1-1-1


༄༅། །རི་ཆོས་ངེས་དོན་རྒྱ་མཚོའི་ས་བཅད་བཞུགས། 
སྟོན་པའི་ཞལ་ནས་བྱུང་བ་སྐྱེ་བོའི་མིག་གི་རབ་རིབ་ཞི་བར་མཛད་པ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི། །
འབྱུང་གནས་སེམས་ལ་ཞོག་ཤིག་གང་ཕྱིར་འདི་ནི་ལུས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྣ་བའི་བདུད་རྩི་
དང༌། །
ཉོན་མོངས་པའི་ནད་ཀུན་ཞི་བར་མཛད་པ་ཡིན་པས་དེ་དོན་ཡང་དག་བསམ་པར་རིགས། །
རྒྱུ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་གུས་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ནི་གསུང་དག་མཉམ་པར་བྱ་བའི་
རིགས། །

༄༅༅། །ཨོཾ་ཨཱཿ་ཧཱུཾ་ཧོཿཧཾ་ཀྵཿན་མཿ རྗེ་བཙུན་བླ་མ་དམ་པ་དང༌། སྟོང་གཞི་དོན་དམ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་སྐྱབས་སུ་
སོང་ནས། འདིར་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་པའི་གསུང་རབ་ཟབ་དགུའི་སྙིང་པོ་བསྡུས་པའི་མན་ངག་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་བ་འདི་བཤད་
པ་ལ་གསུམ། བཤད་པ་ལ་འཇུག་པ།(ཨོཾ་གུ་རུ་)ཞུགས་པའི་བཤད་པ་དངོས། བཤད་པའི་དགེ་བ་བསྔོ་བའོ། །(དེ་ལྟར་རྒྱལ་
བའི་) བཤད་པ་དངོས་ལ་གསུམ། གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་མདོར་བསྟན་པ། དེ་རྣམས་སོ་སོར་རྒྱས་པར་བཤད་པ། དེ་རྣམས་ཉེ་བར་
བསྡུས་ཏེ་གདམས་པའོ། །(དེ་ལྟར་དོན་དམ་) དང་པོ་ལ་གསུམ། ངེས་དོན་གྱི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་བསྡུས་ནས་བསྟན་
པ།(འདིར་ཐར་པའི་མཆོག་) དེ་རྣམས་ལུང་གིས་གྲུབ་ཚུལ་བསྡུས་ནས་བསྟན་པ།(འདིར་དེ་དག་དེ་ལྟར་ཡིན་) སྐུ་
གཉི་གའི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་བསྡུས་ནས་བསྟན་པའོ། །(དེ་ལྟར་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པར་) སོ་སོར་རྒྱས་བཤད་ལ་གསུམ། གཞི་
ལ་དོན་དམ་གྱི་སངས་རྒྱས་གདོད་ནས་བཞུགས་ཚུལ། དེ་ཐོབ་པར་ནུས་པའི་ལམ་མཆོག་ཟབ་མོ་བསྟེན་ཚུལ། ལམ་གྱིས་བྲལ་བ་
དང་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་ཚུལ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་བདུན། ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་སུ་བསྟན་པ།(ད་ནི་དེ་) 
དེ་རྣམ་དག་ལུང་གིས་ལེགས་པར་སྒྲུབ་པ། ལུང་ལ་མི་མཁས་པས་བརྟགས་པའི་ལྟ་ངན་སྤང་བར་གདམས་པ། དེ་ལ་མ་དད་པའི་
ཉེས་དམིགས་སྤང་བར་གདམས་པ། དེ་ལ་དད་པའི་ཕན་ཡོན་བླང་བར་གདམས་པ། དེ་ལ་འཆལ་པའི་ལོག་རྟོག་སྣ་ཚོགས་སྤང་བ། 
དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བསྡུས་ནས་བསྟོད་ཅིང་ཕྱག་འཚལ་བའོ། །(གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་) གཉིས་པ་ལ་བཅུ་བཞི། དབྱིངས་རིག་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་ལྷ་ཐམས་ཅད་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་བཞུགས་ཚུལ། དེ་ལྟར་བཞུགས་པ་དེ་ཉིད་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་
དཀོན་མཆོག་གསུམ་ག་ཡིན་ཚུལ།(འདིར་དོན་དམ་གྱི་) ཡང་དེ་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡིན་ཚུལ་དཔེ་དོན་མང་པོས་
བསྟན་པ།(གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་) ཡང་དེ་ཉིད་རང་བཞིན་དུ་གནས་པའི་རིགས་དང་དོན་གཅིག་ཏུ་བསྟན་
1-1-2


པ།(དབུ་མ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་) ཡང་དེ་ཉིད་རྒྱུད་སྡེར་གསུངས་པའི་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བསྡུ་དང་དོན་གཅིག་ཏུ་བསྟན་
པ།(རིགས་དེ་ཡང་) ཡང་དེ་ཉིད་ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོའི་རྒྱུད་དང་རྡོ་རྗེའི་རིགས་སུ་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་རང་) ཡང་
དེ་ཉིད་ནམ་མཁའ་ལྟར་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་གཞི་) ཡང་དེ་ཉིད་དོན་དམ་
ཆོས་སྐུའི་གནས་སྐབས་གསུམ་དུ་བཞུགས་ཚུལ།(ཡང་དེ་ཉིད་དུ་མ་དག་) ཡང་དེ་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་གནས་
སྐབས་གསུམ་དུ་བཞུགས་ཚུལ།(འབུམ་པ་རྒྱ་ཆེར་) ཡང་དེ་ཉིད་ཉོན་མོངས་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་སྔགས་ཀྱི་རིགས་དུ་མར་
བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་) ཡང་དེ་ཉིད་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་མྱང་འདས་དང་ཆོས་སྐུ་ལ་སོགས་
པར་བཞུགས་ཚུལ།(མྱང་འདས་ཆེན་པོར་) ཡང་དེ་ཉིད་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཏུ་བཞུགས་
ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་ལང་ཀར་) ཡང་དེ་ཉིད་དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་དང་དེའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་འདུས་སུ་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་ལྟར་
ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་) དོན་དེ་ལྟར་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་ཀྱང་བཞེད་པར་བསྟན་པའོ། །(གལ་ཏེ་གཞན་) དང་པོ་
ལ་གཉིས། རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་གསུངས་ཚུལ།(དེ་ཡང་ཐེག་པ་) འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་གསང་སྔགས་
ཟབ་མོ་ལས་གསུངས་ཚུལ་ལོ། །(དེ་བཞིན་དུ་དཔལ་ཀྱེ་) ལུང་ལ་མི་མཁས་པས་བརྟགས་པའི་ལྟ་ངན་སྤང་བར་གདམས་པ་
ལ་བཅུ་གཅིག  དགོས་པ་བསྟན་པ་ལས་དྲང་དོན་དུ་འཁྲུལ་བའི་སྡིག་ལྟ་སྤང་བ། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དོན་ལ་མེད་ན་ཧ་ཅང་
ཐལ་བའི་ཤེས་བྱེད་དགོད་པ།(གལ་ཏེ་བདེ་གཤེགས་) དག་པའི་བདག་སོགས་དོན་ལ་མེད་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བའི་ཤེས་བྱེད་
དགོད་པ།(གལ་ཏེ་བདག་) བདག་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པ་འགལ་བར་སྣང་ཡང་སྐྱོན་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་བསྟན་པ།(སྔར་
བདག་མེད་གསུངས་) དག་པའི་བདག་དང་ཨ་ཧཾ་ལ་སོགས་པ་དོན་གཅིག་ཏུ་བསྟན་པ།(དེ་བཞིན་དུ་ཕྱག་རྒྱ་) དག་
པའི་བདག་གི་དབྱིངས་དང་ཤེར་ཕྱིན་དོན་གཅིག་ཏུ་བསྟན་པ།(དེ་བཞིན་དུ་ཡུམ་) གནས་ལུགས་ལ་མི་མཁས་པ་བཀག་
ནས་གཞི་ཇི་བཞིན་པའི་བཞུགས་ཚུལ་བསྟན་པ།(དེ་བཞིན་དུ་ཨུ་དུམ་) བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ས་བོན་ལ་གསུངས་པའི་
དགོངས་པ་བསྟན་པ།(གལ་ཏེ་བདེ་གཤེགས་) དེས་ན་དོན་དམ་གྱི་ཡོན་ཏན་ཚང་བར་བཞུགས་ཚུལ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་
པ།(དེ་བས་ན་ཆོས་)དེ་ལྟར་གཞི་ལ་རྟག་ཏུ་བཞུགས་ཀྱང་རྣམ་ཤེས་ལ་མི་སྣང་བའི་རྒྱུ་མཚན་བསྟན་པ།(དེ་ལྟ་ན་ཡང་
སེམས་ཅན་) དེ་ལྟར་མི་བཞུགས་ན་དོན་དམ་ཡང་མེད་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བས་གནོད་ཚུལ་ལོ། །(གལ་ཏེ་བདེ་གཤེགས་) 
དང་པོ་ལ་གཉིས། རྒྱུད་བླ་མར་དགོས་པ་བསྟན་པ་ལས་དྲང་དོན་དུ་འཁྲུལ་བའི་སྡིག་ལྟ་སྤང་བ་དང༌།(གལ་ཏེ་རྒྱུད་བླ་) ལང་
ཀར་གཤེགས་པར་དགོས་པ་བསྟན་པ་ལས་དྲང་དོན་དུ་འཁྲུལ་པའི་སྡིག་ལྟ་སྤང་བའོ། །(དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་)དེ་ལ་མ་དད་
པའི་ཉེས་དམིགས་སྤང་བར་གདམས་པ་ལ་གཉིས། ཉེས་དམིགས་མང་པོ་སྤང་བར་གདམས་པ་དང༌།(དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཉེས་) 
དེའི་ཐབས་ལ་གུས་པར་གདམས་པའོ། །(དེ་ཡང་མྱང་འདས་) དེ་ལ་དད་པའི་ཕན་ཡོན་བླང་བར་གདམས་པ་ལ་གཉིས། 
ཕན་ཡོན་རླབས་ཆེན་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌།(དད་ཅིང་གུས་པ་དང་)དེའི་ཐབས་ལ་བརྩོན་པར་གདམས་པའོ། །(དེ་ལྟར་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་) དེ་ལ་འཆལ་པའི་ལོག་རྟོག་སྣ་ཚོགས་སྤང་བ་ལ་གསུམ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྤངས་རྟོགས་
ཚང་བར་ཐལ་བ་སྤང་བ།(གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་) སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཚོགས་གཉིས་བསགས་པར་ཐལ་བ་སྤང་
བ།(ཡང་སེམས་ཅན་ལ་) སྦྱང་གཞི་སྦྱང་བྱ་ལ་སོགས་ལ་འཁྲུལ་པའི་ལོག་རྟོག་སྤང་བའོ། །(གལ་ཏེ་སྦྱང་གཞི་) གཞིའི་
སྐབས་སོ། །(གཞི་ལ་) དེ་ཐོབ་པར་ནུསཔའི་ལམ་མཆོག་ཟབ་མོ་བསྟེན་པ་ལ་གསུམ། ཐེག་ཆེན་ལམ་གྱི་རྣམ་བཞག་སྤྱིར་བསྟན་
1-1-3


པ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལྟ་བ་ཁྱད་པར་དུ་བཤད་པ། བཤད་པའི་དོན་བསྡུས་ཏེ་གདམས་ཤིང་སྨོན་ལམ་གདབ་པའོ། །(དེ་ལྟ་
བས་ན་ཡང་དག་) དང་པོ་ལ་བཅུ། ལམ་རྣམ་དག་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་བསྟན་པ།(དེ་ལྟར་དོན་དམ་) རང་སྟོང་
རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་རྣམ་དག་བསྟན་པ།(དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་) རྟོག་མེད་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་སྒོམ་པ་རྣམ་དག་བསྟན་པ།(དེའི་
ངང་ལ་) དེ་ལ་མན་ངག་གི་གནད་ཟབ་མོ་དགོས་པར་བསྟན་པ།(དེ་ལྟར་མི་སྒོམ་པའི་) ཐུན་མོང་གི་སྒོམ་པ་དང་སྤྱོད་པ་
རྣམ་གཉིས་གཞན་དུ་བསྟན་པ།(བྱམས་སྙིང་རྗེ་) འདིར་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པ་ལེགས་པར་ཕྱེ་ནས་ངོ་སྤྲད་པ།(དེ་ལྟར་
ལུས་སེམས་) དེ་ལ་འཁོར་ལོ་གསུམ་དང་སྔགས་ཀྱི་དོན་ཤེས་དགོས་པར་བསྟན་པ།(དེ་ཅིའི་ཕྱིར་) འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱིས་
དྲི་མ་རིམ་གསུམ་སྦྱོང་ཚུལ་དཔེ་ཡིས་བསྟན་པ།(དེ་ལ་འཁོར་ལོ་) འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་ཁྱད་པར་ལེགས་པར་ཕྱེ་སྟེ་གཏན་ལ་
དབབ་པ།(འཁོར་ལོ་གསུམ་ལ་) དེ་ལ་འཁྲུལ་པའི་ལོག་རྟོག་མང་པོ་བསལ་བའོ། །(འདིར་ཁ་གཅིག་) ཐུན་མོང་མ་ཡིན་
པའི་ལྟ་བ་ཁྱད་པར་དུ་བཤད་པ་ལ་གཉིས། བཤད་པར་དམ་བཅའ་བ་དང༌།(དེའི་ཕྱིར་འཁོར་ལོ་) བཤད་པའི་དོན་དངོས་
སོ། །འདི་ལ་ལྔ། སྟོང་མི་སྟོང་དང་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པར་གསུངས་པས་རང་སྟོང་འདི་ལས་གཞན་པའི་སྟོང་ཉིད་ཟབ་མོ་གྲུབ་
ཚུལ། སྟོང་གཞིའི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་གསུངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་རང་སྟོང་འདི་ལས་གཞན་བའི་ཆོས་ཉིད་གྲུབ་ཚུལ། རྣམ་དག་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གསུངས་པས་རང་སྟོང་ལས་གཞན་པའི་དོན་དམ་གྲུབ་ཚུལ། དེ་རྣམས་ལ་ལོག་རྟོག་
སྣ་ཚོགས་བསལ་ནས་དོན་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་བཞིན་གཏན་ལ་དབབ་པ།(གལ་ཏེ་རྒྱལ་བའི་) དེ་ལྟར་དོན་བཞིན་རྟོགས་པའི་
ཡང་དག་ལྟ་བས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཐམས་ཅད་སྤོང་ཚུལ་ལོ། །(དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་) དང་པོ་ལ་གཉིས། སྟོང་ཚུལ་གྱི་རྣམ་
དབྱེ་དུ་མ་མདོར་བསྟན་པ། དེ་དག་གི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པས་གཏན་ལ་དབབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི། ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་རང་
གི་ངོ་བོས་སྟོང་མི་སྟོང་དུ་དབྱེ་བ།(དེ་ཡང་ཨུ་དུམ་བ་རའི་) དེ་ཉིད་སྟོང་པའི་སྟོང་པ་དང་མི་སྟོང་པའི་སྟོང་པར་གསུངས་
ཚུལ།(གཞན་ཡང་ཐམས་ཅད་) ཡང་དེ་ཉིད་གློ་བུར་དྲི་མ་དང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་སྟོང་ཚུལ་དུ་གསུངས་པ།(ཡང་
མདོ་དེ་ཉིད་) དེ་དག་ལས་གསང་སྔགས་ཟབ་མོའི་སྟོང་ཆེན་ཁྱད་པར་དུ་ངོས་གཟུང་བའོ། །(དེ་བཞིན་དུ་དཔལ་) དེ་
དག་གི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པས་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ་དགུ། གང་གིས་སྟོང་པ་དང་སྟོང་པའི་གཞི་གང་ཡིན་གཏན་ལ་དབབ་
པ།(དེ་ལྟར་རང་སྟོང་) དེ་ཉིད་གཤིས་ལ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་དོན་དུ་གསུངས་ཚུལ།(གཞན་ཡང་ཡང་) དེ་ལྟར་
རྟོགས་ན་ཡོད་མེད་རྟག་ཆད་སྒྲོ་སྐུར་ལས་འདས་ཚུལ།(འདིར་ཡོད་མིན་) སྟོང་ཚུལ་དེ་ཉིད་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་གྱི་དགོངས་པ་
ཡིན་པར་བསྟན་པ།(འབུམ་པ་རྒྱ་ཆེར་) སྟོང་ཚུལ་དེ་ཉིད་བསལ་བཞག་མེད་པ་དང་སྟོང་མི་སྟོང་གི་དོན་དུ་གསུངས་
ཚུལ།(རྒྱུད་བླ་མ་རྩ་) སྟོང་ཚུལ་དེ་ཉིད་གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་མེད་དང་སྤངས་རྟོགས་ལ་སོགས་པའི་དོན་དུ་གསུངས་
ཚུལ།(མྱང་འདས་ཆེན་པོ་) སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ལ་ལུང་འགལ་གྱི་ལོག་རྟོག་བསལ་བ།(འདིར་གལ་ཏེ་) སྟོང་
གཞི་དེ་ཉིད་གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་སྟོང་ཉིད་ཆེན་པོར་གསུངས་ཚུལ།(གཞན་ཡང་དོན་དམ་) དེ་ལྟར་སྟོན་པའི་གཞུང་
ལུགས་རྣམས་ལ་སྒྲོ་སྐུར་སྤང་བའོ། །འདི་ལ་བཅུ། འཁོར་ལོ་གསུམ་པ་སེམས་ཙམ་དུ་འདོད་པ་ལ་ཤེས་བྱེད་མེད་ཅིང་གནོད་བྱེད་
ཡོད་པར་བསྟན་པ།(གལ་ཏེ་བཀའ་) དེའི་དགོངས་འགྲེལ་ཟབ་མོ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འཐུན་པར་བསྟན་པ།(དེ་རྣམས་ཀྱི་
དགོངས་པ་) ཁྱད་པར་དུ་དབུས་མཐའ་སེམས་ཙམ་དུ་འདོད་པ་ལ་ཡང་སྐྱོན་དེ་མཚུངས་པར་བསྟན་པ།(དེ་བཞིན་དུ་
དབུས་) སེམས་ཙམ་ལ་བདེན་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མ་ཤེས་པས་འགའ་ཞིག་འཁྲུལ་བར་བསྟན་པ།(དེ་བཞིན་དུ་ལང་ཀར་) 
1-1-4


དོན་དམ་གྱི་སེམས་ཙམ་གསང་སྔགས་ཟབ་མོ་རྣམས་སུ་ཡང་བསྟན་ཚུལ།(དེ་དང་རྗེས་སུ་) འགའ་ཞིག་ཏུ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་
སེམས་ཙམ་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་བསྟན་པ།(ཡང་གལ་ཏེ་འདི་) མངོན་པ་ལ་སོགས་པ་གཞུང་གཞན་ལ་ཡང་སྐུར་
འདེབས་ཀྱི་སྐྱོན་བསལ་བ།(དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་མངོན་) གནས་སྐབས་སུ་སེམས་ཙམ་སྟོན་པས་དེའི་རང་གཞུང་དུ་འགྱུར་ན་
ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(གལ་ཏེ་གནས་སྐབས་) རྒྱུད་སྡེ་རྣམས་ཀྱང་སེམས་ཙམ་དུ་འདོད་ན་དེའི་དགོངས་པ་མ་ཤེས་པར་བསྟན་
པ།(དེ་བཞིན་དུ་དུས་འཁོར་) དེས་ན་ཤན་འབྱེད་པའི་མན་ངག་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དང་ཉེས་དམིགས་བསྟན་
པའོ། །(དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ན་གནས་) སྟོང་གཞིའི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་གསུངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་རང་སྟོང་འདི་ལས་གཞན་
པའི་ཆོས་ཉིད་གྲུབ་ཚུལ་ལ་གཉིས། རྣམ་གྲངས་དངོས་དང༌། རྣམ་གྲངས་ཀྱི་དགོས་པའོ། །(དེ་ལྟར་དོན་གཅིག་) དང་པོ་ལ་
གཉིས། རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཅན་གྱི་སྟོང་ཆེན་ཟབ་མོ་མདོར་བསྟན་པ།(དེའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་) རང་སྟོང་དང་དོན་དམ་ལ་སོགས་པ་
རྣམ་གྲངས་སུ་འདོད་པ་ལ་གནོད་བྱེད་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །འདི་ལ་བཅུ་གསུམ། རང་སྟོང་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་གྲངས་ཡིན་
ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(གལ་ཏེ་དེ་བཞིན་) རང་སྟོང་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(དེ་བཞིན་
དུ་ཡང་དག་) རང་སྟོང་དང་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(དེ་བཞིན་དུ་རང་སྟོང་) 
རང་སྟོང་དང་དོན་དམ་བདེན་པ་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(དེ་བཞིན་དུ་རང་སྟོང་) རང་སྟོང་དང་ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(དེ་བཞིན་དུ་རང་སྟོང་) རང་སྟོང་དང་དོན་དམ་བྱང་སེམས་རྣམ་གྲངས་ཡིན་
ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(གཞན་ཡང་དོན་དམ་) དེ་རྣམས་ལ་ཉེས་སྤོང་གི་ལན་ཡང་སྐབས་ཇི་ལྟ་བར་དགག་པ།(གལ་ཏེ་སྡིག་
པ་) གནས་ལུགས་ཀྱི་བྷ་ག་དང་རང་སྟོང་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(གཞན་ཡང་མཐར་ཐུག་) གནས་ལུགས་ཀྱི་
རྡོ་རྗེ་དང་རང་སྟོང་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(གཞན་ཡང་རྒྱུད་སྡེ་) གནས་ལུགས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ལ་སོགས་པ་
དང་རང་སྟོང་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(གཞན་ཡང་རང་སྟོང་ལས་) གནས་ལུགས་ཀྱི་གསང་པ་གསང་ཆེན་ལ་
སོགས་པ་དང་རང་སྟོང་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(གཞན་ཡང་དཔལ་) གནས་ལུགས་ཀྱི་གྲུ་གསུམ་ཆོས་འབྱུང་ལ་
སོགས་པ་དང་རང་སྟོང་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(གཞན་ཡང་དཔལ་) དོན་དམ་གྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་མང་པོ་
གསུངས་པ་ཡང་རང་སྟོང་ལས་གཞན་དུ་བསྟན་པའོ། །འདི་ལ་གསུམ། སྤྱོད་བསྡུས་སྒྲོན་མར་གསུངས་པ་ཡང་རང་སྟོང་ལས་
གཞན་དུ་བསྟན་པ།(དེ་བཞིན་དུ་སློབ་དཔོན་) དོན་དམ་གྱི་མཚན་བརྗོད་དུ་གསུངས་པ་ཡང་རང་སྟོང་ལས་གཞན་དུ་
བསྟན་པ། མྱང་འདས་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པར་གསུངས་པ་ཡང་རང་སྟོང་ལས་གཞན་དུ་བསྟན་པའོ། །(དེ་བཞིན་དུ་མྱང་
འདས་) བར་པ་ལ་བཅུ་གསུམ། ཞུས་ལན་གྱི་སྐབས་སུ་གསུངས་པ།(དེ་ཡང་དཔལ་) སྔགས་ཀྱི་རིགས་དྲུག་ལ་གཟིགས་པའི་
སྐབས་སུ་གསུངས་པ།(གསང་སྔགས་མཐའ་) སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བས་བྱང་ཆུབ་པར་གསུངས་པ།(སྔགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་) རྡོ་རྗེ་
དབྱིངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོར་གསུངས་པ།(ཨ་ལས་བྱུང་) ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སུ་གསུངས་པ།(སངས་རྒྱས་
ཆེན་) མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གསུངས་པ།(རྡོ་རྗེ་འཇིགས་)སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གསུངས་པ།(ཡང་དག་) 
མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སུ་གསུངས་པ།(འདོད་པའི་དོན་) བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གསུངས་པ།(སངས་རྒྱས་ཀུན་) 
ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བར་གསུངས་པ།(མཆོག་སྦྱིན་) དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་གཞན་སྟོང་དུ་གཅིག་པར་བསྟན་པ།(དེའི་ཕྱིར་
རྒྱུད་) དེ་ལ་ཀླན་ཀ་སྤངས་ནས་དོན་ལ་གནས་པ་བསྟན་པ།(གལ་ཏེ་མཐར་ཐུག་) གདམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་མཇུག་བསྡུ་
1-1-5


བའོ། །(དེ་ལྟ་བས་ན་) རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གསུངས་པས་རང་སྟོང་ལས་གཞན་པའི་དོན་
དམ་གྲུབ་ཚུལ་ལ་བཅུ། རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་མདོར་བསྟན་པ།(དེ་ལྟར་རྣམ་གྲངས་) དེ་རྣམས་སྔགས་དང་
སྦྱར་ནས་རྒྱས་པར་བཤད་པ། ཁམས་གསུམ་དང་དུས་གསུམ་ལས་འདས་པའི་གཟུགས་སོགས་ཀྱང་དེ་དང་མཚུངས་ཚུལ།(ཡང་
དེ་རྣམས་ཉིད་) དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་ན་རང་སྟོང་བསྒོམས་པས་སངས་རྒྱས་མི་ཐོབ་པར་བསྟན་པ།(དེ་ལྟ་བས་ན་རང་) དེ་
རྣམས་ལ་ལུང་འགལ་མང་པོ་སྤངས་ནས་ཡིན་ལུགས་གཏན་ལ་དབབ་པ།(གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་) དེ་རྣམས་ཐོབ་པ་ལ་མ་དག་པའི་
ཕུང་པོ་འདི་རྣམས་འགག་དགོས་པར་བསྟན་པ།(དེ་ལྟར་རང་བཞིན་) དེ་རྣམས་ཐོབ་ན་གཞན་ཨེ་བཾ་ལ་སོགས་པ་གནས་
ལུགས་ཟབ་མོ་ཀུན་ཐོབ་པར་བསྟན་པ།(དེ་ལྟར་མི་རྟག་) ཐོབ་བྱ་དེ་ཉིད་ཕྱི་ནང་ཀུན་རྫོབ་འདི་ལས་གཞན་མཆོག་ཕ་རོལ་
ཡིན་པར་བསྟན་པ།(གདོད་ནས་སྒྲིབ་བྲལ་) དེ་རྣམས་རང་སྟོང་དང་དོན་གཅིག་ཏུ་དོགས་པའི་མཐའ་མང་པོ་བསལ་
བ།(གལ་ཏེ་རང་སྟོང་) ཐོབ་བྱ་དེ་ལ་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕན་ཡོན་རླབས་ཆེན་བསྟན་པའོ། །(ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་) 
གཉིས་པ་ལ་བཅྭ་བརྒྱད། རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྣམས་རྒྱལ་བ་ལྔ་དང་ཡེ་ཤེས་ལྔར་རྟག་ཏུ་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་ལ་རྣམ་
པར་དག་) རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་དོན་དམ་གྱི་རྒྱལ་སྲས་རྣམས་སུ་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་) 
རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་དྲུག་པོ་དོན་དམ་གྱི་སེམས་མ་རྣམས་སུ་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་) རྣམ་དག་ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་སུམ་བཅུ་རྩ་དྲུག་དོན་དམ་གྱི་རྒྱལ་བ་རྣམས་སུ་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་གདོད་) རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་
ཁམས་དྲུག་པོ་དོན་དམ་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་མ་དྲུག་ཏུ་བཞུགས་ཚུལ།(ད་ནི་སྔར་འཆད་) རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཡན་ལག་
བཅུ་གཉིས་དོན་དམ་གྱི་ས་དང་བདེན་དོན་བཅུ་གཉིས་ལ་སོགས་པར་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་བརྟགས་) རྣམ་
དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་རྣམས་དོན་དམ་གྱི་ནུས་མ་དང་རིག་མ་དང་མཁའ་འགྲོ་མ་དང་ཕྱག་རྒྱ་མར་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་
བཞིན་དུ་སྦྱིན་) རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་དང་སྙིང་རྗེ་དང་བདེ་བ་ཆེན་པོར་བཞུགས་ཚུལ། 
རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་དང་རྒྱུད་དང་གནས་ལ་སོགས་པར་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་
བཞིན་བྱང་ཆུབ་) རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་འཕགས་པའི་བདེན་བཞི་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་རྣམས་སུ་
བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་) མ་དག་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་ནི་རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་མ་
ཡིན་པར་བསྟན་པ།(དེ་ལྟ་བས་ན་ཡང་དག་) ཚུལ་དེ་ལྟར་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ་དག་གིས་ཀྱང་མདོ་རྒྱུད་སྦྱར་ནས་གསུངས་
ཚུལ།(དེ་ལྟར་མདོ་སྔགས་) རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཆགས་སོགས་དང་དུས་གསུམ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་གྱི་
ལྷར་བཞུགས་ཚུལ།(དཔལ་མཆོག་) རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བདག་དང་སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཡང་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་རྣམས་སུ་
བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་བདག་དང་) རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་གཟུགས་སོགས་ཀྱང་སྔར་བསྟན་པ་རྣམས་དང་དོན་
ཅིག་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་རང་བཞིན་) འཕོ་འགྱུར་དང་སྐྱེ་འགག་མེད་པའི་གཟུགས་སོགས་ཀྱང་སྔར་བསྟན་པ་
དང་དོན་གཅིག་ཚུལ།(གཟུགས་ལ་འཕོ་བ་མེད་) དོན་དེ་དག་ཡུམ་རྒྱས་འབྲིང་ལ་སོགས་པའི་དགོངས་པ་ཡིན་པར་བསྟན་
པ།(ཡུམ་རྒྱས་པ་) དེ་རྣམས་གནས་ལུགས་ཀྱི་སྔགས་དང་རྒྱུད་དང་དཀྱིལ་འཁོར་དང་ཕྱག་རྒྱ་ལ་སོགས་པར་ཡང་བཞུགས་
ཚུལ་ལོ། །(དེ་ལྟར་གདོད་ནས་) བརྒྱད་པ་ལ་ལྔ། སྟོང་ཉིད་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་གཉིས་སུ་ལེགས་པར་གཏན་ལ་
དབབ་པ།(དེ་བཞིན་དུ་སྟོང་ཉིད་) དེ་དག་ལས་སྟོང་གཞི་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་དང་སྙིང་རྗེ་ལ་སོགས་པར་
1-1-6


བཞུགས་ཚུལ།(རྒྱུད་སྡེ་རིན་པོ་ཆེ་) དེ་ལྟར་རྟོགས་ན་མཐའ་གཉིས་སྤངས་པའི་དབུས་སམ་བར་མ་མ་ནིང་དང་དཔེ་བྲལ་
དང་ཕུང་པོ་གསུམ་པར་རྟོགས་ཚུལ།(དེ་རྟོགས་ན་) དེ་ལ་འཁྲུལ་པའི་ལོག་རྟོག་མང་པོ་སྤངས་ནས་དོན་ཡིན་ལུགས་བཞིན་
བསྟན་པ།(གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་) སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་ཇི་སྙེད་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟོང་ཚུལ་གཉིས་གཉིས་སུ་བསྡུས་ནས་
བསྟན་པའོ། །(དེ་ལྟར་སྟོང་པ་) ལམ་གྱི་སྐབས་སོ། །(རྣམ་དག་)ལམ་དེས་བྲལ་བ་དང་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་བཤད་པ་ལ་
གསུམ། ཐེག་ཆེན་འབྲས་བུ་སྤྱིར་བསྟན་པ།(དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་) དེ་ཡི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ། ཕྱག་འཚལ་ཞིང་ཉེ་
བར་བསྡུ་བའོ། །(ད་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་) བར་པ་ལ་དྲུག། ཤིན་དུ་ངོ་མཚར་བའི་སྐུ་ཕུན་ཚོགས་བཤད་པ། ཡེ་ཤེས་ཕུན་
ཚོགས་བཤད་པ། ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་བཤད་པ། ཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་བཤད་པ། ཞིང་ཁམས་དང་གླེང་གཞིའི་ཁྱད་པར་བསྟན་
པ།(དེ་ལྟར་ཆེས་ཤིན་ཏུ་) ཁྱད་པར་གཞན་ཡང་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་དྲུག  ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་བ་ལ་གྲགས་
པའི་སྐུའི་དབྱེ་བ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གསང་སྔགས་ཀྱི་སྐུའི་དབྱེ་བ། དེ་དག་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱིས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པའི་
ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པ་) ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་སྤྲུལ་སྐུ་ལ་བདེན་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ།(འདིར་ལོངས་སྤྱོད་) 
དོན་དམ་བདེན་པ་ཉིད་གནས་ལུགས་ཀྱི་སྐུ་བཞིར་བཞུགས་ཚུལ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ལྔ་དང་རིགས་དྲུག་ལ་རྨོངས་མི་རྨོངས་ཀྱི་ཁྱད་
པར་བསྟན་པའོ། །(དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཉིད་) དང་པོ་ལ་གསུམ། གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་སྐུ་གཅིག་ཏུ་བས་ཚུལ།(དེ་ལ་
སངས་རྒྱས་) བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་སྐུ་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ།(དེ་ལ་སྐུ་གཉིས་ནི་) བདེན་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་སྐུ་གསུམ་དུ་
དབྱེ་བའོ། །(དེ་ལ་སྐུ་གསུམ་ནི་) ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གསང་སྔགས་ཀྱི་སྐུའི་དབྱེ་བ་ལ་གཉིས། སྐུ་གཅིག་ནས་ལྔའི་བར་དུ་
དབྱེ་བ་དང༌།(ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་) དེ་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་དང་དོན་གཅིག་ཚུལ་ལོ། །(དེ་ལྟར་དེ་རྣམས་) དོན་དམ་
བདེན་པ་ཉིད་གནས་ལུགས་ཀྱི་སྐུ་བཞིར་བཞུགས་ཚུལ་ལ། བསྟན་པ། བཤད་པ། བསྡུ་བ་གསུམ་ལས།(དེ་བཞིན་དུ་འཇམ་
དཔལ་) དང་པོ་ལ་གཉིས། གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་སྐུ་བཞི་བསྟན་པ་དང༌།(དེའི་ཕྱིར་སྟོང་གཞི) དེ་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་མ་ཡིན་
པར་བསྟན་པའོ། །(དེ་ཡང་རྗེ་བཙུན་) རྒྱས་བཤད་ལ་བཅུ། གནས་ལུགས་དེ་ཉིད་སྐུ་བཞི་དང་བཅུ་དྲུག་ལ་སོགས་པར་
བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་) དེ་ཉིད་སྐུ་ལྔ་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་བདག་ཏུ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་བཞུགས་ཚུལ།(དེའི་ཕྱིར་
དོན་དམ་) དེ་ཉིད་ཕྱོགས་དང་བྲལ་བའི་མྱང་འདས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བཞུགས་ཚུལ།(རྗེ་བཙུན་འདི་ཉིད་ཀྱི་) དེ་ཉིད་
འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དགའ་བ་བཞི་དང་བཅུ་དྲུག་ཏུ་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་ཉིད་སེམས་ཅན་) དེ་ཉིད་སྐུའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་
བཅུ་དྲུག་ཏུ་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་ཉིད་ཁོ་ན་) དེ་ཉིད་རྣམ་ཐར་བཞི་དང་རྣལ་འབྱོར་བཞི་ལ་སོགས་པར་ཡང་བཞུགས་
ཚུལ།(དེ་ཉིད་ལྷན་ཅིག་) དེ་ཉིད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་སོགས་པ་སྐུ་བཞིའི་རྣམ་གྲངས་དང་རྡོ་རྗེ་བཞིར་ཡང་བཞུགས་
ཚུལ།(སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་) དེ་ཉིད་མངོན་བར་བྱང་ཆུབ་པ་བཞི་དང་དོན་ཀུན་གཟིགས་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིར་ཡང་བཞུགས་
ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་སྐ་ཅིག་) དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བཞི་ལ་བཞུགས་ཚུལ། འཁོར་ལོ་བཞིར་དབུགས་ཀྱི་རྒྱུན་
འགགས་པས་དེ་རྣམས་ཐོབ་ཚུལ་ལོ། །(དེ་བཞིན་དུ་དུས་ཀྱི་) དགུ་པ་ལ་བཅུ་བདུན། དེ་རྣམས་ཉིད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཨཱ་
ལི་ཀཱ་ལི་ལ་སོགས་པར་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པ་) དེ་རྣམས་ཉིད་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་སྐུར་བཞིར་ཡང་
བཞུགས་ཚུལ།(ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་) དེ་རྣམས་ཉིད་གནས་སྐབས་གཞན་དོན་དམ་གྱི་གནས་སྐབས་བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།(ལྟེ་
བར་བཞི་པ་) དེ་རྣམས་ཉིད་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་རྡོ་རྗེ་བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།(དཔྲལ་བར་སྐུ་) དེ་
1-1-7


རྣམས་ཉིད་ཆོས་སྐུའི་ཨེ་བྂ་མ་ཡ་དང་ཡུམ་བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།(ལྟེ་བར་ཨེ་) དེ་རྣམས་ཉིད་སྐ་ཅིག་གཞན་དཔེ་བྲལ་
དབུ་མའི་སྐ་ཅིག་མ་བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།(སྐ་ཅིག་མ་) དེ་རྣམས་ཉིད་དགའ་བ་གཞན་རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་ཀྱི་དགའ་
བ་བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་དགའ་) དེ་རྣམས་ཉིད་བདེན་བཞི་གཞན་ཆོས་སྐུའི་བདེན་པ་བཞིར་ཡང་
བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་) དེ་རྣམས་ཉིད་གནས་ལུགས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བཞིར་ཡང་བཞུགས་
ཚུལ།(དེ་ཁོ་ན་ཉིད་) དེ་རྣམས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངར་བྱེད་པ་དང་སྒྲ་བརྗོད་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིར་ཡང་བཞུགས་
ཚུལ།(དཔྲལ་བར་ངར་) དེ་རྣམས་ཉིད་སྡེ་བ་གཞན་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྡེ་པ་བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།(སྡེ་བ་བཞི་) དེ་རྣམས་
ཉིད་རང་བཞིན་གཉུག་མའི་ཟླ་ཉི་སྒྲ་གཅན་ལ་སོགས་པར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།(ཟླ་བ་ནི་) དེ་རྣམས་ཉིད་འཕོ་བ་གཞན་འགལ་
འདུས་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་འཕོ་བ་བཅུ་དྲུག་ལ་སོགས་པར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།(དཔྲལ་བར་འཕོ་) དེ་རྣམས་ཉིད་ཐུན་མཚམས་
གཞན་རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་ཐུན་མཚམས་བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།(སྔར་བཤད་པའི་) དེ་རྣམས་ཉིད་ཀུན་སྤྱོད་གཞན་
རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཀུན་སྤྱོད་བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།(དཔྲལ་བར་ནི་) དེ་རྣམས་ཉིད་དོན་དམ་(འགོག་བདེན་
གྱི་)བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཆོས་རྣམས་སུ་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།(བྱང་ཆུབ་ཀྱི་) དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བསྡུས་ཏེ་ཐམས་ཅད་ལ་བདེན་
གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་དགོས་པར་གདམས་པའོ། །(འདིར་ཡང་གནས་སྐབས་) ཤིན་དུ་ངོ་མཚར་བའི་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་
བཤད་པ་ལ་གསུམ། རང་བྱུང་གཞན་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་མདོར་བསྟན་པ།(དེ་ལྟར་དོན་དམ་པའི་) དེ་དག་སོ་སོར་ཕྱེ་སྟེ་རྒྱས་
པར་བཤད་པ། དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་གསུང་རབ་དང་འཐུན་ཚུལ་ལོ། །བར་པ་ལ་གཉིས། གཞན་བྱུང་ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་དང་བཅས་པར་
བཤད་པ།(དེ་ཡང་མདོ་སྡེ་) རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་བཤད་པའོ། །འདི་ལ་བདུན། ཕུང་པོ་གཞན་རང་བཞིན་གྱིས་
འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཡེ་ཤེས་ལྔར་བཞུགས་ཚུལ།(རྒྱུད་སྡེ་ཟབ་མོ་) གཟུགས་གཞན་གཟུགས་ཆེན་པོ་ལ་
སོགས་པ་རྒྱལ་བ་རྣམས་སུ་བཞུགས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་བསྡུས་པའི་) ཁམས་གཞན་ཆོས་ཉིད་གཉུག་མའི་ཁམས་རྣམས་
བདེ་བར་གཤེགས་མ་རྣམས་སུ་བཞུགས་ཚུལ།(གཞན་ནི་ཁམས་དྲུག་) དོན་དམ་པའི་མཚན་བརྗོད་ཀྱིས་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་
ལྔ་རྒྱས་པར་བསྟན་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་མཚན་) སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཡི་གེ་ལྔས་ཀྱང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་གསལ་བར་བསྟན་
ཚུལ།(དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་དུ་) ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་འགྱུར་མེད་དྲུག་ཀྱང་དེ་དང་དབྱེར་མེད་པར་བསྟན་པ།(གཅིག་དང་དུ་མ་
དག་ཀྱང་) དེ་རྣམས་ཉིད་དཀྱིལ་འཁོར་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ་ལོ། །(ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར་ཡང་) དེ་དག་གི་
ཁྱད་པར་གསུང་རབ་དང་འཐུན་ཚུལ་ལ་བཞི། སངས་རྒྱས་ལྟར་ཡེ་ཤེས་ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་དགོས་པར་བསྟན་
པ།(དེ་ལྟ་བས་ན་) བདེན་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་དག་ཡོངས་གྲུབ་གཉིས་དང་དོན་གཅིག་ཏུ་བསྟན་པ།(དེ་
བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་) ཡང་དེ་དག་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དོན་དུ་ཡང་གནས་ཚུལ།(དེ་བཞིན་དུ་
མིང་དང་) དེས་ན་སངས་རྒྱས་ལ་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དགུའམ་བཅུ་བཞི་མངའ་བར་བསྟན་པའོ། །(དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་) 
ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་བའི་ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་བཤད་པ་ལ་ལྔ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་བདེན་གཉིས་སུ་བསྡུས་ཏེ་བཤད་པ་
དངོས། དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་བརྒལ་ལན་གྱིས་དགོངས་པ་ཟབ་མོ་ཕྱེ་སྟེ་བཤད་པ། ཐེག་ཆེན་ལ་ཐུན་མོང་དུ་གྲགས་པའི་སྐུ་གསུམ་གྱི་
1-1-8


ཤེས་བྱེད་དང་ཡོན་ཏན་བསྟན་པ།(དེ་ལྟར་བདེན་པ་) ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་རྨད་དུ་བྱུང་བ་གཞན་ཡང་བསྟན་པ།(བྱང་
ཆུབ་སེམས་) དེ་ཐམས་ཅད་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་ངོ་མཚར་བར་བསྟན་པའོ། །(དད་པའི་སྟོབས་) དང་པོ་ལ་གཉིས། 
དོན་དམ་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་དང༌།(དེ་ལྟར་དོན་དམ་) ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །(ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་) དེ་
ལས་འཕྲོས་པའི་བརྒལ་ལན་གྱིས་དགོངས་པ་ཟབ་མོ་ཕྱེ་སྟེ་བསྟན་པ་ལ་ལྔ། སངས་རྒྱས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང་ཁས་ལེན་མེད་
པའི་དགོངས་པ་བཤད།(གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གཅིག་) གནས་ལུགས་ལ་ཡོངས་གཅོད་ཏུ་གྲུབ་པའི་ཆོས་མེད་པར་འདོད་པ་
སྤང༌།(དེ་བཞིན་དུ་གནས་) མྱང་འདས་ཆེན་པོ་འཁོར་འདས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དོན་དུ་བསྟན།(གལ་ཏེ་མྱང་འདས་) དེ་
ཡང་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཕུང་པོ་གསུམ་པའི་དོན་དུ་བསྟན།(དེ་བཞིན་དུ་སྲིད་མེད) དེ་ལྟར་ཤེས་ན་རྒྱལ་སྲས་དགོངས་
ཆེན་མཐོང་བའི་རྟགས་སུ་བཤད་པའོ། །(དེ་ལྟར་མཐོང་ན་) ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་བའི་ཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་བཤད་པ་ལ་གསུམ། 
ཕྲིན་ལས་དང་དེའི་འབྱུང་གནས་མདོར་བསྟན་པ།(དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་) དཔེ་དང་བཅས་ཏེ་རྒྱས་པར་བཤད་
པ།(འདི་ན་འཇིག་རྟེན་) དཔེ་ཤིན་དུ་མང་པོས་རབ་ཏུ་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །(རྒྱུད་བླ་མར་) ཁྱད་པར་གཞན་ཡང་རྒྱ་
ཆེར་བསྟན་པ་ལ་བཅུ་དྲུག  གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ལ་རྩོད་པ་སྤངས་ནས་སྐུ་གཉིས་ཐོབ་ཚུལ་བསྟན་པ།(གལ་ཏེ་གཞི་
འབྲས་) དྲི་མ་སྦྱོང་ཚུལ་དང་ས་ལམ་བགྲོད་ཚུལ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པ།(གསེར་འོད་དམ་པ་) ས་ལམ་བགྲོད་པ་ལ་དབུགས་
ཀྱི་རྒྱུན་འགག་དགོས་པར་བསྟན་པ།(དྲི་མ་ཟད་པས་) དེ་འགག་པས་མཐར་ཐུག་གི་གནས་གྱུར་ཟབ་མོ་ཐོབ་ཚུལ།(དེ་ལྟར་
དབུགས་) དེ་ཐོབ་པའི་ཚེ་སྦྱང་བྱ་དྲི་མ་ཟད་ཀྱང་སྦྱང་གཞི་དོན་དམ་མི་ཟད་པར་བསྟན་པ།(དེ་བཞིན་དུ་ལྗོན་ཤིང་) དེ་
དག་ཟད་མི་ཟད་ཀྱི་དཔེ་རྣམས་ལས་ནམ་མཁའ་ཉིད་མཆོག་ཏུ་བསྟན་པ།(དེ་དག་ལས་ཀྱང་) སྦྱང་གཞི་མི་ཟད་པར་གྲུབ་
པས་ཡེ་ཤེས་རྒྱུན་ཆད་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཁེགས་པར་བསྟན་པ།(གསུང་རབ་འདི་དག་) འཁྲུལ་པ་ཟད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་འཁྲུལ་
སྣང་འདི་མི་འཆར་བར་བསྟན་པ།(དེ་བཞིན་དུ་གློ་བུར་) དེ་ཙམ་གྱིས་ཆད་པར་ལྟ་བའི་སྐྱོན་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་བར་བསྟན་
པ།(དེ་ཙམ་གྱིས་ཆད་)འཁྲུལ་པ་ཟད་པ་ལ་མི་སྣང་ཡང་མ་ཟད་པ་ལ་སྣང་བ་མི་འགལ་བར་བསྟན་པ།(དེ་ལྟར་ཆོས་ཉིད་) 
ཡེ་ཤེས་ལ་སྣང་བ་དེ་རྣམ་ཤེས་ལ་མི་སྣང་ཞིང་རྣམ་ཤེས་ལ་སྣང་བ་དེ་ཡེ་ཤེས་ལ་མི་སྣང་བར་བསྟན་པ།(ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་) 
ཡེ་ཤེས་དེས་དོན་ལ་མེད་པའི་ཁམས་གསུམ་འདི་གཟིགས་ན་དོན་ལ་གནས་པའི་ཆོས་ཉིད་མི་གཟིགས་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(ཡང་
དེ་ཉིད་དུ་) རྣམ་ཤེས་ལས་མ་འདས་པའི་ཁམས་གསུམ་འདི་སྣང་ན་དེ་རྣམ་ཤེས་ལས་མ་འདས་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(གཞན་
ཡང་ཁམས་གསུམ་) ཡང་དག་མ་ཡིན་པའི་ཁམས་གསུམ་འདི་སྣང་ན་དེ་ཡང་དག་མཐོང་བའི་ཡེ་ཤེས་མ་ཡིན་བར་ཧ་ཅང་
ཐལ་བ།(གལ་ཏེ་འདི་) སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འདི་སྣང་ན་སྲིད་པའི་ས་བོན་དང་གཉིས་སྣང་རྣམས་མ་འགགས་པར་ཧ་ཅང་
ཐལ་བ།(གཞན་ཡང་ཁམས་གསུམ་) དེ་རྣམས་ལ་སྐྱོན་མེད་སྐྱོན་དུ་མཐོང་བའི་ལོག་རྟོག་བསལ་བའོ། །འདི་ལ་བཅུ་གསུམ། 
ལུང་དང་འགལ་བར་འཁྲུལ་བའི་ལོག་རྟོག་དགོད་པ།(གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་) མི་འགལ་བར་ལུང་ཉིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྒྲུབ་
པ།(སྐྱོན་མེད་ཏེ་) དེས་མ་མཐོང་བ་ཉིད་མཐོང་བར་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་ཡང་གསལ་བར་གྱུར་ཚུལ།(དེ་ལྟར་མི་
སྣང་) ལྷག་མཐོང་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ཡང་མི་གཅིག་པར་བསྟན་པ།(སངས་རྒྱས་ཕལ་པོ་) མཁྱེན་པ་ལ་ཆོས་དེ་སྣང་
དགོས་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བས་གནོད་ཚུལ།(གལ་ཏེ་མཁྱེན་) ཡེ་ཤེས་ལ་ཆོས་ཉིད་མི་སྣང་བ་ལ་སོགས་པར་འཁྲུལ་བའི་འཁྲུལ་
གཞི་བསྟན་པ།(དེའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་) དོན་ལ་གནས་པ་བསྟན་པས་ལོག་རྟོག་གཞན་ཡང་སེལ་ཚུལ།(དེ་ལྟ་བས་ན་དོན་
1-1-9


དམ་) ལུང་གིས་མི་གནོད་ཀྱང་གནོད་པར་འཁྲུལ་བའི་ལོག་རྟོག་བསལ་བ།(གལ་ཏེ་ཁམས་གསུམ་) དེས་ན་སེམས་ཅན་
ལ་སྣང་བ་བཞིན་སངས་རྒྱས་ལ་སྣང་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།(གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་) དེས་ན་ལས་སྣང་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་གནས་ལུགས་
ལ་སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་པ།(དེས་ན་སེམས་ཅན་) གནས་ལུགས་ལ་མི་སྣང་ཡང་འཁྲུལ་ལུགས་ལ་སྣང་བ་མི་འགལ་
བར་བསྟན་པ།(གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་) མཉམ་བཞག་རིགས་པའི་ཤེས་པ་ལ་གང་སྣང་དེ་དོན་དམ་དུ་བསྟན་པ།(དེ་ལྟ་བས་ན་) 
མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་གོ་སྐབས་སངས་རྒྱས་ལ་མི་སྲིད་པར་བསྟན་པའོ། །(གལ་ཏེ་རྒྱལ་བའི་) འབྲས་བུའི་སྐབས་
སོ། །(ལམ་གྱིས་དྲི)། །ས་བཅད་ཅེས་བྱ་གཞུང་དོན་ཚན་ཚན་དུ། །བསྡུས་ནས་འབྱེད་པ་སྡོང་ཆེན་ལྟ་བུ་ཡིན། །དེ་ཡི་ཡལ་ག་སོ་
སོར་འགྱེས་པ་ལ། །ཡི་གེ་གྲངས་མཉམ་དགོས་ཤེས་མཁས་གཞན་བཞེད། །དེ་དང་རྗེས་འཐུན་བདག་གིས་གཞན་དུ་
བཀོད། །འདིར་ནི་རྗེ་བཙུན་དག་གི་ཞལ་སྔ་ནས། །ཚིག་ལ་མི་རྟོན་དོན་ལ་རྟོན་ཅིག་ཅེས། །ལེགས་པར་གསུངས་པའི་རྗེས་སུ་
འབྲངས་པ་ཡིན། །གཙོ་བོའི་དོན་དེ་དངོས་སུ་སྨོས་པ་ཡིས། །འཁོར་དུ་གཞན་ཡང་ཞོར་ལ་འབྱུང་སྲིད་མོད། །གཙོ་བོ་དེ་ཉིད་སྨོས་
པ་མཁས་པའི་ལུགས། །སླ་བའི་གནས་སུ་ཕྲ་མོར་མ་ཕྱེ་ཡང༌། །བློ་ལྡན་རྣམས་ལ་གགས་སུ་འགྱུར་བ་མེད། །འདིར་འབད་དགེ་བ་
རབ་དཀར་རྒྱ་ཆེན་དེས། །འཁྲུལ་པ་ཐམས་ཅད་མྱུར་དུ་རབ་འགགས་ཤིང༌། །མ་འཁྲུལ་གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་མྱུར་ཐོབ་ཤོག།      །། ཨོཾ་
ཨཱཿཧཱུྃ་ཧོཿཧྂ་ཀྵཿ ཞུས་དག་གོ།
1-1-10


༄༅། །རི་ཆོས་ངེས་དོན་རྒྱ་མཚོ་ཞེས་བྱ་བ་མཐར་ཐུག་
ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་མན་ངག་བཞུགས།
1-1-11


1-1-12


༄༅། །རི་ཆོས་ངེས་དོན་རྒྱ་མཚོ་ཞེས་བྱ་བ་མཐར་ཐུག་
ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་མན་ངག་བཞུགས།
༄༅༅། ། ༼བཤད་པ་ལ་འཇུག་པ།༽ ཨོཾ་གུ་རུ་བུད་དྷ་བོ་དྷི་སཏྭེ་བྷྱོ་ན་མོ་ན་མཿ(ཨོཾ་བླ་
མ་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ་མཆོད་དོ་)རི་ཆོས་ངེས་དོན་རྒྱ་མཚོ་
ཞེས་བྱ་བ་མཐར་ཐུག་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་མན་ངག(འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་)དཔལ་(དུ་གྱུར་པ་
གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་)རྡོ་རྗེ་(མི་ཕྱེད་ཞེས་བྱར་བརྗོད་)སེམས་དཔའ་(སྲིད་པ་གསུམ་གཅིག་པ་)ལ་
ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(གློ་བུར་)དྲི་མ་སྦྱང་བའི་གཞི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(གློ་
བུར་)དྲི་མ་སྦྱོང་བའི་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(གློ་བུར་)དྲི་མས་དག་པའི་
གཞི་བྲལ་འབྲས་ཆོས་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གསུང་འོད་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཕྲ་བས་ཀྱང༌། །སྙིང་
གི་མུན་སྟུག་དཔག་ཡས་རབ་བསལ་ནས། །ཡང་དག་རྫོགས་པའི་སྣང་བ་རྒྱས་མཛད་པ། །རྗེ་
བཙུན་བླ་མ་མཆོག་ལ་དང་བོར་འདུད། །གང་ཞིག་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱིས་
དབེན་ཡང་ཟག་མེད་བགྲང་ཡས་(དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་(རྣམས་)ཀྱི་སྐུ། །ཆོས་དང་གང་ཟག་
(གི་)བདག་དང་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བྲལ་ཡང་དེ་བཞིན་ཉིད་བདག་དག་པའི་
བདག །ཡོད་མེད་རྟག་ཆད་མཐའ་ལས་འདས་ཀྱང་(དེ་དག་གི་དབུས་མའམ་བར་མ་སྐད་ཅིག་
1-1-13


ལས་འདས་པ་དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་ཡིན་པས་)རྟག་བརྟན་གཡུང་དྲུང་ཉིད་དུ་བཞུགས། །དངོས་
རྣམས་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་མེད་ཀྱང་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ལ་བཏུད་ནས། །རང་ཁྱིམ་ས་
འོག་གཏེར་ཆེན་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་(པ་གཞི་)དང་། །དེ་ཐོབ་ཐབས་ལ་
བརྟོན་པ་བཞིན་དུ་ཉམས་སུ་བླང་བ་གང་ཡིན་(པ་ལམ་)དང༌། །དེ་ཐོབ་དོན་ཀུན་གྲུབ་པ་
བཞིན་དུ་ཐོབ་པར་བྱ་བ་གང་ཡིན་(པ་འབྲས་བུ་)རྣམས། །ལྷ་མིག་ལྡན་པས་སྟོན་པ་བཞིན་དུ་
རྣམ་དག་ལུང་བཞིན་བསྟན་བྱ་ཞིང༌། །རྒྱལ་བའི་ས་བོན་བཟང་པོ་(རྒྱས་པའི་རིགས་སད་
པ་)ལས་བྱུང་བསོད་ནམས་ཚོགས་ལས་གང་འཁྲུངས་པ། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུའི་(མཚན་དཔེ་
ལ་སོགས་པ་)ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ལའང་ཕྱག་འཚལ་ནས། །འབྲས་མཆོག་
ལྷགས་པའི་ཤིང་ཆེན་སྐྱེད་བཞིན་དྲང་སྲོང་(ཆེན་པོ་)རྣམས་ཀྱི་བརྡ་ཡི་སྐུ། །(རྒྱུ་)གང་གིས་
(ཚུལ་)ཇི་ལྟར་སྐྱེད་པ་དེ་ཡང་ལུང་ལས་བྱུང་བཞིན་བྲི་བར་བྱ། (འདི་དག་ལ་སོགས་པ་སྐབས་
ཐམས་ཅད་དུ་ཡོད་པ་ལ་མཐར་ལྷུང་མ་ལྷུང་གཉིས་དང་མེད་པ་ལ་མཐར་ལྷུང་མ་ལྷུང་གཉིས་དང་རྟག་
པ་ལ་མཐར་ལྷུང་མ་ལྷུང་གཉིས་དང་ཆ་པ་ལ་མཐར་ལྷུང་མ་ལྷུང་གཉིས་ལ་སོགས་པར་འབྱེད་པའི་
མན་ངག་ཟབ་མོ་དྲན་པར་བྱའོ།།)
༈ ༼ངེས་དོན་གྱི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་བསྡུས་ནས་བསྟན་པ།༽ འདིར་ཐར་པའི་
མཆོག་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་གཙང་བདག་བདེ་དང་རྟག་
པའི་མཐར་ཐུག་པ་གང་ཡིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་ཏུ་ནམ་ཡང་བཞུགས་པ་)དེ་ཐོབ་ནས་གཟུགས་ཀྱི་
སྐུས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བྱ་བར་འདོད་པ་དག་གིས་དང་པོ་ཉིད་དུ་ཤེས་པར་
བྱ་བ་ནི་དབུལ་པོའི་ཁྱིམ་གྱི་ས་འོག་ན་རིན་པོ་ཆའི་གཏེར་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་མི་བདུན་སྲིད་
1-1-14


ཀྱི་ས་རྡོས་བསྒྲིབས་ནས་མ་མཐོང་ཞིང་མ་རྟོགས་ལ་མ་ཐོབ་པས་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དུ་
གནས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་འོད་གསལ་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་གྱི་གཏེར་ཆེན་པོ་རང་
གཞན་ཐམས་ཅད་ལ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་(ནམ་མཁའ་ལྟར་ཁྱབ་པར་)ཡོད་ཀྱང་གློ་བུར་དྲི་
མས་བསྒྲིབས་ནས་མ་མཐོང་ཞིང་མ་རྟོགས་ལ་མ་ཐོབ་པས་རྟག་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བ་ཉིད་དུ་
གནས་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་བླ་མ་དམ་པའི་མན་ངག་ཁྱད་པར་ཅན་དང་ལྡན་པའི་
ལུང་དང་རིགས་པ་དྲི་མ་མེད་པ་དག་ལས་(གནས་ལུགས་སྙིང་པོ་ནི་)ཐོབ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དང་
(འཁྲུལ་ལུགས་དྲི་མ་ནི་)སྤང་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ལེགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའོ། །འདི་ནི་
ལྷའི་མིག་དང་ལྡན་པ་དག་གིས་གཏེར་དེ་ལེགས་པར་བསྟན་པ་ལས་གཏེར་ཆེན་པོ་ཉིད་ནི་
ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང་དེ་ལ་གཡོགས་པའི་ས་རྡོ་རྣམས་ནི་དོར་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་ཤེས་པ་དང་
མཚུངས་ཏེ། (སྒྲིབ་གཡོགས་)དེ་མ་བསལ་ན་(གཏེར་)དེ་མི་འཐོབ་པ་དང༌། (སྒྲིབ་གཡོགས་)དེ་
བསལ་བ་ཙམ་གྱིས་(གཏེར་)དེ་འཐོབ་པར་ཤེས་པ་དང་ཡང་ཆོས་མཚུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ཁོང་
དུ་ཆུད་ནས་ཉམས་སུ་བླང་བར་བྱ་བ་ནི་གློ་བུར་དྲི་མ་མཐའ་དག་བསལ་བའི་ཆེད་དུ་རྣམ་
པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་འཁོར་དང་བཅས་པ་བསྒྲུབ་པ་ལ་བརྩོན་པ་གང་ཡིན་པ་
སྟེ། འདི་ནི་མི་བདུན་སྲིད་ཀྱི་ས་རྡོ་དེ་རྣམས་སེལ་བར་བྱེད་པ་དང་མཚུངས་སོ། །དེ་ལྟར་
ཉམས་སུ་བླངས་པ་ལས་ཐོབ་པ་ནི་བྲལ་འབྲས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཟག་པ་མེད་ཅིང་(དོན་དམ་
དང་)མི་འབྲལ་བ(ངོ་བོ་གཅིག་པ)འི་ཡོན་ཏན་གྱི་གཏེར་ཆེན་པོ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་
ནི་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་དེ་ཉིད་ལེགས་པར་ཐོབ་པ་དང་མཚུངས་སོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ལུང་གིས་གྲུབ་ཚུལ་བསྡུས་ནས་བསྟན་པ།༽ འདིར་དེ་དག་དེ་ལྟར་
1-1-15


ཡིན་པར་གང་ལས་ཤེས་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ལེགས་
པར་གསུངས་པ་ལས་ཤེས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་མདོར་རིགས་
ཀྱི་བུ་དག་གཞན་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་དབུལ་པོ་ཞིག་གི་ཁྱིམ་གྱི་ནང་གི་མཛོད་ཀྱི་
འོག་གི་ས་ལ་གཏེར་ཆེན་པོ་དབྱིག་དང་གསེར་གྱིས་གང་བ་མཛོད་ཀྱི་ཚད་ཙམ་ཞིག་མི་
བདུན་སྲིད་ཀྱི་སས་ཡོག་པའི་འོག་ན་ཡོད་ལ། གཏེར་ཆེན་པོ་དེས་མི་དབུལ་པོ་དེ་ལ་འདི་
སྐད་དུ། ཀྱེ་མི་ང་ནི་གཏེར་ཆེན་པོ་སྟེ་སས་ཡོག་ཅིང་འདུག་གོ་ཞེས་མི་སྨྲ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། 
གཏེར་ཆེན་པོ་ནི་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་(ཅན་)ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་མ་ཡིན་(པས་སྨྲ་མི་ཤེས་)པའོ། །
མི་དབུལ་པོའི་ཁྱིམ་གྱི་བདག་པོ་དེ་ནི་དབུལ་བའི་སེམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་སེམས་ཤིང་
(གཏེར་)དེ་ཉིད་ཀྱི་སྟེང་ན་རྣམ་པར་རྒྱུ་ཡང་སའི་འོག་ན་གཏེར་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དེ་མ་ཐོས་
མི་ཤེས་མ་མཐོང་ངོ༌། །རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མངོན་པར་
ཞེན་པའི་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཁྱིམ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་འོག་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
(དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་དང་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་)མ་འདྲེས་པ་དང་
(གཞན་ཡང་དོན་དམ་པའི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་(གཾ་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ལས་འདས་པ་)ཐམས་
ཅད་ཀྱི་མཛོད་ཀྱི་གཏེར་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་སེམས་ཅན་དེ་དག་གཟུགས་དང་སྒྲ་དང་དྲི་དང་
རོ་དང་རེག་པ་ལ་ཆགས་པས་སྡུག་བསྔལ་བས་འཁོར་བ་ན་འཁོར་ཏེ་(དོན་དམ་པའི་)ཆོས་
ཀྱི་གཏེར་ཆེན་པོ་དེ་(རང་གཞན་ཀུན་ལ་བཞུགས་པ་)མ་ཐོས་པས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ཅིང་(གློ་
བུར་དྲི་མ་)ཡོངས་སུ་སྦྱང་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་ནས་
(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ནང་དུ་
1-1-16


འདི་ལྟ་བུ(དོན་དམ་པ)འི་ཆོས་ཀྱི་གཏེར་ཆེན་པོ་(རང་གཞན་ཀུན་ལ་བཞུགས་པ་)ཡང་དག་
པར་རབ་ཏུ་སྟོན་ཏོ། །དེ་དག་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་གཏེར་ཆེན་པོ་དེ་ལ་མོས་ནས་རྐོ་སྟེ་དེའི་ཕྱིར་
འཇིག་རྟེན་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་
རྣམས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་གཏེར་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ(དེ་ཐོབ་པ)ར་གྱུར་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་
སྔོན་མ་བྱུང་བ་སྔོན་མ་བྱུང་བའི་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་དཔེ་དང་བྱེད་པའི་གཏན་
ཚིགས་དང་(ཆོས་གཏེར་དེ་ཐོབ་པའི་ཐབས་ཀྱི་)བྱ་བ་རྣམས་སྟོན་པ་གཏེར་ཆེན་པོའི་མཛོད་ཀྱི་
སྦྱིན་བདག་ཆགས་པ་མེད་པའི་སྤོབས་པ་དང་ལྡན་ཞིང་(བདེན་པ་གཉི་གས་བསྡུས་
པའི་)སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མང་པོའི་མཛོད་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་
ནོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་
པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མིག་ཡོངས་སུ་དག་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་
ཅད་(དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་བོ་ཅན་)དེ་ལྟ་བུར་མཐོང་ནས་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་
པའི་མཛོད་(མཁའ་ཁྱབ་ཏུ་ནམ་ཡང་བཞུགས་པའི་གློ་བུར་དྲི་མ་རྣམས་)ཡོངས་སུ་སྦྱང་བའི་ཕྱིར་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །ཞེས་དང༌། རྒྱུད་བླ་མ་རྩ་འགྲེལ་དུ་ཡང༌། 
ཉོན་མོངས་པ་ནི་(གཏེར་ལ་གཡོགས་པའི་)སའི་མཐིལ་དང་འདྲ་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
ཁམས་(དྷཱ་ཏུ་ཞེས་པ་ཁམས་སུ་བསྒྱུར་ན་ལེགས་པ་སྐབས་གཞན་དུ་ཡོད་ཀྱང་དོན་དམ་གྱི་སྐབས་འདི་
དག་ཏུ་དབྱིངས་སུ་བསྒྱུར་བ་ལེགས་པས་ཕྱི་མ་རྣམས་སུ་ཡང་དྲན་དགོས་པ་)ནི་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་
བཞིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་མི་དབུལ་ཁྱིམ་ནང་ས་འོག་ན། །མི་ཟད་པ་ཡི་(རིན་ཆེན་)གཏེར་ནི་ཡོད་
1-1-17


གྱུར་ལ། །མི་དེས་(གཏེར་)དེ་མ་ཤེས་ཤིང་གཏེར་དེ་ཡང༌། །(མི་)དེ་ལ་ང་འདིར་ཡོད་ཅེས་མི་
སྨྲ་ལྟར། །དེ་བཞིན་(དུ་གློ་བུར་དྲི་མའི་)ཡིད་ཀྱི་ནང་(དུ་)ཆུད་(པ་དོན་དམ་གྱི་)རིན་ཆེན་
གཏེར། །(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)དྲི་(མ་)མེད་(པའི་ཡོན་ཏན་བསྣན་ལ་)གཞག་(དགོས་མེད་
པ་)དང་(ངོ་བོའི་སྐྱོན་)བསལ་(དགོས་)མེད་(པས་སྤངས་རྟོགས་རང་བཞིན་པ་ཚང་བའི་)ཆོས་ཉིད་
ཀྱང༌། །མ་རྟོགས་པས་ན་དབུལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ནི། །རྣམ་མང་རྒྱུན་དུ་སྐྱེ་དགུ་འདིས་མྱོང་
ངོ༌། །ཇི་ལྟར་དབུལ་པོའི་ཁྱིམ་ནང་དུ་ནི་རིན་ཆེན་གཏེར་ཆུད་གྱུར་པ་མི་ལ་ནི། །རིན་ཆེན་
གཏེར་བདག་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་པར་མི་བྱེད་(གཏེར་)དེ་ནི་མི་ཡིས་ཤེས་མིན་ལྟར། །དེ་བཞིན་
(དོན་དམ་པའི་)ཆོས་གཏེར་ཡིད་ཀྱི་ཁྱིམ་གནས་སེམས་ཅན་དག་ནི་དབུལ་པོ་ལྟ་བུ་
སྟེ། །(སེམས་ཅན་)དེ་དག་རྣམས་ཀྱིས་(གཏེར་)དེ་ཐོབ་(པར་)བྱ་ཕྱིར་(ཆོས་སྟོན་པ་ལ་)འཇིག་
རྟེན་དུ་ནི་དྲང་སྲོང་ཡང་དག་བལྟམས་(ཏེ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སངས་རྒྱས་གཞན་སྣང་ལ་བྱོན་)། །ཞེས་
གསུངས་སོ། །དེ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་ལྷའི་ཟླ་
བས་བསྒྱུར་བ་ལས་ཀྱང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཅི་ལགས་སྲིད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་བདག་མཆིས་
ཞེས་བགྱི་འམ་མ་མཆིས་ཞེས་བགྱི། བཀའ་བསྩལ་པ། བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་(སྐབས་འདིར་དེ་
བཞིན་ཉིད་བདག་དག་པའི་བདག་ཡིན་པས་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་དོན་ཏོ། །སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ཁམས་(ཏེ་དྷཱ་དུ་ཞེས་པ་དབྱིངས་)ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་མོད་ཀྱི་དེ་ཡང་
ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་(མང་པོ་)རྣམས་ཀྱིས་བསྒྲིབས་ཏེ། བདག་ཉིད་ལ་ཡོད་བཞིན་དུ་
སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་ནུས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་ཞིག་
ན་དབུལ་བོའི་ཁྱིམ་ཞིག་ན་གསེར་གྱི་གཏེར་ཟད་མི་ཤེས་པ་ཞིག་ཡོད་ལ། དེ་ལ་བུད་མེད་
1-1-18


དབུལ་མོ་ཞིག་འདུག་པ་དེས་ཀྱང་བདག་གི་ཁྱིམ་གྱི་སའི་འོག་ན་གཏེར་ཡོད་པར་མི་ཤེས་
ཏེ། དེར་ཐབས་དང་ལྡན་པའི་མི་ཞིག་གིས་བུད་མེད་དེ་ལ་སྨྲས་པ་ཞེས་པ་ནས་ཁྱོད་ཉིད་ཀྱི་
ཁྱིམ་ན་གཏེར་ཡོད་མོད་ཀྱི་ཁྱོད་བདག་(ཉིད་ཀྱིས་)ཀྱང་མི་ཤེས་ན་གཞན་གྱིས་ལྟ་ཤེས་པར་
ག་ལ་ནུས། དེ་ནས་(གཏེར་)དེ་བདག་གིས་ཐོབ་པར་འཚལ་ལོ་ཞེས་(དབུལ་མོ་)དེས་(དམ་
པ་)དེ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་སོ། །དེ་ནས་(དམ་པ་)དེས་ཁྱིམ་དེའི་ནང་ནས་གཏེར་དེ་བརྐོས་
ནས་(དབུལ་མོ་)དེ་ཉིད་ལ་བྱིན་ནོ། །དེ་ནས་(དབུལ་མོ་)དེས་(གཏེར་)དེ་མཐོང་ནས་ངོ་མཚར་
དུ་གྱུར་ཏེ། (དམ་པ་)དེ་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སྙིང་པོ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་ལ་མཐོང་བར་མ་ནུས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དེ་
བུད་མེད་བུལ་མོ་དེ་ཉིད་ལ་གཏེར་ཡོད་པ་དང་འདྲའོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་ད་ངས་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(དོན་དམ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གཏེར་ཆེན་)ཡོད་
དོ་ཞེས་ཡང་དག་པར་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། །ཇི་ལྟར་དབུལ་མོ་དེས་གཏེར་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་
བསྟན་ཀྱང་(སྒྲིབ་གཡོགས་མ་བསལ་ན་མངོན་སུམ་གྱིས་)མི་ཤེས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(དོན་དམ་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གཏེར་ཆེན་)ཡོད་
པ་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ(མང་པོ)ས་བསྒྲིབས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཤེས་
ཤིང་མ་མཐོང་ནས་དེ་དག་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསྟན་ཏེ་དེ་དག་མགུ་ནས་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོའོ་ཞེ་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་མྱང་འདས་ཆེན་པོ་
རྒྱ་ནས་བརྒྱུད་པར་ཡང་རིགས་ཀྱི་བུ་ངས་ཀྱང་འདི་སྐད་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
རང་བཞིན་ནི་དཔེར་ན་བུད་མེད་དབུལ་མོའི་ཁྱིམ་གྱི་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་དང་
1-1-19


(གྱད་)སྟོབས་པོ་ཆེའི་དཔྲལ་བའི་རིན་པོ་ཆེའི་ནོར་བུ་རྡོ་རྗེ་དང་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་
རྒྱལ་པོའི་ཟིལ་དངར་གྱི་ཆུ་མིག་དང་མཚུངས་སོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པར་
བཞུགས་ཤིང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོགས་པ་ལ་འཇུག་པའི་གཟུངས་སུ་ཡང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་དག་
འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་བྲག་གཅིག་ཏུ་མཁྲེགས་ཤིང་སྲ་བའི་འོག་ན་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་
རིན་པོ་ཆེ་ཆེན་པོ་སྣ་ཚོགས་འོད་གསལ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ་དངུལ་རིན་པོ་ཆེ་དང་གསེར་རིན་པོ་
ཆེ་དང་རྡོའི་སྙིང་པོ་རིན་པོ་ཆེ་ཐ་དད་པས་ཡོངས་སུ་གང་བའི་གཏེར་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་ལ་
དེ་ནས་གཏེར་ཆེན་པོ་འདོད་འི་མི་ལ་ལ་ཞིག་འོངས་པ་དེ་ལ་གཏེར་ཆེན་པོ་མངོན་པར་
ཤེས་པའི་མིས་འདི་སྐད་དུ་ཀྱེ་སྐྱེས་བུ་བྲག་གཅིག་ཏུ་མཁྲེགས་ཤིང་སྲ་བ་དེའི་འོག་ན་རིན་
པོ་ཆེ་འདྲ་གསལ་བས་ཡོངས་སུ་གང་བའི་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཆེན་པོ་ཡོད་དེ་དེའི་འོག་ན་
ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཡོད་ཀྱིས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་རྡོའི་རང་
བཞིན་ཐམས་ཅད་རྐོས་ཤིག དེ་རྐོས་དང་དངུལ་དུ་སྣང་བའི་རྡོ་ཁྱོད་ལ་སྣང་བར་འགྱུར་
ཏེ་དེ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་གཏེར་ཆེན་པོར་འདུ་ཤེས་མི་བྱའི། དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱོས་ཏེ་རྐོས་
ཤིག དེ་རྐོས་དང་གསེར་དུ་སྣང་བའི་རྡོ་སྣང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་གཏེར་
ཆེན་པོར་འདུ་ཤེས་མི་བྱའི། དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱོས་ཏེ་རྐོས་ཤིག དེ་རྐོས་དང་
རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བའི་རྡོ་སྣང་བར་འགྱུར་ཏེ་དེ་ལ་ཡང་ཁྱོད་ཀྱིས་གཏེར་ཆེན་
པོར་འདུ་ཤེས་མི་བྱའི་དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱོས་ཏེ་རྐོས་ཤིག ཀྱེ་སྐྱེས་བུ་ཁྱོད་ཀྱིས་
དེ་ལྟར་བརྩོན་པར་བྱས་ན་(ཕྱིས་)རྐོ་བའི་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་ཅིང་འབད་མི་དགོས་
པར་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཆེན་པོ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཡིད་བཞིན་
1-1-20


གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཆེན་པོ་དེ་རྙེད་ན་ཁྱོད་ཕྱུག་ཅིང་ནོར་ཆེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་
བར་འགྱུར་ཏེ་བདག་དང་གཞན་གྱི་དོན་ལ་མཐུ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ལྟར་རིགས་
ཀྱི་བུ་དག་ཇི་ཙམ་དུ་(གློ་བུར་དྲི་མ་དང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་)དོན་འདི་ཤེས་པར་བྱ་བའི་
ཕྱིར་(སྒྲིབ་གཡོགས་དང་བཅས་པའི་གཏེར་ཆེན་)འདི་དཔེར་བྱ་སྟེ་བྲག་གཅིག་ཏུ་མཁྲེགས་ཤིང་
སྲ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ(འི་སྒྲིབ་པ་)དང་(གཟུང་
འཛིན་)གཉིས་ལ་སོ་སོར་ཉེ་བར་གནས་པ(ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ)འི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ(ཞེས་པ་ནི་དེ་
དང་འདྲ་བའི་དོན་ཏེ་ཕྱི་མ་རྣམས་སུ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ)། །འོག་ན་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་
ཆེའི་གཏེར་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་(དོན་དམ་)རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་ཚིག་བླ་
དྭགས་སོ། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཆེན་པོ་འདོད་པའི་མི་ཞེས་བྱ་བ་དེ་
ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །གཏེར་ཆེན་པོ་མངོན་
པར་ཤེས་པའི་མི་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་
རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །བྲག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ནི་རང་བཞིན་ལ་རྟོག་པའི་
མཚན་མ་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །རྐོས་ཤིག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ནི་(གང་ཡང་)ཡིད་ལ་མི་བྱེད་
པ་(ཞི་ལྷག་ཟུང་འཇུག་ཏིང་འཛིན་སྒོམ་པ)འི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །དངུལ་དུ་སྣང་བའི་རྡོ་ཞེས་བྱ་
བ་དེ་ནི་གཉེན་པོ་ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །གསེར་དུ་
སྣང་བའི་རྡོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་(དེ་ཁོ་ན་ཉིད་)ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་
མཚན་མ་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་སུ་སྣང་བའི་རྡོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་
འཐོབ་པ་(འབྲས་བུ་)ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །ཡིད་
1-1-21


བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཆེན་པོ་རྙེད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ནི་(དོན་དམ་)རྣམ་པར་མི་
རྟོག་པའི་དབྱིངས་ལ་རེག་(ཅིང་ཐོབ་)པའི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་ལྟར་དཔེ་
ཉེ་བར་བཀོད་པ་འདིས(དོན་དམ་)རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དབྱིངས་སུ་འཇུག་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་
པར་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཏེ། རྒྱས་པར་མདོ་སྡེ་རིན་པོ་ཆེ་དེ་རྣམས་
དང་དེ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་འགྲེལ་ཟབ་མོ་(རྒྱུད་བླ་རྩ་འགྲེལ་)དེ་ངེས་པར་བལྟ་དགོས་སོ། །
༈ ༼སྐུ་གཉིས་ཀའི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་བསྡུས་ནས་བསྟན་པ།༽ དེ་ལྟར་ཆོས་ཉིད་
རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཅིང་འོད་གསལ་བའི་དབྱིངས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་
སོ། །དེ་ལ་རྟེན་པ་རྒྱས་པའི་རིགས་ནི་ཐར་པའི་ས་བོན་ཐེབས་ཤིང་བརྟས་པ་ལས་དགེ་བ་
ཁྱད་པར་ཅན་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་(སྔར་མེད་
གསར་དུ་)སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །འདི་ནི་འབྲས་བུ(ཕུན་ཚོགས་ལྷགས་པ)འི་ལྗོན་ཤིང་བཟང་པོ་
(སྔར་མེད་གསར་དུ་)སྐྱེད་པ་དང་མཚུངས་སོ། །དེ་ལྟར་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་བདག་ཉིད་གཤིས་
ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་རིགས་རྣམ་པ་གཉིས་གཞིར་གྱུར་པ་ལས་ལམ་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་དང་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཉམས་སུ་བླངས་པས་(བྲལ་བ་དང་སྐྱེད་
པའི་)འབྲས་བུ་(དོན་དམ་)ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་(ཀུན་རྫོབ་)གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་རྣམ་པ་གཉིས་འཐོབ་
བར་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མར། གཏེར་དང་འབྲས་བུའི་ཤིང་
བཞིན་དུ། །རིགས་དེ་རྣམ་གཉིས་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཐོག(མ་)མེད་(པ་ནས་)རང་བཞིན་(གཉུག་
མར་)གནས་པ་(དོན་དམ་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་)དང༌། (གློ་བུར་དུ་དགེ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་)ཡང་
དག་བླངས་པ་མཆོག་(རྒྱས་པའི་རིགས་)ཉིད་དོ། །རིགས་འདི་གཉིས་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །སྐུ་
1-1-22


གསུམ་ཐོབ་པར་འདོད་པ་ཡིན། །(རིགས་)དང་པོ(རྣམ་པར་དག་པ)ས་སྐུ་ནི་དང་པོ་(ངོ་བོ་ཉིད་
ཀྱི་སྐུ་)སྟེ། །(རིགས་)གཉིས་པ་(རྫོགས་པ་)ཡིས་ནི་(སྐུ་)ཕྱི་མ་(གཟུགས་སྐུ་)གཉིས་(འཐོབ་)ཞེས་
སོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་གཞུང་དུ་ཡང༌། རང་བཞིན་
དང་ནི་རྒྱས་པ་དང་། །(རང་བཞིན་)དེ་ནི་རྟེན་དང་(རྒྱས་པ་དེ་ནི་)བརྟེན་པ་དང༌། །(རང་
བཞིན་དེ་ནི་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་)ཡོད་(ཉིད་དང་རྒྱས་པ་དེ་ནི་གཤིས་ཀྱི་ལུགས་ལ་)མེད་ཉིད་
དང༌། ཞེས་གསུངས་(ལ་དེ་དག་རྒྱུར་ནི་ཡོད་ལ་འབྲས་བུར་ནི་མེད་ཅེས་ཀྱང་འགྲེལ་པས་འཆད་)ཏེ། 
འདི་ནི་རེ་ཞིག་མདོར་བསྟན་པའོ། །
༈ ༼ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་ཀུན་གཞིའི་ཡེ་ཤེས་སུ་བསྟན་པ།༽ ད་ནི་(གཞི་ལམ་འབྲས་
བུ་)དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱི་རྒྱས་པ་བཤད་པ་ཡང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་མཐར་ཐུག་གི་སངས་
རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དོན་དམ་འོད་གསལ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རང་
བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་བདེ་བ་ཆེན་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)ཁྱབ་པ་པོ་དེ་ཉིད་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞི་
དང་གནས་སུ་གསུངས་ཤིང་ཡང་དག་པར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་དང་
དབེན་པའི་གཞི་དང་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དག་པའི་གཞིར་ཡང་གསུངས་ལ། ཆོས་སྐུའི་
ཡོན་ཏན་གཾ་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ལས་འདས་པ་རྣམས་རང་བཞིན་དབྱེར་མེད་དུ་ལྡན་
པར་ཡང་གསུངས་སོ། །
༈ ༼དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ལྷ་ཐམས་ཅད་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་
བཞུགས་ཚུལ་ལ་གཉིས་ལས། རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་གསུངས་ཚུལ།༽ དེ་
ཡང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མའི་འགྲེལ་པར་མདོ་དྲངས་ནས་བཤད་པ། ཐོག་མ་མེད་
1-1-23


དུས་ཅན་གྱི་དབྱིངས། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་གནས་ཡིན་ཏེ། །དེ་ཡོད་པས་ན་འགྲོ་ཀུན་
དང༌། །མྱ་ངན་འདས་པའང་ཐོབ་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་ཐོག་མ་མེད་
པའི་དུས་ཅན་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་
སྔོན་གྱི་མཐའ་མི་དམིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་ཅིང་རབ་ཏུ་གཞག་པ་གང་ཡིན་པའོ། །དབྱིངས་
ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་སྐད་དུ། (དཔལ་ཕྲེང་གི་མདོར་)བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་གང་ལགས་པ་འདི་ནི་(རང་བཞིན་གྱིས་)འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་
རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་
གྱི་གནས་ཡིན་ཏེ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཇི་སྐད་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེའི་སླད་དུ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་(བདག་གཅིག་ཏུ་)འབྲེལ་བ་(ངོ་བོ་ཐ་དད་དུ་)རྣམ་པར་དབྱེ་བ་མེད་
པ་བྲལ་མི་ཤེས་པ་(སྟེ་འབྲལ་དུ་མི་རུང་བ་)འདུས་མ་བྱས་པ(དོན་དམ་པ)འི་ཆོས་(གཾ་གཱའི་ཀླུང་
གི་བྱེ་མ་སྙེད་ལས་ཀྱང་འདས་པ་)རྣམས་ཀྱི་གནས་དང་གཞི་དང་རྟེན་ལགས་ལ། བཅོམ་ལྡན་
འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་(བདག་གཅིག་དེ་བྱུང་གང་དུ་ཡང་)མ་འབྲེལ་བ་རྣམ་
པར་དབྱེ་བ་དང་བཅས་པའི་ཆོས། བྲལ་ཤེས་པ་(སྟེ་འབྲལ་དུ་རུང་བ་)འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་
རྣམས་ཀྱི་ཡང་གཞི་དང་གནས་དང་རྟེན་ལགས་སོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །(དེ་ལ་དང་པོ་ནི་རྟེན་
དང་བརྟེན་པ་ཐ་མི་དད་ཡིན་ཞིང་གཉིས་པ་ནི་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་ཐ་དད་ཡིན་ནོ་)དེ་ཡོད་པས་ན་
འགྲོ་ཀུན་དང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཇི་སྐད་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་
པོ་མཆིས་ན་(གློ་བུར་དྲི་མ་དང་ལྡན་པ་དེ་སྲིད་དུ་)དེ་ལ་འཁོར་བ་ཞེས་ཚིག་གིས་བཏགས་པ་
ལགས་སོ་ཞེས་གསུངས་པའོ། །མྱ་ངན་འདས་པའང་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་སྐད་
1-1-24


དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་མ་མཆིས་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་
ཡང་ཡིད་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཡང༌། འདོད་པ་དང་དོན་
དུ་གཉེར་བ་དང་སྟོན་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་པའོ། །ཞེས་དང༌། 
རྒྱུད་བླ་མར་ཡང༌། ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དུ། །(འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་)ནམ་མཁའ་
ལ་ནི་སྐྱེ་ཞིང་འཇིག །དེ་བཞིན་འདུས་མ་བྱས་(དོན་དམ་གྱི་)དབྱིངས་ལ། །(ཕུང་པོ་ཁམས་
དང་)དབང་པོ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་ཞིང་འཇིག །ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་མེ་རྣམས་ཀྱིས། །སྔོན་ཆད་ནམ་
ཡང་ཚིག་པ་མེད། །དེ་བཞིན་(དུ་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)འདི་ནི་འཆི་བ་དང༌། །ན་དང་
རྒ་བའི་མེས་མི་འཚིག །ས(འི་དཀྱིལ་འཁོར་)ནི་ཆུ(འི་དཀྱིལ་འཁོར་)ལ་(གནས་)ཆུ(འི་དཀྱིལ་
འཁོར་ནི་)རླུང་(གི་དཀྱིལ་འཁོར་)ལ་(འབྲེལ་ཏེ་གནས)། །རླུང་(གི་དཀྱིལ་འཁོར་)ནི་མཁའ་ལ་(མ་
འབྲེལ་བར་)རབ་ཏུ་གནས། །མཁའ་ནི་རླུང་དང་ཆུ་དག་དང༌། །ས་ཡི་ཁམས་ལ་(འབྲེལ་
ཏེ་)གནས་(པ་)མ་ཡིན། །དེ་བཞིན་ཕུང་པོ་ཁམས་དབང་རྣམས། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་དག་
ལ་(འབྲེལ་ཏེ་)གནས། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་(ནི་)ཚུལ་བཞིན་མིན། །ཡིད་ལ་བྱེད་ལ་(འབྲེལ་
ཏེ་)རྟག་ཏུ་གནས། །ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ནི། །སེམས་ཀྱི་དག་པ་(སྟེ་དག་པའི་སེམས་
རང་བཞིན་འོད་གསལ་)ལ་རབ་(ཏུ་)གནས། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་(འོད་གསལ་དོན་དམ་ཆོས་
ཉིད་ནི་)ཆོས་(ཀུན་རྫོབ་པ་)རྣམས་ནི། །ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་(འབྲེལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་)གནས་པ་
མེད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་གསུངས་ཤིང་དེའི་འགྲེལ་པར་མདོ་དྲངས་པ་ཡང་ས་
དང་ཆུ་ལ་སོགས་པ་ནམ་མཁའ་ལ་གནས་པ་དཔེར་མཛད་ནས་དེ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་དང་
ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པ། ལས་དང་ཉོན་
1-1-25


མོངས་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་
པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པ་(འོད་གསལ་ཆོས་ཉིད་)ལ་(མ་འབྲེལ་
ཡང་ཁྱབ་སྟེ་)རབ་ཏུ་གནས་པའོ། །དེས་ན་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་(གདོད་ནས་དག་ཅིང་)འོད་
གསལ་བ་སྟེ། གློ་བུར་གྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་(རྣམས་གནས་ཀྱང་དེ)ས་(རང་བཞིན་འོད་གསལ་
གྱི་ངོ་བོ་)ཉོན་མ་མོངས་པའོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཞེས་(པ་ལ་)སོགས་(པ་)དང༌། རྒྱན་སྟུག་པོའི་
མདོར་ཡང༌། (དོན་དམ་པའི་)ས་རྣམས་སྣ་ཚོགས་(ཚང་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་འཁོར་འདས་)ཀུན་
(གྱི་)གཞི་(རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་)སྟེ། །བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་(འང་དེ་ཡིན་ལ་དོན་དམ་པའི་)དགེ་
བའང་དེ(ཡིན་ཞིང་)། །(བདེ་གཤེགས་)སྙིང་པོ་དེ་ལ་ཀུན་གཞིའི་སྒྲས། །དེ་བཞིན་གཤེགས་
རྣམས་སྟོན་པར་མཛད། །(བདེ་གཤེགས་)སྙིང་པོ་ཀུན་གཞིར་བསྒྲགས་པ་ཡང༌། །བློ་ཞན་
རྣམས་ཀྱིས་མི་ཤེས་(ཏེ་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་སམ་དེ་ལ་ཟག་མེད་ཀྱི་ས་བོན་ཡོད་པ་ལ་དགོངས་ཞེས་
སོགས་འཁྲུལ་པ་མང་དུ་སྨྲ་བས་)སོ། །ཞེས་དང༌། ཀུན་གཞིའི་(ཡེ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་བདེ་
གཤེགས་)སྙིང་པོར་བསྒྲགས་པ་ནི། །རྟོག་པའི་སེམས་ཀྱི་ཡུལ་མ་ཡིན། །རང་བཞིན་(གཉུག་མ་
རྟོག་གེ་ལས་འདས་པ་ནི་)རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ན། །བརྟག་པར་ནུས་པ་མ་ཡིན་དང༌། །(འགྱུར་
མེད་)ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་ཡང་(ཡིན་པས)། །རྣལ་འབྱོར་(བཟང་པོ་ཅན་དང་རླུང་
སེམས་)ཐུབ་(པ་)ཅན་(རླུང་སེམས་འགགས་པས་)རྟག་ཏུ་མཐོང༌། ཞེས་གསུངས་ཏེ(ཟབ་མོ་
མཐར་ཐུག་གསལ་བར་སྟོན་པས་འདི་ངེས་པར་བལྟ་དགོས་སོ)། འདིར་དོན་དམ་པའི་ས་རྣམས་
ཚང་བའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ཀུན་གཞི་དང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་དོན་དམ་པའི་
དགེ་བ་ཡང་ཡིན་པར་བསྟན་ལ་དོན་དམ་པའི་ས་རྣམས་ནི། རྡོ་རྗེའི་སྙིང་པོ་རྒྱན་གྱི་རྒྱུད་
1-1-26


དང༌། མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་ཡེ་ཤེས་གྲུབ་པ་དང༌། ནཱ་རོ་འགྲེལ་ཆེན་རྣམས་ནས་རྒྱས་
པར་སྟོན་ཅིང༌། དོན་དམ་པའི་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་ལ་སོགས་པར་(དག་པ་རྣམ་
པ་བཅུ་གཉིས་འཆང༌། །བདེན་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ལྡན། །ཞེས་སོགས་སུ་)ཉེ་བར་བསྡུས་ནས་
གསུངས་ཏེ་དམ་པའི་མན་ངག་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ལས་(དེ་དག་གི་དོན་དེ་ལྟར་ཡིན་
པར་)ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་(ཡིན་གྱི་དེ་ལས་གཞན་གྱི་ནི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་)ཁོ་ནའོ། །(ཀུན་
གཞི་ཡེ་ཤེས་དེ་)དོན་དམ་པའི་དགེ་བ་ཡིན་པར་ནི། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དབུ་མ་
ཆེན་པོའི་མདོར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དགེ །རྟོག་གེ་ཅན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །ཞེས་
དང༌། (དོན་དམ་པའི་)སེམས་ནི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཏེ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
དགེ་(ཞེས་དང་མཚན་བརྗོད་དུ་ཡང་གྲགས་པ་བཀྲ་ཤིས་སྙན་གྲགས་དགེ། ཞེས་དང༌། རྒྱུད་བླ་མར་ཡང༌། 
མ་རིག་སོགས་འབྲས་ཀྱི། ལྤགས་སྦུབས་ནང་ཆུད་ཆོས་ཁམས་དགེ་བ་ཡང་)། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་
(དེ་བཞིན་ཉིད་དགེ་བར་)གསུངས་ཤིང༌། དབུ་མ་པ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཞབས་ཀྱི་
ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། དོན་དམ་པའི་དགེ་བ་གང་ཞེ་ན་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །ཞེས་(ཆོས་མངོན་
པར་)གསུངས་ལ། ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོར་ཡང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་དགེ་བ་ཡིན་པར་གསུངས་ཏེ། རིགས་ཀྱི་བུ་ངས་འདི་སྐད་དུ་རྩ་
བ་བཞི་ཉམས་པ་དང་ལོག་སྲེད་ཅན་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་མདོ་ལ་སྐུར་པ་དང་མཚམས་
མེད་པའི་སྡིག་པ་བྱས་པ་ལ་ཡང་(དེ་བཞིན་ཉིད་ཡོད་པས་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོད་དེ་
སེམས་ཅན་དེ་དག་ལ་(བྱས་པའི་)དགེ་བའི་ཆོས་ཡོང་མེད་མོད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་
བཞིན་ནི་(མ་བྱས་པའི་)དགེ་བའོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་ངས་མདོ་སྡེ་འདི་ལས་
1-1-27


སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་(འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་)དངོས་པོ་དྲུག་དང་ལྡན་ཏེ། (སྐ་ཅིག་ལས་
འདས་པས་)རྟག་པ་དང༌། ཡང་དག་པ(འི་མཐའ་)དང༌། (དོན་དམ་དུ་)བདེན་པ་དང༌། (མ་བྱས་
པ་དང་ཡོད་པའི་)དགེ་བ་དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། (མཉམ་
གཞག་རིགས་པའི་ཤེས་པས་)མཐོང་བའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་རྒྱས་སོ། །རྒྱལ་བའི་ཡུམ་
ལས་ཀྱང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་(འཇིག་རྟེན་དུ་)བྱུང་ཡང་རུང༌། (ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་(འཇིག་རྟེན་དུ་)མ་བྱུང་ཡང་རུང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་
ཉིད་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་གནས་ཉིད་དང་ཆོས་སྟོན་མེད་པ་དེ་ནི་(སྔ་ཕྱི་ཁྱད་
པར་མེད་པར་རྟག་ཏུ་)དེ་བཞིན་དུ་(མི་འགྱུར་བར་)གནས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པས་མངོན་པར་{རྫོགས་པར་}སངས་རྒྱས་སོ། །མངོན་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་དོ། །མངོན་པར་
རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཏེ་མངོན་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་ནས་ཀྱང་གསུང་ངོ་སྟོན་ཏོ་བརྗོད་དོ་
འགྲེལ་ཏོ། །རྣམ་པར་འབྱེད་དོ་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཡང་དག་པར་སྟོན་ཏོ། །ཞེས་པ་ལ་
སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཤིང༌། ལང་ཀར་གཤེགས་པར་ཡང་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གང་(ཤཱཀྱ་
ཐུབ་པ་)ང་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(གཞན་)དེ་དག་གིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཆོས་ཉིད་
དང༌། ཆོས་ཀྱི་གནས་ཉིད་དང༌། ཆོས་མི་འགྱུར་བ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་
དག་པ་ཉིད་དང༌། བདེན་པ་ཉིད་དེ་ནི་(ནམ་ཡང་གང་ནའང་)འདུག་པ་སྟེ། ཞེས་པ་དང༌། 
དབུ་མ་ཆེན་པོའི་མདོ་གཞན་དང་གཞན་མང་པོར་ཡང་(དོན་དམ་པའི་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་
མེད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནམ་ཡང་གང་ནའང་བཞུགས་པའི་)ཚུལ་འདི་ཉིད་ཡང་དང་ཡང་དུ་གསུངས་ལ། 
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་མདོར་ཡང་རིགས་ཀྱི་བུ་དག་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)འདི་
1-1-28


ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(གཟུགས་སྐུ་)རྣམས་(འཇིག་རྟེན་
དུ་)བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང༌། སེམས་ཅན་འདི་དག་(ཐམས་ཅད་)ནི་རྟག་ཏུ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་(དང་དེ་
བཞིན་ཉིད་)ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཅན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་
ཉིད་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞི་དང་གནས་སུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དྲི་མས་མ་དག་པའི་གནས་
སྐབས་ན། དྲི་མ་གནས་པའི་གཞི་དང་མ་དག་དག་པའི་གནས་སྐབས་ན་དྲི་མ་སྦྱོང་བའི་
གཞི་དང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་གི་གནས་སྐབས་ན་དྲི་མས་དག་པའི་གཞིར་བཞུགས་པས། ནམ་
མཁའ་ལྟར་ཀུན་ཁྱབ་ཏུ་ནམ་ཡང་བཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼འབྲས་བུའི་མཚན་ཉིད་གསང་སྔགས་ཟབ་མོ་ལས་གསུངས་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ། 
དཔལ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར་ཡང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་(ཀྱི་རང་གཞིན་འོད་གསལ་བའི་སེམས་)ནི་(དོན་
དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ཉིད(ཡིན་ཏེ)། །འོན་ཀྱང་གློ་བུར་དྲི་མས་བསྒྲིབས(པས་དེ་མ་བསལ་བར་ལ་
སངས་རྒྱས་མི་ཐོབ་ཅིང་)། །(གློ་བུར་དྲི་མ་)དེ་ཉིད་(མ་ལུས་པར་)བསལ་ན་སངས་རྒྱས་(ཐོབ་
པ་)ཉིད(ཡིན)། །ཅེས་པ་དང༌། རང་དང་རང་གིས་རྟོགས་པ་ལས། །སངས་རྒྱས་(ཀྱི་སྙིང་པོ་
ཅན་)མ་ཡིན་(པའི་)སེམས་ཅན་ནི། །གཅིག་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ(ཏེ)། །དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་
བྱོལ་སོང་དང་། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་མི་རྣམས་དང་། །བཤང་བའི་སྲིན་བུ་ལ་སོགས་པ། །ལྷ་དང་
ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་ཡང༌། །(སྙིང་པོར་གྱུར་པ་རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་)བདེ་བ་(གདོད་ནས་རང་ཆས་སུ་
བཞུགས་ཀྱང་)གང་ཕྱིར་(དེ་)མི་ཤེས་པས(སེམས་ཅན་ཞེས་བརྗོད་མོད)། །རྟག་ཏུ་རང་བཞིན་
(ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་)བདེ་བ་(བཞུགས་པ་)ཅན(ཡིན་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཅན་
1-1-29


ནོ)། །(དེས་ན་)འཇིག་རྟེན་ཁམས་ནི་གང་དུ་ཡང་། །(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་(ནི་སེམས་ཅན་ལ་
བཞུགས་པ་དེ་ལས་རང་བཞིན་)གཞན་དུ་(གྱུར་པ་)རྙེད་མི་འགྱུར། །(གདོད་ནས་དག་པའི་)སེམས་
(རང་བཞིན་འོད་གསལ་)ནི་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད(ཡིན་པས)། །སངས་རྒྱས་(ཆོས་སྐུ་ནི་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་ལས་)གཞན་དུ་བསྟན་དུ་མེད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་བཞུགས་པའི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བའི་སེམས་སངས་རྒྱས་སུ་
གསུངས་ཤིང༌། དེ་ཉིད་གློ་བུར་དྲི་མ་མཐའ་དག་བྲལ་བ་ཙམ་གྱིས་ཐོབ་པར་གསུངས་པ་
དང་(སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི)། ལུས་ལ་(རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་གནས(ཤིང་)། །(དེ་ཡང་)རྟོག་
པ་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡང་དག་སྤངས(པས་སྤངས་བ་རང་བཞིན་པ་ཚང་
ལ)། །(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་ཡིན་པས་ལུས་ཁོ་ནར་མ་ཟད་)དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་པོ(ཡིན་
ཞིང་)། །ལུས་ལ་གནས་ཀྱང་(དེ་)ལུས་(ལས་)སྐྱེས་(པ་)མིན(ཏེ་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་པས་གང་ལས་
ཀྱང་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལུས་དང་བདག་གཅིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་
ཀྱི་ཁྱད་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་མ་འབྲེལ་བཞིན་དུ་ཁྱབ་པར་བཞུགས)། །ཞེས་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལུས་ལ་(ཁྱབ་པར་)བཞུགས་པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་
ཉིད་དངོས་པོ་ཀུན་ལ་ནམ་མཁའ་ལྟར་ཁྱབ་པར་བཞུགས་ཀྱང་དངོས་པོ་གང་ལས་ཀྱང་མ་
སྐྱེས་པར་གསུངས་པ་དང༌། དཔལ་སཾ་བུ་ཊིར་ཡང༌། རང་གི་ལུས་ལ(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་
(གདོད་ནས་)བཞུགས། །(དེ་ལས་)གཞན་དུ་གང་ནའང་(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་མེད། །མི་
ཤེས་མུན་པས་བསྒྲིབས་པ་རྣམས། །ལུས་(ལ་བཞུགས་པའི་ཆོས་ཉིད་འོད་གསལ་དེ་མ་རྟོགས་པར་
དེ་)ལས་གཞན་དུ་(གྱུར་པའི་)སངས་རྒྱས་(ཆོས་སྐུ་)འདོད(པ་ནི་འཁྲུལ་ཏེ)། །རྟོག་པ་ཐམས་
1-1-30


ཅད་རྣམ་སྤངས་པའི། །(རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ལུས་ལ་(ཡང་)གནས(ཤིང་)། །དངོས་པོ་
(གཞན་)ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ(འི་ཕྱིར་)སྟེ། །ལུས་ལ་གནས་ཀྱང་(སྐ་ཅིག་དང་རྟེན་འབྲེལ་ལས་འདས་
པས་)ལུས་(ལས་)མི་སྟེ། །ཞེས་སོགས་དང༌། དཔལ་གསང་བ་འདུས་པའི་བཤད་རྒྱུད་རྡོ་རྗེ་
ཕྲེང་བར་ཡང༌། རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་ལུས་འདི་ལ། །(དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྒྱལ་བའི་སྐུ་ནི་རིམ་
བཞིན་གནས་(ཏེ)། །དང་པོ་སྐུ་ཡི་རྡོ་རྗེ་(རྣམ་སྣང་)ནི། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)གཟུགས་ཕུང་ལ་ནི་ཡང་
དག་བཞུགས། །རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་རྡོ་རྗེ་(རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་)ནི། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཚོར་བ་ཡི་
ནི་ཕུང་པོ(ལ་ཁྱབ་པ)ར་བཞུགས། །བཅོམ་ལྡན་གསུང་གི་རྡོ་རྗེ་(འོད་དཔག་མེད་)ནི། །(ཀུན་
རྫོབ་)འདུ་ཤེས་ཀྱི་ནི་ཕུང་པོ(ལ་ཁྱབ་པ)ར་བཞུགས། །མཆོད་པ་(ལས་རྣམས་ཟེར་)ཀུན་གྱི་རྡོ་རྗེ་
(དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་)ནི། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)འདུ་བྱེད་ཀྱི་ནི་ཕུང་པོ(ལ་ཁྱབ་པ)ར་བཞུགས། །བཅོམ་
ལྡན་ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་(མི་བསྐྱོད་པ་)ནི། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)རྣམ་ཤེས་ཕུང་པོ(ལ་ཁྱབ་པ)ར་ཡང་དག་
བཞུགས། །ཡང་(ཀུན་རྫོབ་)འདིའི་ཤ་སོགས་ས་ཁམས་ལ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་(མ་)ཡུམ་
(སངས་རྒྱས་)སྤྱན་(མ་)བཞུགས་སོ། །ཁྲག་སོགས་ཆུ་ཡི་ཁམས་ལ་ནི། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡུམ་
མཱ་མ་(ཀྱི་)བཞུགས། །དྲོ་བ་ལ་སོགས་མེ་ཁམས་ལ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡུམ་གོས་དཀར་
(མོ་)བཞུགས། །བསྐྱོད་པ་ལ་སོགས་རླུང་ཁམས་ལ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡུམ་སྒྲོལ་མ་
བཞུགས། །དེ་ཡི་མིག་གི་དབང་(པོ་)གཉིས་ལ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ས(འི་)སྙིང་
པོ(བཞུགས)། །དེ་ཡི་རྣ་བའི་དབང་(པོ་)གཉིས་ལ། །བདེ་གཤེགས་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ(བཞུགས་
པ)འོ། །དེ་ཡི་སྣ་ཡི་དབང་པོ་ལ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(ནམ་)མཁའ(འི་)སྙིང་
པོ(བཞུགས)། །དེ་ཡི་ལྕེ་དབང་ལ་བཞུགས་པ(ནི)། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཇིག་རྟེན་དབང་
1-1-31


(ཕྱུག་གོ)། །ཁམས་བཞིའི་རང་བཞིན་གོང་བུ་ནི། །ལུས་ཞེས་བྱ་བར་གདགས་པ་ལ། །སྒྲིབ་པ་
ཐམས་ཅད་རྣམ་སེལ་བ(ཞེས་བྱ་བའི)། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་བཞུགས་སོ། །དེ་ཡི་ཡིད་ཀྱི་
དབང་པོ་ལ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འཇམ་དབྱངས་བཞུགས། །ལུས་ཀྱི་ཚིགས་ནི་ཐམས་
ཅད་ལ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་(པོ་བཞུགས)། །ལུས་ཀྱི་རྩ་རྒྱུས་ཐམས་ཅད་
ལ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བྱམས་པའོ། །ལག་པ་གཡས་པའི་རྩ་བར་ནི། །དེ་བཞིན་གཤེགས་
པ་གཤིན་རྗེའི་གཤེད(བཞུགས)། །ལག་པ་གཡོན་པའི་རྩ་བར་ནི། །བདེ་གཤེགས་གཞན་གྱིས་
མི་ཐུབ་པ(ཤེས་རབ་མཐར་བྱེད་བཞུགས)། །ཁ་ཡི་པད་མར་བཞུགས་པ་ནི། །དེ་བཞིན་གཤེགས་
པ་(པད་མ་མཐར་བྱེད་)ར་མགྲིན་ནོ། །གསང་བའི་གནས་སུ་བཞུགས་པ་ནི། །དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་བདུད་རྩི་འཁྱིལ(པ་བགེགས་མཐར་བྱེད་དོ)། །དཔུང་པ་གཡས་ལ་བཞུགས་པ་
ནི། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མི་གཡོ་བ(འོ)། །དཔུང་པ་གཡོན་པར་བཞུགས་པ་ནི། །དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་འདོད་པའི་རྒྱལ(པོའོ)། །པུས་མོ་གཡས་ལ་བཞུགས་པ་ནི། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
དབྱིག་པ་སྔོ། །པུས་མོ་གཡོན་པར་བཞུགས་པ་ནི། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྟོབས་པོ་ཆེ། །རང་
གི་སྤྱི་བོར་བཞུགས་པ་ནི། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(གཙུག་ཏོར་)འཁོར་ལོས་བསྒྱུར། །འོག་གི་
རྐང་པར་བཞུགས་པ་ནི། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གནོད་མཛེས་ཏེ། །ལུས་ནི་འདི་ཉིད་ཀུན་ལ་
འདིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་བཞུགས། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་དོན་དམ་གྱི་
རྒྱལ་བ་ཡབ་ཡུམ་དང་རྒྱལ་སྲས་དང་ཁྲོ་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་ཐམས་
ཅད་ལུས་ལ་བཞུགས་པར་གསུངས་ཏེ།
༈ ༼དེ་ལྟར་བཞུགས་པ་དེ་ཉིད་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ག་ཡིན་
1-1-32


ཚུལ།༽ འདིར་དོན་དམ་གྱི་རྒྱལ་སྲས་ལ་སོགས་པ་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་ཏུ་སྣང་བ་
རྣམས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་དངོས་ཡིན་ཞིང་དོན་དམ་གྱི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ཀ་ངོ་བོ་གཅིག་
པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་དགོས་སོ། །འདི་དག་ལ་དགོངས་ནས། ལྷག་པའི་བསམ་པ་བརྟན་པའི་
ལེའུར་ཀུན་དགའ་བོ་(མཐར་ཐུག་དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་བསྟན་དུ་མེད་པ་སྟེ། 
དེ་ནི་མིག་གིས་བལྟ་བར་མི་ནུས་སོ། །ཀུན་དགའ་བོ་(མཐར་ཐུག་དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་ནི་བརྗོད་
དུ་མེད་པ་སྟེ། དེ་ནི་རྣ་བས་མཉན་པར་མི་ནུས་སོ། །ཀུན་དགའ་བོ་(མཐར་ཐུག་དོན་དམ་
གྱི་)དགེ་འདུན་ནི་འདུས་མ་བྱས་པ་སྟེ། དེ་ནི་ལུས་དང་སེམས་ཀྱིས་བསྙེན་བཀུར་བྱ་བར་མི་
ནུས་སོ། །ཞེས་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (གདོད་ནས་)དྲི་མེད་(འོད་གསལ་
བའི་)སེམས་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ཏེ། (དོན་དམ་གྱི)། །ཆོས་(དཀོན་མཆོག་)ནི་(རང་བཞིན་
འོད་གསལ་གྱི་)ངག་ཏུ་ཡང་དག་གསུངས། །(རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་)སྐུ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)དགེ་
འདུན་ཞེས་བྱ་སྟེ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ཀྱི་གནས(སོ་རྐང་པ་འདི་ནི་བདེན་གཉིས་
གང་དུའང་བཤད་དུ་རུང་ངོ་)། །(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་(ནི་དོན་དམ་གྱི་)ཡི་གེ་ཧཱུཾ་དུ་
བཤད། །(དོན་དམ་གྱི་)གསུང་(དམ་ཆོས་)ནི་(དོན་དམ་གྱི་)ཡི་གེ་ཨཱཿརུ་བརྗོད། །(དོན་དམ་
གྱི་)དགེ་འདུན་ཞེས་བྱ་བ་(དོན་དམ་གྱི་)ཡི་གེ་ཨོཾ(ཡིན་ཏེ)། །(དེ་ཡང་)ཀུན་ནས་(འོད་)འཕྲོ་
བའི་བདག་ཉིད་དོ། །(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་(ནི་དོན་དམ་གྱི་)ཨ་བ་ངྷཱུ་ཏིར་འགྱུར། །(དོན་
དམ་གྱི་)ཆོས་ཀྱང་(དོན་དམ་གྱི་)ལ་ལ་ནཱ་རུ་བརྗོད། །(དོན་དམ་གྱི་)དགེ་འདུན་(ནི་དོན་དམ་
གྱི་)ར་ས་ནཱ་རུ་བརྗོད། །འདི་ནི་(དོན་དམ་གྱི་རྩ་གསུམ་དང་དཀོན་མཆོག་)གསུམ་པོ(འི་)མཚན་
ཉིད་དོ། །(དོན་དམ་གྱི་)གཟུགས་མེད་ཁམས་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་སོ། །(དོན་དམ་
1-1-33


གྱི་)གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་དང་ནི། །(དོན་དམ་གྱི་)འདོད་ཁམས་དེ་བཞིན་
(དོན་དམ་གྱི་)དགེ་འདུན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཁམས་གསུམ་མཚན་ཉིད་མཆོག(གམ་གཞན་ནམ་ཕ་
རོལ་ཏེ་བདེ་གཤེགས་)། སྙིང་པོར་གྱུར་པ་(ནམ་ཡང་མི་འཆད་པས་)རང་སྲོག་(ཆེན་
པོ་)ལས། །ཁམས་གསུམ་ན་ནི་གཞན་མེད་དེ(ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་གཞན་པའི་ཆོས་འགའ་ཡང་
གཤིས་ལ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ)། །སྒྱུ་མ་རླུང་གི་ཁམས་གསུམ་པ། །རྨི་ལམ་རྨི་ལམ་བཞིན་དུ་མཐོང་
(རྐང་པ་འདི་གཉིས་ནི་བདེན་གཉིས་གང་དུ་ཡང་བཤད་དུ་རུང་ངོ་)། །(དོན་དམ་གྱི་)ཁམས་གསུམ་
བདག་ཉིད་(ནི་)དེ་བཞིན་ཉིད་(ཡིན་ལ)། །(ཆོས་གཞན་མེད་པས་)གཅིག་པུ་(སྟེ་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་ན་
དེ་)མྱུར་བ་མཐོང་བ་ཉིད། །(བདག་)བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས་དེ་བཞིན་ཉིད། །(ཁམས་གསུམ་གྱི་
རྣམ་པ་ཅན་མཆོག་གི་)དངོས་གྲུབ་མྱུར་དུ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་(ནི་དོན་
དམ་གྱི་)ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ། །(དོན་)དམ་པའི་ཆོས་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །(དོན་དམ་གྱི་)དགེ་
འདུན་(ནི་དོན་དམ་གྱི་)སྤྲུལ་པའི་སྐུར་ནི་འགྱུར། །དེ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་གསུམ་བདག་ཉིད་
ཅན(ནོ)། །(དོན་དམ་གྱི་སྣང་མཆེད་ཐོབ་གསུམ་ལས་)སྣང་བ་(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་ནི་
གཟུགས། །(དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་ནི་སྣང་བ་ཐོབ་པའོ། །(དོན་དམ་གྱི་)དགེ་འདུན་(ནི་)སྣང་བ་
མཆེད་པར་འགྱུར། །དེ་ནི་སྣང་བ་གསུམ་མཚན་ཉིད། །ཅེས་དང༌། དཔལ་སྡོམ་པ་འབྱུང་
བའི་རྒྱུད་དུ་ཡང་(དོན་དམ་གྱི་)། སངས་རྒྱས་དེ་བཞིན་ཆོས་དགེ་འདུན། །གཅིག་ཀྱང་གསུམ་
དུ་བཏགས་པའོ། །(དོན་དམ་གྱི་)སྐྱབས་གསུམ་དང་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་ཉིད་གསུམ། །(དོན་
དམ་གྱི་)སྐུ་གསུམ་(དོན་དམ་གྱི་)རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ། །(དོན་དམ་གྱི་)ཞལ་གསུམ་(དོན་དམ་
གྱི་)ཡིག་(གེ་)གསུམ་(དོན་དམ་གྱི་)ལྷ་(ཚངས་པ་ཁྱབ་འཇུག་དབང་ཕྱུག་)གསུམ་དང༌། །(དོན་དམ་
1-1-34


གྱི་)ཁམས་གསུམ་པ་ཡི་རང་བཞིན་འགྱུར། །(དོན་དམ་པའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་)དཀྱིལ་འཁོར་
གསུམ་དང་(རྡོ་རྗེ་གསུམ་གྱི་)རྣལ་འབྱོར་གསུམ། །(དོན་དམ་གྱི་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་)ལམ་གསུམ་དུ་
ནི་བསྟན་པ་ཡིན། །(རྡོ་རྗེ་གསུམ་གྱི་)དམ་ཚིག་གསུམ་དང་(ཐོག་མཐའ་བར་དུ་)དགེ་བ(འམ་སྐུ་
གསུམ་གྱི་དགེ་བ་)གསུམ། །(རྡོ་རྗེའི་)སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་ཉིད་ཀྱང་(ཡིན)། །(རྡོ་རྗེའི་)ཤེས་
རབ་དང་ནི་ཐབས་ཀྱང་སྟེ། །(ཐབས་ཤེས་)དེ་ཡི་སྦྱོར་པ་གསུམ་པའོ། །(སྐུ་གསུང་ཐུགས་
ཀྱི་)གསང་(བ་)གསུམ་ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་དང་། །ཆོས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་(གྲུ་གསུམ་གྱི་)རང་
བཞིན་ལས། །འཁོར་གསུམ་མི་དམིགས་རྣལ་འབྱོར་གྱིས། །(རྡོ་རྗེ་གསུམ་གྱི་)སྔགས་གསུམ་གྱི་
ནི་རང་བཞིན་དང་(རྡོ་རྗེའི་ལུས་ཀྱི)། །རྩ་གསུམ་གྱི་ནི་རང་བཞིན་(ཏེ་དོན་དམ་ཉིད་དེ་རྣམས་
ཐམས་ཅད་ཡིན་)ནོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཉིད་(རང་བཞིན་
གཉུག་མའི་)སྐྱབས་གསུམ་དང་དེ་ཉིད་གསུམ་དང་སྐུ་གསུམ་དང་རྣམ་ཐར་གསུམ་དང་ཞལ་
གསུམ་དང་ལྷ་གསུམ་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཁམས་གསུམ་དང༌། དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ་(དང་རྩ་
གསུམ་)ལ་སོགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མཐར་ཐུག་གི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གཅིག་པ་ཡིན་
ཏེ་དོན་དམ་པའི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ནི་(སྟོང་གཞི་)ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
རོ(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ནི་རབ་ཏུ་གྲགས་ཏེ)། །དེ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་(དང་ཡི་
གེ་གསུམ་དང་ཁམས་གསུམ་དང་ལྷ་གསུམ་ལ་སོགས་པ་མང་པོ་)ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་
ཤེས་ན་ཐུབ་པའི་བཀའ་ལ་མི་རྨོངས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ། མྱང་འདས་ཆེན་པོར། 
སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་(ནམ་རང་བཞིན་གྱི་སངས་རྒྱས་དེ་བཞིན་ཉིད་)ནི་འདུས་མ་བྱས་པས་
ན་རྟག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ནམ་མཁའ་(གཞན་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ནམ་མཁའ་)ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
1-1-35


རང་བཞིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ(ཆོས་སྐུ)འོ། །དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ(དེ་)ནི་འདུས་མ་བྱས་པའོ། །འདུས་མ་བྱས་པ(འི་སངས་རྒྱས་དེ་)ནི་རྟག་
པའོ། །རྟག་པ(འི་སངས་རྒྱས་དེ་)ནི་ཆོས་སོ། །ཆོས་(དེ་)ནི་དགེ་འདུན་ནོ། །དགེ་འདུན་(དེ་)ནི་
འདུས་མ་བྱས་པའོ། །འདུས་མ་བྱས་པ་ནི་རྟག་པའོ། །ཞེས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་གཞན་ཡང་
(དོན་དམ་པའི་)སངས་རྒྱས་དང་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ལ་རྟག་ཏུ་དྲན་ཞིང་ནན་ཏན་
བྱའོ། །(དོན་དམ་པའི་)ཆོས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་ནི་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད། མི་
རྟག་པ་མ་ཡིན་པའི་མཚན་ཉིད། མི་འཕོ་བའི་མཚན་ཉིད་དོ། །གང་ཞིག་(དོན་དམ་གྱི་དཀོན་
མཆོག་གསུམ་གྱི་)ཆོས་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་འདི་ལ་ཐ་དད་པར་འདུ་ཤེས་ན་སྐྱེ་བོ་དེ་ནི་སྐྱབས་
སུ་འགྲོ་བ་གསུམ་ལ་མི་གནས་པ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་མི་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཉན་ཐོས་དང་
རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱང་ཐོབ་པར་མི་ནུས་སོ། །གང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ(འི་
དབྱིངས་དོན་དམ་གྱི་དཀོན་མཆོག་)དེ་ལ་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་ཀྱིས་ནན་ཏན་བྱེད་ན། དེ་ནི་
སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་གནས་ཡིན་ནོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དཔེར་ན་ཤིང་ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་(ཚད་པ་
ལས་སྐྱོབ་པའི་)གྲིབ་མ་ཡོད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། རྟག་པའི་ཆོས་
ཡོད་པས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་གནས་ཡོད་ཀྱི། །མི་རྟག་པ་ནི་(གཏན་གྱི་སྐྱབས་མཆོག་)མ་ཡིན་
ནོ། །གང་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་མི་རྟག་པའོ། །ཞེས་སྨྲ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་
ལྷ་དང་འཇིག་རྟེན་དུ་བཅས་པའི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་གནས་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། དེ་
བས་ན་(གདོད་ནས་)རབ་ཏུ་ཞི་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །(གདོད་
ནས་)ཡང་དག་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་
1-1-36


གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་སོ། །ཞེས་དང༌། གང་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
ནི་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་ཐ་དད་དོ། །ཞེས་སྨྲ་ན་དེ་ནི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་གནས་གསུམ་པོར་
མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། རྒྱུད་བླ་མར་ཡང༌། དམ་པའི་དོན་དུ་འགྲོ་བ་ཡི། །སྐྱབས་ནི་
སངས་རྒྱས་ཉག་གཅིག་ཉིད། །ཐུབ་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཅན་ཕྱིར། །ཚོགས་ཀྱང་དེ་ཡི་མཐར་ཐུག་
ཕྱིར། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་སྔར་བསྟན་པ་དང་དོན་གཅིག་གོ །
༈ ༼ཡང་དེ་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡིན་ཚུལ་དཔེ་དོན་མང་པོས་བསྟན་
པ།༽གཞན་ཡང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་མདོ་ལ་སོགས་པའི་དོན་བསྡུས་ནས། 
རྒྱུད་བླ་མར་གསུངས་པ། སངས་རྒྱས་(ཀྱི་སྐུ་)པད་ངན་(གྱི་སྦུབས་ན་གནས་པ་དང་)སྦྲང་རྩི་
སྦྲང་མ་(མང་པོའི་ཁོངས་)ལ(གནས་པ་དང་)། །སྦུན་(པ་) ལ་(འབྲས་བུའི་)སྙིང་པོ་(གནས་པ་
དང་)མི་གཙང་(བའི་འདམ་གྱི་)ནང་ན་གསེར(གྱི་གོང་བུ་གནས་པ་དང་)། །ས་ལ་གཏེར་(གནས་
པ་)དང་མྱུག་སོགས་འབྲས་(བུ་)ཆུང་(ངུ་ལ་གནས་པ་)དང༌། །གོས་ཧྲུལ་ནང་ན་རྒྱལ་བའི་སྐུ་
དང་ནི། །བུད་མེད་ངན་མའི་ལྟོ་ན་མི་བདག་(འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་རྒྱལ་)དང༌། །(ལུགས་བཏང་
བའི་)ས་ལ་རིན་ཆེན་གཟུགས་ཡོད་(པ་) ཇི་ལྟ་བར། །གློ་བུར་ཉོན་མོངས་དྲི་མས་བསྒྲིབས་པ་
ཡི། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དེ་བཞིན་(དོན་དམ་གྱི་)ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)འདི་གནས(ཏེ་བཞུགས་
སོ)། །(དེ་ལ་གློ་བུར་)དྲི་མ་(ནི་པད་མ་)ངན་པ་སྲོག་ཆགས་(སྦྲང་མ་དང་)སྦུན་པ་(དང་)མི་
གཙང་(བའི་འདམ་དང་གཏེར་ལ་གཡོགས་པའི་)ས་(དང་)འབྲས་(ཆུང་དང་)གོས་ཧྲུལ་
དང༌། །སྡུག་བསྔལ་འབར་བས་མངོན་པར་གདུངས་པའི་བུད་མེད་(དང་རིན་ཆེན་གར་ལུགས་
ལ་གཡོགས་པའི་)ས་ཡི་ཁམས་དང་མཚུངས(ཏེ་དྲི་མའི་དཔེ་དགུའོ)། །(སྙིང་པོའི་དཔེ་དགུ་ནི་པད་
1-1-37


མའི་སྦུབ་ན་བཞུགས་པའི་)སངས་རྒྱས་(དང་)སྦྲང་རྩི་(དང་འབྲས་བུའི་)སྙིང་པོ་(དང་)གསེར་(གྱི་
གོང་བུ་)དང་(རིན་ཆེན་)གཏེར་དང་ནྱ་གྲོ་(ཏའི་མྱུག་སོགས་དང་)རིན་ཆེན་(ལས་བྱས་པའི་རྒྱལ་
བའི་)སྐུ་(དང་)། །གླིང་བདག་མཆོག་(འཁོར་ལོས་སྒྱུར་རྒྱལ་)དང་རིན་ཆེན་(གར་ལུགས་
ཀྱི་)གཟུགས་(རྣམས་)དང་(གདོད་ནས་)དྲི་མེད་(ཀྱི་)ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)མཆོག་མཚུངས་པ་
ཉིད། །ཅེས་དང༌། སེམས་ཅན་ཁམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་སྦུབས(ནི)། །(སྙིང་པོ་དང་)མ་འབྲེལ་
(ཡང་)ཐོག་མ་མེད་པ་ན་(ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་གནས་པ)འོ། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དྲི་མེད་(འོད་
གསལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ནི། །ཐོག་མ་མེད་པ་(ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་)ཡིན་པར་བརྗོད། །ཅེས་
སོགས་དང༌། སོ་སོའི་སྐྱེ་(བོ་དང་)འཕགས་(པ་རྒྱལ་སྲས་དང་)རྫོགས་སངས་(རྒྱས་
རྣམས་)ཀྱི། །དེ་བཞིན་ཉིད་(གནས་སྐབས་གསུམ་དུ་)དབྱེ(བ)འི་འཇུག་པ་ལས། །དེ་ཉིད་
གཟིགས་པས་སེམས་ཅན་ལ། །རྒྱལ་བའི་སྙིང་པོ་འདི་(བཞུགས་པར་)བསྟན་ཏོ། །ཞེས་དང༌། 
ཡང༌། དེ་ལ་དྲི་མ་དང་བཅས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་
དོན་གང་གིས་ཡིན་ཞེ་ན། (དོན་དམ་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་) རྫོགས་སངས་(རྒྱས་ཀྱི་)སྐུ་ནི་
(སྔར་མངོན་དུ་མ་གྱུར་པ་ལས་ཕྱིས་)འཕྲོ་(བ་སྟེ་མངོན་དུ་འགྱུར་བའི་)ཕྱིར་དང༌། །(སངས་རྒྱས་དང་
སེམས་ཅན་གྱི་)དེ་བཞིན་ཉིད་(ཀྱི་ངོ་བོ་)དབྱེར་མེད་(པའི་)ཕྱིར་དང་། །(རང་བཞིན་གྱིས་དག་
པའི་)རིགས་(ཀུན་ལ་)ཡོད་(པའི་)ཕྱིར་ན་ལུས་ཅན་ཀུན། །རྟག་ཏུ་སངས་རྒྱས་སྙིང་པོ་ཅན་
(ནོ)། །ཞེས་སོགས་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཚུལ་ལྔ་བཅུ་པར་ཡང༌། (ཆོས་ཉིད་
ནི་ཆོས་)ཐམས་ཅད་ཀྱི་(ཁྱབ་བྱེད་ཀྱི་)རང་བཞིན་ཡིན་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་
1-1-38


བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་ནོ། །ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེའི་སྙིང་པོས་(ཁྱབ་པར་)དབང་
བསྐུར་བ་ཉིད་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་རྡོ་རྗེ(མི་ཤིགས་པ་དོན་དམ་པ)འི་སྙིང་པོ་ཅན་
ནོ། །(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ངག་ཐམས་ཅད་རང་བྱུང་(ཡིན་གྱི་གཞན་བྱུང་མ་ཡིན་)བས་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ནི་(དོན་དམ་པའི་)ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཅན་ནོ། །ཞེས་དང༌།
༈ ༼ཡང་དེ་ཉིད་རང་བཞིན་དུ་གནས་པའི་རིགས་དང་དོན་གཅིག་ཏུ་བསྟན་པ།༽ 
དབུ་མ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མའི་འགྲེལ་པར་ཡང༌། (རང་བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་དག་པའི་རིགས་
(གང་ཡིན་པ་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)འདི་ཉིད་ལ་དགོངས་ནས། ཇི་ལྟར་
(གསེར་ཡོད་པའི་)རྡོ་ཡི་ཕྱེ་མ་ལ། །ས་ལེ་སྤྲམ་ནི་མི་མཐོང་བ། །ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པས་དེ་མཐོང་
བཞིན། །འཇིག་རྟེན་ལ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས(པ་བཞུགས་ཀྱང་གློ་བུར་དྲི་མ་མ་
སྦྱངས་བར་ལ་མི་མཐོང་ཞིང་སྦྱངས་ན་མཐོང་)། །ཞེས་དང༌། ཡང༌། རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་
དག་པའི་རིགས་(ཀུན་ལ་)ཡོད་པའི་ཕྱིར་འགའ་ཡང་(གློ་བུར་དྲི་མས་)གཏན་རྣམ་པར་དག་
པར་མི་འགྱུར་བ་(སྟེ་དག་པར་མི་རུང་བ་)ནི་འོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་
འདས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་མེད་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་(གློ་བུར་དྲི་མས་)རྣམ་པར་དག་པ་
(ཐོབ་ཏུ་)རུང་བ་ཉིད་ཡོད་པ་ལ་དགོངས་ནས། (གློ་བུར་དྲི་མ་ལ་) ཐོག་(མ་)མེད་(པར་)གྱུར་
ཀྱང་(ལམ་མཆོག་བསྒོམས་པ་ལ་)ཐ་མ་དང་ལྡན་པ། །རང་བཞིན་གྱིས་དག་(ཅིང་འོད་གསལ་
བ་)རྟག་པའི་ཆོས་ཅན་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ནི། །ཐོག་མེད་(གློ་བུར་དྲི་མའི་)སྦུབས་ཀྱིས་
བསྒྲིབས་ཕྱིར་མི་མཐོང་སྟེ། །ཇི་ལྟར་གསེར་གྱི་གཟུགས་ནི་བསྒྲིབས་པ་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་
པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་གང་ཡིན་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་
1-1-39


སུ་དག་པའི་རིགས་ཡིན་པར་གསུངས་ལ།
༈ ༼ཡང་དེ་ཉིད་རྒྱུད་སྡེར་གསུངས་པའི་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བསྡུ་དང་དོན་གཅིག་ཏུ་
བསྟན་པ།༽ རིགས་དེ་ཡང་རིགས་གསུམ་དང་ལྔ་ལ་སོགས་པའི་བདག་ཉིད་ནམ་ཡང་རྒྱུན་
ཆད་མེད་པ་རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་གསུངས་ཏེ། དཔལ་འདུས་པར་(དབྱེ་བསྡུ་མང་
པོ་ཅན་རང་བཞིན་གྱི་)རིགས་ནི་(རྒྱུན་མ་ཆད་པ་དོན་དམ་གྱི་)རྒྱུད་ཅེས་བྱ་བར་བཤད། །རྒྱུད་
(དེ་)ནི་ཐོག་མ(འི་སངས་རྒྱས་སམ་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་)ཞེས་བརྗོད་དེ། །(འདུས་མ་བྱས་ཡིན་
པས་)མི་འཇིག་(ཅིང་)སྐྱེ་བ་མེད་(པ་)གང་ཡིན་(པའི)། །མགོན་པོ་(རྡོ་རྗེ་འཆང་)དེ་ནི་ཡིན་
པར་བཤད། །ཅེས་དང༌། (ཟབ་མོ་སྔགས་ཀྱི་)རྒྱུད་(དོན་དམ་)ནི་(རྒྱུན་ཆད་པ་མི་སྲིད་ཅིང་)རྒྱུན་
ཆགས་སུ་བརྗོད་དོ། །ཞེས་དང༌། (རང་བཞིན་གྱི་)རིགས་ནི་(དོན་གྱི་རྒྱལ་བ་)ལྔ་དང་(རྡོ་
རྗེ་)གསུམ་དག་དང༌། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་(གྲུབ་པའི་)རིགས་བརྒྱ་(ལ་སོགས་པ་དབྱེ་བསྡུ་མང་པོ་
རུང་བ)འོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། དཔལ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (རང་བཞིན་གྱི་)རིགས་ནི་
(དོན་དམ་གྱི་རྒྱལ་བ་)རྣམ་པ་དྲུག་(ཏུ་)བརྗོད་ཅིང༌། །(དེ་ཡང་)མདོར་བསྡུས་པས་ནི་(རྒྱལ་
བ་)རྣམ་པ་ལྔ། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱི་ནས་(དེ་ཡང་བསྡུ་ན་རྡོ་རྗེ་)རྣམ་པ་
གསུམ་དུ་འགྱུར། །(དོན་དམ་གྱི་)རིགས་དང་(དོན་དམ་གྱི་)འབྱུང་བ་ལྔ་རྣམས་(ཡུམ་
ལྔ་)དང༌། །(དོན་དམ་གྱི་)ཕུང་པོ་ལྔ་(ཡབ་ལྔ་)ཡི་རང་བཞིན་གྱི། །རིགས་(སུ་བྱེད་པ་)དང་(དབྱེ་
བསྡུ་དུ་མར་)བགྲང་བྱ་འདི་ཡིས་ནི། །རིགས་ཞེས་མངོན་པར་བརྗོད་པར་བྱ། །ཞེས་དང༌། 
སེམས་ནི་ཆེན་པོ་(དོན་དམ་གྱི་སེམས་)གཅིག་ཉིད་ལ། །(རིགས་)ལྔ་ཡི་གཟུགས་ཀྱིས་རྣམ་པར་
མཚོན། །རིགས་ནི་ལྔ་པོ་དེ་ཉིད་ལས། །(དོན་དམ་གྱི་ལྷའི་ཚོགས་)སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་སྐྱེས་པ་
1-1-40


ཉིད(དེ་སྐྱེས་པ་གཞན་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་སྐྱེས་པའོ)། །(དེ་ཕྱིར་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་མང་ཉུང་)འདི་
དག་རང་བཞིན་གཅིག(ཡིན་ཏེ་རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི)། །བདེ་ཆེན་མཆོག་ཏུ་ཕན་པ་
ཉིད(དོ)། །(དེ་ཉིད་ལ་དོན་དམ་པའི་)འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་སེམས་ལྔ་ཡི། །དབྱེ་བས(ཡབ་སམ་
ཡུམ་)ལྔ་རུ་འགྲོ་བར་འགྱུར། །(ཁ)གང་གཱའི་ཀླུང་ནི་བཅུ་ཡི་བྱེ་སྙེད་ཉིད(དུ་འགྱུར་ཞིང་)། །(རང་
བཞིན་གྱི་)(ཀ)རིགས་གཅིག་ལ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚོགས། །(ག) རིགས་ཀྱི་
ཚོགས་(གཾཾ་གཱའི་ཀླུང་བཅུའི་བྱེ་སྙེད་དེ་)ལ་(ཡང་)རིགས་ནི་དུ་མ་རྣམས(སུ་འགྱུར་ཞིང་)། །དེ་
རྣམས་རིགས་(ཏེ་རིགས་དེ་རྣམས་)ལ་(ཡང་)རིགས་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱ་(བརྒྱར་འགྱུར་ལ)། །དེ་
རྣམས་(རེ་རེ་)ལ་ཡང་འབུམ་ཕྲག་རིགས་ཆེན་རྣམས(སུ་འགྱུར་ཞིང་དེ་རེ་རེ་ལ་ཡང་)། །བྱེ་བའི་
རིགས་(སུ་འགྱུར་བས་རིགས་དེ་)ལ་(རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་)གྲངས་ནི་མེད་པར་འགྱུར། །(དེ་ལྟར་
གནས་པ་)དེ་ལ་རིགས་(རང་བཞིན་གཅིག་པ་)ལ་(རྣམ་)གྲངས་མེད་རིགས་རྣམས་ཉིད། །(དེ་དེ་
ཐམས་ཅད་ནི་རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་)མཆོག་ཏུ་དགའ་བ(འགྱུར་མེད་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ)འི་རིགས་
ལས་བྱུང་བ་རྣམས་(ཡིན་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པ་དུ་མ་ཅན་ངོ་བོ་རོ་གཅིག་པ་གསལ་བར་བསྟན་
ཏོ)། །ཞེས་དང༌། དོན་དམ་པའི་མཚན་(མང་པོ་)ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ(འི་རྒྱུད་(ལས་ཀྱང༌། 
གསང་སྔགས་རིགས་ཆེན་ཐམས་ཅད་དང༌། །གསང་སྔགས་རིག་པ་འཆང་བའི་
རིགས། །རིགས་གསུམ་ལ་ནི་རྣམ་པར་གཟིགས། །འཇིག་རྟེན་འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་
རིགས། །འཇིག་རྟེན་སྣང་བྱེད་རིགས་ཆེན་དང༌། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་རིགས་མཆོག་
དང༌། །གཙུག་ཏོར་ཆེན་པོ་རིགས་ཆེན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་
ལོར། གཙུག་ཏོར་(ཆེན་པོའི་རིགས་ཆེན་ནི་)སྟོང་པ་(ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་)ལྔ་སྟེ་རིགས་གསུམ་(ལ་
1-1-41


ནི་རྣམ་པར་གཟིགས་)དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་སྐུ་(རྡོ་རྗེ་ཨོཾ)དང་གསུང་(རྡོ་རྗེ་ཨཱཿ)དང་ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་
རྗེ(ཧཱུཾ)འོ། །ཨ་སོགས་(ཞེས་པ་ཨ་ཨི་རི་ཨུ་ལི་)ཕྱག་རྒྱ(ཆེན་པོ)འི་རིགས་(མཆོག་རྒྱལ་བ་ལྔ་ཡིན་)ཏེ་
ཧ་ཡ་ར་ཝ་ལ་(ཀྵ་)དང་ལྡན་པའི་ཀ་སོགས་སྡེ་པ་(དྲུག་པོའི་གསལ་བྱེད་)མཐའ་དག་(གི་ལྷའམ་
རྒྱུད་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་)རྣམས་(ནི)། །འཇིག་རྟེན་སྣང་བྱེད་(རིགས་ཆེན་ནོ་)དབྱངས་(བཅུ་གཉིས་
་སྲོག་ཏུ་ཞུགས་པ་)དང་བཅས་པའི་ཧ་ཡ་ར་ཝ་ལར་ལྡན་(དྲུག་ཅུ་དང༌། གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུ་ལ་
དབྱངས་བཅུ་གཉིས་ཀྱིས་ཕྱེ་བ་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་འཕེལ་བའི་ཕྱེ་བ་དང༌། ཡ་ཎར་བསྒྱུར་བས་ཕྱེ་བ་
སྟོང་བརྒྱད་ཅུ་ནི་)འཇིག་རྟེན་འཇིག་རྟེན་འདས་པ(འི་རིགས་ཞེས་བྱ)འོ། །(གསང་སྔགས་རིག་པ་
འཆང་བའི་རིགས་ཞེས་པ་)རིགས་སྔགས་འཆང་གི་དབང་པོར་འགྱུར་ཏེ(དེ་གང་ཞེ་ན་)ཀ་
སོགས་(སྡེ་པ་དྲུག་གི་ཡི་གེ་ལྔ་ལྔ་པོ་)མཐའ་དག་བརྩེགས་པར་གནས་པ(དང་ལ་ཝ་ར་ཡ་ཧ་
བརྩེགས་པ་དང༌། ལ་ཝ་ར་ཡ་ཀྵ་བརྩེགས་པ)འི་སྡེ་པ་(སྟེ་དོན་དམ་གྱི་སྡེ་པ་)བརྒྱད་རྣམས་སོ། །ཞེས་
གསུངས་ཤིང༌། དེ་བཞིན་དུ། (བརྗོད་དུ་མེད་པ་དོན་དམ་གྱི་)སྡེ་པ་ཀ་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་རིམ་
པར་ཡོངས་སུ་བཀོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་(དྲུག་)ནི་རིམ་པ་ཡིས(ཏེ)། །(ཀ་སྡེ་ནི་)རྡོ་རྗེ་(འི་
རིགས་ཙ་སྡེ་ནི་)རལ་གྲི་(ཉ་སྡེ་ནི་)རིན་ཆེན་(ཏ་སྡེ་ནི་)འཁོར་ལོ་(པ་སྡེ་ནི་)ཆུ་སྐྱེས་དེ་བཞིན་(ས་
སྡེ་ནི་)གྲི་གུག་(གི་རིགས་)ཉིད་(དོ་དེས་ན་དེ་རྣམས་)ནི་རྒྱལ་བ་(དྲུག་པོ་)རྣམས་ཀྱི་
(རིགས་)སྟེ། །སླར་ཡང་སྡེ་པ་རེ་རེ་ལ་ཡང་མཐའ་དག་རྒྱལ་བ་མཆོག་གི་དབྱེ་བ་(དོན་དམ་གྱི་
ཡི་གེ་)ལྔ་རྣམས་དག་གིས་དབྱེ(སྟེ་དོན་དམ་གྱི་བརྗོད་བྱ་རྗོད་བྱེད་དབྱེར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཡི་གེའི་
དབྱེ་བ་ཉིད་ཀྱིས་ལྷའི་དབྱེ་བར་ཡང་འགྱུར)། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པའི་
རིགས་དེ་ཉིད་ལ་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དུ་མ་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ། (དོན་དམ་གྱི་)རིགས་ལྔ་
1-1-42


སྟོན་པ་ལ། གདོང་ལྔ་ཟུར་ཕུད་ལྔ་དང་ལྡན། །ཞེས་དང་(དོན་དམ་གྱི་)རིགས་དྲུག་སྟོན་པ་ལ།
ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་གདོང་དྲུག་འཇིགས། །ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)རིགས་བརྒྱ་སྟོན་པ་ལ། ཧ་ལཱ་
ཧ་ལ་གདོང་བརྒྱ་པ། །ཞེས་པས་གསུངས་ཤིང༌། རྗེ་བཙུན་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་
ཀྱང༌། འདིར་(དོན་དམ་གྱི་)རིགས་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་(དོན་དམ་
གྱི་)སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞལ་གསུམ་པ་བརྗོད་པར་བྱ་བའོ། །(དོན་
དམ་གྱི་)རིགས་བཞིའི་བདག་ཉིད་ལ་(དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་དང་ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ཞལ་བཞི་པ་བརྗོད་པར་བྱ་བའོ། །(རིགས་གསུམ་ནི་)རང་བཞིན་གྱི་རིགས་
གཅིག་དང་ལྷན་ཅིག་རིགས་བཞིའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་རྒྱུད་དང་བརྗོད་པར་བྱ་བར་
འགྱུར་(ཏེ་བྱིས་པ་ལ་ལོ་བཅོ་ལྔའི་བར་དུ་གནས་སྐབས་གསུམ་དང་བཅུ་དྲུག་པ་ནས་བཞི་པའི་གནས་
སྐབས་སྣོན་པ་ཇི་ལྟ་བར་)རོ། །དེ་བཞིན་དུ་རིགས་ལྔའི་བདག་ཉིད་(ནི་)རང་བཞིན་གྱི་གཅིག་
དང་ལྷན་ཅིག་རིགས་དྲུག་གི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་(ཏེ་བྱིས་པ་ལ་ལོ་བཅོ་ལྔའི་བར་དུ་ཁམས་ལྔ་
དང་བཅུ་དྲུག་པ་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་སྣོན་པ་ཇི་ལྟ་བར་)རོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། དཔལ་མཆོག་
དང་པོའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། རྡོ་རྗེ་(འགྱུར་མེད་བདེ་བ་)ཆེན་པོ་འཛིན་(པ་དོན་དམ་) པའི་
རྒྱུད། །(གང་ཡིན་པ་)དེ་ཉིད་(རྣམ་སྣང་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས(ཀྱང་ཡིན་ལ)། །དེ་ཉིད་
(མི་བསྐྱོད་པ་)རྡོ་རྗེའི་རིགས་ཆེན་པོ། (འང་ཡིན་ཞིང་)།དེ་ཉིད་(སྣང་བ་མཐའ་ཡས་)པད་མའི་
རིགས་དག་པ། (ཡང་ཡིན་ལ)། དེ་ཉིད་(རིན་འབྱུང་)ནོར་བུའི་རིགས་ཆེན་(དུ་ཡང་)བཤད། །དེ་
(རྣམས་)ཉིད་(དོན་དམ་གྱི་)འདོད་ཆགས་(ཀྱང་ཡིན་ཞིང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཆགས་བྲལ་ཉིད། །ཅེས་
དང༌། རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (དོན་དམ་པའི་)རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བའི་དོན་བསྡུས་པ། །དེ་
1-1-43


ཚེ་(རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་)རིགས་ནི་རྣམ་པ་ལྔར། །རྩ་བའི་རྒྱུད་དུ་གསལ་བར་གསུངས། །ཞེས་
སོགས་དང༌། མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་སུ་ཡང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་ཀྱི་)རིགས་གསུམ་
དང་ནི་རིགས་ལྔ་ཉིད། །རང་བཞིན་གཅིག་དང་རིགས་བརྒྱའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་རྒྱུད་
སྡེ་ཟབ་མོ་རྣམས་སུ་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བསྡུ་ཇི་སྙེད་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱི་
རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བསྡུ་ཡིན་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་བྱའི། རྒྱས་པའི་རིགས་ཀྱི་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་
ཏེ། མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་དུ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དབྱེར་མེད་ཕྱིར། །རིགས་ནི་ཐ་དད་
རུང་མ་ཡིན། །ཞེས་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་ལ་དབྱེ་བ་ཐ་དད་མི་རུང་བར་བཤད་པ་དང་
འགལ་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། དེར་ནི་ངོ་བོ་ཐ་དད་མེད་པ་ལ་དགོངས་ཤིང༌། 
རྒྱུད་སྡེ་ཟབ་མོ་རྣམས་སུ་ནི་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱང༌། རྣམ་པ(ཐ་དད་པ)འི་སྒོ་ནས་རིགས་ཀྱི་
དབྱེ་བ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་འགལ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །སློབ་དཔོན་ལེགས་
ལྡན་འབྱེད་ཀྱིས་(དབུ་མ་རྩ་ཤེའི་འགྲེལ་པ་)ཤེས་རབ་སྒྲོན་མར་དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པའི་
ལུང་དྲངས་པར་གང་ལ་ལས་མེད་པ་དང༌། ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མེད་པ་དེ་ནི་འཕགས་པ་
རྣམས་ཀྱི་རིགས་ཡིན་ལ། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་གང་ཡིན་པའི་རིགས་དེ་ལ་ནི། ལུས་
ཀྱི་ལས་མི་བྱེད། ངག་གི་ལས་མི་བྱེད། ཡིད་ཀྱི་ལས་མི་བྱེད་དོ། །ཞེས་པ་ཡང་ལས་འབྲས་
མེད་པའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དགོངས་སོ། །དེ་ལྟར་རང་བཞིན་གྱི་
རིགས་ཉིད་མདོ་རྒྱུད་ཟབ་མོ་རྣམས་སུ་གསུངས་པའི་དོན་ནི། དེ་བཞིན་ཉིད་རང་བཞིན་
གྱིས་འོད་གསལ་བ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཉིད་དུ་གཅིག་
ཀྱང་དེའི་རྣམ་པ་དང་ཡོན་ཏན་ལ་སོགས་པ་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་ཤིན་ཏུ་མང་བ་རྣམས་ལ་
1-1-44


རྨོངས་པ་དང་མ་རྨོངས་པའི་ཁྱད་པར་ནི་ཡོད་པར་གསུངས་པས་རྒྱུད་སྡེའི་དགོངས་པ་
ཟབ་མོའི་གནམ་འཕང་བཅད་དེ་མཐོ་ས་ནས་ལྟ་བ་ཉིད་མན་ངག་གི་རྒྱལ་པོ་ཡིན་(པས་
སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་དྲན་ན་ལེགས་པ་ཡིན་)ནོ། །
༈ ༼ཡང་དེ་ཉིད་ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོའི་རྒྱུད་དང་རྡོ་རྗེའི་རིགས་སུ་བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་
བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་དེ་ཉིད་མཐར་ཐུག་གི་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་
ཀྱང་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ཉིད་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞིར་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པ་ནི་རྒྱུའི་རྒྱུད་དེ་རྡོ་
རྗེའི་རིགས་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་དཔལ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེའི་རྒྱུད་ཀྱི་དང་པོར། རྡོ་རྗེ་རིགས་ཀྱི་
ལེའུར་གསུངས་པ་ཇི་སྐད་དུ། ཧེ་ཡིག་གིས་ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སྙིང་རྗེ་(ཆེན་པོ་བདེ་
བ་)ཆེ། །བཛྲའང་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཤེས་རབ་(སྟོང་ཆེན་དུ་)བརྗོད་པར་བྱ། །(སྟོང་གཞི་དོན་
དམ་གྱི་)ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་(དབྱེར་མེད་པའི་)རྒྱུད། (མཁའ་ཁྱབ་)།དེ་ནི་ང་ཡིས་
བཤད་ཀྱིས་ཉོན། །ཞེས་དང༌། རྩ་བའི་རྒྱུད་འབུམ་ཕྲག་ལྔ་པར་ཡང༌། སེམས་ཅན་(ལ་
དམིགས་པ་དང་)ཆོས་(ལ་དམིགས་པ་)དང་དམིགས་པ་མེད། (པའི) །སྙིང་རྗེ་(སྐྱེ་)འདི(གསུམ་)ནི་
(དགའ་བ་)རྣམ་གསུམ་(དུ་)བཤད། །ཆེན་པོའི་སྒྲ་ལས་དམིགས་པ་མེད(པའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་
རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་དགའ་བ་སྟེ་དེ་ལྟར་རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་ཀྱི་དགའ་བ་བཞི་ནི)། །ཧེ་ཡིག་
གིས་ནི་མངོན་བརྗོད་བྱ། །(དེ་ཡང་ཐིག་ལེ་ཟླ་བ་ཞུ་བ་)སྐུ་(རྣམ་པར་བཅད་པ་རྡུལ་ཉི་)གསུང་(ཨ་
ཡིག་མུན་ཅན་)ཐུགས་(རབ་བརྗོད་)ཀྱི་སྦྱོར་པ་ཡིས། (གཅིག་ཏུ་གྱུར་པ)། སྔར་གྱི་ཝང་ཡིག་དེ་
ཉིད་དོ། །རྡོ་རྗེའི་སྒྲས་ཀྱང་ཨེ་ཡིག་སྟེ། །རྣམ་པ་ཀུན་དོན་སྟོང་པ་ཉིད༌། །(གཤིས་ཀྱི་གནས་
ལུགས་དོན་དམ་)གང་ཞིག་(བདེ་ཆེན་སྟོང་ཆེན་)འདི་དག་(གཉིས་མེད་དུ་)སྙོམས་འཇུག་
1-1-45


པ། །རྣལ་འབྱོར་སྒྲ་ཡིས་བརྗོད་པར་བྱ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱི་བདག་
ཉིད་རྒྱུད། །རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད་དུ་བརྗོད་པར་བྱ། །ཞེས་པ་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སངས་
རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྡོམ་པ་ནི། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཨེ་ཝཾ་ཡི་གེར་རབ་ཏུ་གནས། །(དེ་ལྟར་ཐབས་
ཤེས་ཀྱི་རིགས་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བའི་)ཕྱི་ནས་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རིགས་གསུམ་དབྱེ་བ་ཡིས(རང་
བྱུང་གི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་དང་)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རིགས་ལྔར་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ལས(རང་
བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་དང་)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རིགས་དྲུག་རྣམས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཡིས(རྒྱལ་བ་དྲུག་
གམ་དྲུག་ཚན་དྲུག་དང་)། །དེ་བཞིན་བཞི་རུ་རྣམ་དབྱེ་ལས(རང་བྱུང་གི་སྐུ་བཞི་རྡོ་རྗེ་བཞི་ལ་
སོགས་པ་དབྱེ་བསྡུ་མང་པོ་ཅན)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་
རྒྱུད། །ང་ཡིས་བསྟན་པར་བྱ་ཡིས་ཉོན། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་)རིགས་གཉིས་ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་རིགས་སོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་
དམ་གྱི་)རིགས་གསུམ་ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་ཀྱི་རིགས་
སོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རིགས་བཞི་ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་བཞི་དང་རྡོ་རྗེ་བཞི་ལ་
སོགས་པའི་རིགས་ཏེ། དེ་ཡང་རིགས་ཀྱི་ལེའུ་འདི་ཉིད་དུ་བཀའ་བསྩལ་པ། (གང་གིས་
ཀྱང་)མི་ཕྱེད་(པ་དོན་དམ་གྱི་བདེ་བ་ནི་)རྡོ་རྗེ་ཞེས་པར་བརྗོད། །སེམས་དཔའ་(འམ་སེམས་ཅན་
གཞན་ནི་)སྲིད་པ་གསུམ་(ཡང་ཡིན་ལ་)གཅིག་(ཀྱང་ཡིན་པས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་དོན་དམ་གྱི་
སྲིད་གསུམ་)ཉིད། །ཤེས་རབ་(མ་སྟེ་ཐབས་དང་དབྱེར་མེད་པའི་)རིགས་པ་འདི་ཡིས་ནི། །རྡོ་རྗེ་
སེམས་དཔའ་(ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་)ཞེས་པར་བཤད། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བྱང་ཆུབ་ལ་གནས་
སེམས་དཔའ་(སྲིད་གསུམ་གཅིག་པ་)དེ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བྱང་ཆུབ་སེམས་པ(ཆོས་སྐུ)ར་
1-1-46


བརྗོད་པར་བྱ། །ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་རོས་གང་བ། །སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ(ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ)ར་
བརྗོད་པར་བྱ། །རྟག་ཏུ་དམ་ཚིག་ལ་གནས་པས། །དམ་ཚིག་སེམས་དཔ(སྤྲུལ་སྐུ)ར་མངོན་
པར་བརྗོད། །ཅེས་དང༌། རྩ་བའི་རྒྱུད་འབུམ་ཕྲག་ལྔ་པར་ཡང༌། མི་ཕྱེད་རྡོ་རྗེ་ཞེས་བཤད་
གང༌། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཝཾ་གི་ཡི་གེར་དེ་རབ་གྲགས། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་གསུང་
ཐུགས་ནི་མི་ཕྱེད་པ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཡི་གེ་ཝཾ་གིས་མངོན་བརྗོད་བྱ། །(སྟོང་གཞི་དོན་
དམ་གྱི་)སེམས་དཔའ་སྲིད་གསུམ་གཅིག་ཉིད་ནི། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཡི་གེ་ཨེ་ཡིས་
བརྗོད་པར་བྱ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི)ཨེ་ཡིག་ཤེས་རབ་དང་ལྷན་ཅིག །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་)ཝཾ་ཡིག་རིགས་གསུམ་བདག་ཉིད་ཅན། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ལྟེ་བའི་དབུས་ནས་
དཔའ་བོ་ནི། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཟེ་འབྲུ་གསང་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་ན། །རང་འདྲའི་ཤེས་རབ་
དང་ལྡན་ཏེ། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔར་རབ་བརྗོད་བྱ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི)ཕྱག་གཉིས་ཧེ་རུ་ཀ་
རུ་བཤད། །དེ་ཉིད་(ཏྲེ་ལོ་ཀྵ་ཨ་ཀྵེ་པ་)འཇིག་རྟེན་གསུམ་བསྐྱོད་ཉིད། །དེ་ཉིད་(སྐུ་)ངོ་བོ་ཉིད་
དུ་བརྗོད། །སངས་རྒྱས་སྐུ་སྟེ་བདེ་བ་ཆེ། །དེ་ཉིད་(རྡོ་རྗེ་བཞི་པ་)ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེར་འགྱུར། །དེ་
ནི་(རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་ཀྱི་དགའ་བ་བཞི་པ་)ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་དགའ་ཉིད། །(འབྲས་བུ་གཞན་བཞི་
པ་)རྒྱུ་མཐུན་པར་ཡང་དེ་ཉིད་བཤད། །(མཚན་མ་བཞི་པ་)རྡོ་རྗེ་རྩེ་གཅིག་པ་རུ་བརྗོད། །དེ་
ཡང་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)བཞི་པའི་གནས་སྐབས་ཟད་(པའི་གཞི)། །རྣམ་དག་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་
བ(འི་བདེ་བ་སྟེ་ལུས་ཀྱི་ལྟེ་བར་བཞུགས་པ)འོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བྱང་ཆུབ་ལ་གནས་གང་
ཡང་ནི། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སྙིང་ཁའི་པད་མའི་དབུས་གནས་པ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་)ཧཱུཾ་ཡིག་ཁོ་ན་སེམས་དཔར་བཤད། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)མི་བསྐྱོད་པ་ནི་དེ་ཁོ་
1-1-47


ན། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི)ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེར་དེ་ཉིད་བརྗོད། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཁྱབ་
འཇུག་ཉིད་དེ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཕྱག་བཞི་པ(འི་ཧེ་རུ་ཀ)། །དེ་ཉིད་ཛྭ་ལ་(འབར་བ་)ཛྭ་ལ་
(འབར་བ)བོ། །དེ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་རུ་བཤད། །(སྙིང་ཁ་)ཆོས་འཁོར་ལོར་གནས་རྡོ་རྗེ་
ཅན། །(རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་ཀྱི་)ཁྱད་དགའི་དགའ་བའི་ཚུལ་འཆང་བ། །དེ་ཉིད་རྣམ་སྨིན་
(གྱི་འབྲས་བུ་གཞན་)དུ་ཡང་བཤད། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)གཉིད་སྟུག་ཟད་(ཅིང་ཟད་)པར་བྱེད་པ(སྟེ་
དེ་རྣམས་ལུས་ཀྱི་སྙིང་ཁར་བཞུགས་པ)འོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་རོས་གང་
བ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སེམས་དཔའ་ཆེན་པོར་དེ་བརྗོད་བྱ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་)མགྲིན་པར་ལོངས་སྤྱོད་འཁོར་ལོའི་དབང་(ཕྱུག)། །འོད་དཔག་མེད་དུ་མངོན་བརྗོད་
བྱ། །དེ་ཉིད་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)གསུང་གི་རྡོ་རྗེར་བཤད། (ཏེ་ཨཱཿ)། པད་མའི་ཕྱག་ཅན་དེ་
བཞིན་གཤེགས། །དེ་ཉིད་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)མཆོག་ཏུ་དགའ་བར་བཤད། །སྐྱེས་བུ་བྱེད་
པ(འི་འབྲས་བུ་གཞན་ཡིན་པ)ར་རབ་བརྗོད་བྱ། །ཀུན་རྫོབ་(གཞན་)དང་ནི་དོན་དམ་(དབྱེར་
མེད་)གྱིས། (གནས་པ)། དེ་ཡང་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)རྨི་ལམ་(གྱི་)གནས་སྐབས་ཟད། (པའི་གཞི་ཡིན་
ལ)།དེ་ཉིད་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུར་འགྱུར། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་)སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་མཛད། །དེ་ཉིད་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདེ་བྱེད་
(དུ་)རབ་ཏུ་བརྗོད། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཞལ་གསུམ་རྣམ་པ་ཕྱག་དྲུག་(པའི་ཧེ་རུ་
ཀ་)སྟེ། །ཀི་ཊི་ཀི་ཊི་རྡོ་རྗེ་ཉིད། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཧེ་རུ་ཀ་ཉིད་གསུམ་པར་འགྱུར། །(དེ་
རྣམས་ལུས་ཀྱི་མགྲིན་པར་བཞུགས་)རྟག་ཏུ་དམ་ཚིག་ལ་གནས་པས། །གང་ཞིག་གནས་པ་དེ་
བརྗོད་བྱ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)དམ་ཚིག་རི་བོང་འཛིན་ཁུ་བ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདེ་
1-1-48


བ་ཆེན་པོ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)དཔྲལ་བར་གནས། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདུད་རྩིར་
ལེགས་གནས་སེམས་དཔའ་འོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཨོཾ་གི་ཡི་གེར་ཡོངས་བཤད་བྱ། །དེ་
ཉིད་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རྣམ་པར་སྣང་མཛད་བརྗོད། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་ཡི་རྡོ་རྗེ་
དེ་ཁོ་ནའོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཚངས་པ་སྐུ་ཡི་རྡོ་རྗེ་འཛིན། །དེ་ཉིད་ཡོངས་སུ་བརྗོད་
པར་བྱ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)དགའ་བ་ཚངས་པའི་ངོ་བོ་སྟེ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་)གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་རུ་དེ་བརྗོད་བྱ། །དེ་ཉིད་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཕྱག་ན་འཁོར་ལོར་
བཤད། །སྐུ་ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སྤྲུལ་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །(བྱང་སེམས་གྱེན་དུ་)བཟློག་
པས་དེ་ཡང་དྲི་མ་མེད(པའི་འབྲས་བུ་མཆོག་ཡིན་ལ)། །དེ་ཉིད་སད་པ(འི་གནས་སྐབས་)ཟད་པ་
ཉིད། །དེ་ཉིད་(དེ་བ་)པི་ཙུ་བཛྲར་འགྱུར། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཞལ་བརྒྱད་ཧེ་རུ་ཀ་རུ་
བཤད། །དཔའ་བོ་ཆེན་པོ་ཞབས་བཞི་པ། །བཅུ་དྲུག་ཕྱག་དང་ཡང་དག་ལྡན། །དེ་ལྟར་(སྟོང་
གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་ཡི་དབྱེ་བ་ཡིས། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཧེ་རུ་ཀ་ནི་བཞི་པར་བཤད། །(དེ་
རྣམས་ལུས་ཀྱི་དཔྲལ་བར་བཞུགས་)ངོ་བོ་ཉིད་ཅན་(ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་)ལས་ཆོས་
(སྐུར་)འགྱུར། །ཆོས་ལས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ཉིད། །དེ་ལས་སྤྲུལ་པའི་སྐུར་འགྱུར་ཏེ། །དེ་
ལྟར་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་ནི་བཞི་ཡིན་ནོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཚངས་པ་སྐུ་ཡི་རྡོ་རྗེ་
འཛིན། །གསུང་གི་རྡོ་རྗེ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)དབང་ཕྱུག་ཆེ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཁྱབ་
འཇུག་ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་འཛིན། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་བདེ་བ་ཆེ། །ཞེས་དང༌། ཡང་རིགས་ཀྱི་
ལེའུའི་འགྲེལ་པར་འཕགས་པ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རིགས་ནི་
གསུམ་དུ་བརྗོད་པར་བྱ། །ངོ་བོ་ཉིད་(ཀྱི་རིགས་)དང་ལྡན་པ་ནི། །རིགས་བཞི་ཞེས་པར་
1-1-49


བཤད་པ་ཡིན། །(སྐུ་བཞིའི་)མཛད་པ་བཞི་ཡི་དབྱེ་བ་ཡིས། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རིགས་
རྣམས་ཀྱི་ནི་རྣམ་གཞག་དེའོ། །སངས་རྒྱས་ལམ་ནི་མངོན་འདོད་པའི། །རྣལ་འབྱོར་ལྡན་
པས་ཤེས་པར་བྱ(འི་རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ)། །ཞེས་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཨེ་ཝྂ་
གི་ཡི་གེ་ནི་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་སྟེ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཧཾ་ཡིག་ནི་ཐུགས་རྡོ་རྗེའོ། །(སྟོང་
གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཨཱཿ་ཡིག་ནི་གསུང་རྡོ་རྗེའོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཨོཾ་ཡིག་ནི་སྐུ་རྡོ་
རྗེའོ། །ཞེས་གཞིའི་རྒྱུད་དམ་རྒྱུའི་རྒྱུད་དེ་ཉིད་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཧེ་རུ་ཀ་བཞི་ལ་སོགས་
པ་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་རིགས་བཞིའི་བདག་ཉིད་དུ་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་ལེའུ་དང་པོ་འདི་ནི་
འབྲས་བུའི་རྒྱུད་དུ་གྲགས་པའི་ཕྱིར་གཞིའམ་རྒྱུའི་རྒྱུད་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་འགའ་ཞིག་
སེམས་པར་གྱུར་ན། དེའི་ཕྱིར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འདིར་རྡོ་རྗེའི་རིགས་ཀྱི་ལེའུ་ཞེས་ཐམས་
ཅད་མཁྱེན་པས་གསུངས་ཀྱི། འབྲས་བུའི་ལེའུ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་མི་སྣང་བར་མཐུན་སྣང་
དུ་གྲུབ་བོ། །གཞིའམ་རྒྱུའི་རྒྱུད་ཐོག་མར་གསུངས་བ་མི་རིགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་
དུ། (མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས་)རིགས་དང་ཆོས་ལ་མོས་པ་དང༌། །དེ་བཞིན་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པ་
དང༌། །སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་བསྒྲུབ་པ་དང༌། །སྐྱོན་མེད་པ་ལ་འཇུག་ཉིད་དང༌། །སེམས་ཅན་
རྣམས་ཡོངས་སྨིན་བྱེད་དང༌། །ཞིང་ནི་རྣམ་པར་སྦྱོང་བ་དང༌། །མི་གནས་མྱ་ངན་འདས་པ་
དང༌། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་དང་སྟོན་པའོ། །ཞེས་(རྒྱལ་བ་བྱམས་པས་)གསུངས་པ་ལྟར། དང་པོ་
གཞིའམ་རིགས་ནས་བརྩམས་ཏེ་ལམ་དང་འབྲས་བུ་ལ་ཐུག་པ་སྟོན་པར་མཛད་པ་ནི་
གཞུང་ལུགས་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ལ་མི་འོས་པ་ཡང་མ་ཡིན་
ནོ། །གཞན་ཡང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་(འཁོར་འདས་)ཐམས་ཅད་ལ(བཞུགས་པ)། །ཁྱད་པར་
1-1-50


མེད་ཀྱང་(གང་ལ་གློ་བུར་དྲི་མས་)དག་གྱུར་པ(དེ)། །དེ་བཞིན་གཤེགས་(པ་ཐོབ་པ་)ཉིད་(ཡིན་
ནོ་གློ་བུར་དྲི་མ་ཟད་པ་ཙམ་གྱིས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཐོབ་པ་)དེ་ཡི་ཕྱིར། །འགྲོ་ཀུན་(དེ་བཞིན་ཉིད་)དེ་
ཡི་སྙིང་པོ་ཅན། །ཞེས་པ་ལྟར། (གནས་ལུགས་གཉུག་མའི་)གཞི་དང་འབྲས་བུའི་ངོ་བོ་དེ་
བཞིན་ཉིད་དུ་གཅིག་པ་ལ་དགོངས་ནས་འདིར་གཞིའམ་རྒྱུའི་རྒྱུད་ལ་འབྲས་བུའི་རྒྱུད་དུ་
ཡང་བརྗོད་པ་ཡིན་ན་ནི་སྐྱོན་མེད་དེ། འཕགས་པ་བརྒྱད་སྟོང་པར་ཡང༌། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །ཆོས་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་
དོ། །ཞེས་སོགས་དང་། །ཡུམ་རྒྱས་པ་ལ་སོགས་པ་མང་པོར་ཡང༌། །སངས་རྒྱས་དང་སེམས་
ཅན་གྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼ཡང་དེ་ཉིད་ནམ་མཁའ་ལྟར་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་བཞུགས་
ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ་གཞིའམ་རིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་
ནམ་མཁའ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་ཁྱབ་པར་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། མཁའ་འགྲོ་མ་
རྡོ་རྗེ་གུར་ལས། ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ཇི་སྙེད་དང་། །འཇིག་རྟེན་ཁམས་ནི་སྟོང་ཕྲག་
ན། །(རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་ཀྱི་)བདེ་ཆེན་ཕུན་ཚོགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེ། །(གང་ཡིན་པ་དོན་དམ་
གྱི་)སངས་རྒྱས་ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་(བརྟན་གཡོ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་ནམ་ཡང་)བཞུགས། །ཞེས་
པ་ལ་སོགས་པས་རྡོ་རྗེའི་རིགས་སམ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་རིགས་དེ་ཉིད་
(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་དང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་
བདེ་ཆེན་ཕུན་ཚོགས་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ཡང་ནམ་མཁའ་ལྟར་ཀུན་ལ་ཁྱབ་ཅིང་ཀུན་གྱི་
1-1-51


གཞིར་བསྟན་ལ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོར་ཡང༌། སེམས་ཅན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་
བཞིན་ནི་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་སྟེ། ནམ་མཁའ་ནི་འདས་པ་མ་ཡིན། མ་འོངས་པ་མ་ཡིན། 
ད་ལྟར་མ་ཡིན། ནང་མ་ཡིན། ཕྱི་རོལ་མ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱས་མ་བསྡུས་པ་
ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་དཔེར་
ན། ནམ་མཁའ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་ཡང་མ་ཡིན། ཕྱི་རོལ་ཡང་མ་ཡིན། ཕྱི་
ནང་གཉི་ག་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཐོགས་པ་མེད་དེ། སེམས་ཅན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་
བཞིན་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཞེས་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་སྐྱེ་བ་
མེད་པ་(འདུས་བྱས་ཀྱི་)རིགས་མེད་པ་སྟེ་སྐྱེ་བ་དང་(འདུས་བྱས་ཀྱི་)རིགས་མེད་པས་ན་རྟག་
པའོ། །རྟག་པའི་ཆོས་(དེ་བཞིན་ཉིད་)ནི་ཐམས་ཅད་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་སྟེ་ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ཀུན་
ཏུ་ཁྱབ་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པར་ཡང༌། གནས་གང་ན་ཆོས་
ཀྱི་དབྱིངས་འདུག་པའི་གནས་དེ་ན་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)ཀྱང་འདུག་
གོ །སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)གནས་གང་ན་འདུག་པ་དེ་ན་ནམ་མཁའི་ཁམས་
ཀྱང་འདུག་སྟེ། དེ་བས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནམ་
མཁའ་ལྟར་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་བཞུགས་ཤིང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞི་དང་གནས་སུ་ཡང་
གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ། རྒྱུད་བླའི་འགྲེལ་པར་ཡང༌། གང་ཞིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་ནི་འགའ་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ན་
མེད་དེ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་(ཁོངས་ན་མེད་པའི་)གཟུགས་(མི་སྲིད་པ་)བཞིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། 
1-1-52


རྡོར་སྙིང་འགྲེལ་བར་ཡང༌། ཇི་ལྟར་བུམ་པ་ཞིག་གྱུར་ཀྱང༌། །ནམ་མཁའ་ལ་ནི་འཇིག་པ་
མེད། །དེ་བཞིན་ལུས་ནི་ཞིག་གྱུར་ཀྱང༌། །(དེ་ལ་ཁྱབ་པར་བཞུགས་པའི་རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་ལ་ནི་
འཇིག་པ་མེད། །ཅེས་དང༌། དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། བུམ་པའི་ནང་དུ་ཆུ་ནི་ལེན་པར་
བྱེད་པ་ན་(བུམ་པ་འགྲོ་)ཡང་ནམ་མཁའ་འགྲོ་བ་མིན་པ་ཇི་ལྟ་བར། །མཁའ་ཁྱབ་(ཏུ་ནམ་
ཡང་བཞུགས་པ་)མཁའ་ཡི་རྡོ་རྗེ་ཅན་(རྡོ་རྗེ་འཆང་)ནི་ཡུལ་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ(འི་ཡུལ་ཏེ་
འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་གཟུང་འཛིན་དང་བྲལ་བའི་དབྱིངས་)ལུས་ཀྱི་དབུས་སུ་(བཞུགས་པ་ཡང་
འགྲོ་འོང་མེད་པ་)དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ་ཡང༌། ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་རྟག་
ཏུ་ཀུན་སོང་འདོད། །དེ་བཞིན་(དུ་ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་)དེ་ཡང་རྟག་ཏུ་ཀུན་སོང་
འདོད། །ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་གཟུགས་གྱུར་ཀུན་ཏུ་སོང༌། །དེ་བཞིན་(དུ་ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་
སྐུ་)དེ་ཡང་སེམས་ཅན་ཚོགས་ཀུན་(ལ་)སོང༌། །ཞེས་(ཕྱིར་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་དང་ཁྱད་པར་སེམས་
ཅན་ལ་ཁྱབ་པར་བསྟན་པ་)དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསང་བ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་
མདོར་ཡང༌། ཞི་བའི་བློ་གྲོས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། ནམ་མཁའ་ནི་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཐམས་
ཅད་དུ་ཞུགས་པའོ། །ཞི་བའི་བློ་གྲོས་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་(ཆོས་ཀྱི་)སྐུ་ཡང༌། 
སེམས་ཅན་དུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་དུ་ཞུགས་པའོ། །ཞི་བའི་བློ་གྲོས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ནམ་
མཁའི་ནང་དུ་ནི་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་འདུས་སོ། །ཞི་བའི་བློ་གྲོས་དེ་བཞིན་དུ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་(ཆོས་)སྐུའི་ནང་དུ་ཡང་སེམས་ཅན་དུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་འདུས་
སོ། །ཞེས་དང༌། རྒྱུད་བླ་མར་ཡང༌། ཇི་ལྟར་རྟོག་མེད་བདག་ཉིད་ཅན། །ནམ་མཁའ་ཀུན་ཏུ་
རྗེས་སོང་ལྟར། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་(འོད་གསལ་)དྲི་མེད་དབྱིངས། །དེ་བཞིན་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་
1-1-53


བ་ཉིད། །དེ་སྤྱི་(ལ་ཁྱབ་པ)འི་མཚན་ཉིད་(ཡིན་པས་)ཉེས་པ་(ཅན་སེམས་ཅན་)དང༌། །ཡོན་
ཏན་(ཅན་རྒྱལ་སྲས་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་)མཐར་ཐུག་(པ་སངས་རྒྱས་ལ་)ཁྱབ་(པར་རྟག་ཏུ་
བཞུགས་)པ་སྟེ། །གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དམན་པ་དང༌། །བར་མ་(དང་)མཆོག་ལ་ནམ་མཁའ་
(ཁྱབ་པར་ནམ་ཡང་ཡོད་པ་)བཞིན། །ཞེས་དང༌། ཇི་ལྟར་(འདུས་མ་བྱས་)ནམ་མཁའ་ཀུན་
(ཏུ་)སོང་བ། །ཕྲ་ཕྱིར་(དངོས་པོ་གང་ལ་ཡང་)ཉེ་བར་གོས་པ་མེད། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ལ། །(འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་)གནས་(སམ་གཞིར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་)འདི་ཉེ་བར་
གོས་པ་མེད(ཏེ་མ་འདྲེས་པར་བཞུགས་སོ)། །ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དུ། །ནམ་མཁའ་
ལ་ནི་སྐྱེ་ཞིང་འཇིག །དེ་བཞིན་འདུས་མ་བྱས་(དོན་དམ་གྱི་)དབྱིངས་ལ། །(ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)དབང་པོ་རྣམས་ནི་སྐྱེ་ཞིང་འཇིག །ཅེས་སོགས་དང༌། སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་(འོད་གསལ་
ནི་)ནམ་མཁའ་ཡི། །ཁམས་ལྟར་རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་དེ། །(འདུས་བྱས་གང་ཡང་)ཚོགས་པ་མེད་
ཅིང་སྐྱེ་བ་དང༌། །འཇིག་དང་གནས་པའང་ཡོད་མ་ཡིན། །སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་
གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་འགྱུར་མེད་དེ། །ཡང་དག་མིན་རྟོག་ལས་བྱུང་
འདོད་ཆགས་སོགས། །གློ་བུར་དྲི་མས་(རང་བཞིན་འོད་གསལ་)དེ(འི་ངོ་བོ་)ཉོན་མོངས་
(པར་)མི་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་ཉིད་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་གསུངས་ལ།
༈ ༼ཡང་དེ་ཉིད་དོན་དམ་ཆོས་སྐུའི་གནས་སྐབས་གསུམ་དུ་བཞུགས་ཚུལ།༽ ཡང་
དེ་ཉིད་དུ་(དྲི་མ་གློ་བུར་བས་)མ་དག་(པའི་གནས་སྐབས་དང་ལ་ལས་)མ་དག་(ལ་ལས་)དག་
པ(འི་གནས་སྐབས་)དང༌། །ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་(གི་གནས་སྐབས་དང་གསུམ་ལ་)གོ་རིམ་
བཞིན། །སེམས་ཅན་(པ་དང་)བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་
1-1-54


བརྗོད་དོ། །ཞེས་ཆོས་སྐུའི་གནས་སྐབས་གསུམ་གསུངས་ཤིང༌། དེའི་འགྲེལ་པར་ཡང༌། མ་
དག་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)ཞེས་བྱ་བ་དང༌། མ་དག་པ་
དང་དག་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་
པར་དག་པའི་གནས་སྐབས་སུ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཇི་སྐད་དུ། ཤཱ་རིའི་
བུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཉིད་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་བྱེ་བ་མཐའ་ཡས་པས་བཏུམས་པ་(དང་འདྲ་
བར་བསྒྲིབས་པས་)འཁོར་བའི་རྒྱུན་གྱིས་ཁྱེར་བ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་འཁོར་བའི་
འཁོར་བར་འཆི་བ་དང་སྐྱེ་བ་དག་ཏུ་འཁོར་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)ཞེས་
བརྗོད་དོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཉིད་འཁོར་བའི་རྒྱུན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལ་སྐྱོ་བར་གྱུར་པ། 
འདོད་པའི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུའི་ཁོངས་སུ་
གཏོགས་པ་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་དོན་དུ་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པ་ནི་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཉིད་ཉོན་མོངས་པའི་
སྦུབས་ཐམས་ཅད་ལས་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བ་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ། ཉེ་བའི་
ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བ། དག་པ་རྣམ་པར་དག་པ་མཆོག་ཏུ་ཡོངས་
སུ་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་གནས་པ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བལྟ་བར་བྱ་བའི་ས་ལ་
བཞུགས་པ། ཤེས་བྱའི་ས་ཐམས་ཅད་ལ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་སྐྱེས་བུའི་མཐུ་ཐོབ་པ་སྒྲིབ་པ་
མེད་པའི་ཆོས་ཅན། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་གི་སྟོབས་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཐོབ་པ་ནི། 
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་(ཐོབ་པ་)ཞེས་
བརྗོད་དོ། །ཞེས་དང༌། ཤཱ་རིའི་བུ་དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)གཞན་ལ་
1-1-55


ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡང་གཞན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། 
ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཉིད་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་(འོད་གསལ་བ་ཉིད་)ཏེ། འདི་ནི་དོན་གྱིས་གཉིས་སུ་
མེད་དེ། ཡི་གེ་ཙམ་ཐ་དད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། ཡང་དེ་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་
པའི་གནས་སྐབས་གསུམ་དུ་བཞུགས་ཚུལ།
༈ ༼ཡང་དེ་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་གསུམ་དུ་བཞུགས་
ཚུལ།༽ འབུམ་པ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པར་ཡང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གཞུང་(མཆོག་ཁྱད་འཕགས་རྣམས་)ལས་འབྱུང་བས། སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ལ་ཡང་གནས་
སྐབས་གསུམ་ཡོད་དེ། མ་དག་པའི་གནས་སྐབས་དང་(དྲི་མ་ལ་ལས་)དག་པ་དང་(ལ་
ལས་)མ་དག་པའི་གནས་སྐབས་དང་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་གནས་སྐབས་སོ། །དེ་ལ་མ་
དག་པའི་གནས་སྐབས་ནི་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གནས་
སྐབས་(ཐོབ་པ་)ནི་མེད་ཀྱི། སེམས་དཔ(ས་ཏྭ་ཞེས་པ་སེམས་ཅན་པ)འི་གནས་སྐབས་འབའ་
ཞིག་ཏུ་ཟད་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ལ་སེམས་དཔའ་(ས་ཏྭ་ཞེས་པ་སེམས་ཅན་པ་)ཞེས་བྱ་བའི་
མིང་དུ་བརྗོད་དོ། །དག་པ་དང་མ་དག་པའི་གནས་སྐབས་ནི་(བྱང་སེམས་)འཕགས་པ་
རྣམས་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གནས་སྐབས་(ཅི་རིགས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་)དང༌། 
སེམས་དཔའི་གནས་སྐབས་(རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ལྷག་མའང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དེ་)གཉི་ག་ཡོད་པས་དག་
པ་དང་མ་དག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་དུ་
བརྗོད་དོ། །(ཤིན་ཏུ་)ཡོངས་སུ་དག་པའི་གནས་སྐབས་ན་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གནས་སྐབས་
1-1-56


འབའ་ཞིག་ཏུ་ཟད་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(ཐོབ་པ་)ཞེས་བྱ་བའི་
མིང་དུ་བརྗོད་དེ། ཇི་སྐད་དུ། རབ་འབྱོར་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་
བྱ་བ་དེ་ནི་ཡང་དག་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་
དང༌། ཡུམ་རྒྱས་པ་དང་ཉི་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་པ་དང་ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྲེལ་པ(གནོད་
འཇོམས་མཁས་མཆོག་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་མཛད་པ)ར་ཡང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་
བྱ་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ལ་ཡང་གནས་སྐབས་གསུམ་སྟེ། སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ས་ལ་མ་དག་པའི་
གནས་སྐབས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ལ་དག་པ་དང་མ་དག་པའི་གནས་སྐབས་
དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ས་ལ་དག་པའི་གནས་སྐབས་སོ། །དེ་ལ་མ་དག་པའི་དེ་
བཞིན་ཉིད་ལ་ནི་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་(དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་)ཀུན་ནས་ཉོན་
མོངས་པའི་སྐྱོན་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །དག་པ་དང་མ་དག་པའི་གནས་སྐབས་ལ་ནི་བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གནས་སྐབས་དག་པ་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་
གནས་སྐབས་མ་དག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐྱོན་མེད་པ་ཉིད་
ཅེས་བྱའོ། །དག་པའི་གནས་སྐབས་ལ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རབ་འབྱོར་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །ཞེས་
འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ལ་ཆོས་སྐྱོན་མེད་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། ཆོས་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་(ཡུལ་གང་ནའང་)ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་དེ་ལས་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་(ཡུལ་
གང་ནའང་)ཡོད་དོ། །ཞེས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་སུ་སྐྱེ་བར་འདོད་པས། ཞེས་བྱ་བ་ལ། 
1-1-57


དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་(རང་བཞིན་པ་)ནི་འདིར་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་
ལ་བྱ་སྟེ། ཞེས་དང༌། འཇིག་རྟེན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱིས་ཀླས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་
འཇིག་རྟེན་ལ་བྱ་སྟེ། སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་མཐའ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོས་ཀླས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པའི་
ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཅན་ཉིད་ཡིན་
པས། སེམས་ཅན་གྱི་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་དང༌། ཡོན་
ཏན་རིན་ཆེན་སྡུད་པར་ཡང༌། འདས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་(ཡིན་པ་དེ་)མ་བྱོན་(པའི་)དེ་
བཞིན་ཉིད(ཡིན་ལ)། །ད་ལྟར་(བའི་དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་)དེ་བཞིན་ཉིད་གང་(ཡིན་པ་དེ་)དགྲ་
བཅོམ་(པའི་)དེ་བཞིན་ཉིད(ཡིན་ཞིང་)། །(དུས་གསུམ་གྱི་)ཆོས་ཀུན་(གྱི་)དེ་བཞིན་ཉིད་གང་
(ཡིན་པ་དེ་)རྒྱལ་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད(ཡིན་པས)། །ཆོས་(ཐམས་ཅད་)ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་འདི་
ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་(ཐ་དད་)མེད། །ཅེས་དང༌། འཇིག་རྟེན་(པའི་)དེ་བཞིན་ཉིད་དང་དགྲ་
བཅོམ་(པའི་)དེ་བཞིན་ཉིད(དང་)། །རང་རྒྱལ་(བའི་)དེ་བཞིན་ཉིད་དང་རྒྱལ་སྲས་(ཀྱི་)དེ་
བཞིན་ཉིད། (རྣམས)།གཅིག་པ་ཉིད་དེ་དངོས་(པོ་ཀུན་དང་)བྲལ་(བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་དེ་ཁོ་ནར་
ངེས་ཀྱི་)གཞན་(དུ་འགྱུར་བ་)མིན་(པ་)དེ་བཞིན་ཉིད། (གང་ཡིན་པ་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་
དེ)།ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་(ཡིན་ལ་དེ་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་(མངོན་སུམ་
དུ་)མཁྱེན། །མཁས་པ་(སངས་རྒྱས་གཟུགས་སྐུ་)འཇིག་རྟེན་(དུ་)གནས་སམ་མྱ་ངན་འདས་(ཏེ་
གྲོངས་)ཀྱང་རུང༌། །ཆོས་ཉིད་སྐྱོན་(གདོད་ནས་)མེད་(པ་)ཆོས་རྣམས་(ཀྱི་)སྟོང་པ(འི་གཞི་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་)འདི་(ནམ་ཡང་གང་ནའང་)གནས་ཏེ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དེ་བཞིན་ཉིད་
1-1-58


(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)འདི་རྗེས་སུ་རྟོགས། །དེ་ཕྱིར་(དེ་བཞིན་ཉིད་མངོན་གསུམ་གྱིས་རྫོགས་པར་
རྟོགས་པ་ལ་)དེ་བཞིན་གཤེགས་ཞེས་སངས་རྒྱས་མཚན་གསོལ་(ཏེ་གཤེགས་པ་རྟོགས་པའི་དོན་
ཕྱིར་ཞེས་པའི་དོན་)ཏོ། །ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་ཤེར་ཕྱིན་)འདི་ནི་(དོན་
དམ་གྱི་)ཆོས་(བགྲང་ཡས་ཀྱི་)གཏེར་(ཆེན་)མཆོག་དང་(དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་(བགྲང་ཡས་
ཀྱི་)མཛོད་དམ་པ་ཡིན། (ཞིང་)།སངས་རྒྱས་(ཀྱི་)རིགས་(རང་བཞིན་པ་)ཡིན་(ལ་)འགྲོ་བའི་
བདེ་དང་སྲིད་པའི་མཛོད(ཀྱང་ཡིན)། །འདས་དང་མ་བྱོན་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་མགོན་
པོ་རྣམས། །དེ་དག་(དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་ཤེར་ཕྱིན་)འདི་ལས་འཁྲུངས་ཀྱང་
ཆོས་དབྱིངས་(རང་རིག་ཤེར་ཕྱིན་དེ་)ཟད་(པར་)མི་འགྱུར། །ཤིང་དང་འབྲས་བུ་མེ་ཏོག་
ནགས་ཚལ་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ས་ལས་ཡང་དག་འབྱུང་ཞིང་འཐོན། །འོན་ཀྱང་
ས་ལ་ཟད་པ་མེད་ཅིང་འཕེལ་བ་མེད། །ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་སྐྱོ་བ་
མེད། །(དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་(དང་དེའི་)སྲས་དང་ཉན་ཐོས་(དང་)རང་རྒྱལ་
(དང་)ལྷ་རྣམས་དང༌། །(མི་ལ་སོགས་པ་)འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བདེ་སྐྱིད་ཆོས་རྣམས་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་
ཀུན་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་མཆོག་ལས་བྱུང༌། །ཤེས་རབ་ནམ་ཡང་ཟད་པ་མེད་ཅིང་
འཕེལ་བ་མེད། །(ཡོངས་སུ་མི་ཉམས་རྣམ་པར་མི་རྟོག་སྐྱོ་བ་མེད་)ཅེས་གནས་སྐབས་གསུམ་པོ་
ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་ཆོས་སྐུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཆོས་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་(རང་བྱུང་ཡེ་
ཤེས་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་སྦྱོར་སངས་རྒྱས་མཉམ་སྦྱོར་དབུ་མ་ཆེན་
པོ་)གང་ཡིན་པ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཤེར་ཕྱིན་དེ་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིགས་
དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞིར་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་(གང་ནའང་)ཡོད་པར་གསུངས་ལ། དེ་
1-1-59


ཉིད་ཧེ་རུ་ཀ་བཞི་ལ་སོགས་པ་དོན་དམ་པའི་ལྷ་དང་སྔགས་དང་རྒྱུད་དང་དཀྱིལ་འཁོར་
(དང་ཕྱག་རྒྱ་དང་དངོས་གྲུབ་)ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་(མདོ་སྔགས་ཀྱི་)གསུང་རབ་ཟབ་
མོ་འདི་དག་གི་དགོངས་པ་མི་འགལ་ཞིང་དོན་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱ་སྟེ། (དེ་
ཡང་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་དང་མ་ཕམ་པ་ལ་སོགས་པ་)དཔལ་ལྡན་ས་བཅུ་པ་རྣམས་ཀྱི་མན་
ངག་མཆོག་ལ་བརྟེན་ནས་སོ། །འདི་དང་འདི་འདྲ་བ་དག་ལ་ཉེ་བར་དགོངས་ནས། མགོན་
པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གིས་(གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་སྐབས་)འདིར་(དོན་)གཅིག་ལ་
ཡང་(ཡོན་ཏན་གྱི་)དངོས་པོ་(སྟེ་ངོ་བོ་ཡོད་པ་)དང་(སྐྱོན་གྱི་)དངོས་པོ་མེད་པའི་(ཆ་ནས་སྨོས་
པའི་)མིང་སྣ་ཚོགས་(མང་པོ་གསུངས་)ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་གཅིག་ལ་ཡང་མིང་སྣ་ཚོགས་
ཀྱིས་བསྟན་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་མིང་(ཐ་དད་ལས་དོན་ཐ་དད་དུ་འཛིན་པ་དག་)གི་
རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་བྱ་སྟེ། བླ་མ་དམ་པ(ས་བཅུ་པ)འི་མན་ངག་གིས་(བསྲེགས་བཅད་བརྡར་
བས་)གསེར་(བརྟག་པ་)བཞིན་དུ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ཏེ་དོན་ལ་རྟོན་པ་ལ་བརྟེན་
པ་ཉིད་ལས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼ཡང་དེ་ཉིད་ཉོན་མོངས་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་སྔགས་ཀྱི་རིགས་དུ་མར་བཞུགས་
ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་རིགས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
དབྱིངས་ཉིད་ལ་དགོངས་ནས། དཔལ་གསང་བ་འདུས་པར་ཡང༌། རྣམ་སྣང་(ནི་སྟོང་གཞི་
དོན་དམ་གྱི་)ཞེ་སྡང་རིགས་མཆོག་དང༌། །(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)ང་རྒྱལ་(ནི་)རིན་ཆེན་
དབང་གི་རིགས(ཡིན་ལ)། །(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)འདོད་ཆགས་(ནི་)ཆོས་ཆེན་པོ་(འོད་
དཔག་ཏུ་མེད་པ་)ཡི་རིགས(ཡིན་ཞིང་)། །(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)ཕྲག་དོག་(ནི་)དོན་ཡོད་གྲུབ་
1-1-60


པ་སྟེ། །མི་བསྐྱོད་(པ་ནི་དོན་དམ་གྱི་)གཏི་མུག་(གི་)རིགས་ཆེན་པོ(ཡིན་ལ)། །(རིགས་ལྔའི་)རྒྱུད་
འདི་(ལ་རྒྱས་འདེབས་པ་)རྒྱུ་ནི་བྱེད་པ་པོ། །(ཁ)དེ་ཉིད་རྡོ་རྗེ་(ཀ)སེམས་དཔའ་(ག)སྟེ། །(ཆོས་ཀུན་
ལ་ཁྱབ་ཀྱང་ཆོས་ཀུན་ལ་འབྲེལ་ནས་)རབ་ཏུ་མི་གནས་(པ་བདེ་གཤེགས་)སྙིང་པོ་(རྡོ་རྗེ་སེམས་
དཔའ་)ནི། །མི་བསྐྱོད་(པའི་)རིགས་ལ་(ཡང་)ཡོད་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དོན་དམ་པའི་ཞེ་སྡང་དང་
ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔར་གསུངས་པ་དང༌། །དཔལ་སཾ་བུ་ཊིར་ཡང་
(རྣམ་པ་)སྣ་ཚོགས་སྒྱུ་མ(ཆེན་མོ)འི་ཕྱག་རྒྱ་(ཆེན་མོ་)འདི། །བརྡ་ཡིས་(དོན་དམ་གྱི་)མཁའ་
འགྲོ་མ་ཞེས་བྱ། །འདི་ནི་ནམ་མཁར་(ཀུན་ཁྱབ་ཏུ་)འགྲོ་མ་ཞེས། །འདིར་ནི་(ཏེ་ཞེས་
པའི་)ཁམས་ལས་རྣམ་པར་བཏགས་(ཏེ)། །ནམ་མཁའ་ཀུན་ཏུ་(ཁྱབ་པར་)རྒྱུ་(བར་)གྲུབ་
པས། །མཁའ་འགྲོ་མ་ཞེས་རབ་ཏུ་གྲགས། །ཀུན་ཏུ་(བཟང་མོ་དང་)སྣ་ཚོགས་(ཡུམ་དང་)ཕྱག་
རྒྱ་(ཆེན་མོ་)དང༌། །ཀུན་ཏུ་(བཟང་པོ་དང་)སྣ་ཚོགས་(རྡོ་རྗེ་དང་འཁོར་ལོ་)སྡོམ་པ་སྟེ། །(དེ་
རྣམས་ཉིད་)རྡོ་རྗེ(ཡང་ཡིན་ཞིང་)རྡོ་རྗེ་འཛིན་(པ་)ཉིད་དང༌། །པད་མ་(དང་)པད་མ་འཛིན་
(པ་དང་)དེ་བཞིན(དུ)། །ནོར་བུ(དང་)ནོར་བུ་འཛིན་(པ་)ཉིད་ཀྱི། །རིགས་རྣམས་སུ་(དོན་དམ་
གྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་)ནི་འདི་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་སྟོང་གཞི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་དོན་དམ་པའི་
མཁའ་འགྲོ་མ་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཅན་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ཉིད་རྡོ་རྗེ་དང་
པདྨ་ལ་སོགས་པའི་རིགས་སུ་གསུངས་ཏེ། འདི་དག་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་སོ། །མངོན་
པར་བརྗོད་པའི་རྒྱུད་བླ་མའི་བླ་མར་ཡང༌། (དུ་མ་རོ་གཅིག་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ལྷ་དང་སྔགས་
དང་རྒྱུད་དང་དཀྱིལ་འཁོར་)སྣ་ཚོགས་དུ་མའི་རིགས་སུ་བཤད། །(དེ་རྣམས་)མདོར་བསྡུས་ན་
ནི་(རིགས་)གསུམ་དང་ལྔ། །དྲུག་ཏུ་ཡང་ནི་རབ་ཏུ་གྲགས། །(དེ་རྣམས་ཉིད་རྡོ་རྗེའི་)རྣལ་
1-1-61


འབྱོར་(དང་ཐབས་ཤེས་རབ་)སྦྱོར་བའི་བླ་མ་སྟེ། །(དོན་དམ་གྱི་)མཁའ་འགྲོ་མ་(དང་རིག་མ་
དང་ཕྱག་རྒྱ་མ་དང་ཤེས་རབ་མ་ལ་)སོགས་(པ་མིང་དང་རྣམ་པ་མང་པོས་མཁའ་ཁྱབ་)ཀུན་ཏུ་
འཁོར། །(དོན་དམ་གྱི་)ཁམས་གསུམ་དག་ནི་མ་ལུས་པ། །(རང་བཞིན་གྱི་)རིགས་ལས་ཡང་
དག་འབྱུང་བ་(རང་བྱུང་)ཡིན། །(དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་ཀུན་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཀློང་དུ་)སོ་སོར་འབྱུང་བ་
སྟེ། (དེ་ཐམས་ཅད་ཕྱི་ནས་ཀུན་རྫོབ་འདི་ལས་)གཞན་དུ་(གྱུར་པ་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པ་)ཐམས་ཅད་
(པ་)མ་མོའི་རིགས(དང་མཁའ་འགྲོ་མའི་རིགས་ཏེ)། །(རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་ཀྱི་དགའ་བ་བཞི་དང་
བཅུ་དྲུག་འོད་གསལ་བ་ཡིན་པས་)དགའ་ཞིང་དགྱེས་པ་ཡིད་འོང་བ། །ཡིད་(གཞན་ཀུན་
བཟང་)ལས་སྐྱེ་ཞིང་འབྱུང་བ་(འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འབྱུང་བ་)ཡིན། །ཞེས་པ་ལ་
སོགས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་རིགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་(བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་འོད་གསལ་ཆོས་སྐུ་)ལས་བརྩམས་ཏེ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ལ། །དེ་བཞིན་དུ། དཔལ་
རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་རིགས་དེ་ཉིད་
རིགས་དྲུག་ལ་སོགས་པའི་བདག་ཉིད་དོན་དམ་པའི་ལྷར་གསུངས་པ། དེ་ལྟར་རིགས་དྲུག་
གི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཧེ་རུ་ཀ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་(དང་
གཞིའི་སངས་རྒྱས་དང་གདོད་ནས་གྲོལ་བའི་སངས་རྒྱས་)ཞེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །(དོན་དམ་གྱི་
ཧེ་རུ་ཀ་)འདིའི་ཞལ་བརྒྱའི་(ཁ)མགོ་བོ(བརྒྱ)འི་ཕྲེང་བ་ནི་(དོན་དམ་)(ཀ)རིག་བྱེད་ཀྱི་ཡལ་ག་
བརྒྱ་(རིགས་བརྒྱ་སྟེ་ཧ་ལཱ་ཧ་ལ་)ཡིན་ལ། (འཇིག་རྟེན་མེས་པོ་)(ག)ཚངས་པའི་མགོ་བོ་བཅད་པ་
(བདུད་རིགས་བརྒྱ་)རྣམས་(གདོད་ནས་བཅད་པ་ཉིད་)ཀྱིས་རྡོ་རྗེ་(སྟོང་ཆེན་དང་)ཐོད་པ་(བདེ་
ཆེན་དག་གཅིག་པ་)ཅན་ཆེན་པོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་སོ༌། །ཞེས་པའོ། །(འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་ཆུང་
1-1-62


བ་)ཉིས་འགྱུར་གྱི་མཁའ་འགྲོ་མའི་དྲ་བ་སྡོམ་པ་(ཆེན་པོ་)ནི་རིགས་དྲུག་གི་བདག་ཉིད་
(ནམ་མཁའ་རླུང་མེ་ཆུ་ས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དྲུག་རྩེག་)ཅན་ནོ། །རྒྱུད་གཞན་དང་གཞན་དུ་ནི་
རིགས་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར(དོན་དམ་གྱི་)། རིགས་ནི་(འཁོར་ལོ་སྡོམ་ཆེན་ལ་
སོགས་སུ་)རྣམ་པ་དྲུག་བཤད་པ། །མདོར་བསྡུས་པས་ནི་(རྒྱུད་གཞན་དུ་)རྣམ་པ་ལྔ། །སྐུ་
གསུང་ཐུགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ཕྱི་ནས་རྣམ་པ་གསུམ་ཉིད་(བཤད་པར་)འགྱུར། །ཞེས་
པའོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པའི་རིམ་པས། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རིགས་དང་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་)འབྱུང་བ་ལྔ་རྣམས་དང༌། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཕུང་པོ་ལྔ་ཡི་རང་བཞིན་ཅན། །འདི་ཡི་
(ལྷའི་)རིགས་(སུ་)བྱེད་(ཅིང་དུ་མར་)བགྲང་བྱེད་པ། (དེ་ལ)།རིགས་ཞེས་མངོན་པར་བརྗོད་
པར་བྱ་ཞེས་པ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རིགས་དྲུག་དང་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རིགས་ལྔ་དང་
(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རིགས་གསུམ་གྱི་ངེས་པའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ། 
དཔལ་ཟླ་གསང་ཐིག་ལེའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རིགས་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱར་
བསྟན་དང༌། །མདོ་རུ་བསྡུ་ན་རྣམ་པ་ལྔ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ལུས་དང་ངག་(དང་)ཡིད་
སྦྱོར་བ་(རྡོ་རྗེ་གསུམ་གྱི་སྦྱོར་བ་)ཡིས། །(རིགས་)གསུམ་དུ་ཡང་ནི་འགྱུར་བ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། 
དཔལ་ཡེ་ཤེས་ཐིག་ལེའི་རྒྱུད་ལས་ཀྱང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་(པ་
འཇིགས་པ་ཀུན་ལས་)སྐྱབས་སྦྱིན(པ་ཡིན་ལ)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སེམས་ནི་རྡོ་རྗེ་འཛིན་
པར་དྲན། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཕུང་པོ་ལྔ་ལས་གྲུབ་པའི་སྐུ། །(རྒྱལ་བ་)རིགས་ལྔ་ཡིས་ནི་
བདག་ཉིད་མཆོག །རིགས་ནི་དྲུག་པ་(རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་)ཐུགས་རྡོ་རྗེ། (སྟེ་དེ་ནི)།གྲངས་མེད་
རིགས་(རྣམ་ཀུན་)ཀྱི་གཙོ་བོའོ། །འཁོར་ལོ(འི་རིགས་དང་)རིན་ཆེན(རིགས་དང་)དེ་བཞིན་
1-1-63


པད(མའི་རིགས་དང་)། །རལ་གྲི(འི་རིགས་དང་(རྡོ་རྗེ(འི་རིགས་ཏེ་)ལྔ་པའོ(དེ་རྣམས་རིམ་པ་
བཞིན)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)གཟུགས་དང་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཚོར་བ་(དང་སྟོང་གཞི་
དོན་དམ་གྱི་)འདུ་ཤེས་དང༌། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)འདུ་བྱེད་(དང་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་)རྣམ་ཤེས་དེ་བཞིན་(ཡིན་)ནོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)གཟུགས་ནི་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་
(དུ་)གྲགས(ཏེ་དེ་ཉིད)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)གཏི་མུག་རྡོ་རྗེ(འི་ངོ་བོ་ཉིད་ཟེར་)རང་ངོ་
བོ(ཡིན་ནོ)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཚོར་བ་དེ་ནི་རིན་ཆེན་རྒྱལ(པོ་རིན་འབྱུང་སྟེ་དེ་ནི)། །(སྟོང་
གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ང་རྒྱལ་རྡོ་རྗེ(འི་ངོ་བོ་ཉིད་ཟེར་)རང་ངོ་བོ(ཡིན་ནོ)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་)འདུ་ཤེས་དེ་ནི་སྣང་མཐའ་ཡས(ཏེ་དོན་དམ་ནི)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཆགས་པའི་རྡོ་
རྗེར་རབ་ཏུ་གྲགས། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)འདུ་བྱེད་དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་སྟེ(དེ་ཉིད)། །(སྟོང་
གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཕྲག་དོག་རྡོ་རྗེ་རུ་ནི་བསྟན། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རྣམ་པར་ཤེས་འདིར་
མི་སྐྱོད་པ(སྟེ་དེ་ཉིད)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཞེ་སྡང་རྡོ་རྗེ་(ཡིན་པར་)རབ་ཏུ་བསྒོམ། །(སྟོང་
གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ནམ་མཁའ་(ནི་)རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔར་གྲགས། (ཏེ་དེ་ཐམས་ཅད)།རྣམ་པ(འི་
དངོས་པོ(དང་བྲལ་(བའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་འགྱུར་མེད་ཡོངས་སུ་)གྲུབ་(པའི་)མངའ་
བདག(གོ་) ། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)གཏི་མུག་(ནི་)མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་(ལྔ་ཟེར་)ཏེ(གཏི་མུག་གཞན་
ནམ་མཆོག་གོ)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ང་རྒྱལ་(ནི་)མཉམ་པ་ཉིད་དུ་དྲན(དེ་ང་རྒྱལ་གཞན་
ནམ་མཆོག་གོ)། །སོ་སོར་རྟོག་པ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)འདོད་ཆགས་ཡིན(ཏེ་འདོད་ཆགས་
གཞན་ནོ)། །བྱ་བ་གྲུབ་པ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཕྲག་དོག་(ཆེ་ཟེར་)སྟེ(ཕྲ་དོག་གཞན་ནོ)། །(སྟོང་
གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཞེ་སྡང་(ནི་)ཆོས་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག(པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ་ཞེ་སྡང་གཞན་ནམ་
1-1-64


མཆོག་གོ) ། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདེ་ཆེན་གཅིག་པུ་ལས་ནི་འདིར། །(རིགས་ཀྱི་)བྱེ་བྲག་ལྔ་
རུ་གྱུར་བར་(གདོད་ནས་ཀུན་ལ་)གནས། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདེ་བ་དཀར་པོ་བསྲུབས་པ་
ལས། །ཞལ་བཟང་མོ་(སངས་རྒྱས་སྤྱན་མ་)ནི་སྲ་བ་(གཞན་)གང༌། (ཡིན་པ)།དེ་ནི་རྣམ་པར་
སྣང་མཛད་(དུ་)ཤེས(ཏེ་དེ་ནི)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)གཏི་མུག་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་
ཅན(ཡིན་ནོ)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདེ་བ་ནག་པོ་ཞུ་བའི་གཟུགས། །དེ་ནི་མི་བསྐྱོད་པ་རུ་
དྲན། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདེ་བ་དམར་པོའི་འོད་ཀྱི་ཕྱིར(དེ་ནི)། །འོད་དཔག་མེད་པ་དེ་
བཞིན་གཤེགས(པའོ)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རླུང་གིས་ཁྱབ་ཕྱིར་བདེ་བ་སྔོ(དངོས་
ཟེར)། །(བསངས་སམ་ལྗང་ཁུ་ནི་)དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་དེ་རབ་བསྟན། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ང་
རྒྱལ་ལས་ནི་འདིར་བདེ་སེར། །དེ་ནི་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་ཡིན། །(ཐ་མལ་པའི་)ནམ་མཁའ་
(ཡིན་པ་)དང་བྲལ་(པའི་ནམ་མཁའ་གཞན་བདེ་ཆེན་ལྷུན་གྱིས་)གྲུབ་(པའི་)མགོན་པོ། །རྡོར་
སེམས་རྒྱལ་བ་ཀུན་མངའ་བདག །སྤྱན་རིངས་(ཏེ་སྤྱན་ཡངས་མ་ཕྱག་རྒྱ་)བཟང་མོ་(ཤེར་ཕྱིན་
ཡིན་པ་)དེ་ཕྱིར་(ཆོས་ཀྱི་)སྐུ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ལྷ་མོ་རྣམ་པར་(ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་མེད་
པ་)རབ་ཏུ་མཆོག(གམ་གཞན་ནམ་ཕ་རོལ་ལོ)། །འབད་པ་ཡིས་ནི་དེ་(ཅིར་ཡང་མི་རྟོག་པ་ལ་
སོགས་པས་)མཆོད་(པར་)བྱ། །ནམ་ཡང་སྨད་པར་མི་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་དོན་དམ་
པའི་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་འཁོར་ལོ་དང་རིན་ཆེན་ལ་སོགས་པའི་
རིགས་སུ་བསྟན་ཅིང༌། དོན་དམ་པའི་གཏི་མུག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ལ་
སོགས་པ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་རིགས་སུ་བསྟན་ལ། དོན་དམ་པའི་བདེ་བ་དཀར་པོ་ལ་
སོགས་པ་རྣམས་སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ལ་སོགས་པའི་རིགས་སུ་བསྟན་
1-1-65


ཏོ། །འདིར་དོན་དམ་པའི་བདེ་བ་ཁ་དོག་དཀར་པོ་ལ་སོགས་པར་གསུངས་པ་ཡང་ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་ཁ་དོག་ནི་མ་ཡིན་གྱི་ཁ་དོག་ཆེ་ཞིང་ལུས་བོང་ཆེ། ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་བཞིན་
ཉིད་ཀྱི་ཁ་དོག་སྟེ་ཁ་དོག་གཞན་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་ཁ་དོག་(མན་ངག་ཁྱད་འཕགས་
ཀྱིས་རྟོགས་བར་བྱ་བ་དག་)གོ །དོན་དམ་པའི་ཁ་དོག་གི་རིགས་འདི་རྣམས་ལ་དགོངས་ནས། 
དཔལ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར་ཡང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱིས་)བདེ་བ་ནག་ཅིང་བདེ་བ་སེར། །(སྟོང་གཞི་
དོན་དམ་གྱིས་)བདེ་བ་དམར་པོ་བདེ་བ་དཀར། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱིས་)བདེ་བ་ལྗང་ཁུ་བདེ་
བ་སྔོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱིས་)བདེ་བ་རྒྱུ་(བ་སེམས་ཅན་)དང་མི་རྒྱུ་(བ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་
རྟེན་)ཀུན(གྱི་རྣམ་པ་ཅན་ནོ)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱིས་)བདེ་བ་ཤེས་རབ་(ཨེ་ཡིག་)བདེ་བ་
ཐབས། །(ཝཾ་ཡིག་སྟེ་དེ་དག་གང་དང་འདྲ་ན་)ཀུན་ཏུ་རུ་སྐྱེས་(དབང་པོ་གཉིས་སྦྱོར་གྱི་)བདེ་
(བ་)དེ་བཞིན(ནོ)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདེ་བ་དངོས་(པོའི་རྣམ་པ་)དང་དངོས་མེད་(ཀྱི་
རྣམ་པའི་)བདེ(བའམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་གཞིའི་དངོས་པོ་སྟེ་ངོ་བོའི་བདེ་བའོ)། །(སྟོང་
གཞི་དོན་དམ་གྱིས་)བདེ་བ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔར་བརྗོད། །ཅེས་པ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་
ཀྱི་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་(དབྱིབས་དང་)ཁ་དོག་(གི་རྣམ་
པ་)ཐམས་ཅད་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པའི་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་དུ་གནས་པ་
ཉིད་ཀྱིས་རྡོ་རྗེའི་རིགས་ཀྱི་ལེའུ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼ཡང་དེ་ཉིད་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་མྱང་འདས་དང་ཆོས་སྐུ་ལ་སོགས་པར་
བཞུགས་ཚུལ།༽ མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཡང་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱིས་)གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་
མེད་གསུངས་པ་ཡོད་དེ། ཇི་སྐད་དུ། མོའུ་འགལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་(སྟོང་
1-1-66


གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཚིག་གི་ཐ་སྙད་དོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རྐང་པའི་རྗེས་སོ། །མཐར་ཕྱིན་
པའི་གནས་(ཏེ་ཡང་དག་མཐའ་ལ་རྣམ་པར་གནས་)སོ། །འཇིགས་པ་མེད་པའོ། (སྟོང་གཞི་དོན་
དམ་གྱི)།སྨོན་པ་ཆེན་པོའོ། །(བྲལ་བའི་)འབྲས་བུ་ཆེན་པོའོ། །མཐར་ཕྱིན་པའི་ཡེ་ཤེས་
སོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི)བཟོད་པ་ཆེན་པོའོ། །ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནོ། །ཆོས་
ཀྱི་དབྱིངས་ཆེན་པོའོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཟིལ་དངར་གྱི་རོའོ། །(རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)མཐོང་
དཀའ་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཀུན་གྱི་གཞིར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དེ་ཉིད་འབྲས་བུ་ཆེན་པོ་
དང་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་སྟོན་པ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡིན་པར་གསུངས་པའི་
ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ། གསེར་འོད་དམ་པའི་མདོར་ཡང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཉིད་རྒྱུ་དང་གནས་
དང་འབྲས་བུ་དང་གཞི་དང་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་སོགས་པར་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ནི་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་མཛད་པ་སྣ་ཚོགས་མངོན་དུ་གྱུར་པའོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་(ཆོས་)སྐུ་འདི་ནི་
(དྲི་མ་བྲལ་)རྒྱུ་དང་(རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་)སྤྱོད་ཡུལ་དང་(འགྱུར་མེད་བདེ་བའི་)གནས་དང་(དྲི་
མ་བྲལ་བའི་)འབྲས་བུ་དང༌། གཞི་(ཆོས་)ཉིད་ལ་བརྟེན་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་སྟེ། དོན་དེ་
མངོན་པར་ཤེས་ན་(ཆོས་)སྐུ་དེ་ཉིད་ཐེག་པ་ཆེན་པོའོ། །དེ་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ངོ་
བོ་ཉིད་དོ། །(དེ་ཉིད་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟེ་སྐུ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་དང་པོ་
བསྐྱེད་པ་དང༌། ས་(རྣམས་)ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་སེམས་མངོན་པར་འབྱུང་སྟེ་(སངས་རྒྱས་
ཀྱི་)ས་ལས་(ཕྱིར་)མི་ལྡོག་པའི་སེམས་ཀྱང་མངོན་དུ་འགྱུར་པ་དང༌། (སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་
ལ་)སྐྱེ་བ་གཅིག་གིས་ཐོགས་པ་ལ་གནས་པའི་སེམས་དང༌། རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་
1-1-67


དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དགོངས་པ་ཡང་མངོན་པར་འབྱུང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
དམ་པའི་ཆོས་ཚད་མེད་གྲངས་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མངོན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་
(རང་བཞིན་འོད་གསལ་)དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཆེན་པོ་
ཡང་མངོན་དུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(རང་བཞིན་འོད་གསལ་)འདི་ལ་བརྟེན་ནས་
ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་(གཟུགས་)སྐུ་གཉིས་ནི་
ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(འདུས་མ་
བྱས་)འདི་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་(མི་འགྱུར་བ་)ལ་བརྟེན་པས་རྟག་པ་ཞེས་བྱའོ། །(དག་
པའི་)བདག་ཅེས་བྱའོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་པས་ན་(དོན་དམ་གྱི་)བདེ་བ་ཞེས་
བྱའོ། །ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་པས་ན་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ་དེའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་རྟག་པར་བདེ་བ་དང་རྣམ་པར་དག་པ་ལ་མངའ་བརྙེས་ཤིང་བཞུགས་པའོ་
ཞེས་སོ། །
༈ ༼ཡང་དེ་ཉིད་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཏུ་བཞུགས་
ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ། ལང་ཀར་གཤེགས་པར་ཡང༌། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ལ་(འགྱུར་
མེད་)ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་གང་ཞེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། མཚན་མ་དང་མིང་དང་དངོས་
པོའི་མཚན་ཉིད་(ཅན་)རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་(གཞིར་གྱུར་པ་)དེ་བཞིན་ཉིད་(འོད་
གསལ་བ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ཞིང་)འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་(ཀྱི་)རྟོགས་པ་ཐོབ་པས་
འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་(དུས་གསུམ་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ཡིན་)ཏེ། 
བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་(འགྱུར་མེད་)ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
1-1-68


རྣམས་ཀྱི་སྙིང་པོ་(སྟེ་)ཐུགས་སོ། །ཞེས་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་གང་ཡིན་(པ་)དེ་ཉིད་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དང་ཐུགས་ཡིན་པར་གསུངས་ལ་དེ་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་
ཡང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཡོངས་གྲུབ་ལ་འདི་ཡང་དགོངས་པ་
ཡིན་ནོ། །
༈ ༼ཡང་དེ་ཉིད་དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་དང་དེའི་ཡོན་ཏན་ཀུན་འདུས་སུ་བཞུགས་
ཚུལ།༽ དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞིར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་འདི་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་
ཡང་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། འགྲིབ་པ་མེད་པ་དང་འཕེལ་བ་མེད་པ་(ཆོས་)ཉིད་བསྟན་
པའི་མདོ་ལས། ཤཱ་རིའི་བུ་དོན་དམ་པ་ནི་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ལས་)དད་པས་རྟོགས་པར་བྱ་
བ་ཡིན་ནོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་དོན་དམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)ཀྱི་
ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་
པོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ། །ཞེས་སོ། །གལ་ཏེ་(ཆོས་སྐུ་བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་)དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་བོན་ཙམ་ལ་དགོངས་པ་འམ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅིར་ཡང་མ་
གྲུབ་ཙམ་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། (ཆོས་སྐུ་བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་)དེ་ནི་ཚད་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་
གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཇི་སྐད་དུ། རྒྱུད་བླ་མར། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་མེད་ཆོས་ཕྱིར། །ཞེས་པའི་
འགྲེལ་པར་དེ་ལ་དྲི་མ་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་(སྟོབས་སོགས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ལ་
སོགས་པ་གཾ་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་)ནི་(མཐའ་)གཅིག་ཏུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་སོ་སོའི་སྐྱེ་
1-1-69


བོའི་ས་ལ་ཡང་(ཡོད་དེ་དེ་ལྟར་འཁོར་འདས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་)རྣམ་པར་
དབྱེར་མེད་པར་ཆོས་ཉིད་(རོ་གཅིག་པ་དེ་ཉིད་)སྔ་(མ་དྲི་བཅས་སེམས་ཅན་པ་དང་)ཕྱི་(མ་དྲི་
མེད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ལ་)ཁྱད་པར་མེད་པར་(ཁྱབ་པར་)ཡོད་པའི་ཕྱིར་གནས་འདི་
བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་གང་ལ་(གཤིས་ལུགས་ཀྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་
ཤེས་མཐའ་དག་རྗེས་སུ་མ་ཞུགས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་རིས་ན་འགའ་ཡང་
མེད་དེ། འོན་ཀྱང་འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཛིན་པས་(བསྒྲིབས་ནས་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མི་
མངོན་ནོ། །འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཛིན་པ་དང་བྲལ་བ་ལས་ནི་(གཤིས་ལུགས་ཀྱི་)ཐམས་ཅད་མཁྱེན་
པའི་ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ཐོགས་པ་མེད་པ་(མངོན་དུ་གྱུར་པ་)རབ་ཏུ་འབྱུང་
ངོ་། །(སངས་རྒྱས་ཕལ་པོ་ཆེ་ལས་)ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་
ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཚད་དང་ལྡན་པའི་དར་ཡུག་ཆེན་པོ་གཅིག་ཡོད་པར་
གྱུར་(པའི་དབང་དུ་བྱས་)ལ། དར་ཡུག་ཆེན་པོ་དེ་ལ་ཡང་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་
འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་བྲིས་པར་གྱུར་(པའི་དབང་དུ་བྱས་)ཏེ། འདི་ལྟ་
སྟེ་ཁོར་ཡུག་ཆེན་པོའི་ཚད་དུ་ནི་ཁོར་ཡུག་ཆེན་པོ(བྲིས)། ས་ཆེན་པོའི་ཚད་དུ་ནི་ས་ཆེན་
པོ(བྲིས)། སྟོང་གཉིས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཚད་དུ་ནི་སྟོང་གཉིས་པའི་འཇིག་རྟེན་
གྱི་ཁམས། སྟོང་གི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཚད་དུ་ནི་སྟོང་གི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས། གླིང་
བཞི་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཚད་དུ་ནི་གླིང་བཞི་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས། རྒྱ་མཚོ་
ཆེན་པོའི་ཚད་དུ་ནི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ། འཛམ་བུའི་གླིང་གི་ཚད་དུ་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང༌། ཤར་
གྱི་ལུས་འཕགས་གླིང་གི་ཚད་དུ་ནི་ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་གླིང༌། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་ཀྱི་
1-1-70


གླིང་གི་ཚད་དུ་ནི། ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་ཀྱི་གླིང༌། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་གླིང་གི་ཚད་དུ་ནི་
བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན། རི་རབ་ཀྱི་ཚད་དུ་ནི་རི་རབ། ས་ལ་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང་གི་
ཚད་དུ་ནི་ས་ལ་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང༌། འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་
ཁང་གི་ཚད་དུ་ནི་འདོད་པ་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང༌། གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་
གཞལ་ཡས་ཁང་གི་ཚད་དུ་ནི་གཟུགས་ན་སྤྱོད་པའི་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང་བྲིས་(པའི་དབང་
དུ་བྱས་ཏེ་ཡོན་ཏན་དང་རྣམ་པ་དུ་མའི་དཔེ་རྣམས་)སོ། །དར་ཡུག་ཆེན་པོ་དེ་ཡང་ཆུ་ཞེང་སྟོང་
གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་ཚད་ཙམ་དུ་གྱུར་(པའི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་
ཆོས་ཉིད་རྒྱ་ཆེ་བའི་དཔེ་ཡིན་)ལ། དར་ཡུག་ཆེན་པོ་དེ་ཡང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་གཅིག་ཏུ་
བཅུག་པར་གྱུར་ཏོ(དེ་ནི་གློ་བུར་དྲི་མས་བསྒྲིབས་ནས་བཏུམས་པ་ལྟར་གྱུར་པའི་དཔེའོ)། །ཇི་ལྟར་
རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་གཅིག་ཏུ་དར་ཡུག་ཆེན་པོ་བཅུག་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་
མ་ལུས་པ་རྣམས་སུ་(སྟོང་གསུམ་)དེའི་ཚད་ཀྱི་དར་ཡུག་ཆེན་པོ་བཅུག་པར་གྱུར་ཏོ(དེ་ནི་
སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཡོད་ཀྱང་ཀུན་གྱིས་མ་མཐོང་བའི་དཔེའོ)། །དེ་ནས་མཁས་པ་མཛངས་པ། གསལ་
བ་ཡིད་གཞུངས་པ་དེར་ཉེ་བར་ཞུགས་པའི་དཔྱོད་པ་དང་ལྡན་པའི་སྐྱེས་བུ་འགའ་ཞིག་
སྐྱེས་ཏེ། དེའི་མིག་ལྷ་ཡིར་(མིག་ཏུ་)གྱུར་ཅིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་འོད་གསལ་བར་གྱུར་པ་
ཞིག་ལ། དེའི་ལྷའི་མིག་གིས་རྣམ་པར་བལྟས་ཏེ་འདི་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་དར་ཡུག་ཆེན་པོ་
འདི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་ཆུང་ངུ་འདི་ཉིད་ལ་གནས་ཏེ་སེམས་ཅན་འགའ་ལ་ཡང་ཉེ་བར་
མཁོ་བར་མ་གྱུར་ཏོ། །དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཀྱེ་མའོ་གང་བདག་གིས་བརྩོན་པ་ཆེན་
པོའི་སྟོབས་དང་མཐུས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་འདི་ཕྱེ་སྟེ། དར་ཡུག་ཆེན་པོ་འདི་འགྲོ་བ་
1-1-71


ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཉེ་བར་འཚོ་བར་བྱའོ་སྙམ་པས། དེ་བརྩོན་པ་ཆེན་པོའི་སྟོབས་ཀྱིས་མཐུ་
བསྐྱེད་དེ། རྡོ་རྗེ་ཕྲ་མོས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་དེ་ཕྱེ་ནས་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་དར་
ཡུག་ཆེན་པོ་དེ་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་ལ་ཉེ་བར་འཚོ་བར་བྱེད་ཅིང༌། གཅིག་ལ་ཇི་ལྟ་བ་
བཞིན་དུ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ལུས་པ་མེད་པ་མཐའ་དག་ལ་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་བྱེད་དོ(དེ་ནི་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དཔེའོ)། །ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་དེ་བཞིན་དུ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གཞན་སྟོང་གི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཚད་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས། སེམས་ཅན་ཐམས་
ཅད་ཉེ་བར་འཚོ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་མ་ཚང་བ་
མེད་པར་རྗེས་སུ་ཞུགས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་དེ་དག་ཀྱང་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་འདྲ་བར་ཚད་མེད་དོ། །དེ་ལྟ་མོད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཛིན་
པས་བཅིངས་པའི་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་ཡེ་ཤེས་(རང་གཞན་ཀུན་ལ་བཞུགས་པ་)མི་ཤེས་རབ་ཏུ་མི་ཤེས་ཤིང་ཉམས་སུ་མི་མྱོང༌། 
མངོན་དུ་མི་བྱེད་དོ། །དེས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་(སྟོང་
གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་(རྣམ་པ་དང་ཡོན་ཏན་
མང་པོ་ཅན་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བ་)སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་པ་རྣམ་པར་གཟུགས་
ནས་སློབ་དཔོན་གྱི་འདུ་ཤེས་སུ་གྱུར་ཏེ། ཀྱེ་མ་མ་ལ་སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་
དམ་གཞན་སྟོང་གི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་ཤེས་པ་
དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་(རང་གཞན་ཀུན་
ལ་)རྗེས་སུ་ཞུགས་པ་དག་(ཏུ་མཁྱེན་)སྟེ། གང་ཡང་ངས་སེམས་ཅན་འདི་དག་ལ་(རྡོ་རྗེ་ཕྲ་མོ་
1-1-72


