མོངས་པ་ཡོངས་སུ་བཅོམ་ན་གདོད་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །ལོག་སྲེ ད་ཅན་དག་ནི་ལོག་སྲེ ད་
ཡོངས་སུ་བཅོམ་ན་གདོད་སྟོབས་བཅུ་དང་མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་དྲན་
པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་གསུམ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དོན་དེ་ལྟ་བས་ན་ངས་རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་
པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱི་བཀའ་ལས་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་མཚན་
དཔེ་མཐའ་ཡས་པ་ལ་སོགས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཡོན་ཏན་མང་པོ་ཅན་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་དབྱིངས་སམ་དབྱིངས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་དེ་ཉིད་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱད་པར་མེད་
པར་གདོད་ནས་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པ་གཞན་ཡང་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། འཕགས་པ་སོར་ཕྲེང་
ལ་ཕན་པའི་མདོར་ཡང༌། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་ནན་ཏན་དུ་བཙལ་ཡང༌། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྐྱེས་པ་མ་བརྙེས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
དབྱིངས་མ་སྐྱེས་པ་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་མཐའ་ཡས་པས་བརྒྱན་པའི་དབྱིངས་ཡོད་
དོ། །ཞེས་དེ་བཞིན་སྦྱར་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་མ་བྱུང་བའི་
དབྱིངས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་དཔེ་དང་རྟག་པའི་དབྱིངས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་དཔེ་དང་
ཐེར་ཟུག་གི་དབྱིངས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་དཔེ་དང་གཡུང་དྲུང་གི་དབྱིངས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
མཚན་དཔེ་དང་ན་རྒ་འཇིག་བྲལ་གྱི་དབྱིངས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་དཔེ་དང་མི་ཤིགས་དྲི་
མེད་ཀྱི་དབྱིངས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་དཔེ་སྟེ་དོན་དམ་པའི་མཚན་དཔེ་མཐའ་ཡས་པས་
བརྒྱན་པའི་ཡེ་གདོད་མ་ནས་བཞུགས་པའི་གནས་ལུགས་དོན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་
དཔེར་ན་ཆུ་དང་འབྲུ་མར་བསྲེས་པ་བཞིན་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་ཀྱང་གཤིས་མ་འདྲེས་པ་རང་
10-1-142


བཞིན་དང་རྣམ་འགྱུར་གྱི་ཚུལ་དུ་ཡེ་ནས་བཞུགས་པ་དང་དེ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་
གསལ་བ་བུམ་ནང་གི་མར་མེ་བཞིན་གློ་བུར་དྲི་མའི་སྦུབས་སུ་ཡོད་ཚུལ་རྒྱས་པར་གསུངས་
ཤིང་དེ་སོགས་དོན་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་མཛོད་ཆེན་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཚུལ་འཁོར་
ལོ་ཐ་མའི་ངེས་དོན་གྱི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་བཀའ་རྣམས་སུ་ཞལ་མཐུན་པར་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པའི་
ཕྱིར། རྫོགས་ལྡན་མདོ་མཆོག་དེ་དག་གི་དགོངས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་གང་དག་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་
པས་ལེགས་བསྡུ་བྱས་ནས་སེམས་ཅན་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་གྱི་སྤྱི་ནོར་གཞི་འབྲས་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་འོད་གསལ་འདུས་མ་བྱས་པའི་དབྱིངས་དེ་ཉིད་དང་ནམ་ཡང་དབྱེར་
མེད་པར་འཇུག་པའི་ཆུ་བོ་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་རྡུལ་སྙེད་ལས་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་གང་དག་གི་
གསང་བ་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀུན་ནས་མ་ལྡན་པ་མེད་ཅིང་ཡོན་ཏན་མཐའ་
ཡས་པའི་གཏེར་དུ་ཡེ་གདོད་མ་ནས་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་བཀའ་ཡི་ངེས་དོན་ཟབ་
མོའི་དགོངས་པ་བསྡུས་འགྲེལ་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། འོད་གསལ་བྱས་མིན་དབྱེར་
མེད་པར། །འཇུག་ཅན་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་ནི། །རྡུལ་ལས་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །ཆོས་
རྣམས་ཀུན་དང་ལྡན་པ་ཉིད། །ཅེས་པ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་རྒྱལ་བའི་གསུང་རབ་བཀའི་
དགོངས་དོན་ཇི་བཞིན་དུ་འགྲེལ་ཞིང༌། རྒྱལ་ཚབ་དངོས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བཟུང་བ་ཐོགས་མེད་
སྐུ་མཆེད་རྗེས་འབྲང་འཕགས་ཡུལ་གྱི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་དག་གིས་གཙོས་ངེས་དོན་གྱི་བསྟན་པ་
གསལ་བྱེད་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་དེ་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་མཐིལ་མཐར་
ཐུག་ཏུ་བྱས་ནས་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་བཤད་དང་སྒྲུབ་པས་སྲོལ་ལེགས་འཛིན་མཛད་ཅིང་རྒྱ་
ཆེར་སྤེ ལ་བའང་མཛད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། གཞིའི་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་བསམ་ཁྱབ་དཀའ་
བ་འགྲོ་ཀུན་གྱི་རྒྱུད་ལ་སྤྱི་ནོར་དུ་བཞུགས་པ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་སེམས་ཅན་རེ་རེ་ལ་ལྟོ ས་
10-1-143


ནའང་རྡུལ་ཕྲན་ལ་དར་ཡུག་ཆེན་པོ་བཅུག་པ་ལྟར་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རོལ་པ་
མཐའ་ཡས་ཤིང་མུ་མཐར་ཐུག་པ་རེ་དྲི་བཅས་གློ་བུར་བའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་པ་རིས་སུ་ཆད་པ་
རེ་རེའི་གཤིས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དུ་ཡོད་ངེས་པར་རུང་བ་ཡིན་ཏེ། གཞི་དབྱིངས་ཆོས་སྐུ་ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་མཛོད་ཆེན་པོ་གང་ཉིད་གཅིག་པུ་ལ་གློ་བུར་འཁྲུལ་སྣང་འདྲ་མིན་གྱི་དབང་གིས་ལོག་
པའི་སྣང་ཆ་སོ་སོའི་ཡོ་ལང་ལ་ཞེན་འཛིན་གྱིས་བཅིངས་པའི་འགྲོ་བ་ཉི་ཚེ་བ་གང་དག་སྣང་
ལུགས་ལས་དབང་སོ་སོའི་རྐྱེན་གྱིས་འདྲ་དང་མི་འདྲ་སྣ་ཚོགས་པས་དུས་ཀུན་བསླུ་བར་བྱེད་
བཞིན་གནས་པ་གང་ཞིག ནམ་ཞིག་རང་རང་གིས་གྲོལ་ལམ་བསྒོམ་པའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་
ཚེ་གསར་བསྐྱེད་ཀྱི་ལམ་བདེན་སོ་སོ་ལ་ལྟོས་ནས་གཞིའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་གཅིག་པུ་ཁོ་ནར་
ངེས་ཀྱང་ལམ་ལ་སློབ་པ་རྣམས་རང་རང་དང་འཚམས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རོལ་པ་འདྲ་མིན་རེ་
མངོན་དུ་གྱུར་འོང་བའི་ཆ་ནས་གཞན་སྣང་ངོ་ཙམ་དུ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་སོ་སོའི་གོ་འཕང་ཐོབ་
པའི་ཐ་སྙད་ཙམ་བྱས་པ་ལ་བསམ་ན་སེམས་ཅན་རེ་རེའི་རྒྱུད་ན་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་བསམ་
ཁྱབ་དཀའ་བ་རེ་ངེས་པར་བཞུགས་པའི་གོ་ལེགས་པར་ཆོད་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། གཞི་ལ་
བཞུགས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་གཅིག་པུ་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པའི་ཚུལ་
དང་དེ་འཁྲུལ་སྣང་སོ་སོའི་དབང་ལས་ཤར་བའི་སེམས་ཅན་རྒྱུད་ཐ་དད་པ་གང་དག་གིས་
ལམ་བསྒོམ་པའི་སྐབས་ཀྱི་མཐོང་ལུགས་སོ་སོ་དང་བཅས་པའི་ངེས་པ་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་
བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་གནད་གསང་ཟབ་མོ་རྒྱལ་སྲས་ཆེས་དབང་རྣོན་གང་དག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་
ཉག་གཅིག་དེ་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ཁོང་གི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་ཏུ་ངེས་དོན་ལྷུག་པ་གསལ་
བཤད་ཞིབ་རྒྱས་སྟོང་གསུམ་དར་ཡུག་གི་མདོར་བཀའ་ལེགས་བསྩལ་མཛད་པའི་ཕྱིར། རྩ་
བའི་རྟགས་ཀྱང་གྲུབ་སྟེ། དཔེར་ན་མཁའ་དབྱིངས་སུ་གནས་པའི་ཉིན་བྱེད་སྣང་བའི་དཀྱིལ་
འཁོར་དེ་རྒྱང་རིང་ཐུང་དང་སྒྲིབ་བྱེད་སྲབ་འཐུག་སོགས་ཀྱིས་མཐོང་ལུགས་འདྲ་མིན་འབྱུང་
10-1-144


བ་ལྟར་གཞི་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་ཉིད་དེ་ལམ་བསྒོམ་ཚུལ་དང་དྲི་མ་སྲབ་འཐུག་གི་བྱེད་
པ་སོགས་ཀྱིས་དེ་མཐོང་ཚུལ་ཡང་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་འདྲའི་
གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཅན། གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཏུ་ནམ་ཡང་མི་བསླུ་
བ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རང་བྱུང་གི་འོད་གསལ་
ཡེ་ཤེས་དྭངས་པའི་དབྱིངས་རྣམ་ཀུན་པ་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་
ལ་ཡེ་ནས་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པ་ཉིད་དེ་ཉེ་བར་གཟིགས་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། གཞི་དབྱིངས་
ཡེ་ཤེས་གཅིག་ཉིད་སེམས་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱི་ནོར་དེ་སེམས་ཅན་ཕྱོགས་ཀྱི་ལམ་ལ་
སློབ་པ་དག་གི་རང་སྣང་ལ་སེམས་ཅན་རེ་རེ་ལ་དེ་སྙེད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པར་
སྣང་བ་དང་སངས་རྒྱས་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་སྣང་བའི་ཚུལ་གྱིས་དོན་
དམ་རྣམ་ཀུན་པ་དེ་ཇི་བཞིན་གཟིགས་པ་ལས་སེམས་ཅན་གྱི་སྣང་ཚུལ་གཙོ་བོར་བྱས་ཏེ་
ངེས་པ་དོན་གྱི་གནས་དེ་དར་ཡུག་གི་མདོར་གཤིས་ཇི་བཞིན་པ་ལྷུག་པར་བཀའ་བསྩལ་པ་
ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། གནས་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་དེ་ལྟར་སྟོན་པའི་ངེས་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་མཆོག་དེ་ཆོས་ཅན།
ཐ་མ་དོན་དམ་ལེགས་ཕྱེའི་ཆོས་འཁོར་དུ་གཏོགས་པའི་ཆ་ནས་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་སྟོན་
བྱེད་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ཡང་དག་ཡིན་རིགས་ཏེ། སྤྱིར་བཀའ་འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱིས་ཆོས་ཀྱི་གནས་
ལུགས་ཀྱི་དོན་སྟོན་པ་ན་དང་པོས་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་སོགས་གནས་ལུགས་རགས་པ་
ཙམ་དང༌། བར་བས་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་སོགས་གནས་ལུགས་དང་པོའི་བསྟན་བྱ་ལས་ཅུང་
ཕྲ་ཞིང༌། ཐ་མས་དོན་དམ་གྱི་གཤིས་ཇི་བཞིན་པའི་ཚུལ་དེ་ལེགས་ཕྱེ་མཛད་པའི་སྒོ་ནས་
བསྟན་རིམ་ལྟར་ན་མདོ་མཆོག་འདི་ཉིད་ཀྱང་བཀའ་ཐ་མར་གཏོགས་པས་གནས་ལུགས་
དོན་དམ་གྱི་ཡིན་ལུགས་མཐར་ཐུག་དེ་ཇི་བཞིན་འདིས་བསྟན་བྱ་ཡིན་དགོས་ཀྱི་གནས་
སྐབས་ཀྱི་དེ་ཉིད་ཙམ་དེ་ཆེད་དུ་སྟོན་པ་སྐབས་སུ་མ་བབ་ཅིང་དེ་ལུགས་ལྟར་བསྟན་པ་ལ་
10-1-145


དགོས་པ་ཆེར་མི་འདུག་པས་བསྟན་ཚུལ་དེ་འདྲ་བྱེད་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར། སྟོང་གསུམ་དར་
ཡུག་གི་དཔེས་གཞིའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་ངེས་དོན་སྟོན་པའི་སྡེ་སྣོད་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཀྱིས་
ཟབ་པའི་གནས་མཐར་ཐུག་སྟོན་པའི་ཆ་ནས་སྒྲ་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་པའི་དྲང་དོན་དགོངས་པ་
ཅན་མ་ཡིན་པར་གྲུབ་སྟེ། དྲང་དོན་སྒྲ་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ནི་མཐར་ཐུག་གི་དོན་དེ་སྐབས་
དེར་བསྟན་པའི་སྣོད་དུ་མ་གྱུར་པ་ལ་དེ་སྐབས་ཀྱི་གདུལ་བྱ་རིམ་གྱིས་ཁ་དྲང་པའི་ཆེད་ཙམ་
དུ་སྒྲས་ཟིན་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་པར་གསུངས་པ་དེ་ཡིན་པ་གང་ཞིག མདོ་མཆོག་འདིས་ནི་
མཐར་ཐུག་གི་ཟབ་པའི་དོན་ཇི་བཞིན་བསྟན་པའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་གཞིའི་ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་ཡིན་ལུགས་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་སྣང་ཚུལ་ཇི་བཞིན་པ་དེ་གབ་སྦས་མེད་པར་སྒྲས་ཟིན་ལྟར་
དུ་ལེགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་སྡེ་སྣོད་དམ་པ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཀྱི་གདུལ་བྱ་
ཆེས་དབང་རྣོན་དག་ལ་ཁམས་དབང་དེ་མཐུན་གྱི་དོན་བསྟན་པའི་ཆ་ནས་ཀྱང་དྲང་དོན་གྱི་
མདོ་མ་ཡིན་པར་གྲུབ་སྟེ། སྐབས་དེའི་གདུལ་བྱ་ཆེས་དབང་རྣོན་རྒྱལ་སྲས་ཐེག་པ་མཐའ་
དག་གིས་རྒྱུད་ལེགས་པར་སྦྱངས་ཟིན་པས་ཐུགས་རྒྱུད་སྨིན་མ་རག་ཏུ་གྱུར་པ་གང་དག་གི་
ཁམས་དབང་དང་མཐུན་པའི་དོན་ནི་གནས་ལུགས་ཆེས་ཟབ་པ་མཐར་ཐུག་ཡིན་རིགས་
ཤིང༌། དེ་འདྲ་ཡིན་ན་ཐོག་མར་ཟབ་དོན་བློར་མི་ཤོང་བས་བསྟན་པ་ལ་ཁ་དྲང་ཆེད་ཙམ་
དུ་བྲིད་ཐབས་ཀྱི་སྒྲས་ཟིན་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་པ་གསུང་དགོས་དོན་མེད་ཅིང་གནས་ལུགས་
མཐར་ཐུག་གི་ཟབ་མོའི་དོན་དེ་ཇི་བཞིན་མ་སྦས་ཤིང་སྒྲས་ཟིན་ལྟར་དུ་གསལ་བཤད་མཛད་
པའི་སྐབས་སུ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ནས་ཀྱང་བབ་འདུག་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་
སྟོན་བྱེད་ཀྱི་མདོ་སྡེ་དག་གིས་བསྟན་བྱའི་གཞིའི་ཆོས་སྐུ་དེ་ལའང་རང་བཞིན་གནས་ཚུལ་གྱི་
ཆོས་སྐུ་དང་གློ་བུར་སྣང་ཚུལ་གྱི་ཆོས་སྐུ་གཉིས་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། དང་པོ་རང་བཞིན་གནས་
ཚུལ་གྱི་ཆོས་སྐུ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཡེ་གདོད་མ་ནས་བཞུགས་པའི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་
10-1-146


རང་བཞིན་དྭངས་པ་ཆེན་པོ་སྐུ་ཞིང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚར་བཀོད་འབྱམས་ཀླས་པ་ཀུན་ནས་
རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་བདག་ཉིད་ཆོས་སྐུ་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་ཉག་གཅིག་དེ་ཡིན་
པ་གང་ཞིག གཉིས་པ་གློ་བུར་སྣང་ཚུལ་གྱི་ཆོས་སྐུ་ཞེས་པའང༌། རྒྱས་པའི་རིགས་ཀྱི་རྣམ་
པར་དཀར་བ་གསར་བསྐྲུན་རིམ་གྱིས་ཆེས་ཆེར་འཕེལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ལམ་སྒོམ་པ་པོ་དང་
གདུལ་བྱའི་གཞན་སྣང་ངོ་ཙམ་ལ་དྲི་མེད་ཡེ་ཤེས་གསར་བྱུང་གི་རྣམ་པས་མཐར་ཐུག་གི་བར་
དུ་འཕེལ་བར་སྣང་བ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། སྔ་མ་དོན་དམ་རང་བྱུང་གི་ཚུལ་གྱིས་
རྫོགས་སངས་རྒྱས་པ་རང་ཉིད་ཁོ་ནའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་ཀུན་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྤྲོས་
བྲལ་དབྱིངས་ཀྱི་རང་སྣང་རྣམ་དག་དང་ཕྱི་མ་དེ་ལམ་སྒོམ་པ་པོ་གང་དག་གི་ཉམས་མྱོང་མཐོ་
དམན་གྱི་སྣང་ལུགས་དང་གདུལ་བྱ་གཞན་གྱི་སྣང་ངོར་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུའི་ཡིན་ལུགས་
ཕྱོགས་ཙམ་སྣང་བ་ཡོད་པས་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་གཞན་སྣང་ངོར་ཤར་བའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་
པ་ཅན་དེ་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་ལ་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཏེ། གནས་
ཚུལ་གྱི་ཆོས་སྐུ་དོན་དམ་བདེན་པ་ཡིན་པ་གང་ཞིག སྣང་ཚུལ་གྱི་ཆོས་སྐུ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་
པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལས་དོན་དམ་གནས་ཚུལ་གྱི་ཆོས་སྐུ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ལ་གདོད་
ནས་རང་བྱུང་གི་ཚུལ་དུ་དོན་དམ་བྲལ་སྨིན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡིན་ཏེ། ཁྱོ ད་ཡེ་
ནས་དོན་དམ་རྒྱལ་བའི་སྐུ་གསུམ་རང་ཆས་སུ་རྫོགས་པ་གང་ཞིག དེ་འདྲ་ལ་དོན་དམ་བྲལ་
བའི་ཡོན་ཏན་སྟོབས་བཅུ་མི་འཇིགས་སོགས་དང་སྨིན་པའི་ཡོན་ཏན་མཚན་བཟང་དཔེ་བྱད་
ཀྱི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་ཚང་བ་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་སྣང་ཚུལ་གྱི་ཆོས་སྐུ་དེ་ཆོས་
ཅན། གསར་བྱུང་གི་ཚུལ་གྱིས་འཆར་བ་ཡིན་ཏེ། ཁྱོ ད་རྒྱས་འགྱུར་གྱི་རིགས་ལ་བརྟེན་ནས་
གཞན་སྣང་ངོར་རིམ་གྱིས་འཕེལ་བར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
བཅུ་པ་ཚུལ་དེ་ལྟར་དུ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས་དགོངས་པ་བཀྲལ་ཚུལ་ལ། ལུང་གིས་
10-1-147


སྒྲུབ་པ་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་ལུགས་དེ་ཀ་ལྟར་དེ་
དབུ་མ་པ་ཆེན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས་བཞེད་དམ་མི་བཞེད་ཅེ་ན། དེ་ནི་རྒྱལ་བའི་དགོངས་
པ་མཐར་ཐུག་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས་ཇི་ལྟར་བཀྲལ་བ་ལྟར། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་
ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང་ལེགས་པར་བཞེད་པ་སྟེ། དེའི་ཚུལ་ཡང་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་འཁོར་
ལོ་ཐ་མའི་མདོ་དེ་དག་གི་དགོངས་པ་འགྲེལ་སྐབས་སུ་དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་
གཞི་གང་ཞིག་འཁོར་བ་ཤར་བའི་རྟེན་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་ལམ་ལ་སློབ་པས་གློ་བུར་དྲི་མ་
སྦྱངས་པའི་ཐབས་བྱས་པ་ལས་གཞིའི་གནས་ལུགས་རང་བཞིན་གྱིས་གཤིས་དག་པ་དེ་ཉིད་
མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཁོ་ན་དེ་མྱང་འདས་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡིན་ཞིང་དེ་འདྲའི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་
མེད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་དེ་འཁོར་བའི་དུས་སུ་འོ་མ་ལ་མར་གྱི་སྙིང་པོ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་དང་འདྲེས་
པས་མི་མཐོང་ལ། ཇི་ལྟར་འོ་མ་བསྲུབས་པ་སོགས་ཀྱིས་སྦྱངས་པས་མར་གྱི་སྙིང་པོ་དྲི་མེད་
མངོན་པ་ལྟར་སེམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་སྦྱངས་པས་གཞིའི་ཆོས་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་དྲི་མ་མེད་
པའི་ཉེས་སྐྱོན་གང་གིས་གདོད་ནས་གོས་མ་མྱོང་བ་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་འགྱུར་འོང་བ་ཡིན་
པའི་ཚུལ་གྱིས་རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས་བཀྲལ་བ་དང་མཐུན་པར་ལེགས་པར་
བཀྲལ་བ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་དབྱིངས་བསྟོད་པ་ལས། གང་ཞིག་འཁོར་བའི་རྒྱུར་གྱུར་བ། །དེ་ཉིད་
སྦྱངས་པ་བྱས་པ་ལས། །དག་པ་དེ་ཉིད་མྱ་ངན་འདས། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡང་དེ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་
འོ་མ་དང་འདྲེས་པས། །མར་གྱི་སྙིང་པོ་མི་སྣང་བ། །དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་དང་འདྲེས་པས།
།ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་འོ་མ་རྣམ་སྦྱངས་པས། །མར་གྱི་སྙིང་པོ་དྲི་མེད་
འགྱུར། །དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་རྣམ་སྦྱངས་པས། །ཆོས་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་དྲི་མེད་འགྱུར། །ཞེས་
གསུངས་པ་ལྟར་གྱིས་རྒྱལ་བའི་དགོངས་འགྲེལ་མཛད་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་གཞིའི་ཆོས་
10-1-148


དབྱིངས་དེ་ནི་སྐྱེ་འགག་དང་བྲལ་ཞིང༌། གཤིས་ལ་ཀུན་ཉོན་གྱིས་མ་གོས་པ་འཁོར་བའི་ཐོག་
མ་དང་བར་དང་མཐའི་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་རང་བཞིན་དྲི་མ་ཀུན་དང་བྲལ་བ་དཔེར་
ན་རིན་པོ་ཆེ་བཻཌཱུརྱ་འོད་གསལ་བ་རྡོ་ཡི་ནང་དུ་གནས་སྐབས་འོད་ཕྱིར་མི་མངོན་པ་ལྟར་
ཉོན་མོངས་པས་བསྒྲིབས་ཅིང་གཡོགས་པའི་ནང་དབྱིངས་དྲི་བྲལ་དེ་ཡང་འཁོར་བར་འཁྲུལ་
སྣང་ཅན་དག་གི་ངོར་གསལ་མི་ཐུབ་ཅིང་མི་མངོན་པ་དེ་ཡང་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཚེ་ཇི་བཞིན་
མངོན་དུ་གྱུར་ཚུལ་སློབ་དཔོན་ཀླུས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་སྐྱེ་
མ་ཡིན། །ནམ་ཡང་འགག་པར་འགྱུར་བ་མེད། །དུས་རྣམ་ཀུན་ཏུ་ཉོན་མོངས་མེད། །ཐོག་མ་
བར་མཐའ་དྲི་མ་བྲལ། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་བཻཌཱུརྱ། །དུས་རྣམ་ཀུན་ཏུ་འོད་གསལ་ཡང༌། །རྡོ་ཡི་
ནང་ན་གནས་གྱུར་ན། །དེ་ཡི་འོད་ནི་གསལ་མ་ཡིན། །དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་བསྒྲིབས་
པའི། །ཆོས་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་དྲི་མེད་པའང༌། །འཁོར་བར་འོད་ནི་གསལ་མ་ཡིན། །མྱ་ངན་
འདས་ན་འོད་གསལ་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་གཞི་དབྱིངས་དེ་ཅང་མེད་
ཙམ་དུ་ཟད་པ་མ་ཡིན་པར་དཔེར་ན་དྲི་མེད་ཉི་ཟླའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་སྤྲིན་ཁུག་སྣ་
དུ་བ་གཟའ་སྒྲ་གཅན་གྱི་གདོང༌། རྡུལ་འཚུབ་སོགས་ཀྱིས་བསྒྲིབས་ན་ཇི་བཞིན་མི་གསལ་
བ་ལྟར་རང་བཞིན་དག་པའི་དབྱིངས་དེ་ཡང་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་མ་ཡིན་པར་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་
གསལ་བའི་སེམས་རྣམ་ཀུན་པ་དེ་གློ་བུར་དྲི་མ་གོང་སྨོས་ཀྱི་དཔེ་ཅན་འདོད་ཆགས་གནོད་
སེམས་ལེ་ལོ་རྒོད་པ་ཐེ་ཚོམ་ལྔ་པོས་བསྒྲིབས་ནས་ཇི་བཞིན་གཞི་དུས་སུ་མི་གསལ་ཚུལ་
དང༌། དཔེར་ན་མེས་བསྲེ ག་མི་ནུས་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་གོས་དྲི་མ་ཅན་མེས་སྦྱངས་པ་ན་དྲི་མ་
ཚིག་ཅིང་གོས་མི་ཚིག་པ་ལྟར་ནང་དབྱིངས་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་མིན་པའི་འོད་གསལ་བའི་སེམས་
རྣམ་ཀུན་པ་དེ་ཆགས་སོགས་ཀྱི་དྲི་མ་དག་གིས་གཡོགས་པ་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེས་དྲི་མ་བསྲེག་
ཅིང་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བའི་སེམས་དེ་ཉམས་མེད་དུ་མངོན་དུ་གྱུར་ཚུལ་བཅས་ལེགས་
10-1-149


པར་སློབ་དཔོན་ཀླུས་གསུངས་པའང་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། དྲི་མེད་ཉི་མ་ཟླ་བ་ཡང༌། །སྤྲིན་དང་
ཁུག་སྣ་དུ་བ་དང༌། །སྒྲ་གཅན་གདོང་དང་རྡུལ་ལ་སོགས། །སྒྲིབ་པ་ལྔ་ཡིས་བསྒྲིབས་པར་
གྱུར། །དེ་བཞིན་འོད་གསལ་བ་ཡི་སེམས། །འདོད་དང་གནོད་སེམས་ལེ་ལོ་དང༌། །རྒོ ད་པ་
དང་ནི་ཐེ་ཚོམ་སྟེ། །སྒྲིབ་པ་ལྔ་ཡིས་བསྒྲིབས་པར་གྱུར། །ཇི་ལྟར་མེ་ཡིས་དག་པའི་གོས། །སྣ་
ཚོགས་དྲི་མས་དྲི་མ་ཅན། །ཇི་ལྟར་མེ་ཡི་ནང་བཅུག་ན། །དྲི་མ་ཚིག་འགྱུར་གོས་མིན་ལྟར།
།དེ་བཞིན་འོད་གསལ་བ་ཡི་སེམས། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་དྲི་མ་ཅན། །ཡེ་ཤེས་མེ་ཡིས་
དྲི་མ་བསྲེ གས། །དེ་ཉིད་འོད་གསལ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་འོད་
གསལ་བའི་སེམས་གཞི་དུས་སུ་ཡོད་པ་དེ་དཔེར་ན་སའི་དཀྱིལ་ན་ཆུ་གཙང་དྲི་མེད་གནས་
པ་ལྟར་སེམས་ཅན་གྱི་དྲི་མ་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་ནང་དུ་ངོ་བོ་ཇི་ལྟར་དུ་ཡོད་ན་ཡེ་ཤེས་
ཆེན་པོ་དྲི་མ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡེ་ནས་མི་འགྱུར་བར་ཡོད་ཚུལ། ཀླུས་གསུངས་པ་སྟེ།
ཇི་སྐད་དུ། ས་ཡི་དཀྱིལ་ན་ཡོད་པའི་ཆུ། །དྲི་མ་མེད་པར་གནས་པ་ལྟར། །ཉོན་མོངས་ནང་
ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱང༌། །དེ་བཞིན་དྲི་མ་མེད་པར་གནས། །ཞེས་གསུངས་པ་དེའི་ཕྱིར་གདོད་ནས་
བཞུགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་འདྲ་དེ་གཞི་དུས་སུ་དོན་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཚུལ་
དཔེར་ན་བུམ་ནང་གི་མར་མེ་གསལ་བའི་ཆ་ཀུན་ནས་རྫོགས་ཀྱང་བུམ་པ་མ་བཅག་པར་ཕྱི་
རུ་མི་མངོན་པ་ལྟར་གཞི་སེམས་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་ནང་ན་བཞུགས་པའི་ཆོས་
དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་དེ་ཡེ་ཤེས་རང་སྣང་གི་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་རང་ཆས་སུ་གདོད་ནས་
ཡོད་ཀྱང་སྒྲིབ་བྱེད་དྲི་མའི་སྦུབས་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་མ་བཅོམ་པར་ཇི་བཞིན་མི་
མཐོང་ཞིང་དཔེ་དེ་ལྟར་ལེགས་པར་བཅོམ་ཚེ་དབྱིངས་དེ་ཉིད་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་
ཚུལ་ཡང་སློབ་དཔོན་གྱིས་གསུངས་པ་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ཇི་ལྟར་མར་མེ་བུམ་ནང་
གནས། །ཅུང་ཞིག་སྣང་བར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་བུམ་ནང་གནས། །ཆོས་ཀྱི་
10-1-150


དབྱིངས་ཀྱང་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཕྱོགས་ནི་གང་དང་གང་དག་ནས། །བུམ་པ་བུ་ག་གཏོད་གྱུར་པ།
།དེ་དང་དེ་ཡི་ཕྱོགས་ཉིད་ནས། །འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་འབྱུང་བར་འགྱུར། །གང་ཚེ་ཏིང་འཛིན་
རྡོ་རྗེ་ཡིས། །བུམ་པ་དེ་ནི་བཅག་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་དེ་ནི་ནམ་མཁའ་ཡི། །མཐར་ཐུག་བར་དུ་
སྣང་བར་བྱེད། །ཅེས་དང༌། གཞན་ཡང་བུད་མེད་སྦྲུམ་མའི་ལྟོ་ནང་གི་བུ་ལྟར་ཉོན་མོངས་
སྦུབས་ནང་གི་ཆོས་དབྱིངས་གཞི་དུས་སུ་མི་མཐོང་ཚུལ། ཇི་ལྟར་སྦྲུམ་མའི་ལྟོ་ན་བུ། །ཡོད་
ཀྱང་མཐོང་བ་མ་ཡིན་པ། །དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་གཡོགས་པའི། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་
མཐོང་མ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཚུལ་དཔེར་ན་ཆུ་ལ་དྲོ་གྲང་གི་གནས་
སྐབས་ཀྱིས་མིང་ཐ་དད་ཙམ་ལས་དོན་གྱི་ཆུ་གཅིག་ཡིན་པ་ལྟར་གཞི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་
ལ་ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་ཡོད་མེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་ཙམ་ལས་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་གཞི་དང་
འབྲས་བུ་དབྱེར་མེད་པའི་ཆོས་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་ཁོ་ན་ལས་མེད་པའི་ཚུལ། ཇི་ལྟར་སོས་
ཀའི་དུས་སུ་ཆུ། །དྲོའ་ོཞེས་ནི་བརྗོད་པར་བྱེད། །དེ་ཉིད་གྲང་བའི་དུས་སུ་ནི། །གྲང་ངོ་ཞེས་ནི་
བརྗོད་པ་ཡིན། །ཉོན་མོངས་དྲ་བས་གཡོགས་པ་ལ། །སེམས་ཅན་ཞེས་ནི་བརྗོད་པ་སྟེ། །དེ་
ཉིད་ཉོན་མོངས་བྲལ་གྱུར་ན། །སངས་རྒྱས་ཞེས་ནི་བརྗོད་པར་བྱེད། །ཅེས་དང༌། དེ་འདྲའི་
ཆོས་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མཚན་མའི་སྤྲོས་པ་བྲལ་བ་དེ་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པ་ཀུན་གྱི་གནས་རང་བཞིན་ཆོས་སྐུ་ཆེན་པོ་གཅིག་ཏུ་ངེས་ཚུལ། འདི་ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་
སྟེ། །སྣང་བ་མེད་ཅིང་མཚན་མ་མེད། །དོན་དམ་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་
པ་ཀུན་གྱི་གནས། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་དགོངས་དོན་རྒྱལ་ཚབ་མཆོག་
གིས་བཀྲལ་བ་དང་ཆེས་མཐུན་པའི་ལེགས་པར་བཤད་པའི་དགོངས་འགྲེལ་ཀླུའི་ཞབས་
ཀྱི་རང་ལུགས་མང་བའི་ཕྱིར། སློབ་དཔོན་གང་གི་ཐུགས་སྲས་འཕགས་པ་ལྷས་ཀྱང་ཚུལ་དེ་
ལྟར་གྱི་སྲོ ལ་ལེགས་པར་འཛིན་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། བུམ་ནང་གི་མར་མེ་བུམ་པ་བཅག་
10-1-151


པས་མངོན་པ་ལྟར་སེམས་ཅན་གྱི་ལུས་ནང་གི་ཡེ་ཤེས་བླ་མའི་ཞལ་གྱི་མན་ངག་གིས་ལེགས་
ཕྱེ་མཛད་ཚུལ། ཇི་ལྟར་མར་མེ་བུམ་ནང་གནས། །ཕྱི་རོལ་དུ་ནི་སྣང་མི་འགྱུར། །བུམ་པ་དེ་
ཉིད་བཅག་གྱུར་ན། །དེ་འོག་མར་མེའི་འོད་སྣང་འགྱུར། །དེ་བཞིན་བུམ་པ་རང་ལུས་ཉིད།
།དེ་ཉིད་མར་མེ་ལྟ་བུ་ཉིད། །བླ་མའི་ཁ་ཡིས་ལེགས་བཅག་ན། །སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་གསལ་
བར་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་སློབ་དཔོན་ཀླུའི་དངོས་སློབ་རྒྱུད་
འཛིན་དུ་མས་དེ་ལུགས་ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་སྲོ ལ་ལེགས་པར་བཟུང་ངོ༌། །
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། དབུ་མའི་ཤིང་རྟའི་སྲོ ལ་ལེགས་འབྱེད་མཆོག་དེ་
ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཀྱིས་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་བསྟན་དོན་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གཞི་དབྱིངས་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་བོ་འབའ་ཞིག་ལ་གཞོལ་བའི་ཚུལ་དུ་དགོངས་འགྲེལ་ལེགས་
པར་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། བཀའ་ཐ་མའི་དགོངས་དོན་སློབ་དཔོན་གྱིས་དབུ་མ་བསྟོད་ཚོགས་
ཀྱི་སྒོ་ནས་ལེགས་པར་བཀྲལ་བ་ན་གཞིའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ངོ་བོ་དེ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་
མེད་མཐར་ཐུག་གི་མྱང་འདས་དང་གཅིག་པ་དེ་ཡང་མེད་དགག་ཅང་མེད་ཙམ་དུ་ཟད་པ་
མ་ཡིན་པར་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བའི་སེམས་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ནམ་ཡང་ཟད་པ་མི་མངའ་
བའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པར་རང་ཆས་སུ་དོན་དམ་པའི་གནས་ལུགས་ཉིད་དུ་བདེན་པ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་དུས་གསུམ་དུ་བྱོན་པ་ཀུན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་ཉག་གཅིག་གི་གནས་སུ་
ལེགས་པར་གཏན་ལ་ཕབ་པ་གང་ཞིགཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་ནི་རྒྱལ་ཚབ་མཆོག་གིས་བཀའ་
ཐ་མའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་ཚུལ་དང་མཐུན་པའི་གཞི་དབྱིངས་གཤེགས་སྙིང་འབའ་ཞིག་ལ་
གཞོལ་བའི་གནས་ལུགས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལེགས་པར་བཤད་པ་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། སློབ་དཔོན་འདིས་ཚུལ་དེ་ལྟར་དུ་འཆད་ཀྱང་ངེས་པར་རིགས་པ་ཡིན་ཏེ། དབུ་མ་
པ་ཆེན་པོ་འདི་ནི་བཀའ་ཐ་མའི་དགོངས་འགྲེལ་བསྟོད་ཚོགས་ཀྱིས་ཆད་མཐའ་བཀག་ནས་
10-1-152


ཡོད་ཕྱོགས་ལེགས་པར་སྒྲུབ་པ་དང་བཀའ་བར་བའི་དགོངས་འགྲེལ་རིག་ཚོགས་ཀྱིས་རྟག་
མཐའ་བཀག་ནས་དགག་ཕྱོགས་ལེགས་སྒྲུབ་མཛད་ནས་མཐའ་བྲལ་གྱི་དབུ་མ་མཆོག་གི་
སྲོ ལ་ཕྱེ་ཞིང་ཆེས་དར་རྒྱས་སུ་བྱེད་པའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལུགས་ལྟར་
དུ་རྒྱལ་བའི་ལུང་གིས་ཡོད་མེད་ཀྱི་མཐའ་འགོག་པའི་སྒོ་ནས་ལྟ་བའི་ཕྱོགས་ཉེ་བར་འཛིན་
པའི་སློབ་དཔོན་དུ་ཆེར་བསྔགས་མཛད་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་རྒྱལ་ཚབ་མཆོག་རྗེས་འབྲང་
བཅས་དང་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་རྣམས་དགོངས་པ་རོ་གཅིག་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱལ་བའི་
བསྟན་པ་ཆེས་གསལ་བར་མཛད་པའི་རྒྱན་སོ་སོར་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་ཚབ་རྗེས་འབྲང་
བཅས་ཀྱིས་བཀའ་ཐ་མ་གཙོ་བོར་གྱུར་བའི་རྒྱལ་བསྟན་ཆེས་གསལ་མཛད་ཅིང༌། སློབ་
དཔོན་ཡབ་སྲས་ནི་བཀའ་བར་པ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་རྒྱལ་བསྟན་གསལ་མཛད་དུ་གྱུར་པས་
གང་ལྟར་ཡང་འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་བསྟན་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ལ་དགོངས་པ་གཅིག་ཅིང་
ཞལ་མི་མཐུན་པ་གང་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར། འདིར་ཁ་ཅིག་རྒྱལ་ཚབ་རྗེས་འབྲང་བཅས་ཀྱིས་
ཀུན་བཏགས་གཞན་དབང་གིས་བསྡུས་པ་བདེན་མེད་དང་ཡོངས་གྲུབ་བདེན་པའི་ཚུལ་དུ་
གསུངས་ཤིང། སློབ་དཔོན་ཡབ་སྲས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་འདྲ་མཉམ་དུ་གསུངས་
པས་དེ་དག་དགོངས་པ་ཇི་ལྟར་གཅིག་སྙམ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། སྔ་མ་དག་གིས་ཀུན་རྫོབ་
ཀྱིས་བསྡུས་པ་མཐའ་དག་བདེན་མེད་དང་དོན་དམ་ཡོངས་གྲུབ་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་
ཏུ་བདེན་པར་གསུངས་ལ། ཕྱི་མས་ཀྱང་དེ་ལྟར་དུ་དོན་ལ་བཞེད་ཀྱང་རིག་ཚོགས་ཀྱིས་ཆོས་
ཀུན་བདེན་མེད་འདྲ་མཉམ་དུ་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྣང་བ་ལ་ལྟོས་ནས་ཆོས་
ཀུན་ལ་མཚན་མ་བདེན་པར་འཛིན་པ་གཅོད་བྱེད་ཙམ་གྱི་ཆེད་ཡིན་པས་དོན་ལ་དགོངས་
པ་མི་གཅིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཚུལ་དེ་སྤྲོས་པས་ཆོག་གོ །དེ་ལྟ་བུའི་ཡེ་གཞི་བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོའི་བཞུགས་ཚུལ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མཐའ་ཡས་པའི་
10-1-153


ཡོན་ཏན་གྱི་གཏེར་ཆེན་པོ་གདོད་མ་ཉིད་ནས་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་རང་བྱུང་སྤྱི་གཞི་གཅིག་གི་ཚུལ་དུ་
བཞུགས་པ་ལ་དགོངས་ནས་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། གལ་ཏེ་འདི་ནི་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ས་བོན་ཙམ་ལ་དགོངས་པའམ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཙམ་གྱི་སྟོང་པ་
ཉིད་ལ་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་ཚད་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་
ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གཞི་དབྱིངས་ཉིད་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་དང་ལྡན་པར་ཞལ་བཞེས་མཛད་ཅིང༌། དེ་ལུགས་
ལྟར་རྗེ་སྒྲོལ་མགོན་ཞབས་ཀྱིས་ཀྱང༌། བཅོམ་ལྡན་ཤཱཀྱ་སེང་གེའི་ཆོས་སྐུ་དེ། །སངས་རྒྱས་
ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་རྒྱན་དང་ལྡན། །བདག་གི་ལུས་ངག་ཡིད་ལ་དེ་ཉིད་ཁྱབ། །ལུས་ངག་ཡིད་
ནི་ལོག་སྣང་འཁྲུལ་སྣང་ཙམ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཞིབ་རྒྱས་ཀྱིས་གཞི་དུས་སུ་སངས་
རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་དངོས་བཞུགས་ཀྱི་ཚུལ་དབུ་མ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུར་གཏན་ལ་ལེགས་
ཕབ་མཛད་དོ། །
གཉིས་པ་དེ་ལ་དོགས་པ་ལེགས་བསལ་བྱེད་པ་ལ། བཀའ་དང་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་
ཚིག་ལ་དོགས་པ་ལེགས་བསལ་བྱེད་པ་དང༌། ཕྱི་ནང་གྲུབ་མཐའི་རྟག་མཐའ་དང་འདྲ་བར་
དོགས་པ་ལེགས་བསལ་བྱེད་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ལ། བཀའ་དང༌། དགོངས་འགྲེལ་གྱི་ཚིག་ལ་དོགས་བསལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་
ལ་དོགས་པ་འགོད་པ་དང༌། དེ་ལེགས་བསལ་བྱེད་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡེ་གཞི་ཆོས་ཉིད་དུ་བཞུགས་ཚུལ་གོང་དུ་
བཤད་པ་དེ་དག་ལ། ཁ་ཅིག་གིས་འདི་ལྟར་ཟེར་ཏེ། འཁོར་ལོ་ཐ་མ་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སྙིང་པོའི་མདོ་སོགས་ཀྱིས་གཤེགས་སྙིང་བསྟན་པ་དེ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་པར་སྟོང་པ་
ཉིད་ཙམ་ལ་དགོངས་ནས་གཞན་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་བསྟན་པ་ལ་ཁ་དྲང་པའི་ཆེད་ཙམ་དུ་
10-1-154


དེ་ལྟར་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་ཞུས་པ། བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཀྱིས་མདོ་གཞན་བརྗོད་པ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་གསུངས་པ་དེ་
བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འོད་གསལ་བ་རྣམ་པར་དག་པས་ཐོག་མ་ནས་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་
མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་ལྡན་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅན་གྱི་ལུས་ཀྱི་ནང་ན་མཆིས་པར་
བརྗོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་ཆེན་པོ་གོས་དྲི་མ་ཅན་གྱིས་ཡོངས་སུ་
དཀྲི ས་པ་ལྟར། ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གོས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་དཀྲི ས་པ། འདོད་
ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ། ཡོངས་སུ་རྟོགས་པའི་དྲི་མས་དྲི་མ་
ཅན་དུ་གྱུར་པ། རྟག་པ། བརྟན་པ། ཐེར་ཟུག་པར་ནི་བརྗོད་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོར་སྨྲ་བ་འདི་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་ཇི་ལྟར་མི་འདྲ་བ་
ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱང༌། རྟག་པ། བྱེད་པ། ཡོན་ཏན་མེད་པ།
ཁྱབ་པ་མི་འཇིག་པའོ། ཞེས་བདག་དུ་སྨྲ་བ་སྟོན་པར་བགྱིད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་
བཀའ་སྩལ་པ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ངས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བསྟན་པ་ནི། མུ་སྟེགས་
ཅན་གྱིས་བདག་དུ་སྨྲ་བ་དང་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་
པའི་མཐའ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང། མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་
པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གི་དོན་རྣམས་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོར་བསྟན་པ་
བྱས་ནས། བྱིས་པ་རྣམས་བདག་མེད་པས་འཇིགས་པར་འགྱུར་བའི་གནས་རྣམ་པར་སྤང་
པའི་དོན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་སྒོ་བསྟན་པས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་གནས་
སྣང་བ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་སྟོན་ཏེ། འདི་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མ་འོངས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བྱུང་
བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་པར་
10-1-155


མི་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་
བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་དྲང་བའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
བསྟན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན་ཏེ། ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གཤེགས་སྙིང་དྲང་
དོན་དགོངས་པ་ཅན་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཞེ་ན།
གཉིས་པ་དེ་ལེགས་བསལ་བྱེད་པ་སྟེ། ལང་གཤེགས་མདོ་ལས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞུས་པའི་ལན་བཀའ་བསྩལ་པའི་སྙིང་པོའི་དོན་དེ་
ཆོས་ཅན། ཅང་མེད་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་དུ་ཟད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐབས་དེའི་རྒྱལ་བས་བཀའ་བསྩལ་
པའི་སྙིང་པོའི་དོན་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པས་གདོད་ནས་སྟོང་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་
མཐའ་ནི་གཞི་དབྱིངས་ཆོས་སྐུ་གཤིས་ནས་དྭངས་ཤིང་གསལ་བའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཡང་
དག་གནས་ལུགས་མཆོག་གི་མཐའ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་རགས་
ལས་གྲོལ་བ་ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉེས་པ་ཀུན་དང་བྲལ་བ་སྟེ་དེ་འདྲའི་སྟོང་ཉིད་
ཡང་དག་མཐའ་མི་གནས་པའི་མྱང་འདས་དོན་དམ་དེ་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པའི་ངོ་བོར་མ་སྐྱེས་
ཤིང་སྤྲོས་མཚན་སྨོན་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཉི་ཚེ་བ་གང་གི་ཕྱོགས་སུ་མ་ཆད་པའི་རང་བཞིན་
གཤིས་ལུགས་དག་མཉམ་ཆེན་པོ་དེ་ཉིད་སྐབས་དེའི་སྙིང་པོའི་གོ་དོན་ཡིན་པ་གང་ཞིག དེ་
ཡིན་ན་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པའི་ཀློང་ཆེ་བ་ཡེ་གཞི་དབྱིངས་ཆོས་
སྐུ་ཉིད་དང་མི་གཉིས་པས་ན་དེ་ཅང་མེད་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་དུ་ག་ལ་ཟད་ཅིང་དེ་འདྲར་གྱུར་པ་
གནས་མེད་པའི་ཚོད་དུ་འདུག་ལ། དེ་ཡེ་ཤེས་མཐའ་ཡས་པའི་གཏེར་ཆེན་པོ་དོན་དམ་པའི་
རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཉིད་དུ་རྟག་པར་ཐེར་ཟུག་གི་ངོ་བོར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཀྱི་ཞུས་ལན་སྙིང་པོའི་དོན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གོ་དོན་ནི་སྟོང་རྐྱང་ཅང་མེད་ཙམ་དུ་མ་
ཟད་པར་གཞན་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་གིས་སྟོང་ཡང་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་རྣམ་
10-1-156


པ་ཐམས་ཅད་པའི་གནས་ལུགས་རང་གི་གཤིས་ཀྱིས་ནམ་ཡང་མི་སྟོང་པའི་ཡེ་གཞི་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་དངོས་དེ་ཡིན་པས་དེ་ཅང་མེད་དུ་གོ་མི་རུང་ཞིང་དེ་ལྟར་གོ་ན་ཉེས་པ་ཆེན་
པོའི་གནས་སུ་འགྱུར་རོ། །ཚུལ་དེ་ལྟ་བས་ན་ཞུས་ལན་གྱིས་སྙིང་པོའི་དོན་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན་
དོན་དམ་སྙིང་པོའི་གནས་ལུགས་དེ་མཚན་འཛིན་གྱིས་བདེན་དངོས་སུ་ཞེན་པ་གཅོད་པའི་
ཆེད་དུ་རྣམ་ཐར་སྒོ་གསུམ་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་པར་བསྟན་གྱི་གནས་ལུགས་གཤེགས་སྙིང་
སྟོང་རྐྱང་ཙམ་དུ་བསྟན་པ་ནི་གཏན་ནས་མ་ཡིན་ལ། གནས་ལུགས་ལ་མཚན་འཛིན་གྱིས་
བདེན་ཞེན་མ་ཆོད་ན་དེ་ལ་བདག་ཏུ་ཞེན་པའང་སྐྱེ། དེ་མ་ཟད་ཕྱི་བས་སྒྲོ་བཏགས་ལྟར་གྱི་
བདག་འཛིན་ཀུན་བཏགས་ཀྱང་སྐྱེར་འོང་བས་ཉེས་པའི་གནས་སུ་འགྱུར་བ་ལ་དགོངས་
ནས་གཤེགས་སྙིང་སྤྲོས་མཚན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་ལ། སྟོང་པས་བདག་གཏན་ཆད་
དུ་དོགས་ནས་ཧ་ཅང་སྟོང་ཆེས་པ་ལ་འཇིགས་སྐྲག་སྤང་པའི་ཆེད་དུ་གཞིའི་དོན་དམ་པའི་
སྙིང་པོའི་ཚུལ་ཡང་རྒྱས་པར་བསྟན་ཅིང༌། གཞན་མུ་སྟེགས་པ་གནས་སྐབས་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་
པའི་བདག་ཏུ་ཞེན་པ། མཐར་ངེས་དོན་ལ་སྔོ ན་ལས་ཀྱི་འཕྲོ་ཡོད་པ་གང་དག་ཀྱང་རིམ་གྱིས་
ངེས་པའི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་ཆེད་ཐབས་མཁས་གནས་ལུགས་དམ་པའི་བདག་གི་ཚུལ་
དུ་སྙིང་པོའི་དོན་བསྟན་པས་ཟབ་དོན་གྱི་གནས་ལ་རིམ་པས་དྲངས་ཏེ་དོན་མཆོག་དང་ལྡན་
པར་བྱས་པ་ནི་དེའི་དགོས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་གི་ཕྱིར་ན་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་ཡང་མེད་དགག་ཙམ་དུ་མ་ཟད་པ་དང་དེའི་ཚུལ་མུ་
སྟེགས་བྱེད་དྲང་པའི་ཆེད་དུ་བསྟན་ཀྱང་དེ་དག་ངེས་དོན་གྱི་ལམ་ལ་འགོད་པའི་དགོས་པ་
ཡོད་ཅིང་བསྟན་བྱའི་དོན་ཇི་བཞིན་པ་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི་སྒྲས་ཟིན་དང་མི་མཐུན་པའི་དོན་
གཞན་ལོགས་པ་མིན་ཡང་ཡིན་པ་སྐད་སྟོན་པའི་དྲང་དོན་དུ་གསུངས་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །
གཉིས་པ་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་ཚིག་ལ་དོགས་བསལ་ལ། དོགས་པ་འགོད་པ་དང༌། དེ་
10-1-157


བསལ་བ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། འདིར་ཁ་ཅིག་ན་རེ། རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས་དགོངས་འགྲེལ་རྒྱུད་བླར་
བཀའ་བར་པས་ཆོས་རྣམས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་བདེན་མེད་དུ་གསུངས་ནས་ཐ་མས་སེམས་ཅན་ལ་
སྙིང་པོ་ཡོད་པར་གསུངས་པ་ནི་སྒྲ་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་པར་སྤྱིར་ཐེག་ཆེན་ལམ་ལ་སེམས་ཞུམ་
པའི་ཉེས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་དམན་པ་ལ་བརྙས་པའི་ཉེས་པ་དང༌། ཡང་དག་མིན་འཛིན་
གྱི་ཉེས་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཆོས་ལ་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་ཉེས་པ་དང༌། བདག་ཅག་ལྷག་པའི་
ང་རྒྱལ་གྱི་ཉེས་པ་སྟེ་སྐྱོན་དེ་ལྔ་བྱང་སེམས་ཀྱིས་སྤང་པའི་དོན་དུ་གསུངས་པ་ཙམ་ལས་དོན་
ཇི་བཞིན་མིན་པའི་ཚུལ་དུ་དགོངས་འགྲེལ་མཛད་དེ། ཇི་སྐད་དུ། སྤྲིན་དང་རྨི་ལམ་སྒྱུ་བཞིན་
དེ་དང་དེར། །ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་རྣམ་ཀུན་སྟོང་པ་ཞེས། །གསུངས་ནས་ཡང་འདིར་རྒྱལ་
རྣམས་སེམས་ཅན་ལ། །སངས་རྒྱས་སྙིང་པོ་ཡོད་ཅེས་ཅི་སྟེ་གསུངས། །སེམས་ཞུམ་སེམས་
ཅན་དམན་ལ་བརྙས་པ་དང༌། །ཡང་དག་མིན་འཛིན་ཡང་དག་ཆོས་ལ་སྐུར། །བདག་ཅག་
ལྷག་པའི་སྐྱོན་ལྔ་གང་དག་ལ། །ཡོད་པ་དེ་དག་དེ་སྤང་དོན་དུ་གསུངས། །ཞེས་གསུངས་པ་
ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཞེ་ན།
གཉིས་པ་དེ་བསལ་བ་ནི། རྒྱུད་བླས་དགོངས་པ་འགྲེལ་ཚུལ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཀྱི་
བཀའ་ཐ་མས་སྙིང་པོ་བསྟན་པ་དེ་དྲང་དོན་སྒྲ་ཇི་བཞིན་མིན་པར་འགྲེལ་པ་མ་ཡིན་ཏེ།
འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་དགོངས་འགྲེལ་རྒྱུད་བླ་མའི་གཞུང་འདིས་བསྟན་བྱ་མཆོག་གསུམ་རིགས་
ཁམས་དྲི་མེད་བྱང་ཆུབ་ཡོན་ཏན་ཕྲིན་ལས་ཏེ་རྡོ་རྗེའི་གནས་པ་བདུན་གྱི་སྒོ་ནས་དབུ་ཞབས་
ཀུན་ཏུ་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་གཞིར་བཞག་གི་ཆ་ནས་འཁོར་ལོ་ཕྱི་མའི་དགོངས་
པའི་ཟབ་དོན་གཙོ་བོར་ཕྱེ་བ་གང་ཞིག དེ་ལས་སྐབས་འདིའི་གཞུང་ཚིག་གིས་ཀྱང་བཀའ་
བར་པས་ཆོས་རྣམས་བདེན་མེད་དང་ཐ་མས་སེམས་ཅན་ལ་སྙིང་པོ་ཡོད་པར་བསྟན་པའི་
10-1-158


དགོས་པ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྐྱོན་ལྔ་སྤང་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ཚུལ་ཞིབ་པར་བསྟན་གྱི་བཀའ་ཐ་
མས་སྙིང་པོ་བསྟན་པ་དྲང་དོན་ཡིན་པར་བཀྲལ་བའི་གསུང་ཟུར་ཙམ་ཡང་མ་བྱུང་བའི་ཕྱིར།
དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། གཞུང་འདིས་ཐོག་མར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་དང༌། དེ་ནས་
རིགས་ཁམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་ཚུལ་དང༌། དེ་ནས་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་
ཀྱི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་མངོན་དུ་བྱ་ལུགས་དང༌། དེ་ནས་དེའི་ཡོན་ཏན་ཕྲིན་ལས་ཀྱི་ཚུལ་དང་
བཅས་ལེགས་པར་ཕྱེ་བ་ལས། དང་པོ་མཆོག་གསུམ་གྱི་སྐབས་སུ། འདུས་མ་བྱས་ཤིང་ལྷུན་
གྱིས་གྲུབ་པའི་རང་བྱུང་གི་དོན་དམ་པའི་མྱང་འདས་ཀྱིས་གཞི་བཟུང་རིགས་ཁམས་སྙིང་པོ་
ཡེ་བཞུགས་ཀྱི་ཚུལ་རྒྱས་པར་ཕྱེས་ནས་ཇི་ལྟར་སྔར་བཞིན་ཕྱིས་དེ་བཞིན་དུ་ནམ་ཡང་འགྱུར་
བ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་འབྲས་བུ་ཆོས་སྐུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ངོ་བོར་མངོན་དུ་བྱས་ནས་རང་སྣང་
དང་གཞན་སྣང་གིས་བསྡུས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ཕྲིན་ལས་ནམ་ཡང་ཟད་མེད་རྒྱན་གྱི་འཁོར་
ལོ་རྟག་པར་རྒྱུན་མི་ཆད་པའི་ཚུལ་དང་བཅས་ཞིབ་རྒྱས་སུ་ལེགས་པར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་
ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། སྐབས་འདིའི་གཞུང་ཚིག་སྤྲིན་དང་རྨི་ལམ་སྒྱུ་བཞིན་སོགས་ཀྱིས་
བསྟན་ཚུལ་ནི་རྒྱལ་བས་འཁོར་ལོ་བར་པའི་ཤེས་བྱའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་
སྟོང་ཞིང་མི་བདེན་པའི་ཚུལ་དུ་གསུངས་ནས་སླར་ཡང་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་སྐབས་འདིར་རྒྱལ་
བ་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་རྟག་བརྟན་འགྱུར་མེད་དུ་ངེས་
པར་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པའི་དགོས་དོན་ཅི་ཞེ་ན། སེམས་ཞུམ་དམན་བརྙས་ཡང་དག་མིན་
འཛིན་ཡང་དག་ཆོས་ལ་སྐུར་བ་ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་ཏེ་དེ་འདྲའི་སྐྱོན་ལྔ་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔས་ལེགས་པར་སྤང་བའི་དགོས་དོན་དེ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གཞུང་དེས་ཐ་མས་སྙིང་པོ་བསྟན་
པའི་དགོས་དོན་སྟོན་པ་ཡིན་གྱི་སྙིང་པོ་དེ་དྲང་དོན་བརྫུན་པ་དོན་ལ་མེད་པའི་ལོག་པ་ཞིག་
ཏུ་དངོས་སུ་སྟོན་པ་ལྟ་ཅི་ཚིག་ཟུར་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་དེ་འདྲ་སྟོན་ཉམས་ཀུན་ནས་མེད་པ་ཆེས་
10-1-159


གསལ་བ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་གཞུང་འདིས་བཀའ་ཐ་མས་གཤེགས་སྙིང་བསྟན་པ་
དེ་དགོས་པ་གང་གི་ཕྱིར་ཡིན་ན་བྱང་སེམས་ཀྱིས་སྐྱོན་ལྔ་སྤང་བའི་དགོས་པ་དེའི་ཕྱིར་ཡིན་
པས་འདིར་ཐ་མས་སྙིང་པོ་བསྟན་པའི་དགོས་པ་ཡོད་ཚུལ་ཇི་བཞིན་སྟོན་གྱི་དེས་སྙིང་པོ་དྲང་
དོན་དུ་བསྟན་པར་བསྒྲུབ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚུལ་དེ་ལེགས་པར་གྲུབ་བོ། །
གཉིས་པ་ཕྱི་ནང་གྲུབ་མཐའི་རྟག་མཐའ་དང་འདྲ་བར་དོགས་པ་ལེགས་བསལ་བྱེད་
པ་ལ། ཕྱི་རོལ་པའི་གྲུབ་མཐའི་རྟག་མཐའ་དང་འདྲ་བར་དོགས་སེལ་དང༌། ནང་པའི་གྲུབ་
མཐའི་རྟག་མཐའ་དང་འདྲ་བར་དོགས་སེལ་དང་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། འདིར་ཁ་ཅིག་ངེས་དོན་དབུ་མའི་ལུགས་དེ་གཞན་སྡེ་གྲངས་ཅན་པ་དང་
འདྲ་བས་གྲུབ་མཐའ་ཡང་དག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ལ་འདི་ལྟར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཁྱོ ད་
ཀྱིས་དོགས་གཞི་འདི་ལ་དྲི་བ་གཉིས་ཐོག་མར་སླར་ཡང་འདྲི་སྟེ། དེ་ཡང་སྤྱིར་ངེས་དོན་དབུ་
མའི་རང་ལུགས་དེ་གྲངས་ཅན་དང་ཕྱོགས་མཐུན་ཙམ་ལ་བསམ་ནས་དེ་ལྟར་དོགས་སམ།
གྲངས་ཅན་གྱི་ལྟ་བ་དངོས་དང་འདྲའམ་སྙམ་ནས་དེ་ལྟར་དོགས་ཚིག་སྨྲས་པ་ཡིན། དང་པོ་
ལྟར་ན་ནི་སྤྱིར་ཕྱི་ནང་གི་གྲུབ་མཐའ་རྣམས་ཕྱོགས་རེ་འདྲ་བ་ནི་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་
དེ་གཉིས་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་འདྲ་བའི་སྐྱོན་ཅན་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། ཕྱོགས་རེ་འདྲ་བའི་ཕྱི་ནང་གི་
གྲུབ་མཐའ་ནི་རང་སྡེ་ཉན་ཐོས་སྡེ་གཉིས་གཞན་སྡེ་བྱེ་བྲག་པ་དང་ཕྱོགས་རེ་འདྲ་ཚུལ་ཡོད་
པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཙམ་རྣམ་རྫུན་པ་དང་གྲངས་ཅན་ཕྱོགས་ཙམ་རེ་མཚུངས་ཚུལ་
དང༌། དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པ་དང་དབང་ཕྱུག་པ་ཕྱོགས་རེ་ཙམ་དང༌། ཐལ་འགྱུར་པ་དང་ཁྱབ་
འཇུག་པ་ཕྱོགས་མཚུངས་ཅུང་ཟད་རེ་འགྲིག་པ་འདྲ་བ་ཡོད་ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་དེ་དག་དང་
ཀུན་ནས་འདྲ་མི་དགོས་པར་གསུངས་པ་ལྟར་འདིར་ཡང་རང་ལུགས་དེ་སྤྱིར་གྲངས་ཅན་དང་
ཕྱོགས་རེའི་ཆ་ཙམ་གྱི་བཤད་སྒྲོས་རེ་འགྲིག་ཙམ་གྱིས་ནི་དེ་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་འདྲ་མི་
10-1-160


དགོས་པ་ནི་མྱོང་གྲུབ་ཤེས་སླ་བ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན་ཕྱི་རོལ་པའི་གཞུང་ལུགས་
ཁྱབ་འཇུག་གི་ཞག་ལྔ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལས། མིང་ཙམ་ལས་ནི་རབ་འདས་ཤིང༌། །དངོས་དང་
དངོས་མེད་རྣམ་པར་སྤངས། །དབྱུང་དང་བསྡུ་ལས་ངེས་གྲོལ་བ། །དེ་ནི་ནོར་ལྷའི་བུ་ཞེས་
བྱ། །དངོས་ལ་དངོས་ཉིད་ཡོད་མ་ཡིན། །དངོས་མེད་ལའང་དངོས་ཉིད་མེད། །དངོས་དང་
དངོས་མེད་རྣམ་གྲོལ་བར། །གང་གིས་ཤེས་དེ་དེ་ཉིད་རིག །ཅེས་ཁྱབ་འཇུག་གི་རྣམ་པར་
འགྱུར་བ་གང་དག་མིང་ཙམ་གྱིས་བཞག་པ་ཁོ་ན་ལས་བདེན་པའི་ངོ་བོ་ལས་འདས་ཤིང༌།
དོན་དམ་པར་ན་དངོས་དང་དངོས་མེད་ཀྱི་ངོ་བོ་གང་དག་བདེན་པའི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་མེད་
པ། ཁྱབ་འཇུག་གི་ཞི་བའི་དེ་ཉིད་ནི་རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་འདི་སྣང་གི་དངོས་པོ་ཕར་དབྱུང་བ་
དང་ཚུར་བསྡུ་བ་གང་དག་གིས་དོན་ལ་ངེས་པར་གྲོལ་བའི་ལྷ་ཆེན་ཡིན་ཞིང་དེ་ཡང་ནོར་ལྷའི་
བུ་སྟེ་ནོར་ལྷའི་བུ་དེ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི། དོན་གྱི་ཞི་བ་ལྟར་ན་དངོས་དང་དངོས་མེད་གང་
དག་བདེན་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡང་མེད་པར་རང་བཞིན་བདེན་དངོས་དེ་ཀུན་ལས་རྣམ་པར་
གྲོལ་བའི་དབྱིངས་འབའ་ཞིག་ཡིན་པས་དེ་མངོན་དུ་གྱུར་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་དུ་གྱུར་ཚུལ་
བཤད་པ་དང་སྒྲོས་བསྒྲིགས་ན་རང་སྟོང་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ཀྱི་དངོས་པོ་དངོས་མེད་མཐའ་
དག་བདེན་དངོས་སུ་མེད་པའི་ཆོས་སྐད་ཙམ་དང་ཡང་འགྲིག་རུང་རུང་ལྟ་བུར་སྣང་བ་ཡོད་
ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་དབུ་མའི་ལུགས་གཞན་སྡེ་དེ་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་འདྲ་མི་དགོས་པ་བཞིན་
འདིར་ཡང་ཕྱོགས་རེས་འདྲ་མཚུངས་ཙམ་གྱིས་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་འགྱུར་བར་ག་ལ་རུང་སྟེ་མི་རུང་
བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལྟར་ན་འདི་ལའང༌། གཞི་དབྱིངས་རྟག་ཁྱབ་གཅིག་པུ་དེ་གྲངས་ཅན་
ལུགས་ཀྱི་བདག་གཙོ་དང་འདྲ་བའི་དོགས་པ་མེད་ཚུལ། རང་བཞིན་དམ་པའི་བདག་དང་
གཞན་སྡེས་སྒྲོ་བཏགས་ཀྱི་བདག་གཉིས་འདྲ་བའི་དོགས་པ་མེད་ཚུལ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། གཞི་དབྱིངས་སྤྲོས་བྲལ་རང་བྱུང་གི་ཆོས་སྐུ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་འཁོར་
10-1-161


འདས་ཀུན་ལ་རྟག་ཁྱབ་གཅིག་པུའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཡང་གྲངས་ཅན་ཞེ་འདོད་ཀྱི་བདག་
གཙོ་དང་འདྲ་བའི་དོགས་པ་མེད་དེ། སྤྲོས་བྲལ་རང་བྱུང་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་གྱུར་བྱེད་ཀྱི་ཡེ་
ཤེས་དེ་གང་ཞིག་ཡིན་ན་སངས་རྒྱས་འཕགས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་གཉིས་མེད་དོན་དམ་གཟིགས་
པའི་སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཉག་གཅིག་ཡིན་པ་གང་ཞིག ཡེ་ཤེས་དེའི་ངོར་ནི་སྤྲོས་བྲལ་
ཆོས་སྐུ་དེ་རང་དང་གཉིས་མེད་མ་ཟད་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡེ་ནས་བཞུགས་པ་
འཁོར་འདས་ཀུན་ལ་རྟག་ཁྱབ་གཅིག་པུ་རྣམ་ཀུན་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྤྲོས་པ་གང་གིས་གོས་
མ་མྱོང་བ་ཞིག་ཏུ་ངེས་པར་གཟིགས་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། སངས་རྒྱས་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་
ཉག་གཅིག་གིས་གཟིགས་ཚུལ་དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་མཚན་གྱིས་ནམ་ཡང་མ་བསླད་པར་
དབྱིངས་དོན་དམ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པར་ཆ་གང་ནས་ཀྱང་རིས་སུ་ཆད་པ་མེད་པར་ཐམས་
ཅད་ནས་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་ཀུན་གྱི་ངོ་བོ་ཉག་གཅིག་ཏུ་སོང་སྟེ་ཆ་གང་ཐད་ནས་སྤུ་རིས་སོ་
སོར་མཚོན་དུ་མེད་ཅིང་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་དབྱིངས་དེ་ཉིད་ལས་རྣམ་བཅས་རྣམ་ཀུན་པའི་རྣམ་པ་
ཀུན་ཀྱང་ནམ་ཡང་འགོག་མི་ནུས་པའི་སྣང་སྟོང་དམ་པའི་ཡིན་ལུགས་དེ་མཚན་འཛིན་གྱི་བློ་
མཐའ་དག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་རྣམ་པར་འདས་ཤིང་རྟོག་གེས་ཀུན་ནས་བསམ་ཁྱབ་དཀའ་
བ་གང་ཞིག གྲངས་ཅན་ཞེ་འདོད་ཀྱི་བདག་གཙོའི་ཡིན་ལུགས་ནི་སྒྲ་རྟོག་སྤྲོས་ཞེན་གྱིས་
ཚུགས་ཐུབ་བདེན་པའི་རང་བཞིན་ཤེས་རིག་རྟག་རྫས་ཀྱི་བདག་དང་བེམ་སྟོང་རྟག་རྫས་
རང་བཞིན་གཙོ་བོ་སྟེ་དེ་འདྲའི་ཤེས་རིག་བདག་སྐྱེས་བུ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་དང་རང་བཞིན་གཙོ་
བོ་བརྟན་གཡོ་མཐའ་དག་གྲུབ་བྱེད་དུ་རྟག་རྫས་ཆ་མེད་ཀུན་ཁྱབ་ཏུ་ཞེན་རྟོག་གིས་དམིགས་
ཕུག་ནས་བཟུང་སྟེ་ཆེད་དུ་ནན་གྱིས་བཏགས་དོན་བཙལ་ནས་བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་དེ་གྲུབ་
པའི་མཐའ་ཞེ་ཐག་པ་ནས་ཞེན་འཛིན་དམ་པོས་ཆེད་དུ་འཆིང་བཞིན་འཇོག་པ་ཡིན་པས་
འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གིས་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་འཇོག་ཚུལ་དང་སྒྲ་རྟོག་ཞེན་པ་ཅན་
10-1-162


གྱིས་ནན་ཚུགས་ཀྱིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཚུལ་གཉིས་གནམ་ས་ལས་ཀྱང་ཁྱད་
པར་ཆེ་ཞིང་སྣང་མུན་ལས་ཀྱང་བཟང་ངན་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དོན་དམ་གཟིགས་
པའི་ཡེ་ཤེས་ནམ་མཁའ་ལྟར་ཡངས་པའི་ངོར་དོན་དམ་སྣང་སྟོང་གི་འཆར་སྒོ་ཀུན་ནས་རྣམ་
པ་ཐམས་ཅད་པ་སྣང་བ་ལ་རང་བཞིན་མཚན་འཛིན་གྱིས་མ་བསླད་པས་སྤྲོས་བྲལ་འབའ་
ཞིག་པར་ཅིར་ཡང་འཆར་དུ་རུང་བ་སྒྲ་དང་རྟོག་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་
བ་འབྱམས་ཀླས་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་སྒྲ་རྟོག་གིས་ནན་ཞེན་ཚུགས་ཐུབ་ཏུ་དམིགས་ཕུག་ནས་
ཆ་སོ་སོར་བཅད་དེ་མཚན་མ་བདེན་དངོས་ཀྱི་སྤྲོས་པ་དམ་ཧྲིང་ངེ་བའི་ཡུལ་ཉི་ཚེ་བ་ཞེ་འདོད་
ཀྱིས་སྒོས་སུ་རྟག་ཚུགས་བརྟན་པའི་རྫས་ཀྱི་དངོས་པོར་གྲུབ་པར་བྱས་པ་ཉེས་རྩ་མཚན་
འཛིན་གྱི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་གཉིས་སྤྱི་རིགས་ཙམ་དང་ཆ་ཕྲ་བ་གང་ཐད་ནས་ནམ་ཡང་ཅུང་ཙམ་
འདྲ་བའི་སྐབས་ཚད་མས་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་རང་བཞིན་དམ་པའི་བདག་དང་གཞན་སྡེས་སྒྲོ་བཏགས་ཀྱི་བདག་གཉིས་
འདྲ་བའི་དོགས་པ་མེད་ཚུལ་ནི། སྤྱིར་བདག་ཅེས་བྱ་བའི་གོ་ལུགས་ལ་གཉིས་ཏེ། ཆོས་
དབྱིངས་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་ཀུན་པ་དེ་གཉིས་མེད་སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གནས་
ལུགས་དོན་དམ་པའི་བདག་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ལ་རང་བཞིན་དམ་པའི་བདག་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་
རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་འཇོག་ཚུལ་ཞིག་དང་ཐོག་མེད་ནས་བདག་ལྟ་སོགས་ལ་གོམས་ཆ་བརྟན་
པའི་དབང་དང་གྲུབ་མཐའ་ངན་པས་བློ་བསྒྱུར་བས་དབང་གིས་རང་ཤུགས་ཀྱིས་མཚན་མར་
འཛིན་པའི་རྟོག་པ་མཆེད་དེ་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་མཐའ་དག་ལ་ཚུགས་ཐུབ་ཏུ་འཛིན་པ་སྤྱི་དང་
ཁྱད་པར་གྲུབ་མཐའི་དབང་གིས་ཀུན་ནས་བཏགས་པའི་བདག་གཙོ་ལྟ་བུའི་ཡུལ་ཕྱིན་ཅི་
ལོག་བཏགས་དོན་བཙལ་ནས་བརྟགས་དཔྱད་ཀྱིས་འཇོག་སྐབས་ཀྱི་ཤེས་རིག་ང་བདག་
རྟག་གཅིག་རང་དབང་བར་ཞེན་པའི་ཡུལ་གྱི་དགག་བྱ་སྤྲོས་མཚན་ཚབས་ཆེ་བ་དེ་ཉེས་
10-1-163


ཀུན་གྱི་རྩ་བ་ང་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཞེན་ཡུལ་གྱི་དགག་བྱའི་བདག་དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་
རང་བཞིན་རྟག་རྫས་བེམ་པོ་ཆ་མེད་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་ཀྱི་དེ་ཉིད་དེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་
ཏུ་ཞེན་པའི་ཡུལ་གྱི་ཆོས་བདག་སྤྲོས་མཚན་ཅན་ཀུན་བཏགས་ཕྱོགས་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་
འཇོག་ཚུལ་ཏེ་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བདག་དམ་པའི་ཚུལ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཉེས་རྩའི་ཞེན་ཡུལ་
གྱི་དགག་བྱའི་བདག་གི་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་པས་སྔ་མ་འགལ་འདུའི་སྐྱོན་མེད་གནས་ལུགས་
དང་ཕྱི་མ་འགལ་འདུའི་ཕུང་པོ་ཉེས་རྩའི་ཞེན་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་དེ་ལྟར་ངེས་པར་བྱས་
ནས་སྐབས་ཀྱི་བརྗོད་བྱ་ནི། དེ་ལྟ་བས་ན་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་བདག་དང་ཀུན་རྫོབ་
དགག་བྱའི་བདག་གཉིས་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་གཉིས་ལ་བདག་ཅེས་བྱ་བའི་མིང་ཙམ་འདྲ་བ་
ལས་དོན་གྱི་ཚུལ་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མི་འདྲ་སྟེ། གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་བདག་ནི་སྤྲོས་བྲལ་
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྟོག་གེས་བསམ་ཁྱབ་དཀའ་བ་ཀུན་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་དེ་ཡིན་པ་
གང་ཞིག ཀུན་རྫོབ་དགག་བྱའི་བདག་ནི་མཚན་རྟོག་གིས་ཞེན་པ་ལྟར་གྱི་ཡུལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་
གི་གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་བདག་གང་རུང་དུ་གཏོགས་པ་ཉེས་རྩའི་ཞེན་ཡུལ་གྱི་དགག་པར་བྱ་
དགོས་ཀྱི་བདག་དོན་ལ་མི་སྲི ད་པ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་བདག་དེ་གཉིས་ལ་འདྲ་བའི་
དོགས་པ་བཟུང་བའི་གནས་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་བདག་ནི་སྤྲོས་
བྲལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དབྱིངས་ནས་ཆ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པ་ཕྱོགས་རིས་སུ་གཅོད་
པའི་སྤུ་རིས་སོ་སོའི་ཆའི་མཚན་མར་འཆར་བ་མེད་པར་དོན་དམ་སྤྲོས་པས་མ་གོས་པར་
འཆར་ལུགས་ཇི་བཞིན་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་གཞི་དབྱིངས་ཉག་མ་གཅིག་གི་ཆ་དེར་ཀུན་ནས་
དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་འདི་ལྟ་བུའོ་ཞེས་ཕྱོགས་ཚན་སྒེར་
བཅད་དུ་མཚན་མའི་རིས་སུ་གཅོད་པའི་ཡུལ་གང་ཡང་མི་འདུག་པའི་ཀུན་ནས་དོན་དམ་
པའི་ཆ་གཅིག་ལ་དོན་དམ་མཆོག་གི་རྣམ་ཆ་མ་ཚང་བ་མེད་པའི་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་
10-1-164


མཐར་ཐུག་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་འབའ་ཞིག་པ་ཡིན་ལ། ཀུན་
ནས་རྫོབ་པ་དོན་ལ་མི་སྲིད་པའི་དགག་བྱའི་བདག་ནི་སྤྲོས་མཚན་ཅན་གྱི་ཞེན་པ་ཉེས་པ་
ཀུན་གྱི་རྩ་བར་གྱུར་པའི་བློ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་ཆེད་དུ་ཀུན་ནས་བཏགས་པའི་སྤྲོས་པ་མཚན་
མར་ཚུགས་སུ་ཐུབ་པའི་དངོས་སྣང་དོན་ལ་མི་སྲིད་པ་ཞིག་མཚན་འཛིན་གྱི་བློས་བཅོས་ནས་
ཆེད་དུ་འཛིན་པ་དམ་པོས་ནན་ཞེན་གྱིས་དཀྲིས་པའི་ཞེན་ཡུལ་ཉི་ཚེ་བ་ཕྱོགས་རིས་ཆད་པའི་
བྱེ་བྲག་གི་ཆར་གྱུར་པའི་མཚན་མའི་འཛིན་སྒོ་ཞིག་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་ཇི་
བཞིན་པའི་དོན་ལ་རེག་ནུས་ན་འོད་གསལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཆེས་ངོ་མཚར་བ་དང་རྨོངས་
མུན་གྱི་ཡུལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རང་མཚང་ངན་པའི་སྐྱོན་གྱི་ཕུང་པོ་གཉིས་ཆ་གང་ཐད་ནས་འདྲ་
བའི་སྐབས་མེད་པ་ནི་སྨོས་ཀྱང་མ་དགོས་པའི་གནས་ཚོད་དུ་འདུག་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་
དེ་གཉིས་ཆོས་ཅན། འདྲ་བའི་སྐབས་མེད་དེ། དོན་དམ་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་
པའི་ཕྱིར། ཡང་ཆོས་ཅན་དང་གསལ་བ་སྔར་ལྟར་ལས། ཡེ་ཤེས་དང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ཡིན་
པའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཡང་ཆོས་ཅན་དང་གསལ་བ་སྔར་ལྟར་ལས། འཇོག་
བྱེད་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་
ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ལ་བཟང་ངན་གྱི་ཁྱད་པར་ཆེས་འཐད་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་དུ་མཚན་འཛིན་གྱི་
ཡུལ་མ་ཡིན་པ་དང་ཡིན་པ། རྟོག་བློའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་དང་ཡིན་པ། ཀུན་རྫོབ་པའི་བློའི་ཡུལ་
མ་ཡིན་པ་དང་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཀྱང་བཟང་ངན་གྱི་ཁྱད་འབྱེད་དུ་ཡོད་ཀྱང་རེ་ཞིག་
དེ་ཙམ་མོ། །
གཉིས་པ་ནང་པའི་གྲུབ་མཐའི་རྟག་མཐའ་དང་འདྲ་བར་དོགས་སེལ་ལ། སྤྱིར་ནང་པ་
པའི་ཉེས་རྩའི་བདག་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་ཞེན་ཡུལ་དང་འདྲ་བར་དོགས་སེལ་དང༌། ཁྱད་པར་
དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་རྣམ་བརྫུན་པ་དང་ཀུན་ནས་འདྲ་བར་དོགས་སེལ་གཉིས་ལས།
10-1-165


དང་པོ་ནི། ཡང་ཁ་ཅིག འདིར་དག་པའི་བདག་ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཉེས་
རྩའི་བདག་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་ཞེན་ཡུལ་གྱི་བདག་གཉིས་ལ་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞེ་ན། དེ་
དག་གི་ཁྱད་པར་བཤད་པར་བྱ་ན་འདི་བཞིན་ཡིན་ཏེ། དང་པོ་དག་པའི་བདག་ནི་འཕགས་པ་
མཆོག་གི་ཡེ་ཤེས་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་གཟིགས་ངོར་ཀུན་རྫོབ་མཚན་མས་མ་གོས་པའི་སྣང་བ་རྣམ་
ཀུན་པ་སྤྲོས་མཚན་མཐའ་དག་ཞི་བའི་དབྱིངས་ནས་དོན་དམ་པའི་སྣང་སྟོང་ཟུང་འཇུག་གི་
ཚུལ་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་གནས་ལུགས་ཤེར་ཕྱིན་དམ་པའི་བདག་ཡིན་པ་གང་ཞིག གཉིས་
པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདག་གཉིས་ནི་སེམས་ཅན་རང་ག་བ་གང་དག་ལ་སྔོན་གོམས་ཀྱི་དབང་
གིས་རང་ཤུགས་ཀྱིས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་པའམ་གྲུབ་མཐའི་དབང་གིས་ཀུན་ནས་བཏགས་
པའི་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་སྐྱེས་ཏེ་(གཙོ་བོར་ལྷན་སྐྱེས་ལ་བརྟེན་)ཡུལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པའི་
དོན་ལ་མི་སྲི ད་པའི་བདག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། འཕགས་པའི་སྤྲོས་བྲལ་མི་
རྟོག་པའི་ངོར་དོན་དམ་བདག་གི་དབྱིངས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་དེ་སྤྲོས་མེད་འབའ་ཞིག་གི་
ངང་ནས་ཇི་བཞིན་རྗེས་ཀྱི་བློས་བརྗོད་མི་ཤེས་པའི་འཆར་ཚུལ་ཁྱད་པར་བའི་སྒོ་ཕུན་སུམ་
ཚོགས་པ་སོ་སོར་རང་རིག་དམ་པ་ཉག་གཅིག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་ལེགས་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལྷན་སྐྱེས་དང་ཀུན་བཏགས་
གང་ཡང་རུང་སྟེ་རང་རང་གི་འཛིན་ཚུལ་ང་བདག་ཚུགས་ཐུབ་པའམ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་
པའམ་རང་སྐྱ་བ་དང་རྟག་གཅིག་རང་དབང་ཅན་གང་གི་ངོ་བོར་ཞེན་འདུག་པའི་ཞེན་ཡུལ་དེ་
དག་ནི་དགག་བྱ་གང་ཟག་གི་བདག་ཅེས་བྱ་བ་དང༌། ཕུང་ཁམས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་གང་
དག་བདེན་དངོས་སམ་རང་ཚུགས་ཐུབ་པའམ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་ཞེན་པའི་ཡུལ་གྱི་
སྤྲོས་མཚན་བདེན་དངོས་དེ་དགག་བྱ་ཆོས་བདག་ཅེས་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་ཁྱད་པར་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་རྣམ་བརྫུན་པ་དང་ཀུན་ནས་འདྲ་བར་
10-1-166


དོགས་སེལ་ནི། ཁ་ཅིག་འདི་སྙམ་སྟེ། ངེས་དོན་དབུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ཕྱི་དོན་མི་འདོད་ཅིང་
ཤེས་པའི་གཤིས་ལ་དྲི་མ་མེད་པར་འདོད་པས་ཚུལ་དེ་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་རྣམ་བརྫུན་དྲི་
མེད་པ་དང་ཁྱད་པར་ཀུན་ནས་ཡོད་པར་མ་མཐོང་བས་དེའི་ཁྱད་པར་ཇི་ལྟར་ཡིན་སྙམ་ན།
དེ་ལ་ངེས་དོན་དབུ་མའི་རང་ལུགས་ཆོས་ཅན། དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་རྣམ་བརྫུན་པ་དང་
ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། འདིར་རང་ལུགས་ཀྱིས་ཕྱི་དོན་མི་བཞེད་ཚུལ་དེ་ཡང་ནང་
ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ཉེ་བར་དཀྲུགས་པས་དེ་ལུགས་
ཀྱི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ཕྱི་རོལ་དོན་གྱི་དངོས་པོ་བེམ་ཚུགས་བཟུང་བའི་ཡུལ་འདྲ་མིན་གང་
དག་བདེན་བདེན་གྱི་ཚུལ་དུ་གནས་པ་འདྲ་བ་འདི་དག་མི་བདེན་ཞིང་བསླུ་བའི་དངོས་སྣང་
རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་གི་འཆར་སྒོ་སྣ་ཚོགས་པ་(རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་གྱིས་བསྡུས་པ་)ཀུན་
ཀྱང་སྒྱུ་མའི་འཕྲུལ་དང་རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་སྣང་བཞིན་བདེན་དངོས་སུ་གྲུབ་པ་གང་ཡང་མེད་
ཀྱང་སྣང་བ་འཁྲུལ་བའི་ཡུལ་ཙམ་དུ་བྱ་བྱེད་བསླུ་མེད་དུ་འབྱུང་བ་ཙམ་དུ་ཟད་པ་ལ་བཞེད་
པ་གང་ཞིག དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་རྣམ་བརྫུན་པས་ནི་ནང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསལ་བ་
ཙམ་དེ་བདེན་པ་ཚུགས་ཐུབ་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ཞིང་དེ་བྱ་བ་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་བདེན་པར་
གྲུབ་པ་ཡིན་ལ་དོན་ལ་ཡོད་ཕྱིན་བདེན་དངོས་དེ་འདྲ་བ་རེ་དགོས་ཀྱི་བདེན་མེད་འཁྲུལ་སྣང་
ཙམ་གྱིས་ཡོད་གོ་མི་ཆོད་ཅིང༌། རྨི་ལམ་འཁྲུལ་སྣང་གིས་རྨི་ལམ་སྐབས་ཙམ་ལས་དོན་ལ་
གོ་མི་ཆོད་པ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་པ་དག་གི་བག་ཆགས་ཀྱིས་སྣང་བའི་ཕྱི་དོན་འདྲ་མིན་རྣམས་
ནི་འཁྲུལ་ངོའི་སྐབས་འབའ་ཞིག་ཙམ་ལས་དོན་གྱི་ཐ་སྙད་ལ་ཇི་བཞིན་འཇོག་ཏུ་མེད་པར་
གཏན་མེད་འདྲ་བ་ཙམ་དུ་འདོད་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། དབུ་མའི་རང་ལུགས་ལ་ཕྱི་དོན་བདེན་
དངོས་སུ་གྲུབ་པ་མེད་པར་རྟེན་འབྱུང་མི་བསླུ་བའི་སྣང་ཙམ་གྱི་ཐ་སྙད་འཁོར་འདས་ཀྱི་ཡིན་
ལུགས་བསྙོན་མེད་དུ་ཅི་དགར་འཇོག་ནུས་པ་གང་ཞིག དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་རྣམ་བརྫུན་
10-1-167


པས་ནི་དེ་འདྲའི་ཐ་སྙད་ཇི་བཞིན་པ་འཇོག་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་དེ་གཉིས་ཀྱི་མི་
འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཆེས་འཐད་པའི་རྒྱུ་མཚན་བཞག་ཏུ་ཡོད་དེ། འདིར་དབུ་མའི་རང་ལུགས་
ཀྱི་དྲི་བྲལ་གྱི་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་ལས་ཀུན་ནས་བརྒལ་བའི་
ནང་དབྱིངས་གཞིའི་འོད་གསལ་བའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་གདོད་ནས་ཤིན་ཏུ་དག་
པའི་བདག་ཉིད་ཅན་དེ་ཡིན་པ་གང་ཞིག དངོས་སྨྲའི་རྣམ་བརྫུན་པའི་དྲི་མེད་ཀྱི་ཚུལ་དེ་ནི་
རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཆོས་ལས་མ་འདས་པའི་ཀུན་གཞི་གསལ་རིག་ཙམ་གྱི་ངོ་བོ་ལ་གློ་བུར་
ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་པ་རེ་ཞིག་དྭངས་པའི་ཆར་གྱུར་པ་ཙམ་གྱི་རྣམ་ཤེས་གསལ་རིག་ཡུལ་
གང་གིས་གསལ་བར་ལྡེ་ཁ་མ་བསྒྱུར་བ་ཙམ་ལ་འདོད་པས་ལུགས་དེ་གཉིས་ཀྱི་དྲི་མེད་ཅེས་
པ་མིང་ཙམ་འདྲ་བ་ཁོ་ན་མ་གཏོགས་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ལ་གཏན་མི་འདྲ་ཞིང་སྣང་བ་དང་
མུན་པ་བཞིན་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། རང་ལུགས་ཀྱི་དྲི་བྲལ་དྭངས་པའི་རིག་པ་
ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་གནས་ལུགས་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་རྣམ་ཀུན་པ་དཔེར་
བྱ་ཀུན་ལས་རྣམ་པར་འདས་ཤིང་རང་གཤིས་དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་དོན་དམ་པའི་སངས་
རྒྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། དངོས་པོར་སྨྲ་བའི་ལུགས་ཀྱི་དེ་ནི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་
ཤེས་གསལ་རིག་ཙམ་ཡུལ་གང་གི་རྐྱེན་གྱིས་མ་བསྒྱུར་བ་ཐ་མལ་ཤེས་པའི་སྣང་ཆར་གྱུར་པ་
འཁོར་བའི་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞི་དེ་ཉིད་ལས་མ་འདས་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་གདོད་
ནས་བཞུགས་པའི་ཀུན་ཁྱབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཞི་དྲི་བྲལ་དུ་བཞེད་པ་དང༌། འཁོར་བ་ཕྱོགས་ཀྱི་
ས་བོན་ཐམས་ཅད་པའི་བགོ་གཞི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསལ་ཙམ་པ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་
གཞི་ཉོན་མོངས་སོགས་ཀྱི་རྩུབ་རེག་བྲལ་ཙམ་ལ་དྲི་མེད་དུ་འདོད་པའི་ཆ་ནས་གྲུབ་མཐའ་
གོང་འོག་གི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་དོ། །
སྤྱིར་ནའང་ངེས་དོན་དབུ་མ་པ་དང་སེམས་ཙམ་རྣམ་བརྫུན་པའི་གྲུབ་མཐའི་སྤྱི་ཁོག་
10-1-168


ནས་ཀྱང་མི་འདྲ་བའི་གྲུབ་མཐའ་གོང་འོག་གི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོའི་ཡིན་ལུགས་འཇོག་
མཚམས་སོ་སོར་ངེས་པའང་ཡིན་ཏེ། ངེས་དོན་དབུ་མའི་རང་ལུགས་ལ་ཡེ་གཞི་ཆོས་དབྱིངས་
ཀུན་ཁྱབ་དོན་དམ་པའི་གནས་ལུགས་དེ་གཤིས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཇི་བཞིན་པ་འཕགས་པའི་
སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ནའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་དོན་དམ་ཡང་དག་པའི་མཐའ་བླ་ན་མེད་པའི་
མྱང་འདས་གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་བདེན་པ་དང༌། གཞན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་
རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྣང་ཆ་འཁྲུལ་བའི་ཡོ་ལང་མཐའ་དག་ནི་མི་བདེན་པ་བརྫུན་ཅིང་བསླུ་བ་
རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་གི་འཆར་སྒོ་མ་འགགས་སྣང་ཙམ་དུ་ཟད་པ་ཆུ་ཟླ་ལྟ་བུའི་བདེན་མེད་
འབའ་ཞིག་ཏུ་བཞེད་ལ། སེམས་ཙམ་རྣམ་བརྫུན་པའི་ལུགས་ལ་ཕྱི་དོན་བེམ་དངོས་དང་ཀུན་
བཏགས་ཀྱི་ཆ་འགའ་རེ་འགོག་པ་ཙམ་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསལ་རིག་གི་ངོ་བོར་གྱུར་
པའི་ཤེས་པ་མཐའ་དག་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་གཞན་དབང་གི་དངོས་པོ་ཤེས་
རྫས་མཚན་འཛིན་གྱི་ཡུལ་གྱི་བདེན་དངོས་ཚུགས་ཐུབ་ཏུ་དམ་འཆའ་བས་རྣམ་པར་ཤེས་
པའི་དངོས་པོ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་སྨྲ་བའི་གྲུབ་མཐའ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། དབུ་མ་ཆེན་པོའི་
ཚུལ་གཞི་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་དུ་བདེན་པ་དང་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་སྣང་དང་བཅས་པ་
རྣམ་པ་ཀུན་ནས་མི་བདེན་པའི་ཚུལ་ལེགས་པར་ཕྱེས་ནས་རང་ལུགས་འཇོག་པ་དང༌། རྣམ་
བརྫུན་དངོས་སྨྲ་པའི་ལུགས་ལ་ཕྱི་དོན་སོགས་ཀུན་བཏགས་ཀྱི་ཆ་ཉུང་ཤས་རེ་མ་གཏོགས་
འཁྲུལ་སྣང་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྤྱིའི་ཁོག་མཐའ་དག་བདེན་དངོས་ཚུགས་ཐུབ་ཏུ་
བཏགས་དོན་འཚོལ་ཏེ་ཇི་བཞིན་རྙེད་པའི་ཚུལ་དུ་རང་ལུགས་འཇོག་པས་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་
ལུགས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་མ་ལུས་པ་བཏགས་དོན་མི་འཚོལ་བར་མ་བརྟགས་ཉམས་དགའི་བློ་ངོར་
སྣང་ཚུལ་གྱིས་འཇོག་ཅིང་དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཉིད་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཟིགས་
ཚུལ་གྱིས་འཇོག་པའི་ཆ་ནས་ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཀུན་གྱི་ཡང་རྩེར་སོན་ཅིང༌། དངོས་སྨྲའི་
10-1-169


ལུགས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐའ་དག་བདེན་དངོས་སུ་དམ་བཅས་ཏེ་དེ་དག་ཀུན་གྱི་ཚུལ་
བཏགས་དོན་བཙལ་ནས་རྙེད་པའི་དོན་རང་ངོས་ནས་གྲུབ་པའི་རྣམ་ཤེས་གསལ་རིག་བདེན་
པ་ཚུགས་ཐུབ་པའི་རྣམ་གཞག་འདི་སྣང་མཚན་འཛིན་དམིགས་བཅས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ལ་བརྟེན་
ནས་འཇོག་པའི་རང་སྡེའི་གྲུབ་མཐའ་འོག་མ་དངོས་པོར་སྨྲ་བའི་གྲལ་དུ་ཚུད་ནས་དབུ་མ་
པར་མི་རུང་བ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་གྲུབ་མཐའ་མཐོ་དམན་གྱི་ཁྱད་ངེས་པར་བྱུང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར།
གཞན་ཡང་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ཆ་ནས་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཆེ་སྟེ། དོན་དམ་པའི་སེམས་འོད་
གསལ་བའི་རང་བྱུང་གི་གནས་ལུགས་རྩལ་ཏུ་བཏོན་ནས་འཆད་པའི་ངེས་དོན་དབུ་མའི་
གྲུབ་མཐའ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སེམས་གསལ་རིག་གི་ངོ་བོའི་ཡིན་ལུགས་རྩལ་
དུ་འདོན་པའི་དངོས་སྨྲ་རྣམ་བརྫུན་པའི་གྲུབ་མཐའ་གཉིས་འདྲ་ལུགས་གང་ཐད་ནས་མེད་
པའི་ཕྱིར་ཏེ། དོན་དམ་འོད་གསལ་བའི་སེམས་དང་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སེམས་གཉིས་ལ་
ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དོན་དམ་སེམས་མཆོག་གནས་ལུགས་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་
ཤེས་ཡིན་པ་གང་ཞིག ཀུན་རྫོབ་སེམས་ནི་གློ་བུར་དྲི་མའི་སྤྲོས་ཚོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་
མཚན་དེ་དག་གི་ཕྱིར་ན་ངེས་དོན་ཟབ་གནད་ཀྱི་རང་ལུགས་འཛིན་པའི་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་
རྗེས་འབྲང་གི་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་ལུགས་བཟང་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་བླ་མེད་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ནང་
པ་སངས་རྒྱས་པའི་རྒྱུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པའི་ཆོས་ཚུལ་སྨྲ་བའི་གྲུབ་མཐའ་ཐམས་ཅད་
ཀྱི་མཐར་ཐུག་ངེས་པ་དོན་གྱི་དབུ་མ་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་གྲུབ་སྟེ། ངེས་དོན་གྱི་དབུ་མ་
ཆེན་པོའི་ཚུལ་མཆོག་གི་ངེས་པ་དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདག་གཉིས་སོགས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་
སྣང་བ་མཚན་མར་དམིགས་བཅས་ཀྱི་སྤྲོས་སྣང་མཐའ་དག་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ལ་མེད་
ཅིང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆ་ཐ་སྙད་པ་གང་དག་ཀྱང་རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་སྣང་བཞིན་བདེན་མེད་སྣང་
ཙམ་དུ་ཟད་པའི་རྟེན་འབྱུང་བསླུ་མེད་རྣམ་གཞག་མིང་རྐྱང་བཏགས་ཡོད་ཀྱི་ངོ་བོ་འབའ་ཞིག་
10-1-170


ལས་གང་ཡང་མ་དམིགས་པས་ཀུན་ཏུ་རྟག་པའི་རྫས་རང་དབང་བའི་བདག་དང་རང་བཞིན་
ཚུགས་ཐུབ་པའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆ་ཞིག་གཏན་ནས་གྲུབ་མ་མྱོང་པའི་ཆ་ནས་ཀུན་རྫོབ་རྟག་
པའི་མཐའ་ཀུན་དང་བྲལ་བ་གང་ཞིག གཤིས་ཀྱི་གདོད་མ་མཆོག་གི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གནས་
ལུགས་ཆེན་པོ་ཡེ་གཞི་ཀུན་ཁྱབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབྱིངས་ནམ་ཡང་རིས་སུ་མ་ཆད་པའི་དོན་དམ་
པའི་རྣམ་ཀུན་རང་བཞིན་དག་པའི་ཤེར་ཕྱིན་མཐར་ཐུག་པ་དེ་ནི་རང་དང་གཉིས་མེད་དོན་
དམ་སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རང་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་གཉིས་སུ་མེད་ངེས་དག་མཉམ་
ཡེ་ཤེས་ཉག་གཅིག་ཏུ་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་བྱས་པའི་སྤྲོས་བྲལ་དམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཁོ་ན་ཉིད་
དུ་ནམ་ཡང་མི་བསླུ་བའི་ངེས་པ་དོན་གྱི་སྡོད་ལུགས་དེ་ཡང་དག་པའི་མཐའ་གནས་ལུགས་
བསླུ་མེད་ཀྱི་བདེན་པ་ཉག་གཅིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་དོན་དམ་ཆད་པའི་མཐའ་ཀུན་དང་བྲལ་
བའི་མཐའ་གཉིས་སྤངས་པའི་ངེས་དོན་དབུ་མ་ཆེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་
རྟག་པའི་མཐའ་དང་དོན་དམ་ཆད་པའི་མཐའ་དེ་འདྲ་སེལ་ནུས་པ་ནི་རང་སྡེ་ཐལ་རང་མན་
ཆད་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་འོག་མ་ཀུན་ན་ནམ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། ཐལ་རང་གི་དབུ་
མ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཀུན་རྫོབ་སྟོང་ཕྱོགས་ནས་གནས་ལུགས་དཔྱིས་ཕྱིན་པའི་ཡིན་ལུགས་
གཏན་ལ་ལེགས་པར་འབེབས་ནུས་ཀྱང་དོན་དམ་སྣང་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཡེ་ཤེས་
དབྱིངས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་ཐམས་ཅད་པ་དེ་ཇི་བཞིན་ལེགས་ཕྱེ་མཛད་མ་ནུས་པ་ཡིན་ན་
རྣམ་ཤེས་བདེན་གྲུབ་དུ་སྨྲ་བའི་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་པ་དང་བེམ་ཤེས་མཐའ་དག་བདེན་
དངོས་སུ་དམ་འཆའ་བའི་ཉན་ཐོས་སྡེ་བ་མདོ་སྡེ་པ་དང་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་རྣམས་བདེན་གཉིས་
མཐའ་བྲལ་གྱི་དོན་དེ་འདྲ་བློས་མི་འཆུན་པ་ནི་སྨོས་ཀྱང་མ་དགོས་པས་ཀུན་གྱི་ཡང་རྩེ་ཟླ་
བྲལ་གྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ནི་ངེས་དོན་དབུ་མ་ཉིད་དུ་ལེགས་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚུལ་དེ་
ལུགས་ལ་ཉེ་བར་དགོངས་ནས་རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་གང་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་དཔལ་གྱི་
10-1-171


མགུར་ནས་ཚངས་པའི་དབྱངས་ཀྱིས་བསླུ་མེད་ཀྱི་བཀའ་ཐ་མའི་བསྟན་དོན་ངེས་དོན་དབུ་
མ་ཆེན་པོའི་ལུགས་དེ་སྤྱིར་ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཐེག་ཆེན་སྡེ་བ་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་པས་
ཕྱི་དོན་བདེན་དངོས་ཙམ་འགོག་ཅིང་དེ་ལས་ཀྱང་གོང་མར་འདའ་བའི་བེམ་ཤེས་མཐའ་
དག་བདེན་མེད་དུ་སྨྲ་བའི་སྣང་མེད་དབུ་མ་ཐལ་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་བྱུང་ཞིང་སྣང་མེད་ཙམ་
དེ་ལས་ཀྱང་འདའ་བར་མ་བྱས་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ངེས་དོན་དབུ་
མའི་ཚུལ་ཇི་བཞིན་མི་མཐོང་བར་གསུངས་པའི་སྒོ་ནས་སངས་རྒྱས་པའི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་
བཞིའི་རྩེ་མོར་གྱུར་པ་བླ་ན་མ་མཆིས་པའི་ངེས་པ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པའི་
དབུ་མ་ཆེན་པོར་ལེགས་སྒྲུབ་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། ལང་ཀར་གཤེགས་མདོ་ལས། སེམས་ཙམ་
ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་མི་བརྟག་གོ །སྣང་བ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །སེམས་
ཙམ་ལས་ནི་འདའ་བར་བྱ། །ཡང་དག་དམིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །སྣང་བ་མེད་ལས་འདའ་
བར་བྱ། །རྣལ་འབྱོར་སྣང་བ་མེད་གནས་ན། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་སོགས་
གསུངས་པའི་བསྟན་དོན་ལ་དེ་ལུགས་ལྟར་ཇི་བཞིན་གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དེས་ན་བཀའ་
ཐ་མ་དགོངས་འགྲེལ་བྱམས་ཆོས་བཅས་ཀྱིས་མཚན་ཉིད་གསུམ་བསྟན་པས་དེ་དག་དངོས་
སྨྲའི་སེམས་ཙམ་ཉིད་ཀྱི་བཀའ་དང་དགོངས་འགྲེལ་དུའང་བསམ་པར་མི་བྱ་སྟེ། སྤྱིར་མཚན་
ཉིད་གསུམ་པོའི་ཚུལ་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་ཁོ་ནའི་ཁྱད་ཆོས་མ་ཡིན་པར་དབུ་སེམས་སྤྱིའི་
ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བཀའ་བར་ཐས་ཐུན་མོང་དུ་
བསྟན་པའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱི་ཚུལ་འཇོག་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བཀའ་ཐ་མས་མཚན་ཉིད་
གསུམ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ལྟར་བར་བ་ལས་ཀྱང་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཡུམ་བར་བའི་བྱམས་
ཞུས་ཀྱི་ལེའུ་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་པར་ཡང་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བྱམས་ཞུས་ཀྱི་ལེའུ་
ལས། བྱམས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་ཆོས་རབ་ཏུ་འབྱེད་མཁས་པ་ལ་
10-1-172


གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་གཟུགས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གདགས་པ་
རྗེས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཤིང༌། ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་པ་
ལས་ཀྱང༌། རབ་འབྱོར་གཟུགས་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། དངོས་པོ་ངན་པ་དང༌། དངོས་
པོ་ཡོད་པའོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཚུལ་དེ་མཐུན་གོང་སྨོས་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་གསུངས་པའི་
ཕྱིར། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱི་དགོངས་འགྲེལ་བྱམས་ཆོས་རྣམས་ལས་དབུས་མཐའ་རྣམ་
འབྱེད་སོགས་ཕྱི་མ་འགའ་ཞིག་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་ཁོ་ནའི་རང་གཞུང་དུ་བཟུང་བར་མི་
བྱ་སྟེ། དེ་དག་ལས་བཀའ་བར་ཐའི་དགོངས་པ་ཇི་ལྟ་བར་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱི་དོན་ལེགས་
པར་བཀྲལ་བས་ནི་དབུ་སེམས་སྤྱིའི་འདོད་པ་ལྟར་ལས་སེམས་ཙམ་ཁོ་ནའི་རང་གཞུང་དུ་
མི་འགྱུར་ལ། ཁྱད་པར་དགོངས་འགྲེལ་དེ་དག་ལས། ཐམས་ཅད་མིང་ཙམ་ཁོ་ན་སྟེ། ཞེས་
ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཐམས་ཅད་མིང་རྐྱང་བཏགས་ཡོད་ཀྱི་བདེན་མེད་དུ་བསྟན་པ་དང༌།
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་མ་གཏོགས་པ། །འདི་ལྟར་ཆོས་ཡོད་མ་ཡིན་ཏེ། །ཞེས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་ནི་རང་བཞིན་གྱིས། །རྣམ་པར་དག་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་བཞིན། །གཉིས་ནི་གློ་བུར་བྱུང་
བ་སྟེ། །ཞེས་ཆོས་དབྱིངས་ཉིད་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཏུ་བདེན་པ་མ་གཏོགས་ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་ཆོས་གང་དག་བདེན་དངོས་སུ་ཡོད་པ་མིན་པའི་ཚུལ་དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་བདག་
ཉིད་ཆོས་དབྱིངས་རང་བཞིན་རྣམ་དག་དེ་སྤྲོས་བྲལ་མཁའ་བཞིན་གྱི་གཤིས་སུ་བདེན་པ་
དང་གཞན་ཀུན་བཏགས་གཞན་དབང་གིས་བསྡུས་པ་ཐམས་ཅད་གློ་བུར་རྟེན་འབྱུང་བདེན་
མེད་དུ་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྒོ་ནས་དབུ་མའི་ཚུལ་ཆེས་གསལ་བར་བསྟན་པ་ལ་སོགས་པའི་
ཕྱིར། དེ་ལྟར་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱི་ཆོས་སྐད་ནི་སྤྱིར་ན་བཀའ་བར་ཐ་རྣམས་དང་དགོངས་
འགྲེལ་བྱམས་ཆོས་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་རྗེས་འབྲང་དང་བཅས་པའི་གཞུང་ལུགས་རྣམས་
སུ་ལན་གྲངས་དུ་མར་བྱུང་ཞིང༌། དེ་མ་ཟད་འཕགས་པ་ཀླུས་སེམས་འགྲེལ་དུའང་ཀུན་
10-1-173


བཏགས་གཞན་དབང་ཡོངས་གྲུབ་སྟེ་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱི་ཚུལ་ལེགས་པར་གསུངས་ཏེ།
ཇི་སྐད་དུ། ཀུན་བཏགས་དང་ནི་གཞན་དབང་དང༌། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཉིད་དག་ནི། །སྟོང་
ཉིད་བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་ཡི། །ངོ་བོ་སེམས་ལ་བཏགས་པ་ཡིན། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་
ཕྱིར། ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་སློབ་དཔོན་དེའི་རྗེས་འབྲང་གྲགས་ཆེན་མང་པོས་གཞུང་ལུགས་སོ་
སོར་ཡང་ལན་མང་དུ་གསུངས་པ་ཡོད་དོ། །སྐབས་ཀྱི་བཤད་བྱ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་རང་རེའི་
བླ་མ་རྒྱལ་བ་གཉིས་པ་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་དང་གང་དེའི་བརྒྱུད་འཛིན་འཇམ་དཔལ་
དབྱངས་དངོས་སྒྲོལ་མགོན་ཞབས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རང་བློས་གང་ལྕོགས་རེ་
ཅུང་ཟད་བསྒྲུབས་ཁུལ་བགྱིས་པའོ། །
གཉིས་པ་དེ་མཚན་ཉིད་དགུ་ལྡན་དུ་སྒྲུབ་པ་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་ངེས་པ་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་
ཡེ་གཞི་འོད་གསལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་འཁོར་འདས་ཀྱི་དྭངས་བཅུད་ཆེན་པོ་དབྱིངས་
དོན་དམ་མཆོག་གི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་གཞི་དང་འབྲས་བུ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཀུན་ཁྱབ་རྟག་
པ་ཆ་མེད་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་རང་བཞིན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཐར་ཐུག་གི་གཞིའི་
གནས་ལུགས་གདོད་ནས་འགྱུར་མེད་དོན་དམ་མྱང་འདས་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུའི་བདག་ཉིད་
དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་གྱི་གཞི་དབྱིངས་གཅིག་པུར་ངེས་པ་དེ་ལ་དོན་ཡིན་ལུགས་
ཀྱི་གཤིས་ལ་ནི་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བའི་རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་སོ་སོར་འབྱེད་དུ་མེད་ཀྱང་ཆོས་
དོན་ལ་ཇི་བཞིན་དཔྱོད་པའི་བློ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ཟུར་བས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དཔྱོད་ཚུལ་
གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་མི་འདྲ་བའི་གོ་ཉམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོངས་སུ་
གཅོད་པའི་མཚན་ཉིད་བཞི་དང་རྣམ་པར་བཅད་པའི་མཚན་ཉིད་གཉིས་དང་ཐུན་མོང་གི་
རྣམ་པའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་སྟེ་དགུའོ། །དེ་ཡང་ཡེ་གདོད་མ་ནས་རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་དུ་
གནས་པའི་གནས་ལུགས་གཞིའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཆེན་པོ་དེ་ནི་རང་བྱུང་འདུས་མ་བྱས་པར་
10-1-174


རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་གཤིས་སུ་དུས་སྔ་མ་ན་ཡོད་པ་དེ་ག་ཉིད་དུ་ཕྱི་
མ་མཐའ་མེད་ཀྱི་བར་རང་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེ་འགྱུར་བའི་སྐྱེ་འགག་
གི་རྣམ་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པར་ཤུགས་འབྱུང་དེ་ཉིད་ལ་ནམ་དུས་ཀྱང་མི་གཅིག་པ་མེད་
ངེས་སུ་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་དང༌། གཞི་འཁོར་བ་དང་འབྲས་བུ་མྱ་ངན་ལས་
འདས་པའི་བར་དུ་གདོད་མ་གཤིས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ནང་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཉག་གཅིག་
འོད་གསལ་དྭངས་པའི་ནང་རིག་བཅུད་ཀྱི་སྲོག་ཆེན་པོ་འཁོར་འདས་གཉིས་ཀྱི་གཞི་གཅིག་
པུར་ངེས་པའི་དབྱིངས་འབའ་ཞིག་པའི་རང་བཞིན་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དང༌།
འཕགས་པ་མཆོག་གི་དོན་གྱི་དམ་པ་གནས་ལུགས་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སོ་སོར་རང་
རིག་ཆེས་ཁྱད་པར་བ་ཉིད་ཀྱིས་རང་དང་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཤིན་ཏུ་གསལ་ཞིང་དྭངས་
པའི་བདག་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱ་བའི་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དང༌། འཁོར་བ་དང་
མྱང་འདས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་མཐའ་དག་གི་རང་བཞིན་དག་པའི་བདག་ཉིད་གནས་ལུགས་དོན་
དམ་པའི་རྣམ་པ་མཐའ་ཡས་ཤིང་མུ་མཐར་ཐུག་པ་ཀུན་གྱི་ཚུལ་མ་ཚངས་པ་མེད་པ་ཆ་གང་
ནས་ཀྱང་ནམ་ཡང་རིས་སུ་ཆད་མེད་དུ་ཅིག་ཆར་འཆར་བའི་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་
ཅད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཏེ་ཡིན་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་བཞི་པོ་ནི་ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་
ལ། དེ་འདྲའི་དམ་པའི་དོན་གྱི་གཞི་དབྱིངས་དེ་ཉིད་ཀྱི་རང་གཤིས་ལ་རང་བཞིན་ངོ་བོ་ཉིད་
ཀྱིས་སྤྲོས་ཚོགས་མཐའ་དག་དྭངས་ཤིང་ཀུན་ནས་རྣམ་པར་དག་པའི་སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་
དང་བྲལ་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དང༌། གཤིས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་དྲི་མ་ཀུན་ནས་མེད་ཀྱང་གློ་
བུར་སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་གང་དག་གིས་གོས་སྲིད་དམ་སྙམ་ན་དེ་ཡང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་གོས་པ་
མི་སྲིད་པའི་དྲི་མ་གློ་བུར་བ་དག་གིས་ནམ་ཡང་བསླད་ཞུགས་མ་མྱོང་བའི་སྤྲོས་མཚན་གྱིས་
མ་གོས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཏེ་གཉིས་པོ་ནི་རྣམ་བཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལྟ་བུའི་
10-1-175


དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྣང་ཕྱོགས་ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་ཕྱོགས་དང༌།
སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་མཐའ་དག་བྲལ་བའི་དགག་ཕྱོགས་རྣམ་བཅད་ཀྱི་ཕྱོགས་གཉིས་པོ་ནི་སོ་
སོ་བ་མེད་པར་དོན་དམ་དབྱིངས་གཅིག་པུའི་གཤིས་ཏེ། རང་བཞིན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་
དོན་དམ་གྱི་ངོ་བོ་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱང་ཡིན། སྤྲོས་མཚན་གང་གིས་མ་གོས་པའང་ཡིན་པས་
དོན་དམ་སྣང་སྟོང་དེ་གཉིས་དབྱེར་མེད་འབའ་ཞིག་ལས་མེད་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཟིགས་
ཚུལ་ལྟར་གྱི་གོ་བ་བླང་ན་དེ་འདྲའི་སྣང་སྟོང་གཉིས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཕན་ཚུན་རང་བཞིན་གཅིག་
པའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པའི་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དང༌། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་
གཞི་དབྱིངས་ཉིད་སེམས་ཅན་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་གྱི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་བཟང་
ངན་མེད་ཅིང་སྔ་ཕྱི་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྔར་གྱི་དེ་ཇི་ལྟ་བ་ཕྱིས་ཀྱི་དེ་ཡང་ངེས་པར་ཡིན་པ་
ལ་ཁྱད་པར་མེད་ཅིང་ཀུན་ནས་མི་འདྲ་བ་བཞག་ཏུ་མེད་པའི་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་ཀྱི་མཚན་
ཉིད་ཅན་དང༌། གཞིའི་དུས་ན་གློ་བུར་དྲི་མའི་སྦུབས་ན་ནང་རིག་འགྱུར་མེད་ཀྱི་རང་བཞིན་
འོད་གསལ་བའི་གདོད་ནས་རྣམ་པར་དག་པ་ཤུན་པའི་དབུས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལྟར་ཡེ་ནས་རང་
བྱུང་དུ་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཡིན་ལུགས་གཞི་དུས་སུ་མི་གསལ་བའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པའི་ཁམས་
དོན་གྱི་རྣམ་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཏེ་གསུམ་པོ་ནི་ཐུན་མོང་གི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །མཚན་
ཉིད་དེ་ལྟ་བུ་དགུའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་ཚུལ་དེ་ལ། ལུང་གིས་སྒྲུབ་པ་
དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། རྒྱལ་བའི་ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་བཀའི་དགོངས་པ་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས་
ལེགས་པར་བཀྲལ་བའི་གསུང་རབ་ལས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་ཉིད་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་
རྟག་ཁྱབ་རིག་པ་རྣམ་ཀུན་པ་སྟེ་ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བཞི་དང་སྤྲོས་བྲལ་སྐྱོན་གྱིས་
མ་གོས་པ་སྟེ་རྣམ་བཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གཉིས་དང་ཟུང་འཇུག་རིགས་ཁམས་ཏེ་ཐུན་མོང་
10-1-176


