16-1-1a


༄༅། །རྗེ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོ་བློ་བཟང་གྲགས་པའི་བཀའ་འབུམ་མ་པའི་དཀར་ཆག་བཞུགས་སོ།།
16-1-1b


༄༅༅། །སྭསྟི། མ་སྨད་སྙིང་སྟོབས་ལྷོ་ལ་མ་ལས་འོངས་པའི། །དཔྱད་བཟོད་གཏམ་གྱི་དྲི་བསུང་ཡོངས་རྫོགས་པ། །ལུང་རིགས་མགྱོགས་འགྲོའི་ཤུགས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་
ཁྱོན། །ཀུན་ཁྱབ་འཇམ་མགོན་ཡབ་སྲས་ཞིང་འདིའི་དཔལ། །གང་དེའི་བཞེད་སྲོལ་ཛམྦུའི་གསེར་བཞུན་རྒྱུན། །དབྱིག་ལྡན་སྒེག་མོའི་ལྟོ་བར་ཡུན་འཁྱིལ་སླད། །དགའ་ལྡན་སྐུ་བཅར་དར་ཧན་མཁན་པོ་ཡིན། །
འཛད་མེད་པར་གྱི་ཆོས་སྦྱིན་སྤེལ་པ་ལས། །སྔོན་རབས་མཁས་སྙེམས་མེ་རྒན་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས། །མ་ལྕིགས་ཁུངས་ལྡན་མདོ་རྒྱུད་དཀའ་གནད་གཟུགས། །རྫོགས་པའི་ལེགས་བཤད་ཀུན་མཐོང་བུ་སྟ་ཀཿ
མ་པའི་ཆོས་ཚན་གྲངས་རིམ་འདི་ན་བསྟར། །༼མ༽ པར་དབུ་མ་འཇུག་པའི་རྣམ་བཤད་དགོངས་པ་རབ་གསལ་ལ་ ༢༦༧ རྒྱལ་ཚབ་ཆོས་རྗེས་རྗེ་ལ་གསན་པའི་དབུ་མ་རྒྱན་གྱི་བརྗོད་བྱང་ལ་ ༡༡ མངོན་སུམ་
ལེའུའི་ཊིཀྐ་རྗའི་གསུང་བཞན་མཛད་པ་ལ། ༩༣ སྤྱོད་འཇུག་ཤེས་རབ་ལེའུའི་ཊིཀྐའི་ཟིན་བྲིས་ལ། ༣༢ དཀར་ཆག་ལ ༡ བཅས་བསྡོམས་ཤོགས་གྲངས ༤༠༤ བཞུགས།། །།
16-2-1a


༄༅། །བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་དབུ་མལ་འཇུགས་པའི་རྣམ་བཤད་དགོངས་པ་རབ་གསལ་བཞུགས་སོ།།
16-2-1b


༄༅། །དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་དགོངས་པ་རབ་གསལ་ཞེས་བྱ་བ། །རྗེ་བཙུན་བླ་མ་འཇམ་པའི་དབྱངས་དང༌། འཕགས་པ་ཡབ་སྲས་རྣམས་ཀྱི་ཞབས་ལ་གུས་པ་ཆེན་པོས་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་
སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེའི་ལེགས་བཤད་ཀུན་གྱི་གཏེར། །འཇིག་རྟེན་ཀུན་གྱི་མ་འདྲིས་མཛའ་བཤེས་ཏེ། །ས་གསུམ་འགྲོ་ལ་ལམ་བཟང་མཚོན་པའི་མིག །ཐུབ་དབང་སྨྲ་བའི་ཉི་མས་རྟག་ཏུ་སྐྱོངས། །རབ་
འབྱམས་རྒྱལ་བའི་འཁོར་དུ་ཟབ་མོའི་གནས། །ཡང་དག་ཕུལ་གྱི་གཏམ་གྱི་སེང་གེའི་སྒྲ། །ཀུན་ནས་སྒྲོག་ལ་མཚུངས་པ་མ་མཆིས་པའི། །འཇམ་དབྱངས་བླ་མས་རྟག་ཏུ་བྱིན་གྱིས་རློབས། །དུས་གསུམ་བདེ་བར་གཤེགས་
པའི་ཐུགས་ཀྱི་བཅུད། །མཐའ་བྲལ་དབུ་མ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་ལམ། །ཇི་བཞིན་འགྲེལ་པར་ལུང་བསྟན་ཀླུ་སྒྲུབ་ལ། །སྙིང་ནས་འདུད་དོ་བརྩེ་བའི་ལྕགས་ཀྱུས་ཟུངས། །མགོན་དེའི་གདམས་པས་གོ་འཕང་མཐོར་གཤེགས་
ནས། །ཉིད་ཀྱིས་གཟིགས་གང་འགྲོ་ལ་གསལ་མཛད་པའི། །ལེགས་ལམ་སྟོན་པའི་གཏམ་ལ་དབང་འབྱོར་བ། །དཔལ་ལྡན་འཕགས་པ་ལྷ་ཡི་ཞབས་ལ་འདུད། །རྗེ་བཙུན་འཇམ་པའི་དབྱངས་ཀྱི་བཀའ་གྲུབ་ཅིང༌། །འཕགས་
པའི་དགོངས་པ་མཐར་ཐུག་གསལ་བར་མཛད། །གྲུབ་པའི་རིག་འཛིན་གནས་སུ་གཤེགས་གྱུར་པ། །སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་ཀྱི་ཞབས་ལ་མགོས་ཕྱག་འཚལ། །ཕྲ་ལ་རྟོགས་དཀའ་དྲང་སྲོང་ཆེན་པོའི་ལམ། །ཀླུ་སྒྲུབ་ལུགས་
16-2-2a


ཀྱི་ཐུན་མོང་མིན་པའི་གནད། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་སྟོན་མཛད་ཟླ་བའི་ཞབས། །ཞི་བ་ལྷ་དང་བཅས་པའི་ཞབས་ལ་འདུད། །ཀླུ་སྒྲུབ་འཕགས་པ་ལྷ་ཡི་གྲུབ་པའི་མཐའ། །ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་གསུམ་
གྱིས་བཀྲལ་བ་ཉིད། །ཐུན་མོང་མ་ཡིན་གནད་དོན་ཀུན་རྫོགས་པར། །དྲི་མེད་བློ་གྲོས་མིག་གིས་ལེགས་མཐོང་ཞིང༌། །ཕྱོགས་འདིར་ལུགས་དེ་འཆད་འདོད་ཕལ་མོ་ཆེས། །བཤད་པའི་དྲི་མས་སྦགས་པ་བསལ་ཕྱིར་དང༌། །གཞན་
གྱིས་བསྐུལ་ཕྱིར་ཡོངས་དག་བཤད་པ་ཡིས། །དབུ་མ་འཇུག་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པར་བྱ། །འདིར་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་དོན་གཉིས། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་དབུ་མ་ལ་འཇུག་པ་རང་གི་འགྲེལ་
པ་དང་མཐུན་པར་འཆད་པ་ལ་བཞི། མཚན་གྱི་དོན། འགྱུར་གྱི་ཕྱག །གཞུང་གི་དོན། མཇུག་གི་དོན་ནོ། །དང་པོ་ནི། རྒྱ་གར་ན་སྐད་རིགས་བཞི་ཡོད་པའི་ལེགས་པར་སྦྱར་བའི་སྐད་དུ་ན། བསྟན་བཅོས་འདིའི་མཚན་མ་དྷྱཱ་མ་ཀ་
ཨ་བ་ཏཱ་ར་ནཱ་མའོ། །དེ་བོད་ཀྱི་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ན། དབུ་མ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བའོ། །འདིར་གང་ལ་འཇུག་པའི་དབུ་མ་ནི། དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས་པས་དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ཡིན་ལ། 
དེ་ཡང་འདིའི་འགྲེལ་པར་རྩ་ཤེ་ཁུངས་སུ་མཛད་པ་ན་དབུ་མ་ལས། ཞེས་མང་དུ་གསུངས་པ་ལྟར་རྩ་ཤེ་ལ་བྱའི། དབུ་མའི་གཞུང་གཞན་དང༌། དབུ་མའི་དོན་གཞན་ལ་མི་བྱའོ། །མ་དྷྱཱ་མ་ཀའི་སྐད་ཀྱི་བྱིངས་ལ་བརྩམས་
16-2-2b


ནས། དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་སམ་དབུ་མའི་གྲུབ་མཐའ་ལ་དབུ་མར་བྱས་པར་ཤེས་རབ་སྒྲོན་མར་ཡང་བཤད་པས། དབུ་མ་ཞེས་པ་ཙམ་ལས་མ་བྱུང་ཡང༌། འདིར་དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ལ་གོ་བར་བྱའོ། །འོ་ན་རྩ་བ་ཤེས་རབ་ལ་བསྟན་བཅོས་
འདིས་འཇུག་ཚུལ་དེ་ཇི་འདྲ་ཞིག་ཅེ་ན། འདི་ལ་ཁ་ཅིག་བསྟན་བཅོས་དེར་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་རང་བཞིན་རྒྱས་པར་མ་བརྗོད་ལ། འདིར་དེ་གཉིས་རྒྱས་པར་བསྟན་པས་དེ་ལ་འཇུག་གོ། ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་རིགས་
པའི་རྣམ་གྲངས་ནི། འཇུག་པ་ལས་རྩ་བ་ཤེས་རབ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པས། བཤད་པ་དེ་ལེགས་པར་མ་མཐོང་ངོ༌། །རང་གི་ལུགས་ནི་རྩ་བ་ཤེས་རབ་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་དེ། ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྒོ་ནས་སོ། །དེའི་དང་པོ་ནི་རང་འགྲེལ་ལས། 
ལུགས་འདི་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའོ། །ཞེས་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་པ་དང༌། དེ་ཉིད་མ་རྟོགས་པས་ཆོས་ཟབ་མོ་འདི་སྤངས་པས། དེའི་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དབུ་མའི་
བསྟན་བཅོས་ལ་འཇུག་པ་འདི་སྦྱར་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་རང་གིས་དབུ་མའི་དོན་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དེ། དབུ་མ་པ་གཞན་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་བསྟན་པ་དང༌། བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དོན་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དང་མཐུན་པར་བཤད་དུ་མི་རུང་བ་ལ་ངེས་པ་
བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་དབུ་མ་ལ་འཇུག་པ་བརྩམས་པར་གསུངས་ཏེ། ཚིག་གསལ་ལས་བརྟེན་ནས་བཏགས་པའི་ཚུལ་དབུ་མ་ལ་འཇུག་པ་ལས་ཤེས་པར་བྱ་བར་གསུངས་ཤིང༌། རྣམ་རིག་པའི་ལུགས་དགག་པ་རྩ་ཤེ་དང༌། ཚིག་གསལ་
16-2-3a


དུ་མི་རྒྱས་པ་འདིར་རྒྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་གཞུང་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་དགོས་པ་དེ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྩ་ཤེའི་དོན་ལེགས་པར་ངེས་པ་ནི། གཞུང་འདིས་དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་གཅིག་གོ། རྒྱ་ཆེ་བའི་སྒོ་ནས་དབུ་མ་ལ་
འཇུག་ཚུལ་ནི། འཕགས་པའི་ལུགས་འདིར་ཐེག་པ་གཉིས་ལ་གནས་པ་ལ། ཤིན་ཏུ་ཟབ་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཡོད་མེད་ཀྱིས་མི་འབྱེད་ཅིང༌། རྩ་ཤེ་ལས་ཟབ་མོའི་ཕྱོགས་མ་གཏོགས་པ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་
མ་བསྟན་ཀྱང༌། གཞུང་དེ་ནི་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས། ཐེག་ཆེན་པའི་དབང་དུ་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། རིགས་པའི་རྣམ་གྲངས་མཐའ་ཡས་པས་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྒྱས་པར་བསྟན་པ་ནི། ཐེག་ཆེན་པའི་གདུལ་བྱ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་མཛད་པའི་
ཕྱིར་དང༌། རྩ་ཤེར་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ཡང་རང་འགྲེལ་ལས། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པ་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བསྟན་པ་ཡང་རིགས་པ་ཉིད་དེ། རྒྱས་པར་བསྟན་པ་བརྗོད་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་
ཐེག་པ་ལས་ནི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པ་མདོར་མཚོན་པ་ཙམ་ཞིག་ཏུ་ཟད་དོ། །ཞེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ་འོག་ཏུ་འཆད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་གཞུང་དེར་བསྟན་པའི་ལམ་ལ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ལམ་གཞན་འཕགས་པའི་མན་ངག་
གིས་ཁ་བསྐངས་ན་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པས། དེ་སྐོང་བ་ལ་སོ་སྐྱེའི་སའི་ཆོས་གསུམ་དང༌། འཕགས་པ་སློབ་པའི་ས་བཅུ་དང༌། འབྲས་བུའི་ས་དང༌། ས་ལྔ་པ་དང་དྲུག་པའི་གོ་རིམ་གྱིས་བསམ་གཏན་གྱི་ངོ་བོ་ཞི་གནས་ལ་བརྟེན་ནས། བདག་
16-2-3b


མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དཔྱོད་པའི་ལྷག་མཐོང་སྒོམ་པ་རྣམས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་རྩ་ཤེའི་དོན་ཡིད་ལ་བྱེད་པའི་ཚེ། འཇུག་པ་ལས་གསུངས་པ་འདི་རྣམས་དྲན་ནས་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བ་གཉིས་ཀ་ཚོགས་པའི་ལམ་གྱི་
རིམ་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་མ་བྱུང་ན། གང་ཟག་དེ་ལ་དབུ་མ་ལ་འཇུག་པ་བརྩམས་པའི་དགོས་པ་གཉིས་སྟོར་བ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་གཞུང་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་རྩ་ཤེའི་ལམ་ལ་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྒོ་ནས་འཇུག་པ་ནི། དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་གཉིས་པའོ། །
གཉིས་པ་ནི། ཚིག་གི་དོན་གོ་བར་སླ་ལ། འཇམ་དཔལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བ་ནི། གཞུང་འདི་དོན་དམ་པའི་ཆོས་མངོན་པ་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཡིན་པས། ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་ཕྱིར། སྔོན་གྱི་བཀས་བཅད་པ་དང་མཐུན་པར་མཛད་
པའོ། །གསུམ་པ་ལ་བཞི། བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཐབས་མཆོད་པར་བརྗོད་པ། བརྩམས་པའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ལུས་དངོས། བསྟན་བཅོས་ཇི་ལྟར་བརྩམས་པའི་ཚུལ། བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པའི་དགེ་བ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་
ལ་གཉིས། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་སོ་སོར་མ་ཕྱེ་བར་བསྟོད་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་སོ་སོར་ཕྱེ་སྟེ་ཕྱག་འཚལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། དགོས་པ་དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ལ་འཇུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ། གང་ཟག་དབུ་མ་ལ་འཇུག་པ་རྩོམ་པར་བཞེད་པ་
ཟླ་བའི་ཞབས་ཀྱིས། གཞུང་གཞན་ལས་མཆོད་བརྗོད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་མཛད་པའི་ཉན་རང་གཉིས། མཆོད་བརྗོད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་མ་བཀོད་པར་མ་ཟད། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་སེམས་རྣམས་ལས་ཀྱང་ཐོག་མར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་
16-2-4a


དང་པོ། སེམས་ཅན་འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པ་སྐྱབས་མེད་པ་མ་ལུས་པ་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན། རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ལ་འབྲས་བུའི་མིང་གིས་བཏགས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་
བསྟོད་པར་འོས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཉན་ཐོས་ཞེས་སོགས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་སྨོས་སོ། །འདི་ལ་གཉིས། སྙིང་རྗེ་བྱང་སེམས་ཀྱི་གཙོ་བོའི་རྒྱུར་བསྟན་པ་དང༌། བྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་གཞན་གཉིས་ཀྱི་ཡང་རྩ་བར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་
གསུམ། ཉན་རང་གཉིས་ཐུབ་དབང་ལས་སྐྱེས་ཚུལ་དང༌། སངས་རྒྱས་རྣམས་བྱང་སེམས་ལས་འཁྲུངས་ཚུལ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་གསུམ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཡང་དག་པའི་གདམས་ངག་གཞན་ལས་ཉན་ནས། 
བསྒོམས་པའི་འབྲས་བུ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པ་ན། དོན་དེ་གཞན་ལ་ཐོས་པར་བྱེད་པས་ན་ཉན་ཐོས་ཏེ། ཐོས་པར་བྱེད་ཚུལ་ནི་འདི་ལྟར་བྱ་བ་བྱས་སོ། །འདི་ལས་སྲིད་པ་གཞན་མི་ཤེས་སོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུང་རབ་
ལས་མང་དུ་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ། །སྒྲ་བཤད་འདི་གཟུགས་མེད་ཁམས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་སོགས་འགའ་ཞིག་ལ་མེད་ཀྱང༌། སྐྱོན་མེད་དེ་སྒྲ་དངོས་མིང་དུ་འཇུག་པ་ལ་སྒྲ་བཤད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་པས་མ་ཁྱབ་པ་ནི། དཔེར་ན། སྐམ་ལས་
སྐྱེས་པའི་པད་མ་ལ་མཚོ་སྐྱེས་ཀྱི་སྒྲ་དངོས་མིང་དུ་འཇུག་པ་བཞིན་ནོ། །ཡང་ན་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྐད་དོད་སྲ་བ་ཀ་ནི་ཐོས་སྒྲོགས་ལ་ཡང་འཇུག་པ་ལྟར་ན། འབྲས་བུའི་མཆོག་གམ་སངས་རྒྱས་སུ་བགྲོད་པའི་ལམ། སངས་རྒྱས་རྣམས་
16-2-4b


ལས་ཐོས་ནས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་ཅན་ལམ་དེ་དོན་དུ་གཉེར་བ་རྣམས་ལ་སྒྲོག་པར་བྱེད་པས་ན་ཉན་ཐོས་ཏེ། དམ་ཆོས་པད་དཀར་ལས། མགོན་པོ་དེ་རིང་བདག་ཅག་ཉན་ཐོས་གྱུར། །བྱང་ཆུབ་དམ་པ་ཡང་དག་བསྒྲག་པར་བགྱི། །
བྱང་ཆུབ་པ་ཡི་སྒྲ་ཡང་རབ་ཏུ་བརྗོད། །དེ་བས་བདག་ཅག་ཉན་ཐོས་མི་བཟད་འདྲ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་འདི་གཉིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ནི་ཉན་ཐོས་དང་འདྲ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ལ། ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ནི་ཐོས་སྒྲོགས་ཀྱི་དོན་
དངོས་སོ། །ཁ་ཅིག་རྐང་པ་གསུམ་པ་ལ་དམ་པའི་སྒྲ་མེད་པས་བྱང་ཆུབ་སྔ་མ་ནི་ཐེག་ཆེན་གྱི་དང༌། ཕྱི་མ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་བོ་ཞེས་ཟེར་མོད་ཀྱང༌། དང་པོ་ནི་ཐེག་ཆེན་གྱི་བྱང་ཆུབ་དང༌། གཉིས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་དེར་བགྲོད་པའི་ལམ་ལ་བྱེད་པ་
འགྲེལ་པའི་དགོངས་པའོ། །བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་སངས་རྒྱས་ལས་ཐོས་ནས། གདུལ་བྱ་ལ་སྒྲོག་པས་ཉན་ཐོས་སུ་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། ཉེས་པ་མེད་དེ། ལམ་དེ་སྒྲོག་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཡིན་གྱི། རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ཙམ་ཡང་རང་
གིས་མི་སྒྲུབ་པ་ལ་བསམས་པ་ཡིན་པས་སོ། །སངས་རྒྱས་འབྲིང་ཞེས་པའི་སངས་རྒྱས་ནི། འགྲེལ་པར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དེ་ཉིད་གང་ཟག་གསུམ་ཆར་ལ་འཇུག་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ནི། ཁ་ཅིག་ཏ་ཏྭ་བུདྡྷ་ཞེས་པའི་སྒྲ་གང་ཟག་གསུམ་
ག་ལ་འཇུག་པར་འཆད་པ་ལྟར་ལེགས་ཏེ། ཏ་ཏྭ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དོ། །བུདྡྷ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ལའོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་དེ་ཉིད་རྟོགས་པ་བུདྡྷའི་སྒྲའི་དོན་དུ་བྱས་པའི་ཚེ། དོན་དེ་གང་ཟག་གསུམ་ག་ལ་ཡོད་པས། དེ་ཉིད་རྟོགས་པའི་སྒྲས་རང་
16-2-5a


སངས་རྒྱས་ཀྱང་བསྙད་ཅེས་ཟེར་རྒྱུ་ཡིན་པ་ལ། སངས་རྒྱས་སུ་བསྒྱུར་རོ། །སྤྱིར་བུདྡྷའི་སྒྲ་སངས་རྒྱས་ལ་བསྒྱུར་དུ་ཡོད་ཀྱང༌། སྐབས་འདིར་མི་འཚམ་མོ། །བུདྡྷའི་སྒྲ་ནི་པད་འདབ་རྒྱས་པ་དང༌། གཉིད་སད་པ་ལ་ཡང་
འཇུག་པར་བཤད་པས་སངས་རྒྱས་ཁོ་ན་ལ་བསྒྱུར་མི་དགོས་སོ། །འབྲིང་གི་དོན་ནི། རང་རྒྱལ་རྣམས་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱར་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་བསྟེན་པ་གོང་དུ་འཕེལ་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས། ཉན་ཐོས་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཤིང༌། 
བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་གཉིས་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་འཇུག་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སོགས་མེད་པས་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལས་དམན་པས་འབྲིང་པོའོ། །ཁ་
ཅིག །ཉན་ཐོས་ལས་ཡེ་ཤེས་ལྷག་པའི་དོན། གཟུང་དོན་རྟོག་པ་སྤོང་ཕྱིར་དང༌། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་མི་རིགས་ཏེ། ལུགས་འདིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་པ་ཉན་རང་གཉིས་ཀ་ལ་ཡོད་པར་
གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་སྐད་སྨྲ་བ་དེས་ཀྱང་གྲུབ་མཐའ་དེ་འདོད་པར་འདུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་འགྲེལ་པར་ཡེ་ཤེས་གོང་དུ་འཕེལ་བ་ལྷག་པར་གསུངས་ལ། གོང་དུ་འཕེལ་བ་ནི། ལམ་གྱི་བགྲོད་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་ཇེ་བཟང་དུ་འགྲོ་བའོ། །དེ་
ཡང་བསྐལ་པ་བརྒྱར་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ལ་གོམས་པ་ལྷུར་ལེན་པ་ཡིན་གྱི། ཉན་ཐོས་ལྟར་ལམ་ལ་གོམས་པ་སྲིད་མི་ནུས་པ་མིན་པའོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་སྤྱི་ལ་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲ་ཙམ་འཇུག་པ་ཡོད་ཀྱང༌། ཚོགས་ཀྱི་སྒྲ་འཇུག་
16-2-5b


པའི་གཙོ་བོ་ནི། འགྲེལ་པ་དོན་གསལ་ལས། ཡང་དག་པར་འགྲུབ་པའི་ངོ་བོས་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོ་འཛིན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ན། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཚོགས་ཡིན་པས། ཞེས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ཀྱིས། 
འབྲས་བུར་འཛིན་པ་ལ་གསུངས་པ་ལྟར་གྱི་དོན་ཚང་བའི་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་སོ། །དོན་དེ་མ་ཚང་བ་གཉིས་ནི་ཚོགས་ཕལ་བའོ། །འདི་ཡང་ཚོགས་ཀྱི་སྐད་དོད་སཾ་བྷ་ར་ལ་ངེས་ཚིག་གིས་བཤད་པའི་དོན་ནོ། །བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བགྲོད་
པ་ཉན་ཐོས་ལས་ཆེས་ལྷག་པའི་ཕྱིར། འདོད་པ་ཁམས་སུ་ཡང་སྲིད་པ་ཐ་མ་པའི་ཚེ། སློབ་དཔོན་གཞན་གྱིས་བསྟན་པ་ལ་མི་ལྟོས་པར་དགྲ་བཅོམ་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེད་ནུས་ཤིང༌། དེ་ཡང་རང་གཅིག་པུའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་པ་སྟེ་དགྲ་བཅོམ་ཐོབ་པ་དང་
འཐོབ་པར་བྱེད་པས་ན། རང་སངས་རྒྱས་ཞེས་བྱ་ལ་རང་བྱུང་ཞེས་ཀྱང་གསུངས་སོ། །ཐུབ་པའི་སྒྲ་ནི་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་ལ་ཡང་འཇུག་མོད་ཀྱང༌། ཐུབ་པའི་དབང་པོ་མིན་པས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ལ་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཉན་རང་དང་བྱང་སེམས་རྣམས་
ལས་ཀྱང་གོང་ན་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་དམ་པ་བརྙེས་པ་དང༌། གང་ཟག་གསུམ་པོ་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀས་ཆོས་ཀྱི་སྲིད་ལ་མངའ་སྒྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཐུབ་དབང་དེ་རྣམས་ལས་ཉན་རང་རྣམས་སྐྱེས་པ་ནི་དེ་དག་གིས་བསྐྲུན་པའོ། །ཐུབ་དབང་གིས་
ཉན་རང་བསྐྲུན་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་པ་ན་རྟེན་འབྲེལ་ཟབ་མོ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པ་ལ་འཇུག་ལ། ཚུལ་དེ་ཉན་རང་གི་རིགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཉན་པ་དང༌། ཐོས་པའི་དོན་སེམས་པ་དང༌། བསམས་པའི་དོན་སྒོམ་
16-2-6a


པར་འགྱུར་ལ། དེ་འདྲ་བའི་རིམ་པ་ལས་ཀྱང་རང་འབྲས་བུ་གང་ལ་མོས་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཉན་རང་གཉིས་ཀྱི་འདོད་པ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། དེ་གཉིས་ཐུབ་དབང་གིས་བསྐྲུན་པའོ། །གལ་ཏེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་རིགས་ཅན་
མང་པོས་སངས་རྒྱས་ལས་ཆོས་ཐོས་པའི་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་བྱང་ཆུབ་མངོན་དུ་བྱེད་ཀྱང༌། རང་རྒྱལ་གྱི་རིགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་རང་གི་བྱང་ཆུབ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པས། དེ་དག་གིས་ཐུབ་པས་གསུངས་པའི་དོན་ལ་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་
བྱས་པས་རང་གི་འདོད་པ་རྫོགས་པ་མི་འཐད་དོ་སྙམ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། གལ་ཏེ་རང་རྒྱལ་གྱི་རིགས་ཅན་ཁ་ཅིག །སྟོན་པས་རྟེན་འབྲེལ་གསུངས་པ་ཉན་པ་ཁོ་ན་ལས། དོན་དམ་པ་རྟོགས་པ་ལ་མཁས་པ་བྱུང་ཡང༌། ཆོས་ཐོས་པའི་མཐོང་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་
དེ་ཁོ་ན་ལ། རང་རྒྱལ་གྱི་མྱང་འདས་མི་འཐོབ་མོད་ཀྱང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རྟེན་འབྲེལ་བསྟན་པའི་རང་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུབ་པ་པོས། མྱོང་ངེས་ཀྱི་ལས་བསགས་པས་ལས་གསོག་པའི་ཚེ་དེ་ཉིད་ལ་འབྲས་བུ་མ་མྱོང་ཡང༌། སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་ངེས་པར་མྱོང་བ་ལྟར། ཚེ་
འདིར་མྱང་འདས་མ་ཐོབ་ཀྱང༌། ཚེ་རབས་གཞན་དུ་ངེས་པ་ཁོ་ནར་མྱང་འདས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྔར་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཆོས་བསྟན་པ་ལ་ཉན་བསམ་སྒོམ་གསུམ་བྱས་པས། འདོད་པ་རྫོགས་པར་བཤད་པ་ནི་ཚེ་དེ་ཁོ་ན་ལ་བསམས་ནས་བཤད་
པ་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་བཞི་བརྒྱ་པ་ལས། དེ་ཉིད་ཤེས་པས་གལ་ཏེ་འདིར། །མྱ་ངན་འདས་པ་མ་ཐོབ་ཀྱང༌། །སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་འབད་མེད་པར། །ངེས་པར་ཐོབ་འགྱུར་ལས་བཞིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། དབུ་མ་ལས་ཀྱང༌། རྫོགས་སངས་རྒྱས་རྣམས་
16-2-6b


མ་བྱུང་ཞིང༌། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱང་ཟད་པ་ན། །རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི། །རྟེན་པ་མེད་པར་རབ་ཏུ་འབྱུང༌། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འགྲེལ་པར་གལ་ཏེ་ཡང་ཁ་ཅིག་ཅེས་སོགས་ཀྱི་དོན་ལ། ཁ་ཅིག །རྟེན་འབྲེལ་བསྟན་ཡང་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པའི་གོ་
འཕང་མ་ཐོབ་པ་སྣང་བས། རྟེན་འབྲེལ་བསྟན་པས་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པའི་ལན་བསྟན་པར་འདོད་པ་དང༌། གཞན་དག །རྟེན་འབྲེལ་སྐྱེ་མེད་ཀྱི་དོན་ཉམས་སུ་བླངས་མ་ཐག་ཏུ་འབྲས་བུ་དེ་འབྱུང་
རིགས་པ་ལས། དེ་མེད་པས་ན། ཕྱིས་ཀྱང་འབྲས་བུ་དེ་མི་སྐྱེད་དོ་ཞེས་པའི་ལན་སྟོན་པར་འཆད་པ་ནི། སྐབས་ཀྱི་དོན་མ་རྟོགས་པའི་བཤད་པ་སྟེ། ཐུབ་དབང་གིས་རང་རྒྱལ་བསྐྲུན་ཚུལ་ལ་དོགས་པ་ཆེ་བས་དེ་ལ་དམིགས་ཀྱིས་བཀར་ནས། དོགས་
པ་གཅད་དགོས་པ་མ་བཅད་པར་འདུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། ཉན་རང་གཉིས་ཐུབ་དབང་ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ན། ཐུབ་པའི་དབང་པོ་དེ་རྣམས་གང་ལས་བལྟམས་ཤེ་ན། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་འཁྲུངས་པ་ཡིན་
ནོ། །གལ་ཏེ་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཉེ་བར་བསྟན་པ་ལས་སྐྱེས་པས། རྒྱལ་བའི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། རྒྱལ་བའི་སྲས་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་རྣམས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་འཁྲུངས་པ་ཇི་ལྟར་རིགས་ཏེ། 
དཔེར་ན་བུའི་ཕ་ནི་བུ་དེ་ལས་སྐྱེས་པ་མི་རིགས་པ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། བྱང་སེམས་རྣམས་རྒྱལ་བ་འགའ་ཞིག་གི་སྲས་ཡིན་པ་ནི་བདེན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་རྒྱུ་མཚན་གཉིས་ཀྱིས་བྱང་སེམས་རྣམས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་གནས་
16-2-7a


སྐབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་བྱང་སེམས་རྣམས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུར་འགྱུར་ཚུལ་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གནས་སྐབས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིས་ནི་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་གནས་སྐབས་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད། སྔོན་སློབ་ལམ་དུ་བྱང་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་སུ་གྱུར་པ་ཁོ་ནས་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སངས་རྒྱས་དང་རྒྱུད་གཅིག་པའི་བརྒྱུད་པའི་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུའི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སངས་རྒྱས་
ཀྱི་རྒྱུར་བསྟན་ཏོ། །ཡང་དག་པར་འཛིན་དུ་འཇུག་པ་ལས་བྱང་སེམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུར་འགྱུར་ཚུལ་ནི། རྗེ་བཙུན་འཇམ་དཔལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱིས། བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཆེས་
ཐོག་མ་ཁོ་ནར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཛིན་དུ་བཅུག་པར་མདོ་སྡེ་ལས་འདོན་པ་ཡིན་ནོ། །འདིས་ནི་བྱང་སེམས་གཞན་གྱིས་ཐོབ་བྱའི་སངས་རྒྱས་དང༌། རྒྱུད་ཐ་དད་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་དེའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་བྱས་པའི་སྒོ་ནས། སངས་
རྒྱས་བྱང་སེམས་ལས་འཁྲུངས་པར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །འདིར་ཕྱོགས་སྔ་མ་སྨྲ་བས། བྱང་སེམས་རྣམས་རྒྱལ་བའི་སྲས་ཡིན་པས། བྱང་སེམས་རྒྱལ་བ་ལས་འཁྲུངས་པ་རིགས་ཀྱི། དེ་ལས་བཟློག་ནས་སྨྲ་བ་མི་རིགས་ཞེས་བརྩད་པ་ལ། བྱང་
སེམས་རྒྱལ་བའི་སྲས་ཡིན་པ་བདེན་མོད་ཀྱི། ཞེས་རང་ཡང་དེ་ལྟར་བཞེད་པར་བསྟན་པ་ན། དེ་ཁས་ལེན་ཀྱང་བྱང་སེམས་ལས་སངས་རྒྱས་འཁྲུངས་པ་མི་འགལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་བསྟན་དགོས་པ་མ་བསྟན་པར། བྱང་སེམས་ལས་སངས་རྒྱས་
16-2-7b


འཁྲུངས་པར་སྒྲུབ་པ་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ལྟར་བསྒྲུབས་པ་ལ་ཡང་ད་དུང་དོགས་པ་སྔ་མ་སྐྱེ་བས། དོགས་པ་དེ་མི་ཆོད་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་ན། སྐྱོན་འདི་མེད་དེ་བྱང་སེམས་ལས་སངས་རྒྱས་འཁྲུངས་པར་རྩ་བར་བསྟན་པའི་དོན་ནི། རྒྱུ་མཚན་དང་པོའི་སྐབས་
སུ་སློབ་ལམ་གྱི་བྱང་སེམས་ཀྱིས། ལམ་ཉམས་སུ་བླངས་པ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་ལ་བཤད་པ་ན། བྱང་སེམས་དེས་ཐོབ་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་བྱང་སེམས་དེ་མིན་པར་ཤེས་པས། དེ་ལ་བདེན་མོད་ཀྱི་ཞེས་ཟེར་བ་ག་ལ་ཡིན། ཡང་
བདག་ཅག་གི་སྟོན་པའི་གསུང་ལས་གསར་དུ་བྱང་སེམས་སུ་སྐྱེས་པ་དེ། སངས་རྒྱས་དེའི་སྲས་ཡིན་ཀྱང་བྱང་སེམས་དེ་ལས། སངས་རྒྱས་དེ་འཁྲུངས་པ་མིན་པས་རྩོད་པ་དེ་ནི་ཚུལ་དེ་གཉིས་རྣམ་པར་མ་ཕྱེད་པའི་རྩོད་པར། འགྲེལ་པས་ལན་བཏབ་
པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་རབ་ཡོད་ན་ཅིའི་ཕྱིར་མི་རྟོགས། དེ་ལྟར་ནའང་འདི་ལ་ཡང་སྙིང་པོ་མེད་པའི་བཤད་པ་མང་དུ་བྱུང་སྣང་ངོ༌། །བྱང་སེམས་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་སེམས་ལ་བསྔགས་
པ་མཛད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྦྱར་རོ། །བསྔགས་པ་མཛད་པའི་དགོས་པ་བཞི་ལས། དང་པོ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུ་ཕུན་ཚོགས་ནི་ཆེས་བརླིང་བ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་གཅེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། རྒྱུ་བྱང་སེམས་ལ་མཆོད་པར་བརྗོད་པ་ལས་ཀྱང༌། འབྲས་
བུ་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་ཤུགས་ཀྱིས་འཕངས་པར་དགོངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། སྨན་གྱི་ལྗོན་ཤིང་འདོད་པའི་འབྲས་བུ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྟེར་བའི་ཤིང་གི་མྱུ་གུ་དང་སྡོང་བུ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་ཞིང༌། ཤིང་གི་ལོ་མ་གཞོན་པ་འཇམ་པོའི་
16-2-8a


གནས་སྐབས་སུ་ལྷག་པར་ཡང་གཅེས་སྤྲས་སུ་བྱས་ཏེ་སྐྱོང་བ་བཞིན་དུ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་སྐྱེ་དགུ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གསོས་སུ་གྱུར་པའི་མྱུ་གུ་བྱང་སེམས་ལས་དང་པོ་པ་ལ་ཡང་གཅེས་སྤྲས་སུ་བྱས་ཏེ། འབད་
པ་ཆེན་པོས་བསྐྱང་བར་བྱ་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཞི་པ་ནི། བྱང་སེམས་ལ་བསྔགས་པ་གསུངས་པའི་དུས་དེར་འཁོར་དུ་ཉེ་བར་གྱུར་ཅིང༌། ཐེག་པ་གསུམ་ལ་བཀོད་པ་རྣམས་ཐེག་ཆེན་ཉིད་ལ་ངེས་པར་སྦྱར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དཀོན་མཆོག་
བརྩེགས་པའི་མདོ་ལས་ཀྱང༌། འོད་སྲུངས་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཟླ་བ་ཚེས་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བ་ལྟར་ཉ་བ་ལ་མ་ཡིན་ནོ། །འོད་སྲུངས་དེ་བཞིན་དུ་གང་དག་ང་ལ་རབ་ཏུ་དད་པ་དེ་དག་གིས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཕྱག་བྱ་ཡི། དེ་བཞིན་
གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལས་ནི་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་ངོ༌། །ཞེས་གསུངས་
པ་ལྟ་བུའོ། །འདིས་ནི་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་འཁྲུངས་པར་ལུང་གིས་བསྒྲུབས་ལ། རྒྱུ་མཚན་སྔ་མ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་རིགས་པས་བསྒྲུབས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་གཞན་ལས་མཆོད་བརྗོད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གྲགས་པའི་ཉན་རང་གཉིས་དང༌
སངས་རྒྱས་དང་བྱང་སེམས་ལ་འདིར་དངོས་སུ་མཆོད་བརྗོད་མ་མཛད་པ་ནི། དེ་རྣམས་ཀྱི་རྩ་བའི་རྒྱུ་ལ་མཆོད་བརྗོད་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། དེ་བཞི་རིམ་པ་བཞིན་རྒྱུ་འབྲས་སུ། ཉན་ཐོས་ཞེས་པའི་རྐང་པ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ནི། དེ་རྣམས་ཀྱི་མཐར་གཏུགས་
16-2-8b


པའི་རྩ་བའི་རྒྱུ་ངོས་གཟུང་བའི་ཕྱིར་དུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཉེ་བར་བསྟན་པ་ལས། བྱང་སེམས་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཀྱང༌། ཐུབ་དབང་སྐྱེས་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ། དེ་ལ་ཉན་རང་ལྟར་བཤད་མི་དགོས་ཏེ། དེ་གཉིས་ཐུབ་དབང་ལས་སྐྱེས་པར་སྟོན་པ་ནི། དེ་གཉིས་
ཀྱི་རྩ་བ་ཡང་མཐར་གཏུགས་ན། སྙིང་རྗེ་ལ་ཐུག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ལ། བྱང་སེམས་ཀྱི་རྩ་བ་སྙིང་རྗེ་ལ་ཐུག་པ་ནི་ལོགས་སུ་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཉན་རང་གཉིས་ཐུབ་དབང་ལས་དང༌། ཐུབ་དབང་རྣམས་བྱང་སེམས་ལས་འཁྲུངས་
ན། བྱང་སེམས་དེ་དག་གི་རྒྱུ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། འཆད་པར་འགྱུར་བའི་སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང༌། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་མཐའ་གཉིས་སུ་མེད་པ་སྟེ་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་དོན་རྟོགས་པའི་བློ་ཤེས་རབ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གསུམ་ནི། རྒྱལ་
སྲས་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱི་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་འདིར་འགྲེལ་པར་མདོ་དྲངས་པ་ལས་བསྟན་པ་བཞིན་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ལ། མདོ་ལས་ནི། རང་གིས་ཆོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་ནས། ཆོས་ཉིད་འདི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་
ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ་སྙམ་ནས། སེམས་གང་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདི་ནི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་ཕྱོགས་གཅིག་ཙམ་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་པས་མཚན་ཉིད་མ་རྫོགས་ལ། ཡང་འགྲེལ་པར་བདག་
གིས་འཇིག་རྟེན་འདི་མཐའ་དག་སྡུག་བསྔལ་ནས་བཏོན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཉིད་ལ་ངེས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ་སྙམ་དུ་ངེས་པར་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་ཡང་ཐོབ་བྱ་བྱང་ཆུབ་ལ་དམིགས་པ་མེད་པས་མཚན་ཉིད་ཕྱོགས་གཅིག་པའོ། །
16-2-9a


དེས་ན་འགྲེལ་པར་སྙིང་རྗེ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྐྱེ་བར་སྟོན་པའི་སྐབས་སུ། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་རོ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྟོག་པ་མཐའ་དག་ལོག་པའི་མཚན་ཉིད། འགྲོ་
བ་ཡོངས་ཀྱི་གཉེན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པ། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཡང་དག་པར་ཐོབ་པར་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཐོབ་བྱའི་བྱང་ཆུབ་ལ་དམིགས་པ་གསལ་བར་བཤད་པས། ཆེད་དུ་བྱ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་ཐོབ་བྱ་བླ་ན་མེད་
པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འདོད་པ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པར་འདོད་པར་བྱ་སྟེ། འགྲེལ་བཤད་ལས་ཀྱང་དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་ལེགས་ཤིང༌། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས་གསུངས་པ་དང་ལུགས་འདི་ལ་མི་འདྲ་བ་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་གསུམ་
པོ་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུར་འཇོག་པ་ནི། རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས། བདག་ཉིད་དང་ནི་འཇིག་རྟེན་འདིས། །བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་འདོད་ན། །དེ་ཡི་རྩ་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །རི་དབང་རྒྱལ་པོ་ལྟར་བརྟན་དང༌། །ཕྱོགས་མཐའ་གཏུགས་པའི་སྙིང་རྗེ་དང༌། །གཉིས་
ལ་མི་བརྟེན་ཡེ་ཤེས་ལགས། །ཞེས་གསུངས་པའི་ལུགས་སོ། །ལུང་དེས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྩ་བར་བསྟན་གྱི་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྩ་བར་དངོས་སུ་མ་བསྟན་ཀྱང༌། རྩ་བ་ནི་དང་པོའི་དོན་དང༌། དེའི་དུས་ཀྱི་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་གསུམ་སྟོན་པའི་སྐབས་ཡིན་པས། བྱང་སེམས་
ཀྱི་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་ཡིན་པར་སྐབས་ལས་ཤེས་སོ། །ཆོས་གསུམ་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུར་སྟོན་པ་འདི་ཉན་རང་སངས་རྒྱས་ལས་དང༌། སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ལས་འཁྲུངས་ན། བྱང་སེམས་གང་ལས་འཁྲུངས་ཞེས་དཔྱོད་པའི་སྐབས་ཡིན་པས། བྱང་
16-2-9b


སེམས་ཀྱི་རྣམ་འཇོག་གི་རྒྱུར་མི་རུང་བས་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུའོ། །དེ་ལྟར་འདི་གསུམ་གང་གི་རྒྱུར་བཞག་པའི་བྱང་སེམས་དེའི་མ་མཐའ། ལམ་ཞུགས་ཀྱི་བྱང་སེམས་ཐོག་མ་པ་ལ་བྱེད་དམ་མི་བྱེད། བྱེད་ན་ཐེག་ཆེན་གྱི་སེམས་བསྐྱེད་དེའི་རྒྱུར་འཇོག་པ་མི་
འཐད་དེ། དེ་ཐོབ་མ་ཐག་བྱང་སེམས་སུ་གཞག་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཐའ་གཉིས་ལ་མི་བརྟེན་པའི་ཡེ་ཤེས་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུར་འཇོག་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། བྱང་སེམས་རྣམས་ནི་ཐོག་མར་ཀུན་རྫོབ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་ནས། དེའི་འོག་ཏུ་བྱང་སེམས་
ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཕྱིན་དྲུག་ལ་སློབ་པ་ཡིན་པས། དེ་ལྟ་བུའི་ཤེར་ཕྱིན་ལ་སློབ་པའི་སྐབས་ཉིད་ནས། མཐའ་གཉིས་ལ་མི་བརྟེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་སློབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མི་བྱེད་ན་ནི་ཟླ་བ་ཚེས་པ་ལྟ་བུའི་བྱང་སེམས་སུ་བཤད་པ་དང༌། སྨན་གྱི་ལྗོན་ཤིང་གི་མྱུ་གུ་
ལྟ་བུའི་བྱང་སེམས་སུ་བཤད་པ་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཕྱོགས་གཉིས་པ་ནི་ཁས་མི་ལེན་པས་དང་པོ་ཁས་ལེན་ནོ། །འོན་ཀྱང་སྔར་བཀོད་པའི་སྐྱོན་ནི་མེད་དེ། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་
པ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་སྒོམ་པའི་སྐབས་ལ་དགོངས་ཀྱི། བསྒོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དངོས་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་དཔེར་ན་བུར་ཤིང་གི་ཤུན་པའི་རོ་མྱོང་བ་དང༌། ཤུན་པའི་ནང་གི་རོ་མྱོང་བ་དང་འདྲ་བར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་
སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱའོ་སྙམ་པ་ཙམ་ནི། ཚིག་རྗེས་འབྲངས་པའི་གོ་བ་ཙམ་ཡིན་པས་བུར་ཤིང་གི་ཤུན་པའི་རོ་དང་འདྲ་སྟེ། དེ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཟེར་ཡང་སེམས་བསྐྱེད་དངོས་མིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྦྱོང་བའི་མན་ངག་བཞིན་དུ་སྦྱངས་པ་ལ་
16-2-10a


བརྟེན་ནས། ཡིད་ལེགས་པར་འཁུལ་ཐུབ་པའི་མྱོང་བ་ཁྱད་པར་ཅན་སྐྱེས་པ་ནི། ཤུན་པའི་ནང་གི་བུར་ཤིང་དངོས་ཀྱི་རོ་དང་འདྲ་བས། སེམས་བསྐྱེད་མཚན་ཉིད་པ་ཡིན་ཏེ། དོན་འདི་ལ་དགོངས་ནས་ལྷག་བསམ་བསྐུལ་བ་ལས་
ཀྱང༌། ཇི་ལྟར་ཤུན་པ་དེ་བཞིན་སྨྲ་བ་སྟེ། །རོ་ལྟ་བུ་ནི་འདི་ལ་དོན་སེམས་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །བྱང་སེམས་ཀྱི་རིགས་ཅན་དབང་པོ་རྣོན་པོས་སྔོན་དུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་བཙལ་ནས། དེ་ནས་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པས་སྐྱོན་གཉིས་པ་ཡང་མེད་པ་ནི་
འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་སུ་མེད་པའི་བློ་ནི་གཟུང་འཛིན་གཉིས་སུ་སྣང་བ་མེད་པ་མིན་གྱི། འགྲེལ་པར་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་རབ་ལ་བཤད་ལ། དེ་ཡང་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྔོན་དུ་འོང་བ་མི་འགལ་ལོ། །དོན་དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་འཆད་པ་ནི་
ཤིན་ཏུ་མ་འབྲེལ་ཏེ། གཉིས་སུ་མེད་བློ་ཞེས་པས་ཐོག་མར་ཞུགས་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུའི་ཤེས་རབ་ཀྱང་སྟོན་དགོས་པས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་ཀྱི་རྩ་བ་ཡང་སྙིང་རྗེ་ཡིན་པས་ན། དེ་གསུམ་གྱི་ནང་
ནས་སྙིང་རྗེ་གཙོ་བོ་ཉིད་དུ་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། གང་ཕྱིར་ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། །གང་གི་ཕྱིར་སྙིང་བརྩེ་བ་ནི་རྒྱལ་བའི་ལོ་ཏོག་ཕུན་ཚོགས་འདིའི་ཐོག་མར་སྐྱེད་པ་ལ་གལ་ཆེ་བ་ས་བོན་དང་ནི་འདྲ་ལ། བར་དུ་གོང་ནས་གོང་དུ་སྤེལ་བ་ལ་ཆུ་དང་འདྲ་
ཞིང༌། ཐ་མར་གདུལ་བྱས་ཡུན་རིང་དུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་གནས་ལ། འབྲས་བུའི་སྨིན་པ་ལྟ་བུར་འདོད་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཕྱིར་ཟླ་བའི་ཞབས་བདག་གིས་ཉན་རང་དང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་སེམས་དང་དེའི་རྒྱུ་གཞན་གཉིས་ལས་ཀྱང་ཐོག་མར་རམ། 
16-2-10b


བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པའི་ཐོག་མར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་བསྟོད་པར་བགྱིའོ། །དེ་ཡང་ད་གཟོད་བསྟོད་པ་མིན་གྱི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་རྒྱལ་བའི་ལོ་ཏོག་བསྐྲུན་པ་ལ། ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་གལ་ཆེ་བར་བསྟན་པ་དེ་ཉིད་དོ། །ཉིད་ཀྱི་སྒྲས་ནི་དཔེའི་སྐབས་སུ་ཕྱིའི་ལོ་ཏོག་
ལ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་གལ་ཆེ་བ་གསུམ། སོ་སོ་བར་སོང་བ་ལྟ་བུ་མིན་པར། དོན་གྱི་སྐབས་སུ་རྒྱལ་བའི་ལོ་ཏོག་ལ་སྙིང་རྗེ་ཁོ་ན་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་གལ་ཆེ་བར་བསྟན་ཏོ། །ཐོག་མར་གལ་ཆེ་བ་ལ་ས་བོན་ལྟ་བུ་ཡིན་ཚུལ་ནི། འདི་ལྟར་སྙིང་
རྗེ་ཆེན་པོ་ཅན་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བས། སྡུག་བསྔལ་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསྐྱབ་པའི་ཕྱིར་དུ། བདག་གིས་སེམས་ཅན་འདི་ཐམས་ཅད་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ནས་བཏོན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ལ་ངེས་པར་སྦྱར་བར་
བྱའོ་སྙམ་དུ་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ། དེ་ཡང་རང་གིས་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་ལ་རག་ལས་པར་མཐོང་ནས། བདག་གིས་འདི་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་ཅི་ནས་ཀྱང་ཐོབ་པར་བྱའོ་སྙམ་དུ། བྱང་ཆུབ་ལ་དམིགས་པའི་སེམས་ངེས་
པར་བསྐྱེད་དོ། །དེ་འདྲ་བའི་དམ་བཅའ་བ་དེ་ཡང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་སྦྱིན་སོགས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དོར་ན་མི་འགྲུབ་པར་མཐོང་ནས། ཡེ་ཤེས་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་ཡང་ངེས་པ་ཁོ་ནར་འཇུག་པས་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀུན་གྱི་ས་
བོན་ནི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ། །དོན་འདི་ལ་དགོངས་ནས་རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་གང་ཞིག་ལས། །སྙིང་རྗེ་སྔོན་བཏང་སྤྱོད་ཀུན་དང༌། །ཡེ་ཤེས་དྲི་མ་མེད་བཤད་པ། །སེམས་ཡོད་སུ་ཞིག་དེ་ལ་སྨོད། །ཅེས་སྙིང་རྗེ་སྔོན་དུ་བཏང་བའི་སེམས་བསྐྱེད་
16-2-11a


ཀྱིས་དྲངས་པའི་སྤྱོད་པ་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་མཐའ་གཉིས་ཀྱི་དམིགས་གཏད་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་གསུམ་གྱིས་ཐེག་ཆེན་གྱི་དོན་ཀུན་བསྡུས་པར་གསུངས་སོ། །བར་དུ་གལ་ཆེ་བ་ལ་ཆུ་དང་འདྲ་ཚུལ་ནི། སྙིང་རྗེའི་ས་བོན་
གྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་མྱུ་གུ་ཐོག་མར་བསྐྱེད་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། དུས་ཕྱིས་སྙིང་རྗེའི་ཆུས་ཡང་དང་ཡང་དུ་མ་བཅུས་ན། འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཚོགས་གཉིས་ཡངས་པ་མ་བསགས་པ་འདི། ངེས་པར་ཉན་རང་གང་རུང་གི་མྱ་ངན་ལས་འདས་
པ་མངོན་དུ་བྱེད་ལ། སྙིང་རྗེའི་ཆུས་ཡང་ཡང་བཅུས་ན་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་རོ། །ཐ་མར་གལ་ཆེ་བ་ལ་སྨིན་པ་དང་འདྲ་ཚུལ་ནི། རྒྱལ་བའི་གོ་འཕང་ཐོབ་ཏུ་ཟིན་ཀྱང་སྙིང་རྗེའི་སྨིན་པ་དང་བྲལ་ན། འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་ཀྱི་བར་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཉེ་བར་
ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྒྱུར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། ཉན་རང་དང་བྱང་སེམས་འཕགས་པའི་ཚོགས་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པ་བར་མ་ཆད་པ་འཕེལ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། འབྲས་བུའི་སར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་རྒྱུན་ལྡན་དུ་འཇུག་ན་དེ་ལས་བཟློག་སྟེ་འབྱུང་བའོ། །དེ་
ལྟར་ན་གང་ཕྱིར་ཞེས་པ་བཞིའི་དོན་བཀྲལ་བས་ནི། ཐེག་ཆེན་པ་བྱེད་པར་འདོད་ན་ཐོག་མར་ཡིད་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་གཞན་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཞིག་དང༌། དེ་ནས་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མཚན་ཉིད་ཚང་བ་ཞིག་སྙིང་ཐག་པ་ནས་བསྐྱེད་པ་དང༌།
སེམས་བསྐྱེད་པས་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་ཟབ་མོའི་ལྟ་བ་ཕུ་ཐག་གཅོད་དགོས་པར་འདུག་སྙམ་ནས་དེ་དག་ལ་སློབ་པ་ཞིག་དགོས་པར་བསྟན་པ་ལ་ངེས་པ་བརྟན་པོ་རྙེད་དགོས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། སེམས་
16-2-11b


ཅན་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བ་དང༌། ཆོས་དང་དམིགས་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ངར་འཛིན་གྱི་འཇིག་ལྟས་ང་ཡིར་འཛིན་པའི་འཇིག་ལྟ་སྐྱེད་པས། སེམས་ཅན་འདི་རྣམས་ནི་དང་པོར་ཏེ་བདག་
གི་བར་མངོན་པར་ཞེན་པའི་འཇིག་ལྟའི་སྔ་རོལ་ཏུ། ངར་འཛིན་པའི་འཇིག་ལྟས་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་པའི་བདག་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་དོ་སྙམ་ནས། ང་ཞེས་པའི་དོན་འདི་ཉིད་དུ་སྟེ་དེ་ལ་བདེན་པར་མངོན་པར་ཞེན་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་ང་ཡིར་
འཛིན་པའི་འཇིག་ལྟས། ངར་འཛིན་གྱི་དམིགས་ཡུལ་ལས་གཞན་པ་སྟེ་དེ་མིན་པའི་གཟུགས་དང་མིག་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ལ། འདི་ནི་བདག་གིའོ་ཞེས་བདག་གི་བ་ལ་བདེན་པར་ཆགས་པ་བསྐྱེད་པས། ཟོ་ཆུན་གྱི་འཕྲུལ་འཁོར་འཕྱན་པ་སྟེ་འཁོར་
བ་ལྟར། རང་དབང་མེད་པར་འཁོར་བ་ཡི་འགྲོ་བ་ལ་སྙིང་རྗེར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་འདུད་དོ་ཞེས་པ་ནི། སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བའི་དོན་ནོ། །འགྲོ་བ་རྣམས་ཟོ་ཆུན་གྱི་རྒྱུད་མོ་དང་འདྲ་ལུགས་ཇི་ལྟར་ཡིན་སྙམ་ན། དེ་ལ་སེམས་
ཅན་དང་ཟོ་ཆུན་གྱི་རྒྱུད་གཉིས་ནི་འདྲ་བ་པོ་དང་འདྲ་ཡུལ་ཏེ་ཁྱད་པར་གྱི་གཞིའོ། །འདྲ་ཚུལ་ནི་དཔེ་ལ་ཐག་པས་བསྡམས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་དྲུག་ཡོད་པ་བཞིན་དུ། དོན་ལའང་དེ་ཡོད་པར་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྟན་ན། ཁྱད་པར་དང་པོ་ནི་
བཅུད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ཐག་པས་ཆེས་དམ་དུ་བསྡམས་པའོ། །འདི་ནི་ཞེས་པ་ནི་འོག་མ་ལྔ་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། ཟོ་ཆུན་གྱི་འཕྲུལ་འཁོར་བསྐོར་མཁན་དང་འདྲ་བར། རྣམ་པར་ཤེས་པས་བསྐྱོད་པ་ལ་རག་ལས་
16-2-12a


པར་འཇུག་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། འཁོར་བའི་ཁྲོན་པ་ཆེན་པོ་སྲིད་རྩེ་ནས། མནར་མེད་པ་ལ་ཐུག་པ་ཟབ་པར་བར་སྐབས་མེད་པར་འཕྱན་པའོ། །བཞི་པ་ནི། ཐུར་དུ་ངན་འགྲོར་འབད་རྩོལ་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་གི་ངང་གིས་འགྲོ་
ཞིང་གྱེན་དུ་བདེ་འགྲོར་ནི་འབད་པ་ཆེན་པོས་དྲང་བར་བྱ་བའོ། །ལྔ་པ་ནི། མ་རིག་པ་དང་སྲེད་ལེན་གྱི་ཉོན་མོངས་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་དང་སྲིད་པའི་ལས་དང༌། ལྷག་མ་བདུན་གྱི་སྐྱེ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་གསུམ་ཡོད་ཀྱང༌། དེ་གསུམ་གྱི་སྔ་ཕྱིའི་རིམ་པ་མཐའ་
གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་མི་ནུས་པའོ། །དྲུག་པ་ནི། ཉི་མ་རེ་རེ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང༌། ཁྱབ་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཅོག་པའི་ཕྱིར། འགྲོ་བ་འདི་ནི་ཟོ་ཆུན་གྱི་རྒྱུད་མོའི་གནས་སྐབས་ལས་མ་འདས་པ་ཞིག་གོ །
འདིར་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་ཆོས་མཐུན་སྦྱར་བ་ནི། སེམས་ཅན་འཁོར་བར་འཁྱམ་ཚུལ་གྱི་གོ་བ་ཙམ་ཞིག་སྐྱེད་པའི་ཕྱིར་མིན་ནོ། །འོ་ན་ཇི་ལྟར་ཡིན་སྙམ་ན། སྔར་ཐེག་ཆེན་ལ་འཇུག་འདོད་པས་ཐོག་མར་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་སྐྱེད་དགོས་པར་བསྟན་
ཀྱང༌། ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་བསྒོམས་པས་སྙིང་རྗེ་སྐྱེད་ཚུལ་སྔར་མ་བསྟན་པས། འདིར་སེམས་ཅན་རྣམས་རང་དབང་མེད་པར་འཁོར་བར་འཁྱམ་ཚུལ་བསྟན་པ་ལྟར་བསྒོམས་པས། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་སྐྱེད་ཚུལ་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཡང་བྱེད་པ་པོ་གང་གིས་འཁོར་
དུ་བཅུག་ན། ཤིན་ཏུ་མ་ཞི་ཞིང་མ་དུལ་བའི་སེམས་འདི་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །གནས་གང་དུ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་འཁོར་ན། སྲིད་རྩེ་ནས་མནར་མེད་ཀྱི་བར་གྱི་གནས་འདིར། མི་འཁོར་བའི་སྐབས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པར་རོ། །རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་འཁོར་ན་ལས་དང་ཉོན་
16-2-12b


མོངས་པའི་དབང་གིས་སོ། །དེ་ཡང་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་ལས་དང༌། དེའི་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དབང་གིས་ངན་འགྲོ་དང༌། བསོད་ནམས་དང་མི་གཡོ་བའི་ལས་དང༌། དེའི་ཉོན་མོངས་ཀྱི་དབང་གིས་བདེ་འགྲོར་འཁོར་ལ། དེའི་དང་པོ་ནི་དེར་སྐྱེ་བའི་དོན་དུ་འབད་མི་དགོས་
པར་ངང་གིས་འཇུག་པ་དང༌། ཕྱི་མ་ནི་དེའི་རྒྱུ་རྣམས་འབད་པ་ཆེན་པོས་སྒྲུབ་དགོས་པས་དཀའ་བ་སྟེ། ལུང་གཞི་ལས། བདེ་འགྲོ་དང་ངན་འགྲོ་ནས་འཕོས་ཏེ་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བ་ནི་ས་ཆེན་པོའི་རྡུལ་དང༌། དེ་གཉིས་ནས་འཕོས་ཏེ་བདེ་འགྲོར་འགྲོ་བ་ནི། ཕྱག་སེན་གྱི་
རྩེ་མོས་བཞེས་པའི་རྡུལ་དང་འདྲ་བར་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །རྟེན་འབྲེལ་ཚར་གཅིག་གི་ཉོན་མོངས་གསུམ་གང་རུང་ཞིག་གི་དུས་སུ་ཡང་ཚར་གཞན་གྱི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་གཞན་གཉིས་འཇུག་པས་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་དང༌། ཉིན་རེ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་ཆུའི་
གཉེར་མ་ལྟ་བུས་ལན་ཅིག་མ་ཡིན་པར་མནར་བ་རྣམས་སེམས་པའོ། །འདི་ཡང་སྔོན་དུ་རང་ཉིད་འཁོར་བར་འཁྱམས་ཚུལ་བསམས་པ་ན། ཡིད་ལ་འགྱུར་བ་ཅི་ཡང་མི་ཐོན་པ་ཞིག་གིས། སེམས་ཅན་གཞན་གྱི་སྟེང་དུ་བསམས་པ་ན། དེ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་
བསྔལ་མི་བཟོད་པ་ལས་དང་པོ་པ་ལ་འོང་ས་མེད་པས། བཞི་བརྒྱ་པའི་འགྲེལ་པར་གསུངས་པ་ལྟར་སྔོན་དུ་རང་སྟེང་དུ་བསམ་མོ། །དེ་ནས་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །འོ་ན་སེམས་ཅན་གཞན་ལ་འཁོར་བར་སྡུག་ཀུན་གྱིས་མནར་ཚུལ་བསྒོམས་
པ་ཉིད་ཀྱིས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་འདྲེན་ནམ། གྲོགས་གཞན་ཞིག་དགོས་སྙམ་ན། འདི་ན་དགྲ་ལ་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བ་ན་མི་བཟོད་པ་མེད་ཀྱི་སྟེང་དུ་དགའ་བ་དང༌། ཕན་གནོད་གང་ཡང་མ་བྱས་པ་སྡུག་བསྔལ་བར་མཐོང་བ་ན། ཕལ་ཆེར་ཡལ་བར་འདོར་བ་ནི་
16-2-13a


རང་གི་ཡིད་དུ་འོང་བ་མེད་པས་ལན་ལ། གཉེན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་ན་མི་བཟོད་པ་དང༌། དེ་ཡང་ཡིད་དུ་འོང་ཚབས་ཇི་ལྟར་ཆེ་བ་ཙམ་གྱིས་དེའི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟོད་པ་ཤུགས་དྲག་པར་སྣང་བས། སེམས་ཅན་ཤིན་ཏུ་གཅེས་ཤིང་ཡིད་
ལ་ཕངས་པའི་ཡིད་འོང་སྐྱེད་པ་ཞིག་དགོས་པ་ནི་གནད་ཆེན་པོའོ། །ཡིད་འོང་ཐབས་གང་གིས་སྐྱེད་པ་ལ་མཁས་པའི་དབང་པོ་དག་གི་ལུགས་གཉིས་སྣང་བའི་དང་པོ་ནི། ཟླ་བའི་ཞབས་ཀྱིས་བཞི་བརྒྱ་པའི་འགྲེལ་པར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་
པ་ནས། ཕ་མ་སོགས་ཀྱི་གཉེན་ཡིན་པ་བསམས་ན། དེ་རྣམས་བསྒྲལ་བའི་ཕྱིར་དུ་འཁོར་བར་མཆོང་བར་བཟོད་པ་ཡིན་པར་གསུངས་པ་ལྟར། བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ཙནྡྲ་གོ་མི་དང༌། མཁས་པའི་དབང་པོ་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལས་ཀྱང་གསུངས་སོ། །ཕྱོགས་
གཉིས་པ་ནི་དཔལ་ལྡན་ཞི་བ་ལྷའི་ལུགས་ཏེ། དེ་ནི་གཞན་དུ་བཤད་ཟིན་པ་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་ཡིད་ལ་ཤིན་ཏུ་གཅེས་པ་དང༌། འཁོར་བ་ན་མནར་བའི་ཚུལ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་སྦྱོང་བ་ལ་འབད་པ་དེ་དག་གིས་
ནི། ཟླ་བས་མཆོད་བརྗོད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་མཛད་པ་དོན་ཡོད་པར་བྱས་ལ། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ན་དེའི་མཁས་པར་རློམ་པ་ནི། ནེ་ཙོའི་འདོན་པ་དང་འདྲ་སྟེ། སྐབས་གཞན་དུ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེར་འགྲོ་
ཚུལ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། ཆོས་ལ་དམིགས་པ་དང་དམིགས་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ཡང༌། དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་ཞེས་པ་གཉིས་སྨོས་སོ། །འགྲོ་བ་རླུང་གིས་གཡོ་བའི་ཆུ་ཡི་ནང་གི་ཟླ་བ་
16-2-13b


ལྟར་གཡོ་བ་སྟེ་སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་པར་མཐོང་ནས། དེ་ལ་སྙིང་རྗེར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་འདུད་དོ་ཞེས་པ་དང་སྦྱར་བ་ནི་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་འགྲོ་བ་ཆུའི་ནང་གི་ཟླ་གཟུགས་ལྟར། རང་བཞིན་ཉིད་ཀྱིས་
གྲུབ་པར་སྣང་ཡང་དེས་སྟོང་པར་མཐོང་ནས། དེ་ལ་སྙིང་རྗེར་གྱུར་པ་ལ་འདུད་དོ་ཞེས་པ་དང་སྦྱར་བ་ནི། དམིགས་པ་མེད་པའི་སྙིང་རྗེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བའོ། །འགྲེལ་པར་འགྲོ་བ་ཞེས་པ་བཞག་ནས་སྙིང་རྗེར་གྱུར་གང་དེ་ལ་འདུད་ཅེས་གསུངས་པ་
ནི། དམིགས་པ་འོག་མ་གཉིས་ལ་འགྲོ་བ་ཞེས་པ་ཡོད་པ་ལ་དགོངས་སོ། །འདི་ལྟར་ཆུ་ཤིན་ཏུ་དྭངས་པ་རླུང་ཤིན་ཏུ་དྲག་པོ་མིན་པས། ཆུའི་ཆ་ཤས་བརླབས་པས་ཁྱབ་པའི་ནང་དུ་ཟླ་བའི་གཟུགས་བརྙན། གཟུགས་བརྙན་ལས་སྔར་དམིགས་
པའི་རྟེན་གྱི་ཡུལ་ཆུ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། ཉེ་རེ་རེ་འཇིག་པ་ཟླ་བ་རང་གི་དངོས་པོ་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པ་ལྟ་བུར་ཤར་བ་ན། དམ་པ་སྟེ་སྐྱེ་བོ་ཚུལ་དེ་ལ་མཁས་པ་དག་གིས་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་མི་རྟག་པ་དང༌། གང་དུ་སྣང་བའི་ཟླ་བའི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་
པར་མཐོང་ངོ༌། །དཔེ་དེ་བཞིན་དུ་བྱང་སེམས་སྙིང་རྗེའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང༌། སེམས་ཅན་འཇིག་ལྟའི་མཚོར་དེ་རྒྱས་པའི་ཕྱིར་དུ་འབབ་པའི་མ་རིག་པའི་ཆུ་སྔོན་པོ་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་ལྡན་པ། ཚུལ་མིན་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་གི་རླུང་གིས་བསྐྱོད་པའི་
ནང་ན་གནས་པ། ནམ་མཁའི་ཟླ་བ་ལྟ་བུའི་རང་གི་ལས་དཀར་ནག་གི་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུར་མདུན་ན་གནས་པ་རྣམས། སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་འཇིག་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐོག་ཏུ་འབབ་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པར་མཐོང་བ་ན། དེ་
16-2-14a


རྣམས་ལ་དམིགས་ནས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་སེམས་ཅན་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང༌། འཁོར་བར་འཁྱམས་པའི་ཚུལ་བསམས་པ་ལས་སྐྱེ་སྟེ་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །འཇིག་ལྟ་མ་རིག་པ་ཡིན་ཀྱང་དེ་ལས་
མ་རིག་པ་ལོགས་སུ་བཤད་པ་ནི། འཇིག་ལྟ་འདྲེན་བྱེད་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་གྱི་མ་རིག་པ་ལ་དགོངས་སོ། །འདིར་འགྲེལ་པར་སྙིང་རྗེ་གསུམ་རྣམ་པས་མི་འབྱེད་པར་དམིགས་ཡུལ་གྱིས་འབྱེད་པར་གསུངས་པས། གསུམ་གའི་རྣམ་པ་ནི་སེམས་
ཅན་སྡུག་བསྔལ་དང་འབྲལ་བར་འདོད་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ཡིན་པས། སེམས་ཅན་དམིགས་པ་ཡིན་པ་ཡང་འདྲ་སྟེ། སྙིང་རྗེ་དང་པོའི་སྐབས་སུ་འགྲོ་ལ་སྙིང་རྗེར་གྱུར་ཞེས་གསུངས་ལ། ཕྱི་མ་གཉིས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཡང་འགྲོ་བ་གཡོ་བ་ཞེས་གསུངས་པས། 
སེམས་ཅན་དམིགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེས་ནི། སེམས་ཅན་ཙམ་ཞིག་ལ་དམིགས་པ་མིན་གྱི། སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་པའི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་ཡིན་པས། སྐད་ཅིག་གི་མི་རྟག་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་
པའི་སེམས་ཅན་དམིགས་པའོ། ། སེམས་ཅན་སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་པར་ངེས་པ་ན། རྟག་གཅིག་རང་དབང་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་ཡོད་པ་བློ་ངོ་དེར་ཁེགས་པས། ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་སེམས་ཅན་མེད་པ་ངེས་པར་ནུས་སོ། །དེའི་ཚེ་སེམས་ཅན་
ནི་ཕུང་པོའི་ཚོགས་ཙམ་ལ་བཏགས་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པས། ཕུང་སོགས་ཀྱི་ཆོས་ཙམ་ལ་བཏགས་པའི་སེམས་ཅན་དམིགས་པར་འགྲོ་བས་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། །མི་རྟག་པའི་སེམས་ཅན་ཞེས་པ་ནི་མཚོན་པ་ཙམ་སྟེ། རང་རྐྱ་
16-2-14b


ཐུབ་པའི་རྫས་སུ་མེད་པའི་སེམས་ཅན་དམིགས་པར་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་ལ་ཡང༌། ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །དེས་ན་ཆོས་ཙམ་ལ་བཏགས་པའི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་ལ་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་པ་ནི། བར་གྱི་ཚིག་མི་མངོན་པར་བྱས་པའོ། །དམིགས་
པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེས་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཙམ་ལ་དམིགས་པ་མིན་གྱི། དམིགས་པ་ཁྱད་པར་བ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པའི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་སོ། །དམིགས་པ་མེད་པ་ནི་མཚན་འཛིན་གྱིས་བཟུང་བ་ལྟར་གྱི་ཞེན་ཡུལ་མེད་པ་
བདེན་མེད་དོ། །བདེན་མེད་ཀྱིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པ་ལ། དམིགས་པ་མེད་པ་ལ་དམིགས་པ་ཞེས་སམ། དམིགས་པ་མེད་པའི་སྙིང་རྗེ་ཞེས་བར་གྱི་ཚིག་མི་མངོན་པར་བྱས་པའོ། །བོད་ཀྱི་ཊཱིཀ་བྱེད་མང་པོས་སྙིང་རྗེ་གཉིས་པ་ཉིད་ཀྱིས་
སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་པར་དམིགས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་གསུམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་རང་བཞིན་མེད་པར་དམིགས་ཟེར་བ་ནི། འདི་དག་གི་དམིགས་རྣམ་ལེགས་པར་མ་རྟོགས་པའི་བཤད་པ་སྟེ། སྙིང་རྗེ་གཉིས་ནི་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་དང་འབྲལ་འདོད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་
དུ་ཁས་ལེན་དགོས་ལ། སྐད་ཅིག་མ་དང་རང་བཞིན་མེད་པ་གཉིས་རྣམ་པའི་ཡུལ་དུ་འདོད་ན། སྙིང་རྗེ་གཅིག་ལ་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་རྣམ་པ་མི་མཐུན་པ་གཉིས་སུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཁྱད་པར་གཉིས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་སེམས་ཅན་སྙིང་རྗེའི་དམིགས་
པར་འཇོག་པ་ལ། སྙིང་རྗེ་གཉིས་རྒྱུད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་གིས་སེམས་ཅན་སྐད་ཅིག་མ་དང༌། རང་བཞིན་མེད་པར་སྔོན་དུ་ངེས་ཟིན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྱད་ཆོས་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤར་བ་ཞིག་དགོས་ཀྱི། སྙིང་རྗེས་དེ་གཉིས་སུ་དམིགས་པ་མི་དགོས་སོ། །རྩ་
16-2-15a


འགྲེལ་གཉིས་ཀར་སྙིང་རྗེ་ཕྱི་མ་གཉིས་ལ་སྔར་བཤད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་སེམས་ཅན་དམིགས་པར་བཤད་ལ། སྙིང་རྗེ་དང་པོ་ལ་དེ་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་གྱི་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པ་མིན་པར། སེམས་ཅན་ཙམ་
ཞིག་དམིགས་པར་གསུངས་པས། དེ་ལ་དགོངས་ནས་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ཞེས་པ་ཡང༌ཐ་སྙད་བདེ་བའི་ཕྱིར་ཉེར་བསྡུའི་མིང་ངོ༌། །དེས་ན་སྙིང་རྗེ་དང་པོ་འདིས་རྟག་གཅིག་རང་དབང་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་དགོས་པར་འདོད་པ་
ནི། མི་རིགས་པར་སྨྲ་བ་སྟེ། བདག་མེད་པའི་ལྟ་བ་མ་རྙེད་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་ལ་ཡང་སེམས་ཅན་ཙམ་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེ་བ་དུ་མ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཐུན་མོང་བ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་རྙེད་པའི་རྒྱུད་ལ་ཡང༌། སྔར་བཤད་པའི་
ཁྱད་པར་གཉིས་གང་གིས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་མ་བྱས་པའི་སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་དུ་མ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་བུམ་པ་རྟག་པར་འཛིན་པའི་ཞེན་ཡུལ་སུན་ཕྱུངས་ནས། མི་རྟག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་ཀྱང༌། བུམ་པ་དམིགས་པར་
འཇོག་རེས་ཀྱིས་མི་རྟག་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་བུམ་པ་དམིགས་པར་མི་འཇོག་པ་དུ་མ་ཞིག་འོང་ལ། བུམ་པ་མི་རྟག་པར་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པས་ཀྱང༌། བུམ་པ་དམིགས་པར་འཇོག་རེས་ཀྱིས་རྟག་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་བུམ་པ་དམིགས་པར་མི་
འཇོག་པ་བཞིན་ནོ། །འདིའི་སྙིང་རྗེ་གསུམ་ནི་དམིགས་པ་གསུམ་པོ་གང་ལ་དམིགས་ཀྱང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་ལས་བསྐྱབ་པར་འདོད་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ཡིན་པས། ཉན་རང་གི་སྙིང་རྗེ་དང་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ། །དེ་འདྲ་བའི་
16-2-15b


སྙིང་རྗེ་རྣམས་བསྐྱེད་པ་ན། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་བདག་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་ཅི་ནས་ཀྱང་ཐོབ་པར་བྱའོ་སྙམ་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །མཆོད་བརྗོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་སྙིང་རྗེ་ནི། ཐོག་མའི་སྙིང་རྗེ་གཙོ་བོ་ཡིན་ཀྱང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་
དཔའི་སྙིང་རྗེ་གཞན་རྣམས་ཀྱང་ཡིན་པས་ན། སྐབས་འདི་རྣམས་སུ་འགྲེལ་པས་སྙིང་རྗེ་སྐྱེད་པ་པོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གསུངས་པ་རྣམས་ཀྱང་མི་འགལ་ལོ། །འོ་ན་ལམ་དུ་ཐོག་མར་ཞུགས་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་སྙིང་རྗེ་དེ་ལ་སྙིང་རྗེ་གསུམ་
ག་ཡོད་དམ་མེད་ཅེ་ན། འདི་ལ་གཉིས་ལས་ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་ཅན་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་འབྲང་ནི། ཡང་དག་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་པ་ཚོལ་བ་སྔོན་དུ་བཏང་སྟེ། དོན་དམ་པ་ལེགས་པར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་འོག་ཏུ་སེམས་ཅན་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་པ་ལ་བརྟེན་
ནས། སེམས་བསྐྱེད་ཅིང་ཐུབ་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་བོ། །ཐེག་ཆེན་གྱི་རིགས་ཅན་དད་པའི་རྗེས་འབྲང་ནི། སྔོན་དུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པར་མི་ནུས་པས་སེམས་བསྐྱེད་པའི་འོག་ཏུ་ཡང་དག་པའི་དོན་ཤེས་པ་ཚོལ་བ་ལ་སོགས་
པའི་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་སྟེ། དབུ་མའི་རྒྱན་ལས། ཡང་དག་ཤེས་ཚོལ་སྔོན་བཏང་སྟེ། །དོན་དམ་རྣམ་པར་ངེས་གྱུར་ནས། །ལྟ་ངན་ཐིབས་གནས་འཇིག་རྟེན་ལ། །སྙིང་རྗེ་ཀུན་ཏུ་བསྐྱེད་ནས་སུ། །འགྲོ་དོན་བྱེད་པར་དཔའ་གྱུར་པ། །བྱང་ཆུབ་བློ་རྒྱས་མཁས་པ་
ནི། །བློ་དང་སྙིང་རྗེས་བརྒྱན་པ་ཡི། །ཐུབ་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་ཡང་དག་སྤྱོད། །ཡང་དག་དད་པས་རྗེས་འབྲང་བ། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །ཐུབ་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་བླངས་བྱས་ཏེ། །དེ་ནི་ཡང་དག་ཤེས་ཚོལ་བརྩོན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་
16-2-16a


པས་སྙིང་རྗེ་གསུམ་ག་སྔོན་དུ་སྐྱེད་པ་ཡོད་དོ། །སྔོན་དུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་རྙེད་ཀྱང་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་པའི་དུས་སུ་ཡང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གཏན་ལ་ཕབ་ནས། དེ་ལ་སློབ་པ་ལ་འགལ་བ་མེད་པ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཚུལ་དེ་ངེས་པར་བྱ་དགོས་པ་
ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་མཆོད་པར་བརྗོད་ནས་བརྩམ་པར་དམ་བཅའ་བ་དངོས་སུ་མ་མཛད་ཀྱང་སྐྱོན་མེད་དེ། དབུ་མ་རྩ་བ་དང་རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་བརྩམ་པར་དམ་བཅའ་མཛད་ནས། མཆོད་བརྗོད་དངོས་སུ་མ་མཛད་པ་བཤེས་པའི་འཕྲིན་ཡིག་
ལྟ་བུ་ཡང་ཡོད་དོ། །འོན་ཀྱང་དབུ་མ་ལ་འཇུག་པ་རྩོམ་པར་འདོད་ནས་མཆོད་བརྗོད་མཛད་པ་ཡིན་པས། ཤུགས་ལ་ནི་བརྩམ་པར་དམ་བཅའ་བ་ཡོད་དོ། །གཞན་འཇུག་པའི་ཡན་ལག་དགོས་འབྲེལ་ལ་བརྗོད་བྱ་ནི། ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བ་གཉིས་ཡིན་ལ། ཐུན་
མོང་མ་ཡིན་པའི་དགོས་པ་ནི་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ཉིང་དགོས་ལ་གནས་སྐབས་པ་ནི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དོན་ཤེས་པ་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་ལམ་བཞི་བགྲོད་པའོ། །མཐར་ཐུག་པ་ནི་འབྲས་བུའི་སའོ། །ཉིང་དགོས་དགོས་པ་ལ་རག་ལས་པ་དང༌། དགོས་
པ་བསྟན་བཅོས་ལ་རག་ལས་པ་ནི་འབྲེལ་བའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། རྒྱུའི་ས་དང༌། འབྲས་བུའི་སའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། ལུགས་འདིའི་ལམ་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་ཏུ་སོ་སྐྱེའི་སར་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་བཤད་པ་དང༌། བྱང་སེམས་
འཕགས་པའི་སའི་རྣམ་གཞག་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་བསྟན་བཅོས་འདིར་བྱང་སེམས་ཀྱི་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ལམ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ་གཏན་ལ་འབེབས་ན། རེ་ཞིག་མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ལུགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་བགྲོད་པའི་ལམ་
16-2-16b


གྱི་རིམ་པ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་བཞེད་ཅེ་ན། དེ་ལ་སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ལ་སོགས་པའི་ལུགས་ཐོས་བསམ་གྱིས་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ནི། རང་གིས་ཡང་དག་པའི་ལམ་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་ལ་ངེས་པ་ཆེན་པོ་རྙེད་ནས། ལམ་ལྟར་སྣང་རྣམས་ཀྱིས་
བཀྲི་བར་མི་ནུས་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ཀྱི་གཞུང་ལ་ཅི་ཙམ་སྦྱངས་ཀྱང༌། རང་གི་ལམ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ཚུལ་ལ་ངེས་པ་ཅི་ཡང་མི་རྙེད་པའི་ཐོས་བསམ་པ་ནི། ཐོས་བསམ་བྱེད་ཚུལ་གནད་དུ་མ་སོང་བའི་ཕྱིར། 
ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ངལ་བར་བྱས་ཀྱང་སྙིང་པོ་ལེགས་པར་མི་ལོན་པས་ན། ལམ་བགྲོད་པའི་རིམ་པ་རྣམས་ཤེས་པ་ལ་འབད་པར་བྱའོ། །ཀླུའི་ཞབས་ཀྱིས་ལམ་གྱི་ཆ་ཕྱོགས་རེ་བཤད་པ་མང་ཡང་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བ་གཉིས་ཀ་ལས་བརྩམས་པའི་ལམ་གྱི་ལུས་
སྟོན་པའི་གཞུང་གསུམ་ལས། རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས་གསུངས་ཚུལ་ལ། དེ་ཡི་རྩ་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཞེས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་སྔོན་བཏང་སྤྱོད་ཀུན་དང༌། །ཞེས་སོགས་ནི་སྔར་དྲངས་ཟིན་ལ། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། དེ་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། ། ཡོན་ཏན་
མདོར་བསྟན་བྱ་བ་ནི། །སྦྱིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་བཟོད་བརྩོན་འགྲུས། །བསམ་གཏན་ཤེས་རབ་སྙིང་རྗེ་སོགས། །སྦྱིན་པ་རང་དོན་ཡོངས་བཏང་བ། །ཚུལ་ཁྲིམས་གཞན་ཕན་བྱ་བ་འོ། །བཟོད་པ་ཁྲོ་བ་སྤངས་པ་སྟེ། །དཀར་པོའི་ཆོས་སྤེལ་བརྩོན་འགྲུས་སོ། །བསམ་
གཏན་རྩེ་གཅིག་ཉོན་མོངས་མེད། །ཤེས་རབ་བདེན་དོན་གཏན་ལ་འབེབས། །སྙིང་བརྩེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །སྙིང་རྗེ་རོ་གཅིག་བློ་གྲོས་སོ། །སྦྱིན་པས་ལོངས་སྤྱོད་ཁྲིམས་ཀྱིས་བདེ། །བཟོད་པས་མདངས་ལྡན་བརྩོན་པས་བརྗིད། །བསམ་གཏན་གྱིས་ཞི་
16-2-17a


བློ་ཡིས་གྲོལ། །སྙིང་བརྩེ་བས་ནི་དོན་ཀུན་སྒྲུབ། །བདུན་པོ་འདི་དག་མ་ལུས་པར། །ཅིག་ཅར་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡིས། །ཡེ་ཤེས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཡུལ། །འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་ཉིད་ཐོབ་འགྱུར། །ཞེས་ཕྱིན་དྲུག་གི་ངོས་འཛིན་དང༌། ཕན་
ཡོན་དང་སྙིང་རྗེའི་གྲོགས་དང་བཅས་པ་ལ་བསླབ་པར་གསུངས་ཏེ། སྤྱོད་པའི་རྟེན་སེམས་བསྐྱེད་པ་སྔོན་དུ་བཏང་བ་དང༌། སྤྱོད་པ་དེས་བྱང་སེམས་ཀྱི་ས་བཅུ་བགྲོད་པར་གསུངས་སོ། །ཆོས་དབྱིངས་བསྟོད་པ་ལས་ཀྱང༌། སྐྱབས་སུ་སོང་ནས་སེམས་
བསྐྱེད་པ་དང༌། ཕར་ཕྱིན་བཅུས་ཁམས་རྒྱས་པར་བྱེད་པ་དང༌། བྱང་སེམས་ཀྱི་ས་བཅུ་གསུངས་སོ། །ལམ་གྱི་ལུས་ཀྱི་སྡོམ་རགས་པ་ཞིག་མཛད་པ་དེ། མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་ལས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ནི། དལ་འབྱོར་དང་བསྟན་པ་ལ་དད་པ་རྙེད་དཀའ་བ་
དང༌། དེ་དག་ལས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་རྙེད་དཀའ་བར་གསུངས་ལ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེ་བ་ཡང་རྙེད་དཀའ་བ་དང༌། སྔར་བཤད་པ་རྣམས་ལས་ཀྱང༌། བྱང་སེམས་ལ་རྨ་འབྱིན་པའི་ལས་སྒྲིབ་དང༌། དེ་ལ་བརྙས་པའི་སེམས་དང༌། 
བདུད་ཀྱི་ལས་དང༌། དམ་ཆོས་སྤོང་བ་སོགས་སྤོང་བ་རྙེད་དཀའ་བ་སོགས་ཀྱི་བཤད་པ་མང་དུ་གསུངས་སོ། །འདི་སྔ་མ་གཉིས་ལ་ལྟོས་ན་གསལ་མོད་ཀྱང༌། ད་དུང་ལམ་གྱི་རིམ་པ་རྣམས་རྟོགས་དཀའ་བ་ལ། སློབ་དཔོན་གྱི་ལུགས་འཛིན་ཆེན་པོ་ཞི་བ་ལྷས། 
སྤྱིར་བསླབ་སྤྱོད་གཉིས་ཀ་དང་ཁྱད་པར་དུ་མདོ་བཏུས་ཀྱི་དོན་གྱི་འགྲེལ་པ་བསླབ་བཏུས་ལས་ཤིན་ཏུ་གསལ་ཞིང་རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ། ཐོག་མར་དལ་འབྱོར་དོན་ཆེ་ཞིང་ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའ་བ་བསམས་ནས། ཚེ་འདིར་སྙིང་པོ་ལེན་པའི་ཕན་པ་སེམས་པ་
16-2-17b


དང༌། དེ་ནས་དད་པ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཡོན་ཏན་བསམ་པའི་དད་པ་བརྟན་པོ་བསྐྱེད་དེ། སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། དེ་ནས་འཇུག་པའི་སྡོམ་པ་བཟུང་བ་དང༌། དེ་ནས་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དགེ་རྩ་གསུམ་བཏང་བ་དང༌། བསྲུང་བ་དང༌། 
དག་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྤེལ་བའི་ཚུལ་རྣམས་གསལ་བར་གསུངས་པ་འདིས། མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་བཤད་པར་བྱའོ། །བཞི་བརྒྱ་པར་ཡང་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ལམ་གྱི་ལུས་གསུངས་ལ། དབུ་མ་སྙིང་པོ་དང༌། དབུ་མ་རྒྱན་དང༌། དབུ་མའི་སྒོམ་རིམ་གསུམ་
ལས་བསྡུས་ཏེ་གསུངས་པའི་ལུས་རྣམས་ཀྱང་འདྲ་བས། འཕགས་པའི་ལུགས་འཛིན་པའི་ཆེན་པོ་ཐམས་ཅད་ལམ་གྱི་ཁོག་ལ་འདྲའོ། །འདི་རྣམས་ལ་ངེས་པ་བདེ་བླག་ཏུ་སྟེར་བའི་ཐབས་ལས་དང་པོ་པས་འཇུག་པ་བདེ་བ་ནི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོའི་ལུགས་
གཉིས་ལ་མཁས་པའི་དཔལ་མར་མེ་མཛད་ཀྱི་གདམས་ངག་བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་རིམ་པར། ཤིན་ཏུ་གོ་སླ་བའི་འཁྲིད་ཚུལ་བསྟན་པ་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་བསྟན་བཅོས་འདིར་བྱང་སེམས་ཀྱི་ལམ་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བ་གཉིས་ཀ་དང༌། 
དེས་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་འབྲས་བུ་གཏན་ལ་འབེབས་ན། བྱང་སེམས་ལ་གལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་སོ་སྐྱེའི་སའི་ལམ་གྱི་རིམ་པ་རྣམས། མཆོད་བརྗོད་ཀྱི་འོག་འདིར་བསྟན་དགོས་པ་ལས། དེར་མི་སྟོན་པར་འཕགས་པའི་ས་ཉིད་ནས་འཆད་པ་ཇི་ལྟར་རིགས་སྙམ་
ན། འདི་ནི་མཆོད་བརྗོད་ཀྱི་སྐབས་ཉིད་དུ་བཤད་པས། སྐབས་འདིར་མ་བཤད་དོ། །དེའི་དགོས་པ་ནི་གང་བསྒོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་སེམས་སུ་འགྱུར་བའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་གསུམ་བསྟན་པས། ཐེག་ཆེན་དུ་འཇུག་པར་འདོད་པས་དེ་གསུམ་ཐོག་མར་ཉམས་
16-2-18a


སུ་བླང་དགོས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་གསུམ་ནི་སྔོན་དུ་ཉམས་སུ་ལེན་དགོས་པར་མ་ཟད། བྱང་སེམས་སུ་གྱུར་ནས་ཀྱང་ཉམས་སུ་བླང་དགོས་པ་ལ། གཉིས་ལ་མི་བརྟེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ནི་སྤྱོད་པའི་གཙོ་བོ་ཡིན་པས། དེས་མཚོན་
ནས་སྦྱིན་སོགས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་གཞན་ལ་སློབ་པ་ཡང་གོ་དགོས་སོ། །དེ་ཡང་མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐབས་ལ་མཁས་པ་དང་བྲལ་བར་ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་ལ་སྦྱར་བར་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ་ནི། 
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་ཡང་དག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཚོགས་གཉིས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བ་ལ་བསླབ་དགོས་ཀྱི། ཐབས་ཤེས་ཕྱོགས་རེ་བས་ཆོག་ཤེས་བྱེད་པ་དང༌། ཐབས་ཤེས་ཁྱད་པར་ཅན་གང་ཡང་མེད་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པ་
ཙམ་ལ་ཡིད་བརྟན་པར་མི་བྱའོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་དགག་བྱ་འགོག་པའི་ས་མཚམས་མ་ཟིན་པར་ཐམས་ཅད་བཀག་པར་མཐོང་སྟེ། རྟོག་པ་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་བདེན་འཛིན་དུ་འཁྲུལ་བས། ཐ་སྙད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་གཞན་ངོ་ཁོ་ན་ལ་
སྐྱེལ་བ་དང༌། འབྲས་བུའི་སྐབས་སུ་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྟོང་པའི་དེ་བཞིན་ཉིད་ཙམ་ཞིག་གི་ཆོས་སྐུ་ལས་མེད་ཅིང༌། གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་གདུལ་བྱའི་ཤེས་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་པར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ནི། ཉན་རང་གཉིས་ཐུབ་དབང་ལས་སྐྱེས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་
བྱང་སེམས་ལས་འཁྲུངས་པར་ལུང་རིགས་ཀྱིས་བསྒྲུབས་པ་སོགས་ཐམས་ཅད་དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་ལུགས་མིན་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཆོས་གསུམ་བསྒོམ་པ་ཡང་བྱང་སེམས་དབུ་མ་པའི་ལུགས་མིན་པར་གཞན་ངོ་ཙམ་དུ་བཞག་པའོ། །ཞེས་པས་རང་ངོས་
16-2-18b


ནས་ལམ་ཉམས་སུ་བླང་དགོས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་སྐུར་བ་བཏབ་ཅིང༌། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པའི་སེམས་ཅན་ཟོ་ཆུན་དང་ཆོས་མཐུན་དྲུག་གིས་འཁོར་བར་བཤད་པ་རྣམས་འགལ་འདུ་འབའ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བས། དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་མཆོད་
བརྗོད་ནས་བཟུང་སྟེ། གཞུང་གི་དོན་ལོག་པར་འཆད་པ་ལ་ཞུགས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སྦྱིན་སོགས་ལ་སློབ་ཚུལ་འཕགས་པའི་སའི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་རྣམས་ལའང་སོ་སྐྱེའི་ས་ནས་ཀྱང༌། ཉམས་སུ་བླང་བྱའི་སྤྱོད་པ་མང་དུ་ཡོད་པ་རྣམས་ཤེས་པར་བྱས་
ནས། ད་ལྟ་ནས་ཀྱང་ཉམས་སུ་བླང་བ་ལ་འབད་པར་བྱའོ། །གསུམ་པ་ལ་གསུམ། ས་བཅུའི་ཐུན་མོང་གི་རྣམ་གཞག །ས་སོ་སོའི་རྣམ་གཞག །ས་བཅུའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། འདིར་རབ་དགའ་སོགས་ས་བཅུ་གཅིག་བཤད་པ་ནི། རིན་ཆེན་
འཕྲེང་བ་ལས། ཇི་ལྟར་ཉན་ཐོས་ཐེག་པ་ལ། །ཉན་ཐོས་ས་ནི་བརྒྱད་བཤད་པ། །དེ་བཞིན་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བཅུའོ། །ཞེས་ས་བཅུ་དང༌། བཅུ་གཅིག་པའི་རྣམ་གཞག་རགས་པ་ཞིག་གསུངས་པ་ལ་གཞི་མཛད་ཅིང༌། ས་བཅུ་པའི་
མདོ་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས་མཛད་དེ། དེ་ལ་རབ་དགའ་སོགས་ས་བཅུ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པ་བཅུར་བཤད་པ་ནི། དོན་དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་དགོངས་སོ། །དོན་དམ་སེམས་བསྐྱེད་དུ་བཞག་པའི་ས་བཅུའི་ངོ་བོ་ནི། འགྲེལ་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་
རྣམས་ཀྱི་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྙིང་རྗེ་ལ་སོགས་པས་ཟིན་པ་ཉིད་ཆར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བ་ན། ས་ཞེས་བྱ་བའི་མིང་འཐོབ་སྟེ་ཡོན་ཏན་གྱི་གནས་སུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་ས་ཡི་ངོ་བོ་དང་གང་གིས་ཡོངས་སུ་ཟིན་པ་དང༌། སའི་མིང་འཐོབ་ཚུལ་དང༌། སྒྲའི་
16-2-19a


དོན་བཤད་པ་བཞིས་བསྟན་ཏོ། །ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཞེས་པའི་ངོ་བོ་ནི། ཁ་ཅིག །མཛོད་ནས་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཟག་པ་རྒྱས་སུ་མི་རུང་བ་ལ་ཟག་མེད་དུ་འཆད་པ་ནི། ལུགས་འདིའི་ཟག་མེད་དུ་འཇོག་པའི་དོན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་
པ་མ་རྟོགས་པར་སྣང་བས། རང་གི་ལུགས་ནི་བདེན་འཛིན་གྱི་མ་རིག་པ་དང༌། དེའི་བག་ཆགས་གང་རུང་གིས་བསླད་པ་ནི་ཟག་བཅས་དང༌། བསླད་པ་དེ་དང་བྲལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཟག་པ་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཚིག་གསལ་ལས། མ་རིག་པའི་རབ་རིབ་དང་བྲལ་བ་
དག་གི་ཡེ་ཤེས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡུལ་གྱི་རང་བཞིན་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་མ་ཐོབ་ཚུན་ཆད་དུ་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་མ་བསླད་པའི་ཤེས་པ་ནི། འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་མཉམ་གཞག་མི་
རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་མིན་པ་མེད་ལ། དེ་ཡང་རེས་འཇོག་པ་སྟེ་མཉམ་གཞག་ལས་ལངས་པ་ན་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསླད་པ་ཅན་དུ་སྐྱེའོ། །ས་བདུན་པའི་བར་དུ་ནི་མ་རིག་པས་སློད་པ་ཡོད་ལ། ས་བརྒྱད་པ་ནས་དང་དགྲ་བཅོམ་པ་གཉིས་ལ་ནི། སློད་བྱེད་ཀྱི་མ་
རིག་པ་ཟད་པས་དེས་བསླད་པ་མེད་ཀྱི། མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསླད་པ་ནི་ཡོད་དོ། །ཡང་འགྲེལ་པར་ས་དང་པོ་ལ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མིང་ཅན་ཞེས་གསུངས་པ་ནི། ཡུལ་ཡུལ་ཅན་རྒྱངས་ཆད་དུ་གཉིས་སུ་སྣང་བ་མེད་པ་ལ་ཟེར་གྱི། 
མཐའ་གཉིས་སྤངས་པ་ཙམ་གྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་མི་བྱའོ། །སློབ་དཔོན་འདིའི་གཞུང་དུ་མ་རིག་པའི་རབ་རིབ་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་རབ་དང་ཡེ་ཤེས། ཞེས་དུ་མ་ཞིག་གསུངས་པས་མ་རིག་པ་དང༌། དེའི་བག་ཆགས་རིག་པའི་ཁྱབ་བྱེད་དུ་བྱས་ནས། དེ་གཉིས་ཟད་
16-2-19b


པ་ན་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ལྡོག་པ་སློབ་དཔོན་འདིའི་ལུགས་སུ་སྨྲ་བ་ནི། མུ་སྟེགས་དཔྱོད་པ་པ་དྲི་མ་ཟད་ན་སེམས་ཀྱང་ཟད་པར་འདོད་པ་ལྟར་སྨྲ་བའི་སྐུར་འདེབས་ཆེན་པོ་ཡིན་ལ། འཕགས་པའི་མཉམ་གཞག་ན་ཡེ་ཤེས་མེད་ཟེར་བ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་
ལས་ཀྱང༌། དེ་ཕྱིར་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་གྲོལ། །གང་གིས་མཐོང་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། །ཐ་སྙད་དུ་ནི་སེམས་ལ་བརྗོད། །ཅེས་ཡུལ་ཅན་གྱི་བྱེད་པ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་གིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་དྲིས་པའི་ལན་དུ། ཐ་སྙད་དུ་སེམས་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བར་
གསུངས་ཤིང༌། ཆོས་དབྱིངས་བསྟོད་པ་ལས་ཀྱང༌། ཇི་ལྟར་མེ་ཡིས་དག་པའི་གོས། །སྣ་ཚོགས་དྲི་མས་དྲི་མ་ཅན། །ཇི་ལྟར་མེ་ཡི་ནང་བཅུག་ན། །དྲི་མ་འཚིག་འགྱུར་གོས་མིན་ལྟར། །དེ་བཞིན་འོད་གསལ་བ་ཡི་སེམས། །འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་དྲི་མ་ཅན། །
ཡེ་ཤེས་མེ་ཡིས་དྲི་མ་སྲེག །དེ་ཉིད་འོད་གསལ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་རྡོ་རྒྱུས་ཀྱི་གོས་དྲི་མ་ཅན་མེར་བཅུག་པ་ན། མེས་དྲི་མ་ཚིག་ཀྱང་གོས་མི་འཚིག་པ་ལྟར། སེམས་ཀྱི་དྲི་མ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེས་བསྲེག་པ་ན་དྲི་མ་སྲེག་པ་ཡིན་གྱི། འོད་གསལ་བའི་སེམས་མེད་པར་
མི་འགྱུར་བར་གསུངས་སོ། །བྱང་སེམས་འཕགས་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་དང༌། ཉན་རང་འཕགས་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་གཉིས། མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་མ་བསླད་པར་ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་མཚུངས་ཀྱང༌། བྱང་སེམས་
འཕགས་པའི་སར་འཇོག་མི་འཇོག་གི་ཁྱད་པར་ནི། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་གཞན་དབང་དུ་གྱུར་མ་གྱུར་དང༌། ཡོན་ཏན་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་སོགས་ཀྱི་ནུས་པ་ཡོད་མེད་ཀྱི་དབང་གིས་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་ཚོགས་སྦྱོར་གྱི་སྐབས་སུ། བདག་
16-2-20a


མེད་གཉིས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ། རིགས་པའི་རྣམ་གྲངས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སྒོ་ནས། ཟབ་དོན་ལ་བློ་རྒྱས་པ་དང་མ་རྒྱས་པ་ལས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་མ་རྟོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡང་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ། །ཆར་ཕྱེ་བ་ན་ཞེས་
པ་ནི་ཆ་ཅན་ཟག་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གཅིག་ཉིད་ཀྱི་ཆ་སོ་སོ་སོ་སོར་རིམ་གྱིས་ཕྱེ་བའི་སྔ་ཕྱིའི་ཆ་རྣམས་ས་སོ་སོར་འགྱུར་བ་སྟེ། ས་ཞེས་པ་ནི་ཡོན་ཏན་གྱི་གནས་སམ་རྟེན་བྱེད་པས། ས་དང་འདྲ་བས་དེ་ལྟར་བསྙད་པའོ། །དེ་དག་གིས་ནི་དོན་དམ་པའི་ས་
བཅུ་ཀ་ཡང་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཉིད་ལ་འཇོག་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་མཚུངས་ཀྱང་རབ་དགའ་སོགས་ས་སོ་སོར་འཇོག་ཚུལ་ནི། བཞིའི་སྒོ་ནས་འཇོག་པའི་ཁྱད་པར་དང་པོ་ནི། ས་དང་པོ་ལ་ཡོན་ཏན་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང༌། གཉིས་པ་ལ་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་
སོགས་འཆད་པར་འགྱུར་བ་ལྟར་ཡོན་ཏན་གྱི་གྲངས་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བའོ། །ཁྱད་པར་གཉིས་པ་ནི་མཐུ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་གོང་ནས་གོང་དུ་འཐོབ་པའི་ཁྱད་པར་རོ། །དེ་ནི་ཞིང་བརྒྱ་གཡོ་བ་དང་སྟོང་གཡོ་བ་སོགས་ལ་འཆད་མོད་ཀྱང༌། དེ་ཡོན་ཏན་
གྱི་གྲངས་འཕེལ་བའི་ནང་དུ་སོང་ཟིན་པས། ས་སོ་སོའི་སྐབས་ཀྱི་དྲི་མ་སྦྱོང་བའི་སྟོབས་དང༌། ལམ་བགྲོད་པའི་སྟོབས་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བ་ལ་བྱ་དགོས་པ་འདྲའོ། །གསུམ་པ་ནི། ས་དང་པོར་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་ལྷག་པ་དང༌། གཉིས་པར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་
ལྷག་པ་སོགས་ཕར་ཕྱིན་ལྷག་པའི་ཁྱད་པར་རོ། །ཁྱད་པར་བཞི་པ་ནི། ས་དང་པོར་འཛམ་བུ་གླིང་ལ་དབང་བ་དང༌། གཉིས་པར་གླིང་བཞི་ལ་དབང་བའི་རྒྱལ་པོར་སྐྱེ་བ་སོགས་རྣམ་སྨིན་གྱི་སྐྱེ་བ་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བའོ། །དེས་ན་ས་སོ་སོའི་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་
16-2-20b


ལ་ཡོན་ཏན་གྱི་གྲངས་ལ་སོགས་པའི་ནུས་པ་དམན་མཆོག་གི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་པས་ས་རྣམས་སོ་སོར་འཇོག་ལ། ས་སོ་སོའི་སྐབས་ཀྱི་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱང་ས་དེ་དང་དེར་བསྡུ་དགོས་པས། མཉམ་གཞག་ཁོ་ན་ལ་མི་བྱའོ། །ས་སོ་སོར་འབྱེད་
ཚུལ་དེ་ལྟར་བྱ་ཡི། དོན་དམ་པའི་ས་འདི་རྣམས་ལ་རང་གི་ངོ་བོའི་དམིགས་རྣམ་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་གྱིས་བྱས་པའི་དབྱེ་བ་ནི་ཡོད་པར་མིན་ཏེ། ས་བཅུ་པའི་མདོ་ལས། ཇི་ལྟར་བར་སྣང་བྱ་རྗེས་མཁས་རྣམས་ཀྱིས། །བརྗོད་པར་ནུས་མ་ཡིན་ཞིང་མི་མཐོང་བ། །དེ་ལྟར་
རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱི་ས་ཀུན་ཡང༌། །བརྗོད་མི་ནུས་ན་མཉན་པར་ག་ལ་ནུས། །ཞེས་བར་སྣང་གི་ནམ་མཁའ་ལ་བྱས་བགྲོད་ཀྱང༌། བྱའི་རྗེས་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ངག་གིས་བརྗོད་པ་དང༌། བློས་མཐོང་བ་མིན་པ་བཞིན་དུ་བྱ་ལྟ་བུའི་དོན་དམ་པའི་ས་རྣམས་
ཀྱིས། ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཉིད་ལ་བགྲོད་ཀྱང༌། དེའི་བགྲོད་ཚུལ་འཕགས་པས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཇི་བཞིན་པ་ནི། འཆད་པ་པོ་འཕགས་པས་ཀྱང་བརྗོད་པར་མི་ནུས་ན། ཉན་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་གཟིགས་པ་ཇི་བཞིན་པ་མཉན་པར་མི་ནུས་པར་གསུངས་སོ། །གཉིས་
པ་ལ་གསུམ། རབ་དགའ་སོགས་ས་ལྔ་བཤད་པ་དང༌། ས་དྲུག་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་བཤད་པ་དང༌། རིང་དུ་སོང་བ་སོགས་ས་བཞི་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་ལྔ། ས་དང་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་དང༌། ས་གཉིས་པ་དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། ས་གསུམ་པ་འོད་བྱེད་པ་དང༌། ས་བཞི་པ་
འོད་འཕྲོ་བ་དང༌། ས་ལྔ་པ་སྦྱང་དཀའ་བ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། ཁྱད་གཞི་སའི་ངོ་བོ་མདོར་བསྟན། ཁྱད་ཆོས་སའི་ཡོན་ཏན་རྒྱས་པར་བཤད། སའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་སྒོ་ནས་མཇུག་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ས་དང་པོ་ལ་གནས་པའི་རྒྱལ་བའི་སྲས་
16-2-21a


པོ་སྔར་བཤད་པའི་ཚུལ་གྱིས། འགྲོ་བ་རང་བཞིན་མེད་པར་མཐོང་བའི་རང་བཞིན་མེད་པ་སྙིང་རྗེའི་དམིགས་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་པར་དུ་བཟུང་བ་འདི་ཡི་སེམས་གང་འགྲོ་བ་རྣམས། རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་གཞན་དབང་
དུ་གྱུར་ཅིང༌། བྱང་སེམས་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་སྨོན་ལམ་གྱིས་དགེ་བ་རྣམས་རབ་ཏུ་བསྔོས་པ། རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཞེས་པའི་མིང་ཅན་གཉིས་སུ་སྣང་བ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས། དེའི་འབྲས་བུ་ཡོན་ཏན་གྱི་གྲངས་ལ་སོགས་པས་ཉེ་བར་མཚོན་པ་ལ། རབ་ཏུ་གནས་
པའི་བྱང་སེམས་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་སེམས་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སེམས་དང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལ་ས་བཅུ་པའི་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་སྨོན་ལམ་ཆེན་པོ་བཅུ་ལ་སོགས་པ། སྨོན་ལམ་འབུམ་ཕྲག་གྲངས་མེད་པ་བཅུ་ས་དང་པོ་པས་འདེབས་པ་ནི། 
ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་སྨོན་ལམ་གྱི་ནང་དུ་འདུས་པས། སྨོན་ལམ་མ་ལུས་པ་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་དུ་རྩ་བར་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་སྨོན་ལམ་བཀོད་དེ། བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་མོ། །དེའི་ནང་ནས་ཀྱང་འཇམ་དཔལ་དཔའ་བོ་ཞེས་པའི་ཚིགས་བཅད་གཉིས་ནི། བསྔོ་བ་བླ་ན་
མེད་པར་བསླབ་བཏུས་ལས་གསུངས་སོ། །འགྲེལ་པར་ཉན་ཐོས་སྦྱོར་ལམ་པ་འབྲས་བུ་དང་པོ་ལ་ཞུགས་པར་མི་འདོད་པ་བཞིན་དུ། ས་དང་པོར་དེ་མ་ཐག་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་བྱང་སེམས་ཀྱི་མོས་པས་སྤྱོད་པ་ཆེན་པོའི་ཡང་ཆེན་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མ་
བསྐྱེད་པའི་སའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་སེམས་མ་བསྐྱེད་པ་ཡིན་གྱི། སྤྱིར་ན་དེ་ལས་དམའ་བ་ནས་ཀྱང་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡོད་པར་ལུགས་འདིས་ཀྱང་བཞེད་པ་ནི་སྔར་བཤད་ཟིན་ལ། བསླབ་བཏུས་ལས་
16-2-21b


ཀྱང༌། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ཡོད་པར་མདོ་མང་པོས་བསྒྲུབས་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བཏགས་པ་བར་འདོད་པ་ནི་ལོག་པར་འཆད་པའོ། །ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྦྱོར་ལམ་སྟན་གཅིག་པ་ནས་བཟུང་སྟེ། འབྲས་བུ་དང་པོ་མ་ཐོབ་པའི་བར་རྣམས་
རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པར་མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་ལས་བཤད་པས། དཔེ་མ་གྲུབ་བོ་སྙམ་ན། རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ་འཕགས་ལམ་ཐོབ་པ་ཉིད་ལ་འཇོག་པར་མངོན་པ་མཛོད་ལས་བཤད་ལ། ཀུན་ལས་བཏུས་ལས་སྔ་མ་ལྟར་ཡང་བཤད་པས། ལུགས་མི་
མཐུན་པ་གཉིས་བྱུང་བ་ལ་སློབ་དཔོན་འདི་མངོན་པ་མཛོད་ལྟར་བཞེད་དོ། །འདི་ནི་མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། དད་པའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་སྙེད་ལ། བསྐལ་པ་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་དུ་ཉི་མ་རེ་རེ་ཞིང་ལྷའི་
ཟས་རོ་བརྒྱ་པ་དང༌ལྷའི་གོས་བྱིན་པ་བས། གཞན་ཞིག་གིས་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་འབྲང་གཅིག་ལ། ཉིན་གཅིག་ཟན་གཅིག་བྱིན་ན་སྔ་མ་བས་བསོད་ནམས་ཆེས་གྲངས་མེད་པ་བསྐྱེད་པ་དང༌། ཡང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་འབྲང་སྔ་མ་ལྟ་བུའི་གྲངས་ལ། སྔ་མ་ལྟར་སྦྱིན་པ་
བྱིན་པ་བས། བརྒྱད་པའི་གང་ཟག་གཅིག་ལ་ཉིན་གཅིག་ཟན་གཅིག་བྱིན་ན། སྔ་མ་བས་བསོད་ནམས་ཆེས་གྲངས་མེད་པ་བསྐྱེད་པར་གསུངས་པ་དང་མཐུན་པ་ཡིན་ཏེ། རྗེས་འབྲང་གཉིས་ནི་ཚོགས་སྦྱོར་གྱི་སྐབས་ཡིན་པར་གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་
པ་ལ་གསུམ། རང་གི་རྒྱུད་མཛེས་པར་བྱེད་པའི་ཡོན་ཏན། གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་ཡོན་ཏན། ས་དང་པོར་ལྷག་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། ཡོན་ཏན་སོ་སོར་ཕྱེ་སྟེ་བཤད་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་
16-2-22a


ལ་གསུམ། དོན་ལྡན་གྱི་མཚན་འཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན། རིགས་སུ་སྐྱེ་བ་སོགས་བཞིའི་ཡོན་ཏན། ས་གོང་མ་གནོན་པ་སོགས་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དང་པོ་ནི། ས་དང་པོ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་བྱང་སེམས་དེ་ནི་དོན་དམ་
པའི་སེམས་དེ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ཡིས། སོ་སྐྱེའི་ས་ལས་འདས་པའི་སྐབས་སུ་དོན་དམ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱ་བའི་སྒྲ་ཉིད་ཀྱིས་བསྙད་པར་བྱ་བ་ཡིན་གྱི། དེ་དང་མི་མཐུན་པའི་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་བརྗོད་པར་མི་བྱ་སྟེ། དེའི་ཚེ་དེ་བྱང་
སེམས་འཕགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགྲེལ་པར་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་དྲངས་པ་ལས། སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་ཆེན་པོ་པ་ལ་དོན་དམ་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་ནི་མ་ཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པས། བྱང་སེམས་ཁྱད་པར་བའི་མིང་གིས་
བསྙད་པར་ཤེས་སོ། །ཤེར་ཕྱིན་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་པ་ལས། ཇི་ལྟར་ཤེས་ཤེ་ན། མ་བྱུང་བ་དང་ཡང་དག་པར་མ་བྱུང་བ་དང༌། ལོག་པ་དང༌། དེ་དག་ཇི་ལྟར་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོས་བཏགས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་བྱིས་པ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོས་རྙེད་པ་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་པར་
ཏེ། དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་ཆོས་འདི་དག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་འཕགས་པས་རྙེད་པ་ཇི་བཞིན་པ་དེ་ལྟར་རྙེད་པ་ཞིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་གསུངས་པ་ཡང་དོན་དམ་པའི་བྱང་སེམས་ལ་དགོངས་ཀྱི། སོ་སྐྱེ་ལ་
བྱང་སེམས་མཚན་ཉིད་པ་མེད་པར་སྟོན་པ་མིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། གཞན་ཡང༌ས་དང་པོ་ལ་གནས་པ་འདི་ནི་སོ་སྐྱེ་དང་ཉན་རང་གི་ས་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བར་ངེས་པའི་ལམ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་དེ་བཞིན་
16-2-22b


གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རིགས་སུའང་སྐྱེས་པ་སྟེ། ལམ་གཞན་དུ་མི་འགྲོ་བར་རང་གི་ལམ་དུ་རིགས་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །ས་དང་པོ་འདི་ནི་གང་ཟག་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བས། འཇིག་ལྟ་དང་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱི་
ཐེ་ཚོམ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་འཛིན་གྱི་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་བ་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་སྤངས་པ་ཡིན་ཏེ། སླར་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ནི་དེ་གསུམ་གྱི་ས་བོན་སྤངས་པར་བསྟན་ལ། འཇིག་ལྟ་ནི་མཐོང་སྤང་དུ་གྱུར་པ་ཀུན་བརྟགས་ཡིན་གྱི་ལྷན་སྐྱེས་
མིན་ནོ། །འོ་ན་ཕྲ་རྒྱས་ཀྱི་མཐོང་སྤང་གཞན་ཡང་སྤངས་པ་ལ་གསུམ་པོ་འདི་ཙམ་སྨོས་པ་ཅི་ཡིན་སྙམ་ན། མདོ་སྡེ་ལས་འདི་ལྟར་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་འཆད་པ་ལ་ལུགས་གཉིས་ཡོད་ཀྱང༌། ལེགས་པ་ནི་མཛོད་ལས། འགྲོ་མི་འདོད་དང་ལམ་ནོར་དང༌། །
ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་དེ་སྙེད་ཅག །ཐར་པར་བགྲོད་ལ་གེགས་བྱེད་པ། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་གསུམ་བསྟན་ནོ། །ཞེས་བཤད་པ་ལྟར་རོ། །དཔེར་ན་ཡུལ་གཞན་དུ་འགྲོ་འདོད་པ་ལ་བར་ཆད་ཀྱི་གཙོ་བོ་གསུམ་སྟེ། འགྲོ་མི་འདོད་པ་དང༌། ལམ་ནོར་བ་དང༌། ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་
ཟ་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཐར་པར་བགྲོད་པ་ལ་ཡང་བར་ཆད་ཀྱི་གཙོ་བོ་གསུམ་སྟེ། དང་པོས་ནི་ཐར་པ་ལ་སྐྲག་པས་དེར་འགྲོ་མི་འདོད་པ་དང༌། གསུམ་པས་ནི་ལམ་གཞན་ལ་བརྟེན་པས་ལམ་ནོར་བ་དང༌། གཉིས་པས་ནི་ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བས་གསུམ་བསྟན་ཏོ། །
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་དང་པོ་བ་དེ་ནི་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་རིགས་ངེས་པ་ལ་ཞུགས་པས། དེའི་འབྲས་བུའི་ཡོན་ཏན་ཐོབ་པ་དང༌། སའི་སྤང་བྱའི་སྐྱོན་དང་བྲལ་བས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དགའ་བ་སྐྱེས་པས། རབ་ཏུ་དགའ་བ་མང་བའི་ཕྱིར། རྒྱལ་སྲས་དེ་
16-2-23a


དགའ་བ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་འཆང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །རབ་དགའ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ས་འདི་ལ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཞེས་ཀྱང་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་མི་གཅིག་པ་བརྒྱ་ཀུན་ནས་གཡོ་བར་ནུས་པར་གྱུར་
པའང་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། ས་དང་པོ་ནས་ས་གཉིས་པར་གནོན་པར་བྱེད་པ་ལ་སྤྲོ་བ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་ཞིང༌། ས་གོང་མར་རབ་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །ས་དང་པོ་ཐོབ་པ་དེའི་ཚེ་བྱང་སེམས་འདི་ཡི་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བའི་ལམ་རྣམས་མཐའ་དག་འགག་པ་སྟེ་ཟད་
པར་འགྱུར་རོ། །འོ་ན་སྦྱོར་ལམ་བཟོད་པ་ཐོབ་ནས་ངན་སོང་དུ་ལས་དབང་གིས་འགྲོ་མི་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ནམ། ངན་འགྲོའི་ལམ་ཟད་པ་ས་འདི་ཐོབ་པ་ལ་ལྟོས་ཅི་དགོས་སྙམ་ན། བཟོད་པ་ཐོབ་ནས་ངན་འགྲོར་འགྲོ་མི་སྲིད་པ་ནི། དེར་འཁྲིད་པའི་ས་བོན་
གཉེན་པོས་བཅོམ་པ་མིན་གྱི། རྐྱེན་མ་ཚང་བས་ཡིན་ཅིང༌། འདིར་ནི་ས་བོན་གཉེན་པོས་བཅོམ་པ་ཡིན་ལ། ཀུན་ལས་བཏུས་ལས་ཀྱང་ངན་འགྲོའི་ཕུང་ཁམས་སོགས་མཐོང་སྤང་དུ་བཤད་དོ། །ས་དང་པོ་ཐོབ་པ་དེའི་ཚེ་བྱང་སེམས་འདི་ཡི་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་ས་
སྟེ་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་ཟད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། མདོར་ན་ཇི་ལྟར་འབྲས་གནས་བཞི་དང་འབྲས་བུ་ལ་ཞུགས་པ་བཞིའི་དགྲ་བཅོམ་ནས་ཡས་བགྲངས་ན། གྲངས་བརྒྱད་པ་ཡིན་པས་འཕགས་པ་བརྒྱད་པ་རྒྱུན་ཞུགས་ཞུགས་པ་ལ། འཕགས་པའི་ཆོས་
ཐོབ་པ་ལས་རང་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་སྤངས་པ་དང༌། རྟོགས་པའི་ཡོན་ཏན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ། བྱང་སེམས་འདི་ཡང་ས་དང་པོ་ཐོབ་པ་ལས་སྐྱོན་ཟད་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་འབྱུང་བ་བརྒྱད་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟར་ཉེ་བར་བསྟན་ཏོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ། 
16-2-23b


ས་འདིར་ཉན་རང་རྣམས་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང༌། ས་བདུན་པར་ཉན་རང་གཉིས་བློའི་སྒོ་ནས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང༌། དེ་ལྟར་གསུངས་པས་གྲུབ་པའི་དོན་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལྟ་གཉིས་པ་སོགས་སུ་མ་ཟད། 
སེམས་དང་པོ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་གནས་པས་ཀྱང༌། ཐུབ་པའི་དབང་པོའི་གསུང་ལས་སྐྱེས་པ་ཉན་ཐོས་དང་བཅས་པའི་རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི། ཀུན་རྫོབ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་སྙིང་རྗེའི་བསོད་ནམས་དག་གི་དབང་གིས་ཕམ་པར་བྱས་པ་སྟེ་ཟིལ་གྱིས་མནན་
ནས། དེ་དག་ལས་བསོད་ནམས་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྔར་བཤད་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་ལས། ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་གཞན་པ་ཞིག་ཡིན་ནོ། །འདི་ཡང་བྱམས་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་བུ་སྐྱེས་
ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པ། རྒྱལ་པོའི་མཚན་དང་ལྡན་པ་ནི་བློན་པོའི་ཚོགས་རྒན་པོ་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། རིགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཆེ་བའི་དབང་གིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཏོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལས་དང་པོ་པ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས་རིང་
པོ་མ་ལོན་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པས་ཀྱང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཡུན་རིང་དུ་ཚངས་པར་སྤྱད་པ་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཏོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ནམ་
མཁའ་ལྡིང་གི་དབང་པོ་ཆེན་པོའི་ཕྲུག་གུ་སྐྱེས་ནས་རིང་པོ་མ་ལོན་པའི་གཤོག་པའི་རླུང་གི་ཤུགས་དང༌། མིག་ཡོངས་སུ་དག་པའི་ཡོན་ཏན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེ་ལས་གཞན་པའི་བྱའི་ཚོགས་མ་ལུས་པ་རྒས་པར་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་
16-2-24a


དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་དབང་པོ་ཆེན་པོའི་རིགས་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་ཡང་དག་པར་བྱུང་བ། ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་དབང་པོའི་ཕྲུག་གུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སེམས་
བསྐྱེད་པའི་གཤོག་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཕ་རོལ་གནོན་པ་དང༌། ལྷག་པའི་བསམ་པ་ཡོངས་སུ་དག་པའི་མིག་གི་ཡོན་ཏན་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། བསྐལ་པ་བརྒྱ་སྟོང་དུ་ངེས་པར་བྱུང་བའི་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་
པ་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །འགྲེལ་བཤད་ལས་ལུང་དེ་གཉིས་ཀྱི་དོན་བརྡ་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་འཆད་མོད་ཀྱང༌། ལས་དང་པོ་པ་དང༌། སེམས་བསྐྱེད་ནས་རིང་དུ་མ་ལོན་པ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི། དོན་དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་བལྟོས་ནས་ཡིན་ལ། སྔར་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་ས་དང་པོ་ནས་ཡིན་པར་གསུངས་པ་དང༌། ལུང་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀ་ནི་དཔེ་སོ་སོ་བ་ཙམ་མ་གཏོགས་པ་དོན་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྩ་བའི་ཚིག་རྐང་གསུམ་གྱི་དོན་ཡང་མདོ་དེའི་དོན་བསྡུས་པར་སྣང་བའི་ཕྱིར་དང༌། 
ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ནི་ས་དང་པོའི་སེམས་བསྐྱེད་ལ་མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལ་སོགས་པ་མང་པོ་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་བྱང་སེམས་སོ་སྐྱེའི་ཀུན་རྫོབ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱིས་ཉན་རང་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་མི་འདོད་དམ་སྙམ་ན། དེ་ནི་
མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་དེ་ཉིད་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ནི་ཆག་ཀྱང་གསེར་གྱི་རྒྱན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང༌། རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་མིང་ཡང་མི་འདོར་ལ། དབུལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྣམ་པར་ཟློག་གོ། རིགས་
16-2-24b


ཀྱི་བུ་དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ནན་ཏན་དང་བྲལ་ཡང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་གསེར་གྱི་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མིང་ཡང་མི་འདོར་ལ་འཁོར་བའི་དབུལ་
བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྣམ་པར་ཟློག་གོ། ཞེས་གསུངས་ལ་མདོ་འདི་བསླབ་བཏུས་ལས། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྤྱོད་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་ཡང་བརྙས་པར་མི་བྱ་བའི་ཤེས་བྱེད་དུ་དྲངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ས་ཐོབ་པ་ལ་སེམས་བསྐྱེད་སྤྱོད་པ་དང་བྲལ་བ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
གཉིས་པ་ནི། བྱང་སེམས་ས་དང་པོ་བ་དེ་ནི། ས་རིང་དུ་སོང་བར་སོན་པ་ན། ཀུན་རྫོབ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་མ་ཟད། དོན་དམ་པར་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བློ་ཡི་སྟོབས་ཀྱིས་ཀྱང༌། ཉན་རང་རྣམས་ལྷག་པར་ཏེ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར་
ཏེ། འདི་ནི་ས་བཅུ་པའི་མདོ་ལས། ཀྱཻ་རྒྱལ་བའི་སྲས་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་པོའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པའི་རྒྱལ་པོའི་བུ་རྒྱལ་པོའི་མཚན་དང་ལྡན་པ་ནི། སྐྱེས་པ་ཙམ་གྱིས་རྒྱལ་པོའི་བྱིན་གྱིས་བློན་པོའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་གྱི། 
རང་གི་བློའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱད་པས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ནམ་དེ་ནར་སོན་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་རང་གི་བློའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པས། བློན་པོའི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལས་ནི་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །ཀྱཻ་རྒྱལ་བའི་སྲས་དག་དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང༌། 
སེམས་བསྐྱེད་མ་ཐག་ཏུ་ལྷག་པའི་བསམ་པའི་ཆེ་བ་ཉིད་ཀྱིས། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་གྱི། རང་གི་བློའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བདུན་པ་འདི་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་
16-2-25a


སེམས་དཔའ་ནི། རང་གི་ཡུལ་ཤེས་པའི་ཆེ་བ་ལ་གནས་པས། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །སེམས་བསྐྱེད་མ་ཐག་ཏུ་ཞེས་པ་ནི་ས་དང་པོའི་
སྐབས་ཡིན་པས། ལྷག་པའི་བསམ་པ་དག་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་ས་རིང་དུ་སོང་བ་ཁོ་ན་ནས་བཟུང་ནས། བྱང་སེམས་ཀྱིས་རང་གི་བློའི་སྟོབས་བསྐྱེད་པས་ཀྱང༌། ཉན་རང་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་གྱི། ས་དྲུག་པ་མན་ཆད་དུ་ནི་བློའི་སྟོབས་
ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཉན་རང་གི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པའི་དོན་ནི། དེ་གཉིས་བློས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་དོན་ཡིན་པར་འགྲེལ་པའི་དོན་བསྡུས་ལས་ཤེས་སོ། །བློའི་སྟོབས་འཆད་པ་ན་རང་གི་ཡུལ་ཤེས་པའི་ཆེ་བ་ལ་གནས་
པས། ཞེས་པ་ནི་བྱང་སེམས་རང་གི་ཡུལ་འགོག་པ་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ཤེས་པའི་ཆེ་བའོ། །དོན་འདི་ལ་ཁ་ཅིག །དྲུག་པ་མན་ཆད་དང༌། བདུན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་ཁྱད་མེད་ཀྱང༌། ཡེ་ཤེས་དང་པོ་རྣམས་ལ་ཤེས་སྒྲིབ་སྤོང་བའི་ནུས་པ་མེད་ལ། 
བདུན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་ཤེས་སྒྲིབ་སྤོང་བའི་ནུས་པ་ཡོད་པས། བློའི་སྒོ་ནས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་མི་གནོན་ཡོད་དོ། །ཞེས་པ་དང༌། ཡང་བདུན་པ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་ཐོད་རྒལ་དུ་འཇུག་ནུས་པས་ཞེས་པ་དང༌། བདུན་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ས་
བརྒྱད་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་འདུག་པས། བློས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེའི་དང་པོ་ནི་མི་རིགས་ཏེ་ལུགས་འདིས་ནི། གང་ཟག་བདེན་འཛིན་ཐམས་ཅད་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པར་བཞེད་ལ། དེ་སླར་མི་སྐྱེ་བའི་ཚུལ་
16-2-25b


གྱིས་སྤོང་བ་ལ། དེ་དག་གི་ས་བོན་ཟད་དགོས་ཤིང༌། སྤངས་པ་དེ་ཡང་དགྲ་བཅོམ་པ་གཉིས་དང་ཐུན་མོང་བ་ཡིན་པས། བདེན་འཛིན་གྱི་ས་བོན་སྤོང་བ་ནི་ཤེས་སྒྲིབ་སྤོང་བ་མིན་ནོ། །ས་བོན་དེ་ལས་གཞན་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་འཇོག་པ་
ནི། ས་བརྒྱད་པ་མ་ཐོབ་བར་དུ་སྤོང་བ་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ལུགས་འདི་ལ་བདེན་འཛིན་ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་འཇོག་པའི་ལུགས་ཀྱིས། དེ་ལ་ཤེས་སྒྲིབ་ཆུང་འབྲིང་ཆེན་པོ་དགུར་བྱས་ནས། ས་གཉིས་པ་སོགས་སྒོམ་ལམ་དགུས་སྤོང་བའི་རྣམ་གཞག་ཁས་མི་ལེན་
ཏེ། ད་དུང་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ་ཐོད་རྒལ་ཞེས་པ་ལ་ནི། བརྡ་རྙིང་པ་ལས་སྣྲེལ་ཞི་ཞེས་ཀྱང་འབྱུང་བས། རིམ་པ་འཆོལ་བ་ལ་ཟེར་ཞིང༌། འདིར་དེའི་སྒོ་ནས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་འཇུག་པ་དྲུག་པ་མན་ཆད་ལ་མེད་ཅིང་བདུན་པ་ནས་ཡོད་པ་ལ་
ཤེས་བྱེད་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ལ་ནི་དྲུག་པ་མན་ཆད་དང་བདུན་པ་ལ་རྟོགས་པས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་མི་གནོན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་ལ། ད་དུང་དོགས་པ་མ་ཆོད་པས་རྩོད་གཞི་རྟགས་སུ་བཀོད་པ་དང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། ། འགྲེལ་བཤད་ལ་
ས་བདུན་པར་ཁོ་བོ་ལམ་ལ་འཇུག་པར་བྱའོ་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ཡོད་པས་རྩོལ་བ་དང་བཅས་ལ། མདོ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་མཚན་མ་མངོན་དུ་མི་བྱེད་པས། མཚན་མ་མེད་པའི་ལམ་ཐོབ་ཅིང༌། དྲུག་པ་མན་ཆད་དང་ཉན་རང་རྣམས་ལ་མཚན་མེད་དེ་མེད་
པས། བློས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་གསུངས་ཀྱང༌། འདི་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་རྟོགས་པའི་སྟེང་ནས་ཁྱད་པར་གཞག་དགོས་པར་སྣང་ངོ༌། །དེ་ཡང་ཡང་དག་པའི་མཐའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇུག་ལྡང་གི་སྒོ་ནས་ཡིན་ཏེ། ས་བདུན་པའི་སྐབས་སུ་འཆད་པ་ལྟར་
16-2-26a


སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་འགོག་པ་ཡང་དག་མཐའ་ལ་འཇུག་ལྡང་བྱེད་པ་ས་འདི་ནས་ནུས་ལ། ས་འོག་མར་མི་ནུས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བདག་གི་བླ་མ་དམ་པ་གསུང་བ་ལྟར་ལེགས་ཏེ། མོས་སྤྱོད་དུ་སེམས་དང་དེ་ཁོ་
ན་ཉིད་གཉིས་རོ་གཅིག་ཏུ་མ་སོང་བའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་དུས་ཐུང་ངུར་འཇུག་ལྡང་བྱེད་པ་མི་དཀའ་ཡང༌། སེམས་དང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཉིས་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་པ་བཞིན་དུ་སོང་བའི་འཕགས་པའི་སྐབས་སུ། འཇུག་ལྡང་གི་ཚུལ་དེ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བའི་ཕྱིར་
རོ། ། གལ་ཏེ་ས་དང་པོའི་ཡོན་ཏན་གྱི་སྐབས་སུ། ས་བདུན་པར་ཉན་རང་བློས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འཆད་པ་འདི་སྐབས་ལ་མ་བབ་བོ་སྙམ་ན། སྐབས་འཆོལ་བའི་སྐྱོན་མེད་དེ། འདིར་ས་དང་པོ་སོགས་ཀྱི་བཤད་པ་ནི། མདོ་སྡེ་ས་བཅུ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་
འཆད་ལ། མདོ་དེར་ས་དང་པོ་ལ་གནས་པས་ཉན་རང་རྣམས་ཀུན་རྫོབ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱིས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་དང༌། དོན་དམ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཟིལ་གྱིས་མི་གནོན་པའི་ཁྱད་པར་ལེགས་པར་ཕྱེ་ནས་གསུངས་ལ། དེའི་ཚེ་ས་གང་ནས་རྟོགས་
པས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་སྙམ་པའི་དོགས་པ་སྐྱེ་བ་བསལ་བའི་ཕྱིར་དུ། ས་བདུན་པ་ནས་རྟོགས་པས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་གསུངས་པ་དེ་ཉིད། གཞུང་འདིར་ཡང་བཀོད་པ་ཡིན་པས་ཤིན་ཏུ་ཡང་སྐབས་ལ་བབ་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གསུམ་པ་ལ་
གསུམ། ས་བཅུ་པའི་མདོས་ཉན་རང་ལ་ཆོས་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་པ་ཡོད་པར་བསྟན་པ་དང༌། དེ་སྒྲུབ་པའི་ཁུངས་བསྟན་པ་དང༌། དེ་ལྟར་བསྟན་པ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། འགྲེལ་པ་མཛད་པའི་དགོངས་པ་གསལ་བར་བཤད་
16-2-26b


པ་དང༌། དེ་ཉིད་སྤྱོད་འཇུག་གི་ལུགས་སུའང་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ས་བཅུ་པ་ལས་ས་དྲུག་པ་མན་ཆད་དུ་རྟོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཉན་རང་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་མི་ནུས་པར་གསུངས་པའི་ལུང་འདི་ལས་ནི། ཉན་རང་རྣམས་ལ་ཡང་ཆོས་རང་བཞིན་
མེད་པར་ཤེས་པ་ཡོད་དོ། །ཞེས་གསལ་བར་ངེས་ཏེ། དེ་གཉིས་ལ་ཤེས་རབ་དེ་མེད་ན་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་ཞི་རགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱིས་སྲིད་རྩེ་མ་གཏོགས་པའི་ས་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བའི་དྲང་སྲོང་རྣམས་བཞིན་དུ། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པ་
དེ་དག་ཀྱང་དོན་དམ་པའི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པས་ཀྱང༌། རྟོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འགྱུར་ཏེ། དངོས་པོ་རང་བཞིན་མེད་པར་ཤེས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་རོལ་མུ་སྟེགས་བྱེད་བཞིན་དུ་ཉན་རང་གིས་ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པའི་ཉོན་མོངས་
པ་ཐམས་ཅད་ས་བོན་དང་བཅས་པ་སྤངས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བར་གསུངས་པ་ནི། སྟོང་ཉིད་ལེགས་པར་རྟོགས་ནས་གོམས་པ་མེད་ན། ཉོན་མོངས་ཀྱི་ས་བོན་ཟད་པར་བྱེད་མི་ནུས་པ། འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་ཞི་རགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་དང་འདྲ་བར་བསྟན་ཏོ། །དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ལ་བདེན་པར་དམིགས་པས་བློ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པ་རྟོགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། བདག་དང་གང་ཟག་ཏུ་འདོགས་པའི་གཞི། ཕུང་
པོ་ལ་བདེན་པར་དམིགས་པའི་ཡུལ་སུན་ཕྱུང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིས་ནི་གདགས་གཞི་ཕུང་པོ་ལ་བདེན་པར་ཞེན་པའི་ཞེན་ཡུལ་སུན་མ་ཕྱིན་ན། བཏགས་ཆོས་གང་ཟག་ལ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་ཞེན་ཡུལ་ཡང་སུན་མི་ཕྱིན་པས། གང་ཟག་
16-2-27a


བདེན་མེད་དུ་མ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པ་མ་རྟོགས་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལྟར་སྔར་བཤད་པ་དེ་དག་གི་དོན་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་དཀའ་ལ། ལུགས་འདི་དང་ཞི་བ་ལྷའི་གཞུང་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས་
ཀྱིས་ཀྱང་ལེགས་པར་མ་ཤོད་སྣང་བས། འདིའི་མཐའ་བཅད་པ་ལ་དོགས་པ་སྐྱེ་ཚུལ་དང༌། དེ་སེལ་ཚུལ་གཏན་ལ་ཕབ་ན། གལ་ཏེ་གང་ཟག་རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་རྫས་ཡོད་ཕུང་པོ་དང་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་མེད་པ་དང༌། དེ་ལས་ཐ་དད་པས་སྟོང་པའི་སྟོང་བདག་
མེད་དང༌། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་ཚད་མས་གཏན་ལ་ཕེབས་པ་ནི་ངེས་པར་འོང་ལ། དེ་བྱུང་བ་ན་དེའི་གདུལ་བྱའི་གཙོ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་གོམས་པར་བྱེད་པ་ཡང་འོང་ངོ༌། །དེ་བྱས་ན་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དེ་མངོན་སུམ་དུ་
རྟོགས་པ་འོང་བ་ནི། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འགྲུབ་བོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་རྟོགས་པའི་མཐོང་ལམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་ཀུན་བཏགས་རྣམས་སྤོང་བ་འགྲུབ་བོ། །དེ་གྲུབ་ན་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་ཟིན་གོམས་
པར་བྱེད་པའི་སྒོམ་ལམ་ཡང་འགྲུབ་པས། ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་ཀྱང་སྤོང་ནུས་པས། ཉོན་མོངས་པའི་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པ་འགྲུབ་པས་སྟོང་ཉིད་མ་རྟོགས་ཀྱང༌། ཁམས་གསུམ་གྱི་ཕྲ་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ས་བོན་དང་བཅས་པ་སྤོང་བར་ནུས་
ཏེ། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཚུལ་དུ་མཐོང་སྒོམ་གཉིས་ཀྱིས་སྤངས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལམ་གྱི་སྤོང་ཚུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་སྒོམ་པའི་ལམ་གྱིས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་ནུས་སོ་ཞེ་ན། འདི་ལ་བཤད་
16-2-27b


པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་མ་རྙེད་ཀྱང་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་ཚད་མས་གཏན་ལ་ཕེབས་པ་དང༌། དེའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་དེ་བརྩོན་པ་ཆེན་པོས་སྒོམ་པ་དང༌། བསྒོམས་པ་ལས་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་རགས་པ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་
དང༌། མཐོང་ཟིན་གོམས་པར་བྱེད་པ་ནི་མི་འོང་ཞེས་ཁོ་བོ་ཅག་མི་སྨྲའོ། །འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། དེ་འདྲ་བའི་ལམ་དེ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པར་རྟོགས་པ་མིན་པས། ལམ་དེ་མཐོང་ལམ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྒོམ་ལམ་དུ་མི་འདོད་
དོ། །དེའི་ཕྱིར་མཐོང་སྤང་དང༌། སྒོམ་སྤང་གང་གི་ཡང་ས་བོན་སྤོང་མི་ནུས་པས། ལམ་དེ་མཐོང་ལམ་དང་སྒོམ་ལམ་དུ་བཤད་པ་དང༌། སྤང་བྱ་གཉིས་ས་བོན་དང་བཅས་པ་སྤོང་བར་བཤད་པ་དང༌། ལམ་དེ་གཉིས་ཀྱི་མཐར་དགྲ་བཅོམ་པ་འཐོབ་པར་
བཤད་པ་ནི། དྲང་བའི་དོན་དུ་འགྲེལ་བའི་ལུགས་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་སེམས་ཙམ་པས་རྡུལ་ཆ་མེད་དང༌། དེ་བསགས་པའི་ཕྱི་དོན་དང༌། དེ་ལས་རྫས་ཐ་དད་པའི་འཛིན་པ་གཉིས་བཀག་པ་ཡང་ཚད་མས་འགྲུབ་ཅིང༌། དེས་འདུལ་བའི་གདུལ་བྱས་རིང་དུ་
གོམས་པར་བྱས་ན། དོན་དེ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་དང༌། མཐོང་ཟིན་གོམས་པར་བྱེད་པ་འགྲུབ་ཏུ་ཆུག་ཀྱང༌། དེའི་སྟེང་ནས་ས་བཅུ་དང༌། ལམ་ཕྱི་མ་གསུམ་བགྲོད་པ་དབུ་མ་པས་དྲང་དོན་དུ་འགྲེལ་བ་བཞིན་ནོ། །མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་སྒོམ་པ་ཡིན་
ཀྱང༌། སྔར་བཤད་པའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་རྟོགས་པ་ཉིད་ཉོན་མོངས་ལས་གྲོལ་བར་བྱེད་པའི་ལམ་དུ་འདོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། བདག་མེད་པའི་ཡིད་བྱེད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་སྤོང་ལ། རྣམ་པ་ལྷག་མ་རྣམས་དེ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་
16-2-28a


ཐབས་སུ་གསུངས་པ་དང༌། རྣམ་འགྲེལ་ལས་ཀྱང༌། སྟོང་ཉིད་ལྟ་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །སྒོམ་པ་ལྷག་མ་དེ་དོན་ཡིན། །ཞེས་སྔ་མ་དང་མཐུན་པར་གསུངས་པས་སོ། །སྟོང་ཉིད་ལྟ་བ་ཞེས་པའི་ཚིག་ཙམ་ལ་འཁྲུལ་ནས། 
རྒྱ་གར་བ་འགའ་ཞིག་གིས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་ལ་འདོད་པ་ནི་དོན་མིན་པས། གང་ཟག་རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་རྫས་ཡོད་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ལྟ་བ་ཡིན་ནོ། །ལམ་དེས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ས་བོན་སྤོང་མི་ནུས་ཀྱང༌། ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་པ་ནི་རེ་ཞིག་
འགོག་ནུས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་པ་དང་ཐུན་མོང་བའི་ཞི་རགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱིས། ཅི་ཡང་མེད་པ་མན་ཆད་ཀྱི་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་སྤོང་བར་མངོན་པ་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་འདོད་དགོས་ན། སྔར་གྱི་ལམ་གྱིས་མངོན་གྱུར་རེ་ཞིག་སྤོང་ནུས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས་
པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་སྤོང་ཞེས་པའི་ཉོན་མོངས་ཀྱང༌། མངོན་པ་གཉིས་ནས་གསུངས་པ་ལྟར་གྱི་དམིགས་རྣམ་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་ཡིན་གྱི། ལུགས་འདིས་བདེན་འཛིན་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པར་བཤད་པ་དང༌། དེའི་དབང་དུ་བྱས་
པའི་ལྟ་བ་དང་ལྟ་མིན་གྱི་ཉོན་མོངས་མངོན་པ་ལས་བཤད་ཚུལ་ལས་གཞན་རྣམས་ནི་མངོན་གྱུར་ཡང་སྤོང་བར་མི་ནུས་སོ། །མངོན་པ་ནས་བཤད་པའི་སྲིད་རྩེའི་སས་བསྡུས་པའི་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར། ཞི་རགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱིས་སྤོང་མི་ནུས་
ཀྱང༌། སྔར་བཤད་པའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་རགས་པ་རྟོགས་པའི་ལམ་ལ་གོམས་པར་བྱས་པས་སྤོང་ནུས་སོ། །དེ་དག་གིས་ནི་འགྲེལ་པར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཉོན་མོངས་ཀྱི་སྤོང་གཉེན་དུ་བཤད་པའི་ལམ་རྣམས། ཞི་རགས་ཀྱི་
16-2-28b


རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ལམ་དང་འདྲ་བ་དང༌། ཕྱི་རོལ་པ་བཞིན་དུ་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་སྤོང་མི་ནུས་པར་གསུངས་པ་རྣམས་གསལ་བར་བསྟན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི། འདི་ནི་རྒྱལ་སྲས་ཆེན་པོ་ཞི་བ་ལྷ་ཡང་བཞེད་དེ། སྤྱོད་འཇུག་ལས། བདེན་པ་མཐོང་བས་
གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །སྟོང་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། །ཞེས་བདེན་བཞི་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་མཐོང་བའི་ལམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་བས། ཉོན་མོངས་ཟད་པའི་དོན་དུ་རང་བཞིན་མེད་པའི་སྟོང་ཉིད་མཐོང་བ་མི་དགོས་སོ། །ཞེས་པའི་
ལན་དུ། གང་ཕྱིར་ལུང་ལས་ལམ་འདི་ནི། །མེད་པར་བྱང་ཆུབ་མེད་པར་གསུངས། །ཞེས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་བར་མཐོང་བའི་ལམ་འདི་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་གསུམ་གང་ཡང་ཐོབ་པ་མེད་པར་གསུངས་ཏེ། གསུངས་ཚུལ་ནི་སྤྱོད་འཇུག་འགྲེལ་
ཆེན་ལས། ཡུམ་གྱི་མདོ་ལས་དངོས་པོའི་འདུ་ཤེས་ཅན་ལ་ཐར་པ་མེད་པ་དང༌། དུས་གསུམ་གའི་རྒྱུན་ཞུགས་ནས་རང་རྒྱལ་གྱི་བར་རྣམས་ཤེར་ཕྱིན་འདི་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པར་གསུངས་པ་དྲངས་པ་ལྟར་ཡིན་གྱི། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་རྐྱང་པ་
ལ་བྱེད་པ་དོན་མིན་ནོ། །དེ་ནས་བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཉིད་ཡིན་ན། །ཞེས་པའི་རྐང་པ་བཞིས་སེམས་བདེན་འཛིན་གྱི་དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་ལམ་གྱིས་མྱང་འདས་མི་འཐོབ་པར་ཡང་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས། ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་དེའི། །དེ་མ་ཐག་
ཏུ་དེར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་ཞེས་པ་ནི། ཕྱོགས་སྔ་མའི་ལུགས་བརྗོད་པ་ཡིན་ལ། དེའི་དོན་ནི། བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །ཞེས་བཤད་པ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་གི་ལམ་བསྒོམས་
16-2-29a


པས་ཉོན་མོངས་སྤངས་ཏེ་གྲོལ་བ་འཐོབ་ན་ཞེས་བཤད་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། སྐབས་འདིར་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་གི་ལམ་ཙམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་ལས་གྲོལ་བ་འཐོབ་མི་འཐོབ་ལ་རྩོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། བདེན་པ་མཐོང་བས་ཞེས་སོགས་
ཀྱི་རྩོད་པ་ལས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་གི་ལམ་ཙམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་ཟད་པར་ནུས་པ་ཁས་བླངས་ནས། དེས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་བ་མིན་ནོ་ཞེས་འཆད་པ་ནི་འདིའི་དོན་གཏན་མིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ལམ་
དེས་ཉན་ཐོས་སྡེ་པ་གཉིས་དང་ཐུན་མོང་བའི་ཉོན་མོངས་སུ་བཞག་པ་རྣམས། སྔར་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ལམ་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་པས། རེ་ཞིག་མངོན་གྱུར་དུ་རྒྱུ་བ་མེད་པའི་ཚེ། ཉོན་མོངས་ཟད་པའི་གྲོལ་བ་ཐོབ་པར་འཇོག་ན། ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་ཙམ་རེ་
ཞིག་སྤངས་པ་དེའི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་པའི་གྲོལ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་འགོག་པ་དགོངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་འདོད་པར་མི་ནུས་པ་ནི། ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་དེ་དག་ལ། །ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བ་ཡིན། །ཞེས་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་
རེ་ཞིག་མེད་ཀྱང༌། ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ཡང་སྲིད་ཕྱི་མ་འཕེན་པའི་ནུས་པ་མཐོང་བས་སོ། །ཞེས་པས་སྟོན་ནོ། །གཞུང་དེ་རྣམས་ནི་དེ་ལྟར་བཤད་དགོས་ཀྱི། འགྲེལ་པ་འགའ་ཞིག་དང་བོད་རྣམས། ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་མཽ་གལ་གྱི་བུ་དང༌། འཕགས་པ་
སོར་འཕྲེང་ཅན་ལ་སོགས་པ་ལ་སྔོན་སོ་སྐྱེའི་དུས་སུ་བསགས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུས་སྡུག་བསྔལ་འབྱིན་པ་མཐོང་བས། དེ་མ་ཐག་ཏུ་གྲོལ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་ལྟར་མི་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་ཚེ་འདིའི་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མིན་གྱི། ལས་ཀྱིས་
16-2-29b


ཡང་སྲིད་ཕྱི་མ་འཕེན་པའི་ནུས་པ་མི་ལྡོག་པས་གྲོལ་བ་མེད་དོ། །ཞེས་སྟོན་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་སེམས། །འགགས་པ་སླར་ཡང་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་དེའི་དོན་སྟོང་པ་ཉིད་
ཀྱི་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་ན། ལམ་གཞན་བསྒོམས་པས་ཉོན་མོངས་དང་བཅས་པའི་སེམས་རེ་ཞིག་འགགས་ཀྱང༌། གཏན་ནས་ལོག་པ་མིན་པས་སླར་ཡང་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་དུ་སྐྱེ་བས། ལས་ཀྱི་དབང་གིས་འཁོར་བར་འཁོར་བ་མི་འཆད་ཅེས་པའི་
དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་དང་བཅས་པའི་སེམས་རེ་ཞིག་འགགས་པ་འོང་བར་བསྟན་པ་ནི། སྔར་བཤད་པ་ལྟར་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་སྤངས་པ་རེ་ཞིག་འོང་བའི་དོན་ནོ། །ལས་ཀྱི་ནུས་པ་མཐོང་བ་ཡིན། །ཞེས་པའི་ལན་དུ། རེ་ཞིག་ཉེར་ལེན་
སྲིད་པ་ནི། །མེད་ཅེས་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན། །ཞེས་ཡང་སྲིད་ལེན་པའི་སྲིད་པ་ལམ་དེས་ཟད་པར་བྱེད་པས། ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ཡང་སྲིད་ཕྱི་མ་མི་ལེན་པར་ངེས་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་པའི་ལན་དུ། སྲེད་འདི་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང༌། །ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཅི་སྟེ་མེད། །
ཅེས་ཕ་རོལ་པོས་ཀུན་རྨོངས་མི་ཤེས་པ་ལ། མངོན་པ་ནས་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཉོན་མོངས་ཡིན་པ་ཞིག་དང༌། དེ་མིན་པ་གཉིས་འདོད་པ་བཞིན་དུ། སྲེད་པ་ཡང་མངོན་པ་ནས་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིན་པ་ཞིག་དང་མིན་པ་ཞིག་ཀྱང་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འདོད། 
ཅེས་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་སྡེ་པ་གཉིས་དང་ཐེག་ཆེན་པ་ལ་ཐུན་མོང་དུ་གྲགས་པ་ལྟར་གྱི་ཉོན་མོངས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སྲེད་པ་ཡོད་པར་སྟོན་གྱི། རང་ལུགས་ཀྱིས་སྲེད་པ་དེ་ཉོན་མོངས་ཅན་དུ་མི་འདོད་པ་མིན་ནོ། །དེས་ན་གང་ཟག་རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་རྫས་ཡོད་དུ་འཛིན་
16-2-30a


པའི་བདག་འཛིན་གྱིས་དྲངས་པའི་སྲེད་པ་མངོན་གྱུར་པ་རེ་ཞིག་སྤངས་ཀྱང༌། གང་ཟག་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་འཇིག་ལྟས་དྲངས་པའི་སྲེད་པ་ཅི་སྟེ་མེད་ཅེས་པ་ཡིན་པས། སྔར་བཤད་པའི་མངོན་གྱུར་སྤངས་པ་ལ་
ནི། བཤད་མ་ཐག་པའི་འཇིག་ལྟ་དང་སྲེད་པ་མངོན་གྱུར་བ་ཡང་མི་ལྡོག་གོ། གལ་ཏེ་ལུགས་དེ་གཉིས་ཀའི་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་བ་སྤངས་ན། གཉིས་ཀའི་ས་བོན་མ་སྤངས་པར་ནི་འདྲ་ལ། མངོན་གྱུར་ཡོད་མེད་ལ་ཁྱད་མ་བྱུང་ན། སྲེད་པ་ལ་ཁྱད་
པར་ཕྱེ་བ་དོན་མེད་དོ། །ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན། །ཚོར་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་ཡོད། །ཅེས་གསུངས་པས་ནི་ལམ་གཞན་གྱིས་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་པ་གཞན་སྤངས་པ་ལ། སྲེད་པ་མི་ལྡོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་སྟོན་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་
དང་བྲལ་ན། ཚོར་བ་ལ་བདེན་འཛིན་གྱི་མ་རིག་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་སྤོང་ལ། དེ་ལྟ་ན་ཚོར་བ་བདེ་བ་སྐྱེས་པ་ན་མི་འབྲལ་བར་སྲེད་པ་དང༌། ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་ན་འབྲལ་འདོད་ཀྱི་སྲེད་པ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་སྟེ། མཐུན་རྐྱེན་ཚང་ཞིང་འགལ་རྐྱེན་མེད་པའི་
རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་ལུགས་ཀྱི་ཚོར་བ་ལ་སྲེད་པ་ལྡོག་ལུགས་ནི། གང་ཚེ་ཚོར་པོ་འགའ་མེད་ཅིང༌། །ཚོར་བའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཚེ་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས། ། སྲེད་པ་ཅི་ཕྱིར་ལྡོག་མི་འགྱུར། །ཞེས་སྤྱོད་འཇུག་
ལས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་ཏེ། ཚོར་བ་པོ་དང་ཚོར་བ་འགའ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་མཐོང་བ་གོམས་ན་སྲེད་པ་ལྡོག་པར་བསྟན་པས། དེ་འདྲ་བའི་ལམ་མེད་ན་སྲེད་པ་ཐམས་ཅད་ཅིའི་ཕྱིར་ལྡོག་ཅེས་པར་ཡང་སྟོན་ནོ། །འདི་ནི་རིགས་པ་
16-2-30b


དྲུག་ཅུ་པ་ལས། གནས་དང་བཅས་པའི་སེམས་ལྡན་ལ། །ཉོན་མོངས་དུག་ཆེན་ཅིས་མི་འབྱུང༌། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ནོ། །ཚོར་བ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡོད་པར་གསུངས་པ་ལ། རྒྱུ་ཡོད་པས་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་སྒྲུབ་མི་ནུས་པས་ལེགས་
པ་མིན་ཞེས་ཆ་པ་དང༌། རྩེགས་དབང་ཕྱུག་སེང་གེས་སྤྱོད་འཇུག་འགོག་པ་ནི། ཉན་ཐོས་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་པ་ཡོད་མེད་གཉིས་བོད་ན་ཕྱི་མ་གྲགས་ཆེ་ཞིང༌། ལུགས་དེ་ལ་གོམས་པ་ཤས་ཆེ་བ་དང༌། ཕྱོགས་དང་པོའི་ལུང་རིགས་རྣམས་ལ་
མཐའ་ཆོད་པར་མ་སྦྱངས་པས། རིགས་པ་བརླིང་པོའི་དོན་ཞིབ་ཏུ་མ་རྙེད་པར་མཁས་པ་ཆེན་པོ་ལ་གྱ་ཚོམ་དུ་སྐྱོན་བཟུང་བའི་ནོར་བ་ཆེན་པོའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཟླ་བའི་ཞབས་ལ་བོད་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱོན་བཟུང་བ་འགའ་ཞིག་སྣང་བ་ཡང༌། ཕྱོགས་སྔ་མ་ཞིབ་
ཏུ་ཡེ་མ་གོ་བར་སྐྱོན་ལྟར་སྣང་བརྗོད་པས། རང་གི་དེ་ཉིད་སྟོན་པ་མཁས་པས་མཐོང་ན་ཤིན་ཏུ་ངོ་ཚ་བའི་གནས་ཁོ་ནར་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ན་འགྲེལ་བཤད་ལས་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་གི་ལམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་ཀུན་བཏགས་སྤོང་ནུས་ལ། ལྷན་སྐྱེས་
སྤོང་མི་ནུས་སོ་ཞེས་ཁྱད་པར་འབྱེད་པ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཐེག་པ་ཐུན་མོང་བ་ལ་གྲགས་པའི་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་ཙམ་རེ་ཞིག་སྤོང་བ་ལ་ནི། ཀུན་བཏགས་དང་ལྷན་སྐྱེས་གཉིས་འདྲ་ལ། ས་བོན་སྤོང་མི་ནུས་པ་ཡང་གཉིས་ཀ་ལ་འདྲ་བའི་
ཕྱིར་རོ། །འདིར་ཟླ་བ་དང་ཞི་བ་ལྷ་གཉིས་དགོངས་པ་གཅིག་ཏུ་འཆད་མ་ཤེས་འདུག་གོ། ཕུང་པོ་བདེན་མེད་དུ་མ་རྟོགས་ན། གང་ཟག་བདེན་མེད་དུ་མི་རྟོགས་ལ། དེ་ལྟ་ན་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མི་རྟོགས་པ་ནི། དཔེར་ན་ཕུང་སོགས་ཀྱི་ཆོས་བདེན་པས་
16-2-31a


སྟོང་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་དུ་འཇོག་པ་ལྟར། གང་ཟག་བདེན་མེད་ཀྱང་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དུ་གཞག་དགོས་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་ཀུན་ནས་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ན་གང་ཟག་བདེན་པར་འཛིན་པ་གང་ཟག་གི་བདག་འཛིན་དུ་བཞག་
དགོས་པས། དེ་མ་ཟད་བར་དུ་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་ཟད་པ་མི་འོང་བ་དང༌། གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདེན་འཛིན་ཉོན་མོངས་སུ་འཇོག་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། ཞི་བ་ལྷའི་ལུགས་ལའང་འདི་ཉིད་རྣམ་པར་བཞག་དགོས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། ཐེག་
ཆེན་གྱི་མདོའི་ཤེས་བྱེད་དགོད་པ་དང༌། བསྟན་བཅོས་དང་ཐེག་དམན་གྱི་མདོའི་ཤེས་བྱེད་དགོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལྷག་པའི་བསམ་པ་བསྟན་པས་ཞུས་པ་ཚིག་གསལ་དུ་དྲངས་པ་ལས། དཔེར་ན་མི་ལ་ལ་ཞིག་གིས་སྒྱུ་མ་མཁན་གྱི་རོལ་མོ་
བྱུང་བའི་ཚེ། སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་སྤྲུལ་པའི་བུད་མེད་མཐོང་ནས་འདོད་ཆགས་ཀྱི་སེམས་སྐྱེད་དེ། དེ་འདོད་ཆགས་ཀྱིས་སེམས་དཀྲིས་ནས་འཁོར་གྱིས་འཇིགས་ཤིང་བག་ཚ་སྟེ། སྟན་ལས་ལངས་ནས་སོང་སྟེ་དེ་སོང་ནས་ཀྱང་བུད་མེད་དེ་ཉིད་
ལ་མི་སྡུག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་སྟོང་བ་དང་བདག་མེད་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་ན། རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། མི་དེ་ཡང་དག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་ནམ་འོན་ཏེ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཡིན། གསོལ་པ། བཅོམ་
ལྡན་འདས་གང་བུད་མེད་མ་མཆིས་པ་ལ་མི་སྡུག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་སྟོང་བ་དང་བདག་མེད་པར་ཡིད་ལ་བགྱིད་པའི་མི་དེའི་མངོན་པར་བརྩོན་པ་དེ་ནི་ལོག་པ་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་
16-2-31b


སྩལ་པ། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ན་དགེ་སློང་དང་དགེ་སློང་མ་དང༌། དགེ་བསྙེན་དང་དགེ་བསྙེན་མ་ཁ་ཅིག་མ་སྐྱེས་ཤིང་མ་བྱུང་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ་མི་སྡུག་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་ཅིང༌། མི་རྟག་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་སྟོང་པ་དང་བདག་མེད་པར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གང་
ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ང་ནི་མི་བླུན་པོ་དེ་དག་ལ་ལམ་སྒོམ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མི་སྨྲ་སྟེ་དེ་དག་ནི་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་སོ། །སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ་བུད་མེད་དངོས་སུ་བཟུང་ནས་དེ་ལ་མི་
རྟག་སོགས་སུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཕུང་པོ་བདེན་པར་བཟུང་ནས་ཕུང་པོ་ལ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ལྔར་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་གཉིས་དཔེ་དོན་དུ་སྦྱར་བ་ལ། བདེན་པའི་ཕུང་པོ་དམིགས་པར་བྱས་ནས་མི་རྟག་སོགས་སུ་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་ལ། དེ་ནི་
ཞེན་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བའི་ལོག་ཤེས་རྐྱང་པ་ཡིན་པས། ཚད་མས་གྲུབ་པ་མིན་ཀྱང་བདེན་འཛིན་གྱི་ཡུལ་སུན་ཕྱུང་བའི་ལྟ་བ་མ་རྙེད་པའི་རྒྱུད་ལ། བདེན་བརྫུན་གང་གིས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་མ་བྱས་པའི་ཕུང་པོ་ལ་དམིགས་ནས། དེ་གཉིས་གང་གིས་ཀྱང་ཁྱད་
པར་དུ་མ་བྱས་པའི་མི་རྟག་སོགས་སུ་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མས་གྲུབ་པ་དུ་མ་ཞིག་འོང་ལ། སྒོམ་པའི་ཚེ་ཡང་དོན་དེ་བསྒོམས་པས་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་གྱི་ལམ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེའོ། །ཡང་འཕགས་པ་བསམ་གཏན་པའི་དཔེ་མཁྱུད་ཀྱི་མདོ་ཚིག་གསལ་དུ་
དྲངས་པ་ལས་ཀྱང༌། འཇམ་དཔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ་རྣམས་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་མ་མཐོང་བས། སེམས་ཅན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞིས་སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་རྣམས་འཁོར་བ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པ་འདི་ལས་འདའ་བར་མི་འགྱུར་
16-2-32a


རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་འཇམ་དཔལ་གྱིས། བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ལ་ཉེ་བར་དམིགས་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་འཁོར་བ་ལས་འདའ་བར་མི་འགྱུར་བ་བསྟན་དུ་གསོལ། ཞེས་སྟོན་པས་བདེན་བཞི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་
བཞིན་དུ་མ་ཤེས་པས་འཁོར་བ་ལས་མི་གྲོལ་བར་གསུངས་པ་ལ། རྗེ་བཙུན་གྱིས་ཡུལ་གང་ལ་ཇི་འདྲ་བ་ཞིག་ཏུ་དམིགས་པས། འཁོར་བ་ལས་མི་ཐར་པ་བཤད་པ་ཞུས་པའི་ལན་དུ། བདག་ནི་འཁོར་བ་ལས་འདའ་བ་དང༌། མྱང་འདས་འཐོབ་
པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་བདེན་པར་ཞེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོག་པར་བྱེད་པས། མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་བསྒོམས་པ་ན། བདག་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཤེས་སོ། །ཀུན་འབྱུང་སྤངས་སོ། །འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱས་སོ། །ལམ་བསྒོམས་སོ་སྙམ་ནས་བདག་
ནི་དགྲ་བཅོམ་པར་གྱུར་ཏོ་སྙམ་པ་འབྱུང་བར་གསུངས་ཏེ། སྔར་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་རེ་ཞིག་སྤངས་པ་ན་ཟག་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་དོ་སྙམ་པ་སྐྱེས་པའོ། །དེ་འཆི་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་རང་སྐྱེ་བ་ལེན་པར་མཐོང་བ་ན་སངས་རྒྱས་
ལ་ཐེ་ཚོམ་ཟོས་པའི་ཉེས་པས། དམྱལ་བ་ཆེན་པོར་ལྟུང་བར་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་ལམ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་གནས་པ་འགའ་ཞིག་ལ་ཡིན་གྱི། ཐམས་ཅད་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ནས་འཇམ་དཔལ་གྱིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་པོ་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པར་
བགྱི་ཞུས་པ་ནི། སྔར་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བ་ལ་བདེན་བཞི་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་དགོས་པར་གསུངས་པ་དེ་འདིར་དྲིས་པའོ། །དེའི་ལན་དུ། འཇམ་དཔལ་གང་གིས་འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པར་མཐོང་བ་དེས་ནི། སྡུག་བསྔལ་ཡོངས་སུ་
16-2-32b


ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་མེད་པར་མཐོང་བ་དེས་ནི་ཀུན་འབྱུང་བ་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ཞིག་ཆོས་ཐམས་ཅད་གཏན་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་མཐོང་བ་དེས་ནི་འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །གང་གིས་ཆོས་ཐམས་
ཅད་ཤིན་ཏུ་མ་སྐྱེས་པར་མཐོང་བ་དེས་ནི་ལམ་བསྒོམས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ནས་ལམ་དེས་ལེན་པ་མེད་པར་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་གསུངས་ཏེ། འདིས་ནི་བདེན་བཞི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་མཐོང་བ་དེས་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བར་
བྱེད་ལ། བདེན་འཛིན་དང་མ་བྲལ་བའི་ལམ་གྱིས་འཁོར་བ་ལས་མི་འདའ་བ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་པས། བདེན་བཞི་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་ཙམ་གྱི་ལམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ས་བོན་སྤོང་མི་ནུས་པ་དང༌། དེ་སྤོང་བ་ལ་ཡིན་ལུགས་ཀྱི་དོན་
རྟོགས་ནས་སྒོམ་པ་དགོས་པར་བསྟན་ཏོ། །འདི་རྣམས་ལེགས་པར་མ་ཕྱེད་ན་ཉན་ཐོས་ལ་ཉོན་མོངས་སྤོང་བའི་ལམ་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་ཏུ་སྒོམ་པ་ཙམ་ལས་མེད་པར་བཟུང་ནས། ཉན་ཐོས་འཕགས་པ་དང་ཉན་ཐོས་དགྲ་བཅོམ་པས་འཕགས་པ་
དང་དགྲ་བཅོམ་གྱི་གོ་མི་ཆོད་དོ། །ཞེས་འཕགས་པ་ལ་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་སྡིག་ཆེན་པོ་སོག་ལ། དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་ལ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡོད་ན། རྩ་ལྟུང་ཡང་སྐྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། བསླབ་བཏུས་ལས། སློབ་པའི་ཐེག་པས་ཆགས་ལ་སོགས། །སྤོང་བར་འགྱུར་
བ་མིན་ཞེས་འཛིན། །ཕ་རོལ་དག་ཀྱང་འཛིན་འཇུག་དང༌། །ཞེས་རྩ་ལྟུང་དུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་འདི་རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་ལས་ཀྱང་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། རབ་འབྱོར་འདི་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་
16-2-33a


པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་བོ་སྙམ་དུ་སེམས་སམ། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་མ་ལགས་སོ། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་གང་ལ་ཡང་ཞུགས་པ་མ་མཆིས་པའི་སླད་དུ་སྟེ། དེས་ན་
རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་ཞེས་བགྱིའོ། །ཞེས་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་གལ་ཏེ་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དེ་འདི་སྙམ་དུ་བདག་གིས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་ཐོབ་བོ་སྙམ་དུ་སེམས་པར་གྱུར་ན། དེ་ཉིད་དེའི་བདག་ཏུ་འཛིན་པར་འགྱུར་བ་ལགས་སོ། །སེམས་ཅན་
དུ་འཛིན་པ་དང༌། སྲོག་ཏུ་འཛིན་པ་དང༌། གང་ཟག་ཏུ་འཛིན་པར་འགྱུར་ལགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། འབྲས་གནས་ཕྱི་མ་གསུམ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་སོ། །རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱི་ས་ཐོབ་མཁན་དང༌། འཐོབ་བྱའི་འབྲས་བུ་ལ་བདེན་པར་བཟུང་ནས་
བདག་གིས་རྒྱུན་ཞུགས་ཐོབ་བོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན་དེ་ཉིད་དེའི་བདག་ཏུ་འཛིན་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པས་ནི་གང་ཟག་དང་འབྲས་བུ་བདེན་འཛིན་གཉིས་བདག་འཛིན་དུ་གསུངས་པའི་དང་པོ་ནི། གང་ཟག་གི་བདག་འཛིན་དང༌། གཉིས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་བདག་
འཛིན་ནོ། །རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱིས་བདེན་པར་བཟུང་ནས་བདག་གིས་འབྲས་བུ་ཐོབ་བོ་སྙམ་དུ་མི་འཛིན་པ་ནི། བདེན་འཛིན་གྱི་ཡུལ་སུན་མ་ཕྱུང་བའི་དབང་དུ་མཛད་པ་ཡིན་གྱི། ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་འཛིན་པ་ཡང་མེད་པར་སྟོན་པ་མིན་ནོ། །དེས་ནི་ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱང་
ཤེས་པར་བྱའོ། །ལུང་འདི་དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པ་ཁ་ཅིག་གཞན་དུ་འཆད་ཀྱང༌། ཤེར་འབྱུང་བློ་གྲོས་ཀྱིས་ཉན་རང་གི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བགྲོད་པ་ལ། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་དགོས་པའི་ཤེས་བྱེད་དུ་དྲངས་པ་ལྟར་ལེགས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ལུང་དེ་དག་གིས་ནི་དེ་ཁོ་
16-2-33b


ན་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་བྲལ་ན། འཁོར་བ་ལས་མི་གྲོལ་བ་དང༌། འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བ་ལ་ལྟ་བ་དེ་དགོས་པར་གསལ་བར་བསྟན་ལ། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པ་འཁོར་བའི་འཆིང་བ་ལས་མ་གྲོལ་བ་ནི། མཁས་པ་སུ་ཡང་མི་འདོད་ཅིང་མི་འཐད་པས། ཉན་རང་ལ་
ཆོས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་རྟོགས་པ་ཡོད་པར་གསལ་བར་བསྟན་ཏོ། །གཞན་ཡང་ཡུམ་ཆེན་མོ་སོགས་ཁུངས་མང་མོད་ཀྱང༌། ཚིག་མངས་སུ་དོགས་ནས་མ་བྲིས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས། ཇི་སྲིད་ཕུང་པོར་འཛིན་ཡོད་པ། །དེ་
སྲིད་དེ་ལས་ངར་འཛིན་ཉིད། །ངར་འཛིན་ཡོད་ན་ཡང་ལས་ཏེ། །དེ་ལས་ཡང་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན། །ལམ་གསུམ་ཐོག་མཐའ་དབུས་མེད་པ། །འཁོར་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་མགལ་མེ་ཡི། །དཀྱིལ་འཁོར་ལྟ་བུ་ཕན་ཚུན་གྱི། །རྒྱུ་ཅན་འདི་ནི་འཁོར་བར་འགྱུར། །དེ་ནི་རང་
གཞན་གཉིས་ཀ་དང༌། །དུས་གསུམ་ཉིད་དུའང་མ་ཐོབ་ཕྱིར། །ངར་འཛིན་པ་ནི་ཟད་པར་འགྱུར། །དེ་ལས་ལས་དང་སྐྱེ་བ་ཡང༌། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་རྐང་པ་དང་པོ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་ཕུང་པོ་ལ་བདེན་པར་འཛིན་པ་ཇི་སྲིད་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ། དེ་ལས་ངར་འཛིན་
པའི་འཇིག་ལྟ་འབྱུང་བར་བསྟན་པས། འཇིག་ལྟ་མ་ལུས་པར་ཟད་པ་ལ་ཕུང་པོ་བདེན་འཛིན་ཟད་དགོས་པར་བསྟན་ཏེ། དེའི་ཚེ་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པས་ཀྱང་ཕུང་པོ་བདེན་འཛིན་ཟད་པར་སྤངས་པར་ཤེས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་བདེན་འཛིན་གྱི་ཞེན་ཡུལ་སུན་མ་
ཕྱུང་བར་དུ། འཇིག་ལྟའི་ཞེན་ཡུལ་སུན་མི་ཕྱིན་པས། ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་ལ་ཐུན་མོང་དུ་གྲགས་པའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ནི། རགས་པའི་གང་ཟག་གི་བདག་ཙམ་བཀག་པ་ཡིན་གྱི། ཕྲ་བའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མིན་པར་ཤེས་སོ། །
16-2-34a


དེའི་ཕྱིར་སློབ་དཔོན་འདིའི་ལུགས་ཀྱིས་ཉན་རང་གིས་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་རྟོགས་ཚུལ། གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་གཞན་དང་འདྲ་བ་བཟུང་ནས། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་པ་ཡོད་མེད་ལ་མི་མཐུན་པར་སྨྲ་བས་ནི། འདིའི་ལུགས་ལེགས་
པར་མ་རྟོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་བྲལ་བ་ལ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པ་རྟོགས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བར་འགྲེལ་པ་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་རྐང་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཇིག་ལྟ་ཡོད་པས་དེའི་དབང་གིས་འཁོར་བར་འཆིང་བའི་ལས་
གསོག་པ་དང༌། དེ་ལས་ལས་དབང་གིས་འཁོར་བར་སྐྱེ་བར་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་ཕུང་པོ་ལ་བདེན་འཛིན་གྱི་ཞེན་ཡུལ་སུན་མ་ཕྱིན་པའི་དབང་དུ་མཛད་ཀྱི། སྤྱིར་འཇིག་ལྟ་ཡོད་ཙམ་ལ་མིན་ཏེ། ས་བདུན་པའི་བར་དུ་འཇིག་ལྟ་ཡོད་ཀྱང༌། ས་དང་པོ་ནས་ལས་
དབང་གིས་སྐྱེ་བ་མི་ལེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞུང་དེ་དག་གིས་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་སྒོམ་པ་དང་བྲལ་ན། འཇིག་ལྟ་ཟད་པར་བྱེད་མི་ནུས་པར་བསྟན་པས། མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་གི་ལམ་ཙམ་ལས་མེད་ན་ཉོན་མོངས་ཟད་པར་སྤོང་བ་མེད་པར་བསྟན་ནོ། །
དེ་ལྟར་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཀྱི་འཇོག་ཚུལ་མཛད་ཕྱིན་ཆད། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཐུན་མོང་བ་ཙམ་གྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། འཇིག་ལྟ་ལ་སོགས་པའི་ངོས་འཛིན་མཛད་པའི་ཉོན་མོངས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་རྣམས་སོར་བཞག་ཏུ་
མཛད་ན། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གྲུབ་མཐའ། མཐའ་མ་ཆོད་པའི་ནོར་བ་ཆེན་པོར་འགྱུར་བས། དེ་ལ་མཁས་པའི་དབང་པོ་འདི་འཁྲུལ་བ་ག་ལ་སྲིད། དེས་ན་ཉན་རང་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་པ་ཡོད་པར་བཤད་པའི་གཞུང་འཇུགས་པར་མ་གོ་
16-2-34b


ཞིང༌། ཉོན་མོངས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ལ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འཇོག་ཚུལ་ཡོད་དམ་མེད་སྙམ་པ་ཙམ་ཡང་མི་སྐྱེ་བའི་འདིའི་རྗེས་འབྲང་རྣམས་ནི། ལུགས་འདི་ལ་དད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །འདིས་མཚོན་ནས་གཞན་ཡང་མང་དུ་སྣང་བ་རྣམས་ལེགས་པར་
རྩད་གཅད་པར་བྱའོ། །ལམ་གསུམ་ནི་ཉོན་མོངས་དང་ལས་དང་སྐྱེ་བའི་ཀུན་ཉོན་གསུམ་མོ། །དེ་གསུམ་ལ་ཐོག་མཐའ་དང་དབུས་མེད་པ་ནི་ཉོན་མོངས་ལས་ལས་དང༌། དེ་ལས་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཀྱང་དེའི་རིགས་འདྲ་དང༌། ཉོན་མོངས་
སོགས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཕར་སྐྱེ་ཚུར་སྐྱེ་བྱེད་པས། སྔ་ཕྱིའི་རིམ་པ་ངེས་པ་མེད་པ་སྟེ། ཕན་ཚུན་གྱི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་དོན་ནོ། །རྟེན་འབྲེལ་དེ་ནི་རང་དང་གཞན་དང་གཉིས་ཀ་ལས་སྐྱེ་བ་མེད་ལ། དེ་ཡང་དུས་གསུམ་གར་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མ་ཐོབ་པ་སྟེ་མེད་
པ་མཐོང་བའམ། མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ངར་འཛིན་པའི་འཇིག་ལྟ་ཟད་པས་འཁོར་བར་འཁོར་བ་ལྡོག་གོ། དེའི་འོག་ཏུ་ཕུང་ཁམས་སོགས་རང་བཞིན་མེད་པར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་མཐར། དེ་ལྟར་ཡང་དག་ཇི་བཞིན་ཏུ། །འགྲོ་བ་དོན་མེད་
ཤེས་ནས་ནི། །རྒྱུ་མེད་པ་ཡི་མེ་བཞིན་དུ། །གནས་མེད་ལེན་མེད་མྱ་ངན་འདའ། །ཞེས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་མཐོང་ནས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་གསུངས་སོ། །ཅི་སྟེ་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་དེ་བྱང་སེམས་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་གསུངས་
པ་དེ་ཉན་རང་གི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ། མྱ་ངན་འདའ་ཞེས་པའི་མཇུག་ཐོགས་ཉིད་དུ། དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཀྱང༌། །མཐོང་ནས་བྱང་ཆུབ་ངེས་པར་འདོད། །འོན་ཀྱང་དེ་ནི་སྙིང་རྗེ་ཡིས། །བྱང་ཆུབ་བར་དུ་སྲིད་མཚམས་སྦྱོར། །
16-2-35a


ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགྲེལ་པར་དྲངས་པའི་རིན་ཆེན་འཕྲེང་བའི་གཞུང་རྣམས་ནི་སྔ་འགྱུར་མི་ལེགས་པར་འདུག་གོ། ཉན་ཐོས་ལ་བསྟན་པའི་མདོ་ལས་ཀྱང༌། ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་
པའི་སྒྲིབ་པ་སྤང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གཟུགས་ནི་དབུ་བ་བརྡོས་པ་འདྲ། །ཚོར་བ་ཆུ་ཡི་ཆུ་བུར་འདྲ། །འདུ་ཤེས་སྨིག་རྒྱུ་ལྟ་བུ་སྟེ། །འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་ཆུ་ཤིང་བཞིན། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྒྱུ་མ་ལྟར། །ཉི་མའི་གཉེན་གྱིས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །ཞེས་དཔེ་
ལྔས་འདུས་བྱས་རྣམས་རང་བཞིན་མེད་པར་དཔྱད་པ་ཡིན་ནོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འགྲེལ་ལས། སྟོན་པས་ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ཕུང་པོ་ལྔ་དང༌། བྱང་སེམས་རྣམས་ལ་གཟུགས་དབུ་བ་སོགས་ལྔ་དང་འདྲ་བར་བཤད་ཅེས་ཁྱད་པར་ཕྱེ་བ་ནི། རེ་ཞིག་དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་རྟོགས་མི་ནུས་པའི་ཉན་ཐོས་ལ་དགོངས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་ཐམས་ཅད་ལ་མིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ལས། གང་དག་སྟོང་ཉིད་མི་ཤེས་པ། །དེ་དག་ཐར་པ་རྟེན་མ་ཡིན། །འགྲོ་དྲུག་སྲིད་པའི་བཙོན་རར་ནི། །རྨོངས་པ་དེ་དག་འཁོར་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་
རོ། །ཐེག་དམན་གྱི་སྡེ་སྣོད་དུ་ཆོས་རང་བཞིན་མེད་པའི་དོན་འདི་ཉིད་སྟོན་པར་མཛད་པ་ན། རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས། ཐེག་པ་ཆེ་ལས་སྐྱེ་མེད་བསྟན། །གཞན་གྱི་ཟད་པ་སྟོང་པ་ཉིད། །ཟད་དང་མི་སྐྱེ་དོན་དུ་ནི། །གཅིག་པ་དེ་ཕྱིར་བཟོད་པར་གྱིས། །ཞེས་ཐེག་
ཆེན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལས་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་སྟོང་ཉིད་དུ་བསྟན་པ་དང༌། གཞན་ཏེ་ཐེག་དམན་གྱི་མདོ་ལས་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོན་པ་ན། འདུས་བྱས་ཟད་པར་བསྟན་པས་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོན་པ་གཉིས་དོན་གཅིག་པས། ཐེག་ཆེན་ལས་སྟོང་ཉིད་བསྟན་པ་
16-2-35b


ལ་མི་བཟོད་པར་མ་བྱེད་ཅེས་གསུངས་སོ། །འདི་གཉིས་དོན་གཅིག་ལུགས་ལ་ཁ་ཅིག་ན་རེ། ཉན་ཐོས་པ་རྣམས་དངོས་པོ་ལ་ཟད་པ་ཁས་ལེན་ན། རང་བཞིན་ཡོད་ན་ཟད་པ་མི་རིགས་པས། དེ་ཁས་ལེན་ན་དང་པོ་ནས་རང་བཞིན་མེད་པ་ཁས་ལེན་དགོས་
པས་དེ་གཉིས་དོན་གཅིག་གོ་ཞེས་འཆད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་འཐད་དེ། དེ་ལྟ་ཡིན་ན་དབུ་མ་པས་ཡོད་པར་འདོད་པའི་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གང་ཁས་ལེན་པ་ལ་ཡང༌། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཡོད་པས་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་གཉིས་
དོན་གཅིག་ཏུ་ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །རིན་ཆེན་འཕྲེང་བའི་འགྲེལ་པར་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་མ་ལ་དོན་གྱི་ཁྱད་པར་འགའ་ཡང་མེད་དོ། །ཞེས་པ་ཡང་གཞུང་དོན་མ་གོ་བ་བཤད་པའོ། །རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པར་དྲངས་པའི་
ཐེག་དམན་གྱི་མདོ་ལས། གང་སྡུག་བསྔལ་འདི་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ། ངེས་པར་སྤངས་པ། བྱང་བར་གྱུར་པ། ཟད་པ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། འགོག་པ། ཉེ་བར་ཞི་བ། ནུབ་པ། སྡུག་བསྔལ་གཞན་གྱི་མཚམས་མི་སྦྱོར་ཞིང༌། མི་འབྱུང་མི་སྐྱེ་
བ་འདི་ནི་ཞི་བ། འདི་ནི་གྱ་ནོམ་པ་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་ཕུང་པོ་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་སྤངས་པ། སྲིད་པ་ཟད་པ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ། འགོག་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། དེའི་དོན་འགྲེལ་པ་ན་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཞེས་པའི་ཉེ་བའི་ཚིག་
གིས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ད་ལྟར་གྱི་རང་རྒྱུད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལམ་ཕུང་པོ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་ནས་ནུབ་པའི་བར་དང༌། མ་འོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས། སྡུག་བསྔལ་གཞན་མཚམས་མི་སྦྱོར་བ་ནས། མྱ་
16-2-36a


ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་པའི་བར་དུ་གསུངས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་ལམ་ཕུང་པོ་འདི་ཞེས་པ་དེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ཉོན་མོངས་ལ་འཇུག་པའི་སྤྱི་སྒྲ་བྱེ་བྲག་ལ་འཇུག་པའོ་སྙམ་ན། དེ་ཡང་མི་རུང་སྟེ། སྤྱི་སྒྲ་ནི་སྤྱིའི་དོན་ལ་
བཤད་དུ་མི་རུང་ན། བྱེ་བྲག་ལ་བཤད་དགོས་མོད་ཀྱང༌། འདིར་ནི་སྤྱི་སྒྲའི་སྟེང་ནས་བཤད་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་དངོས་པོར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལྟར་ན། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཉོན་མོངས་གདོད་ནས་ཟད་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཕུང་པོ་
གདོད་མ་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པས། གདོད་མ་ནས་ཟད་པ་ལ་བཤད་དུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར། ལམ་གྱིས་མ་ལུས་པར་སྤངས་པ་ལ་བཤད་དགོས་ན། དེའི་ཚེ་མངོན་དུ་བྱ་རྒྱུའི་མྱང་འདས་ཡོད་པ་ན་མངོན་དུ་བྱེད་མཁན་མེད་པ་དང༌། བྱེད་མཁན་
ཡོད་པ་ན་ཕུང་པོ་མ་ཟད་པས་མངོན་དུ་བྱ་རྒྱུའི་མྱང་འདས་མེད་པར་འགྱུར་བས། མདོ་དེ་བཤད་མི་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །ཁོ་བོ་ཅག་ལྟར་ན། འདིའི་ཟད་པ་ནི། ཟད་པ་གཉེན་པོས་ཟད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །དེ་ནི་གདོད་ནས་ཟད་པས་ཟད་ཅེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས་
པ་ལྟར་བཤད་པས་ཆོག་པས་མདོའི་དོན་ལེགས་པར་བཤད་པར་ནུས་སོ། །དེས་ན་མདོ་ལས་འདི་འདྲ་བའི་ཟད་པ་བསྟན་ནས། སྡུག་བསྔལ་འགགས་པའི་འགོག་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་བསྟན་པ་དེ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་འགོག་པ་
བསྟན་པ་གཉིས་དོན་གཅིག་ཏུ་འཕགས་པས་གསུངས་པ་འདི་མ་རྟོགས་པར་སྣང་བས་ཞིབ་ཏུ་བཤད་དོ། །རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། བཅོམ་ལྡན་དངོས་དང་དངོས་མེད་པ། །མཁྱེན་པས་ཀ་ཏྱཱ་ཡ་ན་ཡི། །གདམས་ངག་ལས་ནི་ཡོད་པ་དང༌། །མེད་པ་གཉིས་ཀའང་
16-2-36b


དགག་པ་མཛད། །ཅེས་གསུངས་པ་འདིས་ཀྱང་ཐེག་དམན་གྱི་མདོ་ལས་མཐའ་གཉིས་བཀག་པ་གསུངས་པར་སྟོན་ཏེ། མདོ་འདི་ནི་ལུང་ཕྲན་ཚེགས་ན་སྣང་ངོ༌། །དེ་དག་ཀྱང་མཚོན་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ན་འདིར་མ་དྲངས་པ་དུ་མ་ཞིག་དང༌། 
རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ་དང༌། བསྟོད་པའི་ཚོགས་ལས་ཀྱང་དུ་མ་ཞིག་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས། འགྲེལ་པ་ནས་བཤད་པའི་རྩོད་པ་སྤང་བ་དང༌། དེར་མ་བཤད་པའི་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། འགྲེལ་པ་ལས། གང་ཞིག་གལ་ཏེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་
ཐེག་པ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་བསྟན་ན། དེའི་ཚེ་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་བསྟན་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་དེའི་ལུགས་དེ་ཡང་འདི་ལྟར་རིགས་པ་དང་ལུང་དང་འགལ་བར་རྟོགས་སོ། །ཞེས་པའི་ཕྱོགས་སྔ་མ་སྨྲ་བ་ནི་སློབ་དཔོན་
ལེགས་ལྡན་ཡིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་ཀྱིས་རབ་བྱེད་བདུན་པའི་འགྲེལ་པར་ཐེག་དམན་གྱི་མདོར་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པར་གསུངས་པའི་དོན། ཆོས་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པའི་དོན་དུ་བཤད་པ་ལ། ཤེས་རབ་སྒྲོན་མར་དེ་ལྟ་
ཡིན་ན། ཐེག་ཆེན་བསྟན་པ་དོན་མེད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་དགག་པ་མཛད་དོ། །དེ་ལ་སྤྱིར་ཐེག་ཆེན་བསྟན་པ་དོན་མེད་དུ་འགྱུར་ཟེར་རམ། ཐེག་ཆེན་དུ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་བསྟན་པ་དོན་མེད་དུ་འགྱུར་ཟེར། དང་པོ་ལྟར་ན་ནི། ཐལ་བ་དེ་ལ་ཁྱབ་པ་ཡོད་ན་ནི། 
ཐེག་ཆེན་བསྟན་པ་ཆོས་ལ་བདག་མེད་པ་ཙམ་འབའ་ཞིག་སྟོན་པར་འགྱུར་ན་དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཐེག་ཆེན་ལས་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་ས་རྣམས་དང༌། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཕར་ཕྱིན་གྱི་སྤྱོད་པ་དང༌། སྨོན་ལམ་དང་བསྔོ་བ་རླབས་པོ་ཆེ་རྣམས་དང༌། སྙིང་
16-2-37a


རྗེ་ཆེན་པོ་སོགས་དང༌། ཚོགས་གཉིས་རླབས་པོ་ཆེ་དང༌། བྱང་སེམས་ཀྱི་མཐུ་རྨད་དུ་བྱུང་བ་སོ་སྐྱེ་དང༌། ཉན་རང་གིས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་སྟོན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས། ཉན་ཐོས་ཐེག་པ་དེ་ལས་
ནི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྨོན་ལམ་དང༌། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་བསྔོ་མ་བཤད་དེས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་ག་ལ་འགྱུར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་གནས་པའི་དོན། །མདོ་སྡེ་ལས་ནི་བཀའ་མ་སྩལ། །ཐེག་པ་ཆེ་ལས་བཀའ་སྩལ་པ། །དེ་ཕྱིར་མཁས་པ་རྣམས་
ཀྱིས་གཟུང༌། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ནི་ཐེག་དམན་གྱི་སྡེ་སྣོད་ནས་བཤད་པའི་ལམ་ཉིད་ཀྱིས། སངས་རྒྱས་སུ་བགྲོད་ནུས་པས། ཐེག་ཆེན་གཞན་མི་དགོས་སོ་སྙམ་པའི་ལོག་རྟོག་སེལ་བ་ལ་གསུངས་ལ། ཁྱེད་ལྟར་ན་ཐེག་ཆེན་ལས་
ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་གསུངས་པས་ཐེག་དམན་གྱི་གཞུང་ནས་བཤད་པས་མི་ཆོག་ཅེས་གསུངས་དགོས་པ་ལ། དེ་མ་གསུངས་པར་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱོགས་གཞན་གསུངས་སོ་ཞེས་པའོ། །གལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཉིས་པ་ལྟར་ན་ནི་དེ་ལ་ཡང་ཁྱབ་པ་མེད་དེ། 
ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལས་ནི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པ་མདོར་བསྡུས་པ་ཙམ་ལས་མི་སྟོན་ལ། ཐེག་ཆེན་ལས་ནི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་སྒོ་དུ་མ་ནས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་འཕགས་པའི་བཞེད་པ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པར་
བསྟོད་པ་ལས། མཚན་མ་མེད་པ་མ་རྟོགས་པར། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཐར་པ་མེད་པར་གསུངས། །དེ་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱིས་ཐེག་ཆེན་ལས། །དེ་ནི་ཚང་བར་བསྟན་པ་ལགས། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་རྐང་པ་དང་པོ་གཉིས་ཀྱིས་མཚན་མེད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་རྟོགས་
16-2-37b


པར་ཉོན་མོངས་ཟད་པ་མེད་པས་ཐར་པ་ཐོབ་པ་མེད་པར་བསྟན་ཏོ། །ཁྱོད་ཀྱི་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཐེག་ཆེན་ལས་མཚན་མེད་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཚང་བར་ཏེ་རྫོགས་པར་བསྟན། ཞེས་པས་ཐེག་དམན་དུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྫོགས་པར་མ་བསྟན་པར་ཤེས་
སོ། །འོ་ན་དེ་ཕྱིར་ཞེས་པ་རྫོགས་པར་བསྟན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དུ་འགྲོ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་སྙམ་ན། མཚན་མེད་མ་རྟོགས་པར་ཉོན་མོངས་ཟད་པའི་ཐར་པ་མི་འཐོབ་པས་ན། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པར་ཡང་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་བསྟན་དགོས་ལ། དེ་ལ་ཐེག་པ་ཆེ་
ཆུང་གི་ཁྱད་པར་ཡང་དགོས་པ་དེའི་ཕྱིར་ཞེས་བཤད་དགོས་སོ། །དེ་དག་གིས་ནི་སུན་འབྱིན་པའི་ཐལ་བ་དང༌། དེས་བཟློག་པ་འཕངས་པ་གཉིས་ལ་ཁྱབ་བྱེད་མ་ངེས་པའི་སུན་འབྱིན་ལྟར་སྣང་དུ་བསྟན་པ་ནི། རིགས་པ་དང་འགལ་བའོ། །ལུང་དང་འགལ་བ་
ནི་སྔར་མང་དུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །འོ་ན་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྡེ་སྣོད་དུ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྫོགས་པར་སྟོན་མི་སྟོན་དང༌། དེ་གཉིས་ཀྱི་ལམ་དུའང་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྫོགས་པར་སྒོམ་མ་སྒོམ་སློབ་དཔོན་འདིས་བཤད་པའི་དོན་གང་ཡིན་སྙམ་ན། དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་པ་
ལ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་རྟོགས་པ་ཡོད་ལ། ཉན་རང་ལ་དེ་མེད་པར་ཤེས་བྱ་ཕྱོགས་གཅིག་པ་འགའ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་རྟོགས་པ་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་གཏན་མིན་ཏེ། གཞི་གྲུབ་པ་གཅིག་གི་སྟེང་དུ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་
ཚད་མས་གྲུབ་པ་གཅིག་བྱུང་ན། དེ་ནས་གཞི་གཞན་ལ་བདེན་པར་ཡོད་མེད་ཀྱི་དཔྱོད་པ་ཞུགས་ན། རིགས་པ་སྔ་མ་ལ་བརྟེན་ནས་བདེན་མེད་དུ་རྟོགས་པར་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབུ་མ་པར་འདོད་པ་ཁ་ཅིག་གིས། དངོས་པོ་བདེན་གྲུབ་ཁེགས་པའི་ལུགས་སུ་བྱས་ནས།
16-2-38a


བདེན་སྟོང་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འདོད་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་གིས། ཆོས་ཉིད་སྒྲུབ་པ་རང་དབང་བ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འདོད་པའི་སྔ་མ་ནི། བདེན་ཚད་ལེགས་པོར་མ་ཟིན་པར་རགས་པ་ཞིག་ལས་མ་ཁེགས་པར་འདུག་པའི་སྐྱོན་དུ་སྣང་ལ། ཕྱི་མ་ནི་དངོས་
པོ་བདེན་པ་བཀག་པར་རློམ་ཡང༌། ཚད་མས་ཁེགས་པར་མི་སྣང་གི་དངོས་པོ་ལ་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་ལྟ་བར་འདུག་པས། དེ་དག་གིས་མ་ངེས་པ་མེད་དོ། །དེས་ན་ཐེག་ཆེན་པས་ནི་རྩ་ཤེས་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་དུ། གཞི་གཅིག་བདེན་མེད་དུ་སྒྲུབ་པ་ལ་ཡང༌། 
སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་མི་འདྲ་བ་མཐའ་ཡས་པས་བསྒྲུབས་པས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་བློ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པར་འགྱུར་ལ། ཐེག་དམན་ལ་ནི་རིགས་པ་མདོར་བསྡུས་པ་ཞིག་གིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཚད་མས་གྲུབ་ན། སྔ་མ་ལྟར་མི་བྱེད་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་བློ་རྒྱས་པ་
མེད་པས་རྒྱས་བསྡུས་དང༌། བདག་མེད་སྒོམ་པ་རྫོགས་མ་རྫོགས་སུ་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་འོང་བ་ཡང་ཉན་རང་རྣམས་ནི། ཉོན་མོངས་ཙམ་སྤོང་བའི་ཕྱིར་བརྩོན་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་མདོར་བསྡུས་པ་དེ་ཙམ་ཞིག་རྟོགས་པས་ཆོག་གོ །
ཐེག་ཆེན་པ་ཤེས་སྒྲིབ་སྤོང་བ་ལྷུར་ལེན་པས། དེ་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་ཤེས་རབ་མཆེད་ནས་བློ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ཞིག་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། འོ་ན་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལས། གཟུང་དོན་རྟོག་པ་སྤོང་ཕྱིར་དང༌། །འཛིན་པ་མི་སྤོང་ཕྱིར་དང་ནི། །
རྟེན་གྱིས་བསེ་རུ་ལྟ་བུའི་ལམ། །ཡང་དག་བསྡུས་པར་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་གྱིས་གཟུང་བ་ལ་བདེན་ཞེན་གྱི་རྟོག་པ་སྤོང་ནུས་ཀྱང༌། འཛིན་པ་ལ་བདེན་ཞེན་སྤོང་མི་ནུས་པར་གསུངས་པ་དང༌། ཡང༌། ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱ་ལམ་གསུམ་
16-2-38b


གྱི། །ཉམས་ཕྱིར་སློབ་མ་བསེ་རུ་དང༌། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱི་དག་པ་སྟེ། །ཞེས་གཟུང་བ་ལ་བདེན་ཞེན་ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་ཤེ་ན། དེ་ལ་གཟུང་བ་ཕྱི་རོལ་ལ་ཞེན་པ་སྤོང་བའི་དོན་ནི། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཚད་མས་གྲུབ་ཀྱང༌། ཕྱི་རོལ་བདེན་གྲུབ་
རིགས་པས་ཁེགས་པ་དབུ་མ་པ་ལྟར་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་དོན་བསྒོམས་ནས་བདེན་ཞེན་སྤོང་བ་དང༌། ཡང་ན་སེམས་ཙམ་པ་ལྟར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་རིགས་པས་བཀག་པའི་དོན་བསྒོམས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཕྱི་རོལ་ཡོད་པར་འཛིན་པ་སྤོང་བ་གང་རུང་གཅིག་
ལས་མི་འདའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ལྟར་ན་ནི་མི་རིགས་ཏེ། ཕྱི་དོན་སྤྱིར་ཡོད་པར་འཇོག་ཐུབ་པ་ལ། བདེན་ཡོད་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་ཁེགས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ནི། དེ་ནས་འཛིན་པ་ལ་བདེན་པ་ཡོད་མེད་ཀྱི་དཔྱོད་པ་ཞུགས་པ་ན། རིགས་པ་སྔ་མའི་
མཐུ་ལ་བརྟེན་ནས་བདེན་མེད་དུ་རྟོགས་པར་ནུས་ཏེ། འཕགས་པ་ལྷས། གང་གིས་དངོས་གཅིག་དེ་བཞིན་ཉིད་མཐོང་བ། །དེ་ཡིས་དངོས་ཀུན་དེ་བཞིན་ཉིད་དུ་མཐོང༌། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ལྟར་འདོད་པ་ནི་སློབ་དཔོན་སེང་གེ་བཟང་པོ་ལ་
སོགས་པའི་འགྲེལ་པའི་ལུགས་ཡིན་པས། དེའི་ལྟར་ན་ཕྱི་རོལ་མེད་པར་ཚད་མས་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཕྱི་རོལ་མེད་པར་གྲུབ་ན་དེ་འཛིན་པའི་ཤེས་པ། གཟུང་བ་ལས་རྫས་ཐ་དད་པ་མེད་པར་ནི། སུ་དབང་པོ་རྟུལ་ཡང་འགྲུབ་པས། འཛིན་པ་ལ་བདེན་ཞེན་མི་
སྤོང་བ་ནི། སྤྱིར་ཤེས་པ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཁས་ལེན་པ་ལ་བྱེད་ཀྱི། གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་ཀྱི་ཕྱེད་ཁེགས་ཤིང་ཕྱེད་བདེན་པར་འཛིན་པ་གཏན་མིན་པས། འཛིན་པ་བདེན་པར་སྨྲ་བའི་རང་རྒྱལ་དང༌། གཟུང་འཛིན་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དོན་དམ་དུ་གྲུབ་པར་
16-2-39a


སྨྲ་བའི་རྣམ་རིག་པ་གཉིས་གྲུབ་མཐའ་མཚུངས་པས་ཚར་ཞེས་པ་ནི། གསལ་བྱེད་པའི་བཞད་གད་དོ། ། འདིར་རང་རྒྱལ་གྱི་ལམ་ཐེག་པ་འབྲིང་དུ་སྟོན་པ་ལ། གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ལ་བདེན་ཞེན་སྤོང་མི་སྤོང་གི་ཁྱད་པར་
གསུངས་ཏེ། དེ་གཉིས་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་ལས་ལྷག་པ་དང༌། ཐེག་ཆེན་ལས་དམན་པའི་ཕྱིར་འབྲིང་པོའོ། །འདི་ནི་ཐེག་པ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གྱི་གང་ཟག་གསུམ། དབང་པོ་རྣོ་འབྲིང་རྟུལ་བ་ཡིན་པས། བདག་མེད་ལ་ལྟོས་ཏེ་དབང་པོའི་རིམ་པ་བཞག་པ་
སྟེ། ཐེག་ཆེན་ལ་ལྟ་བ་རབ་དབུ་མའི་ལྟ་བ་དང༌། ཐེག་འབྲིང་ལ་ལྟ་བ་འབྲིང་སེམས་ཙམ་གྱི་ལྟ་བ་དང༌། ཐེག་ཆུང་ལ་ལྟ་བ་ཐ་མ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཐུན་མོང་བའི་ལྟ་བ་བཞག་པ་ཡིན་ཀྱང༌དེར་མ་ངེས་སོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་གསུམ་ག་ལ་ཡོད་པ་
ལྟར་ནའང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མྱུར་དུ་གཏིང་དཔོགས་མི་དཔོགས་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབང་པོའི་རིམ་པ་གསུམ་མི་འགལ་ལོ། །འཛིན་པ་ཤེས་པ་ལ་བདེན་ཞེན་སྤོང་མི་ནུས་པ་དམན་ཁྱད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ནས་བཤད་པའི་བདག་མེད་
ཀྱི་ལྟ་བ་ནི་མདོ་རྒྱན་དང༌། འབྱེད་རྣམ་པ་གཉིས་ལྟར་སེམས་ཙམ་ལ་བཤད་དུ་མི་རུང་ངོ༌། །མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལའང་དབུ་སེམས་སུ་འགྲེལ་ཚུལ་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་ལའང་ཡོད་པས། དེ་དག་གི་རྒྱུ་མཚན་མང་དུ་བཤད་དགོས་ཀྱང༌། ཚིག་མངས་སུ་
དོགས་ནས་རེ་ཞིག་མ་བྲིས་སོ། །ཡང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དབྱེར་མེད་ཕྱིར། །རིགས་ནི་ཐ་དད་རུང་མ་ཡིན། །བརྟེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གིས། །དེ་ཡི་དབྱེ་བ་ཡོངས་སུ་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་པ་འདིས་ནི་ཉན་རང་རྣམས་ལའང་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་
16-2-39b


པ་ཡོད་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཞེས་པ་ནི་ཉི་ཁྲི་སྣང་བ་ལས། དེ་ལ་རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དེའི་མཚན་མ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་སྟེ། དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཆགས་པ་མེད་པ་ཉིད་དུ་རིག་པར་བྱའོ། །ཡོད་པར་མ་གྱུར་པ་ཉིད་ནི་ཆོས་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །དེས་ན་འདིས་ནི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་དུ་གནས་པའི་རིགས་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྟོན་པར་བྱེད་དོ། །ཞེས་དངོས་པོ་དང་དེའི་མཚན་མ་ལ་བདེན་པར་ཞེན་པའི་
ཆགས་པས་བཟུང་བ་ལྟར་ཡོད་པ་མིན་པའི་བདེན་སྟོང་ལ་བཤད་དོ། །དེ་ལ་ཆོས་དབྱིངས་རིགས་ཡིན་ན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རིགས་ལ་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་དབྱིངས་ནི་ཐམས་ཅད་ལ་སྤྱིར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པའི་རྩོད་པ་བཀོད་དེ། རིགས་
ལ་གནས་པ་ནི་ལམ་གྱི་སྐབས་ཀྱི་རིགས་ལ་བསམས་པའོ། །དེའི་ལན་དུ། ཇི་ལྟར་དམིགས་པ་ན་འཕགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་རིགས་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་དེས་ན་འདིར་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་མེད་པར་གསུངས་ཏེ། ཆོས་ཉིད་ཡོད་པ་ཙམ་གྱིས་
ལམ་གྱི་སྐབས་ཀྱི་རིགས་ལ་གནས་པ་མིན་གྱི། ཆོས་ཉིད་ལ་ལམ་གྱིས་དམིགས་ནས་བསྒོམས་པ་ན། འཕགས་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་གྱུར་པའི་ཚེ་རིགས་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་འཇོག་པའི་དོན་ནོ། །དེ་ལྟ་ནའང་ཆོས་དབྱིངས་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པས་ཐེག་པ་
གསུམ་གྱི་རིགས་ནི་ཐ་དད་མི་རུང་ངོ་ཞེས་པའི་ལན་དུ། བརྟེན་པའི་ཆོས་དམིགས་བྱེད་ཀྱི་ལམ་གྱི་དབྱེ་བས་རིགས་ཐ་དད་དུ་བརྗོད་དོ། །ཞེས་སྟོན་ནོ། །རྟེན་ནི་འདིར་དམིགས་པ་དང༌། བརྟེན་པ་ནི་དམིགས་བྱེད་ཡིན་ལ། དམིགས་བྱེད་ལ་ཉན་རང་གི་ཐེག་པ་
16-2-40a


གཉིས་ཀྱང་ཡོད་ཅིང༌། ཆོས་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་ལ་དེ་བློ་ངོར་འགྲུབ་དགོས་ལ། བདེན་གྲུབ་བློ་ངོར་མ་བཅད་པར། བདེན་སྟོང་བློ་ངོར་མི་འགྲུབ་ཅིང༌། དེ་མ་གྲུབ་ན་ཆོས་ཉིད་བློ་ངོར་མི་འགྲུབ་བོ། །དེ་ཡང་དང་པོར་གཞི་ཆོས་ཅན་གཅིག་
གི་སྟེང་དུ་ངེས་དགོས་པས། ཉན་རང་ལ་ཡང་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་ཅན་ལ་དམིགས་ནས། དེའི་ཆོས་ཉིད་བདེན་པར་མེད་པར་དམིགས་པ་ཡོད་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་རང་རྒྱལ་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་རྟོགས་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡོད་པས། རང་རྒྱལ་ལ་ཤེས་པ་ལ་
བདེན་ཞེན་སྤོང་མི་ནུས་པས་མ་ཁྱབ་བོ། །ཉན་ཐོས་ལ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་མ་རྟོགས་པ་གཉིས་སུ་དབྱེ་དགོས་པའི་ཕྱིར་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་དུ་ཡང་ཐེག་དམན་ལ་ཚུལ་གཉིས་གསུངས་པས། གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་དུ་བདེན་པར་འཛིན་པ་
ལ། ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་འཇོག་མི་འཇོག་གཉིས་ངེས་པར་བྱ་དགོས་སོ། །གལ་ཏེ་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་རིགས་ཐ་དད་པ་མི་རུང་ངོ་ཞེས་མི་རྩོད་ཀྱི། རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བ་མི་རུང་བར་རྩོད་པ་ཡིན་སྙམ་ནའང་མི་འཐད་དེ། ཉི་ཁྲི་སྣང་བར། ཇི་སྐད་དུ་འཇམ་དཔལ་
གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་གཅིག་དང༌། དེ་བཞིན་ཉིད་གཅིག་དང༌། ཡང་དག་པའི་མཐའ་གཅིག་ཡིན་ན། དེ་ལ་ཇི་ལྟར་སྣོད་དང་སྣོད་མ་ཡིན་པར་གདགས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། ཞེས་མདོ་གཞན་ལས་ཆོས་དབྱིངས་ལ་དབྱེ་བ་མེད་པས། ཐེག་ཆེན་གྱི་
སྣོད་དང་སྣོད་མ་ཡིན་པར་ཇི་ལྟར་བརྟག་ཅེས་གསུངས་པ་དང་འདི་འདྲ་བས། ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་རིགས་ཐ་དད་པ་མི་རུང་བ་ལ་རྩོད་རྒྱུ་ཡིན་གྱི། རིགས་བཅུ་གསུམ་ལ་བྱས་ན་སྣོད་དང་སྣོད་མ་ཡིན་པར་རྩོད་པ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་སེང་གེ་
16-2-40b


བཟང་པོ་ཡང་འཕགས་པ་གྲོལ་སྡེ་དང་མཐུན་པར་བཞེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྒྱུད་བླ་མ་རྩ་འགྲེལ་ལས་ཀྱང༌། ཉན་རང་ལ་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་མ་རྟོགས་པ་གཉིས་ཀ་གསུངས་པ་ཡོད་དེ་མངས་བས་འཇིགས་ནས་རེ་ཞིག་མ་བྲིས་སོ། །དེ་ལྟར་གཉིས་འོང་
བ་ནི་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་དུ་ཉན་རང་གི་ལམ་ཤེས་པའི་ལམ་ཤེས་སྟོན་པ་ནི། ཉན་རང་གི་རིགས་ཅན་རྣམས་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡིན་པས། རྗེས་སུ་གཟུང་རྒྱུའི་ཐེག་དམན་ལ་ཡང་ཟབ་མོའི་སྣོད་དུ་གྱུར་མ་གྱུར་གཉིས་ཡོད་ཅིང༌། དེ་གཉིས་ལའང་ཕྱི་
མ་ཆེས་མང་བས་ཕལ་ཆེར་དེའི་ལམ་མང་དུ་གསུངས་སོ། །ཐེག་ཆེན་ལ་ཐོག་མར་སེམས་ཙམ་ལ་མ་ཁྲིད་པར་དབུ་མའི་ལྟ་བ་མི་རྙེད་པ་སྣང་བ་བཞིན་དུ། རང་རྒྱལ་ལ་ཡང་ཡོད་ལ་དེ་ནི་ཉན་ཐོས་ལའང་ཡོད་པར་མངོན་ནོ། །གཞན་ཡང་ཉི་ཁྲི་སྣང་བ་དང༌།
བརྒྱད་སྟོང་འགྲེལ་ཆེན་གཉིས་ཀར་ཆོས་དབྱིངས་ཐེག་པ་གསུམ་གའི་རིགས་སུ་འཇོག་པའི་ཤེས་བྱེད་དུ༌། འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ནི། འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བར་གསུངས་པ་དྲངས་ལ། དེ་ནི་རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་ལས་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་
དང༌། དེས་བསྟན་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་མཆིས་སོ། །ཞེས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ནི་འདུས་མ་བྱས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་སླད་དུའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ནི་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ནི་ཆོས་རྣམས་
དེ་ཁོ་ནར་མ་གྲུབ་པའི་དོན་དམ་འདུས་མ་བྱས་མངོན་དུ་བྱས་པས་བཞག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ལུགས་འདི་དང་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་གཉིས་འགལ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་རྒྱན་གྱི་འགྲེལ་མཛད་དེ་དག་གི་ལུགས་ལ་ཡང་ཚུལ་གཉིས་ཤེས་པར་བྱའོ། །
16-2-41a


སྤྲོས་པས་ཆོག་གོ། །གསུམ་པ་ལ་བཞི། ས་དང་པོ་ལ་གནས་པའི་སྦྱིན་པ་བཤད་པ། རྟེན་དམན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་བཤད་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་བཤད་པ། སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་གྱི་དབྱེ་བ་བསྟན་པའོ། །
དང་པོ་ནི། ས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཐོབ་པ་དེའི་ཚེ་བྱང་སེམས་དེ་ལ་ཕར་ཕྱིན་བཅུའི་ནང་ནས་སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་ཆེས་ལྷག་པར་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་ཕར་ཕྱིན་གཞན་རྣམས་མེད་པ་ནི་མིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སྦྱིན་པའི་ཕར་
ཕྱིན་དེ་ཡང་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུ་དང་པོ་སྟེ། དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །སྤྱིར་ཕར་ཕྱིན་སྔ་མ་རྣམས་ལས་ཕྱི་མ་རྣམས་ལྷག་པ་ཡིན་ཀྱང༌། ས་འདིར་སྦྱིན་པ་ལྷག་པར་གསུངས་པ་ནི། ས་འདིར་སྦྱིན་པ་ཉམས་སུ་
ལེན་པ་ལ་མཐུ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་དེའི་ཚོད་ཙམ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ལ་མེད་པའི་དོན་ཏེ། ས་དང་པོར་བདག་གི་ལུས་དང༌། ཕྱིའི་ཡོ་བྱད་གཏོང་བ་ལ་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་དང་འགལ་བའི་ཀུན་འཛིན་གྱི་ཆགས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་འབྱུང་
བར་གསུངས་པ་ལྟར་སྤྱོད་ནུས་ཀྱང༌། ས་གཉིས་པར་རྨི་ལམ་ན་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་འཆལ་ཁྲིམས་ལ་གཏན་མི་སྤྱོད་པ་ལྟར་མི་ནུས་པའོ། །ཡང་ས་དེར་སྣང་དུ་མི་རུང་བའི་རྟོགས་པ་སྦྱིན་པས་དཔོག་པ་ནི། ཕྱིའི་ཡོ་བྱད་སྟེར་བ་ལ་
གུས་པར་མ་ཟད། སློང་བ་ལ་རང་གི་ཤ་སྟེར་བ་ལའང་ཆེས་གུས་པར་བྱས་པ་ཡིས། གང་ཟག་གཞན་ཕལ་ཆེ་བ་ལ་སྣང་དུ་མི་རུང་བའི་ནང་གི་ས་ཐོབ་པ་སོགས་དཔོག་པའི་རྒྱུར་ཏེ་གཏན་ཚིགས་སུ་འགྱུར་ཏེ། དུ་བ་སོགས་ཀྱིས་མེ་ལ་སོགས་པ་དཔོག་
16-2-41b


པ་བཞིན་ནོ། །འདིས་ནི་ལུས་སྲོག་དང་ལོངས་སྤྱོད་གཏོང་བ་ལ་ཀུན་འཛིན་གྱི་དྲི་མ་མེད་པར་བསྟན་ཏེ། དེ་ལྟར་བཏང་ཡང་རྒྱུད་རྣམ་པ་གཞན་དུ་མི་འགྱུར་བར་བརྟན་པར་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། སྦྱིན་པས་འཁོར་བའི་བདེ་བ་འཐོབ་པ་
དང༌། སྦྱིན་པས་མྱང་འདས་ཀྱི་བདེ་བ་འཐོབ་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྐྱེ་བོ་འདི་རྣམས་ཀུན་ནི། བཀྲེས་སྐོམ་དང་ནད་དང་ཚ་གྲང་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཕྱིར་བཅོས་པའི་བདེ་བ་ཐོབ་པར་མངོན་པར་འདོད་ཅིང༌། མི་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བདེ་བ་
དེའང་འདོད་པའི་ཡུལ་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་བཟའ་བཏུང་དང༌། ནད་གསོ་བའི་ཆས་དང་གོས་དང་གནས་ཁང་སོགས་ལ། སྤྱད་པ་མེད་པར་སྐྱེ་བ་མིན་ལ། ལོངས་སྤྱོད་དེ་རྣམས་ཀྱང་ནི་སྔོན་སྦྱིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་བསོད་ནམས་བསགས་པ་ལས་འབྱུང་བར་མཁྱེན་
ནས། འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་པ་མཁྱེན་པའི་ཐུབ་པས། ཆེས་དང་པོར་སྦྱིན་པའི་གཏམ་ཉིད་མཛད་དེ། ཐབས་དེ་ལ་འཇུག་པར་ཡང་སླ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྦྱིན་པ་བཏང་བ་ལས་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐོབ་པ་དེ་ལ། གཏོང་བ་པོ་ཚུལ་དང་
མཐུན་པ་དགོས་སམ་སྙམ་ན། དེ་ནི་མི་དགོས་ཏེ་འདི་ལྟར། ཚོང་པ་བཞིན་དུ་ནོར་ཆེས་ཆུང་ངུ་བཏང་བ་ལས། འབྲས་བུ་ནོར་གྱི་ཕུང་པོ་ཆེས་ཡངས་པ་འདོད་པས་ལོངས་སྤྱོད་འདོད་པའི་སློང་མོ་བ་ལས་ཀྱང་ལོངས་སྤྱོད་རྒྱ་ཆེ་བ་འདོད་པས་སྦྱིན་པ་བྱེད་
པ་ལ་གུས་ཀྱི། བྱང་སེམས་རྣམས་ལྟར་སྙིང་རྗེའི་གཞན་གྱི་དབང་གིས་སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་དོན་དུ་མི་གཉེར་བ་ཁོ་ནར། སྦྱིན་པར་འདོད་པའི་དགའ་སྟོན་མངོན་པར་འཕེལ་བར་མི་བྱེད་པའི་གཏོང་བ་པོ་སྙིང་རྗེ་དམན་ཞིང༌། དེར་མ་ཟད་སེམས་ཅན་ལ་
16-2-42a


སེམས་ཤིན་ཏུ་རྩུབ་པའི་སེམས་དང་ལྡན་པ། རང་གི་དོན་མངོན་མཐོའི་བདེ་བ་ཙམ་ལྷུར་ལེན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་སྟེ། གཙོ་བོར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་གི་སྟེ་ལ་ཡང༌། ལོངས་སྤྱོད་མི་གཏོང་བར་འཛིན་པའི་སྐྱོན་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པ་
རྣམ་སྨིན་ལ་རེ་བའི་ཡོན་ཏན་ཙམ་འཛིན་པ་ལ་གཡེར་བག་ཐོབ་པའི་སྦྱིན་པ་ལས། ལོངས་སྤྱོད་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཕུན་ཚོགས་འབྱུང་བའི་སྒོ་ནས། བཀྲེས་སྐོམ་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་ཞི་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་ཞིག་སྙིང་རྗེ་དང་བྲལ་བས་
རང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཕྱིར་བཅོས་པའི་བདེ་བ་ཙམ་ལ་ལྟོས་པ་ཉིད་ཀྱིས། སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་ལ་གུས་པ་འདི་ཡང༌། སྦྱིན་བདག་གཏོང་བ་པོའི་ཐད་དུ་དམ་པ་དག་གིས་བགྲོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། སྦྱིན་པ་གཏོང་བའི་སྐབས་ཀྱིས་ནམ་ཞིག་གི་ཚེ་
འཕགས་པའི་སྐྱེ་བོ་དང་ཕྲད་པ་མྱུར་དུ་འཐོབ་བོ། །དེ་ནས་དམ་པ་དེས་ཆོས་བསྟན་པ་ལས་འཁོར་བ་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་པར་རིག་ཅིང༌། འཕགས་ལམ་ཟག་པ་མེད་པ་མངོན་དུ་བྱས་པས་མ་རིག་པ་སྤངས་ནས། སྲིད་པ་འཁོར་བའི་རྒྱུན་ཐོག་མེད་ནས་སྐྱེ་འཆི་
གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པ་ཡང་དག་པར་བཅད་པར་བྱས་ཏེ། དམ་པ་དང་ཕྲད་པ་དེ་ཡི་རྒྱུ་ཅན་ཉན་ཐོས་སམ་རང་རྒྱལ་གྱི་ཞི་བ་མྱང་འདས་སུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །གསུམ་པ་ལ་བཞི། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྦྱིན་པའི་ཕན་ཡོན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་བསྟན་པ། 
རྟེན་གཉིས་ཀ་ལ་སྦྱིན་པའི་གཏམ་གཙོ་བོར་བསྟན་པ། བྱང་སེམས་ཀྱིས་སྦྱིན་པའི་ཚེ་དགའ་བ་ཇི་འདྲ་བ་འཐོབ་པ་བསྟན་པ། བྱང་སེམས་ཀྱིས་ལུས་སྦྱིན་པ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་མེད་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་སེམས་མ་ཡིན་པ་རྣམས་ནི་སྦྱིན་པས་
16-2-42b


སློང་བ་པོ་ཚིམ་པར་བྱས་པ་དང༌། དུས་མཉམ་པ་སྟེ་དེའི་མཇུག་ཐོགས་ཉིད་དུ་སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུའི་བདེ་བ་ལ་ངེས་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་མིན་ནོ། །དེས་ན་དེ་རྣམས་ནི་སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་སུམ་དུ་མི་མཐོང་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པ་ལ་མི་འཇུག་པ་ཡང་སྲིད་ན། 
འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕུགས་སུ་ཕན་པ་དང༌། འཕྲལ་དུ་བདེ་བ་སྒྲུབ་པར་དམ་བཅས་པའི་ཡིད་ཅན་གྱི་བྱང་སེམས་རྣམས། སྦྱིན་པས་རིང་པོར་མི་ཐོགས་པར་སློང་བ་པོ་ཚིམ་པར་བྱས་པ་མཐོང་བའི་མཇུག་ཐོགས་ཉིད་དུ། སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་དགའ་བ་མཆོག་
ཏུ་གྱུར་པ་འཐོབ་ཅིང་སྦྱིན་འབྲས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པས། དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚེ་སྦྱིན་པ་བྱེད་པ་ལ་དགའ་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་སྔར་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཚུལ་གྱིས་བརྩེ་བའི་བདག་ཉིད་བྱང་སེམས་དང༌། བརྩེ་བའི་བདག་ཉིད་མ་ཡིན་པ་ཐམས་ཅད་
ཀྱི་མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་ཀྱི་བདེ་བ་རྣམས་སྦྱིན་པས་འདྲེན་པ་དེའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པའི་གཏམ་ཉིད་གཙོ་བོ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བ་ཡིན་ནོ། །བཤེས་སྤྲིང་ལས་ཀྱང༌། ལོངས་སྤྱོད་གཡོ་བ་སྙིང་པོ་མེད་མཁྱེན་ནས། །དགེ་སྦྱོང་བྲམ་ཟེ་བཀྲེན་དང་བཤེས་
རྣམས་ལ། །སྦྱིན་པ་ཚུལ་བཞིན་སྩལ་བགྱི་ཕ་རོལ་ཏུ། །སྦྱིན་ལས་གཞན་པའི་གཉེན་མཆོག་མ་མཆིས་སོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། རྒྱུ་གང་ལས་བྱང་སེམས་རྣམས་སྦྱིན་པ་ལ་གུས་པར་འགྱུར་བ། སློང་བ་རྣམས་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས་ཚིམ་པར་
བྱས་པ་ན། བྱང་སེམས་ལ་དགའ་བའི་ཁྱད་པར་སྐྱེ་བ་ཀོ་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཅེ་ན། ཇི་ལྟར་སློང་བ་པོས་བྱིན་ཅིག་ཅེས་ཟེར་བའི་སྒྲ་ཐོས་པའི་དོན་བསམས་པ་ན། འདི་དག་ནི་བདག་ལ་སློང་བ་ཞིག་གོ་སྙམ་པ་ལས། རྒྱས་སྲས་ལ་ཡིད་ལ་བདེ་བ་ཡང་ནས་ཡང་དུ་འབྱུང་
16-2-43a