དང་འདྲ་བར་རྣམ་རྟོག་གིས་མི་ཕྱེད་པའི་)འཕགས་པའི་ལམ་ཉེ་བར་བསྟན་པས། འདུ་ཤེས་
ཀྱིས་བྱས་པའི་འཆིང་བ་མཐའ་དག་བསལ་བར་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སངས་རྒྱས་)རང་
ཉིད་(སྔར་སློབ་ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་སུ་)འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྟོབས་བསྐྱེད་པས་འདུ་ཤེས་
ཀྱི་མདུད་པ་ཆེན་པོ་བསལ་ནས་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་
ཤེས་སོ་སོར་མངོན་པར་ཤེས་ཤིང་(སྐུ་གཉིས་ཐོབ་ནས་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(གཞན་)དང་
མཉམ་པ་ཉིད་རྗེས་སུ་ཐོབ་པ་(དེ་)བཞིན་དུ་(སེམས་ཅན་)དེ་དག་(ལ་)དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་ལམ་(རྡོ་རྗེ་དང་འདྲ་བ་)བསྟན་པས། འདུ་ཤེས་ཀྱིས་བྱས་པའི་འཆིང་བ་ཐམས་ཅད་ཟློག་
པར་བྱེད་དོ། །འདུ་ཤེས་ཀྱི་འཆིང་བ་ཐམས་ཅད་ལོག་པ་དག་ལ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
ཡེ་ཤེས་ཚད་མེད་པ་དེ་འགྲོ་བ་མཐའ་དག་གི་ཉེ་བར་འཚོ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་(གཤིས་
ཀྱི་)གནས་ལུགས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་དང་རྣམ་པ་ཚད་མེད་པ་དེ་རྣམས་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མ་ཚང་བ་མེད་པར་བཞུགས་པར་གསུངས་ཤིང་། འཕགས་པ་
དཔལ་ཕྲེང་གི་མདོར་ཡང་(དོན་དམ་ལས་གུད་དུ་)རྣམ་པར་དབྱེར་མེད་པ་བསམ་གྱིས་མི་
ཁྱབ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་ལས་འདས་པ་དང་ལྡན་པ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་བསྟན་པ་སྟེ་བཅོམ་ལྡན་འདས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་
སྐུ་འདི་ཉིད་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་ལས་མ་གྲོལ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་
བགྱིའོ། །ཞེས་ཆོས་སྐུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་ཉིད་ཆོས་ཉིད་དང་དབྱེར་མེད་པའི་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གཾ་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ལས་ཀྱང་འདས་པ་རྣམས་དང་རང་བཞིན་
དབྱེར་མེད་དུ་གསུངས་ལ། མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཡང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
1-1-73


རང་བཞིན་ནམ་རང་བཞིན་གྱི་སངས་རྒྱས་དེ་ཉིད་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)སྟོབས་
དང་མི་འཇིགས་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་ཚད་
མེད་པའི་བདག་ཉིད་དུ་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། རིགས་ཀྱི་བུ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་
གི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་བཅུ་དང་མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང་བྱམས་པ་ཆེན་པོ་དང་
ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་གསུམ་དང༌། དཔའ་བར་འགྲོ་བ་ལ་སོགས་
པ། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྣམ་གྲངས་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱད་ཁྲི་
རྣམས་དང་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང༌། དཔེ་བྱད་
བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་
གི་)ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྣམ་གྲངས་སུམ་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་རྣམས་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་
གི་)རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)ཏིང་ངེ་འཛིན་
གྱི་རྣམ་གྲངས་བཞི་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་རྣམས་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)ཐབས་ཀྱི་
ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་མཐའ་ཡས་པ་རྙེད་དང༌། དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་(སྟོང་གཞི་དོན་
དམ་གཞན་སྟོང་གི་)ཆོས་(རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་གྲངས་མེད་ཐབས་མཁས་)ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)སངས་
རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ནི་དངོས་པོ་(སྟེ་ཆོས་)རྣམ་པ་བདུན་དང་ལྡན་ཏེ་(སྐ་ཅིག་ལས་འདས་
པས་)རྟག་པ་དང་(དེ་བཞིན་ཉིད་བདག་དག་པའི་)བདག་དང་(རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་)བདེ་བ་
དང་(རང་བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཡང་དག་པ(འི་མཐའ་)དང་(དོན་དམ་
དུ་)བདེན་པ་དང་(ཡོད་པའི་)དགེ་བ་སྟེ་དེ་ནི་རྣམ་པར་ཕྱེ་ནས་ལན་བཏབ་པ་ཞེས་
1-1-74


བྱའོ། །ཞེས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་དཔེར་ན་ཟླ་བ་ཚེས་(མ་ཐག་)པ་ནི་མི་མཐོང་མོད་ཀྱི་མེད་
ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ་། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ་བུས་པ་མ་རབས་
ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་མཐོང་མོད་ཀྱི་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད་ཅེས་བྱར་མི་རུང་
ངོ༌། །རིགས་ཀྱི་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྟོབས་བཅུ་དང་མི་འཇིགས་པ་
བཞི་དང་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་གསུམ་སྟེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་
ལ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་ཡོད་པ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་ཡོངས་སུ་བཅོམ་ན་གདོད་མཐོང་བར་
འགྱུར་རོ། །ལོག་སྲེད་ཅན་དག་ནི་ལོག་སྲེད་ཡོངས་སུ་བཅོམ་ན་གདོད་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གཞན་སྟོང་གི་)སྟོབས་བཅུ་དང་མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་དྲན་པ་ཉེ་
བར་བཞག་པ་གསུམ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དོན་དེ་ལྟ་བས་ན་ངས་རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ལ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོད་དོ། །ཞེས་
གསུངས་སོ། །ཞེས་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་(རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་སྤངས་རྟོགས་)རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ་(རང་བཞིན་
གཉུག་མའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་)ཡོད་པ་དང་(བཅོས་མ་གློ་བུར་པའི་སྐྱོན་རྣམས་)མེད་པའོ། །དེ་ལ་
ཡོད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་དཔེ་
བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུ་དང་སྟོབས་བཅུ་དང་མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང་དྲན་པ་ཉེ་བར་
བཞག་པ་གསུམ་དང༌། བྱམས་པ་ཆེན་པོ་དང་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་དཔའ་བར་འགྲོ་བའི་
ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་པ་སྙེད་དང་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་ལ་སགས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་པ་སྙེད་དང་ཐབས་མཁས་པ་ལ་སོགས་པའི་
1-1-75


ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་པ་སྙེད་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་
པ་སྙེད་ནི་ཡོད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་མེད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འདས་
པའི་དགེ་བ་རྣམས་དང་མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མི་སྟོན་པ་དང་ལས་དང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་
དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཕུང་པོ་ལྔ་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་བྱུང་བ་
བཅུ་གཉིས་ནི་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་གང་ཞིག་གང་ན་མེད་པ་དེ་དེས་
སྟོང་པ་དང༌། དེ་ལ་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་རྟག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཚུལ་རྒྱས་པར་གསུངས་ཤིང༌། 
དེ་ཉིད་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་སྤངས་(པ་དང་)རྟོགས་(པའི་ཁྱད་པར་)དང་མེད་དགག་
(དང་)མ་ཡིན་དགག་གི་ཁྱད་པར་དང་མེད་ཙམ་དང་མེད་པའི་གཞིའི་ཁྱད་པར་དང་རྣམ་
གཅོད་དང་ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང༌། སྟོང་ཞིང་དབེན་ལ་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་ཙམ་
དང༌། དེ་རྣམས་ཀྱི་གཞིའི་ཁྱད་པར་ལ་སོགས་པར་ཡང་དོན་ལ་གནས་པས་དོན་ལ་རྟོན་
པའི་མན་ངག་ལ་བརྟེན་ནས་ཤིན་ཏུ་ཟབ་ཅིང་རྟོགས་དཀའ་ལ་ཕྲ་བའི་གནས་གལ་པོ་ཆེ་
འདི་དག་ཚུལ་བཞིན་དུ་(ངེས་པར་)རྟོགས་དགོས་སོ། །རྗེ་བཙུན་མ་ཕམ་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་
ཀྱང༌། (རང་བཞིན་)འོད་གསལ་(ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་ཀྱང་)བྱས་(པ་)མིན་(ལ་དེ་དང་)དབྱེར་
མེད་པར། །འཇུག་(པ་)ཅན་གཾ་གཱའི་ཀླུང་གི་ནི། །རྡུལ་ལས་འདས་པའི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གཞན་སྟོང་གི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་དང་ལྡན་པ་ཉིད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་རང་བཞིན་འོད་གསལ་འདུས་མ་བྱས་པའི་དབྱིངས་དེ་ཉིད་མི་
འབྲལ་བའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གཾ་གཱའི་ཀླུང་གི་རྡུལ་སྙེད་ལས་འདས་པ་རྣམས་དབྱེར་མེད་
དུ་ལྡན་པར་གསུངས་ལ། དེ་བཞིན་དུ། འཕགས་པ་སོར་མོའི་ཕྲེང་བ་ལ་ཕན་པ་ཨུ་དུམ་ཝཱ་
1-1-76


རའི་མེ་ཏོག་ལྟར་དཀོན་པའི་མདོར་ཡང༌། སྐྱེ་འགག་ལ་སོགས་པ་སྐྱོན་གྱི་ཆ་རྣམས་རང་
བཞིན་གྱིས་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་མཚན་དཔེ་མཐའ་ཡས་པ་ལ་སོགས་པ་རང་བཞིན་
གྱིས་གྲུབ་པའི་ཡོན་ཏན་མང་པོ་ཅན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་སམ་དབྱིངས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་
དེ་ཉིད་སེམས་ན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པར་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། སངས་རྒྱས་ཐམས་
ཅད་ཀྱིས་ཀུན་ཏུ་ནན་ཏན་ཏུ་བཙལ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྐྱེས་པ་མ་བརྙེས་
ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་མ་སྐྱེས་པ་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་
བཟང་པོ་མཐའ་ཡས་པས་བརྒྱན་པའི་དབྱིངས་ཡོད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཤིན་
ཏུ་ནན་ཏན་དུ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བཙལ་ཡང་དབྱིངས་བྱུང་བ་མ་བརྙེས་ཏེ། སེམས་ཅན་
ཐམས་ཅད་ལ་མ་བྱུང་བའི་དབྱིངས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་
མཐའ་ཡས་པས་བརྒྱན་པའི་དབྱིངས་ཡོད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ནན་
ཏན་ཏུ་བདག་ཉིད་ཀྱིས་བཙལ་ཡང་དབྱིངས་མི་རྟག་པ་མ་བརྙེས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་
ཅད་ལ་རྟག་པའི་དབྱིངས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱངས་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་མཐའ་
ཡས་པས་བརྒྱན་པའི་དབྱིངས་ཡོད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ནན་ཏན་ཏུ་
བཙལ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཐེར་ཟུག་མ་ཡིན་པ་མ་བརྙེས་ཏེ་སེམས་ཅན་
(ཐམས་ཅད་)ལ་ཐེར་ཟུག་གི་དབྱིངས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་
པོ་མཐའ་ཡས་པས་བརྒྱན་པའི་དབྱིངས་ཡོད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ནན་
ཏན་ཏུ་བཙལ་ཡང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་གཡུང་དྲུང་མ་ཡིན་པ་མ་བརྙེས་ཏེ་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་གཡུང་དྲུང་གི་དབྱིངས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་མཚན་དང་དཔེ་
1-1-77


བྱད་བཟང་པོ་མཐའ་ཡས་པས་བརྒྱན་པའི་དབྱིངས་ཡོད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་
ཤིན་ཏུ་ནན་ཏན་ཏུ་བཙལ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་ནད་མ་བརྙེས་ཏེ་སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ནད་མེད་པའི་དབྱིངས་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་མཐའ་ཡས་
པས་བརྒྱན་པའི་དབྱིངས་ཡོད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ནན་ཏན་ཏུ་བཙལ་
ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་རྒ་ཤི་མ་བརྙེས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རྒ་ཤི་
མེད་པའི་དབྱིངས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་མཐའ་ཡས་པས་
བརྒྱན་པའི་དབྱིངས་ཡོད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ནན་ཏན་ཏུ་བཙལ་ཡང་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་འཇིག་པ་མ་བརྙེས་ཏེ་མི་འཇིག་པའི་དབྱིངས་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་དབྱིངས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་མཐའ་ཡས་པས་
བརྒྱན་པའི་དབྱིངས་ཡོད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅན་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ནན་ཏན་ཏུ་བཙལ་ཡང་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་གཞིག་ཏུ་རུང་བ་མ་བརྙེས་ཏེ་མི་ཤིགས་པའི་དབྱིངས། 
སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་མཐའ་
ཡས་པས་བརྒྱན་པའི་དབྱིངས་ཡོད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ནན་ཏན་ཏུ་
བཙལ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་དྲི་མ་མ་བརྙེས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་
དྲི་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་མཐའ་
ཡས་པས་བརྒྱན་པའི་དབྱིངས་ཡོད་དེ་དཔེར་ན་ཆུ་དང་འབྲུ་མར་བསྐྱེས་པ་(ཐ་དད་དུ་)མི་
དམིགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་བྱེ་བས་གཡོགས་མོད་
ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་འདྲེས་པར་གྱུར་པའི་གན་མེད་
1-1-78


དོ། །དབྱིངས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་པ་བྱེ་བའི་ནང་ན་འདུག་མོད་ཀྱི། བུམ་པའི་ནང་ན་མར་མེ་
འདུག་པ་བཞིན་དུ། བུམ་པ་བཅག་ན་མར་མེ་རབ་ཏུ་འབར་ཞིང་མཛེས་ཏེ། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ནི་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་
རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཏེ། འདིར་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་རྣམས་ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་
ཤེས་ན་ཐུབ་པའི་བཀའ་ལ་མི་རྨོངས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་ཉིད་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཚང་བར་གསུངས་པའི་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་རྣམས་ནི་
དོན་དམ་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་ཡིན་གྱི། ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་སྐུ་ཡི་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། སུམ་ཅུ་རྩ་
གཉིས་མཚན་འཆང་བ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུད་སྡེ་ཟབ་མོ་རྣམས་སུ་(ངེས་དོན་)མཐར་
ཐུག་གི་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་བླ་མ་དམ་པའི་
མན་ངག་(ཁྱད་འཕགས་བསྒོམས་པ་)ལས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་རྟོག་གེའི་སྤྱོད་
ཡུལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དབུ་མ་པ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། (རྒྱུད་
བླའི་འགྲེལ་བར་)དེ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ(འི་ཐབས་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའི་རྒྱན་བཞི་སྣང་བ་བརྒྱད་སྙིང་རྗེ་བཅུ་དྲུག་ཕྲིན་ལས་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཏེ་)རྣམ་པ་དྲུག་ཅུ་
(གཟུངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པའི་མདོར་)བསྟན་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་(ཡོན་ཏན་
མང་པོ་ཅན་)གསལ་བར་མཛད་དེ་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱ་བའི་དོན་ཡོན་ཏན་(མང་པོ་)དང་
ལྡན་པ་དེ་ཡོད་ན་དེ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བ་འཐད་(ཀྱི་དེ་མེད་ན་དེ་སྟོན་པ་མི་
འཐད་)པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྦྱོང་བྱེད་གཉེན་པོ་གསུངས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྦྱང་
གཞི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡོན་ཏན་མང་པོ་ཅན་གསུངས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བདེ་
1-1-79


གཤེགས་སྙིང་པོ་དངོས་སུ་མི་སྟོན་ཡང༌། སྦྱོང་བྱེད་གཉེན་པོ་སྟོན་པའི་གསུང་རབ་ཐམས་
ཅད་ལས་ཀྱང༌། སྦྱང་གཞི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དོན་གྱིས་བསྟན་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་ཉེ་
བར་དགོངས་སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཡོད་
པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་བདེན་པ་ལ་ཡང་དོན་དམ་གྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཡོད་
ཅིང༌། དེ་རྣམས་ཀྱང་དོན་དམ་བདེན་པ་དང་དབྱེར་མེད་པའི་ཕྱིར་མི་འབྲལ་བའི་ཡོན་
ཏན་གཾ་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ལས་འདས་པ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་ཡང་དང་ཡང་དུ་གསུངས་
པའི་དགོངས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་ལ་མཁས་པར་བྱའོ། (དེ་ལས་གཞན་དུ་ན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
བློར་ཤོང་ཙམ་བྱུང་ཡང་དེ་ལ་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་ཚང་པ་བློར་མི་ཤོང་ན་ལུང་གསལ་པོ་དེ་རྣམས་དང་
འགལ་ཞིང་འཆད་གྱུར་མང་པོ་དང་ཡང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ)།
༈ ༼དོན་དེ་ཉིད་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཡབ་སྲས་ཀྱང་བཞེད་པར་བསྟན་པ།༽ གལ་ཏེ་
གཞན་དག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ངེས་དོན་དུ་འདོད་ཀྱང་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལ་མི་འདོད་
དོ་ཞེ་ན། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ནི་བཞེད་དེ། ཇི་སྐད་དུ། ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་ལ་བསྟོད་པར། གང་ཞིག་ཀུན་ཏུ་མ་ཤེས་ན། །སྲིད་པ་གསུམ་དུ་རྣམ་འཁོར་
བ། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ངེས་གནས་པ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་)ལ་ཕྱག་
འཚལ་འདུད། །གང་ཞིག་(གློ་བུར་དྲི་མས་བསྒྲིབས་ན་)འཁོར་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་སྦྱང་
བ་བྱས་པ་ལས། །དག་པ་(གཉིས་ལྡན་)དེ་ཉིད་མྱ་ངན་འདས་(པ་ཐོབ་པ་ཡིན་ལ)། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་
(ཐོབ་པ་)ཡང་དེ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་འོ་མ་དང་འདྲེས་པས། །མར་གྱི་སྙིང་པོ་མི་སྣང་བ། །དེ་
བཞིན་ཉོན་མོངས་དང་འདྲེས་པས། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་མི་མཐོང་ངོ་། །ཇི་ལྟར་འོ་མ་རྣམ་
1-1-80


སྦྱངས་པས། །མར་གྱི་སྙིང་པོ་དྲི་མེད་འགྱུར། །དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་རྣམ་སྦྱངས་པས། །ཆོས་
དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་དྲི་མེད་(མངོན་དུ་)འགྱུར། །ཇི་ལྟར་མར་མེ་བུམ་ནང་གནས། །ཅུང་ཞིག་
སྣང་བར་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་བུམ་ནང་གནས། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་མི་
མཐོང་ངོ་། །ཕྱོགས་ནི་གང་དང་གང་དག་ནས། །བུམ་པ་བུ་ག་བཏོད་གྱུར་པ། །དེ་དང་དེ་ཡི་
ཕྱོགས་ཉིད་ནས། །འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་འབྱུང་བར་འགྱུར། །གང་ཚེ་ཏིང་འཛིན་རྡོ་རྗེ་
ཡིས། །(རྣམ་རྟོག་གི་)བུམ་པ་དེ་ནི་བཅག་གྱུར་ན། །དེ་ཚེ་(འོད་གསལ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་)དེ་ནི་
ནམ་མཁའ་ཡི། །མཐར་ཐུག་བར་དུ་སྣང་བར་བྱེད། །(དེ་ལྟར་ཡེ་ཤེས་ལ་སྣང་བ་)ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་ནི་(ནམ་ཡང་)སྐྱེ་མ་ཡིན། །ནམ་ཡང་འགག་པར་འགྱུར་བ་མེད། །དུས་རྣམས་ཀུན་
ཏུ་ཉོན་མོངས་མེད། །ཐོག་མ་བར་མཐའ་དྲི་མ་བྲལ། །(ཏེ་འགོག་བདེན་རང་བཞིན་པ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར་རོ་)ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་བཻ་དཱུརྱ། །དུས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་འོད་གསལ་ཡང༌། །(ས་)རྡོ་ཡི་ནང་ནི་
གནས་གྱུར་ན། །དེ་ཡི་འོད་ནི་གསལ་མ་ཡིན། །དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་བསྒྲིབས་
པའི། །(འོད་གསལ་)ཆོས་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་དྲི་(མ་རང་བཞིན་གྱིས་)མེད་པའང་། །འཁོར་བར་
འོད་ནི་གསལ་མ་ཡིན། །(ཏེ་བསྒྲིབས་ཀྱི་བར་ལ་མི་མཐོང་)མྱ་ངན་འདས་ན་(གདོད་ནས་རྟག་ཏུ་
བཞུགས་པའི་)འོད་གསལ་(དེ་མངོན་དུ་)འགྱུར། །ཞེས་དང༌། དྲི་མེད་ཉི་མ་ཟླ་བ་ཡང༌། །སྤྲིན་
དང་ཁུག་རྣ་དུ་བ་དང་། །སྒྲ་གཅན་གདོང་དང་རྡུལ་ལ་སོགས། །སྒྲིབ་པ་ལྔ་ཡིས་བསྒྲིབས་
པར་འགྱུར། །དེ་བཞིན་འོད་གསལ་བ་ཡི་སེམས། །འདོད་དང་གནོད་སེམས་ལེ་ལོ་
དང༌། །རྒོད་པ་དང་ནི་ཐེ་ཚོམ་སྟེ། །སྒྲིབ་པ་ལྔ་ཡིས་བསྒྲིབས་པར་གྱུར། །ཇི་ལྟར་མེ་ཡིས་དག་
པ(རྡོ་དྲེག་སྐུད་པ)འི་གོས། །སྣ་ཚོགས་དྲི་མས་དྲི་མ་ཅན་(དུ་གྱུར་པ)། །ཇི་ལྟར་མེ་ཡི་ནང་
1-1-81


བཅུག་ན། །དྲི་མ་ཚིག་(པར་)འགྱུར་(གྱི་)གོས་(ཚིག་པ་)མིན་(པ་)ལྟར། །དེ་བཞིན་འོད་གསལ་
བ་ཡི་སེམས། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་དྲི་མ་ཅན(དུ་གྱུར་ན་ལམ་གྱི)། །ཡེ་ཤེས་མེ་ཡིས་དྲི་མ་
སྲེག །དེ་ཉིད་འོད་གསལ་(སྲེག་པ་)མ་ཡིན་ནོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པའི་མདོ། །རྒྱལ་བས་ཇི་
སྙེད་གསུངས་པ་གང༌། །དེ་དག་(གི་དོན་བསྒོམས་པ་)ཀུན་གྱིས་ཉོན་མོངས་ལྡོག །ཁམས་(ཞེས་
པ་དབྱིངས་རང་བཞིན་འོད་གསལ་)དེ་ཉམས་པར་བྱེད་མ་ཡིན། །ས་ཡི་དཀྱིལ་ན་ཡོད་པའི་
ཆུ། །དྲི་མ་མེད་པར་གནས་པ་ལྟར། །ཉོན་མོངས་ནང་ན་(དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་
རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་ཀྱང༌། །དེ་བཞིན་དྲི་མ་(གདོད་ནས་)མེད་པར་གནས། ཞེས་དང༌། །ཇི་ལྟར་
སྦྲུམ་མའི་ལྟོ་ན་བུ། །ཡོད་ཀྱང་མཐོང་བ་མ་ཡིན་པ། །དེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་གཡོགས་
པའི། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་མཐོང་མ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། ཇི་ལྟར་སོ་ཀའི་དུས་སུ་ཆུ། །དྲོ་འོ་
ཞེས་ནི་རྗོད་པར་བྱེད། །དེ་ཉིད་གྲང་བའི་དུས་སུ་ནི། །གྲང་ངོ་ཞེས་ནི་བརྗོད་པ་ཡིན། །ཉོན་
མོངས་དྲ་བས་གཡོགས་པ(འི་ཆོས་དབྱིངས་)ལ། །སེམས་ཅན་ཞེས་ནི་བརྗོད་པ་སྟེ། །(ཆོས་
དབྱིངས་)དེ་ཉིད་ཉོན་མོངས་(གློ་བུར་པ་དང་)བྲལ་གྱུར་ན། །སངས་རྒྱས་(ཐོབ་པ་)ཞེས་ནི་རྗོད་
པར་བྱེད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་རང་བཞིན་འོད་
གསལ་བའི་སེམས་དང༌། རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་དོན་གཅིག་པའི་བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་དཔེ་དུ་མའི་སྒོ་ནས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཤིང༌། དེ་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་གནས་སུ་
ཡང་སློབ་དཔོན་(འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་)འདིས་གསུངས་པ་(རང་བཞིན་འོད་གསལ་)འདི་ནི་དོན་
དམ་བདེན་པ་སྟེ། (དེ་རྣམ་ཤེས་ལ་)སྣང་བ་མེད་ཅིང་(དེ་ལའང་ཁམས་གསུམ་གྱི་དངོས་པོའི་སྣང་
བ་མེད་ལ་)མཚན་མ་མེད(པའི་གཞི)། །དོན་དམ་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
1-1-82


ཀུན་གྱི་གནས། །ཞེས་དང༌། འདིའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་གསུངས་པ། (རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)རྣམ་ཤེས་{དང}ཀྱང}ནི་(རང་བཞིན་)འོད་གསལ་དང༌། །(རང་བཞིན་གྱིས་)མྱ་ངན་
(ལས་)འདས་(པ་)དང་(ཆོས་)ཀུན་(གྱིས་)སྟོང་(པའི་གཞི་)དང༌། །ཆོས་ཀྱི་སྐུར་ཡང་བཤད་པ་
ཡིན། །ཞེས་(འཕགས་པས་གསུངས་པ་)སློབ་དཔོན་བྷ་བྱ་(ལེགས་ལྡན་བྱེད་པ་)ཡིས་དབུ་མ་རིན་
ཆེན་སྒྲོན་མར་དྲངས་སོ། །སྐབས་འདིའི་རྣམ་ཤེས་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་དང་རྣམ་ཤེས་
རྣམ་པར་དག་པ་(དང་ཁམས་གསུམ་དང་དུས་གསུམ་ལས་འདས་པའི་རྣམ་ཤེས་)ལ་དགོངས་པ་
ཡིན་ཏེ། འོད་གསལ་ཆོས་སྐུའི་རྣམ་གྲངས་སུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕགས་པ་ལྷའི་ཞལ་
སྔ་ནས་ཀྱང་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དཔེ་ངེས་དོན་དུ་)བཞེད་དེ། སྤྱོད་བསྡུས་སྒྲོན་མར། (སྟོང་
གཞི་)དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་ལུས་མེད་(ལུས་ཏེ་ལུས་ཀྱི་མཆོག་ཡིན་)པ་(འགལ་འདུས་སྐྱོན་
མེད་ཡིན་པས་)དཔེ་མེད་པ་(འདུས་མ་བྱས་ཡིན་པས་)རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ། སོ་སོ་
རང་གི་རིག་པ་(ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་)སྟེ། དེ་བས་ན་བླ་མའི་ཁ་ནས་བསྟན་པ(འི་དོན་བསྒོམས་
པ་)མེད་པར་ཤེས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཇི་སྐད་དུ་གསུངས་པའི་ཚིག་ལས་ཀྱང༌། ཇི་ལྟར་མར་
མེ་བུམ་ནང་གནས། །ཕྱི་རོལ་དུ་ནི་སྣང་མི་འགྱུར། །བུམ་པ་དེ་ཉིད་བཅག་གྱུར་ན། །དེ་འོག་
མར་མེའི་འོད་སྣང་འགྱུར། །དེ་བཞིན་བུམ་པ་(དང་འདྲ་བ་)རང་ལུས་(ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་)ཉིད་
(ཡིན་ལ)། །དེ་(ཁོ་ན་)ཉིད་(དོན་དམ་ནི་)མར་མེ་ལྟ་བུ་ཉིད་(ཡིན་པས)། །བླ་མའི་ཁ་ཡིས་(ཏེ་
ཞལ་གྱི་གདམས་པ་བསྒོམས་པས་)ལེགས་བཅག་ན། །སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་(གདོད་ནས་བཞུགས་པ་
དེ་)གསལ་བར་(མངོན་དུ་)འགྱུར། །ནམ་མཁའ་(གཞན་སྟོང་ཆེན་)ལས་ནི་(བདེ་ཆེན་གྱི་)ནམ་
མཁའ་འབྱུང་(བ)། །(དོན་དམ་གྱི་)ནམ་མཁས་ནམ་མཁའ་མཐོང་གྱུར་པའི(དབྱིངས་རིག་
1-1-83


དབྱེར་མེད་པ་)དེ་ཉིད་(ནི་)བླ་མའི་ཁ་ཉིད་ལས། །སྦྱོར་བ་(སྟེ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་)ལེགས་པར་
སྟོན་(ཅིང་དེ་བསྒོམས་པས་མཐོང་)པ་ཡིན། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གལ་ཏེ། སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་
གྲགས་པས་དབུ་མ་ལ་འཇུག་པར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ངེས་དོན་ཡིན་པ་བཀག་
པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། གསང་འདུས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་སྒྲོན་གསལ་དུ་ནི་གསལ་པར་བསྟན་ཏེ། ཇི་
སྐད་དུ། ཡི་གེ་ཨོཾ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(ཅན་)སྟེ་དེས་རྣལ་འབྱོར་པའི་མི་ཕྱེད་
པའི་ལུས་བསྐྱེད་པས་ན། རྡོ་རྗེའི་སྐུ་ནི་ཐོབ་བྱེད་པའོ། །ཞེས་དང༌། རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་གནས་ནི་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(ཅན་)ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པ་
ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབུ་མ་ལ་འཇུག་པར་ཡང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་བྱུང་
བའམ། །མ་བྱུང་ཡང་རུང་དངོས་སུ་ན། །དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་(ཆོས་ཉིད་)སྟོང་པ་ཉིད་
(ནི)། །གཞན་གྱི་དངོས་པོར་རབ་ཏུ་བསྒྲགས་(དེ་ནི)། །ཡང་དག་མཐའ་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་
(ཡིན་ཏེ)། །དེ་(ནི་ཀུན་རྫོབ་འདི་ལས་)གཞན་(གྱི་)དངོས་པོ(སྟེ་ངོ་བོ་དོན་དམ་པ)འི་སྟོང་ཉིད་
དོ། །(ཀུན་རྫོབ་འདི་ལས་)གཞན་གྱི་དངོས་པོ་(སྟེ་ངོ་བོ་)ནི་(ཕ་རོལ་ལམ་)མཆོག་ཏུ་བྱུང་བའི་དེ་
ཁོ་ན་ཉིད་དོ། །དེའི་མཆོག་ཏུ་བྱུང་བ་(དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་)ཉིད་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་ཉིད་
དོ། །ཞེས་པ་ཡང་བྱུང་བས་ནང་འགལ་གསུང་པ་ཡིན་ནམ་ཅི་ཞེས་དཔྱད་པར་རིགས་ཏེ། 
སྔར་མཚན་ཉིད་པའི་དུས་ན་(མུ་སྟེགས་པས་བརྟགས་པའི་བདག་དང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་འདྲ་
སྙམ་པ་)དེ་འདྲའི་ཐུགས་རྟོག་སྐྱེས་ཀྱང་ཕྱིས་གསང་སྔགས་ཟབ་མོ་ལ་ཞུགས་པས་ཐུགས་
སྐྱེད་ཐོན་ནས་གྲུབ་མཐའ་འགྱུར་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ་དུ་ཡང་སེམས་སོ། །
༈ ༼ལུང་ལ་མི་མཁས་པས་བརྟགས་པའི་ལྟ་ངན་སྤང་བར་གདམས་པ་ལ་བཅུ་གཅིག 
1-1-84


དགོས་པ་བསྟན་པས་དྲང་དོན་དུ་འཁྲུལ་བའི་སྡིག་ལྟ་སྤངས་པ་ལ་གཉིས། རྒྱུད་བླ་མར་
དགོས་པ་བསྟན་པ་ལས་དྲང་དོན་དུ་འཁྲུལ་བའི་སྡིག་ལྟ་སྤང་བ།༽ གལ་ཏེ་རྒྱུད་བླ་མར། 
སྤྲིན་དང་རྨི་ལམ་རྒྱུ་བཞིན་(འཁོར་ལོ་བར་བ་)དེ་དང་དེར། །ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་རྣམ་ཀུན་
སྟོང་པ་ཞེས། །གསུངས་ནས་ཡང་(འཁོར་ལོ་ཐ་མ་)འདིར་རྒྱལ་(བ་)རྣམས་སེམས་ཅན་
ལ། །སངས་རྒྱས་སྙིང་པོ་ཡོད་ཅེས་ཅི་སྟེ་གསུང་(སྙམ་ན)། །སེམས་ཞུམ་སེམས་ཅན་དམན་ལ་
བརྙས་པ་དང༌། །ཡང་དག་མིན་འཛིན་ཡང་དག་ཆོས་ལ་སྐུར། །བདག་ཆགས་ལྷག་པའི་སྐྱོན་
ལྔ་གང་དག་ལ། །ཡོད་པ་དེ་དག་དེ་སྤང་དོན་དུ་གསུངས། །ཞེས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དྲང་
དོན་དུ་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། གཞུང་དེ་ལ་དྲང་དོན་དུ་སྟོན་པའི་ཚིག་
ནི་འགའ་ཡང་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་དེ་སྤང་དོན་དུ་གསུངས། །ཞེས་པ་འདིས་དྲང་དོན་དུ་གྲུབ་
པོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་དགོས་པ་བསྟན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ཉིད་ཀྱི་སྔ་འགྲེལ་དུ་(གཤིས་ཀྱི་གནས་
ལུགས་)ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)འདི་བལྟ་བར་དཀའ་བ་དེས་ན་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ལ་བརྩམས་
ཏེ་བསྟན་པ་འདིས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན། (གཤིས་ལ་གནས་པ་གསལ་བར་)བསྟན་པའི་དགོས་པ་
བསྡུས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་ཏེ། གཅིག་གིས་དྲིས་ལ། གཉིས་པས་ནི་ལན་བསྟན་
པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགོས་པ་བསྟན་པས་དྲང་དོན་དུ་འགྱུར་ན་ནི། (དགོས་པ་
བསྟན་པའི་)ངེས་དོན་རྣམས་ལ་ཡང་(དྲང་དོན་གྱིས་ཁྱབ་པར་)ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་
རོ། །དགོས་པ་དེ་དག་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི། ཡང་དག་མཐའ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི། །རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་(ཀྱིས་)དབེན་པ་སྟེ(དེས་ན་གཞན་སྟོང་ངོ་)། །ཉོན་མོངས་ལས་དང་རྣམ་སྨིན་
དོན། །སྤྲིན་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་(རང་སྟོང་དུ་)བརྗོད(དེ)། །ཉོན་མོངས་(ནི་)སྤྲིན་འདྲ་བྱ་བ་
1-1-85


ཡི། །ལས་ནི་རྨི་ལམ་ལོངས་སྤྱོད་བཞིན། །ཉོན་མོངས་ལས་ཀྱི་(འབྲས་བུ་)རྣམ་པར་སྨིན་
(པ)། །ཕུང་པོ་(རྣམས་ནི་)སྒྱུ་མ་(སྣ་ཚོགས་)སྤྲུལ་པ་བཞིན༌། (དུ་དོན་ལ་མེད་ཅིང་སྟོང་ངོ་ཞེས)། 
སྔར་ནི་དེ་ལྟར་རྣམ་གཞག་ནས། །སླར་ཡང་བླ་མའི་རྒྱུད་(དམ་ཕྱི་མའི་གཞུང་)འདིར་
ནི། །ཉེས་པ་ལྔ་དག་སྤང་བྱའི་ཕྱིར། །(གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་ཆོས་རྣམས་མེད་ཀྱང་ཆོས་
ཀྱི་)ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་ཡང་དག་མཐའ་ནི་)ཡོད་ཉིད་ཅེས་(གསལ་བར་)བསྟན་པ་ཡིན། །(དེ་མ་
བསྟན་ན་ཉེས་པ་ལྔ་མི་སྤོང་ཞིང་བསྟན་ན་སྤོང་བའི་རྒྱུ་མཚན་)འདི་ལྟར་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་
ནི་མ་ཐོས་པས། །(བདག་ཉིད་ཀྱིས་)བདག་(རང་)ལ་བརྙས་པའི་ཉེས་པ་ཡིས། །སེམས་ནི་ཞུམ་
པ་འགའ་ཞིག་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་སྐྱེ་མི་འགྱུར། །གང་(འགའ་ཞིག་)ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་
སྐྱེས་པས། །བདག་ནི་མཆོག་ཅེས་རློམ་པ་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་མ་སྐྱེས་པ་ལ། །དམན་པའི་
འདུ་ཤེས་རབ་ཏུ་འཇུག(ཅིང་བརྙས་པར་འགྱུར)། །དེ་ལྟར་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་ནི། །(དོན་བཞིན་
རྟོགས་པའི་)ཡང་དག་ཤེས་པ་མི་སྐྱེ་བ། །དེས་ན་ཡང་དག་མིན་(པ་ཆོས་རྣམས་རང་སྟོང་ལ་དོན་
དམ་དུ་)འཛིན་ཅིང༌། །ཡང་དག་(པའི་)དོན་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་)ནི་རིག་མི་
འགྱུར། །བཅོས་མ་གློ་བུར་བ་ཉིད་ཕྱིར། །སེམས་ཅན་(གྱི་)སྐྱོན་(དུ་གྱུར་བའི་ཕུང་པོ་ཁམས་དང་
སྐྱེ་མཆེད་)དེ་ཡང་དག་མིན། །ཡང་དག་(མཐའ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་)ཉེས་(པ་)དེ་(རྣམས་
ཀྱི་)བདག་(ཉིད་དུ་)མེད་པ་(དང་)། །(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)ཡོན་ཏན་(བགྲང་ཡས་ཚང་
ཞིང་)རང་བཞིན་(གྱིས་གདོད་ནས་)དག་པ་(འོད་གསལ་བ་)ཡིན་(པ་ལ་འགའ་ཞིག་དེ་ལས་བཟློག་
ནས)། །ཡང་དག་མིན་པའི་ཉེས་(པ་ཆོས་རྣམས་རང་སྟོང་ལ་དོན་དམ་དུ་)འཛིན་ཅིང༌། །ཡང་
དག་(པའི)ཡོན་ཏན་(མང་པོ་ཅན་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ལ་)སྐུར་(བ་)འདེབས་པས། །བློ་ལྡན་
1-1-86


བདག་དང་སེམས་ཅན་(ཐམས་ཅད་)ནི། །(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་མཚུངས་པ་དང་དེ་དྲི་མ་
མ་བསལ་ན་མི་ཐོབ་ཅིང་བསལ་བ་ཙམ་གྱིས་ཐོབ་པར་)མཚུངས་(པར་)མཐོང་(བའི་)བྱམས་པ་
འཐོབ་མི་འགྱུར། །(འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་གཞུང་)འདི་ལས་(དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ནི་
ཐོས་པ་ལས། །(རང་ཉིད་ལམ་སྒོམ་པ་ལ་)སྤྲོ་(བ་ཆེན་པོ་)དང་(སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་)སྟོན་པ་
བཞིན་གུས་(པ་)དང་(ཡང་དག་མིན་པ་རང་སྟོང་ལ་དོན་དམ་དུ་འཛིན་པ་སྤངས་པའི་)ཤེས་རབ་
(དང་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་)ཡེ་ཤེས་(དང་རང་གཞན་ཐམས་ཅད་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་མཚུངས་པར་མཐོང་བའི་)བྱམས་ཆེན་སྐྱེ(དེ་ལྟར)། །དེ་ལྟར་ཆོས་ལྔ་
སྐྱེ་ཕྱིར་དེ་ལས་ནི། །(ཞུམ་ནས་ལམ་ལ་རྩོལ་བ་དོར་བའི་)ཁ་ན་མ་ཐོ་(བ་)མེད་(པ་དང་གཞན་ལ་
མི་བརྙས་པར་སངས་རྒྱས་དང་)མཚུངས་(པ་ཙམ་དུ་)ལྟ་(བ་དང་)། །(རང་སྟོང་ལ་དོན་དམ་དུ་
འཛིན་པའི་)སྐྱོན་མེད་(པ་དང་དོན་དམ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་)ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་དང༌། །བདག་
དང་སེམས་ཅན་(ཐམས་ཅད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་)མཚུངས་(པར་མཐོང་བའི་བྱམས་ཆེན་
འཕེལ་བར་)བྱས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་མྱུར་དུ་ཐོབ། །ཅེས་ཉེས་པ་ཆེན་པོ་ལྔ་སྤངས་ཤིང་
ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་ལྔ་ཐོབ་ནས་སངས་རྒྱས་མྱུར་དུ་ཐོབ་པ་ནི་འཁོར་ལོ་ཐ་མར་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་བསྟན་པའི་དགས་པ་ཡིན་པར་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་དགོས་
པ་སྟོན་པའི་གཞུང་འདིས་དྲང་དོན་དུ་བསྟན་པར་སྨྲ་བ་ནི་(སྟོང་ཉིད་ལ་བདེན་གཉིས་རྣམ་
དབྱེ་མ་ཤེས་པའི་)མུ་ཅོར་རོ། །གཞུང་འདི་ཉིད་དུ་ཡང་དེ་ལྟར་རྒྱལ་བའི་སྙིང་པོ་ནི། །(ངོ་བོ་རྒྱུ་
འབྲས་ལས་ལྡན་འཇུག་པ་ལ་སོགས་)རྣམ་གཞག་རྣམ་པ་བཅུ་ཞེས་བརྗོད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་
པས་རྣམ་གཞག་བཅུ་དང་(སངས་རྒྱས་པད་ངན་ཞེས་སོགས་)དཔེ་དགུས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
1-1-87


དྲི་བཅས་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་པ་མང་པོ་ནས་རྒྱ་ཆེར་གཏན་ལ་ཕབ་ཅིང་གལ་པོ་ཆེའི་དོན་
དུ་ཡང་དང་ཡང་དུ་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྔར་བསྟན་པ་དེ་རྣམས་ཉིད་
འདིར་དྲང་དོན་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེ་ན། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། འདིའི་རྗེས་ནས་དྲི་མེད་དེ་
བཞིན་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཡང༌། ཐུབ་པའི་ཁྱུ་མཆོག་(དང་)སྦྲང་རྩི་(དང་འབྲས་བུའི་)སྙིང་པོ་
དང༌། །རིན་ཆེན་གསེར་(གྱི་གོང་བུ་)དང་གཏེར་དང་(གསེར་དང་རིན་ཆེན་གཏེར་ཞེས་པར་ཡོད་
དམ་རྒྱ་དཔེ་བལྟ་དགོས་)ལྗོན་པ་བཞིན། །དྲི་མེད་རིན་ཆེན་(ལས་བྱས་པའི་)བདེ་གཤེགས་སྐུ་
དང་ནི། །ས་བདག་(འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་རྒྱལ་དང་)གསེར་(གར་ལུགས་)ཀྱི་གཟུགས་འདྲ་རྒྱལ་བ་
ཉིད། །ཅེས་སྔར་དྲི་བཅས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་དཔེ་དགུ་
གསུངས་པ་དེ་ཉིད་འབྲས་བུའི་སྐབས་འདིར་ཡང་གསུངས་པ་ནི་གློ་བུར་དྲི་མ་ཡོད་མེད་
ལས་གཞི་དང་འབྲས་བུར་བཞག་པ་མ་གཏོགས་པ་ངོ་བོ་སྔ་ཕྱི་ཁྱད་པར་མེད་པ་ལ་
དགོངས་པ་ཡིན་པས། གཞིའི་ངོ་བོ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དྲང་དོན་ཡིན་ན། འབྲས་བུའི་ངོ་
བོ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡང་དྲང་དོན་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་ལྟར་སྔར་བཞིན་ཕྱིས་དེ་བཞིན། །འགྱུར་
བ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཞེས་(རྒྱུད་བླ་མར་)གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཞི་འབྲས་ཀྱི་དེ་
བཞིན་ཉིད་ལ་ངོ་བོ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་སྐབས་སུ། ཡོན་
ཏན་(གྱི་)རིན་ཆེན་མཆོག་ཚོགས་དང་ལྡན་ཡེ་ཤེས་ཆུ་མཚོ་བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཉི་འོད་
ཅན(གྱི)། །ཐེག་པ་མ་ལུས་ངེས་པར་བསྒྲུབས་ཏེ་(སངས་རྒྱས་ཐོབ་ནས་གཞན་དོན་མཛད་པ་ན་
ཆོས་དབྱིངས་)མཐའ་དང་དབུས་མེད་རྒྱ་ཆེ་ནམ་མཁའ་ལྟར་(ཀུན་ལ་)ཁྱབ་པ་(གང་ཡིན་པ་
དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)ཡོན་ཏན་དྲི་མ་མེད་(པ་མང་པོའི་)གཏེར་(ཡིན་
1-1-88


ལ་དེ་)སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཁྱད་མེད་(དུ་བཞུགས་པ་)རྣམ་(པར་) གཟིགས་ནས། །ཉོན་མོངས་
ཤེས་བྱའི་(སྒྲིབ་པའི་)སྤྲིན་གྱི་དྲ་བ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེའི་རླུང་གིས་རྣམ་པར་
གཏོར(བས་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་ཡོད་ལས་སྤྲིན་མེད་དུ་གྱུར་པ་ལྟར་ངོ་བོ་མི་འགྱུར་བའི་གནས་གྱུར་ཐོབ་
པར་མཛད་ཅིང་དེས་ཀྱང་གཞན་དག་དེ་ལྟར་མཛད་དོ)། ཞེས་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་
ཚང་བའི་སངས་རྒྱས་སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཁྱད་མེད་དུ་གནས་པ་གཟིགས་པར་གསུངས་པ་
དང༌། མཐར་ཡང༌། དཀོན་མཆོག་(གསུམ་དང་གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་བྱང་
(བའི་)ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་)དྲི་མེད་བྱང་ཆུབ་(དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་
སངས་རྒྱས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་)ཡོན་ཏན་(དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་)ཕྲིན་ལས་ཏེ། དོན་གནས་རྣམ་
བདུན་ཚུལ་བཞིན་བཤད་ལས་བདག་གིས་དགེ་བ་གང་ཐོབ་པ། །དེས་ནི་འགྲོ་འདི་མཐའ་
ཡས་འོད་མངའ་དྲང་སྲོང་ཚེ་དཔག་མེད་མཐོང་ཞིང༌། །མཐོང་ནས་ཀྱང་ནི་ཆོས་མིག་དྲི་
མེད་སྐྱེས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཐོབ་ཤོག །ཅེས་དོན་གྱི་གནས་བདུན་པོ་དོན་ལ་གནས་པར་
(དོན་གྱིས་)གསུངས་པས། དྲི་བཅས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་དོན་ལ་གནས་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་
ནོ། །གཞན་ཡང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དྲང་དོན་ཡིན་ན། ཆོས་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་
དྲང་དོན་ཡིན་པར་འགྱུར་(ཏེ་དེ་དང་དེ་རྣམ་གྲངས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པས་གནོད་)ལ། དེ་
འདོད་ན་དོན་དམ་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡང་དྲང་དོན་ཡིན་པར་འགྱུར་
(ཏེ་དེ་དང་དེ་རྣམ་གྲངས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པས་གནོད་)ཞིང་དེ་ཡང་འདོད་ན། །བདེ་དགྱེས་
དུས་འཁོར་གསང་འདུས་ལ་སོགས་པ་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་དང་སྔགས་དང་རྒྱུད་དང་ཕྱག་རྒྱ་
དང་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་སོགས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)ཀུན་ཁྱབ་ཏུ་ནམ་ཡང་བཞུགས་པ་ཐམས་
1-1-89


ཅད་དྲང་དོན་ཡིན་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ་དེ་ལྟ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་
གཞུང་གཅིག་ཉིད་དུ་སྔ་ཕྱི་ནང་འགལ་པ་ནི་རྒྱལ་པ་བྱམས་པ་ལ་མི་སྲིད་ཅིང༌། བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་དོན་ལ་མེད་ན་མདོ་རྒྱུད་ཟབ་མོ་རྣམས་དང་འགལ་ལ། སེམས་འགྲེལ་ཁྱད་
པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་དང་ཡང་འགལ་བ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼ལང་ཀར་གཤེགས་པར་དགོས་པ་བསྟན་པ་ལས་དྲང་དོན་དུ་འཁྲུལ་བའི་སྡིག་
ལྟ་སྤང་བ།༽ དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དོན་ལ་གནས་པའི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་
དབྱིངས་གསལ་བར་བསྟན་པས། ཉེས་པ་ཆེན་པོ་ལྔ་སྤོང་ཞིང་ཡོན་ཏན་ཆེན་པོ་ལྔ་ཐོབ་
པའི་དགོས་པ་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། བདག་མེད་པས་འཇིགས་པ་སྤང་བའི་དགོས་པ་ཡང་
ཡོད་དོ། །དེ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་མ་
སྐྱེས་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་དང་བདག་མེད་པའི་གཞི་དང༌། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
(དོན་)གཅིག་མོད་ཀྱི། སྟོང་ཉིད་དང་བདག་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་(མིང་གི་)སྒོ་ནས་བསྟན་
ན། ཁ་ཅིག་མིང་ཙམ་ལ་སྐྲག་པ་སྐྱེ་བར་གཟིགས་ནས། དོན་དམ་པའི་བདག་ཉིད་མ་ཆད་པ་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་(མིང་གི་)སྒོ་ནས་བསྟན་པས། སྟོང་པ་ཉིད་དང་བདག་མེད་པའི་
དོན་རང་བཞིན་འོད་གསལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་དབྱིངས་གློ་བུར་དྲི་མའི་སྣང་བ་མེད་པ་
ལ་འཇུག་པར་མཛད་དེ། ཇི་སྐད་དུ། ལང་ཀར་གཤེགས་པར། བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་ཞུས་པ། 
བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་{གསུངས་པའི}མདོ་གཞན་བརྗོད་པ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་གསུངས་པ་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་རྣམ་པར་
དག་པས་ཐོག་མ་ནས་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་
1-1-90


དང་ལྡན་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་(ཕུང་པོ་ལྔས་བསྡུས་པའི་)ལུས་ཀྱི་ནང་ན་མཆིས་པར་
བརྗོད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་ཆེན་པོ་གོས་དྲི་མ་ཅན་གྱིས་ཡོངས་
སུ་དཀྲིས་པས་མ་མཐོང་བ་ལྟར་(ཉེར་ལེན་གྱི་)ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གོས་
ཀྱིས་ཡོངས་སུ་དཀྲིས་པ(ལྟར་མི་མཐོང་བར་འགྱུར་པ)། འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་
མུག་གིས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པ(ལྟར་མི་མཐོང་བར་གྱུར་པ)། ཡོངས་སུ་རྟོག་པའི་དྲི་མས་དྲི་མ་ཅན་
དུ་གྱུར་པ། རྟག་པ་བརྟན་པ་ཐེར་ཟུག་པར་ནི་བརྗོད་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོར་སྨྲ་བ་འདི་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་ཇི་ལྟར་མི་འདྲ་
བ་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་མུ་སྟེགས་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་རྟག་པ་བྱེད་པ་ཡོན་ཏན་མེད་
(བྱེད་ཟེར་བས་དཔྱད་)པ་ཁྱབ་པ་མི་འཇིག་པའོ་ཞེས་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་སྟོན་པར་བགྱིད་
དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་བསྩལ་པ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ངའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་བསྟན་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་ཏ། བློ་གྲོས་
ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་
ནི། སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པ་
དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚིག་གི་དོན་རྣམས་ལ། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོར་བསྟན་པ་བྱས་ནས། བྱིས་པ་རྣམས་བདག་མེད་པས་འཇིགས་
པར་འགྱུར་བའི་གནས་རྣམ་པར་སྤང་བའི་དོན་དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་སྒོ་
(ནས་)བསྟན་པས་(དོན་དམ་ཅིར་ཡང་)རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ(བདེ་བ་ཆེན་པོ)འི་གནས་(ཀུན་རྫོབ་
ཐམས་ཅད་)སྣང་བ་མེད་པའི་(རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་)སྤྱོད་ཡུལ་(རང་བཞིན་འོད་གསལ་དེ་བཞིན་
1-1-91


ཉིད་)སྟོན་ཏེ། འདི་ལ་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་མ་འོངས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་(གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་)བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་
པར་མི་བྱའོ། །(དེའི་རྒྱུ་མཚན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ནི་བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་ཡིན་པའི་
ཕྱིར་རོ།།)བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དཔེར་ན་རྫ་མཁན་ནི་འཇིམ་བའི་རྡུལ་གྱི་ཕུང་པོ་གཅིག་ལས། ལག་
པ་དང༌། བཟོ་དང༌། ལག་ཟུངས་དང༌། ཆུ་དང༌། སྲད་བུ་དང༌། ནན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ལས་
སྣོད་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱེད་དོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་
ཀྱང་(དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་ལ་བདག་(གཉི་ག་)མེད་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་མཚན་ཉིད་ཐམས་
ཅད་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་ལོག་པ་(རང་བཞིན་འོད་གསལ་དེ་བཞིན་ཉིད་)དེ་
ཉིད་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(ཞེས་པའི་མིང་གིས་)བསྟན་པ་འམ་བདག་མེད་པ་(ཞེས་པའི་མིང་
གིས་)བསྟན་པས་ཀྱང་རུང་སྟེ། རྫ་མཁན་བཞིན་དུ་ཚིག་དང་ཡི་གེའི་རྣམ་གྲངས་རྣམ་པ་སྣ་
ཚོགས་ཀྱིས་(རང་བཞིན་འོད་གསལ་དེ་བཞིན་ཉིད་)སྟོན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་བློ་གྲོས་ཆེན་པོ། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བསྟན་པ་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་བདག་ཏུ་སྨྲ་བའི་བསྟན་པ་དང་མི་
འདྲའོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་བདག་ཏུ་སྨྲ་
བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་(ཟབ་མོ་ལ་)དང་བའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
(ཞེས་པའི་མིང་གིས་)བསྟན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(བདག་མེད་པའི་གཞི་)སྟོན་
ཏེ། (མིང་དེས་དོན་དེ་བསྟན་པའི་དགོས་པ་ནི་)ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་བདག་ཏུ་རྣམ་པར་
རྟོག་པའི་ལྟ་བར་ལྷུང་བའི་བསམ་པ་ཅན་(བདག་མེད་པས་འཇིག་པ་)དག་(སྟོང་ཉིད་མཚན་
1-1-92


མེད་སྨོན་མེད་ཀྱི་)རྣམ་པར་ཐར་པ་གསུམ་གྱི་སྦྱོད་ཡུལ་ལ་གནས་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་
ཞིང་མྱུར་དུ་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་
འཚང་རྒྱ་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་(ཏེ་བདག་འཛིན་དང་མ་བྲལ་ན་སངས་རྒྱས་མི་ཐོབ་པས་བདག་མེད་
པའི་དབྱིངས་ལ་གཞུག་དགོས་)ཞེས་དགོངས་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་(བདག་ཏུ་ཞེན་པ་རྣམས་བདག་
མེད་པའི་དབྱིངས་ལ་འཇུག་པ་)དེའི་དོན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་
པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན་པར་མཛད་
དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང་མཚུངས་
པ་མ་ཡིན་ནོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་ལྟ་བས་ན་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་(བདག་ཏུ་)ལྟ་བ་རྣམ་པར་
བཟློག་པའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(དེ་བཞིན་ཉིད་བདག་དག་པའི་བདག་ནི་གང་
ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་)བདག་མེད་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱའོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་(ཐམས་ཅད་
ཀྱིས་)སྟོང་པ(འི་གཞི་)ཉིད་དང༌། སྐྱེ་བ་མེད་པ(འི་གཞི་)དང་(ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་ཟད་ཀྱི་)གཉིས་མ་
ཡིན་པ་དང་(དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་)རང་བཞིན་མེད་པར་བསྟན་པ་(དེ་བཞིན་ཉིད་)འདི་ནི་བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་བླ་ན་མེད་པའོ། །(གང་གིས་སྟོང་བ་དང་སྟོང་བའི་
གཞི་གང་ཡིན་པའི་)ཆོས་ཟབ་མོ་བསྟན་པ་འདི་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་
སྡེ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་བདག་དང་མི་མཚུངས་ཤིང་ཆོས་ཉིད་
འདུས་མ་བྱས་སྐ་ཅིག་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་ཡིན་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
ཡོན་ཏན་དང་ནུས་པ་དང་རྣམ་པ་འགའ་ཡང་མེད་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་འམ། མུ་སྟེགས་
1-1-93


བྱེད་རྣམས་ཀྱིས་གང་ཟག་གི་བདག་རྟག་པར་ཀུན་བརྟགས་པ་དང་ཡང་མི་མཚུངས་
སོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་ཚང་པའི་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་རྣམས་ཀྱང་ཆོས་
ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་དང་ནུས་པ་ཐམས་ཅད་པ་དང་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་པ་དང་
ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་པའི་ངོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་སྐུའི་མཚན་དཔེ་རྣམས་
དང་མི་གཅིག་གོ །འདིར་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་དྲང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་
པ་འདིས་དགོས་པ་བསྟན་པ་ཡིན་གྱི། མའི་ལ་དུའི་ཚིག་ལྟར་དོན་ལ་མེད་ཀྱང་ཡོད་པ་སྐད་
སྟོན་པའི་དྲང་དོན་དུ་གསུངས་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་ཉིད་
དང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་དགོངས་ཏེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་
གསུངས་པ་ཡང་ཡོད་ཅིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་དགོངས་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་
དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་གྲངས་མང་པོས་གསུངས་པ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི། དེ་
དག་ཐམས་ཅད་དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དོན་ལ་
གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡང་དོན་ལ་གནས་སོ། །དོན་གཅིག་ཉིད་ཡིན་
ཡང་མིང་གི་སྒོ་ནས་གང་ཟག་འགའ་ཞིག་གི་བསམ་པ་དང་མཐུན་པ་དེ། འགའ་ཞིག་གི་བློ་
དང་མི་མཐུན་ཞིང་དེའི་བློ་དང་མཐུན་པ་དེ་གཞན་དག་གི་བློ་དང་མི་མཐུན་པ་ནི་ཡོད་
དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པའི་དབྱིངས་
གཅིག་ཉིད་ལ་མདོ་རྒྱུད་ཟབ་མོ་རྣམས་སུ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་
དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། བདག་གི་དབྱིངས་དང༌། སངས་རྒྱས་
ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཧེ་རུ་ཀ་དང་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དང༌། ཨེ་ཝྂ་ཡི་གེ་དང༌། 
1-1-94


ཨ་ཧྂ་དང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང༌། ཆོས་འབྱུང་དང༌། བྷ་ག་དང༌། རྡོ་རྗེ་དང་ཨ་ཡིག་ལ་
སོགས་པའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལས་འདིར་མུ་
སྟེགས་བྱེད་འགའ་ཞིག་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་བདག་མེད་པའི་མིང་གིས་བསྟན་ན་དོན་དུ་མི་
འགྱུར་ཞིང༌། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་མིང་གིས་བསྟན་ན་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་གཟིགས་
ནས་དེ་སྐད་གསུངས་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། དེ་ལྟ་བས་ན་དོན་ལ་གནས་པར་གཅིག་ཀྱང་མིང་
དང་ཚིག་ལ་རྟོན་པ་འགའ་ཞིག་ལ་མིང་གི་སྒོ་ནས་སྟོན་ཚུལ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པ་ཡང་མ་
ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ལྷའི་ཟླ་བས་བསྒྱུར་བའི་མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཡང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སྙིང་པོ་ནི་སྟོང་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་ན། བྱིས་པ་(ལྟར་བློ་ཞན་ཅིང་ངེས་དོན་ལ་ཤེད་མ་བྱེ་
བ་)རྣམས་ཆད་པ་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་ཡོན་པོ་(ཕྱོགས་ལྷུང་ཅན་)སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །ཤེས་
རབ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་རྟག་པ་དང་ཐེར་ཟུག་པ(འི་དབྱིངས་འོད་གསལ་བ་)དེ་(སྣ་ཚོགས་སུ་
སྣང་ཡང་དེ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པས་)སྒྱུ་མ་(དང་མཚུངས་པ་)ཙམ་དུ་(གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་
ལ་)ཡོད་པར་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པར་དྲང་བའི་ཕྱིར་
ཞེས་པ་འདི་ཙམ་གྱི་དྲང་དོན་དུ་འགྱུར་ན་ནི་(མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ)། ཁ་ཅིག་དག་ནི་དྲང་ཕྱིར་
དང༌། །ཞེས་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་བསྟན་པའི་དགོས་པ་གསུངས་པ་འདི་ཡང་དྲང་
དོན་དུ་སྟོན་པའི་གཞུང་དུ་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། གཞན་ཡང་ངེས་དོན་གྱི་ལམ་
ཟབ་མོ་ཐམས་ཅད་གདུལ་བྱ་སྲིད་ཞིའི་གནས་ནས་ཐར་པ་ཆེན་པོའི་གྲོང་ཁྱེར་མཆོག་ཏུ་
དྲང་བའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་ཡིན་པས་དེ་ཐམས་ཅད་དྲང་དོན་ཉིད་དུ་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་
འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་དྲང་དོན་དང་གདུལ་བྱ་དྲང་བའི་ཕྱིར་དུ་གསུངས་པ་ལ་ཁྱད་པར་
1-1-95


ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་དེ་མ་རྟོགས་པ་ཁ་ཅིག ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་དྲང་དོན་དུ་གསུངས་ཞེས་འཁྲུལ་བའི་གཞི་ནི་དེ་ཡིན་ཏེ། གཞུང་འདིར་དྲང་དོན་ཞེས་
གསུངས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དོན་ལ་མེད་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བའི་ཤེས་བྱེད་དགོད་པ།༽ 
གལ་ཏེ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དོན་ལ་མེད་ན་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ཉིད་ལས་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་ནང་དུ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པ་ལ་གནས་ཤིང་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་བློས་ནམ་མཁའ་དང་ནང་ནས་(དོན་དམ་གྱི་)སྒྲ་ཐོས་པ། ལང་ཀའི་བདག་པོ་
ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། ཡང་ལང་ཀའི་བདག་པོ་ཁྱོད་ནི་ལེགས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་སློབ་པ་དེ་
ལྟར་རྣལ་འབྱོར་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བསླབ་པོ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་(ཆོས་ཉིད་)མཐོང་བ་དེ་
བཞིན་དུ་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་(དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་རྣམས་(ཀུན་རྫོབ་
ཏུ་མེད་ཀྱང་དོན་དམ་དུ་བཞུགས་པར་)བལྟ་བར་བྱའོ། །(དེ་ལས་)རྣམ་པ་གཞན་དུ་(དོན་དམ་
རང་སྟོང་དང་དོན་དམ་དུ་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པ་དང་ཡོངས་གཅོད་དུ་གྲུབ་པའི་ཆོས་གང་ཡང་དོན་དམ་
པར་མེད་ཅེས་སོགས་སུ་)བལྟས་ན་ཆད་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། (དོན་
དམ་གྱི་)སེམས་ནི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཏེ། (དེ་ཉིད་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(ཡང་
ཡིན་ལ་མ་བྱས་པའི་)དགེ(བའམ་དོན་དམ་པའི་དགེ་བ་རང་བཞིན་རྣམ་དག་ཡིན་པས)། སེམས་ཅན་
རྣམས་ཀྱི་ཉེར་ལེན་(གྱི་ཕུང་པོ་)ནི། །(དངོས་པོའི་)མཐའ(ཡིན་པ་)དང་(ཐོག་མའི་)མཐར་
མེད(ཀྱང་ཡིན་ཏེ་དེ་རྣམས་གཤིས་ལ་)རྣམ་(པར་)སྤངས་པའོ། །(དྲི་མ་སེལ་བའི་)བྱི་དོར་བྱས་
པས་གསེར་མདོག་(གསལ་བ་)དང༌། །ས་ལེ་སྤྲམ་དང་འཁར་བ་དག །ཇི་ལྟར་(དྲི་མ་ཕྱིས་
1-1-96


པས་)མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་(མཐོང་བའི་དོན་དམ་གྱི་)ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སེམས་
ཅན་དང༌། །གང་ཟག་མེད་ཅིང་ཕུང་པོ་མེད་(པའི་གཞི་དོན་དམ་གྱི)། །སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་
ཟག་(པ་) མེད་(ཅིང་བདེ་)ལ། །རྟག་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་བསྒོམས་ཏེ། །དེ་ལ་བདག་ནི་སྐྱབས་སུ་མཆི། 
(དེ་ལྟར་མཐར་ཐུག་གི་སྐྱབས་གནས་སུ་གྱུར་པའི་)སེམས་ནི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བ། །(སེམས་
དང་)ཡིད་(དང་རྣམ་ཤེས་)ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་དང༌། །བདག་(འཛིན་)དང་ལྷན་ཅིག་
ལྡན་པར་(དྲི་བཅས་དེ་བཞིན་ཉིད་)ནི། །སྨྲ་བའི་མཆོག་གིས་རབ་ཏུ་བསྟན། །ཞེས་དང༌། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དེ། །རྟོག་གེ་ཅན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་
དོན་དམ་པའི་ས་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་བདག་ཉིད་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བ་རྟོག་གེ་ལས་འདས་
པའི་སེམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དགེ་བ་མཐའ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་
གཞི་སྐྱབས་གནས་ཀྱི་མཐའ་ཐུག་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོར་
གསུངས་པ་དང་འགལ་བའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་པ་གང་གི་ཟློག་པར་བྱེད། དེ་བཞིན་དུ། 
དཔལ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དག །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་
ཀྱི་ཚུལ་ཆེན་ཏེ། །(ངོ་བོ་)ཉོན་མོངས་འདམ་གྱིས་མ་གོས་(ཤིང་མ་བསླད་)པ་(དེ)། །རྡོ་རྗེ་(བདེ་
ཆེན་དང་)པད་མ(སྟོང་ཆེན་དབྱེར་མེད་པ)འི་དབང་བསྐུར་ཡིན། །ཞེས་དང༌། པད་མ་(ཆུ་དང་
འདམ་ལ་གནས་ཀྱང་)ཆུ་ཡིས་མ་གོས་ཤིང༌། །འདམ་གྱི་ཉེས་པས་གོས་མི་འགྱུར། །(ཁ)སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་(ལ་བཞུགས་པ་གདོད་ནས་)དེ་(ཀ)བཞིན་(ག)དག(པའི)།ཆོས་ཉིད་གཟོད་ནས་
མ་སྐྱེས་པའི་(དབྱིངས་གང་ཡིན་པ་)དེ་བཞིན་གཤེགས་(པའི་)སྙིང་(པོ་)འདི་གང་ཞིག་(ནི་དོན་
དམ་གྱི་)ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་(དེ་)སྟོང་(པའི་གཞི་)གང་ཡིན(པའོ)། །(དེ་ནི་)གཟུགས་སོགས་
1-1-97


(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི(ཁྱབ་བྱེད་དུ་གྱུར་པ)། །ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་
འདོད། །ཅེས་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་ཀུན་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར། །ཉེས་པ་
ཀུན་དང་(རང་བཞིན་གྱིས་) བྲལ་བ་སྟེ། །ཐོག་མ་མེད་(པ་ནས་)བྱུང་(བ་)ཆོས་(ཀུན་གྱི་)སྙིང་
པོ། (དེ་སེམས་ཅན་ལ་བཞུགས་ཀྱང་)། གློ་བུར་དྲི་མས་(སེམས་ཅན་དེ་)ཉོན་མོངས་
(པར་)གྱུར(མོད)། །(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཨ་ཧཾ་)ང་ནི་(ཉོན་མ་མོངས་པ་)ཁོ་ན་(ཡིན་ཞིང་)ཆོས་
ཆེན་པོ(དོན་དམ་གྱི་ཆོས་ཀྱང་ཡིན་ལ)། །(ཨ་ཧཾ་)ང་ནི་ཆོས་(ཀུན་)ཀྱི་སྙིང་པོར་བཤད། །དེ་བས་
(ཨ་ཧཾ་)ང་ནི་(ཆོས་རྒྱལ་)རྒྱལ་པོ་ཆེ། ཞེས་དང་(གདོད་ནས་)དག་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་
(པའི་)སྙིང་པོ(ནི)། །སེམས་དཔའ་(སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་)སྙིང་པོ་ཞེས་བྱར་བཤད། །(ཨ་ཧཾ་)ང་ནི་དེ་
བཞིན་གཤེགས་སྙིང་པོ། །(དོན་དམ་གྱི་)སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་)བདག་དང་
(ཨ་ཧཾ་)མཚུངས། །ཞེས་པ་(འམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སངས་རྒྱས་བདག་དང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དོན་
དམ་གྱི་སངས་རྒྱས་བཞུགས་པར་མཚུངས་ཞེས་པ་)ལ་སོགས་པས་གཟོད་མ་ནས་མ་སྐྱེས་པའི་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་བཞིན་ཉིད་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་ཁྱད་མེད་དུ་བཞུགས་
བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་ཉེས་པས་མ་གོས་པར་གསུངས་པ་དང་ཡང་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
དོན་ལ་མི་གནས་པར་འདོད་པ་)འགལ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ། དཔལ་དགོངས་པ་ལུང་
སྟོན་པའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (བདེ་གཤེགས་)སྙིང་པོ་ཞེས་(པ་)ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །ཆོས་ཉིད་དག་
པ་འདི་ཡིན་ཞིང༌། །(དོན་དམ་གྱི་)སྔགས་ཀྱི་སྤྱོད་དོན་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱི། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་
མཆོག་འདི་ཡིན། །ཞེས་སྔགས་ཀྱི་སྤྱོད་མཆོག་ཟབ་མོའི་དོན་ཆོས་ཉིད་དག་པ་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་སྙིང་པོར་གསུངས་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་མཚན་བརྗོད་དུ་ཡང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་
1-1-98


སྙིང་པོ་ཆེ། །ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོར་གྱུར་པའོ། །ཞེས་དོན་
དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་དེ་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོར་གསུངས་པ་དང༌། མགོན་པོ་སྤྱན་རས་
གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། (དོན་དམ་རང་གིས་མི་སྟོང་ལ་གཞན་གྱིས་)སྟོང་པ་
ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་(རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་)ལྔ་གཅིག་ཏུ་(གདོད་ནས་)འདྲེས་པར་གྱུར་པའི་རྣལ་
འབྱོར་(གཞི་འབྲས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་)ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་པོ་སྟེ། ཞེས་སོགས་
དང༌། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཡང༌། སེམས་ཅན་རྣམས་(ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བའི་
སེམས་)ནི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཆེན་པོ་(དེ་ལས་)གཞན་འདིར་འཇིག་རྟེན་ཁམས་
ན་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཞུགས་པའི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་སེམས་
ལས་གཞན་པའི་སངས་རྒྱས་ཆེན་པོ་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་མེད་པར་གསུངས་པ་དང༌། 
སེམས་ལ་གནས་པ(འི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་)དེ་ནི་མི་དགེའི་
འབྲས་བུའི་དབང་གིས་སྡིག་པའི་ལས་ཅན་སེམས་ཅན་གྱིས་མི་མཐོང་(ཡང་)། །ཡིད་བཞིན་
ནོར་བུའི་སྐྱོན་མིན་(གྱི་སེམས་ཅན་གྱི་སྐྱོན་ཡིན་ཞིང་)མི་དགེ་བ་དང་དགེ་བ(གང་བྱས་པ)འི་
འབྲས་བུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྤྱོད། །(རང་བཞིན་དག་པའི་)སེམས་ནི་(གློ་བུར་དྲི་
མས་)དག་ན་མི་དེ་ཡང་ནི་(དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་)རྒྱལ་བའི་དབང་པོར་འགྱུར་ཏེ་རྒྱལ་བ་
གཞན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཞེས་བཅོས་མ་གློ་བུར་བའི་སེམས་ལ་གནས་པའི་རང་བཞིན་
གཉུག་མའི་སེམས་འོད་གསལ་བ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ལྟ་བུའི་སྙིང་པོ་དེ་གློ་བུར་དྲི་མའི་
ཚོགས་ཀུན་གྲགས་པ་ཙམ་གྱིས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དོན་ལ་གནས་པར་
གསུངས་པ་དང་ཡང་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དོན་ལ་མེད་པར་འདོད་པ་)འགལ་བར་འགྱུར་
1-1-99


རོ། །དེ་བཞིན་དུ། མཁའ་འགྲོ་མ་རྡོ་རྗེ་གུར་དུ་ཡང༌། (གཟུང་འཛིན་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་
མ་གྲུབ་པས་)བདག་དང་གཞན་དུ་འཛིན་སྤངས་ཤིང༌། །(དོན་དམ་)རང་གིས་(དོན་དམ་
རང་)རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ(དངོས་པོ་དངོས་མེད་སྤངས་པའི་བར་མ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་ཡིན་ནོ)། །(དེ་
ཡང་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ལ་དངོས་པོའི་རྣམ་པ་སྣང་བས་)དངོས་(པོ་)དང་དངོས་(པོར་གྲུབ་
པ་)མེད་(པས་དངོས་མེད་ཀྱི་)བདག་ཉིད་མཆོག །(སྟེ་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་ཕུང་གསུམ་མོ། །ཡང་དེ་
ཉིད་གཉིས་ཀ་མིན་པའི་ཕུང་གསུམ་ཡང་ཡིན་ཏེ་སྐབས་གཞན་དུ་ཡང་ཡང་གསུངས་པའོ། །དེ་
ནི) །མཁའ་མཉམ་སྟོང་པ་རྡུལ་དང་བྲལ(བའི་གཟུགས་ཏེ་ནམ་མཁའ་འདྲ་ཞིང་རྡུལ་བྲལ་གཟུགས་
བཟང་བ་ཞེས་སོགས་གསུངས་པའོ)། །(དེ་ཉིད་དོན་དམ་གྱི་འདོད་ཆགས་ཡིན་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་འདོད་
ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཡིན་)འདོད་ཆགས་(དང་)ཆགས་བྲལ་འདྲེས་པ་(དེ་ནི་ཕུང་པོ་གསུམ་པའམ་
མ་ནིང་)སྟེ། །(དེ་ཉིད་)ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཤིན་ཏུ་འདྲེས(པ་མ་ནིང་གི་གོ་འཕང་ངོ་)། །དེ་ཉིད་
་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་སྲོག་(ཆེན་པོ་ནམ་ཡང་མི་འཆད་པ་ཡིན་ལ་)དེ་ཉིད་མི་འགྱུར་དམ་པ་
སྟེ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་(བརྟན་གཡོ་)ཐམས་ཅད་(ལ་)ཁྱབ(པ)། །(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་འདིར་
(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཏེ། །དཔལ་ལྡན་ཧེ་རུ་ཀ་ཞེས་བྱ། །ཞེས་དང༌། དཔལ་
བརྟག་པ་གཉིས་པར་ཡང༌། (བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ཉིད་(དོན་དམ་གྱི་)དཀྱིལ་འཁོར་འཁོར་
ལོ་དང༌། །(དོན་དམ་གྱི་)ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་རང་བཞིན་ཅན། །(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ནི་(དོན་དམ་
གྱི་)མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་གཟུགས། །(དོན་དམ་གྱི་)མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་དངོས་པོ(འི་རྣམ་
པ་)ཅན། །ཡང་དག་(པའི་མཐར་)གྱུར་པ་སོ་སོར་རྟོག(པའི་ཡེ་ཤེས་དང་)། །(བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་)དེ་ཉིད་(དོན་དམ་གྱི་)བྱ་བ་ནན་ཏན་(གྱི་ཡེ་ཤེས་)ཏེ། །ཆོས་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་
1-1-100


པ(འི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ངོ་)། །(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ཉིད་(དོན་དམ་གྱི་)དཀྱིལ་འཁོར་བདག་པོ་ང་
(ཨ་ཧཾ)། །(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ཉིད་བདག་མེད་རྣལ་འབྱོར་མ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་
བཞིན་ཅན། ཞེས་དང༌། (བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)འདི་ཉིད་(རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་
ཉིད། །ཐམས་ཅད་ལུས་ལ་རྣམ་པར་གནས། །(ཐབས་ཤེས་རབ་སྙིང་རྗེ་སྟོང་ཉིད་བདེ་ཆེན་སྟོང་
ཆེན་གཉིས་)གཉིས་(སུ་བཞུགས་པ་)དང་(དེ་དག་)གཉིས་སུ་མེད་པ(ར་འདྲེས་པ)འི་
ཚུལ། །དངོས་དང་དངོས་མེད་བདག་ཉིད་གཙོ(བོ་ནི་སྔར་དངོས་དང་དངོས་མེད་བདག་ཉིད་
མཆོག་ལ་བཤད་པ་བཞིན་ནོ)། །བརྟན་དང་གཡོ་བ་ཁྱབ་ནས་གནས། །སྒྱུ་མ(དང་པྲ་ཕབ་པ)འི་
གཟུགས་ཅན་ཉིད་དུ་འདོད། །ཅེས་དང༌། (བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ཉིད་སྲོག་ཆགས་རྣམས་
ཀྱི་སྲོག(ཆེན་པོ་སྟེ)། (བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ཉིད་(དོན་དམ་པའི་ཡི་གེ་ཡིན་པས་)ཡི་གེ་དམ་པ་
ཉིད(དམ་འགྱུར་མེད་མཆོག་གོ)། །(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ཉིད་(དོན་དམ་གྱི་)འགྲོ་བའི་བདག་
ཉིད་དེ(འགྲོ་བ་གཞན་ནམ་མཆོག་གོ)། །(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ཉིད་(ཀྱིས་)ཐམས་ཅད་
(ལ་)ཁྱབ་པ་པོ། །ཐམས་ཅད་ལུས་ལ་རྣམ་པར་གནས། །དངོས་(པོ་གཞན་)དང་དངོས་མེད་
(གཞན་)དེ་ལས་བྱུང་(སྟེ་དེ་དང་དེའི་རྣམ་པ་ཅན་ནོ)། ཞེས་སོགས་དང༌། མངོན་པར་བརྗོད་
པའི་རྒྱུད་བླ་མར་ཡང༌། (བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ནི་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་སྲོག(ཆེན་པོ་སྟེ)།དེ་
ཉིད་མི་འགྱུར་དམ་པ་ཡིན། །དེ་ཉིད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་བྱེད་དེ། །ལུས་ཀུན་ལ་ནི་རྣམ་པར་
གནས། །དེ་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཏེ། །ཧེ་རུ་ཀ་དཔལ་ཡིན་པར་བཤད། །ཅེས་སོགས་དང༌། 
དོན་དམ་པའི་མཚན་བརྗོད་དུ་ཡང༌། (བརྗོད་དུ་མེད་པ་)ཨ་ནི་ཡིག་འབྲུ་ཀུན་གྱི་
མཆོག །དོན་ཆེན་འགྱུར་མེད་དམ་པ་ཡིན། །(དེ་ཉིད་སྲོག་ཆགས་ཀུན་གྱི་)་སྲོག་ཆེན་པོ་སྟེ་སྐྱེ་བ་
1-1-101


མེད། །(ཡི་གེ་ཡིན་ཡང་)ཚིག་ཏུ་བརྗོད་པ་སྤངས་པ་སྟེ། །བརྗོད་པ་ཀུན་གྱི་རྒྱུ་ཡི་མཆོག །(དེས་
ན་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་འཇིག་རྟེན་དཔེ་ལས་འདས་པའོ།།) ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་རང་བྱུང་ཡེ་
ཤེས་ལྔའི་དབྱིངས་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་བཞུགས་པ་དེ་ཉིད། ཧེ་རུ་ཀ་དང་དཀྱིལ་
འཁོར་འཁོར་ལོ་དང་དཀྱིལ་འཁོར་བདག་པོ་དང་ཨ་ཡིག་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་སྲོག་
ཆགས་ཀུན་གྱི་སྲོག་ཆེན་པོར་གསུངས་ཤིང༌། དཔལ་འདུས་པ་ལ་སོགས་པར། སེམས་ཅན་
ཀུན་གྱི་སེམས་ཆེན་པོ(དོན་དམ་པའི་སེམས)། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་
ཉིད་སེམས་ཆེན་པོར་ཡང་གསུངས་ལ། (མཚན་བརྗོད་དུ་)མཆོད་པ་ཆེན་པོ་འདོད་ཆགས་
ཆེ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་ལ་སོགས་པ་ཉོན་
མོངས་ཆེན་པོར་ཡང་གསུངས་ཤིང༌། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོར། གང་དུ་ངེས་པར་(ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་)རིགས་ཀྱི་གཟུགས་ནི་(གདོད་ནས་)ཉམས་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ(འི་གཞི་)དེ་ནི་ཆེན་པོའི་
གཟུགས་(རྣམ་སྣང་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་)སུ་གསུངས། །གང་དུ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་(གདོད་
ནས་)ཉམས་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ(འི་གཞི་)དེ་ནི་ཚོར་པ་ཆེན་པོར་(རིན་འབྱུང་མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་
ཡིན་པ་)གསུངས་པ་སྟེ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་ལ་སོགས་པ་ཆེན་པོར་
གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་བདག་ཆེན་པོ་དང་སྟོང་ཉིད་ཆེན་པོའི་དོན་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོའི་དོན་ཡིན་པས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དོན་ལ་མི་གནས་ན་དེ་རྣམས་ཀྱང་
དོན་ལ་མི་གནས་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་
བདག་གི་དབྱིངས་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་བདག་དང་ཁྱད་པར་མེད་པར་
འགྱུར་ལ་རྣམ་གྲངས་མ་ཡིན་ན། མིང་དེས་བསྟན་ཡང་མུ་སྟེགས་ཅན་བདག་ཏུ་མངོན་པར་
1-1-102


ཞེན་པ་རྣམས་དྲང་བར་མི་ནུས་སོ་ཞེ་ན། །སྐྱོན་མེད་དེ། རྣམ་གྲངས་ཡིན་ཡང་འདི་ནི་
བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་བདག་དང་དག་པའི་བདག་ལ་སོགས་
པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼དག་པའི་བདག་སོགས་དོན་ལ་མེད་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བའི་ཤེས་བྱེད་དགོད་པ།༽ 
གལ་ཏེ་བདག་གི་དབྱིངས་དང་བདག་ཆེན་པོ་དང་དག་པའི་བདག་ལ་སོགས་པ་རང་
གཏན་ནས་མི་སྲིད་དེ། བདག་གང་ཡང་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་དེ་བཞིན་
ཉིད་བདག་དག་པའི་བདག་ཀྱང་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་བཞིན་དུ། རྡོ་རྗེ་ལས་སྐྱེས་རྡོ་
རྗེའི་བདག་དང༌། གཅིག་བུ་སྲ་མཁྲེགས་རྡོ་རྗེའི་བདག་དང༌། ཤེས་དང་ཤེས་བྱའི་བདག་པོ་
མཆོག་དང༌། མི་གཡོ་རབ་ཏུ་དྲང་བའི་བདག་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་བདག་དངོས་པོ་
མཆོག་དང༌། སྐྱེས་མ་ཐག་པ་འགྲོ་བའི་བདག་དང༌། ནམ་མཁའི་བདག་པོ་སྣ་ཚོགས་སྟོན་
དང༌། འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་ཀུན་གྱི་བདག་དང༌། ཁྱབ་བདག་རིན་ཆེན་ཀུན་གྱི་མཆོག་
དང༌། ཁྱབ་བདག་དམ་ཤེས་དམ་ཚིག་ལྡན་དང༌། ཁྱབ་བདག་ཆེན་པོ་རིན་ཆེན་གདུགས་
དང༌། རྒྱུད་ཀུན་གྱི་ནི་བདག་པོ་མཆོག་དང༌། ཤིན་ཏུ་སད་པ་སད་པའི་བདག་དང༌། ཉོན་
མོངས་ཁམས་རྣམས་དག་པའི་བདག་ཀྱང་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་(ཏེ་བདག་གང་ཡང་མི་སྲིད་
པའི་ཕྱིར་)རོ། །དེ་བཞིན་དུ། དཔལ་འདུས་པར་ཡང༌། (དོན་དམ་པའི་)སངས་རྒྱས་སྐལ་
(བ་)མཆོག་(ལྡན་གདོད་ནས་)དག་པའི་བདག །ཅེས་དང༌། རྣམ་ཤེས་མིན་(པའི་)བདག་
(གི་)ཆོས་རྣམས་ནི། །དོན་དམ་(བདེན་པ་)མི་འགྱུར་(བའི་)བདག་(ཏུ་)འགྱུར་(པ་)ཉིད། །ཅེས་
དང༌། གཟུགས་རྡོ་རྗེ་ལ་སོགས་པ་དྲུག །རྡོ་རྗེའི་བདག་པོ་ཞེས་བཤད་དོ། །ཞེས་དང༌། བསམ་
1-1-103


གཏན་རྡོ་རྗེ་(འམ་རྡོ་རྗེའི་བསམ་གཏན་)རབ་སྒོམ་པ། །འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་ཆེ་བའི་
བདག(གང་ཡིན་པ) །འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དབང་(དུ་)བྱེད་པ། །(དེ་ཡང་)ཚེ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་
ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། དཔལ་རྙོག་པ་མེད་པའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། སངས་རྒྱས་ཐམས་
ཅད་འདུས་པའི་བདག །མྱུར་བར་བྱིན་གྱིས་རློབ་པར་འགྱུར། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་
འདུས་པའི་བདག །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྡོམ་པའི་བདག །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཡང་
མི་སྲིད་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་དག་ལས་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་བདག་(གཤིས་ལ་གནས་པ་)ནི་
ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་མ་གསུངས་ཤིང༌། ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་མི་འདོད་ལ། མིང་གཞན་ནི་ཤིན་
ཏུ་མང་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། མིང་ཙམ་ལས་འཁྲུལ་བར་མི་བྱ་སྟེ། དོན་ལ་རྟོན་པ་ཉིད་
ལས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་དོན་དམ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདག་
ཉིད་ནམ་ཡང་མ་ཆད་པ་ལ་དགོངས་ནས། དབུ་མ་པ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་
ཞབས་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། དེ་ལྟར་(གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་)བདག་ནི་མེད་ཀྱི་བདག་(དེ་
གཉིས་)མེད་པ(འི་གཞི་དོན་དམ་བའི་བདག་ཉིད་)ནི་(མ་ཆད་པར་ནམ་ཡང་)ཡོད་པར་(རྟོགས་
ནས་བདེན་གཉིས་ཀྱི་)སྟོང་པ་ཉིད་(གཉི་ག་)ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །(སྟོང་ཙམ་དང་སྟོང་བའི་
གཞི་)འདི་ལ་དགོངས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་)ཡོད་པ་ཡང་ཡོད་
པར། (སྟོང་ཙམ་ཀུན་རྫོབ་)མེད་པ་ཡང་མེད་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་
སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ལུང་དྲངས་སོ། །གཞན་ཡང་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ནི་བདག་གི་
ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་བདག་དང་མི་མཚུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། རྔ་བོ་ཆེ་ཆེན་
པོའི་མདོར། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་བདག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་དག་གཞིག་པའི་ཕྱིར་བདག་མེད་
1-1-104


པ་བསྟན་ཏོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་སྟོན་པའི་བསྟན་པ་ལས་(བདག་མེད་པ་)མ་གསུངས་ན། ཇི་
ལྟར་གྲོང་པ་ཡིན་པར་མི་འགྱུར་(ཏེ་གྲོང་པ་དང་ཁྱད་མེད་དུ་འགྱུར་རོ། །དེའི་གཉེན་པོར་བདག་
མེད་གསུངས་པས་)སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་བདག་མེད་པར་གསུང་བར་གྲག་
གོ །ཞེས་ཡ་མཚན་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་དང༌། དེའི་འོག་ཏུ་རྒྱུ་དང་གཏན་ཚིགས་བརྒྱ་སྟོང་གིས་
(བདག་གཉིས་མེད་པའི་)བསྟན་པ་ལ་འཛུད་དོ། །དེ་ལྟར་བཙུད་པ་ལས་གང་གི་ཚེ་ཡང་
(བདག་ཡོད་ཀྱི་བསྟན་པ་ལས་)གོང་མ་(བདག་མེད་པའི་བསྟན་པ་ལ་)དད་པ་སྐྱེས་ཤིང་ཞུགས་པ་
ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་སློབ་པར་བྱེད། བརྩོན་པར་བྱེད་འབད་པར་བྱེད(དོ)། དེ་
ནས་དེའི་འོག་ཏུ་དེ་དག་ལ་ཐར་པ་(མཐར་ཐུག་)ནི་(གདོད་ནས་)ཞི་བ་རྟག་པ་གཟུགས་དང་
བཅས་པའོ། །ཞེས་(དག་པའི་བདག་)སྟོན་(ཏེ་དེ་ལྟར་བདག་མེད་པ་དང་ཡོད་པ་རིམ་གྱིས་
སྟོན་)ཏོ། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་པ་ཁ་ཅིག་(འདུས་བྱས་ཀྱི་)ཐར་པ་(བདེན་པ་ཡང་དག་
པ་)ཡོད་དོ་ཟེར་ཏེ་ངས་དེ་དག་གཞིག་པའི་ཕྱིར་ཐར་པ་ནི་ཅུང་ཟད་མེད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་
འདི་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་སྟོན་པས་(འདུས་བྱས་ཀྱི་ཐར་པ་ཡོད་པར་)ལྟ་བ་(དེ་)ཆུད་
གཟོན་པར་བྱེད་པ་དང་འདྲ་བར་མ་བསྟན་ན་ཇི་ལྟར་སྟོན་པའི་བསྟན་པ་(གཤིས་ལ་འདུས་
བྱས་ཀྱི་ཐར་པ་མེད་པ་)ལ་ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་བས་ན་རྒྱུ་དང་གཏན་ཚིགས་བརྒྱ་
སྟོང་གིས་(འདུས་བྱས་ཀྱི་)ཐར་པ་ཆུད་གཟོན་པ་ཉིད་ཀྱི་(ཐབས་)བདག་མེད་པ་གསུངས་
སོ། །དེ་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་(ཐར་པ་གང་ཡང་མེད་པས་དོན་དམ་གྱི་ཐར་པ་ཡང་མེད་ཅེས་གནས་
ལུགས་ཟབ་མོའི་)ཐར་པ་ཆུད་གཟོན་པའི་ལྟ་བ་མཐོང་ན་མི་བླུན་པོ་རྣམས་ཉམས་པར་
འགྱུར་བས། དེའི་འོག་ཏུ་ངས་ཡང་རྒྱུ་དང་གཏན་ཚིགས་བརྒྱ་སྟོང་གིས་(དོན་དམ་གྱི་)ཐར་
1-1-105


པ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་གསུངས་སོ། །ཞེས་དང༌། ངས་ཀྱང་གལ་ཏེ་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་བདག་ཡོད་དོ་
ཞེས་བསྟན་ན་སུ་ཞིག་དད་པར་འགྱུར། གལ་ཏེ་དེ་(དང་པོར་བདག་ཡོད་ལ་)དད་པར་གྱུར་
ན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་(ཅན་དུ་འགྱུར་ཞིང་དེ་)ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྤྱི་
མཐུན་(ཡིན་)པས་ངའི་(བསྟན་པ་དེ་)ཡང་(འཇིག་རྟེན་པའི་བདག་འཛིན་ཅན)དེར་འགྱུར་
རོ། །ངས་ཀྱང་ཡུལ་ཙམ་པ་ཀ་ན་གནས་པའི་མི་(ཐབས་ལ་མཁས་པས་སྔ་ཕྱི་འགལ་བ་ལྟ་བུའི་
ཚིག་གིས་ཕན་པའི་དོན་བཟང་པོ་བསྟན་ཚུལ་མདོར་གསུངས་པ་དེ་)བཞིན་དུ་ཐོག་མར་(གང་ཟག་
དང་ཆོས་ཀྱི་)བདག་མེད་པ་བསྟན་ནས། དེའི་འོག་ཏུ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་ཡོད་པ་
ཉིད་སྟོན་པར་འགྱུར་ཏེ་(དག་པའི་བདག་)དེ་ཉིད་དང་བདག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱང་བཤད་
དོ། །(དེ་ལྟར་སྔོན་དུ་བདག་མེད་གསུངས་པ་ནི་གཤིས་ལུགས་ལ་ཀུན་བརྟགས་དང་གཞན་དབང་མེད་
པར་དགོངས་ཤིང་ཕྱི་ནས་བདག་ཡོད་གསུངས་པ་ནི་སྟོང་གཞི་ཆོས་ཉིད་ཡོས་གྲུབ་ནམ་ཡང་གང་
ནའང་བཞུགས་པ་ལ་དགོངས་ཏེ་དེ་ནི་རྒྱུད་སྡེར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བཞི་གསུངས་པ་ལས་བདག་གི་དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་དོ་)འོད་སྲུང་དེ་ལྟ་བས་ན་(བདག་མེད་པ་དང་ཡོད་པ་རིམ་གྱིས་སྟོན་བའི་)ཐབས་ལ་མཁས་
པར་བྱའོ། །འོད་སྲུང་གཞན་ཡང་དཔེར་ན་མི་ཞིག་ལམ་པོ་ཆེ་ཞིག་ནས་འབྲོག་དགོན་པར་
སོང་བ་ལས་བྱ་རབ་གནོད་ཅེས་བྱ་བས་སྒྲ་ཕྱུང་བ་དང༌། དེ་ནས་མི་དེས་ལམ་དུ་ཞུགས་ཏེ་
འགྲོ་བ་ལས་བྱའི་སྐད་དེ་ཐོས་ནས་བསམས་པ། ཅི་ཆོམ་རྐུན་མ་བྱུང་ངམ་ཞེས་(ལོག་རྟོག་
སྐྱེས་པའི་མི་)དེ་ཆོམ་རྐུན་པས་འཇིགས་སྐྲག་སྟེ་(ལམ་གཞན་དུ་)བྱོལ་བ་ལས་(འབྲོག)དགོན་པ་
གང་ན་སྟག་ཡོད་པ་དེར་ཆུད་ནས་ཚུལ་མ་ཡིན་པས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་ཏོ། །འོང་སྲུང་དེ་
བཞིན་དུ་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་དང་དགེ་བསྙེན་དང་དགེ་
1-1-106


བསྙེན་མ་རྣམས་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ཙམ་གྱིས་སྐྲག་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་
འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི་བདག་(གང་ཡང་)མེད་པ་སེམས་ཤིང་སྟོང་པ་ཉིད་ཆེན་པོ་(སྟེ་
ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཡིན་ཞེས་)ཆད་པའི་ལྟ་བ་སྨྲ་བའི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་བས་(དོན་དམ་
གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པ་(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་རྟག་པའི་བདག་ཉིད་(དང་)ལྡན་
པའི་མདོ་སྡེ་(ཟབ་མོ་ཁྱད་འཕགས་)འདི་ལྟ་བུ་འདི་དག་ལ་དད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། 
གང་མདོ་སྡེ་(ཟབ་མོ་ཁྱད་འཕགས་)འདི་ལྟ་བུ་དག་འཆད་པར་མི་འགྱུར་བ་དེར་ཕན་པ་སྟོན་
(པར་འདོད་)པ་དག་འདི་ལྟ་སྟེ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ་དང་ལྡན་པ་(སྟེ་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཡིན་
ཞེས་)ཕལ་པ་གཞན་དག་སྟོན་ཅིང་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཚེ་(སེམས་ཅན་)དེ་དག་གིས་
(རང་སྟོང་སྟོན་པའི་)མདོ་སྡེ་དེ་ལྟ་བུ་མང་པོ་དག་མཐོང་(ཞིང་)ཐོས་ནས་སེམས་ཅན་དེ་དག་
སློབ་ཅིང༌། དེ་དག་གིས་ལོབས་ནས་གང་གི་ཚེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་རྟག་པའི་བདག་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་མདོ་སྡེ་(ཟབ་མོ་ཁྱད་འཕགས་)འདི་ལྟ་བུ་
འདི་དག་ཐོས་ན་(རང་སྟོང་ཙམ་གོ་བའི་གང་ཟག་)དེ་དག་ཡིད་གཉིས་དང་ཐེ་ཚོམ་འཐོབ་
ཅིང་(རང་སྟོང་ལས་ལྷག་པའི་སྟོང་ཉིད་མེད་ཅེས་དང་རང་སྟོང་གང་ཡིན་དོན་དམ་དང་ཆོས་སྐུ་དང་
ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པས་ངོ་ཤེས་པས་ཆོག་རང་བཞིན་ངོ་ཤེས་པས་གྲོལ་ཞེས་
སོགས་)བློ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་(དཔག་མེད་)ཏུ་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། འོད་སྲུང་ངས་སེམས་ཅན་
མོས་པ་སྣ་ཚོགས་རྣམས་ལ་(སྟོང་མི་སྟོང་དང་བདག་མེད་པ་དང་ཡོད་པ་ལ་སོགས་པ་)དགོངས་
པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མདོ་རྣམས་བསྟན་པ་ན་དེ་ལ་སྙོམ་ལས་ཅན་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་ལུས་
དང་ངག་དང་ཡིད་མ་བསྡམས་པ་རྣམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སངས་རྒྱས་རྟག་
1-1-107


པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་(ཟབ་མོ་ཁྱད་འཕགས་)འདི་ལྟ་བུ་འདི་དག་བོར་ནས། (རང་སྟོང་ཙམ་སྟོན་
པ་)སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ལེའུའི་མདོ་དག་ལ་སློབ་པར་བྱེད་ཅིང༌། དེ་ལ་ཁ་ཅིག་ནི་(དགོངས་པའི་
དོན་མ་ཡིན་པ་ལ་)ཚིག་དང་ཡི་གེ་འདྲེན་པར་བྱེད། ཁ་ཅིག་ནི་ཕན་ཚུན་ཚིག་དང་ཡི་གེ་དག་
(ཕྱིས་ནས་སྤོང་བའམ་ངེས་དོན་ཡིན་ཡང་དྲང་དོན་ཡིན་ཞེས་སོགས་ཀྱི་)སྤོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཅིའི་
ཕྱིར་ཞེ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐམས་ཅད་ལས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་བདག་མེད་པ་སྟོན་
ཏོ(ཞེས་དེ་ཙམ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ནས་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སྤོང་བར་
བྱེད་དེ)། །(དོན་དམ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་དོན་གཅིག་པའི་)སྟོང་པ་ཉིད་དང་བདག་མེད་པའི་དོན་
(ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་དང་བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཡིན་པ་
ལ་དེ་)མ་ཤེས་པའི་མི་བླུན་པོ་རྣམས་ནི་(ཆད་ལྟར་ལྷུང་ཞིང་དོན་དམ་གྱི་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་
ལ་སྐུར་བ་བཏབ་སྟེ་ལམ་ལས་)ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པ་དང༌། མྱང་འདས་ཆེན་པོར་
ཡང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་གདུལ་བའི་ཕྱིར་འདི་སྐད་དུ་བདག་མེད་དོ། །གང་ཟག་མེད། སེམས་
ཅན་མེད། འཚོ་བ་(འམ་སྲོག་)མེད། ཤེད་ཅན་མེད། ཤེད་བདག་མེད། ཤེས་པ་(པོ་)དང༌། 
མཐོང་བ་(བོ་)དང༌། བྱ་བ་དང༌། བྱེད་པ་པོ་མེད་དོ། །ཞེས་བརྗོད་པ་གསུངས་སོ། །དགེ་སློང་
དག་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱིས་བདག་ཅེས་བརྗོད་པ་ནི་སྲིན་བུའི་རྗེས་ལ་ཡི་གེར་གྱུར་པ་དང་
འདྲ་སྟེ། (ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་བདག་ལེགས་པར་རྟོགས་ནས་སྨྲ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་)དེ་བས་ན་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པས་ནི་(བདག་གཉིས་པོ་མེད་པ་ལ་དགོངས་ནས་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལ་བདག་
མེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་སེམས་ཅན་གདུལ་བའི་ཕྱིར། དུས་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར། དེ་
ལྟར་བདག་མེད་ཅེས་(སྔར་)གསུངས་པ་ཡང༌། (གདུལ་བྱ་ལ་ཕན་པའི་)རྒྱུ་ཡོད། རྐྱེན་ཡོད་པས་
1-1-108


ན། (ཕྱིས་དེ་བཞིན་ཉིད་བདག་དག་པའི་)བདག་ཡོད་ཅེས་གསུངས་པ་ན། (སྔ་ཕྱི་འགལ་བ་ལྟར་སྣང་
ཡང་དགོངས་པའི་དོན་མི་འགལ་ཞིང་དོན་ཆེ་སྟེ་)ཇི་ལྟར་སྨན་པ་མཁས་པས་འོ་མ་ལ་སྨན་དུ་
རུང་བ་དང་མི་རུང་བ་ཤེས་(ནས་སྔ་ཕྱི་འགལ་བ་ལྟ་བུའི་ཚིག་གིས་བསྟན་)པ་དང་འདྲ་སྟེ་བྱིས་
པ་མ་རབས་ཀྱིས་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བྱིས་པ་མ་རབས་ཀྱིས་བདག་ཏུ་
འཛིན་པ་ནི་(གང་ཟག་གི་བདག་)མཐེ་བོ་ཙམ་ཞེ་འམ། ཡུངས་དཀར་ཙམ་ཞེ་འམ། རྡུལ་ཕྲ་མོ་
ཙམ་(ཞེས་སོགས་མང་པོ་དག་)དུ་འཛིན་ཏོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་)བདག་ཅེས་བརྗོད་པ་ནི་(མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱིས་བརྟགས་པ)དེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པས་ཆོས་ཐམས་
ཅད་ལ་བདག་མེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཀྱང་ཡང་དག་པར་ན་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་
མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་གང༌། བདེན་པ་ཡང་
དག་པ། རྟག་པ། གནས་པ། བདག་པོར་གྱུར་པ། མི་འགྱུར། མི་འཕོ་བ་དེ་ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་
དམ་གྱི)བདག་ཅེས་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་སྨན་པ་ཆེན་པོ་དེ་སྨན་འོ་མ་ལ་མཁས་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་
དང༌། བདག་མེད་པ་ནི་འཁོར་བ་(སྟེ་འཁོར་བའི་བདག་ཉིད་གཤིས་ལ་རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་དུ་
གཏན་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་)ཞེས་བྱའོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའོ། །ཞེས་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་
བའི་དོན་ཏོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་དག་པའི་བདག་ལ་རྣམ་པ་དུ་མར་བསྔགས་པ་མཛད་
དོ། །
༈ ༼བདག་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པ་འགལ་བར་སྣང་ཡང་སྐྱོན་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་
བསྟན་པ།༽ སྔར་བདག་མེད་གསུངས་པ་དང་འགལ་བར་སྣང་ཡང་སྐྱོན་མེད་པར་གསུངས་
1-1-109


ཏེ། མྱང་འདས་ཆེན་པོར། རིགས་ཀྱི་བུ་གཞན་ཡང་སྔོན་བཱ་ར་ཎ་སིར་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་
བསྐོར་བ་ན་(ཀུན་རྫོབ་གློ་བུར་དྲི་མ་ལ་དགོངས་ནས་)མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་སྟོང་
པ་དང་བདག་མེད་པ་བསྟན་ཏོ། །ད་རྩྭ་མཆོག་གི་གྲོང་ཁྱེར་འདིར་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་
བ་ན་(དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་དགོངས་ནས་)རྟག་པ་དང་བདེ་བ་དང་བདག་དང་
ཡོངས་སུ་དག་པར་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་རྟག་པ་དང་བཅས་(རང་བཞིན་
འགྱུར་མེད་ཀྱི་)བདེ་བ་དང་བཅས། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་དང་བཅས། (གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་བཅས་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་བདེན་པའི་དོན་ཞེས་
བྱའོ། །ཞེས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་(དེ་བཞིན་ཉིད་)ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་རྟག་པ་
(ཉིད་དུ་)མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །རྟག་པ་(དེ་)ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་གོ་(སྟོང་གཞི་
དོན་དམ་གྱི་)བདག་ནི་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་
(རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་ཀྱི་)བདེ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ་(དེ་ལྟར་)རྟག་པ་དང་བདེ་བ་དང་བདག་དང་
ཡོངས་སུ་དག་པ(འི་དབྱིངས་)ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །ཞེས་དང༌། 
རིགས་ཀྱི་བུ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་
དོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོད་པ་ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་) བདག་ཅེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །ཞེས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་
མེད་པར་{བྱེད{བྱར}་ནུས་པ་མ་ཡིན་ཏེ་མེད་པར་བྱ་བའི་གནས་མེད་དོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་
དམ་གྱི་)བདག་ཅེས་བྱ་བའི་རང་བཞིན་ཉིད་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསང་བའི་སྙིང་པོ་
སྟེ་དེ་ལྟར་གསང་བའི་སྙིང་པོ་དེ་ནི་(གཞོམ་མེད་ནཱ་དའི་དབྱིངས་ཡིན་པས་)གང་གིས་ཀྱང་
1-1-110


འཇིག་ཅིང་མེད་པར་བྱེད་ནུས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)འཇིག་
རྟེན་ལས་འདས་པའི་བདག་གི་མཚན་ཉིད་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་
ལྟར་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་) བདག་(གཤིས་ལ་བཞུགས་པ་ཉིད་)ཏུ་འཛིན་པ་(སྟེ་རྟོགས་པ་)ནི་
ཤིན་ཏུ་མཆོག་ཅེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་) དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དབང་
པོ་གཅིག་གིས་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)གཟུགས་མཐོང་སྒྲ་ཐོས་དྲི་ཚོར་རོ་མྱོང་རེག་བྱ་ཚོར་
ཞིང་ཆོས་ཤེས་ཀྱང་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དབང་པོ་དྲུག་(ལ་སྣང་
བའི་ཚུལ་དག་)གིས་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)གཟུགས་མི་མཐོང་སྒྲ་མི་ཐོས་དྲི་མི་ཚོར་རོ་མི་མྱོང་རེག་བྱ་
མི་ཚོར་ཆོས་མི་ཤེས་ཏེ་(དེ་རྣམས་གཤིས་ལ་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་རྣམས་མེད་པ་ཤུགས་ལ་རྟོགས་
ཤིང་དོན་དམ་གྱི་གཟུགས་སོགས་སྣང་ནས་དངོས་སུ་རྟོགས་པའི་)དབང་གི་ཕྱིར་དབང་པོས་དབང་
མཛད་དེ། དེ་ལྟ་བུའི་དབང་ནི་བདག་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་(བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་བདག་)ཡིན་
ཞེས་སོགས་དང༌། སྤྲིན་ཆེན་པོའི་མདོར་ཡང༌། མི་རྟག་པ་དང་སྟོང་པ་དང་(ཉན་རང་
གི་)ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་བདག་མེད་པའི་བསྔགས་པ་བརྗོད་པའི་སེམས་
ཅན་རྣམས་ལ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་
ལས་འདས་པ་(ཆེན་པོ་)རྟག་པ་དང་ཐེར་ཟུག་པ་དང་བརྟན་པ་དང་(གདོད་ནས་)ཞི་བའི་
རང་བཞིན་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་གནས་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་དོན་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་
པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཤིང༌། ལྷའི་ཟླ་བས་བསྒྱུར་བའི་མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཡང༌། གྱད་གཉིས་
སྟོབས་འགྱེད་པ་ན་གཅིག་གི་དཔྲལ་བའི་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་རྨ་ནང་དུ་ནུབ་པ་མ་ཚོར་ཏེ་སྟོར་
བར་འདུ་ཤེས་པ་ལ། སྨན་པས་རྡོ་རྗེ་དེ་ཕྱུང་ནས་བསྟན་པས་ངོ་མཚར་དུ་གྱུར་པ་དཔེར་
1-1-111


མཛད་ནས་བཀའ་བསྩལ་པ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
ཡོད་མོད་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དེ་མི་ཤེས་ཏེ། ཞེས་དང༌། ཇི་ལྟར་གྱད་དེ་རང་གི་
ལུས་ལ་རྡོ་རྗེ་འདུག་ཀྱང་འདུ་ཤེས་ཉམས་པས་སྟོར་བའི་འདུ་ཤེས་སུ་རྟོག་པ་དེ་བཞིན་དུ་
སེམས་ཅན་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་བདག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་རྟོགས་པ་དང༌། མི་དགེ་བའི་
གྲོགས་པོའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་དང༌། དགོངས་པའི་ཚིག་མི་ཤེས་པས་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་)བདག་ཡོད་བཞིན་དུ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་མེད་པར་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །(གང་
ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་)བདག་མེད་པ་མི་སྒོམ་པ་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་བདག་(མཐོ་བོང་ཙམ་
ཞེས་སོགས་)སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་པའི་བདག་ཡོད་དོ་ཞེས་བདག་གི་དེ་ཁོ་
ན་ཉིད་མ་རྟོགས་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་(བདག་གི་དེ་ཁོ་ན་)ཡང་(འཇིག་རྟེན་
བའི་བདག་)དེ་དང་འདྲ་(བར་མེད་དོ་ཞེས་སྨྲ་)སྟེ། མི་དགེ་བའི་གྲོགས་པོ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། 
དགོངས་པའི་ཚིག་གི་མཐའ་མི་ཤེས་པས་བདག་མེད་དོ་བདག་མེད་དོ་ཞེས་སྒོམ་བཞིན་དུ། 
བདག་(གཉིས་པོ་)མེད་པ(འི་གཞིའི་)དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་ཤེས་ཏེ། བདག་ག་ལ་ཡོད། གང་ན་
གནས། ཅི་རྫ་མའི་ནང་ན་རྫ་མ་འདུག་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་གམ། འོན་ཏེ་རླན་ལྟ་བུར་ཁྱབ་པར་
འདུག་གམ། གྱད་རྨོངས་པའི་སྨིན་མཚམས་ཀྱི་རྒྱན་ལྟ་བུར་འདུག་གམ་སྙམ་པ་ལ། སྨན་པ་
(མཁས་པ་མདོ་ལས་གསུངས་པ་དེ་)བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་དེ་དག་ལ་འདི་སྐད་དུ། 
(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་(ཀུན་ལ་སྣང་བར་)གནས་པ་མ་ཡིན་ལ། རིན་
པོ་ཆེ་རྡོ་རྗེ་ལྟར་(རང་བཞིན་)འོད་གསལ་(བར་བཞུགས་)ཞིང་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པས་
བསྒྲིབས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་ཏེ། དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་བསྩལ་པ་ལ་སེམས་ཅན་རྣམས་
1-1-112


ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར་ལ། ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པར་བྱ་དགོས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །(ཉོན་མོངས་
ཟད་པ་)དེ་ནས་(གྱད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་མཐོང་བར་འགྱུར་
རོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་ལྟར་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་(བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་ཡོན་
ཏན་)དཔག་ཏུ་མེད་དོ། །ཞེས་དང༌། ཡང་ཇི་ལྟར་རྒྱལ་པོའི་སྨན་པ་མཁས་པས་སྔར་སྨན་དུ་
འོ་མ་བཀག་ཅིང༌། ཕྱིས་མ་བཀག་པས་སྔ་ཕྱི་འགལ་བ་ལྟར་སྣང་ཡང༌། ཕྱི་ནས་ལེགས་པར་
ཕྱེ་སྟེ་བསྟན་པས་སྔ་ཕྱི་མི་འགལ་བར་བསྒྲུབས་པ་དཔེར་མཛད་ནས། སངས་རྒྱས་སྨན་པའི་
རྒྱལ་པོས་ཀྱང་གདུལ་བའི་དབང་གིས་སྔར་བདག་མེད་པ་བསྟན་ཅིང་ཕྱི་ནས་བདག་གི་
དབྱིངས་ཡོད་པར་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། བདག་མེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚིག་ཡིན་ནོ་
ཞེས་ཆོས་ཀྱི་བཀའ་འདོགས་པར་མཛད་ནས། ཡང་གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ཀྱི་དབང་དང་
སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར་དུས་མཁྱེན་པར་མཛད་ནས། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་
མེད་པར་བསྟན་པའི་སྐབས་དེ་ཉིད་དུ་སྨན་པ་བཟང་པོ་བཞིན་དུ་(ཕྱི་ནས་དོན་དམ་
གྱི་)བདག་ཡོད་དོ་ཞེས་ཡང་དག་པར་སྟོན་པར་མཛད་དེ། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་བདག་
མཐེ་བོང་ཙམ་དང་ཁྲེ་རྒོད་ཀྱི་འབྲུ་ཙམ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་པ་
རྣམས་ཀྱི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། འདིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་
(གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་)བདག་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་
བདག་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དོ། །(སྟོང་གཞི་
དོན་དམ་གྱི་)བདག་ནི་རྟག་པ་ཉིད་དོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་ནི་ཡོན་ཏན་ཉིད་
དོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་ནི་ཐེར་ཟུག་པ་ཉིད་དོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་ནི་
1-1-113


བརྟན་པ་ཉིད་དོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)བདག་ནི་ཞི་བ་ཉིད་དོ། །ཞེས་སྨན་པ་བཟང་པོའི་
འོ་མ་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་(སྔར་བདག་མེད་པ་སྟོན་ཅིང་ཕྱི་ནས་བདག་གི་)དེ་
ཁོ་ན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་སྟོན་པར་མཛད་དེ། དེ་བསྒོམ་པ་ལ་(དགེ་སློང་དགེ་སློང་མ་དགེ་བསྙེན་
དགེ་བསྙེན་མ་སྟེ་)འཁོར་བཞི་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བརྩོན་པར་གྱིས་ཤིག ཅེས་དང༌། ཡང་མའི་ནུ་
མ་ལ་ནིམ་པའི་ལོ་མའི་འདའ་གུ་བསྐུས་ཏེ། བུའི་སྨན་མར་མ་ཞུའི་བར་དུ་འཐུང་དུ་མ་
བཅུག་ལ། ཞུ་བ་དང་འཐུང་དུ་བཅུག་པ་དཔེར་མཛད་ནས་བཀའ་བསྩལ་པ། རིགས་ཀྱི་བུ་
དེ་བཞིན་དུ་ངས་ཀྱང་སྔར་ནི་གདུལ་བར་བྱ་བའི་དབང་གིས། བྱིས་པའི་སྨན་མར་ཞུ་བར་
བྱ་བ་བཞིན་དུ། དགེ་སློང་རྣམས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་པའི་(བདག་ཏུ་)ལྟ་བ་གཞོམ་པར་བྱ་བའི་
ཕྱིར་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་(པ་བདག་གཉིས་མེད་)པའི་ཆེ་བ་ཉིད་ཡང་དག་པར་
བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་བདག་ཉིད་(ཀྱི་)དེ་ཁོ་ན་ཉིད་(སྨྲ་བ་དེ་)བརྫུན་པར་
ཡང་དག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བདག་(གཉིས་)མེད་པར་བསྒོམས་པས་ལུས་རྣམ་པར་
དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་དག་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པར་སྒོམས་ཤིག དེ་
ལྟར་བསྒོམས་དང་ངར་འཛིན་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །ངར་འཛིན་པ་ཡོངས་སུ་སྤོངས་ན་
མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་བྱས་ཏེ། ཇི་ལྟར་བྱིས་པའི་མས་རང་གི་ནུ་
མ་ནིམ་པའི་ལོ་མའི་འདའ་གུས་བསྐུས་པ་དེ་བཞིན་དུ། ངས་ཀྱང་(སྔར་ནི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་
བདག་མེད་པར་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྒོམས་ཤིག་ཅེས་བྱས་སོ། །ཇི་ལྟར་བྱིས་པའི་མ་དེས་ཕྱིས་
རང་གི་ནུ་མ་བཀྲུས་ཏེ། བུ་ལ་སྨྲས་པ། སྔར་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་སྨན་མར་ཞུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནུ་མ་
ནུར་མ་བཅུག་གིས་ད་ནི་ནུས་ཤིག་ཅེས་ཟེར་བ་དེ་བཞིན་དུ། ངས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་པའི་
1-1-114


(བདག་ཏུ་ལྟ་བའི་)ཆོས་ལས་བསྒྱུར་བའི་ཕྱིར། དེ་སྐད་ཅེས་བསྟན་ཏེ། བདག་(གཉིས་)མེད་དོ་
ཞེས་བྱས་ནས། ད་ནི་ང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(དེ་བཞིན་ཉིད་བདག་དག་པའི་
བདག་)ཡོད་དོ་ཞེས་སྟོན་གྱིས། དགེ་སློང་དག་བྱིས་པ་(ལ་མས་ནུ་མ་བཀྲུས་ནས་ནུར་བཅུག་ཀྱང་
ནིམ་པའི་རོ་ཁ་བས་སྐྲག་ནས་མི་ནུ་བ་དེ་)བཞིན་དུ་(ཁྱེད་ཀྱང་བདག་ཅེས་པའི་སྒྲ་ཙམ་ལ་)མ་སྐྲག་
པར་ཇི་ལྟར་བྱིས་པ་དེས་(མའི་ནུ་མ་ལ་རོ་ཁ་བ་ཡོད་མེད་ལེགས་པར་)བརྟགས་ན་(མེད་པར་ཤེས་
ནས་)ཕྱིར་ཡང་མའི་ནུ་མ་ནུ་བར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། དགེ་སློང་དག ཁྱེད་ཀྱིས་ཀྱང་
(ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་གིས་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ནམ་ཡང་གང་ནའང་བཞུགས་པ་
རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ།)(ཁ)བདག་ཅག་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་(ཀུན་
བརྟགས་གཞན་དབང་གི་བདག་ཡོད་མེད་དང་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་བདག་ཡོད་མེད་ལེགས་པར་)(ཀ) 
བརྟགས་ནས་(ག)བསྒོམ་པ་ལ་བརྩོན་པར་གྱིས་ཤིག་དང༌། ད་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་དང༌། ཆོས་ཁ་
ཅིག་(ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་)ནི་བདག་(ཉིད་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་སུ་)མེད་ལ་ཆོས་ཁ་
ཅིག་(ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་)བདག་(ཉིད་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་སུ་)ཡོད་པ་ནི་དཔེར་ན་ས་ལ་འདུག་
པའི་མི་ལྷའི་མིག་མེད་པས་ནམ་མཁའ་ལ་བྱ་འཕུར་བའི་རྗེས་མི་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་
ཉོན་མོངས་པ་ལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདག་ཉིད་ལ་(བདེ་གཤེགས་)སྙིང་པོའི་མཆོག་ཡོད་
པ་བདག་(རང་)གིས་མི་མཐོང་སྟེ། དེ་བས་ན་ངས་དགོངས་པའི་ཚིག་གིས་བདག་མེད་དོ་
ཞེས་བསྟན་ཏོ། །ལྷའི་མིག་མེད་པའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་བདག(རང་)ལ་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བདག་
ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་མི་མཐོང་སྟེ་ཉོན་མོངས་(པས་བསྒྲིབས་)པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ང་ཟེར་རོ། །ཞེས་
པ་ལ་སོགས་པས་སྔར་གདུལ་བྱའི་དབང་གིས་ཐར་པ་(དང་མྱང་འདས་དང་རང་བཞིན་དང་
1-1-115


སྙིང་པོ་)ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་ཅིང་སྟོང་པ་དང༌། བདག་མེད་པ་(དང་སེམས་ཅན་དང་
སྲོག་མེད་པ་)ལ་སོགས་པར་གསུངས་པ་ནི། གང་ཞིག་གང་ན་མེད་པ་(མེད་དགག་དང་རང་
སྟོང་དང་མེད་ཙམ་དང་སྟོང་ཙམ་)ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ལ། ཕྱི་ནས་མི་སྟོང་པ་དང་བདག་ཡོད་
པ་ལ་སོགས་པར་གསུངས་པ་རྣམས་ནི་མེད་པའི་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་(མ་ཡིན་དགག་དང་
གཞན་སྟོང་དང་མེད་པའི་གཞི་དང་སྟོང་བའི་གཞི་)ལ་དགོངས་པ་ཡིན་པས་གསུང་རབ་སྔ་ཕྱི་
འགལ་འགལ་འདྲ་ཡང་ལེགས་པར་བརྟགས་ན་མི་འགལ་བ་ནི་མེད་དགག་གི་གཞི་ལ་མ་
ཡིན་དགག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྐྱོན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་དག་
ཅིང་སྤངས་པའི་གཞི་ལ་(རང་བཞིན་)གཉུག་མའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)ཚང་བའི་ཡེ་ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)(སྤངས་རྟོགས་རང་བཞིན་པ་ཚང་ཞིང་ཚོགས་གཉིས་
རང་བཞིན་པ་གདོད་ནས་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་ཅིང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་ལ་)ཡོངས་
སུ་གྲུབ་པར་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དགོངས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་དང་དགོངས་ཏེ་
གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ལ་མཁས་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། དཔལ་ལྡན་ས་བཅུ་པའི་མན་ངག་
(ཟབ་མོ་ཁྱད་འཕགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་)ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དང་(གང་ཟག་དང་ཚིག་དང་དྲང་
དོན་དང་རྣམ་ཤེས་ལ་མི་རྟོན་པར་ཆོས་དང་དོན་དང་ངེས་དོན་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་རྟོན་པ་སྟེ་)རྟོན་པ་
བཞི་ལ་ཡང་དག་པར་བརྟེན་ནས་སོ། །
༈ ༼དག་པའི་བདག་དང་ཨ་ཧཾ་ལ་སོགས་པ་དོན་གཅིག་ཏུ་བསྟན་པ།༽ དེ་བཞིན་
དུ། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཐིག་ལེའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་)བདག་ནི་དངོས་པོ་
ཐམས་ཅད་ལ། །ཁྱབ་པར་དེ་ནི་ཡོད་པ་སྟེ། །(ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་)བདག་ནི་མེད་ན་འགྲོ་
1-1-116


བ་ཀུན་(ལ་སྲོག་ཆེན་པོ་མེད་པར་འགྱུར་བས)། །ཇི་ལྟར་རྩ་བཅད་ཤིང་བཞིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། 
དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོ་གསང་བ་རྣམ་པར་
ཕྱེ་བར་ཡང༌། (ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་)ཨ་ཧཾ་(སྟེ་)དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ། །ཁྱབ་པ་ཡིས་ནི་
ལྷག་པར་གནས། །(ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་)ཨ་ཧཾ་དང་བྲལ་སྐྱེས་བུ་ནི(མི་སྲིད་གལ་ཏེ་སྲིད་ན་
དེ)། །རྩ་བ་ཆད་པའི་ཤིང་བཞིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། དཔལ་ཡེ་ཤེས་ཐིག་ལེའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། 
གཞན་མིན་(ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་)བདག་རང་(རྟག་ཏུ་བཞུགས་ཀྱི་)ཁྱོད་མེད་པ(ནི་མ་སྲིད་
པས)། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀྱང་རྙེད་པར་དཀའ(སྟེ་རྙེད་མི་སྲིད་དོ)། །ཁྱོད་མེད་ན་ནི་ཁམས་
གསུམ་པོ། །མགོ་བོ་བཅད་པའི་མི་བཞིན་(སྲོག་མེད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་)ནོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་
པས་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བདག་མེད་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་རྙེད་པ་དང་དེ་མེད་ན་
ཉེས་པ་ཆེན་པོར་འགྱུར་ཚུལ་གསུངས་སོ། །རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། མདོ་སྡེའི་
རྒྱན་དུ། (དོན་དམ་)སྟོང་པ་ཉིད་(རང་བཞིན་རྣམ་དག་)ནི་(གློ་བུར་དྲི་མས་)རྣམ་དག་
ན། །བདག་མེད་(པའི་གཞི་)མཆོག་གི་བདག་ཐོབ་པས། །སངས་རྒྱས་དག་པའི་བདག་ཐོབ་
ཕྱིར། །བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་བདག་ཏུ་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། དེ་ཉིད་ཀྱི་འགྲེལ་བར། 
ཟག་པ་མེད་པ(དོན་དམ་པ)འི་དབྱིངས་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བདག་གི་མཆོག་སྟོན་
ཏོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བདག་(གཉིས་)མེད་པ(འི་གཞིའི་)མཆོག་གི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་
རོ། །བདག་མེད་པའི་(གཞིའི་)མཆོག་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་
དག་པའོ། །དེ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་(སྐུའི་)དོན་གྱིས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བདག་ཡིན་
ནོ། །(རང་བཞིན་རྣམ་དག་གི་དབྱིངས་)དེ་(གློ་བུར་དྲི་མས་)རྣམ་པར་དག་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་
1-1-117


ཀྱིས་བདག་མེད་པ(འི་གཞིའི་)མཆོག་གི་བདག་(གདོད་ནས་)དག་པ་འཐོབ་པོ། །དེ་བས་ན་
སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་དག་པའི་བདག་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་བདག་ཏུ་
གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། དགོངས་པ་འདིས་ནི་ཟག་པ་མེད་པ(དོན་དམ་པ)འི་དབྱིངས་ལ་སངས་རྒྱས་
རྣམས་ཀྱི་བདག་གི་མཆོག་རྣམ་པར་འཇོག་གོ །ཞེས་དང༌། རྒྱུད་བླ་མར་ཡང༌། གཙང་(པ་
དང་)བདག་(དང་)བདེ་(བ་)དང་རྟག་(པ་)ཉིད་ཀྱི། །ཡོན་ཏན་(གྱི་)ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་(ཐོབ་པ་ནི་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་བྲལ་)འབྲས(ཡིན)། །ཞེས་དང༌། བདག་དང་བདག་མེད་སྤྲོས་པ་དག །ཉེ་
བར་ཞི་བའི་དམ་པའི་བདག(ཐོབ)། །ཅེས་དང༌། གྲུབ་པའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཉི་མ་སྦས་
པའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། གཙང་བདག་བདེ་དང་རྟག་པ་ཉིད་ཐོབ་པ། །ན་རྒ་སྐྱེ་འཆི་མེད་པ་
ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །ཞེས་སྒྲོལ་མ་ལ་བསྟོད་པར་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་
བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་བདག་གི་དབྱིངས་སུ་གང་
གསུངས་པ་དེ་ཉིད་མཐར་ཐུག་གི་ཨ་ཧ་དུ་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། དཔལ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་
ཐིག་ལེའི་རྒྱུད་ལས། བདག་(ཨ་ཧཾ་)གིས་སྒྲ་ཡི་ངེས་པའི་དོན། །ཉོན་ཅིག་བདག་(ཨ་ཧཾ་)གིས་
དེ་ཉིད་བཤད(པར་བྱའོ)། །(དོན་དམ་གྱི་)ཨ་ནི་ཡིག་འབྲུ(འི་མཆོག་དང་)གཟུགས་ཀྱི་མཆོག(སྟེ་
དེ)། ཐམས་ཅད་(བརྟན་གཡོ་)ཀུན་གྱི་ལུས་(ཀྱི་)ནང་(ལའང་ཁྱབ་པར་)ཡོད། །(དེ་ནི་)རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་(རྣམ་པ་མེད་པ་)རབ་(དང་ཕུལ་དུ་)གནས་(པ་)མཆོག །ཀུན་(ལ་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་
པར་)ཡོད་(ཀྱང་སྒྱུ་ལས་)མ་སྐྱེས་(པ་)ཐམས་ཅད་མཁྱེན(པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ)། །རྟག་ཏུ་(ཀུན་རྫོབ་
ཀྱིས་)སྟོང་པ(འི་གཞི་དོན་དམ་བདེན་པས་)ཐམས་ཅད་ཁྱབ། །(རྣམ་པ་)ཐམས་ཅད་(པ་
དུས་)ཀུན་(ཏུ་བཞུགས་ཀྱང་ངོ་བོ་)གཅིག་(པ་)འབྱུང་(བ་གཞན་གྱི་)བདག་པོ། །སྲིད་པ་(གཞན་
1-1-118


དང་)སྲིད་བདག་(གཞན་གྱི་རྣམ་པར་)ཤར་བ་(རང་བཞིན་འོད་གསལ་)ནི། །(དོན་དམ་གྱི་)སྤྲུལ་
པའི་སྐུ་ཡི་བདེ་བའོ། །(དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་ཡི་དེ་བཞིན་གཤེགས་(པ་འཇིགས་པ་ཀུན་ལ་)སྐྱབས་
སྦྱིན(པས)། །ཐམས་ཅད་དོན་ནི་བྱེད་ནུས་པའོ། །(དོན་དམ་གྱི་)ཧཾ་གི་ཡིག་འབྲུ་(ནི་ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)གཟུགས་(སོགས་དངོས་པོ་)མེད་མ(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ)འོ། །(དེ་ཀུན་གྱི་)ལུས་(ལ་)ཡོད་ན་
ཡང་ལུས་(ལས་)མ་སྐྱེས(ཤིང་)། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་(པ་ཡིན་ཡང་དེའི་དངོས་པོ་)དང་བྲལ་
བ། །ཐམས་ཅད་(ཀྱི་)བྱད་གཟུགས་(དང་)དཔེ་བྱད་(ཚང་ཡང་དེ་རྣམས་ཀྱི་དངོས་
པོ་)མེད(པ)། །དངོས་(པོ་)དང་དངོས་མེད་(ལས་)རྣམ་པར་གྲོལ(ཏེ་གཉི་ག་མིན་པའི་ཕུང་པོ་
གསུམ་པ)། །(སྟེ་འཇིག་དང་བྲལ་ཡང་)སྐྱེ་དང་འཇིག་(པ་གཞན་ནམ་དམ་)པའི་བྱེད་པའོ། །དངོས་
པོ་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ནུབ་པའི་(གཞིའི་)མཚན(ཉིད)། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡི་
རང་བཞིན་ཅན། །(དོན་དམ་གྱི་)སེམས་ནི་རྡོ་རྗེ་སྐྱབས་སྦྱིན་ཡིན་(དེ་རྣམས་)ཐམས་ཅད་
(བརྗོད་དུ་མེད་པས་)ཡི་གེ་མེད་པའོ། །(དོན་དམ་)སྟོང་པའི་རྣམ་པ་(རང་བཞིན་གྱིས་)མྱ་ངན་
འདས། །(རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་སྐུ་ཡི་རང་བཞིན་ཅན། །(ནམ་ཡང་)དྲི་མེད་བརྗོད་མེད་ཞི་བ་
སྟེ། །དེ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)ཧཾ་དུ་ཀུན་ཏུ་གྲགས། །(དེ་ལྟར་)བདག་(ཨ་ཧཾ་)ནི་(ཡུལ་)ཐམས་ཅད་
(དང་དུས་)ཐམས་ཅད་ན། །(རྣམ་པ་)ཐམས་ཅད་(ཀྱི་)བདག་ཉིད་(དུ་)རྟག་ཏུ་བཞུགས། །ཞེས་
དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ཧཾ་གི་ཡིག་འབྲུ་(ཀུན་རྫོབ་ཟད་པའི་)མཚམས་(ཀྱི་)མཐའ་མ(སྟེ)། །(དོན་
དམ་གྱི་)ཨ་ཡི་ཡིག་འབྲུ་(རྡོ་རྗེ་)ཟླ་བ་དག །(དོན་དམ་གྱི་)ཧཾ་གི་ཡིག་འབྲུ་(རྡོ་རྗེ་)ཉི་མའི་
འོད། །(དོན་དམ་གྱི་)ཨ་ཡི་ཡིག་འབྲུ་རྟེན་ཡིན་ཏེ། །(དོན་དམ་གྱི་)ཧཾ་གི་ཡིག་འབྲུ་རྟེན་པར་
བཤད། །(དོན་དམ་གྱི་)ཨ་ཡི་ཡིག་འབྲུ་སྲོག་(གཞན་མཆོག་)ཅེས་བཤད། །(དོན་དམ་གྱི་)ཧཾ་གི་
1-1-119


ཡིག་འབྲུ་རྩོལ་པར་(གཞན་མཆོག་ཡིན་པ་)དྲན། །གང་ཞིག་(རང་བཞིན་གྱི་)གནས་སུ་(ཨ་ཧཾ་)དེ་
ཉིད་(གཉིས་ཟེར་)སྦྱོར(བ)། །དེ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)བདག་ཉིད་གསལ་བར་འགྱུར། །རྒྱུད་རྣམས་
ཀུན་ལས་རྙེད་དཀའ་བ། །(ཨ་ཧཾ་)དེས་ནི་ཡང་དག་(པའི་)བདག་(གི་)སྒྲར་བཤད། །ཅེས་
དང༌། དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བར་ཡང༌། {ཨ་ཧཾ་འཁོར་བའི་འཆིང་བ་དག །དེ་ནི་ཡོངས་ཟད་
གྲོལ་བའོ། །ཞེས་དཔེ་ཁ་ཅིག་ཏུ་བྱུང་བས་རྒྱ་དཔེ་རྙེད་ན་དཔྱད}ཨ་ཧཾ་(གཞན་ནི་གདོད་
ནས་)ཡོངས་སུ་གྲོལ་བའོ། །(དོན་དམ་གྱི་)ཨ་ནི་དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་(རྣམ་པ་ཅན་)མཆོག(དང་ཕ་
རོལ་ཏེ)། །(དེ་ནི་)ལུས་རྣམས་ཀུན་ལ་ལྷག་པར་གནས། །རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང་
ལྡན། །(བརྟན་གཡོ་)ཀུན་ཁྱབ་(ཤེས་བྱ་)ཀུན་མཁྱེན་(ནམ་ཡང་)ཟད་པ་མེད། །ཐོག་མ་ཐ་མ་
མེད་ཅེས་བྱ། །(ཐོག་མེད་སྙིང་སྟོབས་ཞེས་བྱ་བ་ཟེར་བས་བརྟག་)ཐམས་ཅད་(ཀྱི་རྣམ་པ་ཚང་ཡང་
ངོ་བོ་)གཅིག་ཏུ་(མིར་སྐྱེད་པའི་)བསྐྱེད་(ཐབས་གཅིག་ཏུ་ནི་སྐྱེ་བར་བྱེད་ཟེར་བས་བརྟག་)པར་
བྱེད། །དུས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་(རྟོག་མེད་ཡེ་ཤེས་ལ་)འཆར་ཞིང་ཁྱབ། །(དོན་དམ་པའི་སྤྲུལ་སྐུ་ཡིན་
པས་)སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཡི་མཆོག་དང་ནི། །དོན་ཀུན་བྱེད་པ་ལ་མཁས་པ། །(དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
དབུགས་དབྱུང་བའོ། །)ཡོན་ཏན་དེ་བཞིན་གཤེགས་དབུགས་དབྱུང་(ཟེར་བས་ཀྱང་ངོ་)། །(དོན་
དམ་གྱི་)ཧཾ་ནི་དངོས་པོ་དང་བྲལ་བ(འི་གཞི་སྟེ)། །ལུས་ལ་གནས་ཀྱང་ལུས་སྐྱེས་མིན། །(རྟེན་
འབྲེལ་གྱི་)དབང་པོ་ལས་འདས་(ཤིང་རྣམ་ཤེས་ལ་)མི་གསལ་བ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་(པ་ཡིན་
ཡང་)རྣམ་པའི་(དངོས་པོ་)སྤངས། །དངོས་དང་དངོས་མེད་ལས་གྲོལ་(བ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་
ཡིན་)ཞིང༌། །གང་དུའང་ལྷག་པར་མི་(གང་ཟེར་)གནས་(ཤིང་མ་ཆད་པ་འམ་འབྲེལ་ཏེ་མི་
གནས་)པ། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་)ནུབ་པ(འི་གཞི)འོ། །(དེ་ནི་)ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡི་རང་
1-1-120


ངོ་བོ(ངོ་བོ་ཉིད་ཟེར)། །སེམས་(ཆེན་པོ་)ནི་རྡོ་རྗེ་འཆང་(གི་)དབུགས་དབྱུང་(བ་སྟེ)། །དོན་ཀུན་
བྱེད་(ཀྱང་དེའི་འབད་)པ་དང་བྲལ་བ། །སྟོང་པའི་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས། །ཡེ་ཤེས་སྐུ་ཡི་
རང་བཞིན་ཉིད། །རྗོད་དང་བརྗོད་བྱ་(ཐ་དད་ལས་)རྣམ་པར་གྲོལ(བའི་གཞི)། །དེ་ཡང་ཡི་གེ་
ཧཾ་དུ་གྲགས། །(དོན་དམ་གྱི་ཆོས་)ཐམས་ཅད་ཨ་ཧཾ་(སྟེ་)ཀུན་འགྲོ་(ལ་ཟེར་)(ཀུན་)ཁྱབ། །(རྣམ་
པ་)ཐམས་ཅད་(པའི་)བདག་ཉིད་རྟག་ཏུ་བཞུགས། །ཞེས་དང༌། དཔལ་ཡེ་ཤེས་ཐིག་ལེའི་
རྒྱུད་དུ་ཡང༌། ལྷ་(དོན་དམ་གྱི་)ལྷ་མོ་ཁྱོད་ནི་(རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་)འབྱུང་པ་མིན། །སྐྱེ་བ་དང་ནི་འཕོ་
(བ་)མེད་(ཅིང་)རབ(དང་)། །མཆོག་(དང་ཕ་རོལ་ཡིན་པ་)ནི་རྣམ་རྟོག་(གི་)རླབས་དང་
བྲལ(བའི་)། །རང་གི་ངོ་བོ་(རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་འོད(གསལ་བ་དག་པའི)། །བདག་རང་གི་ནི་ཡེ་
ཤེས་སྐུ། །མཆོག་(གམ་ཕ་རོལ་)ནི་(ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་)དབང་ཕྱག་མ་ཁྱོད་(ཡིན་དེ་རང་
བཞིན་)འོད(གསལ་བའོ)། །ཅེས་དང་། གྲངས་མེད་འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་ཁམས(གཞན་ནམ་ཕ་
རོལ)། །ཁྱོད་ནི་(རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་འོད་བྱེད་པ། །ཁྱོད་ནི་ཐམས་ཅད་དངོས་ཀུན་གི(རྣམ་པ་
ཅན)། །ཐམས་ཅད་བདག་ཉིད་འབྱུང་པ་ཀུན(ཞེས་པ་བདག་གཞན་དང་འབྱུང་བ་གཞན་
ཏེ)། །(དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་ནི་ཐམས་ཅད་(རང་རིག་གིས་)ཡོངས་ཤེས་ནས(པ་ཟེར)། །དེ་ནི་ཐམས་
ཅད་མཁྱེན་རབ་གྲགས། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་དོན་གཅིག་པར། དཔལ་བརྟག་པ་
གཉིས་པའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (དོན་དམ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་)ང་ལས་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་
བྱུང༌། །(དོན་དམ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་)ང་ལས་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གནས་གསུམ་པོ་ཡང་བྱུང༌། །(དོན་དམ་ཀྱེའི་
རྡོ་རྗེ་)ང་ཡིས་(བརྟན་གཡོ་)འདི་ཀུན་ཁྱབ་པ་སྟེ། །འགྲོ་བའི་རང་བཞིན་(དེ་ལས་)གཞན་མ་
མཐོང་(སྟེ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་འགྲོ་བ་གཤིས་ལ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ)། །ཞེས་དང༌། (ཆོས་)འཆད་པ་པོ་ང་
1-1-121


ཆོས་ཀྱང་(དོན་དམ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་)ང་(ཡིན)། །རང་གི་ཚོགས་ལྡན་(ཆོས་)ཉན་པ་(དོན་དམ་ཀྱེའི་རྡོ་
རྗེ་)ང་(ཡིན)། །འཇིག་རྟེན་སྟོན་པ་(སངས་རྒྱས་དང་མཐར་ཐུག་གི་)བསྒྲུབ་བྱ(དོན་དམ་ཀྱེའི་རྡོ་
རྗེ་)ང་(ཡིན)། །(འཁོར་འདས་དབྱེར་མེད་ཡིན་པས་)འཇིག་རྟེན་(དང་)འཇིག་རྟེན་(ལས་)འདས་
པ་(དོན་དམ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་)ང་(ཡིན)། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་དགའི་རང་བཞིན་(དོན་དམ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་)ང་
(ཡིན)། །ཞེས་དང༌། མཁའ་འགྲོ་མ་རྡོ་རྗེ་གུར་དུ་ཡང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཅེས་
བགྱི་བ་དེ་ཇི་ལྟ་བུ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ(རང་བྱུང་བ)འོ། །དེ་ཅི། ལུས་ཅན་ཞིག་གམ། 
དེ་བཞིན་དུ་བདེན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྡོ་རྗེ་འཛིན་པས་བཀའ་བསྩལ་པ། (དོན་དམ་
གྱི་)མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུས་བརྒྱན་པའི་(ཆོས་)སྐུ་འདི་
ནི་(དོན་དམ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་)ང་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། (དོན་དམ་གྱི་)ཡུལ་རྣམས་ཀྱི་(ཡེ་ཤེས་
མངོན་དུ་གྱུར་པའི་)རྒྱུས་(རྒྱུད་ལ་ཐོབ་པར་)བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས་ནའོ། །ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེས་
ཡང་གསོལ་པ། ཅི་བཅོམ་ལྡན་འདས་བེམས་པོ་འམ། རྡོ་རྗེ་འཛིན་པས་བཀའ་སྩལ་པ། (དོན་
དམ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་)ང་ནི་(བེམས་པོ་མིན་ཏེ་)མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ཇི་
ལྟ་བུ། རྡོ་རྗེ་འཛིན་གྱིས་བཀའ་བསྩལ་པ། དེ་(ཀུན་རྫོབ་ཏུ་)བདེན་པ་ཡང་མ་ཡིན། (དོན་དམ་
དུ་)བརྫུན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ། བླང་བར་བྱ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ལ་དོར་བར་བྱ་བ་ཡང་མ་ཡིན་
(ཞེས་པ་བླང་དོར་གྱི་བློའི་ཡུལ་ལས་འདས་པ་ཡིན་)ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་
ཀྱང་(དོན་དམ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་)ངའོ། །སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་(དོན་དམ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་)ངའོ། །བྱ་
བ་ནན་ཏན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་(དོན་དམ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་)ངའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་དག་པའི་
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་(དོན་དམ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་)ངའོ། །དེ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
1-1-122


ཆེན་པོ། (གཤིས་ལུགས་ཟབ་མོའི་)བྱང་ཆུབ་འདི་(རྨོངས་པ་འགའ་ཞིག་གཤིས་ལ་སངས་རྒྱས་མེད་པ་
དང་སྟོང་བ་དང་ཨར་སངས་པ་ལ་སོགས་པ་ཆད་པར་སྨྲ་བ་)དེ་སྐད་དུ་དངོས་པོ(འམ་ངོ་བོ་)མེད་
པར་མ་སྨྲ་ཞིག་(དེའི་རྒྱུ་མཚན་)དངོས་མེད་ཉིད་དང་དངོས་པོ་(སྟེ་གཉི་ག་ཡིན་པའི་ཕུང་པོ་
གསུམ་པ་དཔེ་བྲལ་ཨ་ཧཾ་)ངའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གདོད་ནས་(རང་བཞིན་
གྱིས་)གྲོལ། །(གཞན་ནམ་ཕ་རོལ་ལ་)མཆོག་གི་སྐུ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། །ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེའི་(དོན་དམ་
པ་)སྐུ་མངའ་བ། །ཧེ་རུ་ཀ་ངའོ་སེམས་དཔའ་ཆེ། །བདག་མེད་མ་དང་ཐབས་གཅིག་
སྦྱར། །བེམས་པོ་མ་ཡིན་བདེ་ཆེན་ང་(ཨ་ཧཾ)། །འཇིག་རྟེན་གཞུག་ཕྱིར་བེམས་པོ(འི་རྣམ་པ་
ཅན་)ང་(ཨ་ཧཾ)། །བུད་མེད་སྐྱེས་པ་མ་ནིང་དང༌། །འགྲོ་བ་ལྔ་ལ་(དོན་དམ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་)ངས་
ཁྱབ་པོ(དེས་ན་གཤིས་ལ་སངས་རྒྱས་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ལུང་འདི་དག་གིས་ཀྱང་ལྟ་བ་བཟང་པོ་དང་
མཐོན་པོར་འདོད་པ་མང་པོ་ཞིག་ཆད་ལྟ་ལ་ཤོར་བ་མ་ཚོར་བར་བསྟན་ནོ)། །ཞེས་དང༌། དཔལ་རྡོ་
རྗེ་རྩེ་མོའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་ཁོ་ན་(གཤིས་ལ་གནས་པའི་)ཆོས་
ཆེན་པོ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོར་བཤད། །དེ་བས་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་
རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་(ཆོས་ཀྱི་)རྒྱལ་པོ་ཆེ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་སྲིད་པ་གསུམ་
(གཞན་ནམ་མཆོག་)དུ་བསྒྲགས། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)ནི་ཅི་ཡིན་(དེ་ཡིན་
པར་)བརྗོད(དེ)། །འདོད་པ(ཁམས་པ)འི་འཇིག་རྟེན་(དང་)དེ་བཞིན་གཟུགས(ཁམས་
དང་)། །གཟུགས་མེད་པ་ཡི་སྐྱེ་དགུ་རྣམས(ཏེ)། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་(གཞན་ནམ་
མཆོག་)ཞེས་པ་སྟེ། །(དེ་ནི་)རང་བྱུང་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ཉིད་ཁོ་ན་ཉིད། །འདོད་
པ་(ཆེན་པོ་)ཞེས་བྱ་ཆོས་ཅན་(གཞན་)ཏེ། །(གདོད་ནས་)དག་པ(འི་དབྱིངས་)བཙལ་བར་བྱ་
1-1-123


བའི་ཕྱིར། །གཟུང་འཛིན་ཆོས་རྣམས་(གཞན་ནམ་མཆོག་)ཞེས་བྱ་བའི། །དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོ་
སོར་རྟོག །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་དབྱེར་མེད་ཕྱིར། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་(གདོད་
ནས་དག་པའི་)ཆོས་དེ་(གློ་བུར་དྲི་མས་)དག་པར་བྱེད། །དེ་བས་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་
ཧཾ་)ནི་རྒྱལ་པོ་ཆེ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)གྱི་བདག་པོར་བསྟན(ཏེ)། །ཇི་ལྟར་
འདོད་པ(འི་ཁམས་དང་)དེ་བཞིན་གཟུགས(ཁམས་དང་)། །དེ་བཞིན་གཟུགས་མེད་(གཞན་ནམ་
མཆོག་)རབ་ཏུ་བསྒྲགས། །(མི་སྟོང་བའི་)སྟོང་པ་ཉིད་དང་དབྱེར་མེད་པས། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་
མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་(བདེ་གཤེགས་)སྙིང་པོ་(གདོད་ནས་)དག་པར་བཤད། །(དོན་དམ་གྱི་)ཁམས་
གསུམ་པོ་ཡི་དོན་ཅི་ཞིག(ཡིན་ན) །འདོད་ཁམས་དེ་བཞིན་གཟུགས་ཁམས་དང༌། །གཟུགས་
མེད་པ་ནི་ཉིད་དག་དང༌། །ཁམས་གསུམ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)བཟང་པོ་འདི་དག་ནི། །རང་
བྱུང་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ཉིད་ཁོ་ན་ཡིན། །(ཨ་ཧཾ་)འདི་ནི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)དང་
(དྲི་མ་བྲལ་)རྒྱུ་དང་དོན(དམ་པའི)། །ཁམས་གསུམ་གྱི་ནི་རྒྱུ་(གཞན་དང་)སེམས་དཔའ(སྟེ་
སེམས་ཅན་གཞན་དང་)། །སྟོང་(པ་ཉིད་)དང་མཚན་མ་མེད་བཤད་ཅིང༌། །སྨོན་པ་མེད་པ་
(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ཉིད་(ཡིན་པར་)བཤད། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)འཁོར་བའི་དོན་ནི་ཅི་
ཞིག་ཡིན(ན)། །བྱིས་པ་རྣམས་ནི་(ལས་དང་ཉོན་མོངས་ལས་)ཀུན་ཏུ་བྱུང༌། །དེ་བཞིན་ཡང་
དང་ཡང་དུ་འཁོར(བ་སྟེ་མ་དག་པའི་འཁོར་བའོ)། །འཁོར་པ་(གཞན་ནི་གདོད་ནས་)དག་པའི་
བདག་ཉིད་དེ། (དེ་ནི)།རང་བྱུང་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ཉིད་ཁོ་ན་ཡིན། །གང་ལ་
འཁོར་བ་(ཀུན་རྫོབ་ཏུ་)ཡོད་པ་ཡི། །ཆོས་ནི་རྡུལ་ཙམ་(ཡང་གཤིས་ལ་)ཡོད་མ་ཡིན། །(ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་འཁོར་བ་ནི་)ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་བརྟགས་ཕྱིར། །དེ་ནི་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་ཡིན། །(ཆོས་
1-1-124


རྣམས་)མེད་དོ་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་སྟོང་པ(འི་གཞི་)སྟེ། །སྟོང་པ་(ཆོས་
རྣམས་)གང་ཡིན་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ཉིད་དོ། །དེ་བས་(ན་)འཁོར་བ་(གཞན་
མཆོག་)དེ་ཉིད་ནི། །རྡོ་རྗེ་འཆང་རྒྱལ་ང་ཉིད་ནི། །མྱ་ངན་འདས་པ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)ཅི་
ཡིན་(པ་དེ་ཡིན་པར་)བརྗོད། །གང་ཞིག་དེ་བཞིན་ཉིད་དག་སྟོང༌། །བདེན་བཞི་རང་བཞིན་
བཟང་པོ་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བདེན་བཞི་)ཉིད(དེ་དེ་ནི)། །མཚན་ཉིད་དང་ནི་དངོས་པོ་
(དང་)གཟུགས(དང་)། །མཚན་མ་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པར་སྤངས། །ཚིག་དང་སྒྲ་ཡིས་གཟུང་བྱ་
མིན། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །དེ་བས་མྱ་ངན་འདས་སྒྲ་རུ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་
(ཨ་ཧཾ་)ཉིད་ཁོ་ནར་རབ་ཤེས་བྱ། །ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་བྱེད་པོ་སྐྱེད་
བྱེད་(གཞན་ནམ་མཆོག་)དང༌། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་སྐྱེ་དགུའི་བདག་པོ་(གཞན་
ནམ་མཆོག་)ཡིན། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་སྣ་ཚོགས་བདག་པོ་(གཞན་ནམ་
མཆོག་)སྟེ། །བྱེད་པོ་སྐྱེད་བྱེད་མེས་པོ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)ཡིན། །ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་
མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་རྒྱལ་པོ་སེམས་དབང་ཕྱུག(གཞན་ནམ་མཆོག) །ཅི་ཕྱིར་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་
མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་བྱེད་པར་བརྗོད། །ཇི་སྐད་གསང་བ་གཞན་ལ་གསུངས། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་
མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ཉིད་རང་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། །མྱ་ངན་འདས་པ་(ཆེན་པོ)ས་འོག་(གཞན་ནམ་
མཆོག་)སྟེ། །ས་བླ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)སྲིད་གསུམ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)འཇིག་རྟེན་གསུམ(གཞན་
ནམ་མཆོག)། །གང་ཞིག་(ཆོས་ཀུན་གྱི་)གནས་ཞེས་བྱ་བའི་སེམས། །(ཆོས་གང་ལ་ཡང་འབྲེལ་
ཏེ་)གནས་མེད་ལས་བྱུང་གང་ཡིན་པ། །ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་རྡོ་རྗེ་
ཅན་ཡང་ཡིན། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་(སྤངས་ཤིང་)སྤང་བ་དང༌། །ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་
1-1-125


ཟད་པ་དང༌། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་རྡོ་རྗེ(ཡིན་ལ)། །(དོན་དམ་
རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ཉིད་རང་ནི་བྱུང་བའོ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་) ཉིད་ཡང་ནི་
ཁྱབ་འཇུག་(གཞན་ནམ་མཆོག་)སྟེ། །གཟུང་བ་(དང་འཛིན་པ་)ལ་སོགས་(སྐྱོན་)ཀུན་སྤངས་
ཏེ། །དག་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་(དང་)རྣམ་ཤེས(གཞན་ནམ་མཆོག)། །བདག་དང་ཉོན་མོངས་མེད་
པ(འི་གཞི་)སྟེ། །དེ་བས་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་ཁྱབ་འཇུག་(གཞན་
དུ་)བཤད། །ཅེས་དང༌། ཇི་ལྟར་དེ་(ཁོ་ན་)ཉིད་ཅེས་བཤད་པ། །ཟབ་མོའི་ཆོས་ནི་ངས་རྟོགས་
པ། །དེ་ཕྱིར་རང་བྱུང་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ཉིད་ནི། །(རྡོ་རྗེ་)ཉི་མ་ཞེས་ནི་རབ་ཏུ་
བརྗོད། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་(རྡོ་རྗེ་)ཟླ་བ་རུ་བརྗོད་དེ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་
མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །(གདོད་ནས་)ཞི་བ་ཉིད་ནི་རྟོགས་པར་
བཤད། །ཅེས་དང༌། (དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ཉིད་ཁོ་ན་མེས་པོ་(གཞན་ནམ་
མཆོག་)ཡིན། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་འདོད་པའི་འཇིག་རྟེན་(གཞན་ནམ་
མཆོག་)ཡིན། །ངོ་བོ་ཉིད་དང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས། །སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ནི་རབ་འཇུག་བྱེད། །ཅེས་
དང༌། སྲིད་པའི་ཞགས་པ་གཅོད་བྱེད་པ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་སྲིད་པའི་རྒྱལ་
པོ་ཆེ། །ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་ཐེག་པ་གསུམ་(གཞན་ནམ་
མཆོག་)འཛིན་པས། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཁམས་གསུམ་པ་རུ་
བཤད། །ཅེས་དང༌། ཇི་ལྟར་ས་ནི་(གཞན་ནམ་མཆོག)འཛིན་པའི་མཆོག །དེ་བཞིན་(དོན་དམ་
རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་ཆོས་(གཞན་ནམ་མཆོག་)འཛིན་པ། །ཞེས་དང༌། (ཨ་ཧཾ་ནི་)ས་སྟེང་
(དང་)ནམ་མཁའ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)ཞེས་སུ་བརྗོད། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་རང་
1-1-126


བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་(ཀུན་ལ་)མཚུངས(པར་ཁྱབ)། །ཆོས་དང་གང་ཟག་(གི་)བདག་མེད་པ(འི་
གཞི་)། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་ས་སྟེང་(གི་)དེ་(ཁོ་ན་)ཉིད་(དུ་)བཤད། །ཅེས་དང༌། 
(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་གཟོད་ནས་མ་སྐྱེས་བྱུང་བ་མེད། །(ཆོས་དང་གང་ཟག་
གི་)བདག་མིན་བདག་མེད་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་སྐྱེ་དགུའི་བདག(གཞན་ནམ་
མཆོག)། སྲིད་པའི་འཁྲི་ཤིང་གིས་བཅིངས་སེམས་ཅན་(ཉོན་མོངས་ཀྱིས་)གདུངས(པ་
ལ)། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་གྲོལ་བྱེད་འཁྲི་ཤིང་དག་བྱེད་པ། །ཞེས་དང༌། མཚན་
མ་མེད་པ་འདུས་མ་བྱས(ཀྱི་དབྱིངས་དོན་དམ)། །བྱང་སེམས་(ནི་སྲིད་པའི་)འཁྲི་ཤིང་
(དང་)ཞགས་པ་དག །འཐོར་བྱེད་དེ་བཞིན་རླུང་ཡིན་ཏེ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་
དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)སྟེ། །རྡོ་རྗེ་ཚོགས་ཀྱི་བདག་པོ་ཆེན་པོ་(གཞན་ནམ་
མཆོག་)བྱེད། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་སངས་རྒྱས་དབང་ཕྱུག་གཞན་ཞེས་
སྨོས། །བདུད་རྩི་ཆེན་པོ་ཐར་པའི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་) ནི་དབང་
ཕྱུག་དབང་བསྐུར་དབང་ཕྱུག་ཆེ། །ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་བརྟུལ་
ཞུགས་(གཞན་ནམ་མཆོག་)ཞེས་བཤད་དེ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་ཉོན་མོངས་
འཇོམས་པར་བཤད། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་རྒ་དང་འཆི་བ་ལས། །ངེས་པར་
གྲོལ་བས་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཚངས་པར་བཤད། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)གྱི་ལུས་ཀྱི་
ནི། །ཆགས་པའི་(རང་བཞིན་དང་)ཞེ་སྡང་(དང་)གཏི་མུག་(གཞན་ནམ་མཆོག་)ནི། །ཁམས་
གསུམ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)ཡིན་ཏེ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་
སྲུངས་མ་(དང་)བྲན་དུ་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། སངས་རྒྱས་(རྣམ་སྣང་གི་རིགས་དང་)རྡོ་རྗེ་(མི་
1-1-127


བསྐྱོད་པའི་རིགས་དང་)རིན་ཆེན་(འབྱུང་ལྡན་)དང༌། །(རྡོ་རྗེ་)ཆོས་(པད་མའི་རིགས་)དང་ལས་
(ཀྱི་རིགས་དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་)དང་གསང་འཛིན་(རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དང་)བཅས(པའི་
རིགས)། །རྣམ་པ་དྲུག་ནི་(ཆོས་ཀྱི་)འཁོར་ལོ་ཆེ(སྟེ་དེ་ལྟར)། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་
(རིགས་དྲུག་གི་)གདོང་དྲུག་མཆོག་ཆེན་པོ(ཡིན)། །ཞེས་དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཐར་པའི་རང་
བཞིན་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ། །དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་ང་ཡིས་བཤད། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་
ཧཾ་)ནི་སེམས་ཅན་ཀུན་(གཞན་ནམ་མཆོག་)ལ་འདོད། །དེ་བས་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་
ཧཾ་)ནི་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འདོད་པར་བཤད། །ཅེས་དང༌། (དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ཉིད་ཐར་
པའི་སེམས་ཅན་ཀུན(ཡིན་ལ)། །(སེམས་ཅན་)སོ་སོར་ཡང་ནི་གྲོལ་བར་བྱེད། །དེ་བས་རང་
བྱུང་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ཉིད་ནི། །ཐར་པ་འཛིན་པའི་རྒྱལ་པོ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། 
(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་བདག་(གཉིས་)དང་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཆོས་རྣམས་མིན། །(དོན་
དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་ཆགས་(སོགས་དྲི་མ་)དང་ཀུན་ཏུ་བྲལ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་
ཡིས་འཆི་མེད་ལམ་བསྟན་པ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་དམྱལ་བའི་དམྱལ་པ་
(གཞན་ནམ་མཆོག་ཡིན་)ལ། །ཞེས་དང༌། མངོན་པར་འདོད་པ་དེ་ཡིས་ཐོབ། །སེམས་ཅན་(ཆོས་
ཀྱི་)སྐོམ་ལ་(ཆོས་ཀྱིས་)སྨིན་པར་བྱེད། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་ཡིས་དགའ་བའི་གནས་ཐོབ་
པ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་ཡི་དྭགས་ཡི་དྭགས་སྐྱེས(གཞན་ནམ་མཆོག་ཡིན)། །ཞེས་
དང༌། འཁོར་པའི་ཆུ་བོ་རྒལ་དཀའ་ལས། །སེམས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་གནས། །ཇི་ལྟར་
མི་ཤེས་རྨོངས་འགྱུར་བས། །དེ་བཞིན་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་ཡིས་གྲོལ་བར་བྱེད། །གཞན་
ཡང་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་ཆགས་པ་(གཞན་ནམ་མཆོག་ཡིན་)སྟེ། །སེམས་ཅན་
1-1-128


གྲོལ་ལ་རྗེས་ཆགས་ཕྱིར། །སྲིད་པ་གཅོད་ཕྱིར་ཞེ་སྡང་(གཞན་ནམ་མཆོག་ཡིན་)དང༌། །གསང་
མཛོད་འཛིན་པས་སེར་སྣ་ཅན(གཞན་ནམ་མཆོག་ཡིན)། །སེམས་ཅན་འདོད་པས་འདོད་པ་
(གཞན་ནམ་མཆོག་ཡིན་)དང༌། །སེམས་ཅན་སྨིན་བྱེད་སེམས་ཅན་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་
ཧཾ)། །གསང་བ་འཛིན་པའི་རྒྱལ་པོ་གང༌། །དེ་ནི་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་ཡི་འཇིགས་མེད་
སྲས། །དེས་ན་གསང་བ་ཆེན་པོ་ཡིན། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་ཆོས་ཀྱི་མཛོད་
འཛིན་པ། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་གསང་ཆེན་པོ། །དེ་བས་(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་)ང་(ཨ་ཧཾ་)ནི་
གསང་བའི་བདག །ཅེས་དང༌། ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར་ཡང༌། སྐྱེས་བུ་སྔོན་རབས་དབང་ཕྱུག་(གཞན་
ནམ་མཆོག་ཡིན་)དང༌། །བདག་དང་གསོ་བ་སེམས་ཅན་(གཞན་ནམ་མཆོག་ཡིན་)དང༌། །དུས་
དང་གང་ཟག་(གཞན་ནམ་མཆོག་ཡིན་)ཉིད་དང་ནི། །དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་འདི། །(པྲ་
ཕབ་པ་དང་)སྒྱུ་མའི་གཟུགས་ཀྱིས་ཡང་དག་གནས། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་མིང་ཚིག་ཡི་གེ་
རྣམ་པ་མང་པོས་རྒྱུད་སྡེ་ཟབ་མོ་ཆེས་མང་བ་རྣམས་སུ་བདག་གཉིས་ཀྱི་དངོས་པོ་གདོད་
ནས་མེད་པའི་གཞིའི་ངོ་བོ་དོན་དམ་སྟོང་ཉིད་རང་བཞིན་འོད་གསལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
པ་རང་བཞིན་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཡེ་ཤེས། སྐ་ཅིག་ལས་འདས་པ་དེ་ཉིད་ནམ་ཡང་མ་ཆད་
པར་དེ་བཞིན་ཉིད་བདག་དག་པའི་བདག་ཏུ་བཞུགས་པར་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་ཆེན་
པོའི་དོན་མཐོང་བར་བྱ་སྟེ། སེམས་འགྲེལ་སྐོར་གསུམ་ལ་སོགས་པ་དཔལ་ལྡན་ས་བཅུ་པ་
རྣམས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསུངས་པའི་དོན་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་མན་ངག་ཟབ་མོ་ལ་ཡང་
དག་པར་བརྟེན་ནས་སོ། །
༈ ༼དག་པའི་བདག་གི་དབྱིངས་དང་ཤེར་ཕྱིན་དོན་གཅིག་ཏུ་བསྟན་པ།༽ དེ་
1-1-129


བཞིན་དུ། ཡུམ་ཆེན་མོ་ལས་ཀྱང༌། སྐྱེ་བ་མེད་པའི་དབྱིངས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། 
བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་དང་བདག་གི་དབྱིངས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་
པའི་དབྱིངས་རྣམས་ཐ་དད་མེད་པར་གསུངས་ཤིང༌། བདག་རྣམ་པར་དག་པ་དང་སེམས་
ཅན་རྣམ་པར་དག་པ་ནས་མཐོང་བ་པོའི་བར་དུ་རྣམ་པར་དག་པར་གསུངས་པ་ཡང༌། 
རྣམ་པར་དག་པའི་བདག་དང་སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པར་གསུངས་པ་དང་དོན་གཅིག་སྟེ། 
གང་ཞིག་གང་ན་མེད་པ་དེ་དེས་དག་པ་དང༌། དེའི་ལྷག་མ་དག་གཞི་གང་ཡིན་པ་དེ་རྟག་
ཏུ་བཞུགས་སོ་ཞེས་པ་མན་ངག་གོ །
༈ ༼གནས་ལུགས་ལ་མི་མཁས་པ་བཀག་ནས་གཞི་ཇི་བཞིན་པའི་བཞུགས་ཚུལ་
བསྟན་པ།༽ དེ་བཞིན་དུ། ཨུ་དུམ་ཝཱ་རའི་མེ་ཏོག་ལྟར་དཀོན་པའི་མདོར་ཡང༌། དེ་ནས་
ཡང་སོར་མོའི་ཕྲེང་བས་གང་པོ་བྱམས་མའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་
དང་ཉན་ཐོས་ཀྱིས། །གང་དེ་ཀུན་ཏུ་མ་བརྙེས་པ། །ཆོས་དེ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་
ནས། །སྲོག་ཆགས་རྣམས་ལ་བསྟན་པར་བྱ། །དེ་སྐད་གསུངས་པའི་དོན་ཅི། གང་པོས་སྨྲས་པ། 
འདས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་ཅན་
གྱི་དབྱིངས་དང་བདག་དང་སྲོག་དང་གང་ཟག་དང་ཤེད་ལས་སྐྱེས་པ་དང་ཤེད་བུ་ཤིན་ཏུ་
ནན་ཏན་དུ་བཙལ་ཀྱང་མ་རྙེད་ནས་བདག་མེད་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚིག་{གོ}སྙམ་སྟེ་
འདས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ་ད་ལྟར་དང་མ་བྱོན་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་
རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་བརྙེས་བརྙེས་པར་མི་འགྱུར། དེ་བཞིན་དུ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་
རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སྦྱར་ཏེ་གསུངས་ནས་དེ་ལྟར་སྲོག་དང་གང་ཟག་དང༌། ཤེད་ཅན་
1-1-130


དང་ཤེད་བུ་དང་སེམས་ཅན་དང་བདག་གི་དབྱིངས་མེད་པར་སྟོན་ཏེ། དེ་ལྟར་བདག་མེད་
པར་སྟོན། དེ་ལྟར་སྟོང་པར་སྟོན་ཏེ། དེ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་སྟོན་ཏོ། །སོར་མོའི་ཕྲེང་བས་
གང་པོ་བྱམས་མའི་བུ་ལ་སླར་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཀྱེ་མ་བཙུན་པ་གང་པོ་ཁྱོད་ནི་སྦྲང་
བུའི་སྤྱད་པ་སྤྱོད་དེ། ཆོས་ཀྱི་གཏམ་སྟོན་མི་ཤེས་སོ། །སྦྲང་བུ་ཡང་ཟི་ཟི་ཞེས་སྒྲ་འབྱིན་ཤེས་
ཀྱིས། སྦྲང་བུ་ལྟར་བླུན་པོ་ཁྱོད་ཅང་མ་ཟེར་ཅིག གང་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ལྡེམ་
པོའི་ངག་མི་ཤེས་པས་བདག་མེད་པ་(ཙམ་)ལ་ཆོས་སུ་སེམས་པ་ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་
བདག་ལ་རྨོངས་པས་)གཏི་མུག་གི་ཆོས་ཀྱི་མར་མེའི་ནང་དུ་ཕྱེ་མ་ལེབ་ལྟར་ལྟུང་ངོ༌། །གང་དེ་
སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་བརྙེས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་
ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་མེད་པ་མ་
བརྙེས་ནས་འདས་སོ། །ད་ལྟར་གྱི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སེམས་
ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་(དོན་དམ་གྱི་)བདག་གི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)མེད་པ་མི་
བརྙེས་སོ། །མ་བྱོན་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐམས་
ཅད་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)མེད་པ་བརྙེས་པར་མི་འགྱུར་
རོ། །རང་སངས་རྒྱས་དང་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་དུས་གསུམ་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་
ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་མེད་པ་མ་བརྙེས་མི་བརྙེས་བརྙེས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། 
ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དེའི་དོན་ནི་འདིའོ། །ཡང་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་གང་མ་བརྙེས་ཞེས་བྱ་
བ་ནི་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ནན་
ཏན་དུ་བཙལ་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་པའི་དག་མཐེ་བོང་ཙམ་དང་ཅི་ཙེའི་འབྲུ་དང་འབྲས་
1-1-131


དང་ཡུངས་འབྲུ་དང་ཏིལ་གྱི་རིལ་བུ་ཙམ་དམར་པོ་དང་སྔོན་པོ་དང་སེར་པོ་དང་དཀར་
པོ་དང་ཐུང་ངུ་དང་རིང་པོ་དང་ཤིན་ཏུ་རིང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྙིང་ཁ་ན་འབར་ཞིང་འདུག་
ཅེས་བྱ་བ་དང༌། ཞེས་པ་ནས། གང་དེ་དག་གི་རྟག་པ་བརྟན་པ་ཐེར་ཟུག་སྐྱེ་བདག་དེ་ནི་
འདི་འདྲའོ། །ཞེས་བྱ་བ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དང་ཉན་ཐོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མ་བརྙེས་
ནས་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ནས་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ལ་བཤད་དོ། །ཞེས་བྱ་སྟེ་ཚིགས་སུ་
བཅད་པ་དེའི་དོན་ནི་འདི་ཡིན་གྱི། གང་པོ་ཡི་(བཤད་པ་དེ་)ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྣམ་པར་
བརྟགས་པས་ན་(མདོ་)དེའི་དོན་(དེ་ལྟར་)མ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གང་མ་
བརྙེས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་(དོན་དམ་
གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བྱས་པ་མ་བརྙེས་ནས་འདས་ཏེ། མ་བྱས་པའི་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་མཐའ་ཡས་པས་བརྒྱན་པ་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་དོ། །ད་ལྟར་གྱི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་
ཀྱང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བྱས་པ་ནི་ནན་ཏན་དུ་བཙལ་ཀྱང་མ་བརྙེས་ཏེ། 
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་མ་བྱས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་མཐའ་ཡས་པའི་མཚན་
དང་དཔེ་བྱད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ཡོད་དོ། །དུས་གསུམ་དུ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་སྦྲང་
མ་ལྟ་བུ་རྣམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་ཅེས་གྲག་སྟེ། མིག་གིས་ནི་ལྟ་མི་ནུས་སོ་
ཞེས་འདྲི་བ་དེ་ལ་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ནི་བསྟན་ཏོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་སྒྲ་གཅན་ཟིན་དཔལ་གྱི་བསླབ་པ་
དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྷུར་བྱེད་པས་སྲོག་ཆགས་ཅན་གྱི་ཆུ་ལ་ཤིན་ཏུ་ནན་ཏན་དུ་ལྟ་སྟེ། སྲོག་
ཆགས་ཡིན་ནམ་མ་ཡིན་འོན་ཏེ་རྡུལ་འདྲ་བ་ཞིག་སྟེ་ཐམས་ཅད་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལས་
1-1-132


རིམ་གྱིས་བརྟགས་ན་སྲོག་ཆགས་ཕྲ་མོ་ཡིན་པར་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ། ས་བཅུ་ཐོབ་པའི་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟག་(དང་འདྲ་བར་དཔའ་བ་)རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་ལུས་ལ་(དོན་དམ་
གྱི་)བདག་གི་དབྱིངས་ཡོད་པར་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མཐོང་སྟེ། འདི་འདྲ་བ་དེ་ལྟ་བུ་མཐའ་
ཡས་པའི་དབྱིངས་སུ་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་འཇུག་པ་ནི་
ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། གང་དག་ཀུན་ཏུ་འབར་བ་དང་རབ་ཏུ་འབར་བ་ལྟ་བུའི་
འཇིག་རྟེན་དུ་རང་གི་སྲོག་ཀྱང་བཏང་སྟེ་སྟོན་པར་འགྱུར་བ་ནི་རབ་ཏུ་དཀའ་བ་བྱེད་པ་
ཕན་པར་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྟག་(དང་འདྲ་བར་དཔའ་བ་)དེ་དག་ལ་
ང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན་གྱི་གཞན་(ཝ་ལྟ་བུ་རྣམས་)ལ་མི་སྟོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་
དག་ནི་བདག་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ(འི་སྙིང་པོ་ཅན་)ཡིན་ནོ། །དཔེར་ན་འཕྲུལ་གྱི་མིག་
དང་ལྡན་པའི་ནང་ན་མ་འགགས་པ་བཞིན་ཏེ། མ་འགགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་བྱིས་པ་
ཤའི་མིག་ཅན་(ཏེ་ཆུ་བུར་གྱི་མིག་ཅན་)སོང་ནས་ནམ་མཁའ་ལ་བྱ་སོང་བའི་རྗེས་ལ་བལྟས་
ན་བྱིས་པ་ཤའི་མིག་ཅན་(ཏེ་ཆུ་བུར་གྱི་མིག་ཅན་)གིས་ཅི་ནམ་མཁའི་བྱ་རྗེས་མཐོང་ངམ། 
གནས་བརྟན་མ་འགགས་པས་ནི་གསལ་བར་མཐོང་སྟེ། སྐྱེས་བུ་ཤའི་མིག་ཅན་(ཏེ་ཆུ་བུར་གྱི་
མིག་ཅན་)ཡང་གནས་བརྟན་གྱི་དྲིང་ལ་རབ་ཏུ་ཡིད་ཆེས་ནས་འགྲོ་བ་དེ་བཞིན་དུ། བྱིས་པ་
ཤའི་མིག་ཅན་(ཏེ་ཆུ་བུར་གྱི་མིག་ཅན་)དང་འདྲ་བ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མདོ་
སྡེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚུལ་ལ་ཡིད་ཆེས་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་པར་ཤེས་ཀྱི་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་(སྤྱོད་)ཡུལ་གྱི་དབྱིངས་ལྟ་ཡང་དག་པར་ག་ལ་མཐོང༌། དེ་སྟེ་ཉན་
ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་(རྣམས་ཀྱང་)གཞན་གྱི་དྲིང་ལ་འཇོག་(དགོས་ཀྱི་རང་གིས་མི་མཐོང་
1-1-133


བ་ཡིན་)ན་མི་དམུས་ལོང་(ལྟ་བུ་)ཙམ་(སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་)ལྟ་ཡིད་ག་ལ་
ཆེས། སྔོན་བྱུང་བ་ས་(གཞི་)འདི་{དངར{མངར}་སྣ་བཞི་ཅན་དུ་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་སྔོན་གྱི་
ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གཞན་དུ་མི་གསུང་བ་རྣམས་ལས་ཁོ་བོས་ཐོས་ཏེ་
སེམས་ཅན་གང་དག་གིས་{དངར{མངར}སྣ་བཞི་མྱོང་བའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ད་དུང་
ཡང་བྱིས་པའི་ཚེ་ས་ཟ་སྟེ་གང་གིས་ཡུན་རིང་པོ་ནས་བསྙེན་པ་རོ་ཞིམ་པོ་དེ་སེམས་ཅན་
རྣམས་ད་དུང་ཡང་གཏོང་མི་ནུས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྔོན་གྱི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་
སངས་རྒྱས་མང་པོའི་དྲུང་དུ་གང་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་བསྒོམས་ཤིང་(བྱ་
བ་)མང་དུ་བྱས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ད་དུང་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་
ཡིད་ཆེས་ཏེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ཡུན་རིང་པོ་ནས་བསྒོམས་ཤིང་དེ་བཞིན་ཤེགས་པ་ལ་
བྱས་པ་བཟོ་བ་སྟེ། གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན་པ་དང་ཐོས་{ནས{ན}ཡིད་ཆེས་པར་འགྱུར་བའི་སེམས་
ཅན་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྲས་(དངར་སྣ་བཞི་མྱོང་བའི་བྱིས་
པ་)ས་ལ་ཟ་བ་ལྟ་བུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་བྱས་པ་བཟོ་བའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་
གསུངས་པས་དགོངས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་པ་རྟོགས་པར་འདོད་ན་མདོ་
མཆོག་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་དེ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་དུ་ངེས་པར་ཐོས་ཤིང་མཐོང་ནས་
དགོངས་པ་བཞིན་དུ་ལེགས་པར་རྟོགས་དགོས་སོ། །
༈ ༼བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ས་བོན་ལ་གསུངས་པའི་དགོས་པ་བསྟན་པ།༽ གལ་ཏེ་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ན་ས་བོན་ལ་
1-1-134


གསུངས་པ་རྣམས་དང་འགལ་བར་འགྱུར་ཏེ། (ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་བསྟོད་པར་)ས་བོན་གྱུར་པ་
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)དེ་ཉིད། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་རྟེན་དུ་འདོད། །རིམ་གྱིས་(གློ་
བུར་དྲི་མ་)སྦྱངས་པར་གྱུར་པ་ལས། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་
གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སམ་དུ་འགའ་ཞིག་སེམས་པར་གྱུར་ན། དེའི་ཕྱིར་བརྗོད་པར་
བྱའོ། །འདིར་ས་བོན་ཞེས་པ་ཐར་པའི་ས་བོན་བཏབ་པ་ལྟ་བུ་འདུས་བྱས་ཀྱི་ས་བོན་ནི་མ་
ཡིན་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་འདིར་ས་བོན་ཡིན་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་ཉིད་ས་བོན་ཡིན་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་
ཐིག་ལེའི་རྒྱུད་དུ། གཞན་ཡང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གྲགས་པ། །དེ་ཉིད་ཉོན་ཅིག་བདག་གིས་
བཤད(པར་བྱའོ)། །ནམ་མཁའ་(གཞན་དོན་དམ་གྱི་ནམ་མཁའ་)ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡིན་ཏེ། །(ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)དབྱིངས་ནི་ས་བོན་ཞེས་སུ་དྲན། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་ནང་ན་(བུམ་ནང་
མར་མེ་བཞིན་དུ་)ཡོད། །(རྒྱུ་དང་མཆོག་གི་གནས་ཡིན་ནོ་)མཆོག་གི་གནས་(ཀྱང་ཡིན་)ལ་(དྲི་མ་
སྦྱང་)རྒྱུ་ཡིན་ནོ(ཟེར)། །ཇི་ལྟར་ཏིལ་ནང་(ན་)མར་ཡོད་བཞིན། །ཇི་ལྟར་ཤིང་རྣམས་(ལ་)མེ་
ཡོད་པ། །དེ་བཞིན་ཆོས་རྣམས་ཀུན་ལ་(དོན་དམ་དབྱིངས་ཀྱི་ས་བོན་)ཡོད། །(ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་
ཀྱིས་ཁྱབ་པར་ནི་ཞེས་པ། ལ་ལ་ན་ཡོད་)དེ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ། །(ས་བོན་གྱི་མིང་ཅན་
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་)ཡོད་ན་ཡང་ནི་(རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)མཐོང་མི་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལ་འདིར་ནམ་
མཁའ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་བཤད་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་ནམ་མཁའ་ལ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། 
མཁའ་ཁམས་དང༌། ཆོས་འབྱུང་དང༌། ཆུ་སྐྱེས་ལ་སོགས་པ་(དོན་དམ་)ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་
གྲངས་སུ་གསུངས་པ་ཉིད་ལས་སོ། །དབྱིངས་ནི་ས་བོན་ཞེས་སུ་དྲན། །ཞེས་པ་ས་བོན་
1-1-135


གཞན་དོན་དམ་པའི་ས་བོན་ཏེ་འཇིག་རྟེན་དཔེ་ལས་འདས་པ་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་
ས་བོན་(རྣམ་ཤེས་དང་རྟོག་གེ་ལས་འདས་པ་ཡིན་)ནོ། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་ནང་ན་ཡོད། །ཅེས་
པ་ལ་སོགས་པས་གློ་བུར་དྲི་མའི་ཆོས་ཤུན་པ་དང་འདྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་ས་བོན་དང་འདྲ་བར་བཞུགས་ཀྱང་མི་མཐོང་བ་དཔེ་དང་བཅས་ཏེ་བསྟན་པ་
དང༌། མྱང་འདས་ཆེན་པོར། བདག་ལ་སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བའི་ས་བོན་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དོ། །ཞེས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཉིད་ས་བོན་ཡང་ཡིན་
པར་གསུངས་པ་དང་དོན་གཅིག་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་ཀྱང་ཡིན་ལ། ས་བོན་ཡང་ཡིན་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་འདུས་བྱས་གང་ལ་ཡང་མི་སྲིད་
པས་འདི་ནི་ས་བོན་གཞན་ནམ་མཆོག་གམ་ཕ་རོལ་(འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་)ལ་དགོངས་པ་
ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། མྱང་འདས་ཆེན་པོར། རིགས་ཀྱི་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་
བྱ་བ་(དོན་དམ་པའི་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་)འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བླ་ན་མེད་པ་
དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལམ་དབུ་མའི་ས་བོན་ནོ། །ཞེས་དང༌། 
ལྷའི་ཟླ་བས་བསྒྱུར་བའི་མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཡང༌། ཤེས་རབ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ངའི་
ལུས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ས་བོན་(དོན་དམ་བདེན་པ་)དེ་ལྟ་བུ་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་ཤེས་པས་(དེ་མངོན་
དུ་བྱེད་པའི་ཐབས་སུ་ཆོས་)ཐམས་ཅད་(ཏེ་གང་ཡང་)འཛིན་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་
པ་འདི་འདྲ་བའི་གསུང་རབ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡང་དེ་ལྟར་རྟོགས་དགོས་ཏེ་
གཞན་དུ་ན། (དོན་དམ་ཉིད་)ཕྲ་མོ་(ཡང་ཡིན་ཞིང་)ས་བོན་(ཡང་ཡིན་ལ་)ཟག་པ་མེད། །ཅེས་
(དོན་པའི་མཚན་བརྗོད་དུ་གསུངས་པ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་
1-1-136


པ། །(སངས་རྒྱས་)བདག་གི་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་རབ་བསྒྲགས། །ཞེས་སོགས་(འཇམ་དཔལ་གྱིས་རང་གི་
ལྟ་བའི་འདོད་པ་མདོར་བསྟན་པར་གསུངས་པ་)དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་སྟོབས་དང་མི་
འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གི་བདག་ཉིད་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་
ཆོས་འབྱུང་དུ་(རྗེ་བཙུན་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་)གསུངས་པ་དང་གཞན་ཡང་སྔར་བསྟན་པའི་
གསུང་རབ་རྣམས་དང་ཕན་ཚུན་ནང་འགལ་པར་འགྱུར་བ་ལས་དེ་ལྟ་བུའི་གནས་མེད་
པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼དེས་ན་དོན་དམ་གྱི་ཡོན་ཏན་ཚང་བར་བཞུགས་ཚུལ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པ།༽ དེ་
བས་ན་ཆོས་སོ་སོ་ལ་རང་རང་གི་ཡོན་ཏན་ཡོད་པ་ལྟར་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པ་ལ་ཡང་
རང་གི་ཡོན་ཏན་གང་ཡིན་པ་རྣམས་ཚང་དགོས་ཏེ་དེ་ཡང་ཉི་ཚེ་བ་མ་ཡིན་ཞང་ཀུན་ནས་
པ་དང་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་དོན་དམ་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་དབྱེར་མེད་དུ་རང་
བཞིན་གྱིས་ཚང་བ་གང་ཡིན་པ་རྣམས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་ཡང་ཚང་དགོས་ཏེ། དེ་
དང་དེ་རྣམ་གྲངས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼དེ་ལྟར་གཞི་ལ་རྟག་ཏུ་བཞུགས་ཀྱང་རྣམ་ཤེས་ལ་མི་སྣང་བའི་རྒྱུ་མཚན་བསྟན་
པ།༽ དེ་ལྟ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མི་མཐོང་བ་ནི་གློ་བུར་དྲི་མས་བསྒྲིབས་པའི་
ཕྱིར་ཏེ། (དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ནི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡེ་
ཤེས་རང་རིག་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང༌། མྱང་འདས་ཆེན་པོར། །དེ་ནས་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་སེང་གེ་སྒྲས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་
གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྡོ་རྗེ་མཐུ་བོ་ཆེ་ལྟ་བུ་མཆིས་
1-1-137


ན། དོན་ཅིའི་སླད། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་མཐོང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་
སྩལ་པ། རིགས་ཀྱི་བུ་དཔེར་ན་གཟུགས་ནི་སྔོན་པོ་དང་སེར་པོ་དང་དམར་པོ་དང་དཀར་
པོ་དང་རིང་པོ་དང་ཐུང་ངུ་ཐ་དད་དེ་ཐོགས་པ་ཡོད་ཀྱང་དམུས་ལོང་གིས་མི་མཐོང་
ངོ༌། །དེ་ལྟར་མི་མཐོང་མོད་ཀྱི་སྔོན་པོ་དང་སེར་པོ་དང་དམར་པོ་དང་དཀར་པོ་ཐ་དད་པ་
དང་དབྱིབས་རིང་ཐུང་མེད་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དམུས་ལོང་གིས་མི་
མཐོང་ཡང༌། མིག་ཅན་གྱིས་མི་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡང་དེ་
དང་འདྲ་སྟེ་(ལམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་མ་སྐྱེས་པའི་)སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་མཐོང་མོད་ཀྱི། བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བཅུ་པས། ཕྱོགས་ཙམ་ཞིག་མཐོང་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ནི་མ་
ལུས་པར་གཟིགས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བཅུ་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་
མཚན་མོའི་གཟུགས་(ཟླ་བའི་འོད་ཀྱིས་གསལ་བ་)ལྟ་བུར་མཐོང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཉིན་
པར་གྱི་གཟུགས་ལྟ་བུར་གཟིགས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དཔེར་ན་ཞར་བ(སྟེ་ལོང་བ་)ས་ནི་
གཟུགས་གསལ་བར་མི་མཐོང་སྟེ། དེ་ལ་སྨན་པ་མཁས་པས་མིག་བཅོས་ན། སྨན་དེའི་སྟོབས་
ཀྱིས་གསལ་བར་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་བཅུ་པ་ཡང་དེ་དང་
འདྲ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་མཐོང་མོད་ཀྱི་མི་གསལ་ལོ། །དེ་ལ་དཔའ་བར་འགྲོ་བའི་
ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་གསལ་བར་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། གཞན་
ཡང་ཤེས་ལ་མི་མཐོང་བ་ཡོད་དོ། །དེ་ལ་ཤེས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོད་པར་ནི་(ལུང་རིགས་རྣམ་དག་གིས་)ཤེས་ན་(འང་)ཉོན་མོངས་པས་ཟིལ་
གྱིས་ནོན་ཏེ་བསྒྲིབས་ནས་མི་མཐོང་བས་ན་དེ་ནི་ཤེས་ལ་མི་མཐོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །གཞན་
1-1-138


ཡང་ཤེས་ལ་ཅུང་ཟད་མཐོང་བ་ཡོད་དོ། །ས་བཅུ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
དག་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོད་པར་ཤེས་ཀྱང་གསལ་
པར་མི་མཐོང་བ་ནི་ཟླ་བ་ཉིན་མོ་(མཚན་མོའི་ཟླ་འོད་)མི་གསལ་བ་དང་འདྲའོ། །གཞན་ཡང་
མཐོང་ཡང་མཐོང་ལ་ཤེས་ཀྱང་ཤེས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སོ། །དེ་ནི་
གཟིགས་པ་དང་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(ཆེན་པོ་)ཉིད་ནི་
ཐོག་མ་མེད་ལ། ད་ལྟར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཐོག་མ་
མེད་ལ་ད་ལྟར་ཡོད་ན་(འདུས་བྱས་སུ་འགྱུར་བས་)ཟག་པ་མེད་པ་རྟག་ཏུ་གནས་པའི་ཆོས་མ་
ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་བྱུང་ཡང་རུང༌། (ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་མ་བྱུང་ཡང་རུང༌། རང་བཞིན་(གཉུག་མ་)དང་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་)མཚན་ཉིད་ནི་རྟག་ཏུ་གནས་དེ་སེམས་ཅན་དག་ཉོན་མོངས་པས་བསྒྲིབས་པས་མྱ་ངན་
ལས་འདས་པ་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་མེད་དོ་སམ་(དུ་ལོག་པར་)སེམས་སོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཤེས་རབ་ལ་གོམས་པ་
དག་ནི་ཉོན་མོངས་པ་བཅད་ནས་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)མཐོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་བས་ན་མྱ་
ངན་ལས་འདས་པ་(ཆེན་པོ་)ནི་(སྐ་ཅིག་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ཡིན་པས་)རྟག་ཏུ་གནས་པའི་
ཆོས་ཅན་ཏེ། སྔོན་མེད་པ་ལ་ད་ལྟར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པར་(ནམ་ཡང་བཞུགས་པ་འདུས་མ་བྱས་
སུ་)རིག་པས་དེ་བས་ན་རྟག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོད་དེ་ཉོན་མོངས་པས་ཡོངས་སུ་ཁེབས་པས་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་སོགས་
དང༌། རྔ་བོ་ཆེ་ཆེན་པོའི་མདོར་ཡང༌། འོད་སྲུང་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་
1-1-139


ན་སྒྲིབ་པའི་རྒྱུ་དང་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་དཔེ་ཡིན་ཏེ་བཞི་གང་ཞེ་ན། མིག་ལིང་ཏོག་སེར་
པོའམ་སྔོན་པོས་རབ་རིབ་ཏུ་གྱུར་པ་ལྟ་བུ་དང་ཟླ་བ་སྦྲིན་གྱིས་ཁེབས་པ་ལྟ་བུ་དང་ཁྲོན་པ་
རྐོ་བ་ལྟ་བུ་དང་བུམ་པའི་ནང་གི་སྒྲོན་མ་ལྟ་བུའོ། །འོད་སྲུང་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་(བདེ་
གཤེགས་)སྙིང་པོ་ཡོད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱུ་དང་གཏན་ཚིགས་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་དང་གཏན་ཚིགས་
དེ་དག་གིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དང་སྲོག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཁམས་
(ཏེ་དབྱིངས་)ཡོད་དེ་(དོན་དམ་གྱི་)མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་མཐའ་ཡས་པས་བརྒྱན་པ་
(མཉམ་གཞག་རིགས་པའི་ཤེས་པ་ལ་)སྣང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ཁམས་དེ(མཐོང་ཞིང་རྟོགས་ནས་
ཐོབ་པ་)ས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་མིག་
རབ་རིབ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ལིང་ཏོག་སེར་པོ་དང་སྔོན་པོས་གཡོགས་ནས་རབ་རིབ་ཏུ་
གྱུར་པ་བཅོས་སུ་རུང་བ་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་སྨན་པ་མ་རྙེད་པ་དེ་སྲིད་དུ་ལོང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། 
སྨན་པ་རྙེད་ན་ཡང་མྱུར་དུ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །སྔོན་པོས་གཡོགས་ནས་རབ་རིབ་ཏུ་
གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པ་བྱེ་བའི་སྦུབས་ཀྱིས་ཁེབས་པའི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)འདི་
ཇི་སྲིད་དུ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་(ཀྱི་ཐེག་པ་)ལ་དགའ་བར་བྱེད་པ་དེ་སྲིད་
དུ་(དོན་དམ་གྱི་)བདག་(དོན་དམ་གྱི་)(བཞུགས་པ་)ནི་(དོན་དམ་གྱི་)བདག་(བཞུགས་པ་)མ་ཡིན་
པ(ལྟ)ར་འགྱུར་ཞིང༌། (ཆོས་ཀྱི་)བདག་གི་བདག་ཏུ་(འཛིན་པ་དང་བཅས་པར་)འགྱུར་རོ། །གང་
གི་ཚེ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ལ་དགའ་བར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་(དོན་དམ་
གྱི་)བདག་(རྟོགས་རུང་)ཏུ་འགྱུར་ཞིང་དེའི་འོག་ཏུ་(སངས་རྒྱས་)སྒྲུབ་ཏུ་རུང་བའི་མིར་
འགྱུར་རོ། །(སྔར་དཔེར་བཀོད་པའི་)མི་དེའི་མིག་ནད་ལིང་ཏོག་སེར་པོ་དང་སྔོན་པོའི་རབ་
1-1-140


རིབ་གང་ཡིན་པ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་
པོ་ནི་མིག་བཞིན་དུ་ངེས་པར་ཡོད་དོ། །ཟླ་བ་སྤྲིན་གྱིས་ཁེབས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་སྤྲིན་
སྟུག་པོས་ཁེབས་པའི་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་མི་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་
ཀྱིས་ཁེབས་པའི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)མི་སྣང་ངོ༌། །གང་གི་ཚེ་ཉོན་མོངས་པའི་ཚོགས་སྤྲིན་
(སངས་པ་)བཞིན་དུ་བྲལ་བར་གྱུར་ན་དེའི་འོག་ཏུ་ཟླ་བ་ཉ་བ་བཞིན་དུ་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་
མཉམ་གཞག་རིགས་པའི་ཤེས་པ་ལ་)སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཁྲོན་པ་རྐོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་
དཔེར་ན་མི་ཞིག་ཁྲོན་པ་རྐོ་ཞིང་རྐོ་བ་ན་ཇི་ཙམ་ཇི་ཙམ་དུ་ས་སྐམ་པོ་བྱུང་བ་དེ་ཙམ་དེ་
ཙམ་དུ་རྟགས་དེས་ན་འདི་ནས་ཆ་རིང་ངོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང༌། གང་གི་ཚེ་འཇིམ་པ་བྱུང་
བ་དེའི་ཚེ་རྟགས་དེས་ན་འདི་ནས་ཆུ་ཉེའོ་ཞེས་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཚེ་ཆུ་ལ་ཐུག་
པ་དེའི་ཚེ་རྐོ་བའི་མཐར་ཕྱིན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་
རྣམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་མཉེས་པར་བྱེད་ཅིང་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པ་བསྟེན་
པས་ཉོན་མོངས་པ་རྐོ་བར་བྱེད་དེ་བརྐོས་ནས་(ཁྲོན་པའི་)ཆུ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རྙེད་པར་འགྱུར་རོ། །བུམ་པའི་ནང་གི་སྒྲོན་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཇི་
ལྟར་བུམ་པའི་ནང་ན་སྒྲོན་མ་ཡོད་པའི་འོད་ལམ་མེར་མ་ཡིན་ལྷན་ནེར་མ་ཡིན་ཞིང་
སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་(གསལ་བའི་བྱ་བ་)ཅི་ཡང་མི་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་(དོན་དམ་གྱི་)མཚན་དང་དཔེ་བྱད་མཐའ་ཡས་པ་དང་ལྡན་པར་གསུངས་པ་ཡང་
སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་མི་བྱེད་དོ། །གང་གི་ཚེ་ཡང་བུམ་པ་ཆག་ནས་དེ་ནས་སྒྲོན་མ་
རང་སྣང་བས་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་པར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཉོན་མོངས་པ་བྱེ་
1-1-141


བའི་སྦུབས་ཅན་འཁོར་བའི་བུམ་པ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་གནས་པ་སྒྲོན་མ་
བཞིན་རབ་ཏུ་འབར་བས། འཁོར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པའི་ཚེ་བུམ་པ་ཆག་པའི་སྒྲོན་
མ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །གཏན་
ཚིགས་བཞི་པོ་འདི་དག་གིས་ཇི་ལྟར་ང་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)ཡོད་པ་དེ་
བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་ཡོད་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་དང་འགའ་
ཞིག་བདག་ལྟ་བར་འདོད་ནས་དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། མ་ལ་རེ་ཞིག་བདག་གིས་ཉོན་
མོངས་པ་རྣམས་དང་བདག་གི་དང་པོ་དང་ཐ་མ་བཙལ་ལོ་སྙམ་ན་ཅི་རྙེད་པར་འགྱུར་
རམ། གསོལ་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མི་འགྱུར་ལགས་སོ། །གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པ་སྦྱང་བ་བྱས་
ན་དེའི་འོག་ཏུ་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བདག་རྙེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ངེས་དོན་
གྱི་མདོ་སྡེ་ཟབ་མོ་ཆེས་མང་བ་རྣམས་སུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རང་བཞིན་རྣམ་དག་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་རྟག་ཏུ་བཞུགས་ཀྱང་གློ་བུར་དྲི་མ་དང་མ་བྲལ་ན་མི་མཐོང་ཞིང་མི་
ཐོབ་པའི་དཔེ་དང་རྒྱུ་མཚན་མང་པོ་གསུངས་སོ། །དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་དུ་ཡང་(ཀུན་འགྲོ་ཡེ་
ཤེས་སེམས་དཔའ་དོན་དམ་དེ་)ཀུན་ནས་ནི། དང་ཞིང་མ་སྐྱེས་མ་འགགས་མཆོག་གི་བདེ་བྱེད་
(རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)གོས་པ་མེད་ཅིང་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་རྟོགས་བྱ་སྟེ། །ཁམས་གསུམ་དག་ཏུ་(ཡེ་ཤེས་
ལས་)གཞན་གྱི་གཟུང་བྱ་(མིན་པ་)དང་ནི་མཐའ་དག་འགྲོ་བའི་དབང་པོ(ཉི་ཚེ་བ)འི་སྒོ་ཡིས་
རྟོགས་བྱ་མིན། །ཞེས་དང༌། སྲིད་གསུམ་གནས་ན་སེམས་ཅན་དོན་གྱི་བྱེད་པོ་(ཆོས་སྐུ་)དང་
ནི་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ལ་ཡང་(རྟོག་པའི་)བསམ་པ་མེད། །སེམས་ལ་གནས་པ་(ཆོས་སྐུ་ཡིད་
བཞིན་ནོར་བུ་)དེ་ནི་མི་དགེའི་འབྲས་བུའི་དབང་གིས་སྡིག་པའི་ལས་ཅན་སེམས་ཅན་གྱིས་
1-1-142


མི་མཐོང༌། །(ཡང་དེ་)ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་སྐྱོན་མིན་མི་དགེ་བ་དང་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྤྱོད། །སེམས་ནི་དག་ན་མི་དེ་ཡང་ནི་རྒྱལ་བའི་དབང་པོར་
འགྱུར་ཏེ་རྒྱལ་བ་གཞན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་ནི་)རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་
ཡིན་ཡང་(རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)མཐོང་བ་མིན་ཏེ་རང་སྙིང་དྲི་མ་ཉོན་མོངས་བདུད་ཀྱི་མཐུ་ལས་
སོ། །ཞེས་དང༌། དེའི་འགྲེལ་པར། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་(ཆོས་སྐུ་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་བཞུགས་པ་)ཡིན་
ཡང་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་བ་མིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཉོན་
མོངས་བདུད་ཀྱི་མཐུ་ལས་ཏེ། གཡོན་པ་དང་གཡས་པའི་རྩ་ལ་སྲོག་རབ་ཏུ་རྒྱུ་བ་ལས་(རྣམ་
ཤེས་སྒྱུ་བས་)སོ་ཞེས་པ་ངེས་པའོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཏེ་གློ་བུར་དྲི་མ་ནི་ཡང་དག་
མ་ཡིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ཡིན་ལ་དེའི་བཞོན་པའམ་རྩ་བ་ནི་གཡོན་དང་གཡས་ལ་
དབུགས་རྒྱུ་བ་སྟེ(རིམ་པ་ལྟར་)ཉོན་མོངས་པ་དང་བདུད་ཀྱི་རླུང་ངོ་། །དེའི་ཕྱིར་དེ་མ་
འགགས་ན་གློ་བུར་དྲི་མ་མི་འགག་ཅིང་དེ་མ་འགགས་ན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མངོན་དུ་
འགྱུར་བའམ་ཐོབ་པར་མི་ནུས་པ་ནི་ངེས་པའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
རྣམས་ལ་ཡང་དབུགས་ཀྱི་ལྷག་མ་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་
པར་མངོན་དུ་གྱུར་པའམ་ཐོབ་པ་མེད་ན། སེམས་ཅན་གཞན་དག་ལྟ་ཅི་སྨོས། དེ་ཡང༌། 
ལྷའི་ཟླ་བས་བསྒྱུར་བའི་མྱང་འདས་ཆེན་པོར། སྨན་པས་ལོང་བ་མང་པོའི་མིག་ཕྱེ་ནས་སོར་
མོ་ལན་གཉིས་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་བསྟན་ཡང་དེའུ་མ་མཐོང་བ་ལས་མཐར་མཐོང་བ་
དཔེར་མཛད་ནས་གསུངས་པ། དེ་བཞིན་དུ་རིགས་ཀྱི་བུ་ས་བཅུ་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བའི་དཔྱད་ཐམས་ཅད་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་
1-1-143


དང་འདྲ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་བྱས་ཀྱང་མི་དེ་དག་དང་འདྲ་བར་བདག་ཉིད་ལ་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་པར་ལན་གཉིས་ལན་གསུམ་གྱི་བར་དུ་ངས་བསྟན་པ་
དང༌། དེའུ་མ་མཐོང་སྟེ་མཐོང་ནས་འདི་སྐད་ཅེས་ཟེར་ཏེ་བདག་ཅག་ཀྱང་ཡུན་འདི་སྲིད་
ཀྱི་བར་དུ་བདག་མེད་པའི་འཁོར་ལོ་གཅིག་པུས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་ན་ཉན་ཐོས་དང་རང་
སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ལྟ་མཐོང་རེ་སྐན། ཞེས་ཟེར་ཏེ་རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་ལྟར་ན་ངའི་ཁམས་
(ཏེ་དབྱིངས་)ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ལ་འཇུག་པ་ནི་མཐོང་བར་དཀའ་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། ས་
བཅུ་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བདག་ཅག་
གིས་རང་རང་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་པར་འོལ་སྤྱིར་མཐོང་ངོ་སྙམ་དུ་
སེམས་ན། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ལྟ་མཐོང་རེ་སྐན། དཔེར་ན་མི་
ལ་ལ་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་ལ་འཁྲིས་པ་འཁྲུགས་ཏེ་ཕྱོགས་སླད་ནས་ལེགས་པར་བརྟགས་ན་
ལམ་དང་གཟུགས་འོལ་སྤྱིར་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་ས་བཅུ་ཐོབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང༌། ལེགས་པར་བརྟགས་ན་རང་གི་ལུས་ལ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བྱས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)ཡོད་པར་འོལ་སྤྱིར་
མཐོང་བར་ཟད་དོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་བའི་མཐར་ཡང་རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་ལྟར་ན་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་(རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)མཐོང་བར་ཤིན་ཏུ་དཀའ་སྟེ(མཐོང་མི་
སྲིད་དོ)། (དེས་ན་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་ཡིན་གྱི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་ལྟར་ན་ངའི་བསྟན་པ་ནི་མཁས་པས་རིག་པར་བྱ་བ་ཡིན་
ཏེ། འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་དང་མི་མཐུན་ནོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། གསང་བདག་ཕྱག་ན་རྡོ་
1-1-144


རྗེའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། (རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་འདི་ནི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་དང་ཆོས་དང་(དོན་
དམ་གྱི་)ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་(དོན་དམ་གྱི་)སྤྲུལ་པའི་བདག་ཉིད་(དོན་དམ་གྱི་)ཡེ་ཤེས་
དང་(དོན་དམ་གྱི་)ཐུགས་དང་(དོན་དམ་གྱི་)གསུང་དང་(དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་(གདོད་ནས་)གཅིག་
ཏུ་འདྲེས་པར་གྱུར་པ་(དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ནི་)འཇིག་རྟེན་གསུམ་ན་(ལ་ཁྱབ་པར་
བཞུགས་ཏེ་)མཐོ་རིས་དང་ས་སྟེང་དང་ས་འོག་རྣམས་སུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་
གནས་པ(ཡིན་ཡང་)། བསོད་ནམས་དམན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ། །ཞེས་སྐུ་
བཞི་རྡོ་རྗེ་བཞིའི་བདག་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་
བཞུགས་ཀྱང་བསོད་ནམས་དམན་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྙེད་དཀའ་བར་གསུངས་། དེ་བཞིན་
དུ། ལྷ་མོ་དཔལ་ཕྲེང་གི་མདོར་ཡང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
ཡང་བདག་མ་ལགས་སེམས་ཅན་མ་ལགས། སྲོག་མ་ལགས་གང་ཟག་མ་ལགས་ཏེ། བཅོམ་
ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་སེམས་ཅན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ(བདག་དང་
བདག་གི་བ)ར་ལྷུང་བ་དག་དང་(གཙང་བདག་བདེ་དང་རྟག་པ་ལས་)ཕྱིན་ཅི་ལོག་(ཏུ་རྟོགས་པ་
དག་)གིས་ཉམས་པར་གྱུར་པ་དག་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སེམས་གཡེངས་(ནས་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་
མ་སྐྱེས་)པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་འདི་ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལགས་སོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་སྙིང་པོ་ལགས་
སོ། །(རང་བཞིན་གྱིས་)འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལགས་སོ། །རང་བཞིན་
གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སྙིང་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པ་གློ་བུར་གྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པས་ཉེ་བར་
1-1-145


ཉོན་མ་མོངས་པ་འདི་ནི་དེ་བཞིན་ཤེགས་པའི་ཡུལ་ཏེ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པོ་སྙམ་བདག་
བགྱིད་དོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡོད་ཀྱང་
སེམས་ཅན་གྱིས་མི་མཐོང་བ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་སྐྱོན་གྱིས་བསྒྲིབས་པ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼དེ་ལྟར་མི་བཞུགས་ན་དོམ་དམ་ཡང་མེད་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བས་གནོད་ཚུལ།༽ 
གལ་ཏེ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མེད་ན་དོན་དམ་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་དང་དེ་དོན་
གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་པར་མི་ནུས་ཏེ། དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་གྱི་མདོར། རིགས་ཀྱི་བུ་(སྟོང་
གཞི་)དོན་དམ་པ(འི་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་)ནི་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་
སྐྱེས་ཀྱང་རུང་(ནམ་ཡང་)མ་སྐྱེས་ཀྱང་རུང་མི་འཇིག་པ(ར་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པ་)སྟེ། རིགས་ཀྱི་
བུ་དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སྐྲ་དང་ཁ་སྤུ་བྲེགས་ཏེ་གོས་ངུར་སྨྲིག་བགོས་
ནས་དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་ངོ་། །རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཀྱང་(དོན་དམ་
པའི་) ཆོས་(དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་)འདི་ཁོ་ན་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། མགོ་འམ་གོས་ལ་མེ་
འབར་པ་བཞིན་དུ་བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་ཤིང་གནས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་གལ་ཏེ་དོན་དམ་
པ་(དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་)མེད་དུ་ཟིན་ན་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་འབྱུང་བ་ཡང་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་དོན་དམ་
པ་(དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་)ཡོད་པས་ན་དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དོན་དམ་
པ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱ(འི་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་མཁས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་པ་མཁས་
པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ)འོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །(ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་གསལ་བར་སྟོན་པས་མདོ་
འདི་ཡང་ངེས་པར་བལྟ་དགོས་སོ། །)དེ་བཞིན་དུ། སོར་ཕྲེང་གི་མདོར་ཡང༌། གཞན་ཡང་འཇམ་
དཔལ། བའི་འོ་མ་ལ་མར་ཡོད་པར་རྟོགས་པས་(མར་འདོད་པའི་)མི་རྣམས་སྲུབ་ལ་ཅིའི་
1-1-146


ཕྱིར་ཆུ་ལ་མི་རྣམས་མི་སྲུབ་ཅེ་ན་(མར་གྱི་)རྫས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་འཇམ་
དཔལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་)ཡོད་པའི་ཕྱིར་མི་རྣམས་
ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་ཞིང་ཚངས་པར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་དོ། །གཞན་ཡང་འཇམ་དཔལ་མི་གསེར་
འདོད་པ་རྟོག་པ་དང་ལྡན་པ་(གསེར་ཡོད་པའི་)བྲག་ལ་བརྐོ་ལ་ཅིའི་ཕྱིར་ཤིང་ལ་མི་རྐོ། རྡོ་
བ་གསེར་གྱི་ཁམས་ཡོད་པ་ལ་ནི་རྐོ་ཡི་ཤིང་གསེར་མེད་པ་ལ་{ནི}མི་རྐོའོ། །དེ་བཞིན་དུ་
འཇམ་དཔལ་(དོན་དམ་གྱི་)དབྱིངས་ཡོད་པ་ལ་རྟོག་པའི་མི་རྣམས་བདག་སངས་རྒྱས་སུ་
འགྱུར་རོ་སྙམ་སྟེ་ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་ཞིང་ཚངས་པར་སྤྱོད་དོ། །གཞན་ཡང་འཇམ་དཔལ་
དབྱིངས་མེད་ན་ནི་(ཆོས་སྐུ་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང་དེ་མེད་ན་གཟུགས་སྐུ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་
བས་)ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ལོ་བྱེ་བར་ཆུ་ལ་བསྲུབས་ཀྱང་སྣུམ་མི་
འབྱུང་བ་དེ་བཞིན་དུ། གལ་ཏེ་(དོན་དམ་གྱི་)བདག་གི་དབྱིངས་མེད་ན་(དོན་དམ་གྱི་)བདག་
ལ་ཆགས་པ(སྟེ་འདོད་ཅིང་དོན་དུ་གཉེར་བ)ས་ཚངས་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་སྤྱོད་པ་རྣམས་དོན་
མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། (རྡོ་བ་ལ་
གསེར་གྱི་)ཁམས་ཡོད་ན་ནི་ལས་བྱས་པས། །ས་ལེ་སྦྲམ་དག་མཐོང་བར་འགྱུར། །ཁམས་མེད་
པར་ནི་ལས་བྱས་ཀྱང༌། །ཉོན་མོངས་(ཏེ་སྡུག་བསྔལ་)འབའ་ཞིག་སྐྱེད་པར་ཟད། །ཅེས་དང༌། 
རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་(ཀྱི་)ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)མེད་
ན། །སྡུག་(བསྔལ་)ལ་སྐྱོ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། །མྱ་ངན་འདས་ལ་འདོད་པ་དང༌། །དོན་གཉེར་
སྟོན་པའང་མེད་པར་འགྱུར། །སྲིད་དང་མྱ་ངན་འདས་ལ་དེའི། །སྡུག་(བསྔལ་
1-1-147


དང་)བདེ(བ)འི་སྐྱོན་ཡོན་(རིམ་པ་ལྟར་)མཐོང་པ་དེ། །(རང་བཞིན་གྱི་)རིགས་ཡོད་(པའི་
བྱེད་)ལས་ཡིན་(ཏེ་)གང་ཕྱིར་(སྡུག་བདེའི་སྐྱོན་ཡོན་མཐོང་བ་)དེ། །རིགས་མེད་དག་ལ་མེད་
ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང༌། འཕགས་པ་དཔལ་ཕྲེང་གི་མདོར་ཡང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་མ་མཆིས་ན་ནི། སྡུག་བསྔལ་ལ་སྐྱོ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། མྱ་
ངན་ལས་འདས་པ་ལ་འདོད་པ་དྲང་དོན་དུ་གཉེར་བ་དང་སྟོན་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་
རོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མེད་པར་འདོད་པ་ལ་སྐྱོན་མང་
པོ་དང༌། ཡོད་པར་རྟོགས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་མང་པོ་གསུངས་ཏེ། རྒྱས་པར་མྱང་འདས་ཆེན་པོ་
དང་རྔ་བོ་ཆེ་ཆེན་པོ་དང༌། སོར་ཕྲེང་གི་མདོ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་མཆོག་
ཤིན་ཏུ་ཟབ་པ་རྣམས་དང་རྒྱུད་སྡེ་ཟབ་མོ་རྣམས་བལྟས་ཤིང་མཉན་ནས་ངེས་པར་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་ཡིད་ཆེས་པར་བྱ་དགོས་སོ། །
༈ ༼དེ་ལ་མ་དད་པའི་ཉེས་དམིགས་སྤང་བར་གདམས་པ་ལ་གཉིས། ཉེས་དམིགས་
མང་པོ་སྤང་བར་གདམས་པ།༽ དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཉེས་དམིགས་ཆེན་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་
འབྱུང་བར་བཀའ་བསྩལ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སོར་ཕྲེང་གི་མདོར། གང་སྔོན་ཕྱུགས་སུ་གྱུར་ཏེ་
རང་གི་མ་ལ་བརྒལ་ཞིང་(ལོག་པར་ཞུགས་ནས་)རྣམ་པར་མོས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ད་
དུང་ཡང་ཉལ་བའི་ཚེ་སོ་སྒྲ་ཁྲིག་ཁྲིག་ཟེར་ཞིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(ཟབ་མོ་
མཐར་ཐུག་གི་)ཆོས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་སོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཡང་སེམས་ཅན་
གང་སོ་སྒྲ་ཁྲིག་ཁྲིག་ཟེར་ཞིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པའི་སེམས་
ཅན་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ་བཙན་པ་གང་པོ་དེ་དག་ནི་ཕྱུགས་སུ་གྱུར་པ་ཆོས་ཉིད་
1-1-148


མི་ཤེས་པ་(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ)འོ། །སྔོན་ཕུག་རོན་དུ་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ཤིན་ཏུ་
གཟུགས་འདོད་ཅིང་གཡེམ་པའི་དབང་དུ་སོང་སྟེ་ཕལ་ཆེར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་
པོ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་ཤིང་དག་ཤུལ་གྱི་ལས་(ངན་པ་)བྱེད་དོ། །མ་འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་
གང་གཡེམ་པའི་དབང་དུ་སོང་བ་དག་ཕལ་ཆེར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་ཡིད་མི་
ཆེས་(པར་འགྱུར་)ཏེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་གྱི། ཕུག་རོན་དུ་གྱུར་པ་ཡུན་རིང་
པོ་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ལ་གོམས་པ་གང་ཡིན་པ(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ)འོ། །གང་སྔོན་ངོ་ཚ་མེད་པའི་
ཁྭར་གྱུར་པ་ཤིན་ཏུ་བྱས་པ་མི་བཟོ་བ་མི་གཙང་བ་ཟ་བའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ད་དུང་
ཡང་དབུལ་ཞིང་ངོ་ཚ་བ་མེད་དེ་དེ་བཞིན་ཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་སོ། །མ་
འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་ཕན་པར་སྟོན་པའི་དྲུང་ནས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་ཐོས་ན་(མུ་སྟེགས་གསལ་བྱེད་པ་ལྟར་)རྒོད་དེ་(ཁྲེལ་བ་ལྟར་བྱས་ནས་)འགྲོའོ། །བདག་གི་
དབྱིངས་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་གྱི། བཙུན་པ་གང་པོ་དེ་
ནི་ངོ་ཚ་བ་མེད་པ་མི་གཙང་བ་ཟ་བའི་ཁྭ་(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་)ཡིན་ནོ། །སྔོན་སྤྲེའུ་མི་སྡུག་པར་
གྱུར་ཏེ། ཡིད་རྒྱ་མཚོ་སྣ་ཚོགས་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་རླབས་ལྟ་བུར་གཡོ་བའི་སེམས་ཅན་དེ་
དག་ནི་ད་དུང་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཐོས་ན་སེམས་འཁྲུག་པར་གུར་ཏེ། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་སོ། །མ་འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཐོས་ནས་སེམས་འཁྲུག་ཅིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་ད་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ་བཙུན་པ་གང་པོ་སྤྲེའུ་ལྟ་བུ་
(སེམས་)རྒོད་པ་(བློ་)དམའ་བ་(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་)ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་གང་སྔོན་འུག་པར་གྱུར་
1-1-149


པ་ཉིན་བར་ཤིན་ཏུ་མི་མཐོང་ཞིང་མཚན་མོ་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་
ཡིད་མི་ཆེས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ད་དུང་ཡང་འཇིག་རྟེན་ན་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སྟོན་
པའི་)བླ་མ་མཐོང་ན་ལྟ་ཡང་མི་འདོད་དོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་
དག་ཕན་པར་སྟོན་པའི་དྲུང་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཐོས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལུང་
བསྟན་པ་ལ་ཡིད་(མི་)ཆེས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་བཙུན་པ་གང་པོ་གང་འུག་པར་གྱུར་
པ་ཡིད་མི་ཆེས་པ་(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་)ཡིན་ཏེ། མོ་མཁན་(ཅལ་ཅོལ་ཤབ་ཤོབ་ཅན་)གི་ཚིག་བཞིན་
ནོ། །བཙུན་པ་གང་པོ་གང་སྔོན་གྲམ་ཁྲོད་དུ་སྐྱེས་པ་ཤིན་ཏུ་དོན་མེད་པའི་གཞུང་གིས་གོས་
པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ད་དུང་ཡང་
བདག་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་དགོངས་པའི་ཚིག་ཏུ་མི་ཤེས་པས་(བདག་གི་དབྱིངས་ལ་སྐྲག་
པའི་)སེམས་ཅན་གྲམ་ཁྲོད་པ་རྣམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་སོ། །མ་
འོངས་པའི་དུས་ན་ཡང་ཤིན་ཏུ་དོན་མེད་པའི་གཞུང་ལ་ཆགས་པའི་(དབང་གིས་བདག་མེད་
པ་)ལྡེམ་པོ་ངག་ཏུ་གསུངས་པ་མི་ཤེས་པ་གྲམ་ཁྲོད་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་
ཡིད་མི་ཆེས་པ་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ་བཙུན་པ་གང་པོ་ངེས་པར་གྲམ་ཁྲོད་པ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པ་(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་)ཡིན་ནོ། །གང་སྔོན་སྒོ་གང་
ཡང་རུང་བ་ན་འདུག་ཅིང་རྐུན་པོ་དམའ་བའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ཁྱི་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་སྟེ་
མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་གཞན་གྱི་ཁྱིམ་རྒྱུ་ཞིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ་བཙུན་པ་གང་པོ་དེ་
དག་ནི་ཁྱི་དང་འདྲ་བར་དམའ་བ་(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་)ཡིན་ནོ། །སྔོན་བྱི་ལར་གྱུར་པའི་སེམས་
1-1-150


ཅན་གང་རྟག་ཏུ་ཤ་ཟ་བ་ལ་ཆགས་ཤིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་
པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ད་དུང་ཡང་ཤ་ལ་ཆགས་ཤིང་སྲོག་གཅོད་པའི་བྱི་ལའི་གཟུགས་
སུ་བསྒྱུར་བའི་སྲིན་པོར་འགྱུར་རོ། །མ་འོངས་པའི་དུས་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་བྱི་ལའི་
གཟུགས་སུ་བསྒྱུར་བའི་སྲིན་པོ་གཞན་གྱི་སྲོག་གཅོད་ཅིང་ཤ་ཟ་བ་མི་བཟད་པ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་པ་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ་གཞན་གྱི་སྲོག་གཅོད་
ཅིང༌། ཤ་ཟ་བ་བྱི་ལའི་གཟུགས་སུ་བསྒྱུར་བའི་སྲིན་པོ(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ)འོ། །གང་བྱི་བ་དང་མ་
ནིང་དུ་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་
ད་དུང་ཡང་ཆང་འཐུང་ཞིང་བྱི་བ་དང་མ་ནིང་དུ་གྱུར་ཏེ། ཤིན་ཏུ་མི་གཙང་བ་འཐུང་བ་
ཡིན་ནོ། །མ་འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་ཆང་འཐུང་ཞིང་མ་ནིང་ལྟ་བུ་དམའ་བ་དེ་
དག་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་(འདོད་ཡོན་གྱི་)རོས་ངོམས་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་མི་
འདོད་དེ་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་གྱི་མ་ནིང་དང་བྱི་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཏུ་(སྐྱེ་
བར་)བལྟའོ། །གང་ལྕེ་སྦྱང་དུ་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་ཁྲེལ་མེད་ཅིང་གཡོ་ངན་པ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་པ་དེ་དག་ནི་ད་དུང་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་(ལ་དགོངས་ནས་བདག་མེད་གསུངས་པ་བདག་མེད་པའི་གཞི་ལ་དགོངས་པའི་)ལྡེམ་པོ་
ངག་ཏུ་བཤད་པ་(ཡིན་པར་)མི་ཤེས་ཤིང་སེམས་ཅན་གཡོ་ཅན་ལྕེ་སྦྱང་ལྟ་བུར་གྱུར་ཏེ། མ་
འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(ལ་དགོངས་ནས་བདག་
མེད་གསུངས་པ་བདག་མེད་པའི་གཞི་ལ་དགོངས་པའི་)ལྡེམ་པོ་ངག་ཏུ་བཤད་པ་མི་ཤེས་པ་
(བདག་མེད་གསུངས་པ་)འདི་ལྟར་སྣང་ངོ་ཞེས་(བདག་གི་དབྱིངས་ལ་) ལོག་པར་རྟོག་པ་དེ་
1-1-151


དག་ནི་ངེས་པར་ལྕེ་སྦྱང་དུ་གྱུར་པ(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ)འོ། །སྔོན་སེམས་ཅན་གང་སྲིན་བུ་མི་སྡུག་
པ་སྡིག་པར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་
དག་ནི་ད་དུང་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཐོས་ན་(ཉོན་མོངས་ཀྱི་མེ་)རབ་ཏུ་
འབར་ཏེ། སྙིང་ཞེ་སྡང་བར་གྱུར་པ་དེ་ནི་ངེས་པར་སྡིག་པ་དང་མཚུངས་པ་ཡིན་ནོ། །མ་
འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཐོས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
བཤད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཡིད་མི་ཆེས་པ་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ་བཙུན་པ་གང་པོ་
ངེས་པར་སྡིག་པ་ལྟ་བུ་ཚ་བའི་ལས་བྱེད་པ(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ)འོ། །གང་སྔོན་སྦྲུལ་གདུག་པ་མི་
བཟད་པར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་མི་བསྔགས་པར་སྨྲ་བའི་སེམས་ཅན་
དེ་དག་ནི་ད་དུང་ཡང་ང་རྒྱལ་ཆེ་ཞིང་འཇིགས་པའི་གཟུགས་སྦྲུལ་གདུག་པ་མི་བཟད་
པ(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་)ར་འགྱུར་རོ། །མ་འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སྙིང་པོ་ཕན་པར་བསྟན་པ་ལ་མི་བསྔགས་པར་སྨྲ་ཞིང་སྡིག་པ་སྤྱོད་པའི་སེམས་ཅན་དེ་
དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏ། བཙུན་པ་གང་པོ་ངེས་པར་སྦྲུལ་གདུག་པ་མི་བཟད་པ(རྣམས་སུ་
སྐྱེ་བ)འོ། །སྔོན་སེམས་ཅན་གང་ལུག་ཏུ་གྱུར་པ་གླེན་ཞིང་ཁོ་རེ་ཆུང་བ་ཡོན་ཏན་མི་ཤེས་པ་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(དབང་)བཙན་པར་མི་བྱེད་ཅིང་(འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་)མདོ་སྡེ་
ལ་(སེམས་ཙམ་གྱི་གཞུང་ཡིན་ཞེས་)སྨོད་པ་དེ་དག་ད་དུང་ཡང་(འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་)མདོ་སྡེ་ལ་
(སེམས་ཙམ་གྱི་གཞུང་ཡིན་ཞེས་)སྨོད་དེ་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ངེས་པར་ལུག་ཏུ་གྱུར་པ་གླེན་
ཞིང་ཁོ་རེ་ཆུང་བ་ཡིན་ཏེ། མ་འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་གཉིད་ཆེ་ཞིང་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཐོས་ན་སྨོད་པ་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ་ངེས་པར་ཁོ་རེ་ཆུང་ཞིང་
1-1-152