གི་མཚན་ཉིད་གསུམ་རྣམས་ཀྱི་ཚུལ་རིམ་གྱིས་གསུངས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་ཕམ་མཆོག་གི་
གསུང་རབ་ལས། ཉེས་པ་གློ་བུར་དང་ལྡན་དང༌། །ཡོན་ཏན་རང་བཞིན་ཉིད་ལྡན་ཕྱིར། །ཇི་
ལྟར་སྔར་བཞིན་ཕྱིས་དེ་བཞིན། །འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཞེས་ཀུན་རྫོབ་ཉེས་པ་
གློ་བུར་བ་དང་དོན་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་བཞིན་ཉིད་དུ་ལྡན་པས་ཆོས་དབྱིངས་གཤེགས་
སྙིང་དེ་སྔར་བཞིན་ཕྱིས་དེ་བཞིན་གྱི་འགྱུར་མེད་རྟག་པའི་ངོ་བོ་དང༌། དེ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་
ཉེས་པ་དང༌། །ཡོན་ཏན་མཐར་ཐུག་ཁྱབ་པ་སྟེ། །གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དམན་པ་དང༌། །བར་
མ་མཆོག་ལ་ནམ་མཁའ་བཞིན། །ཞེས་ཆོས་དབྱིངས་གཤེགས་སྙིང་དེའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་
ནི་ཀུན་ཉོན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཉེས་པ་དང་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཀུན་ལ་ཁྱབ་ཅིང་དཔེར་ན་
གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཀུན་ལ་སྤྲོས་བྲལ་དུ་ཁྱབ་པའི་ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་པའི་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་
ངོ་བོ་དང༌། ལུས་ཅན་ལ་ཡོད་ཟག་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་སྦྲང་མའི་རྩི་དང་འདྲ། ཞེས་ལུས་ཅན་
དག་གི་ཡིད་ནང་གི་ཁམས་དེ་མེད་དགག་ཙམ་དུ་མ་ཟད་པར་ཟག་མེད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དྭངས་
མའི་བཅུད་ལྟ་བུའི་རིག་པའི་ངོ་བོ་དང༌། སྦྱིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་བཟོད་ལ་སོགས། །རྣམ་པ་
ཀུན་གྱི་མཆོག་ལྡན་པའི། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་གཟུགས་སུ་བརྗོད། །ཅེས་ཕྱིན་དྲུག་སོགས་རྣམ་
པར་བྱང་བའི་ཆོས་ཚུལ་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་
སྟོང་པའི་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ངོ་བོ་སྟེ་ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བཞི་དང༌།
ཡོད་མིན་མེད་མིན་དེ་བཞིན་མིན་གཞན་མིན། །སྐྱེ་དང་འགག་མེད་འབྲི ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌།
།འཕེལ་བ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་དག་པའང་མེད། །རྣམ་པར་དག་འགྱུར་དེ་ནི་དོན་དམ་མཚན།
།ཞེས་དབྱིངས་དེ་ཉིད་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོར་ཡོད་པ་མིན། དོན་དམ་གྱི་ངོ་བོར་མེད་པའང་མིན།
དེ་གཉིས་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་དུ་མིན། གདོད་མའི་དོན་དམ་དེ་སྐྱེ་འགག་དང་འཕེལ་
འགྲིབ་མེད་ཅིང་དོན་དམ་ལ་གསར་དུ་དག་པ་མེད་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་གློ་བུར་དྲི་མ་དག་པར་བྱ་
10-1-177


དགོས་པའི་མཚན་ཉིད་བཅུ་པོའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་ངོ་བོ་དང༌། ཇི་ལྟར་
ནམ་མཁའ་ཀུན་སོང་བ། །ཕྲ་ཕྱིར་ཉེ་བར་གོས་པ་མེད། །ཅེས་དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ཤིན་ཏུ་
ཕྲ་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཅན་ཀུན་ལ་རྗེས་སུ་སོང་ཡང་དེ་དག་གིས་གོས་མིན་ལྟར་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཁྱབ་ཀྱང་དྲི་མས་ཅུང་
ཙམ་མ་གོས་པའི་སྤྲོས་ཚོགས་ཀྱི་སྐྱོན་གང་གིས་མ་གོས་པའི་ངོ་བོ་སྟེ་རྣམ་བཅད་ཀྱི་མཚན་
ཉིད་གཉིས་དང༌། རྣམ་དབྱེར་བཅས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །གློ་བུར་དག་གིས་ཁམས་སྟོང་གི
།རྣམ་དབྱེར་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །བླ་མེད་ཆོས་ཀྱིས་སྟོང་མ་ཡིན། །ཞེས་རྣམ་དབྱེའི་
མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་དག་གིས་སྟོང་ཡང་རྣམ་དབྱེའི་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་
ཅན་བླ་མེད་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པས་ནམ་ཡང་མི་སྟོང་པའི་ཟུང་འཇུག་གི་ངོ་བོ་དང༌། རྫོགས་
སངས་སྐུ་ནི་འཕྲོ་ཕྱིར་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་དབྱེར་མེད་ཕྱིར་དང༌། །རིགས་ཡོད་ཕྱིར་ན་ལུས་
ཅན་ཀུན། །རྟག་ཏུ་སངས་རྒྱས་སྙིང་པོ་ཅན། །ཞེས་སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་དོན་དམ་གནས་
ལུགས་ཀྱི་རྫོགས་སངས་རྒྱས་པའི་སྐུ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་འཕྲོ་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་གཞི་
དང་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱི་སོ་སོར་དབྱེ་བར་བྱ་མི་ནུས་པའི་ནང་དབྱིངས་ཀྱི་རིགས་ཁམས་ཀུན་
ནས་འདྲ་བ་ལུས་ཅན་མཐའ་དག་ལ་ཡོད་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཀུན་རྟག་ཏུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་
རང་བཞིན་གྱིས་གནས་པའི་རིགས་ཅན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང༌། ས་ལ་རིན་ཆེན་
གཟུགས་ཡོད་ཇི་ལྟ་བར། །གློ་བུར་ཉོན་མོངས་དྲི་མས་བསྒྲིབས་པ་ཡི། །སེམས་ཅན་རྣམས་
ལ་དེ་བཞིན་ཁམས་དེ་གནས། །ཞེས་ས་ཡི་སྦུབས་སུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཟུགས་ཇི་ལྟ་བར་གློ་བུར་
དྲི་མའི་ནང་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་སྙིང་གནས་ཚུལ་གྱིས་དོན་དམ་པའི་ཁམས་ལེགས་པར་
བསྟན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། གཞི་དབྱིངས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཆོས་
10-1-178


ཅན། ཁྱོ ད་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་རང་བཞིན་རྟག་པ་ཆེན་པོའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་ཏེ།
སྤྱིར་ཆོས་གང་ཡིན་ཡང་འགྱུར་ཞིང་གློ་བུར་བ་གང་དག་ནི་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཆོས་སུ་ངེས་ལ་
གནས་ལུགས་གཤེགས་སྙིང་ནི་དེ་དག་གི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་རང་བྱུང་འདུས་མ་བྱས་པའི་
འགྱུར་མེད་ཁོ་ནའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཇི་བཞིན་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། འཁོར་འདས་
ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཀུན་ནས་ཁྱབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་ཏེ། ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་
གཤིས་ལུགས་དེ་རྟོག་བློའི་སྣང་ཚུལ་ལྟར་ཆ་བཅས་ཤིག་ཡིན་ཕྱིན་ཞེན་རྟོག་གི་ངོའི་སྤྱི་སྣང་
རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཙམ་གྱིས་ཁྱད་པར་བཞག་ཙམ་ལས་དོན་ལ་ཇི་བཞིན་ཁྱབ་ཚུལ་མེད་ཀྱང་
གནས་ལུགས་ཀྱི་གཤིས་ཇི་བཞིན་པ་ནི་ཀུན་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་རིས་སུ་ཆད་པའི་ཆ་
ཀུན་དང་བྲལ་ཞིང་ཆོས་ཅན་མཐའ་དག་གི་ཆོས་ཉིད་གཞི་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་སྤྲོས་བྲལ་
འབའ་ཞིག་པ་འཕགས་པའི་མཉམ་བཞག་དམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་སུ་ཁྱབ་
ཚུལ་བསམ་ཁྱབ་དཀའ་བའི་རང་བཞིན་མཐར་ཐུག་ཏུ་བཞུགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་
ཅན། སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་ཏེ། གནས་ལུགས་དམ་པའི་
རང་བཞིན་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱལ་ཁམས་ལས་ཀུན་ལས་བརྒལ་བའི་གཞི་དབྱིངས་ཡེ་
ཤེས་ཀུན་ནས་དག་པ་མཆོག་གི་རྒྱལ་ཁམས་ཆེན་པོ་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་ཤེས་དང་
ཤེས་བྱ་དབྱེར་མེད་པ་རང་བཞིན་གྱིས་སྤངས་རྟོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་རྒྱལ་བའི་མཁྱེན་
པ་དང་མི་གཉིས་པའི་ཡོན་ཏན་ཟད་པ་མེད་པའི་གཏེར་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། ཡང་
དེ་ཆོས་ཅན། ཀུན་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་
ཀྱི་སྣང་ཆ་མཐའ་དག་གི་རང་བཞིན་གཤིས་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་ནི་རང་བྱུང་དོན་
དམ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཉག་གཅིག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཆོས་ཅན་ཀུན་རྫོབ་མཐའ་དག་གི་རང་
བཞིན་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་བཞུགས་པས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དམ་གྱི་རྣམ་པ་མཐའ་དག་
10-1-179


ལེགས་པར་འཛིན་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བའི་མཚན་
ཉིད་ཅན་ཡིན་ཏེ། ཆོས་དབྱིངས་རང་བཞིན་དག་པའི་གཤིས་ལ་གདོད་མ་ནས་སྤྲོས་མཚན་ཅི་
ཡང་ཡོད་མ་མྱོང་བའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། གློ་བུར་དྲི་མའི་སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་པའི་མཚན་
ཉིད་ཅན་ཡིན་ཏེ། ཆོས་དབྱིངས་དག་པའི་རང་བཞིན་ལ་གློ་བུར་སྐྱོན་གང་གིས་ཀྱང་འཕྲལ་དུ་
བསླད་པ་མེད་པའི་ཆ་ནས་འདིར་སྤྲོས་པས་མ་གོས་པ་ཡིན་རུང་བའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན།
རང་བཞིན་སྟོང་པ་དང་མི་སྟོང་པ་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་ཏེ། ཡེ་གཞི་ཆོས་
དབྱིངས་ཀྱི་གཤིས་ལུགས་ལ་གཞན་ཀུན་རྫོབ་གློ་བུར་དྲི་མ་མཐའ་དག་གིས་གདོད་ནས་སྟོང་
ཞིང་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་ཡིན་ལུགས་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་རང་གཟུགས་
ཆེས་གསལ་ཞིང་དྭངས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མི་སྟོང་པའི་སྟོང་མི་སྟོང་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། རང་བཞིན་གྱི་རིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་ཏེ། གཞི་འབྲས་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དབྱིངས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུས་ཀུན་ནས་འདྲ་བའི་རང་བཞིན་
ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་བདག་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། དོན་དམ་རང་
བཞིན་གྱིས་དག་པའི་ཁམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་ཏེ། གཞི་དུས་གློ་བུར་དྲི་མའི་སྦུབས་
ཀྱི་ནང་རིག་འགྱུར་མེད་སེམས་ཅན་ལ་མི་གསལ་བའི་ཚུལ་དུ་ཡེ་བཞུགས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། ཚུལ་དེ་ལྟ་བུའི་གཞི་དབྱིངས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མཚན་ཉིད་དགུ་ལྡན་གྱི་ཡིན་
ལུགས་དེ་ཇི་བཞིན་འཇོག་པའི་ཚུལ་ཡོད་དེ། དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་རང་བྱུང་རྣམ་ཀུན་པ་སྤྲོས་མཚན་མཐའ་དག་ཉེ་བར་ཞི་བའི་མྱང་འདས་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་
དེ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་སྒྲིབ་མེད་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སངས་རྒྱས་འཕགས་པ་མཆོག་གི་མི་རྟོག་ཡེ་
ཤེས་ཆེན་པོའི་གཟིགས་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ལྟར་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་སྐད་བཀའ་བསྩལ་པ་
བཞིན་སྐབས་དེའི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་གདུལ་བྱ་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་དག་གི་ཆོས་ཚུལ་ཇི་བཞིན་
10-1-180


དཔྱོད་པའི་བློ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གོ་ཉམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལེགས་འབྱེད་མཛད་པ་ལྟར་གྱི་གཞི་
དབྱིངས་གཅིག་པུའི་ཡིན་ལུགས་ལ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་དགུའི་རྣམ་གཞག་ཇི་བཞིན་རྒྱལ་
ཚབ་མཆོག་གིས་ཀྱང་ལེགས་བསྒྲུབས་མཛད་པ་ལྟར་འདིར་ཡང་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་
ཉུང་བསྡུས་སུ་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །
གསུམ་པ་ཡོངས་གྲུབ་དགུའི་ངོ་བོར་བཞུགས་ཚུལ་ནི། ཆོས་དབྱིངས་བདེ་བར་གཤེགས་
པའི་སྙིང་པོ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་དུ་བཞུགས་པ་དེ་ཉིད་རྒྱལ་བའི་དོན་དམ་གནས་ལུགས་
ཇི་བཞིན་གཟིགས་པའི་མཁྱེན་ངོ་ལྟར་གྱི་གཞིའི་ཡིན་ལུགས་མཐར་ཐུག་པའི་ཚུལ་གདོད་
ནས་རང་བྱུང་དུ་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཚུལ་རྒྱལ་བ་གང་ཉིད་ཀྱིས་
དཔལ་གྱི་མགུར་ནས་བཀའ་བསྩལ་བའི་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་གཞིའི་ཆོས་ཅན་མཐའ་དག་གི་
རང་བཞིན་ངེས་པ་དོན་གྱི་སྡོད་ལུགས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཆ་མེད་གཅིག་པུར་གྱུར་པ་གང་དེ་ནི་ཆོས་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཤིས་ཇི་བཞིན་པ་ཁོ་ན་ལྟར་གྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་
ཡིན་ལུགས་དག་པའི་གཞི་མ་ནོར་བ་དང༌། གནས་ལུགས་དེ་ལས་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་གཞན་དུ་
འགྱུར་མི་སྲི ད་པའི་གཞན་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་ཅན་མཐའ་དག་གི་རང་བཞིན་ཤིན་ཏུ་དག་
པའི་ཆོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། གདོད་ནས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་
མཐའ་ཡས་པའི་ཀློང་དུ་གྱུར་པའི་ཆོས་དབྱིངས་དང། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་ངེས་པ་
དོན་གྱི་གནས་ལུགས་སུ་ནམ་ཡང་བཞུགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་གནས་དང༌། ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པའི་
སྐྱོན་གང་གིས་མ་གོས་པའི་ཆོས་སྐྱོན་མེད་པ་དང༌། གནས་ལུགས་ཀུན་གྱི་ཆེས་མཐར་ཐུག་ཏུ་
གྱུར་པའི་ཡང་དག་མཐའ་དང༌། སྒྲ་དང་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་རྣམ་པར་འདས་པའི་བསམ་
གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་དེ་ཡོངས་གྲུབ་དགུའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ཡེ་གདོད་མ་ནས་རང་བཞིན་
དག་པ་དོན་དམ་བདེན་པའི་བདག་ཉིད་དུ་ངེས་པར་བཞུགས་པ་དེ་ལ། ཇི་བཞིན་ལུང་གིས་
10-1-181


སྒྲུབ་པ་དང༌། ཡིན་ལུགས་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ཉིད་ཀྱི་ཐུགས་ཀྱིས་གཟིགས་པ་ཇི་བཞིན་གནས་
ལུགས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་རྣམ་པ་དགུའི་རྣམ་གཞག་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ལས་ལེགས་པར་བཀའ་
བསྩལ་བ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་
པ་རྣམས་མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། ཆོས་དེ་དག་གི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། མ་ནོར་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་
དང༌། གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་
གནས་ཉིད་དང༌། ཆོས་སྐྱོན་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་
ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་ནི་དེ་བཞིན་དུ་གནས་ཏེ། ཞེས་སོགས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལྟར་གྱི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་ཡིན་ལུགས་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་དུ་ཡེ་ནས་བཞུགས་པ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྤྲོས་
པ་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་བཞིན་མི་བདེན་པ་རྨི་ལམ་དང་ཆོས་མཚུངས་པ་གང་དག་གིས་ཡེ་ནས་
སྟོང་ཞིང་གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་ནམ་ཡང་མི་སྟོང་པའི་དོན་དམ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་
སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཡེ་གཞི་གཤིས་ལུགས་ཇི་བཞིན་པ་དུས་ཀུན་འཇིག་པ་མེད་པའི་རང་
བཞིན་དུ་རྟག་པར་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ནོར་ཞིང་འཁྲུལ་
སྣང་གི་ཆ་སྒྱུ་མ་དང་མཚུངས་པ་མཐའ་དག་གིས་སྟོང་ཞིང་གནས་ལུགས་མ་ནོར་བས་མི་སྟོང་
པའི་དོན་དམ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། གཞི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་མདངས་ལ་ཕྱིན་ཅི་
ལོག་གིས་གདོད་ནས་སྟོང་ཞིང་རང་བཞིན་དམ་པའི་དོན་གཤིས་སུ་ལེགས་པར་གྲུབ་པའི་
ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་སྣང་གནས་མི་མཐུན་པ་སྨིག་སྒྱུ་འདྲ་བ་དག་གིས་སྟོང་ཞིང་རང་
བཞིན་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཀྱིས་མི་སྟོང་པའི་དོན་དམ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་
ཏེ། རང་བཞིན་དག་པ་ལ་སྣང་གནས་མི་མཐུན་པའི་འགྱུར་བག་མེད་པའི་གཞི་དབྱིངས་དག་
10-1-182


པ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་སྣང་གི་ཆུ་ཟླ་ལྟ་བུས་
སྟོང་ཞིང་གནས་ལུགས་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་མི་སྟོང་པའི་དོན་དམ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་
ཏེ། ལོག་སྣང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཀུན་གྱི་གནས་ཚུལ་ཇི་བཞིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་དོན་མེད་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེ ར་དང་འདྲ་བའི་ཀུན་རྫོབ་པས་སྟོང་ཞིང་
གནས་ལུགས་ཆོས་དབྱིངས་ཀྱིས་མི་སྟོང་པའི་དོན་དམ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ།
དོན་དུ་མི་བདེན་པའི་སྤྲོས་པ་བྲལ་བའི་སྟོབས་སོགས་རྣམ་བྱང་གི་ཆོས་མཐའ་ཡས་པའི་ཀློང་
དུ་ངེས་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཡུན་ཐུང་ཞིང་བསླུ་བའི་ཆོས་བྲག་ཆ་ལྟ་
བུས་སྟོང་ཞིང་གནས་ལུགས་ཆོས་ཀྱི་གནས་ཉིད་ཀྱིས་མི་སྟོང་པའི་དོན་དམ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་
སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཡུན་ཐུང་བསླུ་ཆོས་ལས་རྣམ་པར་འདས་པའི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡོངས་
སུ་གྲུབ་པའི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་མ་ངེས་པའི་
དངོས་པོ་མིག་ཡོར་འདྲ་བས་སྟོང་ཞིང་གནས་ལུགས་ཆོས་སྐྱོན་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་མི་སྟོང་པའི་
དོན་དམ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། མ་ངེས་པའི་དངོས་མཚན་གཤིས་ན་མི་འདུག་
པའི་ཕྱིར་མི་ལྡོ ག་པའི་ངེས་པ་བདེན་དོན་མཆོག་ཏུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་
རྣམ་པར་འཕོ་བའི་ཆོས་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུས་སྟོང་ཞིང་གནས་ལུགས་ཡང་དག་མཐས་མི་
སྟོང་པའི་དོན་དམ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཡུལ་དང་བློ་ཡི་འཕོ་འགྱུར་དང་བྲལ་
བའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དོན་དམ་པའི་ཡིན་ལུགས་སུ་ལེགས་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན།
ཁྱོད་སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུའི་བརྫུན་ཅིང་བསླུ་བའི་ཆོས་གང་དག་གིས་སྟོང་ཞིང་གནས་ལུགས་བསམ་
གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མི་སྟོང་པའི་དོན་དམ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་
སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། གཤིས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཀུན་རྫོབ་བསླུ་ཆོས་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་མ་གོས་
པའི་རྟོག་གེའི་ཡུལ་ལས་འདས་ཤིང་སོ་སོར་རང་རིག་དམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཁོ་ནར་ངེས་པའི་
10-1-183


ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་ཡོངས་གྲུབ་གནས་ལུགས་དགུའི་ངོ་བོ་དེ་ནི་སོ་སོར་མེད་ཅིང་གཞི་དབྱིངས་
གཅིག་ཉིད་སངས་འཕགས་ཀྱི་དོན་དམ་གཟིགས་ངོའི་ཚུལ་ལྟར་ཡིན་ལུགས་དཔྱོད་པའི་བློ་
ལ་ཇི་བཞིན་གསལ་ཆེད་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་དེ་ལུགས་ལྟར་བཀའ་བསྩལ་
པའོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པའི་གཞི་དབྱིངས་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལེགས་
བཞུགས་ཀྱི་ཚུལ་དེ་ནི་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་ལྟ་བ་ཡ་མཚན་པ་ཆེས་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་
དབུ་མའི་ལུགས་བཟང་གོང་ན་མེད་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་གྲུབ་སྟེ། སྤྱིར་ལྟ་བ་མཐའ་གཉིས་
དང་བྲལ་བའི་ཚུལ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་གང་ཟག་གི་བདག་གིས་སྟོང་པས་ཡོད་མཐའ་སྤངས་
ཤིང་ཐ་སྙད་ཀྱི་གང་ཟག་བདེ་སྡུག་མྱོང་བ་པོ་སྣང་ཙམ་གྱིས་མེད་མཐའ་སྤངས་པའི་གང་
ཟག་གི་བདག་མེད་ཙམ་ལ་ལྟོ ས་པའི་དབུ་མ་དང༌། ཆོས་བདག་མེད་པའི་ཚུལ་ལ། ཕྱི་དོན་
ཀུན་བཏགས་ཀྱི་ཆོས་བདེན་པས་སྟོང་པས་ཡོད་མཐའ་དང་འཁྲུལ་ངོར་སྣང་ཙམ་གྱི་བྱ་བྱེད་
མི་བསླུ་བས་མེད་མཐའ་སྤངས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་ལ་ལྟོས་པའི་དབུ་མ་དང༌། དོན་གྱི་ཡིན་
ལུགས་ལ་ཕྱི་དོན་བེམ་པོ་མེད་པས་ཡོད་མཐའ་དང་སེམས་ལ་བག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་པའི་
སྣང་བ་ཙམ་གྱི་དོན་བྱེད་ནུས་སུ་ཡོད་པས་མེད་མཐའ་སྤངས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཀུན་རྫོབ་
དབུ་མའི་གཞན་དབང་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ལ་ལྟོ ས་པའི་དབུ་མ་དང༌། ནང་སེམས་དེ་ཡང་རང་
བཞིན་གང་དུ་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་པས་ཡོད་མཐའ་དང་དེའི་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་གྱི་སྣང་ཆ་ཐམས་
ཅད་དུ་གསལ་བར་འཆར་བས་མེད་མཐའ་སྤངས་པའི་རྣམ་གྲངས་ཙམ་གྱི་དོན་དམ་དབུ་མ་
ངེས་དོན་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་ཙམ་དུ་གནས་པའི་དབུ་མ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གཟུང་
བ་ཀུན་བཏགས་དང་འཛིན་པ་གཞན་དབང་གཉིས་ཀ་བདེན་པར་མེད་པས་ཡོད་མཐའ་
དང༌། གོང་སྨོས་ལྟར་གྱི་གནས་ལུགས་ཡོངས་གྲུབ་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་གཤིས་ལུགས་དོན་དམ་
དུ་ངེས་པར་བདེན་པས་མེད་མཐའ་སྤངས་པའི་ངེས་པ་དོན་གྱི་དབུ་མ་རྣམས་ཡོད་པ་ལས་
10-1-184


རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་ངེས་དོན་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཟབ་མོའི་གནས་གསང་ཆེན་བླ་མེད་
ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཉེ་བའི་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་གཏམ་གྱིས་བརྗོད་བྱ་གོང་ན་མེད་པ་ནི་ངེས་དོན་དབུ་
མ་ཆེན་པོ་འདི་ཉིད་ལས་གཞན་གང་ཡང་ཡིན་པར་ཚད་མས་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་
ལྟར་དུ་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཡེ་གཞི་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་ཉིད་གདོད་ནས་གཞི་
འབྲས་དབྱེར་མེད་དུ་ངེས་པར་བཞུགས་པས་ཐོག་མ་གཞི་དུས་སུ་འཁྲུལ་སྣང་འཁོར་བའི་
རྣམ་པ་ལས་མི་མཐོང་བ་དང་ལམ་གྱི་དུས་སུ་གཞི་དབྱིངས་ཉིད་དང་ཉེ་བའི་མདངས་འོད་དེ་
ཉིད་ལམ་དུ་ཤར་ཏེ་ཅུང་ཟད་རེ་གསལ་སྣང་གི་རིམ་པས་མཐོང་བ་དང་མཐར་ཐུག་འབྲས་
བུའི་སྐབས་སུ་གདོད་ནས་ལྷུན་གྲུབ་སྐྱེ་མེད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཆ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་
ཀུན་ནས་སྒྲིབ་མེད་མངོན་དུ་གཟིགས་ནས་དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་
པོ་ཉག་གཅིག་ཏུ་དབྱེར་མེད་རོ་མཉམ་དུ་སོང་ནས་སྔར་སློབ་པའི་སྐབས་ཀྱི་རྒྱུད་ཐ་དད་
པའི་སེམས་དཔའ་གང་དག་རྟེན་རང་སྣང་གི་ཆོས་སྐུའི་ངོ་བོར་གྱུར་ཏེ་གནས་ལུགས་དོན་
གྱི་རྟོགས་པ་ཆེན་པོ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ནས་རང་སྣང་གི་མཛད་ཆེན་ཡང་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ཤིང་
རྟེན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རྟག་པར་རྒྱུན་མི་ཆད་པའི་གཞན་སྣང་གི་མཛད་པས་གང་
འདུལ་གྱི་གདུལ་བྱ་སེམས་ཅན་རྒྱ་ཆེན་པོས་རང་རང་དང་འཚམས་པར་ཉེ་བར་ཟབ་དང་
རྒྱ་ཆེར་སྤྱད་པ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། སངས་
རྒྱས་ཉིད་དུ་ཞུགས་ན་དེ་དག་ཀུན། །རྟེན་ཀྱང་གཅིག་ཅིང་རྟོགས་པ་ཆེ་ལ་གཅིག །མཛད་
པ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ཤིང་རྟག་པར་ཡང༌། །སེམས་ཅན་ཚོགས་ཆེའི་ཉེ་བར་སྤྱད་པ་ཆེ། །ཞེས་
གསུངས་པའི་དོན་གྱི་བསྟན་བྱ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བས་ན་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་
གནས་ལུགས་ཉག་མ་གཅིག་དེ་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་མངོན་དུ་གྱུར་ཅིང་སེམས་ཅན་མཐའ་
དག་གི་ཤེས་རྒྱུད་དྲི་མས་བསྒྲིབས་ནས་རང་རང་ལ་ལྟོས་ནས་འགའ་ཞིག་གིས་གཏན་ནས་
10-1-185


མི་མཐོང་ཞིང་ལ་ལས་གསལ་སྣང་ཅུང་ཟད་རང་འཚམས་རེ་ལ་སྤྱད་པ་དང་མཐར་ཐུག་ལ་
ཉེ་བའི་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་དག་གིས་ཆེས་གསལ་བར་མཐོང་བའི་རིམ་པ་འབྱུང་བ་ཡིན་
ཞིང་དེ་ལྟར་གྱི་གཞི་གནས་ལུགས་དོན་གྱི་སྙིང་པོ་དེ་ཁ་ཅིག་གི་ཞེ་འདོད་བཞིན་དྲང་དོན་མི་
བདེན་པའི་དོན་ལ་མེད་པ་ཡིན་ན་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཉིད་གཞི་ནས་མེད་སྲིད་ན་དེ་ལ་རྣམ་
པ་ཀུན་ནས་བརྟེན་པའི་ཆོས་ཅན་མཐའ་དག་ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་བས་ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་
ན་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཐམས་ཅད་གཏན་ནས་མི་སྲིད་པ་རི་བོང་རྭ་དང་ངེས་པར་
མཚུངས་པའི་ཆད་པ་ཆེན་པོའི་མཐའ་ལ་གནས་པར་གྱུར་པས་དེ་རིགས་ལ་དོགས་ཟོན་བྱ་
འོས་སོ། །དེ་ལྟར་བཤད་བྱ་གཙོ་བོ་གཞི་ཁྱད་པར་བའི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པ་རང་བྱུང་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་དུ་བཞུགས་པའི་ཚུལ་ངེས་དོན་འཁོར་
ལོ་ཐ་མའི་བཀའ་དང་དགོངས་འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་རྫོགས་ལྡན་ཆོས་མཆོག་དམ་པའི་རང་
ལུགས་ལྷད་མེད་ཀྱི་སྲོལ་ལེགས་ཕྱེ་མཛད་པའི་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོ་ཀུན་མཁྱེན་རྟོན་པ་བཞི་
ལྡན་ཞབས་པ་དང༌། གང་གི་བརྒྱུད་པའི་སྲོ ལ་བཟང་སླར་ཡང་ནུབ་མེད་ཀྱི་བསྟན་པའི་ཉི་མ་
གཅིག་གྱུར་རྗེ་བཙུན་འཇམ་དབྱངས་ཀུན་དགའ་སྙིང་པོ་སྟེ་གངས་ལྗོངས་ཀྱི་ངེས་དོན་བསྟན་
པའི་མངའ་བདག་གང་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་གསུང་རབ་ཀྱི་དགོངས་པ་དང་མཐུན་པར་རྒྱུ་ཕར་ཕྱིན་
ཐེག་པའི་ངེས་དོན་སྙིང་པོའི་དོན་དམ་པའི་གཞི་ཁྱད་པར་བའི་ཚུལ་མདོ་ཙམ་བརྗོད་ཟིན་ཏོ།
།
གཉིས་པ་ཞར་བྱུང་དེར་བརྟེན་གཞི་སྤྱིའི་རྣམ་གཞག་འཆད་པ་ལ། ཚུལ་དེའི་རྣམ་གཞག་
མདོར་བསྟན་གྱིས་ངོས་བཟུང་བ། དེ་དག་གི་དོན་གྱི་ཚུལ་ཅུང་ཟད་ལེགས་པར་ཕྱེ་བའོ། །
དང་པོ་ནི་གོང་དུ་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ངེས་དོན་སྙིང་པོའི་དོན་དམ་པའི་གཞི་ཁྱད་པར་བ་
ཡེ་གདོད་མ་ནས་བཞུགས་པའི་ཆོས་དབྱིངས་སྤྲོས་བྲལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་གཤིས་ཀྱི་
10-1-186


གནས་ལུགས་རང་བྱུང་འདུས་མ་བྱས་པ་ཆ་མེད་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་དེ་འཁོར་
བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རང་བཞིན་སྤྱིའི་གཤིས་ལུགས་སུ་གྱུར་པའི་ཡེ་གཞི་སྲིད་
གསུམ་དྭངས་པ་ཆེན་པོ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཟབ་གནད་ངེས་པ་དོན་གྱི་གསང་ཆེན་གྱི་
གནས་མཐར་ཐུག་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་བུའི་གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་གནས་
ལུགས་འོད་གསལ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་དག་པ་དྲི་མེད་གསེར་བཟང་གི་
ཁམས་ལྟ་བུ་ལས་གློ་བུར་དྲི་མ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆ་འཁྲུལ་སྣང་སྣ་ཚོགས་པ་གཡའ་ལྟ་བུ་
འབྱུང་བས་གསེར་ལ་གཡའ་ལྟར་རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་ལ་རྣམ་འགྱུར་ཆོས་ཅན་མཐའ་དག་
བརྟེན་པ་ཡིན་ཡང་དེ་དེ་དག་གི་གཞི་རྟེན་ཙམ་ལས་བསྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུར་མི་འགྱུར་བ་ནི་དཔེར་
ན་ནམ་མཁས་འཇིག་རྟེན་གྱི་གཟུགས་ཅན་མཐའ་དག་གི་རྟེན་བྱེད་ཀྱང་དེས་དེ་དག་བསྐྱེད་
པར་བྱེད་པ་ཡིན་མི་དགོས་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཀྱི་གཞི་ལས་ཀུན་
རྫོབ་སྤྲོས་པའི་གཞི་མ་ལུས་པ་བྱུང་ཞིང་དེ་ཡང་གཞིའི་དག་མཉམ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་གཞི་
དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མའི་ཚུལ་དུ་གནས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྣང་བའི་ཆ་
འཁྲུལ་སྣང་ཀུན་ངེས་པར་བྱུང་བའི་ཚུལ་ནི་འདིར་བཤད་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ལའང་ཀུན་རྫོབ་
རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འཁྲུལ་སྣང་གིས་བསྡུས་པའི་གཞི་གང་དག་ལ་འཆད་ཚུལ་གྱི་སྒོ་མི་འདྲ་
བ་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་རང་ལུགས་ལ་ནི་ངེས་དོན་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་སྡེ་སྣོད་མྱ་ངན་ལས་
འདས་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅི་ལགས། སྲི ད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་བདག་
མཆིས་ཤེས་བགྱིའམ་མ་མཆིས་ཤེས་བགྱི་ཞེས་སོགས་སྲིད་པ་ཉེར་ལྔའི་ཡིན་ལུགས་བཅས་
ལེགས་པར་གསུངས་པ་ལྟར་ཐ་མའི་སྡེ་སྣོད་གཞན། རྔ་བོ་ཆེའི་མདོ་དང༌། དཔལ་ཕྲེང་གིས་
ཞུས་པའི་མདོ་སོགས་སུ་ཞལ་མཐུན་པར་ཤེས་བྱ་ལ་སྲིད་པའི་ཆོས་ཡིན་ཚད་མདོ་ཙམ་དུ་
བསྡུས་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་གསུངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཀུན་རྫོབ་མདོ་ཙམ་འཆད་པ་སྟེ། དེ་ཡང༌། ཆོས་
10-1-187


མངོན་པ་ལས། ཕུང་པོ་དང་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། །ཁམས་གཅིག་གིས་ནི་ཐམས་ཅད་བསྡུས།
།ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཕུང་པོ་ལྔའི་ནང་གི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་
ཀྱི་ནང་གི་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གི་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཏེ། དེ་གསུམ་
གྱིས་སྣང་ཞིང་གྲག་པའི་ཤེས་བྱའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བསྡུས་ནས་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། བསྟན་
ཚུལ་དེ་ལྟར་གྱིས་ཤེས་བྱའི་ཆོས་སྲིད་ཚད་ལ་ཉེར་ལྔའི་གྲངས་བགྲང་ཚུལ་ཡང་ཐོག་མར་
དབྱེ་གཞི་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་གསུམ་དང༌། ཕུང་པོ་དེ་དག་ལས་གཟུགས་ཕུང་ལ་འབྱུང་
བའི་ཁམས་དང༌། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང༌། བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྱི་གཟུགས་གསུམ་དུ་དབྱེ་
བས་གསུམ་དང༌། ཡང་གོང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དག་ལས་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སེམས་དང་ཡིད་དང་
རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་གསུམ་དང༌། ཡང་ཁམས་དག་ལས་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ལ། མཚན་གཞིའི་
ཆོས་དང༌། མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་དང༌། དངོས་མེད་ཀྱི་ཆོས་དང་གསུམ། ཆོས་ཁམས་དག་
ལས་མཚན་གཞི་ལ་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་གསུམ།
མཚན་ཉིད་ལ་ཡང་ཡུལ་ལ་བཏགས་པ་དང༌། དུས་ལ་བཏགས་པ་དང༌། དངོས་ལ་བཏགས་
པ་དང་གསུམ། དངོས་མེད་ལ་ཡང་དངོས་པོ་གཞན་འགྱུར་གྱི་དངོས་མེད་དང༌། དངོས་པོ་
ལ་བརྟེན་པའི་དངོས་མེད་དང༌། མི་སྲི ད་པའི་དངོས་མེད་དང་གསུམ། དེ་ལྟར་གྱི་ཤེས་བྱ་
ཉེར་གཅིག་དང༌། དེ་དག་གི་སྟེང་དུ་ཐུན་མོང་གི་ལམ་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལམ་དང༌།
རྒྱལ་བའི་གནས་སུ་བགྲོད་བྱེད་ཀྱི་ལམ་དང་གསུམ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཤེས་བྱ་ཉེར་བཞི་པོ་དེ་
དག་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་དུ་མ་འདུས་ནས་བྱས་པའི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་པ་ཡིན་ལ། དེ་དག་
གི་རང་བཞིན་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་གཞི་དབྱིངས་འོད་གསལ་རང་བྱུང་གི་
ཡེ་ཤེས་གོང་དུ་གསལ་བར་བཤད་པ་དེ་ཉིད་ནི་དོན་གྱི་འདུས་མ་བྱས་ཉག་གཅིག་ཏུ་འཇོག་
པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དང་བཅས་པའི་སྲི ད་ཚད་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ཉེར་ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་རྫོགས་ལྡན་གྱི་ཆོས་
10-1-188


ལས་བྱུང་བའི་གཞི་སྤྱིའི་རྣམ་གཞག་གི་སྡོམས་སུ་ལེགས་པར་བྱས་སོ། །
གཉིས་པ་དེ་དག་གི་དོན་གྱི་ཚུལ་ཅུང་ཟད་ལེགས་པར་ཕྱེ་བ་ལ་སྐབས་འདིའི་བཤད་
བྱ་རྫོགས་ལྡན་གྱི་ཆོས་ལས་བྱུང་བའི་སྲི ད་ཚད་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་སྟེ། དེ་ཡང་སྤྱིར་སྲི ད་
ཚད་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ལ་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་གཉིས་སུ་དབྱེ་བས་འདུས་མ་བྱས་ནི་དོན་
དམ་ཆོས་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་ལས་མེད་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ཙམ་ལ་སྒོས་སུ་འདུས་
བྱས་འདུས་མ་བྱས་སུ་དབྱེ་ན་རྫས་སུ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཆོས་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཐ་སྙད་
ཀྱི་རིགས་ལམ་སྤྱིའི་འཇོག་མཚམས་དང་མཐུན་པར་བྱས་ན་ཆོག་མོད། འོན་ཀྱང་འདིར་ནི་
རྫོགས་ལྡན་ལུགས་ལྟར་སྲིད་ཚད་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ལ་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཉེར་བཞི་དང་འདུས་མ་
བྱས་པའི་ཆོས་གཅིག་གི་ཚུལ་གྱིས་འཆད་ན། འདུས་བྱས་ཀྱི་གཞི་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་
གཞི་གཉིས་ལས།
དང་པོ་འདུས་བྱས་ཀྱི་གཞི་ལ། ཐོག་མར་དབྱེ་གཞི་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་གསུམ་ལས།
དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་བུམ་པ་དེ་རང་གི་ཆ་ཤས་མཆུ་ལྟོ ་སོགས་རྫས་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་ཆ་དུ་མ་
སྤུངས་པས་ཕུང་པོར་འཇོག་པ་ལྟར་ཆོས་གང་དང་གང་ཡིན་ཡང་རང་རང་གི་རྫས་ཀྱི་ཡན་
ལག་གི་ཆ་དུ་མ་སྤུངས་པའི་ཆ་ནས་ཕུང་པོ་ཉིད་དུ་འཇོག་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་དབྱེ་ན་གཟུགས་
ཕུང་ནས་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་བར་ལྔ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་དེ་ལྟར་མི་དབྱེའོ། །གཉིས་པ་ཁམས་
ནི། དཔེར་ན་དོན་ལྔའི་ཡ་གྱལ་གྱི་གཟུགས་དེ་རང་འཛིན་མིག་ཤེས་ཀྱིས་གཟུང་བར་བྱ་བའི་
རིགས་ཡིན་པའམ་རང་འཛིན་མིག་ཤེས་དང་རང་གི་རིགས་རྒྱུན་ཕྱི་མ་སོགས་བསྐྱེད་པའི་
རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཆ་གང་རུང་གི་སྒོ་ནས་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་བཞག་པ་ལྟར་ཆོས་གང་ཡིན་ཡང་
རང་རང་གི་རིགས་མི་འདྲ་བར་འཛིན་པའམ་རང་འབྲས་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་གང་རུང་
གི་སྒོ་ནས་ཁམས་སུ་འཇོག་ཅིང༌། དེ་ལ་དབྱེ་ན་མིག་གི་ཁམས་ནས་ཡིད་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་བར་
10-1-189


དྲུག་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནས་ཆོས་ཁམས་ཀྱི་བར་དྲུག མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་
ཁམས་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱི་བར་དྲུག་སྟེ་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད་ཀྱང་འདིར་
དེ་ལུགས་ལྟར་དུའང་མི་དབྱེའོ། །གསུམ་པ་སྐྱེ་མཆེད་ནི་དཔེར་ན་མིག་དབང་དེ་མིག་ཤེས་
ཡུལ་ལ་སྐྱེ་ཞིང་མཆེད་པའི་སྒོ་དང་གཟུགས་ནི་རང་འཛིན་མིག་ཤེས་དེ་རང་གི་རྣམ་ལྡན་དུ་སྐྱེ་
ཞིང་མཆེད་པའི་སྒོ་ཡིན་པ་ལྟར་ཆོས་གང་ཡིན་ཡང་ཤེས་པ་སྐྱེ་ཞིང་མཆེད་པའི་སྒོར་གྱུར་པའི་
ཆ་ནས་སྐྱེ་མཆེད་དུ་འཇོག་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལའང་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ནས་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་
བར་དྲུག་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ནས་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་དྲུག་སྟེ་བཅུ་གཉིས་ཡོད་
ཀྱང་འདིར་དེ་ལྟར་དུ་དབྱེ་བའི་རྣམ་བཞག་མི་བྱེད་པ་འོག་ཏུ་འཆད་འགྱུར་གྱིས་ཤེས་སོ། །དེ་
འདྲའི་ཕུང་པོ་དང་སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་ཀྱི་རིམ་པ་ལས། དང་པོ་ཕུང་པོའི་ནང་གི་གཟུགས་
ཕུང་གིས་དབྱེ་གཞི་དང༌། གཉིས་པ་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ནང་གི་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་དབྱེ་གཞི་
དང༌། གསུམ་པ་ཁམས་ཀྱི་ནང་གི་ཆོས་ཁམས་ཀྱིས་དབྱེ་གཞི་བྱས་ནས་འདིར་འཆད་ལུགས་
ཏེ། དེ་ལྟར་ན་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་གསུམ་
མོ། །
དང་པོ་ལ། འབྱུང་བ། སྣོད། བཅུད་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། སྲ་ཞིང་བརྟན་པ་ས་དང༌།
རླན་ཞིང་གཤེར་བ་ཆུ་དང༌། ཚ་ཞིང་བསྲེ ག་པ་མེ་དང༌། ཡང་ཞིང་གཡོ་བ་རླུང་སྟེ་འབྱུང་བ་
བཞི་དང་འབྱུང་བ་དེ་དག་གི་འབྲས་བུ་ཡུལ་དབང་ལ་སོགས་པའོ། །
གཉིས་པ་སྣོད་ནི། འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་བཀོད་པ་མི་འདྲ་བའི་རི་གླིང་སྣ་ཚོགས་མཐའ་
ཡས་པའོ། །
གསུམ་པ་བཅུད་ནི། དེ་དག་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་རིགས་མི་འདྲ་བ་གང་ཇི་སྙེད་
པའི་ལུས་གཟུགས་ཐམས་ཅད་དོ། །ཡང་ན་དེ་ལ་དབྱེ་ལུགས་གཞན་མིག་ཤེས་ཀྱིས་མཐོང་
10-1-190


བྱའི་གཟུགས་ལྟ་བུའི་བསྟན་ཡོད་ཀྱི་གཟུགས་དང༌། དོན་ལྔའི་གཟུགས་ལྟ་བུའི་ཐོགས་
བཅས་ཀྱི་གཟུགས་དང༌། རིག་མིན་གྱི་གཟུགས་ལྟ་བུའི་ཐོགས་མེད་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་ཀྱིས་
དབྱེ་བའང་རུང་ངོ༌། །
གཉིས་པ་ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ལ། སེམས་དང༌། ཡིད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསུམ་
ལས། དང་པོ་ནི། མདོ་ལས། སེམས་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཏེ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་
མངོན་མཛོད་སོགས་དང་ཐེག་ཆེན་སྐབས་འགའ་ཞིག་ཏུ་སེམས་ཡིད་རྣམ་ཤེས་གསུམ་དོན་
གཅིག་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་བྱེད་པ་ཡོད་ཀྱང་འདི་རང་ལུགས་ལ་སྐབས་འདིའི་སེམས་ཞེས་
པ་ཀུན་བཞིའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་ཀྱི་སྐད་
དོད་ཙིཏྟ་ཞེས་པ་བསགས་པ་ལ་འཇུག་པ་ལྟར་བག་ཆགས་ཀུན་བསགས་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་
པ་ཐོག་མེད་ནས་བག་ཆགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ཉེ་བར་ལྡན་པའི་ཤེས་པ་
གསལ་རིག་ཙམ་ཞིག་སྟེ། དཔེར་ན་ཡུལ་འདྲ་མིན་ལ་ཉེ་བར་མཆེད་པའི་ཡིད་ཤེས་དེའི་རང་
བཞིན་གསལ་བ་ཡིན་པའི་གནད་ཀྱིས་ཡིད་ཤེས་ཀྱིས་ཡུལ་བཟང་ངན་གང་བཟུང་ཐམས་
ཅད་རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་གསལ་རིག་ཙམ་དང་ཆུ་དང་རླབས་ལྟར་ངོ་བོ་དབྱེ་བ་མེད་པར་འདྲེས་
འགྲོ་བ་ཡིན་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལས་ཡིད་ཤེས་ཡུལ་གང་ལ་གོམས་པའི་བག་ཆགས་ཐམས་
ཅད་རྩ་བའི་ཀུན་གཞི་གསལ་རིག་ཙམ་ལ་འགོས་ཏེ་བག་ཆགས་དེ་དག་གི་འཛིན་བྱེད་གཏན་
དུ་གནས་པ་ཀུན་གཞི་ཉིད་དུ་གྱུར་ཏེ་བག་ཆགས་མཐའ་དག་གི་གཞི་འཛིན་པའི་ཡུལ་གང་
དག་གིས་སྒོས་སུ་མ་བསྒྱུར་བའི་དམིགས་རྣམ་མི་གསལ་བའི་གསལ་རིག་ཙམ་དེ་སྤྱིར་རྣམ་
ཤེས་ཚོགས་བདུན་གྱི་གཤིས་ན་ཡོད་པས་གཞན་ངོ་བོ་ལོགས་སུ་མེད་ཀྱང་རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་
དང་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བདུན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐ་དད་པའི་ཚུལ་ཡང་
དཔེར་ན་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་དང་དེའི་རྦ་རླབས་གཉིས་ངོ་བོ་རླན་ཞིང་གཤེར་བར་མཚུངས་ཀྱང་
10-1-191


མཚན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཆ་སོ་སོར་ཀླུང་དང་རླབས་ཀྱི་ཆ་གོ་རྒྱུ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་རྩ་བའི་རྣམ་
ཤེས་ཀུན་གཞི་དང་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཚོགས་བདུན་ལའང་རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་བག་ཆགས་
མཐའ་དག་གི་གཞི་ཁམས་གསུམ་གྱི་ས་བས་སོ་སོར་རིས་སུ་གཅོད་དུ་མེད་པ་གནས་ལུས་
ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་པ་འཆར་བའི་གཞིར་གྱུར་པའི་གསལ་རིག་གི་ངོ་བོ་ཙམ་གྱི་
ཤེས་པ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་ཡངས་པ་ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོ་དང་མཚུངས་ཤིང་དེར་བརྟེན་ཚོགས་བདུན་ནི་དེ་
འདྲའི་བག་ཆགས་ཡང་འཛིན་མི་ནུས་ཤིང་ཁམས་གསུམ་གང་རུང་གིས་སོ་སོར་བསྡུས་པའི་
ཤེས་པ་ཕྱོགས་རེ་བ་ཡུལ་ཡང་རང་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་ཙམ་ལས་འཆར་བ་མེད་པས་གློ་བུར་རྦ་
རླབས་དང་མཚུངས་པའི་ཕྱོགས་རེ་བ་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་གཤེར་བར་མཚུངས་པ་ལྟར་རྩ་བ་
དང་དེར་བརྟེན་གྱི་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱང་ཤེས་རིག་ཙམ་ལ་མཚུངས་ཤིང་དེ་ལས་ཀུན་གཞིའི་
རྣམ་པར་ཤེས་པ་རང་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་བདུན་གྱི་རྣམ་ཤེས་ཡུལ་སྣ་ཚོགས་བཟུང་བ་
ལ་གོམས་པ་སོང་བའི་སྔར་དང་ད་ལྟའི་བག་ཆགས་ཀུན་གཞི་རང་སྟེང་དུ་བཞག་པ་ད་དུང་
མ་སྨིན་པར་ཕྱིས་སུ་སྨིན་འགྱུར་གྱི་ཆར་གྱུར་པ་དེ་ཀུན་གཞི་ས་བོན་གྱི་ཆ་དང་ཀུན་གཞི་རང་
སྟེང་གི་བག་ཆགས་ཅི་རིགས་སྨིན་ཟིན་ནས་དེ་ལུགས་ཀྱི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་འཆར་བའི་ཆ་ནི་
ཀུན་གཞི་རྣམ་སྨིན་གྱི་ཆ་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་ཀུན་གཞི་རང་གི་ངོ་བོ་དེ་གསལ་ཙམ་གྱི་ཤེས་པ་
ཡིན་ཡང་ཁམས་གསུམ་གང་གིས་མ་བསྡུས་པས་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་སུ་མ་ལྷུང་བའི་གསལ་རིག་
སྤྱི་ཙམ་ལས་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་ཡུལ་ཕྱོགས་རེ་བ་གང་གིས་མ་བསྒྱུར་བས་དམིགས་རྣམ་
མི་གསལ་བ་དང༌། དེ་འདྲའི་དམིགས་རྣམ་མི་གསལ་ཡང་སྤྱི་ཙམ་གསལ་རིག་གི་ཆ་ཕྲ་བས་
ཁམས་གསུམ་གང་རུང་དུ་སོ་སོར་བཅད་པ་མེད་པར་ཆོས་ཀུན་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དེའི་
བྱེད་ལས་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་གསལ་བར་སྟོན་པའི་མཐུ་ཅན་ཀུན་གཞི་བག་
ཆགས་ཀྱི་ཆ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ཡང་རྣམ་སྨིན་གྱི་ཆ་སྨིན་ཟིན་མ་ཟིན་གྱི་དབང་གིས་
10-1-192


རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་འདྲ་ཞིག་གོ །དེ་འདྲའི་རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་གཙོ་སེམས་
ཡུལ་སྤྱིའི་ངོ་བོ་ཙམ་གསལ་ཞིང་རིག་པ་དེའི་འཁོར་སེམས་བྱུང་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ཀུན་གཞི་
ཡུལ་དང་འཕྲད་ཚེ་ཤེས་པ་དེ་རང་ལ་ཡུལ་དང་འཕྲད་པར་འགྱུར་བའི་ཆ་ཕྲ་བ་ཙམ་གྱི་རེག་
པ་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མྱོང་བའི་ཆ་ཕྲ་མོའི་ཚོར་བ་དང༌། ཀུན་གཞི་རང་ཉིད་ཡུལ་གྱི་
རྣམ་ལྡན་ཙམ་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། འདི་དང་འདིའོ་ཞེས་མཚན་མར་འཛིན་པ་རགས་པ་
མེད་ཀྱང་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་སྤྱི་ཙམ་གྱི་གསལ་སྣང་གི་མཚན་མ་ཕྲ་མོ་ཙམ་འཛིན་པའི་འདུ་ཤེས་
དང༌། ཀུན་གཞི་རང་གི་ཡུལ་སྣང་སྤྱིའི་རྣམ་པ་སེམས་ཤིང་བྱ་སྙམ་དུ་དེ་ལུགས་ལྟར་འཇགས་
པར་བྱེད་པའི་སེམས་པ་དང་ལྔ་པོ་བྱ་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེའི་ནང་དུ་ཅིག་ཆར་རམ་
རིམ་ཅན་གང་རུང་དུ་འབྱུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་གཙོ་འཁོར་དུ་ལྡན་པ་ཡིན་ལ། ཀུན་གཞི་དེའི་ངོ་
བོ་མ་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན་དང༌། འཁོར་དུ་བྱུང་བའི་ཚོར་བའང་བཏང་སྙོམས་སོ། །ཀུན་
གཞི་མ་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན་པ་བཞིན་འཁོར་གྱི་སེམས་བྱུང་རྣམས་ཀྱང་མ་བསྒྲིབས་ལུང་
མ་བསྟན་ཡིན་ལ་དེ་འདྲའི་གཙོ་འཁོར་ཀུན་དེ་དུས་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་
འབབ་པ་ཆུ་བོ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཀུན་གཞི་ལྡོ ག་པའི་དུས་ནི་ཐེག་དམན་གྱི་དགྲ་བཅོམ་
དང་ཐེག་ཆེན་འཕགས་པའི་སྐབས་ཀུན་གཞི་ལ་མཚན་ཉིད་མཐའ་དག་མ་ཚང་བ་ཙམ་བྱས་
ནས་དེ་རྗེས་ཐེག་ཆེན་པ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་ཚེ་ཀུན་གཞིའི་ངོ་བོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་སྤངས་
ཤིང་དེའི་རིགས་རྒྱུན་ཙམ་ཞིག་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གནས་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་འདྲའི་ཀུན་
གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ནི་ཁམས་གསུམ་གང་གིས་ཁྱད་མ་ཕྱེ་བར་གསལ་རིག་སྤྱི་ཙམ་དེ་ཡིན་པས་
ཁམས་གང་གི་ས་བས་མ་བསྡུས་པ་ཡིན་ལ། འོན་ཀྱང་གཞི་སྙིང་པོའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་
གྱུར་པའི་དྲི་མ་གློ་བུར་བའི་རྣམ་ཤེས་གསལ་ཙམ་གྱི་ཆར་གྱུར་པ་སྐབས་དེ་ལ་ལྟོས་ན་གཞིའི་
གནས་ལུགས་དང་གློ་བུར་གྱི་ཁྱད་པར་དེ་ལྟར་ཡོད་ཀྱང་སྐབས་གཞན་དུ་ན་རྩ་བའི་ཀུན་
10-1-193


གཞི་དང་དེ་ལས་ཀྱང་ཆེས་གློ་བུར་བ་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བདུན་དང་གཞི་དང་གློ་བུར་གྱི་ཁྱད་
ཡོད་ཅིང་གློ་བུར་བ་དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཉོན་ཡིད་དང༌། ཚོགས་དྲུག་ལ་དེར་ལྟོས་ཀྱི་གཞི་དང་
གློ་བུར་བའི་ཁྱད་ཡོད་ལ་དེ་མ་ཟད་ཚོགས་དྲུག་ལ་རང་རང་ཙམ་ལ་ལྟོས་པའི་རྒྱུན་བརྟན་པ་
ཡིད་ཤེས་དང༌། མི་བརྟན་པ་འཇུག་ཤེས་ལྔ་དང་ཡང་གཞི་དང་གློ་བུར་དེར་ལྟོས་ཙམ་བཞག་
ན་མི་ཆོག་པ་མེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེས་ན་རང་ལུགས་ཀྱི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ནི་དངོས་སྨྲའི་
སེམས་ཙམ་ལུགས་ཀྱི་དེ་ལུང་ཁོ་ནས་བསྒྲུབ་དགོས་པ་དང་མི་འདྲ་བར་སེམས་ཅན་རང་
ག་བ་དག་ལའང་ཡུལ་ངེས་བཟུང་དུ་ཡོད་པས་མ་བསྒྱུར་བའི་གསལ་རིག་ཙམ་མ་བརྟགས་
ཉམས་དགའི་བློ་ངོར་མྱོང་བས་གྲུབ་ཏུ་ཡོད་པ་དེ་ག་ཉིད་ཡིན་ཞིང་དེ་ཡང་ཚུགས་ཐུབ་བདེན་
པ་མ་ཡིན་པར་རྟེན་འབྱུང་སྣང་ཙམ་གྱི་བདེན་མེད་སྒྱུ་མ་དང་མཚུངས་པའི་ཀུན་རྫོབ་པའི་
རྣམ་པར་ཤེས་པ་དགེ་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་བག་ཆགས་མཐའ་དག་གི་གཞི་གཅིག་པུར་
གྱུར་པ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ས་བོན་ཐམས་ཅད་
པ་དེ་ནི་རྒྱལ་བའི་བཀའ་ངེས་དོན་དབུ་མའི་མདོ་མཆོག་རྣམས་དང༌། ཐེག་པ་གོང་འོག་གི་སྡེ་
སྣོད་དགོངས་འགྲེལ་དང་བཅས་པ་མང་པོར་ཡང་ཡང་བསྟན་ཅིང་ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་དོན་
གྱི་གནས་ཚོད་ལ་ངེས་པར་ཡོད་དགོས་ཏེ། ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བག་ཆགས་ཀྱི་གནས་ཡོད་
པའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རིགས་པ་དུ་མ་དང༌། ཀུན་གཞི་ས་བོན་པ་དོན་ལ་མེད་ན་
དགེ་སྡུག་སོགས་ཀྱི་བག་ཆགས་མཐའ་དག་བགོ་གཞི་འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་ལྟ་
བུ་མི་རུང་ཞིང་དེ་ལས་གཞན་གང་ཟག་སོགས་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པ་འཇོག་པའང་མི་འཐད་པས་
དེ་ལུགས་ལྟར་ན་བག་ཆགས་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞི་མེད་པས་བག་ཆགས་དེ་དག་
ཀྱང་མེད་པར་འགྱུར་ལ་དེ་དག་མེད་ན་ལས་བཟང་ངན་གྱི་འབྲས་བུ་གང་ཡང་མྱོང་དུ་མེད་
པར་ཐལ་བ་སོགས་གནོད་བྱེད་མང་ནའང་འདིར་རེ་ཞིག་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་གཞི་ཞར་བྱུང་ཉུང་
10-1-194


བསྡུས་ཀྱི་སྐབས་དེ་ཙམ་ལས་མ་སྤྲོས་སོ། །
གཉིས་པ་ཡིད་ནི། མདོ་ལས་ངར་འཛིན་པ་ནི་ཡིད་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང་
མཐུན་པར་འདིར་རང་ལུགས་ལ་ནི་རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ངར་སྣང་ཉོན་
ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཤེས་པ་རྟོག་བཅས་མ་ཡིན་པར་
བདག་ཏུ་སྣང་བ་ཙམ་གྱི་ཤེས་པ་རྟོག་མེད་ཅིག་ལ་འཇོག་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་ཚུལ་ཡང་ཡིད་
ཀྱི་སྐད་དོད་མ་ན་ཞེས་པ་དེ་ང་རྒྱལ་གྱི་དོན་ལ་འཇུག་པས་འདིར་ཉོན་ཡིད་ཀྱང་ཀུན་གཞི་
ལ་དམིགས་ནས་ངར་སྣང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་དེ་ལའང་འཇུག་པའི་དབང་དུ་
བྱས་ནས་དེ་འདྲའི་ཉོན་ཡིད་དེ་ནི་བདག་རྐྱེན་དང་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཀུན་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་
ཞིང་རང་གི་དམིགས་པ་ཀུན་གཞི་ཉིད་ལ་དམིགས་པས་དམིགས་རྐྱེན་ཡང་ཀུན་གཞི་ཡིན་
པའི་ཚུལ་གྱི་རྣམ་པ་རྟག་ཏུ་ངར་སྣང་བ་ཙམ་གྱིས་རྟོག་བྲལ་གྱི་ཆར་གྱུར་པའི་ཡིད་བརྟན་
པའི་ཤེས་པ་གཙོ་སེམས་ཤིག་ཡིན་ལ། དེའི་སྣང་ཚུལ་ཡང་ཀུན་གཞི་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་
པ་ཞིག་གིས་ཀུན་གཞི་ལ་དམིགས་ནས་ང་བདག་རང་དབང་བདེན་དངོས་སུ་སྣང་བས་དེ་
ལུགས་ལྟར་མི་བདེན་པས་འཁྲུལ་སྣང་ཅན་དང༌། དེ་ལྟར་དུ་ནན་ཞེན་མེད་པར་སྣང་བ་ཙམ་
ཡིན་པས་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ཞིང་འདིའི་ངར་སྣང་བ་ཙམ་ལས་མི་ཞེན་པས་བདག་ཏུ་
ནན་ཚུགས་སུ་འཛིན་པ་མེད་ཕྱིར་བདག་འཛིན་མིན་ཡང་དེའི་མཐུ་ལས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་
བྱུང་བས་ན་ཉོན་ཡིད་དེ་ལས་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་ནི་ཡིན་ནོ། །དེ་
ལྟ་བུའི་ཉོན་ཡིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་སྒྲིབ་ལུང་མ་བསྟན་ཡིན་ཞིང་གྲོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡང་ཐུན་མོང་
མ་ཡིན་པ་བཞི་དང༌། ཐུན་མོང་པ་ལྔ་སྟེ་དགུ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་སྤྱོད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་དང་
པོ་བཞི་ནི། དེ་འདྲའི་ངར་སྣང་ཉོན་ཡིད་གཙོ་སེམས་དེའི་འཁོར་དུ་ང་བདག་མེད་པ་ལ་མེད་
པར་མ་ཤེས་པའི་མ་རིག་པ་གཏི་མུག་གི་ཆར་གཏོགས་བདག་ཏུ་རྨོངས་པ་དང༌། ང་བདག་
10-1-195


ཏུ་རློམ་ཞིང་སྣང་ཕྱོགས་ནས་འཛིན་པའི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང༌། བདག་ཏུ་ང་རྒྱལ་བ་རགས་
པ་མེད་ཀྱང་དཔངས་མཐོ་བ་ཙམ་སྣང་འཛིན་དུ་བྱེད་པའི་བདག་ཏུ་ང་རྒྱལ་བ་དང་བདག་
ལ་ཆེད་དུ་ཆགས་ཞེན་དྲག་པོ་མེད་ཀྱང་བདག་ཡིད་དུ་འོང་བར་མཐོང་བ་སོགས་ཀྱི་ཆ་ནས་
བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་དང་བཞི་པོ་དེ་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ཐུན་མོང་པ་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ལྔ་ཡང་
ཉོན་ཡིད་ཀྱི་རང་ཡུལ་དེ་ལ་འཕྲད་ཅིང་རེག་པའི་རེག་པ་དང༌། རང་གི་ཡུལ་དེ་དེ་ལྟར་དུ་ཡིད་
ལ་བྱེད་ཅིང་གཏོད་པའི་ཡིད་བྱེད་དང༌། རང་ཡུལ་བདེ་སྡུག་བར་མ་ཅི་རིགས་སུ་མྱོང་བའི་
ཚོར་བ་དང༌། རང་ཡུལ་གྱི་སྤུ་རིས་འབྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། རང་ཡུལ་ནང་དུ་སེམས་ཤིང་
ཡིད་ལ་འཇགས་པར་བྱེད་པའི་སེམས་པ་སྟེ་ཀུན་འགྲོ་ལྔ་དང་ཡང་ལྡན་ཞིང༌། གོང་ཀུན་གཞི་
དང་འདི་སྐབས་སུ་གཙོ་སེམས་དང་འཁོར་སེམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དོན་གྱི་ངོ་བོ་རང་སྟོབས་ཀྱིས་
མཐོང་བ་དང་ཁྱད་པར་རང་སྟོབས་ཀྱིས་མཐོང་བའི་ཆ་ནས་སོ་སོར་ཕྱེ་ནའང་ཚིག་དོན་ཞིབ་
ཆ་དང་ལྡོ ག་ཆ་འཆར་སླ་བ་རེ་ཡོད་ཀྱང་དོན་གོ་ལུགས་མ་འཕྱུགས་ན་གོང་ལྟར་བྱས་ན་གནད་
མོའི་གོ་བ་འབྱུང་ལུགས་ཡོད་དོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཉོན་ཡིད་དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་སེམས་བྱུང་དགུ་
པོ་ཅིག་ཆར་རམ་རིམ་གྱིས་འབྱུང་ཚུལ་ཀུན་གཞིའི་སྐབས་དང་འདྲ། ཉོན་ཡིད་སྒྲིབ་ལུང་མ་
བསྟན་ཡིན་པ་བཞིན་འཁོར་སེམས་བྱུང་དགུ་པོ་ཡང་དེ་ལྟར་དུ་ལུང་མ་བསྟན་དང༌། འདི་
ཀུན་གཞི་དང་མི་འདྲ་བར་ཁམས་གསུམ་གང་དུ་སྐྱེས་པའི་རྟེན་ཅན་གྱི་ཉོན་ཡིད་དེ་ཁམས་དེ་
དང་དེས་བསྡུས་ཤིང་ཁམས་རང་རང་གི་ཤེས་རིགས་སུ་གཏོགས་སོ། །འདི་ཡང་ལྡོ ག་པའི་
དུས་ནི་འདི་ལྟར་སྟེ། ཐེག་དམན་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པའི་རྒྱུད་ལ་ཉོན་ཡིད་མཚན་ཉིད་པ་
མེད་ཀྱང་བདག་ཏུ་སྣང་བ་ཙམ་རེ་ཡོད་ཅིང་ཐེག་ཆེན་འཕགས་ས་ཐོབ་པ་ནས་དབང་བསྒྱུར་
མ་གཏོགས་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཉོན་མོངས་དང༌། འཁོར་བའི་ས་བོན་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་
སྤངས་པས་ཉོན་ཡིད་མཚན་ཉིད་ཇི་བཞིན་མི་ལྡན་པར་སོང་ཡང་ཐེག་ཆེན་ས་བརྒྱད་པ་ཐོབ་
10-1-196


པ་དེ་སྲིད་དུ་ཉོན་ཡིད་ཀྱི་རིགས་རྒྱུན་ཙམ་ནི་ཡོད་ལ་དེ་ཕན་ཆད་དུ་ཉོན་སྒྲིབ་ཀྱི་ཆ་མཐའ་
དག་སྤངས་ཕྱིར་ཉོན་ཡིད་ཀྱི་རིགས་རྒྱུན་དེ་ཡང་རྩ་བ་ནས་སྤངས་པ་ཡིན་ཞིང་སྤྱིར་ནའང་
འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་སྐབས་སུ་ཉོན་ཡིད་མེད་དེ། དེ་དུས་སུ་ཀུན་གཞི་ཁོ་ན་ལས་རྣམ་
ཤེས་ཚོགས་བདུན་པོ་རེ་ཞིག་འགགས་ནས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་ཉོན་ཡིད་སྤངས་
མ་སྤངས་ཀྱི་མུ་བཞི་ཡོད་དེ། ཐེག་དམན་དགྲ་བཅོམ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཉོན་ཡིད་མཚན་ཉིད་པ་ས་
བོན་སྤངས་ཀྱང་སྔོན་གོམས་ཀྱི་མཐུས་བདག་ཏུ་སྣང་བ་ཙམ་ཡོད་པ་སྔོན་སྟོན་པ་ལ་གླང་ཆེན་
རྦད་པའི་དུས་སུ་དགྲ་བཅོམ་པ་མང་པོ་ཞིག་སྐྲག་སྟེ་བྲོས་པ་ལྟ་བུ་ཉོན་ཡིད་ས་བོན་སྤངས་ལ་
བདག་སྣང་མངོན་གྱུར་མ་སྤངས་པའི་མུ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་རེ་ཞིག་ཉོན་མོངས་
ཆགས་བྲལ་བྱས་པའི་སྐབས་ལྟ་བུའི་མངོན་གྱུར་སྤངས་ལ་ས་བོན་མ་སྤངས་པའི་མུ་དང༌། སོ་
སྐྱེས་རང་ག་བ་ལྟ་བུའི་གཉིས་ཀ་མ་སྤངས་པའི་མུ་དང༌། དག་ས་ཡན་ཆད་ལྟ་བུའི་གཉིས་
ཀ་སྤངས་པའི་མུ་དང་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཉོན་ཡིད་ཀྱང་ངེས་དོན་གྱི་བཀའ་
དགོངས་འགྲེལ་ལས་ཀྱང་བསྟན་ཅིང་དེ་ལྟར་དུ་དོན་ལ་མེད་ན་དེའི་འཁོར་གྱི་འཇིག་ལྟ་སྒྲིབ་
ལུང་མ་བསྟན་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་དེ་འདྲའི་འཇིག་ལྟ་མེད་པར་ནི་ཟག་བཅས་ཀྱི་དགེ་བ་
དང་མཚུངས་ལྡན་གྱི་འཇིག་ལྟ་ཡོད་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་བ་དང་བདག་འཛིན་རྒྱུན་བརྟན་པོར་
འཇུག་པ་ཡང་མི་འཐད་ཅིང༌། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་དང་འགོག་སྙོམས་གཉིས་
ལ་ཁྱད་འབྱེད་བྱེད་ཉོན་ཡིད་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་སྒོ་ནས་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱང་མི་འཐད་པར་
ཐལ་བ་སོགས་རིགས་པའི་སྒོ་ཡང་དུ་མ་ཡོད་མོད་རེ་ཞིག་དེ་ཙམ་མོ། །
གསུམ་པ་རྣམ་ཤེས་ནི། ཇི་སྐད་དུ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཚོགས་དྲུག་སྟེ། །ཞེས་པ་ལྟར་
འདིར་རྣམ་ཤེས་གཞན་ཚོགས་དྲུག་པོ་དེ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྐད་དོད་བི་ཛྙཱ་ན་ཞེས་
པ་རྣམ་པར་ཤེས་པའམ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་ལ་འཇུག་པས་དེ་འདྲའི་རང་ལུགས་ལ་འཇུག་ཤེས་
10-1-197


དྲུག་སྟེ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཡུལ་གྱི་སྣང་བ་ཅན་འདྲ་མིན་གྱི་ཤེས་པ་དྲུག་ལས། དང་པོ་ནི། མིག་
གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི། ཡུལ་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུང་བྱར་བྱས་ནས་དེ་སྣང་བ་ཅན་གྱི་
ཤེས་པ་དང༌། རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡུལ་སྒྲའི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུང་བྱར་བྱས་ནས་དེ་སྣང་
བའི་ཤེས་པ་དང༌། སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡུལ་དྲིའི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུང་བྱར་བྱས་ནས་དེ་སྣང་
བའི་ཤེས་པ་དང༌། ལྕེའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡུལ་རོའི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུང་བྱར་བྱས་ནས་དེ་སྣང་
བའི་ཤེས་པ་དང༌། ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡུལ་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུང་བྱར་བྱས་
ནས་དེ་སྣང་བའི་ཤེས་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡུལ་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུང་
བྱར་བྱས་ནས་དེ་སྣང་བ་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་དང་དྲུག་དེ་ཡིན་ལ། དེ་དྲུག་པོ་རྣམས་ཀྱང་ཡུལ་དྲུག་
པོ་རང་རང་གི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་རིག་ཙམ་གྱི་ཤེས་པ་རྟོག་མེད་ཀྱི་ཆ་ལ་འཇོག་པ་ཡིན་གྱི་རྗེས་སུ་
རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་པས་དཔྱད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་འཁོར་སེམས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཞིང་དེ་
འདྲའི་ཚོགས་དྲུག་གི་རྣམ་ཤེས་དྲུག་པོས་རང་རང་གི་ཡུལ་དྲུག་པོ་རབ་ཏུ་ཤེས་པའམ་རྣམ་
པར་ཤེས་པས་ན་དེར་བཞག་གོ །རྣམ་ཤེས་དེ་དག་གི་ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་ཡང་དགེ་མི་དགེ་ལུང་
མ་བསྟན་གསུམ་པོ་བར་སྐབས་བར་སྐབས་ཅི་རིགས་པའི་ངོ་བོར་འགྱུར་བ་ཡོད་ཅིང༌།
གྲོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཀུན་འགྲོ་ལྔ། ཡུལ་ངེས་ལྔ། དགེ་བ་བཅུ་གཅིག རྩ་ཉོན་དྲུག ཉེ་ཉོན་
ཉི་ཤུ། གཞན་འགྱུར་བཞི། གཞན་ཡང་དེ་ལས་ཀྱང་སེམས་བྱུང་གི་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་ཕྱེས་ན་
ཆོག་པའི་ཚུལ་གྱི་སེམས་བྱུང་དེ་རྣམས་དུས་གཅིག་ལ་མཐའ་དག་འཁོར་དུ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་
ཡང་འཇུག་ཤེས་དྲུག་གི་འཁོར་དུ་སེམས་བྱུང་ཐམས་ཅད་བར་སྐབས་རེས་མོས་ཀྱིས་སོ་སོར་
འབྱུང་དུ་རུང་བ་ཙམ་ནི་ཡིན་ལ། ཚུལ་འདི་དག་ལ་དཔྱད་པ་འདི་ལྟར་ཡོད་དེ། སྤྱིར་ནི་ཚོགས་
དྲུག་གི་རྣམ་ཤེས་ལས་སྔ་མ་ལྔ་འཇུག་ཤེས་དང་ཕྱི་མ་འཇུག་ཤེས་སུ་མི་འཇོག་པ་ཡོད་ཀྱང་
འདིར་ནི་དྲུག་ག་མ་ཟད་ཉོན་ཡིད་དང་བཅས་པ་ཡང་ཀུན་གཞི་ལ་ལྟོས་ན་རང་ཡུལ་སོ་སོ་ལ་
10-1-198


འཇུག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་འཇུག་ཤེས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཐོགས་ཤིང་ཁྱད་པར་ཚོགས་དྲུག་
གི་རྣམ་ཤེས་རྣམས་ནི་རང་ཡུལ་སོ་སོར་ཆེས་གསལ་བར་ངེས་པའི་སྒོ་ནས་རང་རང་གི་ཡུལ་
མི་འདྲ་བ་ལ་འཇུག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་ནས་འདིར་འཇུག་ཤེས་སུ་བཞག་ལ།
འགའ་ཞིག་ཏུ་ཚོགས་དྲུག་གི་རྣམ་ཤེས་དེ་དག་ལས་སྔ་མ་ལྔ་མངོན་སུམ་ཁོ་ན་དང་དེ་དག་གི་
འཁོར་དུ་སེམས་བྱུང་ཡང་ཀུན་འགྲོ་སོགས་འགའ་རེ་མ་གཏོགས་གོང་སྨྲོས་ཚང་མ་སྐབས་
འགར་འབྱུང་མི་སྲིད་ཅིང་ཁྱད་པར་དགེ་མི་དགེའི་སེམས་བྱུང་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ་ལས་
བྱུང་བའི་ཤེས་པ་དག་ལ་མི་འབྱུང་བ་དང་ཕྱི་མ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ལ་རྟོག་བཅས་རྟོག་མེད་
གཉིས་ཡོད་ཅིང༌། དེ་ལ་འཁོར་དུ་སེམས་བྱུང་ང་གཅིག་སྐབས་འགར་རེས་མོས་ཀྱིས་འབྱུང་
བའི་ཚུལ་སོགས་འདྲ་མིན་ཡོད་ཀྱང་འདིར་ནི་ཚོགས་དྲུག་གི་རྣམ་ཤེས་རང་རང་གི་ངོ་བོ་ཙམ་
ནི་རང་ཡུལ་རིག་ཙམ་གྱི་རྟོག་མེད་ལ་བཞེད་ཅིང་རང་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་གང་དང་གང་བཟུང་
བ་ཐམས་ཅད་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཁོ་ནའི་དབང་གིས་ཡིན་པས་སེམས་བྱུང་གང་བྱུང་ན་དེའི་
དབང་གིས་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་འཛིན་ཚུལ་ཡང་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་མི་འདྲ་བ་འབྱུང་ལ། ཁྱད་
པར་མིག་གི་རྣམ་ཤེས་ནས་ལུས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་བར་རྣམས་ལའང་ནང་ཡིད་ཤེས་ཀྱིས་
གཏད་ལུགས་དང་ནན་ཞེན་གྱིས་བཟུང་ལུགས་སྣ་ཚོགས་པའི་དབང་དང་ཁྱད་པར་རྣམ་ཤེས་
ཚོགས་བདུན་པོ་རྩ་བའི་ཀུན་གཞི་དང་ཆུ་དང་རླབས་ལྟར་དུ་གནས་པའི་གནད་ཀྱིས་དབང་
ཤེས་རང་རང་གི་ངོ་བོ་ཙམ་ལ་ནན་ཞེན་མེད་ཀྱང་སེམས་བྱུང་གང་དག་ལས་གང་དང་གང་སྐྱེ་
བའི་དབང་གིས་དབང་པོའི་རྣམ་ཤེས་ལྔ་པོའི་རང་རང་གི་སྣང་བ་སོ་སོར་དེ་དང་དེར་འགྱུར་
ནས་ཁྱད་པར་གྱི་ཆ་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་དུ་རུང་བའི་ཆ་ནས་དབང་ཤེས་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལ་
སེམས་བྱུང་གི་ཁྱད་པར་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་རྣམ་པ་སྐབས་སྐབས་སུ་རང་རང་དང་
འཚམས་པར་ཅི་རིགས་པ་དུ་མ་འབྱུང་ཆོག་པ་ནི་དཔེར་ན་མིག་ཤེས་ཡིད་འོང་དང་ཡིད་མི་
10-1-199


འོང་གི་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་ལྡན་གང་དང་གང་དུ་སྐྱེས་ཚེ་ནང་ཡིད་ཤེས་ཀྱང་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་
ཆགས་པ་དང་སྡང་བའི་ཞེན་པ་ཆེར་འབྱུང་བ་དང་རྩ་བ་དང་དེ་ལས་བྱུང་བའི་རྣམ་ཤེས་དག་
ཆུ་དང་རླབས་ལྟར་གྱི་འབྲེལ་གནད་སོགས་ཀྱི་དབང་གིས་སྐབས་དེའི་མིག་ཤེས་ཀྱང་ཆགས་
སྡང་དེ་ལུགས་ལྟར་དུ་སྣང་བ་གསལ་བོར་འགྱུར་འདུག་པ་ནི་བློ་ངོར་མྱོང་བས་གྲུབ་པ་ལྟར་
ཡིན་ཞིང༌། དེ་ཡང་དཔེར་ན་ཐོ་ཡོར་མིར་སྣང་གི་མིག་ཤེས་ཀྱི་ངོར་མིའི་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་
སོགས་རྣམ་ཤེས་རང་གི་ངོ་ཙམ་ལ་སྒོས་སུ་ནན་ཞེན་དེ་ལྟར་མེད་ཀྱང་ནང་ཡིད་ཤེས་ཀྱི་ཞེན་
ལུགས་དང་རྣམ་ཤེས་སྤྱིའི་འབྲེལ་གནད་སོགས་ཀྱིས་སྐབས་དེའི་ཐོ་ཡོར་མིར་སྣང་གི་དབང་
པོའི་རྣམ་ཤེས་རང་གི་ངོར་ཡང་ཐོ་ཡོར་དེ་ཉིད་མིའི་རྣམ་དབྱིབས་ཁ་དོག་ཆེས་གསལ་བོའི་
འགུལ་བསྐྱོད་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པ་དང་བཅས་གསལ་སྣང་བསྙོན་མེད་དུ་འབྱུང་བ་བཞིན་
ནོ། །དེ་ལྟར་ནི་རང་གི་རྣམ་རྟོག་གིས་དཔྱད་པ་ཙམ་སྟེ། འཆད་ཚུལ་གཞན་དུ་ན་དབང་ཤེས་
ལྔ་པོ་གང་དང་མཉམ་དུ་བྱུང་བའི་ནང་ཡིད་ཤེས་འབའ་ཞིག་ལ་སེམས་བྱུང་ཚང་མ་སྐབས་
རེར་འབྱུང་བའི་ཚུལ་ལ་དགོངས་ནས་རང་ལུགས་སུ་ཚོགས་དྲུག་གི་རྣམ་ཤེས་ཀུན་ལ་དགེ་མི་
དགེའི་སེམས་བྱུང་རེས་མོས་སུ་འབྱུང་བ་ཡོད་པར་གསུངས་ཀྱི་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ལ་ནི་ནང་
ཡིད་ཤེས་ཁོ་ནའི་འཁོར་དུ་སེམས་བྱུང་ང་གཅིག་འབྱུང་རིགས་ཀྱི་གཞན་དབང་པོའི་རྣམ་
ཤེས་ལྔ་ལ་དེ་ལྟར་མི་རིགས་པར་བཤད་ནས་བོད་སྔ་ཕྱིའི་དགོངས་བཞེད་གཅིག་ཕྱོགས་ནས་
འཛིན་མཚམས་བྱས་ནའང་དེ་ལུགས་ཀྱི་བཤད་སྒོ་ཞིག་ཡོད་སྣང་ཡང་འདིར་ནི་རང་ལུགས་
ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དགོངས་པ་བསྒྲུབས་ཁུལ་བགྱིས་སོ། །གཞན་ཡང་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་
པས་དཔྱད་པ་ཡང་འཁོར་སེམས་ཀྱི་བྱེད་ལས་སུ་འབྱུང་སྟེ། བློ་གང་ཡིན་ཡང་རང་ཡུལ་དེ་
རྩིང་ཞིབ་ཏུ་དཔྱོད་པ་ཐམས་ཅད་སེམས་བྱུང་རྟོག་དཔྱོད་གཉིས་ཀྱི་བྱེད་ལས་དང་རང་ཡུལ་
གྱི་ཆ་ནང་དུ་སེམས་པ་དང་ནན་ཞེན་གྱིས་བཟུང་བ་སོགས་སེམས་པའི་བྱེད་ལས་དང་རང་
10-1-200


ཡུལ་གྱི་མིང་གི་མཚན་མ་འབྱེད་པ་དང་ཡུལ་ལ་གཏད་ཞེན་སོགས་འདུ་ཤེས་དང་ཡིད་བྱེད་
ཀྱི་བྱེད་ལས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དགེ་མི་དགེ་སྣ་ཚོགས་པ་ཇི་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམས་ནི་དགེ་བའི་
སེམས་བྱུང་རྣམས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སེམས་བྱུང་རྣམས་ལས་ཅི་རིགས་པའི་བྱེད་ལས་སུ་
དངོས་བརྒྱུད་གང་རུང་གིས་ཤར་བ་སོགས་ལ་བསམ་ན་རྟོག་པ་སྣ་ཚོགས་པས་གང་དཔྱད་
ཐམས་ཅད་སེམས་བྱུང་གི་ཆར་གྱུར་འགྲོ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་གོང་དུ་བཤད་པའི་
རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཚོགས་བརྒྱད་པོ་ལས་རྩ་བའི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ནི་རྣམ་ཤེས་གཞན་
བདུན་གྱི་ཐུན་མོང་གི་བདག་པོའི་རྒྱུ་དང་བདག་པོའི་རྐྱེན་གཉིས་ཀ་ཡིན་ལ། ཐུན་མོང་མ་
ཡིན་པའི་བདག་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ནི། འཇུག་ཤེས་ལྔ་པོའི་དེ་གཉིས་ནི་རང་རང་གི་བདག་རྐྱེན་
རྣམ་རིག་གི་སྣང་ཆར་ཤར་བའི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ་ལྔ་དང༌། ཡིད་ཤེས་ཀྱི་བདག་རྐྱེན་
ཉོན་ཡིད་དང༌། ཉོན་ཡིད་ཀྱི་བདག་རྐྱེན་ཀུན་གཞི་ཉིད་ཡིན་ཅིང༌། ཀུན་གཞིའི་བདག་རྐྱེན་ནི་
ཐོག་མེད་ནས་བྱུང་བའི་ཤེས་པ་རྒྱུན་ལྡན་དུ་རྟག་པར་གནས་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་སྐད་ཅིག་མའི་
འཕྲེང་བ་ཅན་སྔ་མ་སྔ་མ་རྣམས་དང༌། དེ་དག་གི་དམིགས་པ་ཡང་ཀུན་གཞིས་སྣོད་བཅུད་
ཀུན་རིས་སུ་མ་ཆད་པར་དམིགས་རྣམ་མི་གསལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་དམིགས་པས་དེའི་དམིགས་
པ་སྣོད་བཅུད་སྤྱི་དང༌། ཉོན་ཡིད་ཀྱི་དམིགས་པ་ཀུན་གཞི་རང་ཉིད་དང༌། འཇུག་ཤེས་ལྔའི་
དམིགས་པ་རྣམ་རིག་གི་སྣང་ཆའི་གཟུགས་ནས་རེག་བྱའི་བར་ཡིན་པས་རང་ལུགས་སུ་སྤྱིར་
དོན་ལྔའི་ཡུལ་གང་དག་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྫས་ལས་ཕྱི་དོན་མེད་པ་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་རྣལ་
འབྱོར་པའི་སྣང་ཚུལ་ལྟར་ཡིན་པས་ཡུལ་དེ་དག་ཤེས་པ་ཡུལ་ཅན་རང་རང་གི་དམིགས་རྐྱེན་
དང༌། ཡིད་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི། རང་ལུགས་ལ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རྟོག་མེད་ཀྱི་ཆ་ལ་འཇོག་
ཅིང་ཡིན་ལུགས་ལྟར་ན་དེའི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་གང་སྣང་གི་ཡུལ་ནི་རང་གི་གཟུང་རྣམ་གྱི་ཤེས་
པའི་ཆ་ཁོ་ན་ལས་གཞན་གང་ཡང་མེད་པ་ལ་བསམ་ན་དུས་གསུམ་དུ་སྣང་བའི་རྣམ་རིག་གི་
10-1-201


གཟུགས་རྣམས་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་པར་སྣང་བའི་རྣམ་རིག་གི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ཙམ་
ལ་དམིགས་རྐྱེན་བྱེད་ཆོག་པས་ཐེག་མཆོག་ཊཱིཀ་ཟིན་དུ་དངོས་མེད་ཁོ་ནར་ངེས་པ་དག་
དམིགས་ཡུལ་དུ་དོར་བར་སྣང་བས་དེ་ལྟར་ན་དེ་དག་དེའི་དམིགས་རྐྱེན་དུའང་རུང་བར་
མངོན། དེ་རྣམས་ཀྱི་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ནི་རང་རང་གི་ཡུལ་དེ་རྣམས་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་ཤིང་
གཏོད་པར་བྱེད་པའི་ཡིད་བྱེད་རྣམས་ཡིན་པས་ཉོན་ཡིད་ཀྱི་དེ་ཡང་རང་ཡུལ་ཀུན་གཞི་ལ་
གཏོད་པར་བྱེད་པའི་ཡིད་བྱེད་ཉོན་ཡིད་སྔ་མའི་འཁོར་དུ་བྱུང་བ་དང་ཀུན་གཞིའི་དེ་ཡང་རང་
གི་སྔ་མའི་འཁོར་གྱི་དེ་འདྲ་ལ་བྱེད་ཀྱང་ཆོག་ཅིང༌། དེ་དག་གི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཡང་གོང་རང་རང་གི་
བདག་རྐྱེན་དག་གིས་ཤེས་ནུས་ལ། འདིར་རང་ལུགས་ཀྱི་ཀུན་གཞི་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་
དང་མི་འདྲ་ཚུལ་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་དང༌། ཉོན་ཡིད་ཀྱང་སེམས་ཙམ་ལུགས་ཀྱི་ལྐོག་ཏུ་
གྱུར་པ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པར་རང་ཡུལ་ཀུན་གཞི་མྱོང་ངེས་སུ་གྱུར་པ་ལ་དམིགས་ནས་ངར་སྣང་
ཅན་ཡིན་པས་དེ་ཡང་མྱོང་བས་གྲུབ་ནུས་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་ཕྱིར་དེ་ལུགས་ཀྱི་ཆ་ནས་སེམས་
ཙམ་དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཡོད་ཅིང་གཞན་ཡང་ཤེས་པ་སྤྱི་ལྡོག་ནས་བདེན་དངོས་སུ་
འདོད་མི་འདོད་སོགས་གྲུབ་མཐའ་སྤྱི་ཁོག་ནས་ཀྱང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་མང་ངོ༌། །འདིར་
རང་ལུགས་ལ་ཚོགས་བདུན་གྱི་རྣམ་ཤེས་རང་གི་ངོ་བོའི་ཕྱོགས་ཙམ་ནི་རྟོག་མེད་དུ་འཇོག་
ཀྱང་སེམས་བྱུང་འདྲ་མིན་དག་གིས་རང་ཡུལ་བཟུང་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་པའི་དབང་གིས་རྣམ་
པར་ཤེས་པའི་ཚོགས་དེ་དག་ཀྱང་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱིས་སྣ་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བག་ངོམ་རུང་
བའི་གནད་དང་རྩ་བའི་ཤེས་པ་གཅིག་གི་རྣམ་འགྱུར་དུ་ངེས་པའི་གནད་ཀྱིས་ཉོན་ཡིད་ནི་ཞེ་
ཁ་གཏིང་གི་ཚུལ་གྱིས་ཤེས་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་རང་གཤིས་གསལ་ཙམ་ལ་ངར་སྣང་བ་ཅན་
དང་ཚོགས་དྲུག་ལས་འཇུག་ཤེས་ཐོག་མ་ལྔ་པོ་ཡང་རྣམ་ཤེས་རང་རང་གི་ངོ་བོ་ཙམ་རྟོག་
མེད་ཡིན་ཡང་རྐྱེན་དབང་གིས་བར་སྐབས་སུ་གློ་བུར་འདྲ་མིན་གྱི་ངོ་བོ་སྣ་ཚོགས་སུ་འགྱུར་
10-1-202


འགྲོ་བའི་ཆ་ནས་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡང་དགེ་མི་དགེ་སོགས་སྣ་ཚོགས་པའི་
རྣམ་པར་འཆར་ཡང་རྐྱེན་གང་གིས་མ་བསྒྱུར་བའི་གཉུག་གནས་རང་བཞིན་པའི་འཇུག་ཤེས་
ལྔའི་ངོ་བོ་ཙམ་ནི་ཞེན་མེད་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གཡེང་བ་ཡིན་ཆོག་ཅིང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱང་
རང་གི་ངོ་བོ་ཙམ་ནི་རྟོག་མེད་རང་ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་གསལ་ཙམ་ལ་འཇོག་ཀྱང་རང་གི་འཁོར་དུ་
བྱུང་བའི་སེམས་བྱུང་སྐྱེ་ལུགས་འདྲ་མིན་གྱི་རྐྱེན་དབང་གིས་སྣ་ཚོགས་སུ་བསྒྱུར་བ་མྱོང་གྲུབ་
ལྟར་ཡིན་པས་ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་འདིར་གོ་བ་བླངས་དགོས་ཤིང་གཞན་དུ་ན་དབང་ཤེས་
ལྔ་པོ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གཡེང་བ་དང་གཟུང་དོན་ཅན་ལུང་མ་བསྟན་ཁོ་ནར་བྱས་ནས་དེ་གོང་
སྨོས་ལྟར་སྒྱུར་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་རྣམས་ནང་ཡིད་ཤེས་སུ་གཏོགས་པར་བྱས་ནའང་དོན་གྱི་ཕུགས་
གནད་གཅིག་ཏུ་ཐུག་ལུགས་ཡོད་པ་འདྲ། ད་ནི་དཀྱུས་སུ་འཇུག་ན། གོང་དུ་ཀུན་གཞི་དང་
ཉོན་ཡིད་ཀྱི་ལྡོག་མཚམས་ནི་བཤད་ཟིན་ཅིང་འདིར་དབང་ཤེས་ལྔ་པོ་ནི་ཉིན་ཞག་ཕྲུག་རེ་
རེའི་ནང་དུ་ཡང་ཡུད་ཙམ་རེ་ཡང་ཡང་རྒྱུན་ཆད་དེ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་རྩ་བ་ནས་ལོག་པ་ནི་
དགྲ་བཅོམ་ཐོབ་པ་ན་ཡང་མེད་པ་སོགས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་པས་འདི་དག་གི་ལྡོ ག་པའི་
དུས་ནི་དབང་ཤེས་ལྔ་པོ་རང་རང་གི་ངོ་བོ་ལུང་མ་བསྟན་དང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་མཐར་ཐུག་གི་
དུས་སུ་ཟད་པ་ཡོད་ཀྱང་དབང་པོའི་ཤེས་པ་ཙམ་གྱི་རིགས་རྒྱུན་ནི་གཞན་སྣང་ངོར་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་བར་ཡོད་པར་སྣང་བ་བཞིན་དེ་ལུགས་ལྟར་དུ་འཇོག་ལ། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱང་སྤྱི་
རིགས་ནས་མཐར་ཐུག་གི་བར་དུ་འཇོག་པ་ཡོད་མོད་ཀྱང་བྱེ་བྲག་གནས་སྐབས་སོ་སོར་ནི་
གོང་མར་འདུ་ཤེས་མེད་པར་སྐྱེས་པའི་ལྷའི་རྒྱུད་ཀྱི་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བའི་སྙོམས་འཇུག་དང༌།
འདོད་རྟེན་ལ་དེ་འདྲའི་སྙོམས་འཇུག་ཐོབ་པ་ལྟ་བུའི་རྒྱུའི་སྙོམས་འཇུག་སྟེ་དེ་འདྲའི་འདུ་
ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་གཉིས་དང༌། འཕགས་རྒྱུད་ལ་སྲི ད་རྩེའི་སེམས་སྟེང་ནས་
སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རགས་པ་བཀག་པའི་འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་དང༌། སེམས་མེད་
10-1-203


གཉིད་འཐུག་པོའི་སྐབས་དང༌། ནད་གདོན་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་དབང་གིས་བརྒྱལ་བར་གྱུར་པའི་
སྐབས་རྣམས་སུ་ཡིད་ཤེས་རེ་ཞིག་ལྡོག་ནས་མེད་པ་སོགས་དེ་འདྲ་གཞན་ཡང་ཡོད་པར་
གསུངས་ལ། དེ་དག་ལས་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ནི་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་
ཤེས་ཀུན་ཁྱབ་དང་མི་འདྲ་བར་སེམས་ཅན་རེ་རེའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ཉིད་སེམས་
ཅན་རང་རང་ལ་རང་སྣང་ཙམ་དུ་ཁྱབ་པ་མ་གཏོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཀུན་གཞི་གཅིག་མ་ཡིན་
པར་སོ་སོར་ངེས་ཤིང་སྤྱིར་གྱི་ཆ་ལ་བསམ་ན་ཕྱོགས་རེ་བ་ཡིན་ཞིང་དེ་ཡང་མདོ་རྣམས་སུ་
ཀུན་གཞི་སྙིང་པོའི་སྒྲས་བསྟན་པ་དང༌། སྙིང་པོ་ཀུན་གཞིའི་སྒྲས་བསྟན་པ་ཅི་རིགས་ཡོད་
པས་སྐབས་ཐོབ་ཀྱི་གོ་བ་ལེན་ཚུལ་ཤེས་དགོས་ཤིང་དེ་འདྲའི་ཀུན་གཞི་དེ་དགེ་མི་དགེའི་
བག་ཆགས་མཐའ་དག་བགོ་བའི་གཞི་ཉིད་དུ་ངེས་ལ། བག་ཆགས་ལའང་ཡིད་རྟོག་བཅས་
ཡུལ་སྣ་ཚོགས་ལ་འཕྲོས་པའི་རྣམ་རྟོག་གི་བག་ཆགས་ལྟ་བུའི་མངོན་བརྗོད་ཀྱི་བག་ཆགས་
སམ་འཕྲོས་པའི་བག་ཆགས་དང༌། བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་རྣམ་རྟོག་གིས་བགོས་པའི་བག་
ཆགས་ལྟ་བུའི་འཇིག་ལྟའི་བག་ཆགས་སམ་བདག་ལྟའི་བག་ཆགས་དང༌། དགེ་སྡིག་སྣ་
ཚོགས་པའི་ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་ལྟ་བུའི་ལས་སམ་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་གི་བག་ཆགས་སོགས་
བག་ཆགས་ཀྱི་འཇོག་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་དོ། །དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་པོ་རྣམས་
ནི་རང་ཡུལ་གྱི་དོན་གྱི་ངོ་བོ་རང་སྟོབས་ཀྱིས་མཐོང་བའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་གཙོ་སེམས་
ཡིན་ཞིང་ཚོགས་བརྒྱད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ལས་ཀུན་གཞི་ཉོན་ཡིད་གཉིས་ལུང་རིགས་ཀྱིས་གྲུབ་
ཚུལ་རང་རང་གི་སྐབས་སུ་ཞར་བྱུང་ཉུང་བསྡུས་སོང་ཟིན་ཅིང་འདིར་ཚོགས་དྲུག་གི་རྣམ་
ཤེས་རྣམས་ནི་སྤྱིར་ན་ལུང་ལས་ཡང་ཡང་བྱུང་བར་མ་ཟད་དེ་དག་གི་ཚུལ་མངོན་སུམ་དུའང་
རང་ག་ཕལ་བས་ཀྱང་གྲུབ་ནུས་པ་འདི་ལ་བསྙོན་དུ་མེད་པ་ལྟར་རོ། །ཚོགས་བརྒྱད་ཀྱི་རྣམ་
ཤེས་ཀྱི་གཞི་འདི་ལ་བཤད་བྱ་ཆེ་ནའང་འདིར་ཞར་བྱུང་ཉུང་བསྡུས་ཀྱི་སྐབས་ལ་དེ་ཙམ་དུ་
10-1-204


བྱས་སོ། །
གསུམ་པ་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ལ། མཚན་གཞིའི་ཆོས་དང༌། མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་དང༌། དངོས་
པོ་མེད་པ་དང་གསུམ་ལས།
དང་པོ་ལ། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དེ་གཞན་དབང་ཤེས་རྫས་སུ་ཡོད་
པའི་དངོས་པོ་གསུམ་ལས།
དང་པོ་ནི། འདིར་མཚན་གཞིའི་ཆོས་ཞེས་པ་སྤྱིར་མཚན་མཚོན་གཞི་གསུམ་དུ་ཕྱེ་བའི་
ཡ་གྱལ་གྱི་མཚན་གཞི་ལྟ་བུ་ལ་གོ་བ་མ་ཡིན་པར་ཆོས་སྒོས་རྫས་མེད་པ་ཅན་གདགས་གཞི་
གཞན་ལ་འདོགས་དགོས་པའི་རིགས་ཀྱི་ཆོས་མ་ཡིན་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་སྒོས་རྫས་འཇོག་
ཏུ་ཡོད་པའི་ཆོས་ཤིག་སྟེ། དེ་ཡང་ཚོར་འདུ་སོགས་སེམས་བྱུང་རྣམས་ནི་གཙོ་སེམས་དང་
གཞི་ནས་ངོ་བོ་ལོག་པའི་སྒོས་རྫས་མ་ཡིན་ཡང་གཙོ་སེམས་དང་མཚུངས་ལྡན་དུ་སེམས་
བྱུང་རང་རང་ལ་རྫས་ཀྱི་ཆ་རེ་ཡོད་པ་ཅན་གྱི་སྒོས་རྫས་འཇོག་ཏུ་ཡོད་པའི་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་
རང་སྟོབས་ཀྱིས་མཐོང་བའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་སེམས་བྱུང་གི་རིགས་ཏེ། སྐབས་འདིའི་
ཚོར་བ་ཡང་རང་ཡུལ་སིམ་གདུང་བར་མ་གང་རུང་རང་སྟོབས་ཀྱིས་མྱོང་བའི་ཆ་ནས་བཞག་
པའི་སེམས་བྱུང་ཞིག་ཡིན་ལ། འདི་ལ་དབྱེ་ན་རང་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་བདེ་
ལྷང་ངེར་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་ཚོར་བ་བདེ་བ་དང༌། རང་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་
དོན་གྱི་ཁྱད་པར་སྡུག་ལྷང་ངེར་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་
བ་དང༌། རང་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་བདེ་སྡུག་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་བར་མའི་ངོ་
བོར་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཆ་ནས་བཞག་པའི་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་དང་གསུམ་ཡོད། དེ་ལས་
གཞན་ཡིད་བདེ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བའི་ཚོར་བ་ཞེས་པའང་གོང་གི་བདེ་སྡུག་གི་ཚོར་བར་
འདུའོ། །དེ་འདྲའི་སེམས་བྱུང་ཚོར་བ་ནི་ཁྱི མ་པ་དག་གི་རྩོད་པའི་རྩ་བར་གྱུར་ཅིང་ཤེས་རྫས་
10-1-205


དུ་མ་སྤུངས་པའི་ཆ་ནས་ཚོར་ཕུང་དུ་བཞག་གོ །
གཉིས་པ་འདུ་ཤེས་ནི། གོང་སྨོས་ལྟར་གྱི་རྫས་ཅན་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རང་ཡུལ་གྱི་
མཚན་མའམ་སྤུ་རིས་སོ་སོར་འབྱེད་མཁན་གྱི་ཤེས་པ་ཞིག་སྟེ། དེ་ལའང་དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་
ཀྱི་དང་པོ་ལ། རང་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་
ལྟ་བུའི་མཚན་མ་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་པར་འབྱེད་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་འདུ་ཤེས་དང༌། རང་ཡུལ་
དུ་གྱུར་པའི་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་གཤེར་བ་ཆུར་འདུ་ཤེས་པ་ལྟ་བུའི་ཐ་སྙད་རང་ག་བའི་མཚན་
མ་ཇི་བཞིན་འབྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་དག་པ་བ་དང༌། རང་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་
འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ་དང་ཟག་བཅས་སྡུག་བསྔལ་བར་འདུ་ཤེས་པ་ལྟ་བུའི་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་
ཀྱི་ཆོས་ཚུལ་གྱི་མཚན་མ་ཇི་བཞིན་འབྱེད་པའི་ཡང་དག་པའི་འདུ་ཤེས་དང་གསུམ་ཡོད་ཅིང་
དང་པོ་ལས་མི་དགེ་བ་དང༌། གཉིས་པ་ལས་ཕལ་ཆེར་ལུང་མ་བསྟན་པ་སོགས་གཅིག་ཏུ་མ་
ངེས་པ་དང༌། གསུམ་པ་ལས་དགེ་བ་འབྱུང་ངོ༌། །འདིར་མི་སྡུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ངོར་
ཤར་བའི་རྣམ་པར་བམ་པ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ཚུལ་སོ་སོར་འབྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་ནི་
ངོ་ཐད་དོན་ཇི་བཞིན་མེད་པས་ལོག་པའི་འདུ་ཤེས་ཡིན་ཡང་དགོས་པ་གྲོལ་བའི་རྒྱུར་འགྲོ་
བའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་མིང་གིས་བསྟན་པར་བཞེད། དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་པ་ལ།
འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་འདུ་ཤེས་སུ་གྱུར་པ་ལྟ་བུའི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་
གཡེང་ལྡན་གྱི་འདུ་ཤེས་དང༌། གཟུགས་གཟུགས་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལྟ་བུའི་མཉམ་པར་
བཞག་པའི་འདུ་ཤེས་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་སེམས་སྲི ད་རྩེ་དང་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་ཤེས་རིག་
གི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་འདུ་ཤེས་ལྟ་བུའི་ཕྲ་བའི་འདུ་ཤེས་དང་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བའང་རུང་ངོ༌།
།དེ་ལས་མཉམ་པར་བཞག་པའི་སེམས་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཁོ་ན་
ཡིན་དགོས་ན་འདོད་ཁམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་རྩེ་གཅིག་པ་ལྟ་བུ་མཉམ་པར་བཞག་པར་མི་འགྱུར་
10-1-206


རམ་སྙམ་ན། མི་འགྱུར་ཏེ། འདོད་ཁམས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་རྩེ་གཅིག་པ་ལྟ་བུ་ངོ་ཐད་ནས་ཞི་བ་
ལྟར་སྣང་ཡང་སེམས་དེའི་ངོར་འདུན་པ་དང་གནོད་སེམས་སོགས་སྐབས་དེར་མངོན་གྱུར་
སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་ས་བོན་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་གཡེང་ལྡན་དུ་འཇོག་གོ །དེ་འདྲའི་སེམས་བྱུང་འདུ་
ཤེས་ནི་རབ་བྱུང་དག་གི་རྩོད་གཞིར་གྱུར་ཅིང་ཤེས་རྫས་དུ་མ་སྤུངས་པའི་ཆ་ནས་འདུ་ཤེས་
ཀྱི་ཕུང་པོར་བཞག་གོ །
གསུམ་པ་འདུ་བྱེད་ནི་གོང་སྨོས་ལྟར་གྱི་རྫས་ལྡན་གྱི་འདུ་བར་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ལུས་
དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བྱ་བ་རང་འབྲས་རྣམ་དཀར་ཡིད་འོང་དང་ཡིད་མི་འོང་འབྱིན་
པ་དང་དེ་གཉིས་གང་ཡང་མི་འབྱིན་པ་དག་འདུ་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཏེ། དེ་ཡང་ལུས་
ངག་གི་ངོ་བོ་གཟུགས་ཡིན་པའི་བྱ་བ་རྣམས་གཙོ་བོར་གཟུགས་ཅན་པ་དང། ཡིད་ཀྱི་སྐབས་
ལ་དད་སོགས་དགེ་བ་བཅུ་གཅིག་སོགས་སེམས་བྱུང་རང་རང་གི་ངོ་བོ་ཤེས་པ་རྣམས་དང་
དེ་དག་གི་བྱ་བའི་ལས་སོགས་ཡིན་ལ། དེ་ལའང་ལུས་ངག་གི་དགེ་མི་དགེ་བར་མ་མང་
པོ་དང༌། ཡིད་ལའང་སེམས་བྱུང་ཚོར་འདུ་གཉིས་ཀྱི་ལྷག་མ་སེམས་བྱུང་བཞི་བཅུ་ཞེ་དགུ་
སོགས་ཏེ་དགེ་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན་མང་པོར་བཞག་ཏུ་ཡོད་ལ། དེ་དག་ལས་ཁམས་གོང་
མ་གཉིས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་ནི་མངོན་མཛོད་ལྟར་ན་སྒྲིབ་ལུང་མ་བསྟན་ཡིན་ཡང་
འདིར་ནི་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེ ན་པ་ལ་སྒྲིབ་ཕྱིན་མི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་སུ་བསྡུ་ཞིང༌། རྩ་
ཉོན་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱང་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་གསུམ་དུ་བསྡུ་བ་
ཡིན་ལ། དགེ་བའི་སེམས་བྱུང་གང་དག་ཀྱང་འཁོར་བ་ལས་ཡིད་ངེས་པར་འབྱུང་བ་འདོད་
ཆགས་མེད་པའི་དགེ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་ཞེ་སྡང་མེད་པའི་དགེ་
བ་དང༌། ཚུལ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་གཏི་མུག་མེད་པའི་དགེ་བ་སྟེ་དེ་འདྲའི་དགེ་རྩ་གསུམ་དང༌།
དང་འདོད་ཡིད་ཆེས་པའི་དད་པ་དང༌། དགེ་བ་ལ་སྤྲོ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་དང༌། ཡང་དག་
10-1-207


པའི་དམིགས་པ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཏེ་གཙོ་བོ་དེ་དྲུག་གི་ཁོངས་སུ་བསྡུ་
ཞིང༌། དེ་དག་ལས་གཞན་པ་གཟུགས་ཤེས་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་རང་འབྲས་འདུ་བར་བྱེད་
པའི་དངོས་པོའི་རིགས་གྱུར་དགེ་མི་དགེ་ལུང་མ་བསྟན་ཅི་རིགས་ཀྱི་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཀྱང་
མང་དུ་འཇོག་པ་ཡོད་དོ། །དེ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་གང་དག་ནི་རང་འབྲས་དུ་མ་འདུ་བར་བྱེད་
ཅིང་དངོས་རྫས་དུ་མ་སྤུངས་པའི་ཆ་ནས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོར་བཞག་པ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ལ། བཏགས་ཆོས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དང༌། དེ་དག་གི་མཚན་གཞི་
ངོས་བཟུང་བའོ། །
དང་པོ་ལ། ཡུལ་ལ་བཏགས་པ་དང༌། དུས་ལ་བཏགས་པ་དང༌། ངོ་བོ་ལ་བཏགས་པ་
དང་གསུམ་ལས།
དང་པོ་ནི། འདིར་བཏགས་ཡོད་ཀྱི་ཆོས་གསུམ་པོ་ནི་གོང་གི་རྫས་ཡོད་དང་མི་འདྲ་བར་
རང་རང་གི་འདོགས་གཞི་ཆོས་གཞན་ཞིག་གི་རྫས་ལ་བཏགས་པ་ཙམ་ལས་རང་རང་ལ་
སྒོས་རྫས་མེད་པ་ཅན་ཏེ། དེ་ལས་ཡུལ་ལ་བཏགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་སྐབས་འདིའི་བཏགས་
ཆོས་རྫས་མེད་དེ་འདོགས་གཞི་སྐབས་དེར་ཡུལ་དུ་སྣང་བའི་དངོས་པོ་ཞིག་ལ་ཕར་བཏགས་
ནས་ཆོས་རང་གི་ངོ་བོ་བཞག་དགོས་པའི་རིགས་ཅན་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་
ཁམས་དང་རྒྱལ་ཁམས་ཡུལ་ཕྱོགས་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་སོགས་ནི་རང་རང་གི་གདགས་གཞི་
ཡུལ་དུ་སྣང་བའི་དངོས་པོ་ལ་བཏགས་ནས་རང་རང་གི་ངོ་བོ་འཇོག་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱི་
དེ་དག་ཡུལ་ལ་ལྟོ ས་པའི་བཏགས་ཡོད་ཀྱི་ཆོས་ཡིན་པའོ། །
གཉིས་པ་དུས་ལ་བཏགས་པ་ནི། སྐད་ཅིག་མ་དུས་གསུམ་ཞག་དང་ཟླ་བ་ལོ་སོགས་
ནི་རང་རང་གི་གདགས་གཞི་དུས་སུ་སྣང་བའི་དངོས་པོ་ལ་བཏགས་ནས་རང་རང་གི་ངོ་བོ་
འཇོག་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་དག་དུས་ལ་ལྟོ ས་པའི་བཏགས་ཡོད་ཀྱི་ཆོས་ཡིན་པའོ། །
10-1-208


གསུམ་པ་ངོ་བོ་ལ་བཏགས་པ་ནི། བུམ་པའི་གནས་སྐབས་སོ་སོའི་ངོ་བོ་ལ་བཏགས་
པའི་སྐྱེ་རྒ་གནས་འཇིག་རྣམས་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་སོགས་ནི་རང་རང་
གི་གདགས་གཞི་ཆོས་གཞན་ཞིག་གི་ངོ་བོ་ལ་བཏགས་ནས་རང་རང་གི་ངོ་བོ་འཇོག་དགོས་
པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་དག་ངོ་བོ་ལ་ལྟོ ས་པའི་བཏགས་ཡོད་ཀྱི་ཆོས་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་དེ་དག་གི་མཚན་གཞི་ངོས་བཟུང་བ་ནི། དེ་ལྟ་བུའི་བཏགས་ཡོད་ཆོས་ཀྱི་
མཚན་གཞི་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པ་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་དེ་གང་ཞེ་ན། འདིར་མཚན་ཉིད་ཅེས་
པ་ནི་བཏགས་པའི་ཆོས་ཏེ། དེ་ཡང་མ་བརྟགས་མ་དཔྱད་པའི་ངོར་བུམ་པ་ཞེས་པ་རེ་ཞིག་
རྫས་སུ་གྲུབ་ཀྱང་བུམ་པ་སྔར་མེད་གསར་བྱུང་གི་གནས་སྐབས་དེ་ལ་སྐྱེ་བ་ཞེས་བཏགས་པ་
ཙམ་ལས་བུམ་པ་ལས་ལོགས་སུ་སྐྱེ་བ་ལ་རྫས་མ་དམིགས་པ་བཞིན་བུམ་པའི་གནས་པ་རྒ་
བ་འཇིག་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་ཞིང༌། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་དབྱིབས་ཆེ་བ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཆུང་བ་
དང༌། ཆུང་བ་ལ་ལྟོ ས་ནས་ཆེན་པོར་བཏགས་ཚུལ་དང༌། མཐའ་དབུས་མཐོ་དམན་སོགས་
ཕན་ཚུན་ལྟོ ས་ཚུལ་དང༌། གཞན་ཡང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ། རྟེན་དང་བརྟེན་པ། རྩ་བ་ཡན་ལག
ནོར་དང་ནོར་བདག དུས་གསུམ། ཐོབ་ཤོར། མཚན་མཚོན་གཞི་གསུམ། མིང་ཚིག་ཡི་གེ
ཚིག་དང་དོན། འབྲེ ལ་བ། རྒྱུ་དང་རྒྱུ་ཅན། གཙོ་འཁོར། ཁྱད་དམན། གསལ་མི་གསལ། ཕན་
བྱ་ཕན་བྱེད། གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད། བརྗོད་བྱ་རྗོད་བྱེད། གཏན་ཚིགས་སྒྲུབ་བྱའི་ཆོས། བྱ་
བྱེད་ལས་གསུམ། མཛེས་མི་མཛེས་བར་མ། བདེ་སྡུག་མྱོང་བ་པོ་སོགས་དང༌། ལྷ་དང་དམྱལ་
བ་ལ་སོགས་པ་འགྲོ་བའི་བཀོད་པ་དང༌། རྐང་ལག་སོགས་ལུས་ཀྱི་བཀོད་པ་དང༌། རི་དང་
ནགས་ཚལ་སོགས་སྣོད་ཀྱི་བཀོད་པ་དང༌། སྣང་མུན་སོགས་ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་བཀོད་པ་དང༌།
ལོ་ཟླ་ཞག་བསྐལ་པ་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱི་སོགས་དང༌། རྒྱན་ནམ་མཁའ་དང་བུ་གའི་ནམ་མཁའ་
མིག་ཡུལ་དུ་སྣང་བ་རྣམས་དང༌། ཡིད་ངོར་ཤར་བའི་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་དང༌། བཀྲེ ས་སྐོ མ་
10-1-209


གཉིས། བྱིས་གཞོན་རྒན་པ་སོགས་དང༌། གཅིག་སོགས་གྲངས་དང༌། ཤར་ཕྱོགས་སོགས་
ཕྱོགས་རྣམས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དགག་པ་དང་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རང་རང་གི་
གདགས་གཞི་རྣམས་ལ་བཏགས་པ་ཙམ་ལས་བཏགས་ཆོས་རང་རང་ལ་སྒོས་རྫས་མེད་པ་
ཅན་ཤ་སྟག་སྟེ་དེ་དག་ཀྱང་སྤྱིར་རང་རང་ལ་སྒོས་རྫས་མེད་པར་གཞན་གྱི་རྫས་ལ་བཏགས་
པའི་བཏགས་ཡོད་ཀྱི་ཆོས་ཡིན་ཡང་བཏགས་ཡོད་འབའ་ཞིག་པའི་དངོས་མེད་རྣམས་དང་
མི་འདྲ་བར་བཏགས་པ་ལ་ལྟོས་པའི་རྫས་ཙམ་ནི་ཡོད་དགོས་ཤིང་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་བྱ་བྱེད་
ཀྱི་དོན་ཡང་ནུས་པ་ཅན་གྱི་རང་རང་གི་ངོ་བོ་གཟུགས་ཤེས་གང་རུང་ལ་བརྟེན་ཀྱང་རང་
རང་གི་ལྡོག་ཕྱོགས་ཙམ་ནི་གཟུགས་ཤེས་གང་ཡང་དུ་འཇོག་པ་མ་ཡིན་པའི་དོན་བྱེད་ནུས་
པའི་དངོས་ཕྱོགས་སུ་དེར་སྣང་ཙམ་གྱིས་འཇོག་ཆོག་ཀྱང་འདི་དག་ཐམས་ཅད་རང་རང་གི་
ལྡོག་པའི་སྟེང་ནས་དངོས་རྫས་སུ་གྲུབ་པ་མེད་པར་བློ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བཏགས་ཆ་ཙམ་
གྱི་བཏགས་ཡོད་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ལ་འདོགས་གཞིའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་གསུམ་དུ་འགྱུར་ཏེ།
ཕྱོགས་དང་དུས་ལ་སོགས་པའི་འདོགས་གཞི་ངེས་པ་མེད་པ་དང༌། མདུན་གྱི་བུམ་པའི་སྐྱེ་བ་
སོགས་གཞི་གཅིག་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། རྒྱུ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་འབྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་པ་སོགས་དུ་
མ་ལ་བརྟེན་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གསུམ་པ་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་གོང་གི་བཏགས་ཡོད་དང་མི་འདྲ་བར་བཏགས་ཡོད་
འབའ་ཞིག་པ་སྟེ་སྐབས་འདིའི་བཏགས་ཡོད་གང་དག་ནི་རང་རང་གི་ངོ་བོ་དེ་ལ་རྫས་གཏན་
ནས་མེད་པ་ཅན་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་བའི་དངོས་མེད་ལ་དབྱེ་ན་གསུམ་སྟེ། ནམ་མཁའ་དང༌། སོ་
སོར་བརྟགས་འགོག་དང་བརྟགས་མིན་འགོག་པ་གཉིས་དང༌། ཆོས་གང་མ་སྐྱེས་པའི་ཆ་ལ་
སོགས་པ་དང༌། དངོས་པོ་སྔར་ཡོད་ཅིག་ཕྱིས་སུ་ཞིག་སོང་བའི་ཆ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་གཞན་
དུ་འགྱུར་བའི་དངོས་མེད་དང༌། བུམ་པའི་དོན་སྤྱི་དང་ཀ་བའི་དོན་སྤྱི་སོགས་དངོས་པོའི་དོན་
10-1-210