བ་དེ་ལྟར་ནི། ཐུབ་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ལ་ཞི་བ་མྱང་འདས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ཞུགས་པས་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་མིན་ན། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བཏང་བས་སློང་བ་པོ་ཚིམ་པར་བྱེད་པས། ཞི་བདེ་ལས་ལྷག་པའི་བདེ་བ་སྐྱེད་པ་
ལྟ་ཅི་ཞིག་སྨོས་དགོས་ཏེ་མི་དགོས་སོ། །ཞི་བ་དེས་སེམས་ཕྲོགས་པ་ན་གཞན་དོན་ལ་གཡེལ་བར་འགྱུར་ལ། བྱང་སེམས་ཀྱི་བདེ་བ་སྔར་བཤད་པ་དེས་སེམས་ཕྲོགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གཞན་དོན་ལ་ལྷག་པར་ཡང་བརྩོན་པར་འགྱུར་བས་མི་
འདྲའོ། །བཞི་པ་ནི། ཡང་སྦྱིན་པ་བཏང་བ་གང་ལས་བདེ་བ་ཕུལ་བྱུང་སྐྱེ་བར་བརྗོད་པ་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་གཏོང་བའི་བྱང་སེམས་ལ་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མི་འབྱུང་ངམ་ཞེ་ན། བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ས་ཐོབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་འདྲི་ན་ནི། སེམས་
མེད་པ་རྣམས་ལ་བཅད་པ་ལྟར་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མེད་དེ། འཕགས་པ་ནམ་མཁའ་མཛོད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཤིང་སཱ་ལ་ཆེན་པོའི་ཚལ་ཞིག་ཡོད་ལ། དེར་འགའ་ཞིག་འོངས་ནས་སཱ་ལ་གཅིག་བཅད་པ་ན། དེར་ཤིང་སཱ་ལ་
ལྷག་མ་དེ་རྣམས་འདི་སྙམ་དུ་འདི་ནི་བཅད་པའོ། །བདག་ཅག་ནི་མ་བཅད་པའོ་སྙམ་དུ་སེམས་ཤིང༌། དེ་དག་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང་ཁོང་ཁྲོ་བ་མེད་དོ། །རྟོག་པ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་དོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བཟོད་པ་དེ་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པ་འདི་
ནི། བཟོད་པ་ཡོངས་སུ་དག་པ་མཆོག་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཇི་སྐད་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས་ཀྱང༌། དེ་ལ་ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མེད། །ཡིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ག་ལ་ཡོད། །དེ་ནི་སྙིང་རྗེས་འཇིག་རྟེན་སྡུག །དེ་ཉིད་
16-2-43b


ཀྱིས་ནི་ཡུན་རིང་གནས། །ཞེས་གསུངས་པ་འདི་ཡང་ས་ཐོབ་པ་ལ་དགོངས་སོ། །ཡང་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཀུན་འཛིན་གྱི་ཆགས་པ་མེད་པའི་ས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་མ་ཐོབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་འདྲི་ན་ནི་ལུས་གནས་པ་དང་འགལ་བའི་རྐྱེན་རང་གི་ལུས་
ལ་བབས་པས། ལུས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གདོན་མི་ཟ་བར་འབྱུང་མོད་ཀྱང༌། དེའི་ཚེ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལ་ལྷག་པར་འཇུག་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་གནས་ཏེ། འདི་ལྟར་བྱང་སེམས་རྣམས་ནི། དམྱལ་བ་དང༌། དུད་འགྲོ་དང༌། ཡི་དྭགས་
ལ་སོགས་པའི་འགྲོ་བ་མི་བཟད་པར་ཆུད་པ། བར་མཚམས་མེད་པར་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་དྲག་པོས་ལུས་འཇོམས་པ། རང་གི་ལུས་གཅོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྟོང་འགྱུར་ལས་ཀྱང་ཆེས་ལྷག་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསྲན་དུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་དག་ལ་བལྟས་
པ་ན། སློང་བ་པོ་ལ་རང་ལུས་བཅད་ནས་སྟེར་བའི་བདག་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ལ་རྩིས་མེད་པར་བྱས་ནས། རང་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ལས། སེམས་ཅན་གཞན་དག་རྣམས་ཀྱི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་
བསྔལ་དེ་གཅད་པའི་ཕྱིར་དུ་ཆེས་མྱུར་དུ་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་མོ། །འདི་ནི་ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། ལུས་ནི་བཅད་ནས་བྱིན་པའི་སྡུག་བསྔལ་དེས། །དམྱལ་བ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གཞན་དག་ལ། །བལྟས་ནས་རང་གི་ཉམས་སུ་མྱོང་དེ་ལས། །གཅོད་པའི་དོན་དུ་
དེ་ནི་བརྩོན་པར་བྱེད། །ཅེས་འབྱུང་བ་དང་འགྱུར་གཉིས་ཀ་ལ་བརྟེན་པའི་བཤད་པའོ། །དེ་འདྲ་བའི་བསམ་པའི་སྟོབས་ཡོད་ན་ལུས་གཏོང་བ་ཡིན་ལ། བསམ་པ་དེ་ཡང་ས་མ་ཐོབ་པ་ལ་འོང་བ་མི་འགལ་བས་ས་མ་ཐོབ་པས་ཀྱང་ལུས་གཏོང་བ་གསུངས་སོ། །
16-2-44a


བཞི་པ་ནི། གཏོང་བའི་སེམས་པའི་སྦྱིན་པ་འདི་ཡང་སྦྱིན་པར་བྱ་བ་དང༌། ལེན་པ་པོ་དང༌། གཏོང་བ་པོར་བདེན་པར་དམིགས་པས་སྟོང་པའི་ཤེས་རབ་ཟག་པ་མེད་པས་ཟིན་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་
པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཆེན་མོ་ལས་གསུངས་ཏེ། མི་དམིགས་པའི་འཕགས་པའི་མཉམ་གཞག་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཡིན་པས་དེས་ཟིན་པའི་སྦྱིན་པ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་
བཞག་ལ། མི་དམིགས་པ་དེས་མ་ཟིན་པའི་སྦྱིན་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའོ། །དེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ནི་དོན་དམ་པའི་བྱང་སེམས་མ་ཐོབ་པ་དག་གིས་མངོན་སུམ་དུ་ངེས་པར་མི་ནུས་སོ། །དེ་ལ་ཕ་རོལ་ནི་འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོའི་ཕར་འགྲམ་དང༌། ངོགས་
ཏེ་སྒྲིབ་གཉིས་མ་ལུས་པ་སྤངས་པའི་སངས་རྒྱས་སོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་སོན་པ་ནི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །འདིར་འགྲེལ་པར་ཚིག་ཕྱི་མ་ཡོད་ན་མི་མངོན་པར་མི་བྱའོ། །ཞེས་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་འདིས་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་མི་མངོན་པར་མ་བྱས་པས་གཟུགས་སུ་
གྱུར་པའམ། པྲྀ་ཥོ་ད་ར་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མའི་མཐའ་ཅན་ཉིད་དུ་བཞག་གོ། ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་པཎྜི་ཏ་ཛ་ཡ་ཨཱ་ནནྟ་འདི་ལྟར་འཆད་དེ། རྒྱ་གར་གྱི་སྐད་ལ་ཕ་རོལ་ལ་པཱ་ར་དང༌། ཕྱིན་པ་ལ་ཨི་ཏཱ་ཞེས་པ་ཡོད་ལ། ཚིག་གཉིས་སྡུད་པར་བྱེད་
པའི་དུས་སུ་པཱ་ར་ལ་རྣམ་དབྱེ་གཉིས་པའི་གཅིག་ཚིག་ཨ་མྲ་བྱིན། ཨི་ཏཱའི་རྗེས་སུ་རྣམ་དབྱེ་དང་པོའི་ཚིག་སུ་བྱིན་ཏེ། པཱ་ར་མ་ཨི་ཏཱ་བར་མི་ཏཱ་ཞེས་ཚིག་བསྡུ་བར་བྱས་ན། ཨ་མྲ་དང་སུ་མི་མངོན་པར་འགྲོ་བ་ཡིན་ནའང༌། འདིར་ཚིག་ཕྱི་མ་ཡོད་ན་མི་མངོན་
16-2-44b


པར་མི་བྱའོ། །ཞེས་པའི་སྒྲའི་རྩ་བའི་ཚིག་གིས་སུ་མི་མངོན་པར་བྱེད་ཀྱང་ཨ་མྲ་མི་མངོན་པར་མ་བྱས་པའོ། །མཚན་ཉིད་འདིས་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཞེས་པ་ནི། རྣམ་དབྱེ་གཉིས་པའི་གཅིག་ཚིག་ཨམྲ་མོ། །དེ་མི་མངོན་པར་མ་བྱས་པས་པཱ་ར་མི་ཏཱ་ཞེས་
པའི་སྒྲའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པའོ། །པྲྀ་ཥོ་ད་ར་ལ་སོགས་པའི་ནང་ན་པཱ་ར་མྲ་ཞེས་པའི་ཚིག་མའི་མཐའ་ཅན་ཏེ། པཱ་ར་མ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན་པས་མི་མངོན་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བཤད་དེ། ཨམྲ་གྱི་ཨ་ཕྱིས་མྲ་བཞག་པ་ལ་ཨི་བྱིན་པས་མི་ཏཱར་སོང་ཞེས་པའོ། །
དང་པོའི་ཚིག་སུ་ནི་མ་དག་པ་འདྲ་བས་སི་ཡིན་ནམ་དཔྱད་དོ། །བོད་ཁ་ཅིག་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རྒྱ་སྐད་ལ་པཱ་རཾ་ཨི་ཏཱ་ཞེས་པ་ཡོད་པའི་རའི་ཀླད་ཀོར་གྲལ་དུ་བཞག་པས་པཱ་ར་མྲ་ཨི་ཏཱར་འགྱུར་བ་ལ། མཚམས་སྦྱར་བའི་ཚེ་ཨི་ཡིག་གི་གི་གུ་མ་ལ་བྱིན། ཨ་ཕྱིས་
པས་མི་ཏཱར་སོང་ཟེར་བ་སོགས་ཀྱི་མུན་སྤྲུལ་གྱི་བཤད་པ་མང་དུ་སྣང་ན་ཡང༌། པཎྜི་ཏའི་བཤད་པ་སྔར་བཀོད་པ་ཉིད་ལེགས་སོ། །སྦྱིན་པ་སྦྱིན་བྱ་ཞེས་པའི་རྐང་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཁོར་གསུམ་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་བཟུང་ནས། དེས་ཟིན་
པའི་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་མ་ཟིན་པའི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་དང་འདྲ་བས་ཕར་ཕྱིན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཡང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མ་ཟིན་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་བསྔོས་པས་ཟིན་པས་ཕ་རོལ་
ཏུ་འགྲོ་བར་ངེས་པ་ལ་བཞག་པའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་གྱི་མིང་རྙེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་ལ་ཕ་རོལ་འདིར་ཕྱིན་པ་ཞེས་ལས་ལ་སྦྱར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་ཕྱིན་པ་ཡིན་ལ། འདིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པར་བྱེད་པ་ཞེས་བྱེད་པ་ལ་
16-2-45a


སྦྱར་ན་སློབ་ལམ་ན་ཡང་ཕར་ཕྱིན་ཡོད་དོ། །སྦྱིན་པ་ལ་བཤད་པ་དེས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་སེམས་བསྐྱེད་དང༌། བསྔོ་བ་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པ་སོ་སོ་བ་དང་གཉིས་ཀ་རིག་པར་བྱའོ། །སྦྱིན་པའི་འཁོར་གསུམ་པོ་དག་
ལ་ཆགས་པ་སྟེ་བདེན་ཞེན་སྐྱེས་པར་གྱུར་པས་བཅིངས་ན་ནི། སྦྱིན་པ་དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་མདོ་ལས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པ་རྣམས་ལ་ད་ལྟ་ནས་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་ནི། ལུས་གཞན་ལ་སྟེར་བ་དང༌། དགའ་བ་སྐྱེད་ཚུལ་ཁྱད་པར་
ཅན་རྣམས་ནི་མོས་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་སྦྱོང་ལ། ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་གཞན་རྣམས་ནི་ཡར་མར་གྱི་ཞིང་ལ་བརྟེན་ནས། ཆུ་ཡན་ཆད་གཏོང་བའི་སྒོ་ནས་རྒྱུན་ལྡན་དུ་གསོག་པ་དང༌། དེའི་ཚེ་འཁོར་གསུམ་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པར་བྱའོ། །
དེ་ཡང་རང་གི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་དགེ་རྩ་གསུམ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་བསམ་པས་ཡང་ཡང་གཏོང་བ་དང༌། མ་བཏང་ཡང་དེ་རྣམས་འཇིག་པས་འདོར་དགོས་ལ། གཏོང་ཚོད་འདྲ་བ་ལ་སྔོན་དུ་རང་གི་བསམ་པས་གཏོང་བ་མཆོག་ཡིན་པ་རྣམས་བསམ་སྟེ། 
སྤྱོད་འཇུག་ལས། ལུས་དང་དེ་བཞིན་ལོངས་སྤྱོད་དང༌། །དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་བསྒྲུབ་ཕྱིར། །ཕངས་པ་མེད་པར་གཏང་བར་བྱ། །ཞེས་དང༌། ཐམས་ཅད་བཏང་བས་མྱ་ངན་འདའ། །བདག་བློ་མྱ་ངན་འདས་པ་སྒྲུབ། །ཐམས་
ཅད་གཏོང་བར་ཆབས་ཅིག་ལ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཏང་བ་མཆོག །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱའོ། །གསུམ་པ་ནི། ད་ནི་སྔར་ཇི་སྐད་བརྗོད་པའི་ས་རབ་དགའ་ཞེས་པ་ཟག་མེད་ཀྱི་ཤེས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། ས་དེའི་ཡོན་ཏན་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བརྗོད་པའི་སྒོ་ནས་
16-2-45b


བསྟན་པ་ནི། ས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་འདི་ནི་ནོར་བུ་ཆུ་ཤེལ་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་བཞིན་དུ་གནས་སོ། །འདི་ལ་ཟླ་བ་དང་ཆོས་མཐུན་གསུམ་ལས། དང་པོ་གནས་མཐོན་པོར་གནས་པ་ནི། སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟ་བུར་སའི་ཡོན་ཏན་ཐོབ་པའི་རྒྱལ་བའི་སྲས་ས་
དང་པོ་པའི་ཡིད་ལ་རབ་ཏུ་གནས་པའི་ཕྱིར་ལམ་མཐོན་པོར་གནས་པས་ཟླ་བ་ནམ་མཁའི་གནས་མཐོན་པོར་གནས་པ་དང་འདྲའོ། །ས་དང་པོ་ནི་བྱང་སེམས་དེའི་ཡིད་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་པས་དེ་ལ་གནས་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་མགོ་ལ་མིག་གནས་
པ་བཞིན་ནོ། །ས་དང་པོའི་དོན་དམ་པའི་སེམས་དེ་རང་གང་ལ་གནས་པའི་དམ་པ་སྟེ་མཆོག་གི་རྟེན་དེའི་ཡིད་དེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་འོད་ཆགས་པས་མཛེས་པ་རྙེད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཟླ་བས་རང་གི་རྟེན་གྱི་ནམ་མཁའ་འོད་དཀར་པོས་མཛེས་པར་བྱེད་པ་དང་
འདྲའོ། །ཡང་ས་དང་པོ་ནི་རང་གི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་མཐོང་སྤང་རྣམས་ལས་རྒྱལ་ཏེ་གནས་པའི་ཕྱིར་ཟླ་བས་མུན་པ་སྟུག་པོ་སྟེ་འཐུག་པོ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་བསལ་ནས་གནས་པ་དང་འདྲའོ། །དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་དགོངས་པ་རབ་ཏུ་
གསལ་བ་ལས། དོན་དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དང་པོའི་རྣམ་པར་བཤད་པའོ།། །།༄༅། །གཉིས་པས་གཉིས་པ་དྲི་མ་མེད་པ་བཤད་པ་ལ་ལྔ། ས་འདིར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པར་བསྟན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསྔགས་པ་བསྟན་
པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་མ་འདྲེས་པའི་དཔེ་བསྟན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་གྱི་དབྱེ་བ་བསྟན་པ་དང༌། སའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་སྒོ་ནས་མཇུག་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི། ས་འདིར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་
16-2-46a


བསྟན་པ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་དག་པར་བསྟན་པ། ས་དང་པོ་ལས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྷག་པར་བསྟན་པ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པའི་རྒྱུ་གཞན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ས་གཉིས་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ནི། ཚུལ་
ཁྲིམས་རབ་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང༌། ཡོན་ཏན་རྣམས་དག་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། སད་པར་མ་ཟད་རྨི་ལམ་དུ་ཡང་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་དྲི་མ་སྤངས་པ་སྟེ་དེས་མ་གོས་པའོ། །འདི་ནི་རྩ་ལྟུང་དང་རང་བཞིན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཙམ་
གྱི་འཆལ་ཁྲིམས་མིན་གྱི། བཅས་པ་དང་འགལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཆལ་ཁྲིམས་ཀྱི་དྲི་མ་སྤངས་པའོ། །དེ་ལ་འཆལ་ཁྲིམས་ཀུན་ནས་སློང་བའི་ཉོན་མོངས་དང་དུ་མི་ལེན་པ་དང༌། བཅས་པ་དང་འགལ་བའི་སྡིག་པའི་ལས་མི་འབྱུང་བའི་
ཕྱིར་ན། བཅས་འགལ་གྱི་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་ལ་འགྱོད་པའི་མེ་ཞི་བས་བསིལ་བ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ། དེའི་སྐད་དོད་ཤཱི་ལ་ལ་ཤཱི་ཏ་བསིལ་བ་དང༌། ལ་ཏི་ཐོབ་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་བདེ་བའི་རྒྱུ་ཉིད་ཀྱིས་དམ་པས་བསྟེན་བྱ་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ། འདི་ཡང་ངེས་ཚིག་གི་བཤད་པའོ། །དེ་ནི་ངོ་བོའི་དབང་དུ་བྱས་ན་ལུས་ངག་གི་འཆལ་ཚུལ་བདུན་སྤོང་བའི་སྤོང་བདུན་གྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་ལ། མ་ཆགས་པ་བརྣབ་སེམས་མེད་པ་དང༌། གནོད་སེམས་ཀྱི་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང༌། 
ལོག་ལྟ་དང་བྲལ་བའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་ནི། སྤོང་བདུན་ཀུན་ནས་སྤོང་བར་བྱེད་པས་ན་ཀུན་ནས་སློང་བྱེད་དང༌བཅས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། ནག་པོའི་ལས་ལམ་བཅུ་སྤོང་བའི་དཀར་པོའི་ལས་ལམ་གྱི་སྤོང་བ་བཅུའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཡང་བྱང་སེམས་དེ་ཚུལ་
16-2-46b


ཁྲིམས་ཇི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས། ཡོན་ཏན་རྣམས་དག་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱི་རྒྱུ་བ་སྟེ་ཀུན་སྤྱོད་གསུམ། སད་པ་དང་རྨི་ལམ་གྱི་སྐབས་ཀུན་ཏུ་ལྟུང་བ་ཕྲ་མོས་ཀྱང་དག་པར་གྱུར་པས། དམ་པ་སྟེ་མཆོག་གི་ལས་ལམ་བཅུ་ཆར་མ་ཚང་བ་
མེད་པར་གསོག་པར་བྱེད་དེ། དགེ་བའི་ལས་ལམ་དང་པོ་སྲོག་གཅོད་སྤོང་བ་སོགས་གསུམ་ནི་ལུས་ཀྱིས་དང༌། བར་གྱི་བཞི་ནི་ངག་གིས་དང༌། ཐ་མ་གསུམ་ཡིད་ཀྱིས་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་ནི་གསོག་པར་བྱེད་པའི་དོན་ནོ། །དེ་ཡང་དགག་བཅས་ཀྱི་མཚམས་ལས་ལྡོག་པར་
མ་ཟད། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བརྩམས་པའི་སྒྲུབ་བཅས་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀུན་རྫོགས་པར་བྱེད་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། ཡང་ཅི་ལས་ཀྱི་ལམ་འདི་རྣམས་ས་དང་པོའི་བྱང་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང་བཅུ་ཆར་ཚང་བར་གསོག་པར་མི་བྱེད་དམ་ཞེ་ན། དེས་ཀྱང་གསོག་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང༌དགེ་
བའི་ལས་ཀྱི་ལམ་འདི་ལྟ་ཞིག་བཅུ་ཆར་ཡང༌། ས་གཉིས་པ་བ་དེ་ལ་ཀླགས་པ་སྟེ་ཤིན་ཏུ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བར་དག་པར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་ས་དང་པོ་བ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལ་ས་དང་པོར་སྦྱིན་པ་ལྷག་པར་གསུངས་པ་ནི་ཡར་ལྡན་དུ་ཡོད་པས། སྦྱིན་པ་ལས་གཞན་པའི་
ཕར་ཕྱིན་ལྷག་མ་དགུའི་ནང་ནས། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་བརྩམས་པའི་ཉམས་ལེན་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ཚོད་ཙམ་བཟོད་པ་སོགས་ལ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྷག་པར་གསུངས་ཀྱི། ཕར་ཕྱིན་ལྷག་མ་རྣམས་མེད་པ་ནི་མིན་ནོ། །དགེ་བཅུ་སྨོས་པ་ནི་དེ་ལས་བརྩམས་
པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བཅས་པའི་མཚོན་བྱེད་ཡིན་པས། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བཅས་མཚམས་ཐམས་ཅད་གཟུང་ངོ༌། །དེ་འདྲ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་པ་ཅན་དེ་ནི་སྟོན་ཀའི་ཟླ་བ་ལ་ཚ་གདུང་ཞི་བར་བྱེད་པ་དང༌། དཀར་བའི་འོད་ཀྱིས་ལམ་མེར་གནས་པ་གཉིས་ཡོད་པ་
16-2-47a


ལྟར། རྟག་ཏུ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པར་གནས་པ་དེ། དབང་པོའི་སྒོ་བསྡམས་པའི་ཞི་བ་དང༌། ལམ་མེར་གསལ་བའི་ལུས་ཅན་གྱི་འོད་ཆགས་པར་དེ་དག་གིས་རྣམ་པར་མཛེས་སོ། །བཞི་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་དགེ་སློང་ཁ་ཅིག་སོ་ཐར་ལས་
བརྩམས་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཆེས་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཡིན་ཀྱང༌། གལ་ཏེ་དེ་ནི་ཆོས་རྣམས་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་ལྟ་བ་མི་སྤོང་ན། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མཚན་དེས་དགེ་སློང་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་དག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ལྟར་
བཅོས་པ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། འོད་སྲུངས་འདི་ལ་དགེ་སློང་ཁ་ཅིག་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ཡིན་ཏེ། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པས་བསྡམས་ཤིང་གནས། ཆོ་ག་དང་སྤྱོད་ཡུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ལའང་འཇིགས་པར་ལྟ་
བ། ཡང་དག་པར་བླངས་ཏེ་བསླབ་པའི་གཞི་རྣམས་ལ་སློབ་ཅིང་ལུས་དང་ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡོངས་སུ་དག་པ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་པས། འཚོ་བ་ཡོངས་སུ་དག་ཀྱང་དེ་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཡིན་ཏེ། འོད་སྲུངས་དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ལྟར་
བཅོས་པ་དང་པོའོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནས། འོད་སྲུངས་གཞན་ཡང་འདི་ལ་དགེ་སློང་ཁ་ཅིག་སྦྱངས་པའི་ཡོན་ཏན་བཅུ་གཉིས་ཡང་དག་པར་བླངས་ཀྱང༌། དམིགས་པ་ལ་ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ། ངར་འཛིན་པ་དང་ང་ཡིར་འཛིན་པ་ལ་གནས་པ་དེ་ནི། འོད་སྲུངས་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་
ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པ་ལྟར་བཅོས་པ་བཞི་པ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་སོ། །བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ནི་དམིགས་པར་ལྟ་བའོ། །དེ་ཡང་ང་དང་ང་ཡིར་འཛིན་པ་ལ་གནས་པས་བསྟན་ཏེ། དེའི་དོན་ནི་ཐུན་མོང་བའི་འཇིག་ལྟ་ལ་མི་བྱའི། ང་དང་ང་ཡི་བ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་
16-2-47b


གྲུབ་པར་འཛིན་པ་མི་སྤོང་བ་ལ་བྱའོ། །དེ་ནི་ཞེས་པ་བཤད་མ་ཐག་པ་ལ་སྙོག་ཏུ་མི་རུང་བས། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་དག་པར། །མཐོང་ན་དེས་དེ་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ཡིན། །ཞེས་ནག་ཚོས་དེས་དེ་ཞེས་བསྒྱུར་བ་ལེགས་སོ། །དམིགས་པ་
ཅན་གྱི་ལྟ་བ་མི་སྤོང་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་དག་པ་དེའི་ཕྱིར། ས་གཉིས་པ་བ་དེ་ནི། རྟག་ཏུ་སེམས་ཅན་གང་ལ་ཚུལ་འཆལ་སྤོང་བ་དང༌། སྤོང་གཉེན་གང་ཞིག་བྱེད་པ་དང༌། གང་གིས་སྤོང་བ་གསུམ་ཆར་ལའང་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་ལ་སོགས་པའི་གཉིས་ཀྱི་ཆོས་
ལ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་ལྟ་བའི་གཉིས་སུ་འཛིན་པའི་བློའི་རྒྱུ་བ་ཡང་དག་པར་བྲལ་བར་ཏེ་སྤོང་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ལྔ། སྦྱིན་འབྲས་བདེ་འགྲོར་སྤྱོད་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་རག་ལས་པ། སྦྱིན་འབྲས་ལ་སྐྱེ་བ་བརྒྱུད་མར་སྤྱོད་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་
ལ་རག་ལས་པ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བྲལ་ན་ངན་འགྲོ་ལས་ཐར་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་བསྟན་པ། སྦྱིན་པའི་གཏམ་གྱི་རྗེས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་གཏམ་མཛད་པའི་རྒྱུ་མཚན། མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་གཉིས་ཀའི་རྒྱུར་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྔགས་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་
ལྟར་བྱང་སེམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པར་བརྗོད་ནས། དེའི་འོག་ཏུ་སྤྱིར་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཀྱང༌། སྦྱིན་སོགས་ལས་ཡོན་ཏན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་དང༌། ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པར་སྟོན་
པ་ནི། སྦྱིན་པ་པོ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ལྡན་པས་སྦྱིན་པ་བཏང་བ་ལས། ལྷ་མིའི་ནང་དུ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དག་འབྱུང་རྒྱུ་དེ་ནི། འགྲོ་བ་ངན་པ་ངན་འགྲོར་ལྷུང་བའི་ཉི་ཚེ་བའི་དམྱལ་བ་དང༌། བ་ལང་དང་རྟ་དང་གླང་པོ་ཆེ་དང་
16-2-48a


སྤྲེའུ་དང༌། ཀླུ་ལ་སོགས་པ་དང་ཡི་དྭགས་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པ་ལ། ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་འབྱུང་བ་ནི། སྐྱེ་བོ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྐང་པ་ཉམས་པ་སྟེ་བྲལ་བ་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ནི་
ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བྲལ་ན་དེས་སྦྱིན་པ་བཏང་བའི་འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས། བདེ་འགྲོའི་རྟེན་ལ་མི་སྨིན་པར་ངན་འགྲོའི་རྟེན་ལ་སྨིན་པར་འགྱུར་བར་བསྟན་པས། སྦྱིན་འབྲས་བདེ་འགྲོའི་རྟེན་ལ་སྨིན་པ་ཞིག་དགོས་པས་དེ་འདོད་ན། སྔར་བཤད་པའི་སྦྱིན་
པ་གཏོང་བ་པོས་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུང་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་བྲལ་ན་སྦྱིན་འབྲས་ངན་འགྲོའི་རྟེན་ལ་སྨིན་པ་དང༌། རྟེན་དེ་ལ་སྔར་གྱི་སྦྱིན་པའི་འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། ཤིན་ཏུ་བླུན་པས་གསར་དུ་སྦྱིན་སོགས་སྒྲུབ་པ་མེད་པའི་
ཕྱིར། སྐྱེད་དང་བཅས་པའི་དངོས་པོ་འདུ་བ་སྟེ་རྩ་བ་ལ་སྤྱད་པས་ཡོངས་སུ་ཟད་པས་ན། སྔོན་གྱི་སྦྱིན་འབྲས་མ་ལུས་པ་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཕྱིན་ཆད་ནས་གང་ཟག་དེ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་དཔེར་ན་ས་བོན་ཉུང་ངུ་བཏབ་པ་ལས། འབྲས་བུ་རྒྱ་ཆེན་
པོ་རྙེད་པའི་མི་དེ་སླར་ཡང་འབྲས་བུའི་ཆེད་དུ་དེ་བས་ཀྱང་ཆེས་མང་བའི་ས་བོན་འདེབས་པ་ནི། འབྲས་བུའི་ཚོགས་ཆེན་པོ་འཕེལ་བས་མ་ཆད་པ་ཡོད་ཀྱི། གང་ཞིག་བླུན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ས་བོན་ཙམ་ཡང་མི་འདེབས་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་ལ་ནི། འབྲས་བུ་མ་ཆད་པར་འཕེལ་
བ་མེད་པ་དང་འདྲའོ། །གསུམ་པ་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྐང་པ་ཆག་པས་ལོངས་སྤྱོད་རྒྱུན་པར་འཕེལ་བ་རྙེད་དཀའ་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། ངན་འགྲོར་སོང་བས་ངན་འགྲོ་ནས་ཐོན་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་རྙེད་དཀའོ། །ཞེས་སྟོན་པ་ནི། གང་གི་ཚེ་དཔའ་བོ་མཐུན་པའི་ཡུལ་
16-2-48b


ན་གནས་པ། འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་བ་ལྟར། གཞན་ལ་རག་མ་ལས་པར་རང་གི་འདོད་པས་རང་དབང་དུ་འཇུག་ཅིང༌། མཐུན་པའི་ཡུལ་ལྷ་མིའི་འགྲོ་བ་ན་གནས་པ་ན། གལ་དེ་གང་ཟག་འདི་བདག་ཉིད་ངན་འགྲོར་ལྟུང་བ་ལས་འཛིན་པར་མི་བྱེད་ན། དཔའ་བོ་བཅིངས་
ནས་རི་སུལ་ཆེན་པོར་བསྐྱུར་བ་ལྟར། ངན་འགྲོའི་གཡང་སར་ལྷུང་བས་རང་ལ་དབང་མེད་པར་གཞན་དབང་གིས་འཇུག་པའི་ཚེ་ངན་འགྲོར་སོང་བ་དེ་ལས་ཕྱི་ནས་ཏེ་ད་གཟོད་གང་གིས་སློང་བར་བྱེད་དེ་དེ་ལྟར་བྱེད་པ་མེད་དོ། །ངན་འགྲོའི་རྟེན་ལ་ནི་དགེ་བ་སྒྲུབ་
པ་ཤིན་ཏུ་དཀོན་ལ། སྡིག་པ་སོགས་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་ཐུ་བས་ན། ངན་འགྲོ་ཁོ་ནར་བརྒྱུད་དགོས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་མདོ་སྡེ་ལས་ཀྱང༌། བརྒྱ་ལ་གལ་ཏེ་མི་རྣམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྐྱེས་ན་ཡང༌། རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཉིས་སྒྲུབ་སྟེ། ཞེས་མིར་སྐྱེ་བ་དཀའ་བར་གསུངས་སོ། །
དེས་ན་ད་ལྟ་ནས་རང་ཉིད་ངན་འགྲོར་མི་ལྟུང་བར་གཟུང་དགོས་ལ། དེ་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་འབད་པ་བྱེད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །བཞི་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ནི་ངན་འགྲོར་འཁྲིད་པ་སོགས་ཉེས་པ་དུ་མའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་དེའི་
ཕྱིར་སྡིག་པ་མཐའ་དག་ཕམ་པར་མཛད་པའི་རྒྱལ་བས། སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཆུད་མི་ཟ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སྦྱིན་པའི་གཏམ་མཛད་ནས། དེའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ཚུལ་ཁྲིམས་སྦྱིན་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་སྟེ་སྒྲུབ་པའི་གཏམ་ཉིད་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་
རྒྱུ་མཚན་ནི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅན་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉིད་ཞིང་ངོ༌། །ཞིང་དེར་སྦྱིན་སོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་རྣམ་པར་འཕེལ་ན། རྒྱུ་སྦྱིན་སོགས་དང་འབྲས་བུ་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་བཟང་པོ་ལ་ཉེ་བར་སྤྱོད་པའི་བརྒྱུད་པ་གོང་ནས་གོང་དུ་རྣམ་
16-2-49a


པར་ཆད་པ་མེད་པའི་སྒོ་ནས། འབྲས་བུའི་ཚོགས་འཕེལ་ཞིང་དུས་རིང་པོར་ལོངས་སྤྱོད་པར་ནུས་ཀྱི། དེ་ལས་གཞན་དུ་ན་དེ་ལྟར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ནི་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྦྱིན་འབྲས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་ཚོགས་འབྱུང་
བ་ཁོ་ནའི་རྩིས་མི་གཏང་བར། ལོངས་སྤྱོད་དེ་ལ་གང་གིས་སྤྱོད་པའི་ལུས་རྟེན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་རྩིས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དེ་སྐྱེ་བ་དུ་མར་འོང་བའི་རྩིས་ཀྱང་གཏང་དགོས་ལ། དེའི་ཐབས་ཀྱང་ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་ཤེས་དགོས་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །བྱང་
སེམས་ལས་དང་པོ་བས་ཀྱང་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་ལ་བརྩོན་དགོས་ལ། དེ་ཡང་ཆེད་དུ་བྱ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ། སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་དོན་དུ་དམིགས་ཏེ་བྱེད་དགོས་མོད་ཀྱང༌། གནས་སྐབས་སུ་བདེ་འགྲོའི་རྟེན་ལ་སྦྱིན་འབྲས་
སྨིན་པ་དགོས་པ་དང༌། དེ་ཡང་སྐྱེ་བ་དུ་མར་འབྱུང་དགོས་ལ། དེ་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་རག་ལས་པ་རྣམས་འདྲ་སྟེ། དེ་མེད་ན་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་པའི་མཐུན་རྐྱེན་མི་ཚང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྔ་པ་ནི། བདེ་འགྲོའི་ལུས་དང་རྟེན་དེ་ལ་སྦྱིན་འབྲས་ཡུན་རིང་དུ་སྤྱོད་
པ་གཉིས་ཀ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་རག་ལས་ཤིང༌། དེ་ཉིད་ངེས་ལེགས་འཐོབ་པ་ལ་ཡང་མེད་མི་རུང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་ཚུལ་འདིས་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལམ་མ་ཞུགས་རྣམས་ཀྱི་མངོན་མཐོའི་རྒྱུ་དང༌། ཐུབ་པའི་གསུང་ལས་སྐྱེས་པ་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང༌། རང་རྒྱལ་གྱི་བྱང་ཆུབ་
ཀྱི་ལམ་དུ་བདག་ཉིད་ངེས་པ་རྣམས་དང༌། རྒྱལ་སྲས་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱི་ངེས་པར་ལེགས་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུ་ནི། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་གཞན་མེད་དོ། །དེའི་དོན་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཁོ་ན་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་རྒྱུ་གཞན་གཅོད་པ་ནི་མིན་ཏེ། ཚུལ་ཁྲིམས་མིན་པའི་རྒྱུ་གཞན་དུ་མ་
16-2-49b


ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་མངོན་མཐོ་ཁྱད་པར་ཅན་དང་ངེས་ལེགས་འགྲུབ་པ་ལ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ངེས་པར་འབྲེལ་བ་དགོས་ཀྱི། དེ་དོར་ན་གཏན་མི་འགྲུབ་པའི་དོན་ནོ། །འདི་ཡང་ས་བཅུ་པའི་མདོ་ལས། སྲོག་གཅོད་སོགས་ཀྱི་མི་དགེ་བ་བཅུ་པོ་རེ་རེ་ལ་
ཆེན་པོ་དང་འབྲིང་དང༌། ཆུང་ངུར་ཕྱེ་བའི་རེ་རེས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་དམྱལ་བ་དང༌། དུད་འགྲོ་དང་ཡི་དྭགས་སུ་འཁྲིད་པ་དང༌། མཐར་གལ་ཏེ་མིའི་ནང་དུ་སྐྱེས་ན་སྲོག་གཅོད་ཀྱིས་ཚེ་ཐུང་བ་དང་ནད་མང་བ་གཉིས་དང༌། ལྷག་མ་དགུའི་རེ་རེས་ཀྱང་མི་འདོད་པ་གཉིས་
གཉིས་སྒྲུབ་པ་དང༌། དགེ་བཅུས་ནི་འདོད་པའི་ལྷ་དང་མིར་སྐྱེ་བ་ནས་སྲིད་རྩེའི་བར་དུ་སྐྱེ་བ་དང༌། དེའི་གོང་མར་དགེ་བཅུ་འདི་དག་རང་གཅིག་པུའི་དོན་ལ་དམིགས་པའི་ཉི་ཚེ་བའི་སེམས་དང༌། འཁོར་བ་ལ་སྐྲག་པའི་ཡིད་འབྱུང་བ་དང་བཅས་ཤིང༌། སྙིང་རྗེ་
ཆེན་པོ་མེད་པ་དང་གཞན་གྱི་སྒྲའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་པས་སྦྱངས་ན། ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་དོ། །དེའི་གོང་མར་སྲིད་པ་ཐ་མ་པའི་ཚེ་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱང་
ཆུབ་ལ་དམིགས་པ་དང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པ་མེད་པ་དང༌། རྟེན་འབྲེལ་ཟབ་མོའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པས་སྦྱངས་ན། རང་རྒྱལ་གྱི་ཐེག་པས་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་དོ། །དེའི་གོང་མར་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་ཤིན་ཏུ་ཚད་མེད་པའི་སྙིང་
བརྩེ་བ་དང༌། སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཐབས་ལ་མཁས་པས་བསྡུས་པ་དང༌། སྨོན་ལམ་རླབས་ཆེན་པོ་བཏབ་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མི་གཏོང་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ལ་དམིགས་པས་སྦྱངས་ན། བྱང་སེམས་ཀྱིས་
16-2-50a


ཡོངས་སུ་དག་པ་དང༌། ཕར་ཕྱིན་དག་པའི་སྤྱོད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་འགྲུབ་པར་བྱེད་པར་གསུངས་པའི་དོན་བསྡུས་པའོ། །བཤེས་སྤྲིང་ལས་ཀྱང༌། ཁྱོད་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་ཉམས་མོད་མི་དམའ། །མ་འདྲེས་མ་སྦགས་པ་དག་བསྟེན་
པར་མཛོད། །ཁྲིམས་ནི་རྒྱུ་དང་མི་རྒྱུའི་ས་བཞིན་དུ། །ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་གཞི་རྟེན་ལེགས་པར་གསུངས། །ཞེས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སློབ་པ་གལ་ཆེ་བར་གསུངས་སོ། །དེས་ན་སྐབས་ས་གཉིས་པའི་སྐབས་སུ་གསུངས་ཀྱང༌། བྱེད་པ་བྱང་སེམས་ལས་དང་པོ་
པས་ཀྱང་བྱ་དགོས་པ་ནི། མི་དགེ་བ་བཅུ་ལ་ཀུན་སློང་ནས་ཀྱང་མི་རྒྱུ་བར་སྡོམ་སེམས་བསྟེན་པའི་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར། སྦྱིན་པས་ལོངས་སྤྱོད་དག་ནི། ཞེས་པ་ནས། ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་གཞན་མེད། །ཅེས་པའི་བར་གྱིས་བསྟན་
པ་ལྟར་སེམས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སློབ་རེས་ཀྱིས་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་པ་ལ་སྦྱང་དགོས་ལ། དེ་ཡང་གོ་བ་ཙམ་དང་ལན་འགའ་ཟུང་ཙམ་གོམས་པས་ནི་གར་ཡང་མི་ཕྱིན་པས། རྒྱུན་ལྡན་དུ་དོན་དེ་རྣམས་སེམས་དགོས་
སོ། །རྒྱུན་ལྡན་དུ་གོམས་ན་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་ཚུལ་དང་པོ་ཐོས་པ་ནའང་ཡིད་ལ་གདུང་བ་སྐྱེད་པ་དང༌། སྟོན་པས་ཀྱང་ཡུན་རིང་པོའི་བར་དུ་སྐུ་ཉམས་སུ་བཞེས་པར་མི་ནུས་པ་རྣམས་ལ་ཡང༌། བློ་རང་གི་ངང་གིས་འཇུག་པ་ཞིག་འོང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་
ཡང་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་པར་བསྟོད་པ་ལས། གང་ཞིག་ཐོས་པར་གྱུར་ནའང་འཇིག་རྟེན་འདི་ལ་གནོད་པ་སྐྱེ་འགྱུར་དང༌། །གང་ཡང་ཁྱོད་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཡུན་རིང་སྐུ་ཉམས་བཞེས་པར་མི་སྤྱོད་པའི། །སྤྱོད་པ་དེ་དག་ཁྱོད་ལ་གོམས་པས་དུས་སུ་རང་གི་རང་ཉིད་
16-2-50b


འགྱུར། །དེ་སླད་ཡོན་ཏན་དག་ནི་ཡོངས་གོམས་མ་བགྱིས་སྤེལ་བར་དཀའ་བ་ལགས། །ཞེས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། །ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ནི་ཀླུ་གཙང་སྦྲ་ཅན་རྣམས་གནས་པའི་མཐུས། རོ་གང་ཡིན་རླབས་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་འཕེན་པས། རོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་
འགྲོགས་པ་དང༌། བཀྲ་ཤིས་པའི་ཕུན་ཚོགས་དང༌། རྣ་ནག་མ་སྟེ་བཀྲ་མི་ཤིས་པ་གཉིས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་འགྲོགས་པ་དེ་ལྟར་ཏེ་དེ་བཞིན་ཏུ། ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོངས་སུ་དག་པས་དབང་དུ་བྱས་པའི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ས་གཉིས་པ་པ་དེ། ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་དང་ལྷན་
ཅིག་ཏུ་གནས་པར་མི་འདོད་དོ། །བཞི་བརྒྱ་པའི་འགྲེལ་པ་ལས། བཀྲ་ཤིས་མ་གང་དུ་ཞུགས་པའི་ཁྱིམ་དུ་རྣ་ནག་མ་ཡང་གདོན་མི་ཟ་བར་ཡོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང་འདིར་བཤད་པ་གཉིས་མི་འགལ་ཏེ། དེར་ནི་མིང་དེ་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་གཉིས་ལ་དགོངས་
ལ། འདིར་ནི་རྣ་ནག་མ་ཞེས་པ་བཀྲ་མི་ཤིས་པའི་མིང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཞི་པ་ནི། གང་ཟག་གང་གིས་སྤོང་བ་དང༌། སྤང་བྱ་གང་ཞིག་སྤོང་བ་དང༌། སེམས་ཅན་གང་ལ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་འཁོར་གསུམ་དུ་བདེན་པར་དམིགས་པའི་ས་བོན་འགོག་མི་ནུས་པ་ཡོད་ན། 
དེ་འདྲ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཞེས་བཤད་ལ། ཚུལ་ཁྲིམས་དེ་ཉིད་སྔར་བཤད་པའི་འཁོར་གསུམ་དུ་བདེན་པར་དམིགས་པའི་ཆགས་པས་སྟོང་པ་སྟེ་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པའི་ཟག་མེད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་ན། འཇིག་རྟེན་
ལས་འདས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཡོད་དོ། །ལྔ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་སྟོན་ཀའི་དུས་ཀྱི་ཟླ་འོད་དྲི་མ་དང་བྲལ་བས། སྐྱེ་བོའི་གདུང་བ་སེལ་བ་ཇི་བཞིན་དུ། རྒྱལ་བའི་སྲས་ས་གཉིས་པ་པའི་ཟླ་བ་ལས་བྱུང་བའི་འཆལ་ཁྲིམས་
16-2-51a


ཀྱི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་འོད་དང་ལྡན་པས། ས་གཉིས་པ་དྲི་མ་མེད་པ་ཞེས་པའི་མཚན་དོན་དང་ལྡན་པ་འདི་ཡང༌། འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་འགྲོ་བའི་ཡིད་ཀྱི་གདུང་བ་སེལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ས་
གཉིས་པ་པ་འདི་ནི་འཁོར་བར་འཁོར་བའི་ཁོངས་སུ་མི་གཏོགས་པས་སྲིད་པ་འཁོར་བ་མིན་ཡང༌། སྲིད་པ་ཡི་དཔལ་ཡིན་ཏེ། ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་བྱང་སེམས་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་དང༌། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སྨོན་ལམ་གྱི་
དབང་གིས་གླིང་བཞི་ལ་དབང་བའི་འཁོར་སྒྱུར་གྱི་རྒྱུ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་དགོངས་པ་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ལས། དོན་དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་གཉིས་པའི་བཤད་པའོ།། །།
གསུམ་པ་ས་གསུམ་པ་འོད་བྱེད་པ་བཤད་པ་ལ་བཞི། ཁྱད་པར་གྱི་གཞི་སའི་ངེས་ཚིག །ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་སའི་ཡོན་ཏན། ཕར་ཕྱིན་དང་པོ་གསུམ་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས། སའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་སྒོ་ནས་མཇུག་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱི་ས་
ནི་གསུམ་པ་འདི་ལ་ནི། འོད་བྱེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་འོད་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མཚན་དོན་དང་མཐུན་པ་ཡིན་ཏེ། ས་གསུམ་པ་ཐོབ་པ་དེའི་ཚེ་ཤེས་བྱའི་བུད་ཤིང་མ་ལུས་པ་སྲེག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེ་གཉིས་སྣང་གི་སྤྲོས་པ་ཀུན། མཉམ་གཞག་
ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་ནུས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་འོད་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་སེམས་གསུམ་པ་བསྐྱེད་པའི་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྲས་པོ་དེ་ལ་ས་གསུམ་པ་དེའི་ཚེ། ཉི་མ་འཆར་ལ་ཁད་པའི་དུས་སུ། ཟངས་འདྲ་བའི་སྣང་བ་འབྱུང་བ་ལྟར་བྱང་སེམས་
16-2-51b


འདི་ལ་ཡང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་འབྱུང་ངོ༌། །འདི་ནི་ས་དེར་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་འོད་དམར་པོའམ་དམར་སེར་གྱིས་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་པའི་སྣང་བ་འབྱུང་བའོ། །རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས་ཀྱང༌། ས་གསུམ་པ་ནི་འོད་བྱེད་པའོ། །ཡེ་ཤེས་ཞི་བའི་འོད་འབྱུང་ཕྱིར། །བསམ་གཏན་མངོན་
ཤེས་སྐྱེས་པ་དང༌། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་ཡོངས་ཟད་ཕྱིར། །དེ་ཡི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ན། །བཟོད་དང་བརྩོན་འགྲུས་ལྷག་པར་སྤྱོད། །ལྷ་ཡི་དབང་ཆེན་མཁས་པ་སྟེ། །འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཟློག་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་བཞི། ས་འདིར་བཟོད་
པ་ལྷག་པར་བསྟན་པ། བཟོད་པ་གཞན་ཇི་ལྟར་བསྟེན་པའི་ཚུལ། བཟོད་པའི་ཕར་ཕྱིན་གྱི་དབྱེ་བ། ས་འདིར་འབྱུང་བའི་དག་པའི་ཡོན་ཏན་གཞན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་དེ་ལྟ་བུ་རྙེད་པའི་བྱང་སེམས་དེ་ལ། བཟོད་པའི་ཕར་ཕྱིན་ལྷག་པར་བསྟན་
པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཞེས་སོགས་སྨོས་སོ། །སྔར་བཤད་པའི་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྷག་པ་ནི་འདི་ལ་ཡར་ལྡན་དུ་ཡོད་པས། འདིར་ནི་ཕར་ཕྱིན་ལྷག་མ་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་ནས་བཟོད་པ་ལྷག་པའོ། །ལྷག་ལུགས་ནི་བཟོད་པའི་ཕར་ཕྱིན་གྱི་ཉམས་ལེན་ཕུལ་དུ་བྱུང་
བ་ཙམ་ལྷག་མ་བདུན་ལ་འདིར་མི་འབྱུང་བའོ། །དེ་ཡང་བྱང་སེམས་ས་གསུམ་པ་ནི་གཞན་གྱི་སེམས་བསྲུང་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཤེས་བྱའི་བུད་ཤིང་ཞེས་པར་བཤད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ཞི་བ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཞན་དག་གི་ཀུན་ནས་མནར་སེམས་ཀྱི་གཞི་འདིས་
བདག་དང་བདག་གི་གཉེན་ལ་གནོད་པ་སྔར་བྱས་སོ། །ད་ལྟ་བྱེད་དོ། །མ་འོངས་པར་ན་བྱེད་པ་འགྱུར་རོ་ཞེས་པའི་དོགས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ། དེ་ལྟ་བུའི་སྒོ་གསུམ་གྱི་འཇུག་པ་མངོན་དུ་བྱེད་པ་མིན་པའི་ཕྱིར་ཁོང་ཁྲོ་བའི་གནས་མིན་པ་ཞེས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་སོ། །
16-2-52a


དེ་ལྟར་ཡིན་ཀྱང༌གལ་ཏེ་དེ་འདྲ་བ་ལ་ཁོང་འཁྲུགས་པ་འགའ་ཡིས་བྱང་སེམས་དེའི་ལུས་ལས་ཤ་ནི་རྐྱང་པ་མིན་པར་རུས་པ་དང་བཅས་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་མི་གཅོད་པར་སྲང་རེ་རེ་ནས། རྒྱུན་གཅིག་ལ་མི་གཅོད་པར་སྡོད་ཅིང་སྡོད་ཅིང་
དུས་ཐུང་བ་ལ་གཅོད་པ་ཟིན་པར་མི་བྱེད་པར་ཡུན་རིང་མོ་ཞིག་ཏུ་གཅོད་པར་གྱུར་ཀྱང༌། གཅོད་པ་པོ་དེ་ལ་སེམས་འཁྲུག་པ་མི་འབྱུང་བ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི། སྡིག་པ་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་རིགས་མཐུན་གཞན་ལས་ལྷག་པར་མྱོང་
བར་དམིགས་པའི་བྱང་སེམས་ལ་གཅོད་བྱེད་དེ་ལ་དམིགས་ནས་ཆེས་ལྷག་པར་བཟོད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའོ། །འདི་ནི་བཟོད་པ་ལྷག་པའི་ལྷག་ཚུལ་ཡིན་པས། རབ་དགའ་སོགས་ས་གཉིས་སུ་ལུས་བཅད་པ་ལ་རྒྱུད་མི་འཁྲུག་པ་ཡོད་ཀྱང༌། བཟོད་པ་ལྷག་པར་
སྐྱེ་བ་མེད་པར་གསལ་བས། བཟོད་པ་ལྷག་པ་ནི་ས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་འབྱུང་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། ། དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལྷག་པ་ལ་དམིགས་ནས། བཟོད་པ་ལྷག་པར་འགྱུར་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། གང་གི་ཕྱིར་བདག་མེད་མཐོང་བའི་བྱང་ཆུབ་
སེམས་དཔའ་ཡི་ལུས་ལ། གང་གིས་གཅོད་པ་དང༌། གང་ཞིག་བཅད་པར་བྱ་བ་དང༌། དུས་གང་གི་ཚེ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་གཅོད་པའི་འཁོར་གསུམ་གྱི་ཆོས་རྣམས། ས་གསུམ་པ་པ་དེ་ཡིས་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུར་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་དང༌། བདག་དང་བདག་གི་བའི་ཀུན་
བཏགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་དང་བྲལ་བ་དེས་ཀྱང༌། བྱང་སེམས་དེ་ཡིས་བཟོད་པར་འགྱུར་རོ། །འགྲེལ་པར་ཀྱང་གི་སྒྲ་ནི་བཟོད་པའི་རྒྱུ་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་མི་འཁྲུག་པའི་རྒྱུ་སྔ་མར་མ་ཟད། བཤད་མ་ཐག་པ་འདིས་ཀྱང་བཟོད་ཅེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འདིའི་ཕྱིར་
16-2-52b


ཡང་ཞེས་གསུངས་པས། མཐོང་བ་དེས་ཀྱང་ཞེས་བསྒྱུར་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། ཁོང་ཁྲོ་བྱ་བར་མི་རིགས་པ་དང༌། བཟོད་པ་བསྟེན་པར་རིགས་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི། དགོས་པ་མེད་ཅིང་ཉེས་དམིགས་ཆེ་བས་ཁོང་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པ། ཕྱིས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་
མི་འདོད་པ་དང་གནོད་ལན་བྱེད་པ་གཉིས་འགལ་བར་བསྟན་པ། སྔར་ཡུན་རིང་བསགས་པའི་དགེ་བ་འཇོམས་པས་ཁོང་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་པ། མི་བཟོད་པའི་སྐྱོན་མང་པོ་བསམས་ནས་ཁོང་ཁྲོ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། བཟོད་པ་འདི་བྱང་སེམས་སར་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་
ཐུགས་དང་འཚམ་པའི་ཆོས་ཡིན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། སར་གནས་ལས་གཞན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་མི་མཛད་པར་སྲུང་བའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་པས། མི་བཟོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཁྲོ་བ་ལས་ལྡོག་རིགས་པར་འཆད་པ་ནི། གནོད་པ་ཞེས་པ་ནས་མྱུར་
བསྟེན་བྱ་ཞེས་པའི་བར་རོ། །གལ་ཏེ་གནོད་པ་བྱས་པ་ལས། དེར་ཏེ་གནོད་བྱེད་ལ་བཀོན་པ་སྟེ་ཁྲོ་ན། དེའི་ཚེ་གནོད་པ་བྱས་ཟིན་པ་ལྡོག་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་བཀོན་པ་སྟེ་དེ་ལ་དམིགས་པའི་ཞེ་འཁམ་པ་བྱས་པས། གནོད་པ་བྱས་ཟིན་པ་ལྡོག་གམ་ཅི་སྟེ་མི་ལྡོག་
གོ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལ་བཀོན་པ་འདིར་ངེས་པར་དོན་མེད་དོ། །ཞེ་འཁམ་པ་ནི་ཞེ་ལ་རྩུབ་པའི་སེམས་ཀར་ཀར་བ་སྟེ་ཁྲོ་བ་དང་དོན་གཅིག་གོ། དེ་ལྟར་དགོས་པ་མེད་པར་མ་ཟད་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་གྱི་དོན་དང་ཡང་ནི་འགལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཁོང་ཁྲོ་ལ་སྐབས་བྱིན་པས་ཤི་
བའི་འོག་ཏུ་རྣམ་སྨིན་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་འཕེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་ཞིག་རང་གིས་སྔོན་ཉེས་སྤྱོད་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་བཞིན་དུ། དེ་ལ་གཏི་མུག་པས་གཞན་གྱིས་བདག་ལ་གནོད་པ་བྱས་སོ་སྙམ་དུ་རྟོག་པ་དེ་ལ་ནི་གནོད་བྱེད་ལ་ཁྲོ་བ་སྐྱེ་ལ། གནོད་
16-2-53a


ལན་བྱས་པས་ཕྱིས་དེའི་གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་མི་འབྱུང་བར་འདོད་པ་དེ་ཡང་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཤད་པ་ནི། རང་གི་ལུས་ལ་གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་དགྲ་དག་གིས་བསྒྲུབས་པ་དེ་ནི། སྔོན་
བྱས་པ་ཡི་སྲོག་གཅོད་ཀྱི་མི་དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ངན་སོང་གསུམ་དུ་རྣམ་སྨིན་དྲག་པོ་མྱོང་ཞིང༌། རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་ལྷག་མར་ལུས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་མ་ལུས་པ་ལྡོག་པའི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ། ལས་
ཀྱི་ལྷག་མ་ཟད་པར་བྱེད་པར་བརྗོད་པར་འདོད་པ་དེ་ཉིད་ཀོ་སྟེ་ནི། གཞན་ལ་གནོད་པའི་ལན་བྱེད་པ་དང༌། རྒྱུད་ཁོང་ནས་འཁྲུག་པའི་ཁྲོ་བས་སྡུག་བསྔལ་འདིར་མྱོང་བ་ལས་ཆེས་ལྷག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཕྱིར་ཏེ་སླར་ཡང་སྡུག་བསྔལ་དེའི་ས་བོན་ཏེ་རྒྱུ་
ཉིད་དུ། ཇི་ལྟ་བུར་ན་འཁྲིད་པར་བྱེད་པ་རིགས་ཏེ་མི་རིགས་སོ། །དེས་ན་སྨན་པས་ནད་གསོ་བའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པ་གཙགས་བུ་རྣོན་པོས་གཏར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་བཟོད་པར་བྱ་བ་ལྟར། ཕུགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་ཡས་པ་ལྡོག་པའི་དོན་དུ་འཕྲལ་
གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ལ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་བཟོད་པར་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས། དཀྱུས་ཀྱི་དོན་དང༌། ཞར་བྱུང་གི་དོན་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། མི་བཟོད་པ་ནི་རྣམ་སྨིན་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ཡངས་པ་འཕེན་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། ཡུན་རིང་
དུ་བསགས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཟད་པའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སྟོན་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་བྱང་སེམས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དེས། ཡུལ་དེ་བྱང་སེམས་ཡིན་པར་མ་ངེས་པས་སམ། ཡང་ན་བྱང་སེམས་སུ་ངེས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་ཀྱི་གོམས་པ་ཤས་
16-2-53b


ཆེས་པས། རྒྱལ་སྲས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་རྣམས་ལ་བདེན་པ་དང་མི་བདེན་པའི་ཉེས་པ་ལྷག་པར་སྒྲོ་བཏགས་ནས་ཁོང་ཁྲོ་བའི་བསམ་པ་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཞིག་སྐྱེད་ན་ཡང༌། དེ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་བསྐལ་པ་བརྒྱར་བསགས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་
སྔར་བཤད་པའི་སྦྱིན་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་གོམས་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བ་རྣམས་འཇོམས་པར་འགྱུར་ན། བྱང་སེམས་མ་ཡིན་པས་བྱང་སེམས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་བསྐྱེད་ན་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ཆུའི་ཚད་སྲང་གི་གྲངས་ཀྱིས་ངེས་མི་
ནུས་པ་ལྟར། བྱང་སེམས་ལ་ཁྲོས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་མཚམས་ངེས་པར་མི་ནུས་སོ། །དེ་ཡི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ན་འབྲས་བུ་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་འཕེན་པ་དང༌། དགེ་བ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་སྡིག་པ་ནི་མི་བཟོད་པ་ཁོང་ཁྲོ་ལས་གཞན་པའི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡོད་པ་མ་
ཡིན་ནོ། །བདེན་པའི་ཉེས་པ་ལྷག་པར་སྒྲོ་བཏགས་པ་ནི་ཆུང་ངུ་ལ་ཆེན་པོར་སྒྲོ་བཏགས་པའོ། །ཞེས་འགྲེལ་བཤད་ལས་བཤད་དོ། །དགེ་རྩ་འཇོམས་པར་བཤད་པ་དེ་ཡང་འཇམ་དཔལ་རྣམ་པར་རོལ་པའི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ། ཁོང་ཁྲོ་བ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཞེས་བྱ་
བ་ནི། བསྐལ་པ་བརྒྱར་བསགས་པའི་དགེ་བ་ཉེ་བར་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར། ཁོང་ཁྲོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པའོ། །མདོ་དེ་ལས་ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཡུལ་རྟེན་གཉིས་བྱང་སེམས་ཡིན་མིན་མི་གསལ་ཡང༌། འགྲེལ་པར་ཡུལ་རྟེན་གཉིས་ཀ་བྱང་སེམས་ཀྱི་
དབང་དུ་བྱས་པར་གསུངས་པ་ནི། རྣམ་པར་རོལ་པའི་མདོ་དེ་དྲངས་པའི་གོང་ཉིད་དུ། མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་སུ་བྱམས་པ་སེང་གེ་སྒྲའི་མདོ་དྲངས་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས། སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སུ་
16-2-54a


གཏོགས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྤྱོས་པ་དང༌། བརྒྱད་པ་དང་དབྱུག་པ་དང༌། ཁུ་ཚུར་གྱིས་བརྡེགས་པ་དེ་ཙམ་གྱིས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་རྨ་ཕྱུང་ཞིང་རྨས་པར་མི་འགྱུར་གྱི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་
གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཅིག་ལ། ཐ་ན་གནོད་སེམས་དང༌། ཐ་བ་དང་ཞེ་སྡང་གི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དེ་ཙམ་གྱིས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་རྨ་ཕྱུང་ཞིང་རྨས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་དེས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡོངས་སུ་མ་
བཏང་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཅིག་ཤོས་ལ་གནོད་སེམས་དང༌། ཐ་བ་དང་སྡང་བའི་སེམས་ཇི་སྙེད་དུ་བསྐྱེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་པར་གོ་ཆ་གཟོད་ཡང་བགོ་དགོས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པས་ཡུལ་རྟེན་གཉིས་ཀ་བྱང་སེམས་
ལ་གསུངས་པ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མཛད་པར་མངོན་ནོ། །འོ་ན་སློབ་དཔོན་དཔའ་བོ་དང༌། ཞི་བ་ལྷས། བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པ་ཡི། །སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་ལ་སོགས། །ལེགས་སྤྱད་གང་ཡིན་དེ་ཀུན་ཡང༌། །ཁོང་ཁྲོ་གཅིག་གིས་འཇོམས་
པར་བྱེད། །ཅེས་བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་བསགས་པའི་དགེ་བ་འཇོམས་པར་བྱེད་པར་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། སྤྱོད་འཇུག་གི་འགྲེལ་པ་ཁ་ཅིག་ལས། བསྐལ་པ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མར་བསགས་པའི་དགེ་བ། སེམས་ཅན་ལ་སྡང་བས་འཇོམས་
ཞེས་ཟེར་མོད་ཀྱང་ཡིད་ཆེས་པར་དཀའོ། །སློབ་དཔོན་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ཡུལ་རྟེན་ལ་གསལ་ཁ་མ་མཛད་ཀྱང༌། བསྐལ་པ་བརྒྱའམ་སྟོང་དུ་བསགས་པའི་དགེ་རྩ་འཇོམས་པའི་ཁོང་ཁྲོའི་ཡུལ་ལ་ནི་བྱང་སེམས་དགོས་སོ། །ཁྲོ་བའི་རྟེན་ནི་བྱང་སེམས་
16-2-54b


བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལ་དཔགས་ན་ཡུལ་གྱི་བྱང་སེམས་ལས་བྱང་སེམས་སྟོབས་ཆེ་བ་ཞིག་འདྲའོ། །དེ་ལ་ཁྲོ་བའི་རྟེན་ནི་བྱང་སེམས་སོ་སྐྱེར་ངེས་ལ། ཡུལ་ལ་ནི་ས་ཐོབ་མ་ཐོབ་གཉིས་སུ་ཡོད་དེ། དེ་ལྟར་ན་བྱང་སེམས་སྟོབས་ཆེ་བས་ཆུང་བ་
ལ་དང༌། ཆུང་བས་ཆེ་བ་ལ་དང༌། ཡུལ་དང་རྟེན་སྟོབས་མཉམ་པས་མཉམ་པ་ལ་ཁྲོས་པ་གསུམ་མོ། །དེའི་དང་པོ་ལ་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱ་ཡིན་ལ། བྱང་སེམས་མ་ཡིན་པས་བྱང་སེམས་ལ་ཁྲོས་ན་ནི་བསྐལ་པ་སྟོང་དུ་མངོན་ཏེ། གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་
དང༌། གཉིས་པའི་ཡུལ་གྱི་མཆོག་དམན་གྱི་ཁྱད་པར་ལ་བརྟེན་ནས་དགེ་རྩ་འཇོམས་པ་ཡང་ལུང་ལ་བརྟེན་ནས་དཔྱད་པར་བྱའོ། །སྟོང་གསུམ་གྱི་ཞེས་པ་ནས་སྨྲས་པར་མི་འགྱུར་བའི་བར་གྱིས་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱིས་བྱང་སེམས་མིན་པ་ལ་ཡིད་ཀྱིས་ཁྲོས་
ནས། ངག་གིས་གཤེ་བ་དང་ལུས་ཀྱིས་བརྡེག་པ་བསྟན་པ། དེ་ཡང་བྱང་སེམས་ལ་རྨ་ཕྱུང་བ་དང༌། བྱང་སེམས་རྨས་པ་དང་མི་འདྲ་བར་བསྟན་པས། དེ་འདྲ་བ་ལ་ནི་གཞི་ནས་གོ་ཆ་བགོ་བ་མི་དགོས་པར་ཤེས་སོ། །བྱང་སེམས་ཀྱིས་བྱང་སེམས་
གཅིག་ལ་ཡང་ལུས་ངག་ཏུ་མ་ཐོན་པར་ཡིད་ཀྱིས་སྡང་བ་ཙམ་བསྐྱེད་ན་ནི། སེམས་དེ་བསྐྱེད་གྲངས་ཇི་ཙམ་པ་དེ་ཙམ་གྱི་བསྐལ་པར་གཞི་ནས་གོ་ཆ་བགོ་དགོས་པར་བསྟན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་ཡུལ་ནི་ལུང་བསྟན་ཐོབ་པའི་སེམས་དཔའ་དང༌། རྟེན་ནི་ལུང་
བསྟན་མ་ཐོབ་པར་མངོན་ཏེ། སྡུད་པ་ལས། ལུང་བསྟན་མ་ཐོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཞིག་གིས། །ལུང་བསྟན་ཐོབ་ལ་སེམས་ཁྲོས་རྩོད་པ་རྩོམ་བྱེད་ན། །ཐ་བ་སྐྱོན་ལྡན་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་སྙེད་བསྐལ་པར་གཞི་ནས་གོ་ཆ་བགོ་
16-2-55a


དགོས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞི་ནས་གོ་ཆ་བགོ་དགོས་པ་ནི། དཔེར་ན། བྱང་སེམས་ཀྱི་ཚོགས་ལམ་ཆེན་པོ་ནས། མྱུར་པོར་སྦྱོར་ལམ་དུ་འཕོ་ཐུབ་པ་ཞིག་གིས། ལུང་བསྟན་ཐོབ་པ་ལ་ཁྲོས་ན། ཁྲོ་
སེམས་ཀྱི་གྲངས་དེ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་པར་སྦྱོར་ལམ་དུ་འཕོ་མི་ནུས་པར་གཞི་ནས་ལམ་ལ་སློབ་དགོས་པ་ལྟ་བུའོ། །འདི་ལ་སྤྱོད་འཇུག་ལས། གང་ཞིག་དེ་འདྲའི་རྒྱལ་སྲས་སྦྱིན་བདག་ལ། །གལ་ཏེ་ངན་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་དེ། །ངན་
སེམས་བསྐྱེད་པའི་གྲངས་བཞིན་བསྐལ་པར་ནི། །དམྱལ་བར་གནས་པར་འགྱུར་ཞེས་ཐུབ་པས་གསུངས། །ཞེས་བྱང་སེམས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་བསྐྱེད་གྲངས་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་པར་དམྱལ་བར་གནས་པར་གསུངས་ལ། བསྐལ་
པ་མང་པོར་བསགས་པའི་དགེ་རྩ་འཇོམས་པའི་ཉེས་དམིགས་ཀྱང་ཡོད་ལ། ལུང་བསྟན་ཐོབ་པ་ལ་མ་ཐོབ་པས་ཁྲོས་ན་ནི་དམྱལ་བར་གནས་པ་བཤད་མ་ཐག་པ་དང་འདྲ་ལ། དེ་སྙེད་ཀྱི་བསྐལ་པར་གཞི་ནས་གོ་ཆ་བགོ་བ་དགོས་པ་དང་གཉིས་
ཡོད་དེ། རྣམ་པར་འཐག་པ་བསྡུས་པ་ལས་གསུངས་པའི་ཆོས་སྤོང་བྱུང་བས་ལོ་བདུན་གྱི་བར་དུ་ཉིན་གཅིག་ཅིང་དུས་གསུམ་དུ་ཉེས་པ་བཤགས་ན་རྣམ་སྨིན་དག་ཀྱང་། བཟོད་པ་འཐོབ་པ་ལ་མྱུར་ནའང་བསྐལ་པ་བཅུ་དགོས་པར་གསུངས་
པ་ལྟར། སྒོ་དུ་མ་ནས་བཤགས་བསྡམ་བྱས་ན། ལམ་བུལ་དུ་སོང་བ་སོར་མ་ཆུད་ཀྱང༌། རྣམ་སྨིན་མྱོང་བ་འདག་པར་འགྱུར་བས་འབད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཡུལ་རྟེན་གཉིས་ཀ་བྱང་སེམས་མིན་ཀྱང༌། ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེས་ན་
16-2-55b


དགེ་རྩ་འཇོམས་པ་ཡོད་དེ། ཐམས་ཅད་ཡོད་སྨྲའི་གཞུང་བསླབ་བཏུས་སུ་དྲངས་པ་ལས། དགེ་སློང་དག་དགེ་སློང་གིས་འདི་ལྟར་སྐྲ་དང་སེན་མོའི་མཆོད་རྟེན་ལ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་སེམས་དང་བར་བྱེད་པ་ལ་ལྟོས། བཙུན་པ་དེ་ལྟ་ལགས་སོ། །དགེ་སློང་དག་དགེ་སློང་
འདིས་ཇི་ཙམ་ཞིག་ནོན་པའི་འོག་དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ན་གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ་ལ་ཐུག་པའི་བར་ན་བྱེ་མ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་སྙེད་དུ། དགེ་སློང་འདིས་འཁོར་ལོ་སྒྱུར་བའི་རྒྱལ་སྲིད་སྟོང་འགྱུར་དུ་ལོངས་སྤྱོད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་ནས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཉེ་བར་
འཁོར་གྱིས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ག་ལ་བ་དེ་ལོགས་སུ་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་བཏུད་དེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་གསོལ་ཏོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་ལྟ་བུར་ཆེ་བར་གསུངས་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་དགེ་བའི་རྩ་བ་དེ་དག་གང་དུ་བསྲབས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བྱང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར། 
ཉེ་བར་འཁོར་ཇི་ལྟར་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་རྨ་ཕྱུང་བ་དང༌། རྨས་པར་བྱས་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་ངས་མ་མཐོང་སྟེ། ཉེ་བར་འཁོར་དེས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆེན་པོ་འདི་དག་བསྲབས་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་བྱང་བ་དང༌། ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །ཉེ་བར་འཁོར་དེ་ལྟ་བས་
ན་ཅི་ནས་འགལ་བ་ལ་ཡང་། སེམས་ཀྱིས་གནོད་པར་མི་བྱ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་བཅས་པའི་ལུས་ལ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ལ་བསྲབས་པ་ནི་དགེ་རྩ་ཕུན་ཚོགས་ཆེས་ཆེ་བ་སྐྱེད་པ་ཆུང་དུ་བཏང༌བ་དང༌། རྒྱུན་རིང་སྐྱེད་
པ་ཐུང་དུ་བཏང་བ་ལྟ་བུ་སྟེ། འབྲས་བུ་ཐམས་ཅད་མ་བཅོམ་པ་ཟད་པ་ཆུང་ངུའོ། །བྱང་བ་ནི་ཟད་པ་འབྲིང་པོའོ། །གཏུགས་པ་ནི་ཟད་པ་ཆེན་པོར་མངོན་ནོ། །ཟླ་བ་སྒྲོན་མའི་མདོ་མདོ་བཏུས་སུ་དྲངས་པ་ལས་ཀྱང༌། ཕན་ཚུན་གནོད་པའི་སེམས་སུ་གང་བྱེད་པ། །དེ་ལ་ཚུལ་
16-2-56a


ཁྲིམས་ཐོས་པས་སྐྱོབ་མི་བྱེད། །བསམ་གཏན་དང་ནི་དགོན་གནས་མི་སྐྱོབ་སྟེ། །སྦྱིན་དང་སངས་རྒྱས་མཆོད་པའང་སྐྱོབ་མི་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ་ཕན་ཚུན་ནི་གྲོགས་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་
སོགས་དྲུག་གིས་མི་སྐྱོབ་པ་ནི། ཁོང་ཁྲོས་དགེ་རྩ་འཇོམས་པ་འགོག་མི་ནུས་པའོ། །གཞོམ་བྱའི་དགེ་རྩ་ནི་སྔར་གྱི་མདོ་ལས་གསལ་བར་མ་བཤད་ལ། སྤྱོད་འཇུག་ལས། སྦྱིན་དང་བདེ་གཤེགས་མཆོད་པ་སོགས་དང༌། འཇུག་པར་སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་
ལས་བྱུང་བ་ལ་བཤད་དེ། འགྲེལ་པར་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་ཞེས་གསུངས་པས་བདག་མེད་ལེགས་པར་རྟོགས་པའི་དགེ་རྩ་ལ་མི་བྱེད་པ་འདྲ་སྟེ་དཔྱད་དོ། །འོ་ན་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པའི་ལུང་མདོ་བཏུས་སུ་དྲངས་པ་ལས། རྒྱ་
མཚོ་ཆེན་པོར་ཆུ་ཐིགས་ལྷུང་བ་ནི། བསྐལ་པ་ཆེན་པོ་མ་བྱུང་གི་བར་དུ་མི་ཟད་པ་དཔེར་མཛད་ནས། བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོས་པའི་དགེ་རྩ་ཡང་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་མི་ཟད་པར་གསུངས་པ་དང༌། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས་ཀྱང༌། དངུལ་ཆུའི་རིགས་གསེར་དུ་
སྣང་བ་ཞེས་པ་སྲང་གཅིག་གིས་ལྕགས་སྲང་སྟོང་གསེར་དུ་བསྒྱུར་ཡང༌། ལྕགས་དེས་དེ་ཟད་པར་བྱ་མི་ནུས་པ་དཔེར་མཛད་ནས། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་དངུལ་ཆུའི་ཁམས་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ལྕགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཟད་པར་མི་
ནུས་པར་གསུངས་པས། སེམས་བསྐྱེད་དང་དེས་ཟིན་པའི་དགེ་བ་དང༌། བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོས་པའི་དགེ་བ་རྣམས་ཁོང་ཁྲོས་འཇོམས་མི་ནུས་སམ་སྙམ་ན། དེ་ནི་མིན་ཏེ་བྱང་སེམས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོའི་དགེ་རྩ་རྣམས་འཇོམས་པར་གསུངས་
16-2-56b


པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ལུང་སྔ་མའི་དོན་ནི། འབྲས་བུ་ཕྱུང་བས་མི་ཟད་པ་ཡིན་གྱི། ཁོང་ཁྲོས་མི་འཛད་པ་མིན་ལ། གཉིས་པའི་དོན་ཀྱང་སེམས་བསྐྱེད་ལ་བརྟེན་ནས་ལས་ཉོན་གཏན་ཟད་ནུས་པ་ལྟར་ལས་ཉོན་གྱིས་ཚུར་མི་ནུས་པའོ། །དགེ་རྩ་བཅོམ་པའི་
དོན་ལ་ཁ་ཅིག་ན་རེ། སྔར་གྱི་དགེ་བ་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མྱུར་དུ་སྐྱེད་པའི་ནུས་པ་བཅོམ་ནས་འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་རྒྱང་བསྲིངས་ཏེ། སྔོན་ལ་ཞེ་སྡང་ལྟ་བུ་དེའི་འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་ཡིན་གྱི། ད་གདོད་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ན་རང་རང་གི་འབྲས་བུ་མི་འབྱིན་པ་མིན་ཏེ། 
འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གང་གིས་ཀྱང་སྤང་བྱའི་ས་བོན་སྤོང་མི་ནུས་ན་ཉོན་མོངས་པས། ས་བོན་སྤོང་བ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་ནི་མ་ངེས་ཏེ། སོ་སོ་སྐྱེ་བོས་གཉེན་པོ་སྟོབས་བཞིས་མི་དགེ་བ་སྦྱངས་པའི་མི་དགེ་བ་ཡང་ས་བོན་སྤངས་
པ་མིན་ཀྱང༌། ད་གཟོད་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ཀྱང་རྣམ་སྨིན་འབྱིན་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྦྱོར་ལམ་རྩེ་མོ་དང་བཟོད་པ་ཐོབ་པའི་ཚེ་ལོག་ལྟ་དང༌། ངན་འགྲོའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་མི་དགེ་བའི་ས་བོན་མ་སྤངས་ཀྱང༌། རྐྱེན་དང་ཕྲད་ནའང་ལོག་ལྟ་དང་ངན་འགྲོར་སྐྱེ་བ་མི་
སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང༌། ལས་ཀྱིས་འཁོར་བར་ལྕི་གང་དང༌། །ཉེ་བ་གང་དང་གོམས་པ་གང༌། །སྔོན་བྱས་གང་ཡིན་དེ་དག་ལས། །སྔ་མ་སྔ་མ་རྣམས་སྨིན་འགྱུར། །ཞེས་མཛོད་འགྲེལ་དུ་མདོ་དྲངས་པ་ལྟར། དགེ་མི་དགེའི་ལས་གང་སྔོན་
ལ་སྨིན་པ་དེས། རེ་ཞིག་ལ་ལས་གཞན་དེ་སྨིན་པའི་གོ་བཀག་ཀྱང་། དེ་ཙམ་གྱིས་དགེ་བའམ་མི་དགེ་བ་འཇོམས་པར་གཞག་མི་ནུས་ཤིང་མ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་དུ་ན་མི་དགེ་བའི་ལས་སྟོབས་ལྡན་ཐམས་ཅད་དགེ་རྩ་འཇོམས་
16-2-57a


བྱེད་དུ་གསུངས་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་འདི་ལ་དབུ་མ་སྙིང་པོའི་འགྲེལ་པར་མི་དགེ་བ་སྟོབས་བཞིས་སྦྱངས་པ་དང༌། ལོག་ལྟ་དང་གནོད་སེམས་ཀྱིས་དགེ་རྩ་བཅོམ་པ་གཉིས་ཀ །ས་བོན་ཉམས་པ་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ཀྱང་མྱུ་གུ་མི་འབྱུང་བ་ལྟར། 
ད་གདོད་རྐྱེན་དང་ཕྲད་ཀྱང་འབྲས་བུ་འབྱིན་མི་ནུས་པར་གསུངས་སོ། །དགེ་བ་འཇོམས་པ་ཡང་ཁོང་ཁྲོ་སྐྱེས་མ་ཐག་རྒྱུད་ལ་དགེ་བ་མེད་པར་འགྲོ་བ་མིན་གྱི། འབྲས་བུ་འབྱིན་པའི་ནུས་པ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པའོ། །དེ་ཡང་ཟད་པ་ཆུང་འབྲིང་ཆེ་གསུམ་
བཤད་པའི་གང་གནོད་པ་བྱས་ཚོད་དེ་སླར་སྨིན་མི་ནུས་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་གནོད་པ་སྐྱེལ་ཚུལ་ལ་ལམ་གསར་བ་མྱུར་པོར་སྐྱེ་བའི་ནུས་པ་བཅོམ་པ་དང༌། བདེ་འགྲོ་སོགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་ལ་གནོད་པ་བྱས་པ་གཉིས་སོ། །བྱང་སེམས་ལ་ཁྲོས་པ་
དང་བརྙས་པ་དང༌། ཀུན་སློང་ངན་པས་སྨད་པ་ལ་ཉེས་པ་མུ་མེད་པ་མདོ་བཏུས་ལས་གསུངས་ཤིང༌། དེ་ལ་བྱང་སེམས་སུ་ངེས་མ་ངེས་དང༌། ཁྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་བདེན་མི་བདེན་གཉིས་འདྲ་བར་གསུངས་པས། ཁོང་ཁྲོ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཚངས་
པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་དང༌། བྱང་སེམས་ལ་དམིགས་པའི་ཁོང་ཁྲོ་འགོག་པ་ལ་ནུས་པ་ཅི་ཡོད་ཀྱིས་འབད་པར་བྱའོ། །ནམ་སྙིང་གི་མདོར་རྩ་ལྟུང་རྣམས་ཀྱིས་སྔོན་བསྐྱེད་པའི་དགེ་རྩ་འཇོམས་པ་དང༌། བསླབ་བཏུས་ལས། རྙེད་བཀུར་ལ་
ལྷག་པར་ཞེན་པས་ཁྱིམ་ལ་ལྟ་བ་དང༌། མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་གྱིས་ཁེངས་པ་དང༌། ཆོས་སྤོང་བས་ཀྱང་སྔོན་བསྐྱེད་པའི་དགེ་བ་ཟད་པར་བྱེད་ཅིང༌། དགེ་བའི་ཆོས་ཀྱིས་རྒྱས་པར་མི་འགྱུར་བར་གསུངས་པས། དགེ་རྩ་འཇོམས་པའི་རྐྱེན་ངོ་
16-2-57b


ཤེས་པར་བྱས་ནས། ལྷག་པར་ཡང་སྤོང་དགོས་སོ། །འདིར་ནི་མདོ་ཙམ་སྟེ་མདོ་བཏུས་དང་བསླབ་བཏུས་ངེས་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །བཞི་པ་ནི། གཞན་ཡང་མི་བཟོད་པ་ནུས་པ་མེད་པས་ནི་རང་ཉིད་ཁོ་ན་འཇོམས་ལ། ནུས་པ་ཅན་སྙིང་རྗེ་མེད་པས་ནི་རང་
གཞན་གཉིས་ཀ་འཇོམས་པ་འདི་ནི་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་བཞིན་མི་སྡུག་པའི་གཟུགས་སུ་བྱེད་ཅིང༌། དམ་པ་མིན་པར་བཀྲི་བར་བྱེད་པ་དང༌། འདི་ནི་བྱ་བའི་ཚུལ་དང༌། འདི་ནི་བྱ་བའི་ཚུལ་མིན་པའོ་སྙམ་པའི་རྣམ་དཔྱོད་འཕྲོག་པར་བྱེད་ཅིང༌། མི་བཟོད་པ་ཁོང་
ཁྲོ་ཡིས་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་མྱུར་དུ་ངན་འགྲོར་སྐྱུར་བར་བྱེད་པའི་ཉེས་དམིགས་རྣམས་བསམས་ལ་ཅི་ནས་ཀྱང་ཁོང་ཁྲོ་བ་ལ་སྐབས་མི་སྦྱིན་སྙམ་པས་ཁོང་ཁྲོ་དགག་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། བཟོད་པའི་ཡོན་ཏན་མང་པོ་བསམ་པ་དང༌། དོན་
བསྡུས་ཏེ་བཟོད་པ་བསྟེན་པར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་མི་བཟོད་པའི་སྐྱོན་དེ་དག་ཡིན་ན་དེ་དང་འགལ་བ་བཟོད་པའི་ཡོན་ཏན་གང་ཡིན་ཞེ་ན། བཟོད་པ་བསྒོམས་པས་ནི་སྔར་བཤད་ཟིན་པའི་ཁོང་ཁྲོའི་སྐྱོན་དང་འགལ་བའི་ཡོན་ཏན་
རྣམས་བྱེད་དོ། །དེ་ཡང་བཟོད་པ་བསྒོམས་པས་གཟུགས་མཛེས་པ་ཐོབ་ཅིང༌། སྐྱེ་བོ་དམ་པ་རྣམས་ལ་འཕངས་ཤིང་གཅེས་པ་དང༌། ལུགས་ཏེ་རིགས་པ་དང་ལུགས་མིན་པ་མི་རིགས་པ་ཤེས་པ་ལ་མཁས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཤི་བ་དེ་ཡི་
འོག་ཏུ་ནི་ལྷ་དང་མིའི་སྐྱེ་བ་ལེན་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་སོགས་ཀྱིས་བསགས་པའི་སྡིག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་བ་རྣམས་བསམས་ལ་བཟོད་པའི་སྟོབས་བསྐྱེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟར་སོ་སོ་སྐྱེ་བོས་ཁྲོས་པའི་སྐྱོན་ཉེས་དམིགས་དང༌། རྒྱལ་
16-2-58a


སྲས་རྣམས་ཀྱིས་བཟོད་པའི་ཕན་ཡོན་རིག་པར་བྱས་ཏེ། མི་བཟོད་པ་སྤངས་ནས་འཕགས་པའི་སྐྱེ་བོ་ཡིས་བསྔགས་པའི་བཟོད་པ་རྟག་ཏུ་སྟེ་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་བསྟེན་པར་བྱའོ། །གསུམ་པ་ནི། བཟོད་པའི་ཕར་ཕྱིན་ལ་
འཇིག་རྟེན་ལས་མ་འདས་པ་དང༌འདས་པ་གཉིས་སུ་འབྱེད་པ་ནི། རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞེས་པའི་རྐང་པ་བཞིས་སྟོན་ཏེ། སྔར་བཤད་པ་ལས་ཤེས་པར་ནུས་སོ། །བཞི་པ་ནི། ས་གསུམ་པ་དེར་རྒྱས་སྲས་དེ་ལ་བཟོད་པའི་ཕར་ཕྱིན་དག་པ་དེ་
བཞིན་དུ་བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་བཞི་དང༌དེས་མཚོན་ནས་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་དང༌རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་དང༌ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང༌སྲིད་རྩེ་སྟེ་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་བཞི་དང༌། བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་དང་དགའ་
བ་དང་བཏང་སྙོམས་ཏེ་ཚད་མེད་པ་བཞི་དང༌། རྫུ་འཕྲུལ་དང༌། ལྷའི་རྣ་བ་དང༌། གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པ་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་དྲན་པ་དང༌། ལྷའི་མིག་གི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ལྔ་དག་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་འདི་དག་
ལ་འཇུག་ལྡང་བྱེད་ཀྱང༌། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་མཐོང་བ་དེར་ཆེད་དུ་བསམས་ཏེ་སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་སྐྱེ་ཡི། འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་པ་དེ་དག་གི་དབང་གིས་མི་སྐྱེའོ། །འདི་ནི་ས་དང་པོ་ནས་ཀྱང་འཐོབ་
མོད་ཀྱང༌ས་འདིར་ལྷག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བསླབ་པ་སྔ་མ་རྣམས་ལས་ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་འཐོབ་པས། དེའི་དབང་གིས་སྐྱེའམ་སྙམ་པའི་དོགས་པ་ཆེ་བས་སྨོས་སོ། །ས་འདིར་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་ཟད་པར་འགྱུར་བ་འཐོབ་བོ། །དང་གི་སྒྲ་
16-2-58b


ནི་ཀྱང་གི་དོན་ཏེ་མ་སྨོས་པ་གཏི་མུག་ཟད་པ་ཡང་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཟད་པའི་དོན་ནི་གཏན་ཟད་པ་མིན་ཏེ། མདོ་ཉིད་ལས། འདོད་པ་དང་། གཟུགས་དང༌། སྲིད་པ་དང་། མ་རིག་པའི་འཆིང་བ་བཞི་ཐམས་ཅད་བསྲབས་པར་གསུངས་པས་སོ། །དེ་དག་གི་དོན་ནི་
བྱང་སའི་དགོངས་པ་ལྟར་ན། འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་གཏན་དང་གཟུགས་མེད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་མཐུས། འདོད་པ་དང་གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་ལ་ཆགས་པ་དང་བྲལ་བ་ཡིན་ཏེ། སྔར་བཤད་པའི་མངོན་གྱུར་སྤངས་པའོ། །དེས་ན་བསྲབས་པ་
ཞེས་གསུངས་པར་མངོན་ནོ། །འཆིང་བ་ཡང་མངོན་པ་ནས་བཤད་པར་མངོན་ནོ། །འདིར་མདོ་ལས། དེའི་ལྟ་བར་གྱུར་པའི་འཆིང་བ་རྣམས་ནི་སྔ་ནས་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ཁ་ཅིག་ལྟ་བ་ཐ་མ་གསུམ་མཐོང་ལམ་དུ་
སྤངས་པ་ལ་འཆད་མོད་ཀྱང༌ལྟ་བ་ཀུན་བཏགས་ལྔ་ས་དང་པོར་སྤངས་པ་ལ་བྱའོ། །བྱང་ས་ལས་ནི་དེ་ནི་ཐོག་མ་མོས་པས་སྤྱོད་པའི་ས་ཉིད་ནས་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་མོས་པའི་ཕྱིར་ལྟ་བར་གྱུར་པའི་འཆིང་བ་རྣམས་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །
ཞེས་བཤད་དོ། །དེའི་འོག་ཏུ་མདོ་ལས། ལོག་པའི་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག །བསྐལ་པ་ཁྲག་ཁྲིག་འབུམ་ཕྲག་དུ་མར་འགྲིབ་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་ས་འདིར་སྤོང་བར་གསུངས་པ་ནི་ས་བོན་སྤོང་བ་ལ་དགོངས་ལ། དེ་ཡང་
སྒོམ་སྤང་གི་ཉོན་མོངས་ལྷན་སྐྱེས་ཆེ་འབྲིང་དྲུག་ས་གཉིས་པ་ནས། བདུན་པའི་བར་གྱིས་སྤོང་བའི་ས་འདིའི་སྤང་བྱ་ལ་དགོངས་སོ། །འགྲེལ་པ་མཛད་པས་ཉོན་མོངས་ཀུན་བཏགས་ས་དང་པོ་ནས་དང༌། ལྷན་སྐྱེས་ས་གཉིས་པ་ནས་སྤོང་
16-2-59a


བ་གསལ་བར་མ་གསུངས་ཀྱང༌། ས་བརྒྱད་པ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ས་བོན་ཟད་པ་མེད་པ་དང༌། བདེན་འཛིན་ཉོན་མོངས་སུ་འཇོག་པ་དང༌། བདེན་འཛིན་མ་ཟད་བར་དུ་འཇིག་ལྟ་མི་འཛད་པ་དང༌། ས་དང་པོར་ཀུན་
སྦྱོར་གསུམ་སྤངས་པ་རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས་ཀྱང་བཤད་པས། སྤྱིར་ཉོན་མོངས་ལ་གཉིས་སུ་འབྱེད་པ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་འཇིག་ལྟ་ལ་གཉིས་སུ་དབྱེ་དགོས་པར་ཤིན་ཏུ་གསལ་ལོ། །བདེན་འཛིན་ཉོན་མོངས་སུ་འཇོག་པའི་ལུགས་འདི་ལ། 
ཉོན་མོངས་ཟག་མེད་ཀྱི་ལམ་གྱིས་སྤོང་བ་ན། བདེན་འཛིན་རེའི་ས་བོན་སྤོང་དགོས་པས་ས་བོན་དེ་ལས་གཞན་པའི་གཉིས་སྣང་འཁྲུལ་པའི་བག་ཆགས་ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་བཞག་པའི་ཕྱོགས་རེ་ཡང་གཏན་ཟད་མི་ནུས་པས། ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་མ་
ཟད་བར་དུ་ཤེས་སྒྲིབ་མི་སྤོང་བའི་ཕྱིར། ཤེས་སྒྲིབ་ནི་དག་པ་ས་གསུམ་གྱི་སྐབས་སུ་སྤོང་ངོ༌། །ས་གསུམ་པ་དེ་ལ་གནས་པ་ནི་ཕལ་ཆེར་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་དུ་འགྱུར་ཏེ། རྟག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་པ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ནི། འདོད་པ་ལ་ཆགས་
པའི་འདོད་ཆགས་འཇོམས་པར་ནུས་པ་ལ་མཁས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། གཙོ་བོར་གྱུར་པས་སེམས་ཅན་རྣམས་འདོད་པའི་འདམ་ནས་འདོན་པ་ལ་མཁས་པ་ཡིན་ནོ། །ཀྱང་གི་སྒྲ་ནི་ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། འདོད་པའི་འདོད་ཆགས་ཀྱང་རྟག་ཏུ་སྤོང་ཞེས་
འབྱུང་བ་ལྟར་བདེའོ། །གསུམ་པ་ནི། ད་ནི་ཕར་ཕྱིན་དང་པོ་གསུམ་གྱི་རྟེན་གྱི་ཁྱད་པར་དང༌། ཚོགས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང༌། འབྲས་བུ་གང་འགྲུབ་པའི་རྣམ་གཞག་གསལ་བར་སྟོན་པ་ནི། བྱང་སེམས་ཁྱིམ་པ་དང་རབ་བྱུང་གཉིས་སྦྱིན་སོགས་
16-2-59b


ཀྱི་རྟེན་ཡིན་མོད་ཀྱང༌། སྒྲུབ་དཀའ་སླ་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་བྱང་སེམས་ཁྱིམ་པ་རྣམས་ལ་ནི་སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གསུམ་པོ་དེ་དག་སྒྲུབ་པར་སླ་བས། བདེ་བར་གཤེགས་པས་དེ་གསུམ་རྟེན་དེ་ལ་བསྔགས་སོ། །ཚོགས་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་བསོད་
ནམས་ཞེས་བྱ་བའི་ཚོགས་ཀྱང་གསུམ་པོ་དེ་དག་ཉིད་དོ། །ཚོགས་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གཟུགས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྐུ་ཡི་རྒྱུ་སྟེ་གཙོ་བོའི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས་ཀྱང༌། དེར་ནི་སྦྱིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། །བཟོད་པའི་ཆོས་ནི་ཁྱད་པར་དུ། །
ཁྱིམ་པ་ལ་བཤད་སྙིང་རྗེ་ཡི། །སྙིང་པོ་ཅན་དེ་བརྟན་གོམས་མཛོད། །ཅེས་སོ། །བྱང་སེམས་ཁྱིམ་པ་ལ་ཆོས་གསུམ་བསྒྲུབ་སླ་བའི་སྦྱིན་པ་ནི། ཟང་ཟིང་དང་མི་འཇིགས་པ་དང༌། ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ཁྱིམ་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དང༌། བཟོད་པ་ནི་ཆོས་ལ་ངེས་
སེམས་གཙོ་ཆེའོ། །བྱང་སེམས་རབ་བྱུང་རྣམས་ལ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་དང་བསམ་གཏན་དང་ཤེས་རབ་བསྒྲུབ་སླ་སྟེ། དེ་གཉིས་ལ་ལྷག་མ་གཞན་མེད་པ་ནི་མིན་ནོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་བསམ་གཏན་དང་ཤེས་རབ་ཡིན་ལ། དེ་གཉིས་གཙོ་བོར་
ཆོས་སྐུའི་རྒྱུ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་ནི་ཚོགས་གཉིས་ཀའི་རྒྱུའོ། །བཞི་པ་ནི། ས་འོད་བྱེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་ཉི་མ་ལ་གནས་པ་འདི་ནི་རང་གི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་མི་ཤེས་པའི་མུན་པ། དོན་དམ་པའི་ས་འདི་འབྱུང་བའི་གེགས་སུ་གྱུར་
པ་རྣམས་ས་དེ་དང་པོ་སྐྱེ་བཞིན་པའི་སྐབས་སུ་ཡང་དག་པར་གསལ་བར་བྱས་ནས། རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་གཞན་ལ་ཉེ་བར་བསྟན་པ་ལས་འགྲོ་བ་གཞན་རྣམས་ཀྱི། ས་གསུམ་པའི་གེགས་བྱེད་པའི་མུན་པ་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་མངོན་པར་འདོད་དོ། །
16-2-60a


བྱང་སེམས་དེ་ནི་ས་གསུམ་པ་འདིར་ཉེས་པའི་མུན་པ་ཡོན་ཏན་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་བཅོམ་པས་ཉི་མ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་རྣོ་བར་གྱུར་ཀྱང་སྐྱོན་ལྡན་གྱི་སྐྱེ་བོ་ལ་ཁྲོ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། བཟོད་པ་ལ་ཆེས་ལྷག་པར་གོམས་པའི་ཕྱིར་
དང༌། སྙིང་རྗེས་རྒྱུད་སྣུམ་པར་བྱས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་དགོངས་པ་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ལས། དོན་དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་གསུམ་པའི་རྣམ་པར་བཤད་པའོ། །རྣམ་པར་བཤད་པའོ།།  །།བཞི་པ་ས་བཞི་པ་འོད་འཕྲོ་བ་བཤད་པ་ལ་
གསུམ། ས་འདིར་བརྩོན་འགྲུས་ལྷག་པར་བསྟན་པ། སའི་ངེས་པའི་ཚིག་བསྟན་པ། སྤངས་པའི་ཁྱད་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ད་ནི་ས་འདིར་ཕར་ཕྱིན་དང་པོ་གསུམ་ལས། བརྩོན་འགྲུས་ལྷག་ཅིང་ལྷག་མ་དྲུག་ལས་དམན་པར་བསྟན་པ་ནི། དགེ་བ་
ལ་མི་སྤྲོ་བ་ལ་ནི་སྦྱིན་སོགས་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འཇུག་པ་མེད་པས། ཡོན་ཏན་གང་ཡང་འབྱུང་བ་མེད་ལ། སྔར་བཤད་པའི་སྦྱིན་སོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསགས་པའམ་གསོག་པ་ལ་སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་པ་ལ་ནི། ཐོབ་པའི་ཡོན་ཏན་འཕེལ་བ་དང༌
མ་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས། ཡོན་ཏན་མ་ལུས་པ་ནི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ཞིང་བསོད་ནམས་དང་བློ་གྲོས་ཏེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་ནི་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུའོ། །དེ་འདྲ་བའི་བརྩོན་འགྲུས་ས་གང་དུ་ལྷག་པར་འབར་བ་འཆད་པར་གྱུར་པ་དེ་ནི། ས་བཞི་
པ་འོད་འཕྲོ་བ་ཞེས་བྱའོ། །ས་གསུམ་པར་ལྷག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་བསླབ་པ་ས་དང་པོ་གཉིས་ལས། ཆེས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཐོབ་པས། དེ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་ལེ་ལོ་གཏན་ནས་སེལ་བར་བྱེད་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ས་འདིར་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་
16-2-60b


ན་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་ལྷག་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་ས་འདི་ལ་འོད་འཕྲོ་བ་ཞེས་བརྗོད་ཅེ་ན། ས་བཞི་པ་དེར་ནི་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྲས་པོ་ལ། རྫོགས་པ་ཡི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སོ་བདུན་སྔར་ལས་ལྷག་པར་བསྒོམས་པ་
ལས་སྐྱེས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ། ས་གསུམ་པར་བཤད་པའི་ཟངས་ཀྱི་འོད་དང་འདྲ་བ་ལས་ལྷག་པ་འབྱུང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེའི་འོད་ལྷག་པ་འབྱུང་བས་བྱང་སེམས་ཀྱི་ས་དེ་ལ་འོད་འཕྲོ་བ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས། 
བཞི་པ་འོད་འཕྲོ་ཅན་ཞེས་བྱ། །ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་འོད་འབྱུང་ཕྱིར། །བྱང་ཆུབ་ཕྱོགས་མཐུན་མ་ལུས་པ། །ཁྱད་པར་དུ་ནི་བསྒོམས་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཡི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ན། །རབ་འཐབ་བྲལ་གནས་ལྷ་རྒྱལ་འགྱུར། །འཇིག་ཚོགས་ལྟ་བ་རབ་འབྱུང་བ། །ཀུན་
ནས་འཇོམས་བྱེད་མཁས་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་འཇུག་པར་ཡང་བཀོད་པའོ། །བྱང་ཕྱོགས་སོ་བདུན་ནི་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ལ་སོགས་པ་ལམ་སྡེ་ཚན་བདུན་ནོ། །དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བཞི་ནི། ལུས་དང་ཚོར་བ་དང་སེམས་དང་ཆོས་དྲན་པ་ཉེར་
གཞག་གོ། ཡང་དག་པར་སྤོང་བ་བཞི་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་རྣམས་སྤེལ་བ་དང༌། མི་དགེ་བ་མ་སྐྱེས་པ་མི་སྐྱེད་པ་དང༌། སྐྱེས་པ་ཡང་དག་པར་སྤོང་བའོ། །རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པ་བཞི་ནི། འདུན་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌། སེམས་
དང་དཔྱོད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྐང་པའོ། །དབང་པོ་ལྔ་ནི། དད་པ་དང༌བརྩོན་འགྲུས་དང༌། དྲན་པ་དང༌ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་དབང་པོའོ། །སྟོབས་ལྔ་ནི། དད་པ་ལ་སོགས་པའི་སྟོབས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་བདུན་ནི། དྲན་པ་དང༌
16-2-61a


ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་དང༌དགའ་བ་དང༌། ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་དང༌ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། བཏང་སྙོམས་ཡང་དག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡན་ལག་སྟེ་ཡང་དག་མན་ཆད་སྔ་མ་དྲུག་གི་མཐར་ཡང་སྦྱར་རོ། །འཕགས་
ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་ནི། ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དང༌། རྟོག་པ་དང༌། ངག་དང༌། ལས་ཀྱི་མཐའ་དང༌། འཚོ་བ་དང༌། རྩོལ་བ་དང༌། དྲན་པ་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་ཡང་དག་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་གོ། ཡང་དག་པའི་ཞེས་པ་རྟོག་པ་མན་ཆད་ལ་སྦྱར་ཞིང༌། ཡང་
དག་པའི་འཕགས་པའི་ལམ་ཡན་ལག་ཅེས་པ་སྔ་མ་བདུན་གྱི་མཐར་ཡང་སྦྱར་རོ། །དེ་ལ་ས་དང་པོ་ནི་བསླབ་པའི་རྟེན་དང༌། བསླབ་པའི་ངོ་བོ་ལ་གཉིས་པར་ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང༌། གསུམ་པར་ལྷག་པའི་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་དང༌། བཞི་པ་
ནས་དྲུག་པའི་བར་གསུམ་ལ་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་གསུམ་འཇོག་པ་ལ། ས་འདིར་བྱང་ཕྱོགས་སོ་བདུན་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་ལ་ཆེས་མཁས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། རང་སྟེ་ཕྲ་བའི་འཇིག་ལྟའི་བདག་
ཏུ་ལྟ་བ་དང་འབྲེལ་བ་སྟེ་དེ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བའི་བདག་དང༌། སེམས་ཅན་སོགས་རང་རྐྱ་བའི་རྫས་ཡོད་དུ་འཛིན་པ་རགས་པའི་གང་ཟག་གི་བདག་དང་བདག་གི་བར་འཛིན་པ་དང༌། ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་བདེན་པར་ཞེན་པའི་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་རྣམས་
ཡོངས་སུ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ། །ཟད་པའི་དོན་ཡང་ས་དེའི་སྤང་བྱར་གྱུར་པའི་བདག་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་ས་བོན་སྤངས་པ་ཡིན་གྱི། ཐམས་ཅད་ཟད་པ་མིན་ནོ། །མདོས་ཀྱང་འཇིག་ལྟ་ལྷན་སྐྱེས་ཡོད་པར་བསྟན་ཏོ། །དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱ་
16-2-61b


ཆེར་བཤད་པ་དགོངས་པ་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ལས། དོན་དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་བཞི་པའི་རྣམ་པར་བཤད་པའོ།། །།ལྔ་པ་ས་ལྔ་པ་སྦྱང་བཀའ་བ་བཤད་པ་ལ་གཉིས། ས་ལྔ་པའི་ངེས་པའི་ཚིག་བཤད་པ། བསམ་གཏན་ལྷག་ཅིང་བདེན་པ་ལ་
མཁས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ས་ལྔ་པ་སྦྱང་བཀའ་བ་ལ་གནས་པ་དེ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ན་གནས་པའི་ལྷའི་བུའི་བདུད་རྣམས་ཀུན་གྱིས་ཀྱང་ཕམ་པར་བྱ་བར་ནུས་པ་མ་ཡིན་ན། དེ་དག་ལས་གཞན་པའི་བདུད་
ཀྱི་བཀའ་ཉན་པ་བྲན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལྟ་ཅི་སྨོས། དེའི་ཕྱིར་ས་འདིའི་མིང་སྦྱང་དཀའ་བ་ཞེས་བྱའོ། །རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས་ཀྱང༌། ལྔ་པ་ཤིན་ཏུ་སྦྱང་དཀའ་བདུད། །ཀུན་གྱིས་ཤིན་ཏུ་ཐུབ་དཀའི་ཕྱིར། །འཕགས་པའི་བདེན་སོགས་ཕྲ་མོའི་
དོན། །ཤེས་ལ་མཁས་པ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། །དེ་ཡི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ན། །དགའ་ལྡན་གནས་ཀྱི་ལྷ་རྒྱལ་འགྱུར། །མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །ཉོན་མོངས་ལྟ་གནས་ཟློག་བྱེད་པ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ས་ལྔ་པ་འདིར་ཕར་ཕྱིན་
བཅུའི་ནང་ནས་བསམ་གཏན་གྱི་ཕར་ཕྱིན་ཉིད་ཆེས་ལྷག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་བསྟན་པ་ན་སྦྱིན་པ་ནས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་བཞི་ལྷག་པར་གྱུར་པ། སྔོན་ཉིད་ནས་ཐོབ་ཟིན་པར་ཤེས་པས། ལྷག་མ་དྲུག་གི་ནང་ནས་ཞེས་ཤེས་པར་
འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་བསམ་གཏན་གྱི་ཕར་ཕྱིན་གྱི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་རྣམ་གཡེང་སོགས་ཀྱིས་ཉེས་པས་གཏན་མི་རྫི་བ་འདིར་ཐོབ་པ་འདྲ་བ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་སོགས་ལ་འདིར་མེད་པའོ། །བསམ་གཏན་ལྷག་པར་མ་ཟད་བློ་བཟང་སྟེ་འཕགས་པའི་
16-2-62a


བདེན་པའི་རང་བཞིན་ཏེ་རང་གི་ངོ་བོ་ཤེས་པ་ཞིབ་མོས་ཁོང་དུ་ཆུད་དགོས་པ་ཕྲ་མོ་རྟོགས་པ་ལའང་ཤིན་ཏུ་མཁས་པ་འཐོབ་པས། འདིར་བདེན་པ་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་ལ་མཁས་པའི་ལྷག་པའི་ཤེས་རབ་ཅན་དུ་འགྱུར་
རོ། །འདིར་ས་བཅུ་པ་ལས་ལྔ་པ་པ་དེས་སྡུག་ཀུན་དང༌། འགོག་ལམ་གྱི་བདེན་པ་བཞི་ལ་མཁས་པ་དང༌། དེ་ནས་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་གཉིས་སོ་སོར་གསུངས་པ་ལ། ཡབ་སྲས་མཇལ་བ་དང༌། དབུ་མ་ལས་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་
དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་ངེས་པར་གསུངས་པས། བདེན་གཉིས་ལས་ཐ་དད་པར་བདེན་བཞི་ག་ལ་ཡོད། ཅེས་པའི་ལན་དུ། བདེན་པ་གཉིས་སུ་མ་འདུས་པའི་བདེན་པ་མེད་མོད་ཀྱང༌། སྤང་བྱ་ཀུན་ཉོན་གྱི་ཕྱོགས་ལ་ཀུན་འབྱུང་རྒྱུ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་
འབྲས་བུ་དང༌། བླང་བྱ་རྣམ་བྱང་གི་ཕྱོགས་ལ་ལམ་བདེན་རྒྱུ་དང༌། འགོག་བདེན་འབྲས་བུར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བདེན་བཞི་བཤད་པ་དང༌། དེ་ལ་ཡང་སྡུག་ཀུན་དང་ལམ་བདེན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་དང༌། འགོག་བདེན་དོན་དམ་བདེན་པར་འགྲེལ་པ་
ལས་བཤད་དོ། །རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པ་ལས་ཀྱང༌། མྱང་འདས་དོན་དམ་བདེན་པ་དང༌། བདེན་པ་གཞན་གསུམ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་གསུངས་ཏེ་མྱང་འདས་ནི་འགོག་བདེན་ནོ། །གཞན་ཡང་རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པར་འགོག་བདེན་མངོན་སུམ་
དུ་ཤེས་པ་སྟོན་པས་ཞལ་གྱིས་བཞེས་ལ། དངོས་པོར་སྨྲ་བ་མངོན་སུམ་ཚད་མ་དངོས་པོ་རང་མཚན་གྱི་ཡུལ་ཅན་དུ་འདོད་པ་ལ་དེ་མི་རུང་བ་དང༌། རང་ལུགས་ལ་འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པ་མཉམ་གཞག་ཟག་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་
16-2-62b


དོན་རྟོགས་པའི་སྟེང་ནས་བསྒྲུབས་པས། འགོག་བདེན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཡིན་ན་རྣམ་གཞག་དེ་དག་གཏན་མི་རུང་ཞིང༌། མྱང་འདས་མངོན་དུ་བྱས་པའི་ཚེ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་དགོས་པར་འབད་པ་དུ་མས་བསྒྲུབས་པས་ན། འགོག་
བདེན་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་སྨྲ་བ་ནི། མཐའ་མ་ཆོད་པའོ། །གཞི་འགའ་ཞིག་གི་སྟེང་དུ་དགག་བྱ་བདེན་པ་བཅད་པ་ལ་དོན་དམ་བདེན་པར་བྱེད་ཀྱང༌། དོན་དམ་བདེན་པ་ཡིན་ཚད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགག་བྱ་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པས་མ་ཁྱབ་སྟེ། ཆོས་དབྱིངས་བསྟོད་
པ་ལས། གང་ཞིག་ཀུན་ཏུ་མ་ཤེས་ན། །སྲིད་པ་གསུམ་དུ་རྣམ་འཁོར་ལ། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ངེས་གནས་པའི། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་འདུད། །གང་ཞིག་འཁོར་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་སྦྱང་བ་བྱས་པ་ལས། །དག་པ་དེ་ཉིད་མྱ་ངན་
འདས། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡང་དེ་ཉིད་དོ། །ཞེས་ཆོས་ཉིད་དྲི་མ་དང་བཅས་པའི་དྲི་མ་སྦྱངས་པ་ན་མྱང་འདས་དང་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་གསུངས་པ་ལྟར། དག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དགག་བྱ་དྲི་མར་གསུངས་པ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཆོས་ཉིད་དྲི་བྲལ་དུ་སོང་
བ་མི་སྲིད་ན་ངལ་བ་འབྲས་མེད་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། སྲིད་ན་དེའི་དགག་བྱ་ཤེས་བྱ་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་རི་བོང་གི་རྭ་མེད་པའི་དགག་བྱ་རི་བོང་གི་རྭ་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་ཀྱང༌། དགག་བྱ་ཤེས་བྱ་ལ་ཡོད་པའི་བུམ་པ་བཀག་པའི་བུམ་མེད་
རི་བོང་གི་རྭ་མེད་དུ་འཇོག་ནུས་པ་བཞིན་ནོ། །དག་མ་དག་གི་ཆོས་ཅན་སྤྱི་ལ་ཁྱབ་པའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་ནི། བདག་གཉིས་བཀག་པ་ལྟ་བུ་དགག་བྱ་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པ་ཙམ་བཀག་པ་ལ་བྱེད་ཀྱང༌། ཆོས་ཅན་རིམ་གྱིས་དྲི་མས་ཇེ་དག་
16-2-63a


ཏུ་སོང་བ་ན་དེའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་དྲི་མས་ཇེ་དག་ཏུ་འགྲོ་བས། ཆོས་ཅན་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱང་དག་པ་ཕྱོགས་གཅིག་པ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་གི། རང་རང་གི་སྐབས་ཀྱི་གློ་བུར་གྱི་དྲི་མས་ཀྱང་དག་པ་རེ་དགོས་ལ་དེ་ཉིད་ལ་འགོག་
བདེན་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། །ས་བཅུ་པ་ལས་ས་འདིར་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་མཁས་པ་སོགས་ཀྱི་བདེན་པའི་མིང་འདོགས་མང་དུ་བྱུང་ཡང་དེ་དག་ཀྱང་བདེན་པ་གཉིས་སུ་མི་འདུ་བ་མིན་ནོ། །དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་དགོངས་པ་རབ་ཏུ་གསལ་བ་
ལས། དོན་དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ལྔ་པའི་རྣམ་པར་བཤད་པའོ། ། ༄༅། །གཉིས་པ་ས་དྲུག་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་བཤད་པ་ལ་བཞི། སའི་ངེས་ཚིག་དང་ཤེར་ཕྱིན་ལྷག་པར་བསྟན་པ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་གྱི་བསྔགས་པ། ཟབ་མོ་
རྟེན་འབྱུང་གཟིགས་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བཤད་པ། སའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་སྒོ་ནས་མཇུག་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། ས་ལྔ་པར་བསམ་གཏན་གྱི་ཕར་ཕྱིན་ཡོངས་སུ་དག་པ་ཐོབ་པས། ས་དྲུག་པ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་སྟེ་གྱུར་པར་མཉམ་པར་བཞག་པའི་སེམས་
ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ལ་གནས་ཏེ། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་རྐྱེན་ཉིད་འདི་པ་ཙམ་གྱི་ཟབ་མོའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བའི་བྱང་སེམས་ས་དྲུག་པ་ལ་གནས་པས་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ལ་གནས་པས་འགོག་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་
གྱི། དེའི་སྔ་རོལ་ས་ལྔ་པ་སོགས་སུ་ནི་འགོག་པ་ཐོབ་པ་མིན་ཏེ། ཤེར་ཕྱིན་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ལྷག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྦྱིན་སོགས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་ལྔ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཙམ་གྱིས་ནི་འགོག་པ་ཐོབ་པར་མི་ནུས་སོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ལྷག་པའི་སྒོ་ནས་གཟུགས་
16-2-63b


བརྙན་དང་འདྲ་བའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་དང༌། ས་ལྔ་པར་ལམ་གྱི་བདེན་པ་ལ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འཐོབ་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཕྱིར། ས་འདི་ལ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཞེས་བྱའོ། །རྒྱུ་མཚན་གཉིས་པའི་དོན་
ནི་འགྲེལ་བཤད་ལས། ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་མི་དམིགས་པའི་ལམ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་འཆད་མོད་ཀྱང༌། ས་ལྔ་པར་ལམ་བདེན་ལ་དམིགས་པ་ནི་བདེན་བཞིའི་ཐ་མ་སྨོས་པས་ན། དེར་བདེན་བཞི་རགས་པ་དང་ཕྲ་བ་ལ་མཁས་པ་འཐོབ་པས། ས་དྲུག་པར་
བདེན་པ་བཞི་ལ་མཁས་པའི་ཤེས་རབ་རྫོགས་པའི་དོན་ཡིན་ལ། རྒྱུ་མཚན་དང་པོས་ནི་རྟེན་འབྲེལ་ལུགས་འབྱུང་དང་ལུགས་ལྡོག་ལ་མཁས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་རྫོགས་པར་སྟོན་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་དེ་གཉིས་རྫོགས་པའི་སྒོ་ནས། བདེན་
པ་དང་རྟེན་འབྲེལ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་དོན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་ས་འདིར་ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་གསུམ་རྫོགས་པ་དང༌། ཞི་གནས་ཇི་ཙམ་ཁྱད་ཞུགས་པ་ཙམ་གྱིས་ལྷག་མཐོང་དེ་ཙམ་དུ་ཁྱད་ཞུགས་པར་འགྱུར་ལ། ས་ལྔ་པར་བསམ་གཏན་གྱི་ཕར་ཕྱིན་ཕུལ་
དུ་བྱུང་བ་ཐོབ་པས། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་འདིར་ཤེར་ཕྱིན་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་འདི་ནས་འཐོབ་པ་ཡིན་ནོ། །རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས་ཀྱང༌། དྲུག་པ་མངོན་ཕྱོགས་ཞེས་བྱ་སྟེ། །སངས་
རྒྱས་ཆོས་ལ་མངོན་ཕྱོགས་ཕྱིར། །ཞི་གནས་ལྷག་མཐོང་གོམས་པ་ཡིས། །འགོག་པ་ཐོབ་པས་རྒྱས་པའི་ཕྱིར། །དེ་ཡི་རྣམ་པར་སྨིན་པས་ན། །ལྷ་ཡི་རྒྱལ་པོ་རབ་འཕྲུལ་འགྱུར། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་མི་འཕྲོགས་པས། །ལྷག་པའི་ང་རྒྱལ་
16-2-64a


ཅན་ཞི་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་ཏེ་རབ་འཕྲུལ་ནི་འཕྲུལ་དགའ་འོ། །གཉིས་པ་ནི། ཤེར་ཕྱིར་ལས་གཞན་པའི་སྦྱིན་སོགས་ཀྱི་ཚོགས་རྣམས། འབྲས་བུའི་སར་བགྲོད་པ་ཤེར་ཕྱིན་ལ་རག་ལས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་
པ། ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་མིག་དང་ལྡན་པ་གཅིག་གིས་ལོང་བའི་ཚོགས་ཀུན་ཏེ་མཐའ་དག་འགྲོ་བར་འདོད་པ་ཡི་ཡུལ་དུ་བདེ་བླག་ཏུ་འཁྲིད་པར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ལམ་གྱི་སྐབས་འདིར་ཡང་བློ་སྟེ་ཤེར་ཕྱིན་གྱིས་ཀྱང༌། དེ་ཉིད་ལྟ་བའི་མིག་
ཉམས་པའི་སྦྱིན་སོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྣམས་བླངས་པ་སྟེ་ཡོངས་སུ་བཟུང་སྟེ་རྒྱལ་བ་འབྲས་བུ་ཉིད་ཀྱི་གོ་འཕང་དུ་འགྲོ་སྟེ། ཤེར་ཕྱིན་ནི་ལམ་ཡང་དག་པ་དང་དེ་མིན་པ་གཉིས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་མཐོང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕགས་པ་སྡུད་པ་ལས་
ཀྱང༌། དམུས་ལོང་དམིགས་བུ་མེད་པ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་རྣམས། །ལམ་ཡང་མི་ཤེས་གྲོང་ཁྱེར་འཇུག་པར་ག་ལ་འགྱུར། །ཤེས་རབ་མེད་ན་མིག་མེད་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལྔ་འདི། །དམིགས་བུ་མེད་པས་བྱང་ཆུབ་རེག་པར་ནུས་མ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། རྡོ་རྗེ་གཅོད་
པ་ལས་ཀྱང༌། དཔེར་ན་མིག་དང་ལྡན་པའི་མི་ཞིག་མུན་པར་ཞུགས་ནས་ཅི་ཡང་མི་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་གང་དངོས་པོར་ལྷུང་བས་སྦྱིན་པ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་བལྟ་བར་བྱའོ། །རབ་འབྱོར་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་ནམ་ལངས་ཏེ་ཉི་མ་ཤར་
ནས་མིག་དང་ལྡན་པའི་མིས་གཟུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དག་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ་གང་དངོས་པོར་མ་ལྷུང་བས། སྦྱིན་པ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔར་བལྟ་བར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
16-2-64b


གསུམ་པ་ལ་ལྔ། ཟབ་མོའི་དོན་བཤད་པར་དམ་བཅའ་བ། ཟབ་མོའི་དོན་བཤད་པའི་སྣོད་ངོས་བཟུང་བ། དེ་ལ་བཤད་ན་ཡོན་ཏན་འབྱུང་ཚུལ། སྣོད་ལྡན་གྱི་གང་ཟག་ལ་ཉན་པར་བསྐུལ་བ། རྟེན་འབྱུང་གི་དེ་ཉིད་ཇི་ལྟར་བཤད་པའི་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། སྔར་ས་
དྲུག་པ་བས་རྟེན་འབྱུང་མཐོང་བ་ན། འདི་ལ་བརྟེན་ནས་འདི་འབྱུང་བའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན། འདིའི་ལན་དུ་འགྲེལ་པར་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ནི་མ་རིག་པའི་ལིང་ཏོག་འཐུག་པོས། བློའི་མིག་མ་ལུས་པར་གཡོགས་པའི་བདག་ཅག་གི་ཡུལ་
དུ་མི་འགྲོ་ཡི། དྲུག་པ་ལ་སོགས་པ་ས་གོང་མ་ལ་གནས་པའི་ཡུལ་དུ་འགྱུར་བས་ཁོ་བོ་ཅག་ལ་དྲི་བར་བྱ་བ་མིན་གྱི། གང་དག་སྟོང་ཉིད་ལེགས་པར་མཐོང་བའི་མིག་སྨན་མ་རིག་པའི་ལིང་ཏོག་འཇོམས་པས་བསྐུས་པའི་བློའི་སྤྱན་མ་རིག་པའི་རང་
རབ་རིབ་ཀྱི་ལིང་ཏོག་དང་བྲལ་བའི་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་སེམས་དེ་དག་ཉིད་ལ་སྨྲ་བར་བྱའོ། །འདིས་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ལ་འདྲི་ན། དེ་རྣམས་ལ་དྲིས་ཤིག་ཅེས་སྟོན་པས། མིག་སྨན་བསྐུས་པས་མིག་གསལ་དུ་འགྲོ་ཡི། མིག་འདོན་
པ་མིན་པ་བཞིན་དུ་སྟོང་ཉིད་མཐོང་བའི་མིག་སྨན་བསྐུས་པས་བློའི་མིག་གསལ་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་གྱི། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མིག་འདོན་པ་མིན་པར་ཤེས་ན། འཕགས་པའི་མཉམ་གཞག་ཏུ་ཡེ་ཤེས་མེད་ཅེས་པའི་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་ལྟ་བ་ངན་པས་མི་
གོས་སོ། །གལ་ཏེ་ཡུམ་གྱི་མདོ་དང་ས་བཅུ་པ་སོགས་ཀྱི་མདོ་རྣམས་ལས། ཤེར་ཕྱིན་ལ་སྤྱོད་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱིས་རྟེན་འབྱུང་གི་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེའི་ཕྱིར་ལུང་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་ཤོད་ཅིག་ཅེ་ན། ལུང་གི་དགོངས་
16-2-65a


པ་ངེས་པ་ཡང་དཀའ་བའི་ཕྱིར་བདག་ཅག་འདྲ་བས་ལུང་ལས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྟན་པར་མི་ནུས་སོ། །རང་དབང་དུ་འཆད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་དེ་སྐད་དུ་བརྗོད་ཀྱི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྟོན་པའི་བསྟན་བཅོས་ཚད་མར་གྱུར་པའི་
སྐྱེས་བུས་བྱས་ཤིང༌། དེས་ལུང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཆད་པ་མཐོང་བ་ལས། ལུང་གི་དགོངས་པ་ངེས་ནུས་པར་སྟོན་པ་ནི། ས་དྲུག་པ་པ་དེ་ཡིས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་ཟབ་པའི་ཆོས་ཟབ་མོ་ཇི་ལྟར་རྟོགས་པ་དེ་ལྟར་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ལུང་ཕྱིན་ཅི་མ་
ལོག་པར་མཁྱེན་ནས་དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ལས་མདོ་སྡེའི་ལུང་དང༌། དེར་མ་ཟད་ལུང་ལས་གཞན་ཡང་རིགས་པ་དག་གིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཆེས་གསལ་བར་བསྟན་པ་ཡིན་པས་ན། དེའི་ཕྱིར་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་
ལས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཇི་ལྟར་བསྟན་པ་དེ་ཁོ་ན་ལྟར། ཟླ་བའི་ཞབས་ཀྱིས་ཀླུ་སྒྲུབ་དེས་ཉེ་བར་བསྟན་པའི་ལུགས་ཇི་ལྟར་གནས་པ་དེ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཅི་སྟེ་འཕགས་པ་ཀླུ་ལ་ངེས་དོན་གྱི་ལུང་གི་དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ངེས་པ་ཇི་ལྟར་ཡོད་
ཅེ་ན། ལུང་ལས་ཤེས་ཏེ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། ལྷོ་ཕྱོགས་བེ་དའི་ཡུལ་དུ་ནི། །དགེ་སློང་དཔལ་ལྡན་ཆེར་གྲགས་པ། །དེ་མིང་ཀླུ་ཞེས་བོད་པ་སྟེ། །ཡོད་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་འཇིག་པ། །ང་ཡི་ཐེག་པ་འཇིག་རྟེན་དུ། །བླ་མེད་ཐེག་ཆེན་རབ་
བཤད་ནས། །རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་བསྒྲུབས་ཏེ། །བདེ་བ་ཅན་ཏུ་དེ་འགྲོ་འོ། །ཞེས་ངེས་དོན་གྱི་ཐེག་པ་ཡོད་མེད་ཀྱི་མཐའ་གཉིས་དང་བྲལ་བ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་འགྲེལ་པར་གསུངས་སོ། །འདི་ནི་གསེར་འོད་དམ་པ་ནས་བཤད་པ། སྟོན་པ་
16-2-65b


ཞལ་བཞུགས་དུས་ཀྱི་ལི་ཙ་བྱི་གཞོན་ནུ་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཐོང་ན་དགའ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་སྐྱེ་བ་བཞེས་པ་ཡིན་ཏེ། སྤྲིན་ཆེན་ལས། གཞོན་ནུ་འདི་ང་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ལོ་བཞི་བརྒྱ་ལོན་པ་ན། ཀླུ་ཞེས་བྱ་བའི་དགེ་སློང་དུ་གྱུར་ནས་ངའི་
བསྟན་པ་རྒྱས་པར་བྱས་ཏེ། མཐར་རབ་ཏུ་དང་བའི་འོད་ཅེས་བྱ་བའི་ཞིང་དུ། ཡེ་ཤེས་འབྱུང་གནས་འོད་ཅེས་བྱ་བའི་རྒྱལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་འདི་ལ་ངེས་དོན་གྱི་ལུང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ངེས་པ་ཡོད་པར་གྲུབ་བོ། །འཇམ་དཔལ་གྱི་རྩ་
བའི་རྟོག་པ་ལས་ཀྱང༌། འབྱུང་བའི་དུས་དང་མཚན་དེ་དང་འདྲ་ལ། ལོ་དྲུག་བརྒྱ་བཞུགས་པར་བཤད་དོ། །རྔ་བོ་ཆེའི་མདོ་ལས་ལི་ཙ་བྱི་གཞོན་ནུ་འཇིག་རྟེན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཐོང་ན་དགའ་བ་འདི། སྟོན་པ་འདས་ནས་ལོ་བརྒྱད་ཅུ་པ་ལ་བསྟན་པ་ཉམས་པའི་
ཚེ། སྟོན་པའི་མཚན་འཆང་བའི་དགེ་སློང་དུ་གྱུར་ནས་བསྟན་པ་རྒྱས་པར་བྱས་ཏེ། ལོ་བརྒྱ་ལོན་པའི་འོག་ཏུ་འདས་ནས་བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་གསུངས་སོ། །འདི་ཡང་སློབ་དཔོན་འདིའི་ལུང་བསྟན་དུ་གནས་བརྟན་བྱང་བཟང་དང༌། ཇོ་བོ་ཆེན་པོ་བཞེད་དེ་ལི་ཙ་བྱི་མཐོང་
ན་དགའ་བ་ཀླུ་སྒྲུབ་དང་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་བཤད་པ་ལ་བརྟེན་པའོ། །རྔ་བོ་ཆེ་ལས་དགེ་སློང་དེ་ས་བདུན་པ་པར་བཤད་དོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པ་དང་སྔ་མ་རྣམས་འགལ་བར་སྒྲུབ་མི་ནུས་ཏེ། རྒྱལ་ཆེན་འགའ་ཞིག་ལུང་ཁ་ཅིག་ལས་རྒྱུན་ཞུགས་སུ་བཤད་པ་དང༌། 
ལུང་གཞན་དུ་སངས་རྒྱས་སུ་བཤད་པ་ལྟ་བུ་གསུང་རབ་ལ་དུ་མ་ཞིག་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། ངེས་པའི་དོན་གྱི་བསྟན་བཅོས་དེ་ཡང་སྔར་གོམས་པར་རྒྱུད་ལ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ས་བོན་བཞག་པ་རྣམས་ཉིད་ལ་བསྟན་པར་བྱའི། གཞན་
16-2-66a


དག་ལ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་སྟོང་ཉིད་སྟོན་པའི་གཞུང་ཉན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌སྟོང་ཉིད་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པས་དོན་མ་ཡིན་པ་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་མ་ཡིན་པ་ཆེན་པོར་འགྱུར་
ཚུལ་ནི། རེས་འགའ་ནི་མི་མཁས་པས་སྟོང་ཉིད་སྤངས་ནས་ངན་འགྲོར་འགྲོའོ། །རེས་འགའ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པའི་སྟོང་པའི་དོན་ནི་ཆོས་འདི་རྣམས་མེད་པ་ཉིད་དང༌ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ངེས་པར་བཟུང་སྟེ། རྒྱུ་
འབྲས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པའི་ལོག་ལྟ་དང་པོར་བསྐྱེད་ནས། དེ་ནས་དེ་མི་གཏོང་བར་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་བྱེད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ལྟ་ཉེས་ན། །ཤེས་རབ་ཆུང་རྣམས་ཕུང་བར་འགྱུར། །ཇི་ལྟར་སྦྲུལ་ལ་བཟུང་ཉེས་དང༌། །
རིག་སྔགས་ཉེས་པར་བསྒྲུབས་པ་བཞིན། །ཞེས་པའི་འགྲེལ་པ་ཚིག་གསལ་ལས་ཀྱང༌། ཀུན་རྫོབ་པ་ལ་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་མཐར་མི་ལྟུང་བ་ལ། གཟུགས་བརྙན་དང་འདྲ་བའི་ལས་འབྲས་ལ་གནོད་པ་མ་བྱས་པ་དགོས་པ་དང༌། དོན་དམ་པར་སྒྲོ་
འདོགས་པའི་མཐར་མི་ལྟུང་བ་ལ། དངོས་པོ་རང་བཞིན་མེད་པ་ཁོ་ན་ལ་ལས་འབྲས་མཐོང་བ་དགོས་པར་གསུངས་ཤིང༌། དེ་གཉིས་ལས་བཟློག་པ་ནི་རྟག་ཆད་ཀྱི་མཐར་ལྟུང་བར་བཤད་ལ། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པར་རྟོག་ན་ལོག་
པར་ལྟ་བར་གསུངས་པས། མེད་པ་དང༌། ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་ཚིག་གི་ཁྱད་པར་ཡོད་ཀྱང༌། མེད་པའི་རྣམ་པ་འཆར་བ་ལ་ཡིད་ཞིབ་པར་གཏད་ཀྱང་ཁྱད་པར་ཅི་ཡང་མེད་དོ། །བཞི་བརྒྱ་པའི། གཅིག་ནི་ངན་འགྲོ་ཉིད་འགྲོ་ལ། །ཐ་མལ་མ་ཡིན་ཞི་
16-2-66b


ཉིད་དུའོ། །ཞེས་པའི་འགྲེལ་པར། དམ་པ་མ་ཡིན་པ་གང་ཞིག་བདག་མེད་པའི་ཆོས་ཉན་པ་དེ་ནི་སྤངས་པ་དང་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྟོགས་པས་ངན་འགྲོ་ཁོ་ནར་འགྲོ་ལ། ཞེས་གཉིས་ཀ་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བར་བཤད་དེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྟོགས་པ་ནི་སྟོང་པའི་དོན་
ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་དོན་དུ་བཟུང་བའོ། །དེས་ན་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་དོན་འབྱེད་པའི་བློའི་མཐུ་མེད་བཞིན་དུ། ཡོད་པར་མངོན་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན་གྱིས་རང་གི་དབང་པོ་དང་མི་འཚམ་པའི་ཟབ་དོན་གྱི་ཚིག་ཙམ་ལ་མོས་པ་ལྟར་སྣང་ཤུགས་དྲག་པར་བྱེད་པ་
ནི་དོན་མ་ཡིན་པ་ཆེན་པོ་འདྲེན་པར་བྱེད་པས་གནས་འདི་དག་ལ་གཟབ་པར་བྱའོ། །ཡང་ཇི་ལྟར་འདི་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་བསྟན་པར་འོས་སོ། །གང་ཟག་འདི་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་བསྟན་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་ངེས་པར་དཀའ་བ་འདི་ཇི་ལྟར་ངེས་པར་ནུས་ཤེ་ན། དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་
གྱི་མཚན་མ་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་ནུས་པར་སྟོན་པ་ནི། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལས་དང་པོ་པའི་དུས་ནའང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གཏམ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཐོས་པ་ན། དེ་ཐོས་པ་ནས་ནང་དུ་གཏམ་དེ་ལ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་བ་དང༌། རབ་ཏུ་དགའ་བ་དེ་ལས་བྱུང་
བའི་མཆི་མས་མིག་བརླན་པ་དང་། ལུས་ཀྱི་བ་སྤུ་ལྡང་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བློ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ས་བོན་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ས་བོན་ཞེས་པ་ཡོད་ལ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སློབ་དཔོན་མཁས་པས་
ཉེ་བར་བསྟན་པའི་སྣོད་ནི་གང་ཟག་དེ་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་དེ་ལ་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་དམ་པའི་དོན་གྱི་བདེན་པ་བསྟན་པར་བྱའོ། །འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་གཏམ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་ཐོས་པ་དང༌། དེ་མི་གོ་བ་མིན་པ་གཉིས་ཚོགས་ནས་ལུས་ཀྱི་
16-2-67a


མཚན་མ་དེ་རྣམས་སྐྱེ་བར་སྣང་ན་རྟགས་མི་འཁྲུལ་བ་ཡིན་གྱི། དོན་མི་གོ་བ་དང༌། གོ་ཡང་མཚན་མ་དེ་རྣམས་མི་སྐྱེ་ན་རེ་ཞིག་ཟབ་མོའི་སྣོད་དུ་ངེས་མི་ནུས་ཀྱང༌། བླ་མ་དམ་པའི་བསྒོ་བ་ལས་མི་འདའ་ན་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་
པའི་རིགས་ནུས་མང་པོ་གསར་དུ་འཇོག་པའི་སྣོད་དུ་རུང་ངོ༌། །གསུམ་པ་ནི། སྔར་བཤད་པའི་ཉན་པ་པོ་དེ་ལ་ནི་སྟོང་ཉིད་བསྟན་པ་འབྲས་བུ་མེད་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཉན་པ་པོ་དེ་ལ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འཛིན་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གིས་
བསྐྱེད་པའི་དོན་མ་ཡིན་པ་དང་ལྡན་པར་མི་འགྱུར་བ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ཉན་པ་དེའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་སྟེ་འབྲས་བུའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱང་འབྱུང་ངོ༌། །འབྱུང་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། སྣོད་ལྡན་དེ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ཉན་པ་ལ་གཏེར་རྙེད་པ་དང་
འདྲ་བར་སེམས་ཤིང༌། ལྟ་བ་དེ་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་ཡང་མི་ཉམས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། རྟག་ཏུ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡང་དག་པར་བླངས་ནས་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་བདག་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ངན་འགྲོར་ལྷུང་ན། སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་རྒྱུན་ཆད་པ
རང་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་ཚུལ་ཁྲིམས་བླངས་ཏེ་མི་ཉམས་པར་སྲུང་བ་ཡིན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ་ལ་ནི་སྔོན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་བླངས་པ་མི་དགོས་ཀྱི། ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་རང་བཞིན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ཡང་ཚུལ་འཆལ་ལོ། །བདག་
ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུངས་པས་བདེ་འགྲོར་སྐྱེས་ཀྱང༌། དབུལ་པོར་གྱུར་ནས་བཟའ་བཏུང་དང་སྨན་དང་གོས་ལ་སོགས་པའི་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་ཀྱིས་ཕོངས་ན། དེ་འཚོལ་བ་ལྷུར་ལེན་ལེན་ནས་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ཉན་པ་དང༌། དེའི་དོན་སྒོམ་པ་སོགས་
16-2-67b


རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས། སྔར་བཤད་པ་ལྟར་ཡར་མར་གྱི་ཞིང་ལ་སྦྱིན་པ་གཏོང་བར་འགྱུར་རོ། །སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་སྔར་བཤད་པའི་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཟིན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་འདྲེན་པར་བྱེད་ཀྱི། གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ནས་རྩ་བ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་
གོམས་པ་བསྟེན་པར་བྱེད་དོ། །ཁྲོ་བས་ནི་ངན་སོང་དུ་འགྲོ་བ་དང་དགེ་བ་འཇོམས་ལ་མདོག་ཤིན་ཏུ་མི་སྡུག་པ་འཐོབ་པར་བྱེད་པས་དེའི་རྐྱེན་གྱིས་འཕགས་པ་རྣམས་མཉེས་པར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་ནས་བཟོད་པ་སྒོམ་པར་བྱེད་དོ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་ཡང་ཡང་
མ་བསྔོས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་དང༌ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བས། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡི་དགེ་བ་ཡང་འགྲོ་བ་འཁོར་བ་ལས་སྒྲོལ་
བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་བྱེད་དོ། །བྱང་སེམས་མ་གཏོགས་པ་ཉན་རང་ལ་སོགས་པ་གཞན་དག་གིས་རྟེན་འབྲེལ་ཟབ་མོ་བྱང་སེམས་བཞིན་དུ་སྟོན་མི་ནུས་པར་མཐོང་ནས་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཤིན་ཏུ་
གུས་པར་བྱེད་དོ། །སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བའི་གོ་བ་གནད་དུ་སོང་བའི་ཐེག་ཆེན་པ་ལ་ནི་སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་གོ་བ་རྣམ་དག་རྣམས་སྐྱེས་ནས་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱོགས་རྣམས་སྒྲུབ་པ་ལ་ཤིན་ཏུ་གུས་པར་འགྱུར་ལ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་བསྔགས་པའི་གནས་ཡིན་ཏེ། བྱང་
ཆུབ་སེམས་འགྲེལ་ལས། ཆོས་རྣམས་སྟོང་པ་འདི་ཤེས་ནས། །ལས་དང་འབྲས་བུ་སྟེན་པ་གང༌། །ངོ་མཚར་བས་ཀྱང་འདི་ངོ་མཚར། །རྨད་བྱུང་བས་ཀྱང་འདི་རྨད་བྱུང༌། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྣོད་མི་རུང་གཉིས་པོ་མི་མོས་ནས་སྤོང་བ་དང༌། མོས་པ་
16-2-68a


ལྟར་སྣང་ཡོད་ཀྱང་རིགས་པས་རྒྱུ་འབྲས་ཐམས་ཅད་བཀག་པར་གོ་བའི་སྐྱོན་གཉིས་སྤངས་ལ། རང་བཞིན་མེད་པའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བྱ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཆེས་འཐད་པར་རྟོགས་པ་ཞིག་ལ་འོང་བ་
ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་ལྟ་བ་རྙེད་པའི་ལུགས་སུ་བྱས་པ་ན། ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པའི་ལས་འབྲས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་རི་བོང་གི་རྭའི་གཉེར་མ་བགྲང་བ་བཞིན་དུ་སོང་ནས། དེ་འདྲ་བ་ནི་ངེས་དོན་མ་གོ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱིར་ཡིན་
གྱི། ངེས་དོན་གོ་བ་ལ་མི་དགོས་ཏེ། དེ་དག་ཐམས་ཅད་རྟོག་པས་བྱེད་ལ་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་བདེན་ཞེན་གྱི་མཚན་འཛིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་དུ་འཛིན་ཞིང༌རྒྱ་ནག་གི་ཧ་ཤང་ལྟར་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་འཇོམས་ལ། ཁ་ཅིག །འཁྲུལ་ངོར་རེ་ཞིག་ལ་
བླང་དོར་བྱེད་ཟེར་ཡང༌། རྟོག་པ་ལ་བདེན་འཛིན་ཡིན་མིན་གཉིས་བྱེད་ན་ནི། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་འགོག་པའི་རིགས་པས་ཡུལ་ཐམས་ཅད་འགོག་པ་ཅལ་ཅོལ་ཡིན་ལ། གཉིས་སུ་མི་བྱེད་ན་ནི་ལྟ་བ་དང་སྤྱོད་ཕྱོགས་ཀྱི་རྟོག་པ་གཉིས་གཅིག་
གིས་གཅིག་ལ་གནོད་པ་སྐྱེལ་བ་ཚ་གྲང་ལྟར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། གཞག་སའི་འཁྲུལ་ངོ་དང༌འཇོག་མཁན་དང་དེར་འཇོག་རྒྱུ་རྣམས་ཀྱང་འཇོག་ས་མེད་པ་ལ་དེ་སྐད་སྨྲ་བ་ནི་མུན་སྤྲུལ་ཡིན་པས། སྔར་གྱི་གཞུང་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་སྔ་མ་
ཉིད་འཛིན་པའོ། །བཞི་པ་ནི། དེ་ལྟར་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཟབ་པ་དང༌རྒྱ་ཆེ་བའི་ཚུལ་ལ་མཁས་པའི་སྐྱེ་བོས་ནི། ཡུན་རིང་པོར་བར་མེད་པར་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་དགེ་བའི་ཚོགས་རྣམས་སོ་སྐྱེའི་སར་ངེས་པར་བསགས་
16-2-68b


ནས་རིམ་གྱིས་རབ་ཏུ་དགའ་བའི་ས་ནི་ཐོབ་པར་འགྱུར་བས། ས་རབ་དགའ་དེ་ནི་དོན་དུ་གཉེར་བས་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཟབ་མོའི་ལམ་འདི་མཉན་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་ཉན་པར་བསྐུལ་བའོ། །དེ་ཡང་བཞི་བརྒྱ་པའི་འགྲེལ་པ་ལས། རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་
ཀྱི་གཏམ་ལ་གུས་པར་འགྱུར་ན་དེ་དེ་དང་མཐུན་པའི་རྐྱེན་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་པའི་སྒོ་ནས་ཇི་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་དང་བ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བྱ་ཞིང༌། སྙིང་རྗེ་ཆེ་བ་དང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་བྱས་པ་གཟོ་ཞིང༌། བདག་ཉིད་ཀྱི་དམ་
པའི་ཆོས་ཀྱི་བར་ཆད་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་གཡང་ས་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ཡོངས་སུ་སྤང་བར་འདོད་པས། ཡ་ང་བ་ལ་བརྟེན་པ་དང་སྦྱིན་པར་དཀའ་བ་ཡང་སྦྱིན་པ་དང༌། བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞིས་ཀྱང་བསྡུ་བ་བྱ་སྟེ། དམ་པའི་ཆོས་འདི་འབད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྐྱེ་བོ་དམ་
པའི་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་དུ་གྱུར་པ་ལ་ཉེ་བར་བསྟན་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཆོས་འདི་འབད་པ་ཆེན་པོས་བསྟན་དགོས་པར་གསུངས་ཏེ། སྣོད་མིན་གྱི་སྐྱོན་གཉིས་དང་བྲལ་བ་ལའོ། །མོས་པ་ཡོད་པའི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མི་གོ་བ་ལ་ཡང་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ངེས་
པ་ལ་མི་གནོད་པའི་ཐབས་བྱས་ནས་བཤད་པར་བྱའོ། །འཆད་པ་པོ་ལེགས་པར་ཤེས་པས་ཉན་པ་པོ་སྣོད་རུང་ཐ་མ་ཡན་ཆད་ལ་འཆད་པ་ནི་བསོད་ནམས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྟེ། མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ལས། ཆོས་ཟབ་མོ་ལ་མོས་པས་བསོད་ནམས་ཐམས་
ཅད་སྡུད་པ་ཡིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་སུ་མ་གྲུབ་ཀྱི་བར་དུ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཁྱེའུ་རིན་པོ་ཆེས་བྱིན་པའི་མདོ་ལས་བྱུང་བ། འཇམ་དཔལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐབས་
16-2-69a


ལ་མཁས་པ་དང་བྲལ་བས། བསྐལ་པ་བརྒྱ་སྟོང་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་སྤྱོད་པ་ལས། གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདི་ཐེ་ཚོམ་དང་བཅས་པས་ཉན་པ་འདི། བསོད་ནམས་དེ་བས་ཆེས་མང་དུ་སྐྱེད་ན་གང་ཐེ་
ཚོམ་མེད་པར་ཉན་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། གང་ཡི་གེར་བྲིས་ནས་ལུང་འབོགས་པ་དང་འཆང་བ་དང༌། གཞན་དག་ལ་ཡང་རྒྱ་ཆེར་རབ་ཏུ་སྟོན་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཞེས་གསུངས་སོ། །རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་ལས་ཀྱང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་ཏེ། རབ་
འབྱོར་འདི་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་གང་ཇི་སྙེད་པ་གངྒཱའི་ཀླུང་ཡང་དེ་སྙེད་དུ་གྱུར་ན། གང་དེ་དག་གི་བྱེ་མར་གྱུར་པ་དེ་མང་བ་ཡིན་ནམ། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་གངྒཱའི་བྱེ་མ་སྙེད་དུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ཉིད་ཀྱང་མང་
བ་ལགས་ན། དེ་དག་གི་བྱེ་མར་གྱུར་པ་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་འཚལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། རབ་འབྱོར་ཁྱོད་ལ་བསྒོའོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །གངྒཱའི་ཀླུང་དེ་དག་གི་བྱེ་མ་ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས། སྐྱེས་
པའམ་བུད་མེད་ལ་ལས་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱིས་རབ་ཏུ་བཀང་སྟེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སྦྱིན་པ་བྱིན་ན། སྐྱེས་པའམ་བུད་མེད་དེ་གཞི་དེ་ལས་བསོད་ནམས་མང་དུ་སྐྱེད་དམ། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མང་ལགས་སོ། །
བདེ་བར་གཤེགས་པ་མང་ལགས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། གང་ཞིག་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདི་ལས་ཐ་ན་ཚིག་བཞིའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཙམ་བཟུང་སྟེ། གཞན་དག་ལ་ཡང་བསྟན་ན་དེ་བས་བསོད་ནམས་ཆེས་མང་དུ་སྐྱེད་
16-2-69b


དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ་ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཛོད་ཀྱི་མདོ་ལས་མི་དགེ་བཅུ་ཆེན་པོ་རྣམས་བགྲངས་ནས། དེ་དག་དང་ལྡན་པས་བདག་མེད་པའི་ཆོས་ལ་འཇུག་ཅིང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་གདོད་མ་ནས་དག་པར་དད་པ་དང་མོས་པའི་སེམས་ཅན་དེ་ངན་
སོང་དུ་མི་འགྲོའོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། བདུད་འདུལ་བའི་ལེའུ་ལས། དགེ་སློང་གང་གིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་དུལ་བར་ཤེས་ཤིང༌། ཉེས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐོག་མའི་མཐའ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་དབེན་པར་ཤེས་ཏེ། ཉེས་པ་བྱུང་བའི་འགྱོད་པ་སེལ་ཞིང་བརྟན་པོར་
མི་བྱེད་པས་མཚམས་མེད་པ་ཡང་གནོན་ན། ཆོ་ག་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པ་ཕྲན་ཚེགས་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་དགྲའི་མདོ་ལས། མཚམས་མེད་བྱེད་པས་དམ་པའི་ཆོས་འདི་ཐོས་ནས་འཇུག་ཅིང་མོས་ན། དེའི་
ལས་དེ་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་ཡིན་ཞེས་ང་མི་སྨྲའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཏེ་འཆད་ཉན་བྱེད་པ་དང༌། དེ་མིན་པའི་སྐབས་སུ་ཡང་དོན་ཟབ་མོ་ལ་མོས་པ་དང་སེམས་པའི་ཕན་ཡོན་ནོ། །བཤད་པའི་ཕན་ཡོན་ལེགས་པར་འཐོབ་པ་ལ་གཉིས་དགོས་ཏེ། རྙེད་བཀུར་
དང་གྲགས་པ་སོགས་ལ་མི་ལྟ་བའི་ཀུན་སློང་དག་པ་ཅིག་དང༌། བཤད་རྒྱུའི་ཆོས་དེའི་དོན་ལོག་པར་མ་བཟུང་བར་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་བཤད་པ་གཅིག་དགོས་ཏེ། སྐྱོན་གཉིས་ཀའམ་གང་རུང་རེ་དང་ལྡན་པས་བཤད་ན། བསོད་ནམས་མང་པོའི་བར་ཆད་
བྱེད་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱིས། དེའི་ཕྱིར་གང་དག་ཆོས་ལོག་པར་འཆད་པར་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི་དང་གྲགས་པ་འདོད་པས་འཆད་པ་དེ་དག་ནི། བདག་ཉིད་ཀྱི་བསོད་ནམས་ཆེན་
16-2-70a


པོ་ཉམས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ནི་འདིར་ཡང་འདྲའོ། །ཉན་པ་པོ་ལ་ཡང་ཉན་པའི་ཀུན་སློང་དག་པ་དང༌། དོན་ལོག་པར་མ་བཟུང་བ་གལ་ཆེ་བས། གཉིས་ཀས་ཀྱང་འཆད་ཉན་གྱི་དུས་སུ་མཚན་ཉིད་མ་
མཐའ་རེ་དང་ལྡན་པར་བྱའོ། །ལྔ་པ་ལ་གསུམ། ཡང་དག་པའི་དོན་ལུང་གིས་བསྟན་པའི་ཚུལ། ལུང་གི་དོན་དེ་རིགས་པས་བསྒྲུབ་པ། དེས་གྲུབ་པའི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རབ་དབྱེ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། ལུང་ལས་གསུངས་པའི་ཚུལ་དགོད་པ་དང༌། 
དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ངོས་གཟུང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ས་བཅུ་པ་ལས། ས་ལྔ་པ་པ་དེ་ས་དྲུག་པ་ལ་འཇུག་པ་ན་ཆོས་མཉམ་པ་ཉིད་བཅུས་འཇུག་གོ། བཅུ་གང་ཞེ་ན། འདི་ལྟ་སྟེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཚན་མ་མེད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་
དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་མཚན་ཉིད་མེད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་དང༌། དབེན་པ་དང༌། གདོད་མ་ནས་རྣམ་པར་དག་པ་དང༌། སྤྲོས་པ་མེད་པ་དང༌། བླང་བ་མེད་པ་དང་དོར་བ་མེད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་
ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་དང༌རྨི་ལམ་དང༌མིག་ཡོར་དང༌བྲག་ཆ་དང༌ཆུ་ཟླ་དང༌གཟུགས་བརྙན་དང༌སྤྲུལ་པ་ལྟ་བུར་མཉམ་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་གཉིས་སུ་མེད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་དེ། དེ་ཆོས་
ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ལྟར་རབ་ཏུ་རྟོགས་པ་ན། རྣོ་ཞིང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བཟོད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དྲུག་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་རྗེས་སུ་ཐོབ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་བླང་དོར་
16-2-70b


མེད་པའི་བར་ལ་སྦྱོར་བའོ། །དེ་གཉིས་མཉམ་ཉིད་གཅིག་དང༌། སྒྱུ་མ་སོགས་བདུན་ལྟར་མཉམ་པ་རྣམས་མཉམ་པ་ཉིད་གཅིག་ཏུ་བྱ་ཞིང༌། ཐ་མ་གཉིས་ཀྱང་གཅིག་ཏུ་བྱའོ། །མཉམ་པ་ཉིད་བཅུའི་ངོས་འཛིན་ནི་ས་བཅུ་པའི་མདོ་འགྲེལ་དང༌། བྱངས་
གཉིས་ཀྱང་མི་མཐུན་པར་སྣང་ལ། དེ་གཉིས་དང་ལུགས་འདི་སྟོང་པ་ཉིད་འགྲེལ་ཚུལ་མི་མཐུན་པས་འདིར་གཞན་དུ་བཤད་དོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི་མཚན་མ་མི་འདྲ་བར་སྣང་བ་རྣམས་འཕགས་པའི་མཉམ་གཞག་གི་ངོ་ན་མེད་པར་ཆོས་ཀུན་འདྲ་བའོ། །
གཉིས་པ་ནི། ཆོས་ཀུན་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་མཉམ་པ་སྟེ། དེ་གཉིས་ནི་སྤྱིར་བསྟན་པའོ། །གཞན་བརྒྱད་ནི་སྤྱིར་བསྟན་པའི་དོན་དེ་ཉིད་ཁྱད་པར་དུ་ཕྱེ་ནས་སྟོན་པ་སྟེ། སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི་མ་འོངས་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་ནི་དུས་གཞན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་
པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཆོས་ཀུན་ལ་མཉམ་པའམ་འདྲ་བ་ནི་གཞན་རྣམས་ལའང་ཤེས་པར་བྱའོ། །དབེན་པ་ནི་སྐྱེ་འགྱུར་དང་སྐྱེས་པས་སྟོང་པ་སྟེ། དེ་ཡང་མཉམ་ཉིད་གཉིས་པའི་སྐབས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པས་དབེན་པའོ། །དེ་ལྟ་བུ་དེ་ཡང་འཕྲལ་
དུ་ལུང་རིགས་ཀྱིས་བྱས་པ་མིན་གྱི། གདོད་མ་ནས་རྣམ་པར་དག་པ་དེ་ལྟར་དུ་གནས་པ་ནི་དྲུག་པའོ། །བདུན་པ་ལ་གཉིས་སྣང་གི་སྤྲོས་པ་མེད་པ་ནི་དང་པོ་དང་སྦྱར་ལ། སྒྲ་དང་རྣམ་རྟོག་གིས་སྤྲོ་བར་མི་ནུས་པ་ལ་ནི་གཉིས་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྦྱར་རོ། །བརྒྱད་
པ་ལ་ཡང་ཁྱད་པར་དེ་ལྟར་སྦྱར་རོ། །དགུ་པ་ནི་སྔར་བཤད་པའི་དོན་དེ་རྣམས་ངེས་པར་བྱེད་པའི་དཔེའི་རྣམ་གྲངས་མང་པོའོ། །བཅུ་པ་ནི་ཆོས་གང་ལ་ཡང་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོར་མེད་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་འདྲ་བའོ། །རྣོ་བ་ནི་ཤེས་རབ་མྱུར་
16-2-71a


བའོ། །རྗེས་སུ་མཐུན་པ་ནི་ས་བརྒྱད་པའི་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པ་སྟེ། རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བཟོད་པ་འདི་ལ་སྐབས་སྟོབས་ཀྱིས་མི་འདྲ་བ་མང་དུ་སྣང་ངོ༌། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྟོན་པ་
ལ་ལུང་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང༌། འདིར་ས་དྲུག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་ཚུལ་འཆད་པའི་སྐབས་ཡིན་པས། ས་དྲུག་པ་ལ་མཉམ་ཉིད་བཅུས་འཇུག་པར་གསུངས་པའི་ལུང་དྲངས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཆོས་རྣམས་བདེན་མེད་དུ་གཏན་
ལ་འབེབས་པ་འདི་ལ། བདེན་པར་གྲུབ་ཚུལ་དེ་ཇི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པ་དང༌། བདེན་པར་འཛིན་ཚུལ་ལེགས་པར་མ་ཤེས་ན། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ངེས་པར་འཕྱུག་སྟེ། སྤྱོད་འཇུག་ལས། བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར། །དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་
མ་ཡིན། །ཞེས་བརྟགས་པའི་དངོས་པོ་སྟེ་དགག་བྱའི་སྤྱི་ལེགས་པར་བློ་ལ་མ་ཤར་ན། དགག་བྱ་དེ་མེད་པ་ལེགས་པར་འཛིན་མི་ནུས་པར་གསུངས་པས། མེད་རྒྱུའི་བདེན་གྲུབ་དང༌། གང་གིས་སྟོང་པའི་དགག་བྱའི་རྣམ་པ་བློ་ཡུལ་དུ་ཇི་ལྟ་བ་
བཞིན་མ་ཤར་ན། བདེན་མེད་དང་སྟོང་པའི་ངོ་བོ་ལེགས་པར་ངེས་པ་མི་སྲིད་དོ། །དེ་ཡང་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བས་འཕྲལ་དུ་ཀུན་བཏགས་པའི་བདེན་གྲུབ་དང༌། བདེན་འཛིན་ངོས་ཟིན་པ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་པའི་ཕྱིར། ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རྗེས་
སུ་ཞུགས་པ། གྲུབ་མཐས་བློ་བསྒྱུར་མ་བསྒྱུར་གཉིས་ཀ་ལ་ཡོད་པའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བདེན་འཛིན་དང༌། དེས་བཟུང་བའི་བདེན་གྲུབ་ལེགས་པར་ངོས་ཟིན་པ་ནི་གནད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྟེ། དེ་ངོས་མ་ཟིན་པར་རིགས་པས་དགག་བྱ་བཀག་ཀྱང༌། 
16-2-71b


ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཞུགས་པའི་བདེན་ཞེན་ལ་ཅི་ཡང་མི་གནོད་པས་སྐབས་དོན་སྟོར་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ཐོག་མར་རང་གི་རྒྱུད་ཀྱི་བདེན་འཛིན་ངོས་ཟིན་ནས། དེའི་ཡུལ་སུན་འབྱིན་པ་ལ་རིགས་པ་རྣམས་དངོས་དང་བརྒྱུད་པས་འགྲོ་ལུགས་ཤེས་
དགོས་ཀྱི། ཁ་ཕྱིར་ལྟ་འབའ་ཞིག་གི་དགག་སྒྲུབ་ནི་ཕན་ཤིན་ཏུ་ཆུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལ་དབུ་མ་ཐལ་རང་གཉིས་ཀའི་ལུགས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ཤེས་ན་ཁྱད་པར་ལེགས་པར་ཕྱེད་པར་འགྱུར་བས། དེ་འཆད་པ་ལ་གཉིས། དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པའི་ལུགས་ཀྱི་བདེན་འཛིན་ངོས་གཟུང་བ་དང༌། དབུ་
མ་ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུགས་ཀྱི་བདེན་འཛིན་ངོས་གཟུང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། བདེན་གྲུབ་དང་བདེན་འཛིན་ངོས་གཟུང་བ། འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ལྟོས་པའི་བདེན་རྫུན་སྒྱུ་མའི་དཔེས་བསྟན་པ། དཔེ་དེ་དོན་ལ་སྦྱར་ནས་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། རང་རྒྱུད་པའི་གཞུང་ཁུངས་ཐུབ་གཞན་ལས་དགག་བྱ་
ངོས་འཛིན་གསལ་བར་མི་འབྱུང་ལ། དབུ་མ་སྣང་བ་ལས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་ཚུལ་བཤད་པའི་བཟློག་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡོད་པ་ནི་དོན་དམ་པར་རམ་བདེན་ཡོད་དུ་ཤེས་པས་དེ་ལྟར་བཤད་ན། དེ་ཉིད་ལས། དངོས་པོ་ཡང་དག་པར་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དག་ལ་ཡང་དེ་
ལས་ལྡོག་པའི་རྣམ་པར་སྒྲོ་འདོགས་པའི་འཁྲུལ་བའི་བློ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་བྱ་སྟེ། འདིའམ་འདིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྒྲིབ་པ་ལྟ་བུར་བྱེད། འགེབས་པ་ལྟ་བུར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་མདོ་ལས་ཀྱང༌། དངོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ། །
དམ་པའི་དོན་དུ་རང་བཞིན་མེད། །རང་བཞིན་མེད་ལ་འཁྲུལ་པ་གང༌། །དེ་ནི་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་འདོད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་དེས་ཉེ་བར་བསྟན་པ་མཐོང་བའི་དངོས་པོ་བརྫུན་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཞེས་
16-2-72a


བྱའོ། །དེ་ཡང་ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁྲུལ་པའི་བག་ཆགས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་དབང་གིས་བྱུང་ལ། དེས་ཀྱང་སྲོག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དག་པར་དངོས་པོའི་བདག་ཉིད་ལྟ་བུར་ཉེ་བར་བསྟན་པ་མཐོང་བར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་
དེ་དག་གི་བསམ་པའི་དབང་གིས་དངོས་པོ་བརྫུན་པའི་ངོ་བོ་ཐམས་ཅད་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ནི་ཞེས་པ་ཡན་ནི་དོན་དམ་པར་རང་བཞིན་མེད་པ་ལ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་འཁྲུལ་པའི་དོན་ནོ། །ཀུན་རྫོབ་ནས་ཕྱིར་
རོའི་བར་ནི་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་པའི་དོན་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་སྒྲིབ་བྱེད་ལ་བྱས་ནས་ཡང་དག་པ་ལ་སྒྲིབ་པར་བྱེད་པའོ། །བདེན་འཛིན་དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར་བདེན་འཛིན་དེས་བདེན་པར་ཡོད་པ་ལྟར་ཉེ་བར་བསྟན་པ་མཐོང་བ་ནི་རྟོག་པ་ཡིན་གྱི་དབང་ཤེས་
མིན་ཏེ། བདེན་གཉིས་ཀྱི་འགྲེལ་པར་དགག་བྱ་བདེན་པ་དབང་ཤེས་ལ་མི་སྣང་བར་བཤད་པ་འདིར་ཡང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ནས་བྱུང་བའི་བར་གྱིས་ནི་བདེན་འཛིན་དེ་ལྷན་སྐྱེས་སུ་སྟོན་ནོ། །དེས་ན་སྲོག་ཆགས་ཐམས་ཅད་ལ་ཞེས་སྨོས་སོ། །
སྲོག་ཆགས་དེ་དག་གི་བསམ་པ་ནི་རྟོག་པ་ཁོ་ན་མིན་གྱི། རྟོག་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་ལ་ཡང་བྱ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱི་དབང་གིས་ཡོད་པར་བཞག་གི་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་མིན་པའི་དངོས་པོ་བརྫུན་པ་རྣམས་ཀུན་རྫོབ་ཁོ་ནར་ཡོད་པ་ནི། དངོས་རྣམས་
སྐྱེ་བ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ། །ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། དེ་ཡང་བདེན་འཛིན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པའི་དོན་མིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་བློ་ལ་སྣང་བའམ་བློའི་དབང་གིས་བཞག་པ་མིན་པར་དོན་གྱི་སྡོད་ལུགས་སུ་ཡོད་པ་ནི། བདེན་པ་དང་དོན་དམ་དང་ཡང་དག་པར་
16-2-72b


ཡོད་པ་དང་དེར་འཛིན་པ་ནི་བདེན་འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་སོ། །འོ་ན་སྣང་བ་ལས། དོན་དམ་པར་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། འདི་དག་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པས་སྐྱེ་བ་མ་གྲུབ་བོ་ཞེས་བཤད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་
དང༌། སྐྱེ་བ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇུག་པའི་རིགས་ཤེས་ཀྱིས་སྐྱེ་བར་དང་ཡོད་པར་གྲུབ་པ་ལ་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། བདེན་ཏེ་དགག་བྱ་ལ་དོན་དམ་གྱི་ཁྱད་པར་སྦྱར་བའི་དོན་དམ་ལ་གཉིས་ཤེས་དགོས་ཏེ། ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་གྱི་རིགས་ཤེས་
ལ་དོན་དམ་དུ་བྱས་ནས། དེས་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་མ་གྲུབ་པ་ཞིག་དང༌། བློའི་དབང་གིས་བཞག་པ་མིན་པར་དོན་གྱི་སྡོད་ལུགས་སུ་ཡོད་པ་ལ། དོན་དམ་དུ་ཡོད་པར་བཞག་པ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོའི་དོན་དམ་དང༌དེའི་ངོར་གྲུབ་པ་ཡང་ཡོད་ལ། ཕྱི་མའི་དོན་
དམ་དང་དེར་ཡོད་པ་གཉིས་ཀ་ཡང་མི་སྲིད་དོ། །དེས་ན་ཕྱི་མའི་དོན་དམ་དུ་ཡོད་པ་ལ་སྔ་མའི་དོན་དམ་དུ་ཡོད་པས་ཁྱབ་ཀྱང༌། སྔ་མའི་ཡོད་འཛིན་ནི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བདེན་འཛིན་མིན་ལ། དེའི་བདེན་འཛིན་ལ་ནི་ཕྱི་མའི་ཡོད་འཛིན་དགོས་སོ། །འདི་མ་ཕྱེད་
པར་དགག་བྱའི་ཚད་འཛིན་རིགས་པས་དཔྱད་བཟོད་དང༌། དཔྱད་བཟོད་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་འཛིན་པ་མང་དུ་བྱུང་ཞིང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་དོན་དམ་བདེན་པ་གཞི་མ་གྲུབ་དང༌། བདེན་གྲུབ་ཏུ་འདོད་པའི་ནོར་བ་མང་དུ་བྱུང་སྣང་ངོ༌། །འདི་ལེགས་པར་ཤེས་ན་གཤིས་
ལུགས་ལ་དང༌། དོན་དམ་དུ་མེད་ཟེར་བ་དང༌། ཡང་ཆོས་ཉིད་ཡོད་པར་འདོད་ཅིང་དེ་ཉིད་གཤིས་ལུགས་དང་དོན་དམ་ཡིན་པར་སྨྲ་བ་མི་འགལ་བའི་གནད་རྣམས་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། བློའི་དབང་གིས་བཞག་པ་དང་མ་བཞག་པའི་
16-2-73a


ཡོད་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཤེས་པ་ལ། སྒྱུ་མའི་དཔེའི་སྟེང་ནས་ཤེས་པར་བྱེད་པ་བསྔགས་པས་དེ་བཤད་ན། སྒྱུ་མ་མཁན་གྱིས་རྡེ་ཤིང་སོགས་རྟ་གླང་དུ་སྤྲུལ་པ་ན། སྒྱུ་མ་མཁན་དང་མིག་བསླད་པའི་ལྟད་མོ་བ་དང༌། མིག་
མ་བསླད་པ་གསུམ་གྱི་དང་པོ་ལ། རྟ་གླང་དུ་སྣང་བ་ཙམ་ཡོད་ཀྱི་དེར་ཞེན་པ་མེད་ལ། གཉིས་པ་ལ། དེར་སྣང་དང་དེར་ཞེན་གཉིས་ཀ་ཡོད། གསུམ་པ་ལ། རྟ་གླང་གི་སྣང་ཞེན་གཉིས་ཀ་མེད་དོ། །སྤྲུལ་གཞི་རྟ་གླང་དུ་སྣང་བ་ན། དཔེར་ན་ཐག་པ་ལ་
སྦྲུལ་དུ་འཁྲུལ་བའི་ཚེ་ཤེས་པ་དེའི་ངོར་ཐག་པ་སྦྲུལ་ཡིན་གྱི། སྤྱིར་སྦྲུལ་མིན་ཞེས་ཟེར་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་འཁྲུལ་ངོ་ཙམ་དུ་རྟ་གླང་དུ་སྣང་བ་ཡིན་གྱི། སྤྱིར་སྤྲུལ་གཞི་རྟ་གླང་དུ་མི་སྣང་ཞེས་བྱར་མི་རུང་གི། ཁྱད་པར་དེ་ལྟར་མ་སྦྱར་
ཡང་སྤྲུལ་གཞི་རྟ་གླང་དུ་སྣང་བར་ཁས་བླང་དགོས་ཏེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སྣང་བ་ལ་འཁྲུལ་བ་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སྤྲུལ་གཞི་རྟ་གླང་དུ་སྣང་བར་འཇོག་ནུས་པ་དེ་སྒྱུ་མ་མཁན་ལྟར་ན་བློ་འཁྲུལ་བ་ལ་དེ་ལྟར་སྣང་བའི་དབང་གིས་
འཇོག་གི། དེ་ལྟར་མིན་པར་སྤྲུལ་གཞི་རང་གི་སྡོད་ལུགས་ཀྱི་དབང་གིས་འཇོག་པ་མིན་ནོ། །ལྟད་མོ་བ་ལ་ནི་རྟ་གླང་དུ་སྣང་བ་དེ་ནང་གི་བློའི་དབང་གིས་བཞག་པར་མི་འཆར་གྱི། གཞི་གང་དུ་སྣང་བ་དེར་རྟ་གླང་མཚན་ཉིད་པ་ཞིག་ཡུལ་གྱི་གོ་ས་
མནན་ནས་བསྡད་པར་འཛིན་ནོ། །དེ་ནི་དཔེའི་སྟེང་ནས་བློའི་དབང་གིས་བཞག་པ་དང་མ་བཞག་པར་འཛིན་པའི་ཚུལ་ཏེ། གཞི་དེར་སྣང་བ་དེ་ཤར་བ་ན་སྣང་བ་ལྟར་གྱི་སྡོད་ལུགས་སུ་འགྲོ་བ་དང་མི་འགྲོ་བ་གཉིས་ཡོད་དོ། །དེ་ལེགས་པར་གོ་ན་ཚད་
16-2-73b


མའི་དབང་གིས་གཞལ་བྱ་འཇོག་པ་ལ། ཚད་མ་ཡང་བློ་ཡིན་པས་དེས་གཞལ་བྱ་འཇོག་པ་ཡང་བློའི་དབང་གིས་བཞག་པར་འགྱུར་བས། དངོས་པོར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ཀྱིས་ཀྱང་བདེན་གྲུབ་ཁེགས་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་ཕྱོགས་དེ་གཉིས་འདྲེས་པ་ཕྱེད་པར་
འགྱུར་ཏེ། ཚད་མའི་དབང་གིས་གཞལ་བྱ་འཇོག་པ་ནི་གཞལ་བྱ་གཉིས་ཀྱི་སྡོད་ལུགས་ཚད་མས་རྟོགས་པའི་དོན་ཡིན་པས་དེ་དང་སྔ་མ་གཉིས་གཏན་མི་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་སྒྱུ་མའི་སྣང་བ་ནི་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་དབུ་མ་པ་ལྟར་ན་རང་རིག་མངོན་སུམ་
དང༌། ཕྱི་རོལ་ཁས་ལེན་པའི་རང་རྒྱུད་པ་ལྟར་ན་ས་ཕྱོགས་སམ་བར་སྣང་ལྟ་བུའི་གཞི་འཛིན་པའི་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་གྱིས་འགྲུབ་ལ། སྣང་བ་ལྟར་དུ་མེད་པ་ནི་དེ་ལྟར་དུ་ཡོད་ན་མིག་མ་བསླད་པས་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་ལས། དེས་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་
སོགས་ཀྱི་རྟགས་ཀྱིས་ཁེགས་པ་ན་དེར་སྣང་དང་དེས་སྟོང་གཉིས་ཚོགས་པ་གྲུབ་པ་ན། གྲུབ་མཐར་མ་ཞུགས་པའི་ཐ་སྙད་པའི་བློ་རང་དགའ་བ་ལ་ལྟོས་པའི་བརྫུན་པར་འགྲུབ་པས། དེ་དང་གཟུགས་བརྙན་གང་དུ་སྣང་བས་སྟོང་པ་གྲུབ་པའི་བློ་ནི་རིགས་ཤེས་
ཕྲ་རགས་གང་དུ་ཡང་མི་འོང་ངོ༌། །ཐ་སྙད་པའི་བློ་རང་དགའ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་བདེན་གྲུབ་ཡིན་ན་ཡང༌དེར་སྣང་བྱུང་ན་དེས་སྟོང་མི་འོང་ལ། དེས་སྟོང་བྱུང་ནའང་དེར་སྣང་མི་འོང་བས། དེ་གཉིས་ཚོགས་པ་བྱུང་ན་བློ་རང་དགའ་བའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་བརྫུན་པ་
ཁོ་ནའོ། །གསུམ་པ་ནི། སྒྱུ་མའི་ལྟད་མོ་བ་མིག་བསླད་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་འདི་རྣམས་བདེན་པར་ཡོད་པར་སྣང་བ་ན། བློ་ལ་སྣང་བའི་དབང་གིས་བཞག་པ་མིན་པར་ཆོས་དེ་རྣམས་ཀྱི་སྡོད་ལུགས་ཞིག་ཡོད་པར་
16-2-74a


འཛིན་པ་ནི། ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཞུགས་པའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བདེན་འཛིན་ནོ། །རང་རྒྱུད་པས་འདི་ལྟར་བཞག་པ་ནི། ཐལ་འགྱུར་བའི་དགག་བྱ་འཛིན་པའི་བློ་ལ་ལྟོས་ན་ཤིན་ཏུ་རགས་པས། ཕྲ་བའི་བདེན་འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་ནི་
མིན་ནོ། །ནམ་ཞིག་བདེན་འཛིན་དེས་བཟུང་བའི་བདེན་གྲུབ་རིགས་པས་ཁེགས་པ་ན་སྒྱུ་མ་མཁན་བཞིན་དུ་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། ནང་གི་བློའི་དབང་གིས་མ་བཞག་པའི་སྡོད་ལུགས་ཡོད་པར་མི་འཛིན་པར། བློའི་དབང་གིས་བཞག་པའི་ཡོད་པ་
ཙམ་དུ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་ཚད་མས་མི་གནོད་པའི་བློའི་དབང་གིས་བཞག་པ་རྣམས་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པར་འདོད་ཀྱི། བློའི་དབང་གིས་གང་བཞག་ཐམས་ཅད་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པར་མི་འདོད་དོ། །ས་བོན་ལས་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བ་བློའི་དབང་གིས་བཞག་
ཀྱང༌། མྱུ་གུ་རང་གི་ངོས་ནས་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བ་ཡང་མི་འགལ་བ་ནི། སྤྲུལ་གཞིའི་ངོས་ནས་ཀྱང་རྟ་གླང་དུ་སྣང་བ་དང་འདྲ་སྟེ། དེས་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱང་རང་གང་ལ་སྣང་བའི་བློའི་དབང་གིས་ཡོད་པར་འཇོག་པས། 
དེ་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པར་འཇོག་པ་ལ་མ་ཁྱབ་པ་མེད་དོ། །དེས་སྒྱུ་མ་རྟ་གླང་དུ་སྣང་ཡང་དེས་སྟོང་པ་བཞིན་དུ། བུམ་སོགས་ཐམས་ཅད་བུམ་སོགས་སུ་སྣང་ཡང་བུམ་སོགས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ནི། སྒྱུ་མ་དང་ཆོས་གཞན་རྣམས་དཔེ་དོན་དུ་སྦྱོར་བའི་དོན་གཏན་
མིན་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་ཆོས་དེ་ཡིན་པ་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དཔེ་དོན་སྦྱར་བ་ཡང་དེར་སྣང་བ་ཡིན་གྱི་དེ་དངོས་མིན་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ནམ་ཞིག་མཉམ་གཞག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་པ་ན། དེའི་ངོར་གཉིས་སྣང་ཐམས་
16-2-74b


ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བ་ནི་མིག་མ་བསླད་པ་ལ་སྒྱུ་མའི་སྣང་ཞེན་གཉིས་ཀ་མེད་པ་དང་འདྲའོ། །འོག་ནས་རང་རྒྱུད་པས་རིགས་པས་འགོག་ཚུལ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མི་སྟོན་པས། འདིར་དེའི་ལུགས་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་འཆར་
ཚུལ་མདོར་བསྡུས་གོ་སླ་བར་བརྗོད་ན། ཤེས་བྱ་ལ་དངོས་པོར་ཡོད་མེད་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་ཆོད་པའི་དང་པོར་དངོས་པོ་ལ་བཤད་ན། དངོས་པོ་ལ་གཟུགས་ཅན་ཡིན་མིན་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་ཆོད་ཅིང༌། གཟུགས་ཅན་ལ་ཤར་ལ་སོགས་པའི་ཕྱོགས་
ཀྱི་ཆ་མེད་དང༌། ཤེས་པ་ལ་དུས་སྔ་ཕྱིའི་ཆ་མེད་དགག་པ་གཞན་ནས་བཤད་པ་ལྟར་བྱ་ལ། དངོས་པོ་ལ་ཆ་བཅས་ཀྱིས་ཁྱབ་པར་བསྒྲུབ། དེ་ནས་ཆ་དང་ཆ་ཅན་གཉིས་ཀ་ངོ་བོ་ཐ་དད་ན་འབྲེལ་མེད་དུ་འགྱུར་བས་དགག་ལ་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་བསྟན། དེའི་
ཚེ་དེ་ལ་ཡིད་ཇི་ལྟར་གཏད་པ་ན། ཡིན་ཚུལ་ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན་ཀྱང་སྣང་ཚུལ་ལ་ངོ་བོ་ཐ་དད་དུ་སྣང་བ་སྙོན་དུ་མེད་པས། སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་དེར་སྣང་བ་དང་དེས་སྟོང་པ་གཉིས་ཚོགས་པར་གཏན་ལ་དབབ། དེ་ནས་དེ་འདྲ་དེ་བློ་ལ་སྣང་བའི་དབང་གིས་བཞག་
པའི་བརྫུན་པའི་སྡོད་ལུགས་ལ་འགལ་བ་མེད་ཀྱང༌། གཞི་དེ་བློ་ལ་སྣང་བའི་དབང་གིས་བཞག་པ་མིན་པའི་སྡོད་ལུགས་ཡིན་ན་གཏན་མི་རིགས་ཏེ། སྔར་བཤད་པའི་བདེན་གྲུབ་ལ་གནས་ཚུལ་དང་སྣང་ཚུལ་མི་མཐུན་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བདེན་པར་
གྲུབ་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བརྫུན་པ་སྤངས་ཏེ་གནས་དགོས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ངོ་བོ་ཐ་དད་དུ་སྣང་བའི་བློ་དེ་མ་འཁྲུལ་བར་འགྲོ་དགོས་པས་ངོ་བོ་གཅིག་པ་ལ་གནོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་གྲུབ་ན་ནི་དངོས་པོར་མེད་པ་རྣམས་བདེན་པར་གྲུབ་པ་ཡང་རིགས་པ་དེ་ལ་
16-2-75a


བརྟེན་ནས་འགོག་ནུས་ཏེ། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ལ་ཡང་གཟུགས་ཅན་འགའ་ཞིག་ལ་ཁྱབ་པ་ཁས་བླང་དགོས་ལ། དེ་ལ་ཡང་ཤར་ལ་ཁྱབ་པའི་ཆ་དང་ཕྱོགས་གཞན་ལ་ཁྱབ་པའི་ཆ་ཁས་བླང་དགོས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་
ཆོས་ཉིད་ལ་ཡང་ཁྱབ་པའི་ཆ་དུ་མ་དང༌། བློ་སྔ་ཕྱི་ཐ་དད་ཀྱིས་རྟོགས་པའི་ཆ་ཐ་དད་པ་དུ་མ་ཡོད་ལ། འདུས་མ་བྱས་གཞན་ཡང་དེ་དང་འདྲ་བས། ཆ་དུ་མ་དང་ཆ་ཅན་གཉིས་ངོ་བོ་ཐ་དད་མི་རུང་བས་ངོ་བོ་གཅིག་པ་དང༌། དེ་བརྫུན་པ་ལ་རུང་གི་བདེན་གྲུབ་
ལ་མི་རུང་བས། སྔར་བཞིན་བཀག་པས་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་དུ་འགྲུབ་བོ། །དེ་ལྟར་བྱེད་པ་ཞི་བ་འཚོ་ཡབ་སྲས་ཀྱི་བཞེད་པ་ཡིན་པས། ཆ་དང་ཆ་ཅན་དངོས་པོ་ཁོ་ན་ལ་རྩི་བ་ནི་བློ་གྲོས་ཆུངས་བའི་སྐྱོན་ནོ། །གྲུབ་མཐས་བློ་མ་བསྒྱུར་བ་
ལ་གྲགས་པའི་བརྫུན་པ་ནི་དབུ་མ་པ་འདོད་པའི་བརྫུན་པ་དང་དོན་མི་གཅིག་པས་བློས་བཞག་ཀྱང་དེ་དག་ལ་གྲགས་པ་ལྟར་ཡིན་གྱི། རང་ལུགས་ལ་དེ་ཙམ་ལ་བློས་བཞག་ཏུ་མི་འདོད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་བློ་ལ་སྣང་བའི་དབང་གིས་བཞག་པ་མིན་པའི་
སྡོད་ལུགས་མེད་ཀྱང༌། དེའི་དབང་གིས་བཞག་པའི་སྡོད་ལུགས་མིང་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་མིན་པ་ཞིག་ཡོད་པ་ལུགས་འདི་ལ་མི་འགལ་བས། དབུ་མ་པ་གཉིས་ཀྱི་དགག་བྱ་ལ་བློའི་ངོར་མི་འདྲ་བ་ཆེན་པོ་འོང་ངོ༌། །ད་ལྟར་གྱི་གང་ཟག་ལ་ལུགས་
འདིའི་བདེན་པ་དང་བདེན་འཛིན་གྱི་ངོས་འཛིན་དང༌། དེ་འགོག་པའི་རིགས་པ་མདོར་བསྡུས་ལ་ལེགས་པར་ཁྲིད་ནས། དེའི་འོག་ཏུ་ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུགས་བསྟན་ན་ལྟ་བ་དམིགས་ལེགས་པར་ཕྱེད་པར་མཐོང་ནས་འདིར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །
16-2-75b


གཉིས་པ་ནི། ལུགས་འདི་ལ་ཆོས་རྣམས་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བཞག་པ་ཙམ་གྱི་འཇོག་ཚུལ་ཤེས་ན། དེ་ལས་བཟློག་སྟེ་འཛིན་པའི་བདེན་འཛིན་བདེ་བླག་ཏུ་ཤེས་པར་འགྱུར་བས། འདི་ལ་གཉིས། ཆོས་རྣམས་རྟོག་པའི་དབང་གིས་འཇོག་ཚུལ་དང༌། དེ་ལས་
བཟློག་སྟེ་འཛིན་པའི་བདེན་འཛིན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཉེ་བར་འཁོར་གྱིས་ཞུས་པ་ལས། སྣ་ཚོགས་ཡིད་དགའ་མེ་ཏོག་ཁ་ཕྱེ་ཞིང༌། །གསེར་གྱི་ཁང་མཆོག་འབར་བ་ཡིད་འོང་བ། །འདི་ན་དེ་ལའང་བྱེད་པ་འགའ་མེད་དེ། །དེ་དག་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བཞག་
པ་ཡིན། །རྟོག་པའི་དབང་གིས་འཇིག་རྟེན་རྣམས་བརྟགས་ཏེ། །ཞེས་ཆོས་རྣམས་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བཞག་པར་གསུངས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟོག་པས་བཏགས་པ་ཙམ་དང་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བཞག་པར་གསུངས་པ་གཞན་ཡང་མང་ངོ༌། །རིགས་པ་
དྲུག་ཅུ་པ་ལས་ཀྱང༌། འཇིག་རྟེན་མ་རིག་རྐྱེན་ཅན་དུ། །གང་ཕྱིར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གསུངས། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་འཇིག་རྟེན་འདི། །རྣམ་རྟོག་ཡིན་ཞེས་ཅིས་མི་འཐད། ། ཅེས་གསུངས་པའི་དོན་འགྲེལ་པར་འཇིག་རྟེན་རྣམས་རང་གི་ངོ་བོས་མ་གྲུབ་པ་
རྟོག་པས་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་བཤད་ཅིང༌། བརྒྱ་པ་ལས་ཀྱང༌། རྟོག་པ་མེད་པར་འདོད་ཆགས་ལ། །སོགས་ལ་ཡོད་ཉིད་ཡོད་མིན་ན། །ཡང་དག་དོན་དང་རྟོག་པ་ཞེས། །བློ་དང་ལྡན་པ་སུ་ཞིག་འཛིན། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། དེའི་འགྲེལ་པ་ལས་ཀྱང༌། རྟོག་
པ་ཡོད་པ་ཁོ་ནས་ཡོད་པ་ཉིད་དང༌། རྟོག་པ་མེད་པར་ཡོད་པ་ཉིད་མེད་པ་དེ་དག་ནི། གོར་མ་ཆག་པར་ཐག་པ་བསྡོགས་པ་ལ་བཏགས་པའི་སྦྲུལ་ལྟར་རང་གི་ངོ་བོས་མ་གྲུབ་པར་ངེས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་ཡང་དག་དོན་ནི་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པའོ། །
16-2-76a


རྟོག་པ་ནི་དེ་ལ་བལྟོས་ཏེ་སྐྱེ་བའོ། །འགྲེལ་པ་དེར་ཆགས་སོགས་རྣམས་ཐག་པ་ལ་སྦྲུལ་དུ་བཏགས་པ་ལྟར་གསུངས་པ་ནི་མཚོན་པ་ཙམ་སྟེ། ཆོས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཐག་པ་ལ་སྦྲུལ་དུ་བཏགས་པ་ལྟར་རྟོག་པས་
བཞག་པར་འཆད་པའོ། །དེ་ལ་ཁྲ་བོའི་མདོག་དང་འཁྱིལ་ལུགས་སྦྲུལ་དང་འདྲ་ཞིང༌། ཡུལ་མི་གསལ་བར་སྣང་བ་ན་ཐག་པ་ལ་འདི་སྦྲུལ་ལོ་སྙམ་པ་འབྱུང་ངོ༌། །དེའི་ཚེ་ཐག་པ་ལ་ཐག་པའི་ཚོགས་པ་དང་ཆ་ཤས་སྦྲུལ་གྱི་མཚན་གཞིར་འཇོག་
རྒྱུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པས། དེའི་སྦྲུལ་ནི་རྟོག་པས་བཏགས་པ་ཙམ་མོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་ངའོ་སྙམ་པ་འབྱུང་བ་ན། ཕུང་པོའི་སྟེང་ནས་སྔ་ཕྱིའི་རྒྱུན་གྱི་ཚོགས་པ་དང༌། དུས་གཅིག་པའི་ཚོགས་པ་དང་དེའི་ཆ་ཤས་དེའི་མཚན་གཞིར་
འཇོག་རྒྱུ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དེ་རྒྱས་པར་འོག་ནས་འཆད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་དང་ཕུང་པོའི་ཆ་དང་ཆ་ཅན་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་དེའི་གཞིར་འཛིན་རྒྱུ་ཡང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པས། ང་དེ་ནི་རྟོག་པས་ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་བཞག་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། རང་གི་ངོ་བོས་
གྲུབ་པ་མེད་དོ། །འདི་ནི་རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས་ཀྱང་གསུངས་ཏེ། སྐྱེས་བུ་ས་མིན་ཆུ་མ་ཡིན། །མེ་མིན་རླུང་མིན་ནམ་མཁའ་མིན། །རྣམ་ཤེས་མ་ཡིན་ཀུན་མིན་ན། ། དེ་ལས་གཞན་ན་སྐྱེས་བུ་གང༌། ཞེས་སོ། །དེ་ལ་སྐྱེས་བུ་ནི་གང་ཟག་དང་སེམས་ཅན་
དང་ང་དང་བདག་གོ། ས་མིན་ནས་རྣམ་ཤེས་མ་ཡིན་པའི་བར་གྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་དྲུག་གི་ཆ་ཤས་དང༌། ཀུན་མིན་གྱིས་ཁམས་ཀྱི་ཚོགས་པ་གང་ཡང་གང་ཟག་ཏུ་འཇོག་པ་བཀག་གོ། ཚིག་ཐ་མས་ཁམས་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་གང་ཟག་
16-2-76b


ཏུ་འཇོག་པ་བཀག་གོ། དེ་ལྟ་ནའང་གང་ཟག་ཁས་མི་ལེན་པ་ནི་མིན་ལ། ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་སོགས་གང་ཟག་ཏུ་བཞེད་པ་ཡང་མིན་པས། འགྲེལ་པ་མཛད་པས་བཀྲལ་པ་ལྟར་འཕགས་པ་ཡང་བཞེད་དོ། །གང་ཟག་རྟོག་པས་བཞག་ལུགས་དེ་ལྟར་
ཤེས་ན་ཆོས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྟོག་པས་བཞག་ལུགས་དེ་དང་འདྲ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་གི་འདུ་ཤེས་ནི། །ཤེས་པ་དེ་བཞིན་ཀུན་ལ་བློས་སྦྱར་བྱ། །ཞེས་དང༌། འཕགས་པ་སྡུད་པ་ལས་ཀྱང༌། བདག་ཇི་
འདྲ་དེ་དེ་འདྲར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཤེས། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཇི་འདྲ་དེ་འདྲར་ཆོས་ཀུན་ཤེས། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས་ཀྱང༌། སྐྱེས་བུ་ཁམས་དྲུག་འདུས་པའི་ཕྱིར། །ཡང་དག་མ་ཡིན་ཇི་ལྟ་བར། །དེ་བཞིན་ཁམས་
ནི་རེ་རེ་ཡང༌། །འདུས་ཕྱིར་ཡང་དག་ཉིད་དུ་མིན། །ཞེས་གསལ་བར་གསུངས་སོ། །རྐང་པ་དང་པོའི་དོན་ནི་སྐྱེས་བུ་ཁམས་དྲུག་འདུས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའོ། །རྐང་པ་གསུམ་པ་དང་བཞི་པའི་དོན་ནི་ཆ་དང་ཆ་ཅན་མེད་པ་མི་སྲིད་
པས། ཁམས་རེ་རེ་ཡང་རང་གི་ཆ་དུ་མ་འདུས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པའི་ཕྱིར། ཡང་དག་ཏུ་སྟེ་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པ་མིན་པའོ། །དེ་ཡང་ཆ་ཤས་འདུས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པ་ཡིན་ན། ཆ་ཤས་དང་ཆ་ཅན་དེ་དེའི་གཞིར་འཇོག་ཏུ་མི་རུང་ལ། 
དེ་གཉིས་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་ཡང་དེའི་གཞིར་མི་སྲིད་པའོ། །བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རྟོག་པས་བཞག་ལུགས་ཀྱི་ཆ་དེ་ཙམ་ཞིག །ཐག་པ་ལ་སྦྲུལ་དུ་བཏགས་པ་དང་འདྲ་བ་ཡིན་ཀྱང༌། བུམ་སོགས་རྣམས་དང་ཐག་པའི་སྦྲུལ་གཉིས་ཡོད་མེད་
16-2-77a


དང་བྱ་བ་བྱེད་པར་ནུས་མི་ནུས་སོགས་ནི་གཏན་མི་འདྲ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ངེས་པར་བྱ་དགོས་མི་དགོས་དང༌། ཐ་སྙད་བྱེད་པ་ལ་གནོད་པ་ཡོད་མེད་སོགས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟོག་པས་བཞག་པ་དེ་
ལ་རང་རང་གི་བྱ་བྱེད་འཐད་པ་ནི། ཚིག་དང་དོན་གྱི་འགྲེལ་མཛད་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས། སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་དང་ཞི་བ་ལྷ་དང་སློབ་དཔོན་འདི་གསུམ་གྱིས་འཕགས་པ་ཡབ་སྲས་གཉིས་ཀྱི་འགྲེལ་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའོ། །དབུ་མའི་ལྟ་བ་མཐར་ཐུག་
པའི་དཀའ་ས་ཡང་འདི་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས། གཟུགས་ཀྱི་དངོས་པོ་མིང་ཙམ་ཕྱིར། །ནམ་མཁའ་ཡང་ནི་མིང་ཙམ་མོ། །འབྱུང་མེད་གཟུགས་ལྟ་ག་ལ་ཡོད། །དེ་ཕྱིར་མིང་ཙམ་ཉིད་ཀྱང་མེད། །ཚོར་དང་འདུ་ཤེས་འདུ་བྱེད་
དང༌། །རྣམ་ཤེས་འབྱུང་བ་ལྟ་བུ་དང༌། །བདག་བཞིན་དུ་ནི་བསམ་བྱ་སྟེ། །དེ་ཕྱིར་ཁམས་དྲུག་བདག་མེད་དོ། །ཞེས་དང༌། ཐ་སྙད་གདགས་པ་མ་གཏོགས་པར། །གང་ཞིག་ཡོད་དམ་མེད་འགྱུར་བའི། །འཇིག་རྟེན་དོན་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །ཅེས་དོན་དམ་པར་
མིང་ཙམ་ཡང་མེད་པ་དང༌། ཐ་སྙད་དུ་མིང་གི་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་གིས་བཞག་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་པ་ཅི་ཡང་མེད་པར་གསུངས་པ་ལྟར་མིང་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་གནས་སོ། །དེ་རྣམས་ལེགས་པར་ཤེས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་བརྟེན་ནས་གཞག་དགོས་པ་དང༌། 
བརྟེན་ནས་བཏགས་པ་དང་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པ་མེད་པ་དང༌། ཐ་སྙད་གཞན་གྱི་དབང་གིས་བཞག་པ་མིན་པའི་རང་དབང་བའི་ངོ་བོ་མེད་པ་དང༌། ཆོས་གང་ཡོད་པར་འཇོག་ནའང་བཏགས་དོན་མ་བཙལ་བར་འཇོག་པ་རྣམས་ལེགས་
16-2-77b


པར་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། སྔར་བཤད་པའི་མིང་གི་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་ཙམ་གྱིས་བཞག་པ་མིན་པའི་ཡོད་པར་འཛིན་པ་ནི། བདེན་པ་དང་དོན་དམ་པར་དང་ཡང་དག་ཏུ་གྲུབ་པ་དང༌། རང་གི་ངོ་བོས་དང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་དང་རང་བཞིན་
གྱིས་ཡོད་པར་འཛིན་པ་ལྷན་སྐྱེས་ཡིན་ལ། དེས་བཟུང་བའི་ཞེན་ཡུལ་ནི་བརྟག་པ་མཐའ་བཟུང་གི་བདེན་ཚད་དོ། །དགག་བྱ་ལ་དོན་དམ་གྱི་ཁྱད་པར་སྦྱར་བའི་དོན་དམ་ལ་ཚུལ་གཉིས་ཤེས་དགོས་པ་ནི་འདིར་ཡང་འདྲ་ལ། དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པ་རྣམས་
བདེན་པ་སོགས་གསུམ་དུ་གྲུབ་པ་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་པར་བཞེད་ཀྱང༌། རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པ་སོགས་གསུམ་ནི་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པར་བཞེད་དེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་རེ་ཞིག་ལ་བདེ་བླག་ཏུ་རྟོགས་མི་ནུས་པ་རྣམས། དེ་ལ་བཀྲི་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་
པ་ཆེན་པོར་མཐོང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཡུལ་ཅན་ཐ་སྙད་ཀྱི་རྟོག་པ་གཞན་ལ་རག་མ་ལས་པ་སྟེ། དེའི་དབང་གིས་བཞག་པ་མིན་པའི་རང་བཞིན་དེ་ཉིད་ལ་དགག་བྱའི་བདག་ཅེས་བྱ་ལ། དེ་ཉིད་ཁྱད་གཞི་གང་ཟག་གི་སྟེང་དུ་མེད་པ་
ནི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དང༌། མིག་སྣ་སོགས་ཆོས་ཀྱི་སྟེང་དུ་མེད་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་དུ་གསུངས་པས། རང་བཞིན་དེ་གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་སྟེང་དུ་ཡོད་པར་འཛིན་པ་ནི་བདག་གཉིས་ཀྱི་འཛིན་པར་ཤུགས་ཀྱིས་རྟོགས་ཏེ། བརྒྱ་པའི་འགྲེལ་
པ་ལས། དེ་ལ་བདག་ཅེས་བྱ་བ་ནི་གང་ཞིག་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་གཞན་ལ་རག་མ་ལས་པའི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་ཏེ། དེ་མེད་པ་ནི་བདག་མེད་པའོ། །དེ་ནི་ཆོས་དང་གང་ཟག་གི་དབྱེ་བས་གཉིས་སུ་རྟོགས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པ་དང་གང་ཟག་གི་
16-2-78a


བདག་མེད་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་པ་ལྟར་ཏེ། འདི་ཉིད་ལས་ཀྱང༌། ཆོས་དང་གང་ཟག་དབྱེ་བས་རྣམ་གཉིས་གསུངས། །ཞེས་བདག་མེད་གཉིས་དགག་བྱའི་སྒོ་ནས་མ་ཕྱེ་བར་གཞི་ཆོས་ཅན་གྱིས་འབྱེད་པར་བཤད་དོ། །བདག་
འཛིན་གྱི་འཇིག་ལྟ་ལྷན་སྐྱེས་ལ་ནི་རྩ་བར་ཕུང་པོ་དམིགས་པ་ཡིན་པ་བཀག་ཅིང༌། འགྲེལ་པར་བརྟེན་ནས་བཏགས་པའི་བདག་དམིགས་པར་གསུངས་པས། ངའོ་སྙམ་པ་ཙམ་ཞིག་སྐྱེ་བའི་དམིགས་པའི་ང་ཙམ་དང༌། གང་ཟག་ཙམ་ཞིག་ལ་
དམིགས་པར་བྱའོ། །རྣམ་པ་ནི་རང་འགྲེལ་ལས། ངར་འཛིན་པས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་བདག་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་ཉེ་བར་བརྟགས་ནས། འདི་ཉིད་དུ་བདེན་པར་མངོན་པར་ཞེན་ཅིང༌། ཞེས་གསུངས་པས་ང་དེ་བདེན་པར་གྲུབ་པར་འཛིན་པའོ། །གཞན་ཡང་
རང་འགྲེལ་ལས། དེ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ནི་ང་དང་ངའི་སྙམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་ཞུགས་པ་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འཇིག་ལྟ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་དམིགས་པ་ལ་ངའོ་སྙམ་པའི་བློ་ངང་གིས་སྐྱེ་བ་དགོས་པས། 
རྒྱུད་གཞན་གྱི་གང་ཟག་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་ལྷན་སྐྱེས་གང་ཟག་གི་བདག་འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་ཡིན་ཀྱང་འཇིག་ལྟ་ལྷན་སྐྱེས་མིན་ནོ། །ང་དང་ངའི་སྙམ་པའི་རྣམ་པར་ཞུགས་ཞེས་པས་ནི་ང་ཙམ་དང་ང་ཡི་བ་ཙམ་
འཛིན་སྟངས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཡུལ་དུ་སྟོན་པ་མིན་གྱི། དེ་གཉིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་སྟོན་པའོ། །བདག་གིར་འཛིན་པའི་འཇིག་ལྟ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི། ང་ཡི་བ་ཉིད་ཡིན་གྱི། རང་གི་མིག་སོགས་
16-2-78b


དམིགས་པར་མི་བཟུང་ངོ༌། །རྣམ་པ་ནི་དམིགས་པ་དེ་ལ་དམིགས་ནས་ང་ཡི་བ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པའོ། །འོ་ན་བདག་གི་འདི་ཞེས་ཞེས་པའི་རང་འགྲེལ་ལས། འདི་ནི་བདག་གིའོ་སྙམ་དུ་ངར་འཛིན་པའི་ཡུལ་ལས་གཞན་
པའི་དངོས་པོའི་རྣམ་པ་མ་ལུས་པ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་མིག་ལ་སོགས་པའི་གཞི་ལ་དམིགས་ནས་འདི་ནི་བདག་གི་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཞེན་པ་བདག་གིར་འཛིན་པར་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན་སྙམ་ན། དེ་ནི་མིག་སོགས་རྣམས་
བདག་གི་བར་མཐོང་ནས་བདག་གི་བ་ལ་བདེན་པར་མངོན་པར་ཞེན་པའི་དོན་ཡིན་གྱི། བདག་གི་བའི་མཚན་གཞི་མིག་སོགས་དམིགས་པར་སྟོན་པ་མིན་ཏེ། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ན་འཇིག་ལྟ་དང་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་གཉིས་མི་འགལ་བར་འགྱུར་བའི་
ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་དམིགས་པ་ནི། རང་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་གཟུགས་ཕུང་སོགས་དང༌། མིག་རྣ་སོགས་དང༌། རྒྱུད་ཀྱིས་མ་བསྡུས་པའི་སྣོད་ལ་སོགས་པའོ། །རྣམ་པ་ནི་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ལྟར་བདག་གཉིས་
སུ་འཛིན་པ་དེ་ནི་འཁོར་བར་འཆིང་བའི་མ་རིག་པ་ཡིན་ཏེ། སྟོང་ཉིད་བདུན་ཅུ་པ་ལས། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་དངོས་རྣམས། །ཡང་དག་པར་ནི་རྟོག་པ་གང༌། །དེ་ནི་སྟོན་པས་མ་རིག་གསུངས། །དེ་ལས་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་འབྱུང༌། །ཞེས་ཆོས་
ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་དམིགས་ནས་ཡང་དག་ཏུ་གྲུབ་པར་འཛིན་པ་འཁོར་བའི་རྩ་བའི་མ་རིག་པར་གསུངས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་དེ་ལས་གང་ཟག་གི་བདག་འཛིན་གྱི་མ་རིག་པ་འབྱུང་བས། དེ་ལས་བཅུ་གཉིས་འབྱུང་བར་བཤད་དོ། ། མ་རིག་པ་དེ་ལྡོག་
16-2-79a


པ་ལ་དེས་ཇི་ལྟར་བཟུང་བས་སྟོང་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་བཟུང་བའི་བདག་མེད་པར་མཐོང་བ་དགོས་ཏེ། སྟོང་ཉིད་བདུན་ཅུ་པ་ལས། ཡང་དག་མཐོང་ཕྱིར་དངོས་སྟོང་པར། །ལེགས་ཤེས་མ་རིག་མི་འབྱུང་བ། །དེ་ནི་མ་རིག་འགག་པ་
ཡིན། །དེ་ཕྱིར་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་འགག །ཅེས་དང༌། ཆོས་དབྱིངས་བསྟོད་པ་ལས་ཀྱང༌། བདག་དང་བདག་གི་ཞེས་འཛིན་པས། །ཇི་སྲིད་ཕྱིར་རོལ་རྣམ་བརྟགས་པ། །བདག་མེད་རྣམ་པ་གཉིས་མཐོང་ན། །སྲིད་པའི་ས་བོན་འགག་པར་འགྱུར། །
ཞེས་དང༌། མཆོག་ཏུ་སེམས་ནི་སྦྱོང་བྱེད་པའི། །ཆོས་ནི་རང་བཞིན་མེད་པ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། བཞི་བརྒྱ་པ་ལས་ཀྱང༌། ཡུལ་ལ་བདག་མེད་མཐོང་ན་ནི། །སྲིད་པའི་ས་བོན་འགག་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། དེ་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་ཀྱང༌། །
གཏི་མུག་བཅོམ་པས་བཅོམ་པར་འགྱུར། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ནི། །མཐོང་ན་གཏི་མུག་འབྱུང་མི་འགྱུར། །དེ་ཕྱིར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་འདིར། །གཏམ་དེ་ཁོ་ན་བསྙད་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་གསུངས་པའི་གཏི་མུག་ནི་དུག་གསུམ་
གྱི་ཡ་གྱལ་གྱི་གཏི་མུག་ངོས་འཛིན་པའི་སྐབས་ཡིན་པས། ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པ་ཡིན་ཞིང༌། མ་རིག་པ་དེ་ལྡོག་པ་ལ་སྟོང་པ་རྟེན་འབྱུང་གི་དོན་དུ་ཤར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཟབ་མོའི་དོན་རྟོགས་དགོས་པར་གསུངས་སོ། །འགྲེལ་པ་མཛད་པས་ཀྱང༌། 
རྣལ་འབྱོར་པ་ཡིས་བདག་ནི་འགོག་པར་བྱེད། །ཅེས་བདག་འཛིན་གྱི་ཡུལ་སུན་ཕྱུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་བདག་མེད་རྟོགས་དགོས་པར་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་འཛིན་གྱི་ཡུལ་སུན་མ་ཕྱུང་བར་དེའི་ཡུལ་ལ་ཡིད་ཕར་འགྲོ་བ་ཚུར་བསྡུས་པ་ཙམ་
16-2-79b


བྱས་ཀྱང༌། དེས་ནི་བདག་མེད་ལ་ཞུགས་པར་འཇོག་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཡིད་ཡུལ་ལ་འཇུག་པ་ན་དམིགས་པ་དེ་བདེན་པར་འཛིན་པ་གཅིག་དང༌། བདེན་མེད་དུ་འཛིན་པ་ཞིག་དང༌། དེ་གཉིས་གང་གིས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་མ་བྱས་པར་
འཛིན་པ་ཞིག་དང་གསུམ་ཡོད་པས། བདེན་མེད་དུ་མ་བཟུང་ཡང་བདེན་པར་འཛིན་མི་དགོས་པ་བཞིན་དུ། བདག་གཉིས་ལ་མ་ཞུགས་ཀྱང་བདག་མེད་གཉིས་ལ་ཞུགས་མི་དགོས་ཏེ། བློ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་ལ་གནས་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་ཡོད་པའི་
ཕྱིར་རོ། །བདག་ཏུ་འཛིན་པ་གཉིས་ཀྱང་རང་རྒྱུད་ཀྱི་སྟེང་དུ་ངོས་བཟུང་ནས། རང་གང་ལ་འཁྲུལ་བའི་གཞི་དེ་ཉིད་ཇི་ལྟར་བཟུང་བ་ལྟར་དུ་མེད་པར་གཏན་ལ་དབབ་དགོས་ཀྱི། དེ་ལྟ་མིན་པར་ཁ་ཕྱིར་ལྟའི་དགག་སྒྲུབ་ནི། རྐུན་མ་ནགས་ལ་སོང་བའི་རྗེས་
སྤང་ལ་རྩད་གཅོད་པ་དང་འདྲ་བས་གནད་དུ་མི་འགྲོའོ། །དེ་ལྟར་བདེན་འཛིན་ལེགས་པར་ངོས་ཟིན་ན། བདག་འཛིན་གཉིས་མིན་པའི་རྟོག་པ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་པ་ཤེས་པར་འགྱུར་པས། རྟོག་པས་གང་བཟུང་གི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་
དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་འགོག་པར་འདོད་པའི་ལོག་རྟོག་ཐམས་ཅད་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །འདི་དག་ལས་བརྩམས་པའི་བཤད་དགོས་པ་མང་དུ་ཡོད་ནའང༌། འགའ་ཞིག་ནི་གཞན་མང་པོར་བཤད་ཟིན་ལ། འགའ་ཞིག་ནི་འོག་ཏུ་འཆད་པར་
འགྱུར་བས་འདིར་མ་སྤྲོས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རིགས་པས་བསྒྲུབ་པ་དང༌། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་རིགས་པས་བསྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི། མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་བདེན་པ་གཉིས་ཀར་དགག་པ། དེ་ལྟར་བཀག་པ་ལ་
16-2-80a


རྩོད་པ་སྤང་བ། རྟེན་འབྱུང་གི་སྐྱེ་བ་ཉིད་ཀྱིས་མཐར་འཛིན་གྱི་ལོག་རྟོག་འགོག་ཚུལ། རིགས་པས་དཔྱད་པ་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ངོས་གཟུང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་དམ་བཅའ་བཞག་པ། དེ་
རིགས་པས་སྒྲུབ་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་བསྟན་པ། མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་བཀག་པས་གྲུབ་པའི་དོན་ནོ། །དང་པོ་ནི། སྔར་བཤད་པའི་མཉམ་པ་ཉིད་བཅུའི་ནང་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པར་མཉམ་པ་ཉིད་ཁོ་ན་རིགས་པས་བསྟན་པ་ཉིད་ཀྱིས། ཆོས་
མཉམ་པ་ཉིད་གཞན་རྣམས་བསྟན་པ་སླ་བར་དགོངས་ཏེ། འཕགས་པས་དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དང་པོར། བདག་ལས་མ་ཡིན་གཞན་ལས་མིན། ། གཉིས་ལས་མ་ཡིན་རྒྱུ་མེད་མིན། །དངོས་པོ་གང་དག་གང་ན་ཡང༌། །སྐྱེ་བ་ནམ་ཡང་ཡོད་མ་
ཡིན། །ཞེས་ཉེ་བར་བཀོད་དོ། །ནམ་ཡང་དང་གཞར་ཡང་ནི་རྣམ་གྲངས་སོ། །གང་ན་ཡང་ཞེས་པའི་སྒྲ། འགར་ཡང་གི་སྒྲའི་རྣམ་གྲངས་གང་དུ་མི་སྐྱེ་བའི་གཞི་སྟོན་པ་རྟེན་གྱི་ཚིག་གིས་ནི། ཡུལ་དང་དུས་དང་གྲུབ་པའི་མཐའ་བཤད་དོ། །གཞི་དེ་
གསུམ་དུ་གང་ཞིག་མི་སྐྱེ་བའི་གང་དག་གི་སྒྲ་རྟེན་པའི་ཚིག་ནི། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་བརྗོད་པའོ། །དེས་ན་བདག་ལས་ཞེས་སོགས་ཀྱི་གཞུང་གི་དོན་ནི། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་རྣམས་ནི་ཡུལ་དུས་གྲུབ་པའི་མཐའ་འགར་ཡང་བདག་ལས་སྐྱེ་བ་སྲིད་པ་
མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འདི་ལྟར་སྦྱར་ཏེ་བཤད་པར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་རྣམས་ནི་ནམ་ཡང་གཞན་ལས་དང༌། གཉིས་ཀ་ལས་དང་རྒྱུ་མེད་ལས་སྐྱེ་བ་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དམ་བཅའ་གཞན་གསུམ་ལ་ཡང་སྦྱར་རོ། །ཚིག་གསལ་ལས། 
16-2-80b


བདག་ལས་དངོས་པོ་གང་དག་ཅེས་བསྒྱུར་ཡང་འགྱུར་འདི་ལེགས་སོ། །ཡུལ་གྱི་དབང་གིས་ཡུལ་འགའ་ཞིག་ཏུ་གུར་ཀུམ་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། དུས་ཀྱི་དབང་གིས་དུས་འགའ་ཞིག་གི་ཚེ་ལོ་ཏོག་མི་སྐྱེ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ། ཡུལ་དུས་གང་ན་ཡང་ཞེས་
པས་འགོག་པས་ནམ་ཡང་ཞེས་སྨོས་པ་དོན་མེད་པ་མིན་ནོ། །དབུ་མ་པའི་གྲུབ་མཐའི་དབང་གིས་མི་སྐྱེ་ཡང༌། དངོས་པོར་སྨྲ་བའི་གྲུབ་མཐའི་དབང་གིས་སྐྱེའོ་སྙམ་པ། གྲུབ་མཐའ་གང་ན་ཡང་ཞེས་པས་འགོག་པས། དངོས་པོར་སྨྲ་བའི་ལུགས་
ལ་མི་སྐྱེ་ཞེས་སྟོན་པ་མིན་ནོ། །རང་འགྲེལ་ལས་འདིར་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡོད་པ་ཉིད་ཀྱི་སྒྲུབ་བྱེད་རང་ལས་སྐྱེ་བ་དང་འབྲེལ་གྱི། ཡོད་པ་དང་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དགག་པ་དོན་གྱིས་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ནི་རྐང་པ་ཕྱི་མ་
གཉིས་ཀྱིས་དམ་བཅའ་དང༌། སྔ་མ་གཉིས་ཀྱིས་རྟགས་བསྟན་པར་འཆད་པ་ལྟར་སོ་སོར་མི་གཅོད་པར། བདག་ལས་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན། ཞེས་སྦྲེལ་བར་བྱ། ཞེས་པ་སྟེ་གཞན་གསུམ་ལའང་དེ་ལྟར་སྦྲེལ་ལོ། །རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཡོད་ན་
དེའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་གང་རུང་ཁས་བླང་དགོས་པས་ཡོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཅེས་སྨོས་སོ། །མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་ཁེགས་ན་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་དགག་པ་ཡང་ཤུགས་ཀྱིས་འགྲུབ་པས། དེ་ལྟར་སྦྱར་བ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་མེད་
མི་འགྲུབ་པའི་སྐྱོན་མེད་པ་ནི་ཚིག་ཐ་མའི་དོན་ནོ། །དེས་ན་དབུ་མ་སྣང་བར་བཤད་པ་ལྟར་མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་བཀག་པ་རྟགས་སུ་བྱས་ནས། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་མེད་སྒྲུབ་པ་མི་རུང་ཞེས་པ་མིན་གྱི། སྔར་ལྟར་སོ་སོར་གཅོད་པ་གཞུང་དེའི་
16-2-81a


དོན་མིན་ཞེས་པའོ། །དངོས་པོ་རྣམས་ཡུལ་དུས་གྲུབ་པའི་མཐའ་འགར་ཡང་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་སྲིད་པ་མ་ཡིན། ཞེས་སྦྱར་བ་དང༌། ཚིག་གསལ་ལས་ཀྱང༌། རྐྱེན་ཉིད་འདི་པ་ཙམ་གྱིས་ཀུན་རྫོབ་གྲུབ་པར་ཁས་ལེན་
གྱི། ཕྱོགས་བཞི་ཁས་བླངས་པའི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་རང་བཞིན་དང་བཅས་པར་སྨྲ་བར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཞེས་གསུངས་པས་གཞན་སྐྱེ་ནི་གསུང་རབ་ཀྱི་ཐ་སྙད་མིན་གྱི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བའི་ཐ་སྙད་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་
རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ལ་བསམས་ནས་བྱས་པས། དེ་ཁས་བླངས་ན་རང་བཞིན་དང་བཅས་པར་སྨྲ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ལུགས་འདི་ལ་ནི་གཞན་སྐྱེ་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་མེད་དོ། །རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པར་ཐ་སྙད་དུ་འདོད་མོད་
ཀྱང་དེ་ཙམ་གཞན་སྐྱེའི་དོན་མིན་ཏེ། ཐ་སྙད་དུ་ཆོས་རེ་རེས་ཀྱང་ངོ་བོ་གཉིས་གཉིས་འཛིན་པར་གསུངས་པ་ལྟར་ངོ་བོ་གྲུབ་པ་ཡོད་ཀྱང༌། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བའི་ངོ་བོར་མི་འདོད་པ་བཞིན་ནོ། །ཚིག་གསལ་ལས་དངོས་པོ་བདག་ལས་སྐྱེ་བ་མེད་
པའི་དམ་བཅའ་མེད་དགག་ཏུ་བཤད་པ་ནི། །དམ་བཅའ་གཞན་གསུམ་ལ་ཡང་འདྲ་བས། རང་བཞིན་མེད་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་སྐབས་སུ་བསྒྲུབ་བྱ་ནི་དགག་བྱ་བཅད་ཙམ་གྱི་མེད་པར་དགག་པ་ཡིན་ཏེ། ཚིག་གསལ་ལས། འཇིག་
རྟེན་དེ་ན་ཇི་སྙེད་སྒྲ་ཡོད་པ། །ཐམས་ཅད་དངོས་མེད་ཅི་ཡང་མེད་པ་ཞེས། །བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བས་ན་མེད་པར་དགག་པ་བརྗོད་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར། དངོས་པོ་མེད་པའི་དོན་ནི་རང་བཞིན་མེད་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་
16-2-81b


ལྟར་རོ། །རང་འགྲེལ་ལས་དམ་བཅའ་བ་བཞི་པོ་དེ་རྗེས་སུ་བརྗོད་ནས་རིགས་པས་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། འོག་ནས་མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་བཀག་པ་རྟགས་སུ་བྱས་ནས། དངོས་པོ་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་དང་བྲལ་
བར་གསུངས་པ་དང༌། ཚིག་གསལ་ལས་ཀྱང་མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་བཀག་པའི་མཐར། དེའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ལ། ཞེས་གསུངས་པས་དངོས་པོ་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་སྒྲུབ་པར་མི་འདོད་པ་མིན་
ནོ། །ཚིག་གསལ་ལས། རྗེས་སུ་དཔག་པ་དག་ནི་གཞན་གྱི་དམ་བཅའ་བ་འགོག་པ་ཙམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ནི་སྦྱོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཕ་རོལ་པོས་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པར་དམ་བཅས་པ་འགོག་པ་ཙམ་དུ་ཟད་
ཀྱི། དེ་ལས་གཞན་མི་སྒྲུབ་པའི་དོན་ཡིན་གྱི་བཀག་པ་ཙམ་སྒྲུབ་པ་འགོག་པ་མིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། ཁོ་བོ་ཅག་འདི་མེད་པ་དང་ཡོད་པར་མི་སྒྲུབ་ཀྱི། གཞན་གྱིས་ཡོད་པར་བཏགས་པ་དང་མེད་པར་བཏགས་པ་འགོག་སྟེ། མཐའ་གཉིས་བསལ་ནས་དབུ་
མའི་ལམ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་ཕ་རོལ་པོས་ཁས་བླངས་པའི་ཡོད་མཐའ་དང༌། མེད་མཐའ་གཉིས་རྣམ་པར་གཅོད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། དེ་མ་གཏོགས་པ་གཞན་མི་སྒྲུབ་ཅེས་པའི་དོན་ནོ། །མཐའ་གཉིས་བཀག་
པ་ཙམ་མ་བསྒྲུབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། མཐའ་གཉིས་བསལ་ནས་དབུ་མའི་ལམ་སྒྲུབ་པར་གསུངས་པས་སོ། །རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་ཡང་མིན་ན་ནི་ཕུང་གསུམ་མེད་པས་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། རྩོད་ཟློག་ལས། གལ་ཏེ་
16-2-82a


རང་བཞིན་མེད་ཉིད་ཀྱིས། །ཅི་སྟེ་རང་བཞིན་མེད་ལ་ཟློག །རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་ལོག་ན། །རང་བཞིན་ཉིད་ཏུ་རབ་གྲུབ་འགྱུར། །ཞེས་གསལ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་འདྲ་བའི་བསྒྲུབ་བྱ་དང་སྒྲུབ་བྱེད་ཁས་
ལེན་ཀྱང་རང་རྒྱུད་པར་མི་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་རྒྱས་པར་གཞན་དུ་ཡང་ཡང་བཤད་ཟིན་པས་མ་སྤྲོས་སོ། །འོ་ན་དགག་པ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། སྤྱིར་དགག་པ་ནི་བློས་དགག་བྱ་དངོས་སུ་བཅད་ནས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པས། 
རང་མ་ཡིན་བཅད་པ་ལྟ་བུ་དངོས་པོ་ལ་དགག་བྱ་བཅད་པ་ཙམ་དགག་པ་མིན་ལ། ཆོས་ཉིད་དང་དོན་དམ་བདེན་པ་ལྟ་བུ་སྒྲས་དགག་བྱ་དངོས་སུ་མ་བཅད་ཀྱང་དེའི་དོན་བློ་ལ་འཆར་བ་ན། སྤྲོས་པ་བཅད་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་འཆར་བ་རྣམས་
དགག་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་གཉིས་ལས་མེད་དགག་ནི་བློས་དགག་བྱ་དངོས་སུ་བཅད་ནས་ཆོས་གཞན་མི་འཕེན་པའམ་མི་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་བྲམ་ཟེས་ཆང་འཐུང་དུ་རུང་མི་རུང་དྲིས་པ་ན། ཆང་མི་བཏུང་ངོ་ཞེས་པ་ནི་ཆང་འཐུང་བ་རྣམ་པར་བཅད་
པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་གྱི། དེ་ལས་གཞན་པའི་བཏུང་བ་བཏུང་ངོ་ཞེ་འམ་མི་བཏུང་ངོ་ཞེས་མི་སྒྲུབ་པ་བཞིན་ནོ། །མ་ཡིན་དགག་ནི་བློས་དགག་བྱ་བཅད་ནས་ཆོས་གཞན་འཕེན་པའམ་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་གཅིག་དམངས་རིགས་སུ་སྟོན་འདོད་
པ་ན་འདི་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི། བྲམ་ཟེ་བཀག་པ་ཙམ་མིན་གྱི་བྲམ་ཟེ་ལས་གཞན་པ། དེ་ལས་ཐོས་པ་ལ་སོགས་པས་དམན་པའི་དམངས་རིགས་ཡིན་པར་སྒྲུབ་པ་ལྟ་བུའོ། །ཆོས་གཞན་འཕེན་པ་ལ་དངོས་དང་ཤུགས་དང་
16-2-82b


སྐབས་ཀྱིས་འཕངས་པ་གསུམ་སྟེ། དང་པོ་ནི། བདག་མེད་པ་ཡོད་ཅེས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ་དགག་བྱ་གཅོད་པ་དང༌། ཆོས་གཞན་འཕེན་པ་གཉིས་ཀ་ཚིག་གཅིག་གིས་སྒྲུབ་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཆོས་སྦྱིན་ཚོན་པོ་ཉིན་པར་མི་ཟ་བ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་སྟེ་དོན་གྱིས་
བསྟན་པའོ། །དེ་གཉིས་ནི་དངོས་ཤུགས་ལ་འཕངས་པ་རེ་རེ་བ་ཡིན་ལ། གཉིས་ཀ་ལྡན་པ་ནི་མཆོད་སྦྱིན་ཚོན་པོ་ཉིན་པར་མི་ཟ་བ་རིད་པ་མིན་པ་ཡོད་ཅེས་པ་ལྟ་བུའོ། །གསུམ་པ་ནི། སྐྱེས་བུ་ཞིག་རྒྱལ་རིགས་དང་བྲམ་ཟེ་གང་རུང་གཅིག་ཏུ་ངེས་ཤིང་ཁྱད་
པར་མ་ངེས་པའི་སྐབས་སུ། འདི་བྲམ་ཟེ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་རང་གི་ཚིག་གིས་མི་སྟོན་པ་སྟེ། ཤེས་རབ་སྒྲོན་མའི་འགྲེལ་བཤད་དུ་དྲངས་པ་ལས། དགག་པ་དོན་གྱིས་བསྟན་པ་དང༌། །ཚིག་གཅིག་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། །དེ་ལྡན་རང་ཚིག་མི་
སྟོན་པ། །མ་ཡིན་གཞན་པ་གཞན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོ། ཁ་ཅིག་གཞི་སྒྲུབ་པ་དང་ཚོགས་ན་མེད་དགག་མིན་པར་སྨྲ་བ་མི་འཐད་དེ། བྲམ་ཟེ་སྒྲུབ་པ་ཡིན་པས་བྲམ་ཟེས་ཆང་མི་འཐུང་བ་དགག་བྱ་བཅད་ཙམ་ཡིན་པ་མི་འགོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན་
སྒྲ་མངོན་གྱུར་ཡིན་པས་སྒྲ་མི་རྟག་པ་ལྐོག་གྱུར་ཡིན་པ་མི་འགོག་པ་བཞིན་ནོ། །གཞན་དག་གཞི་དང་ཚོགས་ན་ཆོས་གཞན་འཕངས་སོ་ཞེས་པ་ཡང་མི་འཐད་དེ། བྲམ་ཟེ་ལྟ་བུ་ནི་ཆོས་གཞན་འཕེན་མི་འཕེན་རྩི་བའི་གཞི་ཡིན་གྱི། འཕངས་པའི་
ཆོས་གཞན་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་འཕགས་པའི་དམ་བཅའ་བཞི་འདིར་བཀོད་པ་ནི། འབྲས་བུ་དེ་ཉིད་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་འབྱུང་བ་མིན་པ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་གཞན་དག་ལས་ལྟ་འབྱུང་བ་ག་ལ་ཞིག་སྟེ་དེ་མེད་པ་དང༌། རང་གཞན་
16-2-83a