ཞན་པ(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ)འོ། །སྔོན་མ་ཧེ་ཁོ་རུ་ཆུང་བར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ད་དུང་ཡང་ངེས་པར་ཞན་ཞིང་བརྐམ་སྟེ་
(དུག་གསུམ་གྱི་)ལྟ་བ་གསུམ་གྱིས་འཇུངས་པའི་མ་ཧེ་ལྟ་བུའོ། །མ་འོངས་པ་ན་ཡང་བརྐམ་
ཞིང་ཁྲོ་ལ་ཞན་ཞིང་ཁོ་རུ་ཆུང་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་པའི་
སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། ངེས་པར་(དུག་གསུམ་གྱི་)ལྟ་བ་གསུམ་གྱིས་
མཇུངས་པའི་མ་ཧེ་(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ)འོ། །སེམས་ཅན་གང་སྔོན་དོམ་དུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་ཤིང་ཡིད་མི་ཆེས་ཏེ། སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་
ད་དུང་ཡང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སོགས་ཏེ་ངེས་པར་དོམ་དང་ལྕེ་སྦྱང་ལྟ་བུ(རྣམས་སུ་སྐྱེ་
བ)འོ། །མ་འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལས་ཕྱིར་
ཕྱོགས་ཤིང་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། བཙུན་པ་གང་པོ་
དོམ་དང་ལྕེ་སྦྱང་ལྟ་བུ(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ)འོ། །གང་སྔོན་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(ལ་དགོངས་ནས་བདག་མེད་གསུངས་པ་བདག་མེད་པའི་གཞི་ལ་དགོངས་
པ་)ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་ཤིང་ཡིད་མི་ཆེས་ཏེ། ད་དུང་ཡང་སེམས་ཅན་གང་མིག་རྟུལ་བ་དེ་དག་
ནི་ངེས་པར་བྱ་ཀ་ལན་ད་ཀར་གྱུར་པའོ། །མ་འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཤེས་པ་འཆབ་ཅིང་མ་རུང་པ་སྡིག་པའི་ལས་བྱེད་པ་དེ་དག་ནི་
གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་མི་སྟོན་པ་དེ་ནི་ངེས་པར་མིག་རྟུལ་བའི་བྱ་ཀ་
ལན་ད་ཀ་(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་)ཡིན་ནོ། །གང་སྔོན་བོང་བུར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་
པོ་ལ་མི་དགོས་པར་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་དག་ནི་ད་དུང་ཡང་དབུལ་ཞིང་བོང་བུ་ལྟ་བུར་
1-1-153


ཟས་རྩུབ་པོ་ཟ་བར་འགྱུར་རོ། །མ་འོངས་པ་ན་ཡང་དབུལ་པོ་གཞན་གྱིས་མངག་པའི་
རིགས་ངན་པར་སྐྱེའོ། །གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(བདག་གི་དབྱིངས་)ལ་ཡིད་མི་
ཆེས་ཤིང་བདག་མེད་པ་(ཙམ་)ལ་(ཡིད་ཆེས་ནས་)སྒོམ་པ་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། 
བཙུན་པ་གང་པོ་འདོད་ལྡན་དང་གདོལ་པ་དང་བྱ་བ་བོང་བུ་ལྟ་བུ(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ)འོ། །གང་
སྔོན་ལྷ་མ་ཡིན་ལུས་ཐུང་ངུར་གྱུར་ཅིང་མཆེ་བ་རིང་བ་མི་སྡུག་པ་ཁོག་པ་ལྟ་བུ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་ཁ་ཟེར་བ་དེ་དག་ནི་ད་དུང་ཡང་ལས་ཐུང་ཞིང་ཁོག་པ་ལྟ་བུར་
གྱུར་ཏེ་དེ་དག་ནི་ངེས་པར་ལྷ་མ་ཡིན་ནོ། །མ་འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་ཁོག་པ་ལྟ་
བུ་ཐུང་ཞིང་མཆེ་བ་རིང་བ་གཏུམ་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་ཁ་ཟེར་བ་དེ་དག་
ནི་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ། བཙུན་པ་གང་པོ་ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་རིགས་སུ་གཏོགས་པའི་སེམས་ཅན་
(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་)ཡིན་ནོ། །གང་སྔོན་ཡི་དྭགས་ཁ་ནས་མེ་ལྕེ་འབར་བར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་སྨོད་ཅིང་འཕྱ་བའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ད་དུང་ཡང་མཆུ་དང་
རྐན་སྐམས་ཤང་ཡི་དྭགས་རིད་པ་ཁ་ནས་མེ་ལྕེ་འབྱུང་བའི་སྲོག་ཆགས་སུ་འགྱུར་རོ། །མ་
འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་ལུས་ཤིན་ཏུ་རིད་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་
སྨོད་ཅིང་འཕྱ་བ་དེ་དག་ནི་བཙུན་པ་གང་པོ་གཞན་མ་ཡིན་ཏེ་ངེས་པར་ཡ་དྭགས་ཁ་ནས་
མེ་འབྱུང་བ་ཉམ་ཆུང་བ་(རྣམས་སུ་སྐྱེ་བ་)ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། སྤྲིན་ཆེན་པོར་ཡང༌། 
སྤྲིན་ཆེན་སྙིང་པོ་སེམས་ཡོངས་སུ་རྨོངས་ཤིང་རྣམ་པར་འཁྲུལ་པ་རྣམས་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་མི་རྟག་ཅིང་ཐེར་ཟུག་པ་མ་ཡིན་ལ་མི་བརྟན་ཞིང་ནུབ་པར་འགྱུར་རོ །ཞེས་
ལོག་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་འཁྲིས་པས་བརྒྱལ་ཞིང་དུག་གི་ཟུག་རྔུས་རྣམ་པར་བསྲེགས་པའི་ལྟ་
1-1-154


བའི་གཉིད་ཀྱི་མུན་པས་གནོད་པར་བྱས་པའི་ཁྱིམ་དུ་ཉལ་ནས་གཉིད་ལོག་སྟེ་རྨི་ལམ་མི་
བཟད་པའི་ལྟ་བས་བསྲེགས་ནས་མོས་ཤིང་རིས་ཏེ་སྐྲག་པའི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་
རྒྱས་ཐམས་ཅད་དང་བ་རྒན་གྲུམ་མོ་དང་འདྲ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་རྟག་པའི་རང་བཞིན་ཤེས་པའི་འབྲུ་མར་དང་དེ་ཁོ་ན་རིག་པའི་
སྙིང་པོ་རབ་ཏུ་འབར་པར་གྱིས་ཤིག དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་རང་བཞིན་རྟག་
པ(འི་དབྱིངས་གསལ་བར་བྱེད་པ་(མར་མེ་(ལྟ་བུའི་ཆོས་མཆོག་)ལ་འཇུག་པ་སྤངས་ནས་ཤཱཀྱའི་
རིགས་ལ་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དྲང་དོན་ཡིན་གཞན་སྟོང་གིས་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་གོ་མི་ཆོད་པས་དོན་དམ་
ཡང་དོན་དམ་གྱིས་སྟོང་ཆོས་སྐུ་ཡང་ཆོས་སྐུས་སྟོང་དེས་ན་གཤིས་ལ་རྣམ་གཅོད་ཙམ་མ་གཏོགས་པ་
ཡོངས་གཅོད་དུ་གྲུབ་པའི་ཆོས་འགའ་ཡང་མེད་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱང་མེད་ཅེས་སོགས་ཀྱིས་)བསྔགས་
པ་མ་ཡིན་པར་བརྗོད་པའི་སེམས་ཅན་(གནས་ལུགས་)མི་ཤེས་པའི་ལྟ་བ་མང་བ་དེ་དག་ལ་
(གནས་ལུགས་)དེ་ཁོ་ན་ཤེས་པའི་ཀ་ཏ་ཀའི་འབྲས་བུའི་མིག་སྨན་གྱིས་ཕྱི་བར་གྱིས་ཤིག 
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་(རང་བཞིན་གྱི་)རིགས་ཀྱི་ཆེ་བ་(སྤངས་རྟོགས་རང་བཞིན་པ་གདོད་ནས་
ཚང་ཞིང་ཚོགས་གཉིས་རང་བཞིན་པ་གདོད་ནས་རྫོགས་པ་)ཉིད་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་སྤངས་
ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྗེས་སུ་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་)ཉེས་པ་བརྗོད་
པར་བྱེད་པ་དེ་དག་གི་ལྕེ་ཆོད་དེ་འོར་ཅིག དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ལྡེམ་པོ་ངག་ཤེས་
རབ་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྗེས་སུ་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་སྲས་སུ་གྱུར་པ་དེ་ག་ལ་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་རྣམ་པར་འཕྲུལ་བ་(བདེན་ལུགས་
གཉིས་དང་སྣང་ལུགས་གཉིས་དང་སྟོང་ལུགས་གཉིས་དང་ཡོད་ལུགས་གཉིས་དང་མེད་ལུགས་གཉིས་
1-1-155


དང་འཁོར་འདས་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་བདེན་གཉིས་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་བདེན་བཞི་དབྱེར་ཡོད་
དབྱེར་མེད་འགལ་འདུས་སྐྱོན་ཡོད་སྐྱོན་མེད་ལ་སོགས་པར་ལེགས་པར་ཕྱེ་བ་)འདི་གཏད་པར་གྱིས་
ཤིག ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། སོར་ཕྲེང་ལ་ཕན་པར་ཡང༌། སྔོན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་རྟག་པ་ལ་མི་རྟག་པར་ལྟ་བ་རྣམས་མཛེ་ན་བར་གྱུར་ཏེ་ད་དུང་
ཡང་སེམས་ཅན་གང་ཞན་ཅིང་མཛེ་ན་བར་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་ངེས་པར་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་སྐུ་ལ་(མི་རྟག་གོ་ཞེས་)སྨོད་པ་ཡིན་ནོ། །མ་འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྐུ་རྟག་པ་ལ་མི་རྟག་པར་ལྟ་བ་མཛེ་ན་བར་འགྱུར་པ་དེ་དག་ནི་གཞན་མ་
ཡིན་ཏེ། བཙུན་པ་གང་པོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་རྟག་པ་ལ་(མི་རྟག་གོ་ཞེས་)སྨོད་པ་
ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། གང་སྔོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དུས་ན་རྒུད་པར་གྱུར་ཏེ། ནད་མང་
བའི་སེམས་ཅན་རྣམ་པ་མང་པོ་དེ་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཡུང་དྲུང་གི་སྐུ་ལ་
གཡུང་དྲུང་མ་ཡིན་པར་བལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །ད་དུང་ཡང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དུས་ན་རྒུད་
པར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཡུང་དྲུང་གི་སྐུ་ལ་གཡུང་
དྲུང་མ་ཡིན་པར་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །མ་འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་
པའི་དུས་ན་རྒུད་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཡུང་དྲུང་གི་སྐུ་ལ་
གཡུང་དྲུང་མ་ཡིན་པར་ལྟ་བ་སྟེ་བཙུན་པ་གང་པོ་དེ་དག་ནི་ངེས་པར་གཞན་མ་ཡིན་གྱི་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་(འོད་)གསལ་བའི་སྐུ་(འོད་)མི་གསལ་བའོ་ཞེས་སུན་འབྱིན་
པའོ། །སྔོན་གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ཐེར་ཟུག་ལ་ཐེར་ཟུག་མ་ཡིན་པར་ལྟ་བའི་
སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་རྒྱལ་པོའི་བཙུན་མོ་དམ་པའི་མངལ་དུ་སྐྱེས་ནས་ཤི་སྟེ་མི་རྟག་པར་
1-1-156


གྱུར་ཏོ། །ད་དུང་ཡང་སེམས་ཅན་གང་ལ་ལ་རྒྱལ་པོའི་བཙུན་མོ་དམ་པའི་མངལ་དུ་སྐྱེས་
ནས་ཤི་བ་དེ་དག་ནི་ངེས་པར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ཐེར་ཟུག་དང་(རང་བཞིན་
འོད་)གསལ་བ་ལ་སྨོད་པའོ། །མ་འོངས་པ་ན་ཡང་སེམས་ཅན་གང་མི་རྟག་ཅིང་ཚེ་ཐུང་
བར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ནི་ཐེར་ཟུག་གི་སྐུ་ལ་སྨོད་པ་ཡིན་ཏེ། བཙུན་པ་གང་པོ་དེ་དག་
(ནི་)གཞན་མ་ཡིན་གྱི་ངེས་པར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐེར་ཟུག་གི་སྐུ་ལ་སྨོད་པའོ། །ཞེས་
དང༌། རྔ་བོ་ཆེའི་མདོར་ཡང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་གཏམ་བསྟན་པ་ན་(དྲང་
དོན་ཡིན་ཞེས་)སྨོད་པས་སངས་རྒྱས་རྟག་པ་ཉིད་ཀྱི་གཏམ་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་
ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་ལ་རང་
བཞིན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་སྐ་ཅིག་ལས་འདས་པའི་དོན་གྱིས་རང་བཞིན་
(གྱིས་)རྟག་པར་གྲུབ་ན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། སྔར་མེད་གསར་དུ་སྐྱེ་བའི་
སངས་རྒྱས་ནི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོར་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་འཕགས་པ་འཇིག་
རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས། སྐ་ཅིག་གཅིག་དང་དུ་མ་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ནི་རྒྱལ་
བ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཅེས་གསུངས་སོ། །ཞེས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྐ་ཅིག་ལས་
འདས་པར་གསུངས་པ་དང༌། རྒྱལ་བ་བྱམས་མགོན་གྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། (མདོ་སྡེའི་རྒྱན་
དུ་)རང་བཞིན་དང་ནི་རྒྱུན་མི་འཆད། །རྒྱུན་གྱིས་དེ་དག་རྟག་པར་འདོད། །ཅེས་ཆོས་ཉིད་
ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་རང་བཞིན་(གྱིས་)རྟག་པར་གསུངས་པ་དང༌། (རྒྱུད་བླ་མར།)འདུས་མ་བྱས་
ཤིང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་མཐར་ཐུག་གི་སངས་རྒྱས་འདུས་མ་བྱས་སུ་
གསུངས་པ་ཡང་སྐ་ཅིག་དང་བྲལ་བ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་གང་དག་ཆོས་སྐུ་
1-1-157


འམ་ཡེ་ཤེས་རྟག་པར་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་རྒྱུན་རྟག་པ་ལ་དགོངས་ཀྱི་སྐ་ཅིག་གིས་ནི་
མི་རྟག་གོ །ཞེས་འདོད་པ་དང་སངས་རྒྱས་སམ་ཡེ་ཤེས་འདུས་མ་བྱས་སུ་གསུངས་པ་
ཐམས་ཅད་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་འདུས་མ་བྱས་པ་ཙམ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་
འདོད་པ་དེ་དག་གིས་ནི་དགོངས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་འདི་དག་མ་རྟོགས་པ་ཉིད་དུ་ཟད་
ཅིང༌། ལུང་ཟབ་མོ་འདི་དག་ཀྱང་མ་མཐོང་བ་ཉིད་དུ་བས་(ལ་མདོ་སྔགས་ཀྱི་གསང་ཚིག་ཟབ་
མོའི་ཁུངས་ཀྱང་མ་ཆོད་པ་ཉིད་དུ་བས་)སོ། །དེ་བཞིན་དུ། ལྷའི་ཟླ་བས་བསྒྱུར་བའི་མྱང་འདས་
ཆེན་པོར་ཡང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་བདག་མེད་པར་བསྒོམས་ཤིང་གཏན་དུ་
(ཐམས་ཅད་རང་རང་ངོ་བོས་)སྟོང་པ་ཉིད་བསྒོམས་པས་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་མི་འགག་པར་
ཕྱེ་མ་ལེབ་མར་མེའི་ནང་དུ་སོང་བ་བཞིན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པར་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་པར་བསྒོམས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་
ཡོད་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པ་འགོག་པ་བྱེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་རྟེན་གྱི་ཕྱིར་ཏེ། ཞེས་དང༌། དགེ་སློང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་
པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འདུས་མ་བྱས་པ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འདུས་བྱས་ཡིན་
ནོ། །ཞེས་ཟེར་(བ་)བས་ནི། མུ་སྟེགས་པར་གྱུར་ཏེ་ཤི་ཡང་བླའོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
འདུས་མ་བྱས་ཡིན་བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འདུས་བྱས་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་གང་
ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འདུས་བྱས་ཡིན་ནོ་ཞེས་
ཟེར་བ་རྣམས་ནི་རང་གི་ཁྱིམ་(དུ་འགྲོ་བ་)དང་འདྲ་བར་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་(ཚམ་ཚོམ་
མེད་པར་)འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །བཙུན་པ་འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་འདུས་བྱས་
1-1-158


དང་འདྲ་བར་(མི་རྟག་པར་)མ་ལྟ་ཞིག ད་ཕྱིན་ཆད་འཁོར་བར་རྒྱུ་བ་ན་མི་ཤེས་པ་ལས་
བཟླས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་འདུས་མ་བྱས་པའོ་སྙམ་པའི་ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་རྟོགས་
པར་གྱིས་ཤིག དེ་ལྟར་བྱས་ཀྱང་(སྟེ་བྱས་ན་)སྒོམ་པ་དེའི་འབྲས་བུས་ཁྱོད་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཞིན་དུ་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་
སོགས་དང༌། འཕགས་པ་དྲི་མ་མེད་པར་གྲགས་པས་བསྟན་པ་ལས་ཀྱང༌། ལས་དང་པོ་པའི་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི། རྒྱུ་གཉིས་ཀྱིས་བདག་ལ་རྨ་འབྱིན་ཏེ་ཆོས་ཟབ་མོ་ལ་ངེས་པར་
སེམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གཉིས་གང་ཞེ་ན། སྔོན་མ་ཐོས་པའི་མདོ་སྡེ་ཟབ་མོ་ཐོས་ན་སྐྲག་
ཅིང་ཐེ་ཚོམ་དུ་གྱུར་ནས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བར་མི་བྱེད་ཀྱི་སྟེང་དུ། འདི་སྟོན་པར་གྱུར་ཀྱང་
འདི་ལྟ་བུ་བདག་ཅག་གིས་སྔོན་མ་ཐོས་ན་ད་གང་ནས་འོངས་ཞེས་སྤོང་བར་བྱེད་པ་དང༌། 
རིགས་ཀྱི་བུ་གང་མདོ་སྡེ་ཟབ་མོ་འཛིན་པ་དང༌། ཆོས་ཟབ་མོའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་དང༌། ཆོས་
ཟབ་མོ་སྟོན་པ་དེ་དག་ལ་མི་བསྟེན་མི་འགྲོགས་བསྙེན་བཀུར་མི་བྱེད་ཅིང་དེ་དག་ལ་སྟི་
སྟང་མི་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ། བར་བར་དུ་དེ་དག་ལ་མི་སྙན་པ་ཡང་བརྗོད་པའོ། །ཞེས་པ་ལ་
སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་རང་བཞིན་
གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། དག་པའི་བདག་དང༌། བདག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དང༌། 
སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་རང་བཞིན་པའི་སྐུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་དོན་གཅིག་
པའི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པ་དང་མ་གུས་པ་དང་སུན་འབྱིན་པ་ལ་སོགས་
པ་བྱེད་ན་ཉེས་པ་ཆེན་པོ་འབྱུང་བར་བསྟན་ལ། འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་
ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། དྲུག་པ་གྲུབ་པའི་མཐའ་ལ་སྨོད་པ་སྟེ་གྲུབ་པའི་མཐའ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་
1-1-159


ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ལེའུ(དོན་གཅིག་པ)འོ། །དེ་ལ་སྨོད་
པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དྲུག་པའོ། །ཞེས་དང༌། རང་གི་གྲུབ་པའི་མཐའ་དང་གཞན་གྱི་གྲུབ་
པའི་མཐའ་ལ་སྐྱོན་འཛིན་ན་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་དྲུག་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་རྒྱུད་(གཞན་
དང་)གཞན་ལ་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མར་(མིང་དུ་མའི་དོན་གཅིག་ཏུ་)འབྲེལ་བར་ཤེས་ནས་(དུ་མ་རོ་
གཅིག་ཤེས་པའི་)ཡོན་ཏན་དང་(མི་ཤེས་པའི་)སྐྱོན་རྟོགས་པར་བྱའོ། །རྣམ་པ་གཞན་དུ་ན་
གདུག་པའི་སློབ་དཔོན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(རྟོགས་པ་)ལས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་གྱུར་པ་
(ཕུང་པོ་ལྔ་རྒྱལ་བ་ལྔ་ཡིན་པས་མཆོད་པ་དོན་ཆེ་ཞེས་)ཡུལ་ལ་དབང་པོ་ཉེ་བར་ལོངས་སྤྱོད་པ་
ལ་ཆགས་ཤིང་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་མ་མཐོང་པའི་སྐྱོན་བཟུང་བ་ལས་མནར་མེད་པར་
འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་མཐར་ཐུག་སྔགས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་
དོན་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་གཅིག་ཅིང༌། དེ་ཡང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་ཤེར་ཕྱིན་ལ་སོགས་
པའི་རྣམ་གྲངས་སུ་མ་ཤེས་པར་དེ་དག་ཕན་ཚུན་ཐ་དད་དུ་བཟུང་སྟེ་རྩོད་ཅིང་སྨོད་པར་
བྱེད་ན་སྔགས་ལ་ཞུག་པ་རྣམས་ལ་རྩ་བའི་ལྟུང་བར་འགྱུར་ཞིང་དོན་གཅིག་ལ་རྣམ་
གྲངས་མང་པོ་ཡོད་པ་མ་མཐོང་བའི་རྒྱུས་སྐྱོན་མེད་པ་ལ་སྐྱོན་བཟུང་ན་མནར་མེད་པར་
འགྲོ་བར་བསྟན་། དེ་བཞིན་དུ་ཡུམ་རྒྱས་པ་ལས་ཀྱང་བཙུན་པ་ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ། གལ་ཏེ་
ཐེག་པ་ལ་གསར་དུ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་མདུན་དུ་
(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོ་འདི་བཤད་ན་ཉེས་པ་
ཅིར་འགྱུར། ཤ་ར་དྭ་ཏིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཀོའུ་ཤི་ཀ་གལ་ཏེ་ཐེག་པ་ལ་གསར་དུ་ཞུགས་པའི་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་མདུན་དུ་(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་
1-1-160


ཀྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོ་འདི་བསྟན་ན་དེ་(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་
ཀྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོ་འདི་ཐོས་ནས་འཇིགས་པར་འགྱུར། དངང་བར་
འགྱུར་སྐྲག་པར་འགྱུར་ཏེ། ཕྱིར་ཟློག་པར་འགྱུར་རོ། །སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་མོས་པར་
ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། ཀོའུ་ཤི་ཀ་ཐེག་པ་ལ་གསར་དུ་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་དེས་(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
འདི་ཐོས་ནས་སྤངས་པའི་ཕྱིར་དེ་ལོག་པར་ལྟུང་བར་འགྱུར་བའི་ལས་མངོན་པར་འདུ་
བྱེད་ཅིང་སྩོགས་པ་དང༌། ལས་བྱས་པ་དང་བརྟགས་པ་དེས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་
པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་ཡང་དཀའ་བ་དེ་ལྟ་
བུའི་གནས་ཡོད་དོ། །ཞེས་སོགས་རབ་ཏུ་རྒྱས་ཤིང༌། ཡུམ་བར་མ་དང་བསྡུས་པ་ལས་ཀྱང༌། 
རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ལ། ཡོན་ཏན་རིན་ཆེན་སྡུད་པར་ཡང༌། སྔོན་སོད་ཚེ་ན་སངས་རྒྱས་ཁྲག་
ཁྲིག་བཀུར་བྱས་ཀྱང་(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི)། །རྒྱལ་བའི་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་མ་
དད་ན། །ཐོས་ནས་བློ་ཆུང་དེ་ཡིས་འདི་ནི་སྤོང་བྱེད་དེ། །སྤངས་ནས་སྐྱབས་མེད་གྱུར་པ་དེ་
ནི་མནར་མེད་འགྲོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་མཆོག །རེག་པར་འདོད་ན་
(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)རྒྱལ་བའི་ཡུམ་འདིར་དད་པར་གྱིས། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་
ཤེར་ཕྱིན་ལ་སྐྲག་ཅིང་སྤོང་བ་དང་ཡིད་མི་ཆེས་ཤིང་མ་གུས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་
དམིགས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་དག་པའི་བདག་ལ་
སོགས་པའི་སྒྲ་ཙམ་གྱིས་སྐྲག་ནས་སྤོང་བ་དང༌། ཡིད་མི་ཆེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་
དམིགས་སུ་འགྱུར་ཏེ་དེ་དང་དེ་དག་དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ། ལྷའི་ཟླ་བས་
1-1-161


བསྒྱུར་བའི་མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཡང༌། དཔེར་ན་བའི་འོ་མ་ཞིམ་པ་བཞིན་དུ་མདོ་འདིའི་
རོ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །མདོ་སྡེ་འདི་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བསྟན་པ་སྤོང་
བར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་བ་ལང་དང་འདྲ་སྟེ། དཔེར་ན་དྲིན་དུ་མི་གཟོ་བ་
བདག་གིས་བདག་བསད་པར་སེམས་པ་དེ་དག་མཆོག་ཏུ་མྱ་ངན་དུ་བྱ་བ་(ཡིན་པ་)དེ་
བཞིན་དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྤངས་ནས་བདག་མེད་པ་ཙམ་སྟོན་པའི་སེམས་
ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་མཆོག་ཏུ་མྱ་ངན་དུ་བྱ་བ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལ་
སོགས་པས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང༌། དག་པའི་བདག་ལ་སོགས་པ་སྤོང་པ་དང་དེ་དག་
ལ་ཡིད་མི་ཆེས་པའི་ཉེས་སྐྱོན་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཤེར་ཕྱིན་ཟབ་མོ་སྤངས་པ་
ལ་སོགས་པའི་ཉེས་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་དང་དེ་དག་དོན་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་
བཞིན་དུ། རྒྱུད་བླ་མར་ཡང༌། ཉོན་མོངས་(ཤིང་)རྨོངས་(པའི་)བདག་(ཉིད་)རྣམས་ཀྱིས་
འཕགས་(པ་) ལ་སྐུར་པ་དང༌། །དེས་གསུངས་ཆོས་ལ་བརྙས་(པ་)གང་(ཡིན་པ་)དེ་ཀུན་(ལོག་
པ་ལ་ཡང་དག་ཏུ་)ཞེན་ལྟས་བྱས། །དེས་ན་ཞེན་ལྟའི་དྲི་ཅན་དེ་ལ་བློ་མི་སྦྱར། །གོས་གཙང་
ཚོན་གྱིས་རྣམ་བསྒྱུར་སྣུམ་གྱིས་གོས་པ་(བཟང་པོ་)མིན(པ་བཞིན་ནོ)། །(ཆོས་སྤོང་བའི་རྒྱུ་བཅུ་
ནི་)བློ་དམན་ཕྱིར་དང་དཀར་མོས་བྲལ་ཕྱིར་ལོག་པའི་ང་རྒྱལ་ལ་བརྟེན་ཕྱིར། །དམ་ཆོས་
(ཀྱིས་)ཕོངས་པས་བསྒྲིབས་པའི་བདག་ཕྱིར་དྲང་དོན་དེ་ཉིད་ངེས་འཛིན་ཕྱིར། །རྙེད་(པ་) 
ལ་བརྐམ་ཕྱིར་ལྟ་བ་(ངན་པ་)འི་དབང་(དུ་སོང་བའི་)ཕྱིར་ཆོས་སུན་འབྱིན་པ་བསྟེན་ཕྱིར་
དང༌། །ཆོས་འཛིན་བསྲིངས་ཕྱིར་མོས་པ་དམན་ཕྱིར་དགྲ་བཅོམ་(ཆེན་པོ་)རྣམས་ཀྱི་ཆོས་
སྤོང་བྱེད། །(དེས་ན་ཆོས་སྤོང་གི་ལས་སྤོང་བ་ལ་གཞན་གང་བས་ཀྱང་གལ་ཆེ་བར་བྱ་དགོས་ཏེ་)ཇི་
1-1-162


ལྟར་ཟབ་མོའི་ཆོས་ཉམས་དེ་བཞིན་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མེ་དང་ནི། །མི་བཟད་སྦྲུལ་
གདུག་གཤེད་མ་དང་ནི་ཐོག་ལའང་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་མི་བྱ། །མེ་སྦྲུལ་དག་དང་རྡོ་རྗེའི་མེས་
ནི་སྲོག་དང་བྲལ་བ་ཙམ་བྱེད་དེ། །དེ་ལས་མནར་མེད་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བ་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་
པར་འགྲོ་མི་འགྱུར(ལ་ཆོས་སྤོང་གིས་ནི་དེར་འགྲོ་བར་འགྱུར་བས་སོ)། །(གཞན་ཡང་)གང་ཞིག་
ཡང་ཡང་སྡིག་གྲོགས་བསྟེན་པས་སངས་རྒྱས་(ལ་)ངན་སེམས་ལྡན་གྱུར་དང༌། །ཕ་མ་
(དང་)དགྲ་བཅོམ་གསོད་པ་བྱ་བ་མིན་བྱེད་མཆོག་ཚོགས་(མཐུན་པའི་དགེ་འདུན་)འབྱེད་
པའི་མི། །དེ་ཡང་ཆོས་ཉིད་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ངེས་པར་བསམས་ན་མྱུར་དུ་དེ་ལས་ཐར་
འགྱུར་གྱི། །གང་ཞིག་ཡིད་ནི་(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)ཆོས་ལ་སྡང་བ་དེ་ལ་ཐར་པ་ག་ལ་
ཡོད། །ཅེས་དང༌། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ་ཡང༌། འགྲོ་བ་(གང་དག་སྐྲག་པ་)དེ་ཡི་གནས་མིན་(ས་
བདག་ཞེས་པ་ཙམ་དང༌། རྟག་པ་དང་ཐེར་ཟུག་དང༌། གཡུང་དྲུང་དང་བདེན་པ་དང་ཡང་དག་པ་དང་
ཡོད་པ་དང་མི་སྟོང་བ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་མིང་ཙམ་)ལ་སྐྲག་(པ་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་)གདུང་
བྱེད་འགྱུར། །བསོད་ནམས་མ་ཡིན་(པའི་)ཕུང་(པོ་)ཆེན་(པོ་)བསགས་བྱས་ཡུན་རིང་
དུ། །(ཆོས་ཟབ་མོས་སྐྲག་པའི་རྒྱུ་བཞི་ནི་རྒྱས་པའི་)རིགས་(སད་པ་)མེད་(པ་དང་)གྲོགས་ངན་
(དང་འགྲོགས་པ་དང་)སྔོན་དགེ་(བ་)མ་བསགས་(པ་དང་ཐེག་ཆེན་མཐར་ཐུག་ལ་)བློ་མ་སྦྱངས་
(པ་སྟེ་དེ་རྣམས)། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་འདིས་སྐྲག་འགྱུར་འདི་ན་དོན་ཆེན་འདི་ལས་
ལྟུང་ཞེས་དང༌། བདག་གིས་མི་ཤེས་(པ་དང་)སངས་རྒྱས་(ཀྱིས་)ཟབ་མོ་མཁྱེན་མ་ཡིན(ཞེས་
པ་དང་)། །ཟབ་མོ་ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་རྟོག་གེའི་ཡུལ་མ་ཡིན(ཞེས་པ་དང་)། །ཅི་ཕྱིར་ཟབ་མོའི་དོན་
རིག་པ་དག་ཐར་འགྱུར་ཞེས། །བྱ་བ་(རྒྱུ་མཚན་ལྟར་སྣང་བཞི་པོ་)དེ་ནི་སྐྲག་པའི་གནས་སུ་
1-1-163


རིགས་མ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། (དོན་གཅིག་པོ་)(ཁ)དེ་ལས་གཞན་དང་གཞན་(ཐ་དད་དུ་སོང་
བ་)མེད་(ལ་)ཤིན་ཏུ་ཟབ་ཅིང་(ཀུན་ལ་)རྗེས་སོང་ཕྱིར། །(གཤིས་ལུགས་ཟབ་མོ་གཅིག་ཉིད་རྣམ་
པ་)(ཀ)སྣ་ཚོགས་(ཀྱིས་)སྟོན་ཅིང་(མིང་ཚིག་ཡི་གེ་)མང་བོའི་སྒོ་ནས་རྟག་ཏུ་སྟོན་དང་
ལྡན(ཡང་)། །(སྟོང་ཉིད་བདག་མེད་ལ་སོགས་) (ག)ཇི་སྐད་བཤད་བཞིན་དོན་མིན་(སྟོང་གཞི་དང་
བདག་མེད་པའི་གཞི་ལ་དགོངས་པ་ལ་སོགས་)བཅོམ་ལྡན་དགོངས་པ་ཤིན་ཏུ་ཟབ། །མཁས་པ་
རྣམས་ཀྱིས་(མེད་པ་དང་མེད་པའི་གཞི་གང་ཡིན་ཞེས་སོགས་སུ་)ཚུལ་བཞིན་བརྟགས་ན་(དོན་
དམ་གཞན་སྟོང་གི་)ཆོས་འདིར་སྐྲག་མི་འགྱུར(ཡང་ན་འགྲེལ་པ་ལྟར་བཤད་དོ)། །ཞེས་དང༌། 
དོན་(ལ་)སྒྲ་ཇི་བཞིན་ཡོངས་རྟོག་ན(རང་སྟོང་གང་ཡིན་དོན་དམ་དང་ཆོས་སྐུ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་
ཞིང་རང་སྟོང་མ་ཡིན་པ་འགའ་ཡང་མེད་པས་གང་ཤར་ཐམས་ཅད་ཆོས་སྐུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་ཕྱི་
དུས་ལ་མ་ལས་པར་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཐོབ་ཟིན་པས་ཉམས་རེ་དགའ་ཞེས་སོགས་སུ)། །བདག་ཉིད་སྙེམས་
ཤིང་བློ་ཉམས་འགྱུར། །(སྟོང་ཙམ་དང་སྟོང་གཞི་ལེགས་པར་ཕྱེ་བའི་)ལེགས་པར་གསུངས་པའང་
སྤངས་པས་ན། །བརླག་(པར་)འགྱུར་(བས་)ཆོས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་(ནི་)སྒྲིབ(པ་ཆེ)། །ཅེས་(པའི་བཤད་
པ་འདི་དག་བྱ་རྒོད་ཀྱི་ལྟ་ལུགས་ལྟར་གནམ་འཕང་བཅད་དེ་མཐོ་ས་ནས་བལྟས་པ་ཡིན་པས་འགའ་
ཞིག་ལ་སྔར་གྲགས་པ་དང་མི་མཐུན་ཡང་སྐྱོན་མེད་པ་)དང༌། དབུ་མའི་ཆོས་མངོན་པར་ཡང་། 
ཅིའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ལ་སེམས་ཅན་ཁ་ཅིག་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་ཟབ་པར་མི་མོས་ཤིང་སྐྲག་
པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཆོས་ཉིད་(ཇི་ལྟར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་)དང་བྲལ་བ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་
མ་བསྐྱེད་པ་དང༌། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང༌། ཅིའི་ཕྱིར་
ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ལ་སེམས་ཅན་ཁ་ཅིག་མོས་ཀྱང་ངེས་པར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་ཞེ་ན། 
1-1-164


བདག་ཉིད་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་གནས་པ་དང༌། (བདག་མེད་ཐར་པ་མེད་ཆོས་ཐམས་
ཅད་སྟོང་ཞེས་སོགས་)དོན་ལ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལ་དགོངས་
ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་མེ་ལོང་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ལས་གསུངས་པ། 
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་དུ་ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་པར་ཆོས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལ་
ལྟ་བ་ངན་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་འབྱུང་སྟེ། ལྟ་བ་ངན་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་པོ་གང་ཞེ་ན། (ཐམས་
ཅད་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་ཞེན་པའི་)མཚན་མར་ལྟ་བ་དང༌། བཏགས་པ་(ཀུན་བརྟགས་)ལ་སྐུར་
བ་འདེབས་པའི་ལྟ་བ་དང༌། ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་(གཞན་དབང་)ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པའི་ལྟ་བ་
དང༌། དེ་ཁོ་ན་ལ་(ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་)སྐུར་བ་འདེབས་པའི་ལྟ་བ་དང༌། (དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་
མེད་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་རིགས་པ་ལྟར་སྣང་)ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་དང༌། (སྟོང་གཞི་སྟོན་པའི་
ལུང་རྣམས་ཀྱང་ཆད་ལྟ་དེ་དང་མཐུན་པར་)སྒྱུར་བའི་ལྟ་བ་དང༌། (དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་དུ་
རྟོགས་ན་སྡིག་པ་བྱས་ཀྱང་)ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་ལྟ་བ་དང༌། (དེས་སྔོན་གྱི་སྒྲིབ་པ་ལས་)ངེས་
པར་འབྱུང་བར་ལྟ་བ་དང༌། (ལྟ་བ་དེ་ལས་བཟློག་པ་ལ་ཁྱད་གསོད་བྱེད་པས་)དབང་ཟ་བའི་ལྟ་
བ་དང༌། (ལྟ་བ་དེ་ལ་མི་མོས་པ་ལ་)རབ་ཏུ་འཁྲུག་པའི་ལྟ་བ་དང་(ལྟ་བ་དེ་དག་གསུང་རབ་དང་
མི་མཐུན་ཡང་མཐུན་ནོ་སྙམ་པ་)ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ལྟ་བ་དང༌། (ལྟ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་བཀོད་ན་བསོད་
ནམས་)འཕེལ་(སམ་)བའི་ལྟ་བ་དང༌། (གཞན་གྱིས་དྲིས་ན་ངེད་ལ་ཁས་ལེན་མེད་ཅེས་སོགས་)ཁས་
མི་ལེན་པའི་ལྟ་བ་དང༌། (ཚིག་དོར་དང་ལྟག་གཅོད་ཀྱིས་གཞན་ལ་ཅོ་འདྲི་བ་)ངན་གཡོའི་ལྟ་བ་
དང༌། (དེ་ལྟར་སྒྲུབ་ན་སངས་རྒྱས་ལ་)བཀུར་སྟིའི་(མཆོག་ཏུ་འགྱུར་སྙམ་དུ་)ལྟ་བ་དང༌། (ཤེས་
བྱེད་ཡང་དག་གིས་ལྟ་ངན་དེ་བཟློག་ཀྱང་མི་བཟློགས་པ་ནི་)རྨོངས་པ་བརྟན་བའི་ལྟ་བ་དང༌། (ལྟ་
1-1-165


ངན་དེ་དག་གི་གནས་ངན་ལེན་ནི་)རྩ་བའི་ལྟ་བ་དང་(སྔར་བསྟན་པའི་མཚན་མར་ལྟ་བ་ནི་)ལྟ་བ་
ལ་ལྟ་བ་མ་ཡིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། (ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་ནི་)སྦྱོར་བ་སེལ་བའི་
ལྟ་བ་དང༌། (ཡོངས་སུ་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་དང་བསྒྱུར་བའི་ལྟ་བ་ནི་)ངེས་པར་འབྱིན་པ་མ་ཡིན་
པའི་ལྟ་བ་དང༌། (ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པར་ལྟ་བ་དང་ངེས་པར་འབྱུང་བར་ལྟ་བ་ནི་)སྒྲིབ་པ་སྩོགས་
པའི་ལྟ་བ་དང༌། (དབང་ཟ་བའི་ལྟ་བ་དང་རབ་ཏུ་འཁྲུག་པའི་ལྟ་བ་ནི་)བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་
འཕེལ་བའི་ལྟ་བ་དང༌། (ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ལྟ་བ་དང་འཕེལ་བའི་ལྟ་བ་ནི་)འབྲས་བུ་མེད་པའི་ལྟ་
བ་དང༌། (ཁས་མི་ལེན་པའི་ལྟ་བ་དང་ངན་གཡོའི་ལྟ་བ་ནི་)ཆད་པས་བཅད་པའི་ལྟ་བ་དང༌། 
(བཀུར་བསྟིའི་ལྟ་བ་ནི་)སྐུར་བ་འདེབས་པའི་ལྟ་བ་དང༌། (རྨོངས་པ་བརྟན་པའི་ལྟ་བ་ནི་)བསྙད་
པ་མ་ཡིན་པའི་ལྟ་བ་(སྟེ་དེ་དང་འབེལ་གཏམ་བྱ་བ་བཀག་པའི་ཕྱིར་)དང༌། (རྩ་བའི་ལྟ་བ་ནི་)ལྟ་
བ་ཆེན་པོ་(སྟེ་དེ་ལས་ལྟ་ངན་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་)དང༌། (དེ་ལྟར་ལྟ་ངན་ཉེར་
བདུན་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་)མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱི་ལྟ་བའོ། །(ཡང་མདོ་དེ་ཉིད་ལས་འདི་དག་ནི་བཅུ་
བདུན་ཡིན་ཡང་བཅུར་འགྱུར་རོ། །བཅུ་ཡིན་ཡང་བཅུ་བདུན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་ཡིན་ཡང་
གཅིག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །གཅིག་ཡིན་ཡང་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་དུ་འགྱུར་རོ།།)ཞེས་གསུངས་(ཤིང་ཐེག་པ་ཆེན་
པོ་ལ་དད་པ་རབ་ཏུ་སྒོམ་པའི་མདོར་ཡང་འདི་དང་མཐུན་པ་ཞིབ་བཤད་བཅས་པ་བཀའ་
བསྩལ་)པས་འགའ་ཞིག་ཏུ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པར་བཟུང་བ་དང༌། དགོངས་པའི་དོན་ནམ་
དགོངས་ཏེ་གསུངས་པའི་དོན་མ་ཤེས་པ་དང་ཟབ་མོའི་དོན་གཅིག་ཉིད་རྣམ་གྲངས་མང་
པོས་བཀའ་བསྩལ་བར་མ་རྟོགས་པ་ལས། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དག་པའི་བདག་ཉིད་སྤོང་
བ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་སྤོང་གི་ལས་རླབས་པོ་ཆེར་འགྱུར་བ་དགག་པའི་དོན་དུ། མྱང་འདས་
1-1-166


ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་སྡེ་ཟབ་མོ་རྣམས་དང༌། སེམས་འགྲེལ་གྱིས་
གསལ་བར་བྱས་པའི་རྒྱུད་སྡེ་ཟབ་མོ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་ལས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དག་
པའི་བདག་ལ་དགོངས་ཏེ་སྟོང་ཉིད་དང་བདག་མེད་ལ་སོགས་པར་གསུངས་པ་དང༌། སྟོང་
{ཞིང་{གཞི}བདག་མེད་པའི་གཞི་ལ་དགོངས་ཏེ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་
བདག་ལ་སོགས་པར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་མི་འགལ་ཞིང་དོན་གཅིག་པ་ཉིད་
དུ་རྟོགས་དགོས་སོ། །
༈ ༼དེའི་ཐབས་ལ་གུས་པར་གདམས་པ།༽ དེ་ཡང༌། མྱང་འདས་ཆེན་པོར། གཞན་
ཡང་རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། ཤིང་པ་ལ་ཤ་དང་ཀ་ནི་ཀ་དང༌། ཨ་ཤོ་ཀ་ནི་ཐན་
ཆེན་བྱུང་ན་མེ་ཏོག་དང་འབྲས་བུ་མི་སྐྱེ་སྟེ། གཞན་ཡང་ཆུ་ལས་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་
སྣུམ་(སྟེ་རླན་)མེད་ན་ཚད་དུ་ཕྱིན་པར་མི་སྐྱེ་ཞིང་སྨན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མཐུ་ཆུང་བར་
འགྱུར་རོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་
འདི་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། ང་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་སེམས་ཅན་དག་སྟི་སྟང་མི་བྱེད་
དོ། །གཟི་བརྗིད་ཀྱང་ཆུང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སེམས་ཅན་དེ་དག་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པས་(སྟོང་ཉིད་དང་བདག་མེད་ལ་དགོངས་ཏེ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་ལ་)དགོངས་ཏེ་(སྟོང་ཉིད་དང་བདག་མེད་)གསུངས་པ(འི་དགོངས་པ་)མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་
རོ། །དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན་སེམས་ཅན་དག་བསོད་ནམས་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་
གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་རྣམ་པར་འཇིག་ཅིང་ཟད་དུ་ཉེ་བ་ན། 
དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་ན། དགེ་སློང་སྡིག་པ་སྤྱོད་པ་མང་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་(ཆོས་ཐམས་
1-1-167


ཅད་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་དང་བདག་མེད་པའི་གཞི་ལ་)དགོངས་ཏེ་གསུངས་པའི་(བདེ་
གཤེགས་)སྙིང་པོ་མི་ཤེས་པས་ལེ་ལོ་དང་སྙོམ་ལས་བྱེད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡང་
དག་པའི་ཆོས་ཀློག་པ་དང་འདོན་པ་དང་རྣམ་པར་འབྱེད་ཅིང་སྟོན་མི་ནུས་སོ། །དཔེར་ན་
རྐུན་པོ་གླེན་པ་དག་རིན་པོ་ཆེ་ཡང་དག་པ་བོར་ནས་ཕུབ་མ་ཁུར་དུ་ཁྱེར་བ་དང་འདྲ་བར་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་(ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་དང་བདག་མེད་པའི་གཞི་
ལ་)དགོངས་ཏེ་གསུངས་པའི་(བདེ་གཤེགས་)སྙིང་པོ་མི་ཤེས་པས་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་
པར་སྟོན་པའི་)མདོ་སྡེ་འདི་ལ་ལེ་ལོ་བྱེད་དེ་བརྩོན་འགྲུས་མི་བསྐྱེད་དོ། །ཀྱེ་ཧུད་དེ་དག་ནི་
མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་ཤིན་ཏུ་འཇིགས་པའི་གཡང་ས་ཆེན་པོར་ལྟུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཀྱེ་
ཧུད་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་པར་སྟོན་པའི་)ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་
སྡེ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་འདི་ལ་བརྩོན་པར་མི་བྱེད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་གིས་ནི་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་པར་སྟོན་
པའི་)མདོ་སྡེ་འདིའི་དོན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་(རྟོགས་ནས་)འཇུག་སྟེ་(ཡིག་)འབྲུ་
{དང་{དག}ཚིག་ལ་མི་ཆགས་པར་(དོན་ཟབ་མོ་)དེའི་རྗེས་སུ་གཞོལ་ཞིང་(དགོངས་པ་
དང་)འགལ་བར་མི་བྱེད་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་སྟོན་ཏོ། །ཞེས་སོགས་
དང༌། མདོ་སྡེ་(གསུང་རབ་ཡན་ལག་)བཅུ་གཉིས་ལས་ནི་མདོའི་སྡེ་འབྱུང་ངོ་། །མདོའི་སྡེ་ལས་
ནི་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡེ་འབྱུང་ངོ༌། །ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་མདོ་སྡེ་ལས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་
ཕྱིན་པ་འབྱུང་ངོ༌། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལས་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་
ཆེན་པོ་མར་གྱི་སྙིང་པོ་ལྟ་བུ་འབྱུང་ངོ༌། །མར་གྱི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་
1-1-168


བཞིན་གྱི་དཔེའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའོ། །ཞེས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཀྱིས་གོང་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འོད་
སྲུང་ལ་མདོ་སྡེ་འདི་ཡོད་དམ་ཞེས་དྲིས་པ་ནི་རིགས་ཀྱི་བུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་
ཆེན་པོའི་མོ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་(ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་ཞིང་བདག་
མེད་པའི་གཞི་ལ་)དགོངས་ཏེ་གསུངས་པའི་(བདེ་གཤེགས་)སྙིང་པོ(སྟོན་པ)འོ་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་
ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་མདོ་སྐྱེ་བཅུ་གཅིག་མངའ་མོད་ཀྱི། དེ་དག་ལ་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྟག་པ་དང་བདེ་བ་དང་བདག་དང་
ཡོངས་སུ་དག་པ་(གསལ་བར་)མི་འཆད་(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་
མཐའ་ཡུན་དུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་(བ་སྟེ་མི་རྟག་པར་མི་འགྱུར་)བས། དེའི་ཕྱིར་(སངས་རྒྱས་
ཐེར་ཟུག་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)མདོ་སྡེ་འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དགོངས་པ(མཐར་ཐུག་
པ)འི་སྙིང་པོ། (གསལ་བར་སྟོན་པ་)ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་དང་རིགས་ཀྱི་བུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་
ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་འདི་ནི། ཚད་མེད་དཔག་ཏུ་མེད་བསམ་
གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་གསང་བའི་སྙིང་པོ་(གསལ་བར་)འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་རིགས་ཀྱི་བུ་
འམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསང་བའི་སྙིང་པོ་མྱུར་དུ་ཤེས་པར་
འདོད་ན། མདོ་སྡེ་འདི་ལ་སྦྱོར་བའི་ནན་ཏན་ལ་བརྩོན་འགྲུས་སུ་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། 
ལྷའི་ཟླ་བས་བསྒྱུར་བའི་མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཡང༌། དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལས་འབྲུག་སྒྲ་
གྲགས་ན་ཤ་མོ་མྱུར་བར་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། སོས་ཀ་ནི་ཤ་མོའི་མིང་ཡང་མེད་
1-1-169


དོ། །འབྲུག་སྒྲས་འཐོན་པར་འགྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་དེ་ཡང༌། 
ཉོན་མོངས་པའི་རྣམ་པས་བསྒྲིབས་པས་(དག་པའི་)བདག་(ཡོད་ཀྱང་)མེད་པ་བཞིན་དུ་སྣང་
ལ། མདོ་ཆེན་པོ་འདི་ཐོས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་
འདི་ཐོས་མ་ཐག་ཏུ་ཤ་མོ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བར་
འགྱུར་རོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མི་གསལ་བའི་)མདོ་སྡེ་ཐམས་
ཅད་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐམས་ཅད་ནི་སོས་ཀའི་དུས་དང་འདྲ་སྟེ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་
སྟོང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མི་གསལ་བའི་)མདོ་སྡེ་ཐམས་ཅད་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐམས་ཅད་
ཐོས་པས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་པར་ཡང་དག་པར་མི་ཤེས་སོ། །དབྱར་གྱི་
ནམ་ལ་ཤ་མོ་སྐྱེ་བ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ཆེན་པོ་འདི་
ལས་དགོངས་པའི་ཚིག་གསང་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་སྟེ། མདོ་སྡེ་འདི་ཐོས་མ་ཐག་ཏུ་དབྱར་
གྱི་ནམ་ལ་ཤ་མོ་སྐྱེ་བ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་
པོ་ཡོད་པར་ཡང་དག་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་གཞན་ཡང་དཔེར་
ན་ཆུ་ཀླུང་ཐམས་ཅད་ནི་རྒྱ་མཚོའི་ཁོངས་སུ་འདུས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་དུ་མདོ་སྡེ་
ཐམས་ཅད་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐམས་ཅད་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་
ལས་འདས་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ཆེན་པོ་འདིའི་ཁོངས་སུ་འདུས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལས་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་མཐར་ཐུག་པ་གསལ་བར་བསྟན་པའི་
ཕྱིར་ཏེ། ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་བཀའ་བསྩལ་པའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡུམ་ཆེན་མོ་དང་
ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་དང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་དང༌། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ལ་
1-1-170


སོགས་པ་དང་དོན་གཅིག་པའི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དག་པའི་བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
རང་བཞིན་ནམ་རང་བཞིན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ་སོད་ཅིང་སྐུར་པ་གདབ་པར་མི་བྱའི། 
༈ ༼དེ་ལ་དད་པའི་ཕན་ཡོན་བླང་བར་གདམས་པ་ལ་གཉིས། ཕན་ཡོན་རླབས་ཆེན་
ཐོབ་པར་བྱ་བ།༽ དད་ཅིང་གུས་པ་དང་ཡིད་ཆེས་པ་ཉིད་དུ་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཕན་
ཡོན་ཆེན་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང༌། སོར་ཕྲེང་གི་མདོར། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རྟག་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུས་འཇིག་
རྟེན་ན་བདེ་བའི་རྣམ་པ་མཆོག་རྣམས་དང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་
རྙེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རྟག་པ་ཐོས་པས་སྔོན་བྱུང་བ་དང་ད་
ལྟར་དང་མ་འོངས་པ་དང༌། དུས་གསུམ་དུའང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་མཐོ་
རིས་དང་ས་སྟེང་གི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་རྟག་ཏུ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་རྟག་པའོ་ཞེས་བསྟན་པ་མི་འཆི་བའི་ཚིག་འདི་ལས་ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་སྟེ། དེ་
ལྟར་སྟོན་པ་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། ལེགས་སོ་ལེགས་
སོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན། །ལེགས་བརྗོད་{གར{གང}བགྱིད་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཐོས། །(དྲང་སྲོང་)མེ་སྦྱིན་ལྟ་བུར་སྒྲ་སྙན་ཐེག་ཆེན་མདོ་སྡེ་ཀླག །མི་
འམ་ཅི་དང་དྲི་ཟའི་རྔ་དང་རྔ་ཕྲན་དང༌། །སིལ་སྙན་དག་གིས་(དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
སྟོན་པའི་)གླེགས་བམ་ལ་ཡང་མཆོད་པར་བགྱི། །སེམས་ཅན་གང་རྣམས་དེ་ལྟར་རྟག་ཏུ་
མཆོད་བགྱིད་པ། །དེ་དག་འཇིག་རྟེན་དུ་ནི་ཁོར་མོར་མིག་ཅིག་བུ(རྣམས་སུ་སྐྱེ་ལ)། །ཕྱི་དུས་
སངས་རྒྱས་འགྱུར་ཞེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གསུང་ཞེས་དང༌། ཡང་འཇམ་དཔལ་དེ་
1-1-171


བཞིན་ཏེ། ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་ངའི་བསྟན་པ་ལོ་དུ་མ་ཞིག་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །ཁྱོད་ལྟ་
བུ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་རང་གི་སྲོག་ཀྱང་བཏང་ནས། 
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐེར་ཟུག་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་
པ་གཡུང་དྲུང་ངོ༌། །ཞེས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཞེས་དང༌། འཇམ་དཔལ་ཁྱོད་ལྟ་བུ་ནི་དམ་པའི་
ཆོས་ལོ་བརྒྱད་ཅུའི་བར་དུ་གནས་པར་འགྱུར་བའི་ཚེ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁུར་ཆེན་པོ་ཁྱེར་
ཏེ། བདག་གིས་དམ་པའི་ཆོས་ཕྲག་པར་{བཀུར{བསྐུར}རོ་སྙམ་ནས་འཛམ་བུའི་གླིང་དང་
གླིང་ཕྲན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རྟག་པ་ཐེར་
ཟུག་ཞི་བ་གཡུང་དྲུང་ཡིན་ནོ། །ཞེས་རང་གི་སྲོག་ཀྱང་བཏང་སྟེ་རབ་ཏུ་བསྟན་པར་
བྱའོ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཡིད་ཆེས་ཀྱང་རུང་མི་ཆེས་ཀྱང་རུང་ངའི་(སྟེ་བདག་རང་གི་)ལུས་
བསད་དམ་དུམ་བུར་བྱས་ཀྱང་རུང་གདོད་བདག་གིས་ལུས་རྟག་པའི་སྐུར་འགྱུར་ཏེ། ཁུར་
ཁྱེར་བ་རབ་ཏུ་དཀའ་བ་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུད་ནས་
འབྱུང་ངོ༌། །ཞེས་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་བསྩལ་པ། སོར་མོའི་ཕྲེང་བ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། ནམ་མ་འོངས་པའི་དུས་ན་
དམ་པའི་ཆོས་ལོ་བརྒྱད་ཅུའི་བར་དུ་གནས་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་
སྡེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པར་སྟོན་
ཅིང་ཤིན་ཏུ་བྱ་དཀའ་བ་བྱེད་པའོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་དེའི་ཕྱོགས་འཛིན་པ་དེ་དག་
ཀྱང་ཤིན་ཏུ་བྱ་དཀའ་བ་བྱེད་པར་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་དང༌། ལྷོ་ཕྱོགས་པའི་རྒྱུད་དུ་ཐེག་པ་
1-1-172


ཆེན་པོ་སྟོན་པར་འགྱུར་ཏེ་ནན་ཏན་སྙིང་པོར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྱད་པ་སྤྱོད་
པ་དངོས་ཆེན་པོ་བརྒྱད་དང་བྲལ་བ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པ་དང་ཐེར་ཟུག་དང་ཞི་
བ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བརྟན་པའོ་ཞེས་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ། །ངའི་ཉན་
ཐོས་དགེ་སློང་དང༌། དགེ་སློང་མ་དང༌། དགེ་བསྙེན་དང༌། དགེ་བསྙེན་མ་རྣམས་(ཆོས་དེ་
ལ་)ནན་ཏན་སྙིང་པོར་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །ངའི་བསྟན་པ་ཁུར་དུ་ཐོགས་པར་འགྱུར་
རོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཐོས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུས་ནད་
མེད་པ་དང་(གཞན་གྱིས་)གཙེ་བ་(སྟེ་གཙེས་པ་)མེད་པ་དང་ཚེ་རིང་བ་དང་འགྲོ་བ་ཐམས་
ཅད་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པ་གཡུང་
དྲུང་ཐེར་ཟུག་སྟེ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་འཆི་བ་མེད་པར་ཐོས་པས་ཐམས་
ཅད་འབྱོར་ཞིང་ཡུན་རིང་དུ་སྲ་བ་དང་རྟག་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། ཆོས་སྟོན་པར་
འདོད་པས་འདི་ལྟར་བསྟན་ཏེ། (རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པ་དང་
ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་བསྔགས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་མི་སྟོན་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
འདོར་བ་དེ་དག་ནི་དཔེར་ན་གདོལ་བ་ལ་རྒྱལ་པོའི་བལ་གང་ལྟ་བུར་དེ་ལ་སེང་གེའི་ཁྲི་
ཡང་མི་འོས་སོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཤིང༌། མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཡང༌། དེ་
བས་ན་འཇམ་དཔལ་རིགས་ཀྱི་བུ་དག་ཁྲེལ་ཞིང་ངོ་ཚ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ནི་(རང་
བཞིན་གཉུག་མའི་)སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ལ་འདུས་བྱས་རྣམས་དང་མཐུན་
པར་མི་ལྟའོ། །འཇམ་དཔལ་མུ་སྟེགས་ཅན་ངན་པར་ལྟ་བ་ནི་(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་འདུས་བྱས་དང་མཐུན་ནོ་ཞེས་སྨྲའི། ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བའི་དགེ་སློང་
1-1-173


དག་ནི་དེ་ལྟར་(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་འདུས་བྱས་པ་ཡིན་པར་མི་
ལྟའོ། །ཇི་སྟེ་(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་འདུས་བྱས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་
ན་དེ་ནི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བ་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་དེ་ནི་ཤི་མ་ཐག་ཏུ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྐྱེ་
བར་རིག་པར་བྱ་བ་ནི་ཇི་ལྟར་གང་ཟག་བདག་(རང་)གི་ཁྱིམ་ན་གནས་པ་བཞིན་(དམྱལ་
བར་གནས་པ་ཡིན་)ནོ། །འཇམ་དཔལ་(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ཡང་
དག་པར་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན་པས། འདུས་བྱས་ཞེས་བརྗོད་པར་མི་
བྱའོ། །འཇམ་དཔལ་དེང་སླན་ཆད་འཁོར་བར་འཁོར་བ་ན་(གཤིས་ལུགས་)ཤེས་པ་མེད་པ་
སྤངས་ཏེ(གཤིས་ལུགས་)ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་བཙལ་བར་བྱའོ། །(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་པ་སྟེ་གང་ཞིག་(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་དུ་ལྟ་ན་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་ལྡན་ཞིང་མྱུར་དུ་བླ་
ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཚང་རྒྱའོ །དེ་ནས་འཇམ་དཔལ་
གཞོན་ནུར་གྱུར་པས་ཙུན་དཱ་ལ་སྨྲས་པ། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ནི་ཤིན་ཏུ་ཚེ་
རིང་བར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་ཏེ། (རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་
པ་རྟག་པའི་ཆོས་ཅན་མི་འགྱུར་མི་འཕོ་བའི་ཆོས་ཅན་འདུས་མ་བྱས་པའི་ཆོས་སུ་རྟོགས་
པ་ལེགས་སོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་འདུས་བྱས་ཀྱི་
མཚན་ཉིད་དུ་མ་བརྗོད་པ་ལེགས་སོ། །ཇི་ལྟར་མེས་ཚིག་པའི་གང་ཟག་དེ་ཁྲེལ་ཞིང་ངོ་ཚ་
བ་དང་ལྡན་པས། གོས་ཀྱིས་ལུས་གཡོགས་པ་དང༌། བསམ་པ་དེ་དགེ་བས་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་
གནམ་གྱི་ལྷར་སྐྱེས། ཚངས་པའི་རྒྱལ་བོ་དང་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་བོར་གྱུར་ཏེ་རྟག་
1-1-174


ཏུ་གནས་བདེ་བར་སྐྱེས་ཀྱི་ངན་སོང་དུ་མ་སྐྱེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཁྱོད་ཀྱང་(རང་བཞིན་
གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་མ་བརྗོད་པས་ཕྱི་མ་མ་
འོངས་པའི་དུས་སུ་གདོན་མི་ཟ་བར་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང༌། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་
བརྒྱད་ཅུ་དང༌། མ་འདྲེས་པའི་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་)ཆོས་བཅྭ་བརྒྱད་དང༌། ཚེ་ཚད་མེད་པ་དང༌། 
འཁོར་བར་མི་གནས་པ་དང༌། རབ་ཏུ་བདེ་བ་དང༌། རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་ཡང་དག་
པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། (རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་ལ་རྟག་པའི་ཆོས་ཅན་དུ་ཡིད་ཆེས་ན་གང་ཟག་དེ་ནི་མེ་ཏོག་ཨུ་དུམ་བཱ་ར་
ལྟར་ཤིན་ཏུ་དཀོན་པའོ། །ང་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་གང་གིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་སྡེ་
ཤིན་ཏུ་ཟབ་མོ་འདི་ཐོས་ནས་དད་པའི་སེམས་སྐྱེས་ན་དེ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་བསྐལ་
བ་བརྒྱ་སྟོང་གི་བར་དུ་ངན་སོང་དུ་མི་ལྟུང་བར་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། དེ་ལ་སེང་གེའི་
སྒྲ་སྒྲོགས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་བདག་མེད་པ་ཡོངས་སུ་མ་དག་
པ་ཞེས་མི་འཆད་དེ། (རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པ་བདེ་བ་བདག་
དང་ཡོངས་སུ་དག་པ་འབའ་ཞིག་འཆད་དོ། །ཞེས་དང༌། (རྒྱན་སྟུག་པོའི་མདོར་ཡང༌། ཆོས་འདི་
འཛིན་ཅིང་སྨྲ་བ་དེ་མཐོང་ངམ་རེག་གམ་མཆོད་དམ་དེའི་དུར་རམ་རོའམ་རོ་བམ་པོ་མཐོང་ངམ་དེའི་
ཤ་ཟོས་པས་ཀྱང་མཚམས་མེད་པ་རྣམས་བྱང་ཞིང་ངན་སོང་ལས་གྲོལ་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་དང་རྫོགས་
པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་ཕན་ཡོན་དཔག་མེད་གསུངས་པས་རྒྱས་པར་མདོ་དེ་
ཉིད་བལྟ་དགོས་སོ།)སློབ་དཔོན་ལེགས་ལྡན་འབྱེད་ཀྱིས། དབུ་མའི་འགྲེལ་པ་ཤེས་རབ་སྒྲོན་
མར། མྱང་འདས་ཆེན་པོ་ཤེས་བྱེད་དུ་དྲངས་པ་ཡང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་བཞིན་
1-1-175


གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་དོ། །ཞེས་སྟོན་པར་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ཡོན་ཏན་
དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། དམ་པའི་ཆོས་འདོད་པའི་རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་དག་ནི། སྡིག་
པའི་ལས་གྲངས་མེད་པ་བྱས་པ་རྣམས་ཀླད་པ་ན་བ་དང༌། རིམས་ཀྱིས་བཏབ་པ་དང༌། 
ཟུག་རྔུ་དང་སྐུར་བ་བཏབ་པ་ཙམ་གྱིས་བྱང་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །(དེས་ན་སློབ་
དཔོན་འདི་ཡང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ངེས་དོན་དུ་བཞེད་པར་གསལ་ལོ།།)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
ཡོན་ཏན་དང་ཡེ་ཤེས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བསྟན་པའི་མདོར་ཡང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་བསྐལ་བ་བྱེ་བ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྔ་ལ་སྤྱད་
པ་བས་འཇམ་དཔལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཞན་གང་ཞིག་རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྟག་པའོ་སྙམ་དུ་མོས་པར་བྱེད་ན་འདི་ནི་(སྔ་མ་)དེ་བས་ཆེས་བསོད་
ནམས་གྲངས་མེད་པར་བསྐྱེད་དོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། (རབ་ཞི་རྣམ་ངེས་ཀྱི་མདོར་ཡང༌། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྟག་པའོ། །གཡུང་དྲུང་ངོ་ཞེས་ཚིག་ཏུ་སྨྲ་ན་ཡང་བསྐལ་བ་བྱེ་བར་དགེ་འདུན་
དཔག་ཡས་ལ་ཅི་འདོད་པ་ཕུལ་བ་བས་ཀྱང་བསོད་ནམས་ཆེས་ལྷག་པར་གསུངས་སོ།།)སྤྲིན་ཆེན་པོའི་
མདོར་ཡང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་སྤྲིན་ཆེན་སྙིང་པོས་བཅོམ་ལྡན་
འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་མདོ་
གང་དང་ལྡན་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱ་མཚོར་ཡང་འགྱུར་བ་དང༌། ཞེས་པ་ནས། དེ་བཞིན་
དུ་སྦྱར་ཏེ་(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་མཐོང་བར་ཡང་
འགྱུར་བ་དང༌། (རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རྟག་པ་དང་ཐེར་ཟུག་པ་
ཉིད་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་མཐོང་ནས་བདག་ཉིད་བསྔགས་པ་བརྗོད་པའི་རྒྱལ་པོར་ཡང་
1-1-176


འགྱུར་བ་དང༌། (རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་ཐེར་ཟུག་པའི་སྐུ་ཡིན་ནོ་
ཞེས་ཐེར་ཟུག་ཏུ་སྨྲ་བར་ཡང་འགྱུར་བ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཞི་བའི་རང་བཞིན་ལ་
མངོན་པར་དགའ་བའི་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཡང་འགྱུར་བ་དང༌། (རང་བཞིན་གཉུག་
མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྟག་པ་དང་ཐེར་ཟུག་པ་དང་བརྟན་པ་དང་ཞི་བའོ། །ཞེས་
རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ལྟ་བའི་རྒྱ་མཚོ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་འགྱུར་བ་དང༌། ཞེས་དང༌། མི་
རྟག་པ་དང་སྟོང་བ་དང་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་བདག་མེད་པའི་བསྔགས་པ་
བརྗོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་
ཉིད་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྟག་པ་དང་ཐེར་ཟུག་པ་དང་བརྟན་པ་དང་ཞི་བའི་
རང་བཞིན་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་གནས་པར་ཡོངས་སུ་བསྟན་པའི་དོན་དང༌། ཆོས་ནུབ་པར་
འགྱུར་བར་སྨྲ་བའི་སེམས་ཅན་ལ་(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དམ་པའི་ཆོས་བརྟན་པའི་རང་
བཞིན་གྱི་མིག་རྣམ་པར་སྦྱང་བའི་དོན་དང༌། ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་
པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་ཁྱོད་དང་འཚམ་པའི་ཚིག་གི་དོན་ཕྲ་ཞིང་ཟབ་
མོའི་ཚིག་དང་ཡི་གེ་སྤེལ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་རྟག་པའི་མཚན་ཉིད་དམ་པའི་ཆོས་བསྟན་
པའི་གཏེར་དང་ཁྱོད་དང་འདྲ་བ་དག་གི་མཚུངས་པ་མེད་པའི་མདོའི་རྒྱལ་པོའ་གཏེར་
དང༌། དམ་པའི་ཆོས་བསྟན་པའི་གཏེར་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདུད་རྩི་མི་ཟད་
པའི་གཏེར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་ཞུས་པ་ལེགས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་(ཆོས་ཉིད་
རིན་པོ་ཆེའི་)གཏེར་བརྟན་པར་བཞག་པ་ངས་བཤད་པར་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། (རང་བཞིན་
1-1-177


གཉུག་མའི་)སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་བཅོས་མ་མིན། །(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་
གཤེགས་རྣམས་མ་སྐྱེས་ཏེ། །རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུར་མཁྲེགས་པའི་སྐུ། །སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཡང་སྟོན་པར་
མཛད། །ཡུངས་འབྲུ་ཙམ་གྱི་རིང་བསྲེལ་ཡང༌། །འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་ཡོང་མེད་དེ། །རུས་པ་
ཁྲག་དང་ཤ་མེད་ལ། །རིང་བསྲེལ་ཡོད་པར་ག་ལ་འགྱུར། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པའི་
ཕྱིར། །ཐབས་ཀྱིས་རིང་བསྲེལ་བཞག་པ་མཛད། །(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)བཅོམ་ལྡན་སངས་
རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས། །(རང་བཞིན་
གཉུག་མའི་)བཅོམ་ལྡན་སྐུ་ནི་དེ་འདྲ་ལ། །(རང་བཞིན་གཉུག་མའི་)ཆོས་བསྟན་པ་ཡང་དེ་འདྲ་
སྟེ། །(ཞེས་སོགས་དང་གསེར་འོད་དམ་པ་ལ་སོགས་སུ་ཡང༌། སངས་རྒྱས་མྱ་ངན་ཡོང་མི་འདའ། །ཆོས་
ཀྱང་ནུབ་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་) ཞེས་སོགས་དང༌། རྒྱུད་བླ་མར་ཡང༌། སངས་རྒྱས་ཁམས་(ཏེ་
དབྱིངས་)དང་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་དང༌། །སངས་རྒྱས་(ཀྱི་)ཆོས་(ཡོན་ཏན་)དང་སངས་རྒྱས་
(ཀྱི་)ཕྲིན་ལས་ཏེ(རྡོ་རྗེའི་གནས་བདུན་པོ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པས)། །དག་པའི་སེམས་ཅན་གྱིས་
ཀྱང་བསམ་བྱ་མིན། །འདི་ནི་འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན། །བློ་ལྡན་རྒྱལ་བའི་ཡུལ་
འདི་ལ་མོས་པ། །སངས་རྒྱས་ཡོན་ཏན་ཚོགས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་ཏེ། །བསམ་(དུ་)མེད་(པའི་)ཡོན་
ཏན་ཚོགས་ལ་མངོན་དགའ་བས། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་བསོད་ནམས་ཟིལ་གྱིས་
གནོན། །གང་ཞིག་བྱང་ཆུབ་དོན་དུ་གཉེར་བས་གསེར་(གི་)ཞིང་(ཁམས་)ནོར་བུས་སྤྲས་པ་
ནི། །སངས་རྒྱས་(ཀྱི་)ཞིང་རྡུལ་(དང་)མཉམ་པ་ཉིན་རེ་(བཞིན་)ཆོས་རྒྱལ་རྣམས་ལ་རྟག་
འབུལ་ལ། །གཞན་{གང{དག}(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སྟོན་པ་)འདི་ལས་ཚིག་ཙམ་ཐོས་ཤིང་
ཐོས་ནས་ཀྱང་ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་)མོས་ན་འདི། །སྦྱིན་པ་
1-1-178


ལས་བྱུང་དགེ་བ་དེ་ལས་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་ཐོབ་པར་འགྱུར། །བློ་ལྡན་གང་ཞིག་བླ་
མེད་བྱང་ཆུབ་འདོད་པས་བསྐལ་བ་དུ་མར་ཡང༌། །ལུས་ངག་ཡིད་ཀྱིས་འབད་པ་མེད་པར་
ཚུལ་ཁྲིམས་དྲི་མེད་སྲུང་བྱེད་ལ། །གཞན་{གང་{ཡང་}(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སྟོན་པ་)འདི་
ལས་ཚིག་ཙམ་ཐོས་ཤིང་ཐོས་ནས་ཀྱང་ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
ལ་)མོས་ན་འདི། །ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བྱུང་དགེ་བ་དེ་ལས་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་ཐོབ་པར་
འགྱུར། །གང་ཞིག་འདི་ན་སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་ཉོན་མོངས་མེ་འཇོམས་བསམ་གཏན་ནི། །ལྷ(འི་
གནས་པ་བསམ་གཏན་བཞི་)དང་ཚངས་(པའི་) གནས་(པ་ཚད་མེད་པ་བཞི་ནི་ཡོན་ཏན་
གྱི་)མཐར་སོན་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འཕོ་མེད་(ཐོབ་པའི་)ཐབས་(སུ་) བསྒོམས་ལ། །གཞན་
གང་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སྟོན་པ་)འདི་ལས་ཚིག་ཙམ་ཐོས་ཤིང་ཐོས་ནས་ཀྱང་ནི་(སྟོང་གཞི་
དོན་དམ་གཞན་སྟོང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་)མོས་ན་འདི། །བསམ་གཏན་ལས་བྱུང་དགེ་བ་དེ་
ལས་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་ཐོབ་པར་འགྱུར། །(དེ་ཙམ་དུ་ཁྱད་ཞུགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་)གང་
ཕྱིར་སྦྱིན་པས་ལོངས་སྤྱོད་དག་ནི་སྒྲུབ་བྱེད་ཅིང༌། །ཁྲིམས་ཀྱིས་མཐོ་རིས་(ཐོབ་ཅིང་བསམ་
གཏན་བཞི་སོགས་)བསྒོམས་པས་ཉོན་མོངས་སྤོང་བྱེད་ལ། །(གཤིས་ལུགས་རྟོགས་པའི་)ཤེས་རབ་
(དང་ཅིར་ཡང་མི་རྟོག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་)ཉོན་མོངས་(པའི་སྒྲིབ་པ་དང་)ཤེས་བྱ(འི་སྒྲིབ་པ་)ཀུན་
སྤོང་དེ་ཡི་ཕྱིར། །(ཤེས་རབ་)འདི་མཆོག་ཉིད་དེ་(ཤེས་རབ་)དེ་ཡི་རྒྱུ་ནི་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་)འདི་ཐོས་(པ་)ཡིན(པས་སོ)། །ཞེས་གསུངས་ལ། སྔོན་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་ཏུ་
འོད་ཟེར་གཏོང་ཞེས་བྱ་བས་གདན་གཅིག་ལ་འདུག་བཞིན་དུ་བསྐལ་བ་ཆེན་པོ་ལྔ་བརྒྱར་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་ཆོས་འདི་དཔེ་འབུམ་ཕྲག་དུ་མས་བསྟན་པ་ན་ཕྱོགས་
1-1-179


བཅུ་ཀུན་ཏུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་བཅུའི་རྡུལ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་ཡང་ཚེགས་
ཆུང་ངུས་གོ་བར་གྱུར་ཅིང་ཐ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཞེས་པའི་མིང་ཐོས་པ་དེ་
དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རིམ་གྱིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་སྨིན་ནས་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་
གསུངས་ཤིང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཐུ་ཆེན་ཐོབ་དང་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་འཇམ་
དཔལ་དང་རྡོ་རྗེའི་བློ་གྲོས་ཏེ་བཞི་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །ཞེས་པའི་དོན་འདི་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་མདོར་གསལ་ཞིང་རྒྱས་པར་གསུངས་ནས། ཡང་དེ་ཉིད་དུ། ང་ཡང་
སྔོན་ནི་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པའི་ཚེ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་སེང་གེའི་རྒྱལ་མཚན་ལས། །མདོ་སྡེ་
འདི་ཡི་མིང་ནི་ཐོས་པར་གྱུར། །གུས་པར་བྱས་ཏེ་ཐོས་ནས་ཐལ་མོ་སྦྱར། །ང་ནི་ལེགས་པར་
བྱས་པའི་ལས་དེ་ཡིས། །བྱང་ཆུབ་དམ་པ་མྱུར་དུ་ཐོབ་པར་གྱུར། །དེ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་མཁས་རྣམས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་མདོ་མཆོག་འདི་ནི་གཟུང་བར་བྱ། །ཞེས་(དང༌། རྟོགས་པ་
ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་རྒྱས་པར་ཡང༌། ང་ནི་འདས་ནས་གཤེགས་ཕྱི་ན། །མི་ཡི་ནང་ན་ལ་ལ་ཞིག །སེམས་ཅན་
རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཉིད་ཡོད་ཅེས། །མོས་པ་རྣམ་དག་བྱེད་ནུས་ན། །སངས་
རྒྱས་བཀའ་དྲིན་འཚོབ་པ་ཡིན༌། ཞེས་)པ་ལ་སོགས་པས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་དད་ཅིང་གུས་
པ་ལ་སོགས་པའི་ཕན་ཡོན་རླབས་པོ་ཆེ་བཀའ་བསྩལ་ཏོ། །
༈ ༼དེའི་ཐབས་ལ་བརྩོན་པར་གདམས་པ།༽ དེ་ལྟར་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་མཚན་
ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འགྱུར་ན་དད་ཅིང་གུས་པ་དང་མངོན་དུ་བྱས་
ནས་སྒོམ་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། དེའི་ཕྱིར་མཁས་པ་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་
རང་གི་སྲོག་ལ་སོགས་པ་དོར་ནས་ཀྱང་བསྟན་པར་བྱ་བ་དང༌། ཐར་པ་དོན་དུ་གཉེར་པ་
1-1-180


རྣམས་ཀྱིས་མེའི་འོབས་ཆེན་པོ་ལ་འབོགས་ནས་ཀྱང་བཙལ་ཞིང་མཉན་པ་ལ་སོགས་པ་བྱ་
བ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། མྱང་འདས་ཆེན་པོར། དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འོད་སྲུང་གིས་
ཡང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མདོ་ནི་མར་གྱི་སྙིང་པོ་
ལྟར་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཕུལ་དུ་གྱུར་ཏེ། གང་ཞིག་གིས་འཐུངས་ན་ནད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡང་འབྱང་
བར་འགྱུར་ལ་སྨན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནང་དུ་ཡང་འགྲོའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཐོས་ནས་བདག་
འདི་སྙམ་དུ་གྱུར་ཏེ། གང་(ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)མདོ་སྡེ་
འདི་མི་ཉན་ཅིང་མི་འདོད་པ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་གཏི་མུག་ཆེ་བ་སྟེ། དགེ་བའི་སེམས་མ་
མཆིས་པར་འཚལ་ལོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་བདག་ནི་ལྤགས་པ་བཤུས་ཏེ་ཡི་གེ་འདྲི་བའི་
གཞིར་བྱས་ལ་ཁྲག་ཕྱུང་སྟེ། སྣག་ཚར་བྱ་བ་དང༌། རྐང་ཕྱུང་སྟེ་ཆུར་བྱ་བ་དང༌། རུས་པ་
བཞོགས་ཏེ་སྨྱུག་གུར་བྱས་ལ་(ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་
པའི་)ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་བྲི་བར་བཟོད་དོ། །བྲིས་ནས་ཀྱང་ཀློག་
པ་དང་འདོན་པ་དང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ་དང་གཞན་དག་ལ་རྒྱ་ཆེར་སྟོན་ཅིང་འཆད་
ཀྱང་བཟོད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་གང་ཞིག་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཆགས་པར་
གྱུར་ན་བདག་གིས་དེ་ལ་སྔར་ལོངས་སྤྱོད་བྱིན་ཏེ་དེའི་འོག་ཏུ་(ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་འདི་ཀློག་
པར་བསྐུལ་ལོ། །གལ་ཏེ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་(ཡིན་)ན་སྔར་ཡིད་ལ་འདོད་
པའི་གཏམ་སྙན་པ་བྱས་ཏེ་དེའི་འོག་ཏུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་(ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
1-1-181


པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་ཀློག་པར་བསྐུལ་
ལོ། །གལ་ཏེ་མ་རབས་ཞིག་ཡིན་ན་ཡང་མཐུས་ནན་གྱིས་ཀློག་ཏུ་གཞུག་གོ །གལ་ཏེ་ང་རྒྱལ་
ཅན་ཞིག་ཡིན་ནའང་བདག་གིས་སྔར་ཡིད་བཞིན་དུ་གཡོག་བྱས་ཏེ་ཤིན་ཏུ་དགའ་ཞིང་
མགུ་བར་བྱས་ལ་དེའི་འོག་ཏུ་(ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་
པའི་)ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་བསྟན་ཏོ། །གལ་ཏེ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་
མདོ་སྡེ་ལ་སྐུར་པ་(འདེབས་པ་)ཞིག་མཆིས་ན་མཐུ་སྟོབས་ཀྱིས་གདུལ་བར་འཚལ་
ལོ། །བཏུལ་ནས་དེའི་འོག་ཏུ་(ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་
པའི་)ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་ཀློག་ཏུ་གཞུག་གོ །གལ་ཏེ་ཐེག་པ་ཆེན་
པོའི་མདོ་སྡེ་ལ་དད་ཅིང་མོས་པ་ཞིག་(ཡིན་)ན་བདག་དེའི་དྲུང་དུ་མཆིས་ཏེ་ཤིན་ཏུ་སྟི་
སྟང་དུ་བཅས་པས་རིམ་གྲོ་དང་བསྐུར་བསྟི་དང་མཆོད་པ་དང་བསྟོད་པ་བགྱིའོ། །དེ་ནས་
བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འོད་སྲུང་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། ལེགས་སོ་
ལེགས་སོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་བཀའ་སྩལ་པའི་མཐར་ཁྱོད་ནི་རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་འཁོར་
གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་མང་པོ་ལ་(ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)ཡོངས་
སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མདོ་སྡེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་(ཆོས་
ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་ཞིང་བདག་མེད་པའི་གཞི་ལ་)དགོངས་ཏེ་གསུངས་བའི་(བདེ་གཤེགས་)སྙིང་
པོ་སྟོན་ཅིང་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་གཞན་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་
ཅན་གང་ཞིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་རྟག་པ་ཉིད་དུ། མི་ཤེས་ན་གང་ཟག་དེ་ནི་དམུས་
ལོང་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་གང་ཞིག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་
1-1-182


ན་གང་ཟག་དེ་ནི་(ད་ལྟ་ཆུ་བུར་ལྟ་བུའི་)ཤའི་མིག་ཅན་ཡིན་མོད་ཀྱི་(རིང་པོ་མི་ཐོགས་
པར་)ལྷའི་མིག་དང་ལྡན་པར་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་དང༌། སོར་ཕྲེང་གི་མདོར་ཡང༌། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རབ་ཏུ་ནན་ཏན་དུ་མི་འཆབ་ཅིང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་
ཕན་པར་བསྟན་པ་སྟོན་ན་དེས་(རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་)ལྷའི་མིག་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་ནི་
འཇིག་རྟེན་ན་(རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་)ལྷའི་མིག་ཅན་ནོ། །ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བཅས་པའམ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པའམ་སུ་
ཡང་རུང་སྟེ་དེ་ཉིད་(རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་)རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ནི་(རིང་པོ་མི་ཐོགས་པར་)རྫོགས་པའི་སངས་
རྒྱས་སོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། རྔ་བོ་ཆེ་ཆེན་པོར་ཡང༌། དེ་ལས་གཞན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་ལྷག་
པར་མོས་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་རྟག་པ་དང་བརྟན་པ་དང་ཞི་བ་
དང་ཐེར་ཟུག་(པ་)འདོད་པའི་སེམས་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐེག་པ་ཆེན་
པོ་དབང་བསྐར་བའི་ཅོད་པན་འཆིང་བར་མཛད་དོ། །ཞེས་དང༌། གང་དུ་སངས་རྒྱས་རྟག་
པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡོད་དོ་ཞེས་བསྟན་པ་གཞན་(ལ་)ཡང་སོགས་ཤིང་མི་
སྤོང་པ་(གྲུབ་མཐའ་བཟང་པོ་ལ་)བརྟན་པ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བས་སྟོང་པ་ཉིད་(ཙམ་)མ་
ཡིན་གྱི་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ(འི་གཞི་དོན་དམ་འདུས་མ་བྱས་)ཐེར་
ཟུག་མཆོག་གི་གཞི་དེ་(ཐོབ་པར་)འདོད་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་(བློ་)བརྟན་
པ་དག་སྟེ་ཡོན་ཏན་ལྷག་མ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པོ། །ཞེས་དང༌། ང་ལ་གང་དག་ཕྱི་མའི་
1-1-183


ཚེ་ཕྱི་མའི་དུས་ན་དམ་པའི་ཆོས་འཛིན་པར་འགྱུར་བའི་སློབ་མ་མང་དུ་ཡོད་དེ། གོང་དུ་
མདོ་འདི་ལས་གསུངས་པ་བཟང་སྐྱོང་དང་ཕུག་སྦས་ལ་སོགས་པ་བརྒྱ་པོ་དེ་དག་གི་ཕྱི་མ་
ཤོས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ། །འོད་སྲུང་དེ་གང་ཞེ་ན༌། ལི་ཙ་བི་གཞོན་ནུ་
འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཐོང་ན་དགའ་བ་འདི་ཉིད་ཡིན་ཏེ་ཕྱི་མའི་དུས་ན་ལྷོ་
ཕྱོགས་ཀྱི་མཁས་པར་གྱུར་ནས་ཆོས་ཀྱི་རྔ་བོ་ཆེ་རྡུང་བར་འགྱུར་ཆོས་ཀྱི་དུང་འབུད་པར་
འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡང་འོད་སྲུང་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་
བཀའ་བསྩལ་ཏོ། །འོད་སྲུང་ཁྱོད་ནི་ཞིང་བསྲུང་བ་ལྟ་བུར་མ་ནུས་ཏེ། ཞིང་བསྲུང་བ་བཞིན་
དུ་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་གཞོན་ནུས་མདོ་འདི་ཐམས་ཅད་མཉན། མཉན་ནས་ལུས་ལ་
ཐོགས་ཏེ་འཇིག་རྟེན་དུ་མངོན་སུམ་དུ་འབྱིན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་ངས་ས་བདུན་པ་ལ་
བཞག་སྟེ་མི་ཕལ་བ་ཞིག་ཏུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས་གང་གི་ཚེ་ལོ་བརྒྱད་ཅུ་པ་ལ་བསྟན་པ་
ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དེའི་ཚེ་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཡུལ་མུ་རུན་ཏེ་ཞེས་བྱ་བ་ན། ཆུ་བོའི་འགྲམ་ལ་
རྟེན་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དམག་གིས་མི་ཚུགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། ཉེ་བའི་གྲོང་ཕྲེང་བ་ཆེན་པོ་
ཞེས་བྱ་བར་ཀར་ཡོ་རི་ཞེས་བྱ་བའི་རིགས་རྒྱུད་དེར་སྐྱེས་ནས་ངའི་མིང་འཆང་བའི་དགེ་
སློང་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཏེ། ཞིང་བསྲུང་བ(ལྟ་བུ)འི་ཐབས་མཁས་པས་ངའི་དགེ་སྦྱོང་གཡེལ་བ་
རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་དེ་དག་བསྡུ་བའི་དངོས་པོས་བསྡུས་ཏེ། མདོ་འདི་རྙེད་
ནས་ལུས་ལ་བཅངས་ཏེ་དགེ་འདུན་དག་པར་བྱས་ནས་དང་པོ་རུང་བ་མ་ཡིན་པའི་གཞི་
ཆེན་པོ་ཡོངས་སུ་སྤངས་ཏེ་ཆོས་ཆེན་པོ་སོགས་པར་འགྱུར། རྔ་བོ་ཆེ་ཆེན་པོ་ལས་གསུངས་
པའི་ཆོས་ཀྱི་དུང་དང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་སོགས་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ཐེག་པ་ཆེན་
1-1-184


པོའི་མདོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཏམ་སྨྲ་བར་འགྱུར་རོ། །གསུམ་པ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་(ཏེ་
དབྱིངས་)རྟག་པའི་གཏམ་དང༌། རྔ་བོ་ཆེ་ཆེན་པོའི་མདོའི་གཏམ་སྨྲ་བར་འགྱུར། ཆོས་ཆེན་
པོའི་རྔ་བོ་ཆེ་བརྡུང་བར་འགྱུར། ཆོས་ཆེན་པོའི་དུང་འབུད་པར་འགྱུར། ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་
མཚན་འཛུགས་པར་འགྱུར། ངའི་མངོན་སུམ་དུ་གོ་གྱོན་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། དེར་
ཡང་གདུལ་བའི་སེམས་ཅན་དག་ཡོད་ན་སེམས་ཅན་དེ་འདྲ་བ་དག་གི་ནང་དུ་བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཤཱཀ་ཐུབ་པ་འདི་བྱོན་པ་ལ་ལྟོས་ཞེས་སྨྲ་ཞིང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྟག་པ་
བརྟན་པ་ཞི་བ་ཐེར་ཟུག་པ་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ལ་ལྟོས་ཤིག ངས་བརྟན་པ་དང་བདེ་བ་
བསྟན་པ་བཤད་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་ལུང་སྟོན་པར་འགྱུར་
རོ། །དེ་ནས་ཕྱོགས་བཅུ་ནས་ནམ་མཁའ་ལས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་སོ་
སོའི་ཞལ་དེ་ལ་སྟོན་ཅིང་འདི་སྐད་ཅེས་དེ་ནི་དེ་ལྟ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུང་བར་འགྱུར། འཇིག་
རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེའི་ཆོས་བསྟན་པ་ལ་ལེགས་པར་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་ཡིད་ཆེས་པར་
འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། འགྲོ་བ་ལ་(དོན་དམ་པའི་)དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་བསྔགས་པའི་སྒྲ་
བརྗོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསང་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྟག་པ་
བརྟན་པ་ཞི་བ་ཐེར་ཟུག་པའོ། །ཞེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསང་བ་འདི་སོགས་སོ། །ཞེས་དང༌། 
སྤྲིན་ཆེན་པོའི་མདོར་ཡང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་ཟབ་པ་དང་
མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། རྟག་པ་དང༌། ཐེར་ཟུག་པ་དང༌། བརྟན་པ་འཆད་པའི་མདོའི་མིང་གི་
དོན་ཡང་རུང་སྟེ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་ཆོས་)གང་ན་ཡང་དག་པར་གནས་པ་དེར་
ནི་མེའི་ལམ་གྱི་བཞི་མདོའི་དབུས་སུ་(འགྲོ་དགོས་ན་)ཡང་འགྲོ་བར་བྱའོ། །སྤྲིན་ཆེན་སྙིང་པོ་
1-1-185


གཞན་ཡང་མཉན་པའི་དོན་དང༌། བཀུར་སྟི་བྱ་བ་དང༌། རི་མོ་བྱ་བ་དང༌། མཆོད་པ་དང༌། 
རིམ་གྲོ་བྱ་བའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་མེས་ཤིན་ཏུ་གང་
བའི་ནང་དུ་ཡང་ཞུགས་ཏེ་(འགྲོ་དགོས་ན་)འགྲོ་བར་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་ཡང་
དང་ཡང་དུ་ལེགས་པར་བཀའ་བསྩལ་བའི་ཕྱིར་(ཕྱི་ནང་ཀུན་རྫོབ་འདི་ལས་)གཞན་ནང་གི་
རིག་པ་(འགྱུར་མེད་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ། དེ་བཞིན་
ཉིད་བདག་དག་པའི་བདག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་
རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཆོས་འབྱུང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ཨ་ཡིག དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཨེ་ཝྃ་ཡི་གེ་
རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་མ་ནིང་གི་གོ་འཕང་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)ཁྱབ་པ་པོ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་
མཆོག་དང་ལྡན་པ། རྡོ་རྗེའི་ཟླ་ཉི་དེ་ཉིད་བཅུ་དྲུག་བདེན་དོན་བཅུ་གཉིས་འགྱུར་བ་མེད་
པའི་ཡོངས་གྲུབ་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོ། སྔགས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཆོས་
ཀྱི་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད་པ་འཇིག་རྟེན་དཔེར་བྱ་ཀུན་
ལས་འདས་པ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཆེན་པོ་དང༌། དཔག་བསམ་ཤིང་ཆེན་རྒྱས་པའི་མཆོག་
ལ་དད་ཅིང་གུས་པས། ཐོས་པ་དང་བསམ་པ་དང་སྒོམ་པ་ལ་ཉིན་དང་མཚན་དུ་བརྩོན་པ་
ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག དེ་དག་ནི་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་གཞི་ལ་རྟག་ཏུ་
གདོད་ནས་བཞུགས་པ་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་ཏེ་དྲི་མ་སྦྱང་བའི་གཞིའོ། །དེ་ལ་བརྟེན་པ་
རྒྱས་པའི་རིགས་ནི་ཐར་པའི་ས་བོན་ཐེབས་ཤིང་བརྟས་པ་ལས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཁྱད་པར་
ཅན་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་སྟེ་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་
འདིར་ཡི་གེ་མངས་སུ་དོགས་ནས་མ་བྲིས་ཏེ་རྒྱས་པར་ནི་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དང༌། བྱང་ཆུབ་
1-1-186


སེམས་དཔའི་ས་ལ་སོགས་པར་བལྟ་དགོས་སོ། །
༈ ༼དེ་ལ་འཆལ་བའི་ལོག་རྟོག་སྣ་ཚོགས་སྤང་བ་ལ་གསུམ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་
ལ་སྤངས་རྟོགས་ཚང་བར་ཐལ་བ་སྤང་བ།༽ གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དོན་དམ་
པའི་སངས་རྒྱས་རང་ཆས་སུ་ཡོད་ན་སྤངས་པ་དང་རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་པ་རང་ཆས་སུ་
ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེ་ན། འདི་ལ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་བསྟན་དགོས་པས། སྤངས་པ་ལ་ཡང་
གཉིས་ཏེ་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པའི་སྤངས་པ་དང༌། དྲི་མ་
གློ་བུར་བ་གཉེན་པོས་བཅོམ་ནས་ཟད་པའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་ཆོས་ཉིད་ལ་{གདོད་
ནས}ཚང་སྟེ། (གཟུངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པར་གཤིས་ལུགས་ཟབ་མོའི་སྐབས་སུ་ཟག་པ་
ཟད་པ་ཞེས་པའི་)ཟད་པ་(དེ་)གཉེན་པོས་ཟད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །སྔོན་(ཉིད་)ནས་(རང་བཞིན་
གྱིས་)ཟད་པས་དེའི་ཕྱིར་ཟད་ཅེས་བསྟན། །ཞེས་དང༌། (རྒྱུད་བླ་མར་ཆོས་ཉིད་)རང་བཞིན་
གྱིས་ནི་ཡོངས་དག་ཕྱིར། །ཉོན་མོངས་གདོད་ནས་ཟད་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང༌། (ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་
ལ་བསྟོད་པར། ཆོས་དབྱིངས་ལ་)དུས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་ཉོན་མོངས་(རང་བཞིན་གྱིས་)མེད། །ཐོག་མ་
བར་མཐའ་དྲི་མ་(རང་བཞིན་གྱིས་)བྲལ། །ཞེས་དང༌། (དྲི་མེད་འོད་ལས་བྷ་ག་ཆོས་འབྱུང་ཀུན་
འགྲོ་ཡེ་ཤེས་སེམས་དཔའ་)དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཞེས་སོགས་
(ཐམས་ཅད་)ཀྱི་དོན་ཚང་བའི་ཕྱིར་དང༌། (དོན་དམ་)དེ་ནི་(དོན་དམ་པའི་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་
མང་པོ་བརྗོད་པའི་རྒྱུད་དུ་གསུངས་བ་)རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཆོས་ལས་(རང་བཞིན་གྱིས་)འདས་པ་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྒྲིབ་པ་ཀུན་ལས་ངེས་པར་(རང་བཞིན་གྱིས་)གྲོལ་(བ་)ཡིན་པའི་ཕྱིར་
དང༌། ཉོན་མོངས་(དང་)ཉེ་(བའི་)ཉོན་(མོངས་ཏེ་)ཀུན་(ནས་)ཉོན་མོངས(པ་ཐམས་
1-1-187


ཅད)། །བག་ཆགས་(དང་)བཅས་པ་(རང་བཞིན་གྱིས་)གཏན་སྤངས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
(རང་བཞིན་གྱིས་)རྡུལ་མེད་རྡུལ་བྲལ་དྲི་མ་མེད(དང་)། །(རང་བཞིན་གྱིས་)ཉེས་པ་སྤངས་པ་
(རང་བཞིན་གྱིས་)སྐྱོན་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་རང་བཞིན་གྱི་སྤངས་བ་དེ་
ནི་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ལ་གདོད་མ་ཉིད་ནས་ཚང་སྟེ། ཆོས་ཉིད་དེ་ནི་(རྡོ་རྗེ་
གུར་དུ་གསུངས་པ་)གདོད་ནས་གྲོལ་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་(པ་)ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། (ངན་
སོང་སྦྱོང་རྒྱུད་དུ་གསུངས་པ་)སངས་རྒྱས་(གཟུགས་སྐུ་)ཀུན་པས་སྔར་སངས་རྒྱས་ཡིན་པའི་
ཕྱིར་དང༌། (རིན་པོ་ཆེ་ཏོག་གི་གཟུངས་ལས་གསུངས་པ་དོན་དམ་གྱི་)ནམ་མཁའི་རང་བཞིན་
གཟོད་ནས་རྣམ་གྲོལ་ཐུགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཆོས་ཉིད་གང་ལ་ཡོད་པ་དེ་ལ་
སྤངས་པ་(རང་བཞིན་པ་)དེ་ཡང་ཡོད་དེ་ཆོས་ཉིད་དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤངས་པ་གཉིས་པ་ནི་ལམ་མ་བསྒོམས་པའི་སེམས་ཅན་ལ་མེད་ཀྱང་
(སེམས་ཅན་གྱི་སྐྱོན་དུ་ཟད་མོད་)གྲུབ་མཐའ་ལ་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་དེ། སེམས་ཅན་ཐམས་
ཅད་སངས་རྒྱས་ཡིན་པའམ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་ཡིན་པར་ཁས་མ་བླངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་(དོན་དམ་གྱི་སངས་རྒྱས་བཞུགས་པར་ཁས་བླངས་ཀྱི་)ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་
སངས་རྒྱས་ཡོད་པར་ཡང་ཁས་མ་བླངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྟོགས་
པ་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། གདོད་ནས་ཆོས་ཉིད་རང་གིས་རང་རིག་པའི་རྟོགས་པ་རང་བྱུང་ཡེ་
ཤེས་དང༌། ལམ་ཟབ་མོ་བསྒོམས་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་རྟོགས་པ་གཞན་བྱུང་ཡེ་ཤེས་སོ། །དང་
པོ་ནི་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཚང་སྟེ། (དོན་དམ་)དེ་ནི་བདག་རིག་གཞན་
རིག་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་ཤེས་ཀུན་རིག་དམ་པ་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
1-1-188


སོ་སོ་རང་རིག་མི་གཡོ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཁྱབ་བདག་(རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་བདག 
ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཚུལ་འཆང་བ། ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། (རང་བྱུང་ཡེ་
ཤེས་ལྔ་ལ་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཕྱེ་བའི་)ཤེས་བཅུ་རྣམ་དག་བདག་ཉིད་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
དང༌། (རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལ་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཕྱེ་བའི་)ཤེས་བཅུ་རྣམ་དག་འཆང་བ་པོ་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་རང་བཞིན་གཉུག་མའི་སྤངས་པ་དང་རྟོགས་པ་ནི་དོན་
དམ་ཆོས་ཉིད་ལ་ཚང་སྟེ། (རྒྱུད་བླ་མར་)རྣམ་དབྱེར་བཅས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །(ཀུན་
རྫོབ་)གློ་བུར་(བ་)དག་གིས(དོན་དམ་ཆོས་ཀྱི་)དབྱིངས་སྟོང་གི །རྣམ་དབྱེ་མེད་པའི་མཚན་
ཉིད་ཅན། །བླ་མེད་ཆོས་(དོན་དམ་གྱི་སྟོབས་སོགས་གཾ་གཱའི་ཀླུང་གི་རྡུལ་ལས་འདས་པ་རྣམས་)ཀྱིས་
སྟོང་མ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། (གཤིས་ལུགས་ཟབ་མོ་)འདི་ལ་བསལ་བྱ་ཅི་ཡང་མེད། །གཞག་པར་
བྱ་བ་ཅུང་ཟད་མེད། །ཅེས་སོགས་དང་ཡང་དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རྟོགས་པ་
དང་པོ་ནི་ཆོས་ཉིད་ལ་དབྱེར་མེད་དུ་ཚང་བས་(ཆོས་ཉིད་)དེ་ཡོད་པ་ན་(རྟོགས་པ་རང་
བཞིན་པ་)དེ་ཡང་ཡོད་ལ། རྟོགས་པ་གཉིས་པ་(གློ་བུར་བ་)ནི་ལམ་ལ་མ་ཞུགས་པའི་སེམས་
ཅན་ལ་མ་ཚང་ཞིང་(སེམས་ཅན་)དེས་བདག་མེད་པ་མངོན་སུམ་གྱིས་མ་རྟོགས་ཀྱང་གྲུབ་
མཐའ་ལ་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་དེ་(སེམས་ཅན་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཡིན་པར་ཁས་མ་བླངས་པ་ལ་
སོགས་)རྒྱུ་མཚན་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །
༈ ༼སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཚོགས་གཉིས་བསགས་པར་ཐལ་བ་སྤང་བ།༽ ཡང་
སེམས་ཅན་ལ་སངས་རྒྱས་རང་ཆས་སུ་བཞུགས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཚོགས་གཉིས་
བསགས་ཤིང་སྒྲིབ་གཉིས་སྤངས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། འདི་ལ་ཡང་ཁྱབ་པ་མེད་དེ་
1-1-189


(སེམས་ཅན་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཡིན་པར་ཁས་མ་བླངས་པ་ལ་སོགས་)རྒྱུ་མཚན་སྔ་མ་བཞིན་
ནོ། །གཞན་ཡང་ཚོགས་གཉིས་བསགས་པ་ལ་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་དགོས་ཤིང༌། 
དོན་དམ་པའི་ཚོགས་གཉིས་བསགས་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལ་གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་ཚང་སྟེ། དོན་དམ་བདེན་པ་ནི། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་པའི་)བསོད་ནམས་ལྡན་
པ་(དང་)བསོད་ནམས་ཚོགས(ཡིན་ཞིང་)། །(གདོད་ནས་རང་བཞིན་པའི་)ཡེ་ཤེས་(དང་)ཡེ་ཤེས་
འབྱུང་གནས་ཆེ(ཡིན་ལ)། །(གདོད་ནས་རང་བཞིན་པའི་)ཡེ་ཤེས་ལྡན་པ་ཡོད་མེད་ཤེས(ཡིན་
པས)། །(གདོད་ནས་རང་བཞིན་པའི་)ཚོགས་གཉིས་ཚོགས་ནི་བསགས་པ་པོ། །ཡིན་པའི་ཕྱིར་
དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་པའི་)སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཆེ(དང་)། །(གདོད་ནས་
རང་བཞིན་པའི་)ཐུབ་པ་ཆེན་པོ་(དང་)ཐུབ་ཆེན་ལྡན། །ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། (གདོད་ནས་རང་
བཞིན་པའི་)ཐུབ་དབང་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་པའི་)སྟོབས་བཅུ་ཁྱབ་པའི་བདག །ཡིན་པའི་
ཕྱིར་དང༌། མཆོག་གི་དང་པོ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་པའི)སྐུ་གསུམ་འཆང་(བ་དང་)། །(གདོད་
ནས་རང་བཞིན་པའི་)སངས་རྒྱས་སྐུ་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན། །ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། (གདོད་ནས་
རང་བཞིན་པའི་)རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་འདེན། །ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལམ་ལ་མ་
ཞུགས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཚོགས་གཉིས་བསགས་པ་མ་ཡིན་ཡང་གྲུབ་
མཐའི་སྐྱོན་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། (སེམས་ཅན་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཡིན་པར་ཁས་མ་བླངས་པ་ལ་
སོགས་)རྒྱུ་མཚན་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྒྲིབ་གཉིས་སྤངས་པ་ལ་ཡང་ཚུལ་གཉིས་ཏེ་
སྔར་སྤངས་པའི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་ཁ་ཅིག་སེམས་ཅན་ལ་སངས་རྒྱས་
ཡོད་ན་ལས་དང་ཉོན་མོངས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོགས་
1-1-190


དང༌། སེམས་ཅན་གྱིས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོགས་ལོག་པའི་
ཀླན་ཀ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་རྣམས་ནི་ཡོད་པ་དང་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་མ་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་བབ་
ཅོལ་ཡིན་ཏེ། ཡོད་པས་ཡིན་པར་མི་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འགྲུབ་ན་མི་(འདི་)རྣམས་
ལ་བཤང་བ་ཡོད་པས་མི་(འདི་)རྣམས་བཤང་བ་ཡིན་ནམ་ཅི། དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་
རྟོགས་པའི་སྤངས་རྟོགས་དང་ཚོགས་གཉིས་ནི་ལམ་བདེན་ཡིན་ལ། དོན་དམ་བདེན་པར་
རྟོགས་པའི་སྤངས་རྟོགས་དང་ཚོགས་གཉིས་ནི་འགོག་བདེན་ཡིན་པས། དེ་དག་རིམ་པ་
ལྟར་ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་སྐུ་དང༌། དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་ལ་ཚང་ཞིང༌། དང་པོ་ནི་རབ་ཏུ་གྲགས་
ལ། གཉིས་པའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་(དོན་དམ་པའི་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་བརྗོད་པའི་
རྒྱུད་དུ་གསུངས་པ་)རྒྱལ་བ་དག་རྒྱལ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་རྒྱལ་དང༌། (གདོད་
ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)སངས་རྒྱས་ཀུན་བདག་དངོས་པོ་མཆོག་དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)མི་གནས་
མྱ་ངན་འདས་པ་པོ་དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མཚན་འཆང་བ་
དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་དང༌། (གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)ཡེ་ཤེས་སྐུ་རྣམས་མ་ལུས་འཆང་དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡེ་ཤེས་སྐུ་སྟེ་
རང་བྱུང་བ་དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡེ་ཤེས་ལུས་ཅན་དེ་བཞིན་གཤེགས་དང༌། 
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཀུན་མཁྱེན་ཡེ་ཤེས་མཛོད་འཛིན་པ་དང༌། (གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་འཆང་དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)སངས་
རྒྱས་བྱང་ཆུབ་བླ་ན་མེད་དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཨ་ལས་
1-1-191


བྱུང་དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྡོ་རྗེ་དཀྱིལ་དཀྲུང་རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང༌། (གདོད་
ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)སྟོན་པ་གཅིག་པུ་འགྲོ་བའི་བླ་(མ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོ་ཆེ་དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་
ཐུགས་ཆེ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་
ཉིད་རང་བཞིན་གཉུག་མ་གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་སངས་རྒྱ་ཡིན་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་ལ། 
དེ་སེམས་ཅན་ལ་བཞུགས་པ་ནི་དྲི་བཅས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པས་དྲི་མ་སྦྱང་བའི་གཞིར་
བཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །(དེ་སངས་རྒྱས་ལ་བཞུགས་པ་ནི་དྲི་མེད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པས་སྦྱངས་འབྲས་
སུ་བཞུགས་པ་ཡིན་ལ་གཉི་གའི་ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་མེད་དབྱེར་མེད་ཡིན་
ནོ།།) ལུང་དང་རིགས་པ་རྒྱས་པར་ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རྣམ་གྲངས་མང་པོའི་སྐབས་ལ་
སོགས་པར་ཡང་བཤད་པར་བྱའོ། །
༈ ༼སྦྱང་གཞི་སྦྱང་བྱ་ལ་སོགས་པ་འཁྲུལ་བའི་ལོག་རྟོག་སྤང་བ།༽ གལ་ཏེ་སྦྱང་
གཞི་དེ་ལྟར་(དོན་དམ་ལ་འདོད་པ་)ཡིན་ན་སྦྱང་གཞི་ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཅེས་
(འདི་ན་ཡོངས་སུ་)གྲགས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། (མི་ལ་ལ་ལ་གྲགས་པ་དང་འགལ་པ་)བདེན་
མོད་ཀྱི། གསུངས་རབ་དང་ནི་འགལ་བ་མེད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་
མདོར། །ཇི་ལྟར་འདི་ན་སྦྲང་ཚང་ཡོད་པ་ལ། །བུང་བས་ཀུན་དུ་བསྲུངས་ཤིང་སྦས་གྱུར་
པ། །མི་གང་སྦྲང་རྩི་འདོད་པས་དེ་མཐོང་ནས། །དེ་ནི་བུང་བ་རབ་ཏུ་སྐྲོད་པར་བྱེད། །དེ་
བཞིན་འདིར་ཡང་སྦྲང་ཚང་ལྟ་བུ་ནི། །སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དོ། །(སེམས་
ཅན་)དེ་དག་ཉོན་མོངས་བྱེ་བ་མང་བ་སྟེ། །ཉོན་མོངས་དབུས་ན་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་
1-1-192


གཤེགས་(པ་)འདུག་(པར་)མཐོང༌། །ང་ཡང་སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་སྦྱང་དོན་དུ། །བུང་བ་
སྐྲོད་པ་ལྟ་བུར་ཉོན་མོངས་སེལ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདིར་སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་སྦྱང་དོན་
དུ་ཞེས་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ནི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀུན་པས་སྔར་སངས་རྒྱས་
ཞེས་པ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའོ །དེ་རྣམ་པར་སྦྱང་ཞེས་པ་སྦྱང་བའི་གཞི་ཡིན་གྱི་སྦྱང་བྱའི་
དྲི་མ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་(པས་སྦྱང་གཞི་
མ་ཡིན་)ཏེ་སྦྱང་བྱ་དྲི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་མདོ་དེ་ཉིད་དུ། རིགས་ཀྱི་བུ་དག་(དོན་
དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)འདི་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་
བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་སེམས་ཅན་འདི་དག་ནི་རྟག་ཏུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
སྙིང་པོ་ཅན་ཡིན་ན། རིགས་ཀྱི་བུ་དག་སྨད་པར་འོས་པའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྤུབས་རྣམས་
ཀྱིས་ཡོག་པས་དེ་དག་གི་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་གཞིག་པ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་
ཤེས་ཀ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་
རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་ཏེ། བྱ་བ་འདི་ལ་ཡང་
མོས་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །འདིར་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་
སྦྱང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཏེ། གདོད་
ནས་གྲོལ་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་ཞེས་པ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའོ། །དེ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་ཞེས་
པ་སྦྱང་བའི་གཞི་ཡིན་གྱི་སྦྱང་བྱའི་དྲི་མ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཟག་བཅས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་
ནི་གློ་བུར་དྲི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་མདོ་དེ་
ཉིད་དུ། རིགས་ཀྱི་བུ་དག་གཞན་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་འབྲས་ས་ལུ་འམ་ནས་སམ་ཅི་
1-1-193


ཙེའམ་འབྲུ(འི་རྣམ་པ་)རྣམས་ནི་སྙིང་པོ་ཕུབ་མ་ནས་ཡོངས་སུ་བསྲུངས་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་རང་
གི་ཕུབ་མ་ལས་མ་བྱུང་གི་བར་དུ་བཟའ་བ་དང་བཅའ་བ་དང་མང་བའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་ཀྱི་
རིགས་ཀྱི་བུ་དག་སྐྱེས་པའམ་བུད་མེད་གང་དག་བཟའ་བ་དང་བཅའ་བ་ལ་སོགས་པ་ཟས་
སྐོམ་གྱི་བྱ་བ་འདོད་པ་དེ་དག་གིས་བརྔས་ཤིང་བརྡུངས་ཏེ་ཕུབ་མའི་སྦུབས་དང་ཕྱི་ཤུན་
སེལ་ཏོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྤྱན་གྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་
སངས་རྒྱས་ཉིད་རང་བྱུང་ཉིད། ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་ཀྱི་ཤུན་པས་དཀྲིས་ཤིང་གནས་
པར་མཐོང་ངོ༌། །རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་
ཀྱི་ཤུན་པ་བསལ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉིད་ཡོངས་སུ་སྦྱང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་
འདི་དག་ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པའི་སྤུབས་ཀྱི་ཤུན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་དུ་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བའི་
གྲངས་སུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་སྙམ་ནས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །དེ་ནས་དེའི་ཚེ་
བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་དག་བཀའ་བསྩལ་ཏོ། །ཇི་ལྟར་འབྲུའམ་ས་
ལུའི་འབྲས་ཀྱང་རུང༌། །ཅི་ཙེའམ་ནི་འོན་ཏེ་ནས་ཀྱང་རུང༌། །ཇི་སྲིད་བར་དུ་དེ་དག་ཕུབ་
བཅས་པ། །དེ་སྲིད་བར་དུ་བྱ་བ་མི་བྱེད་དེ། །དེ་དག་གི་ནི་བརྡུངས་ནས་ཕུབ་བསལ་ན། །བྱ་
བ་རྣམ་པ་མང་པོ་དག་ཀྱང་བྱེད། །སྙིང་བོ་ཕུབ་མ་ལྡན་པ་དེ་དག་ནི། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་
བྱ་བ་མི་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ས། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ཀྱིས་
ཁེབས་པར་ངས་མཐོང་ནས། །ངས་ནི་དེ་དག་རྣམ་པར་སྦྱང་བ་དང༌། །སངས་རྒྱས་མྱུར་
1-1-194


ཐོབ་བྱ་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ང་འདྲའི་ཆོས་ཉིད་ནི། །ཉོན་མོངས་བརྒྱ་
ཡིས་དཀྲིས་ནས་གང་ཡོད་པ། །དེ་ནི་རྣམ་(པར་)སྦྱང་(ཞིང་སྦྱངས་པ་)ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟ་
བུར། །རྒྱལ་བར་མྱུར་འགྱུར་བྱ་ཕྱིར་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །ཞེས་དོན་དམ་རང་བྱུང་གི་བདེ་གཤེགས་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་གང་ཡིན་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བཞུགས་པ་དེ་ཉིད་སྦྱང་གཞིར་
གསུངས་ཀྱི། ཕུང་པོ་དང་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་(སྦྱང་གཞི་)མ་ཡིན་ནོ། །ཉོན་མོངས་པའི་
སྤུབས་ཀྱི་ཤུན་པ་བསལ་བ་དང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་སྦྱང་བར་བྱ་བའི་དྲི་མ་བསྟན་ཏེ་
རིམ་པ་ལྟར་འབྲུའི་སྙིང་པོ་དང་ཤུན་པ་བཞིན་ནོ། །ཡང་མདོ་དེ་ཉིད་དུ། ཇི་ལྟར་མི་ཡི་
གསེར་གྱི་གར་བུ་ནི། །ཉལ་ཉིལ་རྣམ་པའི་ནང་དུ་ལྷུང་གྱུར་ལ། །དེར་དེ་ལོ་ནི་མི་ཉུང་བ་
ཞིག་ཏུ། །དེ་ལྟར་གནས་ཀྱང་མི་འཇིག་ཆོས་ཅན་ནོ། །ལྷ་ཡིས་ལྷ་ཡི་མིག་གིས་དེ་མཐོང་
ནས། །རྣམ་པར་སྦྱང་ཕྱིར་གཞན་ལ་སྨྲས་པ་ནི། །འདི་ན་རིན་ཆེན་མཆོག་གི་གསེར་ཡོད་
པ། །རྣམ་པར་སྦྱོངས་ལ་དེས་ནི་བྱ་བ་གིས། །དེ་བཞིན་ངས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་
ཀྱང༌། །ཉོན་མོངས་རྣམས་ཀྱིས་ཡུན་རིང་རྟག་ནོན་མཐོང༌། །དེ་དག་གི་ནི་གློ་བུར་ཉོན་
མོངས་(སྦྱང་རུང་དུ་)ཤེས་(ནས)། །རང་བཞིན་སྦྱང་ཕྱིར་ཐབས་ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ་འདིར་ཡང་རང་བཞིན་སྦྱང་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་རང་བཞིན་ནི་རང་བཞིན་གྱི་སྐུ་
སྟེ། །(དབུ་མ་རྩ་ཤེར་)རང་བཞིན་དག་ནི་བཅོས་མིན་དང༌། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་
ཡིན། །རང་བཞིན་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི། །ནམ་ཡང་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོའོ། །དེ་སྦྱང་ཞེས་པ་སྦྱང་བའི་གཞི་ཡིན་གྱི་སྦྱང་བྱའི་དྲི་མ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་
རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཟག་བཅས་ཀྱི་ཕུང་བོ་རྣམས་ནི་གློ་བུར་དྲི་མ་
1-1-195


ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་འོད་གསལ་མ་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང༌། 
(རྩ་ཤེར།)རྒྱུ་དང་རྟེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །རང་བཞིན་བྱས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་དང༌། 
(ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ་དུ།)སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཏེ། །དྲི་མ་རྣམས་ནི་གློ་བུར་
བ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་(སྙིང་པོའི་)མདོ་དེ་ཉིད་དུ། རིགས་ཀྱི་བུ་
(དག་)གཞན་ཡང་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྤྲ་ཚིལ་ལ་རྟའི་གཟུགས་སམ་གླང་པོ་ཆེའི་གཟུགས་
སམ་བུད་མེད་ཀྱི་གཟུགས་སམ་སྐྱེས་པའི་གཟུགས་དག་ཅིག་བྱས་ཏེ། འཇིམ་པའི་ནང་དུ་
བཅུག་ནས་གཡོགས་ལ་(སྤྲ་ཚིལ་)བཞུ་སྟེ་ཟགས་པར་བྱས་ལ་(དེའི་ཤུལ་)གསེར་བཞུ་སྟེ་ཞུ་
བར་གྱུར་པས་བཀང་ན་རིམ་གྱིས་གྲངས་བར་གྱུར་ནས་མཉམ་པར་གནས་པར་གྱུར་པའི་
གཟུགས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཕྱི་རོལ་གྱི་འཇིམ་པ་ནག་ཅིང་ཁ་དོག་མི་སྡུག་ཀྱང་ནང་གི་
རྣམས་ནི་གསེར་ལས་བྱས་པ་དག་གོ །དེ་ནས་འགར་བའམ་འགར་བའི་སློབ་མ་ཞིག་གིས་
དེ་ལས་གཟུགས་གང་དང་གང་དག་གྲངས་པར་གྱུར་པར་མཐོང་བ་དེ་དང་དེ་དག་གི་ཕྱི་
རིམ་གྱི་འཇིམ་པ་ཐོ་བས་བཀོགས་ན། དེ་ནས་སྐ་ཅིག་དེ་ལ་ནང་ན་གསེར་ལས་བྱས་པའི་
གཟུགས་ཡོད་པ་དག་ཡོངས་སུ་དག་པ(མཐོང་བ)ར་འགྱུར་རོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་བཞིན་
དུ་དེ་གཤེགས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྤྱན་གྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཇིམ་
པའི་གཟུགས་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པའི་སྤུབས་
ཀྱི་ནང་གི་སྤུ་གུ་(དོན་དམ་པའི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་(སྟོབས་སོགས་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་རྡུལ་
ལས་འདས་པ་རྣམས་)ཀྱིས་གང་སྟེ་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་རིན་པོ་ཆེ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་མཛེས་པ་ནང་ན་འདུག་པ་མཐོང་ངོ༌། །རིགས་ཀྱི་བུ་དག་དེ་ལ་དེ་བཞིན་
1-1-196


གཤེགས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དེ་ལྟར་མཐོང་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ནང་དུ་
སོང་སྟེ་(གློ་བུར་དྲི་མ་བསལ་དུ་རུང་ཞིང༌། དེ་བསལ་བ་ཙམ་གྱིས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སུས་ཀྱང་བསལ་
དུ་མི་རུང་བ་དེ་ཐོབ་པར་སྟོན་པ་)འདི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདི་དག་ཡང་དག་པར་
རབ་ཏུ་སྟོན་ཏོ། །དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་གང་དག་ཞི་ཞིང་
བསིལ་བར་གྱུར་བ་དེ་དག་གི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་རིན་པོ་ཆེ་ཡོངས་སུ་སྦྱང་
བའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་ཀྱི་རྡོ་རྗེའི་ཐོ་བས་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་
ཅད་འགོགས་སོ། །ཞེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་རིན་པོ་ཆེ་སྦྱང་གཞིར་གསུངས་ཀྱི། 
གློ་བུར་བའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་(སྦྱང་གཞི་)མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་སྦྱང་གཞི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་ཉིད་སངས་རྒྱས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གསུངས་
པ་འདི་དག་གིས་ནི། ཁ་ཅིག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་པར་འདོད་པ་ཡང་
བསལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དཔེ་གཞན་དང་(གཞན་)རྣམ་པ་མང་པོའི་སྒོ་ནས་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་གཡོགས་པའི་གློ་བུར་དྲི་མའི་སྦུབས་སྦྱང་བ་དང༌། བསལ་བའི་ཕྱིར་
ཆོས་སྟོན། ཞེས་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་སྦྱང་བའི་གཞི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་
སྦྱང་བྱའི་སྐྱོན་གློ་བུར་དྲི་མ་ཡིན་པར་བསྟན་པས་རྒྱས་པར་མདོ་དེ་ཉིད་བལྟ་བར་བྱའོ། །དེ་
བཞིན་དུ། རྒྱུད་བླ་མར་ཡང༌། རྟོགས་བྱ་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དྲི་བཅས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་
དེ་)རྟོགས་པ་(དྲི་མེད་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་)དེ་ཡི་ནི། །ཡན་ལག་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་དེ་
རྣམས་)རྟོགས་པར་བྱེད་ཕྱིར་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་)ཏེ། །གོ་རིམ་ཇི་བཞིན་གནས་གཅིག་(དྲི་
བཅས་དེ་བཞིན་ཉིད་)ནི། །དག་(པར་བྱ་)རྒྱུ་(ཡིན་ལ་གནས་ལྷག་མ་)གསུམ་ནི་(དག་པར་བྱེད་
1-1-197


པའི་)རྐྱེན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དག་པར་བྱ་རྒྱུ་ཡིན་པར་གསུངས་ལ་དག་
པར་བྱ་རྒྱུའི་དྲི་མ་ནི་མ་ཡིན་པས་དག་པར་བྱ་རྒྱུའི་གཞི་ཉིད་ལས་འོས་མེད་དུ་གྲུབ་
པོ། །གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་གློ་བུར་དྲི་མ་དང་བཅས་པའི་དུས་ན་
སྦྱང་གཞི་དང༌། དྲི་མ་དེས་དག་པའི་དུས་ན་སྦྱངས་འབྲས་ཡིན་པར་གསུངས་ཤིང༌། སྙིང་
པོའི་དཔེ་དགུས་བསྟན་པ་རྣམས་སྦྱང་གཞི་དང༌། དྲི་མའི་དཔེ་དགུས་བསྟན་པ་རྣམས་སྦྱང་
བྱ་དྲི་མར་གསུངས་ཏེ། དྲི་མ་ནི་ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་
སོ། །འཕགས་པ་སྒོ་མཐའ་ཡས་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་མདོར་ཡང༌། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
དང་དོན་གཅིག་པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དག་པར་བྱ་བ་
དང་སྦྱང་བར་བྱ་བའི་གཞིར་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། སྒོ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིང་
ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་ནི་(ཆོས་མཆོག་གི་)སྒོ་དེས་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བར་བྱེད་དེ། རང་བྱུང་
གི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་ནས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་སྐོར་བར་བྱེད་ཅིང་རིམ་གྱིས་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་
མེད་པ་དག་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་རྣམ་པར་སྦྱང་བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྒོ་ཡོངས་སུ་དག་
པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྒོ་ཉེ་བར་ལེན་དུ་ཡང་འཛུད་ཅེས་པ་
ལ་སོགས་པའོ། །གཞན་ཡང་ཆོས་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཅན་གྱི་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞི་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
དྲི་མ་གནས་པའི་གཞི་དང་དེ་སྦྱང་བའི་གཞི་ཡང་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར། (དོན་དམ་
ཀྱེའི་རྡོ་རྗེའི)ཕུང་པོ་ལྔ་དང་དབང་པོ་དྲུག །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་འབྱུང་ཆེན་ལྔ། །རང་བཞིན་
1-1-198


གྱིས་ནི་རྣམ་པར་དག །ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་སྦྱང་བྱ། །ཞེས་ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་སྦྱང་
གཞིར་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པའི་ཕུང་པོ་ཁམས་
སོགས་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེའང་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་དོན་གཅིག་ལ། 
ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་སྦྱང་བྱ། །ཞེས་པ་འདིས། མ་དག་པའི་ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་ནི་
(སྒྲིབ་པ་གཉིས་ལས་མ་འདས་པས་)སྦྱང་བྱ་དྲི་མ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཞེ་སྡང་ལ་
སོགས་རྣམ་སྦྱོང་བ། །ཞེས་དང༌། འདིས་ནི་ཕུང་པོ་སྦྱང་བར་བྱ་ཞེས་དང༌། །དེ་བཞིན་དངོས་
པོའི་རྣམ་རྟོག་ཀྱང༌། །རྣམ་པར་ངེས་པར་སྦྱང་བར་བྱ། །ཞེས་དང༌། །གང་ཞིག་ཡུལ་རྣམས་
རྣམ་སྦྱོང་བ། །དེས་ནི་བླ་མེད་རྙེད་པར་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་མང་པོ་ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་
རྣམ་དབྱེ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་སྦྱང་བའི་གཞི་(དོན་དམ་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་)དང་སྦྱང་བྱ་
དྲི་མ་(ཀུན་རྫོབ་གློ་བུར་བ་སྟེ་དེ་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་པ་བཀག་པའི་)ཐ་དད་པའི་ཚུལ་རིག་པར་བྱ་
ཞིང༌། དཔལ་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་སུ་ཡང༌། ཆགས་སོགས་དྲི་མ་ལྡན་པའི་སེམས། །འགྱུར་
བ་འཁོར་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །དེ་དང་བྲལ་བས་རྣམ་པར་དག(པ་གཉིས་ལྡན་ཐོབ་པར་འགྱུར་
ཏེ)། །རང་བཞིན་(འོད་གསལ་ནི་གདོད་ནས་)དྲི་མེད་དག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། 
གསུང་རབ་མང་བོར་ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་སྦྱང་གཞིར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ནི་
དེ་ལྟར་(དོན་དམ་གྱི་ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་ལ་)རིག་པར་བྱ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱིས་དག་པའི་ཆོས་
རྣམས་ནི་སྦྱང་གཞི་དང༌། མ་དག་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་སྦྱང་བྱ་དྲི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་
ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང༌། སྦྱང་གཞི་ཡིན་པར་འགྱུར་བས་སངས་རྒྱས་
ལ་ཡང་དྲི་མ་སྦྱང་དགོས་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་ལ་སྦྱངས་འབྲས་སུ་
1-1-199


བཞུགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྦྱང་གཞིར་
བཞུགས་ཤིང༌། སེམས་ཅན་ལ་སྦྱང་གཞིར་བཞུགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད། 
སངས་རྒྱས་ལ་སྦྱངས་འབྲས་སུ་བཞུགས་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དེ་
བཞིན་ཉིད་ལ་ངོ་བོ་ཐ་དད་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པའི་ཕྱིར། སྤྲིན་ཡོད་མེད་ཐམས་ཅད་ལ་
ཁྱབ་པའི་ནམ་མཁའ་ལ་ངོ་བོ་ཐ་དད་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་
རང་བཞིན་གྱིས་དག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གང་ཟག་གི་དབང་གིས་དྲི་བཅས་ཀྱང་ཡིན་ལ་
དྲི་མེད་ཀྱང་ཡིན་པ་དང༌། སྦྱང་གཞི་ཡང་ཡིན་ལ་སྦྱངས་འབྲས་ཀྱང་ཡིན་པས་འགལ་
འདུས་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་གནད་ཟབ་མོ་ལ་མཁས་པར་བྱ་དགོས་སོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བསྡུས་ནས་བསོད་ཅིང་ཕྱག་འཚལ་བ།༽ གནས་ལུགས་ཟབ་
མོ་ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་དབྱིངས། །འགའ་ཞིག་ལ་ནི་དྲི་མ་སྦྱང་གཞིར་བཞུགས། །འགའ་ཞིག་ལ་
ནི་དྲི་མ་བྲལ་གཞིར་བཞུགས། །དབྱེར་མེད་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ཕྱག་འཚལ་འདུད། །
༈ ༼གཞིའི་སྐབས།༽ གཞི་ལ་སངས་རྒྱས་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་སོ། །
༈ ༼དེ་ཐོབ་པར་ནུས་པའི་ལམ་མཆོག་ཟབ་མོ་བསྟེན་པ་ལ་གསུམ། ཐེག་ཆེན་ལམ་གྱི་
རྣམ་བཞག་སྤྱིར་བསྟན་པ་ལ་བཅུ། ལམ་རྣམ་དག་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་བསྟན་པ།༽ དེ་
ལྟར་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མི་འབྲལ་བའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པའི་བདག་
ཉིད་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་རང་ཆས་སུ་བཞུགས་ཀྱང་ལམ་ཚོགས་གཉིས་མི་དགོས་པ་
མ་ཡིན་ཏེ། གློ་བུར་དྲི་མ་བསལ་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་སྐུ་བསྐྱེད་ནས་
སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བྱ་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་འདིར་རྣམ་དག་ལེགས་པའི་
1-1-200


ལམ་དུ་འགྱུར་བ་ལ་ཡང༌། ལྟ་བ་དང་སྒོམ་པ་དང་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཕུན་སུམ་
ཚོགས་པ་ཚང་དགོས་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱང་སོ་སོར་ཐུན་མོང་བ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་
གཉིས་གཉིས་སུ་ལེགས་པར་གནས་སོ། །
༈ ༼རང་སྟོང་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་རྣམ་དག་བསྟན་པ།༽ དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་
ཐུན་མོང་དུ་གྲགས་པ་ལེགས་པར་རྟོགས་པ་ལ་ནི་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་གནས་
ལུགས་ལ་རི་བོང་གི་རྭ་དང་མོ་ཤམ་གྱི་བུ་ལྟར་ཅིར་ཡང་མ་རྙེད་ཅིང༌། གང་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་
པས་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་ལྟ་བུར་(སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་པར་)ཐག་ཆོད་པ་དགོས་ཏེ། 
འདིའི་ཤེས་བྱེད་རྣམས་ནི་བཀའ་འཁོར་ལོ་བར་བ་དང༌། དབུ་མ་རིགས་པའི་ཚོགས་ལ་
སོགས་པ་རྣམས་སུ་རབ་ཏུ་གྲགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། འདིར་ཡི་གེ་མངས་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་མ་
བྲིས་སོ། །
༈ ༼རྟོག་མེད་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་སྒོམ་པ་རྣམ་དག་བསྟན་པ།༽ དེའི་ངང་ལ་མཉམ་པར་
འཇོག་པ་ཡང་བླ་མ་དམ་པའི་མན་ངག་ལས་རིག་པར་བྱ་ཞིང་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་ལུང་ཡང་རྒྱལ་
བའི་ཡུམ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ན་རབ་ཏུ་རྒྱས་པར་བཞུས་སོ། །དེ་ཡང་ཤཱ་རིའི་བུ་འདི་ནི་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་དམ་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་
སྟེ་(དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་)སྟོང་བ་ཉིད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་རོ། །ཞེས་
དང༌། ཤཱ་རིའི་བུ་དེ་ལྟར་སློབ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ནི་ཆོས་
གང་ལ་ཡང་སློབ་པ(འི་རྟོག་པ་)མེད་དོ། །ཞེས་དང༌། དྲན་པ་མེད་ཅིང་ཡིད་ལ་བྱ་བ་མེད་པ་
(ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཆོག་)ནི་སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་དྲན་པའོ། །ཞེས་དང༌། 
1-1-201


(མཉམ་གཞག་ཏུ་)ཆོས་(ཀྱི་རྣམ་རྟོག་)ཀྱང་སྤང་བར་བྱ་ན་ཆོས་མ་ཡིན་པ(འི་རྣམ་རྟོག་)སྤོང་བ་
ལྟ་ཅི་སྨོས། ཞེས་སོགས་དང༌། འདུ་ཤེས་(ནི་)ཚུལ་རོལ་(འཁོར་བ་)ཡིན་ཞེས་འདྲེན་པས་
ཡོངས་སུ་བསྒྲགས། །འདུ་ཤེས་རྣམ་པར་བཤིག་ནས་སྤོང་བ་ཕ་རོལ་འགྲོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། 
སྐྱེ་བ་མེད་དང་སྐྱེ་བ་གཉི་གར་མི་རྟོག་པ། །འདི་ནི་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་མཆོག་སྤྱོད་པ་
ཡིན། །ཞེས་དང༌། ཕུང་འདི་སྟོང་ཞེས་རྟོག་ནའང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི། །མཚན་མ་ལ་
སྤྱོད་(པ་ཡིན་གྱི་)སྟེ་མེད་གནས་(ཆོས་ཉིད་)ལ་དད་མ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། སྣ་ཚོགས་འདུ་ཤེས་
བྲལ་ཞིང་ཉེ་བར་ཞི་སྤྱོད་པ། །འདི་ནི་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་མཆོག་སྤྱོད་པ་ཡིན། །ཞེས་
སོགས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཆོས་གང་ལ་ཡང་མི་རྟོག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་
པ་དང༌། དེ་དག་གི་མཚན་མ་དང་རང་བཞིན་དུ་མི་རྟོག་རྣམ་པར་མི་རྟོག ཅེས་སོགས་
དང༌། ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དང་དུས་གསུམ་དང་ཁམས་གསུམ་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
རྣམས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་
རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྒོམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་
ཅི་ནས་ཀྱང་སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་རྣམས་མི་རྒྱུ་བ་དེ་ལྟར་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །ཞེས་
དང༌། ཆོས་གང་ལ་ཡང་བདེ་སྡུག་དང༌། རྟག་མི་རྟག་དང༌། བདག་ཡོད་མེད་དང༌། ཞི་མ་
ཞི་དང༌། སྟོང་མི་སྟོང་དང༌། མཚན་མ་ཡོད་མེད་དང༌། སྨོན་པ་ཡོད་མེད་དང༌། འདུས་བྱས་
མ་བྱས་དང༌། སྐྱེ་མི་སྐྱེ་དང༌། འགག་མི་འགག་དང༌། དབེན་མི་དབེན་དང༌། དགེ་མི་དགེ་
དང༌། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡོད་མེད་དང༌། ཟག་པ་ཡོད་མེད་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཡོད་མེད་དང༌། 
འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་མ་འདས་དང༌། ཉོན་མོངས་རྣམ་བྱང་དང༌། བརྩོན་མི་བརྩོན་ལ་
1-1-202


སོགས་པ་གང་དུ་ཡང་མི་མཐོང་ཞིང་མི་དམིགས་ལ་མི་འཛིན་པ་དང༌། མི་སེམས་པ་དང༌།
མི་བསྒོམ་པ་དང༌། མི་གནས་པ་དང༌། མེ་འདེ་བ་དང༌། མི་ཆགས་པ་དང༌། མི་ཞེན་པ་དང༌། 
ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པ་དང༌། མི་སྦྱོར་མི་འབྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་མང་པོས་རབ་ཏུ་རྒྱས་
པར་བཀའ་བསྩལ་པ་རྣམས་རབ་ཏུ་གྲགས་མོད་ཀྱི། (དེ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་
རྟོག་པ་ལ་)དཔལ་ལྡན་ས་བཅུ་པ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་དང་ལྡན་པར་བྱས་ཏེ་བལྟ་བར་
བྱའོ། །དེས་ན་འདིར་རྒྱ་ཆེར་མ་བྲིས་སོ། །
༈ ༼དེ་ལ་མན་ངག་གི་གནད་ཟབ་མོ་དགོས་པར་བསྟན་པ།༽ དེ་ལྟར་མི་བསྒོམ་པའི་
ཚུལ་གྱིས་བསྒོམས་པ་ན། རིན་ཆེན་སྒྲོན་མ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཞི་གནས་དང་ལྷག་
མཐོང་ཟུང་དུ་ཆུད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྒོ་མང་པོ་སྐྱེ་བ་ལ་ནི་དབུགས་འགག་པ་དང་རྩ་
འཆིངས་པ་ལ་སོགས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་མན་ངག་ཟབ་མོ་དགོས་ཏེ། དེ་དག་ནི་
ལོགས་ཤིག་ཏུ་བསྟན་པར་བྱའོ། །
༈ ༼ཐུན་མོང་གི་སྒོམ་པ་དང་སྤྱོད་པ་རྣམ་དག་གཉིས་གཞན་དུ་བསྟན་པ།༽ བྱམས་
སྙིང་རྗེ་དང་བདག་གཞན་མཉམ་རྗེ་དང་བསྐྱེད་རིམ་བསྒོམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྟོག་བཅས་ཀྱི་
བསྒོམ་པ་ཐུན་མོང་བ་རྣམས་ཀྱང་གཞན་དུ་གྲགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། འདིར་ཡི་གེ་མངས་སུ་
དོགས་པའི་ཕྱིར་མ་བྲིས་སོ། །ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྤྱོད་པ་ཡང་གཞན་དུ་
བསྟན་པར་བྱའོ། །
༈ ༼འདིར་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པ་ལེགས་པར་བྱས་ནས་ངོ་སྤྲད་པ།༽ དེ་ལྟར་ལུས་
སེམས་ལ་གནད་དུ་བསྣུན་པས་རྩ་འཆིངས་ཤིང་རླུང་སེམས་འགགས་པ་ན་ཞི་གནས་དང་
1-1-203


ལྷག་མཐོང་ཟུང་དུ་ཆུད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལེགས་པར་སྐྱེས་པའི་ཚེ། ཡོད་པ་ལ་ཡང་ཡོད་
པར་ཡང་དག་པར། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རབ་ཏུ་ཤེས་ཤིང༌། མེད་པ་ལ་ཡང་མེད་པར་ཡང་དག་
པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པའི་ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་དགོས་ཏེ། རང་བཞིན་དང་
བཅོས་མ་དང༌། གཉུག་མ་དང་གློ་བུར་བ་དང༌། སྙིང་པོ་དང་ཤུན་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་དང་
རྣམ་ཤེས་དང༌། སྣང་བཅས་དང་སྣང་མེད་(དང་ཡེ་ཤེས་ལ་ཡང་རང་བྱུང་གཞན་བྱུང་དང༌། རང་
རིག་ལ་ཡང་རྣམ་ཤེས་རང་རིག་དང༌། ཡེ་ཤེས་རང་རིག་དང༌། བདེན་པ་གཉིས་དང༌། བཞི་དང་ངོ་བོ་
ཉིད་གསུམ་དང་ཆོས་ལྔ་)ལ་སོགས་པ་ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཇི་ལྟ་བ་
བཞིན་དུ་དང༌། ཕྱི་ནང་གཞན་གསུམ་ལ་སོགས་པ་ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་གསང་
སྔགས་ཟབ་མོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ངོ་འཕྲོད་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼དེ་ལ་འཁོར་ལོ་གསུམ་དང་སྔགས་ཀྱི་དོན་ཤེས་དགོས་པར་བསྟན་པ།༽ དེ་ཅིའི་
ཕྱིར་ཞེ་ན། འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་དོན་ཉམས་སུ་བླངས་པས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡིད་བཞིན་
ནོར་བུ་ལྟ་བུའི་དྲི་མ་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་རྣམས་སྦྱོང་བར་མཐུ་ཞིང༌། 
དེ་ཡང་འཁོར་ལོ་དང་པོ་ནི་ཐེག་ཆེན་གྱི་ངེས་དོན་ཟབ་མོ་བསྒོམ་པའི་སྔོན་འགྲོ་དང་ཡང་
རྗེས་སུ་མཐུན་ལ། འཁོར་ལོ་གཉིས་པ་ནི་ཟབ་མོའི་དོན་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་ཁྱད་པར་ཅན་ཉམས་སུ་ལེན་པ་དང་མཐུན་ཞིང༌། འཁོར་ལོ་གསུམ་པ་ནི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པ་ན་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པར་ལེགས་པར་ཕྱེ་སྟེ་ངོ་སྤྲོད་པ་
གསང་སྔགས་ཟབ་མོ་དང་ཡང་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱིས་དྲི་མ་རིམ་གསུམ་སྦྱོང་ཚུལ་དཔེས་བསྟན་པ།༽ དེ་ལ་
1-1-204


འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱིས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་དྲི་མ་རྣམས་རིམ་པ་ལྟར་སྦྱོང་བ་ནི། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་བསྟན་པ(འམ་གཟུངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོས་ཞུས་
པ)འི་མདོར། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ནོར་བུ་མཁན་མཁས་པ་ནོར་བུ་སྦྱོང་བའི་
ཚུལ་ལེགས་པར་ཤེས་པ་དེས་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་ནས་ཡོངས་སུ་མ་དག་པ(མི་གཙང་
བའི་འདམ་གྱི་གཡོགས་པ)འི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་(བཻ་དཱུཪྻ་)བླངས་ཏེ་ལན་ཚྭའི་ཆུ་རྣོན་པོས་
སྦངས་ནས་སྐྲའི་རེ་བའི་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་
བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་ཟས་ཀྱི་ཁུ་བ་རྣོན་པོས་སྦངས་ནས་བལ་གྱི་
ལ་བའི་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་བརྩོན་པ་འདོར་བ་
ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་སྨན་(བཟང་པོ་)ཆེན་པོའི་ཁུ་བ་ལ་ཡང་སྦངས་ནས་རས་སྲབ་
མོའི་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བས་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བར་བྱེད་དོ། །ཡོངས་སུ་སྦྱངས་ཏེ་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་
ནི་བཻ་དཱུཪྻ(དག་པ)འི་རིགས་ཆེན་པོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་ཡང་(གློ་བུར་དྲི་མས་)ཡོངས་སུ་མ་དག་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་(དེ་དབྱིངས་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)མཁྱེན་ནས་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་བདག་མེད་པ་དང༌། མི་
གཙང་བ་ཡིད་འབྱུང་བའི་གཏམ་གྱིས་འཁོར་བ་ལ་དགའ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་སྐྱོ་བ་
སྐྱེད་པར་མཛད་དེ། འཕགས་བའི་ཆོས་འདུལ་བ་(འཁོར་ལོ་དང་པོ་)ལ་འཛུད་པར་མཛད་
དོ། །དེ་ཙམ་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་
(ཐེག་པ་ཆེན་པོ་པ་རྣམས་ལ་)སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང་སྨོན་པ་མེད་པའི་གཏམ་
གྱིས་(འཁོར་ལོ་གཉིས་པ་བསྟན་ནས་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚུལ་རྟོགས་པར་མཛད་དོ། །དེ་
1-1-205


ཙམ་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བརྩོན་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འོག་ཏུ་(འཁོར་ལོ་
གསུམ་པ་དོན་དམ་རྣམ་ངེས་)ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་གཏམ་འཁོར་གསུམ་
ཡོངས་སུ་དག་པའི་གཏམ་གྱིས་རང་བཞིན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་(ཐེག་པ་
ཐམས་ཅད་ལ་ཞུགས་པ་)དེ་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡུལ་ལ་འཇུག་པར་མཛད་
དོ། །ཞུགས་པར་གྱུར་ཅིང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཉིད་(ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་)རྟོགས་
ན་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་ཡོན་གནས་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ལ།
༈ ༼འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་ཁྱད་པར་ལེགས་པར་ཕྱེ་སྟེ་གཏན་ལ་དབབ་པ།༽ འཁོར་ལོ་
གསུམ་ལ་དྲང་དོན་དང་ངེས་དོན་གང་ཡིན་པ་དང༌། ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་གསལ་
བར་སྟོན་པ་ཡིན་མིན་གྱི་ཁྱད་པར་ལ་སོགས་པ་ནི། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་བའི་
མདོར། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་
ཀྱིས་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དང་པོར་ཡུལ་ཝཱ་ར་ཎ་སི་དྲང་སྲོང་
སྨྲ་བའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་སུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་
འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་རྣམ་པར་བསྟན་པས། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་
བ་སྔོན་ལྷར་གྱུར་པའམ་མིར་གྱུར་པ་སུས་ཀྱང་ཆོས་དང་མཐུན་པར་འཇིག་རྟེན་དུ་མ་
བསྐོར་བ་ཅིག་རབ་ཏུ་བསྐོར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་དེ་
ཡང་བླ་ན་མཆིས་པ་(བར་)སྐབས་(སམ་བར་ལོག་)མཆིས་པ་དྲང་བའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞིའི་
(སྐད་དོད་པཱ་ད་ཞེས་པ་ཚིག་ལའང་འཇུག་པས་འདིར་ཚིག་གི་)གནས་སུ་གྱུར་པ་ལགས་ལ། བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་
1-1-206


པ་དང་འགག་པ་མ་མཆིས་པ་དང་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོས་སུ་མ་
ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་
རྣམས་ལ་སྟོང་བ་ཉིད་སྨོས་པའི་རྣམ་པས་ཆེས་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་
ལོ་གཉིས་པ་བསྐོར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་དེ་ཡང་བླ་ན་
མཆིས་པ་(བར་)སྐབས་(སམ་བར་ལོག་)མཆིས་པ་དྲང་བའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་
གྱུར་བ་ལགས་ཀྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་
བརྩམས། སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང་འགག་པ་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་
ཉིད་དང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ནས་ཐེག་པ་
ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ། ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དང་ལྡན་པ་
ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གསུམ་པ་བསྐོར་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་
ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་འདི་ནི་བླ་ན་མ་མཆིས་པ་(བར་)སྐབས་(སམ་པར་ལོག་)མ་
མཆིས་པ་ངེས་པའི་དོན་ལགས་ཏེ། རྩོད་པའི་གཞིའི་(སྐད་དོད་པཱ་ད་ཞེས་པ་ཚིག་ལའང་འཇུག་
པས་འདིར་ཚིག་གི་)གནས་སུ་གྱུར་པ་མ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་
བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་འདས་པ་ཉིད་ཀྱི་
བར་ལས་བརྩམས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་(འཁོར་ལོ་གསུམ་
པ་)འདི་རིགས་ཀྱི་བུ་འམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་གང་གིས་ཐོས་ནས་མོས་པར་བགྱིད་པ་དང༌། ཡི་
གེ་འདྲིར་རྩོལ་བ་དང་ཡི་གེ་བྲིས་ནས་ཀྱང་འཆང་བ་དང་ཀློག་པ་དང་མཆོད་པ་དང་
(གཞན་དག་ལ་ཡང་)ཡང་དག་པར་འགྱེད་པ་དང་ལུང་ནོད་པ་དང་ཁ་ཏོན་བགྱིད་པ་དང་
1-1-207


སེམས་པ་དང་སྒོམ་པའི་རྣམ་{པས་སྦྱོར་བར་བགྱིད་པ་{བྱིན་པའི་བར་གྱི་}དེ་བསོད་
ནམས་ཇི་ཙམ་ཞིག་སྐྱེད་པར་གྱུར་པ་ལགས། དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་བ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་
འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་
སྩལ་ཏོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་དེ་ནི་བསོད་ནམས་
དཔག་ཏུ་མེད་གྲངས་མེད་པ་སྐྱེད་དེ་དེའི་དཔེ་བྱ་བར་སླ་བ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་
མདོར་བསྡུས་ཏེ་ཁྱོད་ལ་བཤད་པར་བྱའོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་
ན། སེན་མོའི་རྩེ་མོ་ལ་གནས་པའི་སའི་རྡུལ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ས་(བྱིན་པོ་)ལ་གནས་
པའི་སའི་རྡུལ་རྣམས་དང་བསྒྲུན་ན་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ་ཞིང་སྟོང་གི་ཆ་དང་
འབུམ་གྱི་ཆ་དང་གྲངས་དང་ཆ་དང་བགྲང་བ་དང་དཔེ་དང་རྒྱུར་ཡང་ཉེ་བར་མི་
འགྲོའོ། །བ་ལང་གི་རྗེས་ཀྱི་ཆུ་ནི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞིའི་ཆུ་དང་བསྒྲུན་ན་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་
ཉེ་བར་མི་འགྲོ་བ་ནས་རྒྱུའི་བར་དུ་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོའོ། །དོན་དམ་ཡང་དག་འཕགས་
དེ་བཞིན་དུ་ངས་དྲང་བའི་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལ་མོས་པ་ནས་སྒོམ་པའི་རྣམ་པས་སྦྱོར་བར་
བྱེད་པའི་བར་གྱི། བསོད་ནམས་གང་བཤད་པ་དེ་ནི་ངེས་པའི་དོན་བསྟན་པ་ལ་མོས་པ་
ལས་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པ་ནས་སྒོམ་པའི་རྣམ་པས་སྦྱོར་བ་ལས་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པའི་
བར་གྱི་བསོད་ནམས་འདི་དང་བསྒྲུན་ན་བརྒྱའི་ཆར་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོ་བ་ནས་རྒྱུའི་བར་
དུ་ཡང་ཉེ་བར་མི་འགྲོའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་
ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱེད་པའི་ཚེ་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་དགོས་པས་ཡུལ་ཅན་འཛིན་པ་
འགོག་པའི་དོན་དུ་ཡུལ་ཐམས་ཅད་དགག་པི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མེད་པ་དང་མ་གྲུབ་པ་
1-1-208


དང་དབེན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་མང་པོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པ་ལྷུར་
མཛད་ཀྱི། ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ལྷུར་མཛད་པ་ནི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
འཁོར་ལོ་གཉིས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་སྨོས་པའི་རྣམ་པས་ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་
རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱས་པས། ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་ཟུང་འཇུག་གི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་སྐྱེས་པ་ན་ཡོད་མེད་དང་སྟོང་མི་སྟོང་ལ་སོགས་པར་ཕྱེ་ནས་བསྟན་ཅིང་ཇི་ལྟར་
གནས་པ་དང་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་ངོ་སྤྲོད་པ་དགོས་ཏེ(དེའི་རྒྱུ་མཚན)། ཐམས་ཅད་
མེད་ཅིང་མ་གྲུབ་པ་ལ་སོགས་པར་གནས་པ་མ་ཡིན་གྱི་མེད་ཅིང་སྟོང་བ་དང་དེ་དག་གི་
གཞི་(གང་ཡིན་)ལ་སོགས་པའི་མེད་དགག་གི་གཞི་ལ་མ་ཡིན་དགག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
རྣམ་གཅོད་ཀྱི་གཞི་ལ་ཡོངས་གཅོད་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྐྱོན་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་
གྱིས་སྤངས་པའི་གཞི་ལ། མཐར་ཐུག་གི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཚང་བའི་རྟོགས་པ་ལྷུན་གྲུབ་
ཏུ་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་འཁོར་ལོ་གསུམ་པ་ནི་ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་དང་
ལྡན་པ་ཞེས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཁོར་ལོ་གཉིས་པར་དགོས་པའི་དབང་གིས་རང་སྟོང་མ་
ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང་རང་སྟོང་དུ་སྟོན་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ལེགས་པར་ཕྱེ་སྟེ་ནང་འགལ་
མེད་པར་མ་བྱས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་འགའ་ཞིག་གིས། བླ་ན་མཆིས་པ་སྐབས་
མཆིས་པ་དྲང་བའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞིའམ་ཚིག་གི་གནས་སུ་གྱུར་ཞེས་གསུངས་ལ། འཁོར་
ལོ་གསུམ་པར་ནི་དེ་དག་ལས་བཟློག་ནས་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ལེགས་པར་ཕྱེ་བ་ལ་སོགས་
པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་བླ་ན་མ་མཆིས་པ་སྐབས་མ་མཆིས་པ་ངེས་པའི་དོན་ལགས་ཏེ་རྩོད་
པའི་གཞིའམ་ཚིག་གི་གནས་སུ་གྱུར་པ་མ་ལགས་ཞེས་པའོ། །
1-1-209


༈ ༼དེ་ལ་འཁྲུལ་བའི་ལོག་རྟོག་མང་པོ་བསལ་བ།༽ འདིར་ཁ་ཅིག་མདོ་འདི་དྲང་
དོན་དུ་འདོད་པ་ནི་མི་རིགས་ཏེ་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་མེད་ཅིང༌། རིགས་པ་ཡང་མེད་ལ་
ངེས་དོན་ཡིན་པ་ལ་གནོད་བྱེད་ཀྱང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་འཁོར་ལོ་བར་བ་དབུ་མ་
ཡིན་ཞིང་ཐ་མ་སེམས་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བར་པ་ངེས་དོན་དང་ཐ་མ་དྲང་དོན་དུ་གནས་
པ་ཉིད་ཀྱིས་གནོད་དོ་ཞེ་ན། འདི་ནི་ཧ་ཅང་ཡང་མི་རིགས་པ་ཆེན་པོ་སྟེ་འཁོར་ལོ་ཐ་མ་
སེམས་ཙམ་གྱི་རང་གཞུང་ཡིན་པའི་ལུང་དང་རིགས་པ་འགའ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
དེ་སེམས་ཙམ་ལས་འདས་པར་སྟོན་པ་དང་དབུ་མ་ཆེན་པོ་མཐར་ཐུག་པའི་དོན་སྟོན་པ་
དང་རྡོ་རྗེའི་ཐེག་པ་མཐར་ཐུག་པའི་དོན་དང་མཐུན་པར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལུང་འདི་
ཉིད་ནས་ཀྱང་འཁོར་ལོ་གསུམ་པར་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང་མ་སྐྱེས་པ་དང་
མ་འགགས་པ་དང་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང་། རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟོན་
པར་གསུངས་པ་ལས་ཀྱང་སེམས་ཙམ་གྱི་རང་གཞུང་མ་ཡིན་པར་གྲུབ་པོ། །གལ་ཏེ་འཁོར་
ལོ་གཉིས་པར་ཤེར་ཕྱིན་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ངེས་པའི་དོན་དང་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན་པ་ལ་
(འདིར་)དེ་ལས་བཟློག་པར་བསྟན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ལུང་འདི་དྲང་དོན་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་
ནོ་ཞེ་ན། འདི་ནི་ལེགས་པར་མ་རྟོགས་པའི་ཚིག་སྟེ་ཤེར་ཕྱིན་སྟོན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དྲང་
དོན་དང་བླ་ན་ཡོད་པ་ལ་སོགས་པར་སྟོན་པ་མ་ཡིན་གྱི། རང་སྟོང་མ་ཡིན་པ་རང་སྟོང་དུ་
སྟོན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཞན་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་སྐྱེས་མ་
འགགས་གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་ནི་འཁོར་ལོ་གསུམ་པར་ཡང་
སྟོན་ཅིང་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པར་ཡང་སྟོན་ཏེ་(འོན་ཀྱང་)མི་གསལ་བ་དང་གསལ་བ་དང་རབ་ཏུ་
1-1-210


གསལ་བར་སྟོན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དེ་དག་གི་དོན་ལ་རྨོངས་པ་དང་མ་རྨོངས་པ་ལ་
སོགས་པའི་ཁྱད་པར་ནི་ཆེ་བ་དང་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བར་ཡང་ཡོད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་བླ་ན་ཡོད་མེད་
དང་སྐབས་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་གསུངས་པ་ཡང་གཞུང་ལུགས་དེ་དག་ཏུ་
མཐར་ཐུག་ཟབ་མོའི་དོན་མི་གསལ་ཞིང་མ་རྫོགས་པ་དང་གསལ་ཞིང་རྫོགས་པ་ལ་སོགས་
པར་སྟོན་པའི་ཁྱད་པར་ལས་ཡིན་གྱི། དོན་གྱི་ངོ་བོ་ལས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། མཐར་ཐུག་དོན་གྱི་
ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་དང་ཡང་འཁོར་ལོ་ཕྱི་མ་འདི་གཉིས་
ཀྱི་མཐར་ཐུག་དོན་གྱི་ངོ་བོ་གཅིག་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། (ཚུལ་གསུམ་གྱི་སྒྲོན་མར་)དོན་
གཅིག་ན་ཡང་མ་རྨོངས་དང༌། །(ཐབས་མང་དཀའ་བ་མེད་པ་དང་། །)ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་
གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་གང་དུ་ཇི་ལྟར་གཅིག་ཅེ་ན་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པར་གཅིག་སྟེ(དེ་བཞིན་དུ)། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་འཆང་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཕྱག་རྒྱ་
ཆེན་པོ་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)སྣ་ཚོགས་ཡུམ་དང༌། (སྟོང་
གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་བདག་མེད་མ་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་
མེད་ཀྱི་)ཨེ་ཝྂ་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཨ་ཧཾ་དང༌། (སྟོང་གཞི་
དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཆོས་འབྱུང་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་)བྷ་ག་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་དང༌། (སྟོང་
1-1-211


གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)གསང་བ་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་
བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)གསང་ཆེན་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཆུ་སྐྱེས་
དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)མཁའ་ཁམས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་
དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང༌། (སྟོང་གཞི་
དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་དང༌། (སྟོང་གཞི་
དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)དག་པའི་བདག་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་)རང་བཞིན་འོད་གསལ་བའི་སེམས་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་)རང་བཞིན་གྱིས་དག་པའི་སེམས་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་)དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང༌། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་
མེད་ཀྱི་)དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)སྟོང་པ་ཉིད་
དང༌། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། (སྟོང་གཞི་
དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་
འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་
ཀྱི་)ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། 
(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)རང་བཞིན་གྱིས་དག་པའི་རིགས་(དང་བསལ་བཞག་མེད་པའི་
ཆོས་ཉིད་ཀུན་འགྲོ་དང་མཐའ་གཉིས་སྤངས་པའི་དབུས་མའམ་བར་མ་དང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་དང་རང་
1-1-212


བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་དང་རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་དང་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་)ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་མང་
པོས་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་དབྱིངས་དོན་དམ་པའི་
བདེན་པ་ཉིད་རང་གིས་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དོན་
དམ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་ཤེར་ཕྱིན་མཚན་ཉིད་པ་མ་ཡིན་གྱི་ཡུལ་ལ་ཡུལ་ཅན་གྱི་མིང་གིས་
བཏགས་པ་ཙམ་མོ་ཞེ་ན། འདི་ཡང་དོན་དང་མི་མཐུན་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། (དོན་དམ་)དེ་ཤེར་
ཕྱིན་དངོས་ཡིན་པ་ལ་གནོད་བྱེད་(རྣམ་དག་)མེད་(ཅིང་ཤེས་བྱེད་རྣམ་དག་ཡོད་)པའི་ཕྱིར་
དང༌། བཏགས་པ་བ་ཡིན་པར་སྟོན་པའི་ལུང་དང་རིགས་པ་འགའ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་
རོ། །གལ་ཏེ་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོས(བརྒྱད་སྟོང་དོན་བསྡུས་སུ)། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་
(པ་ནི་)གཉིས་མེད། །ཡེ་ཤེས་(ཡིན་ལ་)དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས(པ་ཡང་ཡིན)། །སྒྲུབ་བྱ་དོན་དེ་
དང་ལྡན་པས། །གཞུང་ལམ་དག་ལ་དེའི་སྒྲ་ཡིན༌། །ཞེས་ཤེར་ཕྱིན་མཚན་ཉིད་པ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ལ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ནི་གཉིས་
མེད་ཡེ་ཤེས་དང་ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེ་ན་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་
ཏེ་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། བེམས་པོ་མིན་ཕྱིར་རང་རིག་ཉིད། །ཅེས་པ་ལ་
སོགས་པ་ལུང་དང་རིགས་པ་རྣམ་དག་མང་པོས་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པར་རྒྱ་ཆེར་སྟོན་
པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་(དང་སྔར་ཡང་མང་དུ་དྲང་ནས་བཤད་པའི་ཕྱིར་)རོ། །འདིར་གཉིས་མེད་
ཡེ་ཤེས་ཞེས་པ་ལ། གང་དང་གང་གཉིས་སུ་མེད་ན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་
གཉིས་སུ་མེད་པར་གཅིག་ཏུ་(གདོད་ནས་)འདྲེས་ཤིང་རོ་མཉམ་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་མཐར་ཐུག་
(དོན་དམ་)གི་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དང་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་དང་བདེ་སྟོང་དབྱེར་མེད་ཟུང་
1-1-213


འཇུག་རོ་གཅིག་པ་ཡང་ཡིན་ལ་མཐར་ཐུག་(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ཀྱི་ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་
གཅིག་པ་དང༌། དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་རོ་གཅིག་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཤེར་ཕྱིན་
མཚན་ཉིད་པ་དེ་ནི་གཞི་ཤེར་ཕྱིན་དང་འབྲས་བུ་ཤེར་ཕྱིན་མཐར་ཐུག་པ་སྟེ་ངོ་བོ་དབྱེར་
མེད་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །དེ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ལམ་(བསྒྲུབ་བྱ་དང་ལྡན་པ་)དང་དེ་དག་
སྟོན་པའི་གཞུང་(བརྗོད་བྱའི་དོན་དང་ལྡན་པ་)ལ་ནི་བཏགས་པ་ཙམ་སྟེ་དེ་བཞིན་དུ་དབུ་མ་
ཆེན་པོ་དང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་སྦྱོར་དང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དང་
མཉམ་པར་སྦྱོར་བ་དང་རྡོ་རྗེའ་རྣལ་འབྱོར་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་དང་བདེ་དགྱེས་
དང་གསང་འདུས་དང་དུས་འཁོར་(དང་མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོ་)ལ་སོགས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་
རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་པ་ཇི་སྙེད་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་གཞུང་དང་ལམ་གང་
ཡིན་པ་བཏགས་པ་བ་དང་གཞི་དང་འབྲས་བུ་ངོ་བོ་དབྱེ་མེད་གང་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་
མཚན་ཉིད་པ་ཉིད་དུ་དོན་ལ་གནས་ཏེ་འདི་ནི་མདོ་རྒྱུད་ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་པ་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་སྤྱི་འགྲེལ་ཆེན་པོ་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཚིག་ཏུ་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མདུད་འགྲོལ་
ཆེན་པོ་དང་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པའམ་དགོངས་ཆེན་ཟབ་མོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་འགྲེལ་
ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །འོན་ཀྱང་དེ་དག་དེ་ལྟར་ཚུལ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པ་ལ་སྐྱོ་མ་སྔ་བཙན་གྱི་
བག་ཆགས་སྤངས་ནས་རྟོན་པ་བཞི་དང་ས་བཅུ་པ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་ཟབ་མོ་ཉམས་སུ་
མྱོང་བའི་སྒྲོན་མེ་བཟང་པོ་ལ་བརྟེན་དགོས་སོ། །
༈ ༼ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལྟ་བ་ཁྱད་པར་དུ་བཤད་པ་ལ་གཉིས། བཤད་པར་དམ་
བཅའ་བ།༽ དེའི་ཕྱིར་འཁོར་ལོ་ཕྱི་མ་གཉིས་དང་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་དོན་གཅིག་མོད་ཀྱི་
1-1-214


ཉམས་སུ་ལེན་པ་ན་(གང་ཡང་བློས་དོར་བས་)ལ་ཟློ་བ་(སྟེ་)ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་ལ་འཁོར་ལོ་བར་
བ་དང་མཐུན་པར་(གཉིད་ལོག་པ་བཞིན་)རྟོག་མེད་སྤྲོས་བྲལ་དུ་མཉམ་པར་བཞག་ནས་
རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ཤན་འབྱེད་པའི་ཚེ་(གཉིད་སངས་པ་བཞིན་)ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་སོ་
སོར་རྟོག་པ་ན་འཁོར་ལོ་ཐ་མ་དང་རྡོ་རྗེའི་ཐེག་པ་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་ལེགས་པར་
རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ངོ་སྤྲད་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་གསུང་རབ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཟབ་མོ་ཉམས་
སུ་ལེན་པ་ཚང་ལ་མ་ནོར་ཞིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་འདིར་གནས་
ལུགས་ལ་ཡོད་མེད་དང་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་མི་སྟོང་དང་(སྐྱོན་)རྣམ་གཅོད་(དང་ཡོན་
ཏན་)ཡོངས་གཅོད་དང་མེད་དགག་མ་ཡིན་དགག་དང་སྤངས་པ་དང་རྟོགས་པ་ལ་སོགས་
པ་གཤིས་ལ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་དུ་ལེགས་པར་ཕྱེ་སྟེ་བསྟན་པར་བྱའོ། །
༈ ༼བཤད་པའི་དོན་དངོས་ལ་ལྔ། སྟོང་མི་སྟོང་དང་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པར་
གསུངས་པས་རང་སྟོང་འདི་ལས་གཞན་པའི་སྟོང་ཉིད་ཟབ་མོ་གྲུབ་ཚུལ་ལ་གཉིས། སྟོང་
ཚུལ་གྱི་རྣམ་དབྱེ་དུ་མ་མདོར་བསྟན་པ་ལ་བཞི། ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་མི་
སྟོང་དུ་དབྱེ་བ།༽ དེ་ཡང༌། ཨུ་དུམ་བཱ་རའི་མེ་ཏོག་ལྟར་དཀོན་པ་སོར་ཕྲེང་གི་མདོར། སོར་
མོའི་ཕྲེང་བས་འཇམ་དཔལ་ལ་སྨྲས་པ། འཇམ་དཔལ་ཁྱོད་སྟོང་པ་ཆེན་པོ། མཐོང་བའི་
མཆོག་ན་འཇིག་རྟེན་ན་སྟོང་བ་མཐོང་བ་གང་ཡིན། སྟོང་བ་སྟོང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཅི། 
ཤེས་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་མྱུར་དུ་སྨྲོས་ཏེ་ངའི་ཐེ་ཚོམ་མྱུར་དུ་ཆོད་ཅིག དེ་ནས་འཇམ་
དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པས་སོར་མོའི་ཕྲེང་བ་ལ་ཚིགས་སུ་བཅད་དེ་སྨྲས་པ། སངས་རྒྱས་
ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་སྟེ། །ནམ་མཁའ་མཚན་ཉིད་མེད་པའོ། །སངས་རྒྱས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་
1-1-215


སྟེ། །ནམ་མཁའ་མཚན་མ་མེད་པས་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་སྟེ། །ནམ་མཁའ་
གཟུགས་མེད་གྱུར་པའོ། །ཆོས་རྣམས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་སྟེ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་ཀྱི་
སྐུ། །ཡེ་ཤེས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་སྟེ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་སྐུ། །གཟུང་དུ་མེད་ཅིང་
རེག་དུ་མེད། །ཆགས་མེད་ཡེ་ཤེས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །ཐར་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་སྟེ། །ནམ་
མཁའ་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད་མེད། །ཐར་པ་སངས་རྒྱས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །སྟོང་པ་ཅི་ཡང་
མེད་པ་དག །སོར་ཕྲེང་ཁྱོད་ཀྱིས་ག་ལ་ཤེས། །དེ་ནས་སོར་མོའི་ཕྲེང་བས་འཇམ་དཔལ་
གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་སླར་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་སྤྲིན་ཆེན་པོ་ལས་
ཆར་རབ་ཏུ་བབ་པ་དང༌། སྐྱེས་བུ་བྱིས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱིས་སེར་པའི་འབྲུ་བླངས་ཏེ་
ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་བཻ་དཱུཪྻ་བསམས་ནས་ཁྱིམ་དུ་ཁྱེར་བ་དང་ཧ་ཅང་གང་ཆེས་ནས་བཟུང་
མ་ནུས་ཏེ་གཏེར་དུ་བྱའོ་སྙམ་ནས་བུམ་པའི་ནང་དུ་ལེགས་པར་བཅུག་པ་དང༌། སེར་བའི་
རིལ་བུ་དེ་ཞུ་(ནས་སྐམས་)བ་མཐོང་ནས་སྟོང་པའོ་སྙམ་སྟེ་ཅང་མི་ཟེར་བར་གྱུར་པ་དེ་
བཞིན་དུ། བཙུན་པ་འཇམ་དཔལ་ཤིན་ཏུ་སྟོང་པ་(རང་སྟོང་)ཉིད་ལ་བསྒོམས་ཤིང་སྟོང་
བར་ཟབ་ཏུ་བསམས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་(ཡང་དག་པར་དཔྱད་ན་)ཞིག་པ་མི་བཟོད་པར་
མཐོང་ངོ༌། །(དོན་དམ་གྱི་)ཐར་བ་(རང་གི་ངོ་བོས་)སྟོང་བ་མ་ཡིན་པ་ཡང་(རང་གི་ངོ་
བོས་)སྟོང་པར་མཐོང་ཞིང་རྟོག་གོ །འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སེར་བའི་རིལ་བུ་ནོར་བུའོ་སྙམ་དུ་
བསམས་ནས་ནོར་བུ་ཡང་(བུམ་པར་བཅུག་ན་མེད་ཅིང་)སྟོང་པར་(འགྲོ་སྙམ་དུ་)སྒོམ་པ་དེ་
བཞིན་དུ་ཁྱོད་ཀྱང་(རང་གི་ངོ་བོས་)སྟོང་པ་མ་ཡིན་པ(དོན་དམ་པ)འི་ཆོས་ལ་(རང་གི་ངོ་
བོས་)སྟོང་པར་སེམས་ཏེ་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཆོས་(རང་གི་ངོ་བོས་)སྟོང་པར་མཐོང་ནས་(རང་གི་ངོ་
1-1-216


བོས་)སྟོང་པ་མ་ཡིན་པ(དོན་དམ་པ)འི་ཆོས་ལ་ཡང་(རང་གི་ངོ་བོས་)སྟོང་པར་འཇིག་པར་
བྱེད་དོ། །(རང་གི་ངོ་བོས་)སྟོང་པའི་ཆོས་ཀྱང་གཞན། (རང་གི་ངོ་བོས་)སྟོང་བ་མ་ཡིན་པའི་
ཆོས་རྣམས་ཀྱང་གཞན་ཏེ། སེར་བའི་རིལ་བུ་ལྟ་བུ་ཉོན་མོངས་པ་བྱེ་བ་ནི་(རང་གི་ངོ་
བོས་)སྟོང་པའོ། །སེར་བའི་རིལ་བུ་ལྟ་བུར་མི་དགེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ནི་མྱུར་དུ་
འཇིག་གོ །ནོར་བུ་བཻ་དཱུཪྻ་(ཞུ་ནས་མི་འགྲོ་བ་)བཞིན་དུ་(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ནི་རྟག་པ་
སྟེ་ཐར་བའི་མཐའ་ཡང་ནོར་བུ་བཻདཱུཪྻ་(ཞུ་ནས་མི་འགྲོ་བ་)བཞིན་ནོ། །(དོན་དམ་གྱི་)ནམ་
མཁའ་ཡང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་ཡིན་ཏེ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་ཐར་པ་གཟུགས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐར་པ་{ལ}ཡང་
གཟུགས་(གཞན་)ཡིན་ཏེ་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐར་བ་གཟུགས་མེད་པ་
ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་ཐར་བའི་མཚན་ཉིད་(རང་གི་ངོ་བོས་)སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་དབྱེ་བ་མེད་པའི་
འདུ་ཤེས་སུ་མ་བྱེད་ཅིག འཇམ་དཔལ་གང་གྲོང་ཁྱེར་བརྩིགས་པའི་ཁྱིམ་སྟོང་པ་ནི་མི་
མེད་པས་སྟོང་ངོ༌། །བུམ་པ་ནི་ཆུ་མེད་པས་(ན་དེས་)སྟོང་ངོ༌། །ཀླུང་(སྟེ་དྲེག་པོ་)ནི་ཆུ་མི་
འབབ་པས་(ན་དེས་)སྟོང་ངོ༌། །ཅི་གྲོང་གི་བར་སྐབས་ཁྱིམ་མེད་པ་ལ་སྟོང་བ་སྟོང་བ་ཞེས་
བྱའམ། ཅི་ཁྱིམ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཡིན་ནམ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་མ་ཡིན་གྱི་མི་མེད་པས་
སྟོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཅི་བུམ་པ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཡིན་ནམ། ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་མ་ཡིན་གྱི་
ཆུ་མེད་པས་སྟོང་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཅི་ཀླུང་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཡིན་ནམ་ཐམས་ཅད་སྟོང་བ་མ་
ཡིན་གྱི་ཆུ་མི་འབབ་པའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་(དོན་དམ་གྱི་)ཐར་བ་(དོན་
དམ་གྱི་ཡོན་ཏན་)ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་པ་མ་ཡིན་གྱི་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་
1-1-217


ཐར་བ་སྟོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་(ཡོན་ཏན་གྱིས་)སྟོང་བ་མ་ཡིན་
ཏེ་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང་ཉོན་མོངས་པ་བྱེ་བའི་མི་དང་ལྷ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྟོང་
བ་ཞེས་བྱའོ། །ཀྱེ་མ་བཙུན་པ་འཇམ་དཔལ་ནི་སྦྲང་བུའི་སྤྱད་པ་སྤྱོད་དེ། སྟོང་པ་དང་མི་
སྟོང་བའི་དོན་དེ་ཁོ་ན་མི་ཤེས་སོ། །གཅེར་བུ་པ་ཡང་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་སྒོམ་སྟེ་གཅེར་
བུ་པའི་སྦྲང་མ་ཁྱོད་ཅང་མ་ཟེར་ཞིག་ཅེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་
སྟེ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ། སྟོང་པ་ཅི་ཡང་མེད་པ་ནི། །སོར་ཕྲེང་ཁྱོད་ཀྱིས་ག་ལ་ཤེས། །ཞེས་
པའི་མཐར་ཐུག་པས་འགའ་ཞིག་གི་འདོད་པ་ལྟར་ཐམས་ཅད་ཅིར་ཡང་མེད་པའི་རང་
སྟོང་ཉིད་དུ་བསྟན་པ་ནི་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱིས་མཁྱེན་བཞིན་དུ་རང་སྟོང་གཞན་
སྟོང་གི་ཁྱད་པར་གཏན་ལ་དབབ་པའི་ཕྱིར་གྱེང་བསླང་བའོ། །དེ་ནས་སོར་མོའི་ཕྲེང་བས་
སྟེར་བའི་རིལ་བུ་ཞུ་ནས་མེད་པར་སོང་བ་དཔེར་མཛད་དེ་ཉོན་མོངས་པ་དང་མི་དགེ་
བའི་ཆོས་རྣམས་སྟོང་པར་བསྟན་པ་འདིས་ནི། འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་
གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་རང་རང་ངོ་བོས་སྟོང་བར་བསྟན་ལ་ཞུ་ནས་མེད་པར་འགྲོ་བ་མ་
ཡིན་པའི་ནོར་བུ་བཻ་ཌཱུརྱ་དཔེར་མཛད་ནས་ཐར་པའི་མཐར་ཐུག་པ་(དོན་དམ་གྱི་)སངས་
རྒྱས་མི་སྟོང་བར་བསྟན་པ་འདིས་ནི་དོན་དམ་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་བདེན་པ་
ཆོས་ཀྱི་སྐུ་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པ་མ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །ཁྱིམ་སྟོང་པ་དང་བུམ་པ་སྟོང་པ་
དང་ཀླུང་སྟོང་པ་དཔེར་མཛད་ནས་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་པར་བསྟན་པ་འདིས་ནི་
མཐར་ཐུག་གི་ཐར་བ་(རང་གིས་མི་སྟོང་བའི་)གཞན་སྟོང་དུ་བསྟན་ཏོ། །ཐར་བ་ཐམས་ཅད་
ཀྱིས་སྟོང་པ་མ་ཡིན། ཞེས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་སྟོང་པ་མ་ཡིན་ཞེས་
1-1-218


པ་དང༌། སྟོང་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་གཞན་ཏེ། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་མི་སྟོང་བར་
བཤད་པ་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་རང་གིས་རང་མི་སྟོང་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ་མདོ་རྒྱུད་
གཞན་མང་པོར་སྟོང་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་དང༌། མི་སྟོང་ཞེས་གསུངས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་དེ་
རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱིས་ནི་རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་གཉི་ག་
ལེགས་པར་མཁྱེན་མོད་ཀྱི་མི་མཁས་པ་དག་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཁོ་ན་ཡིན་ཞེས་འདོད་པ་
གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གཅར་བུ་པ་དང་མཚུངས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཐམས་ཅད་
རང་སྟོང་ཉིད་དུ་སྨྲ་བ་ནི་རང་སྟོང་ཡིན་མིན་གྱི་ཁྱད་པར་ལེགས་པར་ཕྱེ་སྟེ་སྨྲ་བ་ལ་ལྟོས་
ནས་སྦྲང་མ་ཙམ་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཙུན་པ་འཇམ་དཔལ་ན་སྦྲང་བུའི་སྤྱད་པ་སྤྱོད་དེ། 
སྟོང་བ་དང་མི་སྟོང་པའི་དོན་དེ་ཁོ་ན་མི་ཤེས་སོ། །གཅེར་བུ་པ་ཡང་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་
སྒོམ་སྟེ་གཅེར་བུ་པའི་སྦྲང་མ་ཁྱོད་ཅང་མ་ཟེར་ཞིག་ཅེས་པ་དང༌། བཙུན་པ་འཇམ་དཔལ་
ཤིན་ཏུ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་བསྒོམས་ཤིང་སྟོང་པར་ཟབ་ཏུ་བསམས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཞིག་
པ་མི་བཟོད་པར་མཐོང་ངོ༌། །ཐར་པ་སྟོང་པ་མ་ཡིན་པ་ཡང་སྟོང་པར་མཐོང་ཞིང་རྟོག་
གོ །ཞེས་དང༌། ཁྱོད་ཀྱང་སྟོང་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ལ་སྟོང་པར་སེམས་ཏེ་ཆོས་སྟོང་པ་
མཐོང་ནས་སྟོང་པ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ལ་ཡང་སྟོང་པར་འཇིག་པར་བྱེད་དོ། །ཞེས་པ་ལ་
སོགས་པ་རྣམས་ནི་དཔྱད་མི་བཟོད་ཅིང་མཐར་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་རང་རང་ངོ་བོས་
སྟོང་བའི་རང་སྟོང་ལ་ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏ་ཁ་ཚོན་གཅོད་པ་
རྣམས་ལ་གདམས་པ་དང་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་རྟག་པ་དང་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་ཐར་བ་གཟུགས་ཡིན་པ་དང་ནམ་མཁའ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་ཡིན་ཞེས་པ་ལ་
1-1-219


སོགས་པའི་དོན་ནི་གཟུགས་སོགས་གཞན་དང༌། གཟུགས་སོགས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། 
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་དང་ཁམས་གསུམ་
དང་དུས་གསུམ་ལས་འདས་པའི་གཟུགས་སོགས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་འཆད་པར་འགྱུར་
བའི་སྐབས་སུ་རིག་པར་བྱ་ཞིང་གན་རྣམས་ནི་རྟོགས་པར་སླའོ། །གཞན་ཡང་དོན་དམ་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྟོང་ལུགས་མདོ་འདི་ཉིད་ལས་ཡང་དང་ཡང་དུ་གསལ་བར་གསུངས་བའི་
ཕྱིར་དབུ་མའི་མདོ་སྡེ་མཐར་ཐུག་པ་འདི་ནི་ངེས་པར་མཐོང་དགོས་སོ། །གལ་ཏེ་སོར་ཕྲེང་
ཅན་ནི་སྡིག་ཅན་ཆེན་པོ་ཡིན་པས་དེའི་ངག་བཞིན་མི་བདེན་ནོ་སྙམ་དུ་ཡང་བསམ་པར་
མི་བྱ་སྟེ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཞིང་འདི་ནས་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་གང་གཱའི་
ཀླུང་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་འདས་པ་ན་རིན་པོ་ཆེ་ཐམས་
ཅད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཞིང་ཁམས་ཡོད་ལ། དེ་ན་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་མཐོང་
ན་དགའ་བ་མངོན་པར་འཕགས་པ་བརྩོན་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་སངས་རྒྱས་བཞུགས་
པར་བཤད་ཅིང༌། དེ་སོར་ཕྲེང་ཅན་དུ་སྤྲུལ་པར་མདོ་འདི་ཉིད་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼དེ་ཉིད་སྟོང་པའི་སྟོང་པ་དང་མི་སྟོང་པའི་སྟོང་པར་གསུངས་ཚུལ།༽ གཞན་
ཡང་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཡིན་ན་རྣམ་གྲོལ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡང་རང་སྟོང་དུ་འགྱུར་ཞིང་དེ་
འདོད་ན་དེའང་ཅང་མེད་དུ་འགྱུར་བས་མུ་སྟེགས་གཅེར་བུ་པ་ལ་སོགས་པའི་ལུགས་དང་
མཐུན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། མྱང་འདས་ཆེན་པོའི་མདོར། གཞན་ཡང་རྣམ་པར་གྲོལ་
པ་ནི་(རང་གི་ངོ་བོས་)མི་སྟོང་པའི་སྟོང་བའོ། །སྟོང་པའི་སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་(རང་སྟོང་)ནི་ཅི་
ཡང་མེད་པའོ། །ཅི་ཡང་མེད་པ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་གཅེར་བུ་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་གྲོལ་
1-1-220


བ་ལྟ་བུའོ། །གཅེར་བུ་པ་ལ་ནི་ཡང་དག་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་མེད་པས་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་
ཞེས་བྱའོ། །ཡང་དག་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པས་(རང་གི་ངོ་བོས་)མི་སྟོང་
བའི་སྟོང་པའོ། །མི་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་)ནི་ཡང་དག་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་
བའོ། །ཡང་དག་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་(མཐར་ཐུག་)ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །གཞན་ཡང་
རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་(རང་གི་ངོ་བོས་)མི་སྟོང་པའོ། །དཔེར་ན་ཆུ་དང་མར་དང་ཞོ་དང་ཆང་
དང་སྦྲང་རྩིའི་སྣོད་རྫེའུ་(སྟོང་བ་)ལྟ་བུ་ཆུ་དང་མར་དང་ཞོ་དང་ཆང་དང་སྦྲང་རྩི་མེད་
ཀྱང་དེ་ལ་ཆུ་ལ་སོགས་པའི་རྫེའུ་ཞེས་འདོགས་ཏེ་རྫེའུ་དེ་ལ་ནི་སྟོང་ཞེའམ་མི་སྟོང་ཞེས་
གདགས་སུ་མེད་དོ། །དེ་ལ་(ཀུན་རྫོབ་ཏུ་)སྟོང་ཞེས་བྱར་(རྫེའུ་ཡི་)ནི་གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོ་
དང་རེག་བྱ་ཞེས་{མེད་ཅེས}གདགས་སུ་མི་རུང་ངོ༌། །མི་སྟོང་ཞེས་བྱར་ནི་(དེ་ན་)ཆུ་(དང་
མར་)ལ་སོགས་པ་གང་ཡང་མེད་དོ(དེས་ན་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྫེའུའི་དངོས་པོས་མི་སྟོང་ཡང་ཆུ་ལ་
སོགས་པའི་དངོས་པོས་སྟོང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ)། །རྣམ་པར་གྲོལ་བ་(དོན་དམ་པ་)ཡང་དེ་དང་འདྲ་
སྟེ་གཟུགས་ཞེའམ་གཟུགས་མ་ཡིན་ཞེའམ་སྟོང་ཞེའམ་མི་སྟོང་ཞེས་གདགས་སུ་མེད་(པ་ནི་
ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་ཀྱིས་སྟོང་ཞིང་དོན་དམ་གྱི་གཟུགས་སོགས་ཀྱིས་མི་སྟོང་བ་ཉིད་)དོ། །ཞེས་
དང༌། འདི་ལྟ་སྟེ་སྲིད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པོ་དང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་
ཐམས་ཅད་དང་མཚན་མ་ཐམས་ཅད་དང་འདུས་བྱས་ཀྱི་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མེད་པའི་
ཕྱིར་རྫེའུ་ན་ཞོ་མེད་པ་དང་འདྲ་སྟེ་སྟོང་བ་ཞེས་བྱའོ། །མི་སྟོང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡང་དག་
པའི་གཟུགས་རྟག་པ་དང་བདེ་བ་དང་བདག་དང་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་མི་གཡོ་བ་མི་འཕོ་བ་
དཔེར་ན་རྫེའུ་ཡི་གཟུགས་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་ཡོད་པས་མི་སྟོང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ་དེ་
1-1-221


བས་ན་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ནི་རྫེའུ་དེ་དང་འདྲའོ། །(ཀུན་ནས་འདྲ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་)རྫེའུ་དེ་ནི་
རྐྱེན་དང་ཕྲད་ན་ཆག་པའམ་འཆག་པར་འགྱུར་གྱི་(དོན་དམ་གྱི་)རྣམ་པར་གྲོལ་བ་(ལ་)ནི་
དེ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་ཏེ་(འདུས་མ་བྱས་ཡིན་པས་)གཞིག་ཏུ་མེད་དོ། །གཞིག་ཏུ་མེད་པ་(དོན་
དམ་)ནི་ཡང་དག་པར་རྣམ་པར་གྲོལ་བའོ། །ཡང་དག་པར་རྣམ་གྲོལ་བ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའོ། །ཞེས་སོགས་རབ་ཏུ་རྒྱས་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་མདོ་དེ་ཉིད་དུ། 
བ་ལང་ལ་རྟ་མེད་པ་དང་རྟ་ལ་བ་ལང་མེད་པ་དཔེར་མཛད་ནས་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་མྱང་
འདས་ཆེན་པོ་རང་གིས་མི་སྟོང་བའི་གཞན་སྟོང་དུ་བཀའ་བསྩལ་པ། འདི་ལྟ་སྟེ། རིགས་ཀྱི་
བུ་འདི་ལྟར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་སྔ་ནས་མེད་པ་སྟེ། འཇིམ་པའི་ཚེ་རྫ་མ་མེད་པ་ལྟ་བུ་
མ་ཡིན། འགགས་ཏེ་མེད་པ་སྟེ་རྫ་མ་ཞིག་ནས་མེད་པ་ལྟ་བུ་ཡང་མ་ཡིན། གཏན་མེད་པ་སྟེ་
རུས་སྦལ་གྱི་སྤུ་དང་རི་བོང་གི་རྭ་ལྟ་བུ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་གཅིག་ལ་གཅིག་མེད་པ་དང་ནི་
མཐུན་ནོ(འདིས་ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པར་འདོད་པ་བསལ་བ་ཡིན་ནོ)། །རིགས་
ཀྱི་བུ་ཁྱོད་སྨྲ་བ་ལྟར་བ་ལང་ལ་རྟ་མེད་མོད་ཀྱི་བ་ལང་མེད་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །རྟ་ལ་བ་
གླང་མེད་མོད་ཀྱི་རྟ་ཡང་མེད་ཅེས་བྱར་མི་རུང་ངོ༌། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡང་དེ་དང་
འདྲ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མེད། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་ཉོན་མོངས་
པ་མེད་དེ་དེ་བས་ན་གཅིག་ལ་གཅིག་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་རབ་ཏུ་རྒྱས་པར་
བཞུགས་སོ། །(དྲི་མེད་འོད་དུ་ཡང་སྲིད་པ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་གཅིག་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ་
གྲིབ་མ་དང་ཉི་མ་བཞིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ།།)
༈ ༼ཡང་དེ་ཉིད་གློ་བུར་དྲི་མ་དང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་སྟོང་ཚུལ་དུ་གསུངས་
1-1-222


པ།༽ ཡང་མདོ་དེ་ཉིད་དུ༌། སྟོང་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དང་མི་སྟོང་བའི་གཟུགས་ལ་
སོགས་པ་ལེགས་པར་ཕྱེ་སྟེ་བཀའ་སྩལ་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(གློ་བུར་དྲི་མའི་)གཟུགས་ནི་
(རང་གི་ངོ་བོས་)སྟོང་པའོ། །སྟོང་པའི་གཟུགས་(དེ་)འགགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་(རང་གི་ངོ་
བོས་)སྟོང་པ་མ་ཡིན་པ་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ)འི་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཐོབ་པར་
འགྱུར་ཏེ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་
བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་(གཉིས་གཉིས་སུ་)རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལ་དེ་དག་ནི་རིམ་པ་ལྟར་གློ་
བུར་དྲི་མའི་གཟུགས་སོགས་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་(དང་སྟོང་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་)དེ་
རང་རང་ངོ་བོས་སྟོང་པ་དང༌། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་གཟུགས་སོགས་དངོས་པོ་མེད་པའི་
ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་(དང་མི་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་)དེ་དོམ་དམ་གཞན་སྟོང་ངོ༌། །
༈ ༼དེ་དག་ལས་གསང་སྔགས་ཟབ་མོའི་སྟོང་ཆེན་ཁྱད་པར་དུ་ངོས་བཟུང་བ།༽ དེ་
བཞིན་དུ། དཔལ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། དེ་ལྟར་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད་
ནི་རྒྱུ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)སྟེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་བ་ཉིད་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའོ་ཞེས་(བདེ་མཆོག་འཁོར་ལོའི་འགྲེལ་པར་)གསུངས་སོ། །དེ་
བས་ན་དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་སྟོང་བ་ཉིད་ཅེས་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་
དང་ལྡན་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་པ་(ཡང་ཡང་གསུངས་)ཡང་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ལ་
དགོངས་ཀྱི། གཟུགས་སོགས་རང་སྟོང་གིས་ནི་(རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་ཤེར་ཕྱིན་)དེ་དག་གི་གོ་
མི་ཆོད་དེ། (རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་ཤེར་ཕྱིན་)དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་(རང་བཞིན་པ་)དཔག་ཡས་
གསུངས་པ་རྣམས་(གཟུགས་སོགས་རང་སྟོང་)དེ་ལ་མ་ཚང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྟོང་པ་
1-1-223


ཆེན་པོ་ཡི་གེ་ལྔ་དང་ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་ཡི་གེ་དྲུག་ཅེས་གསུངས་པ་ཡང་རང་སྟོང་མ་ཡིན་ཏེ། 
དེ་དག་ནི་གདོད་མ་ཉིད་ནས་སྒྲིབ་བྲལ་རོ་མཉམ་གཞོམ་མེད། རྡོ་རྗེའི་རང་བཞིན་རྣམ་
པར་དག་པའི་ཕུང་པོ་གཞན་དང༌། ཁམས་གཞན་དང༌། དབང་པོ་གཞན་དང༌། ཡུལ་
གཞན་(དང་ལས་དབང་གཞན་)ལ་སོགས་པ་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོ། རང་བྱུང་
གི་ཡེ་ཤེས་རྟེན་འབྲེལ་ལས་འདས་པ་ལ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང༌། (ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)ཁྱབ་པ་པོ་དང༌། རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་ཆེ་བ་པོ་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཉི་མ་སྣང་བ་ཆེ་དང༌། ཨ་
ནི་ཡིག་འབྲུ་ཀུན་གྱི་མཆོག་དང༌། དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་མཆོག་དང༌། གཟུགས་མེད་
གཟུགས་བཟང་དམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུད་སྡེ་ཟབ་མོ་རྣམས་སུ་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་གི་སྟོང་
ཉིད་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་དངོས་པོ་མེད་པི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་
ཉིད་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་པར། མན་ངག་ཟབ་མོའི་སྒྲོན་མེ་ལ་བརྟེན་ནས་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་
བཞིན་དུ་མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་ཁྱད་པར་འཕགས་ཤིང་དྲི་མ་མེད་པ་རྣམས་སུ་དེ་བཞིན་
ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་དང༌། དོན་དམ་པའི་
བདེན་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང༌། ཨེ་ཡིག་དང༌། 
གསང་བ་དང༌། གསང་ཆེན་དང༌། མཁའ་ཁམས་དང༌། བྷ་ག་དང༌། ཆོས་འབྱུང་དང༌། ཆུ་
སྐྱེས་དང༌། རྡོ་རྗེ་དང༌། གྲུ་གསུམ་དང༌། ཨ་ཡིག་དང༌། སེང་གེའི་ཁྲི་དང༌། བདེ་བའི་གནས་
དང༌། བདེ་བ་ཅན་དང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་དང༌། སྣ་
ཚོགས་ཡུམ་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་དང༌། རྡོ་རྗེ་བདག་མེད་མ་དང༌། སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཅན་
མ་ལ་སོགས་པ་དུ་མ་དང་དོན་གཅིག་ཅིང༌། རྣམ་གྲངས་སུ་གསུངས་པའི་སྟོང་ཉིད་གང་
1-1-224


ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་(དང་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་དང་སྐྱེས་
པའི་སྟོང་པ་དང་ཆད་པའི་སྟོང་པ་དང་ཀུན་འགྲོ་མ་ཡིན་པའི་སྟོང་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་དང་འབྲེལ་བའི་
སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྒྲུབ་ཆོས་ཀྱིས་དོར་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་)ཙམ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གཞན་སྟོང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་(དང་མི་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མ་
སྐྱེས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཀུན་འགྲོའི་སྟོང་བ་ཉིད་དང་ཀུན་
རྫོབ་དང་མ་འབྲེལ་བའ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྒྲུབ་ཆོས་ཀྱིས་མ་དོར་བའི་སྟོང་བ་ཉིད་)ལ་དགོངས་པ་
ཡིན་ནོ། །
༈ ༼དེ་དག་གི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པས་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ་དགུ། གང་གིས་
སྟོང་པ་དང་སྟོང་བའི་གཞི་གང་ཡིན་གཏན་ལ་དབབ་པ།༽ དེ་ལྟར་རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་
དུ་ཕྱེ་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་ལེགས་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་ཚུལ་འདི་ནི། དབུ་མ་ཆེན་པོ་པ་
འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། མཐར་ཐུག་དབུ་མའི་
ཆོས་མངོན་པར་སྟོང་བའི་མཚན་ཉིད་གང་ཞེ་ན། གང་ལ་གང་མེད་པ་དེ་ནི་དེས་སྟོང་བར་
ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་སྟེ་འདི་ལ་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདིར་ཡོད་པའོ་ཞེས་
ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏ་ཤེས་སོ། །འདི་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ཡང་དག་
པ་ཇི་ལྟ་བ་སྟེ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ལ་ཅི་ཞིག་མེད་ཅེ་ན། ཕུང་པོ་དང་ཁམས་
དང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ལ། རྟག་པ་དང་བརྟན་པ་དང་ཐེར་ཟུག་དང་མི་འགྱུར་བའི་ཆོས་
ཅན་(གང་ཟག་གི་བདག་)དང་(ཆོས་ཀྱི་)བདག་དང་བདག་གི་མེད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དེ་དག་
ནི་(བདག་གཉིས་པོ་)དེས་སྟོང་ངོ༌། །དེ་ལ་ལྷག་མ་ཡོད་པ་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན་གང་བདག་མེད་པ(འི་
1-1-225


གཞི་)དེ་ཉིད་དེ། དེ་ལྟར་བདག་ནི་མེད་ཀྱི། བདག་མེད་པ(འི་གཞི་)ནི་ཡོད་པར་སྟོང་པ་ཉིད་
ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །འདི་ལ་དགོངས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡོད་པ་ཡང་ཡོད་
པར། མེད་པ་ཡང་མེད་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཞེས་གསུངས་
སོ། །ཞེས་འབྱུང་སྟེ་སྟོང་བའི་གཞི་གང་ལ་སྟོང་བའི་ཆོས་གང་མེད་པ་དེ་ནི་ཆོས་དེས་སྟོང་
པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་སྟེ་འདི་ལ་ཆོས་དེས་སྟོང་བའི་ལྷག་མ་སྟོང་པའི་གཞི་
གང་ཡིན་པ་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་དེ་ནི་འདིར་ནམ་ཡང་ཡོད་པའོ། །ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་
ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །དེ་ལྟར་སྟོང་བའི་ཆོས་རང་སྟོང་དང་སྟོང་བའི་གཞི་གཞན་
སྟོང་དུ་རྟོགས་པ་འདི་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་སྟེ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་
པ་ཞེས་བྱི། །དེ་ལས་གཞན་དུ་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཉིད་དུ་འདོད་པའམ་ཐམས་ཅད་
གཞན་སྟོང་ཉིད་དུ་འདོད་ན་ནི་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །གལ་ཏེ་
བདག་དང་བདག་གི་བས་སྟོང་བའི་གཞི་ནི་འདིར་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་
རྣམས་ལ་བཤད་པ་མ་ཡིན་ནམ། འདིར་ཅིའི་ཕྱིར་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ལ་
འདོད་ཅེས་འགའ་ཞིག་སེམས་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཕྱིར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འདིར་རེ་ཞིག་
གཞན་དབང་དུ་གཏོགས་པའི་ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀུན་བརྟགས་དང་
བདག་དང་བདག་གིས་སྟོང་བས་སྟོང་བའི་གཞིར་གསུངས་ཀྱང་མཐར་སྟོང་གཞི་གཞན་
དབང་གིས་ཀྱང་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོན་གཅིག་གོ །གང་
ཡང་འདུས་མ་བྱས་སུ་གཏོགས་པའི་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་འགའ་ཞིག་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་
ཀྱང་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དེ་བདག་དང་བདག་གི་བས་སྟོང་བའི་གཞིར་གསུངས་པ་ལས་
1-1-226


ཀྱང་མཐར་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཡིན་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་མེད་དོ། །དེ་
ལ་ལྷག་མ་ཡོད་པ་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན། གང་བདག་མེད་པ་དེ་ཉིད་དེ་དེ་ལྟར་བདག་ནི་མེད་ཀྱི་
བདག་མེད་པ་ནི་ཡོད་པར་སྟོང་པ་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །ཞེས་པ་ཡང་ཀུན་བརྟགས་
མེད་པའི་ལྷག་མ་གཞན་དབང་བདག་མེད་པ་ནི་རེ་ཞིག་ཡོད་པའོ། །གཞན་དབང་དེས་
ཀྱང་སྟོང་བའི་ལྷག་མ་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་བདག་མེད་པ་ནི་ཡང་དག་པར་ཡོད་པ་སྟེ་
གྲངས་བཞིན་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་དང༌། དོན་དམ་པར་ཡོད་པའོ། །འདི་ལ་དགོངས་
ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡོད་པ་ཡང་ཡོད་པར་མེད་པ་ཡང་མེད་པར་ཡང་དག་པ་ཇི་
ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ཀུན་བརྟགས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་
ནི་གཞན་དབང་ངོ༌། །གཞན་དབང་གིས་ཀྱང་སྟོང་བའི་གཞི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་
པོ། །ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་ནི་གཏན་ནས་མི་སྲིད་དེ་དེ་ནི་ནམ་ཡང་
གང་ནའང་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་བཞུགས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །(གལ་ཏེ་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་
སྟོང་བའི་གཞི་སྲིད་ན་དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར་བས་ཆོས་ཉིད་ཀུན་འགྲོ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་
རོ།།)དེ་ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ། སྟོང་པའི་སྟོང་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་འདི་དག་ལ་དགོངས་ནས། 
མཐར་ཐུག་གི་དབུ་མ་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ་ཡང༌། མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཤེས་ཤིང༌། །དེ་བཞིན་
ཡོད་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། །རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ཤེས་ན། །སྟོང་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བརྗོད་
དོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཀུན་བརྟགས་ནི་རྟག་ཏུ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །གཞན་དབང་ནི་
རེ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་དེ་ཁོ་ནར་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། དེ་གཉིས་ནི་བཅོས་མ་གློ་བུར་
བའོ། །ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ནི་རང་བཞིན་གཉུག་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་དངོས་པོ་མེད་པའི་
1-1-227


ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་བ་ཉིད་དེ་རང་གི་ངོ་བོས་མི་སྟོང་པའི་ཕྱིར་ཡོད་པ་དང་། གཞན་དབང་
གིས་ཀྱང་སྟོང་བའི་ཕྱིར་མེད་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་(ལས་ཀུན་བརྟགས་ནི་ཀུན་
རྫོབ་བདེན་པར་ཡང་མེད་པས་)རྟག་(ཏུ་)མེད་(པ་)དང༌། །(གཞན་དབང་ནི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་
པར་)ཡོད་ཀྱང་(དེ་)ཁོ་ན་མ་ཡིན་(པ་)དང༌། །(ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ནི་དོན་དོམ་དུ་)ཡོད་
(པ་)དང་(ཀུན་རྫོབ་ཏུ་)མེད་(པ་དོན་དམ་པའི་)དེ་ཁོ་ན་སྟེ། །ཞེས་མཐར་ཐུག་གི་དབུ་མ་
དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་དུ་ཡང་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཐར་ཐུག་གི་དབུ་མ་ཆོས་མངོན་
པར་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་(ཀུན་བརྟགས་)དང༌། 
དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་(གཞན་དབང་)དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་
ཉིད་(ཡོངས་གྲུབ་ཆོས་ཉིད་)དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་ལ་(དེ་ལྟར་)སྦྱར་རོ(དེ་
བཞིན་དུ་ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་པར་ཡང་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་བ་ཉིད་དང་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་སྟོང་བ་ཉིད་
དང་རང་བཞིན་སྟོང་བ་ཉིད་ཅེས་སྟོང་ཉིད་ལ་སྟོང་ལུགས་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་ཕྱེ་ནས་བཀའ་སྩལ་པས་
རྒྱས་པར་མདོ་མཆོག་དེ་ཡང་མཐོང་བར་གྱུར་ཅིག)། །
༈ ༼དེ་ཉིད་གཤིས་ལ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་དོན་དུ་གསུངས་ཚུལ།༽ གཞན་ཡང་
ཡང་དག་པར་མེད་པ་དང་ཡོད་པའི་དོན་ནི་(རིམ་པ་ལྟར་)ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་ལ་རྒྱལ་བ་
བྱམས་པས་གསུངས་ཏེ། མཐར་ཐུག་གི་དབུ་མ་ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ལས་
(ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་)གཉིས་པོ་དག་ནི་(ངོ་བོ་)གཅིག་ཉིད་དང༌། (ངོ་བོ་)སོ་སོ་བ་ཡང་མ་ཡིན་
ཏེ། (ཆོས་ནི་འགལ་འདུས་སྐྱོན་ཡོད་ཡིན་པས་)ཡོད་པ་དང་ནི་མེད་པ་དག །ཁྱད་པར་ཡོད་
(དེ་ཡོད་ན་མེད་པར་འགལ་ཞིང་མེད་ན་ཡོད་པར་འགལ་བའི་ཕྱིར་)དང་(ཆོས་ཉིད་ནི་འགལ་འདུས་
1-1-228


སྐྱོན་མེད་ཡིན་པས་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ཁྱད་པར་)མེད་(པའི་)ཕྱིར་རོ། །(དེས་ན་དེ་གཉིས་ངོ་བོ་
གཅིག་པ་བཀག་པའི་ཐ་དད་ཡིན་)ཞེས་དང༌། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ་ཡང༌། བྱིས་པ་(རྣམ་ལ་)ཡང་
དག་(པའི་མཐའ་)ཉིད་(རྣམ་ཤེས་ཀྱི་)བསྒྲིབས་ནས(མི་མཐོང་ཞིང་)། །ཡང་དག་མིན་པ་(ལས་
གཟུགས་)ཀུན་ཏུ་སྣང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་(སྒྲིབ་གཡོགས་)དེ་བསལ་ནས། །ཡང་དག་
(པའི་མཐའ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ཉིད་ནི་ཀུན་ཏུ་སྣང༌། །ཞེས་དང༌། (གནས་ལུགས་ཀྱི་)དོན་
(ལ་)མེད་པ(འི་ཆོས་ཀུན་རྫོབ་)དང་(གནས་ལུགས་ཀྱི་)དོན་(ལ་)ཡོད་(པ་ཆོས་ཉིད་དོན་
དམ་)དག །(གོ་རིམ་བཞིན་དུ་ཡེ་ཤེས་ལ་)མི་སྣང་(བ་དང་)སྣང་བ་ཉིད་(དུ་)ཤེས་(པར་)བྱ། །ཞེས་
དང༌། འགྲོ་བ་དག་ན་(ཆོས་ཉིད་དོམ་དམ་)དེ་ལས་གཞན་ཡང་ཅུང་ཟད་ཡོད་མིན་ལ། །འགྲོ་
བ་མ་ལུས་པ་ཡང་(ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་)དེ་ལ་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པའི་བློས། །(གཤིས་ལ་)ཡོད་པ་
ཀུན་ནས་སྤངས་ཏེ་(གཤིས་ལ་)མེད་(པ་ཆོས་ཀུན་རྫོབ་)ལ་མངོན་ཞེན་གང་ཡིན་པ། །འཇིག་
རྟེན་རྨོངས་པའི་རྣམ་པ་ཚབས་ཆེན་འདི་ཀོ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཀུན་བརྟགས་
གཞན་དབང་གི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཡང་དག་པར་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ནི་ཡང་
དག་ཏུ་ཡོད་པར་བསྟན་ཏེ་འདི་དག་གིས་ཀྱང་རང་སྟོང་དང་གཞན་སྟོང་གི་དོན་(རང་སྟོང་
ཙམ་དང་སྟོང་གཞིའི་དོན་དང་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མི་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་དང་ཀུན་
འགྲོ་མིན་པ་དང་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་སོགས་པ་)བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལ་དགོངས་
ནས། (དོན་དམ་པའི་མཚན་མང་པོ་བརྗོད་པའི་རྒྱུད་དུ་)ཡེ་ཤེས་ལྡན་པ་ཡོད་མེད་ཤེས། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ། འདིར་ཡང་(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་པ་ནི་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་)གཞན་
སྟོང་དང་མེད་པ་ནི་(སྟོང་ཙམ་ཀུན་རྫོབ་)རང་སྟོང་ངོ༌། །མདོ་སྡེའི་རྒྱན་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྟོན་
1-1-229


པའི་སྐབས་སུ་ཡང༌། དོན་དམ་པ་གཞན་སྟོང་དུ་གསུངས་ཏེ། འདི་ལྟར་དོན་དམ་པའི་
མཚན་ཉིད་དུ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ། ཡོད་མིན་མེད་མིན་དེ་བཞིན་མིན་གཞན་མིན། །སྐྱེ་དང་
འཇིག་མེད་འབྲི་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འཕེལ་བ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་དག་པའང་མེད། །རྣམ་
པར་དག་འགྱུར་དེ་ནི་དོན་དམ་མཚན་ཞེས་སོ། །འདིའི་དོན་ནི་ཡོད་མིན་ཞེས་པ་ཀུན་
བརྟགས་དང་གཞན་དབང་ནི་ཡང་དག་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །མེད་མིན་ཞེས་པ་ཆོས་
ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ནི་ཡང་དག་པར་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་མིན་ཞེས་པ་དེ་དག་ངོ་བོ་
གཅིག་པ་མ་ཡིན་ལ། གཞན་མིན་ཞེས་པ་དེ་དག་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་
བརྟགས་གཞན་དབང་ལ་ཡང་དག་པར་ངོ་བོ་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། (དེས་ན་དེ་དག་ངོ་བོ་
གཅིག་པ་བཀག་པའི་ཐ་དད་ཡིན་ཏེ་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་ཐ་དད་ལུགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ)། དེ་ལྟར་
(ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་)དེ་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ནི་འདུས་མ་
བྱས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་འཇིག་དང་འཕེལ་འགྲིབ་མེད་ལ། རང་བཞིན་གྱིས་དག་པའི་ཕྱིར་
ངོ་བོ་རྣམ་པར་དག་པར་བྱ་དགོས་པ་ཡང་མེད་ཅིང༌། དེ་ཐོབ་པ་ལ་གློ་བུར་དྲི་མ་རྣམ་པར་
དག་དགོས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་གཉིས་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལྔ་ཚང་བ་དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་
མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་པ་དགོངས་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ཀྱི་འགྲེལ་པ་ལྟར་བཤད་པའོ། །དེས་ན་འདི་
ཡང་ཀུན་བརྟགས་དང་གཞན་དབང་གིས་སྟོང་བའི་(གཞི་)ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་དོན་དམ་
དུ་ཡོད་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ཉིད་དུ་ལེགས་པར་གྲུབ་པོ། །
༈ ༼དེ་ལྟར་རྟོགས་ན་ཡོད་མེད་རྟག་ཆད་སྒྲོ་སྐུར་ལས་འདས་ཚུལ།༽ འདིར་ཡོད་
མིན་མེད་མིན་གྱི་དོན་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་དང་མཐུན་པར་དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་དུ་
1-1-230


ཡང༌། (ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་)ཡོད་པ་མ་ཡིན་(ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་)མེད་པའང་
མིན། །ཞེས་དང༌། གཞན་ཡང་དབུ་མའི་གཞུང་ལུགས་དྲི་མ་མེད་པ་ཆེས་མང་བ་རྣམས་སུ། 
ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་མཐའ་དང་བྲལ་བར་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཀུན་
རྫོབ་རྟེན་འབྲེལ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་རྟོགས་ན་ཡོད་
པའི་མཐར་མ་ལྷུང་བ་དང༌། སྒྲོ་འདོགས་ཀྱི་མཐའ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་ལ། དོན་དམ་རྟེན་
འབྲེལ་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཉིད་ནམ་ཡང་མེད་པ་མ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་རྟོགས་ན་མེད་པའི་
མཐར་མ་ལྷུང་བ་དང་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་མཐའ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་གྱི། དེ་ལས་གཞན་དུ་
འགའ་ཞིག་གི་འདོད་ལུགས་ལྟར་དོན་དམ་པ་ཉིད་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་
དོན་དམ་པར་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་གཅིག་ཉིད་ཡོད་པ་ཡང་མ་
ཡིན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་མཐའ་བྲལ་ངེས་དོན་དུ་འདོད་པ་རྣམས་ནི། གནས་ལུགས་ཀྱི་
དོན་དང་མི་མཐུན་ཞིང༌། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་
དགོངས་པ་དང་འགལ་བ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼སྟོང་ཚུལ་དེ་ཉིད་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་གྱི་དགོངས་པ་ཡིན་པར་བསྟན་པ།༽ འབུམ་པ་
རྒྱ་ཆེར་བཤད་པར་ཡང༌། (ཆོས་ཉིད་)ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཀུན་བརྟགས་པའི་
མཚན་ཉིད་(ཅན་ཀུན་རྫོབ་ཐམས་ཅད་)ཀྱིས་སྟོང་སྟེ། ཞེས་དང༌། ཀུན་བརྟགས་པ་དང༌། རྣམ་
པར་བརྟགས་པའི་(གཞན་དབང་གི་)གཟུགས་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་དང་བྲལ་བ(འི་
གཞི་)ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཙམ་དུ་ཟད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་
གཟུགས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། ཀུན་བརྟགས་པ་དང་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་གཟུགས་ཀྱིས་
1-1-231


སྟོང་བ(འི་གཞི་)གང་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་
གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་པ་ཐམས་
ཅད་དུ་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལས་དབེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང་དེ་ལ་གཞན་
གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་
ཉིད་བསྟན་པ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་གནས་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་
གྲངས་སུ་གཏོགས་པ་འདི་རྣམས། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་
བྱུང་ཡང་རུང༌། མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ནི་ཡེ་ནས་དེ་བཞིན་དུ་(མི་
འགྱུར་བར་ནམ་ཡང་)གནས་པ་སྟེ། དེ་དག་ལ་ཕུང་པོ་(དང་ཁམས་)ལ་སོགས་པ་ཆོས་གཞན་
རྣམས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ཉིད་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལ་
སོགས་པ་རྣམ་པ་མང་པོས་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་ཚུལ་རྒྱས་པར་གསུངས་ལ། ཡུམ་རྒྱས་
པ་དང༌། ཉི་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་པ་དང༌། ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྲེལ་བར་ཡང༌། (དོན་དམ་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་སུ་གྱུར་པའི་)སྟོང་པ་ནི་(རང་གིས་སྟོང་བའམ་རང་དང་བྲལ་བ་མ་ཡིན་
གྱི་)གཞན་དང་གཞན་(ཀུན་རྫོབ་དང་)བྲལ་བ་སྟེ། དཔེར་ན་ཆུ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་བུམ་པ་
སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གསུངས་ཤིང་དེ་
ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་རྣམ་པ་དགུར་ཡང་གསུངས་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། མ་ནོར་བ་དེ་བཞིན་
ཉིད་དང༌། གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། 
ཆོས་གནས་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་སྟོན་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། བསམ་
གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་རྣམས་ལ་གོ་རིམ་བཞིན་དུ། འཇིག་པ་མེད་པར་ཡོངས་སུ་གྲུབ་
1-1-232


པ་དང༌། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར(ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དང་)། འགྱུར་བ་མེད་པར(ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་
དང་)། ངོ་བོ་ཉིད་དུ(ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དང་)། རྣམ་པར་བྱང་བའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་ཉིད་དུ(ཡོངས་སུ་
གྲུབ་པ་དང་)། དུས་ཐམས་ཅད་དུ(ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དང་)། ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར(ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་
དང་)། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ(ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་དང་)། རྟོག་གེའི་ལམ་ལས་འདས་པར། ཡོངས་སུ་
གྲུབ་པའོ། །
༈ ༼སྟོང་ཚུལ་དེ་ཉིད་བསལ་བཞག་མེད་པ་དང་སྟོང་མི་སྟོང་གི་དོན་དུ་གསུངས་
ཚུལ།༽ རྒྱུད་བླ་མ་རྩ་འགྲེལ་དུ་ཡང༌། དེ་ལ་(དོན་དམ་པའི་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་ཉིད་)སྟོང་
པ་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བརྗོད་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་གང་ཞེ་ན། (གཤིས་ཀྱི་གནས་
ལུགས་)འདི་ལ་བསལ་(བར་)བྱ་(དགོས་པའི་སྐྱོན་)ཅི་ཡང་མེད(ཅིང་)། །(ཡོན་ཏན་སྣན་
ལ་)གཞག་པར་བྱ་(དགོས་)པ་ཅུང་ཟད་མེད(དེ་སྤངས་རྟོགས་རང་བཞིན་པ་གདོད་ནས་ཚང་བ་
དང་པོའི་སངས་རྒྱས་དང་གཞིའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ)། །(དེ་ནི་)ཡང་དག་(པའི་
མཐའ་)ཉིད་(ཡིན་ཞིང་དེ་)ལ་ཡང་དག་(པར་)ལྟ(བར་བྱ་སྟེ)། །ཡང་དག་མཐོང་ན་(རྣམ་ཤེས་ཀྱི་
འཆིང་བ་ལས་)རྣམ་པར་གྲོལ(བ་ཡིན་ནོ)། །རྣམ་དབྱེ་བཅས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །གློ་བུར་
དག་གིས་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)སྟོང་གི །རྣམ་དབྱེ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །བླ་མེད་
(ཀྱི་)ཆོས་(གང་གཱའི་ཀླུ་གི་བྱེ་མ་ལས་འདས་པ་རྣམས་)ཀྱིས་སྟོང་མ་ཡིན། །འདིས་ཅི་བསྟན་ཞེ་ན་
གང་གི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཁམས་(དེ་དབྱིངས་
འོད་གསལ་)འདི་ལ་བསལ་བར་བྱ་བ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་འགའ་ཡང་
མེད་དེ། གློ་བུར་བའི་དྲི་མ་དང་(གདོད་ནས་)བྲལ་བ་ནི་འདིའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
1-1-233


རོ། །འདི་ལ་རྣམ་པར་བྱང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཅན་(ཟག་མེད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་སྣན་ལ་)གཞག་པར་བྱ་
བ་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། (སྙིང་པོ་ལས་)རྣམ་པར་དབྱེ་བ་མེད་པའི་ཆོས་(གང་གཱའི་ཀླུ་གི་
བྱེ་མ་ལས་འདས་པ་རྣམས་)དག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པ་ནི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་
ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཡོད་པ། བྲལ་ཤེས་པ་ཉོན་མོངས་
པའི་སྦུབས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་སྟོང་པ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་མེད་པ་བྲལ་མི་ཤེས་པ་
བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ལས་འདས་པས་
ནི་མི་སྟོང་ངོ༌། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་གང་ཞིག་གང་ན་མེད་པ་དེ་ནི་དེས་སྟོང་ངོ་
ཞེས་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ལ་གང་ཞིག་དེ་ལས་ལྷག་མར་གྱུར་པ་དེ་ནི་དེ་ལ་རྟག་
པར་ཡོད་དོ། །ཞེས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་སོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་གཉིས་
ཀྱིས་ནི་(ཀུན་རྫོབ་ཡོད་ཅེས་)སྒྲོ་འདོགས་པ་དང་(དོན་དམ་མེད་ཅེས་)སྐུར་བ་འདེབས་པའི་
མཐའ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་
(བདེན་པ་གཉིས་ལ་)རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་མི་སྟོང་གི་དོན་(དང་མེད་དགག་ཡིན་མིན་དང་ཀུན་
འགྲོ་ཡིན་མིན་དང་ཆོས་ཅན་དང་འབྲེལ་མ་འབྲེལ་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་)གསུངས་ལ། 
༈ ༼སྟོང་ཚུལ་དེ་ཉིད་གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་མེད་དང་སྤངས་རྟོགས་ལ་སོགས་པའི་
དོན་དུ་གསུངས་ཚུལ།༽ མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཡང་དེ་ལྟར་རྟག་པ་དང་བདེ་བ་དང་བདག་
དང་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་ཆོས་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ནི་(རང་གི་ངོ་བོས་)སྟོང་པ་ཉིད་
ཅེས་མི་བྱ་སྟེ། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་རང་གིས་མི་སྟོང་བའི་སྟོང་ཉིད་ཟབ་མོ་ཡང་དང་ཡང་
དུ་གསུངས་ཤིང་གང་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་བ་དེ་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་མེད་པ་དང༌། 
1-1-234


དེའི་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་པར་ཡང༌། མདོ་དེ་ཉིད་དུ། 
གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་རྣམ་པ་
གཉིས་ཏེ། (ཡོན་ཏན་རྣམས་)ཡོད་པ་དང་(སྐྱོན་རྣམས་)མེད་པའོ། །དེ་ལ་(རང་བཞིན་པའི་ཡོན་
ཏན་)ཡོད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། (དོན་དམ་པའི་)མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་(དོན་དམ་པའི་)དཔེ་
བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུ་དང་(དོན་དམ་པའི་)སྟོབས་བཅུ་དང་(དོན་དམ་པའི་)མི་འཇིགས་པ་
བཞི་དང་(དོན་དམ་པའི་)དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་གསུམ་དང་(དོན་དམ་པའི་)བྱམས་པ་ཆེན་
པོ་དང་(དོན་དམ་པའི་)སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་(དོན་དམ་པའི་)དཔའ་བར་འགྲོ་བའི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་ལ་སོགས་པ་(དོན་དམ་པའི་)ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་པ་སྙེད་དང༌། (དོན་དམ་པའི་)རྡོ་
རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སོགས་པ་ཚད་མེད་པ་སྙེད་དང་(དོན་དམ་པའི་)ཐབས་མཁས་
པ་ལ་སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་པ་སྙེད་དང༌། (དོན་དམ་པའི་)ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལ་
སོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཚད་མེད་པ་སྙེད་ནི་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་)ཡོད་
པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་(བཅོས་མ་གློ་བུར་བ་རྣམས་)མེད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
འདས་པའི་དགེ་བ་རྣམས་དང༌། མི་དགེ་བ་དང་ལུང་དུ་མི་སྟོན་པ་དང་ལས་དང་རྒྱུ་དང་
འབྲས་བུ་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་དང་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཕུང་པོ་ལྔ་དང་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་
ཏེ་འབྱུང་བ་བཅུ་གཉིས་ནི་(རང་བཞིན་དུ་)མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་
དང་མེད་པ་(ཚང་བ་)དང་འདྲ་བར་(ཡིན་པ་དང་མ་ཡིན་པ་ཡང་ཚང་སྟེ་མ་བྱས་པ་དོན་དམ་
པའི་)དགེ་བ་(ཡིན་པ་)དང་མི་དགེ་བ་(མ་ཡིན་པ་)དང་ཟག་པ་དང༌། བཅས་པ་(མ་ཡིན་
པ་)དང༌། ཟག་པ་མེད་པ་(ཡིན་པ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་(མ་ཡིན་པ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་མ་ཡིན་
1-1-235


(ཏེ་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་)པ་(ཡིན་པ་)དང༌། འཕགས་པ་(ཡིན་པ་)དང༌། འཕགས་པ་མ་ཡིན་
པ་(མ་ཡིན་པ་)དང༌། འདུས་བྱས་(མ་ཡིན་པ་)དང༌། འདུས་མ་བྱས་(ཡིན་པ་)དང༌། ཡང་དག་
པ་(ཡིན་པ་)དང༌། ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་(མ་ཡིན་པ་)དང༌། ཞི་བ་(ཡིན་པ་)དང༌། མ་ཞི་བ་
(མ་ཡིན་པ་)དང༌། རྩོད་པ་(མ་ཡིན་པ་)དང༌། རྩོད་པ་མ་ཡིན་པ་(ཡིན་པ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་)ཁམས(ཏེ་དབྱིངས་ཡིན་པ་)དང༌། ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)མ་ཡིན་པ་(མ་ཡིན་པ་)དང༌། ཉོན་
མོངས་པ་(མ་ཡིན་པ་)དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མ་ཡིན་པ་(ཡིན་པ་)དང༌། (ཉེ་བར་)ལེན་པ་(མ་
ཡིན་པ་)དང༌། ལེན་པ་མ་(ཡིན་པ་)ཡིན་པ་དང༌། (དགེ་བ་ཡིན་པས་)ལུང་སྟོན་པ་(ཡིན་
པ་)དང༌། ལུང་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པ(མ་ཡིན་པ)དང༌། (གཤིས་ལ་)ཡོད་པ་(ཡིན་པ་)དང༌། ཡོད་པ་
མ་ཡིན་པ་(མ་ཡིན་པ་)དང༌། དུས་གསུམ་(མ་ཡིན་པ་)དང་དུས་གསུམ་མ་ཡིན་པ་(ཡིན་
པ་)དང༌། དུས་(མ་ཡིན་པ་)དང་དུས་མ་ཡིན་པ་(ཡིན་པ་)དང༌། རྟག་པ་(ཡིན་པ་)དང་མི་རྟག་
པ་(མ་ཡིན་པ་)དང་(དོན་དམ་གྱི་)བདག་(ཡིན་པ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)བདག་མེད་པ་(མ་ཡིན་
པ་)དང་(དོན་དམ་གྱི་)བདེ་བ་(ཡིན་པ་)དང་བདེ་བ་མེད་པ་(མ་ཡིན་པ་)དང༌། (གདོད་
ནས་)ཡོངས་སུ་དག་པ་(ཡིན་པ་)དང་(གདོད་ནས་)ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་(མ་ཡིན་པ་)དང༌། 
(དོན་དམ་གྱི་)གཟུགས་དང༌། ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང༌། འདུ་བྱེད་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་
པ་(ཡིན་པ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)གཟུགས་དང་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་
རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པ་དང་(དོན་དམ་གྱི་)ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་(དྲུག་ཡིན་པ་)དང་(ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་(དྲུག་)མ་ཡིན་པ་དང་(དོན་དམ་གྱི་)ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་(དྲུག་ཡིན་པ་)དང༌། 
(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་(དྲུག་)མ་ཡིན་པ་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་བྱུང་
1-1-236


བ་བཅུ་གཉིས་(ཡིན་པ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་ཏེ་བྱུང་བ་བཅུ་གཉིས་མ་ཡིན་
པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་(དང་ཡིན་པ་
དང་མ་ཡིན་པ་)ཞེས་བྱ་སྟེ། ལོག་སྲེད་ཅན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་
(དང་ཡིན་པ་དང་མ་ཡིན་པ)འི་བར་དུ་དེ་དང་འདྲའོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཏེ། 
འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་མན་ངག་ཟབ་མོ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོད་མེད་དང༌། སྤངས་རྟོགས་
དང༌། རྣམ་གཅོད་ཡོངས་གཅོད་དང༌། མེད་དགག་མ་ཡིན་དགག་ལ་སོགས་པའི་དོན་
ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་སམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
དང་གློ་བུར་དྲི་མའི་གནས་ལུགས་(སམ་རང་བཞིན་གཉུག་མ་དང་བཅོས་མ་གློ་བུར་བའི་ཁྱད་
པར་)ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་བཞིན་ལེགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །གཞན་དུ་ན་ཟབ་
མོའི་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། གང་དག་བདེན་པ་དེ་གཉིས་ཀྱི། །རྣམ་
དབྱེ་རྣམ་པར་མི་ཤེས་པ། །དེ་ཡིས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་ཡི། །ཟབ་མོའི་དེ་ཉིད་རྣམ་མི་
མཐོང༌། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
 ༈ ༼སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ལ་ལུང་འགལ་གྱི་ལོག་རྟོག་བསལ་བ།༽ འདིར་
གལ་ཏེ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་མདོར། སྟོང་ཉིད་བདུན་གསུངས་པ་ལས། གཅིག་གིས་
གཅིག་སྟོང་བའི་སྟོང་ཉིད་ནི་བདུན་པོ་ཀུན་གྱི་ཐ་ཤལ་དུ་གསུངས་ཤིང་དེ་འདྲའི་སྟོང་ཉིད་
དེ་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པས། ཁྱེད་ཀྱི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ཡང་དེ་ལས་
ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ཡོད་སྙམ་དུ་སེམས་ན། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་མདོར། 
གཅིག་གིས་གཅིག་སྟོང་བའི་སྟོང་ཉིད་ཐ་ཤལ་དུ་གསུངས་པ་དེ་ནི་ཁང་པ་མིས་སྟོང་བའམ་
1-1-237