སྤྱི་རྣམས་ནི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་པའི་དངོས་མེད་དང༌། མི་སྲི ད་པ་བུམ་པ་མེད་པ་དང་ཀ་བ་
མེད་པའི་དོན་སྤྱི་སོགས་དེ་འདྲའི་མི་སྲིད་པའི་དོན་སྤྱི་རྣམས་ནི་མི་སྲིད་པའི་དངོས་མེད་ཅེས་
བྱ་བ་དང་གསུམ་ཡོད་པས་སོ། །དེ་དག་ནི་བློ་རྟོག་པས་བཏགས་ཙམ་གྱི་དངོས་མེད་ཀུན་
རྫོབ་འདུས་མ་བྱས་འབའ་ཞིག་པའོ། །དེ་ལྟར་གྱི་ཉེར་གཅིག་པོ་དེ་དག་ལ་གཞིའི་ཆོས་ཞེས་
བྱ་ཞིང་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་འཁྲུལ་ངོར་ཤར་བ་ཙམ་དུ་ཟད་པའི་དོན་ལ་མེད་
པའི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང་དེའི་ཕྱོགས་དེ་དག་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟ་བུའི་
གཞིའི་ཆོས་ཉེར་གཅིག་པོ་དེ་དག་གི་སྟེང་དུ་འདིར་ལམ་གྱི་དབྱེ་བ་གསུམ་གྱི་གྲངས་བགྲང་
བ་ནི་ཉེར་གཅིག་པོ་དེར་མ་འདས་པའི་ལམ་གྱི་རྫས་གཞན་མེད་ཀྱང་དགོས་དབང་གིས་རྣམ་
གྲངས་ལོགས་སུ་ལམ་ལ་གསུམ་དབྱེ་བ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་མངོན་མཐོ་འདོད་ལྷ་རིགས་དྲུག་
དང་མི་ལ་སོགས་པར་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུའི་དགེ་བ་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་དང་ཐུན་མོང་
གི་ལམ་དང༌། ཉན་རང་གི་ཐེག་པའི་ལམ་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཐུན་མོང་མ་
ཡིན་པའི་ལམ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་རྣམས་ནི་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་གོ་འཕང་
ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཁྱད་པར་བའི་རྒྱལ་བའི་གནས་སུ་བགྲོད་བྱེད་ཀྱི་ལམ་དང་གསུམ་དུ་དབྱེ་
བའི་གྲངས་ལོགས་སུ་བགྲང་བའི་སྐབས་འདིའི་གཞིའི་ཆོས་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིར་ལོངས་པ་ཡིན་
ལ།
དེ་ནས་ས་བཅད་གཉིས་པ་འདུས་མ་བྱས་དངོས་གཞིའི་ཆོས་ཉེར་ལྔ་པ་ནི་ཤེས་བྱ་ཀུན་
གྱི་མཐར་ཐུག་པའི་གཤིས་ལུགས་ཆེན་པོ་དོན་དམ་རང་བཞིན་གྱི་གཞི་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་
དེ་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་གཅིག་གི་ཚུལ་དུ་ཡེ་ནས་བཞུགས་པ་ཉིད་དེ་ཡིན་ཞིང་
དེའི་ཚུལ་གོང་དུ་རྒྱས་པར་སོང་ཟིན། དེ་ལྟར་ན་སྲི ད་ཚད་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པོ་དེ་དག་
ལས་གོང་དུ་ནམ་མཁའ་འགོག་པ་གཉིས་སོགས་འདུས་མ་བྱས་སུ་བཤད་པ་ནི་མངོན་པ་
10-1-211


ལྟར་རྣམ་གྲངས་པའི་འདུས་མ་བྱས་སམ་བཏགས་པ་བ་ཡིན་གྱི་འདུས་མ་བྱས་དངོས་ནི་གཞི་
དབྱིངས་ཉག་གཅིག་ལས་མེད་པས་རྣམ་འགྱུར་གྱི་ཀུན་རྫོབ་དེ་དག་འདུས་མ་བྱས་དངོས་
ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་འདྲའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཉེར་བཞི་ལས་དངོས་མེད་འདུས་མ་བྱས་སུ་
བཤད་པ་རྣམས་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་དག་འདུས་མ་བྱས་བཏགས་པ་བ་ཙམ་ལས་དངོས་མ་ཡིན་
ཏེ། འདིར་རང་ལུགས་ཀྱི་འདུས་མ་བྱས་དངོས་སུ་འཇོག་པ་ལ་བདེན་གཉིས་གང་རུང་གི་
ངོ་བོར་གྱུར་པའི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་ཞིག་དགོས་ཀྱི་དེ་འདྲ་མེད་པ་ནི་དོན་ལ་ཅི་ཡང་མེད་པས་
དེ་ལ་ནི་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཆོས་དངོས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར། དེའི་རྟགས་ཟུར་
དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། རང་ལུགས་ཀྱི་འདུས་མ་བྱས་དངོས་ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་གཞི་དབྱིངས་
ཉག་གཅིག་ལས་མེད་པ་གང་ཞིག དེ་འདྲའི་དོན་དམ་བདེན་པ་ནི་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་
གང་རུང་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་ལ་དེ་ནི་དོན་དམ་རང་གི་ངོ་བོ་ལས་གཞན་དུ་མི་འཐད་པས་
རང་གི་ངོ་བོར་གྱུར་ཅིང་དེ་ཡང་ཅང་མེད་ཙམ་མ་ཡིན་པར་དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་
འོད་གསལ་བའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་སྤྲོས་བྲལ་དྭངས་པའི་དངོས་པོ་ཉིད་དུ་ངེས་པར་ཡོད་
རུང་བའི་ཕྱིར། རྟགས་ཟུར་གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། དེ་འདྲའི་དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་དངོས་པོ་སྤྲོས་
མེད་དང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་གཞན་དབང་གི་རྫས་དངོས་སྤྲོས་བཅས་གཉིས་ནི་རིམ་པ་ཤེས་བྱ་ལ་
དོན་དམ་གྱི་གནས་ལུགས་སུ་ཡོད་ཚུལ་དང་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་འགྱུར་གྱི་བདེན་པ་ཙམ་དུ་ཡོད་
ཚུལ་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་གང་གི་ངོ་བོར་མེད་ཕྱིན་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པའི་ཆོས་སུ་བཞག་ཀྱང་
རྟོག་པའི་སེལ་ངོར་ཤར་ཙམ་ལས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པས་དེ་འདྲའི་བཏགས་
ཡོད་ཙམ་དེ་ནི་གཞན་དབང་ཤེས་རྫས་སྐྱེ་འཇིག་སོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་དང་ཡང་མི་འདྲ་
བར་ཆེས་བརྫུན་པ་ཉིད་དུ་ཟད་པས་ཅང་མེད་དུ་འཇོག་ཀྱང་ནམ་མཁའ་སོགས་དང་མི་སྲིད་
པའི་རི་བོང་རྭ་སོགས་ལ་ནི་སྔ་མ་རྣམས་སྐྱེ་ལྡན་གྱི་དངོས་པོ་སྐྱེ་བའི་གོ་འབྱེད་པ་སོགས་
10-1-212


དེ་མཐུན་གྱི་སྣང་བ་རེ་འཇིག་རྟེན་པ་དག་ལ་འབྱུང་དུ་རུང་བའི་ཆ་ནས་རྟོག་པའི་སེལ་ངོར་
སྣང་ཙམ་དུ་ཡོད་པ་དང་ཕྱི་མ་རྣམས་ལ་དེ་མཐུན་གྱི་སྣང་བ་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ལ་དེ་ལྟར་
འབྱུང་དུ་མེད་པའི་ཆ་ནས་མི་སྲི ད་པར་བཞག་པ་ཡིན་ཞིང༌། འོན་ཀྱང་གོང་སྨོས་ལྟར་གྱི་རྟོག་
པའི་སེལ་ངོར་ཡོད་ཙམ་གྱིས་ནི་འདིར་གང་ཐད་ནས་གནས་ལུགས་འདུས་མ་བྱས་དོན་གྱིས་
མི་བསླུ་བའི་རང་བཞིན་གཤིས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་ནམ་ཡང་ཡིན་གོ་མི་ཆོད་ཅིང་གནས་ལུགས་
ཉིད་དེ་འདྲ་ཙམ་གྱི་བརྫུན་པ་ཡ་མ་བརླ་འཁྲུལ་སྣང་ཙམ་དུ་ཟད་པའང་ཡིན་ཆེས་མི་རུང་བའི་
ཕྱིར། དེས་ན་དོན་དམ་བདེན་པའི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་དངོས་ཡོད་དང་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་ངོ་
བོར་གྱུར་པའི་དངོས་ཡོད་གཉིས་ནི་མིང་ཙམ་ལས་དོན་ལ་ནི་དཔེར་ན་སངས་རྒྱས་ཞེས་པའི་
མིང་སངས་འཕགས་དང་སེམས་ཅན་རང་ག་བ་ལ་བཏགས་ན་དེ་གཉིས་མིང་གཅིག་ཙམ་
ལས་དོན་ལ་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ལྟར་དོན་དམ་དངོས་ཡོད་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་ཀུན་པ་དང་
ཀུན་རྫོབ་དངོས་ཡོད་སྤྲོས་བཅས་ཕྱོགས་རེ་བ་གཉིས་ནི་རྣམ་པ་གང་ཐད་ནས་ཁྱད་པར་མི་
འདྲ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལྟར་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་དོན་དམ་ཉིད་དེ་དོན་དམ་རང་ལ་ལྟོས་
ན་རྣམ་ཀུན་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ཆོག་ཅིང་ཀུན་རྫོབ་ལ་ལྟོས་ན་ནི་དངོས་པོ་དངོས་མེད་གཉིས་
ཀ་སྤྲོས་པ་ཡིན་པས་དེ་གང་ཡང་ཡིན་མི་རུང་བས་རང་ལུགས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་རྣམས་སུ་དེ་
ལུགས་ལ་དགོངས་ནས་བར་སྐབས་རེར་དོན་དམ་དངོས་ཡོད་དུ་དང་སྐབས་སྐབས་སུ་དོན་
དམ་དངོས་དང་དངོས་མེད་ལས་གྲོལ་བར་ཡང་ཡང་གསུངས་པ་ཡིན་ལ། རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་
གི་ཕྱིར་ན་ངེས་དོན་དབུ་མའི་རང་ལུགས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ཉེར་ལྔའི་ཚུལ་དེ་ལྟར་ལས་ནམ་མཁའ་
འགོག་པ་གཉིས་སོགས་འདུས་མ་བྱས་སུ་གོང་དུ་བཤད་པ་རྣམས་ཀྱང་དངོས་རྫས་གཞན་
དབང་ལ་ལྟོས་ན་ཅི་ཡང་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ཡང་རང་རང་གི་ངོ་བོ་རྟོག་པའི་སེལ་ངོར་ཤར་
ཙམ་པ་རེ་འཇོག་པས་ཤར་ཙམ་པ་དེ་དག་གི་ཡིན་ལུགས་ཀྱང་རང་རང་སྣང་བའི་རྟོག་བློའི་
10-1-213


ངོར་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་སྣང་བའི་ཆ་ལ་བསམ་ན་ཤར་ཆ་དེ་དག་ཀྱང་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱས་
པ་ཡིན་པས་དངོས་རྫས་ལ་ལྟོས་ནས་འདུས་མ་བྱས་སུ་བཏགས་ཀྱང་དོན་ལ་འདུས་བྱས་སུ་
སོང་བས་དེ་དག་འདུས་མ་བྱས་བཏགས་པ་བ་ཙམ་ལས་དངོས་མིན་དོན་དེ་ལྟར་ཡིན་ཞིང༌།
དེ་འདྲའི་ཤེས་བྱ་ཉེར་ལྔའི་ནང་གི་ཉེར་བཞི་པོ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་གཞིར་བསྡུ་ཚུལ་གཞན་ཡང་
ཡོད་དེ། གོང་དུ་བཤད་པའི་ཀུན་རྫོབ་པའི་གཞི་ཉེར་བཞི་ལས། རྣམ་པར་རིག་པ་གཟུགས་
སུ་སྣང་བ་གང་དག་ནི་གཟུགས་ཀྱི་གཞི་དང༌། རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་ནི་གཙོ་སེམས་ཀྱི་
གཞི་དང༌། འཁོར་སེམས་སུ་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་སེམས་བྱུང་གི་གཞི་དང༌། བཏགས་
ཡོད་ཀྱི་ཆོས་ཕལ་ཆེ་བ་གཟུགས་ཤེས་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་བྱ་བ་བྱེད་ནུས་སུ་སྣང་བ་གང་
དག་ནི་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་གཞི་དང༌། བཏགས་ཡོད་འབའ་ཞིག་པ་དངོས་མེད་དུ་
གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་གཞི་དང་ལྔར་བསྡུ་ཚུལ་དང༌། གོང་དུ་བཤད་པ་
ལས་གཞན་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་དུ་བསྡུ་ལུགས་འདྲ་མིན་སོགས་དེ་ལུགས་ལྟར་དུ་མ་ཡོད་
པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སོགས་འདིར་བཤད་དགོས་མང་མོད་ཡི་གེར་འཇིགས་ནས་རེ་ཞིག་དེ་ཙམ་
མོ། །
གསུམ་པ་དེ་ཀུན་གཏན་ལ་འབེབས་བྱེད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་བཤད་པ་ལ། བདེན་པ་
གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་དང༌། བདེན་པ་བཞིའི་རྣམ་གཞག་དང༌། ཐུན་མིན་ཆོས་ལྔའི་རྣམ་
གཞག་དང༌། རང་བཞིན་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་དང་བཞི་ལས།
དང་པོ་ལ། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང༌། དོན་དམ་བདེན་པ་བཤད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་
ལ། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་འཇོག་བྱེད། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་རང་གི་ངོ་བོ། ཀུན་རྫོབ་བདེན་
པའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་དབྱེ་བ་དང་བཞི་ལས།
དང་པོ་ནི་དེ་ལྟར་གོང་དུ་བཤད་པའི་གཞིའི་ཆོས་ཤེས་བྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པོ་གཏན་ལ་
10-1-214


འབེབས་བྱེད་ཀྱི་དབྱེ་བའི་ཚུལ་འདྲ་མིན་གྱི་སྒོ་རང་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཚུལ་གྱིས་
མདོ་ཙམ་འཆད་པ་ལས་སྐབས་སུ་བབ་པ། མདོ་ལས། ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་དང་
དོན་དམ་པ་གཉིས་སུ་ཟད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྤྱིར་དབྱེ་གཞི་ཤེས་བྱ་ཙམ་མམ་སྲི ད་
ཚད་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ལ་དབྱེ་ཆོས་བདེན་པ་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་ལས་འདིར་ཀུན་རྫོབ་པའི་བདེན་པ་
བཤད་པར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ཡང་དབུ་མ་བདེན་གཉིས་ལས། ཇི་ལྟར་སྣང་བ་འདི་ཁོ་ན། ཀུན་
རྫོབ་ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྤྲོས་པའི་མཚན་མར་སྣང་བ་དང་མ་བྲལ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་
འཁོར་དང་བཅས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་ཅིང༌། དེ་འདྲའི་སྣང་བའི་ཆར་གྱུར་པ་ཙམ་དུ་གནས་
པའི་ཆོས་གང་དག་ནི་རྟེན་འབྲེལ་སྣང་ཙམ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོའི་གཤིས་ལ་རང་གི་ངོ་
བོ་བདེན་པས་སྟོང་ཞིང་སྣང་ཙམ་གྱི་བྱ་བྱེད་མི་བསླུ་བའི་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་ལེགས་པར་གྲུབ་པ་
རྣམས་ཏེ། དེ་དག་རྣམས་ནི་ཀུན་ནས་རྫོབ་པའི་དོན་ལ་མེད་པའི་བརྫུན་པ་ཡིན་པས་རང་རང་
ངོ་བོས་སྟོང་པ་དང་ཇི་བཞིན་མ་ཡིན་པས་མི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་འཁྲུལ་སྣང་གང་
དག་ནི་བྱིས་པ་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་ངོར་ཡང་དག་གནས་ལུགས་མཐོང་
མི་ནུས་པར་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱིས་བསྒྲིབས་ནས་དེའི་དོད་ཙམ་ལ་ཡང་དག་མ་ཡིན་པའི་བརྫུན་པ་
བསླུ་བའི་ངོ་བོ་དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་སྣང་གི་ཚུལ་དུ་སྣང་ཞིང་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་དག་འཇིག་རྟེན་
པ་སོ་སྐྱེས་དག་གི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་སྣང་བའི་ཚུལ་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས་གསུངས་
པ་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། བྱིས་པ་ཡང་དག་
ཉིད་བསྒྲིབས་ནས། །ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་ཏུ་སྣང༌། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཚུལ་དེ་དང་
མཐུན་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐོང་བ་འཁྲུལ་སྣང་གིས་བསླད་པ་གང་དག་གི་ཡུལ་རྣམས་ནི་
ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡིན་ཚུལ་འཇིག་རྟེན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་གནས་ཚུལ་མ་རྟོགས་པ་གང་དག་
གིས་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་མཐོང་ཚུལ་ལ་
10-1-215


ལྟོ ས་ནས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་འཕགས་པ་ཀླུས་ཀྱང་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཉིད་ཀྱི་དབུ་མའི་
རང་འགྲེལ་ལས། འཇིག་རྟེན་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཆོས་རྣམས་ངོ་བོ་
ཉིད་སྟོང་པ་དག་ལ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་རྟོགས་པས། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་
མཐོང་བ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བདེན་པ་ཉིད་ཡིན་པས། ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་རང་གི་ངོ་བོ་ནི། བདེན་གཉིས་ལས། གང་ཞིག་གིས་ན་
གང་ཞིག་ལ། །ཡང་དག་སྒྲིབ་བྱེད་ཀུན་རྫོབ་འདོད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་
པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་སྣང་བ་གང་དག་ནི་རང་རང་གི་ངོ་བོ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་གང་ཡང་
མེད་པར་མི་བདེན་པ་བརྫུན་པའི་ངོ་བོ་འབའ་ཞིག་པ་དང་གནས་ལུགས་དོན་དམ་མཐོང་བ་
ལ་སྒྲིབ་བྱེད་དུ་གྱུར་པའི་ཆ་ནས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་འཇོག་པ་སྟེ། དེ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་
ཅེས་བྱ་སྙམ་ན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྐད་དོད་སཾ་པྲ ་ཏའི་སྒྲ་ལས་དྲངས་ན། སཾ་ཞེས་པ་ཡང་དག་པ་
སྟེ། དེ་ཡང་དོན་དམ་བདེན་པ་དང༌། པྲ ་ཏ་ནི་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པ་སྟེ་མ་རིག་པ་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་
བའི་སྣང་བ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་ན་གནས་ལུགས་དོན་དམ་བདེན་པ་ཉིད་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པའི་
རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཁྲུལ་བའི་སྣང་ཆ་གང་དག་གནས་ལུགས་སུ་མི་བདེན་ཞིང་བརྫུན་པ་བསླུ་
བའི་ཆོས་ཡིན་པས་ན་ཀུན་རྫོབ་པ་ཡིན་ཞིང་དེ་ཡང་སཏྱ་ཞེས་པ་བདེན་པའི་དོན་ཏེ་རྣམ་ཤེས་
འཁྲུལ་བའི་ངོ་ཙམ་དུ་བྱ་བྱེད་མི་བསླུ་བར་བདེན་པ་ལ་བྱའོ། །ཡང་ན་སམ་ནི་ཀུན་ནས་ཀྱི་
དོན་དང་པྲ ་ཏ་བརྫུན་པའི་དོན་ཡིན་པ་ལྟར་ན་གནས་ལུགས་དོན་དམ་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་རྣམ་ཤེས་
ཀྱི་སྣང་ཆ་གང་དག་མི་བདེན་པའི་ཀུན་ནས་བརྫུན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་གོ་བར་བྱས་ཀྱང་གནད་
དོན་འདྲ་བ་ཉིད་དོ། །
གསུམ་པ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ནི། བདེན་གཉིས་ལས། བཏགས་
10-1-216


ཙམ་སྣང་གྲགས་དངོས་པོ་དང༌། །ཐ་སྙད་འཁྲུལ་བ་སྒྱུ་མ་དང༌། །ཀུན་རྫོབ་ཉིད་ནི་རྣམ་
གྲངས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྣང་ཆར་གྱུར་པའི་ཆོས་མཐའ་དག་
ཡུལ་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གང་ཡང་མེད་པར་ཕར་སྒྲ་དང་རྟོག་པས་བཏགས་པ་ཙམ་གྱི་སྣང་
ཞིང་གྲགས་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་པས་བཏགས་ཙམ་སྣང་གྲགས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་དག་
རྟོག་བློ་ཐ་སྙད་པའི་འཁྲུལ་ངོར་སྣང་གནས་མི་མཐུན་པའི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཤར་ཙམ་ཡིན་པས་
ཐ་སྙད་འཁྲུལ་བ་སྒྱུ་མ་ཙམ་དང༌། དེ་དག་རང་རང་གི་ངོ་བོ་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་བདེན་
དངོས་གང་ཡང་མེད་པའི་ཀུན་བརྫུན་པ་ཡིན་པས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཉིད་དུ་བརྗོད་པ་དང༌།
གཞན་ཡང་ཐ་སྙད་བདེན་པ་དང༌། བརྫུན་པའི་བདེན་པ་སོགས་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་དུ་མ་
ཡོད་དོ། །
བཞི་པ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་དབྱེ་བ་ལ། ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་བམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཀུན་
རྫོབ་དང༌། ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་བམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དོན་དམ་གཉིས་སུ་དབྱེར་ཡོད་པ་ལས།
དང་པོ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་ཡུལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྲགས་པའི་སྣང་ཙམ་གྱི་ཆར་གྱུར་པ་གང་
དག་སྟེ་དེ་ཡང་ཆུ་ཟླ་ལ་སོགས་པ་ནི་རང་རང་སྣང་བའི་ཤེས་པ་ལོག་པ་ཙམ་རྐྱེན་དབང་གིས་
སྐྱེས་པ་ཡིན་ཅིང༌། དེ་དག་ལའང་ཟླ་བ་སོགས་སུ་སྣང་མོད་ཟླ་བ་སོགས་ཀྱི་དོན་བྱེད་མི་ནུས་
པའི་རིགས་ཀྱི་ཆུ་ནང་གི་ཟླ་བརྙན། སྨིག་སྒྱུའི་ཆུ་རབ་རིབ་ཅན་ལ་སྣང་བའི་སྐྲ་ཤད་སོགས་
དབང་པོ་ལ་བསླད་པ་ཞུགས་པའི་རྐྱེན་དབང་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དང་བདག་གཙོ་སོགས་སུ་
བཏགས་པའི་བཏགས་ཆ་གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པའི་དོན་སྤྱི་རྣམས་ནི་གྲུབ་མཐའ་ངན་པས་ཡིད་
བསླད་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་དང༌། གཞན་ཡང་བ་ལང་རྟ་ཡིས་སྟོང་པ་ཙམ་སོགས་དེ་འདྲའི་
མེད་དགག་གི་རིགས་རྣམས་ཀྱང་ཅང་མེད་ཙམ་དུ་ཟད་པས་དེ་དག་ཅི་ཡང་ཡོད་པར་བཟུང་
དུ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་ལྟར་ན་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་འཇོག་ཏུ་ཡོད་པ་ལོག་པ་ཉིད་དུ་སོང་
10-1-217


བ་དང༌། དེ་སོགས་མདོར་ན་འཇིག་རྟེན་དུ་དོན་བྱེད་ནུས་པ་དང་བྲལ་ཞིང་འཇིག་རྟེན་དེ་ཉིད་
དུ་ཡང་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་བྱེད་མི་ནུས་པ་རྣམས་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་བམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དོན་དམ་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་ཡུལ་ཕྱིན་
ཅི་མ་ལོག་པར་གྲགས་པའི་དོན་གྱི་བྱ་བ་བྱེད་ཐུབ་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་ཡང་དངོས་སུ་རྣམ་པར་
རྟོག་པས་བཏགས་པ་ལ་མ་ལྟོས་ཤིང་འཕྲལ་གྱི་འཁྲུལ་རྒྱུས་མ་བསླད་པའི་གསལ་སྣང་ཅན་
འཇིག་རྟེན་ཉིད་དུ་བླང་དོར་གྱི་གནས་ལ་མི་བསླུ་ཞིང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་གྲགས་པ་འདོད་
པའི་འབྲས་བུའི་དོན་བྱེད་པ་སྟེ། དཔེར་ན་མེས་སྲེ ག་པར་བྱེད་པ་སོགས་དང༌། མིག་སོགས་
ཀྱིས་རང་ཡུལ་གཟུགས་སོགས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དང༌། ལམ་དུ་སོང་ན་འགྲོ་ཡུལ་དུ་ཕྱིན་པ་
དང༌། སྡིག་པས་ངན་སོང་དང༌། དགེ་བས་མཐོ་རིས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། བདག་མེད་བསྒོམ་
པས་ཐར་པ་ཐོབ་པ་དང༌། ཚོགས་རྫོགས་པ་ལས་སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་ལྟ་
བུའི་དངོས་པོ་དང་བྱ་བྱེད་རྒྱུ་འབྲས་དེ་དག་དོན་དམ་པའི་དོན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་གྲུབ་མོད་
ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཉིད་དུ་རྒྱུ་འབྲས་མ་འཁྲུལ་བར་འབྱུང་བ་དང་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་བརྟན་པོ་དང་
བཅས་པས་བླང་དོར་གྱི་གནས་ཀུན་ཉོན་འཁོར་བ་ཕྱོགས་དང་རྣམ་བྱང་ཐར་པ་ཕྱོགས་ཀྱིས་
བསྡུས་པའི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་གཏོགས་པ་མཐའ་དག་གོང་ཤེས་བྱ་ཉེར་བཞིའི་རབ་དབྱེ་
ལྟར་དུ་གནས་པའོ། །དེ་ལྟར་དུ་བཤད་པའི་ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་རྣམས་ལ་ལོག་པའི་ཀུན་
རྫོབ་བམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། སྤྱིར་ཀུན་རྫོབ་འཁྲུལ་
སྣང་མཐའ་དག་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ལ་འཁྲུལ་ཚོད་མཉམ་པོ་ལྟ་བུ་ཡིན་མོད་ཀྱང་འཁྲུལ་
སྣང་དེ་དག་ལས་འཇིག་རྟེན་གྲགས་པ་དང་བསྟུན་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་མིན་གྱི་ཁྱད་པར་
འབྱེད་དུ་ཡོད་པ་ལྟར་ན་དེ་དག་ལོག་པ་ཉིད་དུ་གྲགས་པ་གང་ཞིག ཀུན་རྫོབ་པའི་ཆོས་
ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་ན་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་གཅིག་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྲགས་པའི་ངོར་ནི་
10-1-218


ལོག་པ་དེ་དག་ཀུན་རྫོབ་སྤྱི་ཁོག་བས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་བསླུུ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བརྫུན་པ་ཉིད་དུ་
གྲགས་པས་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་མིང་གིས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་དེ་དག་ལ་ཡང་
དག་ཀུན་རྫོབ་བམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དོན་དམ་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། སྤྱིར་ཀུན་རྫོབ་
མཐའ་དག་གནས་ལུགས་དོན་དམ་ལ་ལྟོས་ན་ཡང་དག་པ་ཞིག་འཇོག་ཏུ་མེད་ཀྱང་འཇིག་
རྟེན་གྲགས་པ་ལ་ལྟོས་ན་བྱ་བྱེད་མི་བསླུ་བའི་ཉམས་མྱོང་བརྟན་པོ་ཡོད་པའི་ཆ་ནས་ཡང་
དག་ཏུ་བཞག་པ་གང་ཞིག དེ་དག་སྤྱིར་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ལྟར་ན་སྤྲོས་བཅས་སྣང་གནས་
མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ནས་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྲགས་པ་ལྟར་ན་བྱ་བྱེད་རྒྱུ་འབྲས་
བླང་དོར་སོགས་དེ་ལུགས་ལྟར་དོན་མི་བསླུ་བའི་དམ་པར་འཇོག་ཏུ་ཡོད་ཡོད་ལྟར་སྣང་བའི་
ཆ་ནས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དོན་དམ་དུ་རྣམ་གཞག་མཛད་པས་དེ་ལྟར་མིང་གིས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར།
དེ་ལྟ་བུའི་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཚུལ་ངེས་དོན་དབུ་མའི་རང་ལུགས་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དང༌། ཀུན་
རྫོབ་བདེན་པ་གཉིས་སུ་དབྱེར་ཡོད་དེ། ཀུན་བཏགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་
རྫོབ་ཙམ་དུ་འཇོག་པ་གང་ཞིག གཞན་དབང་གིས་བསྡུས་པ་གང་དག་ནི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་
པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་དོན་དམ་བདེན་པ་བཤད་པ་ལ། དོན་དམ་བདེན་པའི་འཇོག་བྱེད། དོན་དམ་
བདེན་པ་རང་གི་ངོ་བོ། དོན་དམ་བདེན་པའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས། དོན་དམ་བདེན་པའི་དབྱེ་
བ་དང་བཞི་ལས།
དང་པོ་ནི་གོང་དུ་དོན་དམ་གྱི་གཞི་བཤད་པའི་སྐབས་ལྟར་ཡེ་གཞི་ཆོས་དབྱིངས་ཟབ་
མོའི་གནས་ལུགས་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་རྟག་བརྟན་
འགྱུར་མེད་དུ་བཞུགས་པ་དེ་ཉིད་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་དངོས་ཏེ། དེའི་ཚུལ་ཡང༌། དབུ་
མ་བདེན་གཉིས་ལས། ཀུན་རྫོབ་གོང་དུ་བཤད་འཕྲོར། གཞན་ནི་གཅིག་ཤོས་ཡིན། ཞེས་
10-1-219


གསུངས་ནས་གོང་ལྟར་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་མཐའ་དག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གསུངས་ནས་དེ་ལས་
གཞན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་གང་དག་ནི་ཅིག་ཤོས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡིན་
ཚུལ་གསལ་བར་གསུངས་པ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་མཚན་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བའི་འཕགས་
པ་མཆོག་གི་སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་གཉིས་མེད་དམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གནས་ལུགས་
མཐར་ཐུག་པར་གྲུབ་ཅིང་རང་གཤིས་གདོད་མ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱི་དམ་པ་མཆོག་ཏུ་ངེས་
པར་ཡོད་ཁོ་ན་ལས་རང་བཞིན་གྱི་ངོ་བོ་བདེན་པས་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མི་སྟོང་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་
དེ། ཚུལ་དེའི་གཤིས་ལུགས་དེ་ཡེ་གདོད་མ་ནས་གནས་ལུགས་དོན་དམ་དུ་ཡོད་པས་རང་
གི་ངོ་བོས་མི་སྟོང་པ་དང་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཟིགས་ངོར་གྲུབ་པས་བདེན་པ་ཡིན་
ལ། དེ་འདྲའི་གནས་ལུགས་ཇི་བཞིན་པ་ནི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་དང་སངས་རྒྱས་མཆོག་
གིས་གནས་ལུགས་སྒྲིབ་བྱེད་ཅི་རིགས་པ་དང་མཐའ་དག་རིམ་པས་བསལ་ཏེ་མཐོང་ཚུལ་
དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་དམན་པ་དང་མཐོ་བའི་རིམ་པས་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་ཇི་བཞིན་མཐོང་བའི་
ཚུལ་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་སྟེ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
དེ་བསལ་ནས། །ཡང་དག་ཉིད་ནི་ཀུན་ཏུ་སྣང༌། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཚུལ་དེ་
མཐུན་དུ་གནས་ལུགས་དོན་དམ་དེ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཚུལ་ལེགས་
པར་རྟོགས་ནས་དེའི་བཟློག་ཕྱོགས་གནས་ལུགས་སྐྱེ་མེད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཇི་བཞིན་གཟིགས་པའི་
ཆ་ནས་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་ཚུལ་འཕགས་པ་ཀླུས་ཀྱང་གསུངས་པ་འདི་ལྟར་སྟེ། ཉིད་ཀྱི་རང་
འགྲེལ་ལས། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཐུགས་སུ་ཆུད་
པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་པར་གཟིགས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་དོན་
དམ་པར་བདེན་པ་ཉིད་ཡིན་པས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་དོན་དམ་བདེན་པ་རང་གི་ངོ་བོ་ནི། རྒྱུད་བླར། བརྫུན་མེད་བསླུ་མེད་ཆོས་ཉིད་
10-1-220


དང༌། །ཞེས་དང༌། དབུས་མཐར། དེ་འགག་འཕགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། །ཞེས་གསུངས་
པ་ལྟར་དོན་དམ་པ་མཆོག་གི་གནས་ལུགས་དེ་ནམ་ཡང་མི་བརྫུན་ཞིང་བསླུ་མེད་དུ་དོན་གྱི་
གཤིས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཏུ་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་ངེས་པར་
བདེན་པ་ཞིག་སྟེ། དོན་དམ་བདེན་པའི་སྐད་དོད། པ་རཱ་མ་ཨརྠའི་སྒྲ་ལས་དྲངས་ན། པ་རཱ་
མ་ཞེས་པ་མཆོག་གམ་དམ་པའི་དོན་དང༌། ཨརྠ་དོན་ཞེས་པ་སྟེ། མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་གནས་
ལུགས་བསླུ་མེད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་དེ། སཏྱ་ཞེས་བདེན་པ་འཕགས་པའི་
མཉམ་བཞག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་ངེས་པར་བདེན་པའོ། །
གསུམ་པ་དོན་དམ་བདེན་པའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ནི། དབུ་མ་བདེན་གཉིས་ལས། སྟོང་
པ་ཉིད་དང་ཡང་དག་མཐའ། །མཚན་མ་མེད་དང་དོན་དམ་དང༌། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་རྣམ་
གྲངས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པ་དེ་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པ་མཐའ་
དག་གིས་སྟོང་པ་དང་ཡང་དག་དོན་གྱི་གཤིས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཏུ་ངེས་པས་སྟོང་ཉིད་ཡང་
དག་མཐའ་དང༌། གནས་ལུགས་དེ་ཀུན་རྫོབ་བློས་མྱོང་བྱ་སོགས་མཚན་མར་དམིགས་པའི་
ཡུལ་དུ་ཇི་བཞིན་མེད་ཅིང་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་གདོད་མ་ནས་
རང་ཆས་སུ་ཡོད་པས་མཚན་མ་མེད་པ་དོན་དམ་པ་དང༌། གནས་ལུགས་ཆོས་ཉིད་དེ་ཅང་
མེད་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་དུ་མ་ཟད་པར་དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་མཐའ་ཀླས་
པའི་མཛོད་དུ་གྱུར་པས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཞེས་བརྗོད་པ་སྟེ། གཞན་ཡང་དོན་དམ་པ་འདི་ལ་
རྒྱལ་བས་ཤེར་ཕྱིན་མཚན་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་པར། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རྣམ་གྲངས་
སུ་གསུངས་ཤིང༌། ཚུལ་དེའི་དགོངས་པ་ལྟར་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས་ཀྱང་རྒྱུད་བླར་ཆོས་ཀྱི་
སྐུ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་སུ་བཤད་ལ། དེ་མཐུན་འཕགས་པ་ཀླུས་བྱང་ཆུབ་སེམས་
འགྲེལ་དུའང༌། དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་སུ་གསུངས་ཏེ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་དང་
10-1-221


གཉིས་སུ་མེད་པར་བྱམས་ཀླུའི་དགོངས་པ་གཅིག་གོ །
བཞི་པ་དོན་དམ་བདེན་པའི་དབྱེ་བ་ལ། གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་དང༌། གསུམ་དུ་དབྱེ་བའོ།
།དང་པོ་ལ། རྣམ་གྲངས་པའི་དོན་དམ་མམ་དོན་དམ་གྱི་ཀུན་རྫོབ་དང༌། རྣམ་གྲངས་མ་ཡིན་
པའི་དོན་དམ་མམ་དོན་དམ་གྱི་དོན་དམ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་ཤེས་པ་ཡིན་ཡང་གང་ལ་དམིགས་ཏེ་བསྒོམས་ན་གནས་
ལུགས་མཐོང་ཞིང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དེ་རྗེས་མཐུན་རྣམ་
གྲངས་ཀྱི་དོན་དམ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བདེན་གཉིས་ལས། སྐྱེ་ལ་སོགས་པ་བཀག་པ་ཡང༌། །ཡང་
དག་པ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར། །དོན་དམ་ཡིན་པར་ཁོ་བོ་འདོད། །ཅེས་སྐྱེ་སོགས་བཀག་
པའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱང་ཡང་དག་ངེས་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་དང་སྤྲོས་པ་བཅད་ཙམ་ལ་འདྲ་བས་
དོན་དམ་དངོས་ལ་འཇུག་པའི་ཐབས་ཀྱི་དོན་དམ་པ་ཞེས་བྱས་པ་ཡིན་པར་གསུངས་པ་
ལྟར་རིགས་ཤེས་ཀྱི་ངོར་དགག་བྱ་བཀག་ཙམ་གྱི་སྟོང་པ་མ་ཟད་གཞན་མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་
བདག་མེད་སོགས་ཀྱང་དངོས་སུ་ན་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཡང་དོན་དམ་ལ་འཇུག་པའི་ཐབས་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། དེས་ན་དེ་དག་དོན་དམ་དངོས་མ་ཡིན་ཡང་དེ་ལ་འཇུག་པའི་ཐབས་ཙམ་ཡིན་
པས་རྣམ་གྲངས་པའི་དོན་དམ་དང་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྤྲོས་པ་ཅི་རིགས་
པས་གོས་པ་ཡིན་པས་དོན་དམ་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་བརྗོད་དོ། །
གཉིས་པ་རྣམ་གྲངས་མ་ཡིན་པའི་དོན་དམ་མམ་དོན་དམ་གྱི་དོན་དམ་ནི། ཡེ་ནས་
བཞུགས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟོང་གཞི་ཆེན་པོ་ཆོས་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་
འཁོར་འདས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་དོན་དམ་ཉག་གཅིག་མཆོག་གི་རང་བཞིན་གྱི་ཆོས་ཉིད་མཐར་
ཐུག་པ་དེ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ཡང་གནས་ལུགས་ཀུན་གྱི་མཐར་ཐུག་གཅིག་པུ་དོན་དམ་པའི་
བདེན་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡིན་པས་རྣམ་གྲངས་ཙམ་མ་ཡིན་པའི་དོན་དམ་དང༌། དེ་ཡང་དོན་
10-1-222


དམ་དུ་བྱས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཉི་ཚེ་བ་གང་གིས་ཀྱང་ནམ་ཡང་བསྐྲུན་པར་
མི་ནུས་པའི་གོང་ན་མེད་པའི་ཟབ་གནད་ཀྱི་ཆེས་གསང་བའི་གཞི་དབྱིངས་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་
ངེས་པས་ན་དོན་དམ་པའི་ཡང་དོན་དམ་པ་ཞེས་བརྗོད་པའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་དོན་དམ་དངོས་ནི་
ཐེག་ཆེན་མཐོང་ལམ་ཐོབ་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་མཉམ་བཞག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དེ་ཁོ་
ན་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་ལ། དབུས་མཐར་གསུངས་པ་ལྟར་གནས་ལུགས་དོན་དམ་
དངོས་ལྟ་བུའི་དོན་དོན་དམ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པ་ལྟ་བུའི་ཐོབ་པ་དོན་དམ་
དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལྟ་བུའི་སྒྲུབ་པ་དོན་དམ་དང་གསུམ་ཡོད་ཅིང༌། དེ་
གསུམ་ལས་སྔ་མ་གཉིས་ནི་རྣམ་གྲངས་མ་ཡིན་པའི་དོན་དམ་དངོས་དང༌། ཕྱི་མ་ནི་རྣམ་
གྲངས་པའི་དོན་དམ་ཡིན་ལ་ཤེས་བྱ་ལ་རྣམ་ཤེས་དང་ཡེ་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་ཡུལ་གཉིས་སུ་
གྲངས་ངེས་པས་དེ་ལུགས་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུའང་ངེས་པའོ།
།དེ་ལས་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་
བཞིན་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་རྐྱེན་གང་གིས་བསྒྱུར་བཅོས་མེད་པར་
གདོད་ནས་རང་བྱུང་དུ་ཡོད་པ་དང༌། གཞན་གང་ལའང་ལྟོས་པ་མེད་པའི་རྟེན་འབྲེ ལ་ལས་
འདས་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་སྟེ། རྒྱལ་བའི་བཀའ་བར་བའི་དགོངས་པ་སློབ་དཔོན་ཀླུས་ལེགས་
པར་འགྲེལ་སྐབས་དབུ་མ་རྩ་བ་ཤེས་རབ་ལས་གསུངས་པ། རང་བཞིན་གང་ཡིན་བཅོས་
མིན་དང༌། །གཞན་ལ་ལྟོ ས་པ་མེད་པ་ཡིན། །ཞེས་རང་བཞིན་གནས་ལུགས་བཅོས་མ་མ་
ཡིན་པ་གཞན་ལ་ལྟོས་མེད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་ཆོས་དབྱིངས་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ཇི་བཞིན་
བཤད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་བདེན་པ་གཉིས་པོ་དེ་འདིར་ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོ ག་པ་ཐ་དད་མ་
ཡིན་པར་ངོ་བོ་གཅིག་པ་བཀག་པའི་ཐ་དད་ཡིན་ཏེ། ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་
10-1-223


ཡང་མིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རང་ལུགས་ལ་དོན་དམ་གྱི་ངོ་བོ་གྲུབ་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་མ་
གྲུབ་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་བདེན་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་ན་སོ་སྐྱེས་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་མཐོང་
བ་ན་དོན་དམ་ཡང་མཐོང་བར་ཐལ་བ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ལ་དམིགས་ནས་ཆགས་སོགས་སྐྱེ་
བ་ལྟར་དོན་དམ་ལ་དེ་མཚུངས་སུ་གྱུར་པ་དང༌། དོན་དམ་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་
ལའང་དབྱེ་བ་མེད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་མཐོང་བ་ལས་གཞན་པའི་
དོན་དམ་མེད་པར་ཐལ་བ་སྟེ་བཞི། དེ་གཉིས་ངོ་བོ་ཐ་དད་ཡིན་ན་དོན་དམ་མཐོང་ཡང་ཀུན་
རྫོབ་ལ་བདེན་འཛིན་མི་བཟློག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་མིན་
པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་མེད་ཙམ་གྱི་གཞི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་མིན་པར་འགྱུར་བ་དང༌།
གང་ཟག་གཅིག་གི་རྒྱུད་ལ་ཀུན་བྱང་དུས་གཅིག་ཏུ་དམིགས་པར་ཐལ་བ་སྟེ་བཞི། དེ་འདྲའི་
སྐྱོན་བརྒྱད་དགོངས་འགྲེལ་ལས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པའི་བདེན་པ་གཉིས་པོ་དེ་
ཡིན་ལུགས་ཇི་བཞིན་དཔྱོད་པའི་ཐ་སྙད་པའི་བློ་ངོ་ལྟར་ན་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་སོ་སོར་བཞག་ཏུ་
ཡོད་དེ། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ངོར་བདེན་པ་དང་དོན་དམ་བདེན་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
ངོར་བདེན་པའི་སྒོ་ནས་རང་རང་གི་ངོ་བོ་སོ་སོར་འཇོག་རུང་བའི་ཕྱིར། དེ་གཉིས་དོན་དམ་
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཟིགས་ངོར་ཁོ་ན་ལྟར་ན་དོན་དམ་གྱི་ངོ་བོ་འབའ་ཞིག་པ་ལས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་
བོ་འཇོག་ཏུ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དོན་དམ་གཟིགས་པའི་ངོ་ན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་གང་ཡང་གཏན་
ནས་མེད་པའི་ཕྱིར། འདིར་དོན་དམ་བདེན་པར་གཏོགས་པ་ཡུམ་མདོ་སོགས་ལས་བསྟན་
པའི་སྟོང་ཉིད་བཅུ་བཞིའམ་བཅུ་དྲུག་གམ་ཉི་ཤུའི་གྲངས་སུ་བསྟན་པ་གང་དག་ཀྱང་སྟོང་
གཞི་ཆེན་པོ་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་ལ་ཟ་བ་པོ་ཀུན་རྫོབ་པའི་མིག་སོགས་དེ་
དང་དེས་སྟོང་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་ཚོགས་བཀག་པའི་གཞི་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་
པོ་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཏུ་ངེས་པ་དོན་གྱི་གཞི་དབྱིངས་སུ་ལེགས་པར་བཟུང་སྟེ་གནས་
10-1-224


ལུགས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་རང་ལུགས་སུ་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་རྒྱས་པ་དང༌། གོང་ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་དབྱེ་བ་གཞན་ཀུན་བཏགས་དང་གཞན་དབང་གིས་དབྱེ་ཚུལ་སོགས་དང༌། དོན་དམ་
པའི་དབྱེ་སྒོ་གཞན་གྱི་ཚུལ་ལ་སོགས་པ་འདིར་བཤད་བྱ་ཆེས་མང་པོ་ཡོད་ཀྱང་ཡི་གེ་མང་
བས་འཇིགས་ཏེ་རེ་ཞིག་སྤྲོས་པ་བསྐྱུང་ངོ༌། །
གཉིས་པ་བདེན་བཞིའི་རྣམ་གཞག་བཤད་པ་ནི་གོང་བཤད་ཀྱི་གཞི་སྤྱིའི་ཚུལ་གཏན་
ལ་འབེབས་བྱེད་ཀྱི་དབྱེ་སྒོ་ཐུན་མིན་གཞན་ཡང་འཕགས་པའི་བདེན་བཞི་མདོ་ཙམ་འཆད་
པ་སྟེ། དེ་ཡང་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་གཞི་ཀུན་ཉོན་འཁོར་བ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་
འབྲས་དང་རྣམ་བྱང་ཐར་པ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་ཇི་བཞིན་པ་དེ་སོ་སྐྱེ་དག་
གིས་ཇི་བཞིན་ཤེས་མི་ནུས་པ་ལ་འཕགས་པ་རྣམས་ནི་དེའི་ཡིན་ལུགས་ཇི་བཞིན་པ་དེ་བསླུ་
མེད་དུ་གཟིགས་པ་མངའ་བས་ན་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་ཞིང༌། འདིའི་བདེན་ཚུལ་
ཡང་དོན་དམ་དཔྱོད་བྱེད་ཀྱི་རིགས་ངོར་བདེན་པའམ་འཕགས་པའི་མཉམ་བཞག་གི་ངོ་བོར་
བདེན་པའི་དོན་མ་ཡིན་གྱི་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མའི་ཡུལ་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བདེན་པ་ལ་བྱེད་
པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལྟ་བུའི་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལ། བཤེས་སྤྲིང་ལས། སྐྱེ་འདི་སྡུག་བསྔལ་
སྲེ ད་པ་ཞེས་བགྱི་བ། །འདི་ནི་དེ་ཡི་ཀུན་འབྱུང་རྒྱ་ཆེན་ཏེ། །དེ་འགོག་པ་ནི་ཐར་པ་ལགས་ཏེ་
ལམ། །དེ་ཐོབ་འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་དེ་བརྒྱད་གྲགས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འཁོར་བའི་
རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་དང། ཐར་པའི་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ཡོད་པ་ལས།
དང་པོ་ལ། འབྲས་བུ་འཁོར་བ་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་དང༌། དེ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཀུན་
འབྱུང་བདེན་པ་དང་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། སྤྱིར་འཁོར་བ་སྡུག་བདེན་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་སྔོན་བསགས་རང་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་
ལས་ཉོན་ལས་སྐྱེས་པའི་སྲིད་པ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་
10-1-225


གཟུགས་ཕུང་ནས་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་བར་གྱི་སོ་སྐྱེས་རང་ག་བ་དག་གི་རྒྱུད་བསྡུས་རང་
དབང་མེད་པར་ན་རྒ་འཆི་བ་སོགས་མི་འདོད་པ་བརྒྱ་ཕྲག་ལ་ཡང་ཡང་སྦྱོར་ཞིང་མི་རྟག་
འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་འབའ་ཞིག་པ་བརྒྱུད་མར་འབྱུང་བའི་གནས་སུ་གྱུར་པའི་
ཉེར་ཕུང་དེས་བསྡུས་པ་ནི་འཁོར་བའི་སྣོད་བཅུད་གཉིས་ཏེ་ཇི་ཙམ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་
པོ་ཡོད་པ་དེ་ཙམ་དུ་སྡུག་བསྔལ་ཉིད་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལ་དབྱེ་ན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་
དང༌། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཁྱབ་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་དུ་དབྱེ་ཚུལ་
དང༌། སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི། འདོད་པ་བཙལ་གྱིས་མི་རྙེད་པ། མི་འདོད་པ་དང་འཕྲད་པ། སྡུག་པ་
དང་བྲལ་བ། ཉེ་བར་ལེན་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་བརྒྱད་དུ་དབྱེ་ཚུལ་སོགས་དུ་མ་ཡོད། སྣོད་
ལ་དབྱེ་ན། འོག་གཞི་རླུང་དང་ས་དང་ཆུ་ལ་སོགས་པ་རྟེན་པའི་སྣོད་དང༌། འབྱུང་བའི་ཁམས་
ལ་སོགས་པ་ཉེར་སྤྱོད་རྒྱུའི་སྣོད་དང༌། འབྱུང་འགྱུར་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་ཉེ་བར་སྤྱད་བྱའི་
སྣོད་དང་གསུམ་དུ་དབྱེ་བའམ། འདོད་ཁམས་གཟུགས་ཁམས་གཟུགས་མེད་ཁམས་ཏེ་
ཁམས་གསུམ་དུ་དབྱེ་བའམ། ས་འོག་ས་བླ་ས་སྟེང་སྟེ་གནས་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བ་སོགས་ཡོད་
ཀྱང་སྐབས་འདིའི་སྡུག་བདེན་གྱི་གཙོ་བོ་ནི་སྐྱེ་བའི་སྲི ད་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ཡང་སྐྱེ་བ་ལས་
འཆི་བ་དང་བར་དོའི་སྲིད་པ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གཞན་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བས་ན་དེ་སྡུག་
བདེན་གྱི་གཙོ་བོར་བཞག་གོ །
གཉིས་པ་དེ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་ནི། རང་གི་འབྲས་བུ་སྡུག་བདེན་ཉེར་
ལེན་གྱི་ཕུང་པོས་བསྡུས་པ་དག་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་རྩ་
བ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་གཉིས་ཏེ། དེ་ལའང་རང་རྒྱུད་ལྡན་གང་དག་གི་ཤེས་རྒྱུད་རྩུབ་
ཅིང་ལས་སུ་མི་རུང་བར་བྱེད་ཅིང་སེམས་ཉམས་སྨད་པར་བྱེད་པའི་ལས་ཅན་ལ་ཉོན་མོངས་
པ་ཞེས་བྱ་ཞིང༌། དེ་ཡང་རྒྱས་པར་ན་ཉོན་མོངས་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང༌། དེ་ཀུན་ཚུར་བསྡུ་བ་
10-1-226


རྩ་ཉོན་དང༌། ཉེ་ཉོན་གྱི་རབ་དབྱེ། དེ་དག་ཀྱང་མདོར་བསྡུ་ན་ཉོན་མོངས་པ་དུག་གསུམ་སྟེ་
འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་གསུམ་མོ། །དེ་དག་དང་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་སེམས་ལས་
བྱུང་བ་སེམས་པ་སོགས་ནི་ལས་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་ཁམས་གསུམ་
གྱིས་བསྡུས་པ་ཐམས་ཅད་སྤྱིར་ཀུན་བྱུང་བདེན་པ་ཡིན་པ་ལས་སྐབས་འདིའི་གཙོ་བོ་ནི་
སྲེ ད་པ་ཡིན་ཏེ། སྲི ད་པར་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་སྲེ ད་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་ཞེ་སྡང་
སོགས་ཀྱིས་སྐྱེ་བའི་དངོས་རྒྱུ་དེ་ཙམ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་འདྲའི་སྡུག་ཀུན་གཉིས་ལ་
འཁོར་བའི་རྒྱུ་འབྲས་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་ལས་ཉོན་ལ་བརྟེན་
ནས་འབྲས་བུ་སྡུག་བདེན་གྱིས་བསྡུས་པའི་དངོས་པོ་དག་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་
བརྗོད་པའི་ཕྱིར། འདིར་འཁོར་བའི་རྒྱུ་འབྲས་ལ་འབྲས་བུ་སྡུག་བདེན་དེ་རང་གི་རྣམ་པ་མི་
རྟག སྡུག་བསྔལ། སྟོང༌། བདག་མེད་བཞིའི་སྒོ་ནས་དང༌། རྒྱུ་ཀུན་བདེན་དེ་རང་གི་རྣམ་པ་
རྒྱུ། ཀུན་འབྱུང༌། རྐྱེན། རབ་སྐྱེ་བཞིའི་སྒོ་ནས་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་ཡོད་ཀྱང་རེ་ཞིག་དེ་
ཙམ་དུ་བྱས་སོ། །
གཉིས་པ་ཐར་པའི་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ལ། འབྲས་བུ་འགོག་པ་བདེན་པ་དང༌། དེའི་རྒྱུ་
ལམ་གྱི་བདེན་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ལ། འགོག་བདེན་གྱི་རྣམ་བཞག་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་གྱི་འབྲས་བུའི་འགོག་བདེན་
ངོས་བཟུང་བའོ། །
དང་པོ་ལ། འཁོར་བ་སྲི ད་པའི་ཆོས་འགོག་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། འགོག་བདེན་དག་པ་
གཉིས་ལྡན་གྱི་ཡིན་ལུགས་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། ཀུན་རྫོབ་གཟུང་འཛིན་གྱིས་སྟོང་ཞིང་དོན་དམ་ཆོས་དབྱིངས་ཀྱིས་མི་སྟོང་
པས་ཡོད་མེད་ཀྱི་མཐའ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་ཅན་ལ་ཁྱབ་པས་ཐ་
10-1-227


དད་མ་ཡིན་པ་དང་དེ་གཉིས་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པས་གཅིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་མཚན་
ཉིད་ཅན་གྱི་ཆོས་དབྱིངས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ལ་རྒྱལ་བ་གང་དག་གིས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་
དག་མཐའ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་གསོལ་བར་མཛད་པའི་གཞིའི་གནས་
ལུགས་དེ་ཡིན་ལ། འདི་ལ་དབྱེ་ན། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པ་འཁོར་བའི་གནས་
སྐབས་ཀྱི་དྲི་བཅས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་དག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གནས་
སྐབས་ཀྱི་དྲི་མེད་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་གཉིས་སུ་འབྱེད་ཀྱང་དོན་ལ་གནས་ལུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་
གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པ་དཔེར་ན་ཆུ་ཁམས་གསེར་དང་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་དེ་བཞིན་ཉིད་
ཀྱི་རང་གཤིས་ལ་དྲི་མ་གློ་བུར་བས་མ་བསླད་ཅིང་རང་བཞིན་དག་པ་འོད་གསལ་རྣམ་ཀུན་
པའི་བདག་ཉིད་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་གྱི་གཞི་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་པ་སྔ་མ་ཇི་བཞིན་
ཕྱིས་དེ་བཞིན་གྱི་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཏུ་ངེས་པའོ། །གཞན་ཡང་དབྱེ་ཚུལ་
སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག་སྟེ། མིག་སོགས་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། གཟུགས་
སོགས་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་དེ་དག་གི་ལུས་སམ་
ཁོག་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་རྒྱ་ཆེན་པོས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དེ་དག་སྟོང་
པར་ཤེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཡེ་ཤེས་དེས་དོན་དམ་མཐོང་བ་དེ་ཡང་
གཉིས་མེད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་མཐོང་བས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། བྱང་སེམས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་བྱ་ལམ་དགེ་བ་
འདུས་བྱས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དེས་སྒྲུབ་བྱ་མྱང་འདས་འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་
དང༌། དེས་ཕན་གདགས་བྱའི་སེམས་ཅན་མཐའ་ལས་འདས་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། བློས་
མི་བཏང་བར་བྱ་བ་འཁོར་བ་ཐོག་མཐའ་མེད་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མྱང་འདས་སུ་དགེ་བ་
མི་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཐབས་དོར་བ་མེད་པས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། རིགས་རང་བཞིན་གྱིས་དག་
པ་དྲི་མས་ཀྱང་དག་པར་བྱ་བས་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཐོབ་བྱ་མཚན་དཔེ་རྣམས་རང་
10-1-228


གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དག་བྱ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྟོབས་སོགས་ཆོས་ཐམས་ཅད་
སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྟོང་ཉིད་བཅུ་བཞི་སྟེ་དེ་ལྟ་བུའི་སྟོང་ཉིད་རྣམས་ཇི་ལྟར་སྟོང་ཚུལ་ཡང་
ཀུན་རྫོབ་གློ་བུར་དྲི་མ་བདག་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་དངོས་མཚན་གཞན་གང་ཡང་མེད་
པའི་དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་གང་ཡང་
མེད་ཀྱང་གཤིས་ལུགས་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པས་ནམ་ཡང་མི་སྟོང་པའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་
ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་སྟེ་དེ་འདྲའི་ཀུན་རྫོབ་རང་ངོས་ནས་སྟོང་ཞིང་དོན་དམ་གཞན་
ངོས་ནས་སྟོང་ཚུལ་ཁྱད་པར་བ་དང་བཅས་སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ལས་ལེགས་
པར་བསྟན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་གོང་ལྟར་ནང་དང་ཕྱི་དང་ཕྱི་ནང་དང་ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་བཞི་ནི་
ཕྱི་གཟུང་བ་ཡུལ་གྱིས་བསྡུས་པ་གང་དག་ཀུན་རྫོབ་གཞན་གྱི་དངོས་པོས་སྟོང་ཞིང་དོན་དམ་
ཆོས་དབྱིངས་རྣམ་ཀུན་པའི་ངོ་བོས་མི་སྟོང་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་ལུགས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་
སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ཆ་བཞི་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་གཉིས་ནི་རང་བྱུང་སྟོང་
པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་གནས་ལུགས་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པའི་ཚུལ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་
འཛིན་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པས་སྟོང་ཞིང་དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གིས་མི་སྟོང་པའི་གནས་
ལུགས་ཉིད་དུ་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ཆ་གཉིས་དང༌། དགེ་བ་འདུས་བྱས་དང་
འདུས་མ་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་གཉིས་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་བསྒྲུབ་བྱའི་ལམ་དང་མི་གནས་པའི་
མྱང་འདས་དེ་ཡང་གློ་བུར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་པའི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་གཉིས་
ཀྱིས་སྟོང་ཞིང་དོན་དམ་པའི་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོས་མི་སྟོང་པའི་གནས་ལུགས་སུ་
གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ཆ་གཉིས་དང༌། མཐའ་ལས་འདས་དང་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་
དང་དོར་བ་མེད་པ་དང་རང་བཞིན་དང་རང་གི་མཚན་ཉིད་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང་དངོས་
པོ་མེད་པ་དང་དངོས་མེད་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་བརྒྱད་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བསྒྲུབ་
10-1-229


བྱ་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་ཡིན་ལུགས་ཀུན་ཀྱང་གཤིས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྤྲོས་
པ་མཐའ་དག་གིས་སྟོང་ཞིང་ཡེ་གཞི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་ཀུན་ཁྱབ་
སྟོབས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མི་སྟོང་པའི་ངེས་པ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་
མཆོག་ཏུ་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་ཆ་བརྒྱད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་
ལེགས་པར་བཀའ་བསྩལ་པ་ལྟར་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས་ཀྱང་དགོངས་པ་ཇི་བཞིན་བཀྲལ་
པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ངེས་དོན་གྱི་མདོར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་
མི་འདྲ་བ་ཀུན་ནས་བཏགས་པའི་དོན་ལ་གཏན་མེད་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཡོད་ཀྱང་ཇི་
བཞིན་མ་ཡིན་པའི་གཞན་དབང་རྫས་ཡོད་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་དོན་དམ་པ་ཀུན་
རྫོབ་གཞན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་མཛད་པ་དེ་བཞིན་
དུ་རྒྱལ་ཚབ་མཆོག་གིས་ཀྱང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་མེད་པའི་སྟོང་ཉིད་དང་ཡོད་པའི་སྟོང་
ཉིད་དང་རང་བཞིན་སྟོང་ཉིད་གསུམ་གྱི་དབྱེ་ཚུལ་ཇི་བཞིན་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱན་
ལས། མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཤེས་ཤིང༌། །དེ་བཞིན་ཡོད་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། །རང་བཞིན་
སྟོང་པ་ཉིད་ཤེས་ན། །སྟོང་ཉིད་ཤེས་པར་དེ་བརྗོད་དོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ།
།ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་རང་སྟོང་དང་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་གནས་ལུགས་ཇི་བཞིན་
པ་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང་ལེགས་པར་བཞེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་དབྱིངས་བསྟོད་པ་ལས།
སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པའི་མདོ། །རྒྱལ་བས་ཇི་སྙེད་གསུངས་པ་གང༌། །དེ་དག་ཀུན་གྱིས་ཉོན་
མོངས་ལྡོ ག །ཁམས་དེ་ཉམས་པར་བྱེད་མ་ཡིན། །ཞེས་རྒྱལ་བས་སྟོང་ཉིད་སྟོན་པའི་མདོ་
རྣམས་སུ་སྟོང་ཚུལ་ཇི་ལྟར་གསུངས་ན་ཀུན་ཉོན་སོགས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དངོས་པོ་མཐའ་དག་
གིས་སྟོང་ཞིང་དེ་དག་ལྡོག་པ་མ་གཏོགས་རང་བཞིན་རིགས་ཁམས་བཟང་པོ་དྲི་མེད་གཞི་
དབྱིངས་མཆོག་གིས་ནམ་ཡང་མི་སྟོང་ཞིང་དེ་ཉིད་ཉམས་པར་བྱེད་ནམ་ཡང་མི་ནུས་པའི་
10-1-230


གཤིས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཏུ་ཆེས་གསལ་བར་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་
བཤད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རབ་དབྱེ་རྣམས་གདུལ་བྱའི་བློ་ངོ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཆ་སོ་སོར་གསལ་
བའི་ཆེད་ཆོས་ཅན་གྱི་སྒོ་ནས་རྣམ་གཞག་དེ་འདྲ་མཛད་ཀྱི་དོན་ལ་ནི་གནས་ལུགས་ཉིད་ཆ་
ཤས་སོ་སོར་འབྱེད་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་ཁྱབ་ཡེ་གཞི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཆོས་
དབྱིངས་ཉག་གཅིག་དེར་ཆ་ཤས་ཀྱི་སྤྲོས་པ་གང་ཡང་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། ཆོས་དབྱིངས་
གནས་ལུགས་དེ་ལ་རང་བཞིན་གཤིས་ལུགས་ཇི་བཞིན་པའི་དོན་དམ་བདེན་པ་དངོས་དང༌།
གློ་བུར་སྤྲོས་པ་བྲལ་ཙམ་གྱི་དོན་དམ་རྣམ་གྲངས་པའི་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་པས་སྔ་མ་ངེས་དོན་
དང་ཕྱི་མ་དྲང་དོན་ཡིན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །
གཉིས་པ་འགོག་བདེན་དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ནི། གཞིའི་གདོད་མ་ཆོས་
ཉིད་དུ་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པའི་ཆོས་སྐུ་གནས་ལུགས་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་གཤིས་ལ་དག་
མཉམ་འབའ་ཞིག་ལས་མེད་ཀྱང་ལམ་སྒོམ་པ་པོ་གང་དག་གི་སེམས་རྒྱུད་དྲི་མས་དག་མ་
དག་གི་དབང་གིས་དག་པ་གཉིས་ལྡན་ཡིན་མིན་འཇོག་པ་སྟེ་དེ་ཡང་གཞིའི་ཆོས་དབྱིངས་
རང་གི་ངོ་བོ་ལ་གདོད་ནས་དག་པ་ཁོ་ནར་ངེས་ཀྱང་དེ་ཇི་བཞིན་མཐོང་མི་ནུས་པའི་སོ་སྐྱེས་
རང་ག་བའི་དུས་སུ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཤིས་ལ་དྲི་མ་གང་ཡང་མེད་ཀྱང་ཆོས་ཅན་གང་ཟག་
གི་སེམས་སྣང་འཁྲུལ་བས་བསླད་དེ་དྲི་བཅས་ཀྱི་ཆ་ཙམ་ལས་མི་མཐོང་བ་ལ་ལམ་སྒོམ་
སྟོབས་ཀྱིས་སྒྲིབ་བྱེད་དྲི་མ་ཉོན་ཤེས་གཉིས་ཇེ་སྲབ་ཏུ་གྱུར་ནས་རིམ་གྱིས་ཆོས་ཉིད་མངོན་
དུ་གྱུར་ཏེ་དབྱིངས་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཆ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མངོན་པའི་ཚེ་ན་སྣང་ལུགས་དེ་
ལྟར་དུ་གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པ་དང་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་གསར་དག་གི་ཚུལ་དུ་དག་
པ་གཉིས་ལྡན་དུ་གང་ཟག་དེ་ལ་གྱུར་པ་ཡིན་པར་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས་ངེས་དོན་འཁོར་ལོ་
ཐ་མའི་དགོངས་པ་ཇི་བཞིན་དུ་འགྲེལ་བར་མཛད་པ་སྟེ། རྒྱན་ལས། ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་དེ་
10-1-231


བཞིན་ཉིད། །སྒྲིབ་གཉིས་དག་པའི་མཚན་ཉིད་དེ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཚུལ་
དེའི་དགོངས་དོན་ཆོས་མངོན་པ་ལས་ཀྱང༌། རྣམ་གྲངས་འདིས་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་
པ་གང་དུ་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་དངོས་པོ་འགག་པ་དེ་འགོག་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་
གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ལྟ་བུའི་དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་འགོག་བདེན་དེ་ཆོས་ཅན་མཐའ་དག་
གི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཡང་རང་བཞིན་འདུས་མ་བྱས་དབྱིངས་སུ་བདེན་པས་ཀུན་རྫོབ་རྣམས་
དང་གཅིག་པ་ཡང་མིན་ལ། ཆོས་ཉིད་དེ་ཆོས་ཅན་ཀུན་ལ་རང་བཞིན་དབྱེར་མེད་དུ་གདོད་
ནས་ཁྱབ་པས་ཐ་དད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཡིན་ལུགས་དེ་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་དཀའ་ཞིང་ཟབ་པའི་
གནས་སུའང་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་བཀའ་བསྩལ་པ་ཡིན་ཏེ། དགོངས་འགྲེལ་ལས། འདུ་བྱེད་
ཁམས་དང་དོན་དམ་དེ་བཞིན་ཉིད། །གཅིག་དང་ཐ་དད་བྲལ་བའི་མཚན་ཉིད་དེ། །གཅིག་
དང་དུ་མ་ཉིད་དུ་གང་རྟོགས་པ། །དེ་དག་ཚུལ་མིན་ལྟ་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་
པའི་ཕྱིར། དེའི་དགོངས་དོན་ཡང་དེ་ལྟར་ཆོས་ཅན་མཐའ་དག་གི་རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་
གཅིག་དང་ཐ་དད་བྲལ་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ཆེས་ཟབ་མོ་རྟོགས་པར་དཀའ་
བའི་གནས་གཞི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་གཤིས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཅང་མེད་ཀྱི་སྟོང་ཙམ་མ་
ཡིན་པར་དོན་དམ་པའི་ཆོས་དཀར་པོ་མཐའ་ཡས་པའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པའི་ཆོས་དབྱིངས་
ཟབ་མོའི་ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེའི་ཡིན་ལུགས་ནི་ཇི་བཞིན་སྒྲ་རྟོག་གིས་བརྗོད་
འཛིན་གྱི་ཡུལ་ལས་རྣམ་པར་འདས་པའི་རྟོགས་དཀའ་ཟབ་མོའི་གནས་ཉིད་དུ་རྒྱལ་ཚབ་
མཆོག་གིས་དེ་ལུགས་ལྟར་ཇི་བཞིན་འགྲེལ་བཤད་མཛད་དེ། རྒྱན་ལས། དེ་ནི་ཆོས་དཀར་
རང་བཞིན་ཡང༌། །དེ་ཡིས་དེ་ནི་བརྗོད་མ་ཡིན། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དགོངས་དོན་ལེགས་པར་
བཀྲལ་བའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་འདྲའི་ཆོས་ཉིད་མཐར་ཐུག་དེ་རྣམ་
ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་འགོག་བདེན་འགྲོ་བ་རང་ག་བ་མ་ཟད་ཉན་རང་དག་གི་སྤྱོད་
10-1-232


ཡུལ་ལས་ཀྱང་འདས་པར་གསུངས་པ་སྟེ། དཔལ་ཕྲེང་གིས་ཞུས་པའི་མདོར། བཅོམ་ལྡན་
འདས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་པ། སྡུག་བསྔལ་འགོག་
པའི་བདེན་པ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཤེས་
པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ལགས་སོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱས་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བུའི་དག་
པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་འགོག་བདེན་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ནི་གདོད་
མ་ཉིད་ནས་རང་བྱུང་དྲི་མ་ཀུན་བྲལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་དུ་བཞུགས་པ་ལ་དོན་གྱི་ངོ་བོའི་དབྱེ་བ་མི་
ནུས་མོད། འོན་ཀྱང་ལམ་ལ་སློབ་པ་པོ་དག་གི་སྣང་ཚུལ་ལྟར་དབྱེ་ན། ཐུན་མོང་གི་འགོག་པ་
དང༌། ཐུན་མིན་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་འགོག་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ལ། འཇིག་རྟེན་ལམ་གྱིས་ཁམས་གསུམ་ཅི་རིགས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་ཉམས་སྨད་
པའི་ཆགས་བྲལ་ཙམ་བྱས་པ་བརྡའི་འགོག་པ་དང༌། ཐེག་དམན་ཉན་རང་འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་
ཤེས་རབ་ཀྱིས་རང་རང་གི་ངོས་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱ་ཅི་རིགས་ས་བོན་དང་བཅས་བཅོམ་པ་དོན་
དམ་མིང་ཅན་གྱི་འགོག་པ་དང༌། དེ་འདྲའི་སློབ་པ་དག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་འཕགས་ལམ་རྣམས་ཀྱིས་
རང་རང་གི་ངོས་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱ་སྤངས་པ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པའི་འགོག་པ་དང༌། རང་ལམ་
གྱི་མི་སློབ་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་རང་ལམ་ལ་ལྟོས་པའི་སྤང་བྱ་མཐའ་དག་སྤངས་པ་ཡོངས་སུ་
རྫོགས་པའི་འགོག་པ་དང་བཞི་ཡོད།
གཉིས་པ་ཐུན་མིན་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་འགོག་པ་ནི། ཐེག་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
གང་དག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་སྒྲིབ་གཉིས་ཅི་རིགས་ཟད་པའི་ཆ་ནས་གཞི་དབྱིངས་
གཤེགས་སྙིང་མངོན་དུ་གྱུར་ཚུལ་དེ་ལུགས་ཀྱི་འཆར་སྒོ་དང་མཐར་ཐུག་གི་སྐབས་དྲི་མ་
མཐའ་དག་ཡོངས་སུ་ཟད་དེ་སྒྲིབ་བྱེད་ཀུན་དང་བྲལ་བ་ན་དེ་བཞིན་ཉིད་གཞི་འབྲས་དབྱེར་
མེད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་ཡོངས་རྫོགས་མངོན་དུ་གྱུར་ནས་གནས་ལུགས་གདོད་མའི་དབྱིངས་མི་
10-1-233


གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྔ་མ་ཇི་བཞིན་ཕྱིས་དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ངོ་
བོ་ཉིད་དེ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ཡང་ལམ་བསྒྲུབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་དག་གི་སྣང་ཚུལ་གྱིས་སློབ་
པའི་འཆར་སྒོ་དང་མཐར་ཐུག་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ་དེ་ལྟར་བཞག་གི་དོན་དམ་པར་ན་
གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་ཉག་གཅིག་གི་ངོས་ལ་དྲི་བཅས་དང་དྲི་མེད་རེས་མོས་སུ་
གཅོད་པའི་སྐབས་གཏན་ནས་མེད་ཅིང་དག་མཉམ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཡོངས་དག་འབའ་ཞིག་
ཏུ་ནམ་ཡང་ངེས་པ་དེ་ཀ་ཉིད་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་འགོག་བདེན་དོན་གྱི་ནང་གི་དམ་པ་མཆོག་
དེ་ཡིན་ལ། ཚུལ་འདི་ལ་དགོངས་ནས་ཆོས་མངོན་པ་ལས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་
འགོག་བདེན་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་བསྡུས་མྱང་འདས་མཆོག་སེམས་ཅན་མ་ལུས་
པའི་ཕན་བདེའི་འབྱུང་གནས་དམ་པ་ཉིད་དེ་ཡིན་པར་གསུངས་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། སངས་
རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བསྡུས་
པའི་འགོག་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བའི་གནས་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་འགོག་བདེན་གྱི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་
ཆོས་མངོན་ལས། མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་དང༌། ངེས་པར་སྤངས་པ་དང༌། བྱང་བར་གྱུར་པ་
སོགས་ནས། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་
ལྟར་རོ། །
གཉིས་པ་ཁྱད་པར་གྱི་འབྲས་བུའི་འགོག་བདེན་ངོས་བཟུང་བ་ནི། གོང་དུ་བཤད་པ་དེ་
ལྟར་གྱི་ལམ་བསྒོམ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡུག་ཀུན་ཕྲ་རགས་ཅི་རིགས་དང་མཐར་མ་ལུས་པ་
དབྱིངས་སུ་དག་པའི་གནས་ཚུལ་གདོད་ནས་དག་མཉམ་གཅིག་ལ་སྣང་ཚུལ་དྲི་མ་གསར་
དག་ལྟ་བུའི་སྒོ་ནས་འཇོག་མཚམས་དེ་ལུགས་ཀྱིས་གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་མངོན་
དུ་གྱུར་བྱའི་འགོག་བདེན་དག་སྐབས་འདིའི་འབྲས་བུའི་འགོག་བདེན་ཐོབ་བྱ་ཉིད་དུ་ངོས་
10-1-234


བཟུང་ནས་འཇོག་དགོས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་རང་བཞིན་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་དྲི་མ་
མ་དག་པ་དང་དག་པའི་དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང་ལམ་གྱི་དེ་མངོན་བྱེད་པ་གང་དག་གང་ཟག་རང་
རྒྱུད་ཀྱི་སྣང་བ་འཆར་ཚུལ་ལ་ལྟོས་ན་རང་རང་དང་འཚམས་པར་དྲི་མ་རིམ་གྱིས་དག་པའི་
སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་དུ་རུང་བས་སྣང་ཚུལ་དེ་ལུགས་ཀྱི་དབང་གིས་སློབ་ལམ་དུ་རང་རང་
ལ་ལྟོས་ནས་དྲི་མ་དག་པའི་ཆ་དང་དེའི་དབྱིངས་དེ་ལུགས་བཞིན་རིམ་པས་མངོན་ཆ་དང་
མཐར་ཐུག་གི་སྐབས་སུའང་དག་གསལ་གྱི་ཆ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཚུལ་དེ་མཚུངས་ཀྱིས་སྐབས་
འདིར་དག་འབྲས་འགོག་བདེན་གྱི་རྣམ་གཞག་དེ་ལྟར་དུ་བྱས་པ་ཡིན་པར་ཤེས་དགོས་སོ།
།དེ་ལས་དག་བྱ་སྡུག་ཀུན་ཕྲ་རགས་ཀྱི་ཚུལ་ཡང༌། སྤྱིར་ནི་ལས་ཉོན་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་སྡུག་
བདེན་གྱིས་བསྡུས་པ་གང་དག་ནི་སྡུག་བདེན་རགས་པ་དང་དེ་དག་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་ལས་དང་
ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་ནི་ཀུན་བདེན་རགས་པ་ཡིན་ལ། སྤྱིར་ཐེག་དམན་པའི་ཡིད་ལུས་ཡོད་
ཀྱང་འདིར་གཙོ་བོར་བཤད་བྱ་ཐེག་ཆེན་སོ་སྐྱེས་ཚོགས་སྦྱོར་བའི་སྐབས་རེ་ཞིག་ནས་ཏིང་ངེ་
འཛིན་གྱི་ལུས་ཐོབ་པ་དེ་ཡང་མ་ཡིན་པར་ཐེག་ཆེན་འཕགས་པའི་ཡིད་ལུས་རགས་པའི་ལུས་
ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཤིན་ཏུ་དྭངས་པ་མཚན་དཔེ་རྗེས་མཐུན་པས་སྤྲས་པ་བྱང་སེམས་རང་སྣང་
གི་ལུས་ས་དང་པོ་ནས་བདུན་པའི་བར་གྱི་ཆུང་ངུ་དང་(ཡིད་ལུས་དངོས་)ས་བརྒྱད་པ་དང་དགུ་
པའི་སྐབས་ཀྱི་འབྲི ང་དང་ས་བཅུ་པའི་དུས་ཀྱི་ཆེན་པོ་རྣམས་དང༌། ཡིད་ལུས་དེ་དག་གིས་
ལུས་དེ་ཉིད་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་སྤྲུལ་པ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་སྟོན་པའི་དབང་བསྒྱུར་
གྱི་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡིད་ལུས་དེ་ཉིད་ཟད་ཅིང་མེད་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུན་ཉམས་པའི་འཆི་འཕོ་བ་
མ་ཡིན་ཡིང་སྤྲུལ་པ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ལ་ཡང་ཡང་འཇུག་ཅིང་ཡང་ཡང་གཏོང་བ་ལ་འཆི་འཕོ་
ཞེས་བཏགས་པའི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་འཆི་འཕོ་དང༌། ཡིད་ལུས་དེ་ལྡན་གྱི་སེམས་
དཔའ་གང་དག་གི་བདག་འབྲས་སུ་གྱུར་པའི་དག་པའི་ཞིང་གི་བཀོད་པ་བཅས་དེ་དག་ནི་
10-1-235


རྣམ་བྱང་གིས་བསྡུས་ཤིང་སྡུག་བདེན་ཕྲ་མོ་དང༌། བྱང་འཕགས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་སེམས་མ་ཞི་བ་
དང་ཐར་པ་ཐོབ་པ་ལ་གེགས་བྱེད་དུ་མི་འགྱུར་བར་བྱང་ཆུབ་ལ་ཉེ་བར་འགྱུར་བའི་སེམས་
རབ་ཏུ་ཞི་བྱེད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པའི་རིགས་གྱུར་དབང་བསྒྱུར་བ་རྣམས་དང༌། ཐེག་དམན་དགྲ་
བཅོམ་པ་དག་ལ་ཤེས་སྒྲིབ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་བཤད་གཙོ་བོ་ཐེག་ཆེན་འཕགས་རྒྱུད་ཀྱི་འཁོར་
གསུམ་བདེན་དངོས་སུ་རྟོག་པ་སོགས་ཤེས་སྒྲིབ་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་དེ་བཞིན་གཤེགས་སྙིང་
གི་ཚུལ་ལ་རྨོངས་པའི་མ་རིག་བག་ཆགས་ཀྱི་ས་དང༌། ཡིད་ལུས་དེ་དག་འགྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ཟག་
པ་མེད་པའི་ལས་དང་བཅས་པ་ནི་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱི་ཀུན་བདེན་ཕྲ་མོར་འཇོག་པའོ།
།
གཉིས་པ་དེའི་རྒྱུ་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི། དེ་ལྟར་གོང་དུ་བཤད་པའི་འགོག་བདེན་མངོན་
བྱེད་ཀྱི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའི་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཅན་གྱི་ལམ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་དོན་དམ་རང་རིག་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་གཞིར་བྱས་ཏེ་རྣམ་པར་གྲོལ་པ་མཆོག་གི་འཇུག་
ངོགས་སུ་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་དཀར་བ་དེ་སྐབས་འདིའི་བཤད་བྱ་གཙོར་གྱུར་གྱི་ཐེག་ཆེན་
གྱི་ལམ་སྟེ། དེ་དང་རིགས་མཚུངས་ཐབས་ཤེས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་དགེ་བ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་
འཇུག་ངོགས་སུ་གྱུར་པ་གང་དག་སྤྱིར་ལམ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། ཐབས་དང་བཅས་པའི་
ཤེས་རབ་ནི་ལམ་མོ། །ཤེས་རབ་དང་བཅས་པའི་ཐབས་ནི་ལམ་མོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་
ཕྱིར། དེའི་བྱེད་ལས་ཀྱང་འབྲས་བུ་སྡུག་བདེན་གྱིས་བསྡུས་པ་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་དུ་
ཤེས་ཤིང་དེ་དག་གི་རྒྱུ་མཐའ་དག་སྤོང་ཞིང་རྣམ་པར་དག་པ་མངོན་དུ་བྱ་བའི་ཆེད་ཟག་མེད་
ཀྱི་དགེ་རྩ་བསྐྲུན་པ་ཞིག་སྟེ། ཆོས་མངོན་པ་ལས། ལམ་གང་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་
ཤེས་པ་དང༌། ཀུན་འབྱུང་སྤོང་བ་དང༌། འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ལམ་སྒོམ་པ་སྟེ་
འདི་ནི་ལམ་གྱི་མཚན་ཉིད་མདོར་བསྡུས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ཡང་སྐབས་
10-1-236


འདིའི་ལམ་བདེན་དངོས་ནི་མཐོང་སྒོམ་མི་སློབ་ལམ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཡེ་ཤེས་གསར་
བྱུང་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཡིན་ཞིང༌། རྗེས་མཐུན་པ་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཚོགས་
སྦྱོར་གྱི་ལམ་རྣམས་ཀྱང་འཇོག་པ་ཡིན་ལ་དེའི་མཚན་གཞི་ཡང་ཐེག་དམན་དང་ཐུན་མོང་
གི་དབང་དུ་བྱས་ན་བྱང་ཆོས་སོ་བདུན་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཕ་རོལ་
ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སོགས་པའོ། །སྤྱིར་འདི་ལ་དབྱེ་ན་ཚོགས་ལམ་ནས་མཐར་ཕྱིན་པའི་ལམ་
གྱི་བར་ལྔ་ཡོད་ཅིང་དེ་ཡང་ཆོས་དབྱིངས་དེ་ཉིད་བྱང་ཆོས་དང་ཕར་ཕྱིན་སོགས་ལམ་གྱི་རྣམ་
པར་ཤར་བ་དེ་དོན་དམ་ཕྱོགས་ཀྱི་ལམ་བདེན་དང་བྱང་ཆོས་ཕར་ཕྱིན་སོགས་བློས་བྱས་ཀྱིས་
གསར་དུ་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཆ་གང་དག་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ལམ་བདེན་ཡིན་ཞིང༌། གོང་
དཀྱུས་སུ་བསྡུས་ཙམ་བཤད་པའི་སྡུག་ཀུན་གྱི་བདེན་པ་གཉིས་ནི་ཐེག་པ་ཐུན་མོང་གི་དབང་
དུ་བྱས་ལ་ཐུན་མིན་ལྟར་གྱི་སྡུག་ཀུན་ཕྲ་བ་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་སུ་བསྡུས་ནས་གོང་སྨོས་ལྟར་གྱི་
ཀུན་ཉོན་ཕྱོགས་ཀྱི་སྡུག་ཀུན་གྱི་བདེན་པ་གཉིས་དང༌། ལམ་བསྒོམས་པས་སྒྲིབ་པ་རྣམས་
གསར་དུ་སྤངས་པའི་སོ་སོར་བརྟགས་པའི་འགོག་པ་དང༌། ལམ་གྱི་ངོ་བོ་གསར་བསྐྱེད་གང་
དག་སྟེ་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་འགོག་ལམ་གྱི་བདེན་པ་གཉིས་པོ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཕྱོགས་ཀྱི་
ཆར་གཏོགས་ལ། གཞི་དབྱིངས་དེ་ཉིད་དོན་དམ་པའི་སྲི ད་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་ཤར་བ་
དོན་དམ་པའི་སྡུག་བདེན་དང༌། ཆོས་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་ལས་ཉོན་གྱི་རྣམ་པར་ཤར་བ་
དོན་དམ་པའི་ཀུན་བདེན་དང༌། གློ་བུར་དྲི་མ་ཀུན་བྲལ་གྱི་གཞི་གནས་ལུགས་ཡེ་ཤེས་དོན་
དམ་པའི་དབྱིངས་དོན་དམ་འགོག་བདེན་དང༌། ཆོས་དབྱིངས་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་ཤར་བ་དོན་
དམ་པའི་ལམ་བདེན་རྣམས་ནི་དོན་དམ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་
འགོག་ལམ་གཉིས་ལ་སྐབས་འདིར་ཐར་པའི་རྒྱུ་འབྲས་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ།
འགོག་བདེན་མངོན་དུ་གྱུར་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་ལམ་གྱི་བདེན་པ་བསྒོམས་པས་གནས་སྐབས་ཀྱི་
10-1-237


དྲི་མ་ཅི་རིགས་བྲལ་ཏེ་གཞི་དབྱིངས་ཀྱི་ཆ་རིམ་པས་མངོན་ཞིང་མཐར་ཐུག་གི་སྐབས་སུ་དྲི་
མ་ཀུན་ལེགས་པར་ཟད་ནས་གཞིའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་དབྱིངས་ཆ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མངོན་
དུ་གྱུར་པ་ལ་ལམ་སྒོམ་པ་པོའི་སྣང་ཚུལ་ལྟར་ན་ལམ་བདེན་གྱིས་ཆོས་སྐུ་ཐོབ་པར་བྱས་པ་
ལྟ་བུར་སྣང་བའི་ཆ་ནས་ལམ་བདེན་བྲལ་རྒྱུ་དང་འགོག་བདེན་བྲལ་འབྲས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་
ཙམ་བྱས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། འགོག་ལམ་འདི་ལའང་འཆད་ཚུལ་
གཞན་འགོག་པའི་རྣམ་པ་འགོག་པ། ཞི་བ། གྱ་ནོམ། ངེས་འབྱུང་བཞི་དང༌། ལམ་གྱི་རྣམ་པ།
ལམ། རིགས་པ། སྒྲུབ་པ། ངེས་འབྱིན་བཞིའི་སྒོ་ནས་བཤད་ནའང་ཆོག་མོད་འདིར་དེ་ཙམ་
ལས་མ་སྤྲོས་སོ། །
གསུམ་པ་ཐུན་མིན་ཆོས་ལྔའི་རྣམ་བཞག་བཤད་པ་ནི། སྤྱིར་ན་སྲི ད་ཚད་ཀྱི་ཤེས་བྱ་
གཏན་ལ་འབེབས་བྱེད་གཞི་ཆོས་ལྔའི་རིམ་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ངེས་དོན་འཁོར་ལོ་ཐ་
མའི་སྡེ་སྣོད་དུ་བཀའ་བསྩལ་པ་དེ་ཉིད་འདིར་མདོ་ཙམ་བརྗོད་པའི་སྐབས་སུ་བབ་པ་དེ་ལ་
ཡང་གོང་དུ་བཤད་པའི་བདེན་པ་གཉིས་པོ་གང་རུང་གིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཡོད་དོ་ཅོག་ཀུན་
ལ་ཀུན་རྫོབ་ཕྱོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་བཟུང་བྱའི་དོན་སྤྱི་
རྟོག་ངོར་ཤར་བ་ལ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བཏགས་པ་གང་དག་དང༌། རྟོག་བློའི་ངོར་ཡུལ་གྱི་མིང་གི་སྒྲ་
སྤྱི་ཤར་བ་ལ་མིང་ཞེས་བཏགས་པ་རྣམས་དང༌། དེ་འདྲའི་མིང་དོན་གྱི་སྤྱི་སྣང་བ་ཅན་གྱི་རྟོག་
བློ་ཐམས་ཅད་ནི་རྣམ་པ་གློ་བུར་བ་རྟེན་འབྱུང་སྒྱུ་མའི་འཕྲུལ་གྱི་སྣང་བ་དང་མཚུངས་པའི་
ཤིན་ཏུ་མི་བདེན་པ་བསླུ་བ་འཁྲུལ་སྣང་ཙམ་དུ་ཟད་ཅིང་སྣང་བ་དེ་དག་བརྟེན་པའི་གཞིར་
གྱུར་པ་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ནི་འཕགས་པའི་
གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་མཆོག་སོ་སོར་རང་རིག་དམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཁོ་ནར་ངེས་ཤིང་དེ་མངོན་
དུ་བྱེད་པའི་ཐབས་ལ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་མཉམ་རྗེས་ཟབ་མོའི་ཡེ་ཤེས་བསྐྱེད་དགོས་
10-1-238


པ་དང༌། མངོན་དུ་གྱུར་བྱའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་གཞི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཐུགས་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་བཀའ་
བསྩལ་པ་འདི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་མདོ་ལས། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ལ་ཡོངས་
སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་མ་དང་མིང་དང་དངོས་པོའི་མཚན་
ཉིད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྟོགས་པ་ཐོབ་པས།
འཕགས་པ་སོ་སོར་རང་གིས་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་
གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཐུགས་སོ། །ཞེས་པ་ལ་
སོགས་པས་ཆེས་གསལ་བར་གསུངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་རྒྱན་སྟུག་བཀོད་པའི་
མདོ་སོགས་ཐེག་ཆེན་ངེས་དོན་གྱི་སྡེ་སྣོད་མང་པོར་ཚུལ་དེ་མཐུན་དུ་ཞིབ་རྒྱས་སུ་གསུངས་
སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་འདིར་བཤད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ལ་ལྔ་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་དང༌། མིང་དང༌། རྣམ་
པར་རྟོག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་བཤད་པའོ། །
དང་པོ་ནི། སྐབས་འདིའི་རྒྱུ་མཚན་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་སྤྱིར་ཚད་མའི་གཞུང་ལུགས་སོགས་
སུ་བསྒྲུབ་བྱ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་ལ་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་རྟགས་རིགས་པ་རྒྱུ་མཚན་གཏན་
ཚིགས་རྣམས་དོན་གཅིག་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་གསུངས་པ་ལྟར་འདིར་གཙོ་བོ་དེ་ཕྱོགས་
ནས་གོ་བ་བླང་རྒྱུ་མ་ཡིན་པར་མཚན་མར་ཞེན་པའི་རྟོག་བློ་ལ་སྤྱིའི་མཚན་མ་སྣང་ཕྱོགས་
ནས་རྒྱུ་མཚན་དུ་འཇོག་པ་སྟེ། དེ་ཡང་སྒྲ་དང་རྟོག་པས་བརྗོད་འཛིན་བྱ་བའི་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་ནི་
སྐབས་འདིའི་རྒྱུ་མཚན་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡིན་ཞིང༌། དཔེར་ན་བུམ་པའོ་ཞེས་བརྗོད་ཅིང་དེ་ལྟར་
དུ་ཞེན་པའི་རྟོག་པ་སྐྱེ་སྐབས་སུ་དེ་འདྲའི་སྒྲ་རྟོག་གིས་བརྗོད་འཛིན་གྱི་ཡུལ་ནི་བུམ་པ་ཡིན་
པས་དེའི་སྤྱི་སྐབས་དེའི་རྟོག་ངོར་ཤར་བ་ལྟ་བུ་ཆོས་གང་ཡིན་ཀྱང་རང་རང་བརྗོད་འཛིན་
བྱེད་པའི་སྒྲ་རྟོག་སྐྱེ་སྐབས་ཆོས་གང་དང་གང་ཡིན་གྱི་སྤྱིའི་མཚན་མ་སྐབས་དེ་དག་གི་རྟོག་
10-1-239


ངོར་ཤར་བ་རྣམས་ནི་ཆོས་དེ་དག་གི་སྤྱིའམ་རྒྱུའི་མཚན་མ་ཞེས་བརྗོད་པ་དང༌། དེ་མ་ཟད་
ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྟེང་གི་སྔོ ན་གོམས་པའི་བག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་པའི་སྣང་བརྙན་ཡུལ་
སྣ་ཚོགས་པ་དེ་ལུགས་ལྟར་ཤར་བའི་མཚན་མ་རྣམས་འཁོར་བ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བློ་ལ་སྣང་བ་
གང་དག་ཀྱང་སྐབས་འདིའི་རྒྱུ་མཚན་དུ་འཇོག་པའང་ཡིན་པས་སྤྱིར་མཚན་འཛིན་གྱི་བློ་
ལ་སྣང་བའི་གཟུང་ཆ་དང་འཛིན་ཆ་གང་དག་གི་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ཞིང༌།
མཚན་མ་དེ་ཀུན་སྣང་བའི་རྟོག་བློ་ཡང་སྤྱིར་གྱི་གཞུང་གཞན་དུ་སྒྲ་དོན་འདྲེས་འཛིན་དང་
རྩིང་རྟོག་སོགས་ལ་རྟོག་པར་བཤད་པ་དང་མི་འདྲ་བར་འདིར་དམིགས་མཚན་ཅན་གྱི་བློ་ལ་
རྟོག་པར་བྱས་ནས་དེའི་ངོར་ཤར་ཚུལ་གྱིས་རྒྱུ་མཚན་ཞེས་པའི་དོན་འཇོག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་
འདྲའི་རྒྱུ་མཚན་ལ། དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་ལས།
དང་པོ་ལ། རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། གཟུགས་བརྙན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། ནང་རྩ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཀུན་གཞི་ལ་ཐོག་མེད་ནས་ཚོགས་བདུན་འཁོར་
བཅས་རང་རང་གི་ཡུལ་སྣ་ཚོགས་ལ་གོམས་ཚུལ་འདྲ་མིན་ཆེས་མང་པོ་བྱས་པའི་བག་
ཆགས་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པ་བཞག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཀུན་གཞིའི་སྣང་ཆ་གཟུང་འཛིན་གྱི་མཚན་
མ་མཐའ་ཡས་པར་ཤར་ཏེ་ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་པ་རང་ཤུགས་ལྷན་སྐྱེས་
ཀྱི་བློ་ལ་སྣང་བ་རྣམས་ནི་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ཡང་རྟོག་པས་བསྐྱེད་པའི་
མཚན་མ་དང༌། གྲགས་པས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་མ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། དཔེར་ན་སྔར་སྔོ ན་པོ་མཐོང་བའི་བག་ཆགས་ཀུན་གཞི་ལ་བཞག་ཅིང་དེ་
སད་པའི་མཐུ་ལས་ཚེ་འདིར་ཡང་སྔོ ན་པོ་མངོན་སུམ་དུ་སྣང་བ་ལྟ་བུ་དེ་ཡིན་ལ། འདི་ལ་རྟོག་
པས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་མ་ཟེར་བའི་དོན་ཡང་དོན་ལ་ཕྱི་དོན་གྱི་སྔོན་པོ་མེད་ཀྱང་ནང་བག་
ཆགས་ཀྱི་དབང་གིས་དམིགས་མཚན་ཅན་གྱི་བློ་ངོར་སྔོ་སྣང་གི་མཚན་མ་ཤར་ཙམ་དུ་ཟད་པ་
10-1-240


ཡིན་པས་དམིགས་བཅས་རྟོག་བློས་འཁྲུལ་སྣང་བསྐྱེད་ཙམ་ཡིན་པ་དེའི་དོན་གྱིས་སོ། །
གཉིས་པ་གྲགས་པས་བསྐྱེད་པའི་མཚན་མ་ནི། སྐྱེ་བ་སྔ་མ་རྣམས་སུ་མིང་དོན་འབྲེ ལ་
བར་འཛིན་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་མཐུ་ལས་ཚེ་འདིར་ཡང་ཡུལ་སོ་སོའི་དབང་གིས་མིང་མི་འདྲ་
བ་སྲིད་ཀྱང་རང་ཡུལ་ལ་ལྟོས་ན་སྔོ་ལམ་མེའི་དངོས་པོ་ཞིག་མཐོང་བ་ན་སྔོན་པོ་ཞེས་བརྡ་
སྦྱོར་འདོད་ཀྱི་བློ་རང་ཤུགས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་ལྟ་བུའི་སྐབས་ཀྱི་ཡུལ་དེ་ཡིན་ཞིང་འདིའི་ཡུལ་གྱི་
མིང་དོན་གྱི་འབྲེལ་བའི་མཚན་མའི་རྣམ་པ་འདི་ཡང་གནས་ཚོད་ལ་སྔོན་པོ་ཞེས་པའི་མིང་
དོན་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་པ་དང་འབྲེ ལ་བ་ཡོད་པ་གང་ཡང་མ་ཡིན་མོད། འཇིག་རྟེན་པའི་སྒྲ་
རྟོག་གིས་བརྟགས་པའི་གྲགས་པ་ལ་དེ་ལྟར་དུ་བཞག་པ་ཙམ་ཡིན་པས་ན་དེ་ལྟར་བརྗོད་དོ།
།
གཉིས་པ་གཟུགས་བརྙན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་ནི། གྲུབ་མཐའི་དབང་གིས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་
སོགས་སྐྱེ་བ་དེ་དག་གི་ངོར་ཤར་བ་རྣམས་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་བདག་འཛིན་ཀུན་བཏགས་
ནི་ཚེ་འདིར་གྲུབ་མཐས་བློ་མ་བསྒྱུར་བ་གང་དག་ལ་མངོན་གྱུར་སྐྱེ་བ་མེད་པར་གསུངས་པ་
ཡོད་ཀྱང་འདིར་རང་ལུགས་ལ་ཚེ་རབས་སྔ་མ་རྣམས་སུ་གྲུབ་མཐའ་ངན་པས་བརྟགས་པའི་
བག་ཆགས་ཀུན་གཞི་ལ་བཞག་པ་དེ་ཡོངས་སུ་སད་པའི་མཐུ་ལས་ཚེ་འདིར་གྲུབ་མཐའ་ལ་
འཇུག་མ་མྱོང་ཡང་གྲུབ་མཐའ་ངན་པས་བཏགས་པའི་ཀུན་བཏགས་ཀྱི་སྣང་བ་ངེས་པར་
འཆར་བ་ཡོད་པར་བཞེད་ཅིང༌། དེ་ཡང་ཉོན་མོངས་དག་གི་ནང་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་བརྟུལ་
ཞུགས་མཆོག་འཛིན་དང༌། ལྟ་བ་མཆོག་འཛིན་ལོག་ལྟ་རྣམས་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཀུན་བཏགས་
ཁོ་ན་དང་ཆགས་སྡང་སོགས་ཉོན་མོངས་གཞན་རྣམས་ལ་ཀུན་བཏགས་དང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཆ་
གཉིས་ཀ་ཡོད་པར་བཞེད་པའང་ཡིན་ལ། དེ་ལས་ཀུན་བཏགས་པའི་བདག་འཛིན་སོགས་
ཀྱི་སྣང་ངོར་འཆར་བའི་རང་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་རྣམས་ནི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་རྒྱུའི་མཚན་མ་ཞེས་བྱ་
10-1-241


སྟེ། འཆར་ཚུལ་གྱི་སྣང་བ་དེ་དག་ནི་རང་ཡུལ་གྱི་ཆ་འདྲ་ཙམ་དུ་སྣང་བརྙན་དང་ངེས་པར་
མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་པ་ལ། རྟོགས་མ་རྟོགས་དང༌། གསལ་མི་གསལ་གྱི་དབྱེ་བ་གཉིས་
ལས། དང་པོ་ལ། རྟོགས་མ་རྟོགས་གཉིས་ལས། དང་པོ་རྟོགས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཤེས་པ་རང་གི་
ཡུལ་རྟོགས་པ་ལ་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་དཔེར་ན་གཟུགས་འཛིན་མིག་ཤེས་ཀྱིས་ཐག་ཉེ་བ་ན་ཡོད་
པའི་གཟུགས་གསལ་བར་རྟོགས་པ་ལྟ་བུ་དེ་ཡིན། གཉིས་པ་མ་རྟོགས་པ་ནི། (ཤེས་པ་རང་གི་མ་
རྟོགས་པ་སྟེ་)གཟུགས་འཛིན་མིག་ཤེས་ཀྱིས་ཐག་རིང་བ་ན་ཡོད་པའི་གཟུགས་མི་རྟོགས་པ་ལྟ་
བུ་དེ་ཡིན་འདིར་ཡང་རྟོགས་མ་རྟོགས་པ་དེ་འདྲའི་བློ་གཉིས་ཀྱི་ཡུལ་སྣང་ལ་གོ་བའོ། །
གཉིས་པ་གསལ་མི་གསལ་གྱི་དབྱེ་བ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་གསལ་བ་ནི། གཟུགས་
ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་གསལ་བ་གང་དག་མཐོང་བ་དེ་ཡིན་ཞིང༌། གོང་གི་རྟོགས་པ་དང་འདི་
གཉིས་ཀྱི་ཡུལ་ལ་མཚན་བཅས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཟེར། གཉིས་པ་མི་གསལ་བ་ནི། མངོན་པར་
སྐབས་ཡོད་པའི་ནམ་མཁའ་སོགས་རྣམ་པ་མི་གསལ་བ་རྣམས་མཐོང་བ་དེ་ཡིན་ལ། གོང་གི་
མ་རྟོགས་པ་དང་འདི་གཉིས་ཀྱི་ཡུལ་ལ་མཚན་མེད་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཟེར་རོ། །
དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་པ་ལ། བུམ་པའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པའི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་དེ་ཉིད་
འཛིན་སྟངས་སུ་བཟུང་བའི་སྐབས་ཀྱི་བཟུང་བྱའི་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་ལྟ་བུ་རྒྱུ་མཚན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་
དང༌། བུམ་པ་ཞེས་པའི་སྒྲ་སྤྱི་འཛིན་པའི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་གཟུང་བྱའི་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་སྐབས་དེའི་
བློ་ལ་ཤར་བ་ལྟ་བུ་མིང་གི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། སེམས་སེམས་བྱུང་འཛིན་སྟངས་སུ་བྱེད་པའི་བློ་
ལ་དེ་དག་གི་སྤྱི་ཤར་བ་ལྟ་བུ་རྣམ་རྟོག་གི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། རྟོག་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་རྟོག་
ཅིང་དཔྱོད་པའི་སྒོ་ནས་བཏགས་ཆ་གང་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་དང༌། ལམ་འཛིན་
སྟངས་སུ་བྱེད་པའི་བློ་ལ་དེའི་སྤྱི་ཤར་བ་ཡང་དག་ཤེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་ལྔར་དབྱེ་བ་ཡོད་
10-1-242


དོ། །
གཉིས་པ་མིང་བཤད་པ་ནི། སྤྱིར་རྟོག་བློ་ལ་རང་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་ཤར་བ་རྣམས་ལས་ཚིག་
སྤྱིའམ་སྒྲ་སྤྱི་གང་ཤར་བ་རྣམས་ཏེ། དཔེར་ན་བུམ་པར་འཛིན་པའི་རྣམ་རྟོག་གི་འཛིན་སྟངས་
ཀྱི་གཟུང་བྱ་དེ་ལ་བུམ་པ་ཞེས་པའི་མིང་འདོགས་ཤིང་དེ་ཡང་རྣ་བར་ཚོར་བ་དེ་མ་ཡིན་པར་
དེའི་སྒྲ་སྤྱི་བློ་ལ་སྣང་བ་དེ་སྐབས་འདིའི་མིང་དུ་འཇོག་པ་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་མིང་གི་དབྱེ་བ་
(སྒོས་དང་སྤྱིའི་ཆ་གང་རུང་ནས་)འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་བསྡུ་བར་བཞི་བཅུ་ཙམ་གསུངས་ཀྱང་
འདིར་དྲུག་ཏུ་བསྡུས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་བུམ་པ་ཞེས་པའི་སྒྲ་སྤྱི་སྣང་བ་ལྟ་བུ་དངོས་པོའི་མིང་དང༌།
བུམ་པ་འདི་ནི་ཆེའོ་བུམ་པ་འདི་ནི་ཆུང་ངོ་སྙམ་པའི་སྒྲ་སྤྱི་སྣང་བ་ལྟ་བུ་འབྲེལ་བའི་མིང་དང༌།
གསེར་བུམ་དངུལ་བུམ་ཟངས་བུམ་རྣམས་བུམ་པའོ་སྙམ་པའི་མང་པོ་གཅིག་ཏུ་སྣང་བའི་སྒྲ་
སྤྱི་ལྟ་བུ་འདུས་པའི་མིང་དང༌། བུམ་པ་དེ་དག་གི་མིང་ཐ་དད་དུ་སོ་སོར་སྣང་བའི་སྒྲ་སྤྱི་ལྟ་བུ་
ཐ་དད་པའི་མིང་དང༌། ཡུལ་དེར་དོན་དེ་ལ་མིང་དེ་ལྟར་དུ་གྲགས་པའི་སྒྲ་སྤྱི་གྲགས་པའི་མིང་
དང༌། ཡུལ་དེར་སྔར་དེ་ལྟར་མ་གྲགས་ཀྱང་གསར་བཏགས་ཀྱི་མིང་སྒྲའི་སྤྱི་མ་གྲགས་པའི་
མིང་དང་དྲུག་ཏུ་གོང་སྨོས་ཀྱི་མིང་གི་དབྱེ་བ་རྣམས་བསྡུས་སོ། །
གསུམ་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཤད་པ་ནི། གཙོ་སེམས་རྣམས་དང་འཁོར་སེམས་སུ་
གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་དེ། དེ་ཡང་གཞུང་ལུགས་གཞན་ལྟར་གྱི་སྒྲ་དོན་འདྲེས་འཛིན་སོགས་
ཀྱི་ཆ་ནས་འདིར་དེ་དག་རྟོག་པར་མི་འཇོག་པར་དམིགས་བཅས་མཚན་མར་འཛིན་ཕྱོགས་
ནས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉིད་དུ་བཞག་ལ། དེ་འདྲའི་རྟོག་པ་དེ་ལའང་དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་ལས།
དང་པོ་ལ། མཚན་བཅས་དང་མཚན་མེད་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འདོད་
ཁམས་དང་བསམ་གཏན་དང་པོ་མན་ཆད་ཀྱི་སེམས་སེམས་བྱུང་རྣམས་ཡིན་ཞིང༌། འདི་དག་
བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ཡན་ལ་ལྟོས་ན་མཚན་རྟོག་རགས་པ་ཡོད་པའི་ཆ་ནས་མཚན་བཅས་
10-1-243


སུ་བཞག་གོ །
གཉིས་པ་མཚན་མེད་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་ནི། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ནས་སྲི ད་རྩེའི་བར་དང་
བརྒྱལ་བ་དང་གཉིད་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས་ཡིན་ལ།
དེ་རྣམས་མཚན་མེད་དུ་འཇོག་པ་ཡང་མཚན་མ་གཏན་ནས་མེད་པ་མ་ཡིན་ཡང་དམན་པ་ལ་
དགག་པའི་སྒྲ་སྦྱར་བའོ། །
དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་པ་ལ། ཉོན་མོངས་ཅན་དང་ཉོན་མོངས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་རྟོག་
གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་དགེ་བ་
རྣམས་སོ། །
གཉིས་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། དགེ་བ་ཟག་བཅས་རྣམས་དང༌།
དགེ་མི་དགེ་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ལུང་མ་བསྟན་དང༌། ཟག་མེད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་རྣམ་པར་
རྟོག་པ་གང་དག་གོ །
དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་པ་ལ། ཡུལ་ལ་འཇུག་པའི་རྣམ་རྟོག་དང༌། འཚོལ་བ་པོའི་རྣམ་རྟོག་
དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པའི་རྣམ་རྟོག་དང་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། དབང་ཤེས་ལྔ་འཁོར་དང་
བཅས་པ་རྣམས་ནི་རང་རང་གི་ཡུལ་གང་དག་ལ་སོ་སོར་འཇུག་པར་བྱེད་པའི་མཚན་འཛིན་
དམིགས་བཅས་ཀྱི་ཤེས་པ་ཡིན་པ་དེ་དག་འཇོག་པའོ། །
གཉིས་པ་འཚོལ་བ་པོའི་རྣམ་རྟོག་ནི། རང་ཡུལ་བྱེ་བྲག་པའི་ཁྱད་པར་འཚོལ་ཞིང་
སེམས་པར་བྱེད་པའི་ཉོན་ཡིད་དང་ཡིད་ཤེས་སེམས་པ་འདུ་བྱེད་དུ་གཏོགས་པ་རྣམས་སོ། །
གསུམ་པ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། རང་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་འབྱེད་པའི་འདུ་ཤེས་
དང་སེམས་བྱུང་གཞན་ཡང་རུང་སྟེ་ཡུལ་སོ་སོར་འབྱེད་པའི་རྣམ་པ་ཅན་གང་ཇི་སྙེད་ཡོད་
པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཡིན་ནོ། །
10-1-244


བཞི་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་བཤད་པ་ནི། གོང་དུ་ཞིབ་པར་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཡེ་གཞི་གནས་
ལུགས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཞི་དང་འབྲས་བུ་དབྱེར་
མེད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་སྟེ། འདིའི་ཡིན་ལུགས་ཇི་བཞིན་པ་ནི་ངག་གིས་བརྗོད་པ་དང་
ཡིད་ཀྱིས་རྟོག་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཉིད་མཐར་ཐུག་པ་འཕགས་པ་མཆོག་གི་
མཉམ་བཞག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ནས་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །དེ་ལྟ་བུའི་གནས་ལུགས་
ཆོས་ཉིད་ལ་རང་གི་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང་ཆོས་ཅན་སོ་སོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་དུ་མར་
བཞག་ཏུ་རུང་ཡང་གོང་དུ་བཤད་པ་དག་གིས་ཅུང་ཙམ་ཤེས་ནུས་སོ། །
ལྔ་པ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་བཤད་པ་ནི། དོན་དམ་གཞི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་གནས་
ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་བདེན་བཞིའི་གནས་ལུགས་གང་དག་ལ་
དམིགས་པར་བྱེད་པའི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་མཉམ་རྗེས་སུ་གཏོགས་པ་
ཐམས་ཅད་དེ་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་ཡང་དག་ཤེས་པ་ལ་དབྱེ་ན། དོན་དམ་གནས་ལུགས་སྤྲོས་
བྲལ་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པའི་མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཡེ་ཤེས་བདེན་དངོས་སོགས་ཀྱི་སྤྲོས་
མཚན་ཚབས་ཆེན་ཞི་བས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཡང་
དག་པའི་དོན་ལ་དམིགས་བྱེད་ཀྱི་རྗེས་ལ་ཐོབ་པའི་ཡེ་ཤེས་སྤྲོས་པ་ཚབས་ཆེན་ཞི་བའི་ངད་
ཤུགས་འཇུག་པ་ཡིན་ཡང་སྐབས་དེར་ཀུན་རྫོབ་ཕྱོགས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པས་འཇིག་
རྟེན་ལས་འདས་མ་འདས་འདྲེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དང་གཉིས་སོ། །
དེ་ལྟར་བཤད་པའི་རྒྱུ་མཚན། མིང༌། རྣམ་རྟོག དེ་བཞིན་ཉིད། ཡང་དག་ཤེས་པ་སྟེ་
ཆོས་ལྔ་པོ་རང་རང་གི་གནས་ཚུལ་གྱི་ངོ་བོ་ཇི་ལྟར་ཡིན་སྙམ་ན། རྒྱུ་མཚན་གྱི་ནང་ལ་གཟུང་
བ་དང་འཛིན་པའི་ཆ་གཉིས་ཡོད་པ་ལས་གཟུང་བ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་པ་རྣམས་ནི་
བཏགས་ཡོད་རྫས་མེད་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དང༌། འཛིན་པ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་གང་དག་ནི་རྫས་ཡོད་
10-1-245


ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང༌། མིང་ནི་བཏགས་ཡོད་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་ཟད་པ་ཁོ་ན་དང༌། རྣམ་
རྟོག་ནི་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་རྫས་བཏགས་ལས་གྲོལ་
བའི་དོན་དམ་བདེན་པ་དང༌། ཡང་དག་ཤེས་པ་ནི་རྫས་ཡོད་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡིན་ལ། དེ་
ལས་རྒྱུ་མཚན་མིང་རྣམ་རྟོག་གསུམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་པ་དང་ཡང་དག་ཤེས་པའང་
རྣམ་གྲངས་པའི་དོན་དམ་ཙམ་ཡིན་པས་དོན་དམ་པར་ན་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཅི་ཡང་མེད་པ་དང༌།
དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་ཡིན་པས་གནས་ལུགས་གཤིས་ཀྱི་ངོ་བོར་བདེན་པ་ཡིན་
ཕྱིར་དོན་དམ་བདེན་པ་ལ་ངོ་བོ་ཡོད་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ལ་ངོ་བོ་ཇི་བཞིན་འཇོག་ཏུ་
མེད་པས་དེ་དག་ཕན་ཚུན་ངོ་བོ་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པར་བདེན་གཉིས་
ལས་ཅིག་ཤོས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་ངོ་བོ་བཀག་ཅིང་མ་གྲུབ་པས་བདེན་གཉིས་ལ་ལྟོས་
ན་གཅིག་པ་བཀག་པའི་ཐ་དད་ཙམ་དུ་འཇོག་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལུགས་ལྟར་དེ་བཞིན་ཉིད་
དང་ཡང་དག་ཤེས་པ་གཉིས་དོན་དམ་དངོས་དང་རྗེས་མཐུན་པར་འཇོག་ལ། རྒྱུ་མཚན་རྣམ་
རྟོག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དང་རྣམ་རྟོག་དེའི་ཡུལ་ཅན་ཡིན་པ་དང་མིང་ནི་ཐ་སྙད་བརྗོད་པ་འབྱུང་
བའི་གཞིའམ་གནས་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡང་དག་ཤེས་པའི་ཡུལ་དང་ཡང་དག་ཤེས་པ་དེའི་
ཡུལ་ཅན་དུ་འཇོག་པ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཆོས་ལྔ་མཚན་ཉིད་གསུམ་གང་ཡིན་དཔྱད་ན་དེ་དག་
ལས་རྒྱུ་མཚན་གྱི་ནང་གི་གཟུང་ཆ་རྣམས་དང༌། མིང་ནི་ཀུན་བཏགས་ཡིན་ལ། རྒྱུ་མཚན་
ནང་གི་འཛིན་ཆ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་གཞན་དབང་
དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ཞིང༌། ཡང་ཆོས་ལྔ་
བདེན་བཞི་གང་ཡིན་དཔྱད་ན་དེ་དག་ལས་རྒྱུ་མཚན་ལ་སྒྲ་རྟོག་གིས་ཐ་སྙད་རྣམ་པར་གཞག་
པའི་བདེན་པ་བཞི་ཆར་གྱི་ཆ་ཡོད་ལ། མིང་ནི་སྡུག་བདེན་ཁོ་ནས་བསྡུས་པས་ན་མིང་ཡིན་ན་
སྡུག་བདེན་གྱིས་ཁྱབ་ཀྱང་སྡུག་བདེན་ཡིན་ན་མིང་ཡིན་པས་ནི་མ་ཁྱབ་བོ། །འགོག་བདེན་མ་
10-1-246


གཏོགས་པའི་བདེན་པ་གཞན་གསུམ་ཆར་གྱི་འཛིན་ཆ་རྣམས་རྣམ་རྟོག་ལ་ཡོད་པས་བདེན་
པ་གཞན་གསུམ་གྱི་འཛིན་ཆའི་རྫས་ལ་རྟོག་པས་ཁྱབ་ཀྱང་སྤྱིར་བདེན་པ་དེ་གསུམ་ལ་རྟོག་
པས་མ་ཁྱབ་སྟེ། དེ་གསུམ་གྱི་གཟུང་བའི་ཆ་རྣམས་ཀུན་བཏགས་ཡིན་པ་གང་ཞིག རྟོག་
པ་ཡིན་ན་རྫས་ཡོད་ཀྱིས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། སྒྲ་རྟོག་གིས་རྣམ་པར་མ་བཞག་པའི་ཆོས་ཉིད་
བདེན་བཞིའི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་འགོག་བདེན་དེ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དང༌། སྒྲ་
རྟོག་གིས་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཀུན་རྫོབ་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་བཞི་དང་རྣམ་པར་མ་བཞག་པ་དོན་
དམ་པའི་བདེན་བཞི་ལ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་དམིགས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ན། དེས་ཆོས་ཉིད་
བདེན་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ལ་རྟོགས་བྱ་དང་ཐོབ་བྱར་དམིགས་ལ། གཞན་ཀུན་རྫོབ་ཕྱོགས་
ཀྱི་བདེན་བཞི་ལ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་ཀྱང་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་ལྔ་
ལས་རྒྱུ་མཚན་གྱི་ནང་གི་གཟུང་བ་དང༌། མིང་ནི་གཟུང་བའི་ཕྱོགས་དང༌། རྒྱུ་མཚན་ནང་གི་
འཛིན་ཕྱོགས་དང༌། རྣམ་རྟོག ཡང་དག་ཤེས་པ་རྣམས་འཛིན་པའི་ཕྱོགས་དང༌། དེ་བཞིན་
ཉིད་དོན་དམ་དངོས་དང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་རྣམ་གྲངས་པའི་དོན་དམ་ཡིན་ལ། དེ་དག་ལ་
ཆོས་ལྔའམ་དངོས་པོ་ལྔ་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། སྐབས་འདིའི་ཆོས་ཞེས་པ་དོན་
གྱི་ཆོས་གོ་བར་བྱེད་པའི་གཞིའམ་དངོས་པོའི་དོན་ལྔ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བརྗོད་
པའི་ཕྱིར། དེས་ན་རྟེན་བརྟེན་པ་གཉིས་ལས་བརྟེན་པ་མ་ཟད་རྟེན་གྱི་ཤེས་བྱ་ཀུན་ཀྱང་ལྔ་པོ་
འདིར་འདུས་པ་ཡིན་པས་ཆོས་ལྔ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་ངེས་དོན་གྱི་སྡེ་སྣོད་རྣམས་སུ་མཛད་པའོ།
།
བཞི་པ་རང་བཞིན་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་བཤད་པ་ནི། ཤེས་བྱ་སྲི ད་ཚད་ཀྱི་ཆོས་གང་
དག་གཏན་ལ་འབེབས་བྱེད་གཞན་ཡང་ཀུན་ནས་བཏགས་པ་དང་གཞན་གྱི་དབང་དང་
ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དམ་བདག་ཉིད་ཅན་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཆོས་མཐའ་དག་གི་
10-1-247