གཉིས་ཀ་ལས་ཀྱང་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། རྒྱུ་མེད་པར་ནི་འབྱུང་བ་ག་ལ་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཡོད་ན་མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་གང་རུང་གིས་ཁྱབ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ལ་རྒྱུ་ཡོད་མེད་
གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་ཆོད་ཅིང༌། རྒྱུ་ཡོད་པ་ལ་རང་གཞན་རེ་རེ་བ་དང་གཉིས་ཀ་ཚོགས་པ་ལས་སྐྱེ་བ་གསུམ་དུ་ཁ་ཚོན་ཆོད་པས་དམ་བཅའ་བཞིས་ཆོག་གོ། །གཉིས་པ་ལ་བཞི། བདག་སྐྱེ་དགག་པ། གཞན་སྐྱེ་དགག་པ། གཉིས་ཀ་ལས་སྐྱེ་བ་
དགག་པ། རྒྱུ་མེད་པར་སྐྱེ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། འགྲེལ་པ་མཛད་པའི་རིགས་པས་དགག་པ། རྩ་བ་ཤེས་རབ་ཀྱི་རིགས་པས་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པར་འདོད་པའི་གྲུབ་མཐའ་མཁན་གྱི་ལུགས་དགག་པ། གྲུབ་མཐས་བློ་མ་
བསྒྱུར་བའི་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་མེད་པར་བསྟན་པ། དེ་ལྟར་བཀག་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། རང་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་བ་དགག་པ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། ངོ་བོ་གཅིག་
པའི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་ན་དོན་མེད་དུ་ཐལ་བ་དང༌། ངོ་བོ་གཅིག་པ་ལས་སྐྱེ་ན་རིགས་པ་དང་འགལ་བ་དང༌། དེ་དག་གི་ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། དངོས་པོ་རྣམས་བདག་ལས་མི་སྐྱེ་བ་འདི་རྒྱུ་མཚན་གང་ལས་ངེས་ཤེ་ན། སྐྱེ་
བཞིན་པ་སྐྱེ་བའི་བྱ་བའི་བྱེད་པ་པོ་མྱུ་གུ་དེ་ནི། དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ལས་འབྱུང་ན་དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་ལ་འབྱུང་དགོས་པའི་ཡོན་ཏན་ལྷག་པོ་འགའ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མྱུ་གུའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཡོད་པ་ཉིད་སྔར་རྒྱུའི་དུས་ནས་ཐོབ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་
16-2-83b


རོ། །འདི་ལ་གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་རྒྱུ་རྐྱེན་ཕན་ཚུན་སོ་སོ་ཐ་དད་པ་རྣམས་ལ་འབྲས་བུ་ཐུན་མོང་བ་གཅིག་ནི་ཡོད་ལ། དེ་ཡང་རྒྱུ་རྐྱེན་རྣམས་ལ་རང་བཞིན་གཅིག་པའི་གཙོ་བོ་གཅིག་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་མེད་ན་མི་རུང་བས། རྒྱུ་ནས་ཀྱི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པ་
ཡང༌། རྐྱེན་ཆུ་ལུད་སོགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་མྱུ་གུའི་རང་བཞིན་དང་དེའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་རང་བཞིན་རྣམས་ཕར་ཡིན་ཚུར་ཡིན་དུ་འདོད་དེ། རྣམ་འགྱུར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན་རྣམས་དེ་ལྟར་དུ་འདོད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ས་མྱུག་ཕན་ཚུན་ཐ་དད་
པ་ཁོ་ནར་འདོད་པས་མྱུ་གུ་མྱུ་གུ་ལས་སྐྱེ་བར་མི་འདོད་ཀྱང༌། མྱུ་གུ་ནི་ས་བོན་དང་དེའི་རང་བཞིན་ལས་སྐྱེ་བར་སྨྲ་བ་ན། རང་བཞིན་གཉིས་གཅིག་ཡིན་པས་རང་གི་རང་བཞིན་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་དང་མྱུ་གུ་མི་གསལ་བ་རྒྱུ་དུས་ན་ཡོད་པ་སྐྱེ་བ་ནི་བདག་སྐྱེའི་འདོད་
ཚུལ་ལོ། །གྲངས་ཅན་གྱི་ཁྱད་པར་འགའ་ཞིག་ནི་སྐྱེ་བར་མི་སྨྲ་བར་རྒྱུ་ལས་སྔར་མི་གསལ་བ་ཕྱིས་གསལ་བར་འདོད་མོད་ཀྱང་དོན་འདྲའོ། །འདིས་སྤྱི་གསལ་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་འདོད་པ་ཡང་དེ་ལྟར་ཡིན་གྱི། སངས་རྒྱས་པས་དངོས་པོ་དང་བུམ་པ་ངོ་བོ་
གཅིག་ཏུ་འདོད་པ་དང་གཏན་མི་འདྲའོ། །དེ་ལྟར་མྱུ་གུའི་ངོ་བོའམ་རང་བཞིན་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་ས་བོན་གྱི་དུས་སུ་ཡོད་ན། མྱུ་གུའི་ངོ་བོ་ལས་དོན་གཞན་པའི་མྱུ་གུ་གསལ་བ་ཉིད་ཀྱང་མི་སྲིད་པས་རྒྱུ་དུས་ནས་མྱུ་གུའི་རང་བཞིན་ནམ་ངོ་བོར་
མ་ཟད། མྱུ་གུ་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་དགོས་པས། དེའི་ཚེ་དེ་གྲུབ་པའི་འོག་ཏུ་སླར་ཡང་སྐྱེ་བ་ལ་དོན་གཏན་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། སྐྱེས་ཟིན་པར་གྱུར་པ་སླར་ཡང་སྟེ་སྐྱེས་ཟིན་པའི་འོག་ཏུ་ལྡབས་ནས། སྐྱེ་བར་རིགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། །འང་གི་
16-2-84a


སྒྲས་ནི་རང་གི་རང་བཞིན་ལས་སྐྱེ་ན་དོན་མེད་དུ་འགྱུར་བར་མ་ཟད་པའོ། །གལ་ཏེ་གསལ་བའི་ཕྱོགས་འཛིན་ནའང་འབྲས་བུ་གསལ་བ་རྒྱུ་དུས་ནས་ཡོད་ན་ནི་ཁས་བླངས་དང་འགལ་ལ། མེད་ན་ནི་འབྲས་བུའི་གསལ་
བ་དང་དེའི་རང་བཞིན་གཉིས་གཅིག་ཐ་དད་དཔྱད་ལ་དགག་གོ། བདག་སྐྱེ་རིགས་པ་དང་འགལ་ཞེས་པ་དམ་བཅའ་ཙམ་དུ་ཟད་པས་དེ་འགོག་པའི་རིགས་པ་སྟོན་པ་ནི། སྐྱེས་ཟིན་པའི་ས་བོན་སླར་ཡང་ལྡབས་ནས་སྐྱེ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་འགྱུར་
བ་སྟེ་འདོད་ན་ནི། རྒྱུ་མཚན་གང་གིས་ས་བོན་ལྡབས་ནས་སྐྱེ་བ་བཀག་ནས། མྱུ་གུ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་སླར་ཡང་ས་བོན་དེ་སྐྱེ་བ་ལ་གེགས་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་པས། མྱུ་གུ་དང་ལ་སོགས་པས་སྡོང་བུ་དང་སྦུབས་འཆའ་བ་སོགས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་འཇིག་རྟེན་
འདིར་གཏན་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །སྐྱོན་གཞན་ཡང༌ས་བོན་དེ་ཉིད་བར་མ་ཆད་པར་སྲིད་པའི་མཐར་ཐུག་པར་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། སྐྱེས་ཟིན་པ་དེ་ཉིད་སླར་ཡང་སྐྱེ་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་འབྲས་བུའི་རིགས་འདྲ་རྣམས་མི་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒྱུའི་
རིགས་འདྲ་རྣམས་བར་མ་ཆད་དུ་སྐྱེ་བའི་སྐྱོན་གཉིས་བསྟན་ནས་རིགས་པ་དང་འགལ་བ་བརྗོད་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། ཅི་སྟེ་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བ་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་རྐྱེན་ཆུ་དང༌། དཔྱིད་ཀྱི་དུས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། ས་བོན་སྦང་རོ་ལྟ་བུར་རྣམ་
པར་འགྱུར་བ་བྱེད་ཅིང༌། མྱུ་གུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ལ། མྱུ་གུ་ཡང་རང་སྐྱེད་པ་པོ་ས་བོན་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པར་འགལ་བའི་ཕྱིར། ས་བོན་འགག་པར་བྱེད་ཅིང་འབྱུང་བས་རིགས་པ་དང་འགལ་བའི་སྐྱོན་གཉིས་སྨྲས་པའི་ཉེས་པའི་སྐབས་མེད་ལ། 
16-2-84b


ས་མྱུག་ཀྱང་རང་བཞིན་ནམ་ངོ་བོ་གཞན་མ་ཡིན་པས་བདག་ལས་མི་སྐྱེ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན། འདི་ཡང་མི་རུང་སྟེ་གང་གི་ཕྱིར་ས་མྱུག་གཉིས་ཀྱི་རང་བཞིན་གཉིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གཅིག་ཡིན་པས་ཇི་ལྟར་ན་མྱུ་གུ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ས་བོན་དེ་
རྣམ་པར་འཇིག་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་ཏེ། མྱུ་གུས་མྱུ་གུ་འཇིག་པར་མི་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །འདི་འདྲ་བའི་གནོད་པ་མཐོང་ཡང་མི་ལྡོག་པ་ནི། མྱུ་གུས་ས་བོན་འཇིག་པ་ནི་རྣམ་འགྱུར་གྱི་སྟེང་ནས་ཡིན་པས། རང་གིས་
རང་འཇིག་པ་དང་ག་ན་འདྲ་སྙམ་དུ་རྒོལ་བ་བླུན་པས་ཡིན་ལ། ངོ་བོའམ་རང་བཞིན་ཐམས་ཅད་ཕར་ཡིན་ཚུར་ཡིན་དུ་སོང་ན་རྣམ་འགྱུར་སོ་སོ་བ་ཡང་མི་འགྲུབ་པས་གནོད་པ་སྤང་མི་ནུས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ། ས་མྱུག་གཉིས་ལ་དབྱིབས་
སོགས་ཐ་དད་མེད་པར་ཐལ་བས་དགག །དེའི་ཉེས་སྤོང་གི་ལན་དགག །གནས་སྐབས་གཉིས་ཀྱི་རེ་རེར་གཉིས་ཀ་འཛིན་མི་འཛིན་མཚུངས་པར་ཐལ་བས་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྐྱོན་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ་མྱུ་གུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ས་བོན་གྱི་
ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ལ་སོགས་པ་ལས་ཐ་དད་པའི་མྱུ་གུའི་རིང་ཐུང་སོགས་ཀྱི་དབྱིབས་དང༌། སྔོ་སེར་སོགས་ཀྱི་ཁ་དོག་དང༌། མངར་སྐྱུར་སོགས་ཀྱི་རོ་དང་ནུས་མཐུ་དང༌། སྨིན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐ་དད་པ་ཁྱོད་ལ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ས་མྱུག་གཉིས་ཀྱི་
ངོ་བོ་དང་རང་བཞིན་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཐལ་བ་ལས་ཐ་མི་དད་པར་དམིགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཀུན་ནས་གཅིག་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཟློག་པ་འཕེན་པ་མཛད་དེ། བཟློག་པ་
16-2-85a


འཕེན་པ་དང་བཟློག་པ་རང་རྒྱུད་འཕེན་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ། །དེ་ལ་ནུས་མཐུ་ནི་གཞང་འགྲུམ་༢གྱི་སྨན་ལུས་དང་ཉེ་བ་ཙམ་གྱིས་ནད་དེ་སེལ་བ་དང༌། རྩི་སྨན་སོགས་འགའ་ཞིག་བཅངས་པ་ཙམ་གྱིས་ནམ་མཁའ་
ལ་འགྲོ་བ་ལྟ་བུའོ། །རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་རྐྱེན་མི་འདྲ་བ་ལས་རྫས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། དཔེར་ན་འོ་མས་བཅུས་པ་སོགས་ལས་སྐྱུ་རུ་ར་དང༌། པི་པི་ལིང་སོགས་ལ་རོ་མངར་པོར་འགྱུར་བ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཅི་སྟེ་ས་བོན་གྱི་གནས་སྐབས་
བཏང་ནས་མྱུ་གུའི་གནས་སྐབས་གཞན་དུ་འགྱུར་བས། ས་མྱུག་གཉིས་གནས་སྐབས་ཐ་དད་པ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ས་བོན་དེ་ཉིད་མྱུ་གུར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་སྔར་གྱི་ས་བོན་གྱི་བདག་གི་དངོས་པོའི་གནས་སྐབས་བསལ་ནས། 
གནས་སྐབས་དེ་ལས་གཞན་མྱུ་གུའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ངོ་བོར་འགྱུར་ན། དེ་ལྟར་འདོད་པ་དེའི་ཚེ་ས་བོན་དེ་ཡི་རང་བཞིན་ཉིད་མྱུ་གུའི་རང་བཞིན་དེ་ཉིད་ཡིན་ཞེས་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་
དེའི་དངོས་པོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེའི་ངོ་བོ་ལས་དོན་གཞན་པའི་དེའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ས་མྱུག་འདི་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཐ་མི་དད་པ་ཉིད་ཉམས་པ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་ས་མྱུག་གི་དབྱིབས་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་ཀྱང༌། རྫས་ཐ་མི་དད་
པས་མི་འགལ་ལོ་སྙམ་ན། དེ་ནི་མི་རིགས་ཏེ་དབྱིབས་ལ་སོགས་པ་མ་བཟུང་ན་ས་མྱུག་གི་རྫས་ཀྱང་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། སྐྱོན་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ་གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ས་བོན་དང་མྱུ་གུའི་ངོ་བོ་གཉིས་ལ་འཇིག་རྟེན་འདིར་
16-2-85b


ངོ་བོ་གཞན་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་མྱུ་གུའི་གནས་སྐབས་སུ་ས་བོན་གཟུང་དུ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། མྱུ་གུ་ཡང་གཟུང་དུ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། འམ་ཞེས་པ་ཡང་ན་ས་མྱུག་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་གཅིག་པས་ཇི་ལྟར་མྱུ་གུའི་གནས་
སྐབས་སུ། མྱུ་གུ་འདི་གཟུང་དུ་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ས་བོན་དེ་ཡང་དབང་པོའི་ཤེས་པས་གཟུང་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ལས། མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་ཉེས་པ་དེ་གཉིས་སྤོང་བར་འདོད་པས། ས་མྱུག་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་གཞན་མེད་པ་འདི་ནི་ཁས་
བླང་བར་མི་བྱའོ། །རིགས་པ་དེ་རྣམས་ལེགས་པར་རྟོགས་ན་ཆོས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་ཚུན་དུ་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཕར་ཡིན་ཚུར་ཡིན་གྱི་གཅིག་ཏུ་འདོད་པ་དང༌། གནས་སྐབས་སྔ་མའི་དུས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་
དེ་ཉིད་གནས་སྐབས་ཕྱི་མའི་དུས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་ཉིད་དུ་འདོད་པའི་ལོག་རྟོག་ཐམས་ཅད་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པར་འདོད་པའི་གྲངས་ཅན་གྱི་ལུགས། སངས་རྒྱས་པའི་ལུགས་ལས་གཞན་
དུ་བརྟགས་པའི་བདག་སྐྱེ་བཀག་ནས། གྲུབ་མཐའི་ལུགས་གཞན་དུ་བློ་མ་སྦྱངས་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་དུ་ཡང༌། བདག་ལས་སྐྱེ་བར་རྟོག་པ་འདི་མི་འཐད་དོ་ཞེས་སྟོན་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་རྒྱུ་ས་བོན་ཞིག་ནའང་ས་བོན་དེ་ཡི་འབྲས་
བུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། ས་མྱུག་དེ་དག་ངོ་བོ་གཅིག་པ་ཡིན་ཞེས་འཇིག་རྟེན་གྱིས་ཀྱང་ཁས་མི་ལེན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་དང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཕྱོགས་གཉིས་ཀ་ལྟར་ཡང་བདག་ལས་སྐྱེ་བ་རིགས་པ་དང་
16-2-86a


འགལ་བ་དེའི་ཕྱིར། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་རྣམས་བདག་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་ཞེས་རབ་ཏུ་བརྟགས་པ་འདི། དེ་ཉིད་དོན་དམ་དང་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཏུའང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་འཕགས་པས་བདག་སྐྱེ་འགོག་པ་
ན་དོན་དམ་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཁྱད་པར་མ་སྦྱར་བར་བདག་ལས་མ་ཡིན་ཞེས་བདག་སྐྱེ་སྤྱིར་བཀག་གོ། དེས་ན་སློབ་དཔོན་ལེགས་ལྡན་འབྱེད་ཀྱིས་དངོས་པོ་རྣམས་ནི་དོན་དམ་པར་བདག་ལས་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཡོད་པའི་ཕྱིར་སེམས་པ་ཅན་བཞིན་ནོ་ཞེས་
ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པ་དེའི་དོན་དམ་པར་ཞེས་པའི་ཁྱད་པར་དོན་མེད་དོ་ཞེས་བསམ་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། སྐྱོན་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། འབྲས་བུ་བདག་ལས་སྐྱེ་བར་འདོད་ན། བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་འབྲས་བུ་དང༌། སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་རྒྱུ་དང༌། གང་ཞིག་བྱ་བའི་
ལས་དང༌། གང་གིས་བྱེད་པའི་བྱེད་པ་པོ་ཡང་གཅིག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ན། དེ་དག་ནི་གཅིག་ཉིད་མ་ཡིན་པས་ན། བདག་ལས་སྐྱེ་བར་ཁས་བླང་བར་བྱ་བ་མིན་ཏེ། བསྟན་བཅོས་འདི་དང་རྩ་ཤེ་ལས་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པའི་ཉེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །
དེ་ལ་སྐྱོན་དང་པོ་ནི་རྩ་ཤེ་ལས། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གཅིག་ཉིད་དུ། ནམ་ཡང་འཐད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གཅིག་ཉིད་ན། །སྐྱེད་དང་བསྐྱེད་པ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་རྒྱུ་འབྲས་ངོ་བོ་གཅིག་ན་ཕ་དང་བུ་དག་གམ། མིག་དང་དེའི་རྣམ་
ཤེས་དག་ཀྱང་གཅིག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །སྐྱོན་གཉིས་པ་ནི་རྩ་ཤེ་ལས། གལ་ཏེ་ཤིང་དེ་མེ་ཡིན་ན། ། བྱེད་པ་པོ་དང་ལས་གཅིག་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པའོ། །དེ་ལྟར་བཀག་པ་ན་ཕ་དང་བུ་དང་བྱེད་པ་པོ་དང་ལས་གཉིས་ཀྱང་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་
16-2-86b


ཐལ་ཟེར་ན་འདོད་ལ། སྤྱིར་གཅིག་ཏུ་ཐལ་ཟེར་ན་མ་ཁྱབ་བོ་ཞེས་སྨྲ་མོད་ཀྱང༌། སྔར་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་རང་བཞིན་གཅིག་ཏུ་འདོད་ན་རྣམ་འགྱུར་ཡང་གཅིག་ཏུ་འཕུལ་ནུས་པའི་རིགས་པས་སྤོང་མི་ནུས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་སྐྱོན་གྱིས་
འཇིགས་པས་བདེན་གཉིས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པར་འདོད་པས། བདག་སྐྱེ་ཁས་བླང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ལ། བདག་ལས་སྐྱེ་བ་ཡོད་མེད་ཀྱང་གཅིག་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ཅིག་ཤོས་རྣམ་པར་བཅད་པ་མེད་ན་མེད་པའི་དངོས་འགལ་
ཡིན་པས་བདག་ལས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི་ངེས་པར་ཁས་བླང་དགོས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། ཕྱོགས་སྔ་མ་བརྗོད་པ་དང༌། ལུགས་དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། རང་སྡེ་དངོས་པོར་སྨྲ་བ་རྣམས་ན་རེ་རང་ལས་སྐྱེ་བ་དོན་མེད་པས་བདག་སྐྱེ་མི་རིགས་
ཤིང༌། དེ་མེད་པས་གཉིས་ཀ་ལས་སྐྱེ་བ་ཡང་མི་རིགས་སོ། །རྒྱུ་མེད་ནི་གཅིག་ཏུ་ཐ་ཆད་པས་དགག་པར་ཡང་རིགས་ན། གཞན་དག་ལས་ལྟ་ག་ལ་ཞིག་ཅེས་གཞན་སྐྱེ་འགོག་པ་མི་རིགས་ཏེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་རྐྱེན་བཞི་
དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེད་བྱེད་དུ་གསུངས་པའི་གསུང་རབ་ལ་ལྟོས་ནས་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་ཁས་བླང་བར་བྱའོ། །རྐྱེན་བཞི་པོ་དེ་གང་ལ་འཇོག་པ་ལ། སྡེ་པ་ཁ་ཅིག་ནི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ནི་མཛོད་ལས། རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱུ་ལྔ་ཡིན། །
ཞེས་བྱེད་རྒྱུ་མ་གཏོགས་པ་རྒྱུ་ལྔ་དང༌། དམིགས་པའི་རྐྱེན་ནི། དམིགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དོ། །ཞེས་རྣམ་ཤེས་དྲུག་གི་དམིགས་ཡུལ་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་དང༌། དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་ནི། སེམས་དང་སེམས་བྱུང་སྐྱེས་པ་རྣམས། །
16-2-87a


ཐ་མ་མིན་མཚུངས་དེ་མ་ཐག །ཅེས་ལྷག་མེད་དུ་འཇུག་པ་ལས་གཞན་པའི་སེམས་སེམས་བྱུང་སྔར་སྐྱེས་རྣམས་དང༌། བདག་པོའི་རྐྱེན་ནི། བྱེད་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བདག་པོར་བཤད། །ཅེས་བྱེད་རྒྱུ་ལ་བཤད་པ་ལྟར་འདོད་
ལ། རྒྱུ་དྲུག་ནི་མཛོད་ལས། བྱེད་རྒྱུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང༌། །སྐལ་མཉམ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང༌། །ཀུན་ཏུ་འགྲོ་དང་རྣམ་སྨིན་དང༌། ། རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་འདོད། །ཅེས་སོ། །སྡེ་པ་ཁ་ཅིག་ནི། སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་མཚན་ཉིད་བསྟན་པ་
ལས་ན། གང་ཞིག་གང་གི་སྐྱེད་བྱེད་ས་བོན་གྱི་ངོ་བོར་གནས་པ་དེ་ནི་དེའི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ནོ། །རྒན་པོ་ལྡང་བ་ལྟར་སེམས་སེམས་བྱུང་སྐྱེ་བཞིན་པ་རྣམས་རྟེན་འཁར་བ་དང་འདྲ་བའི་དམིགས་པ་གང་གིས་སྐྱེད་པ་དེ་ནི་དེའི་དམིགས་པའི་རྐྱེན་ནོ། །རྒྱུ་འགགས་
མ་ཐག་པ་ནི་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བའི་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ས་བོན་འགགས་མ་ཐག་པ་མྱུ་གུ་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །རང་འགྲེལ་ལས་ས་བོན་འགགས་མ་ཐག་པ་མྱུ་གུའི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ཡིན་པ་ལྟ་བུའོ། །
ཞེས་གསུངས་ཤིང་ཚིག་གསལ་ལས་ཀྱང་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་འགོག་པའི་སྐབས་སུ། མྱུ་གུའི་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་བཀག་ལ། སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བཞེད་པས་འདི་ནི་གཟུགས་ལ་ཡང་མཚུངས་པ་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་
འདོད་པའི་ལུགས་སོ། །གང་ཞིག་ཡོད་ན་གང་འབྱུང་བ་འདི་ནི་དེའི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ནོ། །ཚིག་གསལ་ལས་སྔར་སྐྱེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པ་དང་ཕྱིས་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་འདི་དག་གི་ནང་དུ་འདུ་བར་གསུངས་ཤིང་རང་འགྲེལ་ལས་ཀྱང་དང་པོ་མ་
16-2-87b


གཏོགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་པ་ནི། ཤེས་རབ་སྒྲོན་མ་ལས། སྡེ་པ་གཞན་གྱིས་བརྟགས་པའི་རྐྱེན་མདུན་དུ་སྐྱེས་པ་དང་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་རྣམས་ཞེས་བསྒྱུར་བ་དང་དོན་གཅིག་ལ་འགྱུར་ཡང་དེ་ལྟར་ལེགས་སོ། །དེའི་དོན་ནི་འགྲེལ་བཤད་
ལས་གནས་བརྟན་པའི་སྡེ་པས་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་མདུན་དུ་སྐྱེས་པའི་རྐྱེན་ནི། དབང་པོ་རྣམས་ཀྱི་མངོན་སུམ་གྱི་མདུན་དུ་སྐྱེས་པ་དམིགས་རྐྱེན་ནོ། །ཡོད་པའི་རྐྱེན་ནི་རྒྱུ་དང་བདག་པོའི་རྐྱེན་ནོ། །མེད་པའི་རྐྱེན་ནི་དེ་མ་ཐག་པའི་རྐྱེན་ལ་བཤད་དོ། །
དེ་འདྲ་བའི་ཐ་སྙད་ཙམ་མི་མཐུན་པ་རྣམས་ནི་མཚན་ཉིད་ལ་བརྟགས་ན་བཞི་པོ་འདིར་འདུ་ལ། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་ནི་རྐྱེན་མ་ཡིན་པས་རྐྱེན་ལྔ་པ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ངེས་པར་འཛིན་ཏེ་མཛོད་ལས། བཞི་ཡིས་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་
རྣམས། །གསུམ་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་རྣམ་གཉིས། །གཞན་ནི་གཉིས་པོ་དག་ལས་སྐྱེ། །དབང་ཕྱུག་སོགས་མིན་རིམ་སོགས་ཕྱིར། །ཞེས་བཤད་པ་བཞིན་དུ་འདོད་དོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། གཞན་སྐྱེ་འདོད་པའི་ཕྱོགས་སྤྱིར་དགག་པ་དང༌། 
སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་བྱེ་བྲག་ཏུ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་ལྔ། གཞན་སྐྱེ་དགག་པ་དངོས། བཀག་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་གནོད་པ་སྤང་བ། དེ་ལྟར་བཀག་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པ། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་འགར་ཡང་མེད་པར་བསྟན་པ། བདེན་
པ་གཉིས་ཆར་དུའང་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་བཀག་པའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། གཞན་སྐྱེ་སྤྱིར་དགག་པ། གཞན་སྐྱེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་དགག་པ། འབྲས་བུ་ལ་མུ་བཞིར་དཔྱད་ནས་གཞན་སྐྱེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། ཧ་ཅང་
16-2-88a


ཐལ་བས་དགག །སྐྱོན་སྤོང་གི་ལན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། ཧ་ཅང་ཐལ་བ་དངོས་དང༌། དེ་དག་གི་མཐའ་དཔྱད་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཞན་སྐྱེ་འདི་ནི་གཞག་པར་ནུས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རིགས་པ་དང་ལུང་དང་འགལ་བའི་
ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་མ་ནི་ས་ལུ་ལྗང་པའི་མདོ་ལས། མིང་དང་གཟུགས་ཀྱི་མྱུ་གུ་དེ་ཡང་བདག་གིས་མ་བྱས་གཞན་གྱིས་མ་བྱས་ཞེས་པ་ལྟ་བུའི་ལུང་ཕྱི་མ་ལྟ་བུ་མང་པོ་དང་འགལ་བའོ། །དེ་ལ་རིགས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བརྗོད་པ། གལ་ཏེ་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་
པའི་རྒྱུ་གཞན་ལ་བརྟེན་ནས་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པའི་འབྲས་བུ་གཞན་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་ནི། དེ་ལྟ་ཡིན་པ་འོ་ན་སེལ་བྱེད་མེ་ལྕེ་རབ་ཏུ་འབར་བ་ལས་ཀྱང་བསལ་བྱ་མུན་པ་འཐུག་པོ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། གཞན་ཡང༌རྒྱུ་ཡིན་མིན་ཐམས་ཅད་ལས་
ཀྱང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ཡིན་མིན་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་དེ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་པ་མ་ལུས་པ་ལའང་རྒྱུ་འབྲས་སུ་འདོད་པ་གཉིས་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཉིད་མཚུངས་པར་ཡོད་པའི་
ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གཞན་གྱིས་ཁས་བླངས་པའི་གཏན་ཚིགས་ལ་བརྟེན་པའི་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་གཉིས་སོ། །ཐལ་བ་དེ་གཉིས་བཤད་ན་ཇི་ལྟར་ས་ལུ་སྐྱེད་པའི་ས་བོན་རང་འབྲས་ས་ལུའི་མྱུ་གུ་ལས། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། ས་
ལུའི་མྱུ་གུ་སྐྱེད་བྱེད་མ་ཡིན་པ་མེ་དང་སོལ་བ་དང༌། ནས་ཀྱི་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་ཡང་ས་ལུའི་མྱུ་གུ་ལས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཡིན་པ་ནི་གཞན་སྐྱེ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་འདོད་ཚུལ་ལོ། །གཞན་ཡིན་ཚུལ་གཉིས་པོ་དེ་མཚུངས་པར་འདོད་ན། 
16-2-88b


ཇི་ལྟར་ས་ལུའི་ས་བོན་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ལས་ས་ལུའི་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་དུ། མེ་སོལ་སོགས་ལས་ཀྱང་ས་ལུའི་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་དགོས་སོ། །ཡང་ཇི་ལྟར་ས་ལུའི་མྱུ་གུ་གཞན་དུ་གྱུར་པ། ས་ལུའི་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བ་བཞིན་དུ། བུམ་སྣམ་སོགས་ཀྱང་ས་ལུའི་ས་
བོན་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་མཚུངས་པ་བྱེད་པའོ། །འདི་ནི་རྩ་ཤེ་ལས། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གཞན་ཉིད་དུ། །ནམ་ཡང་འཐད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གཞན་ཉིད་ན། །རྒྱུ་དང་རྒྱུ་མིན་མཚུངས་པར་འགྱུར། །ཞེས་གཞན་སྐྱེ་ལ་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་གསུངས་པའི་
རིགས་པའོ། །ཐལ་བ་གཉིས་ཀ་ལ་ཟློག་པ་འཕེན་པ་འགྲེལ་པར་བཤད་དོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། གཞན་སྐྱེ་ལ་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་འཇུག་པའི་རྒྱུ་མཚན། ཐལ་བ་ལས་བཟློག་པ་ཁས་ལེན་པ་ཡི་འགལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། འདིར་གཞན་སྐྱེ་ཁས་ལེན་པ་ལ་ཧ་
ཅང་ཐལ་བའི་སྐྱོན་འཇུག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལ། བོད་ཁ་ཅིག་རྒྱུ་འབྲས་ལ་སྔ་ཕྱི་བས་ཁྱབ་ཅིང༌། གཞན་ལ་དུས་མཉམ་དགོས་པའི་གནད་ཀྱིས་ཡིན་ཟེར་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ལྟར་བཀག་པའི་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་རང་ལ་མཚུངས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
དེ་ལ་ཁས་བླངས་མེད་དོ་ཞེས་པས་བསྙོན་ན། དེའི་རྒྱུ་མཚན་འཚོལ་བའི་ངལ་བ་དོན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་བོད་མང་པོས་རྟོག་གེ་བས་དུ་བ་ཁྱད་པར་བ་ཡོད་པ་ལ་མེ་ཡོད་པས་ཁྱབ་པ་དང༌། བྱས་པ་ལ་མི་རྟག་པས་ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པ་ན། ཡུལ་དུས་ཐམས་ཅད་
དུ་མི་འཁྲུལ་པ་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ལ། དེ་སྒྲུབ་པའི་ཚེ་ནི་ཚང་མང་དང་བུམ་པ་ལྟ་བུ་ཉི་ཚེ་བ་གཅིག་གི་སྟེང་དུ་བསྒྲུབས་ནས། དེ་ནས་དེ་དང་ཡུལ་དུས་གཞན་གྱི་ཁྱབ་པ་གཉིས་རིགས་མཚུངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས། ཁྱབ་པ་དེ་གཉིས་ཡུལ་དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟེང་དུ་
16-2-89a


མི་འཁྲུལ་པར་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ལ། དེ་ལྟ་ན་གཞན་ཙམ་དུ་མཚུངས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་འཕེན་ཏེ། འདི་འདྲ་བ་ནི་ལྡོག་པ་གཅིག་པའི་དཔུང་འཕུལ་ལོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །འདི་ཡང་གཞུང་གི་དོན་མ་ངེས་ཤིང་རྟོག་གེའི་འཇུག་པ་
ལ་རྣམ་པ་མ་ཤར་བའི་གཏམ་ཡིན་ཏེ། དུ་བ་ཁྱད་པར་བ་དང་བྱས་པ་གཉིས་ཡུལ་དུས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་དུ་མ་བྱས་པར། སྤྱིར་མེ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་མི་འཁྲུལ་བར་བསྒྲུབས་པས། མེ་ཡོད་པ་དང་མི་རྟག་པ་ཡིན་པ་ལོག་ཀྱང༌། རྟགས་སུ་བཀོད་པ་གཉིས་མི་
ལྡོག་པ་སྲིད་དམ་སྙམ་པའི་དོགས་པ་ལེགས་པར་གཅོད་ནུས་ལ། ཆོས་དེ་གཉིས་རྒྱུ་འབྲས་ཡིན་པ་ལོག་ཀྱང་གཞན་ཙམ་ཡིན་པ་ཞུགས་པ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་པས། དེ་གཉིས་མཚུངས་པའི་གོ་སྐབས་ག་ལ་ཡོད། དེས་ན་འདི་ནི་དཔུང་འཕུལ་ཞེས་
པའི་མིང་ཉིད་ཀྱིས་རིགས་པ་མི་ཤེས་པའི་སུན་འབྱིན་དུ་གསལ་བར་བྱས་ཏེ་གཞན་དུ་རྒྱས་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །འོ་ན་འདི་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། ཚིག་གསལ་ལས། རྐྱེན་ཉིད་འདི་པ་ཙམ་གྱིས་ཀུན་རྫོབ་གྲུབ་པར་ཁས་ལེན་གྱི། ཕྱོགས་བཞི་ཁས་བླངས་
པའི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་རང་བཞིན་དང་བཅས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྐྱེན་ཉིད་འདི་པ་ཙམ་ཞིག་ཁས་བླངས་ན་ནི། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གཉིས་ཕན་ཚུན་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་
གྲུབ་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། དངོས་པོ་རང་བཞིན་དང་བཅས་པར་སྨྲ་བ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་རང་གིས་སྐྱེ་བ་ཁས་ལེན་མི་ལེན་གྱི་ཁྱད་པར་གཉིས་དང༌། དེ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་དུ་ཕྱོགས་བཞིའི་སྐྱེ་བ་ཁས་བླངས་ན། རང་བཞིན་དང་བཅས་
16-2-89b


པར་སྨྲ་དགོས་པར་གསུངས་པས། གཞན་སྐྱེ་ཁས་བླངས་ན་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཁས་ལེན་དགོས་པ་དང༌། རྟེན་འབྲེལ་གྱི་སྐྱེ་བ་ཙམ་ཞིག་ཁས་བླངས་ན། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཁས་ལེན་མི་དགོས་པར་གསལ་བར་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་གཞན་སྐྱེའི་གཞན་
ནི་གཞན་ཙམ་ཞིག་མིན་གྱི། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཡིན་པས་དེ་ཁས་ལེན་པ་ལ་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་འཕེན་གྱི། གཞན་ཙམ་ཁས་བླངས་པ་ལ་འཕེན་པ་གཏན་མིན་ནོ། །འོག་ནས་ཀྱང་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱི་ཐ་དད་ཀྱང་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་འདོད་པ་ལ། གང་དག་རང་
མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སོ་སོ་བ། །དེ་དག་རྒྱུད་གཅིག་གཏོགས་པར་རིགས་མ་ཡིན། །ཞེས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་སོ་སོ་བ་ཡིན་ན། སྔ་ཕྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གཏོགས་པ་མི་རིགས་པར་གསུངས་པ་དང་འདི་གཉིས་རིགས་པ་འདྲའོ། །དེ་ཡང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་
གྲུབ་པའི་གཞན་ཡིན་ན་ལྟོས་པའི་འབྲེལ་བ་འགོག་ནུས་ལ། འབྲེལ་མེད་དོན་གཞན་དུ་སོང་ན་འབྲས་བུ་གཅིག་རང་གི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་ན། རྒྱུ་མིན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒྱུ་གཅིག་གིས་རང་གི་འབྲས་བུ་སྐྱེད་ན་རང་གི་འབྲས་བུ་མིན་པའི་འབྲས་
བུའི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་འཇུག་པའོ། །དེས་ན་འདི་འདྲ་བའི་རིགས་པ་ལེགས་པར་མི་གོ་བ་ནི། སྔར་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་འདི་འདྲ་ཞིག་འགོག་པའི་དགག་བྱ་འཛིན་པའི་ཚད་འཛིན་དང༌། འདི་ཙམ་ཞིག་ཁས་ལེན་པའི་རྟེན་འབྱུང་གི་
རྣམ་གཞག་གཉིས་སོ་སོར་ལེགས་པར་མ་ཕྱེད་པའི་སྐྱོན་ཡིན་པས། དགག་བྱ་འགོག་པའི་སྐབས་སུ་དགག་བྱའི་ཚད་འཛིན་བཤད་པ་དྲན་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་སྔར་བཤད་པའི་ཐལ་བ་གཉིས་ལས་བཟློག་པའི་དོན་ཁས་ལེན་ན། ཚིག་
16-2-90a


གསལ་ལས། ཐལ་བར་འགྱུར་བ་བཟློག་པའི་དོན་དང་ཡང་ཕ་རོལ་པོ་ཉིད་འབྲེལ་བ་ཡིན་གྱི། ཁོ་བོ་ཅག་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། རང་ལ་དམ་བཅའ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང༌། རང་བཞིན་མེད་པར་སྨྲ་བས་རང་བཞིན་དང་བཅས་
པར་སྨྲ་བ་ལ་ཐལ་བ་བསྒྲུབས་པ་ན། ཐལ་བ་ལས་བཟློག་པའི་དོན་ཅན་དུ་ཐལ་བར་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ། ཞེས་དང༌། དེའི་ཕྱིར་ཐལ་བ་སྒྲུབ་པ་ནི་ཕ་རོལ་པོའི་དམ་བཅའ་བ་འགོག་པ་ཙམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཐལ་བ་ལས་བཟློག་པའི་དོན་
དུ་འགྱུར་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་དྲང་སྙམ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་ནི་བདག་སྐྱེ་འགོག་པའི་སྐབས་ཁོ་ན་ཡིན་པས། དབུ་མ་པས་འཕངས་པའི་ཐལ་བ་ཀུན་ལ་མིན་གྱི། བདག་སྐྱེ་འགོག་པའི་ཐལ་བ་
གཉིས་ལ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཐལ་ཆོས་ནི་སྐྱེ་བ་དོན་མེད་དང་ཐུག་མེད་དུ་ཐལ་བ་ཙམ་མིན་གྱི། སླར་ཡང་སྐྱེ་བ་དོན་མེད་དང་ཐུག་མེད་ཡིན་ལ། ཐལ་ཆོས་དེ་བཟློག་པའི་དོན་སླར་ཡང་སྐྱེ་བ་དོན་བཅས་དང་ཐུག་བཅས་ནི་གྲངས་ཅན་ཁོ་ན་འདོད་ཀྱི། རང་
ལ་དེའི་དམ་བཅའ་བ་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས། དེ་ཁས་བླངས་པའི་གྲུབ་མཐའ་དང་འགལ་བ་མེད་ཅེས་པའི་དོན་ཏེ་ལུང་དང་པོའི་དོན་ནོ། །སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་ཀྱིས་ཀྱང་ཡང་སྐྱེ་བ་དོན་མེད་ཅེས་ཡང་གི་སྒྲ་སྨོས་ཤིང༌། ཚིག་གསལ་ལས་
ཀྱང་ཡང་གི་སྒྲ་སྨོས་ལ། འདིར་ཡང་། སླར་ཡང་སྐྱེ་བར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་འགྱུར་ན་ནི། ཞེས་གསུངས་པས་ཡོད་པ་དང་སླར་ཡང་སྐྱེ་བ་གཉིས་འགལ་གྱི་ཡོད་པ་དང་སྐྱེ་བ་མི་འགལ་ལོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་དང་སླར་ཡང་སྐྱེ་བ་ཐུག་བཅས་འགལ་
16-2-90b


གྱི། ཡོད་པ་དང་སྐྱེ་བ་ཐུག་བཅས་གཉིས་མི་འགལ་ལོ། །ལུང་གཉིས་པའི་དོན་ནི་རང་བཞིན་མེད་པར་སྨྲ་བ་དབུ་མ་པས། རང་བཞིན་དང་བཅས་པར་སྨྲ་བ་གྲངས་ཅན་ལ་སྔར་བཤད་པའི་ཐལ་བ་གཉིས་འཕངས་པ་ན། རང་ལ་བཟློག་དོན་འཕེན་པ་
ཁས་ལེན་འདོད་མེད་ལ། དེ་མེད་ཀྱང་རང་དབང་མེད་པར་བྱེད་པར་ཡང་མིན་པས། ཐལ་བ་དེ་གཉིས་ལས་བཟློག་པ་ཁས་མི་ལེན་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །ལུང་གསུམ་པའི་དོན་ནི་ཐལ་བ་གཉིས་ཀྱི་ཐལ་ཆོས་བཟློག་པའི་དོན་སླར་ཡང་སྐྱེ་བ་དོན་བཅས་
དང་ཐུག་བཅས་ཀྱི་རྟགས་ཀྱིས་བདག་སྐྱེ་མེད་པ་མི་སྒྲུབ་ཀྱང་དགོས་པ་མེད་པ་མིན་ཏེ། གྲངས་ཅན་མི་འདོད་པའི་སྐྱེ་བ་དོན་མེད་དང་ཐུག་མེད་བསྒྲུབས་པས། གྲངས་ཅན་གྱིས་དམ་བཅས་པའི་བདག་ལས་སྐྱེ་བ་རྣམ་པར་བཅད་པ་ཙམ་ཞིག་སྒྲུབ་པའི་
དགོས་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །ཧ་ཅང་ཐལ་བ་གཉིས་ལ་ནི་ཐལ་བའི་བཟློག་དོན་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཁས་ལེན་པས། ཐལ་བ་ལས་བཟློག་པའི་དོན་ལ་རང་གིས་ཁས་ལེན་པ་དང་མི་ལེན་པ་གཉིས་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་
གཉིས། སྐྱོན་སྤོང་གི་ལན། ལན་དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། འདིར་སྨྲས་པ། རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཉིད་ཀྱང་ཡོད་ལ། ཐམས་ཅད་ལས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་ཡང་མིན་ཏེ། རྒྱུ་འབྲས་སོ་སོར་ངེས་པ་མཐོང་
བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་འདི་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དངོས་པོ་གང་ཞིག་གང་གིས་རབ་ཏུ་བྱ་བར་ནུས་པ་དེ་ཉིད་དེ་ཡི་འབྲས་བུར་ངེས་པར་བརྗོད་པ་ཡིན་ལ། དེའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་ངེས་སོ། །དེ་ཕྱིར་ཞེས་པ་འགྲེལ་པ་དང་མི་མཐུན་ནོ། །རྒྱུ་གང་ཞིག་འབྲས་བུ་དེ་
16-2-91a


སྐྱེད་པར་ནུས་པ་དེ་ནི་ངོ་བོས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཡིན་ནའང་རྒྱུ་ཡིན་ལ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་ངེས་སོ། །དེས་ན་གཞན་ཁྱད་པར་བ་ཁོ་ནས་རྒྱུ་འབྲས་སུ་འཇོག་གི། གཞན་ཉིད་ཀྱི་སྤྱི་གཞན་ཙམ་གྱིས་ནི་རྒྱུ་འབྲས་སུ་མི་འཇོག་གོ། གཞན་
ཡང༌ས་ལུའི་མྱུ་གུ་ནི་རང་དང་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གཏོགས་པ་ས་ལུའི་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་ཡི། རྒྱུད་མི་གཅིག་པ་ནས་ཀྱི་ས་བོན་སོགས་ལས་མི་སྐྱེའོ། །རྒྱུད་གཅིག་ཀྱང་སྐྱེད་བྱེད་མིན་པ་སྐད་ཅིག་མ་ཕྱི་མས་སྔ་མ་མི་སྐྱེད་པས། རྒྱུད་གཅིག་པའི་སྔ་མས་
ཕྱི་མ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ལས་སྐྱེ་བ་དེ་ཡི་ཕྱིར། ས་ལུའི་མྱུ་གུ་ནི་ནས་ལ་སོགས་པ་ལས་ནས་ཀྱི་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་བ་དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་མིན་པས་ཐམས་ཅད་ལས་ཐམས་ཅད་མི་སྐྱེའོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ནི། ས་ལུའི་ས་མྱུག་སོ་སོར་ངེས་པ་འདི་ཀོ་རྒྱུ་མཚན་
གང་ལས་ཡིན་ཞེས་རྒྱུ་འབྲས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་སྨྲ་བ་འདི་ལ་འདྲི་བར་བྱའོ། །སྨྲས་པ། ངེས་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ངེས་པ་མཐོང་ཞེས་དེ་ལྟར་བརྒལ་ཞིང་བརྟགས་པ་ན། གང་གི་ཕྱིར་ངེས་པ་མཐོང་བ་དེའི་ཕྱིར་ངེས་པ་
མཐོང་ངོ་ཞེས་དེ་ཙམ་ཞིག་སྨྲ་བ་འདིས་ནི་ངེས་པའི་རྒྱུ་མ་བསྟན་པར་བཤད་ཟིན་པའི་ཉེས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་སྤང་བར་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གཞན་ཡིན་ཀྱང་ངེས་པ་མཐོང་བ་མི་འགལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་མ་བསྟན་པས་
སྐྱོན་སྤོང་གི་ལན་མིན་ཞེས་པའོ། །གཞན་ཡང་རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཉིད་རྒྱུ་འབྲས་ཡིན་མིན་ཀུན་ལ་ཐུན་མོང་བ་ཁྱད་པར་དུ་ཡོངས་སུ་མ་བཅད་པ་ཤིན་ཏུ་གྲགས་པ་འདི་ཉིད། ཕྱི་རྒོལ་འདིའི་འདོད་པ་ལ་གནོད་བྱེད་དོ་ཞེས་
16-2-91b


བཤད་པ་ནི། ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་ནས་དང་པདྨ་ལ་སོགས་པའི་ཟེའུ་འབྲུ་གེ་སར་དང་ཀེང་ཤུ་ཀའི་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་གཞན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ས་ལུའི་མྱུ་གུའི་སྐྱེད་པར་བྱེད་པར་འདོད་པ་མིན་པ་དང༌། ས་ལུའི་མྱུ་གུ་སྐྱེད་པའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པ་མིན་པ་དང༌།
རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གཏོགས་པ་མིན་པ་དང་རིགས་འདྲ་བའི་སྔ་མ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དེ་བཞིན་དུ། ས་ལུའི་ས་བོན་ཡང་ནི་ས་ལུའི་མྱུ་གུ་དེ་ལ་ལྟོས་པ་ཡི་ཁྱད་པར་བཞི་དང་ལྡན་པ་མིན་ཏེ། རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ཡང་འབྲེལ་
མེད་དོན་གཞན་ལ་ཁྱད་པར་བཞི་ཡོད་མེད་ཀྱང་གཞག་པར་མི་ནུས་པའི་རིགས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། རྒྱུ་འབྲས་སྔ་ཕྱི་བ་ལ་གཞན་སྐྱེ་དགག་པ། རྒྱུ་འབྲས་དུས་མཉམ་པ་ལ་གཞན་སྐྱེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། དངོས་ཀྱི་དོན་དང༌། བཀག་
པ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་རེ་ཞིག་ཕྱི་རྒོལ་གཞན་ལ་གྲགས་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་གྲུབ་གྲུབ་ལྟར་བརྗོད་ནས་སུན་འབྱིན་བྱས་སོ། །དེ་ནི་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ལ་ངོ་བོས་གྲུབ་པའི་གཞན་མི་སྲིད་པར་བཤད་པ། འདི་
ནི་བྱམས་པ་དང་ཉེར་སྦས་ཡོད་བཞིན་པ་དག་ཁོ་ན་ཕན་ཚུན་ལྟོས་ནས། འདི་ནི་འདི་ལས་ཞེས་གཞན་ཉིད་དུ་མཐོང་གི། མྱུ་གུ་ས་བོན་དང་ནི་དུས་མཉམ་དུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ས་བོན་རྣམ་པར་མ་འགྱུར་བར་མྱུ་གུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ས་བོན་ལ་
མྱུ་གུ་ལས་ངོ་བོས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཉིད་མེད་ལ། དེ་མེད་པར་ས་བོན་མྱུ་གུ་ལས་གཞན་པ་ཉིད་དུ་ག་ལ་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །ངོ་བོས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཉིད་མེད་པ་དེས་ན་མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེས་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་མིན་པས་
16-2-92a


དངོས་པོ་རྣམས་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བའི་ཕྱོགས་འདི་གཏང་བར་བྱོས་ཤིག །འདི་ནི་ས་བོན་མྱུ་གུ་ལས་ཐ་དད་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཡིན་ན། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ལ་དུས་ནམ་ཡང་ལྡོག་པ་མེད་
པས། ས་བོན་གྱི་དུས་ནའང་མྱུ་གུ་ལས་རྫས་ཐ་དད་དུ་འགྱུར་ལ། དེ་ལྟར་དེ་གཉིས་དུས་མཉམ་དུ་འགྱུར་བ་ལས་དེ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་གཉིས་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་མེད་ཅེས་སྟོན་པ་ཡིན་གྱི། རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ཐ་སྙད་དུ་ངོ་བོ་ཐ་དད་དུ་འདོད་པ་
འགོག་པ་མིན་ཏེ། དགག་བྱ་ལ་གཏུག་པ་ཤེས་དགོས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། མྱུ་གུ་ས་བོན་དང་ནི་དུས་མཉམ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །ཞེས་སྨྲས་པ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་སྲང་གི་མདའ་གཉིས་ཀྱི་གཅིག་མཐོ་བ་དང་གཅིག་ཤོས་དམའ་བདག་
དུས་མཉམ་མ་ཡིན་པར་ནི་མིན་པ་སྟེ་དུས་མཉམ་པར་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ། བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་མྱུ་གུ་དང་སྐྱེད་བྱེད་ས་བོན་དག་གི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པའི་བྱ་བ་གཉིས་དུས་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ས་མྱུག་གཉིས་ཀྱང་དུས་མཉམ་པར་འགྱུར་
རོ། །དེའི་ཕྱིར་གཞན་ཉིད་ཡོད་པས་ཉེས་པ་མེད་དོ་ཞེ་ན། སྲང་གི་དཔེས་ས་མྱུག་གཉིས་ཀྱི་སྐྱེ་འཇིག་གི་བྱ་བ་གཉིས་དུས་གཅིག་ཏུ་རྟོག་ན་དེ་ནི་མི་རུང་སྟེ། གལ་ཏེ་སྲང་གི་དཔེར་མགོ་མཇུག་གཉིས་དུས་གཅིག་ཡིན་པས་མཐོ་དམན་གྱི་བྱ་བ་གཉིས་
གཅིག་ཆེ་སྟེ་དུས་གཅིག་ཡིན་ན། དེ་ལྟ་ནའང་དཔེས་མཚོན་པའི་དོན་དངོས་འདིར་ནི་ས་མྱུག་དུས་གཅིག་པ་མེད་པས་མི་རིགས་སོ། །ཇི་ལྟར་མེད་པ་དེ་ལྟར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། གལ་ཏེ་སྐྱེ་བཞིན་པ་ཞེས་པ་དེ་ནི། ད་ལྟ་སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་
16-2-92b


པ་ཡིན་པས། མྱུ་གུའི་ངོ་བོར་མ་འོངས་པའི་ཕྱིར་ད་ལྟ་ཡོད་པ་མིན་ཞིང༌། འགག་བཞིན་པ་ནི་ཡོད་ཀྱང་འཇིག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་འདོད་པར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ད་ལྟར་ཡོད་པའོ། །གང་གི་ཚེ་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བ་ལ་ཕྱོགས་པའི་དུས་སུ་ས་བོན་ད་ལྟར་བ་
དང༌། མྱུ་གུ་མ་འོངས་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ། ས་མྱུག་གཉིས་པོ་འདི་ནི་ཇི་ལྟ་བུར་ན་སྲང་གི་མཐོ་དམན་གཉིས་དང་མཚུངས་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་ཏེ། སྲང་གི་མགོ་མཇུག་གཉིས་ནི་ད་ལྟར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེའི་མཐོ་བ་དང་དམའ་བའི་བྱ་བ་གཉིས་ཀྱང་
དུས་གཅིག་ཏུ་ཡོད་ཀྱི། ས་མྱུག་གཉིས་ལ་ནི་དུས་གཅིག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་གིས་ནི་བྱ་བ་གཉིས་དུས་གཅིག་པས་ས་མྱུག་གཉིས་ཀྱང་དུས་གཅིག་པ་དང༌། དེའི་དཔེར་སྲང་མདའི་མཐོ་དམན་གཉིས་བཀོད་པའི་དཔེ་མ་གྲུབ་པར་བསྟན་གྱི། བྱ་བ་
གཉིས་ལ་དུས་གཅིག་པ་སྲིད་ན་དུས་དེར་ཆོས་གཉིས་ཀྱང་ངེས་པར་དུས་མཉམ་ཞེས་སྟོན་པ་མིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་ཆོས་ས་མྱུག་གཉིས་ལྟ་བུ་དུས་གཅིག་པ་མེད་ཀྱང་དེ་གཉིས་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་དུས་གཅིག་པ་ཡོད་དོ་སྙམ་ན། དེ་ཡང་མི་རུང་སྟེ་རྒོལ་བ་དེ་དག་གིས་
ཆོས་ལས་བྱ་བ་དོན་གཞན་དུ་ཁས་མ་བླངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། འདི་ནི་བྱ་བ་གཉིས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་འགོག་པའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱོན་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ་སྐྱེ་བའི་བྱ་བ་ལ་ལྟོས་པའི་བྱེད་པ་པོ་མྱུ་གུ་ནི། སྐྱེ་བ་ལ་ཕྱོགས་པའི་དུས་སུ་
མ་འོངས་པ་ཡིན་པས། དུས་དེར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེར་དེ་མེད་ན་ཡང་རྟེན་བྱེད་པ་པོ་མྱུ་གུ་མེད་པར་བརྟེན་པ་སྐྱེ་བའི་བྱ་བ་འདི་ནི་ཡོད་པར་རིགས་པའི་ངོ་བོའང་མིན་པས་འགག་པ་དང་དུས་གཅིག་པར་མེད་པའི་ཕྱིར། བྱ་བ་གཉིས་དུས་གཅིག་
16-2-93a


པར་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་འཕགས་པ་ས་ལུ་ལྗང་པའི་མདོ་ལས། སྲང་མདའི་མཐོ་དམན་གྱི་ཚུལ་དུ་སྐད་ཅིག་གང་ཁོ་ན་ལ་ས་བོན་འགགས་པ་དེ་ཉིད་ལ་མྱུ་གུ་སྐྱེའོ། །ཞེས་སྲང་གི་དཔེ་འདི་ཉེ་བར་བཀོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེའི་
ཕྱིར་ས་མྱུག་གཉིས་སྲང་མདའི་མཐོ་དམན་དང་འདྲ་བར་འདོད་པ་འགོག་པར་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན། བཀོད་པ་ནི་བདེན་མོད་ཀྱི་དེ་ནི་གཞན་སྐྱེ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པས། གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་འདི་ནི་ཞེས་
པས་སྐྱེ་བ་བཀག་པ་ནི་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པའི་སྐྱེ་བ་ཙམ་བཀག་གི། ས་བོན་ལས་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བ་ཙམ་འགོག་པ་གཏན་མིན་ནོ། །འོ་ན་མདོ་དེ་ལས་ས་མྱུག་གཉིས་དུས་གཅིག་པ་སྲང་མདའི་མཐོ་དམན་གྱི་ཚུལ་དུ་མི་སྟོན་ན། དཔེ་དེ་དུས་མཉམ་པ་ཅི་འདྲ་
ཞིག་ལ་དགོངས་ཤེ་ན། འགྲེལ་པར་གཅིག་ཆར་དུ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བ་མ་བརྟགས་པར་གྲུབ་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་གསུངས་པར་བཤད་པའི་གཅིག་ཅར་དུ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བ་ཞེས་པ་ནི། བྱ་བ་གཉིས་གཅིག་ཅར་དུ་ཡོད་པ་ལ་བྱ་
དགོས་ཏེ། མདོ་དེར་སྲང་མདའི་མཐོ་དམའི་དཔེས་དུས་མཉམ་པ་གཅིག་སྟོན་དགོས་པ་ལ། ས་མྱུག་གཉིས་དུས་མཉམ་པ་ལ་བཤད་དུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་བྱ་བ་གཉིས་གཅིག་པ་བཀག་པ་ནི། རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པའི་བྱ་བ་གཉིས་
ཡིན་གྱི། བྱ་བ་གཉིས་སྤྱིར་དུས་མཉམ་པ་ཡོད་པ་བཀག་པ་མིན་ནོ། །དེ་ལ་སྐྱེ་བ་འདོད་ཕྱིན་ཆད་རྒྱུ་འགག་པ་དང་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་གཉིས་དུས་མཉམ་པ་ཞིག་དགོས་སོ། །དེ་ན་སྐྱེ་བ་ཙམ་དང་ཐ་སྙད་དུ་སྐྱེ་བ་ཁས་ལེན་པ་ལ་
16-2-93b


མི་རིགས་པ་མེད་ཀྱང༌། དོན་དམ་པ་དང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་ཁས་ལེན་པ་ལ་འགལ་བ་ཡིན་ཏེ། སྔ་མ་ལ་ནི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་སྐྱེ་འགག་གི་བྱ་བ་གཉིས་དུས་མཉམ་ཡང༌། རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་དུས་མཉམ་མི་དགོས་ལ། ཕྱི་མ་ལ་ནི་བྱ་བ་དུས་མཉམ་ན་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱང་དུས་མཉམ་དགོས་
པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་འབྲས་བུ་སྐྱེ་བའི་བྱ་བ་ནི་འདི་སྐྱེ་ཞེས་པའི་བྱེད་པ་པོ་མྱུ་གུ་སོགས་ལ་བརྟེན་དགོས་པས་རྟེན་དང་བརྟེན་པའོ། །རྟེན་བརྟེན་པ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་ན་ནི་རང་བཞིན་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་མི་འཐད་པས། དུས་ནམ་གྱི་ཚེ་ཡང་བྱ་བ་རྟེན་དགོས་
པས་མྱུ་གུ་སོགས་སྐྱེ་བ་ལ་ཕྱོགས་པའི་དུས་སུ་ཡང༌། སྐྱེ་བའི་བྱ་བའི་རྟེན་དུ་མྱུ་གུ་ཡོད་དགོས་པས་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་དུས་མཉམ་དུ་འགྱུར་བ་སོགས་ཀྱིས་གནོད་པས་མི་འཐད་དོ། །ཐ་སྙད་པའི་སྐྱེ་བ་ལ་ལན་གཅིག་རྟེན་བརྟེན་པར་སོང་ན་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་
འགྲོ་མི་དགོས་པས་མི་མཚུངས་སོ། །ས་བོན་དང་དུས་མཉམ་པའི་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བའི་བྱ་བ་ནི། མྱུ་གུ་སྐྱེ་བ་ལ་ཕྱོགས་པའི་བྱ་བ་ཡིན་ལ། དེ་དང་མྱུ་གུ་གཉིས་སྤྱིར་རྟེན་བརྟེན་པ་ཡིན་པ་དང༌། བྱ་བ་དེའི་དུས་སུ་མྱུ་གུ་མེད་ཀྱང་བྱ་བ་ཡོད་པ་མི་འགལ་བ་ནི། དཔེར་
ན་སྤྱིར་འབྲེལ་ཡུལ་ཁེགས་ན་འབྲེལ་པོ་ལྡོག་པ་དང༌། ས་བོན་འབྲེལ་ཡུལ་དང་མྱུ་གུ་འབྲེལ་པོ་ཡིན་པ་དང༌། མྱུ་གུའི་དུས་ན་ས་བོན་ལོག་ཀྱང་མྱུ་གུ་མི་ལྡོག་པ་མི་འགལ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་འདྲ་བའི་ཚུལ་གྱིས་རིགས་པས་ཕར་ལ་བཀག་པ་དང༌། བཀག་
པའི་རིགས་པ་རང་ལ་མི་ལྡོག་པ་ལེགས་པར་ཤེས་ནས་དབུ་མའི་ལུགས་སྐྱོན་མེད་འཇོག་ཤེས་ན་དབུ་མ་པ་ཡིན་གྱི། འགོག་པའི་ཚེ་ལྟར་སྣང་འབའ་ཞིག་སྨྲས་ནས། དེ་ཉིད་ཚུར་ལ་བཟློག་པའི་ཚེ་བསྙོན་འདིངས་པ་ལ་རེ་ན། ཁོ་བོ་ཅག་སྨྱོན་པ་དང་
16-2-94a


ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་རྩོད་དོ། །ཞེས་ཚིག་གསལ་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། འདིར་སྨྲས་པ། ས་མྱུག་དུས་མཉམ་པ་མེད་པས། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གཞན་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་མི་རིགས་ན། རྒྱུ་འབྲས་དུས་མཉམ་
པ་ཡོད་པ་དེར་གཞན་ཉིད་ཡོད་པས་གཞན་སྐྱེ་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་མིག་གི་རྣམ་ཤེས་དང་དེ་དང་དུས་མཉམ་པའི་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལྟ་བུའོ། །མིག་དང་གཟུགས་སོགས་དང་ཚོར་བ་སོགས་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་རྣམས་དུས་མཉམ་པ་ཁོ་ནར་མིག་གི་རྣམ་
ཤེས་སྐྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། མིག་སོགས་དང་སེམས་ཀྱང་དུས་མཉམ་ཁོ་ནར་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྐྱེན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཁ་ཅིག་སྨྲའོ། །གལ་ཏེ་མིག་གི་བློ་སྟེ་རྣམ་ཤེས་ལ་རང་གི་སྐྱེད་བྱེད་རང་དང་དུས་གཅིག་པ་མིག་ལ་སོགས་པ་དང༌། དེ་དག་
དང་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བའི་འདུ་ཤེས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རྐྱེན་ཉིད་དུ་རྟོག་ན། དེའི་ཚེ་འདུ་ཤེས་སོགས་ལ་ལྟོས་ནས་གཞན་ཉིད་ཡོད་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། རྒྱུ་དུས་ནས་ཡོད་པ་ལ་སླར་ཡང་འབྱུང་བས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པས་སྐྱེ་
བ་མེད་དོ། །ཅི་སྟེ་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་སྐྱོན་སྤང་བར་འདོད་ནས་རྒྱུ་དུས་སུ་འབྲས་བུ་དེ་མེད་དོ་ཞེ་ན། དེའི་ཚེ་སྔ་ཕྱི་བ་འདི་ལ་ངོ་བོས་གྲུབ་པའི་གཞན་མེད་པའི་ཉེས་པ་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་རིགས་པ་འདིས་ནི་རྒྱུ་འབྲས་སུ་འདོད་པ་ལ་གཞན་ཉིད་
ཡོད་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མི་སྲིད་ལ། དེའི་ཕྱིར་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་མི་སྲིད་པར་སྟོན་ཞིང༌། རིགས་པ་སྔ་མས་ནི་རྒྱུ་འབྲས་ལ་སྐྱེ་བ་སྲིད་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་གཞན་ཡིན་པ་མི་སྲིད་ལ། དེའི་ཕྱིར་གཞན་སྐྱེ་མི་སྲིད་པར་སྟོན་ནོ། །དེས་ན་
16-2-94b


གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་བརྗོད་བྱའི་དོན་གྱིས་སྟོང་པས་སོང་སོང་ནས། དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་སྒྲ་འབའ་ཞིག་ལྷག་མར་ལུས་པར་འགྱུར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་བསྐྱེད་བྱ་རང་ལས་གཞན་སྐྱེད་པ་དེ་རྒྱུ་ཡིན་ན། རྒྱུ་དེས་འབྲས་བུ་རང་བཞིན་གྱིས་
ཡོད་པའམ། འོན་ཏེ་མེད་པ་དང༌། ཡོད་མེད་གཉིས་ཀ་དང༌། ཡོད་མེད་གཉིས་ཀ་དང་བྲལ་བ་ཞིག་སྐྱེད་གྲང་སྟེ་བརྟག་གོ། དེ་ལ་རེ་ཞིག་འབྲས་བུ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ན་དེ་ལ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་ཅི་ཞིག་དགོས་ཏེ་མི་དགོས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་སྐྱེ་ན་
སྐྱེས་ཟིན་སླར་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། དེ་ཡང་མི་རིགས་པར་བསྟན་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འབྲས་བུ་མེད་པ་ལའང་རྐྱེན་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། བོང་བུའི་རྭ་ལྟར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོད་མེད་གཉིས་ཀ་ཚོགས་པ་ཉིད་ལ་རྐྱེན་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། དེ་གཉིས་ཚོགས་པ་
མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོད་མེད་གཉིས་ཀ་དང་བྲལ་བ་དེ་ལའང་རྐྱེན་དེས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ། དེ་གཉིས་གང་ཡང་མིན་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་པས་གཞན་སྐྱེ་ཁས་བླངས་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་གནོད་པ་སྤང་བ། འཇིག་
རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་གཞན་སྐྱེ་མེད་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་གནོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་པའི་རྩོད་པ་དང༌། དེས་མི་གནོད་པའི་ལན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་གཞན་སྐྱེ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་རིགས་པ་གང་སྨྲས་པ་དེ་ནི། བུད་
ཤིང་སྐམ་པོ་མར་གྱིས་བྲན་པ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱི་བློ་གྲོས་ཀྱི་མེས་མ་ལུས་པར་བསྲེགས་པས། ཁྱོད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱི་མེ་སྦོར་བའི་རིགས་པའི་བུད་ཤིང་བསྐུལ་བ་དེས་ཆོག་གི་ད་དེ་བསྐུལ་མི་དགོས་སོ། །འོ་ན་རིགས་པ་མ་བསྟན་པར་གཞན་སྐྱེ་འདོད་
16-2-95a


པའི་དོན་མི་འགྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་གང་ཞིག་འཇིག་རྟེན་ལས་གྲུབ་པ་དེར་ནི། རིགས་པ་གཞན་གྱིས་ཅི་ཡང་བྱ་བ་མེད་དེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐོང་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བཤད་
པ། གང་གིས་འཇིག་རྟེན་པ་ཐམས་ཅད་རང་གི་ལྟ་བ་ཁོ་ན་ལ་གནས་ནས། འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐོང་བ་ཚད་མར་འདོད་པས་ན་ཤིན་ཏུ་སྟོབས་དང་ལྡན་ཞིང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་གཞན་ལས་འབྲས་བུ་གཞན་འབྱུང་བ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་
སུམ་དུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། རིགས་པའི་འཐད་པ་ཡང་ཉེ་བར་འགོད་པ་ན། མངོན་སུམ་དུ་གྱུར་མ་གྱུར་གཉིས་ལས་གཉིས་པ་ལ་འགོད་པ་ཡིན་ལ། དང་པོ་ནི། མངོན་སུམ་ཚད་མས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དེ་ལ་འཐད་པ་འགོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་
གཞན་སྐྱེ་ཡོད་པ་འདིར་ནི། དེ་ཡོད་པར་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་གཞན་སྨྲས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ལྟ་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། དེས་ན་གཞན་སྐྱེའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་འཐད་པ་གཞན་མེད་པར་ཡང༌། དངོས་པོ་རྣམས་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་འགྲུབ་པས། གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་འདིར་ནི་རིགས་པ་གཞན་
བསྟན་པས་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དེ། མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ནི། གང་ཞིག་གསུང་རབ་ཀྱི་དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་མ་རྟོགས་ཤིང༌། འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་དངོས་པོ་བདེན་འཛིན་གྱི་བག་ཆགས་བཞག་པ་སྨིན་
པ་ལས་བྱུང་བའི་དངོས་པོ་ལ་བདེན་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡུན་རིང་མོ་ནས་འདྲིས་པའི་མཛའ་བོ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། འབྲལ་བར་བྱེད་པའི་ཐབས་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཚུལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཐོས་པ་དང་བྲལ་བ། འཇིག་རྟེན་གྱི་གནོད་པའི་རྡོལ་
16-2-95b


ཐབས་ཏེ་བླ་བརྡོལ་ལ་བརྟེན་པ་འདི་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱུང་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་མ་བཤད་པར་འཇིག་རྟེན་གྱི་གནོད་པའི་བླ་བརྡོལ་ལས་བཟློག་པར་མི་ནུས་པས། ཡུལ་འདི་འདྲ་བ་ཞིག་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་དོ་ཞེས་དེའི་གནོད་ཡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་དང༌། ཡུལ་
འདི་འདྲ་བ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱིས་མི་གནོད་དོ་ཞེས་མི་གནོད་པའི་ཡུལ་ཁྱད་པར་ཅན་བསྟན་དགོས་སོ། །དེ་ལ་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་བསྟན་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་དགོས་པ་ལ་ལྔ། བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་སྤྱིའི་རྣམ་གཞག །སྐབས་ཀྱི་དོན་ལ་སྦྱར་བ། བདེན་གཉིས་སོ་
སོའི་ངོ་བོ་བཤད་པ། བཀག་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་པ་ལ་གནོད་བྱེད་བསྟན་པ། འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་པའི་གནོད་ཚུལ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི། བདེན་གཉིས་སུ་དབྱེ་བས་ཆོས་རྣམས་ལ་ངོ་བོ་གཉིས་གཉིས་ཡོད་པར་བརྗོད་པ། བདེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་
གཞག་གཞན་བསྟན་པ། འཇིག་རྟེན་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དབྱེ་བ་བཤད་པ། ཞེན་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བའི་ཞེན་ཡུལ་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་མེད་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། འདི་ན་བདེན་གཉིས་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་མཁྱེན་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་
ཀྱིས་འདུ་བྱེད་སེམས་པ་སོགས་ནང་དང་མྱུ་གུ་སོགས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་ཀུན་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོ་རྣམ་པ་གཉིས་ནི་འཛིན་པར་འགྱུར་པར་ཉེ་བར་བསྟན་ཏེ། དེ་གང་ཞེ་ན། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་ངོ་བོ་དང་དོན་དམ་བདེན་པའི་ངོ་བོའོ། །འདིས་ནི་མྱུ་གུ་
ལྟ་བུ་གཅིག་གི་ངོ་བོ་ལ་ཡང་ཕྱེ་ན་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པ་དང༌། དོན་དམ་ཡིན་པའི་ངོ་བོ་གཉིས་ཡོད་པར་སྟོན་གྱི་མྱུ་གུའི་ངོ་བོ་གཅིག་ཉིད་སོ་སྐྱེ་དང་འཕགས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་བདེན་པ་གཉིས་སུ་བསྟན་པ་གཏན་མིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་ངོ་བོ་མེད་པའི་ཆོས་
16-2-96a


མི་སྲིད་པས། གཞི་གྲུབ་པ་ཡིན་ན་ངོ་བོ་གཅིག་དང་ཐ་དད་ལས་མི་འདའ་ལ། ངོ་བོ་ཡོད་པ་ཁས་ལེན་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་མེད་པ་མི་འགལ་ལོ། །དེ་ལ་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་དོན་དམ་པ་
ནི། ཡང་དག་པའི་དོན་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་གྱི་ཡུལ་ཉིད་ཀྱིས་བདག་གི་རང་གི་ངོ་བོ་རྙེད་པ་ཡིན་གྱི། རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་ངོ་བོ་གཉིས་བཤད་པའི་གཅིག་ཡིན་ནོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་
ཞེས་པ་ནི་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་གང་ཡིན་གྱིས་རྙེད་པ་མིན་པར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཏེ་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་ལ་བྱེད་དེ། དེ་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་འཇལ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྙེད་པའོ། །ཡེ་ཤེས་དེས་རྙེད་པའམ་གྲུབ་པར་བསྟན་པ་ན་དེས་གྲུབ་རྒྱུ་ཞིག་བྱུང་ན་
བདེན་གྲུབ་བོ་ཞེས་འཛིན་པ་དགག་པའི་ཕྱིར། རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པས་འཕགས་པའི་མཉམ་གཞག་གི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དོན་དམ་བདེན་པ་གཞལ་ན། བདེན་གྲུབ་ཏུ་འགྱུར་བས་དེ་ཤེས་བྱ་མ་ཡིན་པ་སློབ་དཔོན་
འདིའི་ལུགས་སུ་སྨྲ་བ་ནི། ལུགས་འདིས་མཉམ་གཞག་གིས་རྙེད་ཀྱང་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པར་བཤད་པའི་དོན་ཡེ་མ་རྟོགས་བཞིན་དུ་མཁས་པའི་ལུགས་ཉམས་སུ་འཇུག་པའོ། །དོན་དམ་ལས་གཞན་ཀུན་རྫོབ་པའི་ངོ་བོ་ནི། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་མ་རིག་
པའི་རབ་རིབ་ཀྱི་ལིང་ཏོག་གིས་བློའི་མིག་མ་ལུས་པར་ཁེབས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བརྫུན་པ་མཐོང་བའི་སྟོབས་ལས། བདག་གི་ངོ་བོ་ཡོད་པ་རྙེད་པ་ཡིན་ཏེ། བྱིས་པ་རྣམས་ཀྱི་མཐོང་བའི་ཡུལ་དུ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་སྣང་བ་དེ་བཞིན་
16-2-96b


དུ་རང་གི་ངོ་བོ་ཡོད་པ་ནི་མིན་ཏེ་ངོ་བོ་གཉིས་ཀྱི་གཅིག་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་དོན་དམ་བདེན་པ་རྙེད་པ་ལ་རྙེད་མཁན་འཕགས་པར་གསུངས་པ་ནི་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་ལ་དགོངས་ཀྱི། སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་དབུ་མའི་ལྟ་བ་རྒྱུད་ལྡན་གྱིས་ཀྱང་མི་རྙེད་པར་བཞེད་པ་མིན་ནོ། །ཀུན་
རྫོབ་རྙེད་པ་ལ་རྙེད་མཁན་སོ་སྐྱེ་རང་དགའ་བ་ལ་གསུངས་པ་ཡང༌། ཀུན་རྫོབ་པའི་མཚན་གཞི་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་རྣམས་མ་རིག་པའི་གཞན་དབང་གིས་མཐོང་བའི་གཙོ་བོ་ལ་དགོངས་ཀྱི། འཕགས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མས་དངོས་པོ་དེ་རྣམས་མི་རྙེད་
པར་བཞེད་པ་མིན་ནོ། །ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པའི་མཚན་གཞི་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྙེད་པ་དབུ་མའི་ལྟ་བ་མ་རྙེད་པ་ལ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱང༌། གཞི་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཡིན་པར་ཚད་མས་རྙེད་པ་ལ་ནི། སྔོན་དུ་དབུ་མའི་ལྟ་བ་རྙེད་པ་ཞིག་ངེས་པར་དགོས་
ཏེ། གཞི་དེ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་གྲུབ་ན་བརྫུན་པར་འགྲུབ་དགོས་ཤིང༌། བརྫུན་པར་དངོས་སུ་འགྲུབ་པ་ལ་གཞི་དེ་ལ་སྔོན་དུ་བདེན་གྲུབ་ཚད་མས་ཁེགས་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་བརྫུན་པ་མཐོང་བའི་སྟོབས་ལས་ཞེས་པ་ནི། གང་ཟག་རང་དགའ་བ་དེ་
རྣམས་ཀྱིས་བརྫུན་པ་མཐོང་ཡང་དེ་དག་གིས་བརྫུན་པར་འགྲུབ་མི་དགོས་ཏེ། དཔེར་ན་སྒྱུ་མའི་ལྟད་མོ་བས་སྒྱུ་མའི་རྟ་གླང་མཐོང་བ་ན་བརྫུན་པ་མཐོང་ཡང༌། སྣང་བ་དེ་བརྫུན་པར་འགྲུབ་མི་དགོས་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་འཇོག་བྱེད་
བརྫུན་པ་མཐོང་བས་རྙེད་པའི་དོན་ནི། ཤེས་བྱ་བརྫུན་པ་སླུ་བའི་དོན་འཇལ་བའི་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མས་རྙེད་པའོ། །སྔར་བཤད་པའི་རང་བཞིན་ནམ་ངོ་བོ་དེ་གཉིས་ལས་ཀྱང༌། ཡང་དག་པའི་དོན་མཐོང་བ་སྟེ་འཇལ་བའི་རིགས་ཤེས་ཀྱིས་རྙེད་པའི་
16-2-97a


ཡུལ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དེ་ཉིད་དེ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་སྟེ། འདི་ནི་རབ་རིབ་མཐུ་ཡིས་ཞེས་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བཤད་པར་བྱའོ། །ཤེས་བྱ་བརྫུན་པ་མཐོང་བ་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མས་རྙེད་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་སྟོན་པས་
གསུངས་ཏེ། དོན་དམ་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་རྙེད་པའི་གཞི་གཉིས་སོ་སོར་གསུངས་ཀྱི་གཅིག་ལ་རྙེད་ཚུལ་གཉིས་བྱུང་བ་མིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་གཞི་ལ་འདོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མང་མོད་ཀྱང༌། འདིར་ཤེས་བྱ་ལ་བྱ་སྟེ་ཡབ་སྲས་མཇལ་བའི་
མདོ་བསླབ་བཏུས་སུ་དྲངས་པ་ལས། འདི་ལྟར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་གཉིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་དེ། ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་འདིར་ཟད་དེ། དེ་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རབ་ཏུ་
གཟིགས་རབ་ཏུ་མཁྱེན། ལེགས་པར་མངོན་དུ་བྱས་པས་དེའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཤེས་པར་བྱ་བ་ཡང་ཞེས་པས་ཤེས་བྱ་དབྱེ་གཞི་དང༌། འདིར་ཟད་དོ་ཞེས་པས་བདེན་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པ་དང་། བདེན་པ་
གཉིས་ཀ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་བསྟན་ཏོ། །དེས་ན་དོན་དམ་བདེན་པ་ཤེས་བྱ་མ་ཡིན་པ་དང༌། བློ་གང་གིས་ཀྱང་མ་རྟོགས་པ་སྤྱོད་འཇུག་གི་དགོངས་པར་འཆད་པ་ནི་ལོག་པར་འཆད་པའོ། །ཀུན་
རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འབྱེད་པ་ནི་དབྱེ་བའི་ངོ་བོའོ། །ཕྱེ་བའི་དོན་ལ་ཡང་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་འདུག་ཀྱང༌། འདིར་ནི་གཉིས་ཀ་ལ་ངོ་བོ་ཡོད་ལ། དེ་ལ་ངོ་བོ་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་ཡང་མིན་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཆོས་
16-2-97b


ཅན་རྣམས་བདེན་སྟོང་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་ན་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་པ་བྱས་པ་དང་མི་རྟག་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་འགྲེལ་ལས། ཀུབ་རྫོབ་ལས་ནི་ཐ་དད་པར། ། དེ་ཉིད་དམིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །ཀུན་རྫོབ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བཤད། །
སྟོང་ཉིད་ཁོ་ན་ཀུན་རྫོབ་ཡིན། །མེད་ན་མི་འབྱུང་ངེས་པའི་ཕྱིར། །བྱས་དང་མི་རྟག་དག་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །རྐང་པ་དང་པོ་བཞིའི་དོན་ནི་ཀུན་རྫོབ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་པ་རྣམས་བདེན་པས་སྟོང་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བདེན་སྟོང་ཉིད་
ཀྱང་གཞི་ཀུན་རྫོབ་ལ་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའོ། །དེ་ནས་གཉིས་ཀྱིས་ནི་དེ་ལྟར་ཡིན་དང་མེད་ན་མི་འབྱུང་བའི་འབྲེལ་བ་ངེས་ལ། དེ་ཡང་བདག་གཅིག་པའི་འབྲེལ་བ་ཡིན་པས་བྱས་མི་རྟག་བཞིན་དུ་ངོ་བོ་གཅིག་པར་བསྟན་ཏོ། ། ཕྱེ་བ་སོ་སོའི་ངོས་འཛིན་
ནི་སྔར་ཚད་མ་གཉིས་ཀྱིས་རྙེད་པ་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་དུ་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །གལ་ཏེ་འདི་དང་སྤྱོད་འཇུག་གཉིས་མཐུན་པར་འཆད་ན་དེ་ཉིད་ལས། ཀུན་རྫོབ་དང་ནི་དོན་དམ་སྟེ། །འདི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་སུ་འདོད། །དོན་དམ་བློ་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་མིན། །བློ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་
པར་བརྗོད། །ཅེས་གསུངས་པ་འདི་ཇི་ལྟར་བཤད་པར་བྱ་ཞེ་ན། དེ་ལ་རྐང་པ་དང་པོ་གཉིས་ཀྱིས་བདེན་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བ་བསྟན་ལ། ཕྱེ་བ་སོ་སོའི་ངོ་བོ་ངོས་འཛིན་པ་ན་དོན་དམ་བདེན་པའི་ངོས་འཛིན་ནི། དོན་དམ་ཞེས་པ་གཅིག་གིས་དང༌། ཀུན་རྫོབ་བདེན་
པའི་ངོས་འཛིན་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་པ་གཅིག་གིས་སྟོན་ནོ། །རྐང་པ་སྔ་མས་དོན་དམ་བདེན་པ་བློའི་ཡུལ་མིན་པར་དམ་བཅས་པ་རྐང་པ་ཕྱི་མས་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་ནི། གཞུང་དེ་དག་གི་དོན་དུ་གཏན་མི་སྣང་ངོ༌། །དེས་ན་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་འདི་ནི་ཡབ་
16-2-98a


སྲས་མཇལ་བ་བསླབ་བཏུས་སུ་དྲངས་པ་ལས། དེ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྤྱོད་པར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གཟིགས་སོ། །དོན་དམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སྟེ། ཤེས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ། རྣམ་པར་ཤེས་
པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ། ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ། མ་བསྟན་པ། ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་དོན་སྤྱོད་འཇུག་ཏུ་བཀོད་པའོ། །དེ་ལ་དོན་དམ་བདེན་པ་ཤེས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པར་བཤད་པའི་དོན་ནི། འོག་ནས་བདེན་པ་གཉིས་ལ་འཇུག་པའི་
མདོ་དྲངས་པའི་དོན་འཆད་པར་འགྱུར་བ་ལྟར་དུ་བློའི་ཡུལ་དུ་མི་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་མི་འཇོག་པར་བློ་གང་གི་ཡང་ཡུལ་མིན་ན། རྒྱལ་བས་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་མངོན་དུ་གྱུར་པས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་
འཇོག་པར་བཤད་པ་དང་འགལ་ཏེ། འོག་ཏུ་ཡང་མང་དུ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་ངོས་འཛིན་ནི་བློ་རྐྱང་པ་དེར་འཇོག་པའི་དོན་མིན་གྱི་བློའི་ཡུལ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྤྱོད་པར་ཞེས་གསུངས་པས། འཇིག་རྟེན་ཏེ་ཐ་སྙད་པའི་
ཤེས་པ་བརྫུན་པ་འཇལ་བའི་སྤྱོད་པར་ཏེ་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་རྙེད་པའི་དོན་ཡིན་པས། བློའི་ཡུལ་ཀུན་རྫོབ་པར་འདོད་པའི་དོན་དེ་བཞིན་དུ་བྱའོ། །ཤེས་བྱ་ལ་བདེན་པ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་ནི། ཤེས་བྱ་ལ་དེ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པར་སྟོན་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལ་ལུང་
ནི་སྔར་དྲངས་པའི་ཡབ་སྲས་མཇལ་བ་དང༌། འཕགས་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ངེས་པར་བསྟན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་ཀྱང༌། གང་ཞིག་ཀུན་རྫོབ་དེ་བཞིན་དོན་དམ་སྟེ། །བདེན་པ་གསུམ་པ་གང་ཡང་མ་མཆིས་སོ། །ཞེས་གསལ་བར་གསུངས་ཤིང༌། རང་འགྲེལ་
16-2-98b


ལས་ཀྱང༌། དེ་བཞིན་དུ་བདེན་པ་གཞན་གང་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཡོད་པ་དེ་ཡང་ཅི་རིགས་པར་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ་ཁོ་ནར་ངེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་ས་བཅུ་པ་ལས་བདེན་པའི་མིང་ཅན་མང་དུ་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་བདེན་གཉིས་སུ་འདུས་པར་གསུངས་
ཤིང༌། དེར་བཤད་པའི་ཕྱེ་སྟེ་རྟོགས་པའི་བདེན་པ་ནི་ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་རྣམ་པར་བཞག་པ་ལ་བཤད་པའི་ཕྱིར་ན། སློབ་དཔོན་འདིས་ཀྱང་བདེན་པ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པར་བཞེད་དོ། །རིགས་པ་ནི་གཞི་གང་ཞིག་བརྫུན་པ་སླུ་བའི་དོན་དུ་ཡོངས་
སུ་བཅད་ན། མི་སླུ་བའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིན་པ་རྣམ་པར་གཅོད་དགོས་པས། སླུ་མི་སླུ་ནི་ཕན་ཚུན་སྤངས་ཏེ་གནས་པའི་དངོས་འགལ་ལོ། །དེ་ཡིན་ན་ནི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པས་གཉིས་དང་གཉིས་མ་ཡིན་གྱི་ཕུང་གསུམ་སེལ་བ་ཡིན་
ཏེ། དབུ་མ་སྣང་བ་ལས། ཕན་ཚུན་སྤངས་ཏེ་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་དག་ནི་གཅིག་ཤོས་དགག་པ་གཞན་སྒྲུབ་པ་མེད་ན་མེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་སུ་རྟོག་པ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། གང་ཞིག་
ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་གང་རྣམ་པར་བཅད་པ་མེད་ན་མེད་པ་དེ་གཉིས་ནི། ཕན་ཚུན་སྤངས་ཏེ་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ། །གང་དག་ཕན་ཚུན་སྤངས་ཏེ་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་
ནོ། །གང་དག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི། ཕུང་པོ་གཞན་སེལ་བར་བྱེད་པ་དག་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ལུས་ཅན་དང་ལུས་ཅན་མ་ཡིན་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱེ་བྲག་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཏེ། འདི་ནི་དངོས་འགལ་གཞན་
16-2-99a


ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཕུང་གསུམ་སེལ་བའི་དངོས་འགལ་གཅིག་སྟོན་རྒྱུ་མེད་ན་ནི། ཡོད་མེད་དམ་གཅིག་དང་དུ་མ་སོགས་གང་འདོད་ཅེས་མཐའ་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་བཅད་པའི་བརྟག་པ་བྱས་ནས་འགོགས་
མེད་ལ། ཡོད་ན་དངོས་འགལ་གཅིག་འགོག་པ་ནི་གཅིག་ཤོས་སྒྲུབ་པ་མེད་ན་མེད་པ་ཡིན་པས། དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་བ་ལ་དངོས་འགལ་མེད་ཟེར་བ་ནི། དགག་གཞག་གི་རྣམ་གཞག་མ་ཆགས་པའོ། །དངོས་འགལ་གཅིག་རྣམ་པར་བཅད་ན་གཅིག་
ཤོས་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་དང༌། གཅིག་འགོག་ན་གཅིག་ཤོས་སྒྲུབ་དགོས་པ་ལ་དབུ་མ་ཐལ་རང་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། ཀུན་རྫོབ་ལ་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ལས་ཐོག་མར་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ཡུལ་ཅན་
ལ་ཡང་དག་པ་དང་ལོག་པ་གཉིས་སུ་སྟོན་པ་ནི། ཤེས་བྱ་ལ་བདེན་པ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བར་མ་ཟད་བརྫུན་པ་མཐོང་བའི་ཡུལ་ཅན་ལའང་ཡང་དག་པ་དང་ལོག་པ་གཉིས་སུ་འདོད་དེ། དབང་པོ་གསལ་བ་སྟེ་འཕྲལ་གྱི་འཁྲུལ་རྒྱུས་མ་བསླད་པའི་དབང་
པོ་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་ཤེས་པ་དང༌། དབང་པོ་སྐྱོན་ལྡན་ཏེ་འཕྲལ་གྱི་འཁྲུལ་རྒྱུས་བསླད་པའི་ཡུལ་ཅན་གཉིས་སོ། །དེ་ལ་སྐྱོན་དང་ལྡན་པའི་དབང་པོ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསླད་པའི་ཤེས་པ་ནི། དབང་པོ་ལེགས་པར་གྱུར་པ་སྟེ་འཕྲལ་གྱི་འཁྲུལ་
རྒྱུས་མ་བསླད་པའི་ཤེས་པ་ལ་ལྟོས་ནས། ལོག་པའི་ཤེས་པར་འདོད་ཅིང༌། སྔ་མ་ནི་ཡུལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་འཛིན་པར་འདོད་དོ། །ཁྱད་པར་དེ་གཉིས་ཀྱང་དབུ་མའི་ལུགས་མིན་གྱི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་ཅན་
16-2-99b


ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་ལོག་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་དེ་བཞིན་དུ། ཡུལ་ཡང་ཡིན་པར་སྟོན་པ་ནི། འཕྲལ་གྱི་འཁྲུལ་རྒྱུའི་གནོད་པ་མེད་པར་དབང་པོ་དྲུག་གི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གཟུང་བར་བྱ་བའི་དོན་གང་ཞིག་འཇིག་རྟེན་གྱིས་རྟོགས་པ་དེ་ནི། འཇིག་རྟེན་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་
ལས་བདེན་པ་སྟེ་ཡང་དག་པ་ཡིན་གྱི། འཕགས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ཡུལ་དེ་དག་བདེན་པ་དང་ཡང་དག་པར་འཇོག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པ་ཞེས་པ་དང་དབུ་མའི་ལུགས་ཞེས་པ་ནི་འདིར་དོན་འདྲའོ། །ལྷག་མ་སྟེ་གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་
དབང་པོ་རྣམས་ལ་གནོད་པ་ཡོད་པ་ན་ཡུལ་དུ་སྣང་བ་དེ་ནི། འཇིག་རྟེན་ཉིད་ལ་ལྟོས་ནས་ལོག་པར་རྣམ་པར་བཞག་གོ། ཉིད་ཀྱི་སྒྲས་ནི་ཤེས་པ་དེ་རྣམས་འཁྲུལ་བར་འཇོག་པ་ལ་ནི། ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོག་གི་རིགས་ཤེས་ལ་མི་ལྟོས་པར་
སྟོན་པའོ། །དེ་ལ་དབང་པོ་ལ་གནོད་པའི་རྐྱེན་ནང་ན་ཡོད་པ་ནི་རབ་རིབ་དང་མིག་སེར་ལ་སོགས་པ་དང་ད་དུ་ར་ཟོས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །ད་དུ་ར་ནི་ཐང་ཕྲོམ་སྟེ། དེའི་འབྲས་བུ་ཟོས་ན་ཐམས་ཅད་གསེར་དུ་སྣང་བའོ། །སོགས་པས་ནི་རིམས་ལ་སོགས་པ་
བསྡུའོ། །དབང་པོ་ལ་གནོད་པའི་རྐྱེན་ཕྱི་ན་ཡོད་པ་ནི། མེ་ལོང་དང་བྲག་ཕུག་ལ་སོགས་པ་ནས་སྒྲ་བརྗོད་པ་དང༌། སོས་ཀའི་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་བྱེ་མ་སྐྱ་བོའི་ཡུལ་དང་ཉེ་བར་གྱུར་པ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། དེ་དག་ནི་དབང་པོ་ལ་གནོད་པའི་རྐྱེན་ནང་ན་མེད་ཀྱང༌། རིམ་
པ་བཞིན་དུ་གཟུགས་བརྙན་དང་བྲག་ཆ་དང་སྨིག་རྒྱུ་ལ་ཆུ་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་མིག་འཕྲུལ་མཁན་ལ་སོགས་པས་སྦྱར་བའི་སྔགས་དང་སྨན་ལ་སོགས་པ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཡིད་ཀྱི་དབང་པོའི་གནོད་པ་ནི་སྔགས་
16-2-100a


དང་སྨན་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་དང་གྲུབ་མཐའ་ལོག་པ་དང༌། གཏན་ཚིགས་ལྟར་སྣང་དང་གཉིད་ཀྱི་གནོད་པ་སོགས་སོ། །གཉིད་ནི་དབང་པོ་དྲུག་གི་ནང་ནས་ཡིད་ཀྱི་གནོད་པར་གསུངས་པས། རྨི་ལམ་དུ་དབང་ཤེས་ཡོད་པར་
སློབ་དཔོན་འདི་བཞེད་ཅེས་པ་ནི་ལོག་པར་བཤད་པ་ཆེན་པོའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཞུགས་པའི་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་གཉིས་ཀྱི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པས་བསླད་པའི་གནོད་པ་ནི་འདིར་གནོད་པའི་རྒྱུར་མི་གཟུང་གི། སྔར་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་
འཕྲལ་གྱི་དབང་པོ་ལ་གནོད་པའི་འཁྲུལ་རྒྱུ་རྣམས་གཟུང་ངོ༌། །དེ་ལྟ་བུའི་གནོད་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་དྲུག་གིས་གཟུང་བའི་ཀུན་རྫོབ་པའི་དོན་དང༌། དེ་ལས་བཟློག་པའི་དོན་ལ་ཡང་དག་དང་ལོག་པར་འཇོག་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པ་ཁོ་ན་ལ་
ལྟོས་ནས་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་ལྟར་གྱི་དོན་དུ་ཡོད་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པས་གནོད་པ་མེད་པ་དང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕགས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་ཡང་ལོག་གཉིས་སུ་མེད་དེ། ཇི་ལྟར་གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་སྣང་བ་ལྟར་གྱི་དོན་དུ་
མེད་པ་བཞིན་དུ། མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་སྣང་བ་ཡང༌། སྣང་བ་ལྟར་གྱི་དོན་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཤེས་པ་དེ་གཉིས་ལ་འཁྲུལ་མ་འཁྲུལ་ཡང་དབྱེར་མེད་དོ། །འོ་ན་དབང་པོ་གཟུགས་
ཅན་ལ་འཕྲལ་གྱི་གནོད་པ་ཡོད་པས་ཡུལ་ལོག་པར་སྣང་བ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ལ་གཉིད་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པ་ཡོད་པས། རྨི་ལམ་དུ་མིར་སྣང་བ་སོགས་ལ་མི་ལ་སོགས་པར་འཛིན་པ་དང༌། སད་དུས་སུ་སྒྱུ་མའི་རྟ་གླང་གི་སྣང་བ་ལ་རྟ་གླང་དང་
16-2-100b


སྨིག་རྒྱུ་ཆུར་སྣང་བ་ལ་ཆུར་འཛིན་པ་རྣམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་པར། འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་རང་དགའ་བས་ཀྱང་རྟོགས་མོད་ཀྱང༌། ཡིད་ལ་གྲུབ་མཐའ་ངན་པའི་གནོད་པ་ཡོད་པས་ལོག་པར་བཟུང་བའི་དོན་རྣམས། འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་རང་དགའ་བས་ཕྱིན་
ཅི་ལོག་ཏུ་མི་རྟོགས་པས། འཇིག་རྟེན་ཉིད་ལས་ལོག་པར་ཇི་ལྟར་བཞག་ཅེ་ན། འདིར་གནོད་པ་ཡོད་མེད་དཔྱོད་པའི་གནོད་པ་ནི། ལྷན་སྐྱེས་ཀྱིས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པའི་གནོད་པ་ལ་མི་བྱེད་པས། གྲུབ་མཐའ་ངན་པས་བཏགས་པ་ནི་གྲུབ་མཐས་བློ་བསྒྱུར་
བ་ཁོ་ནས་ལོག་པར་བཏགས་པའི་གཙོ་བོ་སོགས་ཡིན་ལ། དེ་དག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་རང་དགའ་བས་མི་རྟོགས་ཀྱང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་མངོན་དུ་མ་ཕྱོགས་པའི་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མས་ལོག་པར་རྟོགས་ན། འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པས་ལོག་པར་རྟོགས་
པ་ཡིན་ནོ། །བདག་འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་གཉིས་ཀྱིས་བཟུང་བའི་དོན་ལྟ་བུ་ནི། གནོད་པ་མེད་པའི་དབང་པོས་བཟུང་བ་ཞེས་པ་ཡིན་ལ། འཇིག་རྟེན་པའི་བསམ་པ་རང་དགའ་བ་ལ་ལྟོས་ནས་ཡང་དག་པའམ་བདེན་པ་ཡིན་མོད་ཀྱང་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་ཡང་
དག་པའི་ཀུན་རྫོབ་མི་འདོད་པས་ཡང་ལོག་གཉིས་སུ་མི་བྱེད་ཀྱང༌། མ་རིག་པས་བསླད་པའི་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་རྣམས་ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་འཇོག་ཅེ་ན། ཀུན་རྫོབ་ནི་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མས་འཇོག་དགོས་པའི་ཕྱིར་ལོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་
འཇོག་ན་ཡང་དེ་ལ་ལྟོས་ནས་འཇོག་དགོས་ན། མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསླད་པ་ནི་འཁྲུལ་པར་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མས་མི་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཞི་པ་ནི། ད་ནི་བཤད་ཟིན་པའི་ཡིད་ཀྱི་གནོད་པས་ཞེན་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བ་སྤྱིར་བསྟན་པའི་
16-2-101a


དོན་དེ་ཉིད། མཚན་གཞི་བྱེ་བྲག་ལ་དཔེར་བརྗོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། མི་ཤེས་པའི་གཉིད་ཀྱིས་ཡིད་རབ་ཏུ་བསྐྱོད་པའི་མུ་སྟེགས་ཅན་ཡིད་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་གྲུབ་མཐའ་ངན་པ་དང༌། གཏན་ཚིགས་ལྟར་
སྣང་གི་གནོད་པ་ཡོད་པ་འདི་དག་ནི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇུག་པར་འདོད་པས་སྐྱེ་བོ་མ་བྱང་བ་གནག་རྫི་དང་བུད་མེད་ལ་སོགས་པ་ཡན་ཆད་ལ་གྲགས་པའི་སྐྱེ་བ་དང༌། འཇིག་པ་ལ་སོགས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་མ་བཟུང་བར། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ལས་ཕུལ་དུ་བྱུང་
བར་འགྲོ་བར་འདོད་པས། དཔེར་ན་ཤིང་ལ་འཛེག་པས་ཡལ་ག་ཕྱི་མ་མ་བཟུང་བར་སྔ་མ་བཏང་བ་ལྟར། ལྟུང་བ་ཆེན་པོས་ལྟ་བ་ངན་པའི་རི་སུལ་དུ་ལྟུང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། བདེན་གཉིས་ལེགས་པར་མཐོང་བ་དང་བྲལ་བས་འབྲས་བུ་ཐར་པ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་
རོ། །དེའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་ཅན་འདི་རྣམས་ཀྱིས་རང་རང་གི་གཞུང་ལས་འབྱུང་བའི་བདག་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་གསུམ་ལ་སོགས་པ་གང་བརྟགས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འདིས་ནི་ལུགས་འདིས་བློ་འཁྲུལ་པ་ཞིག་གི་
ངོར་ཡོད་པ་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་འཇོག་ཟེར་བ་ལེགས་པར་བཀག་གོ། དེ་བཞིན་དུ་སྒྱུ་མ་དང་སྨིག་རྒྱུ་དང་གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་ལ་རྟ་གླང་དང༌། ཆུ་དང་བྱད་བཞིན་སོགས་སུ་བརྟགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཀྱང༌། འཇིག་རྟེན་ཀུན་རྫོབ་ལས་ཀྱང་ཡོད་
པ་མིན་པ་ཉིད་དོ། ། དེ་ལྟར་ན་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པ་ལ་ནི་ཚད་མས་གྲུབ་པ་ཞིག་དགོས་སོ། །དེ་འདྲ་བའི་ཞེན་ཡུལ་རྣམས་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་མེད་ཀྱང་སྣང་ཡུལ་ལ་ནི་དེ་ལྟར་མི་བཞེད་དོ། །ད་ལྟ་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་ལྔ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་དབང་ཤེས་
16-2-101b


ལ་སྣང་བ་ནི། མ་རིག་པས་བསླད་པ་ཡིན་པས་ཤེས་པ་དེ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་དང་བྲག་ཆ་སོགས་སྣང་བའི་དབང་ཤེས་རྣམས་ལ། ཕྲ་རགས་ཙམ་མ་གཏོགས་པ་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་མ་འཁྲུལ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་ཅིང༌། སྔོ་སོགས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་དང༌། 
གཟུགས་བརྙན་བྱད་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་མི་སྲིད་ཀྱང༌། བྱད་བཞིན་དུ་མེད་པའི་གཟུགས་བརྙན་ཡོད་པ་བཞིན་དུ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མིན་ཀྱང་སྔོ་སོགས་ཡོད་དགོས་ལ། དེ་ཡང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དུ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་གཟུགས་བརྙན་ཡང་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་
དུ་བཞེད་པ་ཡིན་ཏེ། འོག་ནས་གཟུགས་བརྙན་གྱིས་དེ་སྣང་བའི་དབང་ཤེས་སྐྱེད་པར་ཡང་གསུངས་སོ། །ཚུལ་དེ་དག་ནི་མིག་ལ་རྟ་གླང་དུ་སྣང་བའི་སྒྱུ་མ་དང་བྲག་ཆ་སོགས་ལ་ཡང་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ལུགས་དམ་པ་འདི་ཡི་རྣམ་གཞག་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའོ། །
གཉིས་པ་ནི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཐ་སྙད་པའི་ཤེས་པས་མི་འཇོག་པ་དེའི་ཕྱིར། གཞན་སྐྱེ་འགོག་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྟ་བ་ཁོ་ན་ལ་གནས་ནས་མི་བྱེད་ཀྱི། འཕགས་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་གཟིགས་པ་ཁས་བླངས་ནས་དོན་དམ་པར་འགོག་པ་ཡིན་ནོ། །གང་
གི་ཚེ་གཞན་སྐྱེ་དགག་པ་འདི་ལ་དོན་དམ་གྱི་ཁྱད་པར་སྦྱོར་བ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ། ཇི་ལྟར་མིག་ནི་རབ་རིབ་ཅན་གྱི་ཤེས་པས་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པ་དམིགས་པས། རབ་རིབ་ཀྱིས་མ་བསླད་པའི་ཤེས་པ་ལ་སྐྲ་ཤད་སོགས་མི་སྣང་བ་ལ་གནོད་པ་མིན་པ་
ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། དྲི་མ་སྟེ་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་སྤངས་པ་སྟེ་དེ་དང་བྲལ་བའི་སོ་སྐྱེའི་བློ་མ་རིག་པས་བསླད་པས། མ་རིག་པས་མ་བསླད་པའི་དྲི་མ་སྟེ་ཟག་པ་མེད་པའི་བློ་ལ་གནོད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། དོན་དམ་པར་གཞན་སྐྱེ་བཀག་
16-2-102a


པ་ལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ངོར་གཞན་སྐྱེ་གྲུབ་ཏུ་ཆུག་ཀྱང་མི་གནོད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་པོ་ནི་དམ་པ་མཁས་པ་དག་གིས་བཞད་གད་དུ་བྱ་བར་འོས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་བཤད་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་
བདེན་པ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། ཀུན་རྫོབ་པ་གང་གི་ངོར་བདེན་ལ་གང་གི་ངོར་མི་བདེན་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་གང་ཟག་གསུམ་ལ་སྣང་བ་དང་མི་སྣང་བའི་ཚུལ་དང༌། སོ་སྐྱེ་དང་འཕགས་པ་ལ་ལྟོས་ཏེ་དོན་དམ་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགྱུར་ཚུལ་
ལོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། དངོས་ཀྱི་དོན་དང༌། ཉོན་མོངས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། འདིས་སེམས་ཅན་རྣམས་དངོས་པོ་ཇི་ལྟར་གནས་པའི་རང་བཞིན་ལྟ་བ་ལ་སྒྲིབ་པ་སྟེ་རྨོངས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ན་གཏི་མུག་སྟེ། 
མ་རིག་པ་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པར་སྒྲོ་འདོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ལུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་མཐོང་བ་ལ་སྒྲིབ་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནི་ཀུན་རྫོབ་བོ། །འདི་ནི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཞེས་པའི་བདེན་པ། ཀུན་རྫོབ་
པ་གང་གི་ངོར་འཇོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་ངོས་འཛིན་པ་ཡིན་གྱི། ཀུན་རྫོབ་པ་སྤྱི་ངོས་འཛིན་པ་མིན་ནོ། །ངོས་འཛིན་དེ་ཡང་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། དངོས་རྣམས་སྐྱེ་བ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ། །དམ་པའི་དོན་དུ་རང་བཞིན་མེད། །རང་བཞིན་མེད་ལ་འཁྲུལ་བ་གང༌། །དེ་ནི་
ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་འདོད། །ཅེས་དོན་དམ་པར་རང་བཞིན་མེད་པ་ལ་རང་བཞིན་ཡོད་པར་འཁྲུལ་བའི་བློ་ཀུན་རྫོབ་པ་ཡིན་པར་གསུངས་པའི་དོན་ནོ། །ཀུན་རྫོབ་དེ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྐད་དོད་སྒྲིབ་བྱེད་ལ་ཡང་འཇུག་པས་སྒྲིབ་བྱེད་དོ། །དེས་གང་ལ་སྒྲིབ་ན་
16-2-102b


ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་འདོད་ཅེས་པས་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་སྒྲིབ་པས་ཀུན་རྫོབ་བམ་སྒྲིབ་བྱེད་དུ་འདོད་ཅེས་པ་སྟེ། ཡང་ལོག་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྟོན་པ་མིན་ནོ། །རྐང་པ་དང་པོས་བསྟན་པའི་ཀུན་རྫོབ་དང༌། རྐང་པ་ཕྱི་མ་གཉིས་ཀྱིས་བསྟན་
པའི་ཀུན་རྫོབ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་མི་བྱ་སྟེ། དང་པོ་ནི། རང་གིས་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བ་སོགས་སུ་གང་དུ་ཁས་ལེན་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་ལ། ཕྱི་མ་ནི་དངོས་པོ་རྣམས་གང་གི་ངོར་བདེན་པའི་བདེན་འཛིན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་
འཛིན་དེའི་མཐུས་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་བཞིན་དུ་དེར་སྣང་བར་བཅོས་པའི་བཅོས་མ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བདེན་པར་སྣང་བ་དེ་ནི། སྔར་བཤད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ཀུན་རྫོབ་པ་དེའི་ངོར་བདེན་
པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཞེས་ཐུབ་པ་དེས་གསུངས་ཏེ། གསུངས་ཚུལ་ནི་སྔར་གྱི་མདོ་དེར་གསུངས་པའོ། །གང་ཟག་གསུམ་པོ་གང་གི་ངོར་མི་བདེན་པའི་རྟོག་པས་བཅོས་པས་བཅོས་མར་གྱུར་པའི་དངོས་པོ་ནི་དེའི་ཀུན་རྫོབ་པའི་ངོར་མི་བདེན་
པས་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་ཞེས་བྱའོ། །རྟེན་འབྱུང་གཟུགས་བརྙན་དང་བྲག་ཆ་སོགས་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་བརྫུན་ཡང་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་སྣང་ལ། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་དང་སེམས་དང་ཚོར་བ་སོགས་ཅུང་ཟད་ཅིག་ནི་བདེན་པར་སྣང་སྟེ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་
ཡིན་ལུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྣང་ངོ༌། །དེའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་དེ་དང་གང་ཞིག་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་བརྫུན་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་བཤད་ན་ཅུང་ཟད་ཅིག་
16-2-103a


ཅེས་པ་ནི། ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས་འགའ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་ལྟར་བདེའོ། །གཟུགས་བརྙན་སོགས་བརྫུན་ཡང་སྣང་བ་ནི་བརྫུན་པར་སྣང་བ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་བྱད་བཞིན་དུ་སྣང་བ་དང་དེས་སྟོང་པ་གཉིས་ཚོགས་པའི་བརྫུན་པ་ཡིན་
པས། དེའི་བདེན་སྟོང་ནི་བྱད་བཞིན་དུ་བདེན་པས་སྟོང་པ་ཡིན་གྱི། གཟུགས་བརྙན་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་བདེན་སྟོང་གི་དོན་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་བརྙན་བྱད་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པར་གྲུབ་ཀྱང༌། གཟུགས་བརྙན་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་
འཛིན་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོར་བདེན་པ་ཡིན་པ་ལ་འགལ་བ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་པས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་གཟུགས་བརྙན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་མིན་པར་གསུངས་པ་ནི། བརྡ་ལ་བྱང་བའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོར་བྱེད་
བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་དེ། བྱད་བཞིན་ཡིན་པ་དེ་བརྫུན་པས་དེ་ལ་ལྟོས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་མིན་པ་ལ་དགོངས་ཀྱི། མཐོང་བ་བརྫུན་པའི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་གསུངས། །ཞེས་པས་བཤད་པའི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་མི་འཇོག་པ་ག་ལ་ཡིན། དེ་
ལྟ་མ་ཡིན་པར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བདེན་པར་མེད་ན་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡིན་པར་འགལ་ན། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་མེད་པར་གསུངས་པ་དང༌། བདེན་གྲུབ་འགགས་པ་དང་བདེན་མེད་སྒྲུབ་པ་ཐམས་ཅད་ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པའི་རྣམ་གཞག་
ཐམས་ཅད་དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་བརྙན་སོགས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པ་རང་དགའ་བས་ཀྱང་འཁྲུལ་བར་ཤེས་པའི་ཡུལ་རྣམས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་མིན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་མོ། །ཞེས་ཟེར་བ་ནི་བདེན་གཉིས་ཀྱི་གྲངས་ངེས་
16-2-103b


དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་ལ་ལྟོས་པའི་བདེན་བརྫུན་དང༌། དབུ་མ་པས་འཇོག་པའི་བདེན་བརྫུན་ལ་གོ་བ་མ་ཆགས་པའི་གཏམ་དུ་སྣང་ངོ༌། །རང་བཞིན་ནི་མ་རིག་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྣང་ངོ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡང༌། མ་རིག་པ་མ་སྤངས་པའི་འཕགས་
པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་བཞེད་པས་ན། མ་རིག་པས་བསླད་པའི་ཤེས་པ་ལ་དགོངས་ལ། འཕགས་པ་སློབ་པའི་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་སོ་སྐྱེའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་རྣམས། མ་རིག་པ་དང་དེའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསླད་པ་ཡིན་
པས་མངོན་སུམ་དུ་མི་སྣང་ཡང༌། སྤྱིར་དོན་དམ་བདེན་པ་སྣང་བར་འདོད་དགོས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་རེ་ཞིག་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་གིས་བསྡུས་པས་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པའི་དབང་གིས། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་རྣམ་པར་གཞག་གོ་ཞེས་གསུངས་པས་ནི། ཆོས་རྣམས་
བདེན་པར་འཛིན་པའི་མ་རིག་པ་གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་དུ་གྲགས་པ་ནི། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་མ་རིག་པར་བཞེད་པས་ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་མི་བཞེད་དོ། །མ་རིག་པ་བདེན་འཛིན་དེའི་དབང་གིས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་འཇོག་ཅེས་པ་ནི། བདེན་
པ་ཀུན་རྫོབ་པ་གང་གི་ངོར་འཇོག་པའི་འཇོག་ཚུལ་སྟོན་པ་ཡིན་གྱི། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡིན་པའི་བུམ་སྣམ་སོགས་བདེན་འཛིན་དེས་འཇོག་ཅེས་པ་མིན་ཏེ། བདེན་འཛིན་དེས་བཞག་པ་ནི་རང་གིས་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་མི་སྲིད་པར་བཞེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་
ན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཞེས་པའི་ཟུར་གྱི་བདེན་པ་གང་གི་ངོར་འཇོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་དང༌། བུམ་སོགས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་འཇོག་པའི་ཀུན་རྫོབ་རྣམས་མིང་མཚུངས་པས། དོན་ཡང་གཅིག་ཏུ་འཁྲུལ་བ་མང་དུ་བྱུང་སྣང་བས་ལེགས་པར་ཕྱེད་
16-2-104a


པར་བྱའོ། །འོ་ན་བུམ་སོགས་འདི་རྣམས་སངས་མ་རྒྱས་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོར་བདེན་པ་ཡིན་ནམ། གང་ཟག་འགའ་ཞིག་གི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོར་མི་བདེན་པ་ཡང་ཡོད་ཅེ་ན། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་འཇོག་པའི་
གཟུགས་སྒྲ་སོགས་དེ་ཡང༌། ཉན་རང་དང་བྱང་སེམས་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པ་སྤངས་པ། འདུ་བྱེད་གཟུགས་བརྙན་སོགས་དང་འདྲ་བར་གཟིགས་པ་རྣམས་ལ་ནི། བཅོས་མའི་རང་བཞིན་ཡིན་གྱི་བདེན་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། བདེན་པར་མངོན་པར་རློམ་པ་
མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་བཤད་ན། གང་གི་ངོར་མི་བདེན་པའི་གང་ཟག་ནི་གསུམ་སྟེ། ཉན་རང་དང་བྱང་སེམས་སོ། །དེ་ཡང་ཉན་རང་དང་བྱང་སེམས་གང་ཡིན་ལ་མི་བྱེད་པས་ཁྱད་པར་སྨོས་པ་ནི། འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་གཟུགས་བརྙན་
བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ཡང་དེར་སྣང་བར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་ནི་ཁྱད་པར་གཅིག་གོ། དེ་ཙམ་ནི་བྱང་སེམས་ས་བདུན་པ་པ་མན་ཆད་དང༌། ཉན་རང་འཕགས་པ་སློབ་པ་རྣམས་ལའང་ཡོད་པས་དེ་གཅད་པའི་ཕྱིར་དུ། གང་ཟག་གསུམ་པོ་ལ་མ་རིག་
པ་སྤངས་པ་ཞེས་གསུངས་པས་དག་པ་སའི་བྱང་སེམས་དང༌། ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པ་གཉིས་ལ་བྱ་སྟེ་དེ་གསུམ་གྱི་ངོར་མི་བདེན་པའོ། །གང་ཞིག་མི་བདེན་པ་ནི་དེ་ཡང་ཞེས་པ་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་སོ། །མི་བདེན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་བདེན་པར་རློམ་པ་སྟེ་
བདེན་ཞེན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བདེན་འཛིན་གྱི་མ་རིག་པ་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། ། དེས་ན་ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་གང་ཟག་གསུམ་པོ་དེའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོར་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་འགྲེལ་པས་དེ་རྣམས་ཀྱི་ངོར་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་མིན་
16-2-104b


པར་ཡེ་མ་བསྒྲུབས་པར་བདེན་པ་མིན་ཞེས་བསྒྲུབས་པ་ལ། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་མིན་པར་བསྒྲུབས་པར་འཛིན་པ་ནི། ཧ་ཅང་ཡང་བློའི་འཇུག་པ་རྩིངས་པས་སློབ་དཔོན་གྱི་དགོངས་པ་རང་གི་བློའི་དྲི་མས་སྦགས་ནས་འཆད་པའི་ལུགས་ངན་པའོ། །དེ་
ལྟར་སྒྲུབ་པ་ཡང་གང་ཟག་དེ་གསུམ་ལ་མིན་གྱི། དེ་གསུམ་གྱི་ངོར་བདེན་པ་མིན་པ་གང་ཟག་གཞན་བདག་ཅག་རྣམས་ལྟ་བུ་ལ་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ཟག་དེ་གསུམ་མིན་པའི་འོག་མ་རྣམས་ལ་ནི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བདེན་འཛིན་ཡོད་པས། དེ་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་
རྫོབ་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོར་གང་ཡང་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པར་སྒྲུབ་མི་ནུས་སོ། །སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟ་མིན་པར་དེ་དག་གི་ངོར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་མིན་པ་བསྒྲུབ་ན་ནི་ཤིན་ཏུ་མ་འབྲེལ་བའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་འགྱུར་ཏེ། བློ་དེའི་ངོར་གཞི་དེ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་
པར་འགྲུབ་པ་ལ་གཞི་དེ་བརྫུན་པར་འགྲུབ་དགོས་པས་དེ་ལ་བདེན་ཞེན་མེད་པ་རྒྱུ་མཚན་དུ་འགོད་པ་ནི་བཞད་གད་ཀྱི་གནས་སོ། །བློ་དེའི་ངོར་གཞི་དེ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་འགྲུབ་པ་ལ་གཞི་དེ་བརྫུན་པར་འགྲུབ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། བུམ་སོགས་ལ་
ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཞེས་པའི་ཚིག་ཟུར་གྱི་བདེན་པ་འཇོག་པ་ན་བློ་དང་དོན་གཉིས་ལས། དོན་ལ་བདེན་པར་མི་འཇོག་པར། བདེན་འཛིན་ཀུན་རྫོབ་པའི་ངོ་ཉིད་དུ་བདེན་པར་གཞག་དགོས་པར་མཐོང་བ་ན། ཁྱད་པར་དེ་མ་སྦྱར་ན་བདེན་པར་མི་འགྲུབ་
ཅིང་བརྫུན་པ་ཡིན་པར་མཐོང་དགོས་པའི་གནད་ཀྱིས་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། ལུགས་འདི་ལ་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་མངོན་པ་གོང་འོག་ནས་བཤད་པ་དང་མི་མཐུན་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཤེས་པ་གལ་ཆེ་བར་སྣང་བས་དེ་
16-2-105a


བཤད་ན། དངོས་པོ་བདེན་འཛིན་ལ་གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདེན་འཛིན་གཉིས་ཡོད་ལ། དེ་ཉིད་བདག་འཛིན་གཉིས་སུའང་བཞེད་པ་ནི་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །བདེན་འཛིན་དེ་འཇུག་འགྲེལ་དང༌། བཞི་བརྒྱ་པའི་འགྲེལ་པ་
གཉིས་ཀར་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པར་བཤད་ལ། མ་རིག་པ་དེ་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་གྱིས་སྤངས་པ་དང༌། བཞི་བརྒྱ་པའི་འགྲེལ་པར་མི་སྐྱེ་བའི་ཆོས་ལ་བཟོད་པ་ཐོབ་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱིས་སྤངས་པར་བཤད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་
མ་རིག་པ་ནི། བདག་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རིག་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང༌། དེ་ཡང་རིག་པ་དེ་མེད་པ་ཙམ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པ་ཙམ་ལ་མི་བྱེད་ཀྱི། འགལ་ཟླ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་གང་ཟག་དང་ཆོས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་སྒྲོ་འདོགས་པའོ། །དེ་
ལྟར་བྱས་ན་ཆོས་ཀྱི་བདག་ཏུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པར་འཇོག་པ་དང༌། ང་དང་ང་ཡི་བ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པ་གཉིས་འཇིག་ལྟར་འཇོག་པ་རྣམས་མངོན་པ་བ་དང་མི་མཐུན་ནོ། །མངོན་པ་བའི་ལུགས་
ཀྱིས་ནི་མཛོད་འགྲེལ་གྱི་གནས་དགུ་པ་ལས་བཤད་པ་ལྟར། གང་ཟག་རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་རྫས་སུ་ཡོད་པར་འཛིན་པ་འཇིག་ལྟ་ངར་འཛིན་དང༌། བདག་གི་བ་རྣམས་གང་ཟག་རྫས་ཡོད་དེའི་དབང་བསྒྱུར་བྱར་འཛིན་པ་ནི། འཇིག་ལྟ་བདག་
གིར་འཛིན་པར་འཇོག་པ་ཡིན་ཏེ་ཆེས་མི་མཐུན་ནོ། །གང་ཟག་རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་རྫས་ཡོད་དུ་འཛིན་པ་ནི་གྲུབ་མཐས་བློ་མ་བསྒྱུར་བ་ལ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱང༌། གང་ཟག་ཕུང་པོ་དང་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པའི་གཞན་དུ་ཡོད་པར་འཛིན་པ་ནི་གྲུབ་
16-2-105b


མཐས་བློ་མ་བསྒྱུར་བ་ལ་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་མཐར་འཛིན་པར་ལྟ་བ་ཡང་གཉིས་སོ། །གལ་ཏེ་གང་ཟག་དང་ཆོས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཡོད་པར་འདོད་པའི་ཕྱོགས་ལ། དེ་ལྟར་འཛིན་པ་དེ་རྣམས་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པ་དང༌། བདག་འཛིན་
གཉིས་སུ་ཇི་ལྟར་སྒྲུབ་ཅེ་ན། གང་ཟག་དང་ཆོས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི། དེ་འགོག་པའི་རིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁེགས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེའི་ཚེ་དེ་ལྟར་འཛིན་པ་དེ་ཞེན་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བའི་བདེན་འཛིན་དུ་འགྲུབ་ལ། དེ་གྲུབ་ན་གང་ཟག་དང་ཆོས་གཉིས་
བདེན་གྲུབ་ཏུ་འཛིན་པ་བདག་འཛིན་གཉིས་སུ་འགྲུབ་བོ། །དེ་རྣམས་གྲུབ་ན་བདེན་འཛིན་དེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་རིག་པའི་འགལ་བ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་སུ་འགྲུབ་པས། མ་རིག་པར་འགྲུབ་ཅིང༌། དེ་མ་ཟད་བར་དུ་འཇིག་ལྟ་ཡང་མི་འཛད་པར་སྒྲུབ་ནུས་པས། ཉོན་
མོངས་ཅན་གྱི་མ་རིག་པར་འགྲུབ་པས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་འཇོག་ཤེས་པ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེའོ། །འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་ཉོན་མོངས་གཞན་རྣམས་ཀྱང་བདེན་འཛིན་གྱི་གཏི་མུག་ལས་འཇུག་ཚུལ་ནི། བཞི་བརྒྱ་པ་ལས། ལུས་
ལ་ལུས་དབང་ཇི་བཞིན་དུ། །གཏི་མུག་ཀུན་ལ་གནས་འགྱུར་ཏེ། །ཞེས་པའི་འགྲེལ་པ་ལས། གཏི་མུག་ནི་དེ་རྣམས་ཇི་ལྟར་བདེན་པར་རྟོགས་པ་ལས་རྨོངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དངོས་པོ་བདེན་པའི་རང་གི་ངོ་བོར་ལྷག་པར་སྒྲོ་འདོགས་པར་རབ་ཏུ་འཇུག་གོ། འདོད་ཆགས་
ལ་སོགས་པ་དག་ཀྱང་གཏི་མུག་གིས་ཀུན་ཏུ་བརྟགས་པའི་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་ཁོ་ན་ལ། སྡུག་པ་དང་མི་སྡུག་པ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་སྒྲོ་འདོགས་པར་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། གཏི་མུག་ལས་ཐ་མི་དད་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། གཏི་མུག་ལ་བརྟེན་
16-2-106a


པར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། གཏི་མུག་གཙོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བཤད་ན། འཇུག་གོ་ཞེས་པ་ཡན་གྱིས་གཏི་མུག་བདེན་འཛིན་དུ་སྟོན་ནོ། །ཆགས་སོགས་རྣམས་གཏི་མུག་ལས་ཐ་མི་དད་པར་འཇུག་པ་ནི། གཏི་མུག་དང་མཚུངས་
ལྡན་དུ་འཇུག་གི་དེ་དང་བྲལ་བར་མི་འཇུག་པའོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཆགས་སོགས་ནས་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ཡན་ནོ། །དེ་ལ་ཡུལ་ལ་ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་གི་ཁྱད་པར་སྒྲོ་འདོགས་པ་ནི་ཆགས་སྡང་གཉིས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཚུལ་མིན་ཡིད་བྱེད་ཡིན་པས། ཆགས་
སྡང་གཉིས་ཀྱི་འཛིན་སྟངས་སྟོན་པ་མིན་ནོ། །དེས་ན་གཏི་མུག་གིས་ཀུན་བརྟགས་པ་ཁོ་ན་ལ་ཞེས་སོགས་ནི། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཁོ་ནའི་ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་སྒྲོ་བཏགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆགས་སྡང་གཉིས་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའོ། །གཏི་མུག་གིས་
བཏགས་པའི་བདེན་གྲུབ་ཁོ་ན་ཆགས་སོགས་ཀྱི་དམིགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་དམིགས་པར་སྟོན་པ་མིན་ཏེ། བདག་འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་གཉིས་ཀའི་དམིགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་དམིགས་པ་གཞི་གྲུབ་པ་ཡིན་ལ། ཆགས་སོགས་ཀྱང་གཏི་མུག་དང་མཚུངས་
ལྡན་ཡིན་པས་དམིགས་པ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚུལ་མིན་ཡིད་བྱེད་དེ་གཉིས་ཀྱིས་དྲངས་པའི་ཡུལ་ལ་འདོད་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དང༌། མི་འདོད་པ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ནི། ཆགས་པ་དང་སྡང་བར་འགྱུར་བས། གང་ཟག་རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་
རྫས་ཡོད་དུ་འཛིན་པས་དྲངས་པའི་འདོད་མི་འདོད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་ཙམ་ཞིག་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དུ་འཇོག་པ་མིན་པའི་ཕྱིར། ཆགས་སྡང་གཉིས་ཀྱང་འཇོག་ཚུལ་མི་འདྲའོ། །གཏི་མུག་ལ་བརྟེན་པར་ཡང་འགྱུར་ཏེ་ཞེས་པ་ནི། རང་གི་མཚན་ཉིད་
16-2-106b


ཀྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་གཏི་མུག་སྔོན་དུ་སོང་བས་ཆགས་སོགས་འདྲེན་པའི་དོན་ནོ། །ལུས་ལ་ལུས་དབང་ཞེས་པའི་དཔེ་ནི། དབང་པོ་གཞན་བཞི་ལ་ལུས་དབང་ཟུར་དུ་བཞག་པའི་རྟེན་མེད་པ་བཞིན་དུ། ཉོན་མོངས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་གཏི་མུག་ལ་བརྟེན་
ནས་འཇུག་ཅིང༌། དེ་དང་མི་འབྲལ་བར་འཇུག་པའི་དོན་ནོ། །དེས་ན་གཏི་མུག་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་འཇོམས་པར་འགྱུར་བས། འདིའི་གཉེན་པོ་རྟེན་འབྱུང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་བའི་གཏམ་ཉིད་ལ་གུས་པར་བྱ་བར་གསུངས་སོ། །དངོས་
པོ་བདེན་འཛིན་འདི་ནི་འཁོར་བའི་རྩ་བའི་མ་རིག་པར་ཡང་སྟོང་ཉིད་བདུན་ཅུ་པ་ལས་གསུངས་ཤིང༌། རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལས་ཀྱང༌། གང་ཡང་རུང་བའི་གནས་རྙེད་ན། །ཉོན་མོངས་སྦྲུལ་གདུག་གཡོ་ཅན་གྱིས། །ཟིན་པར་འགྱུར་རོ་གང་གི་སེམས། །གནས་
མེད་དེ་དག་ཟིན་མི་འགྱུར། །ཞེས་བདེན་འཛིན་གྱི་དམིགས་གཏད་གང་ཡང་རུང་བའི་གནས་ཤིག་རྙེད་ན། ཉོན་མོངས་པའི་སྦྲུལ་གྱིས་འཛིན་པར་གསུངས་ཤིང༌། ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ། གནས་དང་བཅས་པའི་སེམས་ལྡན་ལ། །ཉོན་མོངས་
དུག་ཆེན་ཅིས་མི་འབྱུང༌། །ཞེས་གསུངས་པས་འདི་ནི་འཕགས་པའི་བཞེད་པ་དམ་པའོ། །རྐང་པ་ཕྱི་མ་གཉིས་ཀྱི་མཚམས་སྦྱོར་དུ། གང་དག་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དམིགས་ཀྱང༌། ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་སྤོང་བར་འདོད་པ་དེ་དག་ལ་
ནི། ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བ་མི་སྲིད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་ཞེས་དང༌། ཕྱི་འགྲེལ་ལས་ཀྱང༌། དངོས་པོར་དམིགས་པ་ཡིན་ན་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་རབ་འབྱམས་ངེས་པར་བཟློག་ཏུ་མེད་པ་རྣམས་འབྱུང་
16-2-107a


ངོ༌། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། རེ་ཞིག་གལ་ཏེ་དངོས་པོ་དེ་ཡིད་དང་མཐུན་པ་ཡིན་ན་ནི། དེའི་ཚེ་དེ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་བཟློག་པར་དཀའོ། །ཅི་སྟེ་མི་མཐུན་ན་ནི་དེའི་ཚེ་དེ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ཚིག་པ་ཟ་བ་བཟློག་པར་དཀའོ། །ཞེས་
གསུངས་ཤིང༌། ཡུལ་དེ་ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་གང་ཡང་མིན་པ་ཞིག་ནའང་མ་རིག་པ་སྐྱེ་བར་འགྲེལ་པ་ལས་གསུངས་ཏེ། ཡུལ་དེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པ་ཞིག་རྒྱུད་ལ་འཇུག་བཞིན་པ་ན། ཡང་ན་འདོད་ཆགས། ཡང་ན་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་དེ་གཉིས་
མིན་ནའང་གཏི་མུག་གི་རིགས་འདྲ་འཇུག་པར་བཞེད་ལ། སྤྱོད་འཇུག་ལས་ཀྱང༌། དམིགས་པ་དང་ནི་བཅས་པའི་སེམས། །འགའ་ཞིག་ལ་ནི་གནས་པར་འགྱུར། །སྟོང་པ་ཉིད་དང་བྲལ་བའི་སེམས། །འགགས་པ་སླར་ཡང་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །འདུ་ཤེས་མེད་པའི་
སྙོམས་འཇུག་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཕྱོགས་འདི་ལ་སློབ་དཔོན་འདི་གཉིས་དང་སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་གསུམ་འཕགས་པའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་བ་ལ་ཁྱད་པར་མེད་དོ། །འདིའི་གནད་ཀྱིས་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་གི་ལམ་ཙམ་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་
བར་བཤད་པ་ནི་དགོངས་པ་ཅན་ཡིན་ལ། ལམ་དེའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་རྣམས་ཀྱང་ལྷག་མ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ང་རྒྱལ་སོགས་ཀྱང་ཤེས་པར་ནུས་ལ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་མ་རིག་པ་དང་འཇིག་ལྟ་
དང་མཐར་ལྟ་ལ་ཡང་ཀུན་བཏགས་དང་ལྷན་སྐྱེས་གཉིས་ཀ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ་ཚིག་མངས་སུ་དོགས་ནས་མ་བྲིས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འཛིན་པའི་རྣམ་རྟོག་ལ་སྒོམ་སྤང་ཆེ་འབྲིང་དགུར་བྱས་ནས། གཉེན་པོ་སྒོམ་ལམ་
16-2-107b


དགུ་དང་སྦྱོར་བ་ཡང༌། གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་དུ་འཛིན་པའི་རྣམ་རྟོག་ལ་སྒོམ་སྤང་ཆེ་འབྲིང་དགུར་བྱས་ནས། སྒོམ་ལམ་དགུ་དང་སྤང་གཉེན་དུ་སྦྱོར་བར་བཤད་པ་བཞིན་དུ། རེ་ཞིག་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཕྲ་རགས་གཉིས་ཀ་རྫོགས་པར་རྟོགས་མི་ནུས་པའི་
གདུལ་བྱ་འགའ་ཞིག་གི་ངོར་གསུངས་པའི་དྲང་བའི་དོན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། དངོས་པོ་འདི་དག་ཀྱང་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ནི་རང་བཞིན་མེད་བཞིན་དུ་དེར་སྣང་བས་སླུ་བར་བྱེད་ལ། དེ་དག་ལས་གཞན་སྔར་བཤད་པའི་གང་ཟག་གསུམ་ལ་ནི། བཅོས་
མར་གྱུར་པའི་དངོས་པོའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་འགྱུར་གྱི་བདེན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ཡང་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་ཉོན་མོངས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་མ་རིག་པ་ཙམ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར། མ་རིག་པ་དང་དེའི་བག་ཆགས་
ཀྱིས་བསླད་པའི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་གྱི་རྗེས་ཐོབ་ལ་གནས་པའི་འཕགས་པ་རྣམས་ལ་སྣང་གི། འཕགས་པ་སྣང་བ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མངའ་བ་མཉམ་གཞག་ལ་གནས་པ་རྣམས་ལ་ནི་སྣང་བ་མིན་ནོ། །འོ་ན་ལུགས་འདིས་ཤེས་སྒྲིབ་
གང་ལ་བྱེད་ཅེ་ན། འཇུག་འགྲེལ་ལས། དེ་ལ་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ནི་ཤེས་བྱ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་གེགས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་བག་ཆགས་ཡོད་པ་ནི་ལུས་དང་ངག་དག་གི་འཇུག་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རྒྱུ་ཡང་ཡིན་ཏེ། མ་རིག་
པ་དང་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་བག་ཆགས་དེ་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཁོ་ན་ལ་ལྡོག་པར་འགྱུར་གྱི། གཞན་དག་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཏེ། ལུས་དང་ངག་གི་འཇུག་པ་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ཡོད་
16-2-108a


པ་སྤྲེའུ་ལྟར་མཆོང་བ་དང༌། གཞན་ལ་རྨངས་མོ་ཞེས་ཟེར་བའི་ལུས་ངག་གི་གནས་ངན་ལེན་སྟོན་པས་བཀག་ཀྱང་མ་ལོག་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཞེས་པས་ཆགས་སོགས་ཀྱི་བག་ཆགས་ཤེས་བྱ་གཅོད་པའི་གེགས་སུ་ཡང་
བསྟན་པས། ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་རྣམས་ཤེས་སྒྲིབ་ཡིན་ཏེ། དེའི་འབྲས་བུ་གཉིས་སྣང་འཁྲུལ་པའི་ཆ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེར་བསྡུའོ། །ཉོན་མོངས་ཀྱི་ས་བོན་ལ་བག་ཆགས་སུ་བཞག་པ་གཅིག་དང༌། ཉོན་མོངས་ཀྱི་ས་བོན་མིན་པའི་བག་ཆགས་གཉིས་
ལས་ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་འཇོག་པ་ནི་ཕྱི་མ་སྟེ། ཉོན་མོངས་ཀྱི་ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཟད་པས་བདེན་འཛིན་མི་སྐྱེ་ཡང༌། བག་ཆགས་ཀྱིས་བསླད་པས་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་པའི་བློ་སྐྱེད་པའོ། །སངས་མ་རྒྱས་པའི་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་མ་རིག་
པ་མ་སྤངས་པས། རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་སྣང་བཅས་ཀྱི་རྟོག་པ་དང༌། མཉམ་གཞག་ཏུ་སྣང་མེད་དུ་འགྱུར་བའི་རེས་འཇོག་ཡོད་ལ། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དམ་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་པའི་རྣམ་པ་མངོན་པར་ཏེ་མངོན་དུ་གྱུར་པར་རྫོགས་པར་
ཏེ་མ་ལུས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་སྟེ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་གི་རྣམ་རྟོག་གི་རྒྱུ་བ་ཐམས་ཅད་གཏན་ལོག་པས། མཉམ་གཞག་དང་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་སྣང་བའི་རྟོག་པ་ཡོད་མེད་རེས་འཇོག་པ་མེད་དོ། །གཏན་ཞེས་པའི་ཚིག་གིས་འཕགས་པ་
གཞན་ལ་མཉམ་གཞག་ཏུ་ལོག་པ་ནི་རེས་འགའ་བར་སྟོན་ལ། དེའི་ཕྱིར་མཉམ་རྗེས་རེས་འཇོག་པ་ཡོད་དོ། །དེས་ན་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་མ་རིག་པ་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་ནི་སྣང་བ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་མིན་གྱི། མཉམ་རྗེས་སུ་སྣང་བ་ཡོད་མེད་རེས་
16-2-108b


འཇོག་ཏུ་འབྱུང་བའི་སྒྲུབ་བྱེད་དོ། །སེམས་དང་སེམས་བྱུང་གི་རྒྱུ་བ་ནི་རྣམ་རྟོག་ལ་བཞེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཚིག་གསལ་ལས། རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་ཡིན་ན་དེ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེ་ནི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་སྐད་དུ་མདོ་ལས། 
དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ལ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་ཡང་མེད་ན། ཡི་གེ་རྣམས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས་ཞེས་གསུངས་སོ། །ཞེས་བཤད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། དེ་ལ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད། འཕགས་པ་སྣང་བ་དང་བཅས་
པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་ཡིན་ལ། དེའི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་སྔ་མའི་དོན་ནི། སོ་སྐྱེས་དོན་དམ་པར་གྲུབ་པར་བཟུང་བའི་བུམ་སོགས་དེ་ཉིད། སྔར་བཤད་པའི་འཕགས་པ་
གསུམ་མཉམ་གཞག་ལས་ལངས་པའི་རྗེས་ཐོབ་སྣང་བ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་ཡིན་པར་བསྟན་པས། དེ་རྣམས་ཀྱི་ངོར་བདེན་པ་ཙམ་གཅོད་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡིན་པ་མི་གཅོད་ཅིང༌། སོ་སྐྱེས་བུམ་སོགས་ལ་དོན་དམ་དུ་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་ཞེན་
ཡུལ་འཕགས་པ་ལ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགྱུར་བར་སྟོན་པ་མིན་ཏེ་དེ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞུང་ཕྱི་མའི་དོན་ནི་རྟེན་འབྲེལ་ཀུན་རྫོབ་པའི་རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པར་སྟོན་པས་བུམ་པ་ལ་སོགས་པའི་གཞི་གཅིག་ཉིད། སོ་སྐྱེ་ལ་
ལྟོས་ནས་ཀུན་རྫོབ་དང༌། འཕགས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་དོན་དམ་མོ། །ཞེས་གཞུང་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བཟློག་སྟེ་སྨྲ་བ་ནི། བློ་གང་གི་ངོར་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་སོང་བ་དེའི་ངོར་བདེན་པ་ཁེགས་དགོས་པ་མ་ཤེས་པའི་གཏམ་མོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་དོན་
16-2-109a


དམ་པ་ནི་རང་བཞིན་ཉིད་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ཡང་སླུ་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་དེ་རྣམས་ཀྱིས་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །རང་བཞིན་ཉིད་ཡིན་ཞིང་ཞེས་པའི་ཉིད་ཀྱི་
སྒྲ་ནི་ངེས་གཟུང་ཡིན་ལ། དེས་གང་གཅོད་པ་ནི་འཕགས་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་བདེན་པ་ནི་མཉམ་གཞག་ཏུ་སྣང་མེད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང༌། རྗེས་ཐོབ་ཏུ་སྣང་བཅས་ཀྱི་རང་བཞིན་དུ་འཇོག་པ་ལྟ་བུའི་རེས་འཇོག་མིན་པར། དུས་རྟག་ཏུ་རང་བཞིན་ལ་
མཉམ་པར་བཞག་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་ཞེས་པའོ། ། དེ་ཡང་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་ནི་དོན་དམ་བདེན་པའི་བདེན་པ་དེ་བདེན་གྲུབ་མ་ཡིན་པར་བསྟན་པར་བཞེད་ནས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཟིགས་པའི་ངོར་སླུ་བ་མེད་པར་གནས་པ་བདེན་པའི་དོན་དུ་བཤད་དོ། །གཉིས་
པ་ལ་གཉིས། རྩ་བའི་ཚིག་དོན་བཤད་པ་དང༌། དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་བསྟན་པར་འདོད་པས། དོན་དམ་བདེན་པ་དེ་ནི་སྒྲས་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྒྲ་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཤེས་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་
ཕྱིར། དངོས་སུ་བསྟན་པར་མི་ནུས་པས་ཉན་འདོད་པ་རྣམས་ལ། དེའི་རང་བཞིན་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་སོ་སྐྱེ་རང་གིས་མྱོང་བའི་དཔེ་བཤད་པ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཤེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡུལ་མིན་པའི་དོན་ནི་དངོས་སུ་བསྟན་པར་མི་ནུས་པས་ཞེས་གསུངས་
པ་ལྟར་ཏེ། དེ་ཡང་ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས་མངོན་སུམ་དུ་བསྟན་པར་མི་ནུས་ཞེས་འབྱུང་བའོ། །དེའི་དོན་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གཞན་ལས་ཤེས་པར་བྱ་བ་མིན་པར་གསུངས་པའི་འགྲེལ་པ་ཚིག་གསལ་ལས། ཇི་ལྟར་རབ་རིབ་ཅན་དག་གིས་སྐྲ་ཤད་ལ་
16-2-109b


སོགས་པའི་ངོ་བོ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་མཐོང་བ་ན། རབ་རིབ་མེད་པས་བསྟན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། རབ་རིབ་མེད་པ་ལྟར་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པ་རང་གི་ངོ་བོ་མ་མཐོང་བའི་ཚུལ་གྱིས། རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་རྟོགས་པར་མི་ནུས་ཀྱི། ཞེས་རབ་རིབ་ཅན་ལ་རབ་
རིབ་མེད་པས་སྐྲ་ཤད་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་ཀྱང༌། རབ་རིབ་མེད་པས་མཐོང་བ་འདྲ་བའི་སྐྲ་ཤད་མེད་པ་མི་རྟོགས་པར་གསུངས་པས། ཉན་པ་པོས་དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་ཀྱང་སྐྲ་ཤད་མེད་པ་མི་རྟོགས་པ་མིན་ནོ། །དེ་དཔེར་བྱས་ནས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྟན་པ་ནམ་
རིག་པའི་རབ་རིབ་ཀྱི་བསླད་པ་དང་བྲལ་བས་མཐོང་བ་འདྲ་བ་ཞིག་མི་རྟོགས་ཀྱང༌། སྤྱིར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་རྟོགས་པ་མིན་པར་བཞེད་པས་ན། དོན་དམ་བདེན་པ་ནི་ཟབ་མོའི་དོན་ཅན་གྱི་ངེས་དོན་གྱི་ལུང་དང༌། དེ་ལྟར་སྟོན་པའི་ངག་གིས་བརྗོད་མི་ནུས་པ་དང༌། དེའི་
རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་བློས་ཀྱང་རྟོགས་མི་ནུས་པ་མིན་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཤེས་བརྗོད་ཀྱི་ཡུལ་མིན་པར་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །མིག་རབ་རིབ་ཀྱིས་བསླད་པའི་མཐུ་ཡིས་རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་རང་གི་ལག་གི་བསེ་རུ་ལ་སོགས་
པའི་བཟའ་བཏུང་གི་སྣོད་ཀྱི་ནང་དུ། སྐྲ་ཤད་དང་ལ་སོགས་པས་སྦྲང་མ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བ་ན། སྐྲ་ཤད་དང་སྦྲང་མ་སོགས་ཡིན་པར་ངོ་བོ་ལོག་པ་གང་ཞིག་རྣམ་པར་བརྟགས་པ་ན། དེ་བསལ་བར་འདོད་ནས་སྣོད་དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བསྒྲེ་བཟློག་བྱེད་པའི་
ཚེགས་ཐོབ་པར་རིག་སྟེ། མིག་དག་པའི་རབ་རིབ་མེད་པས་དེའི་གན་དུ་ཕྱིན་ནས། སྐྲ་ཤད་སོགས་དེ་དག་ཉིད་ཀྱི་བདག་ཉིད་གཞི་གང་དུ་མཐོང་བ་དེར་མིག་གཏད་ཀྱང་སྐྲ་ཤད་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་དག་མ་དམིགས་ཤིང༌། སྐྲ་ཤད་དེའི་རྟེན་ཅན་ཏེ་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་གང་
16-2-110a


ཡང་རྟོག་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཡང་གང་གི་ཚེ་རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་རབ་རིབ་མེད་པ་ལ། སྐྲ་ཤད་མཐོང་ངོ་ཞེས་རང་གི་བསམ་པ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ། རབ་རིབ་ཅན་གྱི་རྣམ་རྟོག་བསལ་བར་འདོད་པས་དེའི་ངོར་བྱས་ནས། འདི་ན་སྐྲ་
ཤད་མེད་དོ་ཞེས་དགག་པ་ལྷུར་བྱེད་པའི་ཚིག་སྨྲ་མོད་ཀྱང༌། སྨྲ་བ་པོ་འདི་ལ་སྐྲ་ཤད་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་མེད་དོ། །རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་མཐོང་བའི་སྐྲ་ཤད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི། རབ་རིབ་མེད་པས་མཐོང་བ་དེ་ཡིན་གྱི། རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་མཐོང་བ་དེ་མིན་ནོ། །དཔེ་
གཉིས་པོ་དེ་བཞིན་དུ་དོན་གྱི་སྐབས་འདིར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤག །ཤེས་པར་བྱེད་ཚུལ་ནི། མ་རིག་པའི་རབ་རིབ་ཀྱིས་གནོད་པ་བྱས་པ་སྟེ་བློ་བསླད་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་མཐོང་བ་རྣམས་ཀྱིས། ཕུང་པོ་དང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་དམིགས་
པ་ནི། ཕུང་སོགས་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཀུན་རྫོབ་པ་སྟེ་རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་སྐྲ་ཤད་དམིགས་པ་ལྟ་བུའོ། །ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དེ་ཉིད་མ་མཐོང་བས་དམིགས་པ་དེ་དག་ཉིད། མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཤེས་སྒྲིབ་དང་བྲལ་བའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས། རབ་རིབ་
ཅན་མ་ཡིན་པའི་མིག་གིས་སྐྲ་ཤད་མ་མཐོང་བའི་ཚུལ་དུ། ཕུང་སོགས་ཀྱི་རང་བཞིན་གང་དུ་གཟིགས་པའི་ཡུལ་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་རབ་རིབ་མེད་པའི་མིག་གིས་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བ་
ཙམ་ཡང་མ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མ་རིག་པས་བསླད་པའི་བློ་ལ་སྣང་བའི་ཕུང་སོགས་ཀུན་རྫོབ་པ་མ་གཟིགས་ན། དེ་རྣམས་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཡོད་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གཟིགས་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕུང་སོགས་ཀུན་
16-2-110b


རྫོབ་པ་རྣམས་མེད་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། དང་པོར་སེམས་བསྐྱེད་པའི་གང་ཟག་ནི་མ་རིག་པས་བསླད་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། སྐྱོན་འདི་མེད་ཚུལ་བཤད་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཤེས་བྱ་མཁྱེན་ཚུལ་ནི་གཉིས་
ཏེ། དོན་དམ་བདེན་པའི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཚུལ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཚུལ་ལོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་རྫོབ་པའི་སྣང་བ་རྣམས་མ་གཟིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས། དེ་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཁྱེན་
པའོ། །གཉིས་པ་ནི། མི་སྣང་ཡང་རྟོགས་པའི་ཤུགས་རྟོགས་སངས་རྒྱས་ལ་གཞག་ཏུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར། སྣང་ནས་མཁྱེན་དགོས་པས་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དེའི་ངོར། ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གཉིས་སུ་སྣང་བའི་ཚུལ་གྱིས་མཁྱེན་པའོ། །སངས་
རྒྱས་ཀྱི་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པ་དེ་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསླད་ནས་ཕུང་སོགས་སྣང་བ་མིན་ཀྱང༌། གང་ཟག་གཞན་གྱི་ཤེས་པ་མ་རིག་པས་བསླད་པ་ལ་སྣང་བ་སངས་རྒྱས་ལ་སྣང་དགོས་ཏེ། སྣང་བ་དེ་མེད་པར་མི་རུང་ལ་ཀུན་རྫོབ་དེ་ཡོད་ན་ཇི་སྙེད་པ་
མཁྱེན་པས་དམིགས་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རབ་རིབ་དང་བྲལ་བའི་མིག་ཤེས་ལ། རབ་རིབ་ཅན་ལ་སྣང་བའི་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བ་མེད་ཀྱང༌། སྣང་བ་དེ་མེད་མི་དགོས་པས་སངས་རྒྱས་དང་མི་འདྲའོ། ། གཉིས་སྣང་འཁྲུལ་པའི་བག་ཆགས་མ་ཟད་ཀྱི་བར་དུ་ཇི་
ལྟ་བ་དང༌། ཇི་སྙེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་འཇལ་བ་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་སྐྱེ་མི་ནུས་པས། མཉམ་རྗེས་རེས་འཇོག་ཏུ་འཇལ་དགོས་པས་ཡེ་ཤེས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གི་སྟེང་ནས་དེ་གཉིས་འཇལ་བ་མི་འོང་ངོ༌། །འཁྲུལ་བའི་བག་ཆགས་མ་ལུས་པར་སྤངས་
16-2-111a


པ་ན། ཡེ་ཤེས་སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེའི་སྟེང་དུ་ཡང་ཡེ་ཤེས་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་སྐྱེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་པས། དུས་གཅིག་ཏུ་ཤེས་བྱ་གཉིས་མངོན་སུམ་དུ་འཇལ་མི་འཇལ་གྱི་རེས་འཇོག་མི་དགོས་སོ། །དེས་ན། 
མཁྱེན་པའི་སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ཀྱང༌། །ཤེས་བྱའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཀུན་ཁྱབ་ཅན། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་མི་འགལ་ལོ། །ཡེ་ཤེས་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན་ཀྱང་ཡུལ་གཉིས་ལ་ལྟོས་པའི་མཁྱེན་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་གཉིས་འོང་བ་ལ་འགལ་བ་ཅུང་
ཟད་ཀྱང་མེད་པ་ནི། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉག་གཅིག་གི་ཁྱད་ཆོས་སུ་འདུག་པ་ལ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མཁྱེན་ཚུལ་གཅིག་པུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཁྱེན་ཚུལ་དུ་བྱས་ནས། ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐུགས་རྒྱུད་ལ་མེད་པར་གདུལ་བྱའི་རྒྱུད་
ཀྱིས་བསྡུས་ཞེས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པ་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་དང༌། ཁ་ཅིག །ཇི་ལྟ་བ་མཁྱེན་པ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐུགས་རྒྱུད་ལ་མེད་ཅེས་ཡེ་ཤེས་གཉིས་ཀ་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པར་སྣང་ངོ༌། །འདིའི་ལྷག་མ་འགའ་ཞིག་འབྲས་བུའི་
སྐབས་སུ་བཤད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་གཉིས་སྣང་ཐམས་ཅད་ནུབ་པ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་ནི་མཐོང་བ་མེད་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེས་ན་ཇི་ལྟར་སངས་རྒྱས་དེ་དག་གིས་དོན་དམ་བདེན་པ་གཟིགས་ཤེ་ན། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་གཟིགས་ངོར་གཉིས་སྣང་
ནུབ་པས་གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་མི་གཟིགས་པ་ནི་བདེན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་མ་གཟིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་དག་གིས་གཟིགས་སོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །འདི་རྩོད་པའི་ལན་དུ་འགྲོ་ཚུལ་ནི། ཇི་ལྟ་བ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དེས་ཕུང་སོགས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་
16-2-111b


སུམ་དུ་གཟིགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཕུང་སོགས་རྣམས་གཟིགས་ངོ་དེར་མ་གྲུབ་པ་དེ་དག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཕུང་སོགས་མ་གཟིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་དག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཟིགས་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རང་འགྲེལ་ལས། དངོས་པོ་བྱས་པ་ཅན་
ལ་མ་རེག་པར་རང་བཞིན་འབའ་ཞིག་མངོན་སུམ་དུ་མཛད་པས། དེ་ཉིད་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཞེས་བརྗོད་དོ། །ཞེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དོན་དམ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཆོས་ཅན་ལ་མ་རེག་པར་ཆོས་ཉིད་འབའ་ཞིག་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་གསུངས་
ཏེ། ཕུང་སོགས་མ་གཟིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་དག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཟིགས་པར་གསུངས་པ་དང་དོན་གཅིག་གོ། མཐོང་བ་མེད་པ་ནི་མཐོང་བ་དམ་པའོ་ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ཡང༌། ཅི་ཡང་མི་མཐོང་བ་མཐོང་བར་མི་བཞེད་ཀྱི། སྔར་བཤད་པ་ལྟར་སྤྲོས་པ་མ་
མཐོང་བ་ནི་སྤྲོས་བྲལ་མཐོང་བར་འཇོག་པས། མཐོང་མ་མཐོང་གཞི་གཅིག་ལ་བྱེད་པ་མིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡང་སྡུད་པ་ལས། གཟུགས་རྣམས་མི་མཐོང་ཚོར་བ་དག་ཀྱང་མི་མཐོང་ཞིང༌། །འདུ་ཤེས་མཐོང་བ་མེད་ལ་སེམས་པ་མི་མཐོང་ཞིང༌། །གང་ལ་རྣམ་
པར་ཤེས་དང་སེམས་ཡིད་མཐོང་མེད་པ། །འདི་ནི་ཆོས་མཐོང་ཡིན་ཞེས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསྟན། །ནམ་མཁའ་མཐོང་ཞེས་སེམས་ཅན་ཚིག་ཏུ་རབ་བརྗོད་པ། །ནམ་མཁའ་ཇི་ལྟར་མཐོང་སྟེ་དེས་འདི་བརྟག་པར་གྱིས། །དེ་ལྟར་ཆོས་མཐོང་བ་ཡང་
དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བསྟན། །མཐོང་བ་དཔེ་གཞན་གྱིས་ནི་བསྙད་པར་ནུས་མ་ཡིན། །ཞེས་མི་མཐོང་བ་ཕུང་པོ་ལྔ་དང༌། མཐོང་བ་ནི་ཆོས་ཞེས་གསུངས་ལ། དེ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཏེ། སུས་རྟེན་འབྲེལ་མཐོང་བ་དེས་ཆོས་མཐོང་ངོ་ཞེས་
16-2-112a


གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཡང་དཔེར་ན་ནམ་མཁའ་ནི་ཐོགས་པའི་རེག་བྱ་བཅད་ཙམ་ཡིན་ལ། དེ་མཐོང་ངམ་རྟོགས་པ་ནི་དགག་བྱ་སྒྲིབ་ཐོགས་ཡོད་ན་དམིགས་སུ་རུང་བ་ལས་མ་མཐོང་བ་ལ་བྱེད་པ་དང་འདྲ་སྟེ། དེར་ཡང་
མཐོང་བ་ནི་ནམ་མཁའ་དང་མ་མཐོང་བ་ནི་སྒྲིབ་ཐོགས་སོ། །དཔེ་དེ་བཞིན་དུ་མཐོང་བ་མིན་པར་སྔོན་པོ་མཐོང་བ་བཞིན་དུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བ་ནི་རྐང་པ་ཐ་མས་བཀག་གོ། མ་གཟིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཟིགས་པའི་ཤེས་བྱེད་དུ་བདེན་པ་གཉིས་ལ་འཇུག་པ་
ལས། ལྷའི་བུ་གལ་ཏེ་དོན་དམ་པར་ན་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ལུས་དང་ངག་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་རང་བཞིན་དུ་འགྱུར་ན་ནི་དེ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གྲངས་སུ་མི་འགྲོ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །འོན་ཀྱང་ལྷའི་བུ་དོན་དམ་པར་ན་དོན་དམ་པའི་
བདེན་པ་ནི་ཐ་སྙད་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་པ། བྱེ་བྲག་མེད་པ་མ་སྐྱེས་པ་མ་འགགས་པ། སྨྲ་བར་བྱ་བ་དང་སྨྲ་བ་དང༌། ཤེས་པར་བྱ་བ་དང༌། ཤེས་པ་དང་བྲལ་བའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དྲངས་པའི་མདོ་སྔ་མའི་དོན་ནི། དོན་དམ་པ་གཟིགས་པའི་ངོར་དོན་
དམ་བདེན་པ་དེ། ཕུང་སོགས་ཀུན་རྫོབ་པ་མ་མཐོང་བའི་ཚུལ་གྱིས་གཟིགས་པ་མིན་པར། ཕུང་སོགས་ལུས་ཀྱི་དང་ངག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་འགྱུར་བ་ལྟར་ཡུལ་དུ་འགྱུར་ན་ནི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པའི་ངོར་སྤྲོས་པ་དང་
མ་བྲལ་བས། དོན་དམ་བདེན་པར་མི་འགྱུར་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སྤྲོས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་བྱས་ན་མ་གཟིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་གཟིགས་པའི་ཤེས་བྱེད་དུ་འགྲོ་བའོ། །མདོ་གཉིས་པའི་དོན་ནི་དོན་དམ་པ་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པའི་ངོར་ནི། དོན་དམ་
16-2-112b


བདེན་པ་བྱེ་བྲག་མེད་པ་ནི་ཁྱད་པར་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་མེད་པའོ། །གཞན་གསུམ་ནི་གོ་སླའོ། །གཟིགས་ངོ་དེར་སྨྲ་བའི་བྱ་བྱེད་དང་བྲལ་བ་ནི་སླའོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་དོན་དམ་ཤེས་པ་དང༌། དོན་དམ་བདེན་པ་དེའི་ཤེས་བྱར་འཇོག་
ཐུབ་ཀྱང༌། ཡེ་ཤེས་དེའི་ངོར་བྱ་བྱེད་དེ་གཉིས་དང་བྲལ་བ་མི་འགལ་བ་ནི། བྱ་བྱེད་གཉིས་ནི་ཐ་སྙད་པའི་བློ་ཁོ་ནའི་ངོར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན་རིགས་ཤེས་རྗེས་དཔག་ཡུལ་ཅན་དང༌། དོན་དམ་བདེན་པ་ཡུལ་དུ་འཇོག་ནུས་ཀྱང༌། ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་
གྱི་བྱ་བྱེད་གཉིས་རིགས་ངོར་མི་འཇོག་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ནས་ལྷའི་བུ་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་གྱི་བར་ལས་འདས་པ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ལྟར་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་བརྗོད་
པ་ལྟར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བརྫུན་ཏེ་སླུ་བའི་ཆོས་སོ། །ཞེས་དྲངས་པའི་དོན་ནི། ཡིན་ཏེའི་བར་གྱིས་དོན་དམ་བདེན་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ལས་འདས་པར་བསྟན་པ་དེའི་ཡུལ་ལས་འདས་ཚུལ། ཇི་ལྟར་ནས་མ་ཡིན་
ནོའི་བར་གྱིས་སྟོན་ཏེ། ཇི་ལྟར་འདི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ན་སྒྲ་དེའི་རྗེས་འབྲང་གི་རྟོག་པ་ལ། ཡུལ་ཡུལ་ཅན་སོ་སོ་བ་གཉིས་སུ་ཆད་པར་སྣང་བ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཇི་ལྟ་བ་མཁྱེན་པ་དེ་ལ་དེ་ལྟར་སྣང་བའི་ཚུལ་གྱིས་དེའི་ཡུལ་
ལས་འདས་པ་སྟེ། གཉིས་སྣང་གི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བརྫུན་པ་སླུ་བའི་ཆོས་ཡིན་པས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མི་སླུ་བ་འབའ་ཞིག་གཟིགས་པའི་ངོར་དེ་མེད་ཅེས་པའོ། །དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པའི་ངོར་ཕུང་སོགས་ཀུན་རྫོབ་
16-2-113a


པ་མི་སྣང་བའི་ཁུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པའི་ངོར། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་སོགས་པའི་གཉིས་ཆོས་ཀྱི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྤྲོས་པ་དེ་དག་གི་རང་གི་ངོ་བོ་དེར་མ་
དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསམ་པ་ལ་དངོས་སུ་ན་འཕགས་པ་རྣམས་ཁོ་ན་ཚད་མ་ཡིན་གྱི། འཕགས་པ་མ་ཡིན་པ་ནི་དངོས་སུ་ཚད་མ་མ་ཡིན་པས། གཞན་སྐྱེ་འཕགས་པའི་དོན་དམ་གྱི་གཟིགས་ངོར་བཀག་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་
གྱིས་གནོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི། ཅི་སྟེ་གཞན་སྐྱེ་དོན་དམ་པར་བཀག་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་གནོད་པ་བརྗོད་པར་འདོད་པས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་སྐབས་སུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐོང་བ་ཡང་ཚད་མར་ཁས་ལེན་ན་དེ་ལྟར་ཡིན་དང༌
གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐོང་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་ཚད་མ་ཡིན་ན་ནི། འཇིག་རྟེན་རང་དགའ་བས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་སྟེ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ཡང་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཡིན་པས། མ་རིག་པ་སྤངས་པར་ཁས་བླང་དགོས་པས་དེ་
ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་ལ་འཕགས་པ་གཞན་གྱིས་ཅི་ཞིག་དགོས་ཏེ་མི་དགོས་ལ། འཕགས་པའི་ལམ་ཚོལ་བ་ཡིས་ཀྱང་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དགོས་པ་མེད་དོ། །འཇིག་རྟེན་རང་དགའ་བའི་བླུན་པོ་ནི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་ཚད་མར་རིགས་པའང་མ་ཡིན་
ནོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་སུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་ཀུན་ཏེ་ཐམས་ཅད་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐོང་བ་ཚད་མ་མིན་པ་དེ་ཡི་ཕྱིར། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་གནོད་པ་མེད་དོ། །རྣམ་ཀུན་འཇིག་རྟེན་ཚད་མིན་ཞེས་པས་
16-2-113b


ལུགས་འདིས་ཚད་མ་གཏན་མི་འདོད་པར་སྟོན་པས། ལུགས་དེ་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང༌། ཁ་ཅིག་ལུགས་དེ་ལེགས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་གཉིས་ཀས་ཀྱང་སློབ་དཔོན་འདིའི་བཞེད་པ་མ་རྟོགས་བཞིན་དུ་སྨྲས་པས། རང་གི་དེ་ཉིད་སྟོན་པ་ཙམ་དུ་
ཟད་དེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐོང་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཚད་མ་མིན་པར་བསྟན་པ་ལ། སྤྱིར་ཚད་མ་མི་བཞེད་པར་གོ་འདུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚད་མ་དང་གཞལ་བྱ་ཡང་ཚིག་གསལ་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་བཀག་ནས། ལྟོས་
འཇོག་གི་ཚད་མ་དང་གཞལ་བྱ་འཇོག་པར་བཤད་པ་ལྟ་བུར་བྱེད་དགོས་ཏེ་འོག་ཏུ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །ལྔ་པ་ནི། འོ་ན་ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་ཉིད་ལས་གྲགས་ཤིང་གྲུབ་པའི་དོན་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་པ་ཉིད་
ཀྱིས་གལ་ཏེ་སེལ་ན། གང་ཟག་དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ནི་དཔེར་ན་ཁ་ཅིག་གིས་ངའི་རྫས་ཕྲོགས་སོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དང༌། གང་ཟག་གཞན་ཞིག་གིས་དེ་ལ་དྲིས་པ་རྫས་དེ་ཅི་ཞིག་ཡིན། དེས་བུམ་པའོ་ཞེས་སྨྲས་པ་ལ། གཞན་དེས་བུམ་
པ་ནི་རྫས་མ་ཡིན་ཏེ། གཞལ་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྨི་ལམ་གྱི་བུམ་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སུན་འབྱིན་པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་ཀྱི། གང་གི་ཚེ་འཕགས་པའི་དོན་དམ་གྱི་གཟིགས་པ་ལ་བརྟེན་ཏེ། སྐྱེ་བོ་དོན་དམ་ལ་མཁས་
པ་ཚད་མར་བྱས་ནས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཏན་ལ་འབེབས་པ་དེའི་ཚེ། འཇིག་རྟེན་གྱི་གནོད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །མཁས་པས་ཕྱོགས་འདིས་གཞན་ཡང་དཔྱད་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི། ང་ནི་བུམ་པའི་བདག་པོ་དང་ལྷས་བྱིན་ནི་འཕྲོག་མཁན་མ་ཡིན་
16-2-114a


ཏེ། ཞེས་པ་དང༌། ངའི་ཞིང་སྟེང་དུ་སྐྱེས་སོ་བྱས་པ་ན་ཅི་ཞིག་སྐྱེས་ཞེས་འདྲི་བ་ལ་མྱུ་གུའོ་ཞེས་བྱས་པ་ན། མྱུ་གུ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་དེ་གཞལ་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་དང༌། རྨི་ལམ་གྱི་གང་ཟག་དང་མྱུ་གུ་བཞིན་ཞེས་སྨྲ་བ་ད་ལྟ་དབུ་
མའི་རིགས་པ་ཆེན་པོར་འདོད་པ་རྣམས་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱིས་གནོད་པར་བསྟན་ཏོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་པའི་ངོར་གཞན་སྐྱེ་ཁས་བླངས་ནས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་གྱི་གནོད་པ་སྤངས་ཏེ། ད་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐོང་བ་ལ་ཡང་གཞན་སྐྱེ་
མེད་པས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ལྟ་བ་ལ་གནས་ནས་ཀྱང་གཞན་སྐྱེ་དགག་པར་འདོད་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་གནོད་པ་མེད་དོ། །ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཕོའི་དབང་པོ་ཅན་འགའ་ཞིག་སྟོན་པ་ན། བུ་འདི་བདག་
གིས་བསྐྱེད་ཅེས་སྨྲ་བར་བྱེད་ལ། དེ་ལྟར་བྱེད་ཀྱང་ཕ་འདིས་ཕོའི་དབང་པོ་ཅན་ཞིག་རང་གི་ལུས་ལས་བཏོན་ནས། བུ་དེའི་མའི་ཁོང་དུ་འཇུག་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། བུ་དེའི་ལུས་ཀྱི་ས་བོན་དུ་གྱུར་པའི་མི་གཙང་བ་ཙམ་ཞིག་མ་དེའི་མངལ་དུ་
བཏབ་པ་སྟེ་ལྡུགས་པའོ། །གང་གི་ཕྱིར་ཕ་འདི་བུ་དེའི་ལུས་ཀྱི་རྒྱུ་བླུགས་ནས་རང་གི་བུ་སྟོན་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར། ས་བོན་དང་བུ་གཉིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་དུ་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བྱ་བར་འཇིག་རྟེན་དུ་གསལ་བར་ངེས་
སོ། །དེའི་ཕྱིར་ས་བོན་གྱི་མི་གཙང་བ་དང་བུ་གཉིས་དང༌། ནས་ཀྱི་ས་བོན་དང་མྱུ་གུ་གཉིས་ལ་སོགས་པ་ལ་གཞན་ལས་སྐྱེ་བར་འཛིན་པ་འཇིག་རྟེན་ལས་ཀྱང་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་དུ་འཛིན་ན་ནི། གང་ཟག་གཞན་
16-2-114b


ལྟར་བུ་དེ་བསྟན་ནས་འདི་ངས་བསྐྱེད་དོ་ཞེས་སྟོན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཤིང་སྡོང་པོའི་ས་བོན་ཙམ་བཏབ་ནས་དེ་ལས་ཤིང་སྡོང་སྐྱེས་པ་ན། ཤིང་སྡོང་འདི་ངས་བཙུགས་སོ་སྙམ་དུ་རྟོག་པ་དེས་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་ངོར་གཞན་སྐྱེ་མེད་པ་སོགས་སྔ་མ་
བཞིན་དུ་སྦྱར་རོ། །བཏབ་པའི་ས་བོན་གཉིས་ཤིང་སྡོང་དང་བུ་མ་ཡིན་ཀྱང༌། དེ་གཉིས་བཏབ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤིང་སྡོང་དང་བུ་སྐྱེས་པ་ན། དེ་གཉིས་བསྟན་ནས་འདི་བདག་གིས་བསྐྱེད་ཅེས་འཇོག་ནུས་ཏེ། ན་བ་དང་སོས་པའི་ལག་པ་གང་ཟག་དེ་མ་ཡིན་
ཀྱང༌། ལག་པ་ན་བ་དང་སོས་པས་གང་ཟག་དེ་ན་བ་དང་སོས་པར་འཇོག་ནུས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ལ་གཞན་སྐྱེ་མེད་ཀྱང༌། གཞན་སྐྱེ་ཡོད་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐོང་བས་འགོག་ནུས་པ་མིན་ཏེ། རྒྱུ་འབྲས་རང་བཞིན་གྱིས་ངོ་བོ་ཐ་
དད་པ་འགོག་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པ་ལ་ངེས་པར་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་གཞན་གྱིས་གཞན་སྐྱེ་ཁས་བླངས་པའི་དོན་ནི། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་སྐྱེ་ཡིན་གྱི། ངོ་བོ་གཞན་དུ་གྲུབ་པ་ཙམ་མ་
ཡིན་ལ། དེ་ཙམ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ངོར་མ་གྲུབ་པ་ཡང་མིན་ནོ། །གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་འཇིག་རྟེན་ལས་ཀྱང་མེད། །ཅེས་པའི་དོན་ནི། འཇིག་རྟེན་རང་དགའ་བས་ས་མྱུག་ལ་སོགས་པའི་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་འབྲས་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་དུ་འཛིན་
པ་མེད་ཅེས་པ་ཙམ་མིན་གྱི། ཐ་སྙད་དུ་ཡང་གཞན་སྐྱེ་མེད་པར་སྟོན་པར་ཡང་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། གཉིས་ཀ་ལས་སྐྱེ་བ་འགོག་པའི་འགྲེལ་པར་ཡང༌། དེ་ལ་ཇི་ལྟར་གོང་དུ་བདག་དང་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པར་ཡང་མི་
16-2-115a


རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཚིག་གལ་གཉིས་སུ་སྨྲ་བ་ལ་ཡང་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་རིགས་པས་མི་སྲིད་དོ། །ཞེས་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་གཞན་སྐྱེ་མེད་པ་གསལ་བར་གསུངས་པ་དང༌། ཚིག་གསལ་ལས་ཀྱང༌། གལ་ཏེ་བདག་
དང་གཞན་དང་གཉི་ག་དང་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་གསུངས། ཞེས་པའི་ལན་དུ། བཤད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་
ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་མ་རིག་པས་འདུ་བྱེད་སྐྱེད་པ་སོགས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་པར་མ་ཡིན་པར་གསུངས་སོ། །ཅི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་པར་གཞག་པ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནམ་ཞེས་པའི་ལན་དུ། རྐྱེན་ཉིད་འདི་པ་ཙམ་གྱིས་ཀུན་རྫོབ་གྲུབ་པར་ཁས་
ལེན་གྱི། ཕྱོགས་བཞི་ཁས་བླངས་པའི་སྒོ་ནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཞེས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྐྱེན་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་འདི་འབྱུང་གི་སྐྱེ་བ་ཁས་ལེན་པ་ལ་ཡང༌། ཕྱོགས་བཞིའི་སྐྱེ་བ་ཁས་མི་ལེན་པ་གསལ་བར་གསུངས་པས། ལུགས་འདི་ལ་གཞན་སྐྱེ་ཀུན་རྫོབ་
ཏུ་མི་འགོག་ཅེས་པ་ནི། ལུགས་འདི་ལེགས་པར་མ་རྟོགས་པའི་བཤད་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཚུལ་ལ། རྟེན་འབྱུང་རྟག་ཆད་མེད་པར་གྲུབ་པའི་སྒོ་ནས་རྟག་ཆད་ཀྱི་མཐར་
མི་ལྟུང་བའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། གལ་ཏེ་མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཡིན་ན་ནི། ས་མྱུག་གཉིས་རྒྱུ་འབྲས་སུ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར། ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་མྱུ་གུ་ཡོད་བཞིན་དུ་ཡང་ས་བོན་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་ཏེ། 
16-2-115b


དེ་ལ་ནི་ས་མྱུག་འབྲེལ་མེད་དུ་སོང་བས། མྱུ་གུ་ཡོད་ཀྱང་ས་བོན་གྱི་རིགས་བརྒྱུད་མ་ཆད་པ་ལ་མི་ཕན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན་བ་མེན་ཡོད་པས་བ་ལང་ཤི་ནས་རིགས་བརྒྱུད་ཆད་པ་མིན་པ་ལ་མི་ཕན་པ་དང༌། སོ་སྐྱེ་ཡོད་པས་འཕགས་པ་རྣམས་
ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྲིད་པར་འཁོར་བ་རྒྱུན་བཅད་པ་མིན་པ་ལ་མི་ཕན་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡིན་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་མིན་པའི་ཕྱོགས་ལ། དེ་གཉིས་རྒྱུ་འབྲས་སུ་མི་འགལ་བ་དེའི་ཕྱིར་
མྱུ་གུ་ཡོད་པའི་ཚེ་ས་བོན་ཞིག་པ་སྟེ་དེའི་རིགས་བརྒྱུད་ཆད་པ་མེད་པས་ཆད་པ་སྤངས་སོ། །མྱུ་གུའི་དུས་སུ་ས་བོན་འགགས་པ་ལན་མང་དུ་བཤད་པས། ས་བོན་ཞིག་པའི་དོན་འགྲེལ་པས་ས་བོན་རྒྱུན་ཆད་པ་ལ་བཤད་ཅིང༌། ས་བོན་མི་འཇིག་པ་
བཀག་པར་གསུངས་པས། ས་བོན་གྱི་རྒྱུན་ཆད་པ་ཞེས་པ་དེའི་རིགས་བརྒྱུད་ཆད་པ་ལ་བཞེད་དོ། །གང་གི་ཕྱིར་ས་མྱུག་གཉིས་གཅིག་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མིན་པས་ས་བོན་དེ་ཉིད་མྱུ་གུར་འཕོས་པ་མིན་པའི་ཕྱིར། མྱུ་གུའི་དུས་ན་ས་བོན་མི་འཇིག་པ་
བཀག་པ་དེའི་ཕྱིར་ཡང༌། མྱུ་གུའི་ཚེ་ས་བོན་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་པར་མི་བྱ་བས་རྟག་པར་ཡང་བཀག་པར་འགྱུར་རོ། ། དེ་ལྟར་བཤད་པ་ནི་རྒྱ་ཆེར་རོལ་པ་ལས། ས་བོན་ཡོད་ན་མྱུ་གུ་ཇི་བཞིན་ཏེ། །ས་བོན་གང་ཡིན་མྱུ་གུ་དེ་ཉིད་མིན། །དེ་ལས་
གཞན་མིན་དེ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། །དེ་ལྟར་རྟག་མིན་ཆད་མིན་ཆོས་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ནོ། །དེ་དག་གི་དོན་ནི་ས་བོན་ཡོད་པར་གྱུར་ན་ས་བོན་གྱི་རྒྱུ་ཅན་མྱུ་གུ་ཡང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་འབྱུང་བ་ན་ས་བོན་ལས་གཞན་
16-2-116a


ཉིད་དུ་སྟེ་ནས་འབྱུང་བ་མི་རུང་བས། ས་མྱུག་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་གོ་སྙམ་ན། མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་གཞན་ནས་འབྱུང་བ་མིན་ཀྱང་ས་བོན་དེ་ཉིད་མྱུ་གུར་འཕོས་པ་མིན་ནོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མྱུ་གུ་དེ་ས་བོན་ལས་
རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་དང༌། རང་བཞིན་གཅིག་པ་ཉིད་དེ་ཡང་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་འདྲ་བའི་ཕྱོགས་གཉིས་ཅར་ཡང་བཀག་པ་ན་མྱུ་གུའི་རང་བཞིན་དེ་རྟག་ཆད་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཉིད་དུ་གསལ་བར་བྱས་སོ། །དོན་འདི་ཉིད་མདོ་དེ་ཉིད་ལས། 
འདུ་བྱེད་རྣམས་ནི་མ་རིག་རྐྱེན་ཅན་ཏེ། །འདུ་བྱེད་དེ་དག་དེ་ཉིད་དུ་ཡོད་མིན། །འདུ་བྱེད་མ་རིག་འདི་གཉིས་སྟོང་པ་སྟེ། །རང་བཞིན་གྱིས་ནི་གཡོ་བ་དང་བྲལ་བ། །ཞེས་བྱ་བས་བཤད་དེ། རྐང་པ་དང་པོས་ནི་འདུ་བྱེད་མ་རིག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བའི་གཏན་
ཚིགས་དང༌། གཉིས་པས་ནི་འདུ་བྱེད་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མིན་ཞེས་པའི་བསྒྲུབ་བྱ་དང༌། གསུམ་པས་ནི་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ཀ་སྟོང་པར་བསྟན་ལ། བཞི་པས་ནི་སྟོང་ཚུལ་སྟོན་ཏེ། གཡོ་བ་ནི་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། དེ་དང་བྲལ་བ་ནི་འདུ་བྱེད་འདུ་བྱེད་
ཀྱིས་སྟོང་པའོ། །དེ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དང་བྲལ་ལོ་ཞེས་དགག་བྱའི་ཁྱད་པར་བསྟན་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མེད་པ་དང་དོན་འདྲའོ། །མདོ་དེའི་དོན་བསྟན་བཅོས་རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། གང་ལ་བརྟེན་ཏེ་གང་འབྱུང་བ། །དེ་ནི་རེ་ཞིག་དེ་ཉིད་མིན། །དེ་ལས་
གཞན་པའང་མ་ཡིན་པ། །དེ་ཕྱིར་རྟག་མིན་ཆད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །བཞི་པ་ལ་གཉིས། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཡོད་པར་འདོད་པ་དགག་པ་དང༌། དེ་ལྟར་བཀག་པ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། འཕགས་པའི་མཉམ་
16-2-116b


གཞག་དངོས་པོའི་འཇིག་རྒྱུར་ཐལ་བས་དགག །ཐ་སྙད་བདེན་པ་རིགས་པས་དཔྱད་བཟོད་དུ་ཐལ་བས་དགག །དོན་དམ་པའི་སྐྱེ་བ་མི་ཁེགས་པར་ཐལ་བས་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཇི་ལྟར་རང་བཞིན་གྱིས་ཆོས་འགའ་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་གདོན་
མི་ཟ་བར་ཁས་བླང་བར་བྱ་དགོས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་དོན་འདི་ངེས་པར་ཁས་བླང་དགོས་ཞེས་སྨྲ་བར་རིགས་ཀྱི། འདི་ལ་ཁས་ལེན་གཞག་ཏུ་མི་རུང་ངོ་ཞེས་བཟློག་སྟེ་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ། གལ་ཏེ་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པའི་
རང་གི་མཚན་ཉིད་དེ་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན། རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ན་ནི། རྣལ་འབྱོར་པས་ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཚེ། དངོས་པོའི་རང་བཞིན་དེ་ལ་སྐུར་བ་བཏབ་པའི་ཚུལ་
གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། མཉམ་གཞག་གིས་གཟུགས་སོགས་རྣམས་མ་དམིགས་པ་དགོས་ལ། དེ་རྣམས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་ན་མཉམ་གཞག་གིས་དམིགས་དགོས་པ་ལས་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། དེའི་ཚེ་དངོས་པོ་དེ་རྣམས་མེད་
པར་འགྱུར་རོ། །དེ་མེད་ན་ནི་དངོས་པོ་དེ་རྣམས་མཉམ་གཞག་གི་སྔར་ཡོད་པ་ཕྱིས་མེད་པའི་འཇིག་པ་སྟེ་ཞིག་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་འཇིག་པ་ལ་མཉམ་གཞག་ཉིད་རྒྱུར་འགྲོ་དགོས་པས། ཐོ་བ་ལ་སོགས་པ་བུམ་པ་ལ་སོགས་པའི་འཇིག་རྒྱུ་
ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། སྟོང་པ་ཉིད་མཐོང་བ་ཡང་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་འཇིག་པ་དང་དེ་ལ་སྐུར་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། དེ་ནི་རིགས་པ་ཡང་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ནི་ཡོད་པ་མིན་པས། དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚེ་
16-2-117a


རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཁས་བླང་བར་མི་བྱའོ། །འདི་ལ་དབུ་མ་པ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་སྐྱེ་བ་ཁས་ལེན་པ་རྣམས། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་ཀྱང་བདེན་གྲུབ་ཏུ་མི་འགྲོ་བར་འདོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས། གཟུགས་སོགས་
རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པས་དམིགས་མི་དགོས་སོ། །ཞེས་སྨྲ་མོད་ཀྱང༌། དེ་ཙམ་ནས་བདེན་གྲུབ་ཡིན་པར་སྔར་ཡང་བཤད་ཅིང༌། སླར་ཡང་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་རིགས་པས་ཉེས་པ་སྤོང་མི་ནུས་སོ། །འདིར་འགྲེལ་
པ་ལས། དཀོན་བརྩེགས་ལས་འོད་སྲུངས་གཞན་ཡང་དབུ་མའི་ལམ་ཆོས་རྣམས་ལ་ཡང་དག་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ནི། གང་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་སྟོང་པར་མི་བྱེད་དེ། ཆོས་རྣམས་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། མཚན་མེད་དང་སྨོན་
མེད་དང་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་མེད་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་བྱུང་བ་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་པ་དྲངས་ཏེ། ཆོས་རྣམས་ལ་རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་ཡོད་ན། ཆོས་དེ་རྣམས་རང་ངོས་ནས་སྟོང་པར་མ་སོང་བས་ཆོས་རྣམས་ཉིད་སྟོང་པ་དང་ཞེས་
པ་མི་འཐད་ལ། རང་ངོས་ནས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་མ་བཀག་པར། གཞན་ཞིག་གིས་སྟོང་པའི་སྒོ་ནས་སྟོང་པར་བསྟན་དགོས་པས། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་སྟོང་པར་མི་བྱེད་ཅེས་པ་དང་འགལ་བས་དབུ་མའི་ལམ་གྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་
ལ་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན། ཆོས་རྣམས་རང་ངོས་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པར་སྟོན་པར་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །མདོ་འདིས་ནི་རྣམ་རིག་པས་གཞན་དབང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པས་མི་སྟོང་པ་དང༌། དེ་གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་པ་མེད་པས་སྟོང་
16-2-117b


ཞེས་པ་ཡང་བཀག་ལ། བརྒྱ་པ་ལས། སྟོང་མིན་སྟོང་ལྡན་མཐོང་མིན་ཏེ། །མྱང་འདས་བདག་གིར་གྱུར་ཅིག་ཅེས། །ལོག་ལྟས་མྱ་ངན་མི་འདའ་བར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས། །ཞེས་དང༌། རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། སྟོང་ཉིད་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་ནི། །ངེས་པར་
འབྱིན་པར་རྒྱལ་བས་གསུངས། །གང་དག་སྟོང་པ་ཉིད་ལྟ་བ། །དེ་དག་བསྒྲུབ་ཏུ་མེད་པར་གསུངས། །ཞེས་པས་ཀྱང་སྔར་གྱི་མདོའི་དོན་དེ་ཉིད་འཆད་དོ། །ཆོས་རྣམས་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་ཞེས་པའི་བསམ་དོན་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་གྱི། བུམ་པ་བུམ་པས་མི་སྟོང་བར་བདེན་
པས་སྟོང་པ་ནི་གཞན་སྟོང་ཡིན་པས་བུམ་པ་བུམ་པས་སྟོང་པ་ནི་རང་སྟོང་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་གཏན་ནས་མི་རིགས་ཏེ། བུམ་པ་བུམ་པས་སྟོང་ན་བུམ་པ་ལ་བུམ་པ་མེད་དགོས་ན། རང་ལ་རང་མེད་ན་གཞན་སུ་ལ་ཡང་མེད་པས་བུམ་པ་གཏན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །
དེའི་ཚེ་དངོས་པོ་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བས། དེ་ལྟར་སྨྲ་མཁན་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། འདིས་སྟོང་པ་དང་འདིས་མི་སྟོང་ཞེས་པའི་རྣམ་གཞག་གང་ཡང་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་འདྲ་བའི་སྟོང་པ་དེ་ཁ་ཅིག་ཡང་དག་ཏུ་སྨྲ་ལ། གཞན་དག་ཆད་སྟོང་
དུ་འདོད་པ་གཉིས་ཀ་ཡང་རྟེན་འབྲེལ་རྟག་ཆད་ཀྱི་མཐའ་དང་བྲལ་བར་རྒྱལ་བ་རྒྱལ་སྲས་ཀྱིས་ལན་ཅིག་མ་ཡིན་པར་བསྒྲུབས་པ་ལས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །ཁྱད་པར་དུ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཐམས་ཅད་ཁོ་རང་ཁོ་རང་གིས་སྟོང་པར་གཏན་ལ་འབེབས་དགོས་ཟེར་ནས། 
དེ་ཆད་སྟོང་དུ་འདོད་པ་ནི་མི་རིགས་པ་ཁོ་ན་སྟེ། གྲུབ་མཐའ་བཞི་པོ་སུ་ཡང་ལྟ་བ་དེ་ཆད་ལྟ་ཡིན་པར་ཤེས་ནས། དེ་རང་གི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་སུ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དགག་གཞི་དེ་དགག་བྱའི་ངོ་བོར་མེད་པ་དང༌། གཞི་དེ་དགག་བྱས་སྟོང་ཚུལ་
16-2-118a


ཡང་ཡིན་པས་སྟོང་པར་འདྲ་བཞིན་དུ། ཆོས་རྣམས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ནི་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པའི་དོན་ཡིན་ལ། དེ་ལས་གཞན་པའི་སྟོང་ཚུལ་རྣམས་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པ་མིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། སྟོང་
ཚུལ་སྔ་མ་ཚད་མས་གྲུབ་ཟིན་བྱེད་པ་མ་ཉམས་པའི་རིང་ལ། གྲུབ་མཐས་གཞི་དེ་བདེན་པའམ་དེའི་དོན་དུ་ཡོད་པར་འཛིན་པའི་སྒྲོ་འདོགས་སྐྱེ་མི་སྲིད་ལ། ཕྱི་མ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཚད་མས་གྲུབ་ཅིང་བྱེད་པ་མ་ཉམས་ཀྱང༌། གྲུབ་མཐས་བདེན་པའམ་བདེན་པའི་
དོན་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་མི་འགལ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། འདིར་སྨྲས་པ། དོན་དམ་པར་སྐྱེ་བ་མེད་པས་བདག་དང་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་དགག་ལ་རག་མོད། གཟུགས་དང་ཚོར་བ་སོགས་ཚད་མ་གཉིས་ཀྱིས་དམིགས་པ་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་གཞན་
ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་དེ་ལྟར་མི་འདོད་ན་བདེན་པ་གཉིས་སུ་ཅི་སྟེ་བརྗོད་དེ་བདེན་པ་གཅིག་ཁོ་ནར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །འདི་ལྟར་རྒོལ་བ་ནི་དོན་དམ་པར་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། ཐ་སྙད་དུ་གཞན་སྐྱེ་འདོད་པར་སྣང་
བས་དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པ་འགའ་ཞིག་གོ། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བའི་གཞན་སྐྱེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མི་འདོད་ན་བདེན་པ་གཅིག་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མེད་ན་ཡང་དག་ཀུན་རྫོབ་མེད་པར་འགྱུར་ལ། དེའི་ཚེ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་
མི་སྲིད་པས་དོན་དམ་བདེན་པ་གཅིག་པུར་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །དེའི་ལན་དུ་འདི་བདེན་མོད་ཀྱི་དོན་དམ་པར་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དགེ་སློང་དག་བདེན་པ་དོན་དམ་པ་འདི་ནི་གཅིག་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ་མི་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་
16-2-118b


འདས་པའོ། །འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ནི་རྫུན་པ་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་དག་གི་དོན་ནི་རང་གིས་ཁས་ལེན་པའི་བདེན་པའི་དོན་ནི་མི་སླུ་བ་ཡིན་པས། མི་སླུ་བའི་བདེན་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བས་དེ་འདིར་བདེན་མོད་ཅེས་གསུངས་
སོ། །དོན་དམ་པར་ནི་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཟིགས་པའི་ངོར་ནི། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་གཉིས་མེད་དེ། དེའི་ངོར་ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་ཉག་གཅིག་ཏུ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའོ། །བདེན་པ་དམ་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་བདེན་པའོ། །ཡེ་ཤེས་དེའི་ངོར་ཀུན་
རྫོབ་བདེན་པ་ནི་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་གསུངས་པས་ཤེས་སོ། །དོན་བསྡུ་ན་ཆོས་རྣམས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་ན་འདུ་བྱེད་རྣམས་རྫུན་པ་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་དུ་མི་འགྲུབ་པས། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བདེན་པ་གཉིས་མེད་པར་འགྱུར་ལ། རང་
གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱོགས་ལ་ནི། ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་བདེན་པ་གཉིས་ཀ་ཡོད་ཅེས་པའི་དོན་ནོ། །གལ་ཏེ་སྔར་གྱི་ལུང་གིས་མྱང་འདས་གཅིག་པུ་བདེན་གྱི། འདུ་བྱེད་གཞན་རྫུན་པར་གསུངས་པས་འདུས་བྱས་རྣམས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་
མ་གྲུབ་ཀྱང༌། མྱང་འདས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་ན། དེའི་བདེན་པ་ནི་མདོ་ཉིད་ལས་མི་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་གསུངས་པས་མི་སླུ་བའི་དོན་དུ་བཤད་ཀྱི། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་བདེན་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །འདུ་བྱེད་
ཐམས་ཅད་ནི་རྫུན་པ་སླུ་བའི་ཆོས་ཅན་ཞེས་གསུངས་པས་ཀྱང་སྔ་མའི་བདེན་པ་མི་སླུ་བའི་དོན་དུ་ཤེས་སོ། །རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པ་ལས་ཀྱང༌། འདུས་བྱས་ལོག་པར་སྣང་ནས་བྱིས་པ་སླུ་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ། མྱང་འདས་དོན་དམ་པས་དེ་ལྟར་
16-2-119a


སྣང་ནས་མི་སླུ་བས་མྱང་འདས་བདེན་པ་དང༌། གཞན་རྣམས་མི་བདེན་པར་གསུངས་པར་བཤད་པས། བདེན་མི་བདེན་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་ནི་སླུ་མི་སླུའི་དོན་ཡིན་པར་གདོན་མི་ཟ་བར་འདོད་པར་བྱའོ། །རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པ་
ལས་མྱང་འདས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བདེན་པར་གསུངས་པ་ནི། མྱང་འདས་དོན་དམ་པའི་བདེན་པར་ཡོད་པར་ཀུན་རྫོབ་པའི་ངོར་འཇོག་པའི་དོན་ཡིན་གྱི། ཐ་སྙད་དུ་དེ་བདེན་པར་བཞེད་པ་མིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ནི་དོན་དམ་བདེན་པ་ལ་འཇུག་པའི་
ཐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། བདག་དང་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་མ་དཔྱད་པར་འཇིག་རྟེན་པའི་ལུགས་ཀྱིས་ཐ་སྙད་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་དབུ་མ་པས་ཀྱང་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །འདི་ལྟར་གང་གི་ཕྱིར་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་འདི་དག་ནི། ཅི་བདག་ལས་
སྐྱེ་བ་ཞིག་གམ། ཅིག་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་ཞིག་ཅེས་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པར་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ན། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་དོན་དམ་པར་མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགགས་པ་ལས། ཚུ་རོལ་ཏེ་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་ཆ་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་ཅན་ལ་གནས་པ་རྙེད་པ་
མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་བདག་དང་གཞན་ལས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་དཔྱད་པར་མི་བྱ་བར། འཇིག་རྟེན་པས་མཐོང་བ་འདི་ཡོད་ན་འདི་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཙམ་ཞིག་གཞན་འཇིག་རྟེན་ལ་རག་ལས་པའི་ཐ་
སྙད་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་ནས་ཁས་བླང་བར་བྱ་སྟེ། འཕགས་པ་ལྷས། ཇི་ལྟར་ཀླ་ཀློ་སྐད་གཞན་གྱིས། །གཟུང་བར་མི་ནུས་དེ་བཞིན་དུ། །འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་མ་གཏོགས་པར། །འཇིག་རྟེན་གཟུང་བར་ནུས་མ་ཡིན། །ཞེས་དང༌། རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། ཐ་སྙད་ལ་ནི་
16-2-119b


མ་བརྟེན་པར། །དམ་པའི་དོན་ནི་རྟོགས་མི་འགྱུར། །དམ་པའི་དོན་ནི་མ་རྟོགས་པར། །མྱ་ངན་འདས་པ་ཐོབ་མི་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། རྩོད་ཟློག་ལས། ཐ་སྙད་ཁས་ནི་མ་བླངས་པར། །ངེད་ཅག་འཆད་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། འདིར་དཔྱད་མ་དཔྱད་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་
ལ་དཔྱད་མ་དཔྱད་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་དཔྱོད་ལུགས་ཇི་ཙམ་ཞིག་ནས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དཔྱད་པར་འགྲོ་བ་ཤེས་པ་གལ་ཆེ་བས་ཅུང་ཟད་བཤད་ན་ཐལ་འགྱུར་བའི་ལུགས་ཀྱིས་ནི། ཐ་སྙད་གདགས་པས་མ་ཚིམ་པར་མྱུ་གུ་སྐྱེ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ལ། དེ་ལྟར་བཏགས་པའི་བཏགས་
དོན་བདག་གམ་གཞན་ལས་སྐྱེ་ཞེས་ཚོལ་བ་ནས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དཔྱོད་པར་འཇོག་གོ། དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱིས་གང་ནས་འོངས་གང་དུ་འགྲོ་ཞེས་པ་དང༌། ཕྱི་དང་ནང་གང་ན་ཡོད་ཅེས་སོགས་ཀྱི་དཔྱད་པ་རྣམས་དང་གཏན་མི་འདྲ་བ་ཤེས་པར་བྱའོ། །རང་
རྒྱུད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དེ་ཙམ་ནས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དཔྱོད་པར་མི་འཇོག་གི། སྔར་བཤད་པ་བཞིན་གྱི་ཤེས་པ་ལ་སྣང་བའི་དབང་གིས་ཡོད་པར་བཞག་གམ། དེའི་དབང་གིས་བཞག་པ་མིན་པའི་དོན་གྱི་སྡོད་ལུགས་ནས་གྲུབ་པ་ཡིན་དཔྱོད་པ་ནས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་
དཔྱོད་པར་འགྲོ་སྟེ། དགག་བྱའི་ངོས་འཛིན་མི་འདྲ་བའི་གནད་ཀྱིས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དཔྱོད་མཚམས་ཀྱང་མི་འདྲ་བ་གཉིས་འོང་ངོ༌། །དེ་ལྟར་མ་གོ་བར་དཔེར་ན་གནས་འདིར་ལྷས་བྱིན་དོན་ལ་མ་འོངས་པ་ལ། དང་པོ་འོངས་བར་འཁྲུལ་དེ་ནས་འོངས་མ་འོངས་
བརྟགས་པ་ན། མ་འོངས་པར་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་ལ་བྱས་ནས། མ་དཔྱད་པའི་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་ལོག་པའི་དོན་ཅན་ཁོ་ན་དང༌། དཔྱད་པའི་རྣམ་གཞག་རྣམས་མ་ལོག་པར་འདོད་པ་ནི་དབུ་ཚད་གང་གི་ཡང་ལུགས་མ་ཡིན་ཏེ། གཉིས་ཀའི་ལུགས་ཀྱིས་མ་དཔྱད་
16-2-120a


པའི་རྣམ་གཞག་ལ་ཚད་མས་གྲུབ་པ་དུ་མ་ཞིག་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱས་པར་གཞན་དུ་བཤད་ཟིན་པས་མ་སྤྲོས་སོ། །དེ་ལྟར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་ཀུན་རྫོབ་པ་རྣམས་ལ་དཔྱོད་ན་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་ཐམས་
ཅད་ཉམས་པར་འགྱུར་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གསུམ་པ་ནི། ཅི་སྟེ་ཡང་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ལ་བདེན་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཐམས་ཅད་གཅོད་པ་ན་བྲེད་ཤ་འཐོན་པ་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་བདེན་པར་ཞེན་པ་འདི་གང་ཀུན་བྱང་གཉིས་ཀྱི་འཆིང་གྲོལ་གྱི་རྒྱུར་
འགྱུར་བ། རྫས་ཏེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་བདག་ཉིད་འགའ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་བྱ་དགོས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ན། དེ་སྐད་དུ་སྨྲ་བ་ལ་ནི་ཚིག་ཙམ་ཞིག་ལྷག་མར་ལུས་པར་འགྱུར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དོན་དམ་པ་ལ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་
སུ། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་རིགས་པ་གང་ཞིག་གིས་གཟུགས་སོགས་བདག་དང་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་རིགས་པ་མིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཐ་སྙད་དུ་ཡང་རིགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བར་རིགས་པ་མིན་པས། ཁྱོད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཚད་མ་གང་གིས་འགྲུབ་པར་
འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ཅར་དུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཡང༌གདོན་མི་ཟ་བར་ཁས་བླང་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་ཐ་སྙད་དུ་
ཡང་སྐྱེ་བ་འགོག་པའི་སྐྱེ་བ་ནི། མཚམས་སྦྱོར་དུ་རྫས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ལ་བཤད་ཅིང༌། དོན་བསྡུར་སྔར་ལྟར་བཤད་པས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་ཞེས་དགག་བྱ་ལ་ཁྱད་པར་སྦྱར་བ་ཁོ་ན་ལ་ཡིན་གྱི། སྐྱེ་ཙམ་ལ་ནི་གཏན་མིན་ཏེ། ཐ་སྙད་པའི་
16-2-120b


དོན་ལ་དོན་དམ་པའི་དཔྱད་པ་བྱར་མི་རུང་བར་ལན་དུ་མར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་ཐ་སྙད་དུ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་སྐྱེ་བ་མི་ཁེགས་ན། དོན་དམ་པར་གྲུབ་པའི་སྐྱེ་བ་ཡང་མི་ཁེགས་པར་བཞེད་པ་ནི་རང་གི་མཚན་
ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཙམ་ནས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འགྱུར་བས། དེ་ལ་ཐ་སྙད་དུ་ཞེས་སྦྱར་མ་སྦྱར་འདྲ་བར་བཞེད་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་དགག་བྱ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་དང་། རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྦྱར་བ་ནི་མཐའ་ཡས་
པ་ཞིག་མདོ་སྡེ་དང༌། ཡབ་སྲས་གཉིས་དང་སློབ་དཔོན་འདིའི་གཞུང་ལས་འབྱུང་ལ། དེ་འདྲ་བ་དེ་འགོག་པའི་ཚེ་དབུ་མ་པ་ཁ་ཅིག་ཕྱོགས་སྔར་བྱས་པ་ནི་སྔར་བཤད་པ་དང༌། ཚིག་གསལ་ལས་ཀྱང༌། འདི་ནི་དེ་ཁོ་ན་ལྟར་གདོན་མི་ཟ་བར་ཁས་བླང་བར་བྱ་སྟེ། དེ་
ལྟ་མ་ཡིན་ན་ཀུན་རྫོབ་འཐད་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེས་ན་འདི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་འགྱུར་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་ཐ་སྙད་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་པར་བཏགས་དོན་བཙལ་བའི་དཔྱད་པ་བྱས་ནས་ཐ་སྙད་པའི་དོན་འཇོག་པ་བཀག་པ་ན། དེ་
ལྟ་ན་དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གཟུགས་སོགས་ཀུན་རྫོབ་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་གཟུགས་སོགས་དོན་དམ་དུ་གྲུབ་པར་ཁས་མི་ལེན་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་པར་འཇོག་པ་ཞིག་ལ་འཕེན་ལ། དེ་ཡང་དངོས་པོར་སྨྲ་བ་ལ་མིན་པས་དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པ་
ཡིན་པར་ཤིན་ཏུ་གསལ་ལོ། །འདིར་སློབ་དཔོན་གྱིས་ཁ་ཅིག་འཕགས་པའི་ཞལ་སྔ་ནས། བདག་ལས་མ་ཡིན་གཞན་ལས་མིན། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་གཞུང་གིས་སྐྱེ་བ་སོགས་བཀག་པ་ནི། གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་པའི་ཀུན་བཏགས་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་སོགས་
16-2-121a


བཀག་པ་ཡིན་གྱི། གཞན་དབང་བདེན་པ་བཀག་པ་མིན་པར་འདོད་པ་འདི་ཡང༌། དེ་ལྟར་འགྲེལ་པའི་གཏན་ཚིགས་མེད་པར་མི་འགྲུབ་པས། དེ་སྐད་དུ་སྨྲ་བ་ལ་ནི་བརྒལ་ཞིང་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཁོ་ནའོ། །ཞེས་བཤད་པའི་ཕྱོགས་
སྔ་སྨྲ་བ་ནི། སྔར་རབས་པ་ཁ་ཅིག་སློབ་དཔོན་བློ་བརྟན་ལ་སོགས་པ་ཡིན་པར་སྨྲ་མོད་ཀྱང༌། དེའི་གཞུང་ན་དེ་ལྟར་བཤད་པ་མི་སྣང་ངོ༌། །བཞི་བརྒྱ་པའི་འགྲེལ་པར་སློབ་དཔོན་ཆོས་སྐྱོང་གིས་བཞི་བརྒྱ་པའི་ལྟ་བ་སེམས་ཙམ་དུ་བཀྲལ་བར་བཤད་པས་དེ་
ལ་སྦྱར་ན་འགྲིག་གོ། འོ་ན་ཟབ་མོའི་མདོའི་དོན་སེམས་ཙམ་དུ་འགྲེལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་གཞུང་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཇི་ལྟར་དུ་འགྲེལ་ཞེ་ན། སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་ལ་སོགས་པའི་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གཞུང་ན། ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་གཞུང་གི་དོན་འདི་
ལྟར་འགྲེལ་བ་ཡིན་ཞེས་གསལ་བར་མི་སྣང་ཡང༌། རྣམ་བཤད་རིགས་པ་ལ་སོགས་པར་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་མདོ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོ་དྲང་དོན་དུ་འཆད་པར་སྣང་བས། དེ་བཞིན་དུ་འཆད་པར་མངོན་དེ་འཕགས་པའི་གཞུང་འགོག་པ་
ནི་མི་སྲིད་ལ། སྒྲ་ཇི་བཞིན་པར་འཆད་ན་ནི་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པར་མི་འཆད་པ་མི་མཛད་ཅིང༌། སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་དྲང་དོན་དུ་བཤད་ན་དེའི་དོན་སེམས་ཙམ་དུ་འཆད་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཀྱང་ཆོས་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་མ་གྲུབ་
པ་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པར་བཤད་པ་རྣམས་སྒྲ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རིགས་པས་འགྲུབ་པས། སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་ལ་གནོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། དྲང་དོན་དུ་འགྲེལ་མི་ནུས་པ་ལ་དགོངས་ནས། བརྒལ་ཞིང་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་
16-2-121b


གསུངས་ཏེ། སྒྲ་ཇི་བཞིན་པའི་བཟློག་ཕྱོགས་ལ་གནོད་བྱེད་དང༌། དྲང་ཐད་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་སྟོན་པ་ནི། གཞུང་གི་དོན་རྣམ་པ་གཞན་དུ་དྲང་དུ་མི་རུང་བར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་པས་འདིར་མདོ་ཙམ་ལས་མ་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་རང་
གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་སྐྱེ་བ་བདེན་པ་གཉིས་ཅར་དུ་ཡང་མེད་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་མེད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལྟ་ན་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ངོ་བོ་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་དུ་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་
རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་ལ་སྣང་བར་འགྱུར་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་ཀུན་ནས་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། དེའི་ལན་བཤད་པ། དངོས་པོ་སྟོང་པ་སྟེ་རྫུན་པ་གཟུགས་བརྙན་དང་ལ་སོགས་པས་སྒྲ་བརྙན་ལ་སོགས་པ་རྣམས། མེ་
ལོང་དང་བྱད་བཞིན་དང་བྲག་ཕུག་དང༌། སྒྲ་ཕྱུང་བ་སོགས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་ཚོགས་པ་ལ་ལྟོས་པ་སྟེ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་འཇིག་རྟེན་ན་མ་གྲགས་པ་ཡང་མིན་ཏེ་གྲགས་སོ། །ཇི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པ་དེར་ནི་གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་སྟོང་པ་སྟེ་རྫུན་པ་
ལས། མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་གཟུགས་བརྙན་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡི་རྣམ་པ་ཅན་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ལྟར། རྫུན་པའི་གཟུགས་བརྙན་ལས་རྫུན་པའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་དུ། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པས་
སྟོང་ནའང༌། དེས་སྟོང་བའི་རྒྱུ་དག་ལས་དེས་སྟོང་པའི་འབྲས་བུ་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །འདིར་གཟུགས་བརྙན་ལས་ནི་དེ་འཛིན་པའི་མིག་ཤེས་སྐྱེ་བར་གསུངས་པས། གཟུགས་བརྙན་དངོས་པོ་ཡིན་ཞིང་ཤེས་པ་དང་ངོ་བོ་ཐ་དད་པས་ནི། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་
16-2-122a


ཡིན་ལ་དེ་ཡང་མིག་ཤེས་ཀྱི་དམིགས་རྐྱེན་ཡིན་པས། གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་བཞེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཟླ་གཉིས་དང་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བ་དང་སྒྱུ་མ་སོགས་དང༌། སྒྲ་བརྙན་སོགས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་
ན་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་པ་ལ་སྣང་བའི་བྱད་དང་ཟླ་གཉིས་དང་སྐྲ་ཤད་སོགས་ནི། དབང་པོ་ལ་འཕྲལ་གྱི་གནོད་པ་མེད་པའི་ཤེས་པ་ལྔ་ལ་སྣང་བའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་དང་འདྲའོ། །བྱད་བཞིན་སོགས་མི་སྲིད་ཀྱང་དེར་སྣང་བ་ནི་རང་གི་
མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མི་སྲིད་ཀྱང་དེར་སྣང་བ་དང་འདྲའོ། །གཟུགས་བརྙན་དང་སྒྲ་བརྙན་ལ་སོགས་པ་ནི་གཟུགས་དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་དང་འདྲ་བས། དེས་ན་གཟུགས་སོགས་ལྔ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཕྱི་རོལ་ཏུ་མི་འཇོག་ཀྱང༌དེར་སྣང་བའི་
གཟུགས་སོགས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་འཇོག་པ་བཞིན་དུ། གཟུགས་བརྙན་སོགས་བྱད་བཞིན་ཡིན་པ་སོགས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་མི་འཇོག་ཀྱང༌། གཟུགས་བརྙན་སོགས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་འཇོག་སྟེ་དེ་གཉིས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་འཇོག་མི་འཇོག་མཚུངས་པ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་
བརྙན་བྱད་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཙམ་གྱི་བརྫུན་པ་ནི། སྟོང་ཉིད་སྟོན་པའི་ལུང་རིགས་གང་ལ་ཡང་བློ་ཁ་མ་ཕྱོགས་པའི་འཇིག་རྟེན་པའི་རྒན་པོ་བརྡ་བྱང་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འགྲུབ་པས། དེ་ལྟར་རྟོགས་པ་དེ་རིགས་ཤེས་རགས་པ་ཞིག་ཏུ་འདོད་པ་
ནི་མི་རིགས་པ་ཁོ་ནའོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ན་ནི་གཟུགས་བརྙན་རྫུན་པར་གྲགས་པ་དེ་གྲུབ་ཀྱང༌། དབུ་མ་པས་བཞག་པའི་རྫུན་པར་མི་འགྲུབ་པས། སྔ་མ་དེ་ཕྱི་མའི་དཔེར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྐབས་འདིར་གཟུགས་བརྙན་སོགས་དཔེར་
16-2-122b


བཀོད་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་པས་གྲུབ་ཟིན་དཔེར་འགོད་པ་ཡིན་གྱི། དབུ་མ་པས་རྫུན་པར་བཞག་པ་གྲུབ་ཟིན་པ་ཞིག་དཔེར་འགོད་པ་མིན་ནོ། །དེ་ཡང་བྱད་བཞིན་དུ་སྣང་བའི་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུ་དེ་ལ་སྣང་བའི་སྟེང་ནས་ཆ་འདི་ཙམ་ཞིག་བྱད་བཞིན་
དུ་སྣང་ལ། འདི་ཙམ་ཞིག་བྱད་བཞིན་དུ་མི་སྣང་ངོ་ཞེས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་དབྱེ་མི་ནུས་ལ། བྱད་བཞིན་གྱི་གང་སྣང་གི་ཆ་ཐམས་ཅད་ནས་སྣང་བ་ལྟར་དུ་ཡོད་པས་སྟོང་ཡང༌། རང་གི་རྒྱུ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བ་མི་འགལ་བ་དཔེར་བྱས་ནས་དེ་
བཞིན་དུ་སྔོན་པོ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་སྣང་བ་ན་ཡང༌། སྔོན་པོའི་སྟེང་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་སྣང་མི་སྣང་གི་ཆ་གཉིས་དབྱེར་མེད་པར་སྣང་ལ། དེ་ལྟར་སྣང་བ་ཡང་གང་སྣང་གི་ཆ་ཐམས་ཅད་ནས་སྣང་བ་ལྟར་དུ་ཡོད་པས་སྟོང་
ཡང༌། རང་གི་རྒྱུས་བསྐྱེད་པ་དང་རང་གིས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་མི་འགལ་བར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་ལ་དེར་གང་སྣང་གི་ཆ་ཐམས་ཅད་ནས་སྣང་བ་ལྟར་དུ་མེད་ཀྱང་གཟུགས་བརྙན་མེད་པར་མི་འགྲོ་བ་ཞིག་འཇོག་ཤེས་
ན། སྔོན་པོ་ལ་ཡང་རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པར་སྣང་བའི་ཆ་ཐམས་ཅད་ནས་སྣང་བ་ལྟར་གྱི་དོན་དུ་མེད་ཀྱང༌། སྔོན་པོ་ཡོད་པར་ངེས་པར་འཇོག་ནུས་པ་ཞིག་འོང་ངོ༌། །ཞིབ་མོའི་བློས་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་སྟེང་ནས་འདི་འགོག་འདི་མི་འགོག་
ཅེས་པའི་རྣམ་པ་གཉིས་གཟུགས་བརྙན་གྱི་དཔེ་སྟེང་ནས་ཕྱེད་པ་ནི། དབུ་མའི་ལྟ་བ་རྙེད་པ་ལ་མེད་མི་རུང་དུ་དགོས་པས་ཚིམ་སླ་མི་ཉན་ནོ། །དེས་ན་འགྲེལ་པ་ལས་ཀྱང་གཟུགས་བརྙན་རང་བཞིན་མེད་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་
16-2-123a


བཞག་པ་ཡང༌། ཤེས་བཞིན་དུ་མཁས་པ་སུ་ཞིག་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལས་ཐ་དད་པ་མེད་པར་གནས་པ་རྣམས་ཡོད་པ་ཙམ་ཞིག་ཏུ་དམིགས་པས། རང་བཞིན་དང་བཅས་པ་ངེས་
པར་བྱེད། དེའི་ཕྱིར་ཡོད་པར་དམིགས་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །ཞེས་ཡོད་ཙམ་དང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་དང༌། སྔར་སྐྱེ་བར་བསྟན་ལ་འདིར་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པར་བསྟན་པས། སྐྱེ་བ་དང་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་གཉིས་སོ་
སོར་འབྱེད་པ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་སོ། །དེ་དག་མ་ཕྱེད་ན་དངོས་པོ་ཡོད་ཕྱིན་ཆད་རང་གི་ངོ་བོས་ཡོད་པ་དང༌། རང་གི་ངོ་བོས་མེད་ཕྱིན་ཆད་ཡེ་མེད་དུ་སོང་ནས་སྒྲོ་འདོགས་དང་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་མཐའ་གཉིས་ལས་མི་འདའ་སྟེ། བརྒྱ་
པའི་འགྲེལ་པ་ལས། དངོས་པོ་དངོས་པོ་ཡོད་པར་སྨྲ་བའི་ལྟར་ན་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་དངོས་པོ་དེའི་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་པ་དེ་སྲིད་དུ། དེ་ལྟར་རང་གི་ངོ་བོ་ཡང་ཡིན་པ་ཉིད་ལ། གང་གི་ཚེ་རང་གི་ངོ་བོ་དང་བྲལ་བ་དེའི་ཚེ་དེ་ལ་དངོས་པོ་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
དུ་མེད་པའི་ཕྱིར། བོང་བུའི་རྭ་དང་འདྲ་བས་གཉིས་སུ་སྨྲ་བ་ལས་མ་འདས་པའི་ཕྱིར། འདིའི་མངོན་པར་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་འགྲིག་དཀའ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོ། །དེས་ན་རང་གི་ངོ་བོས་མེད་པས་ཡོད་མཐའ་ཐམས་ཅད་དང༌། དེ་ཉིད་ལ་རང་བཞིན་
མེད་པའི་རྒྱུ་འབྲས་འཇོག་ནུས་པས་མེད་མཐའ་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་བ་ནི་སློབ་དཔོན་སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་དང་ཟླ་བའི་ཞབས་ཀྱིས་འཕགས་པའི་དགོངས་པ་བཀྲལ་བའི་ཁྱད་ཆོས་སུ་སྣང་བས། ཡོད་པ་གཉིས་དང་མེད་པ་གཉིས་ཕྱེད་པ་
16-2-123b


ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེའོ། །གཟུགས་བརྙན་གྱི་དཔེས་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ནི། ཡབ་སྲས་འཇལ་བ་ལས། མེ་ལོང་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་དག་ལ། །ཇི་ལྟར་རང་བཞིན་མེད་པ་ཡི། །གཟུགས་བརྙན་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ། །ལྗོན་པ་ཆོས་རྣམས་ཤེས་པར་གྱིས། །
ཞེས་གསུངས་ཏེ། བརྫུན་པའི་དཔེ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་དཔེ་དོན་སྦྱོར་ཚུལ་ཡང་སྔར་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །ལྔ་པ་ལ་གཉིས། རྟག་ཆད་ཀྱི་ལྟ་བ་སྤང་སླ་བའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཆེས་འཐད་པའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །
དང་པོ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་གཟུགས་བརྙན་ལྟར་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པས་སྟོང་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། དོན་དམ་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་གཉིས་སུའམ་གཉིས་ཆར་དུའང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། གཟུགས་
སོགས་དེ་དག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རྟག་པ་མ་ཡིན་ལ། དེར་མ་ཟད་ཆད་པའང་མིན་ཏེ། ཆད་པ་ནི་མྱུག་ཚེ་ས་བོན་ཞིག་པ་མེད་པའི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་ལྟ་བུའི་ཆད་པ་དང༌། རྩ་ཤེ་ལས། སྔོན་བྱུང་ད་ལྟར་མེད་ཅེས་པ། །དེས་ན་ཆད་པར་
ཐལ་བར་འགྱུར། །ཞེས་དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཁས་བླངས་པས་སྔར་ཡོད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཕྱིས་མེད་པའམ། ཞིག་པའི་མི་རྟག་པར་འདོད་ནའང་ཆད་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པར་ཁས་ལེན་ན་དེ་རྟག་མི་རྟག་གང་དུ་
འདོད་ཀྱང༌། རྟག་ཆད་ཀྱི་མཐར་ལྟུང་བའི་ལྟ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་འགྲེལ་པར་རྩ་ཤེ་ལས། སྟོན་པས་སྤྲུལ་པ་ཞིག་སྤྲུལ་ལ་དེས་ཀྱང་གཞན་ཞིག་སྤྲུལ་པ་དེ་བཞིན་དུ། བྱེད་པ་པོ་དང་ལས་དང་དེས་བྱས་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་རྣམས་དང་
16-2-124a


འདྲ་བར་གསུངས་པས། རང་བཞིན་མེད་པ་ལས་རང་བཞིན་མེད་པ་རྣམས་སྐྱེ་བར་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་པས་ནི། རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པ་ལ་བྱ་བྱེད་ཐམས་ཅད་འཇོག་པས་ཆད་ལྟ་མེད་པར་སྟོན་པའོ། །འདིར་ཀུན་
རྫོབ་ཏུ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མ་བཀག་ན་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་བདག་མེད་མི་རྟོགས་པས། ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་རྟག་ཆད་ཀྱི་ལྟ་བ་རྒྱུད་ལ་མི་སྐྱེ་བ་ཡང་བྱ་དཀའ་བས། རྟག་ཆད་ཀྱི་ལྟ་བ་མ་ལུས་པར་སྤོང་བ་ནི། དགག་བྱ་དེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བཀག་པའི་ཡོན་
ཏན་ནོ། །དེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཁེགས་ན་དོན་དམ་ལ་ལྟོས་པའི་རྟག་ཆད་ཀྱི་ལྟ་བར་མི་ལྟུང་བར་མ་ཟད། ཀུན་རྫོབ་ལ་ལྟོས་ནས་རྟག་ཆད་ཀྱི་ལྟ་བའི་དྲི་མས་མི་གོས་པས་ན། རྟག་ཆད་ཀྱི་ལྟ་བ་སྤོང་སླ་བའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ། རང་
བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མི་འདོད་པ་ལ་ཀུན་གཞི་སོགས་ཁས་བླང་མི་དགོས་པར་བསྟན་པ་དང༌། ལས་འགགས་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བའི་དཔེ་བསྟན་པ་དང༌། དེ་ལྟར་བསྟན་པ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། མཚམས་སྦྱོར་གྱི་གཞུང་བཤད་པ་
དང༌། རྩ་བའི་ཚིག་དོན་བཤད་པ་དང༌། དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་དོན་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་བདེན་པ་གཉིས་ཀར་ཡང་རང་བཞིན་མེད་པས་རྟག་པ་དང་ཆད་པར་ལྟ་བ་རྒྱང་རིང་དུ་སྤངས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། ལས་རྣམས་འགགས་ནས་ཡུན་རིང་
དུ་ལོན་ཡང་ལས་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང་འབྲེལ་བ་ནི། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་དང་ཆུད་མི་ཟ་བ་དང་ཐོབ་པ་ལ་སོགས་པར་ཡོངས་སུ་རྟོག་པ་མེད་པར་ཡང་འཐད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་མེད་
16-2-124b


པའི་ཕྱོགས་ལ་རྟག་ཆད་ཀྱི་ལྟ་བ་རྒྱང་རིང་དུ་བསྲིངས་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་པར་མ་ཟད་ཀུན་གཞི་ལ་སོགས་པ་ཁས་མ་བླངས་ཀྱང་ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཤིན་ཏུ་འཐད་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་པར་བསྟན་ཏོ། །འཕགས་པའི་གཞུང་འགྲེལ་ཚུལ་ལ་རང་གི་མཚན་
ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་རྡུལ་ཙམ་མེད་ཀྱང༌། བྱ་བྱེད་ཐམས་ཅད་བཞག་པས་ཆོག་པའི་འགྲེལ་ཚུལ་གྱི་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས། རྣམ་པར་དག་པའི་གྲུབ་མཐའ་འགྲེལ་བྱེད་གཞན་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་མང་དུ་ཡོད་དེ། དེ་གང་ཞེ་ན་རེ་ཞིག་
གཙོ་བོ་རྣམས་བརྗོད་ན། ཚོགས་དྲུག་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་དང༌། རང་རིག་འགོག་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང༌། རང་རྒྱུད་ཀྱི་སྦྱོར་བས་ཕྱི་རྒོལ་གྱི་རྒྱུད་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་སྐྱེད་པ་ཁས་མི་ལེན་པ་གསུམ་དང༌། ཤེས་པ་ཁས་ལེན་པ་
བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་ཡང་ཁས་བླང་དགོས་པ་དང༌། ཉན་རང་ལ་དངོས་པོ་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་པ་ཡོད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་ཉོན་མོངས་སུ་འཇོག་པ་དང༌། ཞིག་པ་དངོས་པོ་ཡིན་པ་དང༌། དེའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་དུས་གསུམ་གྱི་འཇོག་ཚུལ་ཐུན་
མོང་མ་ཡིན་པ་སོགས་ཡིན་ནོ། །དེའི་དང་པོ་ནི་སྐབས་འདིར་བསྟན་ལ། རང་རིག་ཁས་མི་ལེན་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མི་འདོད་པ་ལ་ཐུག་ཚུལ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །རང་རྒྱུད་མི་བཞེད་པ་དེ་ལ་ཐུག་ཚུལ་ནི་རྒྱས་པར་གཞན་དུ་བཤད་ཟིན་ལ། མདོར་
བསྡུས་ཤིག་འདིར་ཡང་འཆད་དོ། །ཕྱི་རོལ་ཁས་ལེན་པ་འདི་ལ་ཐུག་པ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་ལ། ལྔ་པ་ཡང་འདི་ལ་ཐུག་ཚུལ་ནི་སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་ཀྱིས་ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པའི་མེད་རྒྱུའི་བདག་
16-2-125a