བུམ་པ་ཀ་བས་སྟོང་པ་ལྟར། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཉིད་ཕན་ཚུན་གཅིག་གིས་གཅིག་
སྟོང་བའི་སྟོང་ཉིད་དེ་ལྟ་བུ་དེ་ལ་དགོངས་པར་མདོ་དེ་ཉིད་ལས་གསུངས་ཤིང༌།དེ་དང་
དོན་དམ་རང་བཞིན་པ་དེ་ཀུན་རྫོབ་གློ་བུར་བའི་ཆོས་རྣམས་(ཐམས་ཅད་)ཀྱིས་སྟོང་པ་ནི་
ཁྱད་པར་ཆེ་བ་ལས་ཀྱང་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། མདོ་དེ་ཉིད་ལས། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་
འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྟོང་པ་ཉིད་ཆེན་པོ་གང་ཞེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། བདག་གི་སོ་སོ་རང་གིས་
འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི། ལྟ་བ་དང་ཉེས་པའི་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་
སྟོང་སྟེ་དེའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཞེས་
སྟོང་ཉིད་བདུན་གྱི་ནང་ནས་དོན་དམ་པ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ལྟ་བ་དང་ཉེས་པའི་
བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞན་སྟོང་ལ་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་གསུས་པའི་
ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཁང་པ་རྟ་གླང་གིས་སྟོང་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་
དཔེར་གསུངས་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་དོན་དུ་མ་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་སྟོང་ཉིད་ཀྱང་མ་
ཡིན་ལ་དོན་དམ་སྟོང་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་རང་སྟོང་གིས་དོན་
དམ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་གོ་མི་ཆོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཞན་སྟོང་གིས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་སྟོང་
ཉིད་ཀྱི་གོ་མི་ཆོད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་སྟོང་ཉིད་ལ་དགོངས་ནས་གཅིག་གིས་གཅིག་
སྟོང་བ་དེ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ཐ་ཤལ་ཡིན་པས་སྤང་བར་གསུངས་ལ། དེ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ཁོ་བོ་
ཅག་ཀྱང་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ལུང་དང་འགལ་བའི་སྐྱོན་མེད་དོ། །
༈ ༼སྟོང་གཞི་དེ་ཉིད་གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་སྟོང་ཉིད་ཆེན་པོར་གསུངས་ཚུལ།༽ 
གཞན་ཡང་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ནི་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པའི་བདག་ཉིད་ཡིན་
1-1-238


པའི་ཕྱིར་དང༌། ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཙམ་གྱི་སྟོང་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་ཁྱད་འཕགས་
ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་བ་ཉིད་ཆེན་པོ་ཡང་ཡིན་ཏེ། མདོ་འདི་ཉིད་དུ། དོན་དམ་པ་
འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྟོང་པ་ཆེན་པོར་གསུངས་པ་དང༌། མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཡང༌། 
རིགས་ཀྱི་བུ་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཤེས་
རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། གསང་སྔགས་ཟབ་མོ་
རྣམས་སུ། སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔའམ། སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཡི་གེ་ལྔ་ཞེས་དང༌། དཔལ་
ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། དེ་ལྟར་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད་ནི་རྒྱུ་(གཞན་མི་
སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་)སྟེ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་
མཆོག་དང་ལྡན་པའོ། །ཞེས་དང༌། དངོས་གྲུབ་ནི་དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་
ཆེན་པོ་སྟེ། རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་(ཀྱི་ཡེ་ཤེས་)ཀྱིས་རང་རིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང༌། 
འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཐུགས་ཆེན་
པོ་ནི་(རྡོ་རྗེ་)ཟླ་བ་ཆ་བཅུ་དྲུག་པའི་མཐར་(ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་དགའམ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་
ཡེ་ཤེས་)སྟོང་པ་ཆེན་པོའོ། །ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྐུ་ཆེ་བ་ནི་སྟོང་པ་
ཆེན་པོའོ། །ཞེས་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཟླ་བ་དྲི་མེད་འོད་ནི་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔའོ། །ཞེས་
སོགས་དྲི་བྲལ་འོད་དུ་རྒྱས་ཤིང༌། གཞུང་ལུགས་རྣམ་དག་གཞན་མང་པོར་ཡང་སྟོང་གཞི་
དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ལ་སྟོང་པ་ཆེན་པོའི་མིང་གིས་གསུངས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་བ་རྣམས་ཀྱི་
དགོངས་པ་ལ་མཁས་དགོས་ས། །སྟོང་པ་ཉིད་ཆེན་པོའི་མདོར་ཡང༌། ཀུན་དགའ་བོ་འདི་ལྟ་
སྟེ། དཔེར་ན་རི་དྭགས་འཛིན་གྱི་མའི་ཁང་བཟང་འདི་གླང་པོ་ཆེ་དང་རྟ་དང་བ་ལང་དང་
1-1-239


ལུག་དང་བྱ་གག་དང་ཕག་གིས་སྟོང་ཞིང་ནོར་དང་འབྲུ་དང་མགྲོན་བུ་དང་གསེར་གྱིས་
སྟོང་ལ་བྲན་དང་བྲན་མོ་ལས་བྱེད་པ་དང༌། ཞོ་ཤས་འཚོ་བ་དག་དང་སྐྱེས་པ་དང་བུད་
མེད་དང་ཁེའུ་དང་བུ་མོ་དག་གིས་སྟོང་ཡང་འདི་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་
ཁོ་ནའམ། དེ་ལས་གཞན་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་མི་སྟོང་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཀུན་དགའ་བོ་དེ་
བཞིན་དུ་གང་ལ་གང་མེད་པ་དེ་དེས་སྟོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་
ཡང་དེ་ལ་ལྷག་མ་གང་ཡོད་པ་དེ་དེ་ལ་ཡོད་དོ། །ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་
དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། ཀུན་དགའ་བོ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་འདི་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་
བཞིན་ཏེ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་གཞན་སྟོང་གི་ཚུལ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པའི་
མཐར་ཡང་བཀའ་བསྩལ་པ། དེ་ལ་འདོད་པའི་ཟག་པ་དང་སྲིད་པའི་ཟག་པ་དང་མ་རིག་
པའི་ཟག་པ་ལ་རྟེན་པ་ཉོན་མོངས་པའི་གནས་གང་དག་ཡིན་པ་དེ་དག་མེད་ཀྱང་དེ་ལ་
འདི་ལྟ་སྟེ། སྲོག་རྐྱེན་དུ་བྱས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་ལུས་དེ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་པ་ཙམ་གྱིས་
ཉོན་མོངས་པའི་གནས་ནི་ཡོད་དོ། །ཀུན་དགའ་བོ་དེ་ལྟ་བས་ན་གང་ལ་གང་མེད་པ་དེ་
དེས་སྟོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ཡང་དེ་ལ་ལྷག་མ་གང་ཡོད་པ་དེ་
དེ་ལ་ཡོད་དོ། །ཞེས་བྱ་བར་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། ཀུན་དགའ་བོ་
འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་རྣམས་ཟད་པས་ཟག་པ་མེད་ཅིང་(མེད་པའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་)མངོན་པར་
འདུས་མ་བྱས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་བླ་ན་
མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཀུན་དགའ་བོ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་རྫོགས་པའི་
སངས་རྒྱས་གང་དག་འདས་པའི་དུས་ན་བྱུང་བར་གྱུར་བའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་
1-1-240


འདས་དེ་དག་གིས་ཀྱང་འདི་ལྟ་སྟེ། ཟག་པ་རྣམས་ཟད་པས་ཟག་པ་མེད་ཅིང་(མེད་པའི་གཞི་
ཆོས་ཉིད་)མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་བླ་ན་
མེད་པ་འདི་ཉིད་སྐུས་མངོན་སུམ་དུ་མཛད་ནས་བསྒྲུབས་ཏེ་བཞུགས་པར་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་
པའི་མཐར་ད་ལྟར་དང་མ་འོངས་པའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལའང་སྦྱར་ཏེ་
གསུངས་སོ། །དེ་ལ་རི་དྭགས་འཛིན་གྱི་མའི་ཁང་བཟང་རྟ་གླང་ལ་སོགས་པས་སྟོང་ཡང་
དགེ་འདུན་ལ་སོགས་པས་མི་སྟོང་པ་དཔེར་མཛད་ནས། ཆོས་འགའ་ཞིག་གིས་སྟོང་ཡང་
འགའ་ཞིག་གིས་མི་སྟོང་བའི་ཚུལ་མང་དུ་གསུངས་པའི་མཐར། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཟག་པ་
ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་ཡང་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྟོང་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་མི་སྟོང་བར་
གསུངས་ཏེ་འདིས་ཀྱང་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གས་བར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །སྟོང་
པ་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་འདི་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཏེ། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡིན་
ནོ། །ཞེས་པ་འདིས་ནི། ཐམས་ཅད་རང་རང་ངོ་བོས་སྟོང་བའི་སྟོང་བ་ཉིད་ལ་འཇུག་པ་
རྣམས་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་དོན་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །
༈ ༼དེ་ལྟར་སྟོན་པའི་གཞུང་ལུགས་རྣམས་ལ་སྒྲོ་སྐུར་སྤང་བ་ལ་བཅུ། འཁོར་ལོ་
གསུམ་པ་སེམས་ཙམ་དུ་འདོད་པ་ལ་ཤེས་བྱེད་མེད་ཅིང་གནོད་བྱེད་ཡོད་པར་བསྟན་པ།༽ 
གལ་ཏེ་བཀའ་འཁོར་ལོ་ཐ་མ་དགོངས་འགྲེལ་དང་བཅས་པ་ནི་སེམས་ཙམ་པའི་རང་
གཞུང་ཡིན་པས་མཐར་ཐུག་གི་དབུ་མར་འཆད་པ་མི་རིགས་སོ། །ཞེ་ན། དེ་རྣམས་སེམས་
ཙམ་གྱི་པའི་རང་གཞུང་ཡིན་པར་སྟོན་པའི་ཤེས་བྱེད་རྣམ་དག་ནི་འགའ་ཙམ་ཡང་མེད་
དོ། །གལ་ཏེ་དེ་དག་ཏུ་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཙམ་གྱི་རང་གཞུང་ཉིད་དུ་
1-1-241


གྲུབ་པོ། །ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ཡང་སེམས་ཙམ་གྱི་རང་གཞུང་ཡིན་པར་འགྱུར་
ཏེ་དེར་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཇི་སྐད་དུ། ཡུམ་བར་མར། བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱམས་པ་ལ་བཀའ་བསྩལ་པ། བྱམས་པ་ཤེས་རབ་
ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་ཅིང་ཆོས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ལ་མཁས་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་གཟུགས་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་གདགས་པར་རྗེས་སུ་ཤེས་པར་
བྱའོ། །ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་
ཀྱི་བར་དུ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་གདགས་པར་རྗེས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་འདི་ནི་ཡོངས་
སུ་བརྟགས་པ(སྟེ་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ)འི་གཟུགས་འདི་ནི་རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་(གཞན་དབང་
གི་)གཟུགས། འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་(ཡོངས་གྲུབ་)ཀྱི་གཟུགས་སོ། །ཞེས་པ་ནས་དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་
ཏེ། ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བར་དུ་རྒྱས་པར་སྦྱར་
ནས་གསུངས་ཏེ། རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཀུན་བརྟགས་དང་གཞན་དབང་དང་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་
གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །ཡང་དེ་ཉིད་དུ། ཀུན་བརྟགས་དང་གཞན་དབང་གི་སྟོང་
བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་ཡོངས་གྲུབ་ཏུ་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ་ཆོས་
ཉིད་དང་ཆོས་ཀྱི་གནས་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས་འདི་དག་ནི་(ནམ་ཡང་གང་ནའང་)གནས་པ་ཉིད་
དེ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་(ཀུན་བརྟགས་པ)འི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེས་རྣམ་པར་བརྟགས་
པའི་(གཞན་དབང་གི་)གཟུགས་དེ་རྟག་ཅིང་རྟག་པའི་དུས། བརྟན་ཞིང་བརྟན་པའི་དུས་སུ་
ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཅིང་(གཞན་དབང་གི་)ཆོས་(ཀྱི་)བདག་མེད་(པའི་གཞི་)དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་
1-1-242


དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སོ། །འདི་ནི་ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་འདི་དག་ནི་ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུའོ། །ཞེས་དང༌། ཡང་དེ་ཉིད་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་
གསུམ་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་ཡང་གསུངས་ཏེ། བྱམས་པ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་གཟུགས་གང་
ཡིན་པ་དེ་ནི་(ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་ཡང་མ་གྲུབ་པས་)རྫས་མེད་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །རྣམ་པར་
བརྟགས་པའི་གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྫས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རྫས་ཡོད་
པར་བལྟའི་(གཞན་དབང་དུ་སྟོང་བས་)རང་དབང་དུ་འཇུག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་
གཟུགས་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)རྫས་(ཏེ་ངོ་བོ་)མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་(ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)རྫས་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་དོན་དམ་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཞེས་
སོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བར་དུ་སྦྱར་ནས་གསུངས་(ཤིང་ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་པར་ཡང་འདི་དང་
མཐུན་པར་གསུངས་ལ་ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་པར་ཡང་གཟུགས་སོགས་ཆོས་རྣམས་ལ། དངོས་པོ་མེད་པ་
དང༌། དངོས་པོ་ངན་པ་དང་དངོས་པོ་ཡོད་པའི་གཟུགས་སོགས་ཞེས་ལེའུ་གསུམ་དུ་ཕྱེ་ནས་རིམ་པ་ལྟར་
ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། སྤང་བ་དང་སྦྱང་བ་བྱས་པས་སངས་རྒྱས་འཐོབ་ཀྱི་གཞན་དུ་ཉན་རང་གི་བྱང་
ཆུབ་ཀྱང་མི་འཐོབ་ཅིང་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་བར་གསུངས་)པ་སྟེ།
༈ ༼དེའི་དགོངས་འགྲེལ་ཟབ་མོ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་མཐུན་པར་བསྟན་པ།༽ དེ་
རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡང༌། ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་རྟག་མེད་དང༌། །ཡོད་ཀྱང་ཁོ་ན་མ་ཡིན་
དང༌། །ཡོད་དང་མེད་དེ་ཁོ་ན་སྟེ། །ངོ་བོ་ཉིད་ནི་གསུམ་དུ་འདོད། །ཅེས་(སྔར་བཤད་
པ་)དང༌། ཀུན་ཏུ་རྟོག་དོན་(ཀུན་བརྟགས་དང་)རྣམ་རྟོག་དོན(གཞན་དབང་དང་)། །ཆོས་ཉིད་
1-1-243


དོན་གྱིས་(ཡོངས་གྲུབ་སྟེ་དེ་ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་)དེ་དང་དེར་ཞེས་དང༌། ཡང་དག་མ་ཡིན་
ཀུན་རྟོག་(གཞན་དབང་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་)ཡོད། །དེ་ལ་(བདག་)གཉིས་པོ་ཡོད་མ་
ཡིན། །(བདག་དང་གཟུང་འཛིན་གཉིས་ཀྱིས་)སྟོང་བ་ཉིད་(ཀྱི་གཞི་དོན་དམ་)ནི་(ཀུན་རྫོབ་)དེ་ལ་
ཡོད། །(དོན་དམ་)དེ་ལ་ཡང་ནི་(ཀུན་རྫོབ་)དེ་ཡོད་དོ། །(དོན་དམ་གྱིས་)སྟོང་བ་མ་ཡིན་(ཀུན་
རྫོབ་ཀྱིས་)མི་སྟོང(པ་)མིན། །དེ་ལྟ་བས་ན་(བདེན་གཉིས་སུ་གཏོགས་པ་)ཐམས་ཅད་
བཤད། །(ཡང་དག་མིན་པའི་ཀུན་རྟོག་ཏུ་)ཡོད་པས་(ན་གཞན་དབང་དང་ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་
ཡོད་ཀྱང་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་)མེད་པས་(ན་ཀུན་བརྟགས་དང་དོན་དམ་དུ་)ཡོད་པས་ན། །(ཆོས་
ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་སྟེ་)དེ་ནི་(མཐའ་གཉིས་སྤངས་པ་)དབུ་མའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །ཞེས། དབུ་མ་པ་
ཆེན་པོ་རྒྱལ་བ་བྱམས་པས། ལེགས་པར་ཕྱེ་སྟེ་གསུངས་བ་དང་དོན་གཅིག་གོ །དེ་ལྟ་བས་ན་
ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་སྟོན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སེམས་ཙམ་གྱི་རང་གཞུང་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། དབུ་
མ་ཆེན་པོའི་གཞུང་ལུགས་ཡུམ་རྒྱས་པ་དང༌། བར་མ་དང༌། ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་པ་རྣམས་ཀྱི་
འགྲེལ་བ་དང༌། འབུམ་པ་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་ལ་སོགས་པ་(དབུ་མའི་གཞུང་)གཞན་དང་
གཞན་མང་པོར་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་ཡང་དང་ཡང་དུ་གསུངས་ཤིང༌། 
ཀུན་བརྟགས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་གཞན་དབང༌། དེས་ཀྱང་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་
གྲུབ། དེས་སྟོང་བའི་གཞི་མི་སྲིད་པ་དང༌། ཡང་སྔ་མ་གཉི་ག་ཀུན་བརྟགས་སུ་གསུངས་ནས། 
དེས་སྟོང་བའི་གཞི་དོན་དམ། དེས་སྟོང་བའི་གཞི་མི་སྲིད་པར་གསུངས་བའི་ཕྱིར་དང༌། 
བརྒྱད་སྟོང་དོན་བསྡུས་སུ་ཡང༌། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་ནི། །བསྟན་པ་གསུམ་ལ་ཡང་
དག་བརྟེན། །(ཀུན་ཏུ་)བརྟགས་པ་དང་ནི་གཞན་དབང་དང༌། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཁོ་
1-1-244


ནའོ། །མེད་ཅེས་བྱ་ལ་སོགས་ཚིག་གིས། །(ཀུན་ཏུ་)བརྟགས་པ་ཐམས་ཅད་(ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བདེན་
པ་དང་)འགོག་པ་སྟེ། །སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་དཔེ་རྣམས་ཀྱིས། །གཞན་གྱི་དབང་ནི་ཡང་དག་
བསྟན། །(རང་བཞིན་དང་དྲི་བྲལ་དང་དམིགས་པ་དང་རྒྱུ་མཐུན་པའི་རྣམ་བྱང་སྟེ་)རྣམ་པར་བྱང་
བ་བཞི་(ཞེས་སློབ་དཔོན་དཀོན་མཆོག་འབངས་ཀྱིས་བཀྲལ་བ་)ཡིས་ནི། །ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་རབ་
ཏུ་བསྒྲགས། །ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་ནི། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་གཞན་བསྟན་མེད། །ཅེས་
སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་སེམས་ཙམ་པའི་ཆོས་སྐད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་
པར་འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཤིན་ཏུ་འཁྲུལ་ལོ། །གཞན་ཡང༌། དབུ་མ་སྣང་བར། དབུ་མ་པ་
རྣམས་ཀྱང་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ཁས་མི་ལེན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་དུ་
ན་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པ་དང་འགལ་བ་ཇི་ལྟར་སྤོངས་པར་འགྱུར། ཞེས་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་
མེད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་དགོངས་པ་བསྟན་པས་དབུ་མའི་ལམ་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་
བར་རབ་ཏུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ངེས་པའི་དོན་ཁོ་ན་གཞུང་འཛུགས་པར་མཛད་པ་ཡིན་ནོ་
ཞེས་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པར་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་
གཞུང་དུ་ཡང༌། ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པ་གསུམ་ནི། ངས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་རྣམ་
པ་གསུམ་ལ་དགོངས་ནས། ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་དུ་གསུངས་སོ་ཞེས་བསྟན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་
དང་ཡང་མི་འགལ་བ་ཉིད་དེ། འདིར་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་རྣམ་པར་གཞག་པ་འགལ་བ་
མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་མ་བརྟགས་པ་གྲགས་པ་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་
བར་འབྱུང་བའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ། ཀུན་རྫོབ་
ཏུ་སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རྟེན་གྱི་དབང་གིས་སྐྱེ་བས་(ཡང་དག་པར་)ངོ་བོ་ཉིད་མེད་
1-1-245


པའི་ཕྱིར། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱས་པ་དང༌། དབུ་མ་པ་ཆེན་པོ་
སློབ་དཔོན་ཀླུའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་མཛད་པའི་སྐུ་གསུམ་ལ་འཇུག་པའི་སོར་ཡང༌། ངོ་བོ་
ཉིད་ནི་རྣམ་གསུམ་པོ(ལས)། (ཀུན་བརྟགས་ནི་)ཡོངས་སུ་ཤེས་དང་(གཞན་དབང་ནི་)སྤངས་
(པ་དང་ཡོངས་གྲུབ་ནི་གློ་བུར་དྲི་མས་)དག་པས། །སྐུ་གསུམ་པོ་དང་འཐོབ་འགྱུར་ཏེ། །དེ་ཕྱིར་
དེ་དག་དེ་ཡིས་བསྡུས། །ཞེས་དང༌། དེའི་འགྲེལ་བ་སློབ་དཔོན་དབུ་མ་པ་ཆེན་པོ་ཡེ་ཤེས་ཟླ་
བས་མཛད་པར་ཡང༌། ཀུན་བརྟགས་པ་དང་གཞན་གྱི་དབང་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་
བོ་ཉིད་རྣམས། དཔེས་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། སྤང་བ་དང་མངོན་སུམ་དུ་བྱ་བ་
རྣམས་ཀྱིས་སྟོན་ཏོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་(ཁ་ཅིག་)དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་
གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་མེད་དོ། །ཞེས་འདོད་པ་རྣམས་ལ་གནོད་བྱེད་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་སྐད་སྨྲ་
བ་དེ་དག་གིས་གཞུང་དེ་དག་མ་མཐོང་བའམ་མ་ངེས་པ་ཉིད་དུ་ཟད་དོ། །(ཤེར་ཕྱིན་ལྔ་བརྒྱ་
པར་ཡང་གཟུགས་སོགས་ཆོས་རྣམས་ལ་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། དངོས་པོ་ངན་པ་དང༌། དངོས་པོ་ཡོད་
པ་སྟེ་ལེའུ་གསུམ་གསུམ་དུ་འབྱེད་ཤེས་པའི་ཕན་ཡོན་དང༌། མ་ཤེས་པའི་ཉེས་དམིགས་རླབས་པོ་ཆེ་
གསུངས་པ་ཡང་མ་མཐོང་བའམ་མ་ངེས་པ་ཉིད་དུ་ཟད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་མདོ་དེ་ཉིད་མཁས་པ་རྣམས་
ཀྱིས་ངེས་པར་མཐོང་ཞིང་ལེགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་གཞན་མང་པོ་ལའང་སྟོན་པར་གྱུར་
ཅིག)གཞན་ཡང་དོན་ལ་སེམས་ཙམ་ལས་འདས་པར་སྟོན་ཡང༌། འགའ་ཞིག་སེམས་ཙམ་དུ་
འཁྲུལ་ནས་དེ་ལྟར་བསྒྲགས་པའི་གཞུང་ལུགས་མང་པོར་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་བསྟན་པ་ཡོད་
དེ། དགོངས་འགྲེལ་གྱི་མདོར། དེ་འདི་ལྟར་(གཤིས་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཡོད་དོ་ཞེས་)སྒྲོ་བཏགས་པའི་
མཐའ་དང༌། (གཤིས་ལ་དོན་དམ་མེད་དོ་ཞེས་)སྐུར་བའི་མཐའ་སྤངས་ནས་དབུ་མའི་ལམ་
1-1-246


གྱིས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་དེའི་ཤེས་རབ་ཡིན་ནོ། །ཤེས་རབ་དེས་ཀྱང་རྣམ་
པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྨོན་པ་མེད་པ་དང༌། མཚན་མ་མེད་པ་གསུམ་ལ༌། 
རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོའི་དོན་ཀྱང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཀུན་
བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་ལ། ངོ་བོ་
ཉིད་ཀྱི་དོན་ཡང་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །ཞེས་སོགས་མཐའ་བྲལ་
དབུ་མ་སྟོན་པའི་གཞུང་རྣམས་སུ་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ལ་ཤིན་
ཏུ་མཁས་པར་གྱུར་ཅིག (དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་བསྟན་པ་ཙམ་གྱིས་སེམས་ཙམ་ལས་འོས་
མེད་སྙམ་དུ་འགའ་ཞིག་འཁྲུལ་ནས་དབུ་མ་པ་ཆེན་པོ་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་དང་ཕྱོགས་གླང་དང༌། 
མཆེ་བའི་སྡེ་ལ་སོགས་པས་ཤེར་ཕྱིན་སེམས་ཙམ་དུ་བཀྲལ་ཞེས་སོགས་འཆལ་གཏམ་གྱིས་ཆོས་སྤོང་ལ་
སྦྱོར་རོ)།
༈ ༼ཁྱད་པར་དབུས་མཐའ་སེམས་ཙམ་དུ་འདོད་པ་ལ་ཡང་སྐྱོན་དེ་མཚུངས་པར་
བསྟན་པ།༽ དེ་བཞིན་དུ་དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་ལ་སོགས་པར། ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་དང་
རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སེམས་ཙམ་གྱི་རང་གཞུང་དུ་
འདོད་པ་རྣམས་ཀྱང་འཁྲུལ་ཏེ། (ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་དང་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་)དེ་དག་ནི་
མཐར་ཐུག་དབུ་མའི་མདོ་རྒྱུད་རྣམས་སུ་ཡང་སྟོན་(ཅིང་མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོའི་འགྲེལ་བ་གྲུ་
གཟིངས་སུ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་མང་དུ་གསུངས་)པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་
དབུས་མཐར། ཐམས་ཅད་མིང་ཙམ་ཁོ་ན་སྟེ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ཡང་སེམས་ཙམ་
པའི་ལྟ་བ་(རྣམ་ཤེས་དོན་དམ་དུ་བདེན་པར་འདོད་པ་)དང་འགལ་ཞིང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་
1-1-247


མ་གཏོགས་པ་འདི་ལྟར་ཆོས་(རྣམས་)ཡོད་(པ་)མ་ཡིན་ཏེ། ཞེས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་
རང་བཞིན་གྱིས། །རྣམ་པར་དག་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་བཞིན། །(གཟུངས་འཛིན་)གཉིས་ནི་གློ་བུར་
(དུ་)བྱུང་བ་སྟེ། །ཞེས་དང༌། ཐ་དད་པ་དང་གཅིག་མཐའ་དང༌། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་མཐའ་
(གཉིས་ཚན་དུ་སྦྱར་བ་)བཅྭ་ལྔ་དང་བྲལ་བའི་དབུ་མ་བསྟན་པ་ཡང་སེམས་ཙམ་པ་དང་
འགལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དེ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་འགྲེལ་བར། དེ་ལྟར་
འདི་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ནང་ནས་འདི་ཐམས་ཅད་ནི་(དོན་
དམ་གྱིས་)སྟོང་པ་ཡང་མ་ཡིན་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་)མི་སྟོང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་
དང་མཐུན་པར་བྱས་པ་ཡིན་ཞེས་པ་ཡང་སེམས་ཙམ་པ་དང་འགལ་ཞིང༌། དོན་དང་
སེམས་ཅན་བདག་རྣམ་རིག །སྣང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི། །རབ་ཏུ་སྐྱེའོ་དེའི་དོན་
མེད། །དེ་མེད་པས་ན་དེ་ཡང་མེད། །ཅེས་པའི་འགྲེལ་བར་དེའི་དོན་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་དོན་
དང་སེམས་ཅན་དུ་སྣང་བ་རྣམ་པ་མེད་པ་དང་བདག་དང་རྣམ་པར་རིག་པར་སྣང་བ་ནི་
ལོག་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་མེད་པས་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ཡང་མེད་དོ་
ཞེས་སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་ཀྱང་དོན་དམ་པར་
མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པ་འདི་ཡང་སེམས་ཙམ་པ་དང་འགལ་བ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ། (རྣམ་པར་
རིག་པ་ཙམ་དུ་)དམིགས་པ་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །(དོན་)མི་དམིགས་པ་ནི་རབ་ཏུ་
སྐྱེ། །(དོན་)མི་དམིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སུ། །(རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་ཡང་)མི་དམིགས་པ་ནི་
རབ་ཏུ་སྐྱེ། །ཞེས་པ་འདིས་སེམས་ཙམ་གྱི་གཞུང་དུ་གྲུབ་པོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། དོན་མི་
དམིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་ཡང་མི་དམིགས་པ་སྐྱེ་སྟེ་ཞེས་དང༌། 
1-1-248


མཐའ་(གཉིས་ཚན་དུ་སྦྱར་བ་)བཅྭ་ལྔ་དང་བྲལ་བའི་འགྲེལ་པར་ཡང༌། དོན་དངོས་པོ་མེད་
པར་ཤེས་པ་དེས་ཀྱང་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དུ་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་བཟློག་གོ །དོན་
དངོས་པོ་མེད་ན་རྣམ་པར་རིག་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞེས་སེམས་ཙམ་ལས་འདས་པར་
གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་སེམས་འགྲེལ་སྐོར་གསུམ་གྱི་མན་ངག་ཐུན་མོང་མ་
ཡིན་པ་དང་ལྡན་པས་ལེགས་པར་བལྟས་ན་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ལམ་གཞི་འབྲས་དང་བཅས་
པ་ཚང་བར་སྟོན་གྱི་སེམས་ཙམ་ལ་ཚོད་འཛིན་པའི་གཞུང་ནི་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་
པར་འགྱུར་རོ། །
༈ ༼སེམས་ཙམ་ལ་བདེན་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མ་ཤེས་པས་འགའ་ཞིག་འཁྲུལ་བར་
བསྟན་པ།༽ དེ་བཞིན་དུ་ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་མདོར་ཡང༌། གནས་སྐབས་སུ་སེམས་ཙམ་
སྟོན་མོད་ཀྱི། མཐར་དེ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་ནས་སྣང་མེད་དབུ་མ་དང༌། དེ་ལས་
ཀྱང་འདས་ནས་སྣང་བཅས་དབུ་མ་སྟོན་ཞིང༌། དེ་ལ་མ་སླེབས་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་དོན་ཟབ་མོ་
མི་མཐོང་བར་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། སེམས་ཙམ་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ། །ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་མི་
བརྟག་གོ ། (ཀུན་རྫོབ་)སྣང་བ་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །སེམས་ཙམ་ལས་ནི་འདའ་བར་
བྱ། །ཡང་དག་(པའི་མཐའ་)དམིགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །སྣང་བ་མེད་(པ་ཙམ་)ལས་འདའ་
བར་བྱ། །རྣལ་འབྱོར་སྣང་བ་མེད་(པ་ཙམ་ལ་)གནས་ན། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་
པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ། གང་གི་ཚེ་ན་འདུས་བྱས་རྣམས་(ཀྱི)། །དམིགས་(པ་
ཡུལ་)དང་དམིགས་པར་བྱེད་(པ་ཡུལ་ཅན་དང་)བྲལ་ཞིང༌། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སེམས་མེད་(པའི་
གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སེམས་ཙམ་མཐོང་བ་ལ། །དོན་དམ་(དོན་དམ་)སེམས་ཙམ་དུ་ནི་ངས་
1-1-249


བཤད་དོ། །ཙམ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དབྱིངས། (དང་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་པས)། རྟེན་དང་དངོས་པོ་
སྤངས་པ་སྟེ། །མཐར་ཕྱིན་ངོ་བོ་(ཉིད་ཀྱི་སྐུ་)ཚངས་བའི་མཆོག །(སྐུ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་
མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་)དེ་ལ་ངས་ནི་ཙམ་ཞེས་བཤད་ཅེས་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་དང་
རྟེན་དང་བྲལ་ཞིང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་མེད་པའི་གཞི། དོན་དམ་པའི་སེམས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་
དབྱིངས་དང་སྐུ་རྡོ་རྗེ་ཚངས་པའི་མཆོག་ལ་སེམས་ཙམ་དུ་གསུངས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ། 
ལྟ་བ་(ངན་པ་)ཐམས་ཅད་རྣམ་བཟློག་པ། །བརྟག་པར་བྱ་དང་རྟོག་པ་སྤངས། །དམིགས་པ་
མེད་ཅིང་སྐྱེ་མེད་(ཆོས་ཉིད་འོད་གསལ་)ལ། །སེམས་ཙམ་དུ་ནི་ངས་བཤད་དོ། །(ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)དངོས་མིན་(དོན་དམ་གྱི་)དངོས་(པོ་སྟེ་ངོ་བོ་)མེད་པ་ཡང་མིན། །དངོས་དང་དངོས་མེད་
རྣམ་སྤངས་པའི། །དེ་བཞིན་ཉིད་(ཕུང་བོ་གསུམ་པ་)ནི་སེམས་བྲལ་བ། །(དེ་ལ་)སེམས་ཙམ་དུ་
ནི་ངས་བཤད་དོ། །སྟོང་བ(འི་གཞི་དང་ཡང་དག་)མཐའ་དང་དེ་བཞིན་ཉིད(དང་)། །མྱ་ངན་
འདས་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས(དང་)། །ཡིད་(ཀུན་བཟང་)ཀྱི་ལུས་ནི་སྣ་ཚོགས་པ། །སེམས་ཙམ་
དུ་ནི་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་དང་བྲལ་བའི་གཞི། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་
དག་པའི་མཐའ་དང་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་
ཡིད་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་ལུས་སྣ་ཚོགས་འོད་གསལ་ཞིང་ཡོད་མད་ལ་སོགས་པ་མཐའ་
ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་གཞི་ལ་སེམས་ཙམ་དུ་གསུངས་ཤིང་ཡང་དེ་ཉིད་དུ། ཕྱི་རོལ་གྱི་
ནི་སྣང་བ་མེད། །ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་ལྟ་བུར། །(དོན་དམ་གྱི་)སེམས་ནི་སྣ་ཚོགས་
པར་སྣང་བ། །(དེ་ལ་)སེམས་ཙམ་དུ་ནི་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་ཕྱི་རོལ་གློ་བུར་དྲི་མའི་སྣང་བ་
མེད་པའི་གཞི་{ནང{དང}་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ལུས་དང་ལོངས་
1-1-250


སྤྱོད་གནས་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་བ་དོན་དམ་པའི་སེམས་ལ་སེམས་ཙམ་
དུ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་ཙམ་ལས་འདས་པ་དོན་དམ་པའི་སེམས་ཙམ་
ཡང་ཡང་གསུངས་པའི་དོན། སེམས་འགྲེལ་སྐོར་གསུམ་གྱི་མན་ངག་ཟབ་མོ་ལ་བརྟེན་ནས་
ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ། དོན་
དམ་པའི་སེམས་ཙམ་གསུངས་པ་ལས་འཁྲུལ་ནས། རྣམ་ཤེས་ལས་མ་འདས་པའི་སེམས་
ཙམ་གྱི་རང་གཞུང་དུ་སྨྲ་བར་མི་བྱ་སྟེ། རྣམ་ཤེས་ལས་འདས་མ་འདས་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེ་
བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་གཞུང་དེ་དག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་པའི་སེམས་ཙམ་གསུངས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་དང་ཐབས་སུ་གྱུར་བ་ཡིན་གྱི། དེ་ལ་མཐར་ཐུག་ཏུ་བྱེད་པ་ནི་མ་
ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་སེམས་ཙམ་ནི་མདོ་དེ་ཉིད་དུ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བག་
ཆགས་འབྲེལ། །སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྣ་ཚོགས་པ། །མི་ལ་ཕྱི་རོལ་སྣང་བ་ནི། །འཇིག་རྟེན་པ་
ཡི་སེམས་ཙམ་མོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་རྟོག་གེ་བ་དག་ལ་གྲགས་པའི་སེམས་ཙམ་དང་གཅིག་
གོ །དེས་ནི་མཐར་ཐུག་གི་སེམས་ཙམ་དུ་མི་རུང་སྟེ། མདོ་དེ་ཉིད་དུ། ཇི་སྲིད་སེམས་ནི་
འཇུག་པའི་བར། །དེ་སྲིད་འཇིག་རྟེན་རྒྱང་འཕེན་(པ་དང་འདྲ་བར་ཆོས་སྐུ་མ་ཐོབ་
པ་)ཡིན། །ཞེས་དང༌། གཟུང་དང་འཛིན་པའི་དངོས་པོར་ནི། །གལ་ཏེ་སེམས་ནི་འཇུག་
འགྱུར་ན། །དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་སེམས(ཡིན་པས)། །(དོན་དམ་གྱི་)སེམས་ཙམ་དུ་ཡང་མི་
རུང་ངོ༌། །ཞེས་དང༌། ནམ་མཁའ་ལ་ནི་སྤྲིན་བཞིན་དུ། །དེ་བཞིན་(གློ་བུར་པའི་)སེམས་ཀྱང་
(ཡེ་ཤེས་ལ་)མི་སྣང་ངོ༌། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སེམས་ནི་ལས་ཀྱང་སྩོགས་པར་བྱེད། །ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་
རྣམ་པར་སེལ། །(རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་)ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་(གློ་བུར་པའི་ཆོས་རྣམས་)སྣང་མེད་
1-1-251


དང༌། །(མངོན་ཤེས་ལ་སོགས་པའི་)མཐུ་ཡང་རབ་ཏུ་ཐོབ་པར་བྱེད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་
འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སེམས་ཙམ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རྒྱ་
ཆེར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼དོན་དམ་གྱི་སེམས་ཙམ་གསང་སྔགས་ཟབ་མོ་རྣམས་སུ་བསྟན་ཚུལ།༽ དེ་དང་
རྗེས་སུ་མཐུན་པར། དབུ་མ་ཆེན་པོའི་མཐར་ཐུག་པ་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་དུ་
ཡང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་གདོད་ནས་འགགས་པའི་གཞི་དོན་དམ་པའི་སེམས་ཙམ་
གསུངས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། (དོན་དམ་གྱི་)སེམས་ཙམ་(དོན་དམ་གྱི་)སྔགས་ཀྱི་ངོ་བོ་(དོན་དམ་
གྱི་)ལྷ་ཡིས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་(བདེན་བཞི་དབྱེར་མེད་ཡིན་པས་)སྡུག་བསྔལ་དང་ནི་བདེ་བའི་
རང་བཞིན་ཏེ། །ཞེས་སོགས་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་ཙམ་སྟེ་རང་གི་ཡིད་(ཀུན་
བཟང་)ལས་སྐྱེས་པ་(པྲ་ཕབ་པའི་)མེ་ལོང་གི་ནི་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་ཉིད། །གང་ཞིག་མཐའ་
དག་རྒྱལ་བའི་སྲས་དང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བསྟེན་པ་རྣལ་འབྱོར་དབང་པོས་བསྟེན་བྱ་
སྟེ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་རང་བྱུང་དོན་དམ་པའི་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་རྡོ་རྗེ་སེམས་
དཔའ་དང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ལ་སེམས་ཙམ་དུ་གསུངས་པ་ཡང༌། དོན་དམ་པའི་སེམས་ཙམ་
ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ཏེ། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་ལོ་གསུམ་པའི་གཞུང་
ལུགས་ཟབ་མོ་རྣམས་སུ་གསུངས་པའི་དོན་དམ་པའི་སེམས་ཙམ་དང་གཅིག་པ་ཡིན་
ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྗེ་བཙུན་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། གང་ཞིག་
(དོན་དམ་གྱི་)སེམས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་དམིགས་པ་མེད་པའི་
སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་དོན་དམ་པའི་སེམས་གསུངས་པ་ཡང་
1-1-252


དེ་བཞིན་ནོ། །མཁའ་འགྲོ་མ་རྡོ་རྗེ་གུར་དུ་ཡང༌། ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་དེ་བཞིན་(དོན་དམ་
གི་)སེམས(བཞུགས་པའི)། །སྐྱེ་(བོ་)འདི་སངས་རྒྱས་མཆོག་ཉིད་དུ། །(དོན་དམ་གྱི་)སེམས་
བསྒོམས་པས་ནི་འཚང་རྒྱའོ། །རིན་ཆེན་(འབྱུང་ལྡན་དང་གཅིག་པའི་)སེམས་ལས་ཕྱིར་གྱུར་
པའི། །སངས་རྒྱས་(གཤིས་ལ་)མེད་ཅིང་སེམས་ཅན་མེད། །ཞེས་དང༌། (དཔེར་ན་འདུས་མ་
བྱས་)ནམ་མཁའ་འབྱུང་བ(བཞི་པོ་)ཐམས་ཅད་དང༌། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་གཞིར་གྱུར་
བཞིན། །(རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་)བདེ་མཆོག་(གདོད་ནས་)དག་པའི་སེམས་ཉིད་(འོད་
གསལ་)དེ། །མཁའ་བཞིན་(གདོད་ནས་)དག་པའི་སེམས་ཉིད་ཀྱང་(ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་གཞི་ཡིན་
ལ)། །(དོན་དམ་གྱི་)ཡུལ་དང་དབང་པོའི་རང་བཞིན་ནི། །(དོན་དམ་གྱི་)སེམས་ལས་ཕྱི་རོལ་
གྱུར་མིན་ཡང༌། །(དོན་དམ་གྱི་)གཟུགས་སོགས་སོ་སོར་སྣང་བ་རྣམས། །(དོན་དམ་གྱི་)སེམས་
ཉིད་ཁོ་ནར་སྣང་བ་ཡིན། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་དོན་དམ་པའི་སེམས་གསལ་བར་
མཛད་དེ། དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ནམ་མཁའ་ལྟར་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་འདུས་མ་བྱས་པའི་སེམས་
བསྒོམས་པས་འཚང་རྒྱ་བ་དང༌། འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་གཞིར་གྱུར་པའི་དོན་དམ་གྱི་སེམས་
རིན་པོ་ཆེ་དང༌། ནམ་མཁའ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞིར་གྱུར་པ་བདེ་མཆོག་(འཁོར་ལོ་
གདོད་ནས་)དག་པའི་སེམས་ཉིད་ཡུལ་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་
མེད་པའི་སེམས་ནི་དོན་དམ་པའི་སེམས་སོ། །ས་ར་ཧ་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། (དོན་དམ་
གྱི་)སེམས་ཉིད་གཅིག་པུ་ཀུན་གྱིས་ས་བོན་ཏེ། །གང་ལ་སྲིད་དང་མྱ་ངན་འདས་འཕྲོ་
བ། །འདོད་པའི་འབྲས་བུ་སྟེར་བར་བྱེད་པ་ཡི། །ཡིད་བཞིན་ནོར་འདྲའི་སེམས་ལ་ཕྱག་
འཚལ་ལོ། །ཞེས་འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་གཞིར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་གྱི་སེམས་ཡིད་
1-1-253


བཞིན་ནོར་བུ་ལྟ་བུར་གསུངས་ལ(སེམས་འདི་དག་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་ལ་འཆད་པ་ནི་དགོངས་པ་
མ་ཡིན་ནོ)། དེ་བཞིན་དུ། དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། དབྱིངས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་
སུ་གསུངས། །ཞེས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་དོན་དམ་གྱི་སེམས་སུ་གསུངས་ཤིང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་
པོ་ཐིག་ལེའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། དབྱིངས་ནི་སེམས་སུ་ཤེས་པར་དྲན། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་དོན་དམ་གྱི་སེམས་སུ་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ། དཔལ་སཾ་པུ་ཊིར་
ཡང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་དོན་གྱི་སེམས་ནི་ནམ་མཁའ་ལྟར་)ཆ་(ཤས་)མེད་(ཅིང་)མཆོག་ཏུ་ཕྲ་བ་
སྟེ། །ཐིག་ལེའི་གཟུགས་ཅན་(ནམ་རང་བཞིན་ཅན་དོན་དམ་གྱི་)ཡིད་ཀྱི་དངོས། །གཟི་བརྗིད་
ཆེན་པོའི་འོད་དང་ལྡན། །རྟག་ཏུ་སྙིང་གི་དབུས་ན་གནས། །ཞེས་དང༌། །དྲི་མེད་ཤེལ་དང་
མཚུངས་པའི་འོད། །(དོན་དམ་)བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་འོད་གསལ་བ། །ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་དངོས་པོ་
(སྟེ་ངོ་བོ་)ཉིད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་དོན་དམ་པའི་སེམས་གསལ་བར་མཛད་དེ། 
རྟག་ཏུ་ཀུན་གྱི་སྙིང་ལ་གནས་པའི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཆ་མེད་མཆོག་ཏུ་ཕྲ་བའི་ཐིག་
ལེ་ཡེ་ཤེས་ལྔ་དང༌། དོན་དམ་པའི་ཡིད་ཀུན་དུ་བཟང་པོ་ལ་དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་
སུ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། དཔལ་མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོར་ཡང༌། །འཇིག་རྟེན་
གསུམ་དུ་རྙེད་དཀའ་བ། །ཐོག་མ་དབུས་མཐར་ཡང་དག་གནས། (ཏེ་ནམ་ཡང་བཞུགས་པ)། 
གང་ཞིག་མཐའ་བྲལ་རྣམས་ཀྱི་(སྟེ་མཐའ་རྣམས་དང་བྲལ་བའི་)སེམས། །(བདེ་སྟོང་གི་)སེམས་
དེ་རོ་མཉམ་གྱུར་བའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་མཐའ་བྲལ་རོ་མཉམ་དོན་དམ་གྱི་
སེམས་ཐོག་མ་དབུས་མཐར་རྟག་ཏུ་བཞུགས་ཀྱང༌། འཇིག་རྟེན་པས་རྙེད་དཀའ་བ་
གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ། དཔལ་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ལས་ཀྱང༌། མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་
1-1-254


འགགས་པའི། །ཤེས་བྱ་གང་ཞིག་འདིར་མཐོང་བ། །དེ་ནི་རང་སེམས་(དོན་དམ་པ་ཡིན་གྱི་དེ་
ལས་)གཞན་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་དོན་དམ་པའི་ཤེས་བྱ་ཡང་ཡིན་ལ་དོན་དམ་
པའི་སེམས་ཀྱང་ཡིན་པ་གསུངས་སོ། །
༈ ༼འགའ་ཞིག་ཏུ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་ཙམ་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་བསྟན་པ།༽ 
ཡང་གལ་ཏེ་འདི་སྙམ་དུ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི། །མཐའ་ཡས་ཕ་
རོལ་ཚོགས་རྣམས་ལེགས་བསགས་ནས། །ཆོས་ལ་སེམས་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་ངེས་ཕྱིར། །དོན་གྱི་
རྣམ་པ་བརྗོད་པའི་རྒྱུ་ཅན་རྟོགས། །(རྒྱལ་སྲས་མོས་སྤྱོད་ལ་གནས་པ་)དེ་ཡིས་བརྗོད་པ་ཙམ་དུ་
དོན་རིག་ནས། །དེར་སྣང་སེམས་ཙམ་ལ་ནི་ཡང་དག་གནས། །དེ་ནས་(ས་དང་པོར)ཆོས་
དབྱིངས་(བདག་གཉིས་དང་གཟུངས་འཛིན་)གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། །བྲལ་བ་མངོན་སུམ་
ཉིད་དུ་རྟོགས་པར་འགྱུར། །(དེ་ལྟར་མོས་སྤྱོད་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་)སེམས་ལས་གཞན་མེད་པར་
ནི་བློས་རིག་ནས། །དེ་ནས(ས་དང་པོར་)སེམས་ཀྱང་མེད་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས། །བློ་དང་ལྡན་
པས་(གཟུང་འཛིན་)གཉིས་པོ་མེད་རིག་ནས། །དེ་མི་ལྡན་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་གནས། །བློ་
དང་ལྡན་པའི་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་སྟོབས། །རྟག་ཏུ་ཀུན་ནས་མཉམ་པར་སོང་བ་ཡིས། །དེ་ལ་
བརྟེན་པའི་ཉེས་ཚོགས་ཚང་ཚིང་དག །དུག་སྨན་ཆེན་པོས་དུག་བཞིན་སེལ་བར་
བྱེད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཙམ་གྱི་རང་གཞུང་ཉིད་དུ་གྲུབ་པོ་སྙམ་ན་དེ་ལྟ་མ་
ཡིན་ཏེ། དེ་ནས་སེམས་ཀྱང་མེད་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་ཞེས་པ་འདིས་ཀྱང་སེམས་ཙམ་ལས་
འདས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་འདི་ལ་ཚོགས་བསགས་པའི་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སྲིད་པ་གསུམ་དུ་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་
1-1-255


བར་རྟོགས་ནས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་གྱི་སྒོ་ནས་འཇུག་པ་ཡང་ཡོད་དེ། 
དེའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། བློ་དང་ལྡན་པས་སྲིད(པ་གསུམ་དུ་)གཏོགས་(པ་ཐམས་
ཅད་)བདག་མེད་རྣམ་པ་གཉི་གའང་(ཡིན་པར་)རིག་གྱུར་ལ། །དེ་ཡང་(ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་
མེད་དུ་)མཉམ་པར་ཤེས་ནས་(རྒྱལ་སྲས་)དེ་ནི་(རྣམ་རིག་ཙམ་ཞེས་)འཛིན་པ(མ་འགགས་པ)འི་
སྒོ་ནས་དེ་(ཁོ་ན་)ཉིད(ལ་)འཇུག །དེ་ནས་(རྣམ་རིག་ཙམ་)དེ་ལ་ཡིད་གནས་ཕྱིར་ན་དེ་ལ་
(དོན་)དེ་ཡང་མི་སྣང་ངོ་། །(དོན་མེད་པས་རྣམ་རིག་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་རིག་)དེ་མི་སྣང་
བ་གྲོལ་བ་ཡིན་ཏེ་མཆོག་ཏུ་དམིགས་(པ་འཛིན་པ་)དང་བྲལ་བའོ། །ཞེས་དང༌། ཚོགས་
(བསགས་པ་ཉིད་)ཀྱི་གཞི་(ཐོས་བསམ་)དང་བསྐྱེད(པ་སྒོམ་བྱུང་)ཡོད་ན། །མིང་ཙམ་དུ་ནི་
མཐོང་བར་འགྱུར། །མིང་ཙམ་མཐོང་སྟེ་(རྣམ་རིག་ཙམ་)དེར་མཐོང་ན། །(རྣམ་རིག་ཙམ་)དེ་
ཡང་ཕྱིས་ནི་མི་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་
ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་གྱི་གནས་སྐབས་སུ། སེམས་ཙམ་ལ་གནས་ཤིང་དེའི་རྗེས་ཐོགས་ཉིད་
དུ་སེམས་ཀྱང་མེད་པར་མངོན་སུམ་གྱིས་རྟོགས་ཏེ་མཚམས་དེ་ནས་སེམས་ཙམ་ལས་ཡང་
དག་པར་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་འདི་ལ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ལ་འཇུག་པའི་ཐབས་ཞེས་
དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་ཀྱི་འགྲེལ་བར་ཡང་གསུངས་ཤིང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བསྡུས་པར་
ཡང་དེར་འཇུག་དང༌། ཞེས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇུག་པའི་ཐབས་དང་སྒོ་ཡིན་པར་གསུངས་
སོ། །སེམས་ཙམ་ཉིད་ལ་ཚོད་འཛིན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། (ཐེག་བསྡུས།)དེ་ཉིད་ལས། ཡོངས་སུ་
གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་ཇི་ལྟར་འཇུག་ཅེ་ན། རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་གྱི་འདུ་ཤེས་ཀྱང་བཟློག་
ནས་འཇུག་སྟེ། དེའི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དོན་གྱི་འདུ་ཤེས་རྣམ་པར་བཤིག་པ་དེ་ལ་
1-1-256


ཡིད་ཀྱི་བརྗོད་པ་ཐོས་པའི་ཆོས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་དེ་དག་ལ་དོན་དུ་སྣང་
བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་སྐབས་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དུ་སྣང་བ་
ཡང་མི་འབྱུང་སྟེ། ཞེས་དང༌། ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་བ་རྟོག་མེད་ལ། །དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་མི་སྣང་
ཕྱིར། །དོན་མེད་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ། །དེ་མེད་པས་ན་རྣམ་རིག་མེད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་
པས་རྣམ་རིག་མེད་པར་གསུངས་པ་རྣམས་སེམས་ཙམ་པ་རྣམ་ཤེས་དོན་དམ་དུ་བདེན་
པར་འདོད་པ་དང་ཤིན་ཏུ་འགལ་བ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼མངོན་པ་ལ་སོགས་པ་གཞུང་གཞན་ལ་ཡང་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་སྐྱོན་བསལ་བ།༽ 
དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ལ་སོགས་པར་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་སྟོན་པའི་
རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སེམས་ཙམ་གྱི་རང་གཞུང་དུ་འདོད་པ་ཡང་འཁྲུལ་ཏེ། རྒྱུད་སྡེ་ཟབ་མོ་
རྣམས་དང༌། སེམས་འགྲེལ་སྐོར་གསུམ་ལ་སོགས་པ་དབུ་མའི་གཞུང་ལུགས་མཐར་ཐུག་པ་
རྣམས་སུ་ཡང༌། ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕུང་པོ་ཁམས་
དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་བསྟན་པས་ཀྱང་སེམས་ཙམ་གྱི་རང་གཞུང་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། 
དེ་དག་ནི། དབུ་མ་ཆེན་པོའི་མདོ་རྒྱུད་ཟབ་མོ་འགྲེལ་བ་དང་བཅས་པ་རྣམས་སུ་ཡང༌། 
ཡང་དང་ཡང་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་གཞུང་འདིར། (མོས་སྤྱོད་ལ་གནས་
པའི་)བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཉམ་བཞག་པས། །(དོན་ཐམས་ཅད་)ཡིད་ཀྱི་གཟུགས་
བརྙན(ཙམ་དུ་)མཐོང་བས་ན། །དོན་གྱི་འདུ་ཤེས་ལྡོག་དེ་ནས། །(རྣམ་རིག་ཙམ་)རང་གི་འདུ་
ཤེས་ངེས་པར་གཟུང༌། །དེ་ལྟར་ནང་གི་སེམས་(ཙམ་)གནས་ཤིང༌། །གཟུང་བ་མེད་པར་
རྟོགས་པར་བྱ(སྟེ་སྦྱོར་ལམ་དུའོ)། །དེ་ཡི་འོག་ཏུ་འཛིན་(པའང་)མེད་པར(འགྱུར་ཞིང་)། །དེ་
1-1-257


ནས་(གཟུང་འཛིན་གཉི་ག་)མི་དམིགས་(པ་ཆོས་ཉིད་ལ་)རེག་པར་བྱ(སྟེ་ས་དང་པོ་ལ་སོགས་
སུའོ)། །ཞེས་སེམས་ཙམ་ལས་འདས་པའི་མདོ་དྲངས་པ་དང༌། གང་དུ་མིག་དང་རྣ་བ་
དང༌། །དེ་བཞིན་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས། །ཡིད་དང་དེ་བཞིན་མིང་དང་གཟུགས། །མ་ལུས་པ་
ནི་འགག་འགྱུར་བ། །ཞེས་དང༌། གང་དུ་མིག་འགག་པ་དང༌། ཁ་དོག་གི་འདུ་ཤེས་མེད་
པར་འགྱུར་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་བར་དུ་འགག་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་མེད་པར་འགྱུར་བ་
དེ་ནི་གནས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་སེམས་ཙམ་ལས་འདས་པའི་ལུང་དྲངས་པ་དང༌། 
གཞན་ཡང༌། རྟེན་འབྲེལ་མཐའ་བཞི་ལས་སྐྱེ་བ་བཀག་པ་དང༌། སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་
གསུངས་པ་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པ་དང༌། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་
དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་བ་ལ་སོགས་པ་
གསུངས་པའི་ཕྱིར། སེམས་འགྲེལ་སྐོར་གསུམ་གྱི་མན་ངག་ཟབ་མོ་དང་ལྡན་པས། འདོད་
མཁན་མང་ཉུང་(གིས་བདེན་བརྫུན་དུ་འཇོག་པ་)དང་སྐྱོ་མ་སྔ་བཙན་གྱི་བག་ཆགས་སྤངས་ཏེ་
ལེགས་པར་བལྟས་ན་གནས་སྐབས་སུ་སེམས་ཙམ་སྟོན་ཡང་མཐར་སེམས་ཙམ་ལས་འདས་
པའི་གཞུང་དུ་གསལ་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་
ཉིད་དོན་དམ་པ་ཡོད་པར་གསུངས་པས་ཀྱང་སེམས་ཙམ་གྱི་རང་གཞུང་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། 
དབུ་མའི་གཞུང་ལུགས་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་སྟོན་པ་རྣམས་ལ་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་
བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་གིས་ནི་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་སེམས་ཙམ་དུ་འདོད་པ་
ཡང་བསལ་བ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ། (ཉན་ཐོས་མ་ངེས་པ་)ཁ་ཅིག་དག་ནི་(ཐེག་ཆེན་ལ་)དྲང་
(བའི་)ཕྱིར་དང༌། །(རྒྱལ་སྲས་མ་ངེས་པ་)གཞན་དག(ཐེག་ཆེན་ལ་བློ་བསྟན་པར་)ཡང་དག་
1-1-258


གཟུང་བའི་ཕྱིར། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །(རིགས་)མ་ངེས་(པ་)རྣམས་ལ་
(མཐར་ཐུག་གི་)ཐེག་(པ་)གཅིག(ཏུ་དོན་ལ་གནས་པ་དེ་གསལ་བར་)བསྟན། །ཞེས་ཐེག་གཅིག་
དྲང་དོན་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། (མདོ་སྡེའི་རྒྱན་)དེ་སེམས་ཙམ་གྱི་གཞུང་དུ་གྲུབ་པོ། ཞེ་ན། 
གཞུང་འདིས་ཐེག་གཅིག་དྲང་དོན་དུ་བསྟན་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །ཁ་ཅིག་དྲང་བའི་
ཕྱིར་དང༌། གཞན་དག་ཡང་དག་གཟུང་བའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་འདི་དག་ནི། མཐར་ཐུག་གི་ཐེག་
པ་གཅིག་ཏུ་(དོན་ལ་གནས་པ་དེ་གསལ་བར་)བསྟན་པའི་དགོས་པ་བསྟན་པ་ཡིན་ལ་དགོས་
པ་བསྟན་པས་དྲང་དོན་དུ་འགྱུར་ན་ནི་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །(དེས་ན་ཉན་ཐོས་མ་
ངེས་པ་ཐེག་ཆེན་ལ་དྲང་བའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་དང་དང་དོན་ལ་ཁྱད་ཆེན་པོ་ཡོད་དོ)། ཡང་གལ་ཏེ་
ལ་ལ་གཅིག་ཏུ་ཉེས་པར་སྤྱོད་ངེས་ཡོད། །ལ་ལ་དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་བཅོམ། །ལ་
ལ་ཐར་བའི་ཆ་མཐུན་དགེ་བ་མེད། །(ལ་ལ་)དཀར་པོ་དམན་པ་(ཙམ་)ཡོད་པ་(སྟེ་དེ་རྣམས་
ནི་)རྒྱུ(རྒྱས་པའི་རིགས་)དང་བྲལ། །ཞེས་རིགས་ཆད་བཤད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སེམས་ཙམ་གྱི་
རང་གཞུང་དུ་གྲུབ་པོ་ཞེ་ན། འདི་ལ་ཡང་ཁྱབ་པ་མེད་དེ། རང་བཞིན་གྱི་རིགས་ཆད་པ་ནི་
སུ་ཡང་མི་སྲིད་ཅིང༌། རྒྱས་པའི་རིགས་ཆད་པ་ནི་མང་པོ་ཡོད་ལ། དེ་ལྟར་དོན་ལ་གནས་པ་
བཞིན་དུ་དབུ་མའི་གཞུང་ལུགས་མྱང་འདས་ཆེན་པོ་དང༌། སོར་མོའི་ཕྲེང་བ་ལ་ཕན་པ་
དང་རྒྱུད་བླ་མ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་ཡང་(རང་བཞིན་གྱི་རིག་ཆད་པ་ནི་མི་སྲིད་ཅིང་རྒྱས་པའི་
རིག་ཆད་པ་ཡོད་ཚུལ་)ལེགས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཅན་ཡིན་ཡང༌། ཐར་བའི་ས་བོན་མ་ཐེབས་པ་དང༌། དགེ་བ་མ་
བསྐྱེད་པ་མང་དུ་ཡོད་པ་ལས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །རང་བཞིན་གྱི་རིགས་ཆད་པ་མི་སྲིད་
1-1-259


པ་ནི་གཞུང་(མདོ་སྡེའི་རྒྱན་)དེ་ཉིད་དུ། དེ་བཞིན་ཉིད་དེ་ཐམས་ཅད་ལ། །ཁྱད་པར་མེད་
ཀྱང་དག་གྱུར་བ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་(པ་ཐོབ་པ་)ཉིད་(ཡིན་པ་)དེ་ཡི་ཕྱིར། །འགྲོ་ཀུན་དེ་ཡི་
སྙིང་པོ་ཅན། (ཞེས་དང༌། ཇི་ལྟར་ནམ་མཁའ་གཟུགས་གྱུར་ཀུན་དུ་སོང༌། །དེ་བཞིན་དེ་ཡང་སེམས་
ཅན་ཚོགས་ཀུན་སོང༌།།)ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་དེ་ཉིད་དུ། དེ་
བཞིན་ཉིད་དམིགས་ཡེ་ཤེས་དང༌། །གཉིས་སུ་འཛིན་པ་རྣམ་སྤངས་དང༌། །གནས་ངན་ལེན་
ལུས་མངོན་སུམ་པ། །བློ་ལྡན་དེ་ཟད་བྱེད་པར་འདོད། །ཅེས་པའི་འགྲེལ་པར་འདིས་ནི་ངོ་
བོ་ཉིད་གསུམ་ཇི་ལྟར་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་གཞན་གྱི་དབང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཟད་པར་འགྱུར་
བ་དེ་ཡོངས་སུ་བསྟན་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་
ཉིད་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང༌། གཉིས་སུ་འཛིན་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་
བརྟགས་པ་དང༌། གནས་ངན་ལེན་གྱི་ལུས་མངོན་སུམ་པ་ཉིད་གིས་གཞན་གྱི་དབང་ཡོངས་
སུ་ཤེས་ནས་གནས་ངན་ལེན་གྱི་ལུས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་གྱི་དབང་དེ་ཉིད་
ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། གཞན་དབང་ཟད་པ་དང་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཟད་
པ་ནི་སེམས་ཙམ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བས་ན་སེམས་ཙམ་པ་
རིགས་ཆད་འདོད་ཀྱི་དབུ་མ་པ་མི་འདོད་ཅེས་པ་དང༌། སེམས་ཙམ་པ་ཐེག་ཅིག་དྲང་དོན་
དུ་འདོད་ཅེས་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་སེམས་ཙམ་པ་ཁོ་ནའི་ཆོས་སྐད་ཡིན་ཞེས་པ་
དང༌། ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་སྟོན་པས། སེམས་ཙམ་ཉིད་
དུ་གྲུབ་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པར་གྲགས་པ་ངན་པས་ཁྱབ་(པར་བྱས་)པ་ལ་ནི་ཤེས་བྱེད་རྣམ་
དག་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་སྣང་ཞིང༌། གནོད་བྱེད་ཆེན་པོ་ཤིན་ཏུ་མང་བར་འདུག་པས་དུག་
1-1-260


བཞིན་དུ་དོར་བར་བྱ་སྟེ་དེ་དག་ནི་སེམས་འགྲེལ་གྱི་མན་ངག་ཟབ་མོ་དང་མ་མཇལ་བས་
སེམས་ཙམ་ལ་བདེན་གཉིས་སུ་འབྱེད་མ་ཤེས་པ་དང༌། གཞུང་འགའ་ཞིག་གི་འབྲུ་མ་ནོན་
པ་ལ་བརྟེན་ནས་འཁྲུལ་ཞིང་(བརྒྱུད་མར་)འཁྲུལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྒྱུད་སྡེ་ཟབ་མོ་
གཞན་དང༌། གཞན་རྣམས་སུ། སེམས་ཆེན་པོ་དང༌། རྡོ་རྗེའི་སེམས་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
སེམས་དང༌། བདེ་བའི་སེམས་དང༌། ཆགས་པ་ཆེན་པོ་དང༌། ཞེ་སྡང་ཆེན་པོ་དང༌། གཏི་
མུག་ཆེན་པོ་དང༌། སེམས་དང་སེམས་བྱུང་གཞན་དང༌། རྣམ་ཤེས་གཞན་ལ་སོགས་པ་རྣམ་
པ་མང་པོའི་སྒོ་ནས་དོན་དམ་པའི་སེམས་ཉིད་ཡང་དང་ཡང་དུ་གསུངས་ཤིང༌། དེ་ལས་
གཞན་པའི་ཆོས་འགའ་ཡང་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་
ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་འགའ་ཡང་མེད་པར་གསུངས་པ་རྣམས་དང་དོན་གཅིག་པ་
ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་གནས་སྐབས་སུ་སེམས་ཙམ་སྟོན་ཡང༌། མཐར་དེ་ལས་འདས་པ་དབུ་མ་
ཆེན་པོའི་དོན་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་སྟོན་པའི་གཞུང་ལུགས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་རྣམས་
སེམས་ཙམ་གྱི་རང་གཞུང་དུ་ཕབ་ན་དམ་པའི་ཆོས་སྤོང་པའི་ལས་སུ་འགྱུར་རོ། །
༈ ༼གནས་སྐབས་སུ་སེམས་ཙམ་སྟོན་པས་དེའི་རང་གཞུང་དུ་འགྱུར་ན་ཧ་ཅང་
ཐལ་བ།༽ གལ་ཏེ་གནས་སྐབས་སུ་སེམས་ཙམ་སྟོན་པ་ཉིད་ཀྱིས་སེམས་ཙམ་གྱི་གཞུང་དུ་
གྲུབ་པོ་སྙམ་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་རིགས་པ་མཚུངས་པས་ཡུམ་དང་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལ་སོགས་
པར་ཡང༌། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་གཞུང་དུ་འགྱུར་རམ་ཅི། 
དེ་ལྟ་བས་ན་དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་བ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་ལོ་གསུམ་པའི་མདོ་སྡེ་
ཟབ་མོ་རྣམས་དང༌། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དང༌། དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་ལ་སོགས་པ་དང༌། 
1-1-261


རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བསྡུས་པ་དང་ཆོས་མངོན་པ་ཀུན་ལས་
བཏུས་པ་ལ་སོགས་པ་གནས་སྐབས་སུ་སེམས་ཙམ་སྟོན་ཡང་མཐར་དེ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་
པ་དབུ་མ་ཆེན་པོ་གསང་སྔགས་དང་གཅིག་པའི་དོན་སྟོན་པ་རྣམས་ལ་སྐུར་བ་གདབ་པར་
མི་བྱའོ། །གལ་ཏེ་ས་སྡེ་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་ས་ཞེས་པ་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་མིང་དེ་ཉིད་
ཀྱིས་སེམས་ཙམ་དུ་གྲུབ་པོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་(འཕགས་པ་ལྷའི་དབུ་མ་)རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་
བཞི་བརྒྱ་པ་ཡང་སེམས་ཙམ་གྱི་གཞུང་དུ་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །སའི་དངོས་གཞིར་
གང་ཟག་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་དང༌། (ཡོད་མེད་དང་རྟག་ཆད་ལ་
སོགས་པའི་)མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་(གཞི་བར་མ་འམ་ནང་མ་)དབུ་མའི་ལམ་སྟེ། 
(ཆོས་གློ་བུར་བ་རྣམས་གཤིས་ལ་ཡོད་དོ་ཞེས་)སྒྲོ་བཏགས་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་དང་
(ཆོས་ཉིད་གཉུག་མ་གཤིས་ལ་མེད་དོ་ཞེས་)སྐུར་བ་བཏབ་པའི་མཐའ་རྣམ་པར་སྤངས་པ་ཞེས་
སོགས་མཐའ་བྲལ་དབུ་མ་ཡང་ཡང་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་མཐོང་ཞིང་རྟོགས་པར་གྱུར་
ཅིག སུམ་ཅུ་པའི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ཡང༌། སེམས་ཙམ་གྱི་གཞུང་ཉིད་དུ་གྲགས་མོད་ཀྱི། 
ནམ་ཞིག་ཤེས་པའི་དམིགས་པ་རྣམས། །མི་དམིགས་དེ་ཡི་ཚེ་ན་ནི། །རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་
ལ་གནས། །ཞེས་པའི་མཐར་རྣམ་རིག་ཙམ་ལས་འདས་པར་གསུངས་ཏེ། འདི་ལྟར་དེའི་
རྗེས་ཐོགས་ཉིད་དུ། གཟུང་བ་མེད་པས་དེ་འཛིན་མེད། །དེ་ནི་སེམས་མེད་མི་དམིགས་
པ། །འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ། །གནས་ནི་གཞན་དུ་གྱུར་པ་སྟེ། །གནས་ངན་ལེན་
གཉིས་སྤངས་པས་སོ། །དེ་ཉིད་ཟག་པ་མེད་དང་དབྱིངས། །བསམ་མི་ཁྱབ་དང་དགེ་དང་
བརྟན། །དེ་ནི་{བདེ་བ་{བདེན་པ}རྣམ་གྲོལ་སྐུ། །ཐུབ་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཞེས་བྱ། །ཞེས་
1-1-262


པའོ། །འདིར་སེམས་མེད་མི་དམིགས་པ་ཞེས་པ་ཡང་སེམས་ཙམ་པ་སེམས་རྣམ་ཤེས་དོན་
དམ་དུ་ཡོད་པར་འདོད་པ་དང་འགལ་ཞིང་། ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་དང༌། བསམ་གྱིས་
མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་དང༌། དོན་དམ་པའི་དགེ་བ་དང༌། ཆོས་ཉིད་མི་འགྱུར་ཞིང་བརྟན་པ་
དང༌། དོན་དམ་གནས་ལུགས་ལ་བདེན་པ་དང༌། གདོད་ནས་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་སྐུ་དང༌། 
ཐུབ་པ་ཆེན་པོ་ཆོས་སྐུ་དང་དབྱེར་མེད་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་
ལས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཆོས་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཙམ་པ་
རྣམ་ཤེས་དོན་དམ་དུ་བདེན་པར་འདོད་པ་དང་འགལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། གྲུབ་ནི་
དེ་ལ་སྔ་མ་བོ(འོ)། །རྟག་ཏུ་མེད་པར་གྱུར་པ་གང༌། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་
གྲུབ་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་ཡང་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཡིན་{པ་ཉིད་ཀྱི{པའི}ཕྱིར། 
རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཆོས་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གཞུང་འདིར་སེམས་
ཙམ་སྟོན་མོད་ཀྱི་མཐར་ནི་དེ་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་སྟོན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཙམ་གྱི་རང་
གཞུང་ཉིད་དུ་ཕབ་ན་རྩོམ་པ་པོའི་དགོངས་པ་དང་མི་མཐུན་ནོ། །(ཉི་ཤུ་པའི་རབ་ཏུ་བྱེད་
པར་ཡང༌། སེམས་ཙམ་སྟོན་མོད་ཀྱི་མཐར་ནི་དེ་ལས་འདས་པར་སྟོན་ཞིང༌། དེ་ཉིད་ཀྱི་རང་འགྲེལ་དུ་
ནི་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་ཡང་སྟོན་པས་གཞུང་ལུགས་རྣམ་དག་རྣམ་ཀྱི་དགོངས་པ་ལེན་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་
མཁས་པར་གྱུར་ཅིག་)གཞན་ཡང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཆོས་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་སངས་རྒྱས་
དང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ལེགས་པར་སྟོན་ན་
སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལས་འདས་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔལ་ལྡན་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་འོད་དུ། 
འདིར་རྣམ་པར་ཤེས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་ཉིན་མོར་བྱེད་པའི་སྐུ་ཡང་
1-1-263


དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་གྱུར་པ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དོ། །འདིར་ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་
པར་ཤེས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་ཉིན་མོར་བྱེད་པའི་སྐུ་ཡང་དག་པར་
རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་གྱུར་པ་འགའ་ཡང་མེད་ཅེ་ན། བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འདིར་རྣམ་
པར་ཤེས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཆོས་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡང་དག་
པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཆོས་ཉིད་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་
ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པར་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་
བསྟོད་པར་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་པས་གསུངས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་
པའི་ཆོས་ཉིད་འདས། །གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཚུལ་འཆང་བ། །རྣམ་པར་རྟོག་མེད་ལྷུན་གྱིས་
གྲུབ། །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་སྐུ་འཆང་བ། །ཞེས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་
ཡང་བདག་གཉིས་ཀྱིས་སྟོང་པ་དང་གཟུང་འཛིན་དང་བྲལ་བར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་
སེམས་ཙམ་ལས་འདས་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔལ་ལྡན་དྲི་མ་མེད་པའི་འོད་དུ། {ད{ང}ནི་
རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་པ་རྣམས་ཀྱི་འཛིན་པའི་སྐྱོན་གསུངས་པ། སྲིད་གསུམ་མཐའ་དག་རྣམ་
པར་ཤེས་པ་ཉིད་དུ་སྨྲ་བ་པོ་ཡང་རྣམ་པ་ཤེས་པ་(དོན་དམ་དུ་བདེན་པ་)འདོད་པར་བྱེད། 
ཅེས་དང༌། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་བ་རྣམས་ལ་ཡང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་འཛིན་པ་ཡོད་དེ། ཞེས་
གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཛིན་པ་ཡོད་ན་ཆོས་ཀྱི་བདག་དང་བྲལ་བར་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་
རོ(ཁ་ཅིག་སེམས་ཙམ་པ་གཟུང་འཛིན་གཉིས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་ལ་ནི་ལུང་གསལ་བོ་འདི་དག་གི་
གནོད་དོ)། །
༈ ༼རྒྱུད་སྡེ་རྣམས་ཀྱང་སེམས་ཙམ་དུ་འདོད་ན་དེའི་དགོངས་པ་མ་ཤེས་པར་
1-1-264


བསྟན་པ།༽ དེ་བཞིན་དུ་དུས་འཁོར་ལ་སོགས་པ་རྒྱུད་སྡེ་ཟབ་མོ་རྣམས་སེམས་ཙམ་ལས་མ་
འདས་པར་འདོད་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་མི་རིགས་ཏེ། དཔལ་ལྡན་དྲི་མ་མེད་པའི་འོད་དུ། རྣམ་
ཤེས་དེ་ཡང་དོན་དམ་དུ། །ཡོད་པར་མཁས་རྣམས་མི་འདོད་དེ། །གཅིག་དང་དུ་མའི་རང་
བཞིན་དང༌། །བྲལ་བས་ནམ་མཁའི་པད་མ་བཞིན། །ཡོད་མིན་མེད་མིན་ཡོད་མེད་
མིན། །གཉི་གའི་བདག་ཉིད་མིན་པའང་མིན། །མཐའ་བཞི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཡི། །དེ་ཉིད་
དབུ་མ་པ་ཡིས་རིག །ཅེས་དང༌། དེའི་ཕྱིར། གཅིག་དང་དུ་མ་དག་ཀྱང་གཅིག་ཅིང་མཉམ་
དང་མི་མཉམ་པ་ཡང་མཉམ་པ༌། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དབུ་མ་པའི་གྲུབ་པའི་མཐའོ། །ཞེས་
པ་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཙམ་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་དུ་མ་གསུངས་པའི་
ཕྱིར་དང༌། དུས་འཁོར་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུད་དང་སྔགས་དང་ལྷ་དང་དཀྱིལ་འཁོར་མཐར་
ཐུག་པ་ཐམས་ཅད་སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་ཤེས་ལས་འདས་པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་སེམས་ཙམ་ལས་ཡང་དག་པར་འདས་པའི་གསུང་རབ་ཟབ་མོ་
རྣམས་ལ་སྐུར་པ་གདབ་པར་མི་བྱ་སྟེ། ཆོས་སྤོང་གི་ལས་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼དེས་ན་ཤན་འབྱེད་པའི་མན་ངག་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཕན་ཡོན་དང་ཉེས་དམིགས་
བསྟན་པ།༽ དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ན་གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་མེད་དང་རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་དང་
མེད་དགག་མ་ཡིན་དགག་དང་རྣམ་གཅོད་ཡོངས་གཅོད་དང་སྤངས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་དང་
སྟོང་བའི་སྟོང་བ་དང་མི་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་དང་གང་མེད་ཅིང་དེའི་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་
(དང་གང་ཟད་ཅིང་དེའི་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་དང་། གང་དང་བྲལ་ཞིང་དེའི་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་དང༌། 
གང་གིས་དབེན་ཞིང་དེའི་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གང་མ་གྲུབ་ཅིང་དེའི་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་དང༌། 
1-1-265


གང་འགགས་ཤིང་དེའི་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ།)ལ་སོགས་པ་ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་འདི་ཡང་
སེམས་འགྲེལ་རྣམས་ཀྱིས་ལེགས་པར་གསལ་བར་བྱས་པའི་འཁོར་ལོ་ཐ་མ་དང༌། རྒྱུད་སྡེ་
ཟབ་མོའི་མན་ངག་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པ་ལས་གསལ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་དག་
དང་ལྡན་ན་འཁོར་ལོ་བར་བའི་དོན་ཡང་རབ་ཏུ་གསལ་བར་འགྱུར་ཏེ། རི་བོ་ཆེན་པོ་དག་
ལ་སེང་གི་ནམ་མཁའ་མཐོན་པོ་ནས་བལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་དང་བྲལ་ན་ནི་རང་སྟོང་
ལས་ལྷག་པའི་སྟོང་ཉིད་དང་དག་པའི་བདག་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་དབྱིངས་
རིག་དབྱེར་མེད་དང་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེ་ལ་སོགས་པ་མི་སྲིད་ཅིང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་དྲང་དོན་ཡིན་པས་དོན་ལ་མེད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་ངན་གྱི་ཕྲེང་བ་དུ་མར་འགྱུར་
བས་ལྟ་བའི་སྙིགས་མ་བརྡོ་བར་འགྱུར་རོ། །
༈ ༼སྟོང་གཞིའི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་གསུངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་རང་སྟོང་འདི་ལས་
གཞན་པའི་ཆོས་ཉིད་གྲུབ་ཚུལ་ལ་གཉིས། རྣམ་གྲངས་དངོས་ལ་གཉིས། རྣམ་གྲངས་མང་པོ་
ཅན་གྱི་སྟོང་ཆེན་ཟབ་མོ་མདོར་བསྟན་པ།༽ དེའི་ཕྱིར་ལྟ་བ་ངན་པ་ཐམས་ཅད་སྤང་པར་
འདོད་པ་དང་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པར་འདོད་པ་དང༌། 
དགོངས་ཏེ་གསུངས་པའམ་དགོངས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་མཐོང་བར་འདོད་པ་དང་དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་ཀྱི་{དོན}མཆོག་མཐོང་བར་འདོད་པས་རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་
པར་ལེགས་པར་གཏན་ལ་ཕབ་ནས། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ངེས་པ་རྙེད་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། དེ་
ཡང༌། རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས(དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་དུ)། སྟོང་པ་ཉིད་ནི་མདོར་
བསྡུ་ན། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་མཐའ། །མཚན་མ་མེད་དང་དོན་དམ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་
1-1-266


དབྱིངས་ནི་རྣམ་གྲངས་སོ། །གཞན་མིན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ཡིན། །དེ་འགགས་འཕགས་པའི་
སྤྱོད་ཡུལ་དང་། །འཕགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡི་ཕྱིར། །རྣམ་གྲངས་དོན་དེ་གོ་རིམ་བཞིན། །ཞེས་
དང༌། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། (དོན་དམ་)བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆོག་དེ་ཉིད་
ནི། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་མཐའ། །མཚན་མ་མེད་དང་དོན་དམ་དང༌། །(མ་སྐྱེས་
པའི་)སྟོང་བ་ཉིད་ཅེས་བཤད་པ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་སྟོང་
ཕྲག་བཅུ་གཉིས་པར་ཡང༌། ཨེ་གསང་མཁའ་ཁམས་བྷ་གའམ། །ཆོས་འབྱུང་ཆུ་སྐྱེས་སེང་
གེའི་ཁྲིར། །ཞེས་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། དེ་
བཞིན་དུ་ཨེ་ཡིག་དང་གསང་བ་དང་པད་མ་དང་ཆོས་འབྱུང་དང་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་
དང་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་གནས་དང་སེང་གེའི་ཁྲི་དང་བྷ་ག་དང་གསང་བའི་མིང་རྣས་ཀྱི་
ནང་ནས་ཨེ་ཡིག་གཅིག་པུ་གཙོ་བོའི་མིང་མ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
པའི་སྟོང་བ་ཉིད་གོ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། གཅིག་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
ཚང་བ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་གང་ལ་ཡང་མི་སྲིད་(མི་སྲིད་པས་དོན་དམ་ལས་འོས་མེད་)དོ། །དེ་
ལྟ་བས་ན་ཨེ་ཡིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གྲངས་དུ་མ་ཅན་དོན་གཅིག་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་
ཅད་པའི་སྟོང་བ་ཉིད་ནི་དོན་དམ་སྟོང་ཉིད་ཡིན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་སྟོང་ཉིད་ཡིན་མི་སྲིད་དོ། །
༈ ༼རང་སྟོང་དང་དོན་དམ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་གྲངས་སུ་འདོད་པ་ལ་གནོད་བྱེད་
རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་བཅུ་གསུམ། རང་སྟོང་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་
ཅང་ཐལ་བ།༽ གལ་ཏེ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་གྲངས་དུ་མ་ཅན་དུ་གསུངས་པའི་
སྟོང་ཉིད་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་རང་ངོ་བོ་སྟོང་བའི་རང་སྟོང་ཁོ་ནའོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་
1-1-267


འོ་ན་ལོག་སྲེད་ཅན་གཏན་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་(མྱ་ངན་
འདས་ཆེན་དང༌། རྒྱུད་བླ་མའི་འགྲེལ་པ་ལ་སོགས་པར་)གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང༌། དེ་
བཞིན་ཉིད་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་ན་དེ་སངས་རྒྱས་
ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལ་ཁྱབ་པ་མེད་སྙམ་དུ་བསམ་
པར་མི་བྱ་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་བསྟན་པའི་མདོར། དེ་བཞིན་ཉིད་
ཀྱི་དོན་གང་ཡིན་པ་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དོན་ཏོ། །ཞེས་དང༌། རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་
ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། (མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ་)དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་སངས་རྒྱས་འདོད། །ཅེས་དང༌། ཡུམ་
རྒྱས་པར་ཡང༌། རབ་འབྱོར་ཡང་དག་པའི་དོན་ནི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཞེས་དང༌། དེའི་
འགྲེལ་པར་ཡང་། ཡང་དག་པའི་དོན་དེ་བཞིན་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་བའི་
ཐ་ཚིག་གོ ཞེས་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་བདུན་རྒྱ་པའི་འགྲེལ་པར་སློབ་དཔོན་བི་མ་ལ་མི་ཏྲས་
མཛད་པར་ཡང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡིན་ཏེ། ཞེས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་དེ་ཉིད་བྱང་ཆུབ་པོ། །ཞེས་མདོ་དྲངས་ཤིང༌། འཕགས་པ་བརྒྱད་སྟོང་པར་ཡང༌། 
དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ནི་འོང་བའམ་འགྲོ་བ་མེད་དེ་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་སངས་རྒྱས་ཡིན་པར་
སྟོན་པའི་ལུང་རྣམ་དག་ཤིན་ཏུ་མང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་དེ་དང་དེ་རྣམ་གྲངས་ཡིན་
ན་གཞན་དང་གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་དངོས་པོ་གློ་བུར་བ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་
པར་འགྱུར་ཏེ་རང་རང་ངོ་བོས་སྟོང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་འདོད་ན་གཞན་དང་གཞན་
དུ་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་ཏེ། འཕགས་པ་ཐོག་མེད་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས། ཅིའི་ཕྱིར་
1-1-268


དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བྱ་ཞེ་ན་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་
དང༌། རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། གཞན་མིན་ཞེས་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་དོན་
གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བ་ལ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་མི་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱང་རང་
སྟོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པར་འགྱུར་ལ། འདོད་ན་དེ་དགེ་བ་ཡིན་པར་
འགྱུར་ཏེ། དོན་དམ་པའི་དགེ་བ་དང༌། ཡོད་པའི་དགེ་བ་དང༌། འདུས་མ་བྱས་པའི་དགེ་བ་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟགས་འདི་ཁས་བླངས་ཤིང་དེ་བཞིན་
ཉིད་ཡིན་ན་དོན་དམ་པའི་དགེ་བ་དང་ཡོད་པའི་དགེ་བ་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དགེ་བ་
ཡིན་པར་ལུང་རྣམ་དག་རྣམས་སུ་ཡང་ཡང་གསུངས་པས་དེ་ལ་དེ་དང་དེས་ཁྱབ་པ་ཡང་
ཡོད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དངོས་པོ་འགྱུར་བའི་ཆོས་ཅན་གང་ཡིན་པ་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་
ཡིན་ཡང་དེ་བཞིན་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་སྟོང་ཉིད་ཡིན་ཡང་
རང་སྟོང་མ་ཡིན་ཞིང་རང་གིས་རང་མི་རིགས་པའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼རང་སྟོང་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ དེ་
བཞིན་དུ་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ལ་སོགས་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱང༌། རང་སྟོང་དང་རྣམ་གྲངས་
མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་རང་སྟོང་དང་ཡང་དག་པའི་མཐར་རྣམ་གྲངས་
ཡིན་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གང་ཡིན་པ་རྣམ་ཀྱང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ཡིན་པར་འགྱུར་ལ་དེ་
འདོད་ན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས། ཕྱིན་ཅི་
ལོག་མ་ཡིན་ཞེས་ཡང་དག་པའི་མཐའི་དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་མཐར་ཐུག་པ་ལ་
གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
1-1-269


༈ ༼རང་སྟོང་དང་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་
བ།༽ དེ་བཞིན་དུ་རང་སྟོང་དང་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་རྣམ་གྲངས་སུ་འདོད་ན་
མཚན་མ་འགགས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱང་རང་སྟོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མཚན་མ་མེད་པའི་
དབྱིངས་ཡིན་པར་འགྱུར་ལ། དེ་འདོད་ན་མཚན་མ་འགགས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། རྗེ་
བཙུན་བྱམས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས། དེ་འགགས་ཞེས་མཚན་མ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཀྱི་དོན་
མཚན་མ་དེ་འགགས་པའི་གཞི་ལ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱི་ཞལ་
སྔ་ནས་ཀྱང༌། ཅིའི་ཕྱིར་མཚན་མ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། མཚན་མ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཕྱིར་ཞེས་
གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼རང་སྟོང་དང་དོན་དམ་བདེན་པ་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ དེ་
བཞིན་དུ་རང་སྟོང་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་རྣམ་གྲངས་སུ་འདོད་ན། སྒྲིབ་པ་གཉིས་
ཀྱང་རང་སྟོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་པའི་བདེན་པར་འགྱུར་ལ། འདོད་ན་དེ་གཉེན་པོ་
གང་གིས་ཀྱང་སྤང་དུ་མི་རུང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་རང་རིག་
གི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡང་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔལ་མགོན་པོ་བྱམས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། 
འཕགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཞེས་དང༌། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཞབས་ཀྱིས་ཀྱང༌། ཅིའི་
ཕྱིར་དོན་དམ་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དམ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼རང་སྟོང་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ དེ་བཞིན་
དུ་རང་སྟོང་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་གྲངས་སུ་འདོད་ན་ངན་སྟོང་གི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ལས་
1-1-270


དང་ཉོན་མོངས་པ་མི་བཟད་པ་རྣམས་ཀྱང་རང་སྟོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡིན་
པར་འགྱུར་ལ། འདོད་ན་དེ་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་འགྱུར་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ། 
(རྒྱལ་བ་བྱམས་མགོན་གྱིས་)འཕགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡི་ཕྱིར། །ཞེས་དང༌། (འཕགས་པ་ཐོག་མེད་
ཀྱིས་)ཅིའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་དང་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼རང་སྟོང་དང་དོན་དམ་བྱང་སེམས་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ 
གཞན་ཡང༌། དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་སྟོང་བ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་གྲངས་སུ་
(འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་)གསུངས་པའི་སྟོང་ཉིད་དེ། རང་སྟོང་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ན། དོན་
དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་ཡིན་པ་སྡིག་པ་མི་བཟད་པའི་སེམས་གང་ཡིན་པ་རྣམས་ཀྱང་
རང་སྟོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཡིན་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་
རོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ལ་ཉེས་སྤོང་གི་ལན་ཡང་སྐབས་ཇི་ལྟ་བར་དགག་པ།༽ གལ་ཏེ་སྡིག་
པ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་སྔར་སྨོས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྟོང་བའི་ཆ་གང་ཡིན་པ་དེ་དོན་དམ་
བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ལ། སྣང་བའི་ཆ་
གང་ཡིན་པ་དེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པས་སྐྱོན་དེ་དག་མེད་དོ་སྙམ་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་སྣང་བའི་ཆ་དེ་
སྟོང་ངམ་མི་སྟོང༌། གལ་ཏེ་སྟོང་ན་ནི་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པར་འགྱུར་
ལ། མི་སྟོང་བའི་དངོས་པོ་ནི་མི་སྲིད་དེ། (འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་)ཀུན་རྫོབ་སྟོང་བ་
ཉིད་དུ་བཤད། །སྟོང་ཉིད་ཁོ་ན་ཀུན་རྫོབ་སྟེ། །བྱས་དང་མི་རྟག་པ་བཞིན་དུ། །མེད་ན་མི་
1-1-271


འབྱུང་ངེས་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང༌། (ཤེས་རབ་སྙིང་པོར་)གཟུགས་སྟོང་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་
གཟུགས་སོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་དང༌། རིགས་པས་སྣང་བ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སྟོང་པ་
ཉིད་སྣང་བའོ། །དེ་ལས་དེ་གཞན་མ་ཡིན་ཞིང༌། །དེ་ལས་ཀྱང་དེ་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་
པའི་དོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྟོང་ཆ་དོན་དམ་དུ་འདོད་པ་)འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་
རིགས་པ་ཁོ་ན(སྟེ་དོན་དམ་གྱི་སྣང་བ་ཡང་དོན་དམ་ལས་མ་འདས་ཤིང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་སྟོང་ཆ་ཡང་
ཀུན་རྫོབ་ལས་མ་འདས་པས། སྣང་བ་ལ་ཡང་བདེན་པ་གཉིས་དང་སྟོང་བ་ལ་ཡང་བདེན་པ་གཉིས་སུ་
གནས་པ་མ་གོ་བའི་ཕྱིར་ན)འོ། །དེ་བཞིན་དུ་མི་དགེ་བའི་སྟོང་བའི་ཆ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་
རྣམ་གྲངས་སུ་འདོད་ན་ཡང༌། (དེ་བཞིན་ཉིད་དགེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་དགེ་བའི་སྟོང་ཆ་)དེ་དགེ་
བ་ཡིན་དགོས་པས། འདིར་སྣང་བའི་ཆ་མི་དགེ་བ་དང༌། སྟོང་བའི་ཆ་དགེ་བ་ཡིན་པར་
ཁས་བླང་དགོས་པར་ཡང་འགྱུར་ཞིང༌། (དེ་འདོད་ན་སྣང་སྟོང་ཁྱབ་མཉམ་དབྱེར་མེད་མ་ཡིན་
པར་འགྱུར་ལ་)མི་སྟོང་བའི་སྣང་ཆ་མི་སྲིད་པས་མི་དགེ་བའི་སྣང་ཆ་ཡང་རང་གི་ངོ་བོས་
སྟོང་བའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་དགེ་བ་ཡིན་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། འཕགས་
པ་ཐོགས་མེད་ཞབས་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས། དོན་དམ་པའི་དགེ་བ་གང་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་ཉིད་
དོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼གནས་ལུགས་ཀྱི་བྷ་ག་དང་རང་སྟོང་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ 
གཞན་ཡང་མཐར་ཐུག་གི་བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་
གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་དགོངས་པ་ཡིན་
གྱི། རང་སྟོང་གི་(རྣམ་གྲངས་སུ་དགོངས་པ་)ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ། རང་སྟོང་དང་རྣམ་
1-1-272


གྲངས་ཡིན་ན་ཀུན་མཁྱེན་གྱི་ཡོན་ཏན་མ་ཚང་བའི་གློ་བུར་དྲི་མ་མི་བཟད་པ་རྣམས་ཀྱང་
(རང་སྟོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་)མཐར་ཐུག་གི་བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡིན་པར་འགྱུར་ལ། འདོད་ན་དེ་
དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཚང་བའི་སངས་རྒྱས་རིན་ཆེན་ཟ་མ་ཏོག་ཡིན་པར་
འགྱུར་ཏེ། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཐིག་ལེའི་རྒྱུད་དུ། ཇི་ལྟར་ཏིལ་སོན་ཏིལ་མར་དང༌། །ཇི་ལྟར་
ཤིང་ལ་གནས་པའི་མེ། །དེ་བཞིན་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ། །ཡང་དག་གནས་ཀྱང་མི་
མཐོང་བ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གར་བཤད། །(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་ག་(ནི་སྙིང་རྗེའི་
སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་སྟོང་ཉིད་ཡིན་པས་)རིན་ཆེན་(གྱི་སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་)ཟ་མ་ཏོག(གཞན་ནམ་མཆོག་
སྟེ)། །གང་ཕྱིར་(དོན་དམ་པའི་)དབང་ཕྱུག་སོགས་ཡོན་ཏན། །(དཔག་མེད་)ལྡན་པ་དེ་ཕྱིར་
(སྐལ་ལྡན་ཏེ་)བྷ་གར་བཤད། །(དོན་དམ་པའི་)ཆོས་ནི་བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བྱར་
གྲགས། །དབྱིངས་ནི་(དོན་དམ་པའི་)སེམས་སུ་ཤེས་པར་དྲན། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་
རོ། །འདིས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་པའི་ཆོས་ཉིད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་བྷ་ག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་སུ་གསུངས་པར་ཡང་རིག་པར་བྱའོ། །གཞན་ཡང་སེམས་
ཅན་ངན་པ་སྡིག་པོ་ཆེ་རྣམས་ཀྱང་རང་སྟོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མཐར་ཐུག་གི་བྷ་ག་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཡིན་པར་འདོད་དགོས་པས་དེའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཚང་བར་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་
འགྱུར་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་(གདོད་ནས་ཆད་ལ་གཞན་གྱི་འདོད་
ཆགས་)གཅོད་བྱེད་ཅིང༌། །ཉོན་མོངས་རྣམས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བཅོམ་
(ཞིང་)གཞན་(གྱིས་)མི་ཐུབ། །དེ་ཕྱིར་དེ་ནི་(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གར་བརྗོད། །ཅེས་ནཱ་རོ་འགྲེལ་
ཆེན་དུ་དྲངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)དབང་ཕྱུག་དང་ནི་གཟུགས་བཟང་
1-1-273


དང༌། །དཔལ་དང་གྲགས་དང་ཡེ་ཤེས་དང༌། །བརྩོན་འགྲུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྟེ། །དྲུག་
རྣམས་(ལྡན་པའི་ཕྱིར་སྐལ་ལྡན་ཏེ་)བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)ཅེས་པར་བཤད། །(དོན་དམ་གྱི་)སུམ་ཅུ་
རྩ་དྲུག་ཁམས་(གདོད་ནས་)དག་པ། །(དོན་དམ་གྱི་)ས་སོགས་(ཁམས་དྲུག་ནི་)རྡོ་རྗེ་བཙུན་མོ་
(སངས་རྒྱས་སྤྱན་མ་ལ་སོགས་པ་)རྣམས(ཡིན་ལ)། །དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་(དོན་དམ་གྱིས་)དབང་ཕྱུག་
སོགས། །དྲུག་པོ་དེ་རྣམས་(དོན་དམ་པའི་)བྷ་གར་བསྒྲགས། །ཞེས་རྩ་རྒྱུད་མཆོག་གི་དང་
པོའི་སངས་རྒྱས་སུ་གསུངས་པའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་དཔལ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེའི་ལུང་སློབ་
དཔོན་ཨ་ཙ་ལ་གརྦྷས་(དྲི་མེད་འོད་ཀྱི་མདོར་བསྡུས་དང་པོའི་)བཤད་སྦྱར་དུ་དྲངས་པ་ཡང༌། 
འཇོམས་བྱེད་བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བྱ་སྟེ། །བདུད་དང་ཉོན་མོངས་དག་འཇོམས་
ཕྱིར། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཞོམ་(གང་འཇོམས་ན་)ཉོན་མོངས་དེ(འོ)། །དེ་ཕྱིར་ཤེས་རབ་(ཀྱི་ཕ་
རོལ་དུ་ཕྱིན་མ་)བྷ་གར་བརྗོད། ཅེས་བདུད་དང་ཉོན་མོངས་པ་ལས་གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་རྒྱལ་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གར་གསུངས་པ་དང༌། དཔལ་
རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། ཉོན་མོངས་པ་དང་ལས་དང་དེ་བཞིན་(དུ་)སྟེ། །(བའི་ཀུན་ནས་
ཉོན་མོངས་པ་སྟེ་གསུམ་དང་)ཉོན་མོངས་(པའི་སྒྲིབ་པ་དང་)ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་(པ་དང་)དེ་
བཞིན(དུ་མདོར་ན)། །མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་གང་(ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)བཅོམ(པའི་གཞི)། །དེ་ནི་བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)ལྡན་ཞེས་བཤད། །ཅེས་མི་མཐུན་ཕྱོགས་
ཀུན་གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་བཅོམ་པའི་གཞི་ལ་(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གར་གསུངས་པ་དང༌། 
དཔལ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར་ཡང༌། སངས་རྒྱས་འདི་ལ་བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)མངའ། །བཅོམ་ལྡན་ཞེས་
ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་བརྗོད། །(དོན་དམ་གྱི་)དབང་ཕྱུག་ལ་
1-1-274


སོགས་ཡོན་ཏན་ཀུན(ལྡན་པས་སྐལ་ལྡན་ནོ)། །ཡང་ན་ཉོན་མོངས་ལ་སོགས་
བདུད(བཞི)། །འཇོམས་ཕྱིར་བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)ལྡན་ཞེས་བརྗོད། །ཅེས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་
གྲུབ་པའི་ཡོན་ཏན་དང་སྤངས་པ་མཐར་ཐུག་པའི་སངས་རྒྱས་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་(མཁའ་
ཁྱབ་)བྷ་གར་གསུངས་པ་དང༌། དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། ཆོས་དབྱིངས་བྷ་ག་
(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ནི་བཤད། །བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)རིན་ཆེན་ཟ་མ་ཏོག །གང་ཕྱིར་དབང་ཕྱུག་
སོགས་ཡོན་ཏན། །ལྡན་པ་དེ་ཕྱིར་(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གར་བརྗོད། །བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)ཆོས་
རྣམས་ཀུན་དུ་ནི། །དབྱིངས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སུ་གསུངས། །ཞེས་དོན་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་
གྱི་ཆོས་ཀུན་ཚང་བའི་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གར་
གསུངས་པ་དང༌། དགོངས་པ་ལུང་སྟོན་པའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་གང་
བསྟེན་པ། །བཅུ་གསུམ་པ་ཡི་སར་གྱུར་གང༌། །དེ་ནི་(རྡོ་རྗེ་)བཙུན་མོར་ཡང་དག་
བཤད། །(དོན་)དམ་(གི་)ཆོས་བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་པར་ཡང༌། །ཞེས་བདེན་དོན་བཅུ་
གཉིས་ལྡན་པའི་གཞི་(ཁྱབ་བྱེད་པ་བཅུ་གསུམ་པ་)དོན་དམ་པའི་ཆོས་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་
བཙུན་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གར་གསུངས་པ་དང༌། དཔལ་སངས་རྒྱས་(ཀ་པཱ་
ལ་)ཐོད་པ(སྟེ་བདེ་བ་སྐྱོང་བ)འི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (བདེ་བ་)མཆོག་གི་ཡེ་ཤེས་ཇི་བཞིན་
པ། །(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གའི་དབུས་ན་རྣམ་པར་བཞུགས། །བདེ་བ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེར་
བྱེད་པ། །འདི་ཉིད་དུ་ནི་(བརྟན་གཡོ་)ཀུན་གནས་ཀྱང༌། །བྱིས་པ་རྨོངས་པས་མི་ཤེས་
སོ། །ཞེས་འགྱུར་མེད་མཆོག་གི་བདེ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེར་ཞིང༌། དེའི་བཞུགས་གནས་སུ་གྱུར་
པའི་དབྱིངས་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གར་གསུངས་པ་དང༌། དཔལ་རྡོ་རྗེ་མཁའ་
1-1-275


འགྲོའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། །གོང་བུ་དགུག་པ་པད་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཉིད། །(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གའི་ནང་
དུ་ངེས་ཆུད་པ། །ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོ་(མཁའ་ཁྱབ་)བསམ་པར་བྱ། །ཞེས་བདེ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གོང་
བུ་འགུགས་པ་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་པད་མ་ལ་(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གར་གསུངས་པ་དང༌། 
གསང་འདུས་ཀྱི་འགྲེལ་བ་སྒྲོན་གསལ་དུ་དྲངས་པ་ཡང༌། བཙུན་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལེགས་
སྦྱངས་ཕྱག་རྒྱ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། །(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་ག་ལེགས་སྦྱངས་(མཁའ་ཁྱབ་)པད་
མའོ། །ཞེས་སངས་རྒྱས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཀུན་གྱི་བཙུན་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)ལ་བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(མཁའ་ཁྱབ་)པད་མར་གསུངས་པ་དང༌། དཔལ་ཕྱག་ན་རྡོ་
རྗེས་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པའི་འགྲེལ་པར་དྲངས་པ་ཡང༌། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་ཡོན་ཏན་(གྱི་
སྐལ་བ་)ལྡན(པས)། །བྷ་ག(འོ་)ཡང་ན་བདུད་བཅོམ་ཕྱིར(བྷ་ག་སྟེ)། །གང་ལ་(སྤངས་རྟོགས་རང་
བཞིན་པ་)དེ་མང(འ་བ)འི་ཕྱིར་ན་འདི། །བཅོམ་ལྡན་(ཏེ་བྷ་ག་ཝན་ནི་)ཁམས་གསུམ་(གཞན་
གྱི་)དབང་ཕྱུག་(དུ་)གསུངས། །ཞེས་སྤངས་པ་དང་རྟོགས་པའི་ཡོན་ཏན་མཐར་ཐུག་པ་རང་
བཞིན་གྱིས་ཚང་བའི་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་ལ་(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གར་གསུངས་ཤིང༌། 
བཅོམ་ལྡན་འདས་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། བྷ་ག་ཝན་འཆད་པའི་
སྐབས་སུ་བཅོམ་ལྡན་ནི། བདུད་དང་ཉོན་མོངས་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བཅོམ་པའི་
ཕྱིར་བཅོམ་པའམ་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཚོགས་ཀྱི་
སྐལ་བ་སྟེ་དེ་འདི་ལ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ལྡན་པའི་ཕྱིར་བཅོམ་ལྡན་ནོ། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ། འདིར་བྷ་ག་ཝན་ཞེས་པ་བཅོམ་ལྡན་དུ་འགྱུར་བ་ལྟར་སྐལ་ལྡན་དུ་ཡང་
འགྱུར་བས་སྐད་སོར་གཞག་ཉིད་ལ་བཤད་ན་འགྲིག་ཅིང་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །དཔལ་དུས་
1-1-276


ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་བོར་ཡང༌། (དེ་ལྟར་སྟོང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ལྔ་རྡོ་རྗེ་སྟེ། ཝཾ་ཡིག་གི་སྟེན་
ཆོས་འབྱུང་ཨེ་ཡིག་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་སྣང་ལ་)གཅིག་དང་དུ་མ་(ར་སྣང་བ་)དག་ཀྱང་(ཆོས་ཉིད་
དུ་རོ་)གཅིག་ཅིང་མཉམ་(པ་ཤེས་རབ་)དང་མི་མཉམ་པ་(ཐབས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་)ཡང་
མཉམ་པ་(ཉིད་)གཡས་(དང་)གཡོན་(དང་)མདུན་(དང་)རྒྱབ་དང༌། སྟེང་(དང་)འོག་
(རྣམས་)ཀུན་ནས་(པ་དང་ཐམས་ཅད་པ་)དཀར་(པོ་དང་)ལང་(ཁུ་ལ་སོགས་པ་ཁ་དོག་དང་བྲལ་
ཡང་ཁ་དོག་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་པས་)སྣ་ཚོགས་(པའི་)ཁ་དོག་ཆེན་པོ(ར་རོ་)གཅིག་གི་གཟུགས་
ཏེ་ཐུང་ངུ་(ལུས་ཏེ་སྙིང་སྟོབས་དང་)རིང་པོ་(ངག་སྟེ་རྡུལ་)དང༌། །ཤིན་ཏུ་རིང་པོ་(ཡིད་དེ་མུན་
པའི་)ཡོན་ཏན་(རྣམས་)མེད་ཅེས་(པ་ཡང་ཡིན་ལ་སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་པ་མི་འབྲལ་བའི་)ཡོན་
ཏན་(ཀུན་)དང་བཅས་(པའི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)བུད་མེད་སྐྱེས་པ(འི་གཟུགས་སུ་སྣང་བ)འང་
སྐྱེས་པ་བུད་མེད་མིན(པའི་སྟོང་གཟུགས)། །གང་ཞིག་(བདེ་བ་)ཀུན་གྱི་རྟེན་གཅིག་(པུ་)བྷ་ག་
(མཁའ་ཁྱབ་)བཟང་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)མཆོག་གི་བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)ཁྱོད་ལ་འདུད་དེ་ཁྱོད་ལ་
འདུད། །ཅེས་དང༌། དེའི་འགྲེལ་པར་ཡང༌། བྷ་ག་བཟང་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་པ་ནི་(དོན་དམ་
གྱི་)དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་(དཔག་མེད་)གྱི་བདག་ཉིད་དོ། །མཆོག་གི་བྷ་ག་
(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་(ཁམས་གསུམ་གཞན་ཏེ་)ཁམས་གསུམ་གྱི་མཆོག་གོ །རྒྱུ་དེས་ན་མགོ་བོས་
འདུད་པ་སྟེ། ཞེས་དང༌། མངོན་པར་བརྗོད་པའི་རྒྱུད་བླ་མའི་བླ་མར་ཡང༌། (དོན་དམ་
གྱི་)དམ་ཚིག(སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་)གསང་(བ་)གསུམ་སྦྱོར་བ་ཡིས། །(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གའི་དབུས་
སུ་བསྒོམ་པར་བྱ། ཞེས་དང༌། (མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གར་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་(བདེ་ཆེན་)ནི། (དོན་དམ་
གྱི་)གསང་བ་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་བསྒོམ་ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)དཀྱིལ་འཁོར་(ལ་མཎ་ཊལ་
1-1-277


ཞེས་པ་སྙིང་པོ་ཡང་ཡིན་ཞིང་དེ་གཉིས་གང་དུ་བསྒྱུར་ཡང་རུང་བ་)བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡིན་པར་
བཤད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་གསུང་རབ་ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་པ་ཤིན་ཏུ་
མང་བ་རྣམས་སུ། (དོན་དམ་གྱི་)དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རང་བཞིན་
གྱིས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་མཐའ་ཡས་པའི་བདག་ཉིད་དོན་དམ་པའི་ལྷ་དང་སྔགས་དང་ཕྱག་
རྒྱ་དང་རྒྱུད་དང་ཀྱིལ་འཁོར་(དང་སྐྱབས་གནས་དཀོན་མཆོག་)ལ་སོགས་པ་མིང་དུ་མ་ཅན་
སྟོང་གཞི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་(མཁའ་ཁྱབ་)བྷ་གར་གསུངས་པ་རབ་ཏུ་མང་བར་བཞུགས་པས་
རྒྱས་པར་དེ་རྣམས་སུ་བལྟ་བར་བྱའོ། །
༈ ༼གནས་ལུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་དང་རང་སྟོང་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ 
གཞན་ཡང་རྒྱུད་སྡེ་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམས་སུ། སྟོང་ཉིད་རྡོ་རྗེར་གསུངས་པ་
རྣམས་ཀྱང་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ཉིད་ལ་དགོངས་ཀྱི། རང་སྟོང་ལ་ནི་(དགོངས་
པ་)མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་རང་སྟོང་གིས་རྡོ་རྗེ་དེའི་གོ་ཆོད་པར་འདོད་ན། སྙི་བ་དང་སྙིང་བོ་
མ་ཡིན་པ་དང་ཁོང་སྟོང་ཅན་དང་གཅད་དུ་ཡོད་ཅིང་དབྱེར་ཡོད་པ་དང༌། འཚིག་པ་དང་
འཇིག་པའི་དངོས་པོ་ངན་པ་སབ་སུབ་དང༌། ལྗན་ལྗིན་དང་ལུད་ཁུང་ལ་སོགས་པ་མི་
གཙང་བའི་རྫས་རྣམས་ཀྱང་རང་རང་ངོ་བོས་སྟོང་བའི་ཕྱིར་མཐར་ཐུག་གི་རྡོ་རྗེ་ཡིན་པར་
འགྱུར་ལ། འདོད་ན་དེ་རྣམས་སྲ་བ་དང་སྙིང་པོ་ཡིན་པ་དང་ཁོང་སྟོང་མེད་པ་ལ་སོགས་
པར་འདོད་དགོས་ཏེ། དཔལ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོའི་རྒྱུད་དུ། རྡོ་རྗེ་རྡོ་རྗེ་ཞེས་གསུངས་པ། །ཅིས་འདི་
རྡོ་རྗེར་བརྗོད་ཅེ་ན། །སྲ་ཞིང་སྙིང་པོ་ཁོང་སྟོང་མེད། །གཅད་མེད་དབྱེར་མེད་མཚན་ཉིད་
ཅན། །མི་འཚིག་འཇིག་པ་མ་ཡིན་པ། །(དོན་དམ་)སྟོང་ཉིད་(ལ་)རྡོ་རྗེར་བརྗོད་པར་
1-1-278


བྱ། །ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་དུ་)བདེན་ཞིང་དོན་ཡོད་དེ་བཞིན་ཉིད། །འགྱུར་པ་མེད་ཅིང་སྐྱེ་
བ་མེད། །འགག་མེད་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གང༌། (ཡིན་པ་སྟོང་གཞི)། དེ་ལྟ་བུ་ནི་(དོན་དམ་)རྡོ་རྗེ་
(མཁའ་ཁྱབ་)ཡིན། །ཞེས་དང༌། འགྱུར་བ་མེད་པ་དེ་བཞིན་ཉིད། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་བརྟན་
པ་གང༌། །དེ་ལྟ་བུ་ནི་འདིར་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་དང༌། འགྲོ་དྲུག་འཁོར་ལོ་ཉེས་བྱས་
ཀྱང༌། །རྡོ་རྗེ་ཡིས་ནི་འཇོམས་པར་བྱེད། །(དོན་དམ་)བྱང་ཆུབ་སེམས་གང་(ཡིན་པ་)དེ་རྡོ་
རྗེ། (སྟེ་དེ་ནི)།ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་བཅོམ་ཞིང་དེ་སྒོམ་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་
མོངས་)འཇོམས་པར་བྱེད། །ཅེས་དང༌། ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་དེ་བཞིན་ཉིད(དང་རྣམ་གྲངས་སུ་
གྱུར་པའི)། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་རྡོ་རྗེར་བརྗོད(ཀྱི་རང་སྟོང་ནི་རྡོ་རྗེ་མ་ཡིན་ནོ)། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་
པ་དང༌། དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། མི་ཆོད་མི་ཕྱེད་མི་འགྱུར་བ། །མི་འཚིག་པ་
དང་མཆོག་ཏུ་འབིགས། །(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་མཆོག །རང་བཞིན་(གཉུག་
མ་ལས་)རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ནི་བརྗོད། །ཅེས་དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཞི་བ་
གཉིས་མེད་རྣམ་པ་བྲལ(ཡང་)། །དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་(ནམ་རྣམ་པའི་)བདག །(དོན་
དམ་གྱི་)བདེ་ཆེན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ནི་འདི་ལ་བརྗོད། །རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡེ་ཤེས་(མཁའ་
ཁྱབ་)ལྔའི་དངོས་(པོ་སྟེ་ངོ་བོ་)ཉིད། །(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ལྔ་བདག་རང་བཞིན་
ཅན། །(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་སོགས་དང༌། དཔལ་ཐམས་ཅད་གསང་བའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། རང་
བཞིན་གྱིས་ནི་འོད་གསལ་བའི། །སེམས་ནི་(མཁའ་ཁྱབ་)རྡོ་རྗེར་མངོན་བརྗོད་བྱ། །ཞེས་དང༌། 
དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་ཡང༌། རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དག་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་སྐུ་ཆེན་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམ་པར་མི་ཕྱེད་པའོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། དཔལ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་དང༌། དང་པོའི་སངས་
1-1-279


རྒྱས་ལ་སོགས་པ་རྒྱུད་སྡེ་མང་པོ་རྣམས་སུ་ཡང༌། (གང་གིས་ཀྱང་)མི་ཕྱེད་(པ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཡེ་
ཤེས་འདུས་མ་བྱས་ནི་)རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བྱར་བརྗོད། ཅེས་སོགས་དང༌། འཕགས་པ་
འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་པ་ནི་མི་ཕྱེད་པའི་ཡེ་
ཤེས་བསམ་དུ་མེད་པའི་ཐུགས་རྡོ་རྗེ་(དོན་དམ་པའི་བདེ་བ)འོ། །དེ་གང་ལ་ཡོད་པ་དེ་ནི་རྡོ་
རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཅན་ཏེ། ཞེས་པ་དང༌། རྡོ་རྗེ་ནི་མི་ཕྱེད་པ་དང་མི་ཆོད་པ་(བདེ་བ་ཆེན་པོ་དང་
སྟོང་ཉིད་)ཆེན་པོ་(དབྱེར་མེད་རོ་མཉམ་དུ་གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་འདྲེས་པ་)ཡིན་ལ་དེ་ཉིད་
ཐེག་པ་ཡིན་པ་ནི་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་(རིམ་པ་ལྟར་)སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པའི་ཚུལ་(མཁའ་ཁྱབ་)འབྲས་བུ་(གཞན་)དང་རྒྱུ(གཞན་ནམ་དམ་
པ)འི་བདག་ཉིད་གཅིག་དུ་(གདོད་ནས་)འདྲེས་པར་གྱུར་པ་(མྱང་འདས་ཆེན་པོ)འོ་ཞེས་དང༌། 
རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ནི་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། མུ་སྟེགས་
པ་དང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐེག་པ་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཕྱེད་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་
(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་ཐར་བར་འདིས་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ(མཁའ་ཁྱབ་)འོ་ཞེས་སོགས་
དང༌། རྡོ་རྗེ་རྣམ་འཇོམས་སུ་ཡང་མི་ཆོད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)མི་ཤིགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)བདེན་
པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྲ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)བརྟན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཐམས་ཅད་དུ་ཐོགས་པ་མེད་པ་
(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས། གང་གིས་ཀྱང་མི་ཆོད་ཅིང་མི་ཤིགས་པའི་
དབྱིངས་བདེན་པ་ཡང་དག་པ་སྲ་ཞིང་བརྟན་པ་སྐྱེ་འགག་འཕོ་འགྱུར་མེད་པའི་དེ་བཞིན་
ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་དང་སང་རྒྱས་ལྔའི་བདག་ཉིད་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བྱང་
ཆུབ་ཀྱི་སེམས་(མཁའ་ཁྱབ་)གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་རྡོ་རྗེར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པའི་
1-1-280


མཚན་བརྗོད་དུ་ཡང་། (ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་གཞན་གཤིས་ལ་མེད་
པས་)གཅིག་པུ་(སྟེ་)ས་མཁྲེགས་རྡོ་རྗེའི་བདག །(མཁའ་ཁྱབ་)ཅེས་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཤུགས་ཅན་
འཇིགས་བྱེད་པ(མཁའ་ཁྱབ་)། །རྡོ་རྗེའི་གྲགས་པ་རྡོ་རྗེའི་སྙིང་(མཁའ་ཁྱབ)། །སྒྱུ་འཕྲུལ་རྡོ་རྗེ་
གསུམ་པོ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་ལས་སྐྱེས་(པ་ཡང་ཡིན་ལ་མ་སྐྱེས་པ་ཡང་ཡིན་པས་འགལ་འདུས་
སྐྱོན་མེད་)རྡོ་རྗེའི་བདག(མཁའ་ཁྱབ)།རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོ་མཁའ་འདྲ་བ(ཡང་ཡིན་ལ་དཔེ་མེད་པ་ཡང་
ཡིན་པ)། །ཞེས་དང༌། རྡོ་རྗེ་གད་མོ་ཆེར་སོགས་པ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་སེམས་
དཔའ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་པོ་བདེ་བ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་དྲག་པོ་དགའ་བ་
ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་ཧཱུྃ་སྟེ་ཧཱུྃ་ཞེས་སྒྲོགས(མཁའ་ཁྱབ)། །མཚོན་དུ་རྡོ་རྗེ་མདའ་ཐོགས་
པ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་རལ་གྲི་(ཁམས་གསུམ)མ་ལུས་གཅོད(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་ཀུན་འཆང་རྡོ་
རྗེ་ཅན(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་གཅིག་པུ་(སྲིད་ཞིའི)གཡུལ་སེལ་བ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་འབར་བ་
མིག་མི་བཟད(མཁའ་ཁྱབ)། །སྐྲ་ཡང་རྡོ་རྗེ་འབར་བ་སྟེ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་འབེབས་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)འབེབས་པ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །མིག་བརྒྱ་པ་སྟེ་རྡོ་རྗེའི་མིག(མཁའ་ཁྱབ) །ལུས་ནི་རྡོ་རྗེའི་
བ་སྤུ་ཅན(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེའི་སྤུ་ནི་གཅིག་པུའི་ལུས(མཁའ་ཁྱབ)། །སེན་མོ་སྐྱེས་པ་རྡོ་རྗེའི་
རྩེ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོ་ལྤགས་པ་མཁྲེགས(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་ཐོགས་དཔལ་དང་
ལྡན(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེ་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་པ་སྟེ(མཁའ་ཁྱབ)། །ཞེས་དང༌། ཡི་གེ་དྲུག་པ་རྡོ་རྗེའི་
སྒྲ(མཁའ་ཁྱབ)། །ཞེས་དང༌། རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་དབང་བསྐུར་དཔལ(མཁའ་ཁྱབ)། །ཞེས་དང༌། རྡོ་
རྗེ་འཆང་བ་ཀུན་གྱི་རྗེ(མཁའ་ཁྱབ)། །ཞེས་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཉི་མ་སྣང་བ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་ཟླ་
བ་དྲི་མེད་འོད(མཁའ་ཁྱབ)། །ཅེས་དང༌། རྡོ་རྗེ་རྣོན་པོ་རལ་གྲི་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །ཞེས་དང༌། 
1-1-281


མཚོན་ཆ་ཆེན་པོ་རྡོ་རྗེ་ཆོས(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་ཟབ་མོ་འཛི་ན་ཛིག(མཁའ་ཁྱབ)།རྡོ་རྗེ་བློ་
གྲོས་དོན་བཞིན་རིག(མཁའ་ཁྱབ)། །ཅེས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་གདན་ནི་མ་ལུས་ལྡན(མཁའ་
ཁྱབ)། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་དོན་དམ་པ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་གཅིག་པུ་སྲ་མཁྲེགས་ཀྱི་ཤུགས་
དང་གྲགས་པ་དང་སྒྲ་དང་གད་མོ་དང་སྒྱུ་འཕྲུལ་དང་སྙིང་དང་སྙིང་པོ་དང་བདག་དང་
བདེ་བ་དང་དགའ་བ་དང་མིག་དང་སྐྲ་དང་སྤུ་དང་བ་སྤུ་དང་སེན་མོ་དང་པགས་པ་དང་
གསུས་པ་དང་གདན་དང་ཕྲེང་བ་དང་རྒྱན་དང་མདའ་དང་རལ་གྲི་ལ་སོགས་པ་མཚོན་ཆ་
རྣམས་དང་དབང་བསྐུར་བ་དང་འབེབས་པ་དང་བློ་གྲོས་དང་དཔལ་དང་ཉི་ཟླ་ལ་སོགས་
པ(ཕྱི་ནང་ཀུན་རྫོབ་འདི་ལས་)གཞན་(དོན་དམ་)བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ(འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ)འི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེ་ཉིད་དུ་གསུངས་ཤིང༌། དེ་བཞིན་དུ། རྐང་པ་
བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་པར་ཡང༌། རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེའི་ཚོགས(མཁའ་ཁྱབ)། 
རྡོ་རྗེའི་སྐུ(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེའི་སྤྱན(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེའི་སྙན(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེའི་
ཤངས(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེའི་ལྗགས(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེའི་ཚེམས(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེའི་སེན་
མོ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེའི་སྐྲ(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེའི་བ་སྤུ(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེའི་རྒྱན(མཁའ་ཁྱབ)། 
རྡོ་རྗེའི་བཞད་པ(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེའི་གླུ(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེའི་གར(མཁའ་ཁྱབ་)། རྡོ་རྗེའི་
མཚོན་ཆ(མཁའ་ཁྱབ)། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་(འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དོན་
དམ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་དབྱེར་མེད་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷའི་སྐྱེ་མཆེད་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ཡན་ལག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གླུ་གར་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མཚོན་ཆ་(མཁའ་
ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཉིད་དུ་གསུངས་ལ། གསང་བདག་ཕྱག་ན་
1-1-282


རྡོ་རྗེའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། ཆོས་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)འདི་དག་གཅིག་པ་
ཉིད་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་པ་ཆོས་
ཀྱི་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སྟོང་བ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཤེས་རབ་(མཁའ་ཁྱབ་)པོ། །སེམས་
དཔའ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་པ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སྙིང་རྗེ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་ཐབས་(མཁའ་ཁྱབ་)སོ། །དེ་ལྟར་(དོན་དམ་པའི་)ཤེས་རབ་དང་(སྟོང་ཉིད་དང་ཆོས་
སྐུ་དང་དོན་དམ་པའི་)ཐབས་(དང་སྙིང་རྗེ་དང་ལྷ་ཅིག་སྐྱེས་སྐུ་)ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་བདག་
ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔར་མངོན་པར་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཞེས་ཆོས་སྐུ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡང་ཡིན་ལ་སྟོང་ཉིད་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཀྱང་ཡིན་པའི་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)གསུངས་པ་འདི་ནི་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་
དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་བ་ཉིད་ལས་འོས་མེད་པ་ཉིད་དུ་ཡིད་ཆེས་པར་
བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ། ངན་སོང་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཀུན་བས་སྔར་སངས་རྒྱས(པ་དང་པོའི་སངས་རྒྱས)། །མི་ཤེས་དྲི་མ་ཀུན་(གདོད་
ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བཅོམ་པ(དེ་ཉིད)། །རྡོ་རྗེ་(ཡང་ཡིན་)རྡོ་རྗེ་འཛིན་(པའི་)རྒྱལ་པོ(ཡང་
ཡིན)། །རྡོ་རྗེ་(ཅན་དང་)རྡོ་རྗེ་(སྔགས་དང་)རྡོ་རྗེ་འཛིན(པ་ཡང་ཡིན)། །རྡོ་རྗེ་སྐུ་སྟེ་སྐུ་ཆེ་
བ(མཁའ་ཁྱབ)། །ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད། །རྡོ་རྗེ(འི་)ཡན་ལག་(གམ་ཡན་ལག་ཐམས་
ཅད་རྡོ་རྗེ་སྟེ་)རྡོ་རྗེ་མཆོག(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་འོད་)འབར་བ་ཆེར་འབར་
བ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཤུགས་(སམ་སྟོབས་)ཏེ་ཤུགས་ཆེ་བ(མཁའ་ཁྱབ)། །(མི་མཐུན་
ཕྱོགས་ཀུན་འཇོམས་ཤིང་བཅོམ་པས་)རྡོ་རྗེ་མཚོན་ཆ་མཚོན་ཆ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་
1-1-283


ཕྱག་ཆེན་པོ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་མདའ་སྟེ་(ཁམས་གསུམ་ཀུན་ལ་)རབ་འབིགས་པ(མཁའ་
ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་རྣོན་པོ་(དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཆོད་པས་)རྣོ་བ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་
ནས་ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེའི་བདག་ཉིད་གཙོ(མཁའ་ཁྱབ)། ཞེས་པའི་མཐར་ཐུག་པ་རྣམས་ཀྱིས་
དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེར་གསུངས་ལ། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་འདུས་པར་ཡང༌། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་
(མཁའ་ཁྱབ་)སེམས་དཔའ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
ཀུན(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་དང་པོ་(འི་སངས་རྒྱས་)ཀུན་ཏུ་བཟང་(མཁའ་ཁྱབ)། །ཕྱག་འཚལ་ཕྱག་
ན་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལའོ། །(དོན་དམ་གྱི་)རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་པོ་སངས་རྒྱས་མཆོག(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་
དམ་གྱི་)རྡོ་རྗེ་ལྕགས་ཀྱུ་དེ་བཞིན་གཤེགས(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་དམ་རྣམ་པར་)ངེས་པའི་རྒྱལ་
པོ་རྡོ་རྗེ་མཆོག(མཁའ་ཁྱབ) །ཕྱག་འཚལ་རྡོ་རྗེ་འགུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཁྱོད་ལ། །(དོན་དམ་
གྱི་)རྡོ་རྗེ་ཆགས་པ་བདེ་ཆེན་པོ(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་དམ་གྱི་)རྡོ་རྗེ་མདའ་ནི་དབང་བྱེད་
པ(མཁའ་ཁྱབ)། །བདུད་ཀྱི་འདོད་པ་(གཞན་ནམ་བདུད་གསོད་པར་འདོད་པ་)རྡོ་རྗེ་ཆེ(མཁའ་
ཁྱབ)། །ཕྱག་འཚལ་རྡོ་རྗེ་གཞུ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཁྱོད་ལ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས་རྡོ་རྗེ་བསྡམས་
པ་(སྡོམ་པའི་མཆོག་)ཕྱག་རྒྱ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
ཡང་དག་པའི་མཐའ་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ལྷ་
(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེར་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ། དཔལ་མཆོག་དང་པོའི་
རྒྱུད་དུ་ཡང༌། སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་
དང༌། རྡོ་རྗེ་སྲ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་མཉམ་པ་ཉིད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ནི་
1-1-284


བྱང་ཆུབ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཆེན་པོའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་སྐུ་དང་གསུང་
དང་ཐུགས་རྣམས་རྡོ་རྗེར་གསུངས་ཤིང༌། དཔལ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོར་ཡང༌། རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ནི་
ཤིན་ཏུ་བརྟན(མཁའ་ཁྱབ)། །དེ་ཉིད་(རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་མངོན་སངས་རྒྱས(མཁའ་ཁྱབ)། །ཞེས་
ཤིན་ཏུ་བརྟན་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་(དོན་དམ་གྱི་)ཡེ་ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སངས་རྒྱས་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང་རྡོ་རྗེར་གསུངས་སོ། །དཔལ་མཆོག་དང་པོའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (དོན་
དམ་)བདེ་བ་ཆེན་པོ་རྡོ་རྗེ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་དམ་)རྡོ་རྗེ་ཀུན་གྱིས་ལེགས་བརྒྱན་
པ(མཁའ་ཁྱབ)། ཞེས་དང༌། རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཀུན་གྱི་གནས(མཁའ་ཁྱབ)། །(རང་བཞིན་འགྱུར་
མེད་ཀྱི་)བདེ་བ་ཆེན་པོ་རྡོ་རྗེ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །ཞེས་དང༌། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམ་
པར་སྣང་མཛད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གསང་བའི་ཆོས་ཉིད་(བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་)བརྙེས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ཡང་(དོན་དམ་)བདེ་བ་ཆེན་པོ་རྡོ་རྗེ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དོན་ཡོད་པའི་དམ་ཚིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ཅེས་བྱ་བ་རྡོ་རྗེ་ཆོས་ཉིད་(གཞི་འབྲས་ངོ་
བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དཔལ་མཆོག་དང་པོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་དང་དབུས་མེད་པའི་དམ་པ་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)འདི་གསུངས་
སོ། །ཞེས་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་བདེ་བ་ཆེན་པོ་(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཤེས་
རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ལ་རྡོ་རྗེར་གསུངས་ཤིང༌། དཔལ་དྲི་མ་མེད་
པའི་འོད་དུ་ཡང༌། སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔ་ནི་(དོན་དམ་པའི་ལྷ་དང་རྒྱུད་)སུམ་ཅུ་རྩ་
དྲུག་གི་བདག་ཉིད་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་(མཁའ་ཁྱབ་)རྡོ་རྗེར་གསུངས་ཏེ། དེ་འཛིན་པའི་
ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)འཛིན་པའོ། །ཞེས་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་དོན་དམ་གྱི་ཕུང་པོ་
1-1-285


དྲུག་ལ་སོགས་པ་ལྷ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ལ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྡོ་རྗེར་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ། 
སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཔལ་འདུས་པར་ཡང༌། དེ་ལ་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་ནི། རྡོ་རྗེའི་
སྤྱན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་སྙན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཐུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་
རྗེའི་གནས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (མཁའ་ཁྱབ་)རྡོ་རྗེའི་རྫུ་འཕྲུལ་ལོ་ཞེས་(རྡོ་རྗེའི་མངོན་
ཤེས་)གསུངས་ཤིང༌། དེ་ཉིད་ཀྱི་འགྲེལ་བ་སྒྲོན་མ་གསལ་བར་ཡང༌། རྡོ་རྗེ་ནི་གཉིས་སུ་མེད་
པའི་ཡེ་ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཏེ། དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་འཆང་བར་མཛད་པས་ན་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་
(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་མཐར་ཐུག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། དེ་བཞིན་དུ། རྒྱུད་དང་རྒྱུད་གཞན་ཤིན་
ཏུ་མང་པོར་ཡང༌། སྐུ་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)གསུང་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཐུགས་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་སོགས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་འདུ་ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)རྡོ་རྗེའི་
འདུ་བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ་)ཅེས་སོགས་དང་། རྡོ་རྗེའི་མིག་(མཁའ་ཁྱབ་)རྡོ་རྗེའི་གཟུགས་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྡོ་རྗེའི་སྐྱེ་མཆེད་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་དང༌། །རྡོ་རྗེ་འཆང་(མཁའ་
ཁྱབ)། རྡོ་རྗེ་བདུད་རྩི(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་དབྱིངས(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེ་ཧཱུྃ་མཛད(མཁའ་ཁྱབ)། 
རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོ(མཁའ་ཁྱབ)། 
རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ(མཁའ་ཁྱབ)། །རྡོ་རྗེ་གདན་བཞི་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་སོགས་དང༌། འདོད་ཆགས་རྡོ་
རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེ་སྡང་རྡོ་རྗེ(མཁའ་ཁྱབ)། གཏི་མུག་རྡོ་རྗེ(མཁའ་ཁྱབ)། ཕྲག་དོག་རྡོ་རྗེ(མཁའ་
ཁྱབ)། ཞེས་སོགས་དང༌། རྡོ་རྗེ་སྟོན(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེ་དགུན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་སོགས་དང༌། 
རྡོ་རྗེའི་ཐེག་པ(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེའི་སྔགས(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་
རྗེ་ཕག་མོ(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེ་སྒྲོལ་མ(མཁའ་ཁྱབ)། རྡོ་རྗེ་བདག་མེད་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་པ་
1-1-286


ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
ཆོས་ཀྱི་གནས་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆོས་སྟོན་མེད་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དེ་བཞིན་
ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མ་ནོར་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་
བཞིན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་
པའི་དབྱིངས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མ་སྐྱེས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མ་འགགས་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་
འདས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གཟུགས་རྣམ་པར་དག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་རྣམ་དག་
ལེའུ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་དང༌། ཁམས་
གསུམ་དང་དུས་གསུམ་ལས་འདས་པའི་གཟུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་དོན་
གཅིག་པ་ཁོ་ན་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་རུང་མ་བྱུང་རུང༌། གང་
ཟག་རྣམས་ཀྱིས་ཁུངས་ཆོད་རུང་མ་ཆོད་རུང༌། ཡིད་ཆེས་རུང་མ་ཆེས་རུང༌། གློ་བུར་དྲི་མ་
འགགས་རུང་མ་འགགས་རུང་མཁའ་ལྟར་ཀུན་ཁྱབ་ཏུ་ནམ་ཡང་བཞུགས་པ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼གནས་ལུགས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ལ་སོགས་པ་དང་རང་སྟོང་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་
ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ གཞན་ཡང་རང་སྟོང་ལས་གཞན་པའི་སྟོང་ཉིད་ཟབ་མོ་མེད་པར་འདོད་
ན་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་སྟོང་བ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཡུམ་ཤེར་ཕྱིན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡང་
མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་རང་སྟོང་གིས་དེ་རྣམས་ཀྱི་གོ་མི་ཆོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཆོད་ན་
དུག་དང་བཤང་བ་ལ་སོགས་པ་དངོས་པོ་ངན་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་དེ་ཡིན་པར་འགྱུར་
1-1-287


ཏེ་རང་རང་ངོ་བོས་སྟོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་པར་མི་ནུས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་སྤྱན་རས་
གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས། ཕྲ་རབ་རྡུལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་འདས། །པྲ་ཕབ་པ་ཡི་རང་
བཞིན་ཅན། །རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་ལྡན་མ(མཁའ་ཁྱབ་)། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དེ་ལ་
འདུད། །ཅེས་དང༌། གང་ཞིག་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་སྒྲིབ་པ་(གདོད་ནས་)རབ་(ཏུ་)བཅོམ་(པའི་
གཞི་དོན་དམ་གྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་)ཡུལ་ནི་པྲ་ཕབ་བརྒྱད་ལྟ་བུ(མཁའ་ཁྱབ)། །ཀུན་མཁྱེན་
(གྱི་)བདེ་སྟེར་དེ་ཉིད་གཅིག་པུ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། ཞེས་དང༌། 
ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ནི(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་)རང་བཞིན་མེད་པའི་(གཞི་དོན་དམ་
པའི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་(ཡང་རྣམ་
པའི་དངོས་པོ་མེད་)པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)སངས་རྒྱས་(ཐམས་
ཅད་)སྐྱེད་པར་མཛད་པའོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཤིང༌། །རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོར་ཡང༌། 
ཕྱག་རྒྱ་(ཆེན་མོ་)སྒྱུ་མའི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཡིད་དང་ནམ་མཁའ་ལ་ནི་(པྲ་ཕབ་པའི་)མེ་
ལོང་དག་ལ་གཟུགས་བཞིན་ཏེ། །(དོན་དམ་གྱི་)འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྣང་བར་
བྱེད་ཅིང་དྲི་མེད་གོག་དང་མཚུངས་པའི་འོད་ཟེར་དུ་མ་འཕྲོ་བར་བྱེད། །ཅེས་སོགས་དང༌། 
མཁའ་འགྲོ་མ་རྡོ་རྗེ་གུར་དུ་ཡང༌། ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ཇི་སྙེད་པ(ཁྱབ་ཅིང་)། །འཇིག་རྟེན་
ཁམས་ནི་སྟོང་ཕྲག་ན(རྟག་ཏུ་བཞུགས་པའི)། །བདེ་ཆེན་ཕུན་ཚོགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེ(གང་ཡིན་པ་དེ་
ཉིད་དོན་དམ་གྱི)། །སངས་རྒྱས་(དེ་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པས་)ནམ་མཁའ་འདྲ་བར་
བཞུགས། །ཞེས་དང༌། དེ་ཉིད་འདུས་པར་ཡང༌། (དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
(ནི་)ཕྱག་རྒྱ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ་)། །ཞེས་དང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་དུ་ནི། །ཇི་ལྟར་རྡོ་རྗེ་འཛིན་
1-1-288


(གདོད་ནས་ལྷུན་གྱིས་)གྲུབ་པ(མཁའ་ཁྱབ)། །ཞེས་དང༌། གསང་བདག་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་ཞལ་སྔ་
ནས་ཀྱང༌། (མཆོག་གི་)དངོས་གྲུབ་ནི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་(ཡང་རྣམ་པའི་དངོས་པོ་མེད་)པའོ། །ཞེས་དང༌། 
ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་འདོད་པའི་དངོས་གྲུབ་(མཁའ་ཁྱབ་)དེ་ནི་(དོན་དམ་སྐུ་བཞི་མཁྱེན་པ་བཞིའི་
སྟེ་)ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་(རང་བཞིན་པའི་སྐུ་མཁའ་ཁྱབ་)དང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་
པ་ཉིད་(སྤྲུལ་བའི་སྐུ་མཁའ་ཁྱབ་)དང་ལམ་མཁྱེན་པ་ཉིད་(ལོང་སྐུ་མཁའ་ཁྱབ་)དང་ལམ་གྱི་
རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་(ཆོས་སྐུ་མཁའ་ཁྱབ་)དང་(དོན་དམ་གྱི་)སྟོབས་བཅུ་དང༌། 
མི་འཇིགས་པ་བཞི་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་(མཁའ་ཁྱབ་)མཐའ་དག་སྟེར་བར་
བྱེད་པ་མོ་སྟེ། ཞེས་དང༌། ནང་དུ་ནི(དོན་དམ་གྱི་)ཁམས་གསུམ་པ་མ་ལུས་པའི་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་མཐོང་བ་སྟེ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཐོང་བ་དང༌། ཞེས་དང༌། སྒྲིབ་པ་ཐམས་
ཅད་དང་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བྲལ་བ་པྲ་ཕབ་པ་ལྟ་བུ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
འོད་ཟེར་གྱི་སྤྲིན་མཐའ་ཡས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྤྲོ་བར་བྱེད་(ཀྱང་སྤྲོ་བསྡུ་མེད་)པ་འོད་ཀྱི་
དཀྱིལ་འཁོར་གྱིས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་སྤྲས་པ། ཞེས་དང༌། (སྟོང་གཞི་དོན་
དམ་གཞན་སྟོང་)དེ་ནི་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)རང་གི་སེམས་(རང་བཞིན་དུ་གནས་
པའི་རིགས་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་)ཀྱི་སྣང་བ་ཙམ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་
དང་ལྡན་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ(མི་སྟོང་བའི་)སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་དེ་
བཞིན་ཉིད་དང་རིགས་ལྡན་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་པད་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བརྗོད་པར་
བྱའོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། དཔལ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (དོན་དམ་གྱི་)བོ་ལའི་བདེ་བ་
1-1-289


ཕྱག་རྒྱ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་དམ་གྱི་)རྡོ་རྗེའི་སྐྱེ་མཆེད་(སེམས་དཔའ་སེམས་མ་)ཐམས་ཅད་
ཉིད། (ཡིན་ལ་དོན་དམ་གྱི་བོ་ལ་དང་བྷ་ག་སྦྱོར་བ) །གསང་བའི་སྙོམས་འཇུག་འདི་ཡིས་
ནི། །(དོན་དམ་གྱི་)ཕྱི་རོལ་(ཀུན་རྫོབ་ཕོ་མོ་)གཉིས་(ཀྱིས་དབང་པོ་)གཉིས་(སྦྱོར་བ་ངེས་དོན་
དུ་)བསྟན་པ་མེད། །ཅེས་སོགས་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ག་པུར་(ཐིག་ལེ་)ཉིད་ནི་བདག་མེད་
མ(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་དམ་གྱི་)བདེ་བ་བདག་མེད་ཚུལ་ཅན་ཉིད(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་དམ་)དེ་
ཡི་བདེ་བ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་དམ་གྱི་)ལྟེ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཉིད་དུ་གནས། དང་
པོའི་དབྱངས་ཡིག་རང་བཞིན་(ཨ་ཡིག་)ཏེ། །(དོན་དམ་གྱི་)བློ་ཞེས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་
བརྟགས། །ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་)དེ་ཉིད་བཅོམ་ལྡན་ཤེས་རབ་མ(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་དམ་)དེ་
ནི་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)རིང་མིན་ཐུང་བ་མིན། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)གྲུ་བཞི་མ་ཡིན་ཟླུམ་པོ་མིན། །(ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་)དྲི་དང་རོ་དང་མང་ངན་འདས། །(དོན་དམ་གྱི་)ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་དགའ་བྱེད་པ་
ཅན། །{སྟོང་ཆེན་དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་བདེ་ཆེན}རྣལ་འབྱོར་པ། །དེ་ཡི་བདེ་བ་ཟ་བ་(སྟེ་སྤྱོད་
པ་)ཉིད། །{དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་བདེ་བ་དེ། །རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་སྤྱོད་པ་ཉིད། །ཅེས་པར་བསྒྱུར་
བ་བདེ}(དོན་དམ་བདེ་ཆེན་སྟོང་ཆེན་)དེ་དང་ལྷན་ཅིག་ཕྱག་རྒྱ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །ཞེས་སོགས་
དང༌། ཡང་(དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་)དེ་ཉིད་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་གཟུགས(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་
དམ་)བདེ་ཆེན་(སྟོང་ཆེན་དེ་ཉིད་)བཟང་པོའི་རྣལ་འབྱོར་མ(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་དམ་བདེ་ཆེན་
སྟོང་ཆེན་)དེ་ཉིད་དཀྱིལ་འཁོར་འཁོར་ལོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །(དོན་དམ་བདེ་ཆེན་སྟོང་ཆེན་)ཡེ་
ཤེས་ལྔ་ཡི་རང་བཞིན་ཅན(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་དམ་བདེ་ཆེན་སྟོང་ཆེན་)དེ་ནི་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་
གཟུགས(མཁའ་ཁྱབ་)(དང་)། །མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་དངོས་པོ་ཅན(དང་)། །ཡང་དག་
1-1-290


(མཐར་)གྱུར་པ་སོ་སོར་རྟོག(པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཡིན་ལ)། (དོན་དམ་བདེ་ཆེན་སྟོང་ཆེན་)དེ་ཉིད་བྱ་
བ་ནན་ཏན་(གྱི་ཡེ་ཤེས་)ཏེ། །ཆོས་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་པ(ཡང་ཡིན་ལ)། །(དོན་དམ་བདེ་
ཆེན་སྟོང་ཆེན་)དེ་ཉིད་དཀྱིལ་འཁོར་བདག་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ང་(ཨ་ཧཾ་ཡང་ཡིན་ཞིང་)། །(དོན་
དམ་བདེ་ཆེན་སྟོང་ཆེན་)དེ་ཉིད་བདག་མེད་རྣལ་འབྱོར་མ(སྟེ)། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་
བཞིན་ཅན(ནོ)། །ཞེས་དང༌། (མཆོག་གི་)དངོས་གྲུབ་(དོན་དམ་གྱི་)མཚན་ཉིད་(ཅན་གང་གིས་
ཀྱང་)མི་ཕྱེད་པ། །(དོན་དམ་བདེ་ཆེན་སྟོང་ཆེན་)ཕྱག་རྒྱ་(ཆེན་པོ་རྡོ་རྗེའི་)རྣལ་འབྱོར་པ་ཡི་
འགྲུབ། །ཅེས་དང༌། རྗེ་ནཱ་རོ་པཎ་ཆེན་གྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། སྒྱུ་མ་ལ་སོགས་དཔེ་རྣམས་
ཀྱིས། །(དོན་དམ་བདེ་ཆེན་སྟོང་ཆེན་)གང་གི་ངོ་བོ་རྟོགས་བྱ་བ། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དེ་ཉིད་ལ། །ཀུན་ཏུ་གུས་པས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །ཞེས་དང༌། ཐོབ་བྱ་ཞེས་པ་{དོན་
དམ་བདེ་ཆེན་སྟོང་ཆེན{མཁའ་ཁྱབ}ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་
རྣམས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་དབྱེར་མེད་གཅིག་པ་དེ་ཉིད་ངེས་དོན་
མཐར་ཐུག་གི་བོ་ལའི་བདེ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་བདག་མེད་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཤེས་རབ་
ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཨ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་པདྨ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་དེ་
བཞིན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སྟོང་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་མ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་རིགས་ལྡན་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་(དོན་དམ་གཞན་
སྟོང་)གསུངས་ལ། དེ་ཡང་རང་སྟོང་མ་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་ཟབ་མོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཤེས་བྱེད་
ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མཐར་ཐུག་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་
1-1-291


ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཡུམ་ཆེན་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་བདག་མེད་མ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ཨ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་པདྨ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་འམ་
དགའ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་དཀྱིལ་འཁོར་འཁོར་ལོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་དེ་བཞིན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་རིགས་
ལྡན་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་
དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མི་འབྲལ་བའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པའི་བདག་ཉིད་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་བཞིན་ཉིད་བདག་དག་པའི་བདག་
དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་བ་ཉིད་(དང༌། གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་བ་ཉིད་དང༌། མི་སྟོང་
པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མ་སྐྱེས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་འགྲོའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མེད་དགག་མ་
ཡིན་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་རྫོབ་དང་མ་འབྲེལ་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་ཡེ་
ཤེས་རང་རིག་གི་སྟོང་པ་ཉིད།)ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་མཐོང་ན་དགོངས་པ་
ཆེན་པོའི་དོན་ཡང་དག་པ་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་
ཀྱི་)ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་(དང༌། དབུ་མ་ཆེན་པོ་དང༌། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་སྦྱོར་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་དང༌། 
སངས་རྒྱས་མཉམ་སྦྱོར་དང༌། བདེ་དགྱེས་གསང་འདུས་བདག་མེད་མ་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་)ལ་སོགས་པ་
རྣམས་ཀྱི་སྟོང་ཚུལ་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་དགོངས་པ་བཞིན་དུ་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
༈ ༼གནས་ལུགས་ཀྱི་གསང་བ་གསང་ཆེན་ལ་སོགས་པ་དང་རང་སྟོང་རྣམ་གྲངས་
ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ གཞན་ཡང་དཔལ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོས་རྒྱུད་སྡེ་རིན་པོ་ཆེ་
རྣམས་སུ་གསང་བ་ཞེས་པ་དང་གསང་ཆེན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་སྟོང་ཉིད་མཐར་ཐུག་གི་
1-1-292


རྣམ་གྲངས་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་
སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་བ་ཉིད་(དང༌། 
རང་གི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྟོང་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྐྱེས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་འགྲོ་
མ་ཡིན་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མེད་དགག་ཡིན་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་རྫོབ་དང་འབྲེལ་བའི་སྟོང་
པ་ཉིད་དང༌། ཆད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། བེམ་པོའི་སྟོང་པ་ཉིད་)ཙམ་གང་ཡིན་པ་རང་སྟོང་ལ་ནི་
དགོངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དང་དེ་རྣམ་གྲངས་སུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་གསང་བ་
ཞེས་པ་རང་སྟོང་གི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་ཡང་རང་སྟོང་ཡིན་པའི་
ཕྱིར་མཐར་ཐུག་ངེས་དོན་གྱི་གསང་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་ལ། འདོད་ན་དེ་རྣམས་ཤེར་ཕྱིན་
ཡིན་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་འགྱུར་ཏེ། གསང་བདག་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་ཞལ་སྔ་ནས། གསང་བ་
ཞེས་པ་དྲང་བའི་དོན་གྱི་ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱའི་བྷ་ག་བརྗོད་དོ། །ངེས་པའི་དོན་གྱིས་(གཞི་འབྲས་
ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་གི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་
རོ། །འདིར་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཤེར་ཕྱིན་སྟོང་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་འདི་ཡང་
རང་སྟོང་ནི་མ་ཡིན་གྱི་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་
བ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡིན་ཏེ་ཤེར་ཕྱིན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡང་ཡིན་ལ་ཆོས་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ཀྱང་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་མཐར་ཐུག་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་ཟབ་
མོའི་རྣམ་གྲངས་སུ། གསང་གནས་ཆེན་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)མཁའ་འགྲོ་མ(འི་)གསང་བ(མཁའ་
ཁྱབ)། །(རྣམ་པ་)ཀུན་གྱི་བདག་ཉིད་(དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་)དུ་(དོན་དམ་བདེ་ཆེན་)ནི་རྟག་ཏུ་
བཞུགས། །ཞེས་མཁའ་འགྲོ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཀུན་གྱི་བདག་ཉིད་(དང༌། གསང་བ་དང༌། 
1-1-293


གསང་གནས་ཆེན་མོ་)ལ་སོགས་པ་དཔལ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེས་རབ་ཏུ་གསུངས་ཤིང༌། དཔལ་
འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་ཉུང་ངུའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། །གསང་ཆེན་(དང་)མཆོག་ཏུ་དགྱེས་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། །(རྣམ་པ་)ཀུན་གྱི་བདག་ཉིད་(དོན་དམ་སྟོང་ཆེ)ན་(དོན་དམ་བདེ་ཆེན་)རྟག་
(ཏུ་)བཞུགས། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང་
གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད(ལ་སོགས་པ་སྔར་སྨོས་པའི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཅན་)གང་ཡིན་པ་
སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་(མཁའ་ཁྱབ་)གི་རྣམ་གྲངས་མང་དུ་གསུངས་སོ། །
༈ ༼གནས་ལུགས་ཀྱི་གྲུ་གསུམ་དང་ཆོས་འབྱུང་ལ་སོགས་པ་དང་རང་སྟོང་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ གཞན་ཡང་དཔལ་རྡོ་རྗེ་འཆང་གིས། མཐར་ཐུག་གཞི་
འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་གྲུ་གསུམ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཨེ་
ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་རྡོ་རྗེ་རོལ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་བཙུན་མོའི་བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
ཤེར་ཕྱིན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་
གྲངས་མང་པོ་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་
གྱི་རང་སྟོང་(ལ་སོགས་པ་སྔར་སྨོས་པའི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཅན་)ནི་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་མ་
ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཡིན་ན་མཚམས་མེད་པ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པ་ཆེན་པོ་མི་བཟད་པ་
རྣམས་ཀྱང་རང་རང་ངོ་བོས་སྟོང་བའི་ཕྱིར་(ཆོས་འབྱུང་དང་གྲུ་གསུམ་ལ་སོགས་པ་)དེ་རྣམས་
ཡིན་པར་འགྱུར་ལ། འདོད་ན་(སྡིག་པ་)དེ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་བསྟེན་བྱ་དང་
དཀྱིལ་འཁོར་ཉམས་དགའ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡིན་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དཔལ་
ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་རྒྱུད་དུ། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་བསྟེན་པ་ཡི། །གྲུ་གསུམ་(མཁའ་
1-1-294


ཁྱབ་)རྣམ་དག་(དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་)འདི་ཉིད་ནི། །དབུས་སུ་(དོན་དམ་བདེ་ཆེན་)ཝྂ་གིས་
བརྒྱན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། །(དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་)ཨེ་ཡིག་ཆ་བྱད་ཇི་བཞིན་དུ། །གྲུ་གསུམ་
དཀྱིལ་འཁོར་(མཁའ་ཁྱབ་)ཉམས་དགའ་བར། །(དོན་དམ་བདེ་ཆེན་)རྡོ་རྗེ་རོལ་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཞེས་བརྗོད་དེ། །(དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་)བཙུན་མོའི་བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བྱ་ཞིང༌། །ཆོས་
འབྱུང་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བཤད་པ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་)རྒྱུད་རྣམས་
ཀུན་གྱི་རྩ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། །གྲུ་གསུམ་ཤིན་ཏུ་ཡངས་པ(ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པ་དོན་དམ་
པ)འི་གཟུགས། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་(དེ་བཞིན་ཉིད་སུ་ལའང་ཉེ་རང་མེད་པས་)ཐུན་མོང་
བ(ཡིན་ལ)། །ལྷ་མིན་ལྷར་བཅས་ཚངས་(པ་ལ་)སོགས་(སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་)ཀྱི། །གནས་སུ་
(ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་)དེ་ནི་གྱུར་པ་སྟེ། །ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་)དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་
ཕྱིན(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་)དེ་ཉིད་(རྣམ་ཤེས་ཀྱི་)ཡུལ་ལས་འདས་པ་སྟེ(མཁའ་
ཁྱབ)། །(་སྲོག་ཆེན་པོ་ཡིན་པས་)སྲོག་ཆགས་ཀུན་གྱི་སྙིང་ལ་གནས། །ཞེས་སོགས་དང༌། མཁའ་
འགྲོ་མ་རྡོ་རྗེ་གུར་དུ་ཡང༌། (དོན་དམ་གྱི་)བདེ་བ་ཅན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(མཁའ་ཁྱབ་)གྲུ་
གསུམ་(རྣམ་དག་)དང༌། །(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྡུལ་མེད་དང་ནི་སྐྱོན་བྲལ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། །(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྡུལ་བྲལ་དང་ནི་སྡིག་བཅོམ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། །རང་བཞིན་(གཉུག་མ་ལྷན་སྐྱེས་ཏེ་རྣམ་རྟོག་གི་)རྦ་རླབས་མེད་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། །(ཡང་དག་པའི་)མཐའ་ཡི་བདེ་(བ་)དང་བདེ་(བ་དེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རང་)རིག་
(པ་)(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །གསང་བ་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་དགྱེས་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་(ཆོས་འབྱུང་གྲུ་གསུམ་ལ་སོགས་པ་ནི་)རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་
1-1-295


གྲུབ་པའི་སྤངས་པ་དང་རྟོགས་པའི་ཡོན་ཏན་(མཁའ་ཁྱབ་)དུ་མའི་བདག་ཉིད་དུ་གསུངས་
པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་
ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། སྟོང་ཉིད་ཟབ་མོའི་རྣམ་གྲངས་སུ་གྱུར་པའི་ཆོས་འབྱུང་གི་དོན་
(མཆོག་མི་འགྱུར་དུ་)གསུངས་པ། ཆོས་འབྱུང་གི་སྒྲས་ཀྱང་(དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་)དེ་བརྗོད་དེ་
ཆོས་འབྱུང་གང་ལས་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)རང་བཞིན་མེད་པའི་(གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་
འབྱུང་བར་འགྱུར་བའོ། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)རང་བཞིན་མེད་པའི་(གཞི་དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་རྣམས་
ནི་(རང་བཞིན་གཉུག་མ་ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་)སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་
ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་
(ཡིན་ཡང་དེ་རྣམས་དང་དབྱེར་མེད་པས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་)ནི་ཆོས་འབྱུང་སྟེ་(དོན་དམ་
གྱི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་(ཡང་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་རང་སྣང་)ངོ་ཞེས་དང༌། དེའི་ཕྱིར་ཆོས་འབྱུང་
(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་སྣ་ཚོགས་ཡུམ་(མཁའ་ཁྱབ་)བཅོམ་ལྡན་
འདས་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་འཁྱུད་པ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་དང་(གདོད་
ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བྲལ་བ(སྟེ་དེ་གང་ཟག་གིས་ཐོབ་པ་ལ་ནི་གློ་བུར་དྲི་མ་བྲལ་དགོས་པ)འོ། །ཞེས་
པ་ལ་འདིར་ཡང་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་དགོས་ཏེ། དོན་དམ་པའི་སྟོབས་བཅུ་ལ་
སོགས་པ་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་ཆོས་འབྱུང་ཉིད་དང་དབྱེར་མེད་པའི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་
མེད་པའི་འབྱུང་བ་ཞེས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་མན་ངག་ལས་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་
བཞིན་དུ༌། གསང་བདག་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། གསང་ཆེན་མཆོག་ལ་བཞུགས་
པ་ཞེས་པ་ལ་ཆོས་འབྱུང་ནམ་མཁའི་ཁམས་(གཞན་)ནི་གསང་ཆེན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཏེ། དེ་ལ་
1-1-296


བཞུགས་པ་ནི་གསང་ཆེན་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་བཞུགས་པའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་
གསུངས་ཤིང༌། དཔལ་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པའི་འགྲེལ་བར་ཡང༌། ཨེ་དང་བྷ་ག་(དང་)པད་མ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །(གདོད་ནས་)དག་(པ་)དང་བདེ་གནས་(དང་)བདེ་བ་ཅན(མཁའ་ཁྱབ་
དང་)། །སེང་གེའི་ཁྲི་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་དམིགས་པ་མེད(པའི་སྙིང་རྗེ་དང་)། །དེ་བཞིན་ཉིད་
དང་(ཤེས་རབ་ཀྱི་)ཕ་རོལ་ཕྱིན(པ་རྣམས་དོན་གཅིག)། །ཞེས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་མཁའ་འགྲོ་
མ་རྡོ་རྗེ་གུར་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ། མཁའ་དབྱིངས(གཞན་དང་)བེམས་
(པོ་)མིན་(པའི་སྟོང་ཉིད་སྲིད་གསུམ་ཀུན་ནས་)དང་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །(བརྟན་གཡོ་ཀུན་
གྱི་)གོ་འབྱེད་(ཅིང་འོད་)རབ་ཏུ་གསལ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །སྣ་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་(དང་འཁོར་
འདས་ཀུན་གྱི་)གནས་དང་གཞི(སྟེ་ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་དང་)། །ཀུན་གྱི་(ཆོས་)དབྱིངས་དང་(ལྷ་མོ་
སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཅན་)ཡིད་འོང་བ་མཁའ་ཁྱབ། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། གསང་ཆེན་མཆོག་
ཏུ་དགྱེས་པ་དང༌། །ཀུན་གྱི་བདག་ཉིད་ན་རྟག་བཞུགས། །ཞེས་པའི་བར་གྱིས་མིང་སྣ་
ཚོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་(དོན་དམ་བདེ་ཆེན་གྱི་)གནས་(དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་ཡིན་པར་)བསྟན་པ་
གསུངས་སོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་རྣམ་གྲངས་རྡུལ་མེད་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་རྡུལ་བྲལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སྐྱོན་མེད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སྡིག་བཅོམ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་རྦ་རླབས་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་མཐར་ཐུག་པའི་བདེ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དེ་
རང་རིག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་གསང་བ་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་བདེ་བ་ཅན་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་བདེ་བའི་གནས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་རང་བཞིན་རྣམ་དག་མཁའ་ཁྱབ་དང་དགྱེས་
པ་མཁའ་ཁྱབ་དང་དམིགས་མེད་(སྙིང་རྗེ་མཁའ་ཁྱབ་)དང་(དོན་དམ་པའི་)མཁའ་དབྱིངས་
1-1-297


(མཁའ་ཁྱབ་)དང་བེམས་པོ་མིན་པའི་སྟོང་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སྲིད་གསུམ་ཀུན་ནས་དང་
བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གོ་འབྱེད་(དེ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་སྲིད་གསུམ་མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འོད་)རབ་
གསལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སྣ་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གནས་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་གཞི་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(ཡོན་ཏན་དང་རྣམ་པ་)ཀུན་གྱི་དབྱིངས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
གཟུངས་མ་ཡིད་འོང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་རང་བཞིན་(གཉུག་མ་མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་པ་ལ་སོགས་
པ་རྣམ་པ་མང་པོ་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་རང་བཞིན་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་མ་བྱུང་ཞིང་མ་བཅོས་ལ་
(རང་དབང་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་)གཞན་གང་ལ་ཡང་མི་ལྟོས་པར་གསུངས་ཏེ། 
འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས། རང་བཞིན་རྒྱུ་དང་རྟེན་ལས་ནི། །འབྱུང་བར་
རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་དང་རྟེན་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །རང་བཞིན་བྱས་པ་ཅན་དུ་
འགྱུར། །རང་བཞིན་བྱས་པ་ཅན་ཞེས་བྱར། །ཇི་ལྟ་བུར་ན་རུང་བར་འགྱུར། །རང་བཞིན་
དག་ནི་(རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་ཀྱང་)བཅོས་མིན་དང༌། །(རང་དབང་དུ་གྲུབ་པས་)གཞན་(གང་)ལ་
(ཡང་)ལྟོས་པ་མེད་པ་ཡིན། །ཞེས་སོ། །(གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པའི་དོན་རྣམ་འཇོག་ཆོས་གཞན་ལ་མི་
ལྟོས་ཞེས་ཁ་ཅིག་འཆད་པ་ནི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དོན་མ་གོ་བའི་རྣམ་འགྱུར་རོ།།)
༈ ༼དོན་དམ་གྱི་རྣམ་གྲངས་གཞན་མང་པོ་གསུངས་པ་ཡང་རང་སྟོང་ལས་གཞན་
དུ་བསྟན་པ་ལ་གསུམ། སྤྱོད་བསྡུས་སྒྲོན་མར་གསུངས་པ་ཡང་རང་སྟོང་ལས་གཞན་དུ་
བསྟན་པ།༽ དེ་བཞིན་དུ། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཨཱརྱ་དེ་བའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། སྤྱོད་བསྡུས་
སྒྲོན་མར། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་དེ་ཡང་(རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་ཀྱང་)མ་བཅོས་པ་(རྒྱ་)ནམ་
མཁའ་དང་མཉམ་པ་དྲི་མ་(རང་བཞིན་གྱིས་)མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད(ཀྱི་སྐུ་ཡིན་)དེ། དོན་འདི་
1-1-298


ཉིད་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཚུལ་གཅིག་པར་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། ཆོས་འདི་སྒྲ་སྐད་
དག་གིས་ལུང་བསྟན་ཏེ། །ཆོས་དང་སྒྲ་དག་འདིར་ནི་སྣང་མི་འགྱུར། །(དེ་ལྟར་འགལ་འདུས་
སྐྱོན་མེད་)ཆོས་ཉིད་(རྣམ་པ་མང་ཡང་)ཚུལ་གཅིག་དངོས་ལའང་འཇུག་བྱེད་པ། །བཟོད་
མཆོག་བླ་ན་མེད་(པ་ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་མཁའ་ཁྱབ་)ལ་རེག་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། མཆོག་ཏུ་
དགའ་བའི་ལུས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་(དོན་དམ་གྱིས་)འབྱུང་བར་གྱུར་བའི་གཟུགས་ཀྱི་
བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་མིང་ནི་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བྱའོ། །འཁོར་བའི་འཆིང་
བ་ལས་ངེས་པར་(རང་བཞིན་གྱིས་)གྲོལ་བས་ན་ཐར་པ་(ཆེན་པོའི་གྲོང་མཆོག་མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་
བྱའོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། གང་མི་ཕྱེད་པ་དེ་མི་སྐྱེ་བའོ། །གང་མི་སྐྱེ་བ་དེ་མི་འཇིག་པར་
འདོད་དོ། །གང་མི་འཇིག་པ(འི་དོན་དམ་)དེ་(རང་བཞིན་གྱིས་)དང་བའོ། །གང་(རང་བཞིན་
གྱིས་)དང་བ་དེ་(རང་བཞིན་གྱིས་)དག་པའོ། །གང་(རང་བཞིན་གྱིས་)དག་པ་དེ་དྲི་མ་(རང་
བཞིན་གྱིས་)མེད་པའོ། །གང་དྲི་མ་(རང་བཞིན་གྱིས་)མེད་པ་དེ་(རང་བཞིན་གྱིས་)འོད་གསལ་
བའོ། །གང་(རང་བཞིན་གྱིས་)འོད་གསལ་བ་དེ་(རང་བཞིན་གྱིས་)སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་
ནོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། ཡང༌། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་བསྡུས་པའི་ཐེ་ཚོམ་གཅོད་པའི་ལེའུ་
ལས། ད་ནི་མིང་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་ཀྱི་འཁྲུལ་བ་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དོན་
དམ་པའི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་འགའ་ཞིག་(བཤད་པ་)ལ་འཇུག་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་དང་པོར་ནི་
(རང་བཞིན་གྱིས་)འོད་གསལ་བ་(རང་བཞིན་གྱིས་)དང༌། (ཆོས་)ཐམས་ཅད་(ཀྱིས་)སྟོང་བ(འི་
གཞི་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(དོན་དམ་གྱི་)རྡོ་རྗེའི་ཡེ་
ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བླ་ན་མེད་པའི་(དོན་དམ་གྱི་)ཡེ་ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དྲི་མ་
1-1-299


(གདོད་ནས་)མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། (རྣམ་ཤེས་ལ་)སྣང་བ་
མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་བདག་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། བདག་(གཉིས་)ལས་འདས་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སེམས་ཅན་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སྲོག་མེད་པ(འི་
གཞི་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)གང་ཟག་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། (དྲི་མས་)གོས་པ་མེད་པ(འི་
གཞི་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སྐྱེ་བ་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། འགག་པ་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། (ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་)ཡི་གེ་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཚིག་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། དམིགས་སུ་
མེད་པ(འི་སྙིང་རྗེ་)དང༌། བླ་ན་མེད་པ(འི་མཆོག་)དང༌། བརྗོད་དུ་མེད་པ(འི་མཆོག་)དང༌། 
བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ(འི་མཆོག་)དང༌། (ཆེ་བའི་ཡོན་ཏན་)མཐའ་ཡས་པ(འི་མཆོག་)དང༌། 
(ཡོན་ཏན་དང་རྣམ་པ་)གྲངས་མེད་(ལ་རོ་གཅིག་)པ་དང༌། (རྣམ་ཤེས་ཀྱི་)དབང་པོ་ལས་འདས་
པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(ཆོས་གང་ལ་ཡང་འབྲེལ་ཏེ་)གནས་(པ་)མེད་པ་དང༌། (དངོས་
པོའམ་)མཚན་ཉིད་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། འདུས་མ་བྱས་པ(འི་གཞི་)དང༌། མཚན་མ་མེད་
པ(འི་གཞི་)དང༌། མི་གཡོ་བ(འི་གཞི་)དང༌། དམིགས་པ་དང་བྲལ་བ(འི་གཞི་)དང༌། (རྣམ་ཤེས་
ཀྱིས་)རྣམ་པར་མི་ཤེས་པ(འམ་རྣམ་ཤེས་མ་ཡིན་པ་)དང༌། (རྟོག་གེས་)བརྟག་ཏུ་མེད་པ་མཁའ་
ཁྱབ་དང༌། (ནམ་ཡང་)ཟད་པ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཚིག་(གིས་བསྟན་ཏུ་)མེད་པ་(འམ་
ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཚིག་མེད་པ་)དང༌། (རང་བཞིན་གྱིས་)སྒྲིབ་པ་མེད་པ(འི་གཞི་)དང་(རྣམ་པ་མང་
ཡང་)ཚུལ་གཅིག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཞི་བ་ཉིད་དང༌། (ཡུལ་དང་དུས་ཀྱི་རྒྱ་)ནམ་མཁའ་དང་
མཉམ་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་དག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཐོག་མ་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། 
དབུས་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། ཐ་མ་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། འགྲོ་བ་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། 
1-1-300


འོང་བ་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། (སུ་ལ་ཡང་)རིང་པོ་མ་ཡིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (སུ་ལ་
ཡང་)ཉེ་བ་མ་ཡིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (རྣམ་པ་)གཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(ངོ་བོ་)ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)རེག་པར་དཀའ་བ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)རྣམ་པར་བསྒོམ་པར་དཀའ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (རང་བཞིན་
གྱིས་)བསམ་གཏན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པ(འི་དོན་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆགས་པ་མེད་པའི་མཐའ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ལུས་མེད་པ(འི་ལུས་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
རྡུལ་མེད་(རྡུལ་བྲལ་དྲི་མ་མེད་)པ་དང༌། མཐའ་(ཐམས་ཅད་)མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། (གདོད་ནས་
རང་བཞིན་གྱིས་རང་དབང་དུ་)གྲུབ་པ་དང༌། གསང་བ་(རང་བཞིན་གྱིས་)གྲུབ་པ་དང༌། (སྦྱིན་པ་
ལ་སོགས་པའི་)ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམ་པར་དག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་
པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྒྱུ་(གཞན་སྟོང་ཆེན་)རྣམ་པར་དག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འབྲས་བུ་
(གཞན་བདེ་ཆེན་)རྣམ་པར་དག་པར་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཁམས་གསུམ་རྣམ་པར་དག་པ(འམ་
རྣམ་པར་དག་པའི་ཁམས་གསུམ་)(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བསོད་ནམས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྡིག་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་
པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཉོན་མོངས་པ(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ལས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྐྱེ་བ་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་
པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུམ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་
1-1-301


པ་(ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་)དང༌། ལམ་གྱི་རྣམ་པ་མཁྱེན་པ་(ཆོས་སྐུ་)དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་
པ་(དོན་དམ་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་སྟེ་དོན་དམ་སྐུ་གསུམ་གྱི་མཁྱེན་པ་གསུམ་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་
དང༌། མ་ནོར་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། བསོད་ནམས་དང༌། ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་ཚོགས་(རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་)མི་ཟད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཉིད་དང༌། ཡེ་ཤེས་འབབ་པ(འམ་རྡོ་
རྗེ་འབེབས་པ་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་
བསྐྱེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ཉན་ཐོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུམ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(དོན་དམ་གྱི་)རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་སྐྲུན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)འཇིག་
རྟེན་ཐམས་ཅད་འབྱིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་འཕགས་པ་རྣམས་དང་འཇིག་རྟེན་པ་
རྣམས་སྐྱེ་བའི་གཞིར་གྱུར་པ་དང༌།)ལྷའི་མིག་རྣམ་པར་དག་པར་བྱེད་པ་དང༌། ལྷའི་རྣ་བ་རབ་
ཏུ་སྟེར་བར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་
དྲན་པར་བྱེད་པ་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་བྱེད་པ་(སྟེ་མངོན་ཤེས་ལྔ་ལ་ཡང་བདེན་
པ་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་དགོས་པ་ལས་དོན་དམ་གྱི་མངོན་ཤེས་ལྔ་དོན་དམ་དང་རོ་གཅིག་ཅིང༌། དེ་ལ་
བརྟེན་ནས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མངོན་ཤེས་སྐྱེ་བའི་གཞི་)དང༌། (དེ་བསྒོམས་པ་)ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་
ཅད་ཟད་པར་བྱེད་པའོ། །ཞེས་དང༌། (ཐབས་ཤེས་)ཟུང་དུ་འཇུག་(པ་དོན་དམ་)པའི་སྐུ་
ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་འདི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་འགའ་ཞིག་ལ་འཇུག་པར་བྱ་སྟེ། (དོན་དམ་
གྱི་)རིག་པ་ཆེན་པོའི་སྐྱེས་བུའི་གཟུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ངོ་བོ་དོན་དམ་རྣམ་པ་ཀུན་རྫོབ་
ཡིན་པས་)བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་གནས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་འོད་
གསལ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་བདག་
1-1-302


ཉིད་ཅན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)འཇིག་རྟེན་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་
གྱི་)དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དེ་བཞིན་དུ་(དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་དམ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་
གྱི་)སྐྱེས་བུ་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་
དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་ཅང་ཤེས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་བརྟན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་འདུལ་བ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་འདུལ་བ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་
བུ་མཆོག་(སྟེ་དམ་པ)(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་སེང་གེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་ནམ་མཁའ་(གཞན་ནམ་
མཆོག་)(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་དག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བྱ་བ་དང༌། དེ་
བཞིན་དུ་འཁོར་བ་ལས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྒལ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་
རང་བཞིན་གྱིས་)སྐམ་སར་ཕྱིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བདེ་བ་ཐོབ་
པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)འཇིགས་པ་མེད་པ་ཐོབ་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཕ་རོལ་ཏུ་འགྲོ་བས་(གཟི་བརྗིད་)འབར་བ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཚེར་མ་དཀྲུགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་
རང་བཞིན་གྱིས་)སྤྲོས་པ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)དགེ་སློང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
1-1-303


(དོན་དམ་གྱི་)དགྲ་བཅོམ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཟག་པ་ཟད་པ(འི་
གཞི་)དང༌། ཅི་ཡང་(ངམ་ཉོན་མོངས་པ་)མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)དགེ་སྦྱོང་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)བྲམ་ཟེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)རྒྱལ་རིགས་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཉོན་མོངས་པ་(གདོད་ནས་
རང་བཞིན་གྱིས་)མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། (རང་)དབང་དུ་གྱུར་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སེམས་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཤེས་རབ་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཤེས་བྱ་)ཀུན་ཤེས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
གླང་པོ་ཆེན་པོ(འི་མཆོག་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བྱ་བ་བྱས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བྱེད་པ་བྱས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)ཁུར་བོར་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བདག་གི་དོན་རྗེས་སུ་ཐོབ་
པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྲིད་པར་སྦྱོར་བ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་ཟད་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ཡང་དག་པའི་བཀས་སེམས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་ཐོབ་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)མཆོག་ཏུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)འཁོར་བའི་ཕ་རོལ་གྱི་མཐའ་ལ་གནས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རང་
བྱུང་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བཤད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་གང་དུ་བཤད་ཅེ་ན། དོན་དམ་པའི་
མཚན་བརྗོད་ལ་སོགས་པ་མཐར་ཐུག་ངེས་པའི་དོན་གྱི་གསུང་རབ་བླ་ན་མེད་པ་རྣམས་
1-1-304


སུ(བཤད་པ་འཕགས་པ་ལྷས་བསྡུས་པ)འོ། །
༈ ༼དོན་དམ་གྱི་མཚན་བརྗོད་དུ་གསུངས་པ་ཡང་རང་སྟོང་ལས་གཞན་དུ་བསྟན་
པ་ལ་བཅུ་གསུམ། ཞུས་ལན་གྱི་སྐབས་སུ་གསུངས་པ།༽ དེ་ཡང་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་
སྟོང་ཉིད་)དཔལ་ལྡན་ཤྲཱི་ཡིག་(ཀྱང་ཡིན་པ་)དང༌། (དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་ལ་སྦྱར་ཏེ་)རྡོ་རྗེ་འཆང་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(རླུང་སེམས་ཐུལ་བས་)གདུལ་དཀའ་འདུལ་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(སྲོག་ཐམས་ཅད་ཆོད་པས་)དཔའ་བོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་གསུམ་(ལས་
གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྒྱལ་(བ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་དབང་ཕྱུག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གསང་
བའི་རྒྱལ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྣམ་རྒྱས་པད་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དཀར་པོའི་སྤྱན་(ཏེ་ཀུན་ནས་
སྤྱན་)དང༌། པད་མ་རྒྱས་པའི་ཞལ་(ཏེ་ཀུན་ནས་ཞལ་)དང༌། ལག་ན་རྡོ་རྗེ་(འཆང་)དང༌། ཁྱབ་
བདག་(མཆོག་)དང༌། འགྲོ་བའི་བླ་མ་(མཆོག་)དང༌། འགྲོ་བའི་སྟོན་པ་པོ་(མཆོག་)དང༌། དམ་
ཚིག་ཆེན་པོ་(མཆོག་)དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཁྱེན་པ་(མཆོག་)དང༌། དབང་པོ་བསམ་པ་
མཁྱེན་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཡེ་ཤེས་སྐུ་(མཆོག་)དང༌། གཙུག་ཏོར་ཆེན་པོ་(མཆོག་)དང༌། 
ཚིག་གི་བདག་པོ་(མཆོག་)དང༌། རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་མཁའ་ཁྱབ་དང༌། འཇམ་དཔལ་(ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཡེ་ཤེས་སེམས་དཔའ་(ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དོན་ཟབ་རྒྱ་ཆེན་གྱི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། དོན་ཆེན་གྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །མཚུངས་མེད་ཀྱི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་གཞིན་གྱིས་)རབ་ཏུ་ཞི་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཐོག་མཐའ་
བར་དུ་དགེ་བས་)རྟག་ཏུ་དགེ་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྒྱུད་ཆེན་(མཆོག་)དང༌། སྒྱུ་
འཕྲུལ་དྲ་བ་(མཆོག་)དང༌། {གསང་སྔགས་{སྔགས་འཆང་}མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
1-1-305


རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རང་གཉིས་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཡེ་ཤེས་ལུས་ཅན་གྱི་འཇམ་
དཔལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌།
༈ ༼སྔགས་ཀྱི་རིགས་དྲུག་ལ་གཟིགས་པས་སྐབས་སུ་གསུངས་པ།༽ གསང་སྔགས་
མཐའ་དག་གི་རིགས་ཆེན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གསང་སྔགས་ཀྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(དོན་དམ་པའི་)རིག་པ་འཆང་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རང་བཞིན་གྱི་རིགས་གསུམ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་རིགས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིག་
རྟེན་སྣང་བྱེད་རིགས་ཆེན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་རིགས་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། གཙུག་ཏོར་ཆེན་པོའི་རིགས་ཆེན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་འདི་རྣམས་
སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ།།)
༈ ༼སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བས་བྱང་ཆུབ་པར་གསུངས་པ།༽ (ཡིད་སྐྱོབ་པའི)སྔགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་
དྲུག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གཉིས་སུ་མེད་པར་འབྱུང་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཨ་ཨཱ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཨི་ཨཱི་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཨུ་
ཨཱུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཨེ་ཨཻ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཨོ་ཨཽ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཨཾ་ཨཿ(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (སྠི་ཏོ་ཧྲི་ཏི་ཛྙཱ་ན་མཱུརྟི་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་)སྙིང་ལ་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐུ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ང་འམ་བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དུས་གསུམ་དུ་འཇུག་པའི་
སངས་རྒྱས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཨོཾ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་རྣོན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
སྡུག་བསྔལ་གཅོད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
ཚོགས་སམ་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གསུང་གི་དབང་ཕྱུག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཨ་ར་པ་ཙ་ན་
1-1-306


(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
༈ ༼རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོར་གསུངས་པ།༽ (དོན་དམ་གྱིས)ཨ་ལས་
བྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱིས)ཨ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དོན་ཆེན་
འགྱུར་མེད་དམ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)་སྲོག་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྐྱེ་བ་
མེད་པ(འི་གཞི་)(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བརྗོད་དུ་མེད་པ(འི་གཞི་)(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)བརྗོད་པ་ཀུན་གྱི་རྒྱུ་ཡི་མཆོག་(འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་)དང༌། འོད་གསལ་གྱི་ཚིག་ཀུན་
མཁའ་ཁྱབ་དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)མཆོད་པ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འདོད་
ཆགས་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཞེ་སྡང་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)གཏི་མུག་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཁྲོ་བ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)ཆགས་པ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་གདོད་ནས་(རང་བཞིན་
གྱིས་)བཅོམ་པ(འི་གཞི་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འདོད་པ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)བདེ་བ་ཆེན་པོ་མཁའ་ཁྱབ་དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དགའ་བ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)མགུ་བ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གཟུགས་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ(དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ལུས་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཁ་དོག་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ལུས་བོང་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)མིང་(མང་པོ་)ཆེན་པོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)རྒྱ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་
ཡངས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཤེས་རབ་ཆེན་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)མཚོན་འཆང་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཉོན་མོངས་ཆེན་པོ་
1-1-307


(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ལྕགས་ཀྱུ་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གྲགས་པ་
ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྙན་གྲགས་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཡེ་ཤེས་
ལ་)སྣང་བ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གསལ་བ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)མཁས་པ་ཆེན་པོའམ་རིག་པ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་
པོ་འཛིན་(མཁའ་ཁྱབ་དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོའི་དོན་སྒྲུབ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོའི་དགའ་བས་དགའ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྒྱུ་
འཕྲུལ་ཆེན་པོའི་མིག་འཕྲུལ་ཅན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྦྱིན་བདག་ཆེན་པོ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གཙོ་བོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཚུལ་
ཁྲིམས་ཆེན་པོ་འཆང་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བཟོད་ཆེན་འཆང་བའི་
མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བརྟན་པ་ཆེན་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)བརྩོན་འགྲུས་ཆེན་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཕ་རོལ་གནོན་པའི་
མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བསམ་གཏན་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)ཏིང་འཛིན་མཆོག་ལ་གནས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཤེས་རབ་ཆེན་པོའི་སྐུ་
འཆང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྟོབས་པོ་ཆེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཐབས་
ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྨོན་ལམ་རྒྱ་མཚོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བྱམས་པ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རང་བཞིན་དཔག་མེད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་
མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བློ་ཡི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཤེས་
1-1-308


རབ་ཆེན་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བློ་ཆེན་ལྡན་པའི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཐབས་ཆེན་གྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བྱེད་པ་ཆེན་
པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འཕྲུལ་ཆེན་གྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)སྟོབས་ལྡན་གྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཤུགས་ཆེན་གྱི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)མགྱོགས་ཆེན་གྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྫུ་འཕྲུལ་
ཆེ་ཞིང་ཆེ་བར་གྲགས་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྟོབས་ཆེན་ཕ་རོལ་
གནོན་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྲིད་པའི་རི་བོ་(རང་བཞིན་གྱིས་ཆོམས་ཤིང་)འཇོམས་
པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དེ་བཞིན་ཉིད་)མཁྲེགས་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་ཆེན་པོ་འཆང་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དྲག་པོ་ཆེན་པོའི་
མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དྲག་ཤུལ་ཆེ་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིགས་
ཆེན(དབུགས་དང་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་)ཡང་འཇིགས་པར་མཛད་པ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)མགོན་པོའི་མཆོག་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རིག་པའི་མཆོག་ཆེན་པོ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བླ་མ་ཆེན་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)གསང་སྔགས་ཆེན་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཐེག་ཆེན་ཚུལ་ལ་གནས་
པའམ་བརྟན་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཐེག་ཆེན་ཚུལ་གྱི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌།
༈ ༼ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སུ་གསུངས་པ།༽ (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཆེན་པོ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
1-1-309


ཀྱི་)ཐུབ་པ་ཆེན་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཐུབ་ཆེན་ལྡན་པའི་མཆོག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གསང་སྔགས་ཚུལ་ཆེན་ལས་བྱུང་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གསང་སྔགས་ཚུལ་ཆེན་གྱི་བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཕ་རོལ་ཕྱིན་
བཅུ་ཐོབ་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཕར་ཕྱིན་བཅུ་ལ་གནས་པའི་མཆོག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཕ་རོལ་ཕྱིན་བཅུ་དག་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)ཕ་རོལ་ཕྱིན་བཅུའི་ཚུལ་གྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ས་བཅུའི་དབང་
ཕྱུག་གི་མགོན་པོ་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ས་བཅུ་ལ་གནས་པའི་མཆོག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཤེས་བཅུ་རྣམ་དག་གི་བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)ཤེས་བཅུ་རྣམ་དག་འཆང་བ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དོན་
བཅུའི་དོན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཐུབ་དབང་ཁྱབ་པའི་བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྟོབས་བཅུ་ཁྱབ་པའི་བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཀུན་དོན་མ་ལུས་
མཛད་པ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་ཆེ་བ་པོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)ཐོག་མ་མེད་པའི་བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པའི་བདག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གདོད་ནས་དག་པའི་བདག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)བདེན་པར་གསུང་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)གསུང་མི་འགྱུར་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)ཇི་སྐད་སྨྲས་བཞིན་མཛད་
པའི་མཆོག་མཁའ་ཁྱབ་དང༌། (ཆོས་ཉིད་)གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་)གཉིས་མེད་སྟོན་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཡང་དག་མཐར་
1-1-310


བཞུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བདག་མེད་པའི་སྒྲ་སྒྲོགས་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མུ་སྟེགས་
ངན་པ་འཇིགས་མཛད་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཀུན་མགོའི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)དོན་ཡོད་པའི་གནས་སམ་སྟོབས་ཀྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཡིད་ལྟར་མགྱོགས་པའི་
མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྒྱལ་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དགྲ་ལས་(རང་
བཞིན་གྱིས་)རྒྱལ་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་མཆོག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད
་ཀྱི་)སྟོབས་པོ་ཆེའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཚོགས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་གྱི་མཆོག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཚོགས་ཀྱི་གཙོ་བོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)ཚོགས་རྗེའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཚོགས་བདག་གི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དབང་ལྡན་གྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)མཐུ་ཆེན་གྱི་
མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)གཅེས་པར་འཛིན་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)ཚུལ་ཆེན་གྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་གི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཚིག་རྗེའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཚིག་བདག་གི་
མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྨྲ་མཁས་ཀྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)ཚིག་ལ་དབང་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཚིག་མཐའ་ཡས་པའི་མཆོག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཚིག་བདེན་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)བདེན་
སྨྲའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བདེན་བཞི་སྟོན་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
1-1-311


(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཕྱིར་མི་འོང་བའི་
མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འདྲེན་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)རང་རྒྱལ་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་མཆོག་མཁའ་ཁྱབ་
དང༌། ངེས་འབྱུང་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་(གདོད་ནས་)ངེས་འབྱུང་གི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)འབྱུང་བ་ཆེན་པོའམ་ཡོད་པ་ཆེན་པོའམ་བདེན་པ་ཆེན་པོའམ་ཡང་དག་ཆེན་པོ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཀུན་གྱི་རྒྱུའམ་རྟེན་ནམ་གནས་གཅིག་པུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)དགེ་སློང་གི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དགྲ་བཅོམ་པའི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)ཟག་པ་ཟད་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆགས་བྲལ་གྱི་གཞིའི་
མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)དབང་པོ་ཐུལ་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)བདེ་བ་རྙེད་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིགས་མེད་ཐོབ་པའི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)སིལ་བར་གྱུར་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)རྙོག་བ་མེད་
པའམ་གོས་པ་མེད་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རིག་པ་དང་རྐང་པར་ལྡན་
པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བདེ་གཤེགས་སམ་བདེར་གནས་སམ་བདེ་བ་
རྟོགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་)འཇིག་རྟེན་རིག་པའི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ང་བདག་ཏུ་མི་འཛིན་པ་(འི་གཞི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་)དང༌། བདེན་གཉིས་(དབྱེར་
མེད་ཀྱི་)ཚུལ་དུ་བཞུགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གདོད་ནས་འཁོར་བའི་མཐར་སོན་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། གདོད་ནས་བྱ་བ་བྱས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གདོད་ནས་སྐམ་སར་གནས་པ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཡེ་ཤེས་འབའ་ཞིག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (སྤང་བྱ་)ངེས་པར་བསལ་
1-1-312


བའམ་ངེས་འབྱུང་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཤེས་རབ་མཚོན་ཆས་(གཞོམ་
བྱ་)རྣམ་འཇོམས་ཀྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དམ་ཆོས་ཀྱི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གསལ་
བའམ་སྣང་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འཇིག་རྟེན་སྣང་བྱེད་ཀྱི་མཆོག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཆོས་ཀྱི་
རྒྱལ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ལེགས་པའི་ལམ་མམ་ལམ་མཆོག་སྟོན་པ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དོན་གྲུབ་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བསམ་པ་གྲུབ་པའི་
མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཀུན་རྟོག་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)སྤངས་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དབྱིངས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)མི་ཟད་
པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆོས་དབྱིངས་དམ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཟད་མི་ཤེས་པའི་
མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་བསོད་ནམས་ལྡན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གདོད་
ནས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གདོད་ནས་རང་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)ཡེ་ཤེས་ལྡན་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)ཡོད་པ་ལ་ཡོད་པར་ཤེས་ཤིང་
(ཆོས་རྣམས་)མེད་པ་ལ་མེད་པར་ཤེས་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་ཚོགས་གཉིས་བསགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་སྐ་ཅིག་ལས་འདས་
པས་)རྟག་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (མི་མཐུན་ཕྱོགས་)ཀུན་ལས་རྒྱལ་བའི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། གདོད་ནས་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྣལ་འབྱོར་ཅན(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གདོད་ནས་(ཆོས་
1-1-313


ཉིད་ཀྱི་)བསམ་གཏན་གྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བསམ་བྱའི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བློ་ལྡན་གྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བདག་གི་མཆོག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)སོ་སོ་རང་རིག་གི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)མི་
གཡོ་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་)མཆོག་གི་དང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་
དམ་གྱི་)སྐུ་(ལྷག་མ་)གསུམ་འཆང་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་སྐུ་ལྔའི་
བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཀུན་ལ་ཁྱབ་པའི་བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཡེ་ཤེས་
ལྔའི་བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ལྔ་བདག་གི་ཅོད་པན་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། གདོད་ནས་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྤྱན་ལྔ་ཆགས་མེད་འཆང་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་སྲས་
པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དམ་པའམ་གཞན་ནམ་ཕ་རོལ་ལམ་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)གདོད་ནས་སྲིད་འབྱུང་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)སྐྱེ་གནས་མེད་པའམ། སྐྱེ་གནས་ཀྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རང་
བཞིན་གྱིས་ཆོས་ལས་བྱུང་བའམ། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་གནས་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གདོད་ནས་
སྲིད་པ་གསལ་བའམ་སྲིད་པ་མཐར་མཛད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཟླ་མེད་པས་)གཅིག་པུའི་
བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གང་གིས་ཀྱང་མི་ཤིགས་པས་)ས་མཁྲེགས་ཀྱི་བདག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ནམ་ཡང་སྐྱེས་མ་ཐག་པ་སྟེ་ནམ་ཡང་མི་རྒ་
བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འགྲོ་བའི་བདག་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ནམ་
མཁའ་ལས་{རང་}བྱུང་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཡེ་ཤེས་)རང་བྱུང་བ་(མཁའ་
1-1-314


ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེ་ཆེན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཤེས་
རབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འོད་ཆེན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་སྣང་
མཛད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་ལམ་མེ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འགྲོ་
བའི་སྣང་གསལ་གྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཡེ་ཤེས་སྒྲོན་མ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། གདོད་ནས་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རང་བཞིན་
འོད་གསལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྔགས་མཆོག་གི་མངའ་བདག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རིག་པའི་རྒྱལ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གསང་སྔགས་
རྒྱལ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དོན་ཆེན་མཛད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)གཙུག་ཏོར་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གཙུག་ཏོར་རྨད་བྱུང་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)ནམ་མཁའི་བདག་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)སྣ་ཚོགས་སྟོན་
པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཀུན་བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)དངོས་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འགྲོ་བའི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཀུན་དགའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)མིག་ལྡན་གྱི་
མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཅན་སྐྱེད་པ་པོའི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)མཆོད་འོས་བརྗེད་འོས་ཀྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)དང་སྟོང་ཆེན་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རང་བཞིན་གྱི་རིགས་གསུམ་འཆང་བ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གསང་སྔགས་ལྡན་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གདོད་
ནས་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དམ་ཚིག་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གསང་སྔགས་གདོད་
1-1-315


ནས་འཛིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གཙོ་བོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དཀོན་མཆོག་)དེ་རྣམས་འཆང་
བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཐེག་པ་གསུམ་མཆོག་སྟོན་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དོན་ཡོད་ཞགས་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་
རྒྱལ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཐིག་ལེ་འཛིན་པ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་ཞགས་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་ལྕགས་ཀྱུའི་མཆོག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཞགས་པ་ཆེན་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌།
༈ ༼མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གསུངས་པ།༽ (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིགས་པའང་འཇིགས་མཛད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གདོང་དྲུག་འཇིགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)མིག་དྲུག་པ་སྟེ་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ལག་པ་དྲུག་པ་
སྟེ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྟོབས་ཐམས་ཅད་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཀཾ་ཀ་ལའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)མཆེ་བ་གཙིགས་
པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཁྲོ་ཆེན་ཧ་ལཱ་ཧ་ལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)གདོང་བརྒྱ་པའམ་ཞལ་ཐམས་ཅད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གཤིན་རྗེའི་གཤེད་པོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (སྲིད་ཞིའི་)བགེགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་
ཤུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འཇིགས་བྱེད་ཀྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་དྲེགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེའི་སྙིང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་
1-1-316


རྗེའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་གསུས་པོ་ཆེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་ལས་སྐྱེས་
པའམ། རྡོ་རྗེའི་སྐྱེ་གནས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་སྙིང་
པོའམ། རྡོ་རྗེའི་དཀྱིལ་འཁོར་མཁའ་འདྲ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མི་གཡོ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
བདེ་ཆེན་རལ་པ་གཅིག་པའམ། རལ་གཅིག་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་བསྒྱིངས་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། གང་ཆེན་ཀོ་རློན་གྱོན་པ་སྐྱེ་འཆི་བདག་གདོད་ནས་བཅོམ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དྲག་པོ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གང་རྒྱངས་ཀྱིས་འཇིགས་པར་
བྱེད་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གད་མོ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དེ་
བཞིན་ཉིད་ཀྱི་གང་རྒྱངས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཅན་དང༌། རྡོ་རྗེའི་གད་མོ་ཆེར་སོགས་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སེམས་དཔའ་
ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བདེ་ཆེན་མཆོག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་དྲག་པོའམ་རྡོ་རྗེ་གཏུམ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་དགའ་བ་ཆེན་
པོ་མཁའ་ཁྱབ་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཧཱུྃ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་ཧཱུྃ་མཛད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་
མདའམ་དེ་ཐོགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་རལ་གྲི་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཆིང་བ་ཀུན་
གཅོད་མཁའ་ཁྱབ་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཀུན་འཆང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་ཅན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
རྡོ་རྗེ་གཅིག་བུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གཡུལ་ལས་རྒྱལ་བའམ་གཡུལ་སེལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
རྡོ་རྗེ་འབར་བའི་མིག་མི་བཟད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་འབར་བའི་སྐྲ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་འབེབས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འབེབས་པ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)སྤྱན་བརྒྱ་རྒྱས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་སྤྱན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་བ་
1-1-317


སྤུའམ་དེའི་ལུས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་སྤུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་གཅིག་པུའི་སྐུ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་སེན་མོ་མཁའ་ཁྱབ་དང༌། རྡོ་རྗེའི་པགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་
རྗེའི་ཕྲེང་ཐོགས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་དཔལ་ལྡན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་རྒྱན་
ནམ་དེས་བརྒྱན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་གང་རྒྱངས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
ཡི་གེ་དྲུག་པའམ་འགྱུར་མེད་དྲུག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་སྒྲ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
འཇམ་དབྱངས་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཡི་གེ་མེད་པའི་སྒྲ་ཆེན་པོའམ་ནཱ་ད་ཆེན་པོ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་གསུམ་གཅིག་པའི་སྒྲའམ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་གཞན་གྱི་སྒྲ་དུ་
མ་རོ་གཅིག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྒྲ་མེད་ཀྱི་སྒྲ་(འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་)(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
སྒྲ་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྒྲ་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌།
༈ ༼སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གསུངས་པ།༽ ཡང་དག་པའི་དོན་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། བདག་མེད་པའི་དབྱིངས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
ཡང་དག་མཐའ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཡི་གེ་མེད་པའི་གཞི་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
སྟོང་ཉིད་སྨྲ་བའི་ཁྱུ་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཟབ་ཡངས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྒྲ་སྒྲོགས་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཆོས་དུང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་གཎ་ཌི་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མི་གནས་པའི་མྱང་འདས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྟག་ཏུ་ཀུན་ཁྱབ་ཡོངས་
གྲུབ་ཀྱི་རྔ་ཆེན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་གཟུགས་བཟང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
གཟུགས་མེད་པའི་གཟུགས་དམ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ལས་བྱུང་བའི་སྣ་
ཚོགས་གཟུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དཔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཟུགས་རྣམས་སྣང་
1-1-318


བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གཟུགས་བརྙན་མ་ལུས་འཆང་བའི་ཆོས་སྐུ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། གང་གིས་ཀྱང་ཚུགས་པ་མེད་པའམ་འཛིན་པ་མེད་པ(འི་གཞི་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་)ཆེ་བར་གྲགས་པའམ་གྲགས་པ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཁམས་གསུམ་གཞན་(མཆོག་
མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཁམས་གསུམ་)དེའི་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འཕགས་ལམ་ཤིན་ཏུ་མཐོན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དེ་ལ་གནས་པའི་མཆོག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)མ་རྒུད་ཅིང་དར་བ་ཆེན་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆོས་
ཀྱི་ཏོག་དམ་པ་མཁའ་ཁྱབ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གསུམ་གཅིག་གཞོན་ནུའི་ལུས་ཏེ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་
འཇིག་རྟེན་གསུམ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)གནས་བརྟན་གྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྒན་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྐྱེ་དགུའི་བདག་གི་མཆོག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆོས་འབྱུང་གི་མཚན་དཔེ་འཆང་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)སྡུག་
གུའམ་ཡིད་དུ་འོང་བས་འདོད་པར་བྱ་བའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གསང་ཆེན་གྱི་
འཇིག་རྟེན་གསུམ་མཛེས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་ཤེས་པའི་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ཀུན་ནས་ལེགས་པའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཀུན་གྱི་སློབ་དཔོན་གྱི་མཆོག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་སློབ་དཔོན་འཇིགས་མེད་ཀྱི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
འཇིག་རྟེན་མགོན་པོའི་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་སྐྱོབ་པ་མཆོག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཡིད་གཅུགས་པའི་གནས་སམ། འཇིག་རྟེན་གསུམ་ཁྱབ་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྐྱབས་བླ་ན་མེད་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སོབ་པ་བླ་ན་མེད་པ་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གཞན་ནམ་མཁའི་མཐའ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའམ་ནམ་མཁའ་ཁྱབ་པར་
1-1-319


ལོངས་སྤྱོད་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཀུན་མཁྱེན་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
མ་རིག་སྒོ་ངའི་སྦུབས་འབྱེད་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྲིད་པའི་དྲ་བ་གདོད་ནས་བཅོམ་
ཞིང་འཇོམས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཉོན་མོངས་གདོད་ནས་ཞི་ཞིང་ཞི་བྱེད་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང་། འཁོར་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་ཕྱིན་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཡེ་ཤེས་དབང་བསྐུར་གདོད་ནས་ཐོབ་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གདོད་ནས་
ཡེ་ཤེས་ལྔའི་ཅོད་པན་ཅན་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་རྒྱན་དུ་རང་བཞིན་
གྱིས་ཐོགས་པའམ་བརྒྱན་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་
གྱིས་ཞི་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གསུམ་སེལ་བའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། མཐའ་
ཡས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གྲོལ་བ་གསུམ་ཐོབ་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། སྒྲིབ་པ་ཀུན་ལས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ངེས་པར་གྲོལ་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
མཁའ་ལྟར་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་རྟག་ཏུ་གནས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཉོན་མོངས་དྲི་མ་
ཀུན་ལས་རྟག་ཏུ་འདས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དུས་མེད་པའི་དུས་གསུམ་མངོན་པར་
རྟོགས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་(སྲིད་པའི་འབྱུང་གནས་)ཀླུ་ཆེན་མཆོག་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཡོན་ཏན་གྱི་ཐོད་ཅན་(འཕགས་པ་)རྣམས་ཀྱི་ཐོད་(ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་
པ་)དང༌། ཉོན་མོངས་ཀུན་ལས་གདོད་ནས་གྲོལ་བའམ་ལྷག་མ་ཀུན་ལས་གཟོད་མ་ནས་
གྲོལ་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གཞན་ནམ་མཁའི་ལམ་ལ་རབ་གནས་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། གཞན་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའམ་དེ་འཆང་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཀུན་ཁྱབ་
ཀྱི་རིན་ཆེན་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གཞན་དཔག་བསམ་ཤིང་ཆེན་རྒྱས་པ་(ཆ་མེད་
1-1-320


ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གཞན་བུམ་པ་བཟང་པོའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། བྱེད་པ་པོའི་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་མཛད་པ་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
སེམས་ཅན་ལ་ཕན་འདོགས་ཤིང་མཉེས་གཤིན་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། བཟང་
ངན་ཤིས་པའི་མཆོག་དང༌། དུས་ཤེས་པའི་མཆོག་དང༌། ཁྱབ་བདག་གི་དམ་ཚིག་ཤེས་པའི་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཁྱབ་བདག་བཟང་ངན་ཤེས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། དུས་ཤེས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཁྱབ་བདག་གི་དམ་ཚིག་ཤེས་
པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཁྱབ་བདག་གི་དམ་ཚིག་ལྡན་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཁྱབ་བདག་གི་དུས་ཤེས་ཤིང་སེམས་ཅན་གྱི་དབང་པོ་ཤེས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། རྣལ་གྲོལ་གསུམ་ལ་མཁས་པ་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། བྷ་ག་བཟང་མོའི་
ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ལྡན་ཞིང་ཤེས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཀུན་ཤེས་པའི་མཆོག་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། རབ་ཏུ་ཞི་བའི་བཀྲ་ཤིས་འབྱུང་བའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
བཀྲ་ཤིས་ཀུན་གྱི་བཀྲ་ཤིས་བའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་གྲགས་པའམ་
གྲགས་པ་ཕུན་ཚོགས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྙན་པ་རྒྱས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཡོད་པའི་དགེ་བའམ་དོན་དམ་པའི་དགེ་བའམ་མ་བྱས་པའི་དགེ་བ་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དབུགས་འབྱིན་པ་ཆེན་པོའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དགའ་སྟོན་
ཆེན་པོའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དགའ་ཆེན་གྱི་རོལ་བ་ཆེན་པོའི་མཆོག་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། བཀུར་སྟི་རིམ་གྲོ་ཕུན་ཚོགས་བྱ་བའི་གནས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། མཆོག་
ཏུ་དགའ་བའམ་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་དཔལ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གྲགས་པ་ཆེན་པོའི་
1-1-321


བདག་གི་དཔལ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། མཆོག་ལྡན་གྱི་གཙོ་བོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
མཆོག་སྦྱིན་གྱི་གཙོ་བོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྐྱབས་ཀྱི་དམ་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
སྐྱབས་སུ་འོས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། འཇིགས་ཆེན་ཀུན་གྱི་དག་(འི་
མཆོག)དང༌། འཇིགས་ཆེན་དགྲ་ཡི་རབ་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། འཇིགས་པ་མ་ལུས་
གདོད་ནས་བསལ་ཞིང་སེལ་བ་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གཙུག་ཕུད་ཀྱི་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཕུད་བུའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)ལང་ལོ་ཅན་གྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རལ་བའི་མཆོག་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)མུན་ཛའམ་མགོ་རེག་གི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཅོད་པན་ཐོགས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རིགས་ལྔ་པ་
རྣམས་ཀྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)མགོ་ཟླུམ་གྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བརྟུལ་ཞུགས་ཆེན་པོ་འཆང་བའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཚངས་སྤྱོད་ཀྱི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)དཀའ་ཐུབ་མཐར་ཕྱིན་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དཀའ་ཐུབ་ཆེ་
བའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)གཙང་བར་གནས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གོ་ཏ་མའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བྲམ་ཟེའི་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཚངས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཚངས་པའི་རིག་པའམ་ཤེས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)ཚངས་པར་མྱ་ངན་འདས་པ་ཐོབ་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)གྲོལ་
1-1-322


བའི་ལུས་ཀྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)ཐར་བའི་ལུས་ཀྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)རྣམ་གྲོལ་ལུས་ཀྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)རྣམ་གྲོལ་
ཞི་བའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གདོད་ནས་སྤྲོས་པ་ཞི་བ་ཉིད་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཉེ་བར་ཞི་བར་
མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ལེགས་པར་ངེས་འབྱུང་མཐར་མཛད་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཟག་བཅས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་སེལ་བའམ་མཐར་བྱེད་གནས་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)ཆགས་བྲལ་གྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ལུས་ལས་
འདས་པའམ་བརྟགས་པ་ཟད་པའམ་ཉེར་ལེན་ཟད་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
(སུས་ཀྱང)ཐུབ་པ་མེད་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དཔེ་མེད་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། རྣམ་ཤེས་ལ་མི་མངོན་མི་སྣང་གསལ་བྱེད་མིན་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་མཆོག་དང༌། ཕྲ་ཞིང་རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་ནམ་གཞིའི་མཆོག(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (གདོད་ནས་)རྡུལ་མེད་རྡུལ་
བྲལ་དྲི་མེད་ཀྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་གདོད་ནས་སྤངས་པའི་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱོན་མེད་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་ཤིན་ཏུ་སད་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་
རྣམ་བར་སད་པའི་བདག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཀུན་མཁྱེན་ཀུན་རིག་གི་མཆོག་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། རྣམ་ཤེས་ལས་འདས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གཉིས་མེད་ཡེ་
1-1-323


ཤེས་ཀྱི་ཚུལ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། མི་རྟོག་ལྷུན་གྲུབ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དུས་གསུམ་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་མཛད་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཐོག་མཐའ་མེད་པའི་
སངས་རྒྱས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དང་པོའི་སངས་རྒྱས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཐབས་
ཤེས་རབ་སོ་སོའི)རྒྱུད་དམ་རིས་མེད་པར་འདྲེས་པའི་སངས་རྒྱས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དྲི་
མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱན་གཅིག་བུ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཡེ་ཤེས་ལུས་ཅན་གྱི་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཚིག་གི་དབང་ཕྱུག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྨྲ་བ་ཆེན་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྨྲ་བའི་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྐྱེས་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྨྲ་བའི་རྒྱལ་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)སྨྲ་བའི་དམ་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (གཞན་ནམ་ཕ་རོལ་ལམ་)མཆོག་གི་གནས་
སམ་གཞི་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྨྲ་བའི་སེང་གེ་ཚུགས་མེད་དམ་ཐུབ་པ་
མེད་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཀུན་ཏུ་ལྟ་བའམ་ཀུན་ནས་གཟིགས་པའི་མཆོག་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གདོད་ནས་མཆོག་ཏུ་དགའ་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གདོད་ནས་
གཟི་བརྗིད་ཕྲེང་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། །ལྟ་ན་སྡུག་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང་། 
རང་བཞིན་འོད་བཟང་འབར་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གདོད་ནས་དཔལ་གྱི་བེའུ་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གསལ་ཞིང་འོད་བྱེད་སྣང་བའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྨན་པ་
ཆེན་པོའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྨན་པ་ཆེན་པོའི་གཙོ་བོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
ཟུག་རྔུ་འབྱིན་པ་བླ་མེད་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྨན་རྣམས་མ་ལུས་ཚང་བའི་ལྗོན་པ་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ནད་རྣམས་ཀུན་གྱི་དག་ཆེན་མཆོག(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
1-1-324


སྡུག་གུ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་གྱི་མཆོག་སྟེ་སྲིད་གསུམ་གཞན་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དཔལ་
ལྡན་རྒྱུ་སྐར་(གཞན་གྱི་ཆུ་ཚད་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་གཞན་གྱི་ལྷའི་)དཀྱིལ་འཁོར་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་(མཁའ་ཁྱབ་)(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཀྱི་གདུགས་མཆོག་
ཡངས་པ་གཅིག་གིས་ཀུན་ཁྱབ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བྱམས་དང་ཐུགས་
རྗེའི་དཀྱིལ་འཁོར་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དཔལ་ལྡན་པད་མ་གར་གྱི་
བདག་གམ་དབང་ཕྱུག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཁྱབ་བདག་ཆོས་སྐུའི་རིན་
ཆེན་གདུགས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་གཟི་བརྗིད་དམ་
རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཀུན་བདག་གི་ངོ་བོ་
འཆང་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ཆེན་པོ་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་བསྟན་པ་གཅིག་བུ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)དཔལ་གྱི་དབང་བསྐུར་བའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རིན་ཆེན་ཀུན་
གྱི་བདག་གི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རིན་ཆེན་ཀུན་གྱི་དབང་ཕྱུག་གི་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་ཀུན་གྱི་བདག་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་འཆང་བ་ཀུན་གྱི་རྗེ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཐུགས་ཆེན་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཀུན་
གྱི་ཐུགས་ལ་གནས་དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྐུ་ཆེན་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་གསུང་ཆེན་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་
1-1-325


ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་ཉི་མ་སྣང་བ་ཆེ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་ཟླ་བ་དྲི་མེད་འོད་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཆགས་བྲལ་(གི་)དང་པོ་(ཆག་པའི་མཐའ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་
དགའ་)ཆགས་པ་ཆེ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་འབར་བའི་འོད་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་རྫོགས་སངས་རྒྱས་པའི་གནས་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་གསུང་གི་ཆོས་འཛིན་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)དཔལ་ལྡན་སངས་རྒྱས་པད་མ་ལས་སྐྱེས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)ཀུན་མཁྱེན་ཡེ་ཤེས་མཛོད་འཛིན་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྒྱུ་འཕྲུལ་སྣ་
ཚོགས་འཆང་བའི་རྒྱལ་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་རིག་པ་འཆང་
བ་ཆེན་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་རྣོན་པོའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རལ་གྲི་ཆེན་པོའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (གདོད་ནས་)རྣམ་
དག་འགྱུར་མེད་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཐེག་ཆེན་གྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྡུག་བསྔལ་གཅོད་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)མཚོན་
ཆ་ཆེན་པོའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་ཆོས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་ཟབ་མོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཛི་ན་ཛིག་གམ་རྒྱལ་བའི་
རྒྱལ་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེའི་བློ་གྲོས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དོན་
བཞིན་དུ་རིག་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཕ་རོལ་ཕྱིན་ཀུན་གདོད་
ནས་རྟོགས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ས་རྣམས་ཀུན་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
དེ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱན་དང་ལྡན་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་
1-1-326


(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། བདག་(གཉིས་)མེད་པའི་ཆོས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་ཟླ་འོད་བཟང་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བརྩོན་ཆེན་ནམ་རྣལ་འབྱོར་ཆེན་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་རྣམས་ཀུན་གྱི་བདག་པོ་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡོ་རྗེའི་གདན་ནམ་གནས་ཀུན་ལྡན་པའམ་རྡོ་
རྗེ་ཀུན་གྱི་མཐར་ཐུག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཡེ་ཤེས་སྐུ་རྣམས་མ་ལུས་
འཆང་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བློ་གྲོས་བཟང་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཀུན་ནས་སྤྱན་སའི་
སྙིང་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། འགྲོ་བ་འཛིན་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་སྙིང་པོ་སྟེ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)སྤྲུལ་བའི་འཁོར་ལོ་སྣ་ཚོགས་འཆང་བ་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་
དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་
རང་བཞིན་འཛིན་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྐྱེ་མེད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་སྣ་ཚོགས་དོན་དུ་སྣང་བ་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་འཆང་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། སྐད་ཅིག་ཙམ་ལ་ཆོས་ཀུན་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཀུན་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་
ཐུབ་པ་བློ་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འབྱུང་བོའི་མཐའམ་ཡང་དག་
མཐའམ་ཡོད་པའི་མཐའམ་བདེན་པའི་མཐའ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)མི་གཡོ་
1-1-327


བའི་བདག་དམ་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)རབ་ཏུ་དྲང་བའི་བདག་དམ་པ་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་འཆང་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་མངོན་སུམ་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཡེ་ཤེས་
མེ་ལྕེ་འོད་རབ་གསལ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌།
༈ ༼མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སུ་གསུངས་པ།༽ (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འདོད་པའི་དོན་གྲུབ་
དམ་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ངན་སོང་ཐམས་ཅད་རྣམ་སྦྱོང་བའམ་ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་
སྦྱོང་མཛད་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་མགོན་པོ་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རབ་སྒྲོལ་མཛད་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཉོན་མོངས་
གཡུལ་ལས་(གདོད་ནས་)རྒྱལ་བའི་དཔའ་བོ་གཅིག་པུ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། མ་རིག་
པའམ་མི་ཤེས་པའི་དགྲའི་དྲེགས་པ་འཇོམས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བློ་
ལྡན་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྒེག་འཆང་གི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དཔལ་ལྡན་གྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་བརྟན་པའི་མཆོག་
གམ་དཔའ་བོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)མི་སྡུག་གཟུགས་འཆང་ཁྲོས་པའི་མཆོག་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཀུན་ནས་ཕྱག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)ཀུན་ནས་ཞབས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཕྱག་ཐམས་ཅད་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གར་མཁན་གྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྡུལ་
དང་ཉི་མ་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཁུ་བ་དང་ཟླ་བ་
གདོད་ནས་དག་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དོན་གཅིག་གཉིས་མེད་ཆོས་ཀྱི་
1-1-328


དོན་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དོན་དམ་འཇིག་པ་མེད་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་རྣམ་རིག་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་དོན་ཅན་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་
རྒྱུད་དམ་ཡོད་པའི་སེམས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུད་དམ་ཡོད་
པའི་རྣམ་ཤེས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དངོས་དོན་མ་ལུས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དགའ་བ་མ་ལུས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་
བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དགའ་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་
སྟོང་བ་ཉིད་ཀྱི་འདོད་ཆགས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་
ཉིད་ཀྱི་བློ་གྲོས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྲིད་པའི་ཉོན་མོངས་གདོད་ནས་སྤངས་པའི་གཞི་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྲིད་གསུམ་གཞན་གྱི་དགའ་བ་ཆེན་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
གདོད་ནས་དག་པའི་ཁུ་བའི་སྤྲིན་དཀར་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྟོན་ཟླའི་
འོད་བཟང་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཉི་མ་གཞོན་ནུའི་དཀྱིལ་འཁོར་མཛེས་པ་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འདོད་ཆགས་ཆེན་པོ་སེན་མོའི་འོད་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཟུར་ཕུད་བཟང་པོ་མཐོན་ཀ་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་སྐྲ་མཆོག་མཐོན་ཀ་ཆེན་པོ་འཆང་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ནོར་བུ་
ཆེན་པོ་འོད་ཆགས་དཔལ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་པའི་རྒྱན་
ལྡན་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་ཁམས་བརྒྱ་ཀུན་བསྐྱོད་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)རྫུ་འཕྲུལ་རང་བ་སྟོབས་ཆེན་ལྡན་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། དེ་ཉིད་དྲན་པ་ཆེན་པོ་འཆང་བའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
1-1-329


ཀྱི་)དྲན་པ་བཞི་བོའི་རྒྱལ་པོ་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཏིང་འཛིན་ངེ་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་དབྱིངས་བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་གི་མེ་ཏོག་
སྤོས་སམ། མེ་ཏོག་དགའ་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
ཡོན་ཏན་མཚོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གཉུག་མའི་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཚུལ་རིག་པའི་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཤས་ཆེར་ཆགས་པའི་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་ཆགས་མེད་ཀྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་ལ་གདོད་ནས་ཞུགས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་གཞན་གདོད་ནས་མགྱོགས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སེམས་ཅན་
ཀུན་གྱི་དབང་དོན་ཤེས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་
འཕྲོག་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཕུང་པོ་ལྔ་དོན་དེ་ཉིད་ཤེས་པའི་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། རྣམ་དག་ཕུང་པོ་ལྔ་འཆང་བའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ངེས་འབྱུང་ཀུན་གྱི་མཐའ་ལ་གནས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ངེས་
པར་འབྱུང་བ་ཀུན་ལ་མཁས་ཀྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ངེས་འབྱུང་ཀུན་གྱི་ལམ་ལ་
གནས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཀུན་སྟོན་པའི་མཆོག་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང་། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི)ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སྲིད་རྩ་བཏོན་གྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་དག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་འཆང་གི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
ཆོས་ཉིད་བདེན་བཞིའི་རྣམ་པ་ཅན་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཤེས་པ་བརྒྱད་པོ་
1-1-330


རྟོགས་པ་འཆང་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)བདེན་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ལྡན་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དེ་ཉིད་(དགའ་བ་)རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་རིག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་ལག་གི་སོར་མོ་)རྣམ་པ་ཉི་ཤུས་བྱང་ཆུབ་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)རྣམ་པར་སངས་རྒྱས་ཀུན་རིག་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སངས་
རྒྱས་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་(བདེན་པ་གཉི་གས་བསྡུས་པ་)དཔག་མེད་འགྱེད་པ་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
སྐ་ཅིག་(གཞན་)ཐམས་ཅད་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སེམས་
ཀྱི་སྐ་ཅིག་གཅིག་(གི་ཡུན་ཙམ་)ལ་དོན་ཀུན་རིག་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཐེག་
པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་འགྲོ་དོན་མཛད་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཐེག་པ་གསུམ་གྱིས་
ངེས་འབྱུང་སྟོན་ཡང་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་གདོད་ནས་གནས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ལས་
དང་ཉོན་མོངས་གདོད་ནས་ཟད་པའི་བདག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (སྐྱེ་བའི་)ཆུ་བོ་(དང་
འཁོར་བའི་)རྒྱ་མཚོ་(དང་སྲིད་པར་)སྦྱོར་བ་ཀུན་ལས་གདོད་ནས་རྒལ་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཉོན་མོངས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱང་གདོད་ནས་སྤངས་པ(འི་གཞི་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱི་མཆོག་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་)དོན་ཡོད་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། འགྲོ་དོན་
མཛད་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། འདུ་ཤེས་རྣམ་ཤེས་གདོད་ནས་འགགས་པའི་
གཞིའི་དོན་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གཞན་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་རིག་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སེམས་ཅན་
ཀུན་གྱི་ཡིད་ལ་གདོད་ནས་བཞུགས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དེ་དག་སེམས་དང་མཉམ་
1-1-331


པར་འཇུག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སེམས་ཅན་ཀུན་ཡིད་ཚིམ་པར་བྱེད་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་ལ་གནས་པའི་དགའ་བ་ཆེན་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། གདོད་ནས་གྲུབ་པ་མཐར་ཕྱིན་འཁྲུལ་པ་མེད་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ནོར་བ་
ཐམས་ཅད་གདོད་ནས་སྤངས་པའི་གཞི་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དོན་གསུམ་ཐེ་ཚོམ་མེད་
པའི་བློ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཀུན་དོན་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
ཕུང་པོ་དང་དུས་གསུམ་དུ་གཏོགས་པའི་སྐ་ཅིག་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་ཕྱེད་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། སྐ་ཅིག་གཅིག་མངོན་རྫོགས་སངས་རྒྱས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང་། སངས་རྒྱས་
ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་འཆང་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ལུས་མེད་པའི་ལུས་ཀྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ལུས་ཀྱི་མཐའ་གདོད་ནས་རྟོགས་པའམ་སྐུ་བྱེ་བ་འགྱེད་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་རྣམས་མ་ལུས་ཀུན་ཏུ་སྟོན་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
གསང་བའི་ནོར་བུ་ཆེན་པོ་རིན་ཆེན་ཏོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌།
༈ ༼བྱ་བ་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་གསུངས་པ།༽ སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་རྟོགས་བྱའི་
གསང་ཆེན་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གདོད་ནས་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་བླ་ན་མེད་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གསང་སྔགས་སྐྱེ་གནས་ཡི་གེ་མེད་པའི་གཞི་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གསང་སྔགས་ཆེན་པོ་རིགས་གསུམ་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)གསང་སྔགས་དོན་ཀུན་སྐྱེད་པ་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཐིག་
ལེ་ཆེན་པོ་ཡི་གེ་མེད་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཡི་གེ་ལྔའམ་འགྱུར་མེད་ལྔ་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཐིག་ལེ་སྟོང་བ་ཡི་གེ་དྲུག་གམ་འགྱུར་མེད་དྲུག་(ཆ་མེད་ཀུན་
1-1-332


འགྲོ་)དང༌། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཐིག་ལེ་
བཞི་གདོད་ནས་འཛིན་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ནག་པོའི་)ཆ་(ལ་ཞུགས་
པ་)མེད(དཀར་པོའི་)ཆ་ལས་འདས་པ(ཡེ་ཤེས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་དགའམ་ལྷན་ཅིག སྐྱེས་པའི་ཡེ་
ཤེས་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བསམ་གཏན་བཞིའི་རྩེ་མོའམ་མཐའ་གདོད་ནས་འཛིན་པ་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བསམ་གཏན་མཆོག་གི་ཡན་ལག་གམ་ཆ་ཀུན་ཤེས་པ་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཏིང་འཛིན་རིག་དང་རྒྱུད་རིག་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ལུས་ཅན་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
ལུས་ཀྱི་མཆོག་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ལུས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་ཀུན་གྱི་
རྒྱལ་པོ་སྟེ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྤྲུལ་སྐུའི་མཆོག་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (བདེན་པ་གཉི་གའི་)སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་པའི་རྒྱུད་
འཆང་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཕྱོགས་བཅུར་(བདེན་པ་གཉི་གའི་)སྤྲུལ་བ་སྣ་ཚོགས་འགྱེད་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཇི་བཞིན་འགྲོ་བའི་དོན་མཛད་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ལྷའི་ལྷ་
སྟེ་རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་ལྷ(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ལྷ་དབང་གི་མཆོག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ལྷ་
དབང་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ལྷ་མིན་དབང་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་སྦྱིན་བྱེད་བདག་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་འཆི་མེད་དབང་པོ་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ལྷའི་བླ་མའི་མཆོག་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང་། འཇོམས་བྱེད་
ཀྱི་མཆོག་གློ་བུར་དྲི་མ་འཇོམས་བྱེད་ཀྱི་(གཞི་འམ་)རྩ་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། འཇོམས་
བྱེད་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སམ་ཡང་ན་ལྷའི་ལྷ་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་
1-1-333


ཚངས་པ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)དང་ཁྱབ་འཇུག་(གཞན་ནམ་མཆོག་)དང་སྟོབས་ལྡན་(གཞན་
ནམ་མཆོག་)དང་སྒྲ་གཅན་(གཞན་ནམ་མཆོག་)དང་བརྒྱ་བྱིན་(གཞན་ནམ་མཆོག་)དང་ཕུར་བུ་
(གཞན་ནམ་མཆོག་)དང་ཚོགས་བདག་(གཞན་ནམ་མཆོག་)དང་དབང་ཕྱུག་གཞན་ཏེ། ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྲིད་པའི་དགོན་པ་ལས་རང་
བཞིན་གྱི་རྒལ་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། འགྲོ་བའི་སྟོན་པ་(རང་བཞིན་པ་)གཅིག་པུ་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། འགྲོ་བའི་བླ་མ་(རང་བཞིན་པ་)གཅིག་པུ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། འཇིག་
རྟེན་ཕྱོགས་བཅུར་གྲགས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་ཆེ་བའི་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། བྱམས་པའི་གོ་ཆ་གྱོན་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྙིང་རྗེའི་ཡ་ལད་(ཏེ་གོ་ཁྲབ་)དགོས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་)ཤེས་རབ་རལ་གྲི་མདའ་གཞུ་ཐོགས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྒྲིབ་གཉིས་གཡུལ་ངོ་
གདོད་ནས་བསལ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། བདུད་ཀྱི་དག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། བདུད་
རྣམས་གདོད་ནས་ཐུལ་བའི་དཔའ་བོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། བདུད་བཞིའི་འཇིགས་པ་
སེལ་མཛད་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། བདུད་དཔུང་ཕམ་མཛད་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་འདྲེན་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། མཆོད་འོས་བསྟོད་
འོས་ཕྱག་གི་གནས་ཀྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། རྟག་ཏུ་རི་མོར་བྱ་བའི་འོས་ཀྱི་མཆོག་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། བཀུར་འོས་རྗེད་པར་བྱ་བའི་འོས་ཀྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
ཕྱག་བྱར་འོས་པ་བླ་མའི་རབ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་གསུམ་ལ་(ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)གོམ་པ་གཅིག་གིས་བགྲོད་ཅིང་ཁྱབ་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། མཁའ་ལྟར་མཐའ་མེད་
1-1-334