ཡིན་ལུགས་གང་ཡིན་ཇི་བཞིན་གཏན་ལ་འབེབས་པར་བྱེད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་མཉམ་མེད་སྟོན་
པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱི་དཔལ་གྱི་མགུར་ནས་ཚངས་པའི་དབྱངས་ཡན་ལག་དྲུག་ཅུས་
རྣམ་པར་མཛེས་པའི་གསུང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ནམ་ཡང་བསླུ་བ་མེད་པའི་རྗོད་བྱེད་ཆེས་
མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་གང་གིས་ངེས་དོན་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་བཀའ་སྡེ་སྣོད་བླ་ན་
མེད་པ་མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་སོགས་གསུང་རབ་དུ་མ་དང་འཁོར་ལོ་བར་བ་མཚན་
ཉིད་མེད་པའི་སྡེ་སྣོད་བྱམས་ཞུས་ཀྱི་ལེའུ་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་པ་སོགས་སུ་ཞལ་མཐུན་
པར་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱིས་གཏན་ལ་
འབེབས་ཚུལ་ཞིབ་རྒྱས་སུ་ཡང་ཡང་གསུངས་པའི་དགོངས་དོན་རྒྱལ་བ་རང་ཉིད་ཀྱི་རྒྱལ་
ཚབ་ཏུ་གྱུར་པ་དགའ་ལྡན་ལྷ་བརྒྱའི་གཙུག་རྒྱན་མི་ཕམ་མགོན་གྱིས་ཇི་བཞིན་ལེགས་པར་
བཀྲལ་བའི་ཚུལ་ཡང་སྤྱིར་ཆོས་ཀུན་གཏན་ལ་འབེབས་བྱེད་མཚན་ཉིད་ཀུན་བཏགས་
གཞན་དབང་ཡོངས་གྲུབ་གསུམ་སྟེ། དེ་ལས་ཀུན་བཏགས་ནི་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་སྣང་བ་ལྟ་བུ་
སྟེ་སྣང་བ་ལོག་པ་དང༌། གཞན་དབང་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ཁམས་
གསུམ་པའི་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་དང༌། ཡོངས་གྲུབ་ནི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་
པ་གཉིས་མེད་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཚུལ་དུ་ཆེས་གསལ་པའི་
དགོངས་འགྲེལ་འདི་ལྟར་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་ལས། བརྟགས་པ་དང་
ནི་གཞན་དབང་དང༌། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱང་ངོ༌། །དོན་ཕྱིར་ཡང་དག་མིན་རྟོག་ཕྱིར།
།གཉིས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་བཤད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་ཡང་རྒྱལ་བ་
ཉིད་ཀྱིས་བཀའ་བར་ཐ་རྣམས་སུ་མཚན་ཉིད་གསུམ་ཡང་ཡང་བསྟན་པ་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་དོན་
ལ་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཚུལ་ཡང་ཀུན་བཏགས་ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་ལྟ་ཞོག་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་
ཡང་མེད་པས་ན་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་རྟག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། གཞན་དབང་ནི་
10-1-248


ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་ཡོད་ཀྱང་དོན་དམ་བདེན་པར་མེད་པས་གནས་ལུགས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་
མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡོངས་གྲུབ་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་ཡོད་པ་དང་དེ་ལ་གཟུང་འཛིན་གཉིས་མེད་པ་
དེ་ནི་གནས་ལུགས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིན་པ་སྟེ་དེ་འདྲ་རྣམས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་དུ་བཞེད་ཚུལ་
གྱིས་ཀུན་རྫོབ་རང་སྟོང་དང་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་ཚུལ་གསལ་བར་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་མི་
ཕམ་མཆོག་གིས་དགོངས་འགྲེལ་མཛད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་དེ་ཉིད་ལས། ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་རྟག་
མེད་དང༌། །ཡོད་ཀྱང་ཁོ་ན་མ་ཡིན་དང༌། །ཡོད་དང་མེད་དེ་ཁོ་ན་སྟེ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་གསུམ་དུ་
འདོད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཚུལ་དེ་དང་མཐུན་པར་རྒྱལ་བའི་དགོངས་དོན་འཕགས་
པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང་ལེགས་པར་བཀྲལ་བའི་ཚུལ་ཡང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དང་དེའི་ལས་དང་
བྱ་བའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་ནི་ཀུན་བཏགས་པའི་བདག་ཉིད་ཡིན་ཞིང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དབང་
ནི་ནང་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་དང་དེ་ལས་བྱུང་བའི་སྒོ་ལྔའི་རྣམ་ཤེས་དངོས་བསྟན་དང་
དེའི་ཤུགས་ལ་ཉོན་ཡིད་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་གཉིས་ཀྱང་ཡིན་པར་བསྟན་པའི་ཚུལ་དང༌།
ཡོངས་གྲུབ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་བརྟགས་བྱ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡིན་
པར་བཞེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་དགོངས་འགྲེལ་དེ་མཐུན་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། ས་ལུ་ལྗང་བུའི་མདོ་
འགྲེལ་ལས། ཕྱི་ཡི་ལས་དང་བྱ་བའི་རྒྱུ། །དེ་ནི་བརྟགས་པའི་བདག་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་
གཞན་དབང་ནང་གི་སྟེ། །རྣམ་ཤེས་ལྔ་པོ་འབྱུང་བའོ། །བརྟགས་བྱ་མིན་ཕྱིར་དོན་དམ་ནི།
།ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་འདོད་པ་ཡིན། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པས་ཀྱང་རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་
གནད་གཅིག་པར་རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་མགོན་དང་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཟུང་གིས་ལེགས་པར་
བཀྲལ་ཚུལ་ཤེས་ནུས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་ངེས་དོན་གྱི་མདོ་དགོངས་འགྲེལ་
བཅས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསལ་བརྗོད་བྱས་པའི་རང་བཞིན་ནམ་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱི་ཚུལ་
ལ། ཀུན་བཏགས་དང༌། གཞན་དབང་དང༌། ཡོངས་གྲུབ་གསུམ་ལས།
10-1-249


དང་པོ་ནི། སྤྱིར་ཀུན་བཏགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་ཡིད་ཀྱི་བརྗོད་པ་བློ་རྣམ་རྟོག་གིས་བཏགས་
པའི་བཏགས་ཆ་ཙམ་དེ་ཡིན་ཞིང་འདིའི་ནང་དུ་ངག་གི་བརྗོད་པས་བཏགས་ཆ་ཡང་འདུ་བ་
ཡིན་ལ། དེ་ཡང་དཔེར་ན་བུམ་པའོ་ཞེས་པས་ཕྱི་དོན་གྱི་བུམ་པར་སྒྲོ་བཏགས་པའི་བཏགས་
ཆ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཀུན་བཏགས་ཡིན་ན་ཀུན་ཏུ་འདོགས་བྱེད་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་
གཙོ་འཁོར་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་བཞིན་
ཆོས་གང་དང་གང་ཡིན་ཡང་དེ་དག་ཕྱི་དོན་གྱི་དངོས་པོར་སྒྲོ་བཏགས་པའི་བཏགས་ཆ་གང་
དག་ནི་སྐབས་འདིའི་ཀུན་བཏགས་སུ་འཇོག་པ་(ཡིན་ཞིང་དེ་དག་འདོགས་བྱེད་ཀྱང་ཚུལ་དེ་ཀས་ཤེས་ནུས་པ་
ལྟར་)ཡིན་ནོ། །ཀུན་བཏགས་ལ་དབྱེ་ན། མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཆད་པའི་ཀུན་བཏགས་དང༌།
རྣམ་གྲངས་པའི་ཀུན་བཏགས་དང༌། ལྟོ ས་པའི་ཀུན་བཏགས་དང་གསུམ་ལས།
དང་པོ་ནི། གང་ཟག་གི་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་གཟུང་བྱ་ལ་སོགས་པ་སྟེ།
འདིའི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཡུལ་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པས་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར།
གཉིས་པ་རྣམ་གྲངས་པའི་ཀུན་བཏགས་ནི། གཟུང་འཛིན་གཉིས་སུ་སྣང་བ་ལྟ་བུ་སྟེ།
དོན་དམ་པར་མ་ཟད་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཙམ་དུའང་གཟུང་འཛིན་སོ་སོར་ཡོད་པ་མིན་ཡང་
འཁྲུལ་ངོ་རྣམ་གྲངས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་དེ་ལྟར་སྣང་བའི་ཕྱིར། འོན་ཀྱང་རི་བོང་རྭ་ལྟར་
གཏན་མེད་མ་ཡིན་པར་འཇིག་རྟེན་གྲགས་པའི་ངོར་རྣམ་གྲངས་ཙམ་དུ་ནི་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །
གསུམ་པ་ལྟོ ས་པའི་ཀུན་བཏགས་ནི། ཤར་ལ་ལྟོ ས་ནས་ནུབ་ཏུ་བཏགས་པའི་བཏགས་
ཆ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཕྱོགས་རྣམས་ནི་ལྟོ ས་ཡུལ་སོ་སོ་ལ་ལྟོས་ཏེ་བཏགས་པ་མ་གཏོགས་རང་
རང་གི་ངོ་བོ་ལོགས་སུ་འཇོག་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར། འདི་ལ་ཡང་ན་གདགས་གཞི་འདོགས་བྱེད་
ཀྱི་དབྱེ་བའམ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཀུན་བཏགས་དང་ཁྱད་པར་གྱི་ཀུན་བཏགས་སུ་དབྱེ་ཚུལ་ཡང་
10-1-250


ཡོད་དོ། །
གཉིས་པ་གཞན་དབང་ནི་རང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དེ་ཡིན་
ལ། དེ་ཡང་རང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་མཐུན་པའམ་རུང་བ་ལས་བྱུང་བའི་དོན་ཏེ། དེ་འདྲའི་གཞན་
དབང་ཞེས་པའི་གཞན་ནི་ཀུན་གཞིའི་སྟེང་དུ་བཞག་པའི་སྣ་ཚོགས་པའི་བག་ཆགས་རྣམས་
ཡིན་ལ། བག་ཆགས་དེའི་དབང་ལས་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆ་སྣ་ཚོགས་སུ་འགྱུར་བ་
ཡང་རྣམ་ཤེས་གསལ་རིག་ཙམ་ཞིག་བག་ཆགས་ཀྱི་དབང་དུ་མ་གྱུར་ན་རྣམ་པར་རིག་པ་སྣ་
ཚོགས་པར་མི་འགྱུར་བར་རང་ཚུགས་སུ་གནས་པ་ཡིན་པ་ལ་བག་ཆགས་ཀྱི་གཞན་དབང་དུ་
གྱུར་པས་རྣམ་པར་རིག་པའི་སྣང་ཆ་སྣ་ཚོགས་སུ་གྱུར་ནས་གནས་དོན་ལུས་ཀྱི་སྣང་བ་འདྲ་
མིན་སྣ་ཚོགས་པའི་འཆར་སྒོ་ནམ་ཡང་འགོག་ཏུ་མེད་པ་བསླུ་མེད་དུ་འབྱུང་བའོ། །གཞན་
དབང་ལ་དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་ལས།
དང་པོ་ལ། ས་བོན་གྱི་གཞན་དབང་དང༌། ཀུན་བྱང་གི་ངོ་བོར་མ་གྲུབ་པའི་གཞན་དབང་
གཉིས་ལས།
དང་པོ་ས་བོན་གྱི་གཞན་དབང་ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་
དག་ཀུན་གཞིའི་སྟེང་དུ་སྔོན་གོམས་ཀྱི་དབང་གིས་བྱུང་ཟིན་དང་བྱུང་བ་དང་འབྱུང་འགྱུར་
གང་རུང་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་ཀུན་བྱང་གི་ངོ་བོར་མ་གྲུབ་པའི་གཞན་དབང་ནི་གསལ་རིག་ཙམ་བག་ཆགས་
གང་གིས་མ་བསྒྱུར་བ་དེ་ཡིན་ཏེ། གཞན་དབང་ཤེས་རིག་དག་པ་བ་བག་ཆགས་ཀྱིས་ཁ་མ་
བསྒྱུར་བས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བྱང་བ་གཉིས་ཀའི་ངོ་བོར་མ་གྲུབ་པ་
དེའི་ཕྱིར། འདི་ནི་སེམས་ཙམ་རྣམ་བརྫུན་དྲི་མེད་པའི་ལུགས་ལ་དག་པ་གནས་ལུགས་སུ་
རློམ་པའི་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་མིང་གིས་བཏགས་པ་རྣམ་ཤེས་གསལ་ཙམ་པ་དེའོ། །
10-1-251


དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་པ་ལ། མ་དག་དང༌། དག་པའི་གཞན་དབང་གཉིས་ལས། དང་པོ་མ་
དག་འཇིག་རྟེན་པའི་གཞན་དབང་ནི་བག་ཆགས་ཀྱི་དབང་གིས་ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་
དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་བདེན་དངོས་སུ་སྣང་བ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་སྣང་ལུགས་མ་དག་
པ་སྣང་གནས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་དག་པ་འཇིག་རྟེན་པའི་གཞན་དབང་ནི། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་ཐོབ་ལ་
བདེན་མེད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་གྱིས་སྣང་བ་རྣམས་ཡིན་ཏེ། སྣང་ཚུལ་དེ་ནི་དག་པ་སྣང་གནས་
མཐུན་པའི་ཕྱིར།
དབྱེ་ཚུལ་གསུམ་པ་ནི། ལང་གཤེགས་ལས། གཞན་གྱི་དབང་ནི་རྣམ་པ་དྲུགཅེས་
གསུངས་པ་ལྟར་རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་ཀུན་གཞི་དང་ཉོན་ཡིད་གཉིས་ལ་རིམ་གྱིས་བརྟེན་པའི་
རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཚོགས་དྲུག་རྟེན་མཚུངས་ལྡན་ཡུལ་དང་བཅས་པ་རེ་དབྱེ་བས་དྲུག་ཏུ་
འགྱུར་རོ། །
གསུམ་པ་ཡོངས་གྲུབ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཡེ་གཞི་གདོད་མ་ནས་གྲུབ་པའི་དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ངོ་བོ་དེ་ཡིན་ཞིང༌། འདི་ནི་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་བདེན་
པ་རང་བཞིན་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་གྱི་དབྱིངས་འབའ་ཞིག་ཡིན་པས་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་མེད་
ཀྱང་ཆོས་ཅན་སོ་སོ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་དབྱེ་བ་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཚོར་
བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་མདོ་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་དབྱེ་
ཚུལ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ལ། རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས་དབུས་མཐར་གསུངས་པ་ལྟར། འགྱུར་མེད་ཡོངས་
གྲུབ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་དང་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གཤིས་ནས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་མཆོག་
10-1-252


དེ་ཡིན་ཏེ། འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་ཡིན་ན་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཡིན་དགོས་པ་གང་
ཞིག ཤེས་བྱའི་ནང་ནས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་དོན་ནི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཏུ་ངེས་པའི་
ཕྱིར།
གཉིས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་ནི། གནས་ལུགས་ལ་དམིགས་པའི་གསར་
བྱུང་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། དེ་དམིགས་ཚུལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར།
དབྱེ་ཚུལ་གཉིས་པ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་དངོས་བཏགས་མ་ཕྱེ་བའི་ཡོངས་གྲུབ་
རྣམ་བཞིའི་དབྱེ་བ་མཛད་པ་ལྟར་ཏེ། དེ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་རང་བཞིན་
ཡོངས་གྲུབ་དང༌། གློ་བུར་དྲི་མ་ཡང་དག་པ་དང་བཅས་པའི་དག་པ་གཉིས་ལྡན་དྲི་མེད་
ཡོངས་གྲུབ་དང༌། གནས་ལུགས་ལ་དམིགས་པའི་ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ལམ་ཡོངས་གྲུབ་དང༌།
སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་ལམ་སྒོམ་པའི་དམིགས་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་དམིགས་པ་ཡོངས་གྲུབ་
དང་བཞི་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དབྱེ་ཚུལ་དེ་གཉིས་ལས་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་དང༌། རང་བཞིན་
ཡོངས་གྲུབ་དང༌། དྲི་མེད་ཡོངས་གྲུབ་གསུམ་ཡོངས་གྲུབ་དངོས་ཡིན་ཞིང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་
པའི་ཡོངས་གྲུབ་དང༌། ལམ་ཡོངས་གྲུབ་དང༌། དམིགས་པ་ཡོངས་གྲུབ་གསུམ་ཡོངས་གྲུབ་
རྗེས་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །མཚན་ཉིད་གསུམ་ལ་དབྱེ་ཚུལ་གཞན་ཡོད་ཀྱང་དེ་ཙམ་དུ་བྱས་ལ།
དེ་ལྟར་བཤད་པའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་གཅིག་ཐ་དད་ཀྱི་ཚུལ་ནི། སྤྱིར་མཚན་ཉིད་ཀུན་
བཏགས་གཞན་དབང་གཉིས་གཅིག་ཐ་དད་གང་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་དེ། ཀུན་བཏགས་སྣང་
ཆ་དང་གཞན་དབང་སྣང་བ་ཡིན་པས་སྣང་ཆ་ལས་གཞན་པའི་སྣང་བ་མེད་ཅིང་སྣང་བ་ལས་
གཞན་པའི་སྣང་ཆའང་མེད་པ་ལ་བསམ་ན་ཐ་དད་མ་ཡིན་ལ། གཟུང་འཛིན་གཉིས་སྣང་
ཀུན་བཏགས་ཀྱི་ཆ་དང་བྲལ་ཡང་གཞན་དབང་རྣམ་ཤེས་དག་པ་ཙམ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་ཆོག་པ་
ལ་བསམ་ན་གཅིག་པའང་མ་ཡིན་པས་འཆར་ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་དེ་གཉིས་དེ་ཉིད་དང་
10-1-253


གཞན་དུ་བརྗོད་པ་མེད་པར་བཞག་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་ཀུན་བཏགས་གཞན་དབང་གཉིས་
དང་ཡོངས་གྲུབ་དང་ཡང་གཅིག་ཐ་དད་གང་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་དེ། ཀུན་བཏགས་གཞན་
དབང་གཉིས་ཀྱི་གཤིས་ཡོངས་གྲུབ་ཆོས་ཉིད་ལས་གཞན་མེད་པ་ལ་བསམ་ན་དེ་དག་ཐ་
དད་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཀུན་བཏགས་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་ལས་རྟག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། གཞན་དབང་
ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཙམ་ལས་དོན་དམ་དུ་མེད་པ་དང༌། ཡོངས་གྲུབ་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་དོན་
དམ་དུ་བདེན་པ་ལ་བསམ་ན་དེ་དག་གཅིག་ཀྱང་མ་ཡིན་པར་འཆར་འོང་བས་འཆར་ཚུལ་དེ་
ལྟར་དུ་དེ་དག་དེ་ཉིད་དང་གཞན་དུ་བརྗོད་པ་མེད་པར་བཞག་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་མཚན་
ཉིད་གསུམ་གྱི་ཡིན་ལུགས་ཀྱང་སྔ་མ་སྔ་མའི་ཆོས་ཉིད་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་ཡིན་ཚུལ་དུའང་གནས་པ་
ཡིན་ཏེ། ཀུན་བཏགས་རྣམས་འཆར་གཞི་གཞན་དབང་རྟོག་པ་ཡིན་པས་ཀུན་བཏགས་ཀྱི་
ཆོས་ཉིད་དུ་གཞན་དབང་སོང་ཞིང༌། གཞན་དབང་གི་རྟེན་གཞི་ཡང་ཡེ་གཞི་ཡོངས་གྲུབ་དེ་
ཁོ་ན་ཉིད་དེ་ཡིན་པས་གཞན་དབང་གི་ཆོས་ཉིད་དུ་ཡོངས་གྲུབ་སོང་བའི་ཆ་ནས་མཚན་ཉིད་
སྔ་མའི་ཆོས་ཉིད་མཚན་ཉིད་ཕྱི་མ་འཇོག་ཚུལ་ཡོད་ཀྱང་གཞན་དབང་ཆོས་ཉིད་དུ་བཞག་པ་
ནི་ཆོས་ཉིད་བཏགས་པ་བ་དང་ཡོངས་གྲུབ་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་དངོས་ཡིན་པའི་
ཕྱིར། དེ་ལས་གཞན་དབང་རིག་པ་གསལ་ཙམ་པ་བག་ཆགས་ཀྱིས་ཁ་མ་བསྒྱུར་བ་གཅིག་
པུ་ལ་ཀུན་བཏགས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་གཉིས་སུ་མེད་ཕྱོགས་ནས་སེམས་ཙམ་པ་ལྟར་
གྱི་ཡོངས་གྲུབ་སྤྲོས་(སྣང་རགས།)པ་བྲལ་ཙམ་གྱི་བཏགས་པ་བ་ཡིན་ཡང་དེ་ལའང་ནང་འཛིན་
པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ཕྱོགས་ནས་གཟུང་འཛིན་གང་ཡང་མེད་པ་མ་ཡིན་པས་སྤྲོས་བྲལ་
དངོས་མ་ཡིན་ལ། འདི་དང་གོང་དག་ཏུ་མཚན་ཉིད་གསུམ་དང་བདེན་གཉིས་སོགས་གཅིག་
དང་ཐ་དད་གང་ཡང་མིན་པར་བཞག་པ་ཡང་དེ་དག་ལ་སྒྲ་རྟོག་ཐ་སྙད་གཙོ་བོར་བྱས་ན་ངོ་
བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་ཀྱི་གོ་ལུགས་ཡོད་རུང་ཡང་ངེས་དོན་དབུ་མའི་རང་ལུགས་འདིར་
10-1-254


དོན་དམ་གཟིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཟིགས་ཚུལ་ལ་ལྟོས་ནས་ཆོས་གང་དག་གི་ཡིན་
ལུགས་སོ་སོར་འཇོག་པ་ཡིན་པས་དེ་ལུགས་ལྟར་ན་དེ་དག་ཀྱང་ངོ་བོ་གཅིག་པ་བཀག་པའི་
ཐ་དད་ཙམ་ལས་ཐ་དད་ཚུལ་གཞན་དག་ཇི་བཞིན་འཆར་མི་བདེ་བས་ངོ་བོ་དང་ལྡོག་པ་གང་
ཐད་ནས་ཆེད་དུ་དཔྱད་དེ་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་ཡིན་བཏགས་དོན་བཙལ་ཚེ་དེ་ཉིད་དང་
གཞན་དུ་བརྗོད་ནུས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་འདྲའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་ཡང་དོན་དམ་དཔྱོད་བྱེད་
དང་འབྲེ ལ་བའི་རིགས་པས་གཉིས་སུ་བསྡུས་ཀྱང་ཆོག་སྟེ། དོན་དམ་པར་ན་ཀུན་གཞན་
གཉིས་ཀུན་བཏགས་སུ་བྱས་ཏེ་ཀུན་བཏགས་དང་ཡོངས་གྲུབ་གཉིས་སུ་བསྡུ་རིགས་པའི་
ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྫོགས་ལྡན་ཆོས་མཆོག་རང་ལུགས་གཞི་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་བཤད་
སོང་ཟིན།
བཞི་པ་འཕྲོས་དོན་གྱི་ཚུལ་བཤད་བྱ་གཞན་འཆད་པ་ལ། འཁོར་བ་རགས་ཕྲའི་རྩ་བ་
ལ་དཔྱད་པ། བག་ཆགས་གཏན་གྱི་བགོ་གཞི་ལ་དཔྱད་པ། སྟོང་ཚུལ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་
དཔྱད་པ། བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་དཔྱད་པ། གྲུབ་མཐའ་གོང་འོག་ཡིན་ལུགས་ལ་
དཔྱད་པ་དང་ལྔ་ལས།
དང་པོ་ནི། འཁོར་བ་རགས་པ་ཀུན་ཉོན་ཕྱོགས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་ལས་ཤར་བའི་རྣམ་སྨིན་
ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ཐོག་མེད་ནས་རིམ་པར་བསྐྱེད་པ་གང་དག་གི་རྟེན་འབྲེ ལ་ཡན་ལག་
བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་མའི་མ་རིག་པ་དེ་འཁོར་བ་རགས་པའི་རྩ་བ་སྟེ། དེ་ཡང་རང་ལུགས་ལ་
བདེན་བཞིའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དམ་རྒྱུ་འབྲས་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་དོན་ལ་རྨོངས་ཤིང་མི་ཤེས་པའི་བློ་
ཤེས་པ་མི་གསལ་པའི་རྣམ་ཅན་དོན་དེ་དག་ཕྱོགས་ཙམ་ཡང་མི་རིག་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་
རྨོངས་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ལ་ཐོག་མའི་མ་རིག་པ་དེ་རྨོངས་ཙམ་དེ་འདྲ་ཡིན་ཡང་ཁམས་གསུམ་དུ་
འཕེན་བྱེད་ཀྱི་མ་རིག་པ་ནི་འཇིག་ལྟ་དང་འབྲེལ་པ་ཅན་ཁོ་ནར་འབྱུང་བས་ན་མ་རིག་པ་ནི་
10-1-255


རྣམ་པ་མི་གསལ་པས་དེའི་ཕྱོགས་ནས་མ་སྨོས་པར་འཇིག་ལྟ་རྣམ་པ་གསལ་ཞིང་ངོ་ཤེས་སླ་
བའི་ཕྱིར་དེ་ཕྱོགས་ནས་སྨོས་ཏེ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ་སོགས་ཀྱིས་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་
མའི་མ་རིག་པ་འཇིག་ལྟ་ལ་ངོས་འཛིན་མཛད་དོ། །དེ་འདྲའི་རྨོངས་ཙམ་གྱི་མ་རིག་པ་དེ་
ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་འཁོར་བ་རགས་པ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་རྟེན་འབྲེ ལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་
མའི་མ་རིག་པ་ཡིན་ཏེ། མ་རིག་པ་དེ་འདྲ་ལ་བརྟེན་ནས་སྒོ་གསུམ་གྱི་འདུ་བྱེད་དུ་གཏོགས་
པའི་བསོད་ནམས་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་མི་གཡོ་བའི་ལས་གསུམ་པོ་གང་རུང་གསོག་པའི་
འདུ་བྱེད་ཀྱི་ལས་འབྱུང་ཞིང༌། མ་རིག་པས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་ལས་དེ་བྱས་མ་ཐག་ཏུ་
ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་དེ་ལས་དེའི་བག་ཆགས་དང་ས་བོན་ཅན་དུ་གྱུར་པ་ན་དེའི་མཐུ་ལས་
ཚོགས་དྲུག་གི་རྣམ་ཤེས་རྣམས་ཀྱང་བག་ཆགས་དེས་བསླད་པའི་ནུས་པ་ཅན་དུ་གྱུར་ཏེ་ལས་
བསགས་པའི་ཚེ་དེ་ཉིད་དང་བར་དོའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་འགྱུར་བ་ཅན་དེ་ནི་རྣམ་
ཤེས་ཀྱི་ཡན་ལག་སྟེ་དེ་ཉིད་མངལ་དུ་སྐྱེ་བ་བཟུང་མ་ཐག་པ་ན་ཚོར་འདུ་འདུ་བྱེད་རྣམ་ཤེས་
དེ་མིང་བཞིའི་ཕུང་པོ་དང་ནུར་ནུར་པོ་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་
འགྱུར་རྣམས་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྟེ་དེ་ལྟར་མིང་གཟུགས་ཀྱི་ཡན་ལག་འགྲུབ་ལ། དེ་
དག་འཕེལ་བ་ལས་མིག་སོགས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ཡན་ལག་འབྱུང་ཞིང་མངལ་ནས་བཙས་
རྗེས་སུ་དབང་པོ་དྲུག་དང་ཡུལ་དྲུག་དང་རྣམ་ཤེས་དྲུག་རྣམས་འདུས་ཏེ་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་ལ་
བརྟེན་ནས་ཤེས་པ་འགྱུར་བའི་རེག་པ་འབྱུང་བའི་ཡན་ལག་འགྲུབ་སྟེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་
བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་གང་རུང་ཉམས་སུ་མྱོང་པའི་ཚོར་བའི་ཡན་ལག་འབྱུང་ཞིང༌། དེ་ལ་
བརྟེན་ནས་ཚོར་བདེ་ལ་འདོད་སྲེ ད་དང་ཚོར་སྡུག་ལ་འདོར་སྲེ ད་དང་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ལ་
དགའ་སྲེད་ཀྱི་རྣམ་པས་སྲེད་པའི་ཡན་ལག་འབྱུང་བའི་སྒོ་ནས་སྲིད་པ་ཆེར་འཕེལ་བ་ལས་
བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་རྒྱུ་རྣམས་ལ་འདོར་ལེན་བྱེད་འདོད་ཀྱི་ལེན་པའི་ཡན་ལག་ཀྱང་
10-1-256


འབྱུང་སྟེ་དེས་ཀྱང་སྲི ད་པ་ཕྱི་མ་འཕེན་ནུས་ཀྱི་ལས་གསོག་པའམ། སྔར་འཕངས་ཟིན་པའི་
ལས་ཀྱི་བག་ཆགས་གསོས་བཏབ་ནས་སྐྱེ་བ་འགྲུབ་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་བྱེད་པའི་
སྲིད་པའི་ཡན་ལག་འགྲུབ་སྟེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་ཕྱི་མའི་ཕུང་པོ་གྲུབ་པའི་སྐྱེ་བའི་ཡན་
ལག་བཟུང་ནས་དེ་ཉིད་ཁམས་འགྱུར་བའི་ན་བ་དང་ན་ཚོད་འགྱུར་བའི་རྒས་པ་དང༌། སྲོ ག་
འགྱུར་བའི་འཆི་བ་དང༌། ལུས་སེམས་གདུང་བྱེད་ཀྱི་མྱ་ངན་དང༌། ཟས་སོགས་ཀྱིས་ཕོངས་
པས་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་པ་ཡིད་མི་བདེ་བ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་པ་
འདི་ངེས་པར་འབྱུང་སྟེ་རྒ་ཤི་ཆ་ཤས་བཅས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ཉིད་
ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་གི་ཕྱིར་ན་རང་ལུགས་ལ་གོང་ལྟར་རྨོངས་ཙམ་གྱི་མ་རིག་པ་
དེ་རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་མར་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་འཁོར་བ་རགས་པའི་རྩ་
བ་ཉིད་དུ་ལེགས་པར་གྲུབ་བོ། །འཁོར་བ་ཕྲ་བ་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེ ལ་ལས་ཤར་
བའི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡིད་ལུས་ཐེག་ཆེན་འཕགས་པའི་ས་ཐོབ་པ་ནས་བཟུང་ཆུང་འབྲིང་ཆེ་
བའི་ཡིད་ལུས་རིམ་གྱིས་ཐོབ་པ་གང་དག་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྟེན་འབྲེ ལ་གྱི་ཐོག་
མའི་མ་རིག་པ་དེ་འཁོར་བ་ཕྲ་བའི་རྩ་བ་སྟེ། དེ་ཡང་རང་ལུགས་ལ་སྙིང་པོའི་དོན་དང་སྤྲོས་
བྲལ་གྱི་ཚུལ་ལ་རྨོངས་ཤིང་ཇི་བཞིན་མི་ཤེས་པའི་བློ་མི་གསལ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྨོངས་
ཙམ་གྱི་མ་རིག་པ་ཞིག་གོ །དེ་འདྲའི་རྨོངས་ཙམ་གྱི་མ་རིག་པ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་འཁོར་བ་
ཕྲ་བ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་རྣམ་བྱང་རྗེས་མཐུན་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་དག་གི་ཐོག་མའི་མ་རིག་པ་ཡིན་ཏེ།
མ་རིག་པ་དེ་འདྲ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁམས་གསུམ་ལས་འདས་པ་རྣམ་པར་བྱང་བ་རྗེས་མཐུན་
པའི་འཁོར་བ་འཇུག་ཚུལ་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་རིམ་པར་ཤར་ཚུལ་ཡང་སྙིང་པོའི་
དོན་སོགས་ལ་རྨོངས་ཙམ་གྱི་མ་རིག་པས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ་ཟག་མེད་ཡིད་ལུས་གསུམ་
འགྲུབ་བྱེད་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀུན་གཞི་མཚན་ཉིད་མ་ཚང་བའམ་རྣམ་བྱང་གི་ཆར་གཏོགས་
10-1-257


པའི་ཀུན་གཞི་ཉིད་ལ་བཞག་སྟེ་དེ་འདྲའི་ས་བོན་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཤེས་པ་
ཉིད་རྣམ་བྱང་གི་མིང་གཟུགས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤར་ཏེ་རྐྱེན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་
བྱང་བའི་རེག་ཚོར་གྱིས་དེ་མཐུན་ཟག་པའི་སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་པའི་སྲེད་ལེན་གྱི་རྣམ་པ་ཙམ་
སྙིང་རྗེ་དང་སྨོན་ལམ་གྱི་ཤུགས་དབང་གིས་ཟག་མེད་ཡིད་ཀྱི་ལུས་རང་རང་དང་འཚམས་པ་
མངོན་པར་བསམ་བཞིན་སྤྲུལ་པའམ་འགྲུབ་པར་བྱེད་མ་རག་པའི་རྣམ་བྱང་གི་སྲིད་ལས་ཀྱི་
རྣམ་པས་ཟག་མེད་ཡིད་ལུས་ཁྱད་པར་བ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་ཅི་རིགས་ཀྱིས་གདུལ་བྱ་འདུལ་
བའི་མཛད་ཕྲིན་བཀོད་བསྡུ་རྒྱ་ཆེན་འབྱུང་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་དང་ཕྲིན་ལས་ལ་
ལྟོས་ན་སློབ་པ་དག་གི་མཛད་འཕྲིན་རྒྱ་མི་ཆེ་ཞིང་རླབས་ཆུང་བའི་ཚུལ་དུ་གནས་པར་བྱེད་
པ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་མ་རིག་པ་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་གཉིས་ནི་སོ་སྐྱེས་གནས་
སྐབས་སུ་ཕན་ཚུན་གཅིག་གྲོགས་གཅིག་གིས་བྱེད་ཚུལ་གྱིས་གནས་པས་མ་རིག་པ་ཕྲ་མོས་
ཀྱང་འཁོར་བ་རགས་པ་འཕེན་བྱེད་ཀྱི་གྲོགས་བྱེད་ལ་ནམ་ཞིག་ལམ་སྒོམ་སྟོབས་ཀྱིས་མ་
རིག་པ་རགས་པ་ཟད་པའི་སྐབས་ན་ད་དུང་མ་རིག་པ་ཕྲ་མོ་ལྷག་ཡོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཁོར་
བ་ཕྲ་མོའམ་སྡུག་བདེན་ཕྲ་མོ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྩ་བར་གྱུར་ཅིང་དེ་ཡང་ཇེ་ཕྲ་རིམ་གྱིས་འགྲོ་བའི་
སྒོ་ནས་སངས་རྒྱས་པ་ན་དེ་གཏན་ཟད་དུ་སོང་བ་ཡིན་ལ་དེ་བར་དུ་མི་ཟད་ཅིང་སྡུག་བདེན་
ཕྲ་མོའམ་འཁོར་བ་ཕྲ་མོའི་ཆར་གཏོགས་པ་དག་གི་རྒྱུའི་རྩ་བ་ཉིད་དུ་ཡོད་རུང་བ་དེས་ན་
དེ་འདྲའི་རྨོངས་ཙམ་གྱི་མ་རིག་པ་དེ་ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་དུ་འཁོར་བ་ཕྲ་མོའི་རྩ་བ་ཉིད་དུ་
ལེགས་པར་གྲུབ་བོ། །དེ་ལྟ་བུའི་མ་རིག་པ་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་གཉིས་པོ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་
གཉིས་འབྱུང་བའི་ཐོག་མའི་མཐའ་ཡང་བློས་བྱས་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཆེས་ཕྲ་བ་ལ་ཐུག་པ་
ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་རགས་ཕྲ་དེ་འདྲ་ལ་རྨོངས་པའི་བློ་ནི་བློས་བྱས་རྟོག་ཚོགས་
ཆེས་ཕྲ་བ་གཤིས་ནས་དྭངས་མི་ཐུབ་པའི་ངད་ཤུགས་འཇུག་པའི་དབང་གིས་འབྱུང་བ་ཡིན་
10-1-258


གྱི་བློས་བྱས་རྟོག་པའི་རིགས་གཞི་ནས་ཟད་ན་རྨོངས་པ་དེ་འདྲ་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་འབྱུང་མི་
རིགས་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་བློས་བྱས་རྟོག་རིགས་ཆེས་ཕྲ་བ་དེ་ཉིད་ནི་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་
བག་ཉལ་རྩ་བའི་མཐར་ཐུག་པ་ཡིན་ཏེ། མཚན་མར་འཛིན་པའི་རྟོག་པའི་རིགས་ཆེས་ཕྲ་བ་
བཅོས་མའི་རྣམ་པར་གནས་པ་དེ་ཡོད་པའི་དབང་གིས་རྨོངས་པ་ཉོན་མོངས་པའི་རྟོག་ཚོགས་
རགས་པ་རྣམས་དང༌། དེ་དག་གིས་བསྐྱེད་པའི་ལས་སྣང་འཁྲུལ་པ་ཚབས་ཆེན་གང་དག་
སོ་སྐྱེས་ཀྱི་སྐབས་སུ་འབྱུང་ཞིང་འཕགས་ལམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་རང་ག་བ་དང་དེ་དག་གིས་
བསྐྱེད་པའི་འཁྲུལ་སྣང་དག་པར་བྱས་ཀྱང་ད་དུང་རྨོངས་པ་ཕྲ་མོ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའི་
སེམས་ཅན་གྱི་ལས་སྣང་དག་མ་ཐུབ་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་ནི་དེ་དག་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་(སྔར་ལས་ཀྱང་
ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ལྷག་ཡོད་པའི་)ཕུགས་ཀྱི་བློས་བྱས་ཕྲ་བའི་རྟོག་རིགས་བཅོམ་མ་ཐུབ་པའི་གནད་
ལ་ངེས་པར་ཐུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་བག་ཆགས་གཏན་གྱི་བགོ་གཞི་ལ་དཔྱད་པ་ནི། ཀུན་མཁྱེ ན་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་
པོས་མངོན་རྒྱན་ཊཱི་ཀ་མདོ་ལུགས་མར། འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། གལ་ཏེ་སེམས་བསྐྱེད་ལ་
སོགས་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡིན་ན་ཐོག་
མར་ཐར་པའི་ས་བོན་དང་དེ་ནས་རིམ་གྱིས་རྣམ་བྱང་གི་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ཀུན་གཞི་
རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་འཇོག་ཅིང་དེ་ལ་རྟེན་དགོས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། སྣང་བ་
དང་མུན་པའི་རྟེན་གཅིག་ཏུ་མི་རུང་བ་བཞིན་དུ་སྤང་བྱ་དང༌། གཉེན་པོའི་ཆོས་དག་འཇུག་
པའི་རྟེན་ཀུན་གཞི་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པོ་གང་ཞེ་ན། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་
དང༌། ཀུན་གཞིའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོགས་ཞིབ་རྒྱས་ཀྱིས་སྤང་བྱ་ཀུན་ཉོན་ཕྱོགས་དང་
གཉེན་པོ་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱི་རྟེན་གཞི་ལ་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་དང་ཡེ་ཤེས་
སོ་སོར་བཞག་པར་མཛད་ཅིང༌། རྗེ་བཙུན་རིན་པོ་ཆེས། དབུ་མ་ཐེག་མཆོག་རྒྱས་པའི་རྩ་
10-1-259


བར། འཁོར་དང་ལམ་གྱི་གཞིར་གྱུར་ཀུན་གཞི་སྟེ། །ཞེས་དང༌། དེའི་ཐད་ཀྱི་ཊཱིཀ་ཟིན་དུ་ཡང་
ཀུན་གཞིའི་སྟེང་དུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་བཞག་པ་ལས་འཁོར་བ་འབྱུང་
བ་དང༌། རྣམ་བྱང་གི་ས་བོན་བཞག་པ་ལས་མྱང་འདས་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། འཁོར་
འདས་གཉིས་ཀའི་གཞིར་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། ཞེས་དང༌། ཡང་ཀུན་གཞི་ཉིད་ལ་འཁོར་འདས་
ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་ནུས་པ་ཡོད་ཚུལ་བཤད་སྐབས། དེའི་ཊཱིཀ་ཟིན་ལས། འདི་ལ་འགའ་
ཞིག་ཏུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་
ཞེས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་གནས་མ་ཡིན་པར་བཤད་མོད་ཀྱང་རང་ལུགས་ལ་ཟག་མེད་
ལམ་གྱི་བདེན་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ཡིན་པས་ན་ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་ན་སྔ་མ་ཀུན་
མཁྱེན་ཉིད་ཀྱི་རང་ལུགས་ལ་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་ཉིད་ཀུན་བྱང་གཉིས་ཀའི་བག་ཆགས་
གཏན་གྱི་བགོ་གཞིར་མི་རུང་བ་དང་ཕྱི་མ་རྗེ་བཙུན་ཡབ་སྲས་ཀྱི་གསུང་ཟུར་ལྟར་ན་དེ་ལྟར་
རུང་ངམ་སྙམ་པའི་གནས་ཡོད་ཕྱིར་དེ་དག་གི་དགོངས་པ་འགལ་མེད་ཀྱི་ཚུལ་ལ་ཅུང་ཙམ་
དཔྱད་པ་སྟེ། སྤྱིར་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་མཚན་ཉིད་པ་ཁམས་གསུམ་འཁོར་བ་གང་རུང་དུ་
འཕེན་པའི་ཀུན་ཉོན་རྒྱུ་འབྲས་སུ་སྦྱོར་བའི་གཞིར་གྱུར་པ་དེ་ནི་ཐེག་དམན་དགྲ་བཅོམ་དང་
ཐེག་ཆེན་འཕགས་ལམ་ཐོབ་པ་ན་ཇི་བཞིན་མེད་པར་གྱུར་ནས་དེ་ཡན་གྱི་ཐེག་ཆེན་འཕགས་
པའི་སྐབས་སུ་ཀུན་གཞི་འཇོག་པ་དེ་ནི་ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་མཚན་ཉིད་པ་མ་ཡིན་པར་རྣམ་
བྱང་གི་ཕྱོགས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་པའི་ཀུན་གཞི་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་ཀུན་གཞི་དེ་ལ་
ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་དངོས་གནས་མཚན་ཉིད་པ་ཐེག་ཆེན་སོ་སྐྱེས་མན་ཆད་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་
པ་ཞིག་དང༌། ཀུན་གཞི་མཚན་ཉིད་པ་མིན་པའི་རྣམ་བྱང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་པ་ཐེག་
ཆེན་འཕགས་ལམ་གྱི་སྐབས་ན་ཡོད་པ་ཞིག་དང་གཉིས་ཡོད་པས་སྔ་མ་དེ་སྤང་བྱ་ཀུན་ཉོན་
ཕྱོགས་ཀྱི་ས་བོན་གྱི་རྟེན་གཞི་དང་ཕྱི་མ་དེ་གཉེན་པོ་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་བོན་གྱི་རྟེན་གཞི་
10-1-260


ཡིན་པས་དེ་གཉིས་སྤྱིར་ཀུན་གཞིའི་རིགས་ཙམ་དུ་འདྲ་ཡང་སྔ་མ་ཉིད་རྣམ་ཤེས་ཕྱོགས་དང་
ཕྱི་མ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་ཕྱིར་ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་ཀུན་བྱང་གི་
བག་ཆགས་གཏན་གྱི་བགོ་གཞི་རྣམ་ཤེས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཀུན་གཞི་(ངོ་ཐད་ཀྱི་ཆ།)སོ་སོར་ཕྱེས་
ནས་ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གང་གིས་ཞིབ་རྒྱས་ཀྱི་ལེགས་པར་བཤད་པ་གནང་ཞིང༌།
ཚུལ་དེ་ལྟར་དོན་ལ་ཡིན་ཞིང་ཞིབ་རྒྱས་ཀྱི་གསལ་ཆ་དེ་ཀ་ན་ཆེས་ཡོད་པས་རྗེ་བཙུན་ཡབ་
སྲས་ཀྱིས་དེའི་དགོངས་དོན་འཆད་ཚེ་ཀུན་གཞི་རིགས་འདྲ་སྤྱི་ཕྱོགས་ནས་(གནས་སྐབས་ཙམ་ལ་
)འཁོར་འདས་ཀྱི་རྟེན་གཞི་ཡིན་ཚུལ་དང་ཁྱད་པར་གཞི་དབྱིངས་སྙིང་པོ་ཉིད་ལ་ཀུན་གཞིའི་
མཚན་གྱིས་མདོ་ལས་བར་སྐབས་དགོས་དབང་གིས་ཡང་ཡང་བརྗོད་ཅིང་(མཐར་གཏུགས་ན་)
ཚུལ་དེ་ལུགས་ཀྱི་ཡེ་གཞི་དེ་ཉིད་འཁོར་འདས་ཀྱི་གཞི་དོན་དམ་གྱི་གནས་ལུགས་གཅིག་པུ་
ཉིད་དུ་ངེས་པ་འདྲོངས་ཆེད་ཀུན་གཞི་སྤྱི་རིགས་(ངོ་ཐད་ཙམ་དང་ཕུགས་ཀྱི་སྡོད་ལུགས་གཉིས་ཀ་)ནས་
འཁོར་འདས་ཀྱི་གཞི་ཡིན་པར་བཤད་པས་གཙོ་བོ་ངེས་དོན་སྙིང་པོའི་གཞི་དབྱིངས་ཉིད་ལ་
སྙེག་ཚུལ་གྱིས་ཟབ་གནད་ཀྱི་མདོ་འགགས་ལེགས་པར་བཀྲོལ་མཛད་པར་སྣང་བས་ཀུན་
མཁྱེན་རྟོན་པ་བཞི་ལྡན་ཆེན་པོའི་བཞེད་དགོངས་ཀྱི་གཏིང་ལེགས་པར་དཔོགས་ཏེ་ངེས་དོན་
ཟབ་མོའི་དོན་རྗེན་ཆར་དུ་ལེགས་པར་གསལ་བར་མཛད་པ་པོ་རྗེ་འཇམ་མགོན་བླ་མ་ཡབ་
སྲས་ཉིད་དུ་ངེས་པས་དེ་དག་དགོངས་པ་འགལ་མེད་མ་ཟད་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་དགོངས་
བཞེད་ཆེས་གསལ་གྱི་ཟབ་དོན་གྱི་རོ་བཅུད་ལྷག་པར་མྱོང་རྒྱུ་ཡོད་ངེས་སུ་འདུག་པའི་ཕྱིར།
དེས་ན་སྤྱིར་ཀུན་གཞི་སྤྱི་ཙམ་ལ་བསམ་ན་འཁོར་འདས་གཉིས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཡང་འཛིན་
པ་ཡིན་ལ་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཕྱེ་ན་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་ཀྱི་བག་ཆགས་འཛིན་
པ་དང་ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་བག་ཆགས་འཛིན་པ་གཉིས་ཀྱང་ཡོད་ཆོག
མདོ་ལས་དགོས་དབང་གིས་ཀུན་གཞིའི་སྒྲས་བསྟན་པའི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་སྙིང་པོ་
10-1-261


ནི་གློ་བུར་དྲི་མ་འཁོར་བ་དང་གསར་བྱུང་གི་ལམ་དང་དྲི་མ་དག་པའི་ཆའི་རྣམ་བྱང་གི་ལམ་
འབྲས་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའང་དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་དེ་སྤྲིན་སྲབ་འཐུག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་
ཡིན་པ་ལྟ་བུ་སྟེ་དེ་ལྟ་བུའི་གཞིའི་གནས་ལུགས་སྙིང་པོ་ཉིད་ཆོས་ཉིད་དང་རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་
ཀུན་གཞི་གསལ་རིག་དག་པ་ཆོས་ཅན་གཞིའི་ཆོས་ཉིད་དང་རྣམ་དབྱིབས་ཕྱོགས་མཚུངས་
སུ་ཡོད་པ་དེ་སྐབས་འདིའི་གྲུབ་དོན་ནོ། །
གསུམ་པ་སྟོང་ཚུལ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་དཔྱད་པ་ནི། དེ་ལྟར་སྲི ད་ཚད་ཀྱི་ཤེས་
བྱ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་ནི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་གཞི་དབྱིངས་
ཉག་གཅིག་དང་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཙམ་གྱི་ཆོས་ནི་གློ་བུར་བའི་ཀུན་རྫོབ་བསླུ་བ་སྣང་ཙམ་
དུ་བདེན་པ་འདི་སྣང་འཁྲུལ་ངོའི་བྱ་བྱེད་མི་བསླུ་བ་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་ཆོད་ཕྱིར་གཤིས་ཀྱི་
གནས་ལུགས་བདེན་པ་གང་ཡིན་བཅོས་མར་མི་འཐད་ལ་གློ་བུར་སྣང་ཙམ་ཁོ་ནར་གནས་པ་
གང་ཡིན་གནས་ལུགས་བདེན་པར་མི་འཐད་པས་སྟོང་གཞི་གཞན་སྟོང་ཡིན་ན་སྟོང་བྱ་རང་
སྟོང་ཡིན་མི་རིགས་ཤིང་སྟོང་བྱ་རང་སྟོང་ཡིན་ན་སྟོང་གཞི་གཞན་སྟོང་ཡིན་མི་རིགས་པའི་
ཚུལ་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་རང་བཞིན་གནས་ལུགས་ཆོས་ཅན། རང་སྟོང་མ་ཡིན་ཏེ།
ཁྱོ ད་རང་བཞིན་གཤིས་ལུགས་བདེན་པས་ནམ་ཡང་མི་སྟོང་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། གཞན་
སྟོང་ཡིན་ཏེ། ཁྱོ ད་ཀྱི་རང་གཤིས་ལ་གློ་བུར་བཅོས་མའི་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་གིས་གདོད་ནས་
སྟོང་པའི་ཕྱིར། རྣམ་འགྱུར་གློ་བུར་བ་དགཆོས་ཅན། རང་སྟོང་ཡིན་ཏེ། རང་རང་གི་རྣམ་པར་
སྣང་བ་གང་དག་འཁྲུལ་ངོའི་བྱ་བ་བྱེད་ཙམ་ལས་རང་རང་གི་ངོ་བོས་གདོད་ནས་སྟོང་པའི་
ཕྱིར། ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། གཞན་སྟོང་ཡང་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པར་འགྱུར་པའི་བཅོས་མ་གང་དག་
ལ་གཞན་མ་བཅོས་གནས་ལུགས་ཀྱི་ངོ་བོར་ཡང་གྲུབ་པས་སྟོང་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་དངོས་
གནས་ཡིན་ན་རང་སྟོང་མ་ཡིན་ཞིང༌། གཞན་སྟོང་ཡིན་པས་ཁྱབ་སྟེ། དོན་དམ་དངོས་གནས་
10-1-262


ཡིན་པ་ལ་ནི་གནས་ལུགས་ཡེ་གཞི་ཆོས་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་ལས་མེད་པ་གང་ཞིགདེ་ནི་
རང་གི་ངོ་བོས་མི་སྟོང་པར་གཞན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཁོ་ནར་ངེས་པའི་ཕྱིར། སྤྱིར་དོན་
དམ་དུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ན་རང་སྟོང་མ་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་སྟེ། རྣམ་གྲངས་པའི་དོན་དམ་དེ་
ཡང་དོན་དམ་གྱི་གྲངས་སུ་གཏོགས་ཀྱང་དེ་གནས་ལུགས་གཤིས་སུ་མི་བདེན་པའི་ཕྱིར།
ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ན་རང་སྟོང་ཡིན་པས་ཁྱབ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ལ་རང་གི་ངོ་བོས་མི་སྟོང་པ་མེད་
པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ན་གཞན་སྟོང་ཡང་ཡིན་པས་ཁྱབ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཚད་གཞན་
དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཡིན་པ་ལས་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་སྟོང་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་
གཞན་སྟོང་ཡིན་ན་རང་སྟོང་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་སྟེ། (གནས་ལུགས།)གཞན་སྟོང་ཡིན་པ་ལ་ནི་
རང་གི་ངོ་བོས་ནམ་ཡང་མི་སྟོང་ཞིང༌། དགག་བྱ་གཞན་ཞིག་གིས་སྟོང་པ་འབའ་ཞིག་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། རང་སྟོང་ཡིན་ན་གཞན་སྟོང་ཡང་ཡིན་ཆོག་སྟེ། རང་གི་ངོ་བོས་གང་སྟོང་པ་དེ་
དག་དགག་བྱ་གཞན་གྱིས་སྟོང་ཚུལ་ཡང་འཇོག་ཏུ་རུང་བ་ཁོ་ནར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་
ན་རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་གཉིས་པོ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་གཉིས་ཀྱི་ཡིན་པ་འཇོག་ཏུ་ཡོད་དེ། ཀུན་
རྫོབ་གསལ་རིག་གི་སྣང་ཆའི་བུམ་པ་དེ་ཀུན་རྫོབ་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པའི་སྟེང་དུ་དོན་དམ་
གཞན་གྱི་ངོ་བོས་ཀྱང་སྟོང་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་འདྲའི་བུམ་པ་དེ་རང་གི་ངོ་བོ་དོན་དམ་པར་ན་ཅི་
ཡང་མེད་པ་གང་ཞིག དེ་གཞན་དོན་དམ་པའི་ཡིན་ལུགས་སུའང་གྲུབ་ཚུལ་མེད་པའི་ཕྱིར།
དེ་ལྟར་ན་རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་གཉིས་མི་འགལ་ཏེ། ཁྱོ ད་གཉིས་ཀྱི་ཡིན་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར།
དེར་ཐལ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་བསྡུས་པ་གང་དག་རང་སྟོང་དང་གཞན་སྟོང་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར། དེར་ཐལ། ཀུན་རྫོབ་ཕྱོགས་ཡིན་ཚད་ལ་རང་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པ་དང་དོན་དམ་པ་
གཞན་གྱི་གནས་ལུགས་ཀྱིས་སྟོང་པ་གཉིས་ཀར་འདུག་པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་དང་རང་སྟོང་
ཡིན་ཁྱབ་མཉམ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ན་རང་སྟོང་ཡིན་པས་ཁྱབ། རང་སྟོང་ཡིན་ན་ཀུན་
10-1-263


རྫོབ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་དང་གཞན་སྟོང་གཉིས་ཡིན་ཁྱབ་མཉམ་མ་ཡིན་
ཏེ། དོན་དམ་ཡིན་ན་གཞན་སྟོང་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཀྱང་གཞན་སྟོང་ཡིན་ན་དོན་དམ་ཡིན་པས་
མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དོན་དམ་ཡིན་ན་གཞན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་སྟོང་པ་མ་ཡིན་པ་མེད་ཅིང་ཀུན་
རྫོབ་ཡིན་ན་རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀས་སྟོང་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྟེང་
དུ་རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་གི་ཡིན་པ་ཡོད་ཀྱང་དོན་དམ་གྱི་སྟེང་དུ་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཡིན་པ་མེད་
དེ། ཀུན་རྫོབ་རྣམས་རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་གཉིས་ཀ་ཡིན་པ་གང་ཞིགདོན་དམ་ཉིད་གཞན་
སྟོང་ཁོ་ནར་ངེས་པའི་ཕྱིར། འོན་ཀྱང་ཆོས་ཅན་གང་ཡིན་ལ་ཆོས་ཉིད་རང་ཆས་སུ་ཡོད་ཀྱང་
གཅིག་དེ་བཅོས་མ་དང་ཅིག་ཤོས་གཉུག་མའི་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་དབང་གིས་ཕྱོགས་གཅིག་
ནས་སྟོང་ཚུལ་གཉིས་ཡིན་དང་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་སྟོང་ཚུལ་གཅིག་གི་སྒོ་ནས་གོ་བ་ཐ་སྙད་
བདེན་པ་ཙམ་དཔྱོད་ངོར་འབྱུང་རུང་བ་ཡིན་ནོ། །རང་ལུགས་ལ་ཤེས་བྱ་ཡིན་ན་སྟོང་ཉིད་
ཡིན་པས་ཀྱང་ཁྱབ་སྟེ། (གོང་སྨོས་ཀྱི་སྟོང་ཚུལ།)ཀུན་བཏགས་པའི་ཤེས་བྱ་རྣམས་ནི་མེད་པའི་སྟོང་
ཉིད་དང་གཞན་དབང་གི་ཤེས་བྱ་རྣམས་ནི་ཡོད་པའི་སྟོང་ཉིད་དང་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ནི་
རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། སྟོང་ཉིད་དེ་དག་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། སྟོང་ཉིད་
སྔ་མ་གཉིས་དོན་དམ་གྱི་ཆར་གཏོགས་རྣམ་གྲངས་པ་ཙམ་དང་ཕྱི་མ་ནི་དོན་དམ་དངོས་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། དེས་ན་ཤེས་བྱ་ལ་དོན་དམ་དངོས་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་ཡིན་པ་དང་མ་ཡིན་པ་གཉིས་དང་
རྣམ་གྲངས་པ་ལའང་ཡིན་མིན་དེ་འདྲ་གཉིས་རེ་ཡོད་ཆོག་གོ །དེ་ལྟ་བུའི་སྟོང་ཚུལ་གཉིས་
ཀྱི་སྟོང་ཉིད་སྟོན་བྱེད་བཀའ་བར་ཐ་གཉིས་ཏེ། དེ་ལས་དང་པོས་གཙོར་བསྟན་རང་སྟོང་གི་
ཡིན་ལུགས་ནི་ཀུན་རྫོབ་རང་ངོས་ནས་སྟོང་པ་དེ་ཀ་ཉིད་ཡིན་ལ་དེ་ཡང་སྲས་བཅས་རྒྱལ་
བའི་བཞེད་དགོངས་ཀྱི་རང་སྟོང་ཡིན་ཞིང་འདིའི་སྟོང་ཚུལ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པ་རང་རང་གི་
ངོ་བོས་སྟོང་པའི་གཞི་ལ་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་ཐོགས་མེད་ཀྱི་ཞལ་ནས། གང་ལ་གང་མེད་པ་དེ་ནི་
10-1-264


དེས་སྟོང་ངོ༌། །འདི་ལ་ལྷག་མར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་
གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཉིད་གང་ལ་ཆོས་ཅན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྤྲོས་པ་གང་ཡང་མེད་པ་
དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཁོ་ན་དེས་སྟོང་པ་ཡིན་ཞིང་སྟོང་ཚུལ་འདི་ལ་ལྷག་མར་གྱུར་པའི་ཡེ་གཞི་ཆོས་
དབྱིངས་དོན་དམ་པ་གང་ཡིན་དེ་ནི་གདོད་མ་ནས་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མི་སྟོང་པར་ཡོད་པ་ཁོ་ནའི་
ཚུལ་དུ་གནས་པས་བཀའ་བར་བས་བསྟན་དོན་གྱི་སྟོང་གཞི་ལ་ངེས་དོན་གཞན་སྟོང་གི་དོན་
དམ་རྣམ་ཀུན་པ་ཡོད་པའི་ཆ་ནས་བར་བའི་དགོངས་པ་ཐ་མ་དང་མི་འགལ་ཚུལ་དང་བཀའ་
ཐ་མས་ཀྱང་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུའི་ངོ་བོ་ཆེད་དུ་བསྟན་ཀྱང་དེ་
དག་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་གིས་སྟོང་པ་འབའ་ཞིག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ཐ་
མའི་དགོངས་པ་བར་བ་དང་མི་འགལ་བའི་ཚུལ་དུ་གནས་པ་ལྟར་བཀའ་དེ་དག་གི་དགོངས་
འགྲེལ་བྱེད་པོ་བྱམས་ཀླུའི་དགོངས་པ་ཡང་དེ་འདྲའི་རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་གཉིས་སུ་གཅིག་
པར་ངེས་པའོ། །
བཞི་པ་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་དཔྱད་པ་ནི། སྤྱིར་ཀུན་རྫོབ་བཅོས་མ་གློ་བུར་བ་
གང་དག་དོན་དམ་གཉུག་མ་ཡེ་གཞིའི་གནས་ལུགས་སུ་མི་རུང་ཞིང་དེ་འདྲའི་གནས་ལུགས་
ཉིད་ཀྱང་བཅོས་མར་གཏན་ནས་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་ན་བདེན་པ་གཉིས་པོ་གང་ཐད་ནས་ཕན་
ཚུན་ཡིན་པ་ཡོད་མི་རིགས་པའི་ཚུལ་དུ་རྣམ་ཤེས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་སོ་སོར་ངེས་པ་ཉིད་དོ།
།དེ་ལྟར་གྱི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་དོན་དམ་བདེན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཁྱོ ད་གཤིས་
ཀྱི་གནས་ལུགས་སུ་ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མི་བདེན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། ཁྱོ ད་ཀྱི་
རང་བཞིན་ནི་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་ངོ་ཙམ་དུ་ཟད་པ་གང་ཞིག འཕགས་པ་མཆོག་གི་ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་གཟིགས་ངོར་ནམ་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡིན་ན་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་ངོ་
ཙམ་དུ་ཟད་པས་ཁྱབ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ལ་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གི་གཟིགས་ངོར་བདེན་ཐུབ་
10-1-265


པ་གཅིག་ཀྱང་མི་འདུག་པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡིན་ན་དོན་དམ་བདེན་པ་མ་ཡིན་
པས་ཁྱབ་སྟེ། དེ་ཡིན་ན་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་ངོར་ཟད་ཙམ་གྱིས་ཁྱབ་པ་གང་ཞིག དེ་འདྲའི་
འཁྲུལ་ངོའི་སྣང་ཆ་དེ་འཕགས་པ་མཆོག་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཟིགས་ངོར་བདེན་ལུགས་མེད་པའི་
ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ཀུན་བཏགས་རྣམས་ནི་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་ངོར་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་ཟད་
པ་དང༌། གཞན་དབང་རྣམས་ནི་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་ངོ་ལ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཙམ་དུ་ཟད་པ་
ཡིན་པས་སྔ་མ་ཀུན་བཏགས་རྣམས་ལས་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཆད་པ་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་
ན་གཏན་མེད་དུ་གྲགས་པ་དང་རྣམ་གྲངས་པའི་ཀུན་བཏགས་རྣམས་སྤྱིར་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་
ངོའི་ཤར་ཆ་ཙམ་ཡིན་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྲགས་པ་དང་བསྟུན་པའི་མ་བརྟགས་ཉམས་དགའི་
བློ་ངོར་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་གོ་ཆོད་པའི་བྱ་བྱེད་མི་བསླུ་བ་དང་རང་ལུགས་ཀྱི་གཞན་དབང་རྣམ་
ཤེས་ཀྱི་རྫས་གང་དག་ནི་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་གྱི་ཞེ་འདོད་ལྟར་གྱི་བདེན་དངོས་མ་ཡིན་
པར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བདེན་པ་ཙམ་ལས་བདེན་དངོས་གང་ཡང་མེད་པར་རང་བཞིན་རྟེན་ཅིང་
འབྲེལ་འབྱུང་སྣང་ཙམ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཡིན་ལུགས་ཏེ་དེ་འདྲའི་ཀུན་གཞན་གཉིས་རྣམ་ཤེས་
འཁྲུལ་ངོར་གྲུབ་ཚུལ་མི་འདྲ་བའི་སྒོ་ནས་སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཟད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་
གྲུབ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་བསྡུས་པ་མཐའ་དག་ནི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་ལས་
བརྒལ་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་ལ་ཕྱིན་ཏེ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དམ་པ་འཁྲུལ་སྣང་ཀུན་
ཟད་ཀྱི་གཟིགས་ངོར་ནི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆ་མ་ལུས་པ(འི་ཀུན་རྫོབ་ཕྱོགས་དེ་འདྲ་རྣམས་ཀྱང་མཐའ་
དག་)དབྱིངས་སུ་དྭངས་ནས་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པ་འབའ་ཞིག་གི་ཚུལ་གྱིས་ཆོས་ཐམས་
ཅད་ཇི་བཞིན་མཁྱེ ན་པའི་ཕྱིར། གནས་ལུགས་དོན་དམ་བདེན་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཀུན་
རྫོབ་བདེན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་
སྟེ། རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་བའི་སྣང་ཆ་གཏན་ནས་མ་ཡིན་པ་ལ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཞིག་ཡིན་
10-1-266


ཚུལ་ནམ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་བདེན་པ་ཡིན་ན་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གི་
གཟིགས་ངོར་བདེན་པས་ཁྱབ་སྟེ། དོན་དམ་བདེན་པ་ལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཉིད་དུ་མཐའ་
གཅིག་ཏུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་བདེན་པ་ཡིན་ཕྱིན་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡིན་མི་རུང་སྟེ།
དེ་གཉིས་ཡེ་ཤེས་དང་རྣམ་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་ཡུལ་སོ་སོར་ངེས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། རྣམ་
ཤེས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་སོ་སོར་ངེས་ན་དེ་གཉིས་ཀྱི་མཐོང་ཚུལ་མུན་པ་དང་སྣང་བ་བཞིན་དུ་
རྣམ་པ་ཀུན་ནས་འགལ་བའི་ཕྱིར། སྤྱིར་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང་རྣམ་གྲངས་པའི་དོན་དམ་
པ་ཐུན་མོང་བའི་ཚུལ་ལ་ནི་རྟེན་འབྲེལ་སྟོང་པའི་ཐད་ནས་ཕན་ཚུན་གཅིག་གཅིག་གིས་ཡིན་
པ་ཡོད་པའི་དོན་གོ་ཚུལ་ཡོད་དེ། ཀུན་རྫོབ་གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་
སྤྱིར་རྟེན་འབྱུང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་པའི་གནད་ཀྱིས་དོན་དམ་དཔྱོད་པའི་བློས་རིགས་པ་དུ་མས་
ཆོས་རྣམས་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་ཚེ་ཡང་གཟུང་འཛིན་གཉིས་བསྡུས་ཀྱི་རྟོག་
པའི་ཡུལ་མཐའ་དག་ལ་དམིགས་ནས་དེ་ལྟར་དཔྱོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་
ན་བློས་བྱས་རྟོག་པའི་ཡུལ་གྱིས་བསྡུས་པའི་གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་མཐའ་དག་
སྟོང་པ་རྟེན་འབྱུང་གི་དོན་དང་རྟེན་འབྱུང་སྟོང་པའི་དོན་དུ་ངེས་ཤེས་ཁྱད་པར་བ་འདྲོང་དུ་
ཡོད་པའི་ཆ་ནས་སྣང་ཚུལ་དེ་ལུགས་ཀྱི་བདེན་པ་གཉིས་བསྡུས་མཐའ་དག་སྟོང་པ་དང་རྟེན་
འབྲེལ་ཕན་ཚུན་འགལ་མེད་ཁོ་ནར་ངེས་པས་བདེན་མེད་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་རྟེན་འབྲེལ་
གྱིས་ཁྱབ་ཅིང་རྟེན་འབྲེལ་གང་ཡིན་བདེན་གྲུབ་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཡིན་པས་ཀྱང་ཁྱབ་དགོས་
པའི་ཕྱོགས་ནས་རྟེན་འབྲེ ལ་དང་སྟོང་པའི་ཡིན་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། རང་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་
ཡིན་པའི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང་དོན་དམ་བདེན་པ་དངོས་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་ནི་འཕགས་པ་
མཆོག་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཟིགས་ཚུལ་ལྟར་ཐ་སྙད་བདེན་ཙམ་དཔྱོད་པའི་ཚད་མས་བདེན་རྫུན་
འབྱེད་པ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་ན་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་རྣམ་ཤེས་ཁོ་ནའི་ཡུལ་དུ་བདེན་པ་དང་དོན་
10-1-267


དམ་བདེན་པ་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ནའི་ཡུལ་དུ་བདེན་པའི་ཆ་ནས་བདེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤིན་ཏུ་མི་
མཐུན་པ་མ་ཟད་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་བསྡུས་པ་ཐམས་ཅད་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་བདེན་
པ་གནས་ལུགས་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་དབྱིངས་དེ་ནི་རྣམ་ཤེས་རྟོག་རིགས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་འདས་
པའི་གནད་ཀྱིས་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་སྤྲོས་པ་གང་ཡང་མི་དམིགས་པའི་གཤིས་ཀྱི་རང་བཞིན་
དྭངས་པ་རྣམ་ཀུན་པའི་བདག་ཉིད་དུ་ངེས་པར་བདེན་པ་ཡིན་པས་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་གང་
ཡིན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་གང་ཡིན་དོན་དམ་གྱི་ཕྱོགས་སོ་སོར་ངེས་
པས་ན་རྣམ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་གཉིས་སྤང་གཉེན་གྱི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པས་དེ་གཉིས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་
གཉིས་ཀྱང་དེ་ལུགས་ལྟར་འགལ་བར་གནས་པ་དེ་བས་ན། རང་ལུགས་བདེན་གཉིས་ཆོས་
ཅན། ཕན་ཚུན་ནས་ཡིན་པ་ཡོད་མི་རུང་སྟེ། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆ་གང་ཡིན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆ་
མ་ཡིན་པ་གང་ཞིག ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་དེ་མིན་ཚུལ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར།
དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། སློབ་འཕགས་མ་ཟད་སངས་འཕགས་ཀྱི་མཉམ་བཞག་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གིས་
ཀྱང་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་སྣང་མཐའ་དག་མི་སྣང་བར་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་འབའ་
ཞིག་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་རྣམ་ཤེས་གཞན་གྱི་སྣང་ཆ་དེ་ཀུན་ཤུགས་ལ་མཁྱེན་པ་ཡིན་པས་ཐེག་
ཆེན་སློབ་མི་སློབ་པའི་འཕགས་པ་དག་གི་དོན་དམ་གཟིགས་པའི་ངོར་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆ་
ཀུན་རྫོབ་པའི་ངོ་བོ་གང་ཡང་འཆར་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར། འདིའི་ཚུལ་འོག་འབྲས་བུའི་སྐབས་
སུའང་ཞིབ་པར་འཆད། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆ་དོན་དམ་པའི་གནས་ལུགས་
ཇི་བཞིན་པ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་བསམ་ཁྱབ་དཀའ་བའི་ཡུལ་དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་ཀུན་རྫོབ་
དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའི་ཕྱོགས་རེ་རེ་ལ་སྣང་སྟོང་ཟུང་འཇུག་གི་དོན་འཇོག་ཚུལ་ཡོད་
དེ། ཀུན་གཞན་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཀུན་རྫོབ་མཐའ་དག་སྒྱུ་མ་ལྟར་སྣང་ཙམ་ལས་དོན་ལ་
བདེན་དངོས་ཀྱི་སྟོང་པའི་ཆ་ནས་ཀུན་རྫོབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྣང་སྟོང་ཟུང་འཇུག་དང་དོན་དམ་
10-1-268


དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་དྭངས་པའི་རྣམ་པ་གནས་ལུགས་ཀྱི་སྣང་ཆ་ཉིད་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྤྲོས་ཚོགས་
དག་གིས་སྟོང་ཆ་ནས་དོན་དམ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྣང་སྟོང་ཟུང་འཇུག་དང༌། དེ་འདྲའི་འཇོག་ཚུལ་
གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་དབྱིངས་དོན་དམ་དེ་ཡང་ཐོག་མར་བདེན་དངོས་སུ་ཞེན་
པའི་ཞེན་སྟངས་རིགས་པས་དཔྱད་དེ་བདེན་པར་མཚན་འཛིན་གྱི་འཛིན་སྟངས་སུན་ཕྱུང་
སྟེ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདག་གཉིས་བཀག་སྟེ་སྤྲོས་བྲལ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ངེས་པ་འདྲོངས་བར་བྱས་
ནས་གཟོད་གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་གནས་ལུགས་ལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པས་མཉམ་པར་
བཞག་སྟེ་ཇི་བཞིན་མཐོང་དགོས་པས་(ངེས་དོན་དབུ་མའི་རང་ལུགས་ཀྱི་གཞིའི་དབྱིངས་མཐར་ཐུག་པ་ཉིད་དེ་
)སྟོང་ཉིད་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་སྔོ ན་དུ་བཏང་བས་གྲུབ་དོན་ཡིན་པ་དང༌། སྤྱིར་ན་དེ་འདྲའི་
ཤེས་བྱའི་ཡིན་ལུགས་ལ་རང་བཞིན་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་དང་གློ་བུར་བཅོས་མའི་ཚུལ་
གྱི་ཐ་སྙད་བདེན་པ་སོ་སོར་དཔྱོད་པའི་ཚད་མས་ཀྱང་ཇི་བཞིན་དཔྱོད་སྐབས་གནས་ལུགས་
མཐར་ཐུག་གི་བདེན་པ་ལ་ངེས་ཤེས་དེ་ལུགས་འབྱུང་དུ་ཡོད་པས་ཚད་མ་དེས་ཀྱང་ལེགས་
པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ལ། འོན་ཀྱང་རང་ལུགས་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་གྲུབ་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་བདེན་
པར་གྲུབ་པ་གཉིས་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་ངོ་དང་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཐ་སྙད་དཔྱོད་པའི་བློ་ལ་གཙོ་
བོར་ལྟོ ས་པ་ཙམ་གྱི་ཚད་མས་གྲུབ་པའང་ཡིན་ཆོག་གོ །དེ་ལྟ་བུའི་གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་
བདེན་པ་ཉིད་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་སེམས་ཅན་ལ་བཞུགས་པ་ཡིན་ཡང་སེམས་
ཅན་སངས་རྒྱས་སུ་ཐལ་མི་དགོས་པ་ནི་སེམས་ཅན་གང་དག་གི་ཆོས་ཉིད་དེ་སངས་རྒྱས་
ཡིན་གྱི་ཆོས་ཅན་དེ་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་པས་སེམས་ཅན་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་དོན་མེད་ལ།
ཆོས་ཉིད་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་ཆོས་ཅན་ཡང་ཡིན་དགོས་ན་རང་སྟོང་པ་དག་གི་ལུགས་
ལ་སེམས་ཅན་གྱི་སེམས་བདེན་སྟོང་གི་ཆོས་ཉིད་དེ་མེད་དགག་རྟག་པ་ཡིན་པས་ཆོས་ཅན་
སེམས་ཅན་དེ་ཡང་མེད་དགག་རྟག་པར་འགྱུར་དགོས་ཀྱང་དེ་འདྲ་མི་རིགས་པ་དང་མཚུངས་
10-1-269


ཤིང༌། གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་སངས་རྒྱས་དང་དེའི་ཡོན་ཏན་བཞུགས་པས་དེར་
ཐལ་ན་གདན་ཁྲི་ལ་སངས་རྒྱས་བཞུགས་པ་ན་གདན་ཁྲིས་ཀྱང་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཤེས་
པར་ཐལ་དགོས་ཀྱང་མི་སྲི ད་པ་ལྟར་རོ། །དེ་འདྲའི་ཆོས་ཉིད་དང་ཆོས་ཅན་གཉིས་མེ་དང་ཚ་
བ་ལྟར་མ་ཡིན་པར་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་དང་གསེར་གཡའ་དང་ཆུ་རྙོག་ལྟར་ཡིན་པས་ཆོས་ཉིད་
རང་བཞིན་སྤྲོས་པ་མེད་བཞིན་གཤིས་ནས་དོན་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་རང་ཆས་སུ་ཡོད་ཅིང་དེ་
ཡང་དྲི་མ་གང་གིས་མ་བསླད་པའི་ཤིན་ཏུ་དྭངས་པ་ཆེན་པོ་སྤྲོས་བཅས་ཀྱི་རྣམ་པ་མེད་ཀྱང་
སྤྲོས་མེད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་འགལ་འདུ་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
རང་བྱུང་དོན་དམ་པའི་ཆོས་སྐུ་ཉིད་དུ་ལེགས་པར་གྲུབ་པའོ། །
ལྔ་པ་གྲུབ་མཐའ་འོག་གོང་ཡིན་ལུགས་ལ་དཔྱད་པ་ནི། འདིར་རང་གཞན་གྱི་གྲུབ་
མཐའི་བཟང་ངན་གྱི་ཤན་ཕྱེ་བ་སྟེ། དེ་ཡང་གཞན་སྡེ་མུ་སྟེགས་པའི་གྲུབ་མཐའ་ལ་བཟང་
ངན་གྱི་ཁྱད་པར་འཇོག་ཏུ་ཡོད་དེ། སྤྱིར་མུ་སྟེགས་བྱེད་ལ་ཐར་ལམ་མེད་པར་མཚུངས་ཀྱང་
ཁྱད་པར་འགའ་ཞིག་གི་ཆ་ནས་མཆོག་དམན་ཡོད་པ་ཡང་རྒྱང་འཕེན་པ་སོགས་མེད་པར་
ལྟ་བ་ཅན་ལས་འབྲས་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་སོགས་དང༌། འཚེ་བ་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོར་སྨྲ་བ་
རྣམས་ལ་མཐོ་རིས་ཀྱི་ལམ་རྣམ་དག་མེད་པའི་ཆ་ནས་དམན་པ་དང༌། གྲངས་ཅན་པ་དང༌།
གཅེར་བུ་པ་སོགས་འགའ་ཞིག་ལ་སྡིག་སྤོ ང་དགེ་བསྒྲུབ་དང༌། བསམ་གཟུགས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་སྒོམ་པ་ཡོད་པས་མཐོ་རིས་ཀྱི་ལམ་ཡོད་པའི་ཆ་ནས་མཆོག་ཏུ་བཞག་རིགས་པའི་
ཕྱིར། རང་སྡེ་བྱེ་མདོ་གཉིས་ལ་གྲུབ་མཐའ་མཐོ་དམན་གྱི་ཁྱད་པར་འཇོག་ཏུ་ཡོད་དེ། སྤྱིར་
ཐེག་དམན་སྡེ་བ་གཉིས་ཀར་ཐར་ལམ་ཇི་བཞིན་ཡོད་པ་དང་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་བཀར་ཁས་
མི་ལེན་པར་མཚུངས་ཀྱང་རང་སྡེ་བྱེ་སྨྲ་སྤྱིས་ཤེས་བྱ་ལ་དངོས་པོས་ཁྱབ་པར་འདོད་པའི་
དབང་གིས་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་དང༌། ནམ་མཁའ་སོགས་འདུས་མ་བྱས་གསུམ་
10-1-270


དང་འདས་མ་འོངས་རྣམས་རང་རང་སོ་སོ་ནས་རྫས་སུ་གྲུབ་ཅིང་བདེན་པར་གྲུབ་པ་རེ་རེར་
འདོད་པ་དང་ཁྱད་པར་མང་བཀུར་སྡེ་བ་སོགས་ཀྱིས་འདུས་བྱས་རྣམས་མཐར་འཇིག་པས་
མི་རྟག་པ་ཡིན་ཡང་སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་པ་མིན་པ་དང༌། མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་བཏགས་པའི་
ང་བདག་རྟག་པ་གཅིག་པུ་རང་དབང་ཅན་དེ་འདྲ་མེད་ཀྱང་སྤྱིར་ང་བདག་ཙམ་ཞིག་རྫས་
གྲུབ་དང་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འདོད་པ་སོགས་ཀྱི་ཆ་ནས་རང་སྡེའི་གྲུབ་མཐའ་དམན་པ་དང༌། མདོ་
སྡེ་པས་ཤེས་བྱ་ལ་དངོས་བཏགས་ཀྱི་རབ་དབྱེ་བྱེད་པའི་དབང་གིས་ལྡན་མིན་དང་འདུས་
མ་བྱས་གང་དག་བློས་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་པས་བཏགས་ཡོད་བདེན་མེད་དང་འདས་མ་
འོངས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱང་བཏགས་ཡོད་ཙམ་དང༌། སྤྱིར་ང་བདག་ཙམ་རང་སྐྱ་བའི་རྫས་སུ་གྲུབ་པ་
གང་ཡང་མེད་པར་གདགས་གཞི་ཕུང་པོ་ལ་བཏགས་ཙམ་དུ་འདོད་པ་སོགས་ཀྱི་ཆ་ནས་བྱེ་
སྨྲ་ལས་གྲུབ་མཐའ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་འཇོག་ཏུ་རུང་བའི་ཕྱིར། ཉན་ཐོས་སྡེ་གཉིས་
ཀས་ཤེས་པ་ཡུལ་གྱི་རྣམ་ལྡན་དུ་སྐྱེ་བར་མི་འདོད་པ་དང་འདོད་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་མ་
གཏོགས་ཕྱི་དོན་གྱི་བེམ་པོ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འདོད་པ་ནི་མཐུན་ནོ། །ཐེག་ཆེན་སྡེ་བ་དབུ་སེམས་
གཉིས་ལའང་གྲུབ་མཐའ་མཐོ་དམན་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། སྤྱིར་ཐེག་ཆེན་སྡེ་བ་གཉིས་ཀར་
ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་རྣམས་བཀར་བཞེད་པ་ཙམ་མཐུན་ཡང་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་པས་གཟུང་
འཛིན་རྫས་སོ་སོས་སྟོང་པར་རྟོགས་པའི་དབང་གིས་ལྡན་མིན་འདུས་མ་བྱས་རྣམས་མ་ཟད་
གཟུང་བ་ཕྱི་དོན་གྱི་དངོས་པོ་ཡང་བདེན་མེད་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱོགས་ནས་ཉན་ཐོས་སྡེ་གཉིས་
ལས་འཕགས་ཀྱང་ནང་འཛིན་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་དེ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་དམ་འཆའ་བ་
དང༌། གཟུང་བ་ཕྱི་དོན་གྱི་རྫས་མེད་པར་འཛིན་པ་ཁོ་ན་ཙམ་གྱི་རྣམ་ཤེས་ཉིད་ལ་གཉིས་
མེད་ཡེ་ཤེས་སུ་རློམ་པའི་ཆ་ནས་གོང་དབུ་མ་ལ་ལྟོ ས་ན་གྲུབ་མཐའ་དམན་པ་དང༌། དབུ་མ་
པ་དག་གིས་ནི་དེ་འདྲའི་གཟུང་འཛིན་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་དངོས་
10-1-271


སུ་གྲུབ་པ་གང་ཡང་མེད་པའི་སྤྲོས་བྲལ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་གཤིས་རང་བཞིན་སྟོང་པ་འབའ་
ཞིག་ཏུ་ངེས་ཀྱང་སྣང་ཙམ་རྟེན་འབྱུང་མི་བསླུ་བའི་འཁོར་འདས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ལེགས་པར་
འཇོག་པས་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་དབུ་མའི་ཡིན་ལུགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཉེ་བར་འཛིན་པའི་
ཆ་ནས་དངོས་སྨྲའི་སེམས་ཙམ་ལས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཕྱིར། གྲུབ་མཐའ་གོང་
མ་དབུ་མའི་ལུགས་ལའང་རྣམ་གྲངས་པའི་དབུ་མ་དང༌། ངེས་དོན་གྱི་དབུ་མ་གཉིས་ལ་
དམའ་བ་དང་མཐོ་བའི་ཁྱད་པར་འཇོག་ཏུ་ཡོད་དེ། རྣམ་གྲངས་སྣང་མེད་པའི་དབུ་མ་ཐལ་
རང་གཉིས་ཀས་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཆོས་
ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་ན་ཅིར་ཡང་བདེན་པར་གྲུབ་པ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཁོ་ན་དང་ཐ་སྙད་
ཙམ་དུ་རང་རང་གི་ངོ་བོ་མི་བསླུ་བའི་རྟེན་འབྱུང་འཇོག་པའི་ཐད་ནས་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་དངོས་པོ་
བདེན་གྲུབ་ཏུ་སྨྲ་བ་ལས་ལྷག་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་གཟུང་འཛིན་གྱི་ཆར་གཏོགས་
པ་ཁོ་ན་བདེན་མེད་དང༌། དོན་དམ་པ་གནས་ལུགས་གཤིས་ཀྱི་རང་བཞིན་གཞི་འབྲས་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་ནང་དབྱིངས་ཆོས་སྐུ་འཁོར་འདས་ཀུན་ཁྱབ་རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་གི་ཆོས་
ཉིད་ནམ་ཡང་འགྱུར་མེད་དུ་བདེན་པའི་ཟབ་གནད་ཇི་བཞིན་མ་དགོངས་པའི་ཐད་ནས་དབུ་
མ་ཆེན་པོ་ལ་ལྟོ ས་ན་གྲུབ་མཐའ་དམའ་བ་དང༌། ངེས་དོན་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་རང་ལུགས་ལ་
ནི་ནང་དབྱིངས་ངེས་པ་དོན་གྱི་ཕྲ་བའི་དབུ་མ་མཐར་ཐུག་པ་ཇི་བཞིན་དགོངས་པའི་དབང་
གིས་ཀུན་རྫོབ་གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་མཐའ་དག་ལས་ཕྱི་རོལ་དོན་གྱི་དངོས་
པོ་གང་ཡང་མེད་པར་ནང་ཀུན་གཞིའི་ས་བོན་གྱི་དབང་གིས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཡུལ་དུ་མར་སྣང་
བའི་འཁྲུལ་སྣང་འབའ་ཞིག་པ་མ་བརྟགས་ཉམས་དགའ་འཇིག་རྟེན་པའི་ངོ་ཙམ་དུ་རྨི་ལམ་
གྱི་ཡུལ་བཞིན་འབྱུང་ཞིང༌། ནང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གང་དག་གིས་བསྡུས་པ་ཀུན་ཀྱང་གསལ་
རིག་རྟེན་འབྱུང་རྐྱེན་ལས་ཤར་བས་རྫས་སྣང་གི་དངོས་པོ་སྣང་ཙམ་བདེན་མེད་འབའ་ཞིག་
10-1-272


ཏུ་ཟད་པ་དང༌། ཡེ་གཞི་དོན་དམ་པ་གདོད་མ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གནས་ལུགས་སྐུ་གསུམ་རང་
ཆས་སུ་རྫོགས་པ་འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་སྲོག་གི་དྭངས་མ་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་ཐེར་ཟུག་
རྟག་པའི་ཆོས་སྐུ་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་གིས་སྟོང་པས་རང་བཞིན་སྤྲོས་བྲལ་ཆེན་པོ་
གཤིས་ཀྱི་དབུ་མ་སྒྲོ་སྐུར་ཀུན་བྲལ་གྱི་དེ་ཉིད་མཐར་ཐུག་སོ་སོར་རང་རིག་མཉམ་བཞག་
དམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཁོ་ནར་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཡོངས་སུ་བདེན་པ་ནམ་ཡང་མི་བསླུ་བའི་
གནས་འབའ་ཞིག་པའི་ངེས་པ་དོན་གྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་ཉེ་བར་འཛིན་པས་གཞན་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་ཡང་རྩེར་གྱུར་པ་ལ་ལེགས་པར་བཞུགས་པའི་ཕྱོགས་ནས་རང་སྡེའི་གྲུབ་མཐའ་
ཀུན་གྱི་གོང་མ་ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཁྱད་འཕགས་ཟླ་བྲལ་གྱི་ལྟ་གྲུབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་
པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་གི་ཕྱིར་ན་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་རྗེས་འབྲང་གི་ངེས་དོན་དབུ་མ་
ཆེན་པོ་འདི་ཉིད་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་བཞིའི་རྩེ་མོ་དབུ་མའི་ནང་གི་ཡང་
མཐར་ཐུག་པ་རྒྱལ་བའི་དགོངས་མཐིལ་ཟབ་མོ་རྟོགས་དཀའི་གནས་ཕྲ་བ་ནང་གི་དབུ་མ་
ངེས་དོན་སྙིང་པོའི་རང་ལུགས་ལེགས་པར་འཛིན་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་བོ། །
དེ་ལྟར་བཤད་པའི་དོན་གང་དག་ནི་རང་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ངེས་དོན་གྱི་
གཞི་དབྱིངས་གཅིག་པུ་འཁོར་འདས་ཀྱི་དྭངས་མའི་བཅུད་དུ་ཡེ་གདོད་མ་ནས་རང་བྱུང་དུ་
དོན་དམ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ངོ་བོར་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཀུན་ནས་ཁྱབ་
པར་བཞུགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ནམ་མཁའ་ལས་སྤྲིན་དང་གསེར་ལས་གཡའ་ལྟར་
ཐུན་མོང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་པ་གློ་བུར་བའི་ཆོས་སྲིད་པ་ཉེར་བཞིའི་སྣང་བ་སོགས་སྣང་ཚུལ་
སྣ་ཚོགས་པ་འདི་ཀུན་ནམ་ཞིག་འཁྲུལ་སྣང་མ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང་སྔོན་
ཡང་ཐོག་མེད་ནས་ད་ལྟ་ཡན་དུ་བྱུང་ཟིན་དང་བྱུང་བཞིན་པ་ཅི་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྟེན་འབྱུང་
གི་འཆར་སྒོ་ནམ་ཡང་འགོག་ཏུ་མེད་པའི་ཚུལ་ལྟར་འདིར་ཡང་ཐོག་མར་རང་ལུགས་ཐུན་
10-1-273


མིན་གྱི་གཞི་བཤད་ནས་གཟོད་ཐུན་མོང་གི་གཞི་དང་དབྱེ་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་བཅས་ཅུང་
ཟད་རྒྱས་པར་རང་བློའི་ཚོད་ཙམ་བཤད་ཁུལ་བགྱིས་པ་སྟེ་དེ་ཡང་རྗེ་རྒྱལ་བ་གཉིས་པ་ཀུན་
མཁྱེན་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་བཞེད་གཞུང་གིས་གཞི་བྱས་འཇམ་མགོན་བླ་མ་སྒྲོལ་མགོན་ཡབ་
སྲས་ཀྱི་གསུང་རབ་ཀྱིས་མཐའ་བརྒྱན་ཏེ་ཚུལ་དེ་ལུགས་ཀྱི་རྒྱུའི་ཐེག་པའི་ངེས་དོན་དབུ་མའི་
རང་ལུགས་དང་མཐུན་པའི་གཞིའི་ཟབ་མོའི་གནས་ལུགས་བཤད་ཟིན་ཏོ། །
སྨྲས་པ།
ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ནམ་མཁའི་གཟུགས་བཟང་བཞིན། །
སྲི ད་མིན་དོན་དམ་སྲི ད་པ་ཀུན་གྱི་གཟུགས། །
སྤྲོས་པའི་རྣམ་མེད་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་ཀུན་པ། །
རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ལས་གཞན་གྱིས་མིན། །
དབྱིངས་འདི་མི་འགྱུར་གློ་བུར་འགྱུར་བག་ཚུལ། །
སྣ་ཚོགས་གཟུང་འཛིན་རིས་སུ་འཆར་བ་ཡང༌། །
ཇི་བཞིན་སྣང་མིན་ས་བོན་འཕྲུལ་ལས་ཤར། །
དེ་གང་རྣམ་ཤེས་འཛིན་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཙམ། །
གཟི་འབར་ནོར་བུར་ཉི་འོད་འཕོས་པ་ལྟར། །
རྣམ་རིག་བག་ཆགས་རྐྱེན་གྱིས་བསྒྱུར་བའི་མདངས། །
སྣ་ཚོགས་སྣང་བའི་རྟེན་འབྱུང་འགགས་མེད་པ། །
ཐ་དད་ལས་ཀྱིས་ཅི་དགར་བསྐྲུན་འདི་རྨད། །
ཅེས་པའང་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །
ད་ནི་སྐབས་དོན་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་ནང་གི་ས་བཅད་གཉིས་པ།
10-1-274


ལམ་གྱི་ཟབ་མོའི་གནས་ལུགས་བཤད་པ་ལ། བཤད་པས་མཚམས་སྦྱར་བ་དང༌། བཤད་བྱ་
དངོས་དང་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། གོང་དུ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཡོངས་
སུ་རྫོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཡེ་གཞི་རང་བྱུང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་ཐེར་ཟུག་གཡུང་དྲུང་དུ་གདོད་ནས་གཞི་འབྲས་གཉིས་སུ་མེད་པར་ཀུན་ཁྱབ་རྟག་
པ་ཉིད་དུ་ཆ་མེད་རིས་སུ་གཅོད་དུ་མི་བཏུབ་པའི་ཆོས་དབྱིངས་ཆེན་པོ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྤྲོས་པ་
མཐའ་དག་དང་བྲལ་ཡང་རང་གཤིས་དག་པའི་སྣང་བ་རབ་འབྱམས་ཤིན་ཏུ་དྭངས་པ་པྲ་
ཕབ་སྣང་བརྙན་ཇི་བཞིན་བརྗོད་མི་ཤེས་པ་སྒྲ་དང་རྟོག་པའི་ཡུལ་ལས་རྣམ་པར་འདས་པའི་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས་འབའ་ཞིག་སྲིད་ཞི་ཀུན་ནས་མཉམ་པ་ཉིད་རང་བཞིན་ཞི་བ་ཆེན་པོའི་
ཡིན་ལུགས་སྔ་ཕྱིར་དུས་ཀུན་བཟང་ངན་གྱི་ཁྱད་པར་གཏན་ནས་མེད་པ་དག་མཉམ་གཅིག་
པུ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ནའང་དབྱིངས་གཅིག་ཉིད་སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་གྱི་མཐོང་ཚུལ་
ཐ་དད་པ་ཇི་བཞིན་གཟིགས་པ་དང་ལོག་པར་མཐོང་བ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་སེམས་
ཅན་མཐའ་དག་ལ་ཆོས་ཉིད་ཆོས་ཅན་གྱི་ཚུལ་དུ་ཡེ་ནས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་ཀྱང་ཀུན་རྟོག་
གློ་བུར་འཁྲུལ་པའི་དབང་གིས་མི་མཐོང་ཞིང་དེའི་ཚུལ་ལ་རྨོངས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་རྨོངས་
བྱེད་དེ་རྐྱེན་གང་གིས་བྱས་ན་གནས་ལུགས་ཀྱི་དོན་ལ་བློ་མི་གསལ་བའི་རྨོངས་པ་མ་རིག་
པ་དང་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྟོག་པ་མང་པོ་དང་དེ་ལས་ཀུན་ཉོན་སྣ་ཚོགས་པ་མི་
མཐུད་དེ་བྱུང་བ་དེ་དག་གིས་སྒྲིབ་བྱེད་བྱས་ཏེ་འཁོར་བར་འཁོར་བ་གང་དག་འཁྲུལ་པའི་ཡོ་
ལང་ལ་ཨ་འཐས་ཀྱི་ཞེན་པས་ཉེ་བར་བཅིངས་ནས་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་པོ་ཅི་རིགས་ཀྱིས་
ཀུན་ནས་སུན་པ་བསྐྱེད་དེ་ཤིན་ཏུ་ཉམ་ཐག་གི་གནས་འབའ་ཞིག་ཏུ་དུས་དང་རྣམ་པ་ཐམས་
ཅད་པར་སོས་དལ་བའི་སྐབས་མེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་འདྲའི་སེམས་ཅན་གང་དག་
10-1-275


གིས་ནམ་ཞིག་ལམ་བསྒོམ་པའི་སྐལ་བ་ཡོད་ཚེ་སེམས་ཅན་རང་རང་ལ་ལྟོས་ནས་ཁམས་
དང་དབང་པོའི་རིམ་པས་རང་རྒྱུད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དག་དཀའ་སླ་ཡོད་པའི་དབང་གིས་རིགས་
ཅན་གསུམ་གྱི་ལམ་ཡང་རང་རང་ལ་གནས་སྐབས་སུ་ཉམས་སུ་བླངས་ན་སྐྱེ་ཐུབ་མི་ཐུབ་ཅི་
རིགས་ཡོད་པས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཀྱང་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་རིགས་སོ་སོར་ངེས་མ་ངེས་ཡོད་
པ་ཡིན་པས་ཁམས་དབང་དེ་མཐུན་གྱི་ལམ་ཉམས་སུ་ལེན་དགོས་ཤིང༌། དེ་ལྟར་ཉམས་སུ་
བླངས་པས་གཞིའི་གནས་ལུགས་རང་གི་ངོ་བོ་སྔ་ཕྱི་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་ཁོ་ན་ལས་
མེད་ཀྱང་ལམ་བསྒོམ་པ་པོའི་གང་ཟག་རང་རང་གི་རྒྱུད་ཀྱི་དྲི་མ་སྲབ་འཐུག་གི་བྱེད་པས་དེ་
དག་ལ་གཞིའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་མཐོང་ཚུལ་འདྲ་མིན་འབྱུང་དུ་ཡོད་ཅིང་གནས་སྐབས་ཙམ་རེ་མ་
གཏོགས་མཐར་གཏུགས་ན་སེམས་ཅན་ཡིན་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཅན་ཡིན་པས་ཁྱབ་
ཕྱིར་སེམས་ཅན་ལ་སངས་རྒྱ་རུང་མ་ཡིན་པ་གཅིག་ཀྱང་མེད་པས་གཞི་ན་བཞུགས་པའི་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་མངོན་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་གསར་དུ་བསྐྱེད་པའི་ལམ་ཉམས་སུ་ལེན་
དགོས་པ་ནི་སྐབས་ནམ་འགྲིག་ལ་གལ་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ། །
གཉིས་པ་བཤད་བྱ་དངོས་ལ། ལམ་གྱི་སྤང་བྱ་ངོས་བཟུང་བ་དང༌། དེའི་གཉེན་པོ་ལམ་
བཤད་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། སྤྱིར་སྒྲིབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེ ན་པ་ལ་གེགས་
བྱེད་པའི་ཆ་ནས་བཞག་ཅིང༌། དེ་ཡང་ཉོན་ཤེས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་
ཅད་འདུས་པ་ཡིན་ཏེ། སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པ་སོགས་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་དེ་གཉིས་གང་
རུང་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་ཀྱང་དེ་གཉིས་གང་རུང་གི་ཕྱོགས་སུ་འདུ་ཆོག་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་
ཉོན་ཤེས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་གཞན་སྣང་ལྟར་ན་ཐར་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་
གཉིས་སྔར་མེད་གསར་ཐོབ་ཀྱི་གེགས་བྱེད་པ་དང་དོན་དམ་པའི་ཡིན་ལུགས་ལྟར་ན་གཞི་
10-1-276


དབྱིངས་ཆོས་ཉིད་རྣམ་ཀུན་པ་དེ་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་བློ་དང་འཚམས་པར་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་
གྱུར་པ་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་དྲི་མ་ཉིད་དུ་བྱེད་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཐར་པ་ཐོབ་པ་དང་དོན་དམ་
དབྱིངས་ཀྱི་གནས་ལུགས་དེ་ལྟར་དུ་མཐོང་བ་ལ་གཙོ་བོར་གེགས་བྱེད་པའི་སྒྲིབ་པ་ཉོན་སྒྲིབ་
དང་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཐོབ་པ་དང་དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་གདོད་མའི་གནས་
ལུགས་ཆ་ཡོངས་རྫོགས་སུ་མཐོང་བ་ལ་གཙོ་བོར་གེགས་བྱེད་པའི་སྒྲིབ་པ་ཤེས་སྒྲིབ་ཡིན་
ཏེ། རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས། ཉོན་མོངས་སྤངས་ཕྱིར་ཆགས་པ་མེད། །ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དག་
པའི་ཕྱིར། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་ཐོགས་པ་མེད། །གཉིས་མེད་ལས་སུ་རུང་བའི་ཕྱིར། །རྩུབ་པའི་
རེག་དང་བྲལ་བ་ཡིན། །ཞེས་གོང་ལྟར་བདེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐར་པ་ཐོབ་མངོན་བྱེད་
པ་ལ་གེགས་སུ་གྱུར་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པས་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་ཐར་པ་ཐོབ་
ཅིང་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་ཆགས་པའི་དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། བདེན་གཉིས་རྣམ་པའི་
ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཐོབ་མངོན་གྱི་གེགས་ཤེས་སྒྲིབ་རྣམ་པར་དག་པས་དེ་ལྟར་གྱི་ཐམས་
ཅད་མཁྱེ ན་པ་ཐོབ་ཅིང་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་ཐོགས་པའི་དྲི་མ་མེད་པའི་སྒོ་ནས་དྲི་མ་
དེ་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་ལས་རུང་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པས་རྩུབ་རེག་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་གྱི་གདོད་
མའི་གཞི་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་ཏུ་གྲོལ་བར་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་སྒྲིབ་
པ་གཉིས་པོ་གང་ལ་ངོས་འཛིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ཡང་བདེན་པ་བཞིའི་གནས་ལུགས་སྤྱི་དང་
ཁྱད་པར་ལས་འབྲས་ལ་རྨོངས་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། དེ་ལས་བྱུང་བའི་འཇིག་ལྟ་སོགས་ཕྱིན་
ཅི་ལོག་གི་ལྟ་བ་རྣམས་དང༌། དེ་རྣམས་ལས་ཆགས་སྡང་རྨོངས་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་སེར་སྣ་
ལ་སོགས་པའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ནི་ཉོན་སྒྲིབ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་
ཚབ་མཆོག་གིས། སེར་སྣ་ལ་སོགས་རྣམ་རྟོག་གང༌། །དེ་ནི་ཉོན་མོངས་སྒྲིབ་པར་འདོད།
།ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་གནས་ཚུལ་དང་གནས་ལུགས་
10-1-277


སྤྲོས་བྲལ་ལ་རྨོངས་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། དེ་ལས་བྱུང་བའི་བྱ་བྱེད་ལས་ཀྱི་འཁོར་གསུམ་
བདེན་དངོས་སུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། དུག་གསུམ་གྱི་བག་ཆགས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་
མོ་སོགས་ནི་ཤེས་སྒྲིབ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས་འཁོར་གསུམ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང༌། །དེ་ནི་
ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པར་འདོད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་
ལ་ཁྱབ་བྱེད་དུ་ཡོད་པ་ནི་ལམ་འབྲས་སོགས་ལ་མཚན་མར་དམིགས་པའི་བློས་བྱས་ཀྱི་རྟོག་
རིགས་ཀྱི་ཆ་ཅི་རིགས་ཏེ། ཀུན་ཉོན་དག་ལ་བློས་བྱས་རྟོག་རིགས་ཀྱི་ཆ་ཚབས་ཆེ་བ་དང༌།
ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་གཏོགས་པ་གང་དག་ལ་ནི་བློས་བྱས་རྟོག་རིགས་ཀྱི་ཆ་ཇེ་ཕྲར་སོང་བའི་སྒོ་ནས་
མཐར་ཐུག་གི་བར་དུ་ཡོད་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་དེའི་གཉེན་པོ་ལམ་བཤད་པ་ལ། ལམ་གྱི་རྟོགས་བྱའི་གཙོ་བོ་གཏན་ལ་
འབེབས་པ་དང༌། རྟོགས་བྱེད་ལམ་གྱི་ཡིན་ལུགས་བཤད་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། སྤྱིར་གཞི་དབྱིངས་དག་མཉམ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་ཡེ་ནས་
སེམས་ཅན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་གྱི་དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཉག་མ་གཅིག་ཏུ་ནམ་ཡང་འགྱུར་
བ་མེད་པ་དེ་ཀ་ཉིད་གང་ཟག་ལམ་སྒོམ་པ་པོ་གང་དག་གི་རང་རང་གི་བློ་ཚོད་དང་མཐུན་
པར་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་མངོན་དུ་བྱེད་ཐབས་ལ་རང་རང་གིས་ལམ་བསྒོམ་པ་འབད་པའི་སྒོ་དུ་
མ་ནས་བྱེད་དགོས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཐེག་ཆེན་ལྟར་ན་ཐོག་མར་འཁོར་བའི་ཆོས་ལ་ཞེན་པ་ཅི་
རིགས་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར། མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ངེས་འབྱུང་སྒོམ་པ་དང༌། དེ་ནས་
རང་དོན་ཡིད་བྱེད་སྤོང་ཞིང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རྒྱུད་ལ་བརྟེན་པར་བྱ་བ་སོགས་ཀུན་རྫོབ་
ཕྱོགས་ཀྱི་ལམ་རང་བློས་གང་ལྕོགས་ལ་སློབ་ཅིང༌། དེ་ནས་ཀུན་རྫོབ་ལ་ཞེན་པ་རགས་པ་
རྣམས་སྤོ ང་པའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་རྣམས་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་ཕབ་ནས་བསྒོམ། དེ་དག་ལ་
ཞེན་པ་ཕྲ་མོ་རྣམས་སྤོང་ཆེད་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མཐའ་དག་དབྱིངས་སུ་བསྡུས་
10-1-278


ནས་མི་རྟོག་པ་བསྒོམ་པས་རིམ་གྱིས་གནས་ལུགས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དོན་དམ་པའི་
དབྱིངས་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་ཆེན་པོའི་རང་ཞལ་ངེས་པར་མཇལ་བར་འགྱུར་བས་ལམ་སྒོམ་
ཚད་ཡོངས་གྲུབ་གདོད་མའི་ཆོས་ཉིད་རང་བྱུང་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཉིད་དང་
མཇལ་བའི་ཕྱིར་མ་ཡིན་པ་མེད་དོ། །དེས་ན་ལམ་གྱི་རྟོགས་བྱ་གཙོ་བོ་ལ་སྤྱིར་བདག་མེད་
དཔྱད་སྒོམ་དང་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པ་ལ་འཇོག་སྒོམ་གྱི་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་པ་ཡིན་ནའང་རྒྱུ་
ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་སྐབས་འདིར་ནི་གདུལ་བྱའི་དབང་གིས་གཙོ་བོར་དཔྱད་སྒོམ་བྱས་ནས་
མཐར་མི་རྟོག་པའི་དབྱིངས་ལ་འཇོག་པ་ཆེས་མང་བ་འབྱུང་བས་ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་
ཀུན་རྫོབ་གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་མཐའ་དག་ལ་ཞེན་པ་རགས་པ་སྤོང་ཆེད་ཀུན་
རྫོབ་རྣམས་ལས་ནང་གང་ཟག་གི་ངོ་བོ་ང་བདག་དང༌། དེ་མིན་ལྷག་མའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་
གང་དག་ལ་བདེན་དངོས་སུ་ཞེན་པ་འགོག་ཐབས་ལ་འདིར་བདག་མེད་གཉིས་གཏན་ལ་
འབེབས་ཚུལ་ཅུང་ཟད་འཆད་པ་སྟེ། དེ་ལ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་
དང༌། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། སྤྱིར་བདག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་གོ་ལུགས་འདྲ་མིན་ཡོད་དེ་གནས་ལུགས་དོན་དམ་
པའི་བདག་དང་ཞེན་རྟོག་གིས་ཀུན་ནས་བཏགས་པའི་བདག་གཉིས་སོ། །དེ་ལས་སྔ་མ་ནི་
འཕགས་པའི་སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གནས་ལུགས་དོན་དམ་བདེན་པ་ཟག་
མེད་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པའི་ཀློང་ཆེན་པོ་རྣམ་བྱང་དག་པ་མཐར་ཐུག་དང༌། ཕྱི་མ་ནི་མེད་
པ་ལ་ཡོད་པར་ཞེན་པའི་ཀུན་རྟོག་མཚན་འཛིན་གྱིས་བཏགས་ཆ་ཙམ་དུ་ཟད་པ་སྣང་ཆ་དེ་ལ་
བརྟེན་ནས་ལྟ་ངན་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱི་རིགས་མཐའ་དག་འབྱུང་བའི་ཉེས་པའི་རྩ་བར་གྱུར་
པ་སྟེ། དེ་འདིར་བཤད་པར་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་བདག་གཞི་མ་གྲུབ་པ་དེ་ནི་ཀུན་
རྫོབ་པའི་སྲི ད་པ་མིན་པའི་བདག་ཅེས་བྱ་ཞིང༌། དེའི་ཚུལ་ཡང་ལོག་ཞེན་གྱི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་
10-1-279


ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་བཏགས་ཆ་འཆར་ལུགས་ནི་གང་ལ་ཡང་མ་ལྟོས་པར་ཚུགས་ཐུབ་ཏུ་གནས་
པ་འཁྲང་ཐང་ངེ་བ་འཛིན་ཞེན་དམ་པོའི་ནན་གྱིས་ཞེན་པའི་ཡུལ་ཞིག་སྟེ། དེ་ལྟར་གྱི་ཞེན་
ཡུལ་ཚུགས་ཐུབ་དེ་ནང་གང་ཟག་གམ་ང་བདག་གི་སྟེང་དུ་ཤར་ཏེ་ང་བདག་ཚུགས་ཐུབ་ཏུ་
བཟུང་ནས་དེ་ལྟར་ནན་གྱིས་ཞེན་པའི་ཡུལ་དེ་ནི་གང་ཟག་གི་བདག་ཅེས་བྱ་ལ། དེ་ལའང་
གྲུབ་མཐའི་དབང་གིས་དེ་འདྲའི་བདག་དེ་ཁྱད་ཆོས་དུ་མ་ཅན་དུ་ཆེད་ཀྱིས་བཟུང་བ་ལྟ་བུ་དེ་
བདག་འཛིན་ཀུན་བཏགས་ཀྱི་ཡུལ་དང༌། གྲུབ་མཐས་བློ་བསྒྱུར་བ་ལ་མ་ལྟོ ས་པར་འགྲོ་བ་
རང་ག་བ་དག་ལ་རང་ཤུགས་ཀྱིས་ང་བདག་ཚུགས་ཐུབ་ཏུ་སྣང་བ་ལྟ་བུ་དེ། བདག་འཛིན་
ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཡུལ་ཏེ། དེ་ལྟར་དུ་རིམ་པར་འཛིན་པ་གཉིས་ཀྱང་བདག་འཛིན་ཀུན་བཏགས་
དང་ལྷན་སྐྱེས་སོ། །དེ་འདྲའི་བདག་འཛིན་གྱི་ཞེན་སྟངས་ལྟར་གྱི་ཡུལ་མེད་པ་དེ་གང་ཟག་
གི་བདག་མེད་པ་སྟེ། བདག་དེ་འདྲ་མེད་པར་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་
ཉིད་ཀྱི་དཔལ་གྱི་མགུར་ནས་དམ་བཅའ་རྣམ་བཞིའི་ཚུལ་གྱིས་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་
བསྟན་ཏེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་དམིགས་ནས་ང་བདག་ཚུགས་ཐུབ་ཏུ་འཛིན་ཅིང་
སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་ཀྱང་ཕུང་པོའི་ཚོགས་པ་རྣམས་ལ་གང་ཟག་གི་བདག་དེ་འདྲ་མེད་པའི་
དམ་བཅའ་དང་པོ་དང༌། ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱང་གང་ཟག་གི་བདག་ཚུགས་ཐུབ་ལ་ཡོད་པ་མ་
ཡིན་པའི་དམ་བཅའ་གཉིས་པ་དང༌། དེ་འདྲའི་ང་བདག་ཚུགས་ཐུབ་ཏུ་ཞེན་པའི་རྟོག་པའི་
བཟུང་བ་བཞིན་དུ་བདག་དང་ཕུང་པོ་དེ་དག་གང་ཡང་མེད་པའི་དམ་བཅའ་གསུམ་པ་དང༌།
འོན་ཀྱང་ཐ་སྙད་ལས་འབྲས་ཀྱི་རྟེན་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་གྱི་བདག་ཕུང་དེ་དག་མེད་པའང་མ་
ཡིན་པའི་དམ་བཅའ་བཞིས་ང་བདག་རྟག་པ་སྒྲོ་འདོགས་ཀྱི་མཐའ་དང་ཆད་པ་སྐུར་འདེབས་
ཀྱི་མཐའ་སེལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོ་ལས། ཕུང་པོ་རྣམས་
ལ་བདག་མེད་དེ། །ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱང་བདག་ལ་མེད། །རྣམ་རྟོག་བཞིན་དུ་དེ་དག་མེད། །དེ་
10-1-280


དག་མེད་པའང་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་ང་བདག་ཚུགས་
ཐུབ་གང་ལ་མ་ལྟོས་པའི་རང་དབང་བར་ཞེན་པ་བཞིན་དུ་ལུས་ཅན་རྣམས་བཟུང་བྱ་ཉེར་
ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་ང་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་བཟུང་ཆར་གྱུར་པའི་
གང་ཟག་གི་བདག་དེ་དོན་ལ་ཡོད་ན། དེ་གང་ཟག་གི་བདག་ཏུ་ལྟ་བའི་ཤེས་པ་དེ་ཡིན་ནམ།
གང་ཟག་ཏུ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་གཞི་ཕུང་པོ་དེའམ། དེ་གཉིས་ལས་གཞན་པ་ཞིག་ཡིན་བརྟག་
པར་བྱ་སྟེ། དང་པོ་ལྟར་ན། བདག་ཏུ་ལྟ་བའི་ཤེས་པ་ཉིད་གང་ཟག་གི་བདག་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་
ལ་བདག་གི་མཚན་ཉིད་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བདག་ནི་རྟག་པ་ཡིན་ལ་ཤེས་པ་ཉིད་ནི་
མི་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ལྟར་ན། ངན་པར་གནས་པ་ཉེར་ཕུང་ལྔ་ཡང་གང་ཟག་
གི་བདག་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དང་ཡང་བདག་གཉིས་མཚན་ཉིད་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། བདག་ནི་
རྟག་གཅིག་རང་དབང་བའི་གང་ལ་མ་ལྟོ ས་པར་སྣང་ལ། ཕུང་པོ་མི་རྟག་དུ་མ་གཞན་དབང་
ཅན་གྱི་ལྟོ ས་བཅས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ལྟར་ན། བདག་ལྟའི་ཤེས་པ་ཉིད་དང༌། ཕུང་
པོ་གཉིས་ཀ་ལས་ཀྱང་གཞན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡོད་ན་མངོན་སུམ་ལ་སྣང་དུ་རུང་
བ་ལ་དེ་ལྟར་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར། དེས་ན་གཟུང་བྱ་གང་ཟག་གི་བདག་དེ་འདྲ་དངོས་གནས་ལ་
མེད་ཀྱང་དེ་ལྟར་དུ་ཡོད་པར་འཛིན་པ་ནི་ནོར་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བློ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་གྱི་དྲི་
མ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གཉེན་པོའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཟད་ཙམ་དེ་ཀུན་རྫོབ་གཞན་སྣང་གི་ངོར་ཤར་བའི་
བྲལ་འབྲས་ཐར་པ་འགོག་བདེན་དུ་འཇོག་པས་ན་ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་དུ་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་
པས་འདི་ལྟར་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་སྡེ་རྒྱན་དུ། བདག་ཏུ་ལྟ་བའི་བདག་ཉིད་བདག་
མཚན་མིན། །ངན་པར་གནས་མིན་མཚན་ཉིད་མི་འདྲའི་ཕྱིར། །གཉིས་ལས་གཞན་མེད་དེ་
ནི་ནོར་བ་སྐྱེས། །དེ་ཕྱིར་ཐར་པ་ནོར་ཙམ་ཟད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཏན་
ལ་འབེབས་ཚུལ་དེ་དང་གནད་མཐུན་པར་མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པ་
10-1-281


གཏན་ལ་ལེགས་པར་ཕབ་པའི་ཚུལ་ཡང་བརྟགས་ལུགས་བཞི་སྟེ། བདག་ཕུང་གཅིག་དང་ཐ་
དད་དུ་བརྟགས་ཚུལ། སྔ་ཕྱི་ལ་བརྟགས་ཚུལ། ཉེ་བར་ལེན་པོ་དང་བླང་བྱ་ལ་བརྟགས་ཚུལ།
ཚོགས་པ་ལ་བརྟགས་ཚུལ་དང་བཞི་ལས། དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་གང་ཟག་གི་
བདག་ཡིན་ན་ཕུང་པོ་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་ཡིན་པ་བཞིན་ཏུ་བདག་ཀྱང་སྐྱེ་འཇིག་ཅན་མི་རྟག་པའི་
རང་བཞིན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་དགོས་ན་དེ་ཡང་མི་འཐད་དེ། བདག་འཛིན་གྱིས་རྟག་པར་
ཞེན་པ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་གང་ཟག་གི་བདག་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་རྫས་གཞན་
ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་ན་དེ་ལ་ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ན་དེ་ཡང་འཐད་པ་མ་
ཡིན་ཏེ། ཐ་སྙད་རང་དགའི་བློ་ལ་ཚོར་སོགས་ཕུང་པོ་བདག་གི་ཡིན་པར་སྣང་བ་བསྙོན་དུ་
མེད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་སྔ་ཕྱི་ལ་བརྟགས་ཚུལ་ནི། སྐྱེས་བུ་ལྷས་བྱིན་ལྟ་བུ་དེ་ལྷ་ལས་ཚེ་
འཕོས་ནས་མིར་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ལྷར་གྱུར་པའི་བདག་དང་མིར་གྱུར་པའི་བདག་
གཉིས་གཅིག་ཡིན་ནམ་ཐ་དད་ཡིན། གལ་ཏེ་ལྷར་གྱུར་པའི་བདག་དེ་མིར་གྱུར་པའི་བདག་
དེ་དང་གཅིག་པ་དེ་ལྟར་ན་བདག་དེ་རྟག་པར་འགྱུར་ཡང་ལྷ་མི་གནས་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་
ཆུང་གི་ཁྱད་ཆེར་མཐོང་བས་དེ་གཉིས་གཅིག་པ་མི་སྲི ད་པས་སོ། །གལ་ཏེ་ལྷར་གྱུར་པའི་
བདག་དེ་མིར་གྱུར་པའི་བདག་ལས་གཞན་ཡིན་ན་བདག་མི་རྟག་པར་ཐལ་ཏེ། ལྷའི་དུས་ཀྱི་
བདག་འགགས་ཏེ་མིར་གྱུར་པའི་བདག་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ཉེ་བར་ལེན་པོ་དང་བླང་
བྱ་ལ་བརྟགས་ཚུལ་ནི། ཉེར་བར་ལེན་པ་པོ་ནི་གང་ཟག་གི་བདག་ཡིན་ལ། དེས་ཉེ་བར་བླང་
བར་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་ཡིན་ཞིང༌། དཔེར་ན་ལྷའི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའི་ཚོགས་
པ་ཞིག་ནས་མིར་སྐྱེས་པའི་ཚེ་ཉེ་བར་བླང་བྱ་མིའི་ཕུང་པོ་ལྔ་ཉེ་བར་འཛིན་པ་བཞིན་ཏེ། དེ་
འདྲའི་ལེན་པོ་དང་བླང་བྱ་གཉིས་གཅིག་ཐ་དད་ཇི་ལྟར་ཡིན་བརྟགས་ན། དེ་གཉིས་གཅིག་
གོ་སྙམ་པ་བྱུང་ན། ཉེ་བར་ལེན་བྱ་ཕུང་པོ་ཉིད་ལེན་པོ་གང་ཟག་གི་བདག་ཏུ་ངེས་པར་མི་
10-1-282