ནི། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ལ་བཤད་པ་ལྟར་འདིར་ཡང་བཞེད་དེ། དེ་ཡང་བདག་མེད་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པའི་དོན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མཚན་ཉིད་རྫོགས་པ་ཡང་གང་ཟག་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་
ལ་བྱ་དགོས་ལ། དེ་ཇི་བཞིན་དུ་རྟོགས་པ་ལ་ནི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཇི་བཞིན་པ་ཡང་རྟོགས་དགོས་པའི་གནད་དོ། །དེ་ལྟ་ཡིན་ན་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་ཉོན་མོངས་སུ་ངེས་པར་འདོད་དགོས་པས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ལ་ཕྲ་རགས་གཉིས་
དང༌། མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་གི་ལམ་ཙམ་གྱིས་གྲོལ་མི་གྲོལ་གྱི་འདོད་ཚུལ་གཉིས་དང༌། ཤེས་སྒྲིབ་མཚམས་གང་ནས་སྤོང་བ་མི་འདྲ་བ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་དོ། །འོ་ན་དང་པོར་ཐེག་ཆེན་དུ་ཞུགས་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ལྟེ་བ་
ལེགས་པར་གཏན་ལ་ཕེབས་པ་ཞིག་དང༌། ཉན་རང་དུ་ལྷུང་བ་གཉིས་གཞི་མཐུན་སྲིད་པ་ནི་དབུ་མ་པ་གཉིས་ཀས་ཀྱང་འདོད་དགོས་ལ། དེ་ལྟ་ན་དེ་འདྲ་བ་དེས་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་བསྒོམས་པས་མངོན་སུམ་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། དེ་ལྟར་མཐོང་ཟིན་གོམས་
པར་བྱེད་པ་ཞིག་ཀྱང་འདོད་དགོས་སོ། །དེ་ལྟ་ན་ལམ་དེས་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་ཀུན་བཏགས་མཐོང་ལམ་ནས་སྤོང་བ་དང༌། བདག་འཛིན་དེ་ལྷན་སྐྱེས། དེའི་སྒོམ་ལམ་ནས་ཀྱང་སྤོང་པ་འདོད་དགོས་པས། དངོས་པོ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་
འཛིན་པའི་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལ་ཡང་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་ལ་ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིན་མིན་གཉིས་འདོད་དམ་སྙམ་ན། འདི་ལ་གསལ་བར་བཤད་པ་མི་སྣང་ཡང༌། རང་རྒྱུད་པ་དེ་དག་གིས་ཉན་རང་ལམ་དེ་ལྟར་སྒོམ་པ་ལ། ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་
16-2-125b


མངོན་གྱུར་རེ་ཞིག་སྤངས་པ་འོང་ཡང༌། ཚོགས་མཐའ་ཡས་པ་བསགས་པའི་གྲོགས་མེད་པར་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་གཉིས་པོ་གང་གི་ཡང་ས་བོན་སྤངས་པ་མི་འོང་ཞེས་བཞེད་དགོས་པས། ཤེས་སྒྲིབ་མངོན་གྱུར་བ་རེ་ཞིག་ལ་སྤངས་པ་ཉན་རང་ལ་
སྲིད་ཀྱང༌། ས་བོན་སྤངས་པ་མི་སྲིད་པར་སྨྲ་དགོས་སོ། །སློབ་དཔོན་འདིའི་བཞེད་པས་ནི་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་ཉོན་མོངས་ཡིན་པས། དེའི་ས་བོན་སྤངས་པ་ལ་ཚོགས་མཐའ་ཡས་པ་གསོག་པའི་གྲོགས་མི་དགོས་ལ། གཉིས་སྣང་འཁྲུལ་པའི་བག་ཆགས་
ཀྱི་ཤེས་སྒྲིབ་སྦྱོང་བ་ལ་ནི། གྲོགས་དེ་ལྟ་བུ་མེད་པར་སྦྱོང་མི་ནུས་པར་བཞེད་དོ། །སྔར་བཤད་པ་དེ་དག་གི་གོ་བ་ཆགས་ན་ཁྱད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བར་སྣང་བས་བཤད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་འདོད་པའི་ཕྱོགས་ལ། ཀུན་
གཞི་སོགས་ཁས་མ་བླངས་ཀྱང་ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་འཐད་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། ལས་དང་དེའི་འབྲས་བུའི་བར་དུ་ཡུན་རིང་པོར་ཆོད་པའི་དགེ་མི་དགེའི་ལས་ལས་ཀྱང༌། བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་སོགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་རང་གི་སྡེ་པ་
གོང་འོག་ཐམས་ཅད་འདོད་ལ། དེ་ལ་ལས་དེ་འབྲས་བུ་འབྱིན་པའི་སྔ་ལོགས་བར་དུ་གནས་ན་ནི་རྟག་པར་འགྱུར་ལ། རྟག་པས་དོན་བྱེད་པར་མི་ནུས་པས་ལས་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བའི་འབྲེལ་བ་མི་འཐད་དོ། །ལས་དེ་བྱས་པའི་སྐད་ཅིག་གཉིས་
པར་ཞིག་ན་ནི། མཚམས་དེ་ནས་འབྲས་བུ་དངོས་སུ་འབྱིན་པའི་སྔ་ལོགས་ཀྱི་བར་དུ་ལས་དེ་མེད་ལ། ལས་ཞིག་པ་ཡང་དངོས་པོར་མེད་པས་ལས་ལས་འབྲས་བུ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞེས་བརྩད་པའི་ལན་དུ། ལས་བྱས་པའི་སྐད་ཅིག་གཉིས་པར་
16-2-126a


འགགས་ཟིན་པའི་སྔ་ལོགས་ཀྱི་ལས་འགག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་ཚེ། ལས་ཀྱི་ནུས་པ་གཞག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁ་ཅིག་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྟོག་པར་བྱེད་ལ། ཁ་ཅིག་བུ་ལོན་གྱི་དཔང་རྒྱ་སྟེ་དེའི་ཡི་གེ་དང་
འདྲ་བའི་ལས་གཉིས་ལས་དོན་གཞན་པ། ཆུད་མི་ཟ་བ་ཞེས་པ་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་དུ་གྱུར་པ་ཞིག་འདོད་དོ། །ཁ་ཅིག་ནི། ལས་གཉིས་ཀྱི་ཐོབ་པ་ཞེས་པ་དེ་གཉིས་ལས་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་ལྡན་མིན་ཞིག་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །ཁ་ཅིག་ནི། ལས་ཀྱི་
བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྒོས་པའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུན་རྟོག་པར་བྱེད་ལ། དེའི་ཕྱིར་ལས་འགགས་ཀྱང་ལས་ཀྱིས་ཕྱིས་ཡུན་རིང་པོ་ནས་འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་མི་འགལ་བར་འདོད་དེ། ལས་ཀྱིས་ཀུན་གཞི་ལ་བག་ཆགས་འཇོག་པས་བག་ཆགས་དེ་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་ལ། དེའི་རིགས་
འདྲ་བརྒྱུད་པས་མཐར་འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་དང་པོའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་བརྒྱུད་པ་ལས་འབྱུང་བར་འདོད་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཞན་གསུམ་ལ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེའི་དང་པོ་ནི་སེམས་ཙམ་པ་འགའ་ཞིག་གོ། གཉིས་པ་ནི་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཡིན་
པར་སྤྱན་རས་གཟིགས་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱིས་བཤད་དེ། ཁ་ཆེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལས་གཞན་པ་ཞིག་གོ། གསུམ་པ་ཡང་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ནང་ཚན་གཅིག་གོ། བཞི་པ་ལ་གསལ་ཁ་མ་བྱུང་ཡང་མཛོད་འགྲེལ་གྱི་གནས་དགུ་པ་དང་བསྟུན་ན་མདོ་
སྡེ་པ་དང་ཁ་ཆེ་བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བའི་ཡང་འདོད་པ་ཡིན་པ་འདྲའོ། །ཁ་ཆེ་བས་ཐོབ་པ་ཁས་ལེན་ཀྱང་འཐོབ་བྱའི་ཆོས་ལས་གཉིས་ཀྱིས་ཐོབ་པ་སྐྱེད་པར་མི་འདོད་ལ་འདིར་ནི་དེ་ལྟར་འདོད་པ་ཞིག་སྟེ་གང་གི་ལྟར་ན་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །དབུ་མ་ཐལ་
16-2-126b


འགྱུར་བ་གང་གི་ལྟར་ན། ལས་རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པ་དེའི་ལྟར་ན་ནི། གང་གི་ཕྱིར་ལས་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཏེ་མི་འགག་པ་རང་བཞིན་གྱིས་མ་འགགས་པ་ལས་ཀྱང་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་མི་འགལ་བ་དེའི་ཕྱིར་ཀུན་གཞི་སོགས་ཁས་མ་བླངས་
ཀྱང༌། ལས་ལས་འབྲས་བུ་འདི་འབྱུང་བར་ནུས་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ལར་ལས་གཉིས་བྱས་པ་འགགས་ནས་ཡུན་རིང་པོ་བསྐལ་པ་མང་པོ་ལོན་པ་ལས་ཀྱང༌། ལས་ལས་འབྲས་བུ་ཡང་དག་པ་སྟེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་མི་འཁྲུལ་བར་འབྱུང་
བར་རིག་པར་གྱིས་ཤིག །དེ་ལྟར་ན་ཕྱོགས་འདི་ལ་ནི་ལས་དང་འབྲས་བུའི་འབྲེལ་བ་ཆེས་ཤིན་དུ་འཐད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ནི་སྔར་བཞིན་བརྩད་པའི་ལན་སྨྲ་བ་པོ་བཞི་གས་ཀྱང༌། ལས་ལ་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་
གྲུབ་པ་ཁས་ལེན་ཞིང༌། ལས་བྱས་པའི་འོག་ཏུ་འགགས་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་འདོད་དོ། །དེ་ལ་སློབ་དཔོན་འདིས་དེ་འདྲ་བའི་འགགས་པ་ཡིན་ཀྱང་ཀུན་གཞི་སོགས་ཁས་ལེན་པས་སྐྱོན་མེད་ཅེས་ལན་འདེབས་པ་མི་རིགས་ཏེ། རང་
བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་ལས་སྐྱེ་བ་དང་འགགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་འགོག་པ་ཡིན་ནོ། །ལན་འདེབས་ཚུལ་དེ་ཉིད་འཕགས་པའི་བཞེད་པ་ཡིན་པར་སྟོན་པ་ལ། གང་ཕྱིར་ལས་ནི་སྐྱེ་བ་མེད། །འདི་ལྟར་རང་བཞིན་མེད་དེའི་ཕྱིར། །
གང་ཕྱིར་དེ་ནི་མ་སྐྱེས་པ། །དེ་ཕྱིར་ཆུད་ཟར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་རྩ་ཤེར་གསུངས་པ་དྲངས་ཏེ། ལས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ལས་རང་བཞིན་གྱིས་འགག་པ་མི་སྲིད་
16-2-127a


པའི་ཕྱིར། ལས་བྱས་པའི་འོག་ཏུ་འགགས་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་བཟུང་ནས་ཆུད་མི་ཟ་བར་རྟོག་པ་རིགས་པ་མིན་ནོ། །ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །རིགས་པ་དེ་ནི་ཆུད་མི་ཟ་བ་འགོག་པ་ལ་གསུངས་ཀྱང་གཞན་གསུམ་འགོག་པ་ལ་ཡང་
ཁྱད་པར་མེད་དེ་རྒྱུ་མཚན་ཀུན་ནས་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་མདོ་ལས། མི་ཡི་ཚེ་ཚད་ལོ་བརྒྱ་སྟེ། །དེ་སྲིད་འཚོ་ཞེས་བརྗོད་མོད་ཀྱི། །ལོ་ལ་ཕུང་པོར་སྤུངས་པ་མེད། །སྒྲུབ་པ་དེ་ཡང་དེ་དང་མཚུངས། །ཟད་པ་མེད་ཅེས་གང་སྨྲས་དང༌། །ལས་ཟད་ཅེས་ནི་གང་
སྨྲས་པ། །སྟོང་པའི་ཚུལ་དུ་ཟད་པ་མེད། །ཐ་སྙད་ཚུལ་དུ་ཟད་པར་བསྟན། །ཞེས་གསུངས་པ་དྲངས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཟད་པའམ་འགག་པ་མེད་པ་དང༌། དེ་གཉིས་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་གིས་བཞག་པའི་ཁུངས་སོ། །ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། ལོ་རྣམས་ཕུང་
པོར་སྤུངས་པ་ནི། །མེད་པ་དེ་བཞིན་ཡང་དག་པར། །ཚོགས་པ་འདི་ཡང་བལྟ་བར་བྱ། །ཞེས་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་རྣམས་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཏེ་མི་འགག་པ་ཞེས་དགག་བྱ་ལ་ཁྱད་པར་སྦྱར་བའི་སྟེང་ནས་བཤད་པའོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས། འགག་པ་རང་བཞིན་གྱིས་
མེད་པ་ཀུན་གཞི་ཁས་མི་ལེན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དུ་འགྲོ་ཚུལ་དང༌། ཀུན་གཞི་ཁས་མི་ལེན་ཀྱང་བག་ཆགས་ཀྱི་གཞི་འཇོག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་འགག་པ་མེད་ཀྱང་རང་གི་ལུགས་ལ་ཡང་ལ་ལར་ལས་འགགས་ཞེས་དང༌། འགགས་
ཤིང་རང་བཞིན་ཡོད་མིན་པའི། །ཞེས་གསུངས་པས། ཐ་སྙད་ཚུལ་དུ་ཟད་པར་བསྟན། །ཞེས་པ་ལྟར་ལས་བྱས་པའི་འོག་ཏུ་ལས་དེ་འགགས་པ་ནི་འདོད་དགོས་ལ། དེའི་ཚེ་འགགས་པ་ནི་དངོས་པོར་མེད་ཅིང་ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་རྟེན་དུ་ཀུན་གཞི་
16-2-127b


སོགས་ཀྱང་མི་འདོད་ན། ལས་འགགས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་ལོན་པ་ལས། འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་མི་འཐད་པར་བརྩད་པ་སོ་ན་གནས་པས། སྔར་གྱི་ལན་དེ་དག་གིས་མི་ཆོག་གོ་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ། གང་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་དེ་མི་འགག་པ། །དེ་ཕྱིར་ཞེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་
ཉིད་ཀྱིས་ལས་ཞིག་པའི་ཞིག་པ་ལས་ཕྱིས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་འགྲུབ་པས་ལན་ཟུར་པ་མ་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་འདོད་པའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལ། ཞིག་པ་དངོས་པོར་མི་རུང་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པར་འདོད་པའི་དབུ་
མའི་ཕྱོགས་ལ་ཞིག་པ་དངོས་པོར་གྲུབ་པའི་གནད་དོ། །ལུགས་དང་པོ་ལ་ནི། མྱུ་གུ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་གཅིག་ཞིག་པ་ན། མྱུ་གུའི་ཆ་ཤས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་ལོག་ལ། མྱུ་གུ་ལས་གཞན་པ་བུམ་པ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་གཞན་གང་ཡང་མ་ཐོབ་པས། 
ཞིག་པ་དེ་དངོས་པོ་གཏན་མིན་པར་འདོད་དེ། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་སྐྱེ་མཆེད་རེ་རེ་བའི་དངོས་པོ་དང༌། བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་ཆ་ཤས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཚོགས་པ་གང་ཡང་ཞིག་པ་དེའི་མཚན་གཞིར་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མིན་ནོ་སྙམ་པའོ། །ལུགས་ཕྱི་མ་
ལ་ནི། དཔེར་ན་ཉེར་སྦས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་རེ་རེ་བ་དང་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀ་དང༌། དེ་གཉིས་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་གཅིག་ཉེར་སྦས་ཀྱི་མཚན་གཞིར་འཇོག་རྒྱུ་མེད་ཅིང༌། ཉེར་སྦས་ཀྱང་དེ་གསུམ་གྱི་མཚན་གཞིར་མི་རུང་ལ། རང་གི་ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་ཉེར་སྦས་སུ་
བཏགས་པ་དངོས་པོ་ཡིན་པར་མི་འགལ་བ་བཞིན་དུ། ཞིག་པ་ཡང་ཞིག་རྒྱུའི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་དང་རིགས་མཐུན་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡང་མཚན་གཞིར་མེད་ཀྱང༌། ཞིག་རྒྱུའི་དངོས་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོའོ། །དེ་སྒྲུབ་པ་ལ་ལུང་རིགས་གཉིས་
16-2-128a


ཚིག་གསལ་ལས་གསུངས་པའི་དང་པོ་ནི། ས་བཅུ་པ་ལས། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་ཞེས་གསུངས་པ་སྟེ། ཤི་བ་ནི་གང་ཤི་བའི་སེམས་ཅན་དེ་ཞིག་པ་ཡིན་ལ། དེ་སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེད་པར་གསུངས་པ་དང༌། ཡང་དེ་ཉིད་ལས།
འཆི་བ་ཡང་བྱ་བ་གཉིས་སུ་ཉེ་བར་གནས་པ་ཡིན་ཏེ་འདུ་བྱེད་འཇིག་པར་ཡང་བྱེད་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་པ་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་རྒྱུ་ཡང་འབྱིན་པའོ། །ཞེས་འཆི་བས་བྱ་བ་གཉིས་བྱེད་པར་གསུངས་ཏེ། ཤི་བ་རྒྱུས་བྱེད་པ་དང༌། ཤི་བས་མ་རིག་པ་སྐྱེད་
པར་ཡང་གསུངས་པས། ཞིག་པ་ལ་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང༌། ཞིག་པས་འབྲས་བུ་སྐྱེད་ནུས་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་རྒྱུན་གྱི་ཞིག་པ་ཡིན་ཡང་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་དུས་གཉིས་པར་ཞིག་པ་ལ་ཡང་འདྲ་ལ། སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་དུས་གཉིས་པར་ཞིག་པའི་རྒྱུར་ཡང་
བསྟན་ཏོ། །དེས་ན་སེམས་ཅན་སྐྱེས་པ་དང་ཤི་བ་གཉིས་དང་སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པར་མི་སྡོད་པ་དང༌། སྐད་ཅིག་མ་གཉིས་པར་མ་བསྡད་པ་རྣམས་ལ་དངོས་པོར་འཇོག་མི་འཇོག་དང༌། རྒྱུས་སྐྱེད་མི་སྐྱེད་ཀུན་ནས་མཚུངས་སོ། །འདི་ལ་དགོངས་ནས་རྩ་ཤེ་
ལས། དངོས་དང་དངོས་མེད་འདུས་བྱས་ཡིན། །ཞེས་དང༌། རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལས་ཀྱང༌། རྒྱུ་ཟད་ཉིད་ལས་ཞི་བ་ནི། །ཟད་ཅེས་བྱ་བར་དམིགས་པ་སྟེ། །ཞེས་མྱུ་གུ་སོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་དང༌། དེ་ཞིག་པ་དེའི་དངོས་པོར་མེད་པ་གཉིས་ཀ་འདུས་བྱས་དང༌། 
སྣུམ་ལྟ་བུའི་རྒྱུ་ཟད་པ་ནི་མར་མེ་ལྟ་བུའི་འབྲས་བུ་ཟད་པའི་རྒྱུར་གསུངས་པས། འཕགས་པའི་བཞེད་པར་གདོན་མི་ཟ་བར་འདོད་པར་བྱའོ། །སྐད་ཅིག་དང་པོ་དུས་གཉིས་པར་ཞིག་པ་ནི་དངོས་སུ་དགག་བྱ་བཅད་ནས་རྟོགས་དགོས་པས། དགག་པ་ནི་ཡིན་
16-2-128b


ལ་མེད་དགག་ནི་མ་ཡིན་པས་མ་ཡིན་དགག་སྟེ། ཞིག་རྒྱུ་དེ་བཅད་པ་ཙམ་མིན་གྱི་དེ་བཅད་པའི་དངོས་པོ་ཞིག་འཕངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྲུབ་བྱེད་ལྷག་མ་ནི་རྒྱས་པར་རྩ་ཤེའི་ཊཱི་ཀྐ་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདི་ནི་ལུགས་འདིའི་རིགས་པ་ཕྲ་ལ་དོན་ཆེ་བ་ཅིག་
ཏུ་འདུག་གོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཁས་མི་ལེན་ཀྱང་དགེ་མི་དགེའི་བག་ཆགས་འཇོག་པ་དང༌། བག་ཆགས་དེ་སྨིན་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་འདོད་དགོས་ཏེ། འཇུག་འགྲེལ་ལས། ཐོག་མ་མེད་པའི་འཁོར་བར་དངོས་པོའི་བག་
ཆགས་བཞག་པ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ། དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ། ཞེས་དང༌། དེ་འདྲ་བ་གཞན་ཡང་མང་དུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་བག་ཆགས་འཇོག་པའི་གཞི་མེད་པར་མི་རུང་བས་གཞི་དེ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཁས་
ལེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྟར་ན། ཉོན་ཡིད་ཀྱིས་ངའོ་སྙམ་དུ་དམིགས་པའི་གཞིར་གྱུར་པའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་བག་ཆགས་ཀྱི་གནས་སུ་འདོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ལུགས་འདིས་ཀྱང་ངའོ་སྙམ་པ་ཙམ་གྱི་བློ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་བག་ཆགས་
སྒོ་བའི་གཞིར་བཞེད་དོ། །འོ་ན་འཇུག་འགྲེལ་ལས། སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་བག་ཆགས་ཀྱི་གཞིར་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། ང་ཙམ་དེ་ཉིད་སེམས་རྣམ་ཤེས་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པའི་རྒྱུད་ཡིན་པས། སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ཅེས་ཀྱང་བྱ་ལ། སེམས་ཉིད་
ཀྱི་རིགས་འདྲ་ལ་དེའི་རྒྱུད་ཅེས་པ་ལྟར་ན། དེ་ཡང་རེས་འགའ་བའི་བགས་ཆགས་སྒོ་བའི་གཞིར་འགྱུར་རོ། །མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱི་ཚུལ་ནི། འཇུག་འགྲེལ་ལས། གང་གིས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་འབག་པར་བྱེད་ཅིང་སྒོ་བར་བྱེད་ལ། རྗེས་སུ་བགྲོད་པར་
16-2-129a


བྱེད་པ་ནི་བག་ཆགས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་མུར་ཐུག་པ་དང༌གོམས་པ་དང་རྩ་བ་དང་བག་ཆགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་གྲངས་དག་གོ། དེ་ནི་ཟག་པ་མེད་པའི་ལམ་གྱིས་ཉོན་མོངས་པ་སྤངས་སུ་ཟིན་ཀྱང༌། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་
སྤང་བར་མི་ནུས་ཏེ། ཏིལ་མར་དང་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་བསལ་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། བུམ་པ་དང་སྣམ་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་དེ་དང་ཕྲད་པས་ཡོན་ཏན་ཕྲ་མོ་དམིགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དགེ་མི་དགེའི་བག་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་བག་ཆགས་
གཞན་ལ་ཡང་གཞི་གཉིས་སུ་འགྱུར་བ་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་སྦྱར་རོ། །འོ་ན་མཐོང་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་གྱི་དུས་སུ་དེའི་སྤང་བྱ་མཐོང་སྤང་མེད་མོད་ཀྱང༌། སྒོམ་སྤང་གི་བག་ལ་ཉལ་ཡོད་དགོས་ལ། དེའི་ཚེ་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ནི་གཉིས་སྣང་འཁྲུལ་བའི་བག་
ཆགས་ཀྱིས་མ་བསླད་པའི་ཟག་མེད་ཡིན་པས། དེའི་ངོ་བོར་བག་ལ་ཉལ་དེ་གནས་པ་མི་རིགས་ལ། དབང་ཤེས་ཀྱང་དེའི་རྟེན་དུ་མེད་ཅིང་གཟུགས་ཀྱང་དེའི་རྟེན་དུ་མི་རིགས་ལ་ཀུན་གཞི་ཡང་མི་འདོད་པས་དེའི་རྟེན་མེད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ་
དེའི་ཚེ་ང་ཙམ་ཞིག་སྒོམ་སྤང་གི་བག་ལ་ཉལ་གྱི་རྟེན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྤང་གཉེན་གཞན་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ལུགས་འདིའི་གང་ཟག་གི་འཇོག་ཚུལ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཤེས་ན་ནམ་མཁའ་དང་རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་དང་ཅི་ཡང་མེད་
པ་གསུམ་དུ་སྐྱེས་པའི་འཕགས་པའི་རྒྱུད་ལ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ཟག་མེད་ཀྱི་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ན། འཇིག་རྟེན་པའི་སེམས་གཞན་མེད་པས་དེ་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བ་ལྡོག་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པ་དང༌། སྲིད་རྩེར་སྐྱེས་པའི་འཕགས་པ་ལ་
16-2-129b


ཅི་ཡང་མེད་པའི་སར་གཏོགས་པའི་ཟག་མེད་ཀྱིས་སེམས་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ན། སྲིད་རྩེ་དང་ཅི་ཡང་མེད་པ་གཉིས་ཀའི་སས་བསྡུས་པའི་འགྲོ་བ་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། ཟག་མེད་ཀྱི་སེམས་དེའི་གནས་ནི་འགྲོ་བ་དེ་གཉིས་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་འགྲོ་
བར་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་རིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་གནོད་པར་མངོན་ཏེ། ཟག་བཅས་དང་ཟག་མེད་ཀྱི་སེམས་གང་ཡང་འགྲོ་བ་དེ་དག་གི་མཚན་གཞིར་མ་བཞག་ཀྱང་འགྲོ་བ་བཞག་པས་ཆོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱོགས་སྔ་མའི་ལུགས་
ནི། ལམ་མ་ཞུགས་དང་སློབ་པ་རྣམས་ཀྱི་འགྲོ་བའི་ངོ་བོ་མ་སྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་དབང་དུ་མཛད་པའོ། །ལན་དེ་དག་ཀྱང་བདག་འདྲ་བས་ལུགས་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་རང་སྟོབས་ཀྱིས་བརྗོད་པར་ག་ལ་ནུས། འོན་ཀྱང་མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་དགོངས་པ་
ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྫོགས་པར་འཇོག་ཤེས་པའི་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་དག་གི་ལུགས་ལ་བརྟེན་ནས་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་རྣམས་ལ་དཔགས་ན་ཀུན་གཞི་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ལུགས་འདི་ལ་མི་གནོད་པར་མངོན་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེ་ཞིང་
ཞིབ་ལ་རྣོ་བ་རྣམས་ཀྱིས་རྩད་གཅད་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། སྔར་ལས་འགགས་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་བཤད་པའི་དོན་དེ་ཉིད་དཔེའི་སྒོ་ནས་བཤད་པ། རྨི་ལམ་ན་བུད་མེད་བཟང་མོ་དམིགས་པའི་ཡུལ་དག་མཐོང་ནས་ནི། དེ་ནས་གཉིད་
སད་ཀྱང་སད་པའི་ཚེ་ན་ཡང་སྐྱེ་བོ་བླུན་པོ་ལ་ད་ལྟ་འགགས་ཤིང་མེད་པ་ལ་དམིགས་ནས་ཆགས་པ་དྲག་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་པའི་ལས་འགགས་པ་ལས་ཀྱང་ནི། ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ཡོད་པ་ཡིན་
16-2-130a


ནོ། །ཞེས་ལས་ཞིག་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་བསྟན་ནོ། །དེའི་ཤེས་བྱེད་དུ་སྲིད་པ་འཕོ་བའི་མདོ་ལས། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན་མི་ཞིག་ཉལ་བའི་རྨི་ལམ་ན་ཡུལ་གྱི་བུད་མེད་བཟང་མོ་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད་པར་
རྨིས་ལ། དེ་ཉལ་བ་ལས་སད་ནས་ཡུལ་གྱི་བུད་མེད་བཟང་མོ་དྲན་ན། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་འདི་ཇི་སྙམ་དུ་སེམས། འོ་ན་གང་རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་གྱི་བུད་མེད་བཟང་མོ་དང་ལྷན་ཅིག་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་རྨིས་ལ། དེ་ཉལ་བ་ལས་སད་ནས་ཡུལ་གྱི་བུད་
མེད་བཟང་མོ་དྲན་པའི་མི་དེ་ཅི་མཁས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡིན་ནམ། གསོལ་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་མ་ལགས་ཏེ། དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྨི་ལམ་གྱི་བུད་མེད་བཟང་མོ་ཡང་མ་མཆིས་ཤིང༌། མི་དམིགས་པ་ལགས་ན། དེ་
དང་ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པ་ལྟ་ག་ལ་མཆིས་ཏེ། འདི་ལྟར་མི་དེ་ནི་ཕོངས་ཤིང་དུབ་པའི་སྐལ་བ་ཅན་དུ་འགྱུར་ལགས་སོ། །ཞེས་དྲངས་པ་ནི་དཔེ་སྟོན་པའོ། །དེ་དོན་དང་སྦྱོར་བ་ནི། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དེ་བཞིན་དུ་བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ཡང་
མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་ནས་ཡིད་བདེ་བར་འགྱུར་བའི་གཟུགས་རྣམས་ལ་མངོན་པར་ཞེན་ཏེ། མངོན་པར་ཞེན་པར་གྱུར་ནས་ཆགས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དོ། །ཆགས་ནས་འདོད་ཆགས་ལས་བྱུང་བ་དང༌། ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བ་དང༌། གཏི་མུག་
ལས་བྱུང་བའི་ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱིས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །ལས་དེ་མངོན་པར་འདུ་བྱས་པར་གྱུར་ནས་འགག་གོ། འགགས་པ་ན་ཤར་ཕྱོགས་སུ་བརྟེན་ཏེ་གནས་པ་མ་ཡིན་པ་ནས། ཕྱོགས་མཚམས་རྣམས་སུ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་བར་
16-2-130b


དང༌། ཞེས་གསུངས་ཏེ་ཐོས་པ་དང་མི་ལྡན་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྟོན་པ་ཐོས་པ་ལས་དེ་ཉིད་རྟོགས་པ་མེད་པའོ། །མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་བདེན་ཞེན་ནོ། །ཆགས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ལས་གསུམ་ལ་ནི། དགེ་མི་དགེའི་ལས་གཉིས་ཀ་དང༌། ཞེ་སྡང་ལས་བྱུང་བའི་
ལས་ནི་མི་དགེ་བ་དང་གཏི་མུག་ལས་བྱུང་བ་ལ་ཡང་ལས་གཉིས་ཀ་གསོག་པ་ཡོད་དོ། ། ལས་བྱས་མ་ཐག་ཏུ་འགགས་པ་ནི་ཐ་སྙད་དུ་དང༌། ལྷག་མས་ནི་འགག་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་བཀག་གོ། དེ་ནས་དུས་གཞན་ཅི་ཙམ་ཞིག་ན་འཆི་བའི་དུས་
དང་ཚོད་ཉེ་བར་གནས་པའི་ཚེ། དེ་དང་སྐལ་བ་འདྲ་བའི་ལས་དེའི་ཚེ་འཕེན་བྱེད་ཟད་ནས། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐ་མ་འགག་པའི་ཚེ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་ཉལ་ཉལ་བ་ལས་སད་པའི་མིའི་ཡུལ་གྱི་བུད་མེད་བཟང་མོ་ལྟ་བུར་ཡིད་ལས་དེ་ཉིད་ལ་མངོན་དུ་
ཕྱོགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྐལ་བ་འདྲ་བ་སྟེ་ཕུང་པོ་རིགས་མཐུན་ཚེ་འདིར་གནས་པའི་ལས་ཟད་ནས། ཚེ་འདིའི་རྣམ་ཤེས་ཐ་མ་འགག་པའི་ཚེ། ཆགས་ལྡན་སད་མ་ཐག་ཏུ་རྨི་ལམ་གྱི་མཛེས་མ་དྲན་ཏེ། ཡིད་དེ་ལ་ཕྱོགས་པ་བཞིན་
དུ་འཆི་ཁའི་ཚེ་ཚེ་ཕྱི་མར་གང་སྨིན་པའི་ལས་ཀྱི་ནུས་པ་སད་པའི་ལས་དེ་ལ་ཡིད་ཕྱོགས་པར་འགྱུར་གྱི་དྲན་པ་མིན་ནོ། །དེ་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐ་མ་འགག་ཅིང༌། སྐྱེ་བའི་ཆར་གཏོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་པོ་ཡང་ན་ནི་ལྷ་དག་གི་ནང་
དུ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། ཡང་ན་ནི་ཡི་དྭགས་རྣམས་སུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་བྱ་བའི་བར་དང༌། ཞེས་གསུངས་ཏེ་ཐ་མ་འགག་པ་ནི་ཚེ་འདིའི་འོ། །སྐྱེ་བའི་ཆར་གཏོགས་པའི་རྣམ་ཤེས་དང་པོ་འབྱུང་བ་ལ་ལྷ་དག་གི་ནང་དུ་ཞེས་སོགས་གསུངས་ཤིང༌། 
16-2-131a


བར་སྲིད་འགྲོ་བ་དྲུག་པོ་མིན་པས་སྐྱེ་སྲིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་འཆི་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་བར་སྲིད་ཡོད་ཀྱང་མ་གསུངས་པ་མང་བར་སྣང་བས། གཙོ་བོར་སྐྱེ་འཆིའི་དབང་དུ་བྱས་པའི་ལས་འབྲས་བུ་དང་འབྲེལ་ཚུལ་གཏན་
ལ་དབབ་པར་བཞེད་པའོ། །དེ་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་པོ་དེ་འགགས་མ་ཐག་ཏུ་གང་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མྱོང་བར་འགྱུར་བར་མངོན་པ་དེ་དང་སྐལ་བ་འདྲ་བའི་སེམས་ཀྱི་རྒྱུན་འབྱུང་ངོ༌། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དེ་ལ་ཆོས་གང་ཡང་འཇིག་རྟེན་
འདི་ནས་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཏུ་འཕོ་བ་ཡང་མེད་ལ། འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བར་མངོན་པ་ཡང་ཡོད་དེ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དེ་ལ་གང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐ་མ་འགགས་པ་དེ་ནི་འཆི་འཕོ་བ་ཞེས་བྱ། གང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་པོ་འབྱུང་བ་དེ་ནི་སྐྱེ་བ་ཞེས་བྱའོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་རྣམ་པར་ཤེས་
པ་ཐ་མ་འགགས་པའི་ཚེ་ཡང་གང་དུ་ཡང་མི་འགྲོའོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བའི་ཆར་གཏོགས་པ་འབྱུང་བའི་ཚེ་ཡང་གང་ནས་ཀྱང་འོང་བ་མེད་དོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རང་བཞིན་གྱིས་དབེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་དེ་ལ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཐ་མ་ནི་རྣམ་
པར་ཤེས་པ་ཐ་མས་སྟོང་ངོ༌། །འཆི་འཕོ་ནི་འཆི་འཕོ་བས་སྟོང་ངོ༌། །ལས་ནི་ལས་ཀྱིས་སྟོང་ངོ༌། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་པོ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་པོས་སྟོང་ངོ༌། །སྐྱེ་བ་ནི་སྐྱེ་བས་སྟོང་ལ་ལས་རྣམས་ཆུད་མི་ཟ་བར་ཡང་མངོན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་སྐྱེ་སྲིད་དུ་ཉིང་
མཚམས་སྦྱར་བའི་སྔོན་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་བདེ་སྡུག་ཅིག་མྱོང་བས། དེ་མྱོང་བའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྒྱུན་སྐྱེ་སེམས་དང་པོ་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་ཐ་སྙད་སྐྱེ་བ་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་ལ། དོན་དམ་པར་མེད་པ་དང་དེའི་རྒྱུ་མཚན་རང་བཞིན་གྱིས་དབེན་ཞེས་པ་ནི། དགག་
16-2-131b


བྱ་ལ་ཁྱད་པར་སྦྱར་བ་སྟེ་རྣམ་ཤེས་ཐ་མ་སོགས་རང་རང་གིས་སྟོང་པར་གསུངས་པ་ལ་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་བསྟན་པ་ན་ལས་འབྲས་ཡོད་པ་མིན་པར་བཟུང་གིས་དོགས་ནས་ལས་རྣམས་ཆུད་མི་ཟ་བར་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས། རྣམ་སྨིན་ཐུག་མེད་དུ་འབྱིན་པའི་
རྩོད་པ་སྤང་བ་དང༌། ཀུན་གཞི་ཡོད་པར་གསུངས་པའི་ལུང་དང་འགལ་བའི་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་ལས་རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་པ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཟད་པ་མེད་པས་རྣམ་སྨིན་འབྱུང་བར་འདོད་ན་དེ་བཞིན་དུ། རྣམ་པར་སྨིན་ཟིན་པ་ལས་ཀྱང་ཡང་རྣམ་པར་
སྨིན་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཐུག་པ་མེད་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་ཡུལ་ནི་ཡོད་པ་ཉིད་མིན་པར་མཚུངས་བཞིན་དུ། རབ་རིབ་ཅན་གྱི་མིག་གིས་ཡོད་པ་མིན་པའི་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ནི་མཐོང་གི། དེ་ལས་གཞན་པའི་དངོས་པོའི་
རྣམ་པ་བོང་བུའི་རྭ་དང༌། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་མཐོང་བ་མ་ཡིན་པ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་ལས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མིན་པར་མཚུངས་བཞིན་དུ། སྨིན་མ་ཟིན་པ་ལས་སྨིན་པ་དང༌། སྨིན་ཟིན་པ་ལས་སླར་ཡང་སྨིན་པ་མིན་པར་ཤེས་པར་གྱིས་
ཤིག །དཔེ་འདི་ལས་ལས་རྣམས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ངེས་པར་འགྲུབ་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། དགེ་མི་དགེའི་ལས་ལས་ཡིད་དུ་འོང་མི་འོང་གི་འབྲས་བུ་ཡང་སོ་སོར་ངེས་སོ་ཞེས་བཤད་པ། རབ་རིབ་ཅན་གྱི་མིག་གིས་སྐྲ་ཤད་སོགས་མཐོང་བ་དང༌། བོང་བུའི་རྭ་ལ་
སོགས་པ་མི་མཐོང་བའི་ངེས་པ་དེའི་ཕྱིར་རྣམ་སྨིན་ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་མི་དགེ་བ་ལས་མི་འབྱུང་ལ། རྣམ་སྨིན་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་ནི་དགེ་བ་ལས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྣམ་སྨིན་མི་དགེ་བ་སྟེ་ཡིད་མི་འོང་བ་ནི། ནག་པོའི་ལས་ལས་ཡིན་ལ། རྣམ་སྨིན་དགེ་བ་སྟེ་
16-2-132a


ཡིད་དུ་འོང་བ་ནི་དགེ་བ་ལས་འབྱུང་བ་ཡིན་པར་མཐོང་ཞིང༌། དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་མེད་པའི་བློ་ཅན་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མི་དམིགས་པར་རྟོགས་པ་ནི་འཁོར་བ་ལས་ཐར་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་རྒྱལ་བས་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལས་
ཀྱི་ཁྱད་པར་འདི་དང་འདི་ལས་འབྲས་བུའི་ཁྱད་པར་འདི་དང་འདི་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་འཐད་སྒྲུབ་ཀྱི་རིགས་པས་ཞིབ་པར་ངེས་པར་དཔྱོད་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ལ། ལས་དང་འབྲས་བུ་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པ་ལས་ཀུན་རྫོབ་འཇིག་པར་འགྱུར་དུ་འོང་སྙམ་སྟེ། ལས་རྣམས་
ཀྱི་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ནི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་བོ། །ཞེས་ལས་དང་འབྲས་བུ་རྣམས་ལ་བརྟེན་པའི་སེམས་པ་སྟེ་དཔྱད་པའང་དགག་པར་མཛད་དོ། །གཞུང་འདིར་དེ་འདྲ་བའི་སྒོ་མང་པོ་ནས་ལས་འབྲས་ཀྱི་ངེས་པ་སྟོར་དུ་དོགས་ནས་སྒོ་དུ་མ་ནས་ལས་འབྲས་
ཀྱི་ངེས་པ་སྐྱེད་ཐབས་མཛད་པ་འདི་ཤེས་པར་གྱིས་ལ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བས་ཀྱང་དེའི་ངེས་པ་བརྟན་པའི་གྲོགས་བྱས་པའི་སྟེང་ནས། ད་རེས་རིན་པོ་ཆེའི་གླིང་དུ་ཕྱིན་པ་སྟོང་ལོག་ཏུ་མི་འགྲོ་བ་ལ་འབད་པར་བྱོས་ཤིག །གཉིས་པ་ལ་གསུམ། ལུང་འགལ་
སྤོང་པའི་ཚིག་དོན་དངོས། ཡིད་ཤེས་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་ཀུན་གཞི་བཤད་མ་བཤད་ཀྱི་ཚུལ། དགོངས་པའི་དབང་གིས་གསུངས་པའི་དཔེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་ཀུན་གཞི་མེད་ཀྱང་ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་རྣམ་པར་འཇོག་ནུས་ན། 
འོ་ན་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་དང༌། ལ་སོགས་པས་དགོངས་འགྲེལ་དང༌། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་མངོན་པའི་མདོ་ལས། ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་པ། དངོས་པོའི་ཆོས་མཐའ་དག་པའི་ནུས་པའི་ཁྱད་པར་གྱི་གཞི་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ། རྒྱ་མཚོ་
16-2-132b


ལས་རླབས་རྣམས་འབྱུང་བ་ལྟར། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གསུངས་པ་དེ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་དེའི་རྣམ་གཞག་འཇོག་པ་མེད་པ་ཞིག་གམ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་སྐད་དུ་ཀུན་གཞི་ཡོད་པར་བསྟན་པས་འདུལ་བ་རྣམས་ལ་
དེ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིས་ནི་དགོས་པའི་དབང་གིས་ཀུན་གཞི་གདུལ་བྱའི་ངོར་ཁས་ལེན་པར་བསྟན་པས། རང་གི་ལུགས་ལ་དགོངས་པ་ཅན་དུ་སྟོན་པ་ན། གང་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པའི་དགོངས་གཞི་ནི། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་
པས་སྟོང་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཁོ་ན་ལ་དགོངས་ནས། ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་སྒྲས་བསྟན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཀུན་གཞིར་གསུངས་པ་ནི། རང་བཞིན་དེ་ནི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགོས་པའི་དབང་གིས་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་
ཡོད་པར་སྟོན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། གང་ཟག་ཀྱང་རྫས་སུ་ཡོད་པར་སྟོན་ཏེ། དེས་འདུལ་བའི་སྐྱེ་བོ་ལ་དེ་ཡོད་པར་བསྟན་པས་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་སྐད་དུ་དགེ་སློང་དག་ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་ཁུར་རོ། །ཁུར་འཁུར་བ་ནི་གང་ཟག་གོ། ཞེས་གསུངས་
པ་ལྟ་བུའོ། །འདི་ནི་གང་ཟག་རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་རྫས་ཡོད་དུ་འཛིན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཞུས་པའི་ངོར་དེ་མེད་པར་མ་བསྟན་པར་ཁུར་འཁུར་བའི་གང་ཟག་ཡོད་པར་གསུངས་པས། ཚིག་ལ་དངོས་སུ་མེད་ཀྱང་དོན་ནི་རྫས་ཡོད་དོ། །ཡང་གདུལ་བྱ་ཁ་ཅིག་ལ་ནི་
གང་ཟག་རྫས་སུ་མེད་པའི་ཕུང་པོ་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པར་མཛད་དེ། སེམས་ཞེས་བྱ་བའམ། ཡིད་ཅེས་བྱ་བའམ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་དུས་རིང་པོར་དད་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པས་ཡོངས་སུ་བསྒོས་ཤིང༌། གོང་དུ་འགྲོ་བ་ན་ཕྱི་མ་ལ་
16-2-133a


མཐོ་རིས་སུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་བཤད་པའོ། །འདི་ཡང་མཐོ་རིས་དང་བྱང་གྲོལ་དུ་འགྲོ་བའི་ཚུལ་ལ་བདེན་པར་འཛིན་པ་ཅན་རྣམས། ཇི་ཙམ་ཞིག་ཁས་བླང་བར་བྱ་སྙམ་པ་ལ། དེའི་བདེན་ཞེན་གྱི་ཡུལ་མ་བཀག་པར་
ཕུང་པོ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་པར་བསྟན་པ་ན་ཕུང་པོ་བདེན་པར་དོན་གྱིས་སྟོན་པའོ། །འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི་དགོངས་པའི་དབང་གིས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །འདིར་གདུལ་བྱ་གང་ལ་དགོངས་ཏེ་གསུངས་པ་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ལན་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཀུན་གཞི་རྣམ་
ཤེས་ཡོད་ཅིང་གང་ཟག་ཉིད་རྫས་སུ་ཡོད་ལ། ཕུང་པོ་འདི་དག་འབའ་ཞིག་སྟེ་དེ་ཙམ་ཉིད་བདེན་པར་ཡོད་ཅེས་བསྟན་པ་འདི་ནི། སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟར་ཏེ་དེ་ལྟ་བུའི་ཆེས་ཟབ་པའི་དོན་རེ་ཞིག་རིག་པ་སྟེ་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་བའི་གདུལ་བྱ་གང་ཡིན་པ་དེ་
ལ་དགོངས་ཏེ་གསུངས་སོ། །གདུལ་བྱ་གང་དག་ཡུན་རིང་པོར་མུ་སྟེགས་ཀྱི་ལྟ་བ་ལ་གོམས་པར་བྱས་པ་ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོ་ལ་འཇུག་པར་མི་ནུས་ཤིང༌། རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས། བདག་ཡོད་མ་ཡིན་ཡོད་མི་འགྱུར། །བདག་གི་ཡོད་མིན་མི་འགྱུར་ཞེས། །བྱིས་
པ་དག་ནི་དེ་ལྟར་སྐྲག །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཆོས་ཉིད་ཐོག་མར་བསྟན་པ་ན་སྐྲག་ནས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་གཡང་ས་དང་འདྲ་བར་སེམས་པ་དེ་དག་བསྟན་པ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་ཤིང་མི་འཇུག་པས་དོན་ཆེན་པོ་སྒྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་
རྣམས་ལ་ཆེས་ཐོག་མར་ཟབ་མོའི་གནས་མཐར་ཐུག་པ་མ་བསྟན་པར་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་དང༌། ཕུང་པོ་བདེན་པ་སོགས་བསྟན་པས་ནི་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མུ་སྟེགས་ཀྱི་ལུགས་བསལ་ནས། དེ་དག་གི་དོན་ཆེན་པོ་འདྲེན་པར་འགྱུར་ཞིང་ཕྱི་ནས་གསུང་
16-2-133b


རབ་ཀྱི་དོན་ལེགས་པར་རིག་པ་རྣམས་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་གཞི་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་འཛིན་པ་སྤོང་བར་འགྱུར་བས། དེ་ལྟར་བསྟན་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཁོ་ན་འབྱུང་གི་སྐྱོན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །རིམ་པ་དེ་ལྟར་བྱ་བ་ལ་དགོངས་ནས་བརྒྱ་པ་ལས། གང་ཞིག་གང་གང་
ལ་དགའ་བ། །དེ་ཡི་དེ་དེ་སྔར་སྤྱད་བྱ། །ཉམས་པར་གྱུར་པ་དམ་ཆོས་ཀྱི། །སྣོད་ནི་ཅིས་ཀྱང་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཚོགས་དྲུག་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་ཀུན་གཞི་བསྟན་དགོས་པ་ལ་ནི། ཕྱི་རོལ་དགག་དགོས་པས་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱིས་
སྟོང་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཙམ་ཞིག་གི་སྣོད་དུ་རུང་ལ། སྔར་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཁས་མ་བླངས་ཀྱང༌། ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་འཇོག་ཤེས་པ་མིན་པས། ཆེས་ཟབ་པའི་དོན་རིག་པར་མི་འགྱུར་བ་ལ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། ཤེར་ཕྱིན་
འབུམ་པ་སོགས་མང་པོར་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་གྲངས་སྟོན་པ་ན། རྣམ་ཤེས་ཚོགས་དྲུག་བཤད་ཀྱི་དེ་ལས་མང་བ་མ་བཤད་པའི་མདོ་སྡེ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་པས། མདོ་སྡེ་ལས་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་བཞག་མ་བཞག་གི་ཚུལ་གཉིས་བཀའ་སྩལ་པ་བཞིན་དུ། རྗེ་
བཙུན་བྱམས་པས་ཀྱང་དེ་དག་གི་དོན་རྣམ་པར་འགྲེལ་པ་ན། དབུས་མཐའ་དང༌། མདོ་སྡེ་རྒྱན་དང༌། ཆོས་ཉིད་རྣམ་འབྱེད་དུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་བཞག་པ་དང་ཕྱི་རོལ་མེད་པའི་ཕྱོགས་བཤད་ལ། མངོན་རྟོགས་རྒྱན་དང༌། རྒྱུད་བླ་མ་ལས་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་རྣམ་
པར་མ་བཞག་པ་དང་ཕྱི་རོལ་མ་བཀག་པའི་ཕྱོགས་བཤད་དོ། །སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱུད་བླ་མའི་དགོངས་པ་རྣམ་རིག་ཙམ་གྱི་ལུགས་སུ་ཡེ་མ་བཤད་པར། དབུ་མའི་ལུགས་སུ་བཤད་ལ། ཐེག་བསྡུས་སུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་
16-2-134a


ཀྱི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་དྲངས་པའི་ཆོས་མངོན་པའི་ལུང༌། རྒྱུད་བླ་མའི་འགྲེལ་པ་ལས། སེམས་ཅན་ལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཁམས་གྲུབ་པ་སྙིང་པོར་གྱུར་པ་ཡོད་མོད་ཀྱི། སེམས་ཅན་དེ་དག་གིས་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་
གསུངས་སོ། །དེ་སྐད་དུ། ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ཀྱི་ཁམས། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་གནས་ཡིན་ཏེ། །དེ་ཡོད་པས་ན་འགྲོ་ཀུན་དང༌། །མྱ་ངན་འདས་པའང་ཐོབ་པ་ཡིན། །ཞེས་སེམས་ཅན་ལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རིགས་ཡོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་དྲངས་པས། སློབ་དཔོན་
འདིས་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་དགོངས་གཞི་སྟོང་ཉིད་དུ་བཤད་པ་དང་མཐུན་པའི་ཕྱིར། ཚོགས་དྲུག་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་ཀུན་གཞི་གདུལ་བྱ་འགའ་ཞིག་གི་ངོར། དགོས་པའི་དབང་གིས་གསུངས་པར་བཞེད་དོ། །འོ་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་འགྲེལ་དུ། 
ཇི་ལྟར་ཁབ་ལོང་དང་ཉེ་བས། །ལྕགས་ནི་མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་འཁོར། །དེ་ལ་སེམས་ནི་ཡོད་མིན་ཏེ། །སེམས་དང་ལྡན་བཞིན་སྣང་བར་འགྱུར། །དེ་བཞིན་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ནི། །བདེན་མིན་བདེན་པ་བཞིན་དུ་ནི། །གང་ཚེ་འགྲོ་འོང་གཡོ་བར་འགྱུར། །དེ་ཚེ་
སྲིད་པ་འཛིན་པར་བྱེད། །ཇི་ལྟར་རྒྱ་མཚོ་ལ་ནི་ཤིང༌། །སེམས་ནི་མེད་ཀྱང་གཡོ་བར་འགྱུར། །དེ་བཞིན་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ནི། །ལུས་ལ་བརྟེན་ནས་གཡོ་བ་ཡིན། །ཞེས་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་སྲིད་པ་འཛིན་པར་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། 
དེ་ནི་སེམས་ལས་དོན་གཞན་པའི་ཕྱི་རོལ་བཀག་ནས་སེམས་ཙམ་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མ་བཀག་པའི་སེམས་ཙམ་གསུངས་པ་ནི། བྱིས་པ་ཐམས་ཅད་སྟོང་པར་བསྟན་པ་ལ་སྐྲག་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་ཡིན་གྱི། ངེས་དོན་གྱི་དེ་ཉིད་མིན་པ་
16-2-134b


དང༌། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་པ་རྣམས་ཀྱིས་གནས་གྱུར་པའི་སེམས་ཀྱི་དག་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཞིག །སོ་སོར་རང་གིས་རིགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྲུབ་པ་ཁས་བླངས་པ་བཀག་པའི་ཚེ། སེམས་བདེན་པ་མེད་ན་འཇིག་རྟེན་སྔ་མ་ནས་འདིར་འོང་བ་དང༌།
འདི་ནས་ཕྱི་མར་འགྲོ་བའི་གཡོ་བའི་བྱ་བ་མི་འཐད་དོ་སྙམ་པའི་རྩོད་པ་ཁོང་ན་གནས་པའི་ལན་དུ། ལྕགས་དང་ཤིང་ལ་སེམས་མེད་ཀྱང་ཡོད་པ་ལྟར་གཡོ་བ་བཞིན་དུ། ཀུན་གཞི་བདེན་པར་མེད་ཀྱང་བདེན་པར་ཡོད་པ་ལྟར་འགྲོ་འོང་གི་གཡོ་བ་
དང་བཅས་པར་སྣང་ངོ༌། །ཞེས་སྟོན་པ་ཡིན་པས་གཞུང་གཞན་ནས་བཤད་པ་ལྟར་ཀྱི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཁས་ལེན་པ་ནི་མིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཀུན་གཞི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་ཁས་མི་ལེན་ཀྱང༌། ཚོགས་
དྲུག་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཀུན་བྱང་གི་ཆོས་ཀུན་གྱི་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་ཁས་ལེན་ནོ་སྙམ་ན། དེ་འདྲ་བའི་ཀུན་གཞི་ཁས་ལེན་ན་ཀུན་གཞིའི་བག་ཆགས་སྨིན་པ་ལས་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་སུ་སྣང་བ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་
པར་ཁས་བླང་དགོས་ན། དེ་ཉིད་ལས། ཤེས་པས་ཤེས་བྱ་རྟོགས་པ་སྟེ། །ཤེས་བྱ་མེད་པར་ཤེས་པ་མེད། །དེ་ལྟ་ན་ནི་རིག་བྱ་དང༌། །རིག་བྱེད་མེད་ཅེས་ཅིས་མི་འདོད། །ཅེས་ཕྱིའི་ཤེས་བྱ་དང་ནང་གི་ཤེས་པ་གཉིས་ཡོད་མེད་མཚུངས་པས་
གཅིག་མེད་ན་གཅིག་ཤོས་མེད་པར་གསུངས་ལ། འདི་ནི་གཞུང་འདིར་དོན་ཤེས་གཉིས་དོན་དམ་དུ་མེད་མཉམ་དང་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་མཉམ་ཡིན་པས། བདེན་གཉིས་གང་དུ་ཡང་དེ་གཉིས་ལ་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་འབྱེད་པ་མི་འཐད་པར་གསུངས་
16-2-135a


པ་དང་ཁྱད་མེད་པས་ན། ཕྱི་རོལ་མེད་པའི་ཤེས་པ་ཡོད་པ་སློབ་དཔོན་གྱི་བཞེད་པ་མིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་ཀུན་གཞི་མི་བཞེད་པས་ཀུན་གཞི་ཞེས་གསུངས་པ་ནི། སྤྱིར་སེམས་རིག་ཅིང་
གསལ་ཙམ་ལ་ཀུན་གཞིར་བཞག་པ་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ལ་ཡིན་ཏེ། སེམས་སྤྱི་ཙམ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་བཀག་པའི་ལན་དུ། སེམས་བདེན་པར་མེད་པ་ལ་བྱ་བྱེད་རུང་བའི་ཚུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྲིད་པར་སྐྱེ་བ་འཛིན་པའི་སེམས་ཡིད་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡིད་
ཀྱི་ཤེས་པ་ནི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་རྣམ་བྱང་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཞི་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབུ་མ་སྙིང་པོར་ཡང་ཀུན་གཞི་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་བཀག་ལ། སློབ་དཔོན་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་ཡང༌། ཕྱི་རོལ་བཞེད་པས་ཀུན་གཞི་མི་བཞེད་དོ། །ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་འགོག་པའི་སེམས་ཙམ་
པ་ལ་ཡང་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་འདོད་མི་འདོད་གཉིས་སྣང་ལ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མི་བཞེད་པའི་སློབ་དཔོན་ཀཱ་མ་ལ་ཤཱི་ལས་ཀྱང༌། ཡིད་ཀྱི་བློ་ཁོ་ན་ནི་སྐྱེ་བ་གཞན་དང་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ནུས་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཇི་སྐད་དུ་ཡང༌། ཆད་དང་མཚམས་སྦྱོར་འདོད་
ཆགས་བྲལ། །ཉམས་དང་འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་ནི། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཁོ་ནར་འདོད། །ཅེས་མཛོད་ལས་གསུངས་པ་དྲངས་པས། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཞི་བ་འཚོ་ཡང་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་མི་བཞེད་པར་གསལ་ལོ། །ཨ་བྷྱཱ་ཀ་ར་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །ཐེག་པ་ཆེན་
པོའི་གསུང་རབ་གཞན་དུ་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཞེས་གསུངས་པ་ཡོད་ཀྱང་མིང་ཙམ་མ་རྟོགས་པ་ངོས་འཛིན་གསལ་བར་མི་སྣང་ལ། དོན་ལ་དཔྱད་ན་ཚོགས་དྲུག་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་མི་བཞེད་པ་ཁོ་ནར་སྣང་ཞིང༌། ལུགས་དེ་ཡང་ཕྱི་རོལ་ཁས་ལེན་པའི་
16-2-135b


ཕྱོགས་སུ་སྣང་བས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ལ་མིང་དེ་ལྟར་བཏགས་པའོ། །འདི་རྣམས་རྒྱས་པར་གཏན་ལ་འབེབས་དགོས་མོད་ཀྱང་མངས་པས་འཇིགས་ནས་མ་བྲིས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། གདུལ་བྱ་གཞུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང་པོ་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ལ་སོགས་
པ་བསྟན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་དང་བྲལ་བས། ང་དང་ང་ཡིར་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས་ཀྱང༌། ང་དང་ང་ཡི་ཞེས་བསྙད་པ་འཇིག་རྟེན་གྱིས་ཆོས་ཀྱི་དོན་ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་
ཐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ང་དང་ང་ཡི་ཞེས་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ། དངོས་པོ་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་མོད་ཀྱི་སྟེ་ཀྱང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ཅེས་དྲང་དོན་ཉིད་དུ་བསྟན་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་རིམ་གྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་
ཁོང་དུ་ཆུད་པའི་ཐབས་ཡིན་ནོ། །བསྡུ་ན་ང་ཞེས་པ་དང་ང་ཡིའོ་ཞེས་གསུང་བ་ལྟར་ན། དེ་དང་དེའི་རྟོག་པ་ཡོད་པ་ལྟར་སྣང་ནའང༌། རྟོག་པ་མེད་པ་ངེས་དོན་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་སྟོན་པ་ན་དེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགོངས་པ་ལྟར་སྣང་ཡང་
ཆོས་རྣམས་དེ་ལྟར་མེད་པ་དེ་ངེས་པའི་དོན་ནོ་ཞེས་པའོ། །ཐ་སྙད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་འཇིག་རྟེན་དང་མཐུན་པར་འཇུག་ཚུལ་ཡང་ཤར་གྱི་རི་བོའི་སྡེ་པ་དང་མཐུན་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལས། གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་རྣམ་འདྲེན་རྣམས། །འཇིག་རྟེན་མཐུན་པར་མི་
འཇུག་ན། །སངས་རྒྱས་ཆོས་ཉིད་གང་ཡིན་དང༌། །སངས་རྒྱས་སུས་ཀྱང་ཤེས་མི་འགྱུར། །ཕུང་པོ་དག་དང་ཁམས་རྣམས་དང༌། །སྐྱེ་མཆེད་རང་བཞིན་གཅིག་བཞེད་ལ། །ཁམས་གསུམ་པོ་དག་སྟོན་མཛད་པ། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་མཐུན་འཇུག་ཡིན། །མིང་
16-2-136a


མེད་པ་ཡི་ཆོས་ཀྱི་རྣམས། །བསམ་དུ་མེད་པས་མིང་དག་གིས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོངས་བརྗོད་པ། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་མཐུན་འཇུག་ཡིན། །དངོས་མེད་ཉེ་བར་སྟོན་མཛད་ཅིང༌། །སངས་རྒྱས་རང་བཞིན་ལ་བཞུགས་པས། །
དངོས་མེད་འགའ་ཡང་འདིར་མེད་པ། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་མཐུན་འཇུག་ཡིན། །དོན་དང་དོན་མེད་མི་གཟིགས་ལ། །འགོག་པ་དང་ནི་དམ་པའི་དོན། །སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་གསུང་བ། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་མཐུན་འཇུག་ཡིན། །ཞིག་པ་མེད་ཅིང་སྐྱེ་མེད་ལ། །
ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་མཉམ་གྱུར་ཀྱང༌། །སྲིད་པའི་བསྐལ་པ་སྟོན་མཛད་པ། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་མཐུན་འཇུག་ཡིན། །དུས་གསུམ་དག་ཏུ་སེམས་ཅན་གྱི། །རང་བཞིན་དམིགས་པ་མ་ཡིན་ལ། །སེམས་ཅན་ཁམས་ཀྱང་སྟོན་མཛད་པ། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་
མཐུན་འཇུག་ཡིན། །ཞེས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་ཤླཽ་ཀ་ཐ་མས་སེམས་ཅན་རང་བཞིན་མེད་པའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དང༌། ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་པོ་དང་དངོས་མེད་ཀྱི་ཆོས་རང་བཞིན་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་བསྟན་ལ། 
ཤར་རིའི་སྡེ་པ་ནི་དགེ་འདུན་ཕལ་ཆེན་པ་ལས་རིམ་གྱིས་གྱེས་པ་ཡིན་པར་རྟོག་གེ་འབར་བ་ལས་བཤད་པས་ན། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་དུ་ཆོས་རང་བཞིན་མེད་པ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་སྟོན་པ་ཞིག་ཡོད་པར་སྣང་ངོ༌། །གཉིས་པ་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་
བྱེ་བྲག་ཏུ་དགག་པ་ལ་གསུམ། ཕྱི་རོལ་མེད་པའི་ཤེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དགག །གཞན་དབང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཚད་མ་དགག །སེམས་ཙམ་དུ་གསུངས་པའི་ཙམ་གྱི་སྒྲས་ཕྱི་དོན་འགོག་པ་མིན་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་
16-2-136b


ལ་གཉིས། གཞན་ལུགས་བརྗོད་པ་དང༌། ལུགས་དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྨྲ་བ་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་མི་བཟོད་ཅིང༌། རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་མིན་པས། རང་གི་རྣམ་རྟོག་གིས་སྦྱར་པའི་ལུགས་བརྗོད་པའི་སྒོ་ནས་དོན་འཇོག་པར་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས། རང་གི་
གཞུང་ལས་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པའི་ལུགས་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཕྱོགས་སྔ་མ་སྨྲས་པ། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལྷག་པ་ལ་གནས་པ་སྟེ་བཞུགས་ནས་དེ་ཉིད་སྒོམ་པར་བྱེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ས་དྲུག་པ་པ་དེས། རིགས་པ་གང་གིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པ་དང༌། གཟུང་
འཛིན་རྫས་ཐ་དད་དུ་ལྷག་པར་སྒྲོ་མ་བཏགས་པར་རྟོགས་པ་དང་མཐོང་བ་དང༌། ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ནི་དེ་ཉིད་རྟོགས་པ་སྟེ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞེས་རྣམ་པར་སྦྱར་རོ། །དེ་ཡང་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་མེད་པས་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་
ཏེ་དོན་མེད་པར་རྟེན་འབྱུང་གི་དངོས་པོ་ཙམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། རྣམ་ཤེས་ཙམ་དུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཡང་ཇི་ལྟར་བྱང་སེམས་འདིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེ་ལྟར་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་བྱང་སེམས་འདིས་ནང་གི་བག་ཆགས་སྨིན་པ་ལས་གཟུགས་སོགས་
འབྱུང་བར་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་རིགས་པས་སེམས་ལ་རང་ལས་རྫས་གཞན་གྱི་གཟུང་བ་མེད་པར་དེ་ལས་དོན་གཞན་པའི་དེ་འཛིན་པར་བྱེད་པ་མ་མཐོང་ཞིང༌། སྲིད་པ་ཁམས་གསུམ་པོ་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་མོ་ཞེས་རབ་ཏུ་རྟོགས་པས་ཏེ་ནས། གཉིས་
སྟོང་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་ཡུན་རིང་པོར་གོམས་པར་བྱེད་ལ། དེ་གོམས་པ་ལས་ཀྱང་སྒྲས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་དངོས་པོ་སྟེ་གཉིས་སྟོང་གི་ངོ་བོ་ཙམ་ཞིག་རང་རིག་པས་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་སྔོན་དུ་གོམས་པའི་རིམ་པ་འདིས་ས་དྲུག་པ་པས་
16-2-137a


རྣམ་ཤེས་ཙམ་དུ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་འདི་དག་ཕྱི་རོལ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་ཡིན་ན། འོ་ན་འདིར་ཕྱི་རོལ་མེད་པར་དེའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་སེམས་ཙམ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞེ་ན། སྨྲས་པ་
ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་རླབས་ཀྱི་རྟེན་དུ་གྱུར་པའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ནི། རླུང་གིས་བསྐུལ་བ་སྟེ་ཀུན་ནས་བསྐྱོད་པ་ལས། སྔར་གཉིད་ལོག་པ་ལྟ་བུའི་མི་གཡོ་བར་གནས་པ་ལས་ཆུའི་རླབས་རྣམས་འགྲན་པའི་སྒོ་ནས་བདག་གི་ལུས་རྙེད་པ་ལྟར། ཡོངས་སུ་རྒྱུག་པར་
རྟོགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་ས་བོན་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཞེས་བྱ་བ་ལས། ཆགས་སོགས་དང་དད་སོགས་འགག་བཞིན་པས་རང་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ནུས་པ་ཀུན་གཞི་ལ་བཞག་པའི་བག་ཆགས་སྨིན་པ་ལས་མ་དག་པའི་
གཞན་དབང་རྣམ་ཤེས་ཙམ་ཞིག་འབྱུང་བ་དེ་ཉིད་ལ། བྱིས་པ་རྣམས་གཟུང་བ་དང་འཛིན་པ་ཕྱི་ནང་དུ་རྒྱངས་ཆད་པར་འཛིན་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟོག་པར་བྱེད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ལས་རྫས་ཐ་དད་པའི་གཟུང་བ་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མིན་ནོ། །འདི་ནི་དཔེར་
ན་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་རྒྱུར་སྨྲ་བ་རྣམས། བ་ནི་བ་སྦྲ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ། །ཆུ་ཤེལ་ཆུ་རྣམས་ཀྱི་བཞིན་དང༌། ། བླག་ཤ་ཡལ་ག་རྣམས་ཀྱི་ལྟར། །དེ་ནི་ལུས་ཅན་ཀུན་གྱི་རྒྱུ། །ཞེས་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་འགྲོ་བའི་བྱེད་པ་པོར་སྨྲ་བ་བཞིན་དུ། 
ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱང་རྣམ་ཤེས་དམིགས་པའི་དངོས་པོ་མཐའ་དག་གི་རྟེན་ཉིད་ཀྱིས་ས་བོན་ཐམས་ཅད་པ་སྨྲ་བར་བྱེད་དོ། །གང་དབང་ཕྱུག་རྟག་ལ་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་མི་རྟག་གོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི་ཁྱད་པར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་
16-2-137b


ཚེ་རབས་གཞན་མང་པོར་མུ་སྟེགས་ཀྱི་ལྟ་བ་གོམས་པ་རྣམས་ནི་ཀུན་གཞི་བཤད་པས་འདུལ་བ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་འགྲེལ་པར་སེམས་ཙམ་པའི་འདོད་པ་བརྗོད་པ་ན། ཕྱི་རོལ་མེད་ཅེས་པ་མང་དུ་གསུངས་ཤིང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ཐ་
དད་པར་གྱུར་པའི་གཟུང་བ་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མིན་ཞེས། གཟུགས་སོགས་ཀྱི་གཟུང་བ་མེད་པ་ལ་རྣམ་ཤེས་ལས་ཐ་དད་པའི་ཞེས་ཁྱད་པར་སྨོས་པ་དང༌། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་མིག་ཅེས་བྱ་བར་རྟོགས་ཞེས་པའི་འགྲེལ་པ་ལས། རྣམ་
པར་ཤེས་པ་ལས་ཐ་དད་པའི་མིག་གི་དབང་པོ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དགག་བྱ་ལ་ཁྱད་པར་སྔར་ལྟར་སྦྱར་བ་བཞིན་སེམས་ཙམ་གྱི་སྐབས་སུ་འདོད་རྒྱུ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་གཟུགས་སོགས་ལྔ་དང་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལྔ་མེད་ཅེས་
ཁྱད་པར་མ་སྦྱར་བར་ཁས་བླང་རྒྱུ་ཡིན་སྙམ་ན། འགྲེལ་པ་འདིར་ཁྱད་པར་སྦྱར་མ་སྦྱར་གཉིས་ཀ་འདུག་ཀྱང༌། སྐྱེ་བ་འགོག་པ་ལ་དགག་བྱ་ལ་ཁྱད་པར་སྦྱར་བ་མང་དུ་བྱུང་ན། མ་བྱུང་བའི་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་དེ་འཁྱེར་བ་བཞིན་
དུ། འདིར་ཡང་དེ་ལྟར་བྱ་སྟེ། འདིར་ཕྱོགས་སྔ་མ་བརྗོད་པའི་གཞུང་ཐེག་བསྡུས་སུ། ཅིའི་ཕྱིར་ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་བྱ་ཞེ་ན། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པ་དང༌། ལུས་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ལེན་པའི་གནས་སུ་
གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་ལྟར་ཚེ་ཇི་སྲིད་པར་རྗེས་སུ་འཇུག་གི་བར་དུ་དེས་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལྔ་པོ་དག་མ་ཞིག་པར་ཉེ་བར་བཟུང་བ་དང༌། ཞེས་དང༌། ཐུན་མོང་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ས་བོན་གང་ཡིན་པའོ། །ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་
16-2-138a


སོ་སོ་རང་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་ས་བོན་གང་ཡིན་པའོ། །ཐུན་མོང་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚོར་བ་མེད་པར་འབྱུང་བའི་ས་བོན་ནོ། །ཞེས་ཀུན་གཞིའི་སྟེང་གི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ས་བོན་ཚོར་བ་མེད་པའི་དངོས་པོའི་ས་བོན་དུ་གསུངས་
པ་དང༌། བསྡུ་བ་ལས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་གསུངས་ཤིང༌། རྟེན་འབྲེལ་མདོ་འགྲེལ་དུ། ཀུན་གཞི་རྣམས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་གཟུགས་འགྲུབ་པར་བཤད་པའི་མིང་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་བཞི་དང༌། གཟུགས་འབྱུང་བ་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་གཟུགས་ལ་འཆད་ཅིང༌། 
དེ་འདྲ་དེ་གཟུགས་མེད་ན་མེད་ཀྱང་ཁམས་གཞན་གཉིས་ན་ཡོད་པར་བཤད་པ་སོགས་སེམས་ཙམ་གྱི་ལུགས་ལ་གཟུགས་ཁས་ལེན་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་སེམས་ཙམ་གྱི་སྐབས་སུ་གཟུགས་ཕུང་གི་སྟེང་ནས། དེ་
ལྟར་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་ཐ་སྙད་མཛད་པ་ཐམས་ཅད་ལ། གསར་དུ་མ་བཅོས་པ་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཐ་སྙད་བྱེད་དུ་མི་རུང་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་བར་སྣང་ལ། དེ་འདྲ་བའི་ཐ་སྙད་བྱར་མི་རུང་བར་མཐོང་ཡང་ད་དུང་གྲུབ་མཐའ་འདི་ལེགས་སོ་
ཞེས་པ་ནི་འཕགས་ཡུལ་གྱི་སངས་རྒྱས་པ་སུ་ལ་ཡང་མི་སྣང་ངོ༌། །ཤེས་བྱ་ནང་གིར་སྨྲ་བ་ཞེས་པའི་མིང་དོན་ཀྱང་ཤེས་བྱ་ནི་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་ཡིན་ལ། དེ་ཕྱི་རོལ་ཏུ་མི་འདོད་ཀྱི་ནང་ཤེས་པའི་དངོས་པོར་སྨྲ་བ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ། ། གལ་ཏེ་
སེམས་ཙམ་པས་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་ཁས་ལེན་ན། དེ་ཕྱི་རོལ་ཡིན་པ་འགོག་པ་མིང་ཙམ་ལ་རྩོད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཕྱི་རོལ་དུ་སྣང་བའི་གཟུགས་སོགས་འདི་ཉིད་ལ་ཕྱི་རོལ་ཏུ་འཇོག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། འདི་དང་དབུ་མ་པས་གཟུགས་སོགས་
16-2-138b


རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་བཀག་ནས་གཟུགས་སོགས་འཇོག་པ་ལ། རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པར་སྣང་བའི་གཟུགས་སོགས་འདི་ཉིད་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། དེ་ཡོད་མེད་ལ་རྩོད་པ་མིང་ལ་རྩོད་པའོ་ཞེས་པ་
དང་འདྲ་སྟེ། གྲུབ་མཐའ་གཉིས་ཀའི་དཀའ་གནས་ཆེན་པོར་སྣང་བས། དབུ་མའི་ཚུལ་དཀའ་བར་མ་ཟད་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་འདི་ལ་ཡང༌། ཕྱི་རོལ་བཀག་ན་གཟུགས་སོགས་ཀྱང་མེད་པར་འགྲོ་ཞིང༌། གཟུགས་སོགས་བཞག་ན་ཕྱི་རོལ་
ཡང་བཞག་དགོས་པར་མཐོང་བར་འདུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་དག་དཀའ་མོད་ཀྱང་མངས་པས་འཇིགས་ནས་མ་བྲིས་སོ། །གང་གི་ཕྱིར་གསུང་རབ་ཀྱི་རྣམ་པར་བཞག་པ་ནི་སྔར་བཤད་པ་འདི་ཡིན་པར་གྲགས་པ་དེའི་ཕྱིར་གཞན་གྱི་དབང་རང་
བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་ཁས་བླང་བར་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་གཟུང་འཛིན་གྱི་དངོས་པོ་བཏགས་པར་ཡོད་པ་སྟེ་རྫས་ཐ་དད་དུ་ཡོད་པར་འཛིན་པ་སོགས་ཀྱི་རྟོག་པའི་དྲ་བ་མ་ལུས་པའི་རྒྱུ་སྟེ་གཞིར་འགྱུར་
བར་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཐག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅན་གྱི་སྦྲུལ་དུ་འཁྲུལ་བ་ནི་ཐག་པ་མེད་པའི་གཞིར་མི་སྐྱེ་ལ། བུམ་པ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅན་གྱི་འཁྲུལ་བ་ནི། ས་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་ནམ་མཁའི་ཕྱོགས་སུ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་
བ་བཞིན་དུ། ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་ན་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་རོལ་ཏུ་འཁྲུལ་བའི་རྟོག་པ་འཁྲུལ་གཞི་ཇི་འདྲ་བ་ཞིག་གི་རྒྱུ་ཅན་དུ་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་གདོན་མི་ཟ་བར་ཕྱི་རོལ་ཏུ་འཁྲུལ་བའི་རྟོག་པའི་རྒྱུ་གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་པ་གཉིས་སུ་སྣང་
16-2-139a


བའི་མ་དག་གཞན་དབང་ཁས་བླང་དགོས་ཏེ། སྣང་གཞི་དེ་ཉིད་ཀུན་བྱང་གི་འཆིང་གྲོལ་གཉིས་ཀའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབུ་སེམས་གང་གི་ལུགས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྣང་ཞིང༌། སྣང་བ་ལྟར་
དུ་བདེན་པར་ཞེན་པའི་ཞེན་གཞི་དེ། ཞེན་ཡུལ་དེས་སྟོང་པར་བསྟན་པ་ཞིག་ཡོད་ན། སྟོང་ཉིད་དེ་རྟོགས་པ་ལམ་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་གྱི། སེམས་ཅན་རང་དགའ་བ་རྣམས་ཀྱིས་བདེན་པར་ཞེན་པའི་ཞེན་ཡུལ་སུན་ཕྱུང་བའི་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ལམ་དུ་
མི་བྱེད་པར་སྟོང་པ་གཞན་ཞིག་བདེན་པར་སྒྲུབ་པ་ནི། ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཞུགས་པའི་བདེན་ཞེན་ཕྲ་རགས་གང་གི་ཡང་གཉེན་པོར་མི་འགྲོ་བས་ངལ་བ་འབྲས་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་གཉིས་སུ་སྣང་བའི་གཞན་དབང་གང་ལ་གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་པ་སྣང་བ་
བཞིན་དུ། ཡོད་པར་འཛིན་པའི་ཞེན་ཡུལ་གྱི་ཀུན་བཏགས་གང་མེད་པ་དེ་ནི། གཞི་དེ་དགག་བྱ་དེས་སྟོང་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་མཐོང་ལ། སྟོང་གཞི་དང་སྟོང་པ་གང་ཞིག་འདིར་ལྷག་མར་ལུས་པར་གྱུར་པ་དེ། འདི་ན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་
ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རབ་ཏུ་ཤེས་པས་འདི་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཀྱང་ལེགས་པར་གཟུང་བར་འགྱུར་རོ། །འདིར་ཕྱོགས་སྔར་མཛད་པ་ནི་བྱང་ས་དང་དབུས་མཐའི་འགྲེལ་པ་ལས། གང་ལ་གང་མེད་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་སྔར་ལྟར་བཤད་པ་དེ་ཡིན་ལ།
རྒྱུད་བླ་མའི་འགྲེལ་པར་གང་ཞིག་གང་ན་མེད་པ་དེ་ནི་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་བཀྲལ་བ་ནི། སྔ་མ་གཉིས་དང་གཏན་མི་འདྲ་བར་དབུ་མའི་འགྲེལ་ཚུལ་དུ་ཡོད་དེ་མངས་པས་འཇིགས་ནས་མ་བྲིས་སོ། །གཞན་དབང་དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུང་བ་མེད་པར་རང་གི་བག་
16-2-139b


ཆགས་ཁོ་ན་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ལ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་དང་འདིའི་ལུགས་ཀྱི་དོན་དམ་པར་སྒྲ་རྟོག་གི་སྤྲོས་པ་ཀུན་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུལ་མིན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་དུ་ཡོད་དེ། ཕྱི་ནང་གི་མངོན་པར་བརྗོད་པ་ནི་དངོས་སུ་མ་བརྟགས་པའི་རྣམ་པ་འཛིན་
པའི་ཕྱིར་རོ། །མདོར་ན་གཞན་དབང་ལ་ཁྱད་པར་གསུམ་ཡོད་དེ། ཕྱི་རོལ་མེད་པར་འབྱུང་བ་དང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་དང༌། དོན་དམ་པར་སྤྲོས་པ་ཡིན་ནོ་ཅོག་གི་ཡུལ་མ་ཡིན་པའོ། །བརྟག་པར་ཡོད་པའི་རྒྱུ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པའི་དངོས་པོའི་ཁོངས་
སུ་འདུ་བས་དེ་ནི་ཁྱད་པར་གསུམ་པོ་ལས་ཐ་མི་དད་དོ། །གཞན་དབང་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་ཡོད་ཙམ་མིན་གྱི་ཡོད་པ་ཁྱད་པར་བ་ཡིན་ཏེ། སློབ་དཔོན་བློ་བརྟན་གྱིས། ཡང་དག་མ་ཡིན་ཀུན་རྟོག་ཡོད། །ཅེས་བྱ་བ་གསུངས་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་
མའོ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་པས། ཁྱད་པར་འདི་ངེས་པ་འོག་ཏུ་གལ་ཆེའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། དགག་པ་རྒྱས་པར་བརྗོད་པ་དང༌། དེ་ལྟར་བཀག་པའི་མཇུག་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། ཕྱི་རོལ་མེད་པའི་ཤེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དཔེ་
དགག །བག་ཆགས་ཀྱི་ནུས་པ་ལས་དོན་གྱིས་སྟོང་པའི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བའི་དོན་དགག །དེ་ལྟར་བཀག་པ་དང་མི་སྡུག་པ་སྒོམ་པ་གཉིས་མི་འགལ་བར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། རྨི་ལམ་གྱི་དཔེ་དགག་པ། སྐྲ་ཤད་མཐོང་བའི་དཔེ་དགག་པའོ། །
དང་པོ་ལ་གསུམ། རྨི་ལམ་གྱི་དཔེས་ཤེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མི་འགྲུབ་པ། རྨི་ལམ་གྱི་དཔེས་སད་དུས་སུ་ཕྱི་རོལ་མེད་པ་མི་འགྲུབ་པ། རྨི་ལམ་གྱི་དཔེས་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རྫུན་པར་འགྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཙམ་པ་ཁྱེད་ཕྱི་རོལ་
16-2-140a


མེད་ལ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་སེམས་ཡོད་པར་འདོད་ན། དཔེར་ན་འདི་བཞིན་ཞེས་འདིའི་དཔེ་ནི་གང་དུ་ཡོད་ཅེས་འདི་ཉིད་དཔྱད་པར་བྱའོ། །སེམས་ཙམ་པས་སྨྲས་པ། དཔེར་ན་ཁང་མིག་ཤིན་ཏུ་ཆུང་
ངུའི་ནང་དུ་ཉལ་ཞིང༌། གཉིད་ཀྱིས་ལོག་པས་གླང་པོ་ཆེ་མྱོས་པའི་ཁྱུ་རྨིས་པའི་གླང་པོ་ཆེ་ནི། ཁང་མིག་དེར་ཇི་ལྟར་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྨི་ལམ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་མེད་བཞིན་དུ། རྣམ་ཤེས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་
འདི་ངེས་པར་ཁས་བླང་བར་བྱའོ་ཞེ་ན། འདི་ཡང་སྙིང་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། དཔེ་དེ་ཉིད་འདིར་བསམ་པ་སྟེ་དཔྱད་པར་བྱའོ། །ཡང་དཔྱད་པར་བྱ་བ་དེ་ཅི་ཞིག་ཅེ་ན། གང་གི་ཚེ་རྨི་ལམ་ན་ཡང་བ་ལང་མྱོས་པའི་ཁྱུའི་རྣམ་པ་
ཅན་གྱི་སེམས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་དེ་ནི། ཡུལ་གླང་པོ་ཆེ་མེད་པ་ལྟར་ངའི་ལུགས་ལ་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྣམ་ཤེས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་ན། དེའི་ཚེ་གཉིས་ཀ་ལ་གྲུབ་པའི་ཁྱེད་ཀྱི་དཔེ་ཡོད་པ་མིན་
པས། ཕྱི་རོལ་མེད་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡོད་པ་མིན་ནོ། །འདིར་རྨི་ལམ་ན་སྣང་བའི་གླང་པོ་ཆེ་མེད་པ་བཞིན་དུ་ཡུལ་ཅན་ཤེས་པ་ཡང་མེད་པར་སྟོན་པ་ནི་མིན་གྱི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཤེས་པ་མེད་པར་སྟོན་པ་ལ་ངེས་པར་འདོད་དགོས་ཏེ། 
སྔར་བཤད་པ་ལྟར་སེམས་ཙམ་པས་ཕྱི་རོལ་མེད་པའི་གཞན་དབང་ཁས་བླངས་པ་ནི། གཞན་དབང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དགག་པ་འདི་རྣམས་ཀྱི་དོན་བསྡུར། མདོར་ན་ཇི་ལྟར་ཤེས་བྱ་མེད་དེ་བཞིན། །བློ་ཡང་མེད་ཅེས་
16-2-140b


པའི་འགྲེལ་པར་ཤེས་བྱའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་བློ་ཡང་རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསལ་བར་གསུངས་ཤིང༌། གཞན་ཡང་རྩ་འགྲེལ་གཉིས་སུ་འདི་འདྲའི་རིགས་འགོག་པའི་ཚེ། དགག་བྱ་ལ་ཁྱད་པར་སྦྱར་བ་དུ་མ་ཞིག་ཡོད་
པའི་ཕྱིར་དང༌། སླར་ཡང་དེ་ལས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོས་སེམས། །མ་རིག་ལས་ལས་སྐྱེས་པར་ཅི་ཕྱིར་གསུངས། །ཞེས་མ་རིག་པས་འདུ་བྱེད་འདུ་བྱེད་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་སྐྱེད་པར་གསུངས་པ་རང་གིའང་ལུགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན། རྣམ་ཤེས་མེད་པ་
འདིའི་ལུགས་སུ་སྨྲ་བ་ལ་ནི་རྟོག་ལྡན་ལ་དོགས་པའི་གནས་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཤེས་བྱ་དང་ཤེས་པ་ལ་ཡོད་མེད་འགོ་མཚུངས་མཛད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་དགག་བྱའི་ཁྱད་པར་གྱི་སྟེང་ནས་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཅི་སྟེ་རྨི་ལམ་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འཁྲུལ་
པ་མེད་ན། དེའི་སད་པས་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་ཀྱི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཕྱིས་དྲན་པར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། འདི་ནི་ཤེས་པ་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་ན། ཤེས་པ་ཡེ་མེད་པར་བསམས་པའི་རྩོད་པའོ། །དེ་ལྟར་རྩོད་པ་འདི་ཡང་མི་རུང་སྟེ། གལ་ཏེ་གཉིད་
སད་པའི་ཚེ་རྨི་ལམ་གྱི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དྲན་པ་ལས། རྨི་ལམ་གྱི་ཡིད་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཡོད་ན། རྨི་ལམ་གྱི་གླང་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་ཕྱི་རོལ་ཏུ་སྣང་བའི་ཡུལ་ཡང་ཡིད་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱི་སད་
པའི་ཚེ་ངས་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་སུ་མཐོང་སྙམ་པའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་དྲན་པ་ཡོད་པ་ལས་ཡིད་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། རྨི་ལམ་གྱི་ཚེ་ཡུལ་འདི་མཐོང་སྙམ་པའི་ཡུལ་མྱོང་དེ་འདྲ་བ་ཕྱི་རོལ་ཏེ་ཡུལ་ལ་ཡང་དྲན་པ་ཡོད་པས། ཡུལ་ཡང་ཡོད་པའམ་ཡང་
16-2-141a


ན་རྣམ་ཤེས་ཀྱང་ཡོད་པ་མིན་ནོ་ཞེས་ཁས་བླང་བར་བྱའོ། །འོ་ན་རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་དྲན་པ་རང་ལུགས་ལ་ཡང་ཡོད་པས། དེ་གཉིས་ཡོད་མེད་ཇི་ལྟར་བྱ་ཞེ་ན། འདིར་འགྲེལ་པར་རྨི་ལམ་གྱི་མྱོང་བ་དྲན་པ་དང༌། རྨི་ལམ་
གྱི་ཡུལ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དྲན་པ་གཉིས་བཤད་པས། རྨི་ལམ་གྱི་སྐབས་སུ་གླང་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པ་སྣང་བ་ན། དཔེར་ན་བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་མཐོང་བ་ན་དེ་སྣང་བའི་མིག་ཤེས་ཀྱིས་བྱད་བཞིན་མྱོང་བ་མིན་ཀྱང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་ལྟོས་པའི་
ཡུལ་མྱོང་ཡོད་པ་བཞིན་དུ། རྨི་ལམ་གྱི་ཚེ་ཡང་གླང་པོ་ཆེ་མྱོང་བའི་ཡུལ་མྱོང་མེད་ཀྱང༌། དེར་སྣང་བའི་ཡུལ་མྱོང་ཡོད་པས་ཡུལ་དྲན་ཟེར་ཡང་ཡུལ་དེ་མྱོང་བ་དྲན་པའོ། །དམིགས་མྱོང་སོ་སོར་འབྱེད་པ་ནི་སྐབས་འགའ་ཞིག་མ་གཏོགས་པ་འདི་འདྲ་བ་མང་
པོ་ཞིག་ལ་མི་དགོས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཕྱི་རོལ་གྱིས་སྟོང་པའི་གཞན་དབང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ནི་འཇོག་པར་མི་ནུས་ཏེ། དངོས་ཀྱི་དཔེ་ཡང་མི་སྲིད་ལ་སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་ཡོད་པར་སྒྲུབ་པ་ལྟ་བུ་ལ་དངོས་ཀྱི་དཔེ་མེད་ཀྱང༌། སྦྱོར་བའི་འགོད་ཚུལ་
གཞན་གྱིས་སྒྲུབ་པ་ལྟ་བུའི་དཔེ་ཡང་འདི་ལ་མེད་པས། སེམས་ཙམ་པ་འགོག་པ་ནི་རིགས་པ་ཤིན་ཏུ་སྟོབས་ཆེ་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་གླང་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་རྨི་ལམ་ན་ཡོད་ན། དེ་འཛིན་པའི་མིག་ཤེས་
ཀྱང་རྨི་ལམ་ན་ཡོད་པར་འགྱུར་ན་དེ་ནི་མི་རིགས་ཏེ། གཉིད་ལོག་པ་ན་གཉིད་ཀྱིས་དཀྲུགས་པ་ལ་མིག་གི་བློ་སྟེ་ཤེས་པ་མི་སྲིད་པས། གླང་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་མིག་གི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱིས་གཟུང་བར་བྱ་བ་ཡོད་པ་མིན་ལ། ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ཁོ་
16-2-141b


ན་ཡོད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་མེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ཞིང༌། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ཕྱི་རོལ་དེའི་རྣམ་པ་སྣང་བ་ཙམ་ལ་ཕྱི་རོལ་ཉིད་དུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་ནི་བཟློག་ཏུ་མེད་པར་འབྱུང་ངོ༌། །རྨི་ལམ་དུ་ཕྱི་རོལ་མེད་པར་རྣམ་པར་
ཤེས་པ་ཙམ་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། སད་པའི་སྐབས་འདིར་འདོད་དོ་ཞེ་ན། འདི་ནི་སྔར་གྱི་དཔེ་དེ་མ་གྲུབ་ཏུ་ཆུག་ཀྱང་རྨི་ལམ་གྱི་དཔེས་སད་པའི་སྐབས་སུ་ཕྱི་རོལ་མེད་པའི་རྣམ་ཤེས་འགྲུབ་བོ་སྙམ་པའོ། །དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་རྨི་ལམ་
དུ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་འབྱུང་བ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ནི། རྨི་ལམ་དུ་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་མེད་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། དེ་མེད་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་རྨི་ལམ་ནའང་མི་སྲིད་པས། ཕྱི་རོལ་མེད་པ་དང་ཡིད་ཤེས་རང་བཞིན་
གྱིས་ཡོད་པ་གཉིས་ཚོགས་པ་དེ་དཔེར་མི་རུང་ཞེས་པའོ། །འདི་ལྟར་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་ཏེ་དོན་རྨི་ལམ་དུ་མ་སྐྱེས་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་སད་པའི་ཚེ་གཟུགས་
མཐོང་བ་ན། མིག་དང་གཟུགས་དང་ཡིད་གསུམ་པོ་འདུས་པ་དེ་བཞིན་དུ། རྨི་ལམ་དུ་ཡང་ཡུལ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ན་གསུམ་འདུས་པར་བློས་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་དེར་མིག་དང་མིག་གི་ཡུལ་གཟུགས་གཉིས་མེད་པ་དེ་བཞིན་
དུ། དེ་གཉིས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་སེམས་མིག་གི་རྣམ་ཤེས་ཀྱང་ཡོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས། རྨི་ལམ་གྱི་མིག་གཟུགས་ཡིད་གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ནི་རྫུན་པ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པོ་དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་སོགས་མིག་གི་གསུམ་གྱི་ལྷག་མ་གསུམ་
16-2-142a


པོའང་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །འདིར་སོགས་པའི་སྒྲས་ནི་སྒྲ་དང་རྣ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནས་ཡིད་དང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་བར་བསྡུའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་རྣ་བའི་དབང་པོ་
ནས་ལུས་དབང་གི་བར་བཞི་དང༌། སྒྲའི་ནས་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་བར་བཞི་དང༌། རྣ་བའི་རྣམ་ཤེས་སོགས་བཞི་ནི་སྔར་མིག་གི་གསུམ་ལ་བཤད་པ་བཞིན་དུ། རྨི་ལམ་ན་དེ་དག་མེད་ཀྱང་དེ་དག་གི་རྣམ་པར་སྣང་བས་རྫུན་པ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་གསུམ་
ནི་རྨི་ལམ་ན་ཡོད་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་བཞིན་དུ་དེར་སྣང་བས་རྫུན་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་རྨི་ལམ་ན་དབང་ཤེས་ཡོད་པ་སློབ་དཔོན་འདིའི་ལུགས་སུ་བྱས་ནས་དེ་ལ་དགག་པ་བྱེད་པ་ནི། བློ་གྲོས་ཀྱི་འཇུག་པ་ཤིན་ཏུ་རྩིང་བས། ཕྱོགས་སྔའི་ནམ་མ་ལངས་
པ་ལ་དགག་པའི་ཉི་མ་ཤར་བ་ཡིན་ཞེས་གྲགས་པ་བཞིན་ཡིན་པས། རྒྱང་རིང་དུ་དོར་བར་བྱ་སྟེ་བོད་ཀྱི་མཁས་པར་རློམ་པ་འགའ་ཞིག་ལ། འདི་འདྲ་བའི་གྲུབ་མཐའ་ལ་མཁས་པའི་དབང་པོ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ཡིན། ངོ་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་
ལུགས་རགས་པའང་མ་གོ་བར། དེ་རྣམས་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་རྒྱུན་ལྡན་དུ་གསོག་པའི་ཞིང་དུ་གཟུང་ནས། སེམས་ཅན་དུ་མ་ཞིག་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་ལ་སྦྱོར་བར་སྣང་བས་བག་ཡོད་པར་བྱོས་ཤིག །འདིར་སེམས་ཙམ་པས་གལ་ཏེ་གཉིད་ནང་
ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བཤད་པ་བཞིན་དུ་རང་ལུགས་བཞག་པ་ལ། སློབ་དཔོན་ལེགས་ལྡན་གྱིས་ཀྱང་དཔེ་མ་གྲུབ་པའི་ལན་མཛད་པ་ན། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པས་གཟུང་བར་བྱ་བ་ཞིག །རྨི་ལམ་ན་ཡོད་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡུལ་མེད་པར་འགར་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲའོ། །འདི་
16-2-142b


ལ་དེ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྨི་ལམ་ན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གསུམ་པོ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅི་སྟེ་གཞན་གྱི་གཞུང་ལུགས་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ཁས་ལེན་ན་ནི། དེའི་ཚེ་རྨི་ལམ་གྱི་དཔེ་དོན་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། དེ་རྫུན་པ་མ་ཡིན་པའི་དོན་ཅན་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་དཔེ་ལས་
བྱུང་བ་དངོས་ཀྱི་དོན་རྫུན་པའི་དོན་ཉིད་དུ་བསྟན་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ནི་ཡུལ་དབང་རྣམ་ཤེས་གསུམ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི་རྨི་ལམ་ན་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གཟུགས་ཤེས་པ་
ལས་དོན་གཞན་རྨི་ལམ་ན་ཡོད་པ་མི་རིགས་ཞེས་བཤད་རྒྱུ་ཡིན་ལ། དེའི་ཚེ་གཟུགས་དེ་རང་གིས་ཀྱང་བཞེད་དགོས་ལ། དེ་རྨི་ལམ་ན་ཡང་ཡོད་པ་མི་འགལ་བས། གཟུགས་དེ་ལེགས་ལྡན་གྱིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པར་
གསལ་བས་དེ་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱའོ། །ཅི་སྟེ་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ཕྱིའི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཏོགས་པའི་གཟུགས་དོན་གཞན་མེད་པ་ལ། རྨི་ལམ་དཔེར་འཇོག་པ་དེས་སེལ་ནུས་པས། དེ་བསལ་བའི་ཕྱིར་གཟུགས་དེ་རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པར་ཁས་
ལེན་ན་ནི། དེའི་ཚེ་དབུ་མ་པས་བདེན་མེད་སྒྲུབ་པ་ལ་རྨི་ལམ་གྱི་དཔེ་བཀོད་པ་དོན་མེད་དོ། །རྨི་ལམ་དེ་བརྫུན་པ་མ་ཡིན་པའི་དོན་ཅན་ཏེ། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་དཔེ་ལས་བྱུང་བ་སྟེ། དེས་མཚོན་པའི་དངོས་ཀྱི་དོན་རྫུན་པ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་མི་
སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མ་བཀག་བར་དུ། བདེན་མེད་སྒྲུབ་པའི་རྟགས་ཆོས་དཔེ་དེ་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སྔར་རང་གི་ལུགས་ཀྱིས་རྨི་ལམ་ན་གང་སྣང་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པའི་ལན་བཏབ་པ་ཆེས་ལེགས་
16-2-143a


སོ། །འོ་ན་རང་ལུགས་ཀྱིས་རྨི་ལམ་གྱི་གཟུགས་གསལ་བར་སྣང་བ་རྣམས་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་པའི་གཟུགས་སུ་འདོད་དམ་མི་འདོད་ཅེ་ན། རྨི་ལམ་ན་དབང་ཤེས་མེད་པས་ཡུལ་ལྔར་སྣང་བ་རྣམས་ནི་ཡིད་ཤེས་ཁོ་ན་
ལ་སྣང་བས་ན། དེ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་སོགས་ལྔ་བཞག་ཏུ་མེད་ཀྱང༌། ཡིད་ཙམ་གྱི་ངོར་ཀེང་རུས་གསལ་བར་སྣང་བ་ལྟ་བུ་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཏུ་འཇོག་པ་དང་འདྲ་བས། ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གཟུགས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་དེའི་གཟུགས་ལྔ་ལས་ཀུན་
བཏགས་པའི་གཟུགས་ཡིན་ནོ། །འདིས་ནི་འདི་འདྲ་བ་མང་པོ་ཞིག་ཤེས་པར་བྱའོ། །གསུམ་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་རྨི་ལམ་ན་ཡུལ་དབང་རྣམ་ཤེས་སུ་སྣང་བ་གསུམ་ཆར་ཡང་མི་བདེན་པ་དེའི་ཕྱིར། རྨི་ལམ་བདེན་མེད་དུ་རབ་ཏུ་གྲུབ་པའི་སྒོ་ནས་ཆོས་གཞན་
བདེན་མེད་དུ་མ་གྲུབ་པ་རྣམས་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། སད་པའི་ཚེ་ན་ཡང་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་པ། ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་དང་དབང་པོ་དང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་རྫུན་པ་དེ་བཞིན་དུ། སད་
པའི་སྐབས་འདིར་ཡང་དངོས་པོ་རྣམས་རྫུན་པ་ཡིན་པས། སེམས་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་མེད་ཅིང༌། དབང་པོ་རྣམས་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་
མདོ་ལས། ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མའི་སེམས་ཅན་དམིགས་པ་ལྟར། །སྣང་ཡང་དེ་ཉིད་དུ་ན་ཡང་དག་མིན། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་རྨི་ལམ་དང་འདྲ་བ། །དེ་ལྟའི་ཆོས་ནི་བདེ་བར་གཤེགས་པས་བསྟན། །ཞེས་དང༌། སྲིད་པའི་འགྲོ་བ་རྨི་ལམ་ལྟ་བུ་སྟེ། །འདི་
16-2-143b


ལ་མི་སྐྱེ་སུ་ཡང་འཆི་བ་མེད། །སེམས་ཅན་མི་དང་སྲོག་ཀྱང་མི་རྙེད་དེ། །ཆོས་འདི་རྣམས་ནི་དབུ་བ་ཆུ་ཤིང་འདྲ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་ལེགས་པར་བཤད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་ལ། སུ་ཡང་མི་སྐྱེ་སོགས་ནི། དེ་ཉིད་དུ་ན་
ཡང་དག་མིན། །ཞེས་དགག་བྱ་ལ་ཁྱད་པར་མཛད་པ་ལྟར་སྦྱར་རོ། །མདོ་དེ་དག་གིས་རྨི་ལམ་གྱི་དཔེས་ཆོས་ཐམས་ཅད་དེ་ཁོ་ནར་མ་གྲུབ་པར་བཤད་པ་དེ་དབུ་མ་ལ་འགྲིག་གི། སེམས་ཙམ་ལ་མི་འགྲིག་པས་ལེགས་པར་བཤད་པར་འགྱུར་
ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་འདི་ན་ཇི་ལྟར་མི་ཤེས་པའི་གཉིད་ཡོད་ཀྱང༌། དེ་ལས་ཐ་དད་པའི་ཐ་མལ་པའི་གཉིད་དང་བྲལ་བས་སད་པ་འགའ་ཞིག་ལ། རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་ཀྱང་མ་རིག་པའི་གཉིད་ཀྱིས་རྨི་ལམ་རྨི་བཞིན་པས་
དམིགས་པའི་ངོར། གསུམ་ཆར་ཡང་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཇི་སྲིད་དུ་གཉིད་དང་མ་བྲལ་བ་མ་སད་པ་རྣམས་ལ་ཡང༌། དེ་སྲིད་དུ་དེ་ལ་སྟེ་དེའི་ངོར་ཡུལ་དབང་རྣམ་ཤེས་གསུམ་པོ་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིད་སད་པར་གྱུར་པ་ན། རྨི་ལམ་གྱི་གསུམ་ཆར་
ཡོད་པ་མིན་པ་ལྟར། གཏི་མུག་གི་གཉིད་ཟད་པ་སྟེ་མ་ལུས་པར་དྲུངས་ཕྱུང་བ་ལས། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་མངོན་སུམ་དུ་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་ནི། གསུམ་ཆར་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་ཕྱི་རོལ་མེད་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་དོ། །དེ་ཡང་
ཇི་ལྟ་བ་གཟིགས་པའི་ངོར་ནི་གསུམ་པོ་མི་སྣང་ལ། ཇི་སྙེད་པ་གཟིགས་པའི་ངོར་ནི་ཡུལ་ཅན་རང་ཉིད་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསླད་པའི་དབང་གིས་སྣང་བ་མེད་ཀྱང༌། གང་ཟག་གཞན་གྱི་ཤེས་པ་བསླད་པའི་དབང་གིས་སྣང་བ་རྣམས། དེ་
16-2-144a


ལ་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་སྣང་ནས་མཁྱེན་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། འོ་ན་རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་རོལ་མེད་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་
ཡོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན་དེ་ཡང་མི་འཐད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མིག་གི་དབང་པོ་རབ་རིབ་དང་བཅས་པ་ལ་བློ་གང་གིས་རབ་རིབ་ཀྱི་མཐུ་ལས་སྐྲ་ཤད་རྣམས་གང་མཐོང་བ་ན། གང་ཟག་དེའི་བློ་ཡི་མཐོང་བ་ལ་ལྟོས་ན་ནི། མིག་ཤེས་དང་སྐྲ་
ཤད་ཀྱི་རྣམ་པ་སྟེ་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བའི་ཡུལ་གཉིས་ཆར་ཡང་ཡོད་པ་ཡིན་ལ། དོན་གསལ་མཐོང་བ་སྟེ་རབ་རིབ་མེད་པའི་མིག་གིས་མཐོང་བ་ལ་ལྟོས་ན་ནི་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བ་དང༌། དེ་སྣང་བའི་ཤེས་པ་གཉིས་ཀའང་རྫུན་པ་སྟེ་མ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཏེ། སྣང་བ་ཙམ་གྱི་ཡུལ་ཡང་
མེད་པར་ཤེས་པ་ཡོད་པ་ངེས་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལྟར་ངེས་པར་འདོད་དགོས་སོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ཏེ་གལ་ཏེ་རབ་རིབ་ཅན་ལ་ཤེས་བྱ་སྐྲ་ཤད་མེད་པར་སྐྲ་ཤད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་བློ་སྐྱེ་བ་
ཡོད་ན་གང་དུ་རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་སྐྲ་ཤད་དེ་མཐོང་བའི་ཡུལ་དེར་མིག་ནི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་སྟེ་གཏད་པའི་རབ་རིབ་མེད་པ་ལའང་རབ་རིབ་ཅན་དང་འདྲ་བར་སྐྲ་ཤད་མཐོང་བའི་བློ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཡུལ་མེད་པར་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ནི་རང་བཞིན་
གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ལས་སྐྱེ་ན། གཞན་ཡིན་ཚད་ཐམས་ཅད་ལས་སྐྱེ་བར་འཕེན་པ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཤེས་པ་ཞིག་སྐྱེ་ན། ཡུལ་སྐྲ་ཤད་མེད་པར་མཚུངས་པ་ལ། རབ་རིབ་ཅན་ལ་དེ་མཐོང་བ་སྐྱེ་ལ། རབ་རིབ་མེད་པ་ལ་དེ་མཐོང་
16-2-144b


བ་མི་སྐྱེ་བ་མི་འཐད་དེ། ཤེས་པ་དེ་རབ་རིབ་ལ་མི་ལྟོས་པར་འཕུལ་ནུས་པས་འབྲེལ་མེད་དུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རབ་རིབ་མེད་པ་ལ་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བའི་བློ་སྐྱེ་བ་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་ཕྱི་རོལ་མེད་པར་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཤེས་པ་དེ་ཡོད་པ་
མིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ། བག་ཆགས་སྨིན་མ་སྨིན་ཉིད་ལས་དོན་སྣང་གི་རྣམ་ཤེས་སྐྱེ་བ་དང་མི་སྐྱེ་བ་དགག་པ། སླར་ཡང་ཕྱི་རོལ་མེད་པར་རྣམ་ཤེས་ཡོད་ཚུལ་བརྗོད་པ་དགག་པ། སེམས་ཙམ་གྱི་ལུགས་བཀག་པ་ལ་ལུང་གི་གནོད་པ་མེད་པར་བསྟན་
པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། གཞན་ལུགས་བརྗོད་པ་དང༌། ལུགས་དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བའི་སྐྲ་ཤད་ལྟ་བུའི་ཡུལ་གྱི་ཡོད་པ་ཉིད་རྣམ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ན། རབ་རིབ་མེད་པ་ལ་ཡང་སྐྲ་ཤད་སྣང་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན་དེ་ནི་མིན་ནོ། །འོ་
ན་ཅི་ཞེ་ན། རྣམ་ཤེས་སྐྱེ་བའི་བག་ཆགས་སྔར་བཞག་པ་དེ་སྨིན་པ་དང་མ་སྨིན་པ་དེ་དག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་དང་མི་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གང་ཟག་གང་ལ་སྐྲའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་སྔ་མ་གཞན་གྱིས་བཞག་པའི་བག་ཆགས་སྨིན་པ་ཡོད་པ་
དེ་ཁོ་ན་ལ། སྐྲ་ཤད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་འབྱུང་གི། གང་གི་ཕྱིར་རབ་རིབ་མེད་པར་ཡུལ་མཐོང་བ་དག་ལ་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བའི་བློ་ཡི་ནུས་པ་བག་ཆགས་ནི་སྨིན་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་རབ་རིབ་མེད་པ་དེ་ལ་སྐྲ་ཤད་མཐོང་བའི་བློ་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་བ་
ཡིན་གྱི། ཤེས་བྱ་སྐྲ་ཤད་དུ་ཡོད་པའི་དངོས་པོ་དང་བྲལ་བས་བློ་དེ་མི་སྐྱེ་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལ་གསུམ། ད་ལྟར་བ་ལ་ནུས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དགག །མ་འོངས་པའི་ནུས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དགག །འདས་པ་ལ་ནུས་པ་རང་
16-2-145a


བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་ནུས་པ་ཞེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཅིག་ཡོད་ན་ནི། དེའི་ཚེ་ནུས་པ་དེ་སྨིན་མ་སྨིན་ལས་རྣམ་ཤེས་འབྱུང་མི་འབྱུང་ཡོད་དུ་ཆུག་ན་ཡང༌། ནུས་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་
པ་དེ་མེད་པས། འདི་ནི་འགྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་མི་འགྲུབ་ཅེ་ན། ནུས་པ་འདི་རྟོག་པ་ན་རྣམ་ཤེས་ད་ལྟར་བའི་འབྲེལ་བ་ཅན་ཞིག་གམ། རྣམ་ཤེས་འདས་པ་དང་མ་འོངས་བའི་འབྲེལ་བ་ཅན་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་གྲང༌། དེ་ལ་རེ་ཞིག་སྐྱེས་པ་སྟེ་ད་ལྟར་
བ་ལ་ནུས་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་སྲིད་པ་ཉིད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། མ་སྐྱེས་པ་མ་འོངས་པའི་ངོ་བོ་ལ་ཡང་ནུས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རེ་ཞིག་རྣམ་ཤེས་ད་ལྟར་བ་ལ་ནུས་པ་འདོད་པ་ན། རྣམ་ཤེས་དང་ནུས་པ་གཉིས་ཀ་དུས་མཚུངས་སུ་འགྱུར་
ལ། དེའི་ཚེ་ནུས་པ་དང་ནུས་པ་ཅན་གཉིས་ལ་ནུས་པའི་རྣམ་ཤེས་ཞེས་རྣམ་དབྱེ་དྲུག་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ནི། དེ་གཉིས་དོན་གཞན་དུ་མི་རིགས་པས་ནུས་པའི་རྣམ་ཤེས་ནི་ནུས་པ་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མི་རིགས་ཏེ། ཡོད་ན་ནི་འབྲས་བུ་ལ་རང་ལས་གཞན་
པའི་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཞིང༌། མྱུ་གུ་སྐྱེས་པ་ན་ཡང་ས་བོན་མི་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ། ། གང་གི་ཚེ་ནུས་པ་དང་ནུས་པ་ཅན་གཉིས་ལ་ནུས་པ་ལས་རྣམ་ཤེས་ཞེས་རྣམ་དབྱེ་ལྔ་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེས་པ་དུས་མཉམ་
པའི་ནུས་པ་ལས་འབྱུང་བར་མི་རིགས་ཏེ། རྒྱུའི་དུས་ན་འབྲས་བུ་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་རེ་ཞིག་རྣམ་ཤེས་ད་ལྟར་བ་ལ་དེའི་རྒྱུའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། རྣམ་ཤེས་མ་སྐྱེས་པ་ལ་ནུས་པ་ཡོད་ན་ནི། རྣམ་པར་
16-2-145b


ཤེས་པའི་ནུས་པ་ཞེས་སྦྱར་བ་ན། ནུས་པ་ཁྱད་པར་གྱི་གཞི་དང་རྣམ་ཤེས་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་རྣམ་ཤེས་མ་སྐྱེས་པ་མ་འོངས་པ་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པའོ་ཞེས་སྒྲུབ་པའི་ངོ་བོར་བསྟན་པར་མི་ནུས་ལ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་
རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དགག་པའི་ངོ་བོར་བསྟན་པར་མི་ནུས་སོ། །གང་གི་ཚེ་རྣམ་ཤེས་མ་འོངས་པ་ད་ལྟར་རྣམ་ཤེས་སུ་མེད་པ་དེའི་ཚེ། ནུས་པ་འདི་ནི་རྣམ་ཤེས་འདིའི་ནུས་པའོ་ཞེས་བྱ་བར་གང་གིས་ནུས་པ་ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་
འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཁྱད་པར་རྣམ་ཤེས་མེད་པར་དེས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པ་ཅན་གྱི་ནུས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལའང་དེའི་ནུས་པ་ནི་ཡོད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་རྣམ་ཤེས་གང་ཞིག་ནུས་པ་ལས་སྐྱེ་
འགྱུར་དེ་སྙིང་ལ་བསམས་ནས། རྣམ་ཤེས་འདི་ཡི་ནུས་པ་འདི་ཡིན་ཞིང་ནུས་པ་འདི་ལས་རྣམ་ཤེས་འདི་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་དེ་ལྟར་ཁྱད་པར་དང་ཁྱད་གཞིའི་དངོས་པོར་འགྱུར་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ན་འབྲས་ཆེན་ཚོས་ཤིག་ཅེས་པ་དང༌། 
སྣལ་མ་འདི་ལ་རས་ཡུག་ཐོགས་ཤིག་ཅེས་འབྱུང་འགྱུར་ཀྱི་འབྲས་ཆན་དང༌། སྣམ་བུ་ལ་བསམས་ནས་དེ་སྐད་སྨྲས་པ་དང༌། མཛོད་ལས་ཀྱང༌། མངལ་དུ་འཇུག་པ་གསུམ་དག་སྟེ། །འཁོར་ལོ་སྒྱུར་དང་རང་བྱུང་གཉིས། །ཞེས་འཁོར་
སྒྱུར་སོགས་སུ་འགྱུར་རྒྱུ་ཞིག་མངལ་དུ་འཇུག་པ་ལ། དེ་དག་མངལ་དུ་འཇུག་པར་བཤད་པ་བཞིན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་རྣམ་ཤེས་ལ་བསམས་ནས་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ནུས་པ་ཞེས་བསྙད་པར་འདོད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་སྙིང་པོ་མེད་དེ། རེས་
16-2-146a


འགའ་ཞིག་ཏུ་ཡོད་པར་འགྱུར་ན་ནི། འབྲས་བུ་དེ་ད་གཟོད་འབྱུང་བར་འགྱུར་གྱི། རྟག་ཏུ་དུས་ནམ་གྱི་ཚེ་ཡང་མི་འབྱུང་བར་ངེས་པ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་
པ་ནི། ད་ལྟ་དང་དུས་ཕྱིས་གང་དུ་ཡང་མི་འབྱུང་ངོ༌། །དེའི་ཕྱིར་གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་ན་རྣམ་ཤེས་འབྱུང་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། གང་གི་ཚེ་ད་ལྟ་མ་འོངས་པའི་རྣམ་ཤེས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི་དུས་ནམ་ཡང་མེད་པས།
དེ་སྐྱེད་པའི་ནུས་པ་གཏན་མེད་པ་དེའི་ཚེ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རྣམ་ཤེས་སྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པར་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རྣམ་ཤེས་འདི་ཡི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །དབུ་མ་པས་
མྱུ་གུ་སྐྱེ་བ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་འགོག་པའི་སྐབས་མང་པོར། མྱུ་གུ་ས་བོན་གྱི་དུས་སུ་མེད་ཀྱང་སྐྱེ་ན། རི་བོང་གི་རྭ་ལ་སོགས་པ་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་འཕེན་པའི་གནད་ནི་རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པའི་མྱུ་གུ་ནི་སྐབས་
གཅིག་ཏུ་མེད་ན་དུས་ནམ་ཡང་མེད་དགོས་པས། གཞི་མ་གྲུབ་དང་ཁྱད་མེད་དུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་གྱི། སྤྱིར་མྱུ་གུ་ས་བོན་གྱི་དུས་ན་མེད་ཀྱང་སྐྱེ་ན། རི་བོང་གི་རྭ་ཡང་སྐྱེ་བར་ཐལ་ཞེས་འགོག་པ་གཏན་མིན་ནོ། །རིགས་པ་
འདིས་ནི་འབྲས་ཆན་ལ་སོགས་པ་ཡང་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ལྟར་ན། འབྲས་ཆན་སོགས་འབྱུང་འགྱུར་ཡང་གཏན་མེད་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་རྣམ་ཤེས་འབྱུང་འགྱུར་ཡོད་པ་ལ་ལྟོས་ནས་དེའི་
16-2-146b


ནུས་པ་འཇོག་ལ། ནུས་པ་ལས་རྣམ་ཤེས་འབྱུང་ངོ་ཞེས་ནུས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་རྣམ་ཤེས་འཇོག་ན། ཕན་ཚུན་གྱི་དོན་ལ་བརྟེན་པའི་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་འདོད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ན་རྣམ་ཤེས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མིན་པ་ཉིད་ཅེས་དམ་པ་མཁྱེན་རབ་མངའ་བ་རྣམས་ཀྱིས་
གསུངས་སོ། །འགྲེལ་པར་རིང་ཐུང་དང་ཕ་རོལ་ཚུ་རོལ་ལྟ་བུའི་ལྟོས་འགྲུབ་རྣམས་ནི་བཏགས་པར་ཡོད་པར་འགྱུར་གྱི། གྲུབ་པ་རང་བཞིན་པ་མེད་པར་གསུངས་པས་དེ་དག་ལ་གྲུབ་པ་སྤྱིར་འགོག་པ་མིན་གྱི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་འགོག་པའི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་
སྨྲ་ན་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གི་སྨྲ་བའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་རྣམ་ཤེས་མ་འོངས་པ་ལ་ཡང་ནུས་པ་མེད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། ད་ནི་འདས་པ་ལ་ཡང་ནུས་པ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། གལ་ཏེ་སྐྱེས་ནས་འགག་བཞིན་པའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་རང་དང་མཐུན་པའི་འབྲས་བུའི་དོན་དུ། 
ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ལ་བག་ཆགས་ཀྱི་ནུས་པའི་ཁྱད་པར་བཞག་པ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགགས་པའི་ནུས་པ་སྨིན་པ་ལས་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་རྣམ་ཤེས་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་ནི། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་གྱི་ནུས་པ་ལས་འབྲས་བུའི་རྣམ་ཤེས་གཞན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་རྒྱུན་
ཅན་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་རིམ་ཅན་དུ་འབྱུང་བ་དེར། ཁྱོད་ལྟར་ན་སྔ་ཕྱི་ཕན་ཚུན་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཐ་དད་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་རྒྱུན་གྱི་བྱིངས་ལས་ཏ་ནུ་ནི་རྒྱས་པ་ལའོ་ཞེས་པ་ལ་རྐྱེན་བྱིན་པས་བརྒྱུད་པས་ན་རྒྱུན་ནོ། །ཞེས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཆུ་ཀླུང་གི་རྒྱུན་ལྟར་རྒྱུན་ཆགས་པར་
རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་འབྲེལ་བར་འཇུག་པ་ན། སྐྱེ་འཆི་བརྒྱུད་པས་བར་སྟོང་མེད་པར་རྣམ་པར་མ་ཆད་པར་གནས་པ། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་དུས་གསུམ་པའི་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཅན་ལ་བྱ་སྟེ། སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་གང་གི་ཆ་ཤས་ཡིན་པའི་ཆ་ཅན་ཡིན་གྱི་སྔ་ཕྱི་བར་མ་ཆད་པ་ཙམ་མིན་ནོ། །དེ་ནི་རྒྱུན་ཀྱི་ཆ་ཤས་རྫས་
16-2-147a


ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ལ་ཡོད་པས་ན། རྒྱུན་གྱི་ཡན་ལག་རྫས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ལ་རྒྱུན་ཅན་ཞེས་བརྗོད་དེ། རྒྱུན་གྱི་ཆ་ཤས་དང་ཡན་ལག་རྣམས་ཆ་ཅན་གྱི་རྒྱུན་དེའི་ཡིན་པའི་རྒྱུན་ལ་དེའི་ཉེ་བར་ལེན་
པ་ཞེས་བརྗོད་དེ། དཔེར་ན་བུམ་པ་ནི་བུམ་པའི་མཆུ་དང་མགྲིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱི་དེ་དག་ཕན་ཚུན་གཞན་དང་གཞན་དུ་ཐ་དད་ཅིང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཉིད་དུ་ཕ་རོལ་པོས་ཁས་
བླངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་གྱི་ནུས་པ་ལས་གཞན་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་དེ་ནི་འདོད་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན། དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རང་ལས་གཞན་པའི་དངོས་པོ་ཀུན་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར་
རོ། །གལ་ཏེ་ཡང་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱི་རིམ་གྱིས་འཇུག་པ་དེར་ནི་རྒྱུན་ཅན་རྫས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་རྣམས་ཕན་ཚུན་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་ཐ་དད་དེ་གཞན་ཉིད་ཡིན་མོད་ཀྱི། དེ་ལྟ་ནའང་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱི་བ་དེ་དག་ལ་རྒྱུན་ནི་ཐ་དད་པ་མེད་པ་སྟེ་གཅིག་པ་ཁོ་ན་
ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར། ཐམས་ཅད་ཐམས་ཅད་ལས་སྐྱེ་བར་ཐལ་བའི་ཉེས་པ་མེད་དོ་ཞེ་ན་སྔ་ཕྱི་རྒྱུད་གཅིག་ཡིན་པ་འདི་ནི་གཞན་སྐྱེ་ལ་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་སྤོང་བའི་ལན་དངོས་གཞིའོ། །སྔ་ཕྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་སོ་སོ་བ་ལ་རྒྱུད་གཅིག་གྲུབ་ན། སྐྱོན་
མེད་དུ་ཆུག་ཀྱང་རྒྱུད་གཅིག་པ་འདི་མ་གྲུབ་པས་ན་རྒྱུད་གཅིག་པ་འདི་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཞིག་གོ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྔ་ཕྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་ཐ་དད་རྣམས་ལ་ཐ་མི་དད་པའི་རྒྱུན་ཏེ་རྒྱུད་གཅིག་པའི་གོ་སྐབས་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན་
16-2-147b


བྱམས་པ་དང་ཉེར་སྦས་ལ་བརྟེན་པ་སྟེ་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པ་ནི། གང་ཟག་སོ་སོའི་གཞན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན། རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གཏོགས་པ་མིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། སྔ་ཕྱི་བ་གང་དག་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་སོ་སོ་བ་དེ་དག་ནི། རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གཏོགས་པ་སྟེ་
གཅིག་པ་ཉིད་རིགས་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་གཞན་སྐྱེ་ལ་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་འཕངས་པའི་སྐྱོན་སྤོང་ལ། ས་ལུའི་ས་མྱུག་རྒྱུད་གཅིག་ཡིན་ལ་ནས་ཀྱི་ས་མྱུག་དང་རྒྱུད་མི་གཅིག་པས་ཐམས་ཅད་ལས་ཐམས་ཅད་མི་སྐྱེ་ཞེས་ཟེར་བས། སྐྱོན་སྤོང་མི་ནུས་
པའི་གནད། ཕ་རོལ་པོས་རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཁས་བླངས་པ་ལ་ཐུག་པར་བསྟན་པས། གཞན་ཙམ་ལ་འཕེན་པ་མིན་པར་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་ལ་ལྡོག་པ་གཅིག་པའི་དཔུང་འཕུལ་སོགས་བྱེད་པ་དང༌། རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཅེས་
གསུངས་པ་དགག་བྱའི་ཁྱད་པར་སྦྱར་བ་མ་གོ་པས། དཔལ་ལྡན་ཟླ་བ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱོན་སྤོང་མི་ནུས་པར་གསུངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་བཞག་ནས་མ་གསུངས་པའི་རྟོག་བཟོ་བྱེད་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་གྲུབ་མཐའ་སློད་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། གཞན་གྱི་ལུགས་བརྗོད་
པ་དང༌། ལུགས་དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་སྐད་བསྟན་པ་ཡིན་དང་སླར་ཡང་སེམས་ཙམ་པས་རང་གི་ལུགས་བརྗོད་པ་གཙོ་བོར་བྱས་པ་ཉིད་ཀྱིས་རང་གི་འདོད་དོན་འགྲུབ་པར་བསམས་ཤིང་སྨྲས་པ། མིག་གི་བློ་སྟེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྐྱེ་བའི་རང་གི་
ནུས་པ་བག་ཆགས་གང་ཞིག་ཀུན་གཞི་ལ། རྣམ་ཤེས་གཞན་གྱིས་རང་འགག་བཞིན་པ་ན། དེ་མ་ཐག་ཏུ་འཇོག་པར་བྱེད་ལ། དེ་སྨིན་པ་ལས་དུས་ཕྱིས་སྔ་མ་དེའི་རྣམ་པའི་རྗེས་སུ་བྱེད་པའི་མིག་གི་རྣམ་ཤེས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། རང་གི་སྟེ་མིག་
16-2-148a


གི་རྣམ་ཤེས་དེ་ནུས་པའི་སྐད་ཅིག་བར་མེད་པ་གང་ཞིག་ལས་སྐྱེ་བའི་ནུས་པའི་སྐད་ཅིག་བར་མེད་པ་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ལ། གཏི་མུག་གིས་འཇིག་རྟེན་རྣམས་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་མིག་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རྟོགས་ཀྱི། རྣམ་
ཤེས་ལས་ཐ་དད་པའི་མིག་དབང་ནི་ཡོད་པ་མིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལྷག་མ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་མིག་ཤེས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་བག་ཆགས་ནི་དེའི་རྒྱུའི་རྐྱེན་ཡིན་ལ། མིག་གི་དབང་པོ་ནི་མིག་ཤེས་ཀྱི་བདག་པོའི་རྐྱེན་ནོ། །འདིར་མིག་
དབང་མིག་ཤེས་ཀྱི་དངོས་རྒྱུར་བསྟན་པ་ནི། མིག་ཤེས་སྐྱེ་བའི་བག་ཆགས་སྨིན་པའི་སྐབས་ལ་དགོངས་ཀྱི་མིག་དབང་གང་ཡིན་ལ་མིན་ནོ། །དེ་ཡང་དབུས་མཐའ་ལས། དོན་དང་སེམས་ཅན་བདག་རྣམ་རིག །སྣང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི། །རབ་ཏུ་
སྐྱེ་བོ་དེ་དོན་མེད། །ཅེས་དོན་གཟུགས་སོགས་དང༌། སེམས་ཅན་དབང་པོ་ལྔར་སྣང་བའི་རྣམ་ཤེས་སྐྱེའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཡིན་ལ་སློབ་དཔོན་བློ་བརྟན་གྱིས་ཀྱང་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་ཀུན་གཞིའི་དམིགས་པར་བཤད་པས། 
སེམས་ཙམ་པ་ཀུན་གཞི་ཁས་ལེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་གཞི་ལ་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་དུ་སྣང་བ་མིག་དབང་སོགས་སུ་འདོད་དོ། །རྣམ་ཤེས་ལས་ཐ་དད་པའི་མིག་དབང་སོགས་མེད་པར་བསྟན་ནས། གཟུགས་ཀྱང་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་དོན་
གཞན་པ་མེད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། འཇིག་རྟེན་འདི་ན་དབང་པོ་ལྔ་ལས་བྱུང་བའི་རྣམ་པར་རིག་པ་ལྔ། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུང་བ་མེད་པར་རྣམ་ཤེས་རང་གི་ས་བོན་ཀུན་གཞི་ལ་བཞག་པ་སྨིན་པ་ལས། སྔོ་སོགས་སུ་
16-2-148b


སྣང་བ་ཉིད་འབྱུང་བར་མ་རྟོགས་ནས། སྐྱེ་བོས་སེམས་སྔོ་སོགས་སུ་སྣང་བ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུང་བར་ཁས་ལེན་པ་སྟེ་མངོན་པར་ཞེན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་རྣམ་ཤེས་ལས་དོན་གཞན་པའི་ཕྱི་རོལ་མེད་དོ། །བཤད་པའི་རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན། རྨི་ལམ་ན་ནི་གཟུགས་
དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པ་མེད་པར་རང་གི་བག་ཆགས་ཀྱི་ནུས་པ་སྨིན་པ་ལས། གཟུགས་སྒྲ་སོགས་དེའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་སེམས་འབྱུང་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། སད་པའི་སྐབས་ལའང་འདིར་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་པར་ཡིད་ནི་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ནི། དེ་ནི་མི་རིགས་
ཏེ། ཇི་ལྟར་མིག་དབང་མེད་པར་རྨི་ལམ་དུ་སྔོ་སོགས་སྣང་བའི་ཡིད་ཤེས་ཀྱི་སེམས་འབྱུང་བ་དེ་ལྟར་དུ། མིག་དབང་མེད་པར་རྣམ་ཤེས་རང་གི་ས་བོན་བག་ཆགས་ནི་སྨིན་པ་ལས། སད་པའི་ལོང་བ་ལ་ཡང་མ་ལོང་བ་ལྟ་བུའི་གཟུགས་མཐོང་བ་སོགས་
ཅིའི་ཕྱིར་མི་སྐྱེ་སྟེ་རྨི་ལམ་དང་སད་པ་གཉིས་ཀར་ཡང་མིག་དབང་མེད་པར་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ཡང་ཕྱིའི་གཟུགས་སོགས་མེད་པར་རྣམ་ཤེས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་སྐྱེ་ན། རྨི་ལམ་དང་སད་པ་གཉིས་ཀ་ལ་ཁྱད་མེད་པའི་གནད་ཀྱིས་
ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་སད་པའི་ལོང་བ་ལ་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་གཟུགས་སོགས་གསལ་བར་སྣང་བ་རྨི་ལམ་གྱི་དེ་ལྟ་བུ་མི་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ནི། མིག་མེད་པ་མ་ཡིན་གྱི་འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། དེ་འདྲ་བའི་ཡིན་ཀྱི་ཤེས་པ་འབྱུང་བའི་ནུས་པ་མ་སྨིན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ནུས་
པ་སྨིན་པ་ཡོད་པ་དེར་དེ་འདྲ་བའི་ཡིད་ཤེས་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ་དེ་ཡང་གཉིད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྨི་ལམ་ཁོ་ན་ན་ཡོད་ཀྱི་སད་པ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན། དེ་ནི་མི་རིགས་ཏེ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ལྟར་རྨི་ལམ་ན་དྲུག་པ་ཡིད་ཤེས་ཀྱི་ནུས་པ་སྨིན་པ་ཡོད་ལ། སད་པ་
16-2-149a


ལ་མེད་པར་གྱུར་ན་དྲུག་པ་ཡིད་ཤེས་གཟུགས་སོགས་སུ་གསལ་བར་སྣང་བའི་ནུས་པ་སྨིན་པ་སད་པའི་སྐབས་འདིར་ལོང་བ་ལ་མེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟར་རྨི་ལམ་གྱི་ཚེ་མེད་ཅེས་ཅིས་མི་རིགས་ཏེ་རིགས་སོ། །འདི་ཡང་དགག་
བྱ་ལ་གཏུགས་པའི་ལུགས་སོ། །གལ་ཏེ་རིགས་པ་མེད་པར་ཚིག་ཙམ་ཀྱིས་དེ་སྐད་སྨྲ་ན། ཁོ་བོ་ཅག་གིས་ཀྱང་སྔར་ལྟར་སྨྲས་པས་ཆོག་གོ། རྨི་ལམ་མཐོང་བ་ལ་ནི་སད་པའི་སྐབས་ཀྱི་ལོང་བ་ལྟར་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྟེན་དབང་པོ་བྱེད་པ་དང་བྲལ་བའི་
ཕྱིར། ནུས་པའི་མིང་ཅན་གྱི་མིག་གི་དབང་པོ་ལ་རྣམ་ཤེས་བརྟེན་པའི་རྣམ་པའི་རྗེས་སུ་བྱེད་པ། ཡིད་ཤེས་ཀྱི་ནུས་པ་སྨིན་པ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་ལས་བྱུང་བའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཅན་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་མིག་མེད་པ་སད་པའི་ལོང་བ་འདི་ལ་
དོན་སྣང་གི་བག་ཆགས་སྨིན་པ་རྒྱུ་མིན་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟར་རྨི་ལམ་དུ་ཡང་གཉིད་ནི་དོན་སྣང་གི་བག་ཆགས་སྨིན་པའི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། ཕྱི་རོལ་མེད་པར་ཤེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་སྐྱེ་ན་བག་ཆགས་སྨིན་པ་ལ་མི་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་
བག་ཆགས་རྫུན་པ་ལས་རྨི་ལམ་གྱི་དོན་སྣང་གི་ཤེས་པ་རྫུན་པ་སྐྱེ་བ་དེའི་ཕྱིར། རྨི་ལམ་དུ་ཡང་སད་པའི་སྐབས་དེ་ལྟ་བུའི་ཡུལ་གྱི་དངོས་པོ་གཟུགས་སོགས་སུ་སྣང་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྫུན་པ་དང༌། རྨི་ལམ་གྱི་མིག་རྟོགས་པ་སྟེ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་
རྒྱུ་སྟེ་རྟེན་དུ་གྱུར་པ་ཁས་བླང་བར་བྱའོ། །འདི་ནི་འགྲེལ་པར་རྨི་ལམ་ན་ཡུལ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་ན་གསུམ་འདུས་པར་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། ཡང་རྨི་ལམ་ན་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་མིག་དང༌། དེ་གཉིས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་མིག་གི་
16-2-149b


རྣམ་ཤེས་མེད་པར་ཡང་གསུངས་པ་བཞིན་དུ། རྨི་ལམ་ན་མིག་ཤེས་སོགས་ལྔའི་ཡུལ་དབང་རྣམ་ཤེས་གསུམ་མེད་ཀྱང༌། རྨི་ལམ་རྨི་བཞིན་པའི་གང་ཟག་གི་ངོར་དེ་གསུམ་དུ་དམིགས་པ་ཡོད་པས་རྨི་ལམ་གྱི་མིག་དང༌། རྨི་ལམ་གྱི་མིག་ཤེས་དང༌། 
རྨི་ལམ་གྱི་གཟུགས་གསུམ་པོ་ཁས་བླང་བར་སྟོན་གྱི། དེ་གསུམ་མིག་སོགས་སུ་གྲུབ་པར་འདོད་པ་མིན་ཏེ། སྒྱུ་མའི་རྟ་གླང་དང་སྒྱུ་མའི་མི་ཁས་ལེན་ཀྱང༌། དེ་དག་རྟ་གླང་དང་མིར་འདོད་མི་དགོས་པ་བཞིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཙམ་པ་འདི་ཡིས་དབུ་མ་
པ་ལ་ལན་ནི་གང་དང་གང་བཏབ་པ་དེ་དང་དེ་ནི། དམ་བཅའ་བ་སྟེ་བསྒྲུབ་བྱ་མ་གྲུབ་པ་དང་མཚུངས་པར་མཐོང་བས། རྩོད་འདི་སྟེ་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བ་འདི་སེལ་བ་སྟེ་ཟློག་པར་བྱེད་དོ། །དེ་དག་དཔེར་བརྗོད་ན་དབུ་མ་པས་སད་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཡུལ་དབང་རྣམ་
ཤེས་གསུམ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ཡིན་ཏེ། དམིགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྨི་ལམ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་བཀོད་པ་ན་སེམས་ཙམ་པས་སད་པའི་རྣམ་ཤེས་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་གྱིས་སྟོང་སྟེ། རྣམ་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྨི་ལམ་གྱི་རྣམ་
ཤེས་བཞིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། སད་པའི་སྐབས་སུ་དམིགས་པའི་ཡུལ་ནི་རྫུན་པ་ཡིན་ཏེ། ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྨི་ལམ་གྱི་ཡུལ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་བྱང་གི་གཞི་གཞན་དབང་མེད་ན་ཀུན་བྱང་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། རྟེན་མེད་པའི་ཕྱིར། 
རུས་སྦལ་གྱི་སྤུའི་གོས་བཞིན་ནོ། །ཞེས་སྨྲའོ། །དེ་བཞིན་དུ་རབ་རིབ་ཀྱི་དཔེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཞེས་པ་རྣམས་སོ། །དེ་ལ་སྦྱོར་བ་དང་པོ་གཉིས་ནི། དཔེ་མ་གྲུབ་པས་སྒྲུབ་བྱེད་བསྒྲུབ་བྱ་དང་མཚུངས་པ་ཡིན་ཏེ། རྨི་ལམ་ན་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ལས་
16-2-150a


ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གཟུགས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྦྱོར་བ་གསུམ་པ་ནི། ཀུན་བྱང་གི་རྟེན་རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཞིག་སྒྲུབ་འདོད་པ་ཡིན་པས་དེ་ལ་ནི། རྟེན་ཙམ་མེད་པ་མ་གྲུབ་པ་ཡིན་ལ། རང་གི་མཚན་
ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ལ་བསམས་ན་ནི་མ་ངེས་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་བཀག་པ་ལ་རིགས་པས་མི་གནོད་པར་མ་ཟད། ལུང་གིས་གནོད་པ་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་
ཀྱིས་ནི། རང་གི་ལུགས་ལ་གསུང་རབ་འགར་ཡང་དངོས་པོ་བདེན་པར་ཡོད་ཅེས་མ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། སྲིད་པ་གསུམ་ནི་བཏགས་པ་ཙམ། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དངོས་པོ་མེད། །བཏགས་པ་དངོས་པོའི་ངོ་བོར་ནི། །
རྟོག་གེ་བ་དག་རྟོག་པར་འགྱུར། །རང་བཞིན་མེད་ཅིང་རྣམ་རིག་མེད། །ཀུན་གཞི་མེད་ཅིང་དངོས་མེད་ན། །བྱིས་པ་ངན་པ་རྟོག་གེ་བ། །རོ་དང་འདྲ་བས་འདི་དག་བརྟགས། །ཞེས་གསུངས་སོ། །རྐང་པ་དང་པོས་སྲིད་གསུམ་བློས་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ཡོད་པར་
བསྟན་ལ། རྐང་པ་གཉིས་པས་ནི་དེའི་དོན་བསྟན་ཏེ། དེ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་མེད་པར་བསྟན་པས། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་ཡིན་གྱི་དངོས་པོ་ཡེ་མེད་མིན་ཞེས་པའོ། །དེ་ལྟར་བློས་བཏགས་པ་ཙམ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་དངོས་
པོར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་མ་རྙེད་པའི་རྟོག་གེ་བས་འདོད་དོ་ཞེས་པ་ནི་བཏགས་པ་ཞེས་པ་གཉིས་ཀྱིས་སྟོན་ནོ། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་སྤྱིར་བསྟན་པ་སྟེ། བྱེ་བྲག་ཏུ་ཕྱེ་སྟེ་སྟོན་པ་ནི། རཱུ་པ་ཞེས་པ་རང་བཞིན་དང་གཟུགས་གཉིས་ཀ་ལ་འཇུག་པ་
16-2-150b


ལས་འདིར་གཟུགས་ཅན་ལ་བྱ་སྟེ། རྣམ་རིག་ཅེས་པའི་ཟླ་སྟོབས་ཀྱིས་སོ། །དངོས་མེད་ཅེས་པའི་དངོས་པོ་ནི་ཤེས་པ་དང་གཟུགས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པར་བསྟན་ཟིན་པས། འདིར་ངོ་བོ་ལ་ཡིན་ལ་དེ་ཡང་དངོས་པོ་བདེན་པ་བཀག་པའི་ངོ་བོ་དང༌། དངོས་པོར་
མེད་པ་གཞན་རྣམས་ལ་བྱའོ། །རོ་དང་འདྲ་ཚུལ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དཔྱོད་ནུས་པའི་སེམས་མེད་པའོ། །ལུང་དེས་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་གཞན་དབང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པར་འདོད་པ་བཀག་གོ། གལ་ཏེ་ལུང་དེ་དག་གིས་གཅིག་གཞན་དབང་ལ་གཅིག་ཤོས་
ཀུན་བཏགས་གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྟོང་བ་བསྟན་པས་མི་གནོད་དོ་སྙམ་ན། དེ་འདྲ་དེ་ནི་ཡང་དག་པའི་སྟོང་ཉིད་དུ་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་གཅིག་ལ་གཅིག་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐ་ཤལ་
ཡིན་ནོ་ཞེས་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བ་ལང་ནི་རྟ་ཡིན་པས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་ཡོད་པ་མིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ནི་རིགས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བརྗོད་པར་བྱའོ་ཞེས་
འགྲེལ་པར་གསུངས་སོ། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཞེས་པ་ལ་ནག་ཚོས་རང་གི་བདག་ཉིད་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བསྒྱུར་བ་ལེགས་སོ། །གཅིག་ལ་གཅིག་ཤོས་མེད་པའི་སྟོང་པ་འདི་དཔེར་བརྗོད་དེ་དང་འདྲ་བར་འགྱུར་ཚུལ་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རང་བཞིན་གྱིས་
དབེན་པའི་སྟོང་ཉིད་གསུངས་པ་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་བདེན་པར་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་མངོན་ཞེན་བཟློག་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡིན་པ་ལ། དེ་ལ་གཟུགས་སོགས་སུ་སྣང་བའི་གཞན་དབང་འདི་ཉིད་བདེན་
16-2-151a


པར་མ་གྲུབ་པར་བསྟན་དགོས་པ་ལ། དེ་ལྟར་མི་སྟོན་པར་གཞན་དབང་འདི་གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་པར་མི་བདེན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པ་ན། བ་ལང་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་དུ་བ་ལང་རྟར་མེད་ཅེས་ཟེར་བ་དང་འདྲའོ། །དེས་ན་དབུ་
སེམས་སུ་ཡི་ལུགས་ལ་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་གང་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་གཞི། ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་སུ་སྣང་བ་འདི་དག་ལ་བྱེད་པ་ལ་ནི་མི་འདྲ་བ་མེད་ལ། དེ་རྣམས་སྟོང་པར་སྟོན་པ་ནི་གཞི་དེ་ལ་མངོན་ཞེན་ཟློག་པའི་ཕྱིར་དུ་ཡིན་པ་ཡང་འདྲ་མོད་
ཀྱང༌། ཞེན་ཚུལ་ལ་མི་མཐུན་ཏེ་སེམས་ཙམ་པས་ནི་གཟུང་འཛིན་གཉིས་ཕྱི་ནང་དུ་རྒྱངས་ཆད་དུ་སྣང་བ་ལ་སྣང་བ་ལྟར་དུ། གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་དུ་ཞེན་པ་ཡིན་ལ། དེའི་གཉེན་པོར་སྣང་བ་གཞན་དབང་འདི་ཆོས་ཅན་དུ་བཟུང་ནས། གཟུང་
འཛིན་རྫས་ཐ་དད་དུ་ཡོད་པ་འགོག་པ་ཡིན་པས་དགག་གཞི་དེ་དགག་བྱ་དེ་ཡིན་པ་འགོག་པ་ཡིན་ནོ། །དབུ་མ་པ་ལྟར་ན་ཞེན་ཚུལ་ནི་སྣང་བ་ལ་ཐ་སྙད་པའི་བློས་བཞག་པ་མིན་པའི་བདེན་གྲུབ་ཏུ་ཞེན་པ་ཡིན་ལ། དེའི་གཉེན་པོར་སྣང་བ་འདི་ཆོས་
ཅན་དུ་བཟུང་ནས། དེ་འདྲ་བའི་བདེན་པར་མེད་ཅེས་འགོག་སྟེ། དེ་ཡང་དགག་གཞི་དེ་དགག་བྱ་ཡིན་པ་འགོག་པ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཅན་གྱིས་ཞེན་པ་ན་གཞི་དེ་ལ་དགག་བྱ་དེ་དོན་གཞན་དུ་ཡོད་པར་འཛིན་པ་མིན་པར། གཞི་དེ་དགག་བྱ་དེའི་ངོ་བོར་
ཞེན་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྟོང་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་ཞེན་པ་དེ་ལྟར་དུ་ཡོད་པས་སྟོང་པར་བསྟན་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ད་ལྟར་གྱི་སྣང་གཞི་རྣམས་བདེན་པས་སྟོང་པ་ཆད་སྟོང་དུ་བྱས་ཏེ། འདི་དག་བོར་ནས་སྣང་བ་གཞན་གཅིག་ལ་སྟོང་གཞིར་བྱས་ཏེ། དགག་
16-2-151b


བྱ་དེ་ཡིན་པས་སྟོང་པར་མི་སྟོན་པར་དངོས་པོ་ཡོད་པས་སྟོང་པར་སྟོན་པ་ནི། དབུ་སེམས་སུའི་ཡང་ལུགས་མིན་ལ། སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་ཐོག་མ་མེད་པའི་དངོས་ཞེན་ལ་དེ་འདྲ་བའི་དགག་བྱ་འཛིན་པའི་བློ་འདུག་མི་འདུག་ཀྱང་ཁ་ནང་དུ་ལོག་ལ་རྟོགས་
ཤིག །དེས་ན་དཔལ་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པས། འདི་ལའང་རྗེས་སུ་བརྗོད་པ་ཡོད། །དེས་ན་ངན་པའི་མུན་པས་ཁྱབ། །ཅེས་གསུངས་ཏེ། འདི་འདྲ་བ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་བདོ་བའི་དུས་སུ་སྣང་བ་རྣམ་དཔྱོད་ཅན་གྱིས་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདིར་འགྲེལ་པ་ལས། ཡབ་སྲས་
མཇལ་བའི་མདོ་ལས་དབང་པོ་ཉེར་གཉིས་རང་བཞིན་མེད་པར་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དྲངས་པ་ལས། འདི་ལྟར་མིང་དུ་གདགས་པར་བས་ཀྱི། དོན་དམ་པར་ནི་མིག་དང་དབང་པོ་མི་དམིགས་སོ། །ཞེས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་དམིགས་
སུ་མ་མཆིས་པ་སྟེ། ཞེས་ཆོས་རྣམས་མིང་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི་དོན་དམ་པར་དང༌། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་མཆིས་པར་གསུངས་པས། དགག་བྱ་ལ་ཁྱད་པར་སྦྱོར་བ་ལ་དེ་གཉིས་རྣམ་གྲངས་པ་དང༌། རང་གི་རྣམ་གཞག་འཇོག་པའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་
མིང་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་གྱིས་བྱེད་པར་གསུངས་ཤིང༌། རྨི་ལམ་ན་དགའ་རྩེད་བྱེད་པའི་ཡུལ་དེ་རྣམས་རྨི་ལམ་ན་ཡང་དེས་དེ་དག་མ་རྙེད་ན་སད་པའི་ཚེ་ལྟ་ཅི་སྨོས་ཞེས་གསུངས་ཤིང་དེ་འདྲ་མང་བས་རྨི་ལམ་གྱི་མི་དང༌། སད་དུས་ཀྱི་མི་ལ་མི་ཡིན་མིན་
ཁྱད་པར་མེད་ཅེས་སྨྲ་བ་ནི། ཤིན་ཏུ་མི་འཐད་དེ་དགའ་རྩེད་ཀྱི་གྲོགས་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་རྨི་ལམ་གྱི་དུས་སུ་ཡང་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཏུ་མ་རྙེད་པར་གསུངས་ཤིང༌། སད་དུས་སུ་དེ་དག་རྙེད་པ་གཞག་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རྨི་ལམ་
16-2-152a


དུ་མིག་ཤེས་ལ་སོགས་པའི་དབང་ཤེས་ཡོད་པ་འདིའི་ལུགས་སུ་སྨྲ་བ་ནི་ནོར་པ་ཆེན་པོར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་སེམས་ཙམ་པ་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་པ་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྩལ་མེད་པར་གྲུབ་པའི་མཐར་སྦྱར་བ་འདི་བསལ་
བར་བྱ་བ་ཁོ་ནའོ། །གསུམ་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཕྱི་ཡི་ཡུལ་མེད་པར་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་གསལ་བར་སྣང་བའི་ཤེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་ན། བླ་མའི་མན་ངག་ལས་མི་སྡུག་པ་སྒོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས། ས་གཞི་ཀེང་རུས་ཀྱིས་གང་བར་
མཐོང་བ་དེ་ཇི་ལྟར་འཐད་དེ། ཀེང་རུས་ནི་མེད་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རྣམ་ཤེས་ནི་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་ན། མི་སྡུག་པ་སྒོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཡིས་བླ་མའི་མན་ངག་ལས། ཀེང་རུས་ཀྱིས་ས་གཞི་གང་བར་མཐོང་བ་གང་ཡིན་པ་དེར་ཡང་ཡུལ་
དབང་རྣམ་ཤེས་གསུམ་ཆར་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པར་མཐོང་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ནི་ལོག་པ་སྟེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་བསྟན་པ་སྟེ་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀེང་རུས་སྣང་བའི་ཤེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་ན། དེའི་སྣང་
བ་ཡང་དེ་ལྟར་འགྱུར་བས་ཡིད་བྱེད་དེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །འདི་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་དེ་ལྟར་ཁས་བླང་བར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ཟློས་གར་གྱི་ལྟད་མོ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བ་ན་ཡུལ་དེར་མིག་གཏད་པ་རྣམས་ལས་ཇི་ལྟར་གང་
ཟག་གཅིག་ལ་དབང་པོའི་བླཱུ་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡུལ་དེའི་རྣམ་པ་ཅན་སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་དུ་སྟེ་དེ་འདྲ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་ལྟད་མོ་པ་གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟར་དུ། མི་སྡུག་པའི་ཡིད་ཅན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་པ་ལྟར་ཅིག་ཤོས་ཏེ་
16-2-152b


རྣལ་འབྱོར་པ་མ་ཡིན་པས། རྣལ་འབྱོར་པས་ཀེང་རུས་མཐོང་བའི་ཡུལ་དེར་བློ་གཏད་པ་སྟེ་ཀེང་རུས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་ལ་ལྟ་འདོད་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཀེང་རུས་རྟོགས་པ་སྟེ་མཐོང་བ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྔོན་པོ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་བཞིན་ནོ། །འདིར་འགྲེལ་
པ་དང་བསྟུན་ན། ཁྱོད་ཀྱི་དབང་བློའི་ཡུལ་གཏད་ཇི་ལྟ་བ། །དེ་ལྟར་མི་སྡུག་ཡིད་ཅན་དེ་བཞིན་དུ། །ཡུལ་དེར་བློ་གཏད་ཅིག་ཤོས་རྣམས་ལ་ཡང༌། །སྐྱེ་འགྱུར་དེ་ནི་རྫུན་པར་ཡང་མི་འགྱུར། །ཞེས་པའི་འགྱུར་ཞིག་ཐོབ་པར་སྣང་ངོ༌། །ཏིང་ངེ་འཛིན་འདི་རྫུན་པར་ཏེ་
ལོག་པའི་དོན་ཡིད་ལ་བྱེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་རོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་ཡིན་མིན་མགོ་མཚུངས་མཛད་པ་ཡང༌། ཤེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཡིན་ན་ཀེང་རུས་ཀྱི་མན་ངག་སྒོམ་པ་ལ་ལྟོས་པ་འགོག་ནུས་པའི་གནད་ཀྱིས་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རབ་རིབ་དང་
ལྡན་པའི་དབང་པོ་ཅན་དང་མཚུངས་པའི་སྒྱུ་མ་དང་གཟུགས་བརྙན་སོགས་དཔེར་འགོད་པ་ལ་ཡང་ལན་གདབ་ཚུལ་ཤེས་པར་བྱ་ལ། ཆུ་འབབ་པའི་ཀླུང་ལ་ཡི་དྭགས་རྣམས་ལ་རྣག་ཁྲག་གི་བློ་སྐྱེ་བ་ལ་ཡང་སྔ་མ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་
སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གཟུགས་ལྔ་ནི་དངོས་པོར་སྨྲ་བའི་གྲུབ་མཐས་བཏགས་པ་མིན་གྱི། མདོ་ལས་གསུངས་ཤིང་རང་ཉིད་ཀྱང་དེ་ལྟར་དུ་བཞེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཀེང་རུས་མེད་ཀྱང་དེ་གསལ་བར་སྣང་བ་ནི། གཟུགས་བརྙན་དང་འདྲ་བར་གཟུགས་ཅན་དུ་འདོད་དགོས་
ལ། འདི་ཡིད་ཤེས་ཁོ་ན་ལ་སྣང་བ་ཡིན་པས། གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་མིན་ལ། སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་ལྷག་མ་དགུ་ཡང་མིན་པས་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གཟུགས་ཀུན་བཏགས་པ་ཞེས་འབྱུང་བའོ། །མིག་ཤེས་ལ་སྐྲ་ཤད་དུ་
16-2-153a


སྣང་བ་ནི་གཟུགས་བརྙན་བཞིན་དུ་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །ཡི་དྭགས་ལ་ཆུ་ཀླུང་རྣག་ཁྲག་ཏུ་སྣང་བ་ནི་དེའི་མིག་ཤེས་ལ་སྣང་བ་ཡིན་པས་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དུ་གཞག་དགོས་སོ། །ཐེག་བསྡུས་ལས་ཀྱང༌། ཡི་དྭགས་
དུད་འགྲོ་མི་རྣམས་དང༌། །ལྷ་རྣམས་ཇི་ལྟར་རིགས་རིགས་སུ། །དངོས་གཅིག་ཡིད་ནི་ཐ་དད་ཕྱིར། །དོན་མ་གྲུབ་པར་འདོད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། འདི་ལ་ཐེག་བསྡུས་སུ་དངོས་པོ་གཅིག་གང་ཡིན་དང༌། སོ་སོར་མཐོང་ཚུལ་གསལ་བར་མ་བཤད་དོ། །དེའི་བཤད་སྦྱར་དགེ་བསྙེན་བཙུན་པས་མཛད་
པར། ཆུ་ཀླུང་གི་དངོས་པོ་ལ་རང་རང་གི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་གྱི་དབང་གིས་ཡི་དྭགས་ཀྱི་རྣག་ལ་སོགས་པས་གང་བར་མཐོང་བ་དང༌། དེ་ཉིད་ལ་དུད་འགྲོ་ཉ་ལ་སོགས་པས་གནས་ཀྱི་བློས་གནས་པར་བྱེད་པ་དང༌། མི་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མངར་བ་དང་དྭངས་པ་
དང་བསིལ་བའི་ཆུར་རྟོག་ཅིང་ཁྲུས་བྱེད་དོ། །འཐུང་ངོ་དེར་འཇུག་གོ། ནམ་འཁའ་མཐའ་ཡས་སྐྱེ་མཆེད་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་པའི་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ནམ་མཁར་མཐོང་སྟེ། གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་རྣམ་པར་བཤིག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བཤད་དོ། །འདི་ལ་
འདི་སྙམ་དུ་འགྲོ་བ་དེ་དག་གི་མཐོང་བ་ནི་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མ་ཡིན་ལ། གཞི་གཅིག་མི་མཐུན་པ་དེ་དག་ཏུ་ཚད་མས་གྲུབ་ན་རྣག་ཁྲག་དང་རྣག་ཁྲག་མ་ཡིན་པ་གཉིས་མི་འགལ་ཞིང༌། ཚད་མས་གྲུབ་པ་ལ་ཡང་ཡིད་བརྟན་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། འདི་ལ་གཞུང་
དོན་དེ་ལྟར་གོ་བས་དེ་བཞིན་དུ་བཞག་ན་ཚད་མ་ལ་ཡིད་བརྟན་མི་རུང་བར་འགྱུར་ན། དེ་ཡང་མི་རུང་བས་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེས་འདྲི་ན་རྟོག་ལྡན་གྱི་དྲི་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་གོ་བ་དེའི་དོན་ཡིན་པར་བཟུང་ནས་ཚད་མས་གྲུབ་པ་ལ་ཡིད་བརྟན་མེད་དོ་ཞེས་སྨྲ་
16-2-153b


ན་ནི། དོན་འདི་ཁོ་བོས་འདི་ལྟར་རྟོགས་སོ་ཞེས་པ་གཅིག་ཀྱང་གཞག་ཏུ་མེད་ཅིང༌། ཚད་མ་ཐམས་ཅད་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པས་ན་ཤིན་ཏུ་མི་འཐད་པའོ། །འོ་ན་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན་ཐོག་མར་དཔེ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། ལྕགས་གོང་མེས་བསྲེགས་པའི་དམར་འབར་
བ་ལ་རེག་ཀྱང་མི་འཚིག་པའི་རིག་སྔགས་དང་ལྡན་པ་ཞིག་གིས། ལྕགས་གོང་དེ་ལག་ཏུ་བླངས་པ་ན་ལུས་ཤེས་ཀྱིས་ལྕགས་དེའི་རེག་བྱ་འཛིན་ཀྱང༌། དེ་ལ་རེག་བྱ་དེ་ཤིན་ཏུ་ཚ་ཞིང་སྲེག་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་མི་སྐྱེ་བ་ནི། རིག་སྔགས་བཟླས་པའི་ཆུས་ལག་
པ་བཀྲུས་པ་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་ཡིན་ནོ། །དེ་འདྲ་བའི་རིག་སྔགས་ཟློས་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་ནི། ལྕགས་གོང་གི་རེག་བྱ་དེ་ཤིན་ཏུ་ཚ་ཞིང་སྲེག་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་སྐྱེའོ། །དེ་ལྟར་ན་མི་སྲེག་པ་དང་སྲེག་པའི་རེག་བྱ་གཉིས་ཀ་ལྕགས་གོང་གཅིག་པུ་དེའི་རེག་བྱར་ནི་
བྱ་དགོས་ལ། ལུས་ཤེས་ཚད་མ་གཉིས་གཅིག་གིས་གྲུབ་པའི་རེག་བྱ་གཅིག་ཤོས་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ནི་མིན་པས་གཉིས་ཀ་ཚད་མར་ཁས་བླངས་ཀྱང་ཚད་མ་གཅིག་གིས་གྲུབ་པ་གཅིག་ཤོས་ཀྱིས་འགོག་པ་མིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཞི་གང་དུ་ཆུ་ཀླུང་འབབ་པའི་
གཞི་དེར་ཆུ་ཀླུང་དེའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡི་དྭགས་རྣམས་ལ་སྔོན་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་རྣག་ཁྲག་ཏུ་སྐྱེས་པ་དང༌། ཆུ་ཀླུང་གི་ཆ་ཤས་གཞན་ཞིག་མི་ལ་སྔོན་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་རྣག་ཁྲག་ཏུ་མི་སྣང་བའི་བཏུང་བ་དང༌། ཁྲུས་ཀྱི་ཆུར་སྐྱེ་བ་ན་དེ་གཉིས་ཀ་
ཆུ་ཀླུང་གཅིག་གི་ཆ་ཤས་རེ་ཡིན་པས། ཡི་དྭགས་ཀྱི་མིག་ཤེས་ཚད་མས་གྲུབ་པའི་དོན་དང༌། མིའི་མིག་ཤེས་ཚད་མས་གྲུབ་པའི་དོན་གཉིས་ཀྱང་དངོས་པོ་སོ་སོ་བ་ཡིན་པས་དེ་གཉིས་གཅིག་གིས་གྲུབ་པའི་དོན་དེ་ཉིད། གཅིག་ཤོས་ཀྱིས་དེའི་
16-2-154a


བཟློག་ཕྱོགས་སུ་གྲུབ་པ་ག་ལ་ཡིན། དེ་བཞིན་དུ་བཤེས་སྤྲིངས་ལས། ཡི་དྭགས་རྣམས་ལ་སོས་ཀའི་དུས་སུ་ནི། །ཟླ་བའང་ཚ་ལ་དགུན་ནི་ཉི་མའང་གྲང༌། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་ཡི་དྭགས་རྣམས་ལ་སྔོན་ལས་
ཀྱི་དབང་གིས་སོས་ཀ་ཟླ་འོད་རེག་བྱ་ཤིན་ཏུ་ཚ་བ་དང༌། དགུན་གྱི་ཚེ་ཉི་འོད་ཀྱི་རེག་བྱ་གྲང་བར་སྐྱེ་ཡང༌། ཟླ་ཉིའི་འོད་ཀྱི་སྟེང་ནས་མི་ལ་གྲང་དྲོའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བ་མི་འགལ་ལ། དེ་གཉིས་ནི་ཚད་མ་གཅིག་གིས་ཚ་བར་གཞལ་བའི་རེག་བྱ་ཉིད། གཅིག་
ཤོས་ཀྱིས་གྲང་བར་འཇལ་བ་མིན་ཞིང༌། གཉིས་ཀའང་ཟླ་ཉི་གཅིག་གི་འོད་ཀྱི་རེག་བྱར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། དངོས་པོ་གཅིག་ཅེས་ཀྱང་གསུངས་པས་གཞུང་དོན་ཞིབ་ཏུ་མ་དཔྱད་པར་གོ་བ་རགས་པ་རེ་ཤར་བ་ན་དེས་ཚིམ་པའི་ཐག་གཅོད་མ་སྔ་ཞིག །གཉིས་པ་
ནི། སྔར་རྒྱས་པར་བཤད་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་མདོར་བསྡུ་ན་ཤེས་བྱ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་བྱའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་བློ་ཡང་རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེས་པ་མེད་ཅེས་དོན་འདི་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་གསུངས་པས། ཤེས་
བྱ་དང་ཤེས་པ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་མེད་པར་སྟོན་པ་ཡིན་ལ། སྐྲ་ཤད་མེད་ན་དེར་སྣང་བའི་ཤེས་པ་ཡང་མེད་ཅེས་པ་དང༌། སྒྱུ་མ་ལ་རྟ་གླང་དུ་ཞེན་པའི་ཞེན་ཡུལ་མེད་ན་དེར་འཛིན་པའི་ཤེས་པ་ཡང་མེད་ཅེས་སོགས་ནི། སློབ་
དཔོན་འདིའི་ལུགས་གཏན་མིན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པར་བསྟོད་པ་ལས་ཀྱང༌། མ་ཤེས་པར་ནི་ཤེས་བྱ་མིན། །དེ་མེད་རྣམ་པར་ཤེས་མེད་པ། །དེ་ཕྱིར་ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་དག །རང་བཞིན་མེད་པར་ཁྱོད་ཀྱིས་གསུངས། །ཞེས་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ། 
16-2-154b


རྣམ་ཤེས་སྒྱུ་མ་དང་མཚུངས་པར། །ཉི་མའི་གཉེན་གྱིས་གསུངས་པ་ཡིན། །དེ་ཡི་དམིགས་པའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ངེས་པར་སྒྱུ་མའི་དངོས་དང་འདྲ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཤེས་པ་འདི་འདྲ་ཞིག་གིས་ཤེས་ཞེས་འཇོག་རྒྱུ་མེད་ན། ཤེས་བྱ་ཡུལ་དུ་འཇོག་མི་ནུས་སོ། །འདིས་
ཡུལ་འདི་འདྲ་ཞིག་ཤེས་ཞེས་འཇོག་རྒྱུ་མེད་ན་ཤེས་པར་ཡང་འཇོག་མི་ནུས་པས། ཤེས་བྱ་དེ་མེད་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཡང་མེད་དོ། །ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་ལྟོས་འཇོག་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར། དེ་གཉིས་ཀ་རང་བཞིན་མེད་པར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྟན་ཞེས་གསུངས་
པས། དེ་གཉིས་ལ་བདེན་གཉིས་གང་དུ་ཡང་གཅིག་མེད་ལ་གཅིག་ཤོས་ཡོད་པའི་རྣམ་དབྱེ་མེད་པ་འཕགས་པའི་བཞེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་འགྲེལ་ལས། ཤེས་པས་ཤེས་བྱ་རྟོགས་པ་སྟེ། །ཤེས་བྱ་མེད་པར་ཤེས་པ་མེད། །ཅེས་གསུངས་པ་ཡང་སྔར་
དྲངས་པའི་བསྟོད་པ་དང་དོན་འདྲ་བས་དོན་ཤེས་ཡོད་མེད་མཚུངས་པའི་ཁུངས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་བཞི། གཞན་དབང་གི་སྒྲུབ་བྱེད་རང་རིག་དགག་པ། སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་བདེན་པ་གཉིས་ཆར་ལས་ཉམས་པར་བསྟན་པ། དེས་ན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ལུགས་
ཁོ་ནའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་རིགས་པ། གཞན་དབང་དང་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་འགོག་པ་གཉིས་མི་མཚུངས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི། གཞན་དབང་གི་སྒྲུབ་བྱེད་དྲིས་ནས་དེ་མི་འཐད་པར་བསྟན་པ། དེ་འཐད་པའི་གཞན་གྱི་ལན་དགག་པ། རིགས་པ་
གཞན་གྱིས་ཀྱང་རང་རིག་མི་འཐད་པར་བསྟན་པ། གཞན་དབང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དང་མཚུངས་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ཕྱི་རོལ་མེད་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མི་སྲིད་པར་བསྟན་ནས། ད་ནི་ཕྱི་རོལ་མེད་པས་ཁྱད་པར་དུ་མ་བྱས་
16-2-155a


པའི་གཞན་དབང་གི་དངོས་པོ་ཙམ་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དགག་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། གལ་ཏེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུང་བ་མེད་པས་དེ་ལས་དོན་གཞན་པའི་འཛིན་པ་ཉིད་དང་བྲལ་ཞིང༌། གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་པ་གཉིས་
ཀྱིས་སྟོང་པའི་གཞན་དབང་གི་དངོས་པོ་ཡོད་ན། གཞན་དབང་འདི་ཡི་ཡོད་པ་དེ་ཁྱོད་ཀྱི་ཤེས་པ་གང་གིས་ཤེས་པར་འགྱུར་ཞེས་དྲི་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་འཛིན་པར་ནི་མི་འཐད་དེ། རང་ལ་རང་གི་བྱེད་པ་འཇུག་པ་འགལ་
བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་རལ་གྲིའི་སོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཉིད་མི་གཅོད་ལ། སོར་མོའི་རྩེ་མོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ཉིད་ལ་མི་རེག་ཅིང༌། ལེགས་པར་བསླབས་པའི་གཡེར་ཞིང་ཡང་ཟོར་ཅན་གྱིས་ཀྱང་རང་གི་ཕྲག་པ་ལ་ཞོན་པར་མི་ནུས་ཤིང༌། མེས་རང་གི་བདག་ཉིད་
མི་སྲེག་ལ། མིག་གིས་རང་གི་བདག་ཉིད་ལ་ལྟ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་འཛིན་པ་མི་འཐད་པར་བཤད་པའི་གཞན་གྱི་ལུགས་ཁྱད་པར་བ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །ཤེས་པ་དེ་ནི་རང་ལས་དོན་གཞན་པའི་ཤེས་པས་
ཀྱང་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སེམས་ཙམ་པ་རང་གི་གྲུབ་མཐའ་དང་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། གལ་ཏེ་འབྲས་བུའི་གནས་གྱུར་མ་ཐོབ་པའི་སྐབས་སུ་རྣམ་པར་རིག་པ་དོན་གཞན་ཞིག་རྣམ་པར་རིག་པའི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་ན་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་ཉིད་དུ་སྨྲ་བ་
ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སེམས་ཙམ་གྱི་གཞུང་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཙམ་པ་ལྟར་བྱས་ན་དེ་ལྟར་འཛིན་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་ལ། ཤེས་པས་མ་བཟུང་བར་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱ་བར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་དབུ་མ་པས་
16-2-155b


སྨྲས་པ་ན། སེམས་ཙམ་པ་ན་རེ། གལ་ཏེ་ཡང་ཤེས་པ་དོན་གཞན་གྱིས་མི་འཛིན་ཀྱང་རང་རིག་ནི་ཡོད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་རང་རིག་ཁོ་ནས་གཞན་དབང་དེ་འཛིན་པའི་ཕྱིར་དེ་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་མྱོང་བར་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འདིར་སེམས་ཙམ་པས་
རང་རིག་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱོགས་སྔ་མའི་ཁུངས་ཅུང་ཟད་བཤད་ན། རྟོག་གེ་འབར་བ་ལས། སེམས་ཙམ་པས་རྣམ་ཤེས་ནི་གཉིས་སུ་སྣང་སྟེ། རང་སྣང་བ་དང་ཡུལ་དུ་སྣང་བའོ། །ཡུལ་དུ་སྣང་བའི་རྣམ་ཤེས་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པར་གྱུར་
ནས། རང་སྣང་བའི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཞེས་པའི་ལན་དུ། ཡུལ་དུ་སྣང་ལས་གཞན་གྱུར་པའི། །སེམས་ཉིད་ཇི་འདྲ་བ་ཞིག་སྣང༌། །ཞེས་ཡུལ་དུ་སྣང་བ་ལས་གཞན་པ་སྟེ་དེ་དང་བྲལ་བའི་རང་ཉིད་དུ་སྣང་བ་ནི་མ་མཐོང་ངོ༌། །ཞེས་
བཤད་པས་སེམས་ཙམ་པས་ཤེས་པ་ཁ་ནང་ལྟ་ལ་གཉིས་སུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ལོག་པ་དང༌། དེ་འདྲ་བའི་ཤེས་པ་དེ་ཁོ་རང་གིས་ཁོ་རང་རིག་པའི་རང་རིག་ཏུ་འདོད་ལ། དེ་ལྟ་ནའང་ཤེས་ངོ་དེར་རིག་བྱ་དང་རིག་བྱེད་ཐ་དད་པའི་སྣང་བ་མེད་པར་
འདོད་དོ། །བདེན་གཉིས་ཀྱི་རང་འགྲེལ་ལས་ཀྱང་རང་རིག་འགོག་པ་ན། ཤེས་པ་ནི་གཉིས་ཀྱིས་དབེན་པའི་ངོ་བོ་རིག་པར་འབྱུང་བ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་མེད་པར་ཤེས་པར་འགྱུར་གྱི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སེམས་
ཙམ་པས་གཞན་དབང་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་གྱི་ཀུན་བཏགས་ཀྱིས་སྟོང་པར་བསྒྲུབས་པ་ན། ཤེས་པ་གཞན་དབང་ནི་གཉིས་སྣང་གིས་དབེན་པའི་ངོ་བོ་རིག་པར་འབྱུང་བའི་རང་རིག་གྲུབ་ན། དེ་ནས་གཞི་དེ་གཟུང་འཛིན་རྫས་གཞན་དུ་མེད་པ་
16-2-156a


ཤེས་ཀྱི། དེ་ལྟར་སྔོན་དུ་གཞི་དེ་རང་རིག་གིས་མ་གྲུབ་ན། དེ་གཞིར་བཟུང་ནས་ཀུན་བཏགས་ཀྱིས་སྟོང་པ་མི་འགྲུབ་བོ་ཞེས་བཤད་དེ། ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ན་གཞན་དབང་གི་སྒྲུབ་བྱེད་གཉིས་སྣང་དང་བྲལ་བའི་རང་རིག་གིས་གྲུབ་དགོས་
པ་ལ། དེ་མི་འགྲུབ་ཅེས་བཀག་གོ། དེའི་ཕྱིར་དེ་འདྲ་བའི་རང་རིག་བཀག་པས་རྣལ་འབྱོར་པ་སོ་སོ་རང་རང་གིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རིག་པའི་རང་རིག་བཀག་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་པས་ངས་ང་རང་རིག་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་དོན་གྱི་རང་རིག་བཀག་ཟེར་བ་ནི་བླུན་པོའི་གཏམ་
མོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། གཞན་གྱི་ལུགས་བརྗོད་པ་དང༌། ལུགས་དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། འདིར་ཁ་ཅིག་གིས་ཏེ་སེམས་ཙམ་པས་མདོ་སྡེ་པའི་ཕྱོགས་ཁས་བླངས་ནས་རང་རིག་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་མེ་ནི་སྐྱེས་པ་ཉིད་ན་རང་དང་བུམ་པ་ལ་སོགས་
པ་དག་རིམ་གྱིས་གཉིས་སུ་གསལ་བ་ལ་མི་འཇུག་པར་གཅིག་ཅར་གསལ་བར་བྱེད་ལ། བུམ་པའོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ན་སྒྲ་རང་ལ་དམིགས་པ་དང༌། དེའི་དོན་བུམ་པ་ལ་དམིགས་པ་གཉིས་སྐྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་ཤེས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་ན་སོ་སོར་རིམ་གྱིས་གཉིས་
སུ་མི་འཇུག་པར་རང་དང་ཡུལ་གཉིས་ཀ་གཅིག་ཅར་རིག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་རང་རིག་པ་ནི་ཡོད་པ་ཁོ་ནའོ། །གང་ཞིག་རང་རིག་མི་འདོད་པ་དེས་ཀྱང་ངེས་པར་རང་རིག་ཁས་བླང་དགོས་ཏེ། དེ་ཁས་མི་ལེན་ན་སྔར་དོན་འདི་མཐོང་ངོ་ཞེས་དུས་ཕྱིས་ཡུལ་
དྲན་པ་དང༌། སྔར་ངས་མཐོང་ངོ་སྙམ་དུ་ཡུལ་གྱི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཡུལ་ཅན་དྲན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། སྔར་ཉམས་སུ་མ་མྱོང་བ་ལ་དྲན་པ་སྐྱེ་མི་སྲིད་པས་དྲན་པ་ནི་སྔར་གྱི་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཡུལ་ཅན་ཡིན་ན། ཁྱོད་རང་རིག་
16-2-156b


མི་འདོད་པ་ལྟར་ན་སྔར་གྱི་སྔོ་འཛིན་ལྟ་བུའི་ཤེས་པ་ཡང་རང་དུས་སུ་ཉམས་སུ་མ་མྱོང་བས། ཕྱིས་ཀྱི་དྲན་པ་ཡོད་པར་མི་འགྲུབ་བོ། །འདིས་ནི་སྔར་གྱི་སྔོ་འཛིན་དེ་ལ་མྱོང་བ་ཡོད་པར་ཕྱིས་དེ་དྲན་པའི་རྟགས་ལས་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། སྔར་གྱི་སྔོ་འཛིན་ལ་
རང་མྱོང་བའི་རང་རིག་ཡོད་དེ་ཞེས་སྒྲུབ་ན་ནི། གཞན་ལ་གྲུབ་པའི་དཔེ་མི་རྙེད་པས་དེ་ལྟར་མི་སྒྲུབ་བོ། །སྔོ་འཛིན་ལ་མྱོང་བ་ཡོད་པར་གྲུབ་ན་ནི། དེའི་མྱོང་བ་ལ་རང་གིས་དང་གཞན་གྱིས་མྱོང་བ་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་བཅད་ནས་དང་པོ་ཁྱོད་ལ་མི་རུང་ལ། གཉིས་
པ་རང་ལུགས་ཀྱིས་བཀག་པ་ནི་མྱོང་བའི་ཁྱབ་བྱེད་ཁེགས་པ་ན། མྱོང་བ་ཙམ་ཡང་མི་འཐད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འགོག་པ་ཡིན་ཏེ། རང་རིག་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དྲག་ཤོས་ཡིན་ནོ། །སྔོ་འཛིན་དེ་རང་ལས་དོན་གཞན་པའི་ཤེས་པས་ཀྱང་མྱོང་བར་མི་རིགས་
ཏེ། དེ་རིགས་ན་གནོད་པ་གཉིས་ལས་དང་པོ་ཐུག་མེད་དུ་ཐལ་བ་ནི། སྔོན་པོ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་ཤེས་པ་དེ་རང་གི་མཇུག་ཐོགས་སུ་འབྱུང་བའི་ཤེས་པ་གཞན་གྱིས་ཡོངས་སུ་གཅོད་ན། དེ་ལ་དེ་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་ཤེས་པ་དོན་གཞན་དགོས་སམ་མི་
དགོས། མི་དགོས་ན་ཤེས་པ་སྔ་མ་ལ་ཡང་མི་དགོས་པར་འགྱུར་ལ། དགོས་ན་དེ་ལའང་གཞན་དགོས་པས་ཐུག་པ་མེད་པའི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་ཞིང༌། ཐུག་མེད་དུ་སོང་ན་ནི་སྔོ་འཛིན་དང་པོ་ལ་མྱོང་བ་མི་འགྲུབ་པའི་སྐྱོན་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་ཡུལ་གཞན་ཡོངས་
སུ་མི་གཅོད་པར་ཐལ་བ་ནི། ཤེས་པ་སྔ་མ་ཕྱི་མས་གཅོད་ན་ནི་གཟུགས་སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་གཞན་མི་གཅོད་པ་དང༌། དེ་ལ་མི་འཕོ་བར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུན་ལུགས་ཏེ་རྒྱུ་བ་མཐའ་དག་ཤེས་པ་སྔ་མ་གཞན་དེའི་ཡུལ་ཅན་
16-2-157a


ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་ཁྱབ་པ་མ་ངེས་པ་མིན་ཏེ། ཤེས་པ་སྔ་མ་སྔ་མ་ཤེས་པ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མས་ཡོངས་སུ་གཅོད་ན། སྔ་མ་དེ་གཟུང་དོན་དུ་བྱས་ནས་ཕྱི་མ་དེ་སྐྱེ་དགོས་ལ། དེའི་ཚེ་ནང་གི་ཡན་ལག་གི་ཉེ་བའི་གཟུང་
དོན་བོར་ནས། རིང་བའི་ཕྱི་རོལ་ལ་མི་འཇུག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྔོ་འཛིན་གྱི་རྣམ་ཤེས་སྔ་མ་གཅོད་པའི་སྔོ་འཛིན་གྱི་རྣམ་ཤེས་ཕྱི་མ་དང་སྔོན་པོ་གཅོད་པའི་སྔོ་འཛིན་གྱི་རྣམ་ཤེས་གཉིས་དུས་གཅིག་ཏུ་སྐྱེ་བས། ཡུལ་གཞན་ལ་མི་འཕོ་
བའི་སྐྱོན་མེད་དོ་སྙམ་ན། དེ་ལྟར་ན་མིག་གི་རྣམ་ཤེས་རིགས་མཐུན་རྫས་ཐ་དད་པ་གཉིས་དུས་གཅིག་ཏུ་གང་ཟག་གཅིག་གི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ། དེ་འདོད་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུད་གཅིག་པ་སྟེ་རེ་རེ་བའོ་ཞེས་གསུངས་པ་
དང་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །འདིར་འགྲེལ་པ་ལས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཨུད་པ་ལའི་འདབ་མ་རྒྱ་འབིགས་པ་ལྟར། རིམ་གྱིས་འབྱུང་བ་རྣམས་གཅིག་ཅར་དུ་འཇུག་པ་ལྟ་བུར་མངོན་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་འགྲེལ་བཤད་ཀྱིས། གར་མཁན་
གྱི་ཁང་པར་ཞུགས་པ་ན་གར་མཁན་གྱི་གདོང་དང་གླུ་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་ལྔ་གཅིག་ཅར་དུ་འཛིན་པའི་རྣམ་ཤེས་ལྔ་གཅིག་ཅར་དུ་ཤེས་པ་མི་སྐྱེ་ཞེས་པའི་ལན་དུ། ཡུལ་ལྔ་འཛིན་པའི་རྣམ་ཤེས་རྣམས་རིམ་གྱིས་འབྱུང་ཡང་འཇུག་པ་མྱུར་བས་གཅིག་ཅར་དུ་
སྐྱེ་བར་མངོན་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འཆད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་རིགས་ཏེ། རང་རིག་སྒྲུབ་པའི་མདོ་སྡེ་པ་དང་སེམས་ཙམ་པས་ནི་སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུད་རེ་རེ་བའོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་རྣམ་འགྲེལ་ལས། དེ་རྣམས་རིགས་
16-2-157b


མཐུན་པ་ཉིད་ལས། །ནུས་པ་ངེས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རྣམ་ཤེས་རིག་མཐུན་གཅིག་ཅར་དུ་གང་ཟག་གཅིག་ལ་མི་སྐྱེ་བ་ལ་འདོད་ཀྱི། རིགས་མི་མཐུན་གྱི་རྣམ་ཤེས་གཅིག་ཅར་དུ་མི་སྐྱེ་བ་ལ་འདོད་པ་གཏན་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བོད་མང་པོས་
ཟ་འོག་ལ་ལྟ་བའི་ཚེ་དཀར་དམར་སོགས་འཛིན་པའི་ཤེས་པ་དུ་མ་གཅིག་ཅར་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་པའི་ལན་དུ། ཤེས་པ་དེ་རྣམས་རིམ་གྱིས་འབྱུང་ཡང་གཅིག་ཅར་དུ་སྐྱེ་བར་སྣང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བས་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུད་རེ་རེ་བའོ་ཞེས་
གསུངས་པའི་དོན་གཙོ་བོའི་རྣམ་ཤེས་རིགས་མཐུན་ལ་དགོངས་པ་ཡང་མ་ཤེས་ཤིང༌། མིག་གི་རྣམ་ཤེས་གཅིག་གིས་ཁ་དོག་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་འཛིན་པ་ཡང་མ་ཤེས་པར། ཁྲ་བོ་འཛིན་པའི་མིག་ཤེས་ཀྱང་མ་རྟོགས་པར་སྣང་ངོ༌། ། དེས་ན་རྣམ་
ཤེས་རིགས་མཐུན་ཅིག་ཅར་དུ་སྐྱེ་བར་བརྩད་པའི་ལན་དུ། དེ་རྣམས་འཇུག་པ་མྱུར་བས་རིམ་གྱིས་སྐྱེ་ཡང་ཅིག་ཅར་དུ་སྐྱེ་བར་མངོན་ཞེས་འཆད་དགོས་པ་འདྲ་བ་ཞིག་སྣང་ཡང་རང་རིག་སྒྲུབ་མཁན་དེ་གཉིས་ཀྱིས་འཇུག་པ་མྱུར་བ་གཅིག་ཅར་དུ་འཁྲུལ་
པའི་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཡང་རྣམ་འགྲེལ་དུ་བཀག་པས་ན། གཞུང་འདི་དེ་གཉིས་ཀྱི་ལུགས་སུ་འཇོག་དཀའ་བར་སྣང་སྟེ་ཕལ་ཆེར་རྒྱ་དཔེ་མ་དག་པའི་སྐྱོན་ཡིན་ནམ་འོན་ཀྱང་བློ་གྲོས་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་དཔྱད་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཐུག་པ་མེད་པའི་དང༌། ཡུལ་
གཞན་མི་གཅོད་པའི་སྐྱོན་སྤང་བའི་ཕྱིར། གདོན་མི་ཟ་བར་རང་རིག་ཁས་བླང་དགོས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ཀ་དྲན་པ་ཕྱིས་སྐྱེས་པ་ལས། སྔར་སྔོན་པོ་མཐོང་བའི་ཚེ་ཡུལ་མྱོང་བ་དང་ཡུལ་ཅན་མྱོང་བ་ཡོད་པར་དཔོག་པར་བྱེད་
16-2-158a


དོ། །དེ་ལྟར་རང་མྱོང་བའི་རང་རིག་ཡོད་ན་ཡང་གཞན་དབང་ཡོད་པར་རང་རིག་དེས་འགྲུབ་པས། འདི་ནི་ཡོད་པར་གང་གིས་ཤེས་པར་འགྱུར། །ཞེས་དབུ་མ་པས་དྲིས་པ་ལ་ལན་འདི་ཉེ་བར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སྨྲའོ། །
གཉིས་པ་ལ་གསུམ། གཞན་ལུགས་དགག་པ་དངོས། རང་ལུགས་ལ་རང་རིག་མེད་ཀྱང་དྲན་པ་སྐྱེ་བའི་ཚུལ། དེ་ལྟར་བཀག་པ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་རྫས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཕྱིས་ཀྱི་དུས་ཀྱི་དྲན་པ་
ལས། དྲན་ཡུལ་གྱི་ཤེས་པ་སྔ་མ་རང་རིག་པར་འགྲུབ་ན། ཕྱི་རྒོལ་ལ་རང་རིག་མ་གྲུབ་པ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ། བརྗོད་པ་ཡི་དྲན་པ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པར་མ་གྲུབ་པ་འདི་ནི། རང་རིག་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་མིན་ཏེ། སྒྲ་མི་རྟག་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་མིག་
གི་གཟུང་བྱ་བཞིན་ནོ། །འོན་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་དུ་ཡིན་ན་ནི། རང་རིག་པའི་འབྲས་བུའི་དྲན་པ་མེད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་འདིར་མེ་གྲུབ་ན་དུ་བ་དེའི་འབྲས་བུར་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་བཞིན་དུ། རང་རིག་གྲུབ་ན་དེ་ལས་དྲན་པ་འབྱུང་
བའི་འབྲེལ་བ་གྲུབ་ན། དྲན་པ་ལས་རང་རིག་ཡོད་པར་ངེས་པར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། རང་རིག་དེ་ད་དུང་དུ་ཡང་ཕྱི་རྒོལ་ལ་མ་གྲུབ་པས། རང་རིག་གི་འབྲས་བུ་རང་རིག་མེད་པར་མི་འབྱུང་བའི་དྲན་པ་ག་ལ་ཡོད། འབྲེལ་བ་མེད་པར་མི་འགྲུབ་པའི་
དཔེ་ནི། ཆུ་ཙམ་དང་མེ་ཙམ་མཐོང་བ་ལས་ནོར་བུ་ཆུ་ཤེལ་དང་མེ་ཤེལ་དཔོག་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིས་མེད་པར་ཡང་ཆར་ལ་སོགས་པ་དང༌། གཙུབ་ཤིང་གཙུབ་པ་སོགས་ལས་ཆུ་དང་མེ་དག་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་
16-2-158b


རང་རིག་མེད་པར་དྲན་པ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་བ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དགག་པ་འདི་ལ་ལན་དུ་དྲན་པ་དང་རང་རིག་མེ་དུ་བཞིན་དུ་རྒྱུ་འབྲས་སུ་བསྒྲུབས་པའི་སྒོ་ནས། དྲན་པས་རང་རིག་དཔོག་པ་མིན་གྱི། སྔར་བཤད་པ་ལྟར་དྲན་པས་སྔར་གྱི་ཤེས་པ་ལ་མྱོང་བ་ཡོད་
པར་དཔོག་ལ། དེ་ལ་རང་གིས་དང་གཞན་གྱིས་མྱོང་བ་གཉིས་སུ་བཅད་ནས་བཀག་པ་ན། རང་གིས་རང་མྱོང་བ་འགྲུབ་བོ་ཞེས་སྨྲ་མོད་ཀྱང་ཤེས་པས་རིག་པ་ལ་མདོ་སྡེ་པ་དང་སེམས་ཙམ་པས་བཞག་པ་དེ་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་མ་ཆོད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། མར་མེས་རང་
གིས་རང་གསལ་བར་མི་བྱེད་ཀྱང༌། དེ་ལ་གསལ་བ་མི་ལྡོག་པ་བཞིན་དུ། ཤེས་པས་ཕྱོགས་སྔ་མས་འདོད་པ་ལྟར་དུ་རང་གིས་རང་མྱོང་བར་མི་བྱེད་ཀྱང་དེ་ལ་མྱོང་བ་ཙམ་མི་ལྡོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་མར་མེས་རང་གིས་རང་གསལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་
མུན་པས་རང་གིས་རང་སྒྲིབ་པར་འགྱུར་ལ། དེ་འདོད་ན་མུན་ཁུང་དུ་བུམ་པ་མི་མཐོང་བ་བཞིན་དུ། མུན་པ་ཡང་མི་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ཡང་རྩ་ཤེ་ལས། མར་མེ་རང་དང་གཞན་གྱི་དངོས། །གལ་ཏེ་སྣང་བར་བྱེད་གྱུར་ན། །མུན་པའང་རང་དང་གཞན་
གྱི་དངོས། །སྒྲིབ་པར་འགྱུར་བ་ཐེ་ཚོམ་མེད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །ཅི་སྟེ་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་བཏང་ནས་ཀྱང༌། ཤེས་པས་རང་གི་བདག་ཉིད་རིག་པ་དང༌། ཡུལ་རིག་པར་བྱེད་པ་ནི་གྲུབ་ལ་རག་མོད་ཀྱི་སྟེ་གྲུབ་ཏུ་ཆུག་ཀྱང༌། དྲན་པའི་ཤེས་པས་
ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་དེ་དག་དྲན་པ་ནི་རིགས་པ་མིན་ཏེ། ཕྱིས་ཀྱི་དྲན་ཤེས་དང་སྔར་གྱི་ཡུལ་མྱོང་གི་ཤེས་པ་གཉིས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཉིད་དུ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་བྱམས་པའི་ཤེས་པའི་རང་རིག་པ་དང་ཡུལ་
16-2-159a


མྱོང་བ་ནི། སྔར་ཉམས་སུ་མ་མྱོང་བས་ཉེར་སྦས་ཀྱི་ཤེས་པས་དྲན་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། སྔར་མ་ཤེས་པ་སྟེ་མ་མྱོང་བའི་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན། རང་གི་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་པའི་
རྣམ་པར་ཤེས་པ་དུས་ཕྱིས་འབྱུང་བས་ཀྱང་ཤེས་པ་དང་དོན་དག་ཉམས་སུ་མ་མྱོང་བའི་ཕྱིར་དྲན་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གཏོགས་པ་རྣམས་ལ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་གནས་པའི་ཕྱིར་དྲན་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་དུ་སེམས་ན། དེ་
ཡང་མི་རིགས་ཏེ་གང་གི་ཕྱིར་རང་མཚན་གྱིས་གཞན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་གཏན་ཚིགས་འདིས་ནི། རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་གཏོགས་པ་དང་རྒྱུ་འབྲས་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་པར་དེ་དག་ཀྱང་ཉེ་བར་འཇོམས་པར་བྱེད་དེ། འདི་ནི་སྔར་བྱམས་པ་ཉེར་སྦས་ལ་བརྟེན་ཞེས་
པའི་སྐབས་སུ་རྒྱས་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། གཞུང་འདི་ཉིད་ནས་བཤད་པའི་ལུགས་དང༌། གཞུང་གཞན་ནས་བཤད་པའི་ལུགས་སོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་རང་རིག་མི་འདོད་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ན་དྲན་པ་སྐྱེ་ལུགས་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་སྔར་གྱི་ཤེས་
པ་གང་གིས་ཡུལ་མྱོང་བར་གྱུར་པའི་ཤེས་པ་དེ་ལས་དྲན་པའི་ཤེས་པ་འདི་རང་མཚན་གྱིས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ངའི་ལུགས་ལ་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་མིན་པ་དེ་ལྟར་ནི་བཤད་ཟིན་ལ། ས་མྱུག་ལྟ་བུའི་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་འབྲས་ལ་རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པའི་
གཞན་དུ་འཛིན་པ། འཇིག་རྟེན་གྱི་བློ་རང་དགའ་བ་ལ་མེད་པ་ཡང་སྔར་བཤད་ཟིན་པས་སྔར་གྱི་ཡུལ་མྱོང་དང་ཕྱིས་ཀྱི་དྲན་པའི་རྒྱུ་འབྲས་ལ་ཡང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་བློ་ལྷན་སྐྱེས་ལ་རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་དུ་འཛིན་པ་མེད་དོ། །དེ་མེད་པ་ཙམ་དུ་
16-2-159b


མ་ཟད་སྔར་སྔོ་འཛིན་གྱིས་མཐོང་བའི་ཡུལ་ཕྱིས་དྲན་པ་ན་འདི་ངས་སྔར་ཡང་མཐོང་ངོ་ཞེས་ཐ་སྙད་བྱེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་མྱོང་དྲན་གཉིས་དང་དེའི་དུས་ཀྱི་ཡུལ་གཉིས་རང་མཚན་གྱིས་ཐ་སྙད་དུ་འཛིན་པ་འཇིག་རྟེན་པ་རང་དགའ་བ་ལ་མེད་པར་གསལ་ཏེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་
ན་རྒྱུད་གཞན་གྱི་མྱོང་བ་ལ་ཡང་རང་གི་དྲན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་སྔར་ཡུལ་ཉམས་མྱོང་གི་ཤེས་པས་མྱོང་བ་དང་བཅད་པ་དེ། ཕྱིས་དེ་དྲན་པའི་ཤེས་པས་མ་མྱོང་བ་དང་མ་བཅད་པ་མིན་པས། འདི་སྔར་ཡང་ང་ཡིས་མཐོང་སྙམ་དུ་དྲན་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་
ཏེ། འདི་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཚུལ་གྱི་ལུགས་ཡིན་གྱི། ཐ་སྙད་བཏགས་པ་ཙམ་གྱིས་མ་ཚིམ་པར་བཏགས་དོན་འཚོལ་བའི་ཚུལ་གྱི་དཔྱད་ནས་འཇོག་པར་ནི་མི་བྱ་སྟེ། བཏགས་དོན་བཙལ་ན་མི་རྙེད་པའི་རྫུན་པའི་དོན་ཅན་ཉིད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་འགྲེལ་ལས་རྫས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་རང་རིག་དང་དྲན་པ་བཀག་པའི་འོག་ཏུ། འོན་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་དུ་ཡིན་ན་ནི། དེ་ལྟ་ན་ཡང་རང་རིག་པའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་དྲན་པ་མི་སྲིད་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་དོན་དམ་དུ་མ་ཟད་ཐ་སྙད་
དུ་ཡང་རང་རིག་བཀག་ལ། རང་རིག་པ་མེད་པར་དྲན་པ་ཇི་ལྟར་འབྱུང་བ་དེ་ལྟར་སྟོན་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་རང་རིག་མེད་ཀྱང་མྱོང་བ་ལས་དྲན་པ་སྐྱེ་ཚུལ་སྐབས་འདིར་སྟོན་པར་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་ངས་མཐོང་སྙམ་དུ་དྲན་པ་ནི་ཡུལ་ཅན་དྲན་པ་དང༌། སྔོན་པོ་ལ་
སོགས་པ་འདི་མཐོང་སྙམ་དུ་དྲན་པ་ནི་ཡུལ་དྲན་པའོ། །དེ་ཡང་སྔར་ང་རང་གིས་མཐོང་བ་དེ་ཉིད་ང་རང་གིས་དྲན་སྙམ་པ་ནི་དྲན་ཚུལ་ཁྱད་པར་བ་ཡིན་ལ། དྲན་པ་ལ་དེ་བྱུང་ན་སྔར་བྱམས་པ་ལྟ་བུ་མཐོང་བའི་ཡུལ་ཅན་ཤེས་པ་དེ་ཁོ་རང་གིས་ཁོ་རང་
16-2-160a


མྱོང་བར་གསལ་ཏེ། དྲན་པ་ནི་མྱོང་བ་ཇི་ལྟ་བའི་རྗེས་སུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །རང་ལུགས་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་སྣང་བའི་དྲན་ཚུལ་དེ་ཁས་ལེན་ཀྱང༌། དྲན་ཚུལ་དེ་ལྟར་འོང་བ་དེ་སྔར་གྱི་ཡུལ་མྱོང་བའི་ཤེས་པ་དེ་
ཁོ་རང་གིས་ཁོ་རང་རིག་པའི་དབང་གིས་བྱུང་བ་མིན་གྱི། སྔར་གྱི་མྱོང་བས་བཅད་པ་དེ་ཉིད་དྲན་པས་ཀྱང་གཅོད་པའི་ཡུལ་གཅིག་པའི་དབང་གིས་བྱམས་པ་འདི་སྔར་ཡང་ངས་མཐོང་ཞེས་དྲན་པ་སྐྱེའོ། །དེས་ན་ང་རང་གིས་མཐོང་བ་ང་རང་གིས་དྲན་ཞེས་པ་ལྟ་བུའི་
ཐ་སྙད་ནི་རང་གིས་ཀྱང་ཁས་ལེན་ལ། དེ་ཁས་བླངས་ཀྱང་བཀག་པའི་རང་རིག་དང་མི་འདྲ་བ་ཡང་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཞན་གྱི་ལུགས་ཀྱིས་མྱོང་དྲན་དང་དེའི་དུས་ཀྱི་ཡུལ་གཉིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་དུ་འཇོག་པས། མྱོང་
དྲན་གཉིས་ཡུལ་གཅིག་པ་དང་དེ་གཉིས་རྒྱུད་གཅིག་ཏུ་འདོད་མོད་ཀྱང་དེར་འཇོག་མི་ནུས་པ་ནི་སྔར་མང་དུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །བྱམས་པ་འདི་ཞེས་ཟེར་ཡང་དེ་སྐད་སྨྲ་དུས་ཀྱི་དུས་དང༌། དེའི་དུས་སུ་གང་ན་གནས་པའི་ཡུལ་གྱིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་
བྱམས་པ་སྔར་མཐོང་སྙམ་དུ་མི་འཛིན་པར། བྱམས་པ་ཙམ་ལ་འཛིན་པ་ནི་རང་གི་བློ་ལ་བལྟས་པས་ཤེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། རང་རིག་མེད་པར་དྲན་པ་སྐྱེ་ཚུལ་གྱི་ལུགས་ཆེན་པོ་གཉིས་ཡོད་པའི་དཔལ་ལྡན་ཞི་བ་ལྷའི་ལུགས་ནི། སྤྱོད་འཇུག་
ལས། གལ་ཏེ་རང་རིག་ཡོད་མིན་ན། །རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །འདིའི་ཕྱོགས་སྔ་མའི་ལུགས་ནི་སྔར་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །ཕྱོགས་སྔ་མའི་ཐལ་བ་དང་བཟློག་པ་གཉིས་ཀ་ལའང་ཁྱབ་པ་མེད་པའི་ལན་འདེབས་
16-2-160b


པས། རང་རིག་མེད་ཀྱང་དྲན་པ་སྐྱེ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། འཛིན་པའི་ཤེས་པ་ལས་གཞན་གཟུང་བྱའི་དངོས་པོ་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་བློས་མྱོང་བ་ན། ཡུལ་མྱོང་བའི་ཤེས་པ་ལས་རྣམ་ཤེས་ཡུལ་ཅན་དྲན་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཡུལ་
གཞན་མྱོང་བ་ལས་ཡུལ་ཅན་དྲན་པ་སྐྱེ་བ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཧ་ཅང་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། ཉེས་པ་མེད་དེ་ཡུལ་མྱོང་བ་ལས་ཡུལ་ཅན་དྲན་པ་སྐྱེ་བ་ན། ཤེས་པ་སྤངས་ནས་དྲན་པ་མིན་གྱི། སྔར་གཟུགས་འདི་མཐོང་ངོ་ཞེས་
ཡུལ་ཡུལ་ཅན་གཉིས་འབྲེལ་བ་ལས་ཏེ་འབྲེལ་བར་དྲན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་དགུན་གྱི་དུས་སུ་བྱི་བས་ལུས་ལ་རྨུགས་པ་ན། བྱི་དུག་ཞུགས་ཡོད་ཀྱང་རྨུགས་པ་མྱོང་གི་དུག་མ་མྱོང་ངོ༌། །དེ་ལས་དུས་ཕྱིས་འབྲུག་གི་སྒྲ་ཐོས་པ་ན་རྨུགས་པའི་ཚེ་དུག་ཞུགས་
པར་འདུག་སྙམ་དུ་དྲན་ཀྱང༌། སྔར་གྱི་ཚེ་དུག་མ་མྱོང་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལ་བྱི་བས་རྨུགས་པ་ནི་སྔོ་འཛིན་གྱིས་ཡུལ་མྱོང་བ་བཞིན་ནོ། །རྨུགས་པ་དང་དུས་གཅིག་ཏུ་དུག་ཞུགས་པ་ནི་ཡུལ་བཟུང་བ་དང་དུས་གཅིག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་མྱོང་བ་དང་འདྲའོ། །
དེའི་ཚེ་ཡུལ་ཅན་རང་གིས་རང་མ་མྱོང་བ་ནི། རྨུགས་པའི་ཚེ་དུག་མ་མྱོང་བ་དང་འདྲའོ། །ཕྱིས་རྨུགས་པ་དྲན་པ་ནི་ཡུལ་མྱོང་བ་དྲན་པ་དང་འདྲའོ། །ཡུལ་མྱོང་དྲན་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྔར་གྱི་ཡུལ་ཅན་ཁོ་རང་གིས་ཁོ་རང་མ་མྱོང་ཡང་དྲན་པ་ནི། རྨུགས་པ་དྲན་པ་ཉིད་
ཀྱི་མཐུས་སྔར་ཞུགས་པའི་དུག་མ་མྱོང་བ་དྲན་པ་དང་འདྲའོ། །འདི་ནི་རང་རིག་མེད་པར་དྲན་པ་སྐྱེ་བའི་རིགས་པ་མཁས་པའི་དབང་པོས་མཛད་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་སྣང་སྟེ། སྤྱོད་འཇུག་གི་བཤད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཇི་བཞིན་དུ་མ་ཐོན་པ་འདྲའོ། །འདི་
16-2-161a


ནི་སྤྱིར་ཕྱིས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་དྲན་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། སྔར་གྱི་རྣམ་ཤེས་དེས་རང་གིས་རང་མ་མྱོང་བའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་ལ་ཁྱབ་མ་གྲུབ་ཀྱི་ལན་བཏབ་པ་ཡིན་པས། སྤྱོད་འཇུག་གི་དགོངས་པ་ནི་ཐ་སྙད་དུ་རང་རིག་འགོག་པ་མིན་
ཞེས་པ་ནི་རྒྱལ་སྲས་ཆེན་པོའི་བཞེད་པ་གཏན་མིན་ནོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས། མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མ་གཞན་དང་རྗེས་དཔག་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ་དང༌། ཡིད་ཤེས་གཞན་གྱི་རྩོད་སྤང་ངོ༌། །དང་པོ་ནི། འོ་ན་རང་ལུགས་ལ་སྔོ་འཛིན་སོགས་ཀྱི་ཤེས་པ་ཐམས་
ཅད་ཡོད་པར་འདོད་དགོས་ལ་དེ་ལྟ་ན། འདི་ཡི་ཡོད་པ་གང་གིས་ཤེས་པར་འགྱུར། །མ་གཟུང་བར་ཡང་ཡོད་ཅེས་བྱར་མི་རུང༌། །ཞེས་གཞན་ལ་སྨྲས་པ་ལྟར་རང་ལ་ཡང་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་ཏེ། སྔོ་འཛིན་དེ་རང་གིས་ཡོད་པར་ཤེས་ན་རང་རིག་ཁས་
བླང་དགོས་ལ། ཤེས་པ་དོན་གཞན་གྱིས་རིག་པ་ཡང་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བའི་གནས་སུ་འདུག་པས་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ནི་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་དྲན་ཚུལ་དཔེར་བླངས་ཏེ་བཤད་ན་རྟོགས་སླའོ། །དེ་ལ་ཡུལ་དྲན་པ་ཉིད་
ཀྱིས་ཡུལ་ཅན་ཡང་དྲན་པས། ཡུལ་ཅན་དྲན་པ་ཟུར་པ་མི་དགོས་པ་བཞིན་དུ་སྔོ་འཛིན་ལྟ་བུའི་ཡུལ་སྔོན་པོ་གྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྔོན་པོ་འཇལ་བྱེད་འགྲུབ་ཀྱི། སྔོན་པོ་འགྲུབ་ཚུལ་ལས་གཞན་པའི་སྔོན་པོ་འཇལ་བྱེད་འགྲུབ་ཚུལ་མི་དགོས་སོ། །དེ་
ཡང་སྔོན་པོས་སྔོ་འཛིན་ལ་རང་འདྲའི་རྣམ་པ་གཏད་པ་ཤར་བ་ཉིད་ཀྱིས། སྔོན་པོ་འགྲུབ་པ་ནི་ལུགས་གཞན་དང་ཡང་འདྲའོ། །འོན་ཀྱང་མི་འདྲ་བ་ནི་སྔོ་འཛིན་དེ་འགྲུབ་པ་ན་གཉིས་སྣང་དང་བྲལ་བའི་འཛིན་རྣམ་ཡན་གར་བ་མྱོང་བའི་རང་རིག་གི་སྒོ་ནས་
16-2-161b


འགྲུབ་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་འདྲ་བར་ལུགས་གཞན་དག་འདོད་ལ། འདིར་ནི་དབུ་མ་སྙིང་པོ་དང་བདེན་གཉིས་རྩ་འགྲེལ་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་དེ་འདྲ་བའི་འཛིན་རྣམ་ཡན་གར་བ་མི་སྲིད་པར་བཞེད་པས། དེ་མྱོང་བའི་རང་རིག་
གིས་མི་འགྲུབ་ཀྱི། སྔོན་པོ་གྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་སྔོ་འཛིན་དེ་འགྲུབ་སྟེ། དཔེར་ན་ཡུལ་དྲན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཡུལ་ཅན་དྲན་པ་ཡིན་གྱི། སྔར་ཡུལ་ཅན་ཁོ་རང་གིས་ཁོ་རང་གཞན་དག་འདོད་པ་ལྟར་མྱོང་བའི་དབང་གིས་དྲན་པ་དེ་འབྱུང་བ་མིན་པ་དང་འདྲའོ། །དེ་ལྟར་
བྱ་དགོས་པ་ཡང་ཚིག་གསལ་ལས། ཚད་མའི་གྲངས་འཇུག་པ་གཞལ་བྱའི་གཞན་གྱི་དབང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། གཞལ་བྱའི་རྣམ་པའི་རྗེས་སུ་བྱེད་པ་ཙམ་གྱིས་རང་གི་ངོ་བོ་ཡོད་པར་རྙེད་པའི་ཚད་མ་དག་གི་རང་གི་ངོ་བོ་རྣམ་པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར། ཞེས་
གསལ་བར་གསུངས་སོ། །དེ་དག་གི་དོན་ནི་ཚད་མ་གཉིས་སུ་ངེས་པ་གཞལ་བྱ་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་དབང་གིས་འཇོག་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཚད་མ་ལ་གཞལ་བྱའི་རྣམ་པ་ཤར་བའི་དབང་གིས་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཡོད་པར་འཇོག་ལ། ཙམ་
གྱིས་ཞེས་པ་ནི་སེམས་ཙམ་པ་དང་མདོ་སྡེ་པ་འདོད་པ་ལྟར་ཚད་མ་གཞལ་བྱ་ཇི་འདྲ་བ་དེ་འདྲ་བའི་རྣམ་པའི་རྗེས་སུ་བྱེད་པས་གཞལ་བྱ་འགྲུབ་ལ། དེ་ནས་ཚད་མ་འགྲུབ་ཚུལ་ནི་སྔ་མ་ལས་ཟུར་དུ་ཚད་མ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་གཉིས་སྣང་དང་བྲལ་བའི་འཛིན་
རྣམ་ཡན་གར་བ་མྱོང་བའི་རང་རིག་གིས་འགྲུབ་པ་འགོག་སྟེ། གཞལ་བྱ་འགྲུབ་པ་ཙམ་གྱིས་འགྲུབ་པའི་དོན་ནོ། །འདི་ནི་འཕགས་པ་ཉིད་ཀྱིས། གལ་ཏེ་རང་ལས་ཚད་མ་གྲུབ། །གཞལ་བྱ་རྣམས་ལ་མ་ལྟོས་པར། །ཁྱོད་ཀྱི་ཚད་མ་གྲུབ་གྱུར་འདིར། །
16-2-162a


གཞན་ལ་མི་ལྟོས་རབ་གྲུབ་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཚད་མ་འགྲུབ་པ་ལ་གཞལ་བྱ་གྲུབ་པ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་པར་ཚད་མ་རང་ལས་ཚད་མ་འགྲུབ་པ་གཞན་དག་འདོད་པ་ལྟར་ཡིན་ན། གཞལ་བྱ་ལ་མ་ལྟོས་
པར་ཚད་མ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་འདོད་ན་དངོས་པོ་རྣམས་རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་ལ་མ་ལྟོས་པར་རབ་ཏུ་གྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་བཀག་པས་གཞལ་བྱ་གྲུབ་པ་ཙམ་གྱིས་ཚད་མ་གྲུབ་པར་ཤུགས་ཀྱིས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལྟར་ན་སྔོ་འཛིན་ནི་གཞན་ལུགས་
ལྟར་རང་རིག་གིས་མི་འགྲུབ་ཀྱི། དབང་པོའི་མངོན་སུམ་ཚད་མས་འགྲུབ་པར་བསྟན་ཏེ། དེ་ཡོད་པ་ནི་སྔོ་འཛིན་གྱིས་གཞལ་བྱ་གྲུབ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཚད་མ་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་རང་གི་གཞལ་བྱ་གྲུབ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་འགྲུབ་
བོ། །གཉིས་པ་ནི། འོ་ན་ལུགས་འདིས་གཟུགས་བརྙན་དང་སྒྲ་བརྙན་སོགས་ཀྱང་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་གཟུགས་དང་སྒྲའི་སྐྱེ་མཆེད་སོགས་སུ་བཞག་པ་དང༌། ཚིག་གསལ་ལས་ཀྱང༌། ཟླ་བ་གཉིས་ལ་སོགས་པ་དག་ནི་རབ་རིབ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་པ་
ལ་ལྟོས་ནས་མངོན་སུམ་ཉིད་མ་ཡིན་ལ། རབ་རིབ་ཅན་ལ་སོགས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་མངོན་སུམ་ཉིད་ཁོ་ནའོ། །ཞེས་ལུགས་འདིས་གཟུགས་སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་ལ་མངོན་སུམ་གྱི་སྒྲ་དངོས་མིང་དང༌། དེ་དག་འཛིན་པའི་ཡུལ་ཅན་ལ་བཏགས་མིང་དུ་
བསྟན་པའི་སྐབས་སུ་ཟླ་བ་གཉིས་སྣང་སོགས་འཇིག་རྟེན་པ་རང་དགའ་བ་ལ་ལྟོས་ཏེ། གཞལ་བྱ་མངོན་སུམ་པ་ཡིན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཡོད་ཀྱང༌། རང་གི་ལུགས་ལ་ནི་ཟླ་བ་གཉིས་སྣང་སོགས་ཀྱང་གཞལ་བྱ་མངོན་སུམ་པ་མངོན་གྱུར་དུ་བཞེད་པ་ཡིན་ནོ། །
16-2-162b


དེའི་ཕྱིར་དབང་པོའི་ཤེས་པ་འཇིག་རྟེན་རང་དགའ་བ་ལ་ལྟོས་པའི་འཁྲུལ་མ་འཁྲུལ་གང་ཡིན་ཀྱང༌། རང་གི་གཞལ་བྱ་གྲུབ་པས་ཡུལ་ཅན་འགྲུབ་བོ། །འོན་ཀྱང་རང་རིག་ཁས་མི་ལེན་པ་ལ་གཞི་དུས་ཀྱི་ཡིད་ཤེས་སྣང་བ་དང༌། ཞེན་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བ་རྣམས་
ཡོད་པར་མི་འགྲུབ་སྟེ། དེ་རྣམས་ལ་རང་གི་གཞལ་བྱ་འཇལ་བས་ཡུལ་ཅན་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། འདི་ལ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ་ལུགས་འདིས་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་དྲུག་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་རྣམ་ཤེས་མི་བཞེད་པས། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ལ་དངོས་སུ་བརྟེན་
པའི་ཚད་མ་དང་ཡིད་ཀྱི་དབང་པོ་ཙམ་ལ་བརྟེན་པའི་ཚད་མ་གཉིས་ལས་ནི་མེད་དོ། །ཚད་མ་ཡང་ཚིག་གསལ་ལས། མངོན་རྗེས་གཉིས་དང་ལུང་གི་ཚད་མ་དང་ཉེར་འཇལ་ལམ་དཔེས་འཇལ་བའི་ཚད་མ་བཞི་བཤད་པ་ནི་རྩོད་ཟློག་རྩ་འགྲེལ་ལ་བརྟེན་པའོ། །
ཚད་མ་ཕྱི་མ་གཉིས་ནི་རྗེས་དཔག་ཏུ་འདུ་ལ་བཞི་བརྒྱ་པའི་འགྲེལ་པ་ལས་ཀྱང༌། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པས་གོ་བར་བྱ་བ་ནི་མ་ཡིན་གྱི་རྗེས་སུ་དཔག་པས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ཡང་ཡོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །མངོན་སུམ་ཚད་མ་ལ་
ལུགས་གཞན་ནས་བཞི་བཤད་པའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་བཀག་ལ་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་ཡང་ཚད་མ་ནས་བཤད་པ་ལྟར་མི་བཞེད་དེ། བཞི་བརྒྱ་པའི་འགྲེལ་པ་ལས། ཆོས་མངོན་པ་ནས་གཟུགས་སོགས་ལྔ་རེ་རེ་ཞིང་དབང་པོ་དང་ཡིད་ཤེས་ཀྱིས་ཤེས་
པར་བྱ་བར་གསུངས་པའི་དོན་འཆད་པ་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་གཉིས་ཀྱིས་དོན་གཅིག་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གཅིག་ནི་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་དངོས་སུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་སྟེ་གང་དང་པོར་སྐྱེ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། དངོས་སུ་བྱེད་པ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་
16-2-163a


པ་མ་ཡིན་ཏེ། དབང་པོའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་རྟོག་ཅིང་སྐྱེ་བ་ན། དེས་ཀྱང་དོན་དེ་རྣམ་པར་ཤེས་སོ་ཞེས་ཉེ་བར་འདོགས་སོ། །ཞེས་དང་པོ་དབང་ཤེས་ཀྱིས་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་དོན་དེ་དངོས་སུ་རིག་ལ། ཡིད་
ཤེས་ཀྱིས་དབང་ཤེས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་རིག་གི་དབང་ཤེས་བཞིན་དུ་དངོས་སུ་མི་རིག་པར་གསུངས་ཤིང་དྲན་པར་ཡང་གསུངས་སོ། །ཡང་བཞི་བརྒྱ་པའི་འགྲེལ་པ་ལས། ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་རྣམ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། གཟུགས་
དང་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་དབང་པོའི་སྒོ་ནས་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་བྱ་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པས་མངོན་གྱུར་དུ་འཇལ་བ་ལ་དབང་ཤེས་ཀྱིས་གཟུགས་སོགས་གཅོད་པ་ལྟ་བུ་དང༌། ཚོར་བ་བདེ་སྡུག་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ནང་དུ་ཉམས་མྱོང་གིས་
ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་གཉིས་གསུངས་སོ། །དེ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་མ་ནི་གཞི་དུས་ནས་ཀྱང་ཁས་བླང་དགོས་ལ། མངོན་སུམ་གྱི་ཚད་མ་བཞི་ལས་མང་བ་འདིར་ཡང་མ་བཤད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་དང་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་དང༌། རང་རིག་མངོན་
སུམ་ཚད་མར་གཞག་ཏུ་མི་རུང་བས། ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ་བཞག་སྟེ། ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་ཚད་མ་ནི་ཚད་མ་པ་དང་མི་མཐུན་མོད། དེ་ལྟ་ནའང་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་ཚད་མ་མི་འདོད་པ་ནི་མིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་ཚོར་བ་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་པོ་དང་བྱེད་པ་དང་
ལས་དང་འབྲེལ་བའི་ཚིག་ཡིན་པས་གང་ཟག་འདིས་ཚོར་བ་དང༌། བྱེད་པ་འདིས་ཚོར་བ་དང༌། འདི་འདྲ་བ་ཞིག་ཚོར་བ་ཞེས་པ་གསུམ་དུ་འགྱུར་རོ། །དེའི་གཉིས་པ་ནི་ཚད་མ་སྟེ་སེམས་བྱུང་ཚོར་བའོ། ། གསུམ་པ་ནི་གཞལ་བྱ་སྟེ་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་
16-2-163b


དང་བཏང་སྙོམས་སོ། །འདི་ཡང་ཡིད་ཤེས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཀྱི་དབང་ཤེས་ཀྱི་ཚོར་བ་གསུམ་གྱིས་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་ཡོངས་སུ་གཅོད་དེ། དེའི་འགྲུབ་ཚུལ་ནི་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །འོ་ན་ཡིད་ཤེས་ཀྱི་ཚོར་བས་བདེ་སྡུག་སོགས་མངོན་གྱུར་དུ་གཅོད་ན་རང་རིག་
ཏུ་མི་འགྱུར་རམ་སྙམ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ་བཀག་པའི་རང་རིག་ནི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཁ་ནང་ལྟ་ལ་རིག་བྱ་དང་རིག་བྱེད་ཐ་དད་པར་སྣང་བ་ནུབ་པའི་འཛིན་རྣམ་ཡན་གར་བ་ཡིན་ཞིང༌། འདིར་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཁྱད་པར་ཅན་ཚོར་བའི་མཚན་ཉིད་དུ་མདོ་སྡེར་གསུངས་
ལ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ལས་ཀྱང་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་མྱོང་ངོ་ཞེས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། མྱོང་བྱ་དང་མྱོང་བྱེད་ཐ་དད་པ་ཉིད་དུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་ན་ཕྱོགས་སྔ་མའི་རང་རིག་དང་མི་གཅིག་གོ། དེའི་ཕྱིར་བདེ་བ་སོགས་ཉམས་སུ་མྱོང་བས་གྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་
ཚོར་བ་གྲུབ་བོ། །ཡིད་ཤེས་ཀྱི་ངོར་ཀེང་རུས་གསལ་སྣང་སོགས་ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་པའི་གཟུགས་སྣང་བ་ན། ཡིད་ཤེས་ལ་དེ་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཤར་བའི་སྒོ་ནས་དེས་དེ་རྣམས་གྲུབ་པ་ན་དེ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་འགྲུབ་པ་ནི་སྔར་དང་འདྲ་སྟེ། ཡུལ་དེ་རྣམས་ནི་
ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའོ། །བདག་འཛིན་གཉིས་ལྟ་བུའི་ཡིད་ཤེས་ཀྱི་ཤེས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པ་ནི། ཚིག་གསལ་ལས། གལ་ཏེ་མཚན་གཞིའམ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དམ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རུང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ན་ཡོད་ན་ནི་ཐམས་
ཅད་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལྐོག་ཏུ་མ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་དེའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མངོན་སུམ་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་བཞག་གོ། ཞེས་གསུངས་པ་འདིས་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་མཚན་གཞི་དང་
16-2-164a


མཚོན་བྱ་གཉིས་སྐད་དོད་གཅིག་པས་ལོ་ཙཱ་བ་ཁ་ཅིག་གིས་མཚན་གཞིར་བསྒྱུར། ཁ་ཅིག་གིས་མཚོན་བྱར་བསྒྱུར་རོ། །དེས་ན་འདིས་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་མཚན་ཉིད་དང༌། འདི་མཚོན་པར་བྱ་བའི་མཚན་གཞི་ཐམས་ཅད་མངོན་
སུམ་དུ་དམིགས་པར་བྱ་བར་བཤད་པ་ནི། ཚད་མ་བཞིར་བྱས་པའི་མངོན་སུམ་ཚད་མ་ངོས་འཛིན་པའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པས་མངོན་སུམ་དུ་དམིགས་པར་སྟོན་པ་ཡང་མིན་ལ། འདི་ཉིད་ཀྱི་མཇུག་ཐོགས་སུ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་
པའི་ཡུལ་ཅན་རྟགས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་མི་འཁྲུལ་བ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་པས་རང་སྤྱི་ཐམས་ཅད་མངོན་གྱུར་ཡིན་གྱི། ལྐོག་གྱུར་མིན་པར་སྟོན་པའང་མིན་ནོ། །དེས་ན་རང་སྤྱི་གཉིས་གང་ལ་དམིགས་
པའི་ཤེས་པ་ལའང་དེ་གཉིས་ཀྱི་སྣང་བ་འབྱུང་ལ། སྣང་བ་དེ་ཉིད་ནི་ཤེས་པ་དེའི་ཡུལ་མངོན་སུམ་སྟེ་དེ་དང་དེའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་རྣམ་ཤེས་གཉིས་ཀ་མངོན་སུམ་དུ་འཇོག་པ་ནི། ཡུལ་ལ་མངོན་སུམ་གྱི་སྒྲ་དངོས་དང་། ཡུལ་ཅན་ལ་བཏགས་ནས་འཇུག་
པར་བཞེད་པའོ། །ཤེས་པ་གང་ལ་གང་གི་རྣམ་པ་སྣང་བའི་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཤེས་པ་དེའི་ཡུལ་མངོན་སུམ་ཡིན་ན། སྣང་བ་དེ་ཤེས་པ་དེ་ལ་མངོན་གྱུར་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ཡང་དེ་ལ་མི་སླུ་བའི་ཤེས་པ་ཡིན་ན་འཇིག་རྟེན་ན་མི་སླུ་བའི་ཤེས་པ་ལ་ཚད་མར་
གྲགས་པས་ཚད་མར་འགྱུར་བ་ཞིག་འོང་ངོ༌། །དེའི་ཚེ་གཞལ་བྱ་སྣང་བ་དེ་ཤེས་པ་དེས་གྲུབ་པ་ན་ཡུལ་ཅན་འགྲུབ་པ་ནི་སྔར་བཞིན་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་འཛིན་གཉིས་ལྟ་བུ་ལ་ཡང་བདག་གཉིས་ཀྱི་སྣང་བ་མངོན་སུམ་དུ་འཆར་ལ། དེའི་ཚེ་གཞལ་བྱ་སྣང་བ་
16-2-164b


མངོན་གྱུར་དེ་ཡུལ་ཅན་དེས་འགྲུབ་པ་སོགས་སྔར་དང་འདྲ་སྟེ། དེས་ཞེན་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བ་གཞན་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་པ་རྣམས་ཡུལ་དུ་སྣང་བའི་སྣང་ཡུལ་མངོན་གྱུར་གྲུབ་པར་འདྲ་ལ། བདག་གཉིས་དང་བདག་མེད་གཉིས་དང༌། གཟུགས་
སོགས་རྟག་མི་རྟག་སོགས་ལ་ཚད་མར་འགྲོ་མི་འགྲོའི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་པས། བློ་ལ་ཚད་མ་དང་ཚད་མིན་གྱི་རྣམ་པར་བཞག་པའང་འགྲུབ་བོ། །ཡིད་ཤེས་སྣང་ཡུལ་ལ་ཚད་མར་བཤད་པ་དེ་རྣམས་ཀྱང་ཡུལ་མངོན་གྱུར་དེ་རྣམས་ལ་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་
ཚད་མར་བྱ་སྟེ། མཐའ་གཞན་ཁེགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་རིག་མངོན་སུམ་ཚད་མར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཡུལ་དེ་ལ་གཉིས་ཀྱི་སྣང་བ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཉམ་གཞག་གི་ཤེས་པ་ཟག་པ་མེད་པ་ལ་གཉིས་སྣང་ནུབ་ཀྱང་ཆོས་ཉིད་དང་དེ་གཉིས་རིག་བྱ་རིག་
བྱེད་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཁ་ནང་ལྟ་ལ་གཉིས་སྣང་ལོག་ཀྱང་རིག་བྱ་རིག་བྱེད་དུ་འགྲོ་བ་གཉིས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མི་མཚུངས་ཏེ། ཕྱི་མ་ལ་ནི་གྲུབ་མཐས་བཏགས་པའི་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་ཙམ་མ་གཏོགས་པ་རྟོག་པས་ཡིད་ཅི་ཙམ་གཏད་
ཀྱང་རིག་བྱ་དང་རིག་བྱེད་ཀྱི་སྣང་བ་གཉིས་མི་འཆར་ལ། སྔ་མ་ལ་ནི་ཡིད་གཏད་དེ་བལྟས་པ་ན་ཡུལ་ཅན་ཤེས་པ་དང་ཡུལ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཐ་དད་པ་ངེས་པར་འཆར་བའི་ཕྱིར་རོ། །མཉམ་གཞག་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རང་གི་གཞལ་
བྱ་ཆོས་ཉིད་གྲུབ་པ་ན། དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཡེ་ཤེས་འགྲུབ་པ་ལ། རིག་བྱ་རིག་བྱེད་སོ་སོར་སྣང་བའི་གཉིས་སྣང་ལོག་པ་དང༌། གཞན་ལུགས་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ཁ་ནང་ལྟ་ལ་གཉིས་སྣང་ལོག་པའི་འཛིན་རྣམ་ཡན་གར་བ་འདོད་
16-2-165a