རྣམ་པར་གནོན་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གསུམ་རིག་གཙང་མ་དག་པའི་མཆོག་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། མངོན་ཤེས་རྗེས་དྲན་ལ་སོགས་ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་མཆོག་ལྡན་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། རང་བྱུང་གི་{ཡེ་ཤེས}་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་
པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པའི་མཐའ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་
ཐོབ་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། བདག་རིག་གཞན་རིག་ཐམས་ཅད་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། ཀུན་ལ་ཕན་པའི་གང་ཟག་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དཔེར་བྱ་ཀུན་ལས་
འདས་པའམ་འཇིག་རྟེན་དཔེ་ལས་འདས་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཤེས་དང་
ཤེས་བྱ་གཞན་གྱི་བདག་པོ་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། གཙོ་བོ་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་
མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཆོས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་དམ་ཚིག་གི་ཕྱག་རྒྱ་
སྟེ་)ཕྱག་རྒྱ་བཞིའི་དོན་སྟོན་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། འགྲོ་བའི་བསྙེན་བཀུར་གནས་
ཀྱི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ངེས་འབྱུང་གསུམ་དང་བགྲོད་པ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དོན་གྱི་དམ་པ་རྣམ་དག་དཔལ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྐལ་བཟང་
ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གསུམ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། དཔལ་ལྡན་འབྱོར་བ་ཀུན་བྱེད་པ་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། འཇམ་དཔལ་དཔལ་དང་ལྡན་པའི་མཆོག་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
༈ ༼ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བར་གསུངས་པ།༽ མཆོག་སྦྱིན་རྡོ་རྗེའི་མཆོག་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཡང་དག་མཐར་གྱུར་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། སྟོང་ཉིད་ལས་བྱུང་བའམ་
1-1-335


སྟོང་ཉིད་སྙིང་པོ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཆགས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་
རྒྱས་འདོད་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་དགྱེས་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་རོལ་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་
རྒྱས་འཛུམ་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་བཞད་པ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ཐུགས་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་མེད་པའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་ལས་བྱུང་
བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (བདེན་པ་གཉི་གའི་)སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས་
(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ལས་བྱུང་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལས་བྱུང་བ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བ་(ཆ་མེད་
ཀུན་འགྲོ་)དང༌། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་རོལ་སྟོན་ནམ་གར་མཛད་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། 
ཡུལ་དུས་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདག་ཉིད་དུ་བཞུགས་པ་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)དང༌། རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)སྟེ། དེ་ལྟར་དོན་དམ་
པའི་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཡང་དག་པར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དཔང་
དུ་གྱུར་ཅིང་ཚད་མར་གྱུར་བ་འདི་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་དེ་
བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཅན་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཤིན་ཏུ་མང་ཞིང་
རབ་ཏུ་མང་པོ་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པའོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་གཞན་སྟོང་དུ་གཅིག་པར་བསྟན་པ།༽ དེའི་ཕྱིར་རྒྱུད་འདིའི་
1-1-336


དོན་བསྐྱེད་པའི་སངས་རྒྱས་དང་ལམ་གྱི་བདེན་པར་འཆད་པ་རྣམས་ནི་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་
དགོངས་པ་དང་མི་མཐུན་ཏེ། དེ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འདི་ནི་འགོག་
པའི་བདེན་པ་དོན་དམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་
ཞེས་མ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་འདི་རྣམས་དང་འདི་འདྲ་བ་
གསུང་རབ་གཞན་རྣམས་ནས་ཀྱང་མང་ཞིང་ཆེས་མང་བར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ནི་
མཐར་ཐུག་གི་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཟག་པ་མེད་ཅིང་མི་འབྲལ་བའི་ཡོན་ཏན་
མཐའ་ཡས་པ་མཁའ་ཁྱབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ཆེན་པོའི་དབྱིངས་ཉིད་དུ་
གཅིག་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་སྟོན་པའི་སྐབས་འདིར་མིང་ཐ་དད་བ་
ཙམ་ལས་དོན་ཐ་དད་པར་བཟུང་དུ་མི་རུང་ཞིང་རྒྱུད་སྡེ་ཐ་དད་ཐ་དད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཐ་
དད་ཐ་དད་ཡིན་ཞེས་འགའ་ཞིག་ལ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་འཁྲུལ་བར་མི་
བྱའོ། །
༈ ༼དེ་ལ་ཀླན་ཀ་སྤངས་ནས་དོན་ལ་གནས་པར་བསྟན་པ།༽ གལ་ཏེ་མཐར་ཐུག་གི་
གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཡིན་ན་ལམ་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྙམ་ན་འདི་ལ་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་
ལུང་བསྟན་པར་བྱའོ། །རྟག་ཏུ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་བཞུགས་པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་
པའི་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་དུ་སུ་ལ་ཡང་ཁྱད་
པར་མེད་མོད་ཀྱི་གློ་བུར་བའི་དྲི་མས་དག་པ་དང༌། མ་དག་པའི་ཁྱད་པར་ནི་གང་ཟག་གི་
དབང་གིས་ཡོད་དེ་སྤྲིན་གྱི་ངོ་བོར་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་ཅིང་དག་པའི་ནམ་མཁའ་གཅིག་
ཉིད་ཡུལ་འགའ་ཞིག་ན་སྤྲིན་གྱིས་མ་དག་ཀ་འགའ་ཞིག་ན་དག་པ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་
1-1-337


ཡུལ་གང་དུ་ཡང་སྤྲིན་གྱིས་མ་དག་པའི་ནམ་མཁའ་མེད་པ་ལྟར་ཡུལ་གང་དུ་ཡང་སྤྲིན་
གྱིས་དག་པའི་ནམ་མཁའ་མེད་མོད་ཀྱི། ཡུལ་གྱི་དབང་གིས་མ་དག་པའི་ནམ་མཁའ་དང་
དག་པའི་ནམ་མཁའ་ཞེས་པ་མི་འགལ་ལོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་རྣམ་དག་དོན་དམ་གྱི་
དབྱིངས་གཅིག་ཉིད་གང་ཟག་འགའ་ཞིག་ལ་དྲི་བཅས་སུ་བཞུགས་པ་དང་འགའ་ཞིག་ལ་
དྲི་མེད་དུ་བཞུགས་པ་ལ་གཞི་དང་བྲས་བུར་འཇོག་པ་ནི་གང་ཟག་ལ་དྲི་མ་ཡོད་མེད་ཀྱི་
དབང་གིས་ཡིན་གྱི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་གློ་བུར་དྲི་མ་མཐའ་
དག་སྤངས་ཟིན་པའི་གང་ཟག་གིས་ནི་ད་ཡང་། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཉམས་སུ་བླང་དགོས་པ་
མེད་དེ། བསླབ་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་ཐོབ་ཟིན་པ་ཉིད་ཀྱི་
ཕྱིར་རོ། །དེ་ལས་གཞན་པའི་གང་ཟག་གིས་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཚུལ་བཞིན་ཉམས་སུ་ལེན་
དགོས་པ་ཁོ་ན་སྟེ། མཐར་ཐུག་པའི་སངས་རྒྱས་དེ་རང་ལ་རང་ཆས་སུ་བཞུགས་ཀྱང་གློ་
བུར་དྲི་མས་བསྒྲིབས་ནས་མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ལམ་སྒོམ་པ་དེ་ཡང་འབྲས་བུ་ཆོས་
སྐུ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། (ཆོས་སྐུ)རང་བཞིན་འགྱུར་བ་མེད་ཅིང་འདུས་མ་བྱས་
པའི་དབྱིངས་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་ཀྱང་བསྐྱེད་དུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། བསྐྱེད་མི་དགོས་
པར་གདོད་མ་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
ཡོད་ཀྱང་བསྐྱེད་དགོས་ན་ཐུག་མེད་དུ་འགྱུར་བར་ཧ་ཅང་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །མྱང་འདས་
ཆེན་པོར་ཡང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་གཞན་ཡང་རྒྱུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡོད་དེ། བྱས་པའི་རྒྱུ་དང་
གསལ་བའི་རྒྱུའོ། །ཇི་ལྟར་རྫ་མཁན་གྱི་འཁོར་ལོ་ནི་བྱས་པ(སྟེ་བྱེད་པ)འི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །ཇི་
ལྟར་མེ་སྒྲོན་ལ་སོགས་པས་མུན་པའི་རྫས་སྣང་བར་བྱེད་པ་ནི་(སྔར་ནས་ཡོད་པ་)གསལ་བའི་
1-1-338


རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་ནི་བྱས་པའི་རྒྱུ་ལས་གྲུབ་པ་མ་
ཡིན་ཏེ། (སྔར་ནས་ཡོད་པ་)གསལ་བའི་རྒྱུ་འབའ་ཞིག་(གིས་གསལ་བར་བྱེད་པའོ)གོ ། (སྔར་ནས་
ཡོད་པ་)གསལ་བའི་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། (ལམ་བདེན་དུ་གཏོགས་པའི་)བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ནི(ཆོས་སྐུ་སྔར་ནས་ཡོད་
པ་)གསལ་བ(ར་བྱེད་པ)འི་རྒྱུ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ(འི་དགོངས་པ་རྒྱུ་ལ་
སྐྱེད་བྱེད་དང་བྲལ་བྱེད་གཉིས་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་སྐྱེད་འབྲས་དང་བྲལ་འབྲས་གཉིས་སུ་གནས་
པ་)རིག་པར་བྱའོ། །འོན་ཏེ་ལམ་གྱིས་ཆོས་སྐུ་མི་སྐྱེད་ན་འབྲས་བུར་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མི་
འགལ་ཏེ་དྲི་མ་སྦྱངས་པས་ཆོས་སྐུ་ཐོབ་པ་ནི་བྲལ་འབྲས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་
གཟུགས་སྐུ་རྣམ་པ་གཉིས་ནི་གདོད་མ་ནས་རང་ཆས་སུ་བཞུགས་པ་མ་ཡིན་གྱི་བསོད་
ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པར་བྱ་དགོས་ཏེ་དེ་ལྟར་ན་སྤྱིར་(བྱེད་རྒྱུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་རྒྱུ་སྐལ་
མཉམ་གྱི་སྒྱུ་མཚུངས་ལྷན་གྱི་རྒྱུ་ཀུན་འགྲོའི་རྒྱུ་རྣམ་སྨིན་གྱི་རྒྱུ་སྟེ་)རྒྱུ་དྲུག་དང་(རྒྱུའི་རྐྱེན་བདག་པོའི་
རྐྱེན་དམིགས་པའི་རྐྱེན་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཏེ།)རྐྱེན་བཞིར་གསུངས་པ་ཡང༌། དྲི་མ་
བྲལ་བར་བྱེད་པ་དང་ངོ་བོ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་གཉིས་སུ་འདུས་ཤིང་(རྒྱུ་མཐུན་གྱི། རྣམ་སྨིན་གྱི། 
སྐྱེས་བུ་བྱེད་པའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་དབང་གི་འབྲས་བུ་སྟེ་)འབྲས་བུ་ལྔ་གསུངས་པ་ཡང༌། བྲལ་
བའི་འབྲས་བུ་དང་སྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་གཉིས་སུ་འདུ་བའི་ཕྱིར་ཁྱད་པར་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་
བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་སམ་(གཤིས་ལ་)ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་སམ་རང་
གི་དོན་དང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སངས་རྒྱས(ཆོས་སྐུ་གཟུགས་སྐུ་)ལ་ཡང་
བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་(ཆོས་སྐུ་)དང་སྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་(གཟུགས་སྐུ་)གཉིས་སུ་གནས་པར་ཡང་
1-1-339


དག་པའི་ལྟ་བས་ལེགས་པར་རྟོགས་དགོས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བས་ནི་གང་
ཞིག་གང་ན་མེད་པ་ཡང་རྟོགས་ཤིང་དེ་ལ་ལྷག་མར་ཡོད་པ་གང་ཡིན་པ་ཡང་རྟོགས་ཏེ། 
རང་སྟོང་དང་གཞན་སྟོང་གི་ཁྱད་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མེད་ཅིང་མ་གྲུབ་ལ་དབེན་
ཞིང་འགགས་པའམ་དག་པ་ཙམ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་རྣམས་ཀྱི་གཞི་གང་ཡིན་པའི་ཁྱད་
པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། མེད་དགག་མ་ཡིན་དགག་དང་རྣམ་གཅོད་ཡོངས་གཅོད་དང༌། 
སྤངས་རྟོགས་རང་བཞིན་པའི་ཁྱད་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། རང་གི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་
ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དམ་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་དང༌། མི་སྟོང་བའི་སྟོང་
བའམ་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་བ་ཉིད་
(དམ་ཀུན་འགྲོ་མིན་པ་དང་ཡིན་པའི་སྟོང་ཉིད་དམ་མེད་དགག་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་དམ་ཀུན་རྫོབ་
དང་འབྲེལ་མ་འབྲེལ་གྱི་སྟོང་ཉིད་དམ་སྐྱེས་པ་དང་མ་སྐྱེས་པའི་སྟོང་ཉིད་དམ་ཆད་པའི་སྟོང་ཉིད་དང་
རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་ཉིད་)ཀྱི་ཁྱད་པར་ལེགས་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼གདམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་མཇུག་བསྡུ་བ།༽ དེ་ལྟ་བས་ན་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གཞན་སྟོང་ནི་ཐར་པ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་མཁས་པ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་
ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་གཞན་དག་ལ་ཡང་རབ་ཏ་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ། དེ་མ་རྟོགས་ན་
དང་པོ་མཆོག་གི་སངས་རྒྱས་མི་རྟོགས་ཤིང༌། དེ་མ་རྟོགས་ན་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཡང་
དག་པར་བརྗོད་པ་མི་རྟོགས་ལ། དེ་མ་རྟོགས་ན་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་དང་སྔགས་
ཀྱི་ཐེག་པ་མི་རྟོགས་པས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གོ་འཕང་བླ་ན་མེད་པ་ཐོབ་
པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་དག་ལ་དགོངས་ནས། བཅོམ་ལྡན་འདས་སྤྱན་རས་གཟིགས་
1-1-340


དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། གང་གིས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་འགྱུར་བ་
མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་ཚད་མར་བྱས་ནས་ཏེ། དེས་ན་སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་ཐམས་ཅད་
ཀྱི་ངེས་པའི་དོན་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་ལ་
སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པས་ཡང་དག་པར་བསྟན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་གང་གིས་མཆོག་གི་དང་པོའི་
སངས་རྒྱས་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)མི་ཤེས་པ་དེས་(དོན་དམ་ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་སྐུའི་)མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་མི་ཤེས་སོ། །གང་གིས་(དོན་དམ་གྱི་)མཚན་ཡང་
དག་པར་བརྗོད་པ་མི་ཤེས་པ་དེས་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་མི་ཤེས་སོ། །གང་གིས་རྡོ་
རྗེ་འཛིན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་མི་ཤེས་པ་དེས་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པ་མི་ཤེས་སོ། །གང་གིས་སྔགས་
ཀྱི་ཐེག་པ་མི་ཤེས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་འཁོར་བ་པ་སྐྱེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་
ལམ་དང་བྲལ་བའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་མཆོག་གི་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་
སྟོང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ནི་བླ་མ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་(གལ་པོ་ཆེའི་དོན་དང་མེད་ཁ་མེད་ཀྱི་དོན་
དུ་)བསྟན་པར་བྱ་ཞིང་ཐར་པ་དོན་དུ་གཉེར་བའི་སློབ་མ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་(གལ་པོ་ཆེའི་
དོན་དང་མེད་ཁ་མེད་ཀྱི་དོན་དུ་)མཉན་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་
མང་པོ་དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཉེ་བར་བསྡུས་པ་ཡང༌། མགོན་པོ་(སྤྱན་རས་གཟིགས་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་
པོ་)འདི་ཉིད་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་ལས། བཅོམ་
ལྡན་འདས་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་པའི་ཡེ་ཤེས། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་པོར་གྱུར་པ། གསོལ་བ་འདེབས་པ་དང་བཅས་པའི་ཚིགས་སུ་
བཅད་པ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རབ་ཏུ་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་པ་ལ་
1-1-341


སོགས་པའི་མཐར་ཡང་གསུངས་པ། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གཉིས་པོ་འདི་
རྣམས་ཀྱིས་ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ལས་(སྙིང་པོ་མཐར་ཐུག་)ཕྱུང་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྡོ་རྗེ་
འཛིན་པའི་སྙིང་པོ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་(ཀུན་བདག་ཉིད་)མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་(སྟེ་འགྱུར་
མེད་མཆོག་གི་)བདེ་བ་ཆེན་པོ་(རང་བཞིན་འོད་གསལ་)ནམ་མཁའི་ཁམས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་
ཀུན་ནས་སྣང་བར་བྱེད་པ(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བསགས་པ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་(དོན་དམ་གྱི་)གཟུགས་འཆང་བ་
རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ(འི་སེམས་དཔའ་ནི་རྡོ་རྗེ་སེམས་
དཔའ་དགའ་བ་ཆེ་)བདག་དང་བདག་གི་བའི་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་
པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་དང་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བྲལ་བ་དུས་ཐམས་ཅད་(དུ་
བཞུགས་)པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)མེད་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་
རང་བཞིན་(གཉུག་མ་)མཁྱེན་པ་འཁོར་བའི་བག་ཆགས་ལས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)འགྲོ་བ་དང་འོང་བ་དང་བྲལ་བ་(གདོད་
ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)སྤྲོས་པ་མེད་པའི་(གཞིའི་)ངོ་བོ་(ཉིད་ཀྱི་སྐུ་)རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་
ཅིང་འཕེལ་བའི་(དོན་དམ་གྱི་)ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། གཟུངས་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་(ཏེ་
རྟེན་དང་བརྟེན་པ་དབྱེར་མེད་)བུམ་པ་བཟང་པོ་དང་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་ཡིད་བཞིན་
གྱི་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད་པ། 
ཐུབ་པ་ཆེན་པོ་(དྲང་སྲོང་དང་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་)རྣམས་ཀྱི་ཡང་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་
སེམས་ཅན་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེན་པོ་མཆོག་ཏུ་ཞི་བར་མཛད་པ་(མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ལ་སྣ་ཚོགས་
1-1-342


སུ་སྣང་ཡང་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པས་)སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་སྒྲ་བརྙན་
ལྟ་བུས་ཡང་དག་པར་བསྡུས་པ་སྟེ། སྲིད་པ་གསུམ་གྱིས་མཆོད་པར་བྱ་བ(འི་འོས་སུ་གྱུར་
པ་)རྣལ་འབྱོར་པའི་ཡེ་ཤེས་(ཀྱིས་སོ་སོ་)རང་རིག་པ་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་(དོན་
དམ་གཞན་སྟོང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)འདི་ཉིད་ནི་རྣལ་འབྱོར་བས་(བློས་)དོར་བར་མི་བྱ(འི་
ཉམས་སུ་བླང་བར་བྱ)འོ། །ཞེས་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ངེས་པའོ། །ཞེས་སོ། །
༈ ༼མྱང་འདས་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པར་གསུངས་པ་ཡང་རང་སྟོང་ལས་གཞན་དུ་
བསྟན་པ།༽ དེ་བཞིན་དུ། མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཡང༌། སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གྱི་རྣམ་གྲངས་
གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་མིང་གཅིག་ལས་མིང་གྲངས་མེད་པར་འཆད་པ་ཞེ་ན། ཇི་
ལྟར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ལ། (རང་
བཞིན་གྱིས་)མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ཞེས་
ཀྱང་བྱ། སྐྱེ་བ་མེད་པ(འི་གཞི་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། འབྱུང་བ་མེད་པ(འི་གཞི་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། བྱེད་པ་
མེད་པ(འི་གཞི་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། འདུས་མ་བྱས་པ(འི་གཞི་)ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ(འི་
གནས་མཐར་ཐུག་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་)གནས་དང་རྟེན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་
བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)འོད་སྣང་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)སྒྲོན་མ་
(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)མཐར་ཕྱིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་
བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)འཇིགས་པ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)ལྡོག་པ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བདེ་བའི་གནས་
1-1-343


(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཞི་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་
ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)མཚན་ཉིད་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)གཉིས་སུ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)སྤྱོད་པ་གཅིག་
པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་བསིལ་བ་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)མུན་པ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། 
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཐོགས་པ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)རྩོད་པ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡངས་པ་
ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཟིལ་དངར་(གི་མཆོག་མཁའ་
ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བཀྲ་ཤིས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་
མིང་གཅིག་(གི་དོན་)ལས་མིང་གྲངས་མེད་པར་འབྱེད་པའོ། །ཞེས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)དཔའ་བར་འགྲོ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ནི་མིང་རྣམ་པ་ལྔ་ཡོད་
དེ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)དཔའ་བར་འགྲོ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་
བྱ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། 
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་
ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)སེང་གེ་སྒྲ་སྒྲོགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ། (གདོད་
ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་ཀྱང་བྱ་སྟེ་(སྟོན་མེད་པའི་ཆ་
དང་ཡོན་ཏན་ཡོད་པའི་ཆ་)ཅི་དང་ཅིར་ལྡན་པ་དེ་དང་དེའི་སྐབས་སུ་(དེ་དང་འཚམ་
པའི་)མིང་འདོགས་(པས་མིང་མཐའ་ཡས་)སོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདིར་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་
1-1-344


རྣམས་ལ་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་དགོས་ཤིང་དོན་དམ་པའི་དཔའ་བར་འགྲོ་བ་ལ་
སོགས་པ་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཐའ་ཡས་པ་རྣམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་མདོ་མཆོག་དེ་ཉིད་དུ། གཞན་ཡང་རིགས་ཀྱི་བུ་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)དཔའ་བར་འགྲོ་བའི་ཏིང་ངེ་
འཛིན་ཏེ་རང་བཞིན་(གཉུག་མ་རང་བཞིན་འོད་གསལ་རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་རང་བཞིན་འགྱུར་
མེད་རང་བཞིན་རྣམ་དག་རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་རང་བཞིན་མ་བཅོས་པ་ནི་)མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་དང་
འདྲ་བས་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུམ་མོ། །(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)དཔའ་བར་འགྲོ་
བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྟག་
པ་དང་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བདེ་བ་དང་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བདག་དང་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་དག་པར་གྱུར་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)དཔའ་བར་འགྲོ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡོད་མོད་ཀྱི། མ་བསྒོམས་
པའི་ཕྱིར་(ཡེ་ཤེས་མ་སྐྱེས་ལ་རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)མི་མཐོང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་
པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མ་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཤེས་
རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པའི་མཚན་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་པ་ལས་ཀྱང་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་
གི་རྣམ་གྲངས་གསུངས་ཏེ)། འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་གྱི། །རྒྱལ་བ་གང་ལགས་དེ་ཀུན་
གྱི། །ཡུམ་ནི་དགེ་མ་(དོན་དམ་ཤེར་ཕྱིན་)ཁྱོད་ལགས་ཏེ། །ཁྱོད་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)ལྷ་མོ་(དང་དོན་
གྱི་)རྒྱལ་བའི་སྲས་ལགས་ཤིང༌། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)རང་བཞིན་མེད་པའི་(གཞི་དོན་དམ་གྱི་)རང་
བཞིན་ཅན། །སངས་རྒྱས་ཡུམ་གྱུར་(དོན་དམ་ཤེར་ཕྱིན་)དེ་ཡི་མཚན། །དགེ་མ་བདག་གིས་
1-1-345


བརྗོད་པར་བགྱི། །(ཚོགས་གཉིས་ཀྱི་དཔལ་གྱིས་)འབྱོར་བར་འདོད་པས་མཉན་པར་
གིས། །(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་
འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ལམ་གྱི་རྣམ་པ་མཁྱེན་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་
ཀྱི་)རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་
ཀྱི་)ཡང་དག་པའི་མཐའ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)དེ་བཞིན་ཉིད་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)མ་ནོར་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)བདེན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་)དེ་ཁོ་ན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཡང་དག་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་
འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)སྟོང་བ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་
ཀྱི་)མཚན་མ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་))དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)སྨོན་པ་མེད་པ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)དངོས་པོ་མེད་པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ངོ་བོ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་
བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)དངོས་པོ་མེད་པ(འི་གཞི)འི་ངོ་བོ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་
བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཆོས་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཆོས་གནས་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
1-1-346


(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཆོས་མི་འགྱུར་བ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཆོས་སྟོན་མེད་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཆོས་
ཀྱི་མཚན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཆོས་བདག་(གཉིས་)མེད་
པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སེམས་ཅན་མེད་པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)སྲོག་མེད་པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)གསོ་བ་མེད་པ(འི་གཞི་)ཉིད་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སྐྱེས་བུ་མེད་པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)གང་ཟག་མེད་པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)བརྗོད་པར་བྱ་བ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སེམས་
དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བྲལ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མཉམ་པ་མེད་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། མི་མཉམ་པ་དང་མཉམ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བདག་གི་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། རྒྱགས་པ་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ(འི་གཞི་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་
བ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ(འི་གཞི་མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུམ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཉན་ཐོས་ཐམས་ཅད་(རྗེས་སུ་)འཛིན་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་བསྐྲུན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་(རྗེས་
སུ་)འཛིན་པ་དང༌། (གདོད་ནས་)བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཟད་མི་ཤེས་པ་(རང་བཞིན་
1-1-347


གྱིས་)བསགས་པ་དང༌། (རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་འབབ་པ་(རྡོ་རྗེ་འབེབས་པ་)དང༌། (བདེན་པ་གཉི་
གའི་)རྫུ་འཕྲུལ་མཛད་པ་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ལྷའི་མིག(བྱང་ཞིང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ལྷའི་མིག་)རྣམ་
པར་སྦྱོང་བར་མཛད་པ་དང༌། དོན་དམ་གྱི་ལྷའི་རྣ་བ(དང་ཞིང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ལྷའི་རྣ་བ་)རབ་
ཏུ་དང་བར་མཛད་པ་དང༌། ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་ཤེས་(ཤིང་ཤེས་)པར་མཛད་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་
གནས་རྗེས་སུ་དྲན་(ཞིང་དྲན་)པར་མཛད་པ་དང༌། འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་རྗེས་སུ་དྲན་
(ཞིང་དྲན་)པར་མཛད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་(ཅིང་ཟད་)པར་མཛད་པ་
དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)འཕགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱི་)གཙང་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)བསགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་(བཞི་)ལ་གནས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)ཡང་དག་པར་སྤོང་བ(བཞི)འི་ཤུགས་དང་ལྡན་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རང་བ་བཞིའི་ཞབས་དང་ལྡན་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)དབང་པོ་(ལྔ་ཚང་ཞིང་དེ་)སྦྱོང་བར་མཛད་པ་མཁའ་
ཁྱབ་དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)སྟོབས་(ལྔ་)མཛད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)བྱང་ཆུབ་ཀྱི་
ཡན་ལག་བདུན་གྱི་རིན་པོ་ཆེས་མཛེས་པར་བྱས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱི་)ནོར་བདུན་(འཕགས་པའ་ཚང་ཞིང་དེ་)སྦྱིན་པར་མཛད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་(ཚང་ཞིང་དེ་)སྟོན་པ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)མཐར་གྱིས་གནས་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་
1-1-348


དགུ(ཚང་ཞིང་དེ་)སྟོན་པར་མཛད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)དབང་
བཅུ་(གྲུབ་ཅིང་)སྒྲུབ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)ས་བཅུ་ལ་གནས་(ཤིང་
གནས་)པར་མཛད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)སྟོབས་བཅུ་ཡོངས་སུ་
རྫོགས་(ཤིང་རྫོགས་)པར་མཛད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)ཟད་པར་གྱི་
སྐྱེ་མཆེད་བཅུས་མཛེས་པར་བྱས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)ཤེས་པ་
བཅུ་(གྲུབ་ཅིང་)བསྒྲུབ་(པར་མཛད་)པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བག་ལ་ཉལ་བ་བཅུའི་དག་(ཞིག་
ཅིང་)འཇིག་པར་མཛད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)བསམ་གཏན་
རྣམས་(གྲུབ་ཅིང་)སྒྲུབ་པར་མཛད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ལས་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡང་དག་པར་(འདས་ཤིང་)འདའ་བར་མཛད་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྟོད་པ(འི་གནས་
མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་མཛད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(དེ་ལྟར་འགོག་བདེན་དུ་གཏོགས་པའི་མངོན་ཤེས་དང་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་
རྣམས་ནི་དོན་དམ་ཤེར་ཕྱིན་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཚངས་ཞིང་དེའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཡོན་
ཏན་རྣམས་གྲུབ་པར་མཛད་དོ་དེ་བཞིན་དུ།)ནང་སྟོང་པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཕྱི་
སྟོང་པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཕྱི་ནང་སྟོང་པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྟོང་
པ་ཉིད་(རྟོགས་པའི་བློས་)སྟོང་བ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆེན་པོ(སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་
གྱིས་)སྟོང་པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དོན་དམ་པ(འི་རྣམ་པར་མཐོང་བའི་དངོས་
པོས་)སྟོང་པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འདུས་བྱས(ཀྱི་དགེ་བས་)སྟོང་པ(འི་གཞི་)ཉིད་
1-1-349


(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འདུས་མ་བྱས་(ཀྱི་དགེ་བ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་)སྟོང་པ(འི་
གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གཞན་ཕན་)མཐའ་ལས་འདས་པ(སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་)སྟོང་
པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ(འཁོར་བའི་)སྟོང་པ(འི་
གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དགེ་བ་)དོར་བ་མེད་པ(སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་)སྟོང་བ(འི་
གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རང་བཞིན་(རིགས་དག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་)སྟོང་
པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་(དག་པའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་
པས་)སྟོང་པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་(དེ་མཚན་དཔེ་ཐོབ་པར་བྱ་
བའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པས་)སྟོང་པ(འི་གཞི་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མི་དམིགས་པ་སྟོང་པ་
ཉིད་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དངོས་པོ་
མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་(དེ་འདི་གསུམ་སྔར་ནས་བཤད་ཟིན་པ་)དང༌། མ་བྱུང་བ(འི་
གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མ་སྐྱེས་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་(དང༌། མ་འགགས་པ(འི་གཞི་མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ནམ་ཡང་)ཆད་པ་མེད་པ་དང༌། (ནམ་མཁའ་ལྟར་ནུས་མེད་ཀྱི་)རྟག་པ་མེད་པ་
དང༌། དོན་(གྱི་རྣམ་པ་)གཅིག་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དོན(གི་ངོ་བོ་)ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། 
(འདུས་མ་བྱས་ཡིན་པས་)འོང་བ་མེད་པ་དང༌། འགྲོ་བ་མེད་པ་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་
འབྱུང་བ་(གཞན་)རྣམ་པར་བསྒོམ་པ(འི་གནས་)དང༌། (རྟོག་གེའི་ཡུལ་ལས་འདས་པས་)རབ་ཏུ་
བརྟག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། (རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ལས་འདས་པས་)རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་
བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། (ཀུན་)གཞི་(རྣམ་ཤེས་)མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འདུས་བྱས་
ཀྱི་)མཚན་ཉིད་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (རྟོག་གེའི་ཡུལ་ལས་འདས་པས་)བརྟག་པར་
1-1-350


བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། (རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)རིག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་
འཇིག་པ་མེད(ཅིང་མེད་པ་ཐོབ་)པར་མཛད་པ་དང༌། གཡོ་བ་མེད་(ཅིང་དེ་ཐོབ་)པར་མཛད་
པ་དང༌། (ངོ་བོ་)གཉིས་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (རྣམ་པ་)གཉིས་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་
(སྟེ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་དང་བདེ་སྟོང་གཉིས་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)ཞི་བ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (རྣམ་ཤེས་ཀྱི་)བློ་འཇུག་པ་རྣམ་པར་སྤངས་པ(འི་
གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གཉེན་པོ་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དྲི་མས་)མ་གོས་པ(འི་གཞི་
མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་དང་རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་ལ་སོགས་པར་)ནམ་མཁའི་ལམ་
དང འདྲ་བ་(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང་། (ཀུན་རྫོབ་)ཡོད་པ་དང་(དོན་དམ་)མེད་པར་བརྗོད་པ་
མ་ཡིན་པ(འམ་སྨྲ་བསམ་བརྗོད་མེད་)དང༌། (མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ལ་དངོས་པོར་སྣང་ཡང་དངོས་
པོར་མེད་པས་)རྨི་ལམ་(ལྟ་བུ་ཉིད་)གི་ངོ་བོ་ཉིད་(དམ་རྨི་ལམ་གཞན་)དང༌། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཆོས་
ཉིད་དང༌། འགལ་མེ་བསྐོར་བ་འདྲ་བ་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་རོ་གཅིག་པ་
ཉིད་དོ། ཞེས་དང༌། དབུ་མ་རིན་ཆེན་སྒྲོན་མར། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྟོང་
པ་ཉིད་བཅྭ་བརྒྱད་ཅེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ལུང་དྲངས་ཏེ། དེ་དག་ནི་སྟོང་གཞི་བཅྭ་
བརྒྱད་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཤེར་ཕྱིན་ཡི་གེ་ཉུང་ངུ་ལས་ཀྱང༌། དོན་དམ་པ་(ཡང་ཡིན་
ལ་)ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་(ཡང་ཡིན་པ་)འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་བསྐྱེད་པ། 
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡུམ་འཕྲལ་དུ་སྡིག་པ་འཕྲོག་པ། བྱང་ཆུབ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་
སོགས་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་ཚུལ་(བརྒྱ་)ལྔ་བཅུ་པ་ལས་ཀྱང་། ཨོཾ་(སྐུ་རྡོ་རྗེ་)བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་
རྡོ་རྗེ། ཨོཾ་(རྣམ་པར་མཛད་)ཀུན་དུ་བཟང་པོའི་སྤྱོད་པ། ཨོཾ་(ཡེ་ཤེས་ལྔ་)ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ། 
1-1-351


ཨོཾ་(ཆོས་ཉིད་)འགག་པ་མེད་པ(མཁའ་ཁྱབ)། ཨོཾ་སྐྱེ་བ་ཟློག་པ(མཁའ་ཁྱབ)། ཨོཾ་རྣམ་པར་ཤེས་
པ་(གཞན་མི་བསྐྱོད་པ་རྣམ་པ་)ཐམས་ཅད(པ)། ཨོཾ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཉིད་
ཆེན་པོ། ཨོཾ(མཁའ་ཁྱབ་)(དོན་དམ་པའི་)བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་གོ་ཆ(མཁའ་ཁྱབ)། ཨོཾ་(ཆོས་ཉིད་)ཀུན་
ཏུ་འགྲོ་བ། ཨོཾ་རྡོ་རྗེ་སྲ་བའི་སེམས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཧྃ། ཨོཾ(དོན་དམ་ཀྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
ཐམས་ཅད(མཁའ་ཁྱབ)། ཨོཾ་ངོ་བོ་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ(མཁའ་ཁྱབ)། ཨོཾ་ཆོས་ཉིད་ཤེས་པ་
རྣམ་པར་དག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་དང༌། ཨོཾ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཞེས་དང༌། ཨོཾ་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གསུང་རྣམ་པར་དག་
པ(མཁའ་ཁྱབ)། ཨོཾ་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུགས་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་རྣམ་གྲངས་གསུངས་ལ། 
དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་གྱི་མདོར་ཡང༌། དེ་དག་ཉིད་ཀྱིས་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པ་དྲི་མ་མེད་པ་
མ་གོས་པ་དང་བ་རྣམ་པར་དག་པ། ག་ནོམ་པ་མཆོག་དམ་པ་ཕུལ་རྟག་པ་བརྟན་པ་ཐེར་
ཟུག་མི་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡིན་ཏེ། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)འདི་ནི་
(ནམ་ཡང་གང་ལའང་ཁྱབ་པར་)འདུག་པ་ཁོ་ནའོ། །ཞེས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་)དེ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཡང་དག་པའི་མཐའ་ཞེས་བྱའོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་
ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་
དབྱིངས་ཞེས་བྱའོ། །གཉིས་སུ་མེད་པའི་དབྱིངས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་
ཡང་དག་པ་ཞེས་བགྱི་བ་འདི་ཅི་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་བསྩལ་བ། རིགས་
1-1-352


ཀྱི་བུ་གང་མི་སླུ་བ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའོ། །གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མི་སླུ་བ་ཞེས་བགྱི་བ་
འདི་ཅི་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་བསྩལ་བ། (མི་སླུ་བ་)དེ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་
དང༌། མ་ནོར་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །ཞེས་པ་ལ་
སོགས་པ(སྟེ་འདི་དག་གིས་ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པར་འདོད་པ་ཡང་བསལ་
བ)འོ། །དེ་བཞིན་དུ། འཕགས་པ་{ཁེའུ་བཞིའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མདོར{རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་
པར་ངེས་པ་ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མདོར}ཡང༌། གང་མི་བདེན་པ་དེ་(དོན་དམ་
གྱི་)དེ་བཞིན་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །གང་དེ་བཞིན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་དེ་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་བདེན་པ། ཡང་དག་པ་དེ་
བཞིན་ཉིད། མ་ནོར་བ་དེ་བཞིན་ཉིད། གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད། མ་ལོག་པ། བདེན་
པ་སྨྲ་བ། ཡང་དག་པར་སྨྲ་བ། ཤེས་པ་སྨྲ་བ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚོན་ཆ་ཅན། ཡེ་ཤེས་མཐའ་ཡས་
པ་དང་ལྡན་པ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ། ཐམས་ཅད་གཟིགས་པ། (དོན་དམ་གྱི་)སྟོབས་བཅུ་
དང་ལྡན་པ། (དོན་དམ་གྱི་)མི་འཇིགས་པ་བཞི་དམ་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)ཐོབ་པ། མི་རྟོག་པ། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ། (རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)མི་གོས་པ། (ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)(སྐ་ཅིག་ལས་འདས་པ་ལ་སོགས་པར་)ནམ་མཁའ་དང་མཚུངས་པ། གྲངས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་
ཀྱིས་མི་འགྲངས་པ། མ་བྱས་པ། མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། (ཀུན་རྫོབ་ལ་འབྲེལ་ཏེ་)འཇུག་པ་
མེད་པ། མཐའ་ཡས་པ། (ཀུན་རྫོབ་འབྲེལ་ཏེ་)གནས་(པ་)མེད་པ། (རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)རྣམ་པར་མི་
རིག་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་(འགྲོ་འོང་མེད་པས་)ཀུན་དུ་རྒྱུ་བ་མེད་པ། 
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཤིན་ཏུ་དག་པ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཉོན་མོངས་པ་མེད་
1-1-353


པ། (རྒྱུ་ལས་)མ་བྱུང་བ། (འདུས་བྱས་ཀྱི་)སྤྱོད་པ་མེད་པ། (ཀུན་རྫོབ་ལ་འབྲེལ་ཏེ་)གནས་
(པ་)མེད་པའོ། །ཞེས་སྟོང་གཞི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་གསུངས་ཤིང་(ཟབ་མོ་མཐར་
ཐུགས་ལ་གསལ་བར་སྟོན་པས་མདོ་འདི་ཡང་ངེས་པར་བལྟ་དགོས་སོ)། ལྷའི་ཟླ་བས་བསྒྱུར་བའི་
མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཡང༌། ཐར་བ་གང་དེ་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(ཡིན་
པ་)དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ལ་འབྲེལ་ཏེ་)གཟུགས་ཅན་དང༌། འཆིང་བ་ཐམས་ཅད་དང་(གདོད་ནས་
རང་བཞིན་གྱིས་)བྲལ་བ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མ་བྱུང་བ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མ་བྱས་
པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྐྱེ་འཆི་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ནད་མེད་པ(འི་གཞི་
མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འདུས་མ་བྱས་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ(འི་གཞི་
མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཟག་པ་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཞི་བ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(དོན་དམ་པ་གི་)བདེ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཟླ་མེད་བ་དང༌། མྱ་ངན་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། རྡུལ་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡུལ་དང་བྲལ་བ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
སོབ་སོབ་མ་ཡིན་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཅི་ཡང་བྱར་མེད་པའི་ཆོས་ཅན་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། གནོད་པ་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཉེན་པ་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (ཟག་བཅས་)ཅི་ཡང་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ངོ་མཚར་བ(འི་གཞི་མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། རྨད་དུ་བྱུང་བ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྐྱེ་བ་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
དཔག་ཏུ་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མཆོག་དང་(མཁའ་ཁྱབ)། ཕུལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
གཙོ་བོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་། རབ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བླ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བླ་ན་མེད་པ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ངེས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་མ་ཡིན་པ་(མཁའ་
1-1-354


ཁྱབ་)དང༌། (ཡོན་ཏན་དང་རྣམ་པ་)མཐའ་ཡས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (རྣམ་ཤེས་ལ་)བསྟན་དུ་
མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཟབ་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)ལྟ་དཀའ་བ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྐྱོན་མེད་པའི་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(གདོད་ནས་)དག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གྲོལ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱི་)ཞི་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)ཉེ་བར་ཞི་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(གདོད་ནས་)ཕ་རོལ་(དུ་སོན་པ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)བཟང་པོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ཉེས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དུག་གསུམ་དང་བྲལ་བ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)འགོག་པ་དང་(གནས་མེད་ཀྱི་)གནས་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (སྐྱབས་མེད་ཀྱི་)སྐྱབས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དཔུང་གཉེན་(མཁའ་ཁྱབ་དང༌། ཉམ་
ང་བ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གནས་(ཏེ་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་)བཅོམ་པ(འི་གཞི་མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ང་རྒྱལ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྙིང་པོ་མེད་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤངས་
པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཆོས་ཀྱི་)དབྱིངས་དང༌། (དོན་དམ་པའི་)དགེ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(དོན་)དམ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མི་གཡོ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཤིན་ཏུ་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)སྦྱངས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་། མཐར་ཐུག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བཅོས་མ་མ་ཡིན་
པའི་བདེ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཕུང་པོ་སྤངས་པ་དང༌། (གདོད་
ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ལམ་ཆད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་)སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)སྲེད་པ་ཟད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (དོན་དམ་
གྱིས་)སངས་རྒྱས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཟད་མི་ཤེས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། 
1-1-355


དེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཐར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །ཞེས་པའི་རྣམ་
གྲངས་སུ་བསྟན་ནས་རེ་རེ་ཞིང་ཡང་འདུས་བྱས་ལས་ཡང་དག་བར་འདས་པར་དན་
རྟགས་དང་བཅས་ཏེ་གསུངས་པས་རྒྱས་པར་མདོ་དེ་ཉིད་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་
བསྡུས་པར་ཡང༌། རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་བྱང་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། 
(དོན་དམ་པ་)སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། །མཚན་མ་མེད་པ(འི་
དབྱིངས་)དང༌། དོན་དམ་པ(འི་བདེན་པ་)སྟེ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱང་དེ་ཡིན་ནོ། དྲི་མ་(གློ་བུར་
པ་)མེད་པས་རྣམ་པར་བྱང་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ་(རང་བཞིན་རྣམ་དག་)དེ་ཉིད་སྒྲིབ་པ(གློ་བུར་
པ་)ཐམས་ཅད་དང་(ཡང་)མི་ལྡན་པའོ། །ཞེས་(དག་པ་གཅིག་ལྡན་དང་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཁྱད་པར་
གསུངས་པ་ལས་འདིར་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་སྐབས་སུ་སྔ་མས་ཀྱང་རུང་བ་)དང༌། དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་
བའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། ཆོས་རྣམས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པ་ཡི(ཆོས་ཉིད)། །ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་རབ་
ཏུ་(བཅོམ་ཞིང་)འཇོམས(པ)། །དྲི་མེད་དྲི་བྲལ་(ཀུན་ནས་)དང་བ(འི་སྲིད་གསུམ་)དང༌། །(དོན་
དམ་རང་གིས་)རང་རིག་པ་ཡི་གོ་འཕང་མཆོག །དང་པོའི་སངས་རྒྱས་རང་བཞིན་
ཅན། །(རང་བཞིན་གྱི་)རིགས་ལྔ་རྣམས་ནི་རྒྱས་པར་བྱེད༌། །ཅེས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་(པ་
གཞན་ནམ་མཆོག་)དང་ཆོས་དབྱིངས་དང༌། །དོན་དམ་པ་དང་(རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་)བདེ་
བ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །གཟུང་དང་འཛིན་པ་རྣམ་གྲོལ་བ། །(དོན་དམ་)བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་དྲི་
མ(རང་བཞིན་གྱིས་)མེད། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་(རང་བཞིན་གྱིས་)ཞི་བ་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །གཉིས་
མེད་(ཡེ་ཤེས་)ཡང་དག་རྨད་དུ་བྱུང༌། །དབང་བསྐུར་བཞི་པ(འི་དོན་འགྱུར་མེད)བདེ་བ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །བཞི་པའི་དགའ་བའི་གོ་འཕང་མཆོག(མཁའ་ཁྱབ)། དེ་སོགས་མིང་གི་བྱེ་
1-1-356


བྲག་གིས། །(མཐའ་བྲལ་དབུས་མའམ་བར་མ་མ་ནིང་གི་)གོ་འཕང་མཆོག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་
གསུངས་པ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། ཨེ་ཝཾ་ཞེས་བྱའི་ཡི་གེ་གཉིས། །ཨེ་ནི(མི་སྟོང་བའི་)སྟོང་པ་
ཉིད(ཤེས་རབ་)དུ་གསུངས། །དེ་བཞིན་ཝཾ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)ཐུགས་རྗེ་ཐབས། །ཐིག་ལེ་དེ་
(ཐབས་ཤེས་)གཉིས་སྦྱོར་ལས་བྱུང༌། །དེ་ནི་རྣལ་འབྱོར་རྨད་མཆོག་བྱུང་(མཁའ་ཁྱབ)། །ཨེ་ཝཾ་
གཉིས་ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས། །(ཐམས་ཅད་)མདོར་བསྡུས་ཆོས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཡིས། །(རྒྱས་བཏབ་
པའི་ཆོས་ཀྱི་)རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཕྱག་རྒྱ་(ཆེན་པོ་)ཉིད(གཉིས་ཟེར་བའང་སྣང་བས་བརྟག)། །རྒྱུད་
རྣམས་སུ་ནི་ཐོག་མར་གསུངས། །ཞེས་དང༌། ཨེ་ནི་གསང་བ་(དོན་དམ་གྱི་)མཁའ་དབྱིངས་
སམ། །བྷ་ག་(དང་)ཆོས་འབྱུང་(དང་)པད་མ་དང༌། །(རྡོ་རྗེའི་)རྣལ་འབྱོར་སེང་གེའི་གདན་ལ་
བཞུགས(པ)། །མཆོག་ཏུ་རྨད་བྱུང་སྟོན་པར་མཛད(པ)། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་(དང་)ཝཾ་
(དང་)རྡོ་རྗེ(དང་)། །རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་(དང་རྡོ་རྗེ་)དབང་ཕྱུག་དང༌། །ཧེ་རུ་ཀ་དང་དུས་
འཁོར་ལོ(དང་)། །དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་མཚན(སྣ་ཚོགས་པ་ཅན)། །ཨེ་ཝཾ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་(ཕྱག་)རྒྱ(སྟེ་)། (ཐབས་ཤེས་)།གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཚོན་བྱེད་(བདེ་མཆོག་
ཟེར་)དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)།སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དབྱེར་མེད་པ། །(རྒྱུད་)གང་ལ་དེ་ཉིད་མངོན་
པར་བརྗོད(པ)། །དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་(ཕྱག་)རྒྱ། (སྟོན་པ་ཡོད་དེ་ཐབས་ཤེས)།གཉིས་
མེད་ཡེ་ཤེས་མཚན་མ་(ཨེ་ཝཾ་ཨ་ཧཾ་ཧཾ་ཀྵ་ལ་སོགས་)ནི། །རྒྱུད་ཀུན་གྱི་ནི་གླེང་གཞིར་
གསུངས། །རྒྱུད་ཀུན་གྱི་ནི་དོན་བསྡུས་པ། །སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་མི་ཕྱེད་པ(མཁའ་ཁྱབ)། །གང་ལ་
དེ་ཉིད་མངོན་པར་བརྗོད(པ)། །ཨེ་ཝཾ་ཞེས་བྱའི་ཡི་གེ་གཉིས། །གང་ལ་འདི་གཉིས་མེད་པ་
ནི། །དེ་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མེད། །གང་ལ་འདི་གཉིས་ཡོངས་ཤེས་པ། །བཅོས་མའི་གསེར་ལྟར་
1-1-357


གསལ་པོར་ནི། །རྒྱུད་ཀྱི་ལོག་བཤད(དང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཨེ་ཝཾ་གི་དོན་སྟོན་པ་དང་མི་
སྟོན་པ་)དེ་ཉིད་(ཀྱིས་)ཤེས(པར་འགྱུར་རོ)། །སྔགས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་གནས་པ། །དེ་
ལྟར་(རྒྱུད་ཡང་དག་)འདིར་ནི་(ཨེ་ཝཾ་གི་དོན་)ཡང་དག་མཆོག(མཁའ་ཁྱབ)། ཅེས་དང༌། འཇམ་
དཔལ་ཞལ་གྱི་ལུང་ལས་ཀྱང༌། དེ་ལྟར་ཆོས་ཀུན་(གྱི་)དེ་བཞིན་ཉིད(མཁའ་ཁྱབ)། །དཔག་
མེད་དམ་པའི་(ཡོན་ཏན་)ཕུན་སུམ་ཚོགས(མཁའ་ཁྱབ)། །དེ་དམིགས(ཤིང་སྣང་བའི་ཡེ་
ཤེས་)ཡང་དག་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །སྒོམ་པའི་ཆོ་ག་རྣམ་བཤད་པ། །(བསྒོམ་བྱ་དོན་དམ་གྱི་)རྣམ་
གྲངས་དག་ཀྱང་རབ་ཏུ་བསྟན(ཏེ)། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་མཐའ(མཁའ་
ཁྱབ)། །བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡི་དབྱིངས(མཁའ་ཁྱབ)། །ཆོས་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ནི་ཆོས་
སྟོན་མེད(པ་དང་)། །(གཞན་གྱི་དངོས་པོ་)སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་མཚན་མ་མེད(པའི་
གཞི་དང་)། །སྨོན་པ་མེད་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཡང༌། །ཉོན་མོངས་འཁྲུལ་འཁོར་འབོར་
བྱེད་པ(མཁའ་ཁྱབ)། །སྐྱེ་བ་མེད་དང་འོད་གསལ་བ(མཁའ་ཁྱབ)། །(གདོད་ནས་)མངོན་པར་
བྱང་ནི་ཆུབ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་བྱེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །ལྷ་ཡི་
རྣ་བ་བྱེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །རང་བཞིན་ལྷ་ཡི་མིག་སྟེར་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །རྫུ་འཕྲུལ་
དཔག་མེད་འཕྲུལ་བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །དངོས་པོ་མཐར་ནི་ཕྱིན་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། །དོན་དམ་པ་ཡི་བདེན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །(རང་བཞིན་གྱིས་)རྫོགས་པ་ཡི་ནི་
རིམ་པ་(སྟེ་རྫོགས་རིམ་གཞན་)དང༌། །(རང་བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་དག་པའི་སྐུ་གཙང་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། །(འཕགས་པ་)ཀུན་གྱི་བསྟེན་བྱ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དག་དང༌། །(རང་བཞིན་
གྱིས་)མཁའ་ལྟར་རྣམ་པར་དག་པ་དང་(མཁའ་ཁྱབ)། །(ངོ་བོ་ལ་)གློ་བུར་དྲི་མས་མི་གོས་
1-1-358


དང༌། །གདོད་ནས་དག་པ་(འོད་)གསལ་བ་ཉིད(མཁའ་ཁྱབ)། །གང་གིས་ཀྱང་ནི་མི་ཤིགས་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དངོས་པོ་(སྟེ་ངོ་བོ་)དེ་ལ་མདོ་རྒྱུད་རྣམས(སུ)། །(མིང་མང་
པོ་)དེ་འདྲ་རྣམ་པ་མཐའ་ཡས་པ། །གསུང་ཞིང་ཡང་དག་གསུང་འགྱུར་པ། །དེ་ནི་དེ་བཞིན་
ཉིད་འདི་ལས། །གཞན་ནི་ཅི་(ལ་)ཡང་མ་གསུངས་(པའི་གཤིས་ཡིན་ལུགས་འཆད་པའི་སྐབས་སུ་
མིང་མི་འདྲ་བ་ཤིན་ཏུ་མང་ཡང་དོན་ཟབ་མོ་གཅིག་ཉིད་དུ་རྟོགས་དགོས།)སོ། །ཞེས་དང༌། (ཆོས་
ཉིད་)བདག་པོ་རྡོ་རྗེ་འཆང་བ་མཆོག(མཁའ་ཁྱབ)། །རྫོགས་པའི་རིམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་
བ(གཞན་ནམ་མཆོག)། །བྱ་བ་བྱས་པ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)བྱེད་པ་བྱས(གཞན་ནམ་
མཆོག)། །དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་(གཞན་ནམ་མཆོག་)ཁུར་ཆེན་པོར(གཞན་ནམ་མཆོག)། །སེམས་མ་
དཀྲུགས་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན(མཁའ་ཁྱབ)། །སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཅང་ཤེས་
པ(མཁའ་ཁྱབ)། །གླང་པོ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དུལ་བ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ)། །(རང་བཞིན་གྱི་)འཁོར་
བའི་མཐའ་ཡི་ཕ་རོལ་སོན(མཁའ་ཁྱབ)། །(ངོ་བོ་)དོན་དམ་དང་ནི་(རྣམ་པ་)ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི། །བདེན་པ་གཉིས་མེད་(ཀྱི་)རྣལ་འབྱོར་ཆེ(མཁའ་ཁྱབ)། །(རང་བཞིན་གྱི་)ཐ་མ་སྤངས་
བའམ་ལམ་ཀུན་རྫོགས(མཁའ་ཁྱབ། །(རང་བཞིན་གྱི་)ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་ཀུན་དུ་བཟང་
(མཁའ་ཁྱབ)། །(གཤིས་རང་བཞིན་རྣམ་དག་གི་ལྷ་སྔགས་རྒྱུད་དཀྱིལ་འཁོར་ཕྱག་རྒྱ་དངོས་གྲུབ་སྐྱབས་
གནས་དཀོན་མཆོག་ལ་སོགས་)ཐམས་ཅད་འདུས་པའི་ཁོ་ན་ཉིད(མཁའ་ཁྱབ)། །སྐུ་(གསུངས་
ཐུགས་ལ་)སོགས་(ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་)ཁམས་ཀུན་འགེགས་པ་པོ(སྟེ་གང་བ)། །གོང་ན་མེད་པ་
ཡང་དག་གནས(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་ཟབ་མོ་)དེ་ལ་(མིང་ཆོས་ཉིད་ཞེས་པ་)དེ་(ལ་)སོགས་
(པ་)རབ་གྲགས་པ། །མིང་ནི་རྣམ་པ་མཐའ་ཡས་པ། (ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཐབས་ཤེས)། གཉིས་
1-1-359


(སུ་)མེད་(པ་རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་(དེ་བཞིན་ཉིད་)མཚོན་(ཅིང་སྟོན་)པ་སྟེ། །མདོ་དང་རྒྱུད་(དང་
བསྟན་བཅོས་ཁྱད་འཕགས་)རྣམས་ཐམས་ཅད་དུ། །བློ་ལྡན་རྣམས་ཀྱིས་(ཆོས་ཉིད་མིང་དུ་མའི་
དོན་རོ་གཅིག་པ་)རྟོགས་པར་བྱ། །ཞེས་དང༌། ཡུམ་རྒྱས་པའི་རྒྱ་ཆེ་འགྲེལ་དུ་ཡང༌། དེ་བཞིན་
ཉིད་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། བསམ་
གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་དང༌། མི་གཡོ་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྟོང་བ་ཉིད་ཀྱི་
རྣམ་གྲངས་སུ་གཏོགས་སོ་ཞེས་དང༌། (འགྱུར་མེད་)ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འགག་པ་
མེད་པ་དང༌། བཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་(གཞིའི་)ངོ་བོ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (མི་སྟོང་བའི་)སྟོང་པ་
ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པའོ་ཞེས་དང༌། རྒྱུད་བླ་རྩ་འགྲེལ་དུ་ཡང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་
བྱང་བའི་མཐར་ཕྱིན་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རྣམ་པར་དག་པའི་གནས་སྐབས་
འདི་ཉིད་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པའི་དོན་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ། གང་ཕྱིར་(སྟོང་
གཞི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ནི་ཆོས་སྐུ་(དང་)དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས༌། (པ་དང་)། དེ་ནི་
འཕགས་པའི་བདེན་པ་དོན་དམ་(པ་དང་)མྱ་ངན་འདས(པ་ཆེན་པོ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ)། །དེ་ཕྱིར་
ཉི་དང་ཟེར་བཞིན་ཡོན་ཏན་དབྱེར་མེད་པས། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ལས་མ་གཏོགས་མྱ་ངན་
འདས་པ་མེད། །དེ་ལ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་སྔ་མས་ཅི་སྟོན་ཞེ་ན། མདོར་ན་(སྟོང་གཞི་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ཟག་མེད་དབྱིངས་ལ་ནི། །དོན་གྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བཞིས། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་
སོགས་པ་ཡི། །རྣམ་གྲངས་བཞིར་ནི་རིག་པར་བྱ། །(རྒྱས་པར་མིང་མཐའ་ཡས་ཀྱང་)མདོར་བསྡུ་
1-1-360


ན་ཟག་པ་མེད་པའི་དབྱིངས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ལ་དོན་བཞིའི་དབང་དུ་བྱས་
ནས་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་བཞིར་རིག་པར་བྱའོ། །དོན་བཞི་གང་ཞེ་ན། (དོན་དམ་གྱི་)སངས་
རྒྱས་(ཀྱི་)ཆོས་(མཁའ་ཁྱབ་)དབྱེར་མེད་པ་(ཆོས་སྐུ་)དང༌། །དེ(འི་)རིགས(རང་བཞིན་པ་ཇི་ལྟ་
བ་)དེ་བཞིན་ཐོབ་པ(དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་)དང༌། །བརྫུན་མེད་སླུ་མེད་ཆོས་ཉིད(དོན་དམ་
བདེན་པ་)དང༌། །གདོད་ནས་རང་བཞིན(གིས་)ཞི(བ་མྱང་འདས་ཆེན་པོ་)ཉིད་དོ། །ཞེས་དང༌། 
དཔལ་འདུས་པར་ཡང༌། དུས་གསུམ(དུས་མེད་ནི་)རྡོ་རྗེའི་ཐུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡིན་སྲིད(པ་
གཞན་སྐྱེ་འཇིག་མེད་པའི་སྲིད་པ་)དང་(ཡང་དག་)མཐར་གྱུར་གང༌། །(ཡིན་པ་གདོད་ནས་)ཞི་
ཞིང་སྒྲིབ་མེད་(དོན་དམ་གྱི་)ནམ་མཁའ་(རང་བཞིན་གྱིས་)དག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད(མཁའ་
ཁྱབ)། །(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་རྣམ་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་དབང་ཕྱུག་རྡོ་རྗེ་ཅན(མཁའ་ཁྱབ་)། །དེ་
ལ་ལུས་ངག་ཡིད་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་ཞིག་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་(དང་)འདུ་
ཤེས་(དང་)འདུ་བྱེད་དང༌། །རྣམ་པར་ཤེས་དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་དབང་པོ་
དྲུག(དང་)། །ས་(དང་)ཆུ་(དང་)མེ་དང་རླུང་དང་ནམ་མཁའ་(པྲ་བརྒྱད་ཕབ་པ་དང་མཚུངས་
པ་)ཐམས་ཅད་ནི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འདྲ་རྒྱ་ཆེན་(མཁའ་ཁྱབ་)དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་པ་
ལ་སོགས་པས་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དག་པའི་བདག་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་
ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་ལ། མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཤིན་ཏུ་མང་བ་ཡོད་པར་གསུངས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་
བཞིན་དུ། འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། 
གཉིས་མེད་(ཡེ་ཤེས་དང་)གཡོ་བ་མེད་(པའི་བདེ་བ་)དང་(དང་པོའི་སངས་རྒྱས་)རིས་མེད་
དང༌། །འདོད་(བྱའི་མཐར་ཐུག་)དང་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་(བའི་བདེ་བ་དང་མཆོད་པ་ཆེན་
1-1-361


པོ་)འདོད་ཆགས་ཆེ(དང་)། །དངོས་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་མེད་པ(འི་གཞི་ཕུང་པོ་གསུམ་
པ་)དང༌། (རང་བྱུང་)།ཡེ་ཤེས་དང་ནི་སེམས་དཔའ་(སྲིད་གསུམ་གཅིག་པ་དང་)ཀུན་དུ་
བཟང(པོ་དང་)། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཉོན་མོངས་མེད་(པའི་གཞི་)དང་(དོན་དམ་གྱི་)ཉོན་མོངས་
ཆེན་པོ་དང༌། །ལྷན་སྐྱེས་(ཡེ་ཤེས་དང་)དཔལ་ལྡན་(ཤྲཱི་ཡིག་དང་དོན་དམ་)བྱང་སེམས་(དང་ཨཱ་
ལི་)ཐིག་ལེ་འཛིན(པ་དང་)། །དཔལ་ལྡན་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་(དང་)རྡོ་རྗེ་དང༌། །ཐབས་དང་
ཤེས་རབ(དབྱེར་མེད་ཀྱི་)བདག་ཉིད་(དང་རྡོ་རྗེའི་)རྣལ་འབྱོར(ལ་སོགས་པ་མིང་དུ་མར་
འགྱུར་)རོ་ཞེས་དང༌། (ཟབ་མོ་)སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་དོན་(དམ་བདེན་པ་)འདི་ལ་ཨེ་ཝཾ་ཉིད་(དམ་ཁོ་
ན་)མིང་མ་ཡིན་ཏེ་དངོས་པོ་གཅིག་ལ་ཡང་མིང་དུ་མའོ། །མིང་མང་པོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མིང་
གཅིག་ཁོ་ན་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཏེ། །མིང་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དངོས་པོ་གཅིག་གོ་བར་བྱེད་པའི་
ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་བུད་མེད་དང་མི་མོ་དང་ན་ཆུང་མ་རྣམས་ལས་བུད་མེད་གཅིག་པུ་གཙོ་
བོའི་མིང་མ་ཡིན་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནུ་མ་དང་སྐྲར་ལྡན་པའི་དངོས་པོ་གོ་བར བྱེད་པའི་
ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཨེ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་གསང་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་པད་མ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་ཆོས་འབྱུང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(དོན་དམ་པའི་)ནམ་མཁའི་དབྱིངས་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། བདེ་བ་ཆེན་པོའི་གནས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སེང་གེའི་ཁྲི་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་བྷ་ག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གསང་བའི་མིང་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་ཨེ་ཡིག་གཅིག་པུ་གཙོ་བོའི་མིང་མ་
ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་བ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)གོ་བར་བྱེད་
པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཝཾ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་བདེ་བ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
ཆགས་པ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(རང་བཞིན་)ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་མཆོག་
1-1-362


ཏུ་མི་འགྱུར་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཐིག་ལེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་དེ་ཁོ་ན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(རང་
བྱུང་)ཡེ་ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་རྣམ་པར་དག་པའི་སེམས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཀྱི་མིང་རྣམས་ཀྱི་
ནང་ནས་ཝཾ་ཡིག་གཅིག་པུ་གཙོ་བོའི་མིང་མ་ཡིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་
ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་བདེ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)གོ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་
རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཨེ་ཡིག་དང་ཝཾ་ཡིག་དག་གིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་
པའི་སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དམིགས་པ་མེད་པའི་སྙིང་རྗེ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དབྱེར་མེད་པའི་(དོན་དམ་)བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)གོ་
བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། ཨེ་ཝཾ་གི་ཡི་གེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་དང་པོའི་སངས་
རྒྱས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སྦྱོར་བ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་ཤེས་པ་(གཞན་)དང་ཤེས་བྱ(གཞན་དབྱེར་མེད་པ་)འི་བདག་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
(བདེ་སྟོང་)གཉིས་སུ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་ཅིང་ཞི་བ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་(གསང་བ་)འདུས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འཁོར་ལོ་)སྡོམ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་དེ་ལྟ་བུ་
(དང་དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེ་མ་ཧཱ་མ་ཡ་རྡོ་རྗེ་གདན་བཞི་རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོ་རྡོ་རྗེ་བདུད་རྩི་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་
རྡོ་རྗེ་ཧཱུྃ་མཛད་)ལ་སོགས་པའི་མིང་དུ་མ་རྣམས་ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་པས་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་
ཀྱི་བདག་ཉིད་གཉིས་སུ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་རིས་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྟོགས་པར་
བྱའོ། །ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱུད་དང་རྒྱུད་གཞན་རྣམས་སུ་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་(ལས་གྲགས་
པའི་)མིང་(ལྷ་ལ་སྐབས་གསུམ་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་)དང་ཡུལ་(སྐད་)གི་མིང་(དུ་མ་)དང་
1-1-363


སྔགས་ཀྱི་ཡི་གེའི་མིང་(ཀཱ་ལ་ཙཀྲ་ལྟ་བུ་)དང་(ཤྲཱི་ནི་གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཏེ་ཞེས་སོགས་)ཡི་གེ་རེ་
རེའི་མིང་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་པོ་གང་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ངེས་པར་བསྟན་ཅིང་
སྡུད་པར་བྱེད་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་བྲིས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་དྲང་
བའི་དོན་དང་ངེས་པའི་དོན་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱའོ། །འདིར་གཅིག་ལ་ཡང་དངོས་པོ་དང་
དངོས་པོ་མེད་པའི་མིང་སྣ་ཚོགས་ཏེ་དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་གཅིག་ལ་ཡང་མིང་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་
བསྟན་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་མིང་(ཐ་དད་)གི་(རྗེས་སུ་དོན་ཐ་དད་ཀྱི་)རྣམ་པར་
རྟོག་པ་མི་བྱ་སྟེ་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་རོ་གཅིག་སྟོན་པའི་)བླ་མ་དམ་པའི་མན་ངག་གིས་གསེར་
བཞིན་དུ་(ལེགས་པར་)ཡོངས་སུ་བརྟགས་ཏེ་དོན་ལ་རྟོན་པ་ལ་རྟེན་པ་ཉིད་ལས་སོ་ཞེས་
སོགས་དང༌། (གསུངས་རྣམ་དག་ལ་བསྟོད་པར་ཡང༌། །སྨྲ་བའི་དམ་པ་ཁྱོད་ཀྱི་བཀའ། །རྣལ་གྲངས་དུ་
མ་ཉིད་མཆིས་ཤིང༌། །ཟློས་བུ་ཡང་ནི་མ་ཆིས་ལ། །སྦྱར་པའི་ལུགས་ཀྱང་རིགས་པ་ལགས། །ཞེས་
དང་)གཞན་ཡང༌། མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་མང་ཞིང་ཆེས་མང་བ་
རྣམས་སུ། སྟོང་གཞི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀུན་དུ་འགྲོ་བ་གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་པ་
དེ་ཉིད་ལྷ་དང་དཀྱིལ་འཁོར་དང་ཡི་གེ་དང་ཕྱག་མཚན་ལ་སོགས་པའི་མིང་གི་ཁྱད་པར་
མང་པོ་དང༌། སྤངས་རྟོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཚང་བའི་ཆ་ནས་སྨོས་པའི་མིང་
གི་ཁྱད་པར་ཆེས་ཤིན་ཏུ་མང་བ་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས་པ་གཞན་དང་གཞན་རྣམས་ནི་
འདིར་ཡི་ག་མངས་སུ་དོགས་ནས་མ་བྲིས་མོད་ཀྱི་སྔར་བསྟན་པའི་རིགས་པ་དང་མན་ངག་
དེ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་རྟོགས་པར་ནུས་པས། ངེས་དོན་གྱི་གཞུང་ལུགས་དྲི་མ་མེད་པ་གཞན་
རྣམས་ཀྱང་རྒྱ་ཆེར་བལྟས་ནས་མིང་དུ་མའི་དོན་རོ་གཅིག་པ་དང་རྣམ་པ་དུ་མའི་ངོ་བོ་རོ་
1-1-364


གཅིག་པའི་ཆོས་ཉིད་བ་མོ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱས་ཏེ་སྣོད་དུ་རུང་བ་གཞན་དག་ལ་ཡང་
རྒྱ་ཆེར་ཡང་དག་པར་རབ་ཏུ་བསྟན་པར་བྱའོ། །
༈ ༼རྣམ་གྲངས་ཀྱི་དགོས་པ།༽ དེ་ལྟར་དོན་གཅིག་ཉིད་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་མང་
པོས་བཀའ་བསྩལ་པ་ལ་དགོས་པ་བརྒྱད་ཡོད་པར། རྣམ་བཤད་རིགས་པ་ལས་གསུངས་ཏེ། 
ཇི་སྐད་དུ། འདིར་དགོས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན་དགོས་པ་དག་ནི་བརྒྱད་དེ། རྣམ་གྲངས་
གསུངས་པ་ནི་འདུལ་བ་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དེའི་ཚེ་དང་ཕྱི་མའི་ཚེ་(དོན་)ཁ་ཅིག་ལ་(གང་
ཟག་)ལ་ལས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེའི་ཚེ་རྣམ་པར་གཡེངས་(ནས་མ་
ངེས་)པ་རྣམས་ལ་བརྗོད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་(གསུངས་)ལ་ནི་གཞན་དག་གིས་སྨད་པར་འགྱུར་
བས་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་དེའི་དོན་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཡིད་མི་གཞུངས་པ་རྣམས་
ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་དེའི་དོན་ཡང་དག་པར་མཚོན་པས་མི་བརྗེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། 
དོན་གཅིག་ལ་མིང་དུ་མ་བྱུང་བས་དོན་གཞན་དུ་རྟོག་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། 
(སྐབས་)གཞན་དུ་མིང་དེ་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་དོན་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་སྒྲ་ངེས་པར་
སྦྱོར་བ་ལྟ་བུ་དང་ཆོས་སོགས་པ་རྣམས་དོན་གྱི་བཤད་སྦྱར་དང་གོ་བར་བྱེད་པ་གཉིས་ལ་
ཐབས་མཁས་པ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། (སངས་རྒྱས་རང་)ཉིད་ལ་ཆོས་སོ་སོ་ཡང་
དག་པར་རིག་པ་མངའ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། (གདུལ་བྱ་)གཞན་དག་ལ་དེའི་ས་བོན་
བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྣམ་པར་བཤད་པ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྣམ་གྲངས་བཤད་པ་དག་
གིས་སློབ་མ་རྣམས་ལ་གོ་བར་བྱེད་པས་ན་(མིང་གི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་)དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་
ཅན་ལ་ཟློས་པའི་སྐྱོན་དུ་མི་འགྱུར་རོ། ཞེས་སོ། །
1-1-365


༈ ༼རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གསུངས་པས་རང་སྟོང་
ལས་གཞན་པའི་དོན་དམ་གྲུབ་ཚུལ་ལ་བཅུ། རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་མདོར་
བསྟན་པ།༽ དེ་ལྟར་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཅན་སྟོང་གཞི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ཆོས་གློ་བུར་བ་
ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གདོད་ནས་སྟོང་ཞིང་དབེན་ལ་དག་པའི་གཞི་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་
གཟུག་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཆོས་གདོད་ནས་རྣམ་པར་དག་(དང་ཡོངས་སུ་དག་
པ་)རྣམས་དང༌། གཟུགས་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པ་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་དུ་ཕྱེ་
ནས་ཚན་པ་གསུམ་གསུངས་པ་ལས་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་དང་ཁམས་
གསུམ་དང་དུས་གསུམ་ལས་འདས་པའི་གཟུགས་སོགས་ཀྱང་ཡིན་ཏེ། དཔལ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར། 
ངེས་པར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)དག་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་
བརྗོད(དེ་སྤྱིར་བསྟན་པའོ)། །ཕྱི་ནས་(བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་སངས་རྒྱས་
རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་)རེ་རེའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ལྷ་རྣམས་ཀྱི་(དག་པ་)ནི་བརྗོད་
པར་བྱ། །ཞེས་གང་གསུངས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ(དེ་དང་དོན་གཅིག་པར)། རྗེ་བཙུན་བྱམས་
མགོན་གྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། (དྲི་མ་གློ་བུར་བ་བྲལ་བའི་)འབྲས་བུ་དག་པ་(གང་ཡིན་པ་དེ་
ཉིད་)གཟུགས་ལ་སོགས། །(གདོད་ནས་)དག་པ་ཉིད་དེ་གང་གི་ཕྱིར། །(དག་པ་)དེ་གཉིས་(ངོ་
བོ་)ཐ་དད་མ་ཡིན་ཞིང༌། །གཅད་དུ་མེད་པས་(གདོད་རང་ནས་བཞིན་གྱིས་)དག་པར་
བརྗོད། །ཅེས་(དག་པ་གཅིག་ལྡན་དང་གཉིས་ལྡན་གྱི་དག་ཞིའི་ངོ་བོ་གཅིག་པར་)གང་གསུངས་པ། 
རྒྱལ་བའི་ཡུམ་དུ། རབ་འབྱོར་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་(གདོད་རང་ནས་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་
པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་(དྲི་མ་གློ་བུར་བ་བྲལ་བའི་)འབྲས་བུ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་
1-1-366


གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའོ། །ཞེས་སོགས་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་སྦྱར་བ་དང༌། 
(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་
(འགོག་བདེན་གྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་དག་
པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་དག་པ་གང་ཡིན་པ་
དེ་ནི་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་དག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་
(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། (འགོག་བདེན་
གྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཡོངས་སུ་དག་པ་འདི་ལ་
གཉིས་སུ་མེད་དེ་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་སོ་སོ་མ་ཡིན་ཐ་མི་དད་དོ། །ཞེས་(འགོག་
བདེན་)སོགས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་སྦྱར་བ་དང་དེ་བཞིན་དུ་(ཕྱི་མ་རྣམས་ལ་ཡང་)སྦྱར་ཏེ། 
(འགོག་བདེན་གྱི་)བདག་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་)དང་
(འགོག་བདེན་གྱི་)སེམས་ཅན་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་དག་
པ་)དང་སྲོག་དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)གསོ་བ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་
ཡོངས་སུ་དག་པ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)སྐྱེས་བུ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་
ཡོངས་སུ་དག་པ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)གང་ཟག་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་
ཅིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཤེད་ཅན་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་
དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཤེད་བདག་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་
པར་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)བྱེད་པ་པོ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་
རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཚོར་བ་པོ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་
1-1-367


གྱིས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཤེས་པ་པོ་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)མཐོང་བ་པོ་(གདོད་ནས་
རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་(འགོག་བདེན་
གྱི་)གཟུགས་(གདོད་ནས་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་དང་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཞེས་སོགས་
(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་སོ་སོར་སྦྱར་བ་དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)འདོད་
ཆགས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་)དང༌། (འགོག་བདེན་
གྱི་)ཞེ་སྡང་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་)དང༌། (འགོག་བདེན་
གྱི་)གཏི་མུག་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་ཡོངས་སུ་དག་པ་རྣམ་པར་དག་
པ་)དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། (འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་ནས་(འགོག་བདེན་
གྱི་)རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་
དག་པ་ཞེས་རྒྱས་པར་སོ་སོར་སྦྱར་བ་དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)མ་རིག་པ་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པས་(འགོག་བདེན་གྱི་)འདུ་བྱེད་(གདོད་ནས་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་
དག་པ། (འགོག་བདེན་གྱི་)འདུ་བྱེད་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པས་(འགོག་
བདེན་གྱི་)མ་རིག་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཞེས་སོགས་
(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་སྔ་མ་སྔ་མ་དག་པས་ཕྱི་མ་ཕྱི་མ་དག་ཅིང༌། ཕྱི་མ་ཕྱི་
མ་དག་པས་ཀྱང་སྔ་མ་སྔ་མ་དག་པ་རྒྱས་པར་སྦྱར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་
གྱི་)ཤེར་ཕྱིན་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པས་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ། (འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་(གདོད་ནས་རང་
1-1-368


བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པས་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་(གདོད་
ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཞེས་སོགས་འགོག་བདེན་གྱི་ཡིད་ཀྱི་
འདུས་ཏེ་རེག་པའི་རྟེན་གྱིས་ཚོར་བའི་བར་དུ་སྦྱར་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་
གྱི་)བསམ་གཏན་གྱི་ཕར་ཕྱིན་ལ་སོགས་པ་ནས་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པས་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་ནས་ཡིད་ཀྱི་
འདུས་ཏེ་རེག་པའི་རྟེན་གྱིས་ཚོར་བའི་བར་དུ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ། 
(འགོག་བདེན་གྱི་)ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པའི་རྟེན་གྱིས་ཚོར་བ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པས་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་(གདོད་ནས་
རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ་དེ་ལྟར་ན་ཞེས་སོགས་རྒྱས་པར་སོ་སོར་སྦྱར་བ་དང༌། 
དེ་བཞིན་དུ། (འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པས་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་
དག་པ། (འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པས་(འགོག་
བདེན་གྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ་དེ་
ལྟར་ན་ཞེས་སོགས་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པའི་རྟེན་གྱིས་ཚོར་བའི་བར་
དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བར་ལ་རྒྱས་པར་སྦྱར་བ་དང༌། 
གཞན་ཡང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)འདུས་བྱས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པས་
(འགོག་བདེན་གྱི་)འདུས་མ་བྱས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་
(འགོག་བདེན་གྱི་)འདུས་བྱས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་དང་(འགོག་བདེན་
1-1-369


གྱི་)འདུས་མ་བྱས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་འདི་ལ་གཉིས་སུ་མེད་དེ་
གཉིས་སུ་བྱར་མེད་སོ་སོ་མ་ཡིན་ཐ་མི་དད་དོ། །ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་
གྱི་)འདས་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པས་(འགོག་བདེན་གྱི་)མ་འོངས་པ་
དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཞེས་སོགས་
དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)མ་འོངས་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པས་(འགོག་
བདེན་གྱི་)འདས་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། 
ཞེས་སོགས་དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ད་ལྟར་བྱུང་བ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་
དག་པས་(འགོག་བདེན་གྱི་)འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་
དག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་ཞེས་སོགས་སྦྱར་བ་གསུངས་ཤིང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)དེ་བཞིན་དུ་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)གཟུགས་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པ་ཟབ་པོ་ཞེས་
པ་ནས་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་སྦྱར་བ་དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་
ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་དག་པ་
སྣང་བའོ། །ཞེས་པ་ནས། (འགོག་བདེན་གྱི་)བསམ་གཏན་གྱི་ཕར་ཕྱིན་ལ་སོགས་པ་(འགོག་
བདེན་གྱི་)རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་སྦྱར་བ་དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་ལ་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)འཕོ་བ་མེད་ཅིང་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་དག་པའོ་ཞེས་པ་
ནས་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་སྦྱར་བ་དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་རང་
བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)མེད་པའོ། །ཞེས་པ་ནས་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་སྦྱར་བ་དང༌། 
1-1-370


(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་(ལ་ཐོབ་བྱ་ཐོབ་བྱེད་ངོ་བོ་གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་)ཐོབ་པར་བྱ་བ་(གདོད་
ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)མེད་པ་དང་(རྟོགས་བྱ་རྟོགས་བྱེད་ངོ་བོ་ཐ་དད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་)མངོན་པར་
རྟོགས་པར་བྱར་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་དག་པའོ། །ཞེས་པ་ནས་
འགོག་བདེན་གྱི་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་སྦྱར་བ་དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)གཟུགས་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)མངོན་པར་མ་གྲུབ་པ(འི་གཞི་)ནི་(གཟུགས་)རྣམ་པར་དག་པའོ། ཞེས་པ་ནས་
(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་སྦྱར་བ་གསུངས་ནས་ཡང་བཀའ་སྩལ་བ། རབ་འབྱོར་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། (གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་)བདག་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)མེད་པའི་ཕྱིར(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)གཟུགས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)མེད་པ(འི་གཞི་)ནི་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་རྒྱས་
སོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་གཉིས་ཏེ། (ལམ་ལ་མི་ལྟོས་པར་)རང་བཞིན་གྱིས་གདོད་ནས་
དག་པ་དང༌། དྲི་མ་གློ་བུར་བ(ལམ་གྱི་བཅོམ་ན་)ས་དག་པའོ། །གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་
དག་པ་ལ་ཡང༌། གང་གིས་དག་པ་ནི་ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་གང་ཡིན་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་
གཟུགས་ལ་སོགས་པས་དག་པ་སྟེ། ཆོས་དེ་རྣམས་ནི་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་(མོ་ཤམ་གྱི་
བུ་ལྟར་)གཏན་ནས་མེད་ཅིང་(སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཡང་)མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་རྣམས་ཀྱིས་དག་
པའི་གཞི་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ནི་ནམ་ཡང་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་ཡང་རུང་མ་བྱོན་ཡང་རུང་འགྲོ་བ་
རྣམས་ཀྱིས་རིག་ཀྱང་རུང་མ་རིག་ཀྱང་རུང་སྟེ། དེ་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་དག་པའི་གཟུགས་
ལ་སོགས་པར་རྟག་ཏུ་བཞུགས་ཤིང་། དེ་ཡང་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་(མཁའ་
1-1-371


ཁྱབ་)རྣམས་སུ་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་སྔགས་དང་སྦྱར་ནས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་བཅོ་བརྒྱད། རྣམ་དག་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྣམས་རྒྱལ་བ་ལྔ་དང་ཡེ་ཤེས་ལྔར་རྟག་ཏུ་བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་ལ་རྣམ་
པར་དག་པའི་གཞི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་(གདོད་ནས་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའམ་(གདོད་
ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་
དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམ་པར་སྣང་མཛད་(ཡིན་)དེ་(དེ་ཡང་)མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་
སོ། །(དེ་ལྟར་གཤིས་ལ་གནས་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་སྤངས་རྟོགས་རང་བཞིན་པ་ཚང་ཞིང་ཚོགས་གཉིས་
རང་བཞིན་པ་གདོད་ནས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ཏེ་དེ་ནམ་ཡ་གང་ནའང་ཁྱབ་པར་
བཞུགས་ཀྱང་རླུང་སེམས་མ་འགགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་ཐོབ་པས་དེ་ཐོབ་པ་ལ་རླུང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་འདི་
ངེས་པར་འགག་དགོས་སོ་ཕྱི་མ་རྣམས་སུ་ང་)དེ་བཞིན་དུ་(དྲན་དགོས་སོ)(གདོད་ནས་བཞིན་
གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའི་ཚོར་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འདུ་ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འདུ་བྱེད་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་ཀྱང་(གྲངས་བཞིན་དུ་རང་
བྱུང་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་)རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྣང་བ་མཐའ་ཡས་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མི་བསྐྱོད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་
(ཡིན་)ཏེ། (དེ་རྣམས་ཀྱང་རིམ་པ་ལྟར་)མཉམ་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སོ་སོར་རྟོག་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་བྱ་བ་གྲུབ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་
ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་སོ། །ཡང་དེ་རྣམས་ཉིད། (གདོད་ནས་དག་པའི་)གཟུགས་ཕུང་(ནི་)རྡོ་
རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡིན་ཏེ། །(གདོད་ནས་དག་པའི་)ཚོར་བ་ལ་ཡང་(མཁའ་ཁྱབ་)དཀར་མོར་
1-1-372


བརྗོད། །(གདོད་ནས་དག་པའི་)འདུ་ཤེས་ཆུ་ཡི་རྣལ་འབྱོར་མ(མཁའ་ཁྱབ)། །(གདོད་ནས་དག་
པའི་)འདུ་བྱེད་རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོ་མ(མཁའ་ཁྱབ)། །(གདོད་ནས་དག་པའི་)རྣམ་ཤེས་ཕུང་བོའི་
ཚུལ་གྱིས་ནི། །བདག་མེད་རྣལ་འབྱོར་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)གནས་སོ། །ཞེས་(ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར་)གསུངས་
པ་དང་ཡང་དོན་གཅིག་སྟེ། (དེ་ཡང་མཚན་བརྗོད་དུ་གསུངས་པའི་)རྣམ་དག་ཕུང་བོ་ལྔ་(མཁའ་
ཁྱབ་)འཆང་བའོ། །
༈ ༼རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དབང་པོ་རྣམས་དོན་དམ་གྱི་རྒྱལ་སྲས་རྣམས་སུ་
བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ་(གདོད་ནས་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའི་མིག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། རྣ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྣ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ལྕེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ལུས་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ཡིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་སའི་སྙིང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་དབང་
ཕྱུག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་མཁའ་ཁྱབ་
སྟེ་(དེ་རྣམས་ཉིད་)གཏི་མུག་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཞེ་སྡང་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
སེར་སྣ་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འདོད་ཆགས་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཕྲག་དོག་རྡོ་
རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བདག་མེད་རྣལ་འབྱོར་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་སོ། །
༈ ༼རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་དྲུག་པོ་དོན་དམ་གྱི་སེམས་མ་རྣམས་སུ་བཞུགས་
ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའི་གཟུགས་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། སྒྲ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དྲི་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རེག་བྱ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་གཟུགས་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྒྲ་རྡོ་རྗེ་མ་
1-1-373


(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དྲི་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རོ་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རེག་བྱ་རྡོ་
རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། (དེ་ཡང་)རྡོ་རྗེའི་
གཟུགས་(དང་རྡོ་རྗེའི་སྒྲ་)ལ་སོགས་པ་དྲུག་གོ །ཡང་དེ་རྣམས་ཉིད། (དོན་དམ་གྱི་)གཟུགས་ལ་
དཀར་མོར་རྟག་ཏུ་བཤད། །(དོན་དམ་གྱི་)སྒྲ་ལ་ཆོམ་རྐུན་མར་རབ་གྲགས། །(དོན་དམ་གྱི་)དྲི་
ཡི་ཆ་ལ་རོ་ལངས་མ(མཁའ་ཁྱབ)། །(དོན་དམ་གྱི་)རོ་ལ་གྷས་མ་རི་རབ་གྲགས། །(དོན་དམ་
གྱི་)རེག་ལ་ས་སྤྱོད་མ(མཁའ་ཁྱབ)། །ཞེས་བཤད། །(དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་(དེ་འདིར་
ཁམས་སུ་བསྒྱུར་བ་ལེགས་པ་)ལ་མཁའ་སྤྱོད་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་(ཀྱེའི་རྡོར་)གསུངས་པ་དང་
ཡང་དོན་གཅིག་གོ །
༈ ༼རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་དོན་དམ་གྱི་རྒྱལ་བ་རྣམས་སུ་
བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ་གདོད་ནས་(རང་བཞིན་གྱིས་)དག་པའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་
པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་ཤེས་དྲུག་ནི་སའི་སྙིང་པོའི་མི་བསྐྱོད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཕྱག་ན་རྡོ་
རྗེའི་མི་བསྐྱོད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་མི་བསྐྱོད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་མི་བསྐྱོད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་གྱི་མི་བསྐྱོད་པ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་མི་བསྐྱོད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་རྡོ་རྗེའི་དབང་པོ་དྲུག་
གིས་ཕྱེ་བའི་རྣམ་ཤེས་གཞན་རྡོ་རྗེའི་རྣམ་ཤེས་དྲུག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་(གདོད་ནས་བཞིན་
གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའི་མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ལ་སོགས་པ་རེག་པ་གཞན་དྲུག་ནི་དོན་
དམ་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོར་འདུ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རེག་པ་དྲུག་པོ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་འདུ་བྱེད་
ཀྱི་ཕུང་པོར་འདུ་བ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ནོ། །གདོད་ནས་(རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའི་
1-1-374


མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པའི་རྟེན་གྱིས་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཚོར་བ་དྲུག་ནི་སའི་སྙིང་པོའི་
རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་
དབང་ཕྱུག་གི་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་གྱི་རིན་ཆེན་
འབྱུང་ལྡན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཏེ། 
ཚོར་བ་གཞན་རྡོ་རྗེའི་ཚོར་བ་དྲུག་གོ །དེ་བཞིན་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་འཇིག་རྟེན་དབང་
ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས། (དོན་དམ་གྱི་)ཕུང་པོ་དྲུག་དབང་པོ་དྲུག་གི་དབྱེ་བས་(དོན་དམ་
གྱི་)ཕུང་པོ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ཏུ་འགྱུར་བ་འདི་ལྟ་སྟེ། (དོན་དམ་གྱི་)རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་
ལ་སོགས་པ་(དོན་དམ་གྱི་)རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་(དོན་དམ་གྱི་)འདུ་བྱེད་
དྲུག་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ཚོར་བ་དྲུག་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)འདུ་ཤེས་དྲུག་དང༌། (དོན་དམ་
གྱི་)གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དྲུག་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དྲུག་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)ཕུང་
པོའི་རྣམ་པར་འགྱུར་བའོ། །ཞེས་ཕྱི་ནང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་(འདི་)ལས་གཞན་དོན་དམ་ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དག་པའི་མིག་གི་འདུ་
ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྣ་བ་དང༌། སྣ་དང༌། ལྕེ་དང༌། ལུས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམས་ནི་སའི་སྙིང་པོའི་འོད་དཔག་མེད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་ཀྱི་འོད་
དཔག་མེད་(མཁའ་ཁྱབ་)དེ་འདུ་ཤེས་གཞན་རྡོ་རྗེའི་འདུ་ཤེས་དྲུག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་
1-1-375


ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་མིག་གི་འདུ་བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་
དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱི་འདུ་བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་ནི། སའི་སྙིང་པོའི་དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཀུན་ཏུ་
བཟང་པོའི་དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་འདུ་བྱེད་གཞན་རྡོ་རྗེའི་འདུ་བྱེད་དྲུག་གོ །དེ་
བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་
དང་ཡིད་མཁའ་ཁྱབ་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་སའི་སྙིང་པོའི་རྣམ་པར་སྣང་
མཛད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་(མཁའ་ཁྱབ་)དེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གཞན་
རྡོ་རྗེའི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དྲུག་གོ །དེ་བཞིན་དུ་གདོད་ནས་རྣམ་པར་དག་པའི་མིག་གི་ཡེ་
ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམས་ནི་སའི་སྙིང་པོའི་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་དང༌། 
ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་དང༌། འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་དང༌། སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་དང༌། ཀུན་ཏུ་
བཟང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་ཡེ་ཤེས་གཞན་རྡོ་རྗེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་
པོ་དྲུག་གོ །དེ་ལྟར་གདོད་མ་ཉིད་ནས་རྣམ་པར་དག་པའི་འདུ་ཤེས་དྲུག་དང་འདུ་བྱེད་
དྲུག་དང་གཟུགས་དྲུག་དང་ཡེ་ཤེས་དྲུག་ནི་གསུང་རབ་གཞན་དང་གཞན་དུ་གསུངས་པ་
སྟེ། སྐབས་འདིར་ནི་ཞར་ལ་རྣམ་པར་འཕྲོས་པའོ། །
1-1-376


༈ ༼རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཁམས་དྲུག་པོ་དོན་དམ་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་མ་དྲུག་ཏུ་
བཞུགས་ཚུལ།༽ ད་ནི་སྔར་འཆད་བཞིན་པའི་འདྲེས་རང་གི་མཚམས་ལ་འཇུག་པར་བྱ་སྟེ། 
རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པའི་སའི་ཁམས་(མཁའ་ཁྱབ་)གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་
སྤྱན་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་(གདོད་ནས་དག་པའི་)ཆུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(གདོད་ནས་
དག་པའི་)མེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(གདོད་ནས་དག་པའི་)རླུང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་དག་
པའི་)ནམ་མཁའ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (གདོད་ནས་དག་པའི་)རྣམ་པར་ཤེས་པའི་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཁམས་རྣམས་ཀྱང༌། མཱ་མ་ཀཱི་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གོས་དཀར་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྒྲོལ་
མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྣ་ཚོགས་ཡུམ་
(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་སོ། །ཡང་དང་པོ་བཞི་ནི། ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར། (གདོད་ནས་དག་པའི་)ས་ནི་པུཀྐ་
སི་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བཤད། །(གདོད་ནས་དག་པའི་)ཆུ་ཁམས་ནི་རྔོན་པ་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་
བརྗོད། །(གདོད་ནས་དག་པའི་)མེ་ནི་(མཁའ་ཁྱབ་)གཏུམ་མོར་ཤེས་པར་བྱ། །(གདོད་ནས་དག་
པའི་)རླུང་ནི་(མཁའ་ཁྱབ་)གཡུང་མོར་རབ་ཏུ་གྲགས། །ཞེས་གསུངས་པ་དང་ཡང་དོན་
གཅིག་གོ །དེ་ལྟར་ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་གི་ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་ཀྱིས་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)སྟོང་བའི་གཞི་གང་ཡིན་པ། ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་
རྣམས་ནི་གདོད་ནས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་
རྣམས་(ཏེ་དེ་ཡང་རང་བྱུང་མི་ཤེས་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་)སོ། །
༈ ༼རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་དོན་དམ་གྱི་ས་དང་བདེན་དོན་
བཅུ་གཉིས་ལ་སོགས་པར་བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་བརྟགས་(དང་)གཞན་དབང་
1-1-377


དུ་གཏོགས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་
དག་པའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་བཅུ་གཉིས་ནི་
བདེན་པའི་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་(དང༌། མ་རིག་པ་གཞན་ནས་རྒ་ཤི་གཞན་གྱི་བརྡ་ཡིན་)ཏེ། 
དོན་དམ་པའི་ས་བཅུ་གཉིས་དང༌། གནས་ལ་སོགས་པ་བཅུ་གཉིས་དང་། སྐུ་བཞིའི་ངོ་བོ་རྡོ་
རྗེ་བཞིའི་ཡོན་ཏན་དང་ཞལ་བཅུ་གཉིས་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ཡང༌། དཔལ་ལྡན་དྲི་མ་མེད་
པའི་འོད་ལས། བདེན་པ་བཅུ་གཉིས་ནི་མ་རིག་པ་(གཞན་)དང་འདུ་བྱེད་(གཞན་)དང་རྣམ་
པར་ཤེས་པ་(གཞན་)དང་མིང་དང་གཟུགས་(གཞན་)དང་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་(གཞན་)དང༌། 
རེག་པ་(གཞན་)དང༌། ཚོར་བ་(གཞན་)དང༌། སྲེད་པ་(གཞན་)དང༌། ལེན་པ་(གཞན་)དང༌། 
སྲིད་པ་(གཞན་)དང༌། སྐྱེ་བ་(གཞན་)དང་རྒ་ཤི་(གཞན་)སྟེ་(དེ་ལྟར་)བདེན་པ(འི་དོན་)བཅུ་
གཉིས་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་མངལ་སྐྱེས་(ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་)རྣམས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་
པ(ར་བཞུགས་པ་)ཡིན་ལ། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ནི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ(ར་བཞུགས་པ)འོ། །(དེ་
ཡང་)འཕོ་བ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་སྲོག་གི་དབྱེ་བས་སྲོག་གི་རླུང་རྒྱུ་བའི་ཕྱིར་(རྣམ་ཤེས་འགྱུ་
བ་)མངལ་ནས་སྐྱེས་པ་རྣམས་ཀྱི་(བདེན་དོན་བཅུ་གཉིས་མཁའ་ཁྱབ་)སྒྲིབ་པ་དང་བཅས་པ་
(དག་པ་གཅིག་ལྡན་)ཡིན་ལ། (འཕོ་བ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་རླུང་འགགས་པས་སྲིད་པའི་)ཡན་ལག་བཅུ་
གཉིས་འགགས་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་(བདེན་དོན་བཅུ་གཉིས་མཁའ་ཁྱབ་)ནི་སྒྲིབ་པ་
དང་བྲལ་པའོ(དག་པ་གཉིས་ལྡན་ནོ)། །ཞེས་བདེན་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཀྱི་
ངོ་བོ་སངས་རྒྱས་དང་སེམས་ཅན་ལ་(ནམ་མཁའ་ལྟར་)ཁྱད་པར་མེད་པར་བཞུགས་ཀྱང་
དུས་སྦྱོར་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་རླུང་(རིམ་པ་ལྟར་)འགགས་པ་དང་མ་འགགས་པ་ལས་གློ་བུར་གྱི་
1-1-378


སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་དང་མ་བྲལ་བའི་དབང་གིས་ཐོབ་པ་དང་མ་ཐོབ་པའི་ཁྱད་པར་
གསུངས་ལ། དེ་ཡང༌། དོན་དམ་པའི་མཚན་བརྗོད་དུ། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སྲིད་རྩ་(གདོད་
ནས་)བཏོན། །(གདོད་ནས་)དག་པ(འི་གཞི་)རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་འཆང༌། །ཞེས་དང༌། བདེན་
དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ལྡན། །ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་འོད་དུ་ཡང༌། དེ་
ལྟར་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་ལ་(གདོད་ནས་དག་པའི་)ཡོན་ཏན་གསུམ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་(གདོད་ནས་དག་
པའི་)མ་རིག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(གདོད་ནས་དག་པའི་)འདུ་བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(གདོད་
ནས་དག་པའི་)རྣམ་པར་ཤེས་པ(མཁའ་ཁྱབ་)འོ། །སྐུ་རྡོ་རྗེ་ལ་(གདོད་ནས་དག་པའི་)མིང་དང་
གཟུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(གདོད་ནས་དག་པའི་)སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(གདོད་ནས་
དག་པའི་)རེག་པ(མཁའ་ཁྱབ་)འོ། །གསུང་རྡོ་རྗེ་ལ་(གདོད་ནས་དག་པའི་)ཚོར་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་(གདོད་ནས་དག་པའི་)སྲེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(གདོད་ནས་དག་པའི་)ལེན་པ(མཁའ་
ཁྱབ་)འོ། །ཐུགས་རྡོ་རྗེ་ལ་(གདོད་ནས་དག་པའི་)སྲིད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(གདོད་ནས་དག་
པའི་)སྐྱེ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(གདོད་ནས་དག་པའི་)རྒ་ཤི་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་(གདོད་ནས་དག་
པའི་)ཐིག་ལེའི་གཟུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཀྱི(རྡོ་རྗེ་བཞི་ལ་ཡོན་ཏན་གསུམ་གསུམ་དང་ཞལ་གསུམ་
གསུམ་གྱི་)དབང་གིས་(བཅུ་གཉིས་)སོ། །དེ་ལྟར་(གདོད་ནས་དག་པའི་)མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་
(བདེན་དོན་བཅུ་གཉིས་མཁའ་ཁྱབ་)སྐྱེད་པར་བྱེད་(ཀྱང་རྒྱུ་ལས་མ་སྐྱེས་)པ་མཆོག་གི་བདེ་བྱེད་
ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་དག་ནི་བཞི་པའོ། །ཞེས་པ་ནི་(གདོད་ནས་དག་པའི་)སྔགས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་གནས་
ཏེ་ཐམས་ཅད་དུ་(བདེན་པའི་དོན་)རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པ་(གདོད་ནས་དག་པའི་)སྐུ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་གསུང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཐུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཡེ་ཤེས(མཁའ་ཁྱབ་)རྡོ་རྗེའོ་ཞེས་
1-1-379


པ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ངེས་པ(སྟེ་དེ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་མི་སྲིད་པ)འོ། །ཞེས་(གདོད་ནས་
དག་པའི་)རྡོ་རྗེ་བཞིའི་ཡོན་ཏན་(མཁའ་ཁྱབ་)བདེན་པའི་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པ་དོན་
དམ་པའི་སྔགས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་གནས་སུ་གྱུར་པའི་མ་རིག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་
གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་རྣམ་པར་དག་པའི་མ་རིག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ(དང་དོན་གཅིག་
པ)ར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་ཡི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་(འམ་དེ་རྣམས་རང་རང་ངོ་
བོས་སྟོང་བའམ་དེ་ལྟར་རྟོགས་པའི་རྣམ་ཤེས་)རྣམས་ནི་གློ་བུར་དྲི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་(གདོད་
ནས་)རྣམ་པར་དག་པ(འི་དོན་)མ་ཡིན་ནོ། །དཔལ་འཁོར་ལོ་དྲུག་གི་སྡོམ་པར་ཡང༌། (སྲིད་
པའི་)ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་(གདོད་ནས་)འགགས་པ་ཡིས། །དུས་སྦྱོར་(བཅུ་གཉིས་ཀྱི་
དབུགས་)རྣམས་ནི་(གདོད་ནས་)མི་འབབ་ཕྱིར། །(དོན་དམ་གྱི་)ས་རྣམས་བཅུ་གཉིས་ཞེས་
གྲགས་པ། །གནས་(དང་ཉེ་བའི་གནས་)ལ་སོགས་པ་(བཅུ་གཉིས་ནི་འགོག་བདེན་ཏེ་)དོན་དམ་
མོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ལ། དཔལ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར་ཡང༌། གནས་(དོན་དམ་གྱི་ས་དང་
པོ་)དང་ཉེ་བའི་གནས་(ས་གཉིས་པ་)དང་ནི། །ཞིང་(ས་གསུམ་པ་)དང་ཉེ་བའི་ཞིང་(ས་བཞི་
པ་)ཉིད་དང༌། །ཚན་དྷོ་(ཧ་ས་ལྔ་པ་)ཉེ་བའི་ཚན་དྷོ་ཧ(ས་དྲུག་པ)། །དེ་བཞིན་(དུ་)འདུ་བ་(ས་
བདུན་པ་)ཉེ་འདུ་བ(ས་བརྒྱད་པ)། །འཐུང་གཅོད་(ས་བཅུ་གཅིག་པ་)ཉེ་བའི་འཐུང་གཅོད་(ས་
བཅུ་གཉིས་པ་)ཉིད(མཁའ་ཁྱབ)། །དུར་ཁྱོད་(ས་དགུ་པ་)ཉེ་བའི་དུར་ཁྱོད་(ས་བཅུ་པ་
ཉིད་)དེ། །འདི་རྣམས་(དོན་དམ་གྱི་)ས་ནི་(མཁའ་ཁྱབ་)བཅུ་གཉིས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། 
འདིར་དུར་ཁྱོད་དང་འཐུང་གཅོད་གོ་བཟློག་པ་ནི་རྩ་རྒྱུད་ཀྱི་མན་ངག་དང་ལྡན་པའི་བླ་
མ་དམ་པ་ལ་རག་ལས་པར་བསྟན་པའི་དོན་ཏོ། །དང་པོ་མཆོག་གི་སངས་རྒྱས་ལས་ཀྱང༌། 
1-1-380


(སྲིད་པའི་)ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་(གདོད་ནས་)འགགས་པ་ཡིས། །(དཀྱིལ་འཁོར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་
ཀྱི་)སྒོ་ནི་བཅུ་གཉིས་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་ཏེ། །དེ་བཞིན་(དོན་དམ་གྱི་)ས་ནི་བཅུ་གཉིས་
(མཁའ་ཁྱབ་)ཀྱིས། །(དཀྱིལ་འཁོར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་)རྟ་བབས་དག་ནི་མཛེས་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམས། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་
རྣམ་དབྱེ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་གང་ཞིག་གང་གདོད་ནས་མེད་པ་དེ་དེས་(གདོད་ནས་)དག་
པ་དང༌། (གདོད་ནས་)དག་པའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་(གདོད་
ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཡོངས་སུ་དག་པའི་དོན་(མཁའ་ཁྱབ་)དུ་རིག་པར་
བྱའོ། །(འབུམ་དུ་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཤིང་དེ་བཞིན་དུ་
འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ། ཟག་པ་མེད་པ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་
པ། དགེ་བའི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པར་གསུངས་ལ། ཡུམ་བར་མར་ཡང་དེ་དག་དང་དོན་འཐུན་
པར་གསུངས་ཤིང་སངས་རྒྱས་ཕལ་པོ་ཆེར་ཡང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་གསུངས་པ་རྣམས་རྟེན་
འབྲེལ་གཞན་མཆོག་ཕ་རོལ་དགོངས་པ་ཡིན་པས་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་རྟེན་འབྲེལ་ལ་མཁས་པར་
བྱའོ། །)
༈ ༼རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་རྣམས་དོན་དམ་གྱི་ནུས་མ་དང་རིག་མ་དང་
མཁའ་འགྲོ་མ་དང་ཕྱག་རྒྱ་མར་བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ་སྦྱིན་སོགས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་
པ་རྣམས་ལ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་དང་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་ན་ཐུབ་པའི་
བཀའ་ལ་མི་རྨོངས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་ཀུན་བརྟགས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་གཞན་དབང་
དང་ལམ་གྱི་བདེན་པར་གཏོགས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་རྫོབ་འདུས་བྱས་
1-1-381


ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་མ་གྲུབ་ཅིང་དེ་རྣམས་ཀྱིས་གདོད་ནས་རྣམ་པར་
དག་པའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་(དང་)འགོག་པའི་བདེན་པར་གཏོགས་
པའི་སྦྱིན་སོགས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་ནི་ནུས་མ་བཅུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་མཁའ་འགྲོ་མ་
བཅུ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཉིད་ཡིན་པར་གསུངས་
ཤིང༌། ཡང་དེ་རྣམས་ཉིད་ཕྱག་རྒྱ་དྲུག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་གསུམ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་གཅིག་
(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་མཐར་ཐུག་གི་ཕྱག་རྒྱ་(མཁའ་ཁྱབ་)བཅུར་ཡང་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་སྦྱིན་སོགས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་ཡོངས་སུ་དག་པའི་དོན་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ལྷ་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམས་སུ་རིག་པར་བྱའོ། །
༈ ༼རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་དང་སྙིང་རྗེ་དང་
བདེ་བ་ཆེན་པོར་བཞུགས་ཚུལ་ལ་ལྔ། སྟོང་ཉིད་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་གཉིས་སུ་
ལེགས་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ།༽ དེ་བཞིན་དུ་སྟོང་ཉིད་བཅོ་བརྒྱད་དང་ཉི་ཤུར་གསུངས་
པ་རྣམས་ནི་བཅུ་དྲུག་ཏུ་འདུ་ཞིང༌། དེ་ཡང༌། རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས། ཟ་བ་བཟའ་
དང་དེ་ཡི་ལུས། །གནས་ཀྱི་གཞི་ཡི་སྟོང་པ་ཉིད། །དེ་ཡང་གང་གིས་ཇི་ལྟར་མཐོང༌། །གང་
ཕྱིར་དེ་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད། །དགེ་གཉིས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཕན་
བྱའི་ཕྱིར། །འཁོར་བ་བཏང་བར་མི་བྱའི་ཕྱིར། །དགེ་བ་མི་ཟད་བྱ་བའི་ཕྱིར། །རིགས་ཀྱང་
རྣམ་པར་དག་བྱའི་ཕྱིར། །མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །སངས་རྒྱས་ཆོས་རྣམས་
དག་བྱའི་ཕྱིར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲུབ་པར་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལ། ཟ་བ་སྟོང་པ་
1-1-382


ཉིད་ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཏེ། ཡུལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པར་བྱེད་པའོ། །བཟའ་བ་སྟོང་པ་
ཉིད་ནི་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཏེ་ལོངས་སྤྱད་པར་བྱའོ། །དེའི་ལུས་ནི་ཟ་བ་དང་བཟའ་བ་དེ་
གཉིས་ཀྱི་གནས་ཁོག་པ་སྟེ། དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཕྱི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །གནས་ཀྱི་གཞི་ནི་
སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྟེ་དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་ནང་
གི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡང་གང་གིས་སྟོང་པར་མཐོང་ཞེ་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཤེས་པས་
མཐོང་སྟེ། དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེས་ན་འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་
རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སྟོན་པ་ཡིན་གྱི། དེ་ལས་གཞན་དུ་(སྟོང་པའང་སྟོང་
པས་སྟོང་ཞེས་སོགས་)སྨྲ་བ་དག་ནི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཇི་
ལྟར་མཐོང་བ་ནི་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པར་མཐོང་བ་སྟེ་དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་དོན་དམ་པ་
སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །འདིས་ཀྱང་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་མཐོང་བའི་ཤེས་པ་དེ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་
བསྟན་གྱི་དོན་དམ་རང་སྟོང་དུ་བསྟན་པ་ནི་མེད་དོ། །གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དེ་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལ་རྣམ་པ་བརྒྱད་དེ། འདུས་བྱས་དང་འདུས་
མ་བྱས་ཀྱི་དགེ་བ་གཉིས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་
འདུས་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་དང་འདུས་མ་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་
པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་(གཞན་ཕན་)མཐའ་ལས་
འདས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །འཁོར་བ་བཏང་བར་མི་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་(འཁོར་བ་)ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ནམ་ཡང་དགེ་བ་
མི་ཟད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་(དགེ་བ་)དོར་བ་མེད་
1-1-383


པ་སྟོང་བ་ཉིད་དོ། །རང་བཞིན་གྱི་རིགས་ཀྱང་(དྲི་མ་གློ་བུར་བས་)རྣམ་པར་དག་བྱའི་ཕྱིར་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་
མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་རང་གི་
མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །འདིར་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་(སྟེ་སོགས་)ལ་འཆད་པ་ནི་
རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་དང་མི་མཐུན་ཏེ། དཔལ་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བའི་རྒྱུད་ལས་ཀྱང༌། 
འདི་དང་མཐུན་པར་(རྡོ་རྗེ་འཆང་གིས་)གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་
སོགས་པ་གདོད་ནས་དག་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་(དྲི་མ་གློ་བུར་བས་)དག་བྱའི་ཕྱིར་
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་ཟ་བ་
ལ་སོགས་པ་དང་པོ་བཞི་ནི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་ལས་བརྩམས་པའོ། །དེ་ཡང་གང་གིས་
མཐོང་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་མཐོང་བ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པ་མཐོང་བ་
ཡུལ་ཅན་ལས་བརྩམས་པ་སྟེ་ལྔ་བ་དང་དྲུག་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ལས་བརྩམས་པ་ནི་བདུན་པ་ལ་སོགས་པ་བཅུ་བཞི་པའི་མཐར་ཐུག་པ་སྟེ། 
དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་སྟོང་པ་ཉིད་བཅུ་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་ནས་དེ་རྣམས་ལ་ཇི་ལྟར་སྟོང་བའི་
དོན་ནམ་མཚན་ཉིད་གསུངས་པ། གང་ཟག་དང་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི། །དངོས་པོ་མེད་འདིར་
སྟོང་པ་ཉིད། །དེ་དངོས་མེད་པའི་དངོས་ཡོད་པ། །དེ་ནི་དེ་ལས་སྟོང་ཉིད་གཞན(མཁའ་
ཁྱབ)། །ཞེས་པའོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་དང་ཆོས་སུ་གཏོགས་པའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་(གཤིས་
ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་གཏན་ནས་མེད་ཅིང་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རང་རང་ངོ་བོས་སྟོང་བ་སྟེ། 
ཀུན་རྫོབ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། (གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ཀྱི་ཤེས་པ་ལ་སྣང་མེད་དོ། །ཆོས་དེ་
1-1-384


དག་གིས་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནམ་ཡང་བཞུགས་པ་ནི་རང་གིས་མི་སྟོང་ཡང་
གློ་བུར་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་བའི་ཕྱིར་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་དང༌། (གཤིས་
ཀྱི་)གནས་ལུགས་ཀྱི་ཤེས་པ་ལ་སྣང་བཅས་སོ། །དེ་ལྟར་བཅྭ་ལྔ་པ་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་
ཉིད་ནི། གང་ཞིག་གང་ན་མེད་པ་དེ་དེས་སྟོང་ངོ༌། །ཞེས་ཡང་ཡང་གསུངས་པའི་དོན་ཏེ། 
རང་གི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་(དང་སྟོང་བའི་སྟོང་བ་ཉིད་དང་ཆད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཀུན་
འགྲོ་མ་ཡིན་ཞིང་ཀུན་རྫོབ་དང་འབྲེལ་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྒྲུབ་ཆོས་ཀྱི་དོར་བའི་སྟོང་བ་ཉིད་གང་
ཡིན་པ་ཀུན་རྫོབ་རང་སྟོང་ངོ༌། །བཅུ་དྲུག་པ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་
(མཁའ་ཁྱབ་)ནི། དེ་ལ་ལྷག་མར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདིར་རྟག་ཏུ་ཡོད་པའོ། །ཞེས་
ཡང་ཡང་གསུངས་པའི་དོན་ཏེ་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་(དང་མི་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་
དང་རྣམ་ཀུན་མཆོག་ལྡན་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཀུན་འགྲོ་ཡིན་ཞིང་ཀུན་རྫོབ་དང་མ་འབྲེལ་བའི་སྟོང་
པ་ཉིད་དང་སྒྲུབ་ཆོས་ཀྱིས་མ་དོར་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་)གང་ཡིན་པ་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་
ངོ༌། །དོན་འདི་དག་ནི། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་སཾ་པུ་ཊིའི་རྒྱུད་ཕྱི་མ་དང༌། དབུས་མཐའ་
རྣམ་འབྱེད་ཀྱི་འགྲེལ་པར་ཡང་(མཐུན་པར་)གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། དེ་ལ་ཟ་བ་སྟོང་པ་
ཉིད་(བཀའ་བསྩལ་པ་ཞེས་པ་སཾ་པུ་ཊི་ལ་བཞུགས། གཞན་འདྲ་བ་)ནི་ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་
ལས་བརྩམས་སོ། །བཟའ་བ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་(ཡུལ་)རྣམས་སོ། །དེའི་ལུས་ནི་ཟ་བ་
དང་བཟའ་བ་གཉིས་ཀྱི་གནས་གང་ཡིན་པ་སྟེ་ཁོག་པའོ། །དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་ཕྱི་ནང་སྟོང་
པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །གནས་ཀྱི་གཞི་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཏེ། དེ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་དེའི་སྟོང་པ་
ཉིད་ནི་ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ནང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡང་གང་གིས་
1-1-385


སྟོང་པར་མཐོང་ཞེ་ན། སྟོང་བ་ཉིད་ཤེས་པས་(མཐོང་)ཏེ། དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་
སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པའི་རྣམ་པར་མཐོང་བ་དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་དོན་དམ་
པ་སྟོང་བ་ཉིད་དོ། །གང་གི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་(བརྒྱད་དེ་)དེ་
ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅེ་ན། (བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་བསྩལ་པ་
ཞེས་པ་རྒྱུད་ལ་བཞུགས། གཞན་འདྲ་)དགེ་གཉིས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། དགེ་
གཉིས་ནི་འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་སོ། །རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཕན་བྱའི་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་
བ་ནི་སེམས་ཅན་ལ་གཏན་དུ་ཕན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འཁོར་བ་གཏང་བར་མི་བྱའི་
ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁོར་བ་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་སྟོང་བ་ཉིད་དུ་མ་མཐོང་ན་སྐྱོ་སྟེ་
འཁོར་བ་ཡོངས་སུ་གཏོང་ངོ༌། །དགེ་བ་མི་ཟད་བྱ་བའི་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་
མེད་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ན་ཡང༌། མི་གཏོང་ཞིང་མི་འདོར་བ་གང་ཡིན་
པའོ། །རིགས་ཀྱང་རྣམ་པར་དག་བྱའི་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་རིགས་ནི་རང་བཞིན་(གྱི་
རིགས་)ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་(སྐུ་ཡིན་པའི་)ཕྱིར་རོ། །མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །ཞེས་བྱ་
བ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན་རྣམས་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་རྣམས་དང་བཅས་པ་ཐོབ་པར་བྱ་
བའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཆོས་རྣམས་དག་བྱའི་ཕྱིར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲུབ་པར་
བྱེད། །ཅེས་བྱ་བ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་དང་མ་འདྲེས་པ་ལ་སོགས་
པའོ། །དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་སྟོང་པ་ཉིད་བཅུ་བཞི་རྣམ་པར་གཞག་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདི་ལ་
སྟོང་པ་ཉིད་(ཀྱི་དོན་)གང་ཡིན་ཞེ་ན། གང་ཟག་དང་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི། །དངོས་པོ་མེད་
འདིར་སྟོང་པ་ཉིད། །དེ་དངོས་མེད་པའི་(གཞིའི་)དངོས་ཡོད་པ། །དེ་(རང་སྟོང་)ནི་དེ་ལས་
1-1-386


སྟོང་ཉིད་གཞན(མཁའ་ཁྱབ)། །ཞེས་བྱའོ། །གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་(དངོས་
པོ་མེད་པ་)སྟོང་པ་ཉིད་(དེ་རང་སྟོང་དང་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་)དོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་དེའི་
(གཞིའི་)དངོས་པོ(འམ་ངོ་བོ་)ཡོད་པ་ནི(དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་)སྟོང་པ་ཉིད་(དང་གཞན་
སྟོང་དང་མི་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་)དོ། །ཟ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་གོང་དུ་ཇི་སྐད་
སྨོས་པ་དེར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་
དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་རྣམ་པ་གཉིས་ཐ་མར་
འཇོག་(རྣམ་པར་གཞག་ཅེས་པ་རྒྱུད་ལ་བཞུགས་གཞན་འདྲ་)སྟེ། གང་ཟག་དང་ཆོས་སུ་སྒྲོ་
འདོགས་པ་དང༌། དེའི་སྟོང་པ་ཉིད་(ཀྱི་གཞི་)ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་གོ་རིམ་
བཞིན་(སྟོང་ཉིད་དེ་གཉིས་གསུངས་པ་ཡིན་)ནོ། །དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཤེས་
པར་བྱའོ་ཞེས་སོ། །འདིའི་རྗེས་ཐོགས་ཉིད་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བ་སྒྲུབ་པ་ཡང༌། དཔལ་
སཾ་པུ་ཊིའི་རྒྱུད་དུ་གསལ་བར་བཀའ་སྩལ་པ་དེ་ཉིད་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་དང༌། མཁས་པ་ཆེན་
པོ་(དབུ་མ་པ་)སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱི་ཞལ་སྔ་ནས། དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་རྩ་
འགྲེལ་དུ། ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བཀོད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྲུབ་པ་ཇི་ལྟར་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་
ཉོན་མོངས་དེ་མ་གྱུར། །ལུས་ཅན་ཐམས་ཅད་གྲོལ་བར་འགྱུར། །གལ་ཏེ་རྣམ་དག་དེ་མ་
གྱུར། །འབད་པ་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར། །གལ་ཏེ་གཉེན་པོ་མ་སྐྱེས་པར་ཡང་ཆོས་རྣམས་
ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད། གློ་བུར་དུ་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་མི་
འགྱུར་ན་ནི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པས་འབད་པ་མེད་པར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་
གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཇི་སྟེ་གཉེན་པོ་སྐྱེས་ཀྱང་རྣམ་པར་དག་པར་མི་འགྱུར་ན་ནི་ཐར་པར་
1-1-387


བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་འབྲས་བུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན། ཉོན་མོངས་མ་ཡིན་མི་
མོངས་མིན། །དེ་ནི་དག་དང་མ་དག་མིན། །ཇི་ལྟར་ཉོན་མོངས་པར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ལ། མ་
དག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེ་ན། སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཉོན་
མོངས་པར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པའང་མ་ཡིན་ལ་དག་པའང་མ་ཡིན་ཞེ་ན། གློ་བུར་གྱི་ཉོན་
མོངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བསྟན་པ་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་
ནོ། །(དེ་ལྟར་རྒྱུད་དང་དབུས་མཐའ་རྩ་འགྲེལ་གྱི་རྒྱ་དཔེ་འདྲ་བར་བཞུགས་ནའང་འབྲོག་མི་ལ་སོགས་
ལོ་ཙཱ་བ་ལ་ལས་དབུས་མཐའ་རྩ་འགྲེལ་བཞིན་དུ་ལེགས་པར་མ་འགྱུར་སྣང་བས་དེ་དག་གི་འགྱུར་ལ་
བརྟེན་ནས་འདི་སུན་ཕྱུང་ན་སྤ་གྲོ་བའི་ལུགས་སུ་འགྱུར་རོ།།)ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་
མཐར་ཐུག་པ་རྣལ་འབྱོར་བླ་ན་མེད་པའི་རྒྱུད་སྡེ་ཟབ་མོར་དཔལ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོས་
ལེགས་པར་བཀའ་སྩལ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག་དབུས་མཐའ་(རྣམ་འབྱེད་)སེམས་ཙམ་དུ་
འཁྲུལ་བའི་གྲགས་པ་ངན་པས་ཁྱབ་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་མ་གྱུར་ཅིག འདི་ནི་
འཕགས་པ་སོར་ཕྲེང་དང༌། མྱང་འདས་ཆེན་པོ་དང༌། རྒྱུད་བླ་རྩ་འགྲེལ་དང༌། ཡུམ་གྱི་ཆེ་
འགྲེལ་ལ་སོགས་པ་དབུ་མའི་གཞུང་ལུགས་ཤིན་ཏུ་མང་བ་རྣམས་ལས་རབ་ཏུ་བསྟན་ཅིང༌། 
དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་ཉིད་དུ་ཡང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་དང་དོན་གཅིག་པའི་
སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ཀྱི་མཚན་ཉིད་གསུངས་པ། (བདག་)གཉིས་(ཀྱི་)དངོས་(པོ་)མེད་
(པ་)དང་དངོས་(པོ་)མེད་པའི། (གཞིའི)། དངོས་པོ(འམ་ངོ་བོ་ནི་)སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་
དོ། །ཞེས་པ་སྟེ་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་སོགས་པ་གཉིས་ཀྱི་དངོས་པོ་རྣམས་གནས་
ལུགས་ལ་གཏན་ནས་མེད་ཅིང་མ་གྲུབ་པའི་གཞིའི་ངོ་བོ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)གང་ཡིན་པ་
1-1-388


དོན་དམ་སྟོང་བ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལྟར། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་སོགས་པ་
དང་དོན་གཅིག་པའི་སྟོང་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)འདི་ནི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་
ཉིད་ཅེས་དང༌། གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་དང༌། མི་སྟོང་བའི་སྟོང་བ་ཉིད། ཅེས་
གསུངས་རབ་དྲི་མ་མེད་པ་རྣམས་ལས་ཡང་དང་ཡང་དུ་གསུངས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་རང་
སྟོང་ཙམ་གྱིས་ནི་དེའི་གོ་མི་ཆོད་དོ། །ཅེའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་དམ་སྟོང་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)གང་
ཡིན་པ་དེ་ནི། (རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་)ཡོད་པ་མ་ཡིན་མེད་པ་མིན། །ཞེས་ཡོད་པའི་
མཐའ་བསལ་བར་མ་ཟད། མེད་པའི་མཐའ་ཡང་བསལ་བ་(ལ་གསུངས་པ་)ཡིན་ལ། རང་
སྟོང་གིས་ནི་མེད་པའི་མཐའ་བསལ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཡོད་པའི་མཐའ་ནི་ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་གཏན་ནས་མེད་པ་ཡིན་ཡང་ཡོད་དོ། །ཞེས་
སྒྲོ་འདོགས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མེད་པའི་མཐའ་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་རྟག་ཏུ་བཞུགས་ཀྱང་མེད་ཅིང་མ་གྲུབ་ལ་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་ངོ་
ཞེས་སྐུར་པ་འདེབས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །མཐའ་དེ་དག་དང་བྲལ་བའི་དབུས་གང་ཡིན་པ་
དེ་ནི་ཡོད་མེད་དང་སྒྲོ་སྐུར་དང་རྟག་ཆད་ལ་སོགས་པ་མཐའ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་
གཞི་(ཕུང་པོ་གསུམ་པ་)ཡིན་པའི་ཕྱིར་དབུ་མ་ཆེན་པོ་མཐར་ཐུག་པ་སྟེ་དེ་ནི། བེམས་པོ་མ་
ཡིན་པ(རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་རང་རིགས་པ)འི་སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆད་པའི་སྟོང་བ་
ཉིད་ལས་རིང་དུ་གྱུར་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དོན་དམ་
པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་འགྱུར་མེད་དྲུག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཨ་ནི་ཡིག་འབྲུ་ཀུན་གྱི་མཆོག་(མཁའ་
1-1-389


ཁྱབ་)དང༌། སངས་རྒྱས་ཀུན་པས་སྔར་སངས་རྒྱས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གདོད་ནས་གྲོལ་བའི་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དང་པོའི་སངས་རྒྱས་རྒྱུ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད(མཁའ་ཁྱབ)། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་གཞོམ་དུ་མེད་ཅིང་སྤང་དུ་
མི་རུང་ལ་སྐུར་པ་གདབ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་རྣམ་པར་
ཤེས་པའི་ཆོས་ལས་འདས་ཤང༌། རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ལ། རྣལ་འབྱོར་པས་སོ་སོར་
རང་རིག་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་གང་དག་མཐའ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ཙམ་ལ་དབུ་མ་
ཞེས་བཏགས་པར་ཟད་ཀྱི་དབུ་མ་ཡང་དབུ་མས་སྟོང་ངོ་ཞེས་པ་དང༌། དོན་དམ་ཡང་དོན་
དམ་གྱིས་སྟོང་ཞེས་པ་(དང་ཆོས་སྐུ་ཡང་ཆོས་སྐུས་སྟོང་ཞེས་པ་)ལ་སོགས་པར་ཁ་ཚོན་གཅོད་
པ་དེ་དག་ནི། རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་དང་(ཤིན་ཏུ་)མི་མཐུན་ཏེ། གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་
པའི་སྟོང་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་བ་ཉིད་ཙམ་གྱིས་མི་
ཆོག་པར། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དགོས་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་
ཡང༌། དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་རྩ་འགྲེལ་དུ། དེ་ལྟར་(བདག་གཉིས་ཀྱི་)དངོས་པོ་མེད་པའི་
(གཞིའི་)ངོ་བོ་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་ཡོངས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་
ནོ། །(བདག་གཉིས་ཀྱི་)དངོས་པོ་མེད་པ། དེའི་(གཞིའི་)ངོ་བོ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)གང་ཡིན་པ་དེ་
ནི། (ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་གི་བདག་)ཡོད་པ་མ་ཡིན་(ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་བདག་
ཉིད་)མེད་པའང་མིན། ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་མ་ཡིན། ཞེ་ན། འདི་ལྟར་(བདག་)གཉིས་པོའི་དངོས་
པོ་མེད་པའོ། །ཇི་ལྟར་མེད་པའང་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་(བདག་)གཉིས་པོའི་དངོས་པོ་
མེད་པའི་(གཞིའི་)དངོས་པོ(འམ་ངོ་བོ་)དེ་ནི་(དོན་དམ་)སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ཀྱི་མཚན་
1-1-390


ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། ཡུམ་རྒྱས་པ་དང་། ཉི་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་པ་དང༌། ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་པ་
རྣམས་ཀྱི་འགྲེལ་པར་ཡང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་
པ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ཆོས་(ཀུན་རྫོབ་)རྣམས་ལ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལས་བཟློག་
པ(དོན་དམ་པ)འི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ཅེས་བྱའོ། །དེའི་
འོག་ཏུ་(དོན་དམ་དེ་ཉིད་)ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་(ཡང་ཡིན་ལ་)དངོས་པོ་མེད་པའི་
ངོ་བོ་ཉིད་(ཀྱང་)ཡིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཐབས་མཁས་པ་དག་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་གློ་བུར་དུ་
ཀུན་བརྟགས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱིས་སྟོང་ཞིང་ཀུན་རྫོབ་ལས་ཟློག་པ་དོན་དམ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་
ལ་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་དུ་གསུངས་ནས་དེ་ཡང་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཤེར་ཕྱིན་(མཁའ་ཁྱབ་)དུ་གསུངས་པ་ལས་ཀྱང་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་དང་རྣམ་
གྲངས་སུ་གྱུར་པའི་སྟོང་ཉིད་ཟབ་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་གཞན་སྟོང་ཉིད་དུ་གྲུབ་པོ། །དེ་བཞིན་
དུ་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ཀྱིས་ཀྱང༌། དབུ་མ་སྒོམ་རིམ་དུ། མ་སྐྱེས་པ་(དོན་དམ་པ་)ཡི་
སྟོང་ཉིད་གཅིག(ཡིན་ལ) །གཅིག་ནི་སྐྱེས་པ་(རྟེན་འབྲེལ་)སྟོང་པ་སྟེ། །(དེ་དག་ལས་ཀྱང་)མ་
སྐྱེས་པ་ཡི་(དོན་དམ་)སྟོང་ཉིད་(ནི་)མཆོག(གམ་གཞན་ནམ་ཕ་རོལ་ཡིན་ལ) །སྐྱེས་པའི་སྟོང་པ་
(ནི་)འཇིག་པ་ཡིན(པས་གཞན་མཆོག་ཕ་རོལ་མ་ཡིན་ནོ)། །ཞེས་(བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ལང་ཀར་
གཤེགས་པར་གསུངས་པ་དང་མཐུན་པར་)གསུངས་ཏེ་སྐྱེ་འཇིག་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་
སྐྱེ་འཇིག་གོ །དེ་ལས་དེ་གཞན་མ་ཡིན་ཞིང་དེ་ལས་ཀྱང་དེ་གཞན་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་ཚུལ་
གྱིས་འདིར་སྐྱེ་འཇིག་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་རང་སྟོང་སྟེ་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་(དང་སྐྱེས་
པའི་སྟོང་བ་ཉིད་)དོ། །གཞན་སྟོང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་
1-1-391


མ་སྐྱེས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། དེ་ནི་སྔ་མ་ལས་མཆོག་དང་དམ་པ་དང་གཞན་ཡིན་ནོ། །དེ་
ཡང༌། གང་ཟག་དང་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི། །དངོས་པོ་མེད་འདིར་སྟོང་པ་ཉིད། །དེ་དངོས་མེད་
པའི་དངོས་ཡོད་པ། །དེ་ནི་དེ་ལས་སྟོང་ཉིད་གཞན(མཁའ་ཁྱབ)། །ཞེས་སྔར་དྲངས་པ་དང་
དོན་གཅིག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བཅུ་དྲུག་ལ། མི་དམིགས་པ་སྟོང་བ་ཉིད་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་
སྟོང་པ་ཉིད་བསྣན་པས་བཅྭ་བརྒྱད་ཡིན་ལ། རང་གི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། གཞན་གྱི་
དངོས་པོ་སྟོང་ཉིད་བསྣན་པས་ཉི་ཤུ་ཡང་ཡིན་ཞིང༌། ཕྱི་མ་འདི་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་རང་སྟོང་
དང་གཞན་སྟོང་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྟོང་
བའི་གཞིའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པ་སོ་སོ་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཉིད་བསྟན་ཏོ། །(དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་
པ་ཉིད་དུ་མི་གཏོགས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་འགའ་ཡང་མེད་པ་ལྟར། རང་གི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། 
གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མི་གཏོགས་པའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱང་མེད་པས་དེ་དག་ནི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་
དབྱེ་བ་ཇི་སྙེད་གསུངས་པ་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུད་བྱེད་ཡི་ནོ།།)དེ་ལྟ་བས་ན་གནས་ལུགས་
ཟབ་མོ་སྟོན་པའི་གཞུང་ལུགས་རྣམ་པར་དག་པ་རྣམས་སུ་ཡོད་མིན་མེད་མིན་ཞེས་པའམ། 
ཡོད་དང་མེད་ལས་རྣམ་པར་འདས། །ཞེས་པའམ། ཡོད་མེད་ཀྱི་མཐའ་དང་བྲལ་ཞེས་པ་ལ་
སོགས་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཏན་ལ་ཕབ་པ་རྣམས་ནི། རང་སྟོང་གང་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་ཡོད་
པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྟོང་གཞི་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་མེད་པ་མ་ཡིན་པའི་དོན་
གྱིས་ཡོད་མིན་མེད་མིན་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལྟར་མཐོང་ན་
དགོངས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་(ཡང་དག་པ་)མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་
1-1-392


དུ། ཡོད་མིན་མེད་མིན་དེ་བཞིན་མིན་གཞན་མིན། །ཞེས་སོགས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་
ཉིད་གསུངས་པའི་འགྲེལ་པར། ཀུན་བརྟགས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དག་
གིས་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །(ཆོས་ཉིད་)ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ནི་མེད་པ་མ་
ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་
པར་དག་པར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །གློ་བུར་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང་བྲལ་བས་རྣམ་པར་མི་
འདག་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཞེས་པའི་བར་གྱིས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་(མཁའ་ཁྱབ་)ཀྱི་དོན་
གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ཀྱིས་ཀྱང༌། དབུ་མ་སྒོམ་རིམ་
དུ། དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་དག་པ་ཡིས། །རང་གི་ངོ་བོ་དོན་དམ་(མཁའ་ཁྱབ་)འདི། །ཤིན་ཏུ་ཡང་
ནི་(གཤིས་ལ་)གྲུབ་པས་ན། །རྟགས་པའི་གཞན་དངོས་འབྱུང་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་དོན་
དམ་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཤིན་ཏུ་ཡང་གྲུབ་པས་ན་མེད་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་
གཞན་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་འབྱུང་བའམ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ཡོད་མིན་མེད་
མིན་གྱི་དོན་དེ་ལྟར་ཤེས་པ་ལ་ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་དག་པ་དགོས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །འདི་
ནི་དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བའི་རྒྱུད་དུ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་སྦྱོར་ལྡན་པའི། །སྔགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་
ཤིན་ཏུ་མཐོང༌། །ཞེས་གསུངས་པ་དང་ཡང་དོན་གཅིག་སྟེ། མཉམ་གཞག་རིགས་པའི་ཤེས་
པས་ཤིན་ཏུ་མཐོང་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །(དབུ་མ་རྩ་ཤེའི་རང་འགྲེལ་ག་ལ་འཇིགས་མེད་དུ་ཡང༌། 
དོན་དམ་པར་བདེན་པ་ཉིད་ཡིན་པས་དོན་དམ་པའོ་བདེན་པའི་ཞེས་དོན་དམ་དུ་བདེན་པའི་རྒྱུ་
མཚན་གྱིས་དོན་དམ་བདེན་པར་འཇོག་ཚུལ་གསུངས་ཏེ་འདི་དག་གིས་ནི་ཁ་ཅིག་དོན་དམ་དུ་བདེན་
པ་མི་སྲིད་པར་འདོད་པ་བསལ་བ་ཡིན་ནོ།།)དེས་ན་གཞུང་འདི་དག་གིས་ཀྱང་དོན་དམ་པ་རང་
1-1-393


སྟོང་མ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི། རང་བྱུང་བདེ་བར་
གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས། (རང་
བཞིན་གཉུག་མའི་)ངོ་བོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་རང་རིག་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་
ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཏེ་ངོ་བོ་དེས་(ན་ཡུལ་)འཛིན་པར་བྱེད་པ་(དྲུག་)དང་གཟུང་བ་(དྲུག་)དང་
འཛིན་པ་(དྲུག་སྟེ་)ཁམས་བཅྭ་བརྒྱད་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་དང་(གདོད་ནས་)བྲལ་བ(འི་གཞི་)ཞེས་
པ་ལ་སོགས་པ་ནས། དེ་ལྟར་ཁམས་བཅྭ་བརྒྱད་དང་(གདོད་ནས་)བྲལ་བའི་(གཞི་)དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་རིན་པོ་ཆེ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣལ་འབྱོར་བས་(མོས་པ་དང་དེ་ཁོ་ན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚུལ་
གྱིས་)བསྒོམ་པར་བྱ། ཞེས་པའི་བར་ཏུ་རྒྱས་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་དོན་དམ་
པའི་བདེན་པ་རང་གིས་རང་རིག་པ་ཡོད་མེད་ཀྱི་མཐའ་དང་བྲལ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དེ་ནི། 
རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཆོས་ལས་འདས་ཤིང་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་ལ། རང་
གི་ངོ་བོས་མི་སྟོང་བའི་རང་བཞིན་ཡིན་ཏེ། སློབ་དཔོན་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོས། རྣལ་འབྱོར་སྒོམ་
པའི་ལམ་ལས། གང་ཞིག་(རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་)བརྟེན་ནས་མི་སྐྱེ་ཞིང་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་ཉམས་
པར་མི་འགྱུར་བ་(གཤིས་ཀྱི་འགོག་བདེན་)དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་
བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། རབ་ཏུ་དང་བ་ཆེན་པོ་སྐྱེས་པའི་མདོར་ཡང༌། གཞན་གྱི་རྟེན་(ལས་
སྐྱེ་བ་)མིན་(ཞིང་གདོད་ནས་)ཞི་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །སྤྲོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྤྲོས་པ(མཁའ་
ཁྱབ)། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་(ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་ངོ་བོ་ཐ་དད་)སྣ་ཚོགས་མིན(པ)། །དེ་(ཁོ་ན་)ཉིད་དེ་
བཞིན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་ཀྱི་)མཚན་ཉིད(དོ)། །ཅེས་དང༌། དབུ་མ་རྩ་ཤེར་ཡང༌། (སོ་སོར་རང་
རིག་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན་པས་)གཞན་(གྱིས་བསྟན་པ་)ལས་(མངོན་སུམ་དུ་)ཤེས་
1-1-394


(པ་)མིན་(ཞིང་གདོད་ནས་)ཞི་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །སྤྲོས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་སྤྲོས་པ(མཁའ་
ཁྱབ)། །རྣམ་རྟོགས་མེད་(པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་མང་ཡང་)དོན་ཐ་དད་མིན(པ)། །དེ་ནི་
དེ་(ཁོ་ན་)ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་ཀྱི་)མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་ཞི་ཞིང་
སྤྲོས་པ་མེད་ལ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་རོ་གཅིག་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་
ཆོས་ལས་འདས་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡང་དག་པར་བསྟན་(ཏེ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་
སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་བསྟན་)ཏོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་སྟོང་ཉིད་ཉི་ཤུ་པོ་ཐམས་ཅད་རང་
སྟོང་ཉིད་དུ་སྨྲ་བ་ནི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་མ་ཡིན་ཏེ། དོན་དམ་
པའི་བདེན་པ་དང་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་དང་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང༌། 
ངོ་བོ་ཉིད་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་རྣམས་
སྟོང་ཉིད་ཡིན་ཡང་རང་སྟོང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ཟ་བ་དང་བཟའ་བ་ལ་སོགས་པ་
ནི་རང་རང་ངོ་བོས་སྟོང་བའི་ཕྱིར་གང་ཞིག་གང་ན་མེད་པ་སྟེ་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཅིང་ཅུང་
ཟད་ཀྱང་མེད་པའོ། །ཆོས་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་ལྷག་མར་གྱུར་
པ་(མཁའ་ཁྱབ་)གང་ཡིན་པ་སྟེ་ཡང་དག་པར་ཡོད་པའོ། །འདི་དག་ལ་ཉེ་བར་དགོངས་ནས། 
དབུ་མ་པ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཞབས་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས། ཇི་ལྟར་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་
ལོག་པར་ཟིན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་གང་ལ་ལ་གང་གིས་སྟོང་པ་ཉིད་(ཀྱི་
གཞི་)དེ་ཡང་མི་འདོད་ལ། (དགག་བྱ་)གང་གིས་(དགག་གཞི་)གང་སྟོང་བ་དེ་ཡང་མི་འདོད་
(པར་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཡིན་ཞེས་)པ་དེ་ལྟ་བུ་འདི་ནི་སྟོང་བ་ཉིད་ལ་ལོག་པར་ཟིན་པ་ཞེས་
བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་གིས་སྟོང་བ(འི་ཆོས་)དེ་མེད་པ་དང་གང་སྟོང་བ(འི་གཞི་)དེ་
ཡོད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐམས་ཅད་མེད་ན་ནི་གང་དུ་ཅི་ཞིག་གང་
1-1-395


གིས་སྟོང་བར་འགྱུར་ཏེ། (སྟོང་གཞི་ཆོས་ཉིད་)དེས་(སྟོང་གཞི་ཆོས་ཉིད་)དེ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་
དུ་འགྱུར་དུ་མི་རུང་ངོ༌། །(གལ་ཏེ་ཆོས་ཉིད་གིས་སྟོང་བའི་གཞི་སྲིད་ན་ཆོས་ཉིད་ཀུན་འགྲོ་མ་ཡིན་
པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བས་གནོད་དོ།།) དེ་བས་ན་(ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་དུ་འདོད་པ་)དེ་ལྟ་བུ་ནི་སྟོང་
པ་ཉིད་ལ་ལོག་པར་ཟིན་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ལེགས་པར་ཟིན་པ་ཡིན་ཞེ་
ན། གང་གི་ཕྱིར་(གཞི་)གང་ལ་(ཆོས་)གང་མེད་པ་དེ་ནི་(ཆོས་)དེས་སྟོང་བར་ཡང་དག་པར་
མཐོང་ལ་དེ་ལས་ལྷག་མ་(སྟོང་གཞི་)གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདི་ན་ཡང་དག་པར་ཡོད་དོ། །ཞེས་
ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པ་དེ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་
བཞིན་དུ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་(བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའི་སར་)གསུངས་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ཡང་ངེས་པར་བལྟ་དགོས་སོ། །(དེ་དག་
དང་མཐུན་པར་)དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པར་ཡང༌། འོད་སྲུང་གང་ཟག་ཏུ་ལྟ་བ་རི་རབ་ཙམ་
ལ་གནས་པ་བླའི། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་(ཐམས་ཅད་རང་རང་ངོ་བོས་)སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ལྟ་
བ་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་འོད་སྲུང་ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འབྱུང་
བ(འི་ཐབས་)ནི་སྟོང་བ་ཉིད་ཡིན་ན། འོད་སྲུང་གང་(ཐམས་ཅད་རང་རང་ངོ་བོས་)སྟོང་པ་ཁོ་
ནར་ལྟ་བ་དེ་ནི་གསོར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱས་པར་གསུངས་པའི་
མཐར་ཡང༌། དཔེར་ན་སྨན་པས་ནད་ནི་བསལ་བའི་ཕྱིར། །མི་ཞིག་ལ་ནི་བཀྲུ་སྨན་བཏང་
བ་ལས། །ནད་རྣམས་བསྐྱོད་ནས་འཁྲུས་པར་མ་གྱུར་ན། །དེ་ཡི་གཞི་ལས་ནད་ནི་སོས་མི་
འགྱུར། །དེ་བཞིན་ལྟ་བའི་ཐིབས་པོར་གནས་པ་ལས། །འབྱུང་བའི་མཆོག་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་
1-1-396


ཡིན་ན། །གང་ཞིག་(ཐམས་ཅད་རང་རང་ངོ་བོས་)སྟོང་པ་ཁོ་ནར་ལྟ་གྱུར་པ། །དེ་ནི་གསོར་མི་
རུང་ཞེས་རྒྱལ་བས་གསུངས། །ཞེས་དང༌། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། རྒྱལ་བ་
རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད། །ལྟ་ཀུན་ངེས་པར་འབྱུང་བར་གསུངས། །གང་དག་(ཐམས་ཅད་རང་
རང་ངོ་བོས་)སྟོང་པ་ཉིད་(དུ་)ལྟ་བ། །དེ་དག་བསྒྲུབ་ཏུ་མེད་པར་གསུངས། །ཞེས་དང༌། སྟོང་
པ་ཉིད་ལ་ལྟ་ཉེས་ན། །(ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུའང་རང་སྟོང་ཡིན་པས་གཤིས་ལ་མེད། དེས་ན་སངས་
རྒྱས་མིང་སྟོང་ཡིན། འབྲས་བུ་སྟོར། ཨར་སངས་པས་ལམ་སྒྲུབ་མི་དགོས་དགེ་སྡིག་ཁྱད་མེད་ཅེས་སོགས་
ལྟ་ངན་མང་པོ་དར་ནས་)ཤེས་རབ་ཆུང་ལྡན་(རྣམས་)ཕུང་བར་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་ཐམས་
ཅད་རང་སྟོང་ཉིད་དུ་ཐག་གཅོད་པ་ལ་སྐྱོན་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་གསུངས་སོ(ཚུལ་དེ་ལས་འདི་
ན་གཞན་དུ་འཆད་པ་རྣམས་ནི་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་སྟོང་ལ་མཐར་ཐུག་ཏུ་བྱས་པའི་རྣམ་
འགྱུར་རོ)། །
༈ ༼དེ་དག་ལས་སྟོང་གཞི་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་དང་སྙིང་རྗེ་ལ་
སོགས་པར་བཞུགས་ཚུལ།༽ (དེ་བཞིན་དུ་)རྒྱུད་སྡེ་རིན་པོ་ཆེ་རྣམས་སུ། སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག་
ཀ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་ཞེས་(དང་པོའི་སངས་རྒྱས་སུ་གསུངས་པ་)དང༌། ཕྱག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་
སྟོང་པ་བཅུ་དྲུག་(མཁའ་ཁྱབ་)ཉིད། །ཅེས་(ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར་གསུངས་པ་)དང༌། གཞན་ཡང༌། (འཁོར་
ལོ་སྡོམ་ཆེན་དུ་སྙིང་པོའི་)པད་འདབ་བཅུ་དྲུག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (ཕྱིའི་)དུར་ཁྱོད་བཅུ་དྲུག་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (རྒྱུད་མང་པོར་)དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཆ་བཅུ་དྲུག་ལ་སོགས་པས་
སྟོང་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)བཅུ་དྲུག་བསྟན་པར་གསུངས་པ་རྣམས་ནི། ཨེ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
ཆོས་འབྱུང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་མཁའ་ཁམས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སེང་
1-1-397


གེའི་ཁྲི་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པའི་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་སྟོང་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་བ་
ཉིད་(དང་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་)ལ་དགོངས་པ་མ་ཡིན་གྱི་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་རང་བཞིན་གྱི་
རིགས་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་
དང༌། མི་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་རྣམ་པའི་སྒོ་ནས་(བཅུ་དྲུག་ཏུ་)ཕྱེ་བ་ཡིན་
ནོ། །དེ་ཡང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས། སྟོང་པ་
ཉིད་བཅུ་དྲུག་ཞེས་པ་ནི་ནག་པོའི་ཕྱོགས་(གཞན་)དང་ཉི་མ་(གཞན་)དང་ཤེས་རབ་(མཁའ་
ཁྱབ་)པོ་(སྙིང་རྗེའི་བཅུ་གཅིག་ཅེས་པ་ནི་དཀར་པོའི་ཕྱོགས་དང་ཟླ་བ་ཐབས་སོ་)ཞེས་དང༌། སྟོང་པ་
ཉིད་(ཆེན་པོ་)ལ་དབྱེ་བ་གསུམ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང་དོན་དམ་པ་སྟོང་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཉིད་དོ། །དེ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་
ཁྱབ་)ནི་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཕུང་པོ་ལྔ་སྟོང་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཉིད་དེ་ནག་པོའི་ཚེས་གཅིག་
(གཞན་)ལ་སོགས་པ་ཚེས་(གཞན་)ལྔའོ། །ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི། (ཆོས་ཉིད་
ཀྱི་)ཁམས་ལྔ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་དྲུག་པ་ལ་སོགས་པ་ཚེས་(གཞན་)ལྔའོ། །དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་
ཉིད་ནི་དབང་པོ་(གཞན་)ལྔ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་བཅུ་གཅིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཚེས་
(གཞན་)ལྔའོ། །དེས་ན་གནམ་སྟོང་གི་མཐར་ཐུག་པ་ཚེ་(གཞན་)བཅོ་ལྔ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་
(མཁའ་ཁྱབ་)བཅོ་ལྔའོ། །གནམ་སྟོང་(གཞན་)གི་མཐའ་དང་དཀར་པོའི་ཚེས་གཅིག་
(གཞན་)འཇུག་པའི་དང་པོའི་དབུས་སུ་ཆ་བཅུ་དྲུག་པ་(ཕུང་པོ་དྲུག་པ་ཁམས་དྲུག་པ་དབང་པོ་
དྲུག་པ་སྟེ་)རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཉིད་དོ། །ཞེས་(དང་དེ་བཞིན་དུ་དཀར་
ཕྱོགས་ལ་སྙིང་རྗེ་བཅུ་དྲུག་གསུངས་པའི་མཐར་འདི་དག་གཅིག་པ་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་བཅུ་དྲུག་དང་
1-1-398


སྙིང་རྗེས་བཅུ་དྲུག་གི་བདག་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱ་བ་སྟེ་ཞེས་ཕྱག་བཅུ་དྲུག་དང་ཐོད་པ་བཅུ་དྲུག་གི་དོན་
ལ་སོགས་པ་)གསུངས་ཏེ་འདི་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་རྟོགས་པ་ལ་ཕྱི་ནང་ཀུན་རྫོབ་
(འདི་)ལས་གཞན་(མཆོག་ཕ་རོལ་)ཆོས་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་དོན་(འགལ་འདུས་སྐྱོན་
མེད་)ལེགས་པར་རྟོགས་དགོས་སོ། །
༈ ༼དེ་ལྟར་རྟོགས་ན་མཐའ་གཉིས་སྤངས་པའི་དབུ་མའམ་བར་མ་མ་ནིང་དང་
དཔེ་བྲལ་དང་ཕུང་པོ་གསུམ་པར་རྟོགས་ཚུལ།༽ དེ་རྟོགས་ན་མཐའ་བྲལ་དབུ་མའི་དོན་
ཟབ་མོ་ཡང་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་མཐའ་དང་བྲལ་ཙམ་གྱི་མེད་དགག་གམ། རྣམ་
གཅོད་ཙམ་དུ་བས་པ་མ་ཡིན་གྱི། མཐའ་གཉིས་སྤངས་པའི་དབུས་མའམ་བར་མ་ཡོངས་
གཅོད་དུ་གྲུབ་ཅིང་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང༌། འཕགས་པ་ལྷས་མཛད་
པའི་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་ཀུན་ལས་བཏུས་ཀྱི་བཤད་སྦྱར་དུ། ཡོད་མེད་མིན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཕུང་པོ་
གསུམ་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་མཁས་པ་ཆེན་པོ་སློབ་དཔོན་བྱང་ཆུབ་བཟང་པོས་
གསུངས་ཤིང༌། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པར་འོད་སྲུང་གིས་ཞུས་པར་ཡང༌། འོད་སྲུང་རྟག་
ཅེས་བྱ་བ་དེ་ནི་(འདུས་མ་བྱས་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་)མཐའ་གཅིག་གོ །མི་རྟག་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ནི་
(བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུ་)མཐའ་(གཅིག་སྟེ་དེ་ལྟར་ན་མཐའ་)གཉིས་སོ། །མཐའ་དེ་གཉིས་ཀྱི་
དབུས་(ནམ་མཁའ་ལྟར་ནུས་པ་མེད་པས་རྟགས་པ་མ་ཡིན་ལ་མི་རྟགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་ཕུང་པོ་
གསུམ་པ་)གང་ཡིན་པ་(རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་)དེ་ནི་(རྟོག་གེས་)སྤྱད་དུ་མེད་པ། (རྣམ་ཤེས་
ལ་)བསྟན་དུ་མེད་པ། (འབྲེལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་)རྟེན་མ་ཡིན་པ། (ཁམས་གསུམ་
པོ་)སྣང་བ་མེད་པ། རྣམ་པར་རིག་པ་(སྟེ་རྣམ་ཤེས་)མེད་པ། (ཆོས་རྣམ་ལ་འབྲེལ་ཏེ་)གནས་
1-1-399


(པ་)མེད་པ་སྟེ། འོད་སྲུང་འདི་ནི་དབུ་མའི་ལམ་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་སོ་སོར་རྟོག་
པ(འི་ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་མཁའ་ཁྱབ)འོ། །འོད་སྲུང་བདག་ཅེས་བྱ་བ་(མུ་སྟེགས་པའི་འདོད་པ་ལྟ་
བུ་)དེ་ནི་མཐའ་གཅིག་གོ །བདག་མེད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་དུ་འདོད་པ་ལྟ་
བུ་ནི་མཐའ་(གཅིག་སྟེ་དེ་ལྟར་ན་མཐའ་)གཉིས་སོ། །མཐའ་དེ་གཉིས་ཀྱི་དབུས་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་
བདག་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། དོན་དམ་གྱི་བདག་མེད་པ་མ་ཡིན་པས་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་)གང་ཡིན་པ་
(རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་)དེ་ནི་དཔྱད་དུ་མེད་པ། བསྟན་དུ་མེད་པ། རྟེན་མ་ཡིན་པ། སྣང་བ་མེད་པ། 
རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་པ། གནས་མེད་པ་སྟེ། འོད་སྲུང་འདི་ནི་དབུ་མའི་ལམ་ཆོས་རྣམས་ལ་
ཡང་དག་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ(འམ་སོ་སོར་གཟིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་
དང༌། འོད་སྲུང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བ་(དངོས་སྨྲ་བ་འདོད་པ་ལྟ་བུ་)དེ་ནི་མཐའ་གཅིག་གོ །མེད་ཅེས་
བྱ་བ་(ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་དུ་འདོད་པ་ལྟ་བུ་)དེ་ནི་མཐའ་(གཅིག་སྟེ་དེ་ལྟར་ན་མཐའ་)གཉིས་
སོ། །དེ་གཉིས་ཀྱི་དབུས་(ཆོས་རྣམས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། ཆོས་ཉིད་མེད་པ་མ་ཡིན་པས་ཕུང་པོ་གསུམ་
པ་)གང་ཡིན་པ་(རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་མཁའ་ཁྱབ་)དེ་ནི་དཔྱད་དུ་མེད་པ། བསྟན་དུ་མེད་པ། རྟེན་
མ་ཡིན་པ། སྣང་བ་མེད་པ། རྣམ་པར་རིག་པ་མེད་པ། གནས་མེད་པ་སྟེ། འོད་སྲུང་འདི་ནི་
དབུ་མའི་ལམ་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ(འམ་སོ་སོར་གཟིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་
མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བྱའོ། །འོད་སྲུང་འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་མཐའ་གཅིག་གོ །མྱ་ངན་ལས་
འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ་(ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་ལྟ་བུ་)དེ་ནི་མཐའ་(གཅིག་སྟེ་དེ་ལྟར་ན་
མཐའ་)གཉིས་སོ། །དེ་གཉིས་ཀྱི་དབུས་(མྱང་འདས་ཆེན་པོ་)གང་ཡིན་པ་(འཁོར་འདས་དབྱེར་
མེད་)དེ་ནི་དཔྱད་དུ་མེད་པ། བསྟན་དུ་མེད་པ། རྟེན་མ་ཡིན་པ། སྣང་བ་མེད་པ། རྣམ་པར་
1-1-400


རིག་པ་མེད་པ། གནས་མེད་པ་སྟེ། འོད་སྲུང་འདི་ནི་དབུ་མའི་ལམ་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་
དག་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་(རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་མཐའ་གཉིས་སྤངས་
པའི་དབུས་གང་ཡིན་པ་ཆོས་ཉིད་དབུ་མའི་དོན་ནི་ཕུང་པོ་གསུམ་པའི་དོན་དུ་གསུངས་ལ། 
དེ་ཉིད་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་
གསུངས་ཏེ། ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་རྣམ་འབྱེད་དུ། དེས་ན་(མཐའ་གཉིས་སྤངས་པའི་དབུས་མའམ་
བར་མ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་)འདི་ནི་བརྟག་(དུ་)མེད་པ་དང༌། །བསྟན་དུ་མེད་པ་གནས་མེད་
པ། །སྣང་བ་མེད་ཅིང་རྣམ་རིག་མེད། །གནས་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། །(ཆོས་དྲུག་པོ་དེ་ནི་)རྣམ་
པར་མི་རྟོག་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི། །མཚན་ཉིད་(ཡིན་པར་དཀོན་བརྩེགས་ཀྱི་)མདོ་བཞིན་
བརྗོད་པ་ཡིན། ཞེས་སོ། །གཞན་ཡང་མཐའ་བྲལ་དབུ་མའི་དོན་དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པར་
གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་ཀྱི་འགྲེལ་བར་གསལ་བར་མཛད་པ་
ཡང༌། གང་ཟག་དང་ཆོས་དེ་གཉིས་ཡོད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། (ཆོས་འདུས་བྱས་རྣམ་གཤིས་ལ་
ཡོད་པར་ཁས་བླངས་ན་རྟག་པར་ཁས་བླངས་པར་འགྱུར་པས་མི་རྟག་པ་ལ་)རྟག་པ(ར་ལྟ་བ)འི་
མཐའོ། །(ཐམས་ཅད་)མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཀྱང་མེད་པར་ཁས་བླངས་
པར་འགྱུར་པས་མ་ཆད་པ་ལ་)ཆད་པ(ར་ལྟ་བ)འི་མཐའོ། །དེ་(གཉིས་)ཡོངས་སུ་སྤངས་པའི་
ཕྱིར་དབུ་མའི་ལམ་སྟེ། མཐའ་དེ་གཉིས་ཀྱི་དབུས་(གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་བདག་ཡོད་པ་མ་ཡིན་
ལ་བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་བདག་མེད་པ་མ་ཡིན་པས་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་)གང་ཡིན་(པ་དོན་དམ་
བདེན་)པའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདིས་ནི་ཁ་ཅིག་མཐའ་དང་བྲལ་བའི་དབུས་མ་གྲུབ་པར་
འདོད་པ་བསལ་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཞན་དག་དབུས་མི་འདོད་པར་དབུ་མ་འདོད་
1-1-401


པ་ཡང་འཁྲུལ་ཏེ། འདིར་(སྐད་དོད་)མ་ངྷྱ་ཞེས་པའི་སྒྲའི་དོན་ནང་ངམ། བར་རམ། དབུས་
ཡིན་པས། ཟབ་མོ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་མཐའ་གང་ཡང་མ་ཡིན་གྱི་དབུས་མའམ་བར་མ་
ཡིན་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། ཕུང་པོ་གསུམ་པར་གསུངས་པའི་དོན་ཡང་དེ་ཡིན་ལ། མ་ནིང་གི་གོ་
འཕང་དུ་གསུངས་པའི་དོན་ཡང་དེ་ཡིན་ཞིང༌། འཇིག་རྟེན་དཔེ་ལས་འདས་པའི་དོན་
ཡང་དེ་ཡིན་ཏེ། འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་དང་དངོས་འགལ་གྱི་ཕུང་གསུམ་ནི་ཀུན་རྫོབ་
བདེན་པ་ལ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །(དབུ་མ་ཆེན་པོའི་གཞུང་)དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་རྩ་
འགྲེལ་དུ་ཡང༌། དབུས་(མ་དོན་དམ་ནི་མཐའ་མ་ཀུན་རྫོབ་ལས་)རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་བསྟན་
བཅོས་ཏེ། དབུ་མའི་ལམ་རབ་ཏུ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ནི་དབུས་(དངོས་པོ་ཡོད་མེད་ལས་
འདས་པའི་དོན་དམ་)དང་མཐའ་(དངོས་པོ་ཡོད་མེད་ལས་མ་འདས་པ་ཀུན་རྫོབ་དག་)རྣམ་པར་
འབྱེད་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དབུས་(དོན་དམ་)དང་མཐའ་(ཀུན་རྫོབ་)གཉིས་རབ་ཏུ་(ཕྱི་
ནས་)སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་སྤངས་པའི་དབུས་རབ་ཏུ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་
རོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། 
(དངོས་པོ་ཡོད་མེད་ལས་འདས་པའི་དོན་དམ་)རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ནམ་མཁའ་ལས་
(རང་)བྱུང་བ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་པ་སེམས་ཅན་(གཞན་)ཐམས་ཅད་ཀྱི་
བདག་ཉིད་དུ་གནས་པ་(རང་བཞིན་)ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་གཏན་ཚིགས་དང་དཔེ་
སྤངས་པ་འདི་ཡི་དཔེར་(རུང་བ་ཚོལ་ན་)དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་གཅིག་པ་ཉིད་
(ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ལ་སྲིད་ན་དེ་རུང་བར་)འགྱུར་ཏེ་(དོན་ནི་)ཆོས་མི་མཐུན་(པ་གཉིས་འདུས་
ཀྱང་སྐྱོན་མེད་)པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་དཔེ་བུམ་པ་དང་ཆོས་མི་མཐུན་
1-1-402


པའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་ནི་མེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ནམ་མཁའི་
མེ་ཏོག་དང་ཆོས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་བུམ་པ་ནི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡོད་དོ། །ཞེས་
འདི་གཉིས་ཕན་ཚུན་ཆོས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་(དེ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་འདུས་པ་སྲིད་ན་དོན་དམ་
གྱི་)དཔེར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆད་པ་དང་ཆོས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་ནི་དངོས་
པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡོད་དོ། །སྲིད་པ་དང་ཆོས་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་ཆད་པ་ནི་མེད་པ་ཐམས་
ཅད་ཀྱིས་མེད་དོ། །ཆད་པའི་སྒྲས་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(ཉན་རང་ལ་གྲགས་པ་མར་མེ་ཤི་བ་
དང་མཚུངས་པ་ལྟ་བུ་)དངོས་པོ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །(དེ་དག་གིས་ནི་འཁོར་འདས་དབྱེར་
ཡོད་ཀྱང་བསྟན་ཏོ་)དེ་བཞིན་དུ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ(དོན་
དམ་པ)འི་དཔེར་(འོས་པ་ཚོལ་ན་)བུམ་པ་དང་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་འདི་གཉིས་གཅིག་པ་ཉིད་
(སྲིད་ན་དེ་འོས་པར་)འགྱུར་ཏེ་(དོན་དམ་ནི་)ཆོས་མི་མཐུན་(པ་འདུས་པ་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་
ཡིན་)པའི་ཕྱིར་རོ། །བུམ་པ་དང་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་འདི་དག་འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་
གཅིག་པ་ཉིད་མེད་དེ་ཕན་ཚུན་འགལ་བ(འདུས་པ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ལ་མི་སྲིད་པ)འི་ཕྱིར་
རོ། །ཞེས་དང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་དཔེ་ལས་འདས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། སེམས་གང་(གཤིས་
ལ་)ཡོད་པའི་སེམས་(རང་བཞིན་འོད་གསལ་)དེ་ནི་(གློ་བུར་བའི་)སེམས་(སུ་)མེད་པ་རྟག་པ་
དང་ཆད་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བ་(དོན་དམ་གྱི་)སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེ་
དབྱེར་མེད་(པས་དབྱིངས་རིག་དབྱེར་མེད་)པའོ། །ཞེས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཟབ་མོ་ནི་ཡོད་མེད་ཀྱི་
དབུས་སམ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་དེའི་དཔེ་འཇིག་རྟེན་དུ་མི་སྲིད་པར་
གསུངས་པ་དང་དོན་གཅིག་པ་ཉད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །
1-1-403


༈ ༼དེ་ལ་འཁྲུལ་བའི་ལོག་རྟོག་མང་པོ་སྤངས་ནས་དོན་ཡིན་ལུགས་བཞིན་བསྟན་
པ།༽ གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་ཡོད་མེད་དང་དངོས་པོ་ཡོད་མེད་དང་གཟུགས་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་
པ་དངོས་འགལ་ལ་ཕུང་གསུམ་མི་སྲིད་པར་གྲགས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན་བདེན་མོད། དེ་
དག་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་པ་ནི་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་
པའི་དངོས་འགལ་གྱི་ཡ་གྱལ་དེ་དག་གང་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། (དུས་འཁོར་ལ་སོགས་པ་མང་
པོར་)ཡོད་དང་མེད་ལས་རྣམ་པར་འདས། །ཞེས་དང༌། ཡོད་མིན་མེད་མིན་ཞེས་དང༌། (དུས་
འཁོར་ལ་སོགས་པ་མང་པོར་)དངོས་དང་དངོས་མེད་ཟད་པའི་གཙོ། །ཞེས་དང༌། (ཀྱེའི་རྡོ་
རྗེར་)དེ་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་དངོས་པོ་མིན། །དེ་ཉིད་དངོས་མེད་ཚུལ་ཡང་མིན། །ཞེས་དང༌། 
(དབང་མདོར་བསྟན་དུ་)གཟུགས་དང་གཟུགས་མིན་རྣམ་པར་གྲོལ། །ཞེས་སོགས་(རྣམ་པ་མང་
པོས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་)ལེགས་པར་བཀའ་སྩལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་
ན་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་དངོས་མེད་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་ཆོད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་
ནི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པའི་གནས་ལུགས་མ་རྟོགས་པ་ཉིད་དུ་ཟ་དེ། (དོན་དམ་)དེ་ནི་ཤེས་
བྱ(འི་ཁྱད་པར་)ཡིན་ཡང་དངོས་པོ་དངོས་མེད་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེ་
ནི་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་དང་དབུས་མའམ་བར་མ་ཉིད་དུ་ཡང་གྲུབ་པོ། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་ཤེས་
བྱ་ཡིན་ན། (སྤྱོད་འཇུག་ལས་)དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །ཞེས་དང༌། (རྡོ་རྗེ་གཅོད་
པར་)ཆོས་ཉིད་ཤེས་པར་བྱ་མིན་པས། །དེ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་མི་ནུས། །ཞེས་གསུངས་པ་དང་
འགལ་ལོ་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། དེ་དག་ནི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་
ཤེས་ཀྱིས་(མངོན་སུམ་དུ་)ཤེས་པར་མི་ནུས་པ་ལ་དགོངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་མ་
1-1-404


ཡིན་པར་ནི་མི་འགྱུར་ཏེ། (སློབ་དཔོན་རཏྣ་ཀཱརྟིས་སྦྱོར་བ་བཞིའི་ལྷ་ལ་བསྟོད་པར། སྨྲ་བསམ་བརྗོད་
མེད་ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །མ་སྐྱེས་མ་འགག་ནམ་ཁའི་ངོ་བོ་ཉིད། །)སོ་སོར་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་སྤྱོད་
ཡུལ་བ། །ཞེས་དང༌། (རྒྱུད་བླ་མར་)དོན་དམ་གཟིགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་ཉིད་དོ། །ཞེས་དང༌། 
(རྒྱུད་སྡེ་མང་པོར་འགོག་བདེན་དོན་དམ་ནི་)བེམས་པོ་མིན་ཕྱིར་བདག་ཉིད་རིག །ཅེས་དང༌། 
བེམས་པོ་མིན་ཕྱིར་རང་རིག་ཉིད། །ཅེས་དང༌། བདག་རིག་གཞན་རིག་ཐམས་ཅད་
པ། །ཞེས་དང༌། (ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར་ཡང་འགོག་བདེན་དོན་དམ་ནི་རང་གིས་)རང་རིག་བདེ་བ་ཆེན་པོ་
ཉིད། །(ཡིན་ལ་དེ་ལམ་བདེན་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་)རང་རིག་ནས་ནི་བྱང་ཆུབ་(ཐོབ་པར་)འགྱུར། །ཞེས་
དང༌། (ཡོན་ཏན་རིན་ཆེན་སྡུད་པར་)བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་དེ་བཞིན་ཉིད་(འགོག་བདེན་ཡེ་
ཤེས་)འདི་རྗེས་སུ་རྟོགས། །དེ་ཕྱིར་དེ་བཞིན་གཤེགས་ཞེས་སངས་རྒྱས་མཚན་གསོལ་
ཏོ། །ཞེས་དང༌། (ལུང་རྣམ་དག་མང་པོར་)མཐར་ཐུག་གི་སྟོང་ཉིད་ནི་སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་
དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཡིན་པར་ཡང་ཡང་གསུང་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་མཐའ་
གཉིས་སྤངས་པའི་དབུས་གང་ཡིན་པ་ཟབ་མོ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་མངོན་
སུམ་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཡང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། 
དེ་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་བྱུང་ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་
ཀྱིས་ཀྱང་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པའི་མཐའ་
ཐམས་ཅད་བྲལ་བའི་གཞི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ནི་(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ཀྱི་
སངས་རྒྱས་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཡོད་ཅེས་པའམ་མེད་ཅེས་བྱས་ན་ཡོད་མེད་ཀྱི་
མཐར་ལྷུང་བའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས་ཀྱང༌། དེ་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཡོད་མིན་
1-1-405


ཞིང༌། །མེད་པར་ཡང་ནི་མི་བརྗོད་དོ། །དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་དེ་སྐད་འདི། །ལུང་མ་བསྟན་
པའི་ཚུལ་དུ་འདོད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེ་ན། འདིར་ཡོད་མེད་ཀྱི་མཐའ་དང་
བྲལ་ཞེས་པའི་དོན་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་ལ་ཤིན་ཏུ་མཉམ་པར་གཞག་
པའི་སྐབས་སུ་ནི་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པའི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དོར་ཞིང་སྨྲ་བསམ་བརྗོད་དུ་
མེད་པ་ཡིན་ལ། རྗེས་ཐོབ་ལ་སོགས་པར་གནས་ལུགས་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་གཏན་ལ་འབེབས་
པའི་སྐབས་སུ་ནི་ཡོད་པ་ལ་ཡོད་ཅེས་པ་དང་མེད་པ་ལ་མེད་ཅེས་གནས་ལུགས་དང་
མཐུན་པར་ཁ་ཚན་གཅོད་ན་སྐྱོན་མེད་ཀྱི། དེ་ལས་བཟློག་ན་མཐར་ལྷུང་བའི་སྐྱོན་དུ་
འགྱུར་རོ། །འདིར་སངས་རྒྱས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་དོན་ཡང་
སེམས་ལ་(དབྱེར་མེད་དུ་)ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་(དབྱེར་མེད་དུ་)མེད་པ་མ་ཡིན་
པ་ལ་གསུངས་ཏེ། དེ་ཉིད་དུ། ཇི་ལྟར་ལྕགས་ལ་ཚ་བ་(ཞི་བ་)དང༌། །མིག་ལ་རབ་རིབ་ཞི་བ་
(ན་ཡོད་དང་མེད་པར་བརྗོད་དུ་མེད་པ་)ལྟར། །(མཐར་ཐུག་གི་)སངས་རྒྱས་(ནི་)སེམས་དང་ཡེ་
ཤེས་ལ(གོ་རིམ་བཞིན་དབྱེར་མེད་དུ)། །ཡོད་དང་མེད་པར་མི་བརྗོད་དོ། །ཞེས་ལྕགས་གྲང་པ་
ན་ཚ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་ལྕགས་ཉིད་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང་མིག་སྐྱོན་མེད་པ་ན་རབ་
རིབ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་མིག་ཉིད་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་དཔེར་ཛད་ནས་སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་
ཡོད་མིན་མེད་མིན་ཞེས་འགལ་བ་འདུས་པ་ལྟར་སྣང་ཡང་ལེགས་པར་བརྟགས་ན་འགལ་
བའི་སྐྱོན་མེད་པའི་ཚུལ་དང་རྒྱུ་མཚན་ནི་དེ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པར་གང་ཟག་
འགའ་ཞིག་འདོད་པ་བཞིན་དུ་གནས་ལུགས་ལ་སངས་རྒྱས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། སངས་
རྒྱས་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་
1-1-406


མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་སོགས་ཆོས་གཅིག་པོ་དེ་ཉིད་ཡོད་པ་བཀག་ཀྱང་མེད་པར་མི་
འགྲུབ་ལ། མེད་པ་བཀག་ཀྱང༌། ཡོད་པར་མི་འགྲུབ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་
དགོངས་པ་དང་མི་མཐུན་ཞིང་དོན་དང་ཡང་འགལ་བ་ཡིན་ཏེ། ཡོད་མེད་ཕན་ཚུན་
དངོས་འགལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དགག་པ་བཀག་པ་སྒྲུབ་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
དང༌། དགག་པ་གཉིས་ཀྱིས་རྣལ་མ་གོ་བའི་ཕྱིར་དང་གཞི་མ་གྲུབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་གནས་ལུགས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་དེ་ཡོད་མེད་སྤངས་པའི་དབུས་དང་ཕུང་པོ་
གསུམ་པ་ཡིན་པར་སྔར་བསྒྲུབས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། སྔར་ནི་གཟུགས་
སོགས་ཀྱི་དངོས་པོར་ཡོད་མེད་ཀྱི་མཐའ་སྤངས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ལ། འདིར་ནི་མཐའ་
བྲལ་དེ་ཉིད་གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་མེད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་རྟོགས་ན་
ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པའི་མཐའ་གང་དུ་ཡང་མ་ལྷུང་བར་གསུངས་པ་དང་མཐའ་བྲལ་དེ་
ཉིད་གནས་ལུགས་ལ་ནམ་ཡང་ཡོད་པར་གསུངས་པ་རྣམས་མི་འགལ་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་
པར་འགྱུར་ཏེ། ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པ་མཐའ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་
དེ་ཉིད་གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་སངས་རྒྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅི་སྟེ་ཆོས་ཉིད་དང་སངས་
རྒྱས་ཤེས་བྱ་ལ་མ་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ཉིད་མེད་པ་ཡང་མ་
ཡིན་ནོ་སྙམ་ན། དེ་ལྟ་ན་ནི་རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་
མེད་པ་མ་ཡིན་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་ཡང་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་
ཤེས་བྱ་ལ་མེད་པར་འདོད་པ་ནི་ཆད་པར་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་མ་རུངས་པ་ཆེན་པོ་སྟེ་
སྡིག་པའི་ལྟ་བ་ཆེན་པོ་མི་བཟད་པའ། །འདི་འདྲ་བ་དག་ལ་དགོངས་ནས། བཅོམ་ལྡན་
1-1-407


འདས་ཀྱིས་(མདོ་མང་པོར་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱོན་ཡང་རུང༌། མ་བྱོན་ཡང་རུང༌།
ཞེས་སོགས་དང༌། སངས་རྒྱས་མེད་ཅེས་མི་བྱ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་མཉམ་པར་གཞག་པ་
ཡོད། །ཅེས་སོགས་རྒྱས་པར་བཀའ་བསྩལ་ཏོ། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་
ཀྱང༌། (ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་བསྟོད་པར་)ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་གྱིས། །དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་(ཡོད་ཀྱང་)མི་མཐོང་སྟེ། །ཇི་ལྟར་ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །རྒྱ་མཚོ་(ཡོད་
ཀྱང་)སྐམས་པར་མཐོང་བ་བཞིན། །དེ་བཞིན་མི་ཤེས་པས་བསྒྲིབས་པས། །སངས་རྒྱས་
རྣམས་ནི་(ཡོད་ཀྱང་)མེད་པར་(ཀུན་ཏུ་)བརྟགས། །(བློ་གྲོས་སམ་སྐལ་བ་)དམན་པ་བསོད་
ནམས་དམན་པ་ལ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་བགྱིར་མཆིས། །ཇི་ལྟར་དམུས་ལོང་ལག་པ་
རུ། །རིན་ཆེན་(འོད་འཕྲོ་བ་)མཆོག་ནི་གཞག་པ་འདྲ། །སེམས་ཅན་བསོད་ནམས་བྱས་རྣམས་
ལ། །འོད་ཀྱིས་གསལ་ཞིང་དཔལ་ལྡན་པའི། །སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མཚན་འབར་བ། །སངས་
རྒྱས་དེ་ཡི་མདུན་ན་བཞུགས། །ཞེས་དང༌། ཆུ་ཤིང་སྙིང་པོ་མེད་དོ་ཞེས། །འཇིག་རྟེན་ན་ནི་
དཔེར་བྱེད་ཀྱང༌། །དེ་ཡི་སྙིང་པོ་འབྲས་བུ་ཉིད། །དངར་པོ་ཟ་བར་བྱེད་པ་ལྟར། །སྙིང་པོ་
མེད་པའི་འཁོར་བ་ལས། །ཉོན་མོངས་གཟེབ་དང་བྲལ་གྱུར་ན། །དེ་ཡི་སྙིང་པོ་སངས་རྒྱས་
ཉིད། །ལུས་ཅན་ཀུན་གྱི་བདུད་རྩིར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། དོན་དམ་པ་(ལ་བསྟོད་པ་)དང༌། སྐུ་
གསུམ་ལ་བསྟོད་པ་(དང་སེམས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་ལ་བསྟོད་པ་)ལ་སོགས་(མང་དུ་)གསུངས་ཤིང༌། ཇོ་བོ་
ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། འཁོར་བ་སྙིང་པོ་མེད་(པ་)དེ་ཟད་གྱུར་བ། །དེ་ལས་
སྐྱེས་བུའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་འབྲས་(ཐོབ་)ཏེ། །ཆུ་ཤིང་གི་ནི་འབྲས་བུ་སྨིན་པ་དག། ཆུ་ཤིང་
(མ་ཉམས་པར་ལ་མི་འབྱུང་ཞིང་)ཉམས་པས་ཡང་དག་འབྱུང་བ་བཞིན། །ཞེས་སོགས་གནས་
1-1-408


ལུགས་ལ་སངས་རྒྱས་ཡོད་ཚུལ་དུ་མ་གསུངས་པས་དེ་ལ་སྐུར་བ་གདབ་པར་མི་བྱའོ། །གལ་
ཏེ་སངས་རྒྱས་དོན་དམ་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་དགོངས་
ནས་ཡོད་མིན་མེད་མིན་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་འགའ་ཞིག་སེམས་པར་གྱུར་ན། 
དེའི་ཕྱིར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འདིར་དོན་དམ་དུ་མེད་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པས་སངས་རྒྱས་
གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་མཐར་ཐུག་གི་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་ཏེ། མཐར་ཐུག་ཆོས་སྐུ་གང་ཡིན་པ་
དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་གང་དུ་ཡང་མེད་ཅིང༌། དོན་དམ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོར་རྟག་ཏུ་
བཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་མཐར་ཐུག་གི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་ཡང་དག་པའི་
མཐའ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཡོད་པའི་མཐར་ཐུག་པ་དང་བདེན་པའི་མཐར་ཐུག་པ་སྟེ། དོན་
དམ་པར་ཡོད་པ་དང༌། དོན་དམ་པར་བདེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་བྷཱུ་ཏ་ཀོ་ཉི། ཞེས་པ་
འདིར་ཡོད་པའི་མཐར་ཐུག་པ་དང་བདེན་པའི་མཐར་ཐུག་པ་ལ་འཇུག་པའི་དོན་ཉིད་
ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ཉིད་མཐར་ཐུག་གི་སངས་རྒྱས་ཡིན་ཞིང་འདི་ལ་དགོངས་ནས་
བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། (ཁེའུ་བཞིའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མདོར་)གང་དོན་དམ་དུ་མི་བདེན་པ་
དེ་དེ་བཞིན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)མ་ཡིན་ནོ། །གང་དེ་བཞིན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)མ་ཡིན་པ་དེ་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་ཆོས་
གང་ལ་ཡང་བདེན་པ་མེད་པས་དོན་དམ་པར་བདེན་པ་མི་སྲིད་དོ། །ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་
རྫོབ་ཏུ་མི་བདེན་ན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་མི་རུང་བས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་
དེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བདེན་གྱི། དོན་དམ་དུ་མི་བདེན་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། དོན་དམ་དུ་མི་
བདེན་ན་དོན་དམ་བདེན་པར་མི་རུང་བས་དོན་དམ་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དོན་དམ་
1-1-409


དུ་བདེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བདེན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ཀྱིས་རང་
འགྲེལ་ག་ལ་འཇིགས་མེད་དུ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་(ཁམས་
གསུམ་པ་)ཕྱིན་ཅི་ལོག་(ཏུ་)ཐུགས་སུ་ཆུད་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་པར་གཟིགས་
པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)གང་ཡིན་པ་སྟེ། དེ་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་དོན་དམ་པར་བདེན་པ་ཉིད་
ཡིན་པས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཞེས་དང༌། (འགྲེལ་མཆོག་འདི་བོད་མར་
འདོད་པ་རྣམས་ནི་འཁྲུལ་ཏེ། སློབ་དཔོན་སྤྱན་རས་གཟིགས་བརྟུལ་བཞུགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ཊཱི་ཀཱ་
དང༌། ཇོ་བོའི་ལམ་སྒྲོན་གྱི་རང་འགྲེལ་དུ། དབུ་མ་རྩ་ཤེས་ལ་འགྲེལ་པ་བརྒྱད་ཡོད་དེ། སློབ་དཔོན་
བདག་ཉིད་ཀྱིས་མཛད་པའི་ག་ལས་འཇིགས་མེད་དང༌། ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ།།)དགེ་སློང་
དག་འདི་ལྟ་སྟེ། མི་སླུ་བའི་ཆོས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དེ་ནི་བདེན་པའི་མཆོག་
གོ །ཞེས་དང༌། སློབ་དཔོན་ལེགས་ལྡན་འབྱེད་ཀྱིས་མཛད་པའི་འགྲེལ་པ་ཤེས་རབ་སྒྲོན་
མའི་འགྲེལ་བཤད། སློབ་དཔོན་སྤྱན་རས་གཟིགས་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱིས་མཛད་པར་ཡང་ཚིག་
དེ་ཉིད་གསུངས་ཤིང༌། སློབ་དཔོན་སངས་རྒྱས་བསངས་ཀྱིས་མཛད་པའི་འགྲེལ་པར་ཡང་
ཚིག་དེ་ཉིད་དང༌། གཞན་ཡང་(གཤིས་ལ་)བདེན་པ་གཅིག་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་གཉིས་པ་མེད་
ཅེས་དང༌། རིགས་པ་དྲུག་བཅུ་པར་ཡང༌། མྱ་ངན་འདས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)བདེན་པ་གཅིག་
པུར། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་གང་གསུངས་པ། །དེ་ཚེ་ལྷག་མ་(ཀུན་རྫོབ་ཕྱིན་ཅི་)ལོག་མིན་
ཞེས། །མཁས་པ་སུ་ཞིག་རྟོག་པར་བྱེད། །ཅེས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་
མདོར་ཡང༌། བདེན་པ་ནི་གཅིག་པུ་གཉིས་མ་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འགོག་པའི་བདེན་
པ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཞེས་དང༌། གང་སྐྱེ་བ་མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་ཁྱབ་)དེ་ནི་ངེས་པར་གྱུར་
1-1-410


པའོ། །གང་ངེས་པར་གྱུར་པ་(ཆོས་ཉིད་)དེ་ནི་ངེས་པའི་དོན་ཏོ། །གང་ངེས་པའི་དོན་(མཁའ་
ཁྱབ་)དེ་ནི་(དོན་)དམ་པའོ། །ཞེས་དང༌། གསེར་འོད་དམ་པར་ཡང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཡང་དག་པའི་བདེན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དེ་ཉིད་ཡིན་པས་དེ་ལ་
མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། ཡབ་སྲས་འཇལ་བར་ཡང༌། བྱང་
ཆུབ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཅེས་བགྱི་བ་འདི་ནི་ཡང་དག་པའི་མཐའ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། ཞེས་དང༌། 
དཔལ་ཕྲེང་དུ་ཡང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་བདེན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཉིད་ནི་ཡང་དག་པར་
ན་བདེན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་རྟག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སྐྱབས་(མཁའ་ཁྱབ་)ལགས་སོ། །ཞེས་
དང༌། དབུ་མ་ཚིག་གསལ་དུ་ཡང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་དག་འདི་ནི་བདེན་
པ་དམ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སླུ་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཅན་(མཁའ་ཁྱབ་)མྱ་ངན་ལས་
འདས་པ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཞེས་དང༌། གསང་སྔགས་ཟབ་མོ་རྣམས་སུ་ཡང༌། བདེན་དོན་རྣམ་
པ་བཅུ་གཉིས་ལྡན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། །བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དུ་
བཞུགས༌། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དོན་
དམ་དུ་བདེན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བདེན་པ་རྣམས་ཡང་དག་ཏུ་མི་བདེན་ཞིང་
མ་སྐྱེས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་བཀག་ན་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། དབུ་མ་བདེན་གཉིས་ལས། རྩོད་
ངན་གྲགས་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཡང་དག་པར་དངོས་མ་སྐྱེས་པ། །མོ་ཤམ་བུ་ལ་སོགས་བཞིན་
དུ། །ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མི་སྐྱེ་ཟེར། །ཞེས་སོགས་དགག་པ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་
མཐར་ཐུག་གི་སངས་རྒྱས་དེ་དོན་ལ་ཡོད་ཀྱང་ཡོད་པར་བལྟས་ན་མཐར་ལྷུང་པར་འགྱུར་
ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོའི་མདོ་ལས། (ཟབ་མོ་ལ་ཤིན་ཏུ་མཉམ་པར་བཞག་པའི་སྐབས་སུ་)ཡོད་
1-1-411


(པར་འཛིན་པ་)དང་མེད་(པར་འཛིན་)པ་གཉི་གའང་མཐའ། །དག་(པར་རྟོག་པ་)དང་མ་དག་
(པར་རྟོག་པ་)འདི་ཡང་མཐའ། །དེ་ཕྱིར་མཐའ་གཉིས་(ཀྱི་རྟོགས་པ་)རྣམ་སྤངས་ནས། །(མཉམ་
གཞག་ལ་)མཁས་པ་དབུས་ལའང་(སེམས་ཤིང་)གནས་(པར་)མི་བྱེད། །ཅེས་དང༌། དབུ་མ་རྩ་
ཤེར་ཡང༌། ཡོད་ཅེས་བྱ་བ(ར་སེམས་ན་)རྟག་པར་འཛིན། །མེད་ཅེས་བྱ་བ(ར་སེམས་ན་)ཆད་
པར་ལྟ། །དེ་ཕྱིར་ཡོད་དང་མེད་པ་ལ། །མཁས་པས་(སེམས་ཤིང་)གནས་པར་མི་བྱའོ། །ཞེས་
གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེ་ན། དེ་དག་ནི་མཉམ་གཞག་ཟབ་མོ་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པར་སྤྲོས་
པ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་བ་ལ་འཇོག་པ། ལ་ཟློ་བའི་སྐབས་ཡིན་ལ་འདིར་ནི་ཡོད་མེད་ཤན་
འབྱེད་པའི་སྐབས་ཡིན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ། (རྩ་ཤེར་)བློ་ཆུང་གང་དག་དངོས་
རྣམས་ལ། །ཡོད་པ་ཉིད་དང་མེད་ཉིད་དུ། (རྟོག་ཅིང་)།ལྟ་བ་དེས་ནི་(ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་)ལྟ་བྱ་
བ། །(གདོད་ནས་)ཉེ་བར་ཞི་བ(འི་དབྱིངས་རྣམ་རྟོག་)ཞི་(བའི་སྒོ་ནས་)མི་མཐོང༌། །ཞེས་པ་ཡང་
ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པར་ལྟ་བའམ་འཛིན་(ཅིང་སེམས་)ན་ཉེ་བར་ཞི་བའི་དབྱིངས་མི་མཐོང་
བས་དབྱིངས་དེ་མཐོང་བ་ལ་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་མཉམ་གཞག་ཟབ་མོ་
དགོས་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྟག་མི་རྟག་ཤན་ཕྱེ་ནས་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་
སྐབས་སུ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་སྐ་ཅིག་གཅིག་དང་དུ་མ་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་(ཆ་
མེད་ཀུན་འགྲོ་)ཀུན་ཁྱབ་ནི་རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་གཡུང་དྲུང་མི་འགྱུར་བ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་
གཞག་ཅིང་སྐ་ཅིག་ལས་མ་འདས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་ཅིང་མི་བརྟན་ལ་ཐེར་
ཟུ་མ་ཡིན་འགྱུར་པའི་ཆོས་ཅན་དུ་རྣམ་པར་གཞག་ཀྱང༌། ལ་ཟློ་བ་མཉམ་བཞག་ཟབ་
མོའི་སྐབས་སུ་ནི་རྟག་མི་རྟག་ལ་སོགས་པ་གང་དུ་ཡང་མ་སྤྲོས་པ་དགོས་ཏེ། དབུ་མ་རྩ་
1-1-412


ཤེར། རྟག་དང་མི་རྟག་ལ་སོགས་བཞི(རུ་རྟོག་པ)། །ཞི་བ་(ཆོས་ཉིད་)འདི་ལ་ག་ལ་
ཡོད། །མཐའ་དང་མཐའ་མེད་ལ་སོགས་བཞི(རུ་རྟོག་པ་)། །ཞི་བ་(ཆོས་ཉིད་)འདི་ལ་ག་ལ་
ཡོད(དེས་ན་དོན་དེ་དང་མཐུན་པར་འཇོག་དགོས)། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་
དང་བྲལ་བ་དགོས་ཚུལ་གསུངས་ཤིང༌། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པར་གཙུག་ན་རིན་པོ་ཆེས་
ཞུས་པར་ཡང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་གཞན་ཡང་བདག་དང་བདག་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ(ར་སེམས་
པ་)དེ་གཉིས་ག་ཡང་མཐའ་སྟེ། བདག་དང་བདག་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་(དུ་རྟོག་པས་)རྣམ་
པར་དག་པ་ནི་དབུ་མའི་(དབྱིངས་ཐོབ་པའི་)ལམ་མོ། །་སྲོག་དང་གང་ཟག་ཅེས་བྱ་བ(ར་རྟོག་
པ་)དེ་གཉི་ག་ཡང་མཐའ་སྟེ། ་སྲོག་དང་གང་ཟག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་(དུ་འཛིན་པས་)རྣམ་པར་
དག་པ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་མོ། །མཚན་མ་དང་མཚན་མ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ(ར་འཛིན་པ་)དེ་
གཉི་ག་ཡང་མཐའ་སྟེ། མཚན་མ་དང་རྟོག་པ་མེད་པ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་མོ། །དམིགས་པ་
དང་མི་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བ(ར་སེམས་པ་)དེ་གཉི་ག་ཡང་མཐའ་སྟེ། རྟོག་པ་དང་འཇིག་པ་
མེད་པ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་མོ། །བརྫུན་པ་དང་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བ(ར་རྟོག་པ་)དེ་གཉི་ག་ཡང་
མཐའ་སྟེ་(སྨྲ་བསམ་)བརྗོད་དུ་མེད་པ་(ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པ་)ནི་དབུ་མའི་ལམ་མོ། །ཚུ་རོལ་
དང་ཕ་རོལ་ཞེས་བྱ་བ(ར་འཛིན་པ་)དེ་གཉི་ག་ཡང་མཐའ་སྟེ། འཇིག་(ཅིང་)ཚོགས་(པ་ཕུང་
པོ་)འགག་པ(འི་ཐབས་)ནི་དབུ་མའི་ལམ་མོ། །འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཞེས་བྱ་བ(ར་
འཛིན་པ་)དེ་གཉི་ག་ཡང་མཐའ་སྟེ། དཔྱོད་པ(འམ་རྟོག་པ་)མེད་པ་ཡང་དབུ་མའི་ལམ་
མོ། །འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞེས་བྱ་བ(ར་འཛིན་པ་)དེ་གཉི་ག་ཡང་མཐའ་སྟེ། 
རྣམ་པར་རིག་པ་(རྣམ་ཤེས་)མེད་པ(འི་གཞི་ཡེ་ཤེས་རང་བྱུང་)ནི་དབུ་མའི་ལམ་མོ། །ཞེས་
1-1-413


སོགས་ཀྱང་མཉམ་བཞག་ཟབ་མོ་ཅིར་ཡང་མི་རྟོག་པའི་སྐབས་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། (རྗེས་
ཐོབ་ཏུ་)སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྐབས་ལ་དགོངས་པ་ནི་མ་ཡིན་ལ་གཞུང་ལུགས་རྣམ་དག་གཞན་
དང་གཞན་རྣམས་སུ་ཡང༌། ཡོད་མེད་དང༌། བདེ་སྡུག་དང༌། བདེན་བརྫུན་དང༌། རྟག་མི་
རྟག་དང༌། སྟོང་མི་སྟོང་དང༌། གཙང་མི་གཙང་དང༌། ཞི་མ་ཞི་དང༌། དབེན་མི་དབེན་དང༌། 
བདག་ཡོད་མེད་དང༌། སྐྱེ་འགག་ཡོད་མེད་དང༌། མཚན་མ་ཡོད་མེད་དང༌། ཟག་པ་ཡོད་
མེད་དང༌། དགེ་མི་དགེ་དང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་མ་འདས་དང༌། རྣམ་ཤེས་དང་རྟོག་
གེ་ལས་འདས་མ་འདས་དང༌། སྐ་ཅིག་དང་རྟེན་འབྲེལ་ལས་འདས་མ་འདས་ལ་སོགས་པ་
སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང༌། ལ་ཟློ་བ་མཉམ་བཞག་ཟབ་མོ་
ཅིར་ཡང་མི་རྟོག་པའི་སྐབས་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་པས་ཁུངས་དེ་རྣམས་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་
པར་ཤན་འབྱེད་པ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྐབས་རྣམ་ལ་གནོད་བྱེད་དུ་མི་རུང་ངོ༌། །དེ་ལྟ་
བས་ན་གསུང་རབ་ཀྱི་དགོངས་པ་ལ་མཁས་པར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྐབས་སོ་སོ་དེ་དག་
གི་དགོངས་པ་མ་འདྲེས་ཤིང་མ་འཆོལ་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚད་མ་རྟག་པ་ཉིད་ཡོད་
མིན། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཚད་མ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་(གྱི་དོན་དམ་གྱི་ཚད་
མ་ལ་དགོས་པ་མ་ཡིན་)ཞིང༌། འགའ་ཞིག་ཏུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་འདུས་བྱས་སུ་སྟོན་པ་རྣམས་
ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཤེས་པ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་(གྱི་དོན་དམ་གྱི་ཤེས་པ་ལ་དགོངས་པ་མ་ཡིན་)ལ། 
དེ་བཞིན་དུ་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་མི་སྲིད་པ་དང་དངོས་འགལ་ལ་ཕུང་གསུམ་མི་སྲིད་པ་
དང་ཤེས་བྱ་གང་ཡིན་དངོས་པོ་དངོས་མེད་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་ཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་
ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་དེ་རྣམས་གང་ལ་
1-1-414


ཡང་མི་རྟོགས་སོ། །
༈ ༼སྟོང་ཉིད་ཇི་སྙེད་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟོང་ཚུལ་གཉིས་གཉིས་སུ་བསྡུས་
ནས་བསྟན་པ།༽ དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་བཅྭ་བརྒྱད་རྣམ་པར་དག་པ་དང་ཡོངས་སུ་དག་
པའི་དོན་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་དང་ཡོངས་སུ་དག་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་བཅྭ་བརྒྱད་དེ་ཀུན་
བརྟགས་དང་གཞན་དབང་གི་སྟོང་པ་ཉིད་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དང་ཡོངས་སུ་
དག་པའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་བཅྭ་བརྒྱད་དོ། །རྡོ་རྗེ་
ཕྲེང་བའི་རྒྱུད་དུ་གསུངས་པའི་སྟོང་ཉིད་རྣམས་ནི། དེ་དང་དེར་རྟོག་ཅིང་འཛིན་པས་སྟོང་
པ་ལ་བཤད་དེ། འདིར་ཡི་གེ་མངས་སུ་དོགས་ནས་མ་བྲིས་སོ། །
༈ ༼རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་དང་རྒྱུད་
དང་གནས་ལ་སོགས་པར་བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་
རྣམ་པར་དག་པ་དང་ཡོངས་སུ་དག་པའི་དོན་ཡང་ཀུན་བརྟགས་དང་གཞན་དབང་གི་
བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམ་ཀྱིས་དག་པའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་
བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཡིན་ལ་དེ་རྣམས་ཀྱང་རྒྱུད་རྒྱལ་ཟབ་མོ་རྣམས་ཀྱི་གླེང་
གཞིའི་ཡི་གེ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དང་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་སུ་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་
དུ། འཕགས་པ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས། (ཨེ་ཝཾ་མ་ཡཱ་ཤཱུ་དཾ་ཨེ་ཀ་སྨིན་ས་མ་ཡེ་བྷ་ག་ཝཱན་སརྦ་
ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ཀ་ཡ་ཝཱཀ་ཙིཏྟ་བཛྲ་ཡོ་ཥི་ཉ་བྷ་གེ་ཥུ་བི་ཛ་ཧཱ་ར་ཞེས་པ་འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་ཞེས་
སོགས་ཀྱི་དོན་ཏེ་གླེང་གཞིའི་ཡི་གེ་རེ་རེའང་ལྷ་རེ་རེར་གསུངས་པ་)ཨེ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་སྤྱན་
(མཁའ་ཁྱབ་)མའོ། །ཝཾ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་མཱ་མ་ཀཱི(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །མ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་
1-1-415


གོས་དཀར་མོ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཡཱ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་སྒྲོལ་མ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཤྲུ་ཡིག་(མཁའ་
ཁྱབ་)ནི་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཏཾ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་
ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་པ(ནི་ཁམས་གཞན་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཁམས་དྲུག་གོ)འོ། །དེ་ནས་
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ཕུང་པོ་རྣམས་ནི་ཨེ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་(མཁའ་
ཁྱབ)འོ། །ཀ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་མི་བསྐྱོད་པ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །སྨིན་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་དོན་
ཡོད་གྲུབ་པ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ས་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་རིན་ཆེན་དབང་པོ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །མ་
ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་འོད་དཔག་ཏུ་མེད་པ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཡེ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་རྣམ་པར་
སྣང་མཛད་(མཁའ་ཁྱབ)དོ། །བྷ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་དྲི་རྡོ་རྗེ་མ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ག་ཡིག་
(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་རོ་རྡོ་རྗེ་མ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཝཱན་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་གཟུགས་རྡོ་རྗེ་མ(མཁའ་
ཁྱབ)འོ། །ས་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་རེག་བྱ་རྡོ་རྗེ་མ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །རྦ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་སྒྲ་
རྡོ་རྗེ་མ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཏ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་མ(མཁའ་
ཁྱབ)འོ། །ཐཱ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སེལ་བ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ག་
ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་(མཁའ་ཁྱབ་)གོ །ཏ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་སའི་
སྙིང་པོ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཀ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ(མཁའ་ཁྱབ་)འོ། །ཡ་ཡིག་
(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ(མཁའ་ཁྱབ་)འོ། །ཝཱཀ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་
(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། དེ་ལྟར་(དོན་དམ་པའི་)སྐྱེ་མཆེད་བཅུ་གཉིས་རྣམས་སོ། །ཙི་ཡིག་(མཁའ་
ཁྱབ་)ནི་རེངས་བྱེད་མ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཏྟ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ང་རྒྱལ་མ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །བ་
ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་རྨུགས་བྱེད་མ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཛྲ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཤིན་ཏུ་བརྩོན་
1-1-416


འགྲུས་མ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཡོ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཤིན་ཏུ་སྔོན་མོ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཥིཊ་ཡིག་
(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་དག་སྦྱན་མ(མཁའ་ཁྱབ)འོ(དེ་ལྟར་དོན་དམ་པའི་ལས་དབང་གི་བྱ་བ་རྣམས་
སོ)། །བྷ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་(མཁའ་ཁྱབ་)གནོད་མཛེས་སོ། །གེ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་གཙུག་
ཏོར་(མཁའ་ཁྱབ)རོ། །ཥུ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་(མཁའ་ཁྱབ་)བགེགས་མཐར་བྱེད་(མཁའ་
ཁྱབ)དོ། །བི་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་(མཁའ་ཁྱབ་)ཤེས་རབ་མཐར་བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ)དོ། །ཛ་ཡིག་
(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་པད་མ་མཐར་བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ)དོ། །ཧཱ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་གཤིན་རྗེ་མཐར་
བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ)དོ། །(དེ་ལྟར་དོན་དམ་པའི་ལས་དབང་དྲུག་སྟེ་ཁྱབ་པར་བྱ་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གོ །དེ་
རྣམས་ལ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ)ར་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་རྡོ་རྗེ་
སེམས་དཔའ་གཙོ་བོ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་པའོ། །(འདིར་དོན་དམ་པའི་བརྗོད་བྱ་
རྗོད་བྱེད་དབྱེར་མེད་པའི་གསང་ཆིག་ཟབ་མོ་དྲན་པར་བྱའོ།།)དེ་ལྟར་(འགོག་བདེན་གྱི་)སུམ་ཅུ་རྩ་
བདུན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་རིམ་པ་ཇི་ལྟ་བར་(གདོད་ནས་)ཡོངས་སུ་དག་པ་
རྣམས་(དོན་དམ་གྱི་ལྷ་རྣམས་)ཏེ་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཁམས་དྲུག་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་དང་
(འགོག་བདེན་གྱི་)ཕུང་པོ་དྲུག་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཡུལ་དྲུག་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམས་དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)དབང་པོ་དྲུག་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་དང༌། (འགོག་བདེན་
གྱི་)ལས་ཀྱི་དབང་པོའི་བྱ་བ་དྲུག་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ལས་ཀྱི་དབང་
པོ་དྲུག་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)བདེ་བ་ཆེན་པོ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཞེས་པ་སྟེ་
བཞི་པ(གདོད་ནས་)ཟད་པ་ལས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་(འགོག་བདེན་གྱི་)དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་
བཞི་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་དང་། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་(མཁའ་
1-1-417


ཁྱབ་)རྣམས་དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རང་བ་བཞི་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་དང༌། 
(འགོག་བདེན་གྱི་)དབང་པོ་ལྔ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)སྟོབས་ལྔ་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམས་དང༌། (འགོག་བདེན་)འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(འགོག་བདེན་གྱི་)བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་(འགོག་བདེན་གྱི་ལྷ་རྣམས་
དང་རྒྱུད་རྣམས་)སོ། །ཞེས་པའོ། །དཔལ་ལྡན་དྲི་བྲལ་འོད་དུ་ཡང༌། ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་
དང་འགོག་པའི་བདེན་པར་གཏོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་དོན་དམ་
པའི་རྣལ་འབྱོར་མ་རྣམས་དང་གནས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སུ་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ད་ནི་
དྲན་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་(འགོག་བདེན་གྱི་)བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་
བདུན་རྣམས་ཀྱིས་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣལ་འབྱོར་མ་རྣམས་ཀྱི་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་
གསུངས་པ་འདིར་(འགོག་བདེན་གྱི་)ལྷ་མོ་བཞི་ནི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྟེ། (འགོག་བདེན་
གྱི་)ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་(སངས་རྒྱས་)སྤྱན་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
(འགོག་བདེན་གྱི་)ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་གོས་དཀར་མོ(མཁའ་
ཁྱབ་)འོ། །ཞེས་པ་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྒྱབ་དང་གཡས་སོ། །(འགོག་བདེན་གྱི་)སེམས་དྲན་པ་ཉེ་
བར་བཞག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་མཱ་མ་ཀཱི་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་
བར་བཞག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་སྒྲོལ་མ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཞེས་པ། (འགོག་བདེན་གྱི་)གཡོན་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང་མདུན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཏེ། (འགོག་བདེན་གྱི་)ལུས་ཀྱི་དབྱེ་བས་གནས་དང་ཉེ་
བའི་གནས་(མཁའ་ཁྱབ་)གཉིས་སོ། །དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་རབ་ཏུ་གྲགས་ཞེས་པ་རྒྱུད་གཞན་
དུ་རབ་ཏུ་མ་གྲགས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྦས་སོ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་
1-1-418


(འགོག་བདེན་གྱི་)བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་གྱི་ནང་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གཅིག་ནི་
ཡུམ་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། རིགས་ཀྱི་གནས་བཏང་སྙོམས་ཡང་
དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་གོ། མཁའ་ཁྱབ། གཞན་པ་རྣམས་ཀྱང་སྒྲའི་རྡོ་རྗེ་མ་ལ་སོགས་པ་
དྲུག་ཅེས་པ་སྟེ། (འགོག་བདེན་གྱི་)དྲན་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་སྒྲ་
རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ཡང་དག་བྱང་
ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་རེག་བྱ་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་
གྱི་)བརྩོན་འགྲུས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་གཟུགས་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་
ཁྱབ་)སྟེ་(འགོག་བདེན་གྱི་)ལུས་ཀྱི་དབྱེ་བས་ཉེ་བའི་ཞིང་(མཁའ་ཁྱབ)ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་
བདེན་གྱི་)དགའ་བ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་དྲི་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་(མཁའ་
ཁྱབ་)ནི་རོ་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་
ཀྱི་ཡན་ལག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྐྱེ་ཞིང་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམ་པ་གཉིས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆུ་གཏེར་ཡང་དག་སྤོང་བ་རྣམས་དང་ཞེས་པ་སྟེ་
སྡིག་པ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་མི་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་སྤོང་བ་ནི་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཙར་ཙི་ཀ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་སྡིག་པ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤོང་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ནི་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཁྱབ་འཇུག་
མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། མི་དགེ་བ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤོང་བའི་དགེ་བ་བསྐྱེད་པ་ནི་(འགོག་
བདེན་གྱི་)དབང་ཕྱུག་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དགེ་བ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་
ཡོངས་སུ་བསྔོ་བས་སྤོང་བ་ནི་(འགོག་བདེན་གྱི་)དཔལ་ཆེན་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་ཉེ་བའི་ཚན་
1-1-419


དྷོ་ཧ་(མཁའ་ཁྱབ་)བཞིའོ། །གཞན་པ་ཆུ་གཏེར་ལྷ་མོ་བཞི་ནི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་བར་འགྱུར་
ཏེ། དེ་ལ་(འགོག་བདེན་གྱི་)འདུན་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཚངས་མ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རང་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་དབང་མོ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)སེམས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཕག་མོ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)སྤྱོད་(དཔྱོད་)པའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་ནི། གཞོན་ནུ་
མ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཞེས་པ་ཚན་དྷོ་ཧའི་དབྱེ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་དེ་ལྟར་བརྒྱད་དུ་འགྱུར་
རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཁྲོ་མོ་ལྔ་ནི་སྟོབས་རྣམས་དག་སྟེ་འདིར་(འགོག་བདེན་གྱི་)དད་པའི་སྟོབས་
(མཁའ་ཁྱབ་)ནི། ཤིན་ཏུ་སྔོན་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་སྟོབས་
(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཤིན་ཏུ་སྟོབས་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)དྲན་པའི་སྟོབས་
(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་རྡོ་རྗེ་ལྕགས་སྒྲོག་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་
སྟོབས་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ང་རྒྱལ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་
(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཙུན་དཱ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། ཉེ་བའི་འདུས་པ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །དེ་བཞིན་དུ་རབ་
ཏུ་གསལ་ཞིང་ངེས་པར་དབང་པོ་རྣམས་ནི། ལྔ་ཉིད་དོ། །ཞེས་པ་སྟེ། དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་
བདེན་གྱི་)དད་པའི་དབང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི། རེངས་བྱེད་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་
བདེན་གྱི་)བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་དབང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི། རྨུགས་བྱེད་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(འགོག་བདེན་གྱི་)དྲན་པའི་དབང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི། འོད་ཟེར་ཅན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(འགོག་བདེན་གྱི་)ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་དབང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི། ཁྲོ་གཉེར་ཅན་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི། དྲག་སྤྱན་མ(མཁའ་
1-1-420


ཁྱབ)འོ། །ཞེས་པ་འདུས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་དེ་ལྟར་བཅུའོ། །ཡང་དག་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཀྱི་
ལམ་ནི། མི་ཡི་བདག་པོ་ལྷ་མིན་དག་ལས་སྐྱེས་པ་བརྒྱད་དུ་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལ། འདིར་
(འགོག་བདེན་གྱི་)ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི། ཁྱི་གདོང་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(འགོག་བདེན་གྱི་)ཡང་དག་པའི་རྟོག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་བྱ་རོག་གདོང་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(འགོག་བདེན་གྱི་)ཡང་དག་པའི་ངག་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་སྟག་གདོང་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(འགོག་བདེན་གྱི་)ཡང་དག་པའི་ལས་ཀྱི་མཐའ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་འུག་གདོང་མ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཡང་དག་པའི་འཚོ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ལྕེ་སྦྱང་གདོང་མ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཡང་དག་པའི་རོལ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་མཁའ་ལྡིང་གདོང་མ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཡང་དག་པའི་དྲན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཕག་གདོང་མ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་བྱ་རྒོད་
གདོང་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། དེ་ལྟར་ན་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་སྲིད་པ་གསུམ་
(གཞན་)གི་གནས་སུ་(འགོག་བདེན་གྱི་)བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེ་རྣམས་མཐའ་
དག་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣལ་འབྱོར་མ་རྣམས་ས་ཡི་སྟེང་གི་གནས་སུ(འང་བཞུགས་པར་)རྣལ་
འབྱོར་པ་ཡིས་རིག་པར་བྱ་སྟེ་གཡུང་མོ་(གཞན་)ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལྟར་(འགོག་བདེན་
གྱི་)བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱིས་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་སྦྱངས་པའི་
གནས་ལ་སོགས་པ་(དོན་དམ་གྱི་ས་བཅུ་གཉིས་)ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་མཚན་ཉིད་དུ་(རང་བཞིན་ལྷུན་
གྲུབ་ཏུ་བཞུགས་པར་)འགྱུར་ཏེ་(ཀེ་)མི་ཡི་བདག་པོ་ཕྱི་དང་ལུས་ལ་ཡང་(ནམ་མཁའ་ཇི་ལྟ་
བ་)དེ་བཞིན་(དུ་ཁྱབ་པར་བཞུགས་)ཞེས་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ངེས་པའོ། །ཞེས་པ་སྟེ་འདིར་ཡང་
1-1-421


བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་ན་ཐུབ་པའི་བཀའ་ལ་མི་རྨོངས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་རང་
བཞིན་གཉུག་མའི་རྣལ་འབྱོར་མ་རྣམས་ནི་དོན་དམ་འགོག་པའི་བདེན་པར་གཏོགས་པའི་
བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཏེ་ཕྱི་དང་ལུས་ལ་ཡང་ནམ་མཁའ་ལྟར་ཁྱབ་པར་བཞུགས་
པ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་ངོ་བོ་གང་ཡིན་པའོ། །གཟུགས་ཀྱི་སྐུར་གཏོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་
མ་རྣམས་དང༌། ལམ་གྱི་བདེན་པར་གཏོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་སྟེ་འདུས་བྱས་གློ་བུར་བའི་ཆོས་སོ། །དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་ལམ་གྱི་བདེན་པས་
གློ་བུར་དྲི་མ་མཐའ་དག་སྦྱངས་ན་དེའི་གཞི་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གནས་སོགས་
བདེན་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ལ་སྲོག་པ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པའི་བདག་ཉིད། ཆོས་ཀྱི་
སྐུ་གདོད་ནས་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་བཞུགས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ནི་དགོངས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་
ཡང་དག་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ། དཔལ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། ངེས་པའི་དོན་གྱིས་
མཁའ་འགྲོ་མ་ཡི་འཁོར་ལོ་སྡོམ་ཞེས་པ་(འགོག་བདེན་གྱི་)མཁའ་འགྲོ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་
(འགོག་བདེན་གྱི་)བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་པོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ནི་འཁོར་ལོ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་མཚན་ཉིད་
(མི་སྟོང་བའི་)སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ནོ། །དེ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དམིགས་པ་མེད་པའི་སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅན་དང་ལྷན་ཅིག་སྡོམ་པ་སྟེ་གཅིག་པ་
(མཁའ་ཁྱབ་)ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་གདོད་ནས་
རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་དོན་དམ་འགོག་པའི་བདེན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་མཐར་
ཐུག་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་དབྱེར་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡིན་པའི་
1-1-422


ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཀ་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཁ་རྡོ་རྗེ་
(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་(འགོག་བདེན་གྱི་)ལྷ་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་རྩ་བདུན་གྱི་བདག་ཉིད་
(འགོག་བདེན་གྱི་)རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་བ་
རྣམས་སུ་(འགོག་བདེན་གྱི་)ལྷའི་ཚོགས་རྣམས་(འགོག་བདེན་གྱི་)བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུ་
གསུངས་པ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་གི་ཆོས་རྣམས་
ཀྱིས་(གདོད་ནས་)དབེན་ཞིང་སྟོང་ལ་དག་པའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་རང་
བཞིན་རྣམ་དག་རང་བཞིན་འོད་གསལ་རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་རང་བཞིན་སྐྱེ་མེད་རང་
བཞིན་དྲི་བྲལ་རང་བཞིན་པའམ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་བདེ་ཆེན་སྟོང་ཆེན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
པ་དང་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཉིད་དེ་དེ་རྣམས་བསགས་པ་
ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཉེ་བར་བསྡུས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་
གསུངས་སོ། །དེ་ཡང༌། འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱི་རང་གི་ལྟ་བའི་འདོད་པ་མདོར་བསྟན་
པ་ལས། (དོན་དམ་གྱི་)ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །(མཁའ་ཁྱབ་ནི་སངས་རྒྱས་)བདག་གི་
ཆོས་ཀྱི་སྐུར་རབ་བསྒྲགས། །ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་ཆོས་མང་པོ་)བསྡུས་པ་ཕུང་པོ་(དང་)དེ་
བཞིན་སྐུ(ནི)། །(དོན་དམ་གྱི་ཆོས་མང་པོ་)ཡང་དག་བསགས་པར་ཡོངས་སུ་བསྒྲགས། །ཞེས་
སོ། །གཞན་ཡང་དཔལ་ལྡན་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་ཆེན་པོའི་(འགོག་བདེན་གྱི་)ལྷ་མོ་བདུན་ཅུ་རྩ་
གཉིས་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་དོན་དམ་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་བཅུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཕུང་
པོ་གཞན་ལྔ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་འབྱུང་བ་གཞན་ལྔ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་དང་
ཡུལ་ཅན་བཅུ་གཉིས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)དཔང་པོ་ལྔ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
1-1-423


སྟོབས་ལྔ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ས་བཅུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སྟོབས་བཅུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་དབང་
བཅུ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་ལ་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོར། (འགོག་བདེན་གྱི་)སྦྱིན་
པ་སོགས་(བཅུ་)དང་ཕུང་པོ་(ལྔ་)འབྱུང་བ་(ལྔ་)ཡུལ་(དྲུག་)དང་ཡུལ་ཅན་(དྲུག་)གཞན་
ཡང་དབང་པོ་ལྔ་(དང་)ལ་སོགས་པ(འི་སྒྲས་སྟོབས་ལྔ་)དང༌། ཕྱོགས་ས་(སྟེ་ས་བཅུ་དང་)ཕྱོགས་
ཀྱི་སྟོབས་(ཏེ་སྟོབས་བཅུ་)དང༌། དཔལ་ལྡན་རྒྱལ་སྲས་(ཀྱི་)དབང་(བཅུ་)རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་
(འགོག་བདེན་གྱི་)ལྷ་མོ་(གདོད་ནས་བཞུགས་པ་)རྣམ་པར་སྦྱང་བར་བྱ། ཞེས་པའོ། །འདིར་སྦྱང་
བར་བྱ། ཞེས་པ་ལ་སྦྱང་བའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་འགོག་པའི་བདེན་པར་གཏོགས་པ་དང༌། 
སྦྱང་བྱའི་དྲི་མ་གང་ཡིན་པ་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་དུ་གཏོགས་པ་དང༌། སྦྱོང་བྱེད་གང་
ཡིན་པ་ལམ་གྱི་བདེན་པར་གཏོགས་པ་དང༌། སྦྱངས་འབྲས་གང་ཡིན་པ་གདོད་ནས་གྲུབ་
པའི་འགོག་བདེན་ཐོབ་པ་སྟེ། ཚུལ་འདི་ནི་ཁྱད་པར་འཕགས་པའི་མན་ངག་ཟབ་མོ་ལས་
ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བ(ཡིན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་གསང་ཚིག་ཟབ་མོའི་མན་ངག་དང༌། བྲལ་བ་རྣམ་ཀྱི་ནི་སྤྱོད་
ཡུལ་མ་ཡིན་པ)འོ། །དེས་ན། འདིར་འགོག་བདེན་དང་འགོག་བདེན་(གང་ཟག་གིས་)ཐོབ་པའི་
ཁྱད་པར་ཤེས་དགོས་ཏེ། ཆོས་སྐུ་དང་ཆོས་སྐུ་(གང་ཟག་གིས་)ཐོབ་པའི་ཁྱད་པར་ཇི་ལྟ་བ་
བཞིན་དུའོ། །དེ་བཞིན་དུ། རང་བཞིན་གྱི་རིགས་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་དང་བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་དང་དོན་དམ་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་མཐའ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་
བཞིན་དང༌། མ་འདས་ཆེན་པོ་དང་ཨ་ཧཾ་དང་ཨེ་ཝཾ་དང་ཨ་ཡིག་དང་ཡུམ་ཆེན་མོ་དང་
ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་དང༌། ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་དང་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་དང་གསང་བ་འདུས་པ་ལ་སོགས་
པ་དོན་དམ་པའི་ལྷ་དང་སྔགས་དང་རྒྱུད་དང་ཕྱག་རྒྱ་དང་དཀྱིལ་འཁོར་(དང་སྐྱབས་གནས་
1-1-424


དཀོན་མཆོག་)ལ་སོགས་པ་དོན་གཅིག་ཉིད་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་མང་པོས་གསུངས་པ་ཐམས་
ཅད་ལ་ཡང་(དེ་དང་དེའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་གང་ཟག་གིས་ཐོབ་པའི་ཁྱད་པར་ཤེས་
དགོས་པར་སྣང་)ངོ༌། །
༈ ༼རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་འཕགས་པའི་བདེན་བཞི་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་
དོན་དམ་གྱི་ལྷ་རྣམས་སུ་བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་
གསུང་གི་དབང་ཕྱུག་གི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་(འགོག་བདེན་གྱི་)ས་བཅུ་གཉིས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
(འགོག་བདེན་གྱི་)ཕར་ཕྱིན་བཅུ་གཉིས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)དབང་བཅུ་གཉིས་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུངས་བཅུ་གཉིས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)སོ་
སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་མོར་གསུངས་པ་
དང་གཞན་ཡང་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་དང༌། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་ཟབ་མོ་
གཞན་དང་གཞན་མང་པོར། འཕགས་པའི་བདེན་པ་དང༌། བསམ་གཏན་དང་ཚད་མེད་པ་
ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་གཞན་རྣམས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ལྷར་གསུངས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་
རྣམས་ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་
རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་དོན་དམ་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་པར་རིག་
པར་བྱའོ། །དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་རང་བཞིན་མེད་པའི་གཞིར་གྱུར་པའི་ཆོས་
སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་ཏེ་གཞི་
འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་
མའི་རང་བཞིན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཆོས་འབྱུང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་ཞིང་ངོ༌། །དེ་ཡང༌། 
1-1-425


བཅོམ་ལྡན་འདས་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་སྔ་ནས། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ནི་རང་
བཞིན་མེད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་
ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་སངས་རྒྱས་བསྐྱེད་པར་མཛད་མའོ། །ཆོས་འབྱུང་གི་སྒྲས་
ཀྱང་དེ་བརྗོད་དེ། ཆོས་འབྱུང་གང་ལས་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བར་
འགྱུར་བའོ། །རང་བཞིན་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་སྟོབས་བཅུ་དང་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་
པ་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་འབྱུང་བར་གྱུར་པ་
ནི་ཆོས་འབྱུང་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་(མཁའ་ཁྱབ་)ངོ༌། །སངས་རྒྱས་དང་བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ཏེ་བདེ་བའི་གནས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སྐྱེ་བའི་གནས་
(མཁའ་ཁྱབ་)སོ། །གང་ལས་ཁྲག་དང་གཅི་བ་དང་ཁུ་བ་རྣམས་འབྱུང་བ་(སྐྱེ་གནས་)དེ་ནི་
ཆོས་འབྱུང་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་འཁོར་བ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཆགས་པ་(སྐྱེ་བ་)དང་ཆགས་བྲལ་གྱི་
ཞིང་(སྐྱེ་གནས་)ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་(ཞིང་ཁམས་)མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཆོས་
འབྱུང་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་སྣ་ཚོགས་ཡུམ་(མཁའ་ཁྱབ་)བཅོམ་ལྡན་
འདས་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་འཁྱུད་པ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་
བའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་དོན་དམ་པའི་སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་པ་རང་བཞིན་མེད་པའི་
ཆོས་རྣམས་འབྱུང་ཞེས་པ་ནི་རང་བྱུང་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་འབྱུང་ཚུལ་ཏེ་འཇིག་
རྟེན་དཔ་ལས་འདས་པའོ། །དེའི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་དང་བསྒོམས་པའི་སྟོབས་ལས་བྱུང་
བའི་སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་པ་གཞན་བྱུང་ཡེ་ཤེས་རྣམས་ནི་འདུས་བྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྣ་
ཚོགས་ཡུམ་ང༌། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མ་ཡིན་
1-1-426


པས་དེ་ལྟར་ཆོས་འབྱུང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་ཡེ་ཤེས་འདུས་བྱས་ལ་རང་བྱུང་དང་གཞན་
བྱུང་གི་ཁྱད་པར་ཤེས་དགོས་སོ། །དེ་ལྟར་ཀུན་བརྟགས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་གཞན་དབང་
གང་ཡིན་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པས་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་འཕགས་པའི་
བདེན་པ་བཞི་ལ་སྲོག་པ་གདོད་ནས་དག་པའི་ཆོས་དེ་རྣམས་གསང་སྔགས་ཟབ་མོ་
རྣམས་སུ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་རྣམ་པ་མང་པོར་གསུངས་པ་རྣམས་ནི་འདིར་ཡི་
གེ་མངས་སུ་དགས་ནས་མ་བྲིས་ཤིང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་གང་གཱའི་
ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ལས་འདས་པས་མི་སྟོང་བ་ཞེས་གང་གསུངས་བ་དེར་འདུ་བ་ཉིད་དེ་
(རྒྱུད་བླ་མར་)ཉེས་པ་གློ་བུར་དང་ལྡན་ཞིང༌། །ཡོན་ཏན་རང་བཞིན་ཉིད་ལྡན་ཕྱིར། །ཇི་ལྟར་
སྔར་བཞིན་ཕྱིས་དེ་བཞིན། །འགྱུར་པ་མེད་པའི་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཞེས་གང་གསུངས་པའོ། །
༈ ༼མ་དག་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་ནི་རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་མ་
ཡིན་པར་བསྟན་པ།༽ དེ་ལྟ་བས་ན་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བས་ནི་གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་
རྣམ་པར་དག་པ་ལ་དག་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་ཤིང༌། མ་དག་པ་ལ་ཡང་མ་དག་པ་ཉིད་དུ་
རྟོགས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་མ་དག་པ་ནི་གློ་བུར་དྲི་མས་བསྡུས་པའི་གཟུགས་ལ་
སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཡིན་ཏེ། དཔལ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེའི་རྒྱུད་དུ། ཀྱེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམ་པར་
མ་དག་པ་གང་ལགས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། གཟུགས་ལ་སོགས་
པའོ། །ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པའི་དངོས་པོའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱས་
པར་གསུངས་པའོ། །འདིས་ནི་ཁ་ཅིག་རྣམ་དག་གི་དོན་རང་རང་ངོ་བོས་སྟོང་བ(འམ་དེ་
ལྟར་ངོ་ཤེས་ཤིང་ཡིད་ཆེས་པ་)ལ་འདོད་པ་བསལ་བ་ཡིན་ཏེ། སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཀྱི་བདག་ཉིད་
1-1-427