རིགས་ཏེ། ལེན་པོ་གང་ཟག་གི་བདག་ནི་རྟག་གཅིག་རང་དབང་བར་བདེན་པ་ཡིན་ལ། བླང་
བྱ་ཉེར་ཕུང་དེ་དག་འབྱུང་བ་དང་འཇིག་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གཞན་དབང་ཅན་བརྫུན་པ་ཉིད་
དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། དེས་བླང་བྱ་ལེན་པོ་མིན་པར་གྲུབ་ལ། གང་ཟག་གི་བདག་དེ་ནི་ཉེ་བར་
ལེན་བྱའི་ཕུང་པོ་ལས་གཞན་དུ་འཐད་པ་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཡོད་ན་མངོན་སུམ་
གྱིས་དམིགས་སུ་རུང་ཡང་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཐ་སྙད་གནོད་མེད་ཀྱི་བློ་ངོར་ཡང་
བདག་ཕུང་འབྲེ ལ་བ་ཅན་དུ་སྣང་བའི་ཕྱིར། བཞི་པ་ཚོགས་པ་ལ་བརྟགས་ཚུལ་ནི། དཀོན་
བརྩེགས་མདོའི་ནང་ཚན་ཡབ་སྲས་མཇལ་བའི་མདོ་ལས་བསྟན་པ་ལྟར། ལུས་སེམས་ཀྱི་
ཚོགས་པ་ལ། སྐྱེས་བུ་ཞེས་འདོགས་པ་ཡིན་ཞིང༌། ལུས་སེམས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ཡང༌། ལུས་ཀྱི་
ཤ་དང༌། པགས་པ་དང༌། རུས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ས་ཁམས་དང༌། ཁྲག་དང༌། ཆུ་སེར་
དང༌། རྔུལ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ཆུ་ཁམས་དང༌། ལུས་ཀྱི་དྲོད་ནི་མེ་ཁམས་དང༌། དབུགས་
ལ་སོགས་པའི་གཡོ་བ་ནི་རླུང་ཁམས་དང༌། ལུས་ཀྱི་ཁོང་སྟོང་ལ་སོགས་པ་ནི་ནམ་མཁའ་
དང༌། མིང་བཞིའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་ཏེ། ཁམས་དྲུག་འདུས་པའི་ཚོགས་
པ་ལ་སྐྱེས་བུ་ཞེས་བརྟགས་པ་ཡིན་གྱི། སྐྱེས་བུ་རྫས་ཡོད་ཅིག་ཡོད་ན། ས་ཁམས་ལ་སོགས་
པ་རེ་རེ་བཞིན་སྐྱེས་བུ་ཡིན་ན་ནི་སྐྱེས་བུ་དྲུག་སོགས་དུ་མར་ཐལ་བ་དང༌། ཁམས་དྲུག་གི་
ནང་ནས་ས་ཁམས་ལྟ་བུ་ཞིག་སྐྱེས་བུ་ཡིན་ལ། གཞན་རྣམས་སྐྱེས་བུ་མ་ཡིན་ན་ནི་དྲུག་པོ་དེ་
རྣམས་ལ་གཅིག་སྐྱེས་བུ་ཡིན་གྱི། གཞན་རྣམས་ལ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོར་ལེན་བྱུང་བའི་རྒྱུ་
མཚན་གང་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སྐྱེས་བུ་ནི་དོན་དམ་པར་ན་ས་ཡང་མ་ཡིན། ཆུ་
ཡང་མ་ཡིན། མེ་མ་ཡིན། རླུང་ཁམས་མ་ཡིན། ནམ་མཁའི་ཁམས་མ་ཡིན། རྣམ་ཤེས་ཀྱང་མ་
ཡིན་ཏེ། ཁམས་དྲུག་པོ་ཀུན་མ་ཡིན་ན་ནི། དེ་ལས་གཞན་དུ་སྐྱེས་བུ་རྫས་གྲུབ་གང་ན་ཡང་
དམིགས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་ཚུལ་དེ་ལྟ་བུའི་སྒོ་ནས་བདག་མེད་གཏན་ལ་ལེགས་པར་
10-1-283


ཕབ་པ་སྟེ། དབུ་མ་རྩ་བ་ཤེས་རབ་ལས། གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་བདག་ཡིན་ན། །སྐྱེ་དང་འཇིག་པ་
ཅན་དུ་འགྱུར། །གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན། །ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར།
།གལ་ཏེ་ལྷ་དེ་མི་དེ་ན། །དེ་ལྟ་ན་ནི་རྟག་པར་འགྱུར། །གལ་ཏེ་ལྷ་ལས་མི་གཞན་ན། །དེ་ལྟ་
ན་ནི་མི་རྟག་འགྱུར། །ཉེ་བར་ལེན་ཉིད་བདག་མ་ཡིན། །དེ་དག་འབྱུང་དང་འཇིག་པ་ཡིན།
།ཉེ་བར་བླངས་པ་ཅི་ལྟ་བུར། །ཉེ་བར་ལེན་པོ་ཡིན་པར་འགྱུར། །བདག་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པ་
ལས། །གཞན་དུ་འཐད་པ་ཉིད་མ་ཡིན། །སྐྱེས་བུ་ས་མིན་ཆུ་མ་ཡིན། །མེ་མིན་རླུང་མིན་ནམ་
མཁའ་མིན། །རྣམ་ཤེས་མ་ཡིན་ཀུན་མིན་ན། །དེ་ལས་གཞན་ན་སྐྱེས་བུ་གང༌། །ཞེས་རྒྱལ་
ཚབ་བྱམས་མགོན་དང་དགོངས་གནད་གཅིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་གཏན་
ལ་ལེགས་པར་ཕབ་ནས་རྒྱལ་བའི་དགོངས་འགྲེལ་མཛད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་ལ། དགག་བྱ་ཆོས་བདག་ངོས་
བཟུང་བ་དང༌། བདག་དེ་མེད་པར་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་དངོས་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི་རང་ལུགས་ལ་དགག་བྱ་ཆོས་ཀྱི་བདག་འདོགས་བྱེད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་ཕྱིན་ཅི་
ལོག་གི་བློ་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་དེ་གང་ཡིན་ན། ཡུལ་གང་བཟུང་བདེན་དངོས་སུ་ཞེན་
པའམ་ཡུལ་གང་དག་འཛིན་བྱ་དངོས་པོ་དམིགས་བྱར་གྱུར་བའི་མཚན་མ་ཆེ་ཆུང་ཅི་རིགས་
ཤིག་ཡོད་འཛིན་ཀུན་ནས་ལྡོག་ཏུ་མི་བཏུབ་པའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རང་ཡུལ་ཚུགས་ཐུབ་རང་
བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་དོན་གྱི་སྣང་ཞེན་དུ་མཚན་མར་དམིགས་མཁན་ཞིག་ཡིན་ལ། དེས་ཇི་
ལྟར་སྣང་བཟུང་གི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་རང་ཡུལ་གང་ལ་ལྟོས་མེད་ཀྱི་རྣམ་པ་
ཅན་ཚུགས་ཐུབ་པར་རང་བཞིན་གྱིས་(མཚན་མ་ཅི་རིགས་རིས་གཅོད་ཀྱི་རྣམ་ཅན་དུ་)གྲུབ་པ་དེ་ཀ་ཉིད་
དེ་སྐབས་འདིའི་དགག་བྱ་ཆོས་བདག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་བདག་དེ་མེད་པར་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་དངོས་ལ། རྟོག་པས་བཏགས་
10-1-284


ཡོད་སྤྱིའི་ཕྱོགས་ནས་ཆོས་བདག་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་དང༌། ཀུན་བཏགས་
ཕྱི་དོན་དང་གཞན་དབང་གཉིས་བསྡུས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་ཆོས་བདག་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་
འབེབས་ཚུལ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི་སྒྲ་དོན་འདྲེས་འཛིན་གྱི་རྟོག་བློ་ལ་སྣང་བའི་རང་གི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཡུལ་དེ་
མ་ཡིན་ལ་དེར་སྣང་གི་ཆ་འདྲའི་སྤྱི་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་ལྟར་གྱི་བདེན་པ་མ་
ཡིན་ཏེ། རྟོག་ངོར་ཤར་བའི་རང་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་དེ་རང་ཡུལ་དངོས་དེ་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་མ་ཡིན་
ཞིང་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ན་རང་ཡུལ་དངོས་དང་འབྲེལ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྤྱི་སྣང་རྟོག་ངོར་
ཤར་ཙམ་ཁོ་ནར་ཟད་པའི་ཕྱིར། རང་གི་གསལ་བ་དུ་མ་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བར་སྣང་བའི་སྣང་
བཏགས་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་རིགས་སྤྱི་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་དོན་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་པོ་སྣང་
ཙམ་ལས་བདེན་པ་གང་ཡང་མེད་དེ། ཁྱོ ད་གསལ་བ་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་སྤྱི་སྣང་རྟོག་
བློའི་སྣང་ཚུལ་གྱིས་བཞག་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་དོན་གྱི་གནས་ཚོད་ལ་རྗེས་འགྲོ་རང་དབང་
བའི་རྫས་གང་ཡང་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། མིང་དོན་གྱི་འབྲེ ལ་བ་རྣམས་ཆོས་ཅན། བརྡ་སྦྱོར་
རྟོག་ངོར་སྣང་བ་ལྟར་དོན་ལ་མི་བདེན་ཏེ་བརྡ་རྟོག་ལ་ནི་མིང་དོན་གཉིས་དོན་གྱི་གནས་ཚོད་
ལ་འབྲེ ལ་ཞིང་དེ་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་པར་སྣང་ཡང༌། དེ་སྣང་ལུགས་ཇི་བཞིན་དུ་བདེན་པ་མ་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟར་དོན་ལ་བདེན་པ་ཡིན་ན་མིང་མ་བཏགས་པའི་སྔ་རོལ་ནས་མིང་བློ་
སྐྱེ་བར་ཐལ་བ་དང༌། མིང་དུ་མར་འཇུག་པའི་དོན་གཅིག་དུ་མར་ཐལ་བ་དང༌། མིང་གཅིག་
དུ་མའི་དོན་ལ་འཇུག་པ་རྣམས་ཀྱང་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བ་སྟེ་གནོད་བྱེད་དེ་གསུམ་གྱིས་གནོད་
པར་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་ཐེག་ཆེན་བསྡུས་པར་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས།
མིང་གི་སྔ་རོལ་བློ་མེད་ཕྱིར། །སོགས་གསུངས་པ་དེའི་ཕྱིར། དངོས་པོ་རགས་པར་གྲུབ་པ་
གང་དག་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བདེན་པར་སྣང་ཡང་བདེན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཁྱོ ད་ཆ་
10-1-285


ཤས་དུ་མ་འདུས་པ་ལ་གཅིག་ཏུ་འཁྲུལ་བ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆ་ཤས་དུ་མ་གཅིག་ཏུ་
བདེན་ན་སྐྱེས་བུའི་ལག་པ་སོགས་ཡན་ལག་གི་ཆ་ཤས་གཅིག་གཡོ་ན་ལུས་ཐམས་ཅད་གཡོ་
བར་ཐལ་བ་སོགས་ཀྱིས་གནོད་པར་རིགས་པའི་དབང་ཕྱུག་གིས་ཚད་མའི་གཞུང་ལུགས་
སུ་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ལག་སོགས་གཡོ་ན་ཐམས་ཅད་དག །གཡོ་བར་འགྱུར་
ཕྱིར་འགལ་བ་ཅན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དངོས་པོ་དག་གི་རྒྱུན་དང་ཚོགས་པ་རྣམས་
ཆོས་ཅན། སྣང་ཙམ་ལས་བདེན་པར་མེད་དེ། སྐད་ཅིག་དུ་མ་བསྒྲིགས་ཆགས་སུ་འཇུག་ཙམ་
གྱི་རྒྱུན་དང་དངོས་པོ་དུ་མ་འདུས་ཙམ་ལ་ཚོགས་པ་ཞེས་བཏགས་ཙམ་ལས་རྒྱུན་དང་ཚོགས་
པ་རང་རང་གི་ངོ་བོ་བདེན་པ་གང་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞི་བ་ལྷས། རྒྱུད་དང་ཚོགས་ཞེས་
བྱ་བ་ནི། །ཕྲེང་བ་དམག་ལ་སོགས་བཞིན་བརྫུན། །ཞེས་ཕྲེང་ལྡོ ག་དུ་མ་བསྒྲིགས་པའི་རྒྱུད་
དང་དམག་མི་མང་པོ་འདུས་པའི་དམག་ཚོགས་སོགས་མི་བདེན་པའི་བརྫུན་པར་གསུངས་
(པ་ལྟ་བུ་ཡིན་)པའི་ཕྱིར། འདས་མ་འོངས་པའི་དུས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཡང་ཆོས་ཅན། ཕན་ཚུན་ལྟོས་
པ་ཙམ་གྱི་བློས་བཏགས་ཙམ་ཡིན་ཏེ། ད་ལྟ་བ་ལ་ལྟོ ས་ནས་སྔ་ཕྱི་གཉིས་སུ་དེ་ལྟར་བློས་
བཞག་ཙམ་དུ་ཟད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ལྟར་དུ་མ་ཟད་པར་དུས་གཉིས་རང་རང་གི་ངོ་བོ་བདེན་
པར་ཡོད་ན་འདས་པ་བདེན་པས་སྐྱེས་ཟིན་སླར་ཡང་སྐྱེ་བར་ཐལ་བ་དང༌། འགག་ཟིན་སླར་
ཡང་འཇིག་པར་ཐལ་བ་སོགས་ཀྱིས་གནོད་ཅིང༌། མ་འོངས་པ་བདེན་པས་རང་དུས་དང་ད་
ལྟ་བའི་སྐབས་གཉིས་ཆར་དུ་མ་འོངས་པའི་དངོས་པོ་ཡོད་པས་འབྲས་བུ་འབྱིན་པར་འགྱུར་
བ་སོགས་ཀྱིས་གནོད་པའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་ཀུན་བཏགས་ཕྱི་དོན་དང་གཞན་དབང་གཉིས་བསྡུས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་ཆོས་
བདག་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་ལ། ཕྱི་དོན་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་
ཚུལ་དང༌། གཞན་དབང་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་གཉིས་ལས།
10-1-286


དང་པོ་ནི། སྣང་ཞིང་སྲི ད་པས་བསྡུས་པའི་ཆོས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་རང་སེམས་ཀྱི་
སྣང་བ་ཙམ་ལས་ལོགས་སུ་གྲུབ་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྣང་བ་འདི་རྣམས་བློ་
དང་ལྷན་ཅིག་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་དམིགས་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཟུགས་སྒྲ་སོགས་ཡུལ་གང་
དང་གང་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གི་མིག་ཤེས་ལ་སོགས་པའི་
རང་རང་སྣང་བའི་ཤེས་པ་རེ་དང་ལྷན་ཅིག་ཁོ་ནར་དམིགས་པ་ཡིན་གྱི་ཡུལ་གྱི་སྣང་བ་ཁོ་
ན་ཡན་གར་དུ་ཡོད་གཏན་ནས་མི་སྲི ད་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་འདི་སྣང་གི་དངོས་པོ་རྣམས་
ཆོས་ཅན། ནང་སེམས་ཀྱི་སྣང་ཆའམ་དེའི་བདག་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ནང་ཀུན་གཞིའི་སྟེང་གི་བག་
ཆགས་སྣ་ཚོགས་པའི་དབང་གིས་ཡུལ་སྣང་སྣ་ཚོགས་ཤར་བ་ཙམ་ལས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་གང་
ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་སྣང་བཞིན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་གི་ཕྱིར་ན་
ངེས་དོན་དབུ་མའི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་ཕྱི་དོན་མེད་པའི་ཡིན་ལུགས་
དཔེར་ན་དངོས་པོ་མཚོ་ལྟ་བུ་གཅིག་ཉིད་སྤྱིར་ཡི་དྭགས་རྣམས་ལ་རྣག་ཁྲག་ཏུ་སྣང་བ་དང༌།
བྱེ་བྲག་ཡི་དྭགས་ཕྱིའི་སྒྲིབ་པ་ཅན་ལ་དེ་ཉིད་བྱེ་ཐང་དུ་སྣང་བ་དང༌། ཉ་ལྟ་བུའི་དུད་འགྲོ་ལ་
འདུག་གནས་ཁང་བཟང་དུ་སྣང་བ་དང༌། མི་རྣམས་ལ་རླན་ཞིང་གཤེར་བ་ཆུའི་དངོས་པོར་
སྣང་བ་དང༌། ལྷ་རྣམས་ལ་བདུད་རྩིར་སྣང་བ་དང༌། གཞན་ཡང་ལས་སྣང་སོ་སོ་ལ་སྣང་
འོས་ཇི་ལྟར་རིགས་རིགས་སུ་དམྱལ་བ་རྣམས་ལ་ཁྲོ་ཆུར་སྣང་བ་སོགས་སྣང་གཞིའི་དངོས་
པོ་གཅིག་ལ་སྣང་མཁན་ལས་སྣང་མི་འདྲ་བ་སོ་སོའི་ཡིད་ཐ་དད་པའི་དབང་གིས་(རང་རང་ལ་
དེ་དང་དེའི་རྣམ་པར་སྣང་བའི་ཚུལ་ཡང་དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ཅི་ཡང་གོ་མི་ཆོད་པའི་ཤར་ཆ་ཙམ་དུ་ཟད་པ།)དངོས་པོ་
མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་གསལ་སྣང་དུ་ཤར་ཙམ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པར་འགྲོ་བ་རང་རང་ལ་གང་སྣང་
བ་དེ་དང་དེའི་དོན་བྱེད་ནུས་ཅན་དུ་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་རང་རང་ལ་ཕན་གནོད་དེ་ལུགས་ལྟར་
བསྙོན་མེད་དུ་འབྱུང་བ་མ་གཏོགས་ཕྱི་ཡུལ་སྟེང་ནས་གྲུབ་པ་ཅི་ཡང་མེད་པས་ཕྱི་རོལ་གྱི་
10-1-287


དོན་མ་གྲུབ་པར་བཞེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཞིབ་རྒྱས་སུ་ལེགས་པར་གསུངས་པ་སྟེ། ཐེག་བསྡུས་
ལས། ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་མི་རྣམས་དང༌། །ལྷ་རྣམས་ཇི་ལྟར་རིགས་རིགས་སུ། །དངོས་
གཅིག་ཡིད་ནི་ཐ་དད་ཕྱིར། །དོན་མ་གྲུབ་པར་འདོད་པ་ཡིན། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་སྐབས་དོན་
གོང་སྨོས་ལྟར་དང༌། གཞན་ཡང་འབྲས་བུ་མཆོག་ཐོབ་པ་གང་དག་གི་ཐུགས་ངོར་སྣང་ཚུལ་
ཁྱད་པར་བ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་ཚུལ་དང་འཕགས་པའི་མཉམ་བཞག་གིས་གཟིགས་ཚུལ་སོགས་
ཀྱི་རིགས་པ་ཡང་དག་པས་ཕྱི་དོན་མེད་པར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་གྱི་ཕྱི་དོན་མེད་
ཚུལ་སློབ་དཔོན་དབུ་མ་པ་ཆེན་པོ་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་ཀྱང་ཕྱི་དོན་བེམ་པོའི་གོང་བུར་རགས་
པ་རྩོམ་བྱེད་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཆུང་མཐར་ཐུག་པ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལའང་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ན་ཆ་
མེད་དུ་དཔྱད་མི་བཟོད་པ་ཕྱོགས་བཞི་དང་སྟེང་འོག་གི་ངོས་ཐད་སོ་སོར་བསྟན་པའི་ཆ་དྲུག་
དང༌། དེ་འདྲའི་རེ་རེ་ལའང་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་བ་ཐུག་མེད་བྱས་ཀྱང་ཆོག་ལ། ཡང་ན་དེ་འདྲའི་
ཕྱོགས་ཆ་དྲུག་པོ་དོན་དམ་པར་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལ་སྦྱར་ན་ཕྲ་རབ་རྡུལ་ཆ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་དགོས།
དེ་ལྟར་ན་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་དེ་རྡུལ་དྲུག་གི་ཚོད་དུ་ལོངས་པས་གཟུགས་ཅན་གྱི་ཆུང་མཐར་
ཐུག་པ་མིན་དགོས། དེ་མིན་ན་དེ་ལས་ཆུང་བ་ངོས་འཛིན་དུ་མེད་པས་གོང་བུ་རགས་པ་རྩོམ་
བྱེད་མེད་པར་འགྱུར་ལ། ཡང་ན་ཆ་དྲུག་པོ་དེ་དག་ཀྱང་རྡུལ་ཕྲན་ལ་ཡོད་ཀྱང་གོ་ས་གཅིག་
ཁོ་ན་ལས་རགས་པར་འགྱུར་མི་དགོས་ན་རྡུལ་ཕྲན་གྱི་ཕྱོགས་དྲུག་པོ་ཀུན་ནས་གཅིག་ཏུ་
སོང་ཞིང་དེ་འདྲ་ཇི་ལྟར་བསགས་ཀྱང་རགས་པའི་དངོས་པོ་ནམ་ཡང་མི་རེད་པར་རྡུལ་མང་
པོ་བསགས་པའི་གོང་བུ་རགས་པའི་ཚད་ཀྱང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར་བས་གང་ལྟར་རྡུལ་ཕྲ་
རབ་ཆ་མེད་ཅིག་དོན་ལ་མེད་ཀྱང་བློས་ཆ་ཕྲ་རགས་སུ་ཕྱེ་བ་ཙམ་གྱི་བཏགས་ཡོད་ཡིན་ཚུལ་
གྱིས་ཕྱི་དོན་མེད་པར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། ཉི་ཤུ་པའི་རབ་བྱེད་ལས། དྲུག་གི་གཅིག་ཆར་སྦྱར་བ་
ན། །ཕྲ་རབ་རྡུལ་ཆ་དྲུག་དུ་འགྱུར། །དྲུག་པོ་དག་ཀྱང་གོ་གཅིག་ན། །གོང་བུའང་རྡུལ་ཕྲན་
10-1-288


ཙམ་དུ་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་གཞན་དབང་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་ནི། ནང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་
གང་དག་བདེན་པར་མེད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཕྱི་དོན་བདེན་པར་མེད་པ་དེ་ལྟར་ན་ནང་རྣམ་ཤེས་
ལ་ཕྱི་དོན་དུ་སྣང་བའི་རྣམ་པའི་ཆར་གྱུར་པའི་གཟུང་རྣམ་དང་འཛིན་རྣམ་གྱི་ཆ་མང་པོ་ཕན་
ཚུན་གྲངས་མཉམ་པ་གང་དག་ཀྱང་བདེན་པར་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལའང་རགས་པའི་
དངོས་པོ་ལ་ཆ་ཤས་ཀྱིས་དཔྱད་པ་བཞིན་བྱས་ན་བདེན་པ་གང་ཡང་རྙེད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར།
རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མང་པོ་དེ་འདྲ་གཟུང་འཛིན་གཉིས་སུ་མེད་པར་རྣམ་པ་གཅིག་
གི་ཚུལ་དེ་ཡང་མི་བདེན་ཏེ། དེ་འདྲའི་ཤེས་རྣམ་ལའང་ཆ་དང་ཆ་ཅན་འཐད་པས་ཆ་ཤས་མང་
པོ་བདེན་ན་ཆ་ཅན་གཅིག་པ་བདེན་ཚུལ་མེད་ཅིང༌། ཆ་ཅན་གཅིག་པ་བདེན་ན་ཆ་ཤས་མང་
པོ་བདེན་ཚུལ་མེད་པ་གཅིག་དང་དུ་མ་ཕན་ཚུན་སྤང་པའི་དངོས་འགལ་གྱི་དབང་གིས་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་འདྲ་གང་ཐད་ནས་མི་བདེན་ཞིང་དེ་མ་ཟད་རྣམ་པ་དེ་དག་
དང་འབྲེལ་བའི་འཛིན་ཆར་གྱུར་པའི་རྣམ་ཤེས་གསལ་རིག་གི་ངོ་བོ་ཡང་བདེན་པ་མ་ཡིན་
ཏེ། མགོན་པོ་ཀླུས། རྣམ་ཤེས་ལ་སྐད་ཅིག་དུ་མའི་ཆ་ཕྱེ་ནས་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་ཕབ་
ཅིང་སྐད་ཅིག་མ་དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ཡང་མཐའི་ཆ་ཡོད་པ་དེ་
བཞིན་ཐོག་མའི་ཆ་དང་དབུས་ཀྱི་ཆ་སྟེ་གསུམ་དུ་བརྟག་དགོས་ཤིང༌། དེ་ལྟར་གྱི་ཐོག་དབུས་
མཐའ་གསུམ་གྱི་སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལའང་དེ་ལུགས་ལྟར་གསུམ་རེ་བརྟག་པ་སོགས་ཐུག་
མེད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐད་ཅིག་མ་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་དུ་གཏན་ལ་
ཕབ་དགོས་ཚུལ་ཡང་གསུངས་ཏེ། རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས། ཇི་ལྟར་སྐད་ཅིག་མཐའ་ཡོད་པ།
།དེ་བཞིན་ཐོག་དང་དབུས་བརྟག་དགོས། །དེ་ལྟར་སྐད་ཅིག་གསུམ་བརྟག་ཕྱིར། །འཇིག་
རྟེན་སྐད་ཅིག་གནས་པ་མིན། །ཞེས་པ་ལྟར་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་ནི་རྣམ་ཤེས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་
10-1-289


འདོད་པའི་སེམས་ཙམ་རྣམ་བདེན་བརྫུན་གྱི་ཞེ་འདོད་ལྟར་གཞན་དབང་བདེན་དངོས་གང་
དུའང་མ་གྲུབ་པའི་ཚུལ་མདོ་ཙམ་མོ། །དེ་ལྟར་ཀུན་གཞན་གྱིས་བསྡུས་པ་མཐའ་དག་བདེན་
མེད་དུ་གཏན་ལ་འབེབས་ནུས་པའི་དབུ་མའི་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ནི་རང་ལུགས་ལ་
དགག་བྱ་བདེན་གྲུབ་ཀྱི་ངོ་བོ་འགོག་པ་གཅིག་དུ་བྲལ་གྱི་རིགས་པ་དང༌། ཁྱད་པར་འགོག་
པ་མཐའ་བཞི་སྐྱེ་འགོག་གི་རིགས་པ་གཉིས་ཡིན་ཞིང་མུ་བཞི་སྐྱེ་འགོག་དང་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་
རིགས་པ་གཉིས་རྣམ་གྲངས་ཙམ་གྱི་གཏན་ཚིགས་སུ་བཞེད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་དབུ་མའི་གཞུང་
ལུགས་ལས་བྱུང་བའི་གཏན་ཚིགས་དག་གི་རྩ་བར་གྱུར་པ་ནི་མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་དབུ་མ་
རྩ་བའི་མཆོད་བརྗོད་དུ། གང་གིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེ ལ་བར་འབྱུང༌། །འགག་པ་མེད་པ་སྐྱེ་མེད་
པ། །ཆད་པ་མེད་པ་རྟག་མེད་པ། །འོང་བ་མེད་པ་འགྲོ་མེད་པ། །ཐ་དད་དོན་མིན་དོན་གཅིག་
མིན། །སྤྲོས་པ་ཉེར་ཞི་ཞིར་བསྟན་པ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། རྩ་བའི་གཏན་ཚིགས་རྣམ་པ་
བཞི་སྟེ། དེ་ཡང་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་འདི་རྣམས་ཆོས་ཅན། མཐར་འགག་པ་དང༌། བར་དུ་
གནས་པ་མེད་དེ། དང་པོར་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཡང་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་འདི་རྣམས་ཆོས་
ཅན། ཐ་དད་དུ་གྲུབ་པ་མིན་ཏེ། གཅིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡང་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་འདི་
རྣམས་ཆོས་ཅན། འོང་བ་མེད་དེ་སོང་བ་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡང་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་འདི་
རྣམས་ཆོས་ཅན། ཆད་པ་མེད་དེ། རྟག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་ཡིན་ལུགས་དཔྱད་ངོར་བཀོད་
པ་བཞི་པོ་འདི་རྣམས་རྩ་བའི་གཏན་ཚིགས་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། དབུ་མའི་གཞུང་གི་གཏན་
ཚིགས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་མཐའ་ཡས་པ་དག་ཀྱང་བཞི་པོ་འདི་རྣམས་ཁོ་ནའི་རྗེས་འབྲང་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་རོ། །རྩ་བ་དེ་ལས་བྱུང་བའི་རང་ལུགས་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་གཙོ་བོ་གཉིས་སྐབས་
འདིར་བཤད་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་ངོ་བོ་འགོག་པ་གཅིག་དུ་བྲལ་དང༌། ཁྱད་པར་འགོག་པ་མཐའ་
བཞི་སྐྱེ་འགོག་གཉིས་ལས།
10-1-290


དང་པོ་ལ། རྩ་སྦྱོར་འགོད་པ། ཕྱོགས་ཆོས་སྒྲུབ་པ། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པ། སྒྲུབ་ངག་བཀོད་པ་
དང་བཞི་ལས།
དང་པོ་ནི། ཕྱི་རྒོ ལ་ཡང་དག་སྣང་གྲགས་ཀྱི་ཆོས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འཛིན་པའི་ངོར་སྔ་རྒོ ལ་
གྱིས་གཏན་ཚིགས་འདི་ལྟར་བཀོད་དགོས་ཏེ། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་འདི་རྣམས་ཆོས་ཅན།
རང་གི་ངོ་བོ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་འདི་ཀུན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་སྣང་
གྲགས་ཀྱི་ཆོས་ཡིན་པ་གང་ཞིག བདེན་པའི་གཅིག་དང་དུ་མ་གང་རུང་དུ་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར།
ཞེས་དེ་ལྟར་བཀོད་པས་ཕྱི་རྒོལ་གྱི་ངོར་དངོས་པོ་རྣམས་བདེན་གྲུབ་ཡིན་སྙམ་པའི་དོགས་པ་
སེལ་ཏེ་རྗེས་དཔག་བསྐྱེད་པར་བཞེད།
གཉིས་པ་ཕྱོགས་ཆོས་སྒྲུབ་པ་ནི་ཕྱི་རྒོལ་དེའི་ངོར་སྐབས་དེར་དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་རྟགས་དེ་ཆོས་
ཅན་ལ་གྲུབ་ཚུལ་གྱི་ཕྱོགས་ཆོས་མ་ངེས་པ་ལ། སྣང་གྲགས་གཞིར་བཞག་པའི་ཕྱི་ནང་གི་
དངོས་པོ་འདི་རྣམས་བདེན་པའི་གཅིག་ཏུ་མ་གྲུབ་སྟེ། དེ་འདྲའི་དངོས་པོ་གང་ལ་ཡང་ཆ་ཤས་
ཅན་འབའ་ཞིག་ལས་མེད་པ་གང་ཞིག་ཆ་ཤས་དུ་མ་ཅན་ལ་བདེན་པའི་གཅིག་ཏུ་གྲུབ་ཚུལ་
ནམ་ཡང་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་འདི་རྣམས་བདེན་པའི་དུ་མར་ཡང་མ་གྲུབ་
སྟེ། བདེན་པའི་དུ་མ་བདེན་པའི་གཅིག་བསགས་པ་ལས་བྱུང་དགོས་པ་གང་ཞིག བསགས་
བྱ་བདེན་པའི་གཅིག་དེ་མ་གྲུབ་ཚུལ་བཤད་མ་ཐག་པ་ལྟར་གྱི་ཕྱིར། སྤྱིར་ན་གཅིག་དང་དུ་མ་
ཕན་ཚུན་སྤང་བའི་དངོས་འགལ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིས་ཡིན་པ་དང་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕུང་
གསུམ་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲི ད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་སྐབས་ཀྱི་རྒོ ལ་བའི་ངོར་བདེན་པའི་གཅིག་
མེད་པས་བདེན་པའི་དུ་མ་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་བློས་བཏགས་ཙམ་གྱི་དུ་མ་སྣང་བ་
ནི་རང་ངོས་ནས་མེད་བཞིན་སྣང་བའི་བརྫུན་པ་ཉིད་དུ་ཡང་གྲུབ་བོ། །
གསུམ་པ་ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པ་ལ། རྗེས་ཁྱབ་སྒྲུབ་པ་དང༌། ལྡོ ག་ཁྱབ་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
10-1-291


དང་པོ་ནི། ཕྱི་རྒོ ལ་དེའི་ངོར་བདེན་པའི་གཅིག་དང་དུ་མ་གང་རུང་དུ་མ་གྲུབ་ཀྱང་དེ་གཉིས་
ལས་གཞན་པའི་བདེན་གྲུབ་ཀྱི་དངོས་པོ་ཞིག་ཏུ་གྲུབ་ཚུལ་སྲི ད་དམ་སྙམ་ནས། རྗེས་ཁྱབ་
མ་ངེས་པ་ལ་བདེན་པའི་གཅིག་དང་དུ་མ་གང་རུང་དུ་མ་གྲུབ་ན་རང་བཞིན་གྱིས་བདེན་
པར་མ་གྲུབ་པས་ཁྱབ་སྟེ། བདེན་ཚུལ་དེ་གཉིས་གང་རུང་ལས་གཞན་གང་ཡང་མ་དམིགས་
པའི་ཕྱིར། དེས་སྐབས་ཀྱི་རྒོ ལ་བའི་ངོར་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་རྣམས་བདེན་པའི་གཅིག་དུ་མ་
གང་རུང་མ་ཡིན་ན་བརྫུན་པས་ཁྱབ་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་བོ། །ཁྱབ་སྒྲུབ་ཀྱི་དཔེ་ནི་མེ་ལོང་ནང་
གི་གཟུགས་བརྙན་དེ་མེ་ལོང་ལས་གཞན་དང་གཅིག་ཏུ་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་རྟགས་ཀྱིས་རང་
བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པར་སྒྲུབ་པ་ལྟ་བུ་དེའོ། །
གཉིས་པ་ལྡོ ག་ཁྱབ་སྒྲུབ་པ་ནི། སྐབས་དེའི་ཕྱི་རྒོ ལ་ངོར་གང་བདེན་པར་གྲུབ་པ་ལ་
བདེན་པའི་གཅིག་དུ་མ་གང་རུང་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཚུལ་གྱི་ལྡོག་ཁྱབ་མ་ངེས་པ་ལ། རང་བཞིན་
གྱིས་བདེན་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ན་བདེན་པའི་གཅིག་དང་དུ་མ་གང་རུང་ཡིན་པ་ལས་འོས་མེད་
པས་ཁྱབ་སྟེ། སྣང་གྲགས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ལ་བདེན་ཚུལ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ཁ་ཚོན་ཆོད་པའི་ཕྱིར།
དེའི་སྐབས་དེའི་རྟགས་དེ་སྒྲུབ་ཆོས་ཀྱི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་མེད་པར་ངེས་སོ། །
བཞི་པ་སྒྲུབ་ངག་བཀོད་པ་ནི་སྐབས་དེའི་ཕྱི་རྒོལ་ལ་སྦྱོར་བ་མ་བཀོད་ཀྱང་གང་བདེན་
པའི་གཅིག་དང་དུ་མ་གང་རུང་དང་བྲལ་ན་རང་བཞིན་གྱིས་བདེན་པར་མེད་པས་ཁྱབ།
དཔེར་ན་མེ་ལོང་ནང་གི་གཟུགས་བརྙན་བཞིན། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་འདི་ཡང་བདེན་པའི་
གཅིག་དང་དུ་མ་གང་རུང་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། རང་བཞིན་གྱི་བདེན་པར་མེད་ཅེས་སྒྲུབ་པའི་
ངག་ཏུ་བཀོད་པས་ཕྱི་རྒོལ་དེའི་ངོར་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་བདེན་པར་མ་གྲུབ་
པར་ངེས་པའི་རིགས་ཤེས་རྗེས་དཔག་སྐྱེ་བར་བཞེད་དོ། །དེ་ལྟར་གཅིག་དུ་བྲལ་གྱི་རིགས་
པ་ལ་ངོ་བོ་འགོག་པ་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། རིགས་པ་དེ་དགག་བྱ་བདེན་དངོས་
10-1-292


ཀྱི་ངོ་བོ་འགོག་བྱེད་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་ཁྱད་པར་འགོག་པ་མཐའ་བཞི་སྐྱེ་འགོག་ལ། རྩ་སྦྱོར་འགོད་པ། ཕྱོགས་ཆོས་
སྒྲུབ་པ། ཁྱབ་སྒྲུབ། སྒྲུབ་ངག་བཞི་ལས།
དང་པོ་ནི། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་འདི་རྣམས་ཆོས་ཅན། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་དེ།
རང་བཞིན་གྱི་བདག་ལས་ཀྱང་མི་སྐྱེ། གཞན་ལས་ཀྱང་མི་སྐྱེ། གཉིས་ཀ་ལས་ཀྱང་མི་སྐྱེ། རྒྱུ་
མེད་ལས་ཀྱང་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། ཞེས་པའི་རྩ་སྦྱོར་འགོད་པའོ། །
གཉིས་པ་ཕྱོགས་ཆོས་སྒྲུབ་པ་ནི། མིག་སོགས་ཆོས་ཅན། རང་བཞིན་གྱིས་བདག་ལས་
མི་སྐྱེ་སྟེ། མིག་སོགས་བདག་ཉིད་གྲུབ་ཟིན་སླར་ཡང་སྐྱེ་མི་དགོས་པ་གང་ཞིག བདག་ཉིད་
མ་གྲུབ་པའི་སྔོ ན་དུ་བདག་ཉིད་སྐྱེད་བྱེད་དུ་གྲུབ་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་དེ། ཆོས་
ཅན། དོན་དམ་པར་བདག་ལས་མི་སྐྱེ་སྟེ། ཁྱོ ད་སྐྱེ་བ་རྐྱེན་གཞན་ལ་ལྟོ ས་པ་མངོན་སུམ་དུ་
མཐོང་བའི་ཕྱིར། ཡང་མིག་སོགས་ཆོས་ཅན། རང་བཞིན་གྱི་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་
ཏེ། རང་གི་རྒྱུར་རུང་བའི་ས་བོན་ལ་ལྟོ ས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་དེ་ཆོས་ཅན། དོན་དམ་
པར་གཞན་ཞིག་ཟིན་དང་མ་ཞིག་པ་གང་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་མི་རིགས་ཏེ། ཞིག་ཟིན་གྱི་རྒྱུ་གཞན་
ལས་དོན་དམ་པར་སྐྱེ་ན་རྒྱུ་མེད་ལས་སྐྱེ་བར་ཐལ་བ་དང༌། མ་ཞིག་པའི་རྒྱུ་གཞན་ལས་དོན་
དམ་པར་སྐྱེ་ན་རྒྱུ་འབྲས་དུས་མཉམ་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ཡང་མིག་སོགས་ཆོས་ཅན། རང་
བཞིན་གྱིས་བདག་གཞན་གཉིས་ཀ་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། གཉིས་ཀ་ལས་སྐྱེ་ན་གོང་
ལྟར་གྱི་སྐྱོན་འཇུག་ཅིང༌། གོང་བཞིན་བདག་སྐྱེ་གཞན་སྐྱེ་ཁེགས་ན་འདིར་ཡང་གཉིས་སྐྱེ་
ཤུགས་ལའང་ཁེགས་པའི་ཕྱིར། ཡང་མིག་སོགས་ཆོས་ཅན། རྒྱུ་མེད་ལས་སྐྱེ་བ་ནམ་ཡང་མི་
འཐད་དེ། དེ་ལྟར་སྐྱེ་ན་དུས་རྟག་ཏུ་སྐྱེ་བར་ཐལ་བའམ་ནམ་གྱི་ཚེ་ཡང་འབྲས་བུ་མི་སྐྱེ་བར་
ཐལ་བའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་མིག་སོགས་དངོས་པོ་རྣམས་རྒྱུ་མེད་ཡིན་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་འགལ་ཏེ།
10-1-293


དངོས་རྣམས་རེས་འགའ་སྐྱེ་བར་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་གང་ཞིག དེ་དག་རང་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་
བར་ཡང་འཇིག་རྟེན་ཀུན་ན་གྲགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གསུམ་པ་ཁྱབ་སྒྲུབ་རྗེས་ལྡོ ག་གཉིས་ནི། མཐའ་བཞི་གང་རུང་ལས་མི་སྐྱེ་ན་རང་བཞིན་
གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པས་ཁྱབ་སྟེ། དངོས་པོར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་ན་མཐའ་བཞི་པོ་གང་ཡང་རུང་
བ་ལས་སྐྱེ་བར་ངེས་པའི་ཕྱིར། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་ན་མཐའ་བཞི་གང་རུང་ལས་སྐྱེ་དགོས་པ་
ལས་གཞན་དུ་རིགས་པ་མིན་པས་ཁྱབ་སྟེ། སྣང་གྲགས་ཀྱི་(དོན་དམ་པར།)སྐྱེ་ཚུལ་དེ་བཞི་གང་
རུང་དུ་ངེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
བཞི་པ་སྒྲུབ་ངག་ནི། གང་མཐའ་བཞི་ལས་མི་སྐྱེ་ན་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པས་
ཁྱབ། དཔེར་ན་རུས་སྦལ་གྱི་སྤུ་བཞིན། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་འདི་དག་ཀྱང་མཐའ་བཞི་ལས་
སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་ཅེས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་མཐའ་བཞི་ལས་མི་སྐྱེ་
བའི་རྟགས་གྲུབ་པའི་དུས་ན་ཕྱི་རྒོལ་དེའི་ངོར་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་དོན་གྲུབ་ཟིན་
པ་ཡིན་ཡང༌། སྒྲུབ་ངག་དེ་འདྲ་བཀོད་དེ་ཚུལ་གསུམ་དྲན་ལམ་དུ་འཕང་བ་ན་མཐའ་བཞི་པོ་
ལས་མི་སྐྱེ་བ་དེ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་ཐ་སྙད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅེས་རང་ལུགས་
སུ་བཞེད་པས་འདི་དང་གོང་གི་སྐབས་སུའང་དེ་ལུགས་ལྟར་རོ། །དེ་འདྲའི་མཐའ་བཞི་སྐྱེ་
འགོག་གི་རིགས་པ་ལ་ཁྱད་པར་འགོག་པ་ཞེས་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། རིགས་པ་དེ་
དགག་བྱ་བདེན་གྲུབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་འགོག་བྱེད་ཀྱི་གཏན་ཚིགས་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་
ལྟར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། ཆོས་བདག་མེད་པར་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པའི་གཙོ་བོ་དེ་གཉིས་རང་
ལུགས་སུ་རིགས་པའི་དབང་ཕྱུག་གི་གཞུང་དང་མཐུན་པར་ཐ་སྙད་སྣང་ཙམ་མི་བསླུ་བའི་
སྟེང་ནས་འཇོག་པ་ལས་གཞན་རྟེན་འབྲེལ་དང་མུ་བཞི་སྐྱེ་འགོག་གི་རིགས་པ་སོགས་མི་
འཇོག་པ་ཡང་རྟེན་འབྲེལ་ལྟོས་གྲུབ་ཀྱི་རིགས་པ་དེ་ཀུན་བཏགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཁེགས་
10-1-294


བྱེད་ཡིན་མོད། གཞན་དབང་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་དཔྱོད་བྱེད་སྟོབས་ལྡན་མིན་པ་དང་མུ་བཞི་
སྐྱེ་འགོག་གི་རིགས་པ་སོགས་ཀྱང་འཕྲོས་དོན་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡིན་པས་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་གཙོ་
བོ་མ་ཡིན་པར་བཞེད་ཅིང༌། སྤྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་དེ་འདྲའི་གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་བདག་
མེད་པ་ཡིན་པས་བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་དགག་བྱའི་ཁྱད་པར་ཡང་ང་བདག་དང་བདེན་གྲུབ་
ཀྱི་དགག་བྱ་ལྡོ ག་ཕྱོགས་ནས་བདག་མེད་དེ་གཉིས་འཇོག་ལ། དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་གཟུང་
འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པ་གང་དག་ལ་དགག་བྱ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་ཙམ་ནི་བདག་གཉིས་ཀྱི་
སྟོང་པ་རྣམ་གྲངས་ཙམ་དང་བདག་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཀུན་རྫོབ་མཐའ་དག་གིས་སྟོང་
པའི་གཞི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་དོན་དམ་པའི་སྟོང་ཉིད་དངོས་ཡིན་པས་དེ་ལུགས་ལྟར་
གྱི་སྟོང་གཞི་ཡང་ཆོས་དབྱིངས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་གང་ཟག་བདག་གི་སྤྲོས་པ་
དྭངས་པའི་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ལྡོག་ཆ་ནས་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཀྱི་སྟོང་གཞི་དང་གནས་
ལུགས་དོན་དམ་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་བདག་སྤྲོས་ཚོགས་ཀྱི་མ་གོས་པའི་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་ཤེས་བྱ་
ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ལྡོག་ཆ་ནས་ཆོས་བདག་མེད་པའི་སྟོང་གཞིར་
འཇོག་པའང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་མདོ་ཙམ་བཤད་པའི་བདག་མེད་གཉིས་རིགས་པས་གཏན་
ལ་འབེབས་ཚུལ་ནི། ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པར་སློབ་པ་དག་གིས་ཐོག་མར་ཀུན་རྫོབ་མཐའ་དག་
ལ་མཚན་འཛིན་རགས་པ་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ནས་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་པར་མི་
རྟོག་པས་གཞིའི་གནས་ལུགས་ངེས་པ་དོན་དམ་གྱི་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་དབྱིངས་དེ་ཀར་
མཉམ་བཞག་གཅིག་ཆོད་ཀྱིས་ཡེ་གཞི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ནང་དབྱིངས་ཆོས་སྐུའི་རང་
ཞལ་རིམ་པས་མཇལ་དགོས་པ་ཡིན་ནའང་འདིའི་ཚུལ་འོག་སྔགས་ལམ་གྱི་སྐབས་སུ་ཅུང་
ཟད་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །འདི་དག་ལ་བཤད་དགོས་མང་ཡང་ཡི་གེས་འཇིགས་སོ། །
གཉིས་པ་རྟོགས་བྱེད་ལམ་གྱི་ཡིན་ལུགས་བཤད་པ་ལ། མངོན་རྟོགས་རྡོ་རྗེའི་གནས་
10-1-295


པའི་ལམ་གྱིས་ཡེ་གཞི་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ་དང༌། ལམ་དང་སའི་རིམ་པ་བགྲོད་ཚུལ་
གྱི་ཡེ་གཞི་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ལ། མངོན་པར་རྟོགས་པ་བརྒྱད་ཀྱི་ལམ་ལས་ཆོས་སྐུ་མངོན་བྱེད་ཚུལ་དང༌། རྡོ་
རྗེའི་གནས་པ་བདུན་གྱི་ལམ་ལས་ཆོས་སྐུ་མངོན་བྱེད་ཚུལ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། བཀའ་འཁོར་ལོ་བར་བ་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོ་སྡེ་རྣམས་དང་དེ་དག་གི་དགོངས་
འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དག་གི་ཤིན་ཏུ་གསང་ཞིང་སྦས་པའི་དོན་མཐར་ཐུག་
པ་ནི་འཁོར་འདས་དག་མཉམ་གྱི་ཡེ་གདོད་མ་ནས་བཞུགས་པའི་ཀུན་ཁྱབ་དོན་དམ་པའི་
ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་འོད་གསལ་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
གནས་ལུགས་ངེས་པ་དོན་གྱི་མཁྱེན་པ་གསུམ་ངོ་བོ་ནམ་ཡང་དབྱེར་མེད་པ་ཅན་གྱི་བདག་
ཉིད་དེ་ཁོ་ན་ཉག་མ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་གཞིའི་དོན་དམ་པའི་གནས་ལུགས་
དེ་ནི་གཞི་ཤེར་ཕྱིན་འཕགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་ཆོས་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་
མཁྱེ ན་པ་གསུམ་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་དང༌། གང་ཟག་སོ་སོའི་རྒྱུད་ལ་
ཡོད་པ་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་མཁྱེན་པ་གསུམ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཉིས་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་ཡིན་པས་
སྔ་མ་ནི་གང་ལ་བསླབ་པར་བྱ་བའི་གཞིའམ་ཡུལ་མཁྱེ ན་པ་གསུམ་ཡིན་ཞིང༌། ཕྱི་མ་ནི་དེ་
ལ་འཇུག་པའམ་སློབ་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་མཁྱེ ན་པ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་གཞི་དབྱིངས་
དོན་དམ་གཉུག་མ་རང་བྱུང་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡེ་བཞུགས་མཁྱེན་གསུམ་
ངོ་བོ་གཉིས་མེད་ཀྱི་འགོག་བདེན་དེ་ཆོས་ཅན། གང་ཟག་སོ་སོས་སྦྱོར་བཞིའི་ལམ་སྒོམ་
སྟོབས་ཀྱིས་ལམ་བདེན་མཐར་ཐུག་གི་མཁྱེན་གསུམ་གསར་བྱུང་གི་ཚུལ་གྱིས་གདོད་མ་ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་མཁྱེན་གསུམ་འབྲས་བུ་ཆོས་སྐུའི་རྣམ་པར་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་གྱུར་
ཚུལ་ཡོད་དེ། ལམ་སྒོམ་པ་པོ་གང་དག་གིས་ཐོག་མར་ཐོབ་བྱ་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གི་
10-1-296


མཁྱེན་གསུམ་ལས་ཤར་བའི་ལམ་བདེན་མཐར་ཐུག་གི་མཁྱེན་པ་མ་ལུས་ཤིང་ལུས་པ་མེད་
པའི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་རང་སོ་སོའི་ངོ་བོ་འབྲས་བུ་རྒྱུ་རྐྱེན་བཅས་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་
མ་ལུས་པ་དེ་དག་ཡེ་ཤེས་གཅིག་གིས་ཅིག་ཅར་མཁྱེན་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་
ཉིད་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མཉམ་རྗེས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་སྐྱེ་འགག་གནས་གསུམ་ལ་
སོགས་པའི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་རང་སར་ཞི་བའི་རྣམ་པའམ་སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་སྟོབས་བྲི་
ནས་སྤྲོས་མེད་དང་འདྲ་རུང་དུ་གྱུར་པ་གང་དག་སོ་སོར་རང་རིག་པའི་ཚུལ་ལམ་རང་གཞན་
གྱི་རྣམ་པར་ཇི་བཞིན་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་པ་ཉིད་དང༌། གཞི་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ཐམས་
ཅད་གང་ཟག་གི་བདག་བྱེད་པོ་རྟག་དངོས་སོགས་ཀྱིས་གདོད་མ་ནས་ངེས་པར་སྟོང་ཞིང་
དེ་འདྲའི་བདག་མེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པའི་གཞི་ཤེས་པ་ཉིད་དང༌། དེ་འདྲའི་མཁྱེ ན་
པ་གསུམ་ཐོབ་བྱར་དམིགས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མཁྱེན་པ་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་རང་བཞིན་གདོད་
ནས་སྟོང་པར་མཚུངས་ཀྱང་མཁྱེན་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་བརྒྱ་དོན་གསུམ་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་མི་
འདྲ་བ་རྣམས་མ་འདྲེས་ཤིང་མ་འཛིངས་པར་བློས་རྟོགས་ནས་ཐམས་ཅད་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་
བར་རོ་སྙོམས་ཤིང་སེམས་དངོས་པོ་གང་ལ་ཡང་མི་གནས་པར་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པའི་ཚུལ་
གྱིས་མཁྱེ ན་རྣམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་སྒོམ་པའི་རྣམ་རྫོགས་སྦྱོར་བ་དང༌། དེ་འདྲའི་རྣམ་པ་
ཡོངས་རྫོགས་བསྡུས་སྒོམ་བྱས་པ་དེ་ཤིན་ཏུ་བྱང་བས་ཤུགས་འབྱུང་ལ་འཇུག་པའི་སྐབས་
དེའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་སྒྲུབ་ཅིང་རྣམ་པ་གཅིག་ལ་ཡང་རྟོགས་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་དུ་མའི་སྒོ་ནས་
ཤེས་རབ་ཀྱི་སྣང་བ་སྤེ ལ་བའི་ཕྱིར་སྒོམ་པའི་རྩེ་མོའི་སྦྱོར་བ་དང༌། ཚུལ་དེ་ལུགས་ཀྱི་བསྡུས་
སྒོམ་ཁྱད་པར་བ་དེ་ཉིད་མ་ཉམས་བཞིན་ཏུ་རིམ་པ་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་ལ་བསླབས་པས་
སྔར་ལས་ཆེས་འཕེལ་བའི་རྒྱུན་དེ་ཉིད་བྱང་ཞིང་བརྟན་པར་བྱེད་པའི་མཐར་གྱིས་པའི་སྦྱོར་
བ་དང༌། དེ་ལྟར་དུ་ཡུན་རིང་པོར་ཡང་ཡང་སྒོམ་པས་ནམ་ཞིག་གི་མཐར་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་
10-1-297


རབ་ཏུ་ཞི་བ་རབ་ཏུ་དབེན་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་
ཅད་ཀྱང་ཅིག་ཆར་ཤེས་པའི་ནུས་པ་ཐོབ་པས་ལམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ཡོན་ཏན་
དང་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོར་གྱུར་ཅིང་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་
ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཆ་མཐའ་དག་གཟུགས་བརྙན་གྱི་ཚུལ་དུ་ཤར་བས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐད་
ཅིག་གཅིག་གིས་རྟོགས་ནུས་པའི་སློབ་པའི་ལམ་མཐར་ཐུག་པ་སྐད་ཅིག་མའི་སྦྱོར་བ་དང་དེ་
འདྲའི་སྦྱོར་བ་བཞིའི་སྒོ་ནས་ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་གི་གནས་ལུགས་ཡེ་གདོད་མ་ནས་བཞུགས་
པའི་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ཁྱབ་རང་བྱུང་དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་དེ་ཉིད་སྒྲིབ་བྱེད་གློ་བུར་
གྱི་དྲི་མ་ཀུན་དང་བྲལ་ནས་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ན་ཡོན་ཏན་དང་དགེ་ཆོས་མ་ལུས་པ་
གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་སྤྱི་གཟུགས་རྒྱལ་བ་རང་སྣང་ལ་གདོད་ནས་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་
ཀྱི་ཡིན་ལུགས་ཁོ་ནའི་ཚུལ་དང་གཞན་སྣང་ངོར་ལམ་བདེན་མཐར་ཐུག་གི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་
སྐུ་བཞི་མཛད་ཕྲིན་བཅས་གསར་ཐོབ་ཀྱི་ཚུལ་ཙམ་དུ་འབྲས་བུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ལུགས་ལྟར་
ལེགས་པར་ཐོབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དོན་གྱི་གནས་ཚོད་དུ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་
ཀྱི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་རང་བྱུང་གི་མཁྱེན་པ་གསུམ་པོ་གཤིས་ནས་དག་མཉམ་ཆེན་པོའི་
ངོ་བོར་ཡོད་པ་དེ་ཀ་ཉིད་གང་ཟག་སོ་སོས་སྦྱོར་བཞི་སྒོམ་སྟོབས་ཀྱིས་རང་རང་གི་རྒྱུད་ཀྱི་དྲི་
མ་ལེགས་པར་སྦྱངས་པ་ན་འབྲས་བུ་ཆོས་སྐུའི་རྣམ་པར་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པར་གྲུབ་བོ།
།
གཉིས་པ་རྡོ་རྗེའི་གནས་པ་བདུན་གྱི་ལམ་ལས་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ་ནི། བཀའ་
ཐ་མའི་ངེས་དོན་མདོ་སྡེ་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་གཞུང་ལུགས་དང་བཅས་པས་ངེས་པ་དོན་གྱི་
ཟབ་གསང་གི་གནད་ཇི་བཞིན་བཀྲོལ་ཏེ་མ་སྦས་ཤིང་གསལ་བར་བསྟན་པ་ཆོས་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་ཡེ་གཞི་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སྟེ། དེ་ཡང་
10-1-298


དོན་དམ་པའི་སྐྱབས་གསུམ་མཐར་ཐུག་པ་མི་གནས་པའི་མྱང་འདས་ཡིན་ཞིང་དེ་གང་ལས་
ཐོབ་ན་གཞིའི་ཆོས་དབྱིངས་དེ་ཉིད་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་ཐོབ་ཀྱི་སྔར་མེད་གསར་བྱུང་
གིས་ཐོབ་པ་མེད་ལ། ཆོས་དབྱིངས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ཀ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཞིང་
དེ་ཡང་ཉི་མ་དང་འོད་ཟེར་བཞིན་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཡོན་ཏན་དང་ཕྲིན་ལས་མཐའ་ཡས་པ་
རང་ཆས་སུ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་སྐྱབས་གནས་མཐར་ཐུག་ཐོབ་པའི་ཚུལ་དེ་ཆོས་ཅན།
ས་བོན་ལ་མྱུ་གུ་ལྟར་སྔར་མེད་གསར་བྱུང་མ་ཡིན་པར་སྤྲིན་སྦུབས་ཀྱི་ཉི་མ་བཞིན་ཡེ་གཞི་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་སྐྱབས་གནས་དེ་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་དྲི་མ་བྲལ་བ་ན་རང་ཞལ་ཇི་བཞིན་
མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལེགས་པར་ཐོབ་པའི་ཚུལ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་
ཡང་ཐོབ་པར་བྱ་བ་རང་གཞན་གྱི་དོན་གཉིས་མཐར་ཕྱིན་པ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དོན་
དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་
དོན་དང༌། ཡེ་ཤེས་གཉིས་དང་ལྡན་པས་ཕྱིར་མི་ལྡོ ག་པའི་ཚོགས་འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་
གྱི་དོན་དང༌། དེ་འདྲའི་སྐྱབས་གསུམ་པོ་གང་ལས་ཐོབ་ན་གཞི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་སམ་
དབྱིངས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་འོད་གསལ་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་ཆོས་སྐུ་རང་
གཤིས་ལ་དྲི་མ་གང་གིས་གོས་མ་མྱོང་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་ཤེས་རྒྱུད་ཀྱི་དྲི་མའི་དབང་གིས་
མཐོང་མ་ནུས་པ་ལ་གཉེན་པོ་ལམ་བདེན་བསྐྱེད་དེ་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་བསལ་བར་བྱས་པ་ན་
གཞི་དབྱིངས་ཉིད་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་མཆོག་གི་ངོ་བོར་མངོན་དུ་གྱུར་ནས་དེ་དང་རང་ཆས་སུ་
འབྲེལ་བའི་དོན་དམ་པའི་སྟོབས་བཅུ་སོགས་བྲལ་བའི་ཡོན་ཏན་དང་མཚན་བཟང་སོགས་
སྨིན་པའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་དང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཕྲིན་ལས་ནམ་ཡང་རྒྱུན་མི་འཆད་
པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཀུན་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཚུལ་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
ཉིད་ཀྱི་རང་སྣང་ངོར་ཇི་བཞིན་གཟིགས་ཏེ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཉིད་དུ་མངོན་པར་བྱང་
10-1-299


ཆུབ་ཅིང་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་དེ་ལུགས་ལྟར་གདོད་ནས་བསལ་བཞག་མེད་པ་དེ་ཀ་
ཉིད་ལེགས་པར་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དེས་ན་ཐོབ་བྱ་མཐར་ཐུག་ཐོབ་པ་ཡང་དོན་
གྱི་གནས་ཚོད་ལྟར་ན་ཡེ་བཞུགས་གཞི་དབྱིངས་ཆོས་སྐུ་ཉིད་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལས་ལོགས་
ཀྱི་ཐོབ་བྱ་བཙལ་དུ་མེད་ངེས་སུ་ལེགས་པར་གྲུབ་བོ། །དེ་དག་གིས་མངོན་རྒྱན་དང་རྒྱུད་
བླའི་དགོངས་པ་གཅིག་ཏུ་བསྒྲུབས་ཁུལ་བགྱིས་སོ། །
གཉིས་པ་ལམ་དང་སའི་རིམ་པ་བགྲོད་ཚུལ་གྱིས་ཡེ་གཞི་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་བྱེད་ཚུལ་
ལ། ལམ་གྱི་བགྲོད་ཚུལ་གྱིས་མངོན་བྱེད་ཚུལ་དང༌། སའི་བགྲོད་ཚུལ་གྱིས་མངོན་བྱེད་ཚུལ་
གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་གོང་དུ་བཤད་པའི་གཞིའི་སྐབས་ལྟར་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དོན་
དམ་ཆོས་སྐུ་དེ་མི་གནས་པའི་མྱང་འདས་མཐར་ཐུག་ཡིན་པས་དེ་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་གྱུར་
པ་ལས། ལོགས་ཀྱི་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གོ་འཕང་ཞེས་བྱ་བ་གཞན་ཐག་རིང་པོ་ནས་ཐོབ་
བྱ་ཞིག་ལོག་ལོག་པོ་ཅི་ཡང་མེད་པས་དེ་འདྲའི་གཞིའི་ཆོས་སྐུ་དེ་སེམས་ཅན་རང་ག་བའི་
དུས་སུ་སྒྲིབ་བྱེད་གང་གིས་སྒྲིབ་ན་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་
གཞན་དབང་གང་དག་དང་རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་བག་ཆགས་སྣ་ཚོགས་འཛིན་པའི་དབང་
གིས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མི་འདྲ་བ་མང་པོར་ཀུན་བཏགས་པའི་སྣང་ཆ་རྣམས་ཀྱིས་གཞིའི་ཆོས་
སྐུ་མཐོང་བ་ལ་གེགས་བྱས་ཏེ་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་དྲི་མར་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་ན་ཆོས་སྐུ་མངོན་
དུ་བྱ་བར་འདོད་པའི་གྲོལ་བ་དོན་དུ་གཉེར་བ་གང་དག་གིས་ནི་དེ་འདྲའི་དྲི་མ་རྣམས་སེལ་
བྱེད་ཀྱི་ཐབས་ལ་ངེས་པར་བརྩོན་དགོས་ཤིང༌། ཐབས་དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་དགོས་ན་འཁྲུལ་
བ་ཅན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་རྣམ་ཤེས་དེ་དག་གི་སྣང་ཆ་ཀུན་བཏགས་པ་མཐའ་དག་གཞོམ་
ཐུབ་པ་ཞིག་དགོས་པ་ལ་དེ་འདྲ་གཞོམ་བྱེད་ཀྱང་ལས་དང་པོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཐོག་མར་ཀུན་
10-1-300


རྫོབ་ཕྱོགས་ཀྱི་གཞན་དབང་ཀུན་བཏགས་གཉིས་བསྡུས་ཀྱི་ཆོས་མཐའ་དག་མཚན་མ་
བདེན་དངོས་སུ་བདག་འཛིན་གཉིས་ཀྱིས་ཞེན་པར་བྱས་ནས་རང་རང་གི་ཡུལ་ཡང་དེའི་
འཆར་ཚུལ་ཅི་རིགས་ལས་ཤར་བའི་དེ་ལུགས་ལྟར་རང་ཚུགས་ཐུབ་པའི་འཁྲང་ཐང་ངེ་བ་
ཉིད་དུ་ཤར་འོང་བ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་འདྲའི་རང་ཡུལ་དུ་སྣང་བའི་ཆ་གང་དག་ནི་བདག་འཛིན་
གཉིས་ཀྱི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཡུལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དགག་བྱ་བདག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ཡིན་ལ། དགག་
བྱ་དེ་དག་ནི་དོན་ལ་མེད་པ་ཡིན་ཡང་མེད་པ་ལ་ལོག་འཛིན་གྱི་འཁྲུལ་དབང་གི་སྣང་ཆ་ཡིན་
པས་དེ་དག་རང་རང་གི་ངོ་བོ་དོན་གྱི་སྡོད་ལུགས་ལ་ཅི་ཡང་མེད་པས་ཀུན་རྫོབ་དེ་རྣམས་
རང་ངོས་ནས་མ་གྲུབ་པའང་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལྟ་བུའི་ཀུན་རྫོབ་འཁྲུལ་བའི་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་མ་
ལུས་པ་དོན་དམ་གཟིགས་པའི་ངོ་ན་རང་རང་གི་ངོ་བོ་ནམ་ཡང་མེད་ངེས་ཀྱི་འཁྲུལ་སྣང་ཁོ་
ན་ཡིན་པས་གནས་ལུགས་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་གྱུར་བ་ལ་ཡོད་མི་རུང་བ་དེ་འདྲའི་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་
དྲི་མ་རང་བཞིན་གཤིས་ལ་གདོད་ནས་མ་ཞུགས་པའི་གློ་བུར་བ་སྣང་ཙམ་བདེན་མེད་རྟེན་
འབྱུང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་གནས་ཚུལ་གང་དག་གི་རྩ་བ་ནི་བློས་བྱས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཕྲ་རགས་ལ་
ཐུག་ཕྱིར་དེ་ལེགས་པར་བསལ་བྱེད་ཀྱི་ལམ་མཆོག་ནི་སློབ་པས་གསར་དུ་བསྐྱེད་པའི་སྤྲོས་
བྲལ་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ཡང་ཐོག་མ་ནས་ལས་དང་པོ་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་
ལ་འབྱོར་མི་འབྱོར་ཅི་རིགས་ཡོད་པས་ཁམས་དབང་དམན་པ་དང་འབྲིང་གི་རིགས་ཀྱི་ལམ་
སྒྲུབ་པོ་གང་དག་གིས་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་མཚན་རགས་པ་གཅོད་བྱེད་ལ་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་
གྱི་བདག་མེད་གཉིས་གཏན་འབེབས་ཀྱི་ཚུལ་དབུ་མ་རིག་ཚོགས་ལས་བྱུང་བ་ལྟར་ཉམས་སུ་
ལེན་དགོས་པས་དེ་ལྟར་དུ་རང་ལུགས་ལའང་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པར་སློབ་པ་རྣམས་མང་ཕྱོགས་
ནས་ལམ་ལ་སློབ་ཚུལ་སྤྱིའི་ཚུལ་ཡིན་པ་དེ་བས་ན་སྒོམ་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་འབྱུང་གི་བསམ་
པ་བཅོས་མིན་སྐྱེས་པ་ན་སྤྱིར་ཐེག་པ་ཐུན་མོང་གི་ཚོགས་ལམ་ཙམ་ལ་ཞུགས་པ་དང༌། ཀུན་
10-1-301


རྫོབ་སེམས་བསྐྱེད་མཚན་ཉིད་པ་བཅོས་མིན་སྐྱེས་པའི་ཚེ་ཐེག་ཆེན་ཚོགས་ལམ་དུ་ཞུགས་
པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ནས་བཟུང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་གནས་སྐབས་ཀུན་ཏུ་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་
བྱ་བའི་ཡུལ་སྤྱིར་མཁྱེན་གསུམ་གྱི་རྣམ་པ་བརྒྱ་དོན་གསུམ་སོགས་ལམ་སྤྱིའི་རྣམ་པ་མཐའ་
ཡས་ཤིང་ཁྱད་པར་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པ་ཉིད་ལམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྲོག་རྩ་ལྟ་བུའི་སྙིང་པོར་
བྱས་ཏེ་དེ་བསྐྱེད་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་ལམ་གཞན་མཐའ་དག་གིས་བྱས་ནས་སྤྱི་ལ་ཐོས་བསམ་
སོགས་བྱེད་ཅིང་ཡང་སྒོས་སུ་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པའི་འཇུག་སྒོ་ཀུན་རྫོབ་མཐའ་དག་ལ་
མཚན་འཛིན་རགས་པ་གཅོད་བྱེད་བདག་མེད་གཉིས་གོང་ལྟར་ཇི་བཞིན་སྒོམ་པ་ལྷུར་བླངས་
པས་ཚོགས་ལམ་དུ་སྙིང་པོའི་ཆོས་སྐུ་སྒྲིབ་བྱེད་ཀུན་རྫོབ་གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་
ཀུན་བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་མཁྱེན་རྣམ་སྤྱི་ལ་སྒྲ་སྤྱི་ཤས་ཆེ་བའི་སྒོ་
ནས་ངེས་པ་རྙེད་ཅིང་སྦྱོར་ལམ་དུ་གནས་ལུགས་སྙིང་པོ་སྒྲིབ་བྱེད་གཟུང་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་
མཚན་མའི་དངོས་སྣང་རིམ་གྱིས་འགོག་པའི་སྒོ་ནས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་བྲལ་གྱི་སྤྲོས་མེད་
ཕྱོགས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དོན་སྤྱི་དང་བཅས་གསལ་སྣང་རིམ་པར་ཐོན། མཐོང་ལམ་དུ་དེ་འདྲའི་
གཟུང་འཛིན་གྱི་སྤྲོས་པ་བྲལ་བའི་སྟོང་ཕྱོགས་དེ་སྒྲིབ་བྱེད་དོན་སྤྱིའི་རིགས་ཀུན་དང་བྲལ་
ནས་མངོན་དུ་གྱུར་ཏེ་ས་དང་པོ་ཐོབ། དེ་ནས་བཟུང་མ་དག་ས་བདུན་(སྒོམ་ལམ་སྐོ ར།)གྱི་རིང་
ལ་གནས་ལུགས་སྤྲོས་བྲལ་སྟོང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་རིམ་པས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་
བ་འཕེལ་ཞིང་སྣང་ཕྱོགས་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཆོས་སྐུའི་
དབྱིངས་ནི་མངོན་སུམ་དུ་མ་མཐོང་བར་མཛོད་ནང་གི་ནོར་བུ་བཞིན་ཕྱོགས་མགོ་ཐིངས་ཙམ་
གྱི་ཡིད་དཔྱོད་འཇུག་ལ། དག་སར་གནས་པའི་སྒོམ་ལམ་པ་དག་གིས་ཟུར་ཙམ་འོལ་སྤྱི་ཙམ་
གྱི་སྒོ་ནས་སྔར་ལས་ཅུང་ཟད་རྟོགས་ཚབས་ཆེ་བ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ནས་སྣང་ཕྱོགས་དོན་དམ་
ཆོས་སྐུའི་ཆ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཇི་བཞིན་གཟིགས་པ་ནི་མཐར་ཐུག་གི་མི་སློབ་ལམ་སངས་
10-1-302


རྒྱས་ཉག་གཅིག་གི་ས་ཁོ་ནའོ། །ཚུལ་དེ་དང་མཐུན་པར་ས་བཅུ་རིམ་གྱིས་བགྲོད་པའི་སྐབས་
སུའང་མ་དག་ས་བདུན་མན་ཆད་དུ་གནས་ལུགས་ཀུན་རྫོབ་སྟོང་ཕྱོགས་ནས་རིམ་པས་
མངོན་ཞིང༌། དོན་དམ་སྣང་ཕྱོགས་ནས་ཕྱོགས་མགོ་ཙམ་ལས་མི་རྟོགས་ལ། དག་ས་གསུམ་
དུ་དེ་ལས་ཅུང་ལྷག་གི་ཟུར་ཙམ་དོན་དམ་པའི་སྣང་ཕྱོགས་རྟོགས་པའི་སྒོ་ནས་མཐར་ཐུག་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་གོ་འཕང་གི་སྐབས་དོན་དམ་སྣང་ཕྱོགས་གཞི་དབྱིངས་ཆོས་ཉིད་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་ཇི་བཞིན་ཆ་མ་ལུས་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པའི་ཚུལ་ཡང་དེ་ལྟར་དུ་ཤེས་
པར་བྱའོ། །དེ་འདྲའི་སྤྱི་དོན་མདོ་ཙམ་ངེས་པར་བྱས་ནས་སྐབས་ཀྱི་ལམ་བཤད་པ་ལ་ལྔ་སྟེ།
ཚོགས་ལམ། སྦྱོར་ལམ། མཐོང་ལམ། སྒོམ་ལམ། མཐར་ཕྱིན་པའམ་མི་སློབ་ལམ་མོ། །
དང་པོ་ནི། འདིར་ཐེག་ཆེན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་བྱང་སེམས་ལས་དང་པོ་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་
ཐར་པའི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་དཀར་
བའི་དགེ་བ་རྣམ་གྲོལ་གཞི་དབྱིངས་མཆོག་གི་དེ་ཉིད་མངོན་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་ཚོགས་ཁྱད་པར་
བ་བསགས་པ་དམ་པའི་འཇུག་ངོགས་སུ་གྱུར་པ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང་རང་ལུགས་ལ་ཐེག་ཆེན་
སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་དེ་སྟོན་བྱེད་ཡུམ་མདོ་མི་ཕམ་དགོངས་འགྲེལ་བཅས་ཀྱི་བཞེད་དོན་
ལྟར་གཞན་དོན་དུ་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འདོད་པ་ལ་བཞེད་ཅིང༌། དེ་ལའང་སྨོན་
འཇུག་གི་དབྱེ་བའི་ཚུལ་ཡང་རྫོགས་ལྡན་རང་ལུགས་ཐུན་མིན་ལྟར་ན་གཞན་སེམས་ཅན་
འཁོར་བའི་བདེ་འབྱོར་སོགས་གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་བདེ་བ་ལ་འགོད་པའམ་
བདེ་བའི་གནས་སུ་འགྲོ་འདོད་པའི་གཞན་དོན་འདོད་པ་སྨོན་སེམས་དང་དེ་འདྲའི་གཞན་
དོན་བསྒྲུབ་ཆེད་ནམ་ཡང་ཉམས་པ་མི་མངའ་བའི་མཐར་ཐུག་གི་བྱང་ཆུབ་རང་གིས་བསྒྲུབ་
པར་འདོད་པ་འཇུག་སེམས་སུ་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་བཞེད་པ་སྟེ། ཉིད་ཀྱི་མཛད་པའི་མངོན་
རྒྱན་ཊཱི་ཀར། སྨོན་པ་དང་འཇུག་པའི་ཁྱད་པར་ཡང་རང་གཞན་གྱི་དབྱེ་བ་ལས་གཞན་དོན་
10-1-303


འདོད་པ་སྨོན་པའི་སེམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་འདོད་པ་འཇུག་པའི་སེམས་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་
མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས། འཇུག་པའི་སེམས་དང་སྨོན་པ་ཡི་ནི་སེམས་
ཉིད་དེ། །དེ་གཉིས་དག་ལ་དབྱེ་བ་དེ་ནི་ཅུང་ཟད་ཡོད། །འགྲོ་བར་འདོད་པ་དང་ནི་འགྲོ་བ་
ཉིད་ཡིན་ཏེ། །གང་ཡང་བྱེ་བྲག་དེ་ནི་སེམས་ཀྱི་དབང་ཉིད་དོ། །འཁོར་བའི་བདེ་བ་སྨོན་པ་
ཡི་ནི་སེམས་ཡིན་ཏེ། །དཔག་མེད་བསྐལ་པ་རུ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ཕྱིར་རོ། །མ་ཉམས་བདེ་
བ་འཇུག་པ་ཡི་ནི་སེམས་ཡིན་ལ། །མྱ་ངན་འདས་པའི་མཐར་ཐུག་དེ་བཞིན་བདག་གི་དོན།
།ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། འདིར་ཡང་དེ་དང་དགོངས་པ་གཅིག་ཏུ་གོ་དགོས་སོ། །ཞེས་
སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། སྤྱིར་ཐུན་མོང་ལྟར་ན་གཞན་དོན་དུ་རྫོགས་བྱང་ཐོབ་འདོད་ཀྱི་བློ་
ལ་སྤྱོད་པ་ཕྱིན་དྲུག་དང་འབྲེལ་མ་འབྲེལ་གྱིས་སྨོན་འཇུག་འཇོག་ཅིང་དེ་ཡང་ཤེར་ཕྱིན་སྒྲུབ་
པའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་ལྟ་བ་སྔོ ན་སོང་དགོས་པར་ཡང་བཞེད་པ་ཡིན་ཏེ། རྗེ་
བཙུན་རིན་པོ་ཆེས། སྔོ ན་མེད་ལེགས་བཤད་དུ། སེམས་བསྐྱེད་ནི་གཞན་དོན་དུ་རྫོགས་པའི་
བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འདོད་པ་ལ་ངོས་འཛིན་པ་ནི་སྤྱིར་སྟངས་ཙམ་ཡིན་ལ། དེ་ཙམ་ཞིག་ནི་
སྨོན་པ་སེམས་བསྐྱེད་ཙམ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་སྤྱོད་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་དང་འབྲེ ལ་ན་
ནི། འཇུག་པ་སེམས་བསྐྱེད་ཅེས་བྱ་སྟེ། གང་འཇུག་པ་ཡོད་པ་དེ་ལ་སྨོན་སེམས་ཀྱང་ཡོད་དོ།
།སེམས་བསྐྱེད་ཙམ་ནི་དེ་ལྟར་ཡིན་ཡང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྒྲུབ་པ་སེམས་
བསྐྱེད་དུ་འགྱུར་བ་ལ། སྤྲོས་བྲལ་གྱི་ལྟ་བ་སྔོ ན་དུ་སོང་བ་དགོས་ཤིང་དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་
པའི་སེམས་ཅན་ལ་སྟོང་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་སྙིང་རྗེ་འཇུགདེས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ་སེམས་
བསྐྱེད་པ་ཡིན་པས། དངོས་གཞིའི་དུས་སུ་ཡང་དངོས་སམ་རྗེས་མཐུན་ཅི་འདྲ་ཡང་འཁོར་
གསུམ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱིས་ཟིན་པ་ཞིག་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་
པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་ཐེག་ཆེན་སེམས་བསྐྱེད་བཅོས་མིན་སྐྱེས་པ་ན་ཐེག་ཆེན་ཚོགས་ལམ་དུ་
10-1-304


ཞུགས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ནས་ཚོགས་ལམ་དུ་ལམ་དེར་གནས་པ་དག་གིས་བཤེས་གཉེན་མཆོག་
ལས་ཐུན་མོང་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བསླབ་སྡོམ་ལེགས་པར་བླངས་ནས་ཇི་བཞིན་མི་
ཉམས་པར་བསྲུང་སྟེ་ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་པ་ཡང་སེམས་གནས་དགུ་བསྟེན་ཉེས་པ་ལྔ་
སྤང༌། གཉེན་པོ་འདུ་བྱེད་བརྒྱད་བསྟེན་པ་སོགས་གཞུང་ལུགས་སྤྱི་མཐུན་ལྟར་ལས་འདིར་
ཐོས་བསམ་སོགས་གཙོ་བོར་བྱ་ཡུལ་མཁྱེན་རྣམ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་ཀུན་རྫོབ་གཟུང་འཛིན་
གྱིས་བསྡུས་པ་གང་དག་གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པར་རིགས་པ་ཡང་དག་གིས་
གཏན་ལ་ཕབ་ནས་བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་དོན་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་ཅིང༌། བདག་གཉིས་
ཀྱིས་སྟོང་གཞི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཀུན་ཁྱབ་གདོད་ནས་རྟག་པ་
གཤིས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་ངེས་པར་ཡིད་ཆེས་གཞིར་བཞག་གི་ངང་ནས་
ལམ་གྱི་ཚུལ་ལ་ཐོས་བསམ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་སྐབས་ཀྱི་ལམ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ཚོགས་ལམ་
ཆུང་ངུ༌། འབྲི ང༌། ཆེན་པོ་གསུམ་ལས།
དང་པོའི་སྐབས་སུ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་བསྐལ་ཆེན་གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་མགོ་
ཚུགས་པ་ཡིན་ཞིང༌། འདི་དུས་སུ་ལུས་མི་གཙང་བ་དང་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་སེམས་
མི་རྟག་པ་དང་ཆོས་བདག་མེད་པ་ལ་མཉམ་པར་བཞག་ནས་དེ་དག་མི་བརྗེད་པའི་དྲན་པ་
ཉེ་བར་བཞག་པ་བཞིའི་སྒོ་ནས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདག་གཉིས་འགོག་པ་གཙོ་བོར་བྱས་སྟོང་
གཞི་དོན་དམ་དབྱིངས་ལ་ཡིད་ཆེས་དང་བཅས་ལམ་རྣམས་ལ་ཐོས་བསམ་གཙོ་བོར་བྱ་བའི་
སྐབས་སྦྱོར་ལམ་སྐྱེ་བའི་དུས་མ་ངེས་པའོ། །
གཉིས་པ་འབྲིང་པོའི་སྐབས་སུ་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་བསྐྱེད་པ་དང་སྐྱེས་པ་རྣམས་
གནས་པ་དང་མི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་མི་བསྐྱེད་པ་དང་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤོང་བའི་ཡང་དག་
སྤོང་བཞིའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བདག་གཉིས་འགོག་པ་དང་སྟོང་གཞིའི་དབྱིངས་ལ་
10-1-305


ཡིད་ཆེས་ཀྱིས་ཐོས་བསམ་གཙོར་བྱེད་སྐབས་སྦྱོར་ལམ་ཚེ་ཕྱི་མ་ཕན་དུ་སྐྱེ་ངེས་པའོ། །
གསུམ་པ་ཆེན་པོའི་སྐབས་སུ་འདུན་པས་གུས་པར་སྦྱོར་བ་དང་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས་རྟག་
ཏུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་དང་སེམས་པས་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྒོམ་པའི་ས་བོན་བརྟས་པར་བྱེད་པ་དང་
དཔྱོད་པས་ཆོས་ཀྱི་གནས་ལུགས་རབ་ཏུ་འབྱེད་པའི་ལྷག་མཐོང་ལ་བརྟེན་ནས་རྫུ་འཕྲུལ་
གྱི་རྟེན་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞིའི་སྒོ་ནས་བདག་གཉིས་འགོག་པ་དང་སྟོང་
གཞིའི་དབྱིངས་ལ་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རང་ལུགས་ལ་ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེ ལ་གྲུབ། ཆོས་རྒྱུན་
གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཆུང་ངུ་ཐོབ་པས་སངས་རྒྱས་མང་པོའི་ཞལ་མཇལ་གསུང་ཐོས་ཀྱི་སྣང་བ་
བྱུང་ཞིང་སྦྱོར་ལམ་ཚེ་དེར་སྐྱེ་བར་ངེས་པའོ། །
གཉིས་པ་སྦྱོར་ལམ་ནི་ཚོགས་བསགས་པ་ལས་མོས་པས་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་པར་
འབྱེད་པ་མཐོང་ལམ་གྱི་ཆ་དང་མཐུན་པའི་དགེ་རྩ་ཐོག་མར་གནས་ལུགས་སྟོང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་
མངོན་དུ་བྱེད་པ་ལ་སྦྱོར་ཞིང་དེ་ནས་རིམ་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དོན་དམ་དབྱིངས་མངོན་དུ་
བྱེད་པའི་འཇུག་ངོགས་སུ་གྱུར་པའི་ལམ་སྟེ། དེ་ལའང༌། དྲོད། རྩེ་མོ། བཟོད་པ། ཆོས་མཆོག་
བཞི་ལས།
དང་པོ་ནི། མདོ་རྒྱན་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཉམ་བཞག་པས། །ཡིད་ཀྱི་བརྗོད་
པ་མ་གཏོགས་པའི། །དོན་ཀུན་རབ་ཏུ་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཚོགས་ལམ་ཆེན་
པོའི་རྟོགས་པ་ཐོབ་པའི་བྱང་སེམས་དེས་ཀུན་རྫོབ་གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པ་སྤྱི་དང་ཁྱད་
པར་གཟུང་བ་ཕྱོགས་ལ་བདེན་དངོས་སུ་ཞེན་པ་བཀག་སྟེ་བདག་མེད་པའི་དོན་ལ་གཙོ་བོར་
མཉམ་པར་བཞག་པས་ནང་འཛིན་པ་ཡིད་ཀྱིས་བརྗོད་པའམ་བཏགས་ཙམ་མ་གཏོགས་པའི་
ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཀུན་མི་མཐོང་ཞིང་མེད་པར་རྟོགས་པས་ཀུན་བཏགས་ཐམས་ཅད་དང་ཁྱད་
པར་གཟུང་བ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་རྣམས་གདོད་མ་ནས་མ་གྲུབ་པ་ལ་གསལ་སྣང་ཆུང་ངུ་སྐྱེས་
10-1-306


པའི་སྐབས་ཀྱི་ལམ་མོ། །
གཉིས་པ་རྩེ་མོ་ནི། དེ་ཉིད་ལས། ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་འཕེལ་བྱའི་ཕྱིར། །བརྩོན་འགྲུས་
བརྟན་པ་རྟག་ཏུ་རྩོམ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་གཟུང་བ་ཕྱོགས་
ལ་སྔར་བཞིན་བདག་མེད་པ་སྒོམ་པས་གཟུང་བ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་སྔ་མ་
ལས་འཕེལ་བར་བྱ་ཆེད་བརྩོན་འགྲུས་བརྟན་པོ་རྟག་ཏུ་རྩོམ་པས་གསལ་སྣང་འབྲིང་དུ་སྐྱེ་
ཤིང་འདིར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ལུས་གྲུབ་པ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་སྟོབས་ཀྱིས་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་མང་རིམ་གྱིས་མྱུར་བར་བགྲོད་ནུས་སོ། །
གསུམ་པ་བཟོད་པ་ནི། དེ་ཉིད་ལས། དེ་ནས་དོན་དུ་སྣང་བ་ཀུན། །སེམས་སུ་རབ་ཏུ་
སྣང་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་གཟུང་བ་མེད་པའི་ཆོས་སྣང་སྔར་ལས་འཕེལ་ཏེ་
སྣང་བ་ཐམས་ཅད་སེམས་སུ་ཐག་ཆོད་དེ་སེམས་ཀྱི་སྣང་ཆ་ཙམ་དུ་རྟོགས་ཤིང་གཟུང་བར་
མཚན་འཛིན་གྱི་གཡེང་བ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཞིང་ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་ལ་གསལ་སྣང་རབ་ཀྱི་མཐར་
ཕྱིན་པ་སྐྱེས་ཤིང་དེས་སྟོབས་ཀྱིས་འཛིན་པ་བདེན་མེད་ལ་ཡང་གསལ་སྣང་ཕྱོགས་ཙམ་སྐྱེ་
བའི་སྐབས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་སོ། །
བཞི་པ་ཆོས་མཆོག་ནི། དེ་ཉིད་ལས། དེ་ཚེ་བར་ཆད་མེད་པ་ཡི། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་
མྱུར་དུ་རེག །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་ཐོབ་ཚེ་ད་ནི་རྗེས་དེ་མ་ཐག་ནས་
མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་མྱུར་དུ་རེག་པར་འགྱུར་བའི་འཇིག་རྟེན་པའི་
ལམ་གྱི་མཐར་ཐུག་གི་སྐབས་ཡིན་ཞིང༌། མཉམ་བཞག་ཏུ་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མངོན་
གྱུར་འགག་ཅིང་འཛིན་པ་རང་བཞིན་མེད་པ་ལ་གསལ་སྣང་ཙམ་པོ་མཐར་སོན་པ་དང་རྗེས་
ཐོབ་ཏུ་སྣང་བ་སྒྱུ་མ་ལྟར་འཆར་ཞིང་སྐབས་འདིར་ཆོས་ཀྱི་སྒོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཆེན་པོ་ཐོབ་ལ།
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ལུས་ཐོབ་པ་ནས་བཟུང་རྣམ་པར་འཕྲུལ་བ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་དབང་རྣོན་ཁོ་ནའི་
10-1-307


སྐབས་ཐོབ་ཅིང་ཐབས་མཁས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡང་ཆེས་མང་ལ། དེ་ཡང་དྲོད་རྩེ་གཉིས་སུ་དད་
པ་འདུན་པ་བརྩོན་འགྲུས་དྲན་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཤེས་རབ་ལྔས་རྣམ་བྱང་ལ་དབང་བྱེད་པས་
དབང་པོ་ལྔ་དང་བཟོད་ཆོས་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུ་དེ་ལྔ་སྟོབས་སུ་གྱུར་པས་རང་རང་གི་མི་
མཐུན་ཕྱོགས་མངོན་གྱུར་མི་འབྱུང་བས་གཉེན་པོ་ལ་མི་བརྫི་བའི་སྟོབས་ཐོབ་པའོ། །
གསུམ་པ་མཐོང་ལམ་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་མཐར་ཐུག་པ་སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་
གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་གཟུང་འཛིན་གྱིས་
བསྡུས་པ་མཐའ་དག་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་སྤྲོས་མཚན་བྲལ་བའི་དབྱིངས་སྟོང་
པའི་ཕྱོགས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་གསར་དུ་མཐོང་ཞིང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རང་གི་ངོས་སྐལ་གྱི་
སྤང་བྱ་གློ་བུར་དྲི་མ་ཅི་རིགས་དག་ཅིང་རིམ་གྱིས་དོན་དམ་ཆོས་དབྱིངས་རྣམ་ཀུན་པའང་
མངོན་དུ་གྱུར་བྱེད་ཀྱི་འཇུག་ངོགས་སུ་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་དཀར་བའི་ལམ་སྟེ། རྒྱན་ལས། དེ་
ནས་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས། །འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་བླ་མེད་པ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་དྲི་མ་མེད།
།འཛིན་པ་གཉིས་དང་བྲལ་བ་ཐོབ། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །མཐོང་ལམ་ལ། ཆོས་བཟོད།
ཆོས་ཤེས། རྗེས་བཟོད། རྗེས་ཤེས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་བཞི་ལས།
དང་པོ་ནི། སྡུག་ཀུན་གཉིས་དང་འགོག་ལམ་གཉིས་ཏེ་བཞི་ལ་དམིགས་ནས་སོ་སོའི་
མཐོང་སྤང་གི་སྒྲིབ་པ་སྤོ ང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་བཞི་ནི་ཆོས་བཟོད་བཞིའོ། །
གཉིས་པ་ཆོས་ཤེས་ནི། བདེན་བཞི་སོ་སོའི་མཐོང་སྤང་གི་སྒྲིབ་པ་དེ་བཞི་སྤངས་ནས་
ཀྱང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་བཞི་ནི་ཆོས་ཤེས་བཞིའོ། །
གསུམ་པ་རྗེས་བཟོད་ནི། སྔར་གྱི་ཆོས་བཟོད་དང་ཆོས་ཤེས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གཉིས་པོའི་ཡེ་
ཤེས་དེ་གཉིས་བཞི་ཚན་གཉིས་བཞི་ཚན་གཅིག་ཏུ་བྱས་པ་རྣམས་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་
ཀྱི་རྒྱུར་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་བཞི་ནི་རྗེས་བཟོད་བཞིའོ། །
10-1-308


བཞི་པ་རྗེས་ཤེས་ནི། དེ་འདྲའི་ཆོས་བཟོད་ཆོས་ཤེས་རྗེས་བཟོད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་གསུམ་པོ་
བཞི་ཚན་གསུམ་བཞི་ཚན་གཅིག་ཏུ་བྱས་པ་དག་རང་རིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཛིན་པའི་ཡེ་ཤེས་
བཞི་ནི་རྗེས་ཤེས་བཞི་སྟེ་དེ་འདྲའི་བཟོད་ཤེས་བྱ་རྫོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་བཅུ་དྲུག་རིམ་ཅན་
དུ་སྐྱེ་ཞིང་ཡེ་ཤེས་དེ་དག་ཐོབ་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ས་དང་པོ་ཡང་ཐོབ་ཅིང་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་
གཞན་ཀུན་དང་མཉམ་པའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། དེ་ནས་དེས་
ནི་ས་དང་པོར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའི་བདག་ཉིད། །ཀུན་དང་མཉམ་དང་འཇིག་རྟེན་
ལས། །འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་བླ་མེད་ཐོབ། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །གཞན་ཡང་འདིར་རྣམ་
བྱང་ཆོས་ཀྱི་དམིགས་རྣམ་མི་བརྗེད་པའི་དྲན་པ་ཡན་ལག་ཕྱི་མ་རྣམས་འབྱུང་བའི་གནས་ཀྱི་
ཡན་ལག་དང་ཆོས་རབ་རྣམ་འབྱེད་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་
ལམ་ལ་སྤྲོ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་བགྲོད་བྱ་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཡན་
ལག་དང་དགའ་བ་སེམས་རྒྱུད་རབ་ཏུ་ཚིམ་པར་བྱེད་པས་ཕན་ཡོན་གྱི་ཡན་ལག་དང་ཤིན་
སྦྱངས་གནས་ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་ཚུགས་པར་འགྱུར་བས་ཉོན་མོངས་མེད་པའི་
གཞིའི་ཡན་ལག་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གནས་འགྱུར་ཐོབ་པས་གནས་གང་དུ་མི་འགྱུར་བས་
ཉོན་མོངས་མེད་པའི་གནས་ཀྱི་ཡན་ལག་དང་བཏང་སྙོམས་ཆགས་སྡང་སོགས་དང་བྲལ་
ནས་རང་གི་ངོ་བོ་ཉོན་མོངས་མེད་པའི་ཡན་ལག་སྟེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་ཇི་བཞིན་
སྒོམ་ཞིང་དེ་ལྟར་མཐོང་ལམ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་
བའི་མཉམ་བཞག་དང་རྗེས་ཐོབ་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་དང་ལྡན་པ་སྟན་ཐོག་གཅིག་ལ་འབྱུང་
སྟེ་རང་གི་ངོས་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱ་ཡང་གང་ལམ་དུ་བསྒྱུར་བའི་ཉོན་མོངས་རྣམས་མ་གཏོགས་
ཁམས་གསུམ་གྱི་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་དང་མཐོང་སྤང་གི་རིགས་ཤེས་སྒྲིབ་ཀུན་བཏགས་
རྣམས་དང་བསམ་གཟུགས་ཀྱི་དངོས་གཞིའི་སྙོམས་འཇུག་ལ་གེགས་བྱེད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་བྱིང་
10-1-309


རྒོད་སོགས་དང་ལས་སྒྲིབ་ལ་སོགས་པ་སྒྲིབ་པ་མང་པོའི་ས་བོན་མངོན་གྱུར་བཅས་སྤངས་
ཤིང་དེ་འདྲའི་མཐོང་ལམ་མཉམ་རྗེས་གཉིས་ཀར་སྦྱོར་ལམ་མན་གྱིས་བརྒྱ་སྟོང་གི་ཆ་ལ་
བསྐྲུན་མི་ནུས་པ་གནས་ལུགས་ཆོས་ཉིད་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་བཅད་ཕྱོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་
ཀྱང་ཡོངས་གཅོད་ཕྱོགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རང་སྟོབས་ཀྱིས་མ་རྟོགས་ལ་འོན་ཀྱང་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་གསུང་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱོགས་ཙམ་རྟོགས་ཤིང་འཁོར་བའི་ཕུང་པོ་སྤངས་པ་དང་མཚན་
དཔེ་རྗེས་མཐུན་ཅན་གྱི་ཡིད་ལུས་དངོས་གྲུབ་པ་དང་ཉན་རང་གི་སྤངས་རྟོགས་ཡོངས་སུ་
རྫོགས་པའོ། །
བཞི་པ་སྒོམ་ལམ་ནི། སྔར་མཐོང་ལམ་དུ་བདེན་བཞིའི་ཆོས་ཉིད་སྤྲོས་བྲལ་སྟོང་ཕྱོགས་
ནས་མངོན་དུ་མཐོང་ཟིན་དེ་ཉིད་གོམས་པར་བྱེད་པའི་སྒོ་ནས་རང་གི་ངོས་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱའི་
དྲི་མ་ཅི་རིགས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་ཞིང་གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་གནས་ལུགས་ཀྱང་
རིམ་གྱིས་མངོན་དུ་གྱུར་བྱེད་ཀྱི་འཇུག་ངོགས་སུ་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་དཀར་བའི་ལམ་སྟེ།
དེ་ལའང་གཉེན་པོ་ཆུང་རིམ་གྱིས་སྤང་བྱ་ཆེ་རིམ་ནས་སྤོང་བའི་ཚུལ་གྱིས་སྒོམ་ལམ་སྐོར་
དགུར་ཕྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། མངོན་རྒྱན་ལས། ས་དགུ་ལ་ནི་ཆེན་པོ་ཡི། །ཆེན་པོ་ལ་སོགས་དྲི་མ་ཡི།
།གཉེན་པོ་ཆུང་ངུའི་ཆུང་ངུ་ལ། །སོགས་པའི་ལམ་ནི་དག་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ།
།འདི་ལ་མཉམ་རྗེས་གཉིས་ཡོད་ཅིང་དེ་ལས་མཉམ་བཞག་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་
ཡེ་ཤེས་དེས་ནི་རང་རྒྱུད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་མངོན་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་ལམ་རྣམས་སྦྱོང་ཞིང་རྗེས་ཐོབ་
དག་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་དོ། །འདིའི་སྐབས་སུ་འཕགས་ལམ་
ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་སྔར་མཐོང་ལམ་དུ་ཇི་ལྟར་མངོན་དུ་བྱས་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེ་སླར་ཡང་
ངེས་པར་འཛིན་པ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་ཡན་ལག་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་རང་གིས་ཇི་
ལྟར་རྟོགས་པའི་དོན་ངག་ཏུ་བརྗོད་པའི་ཀུན་སློང་གཞན་ལ་གོ་བྱེད་ཀྱི་ཡན་ལག་ཡིན་ཞིང༌།
10-1-310


ཡང་དག་པའི་ངག་གིས་འབེལ་གཏམ་གྱིས་ཆོས་དོན་གཏན་ལ་དབབ་པས་གཞན་རྣམས་ལྟ་
བ་རྣམ་དག་ཏུ་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐས་སྤྱོད་ལམ་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་གཞན་རྣམས་
ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་དག་ཏུ་ཡིད་ཆེས་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་འཚོ་བས་ལོག་འཚོ་ཐམས་ཅད་
སྤངས་པས་གཞན་རྣམས་འཚོ་བ་རྣམ་དག་ཏུ་ཡིད་ཆེས་པ་སྟེ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱེད་པའི་ཡན་
ལག་གསུམ་དང༌། ཡང་དག་པའི་རྩོལ་བས་ལམ་སྒོམ་སྟོབས་ཀྱིས་སྒྲིབ་པ་རྣམས་རིམ་གྱིས་
སྤོ ང་བ་དང༌། ཡང་དག་པའི་དྲན་པས་ཞི་གནས་སོགས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་མི་བརྗེད་པའི་སྒོ་ནས་
བྱིང་རྒོ ད་ཀྱི་སྐབས་མི་འབྱེད་པ་དང༌། ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་སྙོམས་འཇུག་གི་
སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་མངོན་ཤེས་སོགས་སྒྲུབ་པ་སྟེ་སྒྲིབ་པ་རྣམ་སྦྱོང་གི་ཡན་ལག་གསུམ་དང་
འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཀ་སྒོམ་ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཡིན་ལ། རྒྱན་ལས། དེ་ནས་དེ་ནི་
ལྷག་མ་ཡི། །ས་རྣམས་སྒོམ་པའི་ལམ་འདི་ལ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་མཐོང་ལམ་རྗེས་ཐོབ་
དང་བཅས་པས་ས་དང་པོའི་ཕྱེད་ལ་སྦྱོར་ཞིང་ས་དང་པོའི་ཕྱེད་ཕྱི་མ་ནི་སྒོམ་ལམ་ཡིན་ནོ། །
ལྔ་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་མི་སློབ་ལམ་ནི་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་
ངན་ལེན་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཤིང་གནས་མ་ལུས་པ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པས་སྤངས་པ་དང་རྟོགས་
པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཡེ་ཤེས་མཐར་ཐུག་པ་སྟེ། འདི་ལ་དབྱེ་ན་ཇི་ལྟ་བ་
རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། ཇི་སྙེད་པ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སོགས་དབྱེ་ཚུལ་དུ་མ་ཡོད་ཅིང༌།
དེ་འདྲའི་གནས་གཞན་གྱུར་པ་མཐར་ཐུག་པ་སྤངས་རྟོགས་ཡོངས་རྫོགས་མཛད་ཕྲིན་མཐའ་
མེད་པའི་གོ་འཕང་ཞིག་ཡིན་ཏེ། རྒྱན་ལས། རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན། །རྟོགས་པའི་མི་
ཤིགས་ཐོབ་ནས་ནི། །གནས་གཞན་གྱུར་པ་མཐར་ཐུག་པ། །སྒྲིབ་པ་ཀུན་གྱི་དྲི་མེད་དང༌།
།ཞེས་སོགས་ཞིབ་པར་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །ལམ་དེ་དག་ཀུན་རྫོབ་གཞན་སྣང་ངོར་གསར་
བྱུང་གིས་བསྐྱེད་དེ་མཐར་ཕྱིན་པ་ན་གདོད་མའི་དབྱིངས་གཞིའི་གནས་ལུགས་འོད་གསལ་
10-1-311


བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་རང་བྱུང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཆོས་སྐུ་དག་པ་གཉིས་ལྡན་གཅིག་གི་ངོ་
བོ་མངོན་དུ་གྱུར་པའམ་ངེས་པ་དོན་གྱི་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པའི་
ཚོགས་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕན་ཡོན་ལྔ་སོགས་དང་སྦྱོར་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་
སངས་རྒྱས་དཔག་མེད་ཡུན་རིང་བསྙེན་བཀུར་བ་སོགས་དང་མཐོང་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་རང་
གཞན་མཉམ་ཉིད་ཁྱད་པར་བ་རྟོགས་པ་སོགས་དང་སྒོམ་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་ས་བཅུ་རིམ་གྱིས་
བགྲོད་པའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཀླས་པ་སོགས་དང་མི་སློབ་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་མཛད་པ་ལྷུན་
གྱིས་གྲུབ་པ་སོགས་བཤད་དགོས་མང་ནའང་རེ་ཞིག་དེ་ཙམ་དུ་བྱས།
གཉིས་པ་སའི་བགྲོད་ཚུལ་གྱིས་མངོན་བྱེད་ཚུལ་ལ། ས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང༌། དེ་དག་
གིས་ཆོས་དབྱིངས་རྟོགས་ཚུལ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། སྤྱིར་ས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་མང་པོའི་རྟེན་བྱེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤིག་སྟེ། དེ་
ཡང་རྒྱལ་ཚབ་ཆེན་པོས་གསུངས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག །ཚུལ་
ཁྲིམས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་མཉམ་པར་བཞག ཆོས་ལ་ང་སྤངས་རྒྱུད་དང་ཀུན་ཉོན་མོངས།
།རྣམ་པར་དག་པ་ཐ་དད་ང་རྒྱལ་མེད། །སྐད་ཅིག་གཅིག་བློ་ཐོབ་པ་བཏང་སྙོམས་པ། །ཞིང་
རྣམས་སྦྱོང་བ་སེམས་ཅན་སྨིན་བྱེད་པ། །མཁས་པ་མཐུ་ཆེན་ལུས་ཡོངས་རྫོགས་པ་དང༌།
།ངེས་པར་བསྟན་ལ་མཁས་པར་དབང་བསྐུར་ཡིན། །ཞེས་པ་ལྟར་འདིར་མདོ་ཙམ་འཆད་པ་
ལ། གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་མཐོང་ལམ་དུ་ས་དང་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཐོབ་པའི་སྐབས་སུ་
ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཕྱིར་ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་
ཡང་དག་པ་ཐོབ་ཅིང་ཕར་ཕྱིན་བཅུ་ལས་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་གཙོ་བོར་སྤྱོད་པའོ། །ས་གཉིས་
པ་དྲི་མ་མེད་པའི་སྐབས་སེམས་ཀྱིས་ཉེས་ལྟུང་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡང་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་མེད་ཅིང༌། དེ་
འདྲའི་ཉེས་ལྟུང་མེད་པ་ལ་ངང་གིས་འཇུག་པ་ཡིན་གྱི་བསྒྲིམ་མི་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་
10-1-312


ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕར་ཕྱིན་ལ་གཙོ་བོར་སྤྱོད་པའོ། །ས་གསུམ་པ་འོད་བྱེད་པའི་
སྐབས་བསམ་གཟུགས་སོགས་ཐུན་མོང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མང་པོ་སྔར་ནས་ཐོབ་ཟིན་མོད།
འོན་ཀྱང་འདིར་གཞན་མུ་སྟེགས་དང་ཉན་རང་རྣམས་དང་ཐུན་མོང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ཏུ་མ་གྱུར་
པ་བསམ་གཟུགས་སོགས་དང་རིགས་མཐུན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དཔག་མེད་བསྒྲུབས་ཤིང་
དེ་དག་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་ཅིང་ལུང་གི་ཆོས་ལ་ཡིད་ཆེས་པའི་དད་པ་བླ་ལྷག་ཏུ་འཕེལ་
ཡང་ལུང་ཆོས་ལ་ད་དུང་སྲེ ད་པ་ཅུང་ཟད་མ་ལོག་པར་ཡོད་པའོ། །ས་བཞི་པ་འོད་འཕྲོ་བའི་
སྐབས་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བྱང་ཆོས་སོ་བདུན་གྱི་ཁྱད་པར་མི་འདྲ་
བ་མཐའ་ཡས་པ་ཐོབ་ཅིང་བརྗོད་བྱ་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཆོས་ལ་ཐ་དད་པའི་ང་རྒྱལ་སྤངས་ནས་
མངོན་ཞེན་ཆེས་སྲབ་སྟེ་བརྡ་ཙམ་དུ་རྟོགས་ཕྱིར་ལུང་གི་ཆོས་ལ་སྲེད་པ་ལོག་ཀྱང་དད་པ་
ཆེས་འཕེལ་བའོ། །ས་ལྔ་པ་སྦྱངས་དཀའ་བའི་སྐབས་བདེན་བཞིའི་དོན་ཉན་རང་རྣམས་
ཀྱིས་མིང་ཙམ་ཡང་རྟོགས་མ་མྱོང་བའི་དོན་གྱི་རྣམ་པ་དུ་མའི་རབ་དབྱེ་དང་འཇུག་ལྡོག་གི་དེ་
ཁོ་ན་ཉིད་མཐའ་ཡས་པ་རྟོགས་ཕྱིར་གནས་ལུགས་གདོད་མའི་ཆོས་ཉིད་སྤྲོས་བྲལ་དུ་དོན་
ལ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་རྒྱུད་ཐ་དད་པར་འཛིན་པ་ལོག་སྟེ་རྒྱུད་
ལ་ང་རྒྱལ་སྤངས་པའོ། །ས་དྲུག་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྐབས་ཐེག་དམན་དང་ཐུན་མོང་མ་
ཡིན་པའི་ཀུན་རྫོབ་འཁོར་བ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་དང་དོན་དམ་རྣམ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྟེན་
འབྲེལ་འཇུག་ལྡོག་གི་རིམ་པ་དང་དེ་དག་གི་གནས་ལུགས་རང་བཞིན་སྤྲོས་བྲལ་རོ་མཉམ་
ལ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པར་བྱས་པས་ཀུན་བྱང་ཐ་དད་དུ་ལྟ་བའི་ང་རྒྱལ་སྤངས་ཏེ་དེ་གཉིས་སྤྲོས་
བྲལ་སྟོང་པར་རྟོགས་ཚུལ་སྔར་བས་ཀྱང་ཆེས་ལྷག་པའི་ཁྱད་པར་ཐོབ་པའོ། །ས་བདུན་པ་
རིང་དུ་སོང་བའི་སྐབས་བསྒྲིམ་པའི་རྩོལ་བ་ཡོད་ཀྱང་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཡུལ་རྣམས་ལ་དེ་
དང་དེའི་རྣམ་པའི་མཚན་མར་འཛིན་པ་ཆེས་ཉེ་བར་ཞི་བའི་མཚན་མ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་
10-1-313


ལ་རྟག་ཏུ་གནས་པའི་མཐུས་སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་ལ་བྱང་ཆོས་སོ་བདུན་སོགས་ཆོས་སྒོ་མཐའ་
ཡས་པ་ཅིག་ཆར་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་པའི་མཐུ་ཐོབ་པའོ། །དེ་དག་ལས་ས་སྔ་མ་དྲུག་རྒྱུ་དང་ཕྱི་
མ་འདི་འབྲས་བུར་འཇོག་པའི་རྣམ་གཞག་ཀྱང་བྱུང༌། ས་བདུན་པོ་དེ་དག་གི་སྐབས་ཀུན་
རྫོབ་ཀྱིས་སྟོང་པའི་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་བཅད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཚབས་ཇེ་
ཆེ་དང་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པའི་ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལའང་དེ་ལྟར་རེག་
པའི་ཉེ་ཕྱོགས་ཇེ་ཟབ་ཏུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ཞིང་ས་དྲུག་མན་ལ་མཚན་མའི་རྣམ་རྟོག་མི་འདོད་ཀྱང་
འབྱུང་བའི་སྐབས་ཡོད་ལ་ས་འདིར་ནི་དེ་ལྟ་བུ་འབྱུང་བ་མེད་པས་འདོད་པས་བསྐྱེད་ན་མ་
གཏོགས་མཚན་མ་མེད་པ་ཉིད་ལ་གནས་ནུས་པ་ཡིན་ནོ། །ས་བརྒྱད་པ་མི་གཡོ་བའི་སྐབས་
འབད་རྩོལ་མེད་པར་མཚན་མེད་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་གནས་ཕྱིར་མངོན་པར་
རྟོགས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་རྒྱུན་ཆད་པ་མེད་པས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་གནས་ལུགས་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་
དབྱིངས་ལ་ངེས་པ་ཆེས་ཟབ་མོའི་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཅིང༌། འབད་
རྩོལ་མེད་ཕྱིར་བཏང་སྙོམས་ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ལ། སྐྱེས་བུ་གཅིག་གི་རྒྱུད་བསྡུས་ཀྱི་ཀུན་
གཞིའི་དམིགས་ཡུལ་དུ་གང་གྱུར་ཚད་རིགས་མཐུན་པ་གཅིག་གི་ཕྱོགས་སུ་བྱས་པ་དེ་འདྲའི་
ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཐམས་ཅད་དུ་ཅིག་ཆར་ལུས་སྟོན་ནུས་པས་ཞིང་རྣམ་པར་
སྦྱོང་བ་ལ་དབང་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །ས་དགུ་པ་ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་ཀྱི་སྐབས་ཆོས་དོན་ངེས་
ཚིག་སྤོབས་པ་བཞི་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་ཐོབ་སྟེ་སེམས་ཅན་མཐའ་ཡས་པའི་
རང་རང་གི་བསམ་པ་དང་མཚུངས་པར་ཆོས་སྟོན་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཕན་པ་རྒྱ་ཆེན་
བསྒྲུབས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ལ་དབང་ཐོབ་པའང་ཡིན་ནོ། །ས་བཅུ་པ་
ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ཐོབ་པའི་སྐབས་སུ་མངོན་ཤེས་ལ་སོགས་པའི་མཐུ་ཕུལ་བྱུང་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་
དང་གཟུངས་ཀྱི་སྒོ་ཚད་མེད་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་ལུས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་དགའ་
10-1-314


ལྡན་དུ་སྐྱེ་བ་སྟོན་པ་ལ་སོགས་པ་སྤྲུལ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་མཛད་པ་སངས་རྒྱས་དང་ཆ་འདྲ་བ་
སྟོན་པ་ལ་དབང་ཐོབ་ཅིང༌། ས་འདི་ཐོབ་ནས་མི་རིང་བར་འོད་ཟེར་ཆེན་པོའི་དབང་བསྐུར་
འབྱུང་ཞིང་སྤྱིར་ན་དག་ས་གསུམ་དུ་སྔར་ཆོས་ཉིད་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་བཅད་ཕྱོགས་མངོན་དུ་
བྱས་པ་རྒྱ་ཇེ་ཆེ་དང་གཏིང་ཇེ་ཟབ་ཏུ་སོང་བའི་ཁར་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་
ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱང་ཟུར་ཙམ་ནས་རྒྱ་ཇེ་ཆེར་མངོན་ཏེ་ངེས་ཆ་ཇེ་བཟང་དུ་རིམ་གྱིས་
སོང་ནས་ད་ལྟ་ས་བཅུ་པའི་དུས་འདིར་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐུ་གསུང་
ཐུགས་ཀྱི་གསང་བ་རྟོགས་པ་དང་གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་
རང་གཤིས་གནས་ལུགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རང་སྟོབས་ཀྱིས་མངོནུ་སུམ་དུ་རྟོགས་ཀྱང་ད་དུང་
གནས་ལུགས་ཀྱི་ཆ་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མཐར་ཐུག་དངོས་དེ་ཅུང་མིན་པས་
དེ་སྐབས་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཕྲིན་ལས་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པ་ཡིན་ཡང་ཕྱོགས་ཙམ་ནས་
དེ་འདྲ་ཡིན་གྱི་གདོད་མའི་ཆོས་སྐུ་ཆ་མཐའ་དག་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་མངོན་དུ་གྱུར་ཟིན་པའི་
མཐར་ཐུག་གི་གོ་འཕང་བླ་མེད་དེ་ད་དུང་ཅུང་ཐོབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ལ། སྤྱིར་ས་དང་པོ་ཐོབ་པ་
ནས་བརྩམས་ཏེ་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་ལྷག་པ་ནས་བཟུང་ས་བཅུ་ལ་རིམ་གྱིས་ཕར་ཕྱིན་བཅུ་
ལྷག་ཅིང༌། ས་དང་པོ་ནས་མ་དག་པའི་ལུས་གནས་གྱུར་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་དང་རང་
སྣང་གི་ཞིང་ཁམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གྲུབ་ལ། ས་བདུན་པ་རྫོགས་མཚམས་ནས་མཚན་
དཔེས་བརྒྱན་པའི་ལུས་མཆོག་དང་འོག་མིན་གྱི་ཞིང་ཁམས་རྗེས་མཐུན་པར་སྤྱོད་ཅིང་ས་
བཅུ་པར་འོག་མིན་ཞིང་དངོས་ལ་བགྲོད་ནས་ས་བཅུ་པའི་མཐར་ཞིང་དེ་ཉིད་དུ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་
ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒྲུབས་ནས་ལོངས་སྐུའི་རྟེན་ལ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་
འདྲའི་ས་བཅུ་པོའི་སྐབས་སུ་འགྲོ་དོན་ལ་ཁམས་གསུམ་དུ་སྐྱེ་བ་སྟོན་པ་སོགས་ནི་རྣམ་པར་
འཕྲུལ་བ་ཙམ་ཡིན་ལ། ས་བཅུའི་བྱང་སེམས་ཀྱིས་མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་འཕྲུལ་སྟོན་
10-1-315


པ་ཡོད་ཅིང༌། དེ་ཡང་འོག་མིན་དུ་ས་བཅུ་པ་བས་སྤྱད་པ་སྤྱོད་ཅིང་དེའི་རྣམ་འཕྲུལ་ལ་དགའ་
ལྡན་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོར་གཤེགས་པའི་བར་དུ་འབྱུང་ལ་འོག་མིན་དུ་ནམ་ཞིག་སངས་
རྒྱས་ཐོབ་ཚེ་རྣམ་པར་འཕྲུལ་བ་དེ་དག་ཀྱང་གཞིའི་འོག་མིན་པ་དང་མཉམ་དུ་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་
ནས་ཆོས་འཁོར་སྐོ ར་བ་སོགས་ཀྱི་མཛད་པ་སྟོན་པ་ཡང་ཡོད། འོན་ཀྱང་འོག་མིན་དུ་སངས་
རྒྱས་པའི་རྗེས་སུ་གདུལ་བྱའི་མོས་བློ་དང་འཚམས་པར་སོ་སོའི་མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་
ཚུལ་སྟོན་པ་ཤས་ཆེ་བའོ། །
གཉིས་པ་དེ་དག་གིས་ཆོས་དབྱིངས་རྟོགས་ཚུལ་ནི་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་མགོན་གྱིས་དབུས་
མཐར་གསུངས་པ་ལྟར་ཏེ། དེ་ཡང་འཕགས་པས་མཉམ་བཞག་ཏུ་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པའི་
སྟོབས་ཀྱིས་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ངེས་པ་དེ་ལུགས་འདྲེན་ཚུལ་གྱིས་བཞག་པ་སྟེ། ས་དང་པོའི་སྐབས་
སུ་གནས་ལུགས་ཆོས་དབྱིངས་སྤྲོས་པ་བྲལ་ཕྱོགས་ནས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་དོན་བདག་གཞན་
མཐའ་དག་ལ་སྤྲོས་བྲལ་ཆོས་དབྱིངས་ཉིད་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་ཚུལ་དུ་རྟོགས་པ་དང༌། ས་གཉིས་
པར་མཆོག་གི་དོན་ཆོས་དབྱིངས་ཉིད་སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་རང་བཞིན་གྱིས་
འོད་གསལ་བར་མཐོང་ནས་དེ་འདྲའི་དབྱིངས་དེ་མངོན་དུ་བྱེད་ཐབས་ལ་འབད་སྙམ་སྐྱེ་བ་
དང༌། ས་གསུམ་པར་རྒྱུ་མཐུན་པའི་དོན་གྱི་མཆོག་ཆོས་དབྱིངས་སྤྲོས་བྲལ་རྟོགས་པ་ལས་
གསུང་རབ་འབྱུང་ཞིང་གསུང་རབ་ལས་ཀྱང་ཆོས་དབྱིངས་རྟོགས་པར་འགྱུར་བས་དེ་འདྲའི་
ལུང་གི་ཆོས་ཚིག་བཞི་གཅིག་གི་དོན་དུ་སྟོང་གསུམ་མེས་གང་བར་ཡང་མཆོངས་ནས་བརྒལ་
བར་སྤྲོ་བ་དང༌། ས་བཞི་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་མེད་པའི་དོན་སྤྲོས་བྲལ་ཆོས་དབྱིངས་
ཉིད་གཟུང་འཛིན་མ་ལུས་པ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བའི་གཞི་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་ཏུ་ཁོང་དུ་
ཆུད་པས་བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱ་ཆེན་ཐོབ་པ་དང༌། ས་ལྔ་པར་བདག་དང་གཞན་མཐའ་
དག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་དབྱིངས་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་གྱི་དབྱིངས་གཅིག་པུ་དེ་ནམ་ཡང་གཉིས་སུ་
10-1-316