པ་དང་མི་མཚུངས་པའི་ཁྱད་པར་ནི་འབྲས་བུའི་སའི་སྐབས་སུ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །འདི་འདྲ་བའི་རྣམ་གཞག་ཕྲ་མོ་ནི་རང་གིས་གཞན་ལ། འདི་ཡི་ཡོད་པ་གང་གིས་ཤེས་པར་འགྱུར། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་གནོད་པ་བརྗོད་
པ་ཚུར་ལ་བཟློག་པ་ན། ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་སོ་སོ་བའི་རྣམ་གཞག་ཕྲ་མོ་མི་ཤེས་ཤིང༌། རང་གི་ལུགས་ངེས་དོན་གྱི་ལུང་གི་དོན་ཕྲ་མོ་དང༌། ཤིན་ཏུ་རྟོགས་དཀའ་བའི་རིགས་ལམ་ཕྲ་མོ་ནས་འདྲེན་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱིས། ཁོ་བོའི་ཕྱོགས་
ལ་ཁས་ལེན་མེད་པས་སྐྱོན་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་བསྙོན་འདིངས་པ་ཙམ་ལ་རེ་བ་རྣམས་ལ་མི་དགོས་ཀྱང༌། སྐྱེ་བོ་མཁས་པ་མཛངས་ཤིང་ཕྲ་བའི་བློ་ཅན་རིགས་པའི་གནད་ཕྲ་མོས་སྐྱོན་ཡོན་སོ་སོར་འབྱེད་པའི་ལམ་མ་མཐོང་བར་ཡིད་མི་ཆེས་
པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་བསམས་ནས། བདག་གིས་ལུགས་དམ་པ་འདི་སྐྱོན་མེད་པར་འཇོག་པའི་ཕྱོགས་འདིའི་སྒོ་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ངས་སྔོན་པོ་མཐོང་ངོ་ཞེས་དྲན་པའི་ང་ནི་གང་ཟག་ཡིན་ལ། སྔོ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་དང་དེ་གཉིས་
འགལ་བས་དེ་ལྟར་དྲན་པ་དེ་སྔོ་འཛིན་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་ན། སྔོ་འཛིན་གྱི་མིག་ཤེས་དང་སྔོན་པོ་མཐོང་མཁན་གྱི་གང་ཟག་གཉིས་འགལ་ཡང༌། ཤེས་པ་དེས་སྔོན་པོ་མཐོང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ངས་མཐོང་ངོ་ཞེས་འཇོག་པ་མི་འགལ་བ་བཞིན་
དུ་སྔོ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པས་སྔོན་པོ་མཐོང་བ་དྲན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ངས་སྔར་སྔོན་པོ་མཐོང་ངོ་ཞེས་གང་ཟག་དྲན་པ་དེས་སྔོ་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་དྲན་པ་ཡང་ཅི་ཞིག་འགལ། གསུམ་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་ཡིན་པ། དེའི་ཕྱིར་རང་རིག་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། སེམས་
16-2-165b


ཙམ་པ་ཁྱོད་ཀྱི་གཞན་དབང་ཤེས་པ་གང་གིས་འཛིན་པར་འགྱུར། ཤིང་གཅོད་པའི་བྱེད་པ་པོ་དང༌། བཅད་པའི་ལས་སུ་བྱ་བ་ཤིང་དང༌། ཤིང་གཅོད་པའི་བྱ་བ་གསུམ་གཅིག་མིན་པས་ཤེས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་དེ་འཛིན་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འདིའི་གནོད་པ་
འབབ་ཚུལ་ནི་བདེན་གཉིས་རང་འགྲེལ་ལས་ཤེས་པའི་བདག་ཉིད་ལ་ནི། རྡུལ་ཕྲ་རབ་དག་དང་གཉིས་པོ་མེད་པའི་དངོས་པོའི་ངོ་བོ་མི་སྣང་ངོ༌། །མི་སྣང་བ་ལ་ནི་ཐ་སྙད་མེད་དོ་ཞེས་པ་གསལ་ཏེ། སྔར་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཤེས་པ་ཁ་ནང་ལྟ་ལ་གཉིས་སྣང་མེད་
པའི་མྱོང་ཙམ་ཁོ་རང་གི་རིག་བྱ་དང༌། ཁོ་རང་དེའི་རིག་བྱེད་དུ་འཇོག་པ་ལ་དེ་ལ་ཇི་ཙམ་གཏད་ཀྱང་རྟོག་པ་ལ་ཡང་རིག་བྱ་དང་རིག་བྱེད་གཉིས་སུ་མི་སྣང་བ་དེ་ལ་རིག་བྱ་རིག་བྱེད་ཀྱི་བྱ་བྱེད་འཇོག་ན། བྱེད་པ་པོ་དང་ལས་དང་བྱ་བ་གཞན་ཡང་གཅིག་ཏུ་ཧ་ཅང་
ཐལ་བ་འཇུག་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་ནི། སེམས་ཙམ་པའི་རང་རིག་དང་ཉན་ཐོས་སྡེ་པའི་རྡུལ་ཆ་མེད་གཉིས་ཡོད་མེད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཚུངས་པར་བཞེད་དེ། རྡུལ་ཆ་མེད་ལ་ཡང་ཡུལ་གྱི་གོ་ས་གནོན་པ་ནི་དགོས་ལ།
དེའི་རྣམ་པ་ཤར་བ་ན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་བཅས་མིན་པ་འཆར་ས་མེད་དོ། །དེས་ན་དེ་གཉིས་ཀྱི་རིག་བྱ་རིག་བྱེད་དང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་མེད་ནི་གྲུབ་མཐས་བཏགས་པ་འབའ་ཞིག་གོ། དེས་ན་དེ་གཉིས་སྣང་ཡང་མ་ངེས་པ་ཡིན་པ་ཡང་བཀག་སྟེ། བདེན་གཉིས་རང་འགྲེལ་
ལས། གལ་ཏེ་སྣང་བ་བཞིན་དུ་ཡང་དེ་ངེས་པར་མི་ཟིན་སྙམ་ན། དེས་ན་ཅི་དེ་ལྟ་བུ་ལ་ནི་ཐ་སྙད་མེད་དོ། །སྣང་ཞེས་བྱ་བ་ཡང་ཡིད་ཆེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་མནའ་ཆུ་བཏུང་དགོས་སོ། །ཞེས་སྣང་བ་ལ་ཡང་སྒྲུབ་བྱེད་མནའ་ཙམ་དུ་ཟད་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་
16-2-166a


སོ། །ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས་གསུངས་པའི་རིགས་པས་ཀྱང་རང་རིག་མི་རིགས་ཏཻ། ཇི་ལྟར་རལ་གྲིས་རང་གི་སོ། །གཅོད་པར་མི་བྱེད་སོར་མོས་ནི། །རང་ལ་རེག་པར་མི་བྱེད་ལྟར། །རང་རིག་སེམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་
གསུངས་སོ། །བཞི་པ་ནི། གཞན་དབང་བདག་དང་གཞན་ལས་མི་སྐྱེ་བར་ནི་སྔར་བསྟན་ཟིན་ལ། དེ་འཇལ་བའི་རང་རིག་ཀྱང་མེད་པར་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་བསྟན་པས། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་ཚད་མས་མ་ཤེས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་གཞན་དབང་རང་
གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་ཡོད་ན། རྒྱུ་མཚན་གང་གིས་ན་འདི་ཡོད་པར་མི་རིགས་པ་གཞན་ཏེ་སེམས་ཙམ་པ་ཁྱོད་ལ་མོ་གཤམ་གྱི་བུས་གནོད་པ་ཅི་ཞིག་བསྐྱལ་ནས་དེ་ཡོད་པར་མི་འདོད་དེ་ཡོད་པར་འདོད་དགོས་ཏེ། འདི་ལྟར་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ཞེས་བྱ་
བ་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་འདས་ཤིང་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ། བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཞིག་ཡོད་དོ་ཞེས་འདི་ཡང་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་འདོད་པར་གྱིས་ཤིག །གཉིས་པ་ནི། གང་ཡང་དངོས་པོ་བརྟགས་པར་ཡོད་པའི་
རྒྱུར་འགྱུར་ཞིང༌། ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ཡང་གཞན་དབང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ན་རིགས་པ་ཞིག་ན། གང་གི་ཚེ་གཞན་དབང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མིན་ན། ཐ་སྙད་ཀུན་རྫོབ་པའི་འཁྲུལ་པའི་རྒྱུ་སྟེ་གཞི་རྫས་སུ་གྲུབ་པར་ནི་གང་ཞིག་
འགྱུར་ཏེ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །དེས་ནི་གཞན་དབང་དོན་དམ་དུ་གྲུབ་པར་འདོད་པས་དོན་དམ་ལས་ཉམས་པར་བསྟན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཙམ་པ་འདི་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་རྒྱུ་གང་ཡིན་པ་དེ་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་མིན་པས། ཀྱེ་མ་
16-2-166b


ཀྱེ་ཧུད་གཞན་སེམས་ཙམ་པའི་ལྟར་ན་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་པ་འབྱེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྩལ་མེད་པས་གཞན་དབང་གི་རྫས་ཤེས་ཙམ་ལ་བདེན་པར་ཞེན་པའི་ཆགས་པ་ཡི་སྒོ་ནས། གཞན་དབང་གི་བུམ་པ་སོ་མ་བཏང་བར། ཚུལ་མིན་གྱི་དཔྱད་
པ་ཆུ་དང་འདྲ་བ་བླུགས་ནས། རང་གི་བློ་གྲོས་ཀྱི་ཚུལ་ངན་པའི་ཕྱིར་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་གྱིས། འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པའི་རྣམ་གཞག་འཇིག་རྟེན་ཁོ་ན་ལས་གྲུབ་པ་འདུག་ཅིག་སོང་ཞིག་བྱོས་ཤིག །ཅེས་པ་སོགས་དང་དེ་བཞིན་དུ་ཕྱིའི་གཟུགས་དང་
ཕྱིའི་དམིགས་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་བརླག་པ་སྟེ་འཇིག་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཙམ་པ་འདི་ལ་རྒུད་པ་འབའ་ཞིག་སྲིད་པར་འགྱུར་གྱི། མངོན་པར་མཐོ་བ་སྟེ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་གོ་འཕང་ནི་འཐོབ་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
ཕྱི་རོལ་བཀག་ན་སོང་ཞིག་ལ་སོགས་པ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་བའི་རིགས་པས། དེ་རྣམས་ཕྱི་རོལ་ལ་འབྲེལ་བའོ། །འདིས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ལས་ཉམས་པར་བསྟན་པའོ། །གསུམ་པ་ནི། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་སློབ་དཔོན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་སྟེ་དྲང་བའི་
དོན་ལ་ངེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་པ་ལས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགོངས་པར་མ་སོང་བའི་རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་སྦྱར་བའི་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ཁོ་ནར་ཞུགས་པ། སློབ་དཔོན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ཀྱིས་སྲོལ་ཕྱེ་བའི་ལམ་ལས་ནི་ཕྱི་རོལ་ཏུ་གྱུར་པ་
ལ་ཞི་བ་མྱང་འདས་འཐོབ་པའི་ཐབས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མེད་དོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་དང་དེ་ཉིད་དོན་དམ་བདེན་པ་ལས་ངེས་པར་ཉམས་པར་འགྱུར་ལ། བདེན་གཉིས་དེ་ལས་ཉམས་པས་ཀྱང་དེ་མ་བཏང་
16-2-167a


གི་བར་དུ་ཐར་པ་འགྲུབ་པ་ཡོད་པ་མིན་ནོ། །ཡང་ཅིའི་ཕྱིར་བདེན་གཉིས་ལས་ཉམས་པས་ཐར་པ་མི་འགྲུབ་ཅེ་ན། ཐ་སྙད་བདེན་པའི་རྣམ་གཞག་མ་ལོག་པ་ནི། དོན་དམ་བདེན་པ་ཇི་བཞིན་དུ་རྟོགས་པའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པ་
དང༌། དོན་དམ་བདེན་པ་ཇི་བཞིན་རྟོགས་པ་ནི་སྔར་བཤད་པའི་ཐབས་ལས་བྱུང་བར་གྱུར་པ་སྟེ། བདེན་པ་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་གང་གིས་མི་ཤེས་པ་དེ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པས་ལམ་ངན་པར་ཞུགས་པའོ། །འདིས་ནི་ཐ་སྙད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་
སྐྱོན་མེད་པ་ཞིག་མ་བྱུང་བར་དུ་དོན་དམ་བདེན་པ་ཇི་བཞིན་དུ་མི་རྟོག་པར་བསྟན་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་སྲོལ་ཕྱེ་བའི་ལུགས་ཁོ་ནའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་བྱའོ། །ཚུལ་དེ་ཉིད་མདོས་སྒྲུབ་པ་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ངེས་པར་བསྟན་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས། 
འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པས་གཞན་ལ་མ་གསན་པར། །བདེན་པ་འདི་གཉིས་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན་པར་མཛད། །གང་ཞིག་ཀུན་རྫོབ་དེ་བཞིན་དོན་དམ་སྟེ། །བདེན་པ་གསུམ་པ་གང་ཡང་མ་མཆིས་སོ། །ཞེས་པས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རང་དབང་དུ་བདེན་གཉིས་
བསྟན་པ་དང་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་བདེན་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་ནས། གང་གིས་བདེ་བར་གཤེགས་ལ་འགྲོ་བ་རྣམས། །བདེ་བའི་དོན་དུ་དད་པ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །རྒྱལ་བས་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་དོན་སླད་དུ། །འཇིག་རྟེན་ཕན་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་
དེ་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་པས་ནི་ཀུན་རྫོབ་བསྟན་པའི་དགོས་པ་བསྟན་ཏོ། །སེམས་ཅན་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་དྲུག་གང་བསྟན་པ། །སེམས་ཅན་དམྱལ་དང་དུད་འགྲོ་ཡི་དྭགས་དང༌། ། ལྷ་མིན་རིས་དང་མི་དང་ལྷ་ཡི་རྣམས། །མི་ཡི་སེངྒེས་ཀུན་རྫོབ་བཏགས་
16-2-167b


པ་མཛད། །རིགས་དམའ་དེ་བཞིན་མཐོ་བའི་རིགས་རྣམས་དང༌། །ཕྱུག་པོའི་ཁྱིམ་དང་དབུལ་པོའི་ཁྱིམ་རྣམས་དང༌། །བྲན་གྱི་ཚོགས་དང་དེ་བཞིན་གཡོག་གི་ཚོགས། །བུད་མེད་ཚོགས་དང་སྐྱེས་པ་མ་ནིང་དང༌། །འགྲོ་བའི་ཁྱད་པར་ཇི་སྙེད་གང་ཡང་རུང༌། །
མཚུངས་མེད་ཁྱོད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་བསྟན་མཛད་པ། །ཀུན་རྫོབ་བདེན་པར་མཁས་པས་ཐུགས་ཆུད་ནས། །འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པས་མི་ལ་དེ་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་པས་ནི་ཀུན་རྫོབ་བསྟན་ཚུལ་གསུངས་སོ། །འདི་ལ་དགའ་བའི་འགྲོ་བ་འཁོར་བ་ན། །འགྲོ་བའི་ཆོས་
བརྒྱད་ལ་ནི་འཇུག་འགྱུར་ཏེ། །ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་སྙན་དང་མི་སྙན་དང༌། །བསྟོད་དང་སྨད་དང་བདེ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ཐོབ་པ་རྙེད་ན་དེ་ལ་ཆགས་པ་སྐྱེ། །མ་ཐོབ་འགྱུར་ན་དེས་ཀྱང་འཁྲུག་པར་འགྱུར། །གང་གཞན་མ་བསྟན་ཚུལ་འདིས་ཤེས་པར་བྱ། །ནད་རྣམས་བརྒྱད་
ཀྱི་དེ་རྒྱུན་གནོད་པར་འགྱུར། །ཞེས་པས་ནི་ཀུན་རྫོབ་པ་འདི་ལ་བདེན་པར་ཞེན་ནས་དགའ་བ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆོས་བརྒྱད་ལ་འཇུག་ཅིང་དེས་མནར་ནས་འཁོར་བར་འཁོར་བ་དང་ཆོས་བརྒྱད་ཀྱི་དང་པོ་གཉིས་བསྟན་པས་ལྷག་མ་མི་བསྟན་པ་ཤེས་པར་བྱ་
བར་གསུངས་སོ། །ཀུན་རྫོབ་དེ་ལ་དོན་དམ་སུ་སྨྲ་བ། །དེ་དག་ནོར་བའི་བློ་ལྡན་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་པ་ནི་ཀུན་རྫོབ་པ་འགྲོ་བ་དྲུག་ལ་སོགས་པ་ལ་དོན་དམ་སྟེ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་ཞེས་སུ་སྨྲ་བ་དེ་དག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བློ་ཅན་དུ་ཤེས་པར་བྱ་བར་གསུངས་
པས་རང་སྡེ་དེ་ལྟར་འདོད་པ་རྣམས་གྲུབ་མཐའ་ནོར་བར་གསུངས་སོ། །མི་སྡུག་སྡུག་དང་སྡུག་བསྔལ་བདེ་བ་དང༌། །བདག་མེད་རང་བཞིན་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་དང༌། །མི་རྟག་ཆོས་ལ་རྟག་ཅེས་སྨྲ་བགྱིད་ཅིང༌། །དེ་ལྟར་དགའ་སྟེ་མཚན་མར་གང་གནས་པ། །
16-2-168a


དེ་དག་བདེ་གཤེགས་གསུང་ནི་ཐོས་གྱུར་ན། །འཇིགས་ཤིང་ཇི་བཞིན་མི་རྟོགས་སྤོང་བར་བགྱི། །དེ་དག་བདེར་གཤེགས་གསུང་ནི་སྤངས་འགྱུར་ནས། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟང་མྱོང༌། །དེ་དག་ཚུལ་
མིན་བདེ་བ་ཚོལ་བགྱིད་ཀྱང༌། །སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་དག་བྱིས་པས་མྱོང་བར་འགྱུར། །ཞེས་པས་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་བཞི་ལ་གོམས་པ་དང་དེ་འཐད་པའི་གྲུབ་མཐས་བསླད་པ་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་ཐོས་ན་སྤོང་ཞིང་དེའི་མཐུས་སེམས་ཅན་
དམྱལ་བར་འགྲོ་བ་དང༌། དེ་དག་གིས་ཐར་པའི་བདེ་བ་ཚུལ་བཞིན་མིན་པའི་ཐབས་ཀྱིས་བཙལ་ཡང༌། དེ་མི་རྙེད་པར་མ་ཟད་སྡུག་བསྔལ་དུ་མས་མནར་བར་འགྱུར་བར་བསྟན་ཏོ། །འཇིག་རྟེན་ཕན་པའི་བསྟན་པ་སུ་ཞིག་གིས། །མ་ལོག་བློ་ཡིས་རྣམ་པར་
རྟོགས་གྱུར་ན། །སྦྲུལ་གྱི་པགས་པ་རྙིང་ལྟར་རབ་སྤངས་ཏེ། །སྲིད་པ་ཀུན་ལས་འདས་ནས་ཞི་བར་འགྱུར། །ཆོས་འདི་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་དབེན་པ་སྟེ། །སྟོང་པ་མཚན་མ་མེད་པ་དོན་དམ་ཞེས། །གང་གིས་ཐོས་ནས་དགའ་བ་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །དེ་དག་བླ་མེད་
བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །རྒྱལ་བ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཕུང་པོ་དབེན་པར་གཟིགས། །ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ཏེ། །དབང་པོའི་གྲོང་ནི་མཚན་མས་དབེན་པ་དག །ཀུན་ཀྱང་ཐུབ་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཇི་བཞིན་གཟིགས། །ཞེས་བསྟན་པ་གསུང་རབ་ཟབ་མོའི་
དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་ན། འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བར་བསྟན་ནས། རྟོགས་ཚུལ་དེ་ཇི་འདྲ་ཞིག་སྙམ་པ་ལ། ཆོས་འདི་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་དབེན་པ་སོགས་ཀྱི་གཏམ་ཐོས་པ་ན་དགའ་ནས་དེའི་དོན་རྟོགས་ན་བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་གསུངས་
16-2-168b


ཏེ། སྔར་ཀུན་རྫོབ་བསྟན་ལ་འདིས་དོན་དམ་པ་བསྟན་ནི། །ཁམས་ནི་སའི་ཁམས་ལ་སོགས་པའོ། །སྐྱེ་མཆེད་ནི་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཀུན་རྫོབ་བཏགས་པ་ཙམ་དང་རང་བཞིན་མེད་པའི་དོན་དམ་བདེན་པ་ཤེས་
པས་དབེན་པ་རྣམས་ལ་ཐར་པ་ལྟ་ག་ལ་ཡོད། དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བ་དེ་དག་ནི་ལམ་གོལ་བར་ཞུགས་པ་ཁོ་ནའོ། །འདིར་ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་བསྟན་པ་ནི་ཐབས་སུ་གྱུར་པ་སྟེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། ཡི་གེ་མེད་པའི་ཆོས་ལ་ནི། །ཉན་པ་
གང་དང་སྟོན་པ་གང༌། །འགྱུར་བ་མེད་ལ་སྒྲོ་བཏགས་པས། །འོན་ཀྱང་ཉན་ཞིང་སྟོན་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། རྐང་པ་དང་པོ་གཉིས་ཀྱིས་ནི་དེ་དག་དོན་དམ་པར་མེད་པར་བསྟན་ཏོ། །དོན་དམ་པར་ཡི་གེ་མེད་པ་དེ་ལ་སྒྲོ་བཏགས་པ་སྟེ་རྟོག་པས་བཏགས་
ནས་ཉན་པ་དང་འཆད་དོ་ཞེས་པའོ། །ཡི་གེའི་སྐད་དོད་ཨཀྵར་ཞེས་པ་ཡི་གེ་དང་འགྱུར་བ་མེད་པ་གཉིས་ཀ་ལ་འཇུག་ཀྱང་འདིར་ཡི་གེ་མེད་ལ་ཞེས་བསྒྱུར་ན་བདེའོ། །སྒྲོ་བཏགས་པ་ནི་མེད་པ་ལ་ཡོད་པ་དང༌། མ་ཡིན་པ་ལ་ཡིན་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ལ་
ཡང་མང་དུ་བཤད་མོད་ཀྱང༌། དེ་ཁོ་ནར་མི་གཟུང་གི་སྤྱིར་རྟོག་པས་བཏགས་ནས་འཇོག་པ་ལ་ཡང་བྱའོ། །ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་ཁོ་ན་ལ་གནས་ཏེ་དོན་དམ་པ་སྟོན་ལ། དེ་ལས་ཀྱང་དོན་དམ་པ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ལས་དོན་དམ་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་འཐོབ་
སྟེ། རྩ་ཤེ་ལས། ཐ་སྙད་ལ་ནི་མ་བརྟེན་པར། །དམ་པའི་དོན་ནི་བསྟན་མི་ནུས། །དམ་པའི་དོན་ནི་མ་རྟོགས་པར། །མྱ་ངན་འདས་པ་ཐོབ་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །བཞི་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་སྐད་དུ་ཁོ་བོ་ཅག་ལ་ཤིན་ཏུ་ལྟོས་པ་མེད་པར་
16-2-169a


སྨྲ་ན། ད་ནི་ངེད་ཅག་ཀྱང་ཁྱེད་ལ་བཟོད་པ་མི་བྱེད་དེ། གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་སུན་འབྱིན་པ་ཙམ་ལ་མཁས་པར་མངོན་པར་བྱེད་ཅིང༌། རིགས་པའི་འཐད་པས་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་གཞན་དབང་རང་བཞིན་གྱིས་
གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་སེལ་བར་བྱེད་ན། འོ་ན་ད་ནི་བདག་དང་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་སོགས་འགོག་པའི་འཐད་པ་ཁོ་ནས། མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ལ་གྲགས་པའི་ཀུན་རྫོབ་སེལ་བར་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་དཀའ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་གིས་བསགས་
པའི་ནོར་གྱི་ཚོགས་འཕྲོག་པ་པོ་ལ། མཛའ་བོའི་ཟོལ་གྱིས་དུག་བཅས་ཀྱི་ཟས་བྱིན་ནས་སླར་ཕྲོགས་པས་དགའ་བ་བཞིན་དུ། ཁོ་བོ་ཅག་གིས་གཞན་དབང་ལ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་ཡུལ་ཕྲོགས་པས་ཕན་བཏགས་པ་ན་དེའི་ལན་དུ་ཁོ་བོ་ཅག་ལ་
གནོད་པ་བྱས་པས་ཁྱོད་དགའ་ཞིང་རངས་པར་འགྱུར་ན་འགྱུར་ལ་རག་སྟེ། ཁོ་བོ་ཅག་ནི་མངོན་པར་མཐོ་ཞིང་དགེ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །འདི་ལྟར་ཇི་ལྟར་སེམས་ཙམ་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་དབང་དངོས་པོར་ཏེ་ངོ་བོས་གྲུབ་པ། སུམ་ཅུ་པ་ལས། དེ་མ་མཐོང་
བར་དེ་མི་མཐོང་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་བྱས་པ་ཞིག་གི་རང་དབང་དུ་བྱས་ནས། རང་ལུགས་ཀྱིས་ཡོད་དོ་ཞེས་འདོད་པ་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་བདག་གིས་ཁས་མ་བླངས་སོ། །འོ་ན་ཅི་
ཞེ་ན། ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་ཀྱང༌། འཇིག་རྟེན་ཁོ་ན་ལས་གྲགས་པར་འགྱུར་བས་ཡོད་དོ་ཞེས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ངོ་ཁོ་ནར་བྱས་ནས་བདག་གིས་ནི་སྨྲ་བར་བྱེད་དོ། །འདིར་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཕུང་སོགས་འཇིག་རྟེན་ཐ་སྙད་ཀྱི་
16-2-169b


ངོར་འཇོག་པ་ལ་ཚུལ་གཉིས་ཏེ། དབུ་མ་པ་རང་གིས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཇོག་པ་ནི། ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མའི་ངོར་ཁས་ལེན་གྱི་རིགས་ངོར་མི་འཇོག་གོ། སྐབས་འགར་དགོས་པའི་དབང་གིས་ཕུང་སོགས་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པར་འཇོག་པ་ནི། རང་ལུགས་ལ་མི་འདོད་
ཀྱི་གཞན་ངོ་ཁོ་ནར་ཁས་ལེན་པས་དེ་གཉིས་འགོག་པ་མི་མཚུངས་སོ། །གཞན་ངོར་དེ་ལྟར་ཁས་ལེན་པ་ནི་འབྲས་བུ་སྟེ་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་གདུལ་བྱ་དེ་གྲུབ་མཐའ་ངན་པ་གཞན་ལས་ལྡོག་པ་དང༌། རིམ་གྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཐབས་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་གཞུང་དེས་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་གཞན་ངོར་བྱེད་ཀྱི། རང་ལུགས་ལ་མི་བྱེད་པའི་དོན་གཏན་མིན་པ་ནི། འདིའི་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་ལུང་དྲངས་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་སོ། །ལུང་ནི་སྡོམ་པ་གསུམ་བསྟན་པ་ལས། འཇིག་རྟེན་ང་དང་
ལྷན་ཅིག་རྩོད་ཀྱི། ང་ནི་འཇིག་རྟེན་དང་མི་རྩོད་དེ་གང་འཇིག་རྟེན་ན་ཡོད་པར་འདོད་པ་དེ་ནི་ངས་ཀྱང་ཡོད་པར་བཞེད་དོ། །གང་འཇིག་རྟེན་ན་མེད་པར་འདོད་པ་དེ་ནི་ང་ཡང་མེད་པར་བཞེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པའོ། །འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་བདུན་ཅུ་པ་ལས། གནས་
པའམ་སྐྱེ་འཇིག་ཡོད་མེད་དམ། །དམན་པའམ་མཉམ་པའམ་ཁྱད་པར་ཅན། །སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་བསྙད་དབང་གིས། །གསུངས་ཀྱིས་ཡང་དག་དབང་གིས་མིན། །ཞེས་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པར་འཇོག་པ་ཐམས་ཅད་འཇིག་རྟེན་ན་ཇི་ལྟར་གྲགས་
པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་གིས་འཇོག་པར་གསུངས་པའི་དོན་ནོ། །ཇི་སྟེ་ཀུན་རྫོབ་འདི་ཇི་ལྟར་དགྲ་བཅོམ་པ་ཕུང་པོ་སྤངས་ནས་ལྷག་མེད་ཀྱི་ཞི་བའི་དབྱིངས་སུ་ཞུགས་པ་རྣམས་ལ། ཀུན་རྫོབ་ཐམས་ཅད་ཡོད་པ་མིན་པ་དེ་ལྟར་དུ་གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་
16-2-170a


ལ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་འདི་མེད་ན། ལྷག་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཀུན་རྫོབ་པ་འདི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཀྱི་ངོ་ལ་ལྟོས་ནས་ཀྱང་ཡོད་ཅེས་བདག་མི་སྨྲའོ། །དེའི་ཕྱིར་གཞན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ལ་རག་ལས་པ་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བདག་གིས་ཀུན་
རྫོབ་ཁས་བླངས་ཀྱི། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ལ་མ་ལྟོས་པར་རང་དབང་དུ་ཁས་བླངས་པ་ནི་མིན་ནོ། །ཐོག་མར་འཇིག་རྟེན་ཁོ་ནས་ཁས་བླངས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གང་གིས་ཁས་བླངས་པ་དེ་ཁོ་ན་ལ་ལྟོས་ནས་སེལ་བར་ནུས་པས་ན་བསལ་བར་
འོས་པ་ཡིན་ཏེ། གཞན་དབུ་མ་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་ཁོ་བོ་ཅག་ནི་ཀུན་རྫོབ་འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་རང་རྒྱུད་ལ་བཟློག་པའི་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་ཚེགས་ཆེ་བས་ལམ་སྒོམ་པ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་གྱི། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ལ་འཇིག་རྟེན་
གྱིས་མི་གནོད་ན། ཁྱོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཉིད་ལ་ལྟོས་ནས་ཀུན་རྫོབ་འདི་ནི་དགག་པར་གྱིས་ཤིག །དེ་ཁྱོད་ཀྱི་རིགས་པས་འགོག་ནུས་ན་ངས་ཀྱང་ཁྱོད་ལ་སྟོངས་གདབ་པ་སྟེ་གྲོགས་བྱའོ། །འཇིག་རྟེན་གྱིས་ནི་གནོད་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དེའི་
ཕྱིར་ཁོ་བོ་ཅག་ཁྱོད་ཀྱིས་གྲོགས་མི་བྱེད་པར་བཏང་སྙོམས་སུ་གནས་པར་བྱའོ། །ཁྱོད་དང་འཇིག་རྟེན་པ་གཉིས་འདིར་ནི་རྩོད་པ་གྱིས་ཤིག་དང༌། བརྩད་པའི་ཕྱི་ནས་གང་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་དེ་ལ་བདག་གིས་བརྟེན་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཁྱོད་རྒྱལ་ན་ནི་
ཁོ་བོ་ཅག་དེ་འདོད་པས་ཁྱོད་ལ་བརྟེན་པར་བྱའོ། །འོན་ཏེ་ཁྱོད་འཇིག་རྟེན་གྱིས་ཕམ་པར་བྱས་ན་ནི། ཤིན་ཏུ་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་འཇིག་རྟེན་ལ་བརྟེན་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཕྱི་རོལ་མེད་པ་ལ་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མས་གནོད་པས་ཕྱི་རོལ་
16-2-170b


མེད་པར་སྒྲུབ་མི་ནུས་སོ། །འོ་ན་སེམས་ཙམ་པས་རྡུལ་ཆ་མེད་མེད་པས་དེ་བསགས་པའི་ཕྱི་དོན་འགོག་པའི་རིགས་པས། ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་མེད་ཀྱི་ཕྱི་དོན་མི་ཁེགས་སོ་སྙམ་ན། དེ་དག་ཚད་མས་མ་ཁེགས་པར་མི་སྨྲའི་དེ་ཁེགས་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་མེད་མི་
དགོས་སོ། །འདིས་ནི་ཤེས་པ་དུས་ཀྱི་ཆ་མེད་དང་དེ་འཐུད་པའི་རྒྱུན་ཁེགས་ཀྱང་ཤེས་པ་མི་ཁེགས་པ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཞན་གྱི་ལུགས་ཀྱིས་ནི་ཕྱི་རོལ་ཆ་མེད་ཁེགས་ན་སྣང་བ་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་དབང་ཤེས་ཁེགས། དབང་ཤེས་འཁྲུལ་
བས་དོན་འཇོག་མི་ནུས་པས་ཕྱི་དོན་ཁེགས་སོ་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །འདིར་ནི་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བས་གཞལ་བྱ་བདེན་པ་འཇོག་མི་ནུས་ཀྱང༌། གཞལ་བྱ་རྫུན་པ་འཇོག་པ་ལ་དེ་གྲོགས་སུ་སོང་ངོ་སྙམ་དུ་དགོངས་སོ། །འདི་ཉིད་འཕགས་
པ་ལྷ་ཡང་བཞེད་དེ། བརྒྱ་པ་ལས། གཅིག་ཡོད་གཅིག་མེད་ཅེས་བྱ་བ། །དེ་ཉིད་མིན་འཇིག་རྟེན་པའང་མིན། །ཞེས་དོན་ཤེས་ཡོད་མེད་འབྱེད་པ་བདེན་གཉིས་གང་གི་ཡང་རྣམ་གཞག་མིན་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་འབྱེད་པ་
ཀླུའི་ཞབས་ཀྱི་བཞེད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །གསུམ་པ་ལ་གསུམ། ས་བཅུ་པ་ལས། སེམས་ཙམ་དུ་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་བཤད་པ། ཕྱི་རོལ་དང་ནང་གི་སེམས་གཉིས་ཡོད་མེད་མཚུངས་པར་བསྟན་པ། ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། སེམས་
ཙམ་དུ་གསུངས་པའི་དགོངས་པ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། ཙམ་གྱི་སྒྲས་ཕྱི་རོལ་མི་འགོག་པ་ས་བཅུ་པའི་ལུང་གིས་བསྒྲུབ་པ། དོན་དེ་ཉིད་མདོ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་བསྒྲུབ་པ། ཙམ་གྱི་སྒྲས་སེམས་གཙོ་བོ་ཉིད་དུ་བསྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། 
16-2-171a


གལ་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དཔྱོད་པའི་འཐད་པ་སྟེ་རིགས་པས་གྲུབ་པ་དང་བྲལ་ཡང༌། འཇིག་རྟེན་པའི་གནོད་པས་འཇིགས་ནས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་ཁས་བླངས་ན་ནི། ལུང་གི་གནོད་པས་འཇིགས་པས་སེམས་ཙམ་དུ་ཡང་ཁས་བླང་
དགོས་ཏེ། ས་བཅུ་པ་ལས། དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། འདི་ལྟར་ཁམས་གསུམ་པོ་འདི་ནི་སེམས་ཙམ་སྟེ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ་ཞེ་ན། བརྗོད་པ་རྒྱལ་བའི་གསུང་གི་ནོར་བུ་ཨནྡ་རྙིལ་ལས་སྦྱར་བའི་མདོ་སྡེའི་ས་གཞི་བསྟར་བ་ལ། ཨནྡ་རྙིལ་ཡིན་
པ་དེ་མ་ཤེས་པར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དངོས་པོར་སྨྲ་བའི་ཆུའི་རྣམ་པར་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བར་འཁྲུལ་པ་ཁྱོད་ནི། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དངོས་པོར་སྨྲ་བའི་ཆུ་ཙམ་ཞིག་བཅུ་བར་འདོད་པས། རང་གི་བློ་གྲོས་ཀྱི་བུམ་པ་སོ་མ་བཏང་བ་བཤལ་ཞིང་བསྙུགས་ནས་
དུམ་བུ་རྣམ་པ་བརྒྱར་ཀློག་པ་ན། དེའི་རང་བཞིན་ཤེས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞད་གད་དུ་བྱ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །མདོའི་དགོངས་པ་འདི་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱི་བློ་ལ་སྣང་བ་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་འདིར་མདོའི་དོན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ཕྱིར་བཤད་པ། 
ས་དྲུག་པ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཆོས་དབྱིངས་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་སེམས་པ་དེ་ལ་ཡོད་པས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིས། སྲིད་པ་ཁམས་གསུམ་རྣམ་ཤེས་སེམས་ཙམ་དུ་རྟོགས་པར་གསུངས་པ་
གང་ཡིན་པ་དེས་ནི། བདག་རྟག་པ་བྱེད་པ་པོ་བཀག་ནས། ཀུན་རྫོབ་སེམས་ཙམ་ཞིག་ཁོ་ན་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པར་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་ནི་བྱང་སེམས་དེས་སེམས་ཙམ་ཞིག་ཡིན་པར་རྟོགས་ཏེ། ས་བཅུ་པ་ལས། ལུགས་སུ་
16-2-171b


བྱུང་བའི་རྣམ་པར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལ་རབ་ཏུ་རྟོག་གོ། དེ་ལྟར་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ལྗོན་པ་བྱེད་པ་པོ་དང༌། ཚོར་བ་པོ་མེད་པ་འབའ་ཞིག་པོ་འདི་མངོན་པར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་མོ། །དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། བྱེད་
པ་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་ལས་རྣམས་ཡོད་པར་གྱུར་ཏོ། །གང་ན་བྱེད་པ་པོ་མེད་པ་དེ་ན་དོན་དམ་པར་ལས་ཀྱང་མི་དམིགས་སྙམ་མོ། །དེ་འདི་སྙམ་དུ་སེམས་ཏེ། ཁམས་གསུམ་པོ་འདི་ནི་སེམས་ཙམ་སྟེ། སྲིད་པའི་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་གང་
དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་སྟེ་བཀའ་སྩལ་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སེམས་གཅིག་ལ་བརྟེན་པ་དག་གོ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། ། མདོ་དེས་ནི་བྱེད་པ་པོ་དང་ཚོར་བ་པོ་མེད་པའི་འབའ་ཞིག་པ་འགྲུབ་པ་དང༌། སེམས་ཙམ་གྱི་དོན་བཤད་པ་
ན་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སེམས་གཅིག་ལ་བརྟེན་པར་གསུངས་པས། མདོ་འདིའི་ཙམ་གྱི་སྒྲས་དོན་མི་འགོག་པ་དང༌། སེམས་ལས་གཞན་པའི་བྱེད་པ་པོ་འགོག་པ་ཡིན་ནོ། །འདིའི་ཕྱོགས་སྔ་མ་ནི་ཐེག་བསྡུས་ལས། དེ་ལ་ལུང་ནི་བཅོམ་ལྡན་
འདས་ཀྱིས་ས་བཅུ་པ་ལས། འདི་ལྟ་སྟེ། ཁམས་གསུམ་པོ་འདི་ནི་སེམས་ཙམ་མོ་ཞེས་པ་དང༌། ཞེས་རྣམ་རིག་ཙམ་དུ་དཔོག་པ་ལ་ལུང་རིགས་གཉིས་གསུངས་པའི་ལུང་དེ་ལ་མཛད་ཅིང༌། ཉི་ཤུ་པའི་རང་འགྲེལ་ལས་ཀྱང༌། ལུང་དེ་དྲངས་ཤིང་སེམས་
ཞེས་པ་མཚུངས་ལྡན་དང་བཅས་པ་ལ་དགོངས་ཤིང༌། ཙམ་སྨོས་པས་དོན་འགོག་པར་བཤད་དོ། །འདི་སྔར་ལྟར་འགོག་པ་ནི་སྔོན་དུ་ལེགས་ལྡན་གྱིས་མཛད་ལ། དེ་ནས་ཟླ་བས་ཀྱང་མཛད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཙམ་གྱི་ཙམ་གྱི་སྒྲས་བྱེད་པ་
16-2-172a


པོ་གཞན་འགོག་པ་ས་བཅུ་པའི་དོན་དུ་བཤད་ནས། དོན་འདི་ཉིད་མདོ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། ཙམ་གྱི་སྒྲས་བྱེད་པ་པོ་གཞན་འགོག་པ་ས་བཅུ་པའི་དོན་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་ནུས་པའི་བློ་
ལྡན་གྱི་བློ་ནི་འཕེལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ལང་ཀར་གཤེགས་པའི་མདོ་དེ་ལས་ཀུན་མཁྱེན་གྱིས་མུ་སྟེགས་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་བདག་དང་གཙོ་བོ་སོགས་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱེད་པ་པོ་འདོད་པའི་ལྟ་བ་ངན་པའི་རི་བོ་སྤོ་མཐོན་པོ་འཇོམས་པའི་ངག་གི་རང་བཞིན་གྱི་རྡོ་རྗེ་
འོག་ནས་འབྱུང་བ་འདི་ནི། མདོ་གཞན་དུ་སེམས་ཙམ་ཞེས་གསུས་པའི་དགོངས་པ་གཅད་པའི་ཕྱིར་དུ་སྟོན་པས་གསུངས་སོ། །རྡོ་རྗེ་ནི། གང་ཟག་རྒྱུན་དང་ཕུང་པོ་དང༌། །དེ་བཞིན་རྐྱེན་དང་རྡུལ་དག་དང༌། །གཙོ་བོ་དབང་ཕྱུག་བྱེད་པོ་རྣམས། །སེམས་ཙམ་
དུ་ནི་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་ལང་གཤེགས་ལས་གསུངས་ཏེ། གང་ཟག་ནས་དབང་ཕྱུག་བྱེད་པ་པོར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པ་པོ་ནི། དེ་རྣམས་མིན་གྱི་སེམས་ཙམ་ཞིག་བྱེད་པ་པོར་ང་སྨྲའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །མདོ་འདིའི་དོན་དགྲོལ་བའི་ཕྱིར་བཤད་
པ། ཇི་བཞིན་ཏེ་ཇི་ལྟར་རང་རང་གི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་དེ་དང་དེ་ལས། མུ་སྟེགས་རྣམས་ཀྱིས་གང་ཟག་དང་སོགས་པས་རྒྱུན་དང་ཕུང་པོ་སོགས་བྱེད་པ་པོར་སྨྲས་པ་དེ་དག་བྱེད་པ་པོར་མ་གཟིགས་ནས། རྒྱལ་བས་སེམས་ཙམ་ཞིག་
འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱེད་པ་པོར་གསུངས་སོ། །རྩ་བར་མུ་སྟེགས་རྣམས་ཀྱིས་ཞེས་པ་ནི་ཕལ་ཆེ་བ་ལ་བསམས་པ་སྟེ། ཆོས་འདི་པ་སངས་རྒྱས་པ་དག་གིས་ཀྱང་གང་ཟག་དང༌། རྒྱུན་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པ་པོར་བཏགས་པ་ཁོ་ནའོ། །ཡང་ན་གང་
16-2-172b


ཟག་སོགས་བྱེད་པ་པོར་རྟོག་པ་དེ་དག་ཀྱང་ཆོས་འདི་པ་སངས་རྒྱས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མུ་སྟེགས་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པའི་དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་མ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་མུ་སྟེགས་ཞེས་པ་ནི་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཚིག་གོ། རིན་ཆེན་འཕྲེང་
བ་ལས་ཀྱང༌། གང་ཟག་ཕུང་པོར་སྨྲ་བ་ཡི། །འཇིག་རྟེན་གྲངས་ཅན་འུག་ཕྲུག་དང༌། །གོས་མེད་བཅས་ལ་གལ་ཏེ་ཞིག། ཡོད་མེད་འདས་པ་སྨྲ་ན་དྲིས། །དེ་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །བསྟན་པ་འཆི་མེད་ཡོད་མེད་ལས། །འདས་པ་ཟབ་མོ་
ཞེས་བསྟན་པ། །ཆོས་ཀྱི་ཁུད་པ་ཡིན་ཤེས་ཀྱིས། །ཞེས་གང་ཟག་དང་ཕུང་པོ་རྫས་སུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་སོགས་ལ་ཡོད་མེད་གཉིས་ཀྱི་མཐའ་དང་བྲལ་བ་སྨྲ་བར་སྣང་ན་དྲིས་ཤིག་དང༌། དེའི་དོན་བཤད་རྒྱུ་མི་འོང་ངོ༌། །དེའི་ཕྱིར་བསྟན་པའི་དོན་ཡོད་མེད་
གཉིས་ཀྱི་མཐའ་དང་བྲལ་བ་ནི། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁུད་པ་སྟེ་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་གཞན་ལ་མེད་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་གསུངས་སོ། །འཁོར་བ་འདི་ནི་ཐོག་མ་མེད་པས་འདི་སྔར་ངན་རྟོག་ཅི་ཞིག་མ་བྱུང་ཕྱིས་ཀྱང་ཅི་ཞིག་མི་འབྱུང་ཞིང༌། འདི་ལྟར་
ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཡང་སྤོང་བ་དཀར་པོ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་དུ་སྟོན་པ་སྣང་ངོ༌། །འདི་ལ་དཔེ་ཁ་ཅིག་ལ་སྤོང་དཀར་པོ་ལ་སོགས་པ་ཞེས་ཀྱང་འབྱུང་ཞིང༌། འགྲེལ་བཤད་ཀྱི་འགྱུར་ལས་དགེ་སློང་སྐྱ་བསིང་
ལ་སོགས་པ་ཞེས་འབྱུང་ལ། དེའི་དོན་གཅེར་བུ་པའི་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་འཆད་དོ། །སྤོང་བ་པ་ནི་བསམ་གཏན་པའི་མིང་ཡིན་པས་བསམ་གཏན་པ་དཀར་པོ་ཞེས་པའི་རང་སྡེ་ཕུང་པོ་རྫས་ཡོད་བྱེད་པ་པོར་སྨྲ་བ་ཞིག་གོ། །གསུམ་པ་ནི། དེ་
16-2-173a


ལྟར་ན་རེ་ཞིག་བྱེད་པ་པོ་སེམས་ལས་གཞན་པ་བཀག་པས། ཙམ་གྱི་སྒྲའི་དོན་བྱས་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ཙམ་གྱི་སྒྲས་ཤེས་བྱ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་འགོག་མི་ནུས་པར་བརྗོད་ནས། བཤད་ཚུལ་དེ་ལས་རྣམ་པ་གཞན་སེམས་
གཙོ་བོར་གྱུར་པར་བཤད་པ་ལས་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་འགོག་པ་མི་སྲིད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། ཇི་ལྟར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་བློ་རྒྱས་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཞེས་བཤད་པ་ནི། ཚིག་སྔ་མ་སངས་ཞེས་པ་མི་མངོན་པར་བྱས་ནས་ཏེ་མི་མངོན་ཀྱང༌། སངས་
རྒྱས་ཞེས་བསྙད་པ་ཡོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། གཟུགས་དང་སེམས་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་སེམས་ཙམ་ཞིག་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ལ་ཚིག་ཕྱི་མ་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་མི་མངོན་པར་བྱས་ནས། མདོ་ལས་འཇིག་རྟེན་ལ་སྟེ་ཁམས་གསུམ་ནི་སེམས་ཙམ་མོ་
ཞེས་གསུངས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་སེམས་ཙམ་མོ་ཞེས་པ་འདིར་ནི་སྟེ་འདིས་ནི། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཁམས་གསུམ་འགྲུབ་པ་ལ་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་སེལ་བར་བྱེད་ཀྱི། སེམས་ཙམ་ཞིག་ཁོ་ན་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་
ཡིན་གྱི་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ནི་མེད་དོ་ཞེས་འགོག་པ་དེ་ལྟར་འཆད་པ་ནི་མདོ་ཡི་དོན་མ་ཡིན་ནོ། །ས་བཅུ་པའི་མདོའི་དོན་འདི་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་གིས་ཇི་སྐད་དུ་བཤད་པ་དེ་བཞིན་དུ་གདོན་མི་ཟ་བར་འདོད་པར་བྱའོ། །ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལྟར་ན་གལ་ཏེ་
ཁམས་གསུམ་པོ་འདི་དག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་སེམས་ཙམ་མོ་ཞེས་མཁྱེན་ནས། ས་བཅུ་པ་དེ་ལས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཉིད་དགག་པར་མཛད་ན་ནི། སླར་ཡང་ས་བཅུ་པ་དེ་ལས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སེམས་ཏེ་
16-2-173b


རྣམ་ཤེས་ཏེ་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་ཤེས་ཞེས་གཏི་མུག་མ་རིག་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་ལས་གཉིས་ལས་སྐྱེས་པར་ཅིའི་ཕྱིར་གསུངས་པ་རིགས་ཏེ་མི་རིགས་སོ། །ས་བཅུ་པའི་མདོ་དེ་ཉིད་ལས་རྣམ་ཤེས་མ་རིག་པ་དང་འདུ་བྱེད་
ཀྱི་འབྲས་བུར་གསུངས་ཀྱི། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་ནི་མ་གསུངས་སོ། །རྟེན་འབྱུང་དུ་ཡང་གསུངས་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་ཡང་གསུངས་ན་ནི་གསུང་པ་པོ་འཁྲུལ་ཟད་ལ་དེ་གཉིས་ཀ་རང་ལུགས་སུ་བཞེད་པ་མི་སྲིད་པས། གདུལ་
བྱ་གཞན་བཀྲི་བའི་ཕྱིར་གཞན་ངོར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་ཀ་རང་ལུགས་སུ་མི་རུང་བ་ནི་གལ་ཏེ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་གྱུར་ན་ནི། རྣམ་ཤེས་དེ་མ་རིག་པའམ་འདུ་བྱེད་ལ་མི་ལྟོས་པར་འགྱུར་བ་
ཞིག་ན། ལྟོས་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ནི་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ཁོ་ན་སྟེ། རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་དམིགས་པའི་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པ་ལྟར། ཕྱིན་
ཅི་ལོག་གི་རྐྱེན་ཡོད་ན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ལ། དེ་ཁོ་ན་ལྟར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྐྱེན་མེད་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་ཡོད་ན་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པ་ནི། རྟེན་འབྲེལ་ལུགས་འབྱུང་གིས་བསྟན་ལ། མ་རིག་པ་མེད་ན་རྣམ་
ཤེས་ལྡོག་པ་ནི་ལུགས་ལྡོག་གིས་བསྟན་པའི་མཐར། དེ་ལྟར་འདུ་བྱེད་དུ་གྱུར་པ་ཉེས་པ་མང་པོའི་སྐྱོན་ཆགས་ཤིང་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་དང༌། མ་སྐྱེས་པ་མ་འགགས་པར་སོ་སོར་རྟོག་པ་ན་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་སེམས་དང་བཅས་
16-2-174a


པ་སུ་ཞིག་དེ་ཉིད་ལས་གསུངས་པའི་ལུང་མཐོང་ནས་རྣམ་ཤེས་རྫས་སུ་ཡོད་པར་རྟོག་པར་བྱེད་དེ་མི་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་བྱེད་པ་ནི་ནང་གི་བདེན་འཛིན་གྱི་གྲུབ་མཐས་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལས་ཀྱང༌། འཇིག་རྟེན་མ་
རིག་རྐྱེན་ཅན་དུ། །གང་ཕྱིར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གསུངས། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་འཇིག་རྟེན་འདི། །རྣམ་རྟོག་ཡིན་ཞེས་ཅིས་མི་འཐད། །མ་རིག་འགགས་པར་གྱུར་ན་ནི། །གང་ཞིག་འགག་པར་འགྱུར་བ་དེ། །མི་ཤེས་པ་ལས་ཀུན་བཏགས་པར། །ཇི་ལྟ་བུར་
ན་གསལ་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་ན་གནས་ལུགས་སུ་གྲུབ་པར་འགྱུར་ལ། དེའི་ཚེ་འཁྲུལ་པ་ལོག་པ་ན་གསལ་དུ་འགྲོ་དགོས་ཀྱི། ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །སེམས་གཙོ་བོ་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་
པ་དེ་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་ནི་རང་གི་སེམས་ཀྱིས་བསགས་པའི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པས་བདག་གི་དངོས་པོ་རྙེད་པ་ཡིན་ལ། སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཤིན་ཏུ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཁོ་ནའི་སེམས་ཀྱིས་བསགས་པའི་ཐུན་མོང་བའི་
ལས་ཀྱིས་འགོད་པ་སྟེ་སྐྱེད་དེ། རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ནས་འོག་མིན་གྱི་སྣོད་ཀྱི་མཐར་ཐུག་པའོ། །དེ་ལ་རྨ་བྱ་ལ་སོགས་པའི་མདོངས་ལ་སོགས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི། སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་ཁོ་ནའི་ལས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པས་སྐྱེད་པའོ། །པདྨ་ལ་སོགས་
པའི་འདབ་མ་དང་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པ་ནི། སེམས་ཅན་གྱི་ཐུན་མོང་གི་ལས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་གཞན་ལའང་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཇི་སྐད་དུ། སེམས་ཅན་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་རི། །ནག་པོ་དུས་སུ་སྐྱེས་ཏེ་དཔེར། །སེམས་དམྱལ་མཐོ་
16-2-174b


རིས་འཇིག་རྟེན་དུ། །མཚོན་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཐུན་མོང་གི་ལས་ཡིན་མིན་གཉིས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པ་ནི། སེམས་ཙམ་གྱི་གཞུང་དུ་ཡང་བཤད་པས་སེམས་ཙམ་གྱི་ལུགས་ལའང་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་མེད་པ་
མིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ་ལས་ལས་སྐྱེས་པར་གསུངས་ཤིང༌། སེམས་སྤངས་ནས་ནི་ལས་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་སེམས་དང་བཅས་པ་ཁོ་ནས་ལས་གསོག་པའི་ཕྱིར་ན་ལས་ཀྱང་སེམས་ལ་བརྟེན་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་ས་བཅུ་པར་བྱེད་པ་
པོ་དང་ཚོར་བ་པོ་མེད་པ་ཞེས་གསུངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཙམ་གྱི་སྒྲས་བྱེད་པ་པོ་གཞན་འགོག་པར་བསྟན་ལ། ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སེམས་གཅིག་ལ་བརྟེན་པར་གསུངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཙམ་གྱི་སྒྲས་སེམས་གཙོ་བོར་གྱུར་པར་
བསྟན་ཏེ། བཤད་པ་སྔ་མ་དགག་ཕྱོགས་དང་ཕྱི་མ་སྒྲུབ་ཕྱོགས་ནས་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་རབ་ཏུ་འཇུག་པ་ལ་སེམས་ཉིད་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་ཡིན་གྱི། སེམས་ལས་གཞན་པ་ནི་གཙོ་བོའི་རྒྱུ་མིན་པས། མདོ་ལས་སེམས་ཙམ་ཞིག་གཙོ་བོར་བཞག་
གི་གཟུགས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་གཟུགས་ཡོད་པར་འདོད་མོད་ཀྱི་སྟེ་ཀྱང་གཟུགས་དེ་ལ་ནི་སེམས་བཞིན་དུ་འགྲོ་བའི་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་སེམས་ལས་གཞན་པའི་བྱེད་པ་པོར་ཟློག་པ་སྟེ་བཀག་གི། ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་
ནི་བཀག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ན་གྲངས་ཅན་སོགས་ཁ་ཅིག་ནི་གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པ་པོ་དང༌། སངས་རྒྱས་པ་ཁ་ཅིག་གིས་ནི་སེམས་བྱེད་པ་པོར་འདོད་ལ། གཟུགས་བྱེད་པ་པོ་མིན་པ་ལ་ནི་རྩོད་པ་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་གཙོ་བོ་ལ་སོགས་
16-2-175a


པ་གཞན་གྱིས་བྱེད་པ་པོར་དོགས་པ་སྟེ་བརྟགས་པར་བྱས་པ། བྱེད་པ་པོ་དེའི་མཚན་ཉིད་མེད་པ་གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པ་ཁོ་ན་བསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཐ་སྙད་དུ་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་དུ་ནུས་པར་མཐོང་བས། སེམས་ཙམ་ཞིག་བྱེད་པ་
པོར་བརྗོད་པ་ན་གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པ་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པ་བསལ་ནས། གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པ་ཡུལ་བཏོན་པའི་རྩོད་པའི་གནས་ཀྱི་ཡུལ་གནོན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་རིགས་ཏེ། ཡུལ་གཅིག་ལ་དབང་བྱེད་པར་འདོད་པའི་རྒྱལ་པོ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་འགྲན་ཟླ་གཅིག་
བཏོན་ནས། བཏོན་པ་རང་གི་ཡུལ་འཐོབ་ཅིང་གཉིས་ཀ་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བོ་ཕལ་པ་ལ་གནོད་པ་མེད་པ་ལྟར་དེ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་གཉིས་ཀ་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་ཕྱིར། གཟུགས་ལ་གནོད་པ་མེད་པས་གཟུགས་ཡོད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་
བར་ངེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་ཕྱིར་དེ་ལྟར་སྔར་ཇི་སྐད་བསྟན་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་དེ་ཉིད་དེ་རྣམ་གཞག་ལ་གནས་པ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་ཏེ་ཕུང་པོ་ལྔ་ཆར་ཡོད་ལ། དེ་ཁོ་
ན་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་འཆར་བར་འདོད་པ་ན་རྣལ་འབྱོར་པ་མཉམ་པར་གཞག་པ་ལ་དེའི་ངོར་ཕུང་པོ་དེ་ལྔ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་མེད་པར་འདོད་ན་ནི་སེམས་ཡོད་པར་
མ་འཛིན་ཅིག །ནང་གི་སེམས་ཡོད་པར་འདོད་པ་ཉིད་ཡིན་ནའང་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་མེད་པར་མ་འཛིན་ཅིག །གང་གི་ཚེ་བཏགས་དོན་འཚོལ་བའི་འཐད་པས་དཔྱད་པ་ན་ཕྱིའི་གཟུགས་མེད་པར་རྟོག་ན་ནི་དེའི་ཚེ་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀའི་ཡོད་པ་འཐད་པས་
16-2-175b


ལས་འགྲུབ་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ནང་གི་སེམས་མེད་པར་ཡང་རྟོགས་པར་བྱ་དགོས་ལ། ཡང་གང་གི་ཚེ་སེམས་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་རྟོག་ན་ནི་དེའི་ཚེ་གཟུགས་ཀྱང་རྟོགས་པར་བྱ་དགོས་ཏེ་གཉིས་ཀ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་སེམས་ཙམ་
པས་གཟུགས་དང་སེམས་གཉིས་ལ་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་འདོད་པར་བཤད་པའི་གཟུགས་མེད་པ་ནི་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་མེད་པ་ཡིན་ཏེ། ཕྱི་གཟུང་མེད་པར་རང་གི་ས་བོན་ལས། །སྔོ་སོགས་སྣང་ཉིད་འབྱུང་བར། ཞེས་གསུངས་ཤིང་དེའི་འགྲེལ་པ་ལས་
ཀྱང༌། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་མེད་པར་ཞེས་གཟུགས་མེད་པའི་དགག་བྱ་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཁྱད་པར་སྨོས་ཤིང༌། ཡང་འགྲེལ་པ་ལས། ཙམ་གྱི་སྒྲས་ཤེས་བྱ་འགོག་པར་མི་ནུས་པར་བརྗོད་ནས་རྣམ་པ་གཞན་དུ་བཤད་པ་ལས་ཀྱང་
ཕྱི་རོལ་འགོག་པ་མི་སྲིད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ་ཞེས་གཟུགས་འགོག་པ་མདོའི་དོན་མིན་པར་གསུངས་པའི་གཟུགས་འགོག་པ་ཕྱི་རོལ་འགོག་པ་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པར་ཚིག་ཟིན་ཙམ་ལ་བྱེད་ན་ཙམ་གྱི་སྒྲས་ཤེས་བྱ་འགོག་མི་
ནུས་པ་བརྗོད་ནས། ཞེས་གསུངས་པས་སེམས་ཙམ་པས་ཙམ་གྱི་སྒྲས་སེམས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་བཀག་པར་འདོད་དོ་ཞེས་ཀྱང་བརྗོད་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཙམ་པས་གཟུགས་ཅན་ཁས་མི་ལེན་ན་སེམས་ཙམ་པས་ཀུན་གཞི་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་སྟོན་
པ་ན། ཐེག་བསྡུས་ལས། ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་སྦྲེལ་ཟིན་པ་རྣམས་ཀྱི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་འཛིན་པར་བྱེད་པ་ཡང་དེ་ལས་གཞན་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་པར་མི་འཐད་དེ་ཞེས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་མིང་དང་གཟུགས་
16-2-176a


གདུང་ཁྱིམ་ལྟར་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཇུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད་ན་མི་རུང་ངོ༌། །ཞེས་གསུངས་པ་རྣམས་འགལ་བ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ་གཟུགས་ཅན་གྱི་
ཆོས་ཁས་བླངས་ན་ཕྱི་རོལ་ཁས་ལེན་དགོས་པར་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་གཟུགས་སྐྱེ་བ་སོགས་ཁས་ལེན་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་ཁས་ལེན་མི་དགོས་པར་འདོད་པ་ལ་བཟློག་ནས་སྨྲ་བར་མི་བྱ་སྟེ། སེམས་ཙམ་གྱི་ཐུན་
མོང་མ་ཡིན་པའི་རྣམ་གཞག་སྟོན་པ་ན་དེ་ལྟར་བཤད་པ་ཤིན་ཏུ་མང་ངོ༌། །ལུང་ལས་ཀྱང་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དང་ནང་གི་ཤེས་པ་ཡོད་མེད་མཚུངས་པ་དེ་ལྟར་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་
ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཚུལ་གྱི་མདོར་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ལྔ་ཆར་ཡང་མཚུངས་པར་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་སྤངས་ཤིང་སྟེ་བཀག་པ་ཡིན་ཏེ། རབ་འབྱོར་གཟུགས་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་
ངོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་མངོན་པ་ལས་ནི་ལྔ་ཆར་ཡང་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་མཚུངས་པར་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཕ་རོལ་གྱིས་ནི་སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟར་ཕྱི་རོལ་དང་སེམས་གཉིས་དོན་དམ་པར་མེད་
མཉམ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་མཉམ་དུ་ལུང་དང་རིགས་པས་གྲུབ་པའི་བདེན་གཉིས་ཀྱི་རིམ་པ་འདི་དག་བཤིག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་བཤིག་ནས་ཀྱང་སེམས་ཙམ་པ་ཁྱོད་ཀྱི་གཞན་དབང་རྫས་སུ་གྲུབ་པ་ནི་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཅིའི་
16-2-176b


ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་སྔར་གཞན་དབང་རྫས་སུ་གྲུབ་པ་ལན་དུ་མར་བཀག་པ་དེའི་ཕྱིར། ཁྱོད་ཀྱི་ངལ་བ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །བདེན་གཉིས་ཀྱི་རིམ་པ་མི་འཇིག་པ་ལ་དོན་དམ་པར་མེད་ཅིང་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པར་འདོད་དགོས་པ་དེའི་ཕྱིར། སྔར་བཤད་
པ་དེ་ལྟ་བུའི་རིམ་པས་དངོས་པོ་རྣམས་གདོད་མ་ནས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མ་སྐྱེས་ཤིང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དུ་སྐྱེས་པར་རིག་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདིས་ནི་དངོས་པོ་རྣམས་མ་སྐྱེས་པ་དོན་དམ་དང༌། སྐྱེས་པ་ཐ་སྙད་དུ་ཁས་བླང་བར་སྟོན་པས་དགག་
བྱ་ལ་ཁྱད་པར་ངེས་པར་སྦྱར་བར་བྱའོ། །གསུམ་པ་གཉིས། ཕྱི་རོལ་མེད་པའི་སེམས་ཙམ་དུ་གསུངས་པ་དྲང་དོན་དུ་བསྟན་པ། མདོའི་དྲང་ངེས་གྱི་དོན་རྟོགས་པའི་ཐབས་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། དྲང་དོན་དུ་ལུང་གིས་བསྟན་པ། རིགས་པས་
བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། དངོས་ཀྱི་དོན་དང༌། དེ་འདྲ་བའི་མདོ་གཞན་ཡང་དྲང་དོན་དུ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་ཡང་ས་བཅུ་པའི་མདོའི་དོན་དེ་ལྟར་བཤད་མོད་ཀྱི། དེ་ལྟ་ན་ཡང་ལུང་གཞན་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་ལས། ཕྱི་རོལ་སྣང་བ་ཡོད་
མེད་དེ། །སེམས་ནི་སྣ་ཚོགས་རྣམས་སུ་སྣང༌། །ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་གནས་འདྲ་བ། །སེམས་ཙམ་དུ་ནི་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་ལུས་ནི་མིག་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་མཆེད་གཟུགས་ཅན་རྣམས་སོ། །ལོངས་སྤྱོད་ནི་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་
ཡུལ་ལྔའོ། །གནས་ནི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ནོ། །སེམས་ལས་ལོགས་ཤིག་ན་ཕྱི་རོལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཙམ་ཞིག་ཁོ་ན་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དང་གནས་སུ་སྣང་བ་སྐྱེ་བ་ན་ཡུལ་གྱི་དངོས་པོར་གནས་པ་ལུས་རང་
16-2-177a


ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལས་ཐ་དད་པར་ཕྱི་རོལ་ལྟ་བུར་མངོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཁམས་གསུམ་པོ་ནི་སེམས་ཙམ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། མདོ་འདི་ཡང་དགོངས་པ་ཅན་ཉིད་དུ་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། མདོ་སྡེ་
གང་ལས་ཕྱི་རོལ་སྣང་ཡོད་མིན། །སེམས་ནི་སྣ་ཚོགས་སྣང་ངོ་ཞེས་གསུངས་པ། །དེའི་དགོངས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། གང་དག་གཟུགས་ལ་ཤིན་ཏུ་ཆགས་པའི་རྐྱེན་ཅན་གྱི་རྫས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། ཁོང་ཁྲོ་བ་དང་ང་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་ཀྱིས་འཇུག་
པ་རང་དབང་མེད་པར་བྱས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པས་དེ་དག་སྡིག་པ་ཆེན་པོ་དང་སྦྱོར་ལ་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་པ་ལས་ཉམས་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ལ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་ཅན་གྱི་ཉོན་
མོངས་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར། ཆགས་པ་ཅན་དག་ལ་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་ལ་ཆགས་པ་འཇོམས་པའི་ཀེང་རུས་ལྟར། དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་མ་ཡིན་ཡང་དེ་ལྟ་བུ་ཉིད་དུ་སེམས་ཙམ་ཉིད་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཡང་ལུང་འདི་དྲང་
བའི་དོན་ཉིད་ཡིན་གྱི་ངེས་དོན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལྟར་གང་ལས་ངེས་ཤེ་ན། ཕྱི་རོལ་མེད་པར་སེམས་ཙམ་མོ་ཞེས་གསུངས་པ་འདི་ནི། སྟོན་པས་དྲང་དོན་ཉིད་དུ་གསུངས་པས་ལུང་ལས་དྲང་དོན་དུ་འགྲུབ་ལ། མདོ་འདི་ནི་དྲང་དོན་ཉིད་དུ་
རིགས་པས་ཀྱང་འཐད་པ་སྟེ་འགྲུབ་བོ། །དེ་ལྟར། ཕྱི་རོལ་སྣང་བ་ཡོད་མེད་དེ། །ཞེས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཙམ་དུ་བསྟན་པའི་ཙམ་གྱི་སྒྲས་ནི་ས་བཅུ་པའི་མདོ་ལས་བཤད་པ་ལྟར་ཕྱི་རོལ་མི་འགོག་བྱེད་པ་པོ་གཞན་འགོག་ཅེས་སློབ་དཔོན་འདིས་
16-2-177b


མི་འཆད་ཀྱི། དེ་ལ་ནི་ཙམ་གྱི་སྒྲས་ཕྱི་རོལ་འགོག་ཀྱང་མདོ་དེ་དྲང་དོན་ནོ་ཞེས་འགྲེལ་ལོ། །སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ལེགས་ལྡན་གྱིས་ནི་མདོ་དེས་ཀྱང་སེམས་ལུས་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་དང་གནས་དང་འདྲ་བ་སྟེ་དེའི་རྣམ་པ་གྲིབ་མ་ལྟ་བུས་ཁ་བསྒྱུར་བར་སྐྱེ་བ་ལ་
འཆད་ཅིང་ཕྱི་རོལ་ཡོད་མིན་གྱིས་ཀྱང་བློས་རྣམ་མེད་དུ་མཐོང་བ་འགོག་པར་བཞེད་པས་ཙམ་གྱི་སྒྲས་ཕྱི་རོལ་འགོག་པ་མིན་པར་འཆད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། ཕྱི་རོལ་སྣང་བ་ཡོད་མེད་དེ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ཕྱི་རོལ་མེད་པར་སེམས་ཙམ་ཞིག་
ཡོད་པར་བསྟན་པ་དྲང་དོན་ཡིན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། སྔར་བཤད་པ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་མདོ་སྡེ་སེམས་ཙམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་དོན་དུ་ཁས་བླངས་པ་ལས། གཞན་ཡང་ནི་དྲང་དོན་ཉིད་དུ་འཆད་འགྱུར་གྱི་ལུང་འདིས་གསལ་བར་བྱེད་དོ། །རྣམ་
པ་དེ་ལྟ་བུའི་མདོ་སྡེ་དེ་ཡང་གང་ཡིན་ཞེ་ན། དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་ལས་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་བསྟན་པ་ལས། ཀུན་བཏགས་པ་མེད་པ་དང༌། གཞན་གྱི་དབང་ཡོད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ། ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཟབ་ཅིང་ཕྲ། །ས་བོན་ཐམས་ཅད་ཆུ་ཡི་རྒྱུན་
ལྟར་འབབ། །བདག་ཏུ་རྟོག་པར་གྱུར་ན་མི་རུང་ཞེས། །བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ངས་ནི་དེ་མ་བསྟན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྟེ། ཞེས་འགྲེལ་པར་གསུངས་སོ། །དེ་ལ་མདོ་དེར་ཀུན་བཏགས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པ་དང༌། གཞན་དབང་རང་གི་མཚན་ཉིད་
ཀྱིས་ཡོད་པའི་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཕྱེའོ། །བདག་གཉིས་སུ་ཀུན་བཏགས་པ་ལྟ་བུ་དང༌། ཆོས་རྣམས་ལ་ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་དུ་བཏགས་པ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ནི། དེའི་ལུགས་ཀྱིས་ཤེས་བྱ་ལ་མི་སྲིད་ཀྱང་ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་དུ་བཏགས་
16-2-178a


པའི་ཀུན་བཏགས་དུ་མ་ཞིག་ནི་གཞི་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །མདོ་དེར་གཞན་དབང་དང་ཡོངས་གྲུབ་གཉིས་ཀ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་གསུངས་ཀྱང༌། འགྲེལ་པར་གཞན་དབང་ཙམ་ལས་མ་གསུངས་པ་ནི་དབུ་
སེམས་བདེན་པར་ཡོད་མེད་རྩོད་པའི་གཞིའི་གཙོ་བོ་ནི་གཞན་དབང་ཡིན་ཏེ་ཀུན་བཏགས་འདོགས་པའི་གཞི་ཡང་གཞན་དབང་ཡིན་ལ། ཡོངས་གྲུབ་ཀྱང་གཞན་དབང་ལ་བརྟེན་ནས་གཞག་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཕྱེ་བ་ཡང་ལུགས་
འདིས་དྲང་དོན་དུ་འཆད་དོ། །ཡང་མདོ་དེར་ལེན་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་ཚོགས་བརྒྱད་དུ་གསུངས་པའི་འཇུག་ཤེས་དྲུག་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་གསུངས་པ་ཡང་འདིར་དྲང་དོན་དུ་འཆད་དེ། 
ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་མེད་ན་ནི་ཉོན་ཡིད་ཀྱང་གཞག་ཏུ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ལ་སོགས་པའི་སྒྲས་བསྡུས་པ་ལ་མདོ་དེར་ཕྱི་རོལ་བཀག་པ་དང༌། མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་བཤད་པ་གཉིས་ཏེ། འདིར་དྲང་དོན་དུ་འགྲེལ་དགོས་པ་བཞི་ཡོད་
དོ། །འདི་རྣམས་ལ་གོ་བ་མཐའ་ཆོད་པར་མ་ཆགས་ན་སྤྱིར་དབུ་སེམས་དང་ཁྱད་པར་དུ་ལུགས་འདིའི་གནད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རྣམས་མི་ཤེས་པར་མཐོང་ནས་དྲང་ངེས་རྣམ་པར་འབྱེད་པར་ཞིབ་ཏུ་བཤད་དོ། །དགོངས་འགྲེལ་ལས་
ཚིག་གང་གིས་ཕྱི་རོལ་མེད་པར་བསྟན་པ་ནི། ཐེག་བསྡུས་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྤྱོད་ཡུལ་གྱི་གཟུགས་བརྙན་དེ་ཅི་སེམས་དེ་ལས་ཐ་དད་པ་ཞེས་བགྱིའམ་ཐ་དད་པ་མ་ལགས་པ་ཞེས་བགྱི། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་
16-2-178b


བཀའ་སྩལ་བ། བྱམས་པ་ཐ་དད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་དམིགས་པ་རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་གྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བ་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་ངས་བཤད་དོ། །ཞེས་སོགས་དྲངས་པ་རྣམས་ཡིན་ནོ། །ལུགས་འདིས་ནི་སྔར་བཤད་
པའི་དོན་ཚན་བཞི་ག་དྲང་དོན་དུ་འགྲེལ་གྱི། དེ་དག་གི་གསེབ་ནས་ཁ་ཅིག་དྲང་དོན་དང༌། ཁ་ཅིག་ངེས་དོན་དུ་འགྲེལ་བ་ལྟར་ནི་མི་མཛད་དོ། །འདི་ལ་ཡང་མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་བཤད་པ་ནི་འཕགས་པ་ཉིད་ཀྱིས་མདོ་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ལས་
མཐར་ཐུག་ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་བསྒྲུབ་པ་ལས་གོ་ནུས་པར་དགོངས་ནས་འཇུག་འགྲེལ་དུ་མ་སྨོས་སོ། །ལྷག་མ་གསུམ་གྱི་ཕྱི་རོལ་མེད་པར་སེམས་ཙམ་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་བསྟན་པ་དྲང་དོན་དུ་ལུང་གིས་གསལ་བར་བྱེད་པ་ནི། ལང་ཀར་གཤེགས་
པ་ལས། ཇི་ལྟར་ནད་པ་ནད་པ་ལ། །སྨན་པ་སྨན་རྣམས་གཏོང་བ་ལྟར། །སངས་རྒྱས་དེ་བཞིན་སེམས་ཅན་ལ། །སེམས་ཙམ་དུ་ཡང་རབ་ཏུ་གསུངས། །ཞེས་པ་འདི་ཡིན་ཏེ་ནད་པ་སོ་སོ་ལ་སྨན་སྟེར་བ་ནི་སྨན་པའི་རང་དབང་གིས་མ་ཡིན་གྱི། ནད་པའི་
ནད་ཀྱི་ཚུལ་དང་བསྟུན་དགོས་པ་བཞིན་དུ་སེམས་ཙམ་དུ་གསུངས་པ་ཡང་སྟོན་པའི་རང་ལུགས་ཀྱི་དབང་གིས་མིན་གྱི། གདུལ་བྱའི་བསམ་པའི་དབང་གིས་ཡིན་པར་གསུངས་པས་ལུང་སྔ་མ་དྲང་དོན་དུ་ཤེས་སོ། །ཇི་ལྟར་ནད་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱི་མཇུག་
ཏུ་འགྲེལ་པ་ལས། དེ་བཞིན་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་མདོ་བརྗོད་པ་ལས་ཞེས་པ་ནས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་ཏེ། ཞེས་པའི་བར་ལང་གཤེགས་ལས་གསུངས་པ་རྣམས་དྲངས་པ་ནི་རྣམ་རིག་པས་ཀུན་གཞི་ངེས་པ་
16-2-179a


དོན་དུ་ཁས་བླངས་པ་དྲང་དོན་དུ་སྟོན་པའི་ལུང་ངོ༌། །འདིར་འགྲེལ་བཤད་ལས་དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པས་རྟག་བརྟན་གྱི་སྙིང་པོ་གསུངས་པ་དྲང་དོན་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཙམ་དུ་གསུངས་པ་ཡང་དྲང་དོན་དུ་སྟོན་པ་ཡིན་ཟེར་བ་ནི་ལོག་པར་སྨྲ་
བ་ཡིན་ཏེ། འགྲེལ་པ་ལས་སེམས་ཙམ་དུ་གསུངས་པ་དྲང་དོན་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཞེས་པའི་དོན་དུ་གསལ་བར་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ཇི་ལྟར་ནད་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་སེམས་ཙམ་དུ་སྨྲ་བ་དྲང་དོན་དུ་བཤད་པ་བཞིན་དུ་རྟག་བརྟན་གྱི་སྙིང་པོ་དྲང་དོན་དུ་
གསུངས་པས་ཀྱང་དགོངས་འགྲེལ་སོགས་ལས་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་གསུངས་པ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་མིན་པར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ནི་ཐོག་མར་སྙིང་པོ་བསྟན་པ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་མིན་པར་ཤེས་དགོས་པས། ལང་གཤེགས་ལས། མདོ་སྡེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པ་བཞིན་བསྟན་པ་དོན་འཁྲུལ་
བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཁོ་ནའི་གཏམ་མིན་ནོ། །དཔེར་ན་སྨིག་རྒྱུ་ནི་ཆུར་མེད་པས་ཆུར་ཞེན་པའི་རི་དྭགས་སླུ་བ་བཞིན་དུ་བསྟན་པའི་ཆོས་ཀྱང་བྱིས་པ་མགུ་བར་བྱེད་ཀྱི། འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྣམ་པར་དགོད་པའི་གཏམ་ནི་མིན་ནོ། །དེས་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་དོན་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བར་བྱའི་བརྗོད་པ་ལ་
ཆགས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང༌། བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་མདོ་སྡེ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་གསུངས་པ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་འོད་གསལ་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རྣམ་པར་དག་པ་མཚན་སོ་གཉིས་དང་ལྡན་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ལུས་ཀྱི་ནང་ན་ཡོད་པར་བརྗོད་དེ། ནོར་
བུ་རིན་པོ་ཆེ་གོས་དྲི་མ་ཅན་གྱིས་དཀྲིས་པ་བཞིན་དུ་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱི་གོས་ཀྱིས་དཀྲིས་ཤིང་དྲི་མ་ཅན་དུ་གྱུར་པ་རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་ཏུ་བརྗོད་ན་སྙིང་པོར་སྨྲ་བ་འདི་མུ་སྟེགས་ཀྱི་བདག་སྨྲ་བ་དང་ཇི་ལྟར་མི་འདྲ་བ་ལགས་ཞེས་ཞུས་སོ། །དེའི་ལན་དུ་དེ་ལྟར་བསྟན་པ་
16-2-179b


དེ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་མིན་པས་མུ་སྟེགས་ཀྱི་བདག་དང་མི་འདྲ་ཞེས་འཆད་པ་ན། གང་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པའི་དགོངས་གཞི་ནི་སྟོང་ཉིད་དང་མཚན་མེད་དང་སྨོན་མེད་ནི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པའོ། །དེ་ལ་དགོངས་ནས་གསུངས་པའི་དགོས་པ་ནི་བྱིས་
པ་རྣམས་བདག་མེད་པས་འཇིགས་པ་སྤང་བ་དང༌། མུ་སྟེགས་བྱེད་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་དང༌། སྔོན་དེའི་ལྟ་བ་ལ་གོམས་པར་བྱས་པ་རྣམས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་རིམ་གྱིས་དྲང་བའི་ཕྱིར་དུ་རྟག་བརྟན་ཐེར་ཟུག་གི་སྙིང་པོ་ཡོད་པར་
བསྟན་པས་འདི་ལ་ད་ལྟར་དང་མ་འོངས་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱིས་བདག་ཏུ་ཞེན་པར་མི་བྱ་བར་གསུངས་ཏེ་སྒྲ་ཟིན་ལྟར་གཟུང་ན་མུ་སྟེགས་ཀྱི་བདག་ལ་ཞེན་པ་དང་འདྲ་བས་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པར་ཞེན་པར་མི་བྱ་བའི་དོན་ནོ། །སྒྲ་ཇི་བཞིན་པ་དངོས་ལ་གནོད་བྱེད་
ནི་སྒྲས་ཟིན་བཞིན་ཁས་ལེན་ན་མུ་སྟེགས་ཀྱི་བདག་དང་ཁྱད་པར་མེད་པར་འགྱུར་བའོ། །འདི་དག་གི་དོན་རྒྱས་པར་གཞན་དུ་བཤད་ཟིན་པས་འདིར་མ་སྤྲོས་སོ། །འགྲེལ་པར་ཡང་དེ་ཉིད་ལས། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མི་སྐྱེ་བ་དང་མི་གཉིས་པ་དང་
རང་བཞིན་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མདོ་སྡེའི་ནང་དུ་ཆུད་པ་འདི་ཞེས་བསྟན་ཏོ་ཞེས་དྲངས་པའི་འོག་ཏུ། དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་མདོ་སྡེ་རྣམ་པར་ཤེས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་པའི་དོན་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པ་ཐམས་ཅད་
དྲང་བའི་དོན་ཉིད་ཡིན་པར་ལུང་འདིས་མངོན་པར་གསལ་བར་བྱས་ནས་ཞེས་གསུངས་སོ། །རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་མདོ་སྡེ་ནི་དྲངས་མ་ཐག་པའི་ལང་གཤེགས་ཀྱི་ལུང་ཚན་པ་གཉིས་མིན་ཏེ། དེ་གཉིས་ཀ་རྣམ་རིག་པས་ངེས་དོན་དུ་ཁས་མ་བླངས་པའི་ཕྱིར་
16-2-180a


དང༌། སྔར་འགྲེལ་པར་དགོངས་འགྲེལ་ལ་གསལ་པོར་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལུང་འདིས་ཞེས་པ་འགྲེལ་བཤད་ལས་ས་བཅུ་པའི་མདོའི་རྟེན་འབྲེལ་ལ་རྟོག་པའི་སྐབས་སུ་བྱེད་པ་པོ་བཀག་པ་ལ་འཆད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་རིགས་
ཏེ། བྱེད་པ་པོ་གཞན་བཀག་པ་ནི་ས་བཅུ་པ་ལས་སེམས་ཙམ་མོ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཙམ་གྱི་སྒྲས་ཕྱི་རོལ་མི་འགོག་པའི་ཤེས་བྱེད་དུ་གསུངས་ཀྱི། ཕྱི་རོལ་བཀག་པ་དྲང་དོན་དུ་སྟོན་པའི་ཤེས་བྱེད་མིན་ནོ། །དེས་ན་རྩ་བར་དྲང་དོན་ཉིད་དུ་ལུང་འདིས་
གསལ་བར་བྱེད་ཅེས་པའི་ལུང་ལ་གསུམ་ལས་ཕྱི་རོལ་བཀག་པའི་སེམས་ཙམ་དྲང་དོན་དུ་སྟོན་པ་ནི་ཇི་ལྟར་ནད་པ་ཞེས་པ་བཞིའོ། །ཀུན་གཞི་དྲང་དོན་དུ་སྟོན་པ་ནི་རྟག་བརྟན་གྱི་སྙིང་པོ་དྲང་དོན་དུ་སྟོན་པའི་ལུང་ངོ༌། །རྟག་བརྟན་གྱི་སྙིང་པོ་ཡོད་
པར་བསྟན་པ་དྲང་དོན་ཡིན་པས་ཀུན་གཞི་དྲང་དོན་དུ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་ཅེ་ན། རྒྱན་སྟུག་པོ་བཀོད་པ་ལས། ས་རྣམས་སྣ་ཚོགས་ཀུན་གཞི་སྟེ། །བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་དགེ་བའང་དེ། །སྙིང་པོ་དེ་ལ་ཀུན་གཞིའི་སྒྲས། །དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་
སྟོན་པར་མཛད། །སྙིང་པོ་ཀུན་གཞིར་བསྒྲགས་པ་ཡང༌། །བློ་ཞན་རྣམས་ཀྱིས་མི་ཤེས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་ལང་གཤེགས་ལས་ཀྱང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པར་བསྒྲགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་བདུན་དང་བཅས་
པ་ཞེས་དེ་གཉིས་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་ལན་དུ་མར་གསུངས་སོ་དེ་ཡང་དེ་གཉིས་གཅིག་རྟག་ལ་གཅིག་མི་རྟག་པར་བཤད་པས་སྒྲས་ཟིན་གྱི་དོན་གཉིས་གཅིག་ཏུ་བསྟན་པ་མིན་ཡང་གང་ལ་བསམས་ནས་སྙིང་པོ་བསྟན་པའི་དོན་
16-2-180b


དེ་ཉིད་ལ་དགོངས་ནས་ཀུན་གཞི་བསྟན་པས་དགོངས་པའི་དོན་ལ་ལྟོས་ཏེ་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཡིན་པས་དོན་གཅིག་གོ། དེ་ལྟར་ན་སྔ་མ་དྲང་དོན་དུ་བསྟན་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཕྱི་མ་ཡང་དྲང་དོན་དུ་འགྲུབ་བོ། །འགྲེལ་པ་ལས། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་
བཞིན་གྱི་རྗེས་སུ་ཞུགས་པའི་ཕྱིར་སྟོང་པ་ཉིད་ཁོ་ན་ཀུན་གཞི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་སྒྲས་བསྟན་པར་རིག་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། འདི་དང་རྟག་བརྟན་སོགས་ཀྱི་སྙིང་པོ་དྲང་དོན་དུ་བསྟན་པ་གཉིས་ལེགས་པར་བསྒྲིགས་ནས་ལུང་དེས་
ཀུན་གཞི་དྲང་དོན་དུ་བསྟན་པ་རྟོགས་དགོས་པར་ཡོད་དོ། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང་ཞེས་པ་ནས་ཆུད་པ་འདི་ཞེས་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ་མདོ་ཉིད་ལས། འདི་ནི་མདོ་སྡེ་གང་དུ་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་དག་ཏུ་དོན་འདི་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱའོ། །
ཞེས་གསུངས་པ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་དང་པོ་གཉིས་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཕྱེ་བ་དྲང་དོན་དུ་སྟོན་པའི་ལུང་ངོ༌། །གཉིས་པ་ནི། ད་ནི་རིགས་པས་སེམས་ཙམ་གསུངས་པ་དྲང་དོན་དུ་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཤད་པ། དེ་ལ་
བསོད་ནམས་བསགས་པ་རྣམས་ཆོས་ཉིད་ལ་བདེ་བླག་ཏུ་འཇུག་པའི་ཐབས་སུ་ཇི་ལྟར་ཐོག་མར་སྦྱིན་སོགས་ཀྱི་གཏམ་སྦྱོར་བར་མཛད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཟབ་མོའི་དོན་རྫོགས་པ་ཐོག་མ་ནས་རྟོགས་པར་མི་ནུས་པའི་གདུལ་བྱ་རྣམས་སངས་
རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་རིམ་གྱིས་རང་བཞིན་མེད་པ་རྟོགས་པ་ལ་འཛུད་པར་མཛད་དོ། །དེ་འདྲ་བ་ལ་སྔོན་དུ་ཤེས་བྱ་ཕྱི་རོལ་མེད་པ་བསྟན་ན། དེའི་འོག་ཏུ་ཤེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་གསལ་བ་ནི། བདེ་བླག་ཏུ་རྙེད་ཅེས་སངས་རྒྱས་
16-2-181a


རྣམས་ཀྱིས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཤེས་བྱ་མེད་པ་སྟེ་ཐོག་མར་ཕྱི་རོལ་བཀག་པ་ཡང་བདག་མེད་རྫོགས་པར་རྟོགས་པའི་ཐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་དང་པོར་ཤེས་བྱ་ཕྱི་རོལ་དགག་པར་མཛད་པ་
ཁོ་ན་གསུངས་པ་ཡིན་ཏེ་ཤེས་བྱ་མེད་ན་སྟེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་བདག་མེད་པ་རིག་པ་རྣམས་ཤེས་པ་བཀག་པ་སྟེ་དེའི་བདག་མེད་པ་བདེ་བླག་ཏུ་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་རོལ་རང་བཞིན་མེད་པར་རིག་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ཤེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པར་རེས་
འགའ་རང་ཁོ་ནས་རྟོགས་ལ། རེས་འགའ་ནི་གཞན་གྱིས་ཅུང་ཟད་བསྟན་པ་ཙམ་གྱིས་རྟོགས་སོ། །ཕྱི་རོལ་མེད་པ་དང་ཤེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་དྲང་དོན་ཡིན་པར་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་འགྲེལ་ལས་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། འདི་དག་ཐམས་
ཅད་སེམས་ཙམ་ཞེས། །ཐུབ་པ་ཡིས་ནི་གང་གསུངས་པ། །བྱིས་རྣམས་སྐྲག་པ་སྤང་དོན་ཏེ། །དེ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། འཕགས་པ་ལྷས་ཀྱང་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་ཀུན་ལས་བཏུས་ལས་གསལ་བར་གསུངས་སོ། །གཉིས་
པ་ནི། ཤེས་རབ་ཅན་དག་གིས་དེ་ཉིད་རྫོགས་པར་དངོས་སུ་མི་སྟོན་པའི་དྲང་དོན་གྱི་མདོ་གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བསྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་བཤད་པ། སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟར་ལུང་གི་དྲང་ངེས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཏེ་རྣམ་གཞག་ཤེས་པར་བྱས་ཏེ། མདོ་སྡེ་གང་
དག་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་མ་ཡིན་པ་བཤད་པའི་དོན་ཅན་ཏེ་བརྗོད་བྱ་ཅན། སྐྱེ་བ་མེད་པ་ལ་སོགས་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་རྟེན་འབྱུང་དངོས་སུ་གསལ་བར་མི་བྱེད་པའི་དྲང་དོན་གསུངས་པའང་དྲང་དོན་དུ་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་དྲང་བར་བྱ་ཞིང་
16-2-181b


སྟེ། ཇི་ལྟར་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པ་རྟོགས་པ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་དེ་ལྟར་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པར་བསྟོད་པ་ལས། འབྱུང་རྣམས་མིག་གཟུང་མ་ཡིན་ན། །དེ་འབྱུང་མིག་གཟུང་ཇི་ལྟར་ཞེས། །གཟུགས་ལ་དེ་སྐད་གསུངས་
པ་ན། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཟུགས་ཀྱི་འཛིན་པ་བཟློག །ཅེས་གསུངས་ལ། མདོ་ལས་ཀྱང༌། མི་རྟག་དོན་ནི་མེད་དོན་ཞེས་གསུངས་སོ། །ལུང་སྔ་མ་ཤེས་བྱེད་དུ་འགྲོ་ཚུལ་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་མངོན་པར། འབྱུང་བ་བཞི་མིག་གི་ཡུལ་མིན་
པའི་རེག་བྱ་དང༌། དེ་ལས་བྱུང་བའི་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་མིག་གི་གཟུང་བྱར་གསུངས་ལ། དེ་གཉིས་ཀ་ཁས་བླང་དགོས་པ་ལ་དེ་དག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྟོན་པ་ན་དེ་རྣམས་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་ན་འབྱུང་བ་མིག་གི་གཟུང་བྱའམ། 
ཡང་ན་ཡུལ་གཟུགས་མིག་གི་གཟུང་བྱ་མིན་པར་ཁས་བླང་དགོས་པར་ཤེས་པ་ན་བཤད་ཚུལ་སྔ་མ་དེ་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྟོན་པ་མིན་པར་ཤེས་ནས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གསར་དུ་རྟོགས་པ་དང༌། བཤད་ཚུལ་སྔ་མ་དེ་ལ་འཇུག་པའི་ཐབས་
སུ་གསུངས་པར་ཤེས་པའོ། །ལུང་གཉིས་པའི་དོན་ནི་སྔ་མ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བ་དང༌། འཇིག་པར་བསྟན་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པའི་དོན་དུ་ཡིན་པར་གོ་བའོ། །མདོ་གང་ལས་གང་ཟག་དང་ཆོས་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་
དོན་ཅན་ཏེ་དངོས་སུ་བརྗོད་པར་བྱེད་པ་ཅན་དེ་ངེས་པའི་དོན་དུ་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །དེ་ལྟར་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། སྟོང་པ་བདེ་བར་གཤེགས་པས་བཤད་པ་ལྟར། །ངེས་དོན་མདོ་སྡེ་དག་གི་བྱེ་བྲག་ཤེས། །གང་ལས་སེམས་
16-2-182a


ཅན་གང་ཟག་སྐྱེས་བུ་བསྟན། །ཆོས་དེ་ཐམས་ཅད་དྲང་བའི་དོན་དུ་ཤེས། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་མདོ་སྡེ་དག་གི་བྱེ་བྲག་ནི་དྲང་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་དང་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་རོ། །གང་ཟག་བསྟན་པ་ནི་མཚོན་པ་ཙམ་སྟེ་བྱེད་པ་པོ་
དང༌། ལས་སུ་བྱ་བ་དང་བྱེད་པ་རྣམས་ཡོད་པར་སྟོན་པའོ། །འདི་ནི་མདོ་སྡེ་ལ་དྲང་ངེས་གཉིས་སུ་འཇོག་ཚུལ་གྱི་ཁུངས་སོ། །ཡང་དེ་ཉིད་ལས། འཇིག་རྟེན་ཁམས་ནི་སྟོང་ཕྲག་ཏུ། །ང་ཡིས་ཆོས་རྣམས་གང་གསུངས་པ། །ཡི་གེ་ཐ་དད་དོན་གཅིག་སྟེ། །
ཡོངས་སུ་བསྒྲག་པར་ནུས་མ་ཡིན། །དངོས་པོ་གཅིག་ནི་བསམ་བྱས་ན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བསྒོམས་འགྱུར་ཏེ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་ཆོས་མང་པོ། །ཇི་སྙེད་རབ་ཏུ་བསྟན་པ་རྣམས། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་བདག་མེད་ཡིན། །མི་གང་དོན་ལ་མཁས་
རྣམས་ཀྱིས། །གནས་འདི་ལ་ནི་བསླབ་བྱས་ན། །སངས་རྒྱས་ཆོས་རྣམས་རྙེད་མི་དཀའ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འཇིག་རྟེན་ཞེས་པའི་རྐང་པ་བཞི་ནི་མདོ་སྡེ་ཇི་སྙེད་ཅིག་གསུངས་པ་ལ་དོན་དམ་པ་དངོས་སུ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ནི་དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་དངོས་སུ་གཞོལ་ལ། དེ་ལྟར་མི་སྟོན་པའི་དྲང་དོན་རྣམས་ཀྱང་བརྒྱུད་ནས་
དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་གཞོལ་བས། དོན་དམ་ལ་གཞོལ་བར་དོན་གཅིག་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ན་མདོ་སྡེ་ཡོད་ཚད་ལམ་ལ་སློབ་པའི་ལས་དང་པོ་པས་རྩད་གཅད་པར་མི་ནུས་པས་མདོ་སྡེ་གང་ཡིན་པ་གཅིག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་རྩད་གཅད་ཅེས་པ་
ཡིན་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དངོས་སུ་མི་སྟོན་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱུར་བཤད་དགོས་པའི་ཤེས་བྱེད་དུ་དྲངས་པས་ཤེས་སོ། །དངོས་པོ་གཅིག་ནི་ཞེས་པ་གཉིས་ནི་ཆོས་ཅན་གཅིག་གི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལེགས་པར་ཤེས་ནས་བསྒོམས་ན་
16-2-182b


ཆོས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྒོམས་པར་འགྲོ་བས་ཆོས་ཅན་རེ་རེ་ནས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་སོ་སོར་སྒོམ་མི་དགོས་པའི་དོན་ནོ། །དངོས་པོ་གཅིག་བསྒོམས་ན་ཐམས་ཅད་བསྒོམས་པར་འགྱུར་བ་དེ་གང་ཡིན་པ་སྟོན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་ཞེས་པ་
གསུམ་གྱིས་སྟོན་ཏེ། དེ་ལྟར་གསུངས་པ་ནི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཡིན་ཞེས་པས། ཆོས་ཅན་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྤྱོད་ཕྱོགས་རྣམས་ལ་གཅིག་གི་ཆོག་ཟེར་བ་མིན་ནོ། །ཟླ་བ་སྒྲོན་མ་ལས། དྲང་ངེས་སུ་འཇོག་ཚུལ་གསུངས་པ་དེ་བཞིན་དུ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པ་
ལ་སོགས་པའི་མདོ་སྡེ་དག་ལས་རྒྱ་ཆེར་བསྟན་པ་ཡང་རྟོགས་པར་བྱ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདི་རྣམས་མཐའ་ཆོད་པར་དྲང་ངེས་རྣམ་འབྱེད་དུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །ཕྱོགས་ཙམ་ཞིག་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་དགོངས་འགྲེལ་ལས་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་བཤད་པ་
དྲང་དོན་དུ་འགྲེལ་ན། རང་ལུགས་ཀྱིས་དེ་གསུམ་གྱི་འཇོག་ཚུལ་ཇི་ལྟར་ཡིན་སྙམ་པ་ལ་དེའི་ཕྱོགས་ཙམ་སྟོན་པའོ། །དཔེར་ན་སྦྲུལ་ནི་ཐག་པ་བསྡོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལ་ལོག་པར་བཏགས་པ་ཡིན་ཏེ་སྦྲུལ་དེ་ཐག་པ་དེ་ལ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྦྲུལ་དངོས་ལ་ནི་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ་མེད་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་
མ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་རང་བཞིན་གཤིས་ལུགས་ཀྱང་གཞན་དབང་འདུས་བྱས་ལ་ནི་དེར་མེད་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་བཏགས་པ་ཡིན་ཏེ། རྩ་ཤེ་ལས། རང་བཞིན་དག་ནི་བཅོས་མིན་དང༌། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པས་གཤིས་ལུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་
ནི་བྱས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཟུང་བཞིན་པ་སྟེ་མཐོང་བཞིན་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བྱས་པ་ཅན་གཟུགས་བརྙན་དང་འདྲ་བ་ལ་གཤིས་སུ་ཀུན་བཏགས་པའི་རང་བཞིན་དེ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཇི་ལྟ་བ་གཟིགས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལ་ནི་གཤིས་ལུགས་
16-2-183a


དངོས་ཡིན་ཏེ། དེར་ནི་མེད་བཞིན་དུ་ཀུན་ཏུ་མ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དངོས་པོ་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་བྱས་པ་ཅན་ལ་ཡེ་ཤེས་དེས་མ་རེག་པར་རང་བཞིན་འབའ་ཞིག་མངོན་སུམ་དུ་མཛད་པས་དེ་ཉིད་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཕྱིར་སངས་
རྒྱས་ཞེས་བརྗོད་དོ། །མ་རིག་པའི་མཐའ་བཅད་པ་ནི་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ལྟར་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་རྟོགས་པར་བྱས་ནས་མདོའི་དགོངས་པ་བཤད་པར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། བཤད་ཚུལ་དེས་བྱམས་ཞུས་ཀྱི་ལེའུར་མཚན་
ཉིད་གསུམ་བཤད་པའི་དགོངས་པ་ཡང་ཤེས་པར་བྱས་ལ། དགོངས་འགྲེལ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་བཤད་པའི་དགོངས་པ་དྲང་དོན་ཡིན་པ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །སེམས་ཙམ་པས་གདགས་གཞི་གཞན་དབང་ལ་གཟུང་འཛིན་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་གཉིས་སུ་
བཏགས་པ་ཀུན་བཏགས་སུ་བྱེད་པ་ནི་བསམ་པའམ་བརྟག་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། གཟུང་འཛིན་གཉིས་ནི་གཞན་དབང་ཡིན་གྱི་དེ་མིན་པའི་གཞན་དབང་ནི་དངོས་པོར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། བྱམས་ཞུས་ནས་བཤད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གསུམ་དང་དགོངས་འགྲེལ་གྱི་ངོ་བོ་
ཉིད་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་མཐའ་ཆོད་པར་ནི་དྲང་ངེས་རྣམ་འབྱེད་དུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །གསུམ་པ་ནི། དེ་ལ་བདག་དང་གཞན་ལས་སྐྱེ་བའི་ཚིག་གལ་གཉིས་སུ་སྨྲ་བ་གཅེར་བུ་པ་རྣམས་ནི་འཇི་པའི་གོང་བུ་དང་དབྱུ་གུ་དང་འཁོར་ལོ་དང་སྐུད་པ་དང་ཆུ་དང་
རྫ་མཁན་ལ་སོགས་པ་དག་ལས་བུམ་པ་འབྱུང་བ་ན། རྫ་བུམ་འཇི་བའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ཁོ་ན་སྐྱེ་བ་དེའི་ཕྱིར་བདག་ལས་སྐྱེ་ལ། རྫ་མཁན་གྱི་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་དག་རྫ་བུམ་གྱི་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ལས་ཀྱང་
16-2-183b


སྐྱེ་བར་སེམས་སོ། །ཕྱི་རོལ་ལ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ནང་ལ་ཡང་བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་གང་ཟག་དང་བདག་གཅེས་པའི་སྲོག་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྲོག་མ་ཡིན་པ་དང༌། མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་འགྲུབ་པའི་ཆོས་
དང༌། དེ་ལས་བཟློག་པའི་ཆོས་མིན་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་པའི་ཟག་པ་དང་འཆལ་ཁྲིམས་འགོག་པའི་སྡོམ་པ་དང༌། ལ་སོགས་པས་བདེ་བ་དང༌། སྡུག་བསྔལ་བ་དང༌། ཤེས་པ་ལས་སྐྱེས་ཤིང་ཤེས་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་འདུ་བྱ་བའི་ཤུགས་ཏེ། ཚིག་གི་
དོན་དགུའི་རྣམ་གཞག་བྱས་ནས་བྱམས་པ་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་ཡང་སྲོག་གི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་ཁོ་ནས་ད་ལྟར་གྱི་སྐྱེ་བ་འདི་ལེན་པའི་ཕྱིར་བདག་ལས་སྐྱེ་སྟེ། བྱམས་པ་དང་སྲོག་གཉིས་གཞན་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྲོག་ནི་སྐྱེ་བ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་འགྲོ་བ་
དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། ལྷ་ལ་སོགས་པའི་འགྲོ་བར་རྒྱུ་བ་ཡང་གཞན་གྱིས་འདོད་དོ། །ཡང་བྱམས་པ་རང་གི་ཕ་དང་མ་དང༌། ཆོས་དང་ཆོས་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཟག་པ་ལ་སོགས་པ་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ལས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་གཞན་ལས་ཀྱང་སྐྱེའོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་
གཞན་རེ་རེ་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེ་བར་ཁས་མི་ལེན་པས་སྔར་བདག་གཞན་རེ་རེ་བ་ལས་སྐྱེ་བ་བཀག་པ་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་ལ་མི་གནོད་དོ་ཞེ་ན། རེ་རེ་བ་ལས་སྐྱེ་བ་མི་རིགས་པར་མ་ཟད་རང་གཞན་གཉིས་ཀ་ཚོགས་པ་ལས་སྐྱེ་བའང་རིགས་པའི་ངོ་བོ་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་ན་
སྔར་རེ་རེ་བ་ལ་བཤད་ཟིན་པའི་ཉེས་པ་དེ་དག་གཉིས་ཆར་ལས་སྐྱེ་བའི་ཕྱོགས་ལ་ཡང་ཐོག་ཏུ་འབབ་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བྱམས་པ་སྲོག་ལ་ལྟོས་ཏེ་བདག་ལས་སྐྱེ་བར་འདོད་ན་ནི། སྔར་བཤད་པའི་སྐྱེ་བ་དོན་མེད་སོགས་ཀྱིས་དགག་ལ། ཕ་མ་
16-2-184a


སོགས་ལ་ལྟོས་ཏེ་གཞན་སྐྱེ་འདོད་ན་ནི། ཧ་ཅང་ཐལ་བ་སོགས་ཀྱིས་དགག་གོ། གོང་དུ་ཇི་ལྟར་བདག་དང་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་དང༌། དོན་དམ་པར་ཡང་མི་རིགས་སོ་ཞེས་བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ་འདིར་
ཡང་གཉིས་ཀ་ལས་སྐྱེ་བ་མི་སྲིད་དོ་ཞེས་མཇུག་བསྡུ་བའི་ཕྱིར་བཤད་པ། བདག་གཞན་གཉིས་ཀ་ལས་སྐྱེ་བ་འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ལས་ཀྱང་ཡོད་པ་མིན་ལ། དེ་ཉིད་དོན་དམ་དུ་ཡང་འདོད་པ་མིན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་བདག་གཞན་རེ་རེ་ལས་ནི་སྐྱེ་བ་འགྲུབ་པ་ཡོད་པ་
མ་ཡིན་པས་གཉིས་ཀ་ལས་སྐྱེ་བ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི། འདིར་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བྱུང་བར་སྨྲ་བ་རྒྱང་ཕན་པ་ནི། གལ་ཏེ་སྐྱེ་བ་རྒྱུ་ལས་ཡིན་ན་འབྲས་བུ་ལ་ལྟོས་ཏེ་བདག་དང་གཞན་དང་གཉིས་ཀར་གྱུར་པ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེ་བས་སྐྱོན་དེ་དག་ཏུ་
འགྱུར་ན་བདག་གིས་ནི་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་བར་ཁས་མ་བླངས་པས་ཕྱོགས་གསུམ་ག་ལ་བཤད་པའི་ཉེས་པ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་པདྨའི་ཆུ་བ་དང་དེའི་འདབ་མ་རྣམས་ཀྱི་རྩུབ་པ་དང་འཇམ་ཤ་དག་འགའ་ཞིག་གིས་བྱེད་པར་མ་མཐོང་ལ། དེའི་འདབ་མ་དང་
ཟེའུ་འབྲུ་དང་ལྟེ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་སྣ་ཚོགས་པ་དག་བྱེད་པར་མ་མཐོང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་པ་ན་ས་དང་བལ་པོ་སེའུ་ལ་སོགས་པའི་སྣ་ཚོགས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཕྱི་རོལ་ལ་བཞིན་དུ་རྨ་བྱ་དང་བྱ་ཏི་ཏི་རི་དང་བྱ་གག་ལ་སོགས་
པ་ནང་གི་བདག་ཉིད་ཅན་དག་ལ་ཡང་འགའ་ཞིག་གིས་འབད་པས་གཟུང་ནས་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་ལ་སོགས་པ་འགོད་པར་མི་དམིགས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བྱུང་བ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་སྨྲའོ། །འདི་ལ་བཤད་པར་
16-2-184b


བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་རྣམས་རྒྱུ་མེད་པ་ཁོ་ནར་སྐྱེ་བར་ལྟ་ཞིག་འགྱུར་ན་ནི། དེའི་ཚེ་དངོས་པོ་མཐའ་དག་སྟེ་ཐམས་ཅད་ལས་ཏེ་དངོས་པོ་རྣམས་རང་གི་རྒྱུ་མིན་པ་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྒྱུ་མིན་པར་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་གང་ཞིག་
ཨ་མྲ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྨིན་པ་དུས་ཚིགས་ལ་ལྟོས་ཤིང་རེ་འགའ་མངོན་པ་དེ་ཡང་དེ་དག་ལ་རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་ཁོ་ནར་འགྱུར་ཏེ། དུས་ཚིགས་ལ་མི་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱ་རོག་ལ་ཡང་རྨ་བྱའི་མདོངས་ཡོད་པ་དང༌། རྨ་བྱ་ལ་ཡང་
མངལ་གྱི་གནས་སྐབས་ནའང་ནེ་ཙོའི་སྒྲོ་ཡོད་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་རྒྱུ་ལ་མི་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དེ་ལྟར་རིགས་པ་དང་འགལ་བ་བརྗོད་ནས་མཐོང་བ་དང་འགལ་བ་བརྗོད་པ། སྟོན་ཏོག་ལ་སོགས་པའི་འབྲས་བུ་འབྱུང་བའི་ཆེད་དུ་འཇིག་
རྟེན་པ་འདི་པ་ཡིས་ས་བོན་ལ་སོགས་པ་ནི་དཀའ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་དག་གི་སྒོ་ནས་སྡུད་པ་སྟེ་གསོག་པར་བྱེད་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། བྱེད་པ་ཡང་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །སྐྱོན་གཞན་ཡང༌གལ་ཏེ་འགྲོ་བ་རྒྱུ་ཡིས་སྟོང་
པ་སྟེ་རྒྱུ་མེད་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་ན་འགྲོ་བ་འདི་དག་ནམ་མཁའ་ཡི་ཨུཏྤ་ལ་ཡི་དྲི་དང་མདོག་ཇི་བཞིན་དུ་གཟུང་དུ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་ན། ཤིན་ཏུ་ཆེས་བཀྲ་བའི་འཇིག་རྟེན་འཛིན་པའང་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་རང་གི་བློ་སྔོན་པོའི་རྣམ་པ་ཅན་ནི་སྔོན་པོ་
ལས་སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་རྟེན་མཐའ་དག་རང་གི་རྒྱུ་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །རྒྱང་ཕན་ལྟར་ན་དེ་ཉིད་ནི་བཞི་སྟེ་འགྲོ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་མཐའ་དག་གི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་ཞེས་བྱ་བ་རྣམས་སོ། །དེ་རྣམས་
16-2-185a


ཀྱི་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་ཁྱད་པར་ལས་པདྨ་དང་བལ་པོ་སེའུ་ལ་སོགས་པ་དག་དང༌། རྨ་བྱ་དང་བྱ་གག་ལ་སོགས་པ་དག་གི་སྣ་ཚོགས་པ་ཇི་ལྟར་མཐོང་བཞིན་པ་འཐད་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། བློ་དངོས་པོའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྣ་ཚོགས་
ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་པོར་གྱུར་པ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཆང་དག་ལ་འབྱུང་བའི་བྱེ་བྲག་ཕྲད་པ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བའི་ཁྱད་པར་ལས་སྲོག་ཆགས་རྣམས་ཀྱི་མྱོས་པ་དང་བརྒྱལ་བའི་རྒྱུ་མྱོས་པར་འགྱུར་བའི་ནུས་པ་སྐྱེ་བ་དེ་བཞིན་དུ་ནུར་
ནུར་པོ་ལ་སོགས་པའི་འབྱུང་བ་ཆེན་པོའི་ཁྱད་པར་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ལས་བློ་དག་སྐྱེ་ཞིང༌། དེ་དག་དངོས་པོ་མཐའ་དག་ཡོངས་སུ་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་བར་དུ་ཡང་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཕྱི་རོལ་དང་ནང་གི་དངོས་པོ་རྣམས་ནི་འཇིག་རྟེན་འདིའི་རྒྱུ་ལས་
བྱུང་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། གང་དུ་བྱས་པའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འདིར་རམ། འདིར་བྱས་པའི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་འཇིག་རྟེན་གཞན་དུ་འབྱུང་བ་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དག་ཡོད་པ་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་སེམས་སོ། །མཛེས་མ་ལེགས་པར་སྤྱོད་ཅིང་
བཟའ་བར་གྱིས། །ལུས་མཆོག་འདས་གང་དེ་ཁྱོད་ལ་མི་འབྱུང༌། །ལུས་འདི་ཚོགས་པར་གྱུར་པ་ཙམ་ཞིག་སྟེ། །འཇིགས་མ་སོང་བ་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སྨྲ་བ་སྟེ། འདི་ནི་བུ་མོ་ལ་མངོན་པར་བགྲོད་པར་འདོད་ཅིང་བུ་མོའི་འཇིག་རྟེན་ཕ་
རོལ་མེད་པར་རྟོགས་པར་འདོད་ནས་སྨྲས་པ་ཡིན་ནོ། །ནག་ཚོས། འདས་པའི་འཇིགས་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་མ་ཡིན། །ཞེས་བསྒྱུར་རོ། །འདི་ལ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཁྱོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་མེད་དོ་སྙམ་པའི་ངེས་པ་འདི་རྒྱུ་མཚན་གང་ལས་ཡིན། 
16-2-185b


འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ད་ལྟ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་ན། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་མངོན་སུམ་དུ་མ་མཐོང་བ་དེ་མངོན་སུམ་ཞིག་གམ་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཡིན་གྲང་མངོན་སུམ་མོ་ཞེ་ན། མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་ལོག་པ་
མངོན་སུམ་དུ་འདོད་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་མངོན་སུམ་དང་མི་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་མེད་པ་ཡང་ཁྱོད་ལ་དངོས་པོར་འགྱུར་ཏེ། ཚེ་རབས་ཕ་རོལ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་ལོག་པ་མངོན་སུམ་གྱི་དངོས་ཀྱི་གཞལ་བྱ་མངོན་སུམ་
པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ན་དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་པ་འགའ་ཡང་མེད་པས་དངོས་པོ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ་ཟླ་བོ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་གཉིས་མེད་ན་འབྱུང་བ་བཞི་མེད་པ་དང་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་མེད་པ་ཉིད་དུ་དམ་བཅའ་བ་ཡང་ཉམས་
པར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་ན་ནི་རེ་ཞིག་མངོན་དུ་གྱུར་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མངོན་སུམ་ཚད་མས་མ་བཟུང་བས་ཇི་ལྟར་མ་བཟུང་བ་དེའི་སྒོ་ནས་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་མེད་པར་དཔོག་པར་འགྱུར། ཅི་སྟེ་རྗེས་སུ་དཔག་པས་བཟུང་བ་
ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། སྤྱིར་མངོན་སུམ་དུ་མ་ཟད་རྗེས་དཔག་ལས་རབ་ཏུ་གྲུབ་པས་ཀྱང་སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ན་རྗེས་དཔག་འདི་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁས་བླངས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། ཇི་ཙམ་དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་པ། །སྐྱེས་བུ་དེ་ཙམ་ཁོ་ནར་ཟད། །བཟང་
མོ་མང་ཐོས་གང་སྨྲ་བ། །དེ་ནི་སྤྱང་ཀིའི་རྗེས་དང་འདྲ། །ཞེས་སྐྱེས་བུས་དོན་རྟོགས་པའི་ཚད་མ་ནི་མིག་སོགས་ཀྱི་དབང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཇི་ཙམ་མཐོང་བའི་མངོན་སུམ་དེ་ཙམ་དུ་ཟད་པར་སྨྲས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ས་ལ་སོགས་པའི་འབྱུང་བ་བཞི་པོ་དེ་
16-2-186a


དག་ཁྱོད་ཀྱི་གཞུང་ལས་བཤད་པའི་བདག་ཉིད་གང་ཞིག་གིས་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་བློའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་དེ་ལྟར་དེ་ཡི་བདག་ཉིད་ཅན་དུ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན་ཤིན་ཏུ་རགས་པའི་དོན་གང་ལ་ཡིད་ཀྱི་མུན་པ་འཐུག་པོ་འདི་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་
དེས་ནི། ཇི་ལྟར་ན་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་གང་ཡང་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཏེ་རྟོགས་པ་མེད་དོ། །སྐྱོན་གཞན་ཡང༌འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་འགོག་པར་བྱེད་པའི་དུས་སུ་བདག་ཉིད་དེ་རྒྱང་ཕན་ནི་ཤེས་བྱའི་རང་
བཞིན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ལྟ་བར་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་དེ་ཡི་ལྟ་བའི་རྣམ་པའི་རྟེན་ཏེ། དེ་གནས་པའི་རྒྱུར་མཚུངས་པ་སྟེ་འདྲ་བའི་ལུས་ཀྱི་ཁོག་པ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་གང་གི་ཚེ་འབྱུང་བའི་
བདག་ཉིད་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཉིད་ཁས་ལེན་པ་དེའི་ཚེ་བཞིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་འབྱུང་བ་བདེན་པར་རྟོགས་པའི་ཚེ་ཡང་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པས་མཐོང་བའི་དཔེ་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན། དེ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་
པ་དང་ཡོད་པ་མིན་པའི་འབྱུང་བ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་དང་སྐྱེ་བ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་ལྟ་བ་ཉིད་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིས་ནི་རང་གི་རྟགས་ཡང་དག་གི་སྦྱོར་བ་རྣམས་ལ་དཔེར་བཟུང་བ་ལ་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་ཀྱིས་མི་སྟོང་པ་
དགོས་པར་བསྟན་ཏེ། རྟགས་སུ་བཟུང་བ་ལ་ཡང་འདྲ་ལ། སྔར་སྒྲ་མི་རྟག་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་མིག་གིས་གཟུང་བྱ་བཀོད་པ་མ་གྲུབ་པའི་རྟགས་སུ་ཡང་བཤད་པས་དམ་བཅའ་རྟགས་ཀྱིས་སྒྲུབ་པ་ལ་ཚུལ་གསུམ་དགོས་པར་བསྟན་ཏོ། །འབྱུང་
16-2-186b


བ་རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་པ་དེ་ཉིད་བསྒྲུབ་པར་བྱ་དགོས་སོ་ཞེ་ན། འབྱུང་བ་དེ་དག་ཇི་ལྟར་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་པ་དེ་ལྟར་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་ན་གོང་དུ་རང་དང༌། གཞན་ལས་དང༌། གཉིས་ཀ་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒྱུ་མེད་དུ་སྐྱེ་བ་འགོག་པར་བྱེད་པ་ན་
འབྱུང་བ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཡང་བདག་གིས་ཐུན་མོང་དུ་ནི་སྟེ་སྤྱིར་བཀག་ཟིན་པ་དེ་ཡི་ཕྱིར། འབྱུང་བ་འདི་དག་ལྟ་ཞིག་སྟེ་གང་ཡང་སྔར་སྤྱིའི་ཚུལ་གྱིས་བཀག་པས་མ་བཤད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་དཔེ་གྲུབ་བོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་
པ་དང༌། དེ་ལས་གཞན་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་དངོས་པོར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ་འགོག་པ་ན་ཡང༌། རྟོགས་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འགོག་པར་བྱེད་པའི་དུས་སུ་བདག་ཉིད་ནི། །ཤེས་བྱའི་རང་བཞིན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་
ལྟ་བར་རྟོགས་བྱ་སྟེ། །དེ་ཡི་ལྟ་བའི་རྣམ་པའི་རྟེན་མཚུངས་ལུས་དང་ལྡན་ཉིད་ཕྱིར། །གང་ཚེ་འབྱུང་བའི་བདག་ཉིད་ཡོད་ཉིད་ཁས་ལེན་དེ་ཚེ་བཞིན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ཉིད་དུ་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་དགག་པར་འདོད་པའི་
ཕྱིར་རོ། ། ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ལ་ཡང་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་འདི་མཚུངས་སོ་སྙམ་ན་དེ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཁོ་བོ་ཅག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་སྒྲུབ་པ་ལ་དཔེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཇིག་རྟེན་གཞན་གཏོགས་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པའི་དུས་སུ་བདག །ཤེས་བྱའི་
རང་བཞིན་དམ་པའི་དོན་ནི་ལྟ་བར་རྟོགས་བྱ་སྟེ། །བདག་གི་ལྟ་བའི་རྣམ་པའི་རྟེན་མཚུངས་ལུས་དང་ལྡན་ཉིད་ཕྱིར། །གང་གི་ཚེ་ན་བདག་མེད་རྟོགས་པར་ཁས་ལེན་དེ་ཚེ་བཞིན། །ཞེས་བརྗོད་པར་ནུས་པ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ། འདི་ན་ཐམས་ཅད་
16-2-187a


མཁྱེན་པ་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་པའི་དུས་སུ་བདག །ཤེས་བྱའི་རང་བཞིན་དམ་པའི་དོན་ནི་ལྟ་བར་རྟོགས་བྱ་སྟེ། །གཏན་ཚིགས་དང་དཔེ་དག་ནི་དེ་གཉིས་ཁོ་ནའོ། །དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཅེས་པ་ལ་ཡང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །
དེའི་ཕྱིར་ཚུལ་འདིས་ནི། དེ་ཉིད་དེ་ལས་འབྱུང་མིན་གཞན་དག་ལས་ལྟ་ག་ལ་ཞིག །གཉིས་ཀ་ལས་ཀྱང་མ་ཡིན་རྒྱུ་མེད་པར་ནི་ག་ལ་ཡོད། །ཅེས་གང་དམ་བཅས་པར་གྱུར་པ་བཞི་པོ་རབ་ཏུ་བསྒྲུབས་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པས་གཞན་ལུགས་བཀག་པ་
ཡིན་གྱི་རང་ལུགས་མ་བསྒྲུབས་སོ་ཞེས་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །གསུམ་པ་ནི། འདིར་སྨྲས་པ། དངོས་པོ་རྣམས་བདག་དང་གཞན་དང་གཉིས་ཀ་དང་རྒྱུ་མེད་ལས་མི་སྐྱེ་ན། འོ་ན་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་ཞེ་ན་བཤད་པ། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་རང་བཞིན་འགའ་ཞིག་ཡོད་
ན་ནི། སྐྱེ་བའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཞན་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་དེ་བདག་གམ་གཞན་ནམ་གཉིས་ཀའམ་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་ལས་སྐྱེ་བའམ་དམིགས་པར་འགྱུར་པ་ཞིག་གོ། གང་དག་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་དག་ལས་དངོས་པོ་རྣམས་སྐྱེ་བར་མངོན་པར་འདོད་
པ་དེ་དག་གི་ལྟར་ན་ཡང༌། དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་བདག་ཏུ་གྱུར་པའམ། གཞན་དུ་གྱུར་པའམ། གཉིས་ཀར་གྱུར་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བས་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་རྒྱུར་སྨྲ་བ་དག་ཀྱང་བཤད་ཟིན་པའི་སྐྱོན་ལས་མི་འདའ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་སྐྱེད་པར་བྱེད་
པའི་རྒྱུའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཞན་ལྔ་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་གཞན་མེད་པའི་ཕྱིར་ལ། རྣམ་པར་རྟོག་པ་བཞིས་སྐྱེ་བར་བཏགས་པ་བཀག་པའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྐྱེ་བ་མེད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན་
16-2-187b


བདག་དང་གཞན་དང་གཉིས་ཀ་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། རྒྱུ་ལ་མ་ལྟོས་པར་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་མིན་པས་དངོས་པོ་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དང་བྲལ་ལོ། །ཞེས་སྨོས་སོ། །འདིས་ནི་མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་ཐལ་འགྱུར་གྱིས་བཀག་ཀྱང༌། མཐར་རྟགས་གང་ལ་བརྟེན་
ནས་རྗེས་དཔག་སྐྱེ་ཚུལ་སྟོན་ཏེ། དེ་ཡང་མཐའ་བཞི་ལས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི་གཏན་ཚིགས་སོ། །དངོས་པོ་རྣམས་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་ཅན་ནོ། །རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དང་བྲལ་བ་ནི་དམ་བཅའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། དངོས་ཀྱི་དོན་དང༌། དེའི་དོན་བསྡུས་ཏེ་
བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་དངོས་པོ་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཞིག་ཡིན་ན། འོ་ན་མ་སྐྱེས་པ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཇི་ལྟར་གཟུང་ཞེ་ན། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཇི་ལྟར་ཡང་མ་རིག་པས་བསླད་པ་འགའ་ཞིག་གི་སྣང་བའི་ཡུལ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་མིན་པས། དེ་
ལྟར་གྱི་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པས། སྔོ་སོགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནི་བཟུང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་གང་ཞིག་ཡང་དང་ཡང་དུ་ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་མདུན་དུ་སྣང་བར་མཐོང་བ་དེ། ཅི་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བར་འོས་ཤེ་ན། འདི་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་དབང་གིས་
སྣང་བས་ན་རང་བཞིན་མ་ཡིན་ཏེ། མ་རིག་པས་བསླད་པའི་དབང་ཁོ་ནས་བདག་ཉིད་དེར་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། གང་གིས་ཏེ་གང་གི་ཕྱིར་ཆར་སྤྲིན་ནག་པོའི་ཚོགས་དང་མཚུངས་པའི་གཏི་མུག་སྟུག་པོ་སྟེ་འཐུག་པོ་
སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་མཐོང་བ་གཡོགས་ནས་གནས་པ་འཇིག་རྟེན་སེམས་ཅན་ལ་ཡོད་པ་དེས་ན། བྱིས་པ་རྣམས་ལ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་མཐོང་བ་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། ཡུལ་རྣམས་ལ་རང་གི་ངོ་བོ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་
16-2-188a


དག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་པའི་གནས་སུ་གྱུར་པ་འདི་ནི། བྱིས་པ་འདི་བདེན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་ལ་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་གཏི་མུག་གིས་བཀབ་པའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་མཐོང་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་མཐོང་བ་ཅི་ལ་མ་
ཡིན་ཞེ་ན། རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པ་མིན་བཞིན་དུ་དེར་སྣང་བ་ནི། གཏི་མུག་གི་དབང་གིས་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཕྱིའི་དཔེའི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་དབང་པོ་རབ་རིབ་ཀྱིས་བསླད་པའི་མཐུ་ཡིས་རབ་རིབ་ཅན་འགའ་ཞིག་གིས་སྐྲ་ཤད་དང་ཟླ་བ་གཉིས་དང་
རྨ་བྱའི་མདོངས་དང་སྦྲང་མ་ལ་སོགས་པ་ལོག་པར་ཏེ་མེད་ཀྱང་ཡོད་པ་ལྟར་འཛིན་པ་སྟེ་མཐོང་བར་བྱེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། གཏི་མུག་གི་སྐྱོན་གྱི་དབང་གིས་མི་མཁས་པ་སོ་སྐྱེས་སྔོན་པོ་སོགས་ཀྱི་འདུས་བྱས་ལྟ་ཞིག་སྣ་ཚོགས་པ་བློ་གྲོས་ཀྱིས་ཏེ་དེ་དག་
གི་ཤེས་པས་རྟོགས་པར་ཏེ་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །འདི་ནི་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་མདོ་ལས། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་མ་རིག་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་གང་ཟག་འདི་ནི། བསོད་ནམས་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་དང༌། 
བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་དང་། མི་གཡོ་བ་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཡང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །ཞེས་བྱ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་མ་རིག་པ་འགགས་པས་འདུ་བྱེད་འགག་ཅེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་
ཕྱིར་ཚུལ་འདིས་གལ་ཏེ་གཏི་མུག་མ་རིག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ལས་འབྱུང་ལ། གཏི་མུག་མེད་པར་ལས་དེ་མི་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བར་གསུངས་པ་ནི། མི་མཁས་པ་ཁོ་ནས་རྟོགས་པར་ཏེ་དེའི་དབང་དུ་བྱས་པར་གོར་མ་ཆག་གོ། མཁས་པ་
16-2-188b


དག་ནི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་པ་མཐོང་བ་ན། འདུ་བྱེད་རྣམས་རང་བཞིན་མེད་པའི་སྟོང་ཉིད་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། རྟེན་འབྱུང་གི་དེ་ཉིད་རྟོགས་པའི་བློ་བཟང་པོའི་ཉི་མས་མུན་པ་སྟུག་པོ་དང་འདྲ་བའི་མ་རིག་པ་
རྣམ་པར་བསལ་བ་སྟེ་སྤོང་ཞིང༌། ལས་འདུ་བྱེད་དག་ཀྱང་ཉེ་བར་མི་ལེན་ཏེ། ལས་དེ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་རྒྱུ་མ་རིག་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་འཁོར་བ་ལས་ངེས་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། སྡུད་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་ཞིག་རྟེན་ཅིང་
འབྲེལ་འབྱུང་ལ། །སྐྱེ་མེད་ཟད་པ་མེད་པར་ཤེས་རབ་འདིས་ཤེས་ཏེ། །ཉི་མ་སྤྲིན་མེད་འོད་ཟེར་འཕྲོ་བས་མུན་བསལ་ལྟར། །མ་རིག་ཐིབས་པོ་བཅོམ་ནས་རང་འབྱུང་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་
རྣམས་དེ་ཉིད་དུ་སྟེ་དོན་དམ་པར་རང་བཞིན་འགའ་ཡང་མེད་ན། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ། ཐ་སྙད་དུ་ཡང་སྔོ་སོགས་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་ཏེ་ངོ་བོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ན། གཟུགས་སོགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་ཡང་ཡིན་པ་དེ་ཡི་
ཕྱིར། དེ་དག་གི་ཡོད་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཏེ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ཉིད་དེ་ཁོ་ནའོ་སྙམ་ན། འདི་ལ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་དག་རབ་རིབ་ཅན་ལ་སོགས་པའི་བློའི་ཡུལ་དུ་འགྱུར་བའི་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་མ་སྐྱེས་པས་ན། མ་སྐྱེས་པར་མོ་
གཤམ་གྱི་བུ་དང་མཚུངས་པ་ལ། ཅིའི་ཕྱིར་ཁྱེད་ཅག་གིས་ཡོད་པ་མིན་པའི་ཡུལ་སྐྲ་ཤད་སོགས་མཐོང་ལ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མི་མཐོང་བ་ཅི་ཡིན་ཞེས། རེ་ཞིག་སྔོན་ལ་རབ་རིབ་ལ་སོགས་པས་མིག་ཉམས་པ་དེ་དག་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་ལ་
16-2-189a


བརྩད་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཕྱི་ནས་ཏེ་རྗེས་སུ་ནི་ཅིའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་པར་མཚུངས་པ་ལ། ཁྱོད་གཟུགས་སོགས་མཐོང་ལ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མི་མཐོང་བ་ཅི་ཡིན་ཞེས། མ་རིག་པའི་རབ་རིབ་རྗེས་སུ་
འབྲེལ་བ་སྟེ་དེས་བློ་མིག་བསྒྲིབས་པ་རྣམས་ལ་བརྒལ་ཞིང་བརྟག་པར་བྱའོ། །ཁོ་བོ་ཅག་ལ་ནི་འདི་བརྒལ་ཞིང་བརྟག་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་ཁོ་བོ་ཅག་ལ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་པོ་དག་འདི་ལྟར་གཟིགས་ཤིང༌། གཞན་
གང་དག་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་འདོད་པ་དེ་དག་གིས་ཀྱང༌། ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་སྐད་བཤད་པ་ལ་ལྷག་པར་མོས་པར་བྱའོ་ཞེས་ལུང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་སྒོ་ནས། དངོས་པོ་རང་
བཞིན་མེད་པར་འཆད་པར་ཞུགས་པ་ཡིན་གྱི། རང་གི་ཤེས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཁོ་བོ་ཅག་ནི་མ་རིག་པའི་རབ་རིབ་ཀྱིས་བློའི་མིག་བསྒྲིབས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་སྐད་དུ་མདོ་ལས། ཕུང་པོ་རང་བཞིན་དབེན་ཞིང་སྟོང་པ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་རང་བཞིན་སྟོང་ཞིང་དབེན་
པ་ཉིད། །གང་སྤྱོད་དེ་ཡང་རང་བཞིན་སྟོང་པ་སྟེ། །ཡེ་ཤེས་ལྡན་པས་ཤེས་ཀྱི་བྱིས་པས་མིན། །ཡེ་ཤེས་རང་བཞིན་སྟོང་པར་རིག་འགྱུར་ཏེ། །ཤེས་བྱའི་རང་བཞིན་སྟོང་པར་རིག་གྱུར་ནས། །ཤེས་པ་པོ་དང་འདྲ་བར་རྟོགས་གྱུར་ན། །བྱང་ཆུབ་ལམ་
ལ་དེ་དག་སྤྱོད་ཅེས་བྱ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་ལ་བརྒལ་ཞིང་བརྟག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་ཆོས་འགའ་ཞིག་ལ་ངོ་བོས་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་འགའ་ཡང་མ་གཟིགས་ལ། དོན་དམ་པར་
16-2-189b


ཡང་ཅི་ཡང་མ་གཟིགས་སོ། །རབ་རིབ་ཅན་ལ་བརྒལ་ཞིང་བརྟག་པ་ལྟ་ཕར་ཞོག་ཅིག་རེ་ཞིག་འདི་ནི་ཁྱོད་ཉིད་ལ་བརྒལ་ཞིང་བརྟག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ། གལ་ཏེ་རྨི་ལམ་གྱི་ཁང་ཁྱིམ་དང་དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་བཅས་པ་མཐོང་བ་དང༌། མིག་
འཕྲུལ་མཁན་གྱིས་སྤྲུལ་པའི་སྐྱེས་པ་དང་བུད་མེད་སོགས་དང་སྨིག་རྒྱུ་ལ་ཆུ་དང༌། གཟུགས་བརྙན་ལ་བྱད་བཞིན་དུ་མཐོང་བ་དང༌། སོགས་ཀྱིས་བྲག་ཆ་དང་སྤྲུལ་པ་སོགས་ལ་སྐྱེ་མེད་དེ་ཡོད་པ་མིན་པ་མཐོང་བ་ན་ཡོད་པ་ཉིད་མིན་པར་མཚུངས་
ཀྱང༌། ཁྱོད་ལ་ཇི་ལྟར་དེ་དག་མཐོང་བ་དེར་འགྱུར་ལ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་མཐོང་བ་དེར་མི་འགྱུར་བ་དེ་མི་རིགས་སོ་ཞེས་ཇེ་བདག་ཉིད་ལ་བརྒལ་ཞིང་བརྟག་པར་གྱིས་ལ། ཕྱིས་ཁོ་བོ་ལ་བརྒལ་ཞིང་བརྟག་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་གཟུགས་
སོགས་འདི་ཇི་ལྟར་ཡང་སྐྱེ་བ་མེད་ཀྱང༌། གང་གི་ཕྱིར་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་གྱི་མཐོང་བའི་ཡུལ་དུ་མི་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པ་དེ་ཡི་ཕྱིར། དོན་དམ་དུ་མེད་ན་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་བཞིན་མི་མཐོང་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སྨྲ་བ་
འདི་ནི་གཏན་ཚིགས་མ་ངེས་པ་སྟེ། འཁྲུལ་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང༌། འགྲོ་བ་དག་ནི་རྨི་འདྲར་བཤད། །དེ་ཉིད་དུ་ནི་རྣམ་མ་བཞག །རྨི་ལམ་གང་ལ་དངོས་པོ་མེད། །ལོག་པའི་བློ་ལྡན་མངོན་པར་ཞེན། །དྲི་ཟའི་གྲོང་ཁྱེར་ཇི་ལྟར་སྣང་གྱུར་
ཀྱང༌། །གྲོང་ཁྱེར་ཕྱོགས་བཅུར་ཡོད་མིན་གཞན་ནའང་མེད། །གྲོང་ཁྱེར་མིང་ཙམ་ཞིག་གིས་རབ་ཏུ་བཞག །དེ་བཞིན་བདེ་བར་གཤེགས་པས་འགྲོ་འདི་གཟིགས། །ཆུ་ཡི་འདུ་ཤེས་ཅན་གྱིས་ནི། །མཐོང་ཡང་སྨིག་རྒྱུ་ལ་ཆུ་མེད། །དེ་བཞིན་ཡོངས་སུ་རྟོག་
16-2-190a


པས་དཀྲུགས། །སྡུག་པ་མིན་པར་སྡུག་པར་རྟོག །མེ་ལོང་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་དག་ལ། །ཇི་ལྟར་རང་བཞིན་མེད་པ་ཡི། །གཟུགས་བརྙན་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ། །ལྗོན་པ་ཆོས་རྣམས་ཤེས་པར་གྱིས། །ཞེས་གསུངས་པའི་ལུང་
ལས་ནི་གཟུགས་སོགས་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་པ་ཡིན་བཞིན་དུ། འཇིག་རྟེན་གྱི་འཛིན་པའི་ཡུལ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ལ། མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ནི་མ་ཡིན་པས་འདི་ནི་ཁྱོད་རང་ཉིད་ལས་མ་ངེས་པའོ། །ཁོ་བོ་ཅག་ལ་ནི་འདི་བརྩད་དུ་མེད་པ་
ཉིད་དེ། འདི་ལྟར་ཁོ་བོ་ཅག་གིས་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བར་ཁས་བླངས་ནས་དོན་དམ་པར་འགོག་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ཀྱིས་གཟུགས་སོགས་རྣམས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བར་
དམིགས་ནས། དོན་དམ་དུ་འགོག་པ་མིན་པ་དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལ་རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་མེད་ཅིང་འཇིག་རྟེན་ཀྱི་ཐ་སྙད་དུའང་ཡོད་པ་མིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། གཟུགས་སོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་འདི་
ཀུན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཉིས་ཀར་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པས། དངོས་པོ་རྣམས་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བར་འཛིན་པའི་འཁྲུལ་ངོར་ཡོད་པ་ལ་དབུ་མ་པས། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་གཏན་མི་
འདོད་ལ། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་ཞེས་དགག་བྱ་ལ་ཁྱད་པར་གསལ་བར་ཡང་སྦྱར་བ་རྣམས་དྲན་པར་བྱའོ། །གང་གི་ཕྱིར་དེ་ལྟ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་རྣམས་ཀུན་གདོད་མ་ནས་ཞི་ཞིང་རང་བཞིན་
16-2-190b


གྱི་སྐྱེ་བ་དང་བྲལ་བ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ་ཞེས་གསུངས་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཕྱིར་དུས་རྟག་ཏུ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གསུངས་ཚུལ་ནི། དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལས། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བ་ན། །
གདོན་ནས་ཞི་ཞིང་མ་སྐྱེས་པ། །རང་བཞིན་མྱ་ངན་འདས་པ་ཡི། །ཆོས་རྣམས་མགོན་པོ་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྟན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི་ཡེ་ཤེས་ཞི་བའི་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞི་བའོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་མ་
སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་གལ་ཏེ་འགའ་ཞིག་ལ་རང་བཞིན་ཏེ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཡོད་ན། དེ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ན་རང་བཞིན་དེ་ཡང་ཡོད་པ་མིན་པས་ཅི་ཞིག་སྐྱེ་བར་འགྱུར། དེའི་ཕྱིར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྟེ་རྣམ་པར་དག་པའོ། །
གདོད་ནས་ཞེས་པ་ནི་ཆོས་དེ་དག་རྣལ་འབྱོར་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐབས་ཁོ་ནར་མ་སྐྱེས་པ་ནི་མིན་ཏེ། འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། དེའི་གོང་རོལ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཡང་ཆོས་དེ་དག་རང་གི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པའོ་ཞེས་པ་འདི་སྟོན་པར་བྱེད་
དེ། གདོད་ཀྱི་སྒྲ་ནི་དང་པོའི་སྒྲའི་རྣམ་གྲངས་སོ། །རང་གི་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་དོན་དམ་དུ་མེད་ན། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་པའི་བརྒལ་བ་འདི་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་དེ་དག་གིས་ཁས་བླངས་པ་བུམ་སོགས་འདི་དག་
དེ་ཉིད་དུ་སྟེ་དོན་དམ་པར་མེད་ཅིང་འཇིག་རྟེན་གྱི་རབ་ཏུ་གྲགས་པ་སྟེ་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པ་ཇི་བཞིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་འགྱུར་བས་ན། དོན་དམ་པར་མེད་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དང་མཚུངས་པར་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །འདི་ནི་མཛོད་
16-2-191a


ལས། གང་ལ་བཅོམ་དང་བློ་ཡིས་གཞན། །བསལ་ན་དེ་བློ་མི་འཇུག་པ། །བུམ་ཆུ་བཞིན་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ། །ཡོད་དེ་དོན་དམ་ཡོད་གཞན་ནོ། །ཞེས་བཤད་པ་ལྟར་ཏེ། ཆ་ཤས་སུ་བཅོམ་པས་དེའི་བློ་མི་འཇུག་པ་ནི་ཀུན་
རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་སྟེ་དཔེར་ན་བུམ་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་ནི་གྱོ་མོར་བཅོམ་ན་བུམ་པའི་བློ་མི་འཇུག་པའོ། །བློས་ཆོས་གཞན་བསལ་ན་དེའི་བློ་མི་འཇུག་པ་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་སྟེ་དཔེར་ན་ཆུ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་ནི་བློས་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་
ཆོས་གཞན་བསལ་ན་ཆུའི་བློ་མི་འཇུག་གོ། གང་ལ་བཅོམ་ཡང་དེའི་བློ་འཇུག་ལ། བློས་ཆོས་གཞན་བསལ་ཡང་དེའི་བློ་འཇུག་པ་ནི་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་གཟུགས་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཏུ་བཅོམ་ཡང་རུང༌། བློས་རོ་
ལ་སོགས་པའི་ཆོས་གཞན་བསལ་ཡང་རུང༌། གཟུགས་ཀྱི་རང་བཞིན་བློ་འཇུག་པ་ཉིད་དོ། །ཚོར་བ་སོགས་ལ་ཡང་དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བར་བྱའོ། ། ཞེས་མཛོད་འགྲེལ་དུ་འཆད་དོ། །སྡེ་པ་དེ་དག་གིས་ནི་སྤྱིར་དོན་དམ་དུ་མེད་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་མེད་
དོ་ཞེས་སྨྲ་བ་མི་རིགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི་དེ་དག་གིས་བདེན་པ་གཉིས་སུ་ཡོད་ཚུལ་བྱས་པ་དང༌། རང་གིས་མཛད་པ་གཉིས་མཐུན་པར་སྟོན་པ་མིན་ཏེ། དེ་དག་གིས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བཞག་པ་ལ་དབུ་མ་པས་བཤད་པའི་དོན་
དམ་དུ་ཡོད་པར་འཛིན་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་བུམ་པ་ལ་སོགས་པར་གདགས་པའི་རྟེན་འབྱུང་བ་བཞི་དང༌། འབྱུང་འགྱུར་བཞི་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རྫས་གྲུབ་ཏུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བུམ་པ་ལ་སོགས་པར་བཏགས་པ་ནི་
16-2-191b


རྒྱུའམ་གཞི་དང་བཅས་པར་རིགས་ན་དབུ་མ་པ་ལྟར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་བཏགས་པ་ཙམ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། བཏགས་པའི་རྟེན་རྫས་སུ་གྲུབ་པ་ཅི་ཡང་མེད་པ་ལ་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་དང་འདྲ་བར་ཐལ་བ་ལྡོག་པ་མེད་དོ་སྙམ་ན། དེ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། བཏགས་
པའི་རྟེན་རྫས་སུ་གྲུབ་པར་སྒྲུབ་པར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་བཏགས་པར་ཡོད་པ་བྱད་བཞིན་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་གཟུགས་བརྙན་བཏགས་པ་ཙམ་དམིགས་པ་དང༌། བཏགས་པར་ཡོད་པ་ཀ་བ་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྱིམ་དུ་བཏགས་པ་
དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཤིང་གི་རྟེན་ཅན་ནགས་བཏགས་པ་དང༌། ཇི་ལྟར་རྨི་ལམ་ན་མ་སྐྱེས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་ས་བོན་ལས་མ་སྐྱེས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བར་དམིགས་པ་དེ་བཞིན་དུ། དངོས་པོ་བཏགས་པར་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གདགས་གཞི་ཡང་
དངོས་པོ་བཏགས་པར་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་དང་གཞན་དང་གཉིས་ཀ་དང་རྒྱུ་མེད་པ་ལས་སྐྱེ་བ་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཉིས་ཀར་ཡང་བཀག་ན། མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་ལས་འདུ་བྱེད་རྣམ་པར་ཤེས་པ་
ལ་སོགས་པ་དང༌། ས་བོན་ལ་སོགས་པ་ལས་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྐྱེ་བ་དེ་ཇི་ལྟར་ངེས་པར་བྱ་ཞེ་ན། དེ་ལ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། གང་གི་ཕྱིར་ན་སྔར་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཚུལ་གྱིས། དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་བ་རྒྱུ་མེད་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་འབྱུང་
བ་དང༌། དབང་ཕྱུག་གི་རྒྱུ་དང་ལ་སོགས་པས་དུས་དང༌། རྡུལ་དང་རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུ་དང་སྲེད་མེད་ཀྱི་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལས་ཀྱང་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཞིང༌། བདག་དང་གཞན་དང་གཉིས་ཀ་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་འདི་
16-2-192a


ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་འདི་རབ་ཏུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་སྟེ། མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་སྤངས་པ་དེ་ཙམ་ཞིག་ལ་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ཐ་སྙད་མི་བཅད་པའི་དོན་དུ་རྟེན་ནོ། །ཇི་སྐད་དུ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་
བརྡ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་འདི་ཡོད་ན་འདི་འབྱུང༌། འདི་སྐྱེས་པས་འདི་སྐྱེ་སྟེ། གང་འདི་མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་རྣམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པ་དང༌། རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས། འདི་ཡོད་པས་ན་འདི་འབྱུང་དཔེར། །རིང་པོ་ཡོད་ན་
ཐུང་ངུ་བཞིན། །འདི་སྐྱེས་པས་ན་འདི་སྐྱེ་དཔེར། །མར་མེ་འབྱུང་བས་འོད་བཞིན་ནོ། །ཞེས་དང༌། རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། བྱེད་པོ་ལས་ལ་བརྟེན་བྱས་ཤིང༌། །ལས་ཀྱང་བྱེད་པོ་དེ་ཉིད་ལ། །བརྟེན་ནས་འབྱུང་བ་མ་གཏོགས་པར། །འགྲུབ་པའི་རྒྱུ་ནི་མ་མཐོང་
ངོ༌། །དེ་བཞིན་ཉེར་ལེན་ཤེས་པར་བྱ། །ལས་དང་བྱེད་པོ་གསལ་ཕྱིར་རོ། །ལས་དང་བྱེད་པ་པོ་དག་གིས། །དངོས་པོ་ལྷག་མ་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་འདི་ཙམ་ཞིག་ཁོ་ན་གསུངས་ཀྱི་མཐའ་བཞིའི་སྐྱེ་བ་མ་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་རྒྱལ་བས་རྐྱེན་ཉིད་
འདི་པ་ཙམ་གྱི་སྐྱེ་བ་གསུངས་པ་བཞིན་དུ། འཕགས་པས་ཀྱང་དེ་ལྟར་མཛད་ཅིང༌། ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་པ་པོ་ལས་ལ་བརྟེན་པ་སོགས་ཀྱི་ལྟོས་འབྱུང་གི་རྟེན་འབྲེལ་བཞེད་པས། དེ་མ་གཏོགས་པ་ཞེས་རང་དང་གཞན་ལུགས་ཀྱི་སྐྱེ་བའི་ཁྱད་པར་
ཕྱེ་ཞིང༌། དེ་དངོས་པོ་སྲིད་ཚད་ལ་སྦྱོར་བར་གསུངས་པ་དང༌། སློབ་དཔོན་འདིས་སྤྱིར་སྐྱེ་བ་གཞག་དགོས་པ་དང༌། མཐའ་བཞི་ལས་མི་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་འབད་པ་དུ་མས་བསྒྲུབས་པ་ལ། མཐའ་བཞི་ལས་མི་སྐྱེ་ན་
16-2-192b


སྐྱེ་བ་གཏན་མེད་དོ་ཞེས་ལུགས་དེ་དག་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་བཟློག་ནས་སྨྲ་བ་ནི། ངན་རྟོག་གི་དྲི་མ་འཐུག་པོས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་བླ་ན་མེད་པ་རྟེན་འབྱུང་ཟབ་མོའི་དོན། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་དུ་འཆར་བའི་ལུགས་བླ་ན་མེད་པ་
ལེགས་པར་སློད་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག །དེ་ལྟར་རྐྱེན་ཉིད་འདི་པ་ཙམ་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་བཤད་པ་ན། རྒྱུ་མེད་ལས་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པ་བཞི་མི་སྲིད་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པར་སྒྲོ་འདོགས་པའི་
རྟག་པར་ལྟ་བ་དང༌། བྱ་བྱེད་མི་འཐད་པའི་ཆད་པར་ལྟ་བ་དང༌། དུས་སྔ་མ་ན་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་དུས་ཕྱི་མ་རྣམས་སུའང་ཡོད་པའི་རྟག་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་སྔ་ཕྱི་སོ་སོ་བའི་སྐད་ཅིག་མའི་མི་རྟག་པ་དང༌། དངོས་པོ་དང་དངོས་པོར་མེད་པ་གཉིས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་
གྲུབ་པ་ལ་སོགས་པར་རྟོག་པའང་བརྟགས་པའི་ཡུལ་གཞན་དག་ཀྱང༌། མི་སྲིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། གང་གི་ཕྱིར་རྒྱུ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་འབྲས་བུ་འདི་རབ་ཏུ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་རིགས་པ་འདི་ཙམ་ཞིག་གིས། དངོས་པོ་ཀུན་རྫོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བདག་
གི་དངོས་པོ་ཡོད་པ་འཐོབ་ཀྱི་གཞན་དུ་མ་ཡིན་པས། བདག་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟོག་པ་འདི་དག་བརྟག་པར་མི་ནུས་པ་དེའི་ཕྱིར་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་རྐྱེན་ཉིད་འདི་པ་ཉིད་ཀྱི་རིགས་པ་འདི་ཡིས་ནི། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་བདག་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་ལ་
སོགས་པར་ལྟ་བའི་ལྟ་བ་ངན་པའི་དྲ་བ་མཐའ་དག་གཅོད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་རྐྱེན་ཉིད་འདི་པ་ཙམ་ཞིག་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་དོན་དུ་འཇོག་པའི་དབུ་མ་པས་ནི། དངོས་པོ་འགའ་ལ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཁས་མ་བླངས་ཏེ། རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལས། 
16-2-193a


དེ་དང་དེ་རྟེན་གང་འབྱུང་བ། །རང་གི་ངོ་བོ་དེར་མ་སྐྱེས། །རང་གི་ངོ་བོར་གང་མ་སྐྱེས། །དེ་ནི་སྐྱེས་ཞེས་ཇི་སྐད་བྱ། །ཞེས་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པ་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པ་དང༌། དེ་ལྟ་ཡིན་ན་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་
ཀྱིས་སྐྱེས་པར་ཇི་སྐད་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་ཞེས་དང༌། རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་གང༌། ། དེ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བཤད། །དེ་ནི་རྒྱུར་བྱས་གདགས་པ་སྟེ། །དེ་ནི་དབུ་མའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་རྟེན་འབྱུང་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་
པར་གསུངས་ཤིང༌། མདོ་སྡེ་ལས་ཀྱང༌། གང་ཞིག་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་དེ་མ་སྐྱེས། །དེ་ལ་སྐྱེ་བའི་རང་བཞིན་ཡོད་མ་ཡིན། །རྐྱེན་ལ་རག་ལས་གང་དེ་སྟོང་པར་བཤད། །གང་ཞིག་སྟོང་ཉིད་ཤེས་དེ་བག་ཡོད་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པ་ནི་
གཏན་ཚིགས་སོ། །བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་མ་སྐྱེས་ཞེས་པའི་དོན་ནི་རྐང་པ་གཉིས་པས་བསྟན་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་ཏེ་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི། དགག་བྱ་ལ་ཁྱད་པར་མ་སྦྱར་བ་མིན་ཏེ། ལང་གཤེགས་ཚིག་གསལ་ཏུ་དྲངས་པ་ལས། བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་རང་
བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་པ་ལ་དགོངས་ནས། ངས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པའོ། །ཞེས་བསྟན་ཏེ། ཞེས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱིས་རང་གི་དགོངས་པ་རང་གིས་བླངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་རིགས་པའི་རྒྱལ་པོ་རྟེན་འབྱུང་གི་རིགས་པ་ཉིད་ཀྱིས། རང་བཞིན་
གྱིས་སྐྱེ་བ་འགོག་པ་འདི་ཉིད་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པས་ཐུགས་འཕྲོགས་ནས། རྩ་ཤེ་དང་རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལ་སོགས་པ་གཞུང་དུ་མར། འཕགས་པས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་རྟེན་འབྱུང་གསུངས་པ་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བསྟོད་པ་མཛད་པ་
16-2-193b


ལ། བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་པའི་མུན་སྤྲུལ་གང་ཅི་ཡང་རུང་བ་ཤེས་རབ་ཅན་གྱིས་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །གང་གི་ཚེ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཁས་མ་བླངས་པ་དེའི་ཚེ་རང་བཞིན་མེད་པ་ནི་བདག་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་ལ་སོགས་
པ་གང་ཞིག་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར། གལ་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་འགའ་ཞིག་ཡོད་ན་ནི་དེའི་ཚེ་སྐྱེ་བ་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་སམ་བདག་གཞན་དང་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། སྐྱེས་ཟིན་པ་མི་འཇིག་པར་གནས་པས་རྟག་པ་དང༌། འཇིག་
པས་ཆད་པ་ལ་སོགས་པར་རྟོག་པ་འབྱུང་བ་སྲིད་ལ། དེ་ལས་གཞན་དུ་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། མཐར་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་རྣམས་དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པ་ཡོད་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་སྟེ། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་
རིགས་པས་དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཇི་ལྟར་ཡང་མེད་པར་ཡོངས་སུ་དཔྱད་ཟིན་ལ། དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པ་མེད་པར་མཐར་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་འདི་རྣམས་མི་འབྱུང་སྟེ། དཔེར་ན་རྒྱུ་བུད་ཤིང་མེད་པར་འབྲས་བུ་མེ་
ཡོད་པ་མིན་པ་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་གཏན་ལ་ཕབ་པ་གོམས་པ་ལས། རྣལ་འབྱོར་པ་འཕགས་པའི་ལམ་མངོན་སུམ་དུ་མཛད་པའི་མཉམ་གཞག་གིས་སྣང་བའི་སྤྲོས་པ་མ་གཟིགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཟིགས་
པ་དེ་དག་ལ་ཆོས་གང་ལ་ཡང་བདེན་པར་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྟག་པ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་གོམས་པ་རྣམས་ལྡོག་པར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་མིག་སྨན་བསྐུས་པས་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པར་སྣང་བ་ལོག་པ་ཉིད་རབ་རིབ་ཅན་ལ་འབྲས་བུར་འགྱུར་
16-2-194a


གྱི། སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པ་རང་བཞིན་གཞན་ཞིག་ཏུ་སོང་བའི་སྒོ་ནས་དེའི་ཡུལ་དུ་འགྱུར་བ་མིན་པ་བཞིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཆོས་ཉིད་འདི་སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟར་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་གཙོ་བོར་མཐར་
འཛིན་ཀྱི་རྟོག་པས་བཅིངས་པ་དེའི་ཕྱིར་ཆོས་ཉིད་འདི་དེ་ལྟར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ན་རྣལ་འབྱོར་པ་འཕགས་པ་རྣམས་ནི་གྲོལ་བར་འགྱུར་བས་དེའི་ཕྱིར་མཐར་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་རྣམས་ཀྱི་འཛིན་སྟངས་ཀྱི་ཡུལ་
མ་ལུས་པ་བཀག་པས་རྟོག་པ་ལོག་པར་འགྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འཕགས་པས་དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ལས་བཤད་པའི་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་འབྲས་བུར་རྣམ་པར་བཞག་གོ་ཞེས་མཁས་པ་རྣམས་གསུང་ངོ་། །བརྒྱ་པ་ལས་ཀྱང༌། དངོས་རྣམས་
རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ན། །སྟོང་མཐོང་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད། །རྟོག་པས་མཐོང་བ་འཆིང་བ་སྟེ། །དེ་ཉིད་འདིར་ནི་འགོག་པ་ཡིན། །ཞེས་ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་གྱི་ཡོད་ན་དེ་ཉིད་གཤིས་ཡིན་པས་དེ་མཐོང་བ་མཛེས་ཀྱི། རང་བཞིན་གྱི་སྟོང་པ་
མཐོང་བ་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་རྟོག་པས་མཐོང་བ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པར་བཟུང་བས་འཆིང་བ་ཡིན་པས། དེའི་ཞེན་ཡུལ་དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་འདིར་དགག་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ལ། དེའི་འགྲེལ་པ་ལས་ཀྱང་
རྟོག་པ་ནི་ཡང་དག་པ་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་གྱི་དོན་སྒྲོ་འདོགས་པ་སྟེ། ཞེས་ཡང་དག་པར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་ལ། ཡང་དག་ཏུ་ཡོད་པར་སྒྲོ་འདོགས་པ་ལ་བཤད་པས། རྟོག་པ་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་ལ་མི་བྱེད་ཀྱི་བདེན་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་
16-2-194b


དང་མཐར་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་ལ་བྱེད་དོ། །མཐར་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་ཡང་མཐའི་སྒྲ་དོན་མང་པོ་ལ་འཇུག་ཀྱང་མཐའ་བྲལ་གྱི་མཐའ་ནི་དབུ་མ་སྣང་བ་ལས། གལ་ཏེ་དབུ་མ་ལ་སེམས་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་དངོས་པོ་དོན་དམ་པ་ཅི་ཡང་རུང་བ་ཞིག་ཡོད་པར་གྱུར་ན་
ནི། དེའི་ཚེ་དེ་ལ་དེ་ཡོད་པས་རྟག་གོ་ཞེའམ། མི་རྟག་གོ་ཞེས་བྱ་བར་མངོན་པར་ཞེན་པ་ཡང་ཇི་ལྟར་མཐར་འགྱུར་ཏེ། དངོས་པོའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་གྱི་རྗེས་སུ་སོང་ཞིང་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱེད་པ་ཉིད་ནི། ལྟུང་བའི་གནས་སོ་ཞེས་བྱ་བར་རིགས་པ་མ་ཡིན་
ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་བཟུང་བ་དེ་ལྟར་ཡོད་པའི་ཡུལ་དེ་ནི་འདིར་མཐའ་མིན་ལ། བློ་ཡང་ཚུལ་བཞིན་ཡིད་བྱེད་ཡིན་པས་མཐར་འཛིན་མིན་ནོ། །དེས་ན་འདིའི་མཐའ་ནི་ལྟུང་བའི་གནས་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་ན་བྲག་གཡང་ལ་མཐའ་
དང་དེ་ལ་ལྷུང་བ་ལ་མཐའ་ལ་ལྟུང་ཞེས་སྨྲ་བ་ལྟར། གང་དུ་བཟུང་བས་འཛིན་པ་པོ་ཕུང་བར་འགྱུར་བ་ལ་མཐར་ལྷུང་ཞེས་བཤད་པའོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པར་ཡོད་པ་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་མི་སྲིད་པས་ཡང་དག་པར་མེད་པ་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་
པར་མེད་ཅེས་པ་མེད་པའི་མཐར་འཛིན་དང༌། དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཞེས་འགོག་པ་མེད་མཐའ་འགོག་པ་མིན་ཀྱང༌། དགག་བྱ་བཀག་པའི་མེད་པ་ཡང་དག་པར་ཡོད་དོ་ཞེས་འཛིན་ན་དངོས་པོ་མེད་པའི་མཐར་ལྟུང་བས་དེ་འགོག་པ་ཡང་མེད་མཐའ་འགོག་པ་
ཡིན་ནོ། །ལས་འབྲས་ལ་སོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པ་ལ་ཚད་མ་སུས་ཀྱང་གནོད་མི་སྲིད་པས། དེ་དག་ཡོད་པ་མིན་པའམ་མེད་པར་འཛིན་པའི་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་ནི་མེད་མཐའ་དང་དེའི་མཐར་འཛིན་ཡིན་གྱི། སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱོན་མེད་ཅེས་
16-2-195a


པ་ལྟ་བུ་རྣམས་མེད་མཐའ་དང་དེའི་མཐར་འཛིན་མིན་ནོ། །འདི་ནི་སྐུར་འདེབས་ཀྱི་མེད་མཐའ་ཡིན་ལ་སྔ་མ་ནི་སྒྲོ་འདོགས་ཀྱི་མེད་མཐའོ། །དེའི་ཕྱིར་སྔར་བཤད་པའི་བཀག་པ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ནི། དོན་དམ་
པར་རམ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པར་འཛིན་པའི་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་ནི་ཡོད་མཐའ་དང་དེའི་མཐར་འཛིན་ཡིན་གྱི། སངས་རྒྱས་ལ་མཁྱེན་བརྩེ་ཡོད་ཅེས་པ་ལྟ་བུ་རྣམས་ཡོད་མཐའ་དང་དེའི་མཐར་འཛིན་མིན་ནོ། །གཞུང་གི་སྐབས་འགའ་ཞིག་ཏུ་དོན་
དམ་པར་ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་ཡོད་མཐར་བཤད་པ་ཡང་ཡོད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འཕགས་པས་དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ལས། རིགས་པའི་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཤིན་ཏུ་མང་བར་མཛད་པ་ནི། རྩོད་པ་ལ་ཆགས་པ་སྟེ་གཞན་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་འདོད་
པའི་ཕྱིར་མ་མཛད་དོ་ཞེས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། རིགས་པའི་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་མཛད་པ་ན། དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ལས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྟན་པ་ནི། སེམས་ཅན་གྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་འདི་ལྟ་བུ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྟོགས་ནས། ཐར་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ན་ཅི་
མ་རུང་ཞེས་སྐྱེ་བོ་རྣམས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ནི་མཛད་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་དངོས་པོར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒོལ་བ་ཇི་ལྟར་བརྟགས་པ་ཐམས་ཅད་བཀོད་ཅིང་བསྟན་བཅོས་ལས་བཀག་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེའི་ཕྱིར་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་འཇུག་
པ་ནི་རྩོད་པའི་ཕྱིར་ཡིན་པས། རྟོག་པ་ལྡོག་པ་ཙམ་ཞིག་ཁོ་ན་འབྲས་བུར་ཇི་ལྟར་རྣམ་པར་བཞག་ཅེ་ན། རྣམ་པར་དཔྱད་པ་འདི་ནི་རྩོད་པའི་ཕྱིར་མཛད་པ་མ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཉེ་བར་བསྟན་པ་ན། གཞན་ཕྱོགས་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོབས་
16-2-195b


ཆུང་བས་གཞན་གྱི་གཞུང་ལུགས་རྣམས་བདག་ཉིད་འཐེན་མི་འཛུགས་ཤིང༌། སྣང་བ་ཉེ་བ་ན་མུན་པ་ལྟར་རང་ཉིད་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་དེས་ན་ཁོ་བོ་ཅག་ལ་སྐྱོན་མེད་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བཤད་པ། གལ་ཏེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྣམ་པར་བཤད་པ་ན་གཞན་གྱི་གཞུང་གིས་
བཏགས་པ་རྣམས་འཇིག་པར་འགྱུར་ན་ཁོ་བོ་ཅག་ལ་ཉེས་པ་མེད་དེ། བརྒྱ་པ་ལས། ཆོས་འདི་དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་ཀྱིས། །རྩོད་པ་མཛད་ཕྱིར་གསུངས་མ་ཡིན། །འོན་ཀྱང་མེ་ཡིས་བུད་ཤིང་ལྟར། །འདི་ཡིས་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་སྲེག །ཅེས་མེ་བུས་པ་བཏུང་
བ་བསྐོལ་བའི་ཕྱིར་དུ་བྱས་ཀྱི་ཐལ་བ་དང་སོལ་བའི་ཕྱིར་དུ་བྱས་པ་མིན་ཀྱང༌། དེ་དག་ཀྱང་ཞར་ལ་བྱུང་བའི་དཔེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་རྩོད་པ་ལ་ཆགས་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཉེ་བར་བསྟན་ན་ནི། དེའི་ཚེ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་སྐྱོན་དང་ལྡན་པ་ལ་
སྡང་ཞིང་རིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་རང་གི་ཕྱོགས་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པར་འགྱུར་བས། ཁྲོ་ཆགས་ཀྱི་རྟོག་པ་ལྡོག་པ་མེད་དོ། །ཅེའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་རང་གི་ལྟ་བ་ལ་ཆགས་པ་དང་དེ་བཞིན་དུ་གཞན་ཕྱོགས་ཀྱི་ལྟ་བ་ལ་རྒྱུད་འཁྲུག་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། འཆིང་
བའི་རྟོག་པ་ཉིད་ཡིན་པས་ཁྲོ་ཆགས་ཀྱི་རྟོག་པ་མ་ལོག་པར་འཕེལ་བས་བཅིངས་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་གྱི་ཐར་པ་ནི་མིན་ནོ། །གང་གི་ཚེ་ཆོས་འདི་རྩོད་པའི་ཕྱིར་དུ་བསྟན་པ་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ། དེའི་ཕྱིར་རང་ཕྱོགས་ལ་འདོད་ཆགས་དང༌། གཞན་ཕྱོགས་ལ་
ཁོང་ཁྲོ་བ་རྣམ་པར་བསལ་ཏེ། རིགས་པས་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ནི་མྱུར་དུ་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ་ལས་ཀྱང༌། རྩོད་མེད་ཆེ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན། །དེ་དག་ལ་ནི་ཕྱོགས་མེད་དོ། །གང་རྣམས་ལ་ནི་ཕྱོགས་མེད་པ། །དེ་ལ་གཞན་ཕྱོགས་
16-2-196a


ག་ལ་ཡོད། །ཅེས་དང༌། བརྒྱ་པ་ལས་ཀྱང༌། རང་གི་ཕྱོགས་ལ་ཆགས་ཡོད་ཅིང༌། །གཞན་ཕྱོགས་ལ་ཁྱོད་མི་དགའ་ན། །མྱ་ངན་འདས་པར་མི་འགྲོ་སྟེ། །གཉིས་སྤྱོད་ཞི་བར་ཡོད་མི་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས་
ཀྱང༌། གང་ཞིག་ཆོས་འདི་ཐོས་ནས་ཆགས་བྱེད་ཅིང༌། །ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཐོས་ནས་ཁོང་ཁྲོ་བྱེད། །ང་རྒྱལ་རྒྱགས་པས་བཅོམ་པ་ལོག་པ་སྟེ། །ང་རྒྱལ་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་རྗེས་སུ་མྱོང༌། །ཞེས་གསུངས་སོ། །བདག་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་ལ་ཆགས་པ་དང་
ཁྲོ་བའི་ཕྱོགས་ལྷུང་དོར་ནས་གཟུ་བོའི་བློས་མ་དཔྱད་ན། གྲུབ་མཐའ་ལ་དཔྱོད་པར་སྒོམ་པ་དེ་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་འཁོར་བར་དམ་དུ་འཆིང་བར་གསུངས་པ་འདི་ཉིད། བདག་ཅག་རྣམས་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བས་མན་ངག་ཁྱད་པར་ཅན་བྱིན་པར་ཤེས་པར་
གྱིས་ཤིག །བདག་སྐྱེ་འགོག་པ་ནས་འདི་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་བསྟན་པར་གསུངས་ཏེ། དངོས་པོའི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་བསྟན་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་མང་ལ། དངོས་མེད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཀྱང་བར་བར་དུ་བསྟན་པ་ལ་དགོངས་སོ། །གཉིས་པ་
ལ་གསུམ། ཐར་འདོད་ཀྱིས་ཐོག་མར་བདག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཉིད་དགག་དགོས་པར་བསྟན་པ། བདག་དང་བདག་གི་བ་གཉིས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་འགོག་པའི་ཚུལ། བདག་དང་ཤིང་རྟའི་དཔྱད་
པ་དངོས་པོ་གཞན་ལ་ཡང་བསྒྲེ་བར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་ལུང་དང་རིགས་པས་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་བསྟན་ནས། དེའི་འོག་ཏུ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། འདི་ན་རྣལ་འབྱོར་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇུག་པར་འདོད་
16-2-196b


ཅིང་ཉོན་མོངས་པའི་སྐྱོན་མ་ལུས་པ་སྤོང་བར་འདོད་པ་ནི། འཁོར་བར་འཁྱམ་པ་འདི་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་གི་རྩ་བ་ཅན་ཡིན་སྙམ་དུ་རྟོག་པར་བྱེད་ལ། དེ་ལྟར་བརྟགས་པ་ན་ཉོན་མོངས་པ་ནི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པ་དང༌། སྐྱོན་
རྣམས་ནི་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་ལ་སོགས་པ་སྟེ་དེ་རྣམས་མ་ལུས་པར་ང་དང་ངའི་འོ་སྙམ་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དེ་གཉིས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གྱི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ལས་བྱུང་བར་བློ་ཡིས་མཐོང་བར་འགྱུར་ཏེ། 
དེ་དག་ནི་མ་ལུས་པར་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་མཐོང་བ་ན་འཇིག་ལྟ་སྤོང་བར་འདོད་པ་འབྱུང་ལ། དེའི་ཚེ་ཤེས་རབ་ཅན་ཞིག་ཡིན་ན་ནི་དེ་སྤོང་བ་དེ་ཡང་སྔར་ཆོས་དབྱིངས་བསྟོད་པ་དང་བཞི་བརྒྱ་པའི་ལུང་དྲངས་པ་
ལྟར་འཇིག་ལྟས་ཇི་ལྟར་བཟུང་བ་ལྟར་གྱི་བདག་ཡུལ་སྟེང་ན་མེད་པར་མཐོང་བས་སྤོང་དགོས་པར་མཐོང་ནས། འཇིག་ལྟས་གཞི་གང་ལ་ཞེན་པ་འདིའི་དམིགས་པ་གང་ཡིན་སྙམ་དུ་བརྟགས་པ་ན། བདག་སྟེ་ང་ཞེས་པའི་ང་ནི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་འདིའི་ཡུལ་དམིགས་
པའོ་སྙམ་དུ་རྟོགས་ཏེ། ངར་འཛིན་པ་ནི་བདག་གི་ཡུལ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཚེ་ཉེས་སྐྱོན་མ་ལུས་པ་སྤོང་བར་འདོད་པས་རྩ་བ་འཇིག་ལྟ་ཉིད་སྤང་བར་བྱ་བ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་དེའི་དམིགས་པ་བདག་གི་བདག་སྟེ་ངོ་བོས་གྲུབ་པ་མེད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་
ལས་སྤོང་བར་འགྱུར་བས། རྣལ་འབྱོར་པས་གང་ཞིག་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཡུལ་བདག་ཅེས་བྱ་བ་འདི། ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་མ་གྲུབ་ཅི་འདྲ་བ་ཞིག་ཅེས་ཐོག་མར་བདག་ཁོ་ན་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་དོ། །རྣལ་འབྱོར་པ་ཡིས་བདག་དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་
16-2-197a


འགོག་པར་བྱེད་པ་ལས། འཇིག་ལྟ་སྤངས་ན་ཉེས་སྐྱོན་ཀུན་ལྡོག་པས་ན། བདག་ལ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་འདི་ནི་ཐར་པ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ཡིན་ཏེ། བསླབ་བཏུས་ལས། གང་ཟག་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་དེ་ལྟར་ཤིན་ཏུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་
རྩ་བ་ཆད་པས་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན་ཏུ་མི་འབྱུང་ངོ༌། །འཕགས་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གསང་བའི་མདོ་ལས་ཇི་སྐད་དུ། ཞི་བའི་བློ་གྲོས་འདི་ལྟ་སྟེ་དཔེར་ན། ཤིང་རྩ་བ་ནས་བཅད་ན་ཡལ་ག་དང་ལོ་མ་དང་ཡལ་ག་ཕྲ་མོ་ཐམས་ཅད་སྐམ་
པར་འགྱུར་རོ། །ཞི་བའི་བློ་གྲོས་དེ་བཞིན་དུ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་ཉེ་བར་ཞི་ན། ཉོན་མོངས་པ་དང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདི་ལྟར་གསུངས་པ་ལ་མཁས་པའི་དབང་པོ་རྣམས་
དགོངས་པ་མཐུན་པས། ཐོག་མར་འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་ལེགས་པར་ཤེས་ནས་སེམས་པ་དང༌། དེ་ནས་དེའི་རྩ་བ་གང་ཡིན་ངོས་འཛིན་པ་དང༌། དེ་ནས་དེ་སྤོང་བར་འདོད་པ་ན་སྤོང་ཐབས་ཀྱི་ཐད་དུ་མ་འཕྱུགས་པར་དེའི་ཞེན་ཡུལ་བཀག་པའི་བདག་
མེད་ཀྱི་ལྟ་བ་ཞིག་ངེས་པར་རྙེད་ནས། དེའི་དོན་ལ་འདྲིས་པར་བྱེད་པ་ནི། ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གང་ལ་ཡང་དགོས་པ་ཤེས་པར་བྱའོ། །གལ་ཏེ་རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས། ཇི་སྲིད་ཕུང་པོར་འཛིན་ཡོད་པ། །དེ་སྲིད་དེ་ལ་ངར་འཛིན་ཡོད། །ངར་འཛིན་ཡོད་ན་ཡང་
ལས་ཏེ། །ལས་ལས་ཀྱང་ནི་སྐྱེ་བ་ཡིན། །ཞེས་ཕུང་པོ་བདེན་འཛིན་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་འཁོར་བའི་རྩ་བར་བཤད་ལ། འདིར་འཇིག་ལྟ་འཁོར་བའི་རྩ་བར་བཤད་པ་གཉིས་འགལ་ཏེ། འཁོར་བའི་རྩ་བ་མི་མཐུན་པ་གཉིས་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་
16-2-197b


རོ་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ་འདི་པའི་ལུགས་ཀྱིས་བདག་འཛིན་གཉིས་དམིགས་པས་སོ་སོར་འབྱེད་ཀྱི། འཛིན་སྟངས་ཀྱི་རྣམ་པ་མི་འདྲ་བ་མེད་དེ། གཉིས་ཀ་ཡང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཁོར་བའི་རྩ་བ་གཉིས་འགལ་
བ་ནི་ཡུལ་ལ་འཇུག་པའི་འཛིན་སྟངས་མི་མཐུན་པ་གཉིས་འཁོར་བའི་རྩ་བར་འཇོག་པ་ལ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་འཇིག་ལྟའི་རྒྱུར་སྟོན་པ་ན། མ་རིག་པའི་ནང་ཚན་གཉིས་རྒྱུ་འབྲས་སུ་སྟོན་ཞིང༌། དེ་གཉིས་ཀ་ཉོན་མོངས་ཀྱི་
རྩ་བར་སྟོན་པ་ན་རང་དང་འཛིན་སྟངས་མི་མཐུན་པའི་ཉོན་མོངས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བར་སྟོན་པ་ཡིན་ལ། ཚུལ་དེ་ཡང་དེ་གཉིས་ཀ་ལ་ཡོད་པས་མི་འགལ་ཏེ། མ་རིག་པའི་རིགས་འདྲ་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཀ་འཁོར་བའི་རྩ་བར་མི་འགལ་བ་
བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། བདག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དགག་པ་དང༌། བདག་གི་བ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་དྲུག །གཞན་སྡེས་བཏགས་པའི་ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་བདག་དགག །རང་སྡེས་བཏགས་པའི་ཕུང་པོ་ཉིད་བདག་
ཏུ་འདོད་པ་དགག །དེ་གཉིས་ཀྱི་ལྷག་མའི་ཕྱོགས་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་སོགས་གསུམ་དགག། །དེ་ཉིད་དང་གཞན་ཉིད་དུ་མེད་པའི་གང་ཟག་རྫས་ཡོད་དགག །བདག་བརྟེན་ནས་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་བཞག་པ་དཔེ་དང་བཅས་པར་བཤད། དེ་ལྟར་
བཞག་པ་ལ་མཐར་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་སྤང་སླ་བའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། ཕྱོགས་སྔ་མ་བརྗོད་པ་དང༌། ལུགས་དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་དམིགས་པ་བདག་དེ་ཅི་ཞིག་ཅེས་དེ་ཉིད་མི་ཤེས་པས་
16-2-198a


སྟོན་ཞིག་ཅེ་ན། འདི་ལ་གཉིས། གྲངས་ཅན་གྱི་ལུགས་བརྗོད་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་པ་ལ་སོགས་པའི་ལུགས་བརྗོད་པའོ། །དང་པོ་ནི། རེ་ཞིག་དེ་ཟ་བ་པོ་སྟེ་བདེ་སྡུག་སོགས་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ་པོ་དང༌། རྟག་པའི་དངོས་པོ་དང་
རྣམ་འགྱུར་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པ་པོ་མིན་པ་དང༌། རྡུལ་མུན་སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ཡོན་ཏན་མེད་པ་དང༌། ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན། བྱ་བ་མེད་པར་མུ་སྟེགས་གྲངས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་བརྟགས་སོ། །དེ་ལ་གྲངས་ཅན་པ་དག་ནི། རྩ་བའི་རང་
བཞིན་རྣམ་པར་འགྱུར་མིན་ལ། །ཆེན་པོ་སོགས་བདུན་རང་བཞིན་རྣམ་འགྱུར་ཞིང༌། །བཅུ་དྲུག་པོ་ནི་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། །སྐྱེས་བུ་རང་བཞིན་མ་ཡིན་རྣམ་འགྱུར་མིན། །ཞེས་སྨྲ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་འབྲས་བུ་རབ་ཏུ་བྱེད་པས་ན་རང་བཞིན་ནོ། །སྐབས་གང་དུ་བྱེད་
ཅེ་ན། སྐྱེས་བུའི་འདོད་པ་མཐོང་བའི་དུས་སུའོ། །གང་གི་ཚེ་སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་ཉེ་བར་ལོངས་སྤྱོད་པའི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་འདོད་པ་སྐྱེས་པ་དེའི་ཚེ་སྐྱེས་བུའི་འདོད་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པའི་རང་བཞིན་དང་སྐྱེས་བུ་སྦྱོར་ཞིང༌། དེ་ནས་གཙོ་བོས་སྒྲ་ལ་སོགས་
པ་འབྱིན་ནོ། །དེའི་ཚུལ་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། རང་བཞིན་ལས་ནི་ཆེན་པོའོ། །དེ་ལས་ཀྱང་ང་རྒྱལ་ལོ། །དེ་ལས་དབང་པོ་བཅུ་གཅིག་དང་དེ་ཙམ་ལྔ་སྟེ་བཅུ་དྲུག་པོའི་ཚོགས་སོ། །བཅུ་དྲུག་པོ་ལས་ཀྱང་འབྱུང་བ་ལྔ་ནི་དེ་ཙམ་ལྔ་ལས་ཏེ། སྒྲ་ལ་སོགས་པ་ལྔ་
ལས་འབྱུང་བ་ལྔ་འབྱུང་ངོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རིམ་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་འགྱུར་མིན་ལ་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུ་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་བདུན་ནི་རབ་ཏུ་བྱེད་པའང་ཡིན་
16-2-198b


ལ་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཡང་རང་གི་རྣམ་འགྱུར་ལ་ལྟོས་ནས་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། རྩ་བའི་རང་བཞིན་ལ་ལྟོས་ནས་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །བློའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་བཅུ་དྲུག་ནི་རྣམ་འགྱུར་ཁོ་ནའོ། །སྐྱེས་བུ་ནི་
རབ་ཏུ་བྱེད་པའང་མ་ཡིན་ལ། རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །རྣ་བ་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ལྔ་ཡིད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པས་ཡོངས་སུ་གཟུང་བའི་ཡུལ་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་དག་ལ་བློས་ཞེན་པར་བྱེད་ལ། དེ་ནས་བློས་ཞེན་པར་བྱས་པའི་དོན་
ལ་སྐྱེས་བུས་སེམས་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཡུལ་ལ་སྤྱོད་འདོད་པས་ཡུལ་ཉེ་བར་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང༌། གང་གི་ཚེ་ཡུལ་ལ་ཆགས་པ་ཆུང་བ་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེས་བུས་ཡུལ་ལ་ཉེས་དམིགས་སུ་བལྟས་པས། ཆགས་པ་དང་བྲལ་བར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་རིམ་
གྱིས་བསམ་གཏན་སྒོམ་ཞིང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷའི་མིག་གི་མངོན་ཤེས་ཐོབ་པ་ན། མིག་དེའི་སྒོ་ནས་གཙོ་བོ་ལ་ལྟ་བར་བྱེད་ལ། དེས་བལྟས་པ་དང༌། གཙོ་བོ་དེ་གཞན་གྱི་བུད་མེད་ལྟར་ངོ་ཚ་བར་གྱུར་པས། བདག་ལ་མི་འགྲོ་ཞིང་འབྲལ་བར་
འགྱུར་རོ། །རྣམ་འགྱུར་གྱི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སྐྱེ་བའི་རིམ་པ་ལས་བཟློག་པའི་སྒོ་ནས་གཙོ་བོ་དེ་ཉིད་དུ་རབ་ཏུ་ཐིམ་པའི་ཕྱིར། མི་གསལ་བའི་ངོ་བོར་གྱུར་བ་དེའི་ཚེ་སྐྱེས་བུ་ཉག་གཅིག་གནས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་གྲོལ་བ་ཞེས་བྱའོ། །བདག་དེ་
ནི་རྟག་ཏུ་ཡན་གར་བའི་ངོ་བོར་གནས་པའི་ཕྱིར་རྟག་པ་ཞེས་བྱའོ། །གང་ཞིག་ནི་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་ལ་གང་ཞིག་ནི་བྱེད་པ་པོ་མ་ཡིན་ཞེ་ན། འདི་ལ་རྡུལ་མུན་སྙིང་སྟོབས་རྣམས་ནི་ཡོན་ཏན་གསུམ་མོ། །དེ་ལ་རྡུལ་ནི་གཡོ་བ་དང་འཇུག་པའི་
16-2-199a


བདག་ཉིད་ཅན་ནོ། །མུན་པ་ནི་ལྕི་བ་དང་གཡོག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནོ། །སྙིང་སྟོབས་ནི་ཡང་བ་དང་རབ་ཏུ་གསལ་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནོ། །བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་གཏི་མུག་ཞེས་པ་ནི་འདི་དག་ཁོ་ནའི་རྣམ་གྲངས་སོ། །
འདི་དག་ཆ་མཉམ་པའི་སྐབས་ནི་གཙོ་བོ་སྟེ། འདིར་ཡོན་ཏན་དག་གཙོར་གྱུར་ཅིང་རབ་ཏུ་ཞི་བར་གྱུར་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་རྣམ་པར་མི་འགྱུར་བའི་སྐབས་ནི་རང་བཞིན་ནོ། །རང་བཞིན་ལས་ནི་ཆེན་པོ་སྟེ། ཆེན་པོ་དང་བློ་གཉིས་ནི་རྣམ་གྲངས་ཏེ་
ཕྱི་ཡུལ་དང་ནང་གི་སྐྱེས་བུའི་གཟུགས་བརྙན་གཉིས་ཀ་འཆར་བ་ཞིག་གོ། ཆེན་པོ་ལས་ནི་ང་རྒྱལ་ལོ། །ང་རྒྱལ་ནི་གསུམ་སྟེ་རྣམ་པར་འགྱུར་བ་ཅན་དང༌། སྙིང་སྟོབས་ཅན་དང༌། མུན་པ་ཅན་ནོ། །དེ་ལ་རྣམ་པར་འགྱུར་བའི་ང་རྒྱལ་ལས་ནི་
དེ་ཙམ་ལྔ་སྟེ། གཟུགས་དང་སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་པ་དག་གོ། དེ་ཙམ་དག་ལས་ནི་འབྱུང་བ་རྣམས་ཏེ། ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་དང་ནམ་མཁའ་ཞེས་བྱ་བ་དག་གོ། སྙིང་སྟོབས་ཅན་གྱི་ང་རྒྱལ་ལས་ནི་ལས་ཀྱི་དབང་པོ་ལྔ་པོ་དག་དང་ལག་
པ་དང་རྐང་པ་དང་རྐུབ་དང༌། འདོམས་ཀྱི་དབང་པོ་དང༌། བློའི་དབང་པོ་ལྔ་པོ་མིག་དང་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལྤགས་པའམ་ལུས་ཀྱི་དབང་པོ་དང༌། གཉིས་ཀའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཡིད་དེ་དེ་ལྟར་ན་བཅུ་གཅིག་གོ། མུན་པ་ཅན་གྱི་ང་རྒྱལ་ནི་ང་
རྒྱལ་གཞན་གཉིས་ཀའི་འཇུག་པར་བྱེད་པའོ། །དེ་ལ་ཆེན་པོ་དང་ང་རྒྱལ་དང་དེ་ཙམ་ལྔ་སྟེ་བདུན་ནི་རང་བཞིན་དང་རྣམ་འགྱུར་གཉིས་ཀའོ། །དབང་པོ་བཅུ་དང་ཡིད་དང་འབྱུང་བ་ལྔ་ནི་རྣམ་འགྱུར་ཁོ་ན་དང༌། རྩ་བའི་རང་བཞིན་གཙོ་བོ་ནི་
16-2-199b


རང་བཞིན་ཁོ་ནའོ་ཞེས་པ་ནི་གཞུང་ལུགས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཇི་ལྟར་གྲངས་ཅན་དག་གིས་བདག་ཁས་བླངས་པ་དེ་བཞིན་དུ། བདག་དེའི་དབྱེ་བ་ཅུང་ཟད་ཅུང་ཟད་ལ་བརྟེན་ནས་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ནི་ཐ་དད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟ་སྟེ་བྱེ་
བྲག་པ་རྣམས་ནི་བློ་དང༌བདེ་བ་དང༌སྡུག་བསྔལ་དང༌། འདོད་པ་དང༌སྡང་བ་དང༌འབད་པ་དང༌ཆོས་དང༌ཆོས་མ་ཡིན་པ་དང༌བྱ་བའི་ཤུགས་ཏེ། བདག་གི་ཡོན་ཏན་དགུ་སྨྲ་བར་བྱེད་དོ། །དེ་ལ་བློ་ནི་ཡུལ་འཛིན་པའོ། །བདེ་བ་ནི་འདོད་པའི་ཡུལ་ཉམས་སུ་
མྱོང་བའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པའོ། །འདོད་པ་ནི་འདོད་པར་གྱུར་པའི་དངོས་པོ་ལ་རེ་བ་འཆའ་བའོ། །སྡང་བ་ནི་མི་འདོད་པའི་ཡུལ་ལ་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པ་ཉིད་དོ། །འབད་པ་ནི་དོན་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་དེའི་མཐར་ཐུག་པར་སེམས་ཀྱི་མཁས་
པ་ཉིད་དོ། །གང་ལས་མངོན་པར་མཐོ་བ་དང་ངེས་པར་ལེགས་པ་འགྲུབ་པ་དེ་ནི་ཆོས་སོ། །དེ་ལས་བཟློག་པ་ནི་ཆོས་མ་ཡིན་པའོ། །ཤེས་པ་ལས་སྐྱེས་ཤིང་ཤེས་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ནི་འདུ་བྱ་བའི་ཤུགས་སོ། །བདག་གི་ཡོན་ཏན་དགུ་པོ་དེ་ཇི་
སྲིད་དུ་བདག་ལ་འདུ་ཞིང་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ། དེ་དག་གིས་སྦྱར་བའི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་ལས་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བར་འགྱུར་ལ། གང་གི་ཚེ་སྐྱེས་བུ་ཡང་དག་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་པས་བློ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་རྣམས་རྩ་བ་དང་བཅས་
པར་གཅོད་པ་དེའི་ཚེ། རང་གི་བདག་ཉིད་ལ་གནས་ཤིང་ཐར་བར་འགྱུར་རོ། །བདག་དེ་ཡང་རྟག་པ་དང༌། འབྲས་བུའི་བྱེད་པ་པོ་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཟ་བ་པོ་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་བཅས་པ་དང༌། ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ན་བྱ་བ་མེད་པར་ཡང་
16-2-200a


སྨྲའོ། །བྱེ་བྲག་པ་ཁ་ཅིག་སྐུམ་པ་དང༌། རྐྱོང་བ་ཉིད་ཀྱིས་བྱ་བ་དང་བཅས་པར་ཁས་ལེན་ནོ། །རིག་བྱེད་དུ་སྨྲ་བ་དག་ནི་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་ཐ་དད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་གཅིག་ཡིན་པ་ལྟར། རྟེན་ལུས་ཐ་དད་པས་
བརྟེན་པ་བདག་གཅིག་ཉིད་སྣ་ཚོགས་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པར་ཁས་ལེན་ནོ། །འགྲེལ་པར་བདག་གི་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཅུང་ཟད་ལ་བརྟེན་ནས་མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་ཕན་ཚུན་ཐ་དད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པས་གཞུང་
འདིའི་ལུགས་ཀྱིས་གྲངས་ཅན་དེའི་དབྱེ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། མུ་སྟེགས་ཀྱི་ལུགས་སོ་སོར་གྱེས་པར་འཆད་པ་ནི་དོན་མ་གོ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། མུ་སྟེགས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་རེ་རེ་ལས་བདག་མི་འདྲ་བ་གང་ཞིག་སྨྲས་པ་དེ་ནི། དེ་དག་གིས་ཇི་ལྟར་བཏགས་
པ་དེ་ལྟར་གྱུར་པ་སྟེ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མིན་སྟེ། སྐྱེ་བ་དང་བྲལ་བ་སྟེ་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་རྟགས་ནི་མུ་སྟེགས་རང་གི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་སྟེ་ཁས་བླངས་པའོ། །དཔེར་ན་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ལྟར་རོ། །རྟགས་དེས་སྨྲས་པའི་ཆོས་ཅན་
བཀག་ཀྱང་སྐྱོན་མེད་པ་ནི་རྟགས་དང་ཆོས་གཉིས་ཀ་རྣམ་བཅད་ཙམ་ཡིན་པའི་གནད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལྟར་གཞན་གྱིས་བརྟགས་པའི་བདག་འདི་ནི་ངར་འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་རྟེན་དུའང་མི་རིགས་ཏེ། རྟགས་དང་དཔེ་ནི་སྔར་བཞིན་ནོ། །ངར་འཛིན་གྱི་རྟེན་ཞེས་པ་ནི་དམིགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་
ནང་ནས་དམིགས་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་སྟེ། དེའི་ཡུལ་ནི་ང་ཙམ་དང་གང་ཟག་སོགས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་དངོས་པོར་འདོད་པས་མ་སྐྱེས་པ་དང་འགལ་བའོ། །རྣམ་པའི་ཡུལ་ནི་གང་ཟག་གི་བདག་ཡིན་པས་དེ་ནི་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ཡིན་པས། མ་སྐྱེས་པ་དང་མི་འགལ་ལོ། །དེའི་ཕྱིར་འདིའི་ལུགས་ཀྱིས་གང་ཟག་གི་བདག་
16-2-200b


ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པར་འདོད་དོ་ཞེས་པ་ནི་འདི་པའི་གྲུབ་མཐའི་འགངས་དང༌། འཇིག་ལྟའི་དམིགས་རྣམ་གྱི་ཡུལ་ཞིབ་ཏུ་མ་ཕྱེད་པར་བྱུང་རྒྱལ་དུ་སྨྲ་བའོ། །དེ་ལྟར་བདག་ཡོད་པ་དང་ངར་འཛིན་གྱི་ཡུལ་ཡིན་པ་བཀག་པ་ནི་དགག་བྱ་ལ་དོན་དམ་གྱི་ཁྱད་པར་སྦྱར་
བའི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །དེ་ཁོ་ནར་མ་ཟད་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡང་དེ་གཉིས་འགོག་པ་ཡང་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཚེ་བདག་ཡོད་པར་མི་འདོད་ཅེས་པ་ནི་བདག་རྫས་སུ་ཡོད་པ་མིན་པའོ། །རྟགས་དང་དཔེ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་དགག་བྱ་གཉིས་འགོག་པར་མ་ཟད་ཀྱི། 
གཞན་ཡང༌མུ་སྟེགས་པས་བཏགས་པའི་བདག་དེའི་ཁྱད་པར་ཀུན་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་རིག་པར་བྱའོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན་གྲངས་ཅན་གྱི་བསྟན་བཅོས་དང༌། བྱེ་བྲག་པ་སོགས་བསྟན་བཅོས་ལས་བདག་དེའི་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་
མུ་སྟེགས་རྣམས་ཀྱིས་གང་བསྟན་པ་དེ་ཀུན་ལ་སྟེ་ཐམས་ཅད་ལ། མུ་སྟེགས་རང་ལ་གྲགས་པའི་མ་སྐྱེས་པའི་གཏན་ཚིགས་ཀྱིས་གནོད་པ་དེའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཡང་སྔར་བཤད་པའི་གྲངས་ཅན་དང་བྱེ་བྲག་པའི་བདག་གི་ཁྱད་པར་བཤད་པ་ཀུན་ཀྱང་
ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དགག་པར་བྱའོ། །ཕྱོགས་འདིས་ནི་བདག་ཏུ་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་མ་སྐྱེས་པའི་གཏན་ཚིགས་དང་མོ་གཤམ་གྱི་བུ་ཡི་དཔེས། དེ་དག་གིས་བཏགས་པའི་བདག་གི་ངོ་བོ་དང་ཁྱད་པར་རྣམས་གསལ་བར་རིག་པར་བྱའོ། །དེའི་
ཕྱིར་ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་གཞན་པའི་བདག་མེད་དེ། ཕུང་པོ་བཟུང་བ་མ་གཏོགས་པར་བདག་དེ་ཡན་གར་དུ་འཛིན་པ་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་བདག་ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་ན་འབྲེལ་བ་གཉིས་ཀ་མེད་པས་འབྲེལ་མེད་དུ་འགྱུར་ལ། དེའི་ཚེ་
16-2-201a


བུམ་པ་མ་བཟུང་བར་སྣམ་བུ་ཡན་གར་དུ་འཛིན་པ་བཞིན་དུ་འཛིན་པ་ཞིག་འོང་དགོས་ན། དེ་འགར་ཡང་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པའོ། །དེ་ལྟར་ཡང་རྩ་ཤེ་ལས། བདག་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པ་ལས། །གཞན་དུ་འཐད་པ་ཉིད་མ་
ཡིན། །གལ་ཏེ་གཞན་ན་ལེན་མེད་པར། །གཟུང་ཡོད་རིགས་ན་གཟུང་དུ་མེད། །ཅེས་དང༌། གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་གཞན། །ཕུང་པོའི་མཚན་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་ཏེ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ནི་ཕུང་པོའོ། །སྐྱོན་གཞན་ཡང༌ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་
ཐ་དད་པའི་བདག་འདི་འཇིག་རྟེན་སེམས་ཅན་གྱི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་ངར་འཛིན་གྱི་བློ་ཡི་རྟེན་ཏེ་དམིགས་པར་ཡང་མི་འདོད་དེ། མུ་སྟེགས་ཀྱིས་བཏགས་པ་ལྟར་གྱི་བདག་དེ་རིག་པ་མིན་པ་སྟེ་དེའི་རྣམ་པར་མི་འཛིན་པའང་མངོན་པར་ཞེན་པའི་ཁྱད་པར་
ལས་བདག་དང་བདག་གི་ཞེས་བདག་ཏུ་ལྟ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ནི་ངར་འཛིན་བློ་ཡི་རྟེན་དུའང་མི་རིགས་ཞེས་སྔར་བཀག་པ་དང་མི་ཟློས་ཏེ། སྔར་ནི་བདག་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཙམ་བདག་ལྟའི་དམིགས་པ་ཡིན་པ་བཀག་ལ། འདིར་ནི་ཕུང་པོ་ལས་
ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་དམིགས་པ་ཡིན་པ་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅི་སྟེ་གང་ཟག་གང་དག་ད་ལྟ་བདག་དེ་རྟག་པ་དང་མ་སྐྱེས་པ་ལ་སོགས་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པ་མི་ཤེས་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་སྔོན་གོམས་པའི་དབང་གིས་བདག་དེའི་ཡུལ་ཅན་ངར་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་
ཡོད་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་གྲུབ་མཐའ་ངན་པས་བློ་བསྒྱུར་བ་ཁོ་ན་ལ། ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་བདག་ངར་འཛིན་གྱི་རྟེན་དུ་འཛིན་པ་ཡོད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་ལ་སྔར་གྲུབ་མཐའ་ངན་པའི་གོམས་པ་
16-2-201b


མེད་པ་དེ་དག་ལ་ཡང་འདིར་ངར་འཛིན་འཇུག་པར་མཐོང་སྟེ། འདི་ལྟ་སྟེ། སེམས་ཅན་གང་དག་དུད་འགྲོར་བསྐལ་པ་མང་པོར་ཚེ་བརྐྱལ་བར་གྱུར་པ་སྔར་དེ་ཙམ་སོང་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། ད་དུང་དུ་ཡང་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་ལས་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་བ་དེས་ཀྱང༌། མུ་སྟེགས་
ཀྱིས་བཏགས་པའི་མ་སྐྱེས་པ་དང་རྟག་པའི་བདག་འདི་མ་མཐོང་བ་དེ་དག་ལ་ཡང༌། ངར་འཛིན་འཇུག་པར་མཐོང་བ་སྟེ་ཤེས་ནས། ཤེས་རབ་ཅན་སུ་ཞིག་མུ་སྟེགས་པས་བཏགས་པའི་བདག་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུ་ངར་འཛིན་གྱི་རྟེན་དུ་ཞེན་པར་བྱེད། དེས་ན་ཕུང་པོ་
ལས་ངོ་བོ་གཞན་པའི་བདག་འགའ་འང་མེད་དོ། །ཀྱང་གི་སྒྲས་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྡུད་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་ལྔ། ཕུང་པོ་བདག་ཏུ་འདོད་པ་ལ་གནོད་བྱེད་བསྟན་པ། དེ་ལྟར་འདོད་པར་མི་རིགས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་བསྟན་པ། ཕུང་པོ་བདག་ཏུ་
སྨྲ་བ་ལ་གནོད་བྱེད་གཞན་བསྟན་པ། ཕུང་པོ་བདག་ཏུ་གསུངས་པ་སོགས་ཀྱི་དགོངས་པ་བཤད་པ། གཞན་གྱི་ལུགས་འབྲེལ་མེད་དུ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། དངོས་ཀྱི་དོན་དང༌། སྐྱོན་སྤོང་གི་ལན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། ཕྱོགས་སྔ་
མ་བརྗོད་པ་དང༌། ལུགས་དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། འདིར་རང་གི་སྡེ་པ་དག་ན་རེ། ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་གཞན་པའི་བདག་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་སྟེ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་དམིགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་ནང་གི་དམིགས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ཁོ་ན་ཡིན་
ཏེ། ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་དང་ནང་གི་ཕུང་པོ་དམིགས་པར་འཇོག་པ་གཉིས་སུ་ངེས་པ་ལས་སྔ་མ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་ནི་རང་གི་ཕུང་པོ་ཙམ་ཡིན་ནོ་ཟེར་རོ། །ཕྱོགས་འདི་ནི་གནས་མ་བུའི་སྡེ་པ་ལ་སོགས་པ་འཕགས་པ་མང་པོས་
16-2-202a


བཀུར་བའི་སྡེ་པའིའོ། །དེ་ལས་ཀྱང༌མང་བཀུར་བ་ཁ་ཅིག་བདག་ལྟའི་རྟེན་དུ་སྟེ་དམིགས་པར་ནི། རང་གི་ཕུང་པོ་ལྔ་ཆར་ཡང་འདོད་ཅིང༌། བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་པ་འདི་ཡང་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་ལས་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་སྟེ། ཇི་སྐད་དུ་
བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། དགེ་སློང་དག་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་གང་སུ་དག་ཅིག་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དེ་དག་ནི། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་ཁོ་ན་ལ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་
དེ་དག་ལ་ཁྱེད་ཅག་གི་ལྟ་བ་འདི་ནི་འཇིག་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཚོགས་པ་ལ་ཡིན་གྱི་བདག་གམ་བདག་གི་བ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསལ་བར་མཛད་པའི་སླད་དུ། བདག་དང་བདག་གི་བའི་རྣམ་པར་ཞུགས་པའི་ལྟ་བ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་
ལྟ་བར་གསུངས་སོ། །ཞེས་སྨྲས་ཏེ། ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་ལྟའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་ལྟའི་དམིགས་པ་ཕུང་པོ་ལྔར་ཁས་བླངས་སོ། །མང་བཀུར་བ་ཁ་ཅིག་ནི་སེམས་གཅིག་པུ་ལ་བདག་གོ་ཞེས་འདོད་དེ། བདག་ཉིད་བདག་
གི་མགོན་ཡིན་གྱི། །གཞན་ནི་སུ་ཞིག་མགོན་དུ་འགྱུར། །བདག་ཉིད་ལེགས་པར་ཐུལ་བས་ནི། །མཁས་པས་མཐོ་རིས་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ལས་སེམས་ལ་བདག་གི་སྒྲར་གསུངས་སོ། །འདི་ག་ལས་ཞེ་ན། ཕུང་པོ་ལས་ཐ་དད་
པའི་བདག་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། མདོ་གཞན་ལས་ཀྱང༌། སེམས་འདུལ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སེམས་འདུལ་བ་ནི་ལེགས་པ་སྟེ། །སེམས་འདུལ་བ་ནི་བདེ་བ་འདྲེན། །ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ངར་འཛིན་པའི་གཞི་སེམས་ལ་བདག་
16-2-202b


ཅེས་གདགས་སོ་ཞེའོ། །རྟོག་གེ་འབར་བ་ལས་ཀྱང༌། འདི་ལྟར་ཁོ་བོ་ཅག་ཀྱང་ཐ་སྙད་དུ་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་བདག་གི་སྒྲ་དངོས་སུ་འདོགས་ཏེ། འདི་ལྟར་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ནི་ཡང་སྲིད་པ་ལེན་པའི་ཕྱིར་བདག་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ལུས་དང་དབང་པོའི་ཚོགས་དག་
ལ་ཉེ་བར་འདོགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ་ཞེས་དང༌། དེ་ཡང་མདོ་ཁ་ཅིག་ལས་སེམས་དུལ་བ་བདེ་བ་འཐོབ་པར་གསུངས་ལ། ཁ་ཅིག་ཏུ་བདག་དུལ་བས་མཐོ་རིས་ཐོབ་པར་གསུངས་པས་སེམས་ལ་བདག་ཏུ་འཇོག་ཅེས་ལུང་དང༌། ཕུང་པོ་ལེན་མཁན་ནི་བདག་ཡིན་ལ་
རྣམ་ཤེས་ཀྱིས་ཡང་སྲིད་ལེན་པའི་ཕྱིར་རྣམ་ཤེས་བདག་ཏུ་བཞག་གོ་ཞེས་རིགས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་སྨྲའོ། །སློབ་དཔོན་འདི་ཀུན་གཞི་མི་བཞེད་པས་ལུས་ལེན་པའི་རྣམ་ཤེས་ནི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཡིན་ཏེ། ཀུན་གཞི་མི་འདོད་པ་གཞན་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །
ཀུན་གཞི་འདོད་པས་ཀུན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ཉིད་གང་ཟག་གི་མཚན་གཞིར་སྨྲའོ། །དེ་ཡང་ལུགས་དེ་དག་གིས་ཉན་རང་གིས་གང་ཟག་རྫས་ཡོད་དུ་མེད་པར་རྟོགས་པར་འདོད་ཀྱང༌། རྣམ་ཤེས་གཉིས་པོ་རྫས་ཡོད་དུ་མེད་པར་རྟོགས་པར་མི་འདོད་པས། གང་
ཟག་རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་རྫས་སུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་ནི་གང་ཟག་གི་རང་གི་ལྡོག་པ་ནས་འདོད་པ་ཡིན་གྱི། གང་ཟག་གི་མཚན་གཞི་རྣམ་ཤེས་ལ་དེ་ལྟར་འདོད་པ་མིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་རང་རྒྱུད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ལྔ་བདག་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་ལྟར་ན། དེའི་
ཕྱིར་ཕུང་པོ་དེ་མང་བས་གང་ཟག་གཅིག་ལ་ཡང་བདག་དེ་དག་ཀྱང་མང་པོར་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ལྟར་ན་སེམས་བདག་ཡིན་པ་དེའི་ལྟར་ན་མིག་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་དབྱེ་བས་སམ་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ། རྣམ་ཤེས་དུ་མ་སྐྱེ་བ་དང་
16-2-203a


འགག་པའི་དབྱེ་བས་མང་བའི་ཕྱིར་བདག་ཀྱང་མང་པོར་འགྱུར་རོ། །འདིར་འགྲེལ་པ་ལས། བདག་མང་པོར་ཐལ་བ་ཕྱོགས་སྔ་མ་གཉིས་ཀྱི་དང་པོ་ལ་འཕེན་པ་དང༌། ཡང་ན་སྐྱོན་གཞན་ཡང་གཉིས་ཀ་ལ་འཕེན་པར་གསུངས་སོ། །
འདི་ནི་མང་པོ་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པར་འདོད་པ་ཙམ་ལ་འཕེན་དུ་མི་རུང་བས། བདག་དང་ཕུང་པོ་གཉིས་ཐ་དད་གཏན་མེད་གཅིག་ཏུ་འདོད་པ་ལ་འཕེན་པའོ། །དེ་ཡང་དང་པོ་ནས་གཞན་གྱིས་དེ་ལྟར་ཁས་མ་བླངས་པས། ངོ་བོ་གཅིག་པ་དང་ཐ་དད་ཙམ་ཡིན་པ་
བརྫུན་པ་ལ་སྐྱོན་མེད་ཀྱང༌། བདག་ཕུང་གཉིས་བདེན་པར་ཁས་ལེན་པ་ལ་ངོ་བོ་གཅིག་ན་དབྱེར་མེད་ཀྱི་གཅིག་ཏུ་ཕུལ་ནས། དེའི་འོག་ཏུ་བདག་མང་པོ་དང་ཕུང་པོ་ལྔ་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བ་འཕང་ངོ༌། །དེའི་ཚེ་འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་བ་ན་གང་ཟག་ཉག་གཅིག་སྐྱེའོ་ཞེས་བྱ་བའི་
ལུང་ལས་ན། ཕ་རོལ་པོས་བདག་མང་པོར་འདོད་པ་ཡང་མིན་ནོ། །བདག་ནི་རྫས་སུ་འགྱུར་ཞིང་སྟེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་རྫས་འདས་པ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བས། ཐ་དད་པར་འགྱུར་བ་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་ཕུང་པོ་ཉིད་དུ་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་
བདག་ཏུ་བསྙད་པའི་ཕྱིར་བདག་རྫས་སུ་ཡོད་པར་འགྱུར་ན། དགེ་སློང་དག་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་མིང་ཙམ་ཐ་སྙད་ཙམ་བཏགས་པ་ཙམ་སྟེ། གང་འདི་ལྟ་སྟེ། འདས་པའི་དུས་དང་མ་འོངས་པའི་དུས་དང༌། ནམ་མཁའ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང༌། གང་ཟག་
གོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ། ཇི་ལྟར་ཡན་ལག་ཚོགས་རྣམས་ལ། །བརྟེན་ནས་ཤིང་རྟར་བརྗོད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཕུང་པོ་རྣམས་བརྟེན་ནས། །ཀུན་རྫོབ་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལས་ན་ཕ་རོལ་པོས་བདག་རྫས་སུ་འདོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ། །
16-2-203b


གཞན་ཡང་ཕུང་པོ་དེར་ལྟ་བའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བ་རྫས་ལ་འཇུག་པ་སྟེ་རྫས་སུ་གྲུབ་པའི་ཡུལ་ཅན་ཡིན་པས། སྔོན་པོ་དང་སེར་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་ལྟར་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་འཇིག་ལྟ་སྤོང་བ་ན་རིགས་འདྲ་རྒྱུན་མ་ཆད་དུ་མི་འབྱུང་
བའི་ཚུལ་གྱིས་སྤངས་པ་མིན་པའམ། སྔོ་སེར་སོགས་ཙམ་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་པ་ལྟར་འཇིག་ལྟ་ལ་དམིགས་པའི་འདུན་པའི་འདོད་ཆགས་སྤངས་པ་ཁོ་ནས་སྤོང་བར་འགྱུར་རོ། །གཞན་ཡང༌རང་གི་ཕུང་པོ་བདག་ཡིན་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ན་ལྷག་མེད་ཀྱི་མྱ་ངན་ལས་
འདས་པའི་ཚེ་ཕུང་པོ་ལྔ་ཆར་ཆད་པས། ངེས་པར་བདག་ཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་མཐར་འཛིན་གྱི་ཆད་པའི་ལྟ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཁྱེད་ཅག་གིས་གང་བདག་ཏུ་བཟུང་བ་དེ་ཉིད་ལ་རྟག་ཆད་དུ་འཛིན་པ་མཐར་འཛིན་གྱི་ལྟ་བར་འདོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མྱ་ངན་ལས་འདས་
པར་ཞུགས་པའི་སྔོན་གྱི་སྐད་ཅིག་དག་ལ་ནི། ཕུང་པོ་སྐད་ཅིག་རེ་རེར་སྐྱེ་འཇིག་བྱེད་པ་ལྟར་བདག་ཀྱང་སྐད་ཅིག་རེ་རེར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སོ་སོ་བའི་སྐྱེ་འཇིག་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་སྐྱེ་བ་དྲན་པ་ན་ཇི་ལྟར་ངའི་ལུས་འདི་སྔོན་བྱུང་བར་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་བྱ་བར་
མི་འཛིན་པ་དེ་བཞིན་དུ། དེའི་ཚེ་དེའི་དུས་ན་ང་རྒྱལ་པོ་ང་ལས་ནུ་ཞེས་བྱ་བར་གྱུར་ཏོ། །ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་གསུངས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེའི་དུས་ཀྱི་བདག་ཀྱང་ལུས་ལྟར་ཞིག་པས། ད་ལྟ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཚེ་འདིར་སྔར་གྱི་བདག་ལས་རང་བཞིན་གྱིས་ཐ་དད་
པའི་བདག་གཞན་སྐྱེས་པར་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། ཉེ་བར་ལེན་ཉིད་བདག་མ་ཡིན། །དེ་འབྱུང་བ་དང་འཇིག་པ་ཡིན། །ཉེ་བར་བླང་བ་ཇི་ལྟ་བུར། །ཉེ་བར་ལེན་པོ་ཡིན་པར་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་བདག་ཡིན་ན། །སྐྱེ་དང་
16-2-204a


འཇིག་པ་ཅན་དུ་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱི་བ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གཞན་ཡིན་ན། དེའི་ཚེ་བྱེད་པ་པོའི་བདག་མེད་པས། ལས་ལ་ཡང་གནས་པའི་རྟེན་མེད་པའི་ཕྱིར་ལས་ཀྱང་མེད་པས། ལས་དེའི་འབྲས་བུ་དང་
འབྲེལ་བ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་སྐད་ཅིག་མ་སྔ་མས་བྱས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སྐད་ཅིག་མ་ཕྱི་མ་རྣམས་སུ་ལོངས་སྤྱོད་པས་སྐྱོན་མེད་དོ་སྙམ་ན། དེའི་ཚེ་གཞན་གྱིས་བསགས་པའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་གཞན་གྱིས་ལོངས་སྤྱོད་པའི་ཕྱིར། 
རྒྱུད་གཞན་གྱིས་བསགས་པའི་འབྲས་བུ་ལ་གཞན་གྱིས་ཟ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ལས་བྱས་པ་ཆུད་ཟོས་པ་དང༌། མ་བྱས་པ་དང་ཕྲད་པར་འགྱུར་རོ། །རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། གལ་ཏེ་འདི་ནི་གཞན་འགྱུར་ན། །དེ་མེད་པར་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར། །དེ་བཞིན་
དུ་ནི་གནས་འགྱུར་ཞིང༌། །དེ་མ་ཤི་བར་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཆད་དང་ལས་རྣམས་ཆུད་ཟ་དང༌། །གཞན་གྱིས་བྱས་པའི་ལས་རྣམས་ནི། །གཞན་གྱིས་སོ་སོར་མྱོང་བ་དང༌། །དེ་ལ་སོགས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར། །ཞེས་སྔ་ཕྱི་རང་བཞིན་གྱིས་གཞན་ཡིན་ན་སྔ་
མ་ལ་ལྟོས་པ་མི་རུང་བས་སྔ་མ་དེ་མེད་པར་ཡང་འབྱུང་བ་དང༌། སྔ་མའི་བདག་དེ་དེ་བཞིན་དུ་གནས་པས། དེར་མ་ཤི་བར་འདིར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་སོགས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱི་དག་གཞན་ཡིན་མོད་ཀྱི། དེ་ལྟ་ན་ཡང་
རྒྱུད་གཅིག་ཡིན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་རྒྱུན་ཅན་རྫས་ཐ་དད་པ་རྣམས་ལ་རྒྱུད་གཅིག་ཡོད་པས་སྐྱོན་མེད་ན། དེ་ཡང་མི་འཐད་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་ཐ་དད་པ་རྣམས་ལ་རྒྱུད་གཅིག་ཡིན་པ་ལ། སྔར་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་བྱས་པའི་ཚེ་
16-2-204b


ཉེས་པ་བཤད་ཟིན་ཏེ། བྱམས་པ་ཉེར་སྦས་ལ་བརྟེན་ཆོས་རྣམས་ནི། །ཞེས་བྱ་བ་དེར་རོ། །རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། གལ་ཏེ་ལྷ་ལས་མི་གཞན་ན། །དེ་ལྟ་ན་ནི་མི་རྟག་འགྱུར། །གལ་ཏེ་ལྷ་མི་གཞན་ཡིན་ན། །རྒྱུད་ནི་འཐད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
ཞེས་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་གྱིས་ཐ་དད་པ་རྣམས་ལ་རྒྱུད་གཅིག་པ་ཉིད་མི་རིགས་པས། ལས་མ་བྱས་པ་དང་ཕྲད་པ་དང་བྱས་པ་ཆུད་ཟོས་པ་སོགས་ཀྱི་ཐལ་འགྱུར་ལྡོག་པ་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་རང་གི་ཕུང་པོ་རྣམས་དང་རང་གི་སེམས་རང་གི་
བདག་ཉིད་དུ་འདོད་པ་མི་རིགས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་རིགས་པས་ཕུང་པོ་དང་སེམས་བདག་མིན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི་གཞན་ཡང༌འཇིག་རྟེན་མཐའ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་དང༌། ལ་སོགས་པས་མཐའ་ཡས་
མི་ལྡན་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་དང་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་རྟག་པ་དང༌། མི་རྟག་པ་དང༌། གཉིས་ཀ་དང་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གྲོངས་ཕན་ཆད་འབྱུང་བ་དང༌། མི་
འབྱུང་བ་དང༌། གཉིས་ཀ་དང་གཉིས་ཀ་མ་ཡིན་པར་ལྟ་བ་བཅུ་གཉིས་དང༌། ལུས་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་སྲོག་གོ་ཞེས་པ་དང༌། ལུས་ཀྱང་གཞན་ལ་སྲོག་ཀྱང་གཞན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་ལྟ་བ་གཉིས་ཏེ་བཅུ་བཞི་པོ་དེར་ལུང་བསྟན་དུ་མེད་པར་
འདོད་པའི་ཕྱིར་ལུང་མ་བསྟན་གྱི་ལྟ་བར་སྡེ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་འདོན་པའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་བདག་ཏུ་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་སྒྲས་ཕུང་པོ་རྣམས་འཛིན་ན། དེའི་ཚེ་ཕུང་པོ་རྣམས་སྐྱེ་འཇིག་བྱེད་པ་རང་གི་ལུགས་ཡིན་
16-2-205a


པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་མི་རྟག་པར་ལུང་བསྟན་དགོས་པ་དང༌། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་འོག་རོལ་ཏུ་ཁྱེད་ལྟར་ན་ཕུང་པོ་རྣམས་མེད་པས་འཇིག་རྟེན་མཐའ་དང་ལྡན་པ་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གྲོངས་ཕན་ཆད་ཡོད་པ་
མིན་ནོ་ཞེས་ལུང་བསྟན་དགོས་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་མཐའ་དང་ལྡན་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་ལན་ལུང་སྟོན་པ་བཀག་པའི་ཕྱིར། ཕུང་པོ་རྣམས་བདག་གོ་ཞེས་མི་རིགས་སོ། །དེ་ལ་སྲོག་ནི་བདག་གི་རྣམ་གྲངས་སོ། །འཇིག་རྟེན་ནི་བདག་ལ་
བརྩམས་ནས་འདྲི་བའོ། །དེ་ཡང་ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་ལ་བསམས་ནས་འདྲི་ན་ནི། ཁྱད་གཞི་མ་གྲུབ་པས་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་ལུང་བསྟན་དུ་མེད་དོ། །བཏགས་པ་ཙམ་གྱི་བདག་གི་སྒོ་ནས་ལུང་བསྟན་ན་ནི། དེའི་ཚེ་འདྲི་བ་པོ་དེ་རྣམས་དེ་འདྲ་བའི་བདག་མེད་རྟོགས་
པའི་སྐལ་བ་དང་མི་ལྡན་པས་དེ་ཡང་ལུང་བསྟན་དུ་མེད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། སྐྱོན་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ན། རྣལ་འབྱོར་པས་བདག་མེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་དུས་སུ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བདག་མེད་པའི་རྣམ་པར་
སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ། ངེས་པར་ཕུང་པོའི་དངོས་པོ་རྣམས་མེད་པར་མཐོང་བར་འགྱུར་བས་བདག་མེད་པ་མཐོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཕུང་པོ་དང་སེམས་བདག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་འདོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་པས་དེའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་རྣམས་བདག་མ་
ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཕུང་པོ་བདག་ཏུ་མི་འདོད་པའི་ལུགས་ལ་ཡང༌། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་ཚེ། བདག་གི་མཚན་གཞིར་འཇོག་པའི་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་མེད་པར་མཐོང་དགོས་པར་འགྱུར་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། འདི་
16-2-205b


ལ་རིགས་པ་ཕྲ་མོ་མ་རྟོགས་ན་ལན་མི་ཐེབས་པས་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། ཕ་རོལ་པོས་ཕུང་པོ་དང་སེམས་བདག་ཏུ་འདོད་པ་ནི་བདག་དང་གང་ཟག་རྣམས་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་གིས་བཞག་པ་ཙམ་དུ་མ་རྟོགས་པར་བཏགས་དོན་བཙལ་ནས་བཞག་པ་ཡིན་ལ། དེ་
ལྟར་ན་ཕུང་པོ་དང་སེམས་བདག་ཡིན་པ་དེ་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་བདག་ཏུ་འགྱུར་ལ། བདག་མེད་པར་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བའི་ཚེ་བདག་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པར་རྟོགས་དགོས་པས། ཕ་རོལ་པོ་ལ་ཕུང་པོ་དང་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོ་བདག་ཡིན་པ་
དེ་ཐམས་ཅད་མེད་པར་མཐོང་དགོས་པའི་སྐྱོན་འཇུག་ལ། མིང་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་གྱིས་འཇོག་གི། བཏགས་དོན་བཙལ་ནས་འཇོག་པར་མི་འདོད་པའི་ལུགས་ལ་སྐྱོན་དེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅི་སྟེ་གང་གི་ཚེ་ལས་དང་འབྲས་བུ་འབྲེལ་བའི་
དུས་སུ་བདག་གི་སྒྲ་སྦྱོར་བ་དེའི་ཚེ། ཕུང་པོ་ལས་དོན་གཞན་པའི་བདག་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། ཕུང་པོ་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་འཇུག་ལ། གང་གི་ཚེ་བདག་མེད་པར་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེད་གཞན་གྱིས་ཀུན་བཏགས་པ་ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་ཉིད་ལ་འཇུག་
སྟེ། དེའི་ཕྱིར་བདག་མེད་པར་མཐོང་བའི་དུས་སུ་ཡང་ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དང་བྲལ་བ་འདུ་བྱེད་ཙམ་མཐོང་བ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ནི་ཕུང་སོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་རྣམས་མི་མཐོང་བར་འགྱུར་བའི་སྐྱོན་མེད་དོ་སྙམ་ན། གལ་ཏེ་བདག་མེད་མཐོང་བའི་དུས་སུ་རྟག་
པའི་བདག་ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་སྤོང་བ་སྟེ་མེད་པར་མཐོང་བ་ཡིན་ན་ནི། དེ་ལྟར་འདོད་པ་དེའི་ཚེ་སྐབས་གཞན་དུ་བདག་གི་སྒྲའི་དོན་དོན་གཞན་ལ་དྲང་དུ་མི་རུང་བ་དེའི་ཕྱིར། ཁྱོད་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་སེམས་བདག་ཏུ་མི་འགྱུར་ལ། དེ་ལྟ་ན་ནི་རང་ཕྱོགས་
16-2-206a


ཉམས་པར་འགྱུར་རོ། །ཅི་སྟེ་ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་པའི་སྐབས་དེ་ལྟ་བུའི་ཡུལ་ལ་ནི། མུ་སྟེགས་ཀྱི་བདག་གི་སྒྲ་འདི་འཇུག་པར་མི་འདོད་དེ། དེའི་ཕྱིར་རང་གི་ཕྱོགས་ཉམས་པའི་སྐྱོན་མེད་དོ་སྙམ་ན། དེ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། འདིར་
ནི་ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་བདག་ཡིན་ལ། གཞན་དུ་ལས་འབྲས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་དགུར་སྤྱོད་པ་ལ་རིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ལས་འབྲས་ཀྱིས་སྐབས་སུ་ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་ལས་བྱེད་པ་པོ་དང་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་པོར་
མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་ན། ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་ཡང་བདག་གི་སྒྲ་འདི་འཇུག་པ་མེད་དེ་ཞེས་སྔར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་གལ་ཏེ་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་བདག་མེད་པའོ་ཞེས་བྱ་བ་འདིར་བདག་གི་སྒྲ་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་འཇུག་པར་མི་འདོད་ན། གཞན་ལས་
འབྲས་ཀྱིས་སྐབས་སུ་ཡང་མི་འདོད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །ཅི་སྟེ་ལས་འབྲས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བདག་གི་སྒྲ་ཕུང་པོ་ལ་འཇུག་པར་འདོད་ན་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་དོ་ཞེས་པ་འདིར་ཡང་བདག་གི་སྒྲ་ཕུང་པོ་ལ་འདོད་པར་བྱ་དགོས་སོ། །སྐྱོན་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། 
ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ན་རྣལ་འབྱོར་པས་བདག་མེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་ཡིས། གཟུགས་སོགས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེས་དེའི་ཚེ་མུ་སྟེགས་ཀྱིས་ཀུན་བཏགས་པའི་རྟག་པའི་བདག་ཙམ་ཞིག་མེད་པར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་
ལ་སོགས་པ་ལ་བདེན་པར་དམིགས་ནས་འཇུག་པའི་ཕྱིར། གཟུགས་སོགས་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་གྱི་འདོད་ཆགས་སོགས་ད་དུང་ཡང་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དེ་ཡི་ངོ་བོ་སྟེ་ཡིན་ལུགས་རྟོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་མེ་ཏོག་གི་ཟེའུ་
16-2-206b