བཟུང་འཛིན་གྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་རང་ངོ་བོས་སྟོང་ཡང་རྣམ་པར་དག་པ་མ་ཡིན་
པར་གསུངས་(ཤིང་དེ་རྣམ་རང་སྟོང་དུ་ངོ་ཤེས་པའི་སེམས་ཀྱང་དྲི་མ་ཡིན་)པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་
བས་ན་གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡིན་མ་ཡིན་ལེགས་པར་ཕྱེ་སྟེ་རྟོགས་
པ་ལ་ཡང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་གློ་བུར་དྲི་མའི་ཁྱད་པར་རྟོགས་དགོས་ཤིང་དེ་དག་
གི་སྟོང་ཚུལ་(དང༌། སྣང་ཚུལ་དང༌། བདེན་ཚུལ་ལ་སོགས་པ་)ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་ཡང་ལེགས་པར་
རྟོགས་དགོས་སོ། །
༈ ༼ཚུལ་དེ་ལྟར་མཁས་གྲུབ་ཆེན་པོ་དག་གིས་ཀྱང་མདོ་རྒྱུད་སྦྱར་ནས་གསུངས་
ཚུལ།༽ དེ་ལྟར་མདོ་སྔགས་ཟབ་མོའི་དགོངས་པ་མི་འགལ་བར་གཅིག་ཏུ་སྒྲུབ་པ་འདི་ནི། 
ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་གྲུབ་པའི་སློབ་དཔོན་དཔལ་ལྡན་ནཱ་རོའི་ཞབས་ཀྱིས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། ཀྱེའི་
རྡོ་རྗེའི་རྒྱུད་དུ། ངེས་པར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །དག་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་བརྗོད། །ཕྱི་
ནས་རེ་རེའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །ཞེས་པའི་འགྲེལ་པར། ད་ནི་དེ་
ལས་གཞན་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་རྣམ་པར་དག་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དང་དབྱེ་བས་ཏེ། ཐོག་
མར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པ་གསུངས་ཏེ། དཔལ་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོར་གསུངས་པ། རྣམ་
པར་དག་པ(འི་དོན་)ཅི་ཞེས་བརྗོད(ཅེ་ན)། །(ཀུན་རྫོབ་)ཡོད་མིན་(དོན་དམ་)མེད་པའང་མ་
ཡིན་ལ། །(འདུས་བྱས་ཀྱི་)དངོས་པོ་མེད་ཅིང་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དངོས་(པོ་སྟེ་ངོ་བོ་)མེད་
(པ་)མིན། །(འདུས་བྱས་ཀྱི་)སྨྲ་པོ་མིན་ཞིང་སྨྲ་བྱའང་མིན(པའི་གཞི་གདོད་ནས)། །རྣམ་དག་མྱ་
ངན་འདས་པ་(ཆེན་པོ་)ཉིད(ཡིན)། །ཅེས་སོ། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་
ཕྱི་རོལ་དང་ནང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དངོས་པོ་རྣམས་(འཛིན་མེད་དུ་)མཉམ་པ(འི་
1-1-428


གཞི་)ཉིད་ནི། རྣམ་དག་དེ་བཞིན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དེ། དེ་ལྟ་ཁོ་ནར་རྟག་ཏུ་གནས་པ་ནི་དེ་
བཞིན་ཉིད་དེ་(གདོད་ནས་)རང་བཞིན་གྱིས་དྲི་མ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་རྣམ་པར་དག་
པ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་འདུས་མ་བྱས་པའི་རང་བཞིན་(མཁའ་ཁྱབ་)དུ་བཤད་ལ། དེའི་ངོ་
བོས་དེ་བཞིན་ཉིད་(རིམ་པ་གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་)བསྒོམ་པར་བྱའོ། །ཞེས་པ་སྟེ། དཔལ་ཤེས་རབ་
ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ལེའུར་གསུངས་པ། ཇི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་
པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི། འགྱུར་བ་མེད་པ་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་མེད་པ་རྟོག་པ་
མེད་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ། འགའ་ཞིག་ཏུ་ཡང་གཞོམ་དུ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། དེ་
བཞིན་དུ་(གཟུགས་སོགས་)ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་འགྱུར་བ་མེད་
པ་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་མེད་པ། རྟོག་པ་མེད་པ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ། འགའ་ཞིག་ཏུ་
ཡང་གཞོམ་དུ་མེད་པའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང་གང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་གཅིག་པ་ཁོ་ན་སྟེ་
དེ་བཞིན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་གཉིས་སུ་བྱར་མེད་པའོ། །ཞེས་སོ། །ཞེས་
པ་དང༌། ཡང་(ནཱ་རོ་འགྲེལ་ཆེན་)དེ་ཉིད་དུ། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་
བས་(འགོག་བདེན་གྱི་)ལྷ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་དག་པ་ཕྱི་ནས་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། (འགོག་བདེན་
གྱི་)གཟུགས་ཕུང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)རྡོ་རྗེ་མ་རུ་འགྱུར། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་སོ། །འོ་ན་
དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཅིའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པར་བརྗོད་ཅེ་ན། གསུངས་པ། ཉོན་
མོངས་མི་ཤེས་པས་བསྒྲིབས་པ། ཞེས་པ་སྟེ། མི་ཤེས་པ་ནི་མ་རིག་པ་དང་ང་ཡི་འོ་སྙམ་དུ་
འཛིན་པའོ། །ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ནི་འདོད་པ་དང་མི་འདོད་པའི་ལས་ཀྱི་རྒྱུ་སེམས་ཀྱི་བྱེ་
1-1-429


བྲག་རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་ཀྱིས་བསྒྲིབས་པ་ནི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
ལ་)གཡོགས་པ་(དེ་འདྲ་པ་)སྟེ་དེ་སྦྱང་བར་བྱའོ། །དཔལ་དྲི་མ་མེད་པའི་འོད་དུ་ཡང༌། 
གསུངས་པ། (ནམ་མཁའ་)སྟོང་པ་ལ་ནི་དངོས་པོའི་ཚོགས(གཞན)། །བརྟགས་པའི་གཟུགས་
ནི་རྣམ་སྤངས་གང༌། །(མཉམ་བཞག་རིགས་པའི་ཤེས་པ་ལ་)སྣང་བ་མཐོང་སྟེ་མེ་ལོང་ལ། །པྲ་
ཕབ་(པའི་)གཞོན་ནུ་མ་ཡིས་(མཐོང་བ་)བཞིན། །ཞེས་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)འཇིག་
རྟེན་ལས་འདས་པའི་(དོན་དམ་པའི་)བདེན་པས་(བསྡུས་པ་)གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་(གདོད་ནས་
རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་
ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་
ཤེས་སོ། །ཞེས་པའི་བར་དྲངས་ནས་སླར་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་གསུངས་པ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་འཕོ་བའི་བདེ་བ་དང་རྟོག་པའི་སྒྲིབ་པ་ཟད་པ་
ལ་སོགས་པ་སྟེ་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའོ། །ཞེས་སོ། །དཔལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་ཡང་རྣམ་པར་
དག་པའི་ལེའུར་གསུངས་པ། རབ་འབྱོར་གང་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་སྦྱང་གཞིའི་)གཟུགས་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་དེ་ནི་(གཉེན་པོས་དྲི་མ་སྦྱངས་པའི་)འབྲས་བུ་
རྣམ་པར་དག་པ་(གཉེན་པོས་དྲི་མ་སྦྱངས་པའི་)འབྲས་བུ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་
པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་སྦྱང་གཞིའི་)གཟུགས་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། རབ་འབྱོར་དེ་ལྟར་ན་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་སྦྱང་
གཞིའི་)གཟུགས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་དང་(གཉེན་པོས་དྲི་མ་སྦྱངས་
1-1-430


པའི་)འབྲས་བུ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་འདི་ནི་གཉིས་སུ་མེད་ཏེ་
གཉིས་སུ་བྱར་མེད་སོ་སོ་མ་ཡིན་ཐ་མི་དད་དོ། །རབ་འབྱོར་དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་
གྱི་)ཚོར་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)འདུ་ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་
གྱི་)འདུ་བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་ཏེ། རབ་འབྱོར་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་པར་ཤེས་པ་(གདོད་
ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་(གཉེན་པོས་དྲི་མ་སྦྱངས་པའི་)འབྲས་
བུ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ། གང་(གཉེན་པོས་དྲི་མ་སྦྱངས་པའི་)འབྲས་བུ་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་དེ་ནི་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་པར་ཤེས་པ་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའོ། །ཞེས་སོ། །ཞེས་པ་དང༌། ཡང་དེ་ཉིད་དུ། རྡོ་
རྗེ་གུར་གྱི་ལུང་དྲངས་པ། འཇིག་རྟེན་(གྱི་རྣམ་པ་)ཇི་བཞིན་(དུ་ཆོས་ཉིད་)དེ་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)སངས་རྒྱས(རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ་ཡིན་ལ)། །ཇི་ལྟར་ཆོས་(དབྱིངས་)ནི་རྟོག་མེད་
པ། །དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་འོད་གསལ་)རྣམས་(ཀྱང་སྙོགས་པ་མེད་
པར་)བཤད། །ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)དྲི་མ་མེད(ཀྱང་)། །དམ་
(པ་)མིན་(པའི་)ཀུན་རྟོག་རྣམ་རྟོག་གིས། །སེམས་ཀྱི་(རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་)རིན་ཆེན་(གློ་
བུར་)དྲི་མར་བཅས(པས་སེམས་ཅན་པ་ཡིན་ལ་གདོད་ནས་དག་པའི)། །སེམས་(དེ་དྲི་མ་གློ་བུར་
བས་)དག་ན་ནི་དག་(པ་གཉིས་ལྡན་ཐོབ་)པར་འགྱུར། །(དྲི་མ་དག་ཏུ་མ་དག་ཏུ་ངོ་བོ་འགྱུར་མེད་
དུ་གནས་ཏེ་)ནམ་མཁའ་འཇིག་མེད་(ལ་སྤྲིན་ཡོད་རུང་མེད་རུང་འགྱུར་མེད་དུ་གནས་པ་)ཇི་(ལྟ་
བ་)བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཤིང༌།
༈ ༼རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཆགས་སོགས་དང་དུས་གསུམ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐམས་
1-1-431


ཅད་དོན་དམ་གྱི་ལྷར་བཞུགས་ཚུལ།༽ དཔལ་དཔལ་མཆོག་དང་པོའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། དེ་
ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ངོ་བོ་ཉིད་དག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཐོབ་པས། ཡང་
ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཉམ་པ་ཉིད་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཞེས་
བྱ་བ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཚུལ་(མཁའ་ཁྱབ་)འདི་གསུངས་ཏེ་(འགོག་བདེན་
གྱི་)འདོད་ཆགས་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་ཀྱིས་(འགོག་
བདེན་གྱི་)ཀྱང་འཇིག་རྟེན་ན་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཞེ་སྡང་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ། །(འགོག་བདེན་གྱི་)དྲི་མ་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་ཀྱིས་(འགོག་བདེན་གྱི་)འཇིག་རྟེན་ན་(འགོག་བདེན་
གྱི་)སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ། །(འགོག་
བདེན་གྱི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་ཉིད་ཀྱིས་(འགོག་
བདེན་གྱི་)འཇིག་རྟེན་ན་(འགོག་བདེན་གྱི་)སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ། །(འགོག་བདེན་གྱི་)ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པས་(འགོག་བདེན་གྱི་)འཇིག་རྟེན་ན་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཤེས་རབ་
ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་གོ །ཞེས་སོགས་དང༌། 
དཔལ་ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཞེ་སྡང་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བཤད་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྡོ་རྗེ་
མ(མཁའ་ཁྱབ)། །(འགོག་བདེན་གྱི་)འདོད་ཆགས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཆུ་ཡི་རྣལ་འབྱོར་མ་མཁའ་
ཁྱབ། །(འགོག་བདེན་གྱི་)ཕྲག་དོག་(མཁའ་ཁྱབ་)རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོ་མ(མཁའ་ཁྱབ)། །(འགོག་བདེན་
གྱི་)སེར་སྣ་(མཁའ་ཁྱབ་)གསང་བའི་དཀར་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཉིད། །(འགོག་བདེན་གྱི་)གཏི་མུག་
1-1-432


(མཁའ་ཁྱབ་)དེ་བཞིན་(མཁའ་ཁྱབ་)རྡོ་རྗེར་བཤད། །ཅེས་གདོད་ནས་རྣམ་པར་དག་པ་ཆོས་
ཉིད་ཀྱི་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་སུ་གསུངས་ཤིང༌། 
རྒྱུད་གཞན་དང་གཞན་དུ་ཡང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)མཆོད་པ་ཆེན་པོ་འདོད་ཆགས་ཆེ(མཁའ་
ཁྱབ)། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཞེ་སྡང་(མཁའ་ཁྱབ་)གཤིན་རྗེའི་གཤེད་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)གཏི་མུག་(མཁའ་ཁྱབ་)གཤིན་རྗེའི་གཤེད་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་མང་བོའི་སྒོ་ནས་རང་བཞིན་རྣམ་དག་དོན་དམ་པའི་ཞེ་
སྡང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷར་གསུངས་ལ། དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་
གྱི་)འདུས་བྱས་དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)དུས་གསུམ་ལ་སོགས་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་གསུངས་པའི་དོན་ཡང༌། རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད། །ཅེས་དང༌། 
དུས་གསུམ་དུས་མེད་རྟོགས་པ་པོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་(འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་)གྱིས་
ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། (དེ་ཡང་)དཔལ་ལྡན་ས་བཅུ་པ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་ཟབ་མོ་ལས་
སོ། །
༈ ༼རྣམ་དག་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་བདག་དང་སེམས་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཡང་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་
རྣམས་སུ་བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་གྱི་)བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སེམས་
ཅན་(མཁའ་ཁྱབ་)ནས་མཐོང་བ་པོའི་བར་དུ། (གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་
དང་ཡོངས་སུ་དག་པའི་དོན་ཡང༌། སྔར་བསྟན་པའི་(འགོག་བདེན་གྱི་)བདག་གི་མཐར་ཐུག་
པ་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་བདག་དག་པའི་བདག་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་
པར་ནུས་ཤིང༌། ལྷའི་ཟླ་བས་བསྒྱུར་བའི་མྱང་འདས་ཆེན་པོར་ཡང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་
1-1-433


པའི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)དེ་ནི་(འགོག་བདེན་གྱི་)སྐྱེས་བུའི་རང་བཞིན་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡིན་ཏེ། 
དེ་བས་ན་(སེམས་ཅན་གྱི་)་སྲོག་བཅད་(པའམ་ཆད་)པས་སྲོག་ཆགས་བསད་པར་མི་འགྱུར་
རོ། །གལ་ཏེ་སྲོག་ཆགས་(གཞན་འགོག་བདེན་གྱི་སྲོག་ཆགས་)བསད་པར་འགྱུར་ན་ནི་འཚོ་བ་
པོ་(གཞན་འགོག་བདེན་གྱི་འཚོ་བ་པོ་)གཏན་མེད་པར་བྱས་པར་འགྱུར་ལ། འཚོ་བ་པོ་(གཞན་
འགོག་བདེན་གྱི་འཚོ་བ་པོ་)གཏན་མེད་པར་འགྱུར་བ་ནི་མི་སྲིད་དོ། །དེ་ལ་འཚོ་བ་པོ་(གཞན་
འགོག་བདེན་གྱི་འཚོ་བ་པོ་)ཞེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཡིན་ལ། (འགོག་
བདེན་གྱི་)ཁམས་(མཁའ་ཁྱབ་)དེ་ནི་གཞིག་པའམ་བསད་པའམ། གཏན་མེད་པར་བྱ་མི་ནུས་
ལ། སངས་རྒྱས་ཉིད་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པ་མཐོང་བར་ཡང་མི་ནུས་
སོ། །ཞེས་སྲོག་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་རྡོ་རྗེའི་སྲོག་གམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་(མཁའ་ཁྱབ་)སྲོག་
དང་སྲོག་གཞན་ནམ་སྲོག་རྣམ་པར་དག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པའི་དོན་གསུངས་སོ། །
༈ ༼རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་གཟུགས་སོགས་ཀྱང་སྔར་བསྟན་པ་རྣམས་དང་དོན་
གཅིག་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)རང་བཞིན་གྱིས་འོད་
གསལ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་
པའོ། །ཞེས་སོགས་དང༌།
༈ ༼འཕོ་འགྱུར་དང་སྐྱེ་འགག་མེད་པའི་གཟུགས་སོགས་ཀྱང་སྔར་བསྟན་པ་དང་
དོན་གཅིག་ཚུལ།༽ (འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་འཕོ་བ་མེད་ཅིང་ཉིང་
མཚམས་སྦྱོར་བ་(གདོད་ནས་)མེད་པ་ནི་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་
པའོ། །ཞེས་སོགས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་སྦྱར་བ་རྣམས་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ནས་ཆོས་
1-1-434


ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་གསུངས་པ་དང་དོན་གཅིག་
གོ །གཞན་རྣམས་ནི་ཡི་གེ་ཧ་ཅང་མངས་སུ་དོགས་ནས་མ་བྲིས་མོད་ཀྱི་གང་གིས་དག་པ་
དང་དག་པའི་གཞི་གང་ཡིན་པ་ལེགས་པར་འབྱེད་པའི་མན་ངག་ཡོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདེ་
བླག་ཏུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །
༈ ༼དོན་དེ་དག་ཡུམ་རྒྱས་འབྲིང་ལ་སོགས་པའི་དགོངས་པ་ཡིན་པར་བསྟན།༽ (དེ་
བཞིན་དུ་)ཡུམ་རྒྱས་པ་དང་བར་མ་དང་ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྲེལ་པར་ཡང༌། 
(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་
(གཉེན་པོས་དྲི་མ་བྲལ་བའི་)འབྲས་བུ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའོ། །ཞེས་བྱ་
བ་ནི། (ལམ་བདེན་གྱི་)ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་
བྱང་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི(ས་དྲི་མ་བྲལ་བའི་)འབྲས་བུར་གྱུར་བ་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱ་བ་
(གཞིའི་ངོ་བོ་ལས་)གུད་ན་གང་ཡང་མེད་ཀྱི། གང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་
(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ངོ་བོ་ཉིད་(ཀྱི་སྐུ་ཉིད་)དུ་གྱུར་པ་རྟག་ཏུ་གནས་པ་(གདོད་ནས་
རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་དེ་ཉིད་(དྲི་མ་བྲལ་བའི་)འབྲས་བུར་གྱུར་པའི་(གདོད་ནས་
རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པའོ། །ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །དེ་བཞིན་དུ་(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་(རང་བཞིན་རྣམ་དག་ཐ་མི་དད་པ་)སྦྱར་བར་
བྱའོ། །ཞེས་དང༌། ཤཱ་རིའི་བུ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་སྣང་
བའོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན། སྤྲིན་དང་ན་བུན་དང༌། ཁུག་སྣ་ལ་སོགས་པ་མེད་
ན་ཉི་མ་དང་ཟླ་བ་ལ་སོགས་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་སྟེ། རབ་ཏུ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་
1-1-435


བཞིན་དུ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་(རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་)ཡང་(དྲི་མས་)ཤིན་ཏུ་རྣམ་
པར་དག་པའི་ཕྱིར་སྣང་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་བས་ན་གཟུགས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་
རྣམ་པར་དག་པ་སྣང་བའོ། །ཞེས་བྱ་བ་(རིང་བཞིན་རྣམ་དག་དང་གློ་བུར་དྲི་བྲལ་གཉི་ག་ལ་
བཤད་དུ་རུང་བ་)གསུངས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་
མ་མཆིས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་བ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་སྤྲོས་པའི་དྲི་མ་རྣམས་
སྤངས་པ་ནི། སླར་ཉིང་མཚམས་མི་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར་དྲི་མ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་དག་པས་ན་
ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་མེད་པ་(རིང་བཞིན་རྣམ་དག་དང་གློ་བུར་དྲི་བྲལ་གཉི་ག་ལ་བཤད་དུ་རུང་
བ་)ཞེས་བྱའོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་ལ་འཕོ་བ་མེད་པས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་
བ་མེད་པ་ནི་རྣམ་པར་དག་པའོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། ཀུན་བརྟགས་(པ་གློ་བུར་)པའི་གཟུགས་ལ་
སོགས་པ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་རྣམས་ནི་ཡང་འཕོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །(རིང་བཞིན་རྣམ་དག་
དང་གློ་བུར་དྲི་བྲལ་གཉི་ག་ལ་བཤད་དུ་རུང་བ་)ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ །བཅོམ་ལྡན་འདས་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མ་མཆིས་
པའོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་སྤྲིན་དང༌། ན་བུན་དང༌། ཁུག་སྣ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་དུ་ཟིན་ཀྱང་(རང་གི་
ངོ་བོ་)ནམ་མཁའ་ལྟར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །ཞེས་
བཤད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་ནི། འཐོབ་པ་
དང་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མ་མཆིས་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང་ཐོབ་པར་བྱེད་
པའི་ཆོས་གཉིས་ཡོད་ན་འཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་པར་འགྱུར་ལ། མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱ་བ་
དང༌། མངོན་པར་རྟོགས་པར་བྱེད་པ(འི་ཆོས་)གཉིས་ཡོད་ན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་
1-1-436


བ་ཡོད་པར་འགྱུར་ན་དེ་ལ་ཀུན་རྟོག་པ་དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་(གཞན་དབང་)རྣམས་མེད་
པ་ཙམ་(གི་གཞི་)ལ། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ། ཞེས་རྣམ་པར་གཞག་
པའི་ཕྱིར་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་དེ་ལ་(ཐོབ་བྱ་ཐོབ་བྱེད་ངོ་བོ་ཐ་དད་
ཀྱི་)འཐོབ་པའམ་(རྟོགས་བྱ་རྟོགས་བྱེད་ངོ་བོ་ཐ་དད་ཀྱི་)མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་གང་
ཡང་མེད་དོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)རྣམ་པར་དག་པ་ནི་མངོན་
པར་མ་གྲུབ་པའོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཀུན་བརྟགས་པ་དང༌། རྣམ་པར་བརྟགས་པའི་(གཞན་
དབང་གི་)གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)མངོན་པར་གྲུབ་
པ་མེད་པ་ལ་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱ་བར་རྣམ་པར་གཞག་པའི་ཕྱིར་(ཆོས་རྣམས་)མངོན་
པར་གྲུབ་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །རྣམ་པར་དག་པ་ནི་འདོད་པ་དང་གཟུགས་
དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་སུ་སྐྱེ་བ་མ་ལགས་སོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདོད་པ་དང་གཟུགས་
དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་རྣམས་ཀུན་བརྟགས་པ་སྟེ། གང་གི་ཚེ་དེ་རྣམས་སུ་མི་སྐྱེ་
ཞིང་མི་འབྱུང་བ་དེ་ལ་རྣམ་པར་དག་པ། ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་བས་ན་འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་རང་
བཞིན་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་བྱ་བ་(རང་བཞིན་རྣམ་དག་དང་གློ་བུར་དྲི་བྲལ་གཉི་ག་ལ་
བཤད་དུ་རུང་བ་)གསུངས་སོ། །ཞེས་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་གནས་(སྐབས་)ཀྱི་ཚེ། 
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ། དག་པའི་ཕྱིར་ཀུན་ནས་ཉོན་
མོངས་པ་མེད་ལ། གནས་གྱུར་པའི་ཚེ་ཡང་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་སྔོན་མ་བྱུང་བའི་རྣམ་
པར་བྱང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། (རང་བཞིན་རྣམ་དག་གི་ངོ་བོ་སྔར་)ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མ་
ཡིན། (ཕྱིས་)རྣམ་པར་བྱང་བ(འི་ངོ་བོ་གསར་དུ་སྐྱེས་པ་)མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་(གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
1-1-437


དབྱེར་མེད་ཀྱི་དོན་)གསུངས་སོ། །ཞེས་ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་གི་གཟུགས་སོགས་ཀྱིས་
སྟོང་ཞིང་དབེན་ལ་དག་པའི་གཞི། གང་ཡིན་པ་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་ལ་
གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་དག་པའི་དོན་དུ་གསུངས་ཏེ་རྒྱས་པར་འགྲེལ་ཆེན་དེ་ཉིད་
(ངེས་པར་)བལྟ་དགོས་སོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་གནས་ལུགས་ཀྱི་སྔགས་དང་རྒྱུད་དང་དཀྱིལ་འཁོར་དང་ཕྱག་རྒྱ་ལ་
སོགས་པར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་ལྟར་གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་པ་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བར་)ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་
ཡིན་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྔགས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
རྒྱུད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དཀྱིལ་འཁོར་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཕྱག་རྒྱ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པར་
ཡང་གདོད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་བཞུགས་པ་ཡིན་ལ། 
༈ ༼ཁམས་གསུམ་དང་དུས་གསུམ་ལས་འདས་པའི་གཟུགས་སོགས་ཀྱང་དེ་དང་
མཚུངས་ཚུལ།༽ ཡང་དེ་རྣམས་ཉིད་ཁམས་གསུམ་དང་དུས་གསུམ་ལས་འདས་པའི་ཕུང་
པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པར་ཡང་ཡུམ་ལས་གསུངས་ཏེ། ལམ་ཤེས་
ཀྱི་བསྔོ་བའི་སྐབས་སུ་ཇི་ལྟར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)གཟུགས་འདོད་བའི་ཁམས་དང༌། 
གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་ཆུད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གང་
ཁོངས་སུ་ཆུད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདས་པ་ཡང་མ་ཡིན་མ་འོངས་པ་ཡང་མ་ཡིན། ད་ལྟར་
བྱུང་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་དུ་སྦྱར་ཞིང་མི་ཉམས་པའི་ཆོས་
ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་རྟག་ཏུ་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་ཡང་སྦྱར་ནས། དེ་
1-1-438


རྣམས་བསྔོ་རྒྱུ་མ་ཡིན་པར་ཡང་གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། དེ་ལྟར་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་
གང་འདོད་པའི་ཁམས་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་
ཆུད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདས་པ་ཡང་མ་ཡིན། མ་འོངས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ད་ལྟར་བྱུང་བ་
ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་མཚན་མའི་ཚུལ་ལམ་དམིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་མི་
ནུས་སོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ལ་རང་བཞིན་མེད་དོ། །གང་ལ་རང་བཞིན་མེད་པ་དེ་ནི་
དངོས་པོ་མེད་པའོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་མེད་པས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་མི་ནུས་
སོ། །ཞེས་སོགས་རྣམ་མཁྱེན་(མཁའ་ཁྱབ་)གི་བར་དང་མི་ཉམས་པའི་ཆོས་ཉིད་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་རྟག་ཏུ་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་ཡང་སྦྱར་ནས་གསུངས་པའི་
ཕྱིར་རོ། །དེ་རྣམས་ནི་མགོན་པོ་མ་ཕམ་པས། ཁམས་གསུམ་གཏོགས་པ་མ་ཡིན་དང༌། །ཞེས་
པར་བསྡུས་ལ། སྔར་བསྟན་པའི་རྣམ་དག་ལེའུ་ཡི་གཟུགས་སོགས་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་
གཟུགས་སོགས་དང་(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་སྔགས་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་མཐའ་ཡས་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམས་དང་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཆད་སྟོང་དང་བེམས་སྟོང་
(གང་ཡིན་པ་རང་སྟོང་)ལས་རིང་དུ་གྱུར་པའི་སྟོང་ཉིད་ཟབ་མོ་ཡིན་པར་གསུངས་
སོ། །(འབུམ་དུ་གཟུགས་ནས་མ་འདྲེས་བཅྭ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དགེ་བ་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པ། ཟག་པ་མེད་པ། 
ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ། རྣམ་པར་བྱང་བ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ། འདུས་མ་བྱས་པ་སྟེ་གང་དང་ཡང་
བྲལ་བས་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་སོ་སོ་ལ་ཕྱེ་སྟེ་གསུངས་པ་དང༌། ཡུམ་བར་མར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་
དགེ་བ་ཞེས་པ་ནས། འདུས་མ་བྱས་པ་སྟེ། གང་དང་ཡང་བྲལ་བས་མ་ཡིན་ནོ། ཞེས་པའི་བར་དུ་བསྡུས་
ནས་གསུངས་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་པས་གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་
1-1-439


བར་ལ་ཡང་སྦྱར་དུ་རུང་ཞིང༌། ངེས་དོན་གྱི་གནད་ཟབ་ཡངས་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་འདྲ་ལའང་
ཐུག་གོ།།)
༈ ༼དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་ན་རང་སྟོང་བསྒོམས་པས་སངས་རྒྱས་མི་ཐོབ་པར་བསྟན་
པ།༽ དེ་ལྟ་བས་ན་རང་རང་ངོ་བོས་སྟོང་བ་ལས་ལྷག་པའམ་གཞན་པའི་སྟོང་ཉིད་ཟབ་མོ་
མེད། ཅེས་འདོད་པ་རྣམས་ནི་རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་ལས་རིང་དུ་གྱུར་བ་སྟེ། རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་
པོར། སྲིད་གསུམ་ཕྲ་རབ་གཟུགས་མིན་(ཏེ་དོན་དམ་བདེན་པ་མེད་ཀྱི་)འདིར་(སྲིད་གསུམ་
འདི་)ནི་རྣམ་པར་ཤེས་(པ་ཙམ་ཡིན་)པའོ་དེ་བཞིན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་ཉིད་(ཀྱང་གཤིས་
ལ་མེད་)དེ། །(དེ་ལྟར་ཡུལ་སེམས་གང་ཡང་མེད་པས་)སངས་རྒྱས་ཤེས་རབ་གང་དུའང་(མ་གྲུབ་
པས་ཅིར་ཡང་)གནས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་ཚིག་ནི་སངས་རྒྱས་པ་རྣམས་སྟོན་པར་
འགྱུར། །གང་གིས་འགྱུར་མེད་(མཆོག་གི་བདེ་བ་)དང་བྲལ་(ཁ)མི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་(ཀ)སྟོང་པ་
ཉིད་དེ་(ཡིད་ལ་)(ག)བཟུང་ནས་(ཐམས་ཅད་རང་རང་ངོ་བོས་)སྟོང་པར་ལྟ་བྱེད་པ(ལས་ཆད་ལྟ་
དང་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་ལྟ་བར་འགྱུར་བ)། །དེས་ན་(ཉེས་པ་དེ་སྤངས་བའི་དོན་དུ་)གཙོ་བོས་གང་
ཞིག་འཕོ་མེད་(རང་བཞིན་དང་ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་)ལྷན་སྐྱེས་(བདེན་གཉིས་ཀྱི་)ལུས་ཀྱི་བདེ་བ་
དག་ནི་སྔགས་ཀྱི་ཐེག་པར་བསྟན། །ཞེས་དང༌། (རླུང་སེམས་ཐིག་ལེ་འཆིངས་པ་)གང་གིས་རྒྱལ་
བའི་དབང་པོ་(མངོན་དུ་འགྱུར་བ་དང་)བསྐྱེད་ཅིང་ཉིན་ཞག་སོ་སོ(རྣམས་སུ་གོམས་པ)འི་
དབང་ལས་(ལམ་བདེན་ཡེ་ཤེས་)གང་གིས་མངལ་ནས་(སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་
ཡང་ཡང་འཁོར་བ་ལས་)ངེས་པར་འབྱུང༌། །(བ་འགྱུར་མེད་བདེ་བའི་)སྐ་ཅིག་གང་གིས་(རླུང་
སེམས་ཐིག་ལེ་)འགྱུར་བ་དག་དང་རྣམ་པར་བྲལ་བ་གྲུབ་ཅིང་(རླུང་སེམས་ཐིག་ལེ་)གཡོ་བ་
1-1-440


(ནི་)གཡོ་བ་མེད་གྱུར་པ། །སངས་རྒྱས་བྱ་བ་དེ་སྤངས་ནས་ནི་བདེ་མཉམ་དང་བྲལ་སྟོང་པ་
(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ལས་)གཞན་(པ་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་)དག་(ཏུ་)གང་ཞིག་སྒོམ་བྱེད་
པ། །དེ་ཡི་(ལྷ་བསྒོམ་)བསྐལ་པ་བྱེ་བ་དུ་མ་རྣམས་ཀྱིས་(བདེན་གཉིས་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཉིད་
དང་(རང་བཞིན་དང་ཞུ་བདེ་འགྱུར་མེད་)ལྷན་སྐྱེས་བདེ་བ་དག་ཀྱང་རིང་(སྟེ)། །(དཔེར་
ན་)ནིམ་པའི་ཤིང་ལས་རྒུན་འབྲུམ་(འབྱུང་བ་)མིན་ཏེ་དུག་ལས་བདུད་རྩི་དང་ནི་ཚངས་
པའི་ཤིང་(རྒྱ་སགས་ཀྱི་ཤིང་)ལས་འདམ་སྐྱེས་(པད་མ་མི་འབྱུང་བ་)དང༌། །(མཚུངས་པར་ཐམས་
ཅད་རང་རང་ངོ་བོས་)སྟོང་(པར་ལྟ་ཞིང་བསྒོམ་)པ་ལས་ནི་(མི་གནས་པའི་)མྱང་འདས་བདེ་བ་
(མི་འཐོབ་པོ། །)(དེ་བཞིན་དུ་)མི་དགེའི་དབང་ལས་བདེ་བ་(མི་འཐོབ་)སྲོག་ཆགས་གསོད་ལས་
གྲུབ་པ་རྣམས(མི་འཐོབ)། །(ཕྱུགས་གསོད་པའི་)མཆོད་སྦྱིན་དག་ལས་ཕྱུགས་རྣམས་མཐོ་རིས་
(སུ་མི་འགྲོ་བ་)དང་ནི་དབང་པོ་འགོག་(ཙམ་ཞི་གནས་རྐྱང་པ་)ལས་མཆོག་ཏུ་ཞི་བ(དོན་དམ་
པ)འི་གོ་འཕང་(འཐོབ་པ་)མིན། །(མུ་སྟེགས་པའི་)རིག་བྱེད་(གོམས་པ་)ལས་ནི་ཀུན་མཁྱེན་
གསུང་(སྐད་ཐམས་ཅད་པའི་བདག་ཉིད་མི་འཐོབ་པ་)དང་འགྱུར་མེད་བདེ་བ་གཡོ་མེད་(ཕྱག་
རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི་རླུང་སེམས་ཐིག་ལེ་)འགྱུར་བ་(ཅན་)མ་དག་(པའི་)སེམས་ལས་(འཐོབ་
པ་)མིན། །ཞེས་སོགས་དང༌། འཇམ་དཔལ་གྱི་རང་གི་ལྟ་བའི་འདོད་པ་མདོར་བསྟན་པར་
ཡང༌། ཕུང་པོ་(རྣམས་)རྣམ་(པར་)དཔྱད་(ན་རང་རང་ངོ་བོས་)སྟོང་བ་རྣམས(བཅོས་མ་གློ་བུར་
པ་ཡིན་པས)། །ཆུ་ཤིང་ཇི་བཞིན་སྙིང་པོ་མེད། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཆོག་ལྡན་པའི། །སྟོང་
ཉིད་(མ་བཅོས་གཉུག་མ་ནི་སྙིང་པོ་མེད་པ་)དེ་ལྟར་འགྱུར་(བ་)མ་ཡིན་(གྱི་སྙིང་པོའི་མཆོག་ཡིན་
པས)། །(དེ་ནི་)སྐྱེས་པ་མེད་པ་འགགས་མེད་པའི། །ཤེས་བྱ་(གཞན་མཆོག་ཕ་རོལ་)གང་ཞིག་
1-1-441


འདིར་(ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་)མཐོང་བ། །(ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་)སྟོང་པའི་(གཞིའི་)དངོས་པོའི་སྟོང་པ་
(ཆོས་)ཉིད། །(དེ་དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཕུང་པོ་རྣམས་རྣམ་(པར་)དཔྱད་(ན་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་ཙམ་
ཆད་པའི་སྟོང་)པ་མིན། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་མང་པོས་རང་སྟོང་ལས་གཞན་པའི་
སྟོང་ཉིད་ཟབ་མོ་(མཐར་ཐུག་)ཡང་ཡང་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ལ་ལུང་འགལ་མང་པོ་སྤངས་ནས་ཡིན་ལུགས་གཏན་ལ་དབབ་པ།༽ 
གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་ལ་སོགས་པ་རང་
སྟོང་མ་ཡིན་ན། རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ལས། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱིས་སྟོང༌། དེ་
བཞིན་ཉིད་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་ནི་ཡང་དག་པའི་མཐས་
སྟོང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་ཀྱིས་སྟོང༌། 
ཞེས་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པས་སྟོང་སྟེ། 
གང་སྟོང་པ་དེ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མ་ཡིན་ཏེ་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །ཞེས་པ་ནས་
རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་
སྟེ། གང་སྟོང་བ་དེ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་
དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་ཀྱང༌། ཤིན་ཏུ་མེད་ན། དེ་ལ་འགྲོ་བའམ་འོང་བ་
ལྟ་ག་ལ་ཡོད། ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་དྲང་
བའི་དོན་དུ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་སྟེ། དགོངས་པ་ངེས་པར་འགྲེལ་བའི་མདོར། བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མ་མཆིས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས། སྐྱེ་བ་མ་མཆིས་
པ་ཉིད་དང༌། འགག་པ་མ་མཆིས་པ་ཉིད་དང༌། གཟོད་མ་ནས་ཞི་བ་ཉིད་དང༌། རང་
1-1-442


བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཉིད་ལས་བརྩམས་ཏེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་
དག་པར་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་སྨོས་པའི་ཚུལ་གྱིས། ཆེས་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་བྱུང་
བའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་གཉིས་པ་བསྐོར་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་
བ་དེ་ཡང་བླ་ན་མཆིས་པ་སྐབས་མཆིས་པ་དྲང་བའི་དོན་རྩོད་པའི་གཞིའི་གནས་སུ་གྱུར་
པ་ལགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ། འཁོར་ལོ་བར་པའི་གཞུང་གཞན་
དང་གཞན་དུ་ཡང༌། རང་སྟོང་མ་ཡིན་པ་ལ་རང་སྟོང་དུ་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་དྲང་
དོན་དགོངས་པ་ཅན་ཉིད་དུ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་མན་
ངག་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྒྲོན་མེ་ལ་བརྟེན་ནས་སོ། །འདིར་དེ་ལྟར་དགོངས་ཏེ་གསུངས་
པའི་དགོས་པ་ནི། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་སོགས་པ་དེ་དང་དེར་འཛིན་པ་དང་འདུ་ཤེས་པ་
དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ངེས་དོན་ཡིན་པ་ལ་གནོད་བྱེད་
ནི། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་ལ་སོགས་པ། གང་
ཡིན་པ་དེ་རྣམས་ཉིད། མཐར་ཐུག་གི་སངས་རྒྱས་སྐུ་བཞི་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཡེ་ཤེས་ལྔ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཨེ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཆོས་འབྱུང་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ཆུ་སྐྱེས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གསང་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གསང་ཆེན་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ཨ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྣ་
ཚོགས་ཡུམ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་དང༌། ཝཾ་ཡིག་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། བདེ་བ་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཐིག་ལེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང༌། ཧེ་རུ་ཀ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རང་བྱུང་གི་སངས་
1-1-443


རྒྱས་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་དང༌། རྡོ་རྗེ་འཆང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཨེ་ཝྃ་ཡི་གེ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་
འཇིགས་བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་དབང་ཕྱུག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། གསང་བ་འདུས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་
པ་དོན་དམ་པའི་ལྷ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། སྔགས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་རྒྱུད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
དཀྱིལ་འཁོར་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། ཕྱག་རྒྱ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཐམས་ཅད་ཡིན་པར་གསུངས་ཤིང༌། 
(དོན་དམ་གྱི་སྐུ་བཞི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལ་སོགས་པ་སྔར་སྨོས་པ་)དེ་རྣམས་ཉིད་ཀྱང༌། ཆོས་ཉིད་དེ་
བཞིན་ཉིད་(དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་)ལ་སོགས་པ་ཡིན་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་
རྣམས་རང་སྟོང་མ་ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་(དོན་དམ་གྱི་)སྟོབས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་མི་
འཇིགས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་མཐའ་ཡས་པའི་བདག་ཉིད་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་
རོ། །འདིར་དགོངས་གཞི་ནི། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་སུ་འཛིན་པ་དང༌། དེ་
རྣམས་ཀྱིས་ཁྱབ་པའི་ཆོས་ཅན་ཀུན་རྫོབ་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཡིན་པ་ལ་དགོངས་ནས་དེ་
སྐད་གསུངས་པ་སྟེ། གཟུགས་སོགས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ། ཚན་པ་གསུམ་དུ་གསུངས་པ་ལས། 
རང་སྟོང་དུ་གསུངས་པ་རྣམས་ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་གིས་གཟུགས་སོགས་ལ་
དགོངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །(འདིར་ཀུན་བརྟགས་དང་གཞན་དབང་དུ་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཉིད་ནི་དེའི་དོན་
སྤྱི་དང་དེར་རྟོགས་པ་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་མིང་གིས་བརྟགས་པར་རིགས་པར་བྱའོ།།)དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་མེད་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྔོན་གྱི་མཐར་མི་དམིགས་སོ། །དེ་བཞིན་
ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་མེད་པའི་ཕྱིར། 
1-1-444


བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྔོན་གྱི་མཐར་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་
ཡང༌། སྔ་མ་བཞིན་དུ་དྲང་དོན་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། ཆོས་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་མེད་
པ་མ་ཡིན་ཡང༌། དེ་ལ་གློ་བུར་བའི་ཆོས་རྣམས་དབྱེར་མེད་དུ་མེད་པ་ལ་དགོངས་ནས་
(ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་སོགས་)དེ་སྐད་གསུངས་ཏེ། (དགོས་པ་ནི་)དེ་དང་དེར་འདུ་
ཤེས་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཞི་བར་བྱ་བའི་དོན་དུའོ། །དེ་བཞིན་དུ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ངོ་
བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྔོན་གྱི་མཐར་མི་དམིགས་སོ། །དེ་བཞིན་
ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་
ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྔོན་གྱི་མཐར་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡང༌། ཆོས་
དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པ་ལ་དགོངས་པ་མ་ཡིན་གྱི། གཞན་གློ་བུར་བའི་
ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ལ་དགོངས་ནས་དེ་སྐད་གསུངས་ཏེ། འདིར་ཡང་དགོས་
པ་ནི། སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་ངེས་དོན་ཡིན་པ་ལ་གནོད་བྱེད་ནི། རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ཉིད་
ལས་ཀྱང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་མ་བྱུང་
ཡང་རུང་སྟེ། ཆོས་དེ་དག་གི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། མ་ནོར་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། གཞན་
མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དང༌། ཆོས་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་གནས་ཉིད་དང་
ཆོས་སྟོན་མེད་པ་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས་
ནི་དེ་བཞིན་དུ་(ནམ་ཡང་གང་ནའང་)གནས་ཏེ་དེ་ལ་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)བདག་ཀྱང་མེད། (ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་)སེམས་ཅན་དང་སྲོག་དང་འགྲོ་བ་དང་གསོ་བ་དང༌། སྐྱེས་བུ་དང་གང་ཟག་དང༌། 
ཤེད་ཅན་དང་ཤེད་བདག་དང༌། བྱེད་པ་པོ་དང༌། ཚོར་བ་པོ་དང༌། ཤེས་པ་པོ་དང༌། མཐོང་
1-1-445


བ་པོ་ཡང་མེད་ན། དེ་ལ་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)གཟུགས་ལྟ་ག་ལ་ཡོད་ཅེས་པ་ནས། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)རྒ་
ཤིའི་བར་དུ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལྟ་ག་ལ་ཡོད་དེ། 
(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཆོས་དེ་དག་མེད་ན་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བ་གང་ནས་སེམས་ཅན་
རྣམས་དགྲོལ་བར་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་དག་ལྟ་ཡང་ག་ལ་ཡོད་ཅེས་པ་དང༌། དཀོན་མཆོག་
བརྩེགས་པར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་དུ་ཡང༌། གཞན་ཡང་ཐམས་ཅད་དུ་སོང་བའི་
སྟོང་པ་ཉིད་(དོན་དམ་)ནི་(གཤིས་ལ་)ཡོད་དོ། །འདི་ན་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)བདག་དང་སེམས་ཅན་
དང་སྲོག་དང་སྐྱེས་བུ་དང་གང་ཟག་གོ །ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་(གཤིས་ལ་)མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་
པའོ། །འདིས་སྟོང་གཞི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་ནམ་ཡང་མེད་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་ལ་ཀུན་
བརྟགས་གཞན་དབང་གི་ཆོས་རྣམས་གདོད་ནས་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་བར་
བསྟན་ཏེ། དེས་ན་གཞན་སྟོང་ངོ༌། །ཚུལ་འདིས་ནི། ཡུམ་ཉིད་ལས། དེ་ལ་གཞན་གྱི་དངོས་
པོ་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་
པ་རྣམས་མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ་ཆོས་ཀྱི་གནས་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཉིད་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་
ཉིད་དང་ཆོས་སྟོན་མེད་པ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་མ་ནོར་བ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་
གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ནི་(ཇི་ལྟར་སྔར་བཞིན་ཕྱིས་)དེ་
བཞིན་དུ་(ནམ་ཡང་གང་ནའང་)གནས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཆོས་དེ་དག་གི་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་
སྟོང་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་ཞེས་དང༌། དེའི་འགྲེལ་
བར་ཡང་(ཆོས་ཀྱི་གནས་ཉིད་ལ་སོགས་པ་)དེ་དག་ལ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་གཞན་རྣམས་
ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ཉིད་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་(རྣམས་ཀྱིས་)སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །ཞེས་
1-1-446


གསུངས་པ་ཡང་ལེགས་པར་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟར་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་སྟོང་
ལུགས་ནི་རང་གིས་མི་སྟོང་ལ་ཆོས་གཞན་གྱིས་སྟོང་བའི་གཞིར་གྱུར་པའོ། །འདིར་ཆོས་ཀྱི་
གནས་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཅན་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ནི། སངས་རྒྱས་
གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་རུང་མ་བྱོན་རུང༌། གང་ཟག་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་རུང་མ་
རྟོགས་རུང་མཐོང་རུང་མ་མཐོང་རུང་ནམ་ཡང་གཞོམ་དུ་མེད་ཅིང་སྤང་དུ་མི་རུང་བར་
དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་མེད་ཅིང་སྔ་ཕྱི་ཁྱད་པར་མེད་པར་རྟག་ཏུ་(ཆ་མེད་ཀུན་
འགྲོ་)ཀུན་ཁྱབ་ཏུ་བཞུགས་པ་སྟེ། དེ་ནི་རང་གི་ངོ་བོས་མི་སྟོང་བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་
གཞན་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ནི་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)བདག་དང་སེམས་ཅན་དང་སྲོག་
དང་འགྲོ་བ་དང་གསོ་བ་དང་སྐྱེས་བུ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་བརྟགས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་
ཞིང༌། གཞན་དབང་གི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་
མཆེད་དང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་དང༌། འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བར་
འཁོར་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་གདོད་ནས་སྟོང་བ་ནི་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་
ཀྱིས་སྟོང་བའི་དོན་ཡིན་ལ། གང་ཞིག་གང་ན་མེད་པ་དེ་དེས་སྟོང་བ་དང༌། སྟོང་བའི་ལྷག་
མའམ་གཞི་གང་ཡིན་པ་དེ་ནམ་ཡང་ཡོད་པའི་དོན་ཡང་དེ་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་འདིས་ནི། ཡུམ་
ཉིད་ལས། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྔོན་གྱི་མཐར་མི་
དམིགས་སོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་
དབྱིངས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྔོན་གྱི་མཐར་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་
གསུངས་བའི་སྟོང་ཚུལ་ཡང་(རང་གི་མི་སྟོང་བའི་གཞན་སྟོང་དུ་)ལེགས་པར་བཤད་པ་ཡིན་
1-1-447


ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དབེན་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྔོན་གྱི་མཐར་
མི་དམིགས་སོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང༌། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་
དབྱིངས་དབེན་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྔོན་གྱི་མཐར་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་
གསུངས་པ་ལ་ཡང༌། རང་གིས་དབེན་པ་མ་ཡིན་ཡང་གཞན་གྱིས་དབེན་པའི་ཚུལ་ཁོང་དུ་
ཆུད་པར་བྱ་ཞིང༌། མ་གྲུབ་པ་དང་དག་པ་དང་རྣམ་པར་དག་པ་དང་ཡོངས་སུ་དག་པ་
དང༌། འགགས་པ་དང་འགོག་པ་དང༌། ཟད་པ་དང༌། བྲལ་བ་དང༌། རྣམ་པར་བྲལ་བ་དང༌། 
རྣམ་པར་བྱང་བ་དང༌། སྤངས་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐབས་མང་པོར་ཡང་ལེགས་པར་
བཤད་པའི་མན་ངག་གི་གནད་ཟབ་མོ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་འདི་ཡང་དང་ཡང་དུ་དྲན་
པར་བྱས་ནས་རང་གི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་
དང་། སྟོང་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མི་སྟོང་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་དང༌། དངོས་པོ་མེད་
པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན། དགག་བྱའི་ཆོས་
ཀྱིས་སྟོང་ཙམ་དང༌། སྟོང་པའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་གྲངས་མང་
པོ་ཅན་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་ལེགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ། ཐམས་ཅད་ཤེས་
པ་ཉིད་ནི་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང༌། ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ཤེས་པ་ཉིད་ནི་ལམ་གྱི་རྣམ་
པ་ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་
པ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་བཞི་
དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བཅྭ་བརྒྱད་
ཤིན་ཏུ་མེད་ཅིང་མི་དམིགས་ན། དེ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད་ཅེས་
1-1-448


དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཤིན་ཏུ་
མེད་ཅིང་མི་དམིགས་ན་དེ་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད་ཅེས་དང༌། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་རྣམས་དང་མི་འཇིགས་པ་རྣམས་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་
རིག་པ་རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་རྣམས་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་
འདྲེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྟོང་སྟེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་
དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་རྣམས་ཀྱི་བར་དུ་མེད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མེད་
དོ་ཞེས་སོགས་དང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྔོན་གྱི་
མཐར་མི་དམིགས་སོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དབེན་པ་དང་ངོ་བོ་ཉིད་
མེད་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྔོན་གྱི་མཐར་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་སོགས་རྣམས་ལ་
ཡང༌། རང་སྟོང་དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། གཞན་སྟོང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་
ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚུལ་ལེགས་པར་རྟོགས་དགོས་སོ། །དེ་ལ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་ཉིད་དང༌། 
ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ཤེས་པ་ཉིད་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དང༌། སྟོབས་དང་མི་
འཇིགས་པ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་
རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་
བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་ན་ཐུབ་པའི་བཀའ་ལ་མི་རྨོངས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་
དོན་དམ་པའི་སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྟོང་གཞི་ཆོས་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དབྱིངས་
ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མཐར་ཐུག་འགོག་པའི་བདེན་པའོ། །ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་
པ་ནི་འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ་ལམ་གྱི་བདེན་པར་གཏོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་སྟོང་ངོ་
1-1-449


ཞེས་པ་དོན་ལ་གནས་པའོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་རང་སྟོང་དུ་གནས་པ་རྣམས་རང་སྟོང་དུ་སྟོན་
པ་ལ་ནི་འགལ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ཅིང༌། རང་སྟོང་མ་ཡིན་པ་ལ་རང་སྟོང་དུ་གསུངས་
པ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་རྣམས་ནི་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་དྲང་དོན་དགོངས་པ་ཅན་ཉིད་དུ་
རིག་པར་བྱའོ། །འདི་ལ་དགོངས་ནས་འཕགས་པ་རྔ་བོ་ཆེ་ཆེན་པོའི་མདོར་ཡང༌། བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་སྟོན་པའི་མདོ་མང་དུ་མཆིས་
ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་བ། (ཐམས་ཅད་རང་རང་ངོ་བོས་)སྟོང་བ་ཉིད་
སྟོན་པ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་(དྲང་དོན་)དགོངས་པ་ཅན་དུ་རིག་པར་བྱ་ལ། 
(སྟོང་ཉིད་ལ་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་མི་སྟོང་དུ་འབྱེད་པར་སྟོན་པ་)བླ་ན་མེད་པའི་མདོ་འདི་ལྟ་བུ་
འདི་དག་ནི་(དྲང་དོན་)དགོངས་བ་ཅན་མ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་
གསུངས་སོ། །དེ་ལ་འདུས་བྱས་མི་རྟག་པར་གཏོགས་པ་ནི། ཡུམ་ཆེན་མོར། རབ་འབྱོར་
འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འདོད་པའི་ཁམས་དང༌། གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང༌། 
གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དང༌། གཞན་ཡང་དེ་མ་ཡིན་པའི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཁམས་སུ་
གཏོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་(ལམ་བདེན་གྱི་)དྲན་པ་ཉེ་བར་གཞག་པ་བཞི་དང་ཡང་དག་
པར་སྤོང་བ་བཞི་དང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་དང༌། དབང་པོ་ལྔ་དང༌། སྟོབས་ལྔ་དང༌། 
བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་དང༌། འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་དང༌། འཕགས་
པའི་བདེན་པ་བཞི་དང༌། བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། ཚད་མེད་པ་བཞི་དང༌། གཟུགས་མེད་
པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བཞི་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་དང༌། མཐར་གྱིས་གནས་
པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་པ་
1-1-450


མེད་པ་དང༌། མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དང༌། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་
ཐམས་ཅད་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐམས་ཅད་དང༌། གཟུངས་ཀྱི་སྒོ་ཐམས་ཅད་དང༌། དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང༌། སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་
པ་བཞི་དང༌། བྱམས་པ་ཆེན་པོ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་
པ་བཅྭ་བརྒྱད་དག་སྟེ། དེ་དག་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདིར་
འདུས་བྱས་ཀྱི་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པའི་བར་ནི་ལམ་གྱི་
བདེན་པར་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་རང་སྟོང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ཡབ་
སྲས་མཇལ་པའི་མདོར་ཡང༌། (ལམ་བདེན་དུ་གཏོགས་པའི་)སངས་རྒྱས་བར་ཙམ་ཉིད་ལགས་
ཏེ། །དེ་བཞིན་སྟོབས་དང་ཡེ་ཤེས་དང༌། །མི་འཇིགས་བཞི་ཡང་དེ་བཞིན་དུ། །ཀུན་རྫོབ་ཅེས་
ནི་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་དང༌། ཡུམ་ལས་ཀྱང་(ལམ་དང་གཞུང་)ཤེས་རབ་གི་ཕ་རོལ་ཏུ་
ཕྱིན་པ་མི་རྟག་པ་སྟེ་གང་དང་ཡང་བྲལ་བས་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་
མ་འདྲེས་པ་བཅྭ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དུ་མི་རྟག་པ་སྟེ། གང་དང་ཡང་བྲལ་བས་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་
སོགས་དང༌། སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བཅྭ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་
ནི། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་མི་
རྒྱའོ། །(ཞེས་པ་ལམ་བདེན་དེ་དག་འགོག་བདེན་གྱི་སངས་རྒྱས་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ་)རབ་འབྱོར་
དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་(ལམ་བདེན་གྱི་)ཆོས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འདུས་བྱས་པ་
མངོན་པར་འདུས་བྱས་པ་སྟེ་འདུས་བྱས་པ་དང་མངོན་པར་འདུས་བྱས་པའི་ཆོས་ཀྱིས་ནི་
1-1-451


(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་(དབྱེར་མེད་དུ་)ཐོབ་པར་མི་ནུས་
སོ། །(ཞེས་པ་ལམ་བདེན་དང་འགོག་བདེན་ངོ་བོ་གཅིག་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་དོན་དོ།།)རབ་འབྱོར་འོན་
ཀྱང་ཆོས་དེ་དག་ནི། ཐམས་ཅད་ཀྱང་ལམ་སྒྲུབ་པ་དང༌། ལམ་སྐྱེད་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་སྟེ་
(དྲི་མ་བྲལ་བའི་)འབྲས་བུ་(འགོག་བདེན་)ཐོབ་པ(དང་ཐོབ་བྱེད་ལམ་བདེན་ངོ་བོ་གཅིག་པ)འི་
ཕྱིར་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་དོན་དམ་འདུས་མ་བྱས་འགོག་པའི་བདེན་པས་
བསྡུས་པའི་སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་པ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་ཞལ་
སྔ་ནས། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་སངས་རྒྱས་བསྐྱེད་པར་
མཛད་པའོ། །ཆོས་འབྱུང་གི་སྒྲས་ཀྱང་དེ་བརྗོད་དེ། ཆོས་འབྱུང་གང་ལས་རང་བཞིན་མེད་
པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་{ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་ཤེས་རབ་
ཀྱི་ཕ་རོལ}འབྱུང་བར་འགྱུར་བའོ། །རང་བཞིན་མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་སྟོབས་བཅུ་དང་
མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་འབྱུང་
བར་གྱུར་པ་ནི་ཆོས་འབྱུང་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ངོ༌། །སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་རྣམས་ཀྱི་གནས་ཏེ་བདེ་བའི་གནས་དང་སྐྱེ་བའི་གནས་སོ། །གང་ལས་ཁྲག་དང་
གཅི་བ་དང་ཁུ་བ་རྣམས་འབྱུང་བ་དེ་ནི། ཆོས་འབྱུང་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་འཁོར་བ་པ་
རྣམས་ཀྱི་ཆགས་པ་དང་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཞིང་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་མ་
ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཆོས་འབྱུང་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན་སྣ་ཚོགས་ཡུམ་
བཅོམ་ལྡན་འདས་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་འཁྱུད་པ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་
དང་བྲལ་བའོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། དང་པོའི་སྐུ་ནི་
1-1-452


སྟོབས་ལ་སོགས། །བྲལ་བའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་ལྡན། །ཞེས་ཆོས་སྐུ་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཡོན་
ཏན་ཐམས་ཅད་གློ་བུར་དྲི་མ་བྲལ་བ་ཙམ་གྱིས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་བྲལ་བའི་ཡོན་ཏན་ཏེ་
འདིར་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ནི་གཙོ་བོ་བསྡུས་པའོ། །རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་རྒྱས་པར་ནི་
བགྲང་བ་ལས་འདས་ཤིང་མཐའ་ཡས་པར་གསུངས་ཏེ། འོད་གསལ་བྱས་མིན་དབྱེར་མེད་
པར། །འཇུག་ཅན་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་ནི། །རྡུལ་ལས་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །ཆོས་རྣམས་
ཀུན་དང་ལྡན་པ་ཉིད། །ཅེས་དང༌། རྣམ་དབྱེ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། །བླ་མེད་ཆོས་ཀྱིས་
སྟོང་མ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། དེའི་འགྲེལ་བར་ཡང༌། དེས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ནི་
རྣམ་པར་དབྱེར་ཡོད་པ། བྲལ་ཤེས་པ། ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ནི་སྟོང་བ་
ཡིན་ལ། རྣམ་པར་དབྱེར་མེད་པ། བྲལ་མི་ཤེས་པ། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
ཆོས་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ལས་འདས་པས་ནི་མི་སྟོང་ངོ༌། །ཞེས། དཔལ་ཕྲེང་གི་མདོ་
དྲངས་ཤིང༌། རྣམ་པར་དབྱེ་བ་མེད་ཆོས་ཕྱིར། །ཞེས་པའི་འགྲེལ་པར་ཡང༌། དེ་ལ་དྲི་མ་མེད་
པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་(འགོག་བདེན་དུ་གཏོགས་པ་)ནི་(མཐའ་)གཅིག་ཏུ་ཀུན་ནས་
ཉོན་མོངས་པའི་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་ས་ལ་ཡང་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་)རྣམ་པར་དབྱེར་མེད་
པར། ཆོས་ཉིད་སྔ་ཕྱི་ཁྱད་པར་མེད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་གནས་འདི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། 
ཞེས་དབུ་མ་པ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཞབས་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་
(འགོག་བདེན་དུ་གཏོགས་པའི་)ཆོས་འབྱུང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་སྣ་
ཚོགས་ཡུམ་ཆོས་དབྱིངས་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་དབྱེར་མེད་ཅིང་འབྲལ་མི་ཤེས་ལ། (ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)རང་བཞིན་མེད་པའི་(གཞིར་གྱུར་པའི་)སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་པ་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་
1-1-453


ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ངམ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་གང་གཱའི་ཀླུང་
གི་བྱེ་མ་སྙེད་ལས་འདས་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་ཡང་དག་པའི་མཐའི་ཡོན་ཏན་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་སྟོང་མ་ཡིན་གྱི། སྟོང་གཞི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་
དང༌། གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མི་སྟོང་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཡུམ་ཆེན་མོར་
(རྒྱས་འབྲིང་དུ་)ཡང༌། རབ་འབྱོར་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་གང་ལ་སྐྱེ་བ་མེད་
ཅིང་འཇིག་པ་མེད་པ་དང༌། གནས་པ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་པ་མེད་པ་སྟེ་འདོད་ཆགས་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)ཟད་པ། ཞེ་སྡང་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)ཟད་པ། གཏི་མུག་
(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱི་)ཟད་པ(འི་གཞིར་གྱུར་པ་)དེ་བཞིན་ཉིད། མ་ནོར་བ་དེ་བཞིན་ཉིད། 
གཞན་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཆོས་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ཆོས་སྟོན་མེད་པ་ཉིད། 
བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དབྱིངས། ཡང་དག་པའི་མཐའ་སྟེ་རབ་འབྱོར་དེ་དག་ནི་འདུས་མ་
བྱས་ཀྱི་ཆོས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། (ཡུམ་བར་མར་ཡང་)ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་
གཞན་ཡང་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་པའི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)དགེ་
བ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་པའི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཁ་ན་མ་ཐོ་
བ་མེད་པ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་པའི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཟག་
པ་མེད་པ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་པའི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཉོན་
མོངས་པ་མེད་པ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་པའི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་)རྣམ་པར་བྱང་བ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་པའི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་པའི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་
1-1-454


(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)འདུས་མ་བྱས་པ་སྟེ། (གཉེན་པོས་སྤང་བྱ་)གང་དང་ཡང་བྲལ་
བས་(རྣམ་པར་བྱང་བ་ལ་སོགས་པ་)མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་(དང་ཡུམ་རྒྱས་པར་ནི་གཟུགས་ནས་མ་འདྲེས་
བཅྭ་བརྒྱད་ལ་ཐུག་པ་སོ་སོ་ལ་སྦྱར་ནས་གསུངས་)པས་རང་བཞིན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་
ཤིང་རྣམ་པར་བྱང་བ(ལ)། དོན་དམ་པའི་དགེ་བ། འདུས་མ་བྱས་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་
གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ལས་འདས་པ། ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་དག་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་
བྱའི། འདི་དག་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པར། 
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་མདོར་ཡང༌། དགེ་སློང་དག མ་སྐྱེས་པ་དང༌། 
མ་བྱུང་བ་དང༌། མ་བྱས་པ་དང༌། མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་མི་
བྱེད་པ་ནི་ཡོད་དེ། དགེ་སློང་དག མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མ་བྱུང་བ་དང༌། མ་བྱས་པ་དང༌། 
མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པ(འི་གཞི་དེ་བཞིན་ཉིད་)ནི་
(གཤིས་ལ་)ཡོད་དེ། དགེ་སློང་དག མ་སྐྱེས་པ་དང༌། མ་བྱུང་བ་དང༌། མ་བྱས་པ་དང༌། 
མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པ་དང༌། མངོན་པར་འདུ་མི་བྱེད་པ(འི་གཞི་དེ་བཞིན་ཉིད་)ནི་
(གཤིས་ལ་)མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཡང་སྔར་བཤད་པ་དེ་དག་ཉིད་
ཀྱིས་ལེགས་པར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཐོབ་པ་ལ་མ་དག་པའི་ཕུང་པོ་འདི་རྣམས་འགག་དགོས་པར་བསྟན་
པ།༽ དེ་ལྟར་རང་བཞིན་མེད་པའི་སྟོབས་བཅུ་ལ་སོགས་པ་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
ཆོས་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་(ལས་འདས་པ་)ལ་སོགས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་
ཚང་བའི་བདག་ཉིད། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སོགས་ནི། གློ་བུར་དྲི་མའི་གཟུགས་སོགས་
1-1-455


འགགས་པས་ཐོབ་པར་གསུངས་ཏེ། མྱ་ངན་འདས་ཆེན་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་
ལྡན་པ་ཀུན་ཤེས་ཀེའུ་དྲི་ནྱ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་
གི་)གཟུགས་ནི་མི་རྟག་པ་སྟེ། (སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་(ལམ་བདེན་
གྱིས་)འགགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་(འགོག་བདེན་གདོད་ནས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྟག་ཏུ་གནས་པའི་
གཟུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)ཚོར་བ་དང་འདུ་
ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མི་རྟག་པ་སྟེ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་
གི་)རྣམ་པར་ཤེས་པ་(ལམ་བདེན་གྱིས་)འགགས་པ་འགགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་(འགོག་བདེན་
གདོད་ནས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བ་རྟག་ཏུ་གནས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཐོབ་པར་
འགྱུར་རོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ་སྟེ། (སྡུག་
བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་(ལམ་བདེན་གྱིས་)འགགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་(འགོག་བདེན་
གདོད་ནས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གཟུགས་བདེ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཚོར་བ་
དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་
བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་(རང་རང་ངོ་བོས་)སྟོང་བའོ། །སྟོང་
པའི་གཟུགས་{རྣམ་པར}འགགས་པའི་(ལམ་བདེན་གྱིས་)རྟེན་གྱིས་(རང་རང་ངོ་བོས་)སྟོང་བ་
མ་ཡིན་པའི་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་
ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་
རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་བདག་
(གཉིས་)མེད་པའོ། །(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་(ལམ་བདེན་གྱིས་)འགགས་པའི་
1-1-456


རྐྱེན་གྱིས་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གཟུགས་ཡང་དག་པའི་བདག་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་
དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་
ཡོངས་སུ་མ་དག་པའོ། །(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་(ལམ་བདེན་གྱིས་)འགགས་
པའི་རྐྱེན་གྱིས་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གཟུགས་(འགོག་བདེན་གདོད་ནས་)ཡོངས་སུ་
དག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་
པར་ཤེས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་
འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བའོ། །(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་
གི་)གཟུགས་(ལམ་བདེན་གྱིས་)འགགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་(འགོག་བདེན་གདོད་ནས་)རྣམ་པར་
གྲོལ་བའི་གཟུགས་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་དང་ན་བ་དང་འཆི་བ་མ་ཡིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཐོབ་པར་
འགྱུར་ཏེ། ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་
རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་མ་རིག་
པའོ། །(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་(ལམ་བདེན་གྱིས་)འགགས་པའི་རྐྱེན་གྱི་(འགོག་
བདེན་གདོད་ནས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གཟུགས་མ་རིག་པ་མ་ཡིན་པ(འི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་མཁའ་
ཁྱབ་)ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་
དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་
སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་རོ། །(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་(ལམ་བདེན་གྱིས་)འགགས་
པའི་རྐྱེན་གྱིས་(འགོག་བདེན་གདོད་ནས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གཟུགས་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་པ་(མཁའ་
1-1-457


ཁྱབ་)ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་
དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་
ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིའི་རྒྱུར་འགྱུར་རོ། །(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་(ལམ་བདེན་
གྱིས་)འགགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་(འགོག་བདེན་གདོད་ནས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གཟུགས་ཕྱིན་ཅི་
ལོག་གི་རྒྱུ་མ་ཡིན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་
དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་
(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་མི་དགེ་བའི་ཆོས་ཚད་མེད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །འདི་
ལྟ་སྟེ་ཕོ་དང་མོ་ལ་སོགས་པའི་ལུས་དང༌། ཟས་ལ་འདོད་པ་དང་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་
དང་གཏི་མུག་དང་སེར་སྣ་དང་ཕྲག་དོག་དང་མི་དགེ་བའི་སེམས་དང་འཇུངས་བའི་
སེམས་དང༌། བཅངས་པའི་ཟས་(ཏེ་ཁམས་གི་ཟས་)དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཟས་དང་
བསམས་པའི་ཟས་དང་རེག་པའི་ཟས་(ལ་རྟེན་དགོས་པ་)དང༌། སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་པ་དང་
མངལ་ནས་སྐྱེས་པ་དང༌། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེས་པ་དང་བརྫུས་ཏེ་སྐྱེས་པ་དང་འདོད་པ་ལྔ་
དང་སྒྲིབ་པ་ལྔ་ལ་སོགས་བའི་ཆོས་ནི་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་ལས་གྱུར་
ཏོ། །(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་(ལམ་བདེན་གྱིས་)འགགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་(འགོག་
བདེན་གདོད་ནས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གཟུགས་ཉེས་པའི་སྐྱོན་ཚད་མེད་པ་དེ་སྙེད་མེད་པའི་
ལུས་(མཁའ་ཁྱབ་)འཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་
པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་
དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་འཆིང་བས་རྣམ་པར་བཅིངས་པའོ། །འཆིང་བའི་(སྡུག་བསྔལ་
1-1-458


དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་(ལམ་བདེན་གྱིས་)འགགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་(འགོག་བདེན་གདོད་
ནས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གཟུགས་བཅིངས་པ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚོར་
བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་
པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་(སྡུག་བསྔལ་)རྒྱུན་
མི་འཆད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)རྒྱུན་གྱི་གཟུགས་(ལམ་བདེན་
གྱིས་)འགགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་(འགོག་བདེན་གདོད་ནས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གཟུགས་(སྡུག་
བསྔལ་གྱི་)རྒྱུན་མ་ཡིན་པ་(བདེ་བའི་རྒྱུན་མཁའ་ཁྱབ་)ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚོར་བ་དང་འདུ་
ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་
བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ(འམ་
གནས་)མ་ཡིན་ནོ། །(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་(ལམ་བདེན་གྱིས་)འགགས་པའི་
རྐྱེན་གྱིས་(འགོག་བདེན་གདོད་ནས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གཟུགས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ(འི་གནས་
མཁའ་ཁྱབ་)ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་
པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་
འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་རྨ་ལྟ་བུའོ། །(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་(ལམ་བདེན་
གྱིས་)འགགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་(འགོག་བདེན་གདོད་ནས་)རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་གཟུགས་རྨ་མེད་
པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་
ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་
འབྱུང་གི་)གཟུགས་ནི་རབ་ཏུ་ཞི་བ་མ་ཡིན་ནོ། །(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཟུགས་(ལམ་
1-1-459


བདེན་གྱིས་)འགགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་(འགོག་བདེན་གདོད་ནས་)ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་
པའི་གཟུགས་རབ་ཏུ་ཞི་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་
འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཀེའུ་
དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གང་ཟག་སུ་ཞིག་(བདེན་བཞིའི་གནས་ལུགས་)དེ་ལྟ་བུའི་
ཚུལ་དུ་ཤེས་ན་དེ་ནི་དགེ་སྦྱོང་ཞེས་ཀྱང་བྱ། བྲམ་ཟེ་ཞེས་ཀྱང་བྱ། དེ་ནི་དགེ་སྦྱོང་གི་ཆོས་
དང་བྲམ་ཟེའི་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །ཀེའུ་དྲི་ནྱ་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་
གི་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་གཏོགས་པར་ལོག་ཤིག་ན་དགེ་སྦྱོང་མེད་བྲམ་ཟེ་མེད་དེ་དགེ་
སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེའི་ཆོས་ཀྱང་མེད་དོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནི་བརྫུན་དུ་སྨྲ་བར་ཟད་
ཀྱི་ཡང་དག་པའི་སྤྱོད་པ་མེད་དོ། །(དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་)རྣམ་པ་དེ་གཉིས་ལྟར་ཚུལ་འཆོས་
མོད་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་གཉིས་ཀྱི་གནས་མེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེའི་
ཆོས་མེད་པར་ཅིའི་ཕྱིར་དགེ་སྦྱོང་དང་བྲམ་ཟེ་ཡོད་དོ་ཞེས་སྨྲ། ངས་ཀྱང་རྟག་ཏུ་འཁོར་གྱི་
དཀྱིལ་འཁོར་(དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)འདིར་སེང་གེའི་སྒྲ་བསྒྲགས་ཀྱིས་ཁྱེད་ཀྱང་
རྟག་ཏུ་འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོར་(དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)སེང་གེའི་སྒྲ་སྒྲོགས་
ཤིག་ཅེས་གསུངས་ཏེ། འདིར་དགག་བྱའི་གཟུགས་སོགས་དེ་རྣམས་ནི་སྤང་དུ་རུང་བའི་དྲི་
མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་སྟོང་ངོ༌། །དེ་རྣམས་(ལམ་བདེན་གྱིས་)འགགས་པའི་གཞི་ལ་རྟག་ཏུ་
བཞུགས་པ་ཐོབ་བྱ་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་གཟུགས་སོགས་ནི་སྤང་དུ་མི་རུང་
བས་རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཞན་སྟོང་ངོ༌། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཐོབ་ན་གཞན་ཨེ་ཝཾ་ལ་སོགས་པ་གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་ཀུན་ཐོབ་པར་
1-1-460


བསྟན་པ།༽ དེ་དེ་ལྟར་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། སྟོང་པ་དང་བདག་མེད་པ་
དང་མ་དག་པ་དང་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་བའི་བདག་ཉིད། གློ་བུར་དྲི་མའི་གཟུགས་སོགས་
ཀྱི་རྒྱུན་འགགས་པས་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ། དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་
གཟུགས་སོགས་ནི་ཕྱི་ནང་ཀུན་རྫོབ་(འདི་)ལས་གཞན་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་པད་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཁུ་རྡུལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་
རྗེའི་ཟླ་ཉི་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཨཱ་ལི་ཀཱ་
ལི་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པའི་བདག་ཉིད་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
ཐིག་ལེ་སྟོང་བ་འགྱུར་མེད་དྲུག་(མཁའ་ཁྱབ་)གདོད་ནས་དབྱེར་མེད་རོ་མཉམ་གཅིག་ཏུ་
འདྲེས་པ་ཨེ་ཝཾ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡི་གེའི་བདག་ཉིད་དུ་གསུངས་ཏེ། རྒྱུད་འགྲེལ་ཆེན་པོར། 
འདིར་སྟོང་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་སྟེ་ཐིག་ལེ་མཆོག་དང་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཞེས་པའི་ཡི་གེ་བཅུ་བཞི་
པོ་འདིས་སྟོང་པ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་མིང་རྣམས་ཀྱིས་ཁམས་དྲུག་གི་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་
གང་ཟག་(གཞན་དོན་དམ་གྱི་གང་ཟག་)འདི་བསྡུས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་(གཞན་རྡོ་
རྗེ་སེམས་དཔའ་)དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་(གཞན་མི་བསྐྱོད་པ་)དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
ཁམས་(གཞན་སྣ་ཚོགས་ཡུམ་)དང་ནམ་མཁའི་ཁམས་(གཞན་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཕྱུག་མ་)དང༌། ཡིད་
(གཞན་ཀུན་བཟང་)དང༌། རྣ་བ་(གཞན་ཕྱག་རྡོར་)དང་སྒྲ་(གཞན་སྒྲ་རྡོ་རྗེ་མ་)དང་ཆོས་ཀྱི་
ཁམས་(གཞན་ཆོས་ཁམས་རྡོ་རྗེ་མ་)དང་མཆོག་གི་དབང་པོ་(གཞན་གནོད་མཛེས་)དང་བྷ་ག་
(གཞན་གཙུག་ཏོར་)དང་དྲི་ཆུ་འཛག་པ་(གཞན་ཤིན་ཏུ་སྔོན་མོ་)དང༌། ཁུ་བ་འཕོ་བ(གཞན་དྲན་
སྤྱན་མ)འོ། །འདི་རྣམས་(གདོད་ནས་)སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དང་(གདོད་ནས་)རོ་མཉམ་པ་
1-1-461


ཉིད་དང་(གདོད་ནས་)གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་གྱུར་པ་(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་དབྱིངས་)ཉིད་ལ་
སྟོང་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །(སྟོང་པ་ཟེར་ཡང་)ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་མེད་པ་(རང་སྟོང་ཆད་པའི་
སྟོང་པ་ཉིད་)ནི་མ་ཡིན་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་པས་(གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ་)རང་རིག་པ་
ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་དབྱིངས་)དེ་ཉིད་ནི་(ཆོས་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་པའི་
དབྱིངས་ཉིད་ཡིན་པས་)རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་གཞོམ་དུ་མེད་པར་གསུངས་ཏེ་གཞོམ་དུ་མེད་པ་
(དེ་ཉིད་གཞན་ལ་བརྟན་པར་དཀའ་ཡང་)འདིའི་མིང་གི་མཚན་མ(འི་སྒོ་ནས་སྟོན་པ་)ནི་ལྷོ་དང་
བྱང་དང་ཤར་དང་ནུབ་ཀྱི་དབུས་སུ་གྲི་གུག་གི་རྣམ་པ་རི་མོ་ཙམ་(སྟེ་དབྱངས་གསལ་བྱེད་མ་
ཡིན་པས་མིང་གི་མཚན་མ་ཡང་)བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྟེ་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་དང་པོ(ཆོས་
དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པ)འོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཞེས་པ་འདིར་ཀྱང་ཡིག་ནི་སྡུད་པའི་
དོན་དུ་བསྟན་ཏེ་སྡུད་པའི་དོན་གོ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡེ་ཤེས་ཞེས་པའི་མིང་འདིས་
སྟོང་པ་(ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་)གསུམ་པ་ཞེས་པ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་འདི་ལྟ་སྟེ་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་
(གཞན་རིན་འབྱུང་)དང་མེའི་ཁམས་(གཞན་གོས་དཀར་མོ་)དང་མིག་(གཞན་ས་སྙིང་)དང་རོ་
(གཞན་རྡོ་རྗེ་མ་)དང་ལག་པ་(གཞན་སྨུགས་བྱེད་)དང་འགྲོ་བ་(གཞན་རྨུགས་བྱེད་མ)འོ། །འདི་
རྣམས་(གདོད་ནས་)སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཉིད་དང་(གདོད་ནས་)རོ་མཉམ་པ་ཉིད་དང་(གདོད་
ནས་)གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་གྱུར་པ་(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་དབྱིངས་)ཉིད་ནི་ཡེ་ཤེས་ཏེ་སྟོང་
པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་གསུམ་པ(མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པ)འོ། །འདིའི་མིང་གི་མཚན་མ་ནི་
དབུས་མ་གཞོམ་དུ་མེད་པའི་མཚན་མའི་ལྷོ་རུ་ཐིག་ལེ་གཉིས་ཏེ་བརྗོད་དུ་མེད་པའོ། །ཐིག་
ལེ་ཞེས་པའི་མིང་འདིས་སྟོང་པ་(ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་)བཞི་པ་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ་སྔ་མའི་ཀྱང་
1-1-462


ཡིག་གི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་(གཞན་འོད་དཔག་མེད་)དང་ཆུའི་ཁམས་
(གཞན་མཱ་མ་ཀཱི་)དང་ལྕེ་(གཞན་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་)དང་གཟུགས་(གཞན་གཟུགས་རྡོ་རྗེ་
མ་)དང་རྐང་པ་(གཞན་ཁེངས་བྱེད་)དང་ལེན་པ(གཞན་ཁེངས་བྱེད་མ)འོ། །འདི་རྣམས་(གདོད་
ནས་)སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཉིད་དང་(གདོད་ནས་)རོ་མཉམ་པ་ཉིད་དང་(གདོད་ནས་)གཅིག་ཏུ་
འདྲེས་པར་གྱུར་པ་(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་དབྱིངས་)ཉིད་ནི་ཐིག་ལེ་སྟེ་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་
འགྱུར་མེད་བཞི་པ(སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པ)འོ། །འདིའི་མིང་གི་མཚན་མ་ནི་དབུས་ཀྱི་
མཚན་མའི་བྱང་དུ་ཐིག་ལེ་གཅིག་སྐྱེ་བརྗོད་དུ་མེད་པའོ། །མཆོག་དང་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཞེས་
པ་མཆོག་དང་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ནི་མཆོག་དང་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་སྟེ་གཅིག་བཟླས་དབྱེ་བའི་
ཕྱིར་རོ། །སྔར་གྱི་ཀྱང་ཡིག་ལས་གསུམ་པོ་འདི་སྟོང་པ(ཆེན་པོ)འི་མིང་དུ་འགྱུར་རོ། །མཆོག་
དང་པོའི་མིང་གིས་སྟོང་པ་གཉིས་པ་ཞེས་བརྗོད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་(གཞན་
དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་)དང་རླུང་གི་ཁམས་(གཞན་སྒྲོལ་མ་)དང་སྣ་(གཞན་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་)དང་
རེག་བྱ་(གཞན་རེག་བྱ་རྡོ་རྗེ་མ་)དང་ངག་གི་དབང་པོ་(གཞན་བགེགས་དག་)དང་བཤང་པ་
འཛག་པ(གཞན་ཤིན་ཏུ་སྟོབས་མ)འོ། །འདི་རྣམས་(ཀྱང་གདོད་ནས་གྲོལ་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་
ཡིན་པས་གདོད་མ་ཉིད་ནས་)སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དང་རོ་མཉམ་པ་ཉིད་དང་གཅིག་ཏུ་
འདྲེས་པར་གྱུར་པ་(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་དབྱིངས་)ཉིད་ནི་མཆོག་སྟེ་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་
མེད་གཉིས་པ(བྱ་བ་སྒྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པ)འོ། །འདིའི་མིང་གི་མཚན་མ་ནི་དབུས་མ་གཞོམ་
དུ་མེད་པའི་ཤར་དུ་དབྱུག་པའི་རྣམ་པ་རི་མོ་ཙམ་བརྗོད་དུ་མེད་པའོ། །མཆོག་གཉིས་པའི་
མིང་གིས་སྟོང་པ་(ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་)ལྔ་པ་ཞེས་བརྗོད་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་
1-1-463


(གཞན་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་)དང་སའི་ཁམས་(གཞན་སྤྱན་མ་)དང་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་(གཞན་
སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་)དང་དྲི་(གཞན་དྲི་རྡོ་རྗེ་མ་)དང་བཤང་ལམ་(གཞན་རེངས་བྱེད་)དང་བརྗོད་
པ་(གཞན་རེངས་བྱེད་མ)འོ། །འདི་རྣམས་(གདོད་ནས་)སྒྲིབ་པ་མེད་པ་ཉིད་དང་རོ་མཉམ་པ་
ཉིད་དང་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་གྱུར་པ་(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་དབྱིངས་)ཉིད་ནི་མཆོག་སྟེ་
སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔ་པ(མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པ)འོ། །འདིའི་མིང་གི་མཚན་མ་ནི་
དབུས་མ་གཞོམ་དུ་མེད་པའི་ནུབ་ཏུ་ཐོང་བའི་རྣམ་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་བརྗོད་
པའི་རིམ་པས་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་གྱུར་པ་ལྔ་ནི་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་
ལྔ་པ་(གྲི་གུག་ལུས། དབྱུག་པ། རྐང་པ། ཐོང་པ་མགོ་བོ། རྣམ་བཅད་སྟེང་དུ། ཟླ་ཚེས། དེའི་སྟེང་དུ་ཐིག་
ལེ་སྟེ་)ཝཾ་ཡིག་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་བདེ་བ་ཆེན་པོ་(རྟེན་པ་)རྡོ་རྗེར་བརྗོད་དོ་ཞེས་དང༌། དེ་
ལྟར་ཝཾ་ཡིག་ནི་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔ་པ་དམིགས་པ་མེད་པའི་སྙིང་རྗེའི་(དོན་དམ་
བདེ་བ་)བདག་ཉིད་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལས་འདས་པ་པྲ་ཕབ་པའི་རང་བཞིན་དང་
མཚུངས་པ་(རྡོ་རྗེའི་)རྣལ་འབྱོར་པས་(གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་)རྟོགས་པར་བྱ་བའོ་ཞེས་དང༌། 
སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་ལྷ་)སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གི་བདག་ཉིད་དེ་དེ་ཉིད་
རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྡོ་རྗེར་གསུངས་སོ། །དེ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའོ། །ཐིག་ལེ་
སྟོང་པ་འགྱུར་མེད་དྲུག་ནི་(ཝཾ་ཡིག་གི་རྟེན་)ཨེ་ཡིག་ཆོས་འབྱུང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་
སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སོ། །འདི་ལྟ་སྟེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་(གཞན་)དང་ནམ་མཁའི་
ཁམས་(གཞན་)དང་རྣ་བ་(གཞན་)དང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་(གཞན་)དང་བྷ་ག་(གཞན་)དང་ཁུ་བ་
འཕོ་བ་(གཞན་)སྟེ་འདི་རྣམས་(གདོད་ནས་)སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་
1-1-464


སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དབུས་མ་གཞོམ་དུ་མེད་(པ་གྲི་གུག་གི་རྣམ་)པའི་སྟེང་དུ་འདིའི་མིང་གི་
མཚན་མ་ཀ་སེའི་བདག་ཉིད་(མཚོན་པ་)ཀ་ཡིག་གསལ་བྱེད་(དབྱངས་མེད་པས་)བརྗོད་དུ་
མེད་པ་སྟེ་ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་(འགྱུར་མེད་)དང་པོའོ། །འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་(གཞན་)དང་རླུང་གི་
ཁམས་(གཞན་)དང་སྣ་(གཞན་)དང་རེག་བྱ་(གཞན་)དང་ངག་(གཞན་)དང་བཤང་པ་འཛག་
པ་(གཞན་)སྟེ་འདི་རྣམས་(གདོད་ནས་)སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་(དོན་དམ་པ་)རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཤར་གྱི་མཚན་མ(དབྱུག་པའི་རྣམ་པ)འི་ཤར་དུ་འདིའི་མིང་གི་མཚན་
མ་ཙ་སེའི་བདག་ཉིད་ཙ་ཡིག་གསལ་བྱེད་(དབྱངས་མེད་པས་)བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྟེ་ཐིག་ལེ་
སྟོང་པ་(འགྱུར་མེད་)གཉིས་པའོ། །ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་(མཆོག་)དང་མེའི་ཁམས་(མཆོག་)དང་
མིག་(མཆོག་)དང་རོ་(མཆོག་)དང་ལག་པ་(མཆོག་)དང་འགྲོ་བ་(མཆོག་)སྟེ་འདི་རྣམས་
(གདོད་ནས་)སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་(དོན་དམ་)རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ལྷོའི་
མཚན་མ(ཐིག་ལེ་གཉིས་པོ)འི་ལྷོར་འདིའི་མིང་གི་མཚན་མ་ཉ་སེའི་བདག་ཉིད་ཉ་ཡིག་
གསལ་བྱེད་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྟེ་ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་འགྱུར་མེད་གསུམ་པའོ། །(ཕ་རོལ་གྱི་)འདུ་
ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་(ཕ་རོལ་གྱི་)ཆུའི་ཁམས་དང་(ཕ་རོལ་གྱི་)ལྕེ་དང་(ཕ་རོལ་གྱི་)གཟུགས་
དང་(ཕ་རོལ་གྱི་)རྐང་བའི་དབང་པོ་དང་(ཕ་རོལ་གྱི་)ལེན་པ་སྟེ་འདི་རྣམས་(གདོད་ནས་)སྒྲིབ་
པ་དང་བྲལ་བ་(དོན་དམ་)རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །བྱང་གི་མཚན་མ(ཐིག་
ལེ)འི་བྱང་དུ་འདིའི་མིང་གི་མཚན་མ་པ་སེའི་བདག་ཉིད་པ་ཡིག་གསལ་བྱེད་བརྗོད་དུ་
མེད་པ་སྟེ་ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་(འགྱུར་མེད་)བཞི་པའོ། །(དོན་དམ་པའི་)གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་
(དོན་དམ་པའི་)སའི་ཁམས་དང་(དོན་དམ་པའི་)ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དང་(དོན་དམ་པའི་)དྲི་
1-1-465


དང་(དོན་དམ་པའི་)བཤང་ལམ་དང་(དོན་དམ་པའི་)བརྗོད་པ་སྟེ་འདི་རྣམས་གདོད་ནས་
སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ནུབ་ཀྱི་མཚན་མ(ཐོང་པའི་
རྣམ་པ)འི་ནུབ་ཏུ་འདིའི་མིང་གི་མཚན་མ་ཏ་སེའི་བདག་ཉིད་ཏ་ཡིག་གསལ་བྱེད་བརྗོད་
དུ་མེད་པ་སྟེ་ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་(འགྱུར་མེད་)ལྔ་པའོ། །(མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་)ཡེ་ཤེས་
ཕུང་པོ་དང་(མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་)ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་དང་(མཐར་ཐུག་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོའི་)ཡིད་དང་(མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་)ས་དང་(མཐར་ཐུག་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོའི་)མཆོག་གི་དབང་པོ་དང་(མཐར་ཐུག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་)དྲི་ཆུ་འཛག་པ་
སྟེ་འདི་རྣམས་(གདོད་ནས་)སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་
དོ། །དབུས་མ་གཞོམ་དུ་མེད་པའི་མཚན་མའི་འོག་ཏུ་འདིའི་མིང་གི་མཚན་མ་ས་སྡེའི་
བདག་ཉིད་ས་ཡིག་གསལ་བྱེད་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྟེ་ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་འགྱུར་མེད་དྲུག་
པའོ། །(དེ་ལྟར་སྟོང་པ་དྲུག་གི་དབུས་ན་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ཝཾ་ཡིག་བཞུགས་པ་ནི་སྔགས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་
དེ་སངས་རྒྱས་རིན་ཆེན་ཟ་མ་ཏོག་གོ།།)དེ་ལྟར་ན་ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་འགྱུར་མེད་དྲུག་(ཕྱོགས་དྲུག་ན་
མི་གནས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གནས་པ་)ནི་(ཟུར་གསུམ་དང་ལོགས་གསུམ་གྱི་ཚུལ་ཅན་)ཆོས་འབྱུང་རྡོ་རྗེ་
འཛིན་པ་ཨེ་ཡིག་སྟེ་སྟོང་པ་ཉིད་དམིགས་པ(འམ་སྣང་བ་)དང་བཅས་པ་པྲ་ཕབ་པའི་རང་
བཞིན་ཅན་ནོ(དེ་ལྟར་དབྱངས་རྣམས་ལས་གསལ་བྱེད་ཝཾ་དང་གསལ་བྱེད་རྣམས་ལས་ཀྱང་དབྱངས་
ཨེ་ཡིག་གྲུབ་པ་ལས་ནི་བདེ་སྟོང་གཉི་ག་ཡང་གཉི་གའི་རང་བཞིན་རིས་མེད་པ་དང་མ་ནིང་དུ་གྲུབ་
པོ)། །ཞེས་དང༌། འདིར་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔ་ནི་(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)དབྱངས་
ཀྱི་ཚོགས་ཏེ་ཁུ་བ་དང་ཟླ་བ་(གཞན་)ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་འགྱུར་མེད་དྲུག་ནི་
1-1-466


(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)གསལ་བྱེད་ཀྱི་ཚོགས་ཏེ་རྡུལ་དང་ཉི་མ་(གཞན་)ཞེས་བརྗོད་
དོ། །འདིར་ཁུ་བ་དང་ཟླ་བ་(གཞན་)ནི་ཝཾ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་རྡོ་རྗེའོ། །རྡུལ་དང་ཉི་མ་
(གཞན་)ནི་ཨེ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་པད་མའོ། །(དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་)རྡོ་རྗེ་དང་པད་མ་
(མཁའ་ཁྱབ་)འདི་གཉིས་གཅིག་པ་ཉིད་ནི་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ། (མི་ཕྱེད་)རྡོ་
རྗེ་ནི་མཆོག་གི་བདེ་བ་དང་ཤེས་པ་(གཞན་)དང་(ཟླ་བ་དང་)ཁུ་བ(གཞན་ནམ་དམ་པ་སྐུ་རྡོ་
རྗེ)འོ། །སེམས་དཔའ་(སྲིད་གསུམ་གཅིག་པ་)ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་གཟུགས་
དང་ཤེས་བྱ་(གཞན་)དང་(རྡུལ་དང་)ཉི་མ་(གཞན་གསུངས་རྡོ་རྗེ་)སྟེ་(དེ་དག་རོ་མཉམ་པ་ནི་)ཡེ་
ཤེས་(རྡོ་རྗེ་)དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ(ཐུགས་རྡོ་རྗེ་)ས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་དང་(གདོད་
ནས་)སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བ་དང་(གདོད་ནས་)གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་གྱུར་པ་དང་(སྔགས་ཀྱི་)དེ་
ཁོ་ན་ཉིད་དང་འགྲོ་བའི་དོན་མཛད་པ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་
(ཕྱི་ནང་ཀུན་རྫོབ་རྣམ་ཤེས་འདི་ལས་)གཞན་ནང་གི་རིག་པ་(འགྱུར་མེད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་)ཤེས་
རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་
པའི་དགའ་བའི་གཟུགས་ཅན་མ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པར་རྟོགས་པའི་གནས་
སྐབས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཏེ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུམ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་པར་
འབྱུང་བའི་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་མཆོག་གི་དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་མཆོག་
ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བའི་རང་བཞིན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཆོས་ལས་འདས་པ་མེ་ལོང་གི་པྲ་
ཕབ་པ་དང་རྨི་ལམ་དང་མཚུངས་པ་(དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ནི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་
(དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་ཤེས་རབ་ཆོས་སྐུ་དང་དོན་དམ་བདེ་ཆེན་ཐབས་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་དག་)ལྷན་ཅིག 
1-1-467


(དབྱེར་མེད་དུ་)སྐྱེས་(པ་ཡང་ཡིན་ལ་མ་སྐྱེས་པ་ཡང་ཡིན་)པའི་སྐུར་གསུངས་ཏེ་མཆོག་ཏུ་མི་
འགྱུར་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་འགྱུར་མེད་རྣམས་ནི་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་
དང་ཚོར་བ་དང་འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་(གདོད་ནས་)སྒྲིབ་པ་མེད་
པ་རྣམས་འགྱུར་མེད་(མཁའ་ཁྱབ་)ལྔ་སྟེ་སྟོང་པ་ཆེན་པོར་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་
བདེན་གྱི་)ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དང་ནམ་མཁའི་ཁམས་(གདོད་ནས་)སྒྲིབ་པ་མེད་པ་
རྣམས་འགྱུར་མེད་(མཁའ་ཁྱབ་)ལྔར་གསུངས་སོ། །(དེ་རྣམས་ནི་ཤེས་བཅུ་རྣམ་དག་བདག་ཉིད་
དོ་)འགྱུར་མེད་དྲུག་ནི་(འགོག་བདེན་གྱི་)མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་
(གདོད་ནས་)སྒྲིབ་པ་མེད་པ་རྣམས་ཏེ་སོ་སོ་རང་རང་གི་ཡུལ་འཛིན་པ་སྤངས་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་དང་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་
དང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་(གདོད་ནས་)སྒྲིབ་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱང་འགྱུར་མེད་དྲུག་ཏུ་གསུངས་
(ཤིང་དེ་རྣམས་ནི་བདེན་དོན་བཅུ་གཉིས་)ཏེ་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་
མཆེད་འདི་རྣམས་(གདོད་ནས་)གཅིག་ཏུ་རོ་མཉམ་པར་གྱུར་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ཐིག་ལེ་སྟོང་
པར་འགྱུར་རོ། །ཐིག་ལེ་དེ་ཡང་མི་འཕོ་བར་གྱུར་ན་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བར་བརྗོད་
དོ། །མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བ་ཡང་ཨ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་ཨ་ཡིག་(མཁའ་ཁྱབ་)ལས་བྱུང་བ་ནི་
ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཤེས་རབ་(ཆོས་སྐུ་)དང་ཐབས་(ངོ་བོ་ཉིད་
སྐུ་དབྱེར་མེད་)ཀྱི་བདག་ཉིད་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་མ་ནིང་གི་གོ་འཕང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་
(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བརྗོད་དེ། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་བདག་ཉིད་(འགོག་
བདེན་གྱི་)རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་(གདོད་ནས་)དབྱེར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་བཅོམ་ལྡན་
1-1-468


འདས་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བའི་གོ་འཕང་
ངོ༌། །ཞེས་དང༌། འདིར་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་(མཁའ་ཁྱབ་)ལྔ་ནི་(མཁའ་ཁྱབ་)རྡོ་
རྗེའོ། །ཞེས་དང༌། ཐིག་ལེ་སྟོང་བ་འགྱུར་མེད་དྲུག་ཅེས་པ་ནི་(རྡོ་རྗེའམ་ཐིག་ལེ་)འདིའི་རྟེན་
དུ་གྱུར་པའི་ཆོས་འབྱུང་(མཁའ་ཁྱབ་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཀྱི་མཚན་ཉིད་
(ཅན་)ཁམས་གསུམ་དང་དུས་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་དུ་(ཁྱབ་པར་)འཇུག་པ(འམ་ཁམས་
གསུམ་གཞན་དང་དུས་གསུམ་གཞན་དམ་པ)འོ། འདིའི་འགོག་པའི་(བདེན་པའི་)ཕུང་པོ་ལ་
སོགས་པ་དྲུག་དང་ཁམས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་དང་(ཁྱབ་བྱེད་)འགྱུར་བའི་(རྣམ་པ་ཅན་མི་འགྱུར་
བའི་)ཡེ་ཤེས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་པ་སྟེ་འདི་རྣམས་སྒྲིབ་པ་(གདོད་ནས་)མེད་པ(འི་གཞི་མཁའ་
ཁྱབ་)ཉིད་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)ཆོས་འབྱུང་(མཁའ་ཁྱབ་)དུ་བརྗོད་ཅིང་རྡོ་རྗེ་བཞི་ནི་
འགྱུར་མེད་ལྔ་སྟེ་འདི་དག་གི་སྤྲུལ་པ་ནི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རྫུ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་སྟོན་པར་བྱེད་
པའོ། །ཆོས་སྟོན་པ་པོའི་སྒྲ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཞེས་པ་སྟེ།
༈ ༼ཐོབ་བྱ་དེ་ཉིད་ཕྱི་ནང་ཀུན་རྫོབ་འདི་ལས་གཞན་མཆོག་ཕ་རོལ་ཡིན་པར་
བསྟན་པ།༽ གདོད་ནས་སྒྲིབ་བྲལ་དབྱེར་མེད་རོ་མཉམ་ཆོས་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་
ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་དེ་རྣམས་ནི་ཕྱི་ནང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་(འདི་)ལས་
གཞན་ནམ་མཆོག་གམ་ཕ་རོལ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་རྩ་རྒྱུད་འབུམ་ལྔར། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)རྒྱུ་དང་
འབྲས་བུ་(གདོད་ནས་)འགགས་པ་ཡིས། །(དེའི་གཞི་ནི་)སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་ཐེ་ཚོམ་
མེད། །(མཐར་ཐུག་གི་སངས་རྒྱས་ནི་)རྡུལ་མེད་རྡུལ་བྲལ་དྲི་མ་མེད། །ཉེས་པ་སྤངས་པ་སྨོན་
མེད་པ། །(ཡེ་ཤེས་)ཤིན་ཏུ་སད་པ་(ཡང་ཡིན་ལ་)སད་པས་བདག །(ཀྱང་ཡིན་ཞིང་)ཀུན་ཤེས་
1-1-469


ཀུན་རིག་དམ་པ་པོ(འང་ཡིན་ནོ)། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་(གདོད་ནས་)འགགས་པ་
ཡིས། །རྒྱལ་བའི་དབང་པོའི་སྐུ་(ཀུན་རྫོབ་ལས་)གཞན་(ནམ་མཆོག་)ཡིན། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་
དང་བདེ་བ(འང་ཀུན་རྫོབ་ལས་)གཞན་(ནམ་མཆོག)། །(དོན་དམ་གྱི་)ཕུང་པོའི་ཚོགས་ནི་(ཀུན་
རྫོབ་འདི་ལས་)གཞན་ཡིན་ཏེ། །(དོན་དམ་གྱི་)ས་ཡི་ཁམས་ལ་སོགས་པ་(ཀུན་རྫོབ་འདི་
ལས་)གཞན(ཡིན་ཞིང་)། །(དོན་དམ་གྱི་)ཡུལ་དང་དབང་པོ་རྣམས་དང་ནི། །དེ་བཞིན་(དོན་
དམ་གྱི་)ལས་ཀྱི་དབང་པོ་དང༌། །(དོན་དམ་གྱི་)ལས་ཀྱི་དབང་པོའི་བྱ་བ་(ཀུན་རྫོབ་འདི་
ལས་)གཞན། །(ཡིན་ལ་དེ་ཡང་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་པའམ་ཀུན་ནས་པ་ཡིན་པས་)ཀུན་ནས་ཕྱག་
དང་(ཀུན་ནས་)ཞབས་ལ་སོགས། །ཀུན་ནས་སྤྱན་དང་(ཀུན་ནས་)ཞལ་དང་(ཀུན་
ནས་)དབུ། །ཀུན་ནས་ཐོས་ལྡན་འཇིག་རྟེན་དུ། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་(ནམ་མཁའ་ལྟར་)ཁྱབ་པར་
བཞུགས། །ཞེས་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕུང་པོ་རང་སྟོང་དུ་གནས་པ་འདི་རྣམས་
འགགས་པས་ཕུང་པོ་གཞན་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པར་གསུངས་པ་འདིས་ཀྱང་རང་སྟོང་ལས་
གཞན་པི་ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་(གཤིས་ལ་)ཡོད་པར་གསུངས་ལ། དེ་རྣམས་སྟོང་པ་ཉིད་
དུ་ཡང་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རང་སྟོང་ལས་གཞན་པའི་སྟོང་ཉིད་ལེགས་པར་གྲུབ་ཅིང་དེ་
ཡང་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་ཀུན་ནས་ཕྱག་དང་ཞབས་ལ་སོགས་ཞེས་
སོགས་ཀྱིས་ཐབས་ཤེས་(རབ་)ཟུང་འཇུག་དབྱེར་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་
(པའམ་ཀུན་ནས་)པར་བསྟན་ཅིང༌། དེ་ཉིད་ཀུན་ཁྱབ་ཏུ་བཞུགས་པར་ཡང་བསྟན་ཏེ། དེ་ནི་
གཙང་བདག་བདེ་དང་རྟག་པར་(ཡང་ཡང་མདོ་མང་པོར་)གསུངས་པའི་ཆོས་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་
འདས་པ་ཆེན་པོ་དང་གཅིག་གོ །དོན་དེ་རྣམས་ཉིད། བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པའི་
1-1-470


མདོར་ཡང༌། གསུངས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སའི་ཁམས་(གཞན་)ཡིན་མོད་ཀྱི་
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྲ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་(པས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཡིན་)ནོ། །ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་ཆུའི་ཁམས་(གཞན་)ཡིན་མོད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་བརླན་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་
ཡིན་(པས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཡིན་)ནོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མེའི་ཁམས་(གཞན་)ཡིན་མོད་
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་(པས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་
ཡིན་)ནོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རླུང་གི་ཁམས་(གཞན་)ཡིན་མོད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གཡོ་བའི་
མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་(པས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཡིན་)ནོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མིག་གི་ཁམས་
(གཞན་)ཡིན་མོད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལྟ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་(པས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་
མེད་ཡིན་)ནོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་དང༌། མིག་གི་རྣམ་
པར་ཤེས་པ་དང་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་སྣའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྕེའི་རྣམ་པར་
ཤེས་པ་དང་ལུས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་(གཞན་)ཡིན་
མོད་ཀྱི། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་(གྲངས་བཞིན་དུ་)ཉན་པ་དང་སྣོམ་པ་དང་མྱང་བར་བྱེད་པ་དང་
ནོམ་པ་དང༌། རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། གཟུགས་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། སྒྲ་རྣམ་པར་རིག་པ་
དང༌། དྲི་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། རོ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། རེག་བྱ་རྣམ་པར་རིག་པ་དང༌། 
ཆོས་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་(པས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་
ཡིན་)ནོ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་དང་ཆོས་
ཀྱི་ཁམས་(གཞན་)ཡིན་མོད་ཀྱི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་རྣ་བ(འི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་)དང་
སྣ(འི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་)དང་ལྕེ(འི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་)དང་ལུས་(ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་)དང་ཡིད་ཀྱི་
1-1-471


རྣམ་པར་ཤེས་པས་རྣམ་པར་རིག་པར་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་(པས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་
མེད་ཡིན་)ནོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱས་པར་སོ་སོར་སྦྱར་བས་མདོ་དེ་ཉིད་བལྟ་དགོས་(དེ་འདིར་ནི་
བསྡུས་ནས་བརྗོད་པས་)སོ། །དེ་བཞིན་དུ། དཔལ་རྟོག་པ་མེད་པའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། ཕུང་པོ་
གཞན་(དང་ཁམས་གཞན་ལ་)སོགས་(ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་)མཐོང་བའི་ཕྱིར། །(དོན་དམ་གྱི་)ཚོགས་ཀྱི་
དཀྱིལ་འཁོར་(མཁའ་ཁྱབ་)ཞེས་བྱར་གསུངས། །ཞེས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལེའུར་ཡང་། (དོན་
དམ་)རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་གཅིག་པུ་(མཁའ་ཁྱབ་)འདི་ནི་དུས་མཐའི་སྤྲིན་དང་མཚུངས་པ་ཧེ་
རུ་ཀར་ནི་བྱུང་བར་གྱུར(པ)། །གདུག་པ་རྣམས་ནི་སྨིན་པའི་དོན་ཏེ་དེ་ཡང་དམ་ཚིག་རྒྱལ་
བ་རྨོངས་པ་རྣམས་ནི་བདེ་བའི་དོན། །རིན་ཆེན་དབང་པོ་སྡུག་བསྔལ་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་དེ་
ཡང་པད་འཛིན་ཆགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཆགས་པའི་སླད། །བགེགས་རྣམས་དག་ནི་གཞོམ་
པའི་དོན་དུ་ཕྱག་གི་པད་མ་རལ་གྲི་དོན་ཡོད་གྲུབ་པར་བྱུང་བར་གྱུར། །ཞེ་སྡང་ལས་ནི་སྣ་
ཚོགས་ཡུམ་གང་དུས་མཐའི་རྩེ་མོ་ཅན་མཚུངས་དེ་ནི་མཁའ་འགྲོ་མར་བྱུང་གྱུར། །གཏི་
མུག་དག་ལས་སྤྱན་མ་ཞེས་བྱ་མཆོག་གི་སྙིང་རྗེ་མཱ་མ་ཀཱི་ནི་ང་རྒྱལ་རྒྱུ་ལས་སོ། །ཆགས་ལས་
དེ་ནི་གོས་དཀར་ཞེས་བྱ་མཐའ་དག་ཡོན་ཏན་གཏེར་ཏེ་སྒྲོལ་མ་ཡང་ནི་ཕྲག་དོག་
ལས། །སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཅན་གཉིས་པོ་འདི་དག་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གཞན་རྣམས་ཐམས་
ཅད་དུ་ཡང་བྱུང་བར་གྱུར། །ཞེས་པའི་འགྲེལ་པར་སྔར་གསུངས་པའི་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་
དེ་ཉིད་གཅིག་པུ་འདི་ནི་དུས་མཐའི་སྤྲིན་དང་མཚུངས་པ་ནག་པོའི་ཧེ་རུ་ཀར་ནི་བྱུང་
བར་གྱུར(པ)། །འཕོ་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཞན་(འགོག་བདེན་གྱི་རྣམ་
ཤེས་)དེ་ནི་ཧེ་རུ་ཀ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་དེ་ཡང་གདུག་པ་རྣམས་ནི་སྨིན་པའི་དོན་དུ་རྡོ་རྗེ་
1-1-472


སེམས་དཔས་སྤྲོས་པ་(ཡང་ཡིན་ལ་སྤྲོས་མེད་ཀྱང་ཡིན་པས་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་པ)འོ། །(དོན་
དམ་)རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དེ་ཡང་རྨོངས་པ་རྣམས་སྨིན་པའི་དོན་དུ་གཟུགས་གཞན་(འགོག་
བདེན་གྱི་གཟུགས་)དེ་ནི་དམ་ཚིག་རྒྱལ་བ་སྟེ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་(མཁའ་ཁྱབ་)དུ་བྱུང་བར་
གྱུར་ཏོ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་)དེ་ཡང་རིན་ཆེན་དབང་པོ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལྡན་པ་
རྣམས་ལ་(བདེ་བ་)སྦྱིན་པའི་དོན་ཏེ་འཕོ་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཚོར་བ་གཞན་(འགོག་བདེན་
གྱི་ཚོར་བ་)དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་(མཁའ་
ཁྱབ་)དུ་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་)དེ་ཡང་པད་འཛིན་ཆགས་ཅན་
རྣམས་ཀྱི་ཆགས་པའི་སླད་དུ་སྟེ་འཕོ་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱིས་འདུ་ཤེས་གཞན་(འགོག་བདེན་
གྱི་འདུ་ཤེས་)གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཕོ་བ་མེད་པའི་བདེ་བ་སྟེར་བར་བྱེད་པ་པོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)སྣང་བ་མཐའ་ཡས་སུ་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །(དོན་དམ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་)དེ་ཡང་བགེགས་
རྣམས་རྣམ་པར་གཞོམ་པའི་དོན་དུ་ཕྱག་གི་པད་མ་རལ་གྲི་སྟེ་འཕོ་བ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱིས་
འདུ་བྱེད་གཞན་(འགོག་བདེན་གྱི་འདུ་བྱེད་)གང་ཡིན་པ་དེ་དག་རྣམས་སེམས་སྒྲིབ་པ་མེད་
པར་བྱེད་ཅིང་བདུད་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་དོན་ཡོད་གྲུབ་
པར་(མཁའ་ཁྱབ་)བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་པ་སྟེ། (དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་(མཁའ་ཁྱབ་)ལྔ་
(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པའོ། །ད་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)ཁམས་(མཁའ་ཁྱབ་)ལྔ་རྣམས་གསུངས་
པ། ཞེ་སྡང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་འདིར་ཐ་མལ་པའི་ཞེ་སྡང་(གདོད་ནས་)ཟད་པའི་
(གཞི་)ཞེ་སྡང་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་སྟོང་པ་ཉིད་རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་པ་སྣ་ཚོགས་ཡུམ་(མཁའ་ཁྱབ་)གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་
1-1-473


མ་རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོ་མར་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་(ཐ་མལ་པའི་)གཏི་མུག་(གདོད་
ནས་)ཟད་པའི་(གཞི་)གཏི་མུག་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལས་སྤྱན་མའོ། །མཆོག་གི་སྙིང་རྗེ་མཱ་མ་
ཀཱི་ནི་(ཐ་མལ་པའི་)ང་རྒྱལ་(གདོད་ནས་)ཟད་པའི་(གཞི་)ང་རྒྱལ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བར་
གྱུར་ཏོ། །(ཐ་མལ་པའི་)ཆགས་པ་(གདོད་ནས་)ཟད་པའི་(གཞི་)ཆགས་པ་ཆེན་པོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)ལས་དེ་ནི་གོས་དཀར་མོ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །(ཐ་མལ་པའི་)ཕྲག་དོག་(གདོད་ནས་)ཟད་པའི་
(གཞི་)ཕྲག་དོག་ཆེན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལས་དེ་ནི་མཐའ་དག་ཡོན་ཏན་གཏེར་སྒྲོལ་མར་བྱུང་
བར་གྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་(དེ་བཞིན་གཤེགས་མ་ལྔ་ནི་)ནམ་མཁའི་ཁམས་གཞན་དང༌། སའི་ཁམས་
གཞན་དང་ཆུའི་ཁམས་གཞན་དང་མེའི་ཁམས་གཞན་དང༌། རླུང་གི་ཁམས་གཞན་
ནོ། །ཞེས་པ་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཁམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དེ་སྒྲིབ་པ་(གདོད་ནས་)མེད་པའི་
གཟུགས་དང་མི་འཕོ་བའི་བདེ་བ་ལས་(སྤྲོས་)སོ། །ཞེས་གྲུབ་པོ། །(དོན་དམ་)དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་
དང་སྣ་ཚོགས་ཡུམ་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་གཅིག་ཏུ་(གདོད་ནས་)འདྲེས་པར་གྱུར་པ་སྣ་
ཚོགས་གཟུགས་ཅན་(སྟོང་ཆེན་བདེ་ཆེན་)གཉིས་པོ་འདི་དག་ནི་ཡུལ་(གཞན་)དང་ཡུལ་ཅན་
གཞན་རྣམས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་བྱུང་བར་གྱུར་ཏེ་(འགོག་བདེན་གྱི་)དྲི་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་
གཞན་དེ་དག་(སེམས་དཔའ་དྲུག་)རྣམས་དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ཅན་
གཞན་དེ་དག་(སེམས་མ་དྲུག་)རྣམས་དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)ངག་དང་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་
(ལས་ཀྱི་དབང་པོ་)གཞན་རྣམས་(ཁྲོ་བོ་དྲུག་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ལས་ཀྱི་དབང་པོའི་བྱ་བ་
ལ་སོགས་པ་གཞན་རྣམས་(ཁྲོ་མོ་དྲུག་)ཏེ། དེ་ལྟར་ན་(འགོག་བདེན་གྱི་ལྷ་ཐམས་ཅད་ནི་)ཀུན་
ནས་ཕྱག་དང་(ཀུན་ནས་)ཞབས་ལ་སོགས། །ཀུན་ཏུ་སྤྱན་དང་(ཀུན་ནས་)དབུ་དང་(ཀུན་
1-1-474


ནས་)ཞལ། །ཀུན་ཏུ་ཐོས་ལྡན་འཇིག་རྟེན་དུ། །ཐམས་ཅད་ཁྱབ་པར་བྱས་ཏེ་བཞུགས(པ་
ནི)། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའོ། །ཞེས་སོ། །དེ་ལྟར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་ནི་)བདག་རིག་གཞན་
རིག་(རྣམ་པ་དང་དབང་པོ་)ཐམས་ཅད་པ། །ཀུན་ལ་ཕན་པའི་གང་ཟག་མཆོག (གམ་གཞན་
འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཡིན་པས) །འཇིག་རྟེན་དཔེ་ལས་འདས་པ་སྟེ། །(འགོག་བདེན་གྱི་)ཤེས་
དང་ཤེས་བྱའི་བདག་པོ་མཆོག །ཅེས་དང༌། སྒྲུབ་ཐབས་ལེའུར་ཡང༌། འདིར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་
ཆོས་(གདོད་ནས་)འགགས་པར་གྱུར་པ་ན་གཞན་འདུ་བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་དེ་དག་
རྣམས་སོ། །དེས་ན་(འགོག་བདེན་གྱི་)འདུ་བྱེད་རྣམ་པར་དག་པ(འི་གཞི་)ནི་དོན་ཡོན་གྲུབ་པ་
(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་(དེ་གང་ཟག་གིས་ཐོབ་པ་ནི་)འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་(ལམ་བདེན་གྱིས་)ཟད་པས་
སོ། (ལམ་དང་བྲལ་ན་ནི་སངས་རྒྱས་བཞུགས་ཀྱང་མི་ཐོབ་སྟེ་འདི་ནི་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་དྲན་དགོས་
སོ)། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཚོར་བ་ནི་དྲི་མེད་ནོར་བུའི་ཕྱག་ཅེས་པ་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཏེ་དང་ཡིག་ནི་སྡུད་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་གྱི་)འདུ་ཤེས་ནི་སྣང་བ་
མཐའ་ཡས་སོ། །(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ནི་འཁོར་ལོ་ཅན་ཞེས་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམ་པར་སྣང་མཛད་དོ། །(ཕུང་པོ་གཞན་)འདི་དག་ནི་སླར་ཡང་མི་བསྐྱོད་པ་ལ་སོགས་
པ་སྟེ་རི་བོང་ཅན་ཞེས་པ་ཁུ་བ་(གཞན་)དང༌། སྟོབས་ཞེས་བྱ་བ་ཤ་(གཞན་)དང་ཁྲག་
(གཞན་)དང་གཅི་བ་(གཞན་)དང་བཤང་པ་(གཞན་)སྟེ་འདི་རྣམས་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་
དག་ཅིང་སྒྲིབ་པ་(གདོད་ནས་)མེད་པས་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་
ཕུང་པོ་(གཞན་)ལྔ་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་
གྱི་)ལྷ་མོ་དྲུག་ཅེས་པ་སྣ་ཚོགས་ཡུམ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མ་
1-1-475


(མཁའ་ཁྱབ་)དང་སྒྲོལ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་གོས་དཀར་མོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་མཱ་མ་ཀཱི་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་སྤྱན་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་ཁམས་(གཞན་)རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཡེ་ཤེས་
དང་ནམ་མཁའ་དང་རླུང་དང་མེ་དང་ཆུ་དང་སའི་ཁམས་རྣམས་(གདོད་ནས་)འགགས་
པས་གཞན་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཁམས་(དྲུག་པོ་)དེ་དག་རྣམས་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པར་
འགྱུར་རོ། །ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་ལ་སོགས་པ་
ཡུལ་དྲུག་དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)མིག་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ཅན་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་
རྣམས་ཀྱིས་གཞན་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་དང་གཞན་མིག་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་
(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་ནི་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཟུགས་རྡོ་རྗེ་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་
པ་དྲུག་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་(འགོག་བདེན་གྱི་)སའི་སྙིང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་
དྲུག་སྟེ་(འགོག་བདེན་གྱི་)བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཕྱག་རྒྱར་བཅས་པ་དག་པའོ། །(འགོག་
བདེན་གྱི་)ཁྲོ་བོ་ལྔ་ནི་(འགོག་བདེན་གྱི་)སྟོབས་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་(འགོག་བདེན་གྱི་)དད་པའི་
སྟོབས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་སྟོབས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། 
(འགོག་བདེན་གྱི་)དྲན་པའི་སྟོབས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་
སྟོབས་(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ཤེས་རབ་ཀྱི་སྟོབས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཏེ་དད་པ་མེད་
པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་མེད་པ་དང༌། དྲན་པ་མེད་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་མེད་པ་དང༌། 
ཤེས་རབ་མེད་པའི་སྒྲིབ་པ་(གདོད་ནས་)ཟད་པས་(འགོག་བདེན་གྱི་)དད་པ་ལ་སོགས་པའི་
སྟོབས་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་སུ་འགྱུར་ཏེ། (འགོག་བདེན་གྱི་)སྟོབས་དེ་རྣམས་ཀྱིས་(མི་མཐུན་
ཕྱོགས་རྣམས་གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་ནི་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཙུག་ཏོར་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
1-1-476


(འགོག་བདེན་གྱི་)བགེགས་མཐར་བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན)ཤེས་རབ་མཐར་བྱེད་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)པད་མ་མཐར་བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་
གྱི་)གཤིན་རྗེ་མཐར་བྱེད་(མཁའ་ཁྱབ་)དེ་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམས་(གདོད་ནས་)དག་པའོ(དེ་རྣམས་ནི་འགོག་བདེན་གྱི་ཐུགས་དཀྱིལ་གྱི་ལྷ་སྟེ་གཙུག་ཏོར་
ནི་མ་གཏོགས་སོ)། །ངེས་པར་སླར་ཡང་གཞན་པ་ཞེས་པ་(འགོག་བདེན་གྱི་)གནོད་མཛེས་རྒྱལ་
པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)དབྱུག་པ་སྔོན་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་
གྱི་)འདོད་པའི་རྒྱལ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)མི་གཡོ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
(འགོག་བདེན་གྱི་)སྟོབས་པོ་ཆེ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་(འགོག་བདེན་གྱི་)བྷ་ག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་
བདེན་གྱི་)ངག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)ལག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་
གྱི་)རང་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)བཤང་ལམ་གྱི་ལས་ཀྱི་དབང་པོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)ལྔ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། (འགོག་བདེན་གྱི་)ལས་ཀྱི་དབང་པོའི་བྱ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་
ཀྱིས་(འགོག་བདེན་གྱི་)དྲག་སྤྱན་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་(གདོད་
ནས་)ཡོངས་སུ་དག་པའོ། །(དེ་རྣམས་ནི་གཙུག་ཏོར་དང་ལྷན་ཅིག་སྐུ་དཀྱིལ་གྱི་ཁྲོ་བོ་ཁྲོ་མོ་རྣམས་
སོ། །དེ་ནས་གསུངས་དཀྱིལ་དུ)(འགོག་བདེན་གྱི་)ཙཱ་མུཎ་ཌཱ་སོགས་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཐུན་
(ཚོད་)བརྒྱད་ཀྱིས་སོ། (འགོག་བདེན་གི)།པད་མ(བརྒྱད་པོ)འི་འདབ་མར་གནས་པ་(འགོག་
བདེན་གྱི་)འཇིགས་མ་(མཁའ་ཁྱབ་)ལ་སོགས་པ་(འགོག་བདེན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་མ་དྲུག་ཅུ་
པོ་)རྣམས་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཉི་མའི་དུས་སྦྱོར་(ཏེ་དུས་སྦྱོར་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་)ཆུ་ཚོད་དྲུག་ཅུ་
རྣམས་ཀྱིས་སོ། །(ལྷག་མ་)བཞི་ནི་སྟོང་བའི་འདབ་མ་(བཞི་གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པས་
1-1-477


སོ། །(ལྟེ་བ་)སྤྲུལ་པའི་འཁོར་ལོའི་སྒྲིབ་པ་(གདོད་ནས་)ཟད་པས་གཞན་ཙཱར་ཙི་ཀཱ་ལ་སོགས་
པ་(གཙོ་མོ་བརྒྱད་)དང་གཞན་འཇིགས་མ་ལ་སོགས་པ་(འཁོར་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི)འོ་ཞེས་པ་
(གདོད་ནས་)དག་པའོ། །(སྐུ་དཀྱིལ་དུ་འགོག་བདེན་གྱི་)ལྷ་མིན་ལ་སོགས་ཞེས་པ་(འགོག་བདེན་
གྱི་)བདེན་བྲལ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)རླུང་(ལྷ་)(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་
གྱི་)མེ་(ལྷ་)(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)གདོང་དྲུག་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་
གྱི་)རྒྱ་མཚོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཚོགས་ཀྱི་དབང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་
བདེན་གྱི་)བརྒྱ་བྱིན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཚངས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་
བདེན་གྱི་)དྲག་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)གནོད་སྦྱིན་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་
བདེན་གྱི་)ཁྱབ་འཇུག་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཤིན་རྗེ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་ནི་
(འགོག་བདེན་གྱི་)ནག་པའི་ཟླ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)ས་གའི་ཟླ་བ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)སྣྲོན་གྱི་ཟླ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཆུ་སྟོད་ཀྱི་ཟླ་བ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)གྲོ་བཞིན་གྱི་ཟླ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་
གྱི་)ཁྲུམས་སྟོད་ཀྱི་ཟླ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཐ་སྐར་གྱི་ཟླ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་
(འགོག་བདེན་གྱི་)སྨིན་དྲུག་གི་ཟླ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)མགོའི་ཟླ་བ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)རྒྱལ་གྱི་ཟླ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)མཆུའི་ཟླ་བ་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)དབོའི་ཟླ་བ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་བཅུ་གཉིས་པོ་(མཁའ་
ཁྱབ་)རྣམས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་(གདོད་ནས་)ཟད་པས་དག་པའོ། །(ལྷ་བཅུ་གཉིས་པོ་)དེ་རྣམས་ཀྱི་པད་
མའི་འདབ་མར་གནས་(པ་སུམ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་པོ་)རྣམས་(ཐུགས་དཀྱིལ་གྱི་མཆོད་པའི་
1-1-478


ལྷ་མོ་)སྒེག་མོ་ལ་སོགས་པ་(བཅུ་གཉིས་)དང་ལྡན་པ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ནི་ཆུ་ཚོད་(གཅིག་
གི་)དབུགས་ཀྱི་གྲངས་ཀྱི་(སྟེ་གསུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུའི་)ཉིན་ཞག་(གཞན་)རྣམས་ཀྱིས་ཏེ། ཉིན་
ཞག་སུམ་རྒྱ་དྲུག་ཅུའི་སྒྲིབ་པ་(གདོད་ནས་)ཟད་པས་དག་པ་གཞན་(འགོག་བདེན་གྱི་)ལྷ་
(གཙོ་བོ་བཅུ་གཉིས་པོ་)དེ་རྣམས་དང་གཞན་འདབ་མའི་ལྷ་མོ་(སྒེག་སོགས་དང་བཅས་པ་སུམ་
བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་པོ་)དེ་རྣམས་སོ་ཞེས་པ་(གདོད་ནས་)དག་པའོ། །(འགོག་བདེན་གྱི་)གསང་བར་མི་
བདག་(སྟེ་བཅུ་དྲུག་)ཉིས་འགྱུར་(གི་)ཆུ་ཚོད་(གཞན་)རྣམས་ཀྱིས་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཀླུ་
(བརྒྱད་)རྣམས་དང་ནི་གཏུམ་མོ་(བརྒྱད་)རྣམས་ཀྱང་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་ཅེས་པ་(ཀླུ་
དང་གཏུམ་མོ་བཅུ་དྲུག་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་)ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་དབྱེ་བས་ཉིས་འགྱུར་(སུམ་
བཅུ་རྩ་གཉིས་)ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་འདོད་མ་ལ་སོགས་ཞེས་པ་ནི་འདིར་(འགོག་བདེན་
གྱི་)འདོད་མ་སུམ་བཅུ་རྩ་དྲུག་དང་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཕྱིར་འདོད་མ་སུམ་བཅུ་རྩ་དྲུག་སྔར་
(གསུང་དཀྱིལ་དང་སྐུ་དཀྱིལ་གྱི་སྟེགས་བུ་ལ་)གསུངས་པ་རྣམས་རང་བཞིན་ཡོན་ཏན་དབང་
གིས་(འགོག་བདེན་གྱི་)ལུས་ཀྱི་བྱ་བས་རྣམ་པར་དག་སྟེ་ལུས་ཀྱི་བྱ་བའི་སྒྲིབ་པ་(གདོད་
ནས་)ཟད་པས་གཞན་(འགོག་བདེན་གྱི་)འདོད་མ་(རྣམས་)ལ་སོགས་པ(འི་སྒྲས་ཕྱིར་འདོད་
མ་)དེ་རྣམས་དག་པའོ། །(འགོག་བདེན་གྱི་)སྐྲ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་ཀྱིས་ནི་(འགོག་བདེན་
གྱི་)གྲུབ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)མཐའ་དག་གོ །སྒྲིབ་པ་(གདོད་ནས་)མེད་པའི་(འགོག་བདེན་གྱི་)བ་སྤུ་
བྱེ་བ་ཕྲག་ཕྱེད་དང་བཅས་པའི་གསུམ་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)རྣམས་ཀྱིས་(འགོག་བདེན་གྱི་)དུར་
ཁྲོད་དུ་(འགོག་བདེན་གྱི་)འབྱུང་པོའི་ཚོགས་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་གཞན་
གྲུབ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)དེ་རྣམས་དང་གཞན་འབྱུང་པོ་(མཁའ་ཁྱབ་)དེ་རྣམས་སོ། །ཞེས་པ་སྟེ། 
1-1-479


(ཕྱི་ནས་རེ་རེའི་དབྱེ་བ་ཡིས། །ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནི་)དག་པའོ། །(འགོག་བདེན་གྱི་)དེ་ཉིད་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་
སྒྲིབ་པ་(གདོད་ནས་)མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་(འགོག་བདེན་གྱི་)གཙོ་བོའི་མཚོན་ཆ་རྡོ་རྗེ་(རལ་གྲི་
རྩེ་གསུམ་)ལ་སོགས་པ་རྣམས་(གདོད་ནས་)དག་པ་སྟེ། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའི་
རང་བཞིན་མེད་པའི་(གཞི་ཡིན་པའི་)ཕྱིར་རོ། །རང་བཞིན་ཡོན་ཏན་དབང་གིས་ཞེས་པ་ལ་
རང་བཞིན་ནི་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ས་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་ཀྱི་ཚོགས་སོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་
ནི་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཡུལ་དྲུག་སྟེ། དེ་རྣམས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་(གདོད་ནས་)ཟད་པ་ལས་གཞན་(དོན་དམ་
གྱི་)དྲི་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་རྣམས་ཀྱིས་(འགོག་བདེན་གྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་)ཕྱིའི་ཕྱག་རྒྱ་(འཁོར་ལོ་
རྣ་ཆ་མགུལ་རྒྱན་གདུ་བུ་སྐ་རགས་ཐལ་བའི་དོན་ཕར་ཕྱིན་)དྲུག་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་
པའོ། །རྡོ་རྗེ་ཞེས་པ་(འགོག་བདེན་གྱི་)སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་གསུང་(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཐུགས་
(མཁའ་ཁྱབ་)དང་ཡེ་ཤེས་(མཁའ་ཁྱབ་)ཀྱི་རྡོ་རྗེ་སྟེ། སད་པ་དང་རྨི་ལམ་དང་ཤིན་ཏུ་གཉིད་
ལོག་པ་དང་བཞི་པའི་མཚན་ཉིད་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྒྲིབ་པ་(གདོད་
ནས་)མེད་པའི་ཕྱིར། ནང་གི་ཕྱག་རྒྱ་རྣམས་(གདོད་ནས་)དག་པ་སྟེ། གཞན་(དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་
ཀྱི་)སྐུའི་ཕྱག་རྒྱ་བཞི་པོ་དེ་རྣམས་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པའོ། །རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་
ཐུགས་ཁར་ཞེས་པ་(འགོག་བདེན་གྱི་)དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་གཙོ་བོའི་ཐུགས་ཁར་ཟླ་བའི་སྟེང་དུ་
ཡང་དག་པར་གནས་པའོ། །(འགོག་བདེན་གྱི་)དཔལ་ལྡན་རྡོ་རྗེ་ཅན་ནི་(དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་
དང་)ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་(དོན་དམ་བདེ་ཆེན)མཆོག་ཏུ་འགྱུར་བ་མེད་པའོ། །(འགོག་
བདེན་གྱི་)སྣ་ཚོགས་ཡུམ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དུས་གསུམ་
(དུས་མེད་)གཟིགས་པ་སྟེ་འཕོ་བའི་བདེ་བ་བརྟགས་པའི་སྒྲིབ་པ་(གདོད་ནས་)ཟད་པའི་ཕྱིར་
1-1-480


རོ། །ཞེས་པ་(གདོད་ནས་)དག་པའོ། །རྣམ་གསུམ་སྲིད་གནས་ཞེས་པ་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚེ་(འགོག་བདེན་གྱི་)ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་
དག་པ་སྟེ་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་(གདོད་ནས་)ཟད་པའི་(གཞི་ཡིན་པའི་)ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པ་བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཀྱི་ངེས་པའོ། །དེ་ལྟར་སྲིད་པ་(གཞན་ཡེ་ཤེས་རང་རིག་གིས་)ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་
མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(ཆེན་པོ་)ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་རང་སྟོང་དུ་གནས་
པའི་ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་ལས་གཞན་པའི་ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་ཡང་ཡིན་ལ་
སྟོང་ཉིད་ཀྱང་ཡིན་པ་ཤིན་ཏུ་མང་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རང་སྟོང་ལས་གཞན་པའི་སྟོང་
ཉིད་ཟབ་མོ་(གཤིས་ལ་)ཡོད་པར་གྲུབ་པོ། །དེ་བཞིན་དུ་གློ་བུར་དྲི་མའི་ཕུང་པོ་ཁམས་
སོགས་རང་སྟོང་དུ་གནས་པ་རྣམས་འགགས་པས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་ཕུང་པོ་ཁམས་
སོགས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷར་བཞུགས་པ་རྣམས་ཐོབ་པར་གསུངས་པ་འདིས་ཀྱང་སྦྱང་བྱ་དྲི་མ་
ཟད་པས་སྦྱང་གཞི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མི་ཟད་པར་བསྟན་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པ་
རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)དངོས་པོའི་འཆིང་བ་དེ་ཡིས་(ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མིག་ལ་སོགས་པ་བཅིངས་པའོ། །དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་གྲོལ་བར་
འགྱུར་བ་ནི་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)ཡུལ་དང་དབང་པོ་དེ་རྣམས་(ལམ་བདེན་
གྱིས་)འགགས་པ་ནི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ(འི་གཟུངས་འཛིན་རང་སྟོང་དུ་ཤེས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི་
དེའི་གོ་མི་ཆོད་པ)འོ། །དེ་བས་ན་དངོས་པོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲོལ་བར་འགྱུར་བ་(ཞེས་གསུངས་པ་)ནི་
(འགོག་བདེན་མཐོང་བའི་)ལྷའི་མིག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་(འགོག་བདེན་གྱི་)འདས་པ་དང་
(འགོག་བདེན་གྱི་)མ་འོངས་པའི་ཡུལ་(ཡང་ཡིན་ལ་དུས་གསུམ་ལས་འདུས་པ་ཡང་ཡིན་པས་འགལ་
1-1-481


འདུས་སྐྱོན་མེད་)རྣམས་མཐོང་བས་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་(གི་འཆང་བ་)དག་
(ལས་)གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །(གྲོལ་བའི་གཞིར་གྱུར་བའི་)རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེ་ནི་(འགོག་བདེན་
ཡིན་པས་ཀུན་རྫོབ་འདི་ལས་)གཞན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་བསྩལ་པས་
སོ(ཡང་ན་དེ་རྣམས་རང་བཞིན་རྣམ་དག་ཉིད་དུ་བཤད་པར་བྱའོ)། །དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་
གྱི་)གཟུགས་(དང་ཚོར་བ་)ལ་སོགས་པ་(ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་མཁའ་ཁྱབ་)དེ་དག་ཀྱང་(ཀུན་རྫོབ་
འདི་ལས་)གཞན་(ཁོ་ན་ཡིན་གྱི་འདྲི་མ་འདྲེས་)ཞེས་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་(དེ་ལྟ་བུའི་འགོག་བདེན་དེ་
ནི་)ཐམས་ཅད་དུ་ནི་ཕྱག་དང་ཞབས། །ཐམས་ཅད་དུ་ནི་སྤྱན་ཞལ་དབུ། །འཇིག་རྟེན་ཀུན་
སྒྲ་གསན་དང་ལྡན། །ཐམས་ཅད་ལ་ནི་(ནམ་མཁའ་ལྟར་)ཁྱབ་པར་བཞུགས(ཀྱང་རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་
མཐོང་མི་སྲིད་དོ)། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། (སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་གི་)ཡུལ་དང་དབང་པོ་རྣམས་
(ལམ་བདེན་གྱིས་)མ་འགགས་ན་བཅིངས་པ་དང༌། འགགས་ན་གྲོལ་བར་བསྟན་ཅིང༌། རྣམ་
པར་ཤེས་པ་གཞན་ལ་སོགས་པ་དབང་པོ་ཐམས་ཅད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་ཀུན་ཁྱབ་ཏུ་
བཞུགས་པར་གསུངས་པ་འདི་ཡང་རང་སྟོང་ལས་གཞན་པའི་སྟོང་ཉིད་ཟབ་མོ་ཡིན་
ནོ། །དཔལ་ལྡན་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་འོད་དུ་ཡང༌། ས་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་གི་དབུས་སུ་
(འགོག་བདེན་གྱི་)རྡོ་རྗེ་ཅན་ནི་རང་བཞིན་མིན་ཞིང་རྣམ་འགྱུར་མིན་ཏེ་ཁྱབ་བྱེད་རང་
བཞིན་མེད་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་འཁོར་བའི་བག་ཆགས་ལས་(གདོད་ནས་)གྲོལ་བའི་(འགོག་
བདེན་གྱི་)སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་གང་སེམས་(གཤིས་ལ་)ཡོད་པའི་སེམས་(རང་
བཞིན་འོད་གསལ་)དེ་ནི་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སེམས་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འཁོར་བའི་སེམས་དང་(གདོད་
ནས་)བྲལ་བ་(རང་བཞིན་གྱིས་)མྱ་ངན་ལས་འདས་པ(ཆེན་པོ)འི་སེམས་གཞན་(ཞིག་གཤིས་
1-1-482


ལ་)ཡོད་པ་ནི་རྡོ་རྗེ་ཅན་གྱི་མིང་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །ཞེས་དང༌། 
མཁའ་ཁྱབ་མཁའ་ཡི་རྡོ་རྗེ་ཅན་ནི་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)ཡུལ་དང་རྣམ་བྲལ་
(འགོག་བདེན་གྱི་ཡུལ་ཏེ་དེ་ཡང་ཟླ་ཉིའི་)ཡོན་ཏན་(བརྒྱད་པོ་གདོད་ནས་)མེད་ལ་རང་བཞིན་
མེད་པ(འི་གཞི)འོ། །ཞེས་པ་སྟེ། རྒྱས་པར་བླ་མ(ས་བཅུ་པ)འི་མན་ངག་ལས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་
བྱའོ། །གཞན་ཡང་དེ་ཉིད་དུ། འདིར་(འགོག་བདེན་གྱི་)སེམས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་བཞི་(གདོད་ནས་)རྣམ་
པར་དག་པ་ནི་(འགོག་བདེན་གྱི་)སྐུ་བཞིའི་མཚན་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཟློག་པར་དཀའ་བའི་
འདོད་ཆགས་ཀྱི་དྲི་མས་ཀུན་ནས་བསྒོས་པ་བྷ་ག་དང་དབང་པོ(སྦྱོར་བ)འི་བདག་ཉིད་བཞི་
པའི་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་(གདོད་ནས་)མེད་པའི་(གཞིར་གྱུར་པ་འགོག་བདེན་གྱི་བཞི་
པའི་)སེམས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་(རྒྱུད་དུ་)ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཞེས་པ(འི་
མིང་གིས་གསུངས་པ)འོ། །མུན་པས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པ་ཤིན་ཏུ་གཉིད་ལོག་པའི་སེམས་ཀྱི་
དངོས་པོ་(གདོད་ནས་)མེད་པའི་(གཞི་འགོག་བདེན་གྱི་གཉིད་སྟུག་གི་)སེམས་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་
(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་(རྒྱུད་དུ་)ཡེ་ཤེས་སྐུ། ཞེས་པ(འི་མིང་གིས་གསུངས་པ)འོ། །སྲོག་(སྟེ་རླུང་)གིས་
བསྐྱེད་པ་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་རྨི་ལམ་གྱི་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་(གདོད་ནས་)མེད་པའི་(གཞི་
འགོག་བདེན་གྱི་སྨི་ལམ་གྱི་)སེམས་ནི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་(རྒྱུད་དུ་)ཉིན་
མོར་བྱེད་པའི་སྐུ་ཞེས་པ(འི་མིང་གིས་གསུངས་པ)འོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་དུ་མའི་དངོས་པོའི་
འདུ་ཤེས་སད་པའི་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་(གདོད་ནས་)མེད་པའི་(གཞི་འགོག་བདེན་གྱི་སད་
པའི་)སེམས་ནི་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་(རྒྱུད་དུ་)པད་མའི་འདབ་མ་རྒྱས་པའི་སྤྱན་ཞེས་
པ(འི་མིང་གིས་གསུངས་པ)འོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདི་དག་གིས་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་རང་སྟོང་དང་
1-1-483


དོན་དམ་གཞན་སྟོང་དུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་བསྟན་ཞེ་ན་(སྡུག་བསྔལ་དང་ཀུན་འབྱུང་
གི་)བཞི་པའི་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་ནི་གློ་བུར་དྲི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་སྟོང་ངོ༌། །དེ་མེད་པའི་
གཞི་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་འགྱུར་མེད་བདེ་བའི་སེམས་(འགོག་བདེན་གྱི་བཞི་པ་)ནི་
ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་སྟེ་ནམ་ཡང་མེད་པ་མ་ཡིན་ཞིང་གཙང་བ་དང་བདེ་བ་དང་རྟག་པ་དང་
བདག་གི་མཐར་ཐུག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་སྟོང་ནི་མ་ཡིན་ལ་སྟོང་བ་ཆེན་པོ་ཡང་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་གཞུང་འདིས་ཀྱང་དོན་དམ་པ་གཞན་སྟོང་དུ་གྲུབ་པོ། །དེ་བཞིན་དུ་(སྡུག་བསྔལ་
དང་ཀུན་འབྱུང་གི་)གཉིད་སྟུག་དང་རྨི་ལམ་དང་སད་པའི་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་རྣམས་ནི་
རང་སྟོང་ངོ༌། །དེ་རྣམས་མེད་པའི་གཞི་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་ཐུགས་དང་
གསུང་དང་སྐུའི་སེམས་(འགོག་བདེན་གྱི་གཉིད་སྟུག་དང་རྨི་ལམ་དང་སད་པ་)རྣམས་ནི་(རིམ་པ་
ལྟར་)ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་(དོན་དམ་གྱི་)ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་དོན་དམ་
པས་བསྡུས་པ་དག་སྟེ་དེ་རྣམས་ཀྱང་གཞན་སྟོང་ངོ༌། །འདིར་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པའི་
སེམས་ཞེས་པ་ལན་བཞི་གསུངས་པ་འདི་རྣམས་ཀྱང་སྔར་སྨོས་པའི། གང་ཞིག་གང་ན་མེད་
པ་དེ་དེས་སྟོང་ངོ༌། །དེ་ལ་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པ་དེ་རྟག་ཏུ་ཡོད་དོ། །ཞེས་སོགས་དང་ཤིན་ཏུ་
མཐུན་ཏེ་(གཤིས་ལ་)ཡོད་མེད་ཤེས་ཚུལ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །འདི་དག་གིས་ནི་སྦྱང་བྱའི་དྲི་
མ་དང་སྦྱང་བའི་གཞི་ཐ་དད་པར་ཡང་བསྟན་ཞིང༌། དེ་ཡང་ལྡོག་པ་ཐ་དད་པ་ཙམ་ནི་མ་
ཡིན་ཏེ། བཅོས་མ་གློ་བུར་བ་དང་རང་བཞིན་གཉུག་མའི་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་
པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། མཐའ་དང་དབུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཞན་བྱུང་
1-1-484


དང་རང་བྱུང་གི་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་དང་ཆོས་ཉིད་
ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་ཤེས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་
ཕྱིར་དང༌། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
འདུས་བྱས་དང་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྡུག་བསྔལ་དང་བདེ་
བའི་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཟག་བཅས་དང་ཟག་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་
དང༌། ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་མ་ཚང་བ་དང་ཚང་བའི་ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཞོམ་
དུ་རུང་བ་དང་མི་རུང་བ་ལ་སོགས་པ་ཁྱད་པར་ཆེས་ཆེ་བ་མང་པོའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་ཞུགས་
པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་(ཡུམ་ལ་སོགས་པར་)སེམས་གང་ཞིག་(གཤིས་ལ་)ཡོད་(པ་དོན་
དམ་)པའི་སེམས་དེ་ནི་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སེམས་(སུ་)མེད་པ་ཞེས་རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་
སེམས་ཡང་དང་ཡང་དུ་གསུངས་པ་ལས་ཀྱང་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གསུངས་པར་ཁོང་དུ་
ཆུད་དེ། འདིར་དོན་དམ་གྱི་སེམས་ནི་(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་པའི་སེམས་སོ། །ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་སེམས་ནི་(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་མེད་པའི་སེམས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་གང་
ཞིག་ཡོད་པའི་སེམས་ཞེས་པ་དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བ་སྟེ། 
སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་(སེམས་ཆུང་ངུ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་ལ་ཁྱབ་པའི་)སེམས་ཆེན་པོ(དོན་དམ་གྱི་
སེམས་དེ་ནི)། །རང་བཞིན་(གྱིས་)དག་ཅིང་དྲི་མ་མེད། །ཅེས་(གསང་འདུས་སུ་)གསུངས་པ་
ཡང་(འགོག་བདེན་གྱི་སེམས་)དེ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སེམས་མེད་པ་ཞེས་པ་རང་གི་
ངོ་བོར་སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པ་སྟེ་རང་བཞིན་གྱིས་རྣམ་པར་དག་
པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་རང་སྟོང་གི་སེམས་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་ལ་དོན་དམ་གཞན་
1-1-485


སྟོང་གི་སེམས་རང་བཞིན་པ་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པར་དགོངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་(ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)སེམས་མེད་པའི་(གཞི་དོན་དམ་གྱི་)སེམས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ཡང་སྔ་མ་
དང་མཐུན་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་སྟེ། འདིར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་མེད་པའི་གཞི་སེམས་
ཀྱི་རྡོ་རྗེ་ནི་རྡོ་རྗེའི་སེམས་ཏེ། མི་ཆོད་པ་དང་མི་ཤིགས་པ་ཆེན་པོ་དོན་དམ་པའི་སེམས་
སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལུས་མེད་ལུས་དང་སྲིད་མེད་སྲིད་པ་དང་གཟུགས་མེད་གཟུགས་བཟང་
དང་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་གསུང་མང་
པོས་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ཟབ་མོ་འཇིག་རྟེན་དཔེ་ལས་འདས་པ་ཡང་ཡང་
བསྟན་ལ། དགོངས་པ་ལུང་སྟོན་པའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། མ་རིག་པ་དང་འདུ་བྱེད་དང༌། །རྣམ་
པར་ཤེས་དང་མིང་དང་གཟུགས། །སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་རེག་པ་དང༌། །ཚོར་བ་དང་ནི་སྲེད་
པ་དང༌། །ཉེར་ལེན་སྲིད་པ་སྐྱེ་བ་དང༌། །རྒ་ཤི་ཞེས་བྱ་རིག་མ་ཡིན། །ང་རྒྱལ་(དང་)ཆེ་བའི་
ང་རྒྱལ་དང༌། །ངའོ་སྙམ་པའི་(ང་རྒྱལ་དང་)མངོན་(པའི་)ང་རྒྱལ(དང་)། །གཞན་ཡང་ང་རྒྱལ་
(ལས་ཀྱང་)ང་རྒྱལ་དང༌། །ཅུང་ཟད་(སྙམ་པའི་)ང་རྒྱལ་(དང་)ལོག་པར(འི་ང་རྒྱལ་
དང་)བཅས(པ)། །འདི་དག་(ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་དགོས་ཤིང་དོན་དམ་ཀྱི་མ་རིག་པ་
ལ་སོགས་པ་ནི་)རྡོ་རྗེའི་མཐའ་ཅན་(ནམ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་མཐའ་ཅན་ལ་སོགས་པས་གསུངས་ཏེ་དེ་ནི་
ཀུན་རྫོབ་ཐམས་ཅད་ལས་)མཆོག །(དང་གཞན་དང་ཕ་རོལ་ལོ་)ཅེས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་དཔལ་འདུས་པར་ཡང༌། མདོར་ན་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་པའི་)ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་
ནི། །(འགོག་བདེན་གྱི་)སངས་རྒྱས་ལྔར་ནི་རབ་ཏུ་བསྒྲགས། །རྡོ་རྗེའི་སྐྱེ་མཆེད་(མཁའ་
ཁྱབ་)ཉིད་དག་ཀྱང༌། །(འགོག་བདེན་གྱི་)བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དཀྱིལ་འཁོར་མཆོག་ཅེས་
1-1-486


དང༌། (འགོག་བདེན་གྱི་)ས་ནི་སྤྱན་(མ་)ཞེས་བྱ་བ་ཡིན། །(འགོག་བདེན་གྱི་)ཆུ་ཡི་ཁམས་ནི་མཱ་
མ་ཀྱི། །(གོས་)དཀར་(མོ་)དང་སྒྲོལ་མ་ཞེས་བྱ་བ། །(འགོག་བདེན་གྱི་)མེ་དང་རླུང་དུ་རབ་ཏུ་
བསྒྲགས། །(འགོག་བདེན་གྱི་)མཁའ་དབྱིངས་རྡོ་རྗེའི་དམ་ཚིག་ནི། །རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་(མཁའ་
ཁྱབ་)དེ་ཉིད་ཡིན། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་བཅོས་མ་གློ་བུར་བའི་ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་ཀྱིས་
གདོད་ནས་སྟོང་བའི་གཞི་རང་བཞིན་གཉུག་མ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་རང་
བཞིན་གྱི་རྣམ་པར་དག་པ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཏེ། གཞན་དང་མཆོག་དང་ཕ་རོལ་དང་དམ་
པའོ། །དེ་ལྟར་དོན་དམ་བདེན་པ་ནི་ཕྱི་ནང་ཀུན་རྫོབ་དམན་པ་འདི་ལས་གཞན་ནམ་ཕ་
རོལ་ཏེ་དམ་པ་དང་མཆོག་གོ །དེ་ཡང༌། རྒྱུད་སྡེ་ཁྱད་འཕགས་དག་ཏུ། ཇི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་དེ་
བཞིན་ནང༌། །ཇི་ལྟར་ནང་ལ་དེ་བཞིན་གཞན། །ཞེས་འབྲུའི་ཤུན་པའི་ཕྱིའི་ཆ་དང་ནང་གི་
ཆ་དང་འབྲུའི་སྙིང་པོ་རྣམས་ངོ་བོ་མི་གཅིག་ཀྱང་རྣམ་པ་མཚུངས་པར་གནས་པ་ཇི་ལྟ་བ་
དེ་བཞིན་དུ། ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་འདི་དང་ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་འདི་དང་(འདི་
དག་ལས་)གཞན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་ངོ་བོ་མི་གཅིག་མོད་ཀྱི་རྣམ་པ་
མཚུངས་པར་གསུངས་ལ། ཚུལ་འདི་ནི་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་གཞུང་གཞན་དག་ཏུ། ཇི་ལྟར་
སྣང་བ་འདི་ཁོ་ན། །ཀུན་རྫོབ་གཞན་ནི་གཅིག་ཤོས་ཡིན། །ཞེས་(དབུ་མ་བདེན་གཉིས་
ལས་)གསུངས་པ་དང་ཡང་དོན་གཅིག་ཏུ་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་སྣང་བ་འདི་ཞེས་པ་ནི་
རྣམ་ཤེས་ལ་སྣང་བའི་ཕྱི་ནང་འདི་ཀུན་རྫོབ་པོ། །འདི་ལས་གཞན་ནི་ཞེས་པ་ཆོས་ཀུན་རྫོབ་
པ་འདི་ལས་གཞན་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པ་སྟེ་ཕ་རོལ་ལམ་མཆོག་གམ་དམ་པའོ། །དེ་ནི་
བདེན་པ་གཉིས་ལས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་གཅིག་ཤོས་དོན་དམ་བདེན་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་
1-1-487


གཅིག་ཤོས་ཡིན་ཞེས་པའོ། །དེ་ལྟར་དོན་དམ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཀུན་རྫོབ་ལས་གཞན་དུ་
གསུངས་པ་འདིས་ཀྱང་འགའ་ཞིག་བདེན་གཉིས་དབྱེར་མེད་དུ་འདོད་པ་བསལ་བ་ཡིན་
ནོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་རྣམ་ཤེས་ལ་སྣང་བའི་དངོས་པོ་འདི་ཀུན་རྫོབ་དང༌། དེ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་
བའི་ཆ་དོན་དམ་བདེན་པར་འདོད་པ་རྣམས་ནི་ཤིན་ཏུ་འཁྲུལ་ཏེ། རང་སྟོང་གང་ཡིན་པ་
དེ་དོན་དམ་བདེན་པ་ཡིན་མི་སྲིད་ཅིང༌། དོན་དམ་བདེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་རང་སྟོང་
ཡིན་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང་དེ་དག་གི་ཤེས་བྱེད་རྣམ་དག་མང་དུ་བཤད་ཅིང་འཆད་པར་
འགྱུར་བའི་ཡང་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྣང་བ་གང་ཡིན་ཀུན་རྫོབ་དང་སྟོང་པ་གང་ཡིན་
དོན་དམ་དུ་འདོད་པ་ཡང་བབ་བཅོལ་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་ལ་ཡང་སྣང་སྟོང་གཉིས་དང༌། དོན་
དམ་ལ་ཡང་སྣང་སྟོང་གཉིས་ཚང་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་
པར་ཐལ་བ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་སྟོང་ཉིད་ཀྱང་དོན་དམ་ཡིན་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བས་གནོད་
པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་དག་གི་ཤེས་བྱེད་གཞན་ནི་མན་ངག་གཞན་དུ་ཡང་བསྟན་པར་བྱའོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་རང་སྟོང་དང་དོན་གཅིག་ཏུ་དོགས་པའི་མཐའ་མང་པོ་བསལ་བ།༽ 
གལ་ཏེ་རང་སྟོང་དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་གྲངས་མ་ཡིན་ན། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པར། 
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་དབྱེར་མེད་པར་བསྟན་པའི་མདོར། བཙུན་པ་ཤཱ་ར་དྭ་ཏིའི་
བུ་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་(གཞན་)དེ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པས་
ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་(གཞན་དེ་)ཉིད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་(སོ་སོ་རང་རིག་ཡེ་
ཤེས་ཀྱིས་)ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་རྣམ་པར་བྱང་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ་ཞེས་གསུངས་
པ་ཇི་ལྟར་དང་ཞེ་ན། འདི་ཡང་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་
1-1-488


དམ། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་པ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་སྟེ། དགོངས་པ་ནི་སྔར་
བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པའི་མདོར། (འགོག་བདེན་དོན་
དམ་ཀྱི་)ཉོན་མོངས་པ་འདི་དག་(སོ་སོ་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་)རྟོགས་པའི་ཕྱིར་(འགོག་བདེན་
དོན་དམ་ཀྱི་)བྱང་ཆུབ་སྟེ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་ཀྱི་)ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་
(འགོག་བདེན་དོན་དམ་ཀྱི་)བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དེ་འདི་ལྟ་བུར་དྲན་པ་
མངོན་དུ་གཞག་ཀྱང་གང་ལ་ཡང་ཉེ་བར་མི་གཞོག རབ་ཏུ་མི་འཇོག་རྣམ་པར་མི་འཇོག 
ཆོས་ཉིད་དེ་དག་(གཤིས་ལ་)གནས་པར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་(གཤིས་
ལ་)གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་ཉོན་མོངས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དགོངས་
ནས་གསུངས་པ་སྟེ། དགོས་པ་ནི་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། ཡབ་སྲས་འཇལ་
བར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡང་དག་པའི་མཐའ་འདི་ནི་(ཆོས་)ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་སྟོང་བ་
ལགས་ཏེ། ཆོས་གང་ཡང་དག་པའི་མཐའ་མ་ལགས་པའི་ཆོས་དེ་གང་ཡང་(གཤིས་ལ་)མ་
མཆིས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)བྱང་ཆུབ་ཅེས་བགྱི་བ་འདི་ནི་ཡང་
དག་པའི་མཐའ་སྟེ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)བྱང་ཆུབ་གང་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་(ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་(ཀྱི་)རང་བཞིན་མ་མཆིས་པ(འི་གཞི་ཆོས་ཉིད་)ནི། བྱང་ཆུབ་ལགས་
པར་རིག་པར་བགྱིའོ། །ཐ་ན་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱང་བྱང་
ཆུབ་པོ། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)བྱང་ཆུབ་ནི་
རང་བཞིན་མ་མཆིས་པ(འི་གཞི་)སྟེ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱང་
(བྱང་ཆུབ་)དེའི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་(འགོག་བདེན་
1-1-489


གྱི་)ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་ཕུང་པོ་མ་ལུས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ཏེ། (འགོག་
བདེན་དོན་དམ་གྱི་)མཚམས་མེད་པ་རྣམས་ཀྱང་དེའི་རང་བཞིན་ནོ། །ཞེས་པ་ཡང་མཚམས་
མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་དག་མཐའ་འམ། ཡང་
དག་པའི་མཐའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་སྟེ། འདིར་ཡང་དགོས་
པ་ནི་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་
བསྟན་པའི་མདོར་ཡང༌། ལྷའི་བུས་སྨྲས་པ། འཇམ་དཔལ་ཡང་དག་པར་སྦྱོར་བ་
ན་ཡང་ཡིན། འཇམ་དཔལ་གྱིས་སྨྲས་པ། ལྷའི་བུ་དོན་དམ་པར་ན་དེ་བཞིན་ཉིད་
དང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌ཤིན་ཏུ་མི་སྐྱེ་བ་གང་དང་མཉམ་པ་དོན་དམ་
པར་ན་མཚམས་མེད་པ་ལྔ་པོ་དག་ཀྱང་དེ་དང་མཉམ་མོ། །དོན་དམ་པར་ན་དེ་
བཞིན་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང༌། ཤིན་ཏུ་མི་སྐྱེ་བ་གང་དང་མཉམ་པ་དོན་དམ་
པར་ན་ལྟ་བར་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་མཉམ་མོ། །དོན་དམ་པར་ན་དེ་བཞིན་ཉིད་
དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་ཤིན་ཏུ་མི་སྐྱེ་བ་གང་དང་མཉམ་པ་དོན་དམ་པར་ན་སོ་སོའི་
སྐྱེ་བོའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་མཉམ་མོ་ཞེས་(ཀུན་རྫོབ་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་དུ་མེད་པར་
མཉམ་ཞེས་)དང༌། འཇམ་དཔལ་གྱིས་སྨྲས་པ། དོན་དམ་པར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་མི་
འབྱུང་བར་མཉམ་པ་དང༌། དོན་དམ་པར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་མི་སྐྱེ་བར་མཉམ་པ་
དང༌། དོན་དམ་པར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་དངོས་པོ་མེད་པར་མཉམ་པས་ལྷའི་བུ་
དོན་དམ་པར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་(མཉམ་པའི་ཚུལ་དེ་འདས་)མཉམ་མོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། 
ལྷའི་བུ་དོན་དམ་པར་ན་ཤིན་ཏུ་མི་འབྱུང་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་(དོན་དམ་
1-1-490


པར་ན་འབྱུང་མི་འབྱུང་)ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་མེད་དོ། །ལྷའི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། ཁམ་པའི་སྣོད་
ཀྱི་ནང་གི་ནམ་མཁའ་གང་ཡིན་པ་དང༌། རིན་པོ་ཆེའི་སྣོད་ཀྱི་ནང་གི་ནམ་མཁའ་གང་
ཡིན་པ་དེ་ནི་ནམ་མཁའི་ཁམས་(གཅིག་པ་)ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ལ་དོན་དམ་པར་ན་ཅུང་ཟད་
ཀྱང་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་མེད་དོ། །ལྷའི་བུ་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་ཉོན་མོངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་
དོན་དམ་པར་ན་(རི་བོང་གི་རྭ་དང་ཁྱད་མེད་པས་)ཤིན་ཏུ་མི་འབྱུང་བ་ཉིད་དོ། །རྣམ་པར་
བྱང་བ་(འགོག་བདེན་)གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དོན་དམ་པར་ན་(མེད་པ་མ་ཡིན་ཡང་རྒྱུ་རྐྱེན་
ལས་)ཤིན་ཏུ་མི་འབྱུང་བ་ཉིད་དོ། །རྣམ་པར་བྱང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་དོན་དམ་པར་ན་
ཤིན་ཏུ་མི་འབྱུང་བ་ཉིད་དོ། །དོན་དམ་པར་ན་འཁོར་བ་ཡང་(རི་བོང་གི་རྭ་དང་ཁྱད་མེད་
པས་)ཤིན་ཏུ་མི་འབྱུང་བ་ཉིད་དོ། །དོན་དམ་པར་ན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ(ཆེན་པོ)འི་བར་
དུ་ཡང་(ངོ་བོ་ཡོད་རུང་མེད་རུང་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་)ཤིན་ཏུ་མི་འབྱུང་བ་(ར་མཉམ་པ་)ཉིད་དོ། །འདི་
ལ་དོན་དམ་པར་ན་ཐ་དད་དུ་བྱ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དོན་དམ་
པར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་(ངོ་བོ་ཡོད་རུང་མེད་རུང་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་)ཤིན་ཏུ་མི་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་
རོ། །ཞེས་པ་ཡང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོའི་ཆོས་རྣམས་དང་ཉོན་མོངས་རྣམ་བྱང་དང་འཁོར་འདས་
ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པ་སྟེ། འདིར་ཡང་དགོས་པ་
ནི་སྔར་བསྟན་པ་བཞིན་ནོ། །གལ་ཏེ་འདའ་ཀ་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པར། (དོན་དམ་པའི་)སེམས་
རྟོགས་ན་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པར་གསུངས་པ་རྣམས་སེམས་སེམས་ཀྱིས་སྟོང་པར་རྟོགས་པ་ལ་
དགོངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ཙམ་གྱིས་དེར་མི་འགྱུར་ཏེ། གལ་ཏེ་འགྱུར་ན་དབུགས་
ཀྱི་རྒྱུན་མ་འགགས་བཞིན་དུ་སེམས་སེམས་ཀྱིས་སྟོང་པར་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་
1-1-491


ཡིན་པར་འགྱུར་ལ། དེ་འདོད་ན་རྒྱུད་སྡེ་ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་པ་རྣམས་དང་རིགས་གསུམ་
མགོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ས་བཅུ་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་
(འདའ་ཀ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལུང་)འདི་ཡང་དོན་དམ་པའི་སེམས་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་
སྤྱོད་བསྡུས་སྒྲོན་མར༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཐམས་ཅད་
ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྦ་ཀློང་དུ་ལྷུང་བར་གྱུར་ཅིང་སྐྱབས་མེད་པ། 
དཔུང་གཉེན་མེད་པ་རྣམས་ལ་གཟིགས་ནས། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་(དང་པོར་)ཉོན་མོངས་
པའི་ངོ་བོ་ཉིད་(རང་སྟོང་ཉིད་དུ་)ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་ཉོན་མོངས་པ་(རགས་པ་ཙམ་)རྣམ་
པར་དག་པར་མཛད་ཅིང༌། (དེ་ནས་ཉོན་མོངས་རང་སྟོང་དུ་ཤེས་པ་)ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ(ར་
གཏོགས་པ་དེ་)ཡང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ(མཐོང་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི)ས་རྣམ་པར་སྦྱངས་ནས་
ཡང་དག་པའི་ཚུལ་གྱིས་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཡང་དག་པར་འཇོག་པར་
མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཉོན་མོངས་པའི་ངོ་བོ་རང་སྟོང་དུ་ཤེས་པ་ཉིད་
ཀྱིས་དག་པར་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་རེ་ཤིག་ཉོན་མོངས་པ་རགས་པའི་རྩེ་
འཇིལ་བའམ་མགོ་གནོན་པ་ལ་དགོངས་པ་སྟེ། མཐར་ནི་ཉོན་མོངས་རང་སྟོང་དུ་ཤེས་པ་
ཀུན་རྫོབ་པ་དེ་ཡང་དོན་དམ་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་
སྦྱང་དགོས་པར་གཞུང་འདི་ཉི་ནས་ཀྱང་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ། (ཀྱེའི་རྡོ་རྗེ་
ལས་དོན་དམ་གྱི་)དངོས་པོ་(ངོ་བོ་མཐོང་བ་)ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་གྲོལ་ཞིང༌། །(སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་
གི་)དངོས་པོའི་འཆིང་བས་འཆིང་བར་འགྱུར། །(འགོག་བདེན་)དེ་(མངོན་སུམ་དུ་)ཡོངས་
(སུ་)ཤེས་པས་གྲོལ་བ་ཡིན༌། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཡང་(འགའ་ཞིག་འདོད་པ་
1-1-492


ལྟར་)དངོས་པོ་རང་སྟོང་དུ་ཤེས་པ་ཙམ་གྱིས་གྲོལ་བ་ནི། མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་རླུང་སེམས་
འགྱུ་བ་ལས་གྲོལ་ན་འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་ཞིང༌། འཁྲུལ་པ་འཁྲུལ་སྣང་དང་བཅས་ཏེ་ཡལ་
ནས་ཡེ་ཤེས་རང་སྣང་མངོན་དུ་འགྱུར་ཏེ་རྒྱས་པར་འཕགས་པ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་འགྲེལ་བ་
ལ་སོགས་པ་སེམས་འགྲེལ་ཟབ་མོ་མན་ངག་དང་བཅས་པ་ལས་རིག་པར་བྱ་ཞིང༌། ངོ་ཤེས་
པས་གྲོལ་བ་ལྟར་སྟོན་པ་གཞན་དང་གཞན་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡང་དེ་ལྟར་རོ། །དེའི་
ཕྱིར་འཆིང་བ་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོ་བདག་འཛིན་གྱི་བཞོན་པ་དབུགས་ཀྱི་རྒྱུན་འགགས་ན། 
འཆིང་བ་མཐའ་དག་ལས་གྲོལ་ཞིང༌། སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་ཡོན་ཏན་མཐའ་
ཡས་པའི་བདག་ཉིད་ཐོབ་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བྱེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་
རང་སྟོང་དུ་གནས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་པའི་
བདེན་པ་ནི་དངོས་སུ་གསལ་བར་བསྟན་པའམ་ལྡེམ་པོ་ངག་གིས་བསྟན་པ་ཡང་རུང་སྟེ་
གསུང་རབ་ཟབ་མོ་རྣམས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་ངེས་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་ལང་ཀར་
གཤེགས་པའི་མདོར། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་ངའི་(འགོག་བདེན་)དོན་དམ་པ་རྟག་པ་དང༌། བསམ་
གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་(རྒྱུ་གཞན་)དོན་དམ་པའི་རྒྱུའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པ་སྟེ། 
(ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་)ཡོད་པ་དང་(བྲལ་བ་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་)མེད་པ་དང་བྲལ་བ། 
འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་(རིག་བྱ་དོན་ལ་གནས་པའི་)མཚན་
ཉིད་དང་ལྡན་པའོ། །དོན་དམ་པའི་ཡེ་ཤེས་(སྟོང་ཉིད་གཟུགས་བརྙན་འཛིན་པ་)རྒྱུར་གྱུར་པས་
ན་རྒྱུ་དང་ལྡན་པའོ། །ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དང་བྲལ་བས་ན་མ་བྱས་པའི་ནམ་མཁའ་དང༌། 
མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། འགོག་པའི་དཔེ་དང་ཆོས་འདྲ་བས་རྟག་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བློ་
1-1-493


གྲོས་ཆེན་པོ་(དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)འདི་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་རྟག་པ་དང་བསམ་
གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་སྨྲ་བ་དང་མཐུན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རྟག་པ་དང༌། བསམ་གྱིས་
མི་ཁྱབ་པ(འི་དབྱིངས་)འདི་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འཕགས་པ་སོ་སོ་རང་གི་ཡེ་
ཤེས་ཀྱིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་བྱ་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ། ཞེས་སོགས་དང༌། གཞན་ཡང་
གསུང་རབ་ཟབ་མོ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བཤད་ཅིང་འཆད་པར་འགྱུར་བ་རྣམས་ཀྱང་ངོ༌། །སོར་
ཕྲེང་གི་མདོར་ཡང༌། འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་དུ་བདག་གི་དེ་ཁོ་ན་ནི་འདི་འདྲ། དེ་
འདྲའོ། །ཞེས་ལོག་པར་ལྟ་བཞིན་དུ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཐར་པ་དང་བདག་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་
འདས་པའམ་(བདག་མེད་པའི་གཞི་ལ་དགོངས་པའི་)ལྡེམ་པོ་ངག་མི་ཤེས་པས་བདག་མེད་པ་
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚིག་གོ་ཞེས་མུར་འདུག་བྱུང་བ་ལྟར་རྣམ་པར་རྟོག་གོ །རྗེས་སུ་དཔག་པས་
ཚུགས་པའི་འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ཡང་(བདག་ཏུ་ལྟ་བས་)གཏི་མུག་གི་ཆོས་ཀྱི་དབང་དུ་སོང་
ངོ༌། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ལ་(བདག་མེད་གསུངས་པ་)ཡང་(བདག་མེད་པའི་གཞི་ལ་
དགོངས་པའི་)ལྡེམ་པོ་ངག་ཏུ་བཤད་པ་མི་ཤེས་པས་(གཤིས་ལུགས་ཟབ་མོ་)ཤེས་པ་ཉམས་ཏེ། 
དེའི་ཕྱིར་(རྟག་ཆད་ཀྱི་)ཕྱོགས་གཉིས་སྤངས་ཏེ་(དོན་དམ་གྱིས་)བདག་ཏུ་གཏོགས་པའི་ཆོས་
ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དང༌། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང༌། དགེ་འདུན་གྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་(དོན་
དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཐེག་པ་དབུ་མའི་ལམ་དུ་བསྟན་ཏོ། །དབུ་མའི་ལམ་ཞེས་བྱ་
བ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བླ་དྭགས་སོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་ཏེ།
༈ ༼ཐོབ་བྱ་དེ་ལ་དད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕན་ཡོན་རླབས་ཆེན་བསྟན་པ།༽ ཐེག་པ་
ཆེན་པོའི་མཐར་ཐུག་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཐེག་པ་ཡིན་ལ་དེ་ཡང་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་
1-1-494


སྟོང་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་ཐེག་པ་ཡིན་པས། དེ་ལ་ཡིད་ཆེས་ཤིང་དང་བ་བསྐྱེད་ན་སྒྲིབ་
པ་མང་པོ་བྱང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་བསྡུས་འཇོམས་ཀྱི་མདོ་ལས། ཀུན་ཏུ་དཔའ་བོ་གང་
ལ་ལ་ཞིག་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་རབ་ཏུ་དང་བ་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་བསྐལ་བ་སྟོང་ཕྲག་
གཅིག་ཏུ་ངན་འགོ(འི་དམའ་ཤོས་དམྱལ་བ)ར་འགྲོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །བསྐལ་པ་སྟོང་ཕྲག་
ལྔར་བྱོལ་སྟོང་གི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡི་དྭགས་རྣམས་སུ་ཡང་
ངོ༌། །བསྐལ་བ་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔར་ལྷའི་འཇིག་རྟེན་དང༌། ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཉིད་
དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། དབུ་མ་བཞི་བརྒྱ་པར་ཡང༌། བསོད་ནམས་ཆུང་ངུས་
(མཐར་ཐུག་ཟབ་མོའི་)ཆོས་འདི་ལ། །ཐེ་ཚོམ་ཟ་བར་ཡང་མི་འགྱུར། །ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་པ་ཙམ་
ཞིག་གིས། །སྲིད་པ་ཧྲུལ་པོར་བྱས་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། གཞན་དག་ཏུ་ཡང་རྒྱ་ཆེར་
གསུངས་ལ་སྔར་ཡང་མང་དུ་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་སྐུར་བ་མི་འདེབས་ཤིང་ཡིད་ཆེས་པས་
གཞན་དག་ལ་སྟོན་པ་དང་འཛིན་འཆང་ཀློག་པ་ལ་སོགས་པས་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ལ་ནི་
སངས་རྒྱས་མང་པོ་ལས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་དགོས་པར་གསུངས་ཏེ། མྱང་འདས་
ཆེན་པོར་རིགས་ཀྱི་བུ་སེམས་ཅན་གང་ཞིག་ཆུ་ཀླུང་དགའ་སྐྱེད་ཀྱི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་
རྒྱས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ན། དེས་ནི་དུས་ངན་པའི་ཚེ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)མདོ་འདི་སྡེ་འཆང་བ་དང་འཛིན་པར་འགྱུར་ཏེ་སྐུར་པ་
མི་འདེབས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་སེམས་ཅན་གང་ཞིག་ཀླུང་གང་གཱ་གཅིག་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་
སངས་རྒྱས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ན། དེས་ནི་དུས་ངན་པའི་ཚེ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)ཆོས་འདི་ལ་མི་སྐུར་ཅིང་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་བདེ་
1-1-495


གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)མདོ་སྡེ་འདི་ལ་མོས་པར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་ལ་རྣམ་པར་
འབྱེད་ཅིང་སྟོན་ནི་མི་ནུས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་སེམས་ཅན་གང་ཞིག་ཀླུང་གང་གཱ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་
མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ལས་བྱང་ཆུབ་དུ་སེམས་བསྐྱེད་ན། དེས་ནི་དུས་ངན་པའི་ཚེ་(སྟོང་
གཞི་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)ཆོས་འདི་ལ་མི་བཀུར་ཏེ་དད་ཅིང་
མོས་པ་དང་འཆང་ཞིང་འཛིན་པ་དང་ཀློག་པ་དང་འདོན་པར་འགྱུར་ཏེ། གཞན་ལ་རྒྱས་
པར་སྟོན་ནི་མི་ནུས་སོ། །སེམས་ཅན་གང་ཞིག་ཀླུང་གང་གཱ་གསུམ་གྱི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་
རྒྱས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ན། དེས་ནི་དུས་ངན་པའི་ཚེ་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)ཆོས་འདི་ལ་མི་སྐུར་ཏེ་འཆང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་
ཀློག་པ་དང་འདོན་པ་དང་གླེགས་བམ་དུ་འབྲི་བར་འགྱུར་ཏེ་གཞན་ལ་སྟོན་མོད་ཀྱི་དོན་
ཟབ་མོ་ནི་མི་ཤེས་སོ། །སེམས་ཅན་གང་ཞིག་ཀླུང་གང་གཱ་བཞིའི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་
ལས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ན། དེས་ནི་དུས་ངན་པའི་ཚེ་ན་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)ཆོས་འདི་ལ་མི་སྐུར་ཏེ་འཆང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་
ཀློག་པ་དང་འདོན་པ་དང་གླེགས་བམ་དུ་འབྲི་བར་འགྱུར་ཏེ་དེས་ནི་གཞན་དག་ལ་དོན་
ཟབ་མོ་བཅུ་དྲུག་གི་ཆ་གཅིག་ཙམ་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ། །སྟོན་ཅིང་འཆད་མོད་ཀྱི་དེ་ཡང་
རྫོགས་པར་ཤེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཅན་གང་ཞིག་ཀླུང་གང་གཱ་ལྔའི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་
སངས་རྒྱས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ན། དེས་ནི་དུས་ངན་པའི་ཚེ་ན་(སྟོང་གཞི་དོན་
དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)ཆོས་འདི་ལ་མི་སྐུར་ཏེ་འཆང་བ་དང་འཛིན་པ་
དང་ཀློག་པ་དང་འདོན་པ་དང་གླེགས་བམ་དུ་འབྲི་བ་དང་གཞན་ལ་ཡང་དོན་ཟབ་མོ་
1-1-496


བཅུ་དྲུག་གི་ཆའི་ཆ་བརྒྱད་སྟོན་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་གང་ཞིག་ཀླུང་གང་གཱ་
དྲུག་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ན་དེས་ནི་དུས་ངན་པའི་
ཚེ་ན་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)ཆོས་འདི་ལ་མི་སྐུར་ཏེ་
འཆང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་ཀློག་པ་དང་འདོན་པ་དང་གླེགས་བམ་དུ་འབྲི་བ་དང་གཞན་
ལ་ཡང་བཅུ་དྲུག་གི་ཆའི་ཆ་བཅུ་གཉིས་སྟོན་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་གང་ཞིག་
ཀླུང་གང་གཱ་བདུན་གྱི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ན་དེས་ནི་
དུས་ངན་པའི་ཚེ་ན་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)ཆོས་འདི་ལ་
མི་སྐུར་ཏེ་འཆང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་འདོན་པ་དང་ཀློག་པ་དང་གླེགས་བམ་དུ་འབྲི་བ་
དང་གཞན་ལ་ཡང་བཅུ་དྲུག་ཆའི་ཆ་བཅུ་བཞི་སྟོན་ནུས་པར་འགྱར་རོ། །སེམས་ཅན་གང་
ཞིག་ཀླུང་གམ་གཱ་བརྒྱད་ཀྱི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ལས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ན། 
དེས་ནི་དུས་ངན་པའི་ཚེ་ན་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)ཆོས་
འདི་ལ་མི་བཀུར་ཏེ་འཆང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་ཀློག་པ་དང་འདོན་པ་དང་གཞན་ལ་
ཡང་གླེགས་བམ་དུ་འབྲི་བར་བསྐུལ་བ་དང་བདག་ཀྱང་ཉན་ཅིང་འཛིན་ལ་གཞན་དག་
ང་ཉན་པ་དང་འཛིན་པ་དང་ཀློག་པ་དང་འདོན་པ་དང་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པར་
བསྐུལ་བ་དང་འཇིག་རྟེན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བའི་ཕྱིར་ཤིན་དུ་སྲུང་ཞིང་(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་གསལ་བར་སྟོན་པའི་)མདོ་སྡེ་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་པ་དང་གཞན་དག་ཀྱང་
མཆོད་པ་དང་རིམ་གྲོ་དང་བཀུར་སྟི་དང་ཕྱག་བྱ་བ་དང་ཀློག་པ་དང་འདོན་པའི་བར་དུ་
བསྐུལ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེས་དོན་ཟབ་མོ་ཡང་རྟོགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་འདི་ལྟ་
1-1-497


སྟེ། (དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྟག་ཏུ་གནས་པའི་ཆོས་ཅན་མི་འགྱུར་པ་མཐར་
བདེ་བ་དང་སེམས་ཅན་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོད་པར་རྒྱས་པར་འཆད་པ་དང༌། 
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་གཏེར་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་དེ་དག་ལ་
མཆོད་པ་བྱས་ནས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདི་དག་འཆང་བ་དང་འཛིན་པ་
དང་སྐྱོབ་པ་དང་རྣམ་པར་གཞག་པ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །གང་ཞིག་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་
དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ན། གང་ཟག་དེ་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་
ཡང་དག་པའི་ཆོས་འདི་འཆང་བ་དང་འཛིན་པ་དང་སྐྱོབ་པར་འགྱུར་ཞིང་ངེས་པར་ཡང་
དག་པའི་ཆོས་རྣམ་པར་གཞག་པར་རིག་པར་བའོ། །དེ་བས་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་མ་འོངས་པའི་
དུས་ངན་པའི་ཚེ་དམ་པའི་ཆོས་བསྲུང་བར་འགྱུར་བ་དག་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་
ན། སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་དག་ནི་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་གདོན་མི་ཟ་བར་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་
དག་པའི་ཆོས་དག་སྲུང་ཞིང་འཛིན་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་སོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ལ་ལོག་རྟོག་སྣ་ཚོགས་བསལ་ནས་དོན་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་བཞིན་གཏན་
ལ་དབབ་པ།༽ གལ་ཏེ་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ལས། ལྷའི་བུ་དག་གཟུགས་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
མཁྱེན་པ་སྟེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱང་གཟུགས་སོ་ཞེས་པ་ནས། སངས་རྒྱས་
ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་ཉིད་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྟེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་
ཉིད་ཀྱི་བར་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཟུགས་
སོགས་རང་རང་ངོ་བོས་སྟོང་པ་གང་ཡིན་པའམ་དེ་ལྟར་ངོ་ཤེས་ཤིང་རྟོགས་པ་དེ་ཉིད་དེ་
བཞིན་ཉིད་དང་རྣམ་མཁྱེན་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་
1-1-498


ཡིན་པ་དེ་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པ་ལ་དགོངས་ནས་དེ་སྐད་གསུངས་པར་མདོ་དེ་
ཉིད་ན་ཡང་གསལ་བར་བཞུགས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། གཟུགས་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
མཁྱེན་པ་ཉིད་དོ། །ཚོར་བ་ཉིད་དང༌། འདུ་ཤེས་ཉིད་དང༌། འདུ་བྱེད་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་
ཤེས་པ་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་
བཅྭ་བརྒྱད་ཉིད་ཀྱི་བར་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་
ནི་འདི་ལྟར་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་
ཉིད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་གཅིག་པའོ། །ཚོར་བ་དང་ཞེས་པ་
ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བཅྭ་བརྒྱད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དང༌། རྣམ་
པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་བར་གྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་
གཅིག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་དག་ལ་དགོངས་ནས་གཟུགས་ཀྱི་དེ་བཞིན་
ཉིད་ཤེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མདོ་དང་རྒྱས་པ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་
གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན། རྩ་བ་ཤེས་རབ་ཏུ། གང་ཕྱིར་རྟེན་འབྱུང་མ་ཡིན་པའི། །ཆོས་
འགའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཕྱིར་སྟོང་ཉིད་མ་ཡིན་པའི། །ཆོས་འགའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་
ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རྟེན་འབྲེལ་གང་ཡིན་སྟོང་ཉིད་ཡིན་པ་ལྟར་སྟོང་ཉིད་གང་
ཡིན་ཡང་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་དགོས་ལ་རྟེན་འབྲེལ་གང་ཡིན་རང་སྟོང་ཡིན་པས་སྟོང་ཉིད་
ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་འགའ་ཞིག་སེམས་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཕྱིར་བརྗོད་
པར་བྱ་སྟེ། ལུང་དེས་རྟེན་འབྲེལ་གང་ཡིན་སྟོང་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། སྟོང་ཉིད་གང་
ཡིན་རྟེན་འབྲེལ་དུ་གསུངས་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་སྟོང་ཉིད་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་རྟེན་
1-1-499


འབྲེལ་ཡིན་པར་འདོད་ན་ནི། དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ལ་སོགས་པ་སྟོང་
གཞིའི་རྣམ་གྲངས་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། 
འདུས་བྱས་མི་རྟག་པ་བརྫུན་པ་བསླུ་བ་ལ་སོགས་པར་ཡང་འདོད་དགོས་ལ། དེ་ཡང་
རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ལས། རབ་འབྱོར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཚད་མར་བྱས་
ན་ཏེ་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དགོད་པ་བསྟན་གྱི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པས་ནི་འབྲས་བུ་རྣམ་
པར་དགོད་པ་བསྟན་པར་མི་ནུ་སོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། དགོངས་འགྲེལ་གྱི་མདོར་ཡང༌། 
རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དོན་དམ་པ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ནི་རྒྱུ་ལས་འབྲེལ་
ཏེ་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ལ། འདུས་བྱས་མ་ཡིན་ཏེ་དོན་དམ་པ་མ་ཡིན་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། 
དོན་དམ་པ་དེ་ལས་དོན་དམ་པ་གཞན། ཡོངས་སུ་བཙལ་བར་མི་བྱ་སྟེ། རྟག་པ་རྟག་པའི་
དུས་དང༌། ཐེར་ཟུག་ཐེར་ཟུག་གི་དུས་སུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་
བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད། ཆོས་གནས་པའི་དབྱིངས་དེ་ནི་(ནམ་ཡང་གང་
ནའང་འགྱུར་མེད་དུ་)འདུག་པ་ཡིན་གྱི་གཞན་དུ་(འགྱུར་བ་)མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་
གསུངས་པ་རྣམས་དང༌། འགལ་བའི་ཉེས་པ་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་
དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་རྟེན་འབྲེལ་ལས་མ་འདས་ན་མཐར་ཐུག་འགོག་པའི་བདེན་པ་
ཡང་རྟེན་འབྲེལ་ལས་མ་འདས་པར་འགྱུར་ལ། འདོད་ན་འདུས་བྱས་ལས་མ་འདས་པར་
འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ལྟ་ན་ཡང་མི་རྟག་པ་དང་བརྫུན་པ་དང་བསླུ་བའི་ཆོས་ཅན་དང༌། མཐར་
ཐུག་གི་སྐྱབས་གནས་མ་ཡིན་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དཔལ་ཕྲེང་གི་མདོར། 
བཅོམ་ལྡན་འདས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་འདི་དག་ལས་བདེན་པ་གསུམ་ནི་མི་
1-1-500


རྟག་པ་ལགས་སོ། །བདེན་པ་གཅིག་ནི་རྟག་པ་ལགས་སོ། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་
འདས་བདེན་པ་གསུམ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་གཏོགས་པའི་སླད་དུ་སྟེ། བཅོམ་
ལྡན་འདས་གང་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་གཏོགས་པ་དེ་ནི་མི་རྟག་པ་ལགས་སོ། །གང་
མི་རྟག་པ་དེ་ནི་བརྫུན་པ་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་བརྫུན་པ་སླུ་
བའི་ཆོས་ཅན་དེ་ནི་མི་བདེན་པ་དང་མི་རྟག་པ་ལགས་ཏེ་སྐྱབས་མ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་
འདས་དེ་ལྟ་ལགས་པས་འཕགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་
བའི་བདེན་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་འགོག་པར་འགྲོ་བའི་ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཡང༌། 
ཡང་དག་པར་ན་མི་བདེན་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་ལགས་ཏེ་སྐྱབས་མ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་
འདས་འདི་ལ་བདེན་པ་གཅིག་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ལས་འདས་པ་ལགས་
ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་འདུས་བྱས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ལས་འདས་པ་དེ་ནི་རྟག་པ་
ལགས་སོ། །གང་རྟག་པ(འི་སྐྱབས་གནས་)དེ་ནི་མི་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་
འདས་གང་མི་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་(འགོག་བདེན་)དེ་ནི་(དོན་དམ་དུ་)བདེན་པ་དང་རྟག་པ་
དང་སྐྱབས་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ལྟ་ལགས་པས་འདི་ལ་སྡུག་བསྔལ་འགོག་པའི་
བདེན་པ་ཉིད་ནི་ཡང་དག་པར་ན་བདེན་པ་དང་རྟག་པ་དང་སྐྱབས་ལགས་སོ། །བཅོམ་
ལྡན་འདས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་པ་སྡུག་བསྔལ་
འགོག་པའི་བདེན་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཤེས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ལགས་སོ། །ཞེས་དང༌། དབུ་མ་རྩ་ཤེར་ཡང༌། བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་གང་ཞིག །བསླུ་བ་དེ་ནི་བརྫུན་ཞེས་གསུངས། །འདུས་བྱས་ཐམས་
1-1-501


ཅད་སླུ་བའི་ཆོས། །དེས་ན་དེ་དག་བརྫུན་པ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། དེའི་འགྲེལ་བ་(སློབ་དཔོན་ཟླ་
གྲགས་ལེགས་ལྡན་འབྱེད་སངས་རྒྱས་བསངས་ལ་སོགས་པས་མཛད་པ་)རྣམས་སུ་ལུང་དྲངས་པ་
ཡང༌། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་བརྫུན་པ་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་
པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་བས་ན་འདུས་བྱས་རྟེན་འབྲེལ་གང་ཡིན། སྟོང་ཉིད་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཀྱང༌། 
སྟོང་ཉིད་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་རྟེན་འབྲེལ་དུ་འདོད་པ་ནི་འཁྲུལ་ཏེ་དོན་དམ་སྟོང་ཉིད་
རྟེན་འབྲེལ་ལས་འདས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་མཐར་ཐུག་པའི་སྟོང་ཉིད་ཟབ་མོ་ཡིན་པི་ཕྱིར་
རོ། །འོ་ན་(བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་འགྲེལ་བར་)ཀུན་རྫོབ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བཤད། །སྟོང་ཉིད་ཁོ་ན་
ཀུན་རྫོབ་སྟེ། །བྱས་དང་མི་རྟག་པ་བཞིན་དུ། །མེད་ན་མི་འབྱུང་ངེས་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པ་དང་
འགལ་ལོ་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། སྐབས་དེའི་སྟོང་ཉིད་ནི་རྟེན་འབྲེལ་རང་སྟོང་ཡིན་ལ་དེ་ནི་
རྟེན་འབྲེལ་དང་ཁྱབ་མཉམ་ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན་པར་བསྟན་ཅིང་དེ་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་དེ་
ལྟར་འདོད་པི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་རང་གི་ངོ་བོས་མི་སྟོང་ན། ཆོས་
ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ། །ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། དེ་དང་
དེའི་དགོངས་པ་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་ལྟར་མི་འགལ་ཞེ་ན། ཀུན་བརྟགས་ལ་ངོ་བོ་
མེད་པ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཙམ་འམ་ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་
བས་ཀྱི་(གྲུབ་པ་ཙམ་ལས་)ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའམ་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མ་གྲུབ་
པོ། །གཞན་དབང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གཞན་ལས་སྐྱེ་བའི་ངོ་བོར་ཡོད་ཀྱང་
རང་ལས་སྐྱེ་བའི་ངོ་བོར་མེད་ཅིང་ཡང་དག་པར་ན་ཅིར་ཡང་མ་གྲུབ་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་དེ་
གཉིས་ནི་རང་སྟོང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པའོ། །དེ་གཉིས་མེད་པའི་གཞི་ཆོས་
1-1-502


ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཡང་དེ་ལས་གཞན་པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་
རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་གཞི་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་བདེན་པའི་ངོ་བོ་སྟེ། ངོ་བོ་
ཉིད་ཀྱི་སྐུའམ་རང་བཞིན་པའི་སྐུ་རང་བཞིན་འོད་གསལ་རང་བཞིན་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་
ཡེ་ཤེས་རང་བཞིན་རྣམ་དག་རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་རང་བཞིན་དུ་གས་པའི་རིགས་
སོ། །ངོ་བོ་མེད་ལུགས་དེ་ལྟར་ཤེས་ན་ཡོད་མེད་དང་རྟག་ཆད་དང་སྒྲོ་སྐུར་གྱི་མཐར་མ་
ལྷུང་བའི་དབུས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དབུ་མའི་ལམ་ལས་མི་ཉམས་པར་གསུངས་ཏེ། དགོངས་
འགྲེལ་དུ། ཆོས་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་ཆོས་རྣམས་མ་སྐྱེས་དང༌། །ཆོས་རྣམས་མ་འགགས་
ཆོས་རྣམས་གཟོད་ནས་ཞི་བ་དང༌། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས་
པར་ནི། །དགོངས་པ་མེད་པར་མཁས་པ་སུ་ཞིག་སྨྲ་བར་བྱེད། །མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་
སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དང༌། །དོན་དམ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་ངས་བཤད་དེ། །མཁས་པ་
གང་ཞིག་དགོངས་པ་དེ་ལྟར་ཤེས་པ་ནི། །ཡོངས་སུ་ཉམས་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་དུ་དེ་མི་
འགྲོ། །ཞེས་དང༌། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ལས། ཆོས་
ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་དོ་ཞེས་གང་གསུངས་པ་དེ་ལ་དགོངས་པ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། 
བདག་ཉིད་ལས་མི་འབྱུང་བ་དང༌། རང་གི་བདག་ཉིད་དུ་མེད་པ་དང༌། རང་གི་ངོ་བོ་ལ་
མི་གནས་པ་དང༌། བྱིས་པས་བཟུང་བ་བཞིན་དུ་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ཀུན་
ཏུ་བརྟགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ། མཚན་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་ལ་སྐྱེ་
བ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ལ་དོན་དམ་པ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་
རོ། །ཞེས་དང༌། དེ་དང་གནད་གཅིག་པ་རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། 
1-1-503


མེད་པའི་སྟོང་བ་ཉིད་ཤེས་ཤིང༌། །དེ་བཞིན་ཡོད་པའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། །རང་བཞིན་སྟོང་པ་
ཉིད་ཤེས་ན། །སྟོང་པ་ཤེས་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཞེས་ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་བཅོས་མ་གློ་
བུར་པ་ཡིན་པས་རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པ་རང་སྟོང་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་རང་བཞིན་
གཉུག་མ་ཡིན་པས་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་མེད་པ་གཞན་སྟོང་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཆོས་ཐམས་
ཅད་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་གསུངས་པས་ཆོས་ཉིད་རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་
དང་ཆོས་ཉིད་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་དབྱེར་མེད་དུ་འདོད་པ་ལ་ནི་ལུང་རིགས་ཀྱི་
གནོད་པ་དཔག་ཏུ་མེད་དོ། །ཅི་སྟེ་འགའ་ཞིག་ཏུ། ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་མེད་པར་གསུངས་པ་
བྱུང་སྲིད་ནའང་དེ་ལ་གཞན་གྱི་ངོ་བོ་མེད་པར་དགོངས་ནས་དེ་སྐད་གསུངས་སོ། །ཞེས་
རིག་པར་བྱའི་རང་གི་ངོ་བོ་མེད་པ་ནི་གཏན་ནས་མི་སྲིད་དེ། མཐར་ཐུག་ངེས་དོན་གྱི་
གསུང་རབ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་འགལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཉེར་ལེན་
གྱི་ཆོས་རྣམས་མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་སྟོང་པ་བདག་མེད་མི་གཙང་པར་གསུངས་པས་ཀྱང༌། 
དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་གཙང་བདག་བདེ་དང་རྟག་པར་གསུངས་པ་ལ་མི་གནོད་དེ། དཔལ་གྱི་
ཕྲེང་བའི་མདོར། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་(གཤིས་ལུགས་ཀྱི་)དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་ལ་དད་པས་རྟག་པར་འདུ་ཤེས་པ་དང་བདེ་བར་འདུ་ཤེས་པ་དང་བདག་ཏུ་
འདུ་ཤེས་པ་དང་གཙང་བར་འདུ་ཤེས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་(ལྟ་
བ་)ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འགྱུར་བ་མ་ལགས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ནི་ཡང་
དག་པའི་ལྟ་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་ལགས་སོ། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཉིད་རྟག་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་བདེ་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་
1-1-504


ཕྱིན་པ་དང་བདག་གི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་གཙང་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལགས་པའི་
སླད་དུའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་སེམས་ཅན་གང་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་
(གཙང་བདག་བདེ་དང་རྟག་པ་)དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དེ་དག་ནི་ཡང་དག་པ་མཐོང་བ་ལགས་
སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡང་དག་པ་མཐོང་བ་གང་དག་ལགས་པ་དེ་དག་ནི་བཅོམ་ལྡན་
འདས་ཀྱི་སྲས་ཐུགས་ལས་སྐྱེས་པ་དང་ཞལ་ནས་སྐྱེས་པ་དང་ཆོས་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། ཆོས་
ཀྱི་སྤྲུལ་པ་དང་ཆོས་ཀྱི་བགོ་སྐལ་ལ་སྤྱོད་པ་ཞེས་བགྱིའོ། །ཞེས་དོན་དང་མཐུན་པར་ལྟ་བ་
ལ་སྐྱོན་མེད་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྟག་ཆད་དུ་ལྟ་བ་ཞེས་པ་ཡང་དོན་
དང་མི་མཐུན་ན་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་གྱི་མཐུན་ན་ནི་སྐྱོན་མེད་པར་མདོ་དེ་ཉིད་དུ་གསུངས་ཏེ། 
བཅོམ་ལྡན་འདས་འདི་གཉིས་མཐར་ལྟ་བ་ཞེས་བགྱི་སྟེ་གཉིས་གང་ཞེ་ན། ཆད་པར་ལྟ་བ་
དང་རྟག་པར་ལྟ་བ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་འདུ་བྱེད་རྣམས་ལ་མི་རྟག་པར་
ལྟ་ན་དེ་ནི་དེའི་ཆད་པར་ལྟ་བ་མ་ལགས་ཏེ། (དོན་དང་མཐུན་པར་ལྟ་བས་ན་)དེ་ནི་དེའི་ཡང་
དག་པའི་ལྟ་བ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(ཆེན་པོ་)ལ་
རྟག་པར་ལྟ་ན་དེ་ནི་དེའི་རྟག་པར་ལྟ་བ་མ་ལགས་ཏེ། (དོན་དང་མཐུན་པར་ལྟ་བས་ན་)དེ་ནི་
དེའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལ་ལགས་སོ། །ཞེས་པ(འི་ལུང་འདི་རྒྱུད་བླ་མའི་འགྲེལ་བར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་
ཏུ་སོང་བ་ནི་མི་མཁས་པ་འགའ་ཞིག་གིས་བཅོས་པར་མངོན་པ་)སྟེ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་སྐབས་སུ་
དོན་གྱི་གནས་ལུགས་དང་མཐུན་པར་ལྟ་ཡང་མཉམ་གཞག་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་སྐབས་སུ་ནི་ཅིར་
ཡང་མི་ལྟ་བ་དགོས་པར་བཤད་ཟིན་ལ་དེ་དང་དེ་དག་འགལ་བའི་སྐྱོན་ཡང་མེད་དེ་
སྐབས་སོ་སོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཤེས་པ་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་འདུས་བྱས་ཡིན་པས་
1-1-505


ཤེར་ཕྱིན་དང་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་འདུས་བྱས་ཡིན་ལ་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་
སོགས་པ་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་རྣམ་གྲངས་སུ་མི་རུང་ངོ་ཞེ་ན་(དེ་ལྟ་)མ་
ཡིན་ཏེ། ཤེས་རབ་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་
ལ་ལམ་གྱི་བདེན་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་དང་ཡེ་ཤེས་ནི་འདུས་བྱས་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ཡང་
འགོག་པའི་བདེན་པར་གཏོགས་པའི་ཤེས་རབ་དང་ཡེ་ཤེས་ནི་དོན་དམ་དུས་མ་བྱས་
ཡིན་ལ་དེ་དང་ཆོས་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་གྲངས་ཡིན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ(དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་
དང་རིག་པ་དང་བློ་ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་དགོས་སོ)། །གལ་ཏེ་ཆོས་ཉིད་ནི་ཤེས་པར་
བྱ་བ་ཡུལ་ཡིན་ཞིང་ཡེ་ཤེས་ནི་དེ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡུལ་ཅན་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་དོན་
གཅིག་པར་མི་འཐད་དེ་གཟུགས་དང་མིག་ཤས་བཞིན་ནོ། །ཞེ་ན་སྐྱོན་མེད་དེ། ཤེས་དང་
ཤེས་བྱ་མི་གཅིག་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་གཞན་རིག་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་རང་རིག་གི་ཤེས་དང་ཤེས་
བྱ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་རང་གིས་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་དོན་
དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དབྱེར་མེད་དང༌། ཐབས་ཤེས་(དབྱེར་
མེད་)དང་བདེ་སྟོང་དབྱེར་མེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་དག་གཅིག་ཏུ་སྦྱོར་བ་མ་ནིང་གི་
གོ་འཕང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཨེ་ཝཾ་དང་ཨ་ཧཾ་དང་ཧཾ་ཀྵ་དང་ཨཱ་ལི་ཀཱ་ལི་
དང་ཐིག་ལེ་གྲུ་གསུམ་དང༌། རྡོ་རྗེ་བྷ་ག་དང༌། རྡོ་རྗེ་པད་མ་དང༌། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་
དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཟླ་ཉི་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཁུ་རྡུལ་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཉིན་མཚན་དང༌། རྡོ་རྗེའི་ཕྱོགས་
གཉིས་དང༌། རྡོ་རྗེའི་བགྲོད་པ་གཉིས་དང༌། ཀཱ་ལ་ཙཀྲ་དང༌། ཧེ་བཛྲ་དང༌། འཁོར་ལོ་སྡོམ་
པ་དང༌། གསང་བ་འདུས་པ་དང༌། སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བ་དང༌། རྡོ་རྗེ་གདན་གཞི་དང༌། རྡོ་རྗེ་ཧཱུཾ་
1-1-506


མཛད་དང༌། རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོ་དང༌། མཁའ་འགྲོ་རྒྱ་མཚོ་ལ་སོགས་པ་དོན་དམ་གྱི་ལྷ་ཡབ་
ཡུམ་དང་རྟེན་དང་བརྟེན་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་དབྱེར་མེད་རོ་མཉམ་གཅིག་པ་
ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་རང་སྟོང་མ་ཡིན་པར་གཞན་སྟོང་ཡིན་ན་དེ་
ཉི་ཚེ་བའི་སྟོང་ཉིད་ཡིན་པས་མུ་སྟེགས་བྱེད་ཀྱི་ལུགས་སུ་འགྱུར་ཏེ། (སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་ཡོང་
ཡེ་སྟོང་པ་སྟེ་)ཉི་ཚེའི་སྟོང་ཉིད་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། ཉི་
ཚེ་བའི་སྟོང་ཉིད་མ་ཡིན་ཏེ་{ཆོས་ཐམས་ཅད་{ཆོས་ཉིད་}ཀྱིས་སྟོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་
ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་ན། ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྟོང་པར་འགྱུར་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁོངས་
སུ་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་པ་མི་སྲིད་དེ་ཆོས་ཉིད་
ཀྱིས་སྟོང་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་ནི་སྲིད་དེ་ཆོས་ཉིད་
དོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་བའི་གཞི་ནི་མི་སྲིད་དེ་(ཆོས་ཉིད་ཀུན་འགྲོ་མ་ཡིན་པར་ཐལ་བ་ལ་
སོགས་པ་)ཧ་ཅང་ཐལ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པས་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་
སྟོང་པ་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་པ་ནི་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྟེ། གནས་ལུགས་ལ་ཆོས་
ཀྱིས་སྟོང་ཡང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་མི་སྟོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདིས་ནི་ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་ཅིག་
ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་དུ་འདོད་པ་དང་ཐ་དད་གཏན་མེད་དུ་འདོད་པ་ཡང་བསལ་བ་ཡིན་ཏེ། 
དེ་གཉིས་ནི་ངོ་བོ་གཅིག་པ་བཀག་པའི་ཐ་དད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་དགོངས་འགྲེལ་དུ། 
འདུ་བྱེད་ཁམས་དང་དོན་དམ་མཚན་ཉིད་དག །(ངོ་བོ་)གཅིག་དང་(ངོ་བོ་)ཐ་དད་བྲལ་
བའི་མཚན་ཉིད་དེ། །(ངོ་བོ་)གཅིག་དང་(ངོ་བོ་)ཐ་དད་ཉིད་དུ་གང་རྟོག་པ། །དེ་དག་ཚུལ་
བཞིན་མ་ཡིན་ཞུགས་པ་ཡིན་(ཏེ་ངོ་བོ་རོ་གཅིག་པ་བཀག་པའི་ཐ་དད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ)། །ཞེས་
1-1-507


བདེན་གཉིས་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་ཡང་མ་ཡིན་པར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན།
ལུང་དེས་ནི་བདེན་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་པ་དང་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་བཀག་པ་ཡིན་ཏེ་(གཤིས་
ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་དོན་དམ་གྱི་ངོ་བོ་གྲུབ་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་
རོ། །འདི་ལས་གཞན་དུ་(ངོ་བོ་ཐ་དད་མ་ཡིན་ལྡོག་པ་གཅིག་མ་ཡིན་ཞེས་སོགས་སུ་)འཆད་པ་
ཐམས་ཅད་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ལ་བདེན་ལུགས་གཉིས་དང་སྣང་ལུགས་གཉིས་དང་སྟོང་
ལུགས་གཉིས་དང་དེ་དག་མེད་པར་འདོད་ན་ཆད་པར་ལྟ་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་
གཏན་ནས་མ་ཕྱེད་པར་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་དུག་གིས་མོས་པའི་བརླབ་བཅོལ་ཁོ་ན་ཡིན་
ནོ། །འདི་ལ་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་ལུང་རིགས་ཤིན་ཏུ་མང་བར་ཡོད་དེ་འདིར་ཡི་གེ་མངས་སུ་
དོགས་ནས་མ་བྲིས་སོ། །གལ་ཏེ་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་ལས་གྲོལ་བའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
ཆོས་ཀྱི་སྐུ་འདི་ཉིད་ཉོན་མོངས་པའི་སྦུབས་ལས་མ་གྲོལ་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་
པོ་ཞེས་བགྱིའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་དུ་འགའ་ཞིག་སེམས་པར་གྱུར་ན་དེའི་ཕྱིར་
བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འདིར་གང་ཟག་སོ་སོ་རེ་རེའི་གནས་སྐབས་གསུམ་དུ་ཁྱབ་པར་བཞུགས་
པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་མ་དག་པ་དང་མ་དག་དག་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་ཏུ་གསུངས་
ཀྱང་སྤྲིན་ཚོགས་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཡུལ་ལ་ཁྱབ་པའི་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་
(རྒྱུད་དབང་བཙན་དུ་བྱས་ཏེ་)གཅིག་ཏུ་དག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞིང་(ངོ་བོ་དབང་བཙན་དུ་བྱས་
ཏེ་)གཅིག་ཏུ་མ་དག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་དྲི་མ་ཡོད་མེད་གི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་
པར་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་གང་ཟག་གི་དབང་གིས། འགའ་ཞིག་ལ་དྲི་བཅས་
1-1-508


སུ་བཞུགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད། གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འགའ་ཞིག་ལ་དྲི་མེད་དུ་བཞུགས་
ཀྱང་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དབྱེ་བ་མེད་དེ། སྤྲིན་ཡོད་མེད་ཀྱི་ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །འདི་ལ་
དགོངས་ནས༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
དོན་གཅིག་པར་གསེར་འོད་དམ་པ་ལས་གསུངས་ཤིང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་
རང་བཞིན་གྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། བདག་གི་དབྱིངས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་གྲངས་སུ་
མྱང་འདས་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པར་གསུངས་ལ། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་
གྲུབ་རྣམ་གྲངས་སུ་ལང་ཀར་གཤེགས་པར་ཡང་གསུངས་ཤིང༌། དོན་དམ་པའི་མཚན་གྱི་
རྣམ་གྲངས་མང་པོ་བརྗོད་པའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། རྡོ་རྗེའི་སྙིང་པོ་དང་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྙིང་
པོ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོ་རྣམས་དོན་དམ་གྱི་རྣམ་གྲངས་སུ་
གསུངས་ལ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོའི་མདོར་ཡང༌། རྒྱལ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་རང་བྱུང་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་དང་ཆུད་མི་ཟ་བའི་ཆོས་
ཉིད་དང་ཆོས་གཏེར་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཉིད་དང་བདེ་གཤེགས་ཀྱི་ལུས་
དང་རྒྱལ་འི་སྐུ་མཉམ་པར་གཞག་པ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་དང་ཆོས་ཉིད་
དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་རིན་པོ་ཆེ་དང་རང་བཞིན་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་
རྣམས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་རྣམ་གྲངས་སུ་གསུངས་ཤིང༌། རྒྱུད་བླ་རྩ་འགྲེལ་དུ་ཡང༌། 
ཆོས་སྐུ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང༌། དོན་དམ་བདེན་པ་དང་མྱང་འདས་ཆེན་པོ་
རྣམས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་རྣམ་གྲངས་སུ་གསུངས་ལ། (དེ་དག་གི་ལུང་ཕལ་ཆེར་གཞུང་
འདིར་ཡང་དྲངས་ཤིང་གཞུང་)གཞན་དག་དུ་ཡང་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དོན་གཅིག་ལ་
1-1-509


མིང་གི་རྣམ་གྲངས་གང་དུ་བརྗོད་ཀྱང་ཉེས་པ་མེད་དོ། །
༈ ༼དེ་ལྟར་དོན་བཞིན་རྟོགས་པའི་ཡང་དག་ལྟ་བས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཐམས་ཅད་སྤོང་
ཚུལ།༽ དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བས་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཐམས་ཅད་སྤངས་ནས་(དོན་ལ་)ཇི་
ལྟར་གནས་པ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ་མྱང་འདས་ཆེན་པོར། རིགས་ཀྱི་བུ་གལ་ཏེ་
སེམས་ཅན་གང་(ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱི་)བདག་ཡོད་པ་ལ་བདག་མེད་པར་ལྟ་བ་དང༌། 
(ཀུན་བརྟགས་གཞན་དབང་གི་)བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཡོད་པར་ལྟ་བ་དང༌། (མཐར་ཐུག་གི་
དཀོན་མཆོག་གསུམ་)རྟག་པ་ལ་མི་རྟག་པར་ལྟ་བ་དང༌། (རང་སྟོང་གང་ཡིན་ཆོས་སྐུ་ཡིན་ན་
འདུས་བྱས་རྣམས་ཀྱང་ཆོས་སྐུ་ཡིན་པར་འགྱུར་བས་)མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་(དོན་གྱིས་)ལྟ་བ་
དང༌། (དོན་དམ་དོན་དམ་གྱིས་སྟོང་ན་དོན་དམ་གྱི་)བདེ་བ་(དོན་དམ་དུ་བཞུགས་པ་)ལ་མི་བདེ་
བ(སྟེ་དོན་དམ་དུ་བདེ་བ་མ་གྲུབ་པ)ར་ལྟ་བ་དང༌། (འཁོར་བ་འདི་མྱང་འདས་དང་དབྱེར་མེད་དུ་
འདོད་ན་)མི་བདེ་བ་ལ་བདེ་བར་ལྟ་བ་དང༌། (བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ལྟ་
བུ་)ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པར་ལྟ་བ་དང༌། (འཁོར་བ་འདི་མྱང་འདས་དང་
དབྱེར་མེད་དུ་འདོད་པ་ལ་སོགས་)ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ལ་ཡོངས་སུ་དག་པར་ལྟ་བ་དང༌། 
(འཁོར་བ་འདི་མྱང་འདས་དང་དབྱེར་མེད་དུ་འདོད་པ་ལ་སོགས་)མི་འགོག་པ་ལ་འགོག་པར་ལྟ་
བ་དང༌། (བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ལྟ་བུ་)འགོག་པ་ལ་མི་འགོག་པར་ལྟ་བ་
དང༌། (གཤིས་ལ་སངས་རྒྱས་མེད་པར་འདོད་པ་ལྟ་བུ་)སྡིག་པ་ལ་མི་སྡིག་པར་ལྟ་བ་དང༌། (དག་
པའི་བདག་འདོད་ན་མུ་སྟེགས་དང་འདྲ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་)མི་སྡིག་པ་ལ་སྡིག་པར་ལྟ་བ་དང༌། (བཅས་
པ་ཕྲ་མོ་འགའ་ཞིག་ལ་སྡིག་ཆེན་དུ་ལྟ་བ་ལྟ་བུ་)སྡིག་པ་ཡང་བ་ལ་ལི་བར་ལྟ་བ་དང༌། (གཤིས་ལ་
1-1-510


སངས་རྒྱས་མེད་པར་འདོད་པ་ལྟ་བུ་)སྡིག་པ་ལྕི་བ་ནི་ཡང་བར་ལྟ་བ་དང༌། (བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ལྟ་བུ་)ཐེག་པ་ལ་ཐེག་པ་མ་ཡིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། (གཤིས་ལ་སངས་རྒྱས་
མེད་པར་འདོད་པ་ལྟ་བུ་)ཐེག་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཐེག་པར་ལྟ་བ་དང༌། (མཐའ་གཉིས་སྤངས་པའི་
དབུས་མི་སྲིད་ཞེས་སོགས་)ལམ་ལ་ལམ་མ་ཡིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། (ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་དུ་ཤེས་
པས་གྲོལ་ཞེས་སོགས་)ལམ་མ་ཡིན་པ་ལ་ལམ་དུ་ལྟ་བ་དང༌། (བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་སྐུར་པ་
འདེབས་པ་ལྟ་བུ་)བྱང་ཆུབ་ཡང་དག་པ་ལ་ནི་བྱང་ཆུབ་མ་ཡིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། (སྟོང་ཚད་
ཆོས་སྐུར་འདོད་པ་ལྟ་བུ་)བྱང་ཆུབ་མ་ཡིན་པ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ལྟ་བ་དང༌། (དུག་ལྔ་ཡེ་ཤེས་ལྔར་
འདོད་པ་ལ་སོགས་)སྡུག་བསྔལ་ལ་སྡུག་བསྔལ་མ་ཡིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། (དག་པའི་བདག་འདོད་
ན་མུ་སྟེགས་དུས་དང་འདྲ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་)སྡུག་བསྔལ་མ་ཡིན་པ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ལྟ་བ་དང༌། 
(རྣམ་རྟོག་ཆོས་སྐུ་ཡིན་ཞེས་སོགས་)ཀུན་འབྱུང་ལ་ཀུན་འབྱུང་མ་ཡིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། (བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ལྟ་བུ་)འགོག་པ་ལ་འགོག་པ་མ་ཡིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། 
(དག་པའི་བདག་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ལྟ་བུ་)བདེན་པ་ལ་བདེན་པ་མ་ཡིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། 
(རང་སྟོང་གང་ཡིན་དོན་དམ་དུ་འདོད་ན་)ཀུན་རྫོབ་ལ་དོན་དམ་པར་ལྟ་བ་དང༌། (རང་བཞིན་
འོད་གསལ་མི་རྟག་པར་འདོད་པ་ལྟ་བུ་)དོན་དམ་པ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ལྟ་བ་དང༌། (དོན་དམ་
གཞན་སྟོང་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ལྟ་བུ་)སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ(འི་གནས་)ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ(འི་
གནས་)མ་ཡིན་པར་ལྟ་བ་དང༌། (རང་སེམས་རྣམ་ཤེས་འདི་སངས་རྒྱས་སུ་འདོད་པ་ལ་
སོགས་)སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ(འི་གནས་)མ་ཡིན་པ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བར་(བྱ་བའི་གནས་སུ་)ལྟ་བ་
དང༌། (མྱང་འདས་ཆེན་པོ་བཀའ་འགྱུར་དུ་མི་འབྲི་བ་ལ་སོགས་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡང་དག་
1-1-511


པ་ལ་ནི་བདུད་ཀྱི་ཚིག་ཅེས་(དོན་གྱིས་)ཟེར་བ་དང༌། (བོད་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་རྒྱུད་ལ་
སོགས་)བདུད་ཀྱི་ཚིག་ཡང་དག་པ(སྟེ་ཡིན་ངེས་)ལ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཞེས་ཟེར་བ། དེ་
ལྟ་བུའི་དུས་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གདོད་ཡོངས་སུ་མང་ངན་ལས་འདའ་
བའི་མདོ་འདི་གསུངས་ངོ༌། །ཞེས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ་བ་
ནི། (ཀུན་རྫོབ་སྟོང་པ་མ་ཡིན་གྱི་)དོན་དམ་པ་སྟོང་པའོ། །དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ནི་(རང་བྱུང་)ཡེ་
ཤེས་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་(རང་རང་ངོ་བོས་)སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་(རང་རང་ངོ་བོས་)སྟོང་བ་དང་
(རང་རང་ངོ་བོས་)མི་སྟོང་བ་གཉི་ག་མི་མཐོང་བ(ར་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་ཆད་པ)འོ། །ཤེས་རབ་
ཅན་གྱིས་ནི་(རང་རང་ངོ་བོས་)སྟོང་བ་(ཀུན་རྫོབ་)དང་(རང་རང་ངོ་བོས་)མི་སྟོང་བ་(དོན་
དམ་)དང་(དོན་དམ་)རྟག་པ་དང་(ཀུན་རྫོབ་འདུས་བྱས་)མི་རྟག་པ་དང་(ཁམས་གསུམ་
འདི་)སྡུག་བསྔལ་བ་དང་(ཁམས་གསུམ་གཞན་)བདེ་བ་དང་(དག་པའི་)བདག(དོན་དམ་)དང་
བདག་མེད་པ་(ཀུན་རྫོབ་སྐྱེ་བདེན་གཉིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་)ཀུན་(ཇི་ལྟ་བར་)མཐོང་ངོ༌། །(རང་
རང་ངོ་བོས་)སྟོང་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁོར་བ་ཐམས་ཅད་དོ། །(རང་རང་ངོ་བོས་)མི་སྟོང་བ་
ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ(ཆེན་པོ)འོ། །(མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་
དང་)བདག་མེད་པའི་བར་དུ་འཁོར་བའོ། །(རྟག་པ་དང་བདེ་བ་དང་དག་པའི་)བདག་ཅེས་བྱ་
བ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(མཁའ་ཁྱབ་)སྟེ་(དེ་ལྟར་རྟོགས་ན་མཐའ་གཉིས་སྤངས་
པའི་དབུ་མ་རྟོགས་པ་ཡིན་གྱི་དེ་ལས་གཞན་དུ་)ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་མཐོང་ལ། སྟོང་པ་མ་ཡིན་
པ་མི་མཐོང་བ་ནི་(མེད་པ་དང་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་མཐར་ལྷུང་བས་)ལམ་དབུ་མ་ཞེས་མི་བྱ། 
ཐམས་ཅད་(མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་)བདག་མེད་པའི་བར་དུ་མཐོང་ལ་(རྟག་པ་དང་
1-1-512


བདེ་བ་དང་དག་པའི་)བདག་མི་མཐོང་བ་ནི་(མེད་པ་དང་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་མཐར་ལྷུང་བས་)ལམ་
དབུ་མ་ཞེས་མི་བྱའོ། །ལམ་དབུ་མ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་(མཐའ་དེ་གཉིས་སྤངས་པའི་དབུས་གང་ཡིན་
པ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་སྟེ་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནོ། །དོན་དེ་ལྟ་བས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་
བཞིན་ནི་རྟག་པ་མི་འགྱུར་ཞིང་འཕོ་བ་མེད་པ་(མཁའ་ཁྱབ་ཏུ་བཞུགས་པ་)སྟེ། མ་རིག་པས་
ཁེབས་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཐོང་བར་མ་གྱུར་ཏོ། །ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་
ཀྱིས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་མཐོང་སྟེ། མི་སྟོང་བར་མི་མཐོང་བ་ནས་ཐམས་ཅད་(མི་
རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་)བདག་མེད་པའི་བར་དུ་མཐོང་སྟེ། (རྟག་པ་དང་བདེ་བ་དང་
དག་པའི་)བདག་ཏུ་མི་མཐོང་ངོ༌། །དེ་བས་ན་དོན་དམ་པའི་སྟོང་པ་མ་ཐོབ་པོ། །དོན་དམ་
པའི་སྟོང་པ་(རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་མཁའ་ཁྱབ་)མ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། ལམ་དབུ་མ་མི་སྤྱོད་ལམ་དབུ་
མ་མེད་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་མི་མཐོང་ངོ་ཞེས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་གང་ལ་ལ་
ཞིག་གིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་རྟག་པ་མེད་པ་བདག་མེད་པ་བདེ་བ་མེད་པ་ཡོངས་སུ་དག་
པ་མེད་པར་མཐོང་བ་དང༌། ཆོས་མ་ཡིན་པ་(དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་)ཐམས་ཅད་ལ་རྟག་པ་མེད་
པ་བདག་མེད་པ། བདེ་བ་མེད་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ་མེད་པར་མཐོང་བ་དེས་ནི། (ཆད་པའི་
མཐར་ལྷུང་བའི་ཕྱིར་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་མི་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ལ་(ཆོས་)ཐམས་ཅད་ཅེས་
བྱ་བ་ནི་འཁོར་བའོ། །(ཆོས་)ཐམས་ཅད་མ་ཡིན་པ་(སྟེ་ཆོས་ཉིད་)ནི་(དོན་དམ་གྱི་)དཀོན་
མཆོག་གསུམ་སྟེ། (མཐའ་གཉིས་སྤངས་པའི་དབུས་མའམ་བར་མ་ཕུང་པོ་གསུམ་པར་བཞུགས་
པའོ་)ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དང༌། བདག་མེད་པ། 
བདེ་བ་མེད་པ། ཡོངས་སུ་མ་དག་པར་མཐོང༌། ཆོས་མ་ཡིན་པ་(དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་)ཐམས་
1-1-513


ཅད་ལ་ཡང་མི་རྟག་པ། བདག་མེད་པ། བདེ་བ་མེད་པ། ཡོངས་སུ་མ་དག་པར་མཐོང་སྟེ། 
དོན་དེ་ལྟ་བས་ན་(ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བས་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་མི་མཐོང་ངོ༌། །བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་ས་བཅུ་པས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟག་པ། བདག་མེད་པ། བདེ་བ་མེད་པ། 
ཡོངས་སུ་དག་པ་མེད་པར་མཐོང་ལ། ཆོས་མ་ཡིན་པ་(དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་)ཐམས་ཅད་ལ་ནི་
རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པར་ཕྱོགས་ཙམ་ཞིག་མཐོང་སྟེ་
དོན་དེ་ལྟ་བས་ན་བཅུ་ཆ་གཅིག་ཙམ་མཐོང་ངོ༌། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་(ཕྱོགས་
སུ་མ་ལྷུང་བ་རྟོགས་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པས་)ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་མི་རྟག་པ། བདག་མེད་པ། བདེ་
བ་མེད་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ་མེད་པར་གཟིགས་ལ་ཆོས་མ་ཡིན་པ་(དོན་དམ་ཆོས་
ཉིད་)ཐམས་ཅད་ལ་རྟག་པ་དང༌། བདག་དང༌། བདེ་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་དག་པར་གཟིགས་
ཏེ་དེ་ལྟ་བས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལག་མཐིལ་དུ་སྐྱུར་རུ་རའི་འབྲས་བུ་གཞག་པ་
ལྟར་གཟིགས་སོ། །དོན་དེ་ལྟ་བས་ན་དཔའ་བར་འགྲོ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ནི་མཐར་ཐུག་པ་
ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས། བདག་ལ་བདག་མེད་པར་
འདུ་ཤེས་པ་ཡང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གོ། (དེ་དག་རྒྱས་པར་བཤད་ན་)འཇིག་རྟེན་པ་ཡང་(ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)བདག་ཡོད་པར་སྨྲ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལ་ཡང་(དོན་དམ་གྱིས་)བདག་ཡོད་པར་སྨྲ་སྟེ། 
འཇིག་རྟེན་པ་དག་བདག་ཡོད་པར་སྨྲ་མོད་ཀྱི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་(དག་པའི་
བདག་)ཡོད་(པར་རྟོགས་)པ་མ་ཡིན་པས་དེ་ནི་(ཀུན་རྫོབ་)བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་འདུ་
ཤེས་པ་སྟེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཅེས་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་(ཉིད་)ཀྱི་བདག་ཡོད་པ་ནི་སངས་
རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་པ་དག་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ལ་བདག་(གང་ཡང་)མེད་
1-1-514


ཅེས་སྨྲ་སྟེ། དེ་བས་ན་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བདག་ལ་བདག་མེད་པར་འདུ་ཤེས་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་
དང༌། མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་ཆོས་ལ་ནི་ངེས་པར་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བདག་(སྟོན་པ་)མེད་དོ། །གང་
(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་
ཞེ་ན། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)སྐུ་མཐའ་ཡས་པ་ཐེ་ཚོམ་གྱི་དྲ་བ་མེད་པ་(རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་)མི་བྱེད་པ་(སྲིད་
པ་ཉེ་བར་)མི་ལེན་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། དེ་ལ་ཤེས་རབ་ཅེས་བྱ་བ་ནི་
འདི་ལྟ་སྟེ། (དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་རྟག་པ་དང༌། བདེ་བ་དང༌། བདག་དང༌། 
ཡོངས་སུ་དག་པར་ལྟ་བ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡོད་
པར་ལྟ་བ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་གཉིས་(གཉིས་)སུ་ལྟ་སྟེ། འདི་ལྟར་(རང་གི་ངོ་བོས་)སྟོང་
པ་(ཀུན་རྫོབ་)དང་(རང་གི་ངོ་བོས་)སྟོང་པ་མ་ཡིན་པ་(དོན་དམ་)དང་(དོན་དམ་)རྟག་པ་དང་
མི་རྟག་པ་(ཀུན་རྫོབ་)དང༌། (དོན་དམ་)བདེ་བ་དང་(རང་བཞིན་གྱི་)བདེ་བ་མེད་པ་(ཀུན་
རྫོབ་)དང༌། (དག་པའི་)བདག་(དོན་དམ་)དང༌། བདག་མེད་པ་(ཀུན་རྫོབ་)དང༌། (གདོད་
ནས་)ཡོངས་སུ་དག་པ་(དོན་དམ་)དང༌། (གདོད་ནས་)ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་(ཀུན་རྫོབ་)དང༌། 
ཆོས་ཐ་དད་པ་གཅད་དུ་རུང་བ་(ཀུན་རྫོབ་)དང༌། ཆོས་ཐ་དད་པ་གཅད་དུ་མི་རུང་བ་(དོན་
དམ་)དང༌། ཆོས་ཐ་དད་པ་རྟེན་ལས་སྐྱེ་བ་(ཀུན་རྫོབ་)དང༌། ཆོས་ཐ་དད་པ་རྟེན་ལས་མི་སྐྱེ་
བ་(དོན་དམ་)དང༌། ཆོས་ཐ་དད་པ་རྟེན་ལས་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་(ཀུན་རྫོབ་)དང༌། ཆོས་ཐ་
དད་པ་རྟེན་ལས་འབྲས་བུར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་(པ་དོན་དམ་སྟེ་དེ་ལྟར་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་
ལེགས་)པར་རྟོགས་པ་ནི་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ(གཞན་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ)། ཞེས་
དང༌། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་བསྩལ་པ། ལེགས་པར་
1-1-515