མེད་པ་ཉིད་དུ་ངེས་ཕྱིར་ཐ་དད་མེད་པར་རྟོགས་པ་དང༌། ས་དྲུག་པར་ཀུན་བྱང་མ་ཡིན་པའི་
དོན་གཞིའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་གིས་གདོད་ནས་སྟོང་ཞིང་རང་བཞིན་གྱིས་
རྣམ་པར་དག་པས་ཀུན་ཉོན་དང་རྣམ་བྱང་གི་ཆ་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ལ་ཕྱེ་རྒྱུ་མེད་པར་རྟོགས་པ་
དང༌། ས་བདུན་པར་ཐ་དད་མེད་པའི་དོན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཆོས་དབྱིངས་
སྤྲོས་བྲལ་གྱི་རྣམ་པ་དེ་ལ་མཚན་མ་ཐ་དད་པ་མེད་པར་སྤྲོས་མེད་འབའ་ཞིག་ཏུ་རྟོགས་པ་
དང༌། མ་དག་ས་བདུན་མན་དུ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྤྲོས་བྲལ་སྟོང་ཕྱོགས་ནས་རིམ་གྱིས་མངོན་
དུ་བྱེད་ཅིང༌། དག་པའི་ས་ནས་སྤྲོས་བྲལ་སྟོང་པའི་དབྱིངས་དེའི་ངང་ནས་གཤིས་ཀྱི་གནས་
ལུགས་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པའི་རྣམ་ཆ་དང་ཁྱད་ཆོས་ཅི་རིགས་ཅུང་ཙམ་རྟོགས་པའི་སྒོ་ནས་
ས་བརྒྱད་པར་བྲི་འཕེལ་མེད་པའི་དོན་ཡེ་གཞི་དོན་དམ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ངོ་བོ་དེ་ཐོག་མ་
ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་སྐབས་ན་ཅང་མེད་ཀྱི་རྣམ་པའམ་ས་བོན་བག་ཉལ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་
པར་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ངོ་བོ་ནམ་ཡང་བྲི་བ་མེད་པར་རང་
ཆས་སུ་ཡོད་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བའི་སྐབས་ནའང་སྔར་གྱི་གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་
དེ་ཉིད་ལས་སྔར་མེད་གསར་དུ་འཕེལ་བ་ཅི་ཡང་མེད་པར་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཚུལ་
ཕྱོགས་ཙམ་སྔར་བས་ལྷག་རྟོགས་པ་དང༌། ས་དགུ་པར་ས་བརྒྱད་པ་ལས་ཀྱང་སྟོང་གཞི་
དོན་དམ་པའི་ཡིན་ལུགས་རྟོགས་ཚུལ་ཟབ་པའི་སྒོ་ནས་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་
ལ་དབང་བའི་ཚུལ་གྱིས་འོད་གསལ་གཤེགས་སྙིང་གི་གནས་ལུགས་ལ་ཆེས་ཉེ་བར་གྱུར་ཏེ་
ནང་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་དྭངས་པའི་དོན་དམ་པའི་རྣམ་ཆ་ཆེས་གསལ་བའི་གཟིགས་སྟོབས་རྒྱ་
ཆེ་བས་མཐོང་བ་དང༌། ས་བཅུ་པར་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་བཞིན་སྤྲུལ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སེམས་
ཅན་མཐའ་ཡས་པའི་དོན་མཛད་བཞིན་ཡེ་གཞི་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དོན་དམ་
པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་གདོད་མ་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱང་སྤྱིའི་ཕྱོགས་
10-1-317


ནས་རང་སྟོབས་ཀྱིས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ས་བཅུ་པོའི་སྐབས་སུ་ཆོས་དབྱིངས་
མཐོང་ཚུལ་མི་འདྲ་བར་བྱུང་བ་དག་ནི་ལམ་སྒོམ་པ་པོའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་རང་རང་ལ་ཡོད་
པའི་ཆོས་ཉིད་མཐོང་བ་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་ཀྱི་དྲི་མ་སྲབ་འཐུག་གི་དབང་ལས་སྣང་བའི་ཚུལ་དེ་
ལྟར་བྱུང་བ་ཡིན་གྱི་དོན་གནས་ཚོད་ལ་ནི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་དོན་དམ་པའི་
བདེན་པ་སྐུ་གསུམ་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པ་ཡེ་གདོད་མ་ནས་ཆོས་ཅན་སེམས་ཅན་མཐའ་དག་
ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་རང་གཤིས་དག་མཉམ་ཆེན་པོར་བཞུགས་པ་དེ་ཀ་ཉིད་ལ་ལམ་དང་
འབྲས་བུའི་སྒོ་ནས་བཟང་ངན་གྱི་དབྱེ་བ་གང་ཡང་མེད་མོད་ཀྱང་དཔེར་ན་ཉིན་བྱེད་འོད་སྟོང་
རྟག་འབར་ཡང་སྒྲིབ་བྱེད་སྤྲིན་སྲབ་འཐུག་གིས་གསལ་མི་གསལ་སྤྲིན་འོག་གི་གྲོང་ཁྱེར་བ་
དག་ལ་འབྱུང་དུ་རུང་བ་ལྟར་གཞི་དབྱིངས་སྒྲིབ་བྱེད་གློ་བུར་དྲི་མ་སྲབ་འཐུག་གིས་དྲི་བཅས་
གང་ཟག་རྣམས་ལ་དབྱིངས་དེ་གསལ་མི་གསལ་ངེས་པར་འབྱུང་རིགས་པའོ། །གཞན་ཡང་
ས་དེ་དག་གི་སྐབས་སུ་རྣམ་སྨིན་འཛིན་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར། ཚོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར། ཡོན་ཏན་གྱི་
ཁྱད་པར། སྐྱེ་བ་ལེན་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར། ཡིད་ལུས་ཀྱི་ཁྱད་པར། མཚན་མ་སྤངས་པའི་ཚུལ།
ལུང་བསྟན་ཐོབ་པའི་ཚུལ་སོགས་འདི་སྐོ ར་ལ་བཤད་བྱ་ཆེ་ཡང་དེ་ཙམ་མོ། །དེ་དག་གིས་རྗེ་
ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་དགོངས་བཞེད་འཇམ་མགོན་བླ་མ་གང་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་བཀྲལ་བཞིན་
ལམ་གྱི་གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་མདོ་ཙམ་བརྗོད་ཟིན་ཏོ། །
སྨྲས་པ།
འོད་གསལ་ནང་དབྱིངས་ཆོས་སྐུ་ཉིན་བྱེད་དབང༌། །
གློ་བུར་དྲི་མ་ཆུ་འཛིན་ཟོལ་གྱིས་བསྒྲིབས། །
དེ་བསལ་ཐབས་མཆོག་ལམ་གྱི་གནས་ལུགས་ཆེ། །
དྲི་བཞོན་དལ་བའི་རྒྱུན་བཞིན་བསྐྲུན་ཅིག་ཀྱེ། །
10-1-318


ཞེས་པ་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །
ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་རྩ་བའི་ས་བཅད་གསུམ་པ་འབྲས་བུ་ཟབ་མོའི་གནས་ལུགས་བཤད་
པ་ནི་ཡེ་གཞི་དོན་དམ་པའི་གནས་ལུགས་ངེས་པ་དོན་གྱི་སངས་རྒྱས་མི་གནས་མྱང་འདས་
ཆེན་པོ་ཟབ་ཡངས་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་བྱང་གི་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་གདོད་ནས་རང་
ཆས་སུ་ཉི་མ་དང་ཟེར་བཞིན་ནམ་ཡང་འབྲལ་མེད་ཀྱི་ངོ་བོར་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཚུལ་དུ་
བཞུགས་པ་དེ་ཀ་ཉིད་དེང་སྐབས་ཀྱི་མངོན་དུ་གྱུར་བྱ་མཐར་ཐུག་པ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་
མཆོག་གི་བྲལ་འབྲས་དངོས་དེ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ནི་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ལ་རང་གཤིས་དག་
པ་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནམ་ཡང་མི་འགྱུར་བའི་ཤིན་ཏུ་དྭངས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ངེས་པས་
གཞི་དུས་སུ་བཞུགས་པའི་བྲལ་འབྲས་ཆོས་སྐུ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་ལྟོས་ན་དྲི་མ་སྔར་ཡོད་པ་དང་
ཕྱིས་བསལ་བ་གང་ཡང་མེད་ཀྱང་སེམས་ཅན་དག་གི་རྒྱུད་བསྡུས་ཀྱི་དྲི་མ་ལ་ཆུང་འབྲིང་ཆེ་
གསུམ་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དབང་གིས་རང་རང་གི་གཞི་ལ་བཞུགས་པའི་ཆོས་སྐུ་ལྐོག་ཏུ་
གྱུར་ཚབས་ཆུང་འབྲིང་ཆེ་གསུམ་དེ་ལུགས་ལྟར་ཡོད་པས་དྲི་མ་དེ་གསུམ་སེལ་བྱེད་ཀྱི་ལམ་
ལ་ཉན་ཐོས་རང་རྒྱལ་བྱང་སེམས་ཏེ་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ལམ་ཡང་དེ་ལྟར་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ལ།
སེམས་ཅན་དག་གིས་ཀྱང་རང་རང་གི་ཁམས་དབང་དང་མཐུན་པའི་ལམ་སྒོམ་པའི་སྐལ་བ་
འགྲིག་ཚེ་དེ་ལུགས་ལྟར་བསྒོམས་པས་གཞིའི་ཆོས་སྐུར་རང་ངོས་ནས་བཟང་ངན་མེད་ཀྱང་
གང་ཟག་རང་སྣང་འཁྲུལ་བ་ཚབས་ཆུང་འབྲིང་ཆེ་གསུམ་གྱི་དབང་གིས་དག་པ་བྲལ་འབྲས་
བྱང་ཆུབ་ཀྱང་ཐ་འབྲིང་རབ་ཀྱི་རྣམ་པ་མི་འདྲ་བ་ཚུལ་དེ་མཐུན་མངོན་དུ་གྱུར་འོང་ཞིང་དེ་
ལས་ཐེག་ཆེན་གྱི་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་མངོན་དུ་གྱུར་བྱ་ཡང་གནས་ལུགས་དོན་དམ་དབྱིངས་
ཉིད་གདོད་ནས་བཞུགས་པ་དེ་ཀ་(རང་སྣང་གིས་)མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱོགས་དེ་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་
དོན་དམ་ཉག་གཅིག་དང་དེ་ལ་གདོད་ནས་རང་རིག་རང་གསལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་སུ་ཡོད་པའི་
10-1-319


ཕྱོགས་དེ་དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་དང་གཞན་སྣང་ངོར་དེ་མངོན་དུ་གྱུར་ཕྱོགས་ནས་
ཀུན་རྫོབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུར་འཇོག་ཅིང༌། གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་རང་བྱུང་གི་ཆོས་སྐུ་
དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱལ་བ་རང་སྣང་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུའི་སྣང་བ་རབ་འབྱམས་དེ་
དོན་དམ་པའི་ལོངས་སྐུ་དང་དེ་གདུལ་བྱ་གཞན་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་གང་དག་གིས་མཐོང་
བའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་ལོངས་སྐུའི་བཀོད་པ་དེ་ཀུན་རྫོབ་པའི་ལོངས་སྐུ་དང༌། གནས་ལུགས་
ལོངས་སྐུ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རང་སྣང་གི་སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་བཀོད་པ་འབྱམས་ཀླས་དག་དོན་དམ་
པའི་སྤྲུལ་སྐུ་དང༌། དེ་གཞན་གདུལ་བྱ་ཐུན་མོང་གི་ངོར་རང་རང་དང་འཚམས་པར་སྣང་བ་དེ་
རྣམས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་པའི་སྤྲུལ་པའི་སྐུར་འཇོག་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱས་ནས་དེ་ལྟ་བུའི་
སྐུ་བཞི་ལ་དོན་དམ་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་བྲལ་འབྲས་དང་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་བསྐྱེད་
འབྲས་སུ་འཇོག་པ་སྟེ། དེ་འདྲའི་མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་སྐུ་བཞི་ལས་སྔ་མ་དོན་དམ་ཁོ་
ན་དང་ཕྱི་མ་གསུམ་མཛད་ཕྲིན་བཅས་ལ་རང་སྣང་གཞན་སྣང་གིས་དབྱེ་བའི་དོན་དམ་དང་
ཀུན་རྫོབ་པའི་ཕྱོགས་གཉིས་རེ་ཡོད་པས་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་འབྲས་བུ་དེ་ལ་སྐུ་དང༌། ཡེ་ཤེས་
དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ཕྲིན་ལས་བཞི་ལས།
དང་པོ་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ། ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དང་
བཞི་ལས། དང་པོ་ནི། ཡེ་གདོད་མ་ནས་བཞུགས་པའི་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོའི་རང་མདངས་ངེས་པ་དོན་གྱི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་རང་བཞིན་གནས་ལུགས་བདེ་
བ་མཆོག་གི་བདག་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་གཤིས་ནས་དག་པ་གཉིས་དང་རང་ཆས་སུ་
ལྡན་པའི་དྲི་མ་མེད་པའི་གཞི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཁོ་ན་འདིར་བྲལ་འབྲས་སུ་འཇོག་བྱ་སྟེ།
འདིའི་ཡིན་ལུགས། ལུང་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། གདོད་ནས་རང་བྱུང་དུ་ཡོད་པའི་དོན་དམ་པའི་དབྱིངས་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་
10-1-320


གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་བདེན་པ་གཅིག་པུ་དོན་དམ་པའི་མི་གནས་པའི་མྱང་
འདས་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུར་ལེགས་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། བདེན་པ་ནི་གཅིག་པུ་གཉིས་
མ་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འགོག་པའི་བདེན་པའོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་
འདྲའི་དབྱིངས་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་སྐྱེ་འཇིག་གནས་གསུམ་བྲལ་
བས་འདུས་མ་བྱས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཟག་མེད་ཀྱི་དབྱིངས་དང་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཡེ་ཤེས་
གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པས་རྣམ་དབྱེར་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོད་མེད་སོགས་ལས་གྲོལ་བས་
སྒྲོ་བསྐུར་གྱི་མཐའ་གཉིས་སུ་ལྟུང་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཉོན་ཤེས་སྙོམས་འཇུག་གི་
སྒྲིབ་པ་གསུམ་དང་བྲལ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། དྲི་མ་མེད་ཅིང་རྣམ་རྟོག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མེད་
པར་ཆོས་དབྱིངས་རང་བཞིན་འཕགས་པ་མཆོག་གི་གཟིགས་ངོར་ལེགས་པར་བདེན་པའི་
མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་བྲལ་འབྲས་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས། ཐོག་མ་དབུས་མཐའ་མེད་ཅིང་
རྣམ་དབྱེ་མེད། །གཉིས་མེད་གསུམ་བྲལ་དྲི་མེད་རྣམ་རྟོག་མེད། །ཆོས་དབྱིངས་རང་བཞིན་
གང་ཡིན་དེ་རྟོགས་པ། །མཉམ་པར་བཞག་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡིས་མཐོང༌། །ཞེས་གསུངས་
པའི་དོན་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར། འདི་ལ་རང་ངོས་ནས་དབྱེ་བ་མེད་ཀྱང་དེ་མངོན་བྱེད་པའི་སྣང་
ལུགས་ལྟར་ན། རང་བཞིན་རྣམ་དག་དང༌། གློ་བུར་དྲི་བྲལ་གཉིས་སོ། །
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། རང་བཞིན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེ་ཆོས་ཅན། གདོད་ནས་རང་
བྱུང་དུ་གྲུབ་པའི་དོན་དམ་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོར་ལེགས་
པར་གྲུབ་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཤིས་ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་དེ་ཡེ་ནས་དག་མཉམ་དུ་ཡོད་
པ་གང་ཞིག གཤིས་དེ་ཡང་ཅང་མེད་སྟོང་རྐྱང་ཙམ་དུ་མ་ཟད་པར་དོན་དམ་མཆོག་གི་སྐུ་
གསུམ་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་ཁམས་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་ངེས་པར་རང་ཆས་ཉིད་
དུ་རྫོགས་པའི་ཕྱིར། རྟགས་འདི་སྤྲོས་ན་ཆོག་ཀྱང་གོང་བཤད་དག་གིས་ཅུང་ཟད་ཤེས་ནུས་
10-1-321


པས་དེ་ཙམ་དུ་བཞག དེས་ན་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་དེ་ཅང་མེད་ཀྱི་མེད་དགག་ཙམ་མ་ཡིན་པར་དག་
ཆེན་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གི་གནས་ལུགས་ཡེ་ནས་བཞུགས་པའི་ཁྱབ་བདག་དམ་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་
བོ། །
གཉིས་པ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་ནི། དོན་དམ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་གདོད་ནས་གཞི་
འབྲས་དབྱེར་མེད་ཉིད་དུ་ནམ་ཡང་འགྱུར་མེད་ཡོན་ཏན་ཀུན་ལྡན་དུ་བཞུགས་ལ་དེ་མངོན་
བྱ་བའི་(རང་སྣང་གིས་དེ་ལུགས་ཇི་བཞིན་དང༌།)གཞན་སྣང་ལྟར་ན་སྟོབས་བཅུ་མི་འཇིགས་པ་སོགས་
ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པའི་གཏེར་གྱུར་རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་གསར་ཏུ་བསྐྱེད་
(ཀྱི་རྣམ།)པའི་འབྲས་བུ་སྟེ། དེ་ལ་ལུང་རིགས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་དང་དེ་ལ་སྣང་ཚུལ་
སྟོབས་སོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཀུན་འདུས་པའི་བདག་ཉིད་རང་བཞིན་ཤེར་ཕྱིན་དང་
མི་གཉིས་པའི་ཡེ་ཤེས་མཐར་ཐུག་པ་དེ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། སྟོབས་དང་
མི་འཇིགས་པ་དང་མ་འདྲེས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་འདུས་པ། ཤེས་རབ་
ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་ཐ་མི་དད་པར་གྱུར་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའོ། །ཞེས་
སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་གྱི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་དེ་ཡང་སྤངས་རྟོགས་མཐར་ཕྱིན་
པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཆེན་པོ་རང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་ཚོགས་འགྲུབ་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་
པ་སོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་གཞན་སྣང་ངོར་གསར་ཐོབ་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བསྐྱེད་འབྲས་
མཐར་ཐུག་ཏུ་བཞག་པའང་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས། རྣམ་གྲོལ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དག་གིས། །རང་
དང་གཞན་གྱི་དོན་བསྟན་ཏེ། །རང་གཞན་དོན་རྟེན་དེ་ལ་ནི། །བསམ་མི་ཁྱབ་སོགས་ཡོན་
ཏན་ལྡན། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སྤངས་རྟོགས་མཐར་ཕྱིན་དོན་གཉིས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་བསྐྱེད་
འབྲས་ལེགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་ལ་དོན་དམ་པ་དང་ཀུན་
10-1-322


རྫོབ་པའི་སྤངས་རྟོགས་རང་ཆས་དང་གསར་བྱུང་གི་རིམ་པས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་སྤངས་པ་
དང་ཉི་མ་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྟོགས་པ་ཟུང་འཇུག་ཏུ་ཡོད་ཚུལ་ཡང་མི་ཕམ་མཆོག་གིས་
གསུངས་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་དབྱེར་མེད་པ། །དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་རབ་ཕྱེ་
བ། །ཉི་མ་མཁའ་བཞིན་ཡེ་ཤེས་དང༌། །སྤངས་པ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་སོགས་
གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་འདྲའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་ལ་བསྡུས་པར་དབྱེ་ན། ཇི་ལྟ་
ཇི་སྙེད་མཁྱེ ན་པའི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་དང༌། འབྲི ང་དུ་དབྱེ་ན་ཡེ་ཤེས་ལྔ་དང༌། རྒྱས་པར་དབྱེ་
ན་ཟག་མེད་ཀྱི་ཆོས་སྡེ་ཚན་ཉེར་གཅིག་ཏུ་བྱས་ནའང་རུང་མོད། འདིར་དེ་དག་སྤྱིར་མི་འཆད་
ལ་འགའ་རེ་ཉུང་ཙམ་འོག་ཏུ་ཡང་འབྱུང་ངོ༌། །
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསང་བ་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཡོན་
ཏན་མཐའ་དག་གི་གཞིར་གྱུར་པའི་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཀྱི་གནས་
ཚུལ་དངོས་ནི་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གི་
བྲལ་འབྲས་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཡང་སྣང་ཚུལ་ཆོས་ཅན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་གསར་དུ་རྒྱས་པའི་ཆ་
ནས་མཐར་ཐུག་བསྐྱེད་འབྲས་ཀྱང་ཡིན་རུང་སྟེ། དོན་གྱི་སྡོད་ལུགས་དོན་དམ་རང་བྱུང་གི་
ཡེ་ཤེས་སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི་དྲི་མ་སྤངས་པས་མངོན་དུ་གྱུར་
བྱ་ཀུན་ཁྱབ་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གི་ཆོས་ཉིད་དུ་ངེས་པ་གང་ཞིག དེ་ལ་སྣང་ཚུལ་གྱི་
རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་ཀྱི་ཀུན་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་
བ་ཆེས་གསར་བྱུང་གི་ཚུལ་དུ་རྒྱས་པའི་ཕྱོགས་ནི་སློབ་ལམ་གྱིས་བསྐྱེད་འབྲས་སུ་ངེས་པར་
རིགས་ཤིང་འཐད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དེས་ན་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལའང་གནས་ལུགས་དོན་དམ་
པ་དང་དེར་བརྟེན་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཕྱོགས་གཉིས་ཡོད་པར་གྲུབ་བོ། །
གསུམ་པ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་ནི། རང་བྱུང་དོན་དམ་པ་གནས་ལུགས་ཀྱི་རང་སྣང་
10-1-323


དག་པའི་གཙོ་འཁོར་སྣོད་བཅུད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་དང་དེ་ལ་གདུལ་བྱ་མཆོག་གི་གཞན་
སྣང་ཁྱད་པར་བའི་གཙོ་འཁོར་སྣོད་བཅུད་དག་སྣང་གིས་བསྡུས་པའི་གཟུགས་སྐུ་དག་ཞིང་
གི་བཀོད་པ་ཕུན་ཚོགས་དང་བཅས་པ་སྟེ། འདི་ལ་ལུང་དང་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། གཞིའི་དོན་དམ་ཆོས་སྐུའི་མཐུ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱལ་བ་རང་སྣང་གི་
སྐུ་ཞིང་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་བཀོད་པ་དང་གཞན་སྣང་གིས་བསྡུས་པའི་སྐུ་ཞིང་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་
ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་གཟུགས་སྐུ་མཐར་ཐུག་པ་དེ་ལོངས་སྐུ་ཉིད་དུ་རྒྱལ་བ་རང་ཉིད་
ཀྱིས་ལེགས་པར་བཀའ་བསྩལ་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། སྔར་གྱི་ཆོས་སྐུའི་རྗེས་དེ་མ་ཐག་
ནས། དེའི་བྱིན་རླབས་ལས་བྱུང་བ་དེའི་གཞི་ལ་བརྟེན་པ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུའོ།
།ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་ལོངས་སྐུ་དེ་ལས་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་
འོད་ཟེར་གྱི་སྣང་བ་འགྱེད་པས་གསུང་གི་བརྗོད་པ་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་དང༌། མཚན་དཔེ་མངའ་
བའི་སྐུའི་སྣང་བ་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་སྟོན་པའི་སྒོ་ནས་གདུལ་བྱ་མཆོག་རྣམས་ལ་རྣམ་པར་གྲོལ་
བའི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལ་ལེགས་པར་བརྩོན་པའི་མཛད་པ་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་ནོར་བུས་རེ་འདོད་སྐོང་
བ་བཞིན་འབད་མེད་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་འཇུག་བཞིན་སྣ་ཚོགས་པའི་སྤྲུལ་པ་སྟོན་ཀྱང་དེའི་རང་
བཞིན་ཁོ་ནར་མི་བདེན་པའི་རྣམ་ཀུན་མཆོག་གི་བཀོད་པ་ཅན་ཡང་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས།
སྣ་ཚོགས་དམ་ཆོས་འོད་ཟེར་མངའ་བའི་སྐུས། །འགྲོ་བའི་རྣམ་གྲོལ་དོན་སྒྲུབ་ལ་བརྩོན་པ།
།མཛད་པ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་རྒྱལ་བཞིན་ཏེ། །སྣ་ཚོགས་དངོས་ཀྱང་དེ་ཡི་རང་བཞིན་མིན།
།ཞེས་སོགས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ལྟར་དུ་གནས་པའི་ཕྱིར། ལོངས་སྐུ་ལ་གཉིས་ཏེ། གོང་དུ་
བཤད་པའི་ཆོས་སྐུ་དེ་ཉིད་སངས་རྒྱས་རང་སྣང་ལ་སྐུ་མཚན་དཔེ་ཅན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་
དང༌། གསུང་བརྗོད་བྲལ་སྒྲ་དབྱངས་ཐམས་ཅད་པ་དང༌། འཁོར་དང༌། ཞིང་དང༌། མཆོད་
པའི་བཀོད་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་བཅས་པར་འཆར་བ་གནས་ཚུལ་གྱི་ལོངས་སྐུ་དང༌།
10-1-324


གཞིའི་དོན་དམ་པའི་ལོངས་སྐུ་ཁོ་ན་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་ཡང་དེའི་གནས་ཚུལ་ལས་གཞན་
དུ་སྣང་བ་ས་བཅུའི་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ངེས་པ་ལྔ་ལྡན་གྱི་ལོངས་སྐུ་གནས་འཁོར་བཅས་
པའི་སྣང་བ་གང་དག་སྣང་ཚུལ་གྱི་ལོངས་སྐུ་དང་གཉིས་ཡོད་དོ། །
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། མཐར་ཐུག་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དེ་ཆོས་ཅན།
ཁྱོ ད་ལ་དོན་དམ་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་དོན་འཇོག་ཏུ་ཡོད་དེ། བདེ་བར་
གཤེགས་པ་མཆོག་གི་རང་སྣང་དག་པ་ཉག་གཅིག་གིས་བསྡུས་པའི་སྟོན་འཁོར་དག་ཞིང་
ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་བཀོད་པ་དེ་ཀུན་དོན་དམ་སོ་སོར་རང་རིག་ཆེན་པོའི་ངོ་བོ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ངེས་
པ་གང་ཞིག གཞན་གདུལ་བྱ་དག་པ་ས་བཅུའི་རྒྱལ་སྲས་དག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་སྐུ་ཞིང་དག་
སྣང་གློ་བུར་གྱི་རྣམ་པ་ཅན་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་ལོངས་སྐུ་
ལ་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་ངེས་པར་འབྱེད་དུ་ཡོད་པར་གྲུབ་བོ། །
བཞི་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ནི། ལོངས་སྐུ་གཉིས་པོ་དེ་ལས་བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནས་
ལུགས་དང་སྣང་ཆའི་ཚུལ་དུ་སྤྲུལ་སྐུའི་སྐུ་གཟུགས་མཛད་ཕྲིན་འཁོར་ཞིང་དང་བཅས་ཐམས་
ཅད་ཅིག་ཆར་རྟག་ཏུ་འཆར་བ་ཞིག་སྟེ། འདི་ལའང་ལུང་དང་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་
ལས།
དང་པོ་ནི། ལོངས་སྐུ་གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་ངེས་པར་བྱུང་བ་གདུལ་བྱ་ཐུན་མོང་གི་
ངོར་ཇི་ལྟར་མོས་པ་བཞིན་དུ་རང་རང་དང་འཚམ་པའི་རྣམ་བཀོད་སྣ་ཚོགས་པ་འདྲ་མིན་དུ་
མར་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་གང་འདུལ་གྱི་མཛད་པ་ཉེ་བར་སྟོན་པའི་གནས་སྣང་གི་མཆོག་སྤྲུལ་
རྣམ་པ་གཞན་དང་བཅས་སྤྲུལ་པའི་སྐུའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ཏེ། མདོ་ལས། སྔར་གྱི་
ལོངས་སྐུའི་འཕྲོ་དེ་ཉིད་དུ། དེའི་བྱིན་རླབས་ལས་ངེས་པར་འབྱུང་བ་གདུལ་བྱ་ལ་ཇི་ལྟར་
མོས་པ་འབྱུང་བ་ནི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་སྤྲུལ་
10-1-325


པའི་སྐུ་ཕྱོགས་གཏོགས་བཅས་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་གདུལ་བྱ་ཐུན་མོང་གི་རིམ་པ་ལམ་མ་
ཞུགས་རྣམས་ལམ་ལ་འཇུག་པར་མཛད་པ་དང་ལམ་ཞུགས་རྣམས་ཐེག་ཆེན་ལ་བཀོད་ནས་
སྨིན་པར་མཛད་པ་དང་སྨིན་པ་རྣམས་དག་པའི་ས་ལ་རིམ་གྱིས་བཀོད་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་
བར་ལུང་སྟོན་པར་མཛད་པའི་ཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པ་དང་དེ་ལ་དངོས་བརྒྱུད་
ཅི་རིགས་ཀྱིས་ཉེ་བར་བྱེད་པའི་སྤྲུལ་པ་རབ་འབྱམས་གང་དག་ནི་སྤྲུལ་སྐུའམ་དེའི་ཕྱོགས་
སུ་གཏོགས་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་ཚབ་མཆོག་གིས། འཇིག་རྟེན་ཞི་བའི་ལམ་ལ་འཇུག་པ་དང༌།
།རབ་ཏུ་སྨིན་དང་ལུང་སྟོན་རྒྱུ་ཡི་གཟུགས། །གང་ཡིན་དེ་ཡང་འདིར་ནི་རྟག་གནས་ཏེ། །ནམ་
མཁའི་ཁམས་སུ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་འགྲོ་ཕན་གྱི་མཛད་པ་དེ་
འདྲའི་སྒོ་ནས་རྟག་པར་ནམ་མཁར་གནས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་བཞིན་སྤྲུལ་པའི་བཀོད་
པ་རྒྱུན་ནམ་ཡང་མི་ཆད་པར་གསུངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །སྤྲུལ་སྐུ་ལ་སྒྲས་བརྗོད་རིགས་
ཀྱིས་དབྱེ་ན། མཆོག་བཟོ་སྐྱེ་བ་གསུམ་གྱི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཐ་སྙད་ཙམ་བྱས་ཀྱང་རུང་མོད་དོན་གྱི་
ཡིན་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པའི་ལོངས་སྐུ་དག་གི་གཟུགས་བརྙན་གྱི་ཚུལ་དུ་སྤྲུལ་
པ་བྱུང་བ་གནས་གཙང་སྟེང་གི་ནམ་མཁར་འོག་མིན་གཉིས་པ་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་གནས་
སུ་འོད་ལུས་བརྫུས་ཏེ་སྐྱེས་པའི་ཚུལ་དུ་སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་བྱུང་སྟེ་འཛམ་གླིང་བྱེ་བ་
ཕྲག་བརྒྱ་རྣམས་སུ་སྤྲུལ་སྐུས་མཛད་པ་ཇི་ཙམ་སྟོན་པ་ཐམས་ཅད་འོག་མིན་གནས་བཞུགས་
ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་དེས་ཀྱང་འོག་མིན་མཆོག་གི་གནས་དེར་གཟུགས་བརྙན་གྱི་ཚུལ་དུ་སྟོན་པར་
མཛད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་བུའི་འོག་མིན་དུ་བཞུགས་པ་དེ་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་ཆེན་པོ་ཡིན་པས་
དེ་འདྲའི་མཆོག་སྤྲུལ་ཆེན་པོ་དང༌། ནམ་མཁར་ཟླ་བ་གཅིག་ཤར་བ་ན་ཆུ་ཀླུང་བྱེ་བ་ཕྲག་
བརྒྱར་གཟུགས་བརྙན་རེ་རེ་འཆར་བ་བཞིན་འོག་མིན་གནས་བཞུགས་དེས་མཛད་པ་བསྟན་
པའི་གཟུགས་བརྙན་འཛམ་གླིང་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱར་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་བྱུང་བ་ནི་མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུ་
10-1-326


ཆུང་ངུ་ཡིན་པས་དེ་འདྲའི་མཆོག་སྤྲུལ་ཆུང་ངུ་དང་གཉིས་ཡོད་ཅིང༌། དེ་ལས་གོང་དུ་བཤད་
པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་སྣང་གི་གནས་ཚུལ་གྱི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཡིན་གྱི་སྤྲུལ་པ་
ཙམ་ནི་མ་ཡིན་ལ། འདིར་སྤྲུལ་སྐུ་ཆེ་ཆུང་གཉིས་ནི་སྤྲུལ་པ་དངོས་ཡིན་ཡང་སྐུ་ནི་སྣང་ཚུལ་
གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། དེ་འདྲའི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དེ་ཆོས་ཅན། དོན་དམ་པ་དང་
ཀུན་རྫོབ་པའི་ཕྱོགས་གཉིས་སུ་དབྱེར་རུང་བའང་ཡིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་རང་སྣང་གི་སྤྲུལ་
སྐུ་དངོས་དེ་ཆོས་ཉིད་གཉུག་མ་དོན་དམ་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཁོ་ནའི་
ཡུལ་དུ་ངེས་པ་གང་ཞིག སྣང་ཚུལ་གྱིས་གང་བཞག་པའི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རྣམས་ནི་གསར་བྱུང་
གློ་བུར་གཞན་དུ་སྣང་བ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་
ན་སྤྲུལ་སྐུ་ལ་རང་བྱུང་དང་གཞན་བྱུང་གི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་དབྱེར་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་བོ། །
གཉིས་པ་ཡེ་ཤེས་ལ། ཡེ་ཤེས་ལྔའི་ངོ་བོ་ངོས་བཟུང་བ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ལ་དཔྱད་པ་
གཉིས་ལས། དང་པོ་ལ། དངོས་དང༌། རིགས་པས་དཔྱད་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། གཞི་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་དེ་ཉིད་ནི་
གདོད་ནས་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་ངོ་བོར་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པ་ཡིན་པས་དོན་དམ་སངས་རྒྱས་
རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་དང་ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་སྐུ་གཉིས་ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་
པའི་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པས་གཟུགས་སྐུ་དེ་གཉིས་ལ་མི་སློབ་པའི་ཡེ་ཤེས་
གསར་བྱུང་བཞི་དང་ཡང་ལྡན་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལས།
དང་པོ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་སྤྲོས་པ་མཐའ་དག་དང་
བྲལ་བའི་རང་བྱུང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་མཐར་ཐུག་པ་དེ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་
ཡིན་ཏེ། མདོ་རྒྱན་ལས། ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་དེ་བཞིན་ཉིད། །སྒྲིབ་གཉིས་དག་པའི་མཚན་
10-1-327


ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་ནི། ཡེ་ཤེས་གཞན་གསུམ་གྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པ་ངར་འཛིན་གྱི་རྣམ་པ་མེད་པ་
ཡུལ་གྱི་སྒོ་ནས་ཡོངས་སུ་མ་ཆད་པ་དུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྟག་ཏུ་ལྡན་པ། སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བས་
ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་མ་རྨོངས་པ། རྣམ་པའི་དངོས་པོ་སྤྲོས་བཅས་སུ་མེད་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དག་ལ་
(སྒོས་སུ་དམིགས་མཚན་གྱིས།)མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཡེ་ཤེས་གཞན་གསུམ་རྟེན་པའི་གཞིར་
གྱུར་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ང་ཡི་
མེད། །ཡོངས་སུ་མ་ཆད་རྟག་ཏུ་ལྡན། །ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་མ་རྨོངས་དང༌། །རྟག་ཏུ་དེ་ལ་མངོན་
ཕྱོགས་མིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
གསུམ་པ་ནི། སྲི ད་ཞིའི་མཐའ་ལ་མི་གནས་པར་འཁོར་འདས་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་ཐུགས་
སུ་ཆུད་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། མི་གནས་ཞི་བར་
ཞུགས་པ་ནི། །མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པར་འདོད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
བཞི་པ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐོགས་པ་མེད་པར་མཁྱེ ན་ཞིང་གདུལ་བྱ་ལ་སྟོན་པ་གང་ལ་
ཡང་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་མངའ་བརྙེས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་
ལས། སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། །ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་རྟག་མི་ཐོགས། །ཞེས་གསུངས་པའི་
ཕྱིར།
ལྔ་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རྣམས་སུ་སྤྲུལ་པ་དཔག་མེད་སྤྲུལ་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་
དོན་སྣ་ཚོགས་བསྒྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། བྱ་བ་
གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། །ཁམས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་སྣ་ཚོགས་ཤིང༌། །དཔག་མེད་བསམ་ཡས་སྤྲུལ་
པ་ཡིས། །སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་བསྒྲུབ་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཡེ་
ཤེས་ལྔ་པོ་རྒྱུ་གང་ལས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དང་བྱུང་བའི་ཚུལ་ནི་སློབ་ལམ་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཟབ་
10-1-328


མོ་སྒོམ་པ་ལས་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་གྱུར་ཅིང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་མང་ཐོས་ཤིང་
འཛིན་པ། བདག་གཞན་མཉམ་ཉིད་སྒོམ་པ། ཆོས་གསལ་བར་བསྟན་པ། གཞན་གྱི་དོན་
བསྒྲུབ་པ་བཞི་ལས་རིམ་པར་མེ་ལོང་མཉམ་ཉིད་སོར་རྟོག་བྱ་གྲུབ་བཞིའི་ཡེ་ཤེས་རྣམས་
དོན་དམ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན་མངོན་དུ་གྱུར་ཅིང༌། ཀུན་རྫོབ་ལྟར་ན་གསར་ཐོབ་ཀྱི་ཚུལ་དུ་
བྱུང་ལ། ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་གདོད་ནས་དག་པ་ཉིད་ནི་སྔ་མ་ཇི་བཞིན་ཕྱིས་སུའང་དེ་ལྟར་
དུ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་དེའི་ངོས་ནས་གནས་གྱུར་དུ་འཇོག་པ་མེད་ཀྱང་གཞན་སྣང་དྲི་
བྲལ་གྱི་ཆ་ནས་དྲི་མེད་དུ་གནས་གྱུར་འཇོག་ལ་གཞན་བཞིའི་ཡེ་ཤེས་རྣམས་ལ་གཞི་དུས་ཀྱི་
ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་མེ་ལོང་དང་ཉོན་ཡིད་མཉམ་ཉིད་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་སོར་རྟོག་དང་
སྒོ་ལྔའི་རྣམ་ཤེས་བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་སུ་གནས་གྱུར་པའི་ཡིན་ལུགས་སུ་འཇོག་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་སོགས་བཤད་དགོས་མང་ཡང་དེ་ཙམ་མོ།།
གཉིས་པ་རིགས་པས་དཔྱད་པ་ནི། ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་དོན་དམ་པའི་
བདེན་པ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཇི་བཞིན་པ་ནི་ཡེ་གཞིའི་རང་བྱུང་ཡེ་
ཤེས་སྤྲོས་བྲལ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་གང་ཞིག དེ་ནི་འཕགས་པའི་སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཁོ་
ནའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་རྣམ་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། འཕགས་པའི་སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་ན་དོན་དམ་བདེན་པ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡེ་ཤེས་གཞན་བཞི་པོ་
ཆོས་ཅན། ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པར་གཞན་སྣང་ལྟར་ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ལམ་བདེན་འདུས་བྱས་
ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གཙོ་བོར་གསུངས་ཀྱང་གསང་ཆེན་ཐེག་པའི་ལུགས་དང་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ལ་
ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་དབྱེར་རུང་སྟེ། མི་ཕམ་པའི་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་དགོངས་འགྲེལ་དུ་ཆོས་
དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་གནས་ལུགས་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་དོན་དམ་དུ་གཞིར་བཞག་མཛད་
ནས་ཡེ་ཤེས་གཞན་བཞི་ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་ལམ་བདེན་
10-1-329


འདུས་བྱས་སུ་གཙོ་བོར་གསུངས་པ་གང་ཞིག
སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པའི་སྐབས་དང་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ལ་སངས་རྒྱས་རང་སྣང་ངེས་པ་
དོན་གྱི་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་བྲལ་འབྲས་དོན་དམ་པ་ལྔ་དང༌། གཞན་དུ་སྣང་ཞིང་གཞན་བྱུང་
གསར་དུ་བསྐྱེད་པའི་བསྐྱེད་འབྲས་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་བཞི་
སོགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཆེས་འཐད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ལ་དཔྱད་པ་ནི། ཀུན་གཟིགས་བདེ་གཤེགས་མཆོག་གི་དོན་
དམ་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་མཁྱེ ན་པ་བཟང་པོའི་ཡེ་ཤེས་མཐར་ཐུག་པ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཀྱིས་བདེན་
པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་མ་ལུས་ཤིང་ལུས་པ་མེད་པ་དེ་དག་སྒྲིབ་བྱེད་དང་བྲལ་བར་མངོན་
སུམ་ཅིག་ཅར་དུ་ལེགས་པར་མ་འདྲེས་པར་ཇི་བཞིན་གཟིགས་ཤིང་མཁྱེ ན་པ་ཡིན་ཏེ། བདེ་
གཤེགས་མཆོག་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཟིགས་པ་ཤེས་བྱའི་གནས་མཐའ་དག་ལ་ནམ་ཡང་འགོག་
ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེ་ཤེས་བྱའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཆར་མཁྱེ ན་པའི་
མཐར་ཐུག་གི་ཡེ་ཤེས་བླ་མེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེ་ལྟར་མཁྱེ ན་པའི་ཡེ་ཤེས་མཆོག་
ཉིད་ཐོབ་པ་ལ་གེགས་བྱེད་པའི་སྒྲིབ་པའི་ཆ་མ་ལུས་པ་སྒོམ་ལམ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་
གྱི་བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དེས་སྔ་རོལ་ནས་རྩ་བ་དྲུངས་ནས་ངེས་པར་ཕྱུང་ཟིན་པ་ཉིད་ཀྱི་
བྲལ་བ་དང་བསྐྱེད་འབྲས་སུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། འདིར་ཁྱབ་སྟེ། རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་མཆོག་དེ་
མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང་དེའི་སྣང་བ་ལས་གཞན་སྣང་ངོར་ཤར་བའི་མི་སློབ་ལམ་གྱི་བདེན་པ་
གསར་ཐོབ་བྱེད་པ་ལ་གེགས་ཐམས་ཅད་གཤིས་ནས་ངེས་པར་དྭངས་ཤིང་རྩ་བ་དྲུངས་ནས་
འབྱིན་ན་དེའི་དབང་གིས་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་མཐོང་བ་དང་ཆོས་ཅན་ཀུན་རྫོབ་ཡེ་
ཤེས་གསར་ཐོབ་པ་གཉིས་མི་འོང་རང་དབང་མེད་པ་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་གནས་ཚུལ་ནམ་ཡང་
བསླུ་མེད་དུ་ངེས་པར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་འདྲའི་བདེ་གཤེགས་མཆོག་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་
10-1-330


བདེན་པ་གཉིས་ལེགས་པར་གཟིགས་ཤིང་མཁྱེ ན་ཚུལ་ཡོད་དེ། མཐར་ཐུག་གི་ཟག་མེད་
མཁྱེན་པ་སྤྲོས་ཀུན་ཞི་བ་ཉིད་ཀྱིས་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་
ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཇི་བཞིན་སྣང་ཞིང་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་སྤྲོས་
མེད་རྣམ་ཀུན་པ་ཉིད་དུ་ལེགས་པར་གཟིགས་ཤིང་མཁྱེ ན་པ་གང་ཞིག ཡེ་ཤེས་དེས་དེ་
འདྲའི་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པ་དེ་དངོས་སུ་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་གཟིགས་ཚེ་གཟིགས་བྱ་དོན་དམ་
གནས་ལུགས་དེ་ཀུན་རྫོབ་མཐའ་དག་གི་ཆོས་ཉིད་དུ་སོང་བའི་གནད་ཀྱིས་ཆོས་ཉིད་དོན་
དམ་དངོས་སུ་གཟིགས་སྟོབས་ཀྱིས་དེའི་ཆོས་ཅན་དུ་ཡོད་པའི་ཀུན་རྫོབ་མ་ལུས་པ་དག་ཀྱང་
ཤུགས་ཀྱིས་ངེས་པར་ཇི་བཞིན་མཁྱེ ན་ཅིང་གཟིགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། དོན་
དམ་གཟིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གིས་གནས་ལུགས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་
ཆོས་ཉིད་མཐར་ཐུག་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་དེ་ཤིན་ཏུ་དྭངས་ཤིང་གསལ་བ་དག་
པ་རབ་འབྱམས་ཀྱི་སྣང་བ་འགལ་འདུ་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་རང་བཞིན་དཔེར་བྱ་ཀུན་ལས་འདས་
པའི་གཤིས་ལུགས་ངེས་པ་དོན་གྱི་བདེན་པ་མཐར་ཐུག་ཏུ་ངེས་པར་གཟིགས་ཤིན་ཏུ་རུང་
བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། དོན་དམ་གཟིགས་པའི་གཟིགས་སྣང་གི་ངོར་ཉིན་བྱེད་འོད་
སྟོང་འབར་བའི་ཉེ་ཆར་མུན་པ་ཕྲ་མོའི་གནས་མེད་པ་བཞིན་འཁྲུལ་སྣང་ཀུན་རྫོབ་པའི་རྫུན་
རིས་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡང་རང་རང་གི་ངོ་བོ་གང་དག་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་སྣང་ཙམ་དུ་ཟད་པ་འབའ་
ཞིག་ལས་མེད་པའི་གནད་ཀྱིས་དོན་དམ་གཟིགས་པའི་སྣང་ཡུལ་དུ་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་མི་
བདེན་ཞིང་ངོ་བོ་གང་ཡང་མེད་ངེས་སུ་སོང་བས་སྣང་བྱར་ཡེ་ནས་མ་གྲུབ་པས་དོན་དམ་
གཟིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དོན་དམ་སྣང་བས་མཁྱེ ན་ཞིང༌། ཀུན་རྫོབ་མི་སྣང་བས་མཁྱེ ན་པ་
ལས་འོས་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡང་དོན་དམ་གཟིགས་པའི་དོན་དམ་པ་དངོས་སུ་སྣང་
བའི་སྒོ་ནས་མཁྱེན་སྟོབས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་རྣམས་དངོས་སུ་མི་སྣང་ཡང་ཤུགས་ལ་ཇི་བཞིན་
10-1-331


ལེགས་པར་གཟིགས་ཤིང་མཁྱེ ན་པ་ཡིན་ཆོག་སྟེ། དོན་དམ་གཟིགས་པ་དེས་དཔེར་ན་བུམ་
པའི་ཆོས་ཉིད་འོད་གསལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་དངོས་སུ་སྣང་བ་ན་སྣང་བྱ་དེ་ཉིད་ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་བུམ་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་སོང་བའི་གནད་ཀྱིས་ཆོས་ཅན་ཀུན་རྫོབ་བུམ་པ་རང་གི་ངོ་བོ་
དོན་དམ་གཟིགས་པའི་སྣང་བྱར་མ་གྲུབ་ཀྱང་དེའི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པ་མཐོང་བྱར་གྱུར་
པའི་ཕྱོགས་ནས་ཆོས་ཅན་བུམ་པ་ཤུགས་ལ་རྣམ་པ་སྣང་དུ་མེད་པའི་ཚུལ་གྱི་ཀུན་རྫོབ་པའི་
བུམ་པའི་ཆ་ཡང་ཇི་བཞིན་ལེགས་པར་མཁྱེན་རིགས་པ་ལྟར་ཆོས་ཉིད་ཆོས་ཅན་གྱི་ཚུལ་དུ་
ཡོད་པའི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་མཐའ་དག་ཀུན་གཟིགས་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གིས་སྣང་
བ་དང་མི་སྣང་བས་མཁྱེ ན་ཞིང་གཟིགས་ཚུལ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་ཏུ་གནས་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་
པ་དང་ཀུན་རྫོབ་པ་གཉིས་ཡེ་ཤེས་མཆོག་དེ་འདྲ་ལ་སྣང་མི་སྣང་གི་རྒྱུ་མཚན་འཇོག་ཏུ་ཡོད་
དེ། དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་གང་དག་ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་ཡུལ་དུ་བདེན་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་པ་ཀུན་
རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་ངོ་ཙམ་ལས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ངོར་ངོ་བོ་བདེན་པ་གང་ཡང་མ་དམིགས་པའི་
རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་དང་
ཀུན་རྫོབ་ཆོས་ཅན་དུ་སོང་བའི་ཚུལ་གྱིས་དོན་དམ་དངོས་སུ་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་མཁྱེན་པ་དང་
ཀུན་རྫོབ་རྣམས་ཡེ་ཤེས་ལ་དངོས་སུ་སྣང་བ་མིན་ཡང་འགྲོ་བ་གང་དག་གི་རྣམ་ཤེས་ལ་
དངོས་སུ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བ་མཐའ་དག་ཇི་བཞིན་ངེས་པར་མཁྱེ ན་པ་སྟེ། དཔེར་ན་
མངོན་ཤེས་དང་ལྡན་པ་ཞིག་གིས་གང་ཟག་གཞན་གྱི་རྨི་ལམ་ལ་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་བཞིན་
མཁྱེན་མཁན་རང་ཉིད་ལ་གཉིད་མེད་པས་རྨི་ལམ་གྱི་སྣང་བ་དངོས་བཞིན་ཡུལ་དང་བཅུད་
ཀྱི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཆ་ནས་མི་སྣང་བར་རྨི་བ་པོའི་ཤེས་པ་དེ་སྣང་བ་དེ་དང་དེའི་རྣམ་
པར་ཤར་བ་ཙམ་གྱི་ཤེས་པའི་ཕྱོགས་ནས་ཇི་བཞིན་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་བཞིན་ནོ།
།འདིར་ཁ་ཅིག་ན་རེ། མ་དག་པའི་སྣོད་བཅུད་སངས་རྒྱས་ལ་སྣང་ཚུལ་ཡོད་དེ། རང་དང་
10-1-332


རྒྱུད་གཅིག་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་སྐྱེ་ཤི་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་ལས་ཀྱི་བདག་འབྲས་མ་དག་
པའི་སྣོད་རྣམས། དཔེར་ན་མདང་རྨི་ལམ་དུ་མེས་བསྲེག་པ་སོགས་ཀྱི་སྣང་བ་བྱུང་བ། ད་
ནངས་གཉིད་སད་པ་ན་འཁྲུལ་རྒྱུ་གཉིད་མེད་པས་ཞེན་པ་མི་སྐྱེ་ཡང༌། རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་སྣང་
རྣམས་མ་འདྲེས་པར་དྲན་པ་བཞིན་དུ་སྣང་ལ་རང་ལས་རྒྱུད་ཐ་དད་པའི་འཁོར་བ་པ་རྣམས་
ཀྱི་འཁོར་བའི་རྒྱུ་འབྲས་རྣམས། ད་ལྟ་རང་ལས་རྒྱུད་ཐ་དད་པའི་གང་ཟག་གཉིད་དུ་སོང་
བའི་རྨི་ལམ་སྣ་ཚོགས་པ་རང་གིས་གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་ཤེས་ན་ཁོའི་
འཁྲུལ་རྒྱུ་གཉིད་ངེད་རང་ལ་ཡོད་མི་དགོས་པར་ཁོ་ལ་སྣང་བ་ལ་ལྟོས་ནས་སྣང་བ་བསྙོན་དུ་
མེད་པ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀྱང་འཁོར་བའི་རྒྱུ་འབྲས་རྣམས་དེ་ལྟར་གཟིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་
ན། དེ་ལའང་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རང་དང་རྒྱུད་གཅིག་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་སྐྱེ་ཤི་སོགས་མཁྱེ ན་
ཚུལ་གྱི་དཔེ་མདང་གི་རྨི་ལམ་ད་ནངས་སད་པའི་སྐབས་སུ་དྲན་པ་ལྟར་ཡིན་ན་མདང་གི་རྨི་
ལམ་ད་ནངས་སད་སྐབས་རྟོག་བློའི་ངོར་དྲན་ཚེ་མདང་གི་རྨི་ལམ་གྱི་སྤྱི་དེ་དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་
སྣང་གི་རྣམ་པས་དྲན་པ་རྟོག་བཅས་ཀྱི་ངོར་སྣང་བ་ཡིན་པས་དེ་འདྲའི་སྤྱིར་སྣང་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་མཁྱེ ན་པ་ལ་ཡོད་མི་རིགས་ཤིང༌། རང་དང་རྒྱུད་ཐ་དད་པའི་འཁྲུལ་སྣང་མཁྱེ ན་ཚུལ་གྱི་
དཔེ་གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་རྨི་ལམ་ཤེས་པ་ལྟར་ཡིན་ན་དེ་
འདྲའི་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་རྨི་ལམ་ཤེས་ཚུལ་ཡང་རྨི་བ་པོའི་ལོག་སྣང་གི་སྣོད་བཅུད་
སྣ་ཚོགས་པའི་སྣང་ཆ་གང་དག་ནི་གཉིད་ཀྱིས་བསླད་པའི་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་པས་གཉིད་ཀྱིས་
མ་བསླད་པའི་མངོན་ཤེས་ལ་འཁྲུལ་སྣང་གི་ཆ་དེ་དག་སྣང་དོན་མེད་ལ། སྣང་ཆ་དེ་དག་གི་
རྣམ་པར་ཤར་བའི་རྨི་ལམ་པའི་ཡིད་ཤེས་རང་མཚན་པ་ནི་དེ་འདྲའི་མངོན་ཤེས་ལ་སྣང་ཡང་
དེ་ནི་ཤེས་པ་དངོས་གནས་ཀྱི་ཆ་ཡིན་པས་དེ་སྣང་བས་ལོག་སྣང་གི་ཆ་སྣང་མི་དགོས་ལ་འོན་
ཀྱང་རྨི་ལམ་གྱི་ཡིད་ཤེས་དེ་ལོག་སྣང་དེ་དག་གི་རྣམ་ལྡན་དུ་སྐྱེས་པས་དེ་འདྲའི་རྨི་ལམ་གྱི་
10-1-333


ཤེས་པ་དེ་མངོན་ཤེས་ལ་དངོས་སུ་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་ལོག་སྣང་གི་ཆ་དེ་དག་དངོས་སུ་སྣང་བ་
མིན་ཡང་ཇི་བཞིན་ཤེས་སོང་བ་མྱོང་བས་གྲུབ་པ་ལྟར་ཡིན་པས་དཔེ་དེ་ལྟར་དུ་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དོན་དམ་སྣང་བས་མཁྱེན་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་མི་སྣང་བས་མཁྱེན་པའི་ཚུལ་
གཉིས་ནི་ཡོད་ངེས་པར་རུང་ལ། དེས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་འཁྲུལ་བ་མཐའ་དག་ཟད་
པའི་བློ་གྲོས་ཀྱི་མཁྱེན་མཆོག་ཡིན་པས་དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་སྣང་དང་དེ་མེད་ལ་ཡོད་འཛིན་ནི་
རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མི་སྲིད་ཕྱིར་རྨི་ལམ་སད་དུས་དྲན་པའི་ངེས་རྟོག་བཞིན་དོན་སྤྱི་སྣང་ཡུལ་དུ་
བྱས་ནས་དེ་མིན་ལ་དེར་སྣང་མེད་ཀྱང་གཞན་སེམས་མཁྱེན་པའི་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་གཞན་གྱི་
རྨི་ལམ་སྣང་བའི་ཡིད་ཤེས་དངོས་སུ་སྣང་བས་རྟོགས་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་དེ་ལ་སྣང་ཆ་ལོག་པ་
དག་གི་ཚུལ་དངོས་སུ་སྣང་བ་མེད་ཀྱང་ཇི་བཞིན་རྟོགས་ནུས་པ་བཞིན་འཁྲུལ་ཟད་བློ་གྲོས་
མཆོག་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དོན་དམ་བདེན་པ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་དངོས་སུ་སྣང་བས་མཁྱེན་པ་
དང་མཉམ་དུ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་རྣམས་དངོས་སུ་སྣང་བ་མེད་ཀྱང་ཆོས་ཅན་གྱི་ཚུལ་དུ་ངོ་བོ་
འཁྲུལ་སྣང་འབའ་ཞིག་ལས་སྣང་དུ་རུང་བ་ཅི་ཡང་མེད་ངེས་སུ་ལེགས་པར་གཟིགས་ཤིང་
མཁྱེན་པའི་ཚུལ་འདི་རང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་བཞེད་ལྟར་ཡིན་པ་ཡང་ཀུན་མཁྱེན་རྒྱལ་བ་
གཉིས་པ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་མཐའ་དག་གིས་སྟོང་པའི་ཡེ་གཞི་
ཆོས་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་དངོས་སུ་སྣང་ནས་
སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ལེགས་པར་མཁྱེན་པས་དེ་དང་མཉམ་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སྣང་བ་
མེད་པར་ཤུགས་ལ་མཁྱེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡིན་ཚུལ་གོ་ན་དགོངས་
ཆེན་གྱི་དོན་མཐོང་ཚུལ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ན་དེ་དག་སྣང་དགོས་པས་ཁྱབ་པ་
མེད་པ་སོགས་ཀྱིས་ཟབ་མོའི་གནས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ཡིན་ཏེ། དབུ་མ་ཆེན་པོའི་དགོངས་
འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་ངེས་དོན་རྒྱ་མཚོ་ལས། དེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་
10-1-334


དབེན་པའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་དངོས་སུ་སྣང་ནས་མཁྱེན་པས་ཆོས་རྣམས་མེད་པར་
ཤུགས་ལ་མཁྱེ ན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་དེ་ལྟར་མཐོང་
ན་ཡང་དགོངས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་ཡང་དག་པ་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་མི་སྣང་བཞིན་དུ་
མཁྱེ ན་པ་འདི་དག་ལ་དགོངས་ནས། ཅི་ཕྱིར་ཞེ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས། མཁྱེ ན་ནས་ཆོས་རྣམས་
མ་གཟིགས་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཆོས་རྣམས་མི་སྣང་བཞིན་དུ་མཁྱེ ན་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ།
།ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་རྨད་བྱུང་ལུང་རིགས་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་བཅས་པས་ཞིབ་རྒྱས་སུ་
གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་དགོངས་པ་ཇི་བཞིན་སྐྱོང་བའི་ཚུལ་གྱིས་རྗེ་
འཇམ་མགོན་བླ་མ་སྒྲོལ་མགོན་ཞབས་ཀྱིས་ཀྱང་རང་ལུགས་ལས་གཞན་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་
དེ་ཉིད་ཇི་བཞིན་གསུངས་པ་སྟེ། སྔོ ན་མེད་ལེགས་བཤད་ལས། ཁ་ཅིག་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་
དག་པའི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་གཟིགས་ཀྱང༌། བདེན་འཛིན་མེད་པས་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ནོ་
སྐད་ཟེར་བ་ནི། སྐྱེས་བུ་འདི་ནི་ཆོམ་པོས་བཟུང་བས་ཆོ་ངེ་འདེབས་མོད་ཀྱི། ནོར་འཕྲོག་རྒྱུ་
མེད་པས་སྡུག་བསྔལ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་དང༌། སྒྱུ་མའི་ཆ་རྒྱུས་ཤེས་པའི་མི་འདིས་ནི། །སྒྱུ་
མ་སྤྲུལ་པའི་ཁང་པ་མཐོང་མོད་ཀྱི། །སྒྱུ་མར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་མ་འཁྲུལ་ལོ། །ཞེས་ཟེར་བ་དང་
འདྲ་སྟེ་ཆོ་ངེ་འདེབས་པ་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་ཐོབ་པའི་རྟགས་ཡིན་པ་དང༌། སྒྱུ་མའི་ཁང་བཟང་
མཐོང་བ་ཉིད་དབང་པོ་བསླད་པའི་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ན། འཁྲུལ་པའི་ངོས་འཛིན་བློས་བཅོས་མ་
གཞན་ཞིག་གསར་དུ་རྣམ་པར་བཞག་ནས། དེ་མེད་པས་འཁྲུལ་བ་མེད་དོ་ཞེས་བརྗོད་ཀྱང་
མི་མཛེས་པ་ལྟར། ཞེས་སོགས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །འདི་སྐོ ར་གྱི་སྐབས་
སྤྱིར་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཁྱེན་པ་དང་གཟིགས་པ་དོན་གཅིག་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ཡང་རྗེ་
བཙུན་རིན་པོ་ཆེས་མ་དག་པའི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་གཟིགས་ཀྱང་ཞེས་གསུངས་པའི་
གཟིགས་ཞེས་པ་ནི་སྤྱིར་མཁྱེན་པ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་པར་དངོས་སུ་སྣང་བ་ལ་གོ་དགོས་པ་ལྟ་
10-1-335


བུ་སྐབས་ཐོབ་ཀྱི་གོ་བ་ལེན་ཚུལ་ཤེས་དགོས་སོ། །
གསུམ་པ་ཡོན་ཏན་ལ། ཡོན་ཏན་གྱི་ངོ་བོ་མིང་ཙམ་སྨོས་པ། དེ་ལ་རིགས་པས་དཔྱད་
པའོ། །དང་པོ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་སློབ་འཕགས་དང་ཐུན་མོང་དུ་བཞག་པ་བཅུ་ཡོད་
དེ། ཚད་མེད་བཞི་དང༌། རྣམ་ཐར་བརྒྱད་དང༌། ཟད་པར་བཅུ་དང༌། ཟིལ་གནོན་བརྒྱད་དང༌།
ཉོན་མོངས་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྨོན་གནས་མཁྱེན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། མངོན་
ཤེས་དྲུག་དང༌། སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་དག་པ་བཞི་
དང༌། མཚན་དཔེའི་ཡོན་ཏན་དང་བཅུ་ལས་སྔ་མ་དགུ་ཐེག་ཆེན་སློབ་འཕགས་སྤྱི་དང་ཕྱི་མ་
ནི་བྱང་འཕགས་ས་བརྒྱད་པ་བ་ཡན་ཆད་དང་ཐུན་མོང་དུ་བཞག་པའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་རང་
ཉིད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་སྡེ་ཚན་དགུ་ཡོད་དེ། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་
བཞི་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་གསུམ་དང། སྲུང་བ་མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་དང༌། བསྙེལ་
བ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། སྒྲིབ་གཉིས་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་བཅོམ་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌།
འགྲོ་བ་རྣམས་ལ་ཉིན་མཚན་དྲུག་ཏུ་གཟིགས་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་
ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བཅོ་བརྒྱད་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེ ན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་དགུ་པོ་དེ་
སངས་རྒྱས་རང་གི་སྒོས་ཆོས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་སློབ་པ་གང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་བཞག་པའི་
ཕྱིར་རོ། །འདི་རྣམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་ངོ་བོ་སྤྱི་ནི་སྔ་ཕྱིའི་གཞུང་ལུགས་མང་པོ་ན་ཆེས་རྒྱས་པ་
ལྟར་ལས་འདིར་རེ་ཞིག་ཚིག་ཚོགས་མང་བས་མ་སྤྲོས།
གཉིས་པ་དེ་དག་ལ་རིགས་པས་དཔྱད་པ་ནི་ཡོན་ཏན་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་
དེ་དག ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་རྣམས་ཀྱང་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སོ་སོར་དབྱེ་བ་ཡོད་རུང་སྟེ།
གདོད་མ་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པའི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡོན་ཏན་བཅུ་དགུ་པོ་དེ་དག་ཡེ་
ནས་སྤྲོས་བྲལ་གཞི་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་གི་རང་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་ཡིན་
10-1-336


པ་གང་ཞིག གཞན་སྣང་སློབ་ལམ་གྱིས་གསར་བསྐྱེད་བྲལ་སྨིན་གྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཕྱོགས་
མཐའ་ཡས་པ་གང་དག་གློ་བུར་ཀུན་རྫོབ་པའི་བདེན་པ་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་
ཡོན་ཏན་བཅུ་དགུ་པོ་རང་བྱུང་དང་གཞན་བྱུང་གི་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ཆར་དབྱེ་རུང་བ་ཉིད་དུ་
གྲུབ་བོ། །
བཞི་པ་ཕྲིན་ལས་ལ། ཕྲིན་ལས་མདོ་ཙམ་བཀོད་པ། དེ་དག་ལ་རིགས་པས་དཔྱད་པ་
གཉིས་ལས། དང་པོ་ཆོས་སྐུའི་བདག་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་རྣམ་དཀར་གྱི་ཡོན་ཏན་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་ཏེ། དེ་ཡང་ཆོས་སྐུའི་བདག་རྐྱེན་དང་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ལས་ནམ་ཡང་ཟད་
པ་དང་རྒྱུན་ཆད་པ་མེད་པར་འཁོར་བ་ཇི་སྲི ད་བར་འབྱུང་བ་ཡིན་ཞིང༌། འདི་ལ་མངོན་རྒྱན་
ལས་གསུངས་པའི་ཕྲིན་ལས་བསྡུ་ཚུལ་དང༌། རྒྱུད་བླ་ལས་ཕྲིན་ལས་དབྱེ་བ་དགུ་གསུངས་
ཚུལ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། མངོན་རྒྱན་ལས་ཕྲིན་ལས་ཉེར་བདུན་གསུངས་པ་འདིར་གསུམ་དུ་བསྡུས་
ཚུལ་ཡོད་དེ། འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ངན་སོང་གསུམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་བ་དང་གཏན་ནས་ཟད་
པར་མཛད་དེ་འཁོར་བའི་བདེ་དགེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལ་འགོད་པ་དང༌། བདེ་འགྲོ་བ་
རྣམས་ཉན་ཐོས་དང་རང་རྒྱལ་གྱི་གོ་འཕང་ལ་འགོད་པ་དང༌། ཉན་རང་རྣམས་བླ་ན་མེད་པའི་
བྱང་ཆུབ་མཆོག་ལ་གདུལ་བྱ་རྣམས་རང་རང་གི་ཁམས་དང་དབང་པོའི་རིམ་པས་འགོད་པར་
མཛད་པ་དང་གསུམ་དུ་མ་འདུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར།
གཉིས་པ་རྒྱུད་བླ་མ་ལས་ཕྲིན་ལས་དབྱེ་བ་དགུ་གསུངས་ཚུལ་ཡོད་དེ། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པས་མི་རྟོག་བཞིན་དུ་སྐུའི་སྣང་བ་སྟོན་པ་བརྒྱ་བྱིན་བཞིན་དང༌། འབད་པ་མེད་
པར་ཆོས་གསུངས་པ་ལྷའི་རྔ་བཞིན་དང༌། མཁྱེ ན་བརྩེས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་སྤྲིན་བཞིན་དང༌།
ཆོས་སྐུ་ལས་མ་གཡོས་བཞིན་སྤྲུལ་པ་སྟོན་པ་ཚངས་པ་བཞིན་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་
10-1-337


འཕྲོ་བ་ཉི་མ་བཞིན་དང༌། ཐུགས་ཀྱི་གསང་བ་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་བཞིན་དང༌། གསུང་གི་
གསང་བ་སྒྲ་བརྙན་བཞིན་དང༌། སྐུའི་གསང་བ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དང༌། ཐུགས་རྗེས་འཇུག་
ཚུལ་ས་གཞི་བཞིན་གྱི་ཕྲིན་ལས་དབྱེ་བ་དགུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་སྐུས་རྫུ་འཕྲུལ་
སྟོན་པ་སོགས་སྐུ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཆོ་འཕྲུལ་དང༌། གསུང་གིས་ཆོས་སྟོན་པ་སོགས་གསུང་ཀུན་
ཏུ་བརྗོད་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་དང༌། ཐུགས་ཀྱིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སོགས་
ཐུགས་རྗེས་སུ་བསྟན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་སོགས་བཤད་བྱ་ཡོད་ཀྱང་དེ་ཙམ་དུ་བྱས།
གཉིས་པ་དེ་དག་ལ་རིགས་པས་དཔྱད་པ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་
གང་དག་ཆོས་ཅན། རང་བྱུང་དང་གཞན་བྱུང་གི་ཁྱད་འཇོག་ཏུ་ཡོད་དེ། རྒྱལ་བ་རང་སྣང་
འབའ་ཞིག་པས་བསྡུས་པའི་མཛད་ཕྲིན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཡུལ་རྣམས་ནི་དོན་དམ་
རང་བྱུང་དུ་ངེས་པ་གང་ཞིག གཞན་གདུལ་བྱ་རབ་འབྲི ང་ཐ་གསུམ་རང་རང་དང་འཚམས་
པའི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་མཛད་ཕྲིན་གང་དག་ནི་ཀུན་རྫོབ་གཞན་བྱུང་གི་མཛད་ཕྲིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
རོ། །དེས་ན་མཛད་འཕྲིན་ལའང་བདེན་གཉིས་སུ་དབྱེར་ཡོད་པར་གྲུབ་བོ། །དེ་དག་གིས་
ཀུན་མཁྱེན་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོ་གང་དང་རྗེ་བཙུན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་དགོངས་བཞེད་ལྟར་
གྱི་རང་ལུགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་གྱི་འབྲས་བུའི་གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་ཆ་ཅུང་ཟད་བཤད་པར་
བྱས་ཟིན་ཏོ། །
སྨྲས་པ།
ཡེ་ནས་འགྲོགས་ཀྱང་རང་ཞལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར། །
གཞི་དབྱིངས་གྲོལ་ཡང་འཆིང་བའི་འཁྲུལ་སྣང་ཤར། །
ཆོས་ཉིད་བཟང་ཡང་ཆོས་ཅན་ངན་བག་ངོམ། །
གཞི་འབྲས་གཅིག་ཀྱང་ངོ་མ་འཕྲོད་པས་རྨོངས། །
10-1-338


ཞེས་པ་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །
རྩ་བའི་ས་བཅད་གསུམ་པ་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་ཕན་ཡོན་གྱི་ཚུལ་ནི་སྤྱིར་ངེས་དོན་གྱི་
མདོ་སྡེ་ཆེས་མང་པོ་ལས་ཟབ་མོའི་དེ་ཉིད་ལ་མོས་ཤིང་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕན་ཡོན་
མཐའ་ཡས་པ་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་མཐའ་ནི་རྒྱལ་བ་རང་ཉིད་ཀྱི་མཁྱེན་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་
ཀྱང་མཐའ་ཆོད་དཀའ་བ་ཙམ་དུ་གྱུར་ཅིང་ཁྱད་པར་ངེས་པ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་མཐར་
ཐུག་གཞི་དབྱིངས་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་ཀུན་ཁྱབ་རྟག་བརྟན་གཡུང་དྲུང་གི་ངེས་
གསང་ཟབ་མོའི་ཚུལ་འདི་ལ་མོས་ནས་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་བགྱི་བ་གང་བྱས་དག་ནི་
གནས་ལུགས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་གཞན་ལ་མོས་ཤིང་དད་པ་སོགས་ལས་ཆེས་བརྒྱ་སྟོང་གི་
ཆར་ཡང་མི་ཕོད་པའི་རབ་དཀར་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཚད་ཇི་བཞིན་མཐའ་དག་སངས་
རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་མཁྱེན་པས་ཀྱང་མ་ལུས་ཤིང་ཟད་པའི་ཚུལ་དུ་མཁྱེན་དུ་མེད་པར་ནམ་ཡང་མི་
ཟད་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་གཏེར་ཆེན་པོ་མཐར་ཐུག་པ་མེད་ངེས་སུ་ཇི་བཞིན་གཟིགས་པ་
ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། སྤྱིར་ངེས་དོན་སྙིང་པོའི་ཚུལ་ལ་མོས་པ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་དཀར་བ་རྒྱ་མཚོ་
ལྟ་བུའི་མཐའ་སུ་ཡིས་དཔོག་མི་ནུས་མོད་འོན་ཀྱང་མཐའ་མེད་པའི་ཕན་ཡོན་ཆེས་མང་པོ་
དག་ལས་འདིར་ཆེས་ཕྲ་བ་ལས་ཀྱང་ཕྲ་མོའི་ཆ་མཚོན་ཙམ་འགོད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་སྙིང་པོ་རྟག་
པ་སེམས་ཅན་ལ་ཡོད་པར་ཡིད་ཆེས་པ་དང་གཞན་གྱིས་བསྟན་པ་ཐོས་པ་དང་ཚུལ་དེ་རང་
གིས་གཞན་ལ་བསྟན་པ་དང་ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་གླེགས་བམ་བཀླག་ལ་མཆོད་པ་སོགས་
བྱས་པའི་ཕན་ཡོན་ཡང་འཕགས་པ་སོར་འཕྲེང་གི་མདོ་ལས་གསུངས་པ་འདི་ལྟར་སྟེ། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རྟག་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུས་
འཇིག་རྟེན་ན་བདེ་བའི་རྣམ་པ་མཆོག་རྣམས་དང༌། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་
ཐམས་ཅད་རྙེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རྟག་པ་ཐོས་པས་སྔོ ན་བྱུང་
10-1-339


བ་དང་ད་ལྟར་དང་མ་འོངས་པ་དང༌། དུས་གསུམ་དུའང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་
དང༌། མཐོ་རིས་དང་ས་སྟེང་གི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་རྟག་ཏུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌།
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པའོ་ཞེས་བསྟན་པ་མི་འཆི་བའི་ཚིག་འདི་ལས་ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་
སྐྱེ་སྟེ། དེ་ལྟར་སྟོན་པ་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། ལེགས་
སོ་ལེགས་སོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན། །ལེགས་བརྗོད་གང་བགྱིད་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཐོས། །མེ་སྦྱིན་ལྟ་བུར་སྒྲ་བརྙན་ཐེག་ཆེན་མདོ་སྡེ་བཀླག །མི་འམ་ཅི་
དང་དྲི་ཟའི་རྔ་དང་རྔ་ཕྲན་དང༌། །སིལ་སྙན་དག་གིས་གླེགས་བམ་ལ་ཡང་མཆོད་པར་བགྱི།
།སེམས་ཅན་གང་རྣམས་དེ་ལྟར་རྟག་ཏུ་མཆོད་བགྱིད་པ། །དེ་དག་འཇིག་རྟེན་དུ་ནི་ཁོར་མོར་
མི་གཅིག་པུ། །ཕྱི་དུས་སངས་རྒྱས་འགྱུར་ཞེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས། །ཞེས་པ་
ལ་སོགས་པས་སྙིང་པོ་རྟག་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་དེའི་ཚུལ་རང་གིས་ཐོས་པ་གཞན་ལ་སྟོན་པ་
ངེས་དོན་གྱི་སྡེ་སྣོད་བཀླག་མཆོད་སོགས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་དང༌། ཡང་བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཀྱིས་ནམ་ཞིག་དུས་ཤིན་ཏུ་སྙིགས་མའི་སྐབས་བསྟན་པ་ནུབ་པ་ལ་ཉེ་བའི་དུས་
དམ་པའི་ཆོས་ཉམས་སྨད་ནས་དེ་ཕན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདིར་དམ་ཆོས་ལོ་བརྒྱད་ཅུ་
ལས་མི་གནས་པར་གྱུར་པའི་ཚེ་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱིས་སྙིང་པོ་རྟག་པའི་གཏམ་སྲོག་
ལ་མི་ལྟ་བར་བྱ་དཀའ་བའི་ལས་ཀྱིས་རྒྱ་ཆེར་སེམས་ཅན་ལ་བསྟན་པར་བྱས་ན་དོན་རྒྱ་ཆེན་
ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ་དགོངས་ནས་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་བཀའ་བསྩལ་པ་ཡང་འདི་ལྟར་སྟེ།
མདོ་དེ་ཉིད་ལས། འཇམ་དཔལ་ཁྱོ ད་ལྟ་བུ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ལོ་བརྒྱད་ཅུའི་བར་དུ་གནས་
པར་གྱུར་པའི་ཚེ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁུར་ཆེན་པཽ་ཁྱེར་ཏེ་བདག་གིས་དམ་པའི་ཆོས་ཕྲག་པར་
བཀུར་རོ་སྙམ་ནས་འཛམ་བུའི་གླིང་དང་གླིང་ཕྲན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རྟག་པ་ཐེར་ཟུག་ཞི་བ་གཡུང་དྲུང་ཡིན་ནོ་ཞེས་རང་གི་སྲོག་ཀྱང་
10-1-340


བཏང་སྟེ་རབ་ཏུ་བསྟན་པར་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དུས་ཐ་མར་སྙིང་པོ་རྟག་པའི་ངེས་དོན་
གྱི་གཏམ་བཟང་པོས་འགྲོ་དོན་བྱེད་དགོས་ཚུལ་དང་དེ་ལྟར་བྱེད་མཁན་གྱི་སེམས་དཔའ་
མང་པོ་ལྷོ ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་འབྱུང་བར་ལུང་བསྟན་བཅས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་དང༌། ཡང་
རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདིར་ཕྱོགས་གང་དག་ཏུ་དུས་མཐའ་དམ་ཆོས་
འཇིག་ལ་ཉེ་སྐབས་སྙིང་པོ་རྟག་པའི་དོན་བསྟན་པ་དང་དེའི་ཕྱོགས་འཛིན་པ་དང་བཅས་
ཡོད་ཚད་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་བྱ་དཀའི་བསོད་ནམས་ཆེན་པོའི་ལས་བྱེད་པ་ཤ་སྟག་ཏུ་ངེས་
ཚུལ་འཕགས་པ་སོར་མོའི་ཕྲེང་བ་ལ་བཀའ་བསྩལ་པ་ཡང་འདི་བཞིན་ཏེ། མདོ་ཉིད་ལས།
སོར་མོའི་ཕྲེང་བ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། ནམ་མ་
འོངས་པའི་དུས་ན་དམ་པའི་ཆོས་ལོ་བརྒྱད་ཅུའི་བར་དུ་གནས་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ་ཐེག་པ་
ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་
པར་སྟོན་ཅིང་ཤིན་ཏུ་བྱ་དཀའ་བ་བྱེད་པའོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་དེའི་ཕྱོགས་འཛིན་པ་དེ་
དག་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་བྱ་དཀའ་བ་བྱེད་པར་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་དང༌།
གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་གཏམ་ཐོས་པའི་ཕན་ཡོན་མདོ་དེ་ཉིད་ལས་
གསུངས་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཐོས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུས། ནད་མེད་པ་
དང༌། གཙེ་བ་མེད་པ་དང༌། ཚེ་རིང་བ་དང༌། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པ། གཡུང་དྲུང་ཐེར་ཟུག་སྟེ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་
འཆི་བ་མེད་པར་ཐོབ་པས་དེའི་ཚུལ་ཐོས་པ་ཐམས་ཅད་འབྱོར་ཞིང་ཡུན་རིང་དུ་སྲ་བ་དང་
རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱིས་གཞན་གང་དག་གིས་
སྙིང་པོ་རྟག་པའི་དོན་ལེགས་པར་སྟོན་པ་རྣམས་ལ་ཆེ་བསྔགས་དང་དེ་ལྟར་དུ་མི་སྟོན་པར་
སྙིང་པོའི་དོན་ལ་ཕྱིར་ཕྱོགས་པ་དག་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་མཛད་པ་ཡང༌། མདོ་དེ་ཉིད་ལས། ཆོས་
10-1-341


སྟོན་པར་འདོད་པས་འདི་ལྟར་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པ་དང་ཡང་དག་པ་ཉིད་
དུ་བསྔགས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་མི་སྟོན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་འདོར་བ་དེ་དག་
ནི་དཔེར་ན་གདོལ་བ་རྒྱལ་པོའི་བ་གླང་ལྟ་བུ་དེ་ལ་སེང་གེའི་ཁྲི་ཡང་མི་འོས་སོ། །ཞེས་
སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཤིང༌། ཡང་སྟོན་པ་མཆོག་གིས་དོན་དམ་སངས་རྒྱས་འདུས་མ་བྱས་
དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་མ་ནོར་བའི་ཚུལ་དེ་མིན་པར་སྟོན་པ་ལ་ཉེས་དམིགས་ཆེ་ཞིང་དེ་ལྟར་དུ་
ཇི་བཞིན་སྟོན་པ་རྣམས་ཕན་ཡོན་མཚན་དཔེ་ལྡན་པའི་མཐར་ཐུག་གི་སྐུ་མྱུར་ནས་ཐོབ་པར་
གསུངས་པ་སྟེ། མྱང་འདས་ཆེན་པོ་ལས། དེ་བས་ན་འཇམ་དཔལ་རིགས་ཀྱི་བུ་དག་ཁྲེལ་
ཞིང་ངོ་ཚ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདུས་བྱས་རྣམས་དང་
མཐུན་པར་མི་ལྟའོ། །འཇམ་དཔལ་མུ་སྟེགས་ཅན་ངན་པར་ལྟ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་
འདུས་བྱས་དང་མཐུན་ནོ་ཞེས་སྨྲའི། ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུང་བའི་དགེ་སློང་དག་ནི་དེ་ལྟར་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་འདུས་བྱས་པ་ཡིན་པར་མི་ལྟའོ། །ཅི་སྟེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་
འདུས་བྱས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་ན། དེ་ནི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་དེ་ནི་ཤི་མ་ཐག་
ཏུ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེ་བར་རིག་པར་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་གང་ཟག་བདག་གི་ཁྱིམ་ན་
གནས་པ་བཞིན་ནོ། །འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ཡང་དག་པར་འདུས་མ་བྱས་
པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པས་འདུས་བྱས་ཞེས་བརྗོད་པར་མི་བྱའོ། །འཇམ་དཔལ་དེང་སླན་ཆད་
འཁོར་བར་འཁོར་བ་ན་ཤེས་པ་མེད་པ་སྤངས་ཏེ་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་བཙལ་བར་བྱའོ།
།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་པ་སྟེ་གང་ཞིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་
ཚུལ་དུ་ལྟ་ན་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་ལྡན་ཞིང་མྱུར་དུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་
རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཚང་རྒྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་གཞན་ལ་བསྟན་པའི་ཕན་ཡོན་རིང་མིན་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་
10-1-342


ཐོབ་ཚུལ་མདོ་དེ་ཉིད་ལས་གསུངས་པ་ཡང༌། ཇི་ལྟར་མེས་ཚིག་པའི་གང་ཟག་དེ་ཁྲེལ་ཞིང་ངོ་
ཚ་བ་དང་ལྡན་པས། གོས་ཀྱིས་ལུས་གཡོགས་པ་དང༌། བསམ་པ་དེ་དགེ་བས་སུམ་ཅུ་རྩ་
གསུམ་གནམ་གྱི་ལྷར་སྐྱེས། ཚངས་པའི་རྒྱལ་པོ་དང༌། འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་པོར་གྱུར་
ཏེ། རྟག་ཏུ་གནས་བདེ་བར་སྐྱེས་ཀྱི་ངན་སོང་དུ་མ་སྐྱེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཁྱོ ད་ཀྱང་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་མ་བརྗོད་པས། ཕྱི་མ་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་གདོན་
མི་ཟ་བར་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུ་དང་མ་འདྲེས་པའི་ཆོས་
བཅོ་བརྒྱད་དང༌། ཚེ་ཚད་མེད་པ་དང༌། འཁོར་བར་མི་གནས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བདེ་བ་དང༌།
རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པ་
ལྟར་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པར་ཡིད་ཆེས་ཤིང་དད་པའི་ཕན་ཡོན་ཤིན་ཏུ་དཀོན་
པའི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིང་བསྐལ་པ་མང་པོར་ངན་སོང་དུ་མི་ལྷུང་བར་མདོ་དེ་ཉིད་ལས་
གསུངས་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་རྟག་པའི་ཆོས་ཅན་དུ་ཡིད་ཆེས་ན་གང་ཟག་དེ་ནི་མེ་
ཏོག་ཨུ་དུམ་ཝ་ར་ལྟར་ཤིན་ཏུ་དཀོན་པའོ། །ང་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་གང་གིས་ཐེག་པ་
ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་ཤིན་ཏུ་ཟབ་མོ་འདི་ཐོས་ནས་དད་པའི་སེམས་སྐྱེས་ན། དེ་ནི་མ་འོངས་པའི་
དུས་སུ་བསྐལ་པ་བརྒྱ་སྟོང་གི་བར་དུ་ངན་སོང་དུ་མི་ལྷུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལྟར་
དང༌། ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་དེ་ཉིད་ཀྱི་གཏམ་ནི་སེང་གེའི་སྒྲ་ཡིན་ཞིང་དེ་ལས་གཞན་མི་རྟག་
སྡུག་བསྔལ་སོགས་ཀྱི་གཏམ་ནི་དེ་མ་ཡིན་ཚུལ། མདོ་དེ་ཉིད་ལས། དེ་ལ་སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོག་
པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པ། ཡོངས་སུ་མ་
དག་པ། ཞེས་མི་འཆད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པ། བདེ་བ། བདག་དང་ཡོངས་སུ་
དག་པ་འབའ་ཞིག་འཆད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་སོགས་དང༌། ཡང་སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་
གཤེགས་སྙིང་ཡོད་པར་གཞན་ལ་བསྟན་པའི་ཕན་ཡོན་སྡིག་ལས་གྲངས་མེད་བྱས་པ་རྣམས་
10-1-343


སྨིན་ལ་ཉེ་ཞིང་བཟློག་དཀའ་བའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ནའང་སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཙམ་གྱིས་སྨིན་
གོ་ཆོད་ཅིང་སྒྲིབ་པ་བྱང་ངེས་སུ་འགྱུར་ཚུལ། མདོ་མྱང་འདས་ལས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་
ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་དོ་ཞེས་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ཡོན་
ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དམ་པའི་ཆོས་འདོད་པའི་རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་དག་ནི་སྡིག་
པའི་ལས་གྲངས་མེད་པ་བྱས་པ་རྣམས་ཀླད་པ་ན་བ་དང་རིམས་ཀྱིས་བཏབ་པ་དང༌། ཟུག་ངུ་
དང་སྐུར་པ་བཏབ་པ་ཙམ་གྱིས་བྱང་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་
ལ། གཞན་ཡང་བྱང་སེམས་ཀྱི་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་དུ་ཕར་ཕྱིན་ལྔ་ལ་སྤྱད་པ་
བས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པའོ་སྙམ་དུ་མོས་པ་ཙམ་བྱས་པའི་བསོད་ནམས་གྲངས་མེད་
བསྐྱེད་ཚུལ། ཡོན་ཏན་ཡེ་ཤེས་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་མདོ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་
ལ་ལ་ཞིག་གིས་བསྐལ་བ་བྱེ་བ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་ལ་སྤྱད་པ་བས་
འཇམ་དཔལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གང་ཞིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྟག་པའོ་
སྙམ་དུ་མོས་པར་བྱེད་ན་འདི་ནི་དེ་བས་ཆེས་བསོད་ནམས་གྲངས་མེད་པར་བསྐྱེད་དོ། །ཞེས་
སོགས་གསུངས་པ་དང༌། སྤྲིན་ཆེན་མདོར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྲིན་ཆེན་སྙིང་པོས་
བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ལ་ངེས་དོན་སྙིང་པོ་རྟག་པའི་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ་དྲི་བ་མང་པོ་ཞུས་
པའི་ལན་གྱི་སྐབས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་དྲི་བ་ལ་ཆེ་བསྔགས་བཀའ་
བསྩལ་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་
ཁྱོ ད་དང་འཚམས་པའི་ཚིག་གི་དོན་ཕྲ་ཞིང་ཟབ་མོའི་ཚིག་དང་ཡི་གེ་སྤེ ལ་བ་དང༌། སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་རྟག་པའི་མཚན་
ཉིད་དམ་པའི་ཆོས་བསྟན་པའི་གཏེར་དང་འདྲ་བ་དག་གི་མཚུངས་པ་མེད་པའི་མདོའི་རྒྱལ་
པོའི་གཏེར་དང༌། དམ་པའི་ཆོས་བསྟན་པའི་གཏེར་དང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདུད་རྩི་
10-1-344


མི་ཟད་པའི་གཏེར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཞུས་པ་ལེགས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་
གཏེར་བརྟན་པར་བཞུགས་པ་ངས་བཤད་པར་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གཟེངས་བསྟོད་ཆེས་
ཁྱད་པར་བ་མཛད་ཅིང་དེ་ལུགས་ལྟར་གཞན་ཡང་ངེས་དོན་གནས་ལུགས་ལ་ཐོས་བསམ་
སོགས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་སྙིང་པོའི་མདོར་ཞིབ་རྒྱས་སུ་བཀའ་བསྩལ་པའི་མཐར་སླར་ཡང་
གསུངས་པ། ང་ཡང་སྔོ ན་ནི་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པའི་ཚེ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་སེང་གེའི་རྒྱལ་
མཚན་ལས། །མདོ་སྡེ་འདི་ཡི་མིང་ནི་ཐོས་པར་གྱུར། །གུས་པར་བྱས་ཏེ་ཐོས་ནས་ཐལ་མོ་
སྦྱར། །ང་ནི་ལེགས་པར་བྱས་པའི་ལས་དེ་ཡིས། །བྱང་ཆུབ་དམ་པ་མྱུར་དུ་ཐོབ་པར་གྱུར།
།དེ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཁས་རྣམས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་མདོ་མཆོག་འདི་ནི་གཟུང་བར་
བྱ། །ཞེས་སོ། །གཞན་ཡང་སྔོ ན་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་ཏུ་འོད་ཟེར་གཏོང་ཞེས་བྱ་བས་
གདན་གཅིག་ལ་འདུག་བཞིན་དུ་བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་ལྔ་བརྒྱར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་
པོའི་ཆོས་འདི་དཔེ་འབུམ་ཕྲག་དུ་མས་བསྟན་པ་ན་ཕྱོགས་བཅུ་ཀུན་ཏུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་
བཅུའི་རྡུལ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་ཡང་ཚེགས་ཆུང་ངུས་གོ་བར་གྱུར་ཅིང་ཐ་ན་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་པའི་མིང་ཐོས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རིམ་གྱིས་དགེ་
བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་ནས་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པ་ཕན་ཡོན་
མཐའ་ཀླས་པའི་ཚུལ་ངེས་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་རྣམས་སུ་ཆེས་མང་ངོ༌། །དེ་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་དང་
མཐུན་པར་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་པས་རྒྱལ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་ཚུལ་ལ་མོས་པ་
ཙམ་ཡོད་པས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཚོགས་ཀྱི་སྣོད་དུ་གྱུར་ཏེ་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་
ཡོན་ཏན་ཅན་ཡེ་གཞི་ཆོས་དབྱིངས་ཟབ་མོའི་ཚུལ་ལ་དགའ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་
ཀུན་གྱི་རྣམ་པར་དཀར་བའི་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་པོ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ནུས་པའི་དགེ་རྩ་
དཔག་མེད་མངའ་བའི་ཕན་ཡོན་ཡང་གསུངས་པ་སྟེ། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། བློ་ལྡན་རྒྱལ་བའི་
10-1-345


ཡུལ་འདི་ལ་མོས་པ། །སངས་རྒྱས་ཡོན་ཏན་ཚོགས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་ཏེ། །བསམ་མེད་ཡོན་ཏན་
ཚོགས་ལ་མངོན་དགའ་བས། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་བསོད་ནམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན། །ཞེས་
སོགས་དང་གཞན་ཡང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཆེས་མང་མཆོད་པའི་དགེ་རྩ་དང་བསྐལ་པ་དུ་མར་
སྦྱིན་སོགས་ཀྱི་རྣམ་དཀར་རྒྱ་ཆེ་བའི་བསགས་སྒོ་ལས་ཀྱང་ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་ཚིག་ཙམ་
ཐོས་ཤིང་ཐོས་ནས་དེ་ལ་མོས་པ་ཙམ་བྱས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཆེས་མང་ཐོབ་པར་
འགྱུར་བ་སོགས་ཕན་ཡོན་དུ་མ་འབྱུང་ཚུལ་གསུངས་པ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་མང་དོགས་ནས་མ་
བྲི ས་ལ། དེ་ལྟ་བུའི་ངེས་དོན་ཟབ་མོ་སྟོན་པའི་མདོ་དང་དགོངས་འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་ལས་
ཇི་སྐད་བསྟན་པ་ལྟར་གྱི་ཕན་ཡོན་བཞིན་གངས་རིའི་ལྗོངས་འདིར་ངེས་དོན་བསྟན་པའི་
མངའ་བདག་གཅིག་གྱུར་ཀུན་མཁྱེན་རྟོན་པ་བཞི་ལྡན་གྱི་སྲོལ་འཛིན་ཆེན་པོ་རང་རེའི་རྗེ་བླ་
མ་འཇམ་དབྱངས་གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ལྔ་པ་བཤེས་གཉེན་མི་གཟུགས་སུ་འཕོས་པ་ཀུན་
དགའ་སྙིང་པོ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན་དཔལ་བཟང་པོ་གང་གི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང་ངེས་དོན་གྱི་
གནས་ལུགས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་ཉིད་ལ་དད་དེ་མོས་ཤིང་ཇི་བཞིན་བསྒོམ་ནུས་ན་དགེ་
རྩ་སྨིན་པའི་དབང་པོ་རབ་རྣམས་ཀྱིས་གནས་ལུགས་དེ་ཅིག་ཆར་རྟོགས་པ་དང་དེ་ལས་
དབང་པོ་འབྲིང་ཐ་རྣམས་ཀྱིས་རང་རང་དང་འཚམས་པའི་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པས་རིམ་གྱིས་དེ་
ལུགས་ལྟར་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། དེ་མ་ཟད་སྙིང་པོའི་གཏམ་ཐོས་པ་སོགས་ཀྱི་བགྱི་བ་
ཆ་ཤས་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་སྔོ ན་མཚམས་མེད་ཀྱི་སྡིག་བྱས་པ་བྱང་ཞིང༌། སྡིག་པ་ལ་སྤྱོད་བཞིན་
པ་རྣམས་ཀྱང་ཟབ་མོའི་གནས་ཚུལ་འདི་ལ་དད་ན་རྣམ་སྨིན་རིང་དུ་དོར་ཞིང་ཟད་པར་བྱེད་
པ་དང་བག་མེད་པའི་དབང་གྱུར་འདོད་ཡོན་ལ་བསྟེན་པ་དག་ཀྱང་མི་འཆིང་བར་གྲོལ་བ་
དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་ཀྱང་ལྷ་ཡུལ་དུ་འགྲོ་བ་དང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྐུའི་སྣང་བ་འབྱུང་
བ་སོགས་ཕན་ཡོན་གཞན་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་གསུངས་པ་
10-1-346


སྟེ། དེ་ཡང་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི་དབུ་མ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ལས། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དད་
པས་རྟོགས་པར་བྱ། །གལ་ཏེ་ཟབ་མོའི་དོན་ལ་མོས་ཤིང་བསྒོམ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་སྨིན་ན་
ཅིག་ཆར་རྟོགས། །གཞན་དུ་རྣམ་ཀུན་སྤྱོད་པས་རིམ་གྱིས་ཐོབ། །ཆ་ཤས་ཀྱིས་ཀྱང་དོན་ཆེན་
འགྱུར་བ་སྟེ། །སྔོ ན་དུ་མཚམས་མེད་བྱས་པའང་འདི་ཡིས་གྲོལ། །སྡིག་ལ་སྤྱོད་བཞིན་པ་ཡང་
འདིར་དད་ན། །རྣམ་སྨིན་རིང་དུ་སྐྲོད་ཅིང་ཟད་པར་བྱེད། །བག་མེད་སྲེ ད་པའི་དབང་གྱུར་
ཡུལ་ལྔ་ལ། །རྟག་ཏུ་བསྟེན་པའང་མི་འཆིང་གྲོལ་བ་ཡོད། །བརྟུལ་ཞུགས་ཉམས་པའང་ལྷ་
ཡུལ་འགྲོ་བ་དང༌། །སངས་རྒྱས་རྣམ་ཀྱི་སྐུ་ཡི་སྣང་བ་འབྱུང༌། །འདི་ལ་དད་པའི་ཡོན་ཏན་
བསམ་མི་ཁྱབ། །ཅེས་པ་ལྟར་དང༌། གཞན་ཡང་(དོན་དམ་སོགས།)ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཁོ་ནར་
ལྟ་བས་ཤེར་མདོ་སྐྱེ་བར་སྦྱངས་པ་བས་ཆོས་ཚུལ་འདི་ལ་མོས་པས་ལན་གཅིག་བཀླག་
པའང་བསོད་ནམས་ཆེས་མཆོག་ཅིང་མི་མཐུན་གེགས་རྣམས་སེལ་སྟོབས་ཆེ་བ་དང༌། ཐམས་
ཅད་རང་སྟོང་ཁོ་ནར་སྟོན་པའི་གཞུང་ལ་ཐོས་སོགས་ཀྱི་ལོ་བརྒྱར་འབད་པ་ལས་ངེས་དོན་
ཟབ་མོ་སྟོན་པའི་བྱམས་ཆོས་ལྟ་བུའི་གླེགས་བམ་སྤྱི་བོར་བླངས་པས་བྱང་ཆུབ་ལ་ཉེ་ཞིང༌།
ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཁོ་ནར་ལྟ་བུའི་སྒོ་ནས་དེ་ལྟར་སྟོན་པའི་གཞུང་ལ་ཐོས་སོགས་ཀྱིས་
འབད་ཀྱང་ངན་འགྲོའི་ལམ་ཡང་མ་ཁེགས་པ་དང་གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་ཆོས་ཚུལ་འདི་ལ་
ཡིད་ཀྱི་མོས་ཙམ་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་ཐོས་སོགས་ཀྱི་བརྩོན་པ་བྲལ་བ་ལའང་མངོན་མཐོ་
ལྷའི་གནས་སུ་འགྲོ་བའི་མཚན་མ་མངོན་གྱུར་ཡོད་པར་གྲགས་པ་ལྟར་དོན་ལ་གྲུབ་པ་
སོགས་ཀྱི་མཚོན་གནས་སྐབས་མཐར་ཐུག་གི་ཕུན་ཚོགས་གཞན་ལས་ཁྱད་འཕགས་འབྱུང་
ཚུལ་ཡང༌། ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི་ཐེག་མཆོག་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ལས། དོན་དམ་རང་སྟོང་ལྟ་
བས་ཤེར་ཕྱིན་མདོ། །སྐྱེ་བར་སྦྱངས་པ་བས་ཀྱང་ཚུལ་འདི་ལ། །མོས་པས་ལན་གཅིག་
བཀླག་པའང་ཆེས་མཆོག་ཉིད། །མི་མཐུན་བགེགས་རྣམས་སེལ་བར་ཀུན་ཏུ་མཐོང༌། །རང་
10-1-347


སྟོང་མཁས་པའི་གཞུང་ལ་ཐོས་བསམ་སྒོམ། །ལོ་བརྒྱར་འབད་ལས་བྱམས་པའི་གཞུང་
ལུགས་ཀྱི། །གླེགས་བམ་སྤྱི་བོར་བླངས་པའང་བྱང་ཆུབ་ཉེ། །དེར་འབད་ངན་འགྲོའི་ལམ་
ཡང་མ་ཁེགས་དང༌། །འདིར་མོས་བརྩོན་པ་བྲལ་བའང་ལྷར་འགྲོ་བའི། །མཚན་མ་མངོན་
གྱུར་གྲགས་ཤིང་གྲུབ་ཕྱིར་ཏེ། །བདེ་དང་ཕུན་ཚོགས་ཐར་པའང་དེ་དང་མཚུངས། །སྐལ་
བཟང་ཡོད་ན་ལམ་འདིར་འབད་པར་རིགས། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཤིང༌།
འདིར་དེ་ལྟར་དུ་བཀོད་པའི་ཕན་ཡོན་རྣམས་ནི་ས་བོན་གྱི་ཆ་ཙམ་སྟེ། གཞན་དུ་རྒྱས་པར་ན་
མྱང་འདས་ཆེན་པོ་ལས། སེམས་ཅན་གང་དག་སྔོ ན་ཆུ་ཀླུང་དགའ་བསྐྱེད་ཀྱི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་
སངས་རྒྱས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ན་དུས་ངན་པའི་ཚེ་ངེས་དོན་གྱི་སྡེ་སྣོད་ལ་སྐུར་
བ་མི་འདེབས་པ་དང༌། ཀླུང་གངྒཱ་གཅིག་གི་བྱེ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་
བསྐྱེད་ན་དུས་ངན་གྱི་ཚེ་ཆོས་འདི་ལ་མོས་པར་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གང་གཱ་གཉིས་
ཀྱིས་ཆོས་འདི་ལ་དད་མོས་འཆང་ཀློག་སོགས་བྱེད་པ་དང༌། གསུམ་གྱིས་ཆོས་འདི་དད་མོས་
ཀྱིས་འཆང་ཀློག་འབྲི་བ་སོགས་ནས་དེ་འདྲ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་ལ་འགྲེས་སྦྱར་བས་གོང་སྨོས་
དག་གི་སྟེང་དུ་ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་དོན་བཅུ་དྲུག་གི་ཆ་གཅིག་ཙམ་དང༌། དེ་འདྲའི་ཆ་བརྒྱད་
དང༌། བཅུ་བཞི། ཇི་བཞིན་རྫོགས་པའི་བར་རང་གིས་རིམ་གྱིས་རྟོགས་ཤིང་གཞན་ལ་དེ་
ལུགས་ལྟར་སྟོན་ཅིང་ཟབ་དོན་ལ་འཇུག་བསྐུལ་སོགས་བྱེད་པར་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་
མདོ་སྡེ་ཟབ་མོའི་ལུང་ཆེས་མཐའ་ཀླས་པ་བཞུགས་མོད་འདིར་ཡི་གེ་མང་དོགས་ནས་དེ་ཙམ་
ལས་མ་བྲི ས་སོ། །དེ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོ་དང་འཇམ་མགོན་བླ་མ་བཅས་ཀྱི་
རང་ལུགས་བཞིན་སྐབས་དོན་གྱི་བརྗོད་བྱ་རྒྱས་པ་སྤྱི་བསྡོམས་ཀྱི་ས་བཅད་དང་པོ་མདོ་ཕར་
ཕྱིན་ཐེག་པའི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་ཟབ་གནད་ཀྱི་རིམ་པ་ཅུང་ཟད་རྒྱས་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ།
།
10-1-348


སྨྲས་པ།
གནས་ལུགས་ཡོངས་གྲུབ་གཞི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད། །
གདོད་ནས་རང་བྱུང་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པ། །
སྤྲོས་མཚན་རྫུན་རིས་གཤིས་ནས་རབ་དྭངས་ཤིང༌། །
དག་ཆེན་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོའི་ཀློང་འདི་རྨད། །
རང་བཞིན་དག་མཉམ་ཆོས་སྐུ་ཉག་གཅིག་ཀྱང༌། །
འགྲོ་ངོར་འཁྲུལ་སྣང་དབང་གིས་རྐྱེན་སྣ་ཚོགས། །
ཡུལ་ལ་སད་པས་གཞན་དབང་སྣང་བའི་ཆ། །
སྣ་ཚོགས་འདྲ་མིན་བཀོད་ཡུལ་ཅི་དགར་ངོམ། །
ཀུན་སྣང་སྒྱུ་འདྲ་ལས་ཀྱང་སྒྱུ་མའི་འཁྲུལ། །
ཆེས་བརྫུན་ཆུ་ཟླའི་རོལ་གར་ཉེར་བརྟག་པ། །
ཨེ་མ་འདིས་ཀྱང་སྣང་ཙམ་བརྫུན་ཚུགས་འཛིན། །
བྱིས་རྣམས་འདི་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རློམ། །
ཞེས་པ་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །
རྩ་བའི་སྤྱི་སྡོམ་ཀྱི་ས་བཅད་གཉིས་པ་ཞར་བྱུང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་གཞི་ལམ་འབྲས་
གསུམ་གྱི་ཟབ་གནད་ཅུང་ཟད་ཕྱེ་བ་ལ། ཐོག་མར་རྒྱུ་འབྲས་ཐེག་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། བར་
དུ་འབྲས་བུའི་ཐེག་པ་དངོས་དང༌། ཐ་མར་དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་བཤད་བྱ་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་
མཇུག་བསྡུ་བ་དང་གསུམ་ལས།
དང་པོ་ལ། རྒྱུ་འབྲས་ཐེག་པའི་མཐར་ཐུག་གི་གནས་ལུགས་གཅིག་ཚུལ། གནས་
སྐབས་སློབ་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་མི་འདྲ་ཚུལ་དང་གཉིས་ལས།
10-1-349


དང་པོ་ནི། གནས་ལུགས་དོན་དམ་ཉག་གཅིག་གི་དབང་དུ་བྱས་ན་རྒྱུ་འབྲས་ཐེག་པའི་
སྐབས་ཀྱི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ཞེས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་ནི་མ་ཡིན་གྱི་རྒྱུ་འབྲས་གཞན་ཞེས་
པ་དོན་དམ་པའི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ཚུལ་ཏེ། འདི་ནི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་གདོད་མ་ཆོས་སྐུ་ཉིད་
ཡིན་པས་འགལ་འདུ་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་སྤྲོས་མེད་ཀྱི་རྣམ་ཆ་གཅིག་ལ་
རྣམ་པ་ཀུན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་སྒོ་ནས་རང་བཞིན་དྭངས་པའི་རྣམ་པ་མཆོག་ཀུན་ནས་
ལྡན་པ་ཁོ་ན་ལས་མི་ལྡན་པའི་ཆ་ཕྱོགས་རེ་བ་གཏན་ནས་མེད་པས་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་
པ་མེད་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་ཀྱི་མཚན་མ་སོ་སོར་གཅོད་ནམ་ཡང་མི་ནུས་ཀྱང་གནས་
ལུགས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་ཞིང་འོད་གསལ་རྣམ་ཀུན་པའི་གཟུགས་སྲིད་གསུམ་དྭངས་པའི་དབྱིངས་
སྤྲོས་བྲལ་གྱི་རང་མདངས་བཟང་པོ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་འགོག་པ་མེད་པས་གཟུགས་མེད་
གཟུགས་བཟང་དམ་པ་པོའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གི་དོན་དམ་པའི་
བདེན་པ་སྟེ། དེ་ལའང་གནས་ལུགས་སྤྲོས་པ་སྟོང་ཕྱོགས་ནས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་
ཡུལ་གྱི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆ་དེ་སྐབས་འདིའི་དོན་དམ་པའི་རྒྱུ་དང༌། རང་བཞིན་
སྤྲོས་མེད་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་ཉིད་ལས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་ཞིང་དྭངས་པའི་མཚར་བཀོད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཀུན་
ནས་རྫོགས་པའི་རང་བྱུང་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་འགྱུར་མེད་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་དེ་སྐབས་འདིའི་
དོན་དམ་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་གཉིས་ཀྱང་དོན་གྱི་གནས་ཚོད་ལ་གཞི་དབྱིངས་རང་
བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཉག་གཅིག་ལས་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་གཞན་ཀུན་རྫོབ་སྤྲོས་
པ་མཐའ་དག་གིས་སྟོང་པས་གཞན་སྟོང་ངེས་པ་དོན་གྱི་ཡིན་ལུགས་ཆེ་བ་ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་
སྐད་ཅིག་རྣམ་བྲལ་གྱི་ཟག་མེད་བདེ་ཆེན་ནམ་མཁའ་བཞིན་སྤྲོས་མེད་ཀུན་ལ་དག་མཉམ་དུ་
ཡོད་པས་ཁྱབ་བདག་མཆོག་གི་བརྟན་གཡོ་འཁོར་འདས་ཀྱི་དྭངས་བཅུད་འོད་གསལ་བྱང་
ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཡེ་བཞུགས་དོན་དམ་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་རབ་འབྱམས་ཆོས་ཉིད་གཉུག་མའི་
10-1-350


ལྷ་ཚོགས་མཐའ་ཀླས་པའི་རྣམ་པར་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་སུ་ངེས་པར་བདེན་པས་ན་རང་
བཞིན་དེའི་སྟོང་ཕྱོགས་ཆོས་དབྱིངས་དང་ཆོས་ཀྱི་གནས་ཉིད་དང་ཆོས་སྐྱོན་མེད་པ་དང་རྣམ་
ཐར་སྒོ་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཉིད་དང་རང་བཞིན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་
ཆ་ནས་མདོ་ཕྱོགས་བཀའ་བར་པའི་སྡེ་སྣོད་རྣམས་སུ་རྣམ་བཅད་དགག་ཕྱོགས་ནས་གཙོར་
བསྟན་དང་ངེས་དོན་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་གཏམ་བཀའ་ཐ་མའི་མདོ་སྡེ་རྣམས་སུ་སྣང་ཕྱོགས་
ཆོས་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཡོངས་གཅོད་སྒྲུབ་པའི་ཕྱོགས་ནས་ཀུན་
རྫོབ་མེད་པ་དང་དོན་དམ་ཡོད་པའི་ཁྱད་ལེགས་པར་ཕྱེས་ནས་བསྟན་ཀྱང་བཀའ་བར་ཐ་
དེ་དག་གིས་སྤྱིར་གནས་ལུགས་ཆོས་དབྱིངས་རྣམ་མེད་རྣམ་བཅས་ཀྱི་ཆ་གང་བསྟན་ཐམས་
ཅད་དོན་དམ་པའི་རྒྱུ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་བསྟན་པ་ཡིན་ལ་སྔགས་ཕྱོགས་རྒྱུད་སྡེ་
རིན་པོ་ཆེ་རྣམས་སུ་གཞིའི་གནས་ལུགས་རང་བྱུང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་འགྱུར་མེད་བདེ་
བ་ཆེན་པོའི་ངོ་བོར་གདོད་ནས་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པ་དེ་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་དང་རྡོ་རྗེ་སེམས་
དཔའ་དང་རྡོ་རྗེ་འཆང་དང་དོན་དམ་པའི་དགའ་བ་ཆེན་པོ་དང་འདོད་ཆགས་ཆེན་པོ་སོགས་
དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་སྐུ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ལ་སོགས་པ་དང་དོན་དམ་ཐབས་ཤེས་ཟུང་འཇུག་གི་
ངོ་བོ་འཁོར་ལོ་བདེ་མཆོག་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་དང་དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེ་བདག་མེད་ལྷ་མོ་དང་དུས་ཀྱི་
འཁོར་ལོ་སྣ་ཚོགས་ཡུམ་ཆེན་སོགས་གནས་ལུགས་དོན་དམ་བདེ་སྟོང་ཟུང་འཇུག་གི་རྒྱུད་
སྡེ་རབ་འབྱམས་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་གཉུག་མ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ལས་དབང་ཡུལ་
བཅས་ཀྱི་བདེ་གཤེགས་ཡབ་ཡུམ་སེམས་དཔའ་ཡབ་ཡུམ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་བཞི་ལ་སོགས་པ་ཆེས་
མཐའ་ཀླས་པའི་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་ཀུན་ནས་ཕྱག་དང་ཞབས་སོགས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
པའི་བདག་ཉིད་རང་བཞིན་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་ནས་སྔར་ཕར་
ཕྱིན་ཐེག་པའི་སྡེ་སྣོད་རྣམས་དང་མི་འདྲ་བར་ཆེས་གསལ་ཞིང་ཟབ་པའི་སྒོ་ནས་ལེགས་པར་
10-1-351


བསྟན་པ་ཡིན་པས་མདོ་དང་སྔགས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ཀྱིས་བསྟན་བྱའི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་
ཡེ་གཞི་ཆོས་དབྱིངས་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཉག་གཅིག་ཏུ་དགོངས་པའི་འབབ་སྟེགས་
གཅིག་ཀྱང་མདོ་སྔགས་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་ཚུལ་རིམ་པར་དོན་དམ་པའི་རྒྱུ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་
ཕྱོགས་དང་དོན་དམ་པའི་འབྲས་བུ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་ནས་གཙོ་ཆེར་
བསྟན་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སོ་སོར་ཡོད་པས་བསྟན་བྱ་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་རྒྱུ་འབྲས་
དོན་ལ་གཉིས་མེད་རོ་མཉམ་ཡིན་ནའང་བསྟན་ཚུལ་ཙམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཁྱད་ཐང་འབྱེད་པ་ཡིན་
ཕྱིར་རྒྱུ་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་གཙོ་ཆེར་བསྟན་པའི་ཆ་ནས་རྒྱུའི་ཐེག་པ་དང་འབྲས་བུ་བདེ་བ་ཆེན་
པོ་གཙོ་ཆེར་བསྟན་པའི་ཆ་ནས་འབྲས་བུའི་ཐེག་པ་ཞེས་འཇོག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱུ་
འབྲས་ཐེག་པའི་མཐར་ཐུག་གི་གནས་ལུགས་གཅིག་ཚུལ་ལ། ལུང་དང་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་
གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། དོན་དམ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་གནས་ལུགས་སམ་སྟོང་པ་ཉིད་མི་འགྱུར་བདེ་
བ་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་ཡེ་གཞི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཆོས་ཅན། གནས་ལུགས་ཟུང་འཇུག་
མཐར་ཐུག་ཉག་གཅིག་ལ་རྒྱུ་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པ་དང་འབྲས་བུ་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་གཉིས་ལས་
བསྟན་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་ལས་དོན་ལ་གཉུག་མ་ཟུང་འཇུག་གཅིག་ཏུ་ངེས་ཚུལ་ཡོད་དེ།
གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དོན་དམ་དབྱིངས་གཅིག་པུ་ལ་མདོ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་
ལས་ཆོས་དབྱིངས་ལ་སོགས་པའི་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་དུ་མ་དང་སྔགས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་
ལས་འོད་གསལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆོག་མི་འགྱུར་བདེ་བ་སོགས་མཚན་གྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་
གྱི་རྣམ་གྲངས་སོ་སོར་གསུངས་པ་གང་ཞིགགང་ལྟར་ཡང་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་
ལ་ཡེ་གཞི་དོན་དམ་ཉག་གཅིག་ལས་མེད་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། ངེས་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་
སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་རྒྱན་སྟུག་པོ་བཀོད་པའི་མདོ་ལས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྟག་པ་བརྟན་
10-1-352


པ་ཐེར་ཟུག་པ་མི་འཇིག་པ་སྟེ་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་སྒོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཅན་རྣམས་
ཀྱི་ཡུལ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་བསྒྲགས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་
དབྱིངས་དང་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་མི་འཇིག་པ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྒྲ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་
ཀྱི་ཚིག་གིས། འདས་པ་དང་བྱུང་བ་དང་འབྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་
ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །འདི་ལྟར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང༌། མ་བྱུང་ཡང་རུང༌།
ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། ཆོས་སྐྱོན་མེད་པ་ཉིད་འདི་ནི་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའོ། །ཞེས་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་བདུན་བརྒྱ་པར་ཡང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང༌། ཕལ་བོ་ཆེ་ལས། ཆོས་དབྱིངས་དམ་པ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་སྟེ། །ཞེས་དང༌། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་བྱང་ཆུབ་འདི་ལ་ལྟོས། །ཞེས་པ་
ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་གནས་ལུགས་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཆོས་ཉིད་དང་ཆོས་དབྱིངས་སོགས་ཀྱི་
ཆ་ནས་བསྟན་པ་གང་ཞིག གནས་ལུགས་དེ་ཉིད་གསང་ཆེན་བླ་མེད་ཀྱི་ཐེག་པ་སྤྱི་དང་ཁྱད་
པར་རྒྱུད་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བར། དབྱིངས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སུ་གསུངས། །ཞེས་དང༌། སཾ་བྷུ་ཊར།
དྲི་མེད་ཤེལ་དང་མཚུངས་པའི་འོད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་འོད་གསལ་བ། །ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་
དངོས་པོ་ཉིད། །ཅེས་དང༌། ཡེ་ཤེས་གྲུབ་པ་ལས་ཀྱང༌། བདེ་ཆེན་མི་རྟག་མ་ཡིན་ཏེ། །བདེ་
བ་ཆེན་པོ་རྟག་ཏུ་རྟག །ཅེས་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྔར་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པར་བསྟན་པའི་དབྱིངས་
ཡེ་གཞི་དེ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་དོན་དམ་རང་བྱུང་ཡེ་
ཤེས་ལྔའི་བདག་ཉིད་མི་འགྱུར་བདེ་ཆེན་གདོད་ནས་རྟག་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཆ་ནས་བསྟན་
པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྩ་རྟག་གཉིས་པ་རྗེས་སུ་འབྱུང་ངོ༌། །
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། གཞི་དབྱིངས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཆོས་ཅན། མདོ་སྔགས་ཀྱི་
ཐེག་པས་བསྟན་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་ལས། བསྟན་བྱ་མཐར་ཐུག་གཅིག་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ།
10-1-353


མདོ་སྔགས་ཀྱིས་བསྟན་བྱ་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག གཅིག་པུ་དེ་ཉིད་ཆོས་དབྱིངས་སྟོང་
པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མི་འགྱུར་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་གཙོ་ཆེར་བསྟན་
པའི་ཁྱད་པར་ཙམ་ལས་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཡེ་གཞི་དོན་དམ་པའི་དབྱིངས་གཅིག་པུ་
དེ་ཉིད་ལས་གཉིས་སུ་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། མདོ་དང་སྔགས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་རྣམས་
སུ་ཆོས་ཉིད་གནས་ལུགས་ཀྱི་མཚན་མི་འདྲ་བའི་རྣམ་གྲངས་བརྗོད་ཚུལ་ཇི་སྙེད་བཞུགས་སོ་
ཅོག་ཀྱང་གདུལ་བྱའི་ཁམས་དབང་མི་འདྲ་བའི་དབང་གིས་གང་འདུལ་གྱི་ཆོས་སྒོ་གསུང་གི་
བརྗོད་སྒྲོས་དེ་འཚམས་ཀྱིས་རྒྱུ་ཐེག་སྐབས་ཆོས་ཉིད་གནས་ལུགས་དེ་ཆོས་དབྱིངས་སྤྲོས་
བྲལ་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པའི་ཕྱོགས་ཙམ་དང་འབྲས་ཐེག་སྐབས་དེ་འདྲའི་ཆོས་དབྱིངས་དེ་
(སྤྲོས་མེད་ཡིན་པ་གཞིར་བཞག་གི་སྒོ་ནས།)འོད་གསལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་མི་འགྱུར་བདེ་
ཆེན་རིགས་ཀུན་གྱི་ཁྱབ་བདག་གདོད་མའི་མགོན་པོ་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་མཆོག་དོན་དམ་
པའི་ལྷ་ཚོགས་རབ་འབྱམས་དྭངས་ཤིང་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་པྲ་ཕབ་པའི་སྣང་བརྙན་རབ་ཏུ་གསལ་
བ་བཞིན་ཆེས་ཁྱད་མཚར་གྱི་བཀོད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་ཀུན་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
པའི་ཚུལ་དུ་རང་གཤིས་ཇི་བཞིན་པ་མ་སྦས་གསལ་བར་བསྟན་པ་ཡིན་པས་གཞི་དབྱིངས་
གནས་ལུགས་གཅིག་པུའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་པ་དང་རྫོགས་པའི་བསྟན་ཚུལ་ཙམ་
ལས་དོན་དམ་པར་ན་སྟོང་པ་དང་བདེ་ཆེན་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་
གཅིག་གི་སྟོང་ཆ་དང་བདེ་ཆ་ཙམ་མ་གཏོགས་དོན་དམ་ཟུང་འཇུག་གཅིག་གི་རང་གཤིས་ཁོ་
ན་ཉིད་དུ་དགོངས་བབ་ཀྱི་གནད་དེ་བཞིན་ཉིད་གཞི་དབྱིངས་འབའ་ཞིག་པ་གཅིག་ཏུ་ངེས་
པར་ཐུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རྒྱུ་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པ་དང་འབྲས་བུ་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་གཉིས་
ཀྱི་མཐར་ཐུག་གི་གནས་ལུགས་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་བོ། །
གཉིས་པ་གནས་སྐབས་སློབ་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་མི་འདྲ་ཚུལ་ནི། དེ་ལྟར་མདོ་སྔགས་སྡེ་
10-1-354