འབྲུ་ལ་ཁུ་བྱུག་ཡོད་ཅེས་པ་ཙམ་གྱིས་ཟེའུ་འབྲུའི་མངར་པོ་ཉིད་རང་གིས་མ་མྱངས་པར། དེའི་མངར་པོ་དམིགས་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྣལ་འབྱོར་པས་ཕུང་པོའི་ཆོས་རྣམས་རྟག་པའི་བདག་དང་བྲལ་བར་མཐོང་བ་ཙམ་ཡོད་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། གཟུགས་སོགས་དེའི་རང་བཞིན་སྔར་མ་ཤེས་པ་ཕྱིས་རྟོགས་པ་ཅི་ཡོང་
མི་དམིགས་སོ། །ཡང་ཟེའུ་འབྲུ་ལ་ཁུ་བྱུག་མེད་པ་ཙམ་གྱིས་ཟེའུ་འབྲུའི་རོ་མངར་པོ་མྱངས་བཞིན་དུ་རོ་དེ་མ་དམིགས་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། དེར་གཏོགས་པའི་མངོན་ཞེན་སྤོང་མི་ནུས་པ་བཞིན་དུ། གཟུགས་སོགས་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོ་བདེན་པར་དམིགས་པས་རྟག་པའི་
བདག་མེད་པར་མཐོང་བ་ལ། གཟུགས་སོགས་ལ་དམིགས་པའི་ཆགས་སོགས་སྤོང་བའི་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །རྟག་པའི་བདག་མེད་པར་མཐོང་བས་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཆགས་སོགས་སྤོང་བར་འགྱུར་བ། གང་ཟག་སུ་
ཡང་ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་བདེན་སྙམ་ནས་བདེ་བ་མྱོང་འགྱུར་གྱི་ཡུལ་སྟེན་པར་མི་བྱེད་ལ། ནང་རྟག་བདེ་སྡུག་བསྔལ་བར་དོགས་ནས་མི་འདོད་པའི་ཡུལ་དང་ཕྲད་པ་སྤོང་བར་ཡང་མི་བྱེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཆགས་སོགས་སྤོང་བའི་རྒྱུ་མེད་པས་འཁོར་བ་ལས་
མི་གྲོལ་ཏེ། ཕྱི་རོལ་པ་བཞིན་ནོ་སྙམ་པའོ། །བཞི་པ་ལ་ལྔ། བདག་ཏུ་གང་ལྟ་བ་ཐམས་ཅད་ཕུང་པོ་ཁོ་ན་ལ་ལྟ་བར་གསུངས་པའི་དོན་བཤད་པ། མདོ་གཞན་ལ་བརྟེན་ནས་ཕུང་པོ་ཚོགས་ཙམ་བདག་མིན་པར་བཤད་པ། ཕུང་པོ་ཚོགས་པ་ཙམ་
གྱི་དབྱིབས་ཀྱི་བཀོད་པ་བདག་ཡིན་པ་དགག་པ། ཕུང་པོ་ཚོགས་ཙམ་བདག་ཏུ་འདོད་པ་ལ་གནོད་བྱེད་གཞན་བསྟན་པ། ཐུབ་པས་བདག་དེ་ཁམས་དྲུག་ལ་སོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པར་གསུངས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། ལུང་གི་དགོངས་པ་དགག་
16-2-207a


བྱ་གཅོད་པའི་དགག་ཕྱོགས་ནས་ཡིན་པར་བསྟན་པ། སྒྲུབ་ཕྱོགས་ནས་ཡིན་དུ་ཆུག་ཀྱང་ཕུང་པོ་བདག་ཏུ་བསྟན་པ་མིན་པ། དེ་དག་ལ་གཞན་གྱི་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཅི་སྟེ་ཁོ་བོ་ཅག་ལུང་ཚད་མར་བྱེད་པ་ལ་རྟོག་གེའི་ཚད་
མས་གནོད་པ་མ་ཡིན་ལ། ལུང་གིས་ཀྱང་ཕུང་པོ་ཁོ་ན་བདག་ཏུ་སྟོན་པར་བྱེད་དེ། གང་གི་ཕྱིར་སྟོན་པས། དགེ་སློང་དག་དགེ་སྦྱོང་ངམ་བྲམ་ཟེ་གང་སུ་དག་ཅིག་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དེ་དག་ནི། ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཁོ་ན་ལ་ཡང་དག་
པར་རྗེས་སུ་ལྟའོ། །ཞེས་གསུངས་པས་ཕུང་པོ་བདག་གོ་ཞེས་གསུངས་པ་དེའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་བདག་ཏུ་འདོད་ན། མདོ་དེ་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་བདག་ཏུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། སྟོན་པའི་དགོངས་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་གཞན་པའི་བདག་བདག་ཏུ་ལྟ་བའི་
དམིགས་པར་འདོད་པ་ནི། ཁོ་ན་ལ་ཞེས་པའི་ངེས་གཟུང་གིས་འགོག་པ་སྟེ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་ལྟོས་ནས་མུ་སྟེགས་ཀྱི་གཞུང་དགག་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པར་ཡོད་པའི་བདག་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་འདི་ཕུང་པོ་
རྣམས་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་བདག་འགོག་པ་ཡིན་པར་གང་ལས་ཤེས་ཤེ་ན། མདོ་གཞན་ལས་གཟུགས་བདག་མིན་ནོ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གཟུགས་སོགས་རྣམས་བདག་ཡིན་པ་བཀག་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མདོ་གཞན་ལས་བཀག་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ཡིན་
ཞེ་ན། གང་གི་ཕྱིར་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་བདག་མིན་པ་དང༌། འདུ་ཤེས་ཀྱང་བདག་མ་ཡིན་པ་དང༌། འདུ་བྱེད་རྣམས་ཀྱང་བདག་མིན་པ་དང༌། རྣམ་ཤེས་ཀྱང་བདག་མིན་པར་མདོ་གཞན་ལས་གསུངས་པ་དེ་ཡི་ཕྱིར་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཁོ་
16-2-207b


ན་ལ་བདག་གོ་སྙམ་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟའོ་ཞེས་མདོར་བསྟན་པ་འདི་ལས་ནི། ཕུང་པོ་རྣམས་བདག་གོ་ཞེས་བཞེད་པ་མ་ཡིན་གྱི། ཕུང་པོ་རྣམས་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་བདག་འདོད་པ་ཁོ་ནའི་ཚིག་གིས་བཀག་པ་ཁོ་ནར་ངེས་སོ། །གལ་ཏེ་མདོ་དེས་
ཁོ་ན་ལ་ལྟ་ཞེས་པས་བདག་དོན་གཞན་བཀག་མོད་ཀྱང༌། ཕུང་པོ་འདི་ཁོ་ན་ལ་ལྟའོ་ཞེས་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་ལྟ་བར་གསུངས་པས། ཕུང་པོ་རྣམས་བདག་ལྟའི་དམིགས་པར་གསལ་བར་སྟོན་པས། མདོའི་དགོངས་པ་ཕུང་པོ་བདག་ལྟའི་དམིགས་པ་ཡིན་
ནོ་སྙམ་ན། དེ་ལྟ་ཡིན་ན་མདོ་གཞན་ལས་ཕུང་པོ་ལྔ་བདག་མ་ཡིན་པར་གསུངས་པ་དང་འགལ་བར་འགྱུར་ཏེ། འཇིག་ལྟ་ལྷན་སྐྱེས་ངར་འཛིན་གྱི་དམིགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་དམིགས་པ་ཡིན་ན་བདག་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་གསུངས་པའི་
མདོ་ཕྱི་མའི་དོན་ལ་གནོད་པ་མེད་ལ། བཟློག་དོན་ལ་གནོད་པ་སྔར་མང་དུ་བཤད་ཅིང༌། ད་དུང་ཡང་འཆད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། མདོ་སྔ་མས་ཕུང་པོ་རྣམས་འཇིག་ལྟའི་དམིགས་པར་སྟོན་པ་མིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ལ་ལྟའོ་ཞེས་པས་ནི་
ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པའི་བདག་དམིགས་པར་སྟོན་པར་གསལ་ཏེ། ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་དང་ཕུང་པོ་ཉིད་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་དམིགས་པ་ཡིན་པ་ཁེགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མདོ་གང་ལས་གཟུགས་སོགས་རྣམས་ཀྱང་བདག་ཡིན་པ་
བཀག་པ་དེ་ལས་ནི། བརྟེན་ནས་བཏགས་པའི་བདག་འཇིག་ལྟའི་དམིགས་པ་འདིས་ཕུང་པོ་ལེན་པའི་ཕུང་པོའི་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཅན་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་བཀག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་སོགས་བདག་མིན་པར་གསུངས་པ་དེ་ནི་
16-2-208a


དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་སེམས་པའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ཉེ་བར་ལེན་པ་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མ་དམིགས་ན། བདག་དེའི་ཉེ་བར་བླང་བར་བྱ་བ་ཕུང་པོ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གཟུགས་སོགས་
ལ་ཡང་བདེན་པར་ཞེན་པའི་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་འཐད་པར་ཉིད་དོ། །མདོ་སྡེ་ཕན་ཚུན་གྱི་གུང་ལེགས་པར་བསྒྲིགས་ནས་ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་དང༌། ཕུང་པོ་རྣམས་བདག་འཛིན་གྱི་དམིགས་པ་ཡིན་པ་བཀག་ནས། བདག་ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་
ནས་བཏགས་པ་མིང་གི་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་གིས་བཞག་པ་ཙམ་གྱི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཀྱི་འཇོག་ཚུལ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ། རང་གི་སྡེ་པ་གོང་འོག་གི་མཁས་པ་མདོའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་པ་དུ་མས་ལེགས་པར་འབད་ཀྱང་གསལ་བར་འཐོན་
པའི་མདོའི་དགོངས་པ། ལུང་རིགས་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པའི་ལམ་ནས་བཏོན་པ་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་གཞན་རྣམས་ཀྱང་དེ་དང་འཇོག་ཚུལ་ཁྱད་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་གསལ་བར་བསྟན་ནས། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དགོངས་
པ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་གནད་རྣམས་རྗེན་ཆེར་དུ་སྟོན་པའི་མཁས་པའི་དབང་པོའི་བཞེད་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་འདི་རྣམས་ལེགས་པར་ཤེས་པ་ལ་འབད་པར་གྱིས་ཤིག །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ཁོ་ན་ལ་
ལྟའོ་ཞེས་པ་འདི་ནི། སྒྲུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཕུང་པོ་བདག་ཏུ་སྟོན་པ་ཡིན་ཀྱང༌། ཕུང་པོ་རེ་རེ་ནས་བདག་ཏུ་སྟོན་པ་མིན་ནོ། །འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། འདི་ལྟར་ཕུང་པོ་བདག་གོ་ཞེས་བརྗོད་པའི་ཚེ། ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཚོགས་པ་བདག་ཏུ་བརྗོད་པ་ཡིན་གྱི། ཕུང་པོ་
16-2-208b


རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་སྟེ་རེ་རེ་བ་བདག་ཏུ་སྟོན་པ་མིན་ཏེ། དཔེར་ན་ཤིང་རྣམས་ནི་ནགས་ཚལ་ལོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ན། ཤིང་གི་ཚོགས་པ་ནགས་ཚལ་ཡིན་གྱི། ཤིང་རེ་རེ་བ་ནགས་སུ་འགྱུར་བས་ཤིང་གི་ངོ་བོ་རེ་རེ་བ་ནགས་སུ་བརྗོད་པ་མིན་པ་བཞིན་ནོ། །
ཞེས་གཞན་ལ་གྲུབ་པར་དཔེར་བརྗོད་པའོ། །གལ་ཏེ་ཚོགས་པ་བདག་ཡིན་པ་འདོད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་བདག་ནི་མགོན་དང་འདུལ་བའམ་དཔང་པོ་ཉིད་དུ་གསུངས་ལ། ཁྱེད་ལྟར་ན་ཚོགས་པ་རྐྱང་པ་དེ་མགོན་མིན་ཞིང༌། འདུལ་བའམ་དཔང་པོ་ཉིད་ཀྱང་མིན་
ཏེ། ཚོགས་པ་ཙམ་དེ་ནི་རྫས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན། བདག་དེ་ཕུང་པོའི་ཚོགས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་ནོ། །བདག་མགོན་ལ་སོགས་པར་གསུངས་ཚུལ་ནི། མདོ་ལས། བདག་ཉིད་བདག་གི་མགོན་ཡིན་ཏེ། །བདག་ཉིད་བདག་གི་དགྲ་ཡང་ཡིན། །ལེགས་དང་
ངན་པ་བྱས་པ་ལ། །བདག་ཉིད་བདག་གི་དཔང་པོ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་དེ་ལས་མགོན་ཉིད་དང༌། དཔང་པོ་ཉིད་དུ་གསུངས་ལ། བདག་ཉིད་ལེགས་པར་དུལ་བས་ནི། །མཁས་པས་མཐོ་རིས་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། ཅི་སྟེ་ཚོགས་
པ་ནི་ཚོགས་པ་ཅན་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར། འབྲས་བུ་སྟེ་མགོན་བྱེད་པ་སོགས་ནི་ཚོགས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཡིན་པར་རྟོགས་པར་འགྱུར་བས། མགོན་དང་འདུལ་བ་དང་དཔང་པོ་ཉིད་རིགས་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། བདག་གི་སྒྲ་རེས་
འགའ་ཕུང་པོ་ཚོགས་པ་ལ་བྱེད་ལ། རེ་འགའ་ཚོགས་པ་ཅན་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་ཉེ་བར་སྦྱོར་བ་འདི་ལ། སྔར་དེ་ལྟར་འདོད་དགུར་བདག་གི་སྒྲ་སོ་སོ་ལ་སྤྱོད་པ་མི་འཐོབ་བོ་ཞེས་ཉེས་པ་བཤད་ཟིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱོན་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། 
16-2-209a


ཕུང་པོའི་ཚོགས་པ་བདག་ཏུ་འདོད་པ་དེའི་ཚེ་ཤིང་རྟ་དེ་ཡི་ཡན་ལག་གི་ཚོགས་པ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་གནས་པ་རྣམས་ཤིང་རྟ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའི་སྐྱོན་ཡོད་དེ། ཤིང་རྟ་དང་བདག་གཉིས་རང་གི་ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ལ་འཇོག་མི་འཇོག་
མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མཚུངས་པར་བསྟན་པ་ཡང་མདོ་ལས། བདག་ཅེས་བྱ་བ་བདུད་ཀྱི་སེམས། །ཁྱོད་ནི་ལྟ་བར་གྱུར་པ་ཡིན། །འདུ་བྱེད་ཕུང་པོ་འདི་སྟོང་སྟེ། །འདི་ལ་སེམས་ཅན་ཡོད་མ་ཡིན། །ཇི་ལྟར་ཡན་ལག་ཚོགས་རྣམས་
ལ། །བརྟེན་ནས་ཤིང་རྟ་བརྗོད་པ་ལྟར། ། དེ་བཞིན་ཕུང་པོ་རྣམས་བརྟེན་ནས། །ཀུན་རྫོབ་སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་འོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟར་ན་མདོ་ལས་ཕུང་པོ་ཚོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་སེམས་ཅན་དུ་གདགས་པ་ཡིན་ནོ་
ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ཡི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་འདུས་པ་སྟེ་ཚོགས་པ་ཙམ་བདག་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ཉིད་སྒྲུབ་པའི་ངག་གིས་གསལ་བར་བྱེད་པ་ནི། གང་ཞིག་ལ་བརྟེན་ནས་གང་བརྟགས་པ་དེ་ནི་བཏགས་པ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ཙམ་མ་
ཡིན་ཏེ། བརྟེན་ནས་བཏགས་པའི་ཕྱིར་འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་བཞིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་འབྱུང་བ་དག་རྒྱུར་བྱས་ནས། འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་པ་སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པ་བཏགས་མོད་ཀྱི་དེ་གཉིས་འབྱུང་བ་འདུས་པ་ཙམ་ཉིད་ནི་མ་
ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་བདག་ཕུང་པོ་རྒྱུར་བྱས་ནས་བཏགས་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡང༌། ཕུང་པོ་ཚོགས་པ་ཙམ་ཡིན་པར་མི་རུང་ངོ་ཞེས་པའོ། །གལ་ཏེ་མདོ་ལས་ཕུང་པོ་ཚོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཞེས་གསུངས་ན། ཚོགས་པ་གང་ཟག་ཏུ་མི་རུང་ཡང༌། 
16-2-209b


དེ་བཞིན་ཕུང་པོ་རྣམས་བརྟེན་ནས། །ཞེས་པ་ཙམ་ལས་མེད་པས་ཕུང་པོ་ཚོགས་པ་གང་ཟག་གི་རྟེན་དུ་འཇོག་པའི་ཁུངས་མིན་ནོ་སྙམ་ན། དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ་དཔེའི་སྐབས་སུ། ཇི་ལྟར་ཡན་ལག་ཚོགས་རྣམས་ལ། །ཞེས་ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་
ཤིང་རྟར་བཤད་ལ། དེའི་ཕྱིར་ཤིང་རྟ་དང་དཔེ་དོན་དུ་སྒྲིག་པ་ན། དེ་བཞིན་ཕུང་པོ་རྣམས་བརྟེན་ནས། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་ཚོགས་པ་དངོས་སུ་མ་བརྗོད་ཀྱང་དེ་གདོན་དགོས་པར་ཤིན་ཏུ་གསལ་བས་མཁས་པའི་དབང་པོས། མདོའི་ཚིག་ཟུར་རེའི་ནུས་པ་འདོན་
ལུགས་ཡིན་པས་ཞིབ་པར་གོ་ན་བློ་ལ་དགའ་བ་སྐྱེད་པའོ། །བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་ངེས་པ་ཉིད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ཚོགས་པ་ཙམ་ཉིད་ཡིན་པར་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེར་
ཡང་བདག་དང་འདྲ་བར་བརྒལ་ཞིང་བརྟག་པ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིས་ནི་བདག་རང་གི་ཆ་ཤས་རྣམས་ཚོགས་པ་ལ་གཞག་ཏུ་མི་རུང་བ་བཞིན་དུ། བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡང་རང་གི་ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ཙམ་ལ་འཇོག་ཏུ་མི་རུང་བ་གཉིས་འདྲ་བར་བསྟན་
ནོ། །གསུམ་པ་ནི། ཅི་སྟེ་འཕང་ལོ་ལ་སོགས་པ་ཚོགས་པ་ཙམ་ནི་ཤིང་རྟ་མ་ཡིན་ཏེ། འོ་ན་ཅི་ཞེ་ན། གང་གི་ཚེ་འཕང་ལོ་ལ་སོགས་པ་ཚོགས་པ་ན་ཤིང་རྟའི་དབྱིབས་ཁྱད་པར་ཅན་དང་ལྡན་པར་གྱུར་པ་དེའི་ཚེ་ཤིང་རྟའི་མིང་རྙེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་
སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་དབྱིབས་ཀྱི་བཀོད་པ་ཙམ་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དབྱིབས་དེ་ནི་གཟུགས་ཅན་ཁོ་ན་ལ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཁྱོད་ལ་སྟེ་ལྟར་ན་གཟུགས་ཅན་དེ་དག་ཉིད་དེ་ཁོ་ན་བདག་ཅེས་བྱ་བར་འགྱུར་གྱི། སེམས་
16-2-210a


དང་སོགས་པས་སེམས་བྱུང་གི་ཚོགས་ལ་ནི། བདག་ཉིད་དུ་འཇོག་པར་འགྱུར་བ་མིན་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་ན་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་དེ་དག་ལ་དབྱིབས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
རོ་སྙམ་དུ་བསམས་སོ། །བཞི་པ་ནི། སྐྱོན་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ་འདིས་ཉེ་བར་ལེན་པར་བྱེད་པས་ན། ཉེ་བར་ལེན་པ་པོ་རང་སྟེ་བྱེད་པ་པོ་བདག་དང༌། འདི་ཉེ་བར་བླང་བར་བྱ་བས་ན་ཉེ་བར་ལེན་པ་སྟེ་ལས་སུ་བྱ་བ་ཕུང་པོ་ལྔའོ། །དེ་གཉིས་གཅིག་པའི་དངོས་པོར་
རིགས་པ་མིན་པ་ནི་ཚོགས་པ་ཙམ་བདག་ཏུ་འཇོག་པར་མི་རིགས་པའོ། །གལ་ཏེ་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཚོགས་ཙམ་བདག་ཡིན་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི་ལས་དང་བྱེད་པ་པོ་རྣམས་གཅིག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ལ། འདི་ནི་འདོད་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། འབྱུང་བ་དང་འབྱུང་འགྱུར་
གྱི་གཟུགས་གཉིས་དང༌། བུམ་པ་དང་རྫ་མཁན་ཀྱང་གཅིག་ཉིད་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། གལ་ཏེ་ཤིང་དེ་མེ་ཡིན་ན། །བྱེད་པ་པོ་དང་ལས་གཅིག་འགྱུར། །ཞེས་དང༌། མེ་དང་ཤིང་གིས་བདག་དང་ནི། །ཉེ་བར་བླང་བའི་རིམ་པ་ཀུན། །བུམ་སྣམ་
སོགས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །མ་ལུས་པར་ནི་རྣམ་པར་བཤད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །འདིར་མེ་དང་བུད་ཤིང་དག་གཅིག་ཉིད་དུ་མི་འདོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། བདག་དང་ཉེ་བར་ལེན་པ་དག་ལ་ཡང་མི་འདོད་པར་བྱ་དགོས་ཏེ། དེ་གཉིས་མཚུངས་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་
རོ། །ཅི་སྟེ་བྱེད་པ་པོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་ཕུང་པོ་ཚོགས་པ་ཉེ་བར་ལེན་པ་པོ་ནི་འགའ་ཡང་མེད་དེ། བྱེད་པ་པོ་འདི་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པ་ལས་སུ་བྱ་བ་ཕུང་པོ་འདུས་པ་ཙམ་ཞིག་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་བློ་ལ་སེམས་པ་ཡིན་ན། དེ་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་ན་བྱེད་པ་པོ་
16-2-210b


མེད་ན་རྒྱུ་མེད་པའི་ལས་ཀྱང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། དེ་བཞིན་ཉེར་ལེན་ཤེས་པར་བྱ། །ལས་དང་བྱེད་པོ་བསལ་ཕྱིར་རོ། །བྱེད་པ་པོ་དང་ལས་དག་གིས། །དངོས་པོ་ལྷག་མ་ཤེས་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ལས་དང་བྱེད་པ་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་བཀག་པའི་
རིགས་པས་ཉེ་བར་བླང་བ་དང་ལེན་པ་པོ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་བཀག་པ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །དངོས་པོ་ལྷག་མ་ནི་ཚིག་གསལ་ལས། བསྐྱེད་བྱ་སྐྱེད་བྱེད་དང་འགྲོ་བ་དང་འགྲོ་བ་པོ་དང༌། བལྟ་བྱ་ལྟ་བྱེད་དང༌། མཚན་ཉིད་དང་མཚན་གཞི་དང༌། འབྱུང་བར་བྱ་བ་
དང༌། འབྱུང་བར་བྱེད་པ་དང༌། ཡན་ལག་དང་ཡན་ལག་ཅན་དང༌། ཡོན་ཏན་དང་ཡོན་ཏན་ཅན་དང༌། ཚད་མ་དང་གཞལ་བྱ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་མ་ལུས་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་བཀག་སྟེ། ཕན་ཚུན་ལྟོས་པའི་གྲུབ་པ་ཉིད་ཡིན་པར་ཤེས་རབ་ཅན་གྱིས་
ཤེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པས་བྱ་བྱེད་སྤྱི་དང༌། ཁྱད་པར་དུ་ཚད་མ་དང་གཞལ་བྱའི་བྱ་བྱེད་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་ཅིང༌། ལྟོས་འགྲུབ་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་ཏེ། ལྟོས་འགྲུབ་འདི་ལ་གཉིས་ཀ་ཕན་ཚུན་ལྟོས་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་
པའི་འཇོག་ལུགས་ཡོད་པ་རྣམས་ཤེས་དགོས་པར་ཡོད་དོ། །ཉེ་བར་ལེན་པ་ཞེས་པ་འདིར་དངོས་པོ་ལ་ཨུ་པ་ཏྲ་ཞེས་པ་སྒྲའི་བྱིངས་ལ། ལཱུ་ཊའི་རྐྱེན་བྱིན་ན་ཉེ་བར་ལེན་པས་ན། ཉེ་བར་ལེན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ལ། དངོས་པོ་ཡང་རང་གི་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་མེད་
པར་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པས། རང་གི་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཉེ་བར་བླང་བ་དང༌། ཉེ་བར་ལེན་པ་པོ་གཉིས་ཀ་ཡང་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཞེས་པར་འཇོག་གོ། གལ་ཏེ་ལཱུ་ཊའི་རྐྱེན་གྱིས་འདིས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་བྱ་བ་ཙམ་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། ཉེ་བར་བླང་བར་བྱ་བའི་ལས་ཇི་
16-2-211a


ལྟར་བརྗོད་ཅེ་ན། ཀྲི་ཏ་དང་ལཱུ་ཊ་ནི་ཕལ་ཆེར་རོ། །ཞེས་སྒྲའི་གཞུང་ལས་འབྱུང་བས་ཕལ་ཆེར་དེ་ལྟར་ཡིན་ཀྱང༌། ལས་ལ་ལཱུ་ཊའི་རྐྱེན་བྱིན་པ་ན་ཉེ་བར་བླང་བར་བྱ་བའི་ལས་ཀྱང་བརྗོད་པ་མི་འགལ་ལོ། །རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། དེ་ལྟར་
ལེན་ལས་གཞན་མ་ཡིན། །དེ་ནི་ཉེར་ལེན་ཉིད་ཀྱང་མིན། །བདག་ནི་ཉེ་བར་ལེན་མེད་མིན། །མེད་པ་ཉིད་དུའང་དེ་མ་ངེས། །ཞེས་བདག་ཉེ་བར་ལེན་པ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་དང༌། ཉེ་བར་ལེན་པ་ཉིད་བདག་མིན་པ་དང༌། བདག་ནི་ཉེ་བར་ལེན་པ་བཟུང་བ་ལ་
ལྟོས་པ་མེད་པའང་མིན་པ་དང༌། བདག་དེ་མེད་པ་ཡང་མིན་པར་གསུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་བྱེད་པ་པོ་མེད་པར་ལས་ཀྱང་ཡོད་པ་མིན་ནོ། །ཡང་དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མདོ་གང་ལས་བྱེད་པ་པོ་ནི་མི་དམིགས་ཀྱི། ལས་ཀྱང་ཡོད་ལ་རྣམ་པར་སྨིན་པ་
ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པའི་མདོ་དེ་ལས་ནི། བྱེད་པ་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་བཀག་པར་ཤེས་པར་བྱ་ཡི། བརྟེན་ནས་གདགས་པར་བྱ་བ་ཐ་སྙད་ཀྱི་ཡན་ལག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡང་བཀག་གོ། ཞེས་བྱ་བར་ནི་ཤེས་པར་མི་བྱའོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང༌། མ་རིག་པ་
དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་གང་ཟག་འདི་ནི་བསོད་ནམས་མངོན་པར་འདུ་བྱ་བ་ཡང་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་དོ། །ཞེས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་སོ། །མདོ་གོང་མ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་སྨྲ་བ་ལ་མི་འགྲིག་གི། སེམས་ཙམ་གྱི་ཚུལ་ལ་འགྲིག་གོ་ཞེས་རྣམ་བཤད་རིགས་
པ་ལས་གསུངས་མོད་ཀྱང༌། ལུགས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་འདིའི་གང་ཟག་འཇོག་ཚུལ་ལ་ནི། ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་བྱེད་པ་པོ་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་ཡང་མེད་པ་དང༌། ཐ་སྙད་དུ་ལས་དང་རྣམ་སྨིན་ཁས་བླངས་པ་ན། མདོ་ཕྱི་མས་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་ལས་ཀྱི་
16-2-211b


བྱེད་པ་པོ་གང་ཟག་ངེས་པར་འདོད་དགོས་པས་དེ་ཡང་ཉེ་བར་བླང་བྱའི་གསེབ་ནས་མི་འཇོག་པར། དེ་དག་གི་ཉེ་བར་ལེན་པ་པོ་འཇོག་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །ལྔ་པ་ནི། ཕུང་པོ་སོགས་ཚོགས་ཙམ་ཉིད་བདག་ཏུ་འདོད་པ་ལ་སྐྱོན་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་
ཕྱིར་ཐུབ་པས་ཡབ་སྲས་མཇལ་བའི་མདོ་ལས་བདག་དེ་ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་གི་ཁམས་དང༌། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་དང༌། སྣའི་བུ་ག་སོགས་བུ་ག་ནམ་མཁའ་ཡི་ཁམས་ཞེས་བྱ་བའི་ཁམས་དྲུག་ལ་བརྟེན་ནས་དང༌། མིག་གི་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དང་ལ་སོགས་
པས་ཡིད་ཀྱི་རེག་པ་ཡི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཉེ་བར་བསྟན་ཞིང༌། སེམས་དང་དེ་དག་ལས་གཞན་པའི་སེམས་བྱུང་གི་ཆོས་རྣམས་གདགས་གཞིར་ཉེ་བར་བཟུང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་ཏུ་འདོགས་སོ་ཞེས་ངེས་པར་ཏེ་གསལ་བར་གསུངས་པ་དེའི་ཕྱིར། 
བདག་དེ་ནི་སའི་ཁམས་ལ་སོགས་པའི་ཡ་གྱལ་དེ་རྣམས་དང༌། དེ་ཉིད་མ་ཡིན་པ་སྟེ་དེ་རྣམས་རེ་རེ་ནས་བདག་ཏུ་མི་རུང་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ཙམ་ཉིད་ཀྱང་བདག་ཏུ་འཇོག་པ་མིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཞུགས་པའི་ངའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པའི་བློས་
ཆོས་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཚོགས་པ་དང་ཡ་གྱལ་རྣམས་ལ་དམིགས་པར་བྱེད་པ་མིན་ནོ། །མདོ་ལས་གསུངས་ཚུལ་ནི། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་སྐྱེས་བུ་གང་ཟག་དེ་ནི་ཁམས་དྲུག་དང་རེག་པའི་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བཅོ་བརྒྱད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ནག་
ཚོའི་འགྱུར་ལས། ཁམས་དྲུག་འདུས་པ། རེག་པའི་གཞི་དྲུག་པ། ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་བཅོ་བརྒྱད་པའོ། །ཞེས་བསྒྱུར་བ་ལེགས་སོ། །དེ་ལ་སྐྱེས་བུ་དང་གང་ཟག་ནི་རྣམ་གྲངས་སོ། །ཁམས་དྲུག་འདུས་པ་དང་གཞི་དྲུག་པ་དང༌། བཅོ་བརྒྱད་པའོ་ཞེས་པ་གསུམ་པོ་
16-2-212a


ནི་ལྡན་པའི་ཆོས་ཡིན་པས་ཆོས་དེ་དག་ནི་ལྡན་ཆོས་དང༌། གང་ཟག་ནི་དེ་དག་གང་ལ་ལྡན་པའི་ལྡན་གཞི་དང༌། གང་ལ་བརྟེན་ནས་གང་ཟག་ཏུ་འདོགས་པའི་གཞིར་གསུངས་སོ། །ཡིད་ཀྱི་ཉེར་རྒྱུ་བཅོ་བརྒྱད་ནི། ཡུལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དྲུག་
ལ་ཚོར་བ་བདེ་བ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་དང༌། ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་དྲུག་ལ་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་དང༌། བར་མ་དྲུག་ལ་ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་དྲུག་གོ། ཚོར་བ་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་དབང་གིས་ཡིད་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་རྒྱུ་བར་བྱེད་
པའི་ཕྱིར། ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ཞེས་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཕུང་པོ་རྣམས་ངར་འཛིན་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་དམིགས་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས། དམིགས་པའི་ཡུལ་ཡང་མ་ཡིན་ལ། ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་དེའི་དམིགས་པ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ངར་འཛིན་གྱི་དམིགས་
ཡུལ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས། རྣལ་འབྱོར་པས་བདག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མ་དམིགས་པ་ལས། བདག་གི་བ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་སྙིང་པོ་དང་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དུ་ཤེས་ཤིང༌། འདུས་བྱས་འཁོར་བ་མཐའ་དག་གི་འཆིང་བ་
བསལ་ནས་ཡང་སྲིད་ཕྱི་མ་ལེན་པ་མེད་པར་ངེས་པར་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་ལྔའི་ཡ་གྱལ་དང་ཚོགས་པ་དང༌། དེ་དག་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་གང་ཡང་བདག་ལྟའི་དམིགས་པར་མི་འཇོག་པ་དང༌། དེ་ལྟ་ནའང་བདག་ལྟའི་
དམིགས་པ་གང་ཟག་ལེགས་པར་འཇོག་ཤེས་པ་དང༌། རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་གང་ཟག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པར་འཇོག་པའི་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་འདི་ནི། ཐར་པ་འདོད་པའི་དབང་པོ་ཤིན་ཏུ་རྣོན་པོ་ལ་ཆེས་མཛེས་པ་ཡིན་ཏེ། འདིས་ཡིད་འཕྲོག་
16-2-212b


པ་འདྲ་བ་གྲུབ་པའི་མཐའ་གཞན་ལ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྔ་པ་ནི། ངའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པའི་དམིགས་པའི་ཡུལ་བདག་གི་བཏགས་དོན་བཙལ་བ་ན། ཁ་ཅིག་ཕུང་པོ་ལྔ་ཆར་དང༌། ཁ་ཅིག་སེམས་གཅིག་པུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་བའི་ཕྱོགས་ལྟར་ན། ཇི་སྲིད་དུ་རང་གི་རྒྱུད་ལ་ཕུང་པོ་རྣམས་
འབྱུང་བ་དེ་སྲིད་དུ་གང་ཟག་གི་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། ངའོ་སྙམ་པའི་ངའི་བཏགས་དོན་བཙལ་ནས་འཇོག་པ་ལྟར་ན། དེ་ཉིད་གང་ཟག་གི་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་གཞི་སྟེ་རྣམ་པའི་ཡུལ་གྱི་དངོས་པོར་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བཤད་པ། གང་ཟག་གི་
བདག་མེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་འདོད་པའི་ཚེ་ནི། རྟག་པའི་བདག་ཙམ་ཞིག་སྤོང་བ་སྟེ་མེད་པར་མཐོང་ཞིང༌། རྟག་པའི་བདག་འདི་ནི་འཇིག་ལྟ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ངར་འཛིན་གྱི་རྟེན་ཏེ་དམིགས་པ་དང་རྣམ་པ་གང་གི་ཡུལ་དུའང་མི་འདོད་པ། དེའི་ཕྱིར་རྟག་
པའི་བདག་ཙམ་མེད་པར་མཐོང་བའི་ཤེས་པ་གོམས་པས། ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཞུགས་པའི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དབྱིས་ཏེ་དྲུངས་ནས་ཀྱང་འབྱིན་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི། ཀྱེ་མ་མ་ལ་ཁྱོད་ཀྱི་འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་མཚར་རོ། །རྟག་པའི་བདག་ཙམ་མེད་པར་མཐོང་བས་ཐོག་
མ་མེད་པའི་བདག་འཛིན་སྤོང་བར་འདོད་པའི་དོན་འདི་ཉིད། ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་པའི་དཔེའི་སྒོ་ནས་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བཤད་པ། གང་ཟག་བླུན་པོ་ཁ་ཅིག་རང་གི་ཁྱིམ་གྱི་རྩིག་ཕུག་ན་སྦྲུལ་གནས་པ་མཐོང་ནས་འཇིགས་བཞིན་དུ་
གནས་པ་ལ། གཞན་ཞིག་གིས་ཀྱེ་མི་ཁྱོད་མ་འཇིགས་ཤིག་ཁྱིམ་འདི་ན་གླང་ཆེན་མེད་དོ་ཞེས་དོགས་པ་བསལ་བ་ན། ཁྱིམ་དེར་གླང་པོ་ཆེ་མེད་པར་ཤེས་པས་དེའི་འཇིགས་པ་ལྡོག་པར་མ་ཟད་སྦྲུལ་གྱི་འཇིགས་པའང་སྤོང་བར་བྱེད་པ་ནི། ཀྱེ་མའོ་མཁས་
16-2-213a


པ་གཞན་གྱི་གནམ་པོར་ཏེ་བཞད་གད་དུ་འགྱུར་བ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་སྦྲུལ་གྱི་འཇིགས་པའི་རྐྱེན་ཉེ་བར་གནས་སུ་ཟིན་ཀྱང༌། བླུན་པོ་གཞན་གྱི་ཚིག་ལས་སྦྲུལ་ལ་ཡོད་པའི་འཇིགས་པ་མ་མཐོང་བས། དེའི་འཇིགས་པ་བཟློག་ཐབས་
མི་བྱེད་པར་གླང་པོ་ཆེ་མེད་པར་ཤེས་པ་ལས་བག་ཕབ་སྟེ་སྡོད་པ་ན་སྦྲུལ་གྱིས་འཛིན་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་གླང་པོ་ཆེ་ལྟ་བུའི་རྟག་པའི་བདག་ཙམ་མེད་པར་མཐོང་བ་གོམས་པས། སྦྲུལ་ལྟ་བུའི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཞུགས་པའི་བདག་འཛིན་གྱི་
འཇིགས་པ་ལྡོག་པར་བཟུང་ནས་བག་ཕབ་པས་ནི། ཕུང་པོའི་ཡུལ་ཅན་དུ་འདོད་པའི་ངར་འཛིན་པའི་འཇིག་ལྟ་བསལ་བར་མི་ནུས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ངེས་པར་གང་ཟག་འདིའི་འཁོར་བ་ཉམས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །འདིས་ནི་རང་གཞན་གྱི་སྡེ་པ་དངོས་པོའི་དེ་ཁོ་
ན་ཉིད་གཏན་ལ་འབེབས་པར་འདོད་པ་མང་པོས། ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་བདག་འཛིན་གྱིས་ཇི་ལྟར་བཟུང་བའི་ཡུལ་སུན་འབྱིན་པ་མི་ཤེས་པས། དེ་དོར་ནས་དེ་ལས་གཞན་པའི་དེ་ཉིད་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་སྙིང་པོ་མེད་པའི་གནས་ལ་
ངལ་བ་བྱེད་པར་བསྟན་ཏེ། འདི་ཤེས་པ་ཤིན་ཏུ་གནད་ཆེའོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས། རྟེན་དང་བརྟེན་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་དགག་པ། བཀག་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བསྡོམས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་བདག་ཕུང་པོ་དང་རང་བཞིན་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་དུ་ཡང་
མ་གྲུབ་པར་བསྟན་ནས། བདག་ཕུང་པོ་དང་ཕན་ཚུན་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་ཉིད་དུ་ཡང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། ཕུང་པོར་ཏེ་དེ་ལ་བདག་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་བརྟེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། བདག་ལ་ཡང་ཕུང་པོ་དེ་རྣམས་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་
16-2-213b


བརྟེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན་ཕུང་པོ་དང་བདག་འདིར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་གཞན་ཉིད་ཡོད་ན། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རྟེན་དང་བརྟེན་པའི་རྟོག་པ་གཉིས་པོ་འདིར་འགྱུར་ན། རང་བཞིན་གྱིས་གཞན་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་དེ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་
རྟེན་དང་བརྟེན་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་འདི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྟོག་པས་བཞག་པ་ཙམ་སྟེ། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་ན་འཁར་གཞོང་དང་ཞོ་གཉིས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་ལ་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་མཐོང་བ་ལྟར་ཕུང་པོ་དང་བདག་གཉིས་ལ་དེ་ལྟར་མཐོང་བ་མེད་པས་རྟེན་དང་བརྟེན་པའི་ངོ་བོར་རང་
བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་དོ། །ཕུང་པོ་དང་ལྡན་པ་ཉིད་ཀྱང་བདག་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། བདག་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་དང་ལྡན་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་མི་འདོད་དེ། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན་བདག་ཕུང་པོ་རྣམས་
ལས་རང་བཞིན་གྱིས་གཅིག་དང་ཐ་དད་པ་ནི་བཀག་ཟིན་པས་ཡོད་པ་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར། བདག་ཕུང་པོ་དང་ལྡན་པའི་སྦྱོར་བ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་ལྡན་པའི་རྐྱེན་ཡང་ལྷ་སྦྱིན་གནག་སྟེ་བ་ལང་དང་ལྡན་ནོ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ནི། གཞན་ན་སྟེ་ངོ་བོ་ཐ་དད་
པ་ལ་སྦྱོར་ལ། ལྷ་སྦྱིན་གཟུགས་དང་ལྡན་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ནི་ངོ་བོ་གཞན་མིན་པ་ལ་སྦྱོར་བ་ཡིན་ན། བདག་ནི་གཟུགས་ལས་དེ་ཉིད་དེ་གཅིག་དང༌། གཞན་ཉིད་དེ་ཐ་དད་པ་མེད་པས། བདག་གཟུགས་དང་ལྡན་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་འདི་ཡང་མི་སྲིད་དོ། །དེ་དག་
གིས་ནི་ཕུང་པོ་ལྷག་མ་བཞི་དང་ལྡན་པ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཡང་བཀག་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། ད་ནི་སྔར་བཀག་ཟིན་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་བསྡོམས་ཏེ་བསྟན་པས་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་དམིགས་པས་རྣམ་པས་ཞུགས་
16-2-214a


པའི་གྲངས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། གཟུགས་ནི་བདག་མ་ཡིན་པ་ལ་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་དང༌། བདག་ནི་གཟུགས་དང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ལྡན་པ་མིན་པ་ལ་དེར་ལྟ་བ་དང༌། གཟུགས་ལ་བདག་དང་བདག་ལ་གཟུགས་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་པ་
ལ་དེར་ལྟ་བ་བཞི་སྟེ། གཟུགས་ཕུང་ལ་བཤད་པ་དེ་ལྟར་འཇིག་ལྟས་ལྟ་བའི་ཚུལ་རྣམ་པ་བཞིར་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་བཞི་པོ་ཀུན་ལ་བཞི་བཞིར་ལྟ་བ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་ཆ་ཉི་ཤུར་འདོད་པ་ཡིན་
ནོ། །གལ་ཏེ་བདག་གཟུགས་ཕུང་དང་ངོ་བོ་ཐ་དད་པར་ལྟ་བ་བསྣན་ནས་ཕུང་པོ་རེ་རེ་ལ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ལྔ་ལྔ་སྐབས་སུ་བབ་ལ། རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། ཕུང་མིན་ཕུང་པོ་ལས་གཞན་མིན། །དེ་ལ་ཕུང་མེད་དེར་དེ་མེད། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཕུང་ལྡན་
མིན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་གང་ཞིག་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེའི་ཕྱིར་ཆ་ཉེར་ལྔར་འགྱུར་དགོས་པ་ལ་ཆ་ཉི་ཤུར་ཇི་སྐད་བརྗོད་ཅེ་ན། འཇིག་ལྟའི་ཆ་ཉི་ཤུ་པོ་དེ་དག་ནི་མདོ་ལས་རྣམ་པར་བཞག་ལ། དེ་ལྟར་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་སྔོན་དུ་
ཕུང་པོ་རྣམས་མ་བཟུང་བར་འཇིག་ལྟས་བདག་ཏུ་མངོན་པར་ཞེན་པར་མི་ནུས་པས། རྣམ་པ་བཞི་བཞིའི་སྒོ་ནས་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་དམིགས་ཤིང་བདག་ལ་འཇུག་གོ། དེའི་ཕྱིར་ཕུང་པོ་རྣམས་མ་གཏོགས་པར་གཞན་དུ་བདག་ཏུ་ཞེན་པའི་གཞི་ལྔ་པ་མུ་སྟེགས་
མ་གཏོགས་པ་ལ་མི་འབྱུང་བས། ཆ་ལྔ་པ་མ་གསུངས་སོ། །རྩ་ཤེ་ལས་ཕྱོགས་གཞན་ལྔ་པ་གསུངས་པ་ནི་མུ་སྟེགས་པའི་ལུགས་དགག་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རིའི་རྩེ་མོ་ཉི་ཤུ་མཐོ་བ། ཡེ་ཤེས་
16-2-214b


ཀྱི་རྡོ་རྗེས་བཅོམ་ནས་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའི་འབྲས་བུ་མངོན་དུ་བྱས་སོ། །ཞེས་གང་ལུང་ལས་གསུངས་པ་ནི། དམིགས་པ་ང་ལ་དམིགས་ནས་རྣམ་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རི་བོ་འཕགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་མ་
བབས་པས། ཉིན་རེ་བཞིན་ཉོན་མོངས་པའི་བྲག་རྡོ་འཕེལ་བ། འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་ནས་འབྱུང་བ། དཔངས་ཁམས་གསུམ་དུ་མཐོ་བ། ཕྱོགས་ཀྱི་ངོས་མ་ལུས་པ་ཁྱབ་པ། མ་རིག་པའི་གསེར་གྱི་ས་གཞི་ལས་འཐོན་པ། བདག་མེད་པ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་
པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་ཡིས་བཅོམ་པ་སྟེ་བཤིག་པ་ན། བཅོམ་པའི་བདག་ཏུ་ལྟ་བ་གང་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འཇིག་པར་འགྱུར་བ། དེ་མ་ཐག་ཏུ་བཤད་པའི་རྩ་བའི་འཇིག་ཚོགས་ལ་ལྟ་བའི་རི་ལྷུན་སྟུག་པོ་ལ་གནས་པའི་རྩེ་མོ་མཐོ་བར་གྱུར་པ་ཉི་ཤུ་ནི། སྔར་བཤད་
པའི་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་རེ་རེ་ལ་བཞི་བཞིར་བཤད་པ་འདི་དག་གོ། འདིར་འགྲེལ་པའི་འགྱུར་ལས། རྩེ་མོ་ཆེས་མཐོ་བ་གང་དག་དང་ལྷན་ཅིག་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་ནི་རྩེ་མོ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་འབྱུང་ཡང་རྩ་བའི་འགྱུར་ལྟར། རྩ་བའི་འཇིག་ལྟ་
དང་ལྷན་ཅིག་ཅེས་འབྱུང་བ་ལྟར་བྱའོ། །དེ་ཡང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་འཇིག་ལྟ་ངར་འཛིན་སྔར་བཤད་པའི་ཉི་ཤུ་པོ་གང་ཡང་མིན་པས། འཇིག་ཚོགས་ལྟ་རི་ལྷུན་སྟུག་ལ་གནས་པ། །ཞེས་རྩེ་མོ་ཉི་ཤུའི་འཇིག་ལྟ་རྩ་བའི་འཇིག་ལྟ་ལ་གནས་པར་གསུངས་སོ། །གང་
དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཉི་ཤུ་རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱིས་སྤངས་བའི་རྩ་བའི་འཇིག་ལྟ་ཡང་ཀུན་བཏགས་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པ་ཙམ་ལ་མི་བྱེད་ཀྱི། དེའི་འཛིན་སྟངས་འཐད་ལྡན་དུ་གྲུབ་མཐའ་ངན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འཛིན་པའི་ས་བོན་
16-2-215a


རྒྱུན་ཞུགས་ཀྱིས་སྤངས་པའོ། །བཞི་པ་ལ་གཉིས། ཕྱོགས་སྔ་མ་བརྗོད་པ་དང༌། ལུགས་དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ད་ནི་འཕགས་པ་མང་པོས་བཀུར་བ་དག་གིས་བརྟགས་པའི་གང་ཟག་རྫས་སུ་ཡོད་པར་སྨྲ་བ་བསལ་བའི་ཕྱིར་
བཤད་པ། རང་གི་སྡེ་པ་མང་པོས་བཀུར་བ་པ་ཁ་ཅིག་ནི། ཕུང་པོ་མ་གཏོགས་དེ་འཛིན་མ་གྲུབ་ཕྱིར། །ཞེས་པའི་རིགས་པས་གང་ཟག་ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་མིན་ལ། ཕུང་པོའི་རང་བཞིན་ཅན་ཡང་མིན་ཏེ། ཡིན་ན་བདག་དེ་སྐྱེ་འཇིག་དང་ལྡན་པར་
འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་གམ་གང་ཟག་ནི་ཕུང་པོ་ལས་དེ་ཉིད་དང་གཞན་ཉིད་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་གང་ཟག་ནི་རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པ་ཉིད་དུ་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་དོ། །གང་ཟག་དེ་རྫས་སུ་ཡོད་པར་ཡང་འདོད་དེ། ལས་གཉིས་
ཀྱི་བྱེད་པ་པོ་དང༌། དེ་གཉིས་ཀྱི་འབྲས་བུ་བདེ་སྡུག་གི་ཟ་བ་པོ་ཉིད་དུ་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཁོར་བར་བཅིངས་པ་དང་མྱང་འདས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཐར་བ་པོའམ་གྲོལ་བ་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདག་དེ་རྣམ་ཤེས་དྲུག་གི་ཤེས་བྱར་ཡང་འདོད་ཅིང༌། བདག་
དེ་ནི་ངར་འཛིན་པའི་གཞི་སྟེ་དམིགས་པར་ཡང་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་ཟག་རྫས་ཡོད་དུ་སྨྲ་བ་འདི་ཡང་མི་རིགས་པ་ཉིད་དུ་བཤད་པ། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན་གཟུགས་ལས་སེམས་དེ་ཉིད་དང་གཞན་གང་དུ་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པར་
མི་རྟོགས་པ་སྟེ་མི་འདོད་པ་ལྟར། དངོས་པོ་སྟེ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་རྣམས་ལ་དེ་ཉིད་དང་གཞན་ཉིད་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་པར་རྟོགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དེ། འདི་ལྟར་གལ་ཏེ་བདག་འགའ་ཞིག་དངོས་པོར་ཏེ་རྫས་སུ་གྲུབ་པར་གྱུར་ན། སེམས་ལྟར་དུ་གྲུབ་པའི་
16-2-215b


དངོས་པོ་སྒོ་གཉིས་གང་དུ་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྔ་མས་བརྗོད་དུ་མེད་པ་ལ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་མི་སྲིད་པར་བསྟན་ནས། གང་ཟག་བཏགས་ཡོད་དུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ན་བུམ་པ་
རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་དངོས་པོར་མ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་དེ་རང་གི་ཡན་ལག་གི་གཟུགས་སོགས་ལས་དེ་ཉིད་དེ་གཅིག་དང་ངོ་བོ་ཐ་དད་དུ་བརྗོད་དུ་མེད་པར་འགྱུར་བར་འདོད་པས། དེ་བཞིན་དུ་བདག་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡང་ཕུང་པོ་ལས་དེ་ཉིད་དང་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་གཞན་ཉིད་དུ་
བརྗོད་དུ་མེད་པའི་བཏགས་ཡོད་དུ་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར་གང་ཟག་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པར་གྲུབ་པར་རྟོགས་པ་སྟེ་གཟུང་བར་མི་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་ཀྱིས་རྫས་སུ་ཡོད་པ་དགག་པ་དང༌། བཏགས་ཡོད་དུ་སྒྲུབ་པ་ཉེ་བར་བསྟན་ནས། ད་ནི་
དེ་ཉིད་དང་གཞན་གཉིས་དངོས་པོའི་རྟེན་ཉིད་དུ་བརྗོད་ནས། རྟེན་དེ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་བདག་རྫས་སུ་ཡོད་པ་འགོག་པར་རྩོམ་པ། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་བདག་རྫས་སུ་ཡོད་ན་ནི། ཁྱོད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ནི་རང་གི་བདག་ཉིད་ལས་གཞན་ནི་མིན་པར་འདོད་པ་བཞིན་
དུ། གང་ཟག་ཀྱང་ངེས་པར་རང་གི་བདག་ཉིད་ལས་གཞན་མིན་པས་དེ་ཉིད་དུ་བརྗོད་དགོས་སོ། །ཡང་ཁྱོད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་གཟུགས་སོགས་ལས་གཞན་པའི་དངོས་པོར་འདོད་པ་གཞིན་དུ། གང་ཟག་ཀྱང་ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པར་བརྗོད་དགོས་སོ། །དངོས་པོ་
ལ་གཅིག་དང་ཐ་དད་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་གཉིས་ངེས་པར་མཐོང་བར་འགྱུར་བ་དེའི་ཕྱིར་བདག་རྫས་སུ་མེད་དེ། དངོས་པོའི་ཆོས་དེ་ཉིད་དང་གཞན་གཉིས་སུ་གྲུབ་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ལྔ་པ་ལ་བཞི། བདག་མཐའ་བདུན་དུ་མེད་ཀྱང་བརྟེན་ནས་བཏགས་པ་ཤིང་
16-2-216a


རྟ་དང་འདྲ་བར་བསྟན་པ། སྔར་མ་བཤད་པའི་ཕྱོགས་ལྷག་མ་གཉིས་རྒྱས་པར་བཤད་པ། དེ་ལྟར་བཤད་པ་ལ་གཞན་གྱི་རྩོད་པ་སྤང་བ། མིང་གི་ཐ་སྙད་ཀྱི་དོན་གཞན་ཡང་གྲུབ་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་སྔར་བཤད་པ་
དེ་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ན་གང་ཟག་རྫས་སུ་ཡོད་པ་མི་འཐད་པ་དེའི་ཕྱིར་ངར་འཛིན་པའི་རྟེན་ཏེ་དམིགས་པ་ནི། དངོས་པོ་སྟེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མིན་ཏེ། རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ན་བདག་ནི་ཕུང་པོ་ལས་གཞན་ཏེ་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་མིན་ལ། ཕུང་པོའི་ངོ་བོ་ཚོགས་
པ་དང་ཡ་གྱལ་གང་ཡང་བདག་མིན་པ་དང༌། བདག་ཕུང་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྟེན་དང༌། བདག་འདི་ལ་ཕུང་པོ་རྟེན་དུ་ཡོད་པ་ཡང་མིན་ཞིང༌། བདག་འདི་ནི་ཕུང་པོ་དེ་རྣམས་དང་ལྡན་པའང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་མིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་རང་གི་སྡེ་པ་གང་དག་བདག་བཏགས་པར་
ཡོད་ཅེས་པའམ། བདག་དོན་དམ་པར་མ་དམིགས་པར་འདོད་པས་ཀྱང་རུང་སྟེ་ཇི་སྐད་སྨྲས་པའི་རྣམ་པས་བདག་ཁས་བླང་བར་མི་བྱའོ་ཞེས་བཤད་པ་ནི། བདག་འདི་ནི་ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་གྲུབ་པར་འགྱུར་བའོ། །ཇི་ལྟར་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་འདི་འབྱུང་
ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཙམ་ཞིག་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པའི་རྣམ་པར་བཞག་པ་མ་ཆད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁས་ལེན་པ་ན། རྒྱུ་མེད་སོགས་བཞི་ལས་སྐྱེ་བ་མི་འདོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། བདག་གི་སྐབས་འདིར་ཡང་ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པར་འདོད་པ་ནི། ཇི་སྐད་བཤད་
པའི་སྐྱོན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱོགས་སྔ་བསལ་ནས། ཕུང་པོ་རྣམས་ལ་བརྟེན་ནས་གདགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཙམ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་རྣམ་པར་གནས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཁས་བླང་བར་བྱ་སྟེ། བདག་ཏུ་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་བསྙོན་མི་ནུས་པར་མཐོང་བའི་
16-2-216b


ཕྱིར་རོ། །བདག་བཏགས་པ་ཙམ་དུ་གྲུབ་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་དོན་ཉིད་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཕྱི་རོལ་གྱི་དཔེ་སྟོན་ཅིང་བཤད་པ། ཤིང་རྟ་རང་གི་ཡན་ལག་ལས་དོན་གཞན་དུ་འདོད་པ་མིན་ལ། གཞན་མིན་ཏེ་གཅིག་ཏུ་ཡང་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་
པ་དང༌། ཕུང་པོ་དེ་དང་ལྡན་པ་དང༌། ཡན་ལག་ལ་ཕར་བརྟེན་པ་དང༌། ཡན་ལག་དག་བདག་དེར་བརྟེན་པ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་པ་དང༌། ཡན་ལག་འདུས་པ་ཙམ་དང་ཡན་ལག་གི་དབྱིབས་མིན་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། བདག་དང་ཕུང་པོ་གཉིས་
ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། དངོས་ཀྱི་དོན། རིགས་པ་དེ་གཞན་ལ་ཁ་སྤོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། ཚོགས་པ་ཤིང་རྟར་འདོད་པ་དགག །དབྱིབས་ཙམ་ཤིང་རྟར་འདོད་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཕྱོགས་སྔ་མ་ལྔ་ནི་སྔར་བསྟན་ཟིན་
པས་འདིར་ཚོགས་པའི་ཕྱོགས་དང༌། དབྱིབས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཉིས་ཤིང་རྟ་ཡིན་པ་འགོག་པ་ནི་བསྒྲུབ་པར་བྱ་དགོས་པས་དེ་དག་སྟོན་པ་བརྩམ་པར་བྱ་སྟེ། གལ་ཏེ་ཤིང་རྟའི་ཡན་ལག་ཚོགས་ཙམ་ཤིང་རྟར་འགྱུར་ན་ནི། ཤིང་རྟ་བཤིག་པའི་ཡན་ལག་གསིལ་
བུར་གནས་པ་ཚོགས་པ་ལ་ཡང་ཤིང་རྟ་ཉིད་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །ཡན་ལག་གི་ཚོགས་པ་རང་གི་ཆ་ཅན་ཡིན་པ་འགོག་པ་འདི་སྔར་བཤད་ཟིན་ཀྱང་འདིར་བཀོད་པ་ནི། སྔར་བསྟན་པ་ལས་སྐྱོན་གཞན་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཡིན་ནོ། །སྐྱོན་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། རྒྱུ་
མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ཡན་ལག་ཅན་མེད་ན། ཡན་ལག་དག་ཀྱང་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་རྣམས་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཤིང་རྟ་ལ་ཡན་ལག་ཅན་མེད་པར་རང་གི་སྡེ་པ་དེ་དག་གིས་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ཆ་
16-2-217a


ཤས་ཅན་དང༌། ཡན་ལག་རྣམས་ཆ་ཤས་སུ་འདོད་ཅིང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་དང་ཡན་ལག་ཅན་དུའང་འདོད་པས། ཡན་ལག་ཅན་མེད་པར་ཁས་མ་བླངས་སོ་སྙམ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ་རང་གི་ལུགས་ནི་ཕུང་པོའི་ཡ་གྱལ་དང་ཚོགས་
པ་གཉིས་ཀ་ཉེ་བར་བླང་བྱ་ཡིན་པས། དེ་ཉེ་བར་ལེན་པ་པོ་མིར་འདོད་པ་བཞིན་དུ། ཤིང་རྟའི་ཡན་ལག་རེ་རེ་བ་དང་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀ་ཡན་ལག་ཏུ་འཇོག་གི། ཡན་ལག་ཅན་དུ་མི་འཇོག་ལ། སྡེ་པ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་ཚོགས་པ་མིན་པའི་ཡན་ལག་ཅན་མི་
འདོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ཡང་འགོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །འང་གི་སྒྲ་ནི་དངོས་སུ་མ་བརྗོད་པའི་ཚོགས་པ་བསྡུ་བའི་དོན་ཏེ། སྡུད་ཚུལ་ནི་ཡན་ལག་གི་དབྱིབས་ཙམ་ཡང་ཤིང་རྟར་རིགས་པ་མིན་ལ། ཚོགས་པ་ཙམ་པོ་ཡང་མི་རིགས་སོ་ཞེས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་
ཕྱིར་དུའོ། །གཉིས་པ་ནི། གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཤིང་རྟའི་དབྱིབས་ཙམ་ཞིག་ཤིང་རྟར་འདོད་ན། དབྱིབས་དེ་ཡན་ལག་རེ་རེ་བ་དག་གི་ཡིན་ནམ། ཚོགས་པའི་ཡིན་པར་རྟོག་གྲང༌། དང་པོ་ལྟར་ན་སྔར་མ་བསྒྲིགས་པའི་དབྱིབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མ་
བཏང་བ་དག་གིའམ། སྔར་གྱི་དབྱིབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བཏང་བ་དག་གི་དབྱིབས་ཡིན། དེ་ལ་གལ་ཏེ་དང་པོ་ལྟར་འདོད་ནའང་དེ་མི་རིགས་སོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ན་ཤིང་རྟའི་འཕང་ལོ་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་རེ་རེ་ལ་སྔར་མ་བསྒྲིགས་པའི་
དུས་སུ་དབྱིབས་ཇི་ལྟར་ཡོད་པར་གྱུར་པ་བཞིན་དུ། ཕྱིས་བསྒྲིགས་ཏེ་ཤིང་རྟར་རྟོགས་པ་སྟེ་གྲུབ་པའི་དུས་སུའང་སྔ་མ་དེ་བཞིན་དུ་ཡོད་པ་ཡིན་ན། མ་བསྒྲིགས་པའི་བྱེ་བར་གྱུར་པའི་ཡན་ལག་དེ་དག་ལ་ཇི་ལྟར་ཤིང་རྟ་ཡོད་པ་
16-2-217b


མིན་པ་བཞིན་དུ། ད་ལྟར་ཡན་ལག་རྣམས་བསྒྲིགས་པའི་ཚེ་ཡང་ནི་ཤིང་རྟ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། ཡན་ལག་སོ་སོ་བའི་དབྱིབས་ཙམ་ལ་ཁྱོད་ཤིང་རྟར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྔ་ཕྱིའི་ཡན་ལག་སོ་སོ་བའི་དབྱིབས་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
ཅི་སྟེ་ཕྱོགས་གཉིས་པ་སྟེ་དབྱིབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྔ་མ་དང་མི་འདྲ་བ་གཞན་ཞིག་ཕྱིས་འབྱུང་བ་དེ་ཤིང་རྟར་འགྱུར་ན། གལ་ཏེ་ད་ལྟར་ཤིང་རྟ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པའི་དུས་འདིར་འཕང་ལོ་དང་ལ་སོགས་པས་སྲོག་ཤིང་དང༌། གཟེར་བུ་ལ་སོགས་པ་ཤིང་རྟའི་
ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་དབྱིབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སོ་སོར་ལྷམ་པ་སྟེ་གྲུ་བཞི་དང༌། རིང་པོ་དང་ཟླུམ་པོ་ལ་སོགས་པའི་དབྱིབས་སྔར་མ་བསྒྲིགས་པའི་དུས་དང༌། མི་མཐུན་པའི་ཐ་དད་པ་ཡོད་ན། ཡན་ལག་སོ་སོའི་དབྱིབས་མི་མཐུན་པ་འདི་མིག་གི་ཤེས་པས་
གཟུང་དུ་ཡོད་པར་འགྱུར་ན། དེ་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་སོ་སོའི་དབྱིབས་ཙམ་ཤིང་རྟར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་འཕང་ལོ་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་བསྒྲིགས་པའི་ཚོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབྱིབས་ཁྱད་པར་བ་ཤིང་རྟར་འཇོག་གོ་སྙམ་
ན། དེ་ཡང་མི་རིགས་སོ་ཞེས་བཤད་པ། གལ་ཏེ་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་དངོས་པོ་སྟེ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཅུང་ཟད་ཅིག་ཡོད་ན་ནི་དེ་ལ་བརྟེན་པ་ཅན་གྱི་དབྱིབས་སུ་གདགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་རྫས་སུ་ཡོད་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་
དོ། །རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ན་ཚོགས་པ་ཅང་མེད་པ་སྟེ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་རྫས་ཡོད་དུ་མེད་པས། དབྱིབས་དེ་ཡན་ལག་ཚོགས་པ་གདགས་གཞིར་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འདོགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་འདྲ་བའི་བཏགས་ཡོད་རྣམས་ནི་རྫས་
16-2-218a


ཡོད་རྟེན་དུ་བྱས་པ་ཁོ་ནར་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ཡང་བཏགས་ཡོད་དུ་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་གང་ཞིག་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་པ་སྟེ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་རྫས་སུ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་གདགས་
གཞིར་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཤིང་རྟའི་སྐབས་འདིར་ནི་ཤིང་རྟར་འཇོག་པའི་དབྱིབས་སུ་ལྟ་ཞིག་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །འདིར་ཕ་རོལ་པོས་བཏགས་ཡོད་ཀྱི་དངོས་པོ་རྣམས་རང་རྐྱ་ཐུབ་པའི་རྫས་ཡོད་རེ་གདགས་གཞིར་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་
འདོགས་པར་ཁས་ལེན་ཞིང༌། ཚོགས་པ་དང་དབྱིབས་གཉིས་ཀ་ཡང་བཏགས་ཡོད་དུ་འདོད་པས། ཚོགས་པ་དབྱིབས་ཀྱི་གདགས་གཞིར་འདོད་ན་འགལ་བ་ཙམ་ལས་མ་མཛད་ཀྱང༌། སྐྱེས་བུའི་ཁ་དོག་སྐྱེས་བུར་འཇོག་ཏུ་མི་རུང་བ་བཞིན་དུ། ཤིང་རྟ་ལ་
ཡང་དེའི་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་གང་ཡང་ཤིང་རྟར་གཞག་ཏུ་མི་རུང་སྟེ། དེ་གཉིས་ནི་ཤིང་རྟའི་ཉེ་བར་བླང་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལ་གོ་བར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། ཅི་སྟེ་ཚོགས་པ་མི་བདེན་པ་བཏགས་ཡོད་ཡིན་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མི་བདེན་པ་སྟེ་
བཏགས་ཡོད་ཀྱི་དབྱིབས་སུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་འདོད་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་ཚོགས་པ་བཏགས་ཡོད་ལ་བརྟེན་ནས་དབྱིབས་བཏགས་ཡོད་འཇོག་པ་འདི་ནི་ཇི་ལྟར་འདོད་པ་དེ་ལྟར་དུ། མ་རིག་པ་དང་ས་བོན་ལྟ་བུའི་མི་བདེན་པ་ཡི་རྒྱུ་ལ་བརྟེན་པར་བྱས་ནས། འདུ་བྱེད་དང་
མྱུ་གུ་ལྟ་བུ་འབྲས་བུའི་རྣམ་པ་མི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་ནམ་ངོ་བོ་ཅན་རྣམས་སྐྱེ་བར་ཤེས་པར་བྱ་ལ། དེ་བཞིན་དུ་དེ་ལས་གཞན་པ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་ངོ་བོ་མི་བདེན་པའི་རང་བཞིན་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ནི་སྐྱེ་བར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། འབད་
16-2-218b


རྩོལ་བརྒྱ་ཕྲག་བྱས་ཀྱང་གང་གི་ཤ་བཟའ་བར་མི་ནུས་པ། དངོས་པོ་གྲིབ་མའི་རི་དྭགས་ལྟ་བུ་རྫུན་པ་ལ་བདེན་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་དོན་མེད་པ་འདིས་ནི་ཅི་ཞིག་བྱ་དེ་ལ་རང་གི་སྡེ་པ་མང་པོས་བུམ་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་
རྡུལ་བརྒྱད་དེ་ལྟར་འདབ་འབྱོར་དུ་གནས་པའི་ཚོགས་པ་རྣམས་བུམ་པ་ཡིན་པས། དེ་ལ་བུམ་པའི་བློར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དེ་ཡང་ཤིང་རྟའི་དཔེ་འདིས་བསལ་བས་ན་དེ་ནི་རིགས་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་དོ། །གཞན་ཡང༌། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པར་སྔར་
བཤད་ཟིན་པས་གཟུགས་སོགས་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་ནོ། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ཡང་རྫས་སུ་ཡོད་པའི་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཅན་དུ་འདོད་པ་བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་མི་རིགས་པས། བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་དབྱིབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དུ་མི་རིགས་
སོ། །གསུམ་པ་ནི། འདིར་སྨྲས་པ་གལ་ཏེ་འོ་ན་ཤིང་རྟ་འདིའི་བཏགས་དོན། སྔར་བཤད་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྣམ་པ་བདུན་དུ་བཙལ་བ་ན། ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ཤིང་རྟ་མེད་པར་འགྱུར་བས། ཤིང་རྟས་འཇིག་རྟེན་ན་ཐ་སྙད་འདོགས་པ་དེ་རྒྱུན་ཆད་པར་
འགྱུར་ན། དེ་མི་འཐད་དེ། ཤིང་རྟ་འོན་ཅིག་ཉོས་ཤིག །ཆོས་ཤིག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱ་དགོས་པར་མཐོང་བ་ཡང་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པའི་ཕྱིར་ན་ཤིང་རྟ་ལ་སོགས་པ་ནི་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། ཉེས་པ་འདི་ནི་རང་ཅག་གཉིས་ཀྱི་
ནང་ནས་ཁྱོད་ཁོ་ན་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བས། ངེད་ཀྱིས་ཁྱེད་ལ་དགོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་ཡིན་སྙམ་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་ཤིང་རྟའི་བཏགས་དོན་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་སྟེ་བཙལ་ནས། ཤིང་རྟ་འཇོག་པར་བྱེད་ཅིང་བཏགས་དོན་མ་བཙལ་བར་འགྲུབ་པའི་ཐབས་
16-2-219a


གཞན་ཁས་མ་བླངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། བཏགས་དོན་རྣམ་པ་བདུན་དུ་བཙལ་བ་ན། ཤིང་རྟ་འོན་ཅིག་ཅེས་བྱ་བ་སོགས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་རྣམས་ཁྱོད་ལ་ཇི་ལྟར་འགྲུབ་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །རྩོད་པ་དེ་ལ་བསྟན་
བཅོས་མཛད་པས་ནི་ལན་དེ་ལྟར་འདེབས་ལ། ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་ཐལ་འགྱུར་བར་འདོད་པ་རྣམས་ནི། རྣམ་པ་བདུན་དུ་བཙལ་བས་མ་རྙེད་ན་ཤིང་རྟ་འཇོག་མི་ནུས་སོ་ཞེས་རྩོད་པ་དེ་ཉིད་དབུ་མ་པའི་ལུགས་སུ་སྨྲ་སྟེ། དེས་ནི་རྣམ་པར་དག་པའི་ལུགས་ངན་
རྟོག་གི་བཙོག་ཆུས་འབད་ནས་སློད་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཁོ་བོ་ཅག་ལ་ནི་སྔར་བཤད་པའི་རྩོད་པའི་ཉེས་པ་དེ་མེད་དེ། ཤིང་རྟ་དེ་ནི་དེ་ཉིད་དུ་སྟེ་དོན་དམ་པའམ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བཏགས་དོན་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་བཙལ་བ་ན་ཤིང་རྟ་འགྲུབ་པར་
འགྱུར་བ་མིན་མོད་ཀྱི། དེ་ལྟ་ནའང་ཤིང་རྟ་འདི་ནི་བཏགས་དོན་འཚོལ་བའི་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཉིད་ལས། སྔོན་པོ་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟར་འདིར་ནི་རང་གི་ཡན་ལག་འཕང་ལོ་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་འདོགས་པ་ཡིན་པ་
དེའི་ཕྱིར་ས་མྱུག་སོགས་ལ། རྟེན་འབྲེལ་རྐྱེན་ཉིད་འདི་པ་ཙམ་ཁས་བླངས་པ་ལྟར། ཤིང་རྟ་ཡང་རང་གི་ཡན་ལག་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པར་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར། ཁོ་བོ་ཅག་གི་ཕྱོགས་ལ་ཤིང་རྟ་འོན་ཅིག་ཅེས་པ་སོགས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་
སྙད་མི་རུང་བར་མི་འགྱུར་ལ། ཕ་རོལ་པོས་ཀྱང་འདི་ཁས་བླང་བར་འོས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པས་ཤིང་རྟའི་བཏགས་དོན་བཙལ་ནས་མི་འཇོག་པ་དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་ཁས་ལེན་པ་དང༌། ཕ་རོལ་པོས་ཀྱང་དེ་ཁས་
16-2-219b


བླང་དགོས་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་ཡི། ཕར་ལ་འཕངས་པའི་སྐྱོན་ཚུར་བཟློག་པའི་ཚེ་ལན་མ་ཐེབས་པ་ན་ཁས་བླང་མེད་ཅེས་སྨྲ་བར་མི་བྱའོ། །བཞི་པ་ནི། དབུ་མ་པའི་ཕྱོགས་འདིར་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པའི་སྒོ་ནས་ཤིང་རྟས་ཐ་སྙད་འདོགས་པ་ཆེས་གསལ་བར་
གྲུབ་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། ཤིང་རྟའི་མིང་གི་ཁྱད་པར་གཞན་དག་ཀྱང་བཏགས་དོན་འཚོལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པའི་སྒོ་ནས་ཁས་བླང་བར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཤིང་རྟ་དེ་ཉིད་ནི་འཕང་ལོ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་ཡན་ལག་
ལ་ལྟོས་ནས་ཡན་ལག་ཅན་དང༌། ཡང་དེ་འཕང་ལོ་ལ་སོགས་པའི་ཆ་ཤས་ལ་ལྟོས་ནས་ནི་ཆ་ཤས་ཅན་དང༌། ཤིང་རྟ་དེ་ཉིད་འཕང་ལོ་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་བླང་བར་བྱ་བ་ཉེ་བར་ལེན་པའི་བྱ་བ་ལ་ལྟོས་ནས་ནི། བྱེད་པ་པོ་ཞེས་འགྲོ་བ་ལ་བསྙད་པ་དང༌། 
རང་གི་ཉེ་བར་ལེན་པ་གཟུགས་ལ་སོག་པའི་གདགས་གཞི་ལ་ལྟོས་ནས་ནི། སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་ལེན་པ་པོ་ཉིད་དུ་ཡང་འགྲུབ་བོ། །གང་འགའ་ཞིག་གསུང་རབ་ཀྱི་དོན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྟོགས་པས་ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ཙམ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི། ཚོགས་པ་ཙམ་དེ་
མིན་པའི་ཡན་ལག་ཅན་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་དེ། ཚོགས་པ་དེ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པར་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྦྱར་ཏེ་ཆ་ཤས་དང་ལས་དང་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཚོགས་པ་ཙམ་ཞིག་ཡོད་ཀྱི། དེ་མིན་པའི་ཆ་ཤས་ཅན་དང་བྱེད་པ་པོ་དང༌། 
ཉེ་བར་ལེན་པ་པོ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མེད་དེ། དེ་རྣམས་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པར་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་དེ་ལྟ་བུར་རྣམ་པར་གནས་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྨྲ་བ་དེའི་ལྟར་ན། བཤད་མ་ཐག་པའི་ཡན་ལག་ཅན་མེད་པའི་གཏན་
16-2-220a


ཚིགས་དེ་ཉིད་ཀྱིས། ཡན་ལག་ལ་སོགས་པ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་བས་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཤིང་རྟ་ལ་སོགས་པ་མ་བརླག་པ་སྟེ་འཇིག་པར་མ་བྱེད་ཅིག་ཅེས་འདི་ནི་བཟློག་པར་བྱ་བ་ཁོ་ནའོ། །འདིར་རང་གི་སྡེ་པ་གོང་
འོག་གཞན་རྣམས་ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ལ་སོགས་པ་ཡན་ལག་ཅན་ལ་སོགས་པར་འདོད་པ་ནི། དེ་རྣམས་ཡན་ལག་ཅན་ལ་སོགས་པར་མ་བཞག་ན་དེ་རྣམས་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་ཡན་ལག་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཡང་མེད་པར་མཐོང་ནས་བྱ་བ་བྱེད་
ནུས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅན་ལ་སོགས་པ་འཇོག་མ་ཤེས་པས་དེ་ལྟར་འདོད་དེ། དེ་དག་གིས་ཡན་ལག་ཅན་ལ་སོགས་པའི་བཏགས་དོན་བཙལ་ནས་མ་རྙེད་ན། དེ་རྣམས་འཇོག་མི་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་ཤིང་རྟ་སོགས་མིང་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་
དུ་མི་འདོད་པས་ཤིང་རྟ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འདོད་པ་ཡིན་པས། དེ་ལ་གསུང་རབ་ཀྱི་དོན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་རྟོགས་པ་ཞེས་འགྲེལ་པར་གསུངས་ཏེ། ལུགས་དམ་པ་འདིས་ནི་ཡན་ལག་ཚོགས་ཙམ་དང༌། དེའི་ཡ་གྱལ་
སོགས་གང་ཡང་ཡན་ལག་ཅན་ལ་སོགས་པའི་མཚན་གཞིར་མ་བཟུང་ཡང༌། ཡན་ལག་ཅན་ལ་སོགས་པ་མིང་དུ་བཏགས་པ་ཙམ་ལ་བྱ་བྱེད་ལེགས་པར་འཇོག་ནུས་པ་གསུང་རབ་ཀྱི་དོན་དུ་འགྲེལ་བ། ཐུབ་པའི་དགོངས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡིན་པས། 
རྣམ་དཔྱོད་ཅན་གྱིས་དགོངས་པ་འགྲེལ་ལུགས་འདི་ལ་སྦྱང་བར་བྱའོ། །དྲུག་པ་ལ་ལྔ། དངོས་ཀྱི་དོན། དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ། ཤིང་རྟ་དང་བདག་གི་ཐ་སྙད་རྣམས་དཔེ་དོན་དུ་སྦྱར་བ། བརྟེན་ནས་བཏགས་པའི་བདག་ཁས་ལེན་པའི་ཡོན་ཏན་གཞན་བསྟན་པ། མཁས་
16-2-220b


རྨོངས་ཀྱི་འཆིང་གྲོལ་གྱི་གཞིའི་བདག་ངོས་བཟུང་བའོ། །དང་པོ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་འདི་སྔར་བཤད་པ་དེ་ལྟར་བཏགས་དོན་འཚོལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་རྣམ་པ་བདུན་དུ་དཔྱད་པ་ན། ཡོད་པ་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། མ་བརྟགས་པ་གྲགས་པས་ཡོད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། 
རྣལ་འབྱོར་པས་སྔར་བཤད་པའི་རིམ་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་བདག་དང་ཤིང་རྟ་འདི་ལ་སྔར་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ན། ཆེས་མྱུར་བ་ཁོ་ནར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་གཏིང་དཔོགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། ཤིང་རྟ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཞིག་ཡིན་ན་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་བཙལ་
བ་ན་ངེས་པར་བདུན་པོ་གང་རུང་ཞིག་ཏུ་རྙེད་དགོས་པ་ལ། རྣལ་འབྱོར་པས་ཤིང་རྟ་འདིའི་ཡོད་པ་ཉིད་མི་རྙེད་དོ། །དེའི་ཚེ་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་བཙལ་བ་ན་མི་རྙེད་པ་གང་དེ་ཇི་ལྟ་བུར་ན་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་ཅེས་ཏེ་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཤིང་རྟ་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་
བ་ནི། མ་རིག་པའི་ལིང་ཏོག་གིས་བློའི་མིག་ཉམས་པར་བྱས་པ་ཁོ་ནས་བརྟགས་པ་ཡིན་གྱི། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་དེ་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པ་ལ་ངེས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། ཚུལ་དེས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པ་བདེ་བླག་ཏུ་འཇུག་པར་
འགྱུར་རོ། །འང་གི་སྒྲས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཉམས་པར་ཡང་མི་འགྱུར་བ་བསྡུའོ། །དེ་བས་ན་དབུ་མ་པའི་སྐབས་འདིར་ཤིང་རྟ་དེའི་གྲུབ་པའི་ཚུལ་ནི་མ་བརྟགས་པར་གྲུབ་པ་དེ་བཞིན་དུ་འདོད་པར་བྱའོ། །དབུ་མ་པའི་ལུགས་ལ་མཁས་པ་དག་གིས་སྔར་
བཤད་པའི་ཕྱོགས་འདི་ནི་སྐྱོན་མེད་ཅིང་ཕན་ཡོན་དང་བཅས་པའོ་སྙམ་དུ་བསམས་ཏེ་ངེས་པར་ཁས་བླང་བར་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་པས། འདིའི་ལུགས་སྐྱོན་མེད་པ་རང་གི་ལུགས་ལ་ཁས་བླང་བར་བྱ་ཡི། འདི་ལ་ལུགས་ཡོད་པ་མིན་ནོ་ཞེས་གནོང་བཀུར་
16-2-221a


བར་མི་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། འདིར་སྨྲས་པ། རྣལ་འབྱོར་པས་སྔར་ལྟར་དཔྱད་པ་ན་ཤིང་རྟ་མ་དམིགས་པ་ལ་རག་མོད། དེའི་ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ཙམ་ཞིག་དམིགས་པ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། སྣམ་བུ་ཚིག་པའི་ཐལ་
བ་ལ་སྣལ་མ་ཚོལ་བ་ཁྱོད་ནི་བཞད་གད་དུ་བྱ་བ་ཞིག་སྟེ། ཤིང་རྟ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་ཉིད་མིན་ན། དེའི་ཚེ་ཡན་ལག་ཅན་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་པས། དེའི་ཡན་ལག་དག་ཀྱང་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་ཤིང་རྟ་སོ་སོར་ཞིག་པ་ན་དེའི་འཕང་ལོ་ལ་སོགས་
པ་ཚོགས་པ་དམིགས་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནམ། དེའི་ཕྱིར་ཡན་ལག་ཅན་མེད་པར་ཡན་ལག་དག་ཀྱང་མེད་དོ་ཞེས་ཅི་སྟེ་བརྗོད་ཅེ་ན། དེ་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ་སོ་སོར་གྱེས་པའི་ཡན་ལག་ཤིང་རྟའི་ཡན་ལག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི། སྔར་དེ་རྣམས་ཤིང་རྟ་དང་འབྲེལ་
བར་རིག་པ་ཁོ་ནས། འཕང་ལོ་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་ནི་ཤིང་རྟའི་ཡན་ལག་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རྟོགས་ཀྱི། སྔར་དེ་ལྟར་མི་ཤེས་པ་གཞན་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་དེ་ནི་འཕང་ལོ་སོགས་ཀྱི་རང་གི་ཆ་ཤས་ལ་ལྟོས་ནས། འཕང་ལོ་ལ་སོགས་པ་
ཁོ་ན་ཡན་ལག་ཅན་ཉིད་དུ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །གང་ཟག་དེའི་ངོར་འཕང་ལོ་ལ་སོགས་པ་ཤིང་རྟ་དང་འབྲེལ་བ་ཡང་རྒྱང་རིང་དུ་སྤངས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པས། དེའི་ཚེ་དེ་དག་ནི་ཤིང་རྟའི་ཡན་ལག་ཏུ་མི་རྟོགས་སོ། །གཞན་ཡང་ཤིང་རྟ་རང་བཞིན་གྱིས་
མ་གྲུབ་ན་དེའི་ཡན་ལག་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་པའི་དོན་འདི་ནི། དཔེ་འདི་ལས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན་ཤིང་རྟ་ཡན་ལག་ཅན་མེས་ཚིག་ན་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱང་མེད་པ་སྟེ་མེས་འཚིག་པར་འགྱུར་བའི་དཔེ་དེ་བཞིན་དུ། རྣམ་པར་དཔྱོད་
16-2-221b


པའི་གཙུབ་ཤིང་གཙུབས་པ་ལས་བྱུང་བའི་མི་དམིགས་པ་རྟོགས་པའི་བློ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མེས། ཡན་ལག་ཅན་ཤིང་རྟ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ལུས་པ་མེད་པར་བསྲེགས་པ་ན། ཤེས་རབ་ཀྱི་མེའི་བུད་ཤིང་དུ་གྱུར་པའི་ཡན་ལག་དག་གིས་ཀྱང་བདག་ཉིད་ཟུག་
ཚུགས་པར་ཏེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་སྡོད་པར་བྱེད་མི་ནུས་ཏེ། ཤེས་རབ་ཀྱི་མེས་ངེས་པར་བསྲེགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། ཇི་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་མི་གཅད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྣལ་འབྱོར་པ་རྣམས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་བདེ་བླག་ཏུ་འཇུག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། 
ཤིང་རྟ་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་ཚུལ་ལ་བསམས་ཏེ་བརྟེན་ནས་གདགས་པ་རྣམ་པར་བཞག་པ་དེ་བཞིན་དུ། འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པའི་སྒོ་ནས་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཕུང་པོ་ལྔ་དང༌། ཁམས་དྲུག་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་ཀྱང་ཤིང་རྟ་ལྟར་
ཉེ་བར་ལེན་པ་པོ་ཉིད་དུ་འདོད་དེ། དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་ཏུ་བཏགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཕུང་པོ་ནི་ལས་ཡིན་ལ། བདག་འདི་ནི་བྱེད་པ་པོའང་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྣམ་པར་བཞག་གོ། བཞི་པ་ནི། བདག་བརྟེན་ནས་གདགས་པ་ལ་འཇོག་པ་ན། 
བརྟན་པ་དང་མི་བརྟན་པ་ལ་སོགས་པའི་མཐར་འཛིན་གྱི་རྟོག་པའི་རྟེན་མིན་པས་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་བཟློག་པར་སླ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བཤད་པ། ཕུང་པོ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པའི་བདག་འདི་ནི་བརྟན་པ་དང་མི་
བརྟན་པ་ཉིད་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་ནོ། །གལ་ཏེ་བདག་མི་བརྟན་པར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་ན་ནི། བདག་དང་ཉེ་བར་ལེན་པ་གཉིས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་མི་རུང་བས་ཉེ་བར་ལེན་པ་ཉིད་བདག་ཏུ་འགྱུར་ལ། དེ་ལྟ་ན་བདག་སྐད་ཅིག་སོ་སོ་ལ་ངོ་བོ་ཉིད་
16-2-222a


ཀྱིས་སྐྱེ་འཇིག་སོ་སོར་བྱེད་པས་སྔ་ཕྱི་འབྲེལ་མེད་དུ་འགྱུར་བ་དང༌། ཉེ་བར་བླང་བར་བྱ་བ་རྣམས་དེའི་ཉེ་བར་ལེན་པ་པོར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་མི་རིགས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་བརྟན་པ་སྟེ་རྟག་པར་ཡང་མི་འཐད་དེ། དེ་རྟག་ན་སྔོན་གྱི་ཚེ་
རབས་སུ་བྱུང་བའི་དུས་ཀྱི་བདག་དེ་ཉིད་འདིར་བྱུང་བའི་བདག་ཡིན་པ་དང༌། ཚེ་སྔ་མ་དང་འདིའི་བདག་གཉིས་ཀྱི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ངོ་བོ་ཐ་དད་པ་ཡིན་པས། བདག་གཅིག་ཏུ་མི་རུང་སྟེ་ཉེ་བར་ལེན་པ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་བདག་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྩ་
ཤེར། གལ་ཏེ་ཕུང་པོ་བདག་ཡིན་ན། །སྐྱེ་དང་འཇིག་པ་ཅན་དུ་འགྱུར། །ཞེ་གསུངས་པ་འདི་ལས་ན་འདི་ནི་སྐྱེ་འཇིག་མིན་ཞེས་པའི་ཁྱད་པར་གཉིས་བཀོད་པ་སློབ་དཔོན་གྱི་བཞེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྐྱེ་འཇིག་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའོ། །བདག་འདི་
ལ་རྟག་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་བཞི་ཚན་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། རྩ་ཤེ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བརྟག་པའི་ཐབས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་རྟོག་པར་མཛད་པ་ན། རྟག་དང་མི་རྟག་ལ་སོགས་བཞི། །ཞི་བ་འདི་ལ་ག་ལ་ཡོད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །བདག་འདི་
ནི་དེ་ཉིད་ངོ་བོ་གཅིག་པ་དང་གཞན་ཉིད་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་དོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ནི་བདག་ཅེས་བྱ་བའི་དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཡོད་པ་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་སྐད་དུ་མདོ་ལས། མི་ཟད་པ་ཡི་ཆོས་བཞི་ནི། །འཇིག་རྟེན་མགོན་
གྱིས་བསྟན་པ་སྟེ། །སེམས་ཅན་ནམ་མཁའ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །དེ་བཞིན་སངས་རྒྱས་ཆོས་རྣམས་སོ། །གལ་ཏེ་དེ་དག་རྫས་ཡོད་ན། །དེ་དག་ཡོངས་སུ་ཟད་འགྱུར་གྲང༌། །མེད་པ་དེ་དག་མི་ཟད་དེ། །དེ་ཕྱིར་དེ་དག་ཟད་མེད་གསུངས། །ཞེས་སོ། །སེམས་ཅན་
16-2-222b


རྫས་སུ་མེད་པས་མི་ཟད་པར་གསུངས་པ་ནི་འདིར་ཁུངས་སོ། །ལྔ་པ་ནི། གང་ཞིག་བཏགས་དོན་རྣམ་པ་བདུན་གྱིས་བཙལ་བ་ན། རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་མི་སྲིད་ཅིང༌། བདག་གང་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་ཉིད་མ་མཐོང་ཞིང༌། མ་རིག་
པའི་དབང་གིས་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་ཞེན་ནས། འཇིག་ལྟས་བདག་འདི་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་མངོན་པར་ཞེན་པ་རྣམས་འཁོར་བར་འགྱུར་ལ། བདག་གང་ཞིག་ཡོངས་སུ་ཚོལ་བ་ན། མུ་སྟེགས་པ་བདག་འཚོལ་བ་དེའི་རིགས་པས་ཕུང་པོ་
ཉིད་བདག་ཏུ་མི་འཐད་པར་མཐོང་བས། བདག་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པར་ཞེན་ཅིང༌། རང་གི་སྡེ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཕུང་པོ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་བདག་མེད་དོ་སྙམ་ཞིང་འཁྲུལ་བས། ཕུང་པོ་ཙམ་ཉིད་
བདག་ཏུ་ཁས་བླངས་ཏེ། དེ་གཉིས་གང་རུང་ཞིག་ཏུ་ཁས་བླང་དགོས་སྙམ་དུ་བསམས་པའོ། །གསུང་རབ་ཀྱི་དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འཆད་པ་རྣམས་ནི། སྔ་མ་དེ་གཉིས་གང་དུ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རིག་ནས་ལན་བརྒྱར་གྲོལ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ནི་
བདག་ཡིན་ཞིང༌། འགྲོ་བ་མི་དང་ཡི་དྭགས་དང་དུད་འགྲོ་ལ་སོགས་པར་གནས་པ་མཐའ་དག་རྣམས་ལ། རྟག་ཏུ་དམིགས་པའི་གཞི་གང་ཞིག་ལ་དམིགས་ནས་ངར་འཛིན་པའི་བློ་རབ་ཏུ་འབྱུང་ཞིང༌། གང་དུ་བདག་འདི་དབང་བྱེད་པ་ཉིད་དམ། བདག་དེ་དང་
འབྲེལ་བ་འགའ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བ་བདག་འདི་གདགས་པའི་རྟེན་མིག་ལ་སོགས་པ་ནང་གི་བདག་ཉིད་ཅན་དང༌། ཕྱི་རོལ་གང་ཡིན་པ་བདག་དེ་ཡི་བདག་གི་བ་གང་ཡིན་པ་དེར། ང་ཡི་བར་འཛིན་པའི་བློ་འབྱུང་བའི་བདག་དེ་ནི། མ་བརྟགས་པའི་གྲགས་པའི་ངོར་
16-2-223a


གཏི་མུག་སྟེ་མི་ཤེས་པ་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་གྱི་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གང་གི་ཕྱིར་བདག་འདི་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་གཏི་མུག་སྟེ་མི་ཤེས་པ་ལས་ཡོད་པར་ཐ་སྙད་འདོགས་པའི་ཕྱིར། 
རྣལ་འབྱོར་པས་དེ་འདྲ་བའི་བདག་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་མ་དམིགས་ལ། དེ་མ་དམིགས་ནའང་མིག་ལ་སོགས་པ་བདག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དེའི་ཉེ་བར་ལེན་པ་རྣམས་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་རྣལ་འབྱོར་པས་ནི་བདག་དང་བདག་གི་བའི་
གཞིའི་དངོས་པོ་འགའ་ལ་ཡང་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་དམིགས་པ་མེད་དེ། དེའི་ཕྱིར་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་ཏེ། རྩ་ཤེ་ལས། ནང་དང་ཕྱི་རོལ་ཉིད་དག་ལ། །བདག་དང་བདག་གི་སྙམ་ཟད་ན། །ཉེ་བར་ལེན་པ་འགག་འགྱུར་ཞིང༌། །དེ་ཟད་པས་
ན་སྐྱེ་བ་ཟད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཡང་ཇི་ལྟར་བདག་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་ན་བདག་གི་བ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་ཅེ་ན། ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་པོ་རྫ་མཁན་མེད་པ་ཅན་གྱིས་ལས་སུ་བྱ་བ་རྫ་བུམ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་བདག་གི་བ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི། 
བདག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་ཡོད་པ་མིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་བདག་དང་བདག་གི་བ་གཉིས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པར་ལྟ་ཞིང༌། དེའི་དོན་གོམས་པར་བྱེད་པ་ན་རྣལ་འབྱོར་པ་དེ་འཁོར་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རང་
བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མ་དམིགས་པ་ན། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་རྟོག་པའི་ཆགས་སོགས་ཀྱི་ཉོན་མོངས་རྣམས་ཟད་པར་འགྱུར་བས། ཉན་རང་རྣམས་ཡང་སྲིད་ལེན་པ་མེད་པར་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ལ། བྱང་སེམས་ནི་དེ་
16-2-223b


འདྲ་བའི་བདག་མེད་པ་མཐོང་དུ་ཟིན་ཀྱང༌། སྙིང་རྗེའི་གཞན་གྱི་དབང་གིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུ་སྲིད་པའི་རྒྱུན་གྱི་སྐྱེ་བ་འཛིན་པར་བྱེད་དོ། །དེ་ལྟར་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གཉིས་ཀའི་ལམ་གྱི་གནད་དམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མཁས་པས་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་བདག་མེད་པ་ཡོངས་
སུ་བཙལ་བར་བྱའོ། །གསུམ་པ་ལ་གསུམ། བུམ་སྣམ་སོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་བསྒྲེ་བ། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ལ་བསྒྲེ་བ། དེ་ལ་གཞན་གྱི་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཇི་ལྟར་བདག་དང་དེའི་ཉེ་བར་ལེན་པའི་གདགས་པ་རྣམས་ཤིང་རྟའི་དཔྱད་པ་དང་མཚུངས་པ་
དེ་བཞིན་དུ། དངོས་པོ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་དཔྱད་པ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གང་དག་བུམ་པ་དང་། སྣམ་བུ་དང་། རེ་ལྡེ་དང༌། དམག་དང་། ནགས་ཚལ་དང༌། འཕྲེང་བ་དང་། ལྗོན་ཤིང་དང༌། ཁང་ཁྱིམ་དང་། ཤིང་རྟ་ཕྲན་དང༌། འགྲོན་གནས་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་
དེ་རྣམས་ཤིང་རྟའི་རྣམ་པར་དཔྱད་པས། རང་རང་གི་བཏགས་དོན་རྣམ་པ་བདུན་དུ་བཙལ་བ་ན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། བཙལ་བ་དེ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པར་ཏེ་མ་དཔྱད་པར་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པའི་སྒོ་ནས་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཤིང་རྟ་ཕྲན་ལ་བོད་ཀྱི་བླ་མ་ཁ་ཅིག །
ཤ་ཀ་ཀྲ་ནི་འཁོར་ལོ་ཅན་ཏེ་ཤིང་རྟའི་ཕྲན་ཇ་སིག་གསུམ་ཙམ་འགེལ་བ་སྟེ། དེ་ཡང་འཁོར་ལོ་དང་བར་ཡང་ཡོད་པའི་ཁང་པ་གཅིག་ཡིན་ཟེར་རོ། །དེ་བཞིན་ཏེ་དེ་ལྟ་བུའི་རིགས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་གཞན་གང་དག་གི་སྒོ་ནས་སྐྱེ་བོ་འདིས་བསྙད་པ་སྟེ་ཐ་སྙད་བཏགས་
པ་དེ་རྣམས་ཀྱང༌། མ་བརྟགས་པའི་གྲགས་པ་ཁོ་ནར་ཡོད་པར་རྟོགས་པར་བྱ་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་དང་ལྷན་ཅིག་འཇིག་རྟེན་ལ་མི་མཐུན་པའི་རྩོད་པ་མི་མཛད་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཀོན་བརྩེགས་ཀྱི་སྡོམ་
16-2-224a


པ་གསུམ་བསྟན་པ་ལས། འཇིག་རྟེན་ང་དང་ལྷན་ཅིག་རྩོད་ཀྱི། ང་ནི་འཇིག་རྟེན་དང་མི་རྩོད་དོ། །ཞེས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་གནོད་མེད་ཀྱིས་ཡོད་པར་བཞག་པ་རྣམས། ཐུབ་པས་ཀྱང་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པར་གསུངས་པས་ན། 
འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་པ་ལ་གནོད་པར་མི་བྱའོ། །གང་ཡང་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་དངོས་པོ་གང་དག་གིས་ཇི་ལྟར་ཐ་སྙད་འདོགས་ཤེ་ན། དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། ཇི་ལྟར་བུམ་པ་ཡན་ལག་ཅན་དང་གྱོ་མོ་ལ་སོགས་པ་དེའི་ཡན་ལག་དང༌། བུམ་པ་ཡོན་ཏན་
ཅན་ཡིན་ལ། མེ་རིས་སྔོ་བསངས་ལ་སོགས་པ་དེའི་ཡོན་ཏན་དང༌། ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཡུལ་ལ་ཆགས་པའི་སེམས་ཅན་ནམ་གང་ཟག་འདོད་ཆགས་ཀྱི་རྟེན་ནི་ཆགས་པ་དང༌། ཟག་བཅས་ཀྱི་ཡུལ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ལ་དམིགས་ནས་ལྷག་པར་སྲེད་པ་ནི་འདོད་
ཆགས་དང༌། བུམ་པ་ནི་མཚན་གཞི་དང༌། ལྟོ་བ་ལྡིར་བ་དང་མཆུ་འཕྱང་བ་མགྲིན་པ་རིང་བ་ལ་སོགས་པ་དག་དེའི་མཚན་ཉིད་དང༌། མེ་ནི་སྲེག་པར་བྱེད་པ་དང༌། བུད་ཤིང་ནི་བསྲེག་པར་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི། ཡན་ལག་ལ་བརྟེན་ནས་ཡན་ལག་ཅན་དང༌། 
ཡན་ལག་ཅན་ལ་བརྟེན་ནས་ཡན་ལག་ཏུ་འདོགས་ཏེ། དེ་བཞིན་དུ་མེ་དང་བུད་ཤིང་གི་བར་དུ་ཕན་ཚུན་བརྟེན་ནས་འདོགས་པའི་བར་དུའོ། །འདི་རྣམས་ཀྱི་བཏགས་དོན་རྣམ་པ་བདུན་དུ་བཙལ་བ་ན་མེད་ཀྱང་ཡོད་པར་འཇོག་ནུས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་
སྙད་ཀྱིས་ཡིན་གྱི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་དཔྱོད་པའི་རིགས་པའི་དཔྱད་པ་མི་གཞུག་གོ། །གཉིས་པ་ནི། ཡན་ལག་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཕན་ཚུན་ལྟོས་པའི་གྲུབ་པ་ཡིན་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གཉིས་ཀྱང་ཕན་ཚུན་ལྟོས་
16-2-224b


ནས་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ། གང་གི་ཕྱིར་ན་གལ་ཏེ་རྒྱུ་ཡིས་བསྐྱེད་པར་བྱ་བ་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པ་དེ་ལྟ་ན་སྐྱེད་བྱེད་དེ་རྒྱུ་ཡིན་ཞིང༌། གལ་ཏེ་འབྲས་བུ་མི་སྐྱེད་ན་ནི་སྐྱེད་པ་དེ་མེད་པས། འབྲས་བུ་དེ་རྒྱུ་མེད་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་རོ། །འབྲས་བུ་ཡང་
ནི་རྒྱུ་ཡོད་པར་གྱུར་ན། དེ་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དེ་ཡི་ཕྱིར་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་ཀྱང་ཕན་ཚུན་ལྟོས་ནས་ཡོད་པ་ཡིན་གྱི། རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་རྒྱུ་འབྲས་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པར་སེམས་ན། ཀྱེ་རྒྱུའམ་འབྲས་བུ་གང་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་གཉིས་གང་ཞིག་
ཏུ་འགྱུར་བ་གང་ཞིག་སྟེ་དེ་གཉིས་ལས་སྔར་རྒྱུ་གང་ཞིག་གམ་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་འགྱུར་བ་དེ་སྨྲོས་ཤིག །དེ་ལྟ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ལ་རྒྱུ་སྔ་བ་མི་རིགས་ཏེ། རྒྱུའི་དུས་སུ་རྒྱུའི་ལྟོས་ས་འབྲས་བུ་དེ་གྲུབ་དགོས་པས་སོ། །འབྲས་བུ་སྔ་བ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ་རྒྱུ་མེད་དུ་འགྱུར་
བས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུར་གདགས་པ་ཡང་ཤིང་རྟ་ལྟར་ཕན་ཚུན་བརྟེན་ནས་གྲུབ་པར་རིག་པར་བྱ་ཡི་རང་བཞིན་ལས་གྱུར་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་གལ་ཏེ་རྒྱུ་ཡིས་འབྲས་བུ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན། འབྲས་བུ་དང་ཕྲད་ནས་
སམ་མ་ཕྲད་པར་སྐྱེད་པར་བྱེད། དེ་ལ་གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ན་རྒྱུ་ཡིས་འབྲས་བུ་དང་ཕྲད་ནས་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན། དེ་ཡི་ཚེ་རྒྱུ་འབྲས་དེ་དག་ནུས་པ་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། ཀླུང་དང་རྒྱ་མཚོའི་ཆུ་ཕྲད་པ་བཞིན་ནོ། །གཅིག་ཏུ་སོང་ན་འདི་ནི་རྒྱུ་དང་འབྲས་
བུའོ་ཞེས་དབྱེ་བར་མི་ནུས་ཏེ། སྐྱེད་བྱེད་དང་འབྲས་བུ་ཐ་དད་མེད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་གང་གིས་གང་ཞིག་སྐྱེད་པར་འགྱུར། ཅི་སྟེ་སོ་སོར་ཏེ་མ་ཕྲད་པར་སྐྱེད་ན་ནི། འབྲས་བུའི་རྒྱུར་འདོད་པ་འདི། དེའི་རྒྱུ་མིན་པ་རྣམས་དང་སྐྱེད་མི་སྐྱེད་ཁྱད་པར་མེད་པར་
16-2-225a


འགྱུར་ཏེ། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་སོ་སོ་བ་རྣམས་འབྲེལ་མེད་དོན་གཞན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་འབྲས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་སྨྲ་བ་ལ་བསྐྱེད་བྱ་སྐྱེད་བྱེད་ལ་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་རྟོག་པ་གཉིས་པོ་འདི་དག་སྤངས་ནས་ཏེ་དེ་
མ་གཏོགས་པའི་རྟོག་པ་གསུམ་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རྒྱུས་འབྲས་བུ་མི་སྐྱེད་པ་ཁོ་ནའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཡིས་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པར་མི་བྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་འབྲས་བུ་
ཞེས་བྱ་བ་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་ལ། རྒྱུ་རྒྱུ་ཉིད་དུ་འཇོག་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ཡིན་ན་གལ་ཏེ་འབྲས་བུ་དང་བྲལ་བ་སྟེ་མེད་པར་ཡང་རྒྱུ་རྒྱུ་ཉིད་དུ་འཇོག་ནུས་ན་ནི། དེའི་ཚེ་རྒྱུ་ནི་རྒྱུར་འཇོག་
པའི་རྒྱུ་མཚན་མེད་པ་ཅན་དུ་འགྱུར་ན། འདི་ནི་ཡོད་པའང་མིན་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་མིན་ནོ། །འོ་ན་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ན་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། རྒོལ་བ་གང་གི་ལྟར་ན་བསྐྱེད་བྱ་སྐྱེད་བྱེད་གཉིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་
འདོད་པ་དེ་ལ། རྒྱུས་འབྲས་བུ་དང་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་བརྟག་པ་བྱས་ནས་ཕྱོགས་གཉིས་ཀ་ལ་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བ་ཡིན་གྱི། གང་གི་ཕྱིར་གང་གི་ལྟར་ན་དངོས་པོ་རྣམས་ལོག་པར་ཀུན་བཏགས་པའི་དབང་གིས་བསྐྱེད་ཅིང་ཐ་སྙད་ཙམ་གྱི་རྟོག་པས་བཞག་པའི་
ཕྱིར། རྒྱུ་འབྲས་འདི་དག་གཉིས་ཅར་ཡང་ནི་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བར་རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཞིང༌། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་ཀྱང་རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་དམིགས་པའི་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པ་ལྟར། ཐ་སྙད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཙམ་གྱིས་འཇོག་པའི་
16-2-225b


ཡུལ་དུ་འགྱུར་བ་ལ་ནི། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རྒྱུ་འབྲས་ཁས་ལེན་པ་ལ་བཀོད་པའི་སྐྱོན་མཚུངས་པ་བསམ་དུ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ཡི་ཕྱིར་བདག་ལ་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་སྐྱོན་དུ་མི་འགྱུར་ཞིང༌། འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པ་ཡི་དངོས་པོ་མ་བརྟགས་
པར་གྲུབ་པ་རྒྱུ་འབྲས་དང་ཤིང་རྟ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱང་ཡོད་པས་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་བོ། །འདིར་འགྲེལ་པས་དགག་བྱའི་ཁྱད་པར་རང་བཞིན་གྱིས་དང་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པ་སོགས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་ལ་གནོད་པ་བརྗོད་པ། རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པ་སྒྱུ་མ་ལྟར་སྨྲ་བ་
ལ་ཚུར་ལ་བཟློག་ན་མི་འཇུག་ཅེས་སྨྲ་དགོས་པ་ཡིན་གྱི། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དང་ཡོད་པ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མ་ཕྱེད་པའི་ལན་ལྟར་སྣང་འབའ་ཞིག་འདེབས་པ་མི་བྱའོ། །གསུམ་པ་ལ་གཉིས། རྒྱུ་འབྲས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་འགོག་པ་ལ་སྐྱོན་མཚུངས་
པའི་རྩོད་པ། རང་ལ་སྐྱོན་མི་མཚུངས་པའི་ལན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། འདིར་རྒྱུ་འབྲས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་བཀག་པའི་ལན་དུ། ཁ་ཅིག །འདི་སྐད་དུ་རྒྱུས་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པ་ལ་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་བརྟག་པ་བྱེད་པ་ནི་ཁྱེད་ལ་ཡང་མཚུངས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། 
ཁྱོད་ཀྱི་སུན་འབྱིན་པ་འདིས་སུན་དབྱུང་བྱ་ཕྲད་ནས་སུན་འབྱིན་ནམ། མ་ཕྲད་པར་སུན་འབྱིན་པ་ཡིན་ཞེས་པའི་ཉེས་པ་འདི་ནི་ཁྱོད་ལའང་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་གལ་ཏེ་ཕྲད་ནས་སུན་འབྱིན་ན་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་བས་གང་གིས་གང་
སུན་འབྱིན། འོན་ཏེ་མ་ཕྲད་པར་སུན་འབྱིན་ན་ནི། མ་ཕྲད་པར་མཚུངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སུན་འབྱིན་པར་འགྱུར་བས་མི་རིགས་ལ། བརྟག་པ་གཉིས་པོ་འདི་ལས་གཞན་པའི་བརྟག་པ་གསུམ་པ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཁྱོད་ཀྱི་སུན་འབྱིན་པ་
16-2-226a


ལ་སུན་དབྱུང་བྱ་སུན་འབྱིན་པའི་ནུས་པ་མེད་པས། ཁྱོད་ཀྱི་སུན་འབྱིན་ཉིད་སུན་ཕྱུང་བ་ཡིན་པས་ཤུགས་ཀྱིས་ན་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྨྲས་པ། གང་གི་ཚེ་སུན་འབྱིན་ལྟར་
སྣང་དེ་སྐད་སྨྲ་ཞིང་རང་གི་ཕྱོགས་ཁོ་ན་རྣམ་པར་འཇོམས་པ་དེའི་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་གྱི་ལུགས་སུན་དབྱུང་བར་བྱ་བ་སུན་ནི་འབྱིན་པར་ནུས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང༌གང་གི་ཕྱིར་ན་རྒོལ་བ་རང་གི་ཚིག་ལའང་ཕྱིར་རྒོལ་གཞན་ལ་འཕངས་པའི་ཐལ་བ་
མཚུངས་པའི་ལྟག་ཆོད་ཀྱིས་ཏེ་སུན་འབྱིན་ལྟར་སྣང་གིས། རིགས་པ་མེད་པར་དངོས་པོ་མཐའ་དག་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་དེའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ནི་སྐྱེ་བོ་དམ་པས་བཞེད་པ་སྟེ་འདོད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། མ་ཕྲད་པར་སྐྱེད་ན་མ་ཕྲད་པར་མཚུངས་
པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྐྱེད་དགོས་པ་ལ། དེ་དག་གིས་སྐྱེད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ལ་རིགས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། འདི་ལྟར་ཁབ་ལོང་གིས་མ་ཕྲད་པ་ཉིད་དུ་རུང་བའི་ཡུལ་ན་གནས་པའི་ལྕགས་འདྲེན་པར་བྱེད་ཀྱི་མ་ཕྲད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་མི་འདྲེན་ལ། 
མིག་གིས་ཀྱང་མ་ཕྲད་པ་ཁོ་ནར་རུང་བའི་ཡུལ་ན་གནས་པའི་གཟུགས་མཐོང་གི། མ་ཕྲད་པ་ཐམས་ཅད་མི་མཐོང་བ་དེ་བཞིན་དུ། རྒྱུས་ཀྱང་མ་ཕྲད་པར་སྐྱེད་དུ་ཟིན་ཀྱང་མ་ཕྲད་པ་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པར་མི་འགྱུར་གྱི། འབྲས་བུ་རུང་བ་ཁོ་ན་སྐྱེད་པར་
བྱེད་དོ། །གཞན་ཡང་གང་གི་ཕྱིར་ཁྱོད་ནི་སུན་ཅི་ཕྱིན་དུ་རྒོལ་བ་ཉིད་དུ་ཡང་འགྱུར་ཏེ། རང་གི་ཕྱོགས་བཞག་པ་དང་བྲལ་ཞིང་གཞན་ཕྱོགས་སེལ་བ་ཙམ་ལ་ཞུགས་པའི་རྒོལ་བ་ནི་སུན་ཅི་ཕྱིན་དུ་རྒོལ་བ་པ་ཞེས་བྱ་ན། ཁྱོད་ཀྱང་དེ་ལྟར་གནས་པའི་
16-2-226b


ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལ་བཞི། རང་གི་ཕྱོགས་ལ་སུན་འབྱིན་དང་སྒྲུབ་པ་འཐད་ཚུལ། གཞན་གྱི་ཐལ་བ་མི་མཚུངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གསལ་བར་བཤད་པ། རང་བཞིན་མེད་པ་སྒྲུབ་ནུས་པ་བཞིན་དུ་གཞན་གྱིས་བཟློག་སྟེ་བསྒྲུབ་མི་ནུས་པ། འདིར་མ་བཤད་
པའི་སུན་འབྱིན་ལྷག་མ་ཤེས་པར་བྱེད་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། ཐ་སྙད་དུ་གཞན་ཕྱོགས་སུན་འབྱིན་པ་ཁས་ལེན་ཚུལ་དང༌། རང་གི་ཕྱོགས་སྒྲུབ་པ་ཁས་ལེན་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། འདི་ལ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སུན་འབྱིན་པས་སུན་དབྱུང་བྱ་མ་ཕྲད་
པར་སུན་ནི་འབྱིན་པར་བྱེད་དམ། འོན་ཏེ་ཕྲད་ནས་སུན་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྔར་སྨྲས་ཟིན་པའི་ཉེས་པ་ནི། འདིར་རྒོལ་བ་གང་ལ་ཕྱོགས་ཡོད་པ་སྟེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དོན་དམ་འཆའ་བ་དེ་ལ་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་གྱི། བདག་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་
གྲུབ་པའི་དོན་དམ་འཆའ་བའི་ཕྱོགས་འདི་ནི་ཡོད་པ་མིན་པས། ཕྲད་མ་ཕྲད་གཉིས་ཀ་ལ་སྐྱོན་བསྟན་པའི་ཐལ་བར་འགྱུར་བ་འདི་ནི། བདག་ལ་སྲིད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ངེད་ཀྱི་ལྟར་ན་སུན་དབྱུང་བྱ་དང་སུན་འབྱིན་པ་གཉིས་ཀ་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པར་
ཁས་ལེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགྲེལ་པར་སྔར་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་ལ་རྒྱུས་འབྲས་བུ་སྐྱེད་པ་ལ་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་བརྟག་པ་བྱས་པའི་སྐྱོན་རང་ལ་མི་མཚུངས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དུ། ཕ་རོལ་པོས་རྒྱུ་འབྲས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་ཁས་བླངས་ལ། 
རང་གིས་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པའི་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་ཁས་བླངས་པ་བཀོད་དོ། །སྐབས་འདིར་ཡང་གཞན་ལ་འཕངས་པའི་སྐྱོན་རང་ལ་མི་འོང་བའི་རྒྱུ་མཚན་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པས་རང་ལ་མི་མཚུངས་པའི་
16-2-227a


རྒྱུ་མཚན་ནི། ཕྱོགས་གཉིས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཁས་མི་ལེན་པ་ཡིན་པར་གདོན་མི་ཟ་བར་འདོད་པར་བྱའོ། །དེའི་ཕྱིར་རྩོད་ཟློག་ལས། གལ་ཏེ་ངས་དམ་བཅས་འགའ་ཡོད། །དེས་ན་ང་ལ་སྐྱོན་དེ་ཡོད། །ང་ལ་དམ་བཅའ་
མེད་པས་ན། །ང་ལ་སྐྱོན་མེད་ཁོ་ན་ཡིན། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དམ་བཅའ་དང་ཕྱོགས་མེད་པར་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ཡང་སྔར་བཞིན་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཇི་སྐད་དུ་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ལས༌། ཚེ་དང་ལྡན་པ་རབ་འབྱོར། ཅི་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པའི་ཐོབ་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རམ། འོན་ཏེ་མ་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ཀྱིས་མ་
སྐྱེས་པའི་ཐོབ་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར། རབ་འབྱོར་གྱིས་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ཁོ་བོ་ནི་སྐྱེས་པའི་ཆོས་ཀྱིས་མ་སྐྱེས་པའི་ཐོབ་པ་ཐོབ་པར་མི་འདོད་ལ། མ་སྐྱེས་པས་ཀྱང་མ་སྐྱེས་པའི་ཐོབ་པར་མི་དོད་དོ། །ཤཱ་རིའི་བུས་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་
པ་རབ་འབྱོར་ཡང་ཅི་ཐོབ་པ་མེད་ཅིང་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མེད་དམ། རབ་འབྱོར་གྱིས་སྨྲས་པ། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ཐོབ་པ་ཡང་ཡོད་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ཡང་ཡོད་མོད་ཀྱི། གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུ་ཐོབ་པ་དང་
མངོན་པར་རྟོགས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དུ་ཡིན་ལ། རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་དང༌། ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ་དང༌། ཕྱིར་མི་འོང་བ་དང༌། དགྲ་བཅོམ་པ་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དུ་ཡིན་གྱི། དོན་དམ་པར་ནི་ཐོབ་
པ་མེད་ཅིང་མངོན་པར་རྟོགས་པ་མེད་དེ་ཞེས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་མ་སྐྱེས་པའི་ཐོབ་པ་འཐོབ་པར་མི་འདོད་དོ་ཞེས་པ་ཡན་ཆད་ཀྱིས། ཐོབ་བྱ་ཐོབ་བྱེད་གཉིས་ཀྱི་བཏགས་དོན་བཙལ་བ་ན་ཐོབ་པ་མེད་པར་འགྱུར་བས། དེ་ལྟར་དཔྱད་པའི་
16-2-227b


ཚེ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཐོབ་བྱ་འཐོབ་པ་བཀག་ཅིང༌། གཉིས་སུ་དཔྱད་པའི་ཐོབ་བྱ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་མེད་པ་ལ་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར། མ་བརྟགས་པར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་སྙད་དུ་ཐོབ་པར་ཁས་བླངས་པ་ནི། འཐོབ་པ་ཡང་ཡོད། 
ཅེས་པ་ནས། གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པས་བསྟན་ཏེ། ཐོབ་པ་ཞེས་པ་ནི་ཐོབ་བྱ་ཐོབ་པ་དང་མངོན་པར་རྟོགས་པ་ལ་བྱའོ། །དེ་གཉིས་དོན་དམ་པར་མེད་ལ་ཐ་སྙད་དུ་ཁས་ལེན་པ་དེ་བཞིན་དུ། སུན་འབྱིན་བྱེད་ཀྱིས་སུན་དབྱུང་བྱ་དོན་དམ་
པར་སུན་མི་འབྱིན་ཀྱང་ཐ་སྙད་དུ་སུན་འབྱིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། གཞན་ཡང༌། ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་ཁྱོད་ཀྱིས་གཟུགས་བརྙན་མཐོང་བ་ལ་ཡང་བརྟེན་ནས། ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་བྱད་བཞིན་ལ་ཡོད་པའི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཉི་མ་གཟས་བཟུང་
བ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ། མཐོང་བར་འགྱུར་ལ། ཉི་མ་དང་བྱད་བཞིན་དང་དེ་དག་གི་གཟུགས་བརྙན་གཉིས་རྣམ་པར་ཕྲད་པ་དང་མ་ཕྲད་པར་སྐྱེ་ཞེས་བཏགས་དོན་འཚོལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་དཔྱད་པ་ན་སྐྱེ་བ་མི་རིགས་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་ཉི་མ་དང་བྱད་བཞིན་
ལ་བརྟེན་ནས་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་གིས་བཞག་པ་ཙམ་གྱིས་གཟུགས་བརྙན་ཞིག་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེས་ཀྱང་འདོད་པའི་དོན་ངེས་པ་དང་གཟུགས་བརྙན་མི་བདེན་བཞིན་དུའང༌། རང་གི་བྱད་བཞིན་མཛེས་པར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། གཟུགས་བརྙན་དེ་ལ་
ནི་ནུས་པ་ཡོད་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། འདིར་ཡང་གདོང་བ་དང་འདྲ་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་དྲི་མ་མ་རིག་པ་སྦྱང་བར་བྱ་བ་ལ། ནུས་པ་མཐོང་བར་འགྱུར་བའི་གཏན་ཚིགས་རྟེན་འབྲེལ་དང་གཅིག་དུ་བྲལ་སོགས་ལས་བསྒྲུབ་བྱ་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པ་རྟོགས་
16-2-228a


པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པར་སྒྲུབ་པའི་འཐད་པ་དང་བྲལ་བའི་གཏན་ཚིགས་སོ། །ཀྱང་གི་སྒྲས་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་འཐད་པ་དང་བྲལ་བའི་སུན་འབྱིན་གྱིས་ཀྱང་སུན་དབྱུང་བྱ་སུན་འབྱིན་ནུས་པར་
ཤེས་པར་བྱའོ། །གང་གི་ཕྱིར་མིང་ཙམ་པའི་བཏགས་ཡོད་དུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ལ། བཏགས་དོན་འཚོལ་བའི་གཉིས་སུ་སྨྲ་བ་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་ལ་བརྟེན་ནས་སུན་འབྱིན་པ་དང་ལན་སྨྲ་བས་དབུ་མ་པ་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་གླགས་མི་རྙེད་དེ། བརྒྱ་པ་
ལས། ཡོད་དང་མེད་དང་ཡོད་མེད་ཅེས། །གང་ལ་ཕྱོགས་ནི་ཡོད་མིན་པ། །དེ་ལ་ཡུན་ནི་རིང་པོ་ནའང༌། །ཀླན་ཀ་བརྗོད་པར་ནུས་མ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བ་དང༌། རྩ་ཤེ་ལས་ཀྱང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱིས་བརྩད་བྱས་ཚེ། །གང་ཞིག་ལན་འདེབས་སྨྲ་བྱེད་པ། །དེ་ཡིས་
ཐམས་ཅད་ལན་བཏབ་མིན། །བསྒྲུབ་པར་བྱ་དང་མཚུངས་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །སུན་འབྱིན་བྱེད་དང་སུན་དབྱུང་བྱ་ལ་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་དཔྱད་པ་བསྟན་པ་འདིས་ནི། སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་ལ་ཡང་འབྲས་བུ་དང་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་དཔྱད་པ་བྱས་ནས་འགོག་པར་
ཤེས་པར་བྱའོ། །འདིར་ལེགས་ལྡན་གྱིས་དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་འདིར་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུའི་སྐབས་སུ་བབ་ཀྱི། གསལ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ལ་ནི་མ་ཡིན་ལ། ཕྲད་པ་དང་མ་ཕྲད་པའི་དཔྱད་པ་ཡང་གསལ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ལ་ཡིན་གྱི་སྐྱེ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ལ་ནི་མིན་པས། ཁོ་བོ་ཅག་
གི་ཚིག་རྣམས་ལ་ལྟག་གཅོད་ཀྱི་གནས་མེད་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ལ་གསལ་བྱེད་དམ་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་གཏན་ཚིགས་སོགས་ལ་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་དཔྱད་པ་བྱེད་པའི་དཔྱད་པ་བྱར་མེད་དོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་ལན་མ་ཡིན་ཏེ། གཞན་གྱི་གླགས་དང་བཅས་པ་སྟེ་སྐྱོན་
16-2-228b


བརྗོད་དང་བཅས་པའི་ལན་བརྗོད་ན། ཕ་རོལ་པོ་མི་བཟོད་ལ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་ལ་བདེན་པ་ཁས་བླངས་ན་སྐྱོན་འཇུག་པ་ལྟར། གསལ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ལའང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཁས་བླངས་ན་སྐྱོན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་ཡང་ལེགས་ལྡན་འདིས་དབུ་མའི་
བསྟན་བཅོས་སུ་རང་བཞིན་མེད་པར་དམ་བཅས་པའི་དོན་སྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་བཀོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ལ། གཞན་གྱིས་སུན་འབྱིན་པ་བཀོད་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱོན་སྤོང་ལ་ལྟག་གཅོད་ཀྱི་ལན་སྨྲ་བར་བྱེད་པས། འདི་ནི་གཞན་གྱིས་སུན་དབྱུང་བར་བྱ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་པས་རང་
བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཁས་བླངས་ན། སྐྱེད་བྱེད་དང་གསལ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་གཉིས་ཀ་ལ་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་སྐྱོན་མཚུངས་ཀྱང༌། དེ་ཁས་མི་ལེན་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་མེད་དོ་ཞེས་པ་ཁོ་བོ་ཅག་གིས་བཏབ་པའི་ལན་ཁོ་ན་ཆེས་མཛེས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་རང་གི་
བསྒྲུབ་བྱ་གོ་བྱེད་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་དངོས་པོ་སྟེ་ངོ་བོ་དང༌། དངོས་སུ་གོ་བར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ་བསྒྲུབ་བྱའི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཡོད་པར་གྱུར་ན། བསྒྲུབ་བྱ་དང་སྒྲུབ་བྱེད་ཕྲད་པ་དང༌། ལ་སོགས་པས་མ་ཕྲད་པར་སྒྲུབ་པ་དང་སུན་འབྱིན་པའི་
རིགས་པ་ཉེ་བར་སྦྱོར་བར་འགྱུར་བ་ཞིག་ན། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དེ་ཡང་ཡོད་པ་མིན་པས་མ་དག་པའི་ཕྱོགས་ལ་བཀོད་པའི་སྐྱོན། དག་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཁྱེད་ཀྱིས་བཀོད་པ་འདི་ནི་ཁོ་བོ་ཅག་ལ་དོན་མེད་པར་ཡི་ཆད་པ་སྟེ་ཡིད་འབྱུང་བ་འབའ་
ཞིག་ཡིན་པར་རྟོགས་ཏེ། དཔེར་ན་རབ་རིབ་ཅན་གྱིས་དམིགས་པའི་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་གཅིག་ཉིད་དང༌། མང་པོ་ཉིད་དང༌། ཟླུམ་པོ་ཉིད་དང༌། ནག་པོ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱོགས་སུན་འབྱིན་པས། རབ་རིབ་མེད་པ་རྣམས་ལ་མི་གནོད་པ་དེ་
16-2-229a


བཞིན་དུ། རང་བཞིན་མེད་པའི་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་ན། ཁྱོད་ཀྱིས་བཏགས་དོན་འཚོལ་བའི་གཉིས་ཀྱི་དཔྱད་པ་བཟུང་ནས་སུན་འབྱིན་པ་བཀོད་པས་ཀྱང་མི་གནོད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་དག་མིག་དང་ཁབ་ལེན་ལ་
སོགས་པས་མ་ཕྲད་པར་རང་གི་བྱ་བ་བྱེད་པར་རྣམ་པར་བཞག་པའི་དཔེ་དེ་དག་ཀྱང་བཀག་པར་རིག་པར་བྱ་སྟེ། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་ཁས་ལེན་ན་དེ་དག་ལ་ཡང་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་ཐལ་བ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཞིག་ཁྱོད་རང་བཞིན་མེད་པ་
ཉིད་ཀྱི་ལམ་དྲང་པོ་བཏང་ནས། རྟོག་གེ་ངན་པའི་ལམ་ཤིན་ཏུ་འཁྱོག་པ། རང་གི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བཟོ་ངན་པས་སྦྱར་བ། ཡང་དག་པའི་ལམ་འགེགས་པར་བྱེད་པ་ལ་སྤྲོ་བ། ཏེ་བོར་ཏེ་ཤིན་ཏུ་ཚེགས་ཆེ་བ་འདིས་ཁྱོད་ལ་ཅི་ཞིག་བྱ། གསུམ་པ་ནི། 
གཞན་ཡང༌ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་དང་རྨི་ལམ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱི་རྒོལ་རང་གི་ཕྱོགས་ལའང་གྲུབ་པའི་དཔེ་ཁོ་ནས། ཕྱི་རྒོལ་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱིས་དངོས་པོ་རྣམས་མཐའ་དག་དབུ་མ་པས་དངོས་པོ་སྟེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པར་རྟོགས་སུ་གཞུག་པར་
ནུས་པ་ནི། ཆེས་སླ་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟར་ཕ་རོལ་པོ་ལས་གཞན་དབུ་མ་པ་དག་ལ་དངོས་པོ་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བདེ་བླག་ཏུ་ནི་ནུས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གཉིས་ཀ་ལ་བདེན་པར་གྲགས་པའི་དཔེ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིས་ནི་བདེན་
མེད་སྒྲུབ་པའི་གཏན་ཚིགས་རྟེན་འབྲེལ་ལྟ་བུ་ལ། བདེན་མེད་ཀྱིས་ཁྱབ་པ་མཐུན་དཔེའི་སྟེང་དུ་མ་ངེས་པར་བདེན་མེད་ཆོས་ཅན་གྱི་སྟེང་དུ་ཚད་མས་ངེས་པར་བྱར་མེད་པར་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟ་ན་ཁོ་བོས། དངོས་པོར་སྨྲ་བའི་རྩོད་པ་ཐམས་ཅད་བཟློག་པ་ཡིན་
16-2-229b


ལ། ཆོས་མཐུན་གྱི་ལན་ཡང་སུས་ཀྱང་བརྗོད་པར་མི་ནུས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ལ་དོན་མ་ཡིན་པའི་གནོད་པ་བྱ་བའི་ཕྱིར། འདིར་ཁྱོད་སུ་ཞིག་གིས་བཅོལ་བ་སྟེ་སྦད་ཅིང༌། ཁྱོད་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་རང་གི་ཉོན་མོངས་དར་གྱི་སྲིན་བུ་ལྟར་རང་གི་རྣམ་
རྟོག་ངན་པའི་སྦུབས་ཀྱིས་གཏུམས་པའི་སྟེང་དུ་རྟོག་གེ་ངན་པའི་སྲད་བུ་བྲེས་པའི་དྲ་བས་ཏེ་རྒྱ་ཤིན་ཏུ་སྲན་ཏེ་མ་ཀུན་ནས་འཛུགས་པར་ཅི་སྟེ་བྱེད། བདེན་འཛིན་གྱི་རྩོད་པ་འདི་ནི་དོར་བར་བྱ་དགོས་ཏེ། དངོས་པོ་གཟུགས་བརྙན་དང་འདྲ་བའི་བརྫུན་པ་
ཐམས་ཅད་ལ། རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང་མངོན་སུམ་མམ་རྗེས་སུ་དཔག་པའང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། འདིར་ནི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ལ་མངོན་སུམ་གཅིག་ཁོ་ནར་ཟད་དེ་གང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །བཞི་པ་ནི། ས་བོན་ལ་
བརྟེན་ནས་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བ་ལྟ་བུའི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་དང༌། ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་གང་ཟག་གདགས་པ་ལྟ་བུའི་བརྟེན་ནས་བཏགས་པ་རྣམ་པར་གཞག་པར་བྱ་བའི་སྐབས་སུ། དངོས་པོར་སྨྲ་བའི་ཕྱོགས་ལ་སུན་འབྱིན་གང་བཤད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ལྷག་
མ་རྒྱུས་འབྲས་བུ་ཕྲད་ནས་སམ། མ་ཕྲད་པར་སྐྱེད་ཅེས་སུན་འབྱིན་པ་གོང་དུ་བསྟན་པ་ཡང་ནི་ཤེས་པར་བྱས་ནས། རྒྱུས་འབྲས་བུ་ཕྲད་ནས་སམ་ལ་སོགས་པས་མ་ཕྲད་པར་སྐྱེད་ཅེས་བརྟགས་ཏེ་བཀག་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ལན་བརྗོད་པའི་ཆེད་དུ། 
ཕ་རོལ་པོས་སུན་འབྱིན་ལ་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་བརྟག་པ་གང་གིས་སྨྲས་པ་དེ་ལ་རྩོད་པའི་སྐབས་འདིར། དེའི་བརྟག་པ་རང་ལ་མི་མཚུངས་པའི་ལན་གྱི་སུན་འབྱིན་པ་གཏང་བར་བྱ་སྟེ། སྔར་བསྟན་པ་དེ་ནི་མཚོན་པ་ཙམ་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །བསྟན་བཅོས་
16-2-230a


རྩ་ཤེ་ལས་ནི་དགག་གཞག་བྱས་པའི་དགོས་པ། བདེན་འཛིན་གྱི་རྣམ་རྟོག་ལྡོག་པ་ཉིད་བརྗོད་པར་འདོད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་ཁོ་བོ་ཅག་གིས། སོ་སོ་སྐྱེས་བོ་རྣམས་ནི་རྟོག་པས་བཅིངས། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་སྐབས་སུ་བསྟན་ཟིན་པའི་ཕྱིར། 
བསྟན་བཅོས་ལ་སུན་ཅི་ཕྱིན་དུ་རྒོལ་བ་ག་ལ་ཡོད་དེ། སུན་ཅི་ཕྱིན་དུ་རྒོལ་བ་ནི་རང་གི་ཕྱོགས་བཞག་ན་སྐྱོན་བྱུང་གིས་དོགས་ནས། གཞན་གྱི་ཕྱོགས་སུན་ཅི་ཕྱིན་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་བདག་གིས་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་བསལ་བ་ཡང་དོན་དམ་
པར་མེད་དེ། དོན་དམ་པར་དངོས་པོ་གང་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་སུན་ཅི་ཕྱིན་དུ་རྒོལ་བ་ག་ལ་ཡོད། གང་གིས་ན་རང་གི་ཕྱོགས་གཞག་ཏུ་མེད་ཅིང་གཞན་གྱི་ཕྱོགས་བཟློག་པ་དོན་དམ་པར་འདོད་པའི་མཚན་ཉིད་བྱས་པ་འདི། སུན་ཅི་ཕྱིན་དུ་རྒོལ་
བ་པའི་ཡང་དག་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་འགྱུར་བ། དབུ་མ་པ་སུས་རང་གི་ཕྱོགས་ཐ་སྙད་དུ་མ་བཞག་ཅིང༌། གཞན་གྱི་ཕྱོགས་བཟློག་པ་དོན་དམ་དུ་འདོད་པ་གཉིས་ཀ་མེད་པས། དབུ་མ་པ་ལ་སུན་ཅི་ཕྱིན་དུ་རྒོལ་བ་ཡང་ཡོད་པ་མིན་པས། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་
དུ་མི་རིགས་སོ། །དེ་སྐད་དེ་དེ་ལྟར་སྔར་བཤད་པའི་སུན་འབྱིན་པའི་ལྷག་མ་ནི། དེ་མ་ཐག་ཏུ་བཤད་པའི་ཕྱོགས་འདི་ཉིད་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་དེ་ཉིད་དེ་ལས་འབྱུང་མིན་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནས་བརྩམས་ཏེ། རྣམ་དཔྱོད་པ་ནི་མྱུར་དུ་གྲོལ་བར་འགྱུར། །
ཞེས་བྱ་བའི་བར་འདིས་ནི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པ་གསལ་བར་བྱས་སོ། །ཉོན་མོངས་སྐྱོན་རྣམས་མ་ལུས་འཇིག་ཚོགས་ལ། །ལྟ་ལས་བྱུང་བར། ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ནས་འདི་ཡན་ཆད་ཀྱིས་ནི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པ་གསལ་བར་བྱས་སོ། །
16-2-230b


གསུམ་པ་ལ་གཉིས། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དབྱེ་བ་མདོར་བསྟན་པ། ཕྱེ་བ་སོ་སོའི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བརྗོད་པར་འདོད་ནས་བཤད་པ། ཆོས་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པའི་བདག་མེད་འདི་ནི། བཅོམ་ལྡན་
འདས་ཀྱིས་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པའི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གསུངས་སོ། །དེ་གཉིས་སུ་འབྱེད་ཚུལ་དེ་ཡང་གཞི་གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་སྟེང་དུ་མེད་རྒྱུའི་བདག་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཕྱེ་བ་མིན་ཏེ། མེད་རྒྱུའི་བདག་ནི་
རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཡིན་པས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་གཞི་ཆོས་ཅན་ཕུང་སོགས་ཀྱི་ཆོས་དང་གང་ཟག་གི་དབྱེ་བས་ཕྱེ་བའོ། །དགོས་པ་ཅིའི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་བསྟན་ཞེ་ན། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ནི་ཉན་རང་གི་འགྲོ་བ་རྣམས་འཁོར་བ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་
བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བསྟན་ལ། བྱང་སེམས་ཀྱི་འགྲོ་བ་རྣམས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཐོབ་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བདག་མེད་གཉིས་ཀ་བསྟན་ཏོ། །སྔར་བཤད་པ་ལྟར་ཉན་རང་ལ་ཡང་རྟེན་འབྲེལ་རྐྱེན་ཉིད་འདི་པ་ཙམ་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་
མཐོང་བ་ཡོད་མོད་ཀྱང༌། དེ་དག་ལ་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པ་རྣམ་གྲངས་དང༌། དུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་སྒོམ་པ་མེད་པ་སྟེ། འོན་ཀྱང་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ས་བོན་སྤོང་བའི་ཐབས་ཙམ་ཞིག་ནི་ཡོད་དོ། །དེ་དག་
ལ་གང་ཟག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་པ་མ་ལུས་པར་སྒོམ་པ་ནི་ཡོད་པར་རྣམ་པར་གཞག་གོ། གང་ཟག་བདེན་གྲུབ་འགོག་པའི་རིགས་པའི་རྣམ་གྲངས་མཐའ་ཡས་པའི་ཤེས་རབ་མི་སྐྱེད་ཀྱང༌། ཉོན་མོངས་ཀྱི་ས་བོན་གྱི་གཉེན་པོ་རྫོགས་
16-2-231a


པར་སྒོམ་པ་ཡོད་ལ། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོ་རྫོགས་པར་སྒོམ་པ་ནི་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་བདག་མེད་པ་གཉིས་པོ་འདི་ཉིད་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སླར་ཡང་གདུལ་བར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་དེ་དག་གི་བསམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ངོར་
རྣམ་པ་མང་པོའི་སྤྲོས་པ་དང་བཅས་པར་ཕྱེ་སྟེ་གསུངས་སོ། །ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ལས་སྟོང་པ་ཉིད་བཅུ་དྲུག་གི་དབྱེ་བ་བཤད་ནས། སླར་ཡང་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བཞིར་བཤད་ཅིང་དེ་དག་ནི་ཐེག་ཆེན་དུ་ཡང་བཞེད་པ་སྟེ་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་
ན་བསྡུས་པའི་དབྱེ་བ་གཉིས་དང༌། འབྲིང་པོའི་དབྱེ་བ་བཞི་དང༌། རྒྱས་པའི་དབྱེ་བ་བཅུ་དྲུག་ཏུ་གསུངས་སོ། །ཇི་སྐད་དུ། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་སྟེ། ནང་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཕྱི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་
ཉིད་དང༌། ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། འདུས་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། འདུས་མ་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མཐའ་ལས་འདས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དོར་བ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། 
ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མི་དམིགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག་བསྟན་ནས། རབ་འབྱོར་གཞན་ཡང་དངོས་པོ་ནི་དངོས་པོས་སྟོང་ངོ༌། །དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་
དངོས་པོ་མེད་པས་སྟོང་ངོ༌། །རང་བཞིན་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་ངོ༌། །གཞན་གྱི་དངོས་པོ་ནི་གཞན་གྱི་དངོས་པོས་སྟོང་ངོ༌། །ཞེས་སླར་ཡང་སྟོང་པ་ཉིད་བཞི་བསྟན་ཏོ། །སྟོང་པ་ཉིད་འདི་རྣམས་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་དམ་སྟོང་པ་ཉིད་མ་ཡིན་
16-2-231b


པར་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྟོང་པ་ཉིད་སོ་སོ་བའི་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུས་འདུལ་བ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བསྙད་པར་ཟད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་རྩ་བ་ཤེས་རབ་ལས། གལ་ཏེ་སྟོང་མིན་ཅུང་ཟད་ཡོད། །སྟོང་པ་ཅུང་ཟད་ཡོད་པར་འགྱུར། །མི་སྟོང་
ཅུང་ཟད་ཡོད་མིན་ན། །སྟོང་པའང་ཡོད་པར་ག་ལ་འགྱུར། །སྟོང་ངོ་ཞེས་ཀྱང་མི་བརྗོད་དེ། །མི་སྟོང་ཞེས་ཀྱང་མི་བྱ་ཞིང༌། །གཉིས་དང་གཉིས་མིན་མི་བྱ་སྟེ། །གདགས་པའི་དོན་ཏུ་བརྗོད་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྔ་མ་དག་གིས་ནི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་ཕྱོགས་
སུ་མི་བརྗོད་པ་དང༌། ཐ་མས་ནི་གདགས་པའི་དོན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་དོན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག་ཏུ་ཕྱེ་བ་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང༌། སྟོང་ཉིད་བཞིར་ཕྱེ་བ་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་བཞི། ནང་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་
བཞི་བཤད་པ་དང༌། ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་བཞི་བཤད་པ་དང༌། མཐའ་ལས་འདས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་བཞི་བཤད་པ་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་བཞི་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། ནང་སྟོང་པ་ཉིད་བཤད་པ་དང༌། སྟོང་
ཉིད་ལྷག་མ་གསུམ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། དངོས་ཀྱི་དོན་དང༌། ཞར་ལ་རང་བཞིན་ཁས་ལེན་ཚུལ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ནང་གི་ཆོས་མིག་ལ་སོགས་པ་དྲུག་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འདོད་དོ། །དེ་ཡང་
མིག་ནི་མིག་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་སྟེ། མིག་དེའི་རང་བཞིན་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མིག་ལ་བཤད་པ་དེ་བཞིན་དུ་རྣ་བ་དང་སྣ་དང་ལྕེ་དང་ལུས་དང་ཡིད་ཀྱང་བསྙད་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སྟོང་པའི་རྒྱུ་མཚན་
16-2-232a


གང་གི་ཕྱིར་ན་མིག་སོགས་དེ་རྣམས་ནི་དོན་དམ་པར་ཐེར་ཟུག་ཏུ་གནས་པ་མ་ཡིན་པ་དང༌། འཇིག་པ་མིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་པ་ཚབ་ཀྱིས་ཐེར་ཟུག་ཏུ་གནས་པ་མིན་པ་ནི་རང་བཞིན་མི་འདོར་བ་ལ་བྱའོ། །དེ་ཡང་དུས་ཅུང་ཞིག་གནས་
ནས་ལྡོག་པར་ཡང་འགྱུར་བས་འཇིག་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདི་སྐད་བསྟན་པར་འགྱུར་ཏེ་དངོས་པོ་གང་ཞིག་རང་བཞིན་དང་བཅས་པ་དེ་ཉིད་ནི། གོར་མ་ཆག་པར་ཐེར་ཟུག་པ་མ་ཡིན་པ་དང་མི་ལྡོག་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་དགོས་སོ། །ཞེས་
བསྒྱུར་བ་ནི་འགྱུར་འཕྱུགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་ཡིན་ན་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་ལོག་པ་ལ་རྟགས་ཀྱིས་ཁྱབ་དགོས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། དངོས་པོ་གང་ཞིག་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཡོད་པ་དེ་ནི་ཐེར་ཟུག་ཏུ་གནས་པའམ། ཉམས་པར་
འགྱུར་བ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསྒྱུར་བ་ལྟར་ལེགས་པས། སྔ་མ་ནི་དགག་སྒྲ་འདོན་ལུགས་འཕྱུགས་པར་གསལ་ལོ། །འགྲེལ་བཤད་ལས། ཐེག་ཟུག་གནས་པ་ཉིད་དང་ནི། །མི་འཇིག་མ་ཡིན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། །ཞེས་བཏོན་ནས་མིག་སོགས་ལ་རང་བཞིན་
ཡོད་ན། རང་བཞིན་ལ་རྣམ་འགྱུར་དང་འཇིག་པ་མེད་པས། དེ་རྣམས་ལ་རྣམ་འགྱུར་དང་འཇིག་པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ལས། དེ་ཡང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་རྣམས་རང་བཞིན་མེད་པའོ། །ཞེས་འཆད་པ་ཡང་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་ཡིན་ན་འཇིག་
པ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ལས་འཇིག་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་བྱ་དགོས་ན་དེ་ནི་མདོ་ལས། འཇིག་པ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ། །ཐེར་ཟུག་ཏུ་གནས་པ་མིན་པ་ཉིད་ནི། ཞེས་པ་ཡང་ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། ཐེག་ཟུག་ནི་ཉམས་
16-2-232b


པ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལ་བརྗོད་ལ། ཞེས་བསྒྱུར་བ་ལྟར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཐེག་ཟུག་ཏུ་གནས་པའི་རྟག་པ་བཀག་པ་ན། མིག་སོགས་དེ་ཡང་རང་དུས་སུ་ཅུང་ཟད་གནས་ནས། དེའི་འོག་ཏུ་ལྡོག་པའི་འཇིག་པར་བདེན་ནམ་སྙམ་པ་འགོག་པ་ལ་འཇིག་པ་མ་ཡིན་པ་
ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། ཞེས་གསུངས་སོ། །དོན་བསྡུ་ན་རྟག་མི་རྟག་གང་དུ་ཡང་མི་བདེན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །ཉི་ཁྲི་སྣང་བ་ལས་འདི་ལས་ཚུལ་གཞན་དུ་ཡང་གསུངས་སོ། །ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ཡང་རྩ་བ་ཤེས་རབ་ལས། རང་བཞིན་རྒྱུ་དང་རྐྱེན་
དག་ལས། །འབྱུང་བར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་ནི། །རང་བཞིན་བྱས་པ་ཅན་དུ་འགྱུར། །རང་བཞིན་བྱས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས། །ཇི་ལྟ་བུར་ན་རུང་བར་འགྱུར། །རང་བཞིན་དང་ནི་བཅོས་མིན་དང༌། །གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་
པ་ལྟར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། ཡང་ཅི་གང་ཞིག་སློབ་དཔོན་གྱིས་བསྟན་བཅོས་ལས་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་མ་སྐྱེས་པའི་རང་བཞིན་ཞེས་པའི་ཁྱད་པར་དུ་མཛད་པ་དེ་ལྟ་བུའི་རང་བཞིན་སློབ་དཔོན་གྱིས་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། གང་གི་དབང་དུ་མཛད་ནས་བཅོམ་
ལྡན་འདས་ཀྱིས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང༌། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་འདི་ནི་གནས་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཡོད་དོ། །ཆོས་ཉིད་ཅེས་བྱ་བ་འདི་ཡང་ཅི་ཞིག་ཡིན། མིག་ལ་སོགས་
པ་འདི་དག་གི་རང་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་གི་རང་བཞིན་གང་ཞིག་ཅེ་ན། མིག་སོགས་འདི་དག་གི་བཅོས་མ་མ་ཡིན་པ་དང༌། སྐྱེད་བྱེད་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རབ་རིབ་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་པས་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ངོ་བོ་ཞེས་གསུངས་
16-2-233a


སོ། །འདི་དག་གིས་ནི་སློབ་དཔོན་འདིས་དོན་དམ་བདེན་པ་དང་ཆོས་ཉིད་ཡོད་པར་མི་བཞེད་ཅེས་པ་དང༌། མ་རིག་པའི་བསླད་པ་ལོག་ན་ཤེས་པ་ཡེ་མེད་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ལེགས་པར་བཀག་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་སྟེ་ཆོས་ཉིད་དེ་ཡོད་
དམ། དེ་མེད་ཅེས་སུ་སྨྲ། གལ་ཏེ་དེ་མེད་ན་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཅིའི་དོན་དུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལམ་སྒོམ་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་ཏེ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་མེད་ན་ནི་དེ་རྟོགས་པ་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བ་མེད་ལ། དེ་མེད་ན་ལམ་སྒོམ་
པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་དེ་མཐར་ཐུག་པར་འགྲོ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བྱང་སེམས་རྣམས་དཀའ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་རྩོམ་པ་ཡིན་ནོ། །འདིས་ནི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་པའི་དོན་དམ་བདེན་པ་བློ་གང་གི་ཡང་ཡུལ་མ་ཡིན་པར་
འདོད་བཞིན་དུ། ལམ་ལ་དཀའ་བ་དུ་མ་རྩོམ་པ་ནི། དབང་པོ་ཤིན་ཏུ་རྟུལ་བར་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡིན་པ་ཡང་དཀོན་མཆོག་སྤྲིན་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་དོན་དམ་པ་ནི་སྐྱེ་བ་མེད་པ་དང༌། འགག་པ་མེད་པ་དང༌། འཇིག་པ་མེད་པ་དང༌། འོང་
བ་མེད་པ་དང༌། འགྲོ་བ་མེད་པ་དང༌། ཡི་གེ་རྣམས་ཀྱིས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། ཡི་གེ་རྣམས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བསྙད་དུ་མེད་ཅིང༌། སྤྲོས་པས་རྟོགས་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། རིགས་ཀྱི་བུ་དོན་དམ་པ་ནི་བརྗོད་དུ་མེད་ཅིང༌། ཞི་བ་འཕགས་པ་རྣམས་
ཀྱིས་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བའོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དོན་དམ་པ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། གང་གི་དོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་སྐྲ་དང་ཁ་སྤུ་བྲེགས་ནས་གོས་ངུར་སྨྲིག་བགོས་ཏེ། ཡང་དག་པར་
16-2-233b


དད་པས་ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་ཞིང༌། རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ཀྱང་ཆོས་ཉིད་དེ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། སྐྲའམ་གོས་ལ་མེ་ཤོར་བ་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ཞིང་གནས་པ་རྣམ་པར་འཇིག་པ་མེད་པའོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་གལ་ཏེ་དོན་དམ་པ་ཡོད་པར་མ་གྱུར་ན་
ནི། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་བ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་དོན་དམ་པ་དེ་ཡོད་པ་དེའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་དོན་དམ་པ་ལ་མཁས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་
བར་གསུངས་སོ། །བརྗོད་དུ་མེད་པ་དང༌། སྤྲོས་པས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་མིན་པ་ནི། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དོན་དམ་པ་གཟིགས་པ་བཞིན་དུ། སྒྲ་རྟོག་གིས་ཡུལ་དུ་བྱེད་མི་ནུས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི། སྤྱིར་རྟོགས་མི་ནུས་པ་མིན་ནོ། །དོན་དམ་
བདེན་པ་ཡོད་པ་མིན་པ་ལ་གནོད་པ་བསྟན་ཞིང༌། དེའི་ལྡོག་པ་འཕངས་པ་བསྟན་པ་ནའང་ཡོད་པར་གསུངས་ཤིང་སྔར་ཡང་ཡོད་པར་བསྟན་པས། མེད་པ་དང་ཡོད་པ་མིན་པ་ལ་ཁྱད་པར་འབྱེད་པ་ནི་བློ་གྲོས་ཤིན་ཏུ་དམན་པར་སྟོན་པ་ཙམ་མོ། །པ་
ཚབ་ཀྱི་འགྱུར་གྱི་དཔེ་མང་པོ་ལས། བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ། གང་གི་དོན་དུ་ཞེས་འབྱུང་ཡང༌། ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། མ་བྱུང་ཡང་རུང་དོན་དམ་པ་ནི་ཉམས་པ་མེད་པ་ཡིན་པས་ཞེས་འབྱུང་བ་ནི། སྔར་འགྲེལ་པར་མདོ་དྲངས་པ་ལས། མ་བྱུང་
ཡང་རུང་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་འདི་ནི་གནས་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་དང་མཐུན་པས་ལེགས་པ་ཡིན་ནོ། །འདིར་སྨྲས་པ། ཀྱེ་མ་མ་ལ་གང་ཞིག་དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་འདོད་ཅིང༌། གློ་བུར་དུ་བཅོས་མ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གཞན་
16-2-234a


ལ་ལྟོས་པ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཡང་འདོད་པ་ཁྱོད་ནི། ཕན་ཚུན་འགལ་བའི་དོན་བརྗོད་པ་ཞིག་གོ་ཞེ་ན། འདི་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དགོངས་པ་མ་རིག་པ་ཞིག་སྟེ། འདིའི་དགོངས་པ་ནི་གལ་ཏེ་མིག་ལ་སོགས་པ་
རྣམས་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་བྱིས་པའི་སྐྱེ་བོས་གཟུང་བར་བྱ་བ་གང་ཡིན་པ་འདི་ཉིད་མིག་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ལུགས་ཡིན་ན་ནི། རང་བཞིན་དེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བློས་ཀྱང་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། ཚངས་པར་
སྤྱོད་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་ན། གང་གི་ཕྱིར་མིག་སོགས་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན་པ་འདི་རང་བཞིན་ཡིན་ལུགས་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར། དེ་བལྟ་བའི་དོན་དུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་དོན་དང་བཅས་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། རང་བཞིན་བཀག་པ་ནི་མིག་སོགས་
གཤིས་ལུགས་ཡིན་པ་བཀག་པ་ཡིན་ལ། རང་བཞིན་ཁས་བླངས་པ་ནི་བཀག་པ་དེ་མིག་སོགས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཅེས་པའི་རང་བཞིན་དུ་འདོད་པ་ཡིན་པས། དངོས་པོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་བཀག་པ་དང༌། དངོས་པོའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཁས་ལེན་
པ་ལ་འགལ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་འདྲ་བའི་ཆོས་ཉིད་དེ་ཡང་བདག་གིས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་བདེན་པ་སྟེ་ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་གྲུབ་པ་ལ་ལྟོས་ནས། བཅོས་མ་མིན་པ་དང་གཞན་ལ་མི་ལྟོས་པར་བརྗོད་དོ། །གང་ཞིག་བྱིས་པའི་སྐྱེ་བོ་རང་དགའ་བས་བལྟ་
བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་ཉིད་དེ་ནི་རང་བཞིན་དུ་རིགས་ལ། དེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་ཁས་བླངས་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་དོན་དམ་པར་དེ་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཞི་བ་ཉིད་ཡིན་
16-2-234b


པའི་ཕྱིར། རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་འདི་ནི་སློབ་དཔོན་འཕགས་པས་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་འབའ་ཞིག་ཏུ་མ་ཟད་ཀྱི། ཕ་རོལ་པོ་གཞན་ཡང་དོན་འདི་ཁས་ལེན་དུ་གཞུག་པར་ནུས་པས། རང་བཞིན་འདི་ནི་བརྩད་པའི་མཐར་རང་གཞན་གཉིས་ཀ་ལ་གྲུབ་པ་ཉིད་
དུ་ཡང་རྣམ་པར་བཞག་གོ། ཞེས་གསུངས་པ་འདི་ཁྱད་པར་དུ་ངེས་པར་བྱ་དགོས་སོ། །གང་དག་མེ་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ལུགས་ཚ་བ་ལ་སོགས་པར་སྨྲ་བ་དེ་དག་གི་ལྟར་འདོད་ན་ནི། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་དེ་མི་རུང་སྟེ། ཚ་བ་སོགས་ནི་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་
པ་ཉིད་ཀྱིས་བཅོས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པའི་ཡོད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མིག་སོགས་དེ་བཅོས་མ་ཉིད་དུ་མེད་པ་དང༌། རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་བརྗོད་པ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་འདིས་མཆོག་ཏུ་
འཛིན་པའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་དོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཞེས་པ་ཚབ་ཀྱི་འགྱུར་ལས་འབྱུང་ལ། ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། དེ་ལ་འདི་ལྟར་མཆོག་ཏུ་འཛིན་པ་ཉིད་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་དོན་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་
བསྒྲུབས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་ལ་འདི་ལྟར་ཞེས་འབྱུང་བ་ལེགས་ལ། ལྷག་མའི་དོན་ནི་བདེན་པར་འཛིན་པའི་ཞེན་ཡུལ་གྱི་དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་བཅོས་མ་དང་གཞན་ལ་ལྟོས་པའི་རྣམ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་དོན་བསྟན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་
སློབ་དཔོན་འཕགས་པས་རང་བཞིན་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པར་བསྟན་པ་འདིས། ཆོས་དབྱིངས་བསྟོད་པ་ལས། སྟོང་པ་ཉིད་ནི་སྟོན་པའི་མདོ། །རྒྱལ་བས་ཇི་སྙེད་གསུངས་པ་ཀུན། །དེ་དག་ཀུན་གྱིས་ཉོན་མོངས་ལྡོག །ཁམས་འདི་ཉམས་པར་བྱེད་མ་
16-2-235a


ཡིན། །ཞེས་སྟོང་ཉིད་སྟོན་པའི་མདོ་སྡེས་བདེན་འཛིན་གྱི་ཉོན་མོངས་པའི་དམིགས་གཏད་འཇིག་པ་ཡིན་གྱི། དེའི་དམིགས་གཏད་བཀག་པའི་སྟོང་པ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཁམས་ཉམས་པ་སྟེ་མེད་པར་སྟོན་པ་མིན་ནོ། །ཞེས་
གསུངས་པ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་མིག་སོགས་རྣམས་མིག་སོགས་ཀྱིས་སྟོང་པར་གསུངས་པས་ནི། མིག་སོགས་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་གསལ་བར་མཛད་པ་ཡིན་གྱི། མིག་ནང་གི་བྱེད་པའི་བདག་དང་བྲལ་བའི་སྟོང་པའོ་
ཞེས་ཉན་ཐོས་སྡེ་པ་འདོད་པ་དང༌། སེམས་ཙམ་པས་མིག་གཟུང་འཛིན་རྫས་ཐ་དད་པ་ཙམ་གྱིས་སྟོང་ངོ་ཞེས་མིག་སོགས་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པས་མི་སྟོང་པའི་གཅིག་ལ་གཅིག་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ལྟར་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། 
རྒྱུད་ཀྱིས་མ་བསྡུས་པའི་གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་དྲུག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པའི་རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་ནི། ཕྱི་རོལ་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འདོད་དོ། །ཕྱིའི་གཟུགས་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་གཟུགས་དེའི་
རང་བཞིན་ནི་དེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྲ་དང་དྲི་དང་རོ་དང་རེག་བྱ་དང་ཆོས་རྣམས་ཉིད་ཀྱང་སྟོང་ཚུལ་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདི་དང་ལྷག་མ་རྣམས་ལ་མདོར་ཐེར་ཟུག་ཏུ་གནས་པ་མིན་པ་དང༌། འཇིག་པ་མིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་སྔར་ནང་སྟོང་
པ་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་བཤད་པ་བཞིན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཤེས་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་དབང་རྟེན་ཁོག་པ་ལྟ་བུ་ནི་ཤེས་རྒྱུད་ཀྱིས་བསྡུས་ཤིང༌། དབང་པོས་མ་བསྡུས་པས་ན་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཆར་ཡིན་ལ། དེ་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་མེད་
16-2-235b


པ་ཉིད་ནི། ཕྱི་ནང་གི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ལྷག་མ་སྔར་བཞིན་ནོ། །ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་ཉིད་ནི། དེ་ཁོ་ན་ལ་མཁས་པས་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བསྙད་དོ། །ཕྱི་ནང་གི་ཆོས་ཀྱི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་
དེ་ཡང་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོས་གྲུབ་པའམ་བདེན་པས་སྟོང་པར་འདོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་སྟོང་གཞི་སྟོང་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་སྟོང་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་སྟེ། སྟོང་པ་ཉིད་བདེན་པས་སྟོང་པར་གསུངས་པ་ནི་སྟོང་ཉིད་དམ་ཆོས་ཉིད་ལ་དངོས་པོ་སྟེ་བདེན་པར་
འཛིན་པའི་བློ་ཅན་གྱི་བདེན་པར་འཛིན་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ལས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཡིན་པར་ཡང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པར་བསྟོད་པ་ལས། ཀུན་རྟོག་ཐམས་ཅད་བསལ་བའི་ཕྱིར། །སྟོང་ཉིད་བདུད་རྩི་སྟོན་མཛད་ན། །གང་ཞིག་དེ་
ལ་ཞེན་གྱུར་པ། །དེ་ཉིད་ཁྱོད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་སྨད། །ཅེས་གསལ་བར་གསུངས་སོ། །འདི་དག་གིས་ནི་ཁ་ཅིག་དོན་དམ་བདེན་པ་ཞེས་པ་བདེན་དངོས་རྣམ་པར་བཅད་ཙམ་ལ་བྱས་ནས་དེ་བདེན་གྲུབ་ཏུ་སྨྲ་བ་དང༌། གཞན་དག་དགག་བྱ་བཅད་ཙམ་མིན་པའི་སྔོ་
སེར་ལྟར་སྒྲུབ་པ་རང་དབང་བ་ཆོས་ཉིད་དུ་བྱས་ནས་དེ་བདེན་པར་འདོད་པ་གཉིས་ཀ་ཡང་རྒྱལ་བས་ཤིན་ཏུ་སྨད་པར་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཤར་ལ་སོགས་པའི་ཕྱོགས་ལས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་སྣོད་བཅུད་གཉིས་མེད་པས། སེམས་ཅན་དང་སྣོད་ཀྱི་
འཇིག་རྟེན་ནི་མ་ལུས་པ་ལ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། བྱམས་སོགས་ཚད་མེད་བཞི་སྒོམ་པ་ན་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཁྱབ་པའི་སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་སྒོམ་པས། དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ཚད་མེད་པར་བཞག་པའི་ཕྱིར། ཕྱོགས་ཚད་མེད་པའི་
16-2-236a


དཔེ་ཡིས་ཏེ་ཚད་མེད་པ་བཞིན་དུ། དེ་ལྟར་སྒོམ་པ་ལ་ཡང་མུ་མཐའ་ནི་མེད་པ་སྟེ་ཚད་མེད་པར་བཞག་པའི་ཕྱིར་ཕྱོགས་བཅུ་ནི་ཆེན་པོ་ཉིད་དོ། །ཤར་ལ་སོགས་པ་འདི་དག་བཅུ་ཆར་ཕྱོགས་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་
གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཕྱོགས་རྣམས་ཆེན་པོར་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པ་བཟློག་པའི་ཕྱིར་དུ་གསུངས་ཏེ། ཕྱོགས་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་མུ་སྟེགས་བྱེ་བྲག་པས་ཕྱོགས་རྣམས་རྟག་པའི་རྫས་ཉིད་དུ་འཛིན་པ་ལྟ་བུའོ། །དོན་དམ་ཞེས་པའི་དོན་
གྱི་སྒྲ་ནི་འདི་ལ་དོན་ཡོད་དེ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་དགོས་པ་ལ་བྱེད་པ་དང༌། དོན་ལྔ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ཤེས་བྱ་ཡུལ་ལ་བྱེད་པ་གཉིས་ལས། འདིར་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡིན་ཏེ། མྱང་འདས་དེ་ནི་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་དགོས་པ་མཆོག་ཡིན་པས་སོ། །ཆོས་སྐུ་
དེ་ནི་དེ་ཡི་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། དེ་ཡང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཆོས་སྐུ་དེ་ལ་དངོས་པོ་སྟེ་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བློ་ཅན་གྱི་བདེན་པར་འཛིན་པ་བཟློག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དོན་དམ་མཁྱེན་པ་
སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ནི་བསྟན་པར་མཛད་དོ། །རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བ་སྟེ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཁམས་གསུམ་པོ་ནི་འདུས་བྱས་ཡིན་པར་ངེས་པར་བསྙད་དོ། །ཁམས་གསུམ་པོ་དེ་ནི་དེ་ཡི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། 
འདུས་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གསུངས་སོ། །ཆོས་གང་ལ་སྐྱེ་བ་དང་མི་རྟག་པ་སྟེ་འགག་པའམ་འཇིག་པ་དང༌། གནས་པ་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་དེ་དག་མེད་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་སོ། །དེ་ནི་དེ་ཡི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་འདུས་
16-2-236b


མ་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། མཐའ་ནི་རྟག་པ་དང་ཆད་པ་གང་དུ་བཟུང་ན་ལོག་པའི་གཡང་དུ་ལྟུང་བ་ཡིན་གྱི། འདུས་མ་བྱས་རྟག་པ་དང་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་ལས་དབང་གི་སྐྱེ་འཆི་བརྒྱུད་པ་ཆད་པར་འཛིན་པ་ལྟ་བུ་ནི་མ་ཡིན་པས། གང་དུ་
བཟུང་ན་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་གཡང་དུ་ལྟུང་བའི་རྟག་ཆད་དང༌། རྟག་ཆད་ཙམ་གྱི་ཁྱད་པར་ཕྱེད་པར་བྱའོ། །གཞི་གང་ལ་མཐར་འཛིན་དུ་ལྟུང་བའི་རྟག་ཆད་ཀྱི་མཐའ་ནི་ཡོད་པ་མིན་པ་དེ་ནི། འདིར་མཐའ་ལས་འདས་པར་བརྗོད་དོ། །མཐའ་བྲལ་དེ་ནི་མཐའ་
བྲལ་དེའི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཁོ་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ནི། མཐའ་ལས་འདས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་བསྙད་དོ། །འདི་ནི་ཏིང་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། ཡོད་མེད་དང་གཙང་མི་གཙང་གི་མཐའ་གཉིས་སྤངས་ནས། དབུས་ལའང་གནས་པར་མི་བྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་
པ་ལྟར་མཐའ་སྤངས་པའི་དབུས་བདེན་ནམ་སྙམ་པའི་བདེན་འཛིན་བཟློག་པའི་ཕྱིར་དུ་གསུངས་པ་སྟེ། དཔེར་ན་སེམས་ཙམ་པས་རང་གི་ལུགས་ཀྱི་རྟག་ཆད་སོགས་ཀྱི་མཐའ་དང་བྲལ་བའི་དབུས་སེམས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འདོད་པ་ལྟ་བུའོ། །འདི་ཡན་ཆད་དུ་མ་བྱུང་
ལ་འདི་ནས་བྱུང་ཞེས་པའི་ཐོག་མ་སྟེ་དང་པོ་དང༌། འདི་ཕྱིན་ཆད་དུ་མི་འབྱུང་ཞེས་པའི་ཐ་མའི་མཐའ་དེ་དག་མེད་པས་འཁོར་བ་ནི་ཐོག་མ་དང༌། ཐ་མ་མེད་པར་བརྗོད་དོ། །འགྲོ་འོང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རྨི་ལམ་ལྟ་བུའི་སྲིད་པ་འདི། སྲིད་
པ་དེ་ཡི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་དབེན་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཐོག་མ་དང་ཐ་མ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་བཅོས་ཆེན་པོ་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ལས་ནི་ངེས་པར་བསྙད་དོ། །དོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཐོར་བ་དང་འབོར་བ་ལ་ནི་ངེས་པར་བརྗོད་ལ། དོར་བ་
16-2-237a


དེ་མེད་པ་ནི་ཕར་ལ་གཏོང་བ་མེད་པ་སྟེ་རང་གི་ངོ་བོ་འགའ་དང་དུས་འགར་ཡང་དོར་དུ་མེད་པ་སྟེ་དོར་དུ་མི་རུང་བ་ཐེག་ཆེན་གང་ཡིན་པའོ། །དོར་བ་མེད་པ་ནི་དོར་བ་མེད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་
སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དོར་བ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བར་བརྗོད་དེ། སྟོང་ཉིད་དེ་དོར་བ་མེད་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་ནའོ། །འདུས་བྱས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཆོས་ཉིད་ནི། རང་བཞིན་ཉིད་དུ་བསྙད་ཅིང་བརྗོད་པ་སྟེ། རྒྱུ་མཚན་གང་
གི་ཕྱིར་ན་འདུས་བྱས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཆོས་ཉིད་ནི། སློབ་མ་ཉན་ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། རྒྱལ་སྲས་བྱང་སེམས་དང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་མ་མཛད་ཅིང༌། དེ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། གདོད་མ་ནས་དེ་དག་གི་གཤིས་སུ་
གནས་པ་དེའི་ཕྱིར་རོ། །རང་བཞིན་དེ་ཉིད་དེ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །འོ་ན་དོན་འདི་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཡང་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། བདེན་མོད་འོན་ཀྱང་སྐབས་སྔ་མར་ནི་ཕྱི་
ནང་གི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྟོང་ཉིད་དེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་འཇལ་བའི་རིགས་ཤེས་ཀྱིས་གྲུབ་པས་བདེན་པར་གྲུབ་བམ་སྙམ་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་སུས་ཀྱང་མ་བྱས་པར་གཤིས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་ན། བདེན་པར་གྲུབ་བམ་སྙམ་པ་བསལ་
བའི་ཕྱིར་གསུངས་པས་མི་ཟློས་སོ། །དོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་གཉིས་ག་ཆོས་ཉིད་ལ་ཡོད་ཀྱང་བདེན་པར་གྲུབ་པ་འགོག་ནུས་པ་མི་འགལ་བ་འདི་ཤེས་ན། དོན་དམ་བདེན་པ་བློ་གང་གིས་ཀྱང་མི་རྟོགས་པར་འཛིན་པའི་ལོག་པར་རྟོག་པ་རྣམས་ལྡོག་
16-2-237b


པར་འགྱུར་རོ། །བཞི་པ་ལ་གསུམ། ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། རང་གི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། མི་དམིགས་པ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་མིག་སོགས་རྟེན་དབང་པོའི་ཁམས་དྲུག་དང༌།
མིག་གི་རྣམ་ཤེས་སོགས་བརྟེན་པ་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ཁམས་དྲུག་དང༌། གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དམིགས་པ་ཡུལ་གྱི་ཁམས་དྲུག་སྟེ་ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དང༌། མིག་གི་འདུས་ཏེ་རེག་པ་ནས་ཡིད་ཀྱི་འདུས་ཏེ་རེག་པའི་བར་རེག་པ་དྲུག་དང༌། རེག་པ་དེ་
དྲུག་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དྲུག་དང༌། གཟུགས་ཅན་དང་གཟུགས་ཅན་མིན་པ་གཉིས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་འདུས་བྱས་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་སོ། །ཆོས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པས་དབེན་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་འདི་ནི། ཆོས་ཐམས་ཅད་
ཀྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ། མདོར་བསྟན། རྒྱས་པར་བཤད། དོན་བསྡུ་བའོ། །དང་པོ་ནི། གཟུགས་ཕུང་གི་མཚན་ཉིད་ནི་གཟུགས་སུ་རུང་བ་དང་ལ་སོགས་པས་བསྡུས་པ་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཀུན་བྱང་གི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་རང་གི་མཚན་ཉིད་དངོས་
པོ་སྟེ་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ། གཞིའི་ཆོས་དང༌། ལམ་གྱི་ཆོས་དང༌། འབྲས་བུའི་ཆོས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དོ། །དང་པོ་ནི། ཡང་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་
ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། གཟུགས་ནི་གཟུགས་སུ་རུང་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཏེ། དེ་ཡང་མདོ་ལས། དགེ་སློང་དག་གཟུགས་སུ་ཡོད་ཅིང་གཟུགས་སུ་རུང་བ་དེའི་ཕྱིར་གཟུགས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་འདི་རྣམས་དོན་
16-2-238a


ལྡོག་ཡིན་པའི་ངེས་པ་མེད་པར་རང་རང་གི་རང་བཞིན་མཚོན་པའི་གཙོ་བོ་སྨོས་པའོ། །ཚོར་བ་ནི་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་མྱོང་བའི་བདག་ཉིད་ཅན་ནོ། །འདུ་ཤེས་ནི་ཕྱིའི་མཚན་མ་སྔོ་སེར་སོགས་དང༌། ནང་གི་མཚན་མ་བདེ་
སྡུག་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་འཛིན་པ་སྟེ། མཚན་མ་ནི་ཡུལ་གྱི་སྤུ་རིས་སོ། །འདུ་བྱེད་ནི་འདུས་བྱས་མངོན་པར་འདུ་བྱེད་པ་སྟེ་ཕུང་པོ་གཞན་བཞི་ལས་གཞན་ལའོ། །གཟུགས་སྒྲ་ལ་སོགས་པའི་ཡུལ་སོ་སོ་ལ་སོ་སོར་རྣམ་པར་རིག་པ་ནི། རྣམ་ཤེས་
ཀྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཕུང་པོའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་དང་ཁམས་རྣམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་དེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི། སྦྲུལ་གདུག་པས་གཞན་ལ་བཟུང་ནས་གནོད་པ་སྐྱེད་པ་དང་འདྲ་བ་སེམས་ཅན་རྣམས་འཁོར་བར་འཛིན་པའོ། །སྐྱེ་
མཆེད་རྣམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་ཞིང༌། སྐྱེ་བའི་སྒོར་གྱུར་པ་ཉིད་དུ་གསུངས་སོ། །དེ་གསུམ་ནི་འཁོར་བའི་ཕུང་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་ལ་དགོངས་པའོ། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེའི་རང་གི་མཚན་
ཉིད་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་འདུ་འཕྲོད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་གཏོང་བའི་སེམས་པའོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་
ནི་ཉོན་མོངས་ཀྱི་གདུང་བ་ལས་དེ་མེད་པའི་བསིལ་བ་ཐོབ་པའོ། །བཟོད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཁྲོ་བ་མེད་པ་སྟེ་དེ་ལ་སེམས་ཀྱི་བསྲན་འཛུགས་ནུས་པའོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི། ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་མེད་པའི་དགེ་བ་ཡོངས་སུ་འཛིན་པ་ལ་སྤྲོ་བ་
16-2-238b


ཉིད་དོ། །བསམ་གཏན་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི་དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྡུད་པའི་ཕྱིར་དུ་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་སེམས་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ནོ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་ཆགས་པ་མེད་པ་སྟེ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བགྲོད་པའི་ཕྱིར་དུ། ཆོས་
འགའ་ལ་ཡང་ཆགས་པ་སྟེ་བདེན་ཞེན་མེད་པ་སྟེ་འགོག་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི། སྔར་བཤད་པ་འདི་དག་ཡིན་པར་མདོ་ལས་བརྗོད་དོ། །བསམ་གཏན་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་བསམ་གཏན་བཞི་རྣམས་
དང༌། བྱམས་པ་ཚད་མེད་ལ་སོགས་པ་ཚད་མེད་བཞི་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་སྔ་མ་གཉིས་ལས་གཞན་གང་ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་ལ་སོགས་པ་གཟུགས་མེད་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བཞི་པོ་དེ་དག །ཡང་དག་མཁྱེན་པ་ཡི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་མི་འཁྲུག་
པ་ཁྲོ་བ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དུ་གསུངས་ཏེ། དེ་རྣམས་ནི་ཁྲོ་བ་སྤངས་པས་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ནི། གང་དུ་ངེས་པར་འབྱུང་ས་ཐར་པར་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱེད་པའོ། །རྣམ་
པར་ཐར་པའི་སྒོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་བདེན་འཛིན་གྱི་དམིགས་གཏད་ཀྱི་རྟོག་པའི་དྲི་མས་མ་སྦགས་པའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་དབེན་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ནོ། །རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་མཚན་མ་མེད་པ་ནི་མཚན་མ་མ་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ཞི་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ནོ། །རྣམ་
པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་པ་སྨོན་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། འདུ་བྱེད་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་རྣམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་དུ་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟ་བ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་ལ་ལྟ་བ་ན། སྲིད་པའི་ཕུན་ཚོགས་
16-2-239a


ལ་མི་སྨོན་ཞིང༌། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་གོ་འཕང་ལ་ཡང་བདེན་པར་འཛིན་པའི་སྒོ་ནས་སྨོན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན། སྡུག་བསྔལ་དང་གཏི་མུག་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ནོ། །རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་པོ་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་
ནི། སྙོམས་འཇུག་གི་སྒྲིབ་པ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་བྱེད་པའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་ནི་ནང་ལ་གཟུགས་ཅན་དུ་འདུ་ཤེས་པ་མ་བཤིག་པར་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ལ་ལྟ་བ་དང༌། ནང་ལ་འདུ་ཤེས་དེ་བཤིགས་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ལ་ལྟ་བའི་རྣམ་ཐར་གཉིས་
ནི། སྤྲུལ་པ་ལ་གེགས་བྱེད་པའི་སྒྲིབ་པའི་གཉེན་པོའོ། །འགྲེལ་པའི་དཔེ་མང་པོ་ལ་གཉིས་པ་ལ་ནང་གཟུགས་སུ་འདུ་ཤེས་པ་ཞེས་འབྱུང་བ་ནི་མ་དག་པའོ། །སྡུག་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ནི་གསུམ་པ་སྟེ། གཟུགས་
སྡུག་པ་སྤྲུལ་པ་ལ་དགའ་བ་དང༌། མི་སྡུག་པ་སྤྲུལ་པ་ལ་མི་དགའ་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པའི་གཉེན་པོའོ། །མཐོང་ཆོས་བདེར་གནས་ཀྱི་ལམ་ལ་གཉིས་ལས་ཐར་པ་དང་མཐུན་པར་གནས་པའི་ལམ་ལ། གཟུགས་མེད་ཀྱི་སྙོམས་འཇུག་བཞིའི་རྣམ་པར་
ཐར་པ་དང༌། ཞི་བར་གནས་པའི་ལམ་ལ་འདུ་ཤེས་དང་ཚོར་བ་འགོག་པ་འགོག་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་རྣམ་ཐར་གཅིག་གོ། །གསུམ་པ་ནི། འཆད་འགྱུར་གྱི་སྟོབས་བཅུ་པོ་རྣམས་ནི། ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་རང་བཞིན་ནམ་མཚན་
ཉིད་ཅན་དུ་རིག་པར་བྱ་སྟེ། ཡུལ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ཉིད་ཀྱིས། ཡུལ་ལ་འཇུག་པ་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་སྟོབས་ཞེས་བྱའོ། །ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཡང་དག་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རྫོགས་པར་ཏེ་མ་
16-2-239b


ལུས་པར་སངས་རྒྱས་པ་སྟེ་ཐུགས་སུ་ཆུད་དོ། །ཞེས་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་དང༌། ང་ཟག་པ་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་ཟད་དོ་ཞེས་པ་དང༌། ངས་ཆགས་སོགས་ཐར་པའི་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཆོས་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་དང༌། ས་ལམ་འདི་ལ་ནན་ཏན་དུ་བྱས་ན་སྡུག་
བསྔལ་ཟད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་དམ་བཅས་པ་བཞི་ལ་དེ་ལྟར་མིན་ནོ། །ཞེས་པའི་ཆོས་མཐུན་གྱི་རྒོལ་བ་འགའ་ཡང་མ་མཐོང་བའི་སྐྱོབ་པའི་མི་འཇིགས་པ་བཞི་པོ་རྣམས་ནི། ཤིན་ཏུ་བརྟན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་དེ་མཚན་ཉིད་ཅན་ཡིན་ཏེ། རྒོལ་བ་སུས་ཀྱང་
གཞན་དུ་བྱ་བར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་དང་དོན་དང་ངེས་པའི་ཚིག་དང་སྤོབས་པ་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་པ་རྣམས་ནི། སྤོབས་པ་ལ་སོགས་པ་བཞི་ཆད་པ་སྟེ་གཏུགས་པ་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ནོ། །འགྲོ་བ་རྣམས་ལ་ཕན་པ་དང་བདེ་བ་ཉེར་
བར་སྒྲུབ་པ་ནི། བྱམས་པ་ཆེན་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་དང༌། སྡུག་བསྔལ་ཅན་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡོངས་སུ་སྐྱོབ་པ་ནི། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་མཚན་ཉིད་དོ། །དགའ་བ་ཆེན་པོ་ནི་རབ་ཏུ་སྟེ་མཆོག་ཏུ་དགའ་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ནོ། །བཏང་སྙོམས་
ཆེན་པོ་ནི་འགའ་ཞིག་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པ་དང༌། གཞན་དག་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་མ་འདྲེས་པ་སྟེ་དེ་དག་དང་བྲལ་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི། མ་འདྲེས་པ་བཅུ་དང་བརྒྱད་དུ་གང་འདོད་པ་དེ་དག་གཞན་གྱིས་མི་འཕྲོགས་
པའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན་སྟོན་པ་ལ་མ་འདྲེས་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་འཁྲུལ་བ་སོགས་མི་མངའ་བས་དེ་རྣམས་ཀྱིས་གླགས་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་མི་འཕྲོགས་པ་སྟེ། ཐུབ་པར་མི་ནུས་པ་དེའི་ཕྱིར་རོ། །མ་འདྲེས་པ་བཅོ་བརྒྱད་ནི་དྲུག་ཚན་
16-2-240a


གསུམ་སྟེ། སྐུ་ལ་འཁྲུལ་བ་དང༌། གསུང་ལ་ཅ་ཅོ་དང༌། ཐུགས་ལ་བསྙེལ་བ་དང༌མཉམ་པར་མ་བཞག་པ་དང༌། འཁོར་འདས་ཐ་དད་དུ་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་དང༌སོ་སོར་མ་བརྟགས་པའི་བཏང་སྙོམས་མི་མངའ་བ་དྲུག་ནི་དང་པོའོ། །
འདུན་པ་དང་བརྩོན་འགྲུས་དང་དྲན་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་དང་རྣམ་པར་གྲོལ་བ་ཉམས་པ་མི་མངའ་བ་ནི་གཉིས་པའོ། །ལུས་ཀྱི་ལས་དང་ངག་གི་ལས་དང༌། ཡིད་ཀྱི་ལས་ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་སྔོན་དུ་འགྲོ་ཞིང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་
བ་དང༌། འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ལ་མ་ཆགས་པ་དང་མ་ཐོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཟིགས་པ་འཇུག་པ་ནི་གསུམ་པའོ། །མ་འདྲེས་པའི་ངེས་ཚིག་ནི་ཆོས་དེ་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཁོ་ནའི་རྟེན་ལ་ཡོད་ཀྱི། རྟེན་གཞན་ལ་མེད་པས་རྟེན་མ་འདྲེས་པའོ། །
འདི་དག་གི་བཤད་པ་ནི་འགྲེལ་པར་གཟུངས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོས་ཞུས་པའི་མདོ་དྲངས་པ་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་མཁྱེན་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་དུ་འདོད་དེ། རྣམ་མཁྱེན་
དེ་ལས་གཞན་པའི་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་ནི་ཡུལ་ཉི་ཚེ་བ་ཙམ་ལ་འཇུག་པ་ཉིད་ཀྱིས། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་མཁྱེན་པ་ཞེས་བྱ་བར་མི་འདོད་དོ། །དེ་ལྟར་གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་མཚན་ཉིད་རྣམས་ནི། དེ་རྣམས་མཚོན་བྱེད་
ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོ་ཙམ་ཡིན་པས། རྟགས་ཀྱིས་དགག་བྱའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་དང་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ། །གསུམ་པ་ནི། གང་ཞིག་འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་
16-2-240b


མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་རྣམས། དེའི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་དེ་ཁོ་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །གསུམ་པ་ནི། ད་ལྟར་བྱུང་བ་འདི་རང་གྲུབ་པའི་དུས་ཕན་ཆད་དུ་མི་གནས་ཤིང༌། བྱུང་ཟིན་འདས་པ་ནི་བྱུང་བ་དེ་ཞིག་པ་ཡིན་པ་དང༌། 
འབྱུང་འགྱུར་མ་འོངས་པ་ནི་འབྱུང་འགྱུར་དེ་ད་ལྟར་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པོ་དེར་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །བྱུང་ཟིན་དང་འབྱུང་འགྱུར་དང་ད་ལྟར་བ་དེ་དག་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཞིག་པ་དང་མ་སྐྱེས་པའི་དུས་གཉིས་དང༌། རང་གྲུབ་པའི་འོག་གང་དུ་མི་དམིགས་པ་དེ་
ལ་ནི་མི་དམིགས་པ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །མི་དམིགས་པ་དེ་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་དེ་ཡིས་དབེན་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། ཐེར་ཟུག་ཏུ་གནས་པ་མིན་པ་དང༌། འཇིག་པ་མིན་པས་ན་མི་དམིགས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །རྒྱུ་དང་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་
ཕྱིར་ན། དངོས་པོ་རྣམས་ལ་འདུས་པ་པ་སྟེ་རྒྱུ་རྐྱེན་འདུས་པ་ལས་བྱུང་བའི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པས། དེ་རྣམས་ལ་དངོས་པོ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་ལ། འདུས་པ་ལས་བྱུང་བ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་ནི། དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་
བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟར་བཅུ་དྲུག་ཏུ་བཤད་པ་ནི་བདེན་གྲུབ་འགོག་པའི་རིགས་པ་མི་འདྲ་བའི་སྒོ་ནས་ནི་མིན་ཏེ། ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་ཐེར་ཟུག་ཏུ་གནས་པ་དང་འཇིག་པ་མེད་པའི་རིགས་པས་བསྒྲུབས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཟག་གཅིག་ལ་སྤྱིར་
བདེན་མེད་དུ་སྒྲུབ་པ་ཡང་མིན་ཏེ། གཞི་མིག་སོགས་ནང་གི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་སྟེང་དུ་བདེན་མེད་ཚད་མས་གྲུབ་ན་གཞི་གཞན་ལ་བློ་ཁ་ཕྱོགས་པའི་ཚེ། གཞན་གྱིས་སྒྲུབ་བྱེད་བཀོད་པ་ལ་མི་ལྟོས་པར་རང་གིས་རྟགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཐེ་ཚོམ་ཆོད་པར་
16-2-241a


འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་གང་ཟག་གཅིག་གི་དབང་དུ་བྱས་པ་དང༌། གཞི་སོ་སོ་ལ་བདེན་ཞེན་ཤས་ཆེ་བའི་གང་ཟག་སོ་སོའི་དབང་དུ་བྱས་པ་གཉིས་ཀ་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ནི། དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་དངོས་
པོའི་སྒྲས་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་རྣམས་བརྗོད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་སོ་སོར་མ་ཕྱེ་བར་མདོར་བསྡུས་ནས་སྤྱིར་བརྗོད་དོ། །ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་རྣམས་དེ་ཡི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་མདོར་བཤད་དོ། །སོ་སོར་མ་
ཕྱེ་བར་མདོར་བསྡུས་ན་ནི་དངོས་པོ་མེད་པ་ནི་འདུས་མ་བྱས་ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་དང་མྱང་འདས་རྣམས་ལ་བརྗོད་དོ། །འདུས་མ་བྱས་དེ་ཉིད་དངོས་པོར་མེད་པ་དེའི་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པས་སྟོང་པ་ཉིད་ནི། དངོས་པོ་མེད་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱའོ། །རང་
བཞིན་ནི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་རང་བཞིན་དེ་ནི་ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པས་མ་བྱས་པར་དངོས་པོའི་གཤིས་ལུགས་སུ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་ནི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བར་
བསྙད་དོ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་བྱུང་བའམ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱུང་ཡང་རུང༌། མ་བྱུང་ཡང་རུང་སྟེ་དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ནི། གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟེ་ངོ་བོར་རབ་ཏུ་བསྒྲགས་སོ། །འདིར་ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། མ་བྱུང་ཡང་ནི་རང་བཞིན་ཉིད། །
ཅེས་པ་དང༌། གཞན་གྱི་ངོ་བོ་སྟོང་པར་བསྒྲགས། །ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་བདེའོ། །གཞན་གྱི་ངོ་བོའི་སྐད་དོད་ནི་མཆོག་དང་གཞན་དང་ཕ་རོལ་གསུམ་ལ་འཇུག་པས། དང་པོ་ལྟར་ན་མཆོག་ཏུ་བྱུང་བའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དོ། །མཆོག་ཏུ་བྱུང་བའི་དོན་ནི་རྟག་ཏུ་དེ་
16-2-241b


ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལས་མི་འདའ་བར་ཡོད་པའོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན་གཞན་ནི་འཇིག་རྟེན་པ་ལས་གཞན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་སོ། །དངོས་པོ་སྟེ་ངོ་བོ་ནི་ཡེ་ཤེས་དེས་རྟོགས་པར་བྱ་བའོ། །
གསུམ་པ་ལྟར་ན་ཕ་རོལ་ན་ཡོད་པ་ནི་གཞན་གྱི་ངོ་བོའོ། །དེ་ཡང་འཁོར་བ་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་འཁོར་བའི་ཕ་རོལ་ནི་ཡང་དག་པའི་མཐའ་སྟེ་མཐའ་ནི་འདིར་འཁོར་བ་ཟད་པའི་མྱང་འདས་སོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལས་རྣམ་པ་གཞན་དུ་འགྱུར་
བ་མེད་པས་དེ་བཞིན་ཉིད་དོ། །དེ་ཉིད་ནི་དེ་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ནི། གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟེ་ངོ་བོའི་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱའོ། །རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་སྔར་བཤད་ཀྱང་འདིར་བཤད་པ་མི་ཟློས་པ་ནི། འདིར་དབྱེ་
སྒོ་འབྲིང་པོའི་དབང་དུ་མཛད་པའོ། །བཤད་པ་ཕྱི་མ་གཉིས་རྒྱས་འབྲིང་གཉིས་ཀའི་སྐབས་སུ་ཡང་ཡང་འབྱུང་བ་ནི། ཆོས་ཉིད་དེ་དངོས་པོའི་གཤིས་ཡིན་པ་དང༌། རྟག་ཏུ་ཡོད་པ་དང༌། མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གཞལ་བྱར་ཡོད་པར་ཁས་ལེན་ན་བདེན་པར་
གྲུབ་བོ་སྙམ་པའི་དོགས་པ་གཅད་པའི་དོན་ཡིན་པས་དེ་རྣམས་མི་འགལ་བར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་འདྲ་བའི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་དག་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཚུལ་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་ལས་དབྱེ་བ་དང་སྟོང་ཚུལ་དེ་དག་འདིར་བཤད་པ་དེ་སྐད་དུ་རབ་ཏུ་བསྒྲགས་
པ་སྟེ་བཤད་དོ། །བཞི་པ་ནི། ད་ནི་ཤེར་ཕྱིན་ལ་ལྷག་པར་མོས་པའི་བྱང་སེམས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པའི་སྒོ་ནས། ཤེར་ཕྱིན་གྱི་སྐབས་རྫོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་བཤད་པ། སྔར་བཤད་པའི་རྣམ་པ་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་
16-2-242a


ལས་བྱུང་བའི་བློ་གྲོས་ཀྱི་འོད་ཟེར་གྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བ་ལ་གེགས་བྱེད་པའི་མུན་པ་འཇོམས་པའི་སྣང་བ་གསལ་བར་བྱས་པའི་བྱང་སེམས་རང་གི་ལག་ན་གནས་པའི་སྐྱུ་རུ་ར་རློན་པའི་འབྲས་བུ་བཞིན་
དུ། སྲིད་པ་གསུམ་པོ་འདི་དག་མ་ལུས་པ་གདོད་མ་ནས་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་དེ་ཡང་ནི། ཐ་སྙད་པ་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འགོག་པར་འགྲོ་བ་སྟེ་དེ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་གོ། འགོག་པའི་ངོ་
བོར་སོན་ཀྱང་འགྲོ་བ་སྐྱོབ་པའི་བསམ་པ་འདོར་བ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ། བྱང་སེམས་ས་དྲུག་པ་བ་དེ་རྟག་ཏུ་འགོག་པ་འོད་གསལ་དུ་གཏོགས་པའི་བསམ་པ་དང་ལྡན་པ་ཡིན་མོད་ཀྱི། འགྲོ་བ་མགོན་མེད་པ་རྣམས་ལ་འདི་ཡི་སྙིང་རྗེའང་
སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་སྟེ་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་འདིའི་སྦྱོར་བ་ནི་འཁོར་བར་གཏོགས་པ་དང༌། བསམ་པ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་གཏོགས་སོ། །ས་དྲུག་པ་པ་འདིས་ས་དྲུག་པ་དེའི་གོང་དུ་སྟེ་ཕྱི་ནས་བདེར་གཤེགས་གསུང་སྐྱེས་ཉན་ཐོས་རྣམས་
སངས་རྒྱས་འབྲིང་པོ་རང་རྒྱལ་དང་བཅས་པ་མ་ལུས་པ་རྣམས་ནི་བློ་ཡི་སྟོབས་ཀྱིས་ཕམ་པར་བྱེད་པ་སྟེ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའང་ཡིན་ནོ། །ཀུན་རྫོབ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ལམ་གྱི་རིམ་པ་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཟབ་མོའི་ལམ་གྱི་རིམ་པའི་གཡས་གཡོན་གྱི་
གཤོག་པ་ཡངས་པ་དཀར་པོ་རྒྱས་པར་གྱུར་པའི་ངང་པའི་རྒྱལ་པོ་ས་དྲུག་པ་པ་དེ་ནི། གདུལ་བྱའི་སྐྱེ་བོའི་ངང་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་སྐྱེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་མདུན་དུ་བདར་ནས། སྔོན་ལན་མང་དུ་བསགས་པའི་དགེ་བའི་རླུང་གི་ཤུགས་ཆེན་པོའི་སྟོབས་
16-2-242b


ཀྱིས། རྒྱལ་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ཕ་རོལ་མཆོག་ཏུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བས། དེའི་རྗེས་སུ་སློབ་པར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ལམ་རིམ་པ་གཉིས་ཀའི་གཤོག་པས་བགྲོད་དགོས་ཀྱི། གཤོག་པ་གཉིས་གང་ཡང་མེད་པ་དང༌། ཕྱོགས་རེ་བའི་
ལམ་གཤོག་པ་གཅིག་ཆག་པ་ལྟ་བུས་མི་ཚིམ་པར། ཐབས་དང་ཤེས་རབ་གཉིས་ཀ་ཚང་བའི་ལམ་གྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་བགྲོད་པར་བྱའོ། །དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་དགོངས་པ་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ལས། དོན་དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དྲུག་
པའི་བཤད་པའོ།། ༈ །།གསུམ་པ་རིང་དུ་སོང་བ་སོགས་ས་བཞི་བཤད་པ་ལ་བཞི། ས་བདུན་པ་དང༌། ས་བརྒྱད་པ་དང༌། ས་དགུ་པ་དང༌། ས་བཅུ་པ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ས་བདུན་པ་རིང་དུ་སོང་བ་འདིར་ནི། ས་དྲུག་པར་ཐོབ་
པའི་འགོག་པ་དེ་ལ་སྐད་ཅིག་དང༌། སྐད་ཅིག་སྟེ་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་བྱང་སེམས་འདི་སྙོམས་པར་འཇུག་པར་འགྱུར་ཏེ། འགོག་པ་ལ་འཇུག་པ་ནི་ཡང་དག་པའི་མཐའ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་ཡིན་པས། དེ་བཞིན་ཉིད་ལ་འགོག་པ་ཞེས་བརྗོད་དེ། འཕགས་
པའི་མཉམ་གཞག་གི་སྐབས་སུ་དེ་བཞིན་ཉིད་འདིར་གཉིས་སྣང་གི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་འགོག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྐད་དུ་ས་བཅུ་པ་ལས། ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་དག་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དྲུག་པ་ཡན་ཆད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འགོག་པ་
ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་བདུན་པ་འདི་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི། སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ལ་ཡང་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་ལྡང་སྟེ། འགོག་པ་མངོན་སུམ་དུ་བྱས་ཞེས་ནི་
16-2-243a


མི་བྱའོ་ཞེས་རྒྱས་པར་གསུངས་སོ། །ས་འདིར་ཐབས་མཁས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལེགས་པར་འབར་བ་སྟེ་ཆེས་ཡོངས་སུ་དག་པར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། དག་ཚུལ་ནི་སྔར་ས་གཞན་ལ་བསྟན་པའི་རིགས་པས་ཤེས་པར་བྱའོ། །
ཤེར་ཕྱིན་ཉིད་རྣམ་པ་ཁྱད་པར་ཅན་དུ་ཞུགས་པ་ལ་ཕར་ཕྱིན་ཕྱི་མ་བཞིར་བཞག་གོ། ཆོས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་གནས་སྐབས་ཉིད་ནི་ཤེར་ཕྱིན་ཞེས་བརྗོད་ཀྱི་རྣམ་པ་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཐབས་མཁས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་དུ་འཇོག་པའི་ཐབས་
ལ་མཁས་པ་ནི་བྱང་ས་ལས། དྲུག་ཚན་གཉིས་གསུངས་པའི་དང་པོ་ནང་གི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པ་ལས་བརྩམས་པའི་ཐབས་མཁས་པ་དྲུག་ནི། བྱང་སེམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པར་ལྟ་བ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་
རང་བཞིན་ཡང་དག་པ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང༌། བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་འདོད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ལ་ལྟ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་འཁོར་བ་མི་གཏོང་བ་དང༌། འདུ་བྱེད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཤེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་ཅན་མ་ཡིན་པའི་སེམས་
ཀྱིས་འཁོར་བར་འཁོར་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་འདོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བརྩོན་འགྲུས་འབར་བའོ། །ཕྱིའི་སེམས་ཅན་སྨིན་པར་བྱ་བ་ལས་བརྩམས་པའི་ཐབས་མཁས་དྲུག་ནི། བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཆུང་ངུ་རྣམས་འབྲས་
བུ་ཚད་མེད་པར་སྒྱུར་བར་བྱེད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཚེགས་ཆུང་ངུས་དགེ་རྩ་ཆེ་བ་དག་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསྟན་པ་ལ་ཞེ་འགྲས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁོང་ཁྲོ་སེལ་བར་བྱེད་པ་དང༌། བསྟན་པ་ལ་ཡིད་བར་མར་གནས་པ་རྣམས་དེ་ལ་འཛུད་པ་དང༌། ཞུགས་པ་
16-2-243b


རྣམས་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། སྨིན་པ་རྣམས་གྲོལ་བར་བྱེད་པ་སྟེ་ཐབས་ལ་མཁས་པ་བཅུ་གཉིས་སོ། །དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་དགོངས་པ་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ལས། དོན་དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་བདུན་པའི་བཤད་པའོ།།	།།
༈ གཉིས་པ་ལ་གསུམ། ས་འདིར་སྨོན་ལམ་ལྷག་ཅིང་འགོག་པ་ལས་སློང་ཚུལ། ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བསྟན་པ། དབང་བཅུ་ཐོབ་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་སེམས་ས་བདུན་པ་པ་དེ་ནི་ཡང་དང་ཡང་དུ་སྔར་གྱི་དགེ་བ་ལས་
ལྷག་པ་ཐོབ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ། ས་གང་དུ་བྱང་སེམས་དེ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བས་བརྒྱད་པ་མི་གཡོ་བ་དེ་ལ། བྱང་སེམས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དེ་འཇུག་གོ། དེ་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་སྔར་ས་བདུན་པ་མན་ཆད་ཀྱི་དགེ་བ་ལས་ལྷག་པ་ཐོབ་ལུགས་ནི། 
ས་བཅུ་པ་ལས། ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་འགྲོ་བའི་གྲུ་བོ་ཆེ་ནི། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ལ་མ་ཐུག་གི་བར་དུ་ཆེད་དུ་བསྐྱོད་ཅིང་འགྲོ་བར་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཚེ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ལ་ཕྱིན་མ་ཐག་ཏུ་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱིས་བསྐྱོད་
ནས། མཆེད་དུ་བསྐྱོད་མི་དགོས་པར་འགྲོ་སྟེ། དེས་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ལ་ཉིན་གཅིག་ཆོད་པ་དེ་ནི་སྔོན་ཆེད་དུ་བསྐྱོད་ཅིང་འགྲོ་བས། ལོ་བརྒྱར་ཡང་དེ་སྲིད་དུ་ཚད་མེད་པར་ཕྱིན་པར་མི་ནུས་སོ། །ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགེ་བའི་རྩ་
བའི་ཚོགས་ཤིན་ཏུ་བསགས་པ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཡང་དག་པར་སྒྲུབ་པ་ཡང༌། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པའི་རྒྱ་མཚོར་ཕྱིན་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཡུད་ཙམ་ཞིག་ལ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཇི་ཙམ་གནོན་པ་དེ་ནི། 
16-2-244a


སྔོན་གྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བའི་ལས་ཀྱིས་བསྐལ་པ་འབུམ་དུ་ཡང༌། དེ་སྙེད་དུ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་གནོན་པར་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལ་རྒྱ་མཚོར་མ་ཕྱིན་པའི་བར་ནི་ས་བདུན་པ་མན་ཆད་ཀྱི་དཔེའོ། །རྒྱ་མཚོར་ཞུགས་
ནས་འགྲོ་བ་ནི་ས་བརྒྱད་པ་ཐོབ་ནས་ལམ་བགྲོད་པའི་དཔེའོ། །ས་བརྒྱད་པ་པ་འདི་ཡི་སྨོན་ལམ་སྔོན་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་པ་ན། སྨོན་ལམ་ཆེན་པོ་བཅུ་ལ་སོགས་པའི་སྨོན་ལམ་འབུམ་ཕྲག་གྲངས་མེད་པ་ཕྲག་བཅུ་བཏབ་པ་དེ་
དག །ས་འདི་ལ་ཤིན་ཏུ་དག་པ་སྟེ་སྨོན་ལམ་གྱི་ཕར་ཕྱིན་ས་འདིར་ཆེས་ལྷག་པར་འགྱུར་རོ། །ས་འདི་ནི་གཞོན་ནུའི་སར་གཞག་སྟེ། དགུ་པར་རྒྱལ་ཚབ་འཐོབ་ལ། བཅུ་པར་ནི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་ལྟར་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་དབང་བསྐུར་རོ། ། ས་མི་གཡོ་བར་
འགོག་པ་ཆོས་ཉིད་ལ་ཞུགས་པ་ན། རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འགོག་པ་ལ་ཞུགས་པ་དེ་ལས་སློང་བར་ཡང་མཛད་དེ། ས་བཅུ་པ་ལས། ཀྱེ་རྒྱལ་བའི་སྲས་དག་དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་མི་གཡོ་བ་འདི་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྔོན་
གྱི་སྨོན་ལམ་གྱི་སྟོབས་བསྐྱེད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་སྒོའི་རྒྱུན་དེ་ལ་གནས་པ་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཉེ་བར་སྒྲུབ་པར་མཛད་དེ། དེ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་ཀྱང་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་ལེགས་སོ་ལེགས་
སོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྗེས་སུ་རྟོགས་པར་བྱ་བ་ལ་འདི་ནི་དོན་དམ་པའི་བཟོད་པ་ཡང་ཡིན་ན། འོན་ཀྱང་རིགས་ཀྱི་བུ་གང་ངེད་ཀྱི་སྟོབས་བཅུ་དང༌། མི་འཇིགས་པ་བཞི་ལ་སོགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་
16-2-244b


དེ་ཁྱོད་ལ་མེད་ཀྱི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དེ་ཡོངས་སུ་བཙལ་བའི་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་བྱོས་ཤིག །བརྩོན་འགྲུས་རྩོམས་ཤིག །བཟོད་པའི་སྒོ་འདི་ཉིད་ཀྱང་མ་འདོར་ཅིག །རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཞི་བའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ་གནས་
པ་ཐོབ་ཀྱང༌། བྱིས་པ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་མ་ཞི་བ་རབ་ཏུ་མ་ཞི་བ། ཉོན་མོངས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་གྱུར་པ། རྣམ་པར་རྟོགས་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ཡིད་གཡེན་སྤྱོ་བ་འདི་དག་ལ་སོམས་ཤིག །གཞན་ཡང་རིགས་ཀྱི་བུ་སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་དང༌། 
སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཐོབ་པར་བྱ་བ་དང༌། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྒོ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དྲན་པར་གྱིས་ཤིག །ཡང་རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་བྱུང་ཡང་རུང་མ་བྱུང་ཡང་རུང་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་འདི་ནི་
གནས་པ་ཉིད་དེ། འདི་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དང༌། ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་མེད་པའོ། །འདིས་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཉི་ཚེ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་གྱི། ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་རྣམ་
པར་མི་རྟོག་པའི་ཆོས་ཉིད་འདི་འཐོབ་བོ། །ཞེས་དང༌། གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་གིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མངོན་པར་སྒྲུབ་པའི་སྒོ་རྣམས་སུ་གཞུག་པ་མ་མཛད་དུ་ཟིན་ན། དེ་དེ་ཉིད་ཀྱི་
ཚེ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་བྱ་བ་ཡང་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་དག་གིས་ནི་ས་བརྒྱད་པར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་སྒྱུར་ཐོབ་ནས། དེ་ཙམ་ལ་མཉམ་པར་
16-2-245a


བཞག་པ་ན། དེ་ལས་བསླང་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྟོབས་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པའི་རྒྱུར་རྗེས་ཐོབ་ཏུ་ཚོགས་གསོག་པ་ལ་བསྐུལ་ཞིང༌། ཆོས་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ཉན་རང་གིས་ཀྱང་འཐོབ་པར་གསུངས་པས། 
དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་རྟོགས་པ་ཡོད་ན་ཚོགས་གཞན་གསོག་པ་ལ་འབད་པ་མི་དགོས་ཀྱི། དེ་ཉིད་ལ་གོམས་པས་ཆོག་གོ་ཞེས་པ་ནི་མི་མཁས་པའི་བབ་ཅོལ་དུ་སྨྲ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་ས་བརྒྱད་པ་འདིར་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འགོག་པ་ལས་སློང་བ་
དེའི་ཕྱིར་ས་འདིར། ཆགས་པ་མེད་པའི་བློ་སྟེ་ཡེ་ཤེས་ནི་ཆགས་སོགས་ཉོན་མོངས་པའི་སྐྱོན་རྣམས་དག་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་གནས་པའི་ཕྱིར། ས་བརྒྱད་པ་ལ་ནི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཉི་མ་ཤར་བས། མུན་པ་ལྟ་བུའི་དྲི་མ་སྟེ་ཉོན་མོངས་
པ་སྔར་བྱུང་བ་འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པ། ཁམས་གསུམ་ན་སྤྱོད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་རྩ་བ་སྟེ་ས་བོན་དང་བཅས་པ་ཉེ་བར་ཞི་བ་སྟེ་སྤངས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ལྟར་ཉོན་མོངས་པ་ཐམས་ཅད་ཟད་ཅིང་ས་གསུམ་སྟེ་ཁམས་གསུམ་གྱི་བླ་
མར་གྱུར་ཀྱང༌། བྱང་སེམས་འདིས་ཉོན་མོངས་ཟད་པའི་གནས་སྐབས་དེར། སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཡོན་ཏན་གྱི་འབྱོར་བ་མཁའ་ལྟར་མཐའ་དང་བྲལ་བ་མ་ལུས་པ་འཐོབ་པར་ནུས་པ་མ་ཡིན་པས། དེ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ས་བརྒྱད་པ་པ་འདིས་
བསྒྲིམ་པར་བྱ་དགོས་སོ། །འོ་ན་ས་འདིར་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་ཅིས་ཤེས་ཤེ་ན། ས་བཅུ་པ་ལས། འདིར་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཞེས་གསུངས་པའི་ཕྱིར། ས་འདིར་ཁམས་གསུམ་ལས་སེམས་
16-2-245b


འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ། ཉོན་མོངས་ཆད་པའི་འདོད་ཆགས་དང་མ་བྲལ་བ་ལ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མངོན་དུ་བྱེད་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། གལ་ཏེ་ས་འདིར་ཁམས་གསུམ་ལ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་ན་
འཁོར་བར་སྐྱེ་བ་འགགས་པས། ཇི་ལྟར་ན་འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུའི་ཆོས་མ་ལུས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། ས་བརྒྱད་པ་འདི་ཡི་ལས་ཉོན་གྱི་དབང་གིས་འཁོར་བར་འཁོར་བ་ནི་འགགས་མོད་ཀྱང༌། ས་འདི་ཐོབ་པ་ན་
ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་བ་སོགས་ཀྱི་དབང་རྣམ་པ་བཅུ་པོ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཞིང༌། དབང་བཅུ་པོ་དེ་དག་གིས་བྱང་སེམས་འདིས་དཔལ་འཕྲེང་གི་མདོ་ལས་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཡིད་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་ཀྱི་སྒོ་ནས། སྲིད་པའི་འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་རང་གི་བདག་
ཉིད་ཀྱི་ལུས་སྣ་ཚོགས་པ་སྟོན་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་བས། འདིའི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་བ་མི་འགལ་ལོ། །དབང་བཅུ་ནི་བསྐལ་པ་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པར་ཚེའི་ཚད་བྱིན་གྱིས་རློབ་པས་ཚེ་ལ་དབང་བ་འཐོབ་བོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ངེས་པར་
སེམས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་འཇུག་པས་སེམས་ལ་དབང་བ་འཐོབ་བོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་རྒྱན་བཀོད་པ་དུ་མས་རབ་ཏུ་བརྒྱན་པའི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པས་ཡོ་བྱད་ལ་དབང་བ་འཐོབ་བོ། །ལས་ཀྱི་རྣམ་
པར་སྨིན་པ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཀྱིས་དུས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྟོན་པས་ལས་ལ་དབང་བ་འཐོབ་བོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་དུ་སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པས་སྐྱེ་བ་ལ་དབང་བ་འཐོབ་བོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དང༌། དུས་གང་དུ་ཅི་དགའ་བར་
16-2-246a


མངོན་པར་རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པས་སྨོན་ལམ་ལ་དབང་བ་འཐོབ་བོ། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་གང་བ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པས་མོས་པ་ལ་དབང་བ་འཐོབ་བོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་
ཐམས་ཅད་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་རྣམ་པར་འཕྲུལ་བ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པས་རྫུ་འཕྲུལ་ལ་དབང་བ་འཐོབ་བོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྟོབས་དང༌། མི་འཇིགས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་མ་འདྲེས་པ་དང༌། མཚན་དང༌། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་དང༌། མངོན་པར་
རྫོགས་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པས་ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་བ་འཐོབ་བོ། །མཐའ་དང་དབུས་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་སྣང་བ་ཀུན་ཏུ་སྟོན་པས་ཆོས་ལ་དབང་བ་འཐོབ་བོ། །ཞེས་ས་བཅུ་པ་ལས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱ་ཆེར་
བཤད་པ་དགོངས་པ་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ལས། དོན་དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་བརྒྱད་པའི་བཤད་པའོ།།  ༈	།།གསུམ་པ་ནི། ས་དགུ་པ་ལ་ནི་བྱང་སེམས་དེའི་སྟོབས་ལྟ་ཞིག་སྟེ་སྟོབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་མཐའ་དག་རྫོགས་པར་དག་པར་
འགྱུར་རོ། །སྟོབས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་ལ་སྟོབས་བཅུ་བཤད་པ་ནི་ཐུབ་པ་དགོངས་རྒྱན་ལས། དེ་ལ་བསམ་པའི་སྟོབས་ནི་ཉོན་མོངས་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷག་པའི་བསམ་པའི་སྟོབས་ནི་སའི་ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་སྦྱངས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །གཟུངས་ཀྱི་
སྟོབས་ནི་ཆོས་མི་བརྗེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་སྟོབས་ནི་རྟག་ཏུ་རྣམ་པར་གཡེངས་པ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་དག་པར་འབྱོར་བའི་སྟོབས་ནི་མཐའ་ཡས་ཤིང་མུར་ཐུག་པ་མེད་པའི་འཇིག་རྟེན་གྱིས་ཁམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ལ་མཁས་པ་
16-2-246b


ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །དབང་གི་སྟོབས་ནི་ཡིད་ལ་རེ་བ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤོབས་པའི་སྟོབས་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ལ་མཁས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །སྨོན་ལམ་ཀྱི་སྟོབས་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་
ཅད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྟོབས་ནི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པའི་སྤྱོད་པ་མི་གཏོང་བའི་ཕྱིར་
རོ། །བྱམས་པ་ཆེན་པོའི་སྟོབས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསྐྱབ་པ་ལ་མཆོག་ཏུ་སྦྱོར་བ་མི་གཏོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྟོབས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་སེལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྟོབས་ནི་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་
ལ་སོགས་པའི་ཆོས་ཉིད་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་རློབ་པའི་སྟོབས་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པར་གྱུར་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པ་མདོ་སྡེར་བསྟན་
པའི་སྟོབས་རྣམས་སོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །སྟོབས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་རྫོགས་པ་དེ་བཞིན་དུ་སོ་སོ་ཡང་དག་པར་རིག་པའི་ཆོས་ཀྱི་རང་གི་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་དག་པ་བཞིའང་འཐོབ་སྟེ། ཆོས་དང༌། དོན་དང༌། ངེས་པའི་ཚིག་དང༌། སྤོབས་པ་སོ་སོ་
ཡང་དག་པར་རིག་པ་བཞིའོ། །དེ་ལ་དང་པོས་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རང་རང་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་རབ་ཏུ་ཤེས་སོ། །གཉིས་པས་ནི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་ཤེས་སོ། །གསུམ་པས་ནི་ཆོས་རྣམས་མ་འདྲེས་པར་སོ་སོར་སྟོན་པ་ཤེས་སོ། །བཞི་
16-2-247a


པས་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་རྒྱུན་ཆད་པ་མེད་པ་རབ་ཏུ་ཤེས་པར་རང་འགྲེལ་ལས་གསུངས་སོ། །གཞུང་གཞན་ལས་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཆོས་དང༌། བརྗོད་བྱའི་དོན་དང༌། སྒྲའི་ངེས་པའི་ཚིག་དང༌། སྤོབས་པ་མི་
ཟད་པ་རིག་པ་ལ་བཤད་དོ། །དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་དགོངས་པ་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ལས། དོན་དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་དགུ་པའི་བཤད་པའོ།། ༈ །།བཞི་པ་ནི། ས་བཅུ་པ་ལ་གནས་པའི་བྱང་སེམས་དེ་ཡིས་ཕྱོགས་བཅུ་
ཀུན་ནས། སངས་རྒྱས་རྣམས་ལས་འོད་ཟེར་ཆེན་པོའི་དབང་བསྐུར་བ་དམ་པ་སྟེ་མཆོག་འཐོབ་བོ། །འཐོབ་ཚུལ་ནི་བྱང་སེམས་འདིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྲངས་མེད་པ་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་ཐོབ་པའི་ཐ་མ་ལ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ཁྱད་པར་
མེད་པར་དབང་བསྐུར་བ་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མངོན་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ནས་དེ་མ་ཐག་ཏུ་སྟོང་གསུམ་འབུམ་ཕྲག་བཅུའི་གཏོས་དང་མཉམ་པའི་རིན་པོ་ཆེ་ཆེན་པོའི་པདྨ་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཆོག་དང་ལྡན་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནས། 
རྒྱས་པར་སྟོང་གསུམ་འབུམ་ཕྲག་བཅུར་ཚང་བའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་སྙེད་ཀྱི་པདྨའི་འཁོར་དང་ལྡན་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་ཏེ། བྱང་སེམས་དེའི་ལུས་ཀྱང་དེ་དང་འཚམ་པར་གནས་སོ། །ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ཐོབ་མ་ཐག་ཏུ་པདྨ་དེ་ལ་འདུག་པར་ཀུན་ཏུ་སྣང་ངོ༌། །དེ་དེ་
ལ་འདུག་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཀུན་ནས་གདན་འཛོམ་པ་རྣམས་ཀྱི་མཛོད་སྤུ་ནས། འོད་ཟེར་བྱུང་ནས་བྱང་སེམས་དེ་ལ་དབང་བསྐུར་བར་མཛད་དོ། །ཞེས་བྱ་བའི་བར་དུ་ས་བཅུ་པ་ལས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །བྱང་སེམས་
16-2-247b


འདི་ལ་ཕར་ཕྱིན་བཅུའི་ནང་ནས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་ལྷག་པར་མཆོག་ཏུ་བྱུང་བ་སྟེ་དག་པར་གྱུར་པའང་ཡིན་ནོ། །ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་དང་དེ་དང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་གྱི་ཁྱད་པར་ནི། བྱང་ས་ལས། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྣམ་
པར་བཞག་པ་ཤེས་པ་ནི། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །དེ་ལ་དོན་དམ་པ་འཛིན་པ་ལ་ཞུགས་པའི་ཤེས་རབ་ནི། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའོ། །ཀུན་རྫོབ་འཛིན་པ་ལ་ཞུགས་པ་ནི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། འདི་གཉིས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་ནི་དེ་ཡིན་ནོ། །
ཞེས་གསུངས་སོ། །ཆར་སྤྲིན་རྣམས་ལས་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ཏོག་སྤེལ་བའི་སླད་དུ་ཆུ་ཆར་འབབ་པ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་བཞིན་དུ། གདུལ་བྱའི་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་དགེ་བའི་ལོ་ཏོག་སྤེལ་བའི་ཆེད་དུ། རྒྱལ་སྲས་ས་བཅུ་པ་པ་འདི་ལས་ཀྱང་
ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཆར་མངོན་པར་འབབ་པ་སྟེ་འབེབས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ས་འདི་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ཞེས་གསུངས་སོ། །དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་དགོངས་པ་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ལས། དོན་དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་བཅུ་
པའི་བཤད་པའོ།། ༈ །།གསུམ་པ་ས་བཅུའི་ཡོན་ཏན་བསྟན་པ་ལ་གསུམ། ས་དང་པོའི་ཡོན་ཏན་བཤད་པ། ས་གཉིས་པ་ནས་བདུན་པའི་བར་གྱི་ཡོན་ཏན་བཤད་པ། དག་པ་ས་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། དོན་
དམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་པ་ས་དང་པོ་ཐོབ་པ་དེའི་ཚེ་ས་དང་པོ་པ་འདིས་ནི། སྐད་ཅིག་ཐང་ཅིག་ཡུད་ཙམ་ཞིག་ལ་སངས་རྒྱས་བརྒྱ་མཐོང་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་བརྒྱ་པོ་དེ་དག་གིས་རང་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཀྱང་སྟེ་བརླབས་པ་ཡང་བྱང་སེམས་འདི་ཡིས་
16-2-248a


རྟོགས་པ་དང༌། ས་དང་པོ་ལ་གནས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་ན་བསྐལ་པ་བརྒྱར་གནས་པར་བྱེད་པ་དང༌། བསྐལ་པ་བརྒྱ་ལ་སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐར་ཡང་ཡང་དག་པར་འཇུག་གོ། དེའི་དོན་ནི་སྔོན་དང་ཕྱི་མའི་མཐའི་བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་
ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཐོང་བ་འཇུག་པའོ། །བློ་ལྡན་ཏེ་བྱང་སེམས་འདིས་ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྒྱ་ཕྲག་གཅིག་ལ་སྙོམས་པར་འཇུག་ཅིང་གཏོང་བ་སྟེ་ལྡང་བར་ཡང་བྱེད་དོ། །བྱང་སེམས་འདི་ཡིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་བརྒྱ་ཀུན་ནས་གཡོ་བར་བྱེད་པ་དང༌། འཇིག་
རྟེན་གྱི་ཁམས་བརྒྱ་སྣང་བར་བྱེད་ནུས་པ་དང་། དེ་བཞིན་དུ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་བྱང་སེམས་དེས་སེམས་ཅན་བརྒྱ་ཕྲག་གཅིག་སྨིན་པར་བྱེད་པ་དང༌། བརྒྱ་ཕྲག་གི་གྲངས་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་སྟེ་གྲངས་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དག་ཏུ་ཡང་འགྲོ་བར་
འགྱུར་བ་དང༌། བྱང་སེམས་དེས་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་རྣམས་ཏེ་བརྒྱ་ཡང་དག་པར་འབྱེད་པར་བྱེད་པ་དང༌། ཐུབ་དབང་གི་སྲས་པོ་འདིས་རང་གི་ལུས་ལ་ལུས་བརྒྱ་རྣམས་ཀུན་ནས་སྟོན་པར་བྱེད་པའང་ཡིན་པ་དང༌། ལུས་ནི་བརྒྱ་པོ་རེ་རེ་ཞིང་ཡང་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་
བརྒྱ་ཕྲག་རེ་རེ་དག་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའང་སྟོན་པའི་རང་གི་འཁོར་དང་བཅས་པས་མཛེས་ཤིང་འབྱོར་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། བློ་ལྡན་ས་རབ་ཏུ་དགའ་བར་གནས་པས་ཡོན་ཏན་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་ཐོབ་པར་གྱུར་ནས། ས་གཉིས་པར་འཕོས་
པ་ན་ས་དང་པོ་ལ་བཤད་པ་དེ་བཞིན་ཁོ་ནར་ས་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་གནས་པས། ཡོན་ཏན་སྡེ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ནི་སྟོང་དུ་བྱས་པ་ཡང་དག་པར་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཡོན་ཏན་སྡེ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པོ་དེ་དག་ཉིད་ས་གསུམ་པ། བཞི་པ་ལྔ་པ་དྲུག་པ་བདུན་
16-2-248b


པ་སྟེ་ས་ལྔ་པོ་འདི་དག་རྣམས་ལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལྔ་པོ་ཡིས་ནི། རིམ་པ་བཞིན་དུ་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང༌། བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་པ་བཅུ་གཉིས་དང༌། བྱེ་བ་ཕྲག་སྟོང་བཅུ་གཉིས་དང༌། བྱེ་བ་བརྒྱ་ཕྲག་སྟོང་བཅུ་གཉིས་དང༌། བྱེ་བ་ཕྲག་ཁྲག་ཁྲིག་ཕྲག་བརྒྱར་
རྫོགས་པར་བསྒྱུར་བ་སྟེ་བྱེ་བ་འབུམ་པ་བཅུ་གཉིས་དང༌། སླར་ཡང་སྟོང་ཕྲག་ཏུ་ཡང་དག་པར་ནི་བསྒྱུར་བ་མཐའ་དག་སྟེ་ཁྲག་ཁྲིག་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་རབ་ཏུ་འཐོབ་བར་འགྱུར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། ས་བརྒྱད་པ་ནས་ཡོན་ཏན་དེ་རྣམས་གྲངས་ཀྱི་གནས་
ཀྱིས་བགྲང་བར་མི་ནུས་པས། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བགྲང་བར་བཤད་པ། མི་གཡོ་བའི་ས་ས་བརྒྱད་པ་ལ་གནས་པ། གང་ཟག་དང་ཆོས་ལ་བདེན་འཛིན་གྱི་རྣམ་རྟོག་མེད་པ་དེས་སྟོང་གསུམ་བརྒྱ་ཕྲག་སྟོང་བསྡོམས་པ་སྟེ། སྟོང་གསུམ་
གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གསུམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་ན་རྡུལ་གྱི་གྲངས་ཚད་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་རྣམས་དང་གྲངས་མཉམ་པའི་ཡོན་ཏན་སྡེ་ཚན་དག་ནི་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ས་དགུ་པ་ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་ཀྱི་ས་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེས། 
ཡོན་ཏན་སྔར་བསྟན་པའི་སྡེ་བཅུ་གཉིས་དག་གྲངས་མེད་བརྒྱ་ཕྲག་སྟོང་དུ་ཡང་དག་པར་བསྡོམས་པ་ཕྲག་བཅུ་སྟེ། སྟོང་གསུམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་གྲངས་མེད་པ་འབུམ་ཕྲག་བཅུའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་གྲངས་ཀྱི་ཚད་དང་མཉམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །ས་བཅུ་
པ་འདིར་ས་དེའི་ཡོན་ཏན་ནི། སྔར་བཤད་པའི་སྡེ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པོ་དག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་ཆེས་འདས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ངག་གི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་བསྡོམས་པ་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་རྡུལ་གྱི་གྲངས་དག་
16-2-249a


ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་དང་མཉམ་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །རེ་ཞིག་གི་སྒྲས་ནི་ས་བཅུ་པ་པ་ལ་ཡོན་ཏན་འདིར་བརྗོད་པ་དེ་ཙམ་དུ་ཟད་པ་མིན་ནོ། །ཞེས་རེ་ཞིག་སྔོན་ལ་འདི་བརྗོད་ཅེས་འོག་ནས་ཡོན་ཏན་གཞན་སྟོན་
པའི་གོ་རིམ་བརྗོད་པའོ། །གཞན་ཡང་བྱང་སེམས་འདིས་ནི་སྤྲུལ་པ་སྟོན་པ་ལ་རྟོག་པའི་ཀུན་སློང་རྒྱུ་བ་མེད་པར། རང་གི་ལུས་ཀྱི་བ་སྤུའི་ཁུང་བུ་རེ་རེར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གྲངས་ལས་འདས་པ་རེ་རེ་ཞིང༌། 
བྱང་སེམས་གཞལ་གྱིས་མི་ལང་བའི་འཁོར་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་པ་རྣམས་དང་སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་ལ་ནི་རྣམ་པ་གཞན་དང་གཞན་དུ་ཡང་སྟོན་པར་ནུས་ལ། དེ་བཞིན་དུ་དེ་དག་ལས་གཞན་འགྲོ་བ་ལྔའི་འཁོར་བ་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་དང་མི་ལ་སོགས་
པའི་དབྱེ་བས་ཐ་དད་པ་ཡང་མ་འདྲེས་པར་བ་སྤུའི་ཁུང་བུ་རེ་རེར་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་ལ་སྟོན་པར་ནུས་སོ། །ཀྱང་གི་སྒྲ་ནི་མ་སྨོས་པ་བསྡུ་པའི་དོན་དུ་སྟེ། མ་སྨོས་པ་གང་སྡུད་ན་བརྒྱ་བྱིན་དང༌། ཚངས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་བ་དང༌། མིའི་རྒྱལ་པོ་དང༌། ཉན་
ཐོས་དང༌། རང་སངས་རྒྱས་དང༌། དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གདུལ་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བརྒྱ་བྱིན་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་བཟུང་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་ཆོས་སྟོན་པར་ནུས་སོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་བར་ཀྱི་དོན་སྡུད་པའོ། །རྒྱས་པར་ནི་
ས་བཅུ་པ་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་འབྲས་བུའི་ས་ལ་ལྔ། དང་པོར་སངས་རྒྱས་པའི་ཚུལ། སྐུ་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་གཞག །སྤྲུལ་པའི་སྐུ་བསྟན་པ། ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་བསྒྲུབ་པ། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་དང་བཞུགས་པའི་དུས་ཀྱི་
16-2-249b


བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། དངོས་ཀྱི་དོན་དང༌། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་ཟླ་བའི་སྣང་བས་ནམ་མཁའ་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ་གསལ་བར་ནུས་པ་དེ་བཞིན་དུ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་འཐོབ་པ་ལ་གེགས་བྱེད་
པའི་མུན་པ་སྦྱོང་བར་མཛད་པ་ཐུགས་བསྐྱེད་པ་བཅུ་པ་བརྙེས་པས། རང་གིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་བརྙེས་ནུས་པར་མཁྱེན་ནས། སླར་ཡང་སྟོབས་བཅུ་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་བསྐྱེད་པའི་སྔོན་གྱི་ས་བཅུ་པ་དེར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་འཐོབ་པ་ལ་
འབད་པ་མཛད་པའམ་བརྩམས་པར་གྱུར་ཅིང༌། གང་གི་དོན་དུ་འབད་པ་འདི་བརྩམས་པར་གྱུར་པའི་གོ་འཕང་མཆོག་ཞི་བ་བླ་ན་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཡང༌། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འོག་མིན་དུ་ནི་སྟེ་གནས་དེ་ཁོ་ནར་ཁྱོད་ཀྱིས་བརྙེས་པར་གྱུར་ཏོ། །ཡེ་ཤེས་
དེ་ནི་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་གི་མཐར་ཐུག་སྟེ། དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་འདིར་མཐར་ཐུག་ཅིང་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནི་མཚུངས་པ་མེད་པ་ཡང་ཡིན་ཏེ། དེ་དང་འདྲ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། གོང་ན་མེད་པའི་ཕྱིར་
རོ། །ཚིག་རྐང་དང་པོའི་འགྱུར་ནི་འགྲེལ་པ་དང་བསྟུན་ན་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་འོང་དགོས་ལ། ཚིག་རྐང་གཉིས་པ་ལ་ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། སླར་ཡང་སྟོབས་བཅུ་བསྐྱེད་པའི་སྔོན་གྱི་ས་དེར་འབད་པ་མཛད་གྱུར་པ། །ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ལེགས་སོ། །འོག་
མིན་ཁོ་ནར་ཞེས་གསུངས་པས་ནི་སྔར་སངས་མ་རྒྱས་པ་གསར་དུ་འཚང་རྒྱ་བའི་རྟེན་ལ་འོག་མིན་པ་དགོས་པར་སྟོན་ལ། སྔོན་སངས་རྒྱས་ཟིན་གསར་དུ་འཚང་རྒྱ་བའི་ཚུལ་སྟོན་པ་འདོད་པ་ཁམས་སུ་མཛད་པ་ཡིན་ཏེ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ཐེག་པའི་
16-2-250a


ལུགས་སོ། །འོག་མིན་དུ་དང་པོར་འཚང་རྒྱ་བ་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་བརྙེས་པར་སྟོན་པ་ནི། ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་བུམ་པ་དང་འཁར་གཞོང་ལ་སོགས་པའི་སྣོད་ཀྱི་
མི་འདྲ་བའི་དབྱེ་བ་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང༌། མི་འདྲ་བའི་དབྱེ་བ་དེ་ཡིས་སྣོད་དེ་དག་ཏུ་གཏོགས་པ་སྟེ་དེར་ཁྱབ་པའི་ནམ་མཁའ་ལ་ནི། སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་བཀག་ཙམ་དུ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལས་གཞན་པའི་དབྱེ་བ་མེད་པ་དེ་ལྟར་དུ་གཟུགས་དང་ཚོར་བ་ལ་སོགས་
པ་ལ་དངོས་པོ་སྟེ་རང་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་བྱས་པའི་དབྱེ་བ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང༌། དེ་དག་ཏུ་གཏོགས་པ་དེ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ། དངོས་པོས་བྱས་པའི་དབྱེ་བ་འགའ་ཡང་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི་རོ་མཉམ་པ་སྟེ་རོ་
གཅིག་ཁོ་ནར་ཤེས་པར་བྱའོ། །རོ་མཉམ་དེ་ཡང་མཁྱེན་པའི་སྐད་ཅིག་གཅིག་ཁོ་ནས་ཡང་དག་པར་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་མཛད་པར་གྱུར་པས་ན། མཁྱེན་པ་བཟང་པོ་ཅན་ཁྱོད་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་གིས་ནི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་ཡེ་ཤེས་
བརྙེས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། ཕྱོགས་སྔ་མ་དགོད་པ་དང༌། ལུགས་དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དོ། །ཞེས་རྣམ་པར་འཇོག་ཅིང་དེ་ཡང་བློས་ཤེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཇོག་
ན། གང་གི་ཚེ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་ཞི་བ་ནི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དོ་ཞེས་རྣམ་པར་འཇོག་པ་དེའི་ཚེ། ཡུལ་དེ་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་བློ་གྲོས་ཏེ་ཤེས་རབ་མི་འཇུག་པར་ཁས་བླང་དགོས་ཏེ། འདི་ལྟར་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་བློ་
16-2-250b


དེ་འཇུག་པ་ན། བློ་དེ་ཡུལ་ཅིའི་རྣམ་པ་ཅན་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་གང་ཡང་འཆར་བ་མེད་པས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་བློ་མི་འཇུག་གོ། ཡུལ་ཅན་གྱི་བློ་ཡུལ་ལ་མ་ཞུགས་པར་ནི་ཤེས་བྱའི་ཡུལ་བློས་ངེས་པར་རིགས་
པའང་མ་ཡིན་པས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་འདི་ཡོངས་སུ་ཤེས་པར་འགྱུར་བར་ཇི་ལྟར་འོས། ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་མེད་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་པའོ། །ཞེས་བྱ་བར་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཡུལ་ཀུན་ནས་ཤེས་པ་མེད་པར་ནི་ཤེས་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་
འགལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་འཇུག་པའི་སེམས་སྐྱེ་བ་སྟེ་འབྱུང་བ་མེད་ན་ཡང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཁྱེན་པ་པོ་མེད་པར་འདི་ལྟ་བུའི་མཚན་ཉིད་ཅན་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ངས་ཐུགས་སུ་ཆུད་དོ་ཞེས་ཁྱེད་ཀྱིས་གདུལ་བྱ་གཞན་དག་ལ་སུ་ཞིག་
གིས་སྟོན་པར་བྱེད་པ་རིགས་ཏེ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པ་མི་འཐད་པའི་རྩོད་པ་སྤང་བ། མཁྱེན་པ་པོ་མི་འཐད་པའི་རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་འདི་ན་ཤེས་པ་ཡུལ་དེའི་རྣམ་པའི་རྗེས་སུ་བྱེད་པ་ཉིད་འཛིན་
པ་ན། ཤེས་པ་དེས་ཡུལ་དེ་རིག་པར་བརྗོད་དེ། ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་སེམས་ནི་ཡུལ་སྔོན་པོ་གང་གི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་ན། སེམས་དེ་ཡིས་ཡུལ་སྔོན་པོ་དེ་ཡོངས་སུ་ཤེས་སོ་ཞེས་བརྗོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་ཡུལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཇི་འདྲ་བ་
དེ་འདྲ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བ་ན། ཐ་སྙད་ཀྱི་བདེན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རིག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཉེ་བར་གདགས་སོ། །ཤེས་པ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པའི་རྗེས་སུ་བྱེད་ཚུལ་ནི། གང་གི་ཚེ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཡུལ་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཡིན་ཞིང་སྟེ་ཡིན་པ་
16-2-251a


བཞིན་དུ། དེའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་བློ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་དང་བྲལ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་པ་བཞིན་དུ་ཞུགས་པ་དེའི་ཚེ། ཡུལ་དེའི་རྣམ་པ་སྟེན་པ་སྟེ་འཛིན་པ་ཉིད་ལས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་སྔར་
གྱི་རྩོད་པའི་སྐྱོན་མེད་དོ། །ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། དེ་ཚེ་དེའི་དེ་ཉིད་རྟོགས་པ་དེའི་རྣམ་པ་འཛིན་པ་ཉིད་ཡིན་ཏེ། །ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ལྟ་བུ་མེད་པ་དག་པ་ཡིན་ནོ། །འདིར་རང་འགྲེལ་ལས། དེའི་ཕྱིར་བཏགས་པ་ལས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་སོ་ཞེས་རྣམ་པར་བཞག་
གི། དངོས་སུ་ན་འགའ་ཞིག་འགའ་ཞིག་གིས་ཤེས་པ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་གཉིས་ཀ་ཡང་མ་སྐྱེས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་པའི་བཏགས་པ་ལས་ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ནི། ཐ་སྙད་བརྟེན་ནས་རིག་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་
པ་ལྟར་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་རིག་པ་མིན་པར་བཏགས་པ་ཙམ་ལས་རིག་པར་འཇོག་པའི་དོན་ཡིན་གྱི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རིག་པ་བཏགས་པ་བར་འཇོག་པ་མིན་ནོ། །དངོས་སུ་ན་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་ནི་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་རྣམ་པ་ཤར་བ་ཙམ་ལས་རིག་པ་མིན་པར་སྔོ་
སེར་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་འདྲ་བ་ཞིག་ཤར་ནས་རིག་པ་མིན་ཏེ། ཡུལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་སྐྱེས་པ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ། ཡུལ་ཅན་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་ཡིན་པས་སོ་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་ཕྱོགས་སྔ་མ་སྨྲ་བ་པོས་བློ་ལ་དེ་ཁོ་
ན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པ་འཆར་རྒྱུ་མེད་པ་དང༌། ཡུལ་དེའི་རྣམ་པ་མ་ཤར་ན་བློ་ཡུལ་ལ་མི་འཇུག་པ་དང༌། མ་ཞུགས་ན་ཡུལ་དེ་མི་ཤེས་པ་དང༌། མ་ཤེས་ན་ཡུལ་ཅན་དེ་ཤེས་པར་འགལ་ལོ་ཞེས་སྨྲ་བའི་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་མ་ཤར་ན་བློ་མི་འཇུག་པ་ལ་
16-2-251b


སོགས་པ་རྣམས་རང་ཡང་དེ་ལྟར་འདོད་པས། དེ་ལ་ལན་མི་འདེབས་པས་བློ་ལ་དོན་དམ་བདེན་པའི་རྣམ་པ་འཆར་རྒྱུ་མེད་པ་བཀག་ནས། དེའི་རྣམ་པ་བློ་ལ་འཆར་བ་དང༌། དེ་ཤར་བ་ལས་ཡུལ་དེ་རྟོགས་པར་འཇོག་ཅེས་དཔེ་དང་བཅས་པར་གསུངས་པས། ལུགས་
འདི་ལ་དོན་དམ་བདེན་པ་རྟོགས་པའི་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་མེད་པར་སྨྲ་བ་ནི། འཕགས་པའི་རྟོགས་པ་མཆོག་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པ་ཡིན་ནོ། །འདིར་སྐད་ཅིག་གིས་ནི་ཤེས་བྱ་ཐུགས་སུ་ཆུད། །ཅེས་སྐད་ཅིག་གཅིག་ཁོ་ནས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་བརྙེས་
པ་དང༌། ཇི་ལྟ་བ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རིག་བྱ་རིག་བྱེད་དངོས་སུ་ཐ་དད་པའི་ཚུལ་དུ་སྣང་ནས་མི་མཁྱེན་པར་གསུངས་པ་རྣམས་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཇི་ལྟ་བ་དང་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་ཚུལ་ལེགས་པར་ཤེས་དགོས་པར་སྣང་བས། མདོར་བསྡུས་པ་ཅིག་
བརྗོད་པར་བྱའོ། །འདི་ལ་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་བར་དུ་བློ་གཅིག་གིས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ལ་ཆོས་ཅན་སོ་སོར་སྣང་བ་དང༌། ཆོས་ཉིད་གཉིས་ཀ་དངོས་སུ་མཁྱེན་པ་མི་འོང་བས་དེ་གཉིས་མཁྱེན་པ་རེས་འཇོག་ཏུ་འོང་ངོ༌། །བདེན་འཛིན་གྱི་བག་ཆགས་
མ་ལུས་པ་ཟད་དེ་སངས་རྒྱས་པ་ནས་དུས་རྟག་ཏུ་དོན་དམ་བདེན་པ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་མཉམ་གཞག་ལ་བཞུགས་པས། དེ་ལས་བཞེངས་པའི་མཉམ་རྗེས་རེས་འཇོག་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། བདེན་གཉིས་རང་འགྲེལ་ལས། མཁྱེན་པའི་སྐད་
ཅིག་གཅིག་གིས་ནི། །ཤེས་བྱའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཀུན་ཁྱབ་ཅན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན་པས་མཉམ་གཞག་གི་ཡེ་ཤེས་དེ་ལས་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པའི་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་ཕྱིར་ན། ཡེ་ཤེས་གཅིག་གིས་བདེན་པ་
16-2-252a


གཉིས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པར་འདོད་དགོས་སོ། །གང་གི་ཚེ་ཆོས་ཉིད་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཇི་ལྟ་བ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་སོང་བ་དེའི་ཚེ་བློ་དེའི་ངོར་གཉིས་སུ་སྣང་བ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བས་ཡེ་ཤེས་དེ་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་པ་བཞིན་
དུ་རོ་གཅིག་ཏུ་ཞུགས་པ་ཡིན་ལ། གང་གི་ཚེ་ཆོས་ཅན་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པར་སོང་བ་དེའི་ཚེ། ཡུལ་ཡུལ་ཅན་སོ་སོར་སྣང་བའི་གཉིས་སྣང་ཡོད་ཀྱང༌། གཉིས་སྣང་འཁྲུལ་བའི་བག་ཆགས་དྲུངས་ཕྱུང་བས་སྣང་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་གཉིས་སྣང་
ཡིན་གྱི་འཁྲུལ་བའི་གཉིས་སྣང་མིན་ཏེ། འདི་མ་འཁྲུལ་བའི་ཚུལ་གཞན་དུ་ལེགས་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་མཉམ་གཞག་དང་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གཉིས་ཀ་ཡོད་པར་ནི། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་རྣམ་གྲོལ་རྣམས། །གསལ་དང་འཕྲོ་དང་
དག་ཕྱིར་དང༌། །ཐ་དད་མེད་ཕྱིར་འོད་དང་ཟེར། །ཉི་མའི་དཀྱིལ་འཁོར་རྣམས་དང་མཚུངས། །ཞེས་པའི་འགྲེལ་པར་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་མངའ་བའི་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཤེས་རབ་ནི། ཤེས་བྱའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དམ་པའི་མུན་
པ་སེལ་བར་ཉེ་བར་གནས་པའི་ཕྱིར། འོད་གསལ་བ་དང་ཆོས་མཚུངས་སོ། །དེའི་རྗེས་ལ་ཐོབ་པ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ནི་ཤེས་བྱའི་དངོས་པོ་མ་ལུས་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་འཇུག་པས་ན་འོད་ཟེར་གྱི་དྲ་བ་འཕྲོ་བ་དང་ཆོས་མཚུངས་
སོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ནི་མཉམ་གཞག་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་ལྟོས་ནས་འཇོག་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དམ་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་ནོ། །རྗེས་ལ་ཐོབ་པ་ཞེས་པའི་རྗེས་ཀྱི་དོན་ནི། མཉམ་གཞག་
16-2-252b


ལས་ལངས་པའི་རྗེས་ཞེས་དུས་སྔ་ཕྱིའི་རྗེས་མིན་གྱི། མཉམ་གཞག་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐོབ་པའམ་བྱུང་བའི་དོན་ནོ། །ཤེས་བྱ་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་ནི་རྗེས་ཐོབ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཤེས་བྱ་ཇི་སྙེད་པ་ཐམས་ཅད་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་ནས་འཇོག་པའོ། །དེས་ན་ཆོས་ཅན་
ལ་ལྟོས་ཏེ་ཇི་ལྟ་བ་མཁྱེན་པ་མིན་ལ། ཆོས་ཉིད་ལ་ལྟོས་ཏེ་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པ་མིན་ནོ། །དོན་འདི་ལེགས་པར་ཤེས་ན་བདེན་གཉིས་ལས། བརྟགས་པའི་ངོ་བོས་དབེན་པ་ཡིས། །ཇི་ལྟར་སྣང་བ་འདི་ཁོ་ན། །བརྟེན་ཏེ་སྐྱེས་པ་ཐམས་ཅད་ནི། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་
པས་མངོན་སུམ་གཟིགས། །ཞེས་དང༌། གང་ཚེ་ཤེས་དང་ཤེས་བྱ་དང༌། །བདག་ཉིད་རྗེས་སུ་མི་མཐོང་བ། །དེ་ཚེ་མཚན་མ་མི་འབྱུང་ཕྱིར། །གནས་པ་བརྟན་ཕྱིར་མི་བཞེངས་སོ། །ཞེས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྣང་བ་ཇི་སྙེད་པ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་མཁྱེན་པ་དང༌། ཡང་གཉིས་སུ་སྣང་བའི་ཚུལ་
གྱིས་ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་གང་ཡང་མི་མཐོང་བར་གསུངས་པ་དང༌། ཆེན་པོ་གཞན་དག་གིས་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་གསུངས་པ་རྣམས་ལ། ཤེས་པ་དང་ཤེས་བྱ་གང་ཡང་མི་མཐོང་བ་སངས་རྒྱས་རང་སྣང་གི་དབང་དུ་བྱས་ཤིང༌། ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་དུ་གཟིགས་པ་གདུལ་བྱ་གཞན་སྣང་གི་མཁྱེན་ཚུལ་ཡིན་པས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་བསྡུས་པའི་
ཡེ་ཤེས་མེད་ཅེས་ཟེར་མི་དགོས་པར་ཡེ་ཤེས་གཅིག་ཉིད་ཡུལ་གཉིས་ལ་ལྟོས་ཏེ། མཁྱེན་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་གཉིས་འོང་བ་ལ་འགལ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པར་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན། དངོས་ཀུན་ཡང་དག་རྫུན་པའི་མཐོང་བ་ཡིས། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་
བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པ་དང༌། རྣམ་གཞག་འདི་གཉིས་འགལ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། མི་འགལ་ཏེ་བདེན་གཉིས་ཀྱིས་མཚན་ཉིད་སྔར་བཤད་པ་ནི་སྤྱིར་བཏང་ལ་དགོངས་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁྱེན་ཚུལ་ནི་ས་བཅུ་པ་མན་ཆད་
16-2-253a


དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དམིགས་བསལ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཁྱེན་ཚུལ་ཡང་བསྡུས་པའི་དབང་དུ་བྱེད་ན་ནི་ཡང་དག་པ་མཐོང་བའི་རིགས་ཤེས་ཚད་མས་རྙེད་པ་དང༌། ཡུལ་དེ་ལ་
རིགས་ཤེས་ཚད་མ་ཡིན་པ་ནི། དོན་དམ་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ལ། དེས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ཤེས་བར་བྱའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟ་བ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྙེད་ཅིང་ཡུལ་དེ་ལ་ཇི་ལྟ་
བ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ་སོང་བ་དང༌། ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་རྙེད་ཅིང་ཡུལ་དེ་ལ་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པར་སོང་བའི་སྒོ་ནས། ཡུལ་སོ་སོ་ལ་ལྟོས་ནས་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་མཁྱེན་ཚུལ་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདིར་སྔར་རང་རིག་འཐད་
མི་འཐད་དཔྱད་པ་བྱས་པའི་རང་ལུགས་ཀྱང་དྲན་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། དངོས་ཀྱི་དོན་དང༌། དེའི་འཐད་པ་དངོས་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གང་ཡང་ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལྟར་ན་མཁྱེན་པ་པོ་མེད་པར་གདུལ་བྱ་གཞན་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ནི་འདི་ལྟ་བུའོ་
ཞེས་སུ་ཞིག་གིས་སྟོན་ཞེས་བརྗོད་པ་དེ་ལ་ཡང་ལན་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་འཇལ་བའི་ཤེས་པ་འདི་ཡུལ་རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་དོན་དམ་དང་རོ་གཅིག་ཏུ་ཞུགས་པ་བདེན་མོད་ཀྱང༌། འཇིག་རྟེན་ན་དེ་ཁོ་ན་
ཉིད་རྟོགས་པ་མི་སྲིད་པ་ཡང་མིན་ནོ། །དེ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། རྩོད་པ་འདིའི་དོན་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་རོ་གཅིག་པའི་ཚུལ་གྱིས་རྟག་ཏུ་བཞུགས་པ་ཡིན་ན། ཆོས་སྟོན་པའི་ཀུན་སློང་གི་རྣམ་རྟོག་དང་བཅས་པའི་སྟོན་པ་པོ་མེད་ལ། དེ་མེད་ན་ཆོས་སྟོན་པ་
16-2-253b


མེད་ཅེས་པའི་དོན་ཡིན་ཏེ། འདིའི་འོག་ཉིད་ནས་རྣམ་རྟོག་མེད་ཀྱང་ཆོས་སྟོན་པ་འཐད་པའི་ལན་གསུངས་པའི་ཕྱིར། རྩོད་པ་འདི་ལ་ལན་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། སངས་རྒྱས་རྣམས་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་གང་ལ་བཞུགས་ནས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངོན་སུམ་དུ་མཛད་
པའི་སངས་རྒྱས་དེ་ཡི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་ནི། བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བརྒྱ་ཕྲག་དུ་མས་ཟིན་པ་སྟེ་མངོན་པར་འདུ་བྱས་པའི་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་གཟུགས་མངའ་བ། བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ལོངས་སྤྱོད་
རྫོགས་པའི་སྐུ་ཡིན་པས། སྐུ་དེ་ལས་སྒྲ་གང་ཞིག་འབྱུང་བ་ཆོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་སྟོན་པ་དེ་ལས་འཇིག་རྟེན་ཏེ་གདུལ་བྱ་ཆོས་དེ་ལྟ་བུ་ཉན་པའི་སྣོད་དུ་གྱུར་པས་ཀྱང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་རིག་པར་འགྱུར་རོ། །བསོད་ནམས་བརྒྱས་བསྐྱེད་པའི་
སྐུ་ལས་དེ་ལྟར་འབྱུང་བ་ལྟ་ཞོག །ལོངས་སྐུ་དེའི་བྱིན་རླབས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་དང༌། དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཀྱི་གཞན་ཡང་སྤྲུལ་པ་དེ་ཡི་མཐུས་ནམ་མཁའ་དང༌། གཞན་རྩ་དང་ཤིང་དང་རྩིག་པ་དང་བྲག་ལ་སོགས་པ་སེམས་མེད་པ་ལས་སྒྲ་གང་ཞིག་ཆོས་
ཀྱི་དེ་ཉིད་སྟོན་པ་འབྱུང་བ་དེ་ལས་ཀྱང་གདུལ་བྱ་རྣམས་ཀྱིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རིག་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། ཡང་ཇི་ལྟར་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་གི་རྣམ་རྟོག་མེད་པ་ནི། དེ་ལྟར་སྟོན་པའི་དུས་ད་ལྟ་ཀུན་སློང་གི་བྱ་བ་མི་སྲིད་ཀྱང༌། ཆོས་སྟོན་པའི་
བྱ་བ་འབྱུང་བའི་རྒྱུར་འགྱུར་སྙམ་ན། དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་དཔེ་དགོད་པ་ནི། ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་འདིར་རྫ་མཁན་སྟོབས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པས་འབད་པ་ཆེན་པོས་བསྐོར་བའི་འཁོར་ལོ་ནི། དེ་འདས་ནས་ཡུན་རིང་དུ་སོང་བས་རྫ་
16-2-254a


མཁན་དེའི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་འབད་རྩོལ་ད་ལྟ་སྐྱེས་པ་མེད་བཞིན་དུའང༌། འཁོར་ལོ་དེ་འཁོར་ཞིང་རྫ་བུམ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུར་མཐོང་བ་ལྟར། དེ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་པའི་ཚེ་ད་ལྟ་སྐྱེས་པའི་འབད་རྩོལ་གྱི་རྟོག་པ་མེད་
བཞིན་དུ། ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་བདག་ཉིད་ཅན་ཉིད་ལ་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དེའི་འཕྲིན་ལས་འཇུག་པ་ནི། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དང་དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་འདྲ་བར། སངས་རྒྱས་ལས་དེ་འདྲ་བའི་ཆོས་ཐོས་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་
དགེ་བ་གདུལ་བྱའི་སྐྱེ་བོས་བསགས་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྔོན་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྐབས་སུ་སྨོན་ལམ་ཁྱད་པར་ཅན་བཏབ་པའི་མཐུས་འཕངས་པ་སྟེ་ཤུགས་ལས་ཡིན་པས། ཆེས་ཤིན་ཏུ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡིན་ནོ། །སྨོན་ལམ་ཇི་ལྟ་
བུ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་འཚམ་པར་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལྷུར་མཛད་ཅིང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མི་བསྐྱོད་ལ། སེམས་ཅན་འདུལ་བའི་དུས་ལས་ཀྱང་མི་འདའ་བ་དེ་འདྲ་བར་བདག་ཀྱང་གྱུར་ཅིག །ཅེས་པའོ། །འདིར་དེའི་ཤེས་བྱེད་ཀྱི་
མདོ་དྲངས་པ་ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས་འབྱུང་ངོ༌། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། སྐུའི་རྣམ་གཞག་དང༌། སྟོབས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱི་རྣམ་གཞག་གོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་དང༌། རྒྱུ་མཐུན་པའི་སྐུ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ད་
ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ། ཡུལ་ཅན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཏེ་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་སྐུ་གཉིས་སུ་སྣང་བའི་ཤེས་བྱའི་ཡུལ་བུད་ཤིང་སྐམ་པོ་དང་འདྲ་བ་མ་ལུས་པ། ཡེ་ཤེས་མེ་དང་འདྲ་བས་བསྲེགས་པ་ལས། ཤེས་བྱ་རང་བཞིན་གྱིས་
16-2-254b


སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཇི་འདྲ་བ་དེ་འདྲ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་ཞུགས་པས། ཤེས་པ་རང་བཞིན་གྱིས་མ་སྐྱེས་པ་དེའི་རྣམ་པ་ཅན་དང་ལྡན་པར་གྱུར་པའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཞི་བ་དེ་ནི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུའོ། །འདི་ཉིད་ཀྱི་དབང་དུ་མཛད་ནས་རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་ལས། སངས་
རྒྱས་རྣམས་ནི་ཆོས་ཉིད་ལྟ། །འདྲེན་པ་རྣམས་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །ཆོས་ཉིད་ཤེས་བྱ་མ་ཡིན་ཏེ། །དེ་ནི་ཤེས་པར་ནུས་མ་ཡིན། །ཞེས་སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་དུས་ཀུན་ཏུ་ཆོས་ཉིད་ལ་ལྟ་བ་སྟེ་དེ་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པ་དང༌། འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་
སྐུ་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། ཆོས་ཉིད་དེ་མཁྱེན་པ་ནའང་གཉིས་སུ་སྣང་བའི་ཚུལ་གྱིས་ཤེས་པར་བྱ་བ་མིན་པར་གསུངས་སོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་འདི་ནི། དེའི་ཚེ་སྐྱེ་བ་མེད་ཅིང་འགག་པ་མེད་པ་སྟེ་འདིའི་དབང་དུ་མཛད་ནས། འཇམ་དཔལ་སྐྱེ་བ་མེད་
ཅིང་འགག་པ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚིག་བླ་དྭགས་སོ་ཞེས་མདོ་སྡེ་ལས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ། རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་དེའི་ཡུལ་ཅན་གྱི་སེམས་དང་སེམས་ལས་
བྱུང་བའི་རྣམ་རྟོག་འགགས་ཤིང་མི་འཇུག་པས། རྣམ་པར་མི་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་གཉིས་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་པ་བཞིན་དུ་དབྱེར་མེད་པར་ཞུགས་སོ། །དེ་ཕྱིར་གོ་འཕང་དེ་ནི་དང་པོར་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ཡིས་མངོན་སུམ་དུ་
མཛད་པ་སྟེ་བརྙེས་པར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་རྣམ་པར་བཞག་གོ། ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས་དེའི་ཤེས་བྱེད་དུ་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་འཁོར་ལོའི་མདོ་དྲངས་པ་སྣང་ངོ༌། །སེམས་འགགས་པ་ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ནི། ཚིག་གསལ་ལས། མདོ་ལས། དོན་དམ་པའི་
16-2-255a


བདེན་པ་གང་ཞེ་ན། གང་ལ་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་ཡང་མེད་ན། ཡི་གེ་རྣམས་ལྟ་སྨོས་ཀྱང་ཅི་དགོས། ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་བ་རྣམ་རྟོག་མེད་པ་ལ་གསུངས་པ་དང༌། འདིར་རང་
འགྲེལ་ལས་ཀྱང༌། ཞི་བའི་དོན་སེམས་སེམས་བྱུང་དང་བྲལ་བ་ལ་བཤད་ནས། ཞི་བ་དེ་ཡིན་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་ནུས་པ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་དཔེར། དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་བཀོད་པའི་མཐར། འདི་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡིན་
དུ་ཟིན་ཀྱང༌། དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་དང་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་ལྟར། ཞེས་རྣམ་རྟོག་གི་སེམས་སེམས་བྱུང་དང་བྲལ་བ་ལ་གསལ་བར་གསུངས་པས། སངས་རྒྱས་ལ་ཡེ་ཤེས་མེད་པའི་ཁུངས་སུ་འདྲེན་པ་ནི་གཞུང་གི་དོན་མ་རྟོགས་པའི་སྐུར་འདེབས་ཆེན་
པོའོ། །གཉིས་པ་ནི། སྐུ་གང་གིས་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་མཛད་པའི་ལོངས་སྐུ་འདི་ནི། སེམས་སེམས་བྱུང་གི་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བས་ན་ཞི་བའི་སྐུའོ། །དེ་ལྟར་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ཡིན་ཡང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པར་ནུས་པ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ནི། དཔག་བསམ་
གྱི་ཤིང་ལྟ་བུ་དང༌། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་ཇི་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་པར་གདུལ་བྱའི་འདོད་པའི་དོན་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ། །སྐུ་འདི་ནི་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་གྲོལ་གྲོལ་གྱི་བར་དུ་གདུལ་བྱའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་འབྱོར་བའི་སླད་དུ། རྟག་ཏུ་ཡུན་རིང་པོར་གནས་པ་
ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ཇི་སྲིད་པ་དང་ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་པ་དེ་སྲིད་དུ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཚུལ་འདིས། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཁོ་ན་མཛད་ཅིང་རྣམ་པར་བཞུགས་སོ། །ལོངས་སྐུ་འདི་ནི་བྱང་སེམས་སྤྲོས་པ་དང་བྲལ་བ་སྟེ། རང་གི་ཚོགས་གཉིས་ལས་ཤེས་རབ་དྲི་མ་
16-2-255b


མེད་པའི་མེ་ལོང་ཐོབ་པའི་ས་ཐོབ་པ་རྣམས་ཁོ་ན་ལ་སྣང་བར་འགྱུར་གྱི། སྤྲོས་པ་དང་བཅས་པ་སོ་སྐྱེ་རྣམས་ལ་ནི་དངོས་སུ་སྣང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །སྐྱབས་འགྲོ་བདུན་ཅུ་པ་ལས་ཀྱང༌། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུ། །མཚན་དང་དཔེ་བྱད་དག་གིས་འབར། །འགྲོ་བ་
རང་གི་མོས་པ་ཡིས། །དབང་གིས་སྣ་ཚོགས་སྐུ་འཛིན་གང༌། །བསོད་ནམས་ཚོགས་ནི་ཚད་མེད་ལས། །འཁྲུངས་པ་དེ་ནི་རྒྱལ་བའི་སྲས། །ས་བཅུ་ལ་ནི་གནས་རྣམས་ཀྱིས། །མཐོང་བར་གྱུར་ན་སྐུ་དེ་ཡིས། །ཆོས་ཀྱི་རྫོགས་ལོངས་སྤྱོད་འདི་ནི། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱོད་
པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་གསུམ། སྐུ་དང་བ་སྤུའི་ཁུང་བུ་གཅིག་ཏུ་རང་གི་སྤྱོད་པ་ཀུན་སྟོན་ཚུལ་དང༌། གནས་དེར་གཞན་གྱི་སྤྱོད་པ་ཀུན་སྟོན་ཚུལ་དང༌། བཞེད་པ་ལ་མངའ་བསྒྱུར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཆོས་ཀྱི་སྐུའམ་
སྔར་བཤད་པའི་གཟུགས་སྐུའི་མཐུ་ལས་བྱུང་བ་ཡང་རུང་སྟེ། སྔར་བཤད་པའི་ལོངས་སྐུ་ལས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་སྤྲུལ་བའི་སྐུའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཆོས་ལོངས་ཀྱི་རྒྱུ་མཐུན་པ་སྟེ་འབྲས་བུའི་སྐུ་གང་དག །སེམས་ཅན་འདུལ་བའི་རྒྱུས་བྱུང་བ་དེ་དག་ལ་ཡང་མཐུའི་ཁྱད་
པར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། ཐུབ་པའི་དབང་པོས་ཆོས་ལོངས་ཀྱི་སྐུ་དེའི་རྒྱུ་མཐུན་པའི་གཟུགས་སྐུ་གཅིག་ལ། འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཀྱི་རང་གི་སྐྱེ་བའི་གནས་སྐབས་ད་ལྟ་འགགས་ཟིན་པ་སྔོན་གྱི་བྱུང་བའི་མཐའ་མ་ལུས་
པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། གསལ་བ་དང་མ་འཆོལ་བ་སྟེ་ཕན་ཚུན་མ་འདྲེས་པར། སྔར་གྱི་བྱུང་ཚུལ་ནི་མ་ལུས་པས་བཀྲ་བ་མཐའ་དག །མེ་ལོང་ཤིན་ཏུ་དག་པ་ལ་གཟུགས་བརྙན་ལྟར་དུས་གཅིག་ཁོ་ནར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །
16-2-256a


བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྔོན་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་ལ་སྤྱོད་པ་ན། སངས་རྒྱས་གང་ལ་བསྙེན་བཀུར་གང་མཛད་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་བཻཌཱུརྱ་ལ་སོགས་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་རང་བཞིན་ཅན་ཆུ་ཞེང་ཀུན་ནས་ཟླུམ་པ་དང༌། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་
བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྱིས་མཛེས་པ་ཇི་འདྲ་བ་ཞིག་ན། ཐུབ་པའི་དབང་པོ་བལྟམས་པ་སོགས་སྟོན་པར་མཛད་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་དེ་དག་གི་སྐུ་དང་སྤྱོད་པའི་མཐུ་དང་སྟོབས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཇི་འདྲ་བ་དང༌། དེ་དག་གི་འཁོར་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་འདུས་
པ་ཇི་སྙེད་པ་དང༌། ཆོས་ལ་ནན་ཏན་གང་བྱས་པས་དགེ་འདུན་དེར་གྱུར་པ་ཇི་ལྟ་བ་སྟེ་ཇི་འདྲ་བ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེར་བྱང་ཆུབ་སེམ་དཔའ་རྣམས་གཟུགས་མཚན་དཔེས་སྤྲས་པ་དང༌། ཆོས་གོས་དང་ཟས་དང་གནས་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བར་སྤྱོད་
པ་དང་ལྡན་པ་ཇི་འདྲ་བ་དང༌། ཐེག་པ་གཅིག་དང་གསུམ་ལ་བརྩམས་ནས་ཆོས་ཇི་འདྲ་བ་བསྟན་པ་དང༌། ཞིང་དེར་བདག་ཉིད་བྲམ་ཟེ་ལ་སོགས་པའི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པ་བློ་དང་ལྡན་པ་ཁྱིམ་པ་དང༌། རབ་བྱུང་དུ་གྱུར་པ་ཇི་འདྲ་བ་དང༌། ཆོས་ཐོས་ནས་བསླབ་
པའི་གཞི་མ་རྫོགས་པ་དང་རྫོགས་པའི་བསླབ་པ་ཁས་བླངས་ཏེ། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་གང་ལ་སྤྱད་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་སེམས་དང་ཉན་ཐོས་དེ་དག་ལ་བཟའ་བ་དང་ཆོས་གོས་དང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ལ་སོགས་པའི་སྦྱིན་པ་གང་དུས་ཇི་
ཙམ་ཞིག་ཏུ་དང༌། ཚད་ཇི་ཙམ་ཞིག་ཕུལ་བ་དེ་ནི་མ་ལུས་པར་སྐུ་གཅིག་ལ་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །དེ་ལྟར་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན་ལས་བརྩམས་པའི་བྱུང་བའི་མཐའ་སྟོན་པར་མཛད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། བཟོད་པ་དང༌། བརྩོན་འགྲུས་
16-2-256b


དང་། བསམ་གཏན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན་ལ་སྔོན་སྤྱོད་པའི་ཚེའི་སྔར་གྱི་གནས་སྐབས་གང་མ་ཚང་བ་མེད་པ་དེ་དག་སྐུ་གཅིག་ལ་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །ཞེས་གོང་དུ་སྦྱིན་པ་ལ་བཤད་པ་དང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །སྐུ་གཅིག་ལ་གཅིག་ཅར་དུ་གནས་
སྐབས་ཐམས་ཅད་སྟོན་པ་ལྟ་ཞོག་གི། འོན་ཀྱང་སྔོན་གྱི་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཀུན་སྐུ་ཡི་བ་སྤུའི་ཁུང་བུར་ཡང་གསལ་བར་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །གཉིས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་གང་དག་སྔར་འདས་པ་དང༌། མ་འོངས་པ་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར་བ་གང་དང༌། སངས་
རྒྱས་གང་དག་ད་ལྟར་ནམ་མཁའི་མཐར་ཐུག་པར་གསུང་གི་གདངས་མཐོན་པོས་ཆོས་སྟོན་པས། སྡུག་བསྔལ་གྱིས་བཟུང་བ་སྟེ་གཟིར་བའི་འགྲོ་བ་རྣམས་དབུགས་འབྱིན་ཞིང་འཇིག་རྟེན་ན་བཞུགས་པ་དང༌། དང་པོའི་ཐུགས་བསྐྱེད་པ་བཟུང་བ་ནས་བྱང་
ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོའི་བར་དུས་གསུམ་གྱི་རྒྱལ་བ་དེ་དག་གི་སྤྱོད་པ་ཀུན། བདག་གི་སྤྱོད་ཚུལ་ཀུན་སྟོན་པ་དེ་བཞིན་དུ། བ་སྤུ་ཡི་ཁུང་བུ་གཅིག་ཏུ་དུས་གཅིག་ལ་ནི་གསལ་བར་སྟོན་པར་ནུས་ཏེ། མིག་འཁྲུལ་མཁན་ཐ་མལ་པ་འགའ་ཞིག་གིས་སྔགས་
དང་རྫས་ཀྱི་མཐུ་ཙམ་ཞིག་གིས་ཀྱང༌། རང་གི་ལུས་ལ་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་སྟོན་པར་ནུས་ན། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་སེམས་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་མིག་འཁྲུལ་གྱི་རང་བཞིན་དང་བདེན་བརྫུན་ཁྱད་པར་མེད་པར་མཁྱེན་ནས་དེ་བསྐལ་པ་དུ་
མར་གོམས་པར་མཛད་པ་རྣམས་ཀྱིས། རྣམ་འཕྲུལ་དེ་རྣམས་མཛད་མི་ནུས་པར་འགྱུར་རམ་སྟེ་མི་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་མཁས་པ་སུ་ཞིག་དེ་འདྲ་བ་དེ་མི་རྟོག་པ་དང༌། རྟོག་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་ཏེ། དཔེ་འདིའི་སྒོ་ནས་ལྷག་པར་མོས་
16-2-257a


པར་བྱའོ། །ཇི་ལྟར་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་དང་སངས་རྒྱས་གཞན་གྱི་སྤྱོད་པ་རྣམས་དུས་གཅིག་ཏུ་བ་སྤུའི་ཁུང་བུར་སྟོན་པར་མཛད་པ་དེ་བཞིན་དུ། དུས་གསུམ་གྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། དུས་གསུམ་གྱི་རང་རྒྱལ་འཕགས་པ་དང་ཉན་ཐོས་
མ་ལུས་པའི་སྤྱོད་པ་དང༌། དེ་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་མ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི། བ་སྤུའི་ཁུང་བུ་གཅིག་ཏུ་དུས་གཅིག་གི་ཚེ་སྟོན་པར་ནུས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་སྐུ་གསུམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བརྗོད་ནས་རྣམ་རྟོག་མི་མངའ་ཡང་བཞེད་པ་
ལ་མངའ་འམ་དབང་བསྒྱུར་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། དྲི་མ་མ་ལུས་པས་དག་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་འདི་ནི། བཞེད་པ་ཙམ་གྱི་འཇུག་པ་ཡིས་ཏེ་དེའི་སྒོ་ནས་ནམ་མཁའ་ཡི་མཐས་གཏུགས་པའི་འཇིག་རྟེན་རྣམས་རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་
གི་ཡུལ་གྱི་ཁྱོན་ལ་སྟོན་པར་ནུས་ལ། འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡས་པ་སྟེ་མ་ལུས་པའི་རྟེན་གྱི་ཁྱོན། རྡུལ་ཕྲ་རབ་གཅིག་གིས་ཁྱབ་པ་ཡང་སྟོན་པར་མཛད་པ་ན། རྡུལ་གཅིག་པོ་དེ་རགས་པ་ཆེ་བར་ཡང་མི་འགྱུར་ལ། འཇིག་རྟེན་ཕྲ་བ་སྟེ་ཆུང་བར་ཡང་མི་འགྱུར་
རོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་མི་མངའ་བ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྲིད་པ་འཁོར་བའི་མཐའི་བར་དུ། སྐད་ཅིག་དེ་རེ་རེ་ལ་སྤྱོད་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཇི་སྙེད་སྟོན་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་ནི། འཛམ་བུ་གླིང་མ་ལུས་པ་ན་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་གྲངས་གང་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་ལ་
མེད་དོ། །སྔ་མ་ནི་ཡུལ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ལ། འདི་ནི་དུས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་བཞི། སྟོབས་བཅུ་མདོར་བསྟན་པ། དེ་རྣམས་རྒྱས་པར་བཤད། ཡོན་ཏན་ཀུན་བརྗོད་མི་ནུས་པའི་ཚུལ། ཡོན་ཏན་གཉིས་ཤེས་པའི་ཕན་ཡོན་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་
16-2-257b


ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ནི་སྟོབས་བཅུས་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་ན། དེའི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ཆ་ཙམ་ཞིག་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། ཐུབ་པའི་སྟོབས་ལ་ནི། གནས་དང་གནས་མིན་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ལས་ཀྱི་རྣམ་
པར་སྨིན་པ་བློ་སྟེ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའི་སྟོབས་དང༌། ཁམས་ནི་སྣ་ཚོགས་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌།
ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། བསམ་གཏན་དང་རྣམ་པར་ཐར་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་སོགས་བློ་སྟེ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་འཆི་འཕོ་བ་དང་
སྐྱེ་བ་དང་གནས་པ་བློ་སྟེ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང༌། ཟག་པ་རྣམས་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་སྟེ། སྟོབས་ནི་བཅུ་པོ་འདི་དག་ཏུ་ཡོད་དོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས། གནས་དང་གནས་མིན་མཁྱེན་པ་སོགས་ཀྱི་སྟོབས་ལྔ་བཤད་པ་དང༌། ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་
བའི་ལམ་མཁྱེན་པ་སོགས་ཀྱི་སྟོབས་ལྔ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། རྒྱུ་གང་ཞིག་ལས་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་ངེས་པར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་དེ་ནི་འབྲས་བུ་དེ་ཡི་གནས་སུ་དེ་ལྟར་མཁྱེན་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས་ཏེ། དཔེར་ན། མི་དགེ་བ་ལས་རྣམ་སྨིན་
ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་འབྱུང་བ་དང༌། འཕགས་པ་སློབ་པའི་ལམ་ལས་མྱང་འདས་འཐོབ་པ་ལ་སོགས་པའོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པ་ལས་བཟློག་པ་ནི་གནས་མིན་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན། དགེ་བ་ལས་རྣམ་སྨིན་ཡིད་དུ་མི་འོང་བ་འབྱུང་བ་དང༌། མཐོང་ལམ་ཐོབ་པས་ལས་
16-2-258a


དབང་གིས་སྲིད་པ་བརྒྱད་པ་འགྲུབ་པ་ནི་གནས་མ་ཡིན་ཞིང༌གོ་སྐབས་མེད་པ་ལྟ་བུའོ། །དེ་འདྲ་བའི་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་བྱ་མཐའ་ཡས་པ་མཁྱེན་པ་ལ་ཐོགས་པ་སྤངས་པ་སྟེ་ཐོགས་པ་མེད་པ་དེ་ནི་གནས་དང་གནས་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་
པའི་སྟོབས་སུ་བཤད་དོ། །འདོད་པ་སྟེ་དགེ་བ་དང་མི་འདོད་པ་སྟེ་ལས་མི་དགེ་བ་སྟེ་མ་འདྲེས་པ་གཉིས་དང༌། དེ་གཉིས་ལས་བཟློག་པ་སྟེ་ལས་འདྲེན་མ་དང༌། ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་ངན་པ་ཟད་པར་བྱེད་པའི་ཟག་མེད་ཀྱི་དངོས་པོའི་ལས་རྣམས་དང༌། ལས་དེའི་རྣམ་སྨིན་
ཤིན་ཏུ་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་ལའང༌། མཁྱེན་པ་ནུས་མཐུ་ཐོགས་པ་མེད་པར་སོ་སོར་འཇུག་པར་འགྱུར་བ། དུས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ལས་དང་དེའི་འབྲས་བུའི་ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་མཛད་པ་དེ་ནི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་སུ་འདོད་དོ། །འདོད་
ཆགས་དང་དེས་མཚོན་ནས་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་དང༌། སོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་དད་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་བ་སྟེ་ས་བོན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་འདོད་པ་ནི། ཤིན་ཏུ་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་པ་དམན་པ་དང༌། འབྲིང་དང་གང་ཡང་ཁྱད་
པར་དུ་འཕགས་པའི་འདོད་པ་དང༌། མོས་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཆོས་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྔར་བཤད་པའི་མོས་པའི་ས་བོན་གཡོགས་པ་སྟེ་བསྒྲིབས་པའི་མོས་པ་ལའང༌། མཁྱེན་པ་དུས་གསུམ་དུ་འགྲོ་བ་སྟེ་འཇུག་པས་མོས་པའི་ཤེས་བྱ་མ་ལུས་པ་
ཁྱབ་པ་ནི། མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་ཞེས་བྱའོ། །སངས་རྒྱས་ཁམས་མཐའ་དག་གི་རྣམ་པར་དབྱེ་བ་ལ་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས། མིག་དང་སོགས་ཀྱིས་བསྡུས་པ་རྣ་བ་ནས་ཡིད་ཀྱི་བར་དྲུག་དང༌། གཟུགས་ནས་ཆོས་ཀྱི་བར་དྲུག་དང༌། མིག་
16-2-258b


གི་རྣམ་ཤེས་ནས་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་བར་དྲུག་དང༌། དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ནང་སྟོན་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཁམས་སུ་གསུངས་པའི་ཁམས་ཀྱི་རབ་དབྱེ་རྣམ་པ་ཀུན་གྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་ལ། རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་
མཁྱེན་པ་མཐའ་ཡས་པ་འཇུག་པ་ནི། ཁམས་སྣ་ཚོགས་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་སུ་འདོད་དོ། །ཡང་དག་མིན་པ་ལྷག་པར་སྒྲོ་འདོགས་པའི་ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ནི། ཆགས་སོགས་སྐྱེད་པ་ལ་དབང་བྱེད་པས་ན་དབང་པོའོ། །སོགས་
ཀྱིས་བསྡུས་པ་དད་པའི་དབང་པོ་སོགས་ཆེས་རྣོ་བ་ཉིད་ནི་མཆོག་ཏུ་བཞེད་ལ། དབང་པོ་འབྲིང་གི་གནས་སྐབས་དང༌། དབང་པོ་རྟུལ་བ་ཉིད་ཆུང་ངུའི་གནས་སྐབས་ནི་མཆོག་མིན་པར་བཤད་པ་དང༌། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོ་ཉེར་གཉིས་དང༌། དབང་པོ་རྣམས་
ཀྱི་ཕན་ཚུན་འབྲས་བུ་ཆུབ་པ་སྟེ་སྒྲུབ་ནུས་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་རེ་རེ་ལ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཆགས་པ་སྟེ་ཐོགས་པ་མེད་པ་དེ་ནི། དབང་པོ་མཆོག་དང་མཆོག་མ་ཡིན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་སུ་གསུངས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ལམ་འགའ་ཞིག་རྒྱལ་བ་
ཉིད་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། ལམ་འགའ་ཞིག་རང་རྒྱལ་གྱི་བྱང་ཆུབ་དང༌འགའ་ཞིག་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགྲོ་བ་དང༌། ཡི་དྭགས་དང་དུད་འགྲོ་དང་ལྷ་དང་མི་དང་དམྱལ་བ་རྣམས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། སོགས་ཀྱིས་ནི་ཡང་དག་པ་དང་ལོག་པར་ངེས་པའི་ལམ་ལ་སོགས་
པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་སྟོན་ཏེ། དེ་རྣམས་ལ་མཁྱེན་པ་ཆགས་ཐོགས་མེད་པ་ནི་མཐའ་ཡས་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་སུ་འདོད་དོ། །འཇིག་རྟེན་མཐའ་ཡས་པ་ན་ཡོད་པའི་རྣལ་འབྱོར་པའི་བྱེ་བྲག་ལ་སྟེ་ཁྱད་པར་གྱིས་
16-2-259a


རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཐ་དད་པ་མཐའ་ཡས་པ་བསམ་གཏན་བཞི་དང༌། རྣམ་པར་ཐར་པ་བརྒྱད་དང༌། གང་ཞི་གནས་གང་དག་སྟེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང༌། སྙོམས་འཇུག་གི་ཁྱད་པར་གང་དག་གཅིག་དང་བརྒྱད་དུ་གྱུར་པ་སྟེ་མཐར་གྱིས་གནས་པའི་
སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དགུ་དང༌། ཀུན་བྱང་དེ་དག་ལ་མཁྱེན་པ་ཐོགས་པ་མེད་པ་འདི་ནི། ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་དང་རྣམ་པར་བྱང་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་སུ་བཤད་དོ། །ཇི་སྲིད་གཏི་མུག་དེ་སྲིད་པ་སྟེ་གཅིག་ནས་གཅིག་ཏུ་བརྒྱུད་པ་ཐོག་མ་མེད་པའི་སྲིད་པར་གནས་
པ་ན། འདས་པའི་དུས་སུ་བདག་དང་སེམས་ཅན་གཞན་རེ་རེ་ཡི་སྲིད་པའི་སེམས་ཅན་ནི། ཇི་སྙེད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་སེམས་ཅན་མཐའ་ཡས་པ། གཞི་སྟེ་རྒྱུ་དང་བཅས་པར་དྲན་པ་དང༌། རང་དང་གཞན་རྣམས་ཁ་དོག་འདི་འདྲ་བར་གྱུར་ཞེས་དྲན་པ་ནི་རྣམ་པ་དང་བཅས་པར་
དྲན་པ་དང༌། འདི་འདྲ་ཞིག་ནས་འདི་འདྲ་ཞིག་ཏུ་སྐྱེས་སོ་ཞེས་དྲན་པ་ནི། ཡུལ་ཕྱོགས་དང་བཅས་པར་དྲན་པ་སྟེ་དྲན་པའི་ཡུལ་དེ་རྣམས་ལ་བློ་ཐོགས་པ་མེད་པ་གང་དང་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི། སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་སུ་བཤད་དོ། །སེམས་
ཅན་རྣམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རེ་རེའི་འཆི་འཕོ་བ་དང༌། ཕུང་པོ་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐྱེ་བ་གང་ནམ་མཁའི་མཐར་ཐུག་པའི་འཇིག་རྟེན་ལ་གནས་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ལས་ཀྱི་བཟོ་བོས་བཀྲ་བར་བྱས་པ་མང་པོ་དེ་ལ་དུས་དེར་མཁྱེན་པ་རྣམ་པ་ཀུན་ཡོངས་སུ་དག་
པས་མ་ཆགས་པ་སྟེ་མ་ཐོགས་པར་འཇུག་པ་ཡིས། ཡུལ་མཐའ་ཡས་པ་མཁྱེན་པ་འཆི་འཕོ་བ་དང་སྐྱེ་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་སུ་འདོད་དོ། །རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་པའི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་ཆགས་སོགས་ཉོན་མོངས་པ་དག་ནི། བག་ཆགས་དང་
16-2-259b


བཅས་པ་ཐམས་ཅད་འཇིག་པ་སྟེ་བཅོམ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། སློབ་མ་ཉན་ཐོས་དང་ལ་སོགས་པས་བསྡུས་པ་རང་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་བློ་སྟེ་ཟག་མེད་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འགོག་པ་སྟེ་སྤངས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་མཁྱེན་པ་ཆགས་པ་སྟེ་ཐོགས་
པ་མེད་པ་ནི། མཐའ་ཡས་པ་ཟག་པ་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་སུ་འདོད་དོ། །མྱུར་དུ་ཞེས་པ་ནི་བག་ཆགས་ལྷག་མ་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གིས་སྤངས་པར་སྟོན་པའོ། །འདིར་ཉོན་མོངས་པའི་བག་ཆགས་ནི། འགྲེལ་པ་ལས། 
གང་གིས་སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་འབག་པར་བྱེད་ཅིང་བསྒོ་བར་བྱེད་ལ། རྗེས་སུ་བགྲོད་པར་བྱེད་པ་དེ་ནི་བག་ཆགས་ཏེ། ཉོན་མོངས་པའི་མུར་ཐུག་པ་དང༌། གོམས་པ་དང༌། རྩ་བ་དང༌། བག་ཆགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྣམ་གྲངས་དག་གོ། ཞེས་གསུངས་ཤིང༌། ཉན་རང་
དགྲ་བཅོམ་པས་ཉོན་མོངས་སྤངས་ཀྱང་བག་ཆགས་དེ་སྤོང་མི་ནུས་པར་གསུངས་ལ། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། དེ་ལ་མ་རིག་པའི་བག་ཆགས་ནི་ཤེས་བྱ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་གེགས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། ཞེས་ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་ཡང་གསུངས་སོ། །ལུགས་
འདི་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་འཛིན་ནི་ཉོན་མོངས་སུ་བཞེད་པས། ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་གཙོ་བོ་ནི་གཉིས་སྣང་འཁྲུལ་བའི་བག་ཆགས་ལ་བྱ་དགོས་ཏེ། འདི་ནི་འཕགས་པ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས་གཞན་དུ་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་ངོས་འཛིན་གསལ་བར་མ་གསུངས་པས། འདིར་གསུངས་
པ་ཉིད་ལ་བརྟེན་པར་བྱའོ། །ཡང་འགྲེལ་པ་ལས། མ་རིག་པ་དང༌། འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པའི་བག་ཆགས་དེ་ཡང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དང༌། སངས་རྒྱས་ཁོ་ན་ལ་ལྡོག་པར་འགྱུར་གྱི། གཞན་དག་ལ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པས་ཉན་
16-2-260a


རང་དགྲ་བཅོམ་པ་དང༌། ས་བརྒྱད་པ་ནས་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ས་བོན་ཟད་པར་གསུངས་པའི་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ས་བོན་ནི། འདིར་བཤད་པའི་ཉོན་མོངས་ཀྱི་བག་ཆགས་དང་མི་གཅིག་གོ། བག་ཆགས་འདི་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་ནི་ས་བཅུ་རྒྱུན་གྱི་
ཐ་མའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེ་བ་ལ་ཕྱོགས་པ་དང༌། ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བ་འགག་པ་ལ་ཕྱོགས་པ་གཉིས་དུས་མཉམ་ལ། དེ་ཐོག་མར་སྤངས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྐད་ཅིག་མ་དང་པོ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་རྣམ་པ་ཀུན་མཁྱེན་པའི་
སྟོབས་ཀྱིས་འཇིག་པར་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་སྟོབས་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་མཁྱེན་པར་གསུངས་པ་ནི་མངོན་གྱུར་དུ་ཡིན་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་མངོན་སུམ་ལ་ཤུགས་རྟོགས་མི་རུང་བས་སྣང་ནས་མཁྱེན་དགོས་སོ། །དེ་ཡང་རྣམ་པ་མ་
ཤར་བར་མཁྱེན་པ་འདིའི་ལུགས་མིན་པ་ནི་རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པའི་འགྲེལ་པ་ལས་གསལ་བར་བཤད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ད་ལྟར་བ་མངོན་སུམ་དུ་འཇལ་བའི་ཤུགས་ལ་འདས་མ་འོངས་གཉིས་འཇལ་བ་ཡང་མིན་ནོ། །འདི་ཡང་ཉི་མ་དེ་རིང་ལྟ་བུའི་
དུས་ད་ལྟ་བ་འདིའི་དུས་སུ། དེ་ལ་ལྟོས་པའི་འདས་མ་འོངས་གཉིས་མེད་པས་དུས་དེར་དེ་གཉིས་མ་གཞལ་ཡང༌། དེ་རིང་གི་དུས་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་དེ་ཉིད་ཀྱིས་འདས་མ་འོངས་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མི་འགལ་ཏེ། དཔེར་ན་ས་བོན་གྱི་
དུས་ཀྱི་མྱུ་གུ་དེ་ས་བོན་གྱིས་མི་སྐྱེད་ཀྱང༌། ས་བོན་གྱིས་མྱུ་གུ་སྐྱེད་པ་མི་འགལ་བ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱིས་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པར་སྐུ་ཚེ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཤིང༌། འཕྲིན་
16-2-260b


ལས་གཞན་མི་འདའ་བར་སྐྱེན་པ་སྐྱེན་པར་གསུངས་ཀྱང༌། ཡོན་ཏན་རྫོགས་པར་མི་འགྱུར་ན། བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་སྨོས། དེས་ན་རང་སངས་རྒྱས་དང་ཉན་ཐོས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོན་ཏན་མཐར་ཕྱིན་པར་ཤེས་པའམ་བརྗོད་པར་ནུས་པ་ལྟ་
སྨོས་ཀྱང་ཅི་ཞིག་དགོས། དོན་འདི་ཉིད་དཔེའི་སྒོ་ནས་བཤད་པ། འདི་ལྟར་ནམ་མཁའ་ལྡིང་འདབ་གཤོག་ཡངས་པའི་རླུང་གི་ཤུགས་ཀྱིས། ཕ་རོལ་གནོན་པ་ཡང་ནམ་མཁའ་ལ་འཕུར་བ་ན། ནམ་མཁའ་མེད་པ་སྟེ་ཟད་པས་འདབ་ཆགས་ཀྱི་དབང་པོ་དེ་ལྡོག་པར་མི་
འགྱུར་གྱི་འདིར་ནི་འཕུར་འཕུར་བས་ནམ་ཞིག་ན་རང་གི་མཐུ་སྟོབས་ཟད་པས་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་དེ་བཞིན་དུ། སློབ་མ་ཉན་ཐོས་དང་དེ་དང་བཅས་པའི་རང་སངས་རྒྱས་དང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་ས་ཆེན་པོ་ལ་བཞུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་
ནམ་མཁའ་ལྟར་མཐའ་ཡས་པ་མ་བརྗོད་པར་ལྡོག་པར་འགྱུར་བ་ནི། ཡོན་ཏན་རྫོགས་པས་མ་ཡིན་གྱི་རང་གི་བློའི་སྟོབས་ཉམས་པས་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྫོགས་པར་བརྗོད་མི་ནུས་པ་དེའི་ཕྱིར་འགྲེལ་པ་མཛད་པ་བདག་འདྲ་བས་སངས་
རྒྱས་ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་འདི་དག་ནི་ཅི་ཤེས་པ་དང་ནི་བརྗོད་པར་ནུས་པར་འགྱུར་རམ་ཅི་སྟེ་མི་ནུས་སོ། །དེ་ལྟར་བདག་ལ་རང་སྟོབས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཤེས་ཙམ་ཞིག་ཤེས་པ་རང་མེད་པ་འོན་ཀྱང༌། བདག་གིས་དོགས་པ་སྤངས་པ་སྟེ་ཚམ་
ཚོམ་མེད་པར་ཡོན་ཏན་ཅུང་ཙམ་ཞིག་སྨྲས་པ་ནི། ཡོན་ཏན་དེ་དག་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་བཤད་པའི་ཕྱིར་ཏེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡིན་ནོ། །བཞི་པ་ནི། མདོར་བསྡུས་ན་བསྟན་བཅོས་འདི་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བ་གཉིས་
16-2-261a


བསྟན་པའི་ཟབ་མོ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་དང༌། གཞི་དང་ལམ་གྱི་སྟོང་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལས་གཞན་པ་ས་བཅུ་གཅིག་གི་ཡོན་ཏན་དང་སྟོབས་ལ་སོགས་པ་བཤད་པ་རྣམས་ནི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཡོན་ཏན་ནོ། །དེ་འདྲ་བའི་ཟབ་
པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཡོན་ཏན་གྱི་ཚུལ་ལེགས་པར་ཤེས་པས་ནི། དོན་དེ་གཉིས་ཤེས་ནས་བསྒོམས་པས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གཉིས་པོ་འདི་དག་འཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། དེ་ནི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ཉན་རང་དང་བྱང་སེམས་རྣམས་ཀྱི་དོན་དང་ཐབས་
ཐུན་མོང་བ་འབྱུང་ཞིང༌། སོ་སྐྱེ་རྣམས་ཀྱི་དོན་ཡང་ཅི་རིགས་པར་འབྱུང་བ། བདེ་འགྲོ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་གྱུར་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་བཤད་པ། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་བརྙེས་སུ་ཟིན་ཀྱང་སླར་ཡང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་མཉམ་པར་བཞག་པ་ལས་མི་གཡོ་བའི་སྐུ་
མངའ་བ་ཁྱེད་ཀྱིས་ས་འོག་ས་སྟེང་ས་བླའི་སྲིད་པ་གསུམ་དུ་བྱོན་ནས། སྤྲུལ་པའི་སྐུ་རྣམས་ཀྱིས་དགའ་ལྡན་ནས་མི་ཡུལ་དུ་གཤེགས་པ་དང་ནི། བལྟམས་པ་ལ་སོགས་པས་ཡབ་ཡུམ་དང་སྲས་དང་འབྲེལ་བར་སྟོན་ཞིང༌། བྱང་ཆུབ་པ་ཞི་བ་མྱང་འདས་
ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འཇུག་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོའང་དབང་པོ་དང་འཚམ་པར་སྟོན་པར་མཛད་དོ། །དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་ཏེ་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་སྤྱོད་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ཅན་རེ་བ་སྟེ་སྲིད་པའི་ཞགས་པ་ནི་མང་པོས་བཅིངས་པ་མ་ལུས་པ་གྲགས་
པ་དང་ཕན་ལན་བཞེད་པ་སོགས་ལ་མི་ལྟོས་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བཀྲི་བ་སྟེ་འགོད་པར་མཛད་དོ། །གཡོ་བག་སྤྱོད་ཅན་ཞེས་པ་ལ་འགྲེལ་བཤད་ཀྱི་འགྱུར་ལ། སྣ་ཚོགས་སྤྱོད་ཅན་ཞེས་འབྱུང་བ་འགྲེལ་པ་དང་མཐུན་ནོ། །
16-2-261b


བཞི་པ་ནི། དེ་ལྟར་སྐུ་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་བཤད་ནས། ཐེག་པ་གཅིག་ལ་ཐེག་པ་གསུམ་དུ་བསྟན་པ་དགོངས་པ་ཅན་དུ་བཤད་པ། རྒྱུ་མཚན་གང་གི་ཕྱིར་ན་འདི་ན་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་པ་ལས་གཞན་སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི་དྲི་མ་མཐའ་དག་
སེལ་བ་ནི། ལྷུར་བྱེད་པ་སྟེ་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་མེད་ལ། ཆོས་རྣམ་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱང་མི་འདྲ་བའི་རྣམ་འགྱུར་གྱི་དབྱེ་བ་སྟེན་པའང་མིན་ཞིང་སྟེ་མིན་པས། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་གྱི་བློ་གྲོས་དེ་ཡེ་ཤེས་འདི་ཡང་ཡུལ་འཇལ་བའི་རྣམ་པ་ཐ་དད་པ་མི་
འདྲ་བར་འགྱུར་བ་ཡང་མ་ཡིན་པ་དེ་ཡི་ཕྱིར་ན། ཐུབ་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་གདུལ་བྱའི་འགྲོ་བ་ལ་ཐེག་པ་གཞན་གང་དང་ཡང་མི་མཉམ་པ་དབྱེར་མེད་པའི་ཐེག་པ་གཅིག་བསྟན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། འོད་སྲུངས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་ན་མྱ་ངན་
ལས་འདའ་བ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་གཅིག་ཡིན་གྱི་གཉིས་དང་གསུམ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འཕགས་པས་ཀྱང༌། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལ་དབྱེར་མེད་ཕྱིར། །ཁྱོད་ལ་ཐེག་པའི་དབྱེ་བ་མེད། །ཐེག་པ་གསུམ་དུ་བསྟན་པ་ནི། །སེམས་ཅན་
རྣམས་ནི་གཞུག་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་འཇུག་པ་དང་མཐུན་པར་གསུངས་སོ། །དེ་དག་གིས་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་རྟོགས་པར་ཉོན་མོངས་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་མི་ནུས་པ་ལ། ཆོས་རྣམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་མི་མཐུན་པ་ཆེན་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་
བགྲོད་པ་ལ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་མ་རྟོགས་ཀྱི་རྒྱུའི་ཐེག་པ་མི་འདྲ་བ་བཤད་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་ཟད་པའི་མྱང་འདས་ཙམ་ཐོབ་ནས། ཐེག་པ་གཞན་དུ་མི་འགྲོ་བའི་འབྲས་བུའམ་ཐེག་པ་འགའ་ཞིག་བཤད་པ་ནི། གདུལ་བྱ་རེ་ཞིག་དྲང་བའི་ཕྱིར་གསུངས་
16-2-262a


པར་བསྟན་པ་འདི། ལེགས་པར་རྟོགས་ན་ཐེག་དམན་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྟོགས་པ་མེད་པར་བཤད་པ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་གང་ཐོབ་ནས་ལམ་གཞན་དུ་འགྲོ་མི་དགོས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་གཅིག་ཁོ་ན་
ཡིན་ན། ཉན་རང་གི་ཐེག་པས་ཀྱང་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་བསྟན་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་བསྟན་པ་འདི་དགོངས་པ་ཅན་དུ་བཤད་པ། གང་གི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་རྣམས་ལ་ཉེས་པ་སྟེ་ཉོན་མོངས་ཤས་ཆེན་པོ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པ་ལུས་སེམས་ལས་
སུ་མི་རུང་བར་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་དང་། སྐལ་པ་དང་། ཉོན་མོངས་པ་དང་། ལྟ་བ་དང་། ཚེའི་སྙིགས་མ་ལྔ་པོ་འདི་དག་ནི་ཡོད་པར་གྱུར་པ། དེ་དག་གིས་ལྷག་པར་མོས་པ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་འཇོམས་པར་བྱེད་པས། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་དོན་གཉེར་བྱེད་པ་
འགོག་པར་བྱེད་པ་དེའི་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་ཏེ་གདུལ་བྱ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་ཡུལ་ཟབ་པས་གཏིང་དཔག་དཀའ་བ་ལ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་ཞིང༌། གང་གི་ཕྱིར་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཁྱོད་ལ་གདུལ་བྱ་འདུལ་བའི་ཐབས་ལ་མཁས་པའི་མཁྱེན་རབ་དང༌། དེ་དག་གི་དོན་
ལ་བསྙེལ་བ་མི་མངའ་བའི་ཐུགས་རྗེའི་ཐབས་དང་ལྷན་ཅིག་པ་མངའ་བ་དང༌། གང་གི་ཕྱིར་སྔོན་བྱང་སེམས་ཀྱི་དུས་སུ་བདག་གིས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དགྲོལ་བར་བྱའོ་ཞེས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་དེ་ཉིད་ཐབས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་ངེས་པར་
བསྒྲུབ་དགོས་སོ། །གང་གི་ཕྱིར་འགྲོ་བ་རྣམས་ཐེག་ཆེན་ལ་འཇུག་པ་ལ་གེགས་མང་པོ་ཡོད་ཅིང༌། འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱང་མྱང་འདས་ལ་ངེས་པར་དགོད་དགོས་པ་དེའི་ཕྱིར། པད་དཀར་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་དེད་དཔོན་མཁས་པས་རྒྱ་མཚོ་ན་གནས་པའི་རིན་
16-2-262b


པོ་ཆེའི་གླིང་དུ་ཆས་པའི་ཚེ་སྐྱེ་བོའི་ཚོགས་ཀྱིས། ཡུན་རིང་པོར་བགྲོད་པའི་ངལ་བ་ཉེ་བར་སེལ་བའི་ཕྱིར་དུ་རིན་པོ་ཆེའི་གླིང་དུ་མ་སླེབ་པའི་བར་དུ་གྲོང་ཁྱེར་ཡིད་དུ་འོང་བ་རྣམ་པར་བཀོད་པ་སྟེ་སྤྲུལ་པ་ལྟར་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཀྱང་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུ་
རོལ་ཏུ་ཐེག་ཆེན་དེ་ཐོབ་པའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པ་འདི་ནི། ཉེ་བར་ཞི་བའི་ཚུལ་གྱི་བདེ་བ་ལ་ཡིད་སྦྱར་བའི་ཕྱིར་དུ། སློབ་མ་ཉན་ཐོས་དང་དེས་མཚོན་པའི་རང་རྒྱལ་ལ་ཉན་རང་གི་ཐེག་པ་གཉིས་གསུངས་ཤིང༌། དེ་ནས་འཁོར་བའི་ཉོན་མོངས་ཀྱིས་རྣམ་པར་དབེན་
པའི་བློ་སྦྱངས་པ་རྣམས་ལ་ལོགས་སུ་སྟེ་ཕྱི་ནས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཁོ་ན་གསུངས་ལ། དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་རྣམས་ལྟར་ཚོགས་རྫོགས་པར་བྱས་ནས། གདོན་མི་ཟ་བར་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱ་དགོས་སོ། །ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་སྒྲུབ་པ་འདི་མདོ་ཀུན་
ལས་བཏུས་པ་ལས། ཐེག་པ་གཅིག་ཏུ་ཟད་པར་ནི་མདོ་སྡེ་དུ་མ་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །ལྔ་པ་ལ་གཉིས། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པའི་དུས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་བཤད་པ་དང༌། བཞུགས་པའི་དུས་ཀྱི་
དབང་དུ་བྱས་པའི་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཕྱོགས་བཅུའི་ཞིང་མ་ལུས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་དག་ཇི་སྙེད་པ་དེ་ན། རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་རྡུལ་གྱི་གྲངས་རྣམས་བདོག་པར་གྱུར་པ་ཇི་སྙེད་པ་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཁྱོད་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཆོག་རབ་དམ་
པར་གཤེགས་པའི་བསྐལ་པ་ཡང་དེ་སྙེད་དེ། དེ་ལྟར་ཡིན་པ་འོན་ཀྱང་སྔོན་དགེ་རྩ་མ་བསགས་པ་རྣམས་མོས་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར། ཁྱོད་ཀྱི་གསང་བ་འདི་ནི་བསྙད་པར་བགྱི་བ་མ་ལགས་སོ། །དེ་ལ་ལྷག་པར་མོས་པ་རྣམས་ལ་ནི་བསོད་ནམས་
16-2-263a


གཞལ་དུ་མེད་པ་བསག་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་འདིར་བཤད་དོ། །འདི་ལ་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་པས་འདི་ཡང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་གཅིག་ཡིན་པས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པ་ཡིན་གྱི། གཞན་དུ་ན་སངས་རྒྱས་གཞན་འབྱུང་བར་
མི་འགྱུར་བས་སོ། །ཞེས་འཆད་པ་ནི་མི་འཐད་དེ། འགྲེལ་པ་ལས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་འབྱུང་བའི་དབང་དུ་བྱས་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྲུལ་པའི་སྐུ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཞེས་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་དགོངས་ཞེས་འཆད་པ་ཡང་མི་རིགས་ཏེ། ཆོས་ཀྱི་སྐུར་གཤེགས་པའི་ཚད་
དེ་ཙམ་དུ་འདོད་ན་གང་ཟག་གཞན་སངས་རྒྱ་བའི་སྐབས་མེད་པའི་སྐྱོན་དེར་ཡང་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དང༌། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་སྐུ་གཅིག་ཡིན་ན་སངས་རྒྱས་སྔ་མ་རྣམས་སངས་རྒྱས་པའི་ཚེ། སྔར་སངས་མ་རྒྱས་པ་དང་འཚང་རྒྱ་རྒྱུའི་ཆོས་སྐུ་ཡང་
སྔོན་དུ་ཐོབ་ཟིན་པ་ཤིན་ཏུ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོར་གཤེགས་པའི་ཚད་སྟོན་པ་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་སྔོན་དུ་སངས་རྒྱས་ནས་ཀྱི་ཡུན་ཚད་སྟོན་པ་མ་ཡིན་པས། སངས་རྒྱས་ནས་སླར་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྙིང་པོར་སྤྲུལ་སྐུའི་འཚང་རྒྱ་
ཚུལ་སྟོན་པའི་གྲངས་ཚད་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། སངས་རྒྱས་ཡུལ་གྱུར་ཞིང་རྣམས་ཕྱོགས་བཅུ་མ་ལུས་ན། །ཕྲ་རབ་རྡུལ་ནི་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་སྙེད་དུ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་མཆོག་གྱུར་ཁྱོད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཀྱང༌། །འབྱུང་
འགྱུར་ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ལེགས་སོ། །དེ་ལྟར་མ་བྱས་པར་འགྲེལ་བཤད་ལྟར་བཤད་ན། རྩ་བ་ལས་གསང་བ་འདི་བཤད་པར་མི་བྱ་བར་གསུངས་པའི་ཡུལ་དུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། རྒྱལ་བའི་མ་འོངས་པའི་སྐུ་ཚེའི་ཚད་ནི་ཇི་སྲིད་དུ་འཇིག་རྟེན་
16-2-263b


གདུལ་བྱ་མཐའ་དག་གོ་འཕང་མཆོག་ཏུ་རབ་ཏུ་ཞི་བར་འགྲོ་བ་མིན་པ་སྟེ་སངས་རྒྱས་སུ་མ་གྱུར་པའི་བར་དང༌། ཇི་སྲིད་དུ་འདུས་མ་བྱས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་རྣམ་པར་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་མིན་པ་དེ་སྲིད་དུ་ཡིན་ཏེ། སངས་རྒྱས་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་
ཡུལ་གྱིས་བསྐྱེད་ནས་ཐུགས་བརྩེ་བ་ཆེན་པོ་ཡི་མ་མ་ལ་གཏད་པ་ལས་སྔར་བཤད་པའི་ཚུལ་ལུགས་འདི་བྱེད་པས། དེ་འདྲ་བ་ཁྱོད་ལ་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པར་འགྱུར་བ་ག་ལ་མངའ་སྟེ་མི་མངའ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་
བསྒྲུབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་མུ་མཐའ་མེད་པར་སེམས་ཅན་འདི་དག་གསོ་བར་བྱེད་པ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་དེ་ཇི་འདྲ་བ་ཞིག་ཅེ་ན། བདེན་འཛིན་གྱི་གཏི་མུག་གི་སྐྱོན་གྱི་དབང་གིས་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཁ་ཟས་ཏེ་འདོད་ཡོན་ལྔ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་
པས་ཟོས་པས། སྡུག་བསྔལ་རྒྱ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དུག་དང་བཅས་པ་ཟ་བ་པོ་ཡི་སྐྱེ་བོ་ཉིད་ཀྱི་ནང་མི་སྟེ་བདག་གི་བར་བྱས་པ་དེ་རྣམས་ལ་ཁྱོད་བརྩེ་བ་སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟ་བ་དེ་ལྟར་དུ་དུག་ཟོས་ནས་ཉེན་པའི་བུ་གཅིག་བུ་ལ་མ་ཡི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཡིད་སྐྱེ་བ་
མིན་ཏེ། དེ་བས་ན་མགོན་པོ་སངས་རྒྱས་རྣམས་མཆོག་ཏུ་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པར་གཤེགས་པར་འགྱུར་བ་མ་ལགས་སོ། །གང་གི་ཕྱིར་ན་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་མི་མཁས་པས་དངོས་པོ་ལ་བདེན་པར་མངོན་པར་ཞེན་པའི་བློ་ཅན་ལས་འབྲས་ལ་
ཡིད་ཆེས་པས་ལྷ་དང་མིར་སྐྱེ་བ་ཡོད་པར་ལྟ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། སྐྱེ་བ་དང་འཇིག་པའི་གནས་སྐབས་ཏེ་འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་ངེས་པར་འཐོབ་ཅིང༌། ཡུལ་སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་དང༌། མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་ཡིས་བསྐྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བར་འགྱུར་
16-2-264a


ལ། རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་དངོས་པོ་མེད་པར་ཞེན་པའི་བློ་ཅན་ལོག་པར་ལྟ་བ་དང་ལྡན་པས་ནི། སྡིག་ཏོ་ཅན་གྱི་འགྲོ་བ་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའི་ངན་འགྲོ་དང༌། སྔར་བཤད་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་འཐོབ་པ་དེའི་ཕྱིར་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྐྱེ་
བོ་དེ་རྣམས་ཐུགས་བརྩེ་བ་ཆེན་པོའི་ཡུལ་དུ་རབ་ཏུ་དོང་བ་སྟེ་སོང་བས་ན། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པ་ལ་གཞོལ་བ་ལས་བཟློག་པས་ཁྱོད་ལ་ཞི་བ་ཕྱོགས་གཅིག་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་མི་མངའ་
བར་འཇིག་རྟེན་དུ་བཞུགས་སོ། །གསུམ་པ་བསྟན་བཅོས་ཇི་ལྟར་བརྩམས་པའི་ཚུལ་ནི། མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་དགོངས་པ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་འགྲེལ་པའི་ལུགས་འདི་དགེ་སློང་དཔལ་ལྡན་ཟླ་གྲགས་ཀྱིས། དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་རྩ་བ་ཤེས་རབ་སོགས་ལས་བཏུས་
ནས། ངེས་དོན་གྱི་མདོ་སྡེ་རྣམས་ལུང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དང༌། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་མན་ངག་ནི་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་དབུ་མའི་གཞུང་ལུགས་འདི་ལས་མ་གཏོགས་པར་བསྟན་བཅོས་གཞན་ན་སྟོང་པ་ཉིད་ཅེས་བྱ་བའི་ཆོས་འདི་ནི། ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་
པར་བརྗོད་པ་མེད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཁོ་བོ་ཅག་གིས་འདིར་ལུགས་གང་ཞིག་བརྒལ་ལན་དང་བཅས་པར་བསྙད་པ་འདིར་འབྱུང་བའི་ལུགས་ཀྱང༌། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ལྟར་བསྟན་བཅོས་གཞན་ན་ནི་མེད་དོ་ཞེས་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་པར་མཛད་དུ་གསོལ་ལོ། །
དེའི་ཕྱིར་དབུ་མ་པ་ཁ་ཅིག་གི་མདོ་སྡེ་པ་རྣམས་དང༌། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་གང་དོན་དམ་པར་སྨྲས་པ་དེ་ཉིད། དབུ་མ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འདོད་དོ་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ནི། དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མ་ཤེས་པས་སྨྲས་པ་ཡིན་ཏེ། འཇིག་རྟེན་
16-2-264b


ལས་འདས་པའི་ཆོས་ནི་འཇིག་རྟེན་པའི་ཆོས་དང་མཚུངས་པར་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་རང་འགྲེལ་ལས་གསུངས་སོ། །འདིས་ནི་རང་གིས་ཐ་སྙད་དུ་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཁས་བླངས་པ་ཐམས་ཅད་རང་མཚན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པ་ཉིད་ལ་འཇོག་པས། རང་གི་མཚན་
ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཁོ་ནའི་སྟེང་ནས་རྣམ་གཞག་བྱས་པའི་དོན་སྨྲ་གཉིས་ལ་སོགས་པའི་གྲུབ་མཐའ་རྣམས་རང་ལུགས་ཀྱི་དོན་དམ་དུ་མ་ཟད་ཐ་སྙད་དུ་ཡང་གྲུབ་པ་མེད་པར་འདོད་པའི་ལུགས་སོ། །དེས་ན་རང་གི་ལུགས་འདི་སེམས་ཙམ་པ་དང་ཡང་ཐུན་མོང་
མ་ཡིན་པར་མ་ཟད། མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་དང་འཕགས་པ་ལྷའི་དགོངས་པ་འགྲེལ་པའི་དབུ་མ་པ་གཞན་གྱི་ལུགས་དང་ཡང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་འདོམས་པའོ། །དེ་ལ་སློབ་དཔོན་སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་ནི་ཚད་མར་སློབ་དཔོན་
འདི་བཞེད་པས། དེ་ལ་ཟུར་ཟ་བ་མིན་ལ། རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷའི་ལུགས་དང་ཡང་སློབ་དཔོན་འདིའི་ལུགས་གཉིས་ཤིན་ཏུ་མཐུན་པར་སྣང་ངོ༌། །ཐ་སྙད་དུ་ཡང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་པའི་སྟེང་ནས། བདེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་མཛད་པ་འདི་ལ་བརྟེན་
ནས་རང་རྒྱུད་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་དང༌། ཀུན་གཞི་མི་བཞེད་པ་སོགས་ཀྱི་བཤད་སྲོལ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་མང་དུ་ཡོད་པ་ནི། དྲང་ངེས་རྣམ་འབྱེད་ལ་སོགས་པར་རྒྱས་པར་བཤད་པས་འདིར་མ་སྨོས་སོ། །ཁ་ཅིག་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཐ་
སྙད་ལས་འདས་པ་གཞན་ལུགས་དང༌། འཇིག་རྟེན་པ་ནི་རང་གི་ལུགས་སོ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི། འགྲེལ་པ་ལས་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་འདི་ཡོངས་སུ་སྤངས་པས་ཞེས་གསུངས་པ་དང་འགལ་བས་ན། བཟློག་སྟེ་བྱ་དགོས་ལ་འཇིག་རྟེན་པ་དང་དེ་ལས་
16-2-265a


འདས་པའི་དོན་ནི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཇི་བཞིན་མ་རྟོགས་པ་དང་རྟོགས་པའི་ལུགས་སོ། །འཕགས་པའི་དགོངས་པ་འཆད་ལུགས་འདི་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འཕགས་པའི་ཐུགས་དགོངས་
མི་ཤེས་ཤིང༌། གསུང་རབ་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ངེས་པ་མེད་པར། སྟོང་པ་ཉིད་སྟོན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་གེ་ཙམ་ལ་འཇིགས་པ་རྣམས་ཀྱིས། འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་འདི་སྤངས་པས། དེའི་ཕྱིར་དབུ་མའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་
དོན་གྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཕྱི་ཅི་མ་ལོག་པར་བསྟན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དབུ་མ་ལ་འཇུག་པ་འདི་སྦྱར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཟབ་མོ་རྟོགས་པའི་བློའི་རྒྱ་མཚོ་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་ལ་གཏིང་དཔག་པར་དཀའ་བའི་ངམ་
གནག་པའི་ཁ་དོག་གིས་འཇིགས་པས། སེམས་ཙམ་དུ་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་བོས་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ལུགས་བཟང་པོ་གང་དག་རྒྱང་རིང་དུ་སྤངས་མོད་ཀྱང༌། དབུ་མའི་གཞུང་གི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ཁ་འབུས་པའི་ཀུ་མུད་ཁ་ཕྱེ་བའི་ཆུས་ཀུ་མུད་ཁ་
འབྱེད་བྱེད་ཟླ་བ་གྲགས་པ་ད་ལྟ་ཡིད་ལ་རེ་བ་རྣམས་སྐོང་བར་བྱེད་དོ། །གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་ཡིན་ན་གནས་བརྟན་དབྱིག་གཉེན་དང༌། ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོ་དང༌། ཆོས་སྐྱོང་ལ་སོགས་པ་བསྟན་བཅོས་རྣམས་ཀྱི་མཛད་
པ་པོ་བྱོན་ཟིན་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་ཡི་གེ་ཙམ་ཐོས་པས་འཇིགས་ཏེ། རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་དོན་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་སྟོན་པ་འདི་ཡོངས་སུ་སྤངས་སམ་ཞེ་ན། དེ་སྐད་དུ་སྨྲའོ། །དེ་ལྟར་གསུངས་པ་ལ་དབྱིག་གཉེན་
16-2-265b


དང་ཕྱོགས་གླང་གི་གཞུང་རྩོད་མེད་རྣམས་ནས་ནི། རྣམ་པར་རིག་པ་ཙམ་གྱི་ལུགས་སུ་བཀྲལ་མོད་ཀྱང༌། སློབ་དཔོན་དེ་དག་གི་བཞེད་པ་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་ནི་བདག་ཅག་འདྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་རྟོགས་པར་དཀའོ། །ཡང་ཟབ་མོའི་དོན་
འདི་སུ་ཞིག་གིས་རྟོགས་པར་འགྱུར་ཞེ་ན། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཟབ་མོ་སྔར་བཤད་ཟིན་པ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་འདི་ནི་སྐྱེ་བོ་ཡིས། སྔོན་ཚེ་རབས་གཞན་དུ་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་ལྷག་པར་མོས་པའི་བག་ཆགས་གོམས་པ་ཉིད་ལས་ངེས་པར་རྟོགས་པར་
འགྱུར་བ་སྣང་ངོ༌། །འདིར་ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། མུ་སྟེགས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དམན་པར་གྱུར་པ་འདི་བདེན་པར་ལྟ་བ་ཅན་དག་ལས་ཀྱང༌། རྒྱུའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་རྟོགས་པར་གྱུར་པ་མཐོང་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འབྱུང་བ་པ་ཚབ་ཀྱི་འགྱུར་
ལས་ལེགས་པར་སྣང་ངོ༌། །ཇི་ལྟར་གཞན་སྡེ་སྔོན་སེམས་རྒྱུད་ལ་སྟོང་ཉིད་ལ་ལྷག་པར་མོས་པའི་བག་ཆགས་མ་བཞག་པ་རྣམས་ཀྱིས་མངོན་པ་ནས་བཤད་པ་ལྟར་སྲིད་རྩེ་མ་གཏོགས་པའི་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་རེ་ཞིག་
སྤངས་ཤིང༌། གྲུབ་པའི་མཐའ་གཞན་ཉེ་བར་སྦྱོར་ནུས་པར་མཐོང་ཡང༌། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་དོན་དམ་པ་སྟོང་པ་ཉིད་སྟོན་པ་ལ་ལྷག་པར་མོས་མི་ནུས་པ་དེ་བཞིན་དུ། སློབ་དཔོན་དེ་དག་ལ་གསུང་རབ་མང་དུ་གསན་པ་རྒྱ་ཆེ་བ་མངའ་
བ་ཡིན་ཡང༌། ཟབ་མོའི་དོན་འདི་ནི་གཞན་གྱིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་དབུ་མའི་ལུགས་ལས་གཞན་པའི་དོན་དམ་པ་སྟོན་པའི་ཚུལ་ལུགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགོངས་པར་མ་སོང་བས་རང་གི་བློས་སྦྱར་བ་འདི་དག་མཐོང་
16-2-266a


བ་སྟེ་བལྟས་ནས། གང་ཟག་གི་བདག་ཏུ་བརྗོད་པ་སྟེ་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་གཞུང་ལུགས་རྣམས་ལ་བྱ་བ་ལྟར། སློབ་དཔོན་གཞན་གྱི་ལུགས་ཀྱི་བཞེད་པའི་གཞུང་དབུ་མའི་ལུགས་འདི་ལས་གཞན་པ་རྣམས་
ལ་དགའ་བའི་བློ་དོར་བར་བྱ་བ་སྟེ། ལུགས་གཞན་རང་གི་བློས་སྦྱར་བ་ལ་ཡ་མཚན་པར་མི་བྱ་ཡི། རང་གི་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ལ་ལྷག་པར་མོས་པ་ཁོ་ན་ལ་ཡ་མཚན་པར་བྱའོ། །བཞི་པ་བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པའི་དགེ་བ་བསྔོ་བ་ནི། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་
འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་དབུ་མའི་ལུགས་བཟང་པོ་ལུང་དང་རིགས་པའི་ཚོགས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བས། བསྙད་པ་སྟེ་བཤད་པ་ལས་བྱུང་བའི་བདག་གིས་ཕྱོགས་ཀྱི་མཐར་ཁྱབ་པའི་རྒྱ་ཆེ་བའི་བསོད་ནམས་བསགས་པ། ཡིད་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ཉོན་མོངས་པའི་ཚོགས་
ཀྱིས་སྔོ་ཞིང་གནག་པར་བྱས་པའི་དཀྱིལ་དུ། སྟོན་ཀའི་རྒྱུ་སྐར་ལྟར་ཤིན་ཏུ་དཀར་བའམ། རྩོམ་པ་པོའི་སེམས་ཀྱི་སྦྲུལ་ལ་སྟེ་གྱི་གདེངས་ཀའི་ནོར་བུ་དང་འདྲ་བ་གང་ཞིག་ཐོབ་པ་དེ་ཡི་མཐུས། སེམས་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་མ་ལུས་པས་ཟབ་མོའི་དེ་ཁོ་
ན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་རྟོགས་ནས། མྱུར་དུ་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་ས་ཀུན་ཏུ་འོད་ཅེས་བྱ་བར་བགྲོད་པར་ཤོག་ཅིག །ནག་ཚོའི་འགྱུར་ལས། ཀླུ་སྒྲུབ་ལུགས་མཛེས་ཕྱོགས་སུ་གྲགས་པ་བརྗོད་ལས་ཐོབ་པའི་བསོད་ནམས་གང༌། །ཞེས་འབྱུང་ངོ༌། །བཞི་
པ་མཇུག་གི་དོན་ལ་གཉིས། སློབ་དཔོན་གང་གིས་མཛད་པ་དང༌། ལོ་པཎ་གང་གིས་བསྒྱུར་བའོ། །དང་པོ་ནི། དབུ་མ་ལ་འཇུག་པ་ཀླུའི་ལུགས་ཀྱི་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཚུལ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡུལ་ས་མནྟར་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་དཔལ་
16-2-266b


ལྡན་ཟླ་བ་གྲགས་པ་རིག་པ་འཛིན་པ་དང༌། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་བརྙེས་པར་གྲགས་པ་ཐེག་པ་བླ་ན་མེད་པའི་མཆོག་ལ་ཐུགས་རབ་ཏུ་གཞོལ་བ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་མི་འཕྲོགས་པའི་མཁྱེན་རབ་དང་ཐུགས་རྗེ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་མངའ་
བ། རི་མོར་བྲིས་པའི་བ་དྲུས་མ་ལ་འོ་མ་བཞོས་པས་སེམས་ཅན་གྱི་བདེན་པར་ཞེན་པ་ཟློག་པར་མཛད་པས་སྦྱར་བ་རྫོགས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། ཁ་ཆེའི་ཡུལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་དཔེ་མེད་ཀྱི་དབུང་སྟེ་དབུས། རིན་ཆེན་སྦས་པའི་གཙུག་ལག་
ཁང་དུ་ཁ་ཆེའི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་འཕགས་པ་ལྷའི་སྐུ་རིང་ལ། རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཏི་ལ་ཀ་ཀ་ལ་སྟེ་ཐིག་ལེ་བུམ་པ་དང༌། བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བ་པ་ཚབ་ཉི་མ་གྲགས་ཀྱིས་ཁ་ཆེའི་དཔེ་དང་མཐུན་པར་བསྒྱུར། ཕྱིས་ར་ས་ར་མོ་ཆེར་རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཀ་ན་ཀ་ཝརྨ་སྟེ་གསེར་
གྱི་གོ་ཆ་དང༌། ལོ་ཙཱ་བ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་ཉི་འོག་ཤར་ཕྱོགས་པའི་དཔེ་དང་གཏུགས་ཤིང༌། ལེགས་པར་བཅོས་ནས་འཆད་ཉན་གྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ། །༈ འདིར་འགྲེལ་པའི་མཛད་བྱང་དང༌། འགྱུར་བྱང་གི་སྟེང་ནས་ཐུན་མོང་བ་རྣམས་བཀོད་པ་ནི། རྩ་བ་ལོགས་སུ་བསྒྱུར་
བ་དང་འགྲེལ་པའི་ནང་གི་རྩ་བ་གཉིས་སྦྱར་ནས་ཞུས་དག་བྱས་པའི་དབང་དུ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །རྒྱལ་བའི་གསུང་རབ་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོ་མཆོག །ཟབ་མོ་དབུ་མ་འཐའ་བྲལ་རྟེན་འབྱུང་ལམ། །མཐའ་གཉིས་སྤངས་ཏེ་སྟོན་པར་ལུང་བསྟན་བཞིན། །ཇི་བཞིན་འགྲེལ་མཛད་
འཕགས་མཆོག་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས། །དེ་ཡི་རིང་ལུགས་དམ་པ་འཕགས་པ་ལྷའི། །དགོངས་པ་འགྲེལ་པའི་མཁས་པའི་ལུགས་མང་ཡང༌། །ཡོངས་རྫོགས་འགྲེལ་མཛད་དཔལ་ལྡན་སངས་རྒྱས་བསྐྱངས། །ཟླ་བའི་ཞབས་དང་ཞི་བ་ལྷ་ཡི་ལུགས། །གྲུབ་པའི་དབང་
16-2-267a


ཕྱུག་གསུམ་གྱི་བཞེད་པའི་སྒོ། །གཅིག་ཏུ་དྲིལ་ནས་གནད་རྣམས་མཐའ་ཆོད་པར། །ཚིག་ཟུར་ཕྱིན་པར་ལེགས་པར་བཤད་པ་ཡིས། །ཐལ་འགྱུར་ལུགས་མཆོག་དྲི་མ་མེད་པར་བྱས། །བྱང་ཕྱོགས་འདི་ན་ལུགས་འདིར་མོས་རྣམས་ཀྱང༌། །ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་
རིགས་ལམ་མི་བྱེད་ཅིང༌། །ཟབ་མོའི་དོན་ལ་སྐལ་བ་དམན་པ་རྣམས། །རང་གིས་མ་རྟོགས་ལུགས་མཆོག་འདིར་སྨོད་པ། །མང་དུ་མཐོང་བའི་དྲི་མ་བསལ་ཕྱིར་དང༌། །སྐལ་བཟང་འགའ་ལ་ཟབ་ལམ་གསལ་ཕྱིར་དང༌། །བདག་ཀྱང་སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་ལམ་གྱི་མཆོག །འདི་
དང་མི་འབྲལ་ཕྱིར་དུ་འབད་པ་བྱས། །དེར་ངལ་བ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བ་ཡིས། །འགྲོ་ཀུན་ཟབ་མོའི་གནས་རྣམས་ཀུན་རྟོགས་ནས། །ཉིན་མཚན་ཀུན་ཏུ་སྒྲུབ་པ་ལྷུར་ལེན་པ། །རྟག་ཏུ་སྲས་བཅས་རྒྱལ་བ་མཉེས་བྱེད་ཤོག །ཅེས་དབུ་མ་ལ་འཇུག་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་
པ་དགོངས་པ་རབ་གསལ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལྷུ་ལ་དཀའ་བཅུ་པ་ལེགས་པ་དཔལ་གྱིས་དངུལ་སྲང་བཞི་བཅུའི་མཎྜལ་ཕུལ་ཏེ་ནན་ཆེར་བསྐུལ་བ་དང༌། གཞན་ཡང་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆོས་འདི་ལ་ཤིན་ཏུ་མོས་ཤིང༌། 
དོན་རྟོགས་པའི་བློའི་ནུས་པ་མི་དམན་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་འགྲེལ་པའི་དཀའ་གནས་རྣམས་ཀྱི་བཤད་པ་རྣམས་ཚང་བ། ཚིག་དོན་གསལ་ཞིང་སྤྱི་དོན་གྱི་མཐའ་གཅོད་པ་རྒྱས་པ་ཞིག་གྱིས་ཤིག་ཅེས་ནན་ཏན་གྱི་བསྐུལ་བའི་དོན་དུ། དབུ་མ་ཆེན་པོའི་
རྣལ་འབྱོར་པ་མང་དུ་ཐོས་པའི་དགེ་སློང་ཤར་ཙོང་ཁ་པ་བློ་བཟང་གྲགས་པའི་དཔལ་གྱིས། འབྲོག་རི་བོ་ཆེ་དགེ་ལྡན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་གླིང་དུ་སྦྱར་བའོ།། །། འདི་སྐུ་འབུམ་སྤར་མའི་སྤར་བྱང་སྨོན་ཚིག་མཛད་པ་པོ་གསེར་ཏོག་མཁན་ཟུར་ཡེ་ཤེས་ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོའོ།།
16-2-267b


empty page
16-3-1a


༄༅། །རྒྱལ་ཚབ་ཆོས་རྗེས་རྗེ་ལ་གསན་པའི་དབུ་མ་རྒྱན་གྱི་བརྗེད་བྱང་བཞུགས་སོ། །
16-3-1b


༄༅། །བླ་མ་དང་རྗེ་བཙུན་འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་སློབ་དཔོན་ཞི་བ་འཚོས་མཛད་པའི་དབུ་མའི་རྒྱན་གྱི་ཚིག་ལེའུ་བྱས་པ་ལ་གསུམ། མཚན་གྱི་དོན་
དང༌། བསྟན་བཅོས་ཀྱི་རང་བཞིན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང༌། བཤད་པ་ཡོགས་སུ་རྫོགས་པའི་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ནི། གོ་སླའོ། །གཉིས་པ་ལ། དོན་དམ་པ་དངོས་པོ་མེད་པར་བསྟན། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བསྟན། 
དེ་ལ་ཀླན་ཀ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ལ། རྟགས་དགོད། ཚུལ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདག་སོགས་བཞི་ལ། ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་འདི་དག་ཆོས་ཅན། རང་སྡེ་དང་གཞན་སྡེས་སྨྲས་པ་ལྟར་བདེན་པར་མེད་དེ། བདེན་པའི་གཅིག་དང་དུ་མ་
དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། མེ་ལོང་གི་གཟུགས་བརྙན་བཞིན། གཉིས་པ་ལ། ཕྱོགས་ཆོས་དང༌། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་བདེན་པའི་གཅིག་བྲལ་དང༌། དུ་བྲལ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་ཁྱབ་པའི་གཅིག་དགག །མ་ཁྱབ་
པའི་གཅིག་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ། རྟག་དངོས་གཅིག་བདེན་དགག །གང་ཟག་གཅིག་བདེན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ། གཞན་སྡེས་བཏགས་པའི་རྟག་དངོས་དགག །རང་སྡེས་བཏགས་པའི་རྟག་དངོས་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། 
འབྲས་སོགས་བཞི་ལ། ཐལ་འགྱུར་དུ་བྱེད་ན། གཙོ་བོ་ཆོས་ཅན། གཅིག་པུའི་བདག་ཉིད་དུ་བདེན་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། འབྲས་བུ་སྔ་ཕྱི་རིམ་ཅན་དུ་མ་ལ་ཕན་པ་སྔ་ཕྱི་རིམ་ཅན་དུ་མ་ཉེ་བར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར། རང་རྒྱུད་དུ་བྱེད་
16-3-2a


ན། འབྲས་བུ་ཙམ་ཆོས་ཅན། ཅིག་ཅར་འབྱུང་བར་ཐལ། དངོས་རྒྱུ་ནུས་པ་ཐོགས་མེད་གཅིག་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན་མངོན་སུམ་གྱིས་བསལ། དེ་ལྟར་ཐལ་བ་ལས། རྒྱུ་ཙམ་ཆོས་
ཅན། གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་མིན་ཏེ། འབྲས་བུ་སྔ་ཕྱི་དུ་མ་ལ་ཕན་པ་ཉེ་བར་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར། དེས་ན། རྒྱུ་ཙམ་གཅིག་བདེན་པ་ཁེགས་པས། གཙོ་བོའང་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་ཁེགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཁྱབ་སྒྲུབ་ཕྱི་མ་གཉིས་
ལ། གཙོ་བོ་གཅིག་ཏུ་བདེན་ཡང་འབྲས་བུ་སྔ་ཕྱི་ལ་ཕན་པ་ཉེ་བར་སྦྱོར་བ་མི་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། གཙོ་བོ་ལ་འབྲས་བུ་སྔ་ཕྱི་རིམ་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་ཡོད་དམ་མེད། མེད་ན། འབྲས་བུ་ཅིག་ཅར་དུ་བསྐྱེད་པར་ཐལ། 
འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་གང་ཞིག །རིམ་གྱིས་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཡོད་ན་རྟག་པ་གཅིག་བདེན་ལས་ཉམས་པར་ཐལ། འབྲས་བུ་སྔ་ཕྱི་རེ་རེ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་
ནི། སྒོ་མ་སོགས་རྐང་པ་ཉི་ཤུ་ལ། སྒོམ་བྱུང་འཕགས་པའི་མཉམ་གཞག་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཤེས་པར་བྱ་བའི་འདུས་མ་བྱས་གསུམ་གཅིག་ཏུ་བདེན་པར་འདོད་པ་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་ལུགས་ལའང་འདུས་མ་བྱས་
གསུམ་པོ་ནི་ཆོས་ཅན། གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། སྒོམ་བྱུང་གི་ཤེས་པ་སྔ་ཕྱི་རིམ་ཅན་དུ་མ་དང་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་དུ་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར། དེའི་ཁྱབ་སྒྲུབ་ལ། སྒོམ་བྱུང་གི་ཡེ་ཤེས་འཆོལ་བར་ཐལ་བ་
16-3-2b


དང༌། འདུས་མ་བྱས་གསུམ་ག་སྐད་ཅིག་མར་ཐལ་བའོ། །དང་པོ་ནི། རྣམ་ཤེས་སོགས་ལ། སྒོམ་བྱུང་གི་ཤེས་པ་སྔ་ཕྱི་རིམ་ཅན་དུ་མ་དང་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་དུ་འབྲེལ་ཡང་གཅིག་ཏུ་བདེན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་སྒོམ་བྱུང་གི་ཤེས་པ་སྔ་མའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་
པའི་འདུས་མ་བྱས་གསུམ་སྒོམ་བྱུང་གི་ཤེས་པ་ཕྱི་མའི་དུས་ན་ཡོད་དམ་མེད། དང་པོ་ལྟར་ན། སྒོམ་བྱུང་གི་ཤེས་པ་སྔ་མ་དེ་ཕྱི་མའི་དུས་ན་ཡོད་པར་ཐལ། ཕྱོགས་སྔ་དེའི་ཕྱིར། སྒོམ་བྱུང་ཤེས་པ་ཕྱི་མའང་སྔ་མའི་དུས་ན་ཡོད་པར་ཐལ། ཕྱི་
མའི་ཡུལ་དེ་སྔ་མའི་དུས་ན་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་ཁྱབ་ན། ཡུལ་ཤེས་དུས་མཉམ་པ་ཉམས་སོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན། སྔོ་སོགས་བཞི་ལ། འདུས་མ་བྱས་གསུམ་ཆོས་ཅན། སྐད་ཅིག་མར་ཐལ། སྔོན་གྱི་
རང་བཞིན་དེ་ཕྱི་མའི་གནས་སྐབས་སུ་མི་འབྱུང་ཕྱི་མའི་རང་བཞིན་དེ་སྔོན་གྱི་གནས་སྐབས་སུ་མི་འབྱུང་བའི་དངོས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་སྒོམ་བྱུང་ཤེས་པ་བཞིན། ཡང་འདུས་མ་བྱས་ཕྱི་མ་རྣམས་ཆོས་ཅན། འདུས་བྱས་སུ་མི་འགྱུར་བར་
ཐལ། འདུས་མ་བྱས་སྔ་མ་སྔ་མའི་མཐུ་ལ་བརྟེན་ནས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་སྒོམ་བྱུང་གི་སེམས་སེམས་བྱུང་བཞིན། རྟགས་མ་གྲུབ་ན། སྐད་ཅིག་སོགས་བཞི་ལ། དེ་ཆོས་ཅན། རང་དབང་དུ་འབྱུང་བར་ཐལ། རྒྱུ་གཞན་ལ་བལྟོས་མེད་
དུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། འདོད་ན། རྟག་ཏུ་འབྱུང་བར་ཐལ། རྒྱུ་ལོག་སྟོབས་ཀྱིས་མི་ལྡོག་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྟག་ཏུ་མེད་པར་ཐལ། རྒྱུའི་རྗེས་སུ་མི་བྱེད་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གང་ཟག་གཅིག་བདེན་དགག་པ་ནི། སྐད་ཅིག་
16-3-3a


སྐད་ཅིག་སོགས་བཞི་ལ། གནས་མ་བུ་པའི་སྡེ་པ་ན་རེ། རྟག་མི་རྟག་གང་དུའང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་གང་ཟག་གཅིག་པུ་བདེན་ནོ་ཞེ་ན། གང་ཟག་ཆོས་ཅན། བདེན་པའི་གཅིག་བྲལ་དུ་ཐལ། རྟག་པར་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར། བདེན་
པའི་དུ་བྲལ་དུ་ཐལ། མི་རྟག་པར་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པར་ཐལ། རང་བཞིན་དུ་མ་མེད་པའི་དངོས་པོ་ཡིན་ན་གཅིག་ཡིན་པས་སོ། །རང་བཞིན་དུ་མའི་དངོས་པོ་ཡིན་ན་དུ་མ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། བསྡུ་ན། བདེན་པའི་གཅིག་དུ་བྲལ་དུ་ཐལ། རྟག་མི་རྟག་གང་དུའང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པའི་ནམ་
མཁའ་གཅིག་བདེན་དགག་པ་ནི། ཐ་དད་སོགས་གཉིས་ལ་ནམ་མཁའ་དང་དུས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཆོས་ཅན། གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་པར་ཐལ། ཤར་ལ་སོགས་པའི་ཕྱོགས་ཐ་དད་ན་ཡོད་པའི་ཕྱོགས་ཅན་ཤིང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་དང་དུས་ཅིག་
ཅར་དུ་འཕྲོད་འདུས་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར། མ་ཁྱབ་པའི་གཅིག་བདེན་དགག་པ་ལ། ཕྱི་རོལ་གཅིག་བདེན་དགག །ཤེས་པ་གཅིག་བདེན་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ། རགས་པ་དང༌། རྡུལ་ཕྲན་གཅིག་བདེན་དགག་པ་དང༌། དེ་དག་གིས་གྲུབ་པའི་དོན་ནོ། །
དང་པོ་ནི། སྒྲིབ་སོགས་གཉིས་ལ། བུམ་པ་ཆོས་ཅན། གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་པར་ཐལ། སྒྲིབས་མ་སྒྲིབས་སོགས་རྫས་ལ་བརྟེན་པའི་འགལ་འདུ། ལ་སོགས་པ་གཡོ་མི་གཡོ་སོགས་བྱ་བ་ལ་བརྟེན་པའི་འགལ་འདུ། མཚོན་གྱིས་བསྒྱུར་
མ་བསྒྱུར་སོགས་ཡོན་ཏན་ལ་བརྟེན་པའི་འགལ་འདུ་སོགས་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། རྡུལ་ཕྲན་གཅིག་བདེན་དགག་པ་ནི། འབྱར་སོགས་བཅུ་གཉིས་ལ། ཕྱོགས་བཅུའི་དབུས་ན་གནས་པའི་རྡུལ་ཕྲན་ཆོས་ཅན། ཤར་རྡུལ་དང་ཕྱོགས་གཞན་
16-3-3b


དགུའི་རྡུལ་གོ་ས་ཐ་དད་མེད་པར་ཐལ། ཁྱོད་ཀྱི་ཤར་ལ་བལྟ་བའི་ངོས་དེ་དང་ཁྱོད་ཕྱོགས་གཞན་དགུའི་རྡུལ་ལ་བལྟ་བའི་ངོས་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། སའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ་སོགས་པའི་རགས་པ་རྒྱས་པ་མི་སྲིད་པར་ཐལ། འདོད་པ་དེའི་
ཕྱིར། བལྟ་བའི་ངོས་སོ་སོར་འདོད་ན། དེ་ཆོས་ཅན། ཆ་མེད་ཀྱི་གཅིག་མིན་པར་ཐལ། ཕྱོགས་བཅུའི་རྡུལ་ལ་བལྟ་བའི་ཁྱོད་ཀྱི་ངོས་མི་འདྲ་བ་བཅུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་དེས་གྲུབ་པའི་དོན་ལ། རྟགས་དགོད་པ་དང༌། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པ། དེའི་ཕྱིར་
ཞེས་པ་རྐང་པ་བཞིས་སྟོན་ནོ། །ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། རང་སྡེས་སྨྲས་པའི་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་དང༌། གཞན་སྡེས་སྨྲས་པའི་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་ལ་སོགས་པ་བདེན་པའི་རང་བཞིན་མེད་པར་མངོན་ཞིང་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། རྡུལ་ཕྲན་བདེན་པའི་རང་
བཞིན་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་ཡོད་དེ། རང་སྡེས་གཟུགས་ཅན་བཅུ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསགས་པའི་རང་བཞིན་དུ་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར། གཞན་གྱི་སྡེ་བས་ཡན་ལག་གི་རྫས་རྡུལ་ཕྲན་གྱིས་བརྩམས་ཤིང༌། གཟུགས་དྲི་ལ་སོགས་པ་དེའི་ཡོན་ཏན་དང༌། 
འདེགས་འཇོག་ལ་སོགས་པའི་ལས་དང༌། ཡོད་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པའི་སྤྱི་ཆེན་པོ་དང༌། ཉི་ཚེ་བ་དང༌། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པ་ལ་དེ་ལ་འདུ་བའི་ཁྱད་པར་རྣམས་རགས་པ་ཡན་ལག་གི་རྫས་ལ་འདུ་འབྲེལ་གྲུབ་པར་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར། ཤེས་པ་
གཅིག་བདེན་དགག་པ་ལ། རང་སྡེ་དོན་སྨྲ་གཉིས་ཀྱི་ལུགས་དགག །ཕྱི་རོལ་པའི་ལུགས་དགག །རྣམ་རིག་པའི་ལུགས་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ། རྣམ་མེད་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་ལུགས་དགག །མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་དོན་རིག་དང་
16-3-4a


རང་རིག་མི་མཚུངས་པར་བསྒྲུབ། དོན་སྨྲ་གཉིས་ཀྱི་ལུགས་མི་མཚུངས་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ། རང་རིག་འཐད་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། དོན་རིག་མི་འཐད་པར་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ། ཐལ་བ་དཀོད། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ། དོན་བསྡུ་
བའོ། །དང་པོ་ནི། རྣམ་ཤེས་སོགས་བཞི་ལ། རྣམ་ཤེས་ཆོས་ཅན། རང་རིག་འཐད་པར་ཐལ། ཁྱོད་བེམ་པོའི་རང་བཞིན་ལས་ལོག་པར་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པར་ཐལ། བེམ་པོ་མ་ཡིན་པའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པའི་འཛིན་རྣམ་དེ་ཤེས་པ་
དེའི་རང་རིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པ་ནི། གཅིག་སོགས་བཞི་ལ། དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་རང་རིག་དེ་རིག་བྱ་རིག་བྱེད་རིག་པ་གསུམ་པོ་རྫས་ཐ་དད་པའི་ཚུལ་དུ་མེད་པར་ཐལ། ཁྱོད་རྫས་ཆ་ཤས་མེད་པའི་གཅིག་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པར་ཐལ། རྫས་
ཆ་ཤས་མེད་པའི་གཅིག་ལ་བྱ་བྱེད་རྫས་ཐ་དད་པ་གསུམ་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར། དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་ཕྱིར་སོགས་གཉིས་ལ། དེ་ཆོས་ཅན། རང་རིག་འཐད་པར་ཐལ། ཁྱོད་འཛིན་རྣམ་གྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དོན་རིག་མི་འཐད་པ་ནི། དོན་སོགས་དྲུག་
ལ། དོན་དངོས་སུ་མྱོང་བ་མི་འཐད་པར་ཐལ། དོན་ཤེས་རྫས་ཐ་དད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དོན་གྱི་རང་བཞིན་ཤེས་པ་ལ་མེད། ཤེས་པའི་རང་བཞིན་དོན་ལ་མེད་པའི་ཕྱིར། རང་རིག་འཐད་པ་བཞིན་དོན་རིག་མི་འཐད་པར་ཐལ། དོན་ཤེས་འབྲེལ་
མེད་རྫས་ཐ་དད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དོན་སྨྲ་གཉིས་ལུགས་མི་མཚུངས་པ་ལ། མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་ལ་དོན་བརྟགས་ནས་མྱོང་བ་འཐད། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་ལུགས་ལ་བརྟགས་ནས་མྱོང་བར་ཡང་མི་འཐད་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཤེས་སོགས་བཞི་ལ། 
16-3-4b


མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་ལ་དོན་ཤེས་རྫས་ཐ་དད་ཀྱང་དོན་བརྟགས་ནས་མྱོང་བ་འཐད་པར་ཐལ། དོན་གྱི་རྣམ་པ་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། དོན་སོགས་བཞི་ལ། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་ལུགས་ལ་ཕྱི་རོལ་དོན་བརྟགས་ནས་མྱོང་བའི་རྣམ་པས་ཏེ་ཚུལ་འདིའང་མི་འཐད་
པར་ཐལ། དོན་གྱིས་རྣམ་པ་མི་འདོད་པའི་ཕྱིར། མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་དགག་པ་ལ། སྣ་ཚོགས་གཉིས་མེད་པ། སྒོ་ང་ཕྱེད་ཚལ་བ། རྣམ་ཤེས་གྲངས་མཉམ་པའི་ལུགས་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཤེས་སོགས་བཞི་ལ། ཤེས་པ་གཅིག་ལ་སྔོ་སེར་དཀར་དམར་སོགས་
རྣམ་པ་དུ་མ་ཤར་བའི་ཚེ་རྣམ་པ་དེ་རྣམས་རྫས་ཐ་དད་མིན་པར་ཐལ། དེ་རྣམས་ཤེས་པ་ཆ་མེད་གཅིག་དང་ཐ་དད་མིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དོན་གྱི་རྣམ་པར་ཤར་བའི་སྒོ་ནས་དོན་རྫས་ཐ་དད་དུ་གྲུབ་པར་བཞག་ཏུ་མི་རུང་བར་ཐལ། རྣམ་པ་དེ་རྣམས་རྫས་ཐ་དད་མིན་
པའི་ཕྱིར། རྣམ་པ་སོགས་བཞི་ལ། ཁྲ་འཛིན་དབང་ཤེས་ཆོས་ཅན། གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་པར་ཐལ། རྣམ་པ་དུ་མ་དང་རྫས་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མ་ཁྱབ་ན། ཆོས་ཅན། རྣམ་པ་དེ་རྣམས་དང་རྫས་གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་པར་ཐལ། ཁྱོད་རྫས་གཅིག་ཡིན། རྣམ་པ་
དེ་རྣམས་རྫས་དུ་མར་བདེན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་སྒོ་ང་ཕྱེད་ཚལ་པའི་ལུགས་དགག་པ་ལ། འདོད་པ་བརྗོད་པ་དང༌། དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། དཀར་སོགས་བཞི་ལ། ཁོ་ན་རེ། ཁོ་བོ་ཅག་ལ་སྐྱོན་དེ་དག་མེད་དེ། ཤེས་པ་གཅིག་ལ་སྔོ་སེར་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དུ་
མ་སྣང་བའི་ཚེ་དཀར་པོ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་རྣམས་ཤེས་པ་ལ་རིམ་གྱི་སྣང་ཡང་འཇུག་པ་མགྱོགས་པའི་ཕྱིར། ཅིག་ཅར་དུ་སྣང་ངོ་སྙམ་དུ་འཁྲུལ་པ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་འགལ་མེ་རིམ་གྱི་འབྱུང་ཡང་ཅིག་ཅར་དུ་འཁྲུལ་བ་བཞིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །གཉིས་
16-3-5a


པ་ལ་དོན་དགག །དཔེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ། ཡི་གེ་ལ་དམིགས་པའི་བློས་མ་ངེས། ཡིད་རྟོག་འབའ་ཞིག་ཡུལ་ལ་འཇུག་པས་མ་ངེས། བློ་ཀུན་གྱིས་མ་ངེས་པའོ། །དང་པོ་ནི། ལྕུག་སོགས་བཞི་ལ། ས་ར་ར་ས་ཞེས་བརྗོད་པའི་
ཚེ། འབྲས་བུ་རོ་དང་མཚོ་གཉིས་ཅིག་ཅར་དུ་ཐོས་པར་འཁྲུལ་པ་སྐྱེ་བར་ཐལ། དེ་གཉིས་ཐོས་པ་ཆེས་མྱུར་བའི་ཕྱིར། འདོད་ན་མངོན་སུམ་གྱིས་བསལ། གཉིས་པ་ནི། ཡིད་སོགས་གཉིས་ལ། ཡིད་རྟོག་འགའ་ཞིག་ཡུལ་ལ་འཇུག་པའི་ཚེ། ཡུལ་ཅིག་
ཅར་དུ་འཛིན་པའི་འཁྲུལ་པ་སྐྱེ་བར་ཐལ། ཡུལ་འཛིན་པ་ཆེས་མྱུར་བའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། རིགས་སོགས་དྲུག་ལ། བློ་ཀུན་ཆོས་ཅན། ཡུལ་རིམ་གྱིས་འཛིན་པ་མི་ངེས་པར་ཅིག་ཅར་འཛིན་པ་འཁྲུལ་བར་ཐལ་ལོ། །ཡུལ་འཛིན་པ་ཆེས་མྱུར་བའི་ཕྱིར། 
དེར་ཐལ། སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་པས་རིང་དུ་མི་གནས་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་ཁྱོད་རང་འདོད་པའི་རྣམ་པ་རྣམས་བཞིན། གཉིས་པ་ལ། ཐལ་བ་དགོད། ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ནི། མགལ་སོགས་བཞི་ལ། འགལ་མེ་ལ་འཁོར་ལོར་འཁྲུལ་བའི་བློ་འདི་
ཆོས་ཅན། མཐོང་བ་རྟོག་མེད་ཤེས་པ་ཡིན་གྱི་སྔ་ཕྱི་མཚམས་སྦྱོར་བའི་བློ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཡུལ་གསལ་བར་སྣང་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། འདི་སོགས་བརྒྱད་ལ། མ་ཁྱབ་བོ་ཞེ་ན། དེ་ལ་ཁྱབ་པ་ཡོད་པར་ཐལ། སྔ་ཕྱི་མཚམས་སྦྱོར་
བའི་བློ་ཡིན་ན་དྲན་པ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། རྟོག་མེད་ཤེས་པ་ཆོས་ཅན། སྔ་ཕྱི་མཚམས་སྦྱོར་བ་མིན་པར་ཐལ། ཡུལ་འདས་པ་མི་འཛིན་པའི་ཕྱིར། སྔ་ཕྱི་མཚམས་སྦྱོར་བའི་བློ་ཆོས་ཅན། ཡུལ་གསལ་བར་སྣང་བ་ཡིན་པར་ཐལ། ཡུལ་
16-3-5b


འདས་པ་འཛིན་པའི་ཕྱིར། མགལ་མེ་ལ་འཁོར་ལོར་འཁྲུལ་བའི་བློ་འདི་ཆོས་ཅན། སྔ་ཕྱི་མཚམས་སྦྱོར་བའི་བློ་མིན་པར་ཐལ། དེ་ཡིན་ན་ཡུལ་གསལ་བར་སྣང་མི་རིགས་པ་ལས་ཡུལ་གསལ་བར་སྣང་བའི་ཕྱིར། རྣམ་ཤེས་གྲངས་མཉམ་
པ་དགག་པ་ལ། འདོད་པ་བརྗོད་པ་དང༌། དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། རི་སོགས་བཞི་ལ། ཁོ་ན་རེ། རས་གཞི་ལ་སོགས་པའི་རིམ་མོ་རྐྱང་བ་མཐོང་བ་བཞིན། སྔོ་སེར་གྱི་རྣམ་པ་དུ་མ་སྣང་བའི་ཚེ། རྣམ་ཤེས་ཀྱང་དུ་མ་ཅིག་ཅར་དུ་འབྱུང་བས་ཁོ་བོ་ལ་སྐྱོན་
དེ་དག་མེད་དོ། །ཞེ་ན། གཉིས་པ་ལ། བློ་ཐམས་ཅད་དུ་མའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་བསྒྲུབ། ཆ་མེད་གཅིག་མི་སྲིད་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་སོགས་བཞི་ལ། དཀར་པོའི་རྣམ་པ་གཅིག་པུ་ལ་དམིགས་པའི་ཤེས་པ་ཆོས་ཅན། དུ་མའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་ཐལ། 
དཀར་པོ་དེ་ལ་ལྷོ་ཤར་སོགས་ཐ་དད་དུ་མ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། རྣམ་པ་གཅིག་ཁོ་ན་འཛིན་པའི་ཤེས་པ་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། རྡུལ་སོགས་བརྒྱད་ལ། ཆ་མེད་གཅིག་ཏུ་བདེན་པ་མི་སྲིད་པར་ཐལ། དེར་དམིགས་རུང་མ་དམིགས་པའི་
ཕྱིར། རྟགས་མ་གྲུབ་ན། དེར་ཐལ། མིག་གི་རྣམ་ཤེས་སོགས་རྣམ་ཤེས་ལྔ་ནི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་བསགས་པ་ལ་དམིགས་ཤིང༌། དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཡིད་ཤེས་ནི་དེ་དང་འདྲ་ལ་མི་འབྲང་བའི་ཡིད་རྣམས་སེམས་སེམས་བྱུང་ཚོགས་པ་ལ་དམིགས་
པའི་ཕྱིར། ཕྱི་རོལ་པའི་ལུགས་དག་པ་ལ། སྤྱིར་དགག །སོ་སོར་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཕྱི་སོགས་གཉིས་ལ། ཕྱ་རོལ་པའི་ལུགས་ལའང་ཡུལ་གཅིག་ཁོ་ན་འཛིན་པའི་བློ་མི་སྲིད་པར་ཐལ། བློ་ཐམས་ཅད་དུ་མའི་རྣམ་པ་ཅན་ཡིན་པའི་
16-3-6a


ཕྱིར། གཉིས་པ་ལ། ཕྱོགས་སྔ་དགག་པ་ལྔ་པའི་དང་པོ་ནི། ཡོན་ཏན་སོགས་གཉིས་ལ། བྱེ་བྲག་པ་དང་རིག་པ་ཅན་པའི་ལུགས་ལ་ཡུལ་གཅིག་ཁོ་ན་འཛིན་པའི་བློ་མི་སྲིད་པར་ཐལ། ཡན་ལག་ཅན་གྱི་རྫས་ལ་སོགས་པ་ཡོན་
ཏན་དང༌། ལས་དང༌། འདུ་བས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་ནས་འཛིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ནོར་སོགས་བཞི་ལ། རྒྱལ་བ་པའམ་ཟད་བྱེད་པའི་ལུགས་ལ་དེ་མི་སྲིད་པར་ཐལ། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནོར་བུའི་གཟི་ལྟར་དུ་མར་བདེནཔའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། 
ས་སོགས་བཞི་ལ། རྒྱང་པན་གྱི་ལུགས་ལའང་བསལ་བ་སྔ་མ་གཟུགས་སོགས་ཡུལ་དང་མིག་སོགས་དབང་པོ་ཀུན་འབྱུང་བཞི་འདུས་པའི་རང་བཞིན་དུ་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། བཞི་པ་ནི། སྙིང་སོགས་བརྒྱད་ལ། གྲངས་ཅན་གྱི་ལུགས་ལའང་དེ་
འཐད་པར་ཐལ། གཟུགས་སྒྲ་སོགས་དེ་ཙམ་ལྔ་པོ་རྡུལ་མུན་སྙིང་སྟོབས་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་དུ་གྱུར་པའི་ཡུལ་བློ་ལ་སྣང་བར་འདོད་པའི་ཕྱིར། མ་ཁྱབ་ཅེ་ན། དེ་ཙམ་ལྔ་འཛིན་པའི་ཤེས་པ་ཆོས་ཅན། ཡུལ་གྱི་གནས་ལུགས་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་འཛིན་པ་
མིན་པར་ཐལ། དེ་ཙམ་ལྔ་པོ་བདེ་སྡུག་བཏང་སྙོམས་གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་དུ་བདེན། ཁྱོད་ལ་ཡུལ་གཅིག་ཁོ་ནའི་རྣམ་པ་སྣང་བའི་ཕྱིར། ལྔ་པ་ནི། ཕྱི་སོགས་བཞི་ལ། རིག་བྱེད་གསང་བའི་མཐར་སྨྲ་བའི་ལུགས་ལའང་དེར་ཐལ། ཡུལ་སྣ་ཚོགས་
སྣང་བའི་ཤེས་པ་རགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་དགག་པ་ནི། རྣམ་སོགས་བཞི་ལ། འདུས་མ་བྱས་འཛིན་པའི་བློ་ཆོས་ཅན། ཡུལ་སྣ་ཚོགས་པའི་རྣམ་པ་ཅན་དུ་ཐལ། ཡི་གེའི་སྤྱི་སྟེ་སྒྲ་སྤྱི་དུ་མ་སྣང་བའི་ཕྱིར། རྣམ་སོགས་
16-3-6b


བརྒྱད་ལ། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མི་སྣང་བའི་ཤེས་པ་འགའ་ཞིག་ཡོད་ནའང་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པར་ཐལ། བདེན་པར་གྲུབ་པ་ལ་རིགས་པས་གནོད་པའི་ཕྱིར། རྣམ་ཤེས་ཆོས་ཅན། གཅིག་པུའི་རང་བཞིན་དུ་མི་བདེན་པར་ཐལ། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྣང་བའི་ཕྱིར། 
དཔེར་ན་རྣམ་པ་དུ་མ་བཞིན། རྣམ་རིག་པ་དགག་པ་ལ། འདོད་པ་བརྗོད། བདེན་རྫུན་བརྟགས། དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཅི་སོགས་བཞི་ལ། ཅི་སྟེ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་བརྒྱུད་དེ་འོངས་པའི་དོན་སྣང་གི་བག་ཆགས་སྨིན་པས་སྤྲུལ་པས་ཏེ་བསྐྱེད་པའི་དོན་དུ་སྣང་བའང་དོན་
མེད་བཞིན་དུ་དོན་དུ་སྣང་བ་སྒྱུ་མའི་རང་བཞིན་དང་འདྲའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་སོགས་བཞི་ལ། ལྟ་བ་དེ་མདོ་སྡེ་པ་མན་ཆད་ཀྱི་མགོན་ཞེན་ངན་པ་མང་པོའི་གཉེན་པོ་བྱེད་པས་དེ་དགེ་བས་ཏེ་བཟང་པོ་ཡིན་ཡང༌། གཉིས་མེད་ཀྱི་ཤེས་པ་བདེན་ནམ། 
བརྫུན་པ་མ་བརྟགས་གཅིག་པུ་ཉམས་དགའ་བ་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན། གསུམ་པ་ལ་གཉིས། རྣམ་བདེན་པ་དང༌། རྣམ་རྫུན་པའི་ལུགས་དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ། སྒོ་ང་ཕྱེད་ཚལ་པ། རྣམ་ཤེས་གྲངས་མཉམ་པ། སྣ་ཚོགས་གཉིས་མེད་པའི་ལུགས་
དགག་པའོ། །དང་པོ་ལ་ཐལ་བ་དགོད། འདོད་པ་ལ་གནོད་པ་བསྟན་པ། དོན་ཁས་བླངས་པ་ལའང་སྐྱོན་མཚུངས་པ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་སོགས་བཞི་ལ། རྣམ་ཤེས་དུ་མར་ཐལ། རྣམ་པ་དུ་མ་དང་གཅིག་ཏུ་བདེན་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྣམ་པ་རྣམས་
གཅིག་ཏུ་ཐལ། རྣམ་ཤེས་དང་རྫས་གཅིག་ཏུ་བདེན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་མེད་ན། དེ་གཉིས་རྫས་སོ་སོར་ཐལ། རྣམ་ཤེས་གཅིག་དང་རྣམ་པ་རྣམས་དུ་མར་བདེན་པའི་ཕྱིར། ཐལ་བར་འདོད་ན། གཉིས་པ་ནི། རྣམ་སོགས་བཞི་ལ་རྣམ་པ་གཅིག་གཡོ་བར་
16-3-7a


མཐོང་བའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་གཡོ་བ་དང༌། གཅིག་སེར་བའི་ཚེ་ཐམས་ཅད་སེར་པོར་ཐལ། རྣམ་པ་རྣམས་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། ཕྱི་སོགས་བཞི་ལ། དོན་ཁས་བླངས་པའི་ལུགས་ལའང་རྣམ་པ་རྣམས་གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་པར་ཐལ། སྐྱོན་དེ་དག་བཟློག་ཏུ་མེད་པའི་
ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། ཅི་སྟེ་སོགས་བཞི་ལ། མིག་གི་རྣམ་ཤེས་རིགས་མཐུན་དུ་མ་ཅིག་ཅར་དུ་མི་སྐྱེ་བར་ཐལ། རྡུལ་ཆ་མེད་དུ་མ་ཅིག་ཅར་ཚོགས་པ་ལ་བཀོད་པའི་སྐྱོན་དེ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། གལ་སོགས་བརྒྱད་ལ། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དེ་ཤེས་པ་གཅིག་གི་རང་བཞིན་དུ་
བདེན་ནོ་ཞེ་ན། གཅེར་བུ་པ་རིག་བྱེད་གསང་བའི་མཐར་སྨྲ་བའི་ལུགས་ལྟར་ཡུལ་སྣ་ཚོགས་སྣང་བའི་ཤེས་པ་གཅིག་བདེན་འདོད་ན། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྣང་ན་གཅིག་ཏུ་མི་བདེན་པས་ཁྱབ། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཕུང་པོ་བཞིན། ཤེས་པའང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་སྣང་བ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པ་
རྣམས་གཅིག་ཏུ་འདོད་ན། སྔོ་སེར་སོགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་རྣམ་པ་སྣང་བ་དང༌། སྒྲིབས་མ་སྒྲིབས་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཐ་དད་པ་དུ་མ་སྣང་བ་འདི་མི་འཐད་པར་ཐལ། རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་རྣམས་གཅིག་ཏུ་བདེན་པའི་ཕྱིར། རྣམ་རྫུན་པ་དགག་པ་ལ། འདོད་
པ་བརྗོད་པ་དང༌། དེ་དགག་པའོ། །ཅི་སོགས་བཞི་ལ། ཁོ་ན་རེ། རྣམ་པ་རྫས་གཅིག་དང་ཐ་དད་ལ་བཀོད་པའི་སྐྱོན་དེ། ཁོ་བོ་ལ་མེད། རྣམ་པ་འདི་རྣམ་པ་དངོས་པོར་མེད་བཞིན་དུ་སྣང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །གཉིས་པ་ལ། རྣམ་པ་མྱོང་བ་མི་འཐད་པར་ཐལ་བ། སྤྱིར་ཤེས་པ་མི་
འཐད་པར་ཐལ་བ་སོགས་བརྒྱད་ཡོད་པའི་དང་པོ་ནི། གལ་སོགས་བཞི་ལ། རྣམ་པ་ཆོས་ཅན། གསལ་བར་ཚོར་ཞིང་མྱོང་བ་མི་འཐད་པར་ཐལ། དངོས་པོར་མེད་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པར་ཐལ། རྣམ་པའི་དངོས་པོ་ལས་ཐ་དད་པས་ཏེ་རྣམ་པས་དབེན་པའི་ཤེས་པ་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། འདི་
16-3-7b


སོགས་བཞི་ལ། ཤེས་པ་ཆོས་ཅན། རྣམ་པ་ཤེས་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། ཁྱོད་ལ་རྣམ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན། སྡུག་བསྔལ་ལ་བདེ་བ་དང༌། དཀར་པོ་ལ་སྔོན་པོ་མེད་པས་མི་ཤེས་པ་བཞིན་ནོ། །དངོས་སུ་མྱོང་བ་མི་འཐད་པ་ནི། རྣམ་སོགས་བཞི་
ལ། རྣམ་པ་ཆོས་ཅན། དངོས་སུ་མྱོང་བ་མི་འཐད་པར་ཐལ། ཤེས་པའི་རྫས་མིན་པའི་ཕྱིར། ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་བཞིན། བརྟགས་མྱོང་མི་འཐད་པ་ནི། མེད་སོགས་བཞི་ལ། ཤེས་པ་ཆོས་ཅན། རྣམ་པ་བརྟགས་ནས་མྱོང་བ་མི་འཐད་པར་ཐལ། 
རྣམ་པ་ལ་ཁྱོད་རྣམ་ལྡན་དུ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན། རྟ་རྒྱུ་བཞིན། ཁྱབ་པར་ཐལ། དངོས་པོར་མེད་ན་རང་སྣང་མཁན་གྱི་ཤེས་པ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་དགོས་པའི་ཕྱིར། ཤར་རྡུལ་ཉེ་བར་སྣང༌། ནུབ་རྡུལ་རིང་པར་གནས་
པའི་ཤེས་པ་ཆོས་ཅན། ཤར་རྡུལ་ཉེ་བར་སྣང་བའི་ཆ་དེ་ནུབ་རྡུལ་རིང་བར་སྣང་བའི་ཆ་ཡིན་པར་ཐལ། ཤར་རྡུལ་ཉེ་བར་སྣང་བ་གང་ཞིག །ཁྱོད་ཆ་མེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། ཤར་རྡུལ་རིང་བར་སྣང་བར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན་མངོན་སུམ་གྱིས་བསལ་
ལོ། །རྣམ་ཤེས་འབྲེལ་མེད་དུ་ཐལ་བ་ནི། གང་སོགས་བཞི་ལ། ཤེས་པ་མྱོང་བའི་ཆེ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་མྱོང་བར་མི་འཐད་པར་ཐལ། རྣམ་པ་དང་ཤེས་པ་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། བདག་གཅིག་དེ་བྱུང་གི་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། རེས་
འགའ་བྱུང་བར་མི་འཐད་པར་ཐལ་བ་ནི། རྒྱུ་སོགས་བཞི་ལ། རྣམ་པ་རྣམས་ལ་རྒྱུ་ཡོད་དམ་མེད། མེད་ན། རྣམ་པ་ཆོས་ཅན། རེས་འགའ་འབྱུང་བ་མི་འཐད་པར་ཐལ། རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར། རྟགས་མ་གྲུབ་ན། གཞན་དབང་དུ་ཐལ། འཁྲུལ་པའི་
16-3-8a


རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། འཛིན་རྣམ་འབའ་ཞིག་པར་ཐལ་བ་ནི། དེ་སོགས་བཞི་ལ། གཟུང་རྣམ་གྱིས་དབེན་པའོ་ཞེ་ན། ཤེས་པ་ཆོས་ཅན། གཟུང་རྣམ་མེད་པར་འཛིན་རྣམ་འབའ་ཞིག་པར་ཐལ། གཟུང་རྣམ་གྱིས་དབེན་པའི་ཤེས་
པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། གཟུང་རྣམ་གྱིས་དབེན་པའི་ཤེལ་སྒོང་ལྟ་བུའི་འཛིན་རྣམ་མེད་པར་ཐལ། དམིགས་རུང་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། གཞན་དབང་དུ་ཐལ་བ་ནི། འདི་སོགས་བཞི་ལ། ཁོ་ན་རེ། དོན་ལ་མེད་ཀྱང་འཁྲུལ་བའི་དབང་གིས་རྣམ་པ་སྣང་བ་ཡིན་
ཞེ་ན། རྣམ་པ་ཆོས་ཅན། གཞན་དབང་དུ་ཐལ། འཁྲུལ་པ་ལ་རག་ལས་པ་སྟེ་འཁྲུལ་པའི་མཐུ་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར། བདེན་པའི་དུ་བྲལ་སྒྲུབ་པ་ནི། དངོས་སོགས་བཞི་ལ། དངོས་པོ་ཆོས་ཅན། བདེན་པའི་དུ་མར་མ་གྲུབ་པར་ཐལ། བདེན་པའི་གཅིག་མེད་པའི་ཕྱིར།
ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པ་ནི། གཅིག་སོགས་བཞི་ལ། བདེན་པའི་གཅིག་དང་དུ་མར་མ་གྲུབ་ན་བདེན་པར་མེད་དགོས་པར་ཐལ། གཅིག་དང་དུ་མ་ལས་མ་གཏོགས་པའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། གཅིག་དང་དུ་མ་གཉིས་ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་ལ་བརྟེན་པའི་དངོས་
འགལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་དངོས་པོ་ཡོད་པར་བསྟན་པ་ལ། དངོས་པོ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ངོས་བཟུང་། འཁྲུལ་རྒྱུ་བདེན་པ་བཀག་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་སོགས་བཞི་ལ། དངོས་པོ་འདི་དག་ཆོས་ཅན། རྫུན་པར་ཐལ། གཞི་གྲུབ། བདེན་པར་གྲུབ་པ་
བཀག་ཟིན་པ་དེའི་ཕྱིར། ཕྱི་མ་གཉིས་ལ། དེ་ཆོས་ཅན། བདེན་པར་གྲུབ་པ་བདག་གིས་དགག་མི་རིགས་པར་ཐལ། བདེན་པར་ཚད་མས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། ཡང་ན་ཚད་མས་དགག་མི་རིགས་པར་ཐལ། འདོད་པ་ཙམ་གྱིས་བཞག་པ་མ་ཡིན་པར་བདག་རྒྱུ་སྔ་
16-3-8b


མ་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། མ་སོགས་བཞི་ལ། མཐར་ཐུག་དཔྱོད་པའི་རིགས་པས་དཔྱད་མི་བཟོད་པ་དང༌། སྐྱེ་འཇིགས་བྱེད་པ་དང༌། དོན་བྱེད་ནུས་པ་གསུམ་ཆོས་ཅན། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡིན་ཏེ། ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མས་རྙེད་དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། 
གསུམ་པ་ནི། བརྟགས་སོགས་བརྒྱད་ལ། བུམ་པ་སོགས་ལ་རྒྱུ་བདེན་པ་མེད་ན་མི་རུང༌། ཞེས་པ་དེས་ལེགས་པ་སྨྲས་པ་མིན་པར་ཐལ། རྒྱུ་བདེན་པ་མེད་ཀྱང་རིགས་འདྲ་སྔ་མ་ལས་འབྲས་བུ་ཕྱི་མ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། རྒྱུ་བདེན་པ་མི་སྲིད་པར་ཐལ། བདེན་པ་བཀག་
ཟིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ཀླན་ཀ་སྤང་བ་ལ། མངོན་སུམ་དང་འགལ་བ་སྤང་བ་དང༌། ལུང་འགལ་སྤང་བ། དོན་དམ་པའི་བདེན་པ་བསྟན། དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བ། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ངོ་བོ་ངོས་བཟུང་བ། ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ངོ་བོ་དེ་དང་གཞན་ལས་ཁྱད་འཕགས་ཚུལ། ལུགས་འདི་
རྟོགས་ན་སྙིང་རྗེ་དང་དད་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནོ། །དང་པོ་ནི། དངོས་སོགས་བཞི་ལ། བདེན་པར་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་མེད་ན། མངོན་སུམ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། བདེན་པ་བཀག་པས་མངོན་སུམ་དང་འགལ་བའི་སྐྱོན་མེད་པར་ཐལ། མཐར་ཐུག་དཔྱོད་པའི་རིགས་
པས་དཔྱད་བཟོད་ཀྱི་དངོས་པོ་བཀག་གི་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མས་རྙེད་དོན་མ་བཀག་པའི་ཕྱིར། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་མངོན་སུམ་དང་འགལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་མེད་པར་ཐལ། ཡོད་པ་དང་མེད་པ་གཉིས་ཀ་གཉིས་མིན་སོགས་མཐའ་བཞི་པོ་བདེན་པར་ཁས་མ་
བླངས་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། དེ་ཕྱིར་སོགས་བཞི་ལ། ལུང་ལས་ཆོས་ཐམས་ཅད་མ་སྐྱེས་པ་མ་འགགས་པར་གསུངས་པ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཡང་དག་པར་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་མེད་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། དམ་སོགས་བཅུ་གཉིས་ལ། མྱུ་གུ་
16-3-9a


བདེན་མེད་ཆོས་ཅན། རྣམ་གྲངས་པའི་དོན་དམ་བདེན་པར་ཐལ། རིགས་ཤེས་རྗེས་དཔག་གིས་རྙེད་དོན་གང་ཞིག །ཁྱོད་གོམས་པ་ལས་མཉམ་གཞག་མི་རྟོག་ཡེ་ཤེས་གསར་དུ་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། དོན་དམ་པར་སྤྲོས་པ་ཀུན་ལས་
གྲོལ་བར་ཐལ། དགག་བྱ་བདེན་སྐྱེ་མེད་པ་བཞིན་བདེན་པའི་སྐྱེ་མེད་ཀྱང་དོན་དམ་པར་མེད་པའི་ཕྱིར། རྟགས་མ་གྲུབ་ན། སྐྱེ་མེད་དོན་དམ་པར་མ་གྲུབ་པར་ཐལ། དགག་བྱ་བདེན་སྐྱེ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པར་ཐལ། བདེན་སྐྱེ་མེད་ན་མཉམ་གཞག་གི་གཟིགས་ངོར་
དེ་བཀག་པའི་ཚིག་གི་སྒྲ་མི་སྦྱོར་བའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དགག་གཞི་མེད་པ་ལ་དགག་སྒྲ་སྦྱོར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། རྟོག་བཏགས་ལ་དགག་སྒྲ་སྦྱོར་ཞེ་ན། དེ་ཆོས་ཅན། ཀུན་རྫོབ་པར་འགྱུར་གྱི་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པར་ཐལ། དགག་བྱ་རྟོག་བཏགས་བཀག་པའི་
བཀག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྩོད་སྤོང་ལ། བླུན་པོས་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་ཐལ་བ། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་གང་ཟག་མེད་པར་ཐལ་བ། སྒྲུབ་ངག་མེད་པར་ཐལ་བ། ལས་འབྲས་སོགས་མེད་པར་ཐལ་བའོ། །དང་པོ་ལ་རྩོད་པ་དང༌། ལན་ནོ། །དང་པོ་
ནི། འོན་སོགས་བཞི་ལ། མི་མཁས་པ་གནག་རྫི་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པར་ཐལ། དངོས་པོ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་གང་ཞིག །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་ཀྱི་ངོར་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཉིས་པ་ནི། མ་ཡིན་སོགས་བཞི་ལ། དངོས་
པོ་བདེན་མེད་ཡིན་ཀྱང་གནག་རྫི་ལ་སོགས་པས་སྟོང་ཉིད་མངོན་སུམ་དུ་མི་རྟོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་དངོས་པོ་བདེན་པར་སྒྲོ་བཏགས་པའི་འཁྲུལ་པས་རྒྱུད་བསླད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། འོ་ན། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་གང་
16-3-9b


ཟག་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེ་ན། དེ་སོགས་བཞི་ལ། བླུན་པོས་མི་རྟོགས་ཀྱང་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་གང་ཟག་ཡོད་པར་ཐལ། ཚོགས་སྦྱོར་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་གཏན་ཚིགས་ཡང་དག་ལ་བརྟེན་ནས་རྟོགས། ས་ལ་གནས་པའི་སེམས་དཔའ་རྣམས་
ཀྱིས་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གྱིས་གཟིགས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། གཞུང་སོགས་བཞི་ལ། དངོས་པོ་བདེན་པར་མེད་ཀྱང་རྟགས་སྦྱོར་སྒྲུབ་ངག་སོགས་མེད་པའི་སྐྱོན་མེད་པར་ཐལ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གྲུབ་མཐའ་ལ་གྲགས་པའི་ཆོས་ཅན་སོགས་སྤངས་ནས་
མཁས་པ་ནས་བྱིས་པའི་བར་ལ་གྲགས་པའི་དངོས་པོར་སྣང་ཙམ་འདི་ཆོས་ཅན་སོགས་སུ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། དེ་མིན་ན་ཆོས་ཅན་གཞི་མ་གྲུབ་པས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐྱོན་དུ་འགྱུར་བ་སོགས་ལ་ལན་གདབ་མི་ནུས་པར་ཐལ། ཐུན་མོང་མིན་པའི་གྲུབ་མཐས་བརྟགས་པ་ཁོ་ན་
ལ་བརྟགས་སྦྱོར་དོན་གསུམ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། ཁོ་བོ་ལ་བསྒྲུབ་བྱ་སྒྲུབ་བྱེད་བཞག་ཏུ་མི་རུང་བའི་སྐྱོན་མེད་པར་ཐལ། མཁས་པ་ནས་བྱིས་པའི་བར་གྱི་རྟོག་མེད་ཤེས་པ་ལ་སྣང་བའི་དངོས་པོ་སྣང་ཙམ་འདི་མི་འགོག་པའི་ཕྱིར། ལས་འབྲས་མི་འཐད་པར་ཐལ་བ་
ལ། སྐྱེ་བ་སྔ་ཕྱི་མི་འཐད་པར་ཐལ་བ། ཀུན་ཉོན་མི་འཐད་པར་ཐལ་བ། ཚོགས་རྫོགས་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ་བའོ། །དང་པོ་ལ། རྟགས་དགོད། དེ་སྒྲུབ་པ། རྟག་ཆད་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་པ། སྲིད་པ་ལས་ཐར་པ་སྲིད་པར་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་སོགས་བཞི་ལ། སྐྱེས་མ་
ཐག་གི་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྟོག་པ་འདི་ཆོས་ཅན། རིགས་འདྲ་སྔ་མ་སྔོན་དུ་སོང་སྟེ། རིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ཆགས་གོམས་པ་བཞིན། གཉིས་པ་ནི། འདི་སོགས་དགུ་ལ། དེ་ཆོས་ཅན། དོན་ཆ་མེད་ཀྱི་སྟོབས་ལས་མ་བྱུང་བར་ཐལ། དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དངོས་པོ་
16-3-10a


བདེན་པ་བཀག་པའི་ཕྱིར། རྒྱུ་མེད་མིན་པར་ཐལ། རིམ་གྱིས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། ངོ་བོ་རྟག་པ་མིན་པར་ཐལ། རྟག་ཏུ་འབྱུང་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་རིག་པ་སྔོན་དུ་སོང་སྟེ། རིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། དེ་སོགས་བཞི་ལ། 
དབུ་མའི་ལུགས་ལ་རྟག་ཆད་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་པར་ཐལ། རྒྱུ་ལོག་རྗེས་སུ་འབྲས་བུ་ལྡོག་པས་རྟག་པ་དང༌། རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུ་མི་འབྱུང་བས་ཆད་པའི་སྐྱོན་མེད་པའི་ཕྱིར། ས་བོན་ལས་མྱུ་གུ་འབྱུང་བ་བཞིན། བཞི་པ་ནི། ཆོས་སོགས་བཞི་ལ། བྱང་སེམས་འཕགས་པ་
ཆོས་ཅན། བདེན་འཛིན་གྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བའི་ཉོན་མོངས་སྒྲིམ་མི་དགོས་པར་སྤོང་བར་འགྱུར་ཏེ། སྟོང་ཉིད་མཐོང་ཟིན་གོམས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར། གཉིས་པ་ནི། རྒྱུ་སོགས་བཞི་ལ། ཀུན་ཉོན་བདེན་པ་བཀག་པས་འཁོར་འདས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་འཁྲུགས་ཤིང་ཉམས་
པའི་སྐྱོན་མེད་པར་ཐལ། རྒྱུ་འབྲས་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར། གསུམ་པ་ནི། འདི་སོགས་རྣམས་ལ། ཚོགས་དྲི་མེད་སོགས་པའང་ལུགས་འདི་ལ་མི་རུང་བར་ཐལ། རྒྱུ་འབྲས་བདེན་པ་བཀག་ནས་རྫུན་པ་འཇོག་པའི་ཕྱིར། སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བས་ཀུན་ནས་བསླངས་
པའི་བསོད་ནམས་ཆོས་ཅན། འབྲས་བུ་རྣམ་དག་ཏུ་འབྱུང་སྟེ། རྒྱུ་རྣམ་དག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འཇིག་རྟེན་པའི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་སྲོག་གཅོད་སྤོང་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོགས་བཞིན། བདེན་འཛིན་གྱིས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་བསོད་ནམས་
ཆོས་ཅན། ཆོས་རྟགས་གོ་ལྡོག །ལོག་ལྟའི་སྟོབས་ལས་བྱུང་བའི་འདོད་ལོག་བཞིན། སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བས་ཀུན་ནས་མ་བསླངས་པའི་སྦྱིན་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་འབྲས་བུ་སྟོབས་ཆུང་སྟེ། ཁྱོད་རྒྱུ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་བྱུང་བའི་ཕྱིར། བདག་དང་བདག་གིར་འཛིན་པ་ལས་
16-3-10b


འབྱུང་བའི་འབྲས་བུ་བཞིན། དེར་ཐལ། དངོས་པོར་བདེན་པར་གྲུབ་པ་ལ་ཚད་མས་གནོད་པའི་ཕྱིར། སྨིག་རྒྱུ་ལ་ཆུར་འཛིན་པ་བཞིན། སྟོང་ཉིད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་སྦྱིན་པ་ཆོས་ཅན། འབྲས་བུ་རྣམ་དག་འབྱུང་སྟེ། རྒྱས་པའི་རྒྱུ་རྣམ་དག་ལས་འབྱུང་བའི་ཕྱིར། ས་བོན་
གྲུང་པོའི་མྱུ་གུ་འབྱུང་བ་བཞིན། ཀུན་རྫོབ་པའི་ངོས་བཟུང་བ་ནི། རྒྱུ་སོགས་བརྒྱད་ལ། རྒྱུ་འབྲས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་འདི་རྣམས་ཆོས་ཅན། ཤེས་པའི་རྫས་ལས་གཞན་མིན་པར་ཐལ། མངོན་སུམ་ཚད་མས་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་ཚུལ་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པར་
ཐལ། རྟགས་དེ་ཡིན་ན་ཤེས་པའི་རྫས་སུ་གནས་དགོས་པའི་ཕྱིར། དེ་ཆོས་ཅན། ཐ་སྙད་དུ་སེམས་ཙམ་གྱིས་བདག་ཉིད་དུ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། ཕྱི་དོན་གྱིས་དབེན་པའི་ཕྱིར། དོན་དམ་པར་སེམས་ཙམ་དུ་མ་གྲུབ་སྟེ། དོན་དམ་པར་གཅིག་དང་དུ་མ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། ཐེག་
ཆེན་གྱིས་ངོ་བོ་དང་གཞན་ལས་འཕགས་ཚུལ་ནི། ཚུལ་སོགས་བཅུ་གཉིས་ལ། ཚོགས་སྦྱོར་བའི་སེམས་དཔའ་ཆོས་ཅན། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་དོན་ཅན་གྱི་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཐ་སྙད་ཙམ་དུ་སེམས་ཙམ་གྱི་ཚུལ་དང༌། དོན་དམ་པར་རང་བཞིན་མེད་པའི་
ཚུལ་གཉིས་ཀྱི་ཤིང་རྟ་ལ་ཞོན། སྔར་བཤད་པའི་རིགས་པའི་སྲབ་སྐྱོགས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དུས་དཔག་མེད་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ་འཆི་བ་མེད་པའི་གོ་འཕང་ལ་གནས་པའི་རྒྱུ་ཡང་དག་པའི་བདུད་རྩི་རང་བཞིན་མེད་རྟོགས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཆོས་ཅན། 
ཁྱབ་འཇུག་དང་དབང་ཕྱུག་སོགས་ཀྱི་ཕྱི་རོལ་པ་ཐམས་ཅད་དང༌། འཇིག་རྟེན་གྱི་སྤྱི་བོ་ཉན་རང་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་ཉམས་སུ་མི་མྱོང་བར་ཐལ། ཐུགས་རྗེ་དག་པའི་རྒྱུ་ཅན་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉག་གཅིག་གིས་རང་དབང་དུ་མངོན་སུམ་དུ་མྱོང་བའི་
16-3-11a


ཕྱིར། ལུགས་འདི་རྟོགས་ན་སྙིང་རྗེ་དང་དད་པ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། དེ་སོགས་བརྒྱད་ལ། ཚོགས་སྦྱོར་བའི་སེམས་དཔའ་དག་ཆོས་ཅན། ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། དེ་དག་ཐར་ལམ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྟོན་པའི་
གྲུབ་མཐའ་ལ་འཆེལ་ཞིང་གཞོལ་བར་མཐོང་བའི་ཕྱིར། བློ་གྲོས་ཀྱི་ནོར་དང་ལྡན་པའི་ཚོགས་སྦྱོར་ལ་གནས་པའི་བྱང་སེམས་ཆོས་ཅན། ཐུབ་པ་ལ་གུས་པ་ཆེན་པོ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཐུབ་པའི་ལུགས་ལས་ལུགས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཐར་ལམ་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་
ཏུ་གྱུར་པས་སྙིང་པོ་མེད་པར་གཟིགས་པའི་ཕྱིར། བཤད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་བྱ་བ་ནི། བསྟན་བཅོས་འདི་སློབ་དཔོན་ཞི་བ་འཚོས་མཛད་ལ། དེའི་ཡོན་ཏན་ནི་བདག་དང་སོགས་སོ། །ངག་གི་དབང་ཕྱུག་ནི་རྗེ་བཙུན་འཇམ་པའི་དབྱངས་སོ། །ཟེ་འབྲུ་སྤྱི་བོས་ལེན་པ་ནི་
དེ་ལ་དངོས་སུ་ཆོས་ཉན་པའོ། །མཁས་པའི་དབང་པོ་དཔལ་ལྡན་ཞི་བ་འཚོས། །ལེགས་པར་བཤད་པ་དབུ་མའི་རྒྱན་འདི་ལ། །བླ་མའི་གསུང་བཞིན་བརྗེད་བྱང་འདི་བྱས་པས། །འགྲོ་ཀུན་ཐེག་མཆོག་ལུགས་ལ་མཁས་པར་ཤོག །བདག་ཀྱང་དལ་བའི་རྟེན་བཟང་ཐོབ་
གྱུར་ནས། །བཤེས་གཉེན་མཆོག་རྣམས་གུས་པས་བསྟེན་བྱེད་ཅིང༌། །ལྟ་ངན་ལོག་པའི་གཡང་ས་རབ་སྤངས་ནས། །མཁས་པའི་དབང་པོ་ཞི་འཚོ་འདྲ་བར་ཤོག །ཁམས་གསུམ་གྱི་བླ་མ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བློ་བཟང་གྲགས་པའི་གསུང་རྒྱལ་ཚབ་ཆོས་རྗེས་བརྗེད་བྱང་དུ་
བྱས་པ་དགེ་བར་གྱུར་ཅིག །འདིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ནས་སྒོ་ཐམས་ཅད་དུ་དར་ཞིང་རྒྱས་ལ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག ། མངྒ་ལཾ།། །།
16-3-11b


empty page
16-4-1a


༄༅། །མངོན་གསུམ་ལེའུའི་ཊཱི་ཀྐ་རྗེའི་གསུང་བཞིན་མཁས་གྲུབ་ཆོས་རྗེས་མཛད་པ་བཞུགས་སོ། །
16-4-1b


༄༅། །རྗེ་བཙུན་འཇམ་པའི་དབྱངས་དང་དབྱེར་མ་མཆིས་པའི་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པའི་ཞབས་ལ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་ལྟར་ཚད་མ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་བཤད་པའི་སྒོ་ནས་ཚད་མ་ཀུན་ལས་
བཏུས་པའི་མཆོད་བརྗོད་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཕྱེད་ལུགས་ལས་འབྱུང་བ་དང་ལུགས་ལས་ལྡོག་པར་རྣམ་པར་བཤད་པས། གྲོལ་བ་དོན་གཉེར་གྱིས་གཏན་ལ་དབབ་པར་བྱ་བའི་དགོས་པའི་གཙོ་བོ་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་
པ་ལམ་དང་བཅས་པ་དངོས་པོ་སྟོབས་ཞུགས་ཀྱི་རིགས་པའི་ལམ་ནས་དྲངས་ཏེ། མཐའ་གཞན་དུ་དོགས་པ་ལེགས་པར་བཅད་པའི་ཚུལ་གྱིས་རང་གི་སྟོན་པ་དང་དེའི་བསྟན་པ་ཁོ་ན་ཐར་འདོད་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ་དང་ལམ་དང༌། དེས་
ན་དེ་ཉིད་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་འཕགས་པའི་གང་ཟག་དགེ་འདུན་དུ་ཚད་མས་ངེས་པའི་ཡིད་ཆེས་གཏིང་ཚུགས་པ་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བས་འཕྲོག་པར་མི་ནུས་པ་བསྐྱེད་པའི་ཐབས་བླ་ན་མེད་པ་ཚད་མ་གྲུབ་པའི་ལེའུ་བཤད་ཟིན་
ནས། མཚན་ཉིད་དེ་ཉིད་གང་ལ་འཇུག་པའི་གཞི་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་བཞི་བསལ་བའི་སྒོ་ནས་མཚན་ཉིད་གང་ལ་འཇུག་པའི་གཞི་གཏན་ལ་དབབ་པའི་ཆེད་དུ་མངོན་སུམ་གྱི་ལེའུ་འདི་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ལོག་
པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་བཞི་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། ཚད་མའི་གྲངས་དང༌། སྤྱོད་ཡུལ་དང༌། རང་གི་ངོ་བོ་དང༌། འབྲས་བུ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལ་གྲངས་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པའང་འདི་ལྟར། ཕུར་བུ་པའམ་རྒྱང་པན་པ་ནི་མངོན་
16-4-2a


སུམ་གཅིག་པུ་ཚད་མ་ཡིན་གྱི། ཚད་མ་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །གྲངས་ཅན་པ་རྣམས་ནི་མངོན་སུམ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། སྒྲ་ལས་བྱུང་བ་དང་ཚད་མ་གསུམ་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །རིགས་པ་ཅན་
པ་རྣམས་ནི་མངོན་སུམ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། ཉེ་བར་འཇལ་བ་དང༌། སྒྲ་ལས་བྱུང་བ་དང༌ཚད་མ་བཞི་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །རྒྱལ་དཔོག་པ་རྣམས་ནི་བཞི་པོ་དེ་དག་དང༌། དོན་གྱི་གོ་བ་དང༌། དངོས་པོ་མེད་པ་དང༌། ཚད་མ་
དྲུག་ཁོ་ནའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །ཙ་ར་ཀ་པ་ལ་སོགས་པ་ནི། རིགས་པ་དང༌། མི་དམིགས་པ་དང༌། སྲིད་པ་དང༌། ཞེས་གྲགས་པ་དང༌། སྙམ་སེམས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚད་མ་གཞན་དག་ཀྱང་ཡོད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །རང་གི་སྡེ་པ་
ཁ་ཅིག་ནི་མངོན་སུམ་དང༌། རྗེས་སུ་དཔག་པ་དང༌། དེ་གཉིས་སུ་མ་འདུས་པའི་ལུང་གི་ཚད་མ་དང་གསུམ་དུ་འདོད་ལ། དབུ་མ་པ་ཁ་ཅིག །མངོན་སུམ་དང༌། རྗེས་དཔག་དང༌། ལུང་གི་ཚད་མ་དང༌། ཉེར་འཇལ་དང་བཞིར་འཆད་ཀྱང༌། 
དེའི་ལུགས་ལ་མངོན་རྗེས་སུ་མ་འདུས་པའི་ཚད་མ་གཞན་འདོད་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཚད་མའི་མཚན་ཉིད་གང་ལ་འཇུག་པའི་གཞི་མངོན་རྗེས་གཉིས་ལས་གྲངས་མང་བ་དང་ཉུང་བར་ལོག་པར་རྟོག་པའང༌། ཚད་མའི་
ཡུལ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་སེལ་བའི་ཐབས་ཀྱིས་ལེགས་པར་བསལ་ཏེ། ཚད་མ་དང་གཞལ་བྱའི་གྲངས་ངེས་བསྒྲུབས་པས་ཚད་མའི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་རྣམ་པར་དག་པ་རྟོགས་པའི་ཐབས་སུ་གྱུར་པའི་དོན་ནི། གཞལ་བྱ་
16-4-2b


གཉིས་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ནས། དྲན་མིན་མ་ཡིན་འཁྲུལ་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་རྒྱས་པར་འཆད་དོ། །རང་གི་ངོ་བོ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་བསལ་བ་ལ་གཉིས་ལས། རྗེས་དཔག་གི་ངོ་བོ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་བསལ་བ་ནི་དགོས་པའི་དབང་གིས་ལེའུ་
དང་པོར་བཤད་ཟིན་ལ། མངོན་སུམ་གྱི་ངོ་བོ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་བསལ་བ་ལ། གཞན་སྡེ་དུ་མ་ཞིག་གིས་གཟུགས་འཛིན་པའི་མིག་གི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་སོགས་པའི་དབང་ཤེས་འདི་དག་ཡོད་པར་གྲུབ་ཀྱང་རྟོག་བཅས་སུ་སྒྲོ་འདོགས་པས་དེའི་
ལོག་རྟོག་སེལ་བ། མངོན་སུམ་རྟོག་དང་བྲལ་བར་ནི། །ཞེས་སོགས་དང༌། གཞན་སྡེ་མཐའ་དག་དང་རང་སྡེ་ཉན་ཐོས་སྡེ་པ་འགའ་ཞིག་ཀྱང་དབང་ཤེས་ལས་གཞན་པའི་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་མེད་པར་ལོག་པར་རྟོག་པས་དེ་སེལ་བར་བྱེད་པ། སྔར་མྱོང་བ་ནི་
འཛིན་པ་ན། །ཞེས་སོགས་དང༌། རང་རིག་མངོན་སུམ་མེད་པར་འདོད་པ་ནི་རང་རིག་མངོན་སུམ་གྱི་ངོ་བོ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལའང་མུ་སྟེགས་བྱེ་བྲག་པ་དང་གྲངས་ཅན་པ་ལ་སོགས་པ་བདེ་སོགས་ཤེས་པ་མ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་རང་
རིག་མེད་པར་འདོད་པ་དང་། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པ་ཡིན་ཀྱང་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་བློ་ལ་འཆར་བ་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་རང་རིག་མེད་པར་འདོད་པ་གཉིས་ལས་ཕྱི་མ་འགོག་པ་ཚད་འབྲས་རྟོགས་པའི་གེགས་ཀྱི་ལོག་རྟོག་འགོག་པ་དང་
བྱེད་པ་གཅིག་གིས་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་འོག་ཏུ་འཆད་ལ། སྔ་མ་འགོག་པ་ངོ་བོ་ལ་ལོག་རྟོག་སེལ་བའི་སྐབས་འདིར། བདེ་སོགས་བདག་ཉིད་གཞན་མི་བརྟེན། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་འཆད་ཅིང༌། དཔྱོད་པ་པ་ལ་སོགས་པ་དག་སྐྱེས་བུ་ཐམས་ཅད་
16-4-3a


ཆགས་སོགས་དང་བཅས་པ་ཡིན་པས་དབང་པོ་ལས་འདས་པའི་དོན་མཐོང་བ་མེད་དོ་ཞེས་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ལ་སྐུར་པ་འདེབས་པའི་ལོག་པར་རྟོག་པ་འགོག་པ། རྣལ་འབྱོར་ཤེས་པ་སྔར་བཤད་པ། །ཞེས་སོགས་
དང༌། ཀུན་ལས་བཏུས་ཀྱི་འགྲེལ་བྱེད་ཁ་ཅིག་ལ་སོགས་པ། མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པ་དག་ཀྱང་མངོན་སུམ་དུ་ལོག་པར་རྟོག་པ་བསལ་ཏེ། ཡང་དག་པའི་མངོན་སུམ་གྱི་གོལ་ས་རྟོགས་པའི་ཆེད་དུ་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་གཏན་ལ་འབེབས་པ། མངོན་
སུམ་ལྟར་སྣང་རྣམ་པ་བཞི། །ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཚད་མ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་དགོས་པ་ནི་གང་ལ་བརྟེན་ནས་གཞལ་བྱ་རྟོགས་པའི་ཐབས་ལེགས་པར་ཤེས་ནས། དེ་ལ་བརྟེན་ཏེ་དོན་དང་དོན་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་ཡིན་པས། 
ཚད་མས་གཞལ་བྱ་རྟོགས་ཚུལ་གྱི་འབྲས་བུ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་སེལ་བ་འཕྲོས་དང་བཅས་པ་ནི། བྱ་བ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅེས་ཏེ། །ཞེས་པ་ནས། བསལ་ན་འགྲོ་འདི་བསལ་བར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བའི་མཐར་ཐུག་པ་སྟེ། འདི་དག་གི་ནང་གསེས་ཀྱི་བསྡུ་
བ་ནི་རང་རང་གི་སྐབས་སུ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །ད་ནི་གཞུང་གི་ཚོགས་དེ་དག་གོ་རིམ་དེ་ལྟར་སྟོན་པའི་རྒྱུ་མཚན་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ཚད་མ་དང་གཞལ་བྱའི་ཚུལ་ལ་ལོག་རྟོག་བསལ་བའི་སྒོ་ནས་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་ན། ཚད་མ་དེས་གཞལ་
བྱ་རྟོགས་པར་གང་གི་སྒོ་ནས་འཇོག་པའི་ཚུལ་མི་ཤེས་ཏེ། དང་པོར་སྟ་རེ་དང་ཤིང་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པར་སྟ་རེས་ཤིང་གཅོད་པའི་ཚུལ་མི་རྟོགས་པ་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་ཚད་མ་ཡུལ་དང་བཅས་པ་ལ་ལོག་རྟོག་སེལ་བའི་ཚུལ་སྔར་བསྟན་
16-4-3b


ནས་དེའི་མཇུག་ཏུ་ཚད་འབྲས་ལ་ལོག་རྟོག་སེལ་བ་གསུངས་སོ། །ཚད་མ་ལའང་དབྱེ་གཞིའི་ངོ་བོ་མ་ཤེས་པར་དབྱེ་བ་ཡང་དག་པར་མི་ཤེས་པས་དབྱེ་གཞི་ཚད་མའི་ངོ་བོ་སྔར་ཤེས་དགོས་པ་ལ། དེ་ནི་ལེའུ་གཉིས་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །དབྱེ་བ་ལའང་དང་པོར་དབྱེ་
བའི་གྲངས་ངེས་ཁོང་དུ་མ་ཆུད་པར་ཕྱེ་བ་སོ་སོའི་ངོ་བོ་མི་ཤེས་པས་གྲངས་ལ་ལོག་རྟོག་སེལ་བ་སྔར་བསྟན་ལ། ཚད་མའི་གྲངས་ནི་གཞལ་བྱའི་གྲངས་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པས་ཡུལ་ལ་ལོག་རྟོག་བསལ་བའང་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཕྱེ་བ་སོ་
སོའི་ངོ་བོ་ལའང་མངོན་རྗེས་གཉིས་ལས་རྗེས་དཔག་ནི་དགོས་པའི་དབང་གིས་ལེའུ་དང་པོར་བཤད་ཟིན་ལ། མངོན་སུམ་ལ་དངོས་བཏགས་གཉིས་ལས། བཤད་པར་བྱ་བ་མང་བ་ཉིད་ཀྱི་མཆོག་དམན་གྱི་རིམ་པར་ཡང་དག་སྔར་བསྟན་ཅིང་ལྟར་སྣང་ཕྱིས་བསྟན་
ཏོ། །ཡང་དག་ལ་སྐྱེ་འཕགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུན་མོང་བ་དང༌། འཕགས་པ་ཁོ་ནའི་མངོན་སུམ་གཉིས་ལས། བཤད་བྱ་མང་བ་དང༌། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཚད་མ་སྐྱེ་བའི་སྔོན་དུ་ཐུན་མོང་གི་ཚད་མ་སྐྱེ་བ་འགྲོ་དགོས་པས་ཐུན་མོང་གི་མངོན་སུམ་སྔར་བསྟན་
ལ། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ཕྱིས་བསྟན་ཏོ། །ཐུན་མོང་བ་མངོན་སུམ་ལའང་རིག་བྱ་གཟུང་རྣམ་མ་ཤེས་པར་དེ་རིག་པའི་འཛིན་རྣམ་མི་ཤེས་པས་གཟུང་རྣམ་གྱི་ངོ་བོ་དབང་ཡིད་གཉིས་སྔར་བསྟན་ལ། འཛིན་རྣམ་གྱི་ངོ་བོ་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཕྱིས་བསྟན་
ནོ། །དབང་ཡིད་གཉིས་པོ་ནི། དབང་མངོན་དེ་མ་ཐག་རྐྱེན་དུ་བྱས་པ་ལས་ཡིད་མངོན་སྐྱེ་དགོས་པས་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་རིམ་པ་བཞིན་བསྟན་པའོ། །དེ་དག་གི་གྲངས་ངེས་པ་ནི། སྤྱིར་སྒྲོ་འདོགས་བཅད་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟོགས་བྱ་གཞལ་བྱ། རྟོགས་བྱེད་
16-4-4a


ཚད་མ་དེས་དེ་རྟོགས་ཚུལ་གསུམ་དུ་གྲངས་ངེས་པས་ཚད་མ་དང༌། ཡུལ་དང༌། ཚད་འབྲས་ལ་ལོག་རྟོག་བསལ་བ་གསུམ་དུ་གྲངས་ངེས་ལ། ཚད་མ་ལའང་དབྱེ་གཞི་དང་དབྱེ་བ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་ཤིང༌། དབྱེ་བ་ལའང་
མངོན་རྗེས་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་ལ། མངོན་སུམ་ལ་ཡང་དག་པ་དང་ལྟར་སྣང་གཉིས་ལས། ཡང་དག་ལ་སྐྱེ་འཕགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚད་མ་དང༌། འཕགས་པ་ཁོ་ནའི་ཚད་མ་གཉིས་སུ་ངེས་ཤིང༌། དང་པོ་ལ་རང་རིག་གཞན་རིག་གཉིས་དང༌། གཞན་རིག་
མངོན་སུམ་ལ་དབང་ཡིད་གཉིས་སུ་ངེས་པས་དེ་དག་ལ་ལོག་རྟོག་སེལ་བའི་གཞུང་གི་ཚོགས་འདི་དག་ལའང་གྲངས་མངས་པ་དང༌། ཉུངས་པའི་སྐྱོན་མེད་དོ། །ད་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས་ཚད་མའི་གྲངས་དང་ཡུལ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་སེལ་བའི་
གཞུང་དག་གི་ཚིག་དོན་དང་སྤྱི་དོན་གྱི་དཀའ་བའི་གནད་དག་མཐའ་དཔྱད་པའི་སྒོ་ནས་ཅུང་ཟད་ཞིབ་པར་དབྱེ་བར་བྱ་སྟེ། དེའང་ཚད་མ་མདོར་དེ་ལ། མངོན་སུམ་དང་ནི་རྗེས་སུ་དཔག །ཚད་མ་དག་ནི་གཉིས་ཁོ་ན་སྟེ་གང་གི་ཕྱིར། མཚན་ཉིད་གཉིས་གཞལ་བྱ་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་
ཉིད་དག་ལས་གཞན་པའི་མཚན་ཉིད་གཞལ་བར་བྱ་བ་གཞན་ནི་མེད་དོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་ནི་མངོན་སུམ་ཡིན་ལ། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པའོ་ཞེས་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་གཞུང་འདིར་རྣམ་པར་འགྲེལ་པ་ཡིན་
པ་ལ། ཇི་ལྟར་འགྲེལ་བའི་ཚུལ་ནི་མདོ་ཚིག་དེ་དག་གིས་དངོས་སུ་རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་ངེས་པས་ཚད་མ་གཉིས་སུ་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པ་ཙམ་ལས་མངོན་ལྐོག་གཉིས་སུ་ངེས་པས་ཚད་མ་གཉིས་སུ་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པ་མི་གསལ་ཞིང༌། འདིའི་སྒྲ་ཟིན་
16-4-4b


ལ་བརྟེན་ནས་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་དོན་རང་མཚན་ལ་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མར་འགྲོ་མི་སྲིད་པར་འཛིན་པའི་དོགས་པ་སྐྱེས་ན་སྐྱེས་བུའི་མངོན་མཐོ་ངེས་ལེགས་ཀྱི་དགོས་པ་བསྒྲུབ་པའི་འཇུག་ཡུལ་གྱི་གནད་ཕལ་ཆེ་བ་ཚད་མས་ངེས་པར་བྱར་མེད་པར་འགྱུར་
བས། རྗེས་དཔག་ཚད་མ་བསྒྲུབ་པའི་སྐབས་དོན་ཉམས་པར་འགྱུར་བར་དགོངས་ཏེ། སློབ་དཔོན་གྱིས་མདོ་དེའི་དོན་དགོངས་པའི་གཏིང་ཕྱིན་པར་བླངས་ནས་རྒྱས་པར་འགྲེལ་པ་ན། རང་མཚན་དང་སྤྱི་མཚན་གྱི་ཡུལ་ཅན་དུ་དངོས་སུ་གསུངས་པ་དེ་ནི་གཟུང་ཡུལ་
གྱི་དབང་དུ་མཛད་པ་ཡིན་ལ། དེའང་མངོན་སུམ་ཚད་མ་རང་མཚན་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་གང་ལ་ཚད་མར་སོང་སའི་གཞལ་བྱ་ནི་རང་ལ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་དོན་དང༌། རྗེས་དཔག་ཚད་མ་སྤྱི་མཚན་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་གང་ལ་ཚད་མར་སོང་སའི་གཞལ་བྱ་
ནི་རང་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་དོན་ཡིན་པས། གཟུང་ཡུལ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་ངེས་པ་དང༌། གང་ལ་ཚད་མར་སོང་སའི་དབང་དུ་བྱས་ན་མངོན་ལྐོག་གཉིས་སུ་ངེས་པས་ཚད་མ་གཉིས་སུ་ངེས་པ་ཡིན་ཞེས་བཤད་ནས་མདོའི་དོན་བཀྲལ་ཏེ་གཞལ་
བྱ་གཉིས་ཕྱིར་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་མདོ་ལས་དངོས་སུ་བསྟན་པ་གཟུང་ཡུལ་ལ་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་ཚུལ་དང༌། གང་ལ་དོན་གྱི་ནུས་པ་ལས། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གང་ལ་ཚད་མར་སོང་ས་མངོན་ལྐོག་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་
ཚུལ་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །སློབ་དཔོན་འདིས་དེ་ལྟར་དགོངས་དོན་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པར་ཕྱེ་བཞིན་དུ་ཡང༌། དབང་པོ་མཆོག་ཏུ་བརྟུལ་བས། རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཡུལ་ཅན་ནི། ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་མངོན་སུམ་ཚད་མའི་གཞལ་བྱ་ཡིན་ན་རང་མཚན་
16-4-5a


ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་དང་། རྗེས་དཔག་ཚད་མའི་གཞལ་བྱ་ཡིན་ན་སྤྱི་མཚན་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་མ་འཛིན་ཞིག །དེའང་རྗེས་དཔག་ཚད་མས་རང་གང་ལ་དངོས་ཀྱིས་ཚད་མར་སོང་བའི་གཞལ་བྱ་དེའི་དོན་སྤྱི་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱས་
ནས་གཞལ་བྱ་དེ་འཇལ་གྱི། དེ་ཉིད་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱེད་མི་ནུས་པ་དང༌། མངོན་སུམ་ཚད་མ་རང་གང་ལ་དངོས་ཀྱི་ཚད་མར་སོང་བའི་གཞལ་བྱ་དེ་རང་གི་སྣང་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་རང་མཚན་ཡིན་པས་ཁྱབ་པའི་དོན་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་ན་དེ་ལ་མངོན་
གྱུར་ཡིན་དགོས་པར་ལྷ་དབང་བློའི་འགྲེལ་པར་རྒལ་ལན་དང་བཅས་པས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་ཚུལ་འཆད་པར་འགྱུར་ལ། ཤེས་པ་དེ་ལ་མངོན་གྱུར་ཡིན་ན། ཤེས་པ་དེ་ལ་རང་གི་གཞལ་བྱ་མངོན་གྱུར་ཡིན་མི་དགོས་སོ། །མདོ་སེམས་གང་གི་དབང་དུ་
བྱས་པ་སོགས་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །ད་ནི་གྲངས་དང་སྤྱོད་ཡུལ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་བསལ་བའི་གཞུང་གི་ཚོགས་ཀྱི་བསྡུ་བ་རགས་པ་ཙམ་ཞིག་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ། གཞལ་བྱ་གཉིས་ཕྱིར་ཚད་མ་གཉིས། །ཞེས་བྱ་བས་ནི་ཡུལ་གྱི་དབྱེ་བས་ཚད་མའི་
གྲངས་ངེས་བསྒྲུབ་པའི་རྩ་བའི་རྟགས་བཀོད་པ་ཡིན་ལ། རྟགས་དེའི་ཕྱོགས་ཆོས་སྒྲུབ་པ་ནི། བློ་ནི་ཡོད་དང་མེད་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པའི་བར་རོ། །དོན་དམ་ཞེས་སོགས་ཤློ་ཀ་འདི་རྒྱན་གྱིས་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་བཅད་དུ་བྱས་ལ། དེའི་དོན་ཡང་ཡ་མཱ་
རིས་བཤད་པ་ལྟར་གྲངས་ངེས་བསྒྲུབ་པའི་ཞར་བྱུང་ལ་མདོ་སྡེ་པའི་བདེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་བར་སྐབས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་བཤད་པའི་དོན་ཏེ། རྒྱལ་བ་ཅན་ཡང་དོན་དེ་དང་འདྲ་བར་སྣང་ངོ༌། །ཉི་མ་སྦས་པས་དངོས་སུ་རིག་བྱེད་གསང་
16-4-5b


བའི་མཐའ་སྨྲ་བའི་རྩོད་ལན་ལ་སྦྱར་ཡང་། རྩོད་པ་དེའང་གཞལ་བྱ་གཉིས་སུ་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་གོང་དུ་བཤད་པ་དག་གི་ཁྱབ་པ་ལ་རྩོད་པར་སྣང་བས། གཞུང་འདི་རྟགས་དེ་དག་གི་ཁྱབ་སྒྲུབ་ལ་སྦྱོར་བ་འགྲེལ་པ་དེའི་ལུགས་སོ། །ལྷ་དབང་བློས་དོན་བྱེད་
པར་ནུས་པ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ཉིད་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་སོགས་པ་ལ། དོན་དམ་དོན་བྱེད་ནུས་པ་གང༌། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་དང་སྦྱར་བར་བྱའོ། །ཞེས་བཤད་པའི་དོན་ནི། དོན་བྱེད་ནུས་དང་མི་ནུས་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་རྟགས་བཞི་བཀོད་པའི་དོན་
བསྡུར་སྦྱོར་བ་ལ་ཤིན་ཏུ་གསལ་ཞིང༌། གཞུང་གི་དགོངས་པ་ལའང་ཤིན་ཏུ་འགྲིག་གོ། གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་ནུས་མེད་ན། །ཞེས་བྱ་བ་ནས། དེ་ལྡོག་པ་ལ་བརྟེན་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པའི་བར་ནི་དོན་དམ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དོན་བྱེད་ནུས་པ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པར་
བཤད་པ་སོགས་ལ་རྩོད་པའི་ལན་ནོ། །དོན་བྱེད་ནུས་ན་རང་མཚན་དང་། མི་ནུས་པའི་གཞལ་བྱ་ལ་སྤྱི་མཚན་གྱིས་ཁྱབ་པ་དེ་ཉིད་རྒྱས་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ། ཐོག་མར་སྤྱི་མཚན་ཡིན་ན་དོན་བྱེད་མི་ནུས་པས་ཁྱབ་པར་བསྒྲུབ་པ་ནི། བརྗོད་བྱ་ཉིད་ཕྱིར་དེ་དངོས་
མིན། །ཞེས་པ་ནས། ངོ་བོ་ལས་གཞན་སྣང་བ་མེད། །ཅེས་པའི་བར་རོ། །དེ་ལ་ལྷ་དབང་བློས་གཞུང་དེ་དག་སྤྱི་མཚན་དངོས་མེད་དུ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པའི་རྣམ་གྲངས་བརྒྱད་དུ་བྱས་ནས་འཆད་ལ། རྒྱན་རྗེས་འབྲང་དང་བཅས་པ་རིགས་པའི་རྣམ་
གྲངས་བཞིར་བྱས་ནས་འཆད་དོ། །དེ་ཕྱིར་དེ་ནི་ཞེས་སོགས་ཤློ་ཀ་གཅིག་གིས་རིགས་པ་དེ་དག་གིས་གྲུབ་པའི་དོན་བསྡུ་བ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་བཟློག་ནས་དོན་བྱེད་ནུས་པ་སོགས་ཡིན་ན། རང་མཚན་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་སྟོན་པ། ཇི་སྐད་བཤད་ལས་
16-4-6a


བཟློག་གང་ཡིན། །ཞེས་པ་གཉིས་སོ། །སྤྱི་མཚན་དངོས་པོར་མེད་ཀྱང་རྟེན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་བྱེད་པའི་ཚུལ་སྟོན་པ། དངོས་་དང་དངོས་མེད་གཉིས་ཀ་ལ། །ཞེས་སོགས་སོ། །དེ་ལྟར་གཞལ་བྱ་གཉིས་པོ་དེའི་ནང་ནས་སྐྱེས་བུས་
མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་བསྒྲུབ་པའི་དོན་བྱེད་པ་ནི་རང་མཚན་ཁོ་ན་ཡིན་ཞིང༌། ཚད་མ་གཉིས་ཀའང་གཞལ་བྱ་རང་མཚན་གྱི་མཐར་ཐུག་པ་ཞིག་དགོས་པ་དང༌། དེ་ལྟ་ནའང་རྗེས་དཔག་ནི་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་བྱ་བའི་གཞལ་བྱ་རང་མཚན་གྱིའང་ངོ་བོ་
སྣང་ཡུལ་དུ་བྱེད་མི་ནུས་པར། དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ལས་གཞན་པའི་སྤྱིའི་ངོ་བོ་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་སྣང་བཏགས་གཅིག་ཏུ་འཁྲུལ་བའི་སྒོ་ནས་གཞལ་བྱ་ཡོངས་སུ་གཅོད་ཅིང༌། མངོན་སུམ་ཚད་མས་རང་གིས་དངོས་སུ་གཅོད་པའི་གཞལ་བྱ་རང་
མཚན་དེའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་གཞལ་བྱ་ཡོངས་སུ་གཅོད་པས། ཚད་མ་གཉིས་ལ་གཟུང་ཡུལ་གྱི་དབྱེ་བ་དེ་ལྟར་སོ་སོར་ངེས་པ་དེའི་ཕྱིར་གཟུང་ཡུལ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གཞལ་བྱ་རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་
ངེས་པར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་རྩོད་སྤོང་དང་བཅས་པ། རང་གི་མཚན་ཉིད་གཅིག་གཞལ་བྱ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བཤད་དེ། འདིར་གཞལ་བྱ་རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་ངེས་པས་ཚད་མ་མངོན་རྗེས་གཉིས་སུ་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པའི་དོན་ལེགས་
པར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ཚད་མས་ཡོངས་སུ་བཅད་པར་བྱ་བའི་གཞལ་བྱའི་དབང་དུ་བྱས་ནའང་མངོན་ལྐོག་གཉིས་སུ་ངེས་པས་དེའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་ཚད་མ་གཉིས་སུ་ངེས་པར་སྟོན་པ་དང༌། ཡོངས་སུ་གཅོད་པའི་གཞལ་བྱ་མངོན་ལྐོག་གཉིས་སོ་སོར་
16-4-6b


ངེས་པ་དེའི་སྒོ་ནས་ཚད་མ་མངོན་རྗེས་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་སོ་སོར་ཇི་ལྟར་འཇོག་པའི་ཚུལ་དང་བཅས་པ། གང་ལ་དོན་གྱི་ནུས་པ་ལ། །ཞེས་པ་ནས། གསུམ་གཅིག་གྲངས་ནི་བསལ་བ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་བཤད་ནས། དེ་ལྟར་བཤད་པ་དག་
ལ་གྲངས་གཞན་འདོད་པ་དག་གིས་རྩོད་པ་སྤོང་བ་ནི། མེད་པ་གཞལ་བྱ་མ་ཡིན་ཕྱིར། །ཞེས་པ་ནས། དྲན་མིན་མ་ཡིན་འཁྲུལ་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་བྱ་བའི་བར་གྱིས་འཆད་དོ། །དེ་ལྟར་བསྡུས་པའི་དོན་བརྗོད་ནས། གཞུང་གི་དོན་ལ་ཐོག་མར་གཞལ་བྱའི་གྲངས་
ངེས་བསྒྲུབ་པའི་དོན་བཤད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་ཁ་ཅིག་ཚད་མ་མངོན་རྗེས་གཉིས་སུ་ངེས་པ་ལ་མངོན་རྗེས་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཚད་མ་མེད་དགོས་པར་བཟུང་ནས། ཚད་མ་ཉིད་ཚད་མ་ཡིན་ཞིང་མངོན་རྗེས་གང་ཡང་མ་ཡིན་ན་ཚད་མའི་གྲངས་ངེས་འཇིག་པར་འདོད་པ་
ནི་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་སྟེ། ཁྱོད་ལྟར་ན་འདིར་མ་ཟད་མངོན་སུམ་བཞིའི་གྲངས་ངེས་དང༌། ཕུང་པོ་ལྔའི་གྲངས་ངེས་སོགས་དུ་མ་ཞིག་ལ་དབྱེ་གཞི་ཁས་བླངས་ན་གྲངས་ངེས་བསྒྲུབ་ཏུ་མི་རུང་ཞིང༌། དབྱེ་བའི་གྲངས་ངེས་བསྒྲུབ་ན་དབྱེ་གཞི་ཁས་བླངས་པ་ཉིད་ཀྱིས་གྲངས་
ངེས་དེ་འཇིག་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་གྲངས་ངེས་གང་ཡང་བཞག་ཏུ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་ཆད་མ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པ་ལ་གཉིས་པོ་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ལྡོག་པ་ཕུང་སུམ་པའི་ཚད་མ་མེད་མི་དགོས་སོ། །དེའང་སྤྱིར་རིགས་ཀྱི་
གྲངས་ངེས་དང༌། དངོས་འགལ་གཅོད་པའི་གྲངས་ངེས་དང༌། ལོག་རྟོག་སེལ་བའི་དགོས་པ་ལ་བལྟོས་པའི་གྲངས་ངེས་སོགས་ཚུལ་མང་དུ་ཡོད་པ་ལས། འདིར་ནི་ཕྱི་མ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་འདིར་གསལ་བྱའི་ལོག་རྟོག་ནི་གཉིས་ཏེ། ཚད་མ་མངོན་སུམ་གཅིག་
16-4-7a


པུར་རྟོག་པ་དང༌། ཚད་མ་མངོན་རྗེས་གང་ལས་ཀྱང་དོན་གཞན་དུ་གྱུར་པའི་ཚད་མ་གསུམ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པར་ལོག་པར་རྟོག་པའོ། །འདིར་ཚད་མའི་གྲངས་ངེས་བསྒྲུབས་པས་ལོག་རྟོག་དེ་གཉིས་ཀ་སེལ་ཚུལ་ནི། ཚད་མ་
གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པར་གྲུབ་པས་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཡོད་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། མངོན་སུམ་གཅིག་པུར་ལོག་པར་རྟོག་པ་སེལ། མངོན་སུམ་ལས་ཀྱང་དོན་གཞན་རྗེས་དཔག་ལས་ཀྱང་དོན་གཞན་པའི་ཚད་མ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་ཡོད་པ་མ་ཁེགས་ན་གྲངས་
ངེས་ཉམས་པས་དེ་ཁེགས་དགོས་ཤིང༌། དེ་ཉིད་ཁེགས་པ་ན་གྲངས་མང་པོར་རྟོག་པའི་ལོག་རྟོག་སེལ་ལོ། །དེའང་གྲངས་ངེས་འགྲུབ་པ་ལ་སྤྱིར་གཉིས་ཡིན་ཁེགས་དགོས་པའི་ངེས་པ་མེད་དེ། ཁམས་བཅོ་བརྒྱད་དུ་གྲངས་ངེས་བྱེད་ཀྱང༌། ཁམས་ལྷག་
མ་བཅུ་བདུན་པོ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་སོགས་པ་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང༌། འདིར་གཉིས་ཡིན་ཁེགས་པའང་དགོས་ལ་གཉིས་མ་ཡིན་འགོག་པ་ནི་ལོག་རྟོག་སེལ་བའི་གཙོ་བོ་ཡིན་ཞིང་དེའང་ལྡོག་པ་ལ་མ་ཡིན་གྱི་ངོ་བོ་ལ་
ཡིན་ཏེ། མངོན་རྗེས་གང་ལས་ཀྱང་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་ཚད་མ་མེད་པའི་དོན་ནོ། །དེས་ན་འདིར་མངོན་རྗེས་གང་ལས་ཀྱང་ངོ་བོ་ཐ་དད་པའི་ཚད་མ་བྱུང་ན་གྲངས་ངེས་འཇིག་པ་ཡིན་གྱི། དེ་གཉིས་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ལྡོག་པ་ཕུང་སུམ་པ་
ཚད་མའི་ལྡོག་པ་དང༌། ལྷས་སྦྱིན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་ཚད་མ་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་ཚད་མ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་འདིའི་གྲངས་ངེས་འཇིག་པ་མ་ཡིན་པས། ཚུལ་དེ་ནི་བྱིས་པའི་ལོག་རྟོག་གོ། །འདིར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆ་པ་ན་རེ། མངོན་རྗེས་གཉིས་ངོ་
16-4-7b


བོ་ཐ་དད་དམ་གཅིག་པ་བཀག་པའི་ཐ་དད་དམ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་གང་ཡིན་ཞེས་བརྟགས་ནས། ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་ཡིན་གྱི། དང་པོ་གཉིས་མ་ཡིན་ལ། ངོ་བོ་གཅིག་པའི་རྒྱུ་མཚན། རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཆོས་ཅན། མངོན་སུམ་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པར་
ཐལ། རང་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར། བྱེ་བྲག་དང་ངོ་བོ་གཅིག་ན་སྤྱི་དང་ངོ་བོ་གཅིག་དགོས་པས་ཁྱབ་པ་གྲུབ་བོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །ངོ་བོ་ཐ་དད་དང་ལྡོག་པ་ཐ་དད་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་གཅིག་པ་བཀག་པའི་
ཐ་དད་ཅེས་བྱ་བ་སྔ་མ་དག་ཁས་ལེན་པ་ནི་མི་རིགས་པ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་གོང་དུ་བཤད་ཟིན་ལ། བུམ་པ་ཆོས་ཅན། བུམ་མ་ཡིན་དང་ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན་པར་ཐལ། གཟུགས་ཕུང་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར། མི་རྟག་པ་ཆོས་ཅན། རྟག་
པ་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པར་ཐལ། རང་ལ་བདག་རྣམ་པར་བཅད་པ་དང་ངོ་བོ་གཅིག་པའི་ཕྱིར་ཞེས་སོགས་དུ་མ་ཞིག་གིས་མ་ངེས་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་མཆོག་ཏུ་རྩིང་བའོ། །དེའི་ཕྱིར་དེ་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་མ་གྲུབ་བོ། །འདིར་རྩ་བའི་རྟགས་སྦྱོར་
འགོད་པ་ནི་རྟགས་ཡང་དག་ཏུ་སོང་བའི་སྦྱོར་བ་འགོད་ཚུལ་དགོས་པས་དེ་ཇི་ལྟར་བྱེད་དཔྱད་པ་གལ་ཆེ་བ་ཡིན་གྱི། གང་རུང་རུང་གི་སྦྱོར་བ་ནི་བླུན་པོའི་འཇུག་པའོ། །དེ་ལ་ཕལ་ཆེ་བ་དག་ཚད་མ་མངོན་རྗེས་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་ཏེ། གཞལ་བྱ་རང་སྤྱི་
གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ། །ཅི་འདི་རྟགས་ཡང་དག་ཏུ་སྨྲའམ་འོན་ཏེ་ལྟར་སྣང་ཡིན། ཕྱི་མ་ནི་ཁྱེད་རང་ཡང་མི་འདོད་དོ། །དང་པོ་ལྟར་ན་འདིའི་ཤེས་འདོད་ཆོས་ཅན་གང་ཡིན། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། ཚད་མ་གཉིས་པོ་དེར་ངེས་ཏེ་ཞེས་འགོད་
16-4-8a


དོ་ཞེ་ན། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། སྒྲ་མི་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། ཞེས་སྒྲ་མི་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པའི་སྦྱོར་བ་ལ་བཀོད་ན་ཅིར་འགྱུར། ཤེས་བྱ་ཙམ་སྒྲ་རྟག་མི་རྟག་རྩོད་པའི་སྐབས་ཀྱི་རྩོད་གཞི་ཆོས་ཅན་མིན་ལ། ཕྱོགས་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་
སུ་བྱས་པས་རྟགས་ཡང་དག་ཏུ་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། སྔ་མ་ལའང་ཇི་ལྟ་བར་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། ཚད་མ་གཉིས་སུ་ངེས་པ་སྐབས་འདིར་བསྒྲུབ་བྱ་མ་ཡིན་ནམ། འོན་ཏེ་ཚད་མ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་མངོན་རྗེས་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་ཏེ། ཁྱོད་ཀྱི་གཞལ་བྱ་རང་
སྤྱི་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་འགོད་དོ་ཞེ་ན། སྒྲ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་མི་རྟག་པ་ཡིན་ཏེ། ཁྱོད་བྱས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བཀོད་ན་ཅིར་འགྱུར། ཁྱོད་ཅེས་པ་ཆོས་ཅན་སྒྲ་ལ་བྱ་དགོས་པས་སྒྲ་མི་རྟག་པ་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་སུ་བཟུང་བ་དང་དོན་འདྲའོ་
ཞེ་ན། འདིར་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། ཁྱོད་ཅེས་པ་ཚད་མ་ལ་བྱ་དགོས་པས་ཡང་ཕྱོགས་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་སུ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །གཞུང་ལ་རང་གི་དམ་བཅའ་བསྒྲུབ་པའི་སྦྱོར་བ་དེ་ལྟར་བཀོད་ཀྱང་རྟགས་ཡང་དག་ཏུ་ཁས་ལེན་ཅི་དགོས་སྙམ་ན་ནི། རྟགས་
སུ་བཀོད་པ་ལ་རྟགས་ཡང་དག་དང་ཡང་དག་མ་ཡིན་པ་གང་རུང་ཡིན་མི་དགོས་སོ་ཞེས་དངོས་འགལ་ལ་ཕུང་གསུམ་ཁས་ལེན་དགོས་པར་འགྱུར་ལ། རྩ་སྦྱོར་འདི་ལྟར་བཀོད་ཀྱང་རྟགས་ཡང་དག་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཁས་བླངས་ནས། གཞུང་འོག་མ་
དག་སྦྱོར་བ་འདིའི་ཕྱོགས་ཆོས་དང་ཁྱབ་པའི་ཚུལ་སྒྲུབ་པར་སྨྲས་ན་རང་ཚིག་འགལ་བ་དང༌། ཚུལ་གསུམ་ཚང་བའི་རྟགས་ཡིན་ཀྱང་རྟགས་ཡང་དག་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨྲ་དགོས་པར་འགྱུར་ལ། ཐལ་སྦྱོར་དང་རྟགས་སྦྱོར་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སྦྱོར་བ་འགོད་
16-4-8b


ཚུལ་དང༌། རྟགས་སྦྱོར་ལ་རྟགས་ཡང་དག་དང་ལྟར་སྣང་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་སྦྱོར་བ་འགོད་ཚུལ་དུ་སྦྱོར་བ་འགོད་པ་པོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཁས་འཆེ་བ་བོད་མིན་པ་འཕགས་ཡུལ་གྱི་ཕྱི་ནང་གི་རྟོག་གེ་བ་སུ་ལའང་མེད་དོ། །ཚད་མ་མངོན་རྗེས་གཉིས་སུ་གྲངས་
ངེས་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ། གཞལ་བྱ་རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པ་བཀོད་པ་དེའི་ཕྱོགས་ཆོས་ཚད་མ་གང་གིས་འགྲུབ་པ་འཆད་པ་ན། སྔ་མ་དག་ཕལ་ཆེ་བ་ན་རེ། བློ་ལ་ཡུལ་གསལ་བར་སྣང་བ་དང་མི་གསལ་བར་སྣང་བ་སོགས་ཤུགས་ལ་རྟོགས་པའི་རང་
རིག་མངོན་སུམ་གྱིས་དོན་འགྲུབ་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་ནའང་དོན་བྱེད་ནུས་མི་ནུས་གཉིས་སུ་ངེས་པ་སོགས་ཀྱི་རྟགས་རྣམས་ནི་ཐ་སྙད་འབའ་ཞིག་སྒྲུབ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །བརྟག་པར་བྱ་སྟེ་འདི་ལྟར་རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པའི་དོན་རང་རིག་མངོན་སུམ་
དེ་ལྟ་བུས་གྲུབ་ན་རང་སྤྱི་གཉིས་མ་ཡིན་གྱི་ཕུང་སུམ་གྱི་དོན་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་རང་རིག་དེ་དག་གིས་གཅོད་དགོས་ལ། དེ་ལྟར་ཡང་འདོད་ན་ཡུལ་གསལ་བར་སྣང་བའི་བློ་ཉམས་མྱོང་གི་རང་རིག་གིས་ཡུལ་མི་གསལ་བར་སྣང་བའི་བློའི་སྣང་བ་དངོས་ཤུགས་
གང་ལའང་མ་གཞལ་ཞིང༌། དེ་མིན་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་དངོས་ཤུགས་གང་ལའང་མ་བཅད་ལ། གཅིག་ཤོས་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་འདྲ་ནི་ཚུལ་ཇི་ལྟར་གཉིས་མིན་གྱི་ཕུང་སུམ་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པར་བྱེད། རིགས་དེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་བལྟོས་ནས་གཉི་ཀའི་བྱེད་
པས་གཅོད་པར་བྱེད་དོ་ཞེ་ན། རང་རིག་དེ་གཉིས་ཀའི་བྱེད་པས་ཀྱང༌། ཡུལ་གསལ་བར་སྣང་བ་དང་མི་གསལ་བར་སྣང་བའི་སྣང་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་པར་ཤུགས་ལ་གྲུབ་ཅིང༌། གཉིས་མེད་པའི་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། གཉིས་པོ་དེ་མིན་པའི་
16-4-9a


སྣང་ཚུལ་ཕུང་སུམ་པ་ཡོད་པའི་སྒྲོ་འདོགས་ཇི་ལྟར་གཅོད། དེ་གཅོད་ན་ནི་གྲངས་ཅན་སོགས་ཀྱི་རྒྱུད་ཀྱི་མངོན་སུམ་ཆད་མ་མྱོང་བའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་མྱོང་བའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཚད་མ་གཉིས་ཕན་ཚུན་བལྟོས་པའི་གཉིས་
ཀའི་བྱེད་པས་མངོན་རྗེས་མིན་པའི་ཚད་མ་ཕུང་གསུམ་པ་ཡོད་པའི་དོན་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་དགོས་པར་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མཚུངས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྒྱང་ཕན་གྱིས་ཀྱང་། ལ་མགོར་དུ་བ་འཕྱུར་བ་རྒྱང་ནས་མཐོང་བ་དེ་ལས་ལ་
མགོར་མེ་ཡོད་པར་གསར་དུ་རྟོགས་པའི་བློ་སྐྱེས་པ་དེ་ལ་ཁོ་རང་གིས་རྗེས་དཔག་གི་ཐ་སྙད་མ་ཐོགས་ཀྱང་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་མྱོང་རང་རིག་མངོན་སུམ་ཚད་མས་ཀྱང་ཚད་མ་མངོན་སུམ་གཅིག་པུ་ཡིན་པའི་དོན་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་ཤུགས་
ལ་གཅོད་དགོས་པར་མཚུངས་པས། ཚད་མའི་གྲངས་དང་ཡུལ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པའི་དོན་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་ཐམས་ཅད་རང་རིག་མངོན་སུམ་གྱིས་བཅད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ནི་ལེགས་པར་བརྟགས་ན་གཞན་རྣམས་ལའང་མཚུངས་པས། མངོན་སུམ་གྱི་
མཚན་ཉིད་འབྲས་བུ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་སྟེ་མངོན་སུམ་ལེའུས་བསལ་བར་བྱ་བའི་ལོག་རྟོག་བཞི་ཁའི་དོན་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་རང་རིག་མངོན་སུམ་གྱིས་བཅད་ཟིན་པར་ཐལ་བས། རྟགས་ཡང་དག་ཡིན་ན་ཐ་སྙད་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབ་པས་ཁྱབ་པར་སྨྲ་དགོས་
པ་ལ་ཐུག་པར་འགྱུར་རོ། །རྒྱང་ཕན་གྱི་རྒྱུད་ལ་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་མེད་ན་གྲངས་ཅན་དང་བྱེ་བྲག་པའི་རྒྱུད་ལ་ཤེས་པ་བདེ་སྡུག་གང་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་བས་དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་ནི་བླུན་པོའི་གཏམ་མོ། །རང་རིག་གཉིས་པོ་དེས་སྣང་ཚུལ་གཉིས་ཡོད་པར་
16-4-9b


ཤུགས་ལ་གྲུབ་ཅིང༌། སྣང་ཚུལ་གཉིས་པོ་དེ་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཡུལ་སྣང་ཚུལ་ནམ་ཡང་མ་དམིགས་པས་གཉིས་མ་ཡིན་གྱི་ཕུང་གསུམ་མེད་པར་གྲུབ་པོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ན་སྣང་ཚུལ་གཉིས་མ་ཡིན་གྱི་ཕུང་སུམ་མ་དམིགས་པའི་རྟགས་
ལས་མེད་པར་གྲུབ་པ་གསལ་བར་སྨྲས་ཀྱི། རང་རིག་གིས་གཉིས་མིན་གྱི་ཕུང་གསུམ་མེད་པར་གྲུབ་པར་ག་ལ་འགྱུར། གཉིས་མིན་གྱི་ཕུང་གསུམ་ཡོད་པའི་སྒྲོ་འདོགས་རང་རིག་གིས་མ་བཅད་པར་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པ་རང་རིག་
གིས་འགྲུབ་པའི་གོ་སྐབས་ག་ལ་ཡོད། དེའི་ཕྱིར་རི་བོང་གི་ཅལ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །དེ་ལ་འདིར་ཁོ་ནའི་ཚིག་དངོས་སུ་མེད་ཀྱང་ཁོང་ན་གནས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་ངེས་སུའང་ཁོ་ན་སྨོས་ལ། ཀུན་ལས་བཏུས་ཀྱི་རྩ་བ་ལ་མེད་པ་རང་འགྲེལ་གྱིས་སྨོས་
ཤིང༌། འགྲེལ་བཤད་ལས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་འགྲེལ་པར་ངེས་པར་བཟུང་བ་མཛད་དེ་གཉིས་པོ་དག་ཁོ་ནའོ་ཞེས་སོ། །དག་ནི་རྣམ་པར་གཅོད་པའི་འབྲས་བུ་ཅན་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ཁོ་ནའི་སྒྲ་མེད་ཀྱང་དེའི་དོན་འཐོབ་བོ། །དེ་ལྟར་དག་འདིས་ཚད་མ་
གཉིས་དག་ཁོ་ནའོ་ཞེས་བསྒྲུབས་སོ། །གཉིས་པོ་དེ་དག་ཅི་ཞིག་དག་ཅེས་དོགས་པའི་དྲི་བའི་སྐབས་ལ་འདི་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། མངོན་སུམ་དང་ནི་རྗེས་སུ་དཔག །ཅེས་པའོ། །ཞེས་སོགས་བཤད་པ་ལྟར་རོ། །དེ་དག་གི་དོན་བསྡུས་ན་
ཀུན་ལས་བཏུས་ཀྱི་མདོའི་ཚིག་གི་དོན་འདི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། ཚད་མ་དག་ནི་གཉིས་ཁོ་ན། །སྟེ་ཞེས་སྨྲས་ནས། གཉིས་པོ་གང་ཞེ་ན། མངོན་སུམ་དང་ནི་རྗེས་སུ་དཔག །ཅེས་པས་དེ་དག་གིས་དམ་བཅའ་བཤད་ནས། དེ་བསྒྲུབ་པ་ལ། གང་
16-4-10a


གི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་གཉིས་གཞལ་བྱ་རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དག་ལས་གཞན་པའི་མཚན་ཉིད་གཞལ་བར་བྱ་བ་གཞན་ནི་མེད་དོ། །ཞེས་པ་སྟེ། རྩ་བའི་མཚན་ཉིད་གཉིས་གཞལ་བྱ། །ཞེས་པའི་ངོན་རང་འགྲེལ་གྱིས་གཉིས་
པོ་ལས་གཞན་པའི་གཞལ་བྱ་མེད་པ་ལ་དངོས་སུ་སྦྱར་རོ། །དེ་ལྟར་འདིར་ཡང་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། གཞལ་བྱ་གཉིས་ཕྱིར་ཚད་མ་གཉིས་ཁོ་ན་ཞེས་བཤད་དགོས་ལ། ཁོ་ན་ཞེས་པ་གཉིས་ལས་དོན་གཞན་པའི་ཚད་མ་ཡོད་པ་གཅོད་པའི་གཞན་ལྡན་
རྣམ་གཅོད་དོ། །འོ་ན་མངོན་རྗེས་ལས་དོན་གཞན་པའི་ཚད་མ་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞེ་ན། དེ་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་དགོད་པ་ནི། ཚད་མ་ཆོས་ཅན། མངོན་སུམ་ཚད་མ་དང་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་གང་ལས་ཀྱང་དོན་གཞན་པའི་ཚད་མ་མེད་དེ། གཞལ་བྱ་རང་
མཚན་དང་སྤྱི་མཚན་གཉིས་ལས་དོན་གཞན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་འགོད་པ་ཡིན་ལ། ཚད་མ་མངོན་རྗེས་གཉིས་ལས་དོན་གཞན་དུ་ལོག་པར་རྟོག་པ་ཉིད་བསལ་བྱའི་ལོག་རྟོག་གཙོ་བོ་ཡིན་གྱི། ཚད་མ་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་ལོག་རྟོག་འབྲེལ་ཚུང་བས་
དེའི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་གིས་ཀྱང་ཚུལ་འདི་ལྟར་བཞེད་ཅིང༌། འཐད་ལྡན་ལས་དེས་ན་གང་ཟག་གི་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་དོན་ལས་ཐ་དད་པའི་ཡུལ་ཅན་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་དག་ལས་གཞན་པའི་ཚད་མ་
མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་བཞིན་ནོ། །ཚད་མ་ལའང་མངོན་སུམ་དང་རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བའི་དོན་ལས་ཐ་དད་པའི་གཞལ་བྱ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་མི་དམིགས་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་སྐབས་འདིར་སྦྱོར་བ་འགོད་ཚུལ་
16-4-10b


དེ་ལྟར་གསུངས་སོ། །འདིར་ཁ་ཅིག་ན་རེ། གཞལ་བྱ་གཉིས་ཀྱི་གྲངས་ངེས་ཀྱི་ཚད་མ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་བསྒྲུབ་པ་འདི་ནི་རྒྱུ་ཚོགས་པ་གྲངས་ཚད་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་རུང་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། གཞལ་བྱ་གཉིས་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ལ། ཚད་མ་གཉིས་ནི་འབྲས་
བུའོ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་ཧ་ཅང་མ་བརྟགས་པ་རགས་པ་སྟེ། སྤྱི་མཚན་རྒྱུ་ཡིན་པར་སྨྲས་ནས། དེ་མ་ཐག །དོན་བྱེད་ནུས་དང་མི་ནུས་ཕྱིར། །ཞེས་ཤེས་ལྡན་སུ་ཞིག་རྟགས་འགོད་པར་བྱེད། གོང་དུ་ཁོ་བོ་ཅག་གིས་བཤད་མ་ཐག་པའི་རྟགས་སྦྱོར་
འདིའི་ཕྱོགས་ཆོས་ནི་བཤད་མ་ཐག་པའི་རྟགས་ཀྱི་རྣམ་གྲགས་བཞི་པོ་འདི་དག་ལ་བརྟེན་པའི་རྗེས་དཔག་ཚད་མས་གྲུབ་ལ། ཁྱབ་པ་ནི་ཚད་མ་གཞལ་བྱ་རྟོགས་པའི་སྒོ་ནས་འཇོག་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལྟ་བུའི་གང་ཡང་རུང་བས་མི་ཆོག་གི། གཞལ་བྱ་རང་སྤྱི་
གཉིས་ལས་གཞན་པ་མེད་པ་ངེས་པའི་ཚད་མ་དང༌། སྤྱི་མཚན་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་རང་གི་གཞལ་བྱ་ལྐོག་གྱུར་ལ་གསར་དུ་མི་སླུ་བའི་ཤེས་པ་དང༌། རང་མཚན་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་རང་གི་གཞལ་བྱ་མངོན་གྱུར་ལ་གསར་དུ་མི་སླུ་བའི་ཤེས་པ་
གཉིས་པོ་དེ་དང་རིམ་པ་བཞིན་ཚད་མ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པར་བཞག་འཇོག་གི་འབྲེལ་བ་ངེས་པའི་ཚད་མ་རྣམས་ཀྱི་བྱེད་པས་འགྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ་འོག་ཏུ་འཆད་པར་འགྱུར་རོ། །ལྷ་དབང་བློ་ལྟར་ན་རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་ངེས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ཨུཏྤ་ལ་སྔོན་པོ་ལྟ་བུ་གཉིས་
ཀ་ཡིན་པས་སོ་ཞེ་ན། གཉིས་ཡིན་གྱི་ཕུང་གསུམ་མི་སྲིད་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ། དོན་བྱེད་ནུས་དང་མི་ནུས་ཕྱིར། །ཞེས་དང༌། གཉིས་མ་ཡིན་གྱི་ཡུལ་ཕུང་སུམ་པ་ཡོད་པར་དོགས་པ་སྤོང་བ་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་ཞེས་པ་གཉིས་དང༌། འདྲ་དང་མི་འདྲ་ཞེས་
16-4-11a


སོགས་བཞིས་ཕུང་སུམ་གཉིས་ཀ་བསལ་བའི་སྒོ་ནས་གྲངས་ངེས་སྤྱིར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པར་འཆད་དོ། །རྒྱན་དང་ཉི་མ་སྦས་པ་སོགས་ལྟར་ན་དོན་བྱེད་ནུས་མི་ནུས་གཉིས་སུ་ངེས་པའང་རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་ངེས་ཕྱིར་སྒྲུབ་པ་ལ་
འཆད་ལ། དེ་དག་གང་གི་དབང་དུ་བྱས་ཀྱང་རུང༌། རྟགས་འདིའི་ཁྱབ་འབྲེལ་འགྲུབ་པ་ལ་རང་མཚན་དང་དོན་བྱེད་ནུས་པ་ཡིན་ཁྱབ་མཉམ་པ་དང༌། སྤྱི་མཚན་དང་དོན་བྱེད་མི་ནུས་པའི་ཆོས་ཡིན་ཁྱབ་མཉམ་པར་འགྲུབ་དགོས་ཀྱི། དེ་ལས་
གཞན་དུ་ན་འབྲེལ་མེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་དོན་བྱེད་ནུས་པ་ལ་རང་མཚན་ཡིན་མིན་གཉིས་སུ་སྨྲ་བ་ནི་མུན་སྤྲུལ་ལོ། །འོ་ན་སྐྱེས་བུ་མཐོང་བ་འཁྲུལ་བ་ཅན་གྱི་ཤེས་པ་ལ་སྣང་བའི་སྐྲ་ཤད་སོགས་དོན་བྱེད་མི་ནུས་པས་རང་མཚན་མ་ཡིན་ཞིང༌། གསལ་
བར་སྣང་བས་སྤྱི་མཚན་མ་ཡིན་ལ། རང་འཛིན་ཤེས་པ་ལ་སྣང་བས་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཉིས་སུ་མ་འདུས་པའི་ཡུལ་གྲུབ་པས་གྲངས་ངེས་ཉམས་སོ་ཞེ་ན་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་ལ་སྣང་བའི་སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་དོན་དམ་ཡུལ་མ་
ཡིན་ཏེ། ཤེས་པ་མ་བསླད་པའི་བརྡ་བྱང་གི་སྐྱེས་བུ་གང་གིས་ཀྱང་ཡུལ་དུ་མོས་ཤིང་ཐ་སྙད་བྱེད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་ལ་སྣང་བའི་སྐྲ་ཤད་སོགས་ཡུལ་ཡིན་པ་འགོག་པ་ལ་མི་འཆད་པར། སྐྲ་ཤད་སོགས་
སུ་སྣང་བ་ཡུལ་ཡིན་པ་འགོག་པ་ནི་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བའི་དབང་ཤེས་ལས་ཀྱང་འཁྲུལ་བ་སྟེ། སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བ་གཞི་མ་གྲུབ་ན་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བ་མི་སྲིད་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྲ་ཤད་ཀྱི་རྣམ་པ་ཡུལ་ཡིན་པ་འགོག་པའང་
16-4-11b


དེ་དང་འདྲའོ། །སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བ་ཡུལ་དུ་འདོད་པ་ནི་ངེས་པར་བྱ་དགོས་ཀྱང༌། དེ་ལ་མཐའ་དཔྱོད་ན་འདི་ལྟར་ཅི་དེ་རང་མཚན་ནམ་སྤྱི་མཚན་གང་ཡིན། དེ་གཉིས་སུ་མ་འདུས་ན་གྲངས་ངེས་ཉམས་སོ། །སྤྱི་མཚན་མ་ཡིན་པར་ཐལ། རྟོག་མེད་ཀྱི་ཤེས་
པ་ལ་གསལ་བར་སྣང་བའི་ཕྱིར། རང་མཚན་ཡིན་ན། སྐྲ་ཤད་འཛག་སྣང་གི་དབང་ཤེས་ཆོས་ཅན། མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ཡིན་པར་ཐལ། རང་གི་སྣང་ཡུལ་རང་མཚན་འཛིན་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་བརྗོད་པ་ལ་
ལན་ཇི་ལྟར་གདབ། མ་ཁྱབ་ན་ལེའུ་དང་པོར་སེལ་བའི་སྐབས་སུ་སྤྱི་འཛིན་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་དངོས་པོར་གྲུབ་ན་རྟོག་པ་དེ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པར་ཐལ་བའི་རིགས་པ་མང་དུ་བསྟན་པ་དག་གི་ཁྱབ་པ་ཇི་ལྟར་བསྒྲུབ་སྙམ་དུ་དོགས་ན། 
དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་ལ་སྐྲ་ཤད་དུ་གསལ་བར་སྣང་བ་སྤྱི་མཚན་ཡིན་ན་རང་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱེད་པའི་རྟོག་མེད་ཤེས་པ་ལ་གསལ་བར་སྣང་བ་ཤིན་ཏུ་འགལ་བས། རང་མཚན་ཡིན་པར་འདོད་དགོས་ཤིང༌། དེའང་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱེད་པའི་
དབང་ཤེས་དེའི་རྫས་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་ནའང་དབང་ཤེས་དེ་ལ་སྣང་བ་ལྟར་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་འཁྲུལ་ཤེས་ཡིན་ཞིང༌། རྟོག་པ་དང་མི་མཚུངས་ཏེ། བུམ་འཛིན་རྟོག་པ་ལ་བུམ་པར་སྣང་བ་རྫས་སུ་གྲུབ་ན་གྲུབ་ཚུལ་གཉིས་ལས་མི་འདའ་
ཞིང༌། རང་སྣང་མཁན་གྱི་རྟོག་པའི་རྫས་སུ་གྲུབ་པ་བུམ་གསལ་རྣམས་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་སྤྱི་ཡིན་པས་ཁེགས་ལ། ཕྱི་རོལ་གྱི་རྫས་སུ་གྲུབ་ན་བུམ་པའི་རྫས་སུ་གྲུབ་དགོས་པ་ལས་འོས་གཞན་མེད་པས། རྟོག་པ་དེ་ལ་ཇི་
16-4-12a


ལྟར་སྣང་བ་ལྟར་དུ་གྲུབ་དགོས་པའི་ཕྱིར་སྣང་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བར་འགྱུར་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །སེལ་བའི་སྐབས་སུ་རྟོག་པ་ལ་དེ་ལྟར་བཤད་པའི་རིགས་པ་ནི་མདོ་སེམས་གཉིས་ཀའི་ཐུན་མོང་གི་རིགས་པ་ཤས་ཆེ་བས་སེམས་
ཙམ་པས་ཀྱང་ཁྱབ་པ་དེ་ཁས་ལེན་ལ། དེ་ལྟ་ནའང་སྔོན་པོ་རང་མཚན་ཡིན་ཀྱང་སྔོན་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བར་ཁས་ལེན་པ་དང་མི་མཚུངས་པ་ལྟར་དུ་མདོ་སྡེ་པའི་སྐབས་འདིར་ཡང་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་དང་རྟོག་པ་མི་མཚུངས་
པའི་ཚུལ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་དེ་ལ་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བ་ཡིན་གྱི། དེ་ལ་སྐྲ་ཤད་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །རྟགས་ལྷག་མ་གསུམ་གྱི་དོན་ནི། འདྲ་དང་ཞེས་པ་དང༌། སྒྲའི་ཡུལ་དང་ཞེས་པ་དང༌། རྒྱུན་མཚན་གཞན་ནི་ཡོད་པ་ན། །
བློ་ནི་ཡོད་དང་ཞེས་པ་གསུམ་པོའི་དོན་དེ་དང་དེ་ཡིན་ན་སྤྱི་མཚན་ཡིན་པས་ཁྱབ་ཅིང་སྤྱི་མཚན་ཡིན་ནའང་དེ་དང་དེ་ཡིན་པས་ཁྱབ་དགོས་ལ། དེ་དག་ལས་བཟློག་པ་བཞི་དང་རང་མཚན་ལའང་དེ་ལྟར་ཕན་ཚུན་ཁྱབ་དགོས་ཀྱི། གཞན་དུ་ན་གྲངས་ངེས་
འདི་ལྟར་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་སུ་འབྲེལ་མེད་དོ། །དེ་ལ་རྟག་དང་པོའི་དོན་འདྲ་བ་སྟེ་ཐུན་མོང་བ་དང་མི་འདྲ་བ་སྟེ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་མི་བྱ་སྟེ། རང་མཚན་ཡིན་ན་རང་གི་གསལ་བ་དུ་མ་ལ་ཐུན་མོང་དུ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་
འགལ་བར་འཛིན་པའི་གཏམ་དུ་སྣང་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདྲ་བ་ཐུན་མོང་བར་སྣང་བའི་བློའི་གཟུང་ཡུལ་དང་མི་འདྲ་བ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པར་སྣང་བའི་བློའི་གཟུང་ཡུལ་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་མི་བྱ་སྟེ། བུམ་པ་རྣམ་པར་བཅད་ཙམ་ལྟ་བུའི་མེད་
16-4-12b


དགག་དག་སྤྱི་མཚན་ཡིན་ཀྱང་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་དུའང་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བུམ་པ་རྣམ་པར་བཅད་ཙམ་དུ་སྣང་བའི་སྣང་བ་དེ་བུམ་པ་མེད་པའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པའི་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་གྱི། བུམ་མེད་བུམ་མེད་འཛིན་པའི་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་
མ་ཡིན་ལ། བུམ་པ་མེད་པར་འཛིན་པའི་རྟོག་པའི་སྣང་བ་བློའི་སེལ་བ་དེ་ཉིད་བུམ་མེད་བརྗོད་པའི་དངོས་ཀྱི་སྒྲ་དོན་དུ་བྱས་ནས་བུམ་མེད་བརྗོད་པའི་ཤུགས་ལ་བུམ་པ་རྣམ་པར་བཅད་ཙམ་མེད་དགག་གི་སེལ་བ་དེ་གོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་གྱི། མེད་དགག་དེ་
དངོས་ཀྱི་སྒྲ་དོན་དུ་མི་འགྱུར་བས། སྒྲ་རྣམས་ལས་དེ་རྟོགས་ཉིད་ཀྱི། །གཞན་བཟློག་རྟོགས་འགྱུར། ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །འདྲ་བར་སྣང་བ་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་སྒོ་འདོགས་གསར་དུ་གཅོད་པ་དང་། མི་འདྲ་བ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གཟུང་ཡུལ་དུ་
བྱས་ནས་སྒྲོ་འདོགས་གསར་དུ་གཅོད་པ་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱས་ནའང༌། གཞལ་བྱ་གཉིས་སུ་ངེས་ཏེ། ཚད་མ་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པར་སོང་སུ་དོགས་སོ། །དེས་ན་གཞལ་བྱ་ཆོས་ཅན། རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་ཏེ། རང་
ཉིད་ངོ་བོས་གྲུབ་པའི་དབང་གིས་བློའི་གཟུང་ཡུལ་དུ་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་པར་འདྲ་བ་ཐུན་མོང་བར་སྣང་བའི་རྟོག་པས་བཞག་པ་ཙམ་དུ་གྲུབ་པ་དང༌། རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པའི་དབང་གིས་མི་འདྲ་བ་སྟེ། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའམ་མ་འདྲེས་པར་གསལ་བར་སྣང་བའི་
བློའི་གཟུང་ཡུལ་དུ་འགྱུར་བ་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་དོན་ཏེ། ཉིད་ནི་ངེས་གཟུང་ངོ་། །རྟགས་གཉིས་པ་ལ། སྒྲའི་དངོས་ཡུལ་ཡིན་པ་དང་མིན་པ་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་མི་བྱ་སྟེ། སྒྲའི་དངོས་ཡུལ་མ་ཡིན་པ་གཞི་མ་གྲུབ་པའི་
16-4-13a