ཉོན་ལ་ཤིན་ཏུ་ཡིད་ལ་ཟུང་ཤིག ཁྱེད་ཀྱིས་མི་ར་རོ་བ་ལ་དཔེ་བླངས་པ་ནི་ཚིག་དང་
འབྲུ་ཙམ་ཤེས་པར་ཟད་ཀྱི་དོན་ནི་མ་རྟོགས་སོ། །དེ་ལ་དོན་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཞེ་ན། དཔེར་ན་
མི་ར་རོ་བས་ཉི་ཟླ་ལ་སོགས་པ་མི་འཁོར་བ་(ལ་)འཁོར་བར་འདུ་ཤེས་པ་དང་འདྲ་བར། སོ་
སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་མ་རིག་པས་ཡོངས་སུ་ཁེབས་
པས་ན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་སེམས་བསྐྱེད་དེ། (ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)བདག་ལ་བདག་མེད་པར་འདུ་ཤེས། 
(དོན་དམ་སྟོང་ཉིད་)རྟག་པ་ལ་མི་རྟག་པར་འདུ་ཤེས། (དོན་དམ་སྟོང་ཉིད་)ཡོངས་སུ་དག་པ་
ལ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པར་འདུ་ཤེས། (དོན་དམ་སྟོང་ཉིད་)བདེ་བ་ལ་སྡུག་བསྔལ་བར་འདུ་
ཤེས་ཏེ། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པས་ཡོངས་སུ་ཁེབས་པས་དེ་འདྲ་བར་འདུ་ཤེས་མོད་ཀྱི། 
དོན་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པས་མི་ར་རོ་བ་དེ་(ཉི་ཟླ་)འཁོར་བའི་གནས་མ་ཡིན་པ་ལ་འཁོར་བར་
འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །(དག་པའི་)བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ཞེས་
བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །(ཆོས་ཉིད་)རྟག་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །(ཆོས་ཉིད་)བདེ་བ་ནི་
མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(ཆེན་པོ་)ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །(ཆོས་ཉིད་)ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་(དོན་
དམ་གྱི་)ཆོས་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ན་ཅིའི་ཕྱིར་དགེ་སློང་ཁྱོད་བདག་ཏུ་འདུ་ཤེས་པ་ནི་ང་
རྒྱལ་ཅན་ཡིན་ཏེ་འཁོར་བ་ན་འཁོར་རོ་ཞེས་སྨྲ། ཁྱོད་སྨྲ་བ་ལྟར་ན་བདག་(ཅག་)ཀྱང་མི་
རྟག་པ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། བདག་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་ལ་ནན་ཏན་བྱེད་དོ་ཞེས་བྱ་
བ་ནི་ཡང་དག་པར་དོན་མེད་དོ། །ནན་ཏན་བྱེད་པ་(མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་བདག་མེད་དེ་)གསུམ་
པོ་དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་དོན་མེད་པས་དེ་མ་ཡིན་པ་ནན་ཏན་བྱེད་པའི་ཆོས་(མི་རྟག་སྡུག་
བསྔལ་བདག་མེད་དེ་)གསུམ་པོ་ལས་ལྷག་པ་ངས་བཤད་པར་བྱའོ། །(འཁོར་བ་)སྡུག་བསྔལ་ལ་
1-1-516


བདེ་བར་འཛིན་པ་དང༌། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)བདེ་བ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་འཛིན་
པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཆོས་(སུ་མཚུངས་)སོ། །(འཁོར་བ་)མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པར་འཛིན་པ་
དང༌། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)རྟག་པ་ལ་མི་རྟག་པར་འཛིན་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་
ཆོས་(སུ་མཚུངས་)སོ། །(འཁོར་བ་)བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། (མྱང་འདས་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་)བདག་ལ་བདག་མེད་པར་འཛིན་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཆོས་(སུ་
མཚུངས་)སོ། །(འཁོར་བ་)ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ལ་ཡོངས་སུ་དག་པར་འཛིན་པ་དང༌། (མྱང་
འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པར་འཛིན་པ་ནི་ཕྱིན་ཅི་
ལོག་གི་ཆོས་(སུ་མཚུངས་)སོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཆོས་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་
བར་ནན་ཏན་བྱ་བ་གང་ཟག་གིས་མི་ཤེས་སོ། །ཞེས་དང༌། འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་རྟག་པ་དང༌། 
བདེ་བ་དང༌། བདག་དང་ཡོངས་སུ་དག་པ(ར་བརྟགས་པ་ཙམ་)ཡོད་དོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་
འདས་པ་ལ་ཡང་རྟག་པ་དང་བདེ་བ་དང་བདག་དང་ཡོངས་སུ་དག་པ་(དོན་དམ་)ཡོད་
དོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ནི་བརྗོད་དུ་ཡོད་ལ་དོན་མེད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ནི་
བརྗོད་དུ་ཡང་ཡོད་ལ་དོན་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་ནི་ཕྱིན་ཅི་
ལོག་བཞི་དང་བཅས་པས་དོན་མི་རྟོགས་སོ། །དེ་ཇི་ལྟ་ཞེ་ན། འདུ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། 
སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་དང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གསུམ་གྱིས་འཇིག་རྟེན་པ་
ནི་(མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)བདེ་བ་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ལྟ་བ། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་)རྟག་པ་ལ་མི་རྟག་པར་ལྟ། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)བདག་ལ་བདག་མེད་
པར་ལྟ། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་པ་སྙིང་པོ་)ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་ཡོངས་སུ་མ་དག་པར་ལྟ་སྟེ་
1-1-517


ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཅེས་བྱའོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་པས་ན་འཇིག་རྟེན་པས་ནི་ཚིག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཤེས་ཀྱི་དོན་
མི་ཤེས་སོ། །དེ་ལ་དོན་ཞེས་བྱ་བ་གང་ཞེ་ན། བདག་མེད་པ་ནི་འཁོར་བ་ཞེས་བྱའོ། །བདག་
ཅེས་བྱ་བ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའོ། །མི་རྟག་པ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་
སོ། །རྟག་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའོ། །སྡུག་བསྔལ་བ་ནི་མུ་སྟེགས་ཅན་
ཐམས་ཅད་དོ། །བདེ་བ་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །ཡོངས་སུ་མ་དག་པ་ནི་
འདུས་བྱས་པའི་ཆོས་སོ། །ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
རྣམས་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་ཆོས་(ཉིད་)ཡིན་ཏེ། (དེ་ལྟར་ལེགས་པར་ཕྱེ་སྟེ་རྟོགས་པ་)དེ་བས་ན་
(འདུ་ཤེས་དང་སེམས་དང་ལྟ་བ་)ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་(འདུ་ཤེས་དང་སེམས་
དང་ལྟ་བ་)ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པས་ཚིག་ཏུ་བརྗོད་པ་ཡང་ཤེས་ལ་དོན་ཡང་ཤེས་སོ། །གང་ཞིག་
ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་པོ་ཡོངས་སུ་སྤོང་བར་འདོད་ན། དེ་ལྟ་བུའི་ཚུལ་དུ་(མྱང་འདས་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་)རྟག་པ་དང་བདེ་བ་དང་བདག་དང་ཡོངས་སུ་དག་པར་རིག་པར་
བྱའོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། ལྷའི་ཟླ་བས་བསྒྱུར་བའི་མྱང་འདས་ཆེན་པོར། ཡང་དེའི་ཚེ་བསླབ་
པའི་གཞི་ལྔ་བླངས་ཤིང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་གོ་ཆ་དང་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བསྙེན་
འོད་དྲི་མ་མེད་པར་གྲགས་པའི་རྒྱལ་པོ་ལ་སོགས་པ་དགེ་བསྙེན་གང་གཱའི་ཀླུང་གཉིས་ཀྱི་
བྱེ་མ་སྙེད་ཐམས་ཅད་ཟུང་དང་ཟུང་དུ་ཤེས་པར་འདོད་པ་ཤ་སྟག་སྟེ། (འཁོར་བ་)སྡུག་
བསྔལ་བ་དང༌། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)བདེ་བ་དང༌། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་)རྟག་པ་དང༌། (འཁོར་བ་)མི་རྟག་པ་དང་(མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)བདག་ཡོད་པ་
དང༌། (འཁོར་བ་)བདག་མེད་པ་དང་(འཁོར་བ་)སྟོང་བ་དང༌། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
1-1-518


པོ་)སྟོང་བ་མ་ཡིན་པ་དང་(མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)དེ་ཁོ་ན་དང༌། (འཁོར་བ་)དེ་ཁོ་
ན་མ་ཡིན་པ་དང༌། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)སྐྱབས་དང་(འཁོར་བ་)སྐྱབས་མ་ཡིན་པ་
དང༌། (འཁོར་བ་)སེམས་ཅན་དང༌། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)སེམས་ཅན་མེད་པ་དང་
(མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)བརྟན་པ་དང༌། (འཁོར་བ་)བརྟན་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། (མྱང་
འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ཞི་བ་དང་(འཁོར་བ་)ཞི་བ་མ་ཡིན་པ་དང་(འཁོར་བ་)འདུས་བྱས་
དང་(མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)འདུས་མ་བྱས་དང༌། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་)ཐེར་ཟུག་དང་(འཁོར་བ་)ཐེར་ཟུག་མ་ཡིན་པ་དང༌། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་)ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་(རང་བཞིན་གྱིས་)འདས་པ་དང༌། (འཁོར་བ་)ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་
ལས་འདས་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། (དེ་དག་གི་ནང་ནས་གཙང་བདག་
བདེ་དང་རྟག་པའི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཤེས་པར་འདོད་པ་ཤ་སྟག་
སྟེ། ཞེས་དང༌། ཁྱེད་(འཁོར་བ་)སྟོང་པ་དང་(མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)སྟོང་པ་མ་ཡིན་
པའམ། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)རྟག་པ་དང་(འཁོར་བ་)མི་རྟག་པའམ། (མྱང་འདས་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)སྐྱབས་དང་(འཁོར་བ་)སྐྱབས་མ་ཡིན་པའམ། (འཁོར་བ་)འགྲོ་བ་དང་
(མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)མི་འགྲོ་བའམ། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)རྟེན་དང་
(འཁོར་བ་)རྟེན་མ་ཡིན་པའམ། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ཐེར་ཟུག་དང་(འཁོར་
བ་)ཐེར་ཟུག་མ་ཡིན་པའམ། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)བརྟན་པ་དང་(འཁོར་
བ་)བརྟན་པ་མ་ཡིན་པའམ། (འཁོར་བ་)སེམས་ཅན་དང་(མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་)སེམས་ཅན་མ་ཡིན་པའམ། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ཡང་དག་པ་དང་(འཁོར་
བ་)ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའམ། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)བདེན་པ་དང་(འཁོར་
1-1-519


བ་)བདེན་པ་མ་ཡིན་པའམ། {འདིའི་བར་དཔེ་གཞན་མཆན་འཇོག་ས་མི་འདྲ་(བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་)མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་(འཁོར་བ་)མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་
མ་ཡིན་པའམ། (མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)གསང་བ་དང་(འཁོར་བ་)གསང་བ་མ་ཡིན་
པ་དང༌། (འཁོར་བ་གཟུངས་འཛིན་)གཉིས་དང་(མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)གཉིས་སུ་
མེད་པ་དང༌།} དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམ་པ་དུ་མ་དག་ལ་སོམ་ཉིའམ་ཡིད་གཉིས་སམ་ཐེ་ཚོམ་
ཟ་བ་ཅི་དང་ཅི་ཡོད་པ་དེ་དང་དེ་དག་ཞུས་ཤིག་དང་(ཐེ་ཚོམ་གྱི་དྲ་བ་)ཐམས་ཅད་གཅད་
པར་བྱའོ། །(མྱང་འདས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)བདུད་རྩིའི་མཆོག་ཀྱང་ཁྱེད་ལ་བསྟན་པར་བྱ་སྟེ་
དེའི་འོག་ཏུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བྱའོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། རྒྱུད་བླ་མའི་འགྲེལ་
པར། དེ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ནི། ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དག་
ལ་བརྗོད་དེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་དེ་དག་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་
རྟག་པ་ཉིད་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་(ཡིན་པ་)ལས། སླར་དེ་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་སུ་བསྒོམ་པ་
ལས་བཟློག་ནས་མི་རྟག་པའི་འདུ་ཤེས་སུ་བསྒོམ་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཉིད་དང་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བདེ་བར་སྒོམ་པར་བྱ་བ་(ཡིན་པ་)ལས་སླར་བདེ་བའི་འདུ་
ཤེས་སྒོམ་པ་ལས་བཟློག་ནས་སྡུག་བསྔལ་བའི་འདུ་ཤེས་སུ་སྒོམ་པ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་
ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་བདག་ཏུ་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་(ཡིན་པ་)ལས་སླར་དེ་
ལ་བདག་གི་འདུ་ཤེས་སྒོམ་པ་ལས་བཟློག་ནས་བདག་མེད་པའི་འདུ་ཤེས་སྒོམ་པ་ལ་དགའ་
བ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་གཙང་བར་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་(ཡིན་པ་)ལས་
1-1-520


སླར་དེ་ལ་གཙང་བའི་འདུ་ཤེས་སྒོམ་པ་ལས་བཟློག་ནས་མི་གཙང་བའི་འདུ་ཤེས་སྒོམ་པ་
ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་རྣམ་གྲངས་འདིས་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཐོབ་པ་
དང་འགལ་བའི་ལམ་ལ་མངོན་པར་དགའ་བའི་ཕྱིར། མཆོག་ཏུ་རྟག་པ་དང་བདེ་བ་དང་
བདག་དང་སྡུག་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)དེ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་
རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡང་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་ཞེས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་(བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་)དེ་(ཉན་རང་)ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་མངོན་པར་དགའ་བ་(ཐམས་ཅད་)མི་རྟག་པ་དང་
(ཐམས་ཅད་)སྡུག་བསྔལ་བ་དང་(ཐམས་ཅད་)བདག་མེད་པ་དང་(ཐམས་ཅད་)མི་སྡུག་པའི་
འདུ་ཤེས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་རྒྱས་པར་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་
འདས་པ་ཆེན་པོའི་མདོར། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རྫིང་གི་ཆུའི་ནོར་བུའི་དཔེས་རབ་ཏུ་
བསྒྲུབས་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ། དགེ་སློང་དག་དཔེར་ན་སོ་ཀའི་དུས་ལ་བབ་པ་ན་སྐྱེ་བོ་དག་ཁྲུས་
རས་བཅིངས་ཏེ། རང་རང་གི་རྒྱན་དང་ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་དག་གིས་ཆུ་ལ་རྩེའོ། །དེ་ནས་དེར་
གཅིག་གིས་རིགས་དང་ལྡན་པའི་ནོར་བུ་བཱཻ་དཱུརྱ་ཆུའི་ནང་དུ་བཞག་པ་དང༌། དེ་ནས་བཱཻ་
དཱུརྱ་དེ(ལེན་པ)འི་དོན་དུ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་རྒྱན་བཞག་ནས་ཞུགས་པར་གྱུར་ཏོ། །རྫིང་གི་
ཆུ་དེ་ཡང་ནོར་བུའི་མཐུས་ནོར་བུའི་འོད་དང་འདྲ་བར་སྣང་ངོ༌། །དེ་དག་དེ་ལྟར་སྣང་
བའི་ཆུ་དེ་མཐོང་ནས་ཨེ་མའོ་ནོར་བུའོ་སྙམ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་འདུ་ཤེས་རབ་ཏུ་ཞུགས་
སོ། །དེ་ནས་(རྫིང་)དེ་ན་ཡོད་བའི་གསེག་མའམ་གྱོ་མོ་དེ་དག་ལ་ནོར་བུའོ་སྙམ་ནས་(ལག་
པས་)བཟུང་སྟེ་བདག་གིས་ནོར་བུ་རྙེད་དོ་སྙམ་ནས་(ཕྱིར་)ཕྱུང་ངོ༌། །ཕྱུང་ནས་ཀྱང་རྫིང་
བུའི་འགྲམ་དུ་བལྟས་པ་ན་འདི་ནི་ནོར་བུ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་འདུ་ཤེས་རབ་ཏུ་འཇུག་
1-1-521


གོ །དེ་ནས་དེ་ལ་ཐབས་མཁས་ཤིང་ཡིད་གཞུངས་པ་གཅིག་གིས་ནོར་བུ་དེ་ཡང་དག་པར་
རྙེད་པར་གྱུར་ཏོ། །དགེ་སློང་དག་དེ་བཞིན་དུ་(རྫིང་གི་གསེག་མ་ལ་)ནོར་བུ(འོ་སྙམ་དུ་འཛིན་
པ་)ལྟར་ཆོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་མི་ཤེས་པ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་སྡུག་
བསྔལ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་དང་ཐམས་ཅད་མི་སྡུག་པའོ། །ཞེས་འཛིན་པ་
ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྒོམས་ཤིང་བསྒོམས་པ་མང་དུ་བྱས་ཤིང་མང་དུ་བྱས་པས་ཉེ་བར་
གཞག་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ནི་(མཐར་ཐུག་གི་)དོན་མེད་དོ། །དགེ་སློང་དག་དེའི་ཕྱིར་(ནོར་བུར་
བློས་བཟུང་ཡང་དོན་ལ་)རྫིང་གི་གསེག་མ་དང་གྱོ་མོར་རྣམ་པར་གནས་པ་ལྟར་མི་འགྱུར་
བར་ཁྱེད་ཅག་ཐབས་ལ་མཁས་པར་གྱིས་ཤིག དགེ་སློང་དག་ཁྱེད་ཀྱིས་གང་དང་གང་
ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པ་
དང༌། ཐམས་ཅད་མི་གཙང་བའོ་ཞེས་འཛིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྒོམས་ཤིང་བསྒོམས་ལ་
མང་དུ་བྱས་པ་དེ་དང་དེ་ཉིད་ལ་རྟག་པ་དང་བདེ་བ་དང་བདག་དང་སྡུག་པ(འི་མཐར་
ཐུག་པ་རྟོགས་པ་དང་མཐོང་བ་དང་ཐོབ་པ་)ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་རྒྱས་པར་ཆོས་ཀྱི་དེ་
ཁོ་ན་ཉིད་དོན་དམ་པ་རྣམ་པར་གཞག་པ་ལས་བརྩམས་ཏེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་བསྟན་
པ་ནི་མདོ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་(དོན་དམ་)སྟོང་པ་ཉིད་ལས་སེམས་
རྣམ་པར་གཡེངས་པ་ནི་ཐེག་པ་ལ་གསར་དུ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའ་(དོན་དམ་)སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་གྱི་ཚུལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་(མཐོང་ཞིང་
རྟོགས་པ་)ལས་ཉམས་པ་དག་ལ་བརྗོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
༈ ༼བཤད་པའི་དོན་བསྡུས་ཏེ་གདམས་ཤིང་སྨོན་ལམ་གདབ་པ།༽ དེ་ལྟ་བས་ན་
1-1-522


ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པས་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་
དང་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་དུ་ལེགས་པར་རྟོགས་དགོས་ཏེ་དོན་དང་མཐུན་པར་རྟོགས་
དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་དོན་ནི་བདེན་པ་གཉིས་དང་འཁོར་འདས་གཉིས་དང་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་དང་གློ་བུར་དྲི་མ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ནམ་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་
གནས་པ་སྟེ་འགའ་ཞིག་ནི་མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་སྟོང་པ་དང་བདག་མེད་པ་
དང་མི་གཙང་བ་ལ་སོགས་པར་གནས་ལ། འགའ་ཞིག་ནི་དེ་རྣམས་ལས་བཟློག་པར་ཡང་
གནས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་སྟོང་དང༌། གཞན་སྟོང་དང༌། རང་བྱུང་གཞན་བྱུང་དང༌། རང་
རིག་གཞན་རིག་དང༌། རང་རིག་ལ་ཡང་རྣམ་ཤེས་རང་རིག་དང༌། ཡེ་ཤེས་རང་རིག་དང༌། 
ཡེ་ཤེས་རང་རིག་ལ་ཡང་རང་བྱུང་གཞན་བྱུང་ངམ་འགོག་བདེན་ཡེ་ཤེས་དང་ལམ་བདེན་
ཡེ་ཤེས་སམ་ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་(ཀྱི་རང་རིག་)དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་རང་རིག་གམ་འདུས་
བྱས་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཡོངས་གྲུབ་གཉིས་ཀྱི་རང་རིག་གི་ཁྱད་པར་དང་ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་
གཅིག་མི་གཅིག་དང༌། རྣམ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་གཅིག་མི་གཅིག་དང་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་
གཅིག་མི་གཅིག་དང༌། སྲིད་གསུམ་གཅིག་མི་གཅིག་དང་སྲིད་གསུམ་སྐྱེ་འཇིག་ཡོད་མེད་
དང༌། སྲིད་གསུམ་སྐ་ཅིག་ལས་འདས་མ་འདས་དང༌། ཀུན་ནས་དང་བ་ཡིན་མིན་གྱི་སྲིད་
གསུམ་དང་སངས་རྒྱས་སམ་ཆོས་སྐུ་ཡིན་མིན་གྱི་ཁམས་གསུམ་(དང་སྲིད་གསུམ་)ལ་སོགས་
པ་དང་བདེན་གཉིས་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་དང༌། བདེན་བཞི་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་
དང༌། སྐུ་གསུམ་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་དང༌། འཁོར་འདས་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་དང༌། 
རྒྱུ་འབྲས་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་དང༌། གཞི་འབྲས་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་དང༌། གཟུང་
1-1-523


འཛིན་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་དང༌། རྣམ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་དང༌། རྟེན་
དང་བརྟེན་པ་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་དང༌། བརྗོད་བྱ་རྗོད་བྱེད་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་
དང༌། དབྱངས་དང་གསལ་བྱེད་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་དང༌། ཕུང་པོ་ཁམས་སོགས་དབྱེར་
ཡོད་དབྱེར་མེད་(དང་གཙོ་འཁོར་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་དང༌། དུས་གསུམ་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་
དང༌། ཁམས་གསུམ་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་དང༌། ཐེག་གསུམ་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་དང༌། སྐྱབས་
གསུམ་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་དང༌། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་དབྱེར་ཡོད་དབྱེར་མེད་)ལ་སོགས་པ་དང༌། 
འགལ་འདུས་སྐྱོན་ཡོད་སྐྱོན་མེད་དང༌། (ཡོད་པར་རྟོགས་པ་ལ་སྐྱོན་ཡོད་སྐྱོན་མེད་དང༌། མེད་
པར་རྟོགས་པ་ལ་སྐྱོན་ཡོད་སྐྱོན་མེད་དང༌། རྟག་པར་རྟོགས་པ་ལ་སྐྱོན་ཡོད་སྐྱོན་མེད་དང༌། ཆད་པར་
རྟོགས་པ་ལ་སྐྱོན་ཡོད་སྐྱོན་མེད་ལ་སོགས་པ་དང་)དངོས་འགལ་ལ་ཕུང་གསུམ་ཡོད་མེད་དང་
(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དང་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཆོས་ལས་འདས་མ་
འདས་དང༌། རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཆོས་ལས་འདས་མ་འདས་དང༌། སྐ་ཅིག་གི་ཆོས་ལས་འདས་མ་
འདས་དང༌། རྟོག་གེའི་ཆོས་ལས་འདས་མ་འདས་དང༌། འཇིག་རྟེན་དཔེ་ལས་འདས་མ་
འདས་དང༌། (དངོས་པོར་ཡོད་མེད་ལས་འདས་མ་འདས་)ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། རང་
བཞིན་གཉུག་མ་དང་བཅོས་མ་གློ་བུར་བའི་ཁྱད་པར་དང༌། རྣམ་པར་དག་པ་ལ་རང་
བཞིན་གྱིས་དག་པ་དང༌། གཉེན་པོས་དག་པར་བྱས་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་བྲལ་
བ་དང་གཙང་བ་དང་ཞི་བ་དང་དབེན་པ་དང་འགགས་པ་དང་སྤངས་པ་དང་ཟད་པ་
དང་ནུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་གཉིས་གཉིས་སུ་གནས་པ་དང༌། དེ་ལྟར་
སྤངས་པ་དང་གནད་གཅིག་པའི་རྟོགས་པ་ལ་ཡང་ཚུལ་གཉིས་གཉིས་སུ་གནས་པ་དང༌། 
1-1-524


རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པར་གསུངས་པ་ལ། གང་མེད་པ་དང་དེའི་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པའི་
ཁྱད་པར་དང་བདག་དང་སེམས་ཅན་དང་སྲོག་དང་གསོ་བ་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་
གསུངས་པ་ལ་གང་མེད་པ་དང་དེའི་ལྷག་མ་གང་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་
མ་སྐྱེས་པ་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང་སྤྲོས་པ་མེད་པ་དང་མཐའ་དང་བྲལ་བ་(དང་སྐྱེ་
འགག་འཕོ་འགྱུར་དང་བྲལ་བ་)ལ་སོགས་པ་དང་དག་པ་དང་བྲལ་བ་(དང་དབེན་པ་)ལ་སོགས་
པ་རྣམས་ལ་ཡང་གང་མ་སྐྱེས་པ་ནས་གང་དང་བྲལ་བའི་བར་དང༌། དེའི་གཞིའམ་ལྷག་མ་
གང་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། དབུ་མ་ལ་སྣང་བཅས་སྣང་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང༌། སེམས་
ཙམ་ལ་དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་(དང་)རང་བཞིན་བཅོས་མ་(དང་)གཉུག་མ་གློ་བུར་བའི་ཁྱད་
པར་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་ལ་མེད་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་(གསུམ་མམ་གཉིས་)དང༌། གནས་
གྱུར་པ་ལ་གྱུར་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་(ངོ་བོ་འགྱུར་མི་འགྱུར་)དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དངོས་པོ་མེད་
པ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དམ་རང་གི་དངོས་པོ་དང༌། གཞན་གྱི་དངོས་པོས་
སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང༌། རྨི་ལམ་སྒྱུ་མ་སོགས་དང་འདྲ་བར་གསུངས་པ་ལ་ཀུན་རྫོབ་
འདྲ་ཚུལ་དང་དོན་དམ་འདྲ་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་དང༌། ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་གསུངས་
པ་ལ་ཀུན་རྫོབ་འདྲ་ཚུལ་དང་དོན་དམ་འདྲ་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་དང༌། ཅི་ཡང་མེད་པར་
གསུངས་པ་ལ་གློ་བུར་དྲི་མ་མེད་ཚུལ་དང༌། བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ལ་མེད་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་
དང༌། ཡོད་མེད་ལས་འདས་པར་ཡང་གསུངས་ལ་ཡོད་པར་ཡང་གསུངས་པ་དང༌། རྟག་
ཆད་ལས་འདས་པར་ཡང་གསུངས་ལ་རྟག་པར་ཡང་གསུངས་པ་དང༌། རང་བཞིན་མེད་
པར་ཡང་གསུངས་ལ་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་ཡང་གསུངས་པ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་
1-1-525


མེད་པར་ཡང་གསུངས་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པར་ཡང་གསུངས་པ་དང༌། 
འདུས་མ་བྱས་སུ་ཡང་གསུངས་ལ་འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས་གཉི་ག་ལས་འདས་པར་ཡང་
གསུངས་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གནས་སུ་ཡང་གསུངས་ལ་ཆོས་གང་ཡང་མི་གནས་
པར་གསུངས་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་གནས་པར་ཡང་གསུངས་ལ་ཆོས་གང་ལ་ཡང་
མི་གནས་པར་གསུངས་པ་དང༌། རྟེན་དང་བརྟེན་པར་ཡང་གསུངས་ལ་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་
མེད་པར་ཡང་གསུངས་པ་དང༌། བདག་མེད་པར་ཡང་གསུངས་ལ་བདག་ཡོད་པར་ཡང་
གསུངས་པ་དང༌། སྟོང་པར་ཡང་གསུངས་ལ་མི་སྟོང་པར་ཡང་གསུངས་པ་དང༌། ཡོད་པར་
ཡང་གསུངས་ལ་མེད་པར་ཡང་གསུངས་པ་དང༌། སྐྱེ་བར་ཡང་གསུངས་ལ་མི་སྐྱེ་བར་ཡང་
གསུངས་པ་དང༌། (བྱུང་བར་ཡང་གསུངས་ལ་མ་བྱུང་བར་ཡང་གསུངས་པ་དང་)འགགས་པར་
ཡང་གསུངས་ལ་འགག་པ་མེད་པར་ཡང་གསུངས་པ་དང༌། འགྱུར་བར་ཡང་གསུངས་ལ་
འགྱུར་བ་མེད་པར་ཡང་གསུངས་པ་དང༌། སྤྲོས་པར་ཡང་གསུངས་ལ་སྤྲོས་པ་མེད་པར་
ཡང་གསུངས་པ་དང༌། སྤྲོ་བསྡུ་མེད་པར་ཡང་གསུངས་ལ་སྤྲོ་བ་དང་བསྡུ་བར་ཡང་
གསུངས་པ་དང༌། དབྱེ་བ་མེད་པར་ཡང་གསུངས་ལ་དབྱེ་བ་མང་པོར་ཡང་གསུངས་པ་
དང་། དམིགས་པ་དང་བཅས་པར་ཡང་གསུངས་ལ་དམིགས་པ་མེད་པར་ཡང་གསུངས་པ་
དང༌། ཡེ་ཤེས་དང་རྣམ་ཤེས་ལ་སྣང་བར་ཡང་གསུངས་ལ་མི་སྣང་བར་ཡང་གསུངས་པ་
དང༌། རྣམ་པར་རིག་པར་ཡང་གསུངས་ལ་རྣམ་རིག་མེད་པར་ཡང་གསུངས་པ་དང༌། ཁས་
ལེན་དམ་བཅའ་མེད་པར་ཡང་གསུངས་ལ་ཡོད་པར་ཡང་གསུངས་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་
འདས་པ་མེད་པའམ་མི་བདེན་པར་ཡང་གསུངས་ལ་ཡོད་པའམ་བདེན་པར་ཡང་གསུངས་
1-1-526


པ་དང༌། འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་ཡང་གསུངས་ལ་ཐོབ་པ་མེད་པར་ཡང་གསུངས་པ་དང༌། ཆོས་
བྱར་ཡོད་ཀྱང་གསུངས་ལ་བྱར་མེད་ཀྱང་གསུངས་པ་(དང་ལམ་དང་ཡེ་ཤེས་ཡོད་པར་ཡང་
གསུངས་ལ་མེད་པར་ཡང་གསུངས་པ་)ལ་སོགས་པ་འགལ་འགལ་འདྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་
མི་འགལ་ཞིང་མཐུན་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། ཀུན་གཞི་ལ་ཡེ་ཤེས་དང་རྣམ་ཤེས་སུ་འབྱེད་
པའམ་སྦྱང་གཞི་དང་སྦྱང་བྱར་འབྱེད་པ་དང༌། རིགས་ལ་ཡོད་པ་དོན་དམ་རང་བཞིན་གྱི་
རིགས་དང༌། མེད་པ་ཀུན་རྫོབ་རྒྱས་པའི་རིགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང༌། ལམ་ལ་རྟོག་བཅས་རྟོག་
མེད་དང༌། ཉེ་རིང་དང༌། མཉམ་རྗེས་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་བྲལ་
འབྲས་བསྐྱེད་འབྲས་(དང་)རང་དོན་གཞན་དོན་(དང་)དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་
སྐུའི་ཁྱད་པར་དང༌། སྤང་བྱའམ་སྦྱང་བྱ་ལ་ཀུན་བརྟགས་(མཐོང་བས་སྤང་བར་བྱ་བ་
དང་)ལྷན་སྐྱེས་(སྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་)དང་ཉོན་སྒྲིབ་ཤེས་སྒྲིབ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་
དང༌། དེ་དག་གི་རྩ་བ་དང་བཞོན་པ་གང་ཡིན་པ་དང༌། གཉེན་པོ་ལ་མཉམ་གཞག་གི་ཤེས་
རབ་དང༌། རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། དེ་དག་གི་གནད་དམ་རྩ་བ་
གང་ཡིན་པ་དང༌། བདེན་པ་གཉིས་དང་བཞི་དང་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དང༌། སྦྱང་
གཞི་སྦྱང་བྱ་སྦྱོང་བྱེད་སྦྱངས་འབྲས་སྦྱོང་མཁན་སྦྱོང་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་དང༌། གཞི་ལམ་
འབྲས་བུ་དང༌། ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་དྲང་དོན་ངེས་དོན་དང༌། ཐུན་མོང་དང་ཐུན་
མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། ཐེག་པ་གསུམ་དང་བསླབ་པ་གསུམ་དང༌། བཀའ་འཁོར་
ལོ་གསུམ་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་དང༌། ཕྱི་ནང་གཞན་གསུམ་དང༌། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་
རང་བཞིན་མདོ་དང་སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་དང་ཁྱད་པར་མེད་པ་ལ་སོགས་
1-1-527


པ་གནས་ཚུལ་གང་ཡིན་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལེགས་པར་རྟོག་ན་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བར་
འགྱུར་གྱི་(དེ་དག་ལས་)གཞན་དུ་(ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་དུ་རྟོགས་པའམ། དོན་དམ་དུ་ཅིང་ཡང་མ་
གྲུབ་ཅིང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་འཇིག་རྟེན་གྲགས་སེའམ། སེམས་ཙམ་པའམ། མདོ་སྡེ་
པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་ཞེས་སོགས་དང༌། ཉོན་མོངས་རྣམ་རྟོག་ངོ་ཤེས་ན་ཡེ་ཤེས་དང་ཆོས་སྐུ་ཡིན་ཞེས་
སོགས་སུ་ལྟ་)ན་(ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་)དེར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་མདོ་རྒྱུད་ཟབ་མོ་རྣམས་
ཀྱི་དགོངས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ལེགས་པར་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་རྣམ་པར་དག་པ་དང་ནམ་
དུ་ཡང་མི་འབྲལ་བར་གྱུར་ཅིག དེ་ལྟར་རྣམ་པ་དུ་མར་རྣམ་པར་ཕྱེ་སྟེ་ལེགས་པར་
གཏན་ལ་ཕབ་ཀྱང་མཉམ་གཞག་ཟབ་མོའི་སྐབས་སུ་ནི་རྟོག་མེད་སྤྲོས་བྲལ་མཉམ་པ་ཉིད་
ལ་འཇོག་དགོས་ཤིང༌། གྲོགས་སྤྱོད་པ་དང་དམ་ཚིག་གི་ཚོགས་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་ཚང་
དགོས་ཏེ། ལོགས་ཤིག་ཏུ་བསྟན་པ་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །(དུང་དཀར་པོར་གནས་པ་ལྟ་
བུ་)གནས་ལུགས་(དང་དེ་སེར་པོར་མཐོང་བ་ལྟ་བུ་)འཁྲུལ་ལུགས་(གང་ཡིན་)ཇི་བཞིན་ལེགས་
རྟོགས་ནས། །(མཁྲིས་ནད་འཇོམས་པའི་སྨན་མཆོག་བསྟེན་པ་ལྟ་བུ་)འཁྲུལ་པ་ཟློག་པའི་ཐབས་ཀྱི་
མཆོག་གྱུར་པ། །ཤིན་ཏུ་དག་པའི་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པ་རྣམས། །བདག་གཞན་ཀུན་གྱིས་མྱུར་དུ་
རྫོགས་བྱེད་ཤོག།
༈ ༼ལམ་གྱི་སྐབས།༽ རྣམ་དག་ལེགས་པའི་ལམ་གྱི་སྐབས་སོ།། །།
༈ ༼ལམ་དེས་བྲལ་བ་དང་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་བཤད་པ་ལ་གསུམ། ཐེག་ཆེན་
འབྲས་བུ་སྤྱིར་བསྟན་པ།༽ དེ་ལྟར་ཡང་དག་པའི་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པས་ལམ་ཚོགས་གཉིས་
ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་སྤང་བྱ་སྒྲིབ་པ་གཉིས་ཟད་པ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་འཐོབ་སྟེ། 
1-1-528


མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ། (སྔར་ལམ་བསྒྲུབ་པ་ལ་)དཀའ་སྤྱོད་དཔག་མེད་བརྒྱ་ཕྲག་དང༌། །དཔག་
མེད་དགེ་བ་བསགས་པ་དང༌། །(དེ་ཡང་)དཔག་ཏུ་མེད་པའི་དུས་(སུ་འབད་པ་)དང་
ནི། །དཔག་མེད་སྒྲིབ་པ་(ཀུན་ནས་གཉེན་པོས་)ཟད་པའི་ཕྱིར། །སྒྲིབ་པ་ཀུན་གྱི་དྲི་མེད་
པ། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད(དག་པ་གཉིས་ལྡན་)འཐོབ། །རིན་ཆེན་སྣོད་ནི་ཕྱེ་བ་
ལྟར། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་ཡང་དག་བསྟན། །(དེ་ཉིད་བཤད་ན་)ངལ་བརྒྱས་རྨད་(དུ་)བྱུང་
(བའི་)དཀའ་(བ་)སྤྱད་(ཅིང་)དགེ་ཀུན་བསགས། །སྐལ་མཆོག་(གི་)དུས་རིང་(དུ་)སོང་
བ(འི་)སྒྲིབ་ཀུན་ཟད། །(ས་དང་)སར་གཏོགས་(པའི་)སྒྲིབ་པ་ཕྲ་(མོ་རྣམས་)བཅོམ་(པ་)སངས་
རྒྱས་ཏེ། །དེ་ནི་མཐུ་ཆེན་རིན་ཆེན་སྣོད་ཕྱེ་བཞིན། །ཞེས་དང༌། གང་ལ་ཉོན་མོངས་
(དང་)ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་དུས་རིང་(དུ་)རྟག་ལྡན་པ། །སྤོང་བ(འི་ཐབས་)ཤིན་ཏུ་རྒྱ་
ཆེན་རྣམ་པ་ཀུན་གྱིས་རབ་ཏུ་བཅོམ་གྱུར་ཞིང༌། །(གློ་བུར་དྲི་མའི་སྣང་བ་ཟད་ནས་དེ་བཞིན་
ཉིད་འབའ་ཞིག་སྣང་བས་ངོ་བོ་མི་འགྱུར་བའི་)གནས་གྱུར་ཆོས་དཀར་(པོའི་)ཡོན་ཏན་མཆོག་
རབ་ལྡན་པ་ཐོབ་པ་སངས་རྒྱས་ཉིད། །དེ་ནི་མི་རྟོག་(པའི་ཤེས་རབ་)རབ་དག་ཤིན་ཏུ་(རྣམ་
དག་དང་རྗེས་ཐོབ་ཤེས་བྱ་མང་པོའི་)ཡུལ་ཅན་ཡེ་ཤེས་ལམ་གྱིས་འཐོབ། །ཅེས་དང༌། རྒྱུད་བླ་
མར་ཡང༌། རང་བཞིན་འོད་གསལ་ཞེས་བརྗོད་གང་ཡིན་ཉི་དང་མཁའ་བཞིན་གློ་བུར་
གྱི། །ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱའི་སྤྲིན་ཚོགས་སྟུག་པོའི་སྒྲིབ་པ་ཡིས་ནི་བསྒྲིབས་གྱུར་པ། །དྲི་མེད་
སངས་རྒྱས་ཡོན་ཏན་ཀུན་ལྡན་རྟག་བརྟན་གཡུང་དྲུང་སངས་རྒྱས་ཉིད། །དེ་ནི་ཆོས་ལ་མི་
རྟོག་རྣམ་འབྱེད་ཡེ་ཤེས་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འཐོབ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་དབྱེར་མེད་
པ། །དག་པའི་ཆོས་ཀྱིས་རབ་ཕྱེ་བ། །ཉི་མཁའ་བཞིན་ཏེ་ཡེ་ཤེས་དང༌། །སྤངས་པ་གཉིས་ཀྱི་
1-1-529


མཚན་ཉིད་དོ། །ཞེས་དང༌། ཐོག་མ་དབུས་མཐའ་མེད་ཅིང་རྣམ་དབྱེར་
མེད། །(མཐའ་)གཉིས་མེད་(ཅིང་ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱ་སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པ་)གསུམ་(དང་)བྲལ་
དྲི་མེད་རྣམ་རྟོག་མེད། །ཆོས་དབྱིངས་རང་བཞིན་གང་ཡིན་རྟག་(ཏུ་)གནས་པ(མཉམ་གཞག་
མེད་པས་མི་མཐོང་གི)། །མཉམ་པར་གཞག་པའི་རྣལ་འབྱོར་བ་ཡིས་མཐོང༌། །གཞལ་མེད་
གང་གཱའི་བྱེ་མ་ལས་འདས་པ། །བསམ་མེད་མཉམ་མེད་ཡོན་ཏན་རྣམས་དང་ལྡན(པ)། །དེ་
བཞིན་གཤེགས་པའི་དྲི་མེད་དབྱིངས་དེ་ནི། །བག་ཆགས་བཅས་པའི་ཉེས་པ་རྣམ་སྤངས་
པ(དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་ཐོབ་པ)འོ། །(དེའི་བྱིན་རླབས་ལས་བྱུང་བའི་གཟུགས་སྐུ་ནི་)སྣ་ཚོགས་དམ་ཆོས་
འོད་ཟེར་མངའ་བའི་སྐུས། །འགྲོ་བའི་རྣམ་གྲོལ་དོན་སྒྲུབ་ལ་བརྩོན་པ། །མཛད་པ་ཡིད་
བཞིན་ནོར་བུའི་རྒྱལ་བཞིན་ཏེ། །སྣ་ཚོགས་དངོས་(རྣམས་སུ་སྣང་བ་)དང་དེ་ཡི་རང་བཞིན་
(དུ་གྲུབ་པ་)མིན(ཏེ་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཀྱི་ནོར་བུ་བཞིན་ཞེས་པ་ལོངས་སྐུའོ། །སྤྲུལ་སྐུས་འཁོར་ལོ་དང་
པོ་བསྟན་ནས)། །འཇིག་རྟེན་ཞི་བའི་ལམ་ལ་འཇུག་པ་དང༌། །(ཐེག་ཆེན་ལ་)རབ་ཏུ་སྨིན་
(པ་)དང་(བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་)ལུང་སྟོན་(པའི་)རྒྱུ་ཡི་གཟུགས། །གང་ཡིན་(པའི་སངས་རྒྱས་)དེ་
ཡང་(དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་)འདིར་ནི་རྟག་གནས་ཏེ། །ནམ་མཁའི་ཁམས་སུ་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་
(གནས་པ་)བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་ཏེ། སངས་རྒྱས་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་རྨད་དུ་
གྱུར་པའི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་ཕྲིན་ལས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཚད་མེད་ཅིང་
གཞལ་དུ་མེད་ལ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ནམ་མཁའ་ལྟར་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་ཡིད་བཞིན་
གྱི་ནོར་བུ་དང་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ལ་སོགས་པ་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་འདོད་དགུའི་
འབྱུང་གནས་དམ་པ་ཡིན་ནོ། །
1-1-530


༈ ༼དེའི་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་དྲུག ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་བའི་སྐུ་ཕུན་ཚོགས་བཤད་
པ་ལ་དྲུག ཐེག་ཆེན་ཐུན་མོང་བ་ལ་གྲགས་པའི་སྐུའི་དབྱེ་བ་ལ་གསུམ། གཤིས་ལུགས་ཟབ་
མོའི་སྐུ་གཅིག་ཏུ་བབ་ཚུལ།༽ དེ་ལ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་གཅིག་དང་གཉིས་
དང་གསུམ་དང་བཞི་ལ་སོགས་པར་གང་གསུངས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་རྣམ་
དབྱེ་ཤེས་ན་ཐུབ་པའི་བའ་ལ་མི་རྨོངས་པར་འགྱུར་རོ། །འདིར་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་
པའི་སྐུ་གཅིག་ཉིད་དུ་ཟད་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་སྐུ་སྟེ། མྱ་ངན་འདས་པ་བདེན་གཅིག་
པུ། །ཞེས་དང༌། གང་བྱང་ཆུབ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དེ་གང་ཡང་མེད་དོ། །ཞེས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་ལས་མ་གཏོགས་པ། །འདི་ལྟར་ཆོས་ཡོད་མ་ཡིན་ཏེ། །ཞེས་ཆོས་དབྱིངས་ཀྱི་སྐུ་མ་
གཏོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་མེད་པར་གསུངས་པ་དང༌། གཅིག་
པུ་སྲ་མཁྲེགས་རྡོ་རྗེའི་བདག། ཅེས་དང༌། བདེན་པ་གཅིག་སྟེ་གཉིས་པ་མེད། །ཅེས་དང༌། 
བདེན་པ་ནི་གཅིག་པུ་གཉིས་མ་ཡིན་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། འགོག་པའི་བདེན་པའོ། །ཞེས་པ་ལ་
སོགས་པས་གང་གསུངས་པ་མཐར་ཐུག་གི་གནས་ལུགས་ལ་བདེན་པ་གཅིག་པུ་དོན་དམ་
པའི་བདེན་པ་(སྐུ་གཅིག་པུ་)ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་(སྤྱན་གཅིག་པུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱན་ལ་སོགས་པ་)སྟེ་དཔེ་
ཟླ་མེད་པ་དང་འབའ་ཞིག་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་དུ་མ་རོ་གཅིག་པ་དང༌། ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་
གཅིག་པའི་སྐུའོ། །
༈ ༼བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་སྐུ་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ།༽ དེ་ལ་སྐུ་གཉིས་ནི་དོན་དམ་ཆོས་ཀྱི་
སྐུ་དང་ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་སྟེ་རང་གཞན་གྱི་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་གནས་སོ། །དེ་
ཡང༌། (རྒྱུད་བླ་མར་)རང་དོན་གཞན་དོན་(གྱི་སྐུ་)དོན་དམ་(ཆོས་)སྐུ་དང་ནི། །དེ་ལ་བརྟེན་
1-1-531


པའི་ཀུན་རྫོབ་(གཟུགས་)སྐུ་ཉིད་དེ། །(དྲི་མ་)བྲལ་(བས་ཐོབ་པ་)དང་(ངོ་བོ་)རྣམ་པར་སྨིན་
པའི་འབྲས་བུ་ཡི། །ཡོན་ཏན་དབྱེ་བ་དྲུག་ཅུ་བཞི་འདི་དག(དང་ལྡན་ནོ)། །(དེ་དག་བཤད་
ན་)བདག་ཉིད་ཀྱི་ནི་འབྱོར་བའི་གནས། །དམ་པའི་དོན་གྱི་སྐུ་ཡིན་ཏེ། །དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱི་
བརྡ་ཡི་སྐུ(གཟུགས)། །(སྐུ་ནི་)ཕ་རོལ་(ལ་)ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་(འབྱུང་བ)འི་གནས་སོ། །(དེ་
ལ་)དང་པོའི་སྐུ་(དོན་དམ་གྱི་སྐུ་)ནི་(དོན་དམ་གྱི་)སྟོབས་ལ་སོགས། །བྲལ་བའི་ཡོན་ཏན་
རྣམས་དང་ལྡན། །གཉིས་པ་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྐུ་ནི་)སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཚན། །རྣམ་སྨིན་ཡོན་
ཏན་(ཀུན་རྫོབ་པ་)དག་དང་ལྡན། །ཞེས་བྲལ་འབྲས་ཆོས་སྐུ་གང་ཡིན་པ་འགྱུར་མེད་ཡོངས་
གྲུབ་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ལ་བྲལ་བའི་ཡོན་ཏན་(དོན་དམ་གྱི་)སྟོབས་ལ་སོགས་པ་ཚང་
བ་དང་སྐྱེད་འབྲས་གཟུགས་སྐུ་གང་ཡིན་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་དང་ཡང་དག་
ཡེ་ཤེས་ལྡན་པ་ལ་བསྐྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་མཚན་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་གསུངས་སོ། །འདི་
དག་གིས་ནི་ཁ་ཅིག་ཆོས་སྐུའང་བསྐྱེད་འབྲས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འདོད་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་
གཟུགས་སྐུའང་བྲལ་འབྲས་དོན་དམ་དུ་འདོད་པ་བསལ་བ་ཡིན་ནོ། །སྐུ་གསུམ་ལ་འཇུག་
པའི་སོར་ཡང༌། ཕུང་པོར་བཅས་པའི་མྱ་ངན་འདས། །ཐུབ་སྐུ་(གཟུགས་སྐུ་)གཉིས་ལ་གཞག་
པ་ཡིན། །(འདུས་བྱས་ཀྱི་)ཕུང་པོ་ཀུན་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་(འདུས་བྱས་ཀྱི་)ཕུང་
པོ་མེད། །ཅེས་སོ། དེ་བཞིན་དུ་ཁ་ཅིག་ཆོས་སྐུའང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དང་པོ་ནས་མེད་
པར་འདོད་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་གཟུགས་སྐུའང་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དང་པོ་ནས་ཡོད་པར་
འདོད་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་འཁྲུལ་ཏེ། གཏེར་དང་འབྲས་བུའི་ཤིང་བཞིན་དུ། །(རིགས་ཏེ་རྣམ་
གཉིས་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཐོག་མེད་རང་བཞིན་གནས་པ་དང༌། །ཡང་དག་བླངས་པ་མཆོག་ཉིད་དོ། །)ཞེས་
1-1-532


སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ(སྔར་དྲངས་པ)འི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼བདེན་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་སྐུ་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ།༽ དེ་ལ་སྐུ་གསུམ་ནི། ཆོས་
དང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟེ། བདེན་པ་གཉི་གས་བསྡུས་པའོ། །དེ་ཡང་
སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་དབྱེ་བ། །རང་བཞིན་(པའི་སྐུ་དང་)ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ(འི་
སྐུ་)དང༌། །གཞན་ནི་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་ཡིན་ཏེ། །དང་པོ་(ཆོས་སྐུ་ནི་གཟུགས་སྐུ་)གཉིས་པོའི་རྟེན་
ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། སྐུ་གསུམ་དག་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །སྐུ་བསྡུས་པར་ནི་ཤེས་བྱ་སྟེ། །སྐུ་
གསུམ་དག་གིས་རང་གཞན་གྱི། །དོན་(མཛད་པའི་གཟུགས་སྐུ་གཉིས་པོ་)འདི་རྟེན་(དོན་དམ་
ཆོས་སྐུ་)དང་བཅས་པར་བསྟན། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དང་གསེར་འོད་
དམ་པ་ལ་སོགས་པར་རབ་ཏུ་གསལ་བ་སྟེ་དོན་དམ་གྱི་སྐུ་གཅིག་དང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྐུ་
གཉིས་སོ། །འོག་མིན་གྱི་ཕོ་བྲང་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་སེམས་ཀྱི་མདོར་
ཡང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་དང་མ་འདྲེས་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་
ཡོན་ཏན་(བགྲང་ཡས་)འདུས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་གཉིས་སུ་མེད་ཅིང་ཐ་
མི་དད་པར་གྱུར་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའོ། །དེའི་བྱིན་རླབས་ལས་བྱུང་བ་(ཆོས་སྐུ་)དེའི་གཞི་ལ་
བརྟེན་པ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུའོ། །(ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་)དེའི་བྱིན་རླབས་ལས་ངེས་
པར་འབྱུང་བ་གདུལ་བྱ་ལ་ཇི་ལྟར་མོས་པར་(སྐུ་སྣ་ཚོགས་)འབྱུང་བ་ནི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཡིན་
ནོ། །ཞེས་སོ། །མངོན་རྟོགས་རྒྱན་དུ། ངོ་བོ་ཉིད་(ཀྱི་སྐུ་)ལོངས་རྫོགས་བཅས་དང༌། །དེ་བཞིན་
གཞན་པ་སྤྲུལ་པ་ནི། །ཆོས་སྐུ་མཛད་པ་དང་བཅས་པ། །རྣམ་པ་བཞིར་ནི་ཡང་དག་
བརྗོད། །ཅེས་པའི་དོན་འཕགས་པ་རྣམ་གྲོལ་སྡེ་ལ་སོགས་པ་སྐུ་གསུམ་ཡིན་པར་བཞེད་
1-1-533


ཅིང་གཞན་དག་ནི་སྐུ་བཞི་ཡིན་པར་ཡང་བཞེད་ལ། (འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱི་)རང་གི་ལྟ་
བའི་འདོད་པ་མདོར་བསྟན་པར་ཡང༌། སྐུ་བཞིའི་སྐབས་དང་སྦྱར་བར་མངོན་མོད་ཀྱི། 
དོན་དམ་གྱི་སྐུ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་དང་ཆོས་སྐུར་མ་ཕྱེ་བ་དང༌། ཕྱེ་བའི་ཁྱད་པར་ཙམ་དུ་ཟད་
པས་གང་ལྟར་བྱས་ཀྱང་སྐྱོན་མེད་པར་གསལ་ལོ། །དེ་ལྟར་སྐུ་གསུམ་མམ་སྐུ་བཞི་གང་ལྟར་
བཞག་ཀྱང་གཟུགས་སྐུ་གཉིས་ནི་ཀུན་རྫོབ་བརྡའི་སྐུ་སྟེ་དོན་དམ་གྱི་སྐུ་གཅིག་གམ་གཉིས་
དང་ལྷན་ཅིག་སྐུ་གསུམ་དང་སྐུ་བཞིར་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་འདི་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཐུན་
མོང་དུ་(གྲགས་པ)འོ། །
༈ ༼ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གསང་སྔགས་ཀྱི་སྐུའི་དབྱེ་བ་ལ་གཉིས། སྐུ་གཅིག་ནས་
ལྔའི་བར་དུ་དབྱེ་བ།༽ ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་ནི། རྡོ་རྗེའི་སྐུའམ་སྔགས་ཀྱི་
སྐུ། དེ་བཞིན་ཉིད་བདག་དག་པའི་བདག་གང་ཡིན་པ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ངམ་རྡོ་རྗེ་སེམས་
དཔའ་གཅིག་ཉིད་ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་གཅིག་པའི་སྐུ་སྟེ་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དང༌། ཐབས་དང་
ཤེས་རབ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་མ་ནིང་གི་གོ་འཕང་དེ་ཉིད་མཐར་ཐུག་གི་སྐུ་གཅིག་ཀྱང་
ཡིན་ལ་(དོན་དམ་གྱི་)ཐབས་ཤེས་རབ་དང་(དོན་དམ་གྱི་)སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་ལ་སོགས་པས་ཕྱེ་
ན་(དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་གཉིས་ཀྱང་ཡིན་ཞིང་(དོན་དམ་གྱི་)ཐུགས་གསུང་སྐུ་དང་(དོན་དམ་
གྱི་)དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སོགས་པས་ཕྱེ་ན་(དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་གསུམ་ཡང་ཡིན་ལ། (དོན་དམ་
གྱི་)རྡོ་རྗེ་བཞི་དང་(དོན་དམ་གྱི་)མཁྱེན་པ་བཞི་དང་(དོན་དམ་གྱི་)མངོན་བྱང་བཞི་ལ་སོགས་
པས་ཕྱེ་ན (དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་བཞི་ཡང་ཡིན་ཞིང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་དང་ལྔར་ཕྱེ་ན་
(དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་ལྔར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། (དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་(དོན་དམ་གྱི་)སྐུ་ལྔའི་བདག་
1-1-534


ཉིད་ཅན། །ཁྱབ་བདག་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་བདག །ཅེས་པའོ། །
༈ ༼དེ་རང་བཞིན་གྱི་རིགས་དང་དོན་གཅིག་ཚུལ།༽ དེ་ལྟར་དེ་རྣམས་ཉིད་རང་
བཞིན་གྱིས་དག་པའི་རིགས་གཅིག་དང༌། གཉིས་དང༌། གསུམ་དང༌། བཞི་དང༌། ལྔ་སྟེ། 
རིགས་གསུམ་དང་ནི་རིགས་ལྔ་ཉིད། །རང་བཞིན་གཅིག་དང་རིགས་བརྒྱའོ། །ཞེས་དང༌། 
སེམས་ནི་ཆེན་པོ་གཅིག་ཉིད་ལས། །ལྔ་ཡི་གཟུགས་ཀྱིས་རྣམ་པར་མཚོན། །རིགས་ནི་ལྔ་པོ་
དེ་ཉིད་ལས། །སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་སྐྱེས་པ་ཉིད། །དེ་ཕྱིར་འདི་དག་རང་བཞིན་གཅིག །བདེ་ཆེན་
མཆོག་ཏུ་ཕན་པ་ཉིད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྔར་བསྟན་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རིགས་དྲུག་ལ་
སོགས་པ་ཡང་སྔར་གཞིའི་སྐབས་སུ་བསྟན་པ་ལྟར་འབྲས་བུའི་སྐབས་འདིར་ཡང་རིག་པར་
བྱ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱི་རིགས་ལ་དབྱེ་བསྡུ་ཇི་སྙེད་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་དབྱེ་བསྡུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼དེ་དག་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱིས་ཇི་ལྟར་གསུངས་པའི་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་
དུ། འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱིས་རང་གི་ལྟ་བའི་འདོད་པ་མདོར་བསྟན་པར། སངས་རྒྱས་
ཤཱཀྱ་སེང་གེ་ཡིས། །སེམས་ཅན་བསམ་པའི་དབང་དག་གིས། །སྐུ་ནི་གཅིག་གཉིས་གསུམ་
དང་ནི། བཞི་དང་ལྔ་རུ་གསུངས་པ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་ཐོག་མ་ཐ་མ་མེད། །དང་བོའི་སངས་
རྒྱས་རིགས་མེད་པ། །ཡེ་ཤེས་མིག་གཅིག་དྲི་མ་མེད། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡེ་ཤེས་(འབའ་
ཞིག་པའི་)སྐུ(སྟེ་གཤིས་ལུགས་ཀྱི་སྐུ་གཅིག་ཏུ་བས་པའོ)། །ཇི་ལྟར་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་དང་ནི། །དེ་ལྟར་
སངས་རྒྱས་ཆོས་སྐུ་སྟེ། །སེམས་ཅན་བསམ་པའི་དབང་གི་ཕྱིར། །བསྟན་བཅོས་སྐྱབས་གནས་
གསུམ་པོས་(སྐུ་གཉིས་སུའང་)གསུངས། །ཐུགས་གསུང་སྐུ་ཡི་དབྱེ་བ་ཡིས། །སྐུ་གསུམ་དུ་ནི་
1-1-535


རབ་ཏུ་བསྒྲགས(ཏེ་རིམ་པ་ལྟར)། །ཆོས་དང་ལོངས་སྤྱོད་(རྫོགས་པ་དང་)སྤྲུལ་པ་
རྣམས། །སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་མི་ཡིས་བསྒྲུབ(ཅེས་པ་སྐུ་གསུམ་གྱི་སྐབས་སོ)། །ངོ་བོ་ཉིད་(སྐུ་)ལོངས་
རྫོགས་བཅས་དང༌། །དེ་བཞིན་གཞན་པ་སྤྲུལ་པ་དང༌། །ཆོས་སྐུ་མཛད་པར་བཅས་པ་
སྟེ། །རྣམ་པ་བཞིར་ནི་ཡང་དག་བཤད་(དེ་སྐུ་བཞིའི་སྐབས་སོ)། །སངས་རྒྱས་སྐུ་ལྔའི་བདག་
ཉིད་ཅན། །ཁྱབ་བདག་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་བདག །སངས་རྒྱས་ལྔ་བདག་ཅོད་པན་ཅན། །སྤྱན་ལྔ་
ཆགས་པ་མེད་པ་འཆང་(ཞེས་པ་སྐུ་ལྔའི་སྐབས་སོ)། །(དེ་ལ་སྐུ་ལྔ་ནི་དོན་དམ་གྱི་)གཟུགས་ཀྱི་
ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །(སངས་རྒྱས་)བདག་གི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་(གཞན་ནམ་)མཆོག་གོ ། (དོན་དམ་
གྱི་)ས་ཡི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་(གཞན་ནམ་)མཆོག །(དོན་
དམ་གྱི་)ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་རབ་བསྒྲགས། །(དོན་དམ་
གྱི་)ཡེ་ཤེས་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་ཡེ་ཤེས་སྐུར་རབ་བསྒྲགས། །(དོན་དམ་གྱི་)བདེ་
བའི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་བདེ་སྐུ་འགྱུར་མེད་མཆོག(སྟེ་དོན་དམ་གྱི་སྐུ་ལྔའོ)། 
(ཆོས་དུ་མ་)བསྡུས་པ་(ནི་ཆོས་ཀྱི་)ཕུང་པོ་(ཡིན་ལ་)དེ་བཞིན་(དུ་ཆོས་ཀྱི་)སྐུ(འི་དོན་
ཡང་དོན་དམ་གྱི་ཆོས་དུ་མ)། །ཡང་དག་བསགས་པར་ཡོངས་སུ་བསྒྲགས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
༈ ༼ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་སྤྲུལ་སྐུ་ལ་བདེན་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ།༽ འདིར་ལོངས་
སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་ན་ཐུབ་པའི་བཀའ་ལ་
མི་རྨོངས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་གཟུགས་སྐུ་རྣམ་པ་གཉིས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་
རྫོགས་པ་དང༌། སྤྲུལ་བའི་སྐུ་སྟེ་ཐུན་མོང་དུ་རབ་ཏུ་གྲགས་པའོ། །དོན་དམ་པའི་ལོངས་
སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ཚང་སྟེ། དེ་
བཞིན་ཉིད་ནི་མཐར་ཐུག་དོན་དམ་གྱི་སྐུ་བཞི་དང་རྡོ་རྗེ་བཞི་དང་དགའ་བ་བཞི་དང༌། 
1-1-536


མཁྱེན་པ་བཞི་དང་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་བཞི་དང༌། སེམས་དཔའ་བཞི་དང༌། ཧེ་རུ་ཀ་
བཞི་དང༌། ཡུམ་བཞི་དང་ཨེ་བཾ་མ་ཡཱ་བཞི་དང༌། ཀཱ་ལ་ཙཀྲ་བཞི་དང༌། སྐ་ཅིག་མ་བཞི་
དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བཞི་དང༌། མཚན་མ་བཞི་དང༌། ཚངས་པའི་གནས་བཞི་དང༌། རྣམ་
པར་ཐར་བ་བཞི་དང༌། རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་བཞི་དང༌། འཕགས་པའི་གང་ཟག་བཞི་དང༌། 
འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་དང༌། སྡེ་པ་བཞི་དང༌། རྡོ་རྗེའི་གདན་བཞིའམ་གནས་བཞི་ལ་
སོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ཉིད་བཅུ་དྲུག་རིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་གསང་
སྔགས་ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་པ་རྣམས་སུ་དེ་ལྟར་གསལ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མི་རྨོངས་ལ་གང་དུ་
དེ་ལྟར་མི་གསལ་བ་དེར་དེ་ལ་རྨོངས་པར་འགྱུར་ཡང༌། དོན་ནི་གཅིག་པ་ཁོ་ན་སྟེ། ཆོས་
ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །དེས་ན་དོན་དམ་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང༌། སྤྲུལ་
བའི་སྐུ་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་གྲགས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་དྲང་དོན་ཡིན་ན་དོན་དམ་གྱི་སྐུ་བཞི་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱང་དྲང་དོན་ཡིན་པར་
འགྱུར་ཞིང༌། ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱང་དྲང་དོན་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་
དག་ཐམས་ཅད་དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ལས་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་
བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ནི་འཕགས་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་མ་གསུངས་ཤིང༌། ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་མི་
འདོད་ལ། མིང་གཞན་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་མིང་ལས་འཁྲུལ་བར་མི་བྱ་
སྟེ། དོན་ལ་རྟོན་པ་ཉིད་ལས་སོ། །
༈ ༼དོན་དམ་བདེན་པ་ཉིད་གནས་ལུགས་ཀྱི་སྐུ་བཞིར་བཞུགས་ཚུལ་ལ་གསུམ། 
1-1-537


བསྟན་པ་ལ་གཉིས། གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་སྐུ་བཞི་བསྟན་པ།༽ དེའི་ཕྱིར་སྟོང་གཞི་དོན་
དམ་གྱི་སྐུ་བཞི་ནི་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་སྐུ་བཞི་སྟེ། དེ་ཡང༌། 
ཡེ་ཤེས་ལེའུར༌། ཤེས་རབ་(རྐྱང་པ་)མ་ཡིན་ཐབས་(ཉིད་)ཀྱང་མིན་པ་(མ་ནིང་གི་གོ་
འཕང་)འདི་ནི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་སྟེ་(དེ་ཉིད་)ཆོས་ཀྱི་སྐུར་གྱུར་པ(འང་)། །ཤེས་རབ་
ཐབས་ཀྱི་རང་བཞིན་(གདོད་ནས་འདྲེས་པ་)ངེས་པར་(རྣམ་ཤེས་ཀྱི་)མུན་པ་དང་བྲལ་(བའི་
གཞི་)ཡེ་ཤེས་དང་ནི་རྣམ་ཤེས་(གཞན་གྱི་)དབྱེ་བ་ལས(ཡུལ་ཡུལ་ཅན་དང་ཐབས་ཤེས་རབ་ཏུ་
གནས་པའོ)། །(དོན་དམ་)འདི་ནི་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་(ཡང་ཡིན་པ་)སྟེ་(དེ་
ཡང་)སྒྲ་བརྙན་ལྟ་བུ་སེམས་ཅན་དུ་མའི་དོན་ནི་བྱེད་པ་པོ(གཞོམ་དུ་མེད་པའི་རང་
སྒྲའོ)། །སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྨིན་པའི་སླད་དུ་སླར་ཡང་(དོན་དམ་)འདི་ནི་(དོན་དམ་
གྱི་)སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་རུ་འགྱུར། །ཞེས་དོན་དམ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་བཞི་གསུངས་
པ་དེ་ཉིད། རྡོ་རྗེ་བཞིར་ཡང་གསུངས་ཏེ། དེ་ཉིད་དུ། (གཤིས་ལུགས་ཀྱི་)རྒྱལ་བའི་སྐུ་ཡི་རྡོ་རྗེ་
ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་(འབྲེལ་པ་རྣམ་ཤེས་)རྣམས་ཀྱི་བགྲོད་བྱ་མིན་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་(རྣམ་
པ་མེད་)པ(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་སོ)། །(གཤིས་ལུགས་ཀྱི་)གསུང་གི་རྡོ་རྗེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་
རང་(རང་གི་)སྙིང་(ལ་རང་རང་གི་)སྐད་རྣམས་དག་གིས་ཆོས་ནི་གོ་བར་བྱེད་པའོ(གཞོམ་དུ་
མེད་པའི་རང་སྒྲའོ)། །རྡོ་རྗེ་ཅན་གྱི་ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་(ནི་)སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་(ཁྱབ་
བྱེད་)སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་(འོད་གསལ་)མཐའ་དག་ས་ལ་(སྟེ་བརྟན་གཡོ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་
པར་)གནས(སོ)། །དྲི་མེད་ནོར་བུ་(དངོས་པོ་གང་ལ་རེག་ཚད་ནོར་བུར་འགྱུར་བ་)ལྟ་བུ་དངོས་པོ་
རྣམས་ཀྱི་(འགྱུར་མེད་བདེ་བའི་)འཛིན་བྱེད་གང་ཡིན་དེ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེའོ། །ཞེས་དང༌། 
1-1-538


རྗེ་བཙུན་གྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་ལྡན་པའི། །སྐུ་ནི་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་
ལས། །རང་རང་བསམ་པས་སེམས་ཅན་གྱིས། །མཐོང་བ་སྤྲུལ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །གང་
ཞིག་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་སས། །རྫུ་འཕྲུལ་བདག་ཉིད་རབ་གསལ་བྱེད། །སེམས་ཅན་བསམ་
པའི་དབང་གིས་འདི། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུའི་མཚན་ཉིད་དོ། །མི་རྟག་པ་མིན་རྟག་པའང་
མིན། །གཅིག་མིན་དུ་མའི་མཚན་ཉིད་མིན། །དངོས་མིན་དངོས་པོ་མེད་པའང་མིན(དེ་ལྟར་
འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཕུང་པོ་གསུམ་པ)། །འདི་ནི་རྟེན་བྲལ་ཆོས་སྐུའོ། །(སྟོང་གཞི་དོན་དམ་
གྱི་)སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དབྱེར་མེད་ཅིང༌། །ཆགས་(པ་དཀར་ཕྱོགས་)དང་ཆགས་བྲལ་(ནག་
ཕྱོགས་)རྣམ་པར་སྤངས(པའི་དབུས་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་དགའ)། །ཤེས་རབ་(རྐྱང་པ་)མ་ཡིན་ཐབས་
(ཉིད་)ཀྱང་མིན(པ་མ་ནིང་)། །འདི་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་(སྟེ་དེ་དག་ནི་ཀུན་རྫོབ་འདི་
ལས་)གཞན། །དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཞེས་གྲགས་པ། །སྐུ་བཞིའི་བདག་ཉིད་ཞི་བ་ལ། །དངོས་པོ་
ཀུན་གྱིས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །ཞེས་དང༌། གང་ལ་རྒྱུ་དང་(ཞི་བ་)མཚན་ཉིད་མེད(པ་
དང་)། །གཡོ་(བ་མེད་པ་)དང་དེ་བཞིན་རིམ་མེད་པས། །(རིམ་པ་ལྟར་)ཀཱ་ལ་ཙཀྲར་མངོན་
བརྗོད་པ། །གཉིས་མེད་(ཡེ་ཤེས་)དེ་ལ་བཏུད་བྱས་ཤིང༌། །གང་ཞིག་ཀཱ་སོགས་ཡི་གེ་
(བཞི་)རྣམས་ཀྱིས་(སྐུ་བཞི་སྟོན་ཏེ་ཀཱ་ཡིག་ལས་ནི་རྒྱུ་ཞི་བ་)སྤྲུལ་པ་དང༌། །(ལ་ཡིག་འདི་ལ་ཐིམ་པ་
ཉིད་)ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་དང་(ཙ་ཡིག་ལས་ནི་གཡོ་བའི་སེམས་)བཟང་པོའི་ཆོས་དང་(ཀྲ་ཡིག་
རིམ་པ་བཅིངས་ལས་སོ་)དག་པ་ཡི(སྐུ་སྟེ)། །སྐུ་བཞི་གསུང་བ་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་རིས་མེད་
པ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་ལ་སྤྱི་བོས་རབ་ཏུ་འདུད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཆོས་ཉིད་
ཡོངས་གྲུབ་ཉིད་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་གི་སྐུ་བཞིར་གསུངས་ཏེ། འདུས་བྱས་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་
1-1-539


ནི་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་གི་སངས་རྒྱས་སུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼དེ་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་མ་ཡིན་པར་བསྟན་པ།༽ དེ་ཡང་རྗེ་བཙུན་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཞལ་
སྔ་ནས། (གཤིས་ལུགས་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་(ནི་)གཟུགས་ཀྱི་སྐུར་མི་འགྱུར་ཏེ་
གང་གི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། རང་བྱུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པ་ཀུན་
ལྡན་རྣམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། (བཅུ་དྲུག་གི་ཕྱེད་ཀྱི་ཕྱེད་)ཐིག་ལེ་བཞི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་
དང༌། (ནག་ཕྱོགས་ཀྱི་)ཆ་(ལ་ཞུགས་པ་)མེད་(དཀར་ཕྱོགས་ཀྱི་)ཆ་ལས་འདས་པ་(ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷན་
ཅིག་སྐྱེས་དགའ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པ)འི་ཕྱིར་དང༌། དགའ་བ་བཞི་པའི་རྩེ་མོ་
(རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་དགའ་)འཛིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཆགས་བྲལ་(གི་)དང་པོ་
(ཆགས་པའི་མཐའ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་དགའ་)ཆགས་པ་ཆེ་བའི་ཕྱིར་དང༌། བདག་གིར་མི་འཛིན་
པའི་ཕྱིར་དང༌། ངར་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཁམས་ཐམས་ཅད་མི་ཟད་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
གསང་སྔགས་དོན་ཀུན་སྐྱེད་པ་པོའི་ཕྱིར་དང༌། ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་ཡི་གེ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔའི་ཕྱིར་དང༌། ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་འགྱུར་མེད་དྲུག་གི་ཕྱིར་དང༌། 
མཁའ་ལྟར་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་འདི་རྣམས་
ཀྱིས་ནི་འདུས་བྱས་སྐ་ཅིག་མ་དང་ནུས་པ་ཉི་ཚེ་བ་དང་རྟེན་འབྲེལ་ལས་འདས་པར་ཡང་
གྲུབ་ཅིང༌། མཐར་ཐུག་གི་སངས་རྒྱས་གང་ཡིན་པ་དེ་གཟུགས་སྐུ་མ་ཡིན་པར་ཡུམ་དང་
མྱང་འདས་ལ་སོགས་པ་གསུང་རབ་གཞན་མང་པོར་ཡང་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼རྒྱས་བཤད་ལ་བཅུ། གནས་ལུགས་དེ་ཉིད་སྐུ་བཞི་དང་བཅུ་དྲུག་ལ་སོགས་པར་
བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ། རྣམ་པར་བཅས་ཀྱང་རྣམ་མེད་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཤེས་
1-1-540


རབ་(ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་)མ་སྟེ་དེ་ཡིས་འཁྱུད། །སྐྱེ་འཇིག་སྤངས་པའི་འགྱུར་མེད་བདེ་བ་དང་
ལྡན་རྒོད་པ་(ལྟ་བ་ལག་བཅངས་)ལ་སོགས་(ཀྱི་)བདེ་བ་སྤངས(པའི་རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་ཀྱི་
བདེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་སྟེ་མི་བསྐྱོད་པ་ལ་སོགས་པ)། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེད་མཛད་(གཙོ་བོ་སྟེ་) 
སྐུ་(ལྷག་མ་)གསུམ་རྣམས་དང་ལྡན་ཞིང་དུས་གསུམ་ཡང་དག་རིག །ཀུན་མཁྱེན་མཆོག་གི་
དང་པོའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་གཉིས་མེད་(ཡེ་ཤེས་)དེ་ཉིད་ལ་ཕྱག་འཚལ། །ཞེས་པ་དེ་
བཞིན་ཉིད་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཡོངས་གྲུབ་གང་ཡིན་པ་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་
སྐུ་སྟེ། དོན་དམ་གྱི་སྐུ་ལྷག་མ་གསུམ་དབྱེར་མེད་རོ་གཅིག་ཏུ་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་སྐུ་བཞིའོ། །དེ་ཡང༌། (མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ་)སྔ་མ་(དྲི་བཅས་དང་)ཕྱི་
མར་(དྲི་མེད་ལ་ངོ་བོ་)ཁྱད་མེད་ཀྱང༌། །སྒྲིབ་པ་ཀུན་གྱི་དྲི་མེད་པ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་སངས་
རྒྱས་འདོད། །དག་པ་མ་ཡིན་མ་དག་མིན། །ཞེས་དང༌། (རབ་ཏུ་ཞི་བ་རྣམ་པར་ངེས་པའི་ཆོ་
འཕྲུལ་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མདོར་)(ཁྱེའུ་བཞིའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མདོར་དཔེ་མི་འད)གང་དེ་བཞིན་ཉིད་
མ་ཡིན་པ་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། (རྒྱུད་བླ་མར་)དྲི་བཅས་དེ་བཞིན་
ཉིད་དང་དྲི་མ་མེད། །ཅེས་སོགས་གསུངས་བས་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་ཁྱད་པར་མེད་ཀྱང་གང་
ལ་དྲི་བཅས་སུ་བཞུགས་པ་དེ་དག་པ་གཅིག་ལྡན་དང༌། གང་ལ་དྲི་བྲལ་དུ་བཞུགས་པ་དེ་
དག་པ་གཉིས་ལྡན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་འགའ་ཞིག་ལ་གཞིའི་ངོ་བོར་བཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་
ཉིད་འགའ་ཞིག་ལ་འབྲས་བུའི་ངོ་བོར་ཞུགས་ཤིང༌། །འགའ་ཞིག་ལ་འབྲས་བུའི་ངོ་བོར་
བཞུགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འགའ་ཞིག་ལ་གཞིའི་ངོ་བོར་ཡང་བཞུགས་པ་ཉིད་ལས་
གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཇི་ལྟར་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་པའི་ནམ་མཁའ་སྤྲིན་
1-1-541


ཚོགས་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་དག་པ་ཡང་
མ་ཡིན་ལ་གཅིག་ཏུ་མ་དག་པ་ཡང་མ་ཡིན་པར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ནི་དེ་
ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་(དང་)ཡེ་ཤེས་སྐུ་དང་ཉིན་མོར་བྱེད་པའི་སྐུ་སྟེ་
པད་མའི་འདབ་མ་རྒྱས་པའི་སྤྱན། སངས་རྒྱས་ཞེས་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་དུ་གང་གསུངས་པ། 
དེ་ཡང༌། གདོད་ནས་གྲོལ་བ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་བཞིར་(འགྲེལ་ཆེན་དུ་)གསུངས་པ་ཀུན་མཁྱེན་
(དང་)ཡེ་ཤེས་སྐུ་ནི་(རིམ་པ་ལྟར་)རྒྱལ་བའི་བདག་པོའི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་(སྐུ་)དང་དེ་བཞིན་
ཆོས་ཀྱི་སྐུ(ཡིན་ལ)། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་དང་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་ཡང་(གྲངས་བཞིན་དུ་)ཉིན་བྱེད་སྐུ་
དང་པད་མའི་འདབ་མ་རྒྱས་པའི་སྤྱན(ཡིན་ཞིང་དེ་རྣམས་ཀྱང་རྡོ་རྗེའི)། །རྣལ་འབྱོར་དག་པ་
(བཞི་དང་)རྣམ་པར་ཐར་(པ་བཞི་)དང་སྲིད་བྲལ་(གི་)སྲིད་(གསུམ་ཀུན་ནས་དང་བར་)གནས་
(པ་)སྐུ་གསུང་ཐུགས་(དང་)ཆགས་(པ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་སྟེ་དེ་ཐམས་ཅད་)ཤེས་རབ་དང༌། །ཐབས་
ནི་གཉིས་མེད་གང་ཞིག་ལྷ་མི་ལྷ་མིན་གྱིས་བསྟོད་(པའི་འོས་སུ་གྱུར་པ་)དང་པོའི་སངས་རྒྱས་
(ཏེ་)དེ་ལ་འདུད། །ཅེས་པ་སྟེ་(རྒྱུད་དུ་)ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་སོགས་པ་(སྐུ་)བཞི(འི་མིང་
གཞན་གསུངས་པ་)ནི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྐུ་བཞི་དང་དག་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ་
སོགས་པ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་བཞི་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཐར་བའི་སྒོ་
བཞི་དང༌། རྡོ་རྗེའི་སྐུ་ལ་སོགས་པ་རྡོ་རྗེ་བཞིའི་བདག་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་རོ་གཅིག་པ་
ཡིན་ཡང་མིང་ཙམ་ཐ་དད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་དེ་དང་དེ་དག་རྣམ་གྲངས་ཡིན་ཞིང་ཐམས་
ཅད་ཀྱང་ཐབས་ཤེས་གཉིས་སུ་དབྱེར་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྲིད་ཞི་དབྱེར་མེད་འགལ་འདུས་
སྐྱོན་མེད་ཀྱི་སྲིད་པར་གནས་པས་དཔེར་བྱ་ཀུན་ལས་འདས་པ་ཁམས་གསུམ་འི་སངས་
1-1-542


རྒྱས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ། སངས་རྒྱས་སེང་གེའི་ཁྲིར་བཞུགས་(པ་ནི་ཨེ་ལ་ཝཾ་བཞུགས་པ་སྟེ་དེ་
ཉིད་)རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་སྲིད་པ་གསུམ་གྱིས་མཆོད། །དེ་ཉིད་
གཅིག་པུ་སྐུ་ཡི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་སྲིད་མེད་སྲིད་པར་གནས། །ཤེས་(པ་
གཞན་)དང་ཤེས་བྱ་(གཞན་གདོད་ནས་)གཅིག་གྱུར་རྒྱལ་བ་མཆོག་གི་དམ་ཚིག་ཡན་ལག་
རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི། །བདེན་དོན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་རྒྱལ་བའི་རྡོ་རྗེའི་གནས་གྱུར་དུས་
ཀྱི་འཁོར་ལོ་ལ་ཕྱག་འཚལ། །ཞེས་པ་ཡང༌། དོན་དམ་སྟོང་ཆེན་ལ་དབྱེར་མེད་དུ་བཞུགས་
པའི་དོན་དམ་བདེ་ཆེན་དེ་ཉིད་གཅིག་པུ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་བཞི་དང༌། རྡོ་རྗེའི་སྐུ་བཞིར་
བཞུགས་ཤིང་སྐུ་རེ་རེའང་དོན་དམ་གྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་དང༌། ཡེ་ཤེས་སམ་དོན་དམ་གྱི་
དགའ་བ་བཞི་བཞིར་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་དེ་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་རིག་པ་ཤེས་པ་
གཞན་དང་བདེན་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ལྡན་པ་ཤེས་བྱ་གཞན་ཏེ་དེ་དག་དབྱེར་མེད་
གཅིག་ཏུ་གདོད་ནས་འདྲེས་པ་(མ་ནིང་)དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རྒྱལ་བའི་རྡོ་རྗེའི་
གནས་སུ་གྱུར་ཅིང་འཇིག་རྟེན་དཔེ་ལས་འདས་པ་སྲིད་གསུམ་གཞན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། 
(དོན་དམ་གྱི་)ཡེ་ཤེས་(ནི་)སྟོང་ཉིད་(ཀྱི་རྣམ་ཐར་གྱི་)ཡེ་ཤེས་ཀྱིས། །ལེགས་(པར་)དག་
(པ་)རྣམ་དག་འགྱུར་བ་མེད(པའི་རྣམ་འབྱོར་རོ)། །(དོན་དམ་གྱི་)སེམས་ནི་མཚན་མེད་(རྣམ་
ཐར་གྱི་)ཡེ་ཤེས་ཀྱིས། །ལེགས་(པར་)དག་(པ་)གཉིས་མེད་ཆོས་(ཀྱི་)བདག་ཉིད(ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་
རོ)། །(དོན་དམ་གྱི་)ངག་ནི་སྨོན་མེད་(རྣམ་ཐར་གྱི་)ཡེ་ཤེས་ཀྱིས། །དག་པ་གསང་སྔགས་མི་
ཟད་སྒྲ(སྟེ་སྔགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་རོ)། །དེ་བཞིན་(དོན་དམ་གྱི་)ལུས་(ནི་)མངོན་(པར་)འདུས་མ་
བྱས(པའི་རྣམ་ཐར་གྱི)། །ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དག་(ཅིང་)དྲི་མ་མེད(པ)། །དབྱིབས་(ཀྱི་རྣམ་འབྱོར་)ཏེ་
1-1-543


རྫུ་འཕྲུལ་བགྲོད་པ་ཅན(ནོ)། །(དེ་བཞི་ཀའང་)ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་(གཅིག་ཏུ་)སྦྱོར་
(བ་སྟེ་དེ་རྣམས་ལ)། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་(གྲངས་བཞིན་དུ་)རྡོ་རྗེ་སེམས(དཔའ་དང་)། །བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའ་(དང་)སེམས་དཔའ་ཆེ(དང་)། །དམ་ཚིག་སེམས་དཔར་གསུངས་པ་
གང༌། །དངོས་དང་དངོས་མེད་ཟད་པའི་གཙོ། །ཐོག་མཐའ་མེད་ཅིང་ཞི་བ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་
སེམས་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ། །ཞེས་སྔར་བསྟན་པ་དོན་དམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་
གྲུབ་དེ་ཉིད་ཐོག་མཐའ་མེད་ཅིང་གདོད་ནས་ཞི་བ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཏེ། དངོས་པོ་དང་
དངོས་མེད་ཀྱི་མཐའ་གཉིས་སྤངས་པའི་དབུས་(ཕུང་པོ་གསུམ་པ་)གང་ཡིན་པ་དོན་དམ་
པའི་གཙོ་བོའམ་གཙོ་བོ་གཞན་ནོ། །དེ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་ཡེ་ཤེས་
དང༌། སེམས་དང་ངག་དང་ལུས་རྣམས་དོན་དམ་པའི་རྣམ་ཐར་སྒོ་བཞིའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་
གདོད་ནས་དག་པ་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་བཞི་དང་སེམས་དཔའ་བཞིའི་བདག་ཉིད་དེ། 
ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་གདོད་ནས་གཅིག་ཏུ་སྦྱོར་བའོ། །དེ་བཞིན་
དུ། སྔར་བསྟན་པའི་དེ་ཉིད་བཅུ་དྲུག་གསལ་བར་མཛད་ནས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཨེ་ཝཾ་
གསུངས་པ། སྤྲུལ་བ་ཡི་ནི་སྐུ་གསུང་ཐུགས། །ཡེ་ཤེས་(རྣམས་)གཅིག་(ཏུ་)སྦྱོར་(ཞིང་)སྡོམ་པ་
(སྤྲུལ་པའི་དགའ་བ་བཞི་)དང༌། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས། །ཡེ་ཤེས་གཅིག་
སྦྱོར་སྡོམ་པ་(ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་དགའ་བ་བཞི་)དང༌། །དཔལ་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་གསུང་
ཐུགས། །ཡེ་ཤེས་གཅིག་སྦྱོར་སྡོམ་པ་(ཆོས་སྐུའི་དགའ་བ་བཞི་)དང༌། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་
གསུང་ཐུགས། །ཡེ་ཤེས་གཅིག་སྦྱོར་སྡོམ་པ་(ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་དགའ་བ་བཞི་)ནི། །སད་(པ་དང་)རྨི་
(ལམ་དང་)གཉིད་སྟུག་(དང་)བཞི་པ་ཡི། །(གནས་སྐབས་)དབང་པོ་གཉིས་སྐྱེས་(ཀྱི་)བདེ་
1-1-544


(བ་)མིན་ཞིང་ཡེ་ཤེས་(དང་)སེམས་དང་ངག་དང་ལུས(ཀྱི)། །གནས་(ལྟེ་བ་སྙིང་ཁ་མགྲིན་པ་
དཔྲལ་བ་སྟེ་)བཞིར་(འབྲེལ་ནས་)ཡང་དག་མི་གནས་ཏེ། །ལས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ཡོངས་དོར་
ཞིང་། །ཡེ་ཤེས་ཕྱག་རྒྱ་རྣམ་པར་སྤངས། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེ་ལས་ཡང་དག་སྐྱེས། །ལྷན་སྐྱེས་གཞན་
དང་འགྲོགས་པ་མིན། །རྣམ་རྟོག་སྒོམ་པ་ལས་འདས་པ། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མི་འགྱུར་
བདེ། །གཟུང་དང་འཛིན་པ་དབྱིབས་དག་དང༌། །རྟོག་དང་བརྗོད་པ་རྣམ་པར་སྤངས། །དྲི་
ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་རྣམ་པ་དང༌། །པྲ་ཕབ་པ་ཡི་རང་བཞིན་ཅན། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་བདག་
ཉིད་སྦྱོར། །ཨེ་ཝཾ་ཡི་གེ་དེ་ལ་འདུད། །ཅེས་པ་ལ་རང་བཞིན་གཉུག་མ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དེ་ཉིད་
བཅུ་དྲུག་ནི། ཀུན་རྫོབ་གློ་བུར་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་གདོད་མ་ཉིད་ནས་རང་བཞིན་
གྱིས་འདས་པའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པའི་གནས་སྐབས་བཞི་དང་ཐིག་ལེ་བཞི་དང༌། བསྐྱེད་
རིམ་གྱི་སྒོམ་བཟླས་ལ་སོགས་པ་རྣམ་རྟོག་ཐམས་ཅད་དང་གདོད་ནས་བྲལ་བའི་གཞི་ལྷན་
ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཡེ་ཤེས་པྲ་ཕབ་པ་ལ་སོགས་པ་དང་མཚུངས་པ་ནི་དངོས་པོ་གཞན་དང་
སྦྱོར་བ་མ་ཡིན་པས། ལས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་སྤངས་ཀྱང་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་
བདག་ཉིད་གདོད་ནས་རྟག་ཏུ་སྦྱོར་བ་མ་ནིང་གི་གོ་འཕང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ལས་སྐྱེས་པ་སྟེ། 
མ་སྐྱེས་པའི་སྐྱེས་པ་ཞེས་པ་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་འཇིག་རྟེན་དཔེ་ལས་འདས་(པའི་
སྐྱེས་)པའོ། །དེའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་གཞན་དོན་དམ་གྱི་འབྲས་བུ་འགྱུར་མེད་བདེ་ཆེན་དམིགས་
པ་མེད་པའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི་རྒྱུ་གཞན་དམིགས་བཅས་སྟོང་ཉིད་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་ལས་
སྐྱེས་ཀྱང་འདུས་བྱས་མ་ཡིན་ཏེ་རྒྱུ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་མོ་གང་ལས་ཀྱང་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་
རོ། །འདི་ལ་དགོངས་ནས། (དུས་འཁོར་)རྩ་བའི་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (ཐབས་ཤེས་བདེ་སྟོང་ཡུལ་ཡུལ་
1-1-545


ཅན་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་ལ་སོགས་)ཕན་ཚུན་འཁྱུད་པ་ཞི་བ་སྟེ། །མ་ནིང་གི་ནི་
གོ་འཕང་མཆོག །ཤེས་རབ་(སྟོང་ཆེན་ནི་)རྒྱུ་ལས་མ་བྱུང་ཞིང༌། །ཤེས་རབ་(སྟོང་ཆེན་གྱི་)རྒྱུ་
ལས་བྱུང་བ་(བདེ་ཆེན་)འབྲས(བུ་སྟེ)། །ཤེས་རབ་(སྟོང་ཆེན་)རྒྱུ་(གང་)ལས་(ཀྱང་)མ་སྐྱེས་
ཕྱིར། །ཤེས་རབ་ལས་སྐྱེས་(པ་བདེ་ཆེན་དོན་དམ་ནི་)རྒྱུ་སྐྱེས་མིན། །དེ་ཕྱིར་(རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་
རྒྱུ་སྐྱེས་མིན(པས་དོན་དམ་གྱི)། །ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་བླ་ན་མེད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་
པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་(གཤིས་ལུགས་ཟབ་མོའི་)མཁྱེན་པ་བཞི་དང༌། ཧེ་རུ་ཀ་བཞི་དང་
མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་བཞི་དང༌། སྐ་ཅིག་མ་བཞི་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བཞི་ལ་སོགས་པ་
མཐར་ཐུག་དོན་དམ་གྱི་སྐུ་བཞི་དང་དོན་གཅིག་ཀྱང་མིང་ཐ་དད་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་
གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་དེ་ཞིན་ཉིད་ལས་ཕྱེ་བའི་སྐུ་བཞི་ཡིན་གྱི་
ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་ལས་ཕྱེ་བའམ། གཟུགས་སྐུ་ཉིད་ལས་ཕྱེ་
བའམ། ཆོས་སྐུ་གཟུགས་སྐུ་ཚོགས་པ་ལས་ཕྱེ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼དེ་ཉིད་སྐུ་ལྔ་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་བདག་ཏུ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་བཞུགས་ཚུལ།༽ དེའི་
ཕྱིར་དོན་དམ་གྱི་སྐུ་བཞི་དང་སྐུ་ལྔ་དང་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་བདག་ནི་སྤྲིན་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཡུལ་ལ་
ཁྱབ་པ་ཡི་ནམ་མཁའ་ལྟར་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱང་ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་དང་དུས་
གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལ་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
མཐར་ཐུག་གི་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་དུ་ལེག་པར་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼དེ་ཉིད་ཕྱོགས་དང་བྲལ་བའི་མྱང་འདས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བཞུགས་ཚུལ།༽ རྗེ་
བཙུན་འདི་ཉིད་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས། དེའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཕྱོགས་ནི་བཅོམ་ལྡན་
1-1-546


འདས་ཀྱིས་ཕྱོགས་མེད་པར་གསུངས་སོ། །ཕྱོགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་
པ་དང༌། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་དང༌། ཡིན་པ་དང་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཅིག་དང་གཅིག་མ་
ཡིན་པ་དང༌། རྟག་པ་དང་ཆད་པ་དང༌། སྲིད་པ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། 
གཟུགས་དང་གཟུགས་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྒྲ་དང་སྒྲ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྐ་ཅིག་དང་སྐ་ཅིག་མ་
ཡིན་པ་དང༌། ཆགས་པ་དང་ཆགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཞེ་སྡང་དང་ཞེ་སྡང་མ་ཡིན་པ་
དང༌། གཏི་མུག་དང་གཏི་མུག་མ་ཡིན་པ་ཞེས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་ཕྱོགས་ཏེ་
ཕན་ཚུན་ལྟོས་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱོགས་འདི་དག་དང་བྲལ་བ(འི་དབུས་
མའམ་བར་མ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་མ་ནིང་གི་གོ་འཕང་འཇིག་རྟེན་དཔེ་ལས་
འདས་པ་)ནི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རང་བཞིན་མེད་པ་
(འི་གཞི་)སྟེ་(ཤེས་པ་ཡིན་ཡང་)སྐ་ཅིག་གཅིག་དང་དུ་མ་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ནི་རྒྱལ་བ་
རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་(བཅུ་དྲུག་རིག་)ཅེས་གསུངས་སོ(ལུང་འདིས་ཀྱང་ཁ་ཅིག་ཤེས་པའམ་
རིག་པ་གང་ཡིན་འདུས་བྱས་སུ་འདོད་པ་བསལ་བ་ཡིན་ནོ)། །
༈ ༼དེ་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་དགའ་བ་བཞི་དང་བཅུ་དྲུག་ཏུ་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽ 
དེ་ཉིད་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་སེམས་ཀྱི་བསམ་པའི་དབང་གིས་(འགོག་བདེན་གྱི་
དགའ་བ་)རྣམ་པ་བཞི་དང་(དེ་ཉིད་)རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་ཡང་སོ་སོར་སྣང་སྟེ་(དེ་ལ་དང་པོ་
ནི་)དགའ་བ་དང་མཆོག་དགའ་དང་ཁྱད་པར་དགའ་བ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་(དགའ་
བའི་)དབྱེ་བས་(དོན་དམ་གྱི་དགའ་བ་)རྣམ་པ་བཞིའོ། །དེ་ནས་(གཉིས་པ་ནི་འགོག་བདེན་
གྱི་)སྐུའི་དགའ་བ་དང༌། གསུང་གི་དགའ་བ་དང༌། ཐུགས་ཀྱི་དགའ་བ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
1-1-547


དགའ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྐུའི་མཆོག་དགའ་དང༌། གསུང་གི་མཆོག་དགའ་དང༌། 
ཐུགས་ཀྱི་མཆོག་དགའ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཆོག་དགའ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྐུའི་ཁྱད་པར་
དགའ་བ་དང༌། གསུང་གི་ཁྱད་པར་དགའ་བ་དང༌། ཐུགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དགའ་བ་དང༌། ཡེ་
ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དགའ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྐུའི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། 
གསུང་གི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། ཐུགས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་དང༌། 
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་བུའི་(འགོག་བདེན་གྱི་)དེ་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་
དྲུག་གང་གི་ཚེ་རྣལ་འབྱོར་པས་རིག་པ་དེའི་ཚེ་དེ་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་རིག་ཅེས་བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །
༈ ༼དེ་ཉིད་སྐུའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽ (འགོག་བདེན་
དོན་དམ་)དེ་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་ལ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་ཞེས་བརྗོད་དེ། དེའི་འོག་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་
དང་དེའི་འོག་ཏུ་(དོན་དམ་གྱི་)ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང༌། དེའི་འོག་ཏུ་(དོན་དམ་
གྱི་)སྤྲུལ་པའི་སྐུའོ། །དེ་བཞིན་དུ་(དོན་དམ་གྱི་)ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་གསུང་དང་ལྷན་ཅིག་
སྐྱེས་པའི་ཐུགས་དང༌། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་གསུང་དང༌། 
ཆོས་ཀྱི་ཐུགས་དང༌། ཆོས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་གསུང་
དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་ཐུགས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། (དོན་དམ་
གྱི་)སྤྲུལ་པའི་གསུང་དང༌། སྤྲུལ་པའི་ཐུགས་དང༌། སྤྲུལ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ། དེ་ལྟར་དེ་ཉིད་
རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ལྷག་པར་མོས་པའི་དབང་གིས་
རབ་ཏུ་སྣང་ངོ༌། །
1-1-548


༈ ༼དེ་ཉིད་རྣམ་ཐར་བཞི་དང་རྣལ་འབྱོར་བཞི་ལ་སོགས་པར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽
(འགོག་བདེན་དོན་དམ་)དེ་ཉིད་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་པས་
(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་
བདག་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པའི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བརྗོད་དོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་)དེ་ཉིད་
ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མཚན་མ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་བས་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་ཐུགས་རྡོ་
རྗེ་ཡེ་ཤེས་སྐུ་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་
བརྗོད་དོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་)དེ་ཉིད་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་
པར་ཐར་བས་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་གསུང་རྡོ་རྗེ་ཉིན་མོར་བྱེད་པའི་སྐུ་ཤེས་རབ་
དང་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་སྔགས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བརྗོད་དོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་)དེ་
ཉིད་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་མངོན་པར་འདུས་མ་བྱས་པའི་རྣམ་པར་ཐར་བས་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་
དག་པ་སྐུ་རྡོ་རྗེ་པད་མའི་འདབ་མ་རྒྱས་པའི་སྤྱན་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་
དབྱིབས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ཞེས་བརྗོད་དེ། དེ་ལྟ་བུའི་རྡོ་རྗེའི་རྣལ་འབྱོར་རྣམ་པ་བཞི་པོ་འདི་
སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེས་ཞུས་སོ། །
 ༈ ༼དེ་ཉིད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་སོགས་པ་སྐུ་བཞིའི་རྣམ་གྲངས་དང་རྡོ་རྗེ་
བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽ (འགོག་བདེན་དོན་དམ་)སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཐར་བས་
(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ལྷན་
ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་
གཟིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་)མཚན་མ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་བས་
1-1-549


(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་ཐུགས་རྡོ་རྗེ་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་
ལམ་གྱི་རྣམ་པ་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་སྐུ་སྟེ་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བས་
གནས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་)སྨོན་པ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པས་
(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་གསུང་རྡོ་རྗེ་ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ལོངས་སྤྱོད་
རྫོགས་པའི་སྐུ་ལམ་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པ་ནི་ཉིན་མོར་བྱེད་པའི་སྐུ་སྟེ་མཐའ་ཡས་པ་
མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་སྐད་ཀྱིས་ཅིག་ཅར་འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་
འདས་པའི་ཆོས་སྟོན་པ་པོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་)མངོན་པར་
འདུས་མ་བྱས་པའི་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་ཐར་པས་(གདོད་ནས་)རྣམ་པར་དག་པ་སྐུ་རྡོ་རྗེ་
ཤེས་རབ་དང་ཐབས་ཀྱི་བདག་ཉིད་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཐོབ་པ་
ནི་པད་མའི་འདབ་མ་རྒྱས་པའི་སྤྱན་ཏེ་མཐའ་ཡ་པ་མཐའ་ཡས་པའི་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་རྣམས་
ཀྱིས་ཅིག་ཅར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྐུའི་བཀོད་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་སྤྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼དེ་ཉིད་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་བཞི་དང་དོན་ཀུན་གཟིགས་པ་ལ་སོགས་པ་
བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་)སྐ་ཅིག་གཅིག་གིས་
མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་སྟེ་དོན་ཐམས་ཅད་གཟིགས་
པ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་)རྣམ་པ་ལྔས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་
པ་ནི་ཐུགས་རྡོ་རྗེ་སྟེ་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །(འགོག་བདེན་དོན་
དམ་)རྣམ་པ་ཉི་ཤུས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ནི་གསུང་རྡོ་རྗེ་སྐྱེ་བདེན་དོན་
རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐད་ཀྱིས་ཆོས་སྟོན་པ(མཁའ་
1-1-550


ཁྱབ)འོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་)སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པ་ནི་
སྐུ་རྡོ་རྗེ་སྟེ་དེ་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་རིག་པ་མཐའ་ཡས་པའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་
སྤྲོས་པའི་སྐུ(མཁའ་ཁྱབ)འོ། །ཞེས་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་
བ་དེ་ཉིད་དོན་དམ་གྱི་དགའ་བ་བཞི་དང༌། དེ་ཉིད་བཅུ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་མང་
པོའི་མིང་གིས་རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ཤིང༌། 
༈ ༼དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བཞི་ལ་བཞུགས་ཚུལ་ལ་བཅུ་བདུན། དེ་
རྣམས་ཉིད་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཨཱ་ལི་ཀ་ལི་ལ་སོགས་པར་བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ། 
འཕགས་པ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། (དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་)དཔྲལ་བར་(འགོག་བདེན་
དོན་དམ་གྱི་)ཨཱ་ལི(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ)འོ། །(དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་)མགྲིན་པར་(འགོག་བདེན་དོན་
དམ་གྱི་)ཀཱ་ལི(ཆོས་ཉིད་ལོངས་སྐུ)འོ། །(དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་)སྙིང་ཁར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་
གྱི་)ཤེས་རབ་(ཆོས་སྐུ་གྲུབ་)པོ། །(དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་)ལྟེ་བར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཐབས་(ངོ་
བོ་ཉིད་སྐུ་བཞུགས་)སོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་གི་སྐུ་བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽ ལྷན་
ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ་ནི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ལྟེ་བར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་(འགོག་བདེན་དོན་
དམ་གྱི)སྙིང་ཁར་རོ། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ནི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)མགྲིན་པར་
རོ། །སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ནི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)དཔྲལ་བར་རོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་གནས་སྐབས་གཞན་དོན་དམ་གྱི་གནས་སྐབས་བཞིར་ཡང་
བཞུགས་ཚུལ།༽ ལྟེ་བར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)བཞི་པ(ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ)འོ། །སྙིང་ཁར་(འགོག་
1-1-551


བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཤིན་ཏུ་གཉིད་ལོག་པ(ཆོས་སྐུ)འོ། །མགྲིན་པར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་
གི་)རྨི་ལམ་(ལོངས་སྐུའོ་)མོ། །དཔྲལ་བར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སད་པ(སྤྲུལ་སྐུ)འོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་སྟོང་གཞི་དོན་དམ་གཞན་སྟོང་གི་རྡོ་རྗེ་བཞིར་ཡང་བཞུགས་
ཚུལ།༽ (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)དཔྲལ་བར་སྐུ་རྡོ་རྗེའོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)མགྲིན་
པར་གསུང་རྡོ་རྗེའོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སྙིང་ཁར་ཐུགས་རྡོ་རྗེའོ། །(འགོག་བདེན་དོན་
དམ་གྱི་)ལྟེ་བར་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེའོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་ཆོས་སྐུའི་ཨེ་ཝཾ་མ་ཡཱ་དང་ཡུམ་བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽ 
(དོན་དམ་གྱི་)ལྟེ་བར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཨེ་ཡིག་(ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་དག་)གོ །སྙིང་ཁར་
(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཝཾ་ཡིག་(ཆོས་སྐུ་དག་)གོ །མགྲིན་པར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)མ་
ཡིག་(དོན་དམ་གྱི་ལོངས་སྐུ་དག་)གོ །དཔྲལ་བར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཡཱ་ཡིག་(དོན་དམ་
གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་དག་)གོ ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ལྟེ་བར་སྤྱན་མ(ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ)འོ། །(འགོག་བདེན་
དོན་དམ་གྱི་)སྙིང་ཁར་མཱ་མ་ཀཱི་(ཆོས་སྐུ)འོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)མགྲིན་པར་གོས་
དཀར་མོ་(དོན་དམ་གྱི་ལོངས་སྐུ)འོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)དཔྲལ་བར་སྒྲོལ་མ(དོན་དམ་གྱི་
སྤྲུལ་སྐུ)འོ། །(དེ་ལྟར་འགོག་བདེན་གྱི་)དཀྱིལ་འཁོར་བཞི་རྣམས་སོ་ཞེས་པའོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་སྐད་ཅིག་གཞན་དཔེ་བྲལ་དབུ་མའི་སྐད་ཅིག་མ་བཞིར་ཡང་
བཞུགས་ཚུལ།༽ (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སྐ་ཅིག་མ་བཞི་རྣམས་ནི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་
གྱི་)རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་(དོན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་སྟེ་)དཔྲལ་བར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)རྣམ་
པར་སྨིན་པ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་ལོངས་སྐུ་སྟེ་)མགྲིན་པར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)རྣམ་པར་
1-1-552


ཉེད་པ་ནི་(ཆོས་སྐུ་སྟེ་)སྙིང་ཁར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)མཚན་ཉིད་དང་བྲལ་བ་ནི་
(ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་སྟེ་)ལྟེ་བར་རོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་དགའ་བ་གཞན་རང་བཞིན་འགྱུར་མེད་ཀྱི་དགའ་བ་བཞིར་
ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)དགའ་བ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་
སྟེ་)དཔྲལ་བར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)མཆོག་དགའ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་ལོངས་སྐུ་
སྟེ་)མགྲིན་པར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཁྱད་དགའི་དགའ་བ་ནི་(ཆོས་སྐུ་སྟེ་)སྙིང་ཁར་
རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་དགའ་བ་ནི་(ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་སྟེ་)ལྟེ་བར་རོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་བདེན་བཞི་གཞན་ཆོས་སྐུ་བདེན་པ་བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽ 
དེ་བཞིན་དུ་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་
སྟེ་)དཔྲལ་བར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་ལོངས་
སྐུ་སྟེ་)མགྲིན་པར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)འགོག་པའི་བདེན་པ་ནི་(ཆོས་སྐུ་སྟེ་)སྙིང་
ཁར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་(ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་སྟེ་)ལྟེ་བར་རོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་གནས་ལུགས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བཞིར་ཡང་
བཞུགས་ཚུལ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བཞི་རྣམས་ཏེ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)བདག་གི་དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་ནི་(དོན་དམ་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་སྟེ་)དཔྲལ་བར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སྔགས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་ནི་(དོན་དམ་གྱི་ལོངས་སྐུ་སྟེ་)མགྲིན་པར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ལྷའི་དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་ནི་(ཆོས་སྐུ་སྟེ་)སྙིང་ཁར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི་(ངོ་བོ་
ཉིད་སྐུ་སྟེ་)ལྟེ་བ་ལའོ། །
1-1-553


༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ངར་བྱེད་པ་དང་སྒྲ་བརྗོད་པ་ལ་སོགས་པ་
བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽ དཔྲལ་བར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ངར་བྱེད་པ(ནི་དོན་དམ་
གྱི་སྤྲུལ་སྐུ)འོ། །མགྲིན་པར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ས་བརྗོད་པ(ནི་དོན་དམ་གྱི་ལོངས་
སྐུ)འོ། །སྙིང་ཁར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཐམས་ཅད་སེམས་པ(ནི་ཆོས་སྐུ)འོ། །ལྟེ་བར་
(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)བདེ་བ་མྱོང་བ(ནི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ)འོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་སྡེ་པ་གཞན་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྡེ་པ་བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽ སྡེ་པ་
བཞི་རྣམས་ཏེ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)གནས་བརྟན་པ་(ནི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་སྟེ་)ལྟེ་བར་
རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་(ནི་ཆོས་སྐུ་སྟེ་)སྙིང་ཁ་
ནའོ། །མགྲིན་པར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཀུན་གྱིས་བཀུར་བ(ནི་དོན་དམ་གྱི་ལོངས་
སྐུ)འོ། །དཔྲལ་བར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)དགེ་འདུན་ཕལ་ཆེན་པ(ནི་དོན་དམ་གྱི་སྤྲུལ་
སྐུ)འོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་རང་བཞིན་གཉུག་མའི་ཟླ་ཉི་སྒྲ་གཅན་ལ་སོགས་པར་ཡང་
བཞུགས་ཚུལ།༽ (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཟླ་བ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་སྟེ་)དཔྲལ་བར་
རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཉི་མ་ནི་(དོན་དམ་གྱི་ལོངས་སྐུ་སྟེ་)མགྲིན་པ་ནའོ། །སྙིང་ཁར་
(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སྒྲ་གཅན་(ནི་ཆོས་སྐུ་ཡིན་)ནོ། །ལྟེ་བར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་
གྱི་)དུས་མེ(ནི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ)འོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་འཕོ་བ་གཞན་འགལ་འདུ་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་འཕོ་བ་བཅུ་དྲུག་ལ་
སོགས་པར་བཞུགས་ཚུལ།༽ དཔྲལ་བར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)འཕོ་བ་བཅུ་དྲུག་(ནི་དོན་
1-1-554


དམ་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་)རྣམས་སོ། །མགྲིན་པར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་(ནི་དོན་
དམ་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་)སོ། །སྙིང་ཁར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)བརྒྱད་(ནི་ཆོས་སྐུ་)རྣམས་
སོ། །ལྟེ་བར་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)འཕོ་བ་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་(ནི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་)རྣམས་སོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་ཐུན་མཚམས་གཞན་རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་ཐུན་མཚམས་
བཞིར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽ སྔར་བཤད་པའི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཐུན་འཚམས་བཞི་
རྣམས་ཏེ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སྔ་མའི་ཐུན་མཚམས་ནི་(དོན་དམ་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་སྟེ་)དཔྲལ་
བར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཉིན་གུང་གི་ཐུན་མཚམས་ནི་(དོན་དམ་གྱི་ལོངས་སྐུ་
སྟེ་)མགྲིན་པར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཉིན་མོའི་ཕྱི་མའི་ཐུན་མཚམས་ནི་(ཆོས་སྐུ་
སྟེ་)སྙིང་ཁར་རོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)མཚན་ཕྱེད་ཀྱི་ཐུན་མཚམས་ནི་(ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་
སྟེ་)ལྟེ་བ་ལའོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་ཀུན་སྤྱོད་གཞན་རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཀུན་སྤྱོད་བཞིར་ཡང་
བཞུགས་ཚུལ།༽ (ཀུན་སྤྱོད་བཞི་རྣམས་ཏེ་)དཔྲལ་བར་ནི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ལོངས་
སྤྱོད་(དེ་དོན་དམ་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ཉིད་)དོ། །མགྲིན་པར་ནི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)དབང་བྱེད་(དེ་
དོན་དམ་གྱི་ལོངས་སྐུ་ཉིད་)དོ། །སྙིང་ཁར་ནི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཐིམ་པ(སྟེ་ཆོས་
སྐུ)འོ། །ལྟེ་བར་ནི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)བདག་པོ་(སྟེ་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་)ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་(དོན་
དམ་སྐུ་བཞིའི་རྣམ་གྲངས་)ཐམས་ཅད་བཞི་(བཞི)འོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་དོན་དམ་འགོག་བདེན་གྱི་བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་ཆོས་རྣམས་སུ་ཡང་
བཞུགས་ཚུལ།༽ (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་(ཁྱབ་བྱེད་བཏང་སྙོམས་
1-1-555


ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་གི་ལྷག་མ་)སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་རྣམས་དང༌། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་
གྱི་)ཁམས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་རྣམས་སྔར་བཤད་པའི་ཆ་(བཞི་)བཞིར་བྱས་ནས་ཐམས་ཅད་
བཞི་བཞིར་གྲངས་ཇི་ལྟ་བར་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བས་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)འཁོར་ལོ་བཞི་
རྣམས་ལ་(དབྱེར་མེད་དུ་)སྦྱར་བར་བྱ(ཞིང་སེམས་ཅན་གྱི་ལུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བཞི་ལ་དབྱེར་ཡོད་དུ་
བཞུགས་པ)འོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བསྡུས་ཏེ་ཐམས་ཅད་ལ་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་དགོས་
པར་གདམས་པ།༽ འདིར་ཡང་གནས་སྐབས་བཞི་དང་བདེན་པ་བཞི་དང་སྐྱེ་བ་བཞི་དང༌། 
ཟླ་ཉི་སྒྲ་གཅན་དུས་ཀྱི་མེ་དང༌། ཐུན་མཚམས་བཞི་དང་ཀུན་སྤྱོད་བཞི་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་
རྣམས་ལ་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་དོན་དམ་གྱི་གནས་སྐབས་བཞི་ལ་
སོགས་པ་བཞི་ཚན་ཐམས་ཅ་གཞི་འབྲས་དབྱེར་མེད་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོའི་སྐུ་བཞི་ལ་
རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་དུ་མ་གསུངས་པར་རྣལ་འབྱོར་པས་རིག་པར་བྱའོ། །
༈ ༼འཁོར་ལོ་བཞིར་དབུགས་ཀྱི་རྒྱུན་འགགས་པས་དེ་རྣམས་ཐོབ་ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་
དུ། དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་རྒྱུད་ཕྱི་མར་ཡང༌། སྲོག་རླུང་(གདོད་ནས་)འགགས་པས་(འགོག་
བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཕྱག་གཉིས་དགྱེས་རྡོར་ཞི་བ་འདིར་ནི་ང་རྒྱལ་འཇོམས་པ་རྡོ་རྗེ་
སེམས། །སྲོག་རླུང་(གདོད་ནས་)བཀག་པས་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཕྱག་བཞི་པ་ཡི་དགྱེས་
རྡོར་བྱིན་ཟ་ཞེ་སྡང་འཇོམས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)དགྱེས་པའི་རྡོ་
རྗེ་འདོད་ཆགས་འཇོམས་པ་ཞལ་གསུམ་ཕྱག་དྲུག་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོར་འགྱུར། །(འགོག་
བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཞལ་བརྒྱད་(ཕྱག་བཅུ་དྲུག་)པ་ལ་ཞབས་བཞི་གཏི་མུག་འཇོམས་པ་ཚངས་
1-1-556


པ་བདེ་བ་དང་བཅས་དམ་ཚིག་སེམས། །ལྟེ་བར་སྲོག་རླུང་(གདོད་ནས་)བཀག་པས་དྲི་མ་
གསུམ་བྲལ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དེ་ནི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སངས་རྒྱས་ཉིད། །སྙིང་ཁར་
(གདོད་ནས་དབུགས་)བཀག་པས་དྲི་མ་གསུམ་བྲལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་(འགོག་བདེན་དོན་
དམ་གྱི་)རང་རྒྱལ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད། །མགྲིན་པར་ཉི་མ་དེ་ནི་དྲི་མ་གསུམ་བྲལ་སེམས་
དཔའ་ཆེན་པོ་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཉན་ཐོས་ཉིད་དུ་འགྱུར། །དཔྲལ་བར་རླུང་གི་
དབང་པོ་(གདོད་ནས་)འགགས་པས་བདེ་བ་དང་བཅས་དམ་ཚིག་སེམས་དཔའ་(འགོག་
བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སྟོན་པའི་སྲས། །ཞེས་ཞི་བ་དང་བྱིན་ཟ་དང་ཚངས་པ་ལ་སོགས་པ་
རྣམས་དང༌། སངས་རྒྱས་དང་རང་རྒྱལ་དང༌། ཉན་ཐོས་དང་རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་ཡང་
བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་པར་བྱས་ནས་དོན་དམ་པའི་ཞི་བ་ལ་སོགས་པ་བཞི་ཚན་ཇི་
སྙེད་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ཧེ་རུ་ཀ་བཞི་ལ་སོགས་པ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཀྱི་སྐུ་
བཞིའི་རྣམ་གྲངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞིང་(དེ་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་གྱི་འཁོར་ལོ་བཞི་ལ་དབྱེར་མེད་
དུ་བཞུགས་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བཞི་ལ་དབྱེར་ཡོད་དུ་བཞུགས་ཀྱང་དབུགས་མ་འགགས་
བར་ལ་མི་འཐོབ་ཅིང༌། དབུགས་འགགས་པ་ཙམ་གྱིས་ཐོབ་པ་ཡང་རིག་པར་བྱའོ།།)འབུམ་ཕྲག་ལྔ་
པར། བཞི་ཚན་གཞན་ཡང་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ། ལུང་ནི་སྔར་
གཞིའི་སྐབས་སུ་དྲངས་པ་གང་ཡིན་པའོ། །
༈ ༼བསྡུ་བ།༽ དེ་བཞིན་དུ། འཇམ་དཔལ་གྱི་རང་གི་ལྟ་བའི་འདོད་པ་རྗེ་ནཱ་རོ་པཎ་
ཆེན་དང༌། སློབ་དཔོན་ཨ་ཙ་ལ་གརྦྷས་དྲངས་པ་ཡང༌། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)གཟུགས་
ཀྱི་ཚོགས་པ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་མཆོག་གོ ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སྒྲ་
1-1-557


ཡི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་མཆོག །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་
གྱི་)ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་རབ་བསྒྲགས། །(འགོག་བདེན་དོན་
དམ་གྱི་)བདེ་བའི་ཕུང་པོ་མཐའ་ཡས་པ། །བདག་གི་བདེ་སྐུ་འགྱུར་མེད་མཆོག །བསྡུས་པ་
ཕུང་པོ་དེ་བཞིན་སྐུ། །ཡང་དག་བསགས་པར་ཡོངས་སུ་བསྒྲགས། །ཞེས་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཀྱི་སྐུ་བཞིར་གསུངས་ཏེ། སྔར་བསྟན་པ་དོན་དམ་གྱི་བཞི་ཚན་རྣམས་དང་དོན་
གཅིག་ཅིང༌། དེ་ཐམས་ཅད་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་དེ་བཞིན་ཉིད་བསལ་བཞག་མེད་པའི་
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བ་ཉིད་ལས་ཕྱེ་བ་(སྐུ་ནི་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་ཁྱབ་དང་གཟུགས་
མེད་རྟག་པ་ཉིད། ཅེས་རྒྱུད་བླ་མར་གསུངས་པ་ལྟར་)ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་སྐུ་བཞི་རྣམ་པ་མང་
པོས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ལྔ་དང་རིགས་དྲུག་ལ་རྨོངས་མི་རྨོངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བསྟན་པ།༽ 
དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་སངས་རྒྱས་སྐུ་ལྔའི་བདག་
ཉིད་དུ་ཡང་གསུངས་ཏེ། དོན་དམ་པའི་སྤྲུལ་པ་དང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་དང་ཆོས་དང་
ཡེ་ཤེས་དང་བདེ་བའི་སྐུའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྒྱལ་བ་རིགས་དྲུག་དང་ཡུམ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་
དོན་དམ་པའི་རོ་དང་ཁམས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་དང༌། དོན་དམ་པའི་ཕུང་པོ་
སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷར་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་
ཉིད་ལ་དགོངས་པའི་ཕྱིར་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དྲན་ལ་མི་གནས་ན་དེ་རྣམས་ཀྱང་དོན་ལ་
མི་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དང་དེ་རྣམས་དོན་གཅིག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་
ལྟར་གསལ་བ་དང་མི་གསལ་བའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་དེ་ལྟར་རྟོགས་པ་དང་མ་
1-1-558


རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་མ་རྨོངས་པ་དང་རྨོངས་པའི་ཁྱད་པར་གསུངས་པ་གང་ཡིན་པ་
དོན་གཅིག་ན་ཡང་(མ་རྨོངས་དང་)ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་རི་བོ་མཐོན་པོ་དག་ལ་
སྟེང་གི་ནམ་མཁའ་མཐོན་པོ་ནས་ལྟ་བ་དང་འོག་གམ་ཐད་ཀ་ནས་ལྟ་བའི་ཁྱད་པར་
བཞིན་ནོ(དེ་ལྟར་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་སྐུ་བཞི་འདུས་བྱས་ཀྱི་སྐུ་གཉིས་ཏེ་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་སྐུ་དྲུག་གམ་
འགོག་བདེན་གྱི་སྐུ་ལྔ། ལམ་བདེན་གྱིས་བསྡུས་པའི་སྐུ་གཉིས་ཏེ། དེ་ལྟར་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་སྐུ་བདུན་
དུ་ཡང་བཞུགས་པས་དེ་རྣམས་ལ་ཤེས་ནས་དད་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག)། །
༈ ༼ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་བའི་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་བཤད་པ་ལ་གསུམ། རང་བྱུང་གཞན་
བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་མདོར་བསྟན་པ།༽ དེ་དེ་ལྟར་དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ནི་རང་བྱུང་ཡེ་
ཤེས་ལྔའི་སྐུ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་
ལྔར་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པའོ། །ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ནི་ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་
པའི་ཡོངས་གྲུབ་དང་ལྡན་པ་སྟེ་ཐེག་ཆེན་མི་སློབ་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐ་ཅིག་ལས་མ་འདས་པ་
དང་ལན་པའོ། །
༈ ༼དེ་དག་སོ་སོར་ཕྱེ་སྟེ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་གཉིས། གཞན་བྱུང་ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་དང་
བཅས་པར་བཤད་པ།༽ དེ་ཡང་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ། མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་མི་གཡོ་སྟེ། །ཡེ་ཤེས་(ལྷག་
མ་)གསུམ་ནི་དེ་ལ་བརྟེན། །མཉམ་པ་ཉིད་དང་སོ་སོར་རྟོག །བྱ་བ་སྒྲུབ་པ་ཁོ་ན་(སྟེ་དེ་གསུམ་
ནི་སྔ་མ་ལ་བརྟེན་པ་དང་གཡོ་བ)འོ། །མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་(ནི་)ང་ཡི་མེད(པ་དང་)། །(ཡུལ་)ཡོངས་སུ་
མ་ཆད་(པ་དང་དུས་)རྟག་ཏུ་ལྡན། །ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་(སྒྲིབ་པ་མེད་པས་)མ་རྨོངས་ལ། །རྟག་ཏུ་
དེ་ལ་མངོན་ཕྱོགས་མིན(ཏེ་རྣམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ)། །(དེ་ནི་)ཡེ་ཤེས་ཀུན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་
1-1-559


ཕྱིར། །ཡེ་ཤེས་འབྱུང་གནས་ཆེན་པོ་འདྲ། །(དེ་ནི་)ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་
ཉིད(ཀྱང་ཡིན་ལ་)། །ཡེ་ཤེས་(ཀྱི་)གཟུགས་བརྙན་འབྱུང་(བའི་)ཕྱིར་(ཡེ་ཤེས་)ཏེ(མེ་ལོང་ལྟ་བུ་
ཞེས་བྱའོ)། །(ཁ)སྒོམ་པ་དག་པས་(ཀ)སེམས་ཅན་(རྣམས་)ལ། །མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་(ག)ཡེ་ཤེས་(དེ་
ཐོབ་པར་)འདོད(དེ་རྒྱུ་གང་གིས་ཐོབ་པའོ)། །མི་གནས་ཞི་བར་ཞུགས་པ་ནི། །མཉམ་ཉིད་ཡེ་
ཤེས་ཡིན་པར་འདོད(འདི་ནི་ཐོབ་བྱ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོའོ)། །དུས་རྣམས་ཀུན་དུ་བྱམས་པ་
དང༌། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དག་དང་ལྡན་(པ་ནི་གྲོགས་དང་ལྡན་པའོ)། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་
མོས་པ་བཞིན། །སངས་རྒྱས་སྐུ་ནི་ངེས་པར་སྟོན(པ་ནི་ལས་སོ)། །སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་
ནི། །ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་རྟག་མི་ཐོགས། །ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་གཟུངས་རྣམས་ཀྱི། །གཏེར་དང་
འདྲ་བ་ཁོ་ན་ཡིན། །འཁོར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རྣམས་སུ་ནི། །འབྱོར་བ་ཐམས་ཅད་སྟོན་མཛད་
པ། །ཐེ་ཚོམ་ཐམས་ཅད་གཅོད་པ་ཡི། །ཆོས་ཆེན་ཆར་ནི་རབ་ཏུ་འབེབས། །བྱ་བ་སྒྲུབ་པའི་
ཡེ་ཤེས་ནི། །(འཇིག་རྟེན་གྱི་)ཁམས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་(རྣམ་པ་)སྣ་ཚོགས་ཤིང༌། །དཔག་མེད་
བསམ་ཡས་སྤྲུལ་པ་ཡིས། །སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་སྒྲུབ་པའོ། །སངས་རྒྱས་(ཀྱི་)སྤྲུལ་བ་དེ་
(ནི་)རྟག་ཏུ། །མཛད་པ་འགྲུབ་པའི་བྱེ་བྲག་དང༌། །གྲངས་དང་ཞིང་གི་(སྒོ་ན)ས་རྣམ་
(པ་)ཀུན་ཏུ། །བསམ་མི་ཁྱབ་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཡེ་ཤེས་བཞི་ནི་ཀུན་རྫོབ་
འདུས་བྱས་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་གྲུབ་སྟེ། ཆོས་ལྔ་ལས་ཡང་དག་
པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་བཞི་པོ་དེ་རྒྱུ་གང་ལས་འབྱུང་ན། (ཐོས་པའི་ཆོས་
རྣམས་)འཛིན་པའི་ཕྱིར་དང་(སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་)སེམས་མཉམ་ཕྱིར(དང་)། །ཡང་དག་
ཆོས་རབ་སྟོན་ཕྱིར་དང༌། །(ཕན་བདེའི་)བྱ་བ་སྒྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། །(རིམ་པ་བཞིན་དུ་)ཡེ་ཤེས་
1-1-560


བཞི་པོ་ཡང་དག་འབྱུང༌། །ཞེས་གང་གསུངས་པའོ། །སངས་རྒྱས་གཟུགས་སྐུའི་ཡེ་ཤེས་འདི་
དག་ལ་དགོངས་ནས། ཡུམ་རྒྱས་འབྲིང་ལ་སོགས་པར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་བཅུ་
དང་མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་
མ་འདྲེས་པ་བཅྭ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་རྣམས་འདུ་བྱས་སུ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་མེད་རྟེན་མེད་བཤད་པ་ལ་བདུན། ཕུང་པོ་གཞན་རང་
བཞིན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཡེ་ཤེས་ལྔར་བཞུགས་ཚུལ།༽ རྒྱུད་
སྡེ་ཟབ་མོ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ནི་དོན་དམ་འདུས་མ་བྱས་འགོག་པའི་བདེན་པ་འགྱུར་བ་
མེད་པའི་ཡོངས་གྲུབ་སྟེ་ཆོས་ལྔ་ལས་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །དེ་ཡང༌། མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་
ཡེ་ཤེས་གྲུབ་པར། ཉན་ཐོས་དང་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་འདི་རྣམས་ཀྱི་
(ཁ)མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་(ཀ)སྙིང་པོ་(ག)བཅོམ་ལྡན་འདས་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ནི་མཚན་ཡང་
དག་པར་བརྗོད་པ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསྟན་ཏོ། །འདིའི་དོན་མི་ཤེས་པ་བླ་མ་
དམ་པ་མ་ཡིན་པ་(ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ལས་)ཉམས་པ་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་ཡེ་ཤེས་
(ལས་)ཉམས་པ་རྣམས་མ་འོངས་པའི་དུས་སུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ་(ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པ་)རྣམ་
པར་ཉམས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་རྣམས་(ཐར་པའི་ལམ་ལས་)ཉམས་པར་བྱེད་
དོ། །དེས་ན། རྩ་བའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པ་ལྔའི་བསྟོད་པ་ལས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལྔས་
རྣམ་པ་ལྔའི་སྒོམ་པ(འམ་ངོ་བོ་)བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། (ནམ་
མཁའ་)སྟོང་བ་ལ་ནི་དངོས་པོའི་ཚོགས། །བརྟགས་པའི་གཟུགས་སྤངས་བེམས་པོ་མིན། །འདི་
ནི་མཐོང་སྟེ་མེ་ལོང་ལ། །པྲ་ཕབ་གཞོན་ནུ་མ་ཡིས་བཞིན། །ཞེས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་
1-1-561


(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)འདས་པ(འགོགས་བདེན་དོན་དམ་པ)འི་བདེན་པ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་
ཕུང་པོ་(གཞན་)མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)དངོས་ཀུན་མཉམ་པ་ཉིད་གྱུར་
ནས། །དངོས་པོ(འམ་ངོ་བོ་)གཅིག་ཏུ་མི་འགྱུར་གནས། །མི་འགྱུར་ཡེ་ཤེས་ལས་བྱུང་བ། །ཆད་
པ་མ་ཡིན་རྟག་པའང་མིན། །ཞེས་པ་ནི་ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་(གཞན་)མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་
སོ། །(དོན་དམ་གྱི་)མིང་གི་བདག་ཉིད་ཡི་གེ་ཀུན། །ཨ་ཡིག་རིགས་ལས་ཡང་དག་བྱུང༌། །མི་
འགྱུར་ཆེན་པོའི་གནས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཐོབ་པ། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)མིང་མེད་མིང་
ཅན་དག་ཀྱང་མེད(པའི་གཞི)། །ཅེས་པ་ནི་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་(གཞན་)སོ་སོར་ཀུན་ཏུ་རྟོག་
པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །(རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་)སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་པ་(དོན་དམ་པ་)ཡི་ཆོས། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)འདུ་
བྱེད་བྲལ་བ(འི་གཞི་)རྣམས་ལ་ཡང༌། །(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སངས་རྒྱས་ཉིད་མེད་བྱང་ཆུབ་
མེད། །སེམས་ཅན་མེད་ཅིང་སྲོག་ཉིད་མེད། ཅེས་པ་ནི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཕུང་པོ་(གཞན་)བྱ་བ་
ནན་ཏན་གྱི་ཡེ་ཤེས་སོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཆོས་ཉིད་(ལས་)འདས། །(རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་
དག་པ་(དྲི་མས་གདོད་ནས་)གོས་པ་མེད། །རང་བཞིན་འོད་གསལ་(གི་)ཆོས་(གང་གཱའི་ཀླུང་གི་
བྱེ་མ་ལས་འདས་པ་)རྣམས་ནི། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་བགྲོད་པར་གནས། །ཞེས་པ་ནི་རྣམ་པར་
ཤེས་པའི་ཕུང་པོ་(གཞན་)ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །
༈ ༼གཟུགས་གཞན་གཟུགས་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྒྱལ་བ་རྣམས་སུ་བཞུགས་ཚུལ།༽ 
དེ་བཞིན་དུ། བསྡུས་པའི་རྒྱུད་ལས་ཀྱང༌། ལེའུ་ལྔ་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བརྒྱ་རྩ་གཅིག་པ་
ལ་སོགས་པ་གསུམ་གྱིས་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)འཁོར་ལོའི་མཚན་མ་ལ་སོགས་པ་དང་
(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་གསུངས་པ་འདི་ལྟ་
1-1-562


སྟེ། འཁོར་ལོ་(ནི་)སྲིད་གསུམ་ཀུན་ནས་དང་བ་ཞེས་པ(གཟུགས་གཞན་ནམ་དམ་པ)འོ་(འགོག་
བདེན་དོན་དམ་གྱི་)བདེ་བ་(ནི་)རིན་ཆེན་(ཏེ་ཚོར་བ་གཞན་ནོ་)(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)འདི་
ཡི་ཆགས་པ་ཉིད་དག་ནི། །པད་མ(སྟེ་འདུ་ཤེས་གཞན་ནམ་དམ་པ)འོ་ཉོན་མོངས་ཟད་པ་རལ་
གྲི་(སྟེ་འདུ་བྱེད་གཞན་ནོ་)རྡོ་རྗེ་དག་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་སྐུ་ཆེན་རྣམ་པར་མི་ཕྱེད་པ(རྣམ་ཤེས་གཞན་
ནམ་དམ་པ)འོ། །མི་ཤེས་གཅོད་པ་གྲི་གུག་(སྟེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕུང་པོ་གཞན་ནོ་དེ་ལྟར་)མཆོག་གི་
(རྒྱལ་བ་)རིགས་དྲུག་རྣམས་ཏེ་(མཚན་མ་དྲུག་པོ་)འདི་དག་རྣམས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་གང་ཡིན་
པ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཕུང་པོ་ཁམས་དང་དབང་པོ་ལ་སོགས་མཁའ་བཞིན་རོ་
མཉམ་(པའི་ལྷ་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་)དེ་དག་རྣམས་ཀྱང་(མཚན་མ་དྲུག་གམ་རྒྱལ་བ་དྲུག་
པོ་)དེ་བཞིན་རིག་པར་བྱ(སྟེ)། །གང་དུ་ངེས་པར་རིགས་ཀྱི་གཟུགས་ནི་(གདོད་ནས་རང་
བཞིན་གྱིས་)ཉམས་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ(འི་གཞི་)དེ་ནི་(སྟོང་པ་)ཆེན་པོ(འགྱུར་མེད་ལྔ་པ)འི་
གཟུགས་སུ་གསུངས། །གང་དུ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཉམས་
པ(འི་གཞི་)ཉིད་དུ། གྱུར་པ་དེ་ནི་ཚོར་བ་ཆེན་པོ(སྟོང་ཆེན་འགྱུར་མེད་གསུམ་པ)ར་གསུངས་པ་
སྟེ། །གང་དུ་འཁོར་བའི་འདུ་ཤེས་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཉམས་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ(འི་
གཞི་)དེ་ནི་རྡོ་རྗེའི་འདུ་ཤེས་ཆེན་པོ(སྟོང་ཆེན་འགྱུར་མེད་བཞི་པ)འོ། །གང་དུ་འཁོར་བ་འཕེལ་
བ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཉམས་པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ(འི་གཞི་)དེ་ནི་རྡོ་རྗེའི་འདུ་བྱེད་
(སྟོང་ཆེན་འགྱུར་མེད་གཉིས་པ་)ཁོ་ནའོ། །གང་དུ་གཉིད་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྐབས་ཉམས་
པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ(འི་གཞི་)དེ་ཡང་(རྡོ་རྗེའི་)རྣམ་པར་ཤེས་པ(སྟོང་ཆེན་འགྱུར་མེད་དང་པོ)ར་
གསུངས། །གང་དུ་ཤེས་པ་མིན་པ(མ་རིག་པ)འི་དངོས་པོ་(གདོད་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་)ཉམས་
1-1-563


པ་ཉིད་དུ་གྱུར་པ(འི་གཞི་)དེ་ནི་ཐུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉིད(དེ་འདི་ཡང་སྟོང་ཆེན་འགྱུར་མེད་དང་
པོར་འདུས་སོ)། །(དོན་དམ་གྱི་ཕུང་པོ་)འདི་རྣམས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ལ་སོགས་དམ་པའི་
རྒྱལ་བ་མཆོག་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་སྟེ་རིགས་དྲུག་རྣམས། །
༈ ༼ཁམས་གཞན་ཆོས་ཉིད་གཉུག་མའི་ཁམས་རྣམས་བདེ་བར་གཤེགས་མ་རྣམས་
སུ་བཞུགས་ཚུལ།༽ (དེ་རྣམས་ལས་)གཞན་(ཡུམ་དྲུག་)ནི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཁམས་
དྲུག་དབྱེ་བ་རྣམས་ཏེ་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དང་ནམ་
མཁའ་(དང་)ཞི་བ་(ཡེ་ཤེས་)རྣམས། ཞེས་པའོ། །
༈ ༼དོན་དམ་པའི་མཚན་བརྗོད་ཀྱིས་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་རྒྱས་པར་བསྟན་ཚུལ།༽ 
དེ་བཞིན་དུ། མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་
མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བའི་ཡེ་ཤེས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་
པོར་གྱུར་པ་གསོལ་བ་འདེབས་པ་དང་བས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རྩ་
གཉིས་ཀྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རབ་ཏུ་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། 
༈ ༼སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཡི་གེ་ལྔས་ཀྱང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་གསལ་བར་བསྟན་ཚུལ།༽ 
དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་དུ་ཡང༌། (གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་)གང་ལ་ཐོག་མཐའ་དབུས་མེད་གནས་
དང་འཆི་དང་སྲིད་པ་དང་ནི་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དག་དང༌། །རེག་བྱ་(དང་)གཟུགས་དང་
སེམས་མེད་རང་བཞིན་(ཉེར་བཞི་)དང་ནི་(ཉེར་ལྔ་པ་)སྐྱེས་བུ་མེད་ཅིང་འཆིང་དང་གྲོལ་
དང་བྱེད་པོ་མེད། །ས་བོན་དང་ནི་གསལ་བ་(ངེས་པར་)དུས་(གསུམ་གྱི་དུས་)མེད་
(ཅིང་)མཐའ་དག་སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་(དང་)བདེ་བ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་མེད(པའི་
1-1-564


གཞི)། །མྱ་ངན་འདས་པ་(ཆེན་པོ་)མཚན་མ་མེད་ཅིང་བྱེད་པ་རྣམ་བྲལ་(ཟླ་ཉིའི་)ཡོན་ཏན་
(བརྒྱད་པོ་)མེད་(ཀྱང་ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་ལྡན་)པ་(སྟོང་ཆེན་འགྱུར་མེད་དང་པོ་)དེ་ལ་
ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དུས་(འཁོར་ལོ་)དང་སྣ་ཚོགས་(ཡུམ་)ལ་སོགས་(མིང་དང་རྣམ་པ་མང་པོ་
ཅན་)རྡོ་རྗེ་(པད་མ་)དང་ནི་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་དཔེ་མེད་ཀུན་འགྲོ་སྤྲོས་པ་
མེད་པ་སྟེ། །ཐེར་ཟུག་ཏུ་གནས་(ཤིང་ཀུན་ནས་)སྙན་དང་ཤངས་དང་ཞལ་དང་སྤྱན་དང་
དབུ་དང་ཕྱག་དང་ཞབས་ནི་ཐམས་ཅད་པ། །འབྱུང་པོའི་(མཐའ་མ་ཡོད་པའི་)མཐའ་སྟེ་
འབྱུང་པོའི་མགོན་པོ་མཆོག་གི་སྲིད་པ་གསུམ་འཛིན་(ཅིང་འཁོར་འདས་ཀྱི་)རྒྱུ་རྣམས་དག་
གི་རྒྱུ(སྟེ་གཞི)ར་གྱུར་པ། །(གཞན་ནང་གི་)རིག་པ་(འགྱུར་མེད་དང་ཤེར་ཕྱིན་)ལ་སོགས་(མིང་
མང་པོ་ཅན་)རྣལ་འབྱོར་དག་གི་རྟོགས་བྱ་(ཡིན་གྱི་རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན་པ་)མཆོག་བདེའི་གོ་
འཕང་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་(སྟོང་ཆེན་འགྱུར་མེད་གཉིས་པ་)ལ་ཕྱག་འཚལ། །(ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་
ཚོགས་)སྒོ་བྱེད་ནུས་(མ་ཁམས་གསུམ)པའི་གཟུགས་ཅན་གོག་གི་མེ་དང་མཚུངས་ཤིང་(རྡོ་
རྗེ་)ཉི་མ་(བདེན་དོན་)བཅུ་གཉིས་དག་གི་གཟི་བརྗིད་ཅན། །ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེའི་སྣང་བ་མཆོག་
གི་གོ་འཕང་(དུ་)བགྲོད་བྱེད་རྣམ་པར་བཅད་པ་(སྟོང་ཆེན་འགྱུར་མེད་གསུམ་པ་)དེ་ལ་ཕྱག་
འཚལ་ལོ། །(ཐིག་ལེ་)དཀར་པོ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་གྱི་མགོན་པོ་རི་བོང་འཛིན་པ་
(གཞན་)ལས་འཛག་(ཅིང་)འཇིག་རྟེན་(ཀུན་གྱི་)སྤྱི་བོར་ཡང་དག་གནས། །བདུད་རྩི(འི་རང་
བཞིན་)འཆི་བ་སེལ་ཞིང་སྲིད་པའི་འཇིགས་པ་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ཐིག་ལེའི་གཟུགས་
(སྟོང་ཆེན་འགྱུར་མེད་བཞི་པ་)ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སེམས་ཙམ་སྔགས་
ཀྱི་ངོ་བོ་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ལྷ་ཡིས་ཡོངས་སུ་བསྐོར་བ་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སྡུག་
1-1-565


བསྔལ་དང་ནི་བདེ་བའི་རང་བཞིན་ཏེ། །(ཉེ་རིང་མེད་ཀྱང་)དམ་པ་རྣམས་ལ་ཞི་བའི་
གཟུགས་(སུ་སྣང་བ་)ནི་རང་གིས་བྱས་པའི་(ལས་དང་མཐུན་པར་)ཉམས་(སུ་)མྱོང་(ལ་དེ་
བཞིན་དུ་)མི་བཟད་(པ་)རྣམས་ལ་མི་བཟད་(པར་སྣང་)པ་(ཡང་)། །(གང་ཟག་)གང་གིས་ལས་
(གང་དང་)གང་རབ་(ཏུ་)བྱས་(པ་དེ་དང་འཚམ་པར་)རང་གི་སེམས་ལ་ཆོ་ག་བཞིན་དུ་
(ལས་)དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་སྐྱེད་པ(འི་གཞིར་གྱུར་པ)། །འཇིག་རྟེན་དབང་པོ་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་
ཅན་སྲིད་གསུམ་(གཞན་)བསྐྱེད་མཛད་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་(སྟོང་ཆེན་འགྱུར་མེད་ལྔ་པ་)ལ་
ཡང་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
༈ ༼ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་འགྱུར་མེད་དྲུག་ཀྱང་དེ་དང་དབྱེར་མེད་པར་བསྟན་པ།༽ 
གཅིག་དང་དུ་མ་དག་ཀྱང་གཅིག་ཅིང་མཉམ་དང་མི་མཉམ་པ་ཡང་མཉམ་པ་གཡས་
གཡོན་མདུན་རྒྱབ་དང༌། །སེང་འོག་ཀུན་ནས་དཀར་ལང་སྣ་ཚོགས་ཁ་དོག་ཆེན་པོ་གཅིག་
གི་གཟུགས་ཏེ་ཐུང་ངུ་རིང་པོ་དང༌། །ཤིན་ཏུ་རིང་པོ་ཡོན་ཏན་མེད་ཅེས་ཡོན་ཏན་དང་
བཅས་བུད་མེད་སྐྱེས་པའང་སྐྱེས་པ་བུད་མེད་མིན། །གང་ཞིག་ཀུན་གྱི་རྟེན་གཅིག་བྷ་ག་
བཟང་མོ་མཆོག་གི་བྷ་ག་ཁྱོད་ལ་འདུད་དེ་ཁྱོད་ལ་འདུད། །ཅེས་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་
བདག་ཉིད་རྡོ་རྗེ་རྩེ་ལྔ་པ་དང་དེའི་རྟེན་པད་མའམ་བྷ་ག་སྟེ་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་
ལྔ་དང༌། ཐེག་ལེ་སྟོང་པ་འགྱུར་མེད་དྲུག་པའོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉིད་དཀྱིལ་འཁོར་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པར་ཡང་བཞུགས་ཚུལ།༽ ཀྱེའི་
རྡོ་རྗེར་ཡང༌། དེ་ཉིད་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་གཟུགས། །བདེ་ཆེན་བཟང་པོའི་རྣལ་འབྱོར་
མ། །དེ་ཉིད་དཀྱིལ་འཁོར་འཁོར་ལོ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་རང་བཞིན་ཅན། །དེ་ནི་མེ་ལོང་ཡེ་
1-1-566


ཤེས་གཟུགས། །མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་དངོས་པོ་ཅན། །ཡང་དག་གྱུར་པ་སོ་སོར་རྟོག །དེ་ཉིད་
བྱ་བ་ནན་ཏན་ཏེ། །ཆོས་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་དག་པ། །དེ་ཉིད་དཀྱིལ་འཁོར་བདག་པོ་
དང༌། །དེ་ཉིད་བདག་མེད་རྣལ་འབྱོར་མ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཅན། །ཞེས་
འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་དེ་བཞིན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་
དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་ཡངས་པ་དེ་ཉིད་རང་བྱུང་འདུས་མ་བྱས་ཀ་ཡེ་ཤེས་ལྔར་གསུངས་སོ། །
༈ ༼དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་གསུང་རབ་དང་མཐུན་ཚུལ་ལ་བཞི། སངས་རྒྱས་ལྟར་ཡེ་
ཤེས་ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་དགོས་པར་བསྟན་པ།༽ དེ་ལྟ་བས་ན་སངས་
རྒྱས་ལ་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་དགོས་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་
ཤེས་ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་ན་ཐུ་པའི་བཀའ་ལ་མི་རྨོངས་པར་འགྱུར་ཏེ། 
སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་མདོར། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཤིན་ཏུ་འདུས་ལ་བཀའ་བསྩལ་པ། ཤིན་
ཏུ་འདུས་ཆོས་ལྔས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་བསྡུས་པ་ཡིན་ཏེ། ལྔ་གང་ཞེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་(དེ་བཞིན་ཉིད་)དང༌། མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། མཉམ་པ་
ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང༌། སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང༌། བྱ་བ་སྒྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་(ཏེ་ཡང་དག་
ཡེ་ཤེས་བཞི་རྣམས་)ཀྱིས་སོ། །ཞེས་སོ་སོའི་རྒྱས་བཤད་ཞིབ་མོ་དང་བཅས་པ་བཀའ་བསྩལ་པ་
ལ། ཡེ་ཤེས་བཞི་ནི་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལ་སོགས་པར་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དང་དོན་གཅིག་ཅིང་
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་ནི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དྲན་དམ་པའི་
ཡེ་ཤེས་ལྔ་སྟེ་རྒྱུད་སྡེ་ཟབ་མོ་རྣམས་སུ། གསལ་བར་མཛད་པ་དོན་དམ་པའི་ཕུང་པོ་ལྔའམ་
1-1-567


ཁམས་ལྔའོ། །དེ་ཡང༌། འཕགས་པ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས། མེ་ལོང་མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་
དང༌། །གསུམ་པ་སོ་སོར་རྟོག་པ་སྟེ། །བྱ་བ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་གཞན། །ཆོས་དབྱིངས་རྣམ་པར་
དག་པ་སྟེ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)གཟུགས་དང་ཚོར་བ་འདུ་ཤེས་དང༌། །འདུ་བྱེད་རྣམ་
པར་ཤེས་པ་ཉིད། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་ནི། །རླུང་དང་ལྔ་པ་
སྟོང་པ་སྟེ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཡེ་ཤེས་ལྔ་པོ་རྣམ་དག་པ། །མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་རྣམ་
པ་ལྔ། །(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཤེས་བཅུ་རྣམ་དག་བདག་ཉིད་ཅན། །ཤེས་བཅུ་རྣམ་དག་
འཆང་བ་པོ། །ཞེས་གསུངས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་དོན་གཅིག་ན་ཡང་མ་རྨོངས་དང༌། ཞེས་གང་
གསུངས་པ་ལ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་
ཡིན་པར་རྟོགས་ན་མ་རྨོངས་པ་དང་མ་རྟོགས་ན་རྨོངས་པར་འགྱུར་བི་ཁྱད་པར་ཡོད་
ཀྱང་དོན་ནི་གཅིག་པ་ཁོ་ན་སྟེ་གསང་སྔགས་ཟབ་མོ་རྣམས་སུ་གསལ་བར་མཛད་པའི་ཡེ་
ཤེས་ལྔའམ་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔའི་དོན་རྡོ་རྗེ་རྩེ་ལྔ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་མདོ་
རྒྱུད་ཟབ་མོ་ཐམས་ཅད་ལས་མཐུན་པར་གསུངས་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ཡིན་པའི་
ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼བདེན་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་དག་ཡོངས་གྲུབ་གཉིས་དང་དོན་
གཅིག་ཏུ་བསྟན་པ།༽ དེ་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་ལས་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ལ་འགྱུར་བ་
མེད་པའི་ཡོངས་གྲུབ་འདུས་མ་བྱས་སུ་གསུངས་པ་ཡང་གསང་སྔགས་ཟབ་མོ་རྣམས་སུ་
གསལ་བར་ཛད་པའི་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་དང་དོན་གཅིག་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ཡོངས་
གྲུབ་འདུས་བྱས་སུ་གསུངས་པ་དང་ནི་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལ་སོགས་པར་གཏན་ལ་ཕབ་པི་ཡེ་
1-1-568


ཤེས་བཞི་དོན་གཅིག་གོ །
༈ ༼ཡང་དེ་དག་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་དང་ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དོན་དུ་ཡང་གནས་
ཚུལ།༽ དེ་བཞིན་དུ་མིང་དང་མཚན་མའམ་རྒྱུ་མཚན་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དང་དེ་བཞིན་
ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཏེ་(ཆོས་ལྔ་དང་ནི་རང་བཞིན་གསུམ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་བརྒྱད་
ཉིད་དང༌། །བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་དངོས་པོར་ནི། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་མཐའ་དག་འདུས། །ཞེས་)ཐེག་པ་
ཆེན་པོར་ཆོས་ལྔ་གསུངས་པ་ལས་ཀྱང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གསང་སྔགས་ཟབ་མོའི་ཡེ་ཤེས་
ལྔ་དང་དོན་གཅིག་ལ། ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་མདོ་ལ་སོགས་པར་
གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཡེ་ཤེས་བཞི་དང་དོན་གཅིག་སྟེ། རིམ་པ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་
འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་སྐུ་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སོ། །
༈ ༼དེས་ན་སངས་རྒྱས་ལ་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དགུའམ་བཅུ་བཞི་མངའ་བར་
བསྟན་པ།༽ དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་དོན་དམ་ཁོ་ན་
ཡིན་ཡང་མེ་ལོང་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་བཞི་ལ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱང་ཡོད་ཅིང་འདུས་
མ་བྱས་ཀྱང་ཡོད་པས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་ཡོད་ལ་དོན་དམ་ཡང་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱ་
དགོས་ཏེ་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བས། ཡེ་ཤེས་བརྒྱད་དུ་ཡང་འགྱུར་ལ། གཞན་བྱུང་ཡེ་
ཤེས་བཞི་དང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ལྔ་སྟེ་ཡེ་ཤེས་དགུར་ཡང་འགྱུར་ཞིང༌། རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་
ལྔ་པོ་ཉིད་ལ་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་དབྱེ་བས་གནས་ལུགས་ཀྱི་ཤེས་པའམ་ཡེ་ཤེས་བཅུར་
གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་འདུས་བྱས་བཞི་དང་སྡོམ་ན་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་
ཡེ་ཤེས་བཅུ་བཞིར་ཡང་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དོན་ལ་མེད་ན་དེ་
1-1-569


བཞིན་ཉིད་དང་སྟོང་པ་ཆེན་པོ་འགྱུར་མེད་ལྔ་ལ་སོགས་པ་ཡང་དོན་ལ་མེད་པར་འགྱུར་
ཏེ། དེ་དང་དེ་དག་དོན་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་བའི་ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་བཤད་པ་ལ་ལྔ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་
ཡོན་ཏན་རྣམས་བདེན་གཉིས་སུ་བསྡུས་ཏེ་བཤད་པ་དངོས་ལ་གཉིས། དོན་དམ་ཆོས་སྐུའི་
ཡོན་ཏན།༽ དེ་ལྟར་དོན་དམ་པའི་སྐུ་ལ་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སྟོབས་བཅུ་དང་མི་
འཇིགས་པ་བཞི་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བཅྭ་བརྒྱད་དེ་བྲལ་བའི་ཡོན་ཏན་
སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཚང་བར་(རྒྱུད་བླ་མ་ལ་སོགས་པར་)གསུངས་པ་ནི་ཡོན་ཏན་གྱི་གཙོ་བོ་
བསྡུས་པ་ཡིན་གྱི་རྒྱས་པར་ནི་(དྲི་མེད་འོད་ལ་སོགས་པར་)ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་
ཞེས་པ་དང༌། (དཔལ་ཕྲེང་ལ་སོགས་པར་)བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཆོས་གཾ་གཱའི་
ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ལས་འདས་པ་ཞེས་པ་དང༌། (སོར་ཕྲེང་ལ་སོགས་པར་)སངས་རྒྱས་ཀྱི་
དབྱིངས་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་མཐའ་ཡས་པས་བརྒྱན་པ། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་
རྣམ་པ་མང་པོས་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ཡོན་ཏན་ཚད་མེད་པར་གསུངས་ཤིང་འགའ་
ཞིག་སྔར་བསྟན་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྒྱལ་བ་བྱམས་པས། ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་
སྐུའི་ཡོན་ཏན་དང་དེ་དག་ཐོབ་པའི་མཚན་ཉིད་གསུངས་པ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ། རང་
བཞིན་(པའི་)སྐུ་ནི་(དུ་མ་རོ་གཅིག་པས་)མཉམ་པ་དང༌། །(ཤེས་པར་དཀའ་བས་)ཕྲ་ཞིང་(ལོངས་
སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་)དེ་དང་འབྲེལ་བ་དང༌། །(ཇི་ལྟར་)དགྱེས་དགུར་ལོངས་སྤྱོད་བསྟན་པ(ར་བྱ་
བ་)ལ། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་(པའི་)འབྱོར་(པའི་)རྒྱུར་འདོད་དོ། །ཞེས་དང༌། མངོན་པར་
རྟོགས་པའི་རྒྱན་དུ། ཐུབ་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་ནི། །ཟག་པ་མེད་པའི་ཆོས་གང་དག(གཤིས་ལ་
1-1-570


གནས་པ་དེ་དག)། །ཐོབ་འགྱུར་རྣམ་ཀུན་རྣམ་དག་པ། །དེ་དག་རང་བཞིན་(མ་བཅོས་པར་
གནས་པའི་)མཚན་ཉིད་ཅན(ཡིན་ནོ)། །(ཟག་མེད་ཀྱི་ཆོས་དེ་དག་གང་ཞེ་ན་)བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་
མཐུན་(སོ་བདུན་དང་)ཚད་མེད་(བཞི་)དང༌། །རྣམ་པར་ཐར་(པ་བརྒྱད་)དང་མཐར་གྱིས་
ནི། །སྙོམས་འཇུག་དགུ་ཡི་བདག་ཉིད་དང༌། །ཟད་པར་བཅུ་ཡི་བདག་ཉིད་དང༌། །ཟིལ་གྱིས་
གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་ནི། །རབ་ཏུ་དབྱེ་བས་རྣམ་བརྒྱད་དང༌། །ཉོན་མོངས་མེད་དང་སྨོན་
(ནས་)མཁྱེན་(པ་)དང༌། །མངོན་ཤེས་(དྲུག་དང་)སོ་སོ་ཡང་དག་རིག(པ་བཞི་དང་)། །རྣམ་པ་
ཐམས་ཅད་(ཡོངས་སུ་)དག་(པ་)བཞི་དང༌། །དབང་བཅུ་དང་ནི་སྟོབས་བཅུ་དང༌། །མི་
འཇིགས་པ་ནི་བཞི་དག་དང༌། །བསྲུང་བ་མེད་པ་རྣམ་གསུམ་དང༌། །(མ་འདྲེས་པའི་)དྲན་པ་
ཉེར་གཞག་རྣམ་གསུམ་དང༌། །བསེལ་བ་མི་མངའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། །བག་ཆགས་ཡང་དག་
བཅོམ་པ་དང༌། །སྐྱེ་(བོ་ཀུན་)ལ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། །ཐུབ་པ་ཁོ་ནའི་མ་འདྲེས་
ཆོས། །བཅྭ་བརྒྱད་བཤད་པ་གང་ཡིན་དང༌། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་(ཀྱང་ཞེས་པར་
རུང་ཞིང་བདེ་)དང༌། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན། །ཞེས་(ཆོས་དེ་རྣམས་འདུས་པ་ཆོས་སྐུར་
གསུངས་པས་འགོག་བདེན་གྱི་ཆོས་རྣམས་སུ་གོ་དགོས་པ་)དང༌། ཡེ་ཤེས་ལེའུར་ཡང༌། གཙོ་བོའི་
སྐུ་ཡི་མཐུ་ལས་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་དག་གི་མཆོག་གི་ལུས་ལ་ལྷ་ཡི་སྤྱན་དུ་འགྱུར། །(གཙོ་
བོ་)དེ་ཡི་གསུང་གི་མཐུ་ལས་(ལྷའི་)རྣ་བ་(གཙོ་བོ་)དེ་ཡི་ཐུགས་(ཀྱི་མཐུ་)ལས་གཞན་གྱི་སྙིང་
ལ་གནས་པ་(མངོན་སུམ་དུ་)ཤེས་པར་འགྱུར། །ཤེས་རབ་(མའི་)སྐུ་ཡི་མཐུ་ལས་རྣམ་གསུམ་
སྲིད་པ་ལ་གནས་སྔོན་གྱི་སྐྱེ་བ་(མང་པོ་)རྗེས་སུ་དྲན་པར་འགྱུར། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ནི་གསུང་གི་
མཐུ་ལས་མཁའ་མཉམ་ཐམས་ཅད་དུས་སུ་ཀུན་འགྲོའི་རྫུ་འཕྲུལ་དུ་རབ་འགྱུར། །ཤེས་རབ་
1-1-571


ཐུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལས་ནི་གང་ཞིག་བདེ་མཉམ་ཐམས་ཅད་དུས་སུ་གཞོམ་དུ་མེད་
པ(ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པའི་མངོན་ཤེས་ཐོབ་པ)ར་འགྱུར། །ལྷ་ཡི་སྤྱན་གྱི་མཐུ་ལས་(ཕལ་
བའི་)མིག་གིས་མ་མཐོང་བ་དང་སྲིད་པ་རྣམ་པ་གསུམ་ཡང་མཐོང་བར་འགྱུར། །ལྷ་ཡི་རྣ་
བའི་མཐུ་ལས་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་ཁ་ཡིས་བརྗོད་(པ་ཉེ་རིང་ཀུན་)དང་སྙིང་(པོ་དོན་དམ་
མཐར་ཐུག་)གི་སྒྲ་ནི་ཐོས་པར་འགྱུར། །དེ་བཞིན་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དག་ལས་མི་ཡི་
བདག་པོ་(འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)རེག་བྱ་ལ་སོགས་ཐམས་ཅད་(མངོན་དུ་)འགྱུར། །ཞེས་པ་
ལ་སོགས་པ་དང༌། ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོར་ཡང༌། དེ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སངས་
རྒྱས་གང་ཞེ་ན། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ནི་གནས་ངན་ལེན་གྱི་
གནས་གྱུར་པ། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ། དྲི་མ་མེད་པ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)གཟུགས་སྣ་
ཚོགས་ཅན། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པ་ཐ་དད་(ཀྱང་ངོ་བོ་རོ་གཅིག་)པ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་
གྱི་)གཟུགས་དང་བྱད་དང་དབྱིབས་སྣ་ཚོགས་པ། (འགོག་བདེན་དོན་དམ་གྱི་)སྐྱེས་བུ་ཆེན་
པོའི་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་སུ་(ཡེ་ཤེས་ལ་)སྣང་བ་
འདི་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་དོན་དམ་ཆོས་ཉིད་ལ་
ཆོས་སྐུའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་གདོད་ནས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་ཅིང༌། དབྱེར་མེད་དུ་
ཚང་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཡོན་ཏན་དེ་རྣམས་ཀྱང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཉིད་ལས་མ་
འདས་སོ། །
༈ ༼ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་སྐུའི་ཡོན་ཏན།༽ ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་
པའི་ཡོན་ཏན་མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཞེས་(རྒྱུད་བླ་མ་ལ་སོགས་པར་)གང་གསུངས་པ་དེ་
1-1-572


ཡང་གཙོ་བོ་བསྡུས་པ་སྟེ་རྒྱས་པར་ནི་དཔེ་བྱད་བརྒྱད་ཅུ་དང༌། རི་མོའི་རྗེས་ཀྱི་མཚན་
བརྒྱད་ཅུ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་དུ་མར་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ། ལོངས་སྤྱོད་
རྫོགས་པ(འི་སྐུ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་)ཁམས་ཀུན་དུ། །འཁོར་(དག་པ་)ཡོངས་(སུ་)སྡུད་(པ་)དང་
(སངས་རྒྱས་ཀྱི་)ཞིང་དང་མཚན(དང་)། །སྐུ་དང་ཆོས་(ལ་)རྫོགས་(པར་)ལོངས་སྤྱོད་
(པ་)དང༌། །མཛད་པ་དག་གིས་ཐ་དད་དོ། །ཞེས་དང༌། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་དུ། (ཀུན་རྫོབ་ལམ་
བདེན་གྱིས་བསྡུས་པའི་)མཚན་ནི་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་(ཚང་བ་)དང༌། །དཔེ་བྱད་བརྒྱད་ཅུའི་
བདག་ཉིད་(ཚང་པའི་སྐུ་)འདི། །ཐེག་ཆེན་ཉེ་བར་ལོངས་སྤྱོད་ཕྱིར། །ཐུབ་པའི་ལོངས་སྤྱོད་
རྫོགས་སྐུར་བཞེད། །ཕྱག་ཞབས་(ཀྱི་མཐིལ་ལ་རྩིབས་སྟོང་ལྟེ་བ་དང་བཅས་པའི་)འཁོར་ལོའི་
མཚན་དང་རུས་སྦལ་(གི་ལྟོ་ལྟར་མཉམ་པའི་)ཞབས(མཐིལ་ཅན)། །ཕྱག་དང་ཞབས་(ཀྱི་)སོར་
(མོ་རྣམས་ངང་བའི་ལྟར་)ད་བས་འབྲེལ་བ་དང༌། །ཕྱག་ནི་ཞབས་བཅས་འཇམ་ཞིང་གཞོན་ཤ་
ཆགས། །འདི་ཡི་སྐུ་ནི་(བོལ་གོང་གཉིས། ཕྱག་གི་རྒྱབ་གཉིས། ཕྲག་གོང་གཉིས། ལྟག་པའི་ཕྱོགས་
ཏེ་)བདུན་དག་མཐོ་བ་དང༌། །སོར་མོ་རིང་(བ་)དང་རྟིང་(བ་)ཡངས་(པ་དང་)སྐུ་ཆེ་
(ཞིང་)དྲང་(བའི་ཚད་ནི་ཡུམ་ལས། སྐུ་ལག་པ་བདུན་དུ་འཕགས་ལ་དྲང་བས་སྐུ་ཆེ་ཞིང་ང་བ་ཞེས་
སོ)། །ཞབས་འབུར་(ལུང་བུ་)མི་མངོན་སྤུ་(རྣམས་ཀྱི་རྩེ་མོ་)ནི་གྱེན་དུ་ཕྱོགས(ཤིང་གཡས་སུ་
འཁྱིལ)། །བྱིན་པ་(གཙང་གཞུག་ཆུང་ཞིང་འདྲིལ་བ་སྨྱིག་མ་དང་ལྡུམ་བུ་དར་བ་ལྟར་ཟླུམ་པ་)ཨེ་ན་
ཡ(ཤ་བ)འི་(བྱིན་པ་)འདྲ་(བ་དང་སྐུ་མ་བཏུད་ཀྱང་)ཕྱག་(མཐིལ་གྱིས་པུས་མོའི་ལྷ་ང་ལ་སླེབ་
པར་)རིང་(ཞིང་)མཛེས། །འདོམས་ཀྱི་སྦ་བ་(གླང་པོ་ཆེའི་ལྟར་)སྦུབས་སུ་ནུབ་པའི་
མཆོག །པགས་པ་གསེར་མདོག་པགས་པ་སྲབ་པ་དང༌། །(བ་སྤུའི་བུ་ག་རེ་རེ་ལས་)སྤུ་ནི་རེ་རེ་
1-1-573


ནས་གཡས་(འཁྱིལ་དུ་)ལེགས་འཁྲུངས་དང༌། །ཞལ་(གྱི་སྨིན་མའི་དབུས་སུ་)མཛོད་སྤུ(རས་བལ་
གྱི་སྐུད་པ་ལྟར་དཀར་ཞིང་ཕྲ་བ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་གཡས་སུ་འཁྱིལ་བ)ས་བརྒྱན་(པ་དང་)རོ་སྟོད་(ཆེ་
བ་)སེང་གེའི་འདྲ། །འདི་ཡི་དཔུང་པའི་མགོ་ཟླུམ་ཐལ་གོང་རྒྱས། །འདི་ལ་རོ་མི་ཞིམ་པ་རོ་
མཆོག་སྣང༌། །སྐུ་ནི་ནྱ་གྲོ་ད་ལྟར་ཆུ་ཞེང་གབ། །གཙུག་ཏོར་(གདུགས་ལྟར་ཡོངས་སུ་གྱུར་ཅིང་
མཐོ་བའི་)དབུར་ལྡན་ལྗགས་(ཀྱིས་དབུ་སྐྲ་དང་སྙན་གྱི་བར་དུ་ཁྱབ་པས་)རིང་(ཞིང་)མཛེས་པ་
དང༌། །ཚངས་(པའི་)དབྱངས་(ཀྱིས་འཁོར་མཐའ་ཡས་པ་ལ་ཕྱི་ནང་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་པ་དང་)འགྲམ་
པ་སེང་གེའི་འདྲ་དང་ཚེམས། །ཤིན་ཏུ་དཀར་དང་ཚད་མཉམ་ཐགས་བཟང་དང༌། །གྲངས་
ནི་བཞི་བཅུ་ཐམ་པ་ཚང་བ་དང༌། །སྤྱན་ནི་མཐོན་མཐིང་སྤྱན་(གྱི་)རྫི་(མ་)བ་མཆོག་
གི །འདྲ་བ་(སྟེ་ཁྱི་མཆོག་གི་ལྟར་སྤྱན་གྱི་སྟེང་དང་འོག་ནས་བྱུང་བའོ། །དེ་ལྟར་)འདི་དག་སུམ་ཅུ་
རྩ་གཉིས་མཚན། །ཞེས་དང༌། ཐུབ་པའི་སེན་མོ་ཟངས་མདོག་དང༌། །(སེན་མོའི་)མདོག་སྣུམ་
(སེན་མོ་)མཐོ་དང་སོར་མོ་རྣམས། །ཟླུམ་རྒྱས་བྱིན་གྱིས་ཕྲ་བ་དང༌། །རྩ་མི་མངོན་དང་(རྩ་
ལ་)མདུད་པ་མེད། །ལོང་བུ་མི་མངོན་ཞབས་མཉམ་དང༌། །སེང་གེ་གླང་ཆེན་བྱ་(ངང་པའི་
རྒྱལ་པོ་)དང་ནི། །ཁྱུ་མཆོག་(གི་)སྟབས་(སུ་)གཤེགས་(ཤིང་)གཡས་ཕྱོགས་(སུ་ལྡོག་ཅིང་
གཤེགས་པ་)དང༌། །མཛེས་(པར་)གཤེགས་(ཤིང་)དྲང་(པོར་གཤེགས་པ་)དང་(སྐུ་)འཁྲིལ་བག་
ཆགས། །བྱི་དོར་བྱས་འདྲ་རིམ་པར་འཚམ། །གཙང་དང་འཇམ་དང་དག་པའི་སྐུ། །མཚན་
ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང༌། །(ཁྲི་ལྔ་གྲུ་བཞིར་མཉམ་པའི་)སྐུ་ཡི་ཁོ་ལག་ཡངས་ཤིང་
བཟང༌། །གོམ་(པ་)སྙོམས་པ་དང་སྤྱན་གཉིས་ནི། །དག་དང་(སྐུ་)གཞོན་ཤ་ཅན་ཉིད་
དང༌། །སྐུ་ཞུམ་མེད་དང་རྒྱས་པ་དང༌། །ཤིན་ཏུ་གྲིམས་པའི་སྐུ་ཉིད་དང༌། །ཡན་ལག་ཤིན་
1-1-574


ཏུ་རྣམ་འབྱེས་དང༌། །གཟིགས་པ་སྒྲིབ་མེད་དག་པ་དང༌། །དཀུ་ཟླུམ་(ཕྱལ་གྱི་) སྐབས་ཕྱིན་
(ཕྱལ་)མ་རྙོངས་དང༌། །(ཕྱལ་)ཕྱང་ངེ་བ(འམ་ཕྱམ་མེ་བ་)དང་ལྟེ་བ་ནི། །ཟབ་དང་གཡས་
ཕྱོགས་(སུ་)འཁྱིལ་པ་དང༌། །ཀུན་ནས་ལྟ་ན་སྡུག་པ་དང༌། །ཀུན་སྤྱོད་གཙང་དང་སྐུ་ལ་
ནི། །སྐྱེ་བ་ནག་བག་མེད་པ་དང༌། །ཕྱག་ནི་ཤིང་བལ་ལྟར་འཇམ་དང༌། །ཕྱག་རིས་(སྣུམ་
པའི་)མདངས་ཡོད་(ཕྱག་རིས་)ཟབ་(ལ་)རིང་(བ་)དང༌། །ཞལ་ནི་ཧ་ཅང་མི་རིང་དང༌། །མཆུ་
ནི་བིམ་པ་ལྟར་དམར་དང༌། །ལྗགས་མཉེན་པ་དང་སྲབ་པ་དང༌། །(ལྗགས་)དམར་དང་
འབྲུག་གི་སྒྲ་ཉིད་དང༌། །གསུང་མཉེན་འཇམ་དང་མཆེ་བ་ཟླུམ། །རྣོ་དང་དཀར་དང་མཉམ་
པ་དང༌། །བྱིན་གྱིས་ཕྲ་དང་ཤངས་མཐོ་དང༌། །(ཤངས་)མཆོག་ཏུ་དག་པ་དག་དང་ནི། །སྤྱན་
ཡངས་པ་དང་རྫི་མ་སྟུག །པད་མའི་འདབ་མ་འདྲ་བ་དང༌། །སྨིན་ཚུགས་རིང་དང་(སྨིན་
མ་)འཇམ་པ་དང༌། །(སྨིན་མ་)སྣུམ་དང་(སྨིན་མའི་)སྤུ་ནི་མཉམ་པ་དང༌། །ཕྱག་རིང་རྒྱས་
དང་སྙན་མཉམ་དང་(འདིར་མདོ་ལས་སྙན་ལེགས་ཤིང་སྙན་ཤལ་རིང་བ་ཞེས་གསུངས་པས། སྙན་
ལེགས་རྒྱས་དང་སྙན་མཉམ་དང༌། ཞེས་པར་བྱུང་ན་འཐད)། །(སྙན་གྱི་དབང་པོ་)ཉམས་པ་རྣམ་པར་
སྤངས་པ་དང༌། །དཔྲལ་བ་ལེགས་པར་འབྱེས་པ་དང༌། །(དཔྲལ་བའི་)དབྱེས་ཆེ་བ་དང་དབུ་
རྒྱས་དང༌། །དབུ་སྐྲ་བུང་བ་ལྟར་ནག་དང༌། །(དབུ་སྐྲ་)སྟུག་དང་འཇམ་དང་མ་འཛིངས་
དང༌། །མི་བཤོར་དྲི་ཞིམ་སྐྱེས་བུ་ཡི། །ཡིད་ནི་འཕྲོག་པར་བྱེད་པ་དང༌། །(ཕྱག་ཞབས་)དཔལ་
གྱི་བེའུ་དང་བཀྲ་ཤིས་ནི། །གཡུང་དྲུང་འཁྱིལ་པས་བརྒྱན་པ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་དཔེ་བྱད་
བཟང་པོར་བཞེད། །ཅེས་དང༌། འཇམ་དཔལ་གྱིས་དྲིས་པའི་མདོར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་
ཕྱག་ཞབས་ཀྱི་མཐིལ་ལ་རི་མོའི་རྗེས་ཀྱི་མཚན་བརྒྱད་ཅུ་གསུངས་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། གདུགས་
1-1-575


དང༌། རྒྱལ་མཚན་དང༌། དཔལ་བེའུ་དང༌། ཕྲེང་བ་དང༌། ཀྱོ་བ་ཐང་དང༌། ཅོད་པན་དང༌། 
དབྱིག་ཏོ་དང༌། བུམ་པ་དང༌། གླང་པོ་དང༌། རྟ་དང༌། སྟག་དང༌། ཆུ་སྲིན་དང༌། ཉ་དང༌། 
རུས་སྦལ་དང༌། རྨ་བྱ་དང༌། ཀ་ལ་པིང་ཀ་དང༌། ཤང་ཤང་ཏེའུ་དང༌། (སྲོག་ཆགས་)ཙཱ་ཤ་
དང༌། ངུར་པ་དང༌། ནེ་ཙོ་དང༌། ངང་པ་དང༌། ཐི་བ་དང༌། ནས་དང༌། སྨན་ཆེན་པོ་དང༌། 
འོད་མ་དང༌། བ་མེན་དང༌། ཀླུ་དང༌། ར་དང༌། ཁྱུ་མཆོག་དང༌། བིལ་བ་དང༌། (ལྗོན་)ཤིང་
དང༌། རི་དྭགས་ནག་པོ་དང༌། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དང༌། རལ་གྲི་(སྟེ་རལ་གྲི་)མཆོག་དང༌། རྡོ་
རྗེ་དང༌། གཞུ་དང༌། མདའ་དང༌། ཤཱཀ་ཏི་དང༌། མདུང་རྩེ་གསུམ་པ་དང༌། བཤོལ་དང༌། 
གཏུན་དང༌། སྟ་རེ་དང༌། ཞགས་པ་དང༌། གྲུ་དང༌། མུ་ཏིག་གི་རྒྱན་དང༌། སྤྲིན་དང༌། ཚངས་
པ་དང༌། དབང་པོ་དང༌། འཁོར་སྲུང་པོ་(སྟེ་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་)དང༌། ཆུ་ཡི་ལྷ་དང༌། འཕགས་
སྐྱེས་པོ་དང༌། མིག་མི་བཟང་དང༌། ནོར་སྦྱིན་དང༌། དྲང་སྲོང་ཆེན་པོ་དང༌། དཔལ་དང༌། 
ཉི་མ་དང༌། ཟླ་བ་དང༌། མེ་དང༌། རླུང་དང༌། པད་མོ་དང༌། གཡུང་དྲུང་དང༌། གྲུ་གསུམ་
དང༌། དགེ་བའི་སྟན་དང༌། མེ་ལོང་དང༌། རྔ་ཡབ་དང༌། ཙྭ་དུར་བ་དང༌། པུ་རོ་ད་ཤ་དང༌། 
ཁྱེའུ་དང༌། བུ་མོ་དང༌། རྔ་དང༌། དུང་དང༌། མྲི་ཏང་ག་དང༌། གདུ་བུ་དང༌། དཔུང་རྒྱན་
དང༌། རྣ་ཆ་དང༌། སོར་གདུབ་དང༌། རྣ་ཆ་འཕྱང་སྤྲུལ་ཅན་དང༌། མེ་ཏོག་བཟང་པོ་དང༌། 
དཔག་བསམ་ཤིང་དང༌། འཁོར་ལོའི་དཔུང་(སྟེ་དབུས་)གི་སེང་གེ་དང༌། འདི་རྣམས་ནི་རི་
མོའི་རྗེས་ཀྱི་མཚན་བརྒྱད་ཅུ་ཡིན་ཏེ། འདི་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཕྱག་དང་ཞབས་
ཀྱི་མཐིལ་ལ་འབྱུང་ངོ༌། །ཞེས་སོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་མང་པོ་གསུངས་པ་གཞན་རྣམས་
ནི་འདིར་(ཡི་གེ་མངས་སུ་དོགས་ནས་)མ་བྲིས་སོ། །ཀུན་རྫོབ་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་ནི། མདོ་སྡེ་རྒྱན་དུ། 
1-1-576


སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་པ(འི་བྱེ་བྲག་)དཔག་མེད་པ(སྟོན་པ་ནི)། །སྤྲུལ་བའི་སྐུར་ནི་འདོད་པ་
སྟེ། །(རང་གཞན་གྱི་)དོན་གཉིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནི། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་(ཀྱང་རང་བཞིན་
གྱི་སྐུ་དང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་སྟེ་)གཉིས་ལ་གནས། །(པི་ཝང་བསྒྱུར་བ་ལ་སོགས་པ་)བཟོ་(སྤྲུལ་
པ་)དང་(སྣ་ཚོགས་སུ་)སྐྱེ་(བ་སྤྲུལ་པ་)དང་བྱང་ཆུབ་ཆེ(ན་པོ་མཆོག་གི་སྤྲུལ་པ་དང་)། །མྱ་ངན་
འདས་པ་རྟག་སྟོན་པས། །སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་འདི་ནི། །རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་ཐབས་ཆེན་
པོ(ཡིན)། །ཞེས་དང༌། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་དུ་ཡང༌། གང་གིས་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་པར། །འགྲོ་ལ་
ཕན་པ་སྣ་ཚོགས་དག། མཉམ་དུ་མཛད་པའི་སྐུ་དེ་ནི། །ཐུབ་པའི་སྤྲུལ་སྐུ་རྒྱུན་མི་འཆད། །
ཅེས་གསུངས་སོ། །
༈ ༼དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་བརྒལ་ལན་གྱིས་དགོངས་པ་ཟབ་མོ་ཕྱེ་སྟེ་བསྟན་པ་ལ་ལྔ། 
སངས་རྒྱས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དང་ཁས་ལེན་མེད་པའི་དགོས་པ་བཤད་པ།༽ གལ་ཏེ་
སངས་རྒྱས་གཅིག་ཡིན་ནམ་མང་པོ་ཡིན་ཞེ་ན། གཅིག་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ་མང་པོ་ཡང་མ་ཡིན་
ནོ། །དེའི་དགོངས་པ་ཇི་ལྟར་བལྟ་ཞེ་ན་གཟུགས་སྐུ་གཅིག་མ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་གྱི་ལུས་རྗེས་
འབྲངས་པའི་སྐུ་ཐོབ་པ་ཤིན་ཏུ་མང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་སྐུ་མང་པོ་མ་ཡིན་ཏེ་འདུས་བྱས་
ཀྱི་ལུས་མེད་ཅིང་ཆོས་དབྱིངས་རོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང༌། དབུ་མ་ཆེན་པོ་མདོ་སྡེའི་
རྒྱན་དུ། ཟག་མེད་དབྱིངས་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས། །མཁའ་ལྟར་ལུས་ནི་མེད་ཕྱིར་
དང༌། །སྔོན་གྱི་ལུས་རྗེས་འབྲང་བའི་ཕྱིར། །(གཟུགས་སྐུ་)གཅིག་མིན་(ཆོས་སྐུ་)མང་པོ་ཉིད་མ་
ཡིན། །ཞེས་པ་སྟེ་གཅིག་དང་དུ་མར་བརྗོད་དུ་མེད་ཅིང་ཁས་ལེན་མེད་པར་གསུངས་པའི་
དགོངས་པ་ཡང་ཤན་འབྱེད་པའི་སྐབས་སུ་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ཡིན་ཞིང༌། ལ་ཟློ་བའི་སྐབས་སུ་ནི་
1-1-577


སྨྲ་བསམ་བརྗོད་མེད་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་ན་ཡོད་
པའི་མཐར་ལྷུང་བར་འགྱུར་ལ་མེད་ཅེས་བརྗོད་ན་མེད་པའི་མཐར་ལྷུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་
ན་སྐྱོན་མེད་དེ། ཡོད་པ་དང་མེད་པར་མི་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་དགོངས་པ་ཇི་ལྟར་
བལྟ་ཞེ་ན། གཤིས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ལ་དོན་དམ་ཆོས་སྐུ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་བཞིན་ཉིད་
བདག་དག་པའི་བདག་ཏུ་གྱུར་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་བདག་(ནམ་ཡང་)མ་
ཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་སྐུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། 
ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་གང་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་
བདག་དེ་ཡང་སེམས་ལ་(དབྱེར་མེད་དུ་)ཡོད་པར་མི་བརྗོད་ཅིང་ཡེ་ཤེས་ལ་(དབྱེར་མེད་
དུ་)མེད་པར་མི་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་ཡོད་དང་མེད་པར་མི་བརྗོད་དོ། །དེ་ཡང་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་
དུ། སྔ་མ་ཕྱི་མར་ཁྱད་མེད་ཀྱང༌། །སྒྲིབ་པ་ཀུན་གྱི་དྲི་མེད་པ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་སངས་རྒྱས་
འདོད། །དག་པ་མ་ཡིན་མ་དག་མིན། །སྟོང་པ་ཉིད་ནི་རྣམ་དག་ན། །བདག་མེད་མཆོག་གི་
བདག་ཐོབ་པས། །སངས་རྒྱས་དག་པའི་བདག་ཐོབ་ཕྱིར། །བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་བདག་ཏུ་
འགྱུར། །དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཡོད་མིན་ཞིང༌། །མེད་པར་ཡང་ནི་མི་བརྗོད་དོ། །དེ་ལྟས་
སངས་རྒྱས་(ཡོད་དམ་མེད་ཅིས་)དེ་སྐད་འདི(ན)། །(ཡོད་མེད་གང་དུའང་)ལུང་མ་བསྟན་པའི་
ཚུལ་དུ་(ཡོད་པའང་མ་ཡིན་མེད་པའང་མ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་པར་)འདོད(དེ)། །ཇི་ལྟར་ལྕགས་ལ་
ཚ་བ་(ཞི་བ་)དང༌། །མིག་ལ་རབ་རིབ་ཞི་བ་ལྟར། །སངས་རྒྱས་སེམས་དང་ཡེ་ཤེས་
ལ། །(གྲངས་བཞིན་དུ་)ཡོད་དང་མེད་པར་མི་བརྗོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཁས་ལེན་མེད་
པར་གསུངས་པ་མང་པོའི་དགོངས་པ་ཡང་ཤན་འབྱེད་པའི་སྐབས་སུ་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ཡིན་
1-1-578


ཞིང༌། ལ་ཟློ་བའི་སྐབས་སུ་ནི་སྨྲ་བསམ་བརྗོད་མེད་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་སངས་
རྒྱས་སྣང་བ་ཡིན་ནམ་མི་སྣང་བ་ཡིན་ཞེ་ན། སྣང་བ་མ་ཡིན་ཞིང་མི་སྣང་བ་ཡང་མ་ཡིན་
ཞེས་(ལུང་མ་བསྟན་པའི་ཚུལ་དུ་)བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེའི་དགོངས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སངས་
རྒྱས་མཐོང་བའི་སྐལ་བ་ཡོད་མེད་ལས་སོ། །དེ་ཡང་མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ། ཇི་ལྟར་མེ་ནི་གཞན་
དུ་འབར། །གཞན་དུ་ཞི་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ཡང༌། །(སྐལ་
ལྡན་ལ་)སྣང་དང་(སྐལ་མེད་ལ་)མི་སྣང་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་དང༌། ཇི་ལྟར་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་
རྣམས། །སྤྲིན་ལ་སོགས་པས་བསྒྲིབས་པར་འདོད། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་
རྣམས། །སེམས་ཅན་གྱི་ནི་ཉེས་པས་བསྒྲིབས། །ཞེས་དང༌། ཇི་ལྟར་ཆུ་ཡི་སྣོད་ཆག་ན། །ཟླ་
བའི་གཟུགས་བརྙན་མི་སྣང་བ། །དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་(སྐལ་བ་)ངན་པ་ལ། །སངས་རྒྱས་
གཟུགས་ཀྱང་མི་སྣང་ངོ༌། །ཞེས་དང༌། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་དུ་ཡང༌། ལྷ་ཡི་རྒྱལ་པོས་ཆར་
ཕབ་ཀྱང༌། །ས་བོན་(དུ་)མི་རུང་(བ་རུལ་པ་ལྟ་བུ་ལས་མྱུ་གུ་)མི་འཁྲུང་ལྟར། །སངས་རྒྱས་
རྣམས་ནི་(འཇིག་རྟེན་དུ་)བྱུང་གྱུར་ཀྱང༌། །སྐལ་བ་མེད་པས་བཟང་མི་མྱོང༌། །ཞེས་དང༌། 
འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་གྱིས། །དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་མི་མཐོང་སྟེ། །ཇི་ལྟར་ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །རྒྱ་མཚོ་སྐམས་པར་མཐོང་བ་
བཞིན། །དེ་བཞིན་མི་ཤེས་པས་བསྒྲིབས་པས། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་མེད་པར་
བརྟགས། །དམན་པ་བསོད་ནམས་དམན་པ་ལ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཅི་བགྱིར་
མཆིས། །ཇི་ལྟར་དམུས་ལོང་ལག་པ་རུ། །རིན་ཆེན་མཆོག་ནི་གཞག་པ་འདྲ། །སེམས་ཅན་
བསོད་ནམས་བྱས་རྣམས་ལ། །འོད་ཀྱིས་གསལ་ཞིང་དཔལ་ལྡན་པའི། །སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་
1-1-579


མཚན་འབར་བ། །སངས་རྒྱས་དེ་ཡི་མདུན་ན་བཞུགས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ།
གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡང་རྣམ་ཤེས་ལ་མི་མངོན་མི་
སྣང་གསལ་བྱེད་མིན་ཞེས་པས་སྣང་བར་མི་བརྗོད་ཅིང༌། ཡེ་ཤེས་ལ་སྣང་བ་ཆེན་པོ་གསལ་
བ་ཆེ་ཞེས་པས་མི་སྣང་བར་མི་བརྗོད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ། དག་པ་མ་ཡིན་མ་དག་མིན། །ཞེས་
དང༌། ཉོན་མོངས་མ་ཡིན་མི་མོངས་མིན། །ཞེས་དང༌། སྟོང་པ་མ་ཡིན་མི་སྟོང་མིན། །ཞེས་པ་
ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་དང༌། དེ་དག་ཏུ་ཁས་ལེན་མེད་པར་གསུངས་པ་རྣམས་
ཀྱི་དགོངས་པ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་ནོ། །དབུ་མ་རྩ་ཤེར། སྟོང་ངོ་ཞེས་ཀྱང་མི་བརྗོད་དེ། །མི་
སྟོང་ཞེས་ཀྱང་མི་བྱ་ཞིང༌། །གཉིས་དང་གཉིས་མིན་མི་བྱ་སྟེ། ཞེས་པ་མཉམ་གཞག་ཟབ་
མོའི་སྐབས་ལ་དགོངས་ཤིང༌། གདགས་པའི་དོན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ། །ཞེས་པ་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་
སྐབས་ལ་དགོངས་སོ། །རྩོད་པ་ཟློག་པར། གལ་ཏེ་ངས་དམ་བཅའ་འགའ་ཡོད། །དེས་ན་ང་
ལ་སྐྱོན་དེ་ཡོད། །ང་ལ་དམ་བཅའ་མེད་པས་ན། །ང་ནི་སྐྱོན་མེད་ཁོ་ན་ཡིན། །ཞེས་དང༌། 
བཞི་བརྒྱ་པར་ཡང༌། ཡོད་དང་མེད་དང་ཡོད་མེད་ཅེས། །གང་ལ་ཕྱོགས་ནི་ཡོད་མིན་
པ། །དེ་ལ་ཡུན་ནི་རིང་པོ་ནའང༌། །ཀླན་ཀ་བརྗོད་པར་ནུས་མ་ཡིན༌། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་
དགོངས་པ་ཡང་མཉམ་གཞག་ཏུ་རྟོག་མེད་སྤྲོས་བྲལ་དང༌། རྗེས་ཐོབ་ཏུ་(གཤིས་ལ་)དངོས་
པོར་ཁས་ལེན་པ་ལ་སོགས་པ་དོན་དང་མི་མཐུན་པའི་ཁས་ལེན་མེད་པ་ལ་དགོངས་པ་
ཡིན་ཏེ། རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པར། (གཤིས་ལ་)དངོས་པོར་ཁས་ལེན་ཡོད་ན་ནི། །འདོད་ཆགས་
ཞེ་སྡང་འབྱུང་བ་ཡི། །ལྟ་བ་མི་བཟད་མ་རུངས་འབྱུང༌། །དེ་ལས་བྱུང་བའི་རྩོད་པར་
འགྱུར། །དེ་ནི་ལྟ་བ་(ངན་པ་)ཀུན་གྱི་རྒྱུ། །དེ་མེད་ཉོན་མོངས་མི་སྐྱེ་སྟེ། །དེ་ཕྱིར་དེ་ནི་ཡོངས་
1-1-580


ཤེས་ན། །ལྟ་དང་ཉོན་མོངས་ཡོངས་སུ་འབྱང༌། ཞེས་སོགས་དང༌། དབུ་མ་རིན་ཆེན་སྒྲོན་
མར་ཡང༌། སློབ་དཔོན་(ཀླུ་སྒྲུབ་)གི་ཞལ་སྔ་ནས། །(གཤིས་ལ་)དངོས་པོར་ཁས་ལེན་ཡོད་ན་
ནི། །དེ་ལ་ཆད་སོགས་འཇིགས་པ་འབྱུང༌། །(གཤིས་ལ་)དངོས་པོར་ཁས་ལེན་མེད་རྣམས་
ལ། །ཆད་སོགས་འཇིགས་པ་ག་ལ་འབྱུང་། །གལ་ཏེ་(གཤིས་ལ་)དངོས་(པོ་འདུས་བྱས་)ཤིག་
ཡོད་ན་ནི། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡོད་དང༌། །མཐའ་མེད་ལ་སོགས་པར་ཡང་འགྱུར། 
ཞེས་དང༌། གལ་ཏེ་(གཤིས་ལ་)དངོས་(པོ་འདུས་བྱས་)ཤིག་ཡོད་ན་ནི། །ཁས་ནི་བླང་བར་བྱ་
དགོས་ན། །(གཤིས་ལ་)དངོས་པོ་སྐྱེ་བ་མེད་ཉིད་ལ། །ཁས་བླང་བར་ནི་ཇི་ལྟར་བྱ། ཞེས་
གསུངས་སོ། །ཞེས་དང༌། ཁས་བླངས་པ་ཡི་དངོས་པོ་ནི། །ཕྲ་རབ་ཙམ་ཡང་(གཤིས་ལ་)ཡོད་
མིན་ཏེ། །གདོད་ནས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། །མོ་ཤམ་གྱི་ནི་བུ་བཞིན་ནོ། །དཔེར་ན་བུད་མེད་
མོ་ཤམ་ལ། །ཁྱོད་ཀྱི་བུ་ནི་གང་ཡིན་དྲིས། །དེ་ལ་དེ་ནི་ཡོད་མིན་པས། །སྨྲ་བར་ནུས་པ་མ་
ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཁས་ལེན་དམ་བཅའ་མེད་པར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་
དགོངས་པ་(རྗེས་ཐོབ་ཏུ་དོན་དང་མི་མཐུན་པའི་ཁས་ལེན་མེད་ཅིང་མཉམ་གཞག་ཏུ་དོན་དང་
འཐུན་པའི་ཁས་ལེན་ཡང་མེད་པ་)དེ་ལྟར་མཐོང་ན་དགོངས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་ཡང་དག་པར་
མཐོང་བ་ཡིན་གྱི་གཞན་དག་གི་འདོད་པ་ལྟར་གནས་ལུགས་ལ་ཅི་ཡང་མ་གྲུབ་པས་ཁས་
ལེན་དམ་བཅའ་གང་ཡང་མད་ཅེས་འཆད་པ་ནི་དོན་དང་མི་མཐུན་ཏེ་སྟོང་གཞི་དོན་
དམ་གྱི་ཡོན་ཏན་སྔར་སྨོས་པ་ཐམས་ཅད་(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་ནམ་ཡང་བཞུགས་
(པར་གསུངས་)པའི་ཕྱིར་རོ།།
༈ ༼གནས་ལུགས་ལ་ཡོངས་གཅོད་དུ་གྲུབ་པའི་ཆོས་མེད་པར་འདོད་པ་སྤང༌།༽ དེ་
1-1-581


བཞིན་དུ་(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་རྣམ་གཅོད་མེད་དགག་ཙམ་མ་གཏོགས་པ་ཡོངས་
གཅོད་སྒྲུབ་པའི་ཆོས་དང་མ་ཡིན་དགག་ཏུ་གྲུབ་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །ཞེས་འདོད་པ་
རྣམས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་འཁྲུལ་ཏེ། གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་ལ་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་
མེད་ཅིང་མ་གྲུབ་པས་རྣམ་གཅོད་དང་དགག་པ་དང་སྤངས་པ་རང་བཞིན་པ་ཚང་ཞིང༌། 
དེ་དག་གི་གཞི་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་ཚང་བས་ཡོངས་
གཅོད་དང་སྒྲུབ་པ་དང་མ་ཡིན་དགག་ཏུ་གྱུར་པའི་རྟོགས་པ་རང་བཞིན་པ་གདོད་ནས་
ཚང་བར་ཡང་ཡང་བཤད་ཅིང་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་
བསྟོད་པ་སློབ་དཔོན་མ་ཊི་ཙེ་ཊ(མའི་ཁོལ་པོ)ས་མཛད་པའི་འགྲེལ་པར་ཡང༌། དེ་ཕྱིར་མི་
མངའ་ཞེས་བྱ་བའི་དགག་པ་འདི་ནི་མ་ཡིན་པར་དགག་པ་སྟེ་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རིགས་
དེ་དག་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། དེས་དབེན་པའི་ཡེ་ཤེས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ནི་
མངའ་བས་སོ། །ཞེས་སློབ་དཔོན་མཁས་པ་ཆེན་པོ་རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་ཡང་
ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼མྱང་འདས་ཆེན་པོ་འཁོར་འདས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དོན་དུ་བསྟན་པ།༽ གལ་ཏེ་
མྱང་འདས་ཆེན་པོ་གནས་ལུགས་ལ་གྲུབ་ན་མྱང་འདས་བརྟག་པའི་རབ་བྱེད་ལ་སོགས་
པར་མྱང་འདས་བདེན་པར་འདོད་པ་སུན་ཕྱུང་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེའི་དགོངས་པ་ལ་
ཡང་ཤིན་ཏུ་མཁས་དགོས་ཏེ། རྩ་བ་ཤེས་རབ་ཏུ། གང་ཞིག་(གཉེན་པོས་སྤང་བྱ་)སྤོང་དང་
འགགས་པ་ལས། །མྱ་ངན་འདའ་བར་འགྱུར་བར་འདོད(པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་མྱང་འདས་གཤིས་ལ་
མ་གྲུབ་ཅིང་གཤིས་ཀྱི་མྱང་འདས་ནི་གཉེན་པོས་སྤང་བྱ)། །སྤངས་པ་མེད་པ་(ཡོན་ཏན་སྔར་
1-1-582


མེད་)ཐོབ་མེད་པ། །ཆད་པ་མེད་པ་རྟག་མེད་པ། །འགག་པ་མེད་པ་སྐྱེ་མེད་པ(འི་གཞི་དོན་
དམ་བདེན་པ)། །དེ་ནི་(རིགས་པས་མི་གནོད་པའི་)མྱ་ངན་འདས་པར་འདོད། །ཅེས་མྱང་འདས་
གཉིས་གསུངས་པ་ལས་སྔ་མ་ལ་དོན་དམ་(པ་རྣམ་པར་དཔྱོད་)པའི་རིགས་པས་གནོད་ཅིང༌། 
ཕྱི་མ་(མྱང་འདས་ཆེན་པོ་)ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པས་གྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། འཕགས་པ་ཀླུ་
སྒྲུབ་ཞབས་ཀྱང་བཞེད་ལ། དེ་ཡང་སྲིད་ཞི་དབྱེར་མེད་དམ་འཁོར་འདས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་
དོན་དུ་བཞེད་དེ། རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པར། སྲིད་པ་དང་ནི་མྱ་ངན་འདས(ཀུན་རྫོབ་
པ)། །གཉིས་པོ་འདི་ནི་(གཤིས་ལ་)ཡོད་མ་ཡིན། །སྲིད་པ་(གཞན་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་)ཡོངས་
སུ་ཤེས་པ་ཉིད། །མྱ་ངན་འདས་(པ་ཆེན་པོ་)ཞེས་བྱ་བར་བརྗོད། །ཅེས་དང༌། དྲི་མེད་འོད་དུ་
ཡང༌། སྲིད་པ་(གཞན་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་)ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་(ཆེན་
པོ་)ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཞེས་དང༌། ཀྱེའི་རྡོ་རྗེར་ཡང༌། (དོན་དམ་གྱི་)ཨེ་ཝྃ་རྣམ་པའི་རང་བཞིན་
ཅན། །(དོན་དམ་གྱི་)བདེ་བ་སྲུང་བ(འམ་སྟོང་པ་)ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། །(ཆོས་དབྱིངས་ལ་)བདེ་བ་ཅན་
ཞེས་རབ་ཏུ་བསྒྲགས། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། །རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་རྣམས་ཀྱི་
གནས། །(འགོག་བདེན་ཆོས་དབྱིངས་)འདི་ཉིད་(རྣམ་པ་)འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། །(འགོག་བདེན་
ཆོས་དབྱིངས་)འདི་ཉིད་(ངོ་བོ་)མྱ་ངན་འདས་པ་ཉིད། །འཁོར་བ(འི་རྣམ་པ་)སྤངས་ནས་
གཞན་དུ་ནི། །མྱ་ངན་འདས་པ་རྟོགས་མི་འགྱུར། །འཁོར་བ་གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་
སོགས། །འཁོར་བ་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ། །འཁོར་བ་དབང་པོ་རྣམས་ཉིད་དེ། །འཁོར་བ་ཞེ་
སྡང་ལ་སོགས་པ། །འདི་རྣམས་(ཀྱི་)ཆོས་(ཉིད་འཁོར་བའི་རྣམ་པ་ཅན་)ནི་མྱ་ངན་
འདས། །རྨོངས་ཕྱིར་འཁོར་བའི་གཟུགས་ཅན་ཉིད། །རྨོངས་མེད་(ཀྱི་)འཁོར་བ་(གདོད་
1-1-583


ནས་)དག་པས་ནི། །འཁོར་བ(འི་རྣམ་པ་དེ་ཉིད་)མྱ་ངན་འདས་(པ་ཡིན་)པར་འགྱུར(ལ་དེ་ཉིད་
དོན་དམ)། །བྱང་ཆུབ་སེམས་(ཡིན་ཏེ་དེ་)ནི་མྱ་ངན་འདས། །ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་(དབྱེར་མེད་
ཀྱི་)ཚུལ་ཅན་ནོ(དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་ཚུལ་ཅན་ཞེས་པར་བྱུང་ནའང་ལེགས)། ཞེས་དང༌། རྩ་བ་ཤེས་
རབ་དང༌། རང་འགྲེལ་ག་ལས་འཇིགས་མེད་དུ་ཡང༌། འཁོར་བ་མྱ་ངན་འདས་པ་
ལས། །ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཡོད་མ་ཡིན། །མྱ་ངན་འདས་པའང་འཁོར་བ་ལས། །ཁྱད་པར་
ཅུང་ཟད་ཡོད་མ་ཡིན། །(དེའི་དགོངས་པ་ནི་)མྱ་ངན་འདས་(པའི་ཡང་དག་པའི་)མཐའ་གང་
ཡིན་པ། །དེ་ནི་འཁོར་བའི་(ཡང་དག་པའི་)མཐའ་ཡིན་ཏེ། །(འཁོར་འདས་ཀྱི་ཡང་དག་
མཐའ་)དེ་གཉིས་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ནི། །ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའང་ཡོད་མ་ཡིན། །མྱ་ངན་འདས་པ་
དང་འཁོར་བའི་ཡང་དག་པའི་མཐའ་དང་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་མཐའ་དང་ཡང་དག་པའི་
མཐར་ཐུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་(རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)དམིགས་སུ་མེད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་
ཀྱིས་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་(ཞེས་དང༌། ཕུང་པོ་རྣམས་མི་
འབྱུང་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་)ཞེས་དང༌། དམ་པ་དང་པོའི་རྒྱུད་ལས་ཀྱང༌། ཁམས་
གསུམ་པོ་ནི་མ་ལུས་པའི། །སངས་རྒྱས་གཟུགས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །ཞེས་དང༌། བདེ་མཆོག་
སྟོད་འགྲེལ་དུའང༌། ཁམས་གསུམ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་ཞེས་སོགས་དང༌། དོན་དམ་
པའི་མཚན་མང་པོ་གླུར་བླངས་པར་ཡང༌། སྡུག་གུ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་གྱི་མཆོག །ཅེས་དང༌། 
སྡུག་གུ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་མཛེས་པ། །ཞེས་སོགས་དང༌། (དཀྱིལ་འཁོར་ཆོ་ག་ཉི་ཤུ་ལ་སོགས་པ་
གཞུང་)གཞན་དུ་ཡང༌། (དོན་དམ་གྱི་)སྲིད་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དག །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྲིད་བྲལ་
བྱས། །རང་བཞིན་དག་པའི་སེམས་ལྡན་པའི། །(དོན་དམ་གྱི་)སྲིད་པ་དམ་པ་(ཐོབ་པར་)བྱེད་
1-1-584


པར་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཟབ་མོ་ནི་བླ་མ་དམ་
པའི་མན་ངག་ལས་(འཁོར་འདས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་དོན་)ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་བའོ། །
༈ ༼དེ་ཡང་འགལ་འདུ་སྐྱོན་མེད་ཕུང་པོ་གསུམ་པའི་དོན་དུ་བསྟན་པ།༽ དེ་བཞིན་
དུ། སྲིད་མེད་སྲིད་པ་དང༌། སྲིད་གསུམ་གཅིག་པ་ལ་སོགས་པ་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་མང་
དུ་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡང༌། མྱང་འདས་ཆེན་པོར་(གཤིས་ཀྱི་)དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྐུ་ནི་(འདུས་བྱས་ཀྱི་)སྐུ་མ་ཡིན་པའི་(ཆོས་)སྐུ་མི་སྐྱེ་མི་འགོག་པ(འི་འགོག་
བདེན་)ཞེས་དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སེམས་དང་བྲལ་བ་(དོན་དམ་གྱི་)སེམས་དང་བྲལ་བ་ཡང་མ་
ཡིན་པ། སེམས་མཉམ་པ་མེད་པ། མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ། (ངོ་བོ་)སོང་བ་དང་འོང་བ་མེད་
པ། (རྣམ་པ་)སོང་བ་དང་འོང་བ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ། ཞེས་དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)བདག་པོ་
མེད་པ། (དོན་དམ་གྱི་)བདག་པོ་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ། (ཀུན་རྫོབ་ཏུ་)ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་
(དོན་དམ་དུ་)མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན། ཞེས་དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཡི་གེ་མ་ཡིན་(དོན་དམ་གྱི་)ཡི་གེ་
མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཏིང་ངེ་འཛིན་མ་ཡིན་ཏེ་(དོན་དམ་དུ་)ཏིང་ངེ་འཛིན་
མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན། (རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)བལྟར་མེད་པ། (ཡེ་ཤེས་ལ་)མངོན་པར་སྣང་བ། (འབྲེལ་
ཏེ་)གནས་མེད་པ། (མ་འབྲེལ་བར་)གནས་མེད་པ་མ་ཡིན་པ། (འབྲེལ་ཏེ་)རྟེན་མེད་པ། (མ་
འབྲེལ་བར་)རྟེན་མེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ། མུན་པ་མ་ཡིན་པ། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སྣང་བ་མ་ཡིན་པ། 
ཞི་བ་(ཉན་རང་)མ་ཡིན་མ་ཞི་བ་(འཁོར་བ་)མ་ཡིན། (སྐྱོན་)ཇི་ཡང་མེད་པ། (ཡོན་ཏན་)ཇི་
ཡང་མེད་པ་མ་ཡིན་པ། ཞེས་དང༌། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཆོས་མ་ཡིན་པ་(དོན་དམ་དུ་)ཆོས་མ་ཡིན་
པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་(འདུས་བྱས་)མ་ཡིན་པ། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་མ་
1-1-585


ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞེས་དང༌། (དོན་དམ་)སྟོང་པ་(ཡིན་པ་)ཉིད་(ཀུན་རྫོབ་)སྟོང་པ་ཉིད་
(ཡིན་པ་)དང་བྲལ་བ། (ངོ་བོ་)རྟག་ཏུ་གནས་པ། (རྣམ་པ་)རྟག་ཏུ་གནས་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་
དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བྱས་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱི་
དོན་བྱས་པ(འི་རྟོག་པ་)མེད་པ། སེམས་ཅན་རྣམ་པར་བཀྲོལ་ཡང་རྣམ་པར་བཀྲོལ་བ(འི་
རྟོགས་པ་)མེད་པ། སེམས་ཅན་མངོན་པར་འཚང་རྒྱ་བར་མཛད་ཀྱང་མངོན་བར་འཚང་རྒྱ་
བ(འི་རྟོག་པ་)མེད་པ་ཞེས་དང་རྟག་ཏུ་ཐེག་པ་གཅིག་ལ་སྤྱོད་ཀྱང་སེམས་ཅན་གྱིས་གསུམ་
དུ་མཐོང་བ། (འདུས་བྱས་ཀྱི་)མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་(འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་)མཚན་ཉིད་ལ་གནས་
པ་ཞེས་དང་(ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)ཕུང་པོ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང༌། ཁམས་མ་ཡིན་པ། (དོན་དམ་
གྱི་)ཕུང་པོ་དང༌། སྐྱེ་མཆེད་དང་ཁམས་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན། འཕེལ་བ་མ་ཡིན། འབྲི་བ་
མ་ཡིན། བཟང་པོ(འི་རྟོག་པའམ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བཟང་པོ་)མ་ཡིན༌། ངན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་
གཤེགས་པའི་སྐུ་ནི་དེ་ལྟར་ཡོན་ཏན་ཚད་མེད་པ་དང་ལྡན་ཏེ་(རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)ཤེས་པ་མེད་
ཅིང་(ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་)མི་ཤེས་པ་ཡང་མེད། (ཀུན་རྫོབ་)མཐོང་བ་མེད་ཅིང་(དོན་དམ་)མི་མཐོང་
བ་ཡང་མེད། འདུས་བྱས་མ་ཡིན། འདུས་མ་བྱས་(ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ནུས་པ་དང་རྣམ་པ་དང་ཡེ་
ཤེས་མེད་)པ་ཡང་མ་ཡིན། (ངོ་བོ་)འཇིག་རྟེན་མ་ཡིན། (རྣམ་པ་)འཇིག་རྟེན་མ་ཡིན་པ་ཡང་
མ་ཡིན། (ངོ་བོ་)བྱས་པ་མ་ཡིན། (རྣམ་པ་)མ་བྱས་པ་ཡང་མ་ཡིན། (ཆོས་རྣམས་ལ་འབྲེལ་
ཏེ་)གནས་པ་མ་ཡིན། (མ་འབྲེལ་བཞིན་དུ་)མི་གནས་པ་ཡང་མ་ཡིན། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་འབྱུང་
བ་)ཆེན་པོ་བཞི་མ་ཡིན། (དོན་དམ་གྱི་འབྱུང་བ་)ཆེན་པོ་བཞི་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན། རྒྱུ་(ཀུན་
རྫོབ་པ་)མ་ཡིན། རྒྱུ་(གཞན་འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཀྱི་རྒྱུ་)མེད་པ་མ་ཡིན། (ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་)སེམས་
1-1-586


ཅན་མ་ཡིན། (དོན་དམ་གྱི་)སེམས་ཅན་མེད་པ་མ་ཡིན། (འདུས་བྱས་ཀྱི་)སྐུ་མ་ཡིན་པ། (འདུས་
མ་བྱས་ཀྱི་)སྐུ་མ་ཡིན་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ། ཞེས་དང༌། (གཟུགས་སྐུ་)མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་(སྟེ་
མི་རྟག་པར་སོང་བ་)ན། (ཆོས་སྐུ་)མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བ་(ཞེས་པ་འདིར་མི་རྟག་པར་མི་འགྲོ་
བ་)སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་དེ་ལྟ་བུའི་ཡོན་ཏན་ཚད་མེད་པ་དམ་པ་དང་
ལྡན་ནོ། །འོད་སྲུང་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉག་གཅིག་གིས་མཁྱེན་གྱི། ཉན་ཐོས་དང༌། 
རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་སྟེ་མན་ངག་ཟབ་
མོ་བཞིན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ། སྤྲིན་ཆེན་པོའི་མདོར་ཡང༌། (རྣམ་པ་)མི་མཉམ་
ཞིང་ཤིན་ཏུ་མི་མཉམ་ལ་(ངོ་བོ་)མི་མཉམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། (རྣམ་པ་)སྡུག་
བསྔལ་ཞིང་མི་བདེ་ལ་(ངོ་བོ་)བདེ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། (གཞན་དབང་གིས་)སྟོང་ཞིང་(ཀུན་
བརྟགས་ཀྱིས་)ཤིན་ཏུ་སྟོང་ལ་(ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་ཀྱིས་)སྟོང་པ་མ་ཡིན་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། 
(རྣམ་པ་)མི་རྟག་ཅིང་ཤིན་ཏུ་མི་རྟག་ལ་(ངོ་བོ་)ཤིན་ཏུ་རྟག་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། (ཀུན་རྫོབ་
ཀྱི་)བདག་མེད་པར་གྱུར་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་(དོན་དམ་གྱི་)བདག་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། 
(རྣམ་པ་)མི་སྡུག་ཅིང་ཤིན་ཏུ་མི་སྡུག་ལ་(ངོ་བོ་)ཤིན་ཏུ་སྡུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད་དེ། ཞེས་
སོགས་དང༌། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ་ཡང༌། (ཆོས་རྣམས་)མེད་པ་གང་ཡིན་དེ་ཉིད་(ཀྱི་
གཞི་)ནི། །(ཆོས་ཉིད་)ཡོད་པ་ཡི་ནི་དམ་པ་ཡིན། །(ཀུན་རྫོབ་)རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མི་དམིགས་
པ། །(དོན་དམ་)དམིགས་པ་ཡི་ནི་མཆོག་ཏུ་འདོད། །སྒོམ་པ་རྣམ་པར་མི་ལྟ་བའི། །(ཡེ་ཤེས་
ནི་)སྒོམ་པ་དམ་པར་འདོད་པ་སྟེ། །ཐོབ་པར་ལྟ་བ(འི་རྟོགས་པ་)མེད་རྣམས་ཀྱི། །(ཆོས་
ཉིད་)ཐོབ་པ་ཡང་ནི་དམ་པར་འདོད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཤིང༌། མདོ་རྒྱུད་ཟབ་
1-1-587


མོ་གཞན་རྣམས་དང༌། སེམས་འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་རྣམས་སུ། དེ་དང་དེ་འདྲ་བ་དག་གི་
འགལ་འདུས་སྐྱོན་མེད་ཤིན་ཏུ་མང་ཞིང་ཆེས་མང་བར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་
ཡང་དོན་ལ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ།
༈ ༼དེ་ལྟར་ཤེས་ན་རྒྱལ་སྲས་དགོངས་ཆེན་མཐོང་བའི་རྟགས་སུ་བཤད་པ།༽ དེ་
ལྟར་མཐོང་ན་ཡང་དགོངས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་མཐོང་བ་ཡིན་ཞིང༌། བརྩེ་དང་སྙན་པར་སྨྲ་
བ་དང༌། (བློ་)བརྟན་པ་ཉིད་དང་(སྦྱིན་པ་ལ་)ལག་བརྐྱང་ཉིད། །དགོངས་པ་ཟབ་མོ་ངེས་
འགྲེལ་བ། །འདི་དག་བློ་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་རྟགས། །ཞེས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྟགས་ལྔ་(རྒྱལ་
བ་བྱམས་པས་)གསུངས་པ་ལས་ཀྱང་འདི་ལྔ་པ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼ཐེག་ཆེན་ལ་ཐུན་མོང་དུ་གྲགས་པའི་སྐུ་གསུམ་གྱི་ཤེས་བྱེད་དང་ཡོན་ཏན་
བསྟན་པ།༽ དེ་ལྟར་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་སྐུ་གསུམ་ནི། གསེར་འོད་དམ་པའི་
མདོར་ཡང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྲུལ་བའི་སྐུ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་
ཅད་དང་སྤྱོད་པ་མཐུན་པའོ། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དང་
དགོངས་པ་མཐུན་པའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དང་སྐུ་མཐུན་པའོ། །ཞེས་
དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ནི་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ་བརྟེན་ཏེ་མངོན་པར་སྣང་
ངོ༌། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་བརྟེན་ཏེ་མངོན་པར་སྣང་ངོ༌། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་
ནི་ཡང་དག་པ་སྟེ་ཅི་ལ་ཡང་(འབྲེལ་ཏེ་)མི་གནས་པའོ། །ཞེས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་ལ་བྱིས་
པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ནི་མཚན་ཉིད་གསུམ་གྱི་ཕྱིར་འཆིང་བ་དང་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པས་སྐུ་
གསུམ་ལས་རིང་དུ་གྱུར་ཏོ། །གསུམ་གང་ཞེ་ན། ཀུན་བརྟགས་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། གཞན་
1-1-588


གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་དང༌། ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །མཚན་ཉིད་དེ་རྣམས་
(རིམ་པ་ལྟར་)ཤེས་པ་དང་འགོག་པ་དང་དག་པར་མ་གྱུར་པ་དེའི་ཕྱིར་སྐུ་གསུམ་མ་ཐོབ་
བོ། །དེ་ལྟ་བུའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་ཤེས་པ་དང་འགོག་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བར་གྱུར་པས་
སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་སྐུ་གསུམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཏོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་
བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་གསུམ་མ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་སྐུ་གསུམ་ལས་
རིང་དུ་གྱུར་ཏོ། །གསུམ་གང་ཞེ་ན། དངོས་པོ་ལ་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་(ཚོགས་
དྲུག་)དང༌། ཀུན་གཞི་ལ་གནས་པའི་(ཉོན་)ཡིད་དང་། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའོ། །ལམ་
སྦྱོང་བ་དག་ལ་གནས་པས་འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་(དྲུག་)སྦྱོང་ངོ༌། །གཅོད་པའི་ལམ་
ལ་གནས་པས་ཀུན་གཞི་ལ་གནས་པའི་ཡིད་སྦྱོང་ངོ༌། །མཆོག་ཏུ་རྒྱལ་བའི་ལམ་ལ་གནས་
པས་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྦྱོང་ངོ༌། །འཇུག་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྦྱངས་ན་སྤྲུལ་བའི་
སྐུ་མངོན་དུ་འགྱུར་རོ། །ཀུན་གཞི་ལ་གནས་པའི་ཡིད་སྦྱངས་པས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་
སྐུ་སྟོན་ཏོ། །ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྦྱངས་པས་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་འཐོབ་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་དེ་
བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་སྐུ་གསུམ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། གཞན་
ཡང་རིགས་ཀྱི་བུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་
པའི་སྐུ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྣང་བར་
འགྱུར་རོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་དག་པས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན་
(ནམ་མཁའ་)སྟོང་བ་ལ་བརྟེན་ཏེ་གོག་འབྱུང་ངོ༌། །གོག་ལ་བརྟེན་ཏེ་འོད་སྣང་ངོ༌། །དེ་
བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་བརྟེན་ཏེ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་སྣང་ངོ༌། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་
1-1-589


པའི་སྐུ་ལ་བརྟེན་ཏེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལ་རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པའི་ཕྱིར་ཆོས་
ཀྱི་སྐུ་སྣང་ངོ༌། །ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དག་པས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་སྣང་ངོ༌། །ཏིང་ངེ་
འཛིན་རྣམ་པར་དག་པས་སྤྲུལ་པའི་སྐུར་སྣང་ངོ༌། །ཞེས་དང༌། ཡང་གཟུགས་སྐུ་གཉིས་
བསྟན་པའི་རྗེས་སུ་བཀའ་བསྩལ་བ། རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཤེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་
དང་བྲལ་བ། དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དང༌། ཡང་དག་
པའི་(རང་བྱུང་)ཡེ་ཤེས་ཉིད་ཙམ་དུ་གནས་པ་དེ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཞེས་བྱའོ། །སྐུ་སྔ་མ་(གཟུགས་
སྐུ་)དེ་གཉིས་ནི་བརྟགས་པ་ཙམ་མོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་ཡང་དག་པ་སྟེ་(གཟུགས་)སྐུ་དེ་གཉིས་ཀྱི་
གཞི་བྱེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཆོས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་
ཤེས་ལས་གུད་ན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་གང་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་རྣམས་ནི་ཡེ་ཤེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པའི་
མཐར་ཕྱིན་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་རྣམ་པར་དག་པ་བརྙེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་དང་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཡོངས་སུ་འཛིན་
ཏོ། །གཞན་ཡང་རིགས་ཀྱི་བུ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་དང་གཞན་གྱི་
དོན་གྱི་མཐར་ཕྱིན་པ་སྟེ་དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་ནི་བདག་གི་དོན་མཛད། དེ་བཞིན་ཉིད་
ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ནི་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་དོ། །བདག་དང་གཞན་ལ་ཕན་པའི་དོན་མཛད་པ་
ལ་མངའ་བརྙེས་པའི་ཕྱིར་མཛད་པ་མཐའ་ཡས་པ་སྣ་ཚོགས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པོ། །ཞེས་པ་སྟེ་
འདིར་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་གཞན་དོན་མཛད་པར་གསུངས་པ་ལ་ཡེ་ཤེས་དེ་རང་
1-1-590


བྱུང་ཡིན་ན་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་ཡིན་པས། དུས་འཁོར་དུ། ཆོས་སྐུས་གཞན་དོན་མཛད་
པར་གསུངས་པ་དང་དོན་གཅིག་ཅིང༌། ཡེ་ཤེས་དེ་གཞན་བྱུང་ཡིན་ན། རྒྱུད་བླ་མར༌། ཆོས་
སྐུ་རྣམ་གཉིས་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཆོས་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་དྲི་མེད་དང༌། །དེ་ཡི་རྒྱུ་མཐུན་ཟབ་པ་
དང༌། སྣ་ཚོགས་ཚུལ་ནི་སྟོན་པའོ། །ཞེས་ཆོས་སྐུ་མཚན་ཉིད་པ་རང་བཞིན་རྣམ་དག་གི་
ཆོས་དབྱིངས་(ཡིན་)ཏེ། དེའི་བྱིན་རླབས་ལས་བྱུང་བའི་ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཆོས་ཟབ་
རྒྱས་བསྟན་ནས་གཞན་དོན་མཛད་པར་གསུངས་པ་དང་དོན་གཅིག་གོ །
༈ ༼ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་རྨད་དུ་བྱུང་བ་གཞན་ཡང་བསྟན་པ།༽ བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའི་ས་ལས་རྣམ་གྲངས་གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་དང༌། 
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་དང༌། སྨོན་ནས་མཁྱེན་པ་དང༌། སོ་སོ་ཡང་
དག་པར་རིག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཅེས་
བྱའོ། །དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་བརྒྱ་བཞི་བཅུ་ནི་འདི་དག་ཡིན་ཏེ། སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་
མཚན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་དང༌། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་བརྒྱད་ཅུ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
ཡོངས་སུ་དག་པ་བཞི་དང༌། སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང༌། དྲན་པ་ཉེ་བར་
བཞག་པ་གསུམ་དང༌། བསྲུང་བ་མེད་པ་གསུམ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། བསྙེལ་བ་མི་
མངའ་བའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། བག་ཆགས་ཡང་དག་པར་བཅོམ་པ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
དང་མཆོག་མཁྱེན་པའོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་ལ། གནས་ཡོངས་སུ་གྱུར་པའི་ཡོན་
ཏན་གྱི་འབྱོར་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡང༌། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་འབྱོར་བས་
ནི། འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་ཟིལ་གྱིས་གནོན། །རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་པ་ཡིས། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཡང་
1-1-591


ཟིལ་གྱིས་གནོན། །དེ་ཡིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །འབྱོར་པའི་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ། །དེ་
ཡིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡི། །འབྱོར་པའི་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་
འབྱོར་པ་ནི། །(གང་ཟག་)གང་གི་(དོན་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་)གང་དུ་(དང་ཚུལ་)ཇི་ལྟར་
དང༌། །(མང་ཉུང་)ཇི་ཙམ་(པ་དང་)དུས་གང་(དུ་)འཇུག་པ་(རྣམས་)ནི། །(རེ་རེ་ཞིང་
ཡང་)བསམ་ཡས་དཔག་ཏུ་མེད་པར་འདོད། །དབང་པོ་ལྔ་རྣམས་གཞན་གྱུར་ན། །(དབང་པོ་
ཀུན་)དོན་ཀུན་(ལ་)འཇུག་(པ་)དང་(དེ་)ཐམས་ཅད་ཀྱི། །ཡོན་ཏན་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་
(སོ་སོར་)འབྱུང་(བ་ལ)། །འབྱོར་པ་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །(ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་)ཡིད་ནི་
གཞན་དུ་གྱུར་པ་ན། །འབྱོར་(པ་)དང་མཐུན་(པའི་)སྤྱོད་(པ་རྣམ་པར་)མི་རྟོག་པའི། །ཡེ་ཤེས་
ཤིན་ཏུ་དྲི་མེད་ལ། །འབྱོར་པ་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །དོན་(ལྔ་དང་)བཅས་(པའི་)འཛིན་
པ་(དབང་ཤེས་ལྔ་)གཞན་གྱུར་ན། །ཇི་ལྟར་འདོད་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དག །བསྟན་ཕྱིར་ཞིང་
ནི་དག་པ་ལ། །འབྱོར་བ་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །རྣམ་རྟོག་(ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་)གཞན་དུ་
གྱུར་ན་ནི། །དུས་རྣམས་རྟག་ཏུ་ཡེ་ཤེས་དང༌། །(ཕྲིན་)ལས་རྣམས་ཀུན་ལ་ཐོགས་མེད་
ལ། །འབྱོར་པ་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །རྟེན་(ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་)ནི་གཞན་དུ་གྱུར་པ་
ན། །སངས་རྒྱས་དྲི་མེད་གནས་ལ་ནི(སྟེ་ཟག་མེད་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་སྲིད་ཞི་གང་ལ་ཡང་)། །མི་གནས་
མྱ་ངན་འདས་པ་ཡི། །འབྱོར་བ་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །འཁྲིག་པ་གཞན་དུ་གྱུར་ན་
ནི། །སངས་རྒྱས་(ཀྱི་)བདེ་བར་གནས་པ་དང༌། །(བུ་)མོ་(མཛེས་པ་)མཐོང་(ཡང་)ཉོན་མོངས་
(སྐྱེ་བ་)མེད་པ་ལ། །འབྱོར་པ་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ནམ་མཁའི་འདུ་ཤེས་གཞན་གྱུར་
ན(ནམ་མཁའ་མཛོད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ་ནས་གང་)། །བསམས་པའི་དོན་ནི་འབྱོར་པ་
1-1-592


དང༌། །(ཇི་ལྟར་འདོད་བཞིན་ནམ་མཁའ་ལ་)འགྲོ་(བ་དང་)གཟུགས་(ཀྱི་གོ་)རྣམ་པར་འབྱེད་པ་
ལ། །འབྱོར་པ་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །དེ་ལྟར་(ན་)སངས་རྒྱས་(རྣམས་ཀྱི་)དྲི་མེད་
པའི། །གནས་(ཟག་མེད་ཀྱི་དབྱིངས་)ན་གཞན་(དུ་)གྱུར་(པ་ཡང་)དཔག་མེད་པས། །བསམ་
ཡས་བྱ་བ་སྒྲུབ་པ་ཡི། །(ཕྲིན་ལས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་)འབྱོར་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་
འཐོབ། །(འདིར་གནས་གྱུར་གྱི་དོན་ནི་རྣམ་ཤེས་འགགས་པའི་ཤུལ་དུ་གཞན་བྱུང་ཡེ་ཤེས་སྐྱེ་ཞིང༌། 
རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པས་དེ་དང་དེའི་ཡོན་ཏན་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་པ་སྟེ་འདི་ན་དེ་ལས་གཞན་དུ་སྨྲ་བ་
རྣམས་ནི་དགོངས་པ་མ་ཡིན་ནོ་)ཅེས་གསུངས་ཤིང༌། དབུ་མ་ལ་འཇུག་པར་ཡང༌། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་
ལས་བྱུང་བའམ་གཟུགས་ཀྱི་སྐུའི་མཐུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་བཤད་
པའི་སྐུ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པ། རྒྱུ་མཐུན་པའི་སྐུ་གང་དག་སེམས་ཅན་འདུལ་བའི་རྒྱུས་
བྱུང་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་མཐུའི་ཁྱད་པར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་མངའ་བར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་
བཤད་པ། ཐུབ་དབང་དུས་གཅིག་ཁོ་ནར་དེའི་རྒྱུ་མཐུན། །གཟུགས་སྐུ་གཅིག་ལ་རང་གི་སྐྱེ་
གནས་སྐབས། །སྔར་འགགས་གསལ་དང་མ་འཆོལ་བྱུང་ཚུལ་ནི། །མ་ལུས་ཀྱིས་བཀྲ་མཐའ་
དག་སྟོན་པར་མཛད། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ཀྱི་སྔ་རོལ་འཁོར་
བ་ཐོག་མ་མེད་པར་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་གནས་སྐབས་འགགས་ཟིན་པ་བྱུང་(བའི་)མཐའ་
མ་ལུས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གསལ་བ་དང་མ་འཆོལ་བ་སྟེ། ཕན་ཚུན་མ་འདྲེས་པར་བྱུང་
ཚུལ་དུ་མས་བཀྲ་བར་གྱུར་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་ཁོ་ནར་མེ་ལོང་གི་དཀྱིལ་
འཁོར་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལ་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྟན་ལྟར་རྒྱུ་མཐུན་པའི་སྐུ་གཅིག་
ཉིད་ལ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །འདི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་སྤྱད་
1-1-593