སྣོད་དག་གིས་དགོས་དབང་གིས་བསྟན་ཚུལ་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཡོད་པས་གདུལ་བྱ་ཡང་
དབང་པོ་རྟུལ་པོ་དང་རྣོན་པོའི་ཁྱད་དེ་ལུགས་ལྟར་ཡོད་ཕྱིར་ལམ་ཉམས་ལེན་གྱི་སྐབས་སུ་
མདོའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ལམ་ཉམས་ལེན་བྱེད་ཚེ་སྔགས་ལ་ལྟོས་ན་མན་ངག་ཞན་པ་དང་
ཐབས་ཀྱང་ཉུང་བ་དང་བྱ་བ་ཡང་དཀའ་ངལ་ཅན་དང་གདུལ་བྱ་རང་ངོས་ནས་དབང་པོ་ཡང་
རྟུལ་པོའི་རང་བཞིན་དུ་ཡོད་པས་ཟུང་འཇུག་མཐར་ཐུག་མྱུར་ནས་མངོན་བྱེད་ཀྱི་འཇུག་སྒོ་
མི་གསལ་ཞིང་ཐབས་ཟབ་མོའི་ཉེ་ལམ་མ་ཡིན་པར་བསྐལ་པ་དུ་མར་འགོར་བའི་ལམ་ཡིན་
པས་རིང་ལམ་རྒྱུའི་ཐེག་པ་དང་སྔགས་ཀྱི་གདུལ་བྱ་གང་དག་ནི་ལམ་ཉམས་ལེན་གྱི་དུས་
ན་མན་ངག་ཁྱད་པར་བས་བཟང་བ་དང་ཐབས་ཀྱང་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་བྱ་བ་ཡང་ཚེགས་ཆུང་ངུས་
དོན་ཆེན་འགྲུབ་པ་དང་གདུལ་བྱ་རང་ངོས་ནས་དབང་པོ་ཆེས་རྣོ་བའི་དབང་གིས་ཟུང་འཇུག་
མཐར་ཐུག་མྱུར་ནས་མངོན་བྱེད་ཀྱི་འཇུག་སྒོ་ཆེས་གསལ་ཞིང་ཐབས་མི་ཟབ་པའི་རིང་ལམ་
མ་ཡིན་པར་གདུལ་བྱ་རབ་རྣམས་སྙིགས་དུས་ཀྱི་ཚེ་གཅིག་ལས་མི་འགོར་བའི་ལམ་ཡིན་
པས་ཉེ་ལམ་འབྲས་བུའི་ཐེག་པ་དང་གཉིས་ཡོད་པས་ཚུལ་དེ་ལྟར་སློབ་ལམ་ལ་མི་འདྲ་བའི་
ཁྱད་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཁྱད་པར་དེ་ལུགས་ལྟར་ལུང་དང་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་
ལས།
དང་པོ་ནི། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཐེག་པའི་ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་ན་ཆོས་ཅན། གོང་དུ་
བཤད་པ་བཞིན་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གི་དོན་གཅིག་པུར་ངེས་ཀྱང་མན་ངག་ཐབས་བྱ་
བ་གདུལ་བྱ་བཞིའི་སྒོ་ནས་མི་ཟབ་པ་དང་ཟབ་པའི་ཁྱད་པར་འཇོག་ཏུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། (སློབ་
དཔོན་ཀ་མ་ལ་ཤི་ལས་ཚུལ་གསུམ་སྒྲོན་མེར་གསུངས་པ།) ཇི་སྐད་དུ། དོན་གཅིག་ན་ཡང་མ་རྨོངས་དང༌།
།ཐབས་མང་དཀའ་བ་མེད་པ་དང༌། །དབང་པོ་རྣོན་པོའི་དབང་བྱས་པས། །སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་
ཁྱད་པར་འཕགས། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་ལྟར་དུ་ལེགས་པར་གནས་པའི་ཕྱིར།
10-1-355


གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། དེ་འདྲའི་མདོ་སྔགས་ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་ཆོས་ཅན། ཇི་
བཞིན་ལེགས་པར་འབྱེད་དུ་ཡོད་དེ། ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པར་གཞི་དབྱིངས་ཟབ་མོ་མངོན་བྱེད་
ཐབས་བདག་མེད་གཉིས་སོགས་སྒོམ་ཚུལ་གྱི་མན་ངག་དུ་མ་དང་ཕར་ཕྱིན་བསྡུ་དངོས་
སོགས་ཐབས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང་བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་མང་པོའི་བར་ཚོགས་ཡུན་རིང་བསགས་
དགོས་པ་དང༌། གདུལ་བྱ་ཡང་ཐེག་དམན་གྱི་རིགས་ཅན་དག་ལས་དབང་པོ་རྣོ་ཞིང་སྙིང་
སྟོབས་ཆེ་བའི་སྒོ་ནས་རང་ལམ་ལ་སློབ་པར་བྱེད་པ་གང་ཞིག གསང་ཆེན་བླ་མེད་ཀྱི་ཐེག་
པར་གཞི་དབྱིངས་ཀྱི་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་མངོན་དུ་བྱེད་ཐབས་སྔར་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་
པའི་སྐབས་ལས་ཆེས་ཟབ་པའི་དཔེར་ན་སྔགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་གྱིས་དབང་བཞི་པའི་
ཡེ་ཤེས་བརྡ་ཐབས་ཀྱིས་སྐལ་པ་དང་ལྡན་པའི་སློབ་མའི་རྒྱུད་ལ་ཇི་བཞིན་འབྱོར་བར་བྱས་
པ་ལྟ་བུ་གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་རང་རིག་རང་གསལ་དུ་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པ་ལ་མཉམ་པར་
འཇོག་ཐབས་ཆེས་ཁྱད་པར་བའི་མན་ངག་ལ་མ་རྨོངས་ཤིང་བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པས་མན་
ངག་གི་རིམ་པ་དེ་འདྲ། ཇི་སྐད་དུ། གང་གི་དྲིན་གྱིས་བདེ་ཆེན་ཉིད། །སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་འཆར་
བ་གང༌། །བླ་མ་རིན་ཆེན་ལྟ་བུའི་སྐུ། །ཞེས་པ་ལྟར་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་
ལས་མན་ངག་ཐེབས་པའི་སློབ་མ་ལ་ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་འཇུག་སྒོ་སྐད་ཅིག་ལ་སྩོལ་ཞིང་རྒྱུད་
ལ་འབྱོར་བར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའི་སྒོ་ནས་བླ་མེད་ལམ་གྱི་མན་ངག་ཟབ་མོ་གཅིག་ཙམ་ལའང་
ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་བསྐལ་པ་མང་པོའི་ལམ་སྒོམ་ཚུལ་གྱིས་ཆ་ཙམ་བསྐྲུན་མི་ནུས་པ་ལྟ་བུའི་
མན་ངག་ཁྱད་པར་བ་དང་སྔར་གྱི་རྒྱུ་ཐེག་ལས་ཟབ་པའི་ལམ་འདིར་དྲུག་ལྡན་རྡོ་རྗེའི་ལུས་
ཀྱི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འཇུག་སྒོ་འཕྲལ་དུ་ཆེར་འཕེལ་བར་
བྱེད་པའི་ཐབས་ཁྱད་པར་བ་དང༌། རྒྱུའི་ཐེག་པ་དང་མི་འདྲ་བའི་ཟབ་ཁྱད་སྔགས་ཀྱི་གདུལ་
བྱ་སྐལ་ལྡན་ཅིག་ཆར་པ་རྣམས་སྙིགས་དུས་ཀྱི་ཚེ་ཐུང་གཅིག་དང་དེ་མིན་དབང་པོ་འབྲིང་ཐ་
10-1-356


དག་ཀྱང་མི་ཚེ་བཅུ་དྲུག་ལས་མི་འགྱང་པར་གདོད་མ་ཟུང་འཇུག་ཆོས་སྐུའི་ངོ་བོར་གྲོལ་ངེས་
ཀྱི་ལམ་བཟང་བྱ་སླ་བའི་ཁྱད་པར་དང༌། གསང་ཆེན་བླ་མེད་ཀྱི་གདུལ་བྱ་རྣམས་རང་ངོས་
ནས་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་གདུལ་བྱ་གང་ལས་ཆེས་དབང་པོ་རབ་ཏུ་སྨིན་ཞིང་གྲོལ་ལ་ཉེ་བ་
ཅན་གྱི་དབང་རྣོན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། དེ་འདྲའི་ཁྱད་ཆོས་བཞིས་མཚོན་སྒོ་
གང་ཐད་ནས་རྒྱུ་ཐེག་གི་སློབ་ལམ་ལས་འབྲས་ཐེག་གི་སློབ་ལམ་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་
བྱེད་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་སྟེ། དེ་འདྲའི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་
ན་དེ་དག་གི་ཆ་ནས་སྤྱིར་བཏང་ཐེག་པ་དེ་གཉིས་ལ་མི་ཟབ་པ་དང་ཟབ་པའི་ཁྱད་པར་ཡང་
དེ་ལྟར་དུ་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་འཇོག་ཤིན་ཏུ་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་གནས་སྐབས་སློབ་
ལམ་གྱི་ཁྱད་པར་ལ་རྒྱུ་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པ་མཐར་ཐུག་གི་ཟུང་འཇུག་ལ་རང་ལམ་མི་ཟབ་པ་
དང་གསང་ཆེན་བླ་མེད་ཀྱི་ཐེག་པ་མཐར་ཐུག་གི་ཟུང་འཇུག་ལ་ཉེ་ལམ་ཟབ་པའི་ཁྱད་ཡོད་
པས་མདོ་སྔགས་སྤྱི་ལ་ཁྱད་ཡོད་པར་ཡང་གྲུབ་བོ། །
སྨྲས་པ།
གཉུག་ཁམས་ནང་དབྱིངས་ལྷན་སྐྱེས་བདེ་ཆེན་ཉིད། །
རྒྱུ་འབྲས་ཐེག་པའི་ལམ་བཟང་སོ་སོ་ལས། །
བྱ་བ་དཀའ་སླའི་ཐབས་ཚུལ་མི་འདྲ་བས། །
གནས་ལུགས་མངོན་ལ་བུལ་མྱུར་ཆོས་ཀྱི་ཚུལ། །
ཞེས་པ་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །
གཉིས་པ་བར་དུ་འབྲས་བུའི་ཐེག་པ་དངོས་ལ། གཞིའི་གནས་ལུགས། ལམ་གྱི་གནས་
ལུགས། འབྲས་བུའི་གནས་ལུགས་གསུམ་ལས།
དང་པོ་ལ། དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཞིའི་གནས་ལུགས་དངོས་དང༌། དེར་བརྟེན་ཀུན་
10-1-357


རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་གཞི་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། སྔར་རྒྱུ་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་སྐབས་སུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་གཞིའི་གནས་
ལུགས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྤྲོས་བྲལ་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དེ་ཉིད་འདིར་
འབྲས་བུ་གསང་སྔགས་བླ་མེད་ཀྱི་ཐེག་པའི་སྐབས་སུའང་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་སྔར་དང་
མི་འདྲ་བ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོ་དང་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དང་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་དང་ཧེ་རུ་ཀ་
དཔལ་དང་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དང་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་སོགས་དོན་དམ་པའི་ལྷ་དང་སྣ་
ཚོགས་ཡུམ་ལ་སོགས་པའི་དོན་དམ་གཉུག་མ་རང་བྱུང་གི་ལྷ་མོ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་དག་གིས་
བླ་མེད་ཐེག་པའི་རྒྱུད་སྡེ་གཞན་དང་གཞན་དག་དུ་སྟོན་པ་སྐུ་བཞིའི་དབང་ཕྱུག་གིས་རྡོ་རྗེ་
ཟབ་མོའི་སྔགས་རྒྱུད་ཀྱིས་ལེགས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། རྩ་རྒྱུད་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་
པ་ལས། རྡོ་རྗེ་ཅན་དང་རྡོ་རྗེ་སེམས། །རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་དབང་ཕྱུག་དང༌། །ཧེ་རུ་ཀ་དང་
དུས་འཁོར་དང༌། །དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་མཚན། །སྣ་ཚོགས་ཡུམ་གྱི་མིང་སོགས་
ཀྱིས། །རྒྱུད་གཞན་དག་ཏུ་བདག་གིས་བསྟན། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱུད་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་བདག་པོ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཧེ་རུ་ཀའི་གཟུགས་ཀྱིས་འགྱུར་མེད་རྡོ་རྗེའི་བཀའ་ཚིག་གིས་
ངེས་པ་དོན་གྱི་གསང་ཆེན་སྔགས་ཀྱི་ཡེ་གཞི་དེ་དོན་དམ་རང་བྱུང་གཉུག་མའི་ལྷ་ཚོགས་རབ་
འབྱམས་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆ་དག་གིས་གདོད་ནས་སྟོང་པས་སྔགས་ཀྱི་གཞན་སྟོང་
རང་བཞིན་གཤིས་སུ་བདེན་ཞིང་གློ་བུར་སྤྲོས་པས་མ་གོས་པས་སྒྲོ་སྐུར་ཀུན་བྲལ་གྱི་ཆེས་
ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ནང་གི་དབུ་མར་ལེགས་པར་བསྟན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། རྒྱུ་མཚན་དེས་ན་རྒྱུ་དང་
འབྲས་བུའི་ཐེག་པའི་མཐར་ཐུག་གི་གནས་ལུགས་གཞི་དབྱིངས་ཆོས་སྐུ་གཅིག་ཉིད་ལ་མདོ་
སྔགས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་སོ་སོར་དགོས་དབང་གིས་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་མི་འདྲ་བ་དུ་མས་བསྟན་
པ་གང་དག་ལ་རྣལ་འབྱོར་སློབ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་བཞིན་མི་ཤེས་པའི་དབང་གིས་མིང་དོན་
10-1-358


རྟོག་བློ་ལ་སྣང་ཚུལ་ལྟར་དོན་ལོག་པ་གཞི་ནས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་ཉིད་དུ་ཞེན་པར་མི་བྱ་བར་
བླ་མ་དམ་པའི་མན་ངག་གིས་གསེར་བཞིན་བརྟགས་ཏེ་ཚིག་ཙམ་ལ་མི་འཆེལ་ཞིང་དོན་ལ་
ངེས་པར་ཡིད་བརྟོན་པར་བྱེད་དགོས་པ་སྟེ། འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་
སྔ་ནས་ཀྱང༌། དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་གཅིག་ལ་ཡང་མིང་སྣ་ཚོགས་བསྟན་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་པ་
རྣམས་ཀྱིས་མིང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་བྱ་སྟེ། བླ་མ་དམ་པའི་མན་ངག་གིས་གསེར་བཞིན་དུ་
ལེགས་པར་བརྟགས་ཏེ་དོན་ལ་བརྟོན་པ་ལ་རྟོན་པ་ཉིད་ལས་སོ། །ཞེས་པ་སོགས་ཀྱིས་ཞིབ་
རྒྱས་སུ་གསུངས་པ་གང་དག་གི་དགོངས་པ་ཡང་དེ་ལྟར་གནས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་སྐབས་
འདིར་བཤད་བྱའི་འབྲས་ཐེག་གསང་སྔགས་ཀྱི་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཞིའི་ཡིན་ལུགས།
ལུང་དང་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ལ། གསང་ཆེན་ཐེག་པ་མཆོག་གི་གཞི་རྒྱུད་ངོས་བཟུང་བ། དེ་ཉིད་དོན་དམ་པའི་
སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པར་བཞུགས་ཚུལ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། སྔར་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པར་བསྟན་པའི་གཞི་དབྱིངས་ཉིད་འདིར་སྔགས་ཀྱི་
ཐེག་པར་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་དང་གཞིའི་རྒྱུད་ཉིད་དེ་གདོད་མ་ནས་སྐྱེ་འཇིག་དང་བྲལ་
བའི་ཟབ་གསང་སྔགས་ཀྱི་ཡེ་གཞི་ཆེན་པོ་ཆོས་ཉིད་སྤྲོས་བྲལ་གཉུག་མ་དོན་དམ་གྱི་སྐུ་དང་
ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོའི་བདག་ཉིད་གཅིག་པུར་དཔལ་ཧེ་རུ་ཀ་རྒྱུད་ཀྱི་མངའ་བདག་གིས་རྡོ་རྗེའི་
སྔགས་རྒྱུད་ཟབ་མོར་བཀའ་བསྩལ་པ་ཡིན་ཏེ། དཔལ་གསང་བ་འདུས་པ་ལས། རིགས་ནི་
རྒྱུད་ཅེས་བྱ་བར་བཤད། །རྒྱུད་ནི་ཐོག་མ་ཞེས་བརྗོད་དེ། །མི་འཇིག་སྐྱེ་བ་མེད་གང་ཡིན།
།མགོན་པོ་དེ་ནི་ཡིན་པར་བཤད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་གཞིའི་རྒྱུད་དམ་རིགས་
ཀྱི་དབྱེ་བ་ཡང་རྡོར་སེམས་སོགས་རིགས་དྲུག་དང་དེ་བསྡུས་པས་རིགས་ལྔར་འགྱུར་ཞིང༌།
སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རིགས་གསུམ་དང་འབྱུང་བ་དང་ཕུང་པོ་ལྔའི་རིགས་ལྔ་ཚན་གཉིས་
10-1-359


སོགས་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྒྱས་བསྡུས་སྣ་ཚོགས་ཆེས་མང་པོ་རྒྱུད་ཀྱི་བདག་པོ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་
མཆོག་གི་བླ་མེད་ཀྱི་སྔགས་རྒྱུད་དུ་མར་ཡང་ཡང་གསུངས་པའི་རྩ་འགྲེལ་སྔགས་གཞུང་མང་
པོ་ཡོད་དེ། དཔལ་ཀྱཻ་རྡོ་རྗེའི་རྒྱུད་དུ། རིགས་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་བརྗོད་ཅིང༌། །མདོར་བསྡུས་
པས་ནི་རྣམ་པ་ལྔ། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱི་ནས་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར།
།རིགས་དང་འབྱུང་བ་ལྔ་རྣམས་དང༌། །ཕུང་པོ་ལྔ་ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །རིགས་དང་བགྲང་བྱ་
འདི་ཡིས་ནི། །རིགས་ཞེས་མངོན་པར་བརྗོད་པར་བྱ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གོང་སྨོས་རྣམས་
དང༌། གཞན་ཡང་རྒྱུད་དེར་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་དང་གངྒཱའི་བྱེ་སྙེད་ཀྱི་རིགས་
མཐའ་ཡས་པ་སོགས་ཆེས་མང་པོར་གསུངས་ཤིང༌། དེ་དང་མཐུན་པར་རྒྱུད་སྡེ་གཞན་དོན་
དམ་པའི་མཚན་བརྗོད་པ་ལས་ཀྱང༌། གསང་སྔགས་རིགས་ཆེན་ཐམས་ཅད་དང༌། །སོགས་
རྒྱས་པར་གསུངས་པ་དང་མཐུན་པར་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་སུའང༌། རིགས་གསུམ་དང་ནི་
རིགས་ལྔ་ཉིད། །རང་བཞིན་གཅིག་དང་རིགས་བརྒྱ་འོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་དགོངས་
དོན་བསྡུས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། དགོངས་པ་གཅིག་པར་འདི་སྐད། གཙུག་ཏོར་སྟོང་
པ་ལྔ་སྟེ་རིགས་གསུམ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེའོ། །ཞེས་པ་ལ་
སོགས་པས་རྒྱུད་དོན་བསྡུས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་འགྲེལ་རྗེ་བཙུན་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་
མཛད་དེ། རྒྱས་འགྲེལ་ཆེན་མོ་ལས། འདིར་རིགས་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་
ལ་སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞལ་གསུམ་པ་བརྗོད་པར་བྱ་བའོ། །རིགས་
བཞིའི་བདག་ཉིད་ལ་སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞལ་བཞི་པ་
བརྗོད་པར་བྱ་བའོ། །ཞེས་སོགས་རིགས་དང་གཞི་རྒྱུད་སྟོན་པའི་སྔགས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ཆེས་མང་
བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་ཡེ་གཞི་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཆོས་སྐུ་གསང་ཆེན་བླ་མེད་སྐབས་
ཀྱི་གཞིའི་རྒྱུད་ཆེན་པོ་དེ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ནམ་མཁའ་ལྟར་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་འགྱུར་མེད་
10-1-360


བདེ་ཆེན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་
དངོས་སུ་བཞུགས་པ་སྟེ། མཁའ་འགྲོ་མ་རྡོ་རྗེ་གུར་ལས། ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ཇི་སྙེད་དང༌།
།འཇིག་རྟེན་ཁམས་ནི་སྟོང་ཕྲག་ན། །བདེ་ཆེན་ཕུན་ཚོགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེ། །སངས་རྒྱས་ནམ་
མཁའ་འདྲ་བར་བཞུགས། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་དགོངས་པ་ལྟར་དོན་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར། དེས་
ན་རྒྱུ་ཐེག་སྐབས་ཀྱི་གཞི་དབྱིངས་ཉིད་འབྲས་ཐེག་གི་སྐབས་སུ་གཞི་དང་འབྲས་བུའི་ངོ་བོ་
མི་གཉིས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་འོད་གསལ་ཕྱག་ཆེན་དུ་བསྟན་པ་དེ་ཀ་ཉིད་གསང་ཆེན་
ཐེག་པ་མཆོག་གི་གཞི་རྒྱུད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡིན་ནོ། །
གཉིས་པ་དེ་ཉིད་དོན་དམ་པའི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པར་བཞུགས་ཚུལ་ནི་གོང་དུ་
བཤད་པའི་གསང་ཆེན་བླ་མེད་སྔགས་ཀྱི་གཞི་རྒྱུད་དོན་དམ་གནས་ལུགས་འགྱུར་མེད་ཀྱི་ངོ་
བོ་རྡོ་རྗེ་དེ་ནི་གཉུག་མ་ངེས་དོན་གྱི་རྡོར་སེམས་སོགས་ལྷ་ཚོགས་དུ་མ་སྣ་ཚོགས་པ་དོན་དམ་
པའི་རང་གཤིས་དེ་ཉིད་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆ་མཐའ་དག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བས་
སྟོང་གཞི་གཞན་མཆོག་དོན་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་གི་གཏེར་གྱུར་གཞན་སྣང་ངོར་
མཛད་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཀུན་ནས་སྤྲོ་བའི་རྣལ་འབྱོར་ཆེན་པོ་དྲི་མེད་ཡེ་ཤེས་རབ་ཏུ་གསལ་
བ་རྟོག་བཅས་མཚན་མའི་སྤྲོས་པ་བྲལ་བས་ཆོས་དབྱིངས་བདེ་ཆེན་སྔགས་ཀྱི་གཞན་སྟོང་
བཅོས་མ་དང་གཉུག་མའི་ཁྱད་པར་ལས་ཡོད་མེད་ཀྱི་མཐའ་དང་བྲལ་བས་ངེས་དོན་ཆེས་
ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ནང་གི་དབུ་མ་འཁོར་འདས་ཀུན་ཁྱབ་ཆ་མེད་གཅིག་པུའི་བདག་ཉིད་སྔགས་
རྒྱུད་སྟོན་པ་པོས་ཟབ་མོའི་ངེས་གསང་གི་ཚུལ་དུ་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་གི་དེ་ཉིད་ལེགས་
པར་རྡོ་རྗེའི་ཚིག་གིས་བཀའ་བསྩལ་པ་ཡང་འདི་བཞིན་ཡིན་ཏེ། དགོངས་པ་ལུང་སྟོན་པའི་
རྒྱུད་ལས། རྡོ་རྗེ་དེ་ནི་རྡོ་རྗེ་སེམས། །རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་དབང་ཕྱུག་དང༌། །ཧེ་རུ་ཀ་དང་དུས་
འཁོར་ལོ། །དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ཐུབ་པ་ཆེ། །ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་འཇམ་དཔལ་དང༌། །སྣ་
10-1-361


ཚོགས་རྣམ་པ་རྣམ་པར་གྲོལ། །སྣ་ཚོགས་ཡོན་ཏན་ཚོགས་ཀྱི་གཞི། །ཀུན་ནས་སྤྲོ་བའི་རྣལ་
འབྱོར་ནི། །རྣལ་འབྱོར་ཆེན་པོ་དྲི་མ་མེད། །ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་གསལ་བ་ནི། །རྟོག་པ་མེད་ཅིང་
གནས་པ་མེད། །ཆོས་དབྱིངས་འགྲོ་བ་ཞེས་བཤད་དོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱས་པར་ངེས་དོན་
གནས་ལུགས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ནས་ཀྱང་གསང་བའི་དེ་ཉིད་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་པ་ལུང་སྟོན་
པའི་ཚུལ་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་སྔགས་ཀྱི་གཞི་རྒྱུད་ངེས་གསང་གི་དེ་ཉིད་མཐར་
ཐུག་པ་དེ་དོན་དམ་པའི་སྟོང་ཉིད་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་འོད་གསལ་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་
སེམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་དུ་ངེས་པར་བླ་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་སྡེ་དུ་མས་ཞལ་མཐུན་པར་རྡོ་
རྗེའི་ཚིག་འགྱུར་བ་མི་མངའ་བས་ཡང་ཡང་གསུངས་པ་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། རྒྱུད་རྡོར་ཕྲེང་དུ།
སྟོང་པ་ཉིད་དང་རང་རིག་དང༌། །ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་རྟག་བཞུགས་པ། །རྣལ་འབྱོར་
གཅིག་པུས་རྟོགས་པ་སྟེ། །རྟོག་གེ་བ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །ཞེས་སྟོང་པ་ཉིད་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་
གཅིག་གི་སྒོ་ནས་གདོད་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རྟག་པར་བཞུགས་པའི་ངེས་གསང་
ཟབ་མོ་རྣལ་འབྱོར་མཆོག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་རྟོག་གེ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན་ཚུལ་གསུངས་པ་
དང༌། རྡོ་རྗེ་གདན་བཞིའི་རྒྱུད་ལས། སྙིང་པོ་མེད་པའི་སྙིང་པོ་རྣམས། །བདུད་རྩི་ཆུ་ཤིང་སྙེ་
མ་བཞིན། །དབུས་སུ་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། །ཡེ་ཤེས་གཟུགས་ནི་གཟུགས་མེད་དོ། །ཞེས་
སྙིང་པོ་མེད་པ་འཁོར་བའི་ཆོས་གློ་བུར་བའི་སྦུབས་སུ་ཆོས་དབྱིངས་གཞན་མཆོག་སྔགས་
གཞི་འོད་གསལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་བདུད་རྩི་དང་ཆུ་ཤིང་གི་སྙེ་མ་རང་རང་འདུག་སྦུབས་
སུ་གནས་པ་བཞིན་སེམས་ཅན་དག་གི་ཡིད་ཀྱི་དབུས་སུ་གནས་ལ་དེ་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་
ངོ་བོ་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་རང་གཟུགས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་ཞིང་དྭངས་གསལ་མི་འགྱུར་
བདེ་ཆེན་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་རང་བཞིན་ལ་ཀུན་རྫོབ་པའི་གཟུགས་དག་གིས་གདོད་
ནས་སྟོང་པའི་གཞན་སྟོང་དུ་གསུངས་པ་དང༌། བདེ་མཆོག་སྡོམ་པ་འབྱུང་བའི་རྒྱུད་ལས་
10-1-362


ཀྱང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སེམས་དེ་ཡང༌། །བསམ་པ་ཀུན་གྱི་བརྗོད་ལས་འདས། །སྣ་
ཚོགས་རྟོག་པས་རྟོག་པ་མེད། །ཆགས་མེད་བདེ་བ་ཆེན་པོ་སྟེ། །ཞེས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་
གསལ་བའི་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་དག་ཆེན་མཆོག་གི་ངོ་བོའི་ཤིན་ཏུ་དྭངས་པའི་སེམས་དེ་སྒྲ་
རྟོག་གིས་བརྗོད་འཛིན་ལས་འདས་པས་ཞེན་རྟོག་དང་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཆགས་པ་གང་གིས་
གོས་པ་མེད་པའི་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་དང༌། མངོན་བརྗོད་བླ་
མའི་བླ་མ་ལས་ཀྱང༌། དེ་ནི་སྲོ ག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་སྲོ ག །དེ་ཉིད་མི་འགྱུར་དམ་པ་ཡིན། །དེ་
ཉིད་ཐམས་ཅད་མཁྱེ ན་བྱེད་དེ། །ལུས་ཅན་ཀུན་ལ་རྣམ་པར་གནས། །དེ་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཡེ་
ཤེས་ཏེ། །ཧེ་རུ་ཀ་དཔལ་ཡིན་པར་བཤད། །ཅེས་སྲོག་ལྡན་སེམས་ཅན་མཐའ་དག་གིས་
སེམས་ཀྱི་དྭངས་མའི་སྲོག་དེ་ཉིད་མི་འགྱུར་དམ་པ་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་
པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་དེ་ལུས་ཅན་ཀུན་གྱི་སྙིང་ནང་དུ་གནས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་
དངོས་གནས་ཧེ་རུ་ཀ་དཔལ་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་སྔགས་རྒྱུད་སྟོན་པ་མཆོག་གིས་བཀའ་བསྩལ་བ་
སོགས་བླ་མེད་སྦས་རྒྱུད་དུ་མར་ཞལ་མཐུན་གཞན་ཡང་ཆེས་མང་བའི་ཕྱིར། འདི་དག་ལ་
རྒྱུད་སྡེ་དེ་དག་ལས་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ལུས་ནང་དུ་ཡེ་ཤེས་དང་དོན་དམ་པའི་ལྷ་ཡོད་པར་
གསུངས་པ་སྒྲས་ཟིན་ཇི་བཞིན་མིན་ལས་ཆེ་སྙམ་དུ་ཡང་བསམ་པར་མི་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་ཀྱེའི་
རྡོར་བསྡུས་རྒྱུད་ལས། ལུས་ལ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་གནས། །ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས།
།དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་པོ། །ལུས་ལ་གནས་ཀྱང་ལུས་སྐྱེས་མིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་
དགོངས་འགྲེལ་འཕགས་པ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོས་མཛད་པ་ན་རྩ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྒྲས་ཟིན་ཡེ་ཤེས་
ཞེས་པ་དེ་ཡེ་ཤེས་དངོས་གནས་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་ཉིད་དུ་འགྲེལ་མཛད་པ་མ་ཟད་ཡེ་ཤེས་དེ་
ཉིད་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཧེ་རུ་ཀ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ཀུན་ཁྱབ་ཆོས་སྐུ་དངོས་ཡིན་པའི་ཚུལ་དུ་
དགོངས་འགྲེལ་ཆེས་གསལ་བར་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཐད་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་སྙིང་འགྲེལ་ལས། ཨེ་
10-1-363


ཝཾ་གི་ཡེ་གེ་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ནི་ལུས་ལ་གནས་ཏེ་ལྟེ ་བར་གནས་པའོ།
།དེ་ལྟར་ན་ལུས་གནས་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ནི། ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པར་གྲུབ་སྟེ།
དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་འཁོར་ལོ་དང༌། ལུས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་
རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པའི་ཡེ་ཤེས་རྟོག་པའི་དྲ་བ་དང་བྲལ་ཞེས་པ་ངེས་པའོ། །དེ་ཉིད་རྡོ་རྗེ་
སེམས་དཔའ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་ཀུན་ཏུ་བསྐྱེད་པའི་ཧེ་རུ་ཀ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུའོ། །དངོས་པོ་
ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་པོ། །ཞེས་པ་ཕུང་པོ་དྲུག་རྣམས་དང༌། ཁམས་དྲུག་རྣམས་དང༌། དབང་པོ་
དྲུག་རྣམས་དང༌། ཡུལ་དྲུག་རྣམས་དང༌། ལས་ཀྱི་དབང་པོ་དྲུག་རྣམས་དང༌། ལས་ཀྱི་དབང་
པོའི་བྱ་བ་དྲུག་རྣམས་ཏེ་དངོས་པོ་འདི་རྣམས་ལ་ཁྱབ་པ་པོ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུའོ། །ལུས་ལ་གནས་
ཀྱང་ལུས་སྐྱེས་མིན། །ཞེས་པ་སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པས་
འགྲེལ་ཚུལ་མཛད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཇི་བཞིན་ཤེས་ནུས་ཤིང་གཞན་ཡང་སེམས་འགྲེལ་
གཞན་གཉིས་སོགས་དགོངས་འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་དག་གིས་སྔགས་རྒྱུད་ཀྱི་དགོངས་པའི་
ཟབ་གསང་གི་ངེས་དོན་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་དེ་ལྟར་དུ་ཆེས་གསལ་བར་བཀྲལ་བ་ཕལ་ཆེ་
བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། རྒྱུད་སྡེ་དེ་དག་གིས་དེ་ལྟར་བསྟན་པར་བྱས་པའི་དོན་དམ་པའི་སྔགས་གཞི་
དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་པའི་རྒྱུ་འབྲས་འགགས་པས་དོན་དམ་པའི་རྒྱལ་བའི་ཆོས་སྐུ་
གཞན་མཆོག་དག་ཆེན་གྱི་ངོ་བོ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་མི་འགྱུར་བདེ་བ་ཕུང་ཁམས་ཡུལ་དབང་
ལས་དང་བྱ་བ་དང་བཅས་པ་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆའི་སྤྲོས་པ་ཀུན་དང་རྣམ་པར་
བྲལ་བའི་དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཀྱི་གཞན་མཆོག་དག་པ་ཆ་ཕྱོགས་རེ་བའི་མཚན་མ་མེད་
པ་ཀུན་ནས་ཕྱག་ཞབས་སྤྱན་ཞལ་དབུ་སྙན་སོགས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆ་ཀུན་ནས་
རྫོགས་པ་འབའ་ཞིག་པའི་བདག་ཉིད་ཆ་མེད་གཅིག་པུ་མཚན་མའི་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་གྱི་
ཀུན་ཁྱབ་གཙང་བདག་བདེ་དང་རྟག་པའི་ཆོས་སྐུ་དང་དོན་གཅིག་པ་ཅན་དུ་ཡང་སྔགས་རྒྱུད་
10-1-364


ཀྱི་མངའ་བདག་རྒྱལ་བ་རྡོ་རྗེ་འཆང་གིས་ཟབ་དགོངས་མཐར་ཐུག་པའི་ཚུལ་དུ་ངེས་པར་
བཀའ་བསྩལ་པ་ཡིན་ཏེ། རྩ་རྒྱུད་འབུམ་ཕྲག་ལྔ་པ་ལས། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་འགགས་པ་ཡིས།
།རྒྱལ་བའི་དབང་པོའི་སྐུ་གཞན་ཡིན། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་དང་བདེ་བ་གཞན། །ཕུང་པོའི་
ཚོགས་ནི་གཞན་ཡིན་ཏེ། །ས་ཡི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་གཞན། །ཡུལ་དང་དབང་པོ་རྣམ་པ་
གཞན། །དེ་བཞིན་ལས་ཀྱི་དབང་པོ་དང༌། །ལས་ཀྱི་དབང་པོ་བྱ་བ་གཞན། །ཀུན་ནས་ཕྱག་
དང་ཞབས་ལ་སོགས། །ཀུན་ནས་སྤྱན་དང་ཞལ་དང་དབུ། །ཀུན་ནས་ཐོས་ལྡན་འཇིག་རྟེན་
དང༌། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་བཞུགས། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ངེས་པ་དོན་གྱི་གཤིས་ལུགས་
སྔགས་གཞིའི་སྡོད་ལུགས་ཇི་བཞིན་པ་ཤིན་ཏུ་གསང་བའི་གནས་རྡོ་རྗེའི་ཚིག་གིས་མ་སྦས་
པར་གསལ་བསྟན་བྱས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་གཉུག་མ་སྔགས་ཀྱི་ཡེ་གཞི་དོན་དམ་
པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ཟབ་མོ་ཤ་སྟག་ངེས་པར་སྟོན་པའི་བླ་མེད་རྒྱུད་སྡེ་ཀུན་གྱི་རྩེར་གྱུར་
སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བའི་རྩ་རྒྱུད་རྒྱས་པ་ཤོ་ལོ་ཀ་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་པ་ལས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དྲ་བའི་ལེའུ་ཁོལ་
དུ་བྱུང་བ་འཇམ་དཔལ་གྱི་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་ལས་ཀྱང༌། ཟབ་
མོའི་སྔགས་གཞིའི་དེ་ཉིད་རྒྱས་པར་སྟོན་པའི་སྐབས་ཀྱི། སངས་རྒྱས་ཐོག་མ་ཐ་མ་མེད།
།དང་པོའི་སངས་རྒྱས་རྒྱུ་མེད་པ། །ཞེས་དང༌། ཡེ་ཤེས་སྐུ་སྟེ་རང་བྱུང་བ། །ཞེས་དང༌། རྣམ་
པར་རྟོག་མེད་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུད་ཚིག་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱིས་སྔགས་
ཀྱི་གཞི་རྒྱུད་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོག་མཐའ་མེད་པའི་རང་བཞིན་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་
རྒྱུ་རྐྱེན་གང་ལས་མ་སྐྱེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་ཡེ་གདོད་མ་ནས་རང་བྱུང་དུ་ཡོད་པ་རྣམ་པར་
རྟོག་པའི་མཚན་མའི་སྤྲོས་པ་ཀུན་དང་བྲལ་བར་དོན་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་རང་
ཆས་སུ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་དེ་སྡུག་གུ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་ན་མཛེས་པའི་དོན་དམ་གཟུགས་
བརྙན་མ་ལུས་པ་འཆང་བ་དེ་ཡང་སྤྲོས་མེད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཀུན་དང་ལྡན་ཡང་སྤྲོས་བཅས་ཀྱི་རྣམ་
10-1-365


པ་གང་ཡང་མེད་པ་བཞིན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྲིད་པ་གཤིས་ནས་དྭངས་ཀྱང་དོན་དམ་པའི་སྲིད་
གསུམ་དྭངས་མའི་ངོ་བོར་གནས་ཤིང་ཆ་དང་བཅས་པའི་ཕྱོགས་རེ་བའི་ཀུན་རྫོབ་མཚན་
མའི་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་མེད་ཀྱང་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་ཆ་མེད་གཅིག་ལ་རྣམ་པ་ཀུན་ཡོངས་སུ་
རྫོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་རེ་རེ་ཡང་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པས་ཀུན་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་སྒྲ་རྟོག་གི་ཡུལ་ལས་ངེས་པར་འདས་པ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་ན་དོན་
དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གི་སྐུ་གཞོན་ལུས་གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་གཞིར་བྱས་པའི་སྔགས་གཞིའི་
དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྣམ་ཀུན་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་རྒྱལ་བ་རིགས་དྲུག་དང་དོན་དམ་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བས་
མངོན་བྱང་ཆུབ་པ་དང་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་དང་དོན་དམ་མཆོག་གི་ཆོས་
དབྱིངས་མེ་ལོང་སོར་རྟོག་མཉམ་ཉིད་བྱ་གྲུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་དུ་ཡོད་པ་ལྔའི་བདག་ཉིད་
དུ་ཡེ་ནས་བཞུགས་པ་ཡིན་པས་ངེས་པ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པ་ཉག་གཅིག་དེ་
ལུགས་ལྟར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ངེས་གསང་ཟབ་མོའི་ཚུལ་དུ་ལེགས་
པར་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། ཟབ་མོ་ངེས་དོན་གྱི་རྒྱུད་འདིའི་དགོངས་དོན་ཇི་བཞིན་མཁྱེ ན་པ་
འཕགས་མཆོག་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གིས་རྒྱུད་འདིའི་དགོངས་པའི་ཟབ་དོན་
མཁྱེན་པའི་རྡོ་རྗེའི་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་དགོངས་དོན་ཇི་བཞིན་འབྱེད་པའི་ཚུལ་ཡང་ཐོག་མར་
རྒྱུད་འདིའི་བསྟན་བྱ་སྤྱིར་ངོས་བཟུང་བ་ན། སྐད་ཅིག་དང་དུ་མ་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ནི་
རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཅེས་གསུངས་སོ་ཞེས་པས་དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་འབའ་ཞིག་གིས་གཞི་བཟུང༌། དེ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་གཞི་མ་ཡིན་པར་སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངེས་པ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ཀྱི་གཞི་དོན་དམ་པ་ཉག་གཅིག་གི་ཚུལ་ཡིན་
པར་གོ་བའི་ཆེད། དེས་ན་སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངེས་པའི་དོན་མཚན་ཡང་དག་པར་
བརྗོད་པར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་ལ་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་ཡང་དག་པར་བསྟན་
10-1-366


ཏོ། །ཞེས་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་
དང་མི་གཉིས་པར་གོ་བའི་ཆེད། དེའི་ཕྱིར་གང་གིས་མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་མི་ཤེས་
པ་དེས་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་མི་ཤེས་སོ། །གང་གིས་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་
མི་ཤེས་པ་དེས་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུུ་མི་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། ཁྱད་པར་
མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པའི་སྔགས་རྒྱུད་དེའི་བསྟན་བྱ་ཁྱད་པར་བ་མི་འགྱུར་བདེ་བ་
དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་དམིགས་ཀྱིས་བསལ་བ། དེ་བཞིན་དུ་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་
ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་ཡེ་ཤེས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་པོར་གྱུར་པ་ནི་གསོལ་བ་འདེབས་པ་དང་བཅས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་
པ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རབ་ཏུ་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་ངེས་དོན་སྙིང་
པོའི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པ་རྒྱུད་འདིའི་བསྟན་བྱར་ངེས་པར་བྱས་ནས་རྒྱུད་དོན་ཟབ་མོ་
ཇི་བཞིན་ལེགས་པར་སྟོན་བྱེད་སོ་སོར་མཐར་ཆགས་སུ་ངོས་བཟུང་ཙམ་གྱི་མཐར་རྒྱུད་དོན་
གྱི་སྙིང་པོ་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བརྗོད་པ་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཀུན་བཟང་མཆོག་མི་
འགྱུར་གྱི་བདེ་ཆེན་ནམ་མཁའ་ལྟར་ཁྱབ་པ་རང་བཞིན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་འོད་གསལ་
ཐོག་མཐའ་མེད་པས་རང་བྱུང་གདོད་ནས་བཞུགས་པ་དོན་དམ་པའི་ཀུན་ནས་མཁྱེན་པ་ཆེན་
པོ་སྤྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་མ་གོས་ཤིང་ངོ་བོ་ངང་གིས་འཇུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་གཟུངས་སྣ་
ཚོགས་པའི་རྟེན་གྱུར་ནོར་བུ་སོགས་བཞིན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པ་རྫོགས་བྱེད་
ཀྱི་ཡིན་ལུགས་ཇི་བཞིན་འཕགས་པ་མཆོག་གི་སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ལས་གཞན་གང་གི་
སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པ་སེམས་ཅན་མཐའ་ཀླས་པ་མཆོག་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པ་སྲིད་གསུམ་གྱིས་
མཆོད་བྱ་གཅིག་པུ་དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཀྱི་བདེ་ཆེན་ཉིད་དུ་རྣལ་འབྱོར་པ་དག་གིས་ཤེས་
ནས་དོར་བར་བྱ་མི་འོས་ཚུལ་ཡང༌། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་པ་འདི་རྣམས་
10-1-367


ཀྱིས་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཕྱུང་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་སྙིང་པོ་ཀུན་ཏུ་
བཟང་པོ་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་ཀུན་
ནས་སྣང་བར་བྱེད་པ། རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་
གཟུགས་འཆང་བ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་བདག་དང་
བདག་གི་བའི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་
དུས་ཐམས་ཅད་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་མཁྱེ ན་
པ་འཁོར་བའི་བག་ཆགས་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་དང་བྲལ་བ་སྤྲོས་པ་
མེད་པའི་ངོ་བོར་རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་ཅིང་འཕེལ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། གཟུངས་སྣ་
ཚོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་བུམ་པ་བཟང་པོ་དང་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་
བུ་བཞིན་དུ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ། ཐུབ་པ་
ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཡང་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ། སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་མཆོག་ཏུ་ཞི་བར་
མཛད་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་སྟེ་སྲིད་པ་གསུམ་གྱིས་མཆོད་པར་བྱ་
བ་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་རིག་པ་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་འདི་ཉིད་ནི་རྣལ་
འབྱོར་པས་དོར་བར་མི་བྱའོ། །ཞེས་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ངེས་པའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་
པའི་འགྲེལ་ཆེན་གྱིས་བཀྲལ་ཚུལ་གུང་བསྒྲིགས་ན་རྒྱུད་འདིའི་བསྟན་བྱ་གནས་ལུགས་དོན་
དམ་ཉག་གཅིག་ཏུ་ཇི་བཞིན་ངེས་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་སྔགས་གཞི་དང་པོའི་
སངས་རྒྱས་དེ་སེམས་ཅན་གྱི་སྐབས་ལམ་ལ་སློབ་ཚེ་མངོན་དུ་གྱུར་བྱའི་ཚུལ་བླ་མ་རྡོ་རྗེ་སློབ་
དཔོན་གྱི་ཞལ་གྱི་གདམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དོན་དམ་པའི་ཐར་པ་མཆོག་གི་སླད་དུ་སློབ་མ་
རྣམས་ཀྱིས་བཙལ་དགོས་ཤིང༌། དེ་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པ་རང་རང་གི་ལུས་ནང་སེམས་ཀྱི་ཆོས་
ཉིད་དོན་དམ་རང་བྱུང་གི་སངས་རྒྱས་ལས་ལོགས་ཀྱི་ཐར་པ་སྟེར་བྱེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་གཞན་
10-1-368


གང་ཡང་མེད་ཅིང༌། སྤྱིར་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཞུགས་པའི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་
སེམས་ཆེན་པོ་དེ་དོན་དམ་སངས་རྒྱས་དངོས་ཡིན་པ་དེ་ལས་སངས་རྒྱས་ཆེན་པོ་གཞན་
འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་མེད་པས་དེ་འདྲའི་སངས་རྒྱས་མངོན་བྱེད་ཐབས་ཀྱིས་མཉེས་པར་བྱས་
ནས་སྲིད་རྩ་གཅོད་བྱེད་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་གོམས་པར་བྱ་དགོས་ཚུལ་
བཅས་སྦས་རྒྱུད་ཀུན་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དཔལ་ལྡན་བསྡུས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་
ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལས། དེ་ཕྱིར་བླ་མའི་ཞབས་ལ་གནས་པའི་རྣལ་འབྱོར་
པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཐར་པའི་སླད་དུ་བཙལ་བར་བྱ། །ལུས་ལས་མ་གཏོགས་གང་ཞིག་ཁྱབ་
བྱེད་ཐར་པ་སྟེར་བའི་སངས་རྒྱས་གཞན་ནི་འགའ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་
སངས་རྒྱས་ཡིན་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཆེན་པོ་གཞན་འདིར་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་
རྣམས་མཉེས་པར་བྱས་ནས་དཔག་མེད་སྲིད་པ་གཅོད་པར་བྱེད་དེ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལས་
སོ། །ཞེས་སོགས་སྔ་ཕྱི་དུ་མར་ཞིབ་རྒྱས་སུ་ཡེ་བཞུགས་སྔགས་གཞི་ཟབ་མོ་སྟོན་བྱེད་ཡང་
ཡང་བྱུང་བའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་རྒྱུད་དེར་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དག་ལས་རྣམ་
པར་འདས་པའི་གཞན་མཆོག་དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་གཤེགས་པ་རྡོར་སེམས་རྣམ་
སྣང༌། རིན་འབྱུང༌། སྣང་མཐའ། དོན་གྲུབ་སྟེ་རྒྱལ་བ་ཡབ་ལྔ་དང༌། གཞན་མཆོག་དོན་དམ་
དབྱིངས་ཀྱི་གཤེགས་མ་སྣ་ཚོགས་ཡུམ། སྤྱན་མ། མཱ་མ་ཀི གོས་དཀར་མོ། སྒྲོལ་མ་སྟེ་
རིགས་ཀྱི་ཡུམ་ལྔའི་ངོ་བོ་དོན་དམ་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་གཤེགས་མ་གདོད་ནས་
ཆོས་ཉིད་དུ་བཞུགས་ཚུལ། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་གཅིག་པུ་འདི་ནི་དུས་མཐའི་སྤྲིན་དང་
མཚུངས་པ་ཧེ་རུ་ཀར་ནི་བྱུང་བར་གྱུར། ཞེས་སོགས་ཀྱི་དགོངས་དོན། འཇིག་རྟེན་དབང་
ཕྱུག་གི་དུས་འཁོར་འགྲེལ་ཆེན་ལས། སྔར་གསུངས་པའི་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དེ་ཉིད་གཅིག་
པུ་འདི་ནི་དུས་མཐའི་སྤྲིན་དང་མཚུངས་པ་ནག་པོའི་ཧེ་རུ་ཀར་ནི་བྱུང་བར་གྱུར་པའང༌། འཕོ་
10-1-369


བ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་དེ་ནི་ཧེ་རུ་ཀ་སྟེ། ཞེས་རྣམ་ཤེས་ཀུན་
རྫོབ་པ་དག་པའི་གཞི་གཞན་མཆོག་དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་ཧེ་རུ་ཀར་གསུངས་པ་སོགས་རྒྱུད་
རྩ་འགྲེལ་གཉིས་ཀ་ནས་དོན་དམ་གཞན་མཆོག་གི་རྒྱལ་བ་ཡབ་ཡུམ་གདོད་མ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་
ཚུལ་དུ་བཞུགས་པ་ཞིབ་རྒྱས་སུ་གསུངས་ཤིང༌། ཁྱད་པར་འགྲེལ་ཆེན་ལས། འདིར་ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་འགགས་པར་གྱུར་པ་ན་གཞན་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་རྣམས་སོ། །ཞེས་
ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལྔ་དག་པའི་གཞི་དོན་དམ་པའི་གཞན་མཆོག་གི་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་ཡབ་ཡུམ་ལྔ་ལྔར་གསུངས་སོ། །ཚུལ་དེ་དང་མཐུན་པར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་
དབང་ཡུལ་སོགས་འགགས་པས་དོན་དམ་གཞན་མཆོག་གི་ཤེས་པ་ཡུལ་དབང་སོགས་
མངོན་དུ་གྱུར་ཚུལ། རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་དགྱེས་རྡོར་གྱི་འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཀྱང༌། དངོས་པོའི་འཆིང་
བ་དེས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མིག་ལ་སོགས་པ་བཅིངས་པའོ། །དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་གྲོལ་
བར་འགྱུར་བ་ནི་ཡུལ་དང་དབང་པོ་རྣམས་འགགས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་
བས་ན་དངོས་པོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲོལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདས་པ་
དང་མ་འོངས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་མཐོང་བས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དག་གྲོལ་
བར་འགྱུར་རོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་གཞན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་
བསྩལ་པའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་ཞིབ་པར་གསུངས་པའོ། །གཞན་ཡང་སྤྱན་རས་གཟིགས་
དབང་ཕྱུག་གི་འགྲེལ་ཆེན་ལས། སྔགས་ཀྱི་གཞི་རྒྱུད་དག་པ་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཆགས་རྟོག་གི་དྲི་
མས་སྟོང་གཞི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་གཉིད་འཐུག་གི་དྲི་
མས་སྟོང་གཞི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་རྨི་ལམ་གྱི་དྲི་མས་
སྟོང་གཞི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་སད་སྣང་གི་དྲི་
མས་སྟོང་གཞི་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཉིད་དེ་དོན་དམ་རང་བྱུང་གི་གཉུག་མ་
10-1-370


ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་བཞིར་ཡང་གསུངས་པ་སྟེ། འགྲེལ་ཆེན་དེ་ཉིད་ལས། འདིར་སེམས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་
རྣམ་པ་བཞི་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་སྐུ་བཞིའི་མཚན་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། བཟོད་པར་དཀའ་བའི་
འདོད་ཆགས་ཀྱི་དྲི་མས་ཀུན་ནས་བགོས་པ་བྷ་ག་དང་དབང་པོའི་བདག་ཉིད་སེམས་ཀྱི་
དངོས་པོ་མེད་པའི་སེམས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་སྟེ་ཐམས་ཅད་མཁྱེ ན་པ་ཞེས་བྱའོ། །མུན་པས་
ཟིལ་གྱིས་མནན་པ་ཤིན་ཏུ་གཉིད་ལོག་པའི་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་སེམས་ནི་ཆོས་ཀྱི་
སྐུ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་སྐུ་ཞེས་བྱའོ། །སྲོ ག་གིས་བསྐྱེད་པ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་རྨི་ལམ་གྱི་སེམས་ཀྱི་
དངོས་པོ་མེད་པའི་སེམས་ནི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་སྟེ། ཉིན་མོར་བྱེད་པའི་སྐུ་ཞེས་བྱའོ།
།རྣམ་པར་རྟོག་པ་དུ་མའི་དངོས་པོའི་འདུ་ཤེས་སད་པའི་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་སེམས་
ནི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟེ་པདྨའི་འདབ་མ་རྒྱས་པའི་སྤྱན་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལྟར་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།
།དེ་ལྟར་གྱི་གཞི་རྒྱུད་དག་པ་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་དེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་
ཅིང་དེ་མེད་པའི་སེམས་ཅན་མི་སྲིད་པ་དང་སེམས་ལས་གཞན་པའི་སངས་རྒྱས་མེད་ཚུལ་
ཀྱེའི་རྡོར་གྱི་རྒྱུད་ལས་ཀྱང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད། །འོན་ཀྱང་གློ་བུར་དྲི་
མས་བསྒྲིབས། །དེ་ཉིད་བསལ་ན་སངས་རྒྱས་ཉིད། །ཅེས་དང༌། རང་དང་རང་གིས་རྟོགས་
པ་ལས། །སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་སེམས་ཅན་ནི། །གཅིག་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌།
སེམས་ནི་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད། །སངས་རྒྱས་གཞན་དུ་བསྟན་དུ་མེད། །ཅེས་སོགས་
རྒྱས་པར་གསུངས་ཤིང་དེ་འདྲའི་གཞི་རྒྱུད་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་རིགས་དེ་ཉིད་
རིགས་དྲུག་གི་བདག་ཉིད་གནས་ལུགས་དོན་དམ་གཞན་མཆོག་གི་ལྷ་དངོས་གནས་སུ་རྡོ་རྗེ་
སྙིང་པོའི་འགྲེལ་བར་ཡང་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལས། དེ་ལྟར་རིགས་དྲུག་གི་བདག་ཉིད་
ཅན་གྱི་ཧེ་རུ་ཀ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་སྟེ་དེ་ཁོ་ན་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ།
།ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །འདིར་ཁ་ཅིག རྒྱུ་ཐེག་གི་སྐབས་ངེས་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལས་
10-1-371


གཤེགས་སྙིང་གི་མཚན་གྱིས་གཞི་དབྱིངས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྟན་ལ། འབྲས་ཐེག་གི་སྐབས་སུ་
དང་པོའི་སངས་རྒྱས་སོགས་ཀྱི་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཁྱད་པར་བ་འགའ་ཞིག་ལས་གཤེགས་
སྙིང་གི་མཚན་གྱིས་སྔགས་ཀྱི་གཞི་རྒྱུད་བསྟན་པ་ཡོད་དམ་མེད་ཅེ་ན། དེ་ཡང་སྔགས་རྒྱུད་
རྣམས་སུ་སྙིང་པོའི་མཚན་སྒྲས་གསུངས་པའང་མང་སྟེ། རྒྱུད་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་ལས། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དག །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཚུལ་ཆེན་ཏེ། །ཉོན་མོངས་འདམ་གྱིས་མ་
གོས་པ། །རྡོ་རྗེ་པདྨའི་དབང་བསྐུར་ཡིན། །ཞེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཆོས་
དབྱིངས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཁྱད་མེད་དུ་བཞུགས་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་ཉོན་
མོངས་དྲི་མས་མ་གོས་པ་དོན་དམ་ཐབས་ཤེས་ཟུང་འཇུག་གི་རང་བཞིན་ཉིད་དུ་གདོད་ནས་
ཡོད་པར་གསུངས་པ་དང༌། དགོངས་པ་ལུང་སྟོན་པའི་རྒྱུད་དུ། སྙིང་པོ་ཞེས་ནི་སངས་རྒྱས་
ཀྱི། །ཆོས་ཉིད་དག་པ་འདི་ཡིན་ཞིང༌། །སྔགས་ཀྱི་སྤྱོད་དོན་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱི། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་
པའི་མཆོག་འདི་ཡིན། །ཞེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཆོས་ཉིད་དག་པའི་རང་བཞིན་འདི་
སྔགས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཟབ་མོ་སྤྱོད་པ་དག་གི་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་མཆོག་གི་དོན་ཡིན་པར་གསུངས་
པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་མཚན་བརྗོད་དུའང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོ་ཆེ། །ཞེས་དོན་དམ་
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཉིད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོར་གསུངས་པ་དང༌།
བསྡུས་པའི་རྒྱུད་རྒྱལ་ལས་ཀྱང༌། སེམས་ནི་དག་ན་མི་དེ་ཡང་ནི་རྒྱལ་བའི་དབང་པོར་འགྱུར་
ཏེ་རྒྱལ་བ་གཞན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཞེས་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དག་པའི་སྙིང་པོ་དེ་མཐོང་བ་
ལ་གེགས་བྱེད་ཀྱི་དྲི་མ་གློ་བུར་བ་དག་ན་སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་མི་དེ་རྒྱལ་བའི་དབང་པོར་འགྱུར་གྱི་
དེ་ལས་གཞན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་ཚུལ་མེད་པར་གསུངས་པ་དང༌། རྗེ་བཙུན་སྤྱན་རས་
གཟིགས་ཀྱི་འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཀྱང༌། སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་གྱུར་
པའི་རྣལ་འབྱོར་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་པོ་སྟེ། ཞེས་སྟོང་ཆེན་ཡིག་ལྔ་གཅིག་
10-1-372


གྱུར་ཨེ་ཡིག་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་གཞི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་དེ་གཤེགས་
སྙིང་དུ་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་གཞི་རྒྱུད་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
དེ་རང་བྱུང་གཉུག་མའི་སྐུ་བཞི་དང་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པའི་ངེས་པ་དོན་གྱི་
གནས་ལུགས་རྟོགས་དཀའི་གནས་ཟབ་མོ་ཉིད་དུ་ཕྱག་རྡོར་གྱི་འགྲེལ་བར་གསུངས་པ་སྟེ།
དེ་ཉིད་ལས། ཡེ་ཤེས་འདི་ནི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་དང་ཆོས་དང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་སྤྲུལ་
པའི་བདག་ཉིད་ཡེ་ཤེས་དང་ཐུགས་དང་གསུང་དང་སྐུ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་གྱུར་པ་འཇིག་
རྟེན་གསུམ་མཐོ་རིས་དང་ས་སྟེང་དང་ས་འོག་རྣམས་སུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་
གནས་པ། བསོད་ནམས་དམན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་
ཕྱིར་དང༌། གཞན་ཡང་ཕྱག་རྡོར་གྱི་བདེ་མཆོག་བསྟོད་འགྲེལ་ལས། སྔགས་གཞི་ཟབ་མོའི་
གནས་ལུགས་དེ་འདྲ་བ་ཡང་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཀུན་དང་ལྡན་ཡང་ཀུན་རྫོབ་པའི་རྣམ་པ་
མེད་པའི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་ཀུན་
མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་ཡང༌། འགྲེལ་བ་དེ་ཉིད་ལས། དེ་ལྟར་རྣམ་པ་ཀུན་
ལྡན་རྣམ་པ་མེད་ནི་རྒྱུ་སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་དང༌། གཞི་རྒྱུད་དེ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་
རྣམ་ཀུན་མཆོག་གི་ཤེར་ཕྱིན་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པ་གཞིར་བྱས་པ་གང་དེ་དོན་དམ་པའི་རྡོ་རྗེ་
རྣལ་འབྱོར་མ་རིགས་ལྡན་མ་དང་པདྨ་ཅན་དུ་རྒྱུད་ལས་བསྟན་ཚུལ་སླར་ཡང་འགྲེལ་བ་དེ་
ཉིད་ལས། དེ་ནི་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་མ་རང་གི་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་ཙམ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་དེ་བཞིན་
ཉིད་དང་རིགས་ལྡན་མ་དང་པདྨ་ཞེས་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་ས་བཅུའི་སེམས་དཔའ་
ཆེན་པོ་དག་གིས་མཛད་པའི་སེམས་འགྲེལ་རྣམས་ལས་ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་སྒོ་ལེགས་པར་ཕྱེ་
10-1-373


བའི་ཚུལ་ཆེས་མང་མོད་འདིར་རེ་ཞིག་དེ་ཙམ་དུ་བྱས་ལ། དེ་ལྟར་གསང་ཆེན་བླ་མེད་ཐེག་
པའི་སྔགས་ཀྱི་རྒྱུད་སྡེ་རྣམས་དང་དེ་དག་གི་དགོངས་འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་དང་བཅས་པས་
ཇི་སྐད་བསྟན་པ་བཞིན་ཟབ་དགོངས་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་འཕགས་ཡུལ་གྱི་གྲུབ་དབང་མཐའ་
དག་གི་སྤྱི་མེས་ཆེན་པོ་དཔལ་ལྡན་ས་ར་ཧས་ཀྱང༌། ངེས་དོན་གསང་བ་ཟབ་མོའི་གནས་
ལུགས་ཇི་བཞིན་པ་དེ་ནི་མཁས་པ་སྡེ་སྣོད་འཆད་པ་དག་གིས་ཀྱང་རྟོགས་དཀའ་བ་གསང་
ཆེན་ཐེག་པའི་སྔགས་ཀྱི་གཞི་རྒྱུད་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་སེམས་ཅན་དག་གི་ལུས་ནང་ཡིད་
ཀྱི་སྦུབས་སུའང་གཉུག་མ་རང་བྱུང་ལྷན་སྐྱེས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཡེ་ནས་བཞུགས་པའི་ཚུལ་
ངེས་དོན་ཟབ་གསང་གི་གནད་ཇི་བཞིན་བླ་མའི་མན་ངག་གིས་ལེགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་
རྟོགས་ནུས་ན་གནས་ལུགས་གདོད་མའི་སངས་རྒྱས་ཟུང་འཇུག་མཐར་ཐུག་གི་གོ་འཕང་དེ་
རིང་དུ་མི་བཞུགས་པས་སྐྱེས་བུ་གང་དག་གྲོལ་བའི་ཚེ་གོ་འཕང་གཞན་ཐག་རིང་གང་དུ་འགྲོ་
བ་མེད་པར་རང་རྒྱུད་ལ་གདོད་ནས་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པའི་གཉུག་མ་དོན་གྱི་ཟུང་འཇུག་གི་
རང་ཞལ་མཇལ་བ་ཙམ་དུ་ཟད་པའི་ཚུལ་མཁས་རློམ་རྟོག་གེ་ཕལ་བས་མ་རྟོགས་པའི་ཡིན་
ལུགས་དང་བཅས་པས་གསང་ཆེན་བླ་མེད་ཀྱི་དགོངས་ཟབ་ཇི་བཞིན་ལེགས་པར་བཀྲལ་བ་
ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཉིད་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས། མཁས་པ་བསྟན་བཅོས་འཆད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས།
།ལུས་ནང་སངས་རྒྱས་ཡོད་པ་མ་རྟོགས་སོ། །དེ་ལྟར་རྟོགས་ནའང་གང་དུ་འགྲོ་བ་མེད།
།མཁས་པ་ངོ་ཚ་མེད་པས་དེ་མ་རྟོགས། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཚུལ་དེ་
ལུགས་ལྟར་མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་བཞེད་དགོངས་སུའང་སྔགས་ལམ་ལ་སློབ་པ་གང་དག་
སྙིང་ནང་དུ་གནས་པའི་གཞོམ་མེད་ཀྱི་བདེ་ཆེན་གློ་བུར་དྲི་མའི་རྙོག་བྲལ་དོན་དམ་སངས་
རྒྱས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ངོ་བོ་དེ་བླ་མའི་མན་ངག་ལ་བརྟེན་ནས་སྐད་ཅིག་དག་གིས་ཇི་བཞིན་མངོན་
དུ་བྱེད་པའི་སྒོ་ནས་ཐོབ་པའི་ཚུལ་རང་ལུགས་སུ་ཆེས་འཐད་ཅིང་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་
10-1-374


ཟབ་མོའི་ངེས་གསང་དུ་ལེགས་པར་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། རིམ་པ་བཞི་པ་ལས། ནང་གི་བདེ་བ་
རྙོག་བྲལ་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སྐད་ཅིག་དག་གིས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དོན་
དམ་བདེ་ཆེན་ཡེ་བཞུགས་མཆོག་གི་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཕྱིར། དེ་
ལྟར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཐེག་པ་གང་གི་སྐབས་སུའང་བདེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་འདི་ཞིབ་
པར་ཤེས་ན་ཐུབ་པ་མཆོག་གི་བཀའི་དགོངས་པ་ལ་མི་རྨོངས་པས་ལེགས་པར་ཇི་བཞིན་
ཁྱད་འབྱེད་ནུས་ཤིང་མདོ་སྔགས་གང་གི་སྐབས་ལ་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་ཤེས་པ་གང་དག་ནི་
མ་ལུས་པའི་ཚོགས་བསགས་སྟོབས་ཆེ་བ་ཅན་དུ་གྱུར་ཏེ་རིམ་གྱིས་མཐར་ཐུག་གི་གོ་འཕང་
ལ་འགྲོ་བ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་པ་དག །ཐུབ་པའི་
བཀའ་ལ་མི་རྨོངས་ཏེ། །དེ་དག་མ་ལུས་ཚོགས་བསགས་ཅན། །ཕུན་ཚོགས་ཕ་རོལ་འགྲོ་བ་
ཉིད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སོགས་བཤད་བྱ་མང་ཡང་
མང་དོགས།
གཉིས་པ་རིགས་པས་བསྒྲུབ་པ་ནི། དེ་ཡང་གཞིའི་ཡིན་ལུགས་ལ་ཆོས་ཅན། རང་བཞིན་
དང་གློ་བུར་དྲི་མའི་ཁྱད་པར་ལས་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སོ་སོར་བགྲང་དུ་ཡོད་དེ། རང་ལུགས་
ལ་རང་བཞིན་རྣམ་དག་འོད་གསལ་བའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ནི། མི་རྟོག་པ། ཡེ་ཤེས། མྱང་
འདས། དོན་དམ། ལྷན་སྐྱེས་ཡེ་ཤེས། འཇིག་རྟེན་འདས་པ། སྤྲོས་པའི་གཟུགས་མེད་པ།
སངས་རྒྱས། འདུས་མ་བྱས་པ། དུས་གསུམ་ལས་འདས་པ། ཕུང་པོ་དང་བྲལ་བ། རྟེན་
འབྲེ ལ་ལས་འདས་པ། སྐྱེ་འགག་ཀུན་བྲལ། འགྱུར་བ་མེད་པ། ཆོས་ཉིད། དབུ་མའི་ལམ།
སྤང་དུ་མི་རུང་བ། གཞོམ་དུ་མེད་པ། ཟག་མེད་བདེ་ཆེན། འགོག་པའི་བདེན་པ། སྙིང་པོ། མ་
བཅོས་པ། སྒྲོ་མ་བཏགས་པ། རྣམ་པར་སྦྱངས་པ། མཚན་མ་མེད་པ། སྤྲོས་པ་མེད་པ། རྣམ་
པར་བྱང་བ། དབུགས་འགྱུ་བ་དང་བྲལ་བ། བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བ། སྨོན་པ་མེད་པ།
10-1-375


མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཡིན་པ་གང་ཞིག གློ་བུར་དྲི་མ་འོད་གསལ་མ་ཡིན་
པའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཀྱང་དེ་དག་ལས་བཟློག་པ་སྟེ་རིམ་པ་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་པ། རྣམ་
ཤེས། འཁོར་བ། ཀུན་རྫོབ། མ་རིག་པ། འཇིག་རྟེན་པ། སྤྲོས་པའི་གཟུགས་བཅས། བདུད།
འདུས་བྱས། དུས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པ། ཕུང་པོ་དང་བཅས་པ། རྟེན་ཅིང་འབྲེ ལ་འབྱུང༌།
སྐད་ཅིག་གིས་སྐྱེས་ཤིང་འགག་པ། འགྱུར་བའི་རང་བཞིན། ཆོས་ཅན། མཐར་ལྷུང་བ། སྤང་
དུ་རུང་བ། གཞོམ་དུ་ཡོད་པ། སྡུག་བསྔལ་ལས་མ་འདས་པ། སྡུག་ཀུན་གྱི་བདེན་པ། ཤུན་
པ། བཅོས་མ། སྒྲོ་བཏགས་པ། ཀུན་ནས་མ་དག་པ། མཚན་མ་དང་བཅས་པ། སྤྲོས་པ་དང་
བཅས་པ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ། དབུགས་འགྱུ་བ་དང་བཅས་པ། བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་
བཅས་པ། སྨོན་པ་དང་བཅས། མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
དེ་དག་གི་སྒྲ་བཤད་ནི་གོང་སྨོས་དག་གིས་ཤེས་ནུས་པས་འདིར་མང་བས་མ་བྲི ས་ལ། དེ་
ལས་རང་བཞིན་འོད་གསལ་དང་དོན་དམ་བདེན་པ་དངོས་གཉིས་ཡིན་ཁྱབ་མཉམ་ཡིན་ཡང་
འོད་གསལ་དེ་ཉིད་རྣམ་གྲངས་པའི་དོན་དམ་ཙམ་དེ་ནི་ཡིན་མི་དགོས་ཏེ། རང་བཞིན་འོད་
གསལ་ཡིན་ན་དོན་དམ་བདེན་པ་དངོས་ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་དང་དོན་དམ་བདེན་པ་དངོས་
གནས་ལ་རང་བཞིན་འོད་གསལ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མེད་པ་གང་ཞིགརང་བཞིན་འོད་གསལ་
དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པ་དེ་རང་སྟོང་ལུགས་ཀྱི་དགག་བྱ་བཀག་ཙམ་དུ་ཟད་པའི་སྟོང་རྐྱང་ཅང་
མེད་ཅིག་ནི་ཡིན་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར། གློ་བུར་དྲི་མ་དང་ཀུན་རྫོབ་པ་ཡིན་ཁྱབ་མཉམ་མ་ཡིན་
ཏེ། རང་ལུགས་ལ་གློ་བུར་དྲི་མ་ལ་སྤང་བྱ་མ་ཡིན་པ་མེད་པ་གང་ཞིགཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆར་
གཏོགས་པའི་ལམ་བདེན་གཞི་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་རང་བཞིན་འོད་གསལ་དེ་གོང་དུ་
བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཡེ་གཞི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཉག་གཅིག་ཏུ་གྲུབ་བོ། །དེ་
འདྲའི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་དེ་ཆོས་ཅན། (གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི།)གནས་
10-1-376


ལུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཤིས་ཀྱི་དེ་ཉིད་མཐར་ཐུག་ཤེས་བྱ་
ཀུན་གྱི་གནས་ལུགས་སུ་རྒྱས་འདེབས་བྱེད་ཀྱི་ཡེ་གཞི་གཅིག་ཏུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན།
སངས་རྒྱས་ལ་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་གྱུར་ཀྱང་སེམས་ཅན་ལ་མངོན་དུ་མ་གྱུར་པའི་ཀུན་རྫོབ་
ཆོས་ཅན་གྱི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་གྱི་བདེན་པ་ཡིན་ཏེ། རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཆོས་སྐུ་དེ་ཉིད་
སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མར་མེ་སྣང་ཡུལ་དུ་ཡོད་པ་ལྟར་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་གཟིགས་པ་གང་ཞིག
སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་ཆོས་སྐུ་བུམ་ནང་གི་མར་མེ་ལྟར་ཇི་བཞིན་མི་མཐོང་བར་ལྐོག་ཏུ་
གྱུར་པའི་ཕྱིར། ཡང་དེ་འདྲའི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་ཆོས་ཅན། གཞི་འབྲས་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཡིན་ཏེ། གཞི་དང་འབྲས་བུའི་སྐབས་ཀུན་ལ་ཁྱད་
མེད་དུ་ཡེ་ནས་བཞུགས་པའི་བདེ་སྟོང་མི་ཤིགས་པའི་དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆོག་ཏུ་
ངེས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སངས་རྒྱས་ལ་ཇི་བཞིན་མངོན་ཡང་སེམས་ཅན་ལ་ལྐོག་གྱུར་
གྱི་ཆོས་ཅན་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་སྣང་ཡུལ་གྱི་ནོར་
བུ་ལྟར་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་གཟིགས་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱིས་མི་གཙང་བས་གཡོགས་པའི་ནོར་བུ་
བཞིན་ཇི་བཞིན་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར། ཡང་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཆོས་སྐུ་ཆོས་ཅན། གཞི་
འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་ཡིན་ཏེ། དོན་དམ་ཟུང་འཇུག་ཆེན་པོའི་ངོ་བོར་གདོད་
ནས་རྟག་པའི་ཁྱབ་བདག་དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སངས་རྒྱས་ལ་མངོན་ཡང་སེམས་
ཅན་ལ་ལྐོག་གྱུར་གྱི་ཆོས་ཅན་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་
ཡུལ་སྣང་གི་གསེར་གྱི་གོང་བུ་བཞིན་དེ་མངོན་དུ་གཟིགས་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱིས་འདམ་རྫབ་
ཀྱི་གཡོགས་པའི་གསེར་གོང་བཞིན་ཇི་བཞིན་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར། ཡང་རང་བཞིན་འོད་
གསལ་ཆོས་ཅན། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ཏེ། ཡེ་གདོད་མ་ནས་
ཐོག་མཐའ་བྲལ་བའི་སྤངས་རྟོགས་ཡོངས་རྫོགས་དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ངེས་
10-1-377


པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་ལ་མངོན་ལྐོག་གི་ཚུལ་དུ་ཡོད་དེ།
དེ་གཉིས་ལ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་པའི་གཏེར་དང་དབུལ་པོའི་ཁྱིམ་འོག་གི་གཏེར་བཞིན་དེ་མངོན་
དུ་གྱུར་མ་གྱུར་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཡང་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཆོས་ཅན། གཞི་འབྲས་དབྱེར་
མེད་ཀྱི་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཡིན་ཏེ། གདོད་མ་ནས་འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་དྭངས་མའི་སྲོ ག་
བཅུད་མི་འགྱུར་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་དང་འོད་གསལ་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་
གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་གཉིས་མེད་རོ་མཉམ་ཉིད་དུ་རྟག་བརྟན་གཡུང་དྲུང་ཐེར་ཟུག་ཏུ་
ངེས་པར་བཞུགས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་ལ་མངོན་ལྐོག་གི་
རྣམ་པར་བཞུགས་ཚུལ་ཡོད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཀྱི་སྤྲིན་བྲལ་མཁའ་ལ་ཉི་ཟླའི་
དཀྱིལ་འཁོར་ལྟར་སྒྲིབ་མེད་དུ་གཟིགས་པ་དང༌། སེམས་ཅན་འཁྲུལ་སྣང་ཅན་དག་གིས་
སྤྲིན་སྦུབས་ཀྱི་ཉི་ཟླ་བཞིན་ནམ་ཡང་མི་མཐོང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཡང་རང་བཞིན་འོད་གསལ་
ཆོས་ཅན། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེ་ཡིན་ཏེ། དོན་དམ་གཉུག་མའི་རང་
བཞིན་ཟག་བྲལ་མི་འགྱུར་བདེ་ཆེན་རྣམ་ཀུན་པའི་ངོ་བོར་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་
ཅན། སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་གྱི་མཐོང་ཚུལ་ཐ་དད་ཡིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱིས་ཤུན་པ་
བྲལ་བའི་སྙིང་པོ་ལྟར་དང་སེམས་ཅན་གྱིས་ཤུན་སྦུབས་ཀྱི་འབྲས་བཞིན་མངོན་ལྐོག་ཐ་དད་
པའི་གཟིགས་མཐོང་གི་ཚུལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། ཡང་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཆོས་ཅན།
གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་བདེ་མཆོག་འཁོར་ལོ་ཡིན་ཏེ། ཤིན་ཏུ་དྭངས་པའི་བདེ་ཆེན་རྣམ་
ཀུན་པ་དེ་གཉུག་མ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་གསང་གསུམ་རྒྱན་གྱི་འཁོར་ལོ་ནམ་ཡང་འགག་མེད་
དུ་ཤར་བའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་གྱི་གཟིགས་མཐོང་ཐ་དད་དུ་ངེས་ཏེ།
ཀུན་མཁྱེན་མཆོག་གིས་སྦྲང་མ་མེད་པའི་སྦྲང་རྩི་བཞིན་རྗེན་པར་གཟིགས་ཤིང་སེམས་ཅན་
གང་དག་གིས་སྦྲང་མས་གཡོགས་པའི་རྩི་ལྟར་མཐོང་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཡང་རང་བཞིན་འོད་
10-1-378


གསལ་ཆོས་ཅན། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་མ་ཧཱ་མ་ཡཱ་ཡིན་ཏེ། གདོད་ནས་སྤྲོས་བྲལ་བདེ་
ཆེན་ཉིད་རྣམ་ཀུན་གཟུགས་མེད་གཟུགས་བཟང་དམ་པར་སྲིད་མེད་སྲིད་པར་སྣང་བའི་
འགལ་འདུ་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་འཕྲུལ་ཆེན་མཆོག་གི་བདག་ཉིད་དུ་ལེགས་པར་བཞུགས་པའི་ཕྱིར།
དེ་ཆོས་ཅན། སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་ལ་སྣང་མི་སྣང་གཉིས་སུ་བྱུང་སྟེ། མཁྱེ ན་བཟང་
མཆོག་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསེར་གཟུགས་ལྷང་ངེ་བ་བཞིན་དང་དྲི་བཅས་སེམས་ཀྱི་པདྨ་
ངན་པའི་སྦུབས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་ལྟར་མཐོང་མི་མཐོང་གི་ཁྱད་ལྷག་པར་འཐད་པའི་ཕྱིར། ཡང་
རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཆོས་ཅན། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་གདན་བཞི་ཡིན་ཏེ། དོན་
དམ་རང་བྱུང་གི་གདོད་ནས་གྲུབ་པའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་མཐའ་ཀླས་འཕོ་
མེད་གཞོམ་བྲལ་རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་ཏུ་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སངས་
རྒྱས་སེམས་ཅན་ལ་ལྟོ ས་ན་ཇི་བཞིན་མཐོང་མི་མཐོང་མི་འདྲ་སྟེ། སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་
ཀྱིས་ཆོས་སྐུ་མཐོང་མི་མཐོང་ནི་དཔེར་ན་དངུལ་དཀར་དག་པའི་མེ་ལོང་མངོན་སུམ་པ་དང་
ས་རྡུལ་འཐུག་པོས་གཡོགས་པའི་དེ་འདྲའི་མེ་ལོང་གཉིས་གསལ་མི་གསལ་ཡོད་པ་བཞིན་
སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་གཉིས་ལ་ལྟོས་ན་དྲི་མ་ཀུན་བྲལ་གྱི་ཆོས་སྐུ་དང་གློ་བུར་དྲི་བཅས་ཀྱི་
ཆོས་སྐུ་(གཉིས་མཐོང་ཚུལ་ཐ་དད་དུ།)དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ཆོས་སྐུ་གཅིག་ལས་མེད་ཀྱང་སྐྱེས་བུའི་
ཤེས་རྒྱུད་དག་མ་དག་གི་དབང་གིས་གཅིག་གིས་མཐོང་བ་ཅིག་ཤོས་ཀྱིས་མི་མཐོང་བ་ངེས་
པར་འབྱུང་ཆོག་པའི་ཕྱིར། ཡང་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཆོས་ཅན། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་
ཀྱི་རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོ་ཡིན་ཏེ། དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་དགའ་མ་རང་བཞིན་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཕྱག་
རྒྱ་ཆེན་མོ་མཆོག་ཏུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་གྱི་སྣང་ཚུལ་མི་
མཚུངས་ཏེ། གྲུབ་པའི་རལ་གྲི་ཤུབས་དང་བྲལ་མ་བྲལ་ལྟར་སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་ལ་
མཐོང་མི་མཐོང་གི་ཁྱད་པར་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། ཡང་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཆོས་ཅན། གཞི་
10-1-379


འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་ཡིན་ཏེ། རང་བྱུང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བདེ་བ་ཆེན་པོར་གྲུབ་པའི་
ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་མཐོང་ཚུལ་མི་གཅིག་སྟེ། ནམ་མཁའ་སྤྲིན་དང་
བྲལ་མ་བྲལ་བཞིན་དེ་གཉིས་ལ་མངོན་ལྐོག་གི་མཐོང་ཚུལ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར། ཡང་རང་
བཞིན་འོད་གསལ་ཆོས་ཅན། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དོན་དམ་རྒྱལ་བ་རིགས་གསུམ་
མགོན་པོའི་རྣམ་པར་ཡང་བཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་གནས་ལུགས་དོན་
དམ་པའི་མཁྱེ ན་བརྩེ་ནུས་པ་རྒྱ་མཚོའི་མངའ་བདག་ཡེ་ནས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་ཆོས་
ཅན། སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་ལ་མཐོང་མི་མཐོང་གི་ཁྱད་ཡོད་དེ། གྲུབ་པའི་རྡོ་རྗེ་ཤུབས་
གཡོགས་དང་བྲལ་མ་བྲལ་བཞིན་དེ་གཉིས་ལ་སྒྲིབ་བྱེད་མེད་པ་དང་ཡོད་པའང་དེ་ལྟར་དུ་
མཚུངས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཆོས་ཅན། གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་
ལྷ་ཚོགས་སྔགས་དང་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་རྣམ་པ་རབ་འབྱམས་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་
ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྲོ ག་དང་མགོན་དུ་རང་བཞིན་དོན་དམ་པའི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་
མཚོའི་བདག་ཉིད་རྣམ་ཀུན་པར་གདོད་ནས་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དེ་དག་ཀྱང་
སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་ལ་སྣང་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་དཔེར་ན་ནམ་མཁའི་གཟའ་སྐར་དག་སྒྲིབ་
བྱེད་སྤྲིན་སོགས་དང་བྲལ་མ་བྲལ་གྱི་དབང་གིས་ཇི་བཞིན་གསལ་མི་གསལ་འབྱུང་བ་བཞིན་
གནས་ལུགས་དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་ལྷ་སྔགས་དཀྱིལ་འཁོར་རབ་འབྱམས་དག་མཉམ་ཡེ་
གཞི་གཅིག་པུ་དེ་སྒྲིབ་གཉིས་ཀུན་སངས་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་སྤྱན་མཆོག་གིས་སྒྲིབ་མེད་
མངོན་དུ་གཟིགས་མོད་ཀྱང་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་སྣང་ལ་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་གང་དག་གི་ཤེས་
རྒྱུད་ངན་པས་བསྒྲིབས་ཏེ་ཇི་བཞིན་མཐོང་བའི་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པའོ། །དོན་དམ་བདེ་སྟོང་
ཟུང་འཇུག་གི་གནས་ལུགས་དེ་དག་ཆོས་ཅན། དོན་དམ་རང་ངོས་ནས་མི་སྟོང་ཞིང་ཀུན་རྫོབ་
གཞན་ངོས་ནས་སྟོང་པའི་ངེས་དོན་སྔགས་ཀྱི་དབུ་མ་གཞན་སྟོང་ཉིད་ཡིན་ཏེ། གནས་ལུགས་
10-1-380


ཟུང་འཇུག་དག་མཉམ་དོན་དམ་པའི་རང་གཟུགས་ལྷ་སྔགས་དཀྱིལ་འཁོར་རྒྱ་མཚོས་ཡེ་
ནས་མི་སྟོང་པས་ཆད་མཐའ་ལས་ངེས་པར་གྲོལ་བ་གང་ཞིག ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་
སྣང་གིས་བསྡུས་པའི་སྤྲོས་མཚན་མཐའ་དག་གིས་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་སྟོང་པས་རྟག་མཐའ་
ལས་ཀྱང་གྲོལ་བའི་དབུ་མ་ཆེན་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་རང་ལུགས་སུ་ཤེས་བྱ་ལ་བེམ་
ཤེས་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་དེ་ཕུང་སུམ་སེལ་བའི་དབྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། སྤྱིར་ཤེས་པ་ལ་ཡེ་ཤེས་དང་
རྣམ་ཤེས་གཉིས་ཡེ་ཤེས་ལའང་ཡོངས་གྲུབ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་ཆོས་སྐུ་དོན་
དམ་བདེན་པ་དང་ཡང་དག་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་གསར་བྱུང་ལམ་བདེན་ཀུན་རྫོབ་
བདེན་པ་དང་(རྣམ་ཤེས་ལ།)རྣམ་པར་ཤེས་པ་མཐའ་དག་དང་དེ་དག་གི་སྣང་ཆ་བཏགས་ཡོད་
ཀྱི་རིགས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་གང་རུང་གིས་བསྡུས་པ་
ཡིན་པས་མདོར་ན་ཡེ་ཤེས་རྣམ་ཤེས་མཐའ་དག་ཤེས་པ་ཁོ་ན་དང་དེ་མིན་བཏགས་ཡོད་ཀྱི་
རིགས་ཐམས་ཅད་ཤེས་མིན་བེམ་པོར་ངེས་པས་ཤེས་བྱ་ལ་བེམ་ཤེས་གཉིས་ཡིན་གཉིས་
མིན་གང་གི་ཕུང་གསུམ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་དེར་བརྟེན་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་གཞི་ནི། སྔགས་གཞུང་གཞན་དུ་ཤེས་པར་
བྱ་བ་ལས་འདིར་འཆད་པའི་སྐབས་མིན་ཡང་སྤྱིར་ཡིན་ལུགས་ཙམ་ནི། གོང་དུ་བཤད་པའི་
གསང་ཆེན་ཐེག་པའི་སྔགས་གཞིའི་གནས་ལུགས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཡེ་ནས་བཞུགས་པ་
དེ་ལས་ནམ་མཁའ་ལས་སྤྲིན་དང་གསེར་ལས་གཡའ་དང་ཆུ་ལས་རྙོག་ལྟར་རང་བཞིན་དག་
མཉམ་ཡིན་ཡང་གློ་བུར་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་ཆ་འཁོར་བའི་སྐྱེ་འཆི་བར་དོ་གསུམ་དང་སྐྱེ་བ་ལ་
དྲུག་ལྡན་རྡོ་རྗེའི་ལུས་ལ་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་གསུམ་སོགས་རྩ་བའི་རྣམ་ཤེས་བག་ཆགས་ཀྱིས་
དཀྲུགས་པས་ལས་སྣང་སྣ་ཚོགས་སོ་སོར་སྣང་བའི་འཁྲུལ་སྣང་བརྟན་དང་གཡོ་བས་བསྡུས་
པ་མཐའ་དག་ནི་ཡེ་གཞི་གནས་ལུགས་ལ་བརྟེན་པའི་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་གཞི་ཞེས་བྱ་
10-1-381


སྟེ། འདི་ལ་རིགས་པས་དཔྱད་ན། དེར་བརྟེན་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་སྣང་གི་གཞི་ཀུན་
ཆོས་ཅན། གནས་ལུགས་ཀྱི་གཞི་ལས་གང་དག་ཤར་ཚུལ་ཡོད་དེ། ཡེ་གཞིའི་ངོ་བོ་དེ་གལ་
ཏེ་མེད་སྲིད་ན་ནམ་མཁའ་མེད་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་བཀོད་པ་འབྱུང་ཚུལ་མེད་པ་བཞིན་རྣམ་
ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་མཐའ་དག་འབྱུང་མི་སྲིད་ཀྱང་ཡེ་གཞི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡོད་པས་ཆོས་
ཅན་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ནམ་མཁའ་ལ་འཇིག་རྟེན་ལྟར་བྱུང་ཡང་ནམ་མཁའ་འཇིག་རྟེན་
བསྐྱེད་པའི་ཐ་སྙད་མེད་པ་ལྟར་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་ཅན་བསྐྱེད་པ་མ་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་
ནམ་མཁའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིག་རྟེན་བྱུང་བ་ལྟར་ཆོས་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་ཅན་དག་
ཀྱང་བྱུང་བ་ནི་ཡིན་ལ། དེ་འདྲ་ཡིན་ཡང་ནམ་མཁའ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་དྲི་མས་གོས་པ་མིན་པ་
བཞིན་ཆོས་ཉིད་ལའང་ཆོས་ཅན་གྱི་དྲི་མས་གོས་མི་སྲིད་ཅིང་རང་བཞིན་དག་མཉམ་འབའ་
ཞིག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་ངེས་ཀྱང་སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་ཡེ་ནས་དག་ཆེན་རང་བྱུང་གི་ཡེ་
ཤེས་སྐུ་དང་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་བཀོད་པ་རབ་འབྱམས་པའི་ཚུལ་དུ་ཆོས་ཅན་གྱི་རང་བཞིན་
ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའི་སྒོ་ནས་ནམ་ཡང་གཡེལ་མེད་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འགྲོགས་ནའང་ཇི་བཞིན་ངོ་མ་
ཤེས་པའི་རྨོངས་དབང་གིས་བློས་བྱས་མཚན་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་དང༌། དེ་ལས་ཚུལ་མིན་ཡིད་
བྱེད་ཀྱི་ཀུན་རྟོག་ཡོད་པ་ལ་སྐུར་འདེབས་དང་མེད་པ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་དང་ང་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་
དང་ཆགས་སྡང་སོགས་ཀུན་ཉོན་མུ་མཐུད་ཐོག་མེད་ནས་བྱུང་བའི་གོམས་ཆ་བརྟན་པའི་སྒྲིབ་
བྱེད་ཤིན་ཏུ་འཐུག་པས་འཁྲུལ་སྣང་ཅན་གང་དག་གིས་འཁྲུལ་བ་མ་ཟད་བར་དུ་མཐོང་མི་
ནུས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་གཞི་ཡེ་ཤེས་ཡེ་ནས་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་
ཤེས་སྣང་ཆ་དང་བཅས་པའི་རྣམ་པ་དག་ཤར་བའོ། །དེ་དག་གིས་ཆོས་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་
རིང་ལུགས་ཀྱི་སྔགས་གཞིའི་གནས་ལུགས་མདོ་ཙམ་བརྗོད་ཟིན་ཏོ། །
སྨྲས་པ།
10-1-382


རྣམ་ཀུན་རང་གཟུགས་པྲ་ཕབ་བརྒྱད་ལྡན་པ། །
མི་འགྱུར་བདེ་བའི་འཇོ་སྒེག་ངོམ་པ་ཅན། །
ཀུན་ནས་རབ་དྭངས་འོད་གསལ་དམ་པའི་གཤིས། །
རབ་འབྱམས་དཀྱིལ་འཁོར་རོལ་བ་ཟད་མེད་གཏེར། །
ཞེས་པ་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །
གཉིས་པ་ལམ་གྱི་གནས་ལུགས་ནི། སྤྱིར་ན་དེ་ལྟར་གོང་དུ་བཤད་པའི་གསང་ཆེན་བླ་
མེད་ཐེག་པའི་ཡེ་གཞི་ཀུན་ཁྱབ་བདེ་སྟོང་ཟུང་འཇུག་གི་དབྱིངས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཐབས་
ཀྱི་ལམ་གནས་ལུགས་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཙོས་ཐབས་ཤེས་ཀྱི་ལམ་སྒོམ་ཚུལ་
གྱི་རིམ་པ་ཟབ་མོ་གང་དག་སྟེ། དེ་ཡང་གཞི་དབྱིངས་ཟུང་འཇུག་སྤྲོས་པ་ཀུན་བྲལ་རང་རིག་
འོད་གསལ་དྭངས་པའི་གཤིས་ལུགས་དེ་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ནི་མདོ་སྔགས་གང་གིས་
སྐབས་སུ་གནད་དུ་ངེས་པར་ཆེ་བས་དེ་ལྟར་ན་ལས་དང་པོ་བ་དག་གིས་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་
གཞིའི་ངེས་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་སྤྲོས་བྲལ་རང་རིག་རང་གསལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཆེན་པོ་
དང་རྣམ་པ་མཐུན་པའི་མཉམ་བཞག་མི་རྟོག་པ་ནི་རྒྱུད་སྨིན་ལ་ཉེ་བའི་སྐལ་བ་ཅན་འགའ་ལ་
བླ་མའི་གདམས་ངག་གིས་བྱིན་རླབས་ཕོག་ཅིང་བརྡས་ཡེ་ཤེས་ཇི་བཞིན་ངོ་འཕྲོད་པ་རེ་ཡོད་
ན་མ་གཏོགས་སྤྱིར་བཏང་ཕལ་ཆེ་བའི་དབང་དུ་ན་སྐྱེ་དཀའ་བའི་ཚོད་དུ་འདུག་པས་ཐབས་
ཀྱིས་རིམ་པར་བསླབ་དགོས་ལ། དེ་ལའང་གང་ཟག་སོ་སོའི་ཁམས་དབང་མི་འདྲ་བའི་དབང་
གིས་རང་བློ་དང་འཚམས་པ་ཉིད་གལ་ཆེ་མོད། འོན་ཀྱང་མདོ་སྔགས་སྤྱིའི་འགྲོས་ལ་མཚན་
མ་བདེན་དངོས་སུ་འཛིན་པ་ཀུན་ནས་གཅོད་དཀའ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཐོག་མར་གནས་
ལུགས་ལྟ་བའི་འཇུག་སྒོར་བདག་མེད་གཉིས་གཏན་ལ་འབེབས་བྱེད་དབུ་མའི་གཞུང་
ལུགས་ལས་བྱུང་བ་བཞིན་དཔྱད་སྒོམ་གཙོར་བྱེད་ཀྱིས་མཐར་མི་རྟོག་དངོས་གནས་ལ་
10-1-383


འཇུག་པ་ཆེས་མང་ན་སྤྱིར་བཏང་ནས་དེ་ལུགས་ལྟར་ལམ་གྱི་གོ་རིམ་ཡང་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་
ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་ཞིང་གཞིའི་གནས་ལུགས་མངོན་བྱེད་ཀྱི་ཐབས་སུ་ལེགས་པ་ཡིན་ནའང་འདིར་
གསང་ཆེན་བླ་མེད་ཐེག་པ་འབྲས་བུའི་སྐབས་འདིར་མན་ངག་ཟབ་མོ་བླ་མས་བྱིན་རླབས་
ཆེས་མྱུར་འབེབས་ཤིང་ནང་རིག་ཡེ་ཤེས་རྗེན་ཆར་བ་ངོ་སྤྲད་པའི་ཉམས་མྱོང་གི་སྒོ་ཁྱད་པར་
བ་ཡོད་ཅིང་རྡོ་རྗེའི་སློབ་མ་དག་ཀྱང་རྒྱུ་ཐེག་གི་སྐབས་ཀྱི་གདུལ་བྱ་ལས་དབང་པོ་ཆེས་རྣོ་བ་
སོགས་སྒོ་དུ་མ་ནས་བཟང་བའི་གནད་ཀྱིས་མཚན་འཛིན་ཆེ་བ་འགའ་ཞིག་ལ་སྔོན་དུ་རིགས་
པས་བདག་མེད་དཔྱད་སྒོམ་གྱིས་མཚན་འཛིན་རྩེ་གཞིལ་བ་ལྟ་བུ་དམིགས་བསལ་ཡོད་མོད་
ཀྱང༌། བླ་མེད་སྔགས་ཀྱི་གདུལ་བྱ་སྤྱི་ཕྱོགས་ནས་བླ་མའི་མན་ངག་གི་ཐབས་ལ་བརྟེན་ནས་
འཇོག་སྒོམ་གནས་ལུགས་མི་རྟོག་པ་དངོས་གནས་དེ་ཀར་འཇུས་ཏེ་སྤྲོས་བྲལ་རང་རིག་རང་
གསལ་ཆེན་པོའི་ངང་ཇི་བཞིན་བསྐྱངས་ནས་གཞིའི་གཉུག་མ་དོན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་མྱུར་ནས་
རེག་པའི་གསང་ལམ་བཙལ་བ་ཉིད་འབྲས་ཐེག་སྐབས་ཀྱི་ལམ་ཉམས་ལེན་དུས་ཀྱི་གནད་
རྩ་ཆེ་ཤོས་རྒྱུད་སྡེ་རྣམས་དང་འགྲེལ་བ་ཁྱད་འཕགས་བཅས་ཀྱི་དགོངས་མཐིལ་ཟབ་མོའི་
གནད་གསང་དང་སྔགས་རྒྱུད་ཀྱི་རྟོགས་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་གྲུབ་པའི་དབང་ཕྱུག་མཐའ་
ཡས་པའི་ཐུགས་བཅུད་གདམས་ཟབ་ཀྱི་ཉིང་ཁུ་ཉམས་མྱོང་གནད་དུ་ཐེབས་ངེས་ཡིན་པས་
ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་འདིར་བཤད་བྱ་ལམ་གྱི་གནས་ལུགས་དངོས་ནི་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་རང་
རིག་རང་གསལ་ཆེན་པོ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་དེ་བས་ན་དོན་འདི་ལ། ལམ་གྱི་གནས་ལུགས་དངོས་
སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་གསང་ཆེན་ཐེག་པའི་ཐབས་མཁས་ལམ་གྱི་རིམ་པས་ཇི་
ལྟར་མངོན་བྱེད་ཚུལ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། གོང་དུ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལྟར་ཡེ་གཞི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གདོད་ནས་དྲི་
བྲལ་དག་ཆེན་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཆ་མཐའ་དག་རང་གཤིས་ནས་རབ་ཏུ་དྭངས་པའི་
10-1-384


རིག་པ་རང་གསལ་གྱི་རྟོག་མེད་ཞི་བའི་གནས་ལུགས་རྣམ་ཀུན་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་
གཤིས་ཀྱི་དེ་ཉིད་དུ་རང་བྱུང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རང་མདངས་འོད་གསལ་བའི་ཤེས་པ་ནི་
ལམ་གྱི་གནས་ལུགས་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པ་མཐར་ཐུག་སྟེ། དེ་ཡང་ལམ་སློབ་པ་དག་གིས་
རང་བཞིན་གནས་ལུགས་དེ་ཉིད་ངོ་བོ་ལམ་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་གཞི་དབྱིངས་རང་གསལ་ཞི་བ་
ཆེན་པོ་བཅོས་མ་མཐའ་དག་བྲལ་བའི་རིག་པ་རང་གསལ་འཛིན་མེད་འགྱུ་རྟོག་གི་འཆིང་བ་
གཤིས་ནས་རང་དྭངས་སུ་བྱ་བའི་ངང་རང་བབ་ཤུགས་འབྱུང་གིས་བསྐྱངས་ཏེ་བླ་མའི་མན་
ངག་བཞིན་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པ་ལ་མཉམ་པར་བཞག་ནས་ནང་དབྱིངས་
ཀྱི་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཆ་ཅི་རིགས་པར་རང་རང་དང་འཚམས་པ་རེ་མངོན་དུ་བྱ་བའི་
ཉམས་ལེན་ཐོག་ཏུ་གནད་འགེལ་བྱ་ཚུལ་སྔགས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་སོ་སོར་མན་ངག་འདྲ་མིན་
གྱི་སྒོ་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པ་དག་དེ་རྣམས་ལས་ཤེས་དགོས་ཤིང༌། འདིར་འཆད་པར་བྱ་བ་རང་
ལུགས་ཀྱི་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པའི་ཚུལ་ཙམ་སྟེ། དེ་ལའང་ཡིན་ལུགས་ལུང་དང་རིགས་པས་
སྒྲུབ་ཚུལ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། གདོད་མའི་གནས་ལུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་དངོས་གྲུབ་ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་
པ་གང་དེ་མངོན་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་མཆོག་ནི་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་རང་རིག་རང་གསལ་ཆེན་པོ་ཟུང་
དུ་འཇུག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཁྱད་པར་བ་བླ་མའི་མན་ངག་གིས་བཞག་ཐབས་ཟབ་མོས་ཇི་
བཞིན་ངོ་སྤྲད་དེ་ཉམས་ལེན་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བའི་མཉམ་བཞག་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་རྣལ་
འབྱོར་མཆོག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དབྱིངས་ལ་ཞུགས་ནས་སྒོམ་པ་ལྷུར་ལེན་པ་ཉིད་ཡིན་
པས་དེ་འདྲའི་དངོས་གྲུབ་མཆོག་ནི་མི་རྟོག་རང་རིག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་
པར་མཉམ་བཞག་བྱས་པས་གནས་ལུགས་ཀྱི་རང་མདངས་མངོན་དུ་གྱུར་ཏེ་ཐོབ་ངེས་ལ་
ཡིད་གཉིས་མི་དགོས་ཚུལ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བའི་རྒྱུད་ལས་འདི་ལྟར་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་
10-1-385


དེ་ཉིད་ལས། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་དངོས་གྲུབ་ཆེ། །ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་ཏིང་འཛིན་གྱིས། །རྣམ་
རྟོག་མེད་པར་ཞུགས་ནས་ནི། །ཐོབ་པ་འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་
འདྲའི་མི་རྟོག་མཆོག་ཀྱང་ཀུན་རྟོག་མཐའ་དག་གི་བཞོན་པའི་གཡོ་བྱེད་རོ་རྐྱང་གི་རྒྱུ་བ་
བཅད་ནས་དབུ་མར་གནས་པའི་རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རླུང་ཆེན་པོར་དབྱེར་མེད་རོ་
མཉམ་དུ་བྱེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་གྱིས་སྤྲོས་བྲལ་ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་བདེ་བ་
ཆེན་པོའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་བྱེད་དགོས་ཤིང་དེ་ཡང་དྲུག་ལྡན་ལུས་ཀྱི་རྩ་རླུང་ཐིག་ལེ་ལ་
ཐབས་མཁས་ཀྱིས་གནད་དུ་བསྣུན་པ་ལས་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་མངོན་པའི་ལམ་གྱི་རྐྱེན་ཉེ་བར་
བསྒྲུབ་དགོས་ཚུལ་དཔལ་གསང་བ་འདུས་པ་ལས་འདི་ལྟར་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་
ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རླུང་གཉིས་ནི། །དེ་ནས་རྣམ་པར་བཅད་ནས་འགྲོ། །རྣམ་རྟོག་མེད་
པའི་རླུང་ཆེན་པོ། །སྐུ་གསུང་རྡོ་རྗེས་བཅད་ནས་ནི། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་བདེ་བ་སྟེར།
།སྔགས་ཀྱི་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཐོབ། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཐབས་མཁས་ཀྱི་ལམ་དེ་འདྲ་ལ་
བརྟེན་ནས་འདོད་པའི་རྣམ་རྟོག་མཐའ་དག་སྤངས་ཏེ་རིག་པ་རང་གསལ་གྱི་དབྱིངས་སུ་
བཅོས་ཞེན་ཀུན་བྲལ་གྱིས་མཉམ་བཞག་གི་སྦྱོར་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་རང་བབས་ཤུགས་
འབྱུང་ལ་ཆུ་བོའི་རྒྱུན་བཞིན་གནས་པ་འདི་གལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ཚུལ་ཡང་སྟོན་པ་རྡོ་རྗེ་འཆང་
ཉིད་ཀྱི་བཀའ་བསྩལ་པ་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་ཁ་སྦྱོར་ལས། འདོད་པ་ཐམས་ཅད་རབ་སྤངས་ཏེ།
།མཁས་པས་རང་རིག་ཙམ་གྱིས་ནི། །སྦྱོར་བའི་མཐར་ཐུག་བསམ་གཏན་གནས། །ཉིན་དང་
མཚན་དུ་གོམས་པར་མཛོད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཇི་བཞིན་
སྒོམ་ནུས་ན། །མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མེད་ངེས་ཀྱི་ཚུལ་སླར་ཡང་འདི་ལྟར་གསུངས་
ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། རྟོག་པའི་གནས་ནི་བཏང་ནས་སུ། །བློ་ལྡན་གང་གིས་མི་རྟོག་གནས།
།ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེས་གསུངས་པ་བཞིན། །དེ་ལ་དངོས་གྲུབ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །ཅེས་གསུངས་པའི་
10-1-386


ཕྱིར། རྣམ་པར་རྟོག་པ་མ་སྤངས་ན་འཁོར་བ་ལས་མི་ཐར་ཞིང་དེ་སྤངས་ན་སྡུག་བསྔལ་མེད་
པའི་ཞི་བ་མཆོག་གི་གནས་སུ་འགྲོ་ངེས་ཀྱི་ཚུལ་རྒྱུད་དེ་ཉིད་ལས་ཀྱང་གསུངས་པ་འདི་ལྟར་
སྟེ། དེ་ཉིད་ལས། རྟོག་པས་དམྱལ་བར་འགྲོ་འགྱུར་ཞིང༌། །འགྲོ་དྲུག་རྒྱ་མཚོར་འཁོར་བར་
འགྱུར། །རྟོག་པ་ལས་ནི་རྣམ་གྲོལ་ན། །དྲི་མེད་ཞི་བའི་གནས་སུ་འགྲོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་
ཕྱིར། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཇི་བཞིན་སྒོམ་པས་ལས་རླུང་མཐའ་དག་ཀྱང་དབུ་མར་ལེགས་
པར་འཆིང་ཐུབ་པ་ཡིན་ཏེ། མི་གཡོ་བླ་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་ལས། སེམས་ནི་འཆིང་པར་འགྱུར་བ་
ཡིས། །རླུང་ཡང་འཆིང་བར་འགྱུར་བའོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། སྡུག་བསྔལ་གྱི་
རྒྱུར་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དག་མ་སྤངས་པར་སངས་རྒྱས་ཐོབ་ཚུལ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ།
རྣམ་སྣང་མངོན་བྱང་གི་རྒྱུད་ལས། རྟོག་པ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །ཇི་སྲི ད་མ་སྤངས་བར་
དུ་ནི། །འཇིག་རྟེན་འདི་ན་སངས་རྒྱས་མིན། །ཀུན་མཁྱེན་ཞེས་ཀྱང་མི་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་
པའི་ཕྱིར། མཐར་ཐུག་ཀུན་མཁྱེ ན་མཆོག་གི་གོ་འཕང་ཐོབ་འདོད་དག་གིས་སྤྲོས་བྲལ་མི་
རྟོག་པ་ཇི་བཞིན་སྒོམ་པ་ལ་རྟག་པར་ལྷུར་ལེན་གྱིས་འབད་པ་བྱ་དགོས་ཚུལ་སླར་ཡང་རྒྱུད་
དེ་ཉིད་ལས་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། ཀུན་མཁྱེ ན་གོ་འཕང་འདོད་པ་ཡིས། །རྟོག་པ་རྣམ་པ་སྣ་
ཚོགས་པ། །དེ་ཀུན་གང་ལ་མེད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་རྟག་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པའི་
ཕྱིར། སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི་རྩ་བ་རྟོག་པ་ཡིན་པས་རྟོག་པ་མཐའ་དག་སྤངས་པས་མཐར་ཐུག་གི་
ཀུན་མཁྱེ ན་མཆོག་ངེས་པར་ཐོབ་ཚུལ་རྒྱུད་སཾ་བུ་ཊ་ལས་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས།
རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་སྤངས། །ཐམས་ཅད་མཁྱེ ན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཚོགས། །ཡེ་ཤེས་སྐུ་
ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཡེ་གཞི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་མཉམ་པར་
བཞག་ཚུལ་ཡང་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་མཐའ་དག་སྤངས་པའི་སྒོ་ནས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་སྤྲོས་བྲལ་
ཆོས་དབྱིངས་ཉག་གཅིག་ཏུ་རང་རིག་རང་གསལ་གྱི་ལྟ་བས་ཇི་བཞིན་རྗེན་ཆར་དུ་ལེགས་
10-1-387


པར་བལྟ་ནུས་ན་ཆོས་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རོལ་
བ་འབྱམས་ཀླས་པ་ཀུན་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་གཟིགས་སྣང་ནམ་ཡང་འགོག་པ་མེད་
པའི་ཚུལ་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མངའ་བདག་སྟོན་པ་སྐུ་བཞིའི་བདག་ཉིད་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོའི་
དཔལ་གྱི་མགུར་ནས་རྡོ་རྗེའི་ཚིག་འགྱུར་བ་མེད་པས་བཀའ་བསྩལ་པ་ཡིན་ཏེ། དོན་དམ་
པའི་མཚན་བརྗོད་པ་ལས། ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་དབྱིངས་མི་
ཟད། །ཆོས་དབྱིངས་དམ་པ་ཟད་མི་ཤེས། །ཞེས་གསུངས་པ་སོགས་གནས་ལུགས་དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་ཀྱི་ཟབ་མོའི་གནད་གསང་ཆེས་མང་བའི་ཕྱིར། ཚུལ་དེ་དང་མཐུན་པར་རྣམ་པར་རྟོག་
པའི་སྒོམ་ལས་འདས་པའི་སྟོང་གཟུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མི་འགྱུར་བདེ་བའི་རང་བཞིན་དེ་
གཟུང་འཛིན་གྱི་མཚན་མ་གང་དང་ཡང་མ་འདྲེས་པར་སྒྲ་རྟོག་གི་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་མེད་པའི་
སྤྲོས་བྲལ་འབའ་ཞིག་ཏུ་ཇི་བཞིན་མངོན་བྱེད་ཐབས་ཀྱིས་མཉམ་པར་འཇོག་དགོས་ཚུལ་
འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས་ལེགས་པར་གསུངས་པ་སྟེ། རྒྱས་འགྲེལ་
དྲི་མེད་འོད་ལས། རྣམ་རྟོག་སྒོམ་པ་ལས་འདས་པ། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མི་འགྱུར་བདེ། །གཟུང་
དང་འཛིན་པ་དབྱིབས་དག་དང༌། །རྟོག་དང་བརྗོད་པ་རྣམ་པར་སྤངས། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་
པ་གནས་ལུགས་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཇི་བཞིན་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་ཞིབ་རྒྱས་སུ་གསུངས་
པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དེ་ཉིད་དང་ཞལ་མཐུན་པར་གསང་བདག་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང་
ལེགས་པར་གསུངས་ཏེ། ཉིད་ཀྱི་མཛད་པའི་རྒྱུད་འགྲེལ་ལས། དེའི་ཕྱིར་སོ་སོར་སྡུད་པ་
བསྒོམ་པ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བསྒོམ་པ་དམིགས་སུ་མེད་པའོ། །ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་
ཀྱིས་གསུངས་སོ། །ཞེས་སོགས་མདོ་སྔགས་གནད་གཅིག་པར་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པ་ལྟ་བའི་
གཞི་རྩ་མཐར་ཐུག་གཅིག་པུར་ངེས་ཚུལ་རྒྱས་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་གི་དགོངས་
པ་མངོན་གྱུར་གྱི་གྲུབ་པའི་དབང་ཕྱུག་དཔལ་ས་ར་ཧས་ཀྱང་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པ་བསམ་
10-1-388


མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་མཆོག་དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་མན་ངག་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལེགས་པར་འབད་ན་
བདེ་སྟོང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་འབྱུང་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་
ཡང་གསུངས་པ་སྟེ། ཉིད་ཀྱི་ཞལ་ནས། བསམ་དང་བསམ་བྱ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ནས་ནི། །ཇི་
ལྟར་བུ་ཆུང་ཚུལ་དུ་འདུག་པ་ཡིས། །བླ་མ་དམ་པའི་ལུང་ལ་གུས་འབད་ན། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་
པ་འབྱུང་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་བླ་མའི་མན་ངག་བཞིན་
བསམ་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་སྐྱོང་ཚེ་གདོད་ནས་དག་པའི་རང་བཞིན་གཞི་དབྱིངས་སྤྲོས་བྲལ་
ནམ་མཁའི་གནས་ལུགས་ལ་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་འཛིན་པ་ཀུན་བྲལ་གྱིས་ཡང་ཡང་
བལྟས་པས་སྤྲོས་མཚན་མཐའ་དག་གི་མཐོང་སྣང་འགག་བཞིན་འོད་གསལ་གནས་ལུགས་
ཇེ་གསལ་དུ་ངེས་པར་འགྱུར་ཚུལ་གྲུབ་པའི་དབང་ཕྱུག་གིས་རྡོ་རྗེའི་ཚིག་ལས་སླར་ཡང་
གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། གདོད་ནས་དག་པའི་རང་བཞིན་ནམ་མཁའ་ལ། །བལྟས་ཤིང་
བལྟས་ཤིང་མཐོང་བ་དགག་པར་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཕྱིར། འོད་གསལ་གནས་
ལུགས་ཀྱི་མཐོང་ཚུལ་ཡང་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་གཟུགས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་རྣམ་
ཀུན་མཆོག་གི་བཀོད་པ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་དྭངས་ཤིང་གསལ་བ་ཕྲ་བའི་ལུས་སྣ་ཚོགས་པ་ཀུན་
ནས་འཛིན་པའི་འཆར་སྒོ་གང་དག་བེམ་རྫས་རེག་མཐོང་གི་རྣམ་པ་མེད་པར་ཡིད་མིག་རླུང་
གསུམ་གྱི་གཡོ་བྱེད་འགོག་པས་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཀྱི་རང་ཞལ་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ལ་
མངོན་པ་ཡིན་ཚུལ་རྡོ་རྗེའི་ཉམས་མགུར་གྱིས་ཇི་བཞིན་གསུངས་པ་ཡང་འདི་ལྟར་སྟེ། གྲུབ་
པའི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་ཀྱི་ཞལ་ནས། སྔོ ན་མེད་དཔྱིད་འབྱུང་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་འབྲས། །ལག་
པས་མཐོང་རེག་བྱར་མེད་ས་ར་ཧ། །མིག་མི་འཛུམ་པར་ལྟ་དང་མི་བསམ་དང༌། །རླུང་འགོག་
པ་ནི་བླ་མ་དམ་པའི་གསུངས། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཆེས་མང་བའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་དུ་སློབ་
དཔོན་ཀླུས་ཀྱང་བླ་མེད་ཐེག་པའི་སྐབས་སུ་སྣང་མཆེད་ཐོབ་པའི་སྟོང་པ་གསུམ་རྣམ་པར་
10-1-389


དག་པའི་རང་བཞིན་གཉུག་མའི་ཡེ་ཤེས་འོད་གསལ་བ་སྤྲོས་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་
པའི་གཤིས་དག་པ་དྭངས་གསལ་གྱི་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཆེན་པོ་དེ་བླ་མའི་མན་ངག་ལ་བརྟེན་ནས་
རྡོ་རྗེའི་སློབ་མ་དག་གིས་ཇི་བཞིན་མཐོང་དགོས་ཚུལ་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། གསང་འདུས་
རིམ་ལྔ་ལས། ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་རྨད་པོ་ཆེ། །དྭངས་ཤིང་གསལ་བ་ཡེ་ཤེས་ཆེ། །བླ་མ་ཉིད་
ཀྱི་དྲིན་གྱིས་ནི། །དེ་ནི་དེ་ནས་གསལ་མཐོང་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱིར།
དེ་འདྲའི་གཉུག་མའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་བྱེད་སྐབས་གཟུང་འཛིན་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཟུང་འཇུག་དམ་
པའི་རྣལ་འབྱོར་ཞིག་གནད་དུ་ཆེ་ཚུལ་སླར་ཡང་གསུངས་པ་འདི་བཞིན་ཏེ། ཟུང་འཇུག་གི་
རིམ་པ་ལས། གཟུང་བ་དང་ནི་འཛིན་པ་ཞེས། །རྣམ་གཉིས་བློ་ནི་ཡོད་མིན་གྱི། །གང་དུ་མི་
བྱེད་བློ་ཡོད་པ། །དེ་ནི་ཟུང་འཇུག་ཅེས་བྱར་བཤད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཉམས་
ལེན་སྒོམ་པའི་སྐབས་དག་གི་མཉམ་བཞག་གི་ཚུལ་ཡང་ཡུལ་གང་ལའང་སེམས་ཀྱིས་
དམིགས་པ་མེད་ཅིང་འཛིན་མེད་སྤྲོས་བྲལ་འབའ་ཞིག་པས་གནས་པ་སྟོང་པ་ནམ་མཁའི་
མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་ནུས་ན་དེ་ནི་ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་ཟབ་མོ་ཡིན་པའི་
ཚུལ་ཡང་སླར་གསུངས་ཏེ། སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། སེམས་ལ་དམིགས་པ་
མེད་པ་ཡིས། །གནས་པ་ནམ་མཁའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །དེ་དག་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པ་ནི། །ནམ་
མཁའ་སྒོམ་པར་བཞེད་པ་ཡིན། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པ་གཞན་ཡང་ཆེས་མང་
བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། འདིར་འབྲས་ཐེག་སྐབས་གཅིག་ཏུ་མ་ཟད་པར་རྒྱུ་ཐེག་དང་བཅས་པའི་
སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་ལྟ་བའི་མཆོག་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་ནི་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པ་ཁོ་ན་ཡིན་
ཞིང་དེ་ཇི་བཞིན་སྐྱེ་བའི་ཐབས་མཚན་འཛིན་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པའི་སྒོ་རྣམ་གྲངས་མང་
པོ་བཀའི་དགོངས་འགྲེལ་ཀླུ་ཐོགས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་སོ་སོར་བྱུང་བ་ཇི་བཞིན་གྱིས་ཀུན་
རྫོབ་མཚན་མའི་བདག་དགག་པར་བྱ་བ་སོགས་ལམ་ཡན་ལག་ཇི་སྙེད་པ་ཐམས་ཅད་མི་
10-1-390


རྟོག་མཆོག་གི་ཡེ་ཤེས་བསྐྱེད་པའམ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཐབས་འབའ་ཞིག་ཏུ་ངེས་པས་ཚུལ་
དེ་ལུགས་ལ་དགོངས་ནས་རྒྱལ་ཚབ་མི་ཕམ་མཆོག་གིས་ཀྱང་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་དགོངས་
འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་རྣམས་སུ། མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྟོག་པ་ཡང་དག་སྤང་བར་བྱ། ཞེས་པ་
ལ་སོགས་པ་མདོ་སྔགས་གང་གི་སྐབས་སུའང་རྣམ་རྟོག་ཉེས་པའི་རྩ་བ་ཆེན་པོར་གསུངས་
ནས་དེ་འགོག་བྱེད་ཀྱི་གཉེན་པོ་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པ་ཉིད་ལྟ་བའི་རྒྱལ་པོ་ཉིད་དུ་ཆེར་
བསྔགས་མཛད་པ་ཆེས་མང་ནའང་འདིར་རེ་ཞིག་དེ་ཙམ་དུ་བཞག་གོ །
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་ཚུལ་ནི། སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཀྱི་གཞིར་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་
པ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་སྒྲིབ་པ་མཐའ་དག་གི་གཞིར་ཇི་ལྟར་གྱུར་པའི་ཚུལ་ལེགས་པར་བརྗོད་
དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། སྤྱིར་སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ་སོར་དབྱེ་ན། བདེན་པའི་གནས་ལུགས་ལ་
རྨོངས་ཙམ་གྱི་མ་རིག་པ་དང༌། གང་ཟག་གི་བདག་འཛིན་དང་དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཆགས་སྡང་
སོགས་རྩ་བ་དང༌། ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་སུ་གཏོགས་པ་གང་དག་ནི་ཉོན་སྒྲིབ་ཡིན་ལ། གནས་
ལུགས་གཤེགས་སྙིང་དང་སྤྲོས་བྲལ་ཟབ་མོའི་དོན་ལ་རྨོངས་ཙམ་གྱི་མ་རིག་པ་དང་དེ་ལས་
བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་འཁོར་གསུམ་བདེན་དངོས་སུ་རྟོག་ཅིང་འཛིན་པ་ལ་
སོགས་པ་ནི་ཤེས་སྒྲིབ་(ཀྱི་ཚུལ་གོང་ལྟར།)ཡིན་པས་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྩ་བར་གྱུར་པ་བདེན་པ་དང་
གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གི་དོན་ལ་བློ་མི་གསལ་བའི་རྨོངས་པ་དེ་གཉིས་ཀྱང་བློས་བྱས་ཀྱི་
རྟོག་པ་མཚན་མར་རིས་སུ་གཅོད་པ་ཕྲ་བ་རེས་དབང་གིས་རང་ཡུལ་གྱི་དོན་མི་གསལ་བ་
ཡིན་གྱི་མཚན་མར་རིས་གཅོད་ཀྱི་རིགས་བློས་བྱས་རྟོག་བློ་ཀུན་ནས་ཟད་ན་རྣམ་པ་མ་ལུས་
པ་འབད་མེད་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱིས་ཅིག་ཆར་མཁྱེན་པ་ལ་གེགས་མཐའ་དག་ཟད་ཕྱིར་དེ་ལུགས་
ལྟར་མི་མཁྱེན་པ་མི་སྲིད་པས་ན་རྨོངས་པ་ཀུན་གྱི་གཞི་རྩ་བློས་བྱས་རྟོག་བློ་ཉིད་ལ་ཐུག་ཡོད་
པ་ཚད་མས་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ན་སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཀྱི་གཞིར་གྱུར་པའི་རྟོག་པ་
10-1-391


ནི་ཡུལ་གང་ལ་དམིགས་པ་ན་ཆེད་ཀྱི་འགྱུ་རྟོག་རགས་པ་ཡོད་མེད་གང་ཡིན་ཡང་མཚན་མར་
སོ་སོར་གཅོད་པའི་རྩོལ་བ་ཅི་རིགས་དང་བཅས་པའི་རང་ཡུལ་གྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་འཛིན་
སྒོ་མི་ལྷོ ད་ཅིང་རིས་སུ་ཆད་འདུག་པའི་བློ་ཕྱོགས་རེ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་ཞིག་ཡིན་ནོ། །དེའི་
གཉེན་པོ་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཇི་བཞིན་བཤད་དུ་ཡོད་
དེ། གཞི་དབྱིངས་མཐར་ཐུག་གི་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་མངོན་ཐབས་སུ་དེའི་
ངོ་བོ་ལམ་དུ་བྱེད་པའི་ཚུལ་གྱིས་སློབ་པའི་དུས་སུ་མཚན་མར་སོ་སོར་གཅོད་པའི་རྩོལ་བའི་
རིགས་མཐའ་དག་རང་དྭངས་སུ་བྱས་ཏེ་དུས་གསུམ་དུ་གཏོགས་པའི་འགྱུ་སྒོ་རགས་པ་མ་
ཟད་ཆེས་ཕྲ་མོའི་རང་ཡུལ་གྱི་ཆ་གང་ལའང་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་འཛིན་སྒོ་གང་ཡང་མེད་པར་
རིས་སུ་མ་ཆད་པའི་འཛིན་མེད་ཕྱོགས་ལྷུང་དང་བྲལ་བའི་ཉམས་ཡངས་ཤིང་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་
བའི་སྤྲོས་བྲལ་དག་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཞིག་བླ་མའི་མན་ངག་གིས་ཇི་བཞིན་ངོ་སྤྲད་པ་དེ་ཉིད་
རྩ་བྲལ་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་རང་ཤུགས་ཀྱིས་ངང་བསྐྱངས་ཏེ་རིམ་གྱིས་ལམ་བདེན་མཐར་ཐུག་གི་
སྐབས་གནས་ལུགས་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པའི་ངོ་བོར་གྱུར་ཏེ་ཇི་བཞིན་མངོན་སུམ་དུ་རྣམ་པ་
ཡོངས་རྫོགས་རྗེན་ཆར་གྱི་ཚུལ་གྱིས་ལྷང་ངེར་གྱུར་པའི་བར་ལས་འདིར་གཉེན་པོར་གང་
གྱུར་པ་གནས་ལུགས་ཉིད་སློབ་པའི་དུས་རྣམས་ཆ་ཇི་བཞིན་གསལ་མི་ཐུབ་པའི་ལམ་གྱི་
སྣང་ཆར་གྱུར་པའི་ཆའི་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པའི་ཕྱོགས་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཉམས་མྱོང་གི་བློ་
ཚོད་དང་བསྟུན་པའི་སློབ་ལམ་རྣམས་རང་རང་གི་ངོས་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱ་དག་གི་གཉེན་པོར་
སོང་བའི་ཆ་ནས་དེ་དང་དེའི་གཉེན་པོ་ཉིད་དུ་རིགས་ཤིང་འཐད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་
གནས་ལུགས་ཡེ་བཞུགས་ཀྱི་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ། ཆོས་ཅན། རང་གི་
སྡོད་ལུགས་ཀྱི་ཚུལ་དང་སློབ་པའི་སྣང་ཚུལ་གཉིས་འཇོག་ཏུ་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། གནས་ལུགས་
རང་གི་སྡོད་ལུགས་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དོན་དམ་བདེན་པ་ཉག་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་གང་
10-1-392


ཞིག སློབ་པའི་སྣང་ཚུལ་ལ་གནས་ལུགས་ཀྱི་རང་མདངས་ཕྱོགས་ཙམ་མངོན་པའི་དོན་
དམ་གྱི་སྣང་ཆ་དང་རྣམ་ཤེས་རྒྱུད་བསྡུས་ཀྱི་རང་སྣང་ཡེ་གཞིའི་ཆ་ཀུན་(ཇི་བཞིན་)མི་གསལ་
བའི་ཀུན་རྫོབ་འཁྲུལ་སྣང་གི་ཆ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དཔེར་ན་སྤྲིན་སྲབ་མོའི་
སྦུབས་ཀྱི་ཉི་འོད་སྤྲིན་མདངས་ལ་འཕོས་ནས་དེས་དངོས་སུ་མུན་པ་བཅོམ་པ་བཞིན་ནང་
དབྱིངས་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གསལ་མདངས་རྣལ་འབྱོར་པའི་རྒྱུད་བསྡུས་ཀྱི་ཤེས་ངོར་
འཕོས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཚུལ་དེ་ལུགས་ལྟར་རང་རྒྱུད་ངོས་སྐལ་གྱི་དྲི་མ་རྟོག་ཚོགས་ཀུན་
ལེགས་པར་གཞོམ་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ན་རྣལ་འབྱོར་པའི་བློ་ངོར་འཕོས་པའི་ལམ་གྱི་ཆ་དེ་
ཉིད་དེ་གཉེན་པོ་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པར་འཇོག་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་དངོས་སུ་སློབ་ལམ་དུ་སྤང་
བྱ་རྟོག་ཚོགས་རྣམས་སྤོ ང་བྱེད་ཀྱི་གཉེན་པོ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། དངོས་སུ་གཉེན་པོ་དེ་ལྟར་བྱེད་
པ་ཡང་ཕུགས་ཀྱི་གནད་གནས་ལུགས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མདངས་འོད་འཕོས་པ་ལ་ཐུག་པས་ཉེས་
རྩ་རྟོག་ཚོགས་གཞོམ་པར་བྱེད་ནུས་པ་ནི་ཡེ་གཞི་གནས་ལུགས་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་སྟོབས་ཁོ་
ནར་དོན་གྱི་གནས་ཚོད་དུ་ངེས་ཕྱིར་གནས་ལུགས་མེད་ན་དྲི་མ་གློ་བུར་བ་དང་དེ་སྤངས་པ་
གང་ཡང་བྱེད་པ་མེད་དོ། །དེ་འདྲའི་གཉེན་པོ་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་ཉེས་
རྩ་རྟོག་ཚོགས་མཐའ་དག་བཅོམ་པའི་གཉེན་པོ་མཆོག་ཏུ་ལེགས་པར་གྲུབ་སྟེ། ཉེས་པ་ཀུན་
ནས་ཉོན་མོངས་པ་དག་གི་གཞིར་གྱུར་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་འཛིན་སྟངས་དངོས་སུ་
འགལ་བའི་གཉེན་པོ་མཐར་ཐུག་པ་ཁྱོ ད་དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། རྟོག་པ་གང་དག་རང་
རང་གི་ཡུལ་སོ་སོར་གཅོད་པའི་མཚན་མར་དམིགས་པ་ཅི་རིགས་དང་བཅས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་
ལ། སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པ་ནི་དེ་དག་གི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སྤྲོས་པའི་ཆ་མཐའ་དག་བྲལ་བའི་
སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པས་ཀུན་རྟོག་ཐམས་ཅད་རྩ་བ་ནས་འཇོམས་བྱེད་ཀྱི་གཉེན་
པོ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་བླ་མེད་དུ་ལུང་དང་རིགས་པས་གྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དཔེར་ན་མུན་
10-1-393


པའི་ཁྲོད་དུ་ཉིན་བྱེད་ཀྱི་འོད་མདངས་ཆེས་ཟིལ་བཟོད་དཀའ་བ་ལྷག་པ་བཞིན་ནོ། །ལམ་
གྱི་གནས་ལུགས་དེ་འདྲའི་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་གོམས་པ་རབ་ཀྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་ན་གཞི་
དབྱིངས་གནས་ལུགས་ཉིད་དང་དབྱེར་མེད་རོ་མཉམ་ཡང་ཡིན་ཏེ། གཞིའི་གནས་ལུགས་
དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་བ་གཅིག་པུ་ཉིད་མི་གསལ་བ་དང་གསལ་བའི་ཁྱད་ཙམ་ལས་
དོན་ལ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར། མཐར་ཐུག་གི་རོ་མཉམ་གཅིག་པུ་
གཉུག་མ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་གནས་ལུགས་མི་རྟོག་པ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་
ཡེ་ནས་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་དུ་ངེས་པའི་གནས་ལུགས་ཉག་གཅིག་གི་རང་བཞིན་ཡིན་ཏེ།
སེམས་ཅན་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་གྱི་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་སྤྱི་ནོར་ཆེན་པོ་གཅིག་
ཏུ་ཡེ་གདོད་མ་ནས་བཞུགས་པའི་ཕྱིར། གནས་སྐབས་ལམ་གྱི་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་མཆོག་དེ་
ཆོས་ཅན། འཇིག་རྟེན་པའི་མི་རྟོག་པ་ཕལ་པ་གང་གིས་ནམ་ཡང་འགྲན་མེད་ཀྱི་ལྟ་བའི་རྒྱལ་
པོ་ཟླ་བྲལ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་དང་པོའི་སྙོམས་འཇུག་ནི་འོག་སའི་འདོད་
རྟོག་ཙམ་བཀག་ནས་རང་སའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རོ་ལ་ཆགས་པ་སོགས་ལྷག་མའི་གཟུགས་
ཁམས་པའི་སྙོམས་འཇུག་གསུམ་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་བཞི་རྣམས་ནི་རང་རང་གི་འོག་སའི་
མཚན་རྟོག་རགས་པ་ཙམ་ཆེད་དུ་བཀག་ནས་རང་རང་གི་ས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རོ་མྱང་
ཞིང་ཆགས་ཞེན་གྱི་འཛིན་པ་ཆེས་མ་ལྷོད་པ་ཤ་སྟག་དང་ཧྭ་ཤང་གི་ལྟ་བ་བསམ་མེད་ཧར་
སྒོམ་སོགས་དང་གཞན་སྡེའི་རྟོག་ཚོགས་རགས་པ་ཞི་བའི་མི་རྟོག་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཕྱོགས་
རེར་ཞེན་རྟོག་གི་ཆ་བཀག་ཀྱང་ཕྱོགས་གང་ཡང་རུང་བ་རེ་ལ་མཚན་མར་ཞེན་རྟོག་མ་ཆོད་པ་
མ་ཟད་རང་རང་གི་ཞེ་འདོད་འདྲ་མིན་གྱི་ཁྱད་པར་ལས་མཚན་མ་སྣ་ཚོགས་སུ་ཞེན་ལུགས་
འདྲ་མིན་གྱི་སྒོ་ཆེས་མང་བས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་པའི་འཆིང་བ་དམ་པོ་ཅན་འབའ་ཞིག་ཏུ་ངེས་
ལ། སྤྲོས་བྲལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མཐའ་དག་དང་
10-1-394


རང་གི་དམིགས་པའི་ཆ་གང་ལའང་མཚན་མའི་རིས་སུ་གཅོད་པ་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མ་དམིགས་
ཤིང་རང་བཞིན་སྤྲོས་བྲལ་ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་ཆེན་པོ་རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་སུ་མ་ལྷུང་བ་དག་
མཉམ་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཆེས་འོད་གསལ་བ་ཉེས་རྟོག་མ་ལུས་པ་འཇོམས་བྱེད་ཀྱི་གཉེན་པོ་
འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་བླ་མེད་དུ་ངེས་པས་འཇིག་རྟེན་ལས་མ་འདས་པ་དང་འདས་པ་
སྤྲོས་བཅས་རྣམས་དང་སྨོས་མ་ཐག་པའི་སྤྲོས་མེད་ཀྱི་ཆ་གཉིས་ནི་མཐུན་པ་མ་ཟད་མུན་པ་
དང་སྣང་བ་བཞིན་དུ་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།
།དེ་དག་གི་ཚུལ་ལས་ཁ་ཅིག་གསང་ཆེན་ཐེག་པའི་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཟིགས་
ངོའི་སྟོང་གཟུགས་རྣམས་ལ་དོགས་པ་འདི་ལྟར་སྐྱེ་སྲིད་དེ་ཕར་ཕྱིན་ཐེག་པའི་སྐབས་ལང་
གཤེགས། རྒྱན་སྟུག་པོའི་མདོ་གཉིས་ལས། བསམ་གཏན་བཞིའི་སྐབས་སུ། རྣལ་འབྱོར་
ཅན་གྱི་བརྩོན་བྱས་ན། །ཟླ་བ་ཉི་མའི་དབྱིབས་འདྲ་དང༌། །འོད་དང་པདྨ་ལྟ་བུ་དང༌། །རི་
མོའི་ནམ་མཁའི་མེ་འདྲ་མཐོང༌། །མཚན་མ་སྣ་ཚོགས་དེ་དག་ནི། །མུ་སྟེགས་ཅན་ལམ་འཁྲིད་
པར་བྱེད། །ཉན་ཐོས་དང་ནི་རང་རྒྱལ་གྱི། །སྤྱོད་ཡུལ་དུ་ཡང་ལྷུང་བར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་
པ་སོགས་ཀྱི་ལུང་དོན་ལ་འཁྲུལ་ནས་ལམ་གྱི་རྟགས་སྣང་སྟོང་གཟུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མུ་
སྟེགས་ཅན་དང་ཐེག་དམན་དུ་གོལ་བར་འགྱུར་རམ་སྙམ་པ་བྱུང་ན། དེ་ལྟར་བསམ་པར་
མི་བྱ་སྟེ། ལུང་དེའི་སྐབས་ཀྱི་བསམ་གཏན་བཞི་ཡང་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་སོགས་སྒོམ་
པ་བྱིས་པ་ཉེར་སྤྱོད་དང༌། བདག་མེད་གཉིས་དོན་རྟོག་དཔྱོད་ཀྱིས་སོ་སོར་རྟོགས་པ་ཆོས་
རབ་འབྱེད་པ་དང༌། སྦྱོར་ལམ་ཡན་དུ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་གསལ་སྣང་ཐོབ་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་
དམིགས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་མཉམ་བཞག་དེ་བཞིན་གཤེགས་
དགེའི་བསམ་གཏན་དང་བཞི་པོ་ཡིན་ལ། སྐབས་ཀྱི་ལུང་དོན་ཡང་དེ་འདྲའི་བསམ་གཏན་
གསུམ་མན་ཆད་དུ་མཐོང་སྣང་གི་རྟགས་ཟླ་ཉིའི་དབྱིབས་སོགས་མཐོང་བ་དང༌། མུ་སྟེགས་
10-1-395


དང་ཐུན་མོང་གི་བསམ་གཟུགས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་མང་དུ་འཆར་ཞིང༌། བསམ་གཏན་
བཞི་པའི་དུས་སུ་ཡང་ཉན་རང་དང་ཐུན་མོང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་མང་དུ་འབྱུང་ལ་དེ་དག་གི་
སྐབས་གང་དུ་ཡང་རྣམ་རྟོག་དང་འབྲེལ་བའི་ཀུན་རྫོབ་འཁྲུལ་སྣང་གི་ཆ་ཤས་རེ་ཡོད་ཆོག་
ཅིང་ཁྱད་པར་དེ་དག་ལ་ལས་དང་པོ་པའི་སྐབས་མཚན་འཛིན་མངོན་ཞེན་སོགས་ཀྱིས་ཆེས་
བསླད་པར་བྱས་ན་མུ་སྟེགས་ཅན་དང་ཐེག་དམན་གང་རུང་དུ་ལྷུང་ཉེན་ཡོད་པར་གསུངས་པ་
ཡིན་གྱི་སྤྱིར་རྟགས་སྣང་དེ་དག་གིས་ལམ་ལོག་པར་ཁྲིད་པར་གསུངས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར།
སྤྱིར་རྟགས་སྣང་འཆར་ཚུལ་ཡང་ལས་རླུང་རགས་འབྲིང་ཕྲ་བ་གསུམ་ཅི་རིགས་འགག་ཚུལ་
གྱི་བྱེད་པས་ཐ་འབྲིང་རབ་གསུམ་ཡོད་མོད་ཀྱང་བླ་མེད་ཐེག་པའི་གསང་ལམ་གྱི་རྟགས་ཇི་
བཞིན་པ་རྣམས་ནི་ཐབས་ཆེས་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་ཕྱིར་སྟོང་གཟུགས་ཀྱི་གཙོ་
བོ་རྣམས་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་མདངས་སུ་ངེས་(ཕྱིར་རྟགས་སྣང་ཕལ་བ་རྣམས་དང་དོན་དམ་དང་ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་ཁྱད་ཆེས་ཡོད་པས་)སོ། །འདི་དག་ལ་ཞིབ་དཔྱད་ཡོད་ནའང་མང་བས་བཞག
གཉིས་པ་གསང་ཆེན་ཐེག་པའི་ཐབས་མཁས་ལམ་གྱི་རིམ་པས་ཇི་ལྟར་མངོན་བྱེད་
ཚུལ་ནི་རྒྱས་པར་སྔགས་གཞུང་སོ་སོར་ཤེས་དགོས་ཤིང་འདིར་ས་བཅད་མ་སྟོང་ཙམ་ལས་
ཆེར་སྤྲོ་བའི་སྐབས་མིན་པས་དེ་ལུགས་ལྟར་ན་གོང་དུ་བཤད་པའི་ལམ་གྱི་གནས་ལུགས་
སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པ་དེ་འདིར་གསང་ཆེན་བླ་མེད་ཀྱི་ཐེག་པ་མཐའ་དག་གི་ལམ་གྱི་སྲོག་ཏུ་
བྱས་ནས་སྔགས་གཞུང་དག་གི་ལམ་གྱི་རིམ་པ་མན་ངག་སོ་སོའི་རིམ་པ་དང་བཅས་ཆེས་
མང་བར་བཞུགས་པ་དག་ལས་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་གསང་
འདུས་རིམ་ལྔ་སོགས་ལས་བྱུང་བ་ལྟར། ལུས་དབེན། ངག་དབེན། སེམས་དབེན། སྒྱུ་
ལུས། འོད་གསལ། ཟུང་འཇུག་གི་རིམ་པ་རྣམས་དང༌། སློབ་དཔོན་དྲིལ་བུ་པའི་ལུགས་ཀྱི་
བདག་བྱིན་རླབས་པ། སྣ་ཚོགས་རྡོ་རྗེ། ནོར་བུ་འགེངས་པ། ཛ་ལན་དྷ་ར། བསམ་མི་ཁྱབ་
10-1-396


པ་རྣམས་དང༌། སློབ་དཔོན་ནག་པོ་སྤྱོད་པའི་ལུགས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་རིམ་པ། སྔགས་ཀྱི་རིམ་པ།
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རིམ་པ། གསང་བའི་རིམ་པ་རྣམས་སོགས་བླ་མེད་སྦས་པའི་རྒྱུད་དག་གི་ཟབ་
དོན་ལམ་གྱི་རིམ་པ་ཆེས་མང་པོ་དང་ཁྱད་པར་རྒྱུད་རྒྱལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རང་ལུགས་ཀྱི་
ལམ་རིམ་པ་གཉིས་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་རྫོགས་རིམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་སོར་བསམ་སྐུ་རྡོ་རྗེའི་
རྣལ་འབྱོར། སྲོ ག་འཛིན་གསུང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར། དྲན་ཏིང་ཐུགས་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་
རིམ་པ་སྟེ་རྒྱུད་སྡེ་སོ་སོའི་ལམ་གྱི་རིམ་པ་མི་འདྲ་བ་དེ་དག་ཀྱང་དོན་གནད་ཀྱི་དགོངས་པ་
གཅིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡེ་གཞི་སྔགས་ཀྱི་རྒྱུད་ཟུང་འཇུག་བདེ་སྟོང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་གཉུག་
མ་རང་བྱུང་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉག་གཅིག་མངོན་དུ་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་ཚུལ་ལས་མ་
འདས་པས་ཀུན་གྱི་ཟབ་གནད་ལམ་གྱི་རིམ་པ་ཡང་མིང་ཐ་དད་པའི་རྣམ་གྲངས་ཙམ་ལས་
ལམ་གྱི་ངོ་བོ་ཡང་སྙིང་མི་གཅིག་པ་མེད་པ་ཁོ་ན་ལྟ་བུ་སྟེ། འདི་ལ་རིགས་པས་དཔྱད་ན།
གསང་ཆེན་ལམ་གྱི་རིམ་པ་དེ་དག་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་དག་གིས་ནང་དབྱིངས་དོན་གྱི་ཟུང་འཇུག་
མཐར་ཐུག་པ་ཉིད་ལམ་གྱི་རིམ་པ་དོན་གནད་ཀྱི་ངོ་བོ་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་ཇི་ལྟར་མངོན་དུ་
བྱེད་ཚུལ་ཡོད་དེ། སློབ་དཔོན་ཀླུའི་ལུགས་ཀྱི་ལུས་དབེན་དང༌། དྲིལ་བུའི་ལུགས་ཀྱི་ས་བོན་
མེད་པའི་བདག་བྱིན་རླབས་པ་དང༌། ནག་པོའི་ལུགས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་རིམ་པ་དང༌། དུས་འཁོར་
ལུགས་ཀྱི་སྐུ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ཀྱིས་སྔགས་རྒྱུད་ཡེ་བཞུགས་ཀྱི་ཟུང་འཇུག་དེ་སྤྲོས་
བྲལ་མི་རྟོག་པ་དང་སྟོང་གཟུགས་རྣམ་ཀུན་པ་དབྱེར་མེད་རོ་མཉམ་ཆེན་པོའི་རང་བཞིན་
དག་པའི་སྐུ(འི་རྣམ་པར་)མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ཀླུའི་ལུགས་ཀྱི་ངག་དབེན་སེམས་དབེན་
གཉིས་དང༌། དྲིལ་བུའི་ལུགས་ཀྱི་ས་བོན་དང་བཅས་པའི་བདག་བྱིན་རླབས་པ་སྣ་ཚོགས་
རྡོ་རྗེའི་རིམ་པ་གཉིས་དང༌། ནག་པོའི་ལུགས་ཀྱི་སྔགས་ཀྱི་རིམ་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རིམ་
པའི་སྟོད་ཙམ་དང༌། དུས་འཁོར་ལུགས་ཀྱི་གསུང་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ཀྱིས་སྔགས་
10-1-397


རྒྱུད་ཡེ་བཞུགས་ཀྱི་ཟུང་འཇུག་སྲོག་གཟུགས་བདེ་བའི་ངོ་བོ་དང་དབྱེར་མེད་རྣམ་ཀུན་དག་
མཉམ་གྱི་གཞོམ་མེད་གསུང་(གི་རྣམ་པར་)མངོན་དུ་བྱེད་པ་དང༌། ཀླུའི་ལུགས་ཀྱི་སྒྱུ་ལུས་འོད་
གསལ་ཟུང་འཇུག་གསུམ་དང༌། དྲིལ་བུའི་ལུགས་ཀྱི་ནོར་བུ་འགེངས་པ་ཛ་ལནྡྷ་ར་བསམ་
མི་ཁྱབ་པ་གསུམ་དང༌། ནག་པོའི་ལུགས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རིམ་པའི་སྨད་དང་གསང་བའི་རིམ་
པ་གཉིས་དང༌། དུས་འཁོར་ལུགས་ཀྱི་ཐུགས་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ཀྱིས་སྔགས་རྒྱུད་ཡེ་
བཞུགས་ཟུང་འཇུག་ཉིད་བེམ་རྫས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལུས་སུ་གནས་སྣང་འགྱུར་ཏེ་རིམ་གྱིས་འོད་
གསལ་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་དངོས་སུ་གྱུར་ནས་སྤྲོས་བྲལ་མི་རྟོག་ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་གནས་ལུགས་དང་
མི་གཉིས་པ་སྔགས་ཀྱི་གཞི་རྒྱུད་ངེས་པ་དོན་གྱི་ཟུང་འཇུག་མཐར་ཐུག་ཏུ་(རྣམ་པ་ཡོངས་རྫོགས་)
ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་བྱས་ནས་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཐུགས་ཆོས་སྐུ་གཅིག་གི་དགོངས་པ་
རོ་མཉམ་དུ་གྱུར་པ་སོགས་སྔགས་རྒྱུད་དེ་དག་གི་ལམ་གྱི་རིམ་པ་མིང་འདོགས་ཐ་དད་ཙམ་
མ་གཏོགས་དོན་གྱི་གནད་དགོངས་པ་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་གཞོལ་ཞིང་འབབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་
དག་གིས་ཆོས་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་རང་ལུགས་ལྟར་སྔགས་ལམ་གྱི་གནས་ལུགས་མདོ་
ཙམ་སོང་ཟིན་ཏོ། །
སྨྲས་པ།
གནས་ལུགས་ཆོས་དབྱིངས་མི་འགྱུར་བདེ་ཆེན་ཉིད། །
དཔག་ཡས་རྒྱུད་སྡེའི་དོན་དམ་ལྷའི་འཁོར་ལོ། །
གདོད་ནས་ཡོངས་རྫོགས་གཤིས་ལ་རྨོངས་དེ་གང༌། །
ལམ་བཟང་འཕྲུལ་གྱིས་ཇི་བཞིན་མངོན་འདི་མཚར། །
ཞེས་པ་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །
གསུམ་པ་འབྲས་བུའི་གནས་ལུགས་ནི། ཡེ་གཞི་སྔགས་རྒྱུད་དོན་དམ་རང་བྱུང་གི་ཟུང་
10-1-398


འཇུག་དེ་ཉིད་གོང་དུ་བཤད་པ་བཞིན་གདོད་ནས་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ངོ་བོ་རང་བྱུང་
ཡེ་ནས་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ཀུན་གྱི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་འཁོར་འདས་ཀུན་ལ་ཆོས་ཉིད་དམ་
པའི་ཚུལ་དུ་ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་གཅིག་པུས་རྟག་པར་ཁྱབ་པ་ཉིད་ཀྱི་རང་གཤིས་ལ་ཐོག་བར་
མཐའ་གསུམ་དུས་རྣམ་ཐམས་ཅད་དུ་བཟང་ངན་གྱི་བྱེ་བྲག་འབྱེད་དུ་མེད་པར་རང་བཞིན་
ཆེས་དག་མཉམ་འབའ་ཞིག་ཡིན་པ་ལ་གནས་ལུགས་དེའི་ཆོས་ཅན་གྱི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པའི་
སེམས་ཅན་གྱི་ཤེས་རྒྱུད་དེ་ཉིད་མཐར་ཐུག་ལ་རྨོངས་པའི་འཁྲུལ་སྣང་ཅན་གང་དག་གིས་
ནམ་ཞིག་ལམ་ཡང་དག་པ་ལ་སློབ་པའི་དུས་འགྲིག་པ་གང་གི་ཚེ་ལམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤེས་
རྒྱུད་ངན་པའི་འཁྲུལ་སྣང་རིམ་པས་སངས་པ་ན་མཐོང་སྣང་ཡང་རྣལ་འབྱོར་སློབ་པ་རང་
རང་གི་བློ་ཚོད་དང་འཚམས་པའི་(མི་ཟབ་ཟབ་པ་དང་དམན་མཐོ་)སྣ་ཚོགས་པ་ཡོད་པའི་དབང་གིས་
གཞིའི་ཆོས་ཉིད་དག་མཉམ་ཉིད་དེ་ཅུང་ཟད་དག་པ་དང་ཆེས་དག་པ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་དག་པའི་
རྣམ་པར་མཐོང་བའི་སྒོ་ནས་མཐར་ཐུག་གི་དོན་དམ་གཞི་དབྱིངས་མངོན་དུ་བྱེད་དགོས་པ་
དེ་བས་ན་གཞིའི་གནས་ཚུལ་དང་རྣལ་འབྱོར་པའི་མཐོང་ཚུལ་གཉིས་ཀྱི་ཆ་ནས་རང་བཞིན་
བྲལ་འབྲས་དང་གློ་བུར་བསྐྱེད་འབྲས་སུ་འཇོག་དགོས་ཤིང༌། དེ་ཡང་འདིར་བཤད་བྱ་གཙོ་
བོ་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་དང༌། ཞར་བྱུང་མཚོན་ཙམ་ཀུན་རྫོབ་གློ་
བུར་བའི་བསྐྱེད་འབྲས་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ལ། དོན་དམ་པའི་སྐུ་དང༌། ཡེ་ཤེས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང༌། ཕྲིན་ལས་བཞི་ལས།
དང་པོ་ནི། གདོད་ནས་རང་བྱུང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་བདེ་སྟོང་ཟུང་
འཇུག་གི་ཤིན་ཏུ་དྭངས་ཤིང་འོད་གསལ་བའི་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་གཞི་འབྲས་
དབྱེར་མེད་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ཆོས་སྐུ་རྟག་བརྟན་ཞི་བ་གཡུང་དྲུང་ཐེར་ཟུག་གི་ངོ་བོ་
འགྱུར་མེད་ལྷན་སྐྱེས་དོན་དམ་མཆོག་གི་སྐུ་གཅིག་པུ་དང༌། དོན་དམ་པའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་
10-1-399


སྐུ་དེ་ཉིད་ལ་རང་བྱུང་འོད་གསལ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཕྲ་ཞིང་དྭངས་པའི་རྣམ་ཀུན་
དོན་དམ་པའི་རང་གཟུགས་ཆེས་ངོ་མཚར་བ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཡུལ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་
ནས་དོན་དམ་པའི་ཆོས་སྐུ་དང་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་གཉིས་དང༌། དེ་འདྲའི་གནས་ལུགས་ཀྱི་རང་
བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་དང༌། དོན་དམ་རང་གཟུགས་རང་སྣང་དག་པའི་ལོངས་སྐུ་དང༌། རང་
སྣང་གི་སྤྲུལ་པ་མཆོག་གི་སྐུ་སྟེ་དོན་དམ་པའི་སྐུ་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་འཇོག་ཏུ་ཡོད་ཅིང༌།
དེ་དག་ཏུ་མ་ཟད་སྐུ་བཞི་དང་ལྔ་དང་དྲུག་སོགས་འཇོག་ཚུལ་གཞན་ཡང་ཆེས་མང་མོད་ཀྱང་
འདིར་ནི་སྐུ་བཞི་ལྔ་དྲུག་གི་ཡིན་ལུགས་མདོ་ཙམ་འཆད་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཡེ་གཞི་གནས་ལུགས་
མཆོག་གི་ཟུང་འཇུག་དོན་དམ་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དོན་དམ་ཆགས་ཆེན་པོ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆགས་
པས་ནམ་ཡང་མ་གོས་པ་ཐབས་ཤེས་ཀྱི་སྤྲོས་མཚན་གང་གི་ངོ་བོར་རིས་སུ་གཅོད་དུ་མེད་
པའི་རང་གཤིས་སྤྲོས་བྲལ་དག་པའི་བདེ་སྟོང་ལྷན་སྐྱེས་རང་བྱུང་བ་ཉག་མ་གཅིག་གི་ཆ་དེ་
དོན་དམ་ངོ་བོ་ཉིད་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པའི་ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱི་རང་
བཞིན་ཆེན་པོ་ངེས་པར་སྤྲོས་མཚན་གྱི་རྟག་མི་རྟག་གཅིག་དུ་མ་དངོས་པོ་དངོས་མེད་གང་
གི་མཚན་ཉིད་དུ་མ་གྲུབ་པས་རང་བཞིན་གསལ་བ་ལ་སྤྲོས་ཚོགས་ཀྱི་མུན་པ་བྲལ་བའི་དག་
ཆེན་འབའ་ཞིག་པའི་ཆ་དེ་དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་དང༌། རང་བཞིན་དག་མཉམ་གཞོམ་མེད་གསུང་
རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་སྒྲ་བརྙན་ལྟ་བུའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྤྲོས་མེད་སེམས་ཅན་མཐའ་ཡས་
པ་ལ་སྒྲ་སྐད་དེ་སྙེད་ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་བྱེད་དག་གི་གནས་ལུགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆ་དེ་དོན་དམ་
ལོངས་སྐུ་དང༌། རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་གཤིས་ཉིད་
ལས་ཤར་བའི་རྣམ་པར་འཁྲུལ་བ་ཆེན་པོ་སེམས་ཅན་གང་དག་སྨིན་བྱེད་ཀྱི་སླད་དུ་རང་རང་
གི་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་དང་མཐུན་པའི་བསམ་པའི་རེ་འདོད་རྫོགས་པར་མཛད་པའི་སྤྲུལ་པ་
མཆོག་གི་བཀོད་པ་གང་དག་གི་གནས་ལུགས་སུ་གྱུར་པའི་ཆ་དེ་དོན་དམ་པའི་སྤྲུལ་སྐུ་ཡིན་
10-1-400


ཏེ། བསྡུས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཡེ་ཤེས་ལེའུ་ལས། ཤེས་རབ་མ་ཡིན་ཐབས་ཀྱང་མིན་པ་
འདི་ནི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་སྟེ་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་གྱུར་པ། །ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱི་རང་བཞིན་ངེས་
པར་མུན་པ་དང་བྲལ་ཡེ་ཤེས་དང་ནི་རྣམ་ཤེས་དབྱེ་བ་ལས། །འདི་ནི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་
པའི་སྐུ་སྟེ་སྒྲ་བརྙན་ལྟ་བུ་སེམས་ཅན་དུ་མའི་དོན་ནི་བྱེད་པ་པོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྨིན་
པའི་སླད་དུ་སླར་ཡང་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རུ་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་
ཤིང༌། དེ་དག་གི་དོན་གསལ་བྱེད་འགྲེལ་ཆེན་ལས་ཀྱང༌། རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་ལྡན་པའི།
།སྐུ་ནི་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་ལས། །རང་རང་བསམ་པས་སེམས་ཅན་གྱིས། །མཐོང་བ་སྤྲུལ་པའི་
མཚན་ཉིད་དོ། །གང་ཞིག་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་སྒྲས། །རྫུ་འཕྲུལ་བདག་ཉིད་རབ་གསལ་བྱེད།
།སེམས་ཅན་བསམ་པའི་དབང་གིས་འདི། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུའི་མཚན་ཉིད་དོ། །མི་
རྟག་པ་མིན་རྟག་པའང་མིན། །གཅིག་མིན་དུ་མའི་མཚན་ཉིད་མིན། །དངོས་མིན་དངོས་པོ་
མེད་པའང་མིན། །འདི་ནི་རྟེན་བྲལ་ཆོས་སྐུའོ། །སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དབྱེར་མེད་ཅིང༌། །ཆགས་
དང་ཆགས་བྲལ་རྣམ་པར་སྤངས། །ཤེས་རབ་མ་ཡིན་ཐབས་ཀྱང་མིན། །འདི་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་
སྐུ་གཞན། །ཞེས་གསུངས་པའི་སྒོ་ནས་རྩ་འགྲེལ་ཤན་སྦྱར་གྱི་ཚུལ་གྱིས་རང་བྱུང་དོན་དམ་
པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུའམ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། སྤྲོས་བྲལ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་
པའི་སྐུ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་བཞི་པོ་རྩ་ཚིག་ཡས་རིམ་དང་འགྲེལ་ཚིག་མས་
རིམ་གྱིས་རྩ་འགྲེལ་དུ་སྦྱར་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཡང་གནས་ལུགས་ཟུང་འཇུག་དེ་དོན་དམ་པའི་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ལྔའི་བདག་ཉིད་དུ་བཞུགས་ཚུལ་ཡང་གཉུག་མ་གདོད་ནས་དག་པའི་རང་
བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་བདག་ཉིད་དེ་དོན་དམ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་
གཟུགས་ཕུང་མཐའ་ཡས་པའི་བདག་དམ་པའི་རང་བཞིན་གྱི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་དང༌། དོན་དམ་
སྒྲ་སྐད་ཐམས་ཅད་པའི་སྒྲ་ཡི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པའི་བདག་དམ་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ལོངས་
10-1-401


སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང༌། དོན་དམ་ཆོས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་
པའི་བདག་དམ་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པའི་བདག་དམ་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་དང༌།
དོན་དམ་བདེ་ཆེན་གྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་བདེ་བའི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པའི་བདག་དམ་
པའི་རང་བཞིན་གྱི་བདེ་བའི་སྐུ་གདོད་ནས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་མཆོག་ཏུ་ཡེ་ནས་དག་མཉམ་
འབའ་ཞིག་གི་ངོ་བོར་བཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། དོན་དམ་མཚན་བརྗོད་ལས། སངས་རྒྱས་སྐུ་ལྔའི་
བདག་ཉིད་ཅན། །ཞེས་གསུངས་པའི་དགོངས་དོན་གསལ་བྱེད་ལྟ་འདོད་མདོར་བསྟན་ལས་
ཀྱང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་མཆོག་གོ །སྒྲ་ཡི་ཕུང་པོ་
མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་མཆོག །ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ།
།བདག་གི་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་རབ་བསྒྲགས། །ཡེ་ཤེས་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་ཡེ་ཤེས་
སྐུར་རབ་བསྒྲགས། །བདེ་བའི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་བདེ་སྐུ་འགྱུར་མེད་མཆོག
།ཅེས་གསུངས་པའི་སྒོ་ནས་དོན་དམ་པའི་སྤྲུལ་སྐུ་ལོངས་སྐུ་ཆོས་སྐུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་བདེ་བའི་
སྐུ་ལྔ་པོ་རྩ་བས་མདོར་བསྟན་དང་འགྲེལ་བས་གསལ་བཤད་མཛད་པའི་ཕྱིར། ཡང་གནས་
ལུགས་ཀུན་ཁྱབ་ཟུང་འཇུག་ཉིད་ཡེ་གདོད་མ་ནས་ཆོས་ཅན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་གཟུགས་ཀྱི་རང་
བཞིན་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་གྱི་འཁོར་ལོའི་རིགས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་དང༌། དེ་
བཞིན་དུ་ཆོས་ཅན་ཀུན་རྫོབ་ཚོར་བའི་རང་བཞིན་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་རིན་ཆེན་གྱི་
རིགས་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་དང༌། ཆོས་ཅན་ཀུན་རྫོབ་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་དག་པའི་
ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་གྱི་པདྨའི་རིགས་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་དང༌། ཆོས་ཅན་ཀུན་རྫོབ་འདུ་བྱེད་
ཀྱི་རང་བཞིན་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་གྱི་རལ་གྲིའི་རིགས་དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་དང༌། ཆོས་
ཅན་ཀུན་རྫོབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་གྱི་རྡོ་རྗེའི་རིགས་རྡོ་རྗེ་
10-1-402


སེམས་དཔའ་དང༌། ཆོས་ཅན་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་
གྱི་གྲི་གུག་གི་རིགས་མི་བསྐྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོར་ཡང་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། བསྡུས་
པའི་རྒྱུད་རྒྱལ་ལས། འཁོར་ལོ་སྲི ད་གསུམ་ཀུན་ནས་དྭངས་པ་ཞེས་པའོ། །བདེ་བ་རིན་ཆེན་
འདི་ཡི་ཆགས་པ་ཉིད་དག་ནི། །པདྨའོ་ཉོན་མོངས་ཟད་པ་རལ་གྲི་རྡོ་རྗེ་དག་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་སྐུ་
ཆེན་རྣམ་པར་མི་ཕྱེད་པའོ། །མི་ཤེས་གཅོད་པ་གྲི་གུག་མཆོག་གི་རིགས་དྲུག་རྣམས་ཏེ་འདི་
དག་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱེད་པ་གང་ཡིན་པ། །ཕུང་པོ་ཁམས་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་མཁའ་བཞིན་
རོ་མཉམ་དེ་དག་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་རིག་པར་བྱ། །ཞེས་ཆོས་ཅན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་
དྲུག་གི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པའི་རྒྱལ་བ་རིགས་དྲུག་ཡིན་པ་བཞིན་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཁམས་དང་
དབང་པོ་སོགས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་དོན་དམ་པའི་རྒྱལ་བ་དྲུག་གི་སྐུར་བཞུགས་ཚུལ་དེ་འདྲའི་
སྒོ་ནས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དྲུག་ཚན་གང་དག་མི་བདེན་པ་རང་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་ཞིང་དོན་
དམ་ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་རིགས་དྲུག་པོ་གཤིས་ལུགས་ཇི་བཞིན་བདེན་ངེས་ཀྱི་གནས་ལུགས་
མཐར་ཐུག་གི་ཚུལ་དུ་ངོ་བོ་ནམ་ཡང་མི་སྟོང་པའི་སྔགས་ཀྱི་ཡེ་གཞི་ངེས་པ་དོན་གྱི་གཞན་
སྟོང་དུ་བཞུགས་པའི་གསང་དོན་ཇི་བཞིན་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། ཡེ་གཞི་རང་བྱུང་དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་གདོད་
ནས་བཞུགས་ཚུལ་ཡང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཉིད་དེ་གདོད་ནས་སྤྲོས་ཀུན་བྲལ་བའི་
སྟོང་པ་ཉིད་ཆེན་པོ་ཡིན་པས་ཀུན་རྫོབ་དངོས་སྣང་གི་བཏགས་ཡོད་ཀྱི་གཟུགས་བེམ་དུ་མ་
གྲུབ་པར་རང་བཞིན་སྤྲོས་ཚོགས་ཀྱིས་སྟོང་ཡང་ཅང་མེད་སྟོང་རྐྱང་དུ་མ་ཟད་པར་མེ་ལོང་
ལ་གཞོན་ནུ་མས་པྲ་ཕབ་པའི་སྣང་བརྙན་བཞིན་སྤྲོས་མེད་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་རང་
གཤིས་ཆེས་གསལ་བའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་དེ་དོན་དམ་པའི་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་
ཏེ། དུས་འཁོར་རྩ་བའི་རྒྱུད་རྒྱལ་ལས། སྟོང་པ་ལ་ནི་དངོས་པོའི་ཚོགས། །བརྟགས་པའི་
10-1-403


གཟུགས་སྤངས་བེམ་པོ་མིན། །འདི་ནི་མཐོང་སྟེ་མེ་ལོང་ལ། །པྲ་ཕབ་གཞོན་ནུ་མ་ཡི་བཞིན།
།ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཡང་ཡེ་གཞི་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཟུང་འཇུག་མཆོག་དེ་ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་དངོས་སྣང་མཐའ་དག་རང་བཞིན་དག་མཉམ་དུ་སོང་ནས་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་
དངོས་གཅིག་རྣམ་ཀུན་པ་གདོད་ནས་འགྱུར་མེད་དུ་བཞུགས་པས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དག་སྣང་ཆད་
པ་མེད་བཞིན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྣང་ཆ་ཀུན་ནས་དག་ཅིང་རྟག་པ་མ་ཡིན་པའི་རང་བྱུང་
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་དེ་དོན་དམ་པའི་མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་དེ་ཉིད་ལས། དངོས་ཀུན་
མཉམ་པ་ཉིད་གྱུར་ནས། །དངོས་པོ་གཅིག་ཏུ་མི་འགྱུར་གནས། །མི་འགྱུར་ཡེ་ཤེས་ལས་བྱུང་
བ། །ཆད་པ་མ་ཡིན་རྟག་པའང་མིན། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཡང་ཡེ་གཞི་ཟུང་འཇུག་ཉིད་
ཀུན་རྫོབ་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཡི་གེའི་སྤྲོས་པ་མེད་ཀྱང་དོན་དམ་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཨ་ཡིག་
གཞི་དབྱིངས་ཉིད་དོན་དམ་པའི་མིང་གི་བདག་ཉིད་ཐམས་ཅད་དུ་ཡེ་ནས་གཤིས་སུ་ལྷུན་
གྲུབ་ཏུ་རྫོགས་པའི་གདོད་ནས་མི་འགྱུར་ཆེན་པོ་དོན་དམ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནས་ཐོབ་པ་
སྤྲོས་བཅས་མིང་མེད་དང་མིང་ཅན་གང་གིས་མ་བསླད་པའི་རང་བཞིན་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
ཆ་དེ་དོན་དམ་པའི་སོར་རྟོགས་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་དེ་ཉིད་ལས། མིང་གི་བདག་ཉིད་ཡི་
གེ་ཀུན། །ཨ་ཡིག་རིགས་ལས་ཡང་དག་བྱུང༌། །མི་འགྱུར་ཆེན་པོའི་གནས་ཐོབ་པ། །མིང་
མེད་མིང་ཅན་དག་ཀྱང་མེད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཡང་ཡེ་གཞི་ཟུང་འཇུག་ཉིད་གདོད་
ནས་མ་སྐྱེས་དག་པའི་ཆོས་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་འདུ་བྱེད་སྤྲོས་པའི་མཚན་མ་ཀུན་བྲལ་
གྱི་དབྱིངས་རང་གི་ངོས་ན་སྔར་མེད་གསར་ཐོབ་ཀྱི་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་དང་སྔར་ཡོད་ཕྱིས་
སུ་མེད་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་སྲོག་ཅེས་བྱ་བ་གང་ཡང་མེད་ཅིང་དག་མཉམ་འབའ་ཞིག་གི་
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་དེ་དོན་དམ་པའི་བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་དེ་ཉིད་ལས། སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་པ་
ཡི་ཆོས། །འདུ་བྱེད་བྲལ་བ་རྣམས་ལ་ཡང༌། །སངས་རྒྱས་ཉིད་མེད་བྱང་ཆུབ་མེད། །སེམས་
10-1-404


ཅན་མེད་ཅིང་སྲོ ག་ཉིད་མེད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཡང་ཡེ་གཞི་ཟུང་འཇུག་མཆོག་དེ་
ཉིད་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཆོས་མཐའ་དག་ལས་འདས་ཤིང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཡེ་ནས་དྲི་མ་
གང་གིས་གོས་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་
ཆོས་མ་ལུས་པའི་རྣམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཆོས་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ་
དེ་དོན་དམ་པའི་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་དེ་ཉིད་ལས། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཆོས་
ཉིད་འདས། །ཡེ་ཤེས་དག་པ་གོས་པ་མེད། །རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཆོས་རྣམས་ནི། །ཆོས་
ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་བགྲོད་པར་གནས། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
གསུམ་པ་དོན་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་ནི། རང་བཞིན་གཤིས་ལུགས་སྔགས་གཞི་ཟབ་མོ་
བདེ་སྟོང་ཟུང་འཇུག་གི་རང་མདངས་ལས་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཡོན་ཏན་མངོན་ཚུལ་ཡང་
གཉུག་མ་བདེ་ཆེན་གྱི་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་གཙོ་བོ་ཐབས་ཀྱི་རང་བཞིན་
དུ་བཞུགས་པའི་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་གྱི་སྐུ་དང༌། སྒྲ་སྐད་ཐམས་ཅད་པའི་གསུང་དང༌། དོན་དམ་
ཆོས་ཀུན་གཟིགས་པའི་ཐུགས་གསུམ་གྱི་མཐུ་ལས་རྣལ་འབྱོར་པ་དག་ལ་ལྷའི་སྤྱན་དང༌།
ལྷའི་རྣ་བ་དང༌། གཞན་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་ཤེས་གསུམ་དང༌། གཉུག་མ་རྣམ་ཀུན་མཆོག་
ལྡན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་གཙོ་མོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་
དུ་བཞུགས་པའི་དེ་འདྲའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་གསུམ་གྱི་མཐུ་ལས་རྣལ་
འབྱོར་པ་དག་ལ་སྔོ ན་གནས་རྗེས་དྲན་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་བདེ་
མཉམ་མཆོག་གཞོམ་དུ་མེད་པའི་མངོན་ཤེས་གསུམ་དང་དེ་འདྲའི་མངོན་ཤེས་དྲུག་དང་
གཞན་ཡང་མངོན་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མང་པོ་བཅས་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྐབས་ཀྱི་གཞིའི་དོན་
དམ་པའི་ཐབས་ཤེས་ཟུང་འཇུག་གི་གསང་བ་གསུམ་ཚན་གཉིས་ཏེ་གནས་ལུགས་དྲུག་གི་
ཆར་གྱུར་པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་གང་དག་ནི་དོན་དམ་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་
10-1-405


གི་ཡོན་ཏན་ཡིན་ཏེ། བསྡུས་པའི་རྒྱུད་རྒྱལ་ལས། གཙོ་བོའི་སྐུ་ཡི་མཐུ་ལས་རྣལ་འབྱོར་པ་
རྣམས་དག་གི་མཆོག་གི་ལུས་ལ་ལྷའི་སྤྱན་དུ་འགྱུར། །དེ་ཡི་གསུང་གི་མཐུ་ལས་རྣ་བ་དེ་ཡི་
ཐུགས་ལས་གཞན་གྱི་སྙིང་ལ་གནས་པ་ཤེས་པར་འགྱུར། །ཤེས་རབ་སྐུ་ཡི་མཐུ་ལས་རྣམ་
གསུམ་སྲི ད་པ་ལ་གནས་སྔོ ན་གྱི་སྐྱེ་བ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་འགྱུར། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ནི་གསུང་གི་
མཐུ་ལས་མཁའ་མཉམ་ཐམས་ཅད་དུས་སུ་ཀུན་འགྲོའི་རྫུ་འཕྲུལ་དུ་རབ་འགྱུར། །ཤེས་རབ་
ཐུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལས་ནི་གང་ཞིག་བདེ་མཉམ་ཐམས་ཅད་དུས་སུ་གཞོམ་དུ་མེད་པར་
འགྱུར། །ཞེས་སོགས་རྒྱས་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར།
བཞི་པ་དོན་དམ་པའི་ཕྲིན་ལས་ནི། གཞི་དབྱིངས་སྔགས་ཀྱི་དེ་ཉིད་ཟབ་མོ་གདོད་ནས་
བཞུགས་པའི་དོན་དམ་ཟུང་འཇུག་བྲལ་འབྲས་ཆོས་སྐུ་ཉག་གཅིག་ལས་རྟག་པར་གཡོ་བ་
མི་མངའ་བའི་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་མཛད་པ་བཟང་པོ་ནམ་ཡང་དུས་ཀུན་ཏུ་རྒྱུན་ཆད་པ་མེད་
པའི་ཚུལ་དཔེར་ན་ཟླ་བ་དང་ཆུ་ཤེལ་ལས་རྟོག་པ་མེད་བཞིན་རང་ཤུགས་ཀྱིས་ཆུ་འབྱུང་བ་
བཞིན་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་རྒྱལ་བའི་བདག་པོ་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་མཁྱེན་པ་རྟོག་
མེད་ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལས་རྟོག་པས་འབད་མེད་ཀྱི་ངང་ནས་མཐའ་ཡས་
པའི་གདུལ་བྱ་གང་དག་ལ་རང་རང་དང་འཚམས་པར་ཟབ་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱུན་ངེས་པར་
འབྱུང་ཞིང༌། ཟླ་བ་ཆུ་ཤེལ་ལས་བྱུང་བའི་ཆུ་ས་ལ་གནས་པའི་ས་བོན་གྱི་ཁམས་དག་ལ་
ཞུགས་ནས་རོ་མཉམ་དུ་གྱུར་ཏེ་འབྲས་བུ་སྣ་ཚོགས་བསྐྱེད་པའི་ཕན་འདོགས་པ་བཞིན་དོན་
དམ་རྒྱལ་བའི་ཆོས་གང་དག་གདུལ་བྱ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དག་པའི་སེམས་ལ་ཉེ་བར་
ཞུགས་ཏེ་རོ་མཉམ་པའི་སྒོ་ནས་གདུལ་བྱ་རང་རང་གི་ཁམས་དབང་སྔོན་ལས་སོགས་དང་
མཐུན་པའི་གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་ཕན་བདེ་སྤེལ་བར་མཛད་པའི་རང་བཞིན་
ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་མཛད་བཟང་དུས་འཁོར་མོར་འབྱུང་བའི་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་སུ་གྱུར་པའི་
10-1-406


དག་མཉམ་འབའ་ཞིག་པའི་ཆ་དེ་དོན་དམ་པའི་ཕྲིན་ལས་ཡིན་ཏེ། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལས།
དཔལ་ལྡན་ཟླ་བ་དང་ནི་ཆུ་ཤེལ་རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་རང་བཞིན་ལས་ནི་ཆུ་འབྱུང་བ། །དེ་
བཞིན་འཇིག་རྟེན་དུ་ནི་རྒྱལ་བའི་བདག་པོའི་ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཆོས་
འཛག་སྟེ། །ཆུ་ནི་ས་བོན་ཁམས་ལ་ཀུན་ཏུ་བརྟེན་ནས་རོ་མཉམ་འགྱུར་བ་ཇི་བཞིན་ཉིད་དུ་
ཆོས་དག་ནི། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དག་པའི་སེམས་ཀྱིས་རྣམ་པ་མང་པོར་འགྱུར་ཏེ་སྔོ ན་
གྱི་ལས་ཀྱི་མཐུ་ལས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་དོན་དམ་དབྱིངས་གཅིག་པུའི་མཐུ་
ལས་(རང་སྣང་ལ་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་)མཛད་ཕྲིན་གང་འདུལ་གྱི་གདུལ་བྱ་གཞན་སྣང་ངོར་
འབད་མེད་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་གནས་ཀྱི་བར་ནམ་དུ་ཡང་རིས་སུ་མ་ཆད་
པར་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་མཛད་པ་ཀུན་ཀྱང་རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་སྣང་བཞིན་གང་
འདུལ་གྱི་མཛད་པ་འཇུག་ཡུལ་གྱི་གདུལ་བྱ་རང་རང་གི་སྔོན་བསགས་ཀྱི་བསོད་ནམས་རབ་
འབྲིང་ཐ་མ་ཅི་རིགས་དང་ལྡན་པའི་དབང་གིས་རང་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་དེ་ལུགས་ལྟར་གྱི་
རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་བ་མ་གཏོགས་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ཆོས་སྐུ་རང་བྱུང་གི་ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་དུས་ནམ་དུ་ཡང་སྐྱེ་འགག་སོགས་སྤྲོས་པ་གང་གིས་ཕྱོགས་རིས་སུ་མ་ཆད་པའི་
དག་མཉམ་འབའ་ཞིག་གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་སྟེ། འགྲེལ་ཆེན་དྲི་མེད་འོད་ལས། དེའི་
ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་གཞན་གྱི་བག་ཆགས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་རྨི་ལམ་དུ་མ་སྐྱེས་པའི་
ལུས་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་ཡི་སྣང་བ་དང་གསུང་གི་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །ཇི་
ལྟར་རྨི་ལམ་དུ་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་མཁན་པོ་མཐོང་ནས་ཐེ་ཚོམ་གྱི་དོན་འདྲི་བར་བྱེད་ཅིང༌།
མཁན་པོས་ཀྱང་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱི་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་བྱེད་ཀྱང་དེ་ན་མཁན་པོ་མེད་དེ་སློབ་མ་
རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱི་སྣང་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་བསོད་ནམས་དང་
ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་
10-1-407


འགག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། འདིར་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་དོན་དམ་དབྱིངས་
ཀྱི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཡོན་ཏན་ཕྲིན་ལས་དང་བཅས་པ་གང་དག་ནི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་
འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ངེས་དོན་ཉག་གཅིག་ཡིན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་པའི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཡོན་ཏན་ཕྲིན་
ལས་སུ་ནི་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་ཏེ། གསང་ཆེན་ཐེག་པའི་སྔགས་ཀྱི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་
བྲལ་འབྲས་རྒྱུད་སྡེ་དག་གིས་འདིར་བསྟན་པ་གང་དག་ནི་དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཀྱི་དབང་
དུ་བྱས་ནས་བསྟན་པ་ལས་ཀུན་རྫོབ་པའི་གཟུགས་སྐུ་སོགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་མིན་པ་ལ་
དགོངས་ནས་རྗེ་བཙུན་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གིས་ཀྱང༌། འདི་སྐད་དུ་སངས་རྒྱས་
བཅོམ་ལྡན་འདས་གཟུགས་ཀྱི་སྐུར་མི་འགྱུར་ཏེ་གང་གི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་
དང༌། རང་བྱུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཞེས་པ་ནས།
མཁའ་ལྟར་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པའི་བར་གྱིས་བླ་མེད་སྔགས་རྒྱུད་
ཀྱི་བསྟན་བྱའི་མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་ངེས་དོན་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་གཏན་ལ་
ལེགས་པར་ཕབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་བུའི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་མཐར་ཐུག་གི་སྐུ་
དང་ཡེ་ཤེས་སོགས་ནི་སྦྱང་བྱ་ཀུན་རྟོག་གི་བཞོན་པའི་ལས་རླུང་མཐའ་དག་མངོན་གྱུར་ཙམ་
རེ་ཞིག་འགགས་པས་མི་ཆོག་པར་གཞི་ནས་གཏན་འགགས་སུ་སོང་སྟེ་སྦྱང་བྱ་དྲི་མ་ཟད་
པའི་སྦྱང་གཞི་དོན་དམ་རང་བྱུང་གི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་སོགས་གཞི་ན་བཞུགས་པ་དེ་ཀ་ཉིད་ཀྱི་
ཚུལ་དུ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། མཐར་ཐུག་གི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་སོགས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་
ལས་རླུང་མཐའ་དག་གཏན་འགག་དགོས་པར་དཔལ་གསང་བ་འདུས་པའི་རྒྱུད་དུ། རླུང་ནི་
ཐམས་ཅད་འགོག་པ་ཡང༌། །ཡང་དག་རིག་པ་བདག་གིས་བཤད། །ཅེས་སོགས་གསུངས་
ཤིང༌། རྒྱུད་རྒྱལ་ལས་ཀྱང༌། རླུང་དང་ཟླ་བ་ཉི་མ་འགགས་པར་གྱུར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་
དང་ནི་ཡེ་ཤེས་གཅིག་ཏུ་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་རོ་རྐྱང་གི་རྒྱུ་བ་ལས་རླུང་ཐིག་ལེ་བཅས་
10-1-408


མཐའ་དག་ལེགས་པར་འགག་དགོས་པར་ཞིབ་རྒྱས་སུ་གསུངས་པ་སོགས་བླ་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་
སྡེ་མང་པོར་དེ་ལུགས་ལྟར་ཡང་ཡང་བྱུང་བ་གང་ཞིག རྒྱུད་ལས། སྲི ད་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་
དག །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྲི ད་བྲལ་བྱས། །རང་བཞིན་དག་པའི་སེམས་དཔའ་ཡིས། །སྲི ད་པ་
དམ་པ་བྱེད་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྦྱང་བྱ་དྲི་མ་སྦྱང་བའི་གཞི་དོན་དམ་པའི་
སྲིད་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དག་ཅིང་ཀུན་རྫོབ་སྲིད་པ་ཀུན་དང་བྲལ་བའི་རང་བཞིན་དག་ཆེན་
མཆོག་གི་སེམས་དཔའ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་པ་དེ། རྒྱུད་རྒྱལ་ལས། ཐེར་ཟུག་
ཏུ་གནས་སྙན་དང་ཤངས་དང་ཞལ་དང་སྤྱན་དང་དབུ་དང་ཕྱག་དང་ཞབས་ནི་ཐམས་ཅད་
པ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་གྱི་གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་སྐུའི་རྣམ་ཆ་མ་ལུས་པ་ཡོངས་
སུ་རྫོགས་ཤིང་དེ་ཡང་ཀུན་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཉིད་དུ་ཡེ་གདོད་མ་ནས་གཞི་འབྲས་
དབྱེར་མེད་དུ་བཞུགས་པ་དེ་ཉིད་ལས་རླུང་མཐའ་དག་དེས་བསྐྱེད་ཀྱི་འཁྲུལ་སྣང་བཅས་
གཏན་ཟད་དུ་ལམ་ཡང་དག་གིས་བྱས་པ་ན་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་གྱུར་པའང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།
།དེ་དག་ནི་སྔགས་བླ་མེད་ཀྱི་བྲལ་འབྲས་དོན་དམ་གནས་ལུགས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་སོགས་
བཞུགས་ཚུལ་ཉུང་བསྡུས་ཙམ་སྟེ་འདིས་བླ་མེད་ཀུན་ལ་འགྲེལ་དགོས་པ་ལས་ཆེར་སྤྲོས་ན་
མང་བས་འཇིགས་སོ། །སྡེ་འོག་མ་རྣམས་ཀྱང་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་བླ་མེད་དང་གཅིག་
མོད་ཀྱང་ལམ་ཉམས་ལེན་སྐབས་མཚན་བཅས་མཚན་མེད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་སོགས་སྒོམ་ཚུལ་
དང་སྤྱོད་པའི་ཁྱད་པར་མཐོ་དམན་གྱི་རིམ་པ་མི་འདྲ་བ་ཡོད་ནའང་འདིར་ཆེར་བཤད་སྐབས་
ཀྱང་མིན་པ་དང་ཡི་གེའང་མང་དོགས་ནས་མ་སྤྲོས། དེ་འདྲའི་རང་བཞིན་དག་པའི་གསང་
ཆེན་མཆོག་གི་བྲལ་འབྲས་ཡེ་བཞུགས་མཐར་ཐུག་གི་ཟུང་འཇུག་དེ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་
ཉིད་དུ་ལུང་དང༌། རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་གཉིས་ལས།
དང་པོ་ནི། བླ་མེད་ཐེག་པའི་ལམ་གྱིས་མངོན་དུ་གྱུར་བྱ་མཐར་ཐུག་གི་བྲལ་འབྲས་ཟུང་
10-1-409


འཇུག་དེ་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བའི་སེམས་གཅིག་པུ་དོན་དམ་གཉུག་མའི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་དང་
རིགས་ལྔའི་བདག་ཉིད་(གོང་སྨོས་དག་)ལས་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གཞན་ཆེས་མང་པོ་རྣལ་འབྱོར་
པའི་བློས་རྟོགས་ཚུལ་གྱི་དབང་གིས་འབྱེད་ཀྱང་དོན་དམ་པར་ན་རང་བཞིན་དག་མཉམ་གྱི་
བདེ་ཆེན་མཆོག་ཏུ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ཏེ། དགྱེས་རྡོར་གྱི་རྒྱུད་ལས།
སེམས་ནི་ཆེན་པོ་གཅིག་ཉིད་ལས། །ལྔ་ཡི་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་མཚོན། །རིགས་ནི་ལྔ་པོ་
དེ་ཉིད་ལས། །སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་སྐྱེས་པ་ཉིད། །དེ་ཕྱིར་འདི་དག་རང་བཞིན་གཅིག །བདེ་ཆེན་
མཆོག་ཏུ་ཕན་པ་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་གནས་ལུགས་བྲལ་འབྲས་ཟུང་
འཇུག་དག་ཆེན་མཆོག་དེ་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་
ཀུན་གྱི་གནས་གཅིག་པ་འདི་ཉིད་ཀུན་ཉོན་འཁོར་བ་དང་རྣམ་བྱང་ཐར་པ་གཉིས་ཀྱི་ཡེ་གཞི་
འཁོར་འདས་རོ་མཉམ་གྱི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། ཀྱེ་རྡོ་རྗེ་དེ་ཉིད་ལས་ཀྱང༌།
སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། །རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་རྣམས་ཀྱི་གནས། །འདི་ཉིད་འཁོར་
བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། །འདི་ཉིད་མྱ་ངན་འདས་པ་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་པའི་
ཐབས་ཤེས་ཟུང་འཇུག་གི་སྔགས་ཀྱི་བྲལ་འབྲས་དེ་ཡང་གནས་ལུགས་དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་གྱི་
ཕྱག་རྒྱ་ལས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་བྱུང་བའི་གཞི་འབྲས་གཉིས་སུ་དབྱེར་མེད་པའི་འབྲས་མཆོག་
དམ་པ་རང་བཞིན་དོན་དམ་རྣམ་ཀུན་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཤེས་རབ་ལས་མ་སྐྱེས་པས་རང་བྱུང་
འདུས་མ་བྱས་པ་རྟེན་འབྲེལ་ལས་རྣམ་པར་འདས་པའི་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཤེར་ཕྱིན་
བླ་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། དུས་འཁོར་རྩ་བའི་རྒྱུད་ལས། ཤེས་རབ་རྒྱུ་ལས་མ་སྐྱེས་ཕྱིར།
།ཤེས་རབ་ལས་སྐྱེས་རྒྱུ་སྐྱེས་མིན། །དེ་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་སྐྱེས་མིན། །ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་བླ་ན་
མེད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། བྲལ་འབྲས་ཟུང་འཇུག་ཆེན་པོ་རང་བཞིན་ཆོས་སྐུའི་གནས་
ཚུལ་ཡང་དཔེར་ན་གྲིབ་མས་བསྒྲིབས་པ་དང་མ་བསྒྲིབས་པ་ལ་ཟླ་བ་ཉམས་པ་དང་རྫོགས་
10-1-410


པ་ཞེས་བརྗོད་ཀྱང་དོན་ལ་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཉིད་བྲི་བ་དང་འཕེལ་བ་མེད་པར་གནས་
པ་ལྟར་གཉེན་པོ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གློ་བུར་དྲི་མ་མ་བཅོམ་པ་དང་བཅོམ་པ་དག་ལ་སངས་རྒྱས་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་སྐུ་ཆད་པ་དང་རྫོགས་པར་མི་མཁས་པ་འགའ་ཞིག་གིས་བརྟགས་ཀྱང༌། དོན་དམ་ཡེ་
ཤེས་དེ་ནམ་ཡང་ཆད་པ་དང་འཕེལ་བ་མེད་པར་ཇི་ལྟར་སྔར་བཞིན་ཕྱིས་དེ་བཞིན་དུ་འགྱུར་
བ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དུ་རྟག་པར་བཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། རྩ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་དུམ་བུ་དབང་མདོར་
བསྟན་ལས། ཇི་ལྟར་ཟླ་ཤར་རིམ་པ་ཡིས། །ཆ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རྫོགས་པར་འགྱུར། །གྲིབ་མ་
ཉམས་པ་རྫོགས་པ་སྟེ། །ཟླ་བ་ཆད་དང་རྫོགས་པ་མིན། །དེ་བཞིན་ཡེ་ཤེས་ཤར་རིམ་པས།
།ས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རྫོགས་པར་འགྱུར། །ཉོན་མོངས་ལ་སོགས་ཉམས་པ་རྫོགས། །ཡེ་ཤེས་
ཆད་དང་རྫོགས་པ་མིན། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲའི་དོན་དམ་ཤེས་རབ་
དང་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་མཐར་ཐུག་གི་བྲལ་འབྲས་དེ་སྔགས་རྒྱུད་སྟོན་པ་པོ་མཆོག་
གིས་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་དམ་ཚིག་སེམས་དཔའ་གང་
དག་གི་ངོ་བོར་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་གདོད་ནས་བཞུགས་པར་གསུངས་པ་དེ་ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་ཅིང་དོན་དམ་རང་གཤིས་མཆོག་གི་ངོ་བོ་དངོས་དེ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་
ནམ་ཡང་མི་འགྱུར་བའི་ཐོག་མ་གཞི་དུས་དང་ཐ་མ་འབྲས་བུའི་དུས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མེད་པའི་རང་
བཞིན་ཞི་བ་ཆེན་པོ་ཟུང་འཇུག་དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་
ལས། ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་སྦྱོར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རྡོ་རྗེ་སེམས། །བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེ། །དམ་ཚིག་སེམས་དཔར་གསུངས་པ་གང༌། །དངོས་
དང་དངོས་མེད་ཟད་པའི་གཙོ། །ཐོག་མཐའ་མེད་ཅིང་ཞི་བ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་ལ་
ཕྱག་འཚལ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གིས་
གཞི་དུས་ཀྱི་གློ་བུར་དྲི་མ་ཟད་པས་ནང་དབྱིངས་དོན་དམ་སངས་རྒྱས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་བྲལ་
10-1-411


འབྲས་ཡིན་པ་ནི་དཔེར་ན་ཆུ་ཤིང་ཉམས་པ་ལས་དེའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་གྱུར་ཅིང་སྨིན་པ་
དང་མཚུངས་པར་ཡང་གསུངས་ཏེ། ཉིད་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས། འཁོར་བ་སྙིང་པོ་མེད་དེ་ཟད་གྱུར་
པ། །དེ་ལས་སྐྱེས་བུའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་འབྲས་ཏེ། །ཆུ་ཤིང་གི་ནི་འབྲས་བུ་སྨིན་པ་དག །ཆུ་
ཤིང་ཉམས་པས་ཡང་དག་འབྱུང་བ་བཞིན། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། སྔགས་རྒྱུད་
རྩ་འགྲེལ་དེ་དག་གི་དགོངས་པ་ལྟར་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སེམས་
གཅིག་པུ་འཁོར་འདས་གཉིས་ཀྱི་ཡེ་གཞི་མཐར་ཐུག་ཏུ་གྱུར་པའི་གནས་ལུགས་ཉག་གཅིག་
ཏུ་དཔལ་ས་ར་ཧས་ཀྱང་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཉིད་གཅིག་པུ་ཀུན་གྱི་ས་བོན་ཏེ། །གང་
ལས་སྲི ད་དང་མྱ་ངན་འདས་འཕྲཽ་བ། །འདོད་པའི་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་སྟེར་བྱེད་པའི།
།ཡིད་བཞིན་ནོར་འདྲའི་སེམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་སྔགས་
ཀྱི་བྲལ་འབྲས་མཐར་ཐུག་གི་གནས་ལུགས་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཡིན་པ་ལྟར་ཕར་ཕྱིན་
ཐེག་པར་ཡང་མཐར་ཐུག་གི་ངེས་པ་དོན་གྱི་མྱང་འདས་དེ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་གཞི་དུས་
སུ་དོན་དམ་སྤྲོས་བྲལ་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བ་དེ་ཉིད་མཁའ་ལ་ཉི་མ་བཞིན་གློ་བུར་དྲི་མ་
སྤྲིན་སྦུབས་ལྟ་བུའི་ནང་ན་དོན་དམ་སངས་རྒྱས་ཡོན་ཏན་ཀུན་ལྡན་རྟག་བརྟན་གཡུང་དྲུང་
དུ་གདོད་ནས་བཞུགས་པ་ཉིད་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལམ་གྱིས་མངོན་དུ་བྱེད་དགོས་ཚུལ་རྒྱལ་
ཚབ་མི་ཕམ་མཆོག་གིས་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཞེས་བརྗོད་གང་ཡིན་
ཉི་དང་མཁའ་བཞིན་གློ་བུར་གྱི། །ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྤྲིན་ཚོགས་སྟུག་པོའི་སྒྲིབ་པ་ཡིས་
ནི་སྒྲིབས་གྱུར་པ། །དྲི་མེད་སངས་རྒྱས་ཡོན་ཏན་ཀུན་ལྡན་རྟག་བརྟན་གཡུང་དྲུང་སངས་རྒྱས་
ཉིད། །དེ་ནི་ཆོས་ལ་མི་རྟོག་རྣམ་འབྱེད་ཡེ་ཤེས་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འཐོབ། །ཅེས་གསུངས་
པའི་ཕྱིར་དང༌། མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་དུ་དགོངས་པ་གཅིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྙིང་
པོ་མེད་པའི་འཁོར་བ་ཉོན་མོངས་པའི་གློ་བུར་དྲི་མའི་སྦུབས་ཀྱི་གཟེབ་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ན་
10-1-412


ཉོན་མོངས་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་གཞི་དུས་སུ་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དོན་
དམ་པ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་པ་དེ་ཉིད་ཀུན་རྫོབ་ཆོས་ཅན་གྱི་ཚུལ་དུ་གནས་པའི་
ལུས་ཅན་གང་དག་གི་རང་གཞན་ལ་ཕན་པའི་སྨན་མཆོག་གི་བདུད་རྩིར་གྱུར་ནས་གནས་
ལུགས་དོན་དམ་པའི་བྲལ་འབྲས་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་བྱེད་པར་ཡང་གསུངས་ཏེ། སློབ་དཔོན་
ཉིད་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས། སྙིང་པོ་མེད་པའི་འཁོར་བ་ལས། །ཉོན་མོངས་གཟེབ་དང་བྲལ་གྱུར་
ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཉིད། །ལུས་ཅན་ཀུན་གྱི་བདུད་རྩིར་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་
གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་པ་ནི། དེ་ལྟར་གྱི་དོན་དམ་པའི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་སོགས། ཆོས་
ཅན། གདོད་ནས་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཉིད་དུ་ངེས་པར་གྲུབ་སྟེ། ཡེ་ནས་དོན་དམ་པའི་
སྐུ་སོགས་དག་མཉམ་དུ་ཡོད་པ་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་ཡང་དག་ཡོད་ཅིང་གནོད་བྱེད་གང་ཡང་མེད་
པ་གང་ཞིག དེ་ལྟར་དུ་གྲུབ་པའི་གདོད་མའི་སྐུ་སོགས་ཡོད་ན་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཡིན་
ངེས་པར་དགོས་པའི་ཕྱིར། དང་པོ་གྲུབ་སྟེ། དོན་དམ་གདོད་མའི་སྐུ་སོགས་ཡེ་བཞུགས་ཀྱི་
ཚུལ་ངེས་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་རྣམས་དང་བླ་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་སྡེ་གང་དག་ཏུ་ཆེས་རྒྱ་ཆེར་བྱུང་ཚུལ་གོང་
དུ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དག་གིས་ཤེས་ནུས་པས་ལུང་ཡང་དག་གིས་གྲུབ་པ་ཡིན་ལ། སྤྱིར་
སེམས་ཅན་དག་གི་རྒྱུད་ཀྱི་དྲི་མ་རྣམས་གློ་བུར་བ་འབྲལ་རུང་ཁོ་ནར་ངེས་པ་དང༌། སེམས་
ཅན་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བར་དུ་ཤེས་པ་ཙམ་ནམ་ཡང་མི་ཟད་པ་དང༌། གཞི་འབྲས་དབྱེར་
མེད་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་དོན་དམ་གཟིགས་པ་མཆོག་གིས་ཇི་བཞིན་དེ་ལུགས་ཁོ་ནར་མངོན་སུམ་
དུ་གཟིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་རིགས་པ་ཡང་དག་གིས་ཀྱང་ལེགས་པར་གྲུབ་པའི་
ཕྱིར། གཉིས་པ་གྲུབ་སྟེ། གདོད་ནས་གྲུབ་པའི་རང་བྱུང་གི་སྐུ་སོགས་དོན་གྱི་གནས་ཚོད་དུ་
ཇི་བཞིན་བདེན་པ་ཡིན་ན་གདོད་མའི་སྐུ་སོགས་ནི་ཡེ་ནས་དག་མཉམ་འབའ་ཞིག་པ་དོན་
10-1-413


དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་སྤངས་རྟོགས་རང་ཆས་སུ་ཡོངས་རྫོགས་ཡིན་པས་སྔ་མ་ཇི་བཞིན་ཕྱིས་
སུའང་དེ་ཀ་ཁོ་ན་ལྟར་དུ་ཡིན་ཤིན་ཏུ་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སོགས་བཤད་བྱ་མང་ཡང་ཡི་
གེར་འཇིགས་སོ། །
གཉིས་པ་ཞར་བྱུང་མཚོན་ཙམ་ཀུན་རྫོབ་གློ་བུར་བའི་བསྐྱེད་འབྲས་ནི་གོང་ཕར་ཕྱིན་
ཐེག་པར་བཤད་ཟིན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་སོགས་ཡེ་ཤེས་བཞི་དང་གདུལ་བྱ་
གཞན་སྣང་ངོར་ཤར་བའི་གཟུགས་སྐུ་རྣམ་གཉིས་ཡོན་ཏན་ཕྲིན་ལས་དང་བཅས་པ་རྣམས་
སྟེ་མདོ་སྔགས་གང་གི་སྐབས་སུའང་མཐར་ཐུག་དོན་དམ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་གཞི་འབྲས་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་མངོན་དུ་གྱུར་སྐབས་གང་འདུལ་གྱི་གདུལ་བྱ་མཐའ་ཡས་པ་དག་གི་
རང་རང་དང་འཚམས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་སྐུའི་སྣང་བ་ཡོན་ཏན་ཕྲིན་ལས་བཅས་ཀྱི་མཛད་
རིམ་བཀོད་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཀུན་རྫོབ་གཞན་བྱུང་གིས་བསྡུས་པ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ཞིང༌། འདི་
དག་གི་ཚུལ་རྒྱུ་ཐེག་གི་སྐབས་སུའང་ཅུང་ཟད་བཤད་ཟིན་ཅིང་རྒྱས་པར་གཞུང་ལུགས་
གཞན་དུ་ཤེས་དགོས་ཏེ། འདིར་རྒྱས་པར་མི་འཆད་ལ་ཚུལ་དེ་དག་ཏུ་རིགས་པས་མདོ་
ཙམ་དཔྱད་ན། སློབ་ལམ་དུ་དོན་དམ་རང་བྱུང་དང་ཀུན་རྫོབ་གཞན་བྱུང་གི་ཁྱད་འཇོག་ཏུ་
ཡོད་དེ། སློབ་ལམ་དུས་ཀྱི་གཞིའི་གནས་ལུགས་རང་གི་ཚུལ་དེ་དོན་དམ་རང་བྱུང་ཡིན་པར་
འཇོག་པ་གང་ཞིགསློབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རང་རང་གི་སྣང་བའི་མཐོང་ཚུལ་དེ་ཀུན་རྫོབ་
གཞན་བྱུང་དུ་འཇོག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མི་སློབ་ལམ་གྱི་མངོན་དུ་གྱུར་བྱ་གནས་ལུགས་དོན་
དམ་ཟུང་འཇུག་མཐར་ཐུག་གིས་བསྡུས་པ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོ ད་མཐར་ཐུག་ལ་ལྟོ ས་ནས་དོན་
དམ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཉིད་དུ་ངེས་ཏེ། གང་དེ་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་རང་བཞིན་གྱིས་
འོད་གསལ་བའི་ཟུང་འཇུག་ཆེན་པོ་ཉག་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པར་གདོད་ནས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར།
མི་སློབ་སྐབས་ཀྱི་གདུལ་བྱའི་སྣང་ངོར་གྱི་ཡེ་ཤེས་སྐུ་སོགས་ཆོས་ཅན། ཀུན་རྫོབ་གཞན་
10-1-414


བྱུང་ཉིད་དུ་ངེས་ཏེ། དེ་དག་གང་འདུལ་གྱི་གདུལ་བྱ་གཞན་དག་ལ་སྔར་མེད་གསར་བྱུང་གི་
ཚུལ་དུ་སྣང་བའི་ཡེ་ཤེས་དང་སྐུ་སོགས་ཡིན་པས་ཀུན་རྫོབ་གཞན་བྱུང་དུ་བཞག་པའི་ཕྱིར།
གདོད་མ་དང་པོའི་ཆོས་སྐུ་ཇི་བཞིན་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཆོག་དེ་ཆོས་
ཅན། རང་སྣང་དང་གཞན་སྣང་གི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཛད་ཕྲིན་ཐམས་ཅད་ནི་འབད་མེད་
ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་ནམ་ཡང་མཐའ་ཡས་པའི་གདུལ་བྱ་ཀུན་ལ་རེས་འཇོག་མེད་པར་མཐའ་དག་
ལ་སྙོམསཔའི་ཁྱབ་བརྡལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་མཛད་བཟང་ཆེས་བླ་ན་མེད་པའི་རྨད་དུ་བྱུང་
བ་ཡང་ཡིན་ཏེ། ཆོས་སྐུ་ཟུང་འཇུག་དོན་དམ་པ་ཉག་གཅིག་རང་སྣང་གི་དགོངས་པ་འབའ་
ཞིག་ལ་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་དང་ཡོན་ཏན་དང་ཕྲིན་ལས་མཐའ་ཀླས་པ་ཆེས་གསང་བ་ལས་ཀྱང་
གསང་བའི་གནས་མཐར་ཐུག་པ་ཀུན་ནས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་ཡུལ་
རྟག་པར་རྒྱན་གྱི་འཁོར་ལོ་ཐེར་ཟུག་གཡུང་དྲུང་གི་ཆོས་ཉིད་གདོད་ནས་འགྱུར་མེད་མཆོག་
ཏུ་བཞུགས་པ་གང་ཞིག དོན་དམ་པའི་གནས་ལུགས་དེ་དང་མཉམ་ཏུ་རྟག་པར་ཁོར་མོ་
ཡུག་སྲིད་པ་ཇི་སྲིད་གནས་ཀྱི་བར་དུ་གང་འདུལ་གྱི་མཛད་པ་གཞན་སྣང་གི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་
ཆེས་མཐའ་ཡས་པ་དག་ཀྱང་མཛད་པ་ལྷུན་གྲུབ་ཐུགས་རྗེ་ནུས་མཐུ་དུས་ལས་མི་ཡོལ་བར་
རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཆད་པ་མི་མངའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡན་ཆད་ཀྱིས་སྔགས་འབྲས་ཀྱི་གནས་
ལུགས་དང་བཅས་རྫོགས་པར་གྲུབ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ནི་ཆོས་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོ་དང་འཇམ་
མགོན་བླ་མ་མཆོག་གི་རང་ལུགས་ལས་བརྩམས་ཏེ་རང་བློས་གང་དཔོག་པའི་ཚོད་ཙམ་ངེས་
པར་བརྗོད་ཁུལ་བགྱིས་ནས་རྩ་བའི་སྤྱི་སྡོམ་ཀྱི་ས་བཅད་གཉིས་པ་ཞར་བྱུང་འབྲས་ཐེག་གི་
གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་གྱི་ཟབ་གནད་ཅུང་ཟད་ཕྱེ་བའི་ཚུལ་དེ་རྫོགས་པར་བྱས་ཟིན་ཏོ། །
སྨྲས་པ།
མ་ལུས་རིགས་ཀྱི་བདག་པོའི་སྤྱི་དཔལ་ཆེ། །
10-1-415


གདོད་མ་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ཟུང་འཇུག་སྐུ། །
དོན་དམ་གཟུགས་མེད་གཟུགས་བཟང་སྣང་བའི་གར། །
ཀུན་རྫོབ་འགལ་འདུའི་གྲངས་སུ་གཏོགས་པ་མིན། །
ཞེས་པ་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའོ། །
གསུམ་པ་ཐ་མར་དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་བཤད་བྱ་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་མཇུག་བསྡུ་བ་ནི། དེ་
ལྟར་ངེས་དོན་དབུ་མའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཕར་ཕྱིན་གྱི་ཐེག་པ་རྒྱས་བཤད་དང་འབྲས་བུ་
གསང་ཆེན་བླ་མེད་ཀྱི་ཐེག་པ་ཞར་བྱུང་བསྡུས་པའི་སྒོ་ནས་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་རྣམ་གཞག་
གི་ཚུལ་གྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་སོང་ཟིན་ནས་མཇུག་གི་གཏམ་བརྗོད་པ་ནི་སྤྱིར་ན་རྒྱལ་བ་
ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་བསྟན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་མངའ་བདག་ལྷ་དང་
བཅས་པའི་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་གི་བླ་མ་མ་འདྲིས་པའི་མཛའ་བཤེས་ཆེན་པོ་གང་ཉིད་ཀྱིས་
རྒྱུ་ཐེག་སྐབས་བཀའ་དང་པོར་དགག་བྱ་གང་ཟག་གི་བདག་གཙོ་བོར་བཀག་པ་དང་བཀའ་
བར་བར་དགག་བྱ་ཆོས་ཀྱི་བདག་གཙོ་བོར་བཀག་པ་དང་བཀའ་ཐ་མར་དགག་བྱ་དེ་གཉིས་
བཀག་གཞི་སྟོང་ཉིད་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་ཡོངས་རྫོགས་དང་འབྲས་ཐེག་གསང་ཆེན་བླ་
མེད་ཀྱི་རྒྱུད་སྡེ་གང་དག་ཏུ་བདག་གཉིས་བཀག་གཞི་སྟོང་ཉིད་དོན་དམ་པ་དེ་མི་འགྱུར་བདེ་
ཆེན་རྣམ་ཀུན་པ་ཉིད་དུ་གཙོ་བོར་གསལ་བསྟན་བྱས་པ་ཡིན་ཚུལ་གོང་དུ་ཞིབ་པར་བཤད་
པ་ལྟར་ཡིན་པས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཐེག་པ་དག་གི་མཐར་ཐུག་གི་དགོངས་གནདུ་གནས་
ལུགས་གཅིག་ཉིད་དུ་ངེས་པས་གནས་སྐབས་ལམ་ཁྱད་ཙམ་ལས་མཐར་ཐུག་དགོངས་པ་
མི་འགལ་བ་བཞིན་དེ་དག་གི་ཟབ་དགོངས་ཇི་བཞིན་བཀྲོལ་མཛད་རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་པ་དང་
འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་གཉིས་ཀྱང་གློ་བུར་དྲི་མ་ཀུན་རྗོབ་ཀྱི་རིགས་ཀུན་བདེན་པས་སྟོང་ཞིང་
གནས་ལུགས་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་སྔ་ཕྱི་ཁྱད་མེད་དུ་གཤིས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཏུ་ངེས་
10-1-416


པར་བདེན་པའི་ཟབ་དགོངས་གཅིག་ཅིང་མི་འགལ་བ་ཡིན་ཏེ། མི་ཕམ་མཆོག་གིས། སྔ་མ་
ཕྱི་མའི་ཁྱད་མེད་ཀྱང༌། །སྒྲིབ་པ་ཀུན་གྱི་དྲི་མེད་པ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་སངས་རྒྱས་འདོད།
།དག་པ་མ་ཡིན་མ་དག་མིན། །ཞེས་སོགས་གསུངས་ཤིང༌། འཕགས་པ་ཀླུས་ཀྱང༌། ཀུན་
རྟོག་ཐམས་ཅད་སྤང་བའི་ཕྱིར། །སྟོང་ཉིད་བདུད་རྩི་སྟོན་མཛད་ན། །གང་ཞིག་དེ་ལ་ཞེན་
གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་ཁྱོ ད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་སྨད། །བེམ་པོ་གཞན་དབང་སྟོང་པ་ཉིད། །སྒྱུ་མ་བཞིན་
དུ་རྐྱེན་འབྱུང་བར། །མགོན་པོ་ཁྱོ ད་ཀྱིས་ཆོས་ཀུན་གྱི། །དངོས་མེད་གོམས་པར་མཛད་པ་
ལགས། །ཁྱོ ད་ཀྱིས་ཅུང་ཞིག་མ་བསྐྱེད་ཅིང། །འགའ་ཡང་བཀག་པ་མ་མཆིས་ལ། །སྔོ ན་གྱི་
དེ་བཞིན་ཕྱིས་དེ་བཞིན། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཐུགས་སུ་ཆུད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་དུ་ཀུན་
རྗོབ་བདེན་མེད་དང་དོན་དམ་བདེན་པར་ཡོད་པའི་ཚུལ་དུ་ཕན་ཚུན་དགོངས་པ་མི་འགལ་
ཞིང་ངེས་པར་གཅིག་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་བྱམས་པའི་དངོས་སློབ་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་དང་
ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་པ་འགལ་མེད་དུ་གནས་པ་མ་ཟད་ཀླུ་ཐོགས་གཉིས་ཀྱི་རྗེས་འབྲང་ཕལ་
མོ་ཆེ་གང་དག་ཀྱང་དགོངས་པ་ངེས་པར་གཅིག་པ་ནས་བཟུང་འཕགས་ཡུལ་གྱི་པཎ་གྲུབ་
ཆེས་མང་པོ་དགོངས་པ་ཕན་ཚུན་འགལ་མེད་དུ་གནས་པ་བཞིན་བསིལ་ལྡན་བོད་ལྗོངས་
ཀྱི་སྔ་ཕྱིའི་མཁས་གྲུབ་གཉིས་ལྡན་གྱི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་དག་ཀྱང་ཟབ་དགོངས་མཐར་ཐུག་
གཅིག་ཏུ་གཞོལ་བ་ནི་ངེས་པར་ཡིན་རུང་བས་དེ་ལུགས་ལྟར་འཁོར་ལོ་གསུམ་སྔགས་དང་
བཅས་པ་དང་དེ་དག་གི་དགོངས་འགྲེལ་མཛད་པོ་བྱམས་ཀླུ་ནས་བཟུང་བོད་སྔ་ཕྱིའི་སྐྱེས་
ཆེན་དག་གི་དགོངས་པ་བཅས་ཕན་ཚུན་འགལ་མེད་དུ་ལེགས་པར་བསྒྲུབ་ནས་ངེས་དོན་
དབུ་མའི་རང་ལུགས་ཕར་ཚད་སོགས་གཞུང་ཆེན་སྤྱིའི་རིགས་ལམ་གྱི་བབས་དང་བསྟུན་
ནས་ཐུན་མོང་གི་ཁས་ལེན་སྤྱིའི་འཛིན་མཚམས་བྱས་ཏེ་ངེས་དོན་དབུ་མའི་ཚུལ་གསལ་བྱེད་
ཀྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་བདག་ཅག་གི་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་ངག་དབང་ཚོགས་གཉིས་རྒྱ་མཚོ་གང་
10-1-417


གི་མཛད་པ་གང་དག་ནི་ཆེས་ངོ་མཚར་བའི་ལེགས་བཤད་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། སྤྱིར་རྒྱུ་
འབྲས་ཀྱི་ཐེག་པ་མཐའ་དག་གི་ཟབ་མོའི་ངེས་གསང་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་གི་དགོངས་
གནད་མི་འགལ་བར་མ་ཟད་དགོངས་འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་མཛད་པོ་རྒྱལ་ཚབ་མཆོག་
དང་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཕྱོགས་གླང་ཆོས་གྲགས་ཙནྡྲ་གོ་མི་ལ་སོགས་པ་ངེས་དོན་དབུ་མའི་
ལུགས་གཙོར་འཛིན་གྱི་པཎ་གྲུབ་ཆེས་མང་པོ་དང༌། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ། ཨརྱ་དེ་ཝ། སློབ་
དཔོན་ཀླུ་བོས། དཔའ་བོ་སོགས་དབུ་མ་སྤྱིའི་ལུགས་འཛིན་ཕལ་མོ་ཆེ་གང་དག་དང་ཕན་
ཚུན་འགལ་མེད་ཀྱི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་གཅིག་ཏུ་ངེས་པ་སོགས་འཕགས་ཡུལ་གྱི་པཎ་
གྲུབ་མཆོག་མང་པོ་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་ཆེས་མི་འགལ་བའི་ཚུལ་དང༌། གངས་
ལྗོངས་སུའང་ངེས་དོན་དབུ་མའི་རང་ལུགས་འཛིན་པ་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་བརྒྱུད་འཛིན་དང་བཅས་
པའི་དགོངས་པ་ཕྱག་ཆེན་ཕྱོགས་ཀྱི་མར་མི་དྭགས་གསུམ་ཕག་གྲུ་རྗེས་འབྲང་བཅས་དང་རྗེ་
རང་བྱུང་རྡོ་རྗེ་སོགས་ཀརྨ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་མཁས་གྲུབ་མང་པོ་དང་ལམ་འབྲས་བཀའ་སྲོལ་
འཛིན་པའི་ས་སྐྱ་པའི་གོང་མ་རྣམ་ལྔ་སོགས་དང་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་པ་སྨིན་གླིང་སྐུ་མཆེད་
རིག་འཛིན་འཇིགས་གླིང་སོགས་གསང་སྔགས་རྙིང་མའི་མཁས་གྲུབ་མང་པོ་དང་ཕྱག་རྡོར་
གྱིས་འོད་གསལ་རྩད་གཅོད་ཀྱི་གདམས་ངག་བསྩལ་པ་ཇི་བཞིན་ཐུགས་མངོན་བྱས་པ་རྗེ་བླ་
མ་བློ་བཟང་གྲགས་པ་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེ་ཡབ་སྲས་སོགས་དགེ་ལུགས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐྱེས་
ཆེན་དམ་པ་དུ་མ་སོགས་བོད་སྔ་ཕྱིའི་མཁས་གྲུབ་ཀྱི་དབང་པོ་ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་གང་
དག་གི་དགོངས་གནད་མཐར་ཐུག་དང་འགལ་མེད་ཡིན་ཚུལ་དང་ཕར་ཚད་སོགས་གཞུང་
ཆེན་སྤྱིའི་གོ་བ་ལ་ལྷག་པར་སྨན་པ་ནི་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་མཆོག་གི་ལེགས་པར་བཤད་པ་དག་
དེང་དུས་སུ་གཞན་ལས་ཁྱད་མཚར་ངེས་པར་ཆེ་བའི་ཕྱིར། དེས་ན་འཕགས་བོད་ཀྱི་བསྟན་
འཛིན་ཕལ་མོ་ཆེའི་དགོངས་པའི་ཟབ་གནད་མི་འགལ་བར་བྱས་ཏེ་ངེས་དོན་དབུ་མ་གསལ་
10-1-418


བཤད་མཛད་པ་ནི་རང་གཞན་གྱི་མཁས་གྲུབ་ཕལ་མོ་ཆེའི་ཟབ་དགོངས་ཀྱི་དོན་རྟོགས་བྱེད་
ཀྱི་ཐབས་ཁྱད་པར་བ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་འགལ་མེད་རྟོགས་པ་དང༌།
གསུང་རབ་མ་ལུས་གདམས་པར་འཆར་ནུས་པ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བསྟན་པ་མཐའ་
དག་འགལ་མེད་དུ་ལེགས་སྒྲུབ་བྱས་ཏེ་གསུང་རབ་མ་ལུས་པ་གདམས་པར་ཤར་བའི་སྒོ་
ནས་ངེས་དོན་དབུ་མའི་ཚུལ་མཆོག་གི་ཟབ་གནད་ལུང་རིགས་དྲི་མེད་ཀྱི་ལམ་ནས་གཞན་
དྲིང་མི་འཇོག་པར་ཇི་བཞིན་འཆད་པ་ནི་ཆེས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཟབ་དོན་གྱི་མདོ་
འགགས་བཀྲོ ལ་བྱེད་ཀྱི་ལེགས་བཤད་ཉིད་དུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་རང་གིས་འཆད་
ལུགས་ཀྱང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཐེག་པའི་མཐར་ཐུག་གི་ཟབ་དགོངས་གཅིག་ཏུ་གཞོལ་ཞིང་
དགོངས་འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་ཀྱི་མཛད་པོ་མཆོག་གྱུར་རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་པ་དང་འཕགས་
པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཟུང་གི་དགོངས་པ་འགལ་མེད་ཀྱི་དོན་རྫོགས་ལྡན་ཆོས་མཆོག་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའི་འགྲེལ་བ་སྐོར་གསུམ་གྱི་ཟབ་མོའི་དོན་གྱི་གནད་གསང་ལ་བརྟེན་ནས་ངེས་པ་རང་
བྱན་ཚུད་ཅིང་གངས་ཅན་གྱི་ཁྲོད་དུ་རྫོགས་ལྡན་ཆོས་མཆོག་ངཻས་དོན་དབུ་མ་ཆེན་པོས་ཆོས་
གྱི་དུང་སྒྲ་སྔར་མེད་ཆེས་ཆེར་སྒྲོགས་པར་མཛད་པ་ཆོས་ཀྱི་རྗེ་ཀུན་མཁྱེན་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོ་
རྟོན་པ་བཞི་ལྡན་ཞབས་པ་དང་གང་དེའི་ངཻས་དོན་བསྟན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་མངའ་བདག་
འཇམ་མགོན་བླ་མ་ཀུན་དགའ་སྙིང་པོ་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་རང་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁས་
ལེན་གྱི་འཛིན་མཚམས་ལྟར་བྱས་ཏེ་མདོ་སྔགས་ཀྱི་ངེས་པ་དོན་གྱི་གནས་ལུགས་ཡེ་གཞིའི་
བཞུགས་ཚུལ་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་གཞན་རྣམས་ཞར་བྱུང་གི་ཚུལ་དུ་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་
རྣམ་བཞག་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་བཤད་པ་ཞིག་གི་ཁུལ་བགྱིས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་རྗེ་ཇོ་
ནང་པ་ཆེན་པོ་ཡབ་སྲས་རྣམས་དང་འཇམ་མགོན་བླ་མ་མཆོག་གིས་ངེས་དོན་དབུ་མའི་རང་
ལུགས་ཀྱི་ལེགས་པར་བཤད་པའི་གསུང་རབ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཆེས་མང་མོད་དེ་དག་གཞུང་
10-1-419


ཚན་འཐོར་ཐབས་སུ་བཞུགས་ཤིང་དེང་དུས་ཐོས་བསམ་བྱེད་པ་ཤིན་ཏུ་དཀོན་སྟབས་ཀྱིས་
རང་གཞུང་མེད་མེད་སྐད་ཀྱིས་ཁ་ཕོ་སྒྲོག་བཞིན་འདི་ལྟར་རྩོམ་བསྐུལ་བ་ཡང་འགའ་རེ་བྱུང་
ཞིང༌། རང་གིས་ཀྱང་གནས་ལུགས་ཟབ་དོན་བཤད་པའི་སྤོ བས་པ་ཆེས་ཉག་ཕྲ་ཞིང་རང་
ལུགས་གསལ་བྱེད་དུ་འོང་བའི་རེ་བ་ཅི་ཡང་མེད་ཀྱང་སྤྱིར་ན་ངཻས་དོན་ཟབ་མོ་ལ་དད་གུས་
ཙམ་གྱིས་ཕན་ཡོན་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་མཐའ་ཡས་པ་གོང་དུ་བཤད་ཟིན་སོགས་ལྟར་ལ་བསམ་ན་
ཟབ་མོའི་གནས་འདི་ལ་ཆེས་ཆེར་ངོ་མཚར་ཞིང་ཡིད་ལ་དད་གུས་ཆེ་རབ་བྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་
ཚུལ་འདི་ལ་བག་ཆགས་རེ་འཇོག་འདོད་ཆེ་ཞིང༌། ཟབ་དོན་གནས་ལུགས་ལ་མོས་པས་སྒྲིབ་
སྦྱང་ཁྱད་པར་བར་འགྱུར་ཚུལ་ལ་བསམ་ནས་རང་གི་ཡང་ཉེས་ལྟུང་གི་སྒོ་རེ་ཉམས་དམའ་
བའི་ཆེད་དང༌། རང་གི་མེ་ཏོག་ལྷ་བབས་སྐལ་བ་དུས་སུ་ཐོབ་པ་འདི་ཡང་སྔོ ན་བྱོན་གོང་མ་
དག་གི་བཀའ་དྲིན་ལས་ངེས་པར་བྱུང་བའི་དེ་དག་གི་སྐུ་དྲིན་གསོ་བའི་ཐབས་སུའང་བསམ་
སྟེ་ཀུན་མཁྱེ ན་རྒྱལ་བ་གཉིས་པའི་གསུང་རབ་ཀྱིས་ཕུགས་བྱས། རྗེ་འཇམ་མགོན་བླ་མའི་
ལེགས་བཤད་ཀྱིས་ཟུར་བརྒྱན་ཏེ་མདོ་དང་སྔགས་ཀྱི་ངེས་དོན་དབུ་མ་གཞན་སྟོང་གི་རྣམ་
བཤད་འདི་བྱས་ཤིང༌། དེ་ཡང་སྤྱིར་ན་སྟོན་པ་མཆོག་མྱ་ངན་ལས་འདས་རྗེས་སུ་དད་པའི་
སེམས་ཀྱིས་གཞན་ལ་སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདག་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་པར་བཤད་པའི་གང་ཟག་དག་བསྟན་པ་ཡོངས་ཀྱི་མངའ་བདག་སྟོན་པ་
མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་གྱི་ལན་ལོན་པར་རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱི་དཔལ་གྱི་མགུར་ནས་བཀའ་བསྩལ་
པ་ལྟར་ཏེ། (ངེས་དོན་གྱི་སྡེ་སྣོད།) འཕགས་པ་ཐར་པ་ཆེན་པོ་ཕྱོགས་སུ་རྒྱས་པ་ལས། སངས་རྒྱས་
མྱ་ངན་འདས་ཕྱི་ན། །རྟག་ཏུ་དད་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དེ། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི།
།བདག་ཉིད་ཡོད་པར་བཤད་པ་ནི། །དེ་ལྟ་བུ་ཡི་གང་ཟག་རྣམས། །རྒྱལ་བའི་དྲིན་ལན་ལོན་
ཞེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་གྱི་བསམ་པ་ཡང་རང་ནས་ངེས་པར་བསྐྱེད་ཁུལ་བགྱིས་
10-1-420


པའི་ཕྱིར། དེ་བས་ན་རྣམ་པར་བཤད་པ་འདིའི་བརྗོད་བྱ་གཙོ་བོ་ངེས་དོན་གནས་ལུགས་ཀྱི་
དབུ་མ་ཡིན་ཞིང་དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་རྟག་པའི་ངོ་བོ་གདོད་མ་ནས་སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཡོད་
པར་བཤད་པས་ལྷ་ལ་སོགས་པ་དབང་དུ་(བསྡུས་ཏེ་སྐྱབས་དཔང་མཆོག་ཏུ་)གྱུར་བྱེད་ཀྱི་ཟབ་དོན་
མཐར་ཐུག་ཏུ་ངེས་པས་འཇིགས་མེད་སེངྒེའི་སྒྲ་སྒྲོགས་པ་ཡིན་ཕྱིར་རྣམ་བཤད་འདིའི་མིང་
ལ་འཇིགས་མེད་གདོང་ལྔའི་ང་རོ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། མདོ་དེ་ཉིད་ལས། སེང་གེའི་སྒྲ་ཞེས་བྱ་བ་
ནི་ངེས་པའི་ཚིག་གི་བསྟན་པའོ། །ངེས་པའི་ཚིག་བསྟན་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པར་
འཚོ་སྐྱོང་ཞིང་གཞེས་ཏེ། མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་རིག་པའོ། །ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་
ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡོད་དོ་ཞེས་བསྟན་པ་དང༌། ལྷའི་བདུད་དང་མུ་སྟེགས་ལ་སོགས་
པ་སྤ་ཀོང་སྟེ། སྐྱབས་ཀྱི་དབང་དུ་གྱུར་པས་ན་སེང་གེའི་སྒྲ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་
ལྟ་བ་ལོག་པའི་སྨྲ་ངན་རི་དྭགས་ཕྲ་མོ་དག་སྐྲག་བྱེད་ཀྱི་ངེས་དོན་ཟབ་མོ་སྨྲ་བ་ལ་འཇིགས་
པ་མེད་པའི་གདོང་ལྔའི་ང་རོའི་དབྱངས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་གིས་
མཇུག་ལེགས་པར་རྫོགས་ཟིན་པ་ལགས།
འདིར་སྨྲས་པ།
མ་སྨད་ཟབ་པའི་མཐར་ཐུག་ཆོས་དབྱིངས་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཤེར་ཕྱིན་མ། །
ཀུན་ནས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤེས་རབ་མཆོག་གི་རྣམ་པ་ཀུན། །
ཕྲ་བའི་རང་བཞིན་དྲི་བྲལ་རབ་དྭངས་དྭངས་གསལ་རྣམ་ཀུན་གཟུགས་བཟང་ཕྲ། །
འོད་གསལ་ཆོས་ཉིད་དག་ཆེན་རབ་འབྱམས་འབྱམས་ཀླས་དོན་དམ་སྣང་བའི་འོད། །
གང་དེའི་རང་མདངས་རྣམ་ཀུན་སྒྱུ་མའི་གཟུགས། །
མི་འགྱུར་བདེ་ཆེན་གཤིས་སུ་མངོན་བཀྲ་ཞིང༌། །
ཟག་བྲལ་དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་རྣམ་ཆ་ཀུན། །
10-1-421


མ་ལུས་རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་དེ་ཉིད་རྫོགས། །
རང་བཞིན་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་རྣམ་ཀུན་པ། །
གང་དེར་མི་གནས་མྱང་འདས་མཆོག་གི་མཚན། །
སྤྲོས་བྲལ་བདེ་ཆེན་གཤིས་སུ་ཟུང་འཇུག་སོགས། །
རྣམ་གྲངས་མཚན་གྱིས་བསྙད་ཚུལ་ཐེག་པའི་ཁྱད། །
ཡེ་བཞུགས་དོན་དམ་ཡུམ་ཆེན་ཤེར་ཕྱིན་མོ། །
གནས་ལུགས་གདོད་ནས་དག་པའི་རང་མདངས་ལས། །
འཕགས་མ་མཛེས་སྡུག་ཕྲིན་ལས་མྱུར་མའི་གཟུགས། །
གང་དེས་ལེགས་བརྩམས་བར་ཆད་གཡུལ་རྒྱལ་བྱས། །
རྒྱུ་འབྲས་ཐེག་པའི་གནས་ལུགས་ངེས་དོན་ཇི་བཞིན་འབྱེད་མཛད་རྟོན་བཞི་ལྡན་པ་
རིགས་ལྡན་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །
གང་གི་ངེས་དོན་བསྟན་པའི་རྒྱན་གཅིག་འཇམ་དབྱངས་ངུར་སྨྲིག་གར་གྱི་རྣམ་རོལ་རྗེ་
བཙུན་སྒྲོལ་བའི་མགོན། །
རྣམ་གཉིས་མཆོག་གི་ལེགས་པར་བཤད་པས་ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་ཆོས་མཛོད་སྒོ་འཕར་
འབྱེད་པའི་ལྡེ ་མིག་བྱས། །
ཚུལ་འདིས་ཟབ་དོན་བཀྲོལ་བར་བགྱིས་འདི་བསྟན་པའི་ཉག་མར་སེམས་པ་ཡིན་གྱི་
འཇིག་རྟེན་གྲགས་ཕྱིར་མིན། །
བྱེའུའི་གཤོག་པས་མཁའ་མཐའ་གཞལ་བ་བཞིན། །
བྱིས་བློས་ཟབ་དོན་ཚུལ་ལ་གང་དཔོག་པ། །
འདི་ལས་ཉེས་བཤད་གང་མཆིས་མཁས་ལ་བཤགས། །
10-1-422


ལེགས་ཆ་སྲི ད་ན་ཆོས་རྗེར་མཆོད་སྤྲིན་བསྟར། །
འཛམ་གླིང་ས་འཛིན་དབང་པོ་རབ་བརྟན་ཁམས། །
རྟ་ལྗང་བསིལ་ཟེར་ཟུང་གིས་ཇི་སྲི ད་དུ། །
གཡོ་བྱེད་འཕྲུལ་འདེགས་ཟེར་གྱིས་སྐྱོང་གི་བར། །
ལེགས་བྱས་གང་དེ་ནུབ་མེད་ཡོངས་རྒྱས་ཤོག །
འདིར་བསྐྲུན་ལེགས་བྱས་རྣམ་པར་དག་པ་ཟླ་ཤེལ་ཀུན་ད་ལྟར། །
དྲི་མེད་བསོད་ནམས་རབ་ཏུ་དཀར་བའི་ཕུང་པོ་ཇི་མཆིས་དེས། །
མ་ལུས་སྐྱེ་དགུས་རྫོགས་ལྡན་ཆོས་ལ་སྤྱོད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཏེ། །
རིང་མིན་གཞི་དབྱིངས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་རང་ཞལ་མངོན་གྱུར་ཅིག
།
ཁྱད་པར་འདིར་ཞུགས་ལེགས་པའི་མཐུན་རྐྱེན་དུ། །
ཡིག་རིས་འབྲི ་ཞིང་འབྲི ་གཞིའི་བྱ་ལས་སོགས། །
སྒོ་ཐད་གང་ནས་རེམ་པ་ལྷུར་ལེན་དག །
སྔགས་རིག་ཞིང་དུ་སྙིང་པོའི་དོན་རྟོགས་ཤོག །
བདག་ཀྱང་འདི་དང་ཚེ་རབས་ཕྲེང་བ་རུ། །
ངེས་དོན་ཐེག་པ་མཆོག་དང་འབྲལ་མེད་ཅིང༌། །
སྙིང་པོ་རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་གཤིས་ཀྱི་ལུགས། །
དཔྱིས་ཕྱིན་དོན་རྟོགས་རང་ཞལ་མཇལ་གྱུར་ཅིག །
རྟག་བརྟན་གཡུང་དྲུང་ཐེར་ཟུག་སྙིང་པོ་གདོད་ནས་འགྱུར་བ་མེད་པ་དམ་པའི་བདག །
ཆོས་ཅན་ཀུན་གྱི་རང་གཤིས་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་མི་འགྱུར་མཆོག་གི་བདེ་བ་ཆེ། །
10-1-423


ཡེ་ནས་ཆོས་སྐུ་ཡི་དམ་མཆོག་གསུམ་ཆོས་སྲུང་ངོ་བོར་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཉིད། །
ཀུན་རྫོབ་སྒྱུ་མའི་གནས་ལུགས་གཅིག་པུར་བདེན་པ་དེས་ཀྱང་ཟབ་ཆོས་རྟག་འཕེལ་
ཤོག །
ཅེས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ཐེག་པ་མཆོག་གི་གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་དོན་རྣམ་པར་ངེས་
པ་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་རིང་ལུགས་འཇིགས་མེད་གདོང་ལྔའི་ང་རོ་ཞེས་བྱ་བ་སྔ་སོར་རིང་
མོའི་དུས་ནས་ཀུན་མཁྱེན་དོལ་པོའི་རྣམ་འཕྲུལ་དུ་གྲགས་པ་ཚེས་བཅུའི་རཏྣ་ཀིརྟིའི་སྐུ་ཕྲེང་
བརྒྱད་པ་ཆེན་པོ་གང་ཉིད་ཀྱིས་འདི་ལྟ་བུའི་རྣམ་བཤད་ཅིག་ངེས་པར་དགོས་པའི་བཀའ་
བསྩལ་གསེར་གྱི་མེ་ཏོག་སྤྱི་བོའི་རྒྱན་དུ་ལྷུང་བ་ལ་བརྟེན་རང་ནས་དེ་ལུགས་བྱེད་འདོད་
ཀྱི་བསམ་པ་ཡོད་པའི་ཁར་སླད་ནས་རྗེ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་བཀའ་འབུམ་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་
བཀླག་ལུང་ཟབ་མོ་བསླབ་གསུམ་གྱིས་མཛེས་པའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་རཏྣའི་མཚན་ཅན་
གྱི་ཞལ་ནས་ལེགས་པར་མནོས་པས་ཆེས་སྐལ་པ་བཟང་པོར་གྱུར་ཅིང༌། སློབ་དཔོན་ཉིད་
ཀྱི་གསུང་གིས་ཀྱང་དེ་ལུགས་ཀྱི་བསྐུལ་གནང་མཛད་པའི་དགྱེས་ཚོར་ཆེ་རབ་བཅས་དང༌།
གཞན་ཡང་རབ་བྱུང་གཙང་མར་བརྩོན་པ་གྲྭ་བཙུན་ཆོས་རིན་སོགས་དོན་གཉེར་ཅན་དུ་མས་
བསྐུལ་མ་ཆེད་གཉེར་ཡང་ཡང་བགྱིས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འདིར་རང་གི་ཉེ་ཆར་དུ་གཏོགས་
པ་ལྷག་བསམ་གྱི་བློ་ཅན་བིདྱ་ཤྲིས་ཡི་གེ་འབྲི་གཞིའི་ལས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཆེད་བསྒྲུབ་དང༌།
ཁྱད་པར་རང་ལ་ཕ་མ་བཞིན་བརྩེ་གཟིགས་ཆེ་ཞིང་ཡང་དག་ཆོས་ལ་བློ་མིག་རྒྱས་ཤིང་ངང་
ཚུལ་གྱི་གཤིས་རྒྱུད་དག་པའི་མཆེད་ཟླ་མཆོག་གུ་ཎ་བྷ་དྲ་ཞེས་པས་ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་ཆོས་
ཀྱི་ཆེ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་མཚོན་སྒོ་བསྟན་པའི་བདག་པོའི་སྐུ་བརྙན་ལྷུང་བཟེད་བཅས་དང༌།
གོས་བཟང་གི་རྒྱལ་མཚན་ཟུང་དང་དར་བོ་ཆེ་བུ་རམ་གོར་མོའི་བཞེས་སྤྲོ་བཅས་ཀྱི་དགའ་
10-1-424


སྟོན་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྒོ་ནས་ཁོང་ཉིད་ཡིད་དད་མོས་དང་བཅས་པས་ཡིག་རིས་ལེགས་འབྲི་བྱེད་
པོའི་ཁུར་བླངས་ཏེ་སྣ་ཚོགས་དབྱིག་ཅེས་པ་ཤིང་སྦྲུལ་ལོའི་ཟླ་བ་ལྔ་པའི་ཚེས་བཞི་རྒྱལ་ཕུར་
འཛོམས་པའི་ཉིན་རྩོམ་པའི་མགོ་བཟུང་བ་ནས་ཕྱི་ནང་གི་ལེགས་ཚོགས་ཀྱི་དགེ་མཚན་རེ་
ཡང་འགྲིག་ཅིང་མཚམས་རེ་ལ་མཚན་མ་རྩུབ་ཉམས་རེ་བྱུང་ཚེ་འཕགས་མ་ལ་ཐུགས་བསྐུལ་
མཆོད་པས་ཕྲིན་ལས་བཅོལ་ཏེ་བར་བར་ལོངས་སྐབས་གང་ཡོད་རྣམས་སུ་ལེགས་བརྩམ་
གྱི་བྱ་བ་ཅི་འགྲུབ་ལ་རེམ་པས་ལོ་དེའི་ཟླ་བ་བདུན་པ་ཕྱི་ཤར་གྱི་ཚེས་བརྒྱད་གཟའ་སྐར་ཕུན་
སུམ་ཚོགས་པ་ལ་ཇི་བཞིན་གྲུབ་ནས་རྫོགས་པར་བྱས་ཏེ་དཔལ་འཛམ་ཐང་བསམ་འགྲུབ་
ནོར་བུའི་གླིང་དུ་དཔལ་ལྡན་ཇོ་ནང་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་དུ་སྐྱེས་པ་ཝཀྐིནྡྲ་མ་ཏི་ཀིརྟི་ཞེས་པས་
ལེགས་པར་སྦྱར་པའོ། །འདིས་ཀྱང་རྒྱལ་བ་གཉིས་པ་ཇོ་ནང་པ་ཆེན་པོའི་ལུགས་བཟང་
ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱས་པར་གྱུར་ཅིག་གུ།། །། དགེའོ། །སརྦ་མངྒ་ལཾ།