པའི་བྱུང་ཚུལ་གང་དག་གང་དུ་ཇི་ལྟར་གང་གི་དོན་དུ་བྱུང་བ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་
ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་སྐུ་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་སྟོན་པར་སྤྱོད་པར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། 
སངས་རྒྱས་ཞིང་ཅི་འདར་ཐུབ་དབང་དེ་དང༌། །དེ་དག་སྐུ་སྤྱོད་མཐུ་སྟོབས་ཅི་འདྲ་
དང༌། །ཉན་ཐོས་དགེ་འདུན་ཇི་སྙེད་ཇི་ལྟ་དང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རྣམས་དེར་གཟུགས་ཅི་
འདྲ་དང༌། །ཇི་འདྲའི་ཆོས་དང་དེ་བདག་ཇི་འདྲ་དང༌། །ཆོས་ཐོས་སྤྱོད་པ་གང་ལ་སྤྱད་པ་
དང༌། །སྦྱིན་གང་ཇི་ཙམ་དེ་དག་ལ་ཕུལ་བ། །དེ་ནི་མ་ལུས་སྐུ་གཅིག་ལ་སྟོན་མཛད། །བཅོམ་
ལྡན་འདས་སྔོན་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་
གང་རྣམས་ལ་བསྙེན་བཀུར་མཛད་པ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་བཻ་ཌཱུརྱ་དང༌། པད་མ་ཪཱ་ག་
དང༌། ཨན་ད་རྙིལ་དང༌། ཤེལ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་རིན་པོ་ཆེའི་ལྗོན་ཤིང་ལ་
སོགས་པས་མཛེས་པར་བྱས་པ། ཆུ་དང་ཞེང་དང་ཀུན་ནས་ཟླུམ་པ་དང་བཅས་པ་དེ་ལ་
བརྟེན་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཉེ་བར་མཛེས་པ་ཇི་འདྲ་བ་ཞིག་ན་སངས་རྒྱས་
བཅོམ་ལྡན་འདས་བལྟམ་པ་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པར་མཛད་པ་དེ་མ་ལུས་པར་སྐུ་གཅིག་ལ་
སྟོན་པར་མཛད་དོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་གི་སྐུ་དང༌། སྤྱོད་པ་དག་གི་
མཐུ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དང༌། དེ་དག་གི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་འདུས་པར་
གྱུར་པ་ཇི་སྙེད་པའམ་ཇི་ལྟ་དང་སྟེ་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཆོས་ཀྱི་ནན་ཏན་རྣམ་པ་
གང་གིས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་དེར་གྱུར་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་
དག་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཀྱིས་ལུས་སྤྲས་
པ། དབྱིབས་དང་ལྡན་པ་ཆོས་གོས་དང་ཟས་དང་གནས་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་
1-1-594


པ་ཉེ་བར་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང་ལྡན་པ་ཅི་འདྲ་བ་དེ་དག་ཡོད་པར་གྱུར་པ་དང༌། ཅི་འདྲ་
བའི་ཆོས་དང་སྟེ། ཐེག་པ་གཅིག་དང་གསུམ་གྱི་རྟེན་ཅན་བསྟན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྐུ་
གཅིག་ལ་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །དེ་བདག་ཅི་འདྲ་དང་སྐྱེ་བྲམ་ཟེ་ལ་སོགས་པའི་རིགས་སུ་
སྐྱེས་པ་གཟུགས་དང་བློ་དང་ལྡན་པ་ཁྱིམ་པ་དང་རབ་ཏུ་བྱུང་བར་གྱུར་པ་དང་ཆོས་
ཐོས་ནས་ལྷག་མ་དང་ཅས་པ་དང༌། ལྷག་མ་མེད་པའི་བསླབ་པ་ཁས་བླངས་ཏེ་སྤྱོད་པ་གང་ལ་
སྤྱད་པ་དང་སྦྱིན་པ་གང་ཇི་ཙམ་དེ་དག་ལ་ཕུལ་བ་སྟེ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉན་
ཐོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་དང་བཅས་པ་དེ་དག་ལ་བཟའ་བ་ལ་སོགས་
པ་དང་ཆོས་གོས་དང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ལ་སྲོག་པ་གང་ཕུལ་བ་དང་ཅི་ཙམ་སྟེ་དུས་ཅི་
ཙམ་པ་དང༌། ཚད་ཇི་ཙམ་ཕུལ་བ་དེ་མ་ལུས་པར་སྐུ་གཅིག་ལ་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །སྦྱིན་
པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སྤྱོད་པའི་བྱུང་མཐའ་འདི་ཇི་ལྟར་སྟོན་པ་དེ་བཞིན། ཚུལ་ཁྲིམས་
བཟོད་བརྩོན་ཏིང་འཛིན་དང༌། །ཤེས་རབ་སྤྱོད་ཚེ་སྔར་གྱི་གནས་སྐབས་གང༌། །མ་ཚང་
མེད་དེ་དག་མ་ལུས་སྐུ་གཅིག་ལ་སྟོན་མཛད། ཅེས་གོང་མ་དང་སྦྱར་རོ། །སྐུ་གཅིག་ལ་ཅིག་
ཅར་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་སྟོན་པ་ལྟ་ཞོག་གི་འོན་ཀྱང༌། ཉིད་སྤྱོད་པ་ཀུན། སྐུ་ཡི་བ་
སྤུའི་ཁུང་བུར་འང་གསལ་བར་སྟོན། བདག་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཁོ་ན་སྟོན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་
ཟད་ཀྱི། གཞན་ཡང༌། སངས་རྒྱས་གང་དག་འདས་དང་འབྱུང་འགྱུར་གང༌། །གང་དག་ད་
ལྟར་ནམ་མཁའི་མཐར་ཐུག་པར། །གདངས་མཐོན་ཆོས་སྟོན་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བཟུང་
པའི། །འགྲོ་དབུགས་འབྱིན་ཅིང་འཇིག་རྟེན་བཞུགས་པ་དང༌། །དང་བོའི་ཐུགས་གཟུང་
བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར། །དེ་དག་སྤྱོད་ཀུན་དངོས་རྣམས་མིག་འཕྲུལ་གྱི། །རང་བཞིན་
1-1-595


མཁྱེན་ནས་བདག་བཞིན་བ་སྤུ་ཡི། །ཁུང་བུར་དུས་གཅིག་ལ་ནི་གསལ་བར་སྟོན། །རེ་ཞིག་
མིག་འཕྲུལ་གྱི་ཚུལ་ཤེས་པ་ཐ་མལ་པ་དག་ཀྱང་སྔགས་ཀྱི་མཐུ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ཙམ་ཞིག་
གིས་རང་གི་ལུས་ལ་དངོས་པོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་གནས་པར་སྟོན་ནུས་ན་ཅི་འགྲོ་བའི་
དབང་ཕྱུག་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་
དངོས་པོའི་རང་བཞིན་མིག་འཕྲུལ་གྱི་རང་བཞིན་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བ་དང་ཐ་མི་དད་པ་
མཁྱེན་ནས་མི་སྤྱོད་པར་འགྱུར་རམ་(ཅི་)དེའི་ཕྱིར། མཁས་པ་གང་ཞིག་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་
ཏན་མཐའ་ཡས་པ་ལ་)སོམ་ཉི་ཟ་བར་(ཇི་ལྟར་)འགྱུར། །དེའི་ཕྱིར་མཁས་པས་དཔེ་འདིའི་སྒོ་
ནས་གསལ་བར་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རླབས་པོ་ཆེ་)འདི་ལ་ལྷག་པར་མོས་པར་བྱའོ། །ཇི་
ལྟར་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གཞན་གྱི་སྤྱོད་པ་དག་དུས་གཅིག་ཏུ་རང་
ཉིད་ཀྱི་བ་སྤུའི་ཁུང་བུར་སྟོན་པར་མཛད་པ། དེ་བཞིན་དུས་གསུམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
དང༌། །རང་རྒྱལ་འཕགས་པ་ཉན་ཐོས་མ་ལུས་ཀྱི། །སྤྱོད་དང་དེ་ལྷག་སྐྱེ་བོའི་གནས་སྐབས་
ནི། །ཐམས་ཅད་བ་སྤུའི་ཁུང་བུར་གཅིག་ཚེ་སྟོན། །སྐུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བརྗོད་ནས། རྣམ་
པར་རྟོག་པ་མི་མངར་ཟིན་ཀྱང་བཞེད་པ་ལ་མངའ་བར་གྱུར་པ་ཉིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་
བསྟན་པའི་ཕྱིར། བཤད་པ་དག་པ་འདི་ནི་བཞེད་པ་འཇིག་པ་ཡིས། །རྡུལ་གཅིག་ཡུལ་ལ་
མཁའ་གཏུགས་འཇིག་རྟེན་དང༌། །འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡས་ཕྱོགས་ཁྱབ་རྡུལ་སྟོན་
མོད། །རྡུལ་རགས་མི་འགྱུར་འཇིག་རྟེན་ཕྲ་མི་འགྱུར། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་
རྣམས་ཀྱིས་ནི་བཞེད་པའི་སྒོ་ནས་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི་འཇིག་རྟེན་རྡུལ་ཕྲ་
རབ་གཅིག་གི་ཡུལ་ལ་སྟོན་པར་སྤྱོད་དེ། འཇིག་རྟེན་ཕྲ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ཞིང་རྡུལ་ཕྲ་
1-1-596


རབ་རགས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། བཞེད་པ་(ཙམ་)ཉིད་ཀྱིས་རང་གི་ངོ་བོ་ཇི་ལྟར་གནས་
པར་ཡང་དེ་ལྟར་ཡང་དག་པར་སྟོན་ཏོ། །འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡས་ཕྱོགས་ཁྱབ་རྡུལ་ཡང་
སྟོན་ཏེ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ནི་བཞེད་པ་ཙམ་གྱིས་མཐའ་ཡས་ཕྱོགས་ཏེ་
འཇིག་རྟེན་མ་ལུས་པའི་འཇིག་རྟེན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་གིས་ཁྱབ་པར་ཡང་སྟོན་པར་
མཛད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ། རྣམ་རྟོག་མི་མངའ་ཁྱེད་ཀྱི་སྲིད་མཐའི་བར། །སྐ་ཅིག་དེ་རེ་རེ་ལ་
སྤྱོད་(པ་)སྣ་ཚོགས། །ཇི་སྙེད་སྟོན་པ་དེ་སྙེད་འཛམ་བུའི་གླིང༌། །མ་ལུས་རྡུལ་གང་དེ་དག་ལ་
གྲངས་མེད། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་མངའ་བ་ཁྱོད་འཁོར་བའི་བར་དུ་སྐ་ཅིག་དང་སྐ་ཅིག་ལ་
སྤྱོད་པ་སྣ་ཚོགས་སྟོན་པའི་ཚད་གང་ཡིན་པའི་ཚད་དེའི་གྲངས་ནི་འཛམ་བུའི་གླིང་མ་ལུས་
པ་ན། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་དག་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འདི་ནི་ཐུན་མོང་མ་
ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་ཕུལ་དུ་བྱུང་བར་བརྗོད་པའི་སྒོ་ནས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་
བསྟོད་པ་ཡིན་ནོ། །(འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཁ་ཅིག་སངས་རྒྱས་མེད་པར་འདོད་པ་དང༌། ཡེ་ཤེས་མེད་
པར་འདོད་པ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མེད་པར་འདོད་པ་དང༌། རང་སྟོང་ངོ་ཤེས་པ་ཙམ་གྱིས་
སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཐོབ་ཀྱང་དེའི་ཡོན་ཏན་མ་ཐོབ་པར་འདོད་པ་ལ་
སོགས་ལྟ་ངན་གྱི་ཟང་ཟིང་མང་པོ་འདི་རྣམས་བསལ་བ་ཡིན་ནོ།།)ཞེས་སོ། །
༈ ༼དེ་ཐམས་ཅད་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་ངོ་མཚར་བར་བསྟན་པ།༽ དད་པའི་
སྟོབས་བསྐྱེད་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱག་རྒྱའི་མདོར་ཡང༌། འཇམ་དཔལ་འདི་ལྟ་སྟེ། (རྟག་པ་
མཐའ་བཟུང་)དཔེར་(བྱས་ནས་དོན་རླབས་པོ་ཆེ་སེམས་ཅན་གྱིས་བློ་ལས་འདས་པ་བསྟན་)ན་མཚོ་
དཔག་ཚད་འབུམ་ཕྲག་ལྔ་པ་བྱ་རོག་གིས་བཏུང་ཏུ་རུང་བར་མུ་དང་ཁ་ད་ཆོད་དུ་གྱུར་པ། 
1-1-597


པད་མའི་འདབ་མས་གཡོགས་པ་ཞིག་ཡོད་(པའི་དབང་དུ་བྱས་)ལ། དེ་ལ་སྐྱེས་བུ་ལ་ལ་ཞིག་
གིས་ལྕགས་ཀྱི་ཤིང་རྟ་ཕང་ལོའི་རྩིབས་མ་སྟོང་ཡོད་པ་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་མགྱོགས་པ་བས་
ཀྱང་ལྷག་པའི་རྟ་དེ་ལྟ་བུར་མགྱོགས་པས་ཤིང་རྟ་དྲངས་ཏེ། དེ་ལྟར་མགྱོགས་པའི་ཤིང་རྟ་
དྲངས་ནས་ཕང་ལོ་ལའང་ཆུས་མི་རེག རྟའི་རྨིག་པས་ཀྱང་པད་མའི་འདབ་མ་མི་རྟོལ་
བ་དེ་ལྟ་བུའི་ཤིང་རྟ་དེ་དྲངས་པ་ལས་མཚོ་ཆེན་པོ་དེ་ནས་སྦྲུལ་ལ་གདུག་པ་ཞིག་སྟེང་དུ་
བྱུང་སྟེ། སྐ་ཅིག་གང་ལ་ཤིང་རྟ་བསྒྱུར་བའི་སྐ་ཅིག་དེ་ལ་སྦྲུལ་གདུགས་པ་དེས་ཤིང་རྟ་དེ་
ལན་བཅུར་བསྐོར་ཏེ། འཇམ་དཔལ་སྐ་ཅིག་གང་གིས་སྤྲུལ་གདུག་པས་ཤིང་རྟ་དེ་ལན་
གཅིག་བསྐོར་བའི་སྐ་ཅིག་དེ་ལ་དགེ་སློང་ཀུན་དགའ་བོས་ཆོས་རྣམ་པ་བཅུ་བསྟན་པ་
བཤད་དེ། དོན་ཀྱང་རིག་པར་བྱེད་དོ། །དགེ་སློང་ཀུན་དགའ་བོས་སྐ་ཅིག་གང་ལ་ཆོས་
གཅིག་བསྟན་པ་བཤད་པའི་སྐ་ཅིག་དེ་ལ་དགེ་སློང་ཤཱ་རིའི་བུས་ཆོས་རྣམ་པ་སྟོང་བསྟན་
པ་བཤད་ནས་དོན་ཀྱང་རིག་པར་བྱེད་དོ། །དགེ་སློང་ཤཱ་རིའི་བུས་སྐ་ཅིག་གང་ལ་ཆོས་
གཅིག་བསྟན་པ་བཤད་པའི་སྐ་ཅིག་དེ་ལ་གནས་བརྟན་མོའུ་འགལ་གྱི་བུས་འཇིག་རྟེན་གྱི་
ཁམས་བརྒྱ་ཁྲི་(རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་)འདའ་འོ། །གནས་བརྟན་མོའུ་དགལ་གྱི་བུས་སྐ་ཅིག་གང་ལ་
འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གཅིག་འདས་པའི་སྐ་ཅིག་དེ་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཕྱོགས་
བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རབ་འབྱམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གླིང་རེ་རེར་དགའ་ལྡན་གྱི་
གནས་ན་གནས་པ་ལས་འཕོ་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་དང༌། མངོན་པར་འབྱུང་བ་དང༌། དཀའ་བ་
སྤྱོད་པ་དང༌། སྦྱོར་བ་(སྟེ་རྣལ་འབྱོར་མཛད་པ་)དང༌། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོར་བཞུད་པ་དང་། 
བདུད་འདུལ་བ་དང༌། མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་
1-1-598


བ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་(སྟོན་པ་)དང༌། ཆོས་གནས་པ་དང༌། ཆོས་ནུབ་པ(འི་
བར་ཐམས་ཅད་)དུས་གཅིག་ཏུ་སྟོན་ཏོ། །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་གནས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང༌། སྐྱེས་པའི་
རབས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་དུས་གཅིག་ཏུ་སྣང་ངོ༌། །ཞེས་སོགས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་
ཚུལ་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཞིང་རྨད་དུ་གྱུར་པ་གསུངས་སོ། །(འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཁ་ཅིག་སྣང་
ཚད་སྤྲུལ་སྐུ་དང༌། སྟོང་ཚད་ཆོས་སྐུ་དང༌། རིག་ཚད་ལོངས་སྐུ་དང༌། དབྱེར་མེད་ཚད་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུར་
འདོད་པས་ཁམས་གསུམ་འདི་ཐམས་ཅད་རྒྱལ་བ་སྐུ་གསུམ་མམ་སྐུ་བཞིར་འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བ་
མཐོན་པོར་འདོད་པ་འདི་རྣས་ལྟ་བའི་སྙིགས་མ་བརྡོ་པའི་རྣམ་འགྱུར་དུ་གསལ་བར་བྱས་སོ།།)
༈ ༼ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་བའི་འཕྲིན་ལས་ཕུན་ཚོགས་བཤད་པ་ལ་གསུམ། འཕྲིན་ལས་
དང་དེའི་འབྱུང་གནས་མདོར་བསྟན་པ།༽ དེ་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་རྟོག་པ་དང་
རྩོལ་བ་མི་མངའ་བཞིན་དུ་གཞན་ལ་ཕན་པ་སྣ་ཚོགས་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཕྱོགས་དུས་རབ་
འབྱམས་ཀུན་ཏུ་ལྷུན་གྱིས་གྲབ་པར་འཇུག་པའི་ཕྲིན་ལས་མངའ་སྟེ། དེ་ཡང༌། རྒྱུད་བླ་མར། 
གདུལ་བྱའི་ཁམས་(གང་ཞིག་)དང་(དེ་)འདུལ་བའི་ཐབས་(མང་པོ་གང་དག་)དང་ནི། །གདུལ་
བྱའི་ཁམས་ཀྱི་གདུལ་བའི་བྱ་བ་(མང་པོ་)དང༌། །དེ་ཡི་ཡུལ་དང་དུས་སུ་གཤེགས་པ་
ལ། །ཁྱབ་བདག་རྟག་ཏུ་(མི་རྟོག་ཅིང་འབད་མེད་)ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཇུག །ཅེས་དང༌། 
གཞན་(གདུལ་བྱ་རྣམས་)གི་དབང་གིས་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་)ངེས་(པར་)འབྱུང་
(བ་)དང༌། །བདག་དང་སེམས་ཅན་མཚུངས་གཟིགས་དང༌། །མཛད་པ་ཡོངས་སུ་མ་རྫོགས་
(ཏེ་རྫོགས་པ་མི་སྲིད་པའི་)ཕྱིར། །འཁོར་བ་(ཇི་)སྲིད་དུ་མཛད་(པ་རྒྱུན་)མི་འཆད། །ཅེས་དང༌། 
མངོན་རྟོགས་རྒྱན་དུ་ཡང༌། དེ་བཞིན་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་(དུ་སངས་རྒྱས་)འདིའི། །(ཕྲིན་)ལས་
1-1-599


ནི་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འདོད། །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནས། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡི་ཕྲིན་ལས་ནི། །རྣམ་
པ་ཉི་ཤུ་བདུན་དུ་བཞེད། །ཅེས་པའི་མཐར་ཐུག་པ་དང༌། གསེར་འོད་དམ་པའི་མདོར་
ཡང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་ཇི་ལྟར་ན་ཆོས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་
རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་མངའ་བཞིན(དུ)། ཕྲིན་ལས་ལ་མངའ་བརྙེས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། རིགས་ཀྱི་
བུ་དཔེར་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཀྱང་སྨོན་ལམ་ལ་མངའ་བརྙེས་པས་
ཕྲིན་ལས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་མཛད་དེ། དེ་བཞིན་ཉིད་དང་དེ་བཞིན་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་
ཤེས་ཀྱིས་དོན་ཐམས་ཅད་གྲུབ་པར་མངའ་མཛད་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། 
མདོ་སྡེའི་རྒྱུན་དུ་ཡང༌། སྟོབས་སོགས་སངས་རྒྱས་(ཀྱི་)ཆོས་རྣམས་ལ། །བྱང་ཆུབ་(ཆེན་པོ་
ནི་)རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་(དང་)འད། །འགྲོ་བའི་དགེ་བའི་ལོ་ཐོག་(སྤེལ་བ་)ལ། །སྤྲིན་ཆེན་
དང་ཡང་འདྲ་བར་འདོད། །བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་(ཀྱི་ཆ་ཤས་རྣམས་)རབ་རྫོགས་ཕྱིར། །ཟླ་བ་
ཉ་བ་ལྟ་བུར་འདོད། །ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །ཉི་མ་ཆེན་པོ་འདྲ་བར་འདོད། །ཇི་
ལྟར་ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི། །འོད་ཟེར་དཔག་ཏུ་མེད་འདྲེས་ཤིང༌། །རྟག་ཏུ་(སྨིན་པ་དང་
སྐེམས་པ་ལ་སོགས་པ་)བྱ་བ་གཅིག་(པ་སྟེ་མཐུན་པ་)ལ་འཇུག །འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་སྣང་བར་
བྱེད། །དེ་བཞིན་ཟག་མེད་དབྱིངས་ན་ཡང༌། །སངས་རྒྱས་དཔག་ཏུ་མེད་(པ་གཅིག་ཏུ་)འདྲེས་
ཤིང༌། །མཛད་པ་(ཐམས་ཅད་གཞན་ཕན་དུ་)གཅིག་(པ་)ནི་མཛད་པ་ལ། །ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་
མཛད་པར་འདོད། །དཔེར་ན་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་གཅིག །བྱུང་ན་འོད་ཟེར་ཀུན་འབྱུང་
བ། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡང༌། །ཡེ་ཤེས་(དུས་གཅིག་ཏུ་)འབྱུང་བར་ཤེས་པར་
བྱ། །ཇི་ལྟར་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་དག །(སྨིན་སོགས་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་)འཇུག་(པ་)ལ་བདག་གིར་བྱ་བ་
1-1-600


མེད། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཀྱང༌། །འཇུག་ལ་བདག་གིར་མཛད་མི་མངའ། །ཉི་མའི་
འོད་ཟེར་གཅིག་བཏང་བས། །འགྲོ་བ་སྣང་བར་བྱེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་
ལ། །སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཅིག་ཅར་སྣང༌། །ཞེས་དང༌།
༈ ༼དཔེ་དང་བཅས་ཏེ་རྒྱས་པར་བཤད་པ།༽ འདི་ན་འཇིག་རྟེན་ཕྱོགས་ཕྱོགས་སུ་
རྒྱལ་བའི་ལེགས་བཤད་པས། །དགེ་བ་(བསགས་ནས་)འཕེལ་བའི་འཇིག་རྟེན་(རྣམས་ནི་རྣམ་
པར་གྲོལ་ནས་)རྣམ་དག་མཆོག་ཏུ་འགོ །དགེ་བ་མ་བསགས་(པ་རྣམས་ནི་)དགེ་བ་འཕེལ་བའི་
མཆོག་ཏུ་འགོ །དེ་ལྟར་མ་སྨིན་(པ་རྣམས་ནི་)སྨིན་པ་(དང་སྨིན་པ་རྣམས་ནི་གྲོལ་བར་)རྟག་
(ཏུ་)འགྲོ་འང་(འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་གཅིག་ཀྱང་)མ་ལུས་(པར་འགྲོ་
བ་)མིན(ནོ)། །དེ་ལྟར་(ན་)འཇིག་རྟེན་ཕྱོགས་ཕྱོགས་(སུ་)བརྟན་(པ་རྒྱལ་སྲས་)རྣམས་རྟག་
པར་དུས་ཀུན་དུ། །བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་ཐོབ་དཀའ་ཡོན་ཏན་མཆོག་ལྡན་རྨད་བྱུང་ཅན། །རྟག་
(ཅིང་)བརྟན་(ལ་མི་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་སེམས་ཅན་)སྐྱབས་མེད་རྣམས་ཀྱི་སྐྱབས་གང་ཡིན་པ་
ཐོབ་པ་དེ། །ཡ་མཚན་ཆེ་ལ་(རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་དེ་དང་མཐུན་པའི་ལམ་)ཚུལ་བཟང་(པོ་)སྤྱད་
ཕྱིར་ཡ་མཚན་ཆེ་བ་མེད་(དེ་རྒྱུ་དེ་ལ་འབྲས་བུ་དེ་ལས་འོས་མེད་པས་སོ)། །དེ་ནི་ཅིག་ཅར་(དུ་
ཡུལ་དུས་)ལ་ལར་སྒོ་མང་བརྒྱ་(སྟོང་མཐའ་ཡས་པ་)ནས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་(བསྐོར་
བ་)དང༌། །(ཡུལ་དུས་)ལ་ལར་སྐྱེ་བ་མི་སྣང་(ཡུལ་དུས་)ལ་ལར་(སྐྱེས་རབས་ཀྱི་)སྐྱེ་བོའི་སྤྱོད་པ་
སྣ་ཚོགས་དང༌། །(ཡུལ་དུས་)ལ་ལར་བྱང་ཆུབ་ཐམས་ཅད་(མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པ་དང་ཡུལ་
དུས་)ལ་ལར་(སངས་རྒྱས་)དེ་ནི་མྱ་ངན་འདས་(པ་སྟེ་གྲོངས་པའི་ཚུལ་)སྟོན་ཀྱང༌། །དེ་ནི(ཟག་
མེད་ཀྱི་)གནས་(སམ་དབྱིངས་)དེ་ལས་(ཐམས་ཅད་)ཀྱང་རྣམ་པར་གཡོ་མི་མངའ་ལ་(ཕྲིན་
1-1-601


ལས་)ཐམས་ཅད་(ཀྱང་)མཛད། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་འདི་སྙམ་(དུ་)ལུས་ཅན་འདི་ནི་
བདག་གིས་(སྔར་)སྨིན་པར་བྱས་ཞེའམ། །འདི་ནི་(ད་)རབ་ཏུ་སྨིན་བྱ་(ཞེའམ་)གཞན་ཡང་
དེ་ལྟར་སྨིན་པར་བྱེད་སྙམ་དུ། །འདུ་མཛད་(པ་)མི་མངའ་བར་ཡང་ཕྱོགས་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ་
རྟག་པར་(ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་)སྒོ་གསུམ་ནས། །དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ནི་སྐྱེ་བོར་རབ་ཏུ་སྨིན་
པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །ཇི་ལྟར་ཉི་མ་འབད་མེད་ཕྱོགས་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ་འོད་ཟེར་དག །རབ་
འབྱམས་གསལ་བ་མང་པོས་ལོ་ཐོག་རྣམས་སྨིན་(པར་)བྱེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་(དུ་)ཆོས་
ལྡན་(གྱི་)ཉི་མའང་རབ་ཞི་བྱེད་པ་ཆོས་ཀྱི་འོད། །རབ་འབྱམས་དག་གིས་ཕྱོགས་ཕྱོགས་ཀུན་
ཏུ་སེམས་ཅན་རྣམས་སྨིན་མཛད། །ཇི་ལྟར་མར་མེ་གཅིག་ལས་མར་མེའི་ཚོགས་རབ་
མང༌། །དཔག་མེད་གྲངས་མེད་བྱུང་ཡང་དེ་ལ་ཟད་པ་མེད། །དེ་བཞིན་སྨིན་པ་གཅིག་ལས་
སྨིན་པའི་ཚོགས་རབ་མང༌། །གྲངས་མེད་དཔག་མེད་བྱུང་ཡང་དེ་ལ་ཟད་པ་མེད། །ཇི་ལྟར་
རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་འདི་ནི་ཆུ་ཡིས་ངོམས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། །ཆུ་ཆེན་མང་པོ་རབ་ཏུ་འབབ་
པས་འཕེལ་བར་ཡང་ནི་མི་འགྱུར་བ། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་ཁམས་(ཏེ་དབྱིངས་)ཀྱང་དག་
པ་འཇུག་པ་རྟག་རྒྱུན་མི་འཆད་པས། །(ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་གོ་སྐབས་མཐའ་ཡས་པའི་
ཕྱིར་)ངོམས་པ་མི་མངའ་(དེ་ལས་ལྷག་པར་འགྱུར་བ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་)འཕེལ་བར་མི་འགྱུར་
(བ་)ཏེ་འདིར་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་མཆོག །ཅེས་དང༌། ཇི་ལྟར་(ལྷའི་)རྔ་དག་མ་བརྡུངས་
པར། །ས་ནི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་རྒྱལ་བ་{གཟའ་(འམ་འཛིན་པ་སྟེ་རྣམ་
རྟོག་){གཟོའ་(བྷོ་ག་ཞེས་པ་འབད་པ་ལའང་འཇུགས་པས་འདིར་དེ་ངོས་ལེགས།)མ་ཡིག་མི་འདྲ}མེད་
པར། །(སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་)བཤད་པ་དག་ནི་ཀུན་ཏུ་འབྱུང༌། །ཇི་ལྟར་ནོར་བུ་
1-1-602


འབད་མེད་པར། །རང་གི་འོད་ནི་སྟོན་པ་ལྟར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱང་{གཟའ་(འམ་འཛིན་
པ་སྟེ་རྣམ་རྟོག་){གཟོའ་(བྷོ་ག་ཞེས་པ་འབད་པ་ལའང་འཇུགས་པས་འདིར་དེ་ངོས་ལེགས། མ་ཡིག་མི་
འདྲ}མེད་པར། །དེ་བཞིན་མཛད་པ་ངེས་པ་སྟོན། །ཇི་ལྟར་མཁའ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི། །བྱ་བ་
རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྣང༌། །དེ་བཞིན་ཟག་མེད་(དོན་དམ་གྱི་)དབྱིངས་ན་ཡང་། །རྒྱལ་བའི་
མཛད་པ་རྒྱུན་མི་འཆད(ཇི་ལྟར་མཁའ་ལ་རྟག་ཏུ་ནི། །བྱ་བ་ཉམས་ཞིང་འབྱུང་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་
ཟག་མེད་དབྱིངས་ན་ཡང༌། །སངས་རྒྱས་ཕྲིན་ལས་སྐྱེ་ཞིང་འབྲི)། །ཅེས་དང༌། (ཆུ་)ཀླུང་དག་ས་ཡི་
འོག་ཏུ་མ་སོང་བ(རྣམས)། །གནས་རྣམས་ཐ་དད་ཆུ་ཡང་ཐ་དད་ལ། །ཆུ་ཡང་ཆུང་ཞིང་བྱ་
བ་ཐ་དད་བྱེད། །ཆུ་གནས་སྲོག་ཆགས་ཕྲ་མོ(ཉུང་ངུ)འི་ཉེར་སྤྱད་འགྱུར། །རྒྱ་མཚོར་སོང་
བར་གྱུར་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། །གནས་རྣམས་གཅིག་ཅིང་ཆུ་ཡང་ཆེ་ལ་གཅིག །བྱ་བ་
གཅིག་ཅིང་ཆུ་ལ་གནས་པ་ཡི། །སྲོག་ཆགས་མང་པོའི་རྟག་ཏུ་ཉེར་སྤྱད་ཆེ། །(དེ་བཞིན་
དུ་)སངས་རྒྱས་(ཀྱི་རྒྱ་མཚོ་)ཉིད་དུ་མ་ཞུགས་(བར་གྱི་)བརྟན་པ་(རྒྱལ་སྲས་)རྣམས། །རྟེན་
(ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་)ཀྱང་ཐ་དད་བློ་གྲོས་ཐ་དད་ཅིང༌། །རྟོགས་(པ་)ཆུང་(ཞིང་རང་)རང་གི་
བྱ་བ་ཐ་དད་(བྱེད་)ལ། །སེམས་ཅན་ཉུང་དོན་རྟག་ཏུ་ཉེར་སྤྱད་འགྱུར། །སངས་རྒྱས་(ཀྱི་རྒྱ་
མཚོ་)ཉིད་དུ་ཞུགས་ན་དེ་དག་ཀུན། །རྟེན་(ཀུན་གཞི་ཡེ་ཤེས་)ཡང་གཅིག་ཅིང་རྟོགས་པ་ཆེ་
ལ་གཅིག །མཛད་པ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ཤིང་རྟག་པར་ཡང༌། །སེམས་ཅན་ཚོགས་ཆེའི་ཉེ་བར་
སྤྱད་པ་ཆེ། །ཞེས་སོགས་དང༌། ཡེ་ཤེས་ལེའུར་ཡང༌། སྐྱེ་བ་སྔ་མར་(སེམས་ཅན་རང་)རང་གི་
སྙིང་གིས་(ཏེ་སེམས་ཀྱིས་)བསྐྱེད་པའི་ཞི་(བ་)དང་ཆགས་པ་(དང་ཁྲོ་བ་)ལ་སོགས་དངོས་པོ་
རྣམས་ཀྱི་ནི། །བག་ཆགས་སྟོབས་ཀྱིས་(ཆོས་ཉིད་ཀྱི་)འཁོར་ལོ(སྲིད་གསུམ་དང་བ)ར་གནས་
1-1-603


པ(འི་སངས་རྒྱས་བདེ་བ་ཆེན་པོར་རོ་)གཅིག་(པ་དེ་ཉིད་)ནི་(རྣམ་པ་)དུ་མར་མཐོང་སྟེ་(གདུལ་
བྱའི་སྔོན་གྱི་)སྨོན་ལམ་(གི་)ཡོན་ཏན་དབང་གིས་སོ། །དོན་གཅིག་(ཉིད་ལ་)དུ་མའི་སྐད་ནི་
(སེམས་ཅན་)རང་རང་(གི་བསམ་པའམ་ཁམས་ཀྱི་)དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་(གདུལ་བྱར་གྱུར་
པའི་)སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་སྙིང་ལ་(མཐུན་པར་)རབ་ཏུ་འཇུག་(ཁྱིམ་ན་)གནས་(པ་)ཅན་
རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་(སྤེལ་བའི་)སླད་དུ་(ཆོས་ཀྱི་)འཁོར་ལོ(སྲིད་གསུམ་ཀུན་ནས་དང་བ)ར་
གནས་པ(འི་སྤྲུལ་པ་)བསོད་སྙོམས་ལ་ནི་རྣམ་པར་རྒྱུ་རུ་གཤེགས། །དུད་འགྲོ་(དང་)ཡི་
དྭགས་(དང་)ལྷ་མིན་རྣམས་དང་ལྟ་འཕྱེ་(ཆེན་པོ་ཀླུ་དང་)ལྷ་དང་མི་ནི་འཕགས་པ(འི་ཡུལ་རྒྱ་
གར་དང་)བོད་(དང་རྒྱ་ནག་)ལ་སོགས་(པ་མཐའ་ཡས་པ་)རྣམས་ལ། །(ཆོས་)བྱུང་(བ་འདས་
པ་)དང་འབྱུང་འགྱུར་(མ་འོངས་པ་དང་)ད་ལྟར་བྱུང་བ་རྣམ་པ་གསུམ་(གྱི་ཆོས་ཀུན་རྫོབ་པ་
རྟག་ཏུ་བརྫུན་པ་)དང་(དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)རྟག་ཏུ་བདེན་པའི་ཆོས་ནི་གསུང་བྱེད་
ཅིང༌། །རང་རང་སྐད་གཞན་དག་གིས་སྲིད་པ་གསུམ་པོ་མ་ཚང་མེད་པ་(ཐར་པའི་)ལམ་ལ་
ཡང་དག་འགོད་བྱེད་པ། །འདི་ནི་(གདུལ་བྱ་ལ་)བདེ་མཉམ་(གི་)འབྲས་བུ་སྟེར་བ་ཐམས་
ཅད་མཁྱེན་པའི་གསུང་སྟེ་(ལེགས་པར་སྦྱར་བ་)ལྷ་ཡི་སྐད་ཀྱང་མ་ཡིན་(ཞིང་ཀྱང་གི་སྒྲས་ཉི་ཚེ་
བའི་སྐད་གཞན་རྣམས་ཀྱང་མ་ཡིན་)ནོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིའང་རྟོགས་བྱ་མིན་པ་(ཞེས་པ་ལ་
དོར་བའི་ཚིག་སྟེ་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་དཀའ་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ་)དཔག་མེད་ཡོན་ཏན་(ནི་བྲལ་བ་དང་
རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཏེ་དེ་རྣམས་)དང་ལྡན་(པ་)སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་བ་སྒྱུ་མ་(ལྟ་
བུ་)ནི། །སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་གནས་སུ་བདག་ཉིད་སྟོན་པར་བྱེད་དེ་(དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་
ལ་)བརྒྱ་བྱིན་གཞུ་ནི་ཇི་བཞིན་ཉིད་དུའོ། །(སྐུ་དང་གསུང་གི་རྣམ་འགྱུར་དང་རིང་བསྲེལ་ལ་
1-1-604


སོགས་པའི་སྣང་བ་)སྣ་ཚོགས་(ཀྱི་)དངོས་(པོ་)རྣམས་ཀྱིས་ཕྱེ་(བའི་)རྒྱལ་བ་དང་བཅས་(པ་)ལྷ་
མི་རྣམས་ཀྱི་རང་རང་སེམས་ལ་རབ་ཞུགས་པ(འི་སྣང་བ་)། །འདི་ནི་(སྐྱེས་པ་ལྟར་སྣང་
ཡང་)མ་སྐྱེས་ཆོས་ཏེ་(དཔེར་ན་)ཆུ་(དང་བ་)ལ་ནམ་མཁའ་(འི་ཁ་ཏོག་སྣང་བ་)བཞིན་དུ་
འདིར་ནི་(སྐྱེ་བ་མེད་ཀྱང་)སྐྱེ་བ(ལྟ་བུ)ར་འཁྲུལ་པ་སྟེར་བའོ། །ཞེས་དང༌། (ཆོས་སྐུ་ཐོབ་པ་)དེ་
དག་རྣམས་ཀྱིས་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྫུ་འཕྲུལ་རབ་ཏུ་གསལ་བྱེད་ཆེན་པོ་དུ་མ་སྤྲུལ་བའི་
སྐུ(འཕྲོ་བས་གཞན་དོན་མཛད་དེ་འདི་ལྟར)། །རྡོ་རྗེ་འབར་བ་འཕྲོ་བ་(ཁྲོ་བོ་)རྣམས་ཀྱིས་འདོད་
པའི་ཁམས་ན་གནས་པ་(གདུག་པའི་ལྷ་དང་)ལྷ་མིན་དང་ནི་མི་རྣམས་(ཀྱི་དོན་མཛད་
པ་)དང༌། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ(འི་སྐུ)ས་གཟུགས་ཅན(ཞེས་པ་གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་)རྣམས་
དང་(ནམ་)མཁའ་ལ་རྒྱལ་བའི་སྲས་(རྣམས་དང་)སོགས་(ཀྱི་སྒྲས་རང་རྒྱལ་དང་)དགྲ་བཅོམ་
རྣམས་ལ་ཆོས་སྐུ་ཡིས(དོན་མཛད་དོ)། །(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཁམས་ལྔར་གནས་པ་ལས་)སྟོང་
པའི་ཆ་ཡིས་(ནི་)སྲིད་གསུམ་མཐའ་དག་སྟོང་བའི་ཟད་པར་(དུ་སྟོན་ཅིང་དེ་བཞིན་དུ་)རླུང་
(གི་ཆ་)རྣམས་ཀྱིས་ནི་(སྲིད་གསུམ་མཐའ་དག་)རླུང་གི་ཟད་པར་(དུ་སྟོན་)ཏེ། །མེ་ཡི་ཆ་ཤས་
རྣམས་ཀྱིས་(སྲིད་གསུམ་མཐའ་དག་)མེ་ཡི་ཟད་པར་(དུ་སྟོན་ལ་)ཆུ(འི་ཟད་པར་)ཡང་འགྲོ་ལ་
སྤྲོས་(ནས་སྟོན་)པ(ནི་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ)འི་ཆུ་ཡི་ཆ་རྣམས་ཀྱིས་(སོ)། །འཛིན་མ(སྟེ་ས)འི་ཆ་
ཤས་རྣམས་ཀྱི(སྲིད་གསུམ་མཐའ་དག)ས་ཡི་ཟད་པར་(དུ་སྟོན་ལ་)ཚོགས་པའི་ཡུལ་(གཟུགས་
སོགས་གཞན་)རྣམས་ཀྱིས་ནི་(གཟུགས་སོགས་)དངོས་པོའི་རང་བཞིན་(གཞན་)ཀུན། །ཀུན་
ནས་ནམ་མཁའ་དག་དང་མཚུངས་པ་(ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་)གཅིག་གི་བདག་ཉིད་འདི་ནི་དག་
པའི་ས་(སྟེ་སེམས་དག་པ་)ལ་སྟོན་པར་མཛད། །དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་སྐུར་གྱུར་བདེ་བ་གཅིག་
1-1-605


པུ(རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ)འི་རང་བཞིན་(ཡིན་པའི་)ཕྱིར་ན་(སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་)འཆི་བར་ཡང་ནི་མི་
འགྱུར་རོ། །ཞེས་དང༌། དཔལ་ལྡན་ཟླ་བ་(ཉ་བའི་འོད་)དང་ནི་(ནོར་བུ་)ཟླ་བ་ཆུ་ཤེལ་(ཕྲད་
པ་)རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་རང་བཞིན་ལས་ནི་ཆུ་འབྱུང་བ། །དེ་བཞིན་(དུ་)འཇིག་རྟེན་དུ་ནི་
རྒྱལ་བའི་བདག་པོ(རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ)འི་ཕུང་པོ་(རྣམས་)ལ་བརྟེན་
(ནས་)ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཆོས་འཛག་སྟེ(དེ་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པའི་དབང་གིས་དུ་
མའོ)། །(ཇི་ལྟར་)ཆུ་ནི་ས་བོན་(སྣ་ཚོགས་ཀྱི་)ཁམས་(དང་ཕྲད་པ་)ལ་ཀུན་ཏུ་བརྟེན་ནས་(ཆུ་
དང་ས་བོན་དུ་མ་)རོ་མཉམ་(དུ་)འགྱུར་(ཞིང་དེ་ལ་མྱུ་གུ་སྣ་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་དུ་མར་འགྱུར་)བ་
{དེ{ཇི}བཞིན་ཉིད་དུ་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་)ཆོས་དག་ནི། །(གདུལ་བྱ་)སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དག་
པའི་སེམས་(སྣ་ཚོགས་)ཀྱི(དབང་གི)ས་རྣམ་པ་མང་པོར་འགྱུར་ཏེ་(སེམས་དག་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་དེ་
ཡང་)སྔོན་གྱི་ལས་(བཟང་པོ་སྣ་ཚོགས་)ཀྱི་མཐུ་ལས་སོ། །ཞེས་དང༌། དྲི་མེད་འོད་དུ་ཡང༌། 
དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་གཞན་གྱི་བག་ཆགས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་རྨི་ལམ་དུ་མ་
སྐྱེས་པའི་ལུས་(སྣང་བ་)བཞིན་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུའི་སྣང་བ་དང་གསུང་གི་སྣང་
བར་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་དུ་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱིས་མཁན་པོ་མཐོང་ནས་ཐེ་ཚོམ་གྱི་དོན་
འདྲི་བར་བྱེད་ཅིང༌། མཁན་པོས་ཀྱང་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱི་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་བྱེད་ཀྱང་དེ་ན་
མཁན་པོ་མེད་དེ་སློབ་མ་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཀྱི་སྣང་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་(སངས་
རྒྱས་མཐོང་བ་ནི་)སེམས་ཅན་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་
སྟེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ནི་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་འགགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། 
༈ ༼དཔེ་ཤིན་ཏུ་མང་པོས་རབ་ཏུ་རྒྱས་པར་བཤད་པ།༽ རྒྱུད་བླ་མར་ཡང༌། ཇི་
1-1-606


ལྟར་བཻ་དཱུར་(ཡ་)དག་པ་ཡི། །རང་བཞིན་(དུ་)ས་སྟེང་འདིར་འགྱུར་ཏེ། །གང་ཕྱིར་ལྷ་ཡི་
དབང་པོ་དེར། །ལྷ་ཡི་བུ་མོའི་ཚོགས་དང་བཅས། །རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཁང་བཟང་དང༌། ལྷ་
གནས་དེ་ལས་གཞན་དག་དང༌། དེ་ཡི་གཞལ་ཡས་(ཁང་)སྣ་ཚོགས་དང༌། །ལྷ་རྫས་རྣམས་
མང་(གི་གཟུགས་བརྙན་ཤར་བ་)དེ་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ནས་སྐྱེས་པ་བུད་མེད་ཚོགས། །ས་ཡི་སྟེང་
ན་གནས་པ་རྣམས། །(གཟུགས་བརྙན་གྱི་)སྣང་བ་དེ་ནི་མཐོང་གྱུར་ཏེ། །ངེད་ཀྱང་རིང་པོ་མི་
ཐོགས་པར། །ལྷ་དབང་འདི་འདར་གྱུར་ཅིག་ཅེས། །དེ་འདྲའི་སྨོན་ལམ་འདེབས་བྱེད་
ཅིང༌། །དེ་ཐོབ་དོན་དུ་དགེ་བ་ནི། །ཡང་དག་བླངས་ཏེ་གནས་པར་གྱུར། །དེ་དག་དགེ་བའི་
ལས་དེས་{ན{ནི}། །འདི་(ལྷ་དབང་སོགས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་)སྣང་(བ་)ཙམ་(ཡིན་གྱི་དངོས་མ་
ཡིན་)ཞེས་དེ་ལྟ་བུར། །ཤེས་པ་མེད་ཀྱང་ས་སྟེང་ནས། །འཕོས་ཏེ་ལྷར་ནི་སྐྱེ་བར་
འགྱུར། །(གཟུགས་བརྙན་གྱི་)སྣང་བ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང༌། །རྟོག་པ་མེད་ཅིང་གཡོ་བ་མེད། །དེ་
ལྟ་མོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ན། །དོན་ཆེན་གྱིས་ནི་ཉེ་བར་གནས། །དེ་བཞིན་དད་སོགས་དྲི་མེད་
ཅན། །རང་སེམས་དད་སོགས་བསྒོམས་པ་ལ། །སྣང་བ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནི། །མཚན་
དང་དཔེ་བྱད་དང་ལྡན་པ། །འཆག་པ་དང་ནི་བཞེངས་པ་དང༌། བཞུགས་པ་དང་ནི་
གཟིམས་པ་དང༌། སྤྱོད་ལམ་སྣ་ཚོགས་མཛད་པ་ཅན། །ཞི་བའི་ཆོས་ནི་གསུང་བ་དང༌། །མི་
གསུང་མཉམ་པར་གཞག་གྱུར་པ། །ཆོ་འཕྲུལ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དག །མཛད་པ་གཟི་
མདངས་ཆེན་པོ་ཅན། །(བསོད་ནམས་བསགས་པའི་)སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་བར་
འགྱུར། །དེ་མཐོང་ནས་ཀྱང་(སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་)འདོད་(པ་དང་)ལྡན་པ(འི་ཕྱིར)། །སངས་
རྒྱས་ཉིད་(ཐོབ་པའི་)ཕྱིར་(དུ་ལམ་ལ་)རབ་སྦྱོར་ཏེ། །དེ་(འཐོབ་པའི་)རྒྱུ་(ཚོགས་གཉིས་)ཡང་
1-1-607


དག་བླངས་ནས་ནི། །འདོད་པའི་གོ་འཕང་ཐོབ་པར་བྱེད། །(སངས་རྒྱས་གཟུགས་སྐུའི་)སྣང་བ་
དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང༌། །རྟོག་མེད་གཡོ་བ་མེད་པ་ཉིད། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་འཇིག་རྟེན་ན། །དོན་
ཆེན་པོས་ནི་ཉེ་བར་གནས། །འདི་ནི་རང་སེམས་(དག་པ་ལ་)སྣང་བ་ཞེས། །སོ་སོའི་སྐྱེ་བོས་
མི་ཤེས་མོད། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་)གཟུགས་མཐོང་(བ་)དེ། །(མཐོང་མཁན་)དེ་དག་
ལ་ནི་དོན་ཡོད་འགྱུར་(ཏེ)། །རིམ་གྱིས་དེ་མཐོང་ལ་བརྟེན་ནས། །ཐེག་པ་འདི་ལ་གནས་པ་
རྣམས། །ནང་གི་དམ་པ་ཆོས་སྐུ་ནི། །ཤེས་རབ་མིག་གིས་མཐོང་བར་འགྱུར། །(དེ་ཉིད་བཤད་
པ་ནི་)ཇི་ལྟར་ས་ཀུན་ཉམ་ངའི་གནས་གཞན་དང་བྲལ་དྲི་མེད་བཻ་དཱུརྱ། །གསལ་མཛེས་ནོར་
བུའི་ཡོན་ཏན་དྲི་བྲལ་དཔལ་ལྡན་(སའི་)སྟེང་ནི་མཉམ་གྱུར་བ། །དག་(ཅིང་དྭངས་པའི་)ཕྱིར་
དེར་ནི་ལྷ་བདག་(གི་)གནས་ཚོགས་(དང་)ལྷ་དབང་(དང་འཁོར་)ལྷ་ཡི་(བུ་མོ་སོགས་
ཀྱི་)གཟུགས་ཤར་ཏེ། །རིམ་གྱིས་ས་ཡི་ཡོན་ཏན་(ཤིན་ཏུ་དྭངས་པ་དེ་དང་)བྲལ་ཕྱིར་དེ་ནི་སླར་
ཡང་མི་སྣང་འགྱུར། །དེ་དངོས་ཐོབ་ཕྱིར་བསྙེན་གནས་བརྟུལ་ཞུགས་ངེས་པར་སྦྱིན་སོགས་
(དགེ་བ་)ལ་ཕྱོགས་པ། །བུད་མེད་སྐྱེས་(པ་ལ་)སོགས་སྟོན་པའི་སེམས་ཀྱིས་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་
འཐོར་བ་ལྟར། །དག་པའི་བཻ་དཱུརྱ་འདྲའི་སེམས་ལ་སྣང་བའི་ཐུབ་དབང་ཐོབ་བྱའི་
ཕྱིར། །རབ་དགའི་སེམས་ལྡན་རྒྱལ་བའི་སྲས་རྣམས་དེ་བཞིན་(བྱང་ཆུབ་ཏུ་)སེམས་རབ་སྐྱེད་
པར་བྱེད། །(དོན་བསྡུས་པ་ནི་)ཇི་ལྟར་བཻ་དཱུར་ས་གཞི་གཙང་མ་(དྭངས་པ་)ལ། །ལྷ་དབང་ལུས་
ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་སྣང་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་སེམས་(དག་པའི་)ས་གཞི་གཙང་མ་
ལ། །ཐུབ་པའི་དབང་པོའི་སྐུ་ཡི་གཟུགས་བརྙན་འཆར། །འགྲོ་བར་(ཆོས་སྐུའི་)གཟུགས་
བརྙན་(གཟུགས་སྐུ་)འཆར་(བ་དང་)ནུབ་(པ་ནི་རིམ་པ་ལྟར་)རྙོག་མེད་དང༌། །རྙོག་པའི་རང་
1-1-608


སེམས་རབ་(ཏུ་)འཇུག་(པའི་)དབང་གིས་འཇུག །ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་དག་ན་(གཞི་དྭངས་པ་
ལ་)གཟུགས་(བརྟན་)སྣང་(ཞིང་བཟློག་པ་ལ་མི་སྣང་བ་)ལྟར། །དེ་བཞིན་(རང་སེམས་ཀྱི་སྣང་བ་
ལས་གཞན་པའི་སངས་རྒྱས་)ཡོད་དང་ཞིག་(ནས་མེད་)ཅེས་(མཁས་པ་)དེ་མི་ལྟ་(སྟེ་སྐུའི་སྣང་
བའོ)། །(དེ་བཞིན་དུ་གསུང་གི་སྣང་བ་ཡང་)ཇི་ལྟར་ལྷ་(ཡུལ་)ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི། །སྔོན་གྱི་
(ལས་)དཀར་པོའི་མཐུ་ཡིས་ནི། །འབད་དང་གནས་དང་ཡིད་གཟུགས་དང༌། །རྣམ་པར་
རྟོག་པ་མེད་བཞིན་དུ། །མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་བདག་མེད་དང༌། ཞི་བའི་སྒྲ་ཡིས་(འདོད་ཡོན་
ལ་)བག་མེད་པའི། །ལྷ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཡང་ནས་ཡང༌། །ཆོས་ཀྱི་རྔས་ནི་སྐུལ་བྱེད་
ལྟར། །དེ་བཞིན་ཁྱབ་བདག་འབད་སོགས་དང༌། །བྲལ་ཡང་འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ། །སངས་རྒྱས་
གསུང་གིས་ཁྱབ་མཛད་དེ། །སྐལ་ལྡན་རྣམས་ལ་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །(དེ་ཉིད་བཤད་པ་)ཇི་ལྟར་ལྷ་
(ཡུལ་)ན་ལྷ་རྣམས་ཀྱི། །རྔ་སྒྲ་རང་གི་ལས་(བཟང་པོ་)ལས་བྱུང༌། །དེ་བཞིན་འཇིག་རྟེན་
(དུ་)ཐུབ་པའི་ཆོས། །གསུང་བ་(གདུལ་བྱ་)རང་གི་ལས་(བཟང་པོ་)ལས་བྱུང༌། །འབད་གནས་
ལུས་དང་སེམས་བྲལ་བའི། །(རྔ་)སྒྲ་དེ་ཇི་ལྟར་(བག་མེད་)ཞི་(བ་)སྒྲུབ་(པ་)ལྟར། །དེ་བཞིན་
(འབད་ནས་ལུས་སེམས་)དེ་བཞི་དང་བྲལ་བའི། །(སངས་རྒྱས་ཀྱི་)ཆོས་འདི་(ཉོན་མོངས་)ཞི་བ་
སྒྲུབ་པར་བྱེད། །(རབ་ཏུ་བཤད་པ་ནི་)ཇི་ལྟར་ལྷ་ཡི་གྲོང་ན་རྔ་སྒྲའི་རྒྱུས་བྱུང་མི་འཇིགས་སྦྱིན་
པ་ནི། །ཉོན་མོངས་(ལྷ་མིན་དང་)གཡུལ་དུ་འཇུག་ཚེ་ལྷ་མིན་(གྱི་)དཔུང་(ལས་)རྒྱལ་
(ཞིང་)རྩེད་མོ་(ལ་བག་མེད་པ་)སེལ་བ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འཇིག་རྟེན་དག་ན་བསམ་གཏན་
གཟུགས་མེད་ལ་སོགས་རྒྱུས་བྱུང་བ། །སེམས་ཅན་ཉོན་མོངས་སྡུག་བསྔལ་རབ་འཇོམས་ཞི་
བ་བླ་མེད་ལམ་ཚུལ་བརྗོད། །(ཀུན་ནས་འདྲ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་)གང་ཕྱིར་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་
1-1-609


ནི་)སྐྱེ་(བོ་)ཀུན་(ལ་སྙོམས་)པ་ཉིད་དང༌། །ཕན་བདེ་ཆོ་འཕྲུལ་གསུམ་ལྡན་པ། །དེ་ཕྱིར་ཐུབ་
དབྱངས་ལྷ་རྫས་ཀྱི། །སིལ་སྙན་རྣམས་ལས་ཁྱད་པར་འཕགས། །(སྟེ་ཀུན་པའི་རྒྱས་བཤད་
ནི་)ལྷར་ནི་རྔ་ཡི་སྒྲ་ཆེན་པོ། །སར་གནས་རྣམས་ཀྱི་རྣར་མི་འགྲོ། །སངས་རྒྱས་(གསུང་གི་)རྔ་
སྒྲ་འཁོར་བ་ཡི། །ས་འོག་འཇིག་རྟེན་དག་ཏུ་འགྲོ། །(ཕན་བདེའི་རྒྱས་བཤད་ནི་)ལྷར་ནི་ལྷ་ཡི་
སིལ་སྙན་བྱེ་བ་མང༌། །འདོད་མེ་མངོན་པར་འཕེལ་བའི་དོན་དུ་སོགས། །ཐུགས་རྗེའི་བདག་
ཉིད་རྣམས་ཀྱི་དབྱངས་གཅིག་ཀྱང༌། །སྡུག་བསྔལ་མེ་རབ་ཞི་བའི་དོན་དུ་འཇུག །ལྷར་ནི་
མཛེས་ཤིང་ཡིད་འོང་སིལ་སྙན་ས། །སེམས་ཀྱི་རྒོད་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ། །ཐུགས་
རྗེའི་བདག་ཉིད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསུང༌། །ཏིང་འཛིན་(ལ་)སེམས་གཏོད་(པ་ལ་
སོགས་པ་དགེ་བ་རྣམས་ལ་)བསམ་པ་སྐུལ་བྱེད་ཉིད(དོ)། །(དོན་བསྡུས་ནས་གདམས་པ་ནི་)མདོར་
ན་མ་ལུས་འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་ཡང༌། །ལྷ་དང་ས་(སྟེང་ན་གནས་པ་ལ་སོགས་པ་)ཡི་བདེ་བའི་
རྒྱུ་གང་ཡིན(པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱངས)། །དེ་ནི་མ་ལུས་འཇིག་རྟེན་(ཁམས་རྣམས་ལ་)ཁྱབ་སྣང་
བས། །(སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབྱིངས་)ཉིད་ལ་ནི་རབ་ཏུ་བརྟེན་པར་མཛོད། །(འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་
ཀྱང་ལ་ལས་མི་ཐོས་ཏེ་)ཇི་ལྟར་རྣ་བ་དང་བྲལ་བས། །ཕྲ་མོའི་སྒྲ་ནི་མི་ཐོས་
བཞིན། །(ས་)ཐམས་ཅད་ལྷ་ཡི་རྣ་བར་ཡང༌། །རྣ་ལམ་དུ་ནི་མི་འགྲོ་བཞིན། །དེ་བཞིན་ཆོས་
ཕྲ་(ཞིང་ཟབ་ལ་)མཆོག་ཏུ་ནི། །ཞིབ་མོའི་ཡེ་ཤེས་སྤྱོད་ཡུལ་ཡང༌། །ཉོན་མོངས་མེད་ཡིད་
འགའ་ཞིག་གི །རྣ་བའི་ལམ་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན(གི་དེ་ལས་གཞན་གྱིས་མི་ཐོས་སོ)། །(མཁྱེན་བརྩེས་
ཁྱབ་ཚུལ་ནི་)ཇི་ལྟར་དབྱར་གྱི་དུས་ན་སིན། །ལོ་ཐོག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ། །ཆུ་ཡི་ཕུང་པོ་
འབད་མེད་པར། །ས་ལ་རྒྱུན་དུ་འབེབས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཐུགས་རྗེའི་སྤྲིན་ལས་ནི། །རྒྱལ་
1-1-610


བའི་དམ་ཆོས་ཆུ་ཡི་ཆར། །འགྲོ་བའི་དགེ་བའི་ལོ་ཐོག་རྒྱུ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པར་
འབེབས། །(དེ་ཉིད་བཤད་པ་ནི་)ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་དགེ་བའི་ལམ་(དུ་)འཇུག་(པས་ལོ་ལེགས་
ཀྱི་སྐལ་བ་ཡོད་པ་)ལ། །ཀླུང་སྐྱེས་(བའི་)ཆུ་ཆར་སྤྲིན་གྱིས་འབེབས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་བརྩེ་
(བའི་ཆུ་)ཀླུང་འགྲོ་(བའི་)དགེ་(བ་)མངོན་སྤེལ་ཕྱིར། །སངས་རྒྱས་སྤྲིན་ལས་དམ་ཆོས་ཆར་པ་
འབེབས། །སྲིད་ལ་མཁྱེན་དང་བརྩེ་ཆེན་འགྱུར་བ་དང༌། །མི་འགྱུར་མ་གོས་ནམ་མཁའི་
དཀྱིལ་གནས་པ། །ཏིང་འཛིན་གཟུངས་ཆུ་དྲི་མེད་སྙིང་པོ་ཅན། །ཐུབ་དབང་སྤྲིན་ནི་དགེ་
བའི་ལོ་ཐོག་རྒྱུ། །ཇི་ལྟར་བསིལ་ཞིམ་དངར་དང་འཇམ་པ་དང༌། །ཡང་བའི་ཆུ་ནི་སྤྲིན་དེ་
ལས་འཐོན་པ། །ས་ལ་(ལྷུང་ནས་)བ་ཚྭ་ལ་སོགས་(ཀྱི་)གནས་(དང་)བྲེལ་བས། །ཤིན་ཏུ་མང་
བོའི་རོར་ནི་འགྱུར་བ་བཞིན། །དེ་བཞིན་འཕགས་པའི་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཆུའི་ཆར། །རབ་
ཡངས་བརྩེ་སྤྲིན་(བདེ་གཤེགས་)སྙིང་བོ་ལས་འཐོན་པ། །འགྲོ་བའི་རྒྱུད་ནི་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་
ལས། །རྣམ་པ་མང་པོའི་རོ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། (སྤྲུལ་པ་སྟོན་ཚུལ་ནི་)ཇི་ལྟར་
ཚངས་པ་ཚངས་པ་ཡི། །གནས་ནས་འཕོ་བ་མེད་བཞིན་དུ། །ལྷ་ཡི་གནས་ནི་ཐམས་ཅད་
དུ། །སྣང་བ་འབད་མེད་སྟོན་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཐུབ་པ་ཆོས་སྐུ་ལས། །བསྐྱོད་པ་མེད་པར་
ཁམས་ཀུན་ཏུ། །སྐལ་ལྡན་རྣམས་ལ་འབད་མེད་པར། །སྤྲུལ་པ་དག་གིས་(ལམ་)སྟོན་པར་
མཛད། །(དེའི་རྒྱས་བཤད་ནི་)ཇི་ལྟར་ཚངས་(པ་)རྟག་(ཏུ་རང་གི་)གཞལ་ཡས་ཁང་ལས་མི་
གཡོ་(བཞིན་དུ་)འདོད་ཁམས་(ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་)ཞུགས་པ་དེ། །ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་(ལ་
ཚངས་པ་)དེ་མཐོང་(བའི་ལྷ་)དེ་ཡང་ཡུལ་ལ་དགའ་བ་སྤོང་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་བདེ་
གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལས་མི་བསྐྱོད་(བཞིན་དུ་)འཇིག་རྟེན་ཀུན་དུ་དེ། །སྐལ་ལྡན་གྱིས་མཐོང་
1-1-611


(ལ་)དེ་མཐོང་(བ་)དེའི་ཡང་རྟག་ཏུ་དྲི་མ་ཀུན་སེལ་བྱེད། །(རབ་ཏུ་བཤད་པ་ནི་)སྔོན་གྱི་
(ཚངས་པ་)རང་ཉིད་(ཀྱི་)སྨོན་ལམ་དང༌། །ལྷ་རྣམས་ཀྱི་ནི་དགེ་བའི་མཐུས། །ཇི་ལྟར་ཚངས་
པ་འབད་མེད་(དུ་ལྷ་གནས་ཀུན་ཏུ་)སྣང༌། །རང་བྱུང་(སངས་རྒྱས་ཀྱི་)སྤྲུལ་སྐུ་དེ་བཞིན་
ནོ། །(དགའ་ལྡན་ནས་)འཕོ་དང་(ཡུམ་གྱི་)ལྷུམས་(སུ་)འཇུག་(པ་དང་སྐུ་)བལྟམ་(པ་)དང་ཡབ་
ཀྱི་ཁབ་(ཏུ་)གཤེགས་(པ་)དང༌། །(བཙུན་མོའི་འཁོར་ལ་)དགྱེས་རོལ་བ་དང་དབེན་པར་སྤྱོད་
དང་བདུད་བཅོམ་དང༌། །བྱང་ཆུབ་ཆེ་བརྙེས་ཞི་བའི་གྲོང་ཁྱེར་ལམ་སྟོན་(པ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་
ལོ་)དག །བསྟན་ནས་ཐུབ་པ་སྐལ་མེད་མིག་གི་ལམ་མི་འགྱུར། །(ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འོད་ཟེར་འཕྲོ་བའི་
ཚུལ་ནི་)ཇི་ལྟར་ཉི་མས་གདུངས་པས་དུས་གཅིག་ཚེ་ཉིད་ལ། །པད་སོགས་རྒྱས་དང་ཀུ་མུད་
ཏ་ནི་རབ་ཟུམ་པ། །ཆུ་སྐྱེས་(ཁ་)བྱེ་(བ་)དང་(ཀུ་མུད་ཏ་)ཟུམ་པའི་ཡོན་ཏན་(དང་)སྐྱོན་དག་
ལ། །ཉི་མ་རྟོག་མེད་(དུ་འཆར་བ་ལྟར་)འདིར་ནི་འཕགས་པའི་ཉི་(མ་)དེ་བཞིན(དུ་སེམས་ཅན་
གྱི་རྟེན་ཡོན་ལ་མི་རྟོག་པར་འཆར་རོ)། །ཇི་ལྟར་ཉི་མ་རྟོག་མེད་པར། །རང་འོད་ཅིག་ཅར་
འཕྲོས་པ་ཡིས། །པད་མ་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་དང༌། །(ལོ་ཐོག་ལ་སོགས་པ་)གཞན་དག་སྨིན་པར་
བྱེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་(དུ་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡི། །ཉི་མ་དམ་ཆོས་འོད་ཟེར་
དག །གདུལ་བྱའི་སྐྱེ་བོའི་པད་མ་ལ། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པར་འཇུག །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང་
གཟུགས་(ཀྱི་སྐུ་)དག་གིས། །བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་མཁར་ཤར་བ། །ཀུན་མཁྱེན་ཉི་མ་འགྲོ་བར་
ནི། །ཡེ་ཤེས་འོད་ཟེར་འཕྲོ་བར་མཛད། །གང་ཕྱིར་གདུལ་བྱ་དག་པ་ཡི། །ཆུ་ཡི་སྣོད་ནི་
ཐམས་ཅད་ལ། །བདེ་གཤེགས་ཉི་མའི་གཟུགས་བརྙན་ནི། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཅིག་ཅར་
འཆར། །རྟག་ཏུ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པ། །ཆོས་དབྱིངས་ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་དུ་ནི། །སངས་
1-1-612


རྒྱས་ཉི་མ་གདུལ་བྱ་ཡི། །རི་ལ་ཇི་ལྟར་འོས་པར་འབབ། །ཇི་ལྟར་རྒྱ་ཆེན་འོད་ཟེར་སྟོང་ལྡན་
ཉི་ཤར་འདིར། །འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་སྣང་བར་བྱས་ནས་རིམ་གྱིས་ནི། །མཆོག་དང་བར་མ་
དམན་པའི་རི་ལ་འབབ་(པ་)དེ་བཞིན(དུ)། །རྒྱལ་བའི་ཉི་མ་སེམས་ཅན་ཚོགས་ལ་རིམ་གྱིས་
འབབ། །(ཀུན་ནས་མཚུངས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ་)ཞིང་ཀུན་(དང་)ནམ་མཁའི་མཐར་འཕྲོ་(བ་)ཉི་
མ་ལ་མེད་ལ(སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ལ་ཡོད)། །མི་ཤེས་(པའི་)མུན་(པས་)བཀབ་(པ་བསལ་
ནས་)ཤེས་བྱའི་དོན་སྟོན་པ་ཡང་(ཉི་མ་)མིན(ཞིང་རྒྱལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ཏེ)། །ཐུགས་རྗེའི་
བདག་ཉིད་སྣ་ཚོགས་མདོག་བཀེའི་འོད་ཚོགས་ཀྱིས། །གསལ་བ་དག་ནི་འགྲོ་ལ་ཤེས་བྱའི་
དོན་སྟོན་མཛད་(ཏོ)། །སངས་རྒྱས་གྲོང་དུ་གཤེགས་ཚེ་མིག་དང་མི་ལྡན་པ་ཡི་སྐྱེ་བོ་
རྣམས། །མཐོང་ཞིང་དོན་མེད་ཚོགས་བྲལ་དོན་(སངས་རྒྱས་)དེ་མཐོང་བ་ལས་ནི་(ཆོས་ཉིད་
ཉམས་སུ་)མྱོང་བ་དང༌། །གཏི་མུག་གིས་ལྡོངས་སྲིད་པའི་མཚོར་ལྷུང་ལྟ་བའི་མུན་པས་
བསྒྲིབས་པ་རྣམས། །སངས་རྒྱས་ཉི་མའི་འོད་ཀྱི་བློ(འི་)སྣང་(བ་ཐོབ་ནས་སྔར་)མ་མཐོང་བ་
ཡི་གནས་(ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་)མཐོང་(བར་)འགྱུར། །(ཐུགས་མི་རྟོག་བཞིན་དུ་འདོད་དགུ་
སྩོལ་བ་ནི་)ཇི་ལྟར་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་(དབང་གི་རྒྱལ་པོ་)ནི། །རྟོག་པ་མེད་ཀྱང་ཅིག་ཅར་
དུ། །སྤྱོད་ཡུལ་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི། །བསམ་ཀུན་སོ་སོར་རྫོགས་བྱེད་ལྟར། །དེ་བཞིན་
སངས་རྒྱས་ཡིད་བཞིན་(ནོར་མཆོག་)ལ། །བརྟེན་ནས་བསམ་པ་ཐ་དད་རྣམས། །སྣ་ཚོགས་
ཆོས་ནི་ཐོས་འགྱུར་ཡང༌། །དེ་ནི་དེ་ལ་རྣམ་མི་རྟོག །ཇི་ལྟར་ནོར་བུ་རིན་ཆེན་རྟོག་མེད་
འདོད་པའི་ནོར། །འབད་པ་མེད་པར་གཞན་པ་དག་ལ་རབ་སྟེར་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཐུབ་པ་
འབད་མེད་ཇི་ལྟར་འོས་པར་ནི། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་སྲིད་པ་ཇི་སྲིད་རྟག་ཏུ་བཞུགས། །གང་
1-1-613


ཕྱིར་རྒྱ་མཚོ་ས་འོག་གནས་དེ་ལ་འདོད་པས། །ཇི་ལྟར་ནོར་བུ་བཟང་པོ་འགྲོ་འདིར་རབ་
རྙེད་དཀའ། །དེ་བཞིན་འགྲོ་བ་ཤིན་ཏུ་སྐལ་ངན་ཉོན་མོངས་ཟིན(པ་རྣམས་ཀྱི)། །ཡིད་འདིར་
བདེ་གཤེགས་མཐོང་བ་རྙེད་དཀར་ཤེས་པར་བྱ(གསུང་གི)། །(འཆར་ཚུལ་ནི་)ཇི་ལྟར་སྒྲ་
བརྙན་གྱི་ནི་སྒྲ། །གཞན་གྱི་རྣམ་རིག་ལས་བྱུང་བ། །རྣམ་རྟོག་མེད་ཅིང་བཟོ་བ་མེད། །ཕྱི་
དང་ནང་ན་མི་གནས་ལྟར། །དེ་བཞིན་(དུ་)དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསུང་། །གཞན་གྱི་རྣམ་
རིག་ལས་བྱུང་བ། །རྣམ་པར་རྟོག་མེད་བཟོ་མེད་ཅིང༌། །ཕྱི་དང་ནང་ན་གནས་མ་ཡིན། །(སྐུ་
ཡིས་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་ཚུལ་ནི་འདུས་བྱས་)ཅུང་ཟད་མེད་ཅིང་(རྣམ་ཤེས་ལ་)སྣང་བ་མེད། །དམིགས་
པ(འམ་འཛིན་པ་)མེད་ཅིང་རྟེན་མེད་ལ། །མིག་གི་ལམ་ལས་རབ་འདས་པ། །གཟུགས་མེད་
བསྟན་དུ་མེད་པ་ཡི། །(འདུས་མ་བྱས་ནམ་)མཁའ་ལ་ཇི་ལྟར་མཐོ་དང་དམའ། །མཐོང་ཡང་
དེ་ནི་དེ་ལྟ་མིན། །དེ་བཞིན་(དུ་མཐོ་དང་དམའ་བ་ལ་སོགས་པ་)ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་
ལ། །མཐོང་ཡང་དེ་ནི་དེ་ལྟ་མིན། །(དཀར་པོའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་གཞིར་གྱུར་ཚུལ་ནི་)ཇི་ལྟར་ས་
ལས་སྐྱེ་བ་ཀུན། །རྟོག་མེད་ས་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །འཕེལ་དང་བརྟན་དང་ཡངས་འགྱུར་
ལྟར། །དེ་བཞིན་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ས། །རྣམ་རྟོག་མེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །འགྲོ་བའི་
དགེ་བའི་རྩ་བ་ནི། །མ་ལུས་པ་ནི་འཕེལ་བར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བསྡུས་
པ། གང་ཞིག་བརྒྱ་བྱིན་རྔ་དང་སྤྲིན་བཞིན་དང༌། ཚངས་ཉི་རིན་ཆེན་ཡིད་བཞིན་ནོར་རྒྱལ་
བཞིན། །སྒྲ་བརྙན་ནམ་མཁའ་ས་བཞིན་སྲིད་པ(ཇི་སྲིད་གནས་པ་)འི་བར(དུ)། །འབད་མེད་
གཞན་དོན་བྱེད་དེ་རྣལ་འབྱོར་(པས་)རིག(གི་རྟོག་གེའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་འདས་སོ)། །(དེ་རྣམས་
བཤད་པ་སྣང་བ་)སྟོན་པ་(ནི་)རིན་ཆེན་(གྱི་གཞི་ལ་ཤར་བའི་)ལྷ་དབང་(གི་)གཟུགས་བརྙན་
1-1-614


བཞིན། །ལེགས་པར་འདོམས་མཛད་ལྷ་ཡི་རྔ་དང་འདྲ། །ཁྱབ་བདག་(གི་)མཁྱེན་དང་བརྩེ་
ཆེན་(གྱི་)སྤྲིན་ཚོགས་ནི། །མཐའ་ཡས་འགྲོ་བ་སྲིད་རྩེའི་བར་དུ་(ཀུན་ལ་)ཁྱབ། །ཚངས་
བཞིན་ཟག་མེད་གནས་ལས་མ་བསྐྱོད་པར། །སྤྲུལ་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་རབ་ཏུ་སྟོན། །ཉི་བཞིན་
ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་རབ་འཕྲོ་གང༌། །རྣམ་དག་རིན་ཆེན་ཡིད་བཞིན་ནོར་འདྲའི་ཐུགས། །རྒྱལ་
བ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་དེ་བྲག་ཆ་བཞིན་དུ་ཡི་གེ་མེད། །སྐུ་ནི་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་ཁྱབ་དང་
གཟུགས་མེད་རྟག་པ་ཉིད། །ས་བཞིན་འགྲོ་བའི་དཀར་པོའི་ཆོས་ཀྱི་སྨན་རྣམས་མ་ལུས་
པའི། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་གཞིར་གྱུར་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ས་ཡིན་ནོ། །དགེ་བ་བཻ་དཱུརྱ་འདྲ་
ཡི། །སེམས་ལ་སངས་རྒྱས་མཐོང་བའི་རྒྱུ། །དེ་དག་ལ་ནི་མི་བཟློགས་པའི། །དད་པའི་དབང་
པོ་རྟས་པ་ཉིད། །དགེ་བ་སྐྱེ་དང་འཇིག་པས་ན། །སངས་རྒྱས་གཟུགས་ནི་སྐྱེ་དང་
འཇིག །བརྒྱ་བྱིན་བཞིན་དུ་ཐུབ་པ་ནི། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡི་སྐྱེ་འཇིག་མེད། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་འབད་
མེད་པར། །སྐྱེ་མེད་འགག་མེད་ཆོས་སྐུ་ལས། །སྲིད་པ་ཇི་སྲིད་གནས་བར་དུ། །སྟོན་པ་ལ་
སོགས་མཛད་པ་འཇུག །ཅེས་དང༌། (མཚུངས་ལ་མི་མཚུངས་པས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་
ནི་)སངས་རྒྱས་(ཀྱི་སྐུ་ནི་ལྷ་དབང་གི་)གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་སྟེ། །(གཟུགས་བརྙན་དེ་ལ་)དབྱངས་
དང་མི་ལྡན་(པས་)དེ་(དང་)འདྲ་(བ་)མིན། །(ལེགས་པར་འདོམས་པ་)ལྷ་ཡི་རྔ་བཞིན་(ཡིན་ལ་
རྔ་དེ་ཞིང་ཁམས་)ཐམས་ཅད་དུ། །དོན་བྱེད་(པ་)མིན་པ(ས་)དེ་འདྲ་མིན། །(མཁྱེན་བརྩེ་)སྤྲིན་
ཆེན་དང་མཚུངས་(ལ་)དོན་མེད་པའི། །ས་བོན་སྤོང་མིན་དེ་འདྲའང་མིན། །(སྤྲུལ་པ་སྟོན་
པ་)ཚངས་ཆེན་བཞིན་ཏེ་ཀུན་ཏུ་ནི། །སྨིན་པར་བྱེད་མིན་དེ་འདྲའང་མིན། །(ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འོད་
ཟེར་)ཉི་མའི་གཟུགས་བཞིན་གཏན་དུ་ནི། །མུན་པ་འཇོམས་མིན་དེ་འདྲའང་
1-1-615


མིན། །(ཐུགས་)ཡིད་བཞིན་ནོར་འདྲ་འབྱུང་བ་ནི། །རྙེད་པར་མི་དཀའ་དེ་འདྲའང་
མིན། །(གསུང་)སྒྲ་བརྙན་བཞིན་ཏེ་རྟེན་ལས་ནི། །བྱུང་བ་དེ་འདྲ་བ་ཡང་མིན། །(སྐུ་)ནམ་
མཁའ་དང་འདྲ་དགེ་བ་ཡི། །གཞི་མིན་དེ་དང་འདྲ་བའང་མིན། །འཇིག་རྟེན་འཇིག་རྟེན་
ལས་འདས་པ། །འགྲོ་བའི་ཕུན་ཚོགས་མ་ལུས་པ། །དེ་གནས་པ་ཡི་རྟེན་ཡིན་ཕྱིར། །ས་ཡི་
དཀྱིལ་འཁོར་དག་དང་འདྲ། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་ལ་བརྟེན་ནས། །འཇིག་རྟེན་འདས་
པའི་ལམ་འབྱུང་ཕྱིར། །དགེ་བའི་ལས་ལམ་བསམ་གཏན་དང༌། །ཚད་མེད་པ་དང་གཟུགས་
མེད་འབྱུང༌། །ཞེས་དང༌། །རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷས་ཀྱང༌། གང་ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་
དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་(དེ་ལས་)གཞན་(པའི་ཆོས་)མེད་པས། །(ཆོས་
གང་ཡང་)དམིགས་པ་མེད་པར་(རྣམ་ཤེས་)རབ་ཏུ་ཞི(བའི་གཞིའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་ནས་གཞན་དོན་
མཛད་དེ་དཔེར་ན)། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་(གིས)། །ཇི་ལྟར་རེ་བ་ཡོངས་སྐོང་
བ། །དེ་བཞིན་(དུ་)གདུལ་བྱ(འི་དབང་དང་)སྨོན་ལམ་གྱི། །དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུར་སྣང་
ངོ༌། །དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་ནི། །མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་ནས་(སྒྲུབ་མཁན་)འདས་གྱུར་
པ། །(སྒྲུབ་མཁན་)དེ་འདས་(ནས་)ཡུན་རིང་ལོན་ཡང་(མཆོད་སྡོང་)དེ། །དུག་ལ་སོགས་པ་ཞི་
བྱེད་བཞིན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་རྗེས་མཐུན་པས། །རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་པ་
ཡང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མྱ་ངན་ལས། །འདས་ཀྱང་དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་
མཛད། །(ལུང་འདི་དག་སངས་རྒྱས་དང་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་ཤེས་བྱེད་དུ་འདྲེན་པ་གང་ཡིན་པ་དེས་
ལུང་སྤྱི་བབས་ཀྱི་དོན་མ་གོ་བར་བསྟན་ཏོ་)སེམས་མེད་པ(འི་མཆོད་རྟེན་སོགས་)ལ་མཆོད་བྱས་
པས། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་ལྡན་པར་འགྱུར(སྙམ་ན)། །གང་ཕྱིར་(སངས་རྒྱས་མ་གྲོངས་
1-1-616


པར་)བཞུགས་པའམ་མྱ་ངན་འདས། །(ཏེ་གྲོངས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་མཆོད་ན་བསོད་
ནམས་)མཚུངས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
༈ ༼ཞིང་ཁམས་དང་གླེང་གཞིའི་ཁྱབ་པར་བསྟན་པ།༽ དེ་ལྟར་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ངོ་
མཚར་རྨད་དུ་གྱུར་བའི་སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་དང་ཡོན་ཏན་དང་ཕྲིན་ལས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤིང་
བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་ལ་ཡང་བདེན་གཉིས་རྣམ་
དབྱེ་ཤེས་དགོས་ལ། དོན་དམ་པའི་སངས་རྒྱས་ནི་རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་
ཝཾ་ཡིག་ཡིན་པས་དེའི་ཞིང་ཁམས་ཨེ་ཡིག་ཆོས་འབྱུང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་སྟོང་པ་
ཉིད་རྟེན་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཏེ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གཞན་ནོ། །ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་སྐུའི་ཞིང་
ཁམས་ནི་མཁས་པ་རྣམས་ལ་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་ཉིད་དེ། དེ་ཡང་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཞིང་
ཁམས་རྣམས་ནི་ལམ་གྱི་བདེན་པར་གཏོགས་(པར་གསུངས་)ལ། མ་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་
རྣམས་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པར་གཏོགས་པའི་ཕྱིར་གཟུགས་སྐུའི་ཞིང་ཁམས་གང་ཡིན་
པ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་དང༌། ཆོས་སྐུའི་ཞིང་ཁམས་གང་ཡིན་པ་དོན་དམ་གྱི་བདེན་པར་
གཏོགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ། མདོ་རྒྱུད་ཀྱི་གླེང་གཞི་ལ་ཡང་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་
དང༌། གཙོ་འཁོར་(དང་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་)ལ་སོགས་པ་(མང་པོ་ལ་ངོ་བོ་)ཐ་དད་དང་ཐ་མི་
དད་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་ཤེས་དགོས་ཏེ། བླ་མ་དམ་པའི་མན་ངག་བཞིན་དུའོ། །
༈ ༼ཁྱད་པར་གཞན་ཡང་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པ་ལ་བཅུ་དྲུག གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་
མེད་ལ་རྩོད་པ་སྤངས་ནས་སྐུ་གཉིས་ཐོབ་ཚུལ་བསྟན་པ།༽ གལ་ཏེ་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་
དབྱེར་མེད་ཡིན་ན་ལམ་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན། འདིར་གཞི་འབྲས་ངོ་བོ་དབྱེར་མེད་ཅེས་པ་
1-1-617


ཡང༌། དོན་དམ་ཆོས་སྐུའི་དབང་དུ་བྱས་ཀྱི། ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་སྐུ་ཡི་(དབང་དུ་བྱས་པ་)ནི་
མ་ཡིན་ལ། ལམ་མི་དགོས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། མཉམ་གཞག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཤེས་
རབ་གང་ཡིན་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ཆོས་སྐུ་གདོད་ནས་བཞུགས་པའི་དྲི་མ་བྲལ་བར་
བྱེད་ཅིང༌། རྗེས་ཐོབ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་པ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་
ཀྱིས་གཞན་དོན་བརྡའི་སྐུ་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་རྒྱུད་བླ་མར། ཆུ་མཚོ་སོགས་བཞིན་
འདོད་ཆགས་སོགས། །གློ་བུར་ཉོན་མོངས་དག་པ་ནི། །མདོར་ན་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི། །འབྲས་
བུ་ཡིན་པར་རབ་ཏུ་བརྗོད། །རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་མཆོག་ལྡན་པ། །སངས་རྒྱས་སྐུ་ནི་ངེས་ཐོབ་
པ། །དེ་ནི་རྗེས་ལས་ཐོབ་པ་ཡི། །ཡེ་ཤེས་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་བསྟན། །ཞེས་པ་དང༌། དབུས་
མཐའ་རྣམ་འབྱེད་དུ་ཡང༌། ཆུ་ཁམས་གསེར་དང་ནམ་མཁའ་རྣམས། །དག་པ་བཞིན་དུ་
དག་པར་འདོད། །ཅེས་དང༌། །འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས། (རིན་ཕྲེང་
བར་)སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་སྐུ་འདིར། །བསོད་ནམས་ཚོགས་ལས་འཁྲུངས་པ་
སྟེ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དེ་(མངོན་དུ་གྱུར་པ་)མདོར་བསྡུ་ན། །རྒྱལ་པོ་(ཀེ་)ཡེ་ཤེས་ཚོགས་ལས་
འཁྲུངས། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཚོགས་འདི་གཉིས། །སངས་རྒྱས་ཉིད་ནི་ཐོབ་པའི་རྒྱུ། །ཞེས་དང༌། 
(རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པར་)བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ལས་བྱུང་བའི། །(གཟུགས་སྐུ་དམ་པ་དང་ཆོས་སྐུ་
དམ་པ་སྟེ་)དམ་པ་གཉིས་པོ་ཐོབ་པར་ཤོག །ཅེས་གསུངས་ལ།
༈ ༼དྲི་མ་སྦྱོང་ཚུལ་དང་ས་ལམ་བགྲོད་ཚུལ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པ།༽ གསེར་འོད་དམ་
པའི་མདོར་ཡང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་དཔེར་ན་གང་ལ་ལ་ཞིག་གསེར་འདོད་དེ། གནས་ཀུན་དུ་
བཙལ་བ་ལས་གསེར་གྱི་སྦྲམ་བུ་(རྡོ་དང་འདྲེས་པ་)རྙེད་ནས་སྦྲམ་བུ་དེ་ཞིབ་ཏུ་བཏགས་ཏེ་
1-1-618


སྙིང་པོ་བཞུ་ཞིང་སྦྱངས་ནས་རྣམ་པར་བྱང་བར་གྱུར་པ་དང༌། གསེར་དེ་གདུ་བུ་ལ་སོགས་
པ་རྒྱན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཡིད་བཞིན་དུ་བསྒྱུར་ཏེ་སྤྱད་ཀྱང་གསེར་གྱི་རང་བཞིན་ནི་མི་
འགྱུར་རོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་གཞན་ཡང་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་གང་འཇིག་རྟེན་གྱི་
དགེ་བ་སྤྱོད་པར་མོས་པ་དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའམ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་འཁོར་དག་
ཐོང་སྟེ་ཉེ་བར་བསྙེན་ནས་དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དགེ་བ་ནི་
གང༌། མི་དགེ་བ་ནི་གང༌། ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་གང་བགྱིས་པས་རྣམ་པར་དག་པའི་སྤྱོད་
པ་འཐོབ་པར་འགྱུར། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་དང་དེའི་འཁོར་དག་གིས་དེ་
སྐད་ཅེས་འདྲི་བ་དེ་ལ་འདི་སྙམ་དུ་དགོངས་ཏེ་རིགས་ཀྱི་བུ་དང་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་འདི་དག་
ནི་དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པར་མོས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་འདོད་པ་སྟེ་འདི་དག་ལ་ཡང་
དག་པའི་ཆོས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ཐོས་ནས་ཀྱང་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱས་ཏེ་ནན་ཏན་གྱི་བསམ་
པ་སྐྱེས་ཤིང་བརྩོན་པར་གྱུར་པའི་མཐུས་ལེ་ལོའི་སྒྲིབ་པ་དང་སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཆོས་
ཐམས་ཅད་བསལ་ཏེ་བསླབ་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་རབ་ཏུ་གུས་པར་གནས་ཤིང་སེམས་
བྱིང་བ་དང་རྒོད་པ་དག་བསལ་ཏེ་ས་དང་པོ་ལ་འཇུག་གོ །ས་དང་པོའི་སེམས་ལ་བརྟེན་
ནས་སེམས་ཅན་མང་པོའི་དོན་ལ་བརྩོན་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པས། ས་གཉིས་པ་ལ་འཇུག་
གོ །ས་དེ་ལས་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས། ས་གསུམ་པ་ལ་འཇུག་གོ །ས་དེ་ལས་
སེམས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བ་ལ་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས། ས་བཞི་པ་ལ་འཇུག་གོ །ས་དེ་ལས་ཐབས་
མཁས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་ས་ལྔ་པ་ལ་འཇུག་གོ །ས་དེ་ལས་དོན་དམ་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་
ཏུ་དམིགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་ས་དྲུག་པ་ལ་འཇུག་གོ །ས་དེ་ལས་མཚན་མ་དང་སྤྱོད་
1-1-619


པ་ལ་དམིགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་ས་བདུན་པ་ལ་འཇུག་གོ །ས་དེ་ལས་མཚན་མ་
འགོག་པར་ཡང་མི་དམིགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་ས་བརྒྱད་པ་ལ་འཇུག་གོ །ས་དེ་ལས་
མཚན་མར་སྐྱེ་བར་ཡང་མི་དམིགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་ས་དགུ་པ་ལ་འཇུག་གོ །ས་དེ་
ལས་དྲུག་མངོན་པར་ཤེས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་ས་བཅུ་པ་ལ་འཇུག་གོ །ས་དེ་ལས་ཤེས་
བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྦྱངས་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ས་ལ་
འཇུག་གོ །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ས་ནི་རྣམ་པར་དག་པ་གསུམ་གྱི་ཕྱིར་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་
དག་པ་ཞེས་བྱའོ། །གསུམ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། 
སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། མཚན་མ་རྣམ་པར་དག་པ་སྟེ། ཇི་ལྟར་གསེར་བཟང་པོ་
བཞུ་ཞིང་བཏུལ་ཏེ་སྦྱངས་པ་ལ་རྡུལ་དང་དྲི་མས་ཕྱིར་མི་གོས་ཤིང་རང་བཞིན་རྣམ་པར་
དག་པའི་གསེར་ཉིད་དུ་སྣང་སྟེ་གསེར་གྱི་དངོས་པོ་རྣམ་པར་དག་པ་ཡང་མེད་པར་གྱུར་
པ་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །དཔེར་ན་ཆུ་རྙོག་མ་ཅན་དྭངས་ཏེ་རྣམ་པར་དྭངས་ནས་ཆུའི་རང་
བཞིན་ཉིད་གསལ་བར་གྱུར་པ་ཡིན་གྱི་ཆུ་དེ་ཉིད་མེད་པར་གྱུར་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་
བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡང་ཉོན་མོངས་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་འདུས་པ་སྤངས་ནས་
བག་ཆགས་མ་ལུས་པར་བསལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྣམ་པར་དག་པ་ཉད་སྣང་བར་
གྱུར་པ་ཡིན་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པར་གྱུར་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་
ལ་དུ་བ་དང་སྤྲིན་དང་རྡུལ་དང་ན་བུན་གྱིས་བསྒྲིབས་པ་དེ་མེད་པར་གྱུར་ན་ནམ་མཁའི་
ཁམས་དེ་རྣམ་པར་དག་པར་གྱུར་པ་ཡིན་གྱི་ནམ་མཁའ་དེ་ཉིད་མེད་པར་གྱུར་པ་ནི་མ་
ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པ་
1-1-620


ཞེས་བྱའི། སྐུ་ཉིད་མེད་པར་གྱུར་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་
ལ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དག་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། སངས་རྒྱས་
རྣམས་ཀྱི་ཡང་དག་པའི་སྐུ་ནི་མེད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །(ལུང་ཟབ་མོ་འདི་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང༌། ཁ་ཅིག་
རང་སྟོང་གང་ཡིན་དོན་དམ་དང་ཆོས་སྐུ་ལ་སོགས་པར་འདོད་པ་དང༌། ཆོས་སྐུ་དང་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་
ལ་སོགས་པ་དོན་དམ་དུ་མེད་པར་འདོད་པ་དང༌། རྣམ་རྟོག་ངོ་ཤེས་ན་ཆོས་སྐུ། དུག་ལྔ་ངོ་ཤེས་ན་ཡེ་
ཤེས་ལྔ། ཞེས་སོགས་སུ་འདོད་པ་ལ་གནོད་དོ།།)ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཤིང༌། ས་ལམ་
བགྲོད་ཚུལ་ལ་སོགས་པ་རྒྱས་པ་ནི་འདིར་མ་བྲིས་ཏེ་རབ་ཏུ་གྲགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼ས་ལམ་བགྲོད་པ་ལ་དབུགས་ཀྱི་རྒྱུན་འགག་དགོས་པར་བསྟན་པ།༽ དྲི་མ་ཟད་
པས་ཆོས་སྐུ་འཐོབ་པ་ལ་ཡང་ངེས་པར་དབུགས་འགག་དགོས་པར་ནི་གསང་སྔགས་ཟབ་
མོ་རྣམས་ལས་གསུངས་ཏེ། ཡེ་ཤེས་ལེའུར། (ལམ་བདེན་ཟབ་མོ་བསྒོམས་པས་)སྲོག་དང་ཐུར་
སེལ་འགགས་པར་གྱུར་ན་རི་བོང་འཛིན་པ་(ཧཾ་ཡིག་ཞུ་ནས་)བསྐྱོད་པ(ར་བྱེད་པའི་)ཉི་
མ(ཤེས་རབ་མ)འི་གཟུགས་སུ་རབ་ཏུ་(གསལ་བར་)འགྱུར། །རྡོ་རྗེ་(བདེ་བ་ཆེན་པོ་)པད་མ(སྟོང་
གཟུགས་ཀྱི་)ས་རབ་ཏུ་སད་ན་སླར་ཡང་(ཟླ་བ་ཧཾ་ཡིག་)འདི་ནི་ཉི་མའི་གཟུགས་ཀྱི་མེ་
ལྕེ(གཏུམ་མོ་ཨ་ཡིག་གི)ས་ཞུ་བར་བྱེད། །རླུང་དང་ཟླ་བ་(ཁུ་བ་དང་)ཉི་མ་(རྡུལ་)འགགས་པར་
གྱུར་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ནི་ཡེ་ཤེས་(ཏེ་གཟུངས་འཛིན་ནམ་ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་)གཅིག་ཏུ་
འགྱུར། །དེ་ལྟར་(རླུང་འགག་ཅིང་སྟོང་གཟུགས་མཐོང་བ་དང་)དེ་ལྟར་(གཏུམ་མོའི་མེས་ཧཾ་ཡིག་
བཞུ་པ་)དང་ནི་དེ་བཞིན་དེ་ལྟར་(ཟླ་ཉི་རྣམ་ཤེས་འགགས་པ་སྟེ་)རྣམ་(པ་)གསུམ་དུ་འགྱུར་
(བས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་འཐོབ་ཀྱི་དེ་ལས་)གཞན་(པའི་ཐབས་)ནི་ཅུང་ཟད་ཡོད་མ་
1-1-621


ཡིན། །(གནམ་སྟོང་གི་མཐར་)ཟླ་བ་(དང་)ཉི་མའི་གཟུགས་ནི་(སྒྲ་གཅན་གྱིས་)ཟོས་ན་མཁའ་ལ་
ཉིན་མོ་དང་ནི་མཚན་མོ་ནམ་ཡང་མིན་པ་ཉིད(ཀྱི)། །ཐུན་མཚམས་(ཇི་ལྟ་བ་)དེ་ནི་རྣལ་
འབྱོར་རྣམས་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་དབུས་སུ་(ཟླ་ཉི་འགགས་པས་ཉིན་མཚན་ནུབ་ནས་)དུས་ཀུན་
(ཏུ་)བདུད་རྩི(འཆི་བ་མེད་པ)འི་གོ་འཕང་(ཟླ་བའི་ཆ་བཅུ་དྲུག་)ལ་གནས་པའོ། །(དཀར་པོ་དང་
ནག་པོའི་)ཕྱོགས་ཟད་(པ་གནམ་སྟོང་གི་མཐར་)ཟླ་བ་མཁའ་ལ་གནས་པ་ཉི་མའི་གཟུགས་ལ་
རོ་ནི་མཉམ་པར་འགྱུར་བ་ཇི་ལྟར་བར། །སྲོག་དང་ཐུར་སེལ་ཟད་པར་གྱུར་ན་གསལ་བར་
ཡང་ནི་ལུས་ལ་དངོས་གྲུབ་དུས་སུ་(ཉི་ཟླ་)དེ་འགག་གོ ། (དེ་ལྟར་)ཟླ་བ་(དང་)ཉི་མའི་རྒྱུ་བ་
(ཞེས་པ་ཁུ་རྡུལ་ལམ་སྲོག་ཐུར་སེལ་གྱི་རྒྱུ་བ་)ཉམས་ཤིང་(གཡས་གཡོན་གྱི་)ལམ་ནི་གཉི་ག་ཡི་
ཡང་སྲོག་གི་རླུང་ནི་ཆེན་པོ་འགགས། །ཆུ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་(དབྱེར་མེད་ཐབས་ཤེས་ཟུང་འཇུག་གདོད་
ནས་བཞུགས་པ་)རབ་ཏུ་སད་ཅིང་(ལྟེ་བའི་ཨ་ཡིག་གཏུམ་མོའི་མོས་སྤྱི་བོའི་ཧཾ་ཡིག་)རི་བོང་ཅན་
ཞུ་(བའི་བདེ་ཆེན་)ཉི་མ(སྟོང་པ)འི་གཟུགས་ཆེན་ལ་ནི་རབ་ཏུ་ཞུགས། །དངོས་དང་དངོས་
མེད་གཅིག་(ཏུ་)གྱུར་(པའི་འོད་གསལ་)རྣམ་གསུམ་སྲིད་པ(འི་རྣམ་པ)ར་གནས་པའི་གཞོམ་
མེད་(བདེ་བ་ཆེན་པོ་རང་རིག་གིས་)ལེགས་པར་རབ་ཏུ་རྟོགས་གྱུར་པ། །དེ་ཡི་དུས་སུ་རྣལ་
འབྱོར་པ་དེ་(བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)གང་ལ་(གཟུང་འཛིན་སོགས་)གཉིས་(ཆོས་ཐམས་ཅད་)ནི་
ཅུང་ཟད་(ཀྱང་)མེད་པ་(ཕ་རོལ་ལམ་གཞན་ནམ་)མཆོག་གི་གོ་འཕང་(དུ་)འགྲོ། །(དེའི་ཚེ་)ཁྲོ་
བོ་(བཅུ་)སངས་རྒྱས་(ལྔ་)ལྷ་མོ་དང་བཅས་(པ་དང་)ངེས་པར་རོ་ཡི་རྡོ་རྗེ་(སྟེ་རྡོ་རྗེ་མ་
དྲུག་)རྣམས་དང་ས་ཡི་སྙིང་པོ་སོགས(བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ)། །རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ཐུགས་
(ཅན་)རྣམས་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་(ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་)གྲུབ་པའི་དུས་སུ་ནམ་མཁའ་ལ་ནི་མངོན་
1-1-622


སུམ་(དུ་)འགྱུར(ཞིང་)། །(རྣལ་འབྱོར་པ་)དེ་ཡི་འདོད་པའི་དངོས་གྲུབ་(མཆོག་ཐོབ་པའི་དུས་
ནི་)རི་བོང་ཅན་གྱི་(ཉ་གང་བའི་)ཞག་གི་ཐོ་རངས་དང་ནི་མཚན་མོ་ཕྱེད་(སྟེ་ཆ་བཅུ་དྲུག་པའི་
དུས་)ལ་(ཐོབ་པར་)འགྱུར། །(ཐོབ་པའི་དུས་ན་)རིན་པོ་ཆེའམ་མེ་ཏོག་ཆར་ནི་མཆོག་གྱུར་
(དུས་འགགས་པའི་)དུས་ཀྱི་སྦྱོར་བས་ས་ཡི་སྟེང་དུ་འབབ་པར་འགྱུར། །(མཆོག་བདེ་གཤེགས་
སྙིང་པོ་ཐོབ་པའི་)ལུས་ནི་(ཤིན་ཏུ་)དང་ཞིང་རྡུལ་ཕྲན་ཉམས་པ་(སྟེ་རྡུལ་མེད་རྡུལ་བྲལ་)ནམ་
མཁའ་དང་མཚུངས་(པའི་)མཚན་(དང་དཔེ་བྱད་)ལ་སོགས་པ་(པྲ་ཕབ་པ་ལྟ་བུ་མཐའ་ཡས་
པ་)རྣམས་ཀྱིས་རབ་རྫོགས་འགྱུར། །སྣ་ཚོགས་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་(གཞན་)ཉིད་ནི་དང་
ཞིང་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་བྲལ་བ་རྨི་ལམ་བཞིན་དུ་སྣང༌། །(ཆོས་སྟོན་པའི་གསུང་གི་)སྐད་ནི་
(ཕྱོགས་སུ་)ཀུན་ནས་ཆད་པ་མེད་ཅིང་(འགྲོ་བ་)དུ་མའི་སྐད་གཞན་(དང་གཞན་མཐའ་ཡས་
པ་)དག་གིས་(གདུལ་བྱ་)གཞན་གྱི་སྙིང་ལ་(བསམ་པ་དང་མཐུན་པར་)འཇུག་པ་སྟེ། །སེམས་ནི་
དམ་པའི་བདེ་བས་གང་ཞིང་(ཅུང་ཟད་ཀྱང་)མི་གཡོ་(ལ་)ཐམས་ཅད་དུས་སུ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་
པ(འི་བདེ་བ་ཆེན་པོ)ས་འཁྱུད་པའོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། སེམས་འགྲེལ་ཁྱད་འཕགས་རྣམས་སུ་
ཡང༌། དབུགས་རྣམས་འགགས་པས་བདུད་བཞི་དང་རྟེན་འབྲེལ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་
འགགས་ནས་ས་(བཅུ་གཉིས་པོ་)རྣམས་ཐོབ་ཚུལ་དང་འཕོ་བའི་སྐ་ཅིག་མ་(ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་
དྲུག་བརྒྱ་)རྣམས་འགགས་ནས་འཕོ་མེད་བདེ་བའི་སྐ་ཅིག་མ་(ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དྲུག་
བརྒྱ་)རྣམས་རྟོགས་པས་ས་རྣམས་ཐོབ་ཚུལ་རྒྱས་པར་གསུངས་ལ། དཔལ་གསང་བ་འདུས་
པར་ཡང༌། རླུང་ནི་ཐམས་ཅད་འགོག་པ་ཡང༌། །ཡང་དག་རིག་པ་བདག་གིས་བཤད། ཅེས་
དང༌། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རླུང་(གཡས་གཡོན་དང་སེང་འོག་)གཉིས་ནི། །(ལམ་མཆོག་བསྒོམས་
1-1-623


པ་)དེ་ནས་རྣམ་པར་བཅད་ནས་(ཐར་པ་ཆེན་པོའི་གྲོང་དུ་)འགྲོ། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་རླུང་
ཆེན་པོ། །(དབུ་མའི་རླུང་ཡང་)སྐུ་གསུང་(ཐུགས་ཀྱི་)རྡོ་རྗེ་བཅད་ན་ནི། །རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་
བདེ་བ་སྟེར(བ)། །སྔགས་ཀྱི་དེ་ཉིད་(བསྒོམས་པ་ཉིད་)ཀྱིས་ནི་ཐོབ། །ཅེས་གསུངས་ཤིང༌། 
དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བའི་རྒྱུད་ལས་ཀྱང༌། རྡོ་རྗེ་བཟླས་པར་རབ་སྦྱོར་བས། །རླུང་གི་མཚན་
ཉིད་(མན་ངག་བཞིན་དུ་)ཤེས་ནས་ནི། །རྣམ་རྟོག་རླུང་རྣམས་རྣམ་པར་གཅོད། །སེམས་ལ་
དམིགས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །བདག་ལ་(བདག་ཉིད་ཀྱིས་)བྱིན་རླབས་རིམ་པས་
ཀྱང༌། །དངོས་གྲུབ་བརྒྱད་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར(དཔེ་ཁ་ཅིག་འགྲུབ་པར་འགྱུར)། །ཞེས་གསུངས་
ལ། དཔལ་ས་ར་ཧ་པས་ཀྱང༌། མིག་མི་འཛུམས་པར་ལྟ་དང་མི་བསམ་དང༌། །རླུང་འགོག་པ་
ནི་བླ་མ་དམ་པའི་གསུང༌། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་སྤང་བྱའི་རྒྱུན་འགག་པ་ལ་དབུགས་ཀྱི་
རྒྱུན་འགག་དགོས་ཚུལ་རྒྱ་ཆེ་དུ་མར་ཡང་དང་ཡང་དུ་གསུངས་པ་རྣམས་ཡི་གེ་མངས་སུ་
དོགས་ནས་འདིར་མ་བྲིས་སོ། །
༈ ༼དེ་འགག་པས་མཐར་ཐུག་གི་གནས་གྱུར་ཟབ་མོ་ཐོབ་ཚུལ།༽ དེ་ལྟར་དབུགས་
རྣམས་འགགས་པས་གློ་བུར་དྲི་མ་རྣམས་འགགས་ཀྱང་དོན་དམ་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
འགག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མཐར་ཐུག་གི་གནས་གྱུར་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །(མཐར་ཐུག་གི་གནས་
གྱུར་)དེ་ནི་ངོ་བོ་མི་འགྱུར་ལ་གློ་བུར་དྲི་མ་མི་སྣང་བར་གྱུར་ཅིང་དེ་བཞིན་ཉིད་འབའ་
ཞིག་སྣང་བར་གྱུར་པ་ལ་གསུངས་ཏེ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་རྩ་འགྲེལ་དུ། དོན་མེད་པ་དང་དོན་
ཡོད་དག །མི་སྣང་སྣང་བ་ཉིད་དེ་ནི། །གནས་གཞན་གྱུར་པ་ཡིན་ཞེས་བྱ། །འདོད་དགུར་
སྤྱོད་ཕྱིར་ཐར་པ་ཡིན། །དོན་མེད་པ་མཚན་མ་མི་སྣང་བ་ཉིད་དང་དོན་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་
1-1-624


ཉིད་སྣང་བ་ཉིད་ནི་གནས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། དེས་(ན་དྲི་མ་དང་
སྙིང་པོ་)དེ་དག་(རིམ་པ་ལྟར་)མི་སྣང་བ་དང་སྣང་བ་ཡིན་ནོ། །(གནས་གྱུར་)དེ་ཉིད་ཐར་པ་
ཡིན་པར་ཡང་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་དང༌། ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་རྣམ་འབྱེད་དུ་ཡང༌། དེ་ལ་
(གནས་གྱུར་གྱི་)ངོ་བོ་འཇུག་པ་ནི། །གློ་བུར་པ་ཡི་དྲི་མ་དང༌། །དེ་བཞིན་ཉིད་(དག་གོ་རིམ་
བཞིན་དུ་)མི་སྣང་བ་དང༌། །སྣང་བའི་དོན་དུ་(གྱུར་པས་)དེ་བཞིན་ཉིད། །དྲི་མ་མེད་པ་གང་
ཡིན་པའོ། །ཞེས་གློ་བུར་དྲི་མ་མི་སྣང་ཞིང་དེ་བཞིན་ཉིད་སྣང་བ་ལ་གནས་གྱུར་གྱི་ངོ་བོར་
གསུངས་ཤིང༌། དབུས་མཐའ་རྣམ་འབྱེད་རྩ་འགྲེལ་དུ་ཡང༌། ཆུ་ཁམས་གསེར་དང་ནམ་
མཁའ་རྣམས། །དག་པ་བཞིན་དུ་དག་པར་འདོད། །གློ་བུར་གྱི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་ལ་(གནས་
གྱུར་གྱི་དོན་དུ་)བྱའི་(དེ་བཞིན་ཉིད་)དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་
ངོ་བོ་མི་འགྱུར་ཡང་དྲི་བཅས་དྲི་མེད་དུ་སོང་བ་ལ་མཐར་ཐུག་གི་གནས་གྱུར་དུ་གསུངས་
ཏེ། ནམ་མཁའ་སྤྲིན་དང་བཅས་པ་ལས་སྤྲིན་མེད་པར་སོང་བ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཁ་ཅིག་
ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔར་གྱུར་(པ་སོགས་ཁམས་རྣམས་ཡུམ་རྣམས་སུ་གྱུར། 
དུག་ལྔ་ཡེ་ཤེས་ལྔར་གྱུར་)ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ངོ་བོ་འགྱུར་བའི་གནས་གྱུར་དང་སྔར་མེད་
གསར་དུ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་ལ་མི་རུང་སྟེ། མཐར་ཐུག་གི་ལྷ་དང་
སྔགས་དང་རྒྱུད་དང་དཀྱིལ་འཁོར་དང་ཕྱག་རྒྱ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་
པ་ཉིད་ཀྱིས། སངས་རྒྱས་གཟུགས་སྐུ་(འཇིག་རྟེན་དུ་)བྱོན་རུང་མ་བྱོན་རུང་ནམ་ཡང་གང་
ནའང་ཅིས་ཀྱང་འགྱུར་མེད་ཡོངས་གྲུབ་ཏུ་རྟག་པར་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ༌། 
མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ་ཡང༌། རྟག་ཏུ་གཉིས་བྲལ་འཁྲུལ་པའི་རྟེན་གང་ཡིན་དང་གང་ཞིག་རྣམ་
1-1-625


ཀུན་ཏུ། །བརྗོད་པར་ནུས་མ་ཡིན་ཞིང་སྤྲོས་པ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་དེ་ཁོ་ན། །ཤེས་བྱ་སྤང་
བྱ་རང་བཞིན་དྲི་མེད་འདོད་གང་རྣམ་པར་སྦྱང་བྱ་སྟེ། །དེ་ནི་ནམ་མཁའ་གསེར་དང་ཆུ་
ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ལས་རྣམ་དག་འདོད། །ཅེས་རྟག་ཏུ་གཉིས་དང་བྲལ་ཡང་གཉིས་སུ་
སྣང་བ་གང་ཡིན་པ་ཀུན་བརྟགས་ནི་ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། འཁྲུལ་པའི་རྟེན་གང་ཡིན་པ་
གཞན་དབང་ནི་སྤང་པར་བྱ་བ་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་རྣམ་དག་གང་ཡིན་པ་
ཡོངས་གྲུབ་ནི་དྲི་མ་སྦྱང་བའི་གཞིར་གསུངས་པ་ལས་ཀྱང་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་འབྲས་བུ་
ཐོབ་པ་ན། ངོ་བོ་མི་འགྱུར་བའི་གནས་གྱུར་ཐོབ་པ་ཡིན་པར་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་དཔེ་
གསུམ་གྱིས་བསྟན་ཏོ། །གལ་ཏེ་ཆུ་དང་གསེར་ནི་འདུས་བྱས་ཡིན་པས་ངོ་བོ་མི་འགྱུར་བའི་
དཔེར་མི་རུང་ངོ་སྙམ་ན། འདིར་དེ་གཉིས་སྐ་ཅིག་གིས་འགྱུར་ཡང་དེའི་ཆ་ནས་དཔེར་མི་
སྦྱོར་གྱི་དྲི་མ་ཡོད་མེད་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་རྒྱུན་མི་འགྱུར་བ་ལ་དགོངས་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་
མེད་དེ། དེ་ཉིད་དུ། ཇི་ལྟར་ཆུ་རྙོག་པ་ལས་དྭངས་བ་ན། །དྭངས་བ་ཉིད་དེ་དེ་ལས་སྐྱེས་
མིན་གྱི། དེ་ནི་དེ་ལ་དྲི་མ་བྲལ་བར་ཟད། །དེ་བཞིན་རང་སེམས་དག་(པ་)ལ་ཚུལ་དེ་
ཉིད། །སེམས་ནི་རྟག་ཏུ་རང་བཞིན་འོད་གསལ་འདོད། །དེ་ནི་གློ་བུར་ཉེས་པས་མ་རུང་
བྱས། །ཆོས་ཉིད་སེམས་ལས་གཞན་པ་སེམས་གཞན་ནི། །འོད་གསལ་མ་ཡིན་རང་བཞིན་ལ་
བརྗོད་དོ། །ཞེས་དང༌། དེའི་འགྲེལ་པར་ཡང༌། ཇི་ལྟར་ཆུ་རང་བཞིན་གྱི་དྭངས་བ་ལས། གློ་
བུར་གྱི་རྙོག་པས་རྙོག་པ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། སེམས་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བར་
འདོད་པ་ལས། གློ་བུར་གྱི་ཉེས་པས་མ་རུང་བར་བྱས་སོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ལས་མ་
གཏོགས་པ། སེམས་གཞན་ཏེ་གཞན་གྱི་དབང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་
1-1-626


གསལ་བ་ཉིད་དུ་མི་བརྗོད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་(རང་བཞིན་འོད་གསལ་བའི་)སེམས་ནི་འདིར་
ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སེམས་ཁོ་ན་ཡིན་པར་རིག་པར་བྱའོ་(གཞན་དབང་གི་སེམས་རང་བཞིན་འོད་
གསལ་མ་ཡིན་པར་གསུང་པ་འདིས་ནི་ཁ་ཅིག་རང་སྟོང་གང་ཡིན་རང་བཞིན་འོད་གསལ་དུ་འདོད་པ་
བསལ་བ་ཡིན་ནོ་)ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་གློ་བུར་གྱི་ཉེས་པས་མ་རུང་
བར་བྱས་ན། རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་སེམས་དེ་འདུས་མ་བྱས་ཡིན་པ་དང༌། རྡོ་རྗེ་ལྟ་
བུར་མཁྲེགས་པ་དང་མི་ཆོད་པ་མི་ཤིགས་པ་བདེན་པ་སྲ་བ་བརྟན་པ་ལ་སོགས་པར་
འགལ་ལོ་ཞེ་ན་སྐྱོན་མེད་དེ་རང་བཞིན་འོད་གསལ་གྱི་ངོ་བོ་ལ་གནོད་པ་མ་བྱས་ཀྱང༌། དེ་
མངོན་དུ་འགྱུར་བའི་གེགས་བྱས་པ་ལ་དགོངས་ནས་དེ་སྐད་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུད་
བླ་མར་ཡང༌། འོད་གསལ་བྱས་མིན་ཞེས་དང༌། གློ་བུར་དྲི་མས་དེ་ཉོན་མོངས་མི་
འགྱུར། །ཞེས་སོགས་རྒྱ་ཆེར་གསུགས་པ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼དེ་ཐོབ་པའི་ཚེ་སྦྱང་བྱ་དྲི་མ་ཟད་ཀྱང་སྦྱང་གཞི་སྙིང་པོ་མི་ཟད་པར་བསྟན་
པ།༽ དེ་བཞིན་དུ་ལྗོན་ཤིང་རྙིང་པ་དང༌། མར་མེ་ཟད་པ་དང༌། ལྕགས་གྲངས་བརྟག་པ་
དང༌། ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་སོགས་པ་དཔེར་མཛད་ནས། གློ་བུར་དྲི་མ་ཟད་ཀྱང་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ་མི་ཟད་པར་གསུངས་པ་རྣམས་ལ་ཡང༌། སྐ་ཅིག་ལས་འདས་མ་འདས་མི་
མཚུངས་པའི་ཕྱིར། དེའི་ཆ་ནས་དཔེར་མི་སྦྱོར་ཡང༌། མཚུངས་པའི་ཆོས་གཞན་ཡོད་པའི་
ཆ་དེ་དཔེར་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་མྱང་འདས་ཆེན་པོར་བཅོམ་ལྡན་འདས་དཔེར་ན་
གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་ཕྱི་རོལ་ན་ཤིང་ས་ལའི་ཚལ་གྱི་ནང་ན་ཤིང་གཅིག་སྔར་སྐྱེས་ཏེ་
ལོ་བརྒྱ་ལོན་ནོ། །དེའི་ཚེ་ཚལ་གྱི་བདག་པོ་དེ་དུས་དུས་སུ་ཆུ་འཆུ་ཞིང་ལས་བགྱིད་
1-1-627


དོ། །ཤིང་དེའི་ཤུན་པ་རུལ་ནས་ཤུན་པ་དང་ལོ་མ་དང་ཡལ་ག་ཀུན་ས་ལ་ལྷུང་སྟེ། ནང་གི་
སྙིང་པོ་འབའ་ཞིག་ལུས་སོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། ཇི་ཙམ་དུ་རུལ་
བར་གྱུར་པ་(དང་འདྲ་བར་དྲི་མ་)ཐམས་ཅད་ཟད་ནས་ཡང་དག་པའི་ཆོས་འབའ་ཞིག་ལུས་
སོ། །ཞེས་དང༌། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྐྱེས་པའམ་བུད་མེད་ཅིག་མེ་མར་
འཛུགས་ན་མེ་མར་གྱི་སྣོད་ཆེ་ཆུང་ལས་མར་གྱིས་བཀང་སྟེ་གཟུགས་སོ། །ཇི་སྲིད་མར་ཡོད་
ཀྱི་བར་དུ་ནི་སྣང་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཇི་ལྟར་མར་ཟད་ན་སྣང་བ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་
རོ། །སྣང་བ་མེད་པར་གྱུར་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཟད་པ་ལྟ་བུའོ། །སྣང་བ་ཟད་དེ་མེད་པར་
སོང་ཡང་མེ་མར་གྱི་སྣོད་མེད་པར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་དེ་དང་
འདྲ་སྟེ། ཉོན་མོངས་པ་ཟད་དེ་མེད་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི་རྟག་ཏུ་ཡོད་དོ། །ཞེས་དང༌། སོ་སོའི་
སྐྱེ་བོ་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཡང་དག་པར་འགོག་པ་ཟད་དོ་སྙམ་སྟེ། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་ནི་མཐར་ཟད་པ་མ་ཡིན་པས་རྟག་ཏུ་གནས་པའི་ཆོས་ཅན་མི་འགྱུར་མི་འཕོ་
བའི་ཆོས་ཅན་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་
སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སོ། །ཞེས་དང༌། ལྷའི་ཟླ་བས་
བསྒྱུར་བར་ཡང༌། ཇི་ལྟར་ལྕགས་ཀྱི་མེ་གྲངས་བརྟག་བར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་ཡང༌། བསྐལ་བ་མང་པོ་གྲངས་མེད་པ་བྱེ་བ་སྙེད་དུ་བསགས་པའི་ཉོན་མོངས་
པ་རྣམས་ཟད་ནས་(ཆོས་སྐུ་)རྟག་པ་དང་བརྟན་པ་དང་ཐེར་ཟུག་པ(ཐོབ་པ)ར་འགྱུར་ཏེ། དེ་
ལྟར་ན་ཡང་དག་པར་གྲོལ་བའི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནི་རྟག་པ་དང་བརྟན་པ་དང་ཐེར་
ཟུག་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། དབང་མདོར་བསྟན་པར་ཡང༌། ཇི་ལྟར་ཟླ་(བའི་དཀར་ཕྱོགས་
1-1-628


ཀྱི་)ཤར་(བའི་)རིམ་པ་ཡིས། །ཆ་(བཅྭ་ལྔ་)རྣམས་ཀྱིས་ནི་རྫོགས་པར་འགྱུར(བ་དེ་སྔར་བསྒྲིགས་
པའི)། །གྲིབ་མ་(བཅྭ་ལྔ་རིམ་གྱིས་)ཉམས་པ་(ལས་ཟླ་བའི་ཆ་རྣམས་)རྫོགས་པ་(སྣང་བ་)སྟེ། །ཟླ་
བ(འི་དཀྱིལ་འཁོར་ནག་པོའི་ཕྱོགས་ལ་)ཆད་(པ་)དང་(དཀར་ཕྱོགས་ལ་སྐྱེས་ནས་)རྫོགས་པ་
མིན། །དེ་བཞིན་(དུ་ལམ་བདེན་གྱི་)ཡེ་ཤེས་ཤར་(པའི་)རིམ་པས། །ས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་(འགོག་
བདེན་)རྫོགས་པ(ཐོབ་པ)ར་འགྱུར(བ་དེ་ཡང་)། །ཉོན་མོངས་ལ་སོགས་(སྒྲིབ་པ་)ཉམས་པ་
(ལས་འགོག་བདེན་)རྫོགས(པ་ཐོབ་ཀྱི་རང་བྱུང་)། །ཡེ་ཤེས་(དྲི་བཅས་ཀྱི་དུས་ན་)ཆད་(པ་)དང་
(དྲི་མེད་ཀྱི་དུས་ན་གསར་དུ་སྐྱེས་ནས་)རྫོགས་པ་མིན། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དཔེ་མང་བོས་
གསུངས་པ་དང་གཞན་ཡང་སྔར་སྨོས་པའི་སྙིང་པོ་དང་དྲི་མའི་དཔེས་བསྟན་པ་དེ་དག་
ལས་ཀྱང་གནས་གྱུར་ཐོབ་པའི་ཚེ་དྲི་མ་ཐམས་ཅ་ཟད་པའི་ཤུལ་ན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་
ནམ་ཡང་མི་ཟད་པར་བཞུགས་པའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་མི་འགྱུར་བའི་གནས་གྱུར་ཟབ་མོ་མཐར་
ཐུག་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ་ཞིང༌། །
༈ ༼དེ་དག་ཟད་མི་ཟད་ཀྱི་དཔེ་རྣམས་ལས་ནམ་མཁའ་ཉིད་མཆོག་ཏུ་བསྟན་པ།༽ 
དེ་དག་ལས་ཀྱང་ནམ་མཁའི་དཔེ་ནི་སྐ་ཅིག་ལས་འདས་པ་དང་(ཆ་མེད་ཀུན་འགྲོ་)ཀུན་
ཁྱབ་ལ་སོགས་པས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ། རྔ་བོ་ཆེའི་མདོར། ནམ་མཁའ་ལ་བརྟེན་པའི་
ཁང་བའམ་རི་གང་དང་གང་ཡིན་པ་ཞིག་ཀྱང་ནམ་མཁའ་ནི་མི་འཇིག་པ་ལྟར་མྱ་ངན་
ལས་འདས་པའི་དབྱིངས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པ་ཡང་དེ་ང་འདྲའོ། །ཞེས་
དང༌། སྔར་དྲངས་པ། ཇི་ལྟར་བུམ་པ་ཞིག་གྱུར་ཀྱང༌། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནམ་མཁའི་
དཔེས་བསྟན་པ་ཐམས་ཅད་འདིར་ཡང་དྲན་པར་བྱའོ། །
1-1-629


༈ ༼སྦྱང་གཞི་མི་ཟད་པར་གྲུབ་པས་ཡེ་ཤེས་རྒྱུན་ཆད་པར་འདོད་པ་ལ་སོགས་པ་
ཡང་ཁེགས་པར་བསྟན་པ།༽ གསུང་རབ་འདི་དག་གིས་ནི་མཐར་ཐུག་གི་སངས་རྒྱས་ཅིར་
ཡང་མ་གྲུབ་པར་འདོད་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་རྒྱུན་ཆད་པར་འདོད་པ་དང་སྦྱང་
བྱ་ཟད་པས་སྦྱང་གཞིའང་ཟད་པར་འདོད་པ་རྣམས་བསལ་བ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼འཁྲུལ་བ་ཟད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་འཁྲུལ་སྣང་འདི་མི་འཆར་བར་བསྟན་པ།༽ དེ་
བཞིན་དུ་གློ་བུར་ཁམས་གསུམ་པའི་ཆོས་འདི་རྣམས་འཁྲུལ་པ་ཟད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་སྣང་
བར་འདོད་པ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། འཁྲུལ་པ་ཟད་པ་ལ་འཁྲུལ་སྣང་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
ཁམས་གསུམ་པའི་སྣང་བ་འདི་ཡང་འཁྲུལ་སྣང་ཉིད་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང༌། 
འཕགས་པ་ལྷའི་ཞལ་སྔ་ནས། (བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་)ཡོད་ལ་མེད་པར་འཁྲུལ་དང་(སྟོང་ཉིད་
གང་ཡིན་རྟེན་འབྲེལ་དུ་འདོད་ན་དོན་དམ་ཡང་)མི་རྟག་ཉིད་ལ་(དུ་)འཁྲུལ། །(གང་ཤར་ཆོས་སྐུར་
འདོད་ན་ཁམས་གསུམ་འདི་ཡང་ཆོས་སྐུར་ཡོད་དགོས་པས་)མེད་ལ་ཡོད་པར་འཁྲུལ་དང་རྟག་པ་
ཉིད་དུ་འཁྲུལ། །(ལྟ་བ་)འཁྲུལ་པས་(གང་ཟག་)འཁྲུལ་པ་སླུ་ཞིང་བསླུས་པས་(སླར་
ཡང་)འཁྲུལ་པ་(ཁམས་གསུམ་འཁོར་བ་)འགྲུབ། །(བློ་)འཁྲུལ་པའི་དབང་གིས་ཡང་དག་དོན་
ལ་སེམས་ཅན་འཁྲུལ། །རྒྱུ་ལ་འཁྲུལ་ཏེ་(ལས་ངན་བསགས་པས་)འབྲས་བུ་ངན་སྟོང་གསུམ་དུ་
འཁྲུལ། །ཞེས་དང་། (སློབ་དཔོན་དེ་ཉིད་ཀྱིས་)འཁྲུལ་པ་ཟློག་པའི་གཏན་ཚིགས་གྲུབ་པར་
ཡང༌། དེ་ལ་འཁྲུལ་པའི་དབང་གིས་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་འཁྲུལ་བ་ནི་ཐམས་ཅད་རྟག་
པར་རྟོག་པ་བཞིན། ཞེས་སོགས་དང་། (འཁྲུལ་པའི་དབང་གིས་ཡི་དྭགས་སུ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་)ཁབ་
མིག་ཁ་དང་རྟ་རྔའི་མགྲིན། །ལྟོ་བ་རི་ཡི་གཏོས་ཙམ་ཉིད། །རྐང་ལག་ཐུར་མ་བཞིན་དུ་
1-1-630


ཕྲ། །ཤིང་རྟ་འཁྲོལ་འདྲ་དུད་པ་འཐུལ། །ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཟས་དང་སྐོམ། །བཀོད་པ་ལྟས་
ནས་ལག་(པས་)བརྙབས་ན། །རབ་འཇིགས་སྐྱེས་བུ་གོ་ཆ་ཅན། །མཚོན་རྣོན་(དང་)དབྱིག་པ་
ཐོགས་པ་ཡིས། །བརྒྱབ་ནས་རྡུལ་བཞིན་(དུམ་བུ་མང་པོར་)འགྱུར་(པ་)མཐོང་ནས། །(ཟས་སྐོམ་
སྟེ་)ལེན་པའི་དབང་མེད་བཀྲེས་(པས་)གདུངས་(པར་)འགྱུར། །ལ་ལས་བཟའ་བཏུང་ཁར་
བཅུག་པ། །མེ་ལྕེ་འབར་ཞིང་(ཁ་དང་ལུས་ཀུན་)འཚིག་འགྱུར་ཏེ། །ལ་ལར་རྣག་ཁྲག་དྲི་ང་
ཡང༌། །མི་རྙེད་ལུས་ལས་བཙགས་ལས་འདོན། །ལ་ལས་བཟའ་བཏུང་མི་མཐོང་ཞིང༌། །མི་
ཐོས་ཕྱོགས་བཅུར་རྒྱུག་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། (འཁྲུལ་པའི་དབང་གིས་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་
བ་ནི་)ཉེས་སྤྱད་རྣམ་སྨིན་མ་ཟད་བར། །དེ་དག་(བསད་ཀྱང་)འཆི་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། །(དེ་དག་
གི་གཟུགས་)བྲིས་(པ་)མཐོང་(བ་དང་)བཤད་(པ་)ཐོས་(པ་དང་ཡི་གེར་བྲིས་པ་)ཀླགས་(པ་
དང་)དྲན་(པ་ལ་)ཡང༌། །འཇིགས་(པ་ཆེན་པོ་)སྐྱེ་(ན་རང་རྒྱུད་ལ་)ཉམས་(སུ་)མྱོང་(བ་ལྟ་)ཅི་
ཞིག་སྨོས། །འཇིག་རྟེན་ཁམས་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་གང༌། །མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་ཡོད་དོ་
ཅོག །གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པས་དམྱལ་བ་ཡི། །སྡུག་བསྔལ་གང་ཆུང་(བའི་)འབུམ་གྱི་
ཆ(ཡང་)། །མི་ཕོད་ཅུང་ཟད་(ཙམ་ཡང་)དེ་(དང་)མི་མཚུངས་(པ་དེ་ཙམ་དུ་སྡུག་བསྔལ་བ)། །དེ་
ཀུན་མ་རིག་ལྟ་ལས་བྱུང༌། །དེ་ཕྱིར་ངན་སོང་གསུམ་དུ་འཁྲུལ། །ཞེས་དང༌། (སློབ་དཔོན་དེ་
ཉིད་ཀྱིས་)རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ལག་པའི་ཚད་ལས་ཀྱང༌། །དེ་ཕྱིར་མཁས་པས་(ཁམས་གསུམ་
འདི་)འཁྲུལ་པ་ཙམ(དུ་རྟོགས་ཀྱི)། །ཡང་དག་དོན་དུ་མིན་པར་བརྟག། (རྒྱུ་ལ་)འཁྲུལ་ནས་
(འབྲས་བུ་)དེ་ཡང་མ་དག་ཕྱིར། །(ཁམས་གསུམ་འདི)ཇི་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ལྟར་(གཤིས་
ལ་)མེད། །དོན་ཡོད་(པ་)མ་ཡིན་(བཞིན་དུ་)སྣང་བ་ནི(འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་པས)། །ཇི་ལྟར་(དོན་
1-1-631


བདེན་པ་)དེ་ཡི་བདག་ཉིད་(དུ་)འགྱུར། །གང་ཞིག་ཞིབ་མོའི་བློ་ཡིས་ནི། །(ཀུན་རྫོབ་)ཐམས་
ཅད་བརྟགས་པ་ཁོ་ནར་ཤེས(པའི)། །བློ་ལྡན་དེས་ནི་ཆགས་(པ་)ལ་སོགས། །བདེ་བར་(རྟོག་
པ་)སྦྲུལ་གྱིས་སྐྲག་བཞིན་སྤོང༌། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་དག་ཀུན་
བརྟགས་པ་དང༌། མ་རིག་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་འཁྲུལ་པ་ཉིད་དུ་གསུངས་ལ་རིགས་པ་དྲུག་
ཅུ་པར་ཡང༌། མ་རིགས་རྟེན་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ཞེས། །གང་ཕྱིར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་
གསུང༌། །དེ་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་འདི་དག་ཀྱང༌། །རྣམ་པར་རྟོག་པར་ཅིས་མི་འཐད། །མ་རིག་
འགགས་པར་གྱུར་ན་ནི། །སྐྱེ་བ་གང་རྣམས་འགག་གྱུར་པས། །དེས་ན་(འཇིག་རྟེན་འདི་
དག་)མི་ཤེས་(པས་)ཀུན་བརྟགས་པར། །ཅི་ཡི་ཕྱིར་ན་གསལ་མི་འགྱུར། །ཞེས་འཇིག་རྟེན་
འདི་དག་མ་རིག་པས་ཀུན་བརྟགས་པའི་འཁྲུལ་སྣང་ཡིན་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། མ་རིག་
པ་དང་ཀུན་བརྟགས་ཟད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་འདི་དག་སྣང་བར་མི་རིགས་ཏེ། མིག་སྐྱོན་མེད་
པར་གྱུར་པ་ལ་སྐྲ་ཤད་འཛག་པ་དང་དུང་སེར་པོ་ལ་སོགས་པར་མི་སྣང་བ་བཞིན་
ནོ། །འཕགས་པ་ལྷའི་དབུ་མ་འཁྲུལ་པ་འཇོམས་པར་ཡང༌། གང་གི་ཚེ་བློ་གྲོས་ཀྱི་མིག་བྱེ་
བར་གྱུར་ཅིང༌། མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་གཉིད་དང་བྲལ་བ་གྱུར་ནས་སད་པ་དང་འདྲ་
བར་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དྲི་མ་མེད་པ་ཤར་བར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ན་(ཁམས་
གསུམ་)ཅི་ཡང་མི་གཟིགས་ཏེ། དངོས་པོའི་ངོ་བོ་ཉིད་མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང༌། 
སྟོང་པ་ཉིད་དང་མཚན་མ་མེད་པ་དང་སྨོན་པ་མེད་པ་ཤེས་པའི་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་
ཉི་མ་ཤར་ནས་མི་ཤེས་པའི་བག་ཆགས་དང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐས་ཅད་
བསལ་བའི་ཚེ་ན། སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་སྤྱོད་ཡུལ་དང་བཅས་པ་རྣམས་དངོས་པོ་
1-1-632


དང་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མ་གཟིགས་ཤིང་མི་དམིགས་ཏེ། བླ་ན་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཤར་བ་ན་
དབུགས་ཕྱིན་པ་ཆེན་པོ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་རིགས་པས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཆོས་ཐམས་
ཅད་རྨི་ལམ་དང་སྐྲ་ཤད་འཛིངས་པ་དང་མིག་འཕྲུལ་ལྟ་བུར་བསྟན་ལ། དོན་དམ་པར་
(ཀུན་རྫོབ་)དེ་དག་(གི་)དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། འོད་གསལ་བ་དང་(རྣམ་ཤེས་ལ་)སྣང་བ་
མེད་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བར་བསྟན་ནས། དེ་ནི་ལུང་གིས་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུར་སྟོན་ཏེ། 
སློབ་དཔོན་(ཀླུ་སྒྲུབ་)གི་ཞལ་སྔ་ནས། རབ་རིབ་བྲལ་བར་གྱུར་བའི་མིག །རྣམ་དག་དྲི་མ་
མེད་པ་ལ། སྐྲ་དང་སྦྲང་བུ་ཟླ་གཉིས་དང༌། རྨ་བྱའི་མདོངས་དག་མི་སྣང་ལྟར། །མཁས་པ་
ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱ་ཡི། །སྒྲིབ་མུན་རབ་རིབ་བྲལ་གྱུར་ཅིང༌། །ཡང་དག་མཁྱེན་སྤྱན་དྲི་མེད་
ལའང༌། །དེ་བཞིན་(འཁྲུལ་པ་)ཅི་ཡང་སྣང་བ་མེད། །དཔེར་ན་གཉིད་ལོག་གཉིད་དབང་
གིས། །བུ་དང་བུད་མེད་གཞལ་མེད་ཁང༌། །གནས་ལ་སོགས་པ་མཐོང་གྱུར་པ། །སད་ནས་དེ་
ཡིས་མི་མཐོང་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཀུན་རྫོབ་(དང་དེའི་)ཤེས་པ་དག །བློ་གྲོས་མིག་ནི་བྱེ་གྱུར་
ཅིང༌། །མི་ཤེས་གཉིད་དང་བྲལ་གྱུར་ནས། །སད་པའི་ཚེ་ན་མི་གཟིགས་སོ། །དཔེར་ན་མཚན་
མོ་མུན་ཁྲོད་ན། །འབྱུང་བོ་ཡང་དག་མིན་མཐོང་བ། །ཉི་མ་ཤར་ཅིང་མིག་ཕྱེའི་ཚེ། །སྣང་
བར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ལྟར། །དེ་བཞིན་མཁས་པས་ཡང་དག་གི །ཤེས་པའི་ཉི་མས་མི་ཤེས་
པའི། །བག་ཆགས་མ་ལུས་བཅོམ་པའི་ཚེ། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཡུལ་(དང་བཅས་པ་)མི་
གཟིགས། །ཞེས་གཉིད་སངས་པའི་ཚེ་རྨི་ལམ་གྱི་སྣང་བ་ཡལ་བ་དང་མིག་རབ་རིབ་དང་
བྲལ་བའི་ཚེ་སྐྲར་སྣང་ལ་སོགས་པ་ནུབ་པ་ལྟར་མ་རིག་པའི་གཉིད་སངས་ཤིང་རྣམ་ཤེས་
ཀྱི་རབ་རིབ་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ལ། སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ཡུལ་དང་བཅས་པ་ལ་
1-1-633


སོགས་པ་ཁམས་གསུམ་པའི་ཆོས་རྣམས་མི་སྣང་བར་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་དེ་རྣམས་ས་བོན་
དང་བཅས་པ་འགགས་ཤིང་ཟད་ལ་ནུབ་པའི་ཕྱིར་རོ(སྐྱབས་འགྲོ་བདུན་ཅུ་པར་ཡང༌། མ་རིག་
གཉིད་ཀྱིས་ལོག་པ་ཡིད། །འགྲོ་ལ་གང་གང་སྣང་དེ་དེ་དང༌། །བརྫུན་ན་ཏེ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུར་འདོད། །མ་
རིག་གཉིད་ནི་རྒྱུན་ཆད་ཅིང༌། །ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ངེས་འབྱུང་བས། །གང་ཞིག་རྣམ་སད་དེ་སངས་
རྒྱས། །སྐྱེས་བུ་གཉིད་སད་ཇི་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སོ)། །
༈ ༼དེ་ཙམ་གྱིས་ཆད་པར་ལྟ་བའི་སྐྱོན་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་བར་བསྟན་པ།༽ དེ་ཙམ་
གྱིས་ཆད་པར་སྨྲ་བའི་སྐྱོན་དུ་ཡང་མི་འགྱུར་ཏེ། དབུ་མ་རིན་ཆེན་སྒྲོན་མར། དོན་དམ་པའི་
ཤེས་རབ་ཅེས་བྱ་བ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་ཉིད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རང་བྱུང་
གི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པའི་མདུན་ན་(ཀུན་རྫོབ་)ཅི་ཡང་མེད་པས་ཆད་པར་སྨྲ་བ་ཡང་མ་ཡིན་
ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། གློ་བུར་དྲི་མ་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་ཟད་ཀྱང༌། ཁམས་གསུམ་
གཞན་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཟད་པར་ཁས་མི་ལེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼འཁྲུལ་བ་ཟད་པ་ལ་མི་སྣང་ཡང་མ་ཟད་པ་ལ་སྣང་བ་མི་འགལ་བར་བསྟན་
པ།༽ དེ་ལྟར་ཆོས་ཉིད་ཐོབ་པ་ལ་ཁམས་གསུམ་པའི་སྣང་བ་འདི་ཟད་ཀྱང་དེ་མ་ཐོབ་པ་
རྣམས་ལ་མ་ཟད་པར་སྣང་བ་ཡང་མི་འགལ་ཏེ་དུང་དཀར་པོ་དང་སེར་པོར་སྣང་བའི་
གང་ཟག་བཞིན་ནོ། །རྣམ་བཤད་རིགས་པར་ཡང༌། མ་རིག་གཉིད་ལས་སངས་ཕྱིར་
དང༌། །ཤེས་བྱ་ལ་ཡང་བློ་རྒྱས་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་མ་རིག་པའི་གཉིད་སངས་པའི་
ཡེ་ཤེས་ལ་མ་རིག་པའི་སྣང་བ་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་མི་སྣང་བར་གྲུབ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པ་
འདི་ནི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ཡིན་ལ་རྣམ་ཤེས་གང་ཡིན་པ་མ་རིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
1-1-634


རོ། །འབུམ་པ་རྒྱ་ཆེར་འགྲེལ་དུ་ཡང༌། དེ་ལ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྨི་ལམ་ན་མཐོང་
བའི་ཆོས་རྣམས་གཉིད་སངས་བའི་ཚེ་དེ་ལྟར་མི་སྣང་བ་བཞིན་དུ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་
པོ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་མ་རིག་པའི་གཉིད་ཀྱིས་ལོག་པའི་ཚེ་
སྣང་བ་རྣམས་མ་རིག་པ་སྤངས་ཏེ་འཕགས་པའི་ཤེས་རབ་ཐོབ་པའི་ཚེ་དེ་ལྟར་མི་སྣང་
བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གཉིད་ནང་དུ་ཤར་བའི་རྨི་ལམ་གྱི་སྣང་བ་རྣམས་གཉིད་སངས་པའི་ཚེ་
ཡལ་བ་དེ་བཞིན་དུ། མ་རིག་པའི་གཉིད་སངས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུའི་ཁམས་
གསུམ་པ་འདི་མི་སྣང་བར་གསུངས་ཤིང༌། ཡང་དེ་ཉིད་དུ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་བྱ་བ་ལ་
ཆོས་ལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་བརྟགས་པའི་ཆོས་རྣམས་དང་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཆོས་
རྣམས་སོ། །དེ་ལ་ཀུན་བརྟགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི་ཁམས་གསུམ་དུ་གཏོགས་པ་དང་དུས་
གསུམ་དུ་གཏོགས་པའོ། །ཞེས་ཁམས་གསུམ་པ་དུས་གསུམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན་བརྟགས་
ཡིན་པར་ཡང་ཡང་གསུངས་ལ། ཡུམ་རྒྱས་པ་དང་བར་མ་ལ་སོགས་པའི་འགྲེལ་པར་ཡང༌། 
འདོད་པའི་ཁམས་དང་གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་དང་གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་དག་ནི་ཡང་དག་
པ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་བརྟགས་པ་ལས་བྱུང་བར་རབ་ཏུ་མཁྱེན་ཏོ། །ཞེས་དང༌། གཟུགས་ནི་
སྣང་བ་མེད་པ་སྟེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཀུན་བརྟགས་པའི་གཟུགས་ནི་རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་དུ་
མེད་པའི་ཕྱིར་སྣང་བ་མེད་དོ། །ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཤེས་རབ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་
པར་དག་པས་ནི་སེམས་སམ། འདོད་ཆགས་སམ་སེམས་ལས་བྱུང་བའི་ཆོས་སམ་འདོད་
ཆགས་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པ་མི་གཟིགས་ཏེ། འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་
པའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཀུན་བརྟགས་པ་དེ་ཤིན་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་
ཀུན་བརྟགས་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་གནས་ལུགས་ལ་རི་བོང་གི་རྭ་བཞིན་གཏན་ནས་མེད་
1-1-635


པའི་ཕྱིར། གནས་ལུགས་ཀྱི་ཤེས་པ་ལ་མི་སྣང་བར་གསུངས་ཏེ། མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ལ་རི་
བོང་གི་རྭ་མི་སྣང་བ་བཞིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཡང༌། གང་ཚེ་དངོས་དང་
དངོས་མེད་དག །བློ་ཡི་མདུན་ན་མི་གནས་པ། །དེ་ཚེ་རྣམ་པ་གཞན་མེད་པས། །དམིགས་པ་
མེད་པར་རབ་ཏུ་ཞི། །ཞེས་རབ་ཏུ་ཞི་བ་མཐར་ཐུག་གི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཁམས་གསུམ་པའི་དངོས་
པོ་འདི་མི་སྣང་བར་གསུངས་ལ།
༈ ༼ཡེ་ཤེས་ལ་སྣང་བ་དེ་རྣམ་ཤེས་ལ་མི་སྣང་ཞིང་རྣམ་ཤེས་ལ་སྣང་བ་དེ་ཡེ་ཤེས་
ལ་མི་སྣང་བར་བསྟན་པ།༽ ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་རྣམ་འབྱེད་དུ་ཡང༌། དེ་སྣང་ཆོས་ཉིད་མི་
སྣང་ཞིང༌། །དེ་མི་སྣང་བས་ཆོས་ཉིད་སྣང༌། །ཞེས་ཆོས་སྣང་བའི་ཤེས་པ་དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་མི་
སྣང་ཞིང༌། ཆོས་ཉིད་སྣང་བའི་ཤེས་པ་དེ་ལ་ཆོས་མི་སྣང་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། རང་བྱུང་
ཡེ་ཤེས་ལ་ཁམས་གསུམ་པའི་ཆོས་འདི་སྣང་ན། ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་མི་སྣང་བར་ཧ་ཅང་
ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ་དེ་ལྟ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཡེ་ཤེས་དེས་ཁམས་གསུམ་པའི་
དངོས་པོ་འདི་གཟིགས་ན། འཁྲུལ་པ་གཟིགས་པར་འགྱུར་ཏེ་དེ་ལྟ་ཡང་མ་ཡིན་པར་དབུ་
མ་སྒོམ་རིམ་དུ་(འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས།)གསུངས་པ་འཕགས་པས་འཁྲུལ་པ་མ་གཟིགས་ཤིང་
ཞེས་སོ། །ཡང་(སྒོམ་རིམ།)དེ་ཉིད་དུ། ཇི་ལྟར་(གཤིས་ལ་)གནས་པའི་དངོས་པོ་ནི། །དེ་ལྟར་
འཕགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་བྱིས་(པ་)ལ་མི་སྣང་བ། །དེ་ལྟར་མཁས་(པ་འཕགས་
མཆོག་)ལ་སྣང་བ་ཡིན། །ཞེས་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་མཁས་པ་འཕགས་མཆོག་རྣམས་ལ་
སྣང་བ་གཅིག་མ་ཡིན་གྱི་ཐ་དད་པར་གསུངས་པ་དང༌། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ་ཡང༌། བྱིས་པ་
1-1-636


ཡང་དག་ཉིད་བསྒྲིབས་ནས། །ཡང་དག་མིན་པ་ཀུན་དུ་སྣང༌། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་
(ཡང་དག་མིན་པའི་སྣང་བ་)དེ་བསལ་ནས། །ཡང་དག་ཉིད་ནི་ཀུན་ཏུ་སྣང༌། །ཞེས་དང༌། དོན་
མེད་པ་(ཀུན་རྫོབ་)དང་དོན་ཡོད་(པ་དོན་དམ་)དག །(རིམ་པ་ལྟར་ཡེ་ཤེས་ལ་)མི་སྣང་(བ་
དང་)སྣང་བ་ཉིད་ཅེས་བྱ། །ཞེས་རྣམ་ཤེས་ལ་སྣང་བ་གང་ཡིན་པ་ཆོས་ཁམས་གསུམ་པ་
འདི་ནི་དོན་ལ་མེད་པ་དང་ཡང་དག་མིན་པར་གསུངས་ཤིང༌། ཡེ་ཤེས་ལ་སྣང་བ་གང་
ཡིན་པ་ཆོས་ཉིད་དོན་དམ་ནི་དོན་ལ་ཡོད་པ་དང་ཡང་དག་པ་ཉིད་དུ་གསུངས་ལ།
༈ ༼ཡེ་ཤེས་དེས་དོན་ལ་མེད་པའི་ཁམས་གསུམ་འདི་གཟིགས་ན་དོན་ལ་གནས་
པའི་ཆོས་ཉིད་མི་གཟིགས་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ ཡང་དེ་ཉིད་དུ༌། གང་ཞིག་(གཤིས་
ལ་)ཡོད་པ་(དོན་དམ་)མི་མཐོང་(བར་གཤིས་ལ་)མེད་(པ་ཀུན་རྫོབ་)མཐོང་བ། །འདི་འདྲའི་
མུན་ནག་རྣམ་པ་དེ་གང་ཞིག(ཡིན་ཏེ་མུན་པས་ནི་ཡོད་པ་མི་མཐོང་བར་བྱེད་ཀྱང་མེད་པ་མཐོང་
བར་མི་བྱེད་པས་སོ)། ཅེས་དང༌། འགྲོ་བ་དག་ན་(ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་)དེ་ལས་གཞན་ཡང་
ཅུང་ཟད་(གཤིས་ལ་)ཡོད་མིན་ལ། །འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ་ཡང་(ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་)དེ་ལ་ཀུན་
ཏུ་རྨོངས་པའི་བློས། །(གཤིས་ལ་)ཡོད་པ་དང་(ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་)ཀུན་ནས་སྤངས་ཏེ་
(གཤིས་ལ་)མེད་(པ་ཀུན་རྫོབ་)ལ་མངོན་ཞེན་གང་ཡིན་པ། །འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པའི་རྣམ་པ་
ཚབས་ཆེན་འདི་ཀོ་ཇི་ལྟ་བུ། །ཞེས་དོན་ལ་ཡོད་པའི་ཆོས་ཉིད་མི་མཐོང་བར། མེད་པའི་
ཆོས་ཁམས་གསུམ་པ་མཐོང་བའི་རྣམ་ཤེས་ནི་མུན་པ་ལྟ་བུ་དང་རྨོངས་ཚབས་ཆེན་པོར་
གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་འགགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་དེའི་སྣང་བ་ཡང་འགགས་པ་ཉིད་དུ་
གྲུབ་པོ། །སངས་རྒྱས་ཕལ་པོ་ཆེར་ཡང༌། རྣམ་པར་རྟོག་ལ་སྤྱོད་པ་ཡི། །མིག་ནི་ཤིན་ཏུ་
1-1-637


འཁྲུལ་བ་ཡིན། །འཁྲུལ་པས་མཐོང་བ་ལོག་པ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་ལ་ནི་ལོག་མི་མངའ། །ཞེས་
འཁྲུལ་སྣང་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་སྣང་མི་སྣང་ལ་ལོག་མ་ལོག་ཏུ་གསུངས་ལ། ཆོས་ཀྱི་
དབྱིངས་ལ་བསྟོད་པར་ཡང༌། ཡུལ་དྲུག་སྣང་བ་མེད་པར་ནི། །ཡང་དག་ཇི་བཞིན་རིག་གྱུར་
པའོ། །ཞེས་ཡང་དག་པའི་མཐའ་མངོན་སུམ་གྱིས་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཡུལ་
དྲུག་སྣང་བ་མེད་པར་གསུངས་ཤིང༌། (སློབ་དཔོན་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལས།)དབུ་མ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྣང་
བར་ཡང༌། ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་བྱུང་བ་ན། མུན་པ་བཞིན་དུ་(འཁྲུལ་པ་)དེ་སྤོང་ངོ༌། །ཞེས་དང༌། 
(འཁྲུལ་སྣང་)མ་སྤངས་(ན་)ཕྱིན་ཅི་ལོག་གྱུར་ཅིང༌། །སྤངས་པས་རྣལ་འབྱོར་ཅན་དུ་འགྱུར། 
ཞེས་དང༌། རྨོངས་བྱེད་སྒྱུ་མའི་མཁན་པོ་འདྲ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས། རྨོངས་པ་དག་པས་
ཡེ་ཤེས་ལ་ཁམས་གསུམ་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཆོས་མུན་པ་ལྟ་བུ་འདི་མི་སྣང་བར་གསུངས་
སོ། །
༈ ༼རྣམ་ཤེས་ལས་མ་འདས་པའི་ཁམས་གསུམ་འདི་སྣང་ན་དེ་རྣམ་ཤེས་ལས་མ་
འདས་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ གཞན་ཡང་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་
མོ་ཞེས་ལེགས་པར་བཀའ་བསྩལ་པ་ལས་ཀྱང་རྣམ་ཤེས་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཁམས་
གསུམ་པ་འདི་མི་སྣང་བར་གུབ་པོ། །
༈ ༼ཡང་དག་མ་ཡིན་པའི་ཁམས་གསུམ་འདི་སྣང་ན་དེ་ཡང་དག་མཐོང་བའི་ཡེ་
ཤེས་མ་ཡིན་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ གལ་ཏེ་(ཁམས་གསུམ་)འདི་(རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་)དེ་ལ་སྣང་
ན་དེ་འཆིང་བ་དང་བཅས་པ་དང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། 
བུད་དྷ་པཱ་ལི་ཏའི་འགྲེལ་པར། ཡང་དག་མ་ཡིན་མཐོང་བ་འཆིང༌། །ཡང་དག་མཐོང་བ་
1-1-638


རྣམ་པར་གྲོལ། །ཞེས་དང༌། ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་རྣམ་འབྱེད་དུ་ཡང༌། དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་མཚན་
ཉིད་ནི། །གཉིས་དང་ཇི་ལྟར་མངོན་བརྗོད་པར། །སྣང་བ་ཡང་དག་མ་ཡིན་པའི། །ཀུན་རྟོག་
པ་སྐྱེ་མེད་སྣང་ཕྱིར། །དེས་ན་ཡང་དག་མ་ཡིན་པའོ། །དེ་ཡང་ཐམས་ཅད་དོན་མེད་
ཅིང༌། །རྟོག་ཙམ་ཡིན་པས་ཀུན་རྟོག་པའོ། །ཞེས་དང༌། མེད་པ་སྣང་ཕྱིར་འཁྲུལ་བ་ནི། །ཀུན་
ནས་ཉོན་མོངས་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །སྒྱུ་མའི་གང་ཆེན་སོགས་སྣང་བཞིན། །ཡོད་པ(ཆོས་ཉིད་དོན་
དམ་པ)འང་སྣང་བ་མིན་ཕྱིར་རོ། །མེད་(པ་དང་)སྣང་(བ་)དག་ལས་གང་རུང་ཞིག །མེད་ན་
འཁྲུལ་དང་མ་འཁྲུལ་(གཉིས་)དང༌། །དེ་བཞིན་(དུ་)ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང༌། །རྣམ་པར་
བྱང་བ་(གཉིས་)མི་འཐད་དོ། །ཞེས་དང༌། མེད་པའི་ཆོས་རྣམས་སྣང་བའི་དཔེ། །སྒྱུ་མ་རྨི་
ལམ་ལ་སོགས་བཞིན། །གནས་ཡོངས་གྱུར་པ་དཔེར་བྱ་ན། །ནམ་མཁའ་གསེར་དང་ཆུ་
སོགས་བཞིན། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཀུན་རྫོབ་ཁམས་གསུམ་པ་རྣམས་ཀུན་བརྟགས་པ་
དང༌། འཁྲུལ་པ་དང་ཡང་དག་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་དག་ཟད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དེ་དག་མི་
སྣང་བར་བསྟན་ཏོ། །
༈ ༼སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འདི་སྣང་ན་སྲིད་པའི་ས་བོན་དང་གཉིས་སྣང་རྣམས་
མ་འགགས་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ གཞན་ཡང་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་
དང་བརྒྱད་ལས་མ་འདས་པར་གསུངས་པ་དང༌། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཞབས་ཀྱི་ཞལ་སྔ་
ནས་ཀྱང་(ཆོས་མངོན་པར)། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་གང་ཞེ་ན། དེ་ནི་སེམས་ཅན་སྐྱེ་བ་དང་
སྐྱེ་བའི་གནས་ཀྱིས་ཀྱང་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་དང༌། དེའི་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་དུ་གསུངས་པའི་
ཕྱིར། དེ་རྣམས་ཀྱི་ས་བོན་གཏན་ནས་ཟད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྣང་བ་ཡང་ཟད་
1-1-639


པར་རིགས་ལ། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང་(ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་བསྟོད་པར)།
བདག་མེད་རྣམ་པ་གཉིས་མཐོང་ན། །སྲིད་པའི་ས་བོན་འགག་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། 
གང་ཕྱིར་གཉིས་ནི་བྱིས་པས་བརྟགས། །དེ་ཡི་གཉིས་མེད་རྣལ་འབྱོར་གནས། །ཞེས་སོགས་
ཀྱིས་སྲིད་པའི་ས་བོན་འགགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་གཉིས་ཆོས་དང་གཉིས་སྣང་འགགས་པར་
གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཡང་གཉིས་ཆོས་དང་གཉིས་སྣང་ལས་མ་འདས་པའི་སྲིད་པ་འདི་ཡེ་
ཤེས་དེ་ལ་མི་སྣང་བར་རིགས་སོ། །ཚུལ་འདི་ལ་ལུང་དང་རིགས་པ་རྣམ་དག་གཞན་ཡང་
ཤིན་ཏུ་མང་བར་སྣང་སྟེ་འདིར་ཡི་གེ་མངས་སུ་དོགས་ནས་མ་བྲིས་ཤིང༌། འགའ་ཞིག་ནི་
སྔར་བསྟན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྱོད་ན་ཡང་ཡོད་པས་དེ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ལྷག་མ་མ་ལུས་
པར་རྟོགས་དགོས་སོ། །
༈ ༼དེ་རྣམས་ལ་སྐྱོན་མེད་སྐྱོན་དུ་མཐོང་བའི་ལོག་རྟོག་བསལ་བ་ལ་བཅུ་གསུམ། 
ལུང་དང་འགལ་བར་འཁྲུལ་བའི་ལོག་རྟོག་དགོད་པ།༽ གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་
ཤེས་ཀྱིས་ཁམས་གསུམ་པའི་ཆོས་རྣམས་མི་མཁྱེན་པར་འགྱུར་ལ། ཡུམ་རྒྱས་འབྲིང་ལ་
སོགས་པར་ཡང༌། སེམས་བསྡུས་པ་དང་སྤྲོས་པ་དང་འདོད་ཆགས་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་
པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཁྱེན་པར་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན།
༈ ༼མི་འགལ་བར་ལུང་ཉིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་སྒྲུབ་པ།༽ སྐྱོན་མེད་དེ་མི་སྣང་བཞིན་
དུ་མཁྱེན་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པས་མཁྱེན་པ་ལ་སྣང་བས་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་བསྐལ་པ་མང་
པོས་ཆོད་པའི་འདས་མ་འོངས་དང་བདག་མེད་པ(འི་མེད་དགག་)ལ་སོགས་པ་མི་སྣང་ཡང་
མཁྱེན་པ་བཞིན་ནོ། །ཡུམ་ལས་དེ་ལྟར་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་ཡང་སེམས་ཡང་དག་ཏུ་
1-1-640


མ་གྲུབ་པས་དེའི་སྤྲོ་བསྡུ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཡང་དག་པར་མ་གྲུབ་ཅིང་དབེན་པར་མཁྱེན་
པ་ལ་སེམས་སྤྲོ་བསྡུ་ལ་སོགས་པ་མཁྱེན་པའི་དོན་དུ་གསུངས་ཏེ། ཡུམ་དེ་རྣམས་ཀྱི་འགྲེལ་
པར་རབ་འབྱོར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་སེམས་ཅན་དེ་དག་གི་སེམས་བསྡུས་པ་དང་སྤྲོས་
པ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་ཉིད་དུ་རབ་ཏུ་མཁྱེན་ཏོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི། སེམས་
ཀྱི་ཆོས་ཉིད་གཟིགས་པས་སེམས་བསྡུས་པ་དང་སྤྲོས་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་ཉིད་
མ་ཡིན་ཞིང་མེད་པར་མཁྱེན་པ་ལ་སེམས་བསྡུས་པ་དང་སྤྲོས་པ་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་
དང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཟད་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་
ཉིད་དང༌། འགགས་པའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། སྤོང་བའི་ཆོས་ཉིད་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དབེན་
པར་མཁྱེན་པ་ལ་སེམས་དེ་དག་མཁྱེན་ཞེས་བཤད་དོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་
རོ། །དེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དབེན་པའི་གཞི་ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་དངོས་སུ་སྣང་
ནས་མཁྱེན་པས་ཆོས་རྣམས་མེད་པར་ཤུགས་ལ་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཆོས་ཐམས་ཅད་
མཁྱེན་པ་ཞེས་གསུངས་ཏེ་དེ་ལྟར་མཐོང་ན་ཡང་དགོངས་པ་ཆེན་པོའི་དོན་ཡང་དག་པ་
མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼དེས་མ་མཐོང་བ་ཉིད་མཐོང་བར་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་ཡང་གསལ་བར་
གྱུར་ཚུལ།༽ དེ་ལྟར་མི་སྣང་བཞིན་དུ་མཁྱེན་པ་འདི་དག་ལ་དགོངས་ནས། །(མངོན་རྟོགས་
རྒྱན་དུ།)ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས། །མཁྱེན་ནས་ཆོས་རྣམས་མ་གཟིགས་ཕྱིར། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ། ཆོས་རྣམས་མི་སྣང་བཞིན་དུ་མཁྱེན་ཞེས་པའི་དོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་(ཡོན་ཏན་
རིག་ཆེན་སྡུད་པར་ཡང་)གཟུགས་རྣམས་མི་མཐོང་ཚོར་བ་དག་ཀྱང་མི་མཐོང་ཞིང༌། །འདུ་
1-1-641


ཤེས་མཐོང་བ་མེད་ལ་སེམས་པ་མི་མཐོང་ཞིང༌། །གང་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་དང་སེམས་ཡིད་
མཐོང་མེད་པ། །འདི་ནི་ཆོས་མཐོང་ཡིན་ཞེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསྟན། །ནམ་མཁའ་
མཐོང་ཞེས་སེམས་ཅན་ཚིག་ཏུ་རབ་བརྗོད་པ། །ནམ་མཁའ་ཇི་ལྟར་མཐོང་སྟེ་དོན་འདི་
བརྟག་པར་གྱིས། །དེ་ལྟར་ཆོས་མཐོང་བ་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསྟན། །མཐོང་བ་
དཔེ་གཞན་གྱིས་ནི་བསྙད་པར་ནུས་མ་ཡིན། །གང་གིས་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དེ་ཡིས་ཆོས་ཀུན་
མཐོང༌། །ཞེས་དང༌། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ་ཡང༌། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མི་དམིགས་པ། །དམིགས་པ་
ཡི་ནི་མཆོག་ཏུ་འདོད། །ཅེས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་མདོར་ཡང༌། ཆོས་
ཐམས་ཅད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་བ་གང་ཞེ་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། མཐོང་བ་མེད་པ་ཡིན་
ནོ། །ཞེས་དང༌། འཕགས་པ་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོར་ཡང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་
མཐོང་བ་མེད་པ་ནི་མཐོང་བ་དམ་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་མ་མཐོང་བ་ཉིད་མཐོང་བ་
ཡིན་པར་སྟོན་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ནི་དགག་བྱའི་ཆོས་མ་མཐོང་བ་ཉིད་ཀྱིས་དགག་
གཞི་ཆོས་ཉིད་མཐོང་བ་དང༌། འཁྲུལ་ངོར་སྣང་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོན་ལ་མ་གྲུབ་པར་
མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་གསུངས་པ་སྐྱེ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་
མཁྱེན་པའོ། །སློབ་དཔོན་ཙནྟྲ་གོ་མིས་འཇམ་དབྱངས་ལ་བསྟོད་པར་ཡང༌། ཁྱོད་ནི་ཆོས་
ལམ་ཉེ་བར་སྟོན་ལ་མཁས་ཀྱང་ཆོས་འདི་འགའ་ཡང་གཟིགས་པ་ཡོད་མ་ཡིན། །ཁྱོད་ནི་
སེམས་ཅན་ཕན་ལ་དགྱེས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཉིད་ནི་འགའ་ཡང་དམིགས་པར་གྱུར་མ་
ལགས། །ཞེས་སོགས་མ་མཐོང་བ་ཉིད་མཐོང་བར་སྟོན་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་
མཁས་དགོས་ཏེ། གཞན་དུ་ན་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འགྱུར་ཞིང་གསུང་རབ་ཟབ་མོ་རྣམས་
1-1-642


ཀྱི་དགོངས་པ་སུན་ཕྱུང་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼ལྷག་མཐོང་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ཡང་མི་གཅིག་པར་བསྟན་པ།༽ སངས་རྒྱས་
ཕལ་པོ་ཆེར་ཡང༌། ལྷག་མཐོང་མེད་པར་མཐོང་བ་ནི། །ཆོས་རྣམས་ངན་པར་(ཏེ་ངན་པའི་
ཆོས་རྣམས་)མཐོང་བ་སྟེ། །ལྷག་མཐོང་གིས་ནི་(ཆོས་ཉིད་)མཐོང་གྱུར་ན། །(ཁམས་གསུམ་
པ་)ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་མེད་པ་ཡིན། །ཞེས་ལྷག་མཐོང་ཡོད་མེད་ལ་སྣང་བ་བཟང་ངན་
དང༌། ལྷག་མཐོང་མེད་པ་ལ་སྣང་བ་དེ་ལྷག་མཐོང་ལ་མི་སྣང་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
རྒྱལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ལྷག་མཐོང་གི་མཐར་ཐུག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་ཁམས་གསུམ་པ་
འདི་མི་སྣང་བར་གྲུབ་སྟེ་འདི་ནི་ལྷག་མཐོང་མེད་པ་ལ་སྣང་བའི་ཕྱི་རོ། །
༈ ༼མཁྱེན་པ་ལ་ཆོས་དེ་སྣང་དགོས་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བའི་གནོད་ཚུལ།༽ གལ་ཏེ་
མཁྱེན་པ་ལ་ཆོས་དེ་ངེས་པར་སྣང་དགོས་ན། བདག་མེད་པ་དང་སེམས་ཅན་མེད་པ་དང་
སྲོག་མེད་པ་དང་གསོ་བ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་པོའི་མེད་དགག་རྣམས་དང༌། 
དུས་རིང་པོས་ཆོད་པའི་འདས་མ་འོངས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀུན་མཁྱེན་ཡེ་ཤེས་ལ་སྣང་
བར་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེས་དེ་རྣམས་མཁྱེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དེས་དེ་རྣམས་མི་
མཁྱེན་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ་དེ་རྣམས་དེ་ལ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼ཡེ་ཤེས་ལ་ཆོས་ཉིད་མི་སྣང་བ་ལ་སོགས་པར་འཁྲུལ་བའི་འཁྲུལ་གཞི་བསྟན་
པ།༽ དེའི་ཕྱིར་ཡེ་ཤེས་དེས་དགག་པའི་ཆོས་རྣམས་མི་སྣང་བཞིན་དུ་མཁྱེན་པ་དང༌། 
དགག་གཞི་ཆོས་ཉིད་སྣང་ནས་མཁྱེན་པར་གསུངས་པ་འདི་ནི་དོན་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་ཁ་
ཅིག་ཡེ་ཤེས་དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་མི་སྣང་བར་འདོད་པ་དང༌། དེས་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པ་ཤུགས་
1-1-643


རྟོགས་སུ་འདོད་པ་ཡང་བསལ་བ་ཡིན་ཏེ། སྣང་བ་ཆེན་པོ་གསལ་བ་ཆེ། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་
པ་དང༌། པྲ་བརྒྱད་ཕབ་པ་ལ་སོགས་པའི་དཔེས་ཡེ་ཤེས་དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་དངོས་སུ་སྣང་བར་
ཡང་ཡང་བཀའ་བསྩལ་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཆོས་ཉིད་ནི་སྟོང་གཞི་དང་མ་ཡིན་དགག་ཡིན་གྱི་
སྟོང་ཙམ་དང་མེད་དགག་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་འཁྲུལ་བ་འདི་དག་ནི། ཆོས་ཉིད་
དང་རང་སྟོང་དོན་གཅིག་ཏུ་འདོད་པའི་ལྟ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། གནས་
ལུགས་ལ་ཡོངས་གཅོད་དུ་གྲུབ་པའི་ཆོས་གང་ཡང་མེད་ཅེས་འཁྲུལ་པ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། 
ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཡིན་ན་རང་སྟོང་གང་ཡིན་མེད་དགག་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ཡང་སྒྲུབ་ཆོས་
ཙམ་གྱིས་དོར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼དོན་ལ་གནས་པ་བསྟན་པས་ལོག་རྟོག་གཞན་ཡང་སེལ་ཚུལ།༽ དེ་ལྟ་བས་ན་
དོན་དམ་གཟིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་མཐར་ཐུག་པ་ནི་ཆོས་ཉིད་(གཤིས་ལ་)ཡོད་པར་མཁྱེན་པ་
ལ་དངོས་རྟོགས་(ཚད་མ་)དང༌། ཆོས་རྣམས་(གཤིས་ལ་)མེད་པར་མཁྱེན་པ་ལ་ཤུགས་རྟོགས་
ཚད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁ་ཅིག་ཚད་མ་ལ་ཤུགས་རྟོགས་མེད་པར་སྨྲ་བ་ནི་མུན་སྤྲུལ་ཁོ་ན་
ཡིན་ཞེས་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚོ་ལྟ་བུ་རྣམས་གསུང་བ་ཤིན་ཏུ་མད་པར་སྣང་
ངོ༌། །(ཚད་མ་རྣམ་འགྲེལ་དུ་ཡང༌། གཅིག་དམིགས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ལས། །འདི་ནི་དམིགས་སོ་ཞེས་བྱ་
དང༌། །མ་དམིགས་སོ་ཞེས་རྟོག་ཅན་གྱི། །བློ་ནི་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། རང་བཞིན་ཁྱད་པར་
ཅན་མྱོང་ལས། །གཞན་བསལ་བ་ནི་གཞན་མ་ཡིན། །དེ་ཕྱིར་དེ་མི་དམིགས་པ་ཡང༌། །དེ་ལས་ཁྱད་པར་
ཅན་དམིགས་ཉིད། །ཅེས་དགག་གཞི་དག་པ་སྣང་ནས་དངོས་སུ་རྟོགས་པས་དགག་བྱའི་ཆོས་མེད་པ་
ཤུགས་ལ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ཁ་ཅིག་)རྒྱལ་བའི་ཡེ་ཤེས་སྐ་ཅིག་གཉིས་པ་ཕན་ཆད་བཅད་
1-1-644


ཤེས་དང་ཚད་མིན་དུ་སྨྲ་བ་ཡང་དེ་བཞིན་ནོ། །(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་ཆོད་ཉིད་ཡོད་
པ་དང་ཆོས་རྣམས་མེད་པ་འདི་ནི། ཆོས་དང་ཆོས་ཉིད་རྣམ་འབྱེད་ལ་སོགས་པ་གཞུང་
ལུགས་རྣམ་དག་ཁྱད་པར་འཕགས་པ་མང་པོ་ལས་གསུངས་ཤིང༌། དེ་བཞིན་དུ་དོན་དམ་
ཡོད་ལ་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་དང༌། མྱང་འདས་(ཆེན་པོ་)ཡོད་ལ་འཁོར་བ་མེད་པ་དང༌། (དོན་
དམ་)འགོག་བདེན་ཡོད་ལ་བདེན་པ་གཞན་གསུམ་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཡོངས་གྲུབ་
ཡོད་ལ་རང་བཞིན་གཞན་རྣམས་མེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཡོད་ལ་ཆོས་གཞན་རྣམས་
མེད་པ་དང༌། ཕྱི་ནང་གློ་བུར་དྲི་མ་མེད་ལ་གཞན་མཆོག་བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་ཡོད་པ་ལ་
སོགས་པ་(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་ཡོད་མེད་ཀྱི་དོན་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་ལ་
མཁས་ན་ཡོད་མེད་ལེགས་པར་ཕྱེ་སྟེ་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །
༈ ༼ལུང་གིས་མི་གནོད་ཀྱང་གནོད་པར་འཁྲུལ་བའི་ལོག་རྟོག་བསལ་བ།༽ གལ་ཏེ་
ཁམས་གསུམ་པ་འདི་རྒྱལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ལ་མི་སྣང་ན། (མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ་)ཉི་མའི་འོད་ཟེར་
གཅིག་བཏང་བས། །འགྲོ་བ་སྣང་བར་བྱེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་
ལ། །སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཅིག་ཅར་སྣང༌། །ཞེས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན་སྐྱོན་མེད་དེ། དེ་ནི་
ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཅིག་ཅར་མཁྱེན་པ་ལ་དགོངས་ནས་དེ་སྐད་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
གཞུང་དེས་ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་རྒྱལ་བའི་ཡེ་ཤེས་སྣང་བར་གསུངས་ཀྱི་རྒྱལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ལ་
ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་སྣང་བར་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འདིར་སྣང་བ་ཞེས་པ་ཡང་ཉི་མའི་
དཔེ་དང་གཟུགས་ཅན་སྦྱར་བ་ཙམ་གྱི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཆོས་ཉིད་སྣང་ནས་མཁྱེན་པ་དང་
ཆོས་རྣམས་མི་སྣང་ཞིང་མེད་པར་མཁྱེན་པ་ལ་ཆོས་རྣམས་མཁྱེན་པའི་དོན་དུ་སྔར་ལུང་
1-1-645


གིས་བསྒྲུབས་ཟིན་ཏོ། །
༈ ༼དེས་ན་སེམས་ཅན་ལ་སྣང་བ་བཞིན་སངས་རྒྱས་ལ་སྣང་ན་ཧ་ཅང་ཐལ་བ།༽ 
གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པར་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་རྣམས་སེམས་ཅན་ལ་སྣང་བ་བཞིན་དུ་
རྒྱལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཡང་སྣང་ན། (ཐེག་ཆེན་བསྡུས་པར།)དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་
དང༌། །ལྷ་རྣམས་ཇི་ལྟར་རིགས་རིགས་སུ། །དངོས་གཅིག་ཡིད་ནི་ཐ་དད་ཕྱིར། །ཞེས་དང༌། 
(དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོར།)གང་དག་ས་ལ་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རོ་(བཅུད་)དང་མཆོག་གི་རོ་
(བཅུད་)དང་སྨན་དང་རོ་ཡི་དབང་པོ་གཞན(དང་གཞན)། །མཐའ་དག་ནད་འཕྲོག་རྡུལ་
ཕྲན་རྣམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བསྐྱེད་པ་དེ་རྣམས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་མི་མཐོང་སྟེ། །གང་
ཞིག་ཕལ་བའི་རྩྭ་དང་ཤིང་དང་ཆུ་དང་རྡུལ་དང་རྡོ་བ་དང་ནི་ལྕགས་རྣམས་(སུ་)མཐོང་
བར་འགྱུར། །ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱིས་ཆུ་ནི་མེ་ཆེན་(དུ་མཐོང་ལ་)དམྱལ་བར་སོང་བའི་མི་
རྣམས་དག་གིས་ཀུན་ནས་གཅོད་འབིགས་(ལ་སོགས་པར་མཐོང་བས་)སོ། །ཞེས་དངོས་པོ་
གཅིག་ཉིད་ཀྱང་ལས་མི་འདྲ་བའི་སེམས་ཅན་མང་པོ་ལ་སྣང་བ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་འཆར་
བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དེ་རྣམས་གང་དང་མཐུན་པར་རྒྱལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ལ་སྣང༌།
༈ ༼དེས་ན་ལས་སྣང་ཁམས་གསུམ་པ་འདི་གནས་ལུགས་ལ་སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཡང་མ་
གྲུབ་པ།༽ དེས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལས་སྣང་འཁྲུལ་བ་འདི་ནི་སེམས་ཅན་པ་ཉིད་ཀྱི་
སྒོས་ཆོས་ཡིན་གྱི་(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་རི་བོང་གི་རྭ་དང་མོ་ཤམ་གྱི་བུ་དང་ནམ་
མཁའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་ལྟར་གཏན་ནས་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། (གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ཀྱི་
ཤེས་པ་ལ་སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་ལ་འཁྲུལ་ངོར་སྣང་བས་ནི་གནས་ལུགས་ལ་སྣང་
1-1-646


བའི་གོ་མི་ཆོད་དོ། །འདི་དག་ལ་དགོངས་ནས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མི་དམིགས་པ་དང་སྣང་བ་
མེད་པ་དང་དམིགས་སུ་མེད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་མང་པོ་ཡང་ཡང་གསུངས་སོ། །
༈ ༼གནས་ལུགས་ལ་མི་སྣང་ཡང་འཁྲུལ་ལུགས་ལ་སྣང་བ་མི་འགལ་བར་བསྟན་
པ།༽ གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་སྤྱོད་འཇུག་ཏུ། ཇི་ལྟར་མཐོང་ཐོས་ཤེས་པ་དག །འདིར་ནི་དགག་
པར་བྱ་མིན་ཏེ། །འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་པ། །བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་
ཉིད། །ཅེས་གཟུང་འཛིན་གྱི་སྣང་བ་འདི་དགག་བྱ་མ་ཡིན་པར་བཤད་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་
ན་སྐྱོན་མེད་དེ། དེ་ནི་(གཤིས་ཀྱི་)གནས་ལུགས་ལ་མི་བདེན་ཡང་འཁྲུལ་ངོར་སྣང་བ་མི་
འགལ་བས། ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་དེའི་སྣང་བ་ལ་སྐུར་པ་མི་འདེབས་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི། དེ་
གནས་ལུགས་ཀྱི་ཤེས་པ་ལ་སྣང་བར་མི་སྟོན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཇི་སྲིད་འཁྲུལ་པ་མ་འགགས་
པ་དེ་སྲིད་དུ་འཁྲུལ་སྣང་འགག་པར་ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་མི་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
༈ ༼མཉམ་བཞག་རིགས་པའི་ཤེས་པ་ལ་གང་སྣང་དེ་དོན་དམ་དུ་བསྟན་པ།༽ དེ་
ལྟ་བས་ན་རྒྱལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཁྱེན་པ་ལ་ཆོས་དེ་སྣང་དགོས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འཕགས་པ་
ཐོགས་མེད་ཞབས་ཀྱི་ཞལ་སྔ་ནས། (ཐེག་ཆེན་བསྡུས་པར།)ཡེ་ཤེས་རྒྱུ་བ་རྟོག་མེད་ལ། །དོན་
རྣམས་ཐམས་ཅད་མི་སྣང་ཕྱིར། །དོན་མེད་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱ། །དེ་མེད་པས་ན་རྣམ་རིག་
མེད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ཡེ་ཤེས་དེས་དོན་རྣམས་མི་མཁྱེན་པའམ་ཡང་ན་ཡེ་ཤེས་དེ་
ལ་དོན་རྣམས་སྣང་བ་ཡིན་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་ལ་དེ་འདོད་ན། དོན་གྱི་དངོས་པོ་
དེ་རྣམས་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། མཉམ་བཞག་རིགས་པའི་ཤེས་པ་
མཐར་ཐུག་པ་ལ་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །
1-1-647


༈ ༼མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་གོ་སྐབས་སངས་རྒྱས་ལ་མི་སྲིད་པར་བསྟན་པ།༽
གལ་ཏེ་རྒྱལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཉམ་བཞག་ལ་མི་སྣང་ཡང་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་དོན་
རྣམས་སྣང་ངོ་ཞེ་ན། །ཡེ་ཤེས་དེ་ནི་མཉམ་བཞག་ཁོ་ནར་ཟད་དེ། ཇི་སྐད་དུ། (འདུལ་བ་ལུང་
ལས་)གང་ཆེན་བཞེངས་ཀྱང་མཉམ་པར་བཞག །ཅེས་སོགས་ཀྱིས་རྟག་ཏུ་མཉམ་བཞག་
ཉིད་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཕགས་པ་ལྷའི་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་
དུས་ཀུན་ཏུ། །དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་མཉམ་པར་བཞག །བརྗོད་དུ་མེད་པའི་གནས་སྐབས་
དེར། །འཇུག་པའམ་ལྡོག་པ་ཡོད་པ་མིན། །ཡེ་ཤེས་ཉིད་ཀྱང་ཇི་ལྟ་བུ། །མཉམ་བཞག་རྗེས་
ཐོབ་ག་ལ་ཞིག །གལ་ཏེ་(སངས་རྒྱས་)དེ་ལ་(རྗེས་ཐོབ་)དེ་མངའ་ན། སར་ཞུགས་(སློབ་ལམ་
པ་)རྣམས་དང་ཁྱད་ཅི་ཡོད། །ཅེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་
ཤེས་ལ་མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་ནམ་ཡང་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་ལས་
བཞེངས་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་བཞེངས་ཏེ་ཞེས་སོགས་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། དེ་
དག་ནི་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི། ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བཞེངས་པར་སྣང་བ་སྟོན་ཡང༌། 
སངས་རྒྱས་ལ་ནི་མཉམ་པར་མ་བཞག་པའི་ཐུགས་མི་མངའ་སྟེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ས་
བོན་དང་བཅས་པ་གཏན་ནས་ཟད་ཅིང་དབུགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུན་འགགས་ལ། སྒྲིབ་
གཉིས་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་གཏན་ནས་ཟད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་
ལུང་དེ་འདྲ་བ་གཞན་དག་གི་ཡང་དགོངས་པ་ལ་མཁས་དགོས་ཤིང༌། རྗེས་ཐོབ་གཞན་གྱི་
དགོངས་པ་ལ་ཡང་མཁས་དགོས་སོ། །
༈ ༼ཕྱག་འཚལ་ཞིང་ཉེ་བར་བསྡུ་བ།༽ ད་ནི་དེ་དག་ཉིད་ལ་བསྟོད་ཅིང་ཕྱག་
1-1-648


འཚལ་བའི་སྒོ་ནས་ཉེ་བར་བསྡུ་བ་བརྗོད་པ། (དུས་འཁོར་རྒྱུད་ཕྱི་མར་)གང་དུ་ཡང་དག་(པའི་
མཐའ་)ཡིན་ཞེས་(དོན་དམ་དུ་)བདེན་པ་དཀར་པོ་དགེ་བའི་ཚོགས་རྣམས་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་
ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །ཆོས་ལས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་སྟེ་མཐའ་དག་སྐད་ཀྱི་ཚོགས་སོ་མཚན་
དང་དཔེ་བྱད་རྣམས་ཀྱི་ནི། །ཕུང་པོ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟེ་མཆོག་ཏུ་མི་འགྱུར་བ་ཡི་བདེ་བ་(ངོ་བོ་
ཉིད་སྐུ་ཡིན་གྱི་)ཆོས་སྐུ་མ་ཡིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། །སྐུ་(བཞི་)རྣམས་ཀྱི་ནི་མཚན་ཉིད་གང་དེ་འདིར་
ནི་བདེ་བར་གཤེགས་དང་འཕགས་པ་ཀླུས་བོད་ཀྱིས་ཀྱང་(གསུངས་པ་)ནི། །(ཆོས་
དབྱིངས་)གང་ཞིག་(རྣམ་པ་)གཅིག་མིན་(ངོ་བོ་)དུ་མ་ཡང་མིན་རང་དང་གཞན་ལ་ཕན་པ་
ཕུན་ཚོགས་ཆེན་པོའི་གཞིར་གྱུར་པ། །དངོས་མེད་ཉིད་མིན་དངོས་པོ་མ་ཡིན་(པའི་ཕུ་བོ་
གསུམ་པ་)ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རོ་མཉམ་(རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་རང་
བཞིན་ཅན། །(དྲི་མས་)གོས་པ་མེད་ཅིང་(ངོ་བོ་)རྣམ་(པར་)འགྱུར་(བ་)མེད་པ་ཞི་ཞིང་མི་
མཉམ་(པ་སྐྱེད་པའི་ཆ་དང་)མཉམ་(པ་སྡུད་པའི་ཆ་སྟེ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ཀུན་)ལ་ཁྱབ་པ་རབ་ཏུ་
སྤྲོས་མེད་པ། །སོ་སོ་རང་(རིག་ཡེ་ཤེས་མཆོག་)གིས་རིག་བྱ་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་(འགལ་
འདུས་སྐྱོན་མེད་ཡིན་པས་)དཔེ་མེད་དེ་ལ་བདག་ནི་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་ཞིག་འཇིག་རྟེན་
ལས་འདས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ལེགས་བྱས་བརྒྱ་ཡི་བདག་ཉིད་འབྲས་བུ་འབྱོར་པ་
ནི། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཆེན་པོ་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་བློ་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་དགའ་བའི་རྒྱུར་ནི་རྒྱས་
མཛད་ཅིང༌། །འཇིག་རྟེན་ཀུན་དུ་དམ་པའི་ཆོས་སྒྲ་རྒྱ་ཆེན་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་རབ་ཏུ་སྤྲོ་
མཛད་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་འདིར་ནི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་སྲིད་ཆེན་པོར་གནས་
པ་དེ་ལ་བདག་ནི་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(སྤྲུལ་པ་)གང་ཞིག་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་སྨིན་པའི་སླད་
1-1-649


དུ་འགའ་ཞིག་དག་ཏུ་མེ་བཞིན་འབར་བར་སྣང་བྱེད་ཅིང༌། །གང་ཞིག་རྫོགས་པའི་བྱང་
ཆུབ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་(བསྐོར་བ་དང་)ལ་ལར་ཡང་ནི་སླར་ཡང་རབ་ཏུ་ཞི་བ་(མྱ་ངན་ལས་
འདས་པར་)སྟོན། །སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་འཇིགས་པ་འཕྲོག་པ་སྣ་ཚོགས་ཐབས་ཚུལ་རྣམས་ཀྱིས་
(གཞན་དོན་ལ་)རྣམ་པ་དུ་མར་རབ་འཇུག་པ། །ཐུབ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་དོན་ཆེན་ཕྱོགས་
བཅུ་རྣམས་སུ་རྗེས་སུ་སྟོན་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ(ཞེས་པ་སྐུ་གསུམ་ལ་སྟོད་པ་འཕགས་པ་ཀླུ་
སྒྲུབ་ཀྱིས་གསུངས་པའོ)། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་གྱི་སྤྱོད་པ་ལས་གྲོལ་ནམ་མཁའ་(དང་རྒྱ་)མཉམ་
པར་གནས་པ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་(རྣམ་པའི་)རང་བཞིན(ཅན)། །(གདོད་ནས་)དག་པ་ཞི་
ཞིང་རྣམ་པར་དབེན་ལ་མཆོག་ཏུ་ཞི་བའི་རང་བཞིན་རྣལ་འབྱོར་རྣམས་ཀྱི་(ཡེ་ཤེས་
ཀྱིས་)རྟོགས་བྱ་ཉིད། །(རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་)རྟོགས་པར་དཀའ་ཞིང་རྣམ་པར་དཔྱད་དཀའ་རང་
དང་གཞན་ལ་ཕན་པ་(བརྟན་གཡོ་ཀུན་ལ་)ཁྱབ་པ་མཚན་མེད་རྣམ་རྟོག་དང༌། །(གདོད་
ནས་)བྲལ་བ་(དཔེ་ཟླ་མེད་པས་)གཅིག་པུའི་སྐུ་ནི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་མི་མཉམ་(པ་ཤེས་རབ་
དང་)མཉམ་པ་(ཐབས་ཏེ་དེ་དག་དབྱེར་མེད་པ་)བདེ་བའི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ(ཞེས་པ་ངོ་བོ་
ཉིད་སྐུ་ལ་བསྟོད་པ་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའོ)། །(མདོ་སྡེའི་རྒྱན་དུ།)སེམས་ཅན་རྣམས་
ལ་(ཉེ་རིང་མེད་པར་)བརྩེ་བ་ཅན། །(སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་བདེ་དང་)ཕྲད་(པར་བཞེད་
པ་)དང་(དེའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་)བྲལ་བ(ར་བཞེད་པ)འི་དགོངས་པ་ཅན། །(ཕན་བདེ་དང་)མི་
འབྲལ་བ(ར་བཞེད་པ)འི་དགོངས་པ་ཅན། །(ཏེ་དེ་ལྟར་བཏང་སྙོམས་དང་བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་
དང་དགའ་བ་སྟེ་ཚད་མེད་པ་བཞིས་སེམས་ཅན་ལ་)ཕན་བདེ་དགོངས་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ(ཡང་
ན་འགྲེལ་པ་ལྟར་བཤད་དོ)། །ཐུབ་པ་སྒྲིབ་ཀུན་(ལས་)ངེས་པར་གྲོལ(བ་རྣམ་ཐར་དང་)། །འཇིག་
1-1-650


རྟེན་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན(པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་)། །ཁྱོད་ཀྱི་མཁྱེན་པས་ཤེས་བྱ་ཁྱབ(པ་
ཟད་པར་གྱི་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་བསྙས་པས་དེ་རྣམས་ཀྱི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལས)། །ཐུགས་གྲོལ་ཁྱོད་ལ་
ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(ཉོན་མོངས་པ་མེད་པ་ནི་)སེམས་ཅན་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །ཉོན་མོངས་མ་
ལུས་ཐམས་ཅད་འདུལ། །ཉོན་མོངས་(སྐྱེད་པ་དེ་དག་གཉེན་པོས་)འཇོམས་མཛད་(སེམས་
ཅན་)ཉོན་མོངས་(པ་ཅན་)ལ། །བརྩེར་བཅས་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(སྐྱོན་ནས་མཁྱེན་པ་
ནི་)ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་(པར་མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་)ཅིང་ཆགས་(པ་)མི་མངའ(བར་མངོན་གྱུར་པ་དང་
ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ)། །ཐོགས་པ་མི་མངའ་(བ་དང་)རྟག་པར་ནི། །མཉམ་པར་བཞག་ཅིང་
འདི་ཀུན་གྱི། །ལན་ལྡོན་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞི་ལས་)རྟེན་
(ཆོས་)དང་བརྟེན་པ་(དོན་ནི་)བཤད་བྱ་(ཡིན་པ་)དང༌། །གསུང་(ངེས་ཚིག་)དང་མཁྱེན་པ་(སྤོ་
བས་པ་ནི་)འཆད་བྱེད་(ཡིན་)ལ། །(སངས་རྒྱས་ཀྱི་)བློ་གྲོས་རྟག་(ཏུ་)ཐོགས་(པ་)མི་མངའ་
བ། །ལེགས་སྟོན་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(མངོན་ཤེས་དྲུག་ལས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་གདུལ་བྱའི་དྲུང་
དུ་)གཤེགས་ནས་(གཞན་སེམས་ཤེས་པས་ཕ་རོལ་གྱི་)སྤྱོད་པ་མཁྱེན་མཛད་དེ། །(ལྷའི་རྣ་བས་
སེམས་ཅན་)དེ་དག་(གི་)སྐད་(ཤེས་པ་ཉིད་)ཀྱིས་(སྔོན་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པས་)སེམས་ཅན་
(སྔོན་)གྱི(མཐའ་ནས་འདིར)། །འོང་(བ་)དང་(འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་ཤེས་པས་འདི་ནས་གཞན་
དུ་)འགྲོ་(བ་)དང་(ཟག་ཟད་ཤེས་པས་འཁོར་བ་ལས་)ངེས་འབྱུང་ལ(གདམས་ངག)། །ལེགས་
འདོམས་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་(མཚན་དཔེས་བརྒྱན་པ་)ཁྱོད་མཐོང་
ན། །སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལགས་པར་འཚལ། །མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་(སེམས་)རབ་(ཏུ་)དང་
བར། །མཛད་པ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(ཡོངས་སུ་དག་པ་བཞི་ལས་རྟེན་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་
1-1-651


ལུས་)ལེན་(པ་)དང་གནས་(པ་)དང་གཏོང་བ་(ལ་དབང་བ་)དང༌། །(དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་དག་
པ་ནི་མེད་པ་)སྤྲུལ་(པ་)དང་(ཡོད་པ་)ཡོངས་སུ་བསྒྱུར་བ་(ལ་དབང་བ་)དང༌། །(ཐུགས་ཡོངས་སུ་
དག་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་)ཏིང་ངེ་འཛིན་(ལ་དབང་བ་)དང༌། (ཤེས་རབ་ཡོངས་སུ་དག་པ་ནི་
རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་)ཡེ་ཤེས་ལ། (དབང་བས་དེ་རྣམས་ལ་)མངའ་བརྙེས་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་
ལོ། །(སྟོབས་བཅུ་ལས་དང་པོས་)ཐབས་(ལ་སླུ་བའི་བདུད་)དང་(གཉིས་པས་)སྐྱབས་(ལ་སླུ་བའི་
བདུད་)དང་(བདུན་པས་)དག་པ་(ལ་སླུ་བའི་བདུད་)དང༌། །(ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་)ཐེག་ཆེན་(ལམ་
གྱིས་)ངེས་པར་འབྱུང་བ་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་རབ་སླུ་བའི། །བདུད་འཇོམས་ཁྱོད་ལ་
ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(མི་འཇིགས་པ་བཞི་ལས་)རང་(དོན་དང་)གཞན་དོན་དུ་(གཉིས་གཉིས་ཏེ་དང་
པོ་ནི་)ཡེ་ཤེས་དང༌། །སྤངས་(པ་)དང་(གཉིས་པ་ནི་)ངེས་འབྱུང་(དང་)བགེགས་བྱེད་པ། །སྟོན་
(པར་)མཛད་(པ་ལ་མི་འཇིགས་པ་ཐོབ་པས་)མུ་སྟེགས་གཞན་དག་གིས། །མི་རྫི་ཁྲོད་ལ་ཕྱག་
འཚལ་ལོ། །(འཁོར་གྱི་ནང་དུ་)བསྲུང་(བ་)མེད་(པ་གསུམ་དང་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་གིས་)བསྙེལ་བ་
མི་མངའ་བ(སྟེ)། །(སྲུང་བ་མེད་པས་)འཁོར་གྱི་ནང་ན་བག་བརྐྱང་(སྟེ་)གསུང༌། །(བསྙེལ་བ་མི་
མངའ་བས་)ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་(ཆགས་སང་)གཉིས་སྤངས་པའི(སྒོ་ནས)། །འཁོར་སྡུད་ཁྱོད་
ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(བག་ཆགས་ཡང་དག་བཅོམ་པ་ནི་)ཀུན་མཁྱེན་ཁྱོད་ལ་རྒྱུ་བ་(སྟེ་གཤེགས་
པ་)དང༌། གནས་པ་(སྟེ་བཞུགས་པ་)ཀུན་ལ་རྟག་པར་ནི། །ཀུན་མཁྱེན་མིན་(པའི་)སྤྱོད་(པ་)མི་
མངའ་བ། །ཡང་དག་དོན་ལྡན་ཁྱོད་ཕྱག་འཚལ། །(བསྙེལ་བ་མི་མངའ་བ་ནི་)སེམས་ཅན་ཀུན་
གྱི་བྱ་བ་ལ། །ཁྱོད་ནི་དུས་ལས་མི་འདའ་བས། །མཛད་པ་རྟག་ཏུ་དོན་མངའ་བ། །མི་བསྙེལ་
ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ནི)འཇིག་རྟེན་ཀུན་ལ་(སུ་ནི་ཉམས་སུ་ནི་འཕེལ་ཞེས་
1-1-652


སོགས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་)ཉིན་(ལན་གསུམ་)མཚན་(ལན་གསུམ)དུ(གཟིགས་པས)། །ལན་དྲུག་ཏུ་ནི་སོ་
སོར་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ། །ཕན་དགོངས་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་
ལོ། །(སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་)སྤྱོད་པ(ས་བསྡུས་པ་དྲུག་)དང་ནི་རྟོགས་པ(ས་བསྡུས་པ་
དྲུག)དང༌། །ཡེ་ཤེས་(ཀྱིས་བསྡུས་པ་གསུམ)དང་ནི་ཕྲིན་ལས་ཀྱིས(བསྡུས་པ་གསུམ་ཏེ་དེ་ལྟར་བཅོ་
བརྒྱད་ཀྱིས)། །ཉན་ཐོས་རང་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི(འང་)། །བླ་མ(ར་གྱུར་པས་གཞན་ཐམས་ལས་
ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་)ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ནི་)སྐུ་གསུམ་
དག་གིས་(རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་)བྱང་ཆུབ་ཆེ(ན་པོའི)། །རྣམ་པ་ཀུན་བརྙེས་(པའི་ཕྱིར་དང་ཤེས་
བྱ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པ་)ཐམས་ཅད་དུ(མཁྱེན་པའི་ཕྱིར)། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཐེ་ཚོམ་
དག །གཅོད་པ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །(ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཚུལ་ནི་
ལོངས་སྤྱོད་སོགས་ལ་)འཛིན་པ་མེད་ཅིང་ཉེས་མི་མངའ། །(ཁོང་ཁྲོས་)རྙོག་པ་མེད་ཅིང་(རྟོགས་
པ་ངན་ངོན་ཙམ་ལ་)མི་གནས་པ། །(རྣམ་གཡེང་གིས་)མི་གཡོ་(ཞིང་)ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་
ལ(རྟོག་པའི)། །སྤྲོས་མེད་(དེ་དེ་ལྟ་གྲངས་བཞིན་དུ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་རྫོགས་པ་)ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་
ལོ། །(སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཚུལ་ནི་)དམ་པའི་དོན་ནི་(དྲི་མ་བྲལ་བས་)གྲུབ་པ་(ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་ཐོབ་
པ་)སྟེ། །(དེ་ཡང་)ས་ཀུན་ལས་ནི་ངེས་པར་འབྱུང༌། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་མཆོག་ཏུ་
གྱུར(ནས)། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རྣལ་གྲོལ་མཛད། །ཡོན་ཏན་མི་ཟད་མཉམ་མེད་(རྣམས་
དང་)ལྡན། །འཇིག་རྟེན་(གྱི་ཁམས་སྣ་ཚོགས་)དག་(ཏུ་སྣང་བ་སྤྲུལ་སྐུ་)དང་(འཁོར་གྱི་)དཀྱིལ་
འཁོར་ནའང༌། །སྣང་(བ་ལོངས་སྐུ་ཡིན་)ལ་(ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་ནི་ཡེ་ཤེས་མ་སྐྱེས་པའི་)ལྷ་
དང་མི་རྣམས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཀུན་དུ་མི་མཐོང་(ཞིང་ཡེ་ཤེས་འབའ་ཞིག་གིས་མཐོང་)བ་
1-1-653


(སྟེ)། །(དེ་ལྟར་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་)རྒྱལ་བ་ཀུན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང༌། །མཆོད་སྤྲིན་
རྒྱ་མཚོས་མཆོད་པ་དང༌། །བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པ་རྩེ་གཅིག་ལ། །དུས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་བརྩོན་
པར་ཤོག(ཅེས་པ་ཚིགས་བཅད་ཕྱི་མ་འདི་ནི་རང་གི་སྨོན་ལམ་མོ)།
༈ ༼འབྲས་བུའི་སྐབས།༽ ལམ་གྱིས་དྲི་མ་བྲལ་བ་དང་ངོ་བོ་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུའི་སྐབས་སོ།། །།
༈ ༼དེ་རྣམས་ཉེ་བར་བསྡུས་ཏེ་གདམས་པ།༽ དེ་ལྟར་དོན་དམ་ཆོས་སྐུའི་གཞི་
འབྲས་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་དུ་གཅིག་ཅིང་གློ་བུར་དྲི་མ་འཇོམས་བྱེད་ནི་རྣམ་པར་དག་
པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་འཁོར་དང་བཅས་པ་སྟེ། ནམ་མཁའ་ལ་སྤྲིན་འཐོར་བའི་རླུང་བཞིན་
ནོ། །དེ་ཉིད་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་སྦྱོང་བའི་དཔེས་གསུངས་པ་ཡང་སྔར་བཤད་ཅིང་སླར་
ཡང་རྒྱུད་བླ་མའི་འགྲེལ་པར་མདོ་དྲངས་པ་བློ་གྲོས་རྒྱ་མཚོ་དཔེར་ན། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་བཻ་
དཱུཪྻ་རིན་ཐང་མེད་པ་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ། ཤིན་ཏུ་ཡོངས་སུ་དག་པ། ཤིན་ཏུ་དྲི་མ་མེད་པ་
འདམ་དུ་བཅུག་སྟེ་ལོ་སྟོང་ཕྲག་གནས་པར་གྱུར་ལ། དེ་ལོ་སྟོང་འདས་ནས་འདམ་དེ་ལས་
ཕྱུང་སྟེ། སྦྱངས་ཤིང་བྱི་དོར་བྱས་ཏེ་ལེགས་པར་བཀྲུས། ལེགས་པར་སྦྱངས། ལེགས་པར་བྱི་
དོར་བྱས་པ་ན་དྲི་མ་མེད་པ་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེའི་ངོ་བོ་དེ་ཉིད་མི་འདོར་རོ། །བློ་གྲོས་རྒྱ་
མཚོ་དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་(ཁྱབ་བྱེད་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་
ལྟ་བུའི་)སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བར་རབ་ཏུ་ཤེས་ཏེ། འོན་ཀྱང་(གང་ཟག་)དེ་གློ་
བུར་གྱི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པས་ཉོན་མོངས་(ཤིང་ཉམས་ཐག་)པར་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ལ་བྱང་
ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་
1-1-654


(ཁྱབ་བྱེད་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ལྟ་བུའི་)སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་འོད་གསལ་བར་ཞུགས་པ་མ་ཡིན་
(ཞིང་རོ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་མ་ཡིན་)ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་འདི་དག་ནི་(བཅོས་མ་)གློ་བུར་བ་སྟེ་
ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པས་བསྐྱེད་པ(ཡིན་པས་གཉེན་པོ་བསྟེན་ན་སྤང་དུ་རུང་
བ)འོ། །(དེ་ལྟ་བས་ན་)བདག་གིས་སེམས་ཅན་འདི་དག་གི་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཞི་བར་བྱ་
བའི་ཕྱིར་ཆོས་བསྟན་པར་ནུས་སོ་སྙམ་སྟེ། དེ་ལྟར་(གློ་བུར་དྲི་མ་བསལ་ནས་བདེ་གཤེགས་སྙིང་
པོ་ཐོབ་པའི་ཐབས་སྟོན་པ་)དེ་ལ་ཞུམ་པའི་སེམས་མི་སྐྱེ་བའོ། །དེ་ནི་ལན་མང་དུ་སེམས་ཅན་
རྣམས་ཀྱི་ཐད་དུ་འགྲོ་བའི་སེམས་སྐྱེ་བའོ། །དེ་འདི་སྙམ་དུ་ཡང་སེམས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་
འདི་དག་ལ་སྟོབས་སམ་མཐུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་པ་འདི་དག་ནི་མཐུ་
སྟོབས་ཆུང་བའོ། །འདི་དག་ལ་ཡང་དག་པའི་གནས་འགའ་ཡང་མེད་དོ། །ཉོན་མོངས་པ་
འདི་དག་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པར་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་
བ་བཞིན་ཚུལ་བཞིན་དུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པས་བརྟགས་པ་ན་ཁྲོ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་ཁོ་
བོས་ཅི་ནས་ཀྱང་(ཤེས་རྒྱུད་ལ་)འབྲེལ་བར་མི་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་བརྟག་པར་
བྱའོ། །ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་དང་ནི་མ་འབྲེལ་ན་ལེགས་ཀྱི་འབྲེལ་ན་ནི་(ལེགས་པ་)མ་ཡིན་
ནོ། །ཞེས་སོགས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཤིང༌། སྙིང་པོ་དང་དྲི་མའི་དཔེ་གཞན་དང་གཞན་མང་
པོས་གསུངས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་དོན་དམ་གྱི་གཞི་འབྲས་(གཤིས་ལུགས་ཀྱི་)འགོག་བདེན་དུ་
ངོ་བོ་གཅིག་ཚུལ་དང༌། དྲི་མ་འཇོམས་བྱེད་ལམ་བདེན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་པའི་ཚུལ་དང༌། 
དེས་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་དག་པའི་ཚེ་གནས་གྱུར་ཐོབ་ཀྱང་ཆོས་ཉིད་ངོ་བོ་མི་འགྱུར་བའི་
དཔེ་(འདུས་མ་བྱས་)ནམ་མཁས་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཀུན་རྫོབ་གཟུགས་སྐུའི་གཞི་ནི་དེ་སྐྱེད་
1-1-655


བྱེད་ཀྱི་དང་པོ་(ལ་སོགས་པ་)སྟེ་རྒྱས་པའི་རིགས་སོ། །ལམ་ནི་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ནས་
བརྩམས་ཏེ། ཕལ་ཆེར་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་རྣམས་
དང༌། བསྐྱེད་པའི་རིམ་པ་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྣམས་དང༌། དཀོན་མཆོག་གི་རྟེན་གསུམ་
བཞེངས་ཤིང་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་དང་ཞིག་རལ་གསོ་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱལ་བའི་ཞིང་ལས་
དགེ་བའི་ལོ་ཐོག་སྤེལ་བ་དང༌། མགོན་མེད་ཅིང་ཉམ་ཐག་པ་རྣམས་ལ་འདི་དང་གཞན་དུ་
(རིམ་པ་ལྟར་)བདེ་བ་དང་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་གྱི་ཞིང་ལས་ཀྱང་དགེ་
བའི་ལོ་ཐོག་(རྒྱ་ཆེར་)སྤེལ་ནས་སྨོན་ལམ་རླབས་ཆེན་སྒྲུབ་པ་(ལ་འབད་པ)སྟེ། སློབ་པའི་ལམ་
དུ་གཏོགས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཤས་ཆེ་བའོ། །འབྲས་བུ་ནི་དེ་དག་གིས་བསྐྱེད་
པའི་སངས་རྒྱས་གཟུགས་སྐུ་(ཡང་དག་)ཡེ་ཤེས་དང་ཡོན་ཏན་དང་ཕྲིན་ལས་ཕུན་སུམ་
ཚོགས་པའི་བདག་ཉིད་སྔར་བསྟན་པ་རྣམས་དང༌། གཞན་ཡང་མདོ་རྒྱུད་ཟབ་མོ་རྣམས་
ལས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ(ལྟར་ཡིན་གྱི་དེ་ལས་གཞན་དུ་ཁ་ཅིག་སྣང་ཚད་སྤྲུལ་སྐུ་སྟོང་ཚད་ཆོས་སྐུ་
རིག་ཚད་ལོངས་སྐུར་འདོད་པ་ལ་སོགས་ནི་བོད་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་རྒྱུད་མང་པོས་མགོ་བོ་བསྐོར་བའི་
རྣམ་འགྱུར་དུ་རིག་པར་བྱ)འོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ལས་དང་པོ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་
བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པ་ལ་སོགས་པ་སློབ་ལམ་གྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱང་
གཞིའི་ཁོང་སུ་བསྡུས་ནས་གསུངས་པ་ནི་ཉུང་གཞི་ཞེས་པ་ལྟར་སྐྱེད་བྱེད་ལ་གཞིར་
གསུངས་པ་སྟེ། །(དེ་ནི་)རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་སུ་བསྡུས་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །གཞི་ལམ་
འབྲས་གསུམ་དུ་ཕྱེ་བའི་ཚེ་ནི་རྒྱུད་ཉིད་ལ་གཞི་དང་ལམ་དུ་ཕྱེ་བ་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་(གཞི་
ལམ་འབྲས་བུ་)གསུམ་དུ་ཕྱེ་བ་དང་(རྒྱུ་འབྲས་)གཉིས་སུ་བསྡུས་པ་ལ་འགལ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་
1-1-656


མེད་ཅིང་དོན་གཅིག་(ཡིན་)ལ་གཟུགས་སྐུའི་ཡེ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་ཐེག་ཆེན་མི་སློབ་པའི་
ལམ་དུ་གཏོགས་པ་རྣམས་ལམ་བདེན་ཡིན་ཡང་གཞི་ལམ་འབྲས་གསུམ་དུ་ཕྱེ་བའི་ཡ་གྱལ་
གྱི་ལམ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་སློབ་ལམ་ཡིན་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་བསྟན་པ་རྣམས་
ལ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ནི་གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་ཐམས་ཅད་དོ། །ཤེས་ནས་ཉམས་སུ་བླང་བར་བྱ་
བ་ནི་ཚོགས་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ལམ་རྣམ་དག་(གང་ཡིན་པ་)སྟེ། འབྲས་བུ་ནི་ཐོབ་བྱར་
དམིགས་པ་དང་སྐྱབས་གནས་དང་ཕྱག་མཆོད་(བསྐོར་བ་)ལ་སོགས་པ་དད་གུས་ཀྱི་བྱ་བ་
(རྣམ་པ་མང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་)རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་ཉིད་(དང་སྡིག་བཤགས་ཀྱི་ཡུལ་དང་གསོལ་བ་
གཏབ་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་ཉིད་)དུ་གསུངས་པས་དེ་ལྟར་ཤེས་ནས་གཙོ་བོར་ལམ་ཚོགས་
གཉིས་སྒྲུབ་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་བརྩོན་པར་བྱའོ། །
༈ ༼བཤད་པའི་དགེ་བ་བསྔོ་བ།༽ དེ་ལྟར་རྒྱལ་བའི་གསུང་རབ་ཟབ་མོ་བཟང་
དགུའི་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་ནི། །རིགས་གསུམ་མགོན་སོགས་རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱི་ཞལ་གྱི་
གདམས་པ་ཟབ་མོ་ཡིས། །གསལ་བར་མཛད་ལས་རྗེ་བཙུན་བླ་མའི་དྲིན་གྱིས་རྟོགས་པ་
གང་ཡིན་འདི། །རི་ཁྲོད་དབེན་པར་ཟབ་མོའི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་རི་ཆོས་
ཏེ། །རྣམ་པར་དག་པའི་མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་ཁྱད་པར་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །ངེས་
དོན་ཆུ་བོ་མ་ལུས་འདུས་ཕྱིར་འདི་ནི་ངེས་དོན་རྒྱ་མཚོ་ཡང་(ཡིན་ལ)། །གཞི་ལམ་འབྲས་བུ་
ཇི་སྙེད་པ་དང་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པའང་ཇི་སྙེད་པའི། །མཐར་ཐུགས་ཐུན་མོང་མིན་པ་སྟོན་ཕྱིར་
འདི་མིང་དོན་དང་ལྡན་པ་ལགས། །དགོངས་པ་ཟབ་མོ་ངེས་པར་འགྲེལ་སླད་འདི་ནི་རྒྱལ་
བའི་དགོངས་འགྲེལ་ཏེ། །རྡོ་རྗེའི་ཚིག་ཀུན་ངེས་པར་འགྲེལ་སླད་རྡོ་རྗེའི་ཚིག་གི་མདུད་
1-1-657


འགྲོལ་ཡང་(ཡིན་ཞིང་)། །(ཀུན་འགྲོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་
དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་དང༌། ཤེར་ཕྱིན་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་དང༌། ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་
པོ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་དང༌། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཡིན་མིན་གྱི་སྟོང་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཉིད་ཡིན་མིན་གྱི་
སྟོང་ཉིད་ལ་སོགས་པར་ལེགས་པར་ཕྱེ་ནས་)ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་གསལ་བར་སྟོན་ཕྱིར་བདེ་
གཤེགས་སྙིང་པོ(གསལ་བར་སྟོད་པ)འི་སྒྲོན་མེ་དང༌། །ལུང་རིགས་མན་ངག་ཟབ་དགུ་འདུས་
ཕྱིར་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་མཆོག་ཀྱང་ཡིན། །དེ་སླད་འདི་ན་རང་རིགས་རྒན་པོའི་ངག་
ཙམ་དབང་དུ་བྱེད་པ་དང༌། དང་པོར་གང་ཐོས་དེ་ལ་ཞེན་སླད་ཕྲ་མ་སྔ་བཙན་དབང་སོང་
དང༌། །རྟོན་པ་བཞི་བྲལ་འདོད་མི་མང་བས་བདེན་པར་འཇོག་པའི་མི་རྣམས་
དང༌། །མཐུན་པ་དཀའ་མོད་སྲས་བཅས་རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་དང་མཐུན་དོན་དང་
མཐུན། །འདི་ལ་གང་གིས་ཐུགས་དགོངས་བཟང་པོས་ཡང་ཡང་བསྐུལ་བར་མཛད་རྣམས་
དང༌། །མཐུན་པའི་གྲོགས་དང་ལོངས་སྤྱོད་བཟང་པོ་འབུལ་བར་མཛད་པ་ལ་སོགས་
པ། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱིས་དྲི་མ་མེད་པའི་མདོ་རྒྱུད་མན་ངག་ཟབ་མོའི་དོན། །མཐོང་ཞིང་
རྟོགས་ནས་མྱུར་བར་ཐོབ་སྟེ་གཞན་དོན་རླབས་ཆེན་བྱེད་པར་ཤོག །གནས་སྐབས་ཀུན་དུ་
སངས་རྒྱས་དགྱེས་པའི་དད་བརྩོན་ཤེས་རབ་སྙིང་རྗེ་དང༌། །སྙིང་སྟོབས་ཡིད་གཞུངས་ངོ་
ཚ་ཁྲེལ་ཡོད་འཚོ་བ་མཆོག་དང་གཏོང་ཕོད་དང༌། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཏིང་འཛིན་དམ་ཚིག་བཞི་
དྲུག་བརྒྱད་དང་བཅུ་དང་བཅུ་དྲུག་གི །སྤྱོད་པ་བཟང་པོས་རྟག་ཏུ་གནས་གྱུར་ནམ་ཡང་
ཉམས་པར་མ་གྱུར་ཅིག །འདི་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་དང་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གཙུག་གི་
ནོར་བུར་གྱུར་པ་མཁན་ཆེན་ཇོ་གདན་(བསོད་ནམས་གྲགས་)པ་དཔོན་སློབ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་
1-1-658


གིས་ཡང་ཡང་བསྐུལ་བ་དང༌། ལེགས་པར་སྦྱར་བའི་སྐད་ཀྱིས་བརྡ་སྤྲོད་ཅིང་ལུང་དང་
མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ཡོན་ཏན་མང་པོ་དང་ལྡན་པའི་བླ་མ་ལོ་ཙཱ་བ(བློ་གྲོས་དཔལ་བ)འི་
གསུང་གིས་བསྐུལ་བ་དང༌། གཞན་ཡང་བླ་མ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་(གློ་བུར་བ་ཆོས་
ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་)ལ་སོགས་པ་མཁས་བཙུན་བཟང་པོའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་དགེ་བའི་
བཤེས་གཉེན་མང་པོ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དབང་ཕྱུག་དམ་པ་བསམ་སྡིངས་ཅོག་བུ་(དཔལ་
ལྡན་དབང་ཕྱུག་ཤེས་རབ་)པ་ལ་སོགས་པ་ངེས་དོན་གྱི་སྒྲུབ་པ་པོ་བཟང་པོ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་
གིས་བསྐུལ་བ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་བླ་མ་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་པས་བརྒྱ་འབུལ་བཟང་པོ་དང་
བཅས་པའི་བསྙེན་བཀུར་གྱིས་ལེགས་པར་བཏེག་ཅིང་དོས་ཆེན་པོ་མཛད་དེ། རྒྱལ་ཁམས་
པ(རྟོན་པ་བཞི་ལྡན་གི)ས་ངེས་དོན་ཟབ་མོ་མཐར་ཐུག་གི་ལུང་རིགས་མན་ངག་ཇི་ལྟ་བ་
བཞིན་ཇོ་ནང་དཔལ་གྱི་གནས་ཆེན་དུ་བཀོད་པ་སྟེ། །བློ་ལྡན་གཟུ་བོར་གནས་ཤིང་ངེས་
དོན་ཆོས་ཉིད་བསྒོམས་པའི་ཉམས་མྱོང་ཅན་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་དུ་མི་རུང་བའི་
བཀའ་རྒྱ་དམ་པོ་ཡོད་པས་དེ་ཁོ་ན་བཞི་མཛད་པར་ཞུ། ཅི་སྟེ་དེ་ལས་འདས་ན་དམ་
ཚིག་ལས་འདས་སོ།། །།
ཨོཾ་ཨཱཿ་ཧུཾ་ཧོཿཧཾ་ཀྵཿ གཅིག་ཞུས། འདི་ནི་ཆོས་ཟབ་མོ་སྣོད་མིན་ལ་བསྟན་དུ་མི་རུང་
བར་གསུངས་པ་དང་མཐུན་པས་སྡིག་རྐྱེན་དུ་འགྱུར་བ་བཀག་པ་ཡིན་གྱི་སེར་སྣ་བྱེད་པ་
ནི་མ་ཡིན་ཏེ་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པའི་སློབ་མ་མཆོག་ལ་བསྟན་དུ་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཞུང་
མཆོག་མཆན་བུས་གསལ་བར་བྱས་འདིས་ཀྱང༌། །དམན་པའི་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པ་རབ་སྤངས་
ནས། །ཡང་དག་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པ་རླབས་ཆེན་གྱིས། །སྐུ་གཉིས་ཐོབ་ནས་གཞན་དོན་བྱེད་པར་
1-1-659


ཤོག །ཨ་ལ་ལ་ཧོ། ཨ་ཧཾ། གཞུང་འདིའི་གསལ་བྱེད་ཡིན་པས་མཆན་བུ་འདི་ཡང་ངེས་
པར་དགོས་སོ། །མངྒ་ལཾ། བྷ་ཝཾ་ཏུ། ཡང་གཅིག་ཞུས།
པར་བྱང་སྨོན་ཚིག
ཨོཾ་སྭ་སྟི། ཀུན་གཞིའི་རྣམ་ཤེས་འཁྲུལ་སྣང་དྭངས་བའི་དབྱིངས།།
ཀུན་གཞིའི་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་འོད་གསལ་བ།།
སྐུ་བཞི་ཞིང་ཁམས་ཡི་དམ་རྒྱུད་སྡེའི་མཛོད།།
ཡོན་ཏན་རབ་འབྱམས་རྒྱ་མཚོའི་སྣང་བརྙན་དཔལ།།
གང་གིས་བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཚོགས་གཉིས་སྐལ་ཆེན་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་རབ་རྫོགས་
ཤིང༌།།
བདུད་ཀྱི་སྡེ་ཆེན་རབ་བཅོམ་མཆོད་འོས་མཚུངས་མེད་འཇིག་རྟེན་གསུམ་ན་སྙན་པར་
གྲགས།།
བུ་རམ་ཤིང་བའི་རིགས་འཁྲུངས་ཐུབ་དབང་མཆོག་གིས་བཀའ་འཁོར་གསུམ་གྱི་ཆོས་དུང་
འབུད།།
འགྲོ་བའི་སྐྱབས་གནས་མཆོག་གསུམ་འདུས་པའི་བདག་ཉིད་ཤཱཀྱ་སེང་གེར་ལན་བརྒྱར་
འདུད།།
མདོ་རྒྱུད་རྒྱ་མཚོའི་དགོངས་དོན་མཐར་ཐུག་ངེས་དོན་རྫོགས་ལྡན་མདོ་སྔགས་གཞན་སྟོང་
དབུ་མ་ཆེ།།
རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་པ་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་མཆེད་བཅས་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཨརྱ་དེ་ཝ་
སོགས།།
རྒྱུད་སྡེའི་དགོངས་དོན་ལེགས་བྲལ་ཟླ་བཟང་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་པད་དཀར་འཛིན་
སོགས་སེམས་དཔའ་ཆེ།།
1-1-660


མདོ་སྔགས་རྒྱ་མཚོའི་དགོངས་དོན་བསྟན་བཅོས་ཀུན་གྱིས་འགལ་མེད་ཚུལ་བཞིན་འཆད་
ལ་ལེགས་པར་གུས།།
འཕགས་པའི་ཡུལ་དང་གངས་ལྗོངས་ལྷ་ལམ་ཡངས་བར་མཁས་མང་གྲུབ་བརྙེས་རྒྱུ་སྐར་
རབ་ཏུ་བཀྲ་བའི་དབུས།།
རྣམ་དག་ལུང་རིགས་བྱེ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོངས་རྫོགས་ཉ་རྒྱས་ཟླ་བཞིན་རབ་ཏུ་
འཕགས་པའི་མདངས་བརྒྱ་འཛིན།།
མཐར་ཐུག་དབུ་མ་ཆེན་པོའི་དགོངས་དོན་གདུལ་བྱའི་ཁམས་བཞིན་འཆད་པའི་གསུང་
རབ་ལེགས་བཤད་འོད་དཀར་གྱིས།།
རྒྱལ་བསྟན་སྙིང་པོའི་ཀུ་མུད་བཞད་པའི་གཉེན་གཅིག་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་རྒྱལ་བའི་
ལུང་གིས་ཡང་ཡང་བསྔགས།།
ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོའི་དྭངས་བཅུད་མ་ལུས་པ།།
རི་ཆོས་ངེས་དོན་རྒྱ་མཚོ་ལེགས་པར་བསྡུས།།
ལུང་རིགས་རྣམ་དག་ལེགས་བཤད་འོད་དཀར་གཞུང༌།།
བསིལ་ལྗོངས་ཁྲོད་འདིར་ཤིང་རྟའི་སྲོལ་ཆེན་འབྱེད།།
གུ༷ས་གུ༷ས་དད་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཟ༷བ་ཟ༷བ་ངེས་དོན་རྒྱ་མཚོའི་གཞུང༌།།
མཛེ༷ས་མཛེ༷ས་ཡི་གེའི་གཟུགས་སུ་ཡ༷ང་ཡ༷ང་སྤེལ་བའི་སླད་དུ་བསྐྲུན།།
འགྲི༷གས་འགྲི༷གས་ཡོན་མཆོད་ཀུན་གྱིས་མ༷ང་མ༷ང་བསྟན་འགོའི་དོན་དུ་སྤེལ།།
བརྩེ༷་བརྩེ༷ས་སྙིང་རྗེའི་སེམས་ཀྱིས་སྙ༷ན་སྙ༷ན་གཏམ་གྱིས་ཀུན་ལ་སྦྱིན།།
བསྟན་འཛིན་ཡོངས་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་འདུ་བྱེད་བརྟན།།
ཐོས་བསམ་སྒོམ་པའི་བྱ་བ་རྟག་འཕེལ་དང༌།།
འཆད་རྩོད་རྩོམ་པ་ཡར་ངོའི་ཟླ་ལྟར་འཕེལ།།
ཆོས་སྤྱོད་བཅུ་ཡི་བྱ་བ་རྟག་འཛིན་ཤོག།
ཆབས་ཅིག་རྒྱལ་བསྟན་རྫོགས་ལྡན་དར་ཞིང་རྒྱས།།
རྟེན་འདི་གང་ན་བཞུགས་པའི་ས་ཕྱོགས་སུ།།
དུས་འཁྲུགས་ཀུན་ཞི་ཆབ་སྲིད་བརྟན་པ་དང༌།།
1-1-661


ཆར་ཆུ་དུས་ཚིགས་སྙོམས་ཤིང་ལོ་ཕྱུགས་འཕེལ།།
ནད་རིམས་ཞི་ཞིང་ཚེ་རིང་བདེ་ཞིང་སྐྱིད།།
དཔལ་དང་གྲོགས་བཟང་སྐལ་བ་ལྡན་པར་ཤོག།
འདི་བྱས་རབ་དཀར་ཉལ་འགོའི་རྒྱུན་བཟང་ཡང༌།།
སྲས་བཅས་རྒྱལ་བའི་ཆུ་ཀླུང་དང་འགྲོགས་ནས།།
དགེ་བཅུའི་ལྦུ་ཕྲེང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་དབྱངས་བཅས།།
མཐར་ཐུག་སྐུ་བཞིའི་རྒྱ་མཚོ་འབབ་པར་ཤོག།
སྨོན་ལམ་མཁའ་ཡི་གླང་པོ་ཕྱོགས་བཅུ་ཉུལ།།
བརྩེ་ཆེན་འོད་དམར་ཞགས་པའི་འཁྱུགས་ཙམ་བྱེད།།
ངེས་དོན་སྒྲ་བརྒྱ་དགོད་པས་ལྟ་ངན་བཏུལ།།
ཕན་བདེའི་དྲི་ཆར་འཛད་མེད་འཇོ་བར་ཤོག།
དམ་པའི་ཆོས་རྣམས་རིན་ཐང་ཚད་ལས་འདས།།
དེ་ལྷག་བཀའ་དྲིན་ཟླ་བྲལ་བླ་མ་ཡིས།།
རྫོགས་ལྡན་གསུང་རབ་གང་གནང་ཁྱད་འཕགས་འདི།།
འགྲོ་ཀུན་བསོད་ནམས་བསགས་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག།
བླ་མ་ཡི་དམ་མཆོག་གསུམ་མཁའ་འགྲོ་དང༌།།
ཆོས་སྐྱོང་དམ་ཅན་བསྟན་སྲུང་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས།།
འདིར་བསག་རྣམ་པར་དཀར་བའི་མཐུ་སྟོབས་ཀྱིས།།
ཇི་ལྟར་སྟོན་པ་བཞིན་ཏུ་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག།
ཅེས་སྤར་འདི་འགྲུབ་པའི་དུས་སུ་ཆུ་སྐྱེས་སྣ་ཚོགས་བཞད་པ་ཆུ་མཚོ་རྐང་འཐུང་རབ་ཏུ་
རྒྱས་ཤིང་སྨན་སྣའི་མྱུ་གུས་དྲི་ངད་ཕྱོགས་བཅུར་ལྡང་བ། བྱ་ཚོགས་ཛེས་པའི་སྐད་སྙན་
སྣ་ཚོགས་སྒྲོགས་པས་མཆོག་གསུམ་ལ་མཆོད་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཕྱི་ནང་ཀུན་ནས་ངོམ་པའི་
དུས་སུ་སྨོན་ཚིག་འདི་ངག་དབང་ཡོན་ཏན་བཟང་བོས་བྲིས་པའོ། །འདིས་ཀྱང་དཔལ་རྒྱལ་
བ་ཇོ་ནང་པའི་བསྟན་པ་ཕྱོགས་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་དར་ཞིང་རྒྱས་ལ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་
པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག།
1-1-662


མ་ཡིག འཛམ་ཐང་པར་མ་དང་འབྲས་དཔེ་རྙིང༌། ༼ ཕྱི་མ་ ༡༨༧ ༽ཡིན།