ཕྱིར་རོ། །དོན་དམ་པར་སྒྲའི་ཡུལ་ཡིན་པ་དང་། ཡུལ་མིན་པ་ཞེས་ཀྱང་མི་བྱ་སྟེ། དོན་དམ་པར་སྒྲའི་ཡུལ་ཡིན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རྗོད་བྱེད་སྒྲའི་བདག་རྐྱེན་ཙམ་ལས་རང་གི་ངོ་བོ་རྫོགས་པར་བློའི་ཡུལ་དུ་འཆར་ནུས་པ་དང༌། དེ་
ཙམ་ལས་རང་གི་ངོ་བོ་རྫོགས་པར་བློ་ཡུལ་དུ་འཆར་ནུས་པ་མིན་པའི་གཞལ་བྱ་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་སྟེ། ངོ་བོ་རྫོགས་པར་འཆར་བ་ལ་ངོ་བོའི་ཁྱད་ཆོས་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་འཆར་མི་དོགས་སོ། །རྟགས་གསུམ་པ་ལ། ཡུལ་ལས་གཞན་པའི་རྒྱུ་བརྡ་ལ་
སོགས་པ་ཡོད་ན་ཡུལ་མེད་ཀྱང་རང་འཛིན་གྱི་བློ་སྐྱེ་བ་དང༌། དེ་ལས་བཟློག་པ་ལ་འཆད་པ་ལྟར་མི་བྱ་སྟེ་ཡུལ་མེད་ཀྱི་བློ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་མཚན་གཞན་ཡོད་ན་ཡུལ་རང་ཉིད་རྒྱུར་མེད་ཀྱང་དེར་འཛིན་གྱི་བློ་སྐྱེ་བ་དང༌། ཡུལ་རང་ཉིད་བློ་དེའི་རྒྱུར་མེད་ན་རྒྱུ་མཚན་
གཞན་ཡོད་ཀྱང་མི་སྐྱེ་བ་ཞེས་འཆད་པ་ལྟར་ཡང་མི་བྱ་སྟེ། གཟུང་རྣམ་དེ་མྱོང་འཛིན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུར་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་ལྷ་དབང་བློ་ལྟར་ན། རྒྱུ་མཚན་གཞན་ནི་ཡོད་པ་ན། །བློ་ནི་ཡོད་པ་དང༌། ཞེས་པའི་དོན་ཡུལ་ལས་གཞན་བརྡ་དང་རྩོལ་བ་དང་ཡིད་
བྱེད་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་པ་ཙམ་གྱིས་རང་ཉིད་རྟོགས་པའི་བློ་ནི་ཡོད་པ་དང༌། ཞེས་དང་། ཡང་རྒྱུ་མཚན་གཞན་ནི་ཡོད་ན་ཡང་བློ་ནི་མེད་ཅེས་སྦྱར་བའི་དོན་ཡུལ་མ་གཏོགས་པ་རྒྱུ་མཚན་གཞན་དབང་པོ་དང་ཡིད་བྱེད་སོགས་ཡོད་ནའང་ཡུལ་རང་གི་
དངོས་པོའི་སྡོད་ལུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་གྲུབ་པ་མེད་ན་རང་རྟོགས་པའི་བློ་སྐྱེ་བ་མེད་པ་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་དོ། །ཉི་མ་སྦས་པ་སོགས་ཀྱི་བཤད་ཚུལ་གཞན་ཡང་ཡོད་མོད་མ་བྲིས་ལ། བཤད་མ་ཐག་པ་ཉིད་བཟང་ངོ་། །རྟགས་
16-4-13b


གསུམ་པོ་འདི་དང༌། སྔར་དོན་བྱེད་ནུས་མི་ནུས་གཉིས་སུ་ངེས་པའི་རྟགས་བཤད་པ་དང་བཞི་པོ་གང་རུང་གཅིག་གིས་ཀྱང་རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་ངེས་པར་འགྲུབ་པ་ལ་རྟགས་བཞི་བཤད་ནས་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། རྟགས་དང་པོས་ནི་གཞལ་བྱ་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་
རིགས་པ་གཉིས་པོ་དེར་གྲངས་ངེས་བྱས་ནས། དེ་ལྟར་གཉིས་ཡོད་པའི་ནང་ནས། དོན་བྱེད་མི་ནུས་པའི་གཞལ་བྱ་ཡིན་ན་རང་བཞིན་འདྲེས་འཛིན་གྱི་རྟོག་པས་བཞག་པ་ཙམ་ཡིན་པར་འདྲ་ཞེས་པས་བསྟན་ཅིང༌། རྟོག་པས་བཞག་པ་ཙམ་གྱི་ཆོས་
ནི་སྒྲ་བྱུང་ཤེས་པ་ལ་རང་གི་ངོ་བོ་རྫོགས་པར་འཆར་ཐུབ་པར་སྒྲའི་ཡུལ་དང་ཞེས་པས་བསྟན་ལ། དེ་འདྲ་བ་ནི་ཡུལ་རང་གི་ངོ་བོས་དཔྱད་བཟོད་དུ་གྲུབ་པའི་སྡོད་ལུགས་ཀྱི་དབང་གིས་བློ་ལ་མི་སྣང་གི་བརྡ་དང་ཡིད་བྱེད་སོགས་ཀྱི་རྒྱུ་གཞན་ཡོད་པ་
ཙམ་གྱིས་བློ་ལ་སྣང་བར། རྒྱུ་མཚན་གཞན་ནི་ཡོད་པ་ན། །བློ་ནི་ཡོད་ཅེས་པས་བསྟན་ཏེ། དེ་ལྟར་དོན་བྱེད་མི་ནུས་པ་སོགས་ཆོས་བཞི་པོ་དེ་སྤྱི་མཚན་གྱི་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་དང༌། བཟློག་པ་དོན་བྱེད་ནུས་པ་སོགས་ཆོས་བཞི་པོ་རང་མཚན་གྱི་ཁྱད་
པར་གྱི་ཆོས་སུ་བཤད་པ་དེས་སྤྱི་མཚན་རྣམས་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་ཙམ་ནི་རྟོག་པས་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། རྟོག་པས་བཞག་པ་ལ་མ་བལྟོས་པར་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པའི་སྡོད་ལུགས་སུ་མེད་པ་དང༌། རང་མཚན་དང་དོན་བྱེད་
ནུས་པ་རྣམས་ནི་རྟོག་པས་བཏགས་པ་ལ་མ་བལྟོས་པར་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པའི་དཔྱད་བཟོད་ཀྱི་སྡོད་ལུགས་སུ་ཡོད་པའི་བདེན་གྲུབ་ཏུ་བཤད་པའི་སྒོ་ནས་མདོ་སྡེ་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དོན་དམ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དོན་ལྡོག་
16-4-14a


གསལ་བར་བཤད་ནས། དེ་མཚན་གཞི་རང་སྤྱི་གཉིས་དང་དོན་བྱེད་ནུས་མི་ནུས་ཀྱི་གཞལ་བྱ་གཉིས་ལ་སོ་སོར་ངེས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ལ། དེའི་དོན་བསྡུས་ནས། དོན་དམ་དོན་བྱེད་ནུས་པ་གང༌། །ཞེས་སོགས་ཤླཽ་ཀ་འདི་
གསུངས་པས། མདོ་སྡེ་པ་རང་ལུགས་ཀྱི་བདེན་གཉིས་ཀྱི་འཇོག་ཚུལ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གཞལ་བྱ་རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ། རྟགས་རྣམ་གྲངས་བཞི་དོན་བསྡུ་དང་བཅས་པ་གསུངས་པ་འདིས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་དོན་དམ་
ཞེས་སོགས་ནི་དོན་གྱི་གཙོ་བོ་དེ་ལྟར་ཡིན་ལ། དེ་བས་ན་སྐབས་འདིར་རང་མཚན་ཡིན་ན་དོན་བྱེད་ནུས་པས་ཁྱབ་པ་ལ་སོགས་པ་དང་བདེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་འདི་ལྟར་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པ་དག་ནི་མདོ་སྡེ་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གྲུབ་
མཐའི་རྣམ་གཞག་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་བཤད་པ་དག་རྒྱས་པར་བསྒྲུབ་པའི་འོག་གི་གཞུང་དག་གི་སྐབས་སུ་དབང་ཤེས་རང་གི་གཟུང་དོན་གྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་སོགས་མང་དུ་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཆོས་མཆོག་གིས་
ཀྱང་ཚད་མའི་གྲངས་ངེས་བསྒྲུབ་པའི་སྐབས་འདིར། འཐད་ལྡན་ལས་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་འདིར་གང་ཅུང་ཟད་བཤད་པ་དེ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་ཤེས་པར་སྨྲ་བ་ལའང་སྦྱར་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དོན་གྱི་མཐུ་ཡིས་ནི། ཡང་དག་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་
བྱ་བ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པར་ཤེས་པར་སྨྲ་བའི་ཚུལ་དང་མཐུན་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གྲུབ་མཐའ་གཉིས་ཀྱི་གཞུང་གི་སྐབས་དབྱེ་བ་སྔར་རྒྱས་པར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །དེ་ལ་སྐབས་འདིར་དོན་དམ་ཞེས་པའི་སྐད་དོད་
16-4-14b


རྒྱ་དཔེ་ལ་མི་འདུག་གོ་ཞེས་དཔང་ལོ་གསུངས་ལ། ཉི་མ་སྦས་པ་སོགས་ཀྱི་འགྲེལ་པར་རྩ་བའི་ཚིག་བཀོད་པ་ལ་དོན་དམ་མེད་ཅིང༌། ལྷ་དབང་བློའི་འགྲེལ་པའི་འགྱུར་ལ། དོན་དམ་པར་དོན་བྱེད་ནུས་གང༌། །ཞེས་རྩ་བ་བཀོད་ཀྱང༌། འགྲེལ་པར་དོན་དམ་ཞེས་པའི་
འབྲུ་གནོན་མེད་པར་དོན་ནི་འབྲས་བུ་ཡིན་ལ། དེའི་བྱེད་པ་ནི་བསྐྱེད་པའོ། །དོན་བྱེད་པ་དེའི་ནུས་གང་སྟེ། །རང་ཉེ་བས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ། དེ་འདིར་ཏེ། བསྟན་བཅོས་འདིར་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་ཡིན། དངོས་པོར་ཡོད་པར་འདོད་པ་ཡིན་
ནོ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དོན་བྱེད་ནུས་པ་ལ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པས་ཁྱབ་པ་དང༌། དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་དང་དངོས་པོར་ཡོད་པ་དོན་གཅིག་ཏུ་གསལ་བར་བཤད་དོ། །འོན་ཀྱང་འདིར་ཞེས་པ་མདོ་སྡེ་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བདེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་
སྟོན་པའི་སྐབས་འདིར་ཞེས་བཤད་ན་ལེགས་སོ། །དེ་ལ་དོན་བྱེད་ནུས་པ་དངོས་སུ་སྨོས་པས་གཞན་གསུམ་མཚོན་པ་ཡིན་པས། དོན་བྱེད་ནུས་པ་སོགས་བཞི་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་དང་དེ་དག་ལས་གཞན་དོན་བྱེད་མི་ནུས་པའི་ཆོས་ལ་སོགས་པ་བཞི་ནི་
ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་ཡོད་པར་ཏེ། དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་དེ་དག་ཁོ་ན་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་བཤད་ཅིང༌། ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཁོ་ན་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་བཤད་དོ་ཞེས་ངེས་གཟུང་སྙིང་པོ་ཅན་དུ་བཤད་པར་བྱའོ། །འདིར་རང་གི་མཚན་
ཉིད་དུ་བཤད་ཅེས་སོགས་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་བཤད་ཅེས་སོགས་ཀྱི་བཤད་པ་རང་གི་འདོད་པ་ཙམ་གྱིས་སྦྱར་ནས། རང་སྤྱི་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་བསྟན་པར་བྱེད་པ་ནི་ནོར་བ་སྟེ་གོང་དུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །མི་ཤེས་པ་ཁ་ཅིག་འདིར་བདེན་
16-4-15a


གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མཛོད་ལས། གང་ལ་བཅོམ་དང་བློ་ཡིས་གཞན། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་དང་མཐུན་པར་འཆད་པ་ནི་འཁྲུལ་བ་སྟེ། དེ་ལྟ་ན་སྐབས་འདིར་ཡང་བུམ་པ་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་གྱི་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་མ་
ཡིན་པར་འདོད་དགོས་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །མཛོད་རྩ་འགྲེལ་དུ་བཤད་པའི་མདོ་སྡེ་པའི་འདོད་པ་གང་ཡིན་འདིར་ཁས་ལེན་པས་མ་ཁྱབ་སྟེ། དེར་བཤད་པ་དང་འདིར་བཤད་པའི་མདོ་སྡེ་པའི་འདོད་པ་ལ་རྣམ་གཞག་མི་འདྲ་བ་མང་བའི་ཕྱིར་
རོ། །དཔེར་ན། དབུ་མ་པའི་ནང་ཚན་དང་རྣམ་རིག་པའི་ནང་ཚན་གྱི་འདོད་པ་མི་འདྲ་བ་མང་བ་བཞིན་ནོ། །འོ་ན་འདིར་བདེན་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དོན་བྱེད་ནུས་པ་དང༌། རང་མཚན་དོན་དམ་བདེན་པའི་མཚན་གཞི་དང༌། དོན་བྱེད་མི་ནུས་
པའི་ཆོས་དང་སྤྱི་མཚན་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་མཚན་གཞིར་བཤད་པ་ཡིན་གྱི། དེ་དག་བདེན་གཉིས་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་དུ་འདིས་བསྟན་པ་མ་ཡིན་ལ། དོན་དམ་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་རྟོག་པས་བཏགས་པ་ལ་མ་བལྟོས་པར་རང་གི་
ངོ་བོས་དཔྱད་བཟོད་དུ་གྲུབ་པ། ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་རང་གི་ངོ་བོ་སྒྲ་རྟོག་གིས་བཞག་པ་ཙམ་དུ་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱའོ། །མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་ལ་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་དང་དོན་དམ་བདེན་པ་ཡིན་ཁྱབ་མཉམ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་
ཙམ་དུ་ཡོད་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་ཡིན་ཁྱབ་མཉམ་དང༌། རྣམ་རིག་པའི་ལུགས་ལ་དེ་ལྟར་ཁས་མི་ལེན་པའི་ཚུལ་འཆད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལྟ་ནའང་དོན་དམ་པར་ཡོད་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པ་མཚོན་བྱ་ཡིན་པས་དེ་དག་བདེན་
16-4-15b


གཉིས་མཚན་ཉིད་དུ་འཇོག་པ་མིན་ནོ། །མདོ་སྡེ་པའི་ལུགས་ཀྱི་དོན་དམ་དཔྱོད་པ་དང་ཀུན་རྫོབ་དཔྱོད་པའི་ཚད་མའི་ཁྱད་པར་དང༌། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དོན་དམ་བདེན་པར་འཇོག་ཏུ་མི་རུང་བའི་ཚུལ་དང་བཅས་པ་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་གྱི་སྐབས་སུ་བཤད་པར་བྱའོ། །
འདི་ལས་འཕྲོས་པའི་རྩོད་ལན་འདི་དག་གི་འཆད་ཚུལ་ལ། སློབ་དཔོན་རྒྱན་མཁན་པོ་ལྟར་ན། དོན་དམ་དོན་བྱེད་ནུས་པ་གང༌། །དེ་འདིར་དོན་དམ་ཡོད་པ་ཡིན། །ཞེས་སྨྲས་པ་དེའང་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་གཞན་གྱི་ལུགས་རེ་ཞིག་གཞན་ངོར་ཁས་བླངས་པ་ཙམ་ཡིན་
གྱི་ཡང་དག་པར་མ་ཡིན་ཏེ། རིགས་པས་དཔྱད་ན་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་འཆད་ཅིང༌། དེ་བསྒྲུབ་པ་ལ་སྐབས་འདིར་རྟག་པ་དང་མི་རྟག་པའི་ཕྱོགས་གང་གིས་ཀྱང་དོན་དམ་པར་དོན་བྱེད་པ་འགོག་པ་དང༌། དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་པ་དང་
ཤེས་བྱའི་ཕྱོགས་དང་ཡོད་པ་དང་མེད་པའི་ཕྱོགས་གང་གིས་ཀྱང་དོན་དམ་པར་དོན་བྱེད་པ་འགོག་པ་རྒྱས་པར་བཤད་ཟིན་པ་ན། རྒྱན་ལས། དེའི་ཕྱིར་ན་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོ་ནི་མེད་དོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་ནུས་མེད་ན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཞེས་
གསུངས་ཏེ་དེའི་དོན་ནི་སྔར་དོན་དམ་དོན་བྱེད་ནུས་པ་འགོག་པའི་རིགས་པ་མང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་ན་དོན་དམ་པར་རྒྱུ་འབྲས་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་དོན་དམ་པར་རྒྱུ་འབྲས་མེད་ན་ཕྱི་ནང་གི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་ལ་ནུས་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ་
ཞེ་ན། ཞེས་པའོ། །ཉི་མ་སྦས་པའི་འགྲེལ་པར་ཡང༌། ཐམས་ཅད་ནུས་པ་མེད་ཅེ་ན། །ཞེས་བཏོན་ནས་འཆད་ཚུལ་སྔར་ལྟར་བྱེད་དོ། །རྩོད་པ་འདི་ནི་དབུ་མ་པས་མ་སྨྲས་ཀྱི། དངོས་པོ་བདེན་པར་མེད་ན་གཏན་མེད་དུ་འགྲོ་དགོས་སྙམ་པའི་དངོས་སྨྲ་བ་
16-4-16a


ལྟ་བུ་ཟུར་ན་གནས་པ་གཞན་ཞིག་གིས་སོ། །དེ་ལ་ལན་དུ་རང་ཉིད་དབུ་མ་པས། ས་བོན་སོགས་ནི་མྱུག་སོགས་ལ། །ནུས་མཐོང༌། ཞེས་སྨྲས་ཏེ། དེའི་དོན་ནི་མཐོང་བའི་དོན་རྟོགས་པ་ལ་བྱས་ནས། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་
དངོས་པོ་འདི་དག་བདག་གིས་མཐོང་ངོ་སྙམ་དུ་ལྷག་པར་མོས་པ་གནོད་མེད་ཀྱི་ས་བོན་སོགས་མྱུ་གུ་སོགས་བསྐྱེད་པ་ལ་ནུས་པ་དང་ལྡན་པར་འཇོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ལྷག་པར་མོས་པ་ཉིད་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྒྲུབ་བྱེད་དོ། །
ཞེས་འཆད་དོ། །གལ་ཏེ་དེ་ཀུན་རྫོབ། །འདོད་ན་ཇི་ལྟར་དེ་ལྟར་འགྱུར། །ཞེས་བཏོན་ནས་འདིར་བརྗོད་པ་ལྷག་པར་མོས་པ་ཉིད་འཇོག་བྱེད་ཡིན་ན། ལྷག་པར་མོས་པ་ཙམ་གྱིས་བཞག་པ་དེ་ཐམས་ཅད་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གྲུབ་པ་དེ་ཁོ་ནར་འདོད་པར་བྱ་སྟེ། 
ས་བོན་དང་མྱུ་གུ་སོགས་འདི་དག་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་གྲུབ་པའི་ཚད་མས་འཇོག་ཏུ་མེད་ཅིང་མཐོང་བའི་ཚད་མས་འཇོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་གྲུབ་པར་འདོད་ན་འཇིག་རྟེན་ན་ཇི་ལྟར་མི་སླུ་བ་དེ་ལྟར་འགྱུར་བ་
འཐད་དོ། །ཞེས་འཆད་དོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་སོགས་ཀྱང་རང་གཞུང་དུ་བྱས་ནས་ཕྱོགས་སྔ་མར་མི་བྱེད་པའོ། །སློབ་དཔོན་ཉི་མ་སྦས་པའང་དེ་ལྟར་འཆད་དོ། །དེ་ལྟ་ནའང་སློབ་དཔོན་གྱིས་དངོས་སུ་བསྟན་ཚོད་ཀྱི་དགོངས་པ་ནི་ལྷ་དབང་བློའི་འཆད་ཚུལ་
ལྟར་མངོན་ནོ་ཞེས་བདག་གི་རྗེ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་གསུང་ངོ་། །དེའང་དབུ་མ་ཐལ་རང་གཉིས་གས་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་དངོས་པོ་ཐ་སྙད་དུའང་མི་འདོད་ཀྱང༌། རང་རྒྱུད་པ་དངོས་པོ་རྣམས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འདོད་ཅིང༌། ཐལ་འགྱུར་
16-4-16b


བས་དངོས་པོ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཐ་སྙད་དུའང་ཁས་མི་ལེན་ལ། རང་རྒྱུད་པས་དངོས་པོ་རྣམས་བློས་བཞག་པ་ལ་བལྟོས་པའི་དབང་གིས་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་པར་ཡུལ་གྱི་རང་གི་སྡོད་ལུགས་ཁོ་ནས་གྲུབ་ན་བདེན་པར་གྲུབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། 
དངོས་པོ་རང་གི་ངོ་བོས་ཀྱང་གྲུབ་པ་དང་བློ་ལ་བལྟོས་པའི་དབང་གིས་བཞག་པ་གཉིས་ཀ་ཡིན་པ་མི་འགལ་བར་བཞེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཞི་འཚོ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས་སྡེ་བདུན་གྱི་མཛད་པ་པོ་རང་གི་རྩ་བའི་བཞེད་པ་དབུ་མར་གནས་པ་དང༌། རྣམ་འགྲེལ་དངོས་
ཀྱི་གཞན་སེལ་དང་རྟགས་ལ་སོགས་པ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་རིགས་པ་ཕལ་ཆེ་བ་དབུ་མ་པ་དང་ཐུན་མོང་གི་རིགས་པར་བཞེད་པ་ཡིན་ལ། རྒྱན་དང་ཉི་མ་སྦས་པ་སོགས་ཀྱང་དབུ་མ་པས་རང་མཚན་ལེན་པ་མི་འགལ་བའི་དབང་དུ་བྱས་
ནས་རྣམ་འགྲེལ་གྱི་རང་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་དབུ་མར་འགྲེལ་པ་ཡིན་ནོ། །ཐལ་འགྱུར་བ་ཐ་སྙད་དུའང་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་ངོ་བོས་མ་གྲུབ་པར་མིང་དང་རྟོག་པས་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་པས་རང་མཚན་ཐ་སྙད་དུའང་མ་གྲུབ་པར་བཞེད་དོ། །དེས་ན་
ལྷ་དབང་བློའི་འགྲེལ་པའི་ལུགས་ལ། གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་ནུས་མེད་ན། །ཞེས་པའི་ཕྱོགས་སྔ་མ་འདི་སྤྱིར་དབུ་མ་པ་གཉིས་ཀ་དང༌། ཁྱད་པར་རང་མཚན་དོན་བྱེད་ནུས་པ་མེད་པར་འདོད་པའི་ཐལ་འགྱུར་བ་ཕྱོགས་སྔ་སྨྲ་བ་པོར་བྱས་ནས་དེ་ལ་
ལན་འདེབས་པར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་འགྲེལ་པ་དེ་ཉིད་དུ་ཕྱོགས་སྔ་མའི་གཞུང་འདིའི་སྦྱོར་བ་འཆད་པ་ན་སྦྱོར་བ་ནི་གང་གི་གང་ལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་མཚན་ཉིད་དུ་མི་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་རྟ་ལ་རྭ་ཅན་ཉིད་ལྟ་བུའོ། །རང་གི་མཚན་ཉིད་
16-4-17a


དུ་འདོད་པ་ལའང་དོན་བྱེད་ནུས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་མི་དམིགས་པའོ་ཞེས་བཤད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་གལ་ཏེ་བློ་ལ་མ་བལྟོས་པར་རང་གི་ངོ་བོས་དོན་བྱེད་པའི་སྒོ་ནས་དོན་དམ་བདེན་པར་འཇོག་པ་མི་
འཐད་དེ། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་སྒྲོ་བཏགས་པ་མ་ཡིན་པར་རང་གི་ངོ་བོས་དོན་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་མི་སྲིད་པའོ་ཞེ་ན་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །དེའི་ལན་ནི་རྟགས་མ་གྲུབ་སྟེ། ས་བོན་སོགས་ནི་མྱུ་གུ་སོགས་
ལ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་དང་ལྡན་པར་མངོན་སུམ་གྱིས་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་སྟེ། མངོན་སུམ་གྱིས་དངོས་སུ་མཐོང་བའི་དོན་རྟོག་བཏགས་སུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་པའོ། །གལ་ཏེ་མངོན་སུམ་གྱིས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པར་མཐོང་བའི་དོན་དེ་ཀུན་རྫོབ་
ཡིན་པས་དེ་ཙམ་གྱི་སྒོ་ནས་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་འཇོག་ན་ཁྱབ་ཆེས་སོ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་དེ་ལྟར་འགྱུར་ཞེས་པས་ལན་སྟོན་པ་ནི་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ན་ཅི་ལྟར་མངོན་སུམ་མ་འཁྲུལ་བའི་གཟུང་ཡུལ་དེ་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། མིང་ཇི་ལྟར་འདོགས་
ལ་རང་གི་དོན་དམ་པར་གྲུབ་པའི་དོན་ཁས་བླངས་པར་སོང་ངོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནོ། །དོན་བྱེད་ནུས་པ་ལ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་པ་དང་མ་གྲུབ་པའི་དབྱེ་བ་གཉིས་འདོད་པ་དག་གིས་ནི་གཞུང་འདི་དག་རྒྱང་རིང་དུ་སྤངས་སོ། །ཀུན་རྫོབ་པའི་དངོས་པོ་ཀུན་ལས་
མངོན་སུམ་གྱིས་དོན་བྱེད་པར་མཐོང་བ་དེ་ཡོད་པས་དེ་དག་ལ་འགལ་བ་ཅི་ཞིག་ཡོད་ཅེ་ན། དེ་གཉིས་ཀྱི་གཞི་མཐུན་ལ་འདི་པའི་ལུགས་ཀྱིས་གནོད་པ་ཅན་གྱི་ཚད་མ་བསྟན་རྒྱུ་མ་བྱུང་ན། ས་བོན་སོགས་ནི་མྱུག་སོགས་ལ། །ཞེས་སོགས་
16-4-17b


སྨྲས་པ་ཐམས་ཅད་ཚིག་ཙམ་དུ་འགྱུར་བས། འདི་པ་རང་གི་ལུགས་ཀྱི་གནོད་པ་ཅན་གྱི་ཚད་མ་སྟོན་པ་འདི་ཡིན་ཏེ། གཟུགས་ཀྱིས་རང་འཛིན་མིག་ཤེས་བསྐྱེད་པ་བཞིན་དུ་རྟོག་པ་ལ་གཟུགས་སྣང་བས་ཀྱང་རང་འཛིན་རྟོག་པ་བསྐྱེད་ནུས་པར་ཐལ།
དེ་གཉིས་ཀ་སྒྲོ་བཏགས་པ་ཙམ་ལས་རང་གི་ངོ་བོས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མ་གྲུབ་པར་མཚུངས་པའི་ཕྱིར། འདོད་པར་ནུས་པ་མིན་ཏེ། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་རྟོག་པ་ལ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་དེ་དང༌། དེ་འཛིན་གྱི་བློ་རྟོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་ལྡོག་གི་
རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འགྲེལ་པ་ཚད་མས་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། དེས་ན་མིག་སོགས་དབང་པོ་ལྔ་དང་གཟུགས་སོགས་ཡུལ་ལྔ་དང་བློ་དབང་ཤེས་ལྔ་བཞིན་དུ་དོན་སྤྱི་དང་རྟོག་པའང་རྒྱ་འབྲས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ལྡོག་དམིགས་དགོས་པ་ལས་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར་སྤྱི་
མཚན་གྱིས་རང་འཛུབ་ཤེས་པ་བསྐྱེད་པ་ཙམ་གྱི་དོན་བྱེད་པར་ནུས་པའང་མ་ཡིན་ནོ། །དེའང་མདོ་སྡེ་པ་ལ་སོགས་པའི་ལུགས་ལ་ཀུན་རྫོབ་པ་བློས་བཏགས་པ་ཙམ་གྱིས་དོན་བྱེད་ནུས་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དོན་བྱེད་ནུས་དགོས་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་འཕེན༌
ལ། དབུ་མ་པས་བློས་བཞག་པ་ལ་མ་བལྟོས་པར་རང་གི་ངོ་བོས་དོན་བྱེད་ན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དོན་བྱེད་པར་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་འཕེན་པ་ཡིན་ཞིང༌། དབུ་མ་ཐལ་རང་གཉིས་ཀས་ཚད་མ་མངོན་རྗེས་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པར་འདོད་ཀྱང༌། གཞལ་བྱ་རང་
སྤྱི་གཉིས་སུ་ངེས་པར་རང་རྒྱུད་པ་མ་གཏོགས་ཐལ་འགྱུར་བ་ཁས་མི་ལེན་ནོ། །མིག་དང་གཟུགས་སོགས་ཞེས་པ་ལ་ལྷ་དབང་བློས་མིག་སོགས་གཟུགས་སོགས་ཞེས་སྦྱར་ནས་འཆད་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པ་དེས་ནི་བྱེ་བྲག་པ་དང་རིག་པ་ཅན་
16-4-18a


པ་སོགས་གང་དག་བུམ་པའོ་སྙམ་དུ་རྟོག་པ་སོགས་ཡན་ལག་ཅན་དོན་གཞན་ལས་དང་འདེགས་འཇོག་སོགས་ལ་རྟོག་པ་བྱ་བ་དོན་གཞན་ལས་དང་སྤྱི་བློ་སྤྱི་དོན་གཞན་ལས་དང༌། བརྒྱ་སྟོང་སོགས་ལ་རྟོག་པའི་བློ་གྲངས་ཀྱི་ཡོན་
ཏན་རྫས་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་ལའང་གནོད་བྱེད་བཤད་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་བརྡ་དང་ཀུན་སློང་གི་རྩོལ་བ་སོགས་ནང་གི་ཡན་ལག་སྟེ་རྒྱུ་ཙམ་གྱིས་རྗེས་སུ་འཇུག་གི། ཡན་ལག་ཅན་རྫས་གཞན་སོགས་དེ་དག་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་ལྡོག་བྱེད་པར་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་
རོ། །སྐྲ་ཤད་སོགས་ནི་ཞེས་སོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ནི་དོན་བྱེད་མི་ནུས་པ་ལ་སྤྱི་མཚན་གྱིས་ཁྱབ་པར་སྨྲས་པ་ལ། སྐྲ་ཤད་ཀྱང་དེར་ཐལ་ཞེས་འཕེན་པའི་རྩོད་ལན་མ་ཡིན་ཏེ། ཡུལ་གཞིར་བྱས་མ་ཡིན་པའི་དེ་འདྲའི་ཁྱབ་པ་ཁས་བླངས་པ་མེད་པས་གཞི་
མེད་ལ། ཡུལ་གཞིར་བྱས་ལ་དེ་ལྟར་ཁྱབ་པར་སྨྲས་ཀྱང༌། སྐྲ་ཤད་ལ་སོགས་དོན་མིན་ཏེ། །ཞེས་པས་ཡུལ་མ་ཡིན་པར་སྒྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་དོགས་པ་དེའང་བཅད་ཟིན་པའི་ཕྱིར་འདིར་དེ་ལྟར་སླར་ཡང་སྤང་མི་དགོས་སོ། །དེས་ན་ལྷ་དབང་བློའི་འགྲེལ་པར་
ཡང༌། གལ་ཏེ་དོན་ལ་བལྟོས་པ་མེད་པ་རྒྱུ་མཚན་གཞན་ཡོད་ན་ཡུལ་གང་ལ་བློ་འབྱུང་བ་དེ་ནི་སྤྱི་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་ཞེས། རྒྱུ་མཚན་གཞན་ནི་ཡོད་པ་ན། །བློ་ནི་ཡོད་དང་ཞེས་སྨྲས་པ་ལ་རྩོད་པ་མཛད་པ་ལྟར་བྱ་དགོས་སོ། །དེས་ན་བརྡ་དང་རྩོལ་བ་ལ་སོགས་
པའི་རྒྱུ་མཚན་གཞན་ཡོད་པ་ཙམ་གྱིས་རང་རྟོགས་པའི་བློ་ཡོད་པ་ལ་སྤྱི་མཚན་གྱིས་ཁྱབ་ན་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་ལ་སྣང་བའི་སྐྲ་ཤད་སྤྱི་མཚན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཞེས་པ་རྩོད་པའོ། །ལན་ནི། དེ་ལ་སྣང་བའི་སྐྲ་ཤད་སོགས་ཆོས་
16-4-18b


ཅན། སྤྱི་མཚན་མ་ཡིན་ཏེ། བརྡ་ལ་བྱང་བས་དོན་དུ་ཞེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཕལ་ཆེ་བས་སྨྲ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་ལེགས་ཏེ་ཕྱོགས་སྔ་མའི་ཐལ་བ་དེ་ནི་རང་ཅག་གིས་ཁས་བླངས་པའི་ཁྱབ་པ་ལ་མ་ངེས་པ་འཕངས་ཤིང་བསལ་བ་མི་འདོད་པ་འཕངས་
པ་ཡིན་གྱི་ཁོས་སྐྲ་ཤད་སྤྱི་མཚན་དུ་ཁས་མ་བླངས་སོ། །དེ་ལ་ཁྱབ་པ་མ་ངེས་པའི་སྐྱོན་ཅིའང་མེད་པའི་ལན་མེད་པར་མི་འདོད་པའི་ཐལ་བ་ལ་འདོད་ལན་མི་འདེབས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཙམ་ཞིག་བཀོད་པས་ཅིར་འགྱུར་ལེགས་པར་སོམས་ཤིག །དོན་
ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། རྒྱུ་མཚན་གཞན་ནི་ཡོད་པ་ན། །བློ་ནི་ཡོད་ཅེས་པ་ལ་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་ལ་སྣང་བའི་སྐྲ་ཤད་སོགས་སྤྱི་མཚན་དུ་ཐལ་བའི་སྐྱོན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བརྡ་དང་རྩོལ་བ་སོགས་ཀྱི་བདག་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་པའི་བརྡ་བྱང་གི་བློ་དོན་
མཐུན་གང་གིས་ཀྱང་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་ལ་སྣང་བའི་སྐྲ་ཤད་དོན་ནམ་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་ཞེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པས་ཐལ་བ་དེའི་རྟགས་མ་གྲུབ་པར་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་ཐལ་བ་དེར་འགྱུར་བའི་ཉེས་པ་མེད་པར་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་དངོས་
མེད་བུམ་མེད་ལ་སོགས་པའང་སྤྱི་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། དོན་དུ་ཞེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། བུམ་མེད་ལ་སོགས་ལ་ཉེས་པ་དེར་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཕྱི་རོལ་སོགས་ཀྱི་དོན་དུ་ཞེན་པ་མེད་ཀྱང་རྣམ་བཅད་དགག་པའི་སྒོ་ནས་ཤེས་བྱར་
འཛིན་ཅིང་ཞེན་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། འོ་ན་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་ལ་སྣང་བའི་སྐྲ་ཤད་ཀྱང༌། བདེན་པའི་སྐྲ་ཤད་དང་འདྲའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པ་སོགས་ཀྱི་རྟོག་པས་བདེན་པའི་སྐྲ་ཤད་དང་འདྲ་བ་སོགས་སུ་ཤེས་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཤེས་བྱར་
16-4-19a


ཐལ་ལོ་ཞེ་ན། དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་དེ་དག་གི་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བའང་བདེན་པའི་སྐྲ་ཤད་དེ་ལྟ་བུ་དང་འདྲ་བའི་དངོས་པོར་མངོན་པར་ཞེན་པའི་རྟོག་པ་ལ་སྐྲ་ཤད་ལྟ་བུར་སྣང་བ་ཆོས་ཅན། སྤྱི་མཚན་ཡིན་པར་
དགག་པ་མེད་དེ། དེ་ལྟར་འཛིན་པའི་རྟོག་པའི་གཟུང་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་ལ་སྣང་བའི་སྐྲ་ཤད་དངོས་པོ་མ་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་གསལ་བར་སྣང་ཞེ་ན་རབ་རིབ་ཅན་གྱི་མིག་ཤེས་ལ་སྐྲ་ཤད་དུ་གསལ་བར་སྣང་བ་ཉིད་
ཆོས་ཅན། དངོས་པོ་མ་ཡིན་པའི་སྐྱོན་མེད་དེ། རང་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་འཛིན་པའི་དབང་པོའི་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་སྟེ་རྫས་སུ་གྱུར་པའི་དོན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་སྐྲ་ཤད་སོགས་དང་འདྲའོ་ཞེས་བྱ་བར་འཛིན་པའི་རྟོག་པའི་བློ་དག་ནི་སྤྱིའི་སྤྱོད་
ཡུལ་ཅན་ཡིན་ལ་སྐྲ་སྣང་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་སྣང་བ་ལྟར་གྱི་གཟུང་དོན་མེད་པ་ཅན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་འདི་དག་གིས་རྟོག་པ་ལ་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བ་དང༌། དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་ལ་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བ་དང༌། དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་ལ་སྣང་བའི་
སྐྲ་ཤད་རྣམས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལེགས་པར་མ་ཕྱེད་པའི་དོགས་པ་ལ། རིམ་པ་བཞིན་སྤྱི་མཚན་དང་། རང་མཚན་དང༌། ཤེས་བྱ་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་ཕྱེ་ནས་དོགས་པ་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །གསལ་བར་སྣང་བ་ཉིད། །ཤེས་པའི་ངོ་བོའི་དོན་ཉིད་
ཕྱིར། །ཞེས་པ་དང༌། རྟོག་པ་ལ་སྣང་བ་སྤྱིར་སྨྲས་པ་ལ། གལ་ཏེ་དབང་ཤེས་ལ་སྐྲ་ཤད་གསལ་བར་སྣང་བ་ཤེས་པའི་རྫས་ཡིན་ན། གཟུགས་འཛིན་རྟོག་པ་ལ་གཟུགས་མ་ཡིན་པ་ལས་ལོག་པར་སྣང་བའི་སྤྱི་ནི་རྟོག་པའི་ཤེས་པའི་སྤྱི་ནི་ངོ་བོའི་དོན་གྱིས་
16-4-19b


རྫས་སུ་ཁས་ལེན་དགོས་ཤིང༌། དེ་ལྟར་ན་སྤྱི་དེ་རང་མཚན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་དེ་ལ་ཆ་གཉིས་ཡོད་དེ། གཟུགས་འཛིན་རྟོག་པ་རང་གི་རྫས་ཉིད་བག་ཆགས་ཀྱི་དབང་གིས་གཟུགས་མ་ཡིན་པ་ལས་ལོག་པ་ལྟ་བུའི་རྣམ་པར་སྐྱེས་པའི་གཟུང་རྣམ་དེ་
ནི་ཤེས་པའི་རྫས་ཡིན་པས་རང་མཚན་ཡིན་པ་དེ་ལྟར་འདོད་པའི་ཕྱིར་སྤྱི་མཚན་མ་ཡིན་པས་འགལ་བའི་སྐྱོན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ལ། གཟུགས་འཛིན་རྟོག་པ་ལ་གཟུགས་ཀྱི་གསལ་བ་རྣམས་གཟུགས་མ་ཡིན་པ་ལས་ལོག་པར་སྣང་བ་ནི་དོན་
ཏེ་རྟོག་པའི་གཟུང་ཡུལ་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྤྱི་ཡིན་པས་རང་མཚན་མ་ཡིན་ནོ། །ཇི་ལྟར་སྤྱི་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ཉིད་རྟོག་པས་བཏགས་པའི་སྤྱི་ཡིན་ཡང་གཟུགས་ཀྱི་གསལ་བ་ཀུན་ལ་རང་གི་ངོ་བོ་མཚུངས་པར་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་སྤྱི་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
གཟུགས་ཀྱི་གསལ་བ་དེ་རྣམས་གཟུགས་མ་ཡིན་པ་ལས་ལོག་པར་རང་རྒྱུ་ལས་སྐྱེས་པའི་སྒོ་ནས་དབང་ཤེས་ལ་དེ་ལྟར་སྣང་བ་ལ་བརྟེན་ནས། དབང་ཤེས་དེས་བསྐྱེད་པའི་རྟོག་པ་ལའང་གཟུགས་ཀྱི་གསལ་བ་རྣམས་གཟུགས་མ་ཡིན་པ་ལས་ལོག་པར་
སྣང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་ལ་ངོ་བོ་མཚུངས་པའི་སྤྱི་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན། དེ་ལྡོག་པ་ལ་བརྟེན་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་སྦྱར་ཀྱང་རུང་ངོ༌། །གཞི་གཅིག་ཉིད་བལྟོས་ས་སོ་སོ་ལ་བལྟོས་ནས་རང་མཚན་དང་སྤྱི་མཚན་གཉིས་ཀ་ཡིན་པར་འཆང་པ་ནི་མུན་སྤྲུལ་དུ་ཤེས་
སླ་ལ། གཟུང་རྣམ་གྱི་ཆ་རང་མཚན་ཡིན་ལ། གཟུང་རྣམ་ལ་ཕྱི་རོལ་ཏུ་བཏགས་པའི་ཆ་སྤྱི་ཡིན་ཞེས་གཞུང་འདིའི་དོན་དུ་འཆད་པ་ནི་ནོར་བ་ཆེན་པོ་སྟེ། རྟོག་པ་རང་གི་གཟུང་རྣམ་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་སུ་སྒྲོ་བཏགས་པ་གཞི་གྲུབ་པར་ཡང་སྒྲུབ་པ་ཤིན་
16-4-20a


ཏུ་དཀའ་ཞིང༌། གྲུབ་ཏུ་ཆུག་ཀྱང༌། དེ་ལྟ་བུ་གཟུགས་ཀྱི་གསལ་བ་ཀུན་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། གཟུགས་ཡིན་ན། དེ་ཡིན་པར་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་ལྷའི་འགྲེལ་པར་ཤེས་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
སྤྱིའང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པར་འདོད་པ་དེ་ལྟར་ན་འགལ་བ་མེད་དོ། །ཞེས་འབྱུང་བའི་སྤྱིའང་ཞེས་པ་ནི་སྤྱི་འཛིན་པའི་གཟུང་རྣམ་ཡང་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ལ། དེའང་ཇི་ལྟར་སྤྱི་ཡིན་ཞེ་ན་བཤད་པ་དོན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱི་སྤྱི་ཞེས་འབྱུང་བའི་དེའང་ཞེས་
པ་ནི་གཟུང་རྣམ་དེའང་ཞེས་པ་མིན་གྱི། འོ་ན་རྟོག་པ་དེ་ལ་སྣང་བ་དེའང་ཇི་ལྟར་སྤྱི་ཡིན་ཞེ་ན། ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནོ། །འདིར་ཞར་བྱུང་དུ་བརྗོད་པ། སྐྲ་ཤད་འཛག་སྣང་གི་དབང་ཤེས་ལ་སྐྲ་ཤད་དུ་སྣང་བ་དབང་ཤེས་དེའི་སྣང་ཡུལ་དང༌། དབང་ཤེས་དེའི་
རྫས་སུ་བཤད་པ་ལྟར་མེ་ལོང་ནང་གི་བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་སྣང་བའི་དབང་ཤེས་ལའང་འདྲའམ་ཞེ་ན་མེ་ལོང་ནང་གི་བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་མཐོང་བའི་བརྡ་བྱང་གི་མིག་ཤེས་ལ་མེ་ལོང་ནང་གི་བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་སྣང་ཡང་གཟུགས་བརྙན་དུ་
མི་སྣང་ཞིང༌། བྱད་བཞིན་དུ་སྣང་ལ་རྟོག་པས་གཟུགས་བརྙན་དུ་འཛིན་གྱི་བྱད་བཞིན་དུ་མི་འཛིན་ཅིང༌། བརྡ་ལ་མ་བྱང་བས་ནི་རྟོག་པས་ཀྱང་བྱད་བཞིན་དུ་འཛིན་ལ། དེ་དག་གི་མིག་ཤེས་ལ་བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་བྱད་བཞིན་དུ་སྣང་བའི་
སྣང་བ་དེ་མིག་ཤེས་དེའི་སྣང་ཡུལ་དང་ཤེས་པའི་རྫས་ཡིན་གྱི་ཕྱི་རོལ་མ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་སྔོ་འཛིན་མིག་ཤེས་ལ་སྔོན་པོར་སྣང་བའང་ཤེས་པའི་རྫས་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། མི་མཚུངས་ཏེ། སྔོ་འཛིན་མིག་ཤེས་ལ་སྔོན་པོར་སྣང་བ་སྔོན་པོ་
16-4-20b


ཡིན་ཞིང༌། མེ་ལོང་ནང་གི་བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་མཐོང་བའི་མིག་ཤེས་ལ་བྱད་བཞིན་དུ་སྣང་བ་བྱད་བཞིན་དུ་མ་གྲུབ་པས་མིག་ཤེས་དེ་གཉིས་ལ་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་མ་འཁྲུལ་གྱི་ཁྱད་པར་བྱུང་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚུལ་འདི་ནི་མདོ་སྡེ་པ་
དང་དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་པའི་ཕྱི་རོལ་ཁས་ལེན་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་ལ་ཤེས་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །ད་ནི་སྔར་སྤྱི་མཚན་ཡིན་ན་དོན་བྱེད་མི་ནུས་པར་སྨྲས་པ་དེ་རྒྱས་པར་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དག་འཆད་པ་ལ། རིགས་པ་དང་པོ་དངོས་
བཤད་པ་དང༌། དེའི་སྐྱོན་སྤོང་དགག་པ་གཉིས་ལས། དངོས་ནི། གཟུགས་འཛིན་རྟོག་པ་ལ་གཟུགས་མ་ཡིན་པ་ལས་ལོག་པར་སྣང་བ་དེ་གཟུགས་ཀྱི་གསལ་བ་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་སྤྱི་དངོས་མ་ཡིན་པ་སྔར་ལེའུ་དང་པོར་གསལ་བ་དང་རྫས་གཅིག་
ཐ་དད་བརྟགས་ནས་བཀག་ཟིན་ལ། དེ་ལྟ་ནའང་སྣང་བ་དེ་ཕྱི་རོལ་གྱི་གཟུགས་ཀྱི་དངོས་པོར་ཡོད་སྙམ་པའི་ལོག་རྟོག་གཞུང་འདིས་འགོག་པར་ལྷ་དབང་བློས་འཆད་དོ། །དེའང་འདི་ལྟར་རྟོག་པ་ལ་གཟུགས་མ་ཡིན་པ་ལས་ལོག་པར་སྣང་བ་དེ་ཆོས་
ཅན། གཟུགས་ཀྱི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་ཏེ། །གཟུགས་ཞེས་བརྗོད་པའི་བདག་རྐྱེན་ཙམ་ལས་སྒྲ་བྱུང་ཤེས་པའི་གཟུང་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་སྒྲས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་རྟགས་བཀོད་ནས་ལྡོག་པ་ལ་གནོད་པ་ཅན་གྱི་ཚད་མ་
བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་ཁྱབ་པ་སྒྲུབ་པ་ནི། གཟུགས་ལྟ་བ་ལ་མིག་དབང་སོགས་དགོས་པ་མེད་པར་ཐལ། སྒྲའི་བདག་རྐྱེན་ཙམ་ལས་གཟུགས་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་མཐོང་ནུས་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན་ལོང་བས་ཀྱང་མིག་ལྡན་ལྟར་གཟུགས་
16-4-21a


མཐོང་བར་ཐལ་བ་ལས། གཟུགས་བལྟ་བའི་དོན་དུ་མིག་དབང་སོགས་འབྲས་བུ་སྟེ་དགོས་པ་དང་བཅས་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སྒྲ་བྱུང་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་ན། གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོར་མི་འཐད་དོ། །དངོས་པོ་མ་ཡིན་ཏེ། སྒྲའི་བརྗོད་བྱ་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་དང༌། དངོས་ཀྱི་བརྗོད་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་དངོས་པོ་གཞི་མ་གྲུབ་པར་སྨྲ་དགོས་པའི་གཏམ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་འདོད་པ་དགག་པ་དང༌། སྒྲ་དོན་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་གཞག་ཞིབ་པར་རང་དོན་ལེའུར་བཤད་ཟིན་ཏོ། །བུམ་པ་
མ་ཡིན་པ་ལས་ལོག་པར་རྟོག་པ་ལ་སྣང་བ་དེ་ཉིད་ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་ཀྱིས་དངོས་པོར་འདོད་ཅིང༌། དེ་འགོག་པའི་རིགས་པ་ཕྲ་མོ་མ་ལྕིགས་པས་ཤིན་ཏུ་རྩིང་བའི་གོ་ཚུལ་གྱིས། རིགས་པ་དེ་དག་རང་གིས་རང་མཚན་རྟོག་པ་ལ་དངོས་སུ་སྣང་བ་དང་སྒྲས་
དངོས་སུ་བརྗོད་པར་ཁས་བླངས་ནའང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་མཚུངས་པར་གོ་བ་ན། དེ་དག་རྟོག་པས་གཟུང་དུ་མེད་ཅིང་སྒྲས་བརྗོད་དུ་མེད་པར་སྨྲ་བ་ངའི་མ་མོ་གཤམ་མོ་ཞེས་སྨྲ་བ་དང་མཚུངས་པའི་ཚུལ་བརྟེན་དགོས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཡང་རང་མཚན་
རྣམས་རྟོག་པ་ལ་དངོས་སུ་སྣང་བ་དང་སྒྲས་དངོས་སུ་བརྗོད་པར་ཁས་བླངས་པ་ན་རང་མཚན་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་དང་གཟུང་ཡུལ་དུ་ཁས་ལེན་པའི་མུ་སྟེགས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་འཛིན་པ་ལ་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དག་གིས་ནི་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པའི་རིང་ལུགས་
རྒྱང་རིང་དུ་སྤངས་སོ། །རང་མཚན་རྣམས་རང་དངོས་སུ་འཛིན་པའི་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་ན་ལོང་བས་ཀྱང་གཟུགས་མཐོང་བར་མི་འདོད་བཞིན་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པས། དབང་སོགས་དོན་མེད་དུ་ཐལ་བའི་གནོད་པ་འདི་དག་ཏུ་འགྱུར་རོ། །མིག་
16-4-21b


ཤེས་དང་རྟོག་པ་ལ་གཟུགས་གསལ་བར་སྣང་མི་སྣང་གི་ཁྱད་པར་ཡོད་པས་སྐྱོན་མེད་དོ་སྙམ་ན། གཟུགས་རང་མཚན་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱེད་པར་མཚུངས་པ་ལ་ཁྱད་པར་དེ་མི་འཐད་དོ། །གཟུགས་ཀྱིས་རང་འདྲའི་རྣམ་པ་གཏད་ནས་བསྐྱེད་
མ་བསྐྱེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡང་མི་འཐད་དོ། །གཟུགས་འཛིན་རྟོག་པ་རང་གི་སྣང་ཡུལ་ཆ་གཅིག་ལ་འཁྲུལ་ཞིང་ཆ་གཅིག་ལ་མི་འཁྲུལ་བར་འདོད་དགོས་པ་སོགས་གང་ཅིའང་རུང་བའི་ཅལ་ཅོལ་དུ་མ་ཞིག་སྨྲ་དགོས་པ་དང་གཞུང་གི་རྣམ་གཞག་ཆེས་མང་པོ་ཞིག་
ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་འཆད་དགོས་པ་འབྱུང་སྟེ་ཞིབ་པར་མ་བརྗོད་དོ། །དངོས་སུ་སྣང་ནས་རིག་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་ཡིན་པས་དེའི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་དགོས་ནས། གཟུགས་ཆོས་ཅན། གཟུགས་འཛིན་རྟོག་པའི་གཟུང་དོན་ཡིན་པར་ཐལ། དེས་དངོས་སུ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་
དོན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཅི་ཞེ་ན། ཁྱེད་ཅག་ལ་བྱིས་པ་ཆུང་ངུའི་ཚེ་མི་མཁས་པ་ཞིག་གིས་བྱིན་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་མཁས་པ་དག་གིས་ཀྱང་འདོད་པ་ལས་འོས་ཅི་ཞིག་ཡོད་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ནི་མཆོག་ཏུ་བཞད་
གད་དུ་བྱའོ། །དེས་ན་རང་འཛིན་རྟོག་པའི་སྣང་ངོ་དང་ཞེན་ངོ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་རང་འཛིན་རྟོག་པའི་སྣང་ངོ་ཙམ་གྱི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་དེའི་སྐྱོན་སྤོང་དགག་པ་ལ། མང་པོས་བཀུར་བའི་སྐྱོན་སྤོང་དགག་
པ་དང༌། བྱེ་བྲག་པ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་སྤོང་དགག་པ་དང༌། དོགས་པའི་མཐའ་དཔྱོད་པའི་དོན་དུ་བཀོད་པའི་སྐྱོན་སྤོང་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། རང་སྡེ་མང་པོས་བཀུར་བ་ཁ་ཅིག་ན་རེ། གཟུགས་འཛིན་རྟོག་པའི་སྣང་བ་དབང་ཤེས་ལ་གཟུགས་སུ་སྣང་བ་དང་དོན་མི་གཅིག་
16-4-22a


པ་དེ་ལྟར་འགྱུར་མོད་ཀྱི། འོན་ཀྱང་སྒྲ་དོན་རང་མཚན་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་དུ་གྱུར་པའི་མིང་དང་མཚན་མ་རང་འཛིན་རྟོག་པ་ལས་རྫས་ཐ་དད་པ་དེ་ཉིད་སྒྲ་དོན་དུ་བྱས་ནས་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཟེར་རོ། །དེའང་
རྟོག་པ་ལ་སྣང་བའི་སྒྲ་སྤྱི་དང་དོན་སྤྱི་ལ་མིང་དང་མཚན་མའི་ཐ་སྙད་བྱས་པ་ཙམ་མོ། །དེ་འགོག་པ་ནི། འཆད་ཉན་དོན་གསུམ་གང་དང་འབྲེལ་བརྟགས་པ་ནི་གང་གི་རྫས་ཡིན་བརྟགས་པ་ཡིན་ལ། དེའང་སྒྲ་དོན་དེ་རྫས་སུ་གྲུབ་ན་དེ་གཞིར་ཁ་ཚོན་ཆོད་དགོས་
པ་ཡིན་གྱི། དེ་ལས་གཞན་དུ་ཐ་དད་བཀག་ན་ཁེགས་པའི་འབྲེལ་པ་ཙམ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡིན་ན་གང་དང་འབྲེལ་ཙམ་རྟོག་པ་ཡིན་ནམ། འཆད་པ་པོའི་བློ་ཁོ་ན་དང་འབྲེལ་ལམ་ཞེས་སོགས་རྟོག་པ་ཡིན། དང་པོ་ལྟར་ན་དོན་ལ་འཇུག་
པར་མི་འགྱུར་བའི་ཐལ་བ་འཐད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་ཉིད་རྟོག་པའི་སྣང་བ་སྒྲ་དོན་དུ་འདོད་པ་ལ་ཐལ་བ་དེ་ལྟར་བཟློག་ན་ཇི་ལྟར་སྨྲ་བ་སོམས་ཤིག །རྟོག་པའི་སྣང་བ་རྟོག་པ་དང་མ་འབྲེལ་བར་འདོད་དམ་ཅི་ཁོ་ན་ཞེས་བརྗོད་ནས་འདྲི་ན་བརྟག་པའི་མཐའ་
བཞི་པོ་དེར་ཁ་ཚོན་མ་ཆོད་ན་ཕ་རོལ་ལ་དེ་ལྟར་འདྲི་བ་ཇི་ལྟར་འཐད། ཆོད་ན་རང་ལའང་རྟོག་པའི་སྣང་བ་འཆད་པ་པོའི་བློ་ཁོ་ན་དང་འབྲེལ་པ་བརྗོད་དམ་ཞེས་སོགས་དྲིས་ན་ཇི་ལྟར་སྨྲ་བ་བརྗོད་ཅིག །དེ་བཞིན་དུ་རྒྱུད་དུ་གཏོགས་མ་གཏོགས་ལའང་
ཁ་ཚོན་ཆོད་མ་ཆོད་ཚུལ་འདི་ལྟར་བསམ་པར་བྱའོ། །རང་ལུགས་ལ་བུམ་འཛིན་རྟོག་པ་ལ་བུམ་མ་ཡིན་པས་ལོག་པར་སྣང་བ་རྟོག་པ་དེའི་བདག་ཉིད་ཡིན་ཀྱང་དེ་སྒྲ་དོན་དུ་བྱས་ནས་བརྗོད་པས་དོན་ལ་མི་འཇུག་པའི་སྐྱོན་མེད་ལ། འཆད་ཉན་
16-4-22b


བྱེད་པའི་བློའི་རྫས་སྒྲ་དོན་དུ་བྱས་ན་སྐྱོན་དེ་འབྱུང་བའི་ཁྱད་པར་ཡོད་ལ། འཆད་པ་པོའི་བློའི་བདག་ཉིད་ཡིན་ན་འཆད་པ་པོ་ཁོ་ནའི་བློའི་བདག་ཉིད་ཡིན་མི་དགོས་པ་ནི་ཤེས་སླའོ། །བརྟག་པ་དང་པོ་གཉིས་ལྟར་འདོད་ན། བུམ་སྒྲ་ལས་དོན་བུམ་པ་ལ་འཇུག་
པར་མི་འགྱུར་བར་ཐལ། དེས་བུམ་པ་མ་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། རྟགས་མ་གྲུབ་ན། དེའི་སྒྲ་དོན་བློའི་རྫས་ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་བུད། ཅེས་པའི་དོན་ཏེ་དེས་ནི་རྟོག་པའི་གཟུང་རྣམ་ཕྱི་རོལ་ཏུ་བཏགས་པའི་ཆ་སྒྲས་བརྗོད་ཀྱི་རང་མཚན་སྒྲས་བརྗོད་པ་མི་སྲིད་དོ་ཞེས་སྨྲ་བ་
དག་ལེགས་པར་བཀག་གོ། མིང་སོགས་ལ་ཕྱི་རོལ་ཏུ་འདྲ་བས་འཁྲུལ་ན་རེས་འགའ་དོན་ལ་འཇུག་ཏུ་ཆུག་ཀྱང་རེས་འགའ་མིང་སོགས་ལའང་འཇུག་པར་འགྱུར་བ་དང༌། རྟོག་པའི་སྣང་བ་སྒྲ་དོན་ཡིན་ཀྱང་སྣང་བརྟགས་གཅིག་ཏུ་འཁྲུལ་ནས་འཇུག་པས་
དོན་ལ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་བའི་སྐྱོན་མི་མཚུངས་ལ། ཁྱེད་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྣམ་པར་སྣང་བ་མི་འདོད་པས་དེ་ལྟར་མི་རུང་བ་དང༌། རྣམ་པར་སྣང་བ་ཁས་ལེན་ནའང་རྣམ་ཤེས་རྟོག་པ་ལས་རྫས་ཐ་དད་པའི་གཟུང་ཡུལ་ཡོད་པ་ནི་སྒྲུབ་བྱེད་ཚད་མ་ཅན་
མ་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་ཡིན་ན་རྟོག་པ་རྣམས་རང་གི་གཟུང་དོན་གྱི་སྟོབས་ལས་བསྐྱེད་དགོས་པ་ལས། རྟོག་པ་རྣམས་རང་གི་གཟུང་དོན་ཕན་བྱེད་དུ་ཡོད་པ་ལོག་ན་རང་སྐྱེ་བ་ལྡོག་པའི་འབྲེལ་བ་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚིག་དོན་རེ་རེ་ནས་མ་བཤད་པ་
དག་ནི་གོ་སླ་ཞིང་ངག་དོན་ལོགས་སུ་བཤད་པ་ལས་རྟོགས་པར་འགྱུར་རོ། །སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པ་མ་གྲུབ་སྟེ། ཤེས་པ་ཀུན་གཟུང་དོན་དང་ལྡན་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེའི་ལན་ནི་སྔོ་སོགས་མིན་གྱི་བར་ཏེ། འོ་ན་རྨི་ལམ་གྱི་ཤེས་པ་ལ་སྔོ་སོགས་སུ་སྣང་
16-4-23a


བ་དེ་གང་ཡིན་ཞེ་ན། རྨི་ལམ་གྱི་ཤེས་པ་ལ་ཨུཏྤ་ལ་སྔོན་པོར་སྣང་བ་དེ་སྣང་མཁན་ཤེས་པ་དེའི་བདག་ཉིད་ཡིན་ཏེ། དེ་ཕྱི་རོལ་དོན་དུ་གྲུབ་ན་གཞི་དེར་དམིགས་རུང་གི་ཨུཏྤ་ལ་སྔོན་པོ་ཡོད་དགོས་ཤིང༌། དེ་ཡོད་
ན་རུང་ཡུལ་དེར་གནས་པའི་གཉིད་མ་ལོག་པའི་སྐྱེས་བུ་དབང་པོ་མ་ཉམས་པས་ཡིད་གཏད་ན་གཞི་དེར་ཨུཏྤ་ལ་སྔོན་པོ་ཤེས་དགོས་པ་ལས་མི་ཤེས་ཤིང༌། རྨི་ལམ་གྱི་ཤེས་པ་རང་ཉིད་ཁོ་ནའི་གཟུང་ཡུལ་དུ་གྱུར་ནས་སྣང་བའི་ཕྱིར། 
འདིར་ལྷའི་འགྲེལ་པར་མངོན་སུམ་རང་གིས་ཤེས་པའི་རྒྱུའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་འབྱུང་སྟེ། རྨི་ལམ་གསལ་སྣང་གི་རྟོག་མེད་ལོག་ཤེས་མངོན་སུམ་དུ་བཞེད་པའི་གོ་སྐབས་མེད་མཆི། ཡི་གེ་མ་དག་པ་ཡིན་ནམ་བརྟག་པར་བྱའོ། །གཞུང་འདི་ལ་
བརྟེན་ནས་དོན་སྤྱི་ཤེས་པར་སྨྲ་བ་ནི། རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་འཆད་ཉན་བྱེད་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་ན་སྒྲ་ལས་དོན་ལ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཐལ་བ་གོང་དུ་འཕངས་མ་ཐག་པ་དྲན་པ་ལ་མ་བཞག་པའི་ཚིག་བྱུང་རྒྱལ་དུ་སྨྲས་པར་ཟད་དོ། །
རིགས་པ་དེས་ནི་མིང་སོགས་ཀྱང་ཤེས་པ་ལས་རྫས་ཐ་དད་མིན་པར་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེའང་རྨི་ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་ན་ཤེས་པ་རྟོག་པ་དང་རྟོག་མེད་གཉིས་ཡོད་པའི་རྟོག་པ་ལ་གཟུང་རྣམ་ཤེས་པའི་རྫས་དང་
གཟུང་ཡུལ་སྒྲ་དོན་དངོས་མེད་ཀྱི་ཆ་གཉིས་ཡོད་པ་སད་པའི་གནས་སྐབས་དང་འདྲ་ལ། རྟོག་མེད་ལ་ཡུལ་གསལ་བར་སྣང་བའང་སད་པའི་ཚེ་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་ལ་སྐྲ་ཤད་དུ་གསལ་བར་སྣང་བ་དང་འདྲའོ། །དེ་ལ་རྟོག་པ་རང་ཉིད་ཁ་ཕྱི་
16-4-23b


རོལ་དུ་ཡུལ་ལ་ཕྱོགས་པའི་ཆ་ནི་རྟོག་པའི་གཟུང་རྣམ་དང༌། ནང་མྱོང་བ་གསལ་རིག་ཙམ་ནི་འཛིན་ཆ་ཡིན་ལ། རྟོག་པ་རང་ཉིད་ཀྱི་གཟུང་ཆ་བག་ཆགས་ཀྱི་དབང་གིས་བུམ་པ་ལྟ་བུར་ཤར་བ་ནི་བུམ་འཛིན་རྟོག་པའི་གཟུང་རྣམ་ཞེས་བྱའོ། །
ཐོགས་མེད་ཕྱིར་ན་སྔོ་སོགས་མིན། །ཞེས་པའི་ཕྱི་འགྲེལ་དུ་ལྷས་དཔྱད་པ་མཛད་པའི་དོན་འདི་ཡིན་ཏེ་རྨི་ལམ་ན་སྔོ་སོགས་སུ་སྣང་བ་སྔོ་སོགས་མིན་པ་ལྟར། རྨི་ལམ་གྱི་ལུས་ལོགས་སུ་ཆད་པ་ལྟར་སྣང་བའི་ལུས་དེའང་སྣང་བ་ལྟར་དངོས་
པོ་ལོགས་སུ་གྲུབ་པའི་ལུས་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡིན་ན་མལ་ན་གནས་པའི་ལུས་ལ་དབུགས་འབྱུང་རྔུབ་མེད་པར་ཐལ་བ་དང༌། དེ་ཉིད་ཤི་བའི་ལུས་དང་མཚུངས་པར་ཐལ་བ་དང༌། མལ་གྱི་ལུས་དེ་ལ་མཚོན་བསྣུན་ནས་བསད་པས་སྲོག་
གཅོད་ཀྱི་ལས་ལམ་མི་རྫོགས་པར་ཐལ་བས་སོ། །ཁྱབ་སྟེ། སྐྱེས་བུ་གཅིག་ལ་དུས་གཅིག་ཏུ་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྒྱུད་ཐ་དད་པ་གཉིས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །འདི་ལྟར་ཤེས་ན་ཕན་པའི་སྐབས་མང་བར་ཡོད་པས་བཤད་དོ། །ལྷ་དབང་
བློས་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཞེས་སོགས་ཤེས་པ་ཀུན་གཟུང་དོན་དང་ལྡན་པས་ཁྱབ་པ་འགོག་པའི་རིགས་པའི་རྣམ་གྲངས་གཞན་བསྟན་པ་ལ་འཆད་པ་ལྟར་བྱ་སྟེ། འདིའི་དོན་ཊཱིཀ་བྱེད་ཕལ་ཆེ་བས། མིག་སོགས་གཟུང་དོན་དང་ལྡན་པར་རྒྱུ་མཚན་
གང་གིས་འདོད་དྲིས་ནས། གཟུང་དོན་དང་ལྡན་ཏེ། གཟུང་དོན་གྱིས་རྣམ་པ་གཏད་པའི་སྒོ་ནས་ཕན་འདོགས་པའི་ནུས་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། གཞན་མིང་སོགས་ལ་རྟོག་པ་ཆོས་ཅན། གཟུང་དོན་མེད་པ་ཅན་དུ་ཐལ། གཟུང་དོན་གྱིས་
16-4-24a


ཕན་པའི་ནུས་པ་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་འཆད་དོ། །འོ་ན་མིག་ཤེས་ཆོས་ཅན། སྣང་ཡུལ་ཅན་དུ་ཐལ། རང་གི་སྣང་ཡུལ་གྱིས་རང་འདྲའི་རྣམ་པ་གཏད་པའི་སྒོ་ནས་ཕན་འདོགས་པའི་ནུས་པ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་
པ་ལ་ཁྱབ་པ་ཡོད་དམ་མེད། མེད་ན་མ་ངེས་པ་བསྟན་རྒྱུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། ཡོད་ན་རྟོག་པ་ཆོས་ཅན། སྣང་ཡུལ་མེད་པ་ཅན་དུ་ཐལ། སྣང་ཡུལ་གྱིས་རང་འདྲའི་རྣམ་པ་གཏད་པའི་སྒོ་ནས་རང་ལ་ཕན་འདོགས་པའི་ནུས་པ་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ཞེས་
བརྗོད་ན་ཅི་སྨྲ་སོམས་ཤིག །དེས་ན་གཟུགས་སོགས་མིག་ཤེས་སོགས་ཀྱི་གཟུང་དོན་ཡིན་པར་འཇོག་བྱེད་གང་གིས་འཇོག་ཅེས་དྲིས་པ་ལ་ཐལ་བ་འཕངས་པ་ཡིན་གྱི། སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་དྲིས་པའི་ཁྱབ་པ་ལ་འཕངས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །
འཆད་ཉན་དོན་གསུམ་གང་དང་ཡང་འབྲེལ་བ་མེད་ཀྱི་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་སྒྲ་དོན་ཡིན་ནའང་སྒྲ་ལས་དོན་ལ་འཇུག་པར་མི་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་བརྗོད་བྱ་བུམ་སོགས་ཀྱི་དོན་དང་འབྲེལ་ལྡན་པ་སྟེ་དོན་དེའི་རྗེས་སུ་གྱུར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་
ན་འདས་པའི་དུས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་མང་པོས་བཀུར་བ་དང་མ་འོངས་པའི་དུས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དུང་ཞེས་ད་ལྟའི་དུས་ན་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། རྒྱལ་པོ་མང་པོས་བཀུར་བའི་མིང་སོགས་ལྡན་པ་མ་ཡིན་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་དོན་ནི་
རྒྱལ་པོ་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་ཟད་ཅིང་འགགས་ནས་ད་ལྟའི་དུས་ན་མེད། རྒྱལ་པོ་དུང་གི་དེ་དག་ཀྱང་ད་དང་འདྲ་བར་ད་ལྟའི་དུས་ན་མ་སྐྱེས་པས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁྱབ་པ་མེད་ན་དེ་དང་དེ་བརྗོད་པའི་སྒྲ་དོན་ཡིན་ན་དེ་དང་དེའི་མིང་སོགས་
16-4-24b


ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་བུད། རྟགས་མ་གྲུབ་ན། དེ་དང་དེའི་མིང་སོགས་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཡིན་ན་དེ་དང་དེའི་རྫས་ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་བུད། འདིར་དུས་གསུམ་གྱི་རྣམ་པར་བཞག་པ་མདོར་བསྡུས་པ་ཙམ་ཞིག་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེའང་
བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་རྣམས་མྱུ་གུ་ལ་སོགས་པ་རེ་རེའང་དུས་གསུམ་དུ་འཇོག་པས་མྱུ་གུ་མ་འོངས་པ་དང་མྱུ་གུ་འདས་པའི་དུས་སུའང་མྱུ་གུ་ཡོད་པར་འདོད་དེ། དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ལ་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཁས་ལེན་ནོ། །དེའི་ནང་གསེས་ཀྱི་འདོད་པ་མི་འདྲ་བའི་ཚུལ་རྣམས་ནི་
གཞན་དུ་བཤད་ཟིན་ཏོ། །དབུ་མ་ཐལ་འགྱུར་པའི་ལུགས་ལ་འདས་མ་འོངས་དངོས་པོར་བཞེད་ཀྱང་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་འདོད་པ་དང་དངོས་པོར་འདོད་ཚུལ་གཏན་མི་མཚུངས་ཤིང་དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པ་དང་མདོ་སེམས་གཉིས་ནི་དངོས་པོ་ཡིན་ན་ད་ལྟར་བ་ཡིན་པས་ཁྱབ་
པ་དང༌། འདས་མ་འོངས་ཡིན་ན་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་འདོད་དེ། དེའང་མྱུ་གུ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་གཅིག་ཞིག་པ་ན་མྱུ་གུའི་ཆ་ཤས་ཀྱི་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ནི་འགགས་ལ་འགགས་པ་དེས་མྱུ་གུ་མ་ཡིན་པ་བུམ་པ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡང་
མ་ཐོབ་ཅིང༌། འདས་མ་འོངས་གཉིས་ཀ་ལའང་དགག་བྱ་རྣམ་པར་བཅད་ཙམ་མ་ཡིན་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་གྲུབ་པ་མེད་པས་དེའི་ཕྱིར་འདས་མ་འོངས་ཡིན་ན་དངོས་པོར་མ་གྲུབ་པས་ཁྱབ་བོ་སྙམ་དུ་བསམ་མོ། །དེ་ལ་ཐལ་འགྱུར་བ་ལྟར་ན་བུམ་
པའི་ཞིག་པ་དང་བུམ་པའི་མ་སྐྱེས་པ་སོགས་མ་ཡིན་དགག་ཡིན་པར་བཞེད་ཅིང༌། མདོ་སེམས་རང་རྒྱུད་པ་གསུམ་མེད་དགག་ཏུ་བཞེད་དོ། །དེ་ལ་འདིར་མྱུ་གུ་ལ་མཚོན་ན། རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་སྐྱེས་ཟིན་པའི་མྱུ་གུ་རང་གི་དུས་གཉིས་པར་ཞིག་པ་ནི་
16-4-25a


མྱུ་གུའི་འདས་པའི་དུས་དང༌། སྤྱིར་མྱུ་གུ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང༌། དགུན་གྱི་དུས་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཞིང་འདི་ལྟ་བུ་ཡུལ་དུས་འགའ་ཞིག་ཏུ་རྒྱུ་རྐྱེན་མ་ཚང་བའི་དབང་གིས་ཡུལ་དུས་དེར་རེ་ཞིག་མྱུ་གུ་མ་སྐྱེས་པ་ནི་
མྱུ་གུའི་མ་འོངས་པའི་དུས་སོ། །མྱུ་གུ་སྐྱེ་ལ་མ་འགག་པ་མྱུ་གུ་རང་གི་གྲུབ་པའི་དུས་ནི་མྱུ་གུའི་ད་ལྟར་བའི་དུས་སོ། །མངོན་པའི་སྡེ་སྣོད་དག་ལས་རི་བོང་རྭ་ལ་སོགས་པ་གཞི་མ་གྲུབ་པ་དང༌། ནམ་མཁའ་ལ་སོགས་པ་དངོས་པོར་མེད་པ་དག་མ་བྱུང་
བ་ཙམ་ཡིན་ཀྱང་དེ་དག་གི་མ་སྐྱེས་པའི་ཆ་མ་འོངས་པར་འཇོག་པ་བཅད་པའི་ཕྱིར་དུ་རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང་མ་བྱུང་བ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། སྤྱིར་ཆོས་དེ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང་ཡུལ་དུས་དེར་ཆོས་དེ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་མ་ཚང་བ་ཞིག་གི་མ་སྐྱེས་པའི་ཆ་མ་འོངས་པར་འཇོག་
པ་ཡིན་གྱི་ཡུལ་དུས་གང་དུའང་ཆོས་དེ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུ་མི་སྲིད་པ་དག་གི་མ་སྐྱེས་པའི་ཆ་མ་འོངས་པར་མི་འཇོག་པའི་དོན་ཏོ། །དེའི་ཕྱིར་མ་བྱུང་བའམ་མ་སླེབ་པ་ཙམ་མ་འོངས་པའི་མཚན་ཉིད་དུ་འཇོག་པ་ནི་རྒྱུ་ཡོད་ཀྱང་ཞེས་གསུངས་པའི་རྣམ་བཅད་མ་གོ་ཞིང༌།
ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་དག་གི་གཞུང་ལས་ཆོས་དེའི་འདས་མ་འོངས་ཀྱི་དུས་གཉིས་ཆོས་དེའི་ད་ལྟར་གྱི་དུས་ལ་བལྟོས་ནས་འཇོག་པའི་རྣམ་གཞག་མང་དུ་འབྱུང་བ་དང་འགལ་ལོ། །དེས་ན་འདས་པའི་མཚན་གཞི་ནི་མྱུ་གུ་རང་གི་དུས་གཉིས་པར་ཞིག་པའི་ཆ་ལྟ་
བུ་དང༌། མ་འོངས་པའི་མཚན་གཞི་ནི་དགུན་གྱི་དུས་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཞིང་འདིར་རྒྱུ་རྐྱེན་མ་ཚང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་མྱུ་གུ་མ་སྐྱེས་པའི་ཆ་ལྟ་བུ་དང༌། ད་ལྟར་བ་ནི་མྱུ་གུ་ལྟ་བུའོ། །འདས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། ཁྱོད་དུས་གང་དུ་འཇོག་པ་དངོས་པོ་གང་
16-4-25b


གི་རང་དུས་ལ་བལྟོས་ནས་བཞག་དགོས་པའི་བལྟོས་སར་གྱུར་པའི་དངོས་པོའི་རང་དུས་དེ་ལས་ཐལ་ཟིན་པ། མ་འོངས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི། ཁྱོད་དུས་གང་དུ་འཇོག་པ་དངོས་པོ་གང་གི་རང་དུས་ལ་བལྟོས་ནས་བཞག་དགོས་པའི་བལྟོས་སར་གྱུར་པའི་དངོས་པོའི་རང་དུས་
དེར་མ་སླེབ་པའི་ཆོས། ད་ལྟར་བའི་མཚན་ཉིད་ནི། རང་དུས་ན་སྐྱེས་ལ་མ་འགགས་པའི་ཆོས། ཁ་ཅིག་ན་རེ། བུམ་པའི་ཞིག་པ་ཆོས་ཅན། ཞིག་པ་ཡིན་པར་ཐལ། འདས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན་བུམ་པ་མ་ཞིག་པར་ཐལ། བུམ་པ་ཞིག་པ་ཞིག་པའི་ཕྱིར། 
མ་ཁྱབ་ན་དགག་པ་གཉིས་ཀྱིས་རྣལ་མ་མི་གོ་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་ཅི་ཡང་མ་ཡིན་ཏེ། བུམ་པ་མ་ཞིག་པ་ཤིན་ཏུ་འདོད་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཆུ་ལུད་དང་བྲལ་བའི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཞིང་འདི་ལ་མྱུ་གུ་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེས་སམ་མ་སྐྱེས། སྐྱེས་ན་མ་འོངས་པ་
ཡིན་ན་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཁྱེད་རང་གིས་ཀྱང་ཁས་བླངས་པ་ཉམས་ལ། མ་སྐྱེས་ན། དེ་འདྲའི་ཞིང་ལ་ཆོས་ཅན། མྱུ་གུ་སྐྱེས་པར་ཐལ། མྱུ་གུ་མ་སྐྱེས་པ་མ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར། འཁོར་གསུམ་ཁས་སོ། །མ་ཁྱབ་ན་དགག་པ་གཉིས་ཀྱིས་
རྣལ་མ་མི་གོ་བར་ཐལ། དེའི་ཕྱིར་སླར་ཡང་འཁོར་གསུམ་ཁེགས་སོ། །དེ་ལྟར་སྨྲ་བ་ནི་དགག་པ་གཉིས་ཀྱིས་རྣལ་མ་གོ་བའི་དོན་གཏན་མ་རྟོགས་པ་སྟེ། བུམ་པ་ཞིག་པ་དེ་བུམ་པ་དང་བུམ་པ་མ་ཞིག་པ་གང་དང་ཡང་དངོས་འགལ་མ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར་ཏེ། གཉིས་མ་ཡིན་གྱི་ཕུང་སུམ་དུ་མ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དགག་པ་གཉིས་ཀྱིས་རྣལ་མ་གོ་བ་ནི་རྣམ་བཅད་ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་དངོས་སུ་འགལ་བ་ཁོ་ན་ལ་བརྩི་བ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཡང་མྱུ་གུ་ཞིག་པ་ནི་མྱུ་གུའི་འདས་པའི་དུས་
16-4-26a


དང༌། མྱུ་གུ་མ་སྐྱེས་པ་ནི་མྱུ་གུའི་མ་འོངས་པའི་དུས་དང༌། མྱུ་གུ་སྐྱེས་ལ་མ་འགགས་པའི་དུས་ནི་མྱུ་གུའི་ད་ལྟར་བའི་དུས་ཡིན་པས། མྱུ་གུ་ད་ལྟར་བ་ཡིན་མིན་ནི་མྱུ་གུའི་རང་དུས་ལ་བརྩི་དགོས་པ་ཡིན་གྱི། དུས་ཀྱི་དགག་
སྒྲུབ་བྱེད་པ་པོའི་གང་ཟག་དེའི་ངག་བརྗོད་བཞིན་པའི་དུས་ན་མེད་པས་མྱུ་གུ་ད་ལྟར་བ་མ་ཡིན་པར་འཇོག་པ་མ་ཡིན་ཏེ། གང་ཟག་དེའི་ངག་བརྗོད་པའི་དུས་ན་མེད་པས་མྱུ་གུའི་རང་དུས་ན་མེད་པར་མི་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྒྱུ་མཚན་འདི་ཉིད་ཀྱིས་ན་
འདས་པའི་རྒྱལ་པོ་མང་པོས་བཀུར་བ་ད་ལྟར་བའི་དངོས་པོ་ཡིན་པར་སྨྲས་པ་ནི་རྒྱལ་པོ་མང་པོས་བཀུར་བའི་རང་དུས་ན་ད་ལྟར་བའི་དངོས་པོ་ཡིན་པའི་དོན་དང༌། སང་ཉིན་དངོས་པོ་ད་ལྟར་བ་ཡིན་པའང་སང་ཉིན་རང་དུས་ན་དངོས་པོ་ད་ལྟར་བ་ཡིན་པའི་དོན་
ཡིན་ནོ། །དེས་ན་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ལོ་ཏོག་རང་དུས་ན་ད་ལྟར་བ་དང་སྐྱེས་ལ་མ་འགགས་པ་ཡིན་ཅིང་སྐྱེས་ཟིན་པའང་ཡིན་ལ། ལོ་ཏོག་རང་གྲུབ་དུས་ན་ལོ་ཏོག་དེ་འབྱུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སོ་ནམ་ལ་འབད་དགོས་པའང་མ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་
འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ལོ་ཏོག་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་དངོས་རྒྱུ་སོགས་ད་གཟོད་འབྱུང་དགོས་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཁྱོད་ད་ལྟར་སྐྱེས་ཟིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། ཁྱོད་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་དུ་སོ་ནམ་ལ་འབད་པ་དོན་མེད་པར་ཐལ། ཞེས་སོགས་མང་དུ་སྨྲ་བ་ནི་ཁས་
ལེན་ངོ་མ་ཤེས་པའི་ཐལ་འགྱུར་གྱིས་རང་ཉིད་ཕྱུགས་སུ་གོ་བར་བྱེད་པ་སྟེ། ལོ་ཕྱི་མའི་ལོ་ཏོག་ཁོ་རང་གི་གྲུབ་དུས་ན་སྐྱེས་ཟིན་པ་ཡིན་ན་ད་ལོ་སྐྱེས་ཟིན་པ་ཡིན་ཨེ་དགོས་ཤེས་རིག་ཅུང་ཟད་དང་ལྡན་པ་དག་གིས་རྟོགས་ཤིག །སད་རེས་ཀྱི་
16-4-26b


ལོ་ཏོག་དངོས་པོ་མིན་པར་སྨྲ་བ་ཁྱོད་ལྟར་ན་ལོ་ཏོག་དེ་ཆོས་ཅན། རྟག་པར་ཐལ། དངོས་པོར་མ་གྲུབ་པའི་ཆོས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་བརྗོད་ན་ཅི་སྨྲ། འདོད་ན། ཁྱོད་འབྱུང་བའི་ཕྱིར་སོ་ནམ་ལ་འབད་པ་དོན་ཡོད་པ་བུད། རྒྱུ་འབྲས་དངོས་པོ་དང་མི་རྟག་པར་
སྨྲ་བ་ནི་སྨོན་ལམ་ལོག་པར་བཏབ་པའི་འབྱུང་པོ་ལྷར་བརྫུས་ནས་བསླབ་པའི་ཆོས་སྐད་མ་ཡིན་གྱི་ཤཱཀྱའི་དགེ་སྦྱོང་ལྟར་བཅོས་ནས། རྟག་པའི་རྒྱུ་འབྲས་ཁས་ལེན་པ་བདུད་རིགས་དངོས་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱོས་ཤིག །དེ་བཞིན་དུ་བསྐལ་པ་དུ་མའི་སྔ་
རོལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་མང་པོས་བཀུར་བའི་སྲོག་དབང་ཆོས་ཅན། ད་ལྟར་བ་ཡིན་པར་ཐལ། རང་དུས་ན་སྐྱེས་ལ་མ་འགགས་པའི་ཆོས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་སྒྲུབ་བྱེད་བརྗོད་ན་ཅི་ཞིག་སྨྲ། རྟགས་མ་གྲུབ་ན་རང་དུས་ན་ཤི་བར་ཐལ། རང་དུས་ན་སྲོག་དབང་འགགས་
པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་ཁྱེད་རང་གིས་ལན་བརྒྱར་ཁས་བླངས་སོ། །འདོད་ན། མ་ཤི་བའི་དུས་ན་ཤི་བར་ཐལ་ལོ། །རྩ་བར་ཁྱབ་པ་མེད་ན། ཆོས་དེ་ད་ལྟར་བར་འཇོག་པ་རང་དུས་ལ་ལྟོས་ནས་འཇོག་པ་མ་ཡིན་པར་ད་ལྟར་བའི་དངོས་པོ་རང་དུས་ལས་གཞན་
པའི་དུས་ནའང་མ་འགགས་པ་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་འདོད་ན་རྟག་དངོས་ཡོད་པར་འགྱུར་རོ། །ལོ་སྔ་མ་དངོས་པོ་མིན་ན་ད་ལོ་རྒྱུ་མེད་དུ་ཐལ་བ་དང་ལོ་ཕྱི་མ་དངོས་པོ་མིན་ན་ད་ལོའི་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་པར་ཐལ་ལོ། །རང་གྲུབ་དུས་ལས་དུས་གཉིས་པར་
ཞིག་ན། ཞིག་པ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ། རྒྱལ་པོ་མང་པོས་བཀུར་བ་ཞིག་པ་ཡིན་པས་དངོས་པོར་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དེ་རིང་ཆོས་ཅན། ཞིག་པ་ཡིན་པར་ཐལ། རང་གྲུབ་དུས་ལས་དུས་གཉིས་པར་ཞིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དངོས་པོ་མ་ཡིན་
16-4-27a


པར་ཐལ། ཞིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འཁོར་གསུམ་ཁས་སོ། །རྟགས་མ་གྲུབ་ན། ཤེས་བྱ་ཆོས་ཅན། དེར་ཐལ། སང་ཉིན་གྱི་དུས་ན་དེ་རིང་ཞིག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྟག་དངོས་ཡོད་པར་ཡང་འགྱུར་རོ། །འདས་པ་ཡིན་
ན་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་འདོད་བཞིན་དུ་འདས་པའི་མཚན་ཉིད་སྐྱེས་ལ་འགགས་པ་ཞེས་ཟེར་བ་ནི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་དང་སྐྱེས་པ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་སྨྲ་བའི་མུ་ཅོར་རོ། །གཞན་ཡང་དུས་གསུམ་བལྟོས་འཇོག་གི་མཚོན་
སྦྱོར་བཀོད་ཚུལ་མང་པོ་ནི་འཁྲུལ་པ་རགས་པར་ཤེས་སླ་ལ། དེ་རིང་གི་དུས་ན་ཁ་སང་ཞིག་པ་འདས་པའི་མཚན་གཞི་ཡིན་ཀྱང༌། དེ་རིང་གི་དུས་ན་ཞིག་པའི་ཁ་སང་འདས་པའི་མཚན་གཞི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་མ་སྐྱེས་པ་ཡིན་པའི་མྱུ་གུ་
གཞི་མ་གྲུབ། ད་ལྟ་མ་སྐྱེས་པའི་མྱུ་གུའི་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡོད་མྱུ་གུ་ད་ལྟ་མ་སྐྱེས་པ་སྐྱེད་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་མེད་ཅེས་སོགས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་ན་ཕྱོགས་སྔ་མའི་ནམ་མ་ལངས་པའི་སྔ་རོལ་ནས་དགག་པ་ལྟར་སྣང་གི་ཉི་མ་ཤར་
བ་དག་གི་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་བྱིས་པ་བླ་བརྡོལ་སྨྲ་བ་དང་མཚུངས་པར་བདེ་བླག་ཏུ་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་བྱེ་བྲག་པ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་སྤོང་དགག་པ་ནི། རྒོལ་བ་དེ་དག་ན་རེ། གལ་ཏེ་རྗོད་བྱེད་སྒྲ་ཡིས་སྤྱི་དངོས་པོ་བ་ཡན་གར་བ་ནི་
སྒྲ་དོན་དུ་བྱས་ནས་བརྗོད་པའི་ཕྱིར་སྒྲ་དོན་དངོས་པོ་བ་ཡོད་ཀྱང་དབང་སོགས་དོན་མེད་དུ་ཐལ་བར་མི་འདོད་དོ་ཞེ་ན། དེའི་སྒོ་ནས་དབང་སོགས་དོན་མེད་དུ་ཐལ་བའི་སྐྱོན་མེད་པ་དེ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་འདྲའི་སྤྱི་ནི་ཡན་གར་བ་བརྗོད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
16-4-27b


བརྗོད་ནའང་སྐྱོན་ཡོད་དེ་འདི་ལྟར་སྤྱི་དེ་གསལ་བ་རྣམས་ལ་མཚུངས་པར་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་པ་དང༌། གསལ་བས་གསལ་བར་བྱེད་པ་ལ་བལྟོས་པའང་མ་ཡིན་པར་ཐལ། གསལ་བ་ལ་བལྟོས་མེད་ཡན་གར་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན་རྩ་
བའི་གྲུབ་མཐའ་ལས་དངོས་སུ་ཁས་བླངས་པ་དང་འགལ་ལོ། །གསལ་བ་ལ་ལྟོས་མེད་དུ་སྤྱི་འཛིན་ཤེས་པའི་གཟུང་དོན་དུ་འགྱུར་བའི་རྟག་པ་ཡིན་ན་དུས་རྟག་ཏུ་དམིགས་པར་ཐལ་བ་འཕེན་པ་ངེས་ན་ཞེས་སོགས་ཏེ། དེ་ནི་དེ་ལ་གང་གིས་སྤྲུལ་
ཞེས་པའི་བར་ཤེས་སླའོ། །གསུམ་པ་དོགས་པའི་མཐའ་དཔྱོད་པའི་སྐྱོན་སྤོང་དགག་པ་ནི། གལ་ཏེ་དོན་རང་མཚན་དེ་ཉིད་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་མི་གསལ་བའི་ཚུལ་གྱིས་གཟུང་དོན་དུ་བྱེད་པ་ནི། རྗོད་བྱེད་སྒྲའི་བདག་རྐྱེན་ལ་བརྟེན་པ་ཡིན་ལ། 
དོན་རང་མཚན་དེ་མངོན་སུམ་དུ་ཤེས་པའི་དོན་ཉིད་དུ་དབང་སོགས་ལ་བལྟོས་པའི་ཕྱིར་ན་གཉིས་ཀས་དོན་རང་མཚན་གཅིག་པོ་དེ་གཟུང་དོན་དུ་བྱེད་པར་འདྲ་ཡང་མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོའི་ཚོགས་དོན་མེད་དུ་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན་དེའི་
ལན་དུ་ཡུལ་གཅིག་ལ་དམིགས་པས་གསལ་མི་གསལ་སོ་སོར་སྣང་བ་མི་འཐད་པར་འཕེན་པ་ལ་འཆད་པ་མི་འཐད་དེ། སྐྱེས་བུ་གཅིག་གིས་མི་རྟག་པ་སོགས་དོན་གཅིག་སྔར་མི་གསལ་བར་སྣང་བ་གོམས་སྟོབས་ཀྱིས་ཕྱིས་མངོན་སུམ་དུ་
གསལ་བར་སྣང་བ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་རང་མཚན་གཅིག་པོ་དེ་གཟུང་དོན་དུ་བྱེད་པར་འདྲ་བའི་རྟགས་ཀྱིས་གསལ་མི་གསལ་གྱི་ཁྱད་པར་མེད་པར་ཐལ་བ་འཕེན་པ་ལ་འཆད་པ་མི་འཐད་དེ། ཉེ་རིང་ལ་སོགས་ཁྱད་པར་གྱིས་ཞེས་སོགས་དང་
16-4-28a


འགལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སྒྲའི་བདག་རྐྱེན་ལས་གཟུགས་འཛིན་གྱི་བློ་རྟོག་པ་ལ་གཟུགས་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཚུལ་གྱིས་མི་གསལ་བར་སྣང་བ་དང༌། སོགས་པས་བདག་རྐྱེན་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་བློ་དབང་
ཤེས་ལ་གཟུགས་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་གསལ་བར་སྣང་བའི་ཁྱད་པར་ཐ་དད་པ་གང་ལས་ཡིན་ཏེ། དེ་འདྲའི་ཁྱད་པར་མི་འཐད་པར་ཐལ། བློ་དེ་གཉིས་ག་གཟུགས་རང་མཚན་གྱི་དངོས་པོ་གཅིག་པོ་དེ་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་འཇིག་པར་ཁྱད་
པར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་སྟེ། ལྷ་དབང་བློས་དེ་ལྟར་ན་དོན་གཅིག་མངོན་སུམ་དང་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་རམ། སོ་སོར་སྣང་བའི་ཁྱད་པར་འདོད་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སོགས་བཤད་པ་ལྟར་བློ་དེ་གཉིས་ལ་ཡུལ་དེ་མངོན་གྱུར་
དང་ལྐོག་གྱུར་གྱི་ཁྱད་པར་མི་འཐད་པར་ཐལ་བ་འཕེན་པ་ཡིན་ལ། འདིས་བློ་དེ་ལ་ལྐོག་གྱུར་ཡིན་ན་བློ་དེའི་སྣང་ཡུལ་དུ་འགལ་བར་བསྟན་པས་རང་མཚན་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་དུ་སྨྲ་བའི་མུ་སྟེགས་ཀྱི་ལུགས་ཁས་ལེན་པ་དག་གསལ་བར་བཀག་གོ །
སྤྱི་མཚན་དངོས་མེད་དུ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་གཉིས་པ་བཤད་པ་ལ། ཐོག་མར་གཞུང་གི་བསྡུ་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། རིགས་ལྡན་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གྲངས་ཅན་སྤྱི་གསལ་རྫས་གཅིག་ཏུ་འདོད་པ་དང་། བྱེ་བྲག་པ་རྫས་གཞན་དུ་འདོད་པ་བཀག་ནས་
སྤྱི་གསལ་རྫས་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པས་རང་བཞིན་མེད་པར་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་དགོད་པ། དེའི་ཕྱིར་རང་བཞིན་མེད་པར་གྲུབ། །ཅེས་པའོ། །དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤོང་བ་མེད་པ་ཞེས་པ་གཉིས་སོ། །དངོས་པོར་མེད་ཀྱང་སྤྱིར་བཞག་ཅིང་སྒྲས་
16-4-28b


བསྟན་པའི་དགོས་པ་ནི། དེ་ཕྱིར་ངོ་བོ། ཞེས་སོགས་སོ། །སྤྱི་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་པས་སྤྱི་བློ་འཁྲུལ་བར་བསྟན་པ་ནི། དེ་ལ་ངོ་བོར་སྣང་བའམ་ཞེས་སོགས་སོ། །རང་ལུགས་ཀྱི་གཞན་སེལ་བའི་སྤྱི་ལ་གཉིས་ལས། མེད་དགག་གི་གཞན་སེལ་བའི་
སྤྱི་དངོས་མེད་དུ་བསྒྲུབ་པ་ནི་དོན་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཞེས་སོགས་སོ། །བློའི་གཞན་སེལ་གྱི་སྤྱི་དངོས་མེད་དུ་བསྒྲུབ་པ་ལ། སྤྱི་བློ་རྟོག་པ་འཁྲུལ་བར་སྟོན་པ་ནི། ངོ་བོ་མེད་ཅན་ཞེས་སོགས་དང༌། དེའི་སྣང་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་རྫུན་པར་བསྒྲུབ་པ། དེ་ཡང་བསླད་
ཕྱིར་དང༌། ཞེས་སོགས་སོ། །རང་གི་གསལ་བ་དང་རྫས་གཅིག་ཐ་དད་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པས་རྫས་སུ་གྲུབ་པའི་ངོ་བོ་མེད་པར་སྨྲས་པ་ལ་རྩོད་པ་སྤོང་བ། གལ་ཏེ་བརྗོད་བྱ། ཞེས་སོགས་དང༌། ཕྱི་རོལ་པས་སྤྱི་འཛིན་རྟོག་པའི་གཟུང་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་དངོས་
པོ་བ་ཁྱད་ཆོས་སུ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སྒྲ་རྟོག་འཇུག་པར་འདོད་པ་འགོག་པ་ནི། འདས་པ་དང་ནི། ཞེས་པ་ནས། མཉན་པ་སྐྱེ་བོས་བྱས་པ་ཡིན། །ཞེས་བྱ་བའི་བར་རོ། །ད་ནི་ཚིག་གི་དོན་བཤད་དགོས་པ་དག་བཤད་པར་བྱའོ། །དེའང་གྲངས་ཅན་གྱི་
སྤྱི་གཙོ་བོ་སྔོན་པོ་ལ་རྗེས་སུ་སོང་བའི་རང་བཞིན་གང་ཡིན་པའི་ཆ་དེས་སེར་པོ་སོགས་ལའང་རྗེས་སུ་སོང་བར་འདོད་པའི་ཚུལ་ལེའུ་དང་པོར་བརྗོད་ཟིན་པ་ལྟར་ཡིན་ལ། དེ་འགོག་པ་ནི། རིགས་དང་ལྡན་པའི་གསལ་བ་སྔོན་པོའི་རང་བཞིན་གང་
ཡིན་པའི་ཆ་དེ་ཉིད་སེར་པོའི་རང་བཞིན་དུ་སོང་བའི་ཆ་ཡིན་པའི་ཚུལ་གྱིས་དེ་གཉིས་ཀ་ལ་ཐུན་མོང་དུ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་རིགས་མ་ཡིན་པར་ཐལ། གང་གི་ཕྱིར་ན་གསལ་བ་སྔོན་པོའི་ངོ་བོ་དེ་གཞན་སེར་པོའི་ངོ་བོ་དང་ཐ་དད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། 
16-4-29a


བྱེ་བྲག་པ་ན་རེ། གལ་ཏེ་སྤྱི་གསལ་རྫས་གཅིག་ན་སྐྱོན་དེར་འགྱུར་ཡང༌། ཁོ་བོ་ཅག་གི་ལུགས་ལ་རྫས་ཐ་དད་དུ་གྲུབ་པ་ཡིན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ་ཞེ་ན་འོ་ན་སྤྱི་དེ་གསལ་བ་ལ་བལྟོས་པའམ་གསལ་བ་སྤྱི་ལ་བལྟོས་པ་གང་ཡིན། 
དང་པོ་ལྟར་ན། སྤྱི་ཆོས་ཅན། གསལ་བའི་འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་བརྗོད་རིགས་པར་ཐལ། གསལ་བ་དང་རྫས་ཐ་དད་གསལ་བ་ལ་བལྟོས་པའི་འབྲེལ་བ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། སྤྱི་རྟག་པར་འགལ་ལོ། །གཉིས་པ་ལྟར་ན་གསལ་བ་ཆོས་ཅན། སྤྱིའི་འབྲས་བུ་ཉིད་
དུ་བརྗོད་རིགས་པར་ཐལ། སྤྱི་དང་རྫས་ཐ་དད་སྤྱི་ལ་བལྟོས་པའི་འབྲེལ་བ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན་སྤྱི་རྟག་པར་འགལ་ལོ། །སྤྱི་གསལ་རྒྱུ་འབྲས་མ་ཡིན་ན། སྤྱི་གསལ་བ་དང་འབྲེལ་མེད་དུ་ཐལ། བདག་གཅིག་འབྲེལ་དང་དེ་བྱུང་འབྲེལ་གང་ཡང་མ་གྲུབ་
པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། གསལ་བ་འདིའི་སྤྱི་འདིའོ་ཞེས་ཐ་སྙད་དོན་མཐུན་བྱར་མི་རུང་བར་ཐལ་ལོ། །དེའི་ཕྱིར་བུམ་པའི་གསལ་བ་རྣམས་ལ་བུམ་པའོ་སྙམ་པའི་སྤྱི་བློ་དོན་མཐུན་འཇུག་ཏུ་མི་རུང་བར་འགྱུར་ཏེ། འབིགས་བྱེད་དང་གངས་ཅན་བཞིན་ནོ། །སྤྱི་
གསལ་རྒྱུ་འབྲས་མ་ཡིན་པའི་རྫས་གཞན་ཡིན་ཀྱང་འབྲེལ་བ་གྲུབ་པ་ཅི་འགལ་ཞེ་ན། དེའང་སྤྱི་རྟག་དངོས་དང་འབྲེལ་ན་འབྲེལ་བ་དེ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་ཀྱང་དགོས་ལ་བྱེ་བྲག་པས་འབྲེལ་བ་དེ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་པར་ཁས་ཀྱང་ལེན་ན། དེས་ན་རྒྱུ་
འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བའང་རྟོག་པས་བཏགས་པ་ཙམ་མིན་ན་རྒྱུ་འབྲས་མ་ཡིན་པའི་རྫས་གཞན་ལ་འབྲེལ་བ་དངོས་པོར་གྲུབ་པ་ག་ལ་ཡོད་ཅེས་སྟོན་པ་ནི་རང་གི་རྒྱུ་ལས་ཞེས་སོགས་ཏེ། ཐོག་མར་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་པ་ལ་
16-4-29b


གནོད་པ་བསྟན་པ་ནི། མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་གྲུབ་ཟིན་པའི་ཕྱིར་ས་བོན་ལ་རག་ལས་པ་མེད་པར་ཐལ་བ་སོར་གཞག་བྱེད་པ་ནི། རྒྱུ་ལས་གྲུབ་ན་འབྲས་བུ་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་སྨྲ་བ་ཧ་ཅང་ཐལ་བའོ། །དེས་ན་ལྷས། དེ་ལ་གྲུབ་པའི་འོག་ཏུ་ས་བོན་ལ་སོགས་
པའང་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་བསྐྱེད་པ་དེ་བས་ན། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། མྱུ་གུ་ཆོས་ཅན། རང་ཉིད་གྲུབ་ཟིན་པའི་དུས་ན་ས་བོན་ལ་རག་ལས་པ་མེད་པར་ཐལ། རང་གི་རྒྱུ་ལས་རང་གི་ངོ་བོ་རྫོགས་པར་གྲུབ་ཟིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། མྱུ་གུ་འདི་ས་བོན་འདིའི་
འབྲས་བུའོ་ཞེས་རྟོག་པ་ཡིས་ནི་འབྲེལ་བར་བྱེད་འི་སྒོ་ནས་བཏགས་པར་ཐལ། མྱུ་གུ་དེ་རང་ཉིད་གྲུབ་ཟིན་པའི་འོག་ཏུ་ས་བོན་ལ་རག་ལས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ཁྱབ་པ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ས་མྱུག་གི་འབྲེལ་བ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་ན་འབྲེལ་བ་
འཛིན་པའི་རྟོག་པ་མ་འཁྲུལ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ལྟ་ན་ས་མྱུག་གི་འབྲེལ་བ་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་ལ་ས་མྱུག་རྭ་གཡས་གཡོན་བཞིན་དུ་དུས་མཉམ་དུ་སྣང་བ་ལྟར་གྲུབ་དགོས་པས། ས་མྱུག་དུས་མཉམ་དུ་འགྱུར་བའོ། །གཞན་ཡང་མེ་དུའི་འབྲེལ་
བ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་ན་འབྲེལ་བ་དེ་མེ་དུའི་རྫས་སུ་འགྱུར་དགོས་པས་དུ་བའི་དུས་ནའང་དུ་བ་མེ་ལ་འབྲེལ་ཞིང༌། མེའི་དུས་ནའང་དུ་བ་མེ་ལ་འབྲེལ་དགོས་ལ། དེ་ལྟར་ན་མེའི་དུས་ན་དུ་བ་ཡོད་ཅིང་དུ་བའི་དུས་ན་མེ་ཡོད་དགོས་པས་མེ་དུ་དུས་མཉམ་དུ་
འགྱུར་དགོས་སོ། །དུ་བ་ཡིན་ན་མེ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་ཁྱབ་པ་དང༌། མེ་སྔོན་དུ་མ་སོང་ན་དུ་བ་མི་འབྱུང༌། མེ་ཡོད་སྟོབས་ཀྱིས་དེའི་རྗེས་སུ་དུ་བ་འབྱུང་བའི་འབྲེལ་བའི་དོན་ལྡོག་ཀྱང་མངོན་སུམ་གྱིས་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱེད་པ་མིན་གྱི། དང་པོར་མེ་མངོན་
16-4-30a


སུམ་ཚད་མས་དམིགས་དེའི་རྗེས་སུ་དུ་བ་མངོན་སུམ་ཚད་མས་དམིགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ནས་རྟོག་པས་མེ་དུའི་འབྲེལ་བའི་དོན་ལྡོག་དང་ཐ་སྙད་རྣམས་འདོགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་འབྲེལ་
བརྟག་ལས། དེ་ཕྱིར་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །འབྲེལ་བ་ཡང་དག་ཏུ་ན་མེད། །ཅེས་དགག་བྱ་ལ་ཁྱད་པར་སྦྱར་ནས་བཤད་པས་འབྲེལ་བ་དོན་དམ་དུ་གྲུབ་པ་འགོག་པ་ཡིན་གྱི། རྟོག་བཏགས་ཡིན་ན་མེད་དགོས་ཞེས་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པ་རྣམ་པར་བཤིག་
པར་མི་བྱའོ། །དེས་ན་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བའང་དོན་དམ་པར་མ་གྲུབ་ན། རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་མིན་པའི་སྤྱི་གསལ་རྫས་གཞན་ལ་ཇི་ལྟར་ཡང་འབྲེལ་བ་དོན་དམ་པར་གྲུབ་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། དེས་ན་སྤྱི་གསལ་རྫས་གཞན་ཉིད་ཡིན་ན་དེ་གཉིས་འབྲེལ་
བ་མེད་དོ་ཞེས་བཀག་པས་གྲུབ་པའི་དོན་བསྡུ་བའོ། །དེ་ལྟར་སྤྱི་གསལ་རྫས་གཅིག་ཐ་དད་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པ་དེའི་ཕྱིར་རྟོག་པའི་གཟུང་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་དེ་ནི་རྫས་སུ་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན་མེད་པར་གྲུབ་བོ། །རི་བོང་རྭ་སྤྱིར་ཐལ་བའི་རྩོད་པ་ནི་སྤྱི་
རྫས་སུ་མེད་ན་གསལ་བ་རྣམས་ལ་སྤྱི་སྒྲ་དང་སྤྱི་བློ་འཇུག་པའི་རྒྱུའི་སྤྱི་གཏན་མེད་དུ་འགྲོ་དགོས་ཤིང༌། དེ་ལྟ་ནའང་སྤྱིར་འཇོག་ན་རི་བོང་རྭ་ཡང་སྤྱིར་འགྱུར་བའི་ད་ལྟ་སྤྱི་གསལ་རྫས་གཅིག་ཐལ་བ་འཕེན་པ་ཡིན་གྱི། ཆོས་དེ་དངོས་
མེད་ཡིན་ན་ཆོས་དེ་ཡིན་པས་ཁྱབ་དགོས་སྙམ་པའི་དོགས་པ་ཕྱོགས་སྔ་སྨྲ་བ་པོ་ལའང་སྐྱེ་བའི་སྐབས་མེད་དོ། །ལན་ནི། བུམ་པའི་སྤྱི་འཛིན་རྟོག་པའི་གཟུང་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་དངོས་པོར་མེད་ཀྱང་མེད་པ་རི་བོང་རྭ་ཡང་བུམ་གསལ་གྱི་རིགས་
16-4-30b


སུ་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། རི་རྭ་སོགས་ཀྱི་སྤྱི་འཆར་བ་ན་བུམ་གསལ་དང་ཕན་ཚུན་ཆོས་ཆོས་ཅན་ལྟ་བུར་སྣང་བ་ལ་བལྟོས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ངོ་བོར་སྣང་བའམ་ཞེས་སོགས་ཀྱི་འགྲེལ་པར་ལྷས། རིགས་ཀྱི་ངོ་བོར་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་
ལ་གཅིག་ཏུ་ཞེན་པ་གང་དེ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བཤད་པ་ལྟར་སྤྱི་བློ་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་ཚུལ་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན། རྒན་པོ་བརྡ་ལ་བྱང་བས་རང་གི་བཞིན་ལ་དྲི་མས་བགོས་མ་བགོས་རྟོག་པའི་ཕྱིར་དུ་མེ་ལོང་ལ་བལྟ་བ་ན། མེ་ལོང་གི་
ནང་གི་བྱད་བཞིན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་བྱད་བཞིན་དུ་སྣང་ཞིང༌། སྣང་བ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱད་བཞིན་ལ་རྟོག་པར་བྱེད་ཀྱི། གཟུགས་བརྙན་དེ་ཉིད་བྱད་བཞིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཞེན་པར་མི་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་བུམ་འཛིན་རྟོག་པ་ལ་རིགས་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོར་གྱུར་པ་བུམ་
པའི་སྣང་བ་དེ་ཉིད་ཤར་བ་ན། སྣང་བ་དེ་ནི་བུམ་པའི་གཟུགས་བརྙན་ཡིན་ཞིང༌། དེ་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་བུམ་པའོ་སྙམ་དུ་ཞེན་པར་བྱེད་ཀྱི་སྣང་བ་དེ་ཉིད་བུམ་པའོ་སྙམ་དུ་ཞེན་པའི་ཞེན་ཚུལ་མེད་པར་ནི་རང་ཉིད་ལ་ཁ་ནང་དུ་ཕྱོགས་ནས་བལྟས་པས་གསལ་
བར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པར་སྣང་བ་དེ་ཉིད་བུམ་པར་ཞེན་ན། བུམ་འཛིན་རྟོག་པ་ཆོས་ཅན། ཞེན་སྟངས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བློར་ཐལ། རང་གི་སྣང་བ་བུམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལ་བུམ་པར་ཞེན་པའི་བློ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། ཞེན་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་
བའི་ལོག་ཤེས་སུ་ཐལ་ལོ། །མེད་དག་གི་གཞན་སེལ་བའི་སྤྱི་དངོས་མེད་དུ་བསྒྲུབ་པ་ནི། བུམ་པའི་དོན་རྣམས་ཀྱིས་ནི་མེད་དགག་གི་གཞན་སེལ་བའི་སྤྱི་གང་ཡིན་པ་གཞན་བུམ་མ་ཡིན་ལས་ལྡོག་པ་སྟེ་རྣམ་པར་བཅད་པའི་མཚན་ཉིད་
16-4-31a


ཅན་བུམ་སྒྲ་འདི་དག་གིས་ཤུགས་ལ་གང་བརྗོད་པ་དེ་ལ་རང་གི་ངོ་བོས་གྲུབ་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དེ། དགག་བྱ་བཅད་ཙམ་གྱི་ཆར་ཟད་པའི་ཕྱིར་རོ། །བློའི་གཞན་སེལ་བའི་སྤྱིའི་ཡུལ་ཅན་འཁྲུལ་བར་བསྟན་པ་ནི། དོན་ལ་
འཁྲུལ་བའམ་ཞེས་པའི་འམ་སྒྲ་ནི་འགྲེལ་པ་ཕལ་ཆེར་ལ་མེད་ཅིང༌། དོན་བསྟན་རྒྱུ་ལྷག་པོ་ཅི་ཡང་མེད་ལ། རྨའི་འགྱུར་ལ། ངོ་བོ་མེད་ཅན་སྤྱི་བློ་ལ། །སྤྱི་ཉིད་དུ་ཡང་མཐོང་ཕྱིར་རོ། །དོན་དུ་འཁྲུལ་བ་སྤྱི་ཡིན་པར། །
འདོད་པར་གྱུར་ན་དེ་ཡང་ནི། །ངོ་བོ་ཅན་མིན་བསླད་ཕྱིར་དང༌། །དོན་དངོས་དེ་ཉིད་མེད་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་འབྱུང་ཞིང་ལྷའི་འགྲེལ་པས་ཀྱང་དེ་ལྟར་བཤད་དོ། །དེ་ལྟར་ན་བུམ་པའི་སྤྱི་བློ་ལ་བུམ་པ་མ་ཡིན་པ་ལས་ལོག་པའི་དངོས་པོར་སྣང་བ་དེ་དངོས་
པོའི་ངོ་བོ་མེད་པ་ཅན་ཡིན་ཀྱང་དེ་ལ་དོན་དུ་འཁྲུལ་ནས་འཇུག་པའི་སྣང་བ་དེ་ཉིད་སྤྱི་ཡིན་པར་ཁོ་བོ་ཅག་འདོད་པ་ཡིན་ལ། དེའང་དངོས་པོར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་ཉིད་ཀྱིས་བརྫུན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བློ་དེ་འཁྲུལ་བ་
ཡིན་ཏེ། དོན་བུམ་གསལ་རྫས་ཐ་དད་པ་དུ་མ་དག་ལ་སྤྱི་སྟེ་རིགས་གཅིག་པ་ཉིད་དུ་ནི་རང་བཞིན་འདྲེས་པ་ལྟ་བུར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པ་ལྷ་དབང་བློའི་འགྲེལ་པའི་དོན་ནོ། །བློ་དེའི་གཟུང་ཡུལ་རྫུན་པར་སྒྲུབ་པ་ནི། སྤྱི་བློའི་སྣང་
བ་དེའང་ཆོས་ཅན། བདེན་པའི་ངོ་བོ་ཅན་མ་ཡིན་ཏེ། བག་ཆགས་ཀྱིས་བསླད་པའི་སྣང་བ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ན་སྣང་བ་ལྟར་གྱི་དོན་དངོས་སུ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་བདེན་པའི་ངོ་བོ་མེད་པའི་རང་གི་གསལ་
16-4-31b


བ་དང་རྫས་གཅིག་ཐ་དད་གང་རུང་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་བར་ཁས་ལེན་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱེ་བྲག་པ་སྤྱི་གསལ་རྫས་གཞན་དུ་འདོད་པ་ལྟར་ཡང་ཁས་མི་ལེན་ལ། གྲངས་ཅན་པ་ལྟར་རྫས་གཅིག་ཏུའང་ཁས་མི་ལེན་ཞེས་རང་གི་འདོད་པ་བརྗོད་པ་ཙམ་ཡིན་
གྱི་རྫས་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་དུའང་བརྗོད་བྱ་མ་ཡིན་ཏེ། བདེན་པའི་ངོ་བོ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་རྟགས་བཀོད་པར་བྱས་ན་མི་ལེགས་ཏེ། བདེན་པའི་རང་བཞིན་མེད་དེ། གསལ་བ་དང་རྫས་གཅིག་དང་ཐ་དད་གང་དུའང་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། 
ཞེས་བཀོད་མ་ཐག་པའང་འདིར་དེ་ལྟར་བཀོད་ནས་གཉིས་ཀ་རྟགས་ཡང་དག་ཏུ་ཁས་ལེན་དུ་རུང་ན། དབུ་མ་པའི་སྐབས་སུའང་བདེན་མེད་ཀྱི་རྟགས་ཀྱིས་བདེན་པའི་གཅིག་དུ་བྲལ་སྒྲུབ་པའི་རྟགས་ཡང་དག་ཀྱང་ཁས་ལེན་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤོང་བ་ནི། གལ་
ཏེ་བུམ་སྤྱི་དེ་བུམ་གསལ་དང་རྫས་གཅིག་ཐ་དད་གང་དུའང་མེད་དུ་ཆུག་ཀྱང༌། སྣམ་བུའི་སྤྱི་ལྟ་བུ་འགའ་ཞིག་ལས་རྫས་ཐ་དད་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དངོས་པོར་འདོད་དོ་ཞེ་ན། རང་གི་གསལ་བ་དངོས་པོ་རྣམས་ལས་རྫས་གཅིག་ཐ་དད་གང་ཡང་
མིན་ན་དངོས་པོར་མི་འཐད་པར་ཐལ། དངོས་པོ་རྣམས་ནི་ཇི་ལྟར་ཡང་སྟེ་དངོས་པོ་གང་ལ་བལྟོས་ནས་ཀྱང་རྫས་དེ་ཉིད་དང་གཞན་དུ་བརྗོད་བྱ་མ་ཡིན་པ་ཉིད་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར། བུམ་པའི་སྤྱི་དང་སྣམ་བུའི་སྤྱི་རྫས་གཞན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་
བ་མིན་ཀྱང་རྟོག་པ་ལ་རྫས་ཐ་དད་པ་ལྟ་བུར་སྣང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དོ། །རྟོག་པ་ལ་སྣང་བ་དེ་ལྟར་འཆར་བའི་ཉེར་ལེན་གྱི་རྒྱུ་བག་ཆགས་འཇོག་བྱེད་མཐར་གང་ལ་ཐུག་པའི་བུམ་སྣམ་གཉིས་ཐ་དད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་རྟོག་པ་ལ་སྤྱི་དེ་གཉིས་
16-4-32a


རྫས་ཐ་དད་པ་ལྟ་བུར་སྣང་ནས་རྫས་ཐ་དད་དུ་ཉེ་བར་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཕྱི་རོལ་པ་དེ་དག་ན་རེ། སྤྱི་སྒྲ་དང་སྤྱི་བློ་འཇུག་པ་ནི་ཆོས་དེ་ལ་སྤྱི་དངོས་པོ་བ་ཁྱད་ཆོས་སུ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་པས། སྤྱི་བློའི་
གཟུང་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་དངོས་པོ་བ་མེད་པ་མི་འཐད་དོ་ཞེ་ན། ད་ལྟ་འདས་པ་དང་མ་འོངས་པའི་དོན་དེ་དག་ལ་སྒྲ་བློ་འཇུག་པའང་དོན་དེ་དག་གི་སྤྱི་དངོས་པོ་བ་ད་ལྟ་དོན་དེ་དག་ལ་ཁྱད་ཆོས་སུ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་པར་ཐལ་བ་འཕེན་པ་འདས་པ་
དང་ནི་ཞེས་སོགས་སོ། །དེ་ལ་གལ་ཏེ་ཉེར་བཏགས་ལས་དེ་འདོད། །ཅེས་པའི་སྐྱོན་སྤོང་སྨྲས་པ་ལ། ད་ལྟ་མེད་པར་མཚུངས་པའི་བུམ་སྣམ་ལ་བུམ་སྒྲ་བཏགས་མིང་དུ་འཇུག་མི་འཇུག་གི་ཁྱད་པར་མི་འཐད་པའི་སྐྱོན་སྟོན་པ། གང་ཞིག་སོགས་སོ། །
གལ་ཏེ་བརྗོད་བྱ་དངོས་པོར་ཡོད་པའི་མིང་དངོས་མིང་དང༌། བརྗོད་བྱ་དངོས་པོར་མེད་པའི་མིག་བཏགས་མིང་གི་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། མིང་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་དེའི་སྒོ་ནས་འཇོག་པ་ལ་སྐྱོན་དང་གང་གིས་འཇོག་པ་དཔེ་དང་བཅས་པ་སྟོན་པ་བློ་ནི་ཞེས་
སོགས་ཤློ་ཀ་གསུམ་མོ། །གཙོ་བོ་ལ་སོགས་པའི་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དངོས་བཏགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ནི་གྲགས་ཅན་རང་ལ་གྲགས་པ་བརྗོད་པ་ཙམ་ཡིན་ཏེ། དེའང་ཁས་བླངས་ནང་འགལ་བསྟན་པའི་ཆེད་དུའོ། །སྤྱི་མཚན་དགོས་མེད་དུ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་
པ་གསུམ་པ་ནི། ཞིག་པ་འདས་པའི་བུམ་པ་ལ་རྟོག་པ་དང་སྣང་ཚུལ་མཚུངས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་ད་ལྟའི་བུམ་པ་ལ་རྟོག་པའི་བློའི་སྣང་བའང་དངོས་པོར་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ། ཞིག་ལ་སྒྲ་ལས་ཞེས་སོགས་སོ། །དེའང་མི་གསལ་བའི་སྣང་
16-4-32b


ཚུལ་མཚུངས་པ་ཡིན་གྱི་དུས་སྔ་ཕྱི་དང་འབྲེལ་བའི་སྣང་ཚུལ་མི་མཚུངས་སོ། །རྣ་བ་ལ་སོགས་ཞེས་པ་གཉིས་མི་མཐུན་དཔེའོ། །སྤྱི་དངོས་པོ་བ་ཡན་གར་བ་གཟུང་དོན་དུ་བྱེད་པས་སྣང་ཚུལ་མཚུངས་པའི་སྐྱོན་སྤོང་སྔར་བཀག་ཟིན་པས་ལན་མ་ཡིན་པར་
སྟོན་པ། སྤྱི་ཙམ་ཞེས་སོགས་བཞིའོ། །བྱེ་བྲག་པས་གསལ་བ་སྔར་མཐོང་ནས་སྤྱི་འཛིན་དེའི་རྗེས་སུ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཀྱང༌། གསལ་བ་ལ་སྒྲ་བློ་འཇུག་པ་སྤྱི་མཐོང་བ་ལ་རག་ལས་པར་འདོད་དོ། །གྲངས་ཅན་པ་ན་རེ། གཟུང་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་དངོས་པོར་མེད་པས་
དངོས་པོར་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་གྱི་གསལ་བ་ཐམས་ཅད་སྤྱི་གཙོ་བོའི་རང་བཞིན་དུ་ཆ་ཐ་དད་མེད་པར་འདྲེས་པས་སྣང་ཚུལ་མཚུངས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་ལན་དུ་ཕན་ཚུན་ཞེས་སོགས་སྦྱར་ཞེས་རིགས་པའི་རྣམ་གྲངས་ཟུར་བར་མི་བྱེད་པ་རྒྱན་གྱི་ལུགས་
ཡིན་ལ། ལྷའི་ལུགས་ཀྱིས་སྤྱི་མཚན་དངོས་མེད་དུ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་བཞི་པ་འཆད་པ་ནི། རྡུལ་མུན་སྙིང་སྟོབས་གསུམ་ཕན་ཚུན་ཐ་དད་པ་དང༌། སེམས་པ་ཅན་ཡིན་མིན་ཐ་དད་པར་གྲངས་ཅན་རང་ཡང་འདོད་པས། དེ་འདྲའི་ཕན་ཚུན་
ཐ་དད་པའི་ཁྱད་པར་ཅན་རྣམས་ནི་ངོ་བོ་ཆ་ཐ་དད་མེད་པའི་ཁྱད་མེད་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་འགྱུར་བ་མི་འཐད་དོ། །དེ་དག་ལ་རང་བཞིན་ཆ་མེད་གཅིག་དང་རྣམ་འགྱུར་ཐ་དད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་གཉིས་གཉིས་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ནའང་དེ་དག་དངོས་པོ་ཆ་མེད་
གཅིག་གི་རང་བཞིན་དུ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ་འགྱུར་བ་འགལ་ལོ། །བྱེ་བྲག་པ་ན་རེ། གལ་ཏེ་གསལ་བ་དེ་དག་ལ་མཚུངས་པར་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་སྤྱི་དངོས་པོ་བདེ་གསལ་བ་དེ་དག་ལས་རྫས་གཞན་ཉིད་ཡིན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ་ཞེ་ན། གསལ་བ་དེ་
16-4-33a


དག་གི་སྤྱིའོ་ཞེས་པ་འབྲེལ་མེད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ཕན་ཚུན་བལྟོས་མེད་རྫས་གཞན་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ལྡོག་པ་གཞན་སེལ་བའི་སྤྱི་ལ་ནི་ཕྱོགས་དེ་གཉིས་ལ་བརྗོད་པའི་སྐྱོན་དེ་དག་གང་གིས་ཀྱང་སུན་དབྱུང་དུ་མེད་དེ། 
གསལ་བ་དང་རྫས་གཅིག་ཐ་དད་གང་ཡང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་གསལ་བ་ལ་མཚུངས་པར་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ཉིད་ཀྱི་གཞན་སེལ་བའི་སྤྱི་འདི་ལ་དངོས་པོར་གྲུབ་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་
བཅད་པ་དངོས་མེད་ཡིན་ཀྱང་དངོས་པོའི་གསལ་བ་དུ་མའི་བདག་ཉིད་དུ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་མི་འགལ་བའི་དཔེར། མཐེ་བོང་མ་ཡིན་པ་དེ་སོར་མོ་ལྷག་མ་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ལྷའི་འགྲེལ་པར་བཀོད་དོ། །རྒྱན་ལྟར་ན། དེ་དག་གི་ཞེས་འབྲེལ་མེད་
འགྱུར། །ཞེས་སྨྲས་པ་ལ། རྫས་ཐ་དད་ཀྱང་གསལ་བ་དེའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པ་སྐྱོན་མེད་དོ་ཞེས་པའི་ལན་སྟོན་པ་ལ། དེ་འབྲས་ཤེ་ན་ཞེས་སོགས་སྦྱོར་རོ། །ལྷ་ལྟར་ན་སྤྱི་མཚན་དངོས་མེད་དུ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ལྔ་པ་ནི། སྤྱི་བློའི་
གཟུང་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་སྤྱི་དེ་འབྲས་བུ་ཡིན་ན་རྟག་པ་གཅིག་པུར་འགལ་བ་དང༌། འབྲས་བུ་ཡིན་པའི་རྟག་རྫས་ཡིན་ན་གསལ་བ་དང་འབྲེལ་མེད་དུ་འགྱུར་ཞིང༌། འབྲས་བུ་མིན་པས་དངོས་མེད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་སྟོན་པ། དེ་འབྲས་ཤེ་ན་
དུ་མ་དང༌། །ཞེས་སོགས་སོ། །སྤྱི་མཚན་དངོས་མེད་དུ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་དྲུག་པ་ནི། སྤྱི་བློ་བརྡ་དྲན་ལས་སྐྱེ་བའི་རྟགས་ཀྱིས་དེའི་སྣང་ཡུལ་དངོས་མེད་དུ་བསྒྲུབ་པ། དངོས་པོའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཞེས་སོགས་དང༌། བརྡ་མི་ཤེས་པ་ལའང་
16-4-33b


བ་ལང་ཁྲ་བོ་དང༌། ཁུ་ཡུ་རིགས་གཅིག་ཏུ་སྣང་བ་སྤྱི་རྟག་དངོས་མཚུངས་པར་ཡོད་པའི་དབང་གིས་མ་ཡིན་གྱི། ནོག་སོགས་དང་མི་ལྡན་པ་ལས་ལོག་པའི་དོན་གཅིག་དེ་གཉིས་ལ་ཐུན་མོང་དུ་ཉེ་བར་སྣང་བའི་དབང་གིས་ཡིན་པ་དཔེ་དང་བཅས་ཏེ་སྟོན་པ་
ནི། དངོས་གཉིས་ཞེས་སོགས་དྲུག་གོ། གཞན་སེལ་བའི་སྤྱི་གསལ་བ་རྣམས་ལ་ཐུན་མོང་དུ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བར་བསྒྲུབ་པ་ནི། གང་གིས་ཞེས་པ་གཉིས་སོ། །རྒྱན་ལྟར་ན། ཇི་ལྟར་རིགས་མེད་ཅེས་སོགས་སྨྲས་པ་ལ། མིག་སོགས་དེ་དག་ལའང་རིགས་རྟག་དངོས་
རྗེས་སུ་འགྲོ་བས་དཔེ་མ་གྲུབ་བོ་ཞེས་པའི་ལན་དུ། དེ་དག་ལ་རིགས་རྟག་དངོས་རྗེས་སུ་འགྲོ་བ་ལ་དམིགས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་འགོག་པ། རྣམ་པ་འགས་ཀྱང་ཞེས་སོགས་སུ་འཆད་ལ། ལྷ་ལྟར་ན། སྤྱི་མཚན་དངོས་མེད་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་བདུན་པ་
ནི། རྟོག་པ་ལ་བུམ་མ་ཡིན་ལས་ལོག་པར་སྣང་བ་དངོས་པོར་མི་རུང་སྟེ། དེ་ཡིན་ན་གསལ་བ་ལ་ལྟོས་མེད་ཀྱི་ཡན་གར་བ་སྣང་དགོས་པ་ལ། རྣམ་པ་འགས་ཀྱང་རྣམ་ཤེས་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོར་སྣང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་སྒྲ་དང༌། 
ངོ་བོ་ལས་གཞན་ཞེས་སོགས་ནི་བུམ་གསལ་རྟོག་པས་འཛིན་པའི་ཚེ་ནའང་བུམ་པ་དེའི་མིང་གི་སྒྲ་སྤྱི་དང་ལྟོ་ལྡིར་བ་སོགས་ངོ་བོའི་དོན་སྤྱི་ལས་གཞན་པ་སྟེ་མ་གཏོགས་པའི་བུམ་སྤྱི་རྟག་དངོས་སྣང་བ་མེད་པའི་དོན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་
དེ་ནི་ཞེས་སོགས་བཞི་སྤྱི་མཚན་དངོས་མེད་དུ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་བརྒྱད་པ་སྟོན་པ་ལྷ་དབང་བློའི་འགྲེལ་པའི་དོན་དུ་སྔ་མ་ཕལ་ཆེ་བས་འཆད་ལ། འགྲེལ་པ་དེར་གོང་གི་རིགས་པ་གཉིས་པ་ནས་བདུན་པའི་བར་ལ་མགོར་
16-4-34a


གཞན་ཡང་ཞེས་རིགས་པ་རྣམ་གྲངས་པར་སྟོན་པའི་མཚམས་སྦྱོར་གྱི་ཚིག་ཡོད་ཀྱང་འདི་ལ་མེད་མོད་ཀྱི། རིགས་པ་བརྒྱད་པ་སྟོན་པ་འགྲེལ་པ་དེའི་དོན་དུ་སྦྱོར་ནའང་རུང་བ་ཙམ་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལྟ་ནའང་ཤློ་ཀ་འདི་སྤྱི་
མཚན་དངོས་མེད་དུ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པའི་དོན་བསྡུ་བ་ལ་སྦྱར་ན་ལེགས་ལ། ཇི་སྐད་བཤད་པ་ལས་བཟློག་པའི་དོན་ནི། བརྗོད་བྱ་ཉིད་ཕྱིར་ཞེས་པའི་དོན་ཇི་སྐད་བཤད་པ་དང༌། རྫས་གཅིག་ཐ་དད་གང་དུའང་བརྗོད་དུ་མེད་པ་སོགས་
དངོས་མེད་དུ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་དེ་དག་ལས་བཟློག་པར་གྲུབ་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་འདོད་ཅེས་པའི་དོན་ནོ། །དེས་ན་སྤྱི་མཚན་ཡིན་ན་དོན་བྱེད་མི་ནུས་པའི་ཁྱབ་པ་དང་དོན་བྱེད་ནུས་ན་རང་མཚན་ཡིན་
པས་ཁྱབ་པར་རིགས་པའི་རྣམ་གྲངས་དུ་མས་བསྒྲུབས་པ་འདི་དག་གིས་དོན་བྱེད་ནུས་མི་ནུས་གཉིས་སུ་ངེས་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་གཞལ་བྱ་རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཁྱབ་འབྲེལ་རྒྱས་པར་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །
སྤྱི་མཚན་དངོས་པོ་མིན་ཀྱང་དངོས་པོ་སོགས་ལ་བརྟེན་པའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་རུང་བར་སྟོན་པ། དངོས་དང་དངོས་མེད་ཅེས་སོགས་རྐང་པ་དགུ་སྟེ། འདི་ལྟར་བསྟན་པའི་དགོས་པ་ནི། དབྱེ་བའི་གྲངས་བྱང་རུང་བ་ཙམ་ཞིག་ཤེས་པའི་ཕྱིར་
དུ་མ་ཡིན་གྱི། རྟེན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་བྱེད་ཚུལ་བསྟན་པས། སྣང་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་དངོས་པོར་མེད་ཀྱང་དེ་ཉིད་གང་ལ་བརྒྱུད་ནས་བརྟེན་པའི་ཞེན་ཡུལ་རང་མཚན་ལ་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་ནུས་པ་དང༌། རང་མཚན་དེ་ཉིད་རྟོགས་པར་ནུས་
16-4-34b


པ་ཤེས་པའི་ཆེད་དུ་རྟེན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་བ་བྱེད་ཚུལ་དོགས་གཅོད་དང་བཅས་པ་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་གཞལ་བྱ་གཉིས་སུ་ངེས་པར་བཤད་པ་དེའང་རང་མཚན་བཞིན་དུ་སྤྱི་མཚན་ཡང་རང་དབང་བའི་གཞལ་བྱར་ཡོད་ནས་བཤད་པ་
མ་ཡིན་གྱི། ཚད་མས་རྟོགས་ཚུལ་གྱི་དབྱེ་བས་དེ་ལྟར་ཕྱེ་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྟོན་པ། རང་གི་མཚན་ཉིད་གཅིག་གཞལ་བྱ། །ཞེས་སོགས་ཏེ། གཞུང་འདིས་སྤྱི་མཚན་གཞལ་བྱ་མ་ཡིན་པར་བསྟན་པར་འདོད་པ་དག་ནི་ཆོས་འཁྲུལ་བ་སྟེ། སྤྱི་མཚན་
གཞལ་བྱ་མ་ཡིན་པར་མངོན་སུམ་ཚད་མས་མི་འགྲུབ། ལུགས་དེ་ལ་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་གཞི་མ་གྲུབ་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྟགས་གང་བཀོད་ཀྱང་རྟགས་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་དང༌། ཁྱབ་པའི་ལྡོག་པ་དང༌། རྟགས་དང་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་ཀྱི་ལྡོག་པ་སོགས་
གང་ཡང་སྤྱི་མཚན་ཡིན་པས་གཞལ་བྱ་མ་ཡིན་པར་འདོད་དགོས་པའི་ཕྱིར་རྟགས་ཡང་དག་མེད་པར་སྨྲ་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་ལྟར་ཡོད་པ་དང་མེད་པ་ནི་ཚད་མས་དམིགས་པ་དང་མ་དམིགས་པས་འཇོག་དགོས་པས་ཚད་མའི་གཞལ་བྱ་མ་ཡིན་
ཀྱང་ཡོད་པ་ནི་སུས་ཀྱང་སྨྲ་བར་མི་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་ལུགས་དེ་ནི་ཚད་མ་མངོན་སུམ་གཅིག་པུ་དང་གཞལ་བྱ་རང་མཚན་གཅིག་པུ་ཡིན་པ་རྒྱང་ཕན་གྱི་རིང་ལུགས་གྲ་མ་ཉམས་པར་འོངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་ཐ་མལ་པ་དག་ལས་མངོན་པར་འཕགས་
པའི་སྐྱེས་བུ་རྟོག་པ་དང་ལྡན་པ་དག །འཇིག་རྟེན་ཕྱི་མ་ཕན་ཆད་དུ་བླང་བར་བྱ་བ་ཕན་པ་བསྐྱེད་པ་ནི་གང་ཞིག་ཡིན་ལ་དོར་བར་བྱ་བ་གནོད་པ་བསྐྱེད་པ་ནི་གང་ཞིག་ཡིན། འདོར་ལེན་བྱ་བ་དེ་དག་གི་རྒྱུ་ནི་གང་གི་ཡིན་སྙམ་དུ་དཔྱོད་པའི་དབང་དུ་
16-4-35a


བྱས་ནས། དེ་འདྲ་བའི་དཔྱོད་པ་འཇུག་པའི་གཞི་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་གཞལ་བྱ་རང་གི་མཚན་ཉིད་གཅིག་པུ་ཞེས་བྱ་སྟེ། དེ་འདྲ་བའི་ཕན་གནོད་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ཡོད་མེད་ཉིད་དུ་དཔྱད་པའི་རྟོགས་ལྡན་རྣམས་ཀྱིས་བླང་བྱ་དང་
དོར་བྱའི་ཕན་གནོད་ཀྱི་དོན་བྱ་བའི་ནུས་པ་རང་མཚན་དེ་ཁོ་ན་ལ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྱི་ལའང་དཔྱོད་པ་འཇུག་པ་མ་ཡིན་ནམ། ཅིའི་ཕྱིར་དེ་ཁོ་ན་གཞལ་བྱ་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་ལ་དཔྱོད་པ་ལ་འཇུག་པའང་རང་མཚན་ཁོ་ནའི་རྟེན་ཅན་ཡིན་ཏེ། སྤྱི་འཛིན་
རྟོག་པའི་གཟུང་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་དངོས་པོར་ཕྱི་རོལ་པ་དག་སྟོན་པར་བྱེད་ལ། དེ་འདྲའི་སྤྱིས་འགའ་ཞིག་ལ་དོན་བྱེད་པར་རུང་ངམ་མི་རུང་ཞེས་དངོས་པོའི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ནས་དཔྱོད་པ་ཡིན་གྱི། གཏན་མེད་དུ་ངེས་ཟིན་ནས་འབྲས་བུ་དོན་གཉེར་དེ་ལ་དཔྱོད་
པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་དམིགས་སོ། །གཞལ་བྱ་དངོས་མེད་དགོས་སུ་འཇལ་བའི་ཚད་མ་རྣམས་ཀྱང་སྔར་བཤད་པའི་དོན་དུ་གཉེར་བྱ་གཙོ་བོ་དེ་ལ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་ཡན་ལག་ཏུ་རྟོགས་ལྡན་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བ་ཡིན་གྱི། དེ་ལྟ་མིན་ན་འཁྲིག་པ་དོན་
གཉེར་གྱི་བུད་མེད་ཀྱི་འདོད་དོན་དེ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་མ་ནིང་ཁྱད་པར་གྱི་གཞིར་བཟུང་ནས་གཟུགས་བཟང་མི་བཟང་དཔྱོད་པ་དང་མཚུངས་སོ། །དེས་ན་གཞུང་འདིར་འདི་ལྟར་གསུངས་པ་དང༌། སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་གིས་ཚད་མ་གཉིས་ཀ་དངོས་པོའི་
ཡུལ་ཅན་དུ་གསུངས་པ་དག་གི་དོན་ནི་དེ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱའི། རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཡིན་ན་རང་མཚན་དངོས་སུ་འཇལ་བས་ཁྱབ་པར་ཁས་བླང་དུ་མི་རུང་སྟེ། དེ་ལྟར་ན་བསྒྲུབ་བྱ་མེད་དགག་དངོས་སུ་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་ཆད་མ་བཞག་ཏུ་མེད་
16-4-35b


པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་ཏེ། དགག་གཞི་ཤེས་འདོད་ཆོས་ཅན་གྱི་སྟེང་དུ་དགག་བྱའི་ཆོས་རྣམ་པར་བཅད་པ་དེ་གཞལ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་དངོས་ཤུགས་གང་རུང་ལ་བློ་ཡུལ་དུ་འཕངས་པའི་རང་མཚན་འཇལ་ན་མ་ཡིན་དགག་འཇལ་བར་ཟད་ཀྱི་མེད་དགག་
འཇལ་བའི་དོན་མེད་ལ། རྟགས་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་རྟགས་དེའི་ཤེས་འདོད་ཆོས་ཅན་ལ་མངོན་རྗེས་ཀྱི་ཚད་མ་གང་དུའང་མི་འཐད་པས་དགག་གཞི་རང་མཚན་ལ་ཚད་མར་སོང་བའང་དེ་ལ་མི་འཐད་པའི་ཕྱིར་དང༌། དགག་བྱ་ལ་ཚད་མར་སྨྲ་བ་
ལྟར་ན་ཕུང་པོ་གང་ཟག་གི་བདག་གིས་སྟོང་པར་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཕུང་པོའི་སྟེང་གི་གང་ཟག་གི་བདག་ལ་ཚད་མར་འགྱུར་དགོས་པས་ཧ་ཅང་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་འགོག་བདེན་རང་མཚན་དུ་སྨྲ་བ་ནི་ཤིན་ཏུ་འཁྲུལ་བར་འོག་ཏུ་བཤད་པར་
བྱའོ། །རྒྱན་ལྟར་ན་གཞུང་སྔ་མ་འདིས་དོན་དམ་པར་གཞལ་བྱ་རང་མཚན་གཅིག་པུར་བསྟན་ནས། དོན་དམ་པའི་གཞལ་བྱ་རང་མཚན་གཅིག་པུ་དེ་ཉིད་རང་གི་ངོ་བོས་སྣང་ནས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པ་དང་གཞན་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ངོ་བོས་རྟོགས་པའི་དབྱེ་
བས་གཞལ་བྱ་མངོན་ལྐོག་གཉིས་སུ་འདོད་ཅེས་འཆད་ཅིང༌། ཚད་མ་མདོ་དང་འགལ་བའི་དོགས་སྤོང་དུ་མི་འཆད་ལ། ལྷ་ལྟར་ན། གཞལ་བྱ་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན་ན་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་གླང་གིས། རང་གི་མཚན་ཉིད་གཉིས་གཞལ་བྱ། །གཞན་ནི་ཡོད་པ་མ་
ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་གསུངས་པ་དེ་ནི་རང་མཚན་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རང་གི་ངོ་བོ་གཞན་དང་མ་འདྲེས་པར་མངོན་སུམ་གྱི་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་རྟོགས་པར་བྱེད་ལ། རྗེས་དཔག་གིས་གཞན་སྤྱིའི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་རང་གི་སྣང་
16-4-36a


བ་རང་མཚན་མིན་པ་ལ་རང་མཚན་དུ་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་རང་མཚན་ལ་ཞེན་ནས་རྟོགས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་གཞལ་བྱ་གཉིས་སུ་སློབ་དཔོན་བཞེད་པ་ཡིན་པས་རྟོགས་ལྡན་གྱི་དགོས་པ་བསྒྲུབ་ནུས་ཀྱི་གཞལ་བྱ་རང་མཚན་
གཅིག་པུར་བཤད་པ་དང་འགལ་བའི་སྐྱོན་མེད་དོ། །ཁ་ཅིག་ན་རེ། གཞལ་བྱ་གཉིས་ཕྱིར་ཚད་མ་གཉིས། །ཞེས་པའི་གཞལ་བྱ་གཉིས་ཞེས་པ་དང༌། རྟོགས་ཕྱིར་གཞལ་བྱ་གཉིས་སུ་བཞེད། །ཅེས་པའི་སྐབས་ཀྱི་གཞལ་བྱ་གཉིས་ཞེས་པ་དོན་
གཅིག་པར་འདོད་པ་ལ། དེ་ནི་རང་མཚན་ངོ་བོ་ཡིས། །ཞེས་པ་འདིས་རང་མཚན་ཁོ་ན་ལ་རྟོགས་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་གཞལ་བྱ་གཉིས་བསྟན་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། རྟོགས་ཕྱིར་གཞལ་བྱ་གཉིས་སུ་བཞེད། །ཅེས་པའི་གཞལ་བྱ་ལ་སྤྱི་མཚན་ཡང་
ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པའི་སྐྱོན་འབྱུང་བར་སྨྲ་ཞིང༌། རང་ལུགས་ལ་གཞུང་གོང་མའི་གཞལ་བྱ་གཉིས་ཞེས་པ་རང་སྤྱི་དང༌། འདིའི་གཞལ་བྱ་གཉིས་ཞེས་པ་མངོན་ལྐོག་ཏུ་བྱེད་ཅིང༌། ཡང་གཞལ་བྱ་དངོས་མེད་ཁོ་ན་འཇལ་བའི་རྗེས་དཔག་ཚད་
མའང་འདོད་པ་ནི་མི་འཐད་དེ། དེ་ནི་རང་གཞན་ངོ་བོ་ཡིས། །ཞེས་པ་འདིས་རང་མཚན་ཁོ་ན་ལ་རྟོགས་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་གཞལ་བྱ་མངོན་ལྐོག་གཉིས་སུ་བསྟན་པ་ནི་མི་འཐད་པར་ཐལ། རྟོགས་ཕྱིར་གཞལ་བྱ་གཉིས་སུ་བཞེད། །ཅེས་པའི་གཞལ་བྱ་
ལྐོག་གྱུར་ལ་དངོས་མེད་ཀྱང་ཡོད་པའི་ཕྱིར། འཁོར་གསུམ་ག་མཁས་སོ། །གཞན་ཡང་ཁྱོད་ཀྱི་ཐལ་བ་དེ་ནི་འགལ་ཁྱབ་ཡིན་པར་གཞུང་ཇི་ལྟར་འཆད་ཚུལ་སྔར་བརྗོད་པ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་ཚད་མ་གཉིས་ལ་
16-4-36b


རྟོགས་ཚུལ་གྱི་ཁྱད་པར་དེ་ལྟར་ཡོད་པས་འཁྲུལ་མ་འཁྲུལ་གྱི་ཁྱད་པར་ཡང་ཡོད་དོ་ཞེས་སྟོན་པ་ནི། ཚད་མ་གཉིས་པ་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ནི་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པར་བཞེད་དེ། ཡུལ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་མངོན་པར་ཞེན་པ་མིན་པ་དེ་
མ་ཡིན་ལ་དེར་སྣང་གི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་རྩོད་པ་སྤོང་བ་ལ། རྩོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་རྗེས་དཔག་དེ་དག་ཚད་མ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཡུལ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་ལས་གཞན་གྱི་ངོ་བོར་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་རྟོགས་པའི་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྨིག་
རྒྱུ་ཆུར་སྣང་བའི་བློ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། སྒྲ་མི་རྟག་རྟོགས་ཀྱི་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཆོས་ཅན། འཁྲུལ་བ་ཡིན་ཀྱང་ཚད་མ་ཉིད་ཡིན་པ་མི་འགལ་ཏེ། འཁྲུལ་བ་ཡིན་ཡང་བསམ་པ་སྟེ་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་དོན་རང་གི་གཞལ་བྱ་ལ་ནི་གསར་དུ་བསླུ་བ་
མེད་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷ་དབང་བློའི་འགྲེལ་པར། རྣམ་པར་རྟོག་པའི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཕྱི་རོལ་ཉིད་དུ་སྣང་བའི་ཆ་རང་གི་མཚན་ཉིད་མ་ཡིན་པ་ལ་རང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་ཞེན་པས། ཞེས་འབྱུང་བའི་དོན་ནི་བུམ་འཛིན་རྟོག་པས་བུམ་པའི་
དོན་སྤྱི་བུམ་པ་རང་མཚན་མ་ཡིན་པ་ལ་བུམ་པ་རང་མཚན་དུ་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་སྣང་བཏགས་གཅིག་ཏུ་འཁྲུལ་ནས་བུམ་པ་རང་མཚན་ལ་ཞེན་པར་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། དེས་བུམ་པའི་དོན་སྤྱི་བུམ་པར་ཞེན་པར་སྟོན་པ་མ་ཡིན་ཏེ། བྱད་བཞིན་གྱི་
གཟུགས་བརྙན་ལ་ལྟ་བ་དང་དཔེ་དོན་དུ་སྦྱོར་ཚུལ་གོང་དུ་བརྗོད་པ་ལྟར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་དང༌། སྒྲ་མི་རྟག་རྟོགས་ཀྱི་རྗེས་དཔག་ལ་སྒྲ་མི་རྟག་སྙམ་པ་དང་རང་གི་སྣང་བ་འདི་ཕྱི་རོལ་གྱི་སྒྲ་མི་རྟག་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པའི་ཞེན་སྟངས་རིགས་མི་
16-4-37a


མཐུན་གཉིས་དུས་མཉམ་དུ་ཡོད་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྗེས་དཔག་དེ་རང་གི་ཞེན་ཡུལ་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ཚད་མ་དང་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་ལོག་ཤེས་སུ་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །རྗེས་དཔག་ཚད་མ་རང་གི་ཞེན་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་
བར་ཚད་མ་གང་གིས་འགྲུབ་ཅེ་ན། རང་གིས་ཡོངས་སུ་བཅད་པ་ལྟར་གྱི་དོན་ལ་བསླུ་བ་མེད་པར་རང་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་པར་བྱེད་ནུས་པས་ཞེན་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བར་ཡང་རང་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་པར་བྱེད་ནུས་ཀྱི་ཚད་མ་གཞན་ལ་མི་བལྟོས་སོ། །སྣང་ཡུལ་ལ་
འཁྲུལ་བར་རྗེས་དཔག་རང་གིས་མི་འགྲུབ་ལ་རང་ཉིད་མྱོང་བའི་རང་རིག་གིས་ཤུགས་ལ་འགྲུབ་པའང་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡིན་ན་རྟོག་པའི་སྣང་བཏགས་སོ་སོར་ཕྱེ་ནས་དོན་སྤྱི་རང་འཛིན་རྟོག་པ་ལ་སྣང་བ་ལྟར་གྲུབ་པའི་འགོག་པའི་རིགས་པ་དུ་མ་གསུངས་པ་
ཐམས་ཅད་དོན་མེད་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་ཁ་ཅིག་ན་རེ། གཉིས་པ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པར་བཞེད། །ཅེས་སོགས་འདི་དག་ནི་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བ་ལ་དགོངས་པ་ཡིན་གྱི། སྤྱིར་རྗེས་དཔག་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ཡིན་ཏེ། ཡུལ་
གྱི་གཙོ་བོ་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྗེས་དཔག་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བས་འཁྲུལ་ཤེས་ཡིན་དགོས་ན། རྗེས་དཔག་ཚད་མ་རྣམས་ཆོས་ཅན། ལོག་ཤེས་དང་ཚད་མིན་གྱི་བློར་ཐལ། སྣང་ཡུལ་ལ་ལོག་ཤེས་དང་ཚད་མིན་གྱི་བློ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར། རྗེས་དཔག་ཆོས་ཅན། འཁྲུལ་ཤེས་སུ་ཐལ། དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་འཛིན་གྱི་བློ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལ་ཁྱབ་པ་མེད་དེ། རྗེས་དཔག་ཆོས་ཅན། ལོག་ཤེས་སུ་ཐལ། རང་ལ་སྣང་བའི་དོན་སྤྱི་རང་མཚན་ཡིན་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་ཞིང་དེ་ཤེས་
16-4-37b


པའི་ཕྱིར། དེས་ན་རྟོག་པ་གཞིར་བྱས་ལ་ཞེན་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་དང་ཚད་མ་དང་ཡང་དག་ཤེས་པ་ཡིན་ན་སྤྱིར་ཡང་དེ་དག་ཡིན་དགོས་ལ། ཞེན་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་ཤེས་དང་ལོག་ཤེས་དང་ཚད་མིན་གྱི་བློ་ཡིན་ན་སྤྱིར་ཡང་དེ་དག་ཡིན་
དགོས་ཏེ། རྟོག་པའི་ཡུལ་གྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་ན་ཞེན་ཡུལ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར། རྟོག་མེད་ཤེས་པའི་སྣང་ཡུལ་ལ་བལྟོས་ནས་དེ་ལྟར་སྦྱར་བར་བྱ་སྟེ། དེའི་ཡུལ་གྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་ན་སྣང་ཡུལ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་ཟེར་རོ། །འོ་ན་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཆོས་ཅན། 
འཁྲུལ་རྒྱུས་གཏན་མ་བསླད་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པར་ཐལ། ཡུལ་གྱི་གཙོ་བོ་ལ་འཁྲུལ་རྒྱུས་གཏན་མ་བསླད་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བ་བུད། མ་གྲུབ་ན་ཡུལ་གྱི་གཙོ་བོ་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ཡིན་པ་བུད། 
མ་ཁྱབ་ན་སྔ་མ་ལ་ཁྱབ་པ་ཡོད་པ་བུད། ཐལ་ཆོས་ཕུང་མཚམས་ལ་ཁྱབ་པ་མེད་ན་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བ་རྒྱུ་མེད་དུ་ཐལ་ལོ། །རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཆོས་ཅན། སྣང་ཚུལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བློ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཡུལ་གྱི་གཙོ་བོ་ལ་སྣང་ཚུལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བློ་
མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འཁོར་གསུམ་ག་ཁས་བླངས་ཚུལ་སྔ་མ་ལྟར་རོ། །དེ་ནི་སྣང་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་པར་ཐལ། ཞེན་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཕྱིར་དུ་སོང་ངོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། རྗེས་དཔག་གི་ཡུལ་སྣང་ཚུལ་ནི་སྣང་ཡུལ་ཞེན་ཡུལ་གཉིས་ཀའི་ཐུན་མོང་གི་ཆོས་ཡིན་
པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཞན་དུ་ན་ཞེན་ཡུལ་རྟོག་པ་ལ་མི་སྣང་བར་འགྱུར་རོ། །རྗེས་དཔག་འཁྲུལ་བའམ་མ་འཁྲུལ་བར་འདོད་པས་ནི་མདོ་སེམས་གང་གི་སྐབས་སུའང་དེ་ལྟར་འདོད་དགོས་ལ། སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་ལ། སྔོ་འཛིན་དབང་ཤེས་ཆོས་
16-4-38a


ཅན། སྣང་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ཡིན་པར་ཐལ། སྣང་ཡུལ་གྱི་གཙོ་བོ་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། མ་ཁྱབ་ན་ཡུལ་གྱི་གཙོ་བོ་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ཡིན་ན་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་
ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་བུད། རྟགས་མ་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དབང་ཤེས་དེ་ཉིད་སྔོན་པོ་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། དེ་ལ་ཚད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་ཁྱབ་པ་མེད་ན་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཞེན་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བས་ཁྱབ་པ་བུད། སྔོན་པོ་ཆོས་ཅན། གཞན་
དབང་ཡིན་པར་ཐལ། རྒྱུ་རྐྱེན་གཞན་ལ་རག་ལས་པའི་དབང་གིས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་དང༌། སྔོན་པོ་ཆོས་ཅན། ཡོངས་གྲུབ་ཡིན་པར་ཐལ། རང་གི་དངོས་པོ་ཡོངས་སུ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་གཉིས་ཁྱབ་པ་མཚུངས་པར་ཐལ། རྗེས་དཔག་ཆོས་ཅན། 
འཁྲུལ་ཤེས་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་དང༌། དེ་ཆོས་ཅན། ལོག་ཤེས་ཡིན་པར་ཐལ། རང་ལ་སྣང་བའི་དོན་སྤྱི་རང་མཚན་ཡིན་པ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་དེ་ཤེས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་གཉིས་ཁྱབ་པ་
མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་འདི་འདྲ་བ་ནི་དོན་མཚུངས་པ་ལྟ་ཞོག་ཚིག་ཀྱང་མཚུངས་པ་རང་དུ་མི་སྣང་ངོ༌། །གཞི་གྲུབ་ན་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཁས་ལེན་བཞིན་དུ་ཚུལ་འདི་ལྟར་སྨྲ་བ་དེ་བས་ཀྱང་མི་འཐད་དེ། རྟོག་པའི་ཡུལ་
གྱི་གཙོ་བོ་ཞེན་ཡུལ་ཡིན་གྱི་སྣང་ཡུལ་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་མི་འཐད་པར་ཐལ། རྟོག་པའི་ཞེན་ཡུལ་ཡིན་ན་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཇི་བཞིན་མངོན་ཞེན་མིན་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་དང༌། དེ་ཡི་ངོ་བོས་སྟོང་དེ་དག །
16-4-38b


དེ་ཡི་ངོ་བོར་ཞེན་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་འཁྲུལ་ཤེས་ཀྱི་འཇོག་བྱེད་དུ་བཤད་པ་ཡིན་པས་གཞུང་ལ་ཚིག་འདྲ་འཕེན་པས་ངལ་དུབ་ཀྱིས་རང་གི་དེ་ཉིད་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་མ་བྱེད་ཅིག །ལོག་པ་ཤེས་པ་ལོག་
ཤེས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་སྨྲ་བ་མ་ཡིན་གྱི། འཛིན་སྟངས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་རྟོག་པ་ཡིན་པས་རྟོག་པ་ལོག་ཤེས་སུ་འཇོག་པས་འཁྲུལ་ཤེས་དང་ལོག་ཤེས་འཇོག་མཚམས་རིགས་ཤིན་ཏུ་མི་འདྲའོ། །གལ་ཏེ་གཞན་གྱིས་ངོ་བོས་ནི། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་
འགྲེལ་པར་ལྷ་དབང་བློས་ཕྱོགས་སྔ་སྨྲ་བ་པོའི་ཐལ་བ་གཉིས་དང་ལྡོག་དོན་འཕངས་པའི་སྦྱོར་བ་གཉིས་བཀོད་པ་ན། གང་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པ་དེ་ནི་ཚད་མ་མ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་མིག་སེར་གྱི་ནད་ཀྱིས་སེར་པོར་མཐོང་བ་ལྟ་བུའོ། །རྗེས་སུ་དཔག་པའང་
འཁྲུལ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་འགལ་བ་དམིགས་པའོ་ཞེས་པའི་ཐལ་སྦྱོར་དང༌། བཟློག་པའི་སྦྱོར་བ་དག་ནི། ཡང་ཚད་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཁྲུལ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་མངོན་སུམ་ལྟ་བུའོ། །རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཡང་ཚད་མ་
ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་འགལ་བ་དམིགས་པའོ་ཞེས་བཤད་པའི་ཕྱོགས་སྔ་འདི་རང་ལུགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་དང༌། རྟོགས་ན་འཁྲུལ་པ་ཚད་མ་མིན། །ཞེས་པའི་ཕྱོགས་སྔ་སོར་བཞག་རང་ལུགས་སུ་བྱེད་པ་ཤེས་ལྡན་སུ་ཞིག་
ཁས་ལེན། གཞན་ཡང་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་ཟུར་དུ་མ་འཁྲུལ་བ་སྨོས་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྗེས་དཔག་གསལ་བ་དང༌། དེ་ལྟ་ནའང་ལོག་རྟོག་བསལ་བའི་ཆེད་དུ་རྟོག་བྲལ་སྨོས་པ་དང༌། རྗེས་དཔག་འཁྲུལ་ཤེས་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་དུ་དེ་མ་ཡིན་
16-4-39a


ལ་དེར་འཛིན་གྱི་ཤེས་པ་ཡིན་པ་བཀོད་པ་ནི་སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་གིས་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ། འཐད་ལྡན་ལས། དེ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་དཔག་པའང་དེ་མ་ཡིན་པ་ལ་དེར་འཛིན་པའི་ཕྱིར་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་
མ་འཁྲུལ་བ་སྨོས་པས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་བསལ་མོད་ཀྱི། རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་ནི་ལོག་པར་རྟོག་པ་བསལ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་གསལ་བར་བཤད་པ་ལྟར་ཏེ། ཁྱེད་ལ་ནི་འདི་ཐམས་ཅད་མི་རུང་བར་འགྱུར་རོ། །སློབ་དཔོན་ཆ་པ་ན་རེ། རྟོག་པ་ལ་སྣང་
ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བས་མ་ཁྱབ་སྟེ། ཤེས་བྱ་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་སྣང་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། རང་གི་སྣང་ཡུལ་གྱི་དོན་སྤྱི་ཤེས་བྱར་སྣང་བ་ལྟར་ཤེས་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་ཟེར་བ་མི་འཐད་དེ། དེ་ཡི་ངོ་བོ་ཕྱི་རོལ་དང༌། གཅིག་ལྟ་ཞེས་
གསུངས་པ་ལྟར། བློ་དེ་ལ་རང་གི་སྣང་བ་ཤེས་བྱ་དང་གཅིག་ལྟ་བུར་སྣང་ཞིང་གཅིག་མ་ཡིན་པས་དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་སྣང་གིས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྒྲ་སྤྱི་དོན་སྤྱི་གང་རུང་ཡིན་པར་ཐལ། རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པའི་ཁྱབ་པ་
གཞུང་གི་དོན་ཐོབ་ཡིན་པས་སྤྱི་མཚན་ལ་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་གྱིས་མ་ཁྱབ་ཅིང༌། གཞི་གྲུབ་ན་རྟོག་པའི་ཞེན་ཡུལ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་ཡིན་ནོ། །ད་ནི་གཞུང་གི་དཀྱུས་ཀྱི་དོན་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། དེའང་ལྷ་དབང་བློའི་འགྲེལ་པར་ཕྱོགས་སྔ་མ་
འགོད་པ་ན་ཐལ་བས་འཕངས་པའི་ཟློག་དོན་གྱི་སྦྱོར་བ་གཉིས་བཀོད་པའི་སྦྱོར་བ་དང་པོ་གོང་དུ་བརྗོད་མ་ཐག་པ་དེ་ལ་ནོར་བུའི་འོད་ལ་ནོར་བུར་འཛིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་མ་ངེས་པར་སྟོན་པ། རྣམ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་རྟོགས་པ་མཐོང༌། །ཞེས་པ་དང༌། སྦྱོར་
16-4-39b


བ་གཉིས་པ། གང་ཞིག་གང་གིས་རྟོགས་པ་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེའི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན་མིག་གིས་གཟུགས་རྟོགས་པ་ལྟ་བུའོ། །རྗེས་སུ་དཔག་པའང་རང་གི་མཚན་ཉིད་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་གཏན་ཚིགས་ཡིན་པར་སེམས་
སོ། །ཞེས་བཀོད་པ་དེ་ལ་མ་གྲུབ་པའི་ལན་འདེབས་པ། ཕྱོགས་འདི་ལ་ནི་ལན་བཏབ་ཟིན། །ཞེས་པ་དང༌། ཡང་ཚད་མ་ཡིན་པ་དེ་ནི་འཁྲུལ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཞེས་སོགས་ཀྱི་ཁྱབ་པ་ལ་ནོར་བུའི་འོད་ལ་ནོར་བུར་འཛིན་པས་མ་ངེས་པ་རྒྱས་པར་
འཆད་པ། ནོར་བུ་སྒྲོན་མེའི་འོད་དག་ལ། །ཞེས་སོགས་སུ་བྱས་སོ། །འཁྲུལ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཚད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པའི་ཁྱབ་པ་ལ་བློ་དེས་མ་ངེས་པར་བཤད་པ་འདིས་བློ་དེ་ཚད་མ་ཡིན་པ་འགྲེལ་པ་དེའི་ལུགས་སུ་གསལ་ལ། ཤཱཀྱ་
བློས་རྗེས་དཔག་ཚད་མར་བཤད་དོ། །དེས་ན་འཐད་ལྡན་དུ་འདི་རྗེས་དཔག་ཡིན་པ་ལ་དགག་པ་དམིགས་ཕུག་ནས་མཛད་པ་ནི་འགྲེལ་པ་འདིའི་ལུགས་བཀག་པར་གསལ་ལོ་ཞེས་རྗེ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་གསུང་ངོ༌། །དེ་ལ་ཆོས་མཆོག་གིས་
དགག་པ་རྒྱས་པར་མཛད་པའི་འགྲེལ་པའི་དོན་བསྡུས་ཏེ་བརྗོད་ན་འདི་ལྟར། ནོར་བུའི་འོད་ལ་ནོར་བུར་ཤེས་པ་སློབ་དཔོན་གྱིས་རྗེས་དཔག་ཏུ་དགོངས་ནས་དཔེར་བཀོད་པར་འདོད་པ་མི་འཐད་པ་དང༌། ནོར་བུ་དང་ནོར་བུའི་འོད་གང་རུང་གི་རྟགས་
ལ་བརྟེན་པའི་རྗེས་དཔག་ཏུ་མི་འཐད་པ་དང༌། ཚད་མ་ཙམ་དུ་མི་འཐད་པ་དང༌། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ནོར་བུའི་འོད་ལ་ནོར་བུར་ཤེས་པ་རྗེས་དཔག་ཏུ་དགོངས་ནས་སློབ་དཔོན་གྱིས་དཔེར་བཀོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་མི་རིགས་ཏེ། གཞུང་འདི་
16-4-40a


དག་གིས་དགག་དགོས་ཀྱི་རྒོལ་བ་ནི་རྗེས་དཔག་གཟུང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བས་སླུ་བའི་ཕྱིར་ཚད་མ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རྗེས་དཔག་ཙམ་ཚད་མ་ཡིན་པ་ལ་སྐུར་བ་འདེབས་པ་ཡིན་པས། དེ་ལ་རྗེས་དཔག་བྱེ་བྲག་པ་ཞིག་
དཔེར་བཀོད་པ་ཤིན་ཏུ་མི་རིགས་པའི་ཕྱིར་རོ། །མིག་གི་དབང་པོ་ནི་རང་གི་ངོ་བ་མ་མཐོང་བཞིན་དུ་དོན་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ལ། སྒྲོན་མེ་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་བློ་ཡུལ་དུ་གསལ་བའི་སྒོ་ནས་དོན་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞིང༌། གཏན་ཚིགས་རྣམས་ནི་བསྒྲུབ་
བྱའི་ཆོས་དང་རྗེས་སུ་འགྲོ་ལྡོག་ངེས་པའི་སྒོ་ནས་ལྐོག་གྱུར་གོ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ན། འདི་ལ་འབྲེལ་བ་ངེས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གོ་སྐབས་འདི་ན་ནོར་བུ་ཡོད་དེ། ནོར་བུའི་ཡོད་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་རྟགས་ལ་བརྟེན་པའོ་ཞེ་ན། གཞི་འདི་ན་ནོར་བུ་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་
ཚུལ་གྱི་མ་ཞེན་གྱིས། མངོན་སུམ་གྱིས་མཐོང་བའི་ནོར་བུའི་འོད་ལ་ནོར་བུའོ་སྙམ་དུ་ཞེན་པས་ཞེན་ཡུལ་ལ་ཤིན་ཏུ་འཁྲུལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། གཞི་འདི་ན་ནོར་བུ་ཡོད་དེ་མཐོང་བ་འདི་ནོར་བུའམ་ནོར་བུའི་འོད་གང་རུང་ཞིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་
རྟགས་ལ་བརྟེན་པའོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བའི་མ་གྲུབ་པའི་གཏན་ཚིགས་ལྟར་སྣང་བ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་གདོན་མི་ཟ་བར་ལྷ་སྦྱིན་ནམ་མཆོད་སྦྱིན་གང་རུང་ཞིག་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་ཞེན་པ་ན་ལྷ་སྦྱིན་ལའང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་ལ་མཆོད་སྦྱིན་ལའང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་བཞིན་
དུ། མངོན་སུམ་ལ་སྣང་བའི་དོན་དེ་ནོར་བུར་ཡང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་ལ་ནོར་བུའི་འོད་དུའང་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་ནི། འདི་རྗེས་དཔག་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་ནོར་བུའི་འོད་རྟགས་སུ་འགྱུར་དགོས་ན། ནོར་བུའི་འོད་ལ་ནོར་བུའི་འོད་དུ་མ་རྟོགས་པར་
16-4-40b


ནོར་བུར་ཞེན་པའི་ཕྱིར་དང༌། མངོན་སུམ་ཚད་མའང་མ་ཡིན་ཏེ། ནོར་བུའི་འོད་ཙམ་ཞིག་མངོན་སུམ་གྱིས་བཟུང་ཡང་ནོར་བུ་དངོས་ཤུགས་གང་ལའང་མ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར་དང་འོད་སྒོ་གསེབ་ཏུ་མཐོང་ལ་ནོར་བུ་ར་བའི་ཕུགས་ལྟ་བུར་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། མངོན་
སུམ་གྱིས་རང་གི་གཟུང་ཡུལ་དེའི་ཡུལ་དང་དུས་སྤངས་ཏེ་གནས་པ་ལ་ཚད་མར་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བསམ་པ་ལ་ནི་སླུ་མེད་ཕྱིར། །འཁྲུལ་བ་ཡིན་ཡང་ཚད་མ་ཉིད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། བསམ་དོན་ནམ་དཔྱད་པའི་དོན་ལ་ཚད་མ་ཡིན་ལ། འདིར་ནི་གང་
བསམས་པ་དེར་མ་ཐོབ་ལ་གང་ཐོབ་ས་དེར་ཡོད་པར་མ་བསམས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྒོ་གསེབ་ཏུ་འོད་མཐོང་བ་ན་དེར་ནོར་བུ་འདུག་གོ་སྙམ་དུ་བསམས་ཀྱང་ར་བའི་ཕུགས་སུ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ནོར་བུ་དང་དེའི་འོད་གོ་ས་ཐ་མི་དད་དུ་གནས་པ་མངོན་སུམ་གྱིས་མཐོང་བའི་
ཚེ་འདི་ན་ནོར་བུ་འདུག་གོ་སྙམ་པའི་ངེས་པ་ནི་མངོན་སུམ་ཚད་མའི་སྟོབས་ཀྱིས་དྲངས་པ་ཡིན་ཀྱང་དེ་སྐབས་འདིའི་དཔེར་མ་བཟུང་བའི་ཕྱིར་རོ། །བཞི་པ་ལ་གཉིས། རྒྱུན་དང་སྐད་ཅིག་གིས་མ་ངེས་པ་སྤང་བ་དང༌། རགས་པ་དང་ཕྲ་བས་མ་ངེས་པ་སྤང་བའོ། །དང་
པོ་ནི། འོ་ན་སྔོན་པོ་འཛིན་པའི་མངོན་སུམ་ཡང་ཚད་མ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ། སྔོན་པོ་རྟོགས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མ་མ་རྟོགས་ཀྱང་ཐོབ་པའི་ཚེ་སྐད་ཅིག་མ་ཐོབ་སྟེ། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན། རྟག་པ་ཐོབ་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། སྐྱོན་མེད་དེ་སྔོན་པོ་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་ཀྱང་
སྔོན་པོ་ཐོབ་པས་སྐད་ཅིག་མ་ཐོབ་པར་འཇོག་མི་ནུས་ཤིང༌། འཇིག་རྟེན་ནའང་སྐད་ཅིག་མ་ཐོབ་པར་ཐ་སྙད་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཇོག་ནུས་སུ་ཆུག་ཀྱང་སྐད་ཅིག་མ་ཐོབ་པས་སྔོན་པོ་ལས་རྫས་གཞན་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྔོན་པོ་སྐད་ཅིག་མ་ལས་
16-4-41a


རྫས་གཞན་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ར་བའི་ཕུགས་སུ་ཐོབ་པའི་ནོར་བུ་ནི་སྒོ་གསེབ་ཏུ་མཐོང་བའི་ནོར་བུའི་འོད་ལས་ཡུལ་སྤངས་པའི་རྫས་ཐ་དད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ནི། ཡང་རྟོགས་པའི་སྔོན་པོ་ནི་རགས་པ་ཡིན་ལ་ཐོབ་
པ་ནི་ཕྲ་མོ་ཐོབ་ཅིང་རགས་པ་དང་ཕྲ་བའང་འགལ་བས་སྔོན་པོ་འཛིན་པ་ཚད་མ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། སྔོན་པོ་རྟོགས་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་མ་རྟོགས་ཀྱང་མཐོང་བའི་སྔོན་པོ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དུ་མའི་རང་བཞིན་ཡིན་ལ། ཐོབ་པའི་ཚེའང་རྡུལ་ཕྲ་རབ་དུ་མའི་
རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པའི་སྔོན་པོ་ཐོབ་པས་གང་བཅད་པ་དེ་མ་ཐོབ་པར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་མེད་དོ། །རྒྱན་མཁན་པོས། དེ་ཕྱིར་ནོར་བུའི་འོད་ལས་ནི། །ནོར་བུ་ཤེས་པའི་ཤེས་པ་ནི། །དེ་ཉིད་དུ་ན་མངོན་སུམ་མམ། །ཡང་ན་རྗེས་དཔག་ཉིད་ཅེས་ངེས། །ཞེས་བཤད་
ལ། དེའང་མི་འཐད་དེ། ནོར་བུའི་འོད་ནོར་བུར་འཛིན་པ་དང༌། སྒོ་གསེབ་ཀྱི་ནོར་བུའི་འོད་མཐོང་བ་ལས་གཞི་དེ་ན་ནོར་བུ་ཡོད་པར་འཛིན་པའི་བློ་ནི་ལོག་ཤེས་ཡིན་ལ། ནོར་བུའི་འོད་མཐོང་བའི་མིག་ཤེས་ཀྱང་རང་འབྲས་ལོག་ཤེས་དངོས་སུ་འདྲེན་
བྱེད་ཡིན་པས་ཚད་མར་འགལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ལོག་པའི་ཤེས་པར་ཁྱད་མེད་ཀྱང༌། །ཞེས་གསུངས་པ་ལས་དངོས་སུ་བརྒལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཚིག་གི་དོན་འདི་ཡིན་ཏེ། སྒྲོ་བཏགས་པ་ཙམ་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱེད་ན་དོན་རང་མཚན་མི་འཛིན་པས། 
དེ་ལས་དོན་རང་མཚན་ཐོབ་པར་ནུས་པ་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། དོན་རང་མཚན་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱེད་པའི་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་ལས་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་ཁོ་ལ་བརྟེན་ནས་དོན་རང་མཚན་འཐོབ་པར་མཐོང་བས། འཁྲུལ་ཤེས་ཡིན་ན་དེ་ལ་
16-4-41b


བརྟེན་ནས་རང་མཚན་འཐོབ་ནུས་པ་མི་སྲིད་པའི་ཁྱབ་པ་མ་ངེས་སོ། །དེ་ལས་རང་མཚན་འཐོབ་པར་ནུས་ན་འཁྲུལ་བར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཞེ་ན། ཕྱོགས་འདི་ལ་ནི། ཇི་བཞིན་མངོན་ཞེན་མིན་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་པར་ལན་བཏབ་ཟིན་ཏོ། །རྣམ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་རྟོགས་
པ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་མཐོང་ཞེ་ན། དེ་ཉིད་རྒྱས་པར་འཆད་པ་ནི་ནོར་བུའི་འོད་དང་སྒྲོན་མེའི་འོད་དག་ལ་ནོར་བུར་འཛིན་པའི་བློ་ཡིས་སྐྱེས་བུ་ནོར་བུ་འཐོབ་ཕྱིར་དུ་མངོན་པར་རྒྱུག་པ་ན། བློ་དེ་གཉིས་ལོག་པའི་ཤེས་པར་ཁྱད་པར་མེད་ཀྱང༌། ནོར་བུའི་འོད་ལ་ནོར་བུར་
འཛིན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བརྒྱུད་ནས་ནོར་བུ་རང་མཚན་འཐོབ་པའི་དོན་བྱེད་ལ། སྒྲོན་འོད་ལ་ནོར་བུར་འཛིན་པས་བརྒྱུད་ནས་ཀྱང་དེ་ལྟ་བུའི་དོན་བྱེད་མི་ནུས་པས་ཇི་ལྟར་བློ་དེ་གཉིས་བརྒྱུད་ནས་ནོར་བུ་འཐོབ་པའི་དོན་བྱེད་པ་ལ་ནུས་པ་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་
པ་དེ་ལྟར། སྒྲ་མི་རྟག་རྟོགས་ཀྱི་རྗེས་དཔག་དང་ནི་དེ་ལྟར་སྣང་གི་རྟོག་པ་ལོག་ཤེས་ལྟ་བུ་དག །སྒྲོ་མ་བཏགས་པར་ཇི་ལྟར་གནས་པ་བཞིན་སྣང་བའི་གཟུང་དོན་མེད་པར་མཚུངས་ནའང་དེ་གཉིས་ཀྱི་ནང་ནས་རྗེས་དཔག་དེ་ཁོ་ན་ཚད་མ་ཉིད་དུ་རྣམ་
པར་བཞག་རིགས་ཏེ། དེ་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་ཀྱང༌། རང་གི་ཞེན་ཡུལ་སྒྲ་མི་རྟག་པ་རང་མཚན་དེ་རང་གིས་ཇི་ལྟར་གཞལ་བ་ལྟར་དོན་བྱེད་པ་དང་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བའི་སྒོ་ནས་དེ་ལ་གསར་དུ་མི་སླུ་བའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེ་གཉིས་ལ་ཚད་མ་
ཡིན་མིན་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་ལྟར་དོན་གཉིས་ལའང་ཡོད་ཅེས་དཔེ་དོན་དུ་སྦྱོར་བ་མ་ཡིན་གྱི། ལོག་ཤེས་ཡིན་ཀྱང་དོན་རང་མཚན་བརྒྱུད་ནས་འཐོབ་པར་བྱེད་ནུས་མི་ནུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་ཙམ་དེ་ཉིད་ཕྱོགས་ཙམ་མཚོན་པའི་དཔེར་བཀོད་པ་
16-4-42a


ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་གཞལ་བྱ་རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་ངེས་པས་ཚད་མ་མངོན་རྗེས་གཉིས་སུ་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། རང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་རྒྱས་པར་བཤད་ནས། ད་ནི་རང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་གཞལ་
བྱ་གང་འཇལ་བའི་གཞལ་བྱ་ནི་མངོན་ལྐོག་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་པས་དེའི་ཕྱིར་ཡང་ཚད་མ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་ཚད་མ་གཉིས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དང་བཅས་པ་འཆད་པ་ནི་ཤེས་པ་གང་ལ་དོན་རང་མཚན་གྱི་གཟུང་ཡུལ་ཉེ་བའི་ནུས་པའམ་
སྟོབས་ལས། དེ་འདྲའི་གཟུང་ཡུལ་ཡོད་ན་འཛིན་བྱེད་དུ་ཡོད་པའི་རྗེས་འགྲོ་དང་མེད་ན་མེད་པའི་ལྡོག་པ་ཅན་གྱི་བློ་ནི་ཡུལ་དེ་རང་ལ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡུལ་དེ་ལ་འཛིན་པ་རང་དབང་ཅན་དུ་འཇུག་པ་སྟེ་དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་འཛིན་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་
ཞེས་བྱའོ། །ཞེས་བྱ་བ་འདིས། དོན་རང་མཚན་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་རང་གི་གཞལ་བྱ་མངོན་གྱུར་ལ་གསར་དུ་མི་སླུ་བའི་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་ཚད་མ་དང༌། དོན་གྱི་ནུས་པ་ལས་རྗེས་འགྲོ་ལྡོག་པ་ཅན་གྱི་བློས་རང་དབང་དུ་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པའི་
གཞལ་བྱ་མངོན་གྱུར་ཡིན་པར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ལ་དོན་གྱི་ནུས་པ་ལས་འཛིན་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་དེ་ལས་གཞན་པའི་གཞལ་བྱའི་དངོས་པོའམ་རང་མཚན་ད་ལྟར་དབང་པོ་ལས་འདས་ཤིང་མངོན་སུམ་དུ་མ་མཐོང་བའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ངོ་བོ་
དེ་འཛིན་པ་རང་དབང་ཅན་གྱི་ཚུལ་དུ་ཚད་མས་རྟོགས་ནུས་པ་མ་ཡིན་གྱི། དེ་རྟོགས་པའི་རྟེན་ནི་དོན་གཞན་རྟགས་ལ་བལྟོས་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །རྟགས་ཇི་ལྟ་བུ་ལ་ཞེ་ན། གལ་ཏེ་རྟགས་དེ་ཆོས་ཅན་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་དང་མེད་ན་
16-4-42b


མི་འབྱུང་བའི་འབྲེལ་བ་གྲུབ་པ་ཅན་གྱི་ཚུལ་གསུམ་ཡིན་ན་དེའི་ཚེ་རྟགས་དེ་བསྒྲུབ་བྱ་གོ་བྱེད་ཉིད་ཡིན་ལ། ནི་ཞེས་པའི་དགར་ཚིག་གིས་ཚུལ་གསུམ་མ་ཡིན་ན་གོ་བྱེད་མ་ཡིན་པར་འཕངས་སོ། །རྟགས་དེས་བསྒྲུབ་བྱ་གོ་བར་བྱེད་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དུ་བས་ལ་
ལ་མེ་གོ་བར་བྱེད་པ་དེའི་ཚེ་གོ་བྱེད་དུ་བའི་རྟགས་ལས་ཆོས་ཅན་དང་མཐུན་དཔེ་གཉིས་ཀ་ལ་ཐུན་མོང་དུ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་མེ་སྤྱི་ཙམ་གྱི་ངོ་བོ་ཡོད་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་ཀྱི། མེའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་པར་གསལ་བ་དང་འབར་བ་དང་ཙནྡན་ལས་འབྱུང་བ་སོགས་
གོ་བར་བྱེད་པ་མིན་ནོ། །དེས་ན་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་དོན་ཐམས་ཅད་རྟགས་ལ་བརྟེན་པའི་ཚད་མས་སྤྱིའི་ངོ་བོ་ཙམ་ལས་གཞན་རང་མཚན་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྡོད་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་ནས་ནི་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་
ན་རྟགས་ཆོས་མེད་ན་མི་འབྱུང་བའི་འབྲེལ་པ་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་ཆོས་ལས་ནི་གཞི་ཆོས་ཅན་ལ་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་གསར་དུ་རྟོགས་པའི་བློ་སྐྱེ་བ་གང་ཡིན་པ་དེས་ན་རྗེས་དཔག་ཅེས་བྱ་ལ། གཞལ་བྱ་ལྐོག་གྱུར་གྱི་སྒྲུབ་བྱེད་དང་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་ནི་གཅིག་པུ་
དེ་ཉིད་དུ་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལས་གཞན་དངོས་ཞེས་པ་ནས་རྟོགས་མི་འགྱུར་གྱི་བར་གྱིས་མཚན་ཉིད་ཀྱི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་ནས། གཞུང་འདིས་ཚུལ་གསུམ་པའི་རྟགས་ལ་བརྟེན་ནས་གཞལ་བྱ་ལྐོག་གྱུར་ལ་གསར་དུ་མི་སླུ་བའི་ཤེས་པ་རྗེས་དཔག་
ཚད་མའི་མཚན་ཉིད་དུ་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལྟར་བཤད་པ་ནི་སྔར་ལེའུ་གཉིས་པར་གཞལ་བྱ་ལ་གསར་དུ་མི་སླུ་བ་ཚད་མའི་མཚན་ཉིད་དུ་བཤད་པ་དེ་གཞལ་བྱ་གང་ལ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་གཞལ་བའི་སྒོ་ནས་མི་སླུ་བའི་ཚུལ་གཉིས་པོ་འདིར་ངེས་པའི་སྒོ་
16-4-43a


ནས་ཚད་མ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གང་ལ་འཇུག་པའི་མཚན་གཞི་དང༌། དེ་ལ་འཇུག་པའི་ཚད་མ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད་མཐའ་ཆོད་ནས་ཚད་མའི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པ་རྟོགས་པར་འགྱུར་བའི་ཡན་
ལག་ཡིན་པས། དེའི་ཕྱིར་ལྷས། གལ་ཏེ་ཚད་མའི་མཚན་ཉིད་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ལ་གྲངས་ལ་སོགས་པ་སྟོན་པ་དོན་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ནི་མཚན་ཉིད་རྣམ་པར་དག་པའི་དོན་ཅན་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་དང༌། ཆོས་
མཆོག་གིས། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ཁོ་ན་བྱེ་བྲག་ཏུ་བསྟན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ། དེའི་གྲངས་ཀྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེ་ན། བདེན་ཏེ། མཚན་ཉིད་དེ་ནི་གསལ་བ་ཐ་དད་པའི་མཐར་ཐུག་པས་གསལ་བའི་དབྱེ་བ་མ་བསྟན་ན་མཚན་
ཉིད་ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པར་མི་ནུས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་མཚན་ཉིད་བསྟན་པའི་ཡན་ལག་ཡིན་པས་གྲངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྣམ་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་བརྗོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་རྒྱས་པར་བཤད་པས་གྲུབ་པའི་དོན་བསྡུས་ནས་གཞལ་བྱ་
གཉིས་སུ་ངེས་པས་ཚད་མ་གཉིས་སུ་ངེས་པར་སྒྲུབ་པ་དང༌། དེ་ལྟར་བསྒྲུབས་པས་ལོག་རྟོག་གང་བསལ་བ་བཅས་པ་བཤད་པ་ནི། མངོན་སུམ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་ལས། །ཞེས་སོགས་དྲུག་སྟེ་ཚིག་དོན་གོ་སླའོ། །དེ་ལ་གཞལ་བྱ་མངོན་གྱུར་
གྱི་མཚན་ཉིད། གཞལ་བྱ་གང་མྱོང་སྟོབས་ཀྱིས་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་ནུས་པ། ལྐོག་གྱུར་གྱི་མཚན་ཉིད་གཞལ་བྱ་གང་རྟགས་སྟོབས་ཀྱིས་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་དགོས་པ། དོན་གང་གང་ཟག་གང་ལ་མངོན་གྱུར་དུ་སོང་བ་དེ་ལ་ལྐོག་གྱུར་དུ་
16-4-43b


མ་སོང༌། ལྐོག་གྱུར་དུ་སོང་བ་དེ་ལ་མངོན་གྱུར་དུ་མ་སོང་བས་རྟོགས་པ་པོའི་ད་ལྟར་གྱི་གནས་སྐབས་ལ་བལྟོས་ནས་གཞལ་བྱ་གཉིས་པོ་དེ་རྣམ་པར་འཇོག་པས་འགལ་བ་ཁོ་ན་ཡིན་གྱི། གང་ཟག་སོ་སོ་དང་གང་ཟག་གཅིག་གིའང་གནས་སྐབས་སོ་སོ་
ལ་བལྟོས་ནས། གང་ཟག་གཅིག་ལ་མངོན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ལས་གཞན་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་དང༌། གང་ཟག་གཅིག་གིའང་གནས་སྐབས་སྔ་མ་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་གནས་སྐབས་ཕྱི་མར་མངོན་དུ་གྱུར་པ་ཡོད་པས་མངོན་ལྐོག་གི་མཚན་ཉིད་འཆོལ་བར་ཐལ་
བར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་མངོན་གྱུར་དུ་ཐལ། ལྷས་སྦྱིན་ལ་མངོན་གྱུར་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་དང༌། ལྐོག་གྱུར་ཡིན་པར་ཐལ། མཆོད་སྦྱིན་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་གཉིས་ཀ་ལ་ཁྱབ་པ་མེད་ལ། དོན་འདི་ནི་ལྷའི་འགྲེལ་པ་ན་གསལ་བར་ཡོད་དོ། །
བུམ་པས་དག་པའི་ས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྟེང་གི་བུམ་མེད་ལྟ་བུ་ས་ཕྱོགས་དེ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་དབང་མངོན་གྱི་ཤུགས་ཀྱི་གཞལ་བྱ་དང༌། དེ་ལ་ཚད་མ་དེས་མྱོང་སྟོབས་ཀྱིས་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པ་དང༌། བུམ་མེད་དེ་གཞལ་བྱ་མངོན་གྱུར་དང༌། དབང་
ཤེས་དེ་བུམ་མེད་དེ་ལ་མངོན་སུམ་ཚད་མ་ཡིན་ལ། སྒྲ་མི་རྟག་པ་རང་མཚན་སྒྲ་མི་རྟག་པ་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་ཚད་མའི་དངོས་ཀྱི་གཞལ་བྱ་ལྐོག་གྱུར་ཡིན་པས། མངོན་གྱུར་ལ་རང་མཚན་གྱིས་ཁྱབ་པ་དང་ལྐོག་གྱུར་ལ་སྤྱི་མཚན་
གྱིས་ཁྱབ་པ་མི་བཟུང་ངོ༌། །འདིར་ལྷའི་འགྲེལ་པར་མཐའ་དཔྱད་པ་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་དག་གི་དོན་གོ་བདེ་བར་བརྗོད་ན་འདི་ལྟར། དོན་གང་ལ་མངོན་སུམ་ཡིན་པའི་དོན་དེ་ཉིད་རང་མཚན་དངོས་སུ་འཇལ་བའི་ཤེས་པ་ལ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་
16-4-44a


པའི་ངོ་བོ་སྣང་བར་ཁས་ལེན་པའི་ཕྱིར་དེ་ལས་གཞན་པ་ནི་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་ནོ། །རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཤེས་པས་ཀྱང་རང་མཚན་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱེད་ན་རྟོག་པ་ལ་རང་མཚན་དེ་དག་མངོན་གྱུར་དུ་འགྱུར་བས་མངོན་ལྐོག་
མི་འགལ་བར་འགྱུར་རོ། །རང་མཚན་རྟོག་པས་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱས་ཀྱང་བདག་རྐྱེན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པའི་སྒོ་ནས་རྟོགས་པ་མེད་པས་མངོན་གྱུར་དུ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ལྐོག་གྱུར་མ་ཡིན་པའི་དོན་དབང་ཤེས་ཀྱིས་འཛིན་པའི་ཚེ་རང་མཚན་གཟུང་དོན་དུ་
བྱས་ནས་འཛིན་པ་ལས་ལྷག་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་མཚན་གང་གིས་ན་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པའི་སྒོ་ནས་མི་རྟོགས་པས་མངོན་གྱུར་མ་ཡིན་པར་འགྱུར། དེ་ལྟ་ན་བདེ་སོགས་ཀྱང་མངོན་གྱུར་མ་ཡིན་པར་ཐལ། དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པའི་སྒོ་ནས་རྟོགས་
པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རང་གི་ངོ་བོ་འཛིན་རྣམ་གྱིས་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་རྟོག་པས་ཀྱང་རང་མཚན་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱེད་ན་གཟུགས་བལྟ་བ་ལ་མིག་དབང་དོན་མེད་དུ་ཐལ་བའི་སྐྱོན་བསྟན་ནས། དབང་པོ་དོན་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་
བྱ་བ་སྐྱོན་འདི་གཞན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནི་སྔར། བརྗོད་བྱ་ཉིད་ཕྱིར་དེ་དངོས་མིན། །ཞེས་སོགས་ལས་གཞན་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནོ། །རང་མཚན་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་འཛིན་པར་འདྲ་ན་གསལ་མི་གསལ་གྱི་ཁྱད་པར་ཡང་མི་འཐད་པས་
གཟུགས་གསལ་བར་སྣང་བས་དབང་པོ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའང་མི་རིགས་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་དོན་ཉམས་སུ་མྱོང་བས་བཞག་པའི་བག་ཆགས་ལས་སྐྱེས་པའི་འཁྲུལ་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ལྷ་དབང་བློས། 
16-4-44b


དེ་ལས་གཞན་དངོས་དབང་པོ་འདས། །ཞེས་པའི་འགྲེལ་པར་མཐའ་དཔྱད་ནས་གསུངས་པ་འདི་དག་གིས་རང་མཚན་རྟོག་པའི་སྣང་ཡུལ་ཡིན་པ་དམིགས་ཕུག་ནས་རྒྱས་པར་བཀག་པ་ཡིན་ནོ། །ད་ནི་དེ་ལྟར་གྲངས་ངེས་པའི་ཚུལ་བཤད་པ་ལ་རྩོད་པ་
སྤང་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལ་གཉིས་ལས། གྲངས་ཉུང་བར་སྨྲ་བ་དག་གི་རྩོད་པ་སྤང་བ་ནི། རྒྱང་པན་ན་རེ། དངོས་པོར་མེད་པ་ལ་གཞལ་བྱ་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་བཞིན། དེའི་ཕྱིར་གཞལ་བྱ་རང་མཚན་གཅིག་པུ་དང་ཚད་མ་
མངོན་སུམ་གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་ཟད་དོ་ཞེ་ན། ཕན་གནོད་བསྐྱེད་པའི་དོན་བྱེད་པའི་གཞལ་བྱ་གང་ཡིན་སྙམ་དུ་རྟོག་པའི་རྟོག་ལྡན་གྱི་དགོས་པ་བསྒྲུབ་ནུས་ཀྱི་གཞལ་བྱ་རང་མཚན་གཅིག་པུ་ཡིན་པ་ཁོ་བོའང་འདོད་མོད་ཀྱི། དེ་ལྟ་ནའང་དངོས་མེད་གཞལ་བྱ་མ་
ཡིན་པའི་རྟགས་དེ་ཁྱོད་རང་གིས་ངེས་སམ་མ་ངེས། མ་ངེས་ན་དེས་བསྒྲུབ་བྱ་དེ་བསྒྲུབ་ཕྱིར་བཀོད་པ་དོན་མེད་ལ། དེས་ན་དངོས་མེད་ལ་གཞལ་བྱ་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་ལ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་མ་ངེས་པ་དང༌། དེ་ངེས་པའི་ཚད་མ་མངོན་སུམ་ལས་གཞན་དུ་འདོད་
དགོས་པ་དང༌། དབང་མངོན་གྱིས་དེ་དངོས་སུ་ངེས་པར་བྱེད་མི་ནུས་པ་རྣམས་རིམ་པ་བཞིན། རྐང་པ་གཉིས་དང་གཅིག་དང་ལྔས་བསྟན་ཏོ། །གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དང་སྤྱི་ལ་སོགས་པ་མེད་པའི་རྣམ་པ་ཤར་ནས་དབང་མངོན་གྱིས་རྟོགས་པར་མི་འདོད་ཀྱི་
དེ་དག་དམིགས་པའི་མངོན་སུམ་ཉིད་ལོག་པ་ལས་སྤྱི་དང་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ལ་སོགས་མེད་པར་ངེས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་དག་དམིགས་པའི་མངོན་སུམ་ལོག་པ་ནི་དེ་དག་དམིགས་པའི་མངོན་སུམ་གྱི་དངོས་པོ་མེད་ཙམ་གྱི་དངོས་མེད་ཡིན་པས་ཁྱོད་ལྟར་ན་ཚད་
16-4-45a


མས་མ་གྲུབ་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ཚད་མས་མ་གྲུབ་པ་དང་དེས་སྤྱི་དང་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་སོགས་མེད་པར་ངེས་པ་དང་རང་ཚིག་འགལ་བའམ། ཡང་དེ་དག་དམིགས་པའི་མངོན་སུམ་ལོག་པའི་ཕྱིར། དགག་གཞི་དེར་དགག་བྱ་དེ་དག་མེད་
པར་ངེས་པ་ལ་འདོད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ན་ཁྱོད་ལ་རྟགས་དེ་ཉིད་ལྡོག་པ་དང་རྗེས་འགྲོ་ཅན་གྱི་རྟགས་ཡིན་པར་འདོད་དགོས་པས་རྟགས་དེ་ལས་བསྒྲུབ་བྱ་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་འདོད་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །མི་དམིགས་པའི་རྟགས་འདོད་དགོས་
པར་མ་ཟད་ཁྱོད་ལ་འབྲས་རྟགས་དང་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྗེས་དཔག་ཀྱང་འདོད་དགོས་པར་བསྟན་པ་ནི། གཞན་སེམས་ཞེས་སོགས་ལྔའོ། །རྟགས་ལྟར་སྣང་འགའ་ཞིག་འཁྲུལ་བར་མཐོང་བས་རྟགས་ཐམས་ཅད་ཡིད་བརྟན་དུ་མེད་པ་མ་ཡིན་གྱི། ཕྱོགས་
ཆོས་དང་རྟགས་ཆོས་མེད་ན་མི་འབྱུང་བའི་འབྲེལ་བ་གྲུབ་པའི་རྟགས་དག་བསྒྲུབ་བྱ་བསྒྲུབ་པ་ལ་སླུ་བ་མི་སྲིད་པར་འབྲས་རང་མ་དམིགས་པ་གསུམ་དུ་ཕྱེ་བའི་སྒོ་ནས་འཆད་པ། གལ་ཏེ་ནས། ཇི་ལྟར་ཡོད་ཀྱི་བར་རོ། །གཞན་ཡང་སྤྱིའི་བློ་ནི་ཚད་མ་
མིན་པས་ཁྱབ་ན། སྔོན་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་སྐྱེད་མོས་ཚལ་དང་ཀུན་དགའ་ར་བ་ལ་སོགས་པ་ད་ལྟར་རང་ལ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་དག་ཀྱང་མེད་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལྟར་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་གྱིས་མ་དམིགས་པའི་ཕྱིར། དཔེར་ན་འཇིག་རྟེན་ཕ་
རོལ་གྱི་དངོས་པོ་བཞིན། གལ་ཏེ་དེ་དག་ཀྱང་དབང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་དུས་གཞན་དུ་ནི་རྟོགས་ལ། དུས་ནམ་ཡང་མ་མཐོང་ན་མེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེའང་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་རྣམས་དང་ས་བོན་གྱིས་མྱུ་གུ་
16-4-45b


བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་སོགས་ལ་ཚུར་མཐོང་གི་དབང་པོའི་བློ་ནི་དངོས་སུ་འཇལ་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། དེ་དག་ཀྱང་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེ་དག་མེད་པ་རྟོགས་པ་ཡིན་ན་ནི་བློ་དབང་ཤེས་དང་མྱུ་གུ་སོགས་སྐྱེ་བ་རྒྱུ་མེད་དུ་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་
དབང་པོའི་མངོན་སུམ་ཚད་མར་ཁས་ལེན་པས་ནི་དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་ཡང་ཡོད་པར་འདོད་དགོས་ལ། དེ་དག་ཡོད་པར་མངོན་སུམ་ཚད་མས་མི་འགྲུབ་ཅིང༌། དེ་དག་སྤྱི་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཚུལ་གྱིས་འཇལ་བའི་ཚད་མས་གྲུབ་
དགོས་པས། དབང་སོགས་དེ་ལ་རྗེས་དཔག་ཉིད་ཚད་མར་འདོད་དགོས་ཏེ། ཚད་མ་གང་ཞིག་གི་རྣམ་རྟོག་མེད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ན་རང་གི་གཞལ་བྱ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ལ་མངོན་སུམ་དུ་འཇལ་བར་ནུས་ཤིང༌། རྣམ་རྟོག་མེད་པར་གྱུར་པའི་ཤེས་པས་རང་གི་གཞལ་
བྱའི་དོན་སྤྱི་གཟུང་ཡུལ་དུ་འཛིན་པ་མིན་པ་དེའི་ཕྱིར་རོ། །གྲངས་མང་བར་འདོད་པའི་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ། རྩོད་པ་དང༌། ལན་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཚད་མ་མདོར། གལ་ཏེ་མི་རྟག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པས་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་འཛིན་པ་དང་ལན་གཅིག་
མ་ཡིན་པར་འཛིན་པ་དེ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན་ཞེས་རྩོད་པ་བཀོད་པ་དེའི་དོན་བཀྲལ་ནས་གཞན་གྱི་འདོད་པ་བརྗོད་པ་ནི། གཞལ་བྱ་རང་སྤྱི་གཉིས་སུ་ངེས་ན་ཁ་དོག་ནི་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། དེ་ནི་མི་རྟག་པ་སྤྱི་མཚན་དང་ཁ་དོག་རང་མཚན་
འདྲེས་པའི་གཞལ་བྱ་གསུམ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེ་རྟོགས་པའི་བློ་ནི་ཚད་མ་མངོན་རྗེས་གཉིས་ལས་གཞན་དུ་འགྱུར་ཏེ། མངོན་སུམ་དུ་མ་རྟོགས་ཤིང༌། རྟགས་ལ་བརྟེན་པ་མེད་པར་ནི་འཇལ་བྱེད་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྔར་ཁང་ནང་དུ་ཙནྡན་གྱི་
16-4-46a


མེ་མཐོང་ཞིང༌། ཕྱིས་ཕྱི་རོལ་ནས་ཁང་ནང་དེ་ནས་དུ་བ་འབྱུང་བར་མཐོང་བ་ན་ཁང་ནང་འདི་ན་ཙནྡན་གྱི་མེ་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་དྲན་པ་ནི་ཁྱད་པར་མཐོང་བའི་ཚད་མ་ཞེས་བྱ་ལ། དེ་ནི་མངོན་རྗེས་ལས་ཚད་མ་གཞན་ཡིན་ནོ། །
གང་གི་ཕྱིར་ན་བློ་དེ་ལ་ཙནྡན་གྱི་མེ་དེ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པས་མངོན་སུམ་ཚད་མ་ཡིན་ཞིང༌། ཁྱེད་ཀྱི་འདོད་པ་དང་སྦྱར་ན་རྟགས་དུ་བ་ཙམ་དང་ནི་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་མེ་ཁྱད་པར་ཙནྡན་གྱི་མེའི་འབྲེལ་བ་ཚད་མས་རྟོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་ཚེ་གོ་བྱེད་རྗེས་
འགྲོ་བ། །སྤྱི་ཡི་ངོ་བོ་ཉིད་དུ་རྟོགས། །ཞེས་སྨྲས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བས་ན་གཞལ་བྱ་གཉིས་ལས་མང་བའི་ཕྱིར་ཚད་མ་རྣམ་གཉིས་ལས་མང་བ་ཉིད་ཡིན་པས། ཚད་མ་གསུམ་གྱི་གྲངས་ཀྱང་སེལ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། གཞལ་བྱ་གཉིས་ལས་གཞན་
རང་སྤྱི་འདྲེས་པའི་གསུམ་པ་ནི་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚད་མ་གཅིག་པུ་ཡིན་པའི་གྲངས་ཀྱང་སེལ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། གཞལ་བྱ་གཅིག་ལའང་ཚད་མ་དུ་མ་ཉིད་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དཔེར་ན། ཁྱད་པར་མཐོང་བའི་ཚད་མ་དང་མངོན་སུམ་གཉིས་ཀ་རང་
མཚན་གཅིག་ལ་འཇུག་པར་བཞིན་ནོ། །དེས་ན་ཚད་མའི་ཡུལ་སོ་སོར་ངེས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྤྱི་ལའང་མངོན་སུམ་འཇལ་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་སེལ་བར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །འདིར་ཕྱི་རོལ་པས་ཀྱང་སྤྱི་དང་སྤྱི་མཚན་གྱི་ཁྱད་པར་མ་ཕྱེད་པས་སྤྱི་གང་
ཡིན་སྤྱི་མཚན་དུ་འདོད་པར་གོ་སྟེ། ཁ་དོག་ནི། མི་རྟག་ཉིད་དུ་རྟོགས་མི་འགྱུར། །ཞེས་སྨྲས་པ་ཡིན་པས། མུ་སྟེགས་རྣམས་གང་ལ་འཁྲུལ་བའི་གནས་དེར་བོད་ཀྱི་རྟོག་གེ་པ་དག་ཀྱང་འཁྲུལ་པ་ཤས་ཆེ་བར་སྣང་ངོ་ཞེས་བདག་གི་རྗེ་ཐམས་ཅད་
16-4-46b


མཁྱེན་པ་གསུང་ངོ༌། །གཉིས་པ་དེའི་ལན་ནི། ཚད་མ་མདོར། དེ་ལ་རབ་སྦྱོར་ཕྱིར་ཚད་མ། །གཞན་ནི་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཡང་ཡང་ཤེས་པའང་མ་ཡིན་ཏེ། །ཐུག་པ་མེད་འགྱུར་དྲན་སོགས་བཞིན། །ཞེས་ཞ་མ་སེང་རྒྱལ་གྱིས་རྩ་བ་ལོགས་སུ་བསྒྱུར་བ་ལས་འབྱུང་
ལ། རང་འགྲེལ་མར་ཐུང་དད་པ་ཤེས་རབ་ཀྱིས་བསྒྱུར་བ་ལ་རྐང་པ་དང་པོ་གཉིས་ཀྱི་འགྲེལ་པར། དེ་ལྟར་འཛིན་པ་ནི་ཡོད་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང༌། དེ་ལ་རབ་སྦྱོར་ཕྱིར་ཚད་མ་གཞན་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། རང་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དག་ལས་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཁ་
དོག་འདི་དག་ལས་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་བཟུང་ནས། སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་མི་རྟག་གོ་ཞེས་མི་རྟག་པ་ཉིད་ལ་སོགས་པར་ཡིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཚད་མ་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་འབྱུང་བའི་དོན་ནི། ཁ་དོག་མི་རྟག་པའི་
རག་གི་མཚན་ཉིད་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དག་ལས་ཏེ། གཉིས་པོ་དེའི་ནང་ནས་ཐ་སྙད་དུ་བྱ་བ་སྟེ། སྒྲ་དོན་མ་ཡིན་པའི་ཁ་དོག་རང་མཚན་དང༌། ལ་སོགས་པ་མི་རྟག་པ་རང་མཚན་མངོན་སུམ་གྱི་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས། ཕྱིས་རྟོག་པ་རང་ལ་སྣང་བ་སྤྱིའི་
མཚན་ཉིད་ནི་ཁ་དོག་རང་མཚན་དུ་འཁྲུལ་བའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་གཞི་ལྟ་བུར་ཞེན་ཅིང༌། ལ་སོགས་པ་རང་ལ་སྣང་བའི་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ལ་མི་རྟག་པ་རང་མཚན་དུ་འཁྲུལ་བའི་སྒོ་ནས་ཁྱད་ཆོས་ལྟ་བུར་ཞེན་ཏེ། ཁ་དོག་ནི་བྱས་པའི་ཕྱིར་མི་རྟག་གོ་ཞེས་
མི་རྟག་པ་ཉིད་དང་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པར་ཡིད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་སྦྱོར་བར་བྱེད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་ཁ་དོག་རང་མཚན་དང་མི་རྟག་པ་སྤྱི་མཚན་སྦྱོར་བའི་ཚད་མ་གཞན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་འགྲེལ་བཤད་ཀྱི་དོན་གསལ་བར་བཤད་པའོ། །རྐང་པ་ཕྱི་མ་གཉིས་
16-4-47a


ཀྱི་རང་འགྲེལ་ལས། ཡང་ཡང་ཤེས་པའང་མ་ཡིན་ཏེ། གང་ལན་ཅིག་མ་ཡིན་པར་དོན་དེ་ཉིད་སོ་སོར་ངེས་པ་ཡིན་མོད། དེ་ལྟ་ནའང་ཚད་མ་གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར། གལ་ཏེ་ཤེས་པ་ཐམས་ཅད་
ཚད་མ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་དེ་ལྟ་ན་ནི། ཚད་མ་ཐུག་པ་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། དྲན་སོགས་བཞིན། དྲན་པ་ནི་དྲན་པ་ཉིད་དོ། །དཔེར་ན། དྲན་པ་དང༌། འདོད་པ་དང་ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པ་སྔར་རྟོགས་པའི་དོན་ལ་ཚད་མ་གཞན་མ་ཡིན་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་
གསུངས་པ་ལ། འགྲེལ་བཤད་ཀྱི་འགྱུར་ལྟར་ན། ཡང་ཡང་ངོ་ཤེས་པ་ཡང་མིན། །ཞེས་པ་དང༌། རང་འགྲེལ་ལའང༌། གང་ལན་ཅིག་མ་ཡིན་པར་ངོ་ཤེས་པའང་ཚད་མ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ཡོད་པར་མངོན་ལ། དེའི་དོན་འཆད་པ་ན་འགྲེལ་བཤད་ཀྱིས་
ཡང་སྒྲའི་ནུས་པ་འདོན་ཚུལ་བཤད་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ལེགས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་འདིར་འགྱུར་ཏེ། ལན་ཅིག་མ་ཡིན་པར་ཤེས་པ་ནི་སླར་ཡང་ཤེས་པའི་དོན་ཡིན་ལ། དེས་དངོས་སུ་བསྟན་པ་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་གྱི་ཁྱད་པར་མཐོང་བའི་ཚད་མ་ཞེས་ཕ་
རོལ་པོས་སྨྲས་པ་དེ་ཡིན་ལ། ཡང་ཡང་ཤེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་ཡང་སྒྲས་བསྟན་པ་ནི། མངོན་སུམ་གྱིས་ཁ་དོག་གི་རྒྱུན་འགག་ཁ་མ་ཐ་མའི་མི་རྟག་པ་གཞལ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་དྲངས་པའི་མི་རྟག་པ་ངེས་པའི་བློ་ལྟ་བུའོ། །དེས་ན་རྩ་
འགྲེལ་སྔ་མས། བྱས་པའི་རྟགས་ལས་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པ་རྗེས་དཔག་ཏུ་བསྟན་ནས། རྩ་འགྲེལ་ཕྱི་མ་འདིའི་ཡང་སྒྲས། ཚད་མ་སྔ་མས་ཁ་དོག་གི་མི་རྟག་པ་གཞལ་བའི་རྗེས་སུ་ཁ་དོག་མི་རྟག་པ་དྲན་པ་ཚད་མ་མ་ཡིན་པར་བསྟན་
16-4-47b


པ་ཡིན་ལ། དེའི་ཕྱིར་འགྲེལ་བཤད་ལས། ཡང་ཡང་ངོ་ཤེས་པ་ཡང་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་སྟེ། དོ་ཤེས་པ་འབྲས་བུར་བྱ་བ་ནི། གང་ཁྱད་པར་མཐོང་བའི་ཤེས་པ་དེ་ཚད་མ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །ཞེས་དང༌། ཡང་གི་སྒྲས་མངོན་སུམ་གྱིས་བཟུང་བ་
ཁོ་ན་ལ་སླར་ཡང་ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་མི་རྟག་གོ་ཞེས་གང་འཛིན་པ་དེའང་ཚད་མ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྟོན་ནོ་ཞེས་བཤད་དོ། །དེ་ལྟར་འཆད་པ་ནི་རྣམ་འགྲེལ་མཛད་པའི་དགོངས་པ་དམ་པར་སྣང་ངོ༌། །དེ་ལ་འདིར་མདོའི་དོན་དེ་ལྟར་ནུས་པ་སྟོན་པའི་
སྒོ་ནས་མཐའ་དཔྱད་དེ་རྒྱས་པར་འགྲེལ་པ་ན། མདོ་ཚིག་སྔ་མ་རྩ་འགྲེལ་དང་ཕྱི་མའི་ཡང་སྒྲའི་དོན་སྡེ་ཚན་གཅིག་ཏུ་མཛད་ནས། གཞལ་བྱ་ངེས་ན་ཁ་དོག་ནི། །མི་རྟག་ཉིད་དུ་རྟོགས་མི་འགྱུར། །ཞེས་པའི་ལན་དུ་མཛད་ནས། སྐྱོན་འདིར་ཞེས་པ་ནས། སྒྲ་
ལའང་ལྡོག་པའི་རྟེན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པའི་བར་གྱིས་འཆད་དེ། དེའང་ཅི་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པ་ཚད་མ་གསུམ་པར་སྨྲ་བ་དེ། བྱས་སོགས་ཀྱི་རྟགས་ལས་དེ་ལྟར་རྟོགས་པ་ལ་འདོད་དམ། འོན་ཏེ་མངོན་སུམ་ཚད་མས་ཁ་དོག་གི་མི་རྟག་པ་གཞལ་
བའི་སྟོབས་ཀྱིས་དྲངས་པའི་རྟོག་པས་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་དྲན་པ་ལྟ་བུ་ལ་འདོད། དང་པོ་ལྟར་ན་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཡིན་པས་དེ་ལས་གཞན་པའི་ཚད་མ་གསུམ་པར་མི་འཐད་དོ་ཞེས་པ། འཛིན་པ་ལ་ནི་ཚུལ་འདིར་འདོད། །ཅེས་པའི་བར་དང༌། གཉིས་
པ་ལྟར་ན་དཔྱད་ཤེས་ཡིན་པས་ཚད་མ་མ་ཡིན་པའི་ལན་འདེབས་པ། གཞན་དུ་བཟུང་བ་འཛིན་པའི་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་སོ། །མདོའི་རྩ་འགྲེལ་ཕྱི་མས་དངོས་སུ་བསྟན་པའི་དོན་ཁྱད་པར་མཐོང་བའི་ཚད་མ་གསུམ་པ་འགོག་པ། སྐད་ཅིག་སོ་སོར་ཐ་
16-4-48a


དད་ཕྱིར། །ཞེས་སོགས་སོ། །དེ་ལ་རྟགས་ལས་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པ་ཚད་མ་གསུམ་པ་ཡིན་པ་འགོག་པ་ལ་དངོས་དང༌། འཕྲོས་དོན་གྱི་མཐའ་དཔྱད་པ་གཉིས་ལས་དངོས་ནི། བྱས་པའི་རྟགས་ལས་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་
རྟོགས་པ་རང་སྤྱི་འདྲེས་པ་འཇལ་བའི་ཚད་མ་གསུམ་པ་ཡིན་པས་གྲངས་ངེས་ཉམས་པའི་སྐྱོན་འདིར་ཐལ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། ཁ་དོག་གི་དོན་སྤྱི་ལ་མི་རྟག་པའི་དོན་སྤྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྟ་བུར་སྦྱོར་བས་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱེད་པའི་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་
རོ། །དེ་ལྟར་ན་སྤྱི་མཚན་ལ་འཇུག་ཅིང་ཐོབ་པར་འགྱུར་གྱི། རང་མཚན་ལ་འཇུག་པ་དང་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། བྱས་པའི་རྟགས་ལས་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་ཚད་མའི་གཟུང་ཡུལ་སྤྱི་མཚན་ཡིན་ཀྱང༌། གང་ལ་དངོས་ཀྱི་ཚད་
མར་སོང་བའི་གཞལ་བྱ་དངོས་མེད་ཀྱི་ངོ་བོར་གྱུར་པའི་སྤྱི་མཚན་མ་ཡིན་ཏེ། རྗེས་དཔག་དེའི་འཛིན་སྟངས་ཀྱིས་ཁ་དོག་དེ་ཉིད་མི་རྟག་པར་བཟུང་ཞིག་ཡོངས་སུ་དཔྱད་པ་དེ་ལྟར་དངོས་པོ་ལའང་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་གྲུབ་པའི་སྒོ་ནས་ཁ་དོག་མི་རྟག་པ་
རང་མཚན་བསྒྲུབ་པའམ་འཇལ་བའི་ཚད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྤྱི་མཚན་བཟུང་བས་རང་མཚན་འགྲུབ་པ་མི་འཐད་དེ། གཞན་སྤྱི་མཚན་ལ་གཞན་རང་མཚན་གྲུབ་པ་མིན་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེའི་ལན་འདེབས་པ་ལ། ཁ་དོག་མི་རྟག་པའི་དོན་སྤྱི་
གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་ཁ་གོ་མི་རྟག་པ་རང་མཚན་མི་རྟོགས་པའི་སྐྱོན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་སྒོ་ནས་དེ་ངེས་པར་རྟོགས་དགོས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་བཀོད་ན། དེའི་སྒོ་ནས་དེ་རྟོགས་པ་ཡིན་ཏེ། དེའི་སྒོ་ནས་དེ་རྟོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། 
16-4-48b


ཞེས་པར་འགྱུར་བས་མི་ལེགས་སོ། །དེས་ན་འདི་ལྟར། རྗེས་དཔག་དེ་རང་གི་གཟུང་ཡུལ་སྤྱི་མཚན་ཡིན་ཀྱང་དེ་ལས་ཁ་དོག་མི་རྟག་པ་རང་མཚན་མི་འཐོབ་པའི་སྐྱོན་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། རང་ལ་སྣང་བ་དེ་ཉིད་ཁ་དོག་མི་རྟག་པ་རང་མཚན་དུ་འཁྲུལ་ཏེ་རང་མཚན་དེ་ལ་ཞེན་
ནས་འཇུག་ཅིང༌། སྣང་བ་དེ་ཉིད་ཁ་དོག་མི་རྟག་པ་རང་མཚན་དང་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་བ་གྲུབ་པའི་དབང་གིས་མི་སླུ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་རྗེས་དཔག་རང་གི་གཞལ་བྱ་ལ་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་བའི་དབང་གིས་མི་སླུ་བའི་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དོན་དེ་ཉིད། དངོས་གང་ཞེས་སོགས་
ཀྱིས་རྒྱས་པར་འཆད་པ་ཡིན་ཏེ། འདི་ནི་ལྷ་རྒྱན་གཉིས་ཀའི་འགྲེལ་པ་ནའང་ཤིན་ཏུ་གསལ་ལོ། །འདི་ལ་སྒྲུབ་རྟགས་ལ་བརྟེན་པའི་རྗེས་དཔག་འབྲེལ་བའི་དབང་གིས་མི་སླུ་བའི་ཚུལ་དང༌། དགག་རྟགས་ལ་བརྟེན་པ་འབྲེལ་བའི་དབང་གིས་མི་སླུ་བའི་
ཚུལ་གཉིས་ཀྱིས་འཆད་པ་ལ། དང་པོ་ལ་གཉིས། རྟགས་འཛིན་སེམས་ཀྱི་མཐའ་དཔྱད་པ་དང༌། གཞུང་གི་ཚིག་དོན་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ། སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་གི་བཞེད་པ་མི་འཐད་པར་སྨྲ་བ་དག་གི་ལུགས་དགག་པ་དང༌། ཆོས་མཆོག་
གི་ལུགས་དེ་ཉིད་འཐད་པའི་ཕྱོགས་སུ་རྣམ་པར་བཞག་པའོ། །དང་པོ་ནི། སློབ་དཔོན་རྒྱན་མཁན་པོས། རྟགས་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་འཛིན་པ་རྟགས་འཛིན་སེམས་སུ་འདོད་པ་དང༌། དེ་ལའང་གཉིས་ལས། གཅིག་ནི་དཔེའི་སྟེང་དུ་རྟགས་ཆོས་
ཀྱི་འབྲེལ་བ་འཛིན་པ་དང༌། གཞན་ནི་ཆོས་ཅན་གྱི་སྟེང་དུ་རྟགས་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་འཛིན་པ་ཡིན་ལ། སྔ་མ་ནི་རྟགས་འཛིན་ཁོ་ན་ཡིན་ཞིང༌། ཕྱི་མ་ནི་རྟགས་ཅན་གྱི་བློ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་པ་སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་གི་འདོད་པ་ཡིན་པའི་
16-4-49a


ལུགས་སུ་བྱས་ནས། དེ་ལ་དགག་པ་བརྗོད་པ། གལ་ཏེ་རྟགས་ནི་འབྲེལ་ཉིད་དུ། །འཛིན་པ་རྟགས་ཀྱི་བློ་ཡིན་ཞིང༌། །བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ནི། །རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ཡིན་ན་ཐུག་མེད་འགྱུར། །དེ་ལའང་
རྗེས་སུ་དཔག་པ་ནི། །གཞན་ཞིག་ཁོ་ནས་འབྲེལ་ཤེས་ཤིང༌། །དེར་ཡང་དེ་ལས་གཞན་གྱིས་ཡིན། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་རྟགས་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་རྗེས་དཔག་གིས་ཤེས་ན། དེ་ལའང་རྗེས་དཔག་གཞན་ཞིག་གིས་ཤེས་དགོས་པ་ལ་སོགས་
པ་ཐུག་པ་མེད་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་རྟགས་འཛིན་གྱིས་དཔེའི་སྟེང་དུ་འབྲེལ་བ་བཟུང་ཡང་ཆོས་ཅན་གྱི་སྟེང་དུ་མ་ཡིན་ལ། རྗེས་དཔག་གིས་ཆོས་ཅན་གྱི་སྟེང་དུ་འབྲེལ་བ་བཟུང་བས་ལྷག་པོ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་མེད་དོ་ཞེ་ན། དཔེའི་
སྟེང་དུ་འབྲེལ་བ་བཟུང་བས་ཆོག་མོད། ཆོས་ཅན་གྱི་སྟེང་དུ་བཟུང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ། ཆོས་ལ་ནི་དེ་ལྟར་མ་ཡིན་ཏེ། བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་ཆོས་ཅན་དང་འབྲེལ་བ་ཉིད་བསྒྲུབ་བྱའི་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟགས་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ནི་སྒྲུབ་བྱེད་ཡིན་གྱི་
བསྒྲུབ་བྱ་མ་ཡིན་པས། དེ་ནི་ཆོས་ཅན་ལ་རྗེས་དཔག་གིས་གཞལ་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་ཟེར་ཞིང་། ཡང་འདི་ལྟར། འོན་ཏེ་རྟགས་ནི་མངོན་སུམ་གྱི། །རྟགས་ཉིད་དུ་ནི་རྟོགས་བྱེད་ན། །དེ་ལྟ་ཡིན་ན་དེར་སྣང་བས། །སྟོང་པ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་
འགྱུར། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་གལ་ཏེ་དུ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི་མངོན་སུམ་གྱིས་གཟུང་ལ། དེ་བསྒྲུབ་བྱ་དང་འབྲེལ་བར་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་དྲན་པས་བཟུང་ངོ་ཞེ་ན། མངོན་སུམ་རྟགས་འཛིན་ཡིན་ན་རྟགས་འཛིན་
16-4-49b


གྱི་བློ་དངོས་པོར་སྣང་བས་སྟོང་པར་རང་གིས་རྣམ་པར་བཞག་པ་དང་འགལ་ལ། འོན་ཏེ་དྲན་པ་རྟགས་འཛིན་ཡིན་ན་དེ་ཚད་མ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མི་སླུ་བར་རྣམ་པར་བཞག་པ་དང་འགལ་ལོ། །ཞེས་ཟེར་ལ་རྒྱན་མཁན་པོ་རང་ཉིད་ཀྱི་འདོད་པ་ནི། རང་བཞིན་རྟགས་ཀྱི་
རྟགས་འཛིན་ནི་རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་ཉིད་ཡིན་ལ། འབྲས་བུའི་རྟགས་ཀྱི་རྟགས་འཛིན་དང་རྟགས་ཅན་གྱི་བློ་ངོ་བོ་ཐ་དད་ཅིང༌། དེའང་ཤིན་ཏུ་གོམས་པ་དང་ལྡན་པ་ལ་ནི་དུ་བའི་ངོ་བོ་འཛིན་པའི་མངོན་སུམ་ལྟ་བུ་ཉིད་རྟགས་འཛིན་ཡིན་ལ། གོམས་
པ་དང་མི་ལྡན་པ་ལ་ནི་ཚང་མང་གི་དུ་བ་དང་སྣང་བ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་རྟགས་ལས་དུ་བར་ངེས་པའི་རྗེས་དཔག་ཉིད་རྟགས་འཛིན་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་ཕྱིར་རྟགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཙམ་འཛིན་པ་རྟགས་འཛིན་ཡིན་གྱི། འབྲེལ་བ་འཛིན་པ་རྟགས་འཛིན་མ་
ཡིན་ནོ་ཞེས་འཆད་དོ། །སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་གི་བཞེད་པ་ནི། བྱས་མི་རྟག་གི་འབྲེལ་བ་སྒྲ་གཞིར་བྱས་པའི་སྟེང་དུ་འཛིན་པ་རྟགས་འཛིན་གྱི་སེམས་སུ་བཞེད་པ་མིན་པའི་ཚུལ་འཆད་པ་ལྟར་ཡིན་པས་ཕྱོགས་སྔ་མའི་འདོད་པ་མ་ལོངས་ལ། 
རྟགས་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་འཛིན་པ་ཁོ་ན་རྟགས་འཛིན་སེམས་སུ་བཞེད་པའང་མ་ཡིན་ནོ། །རང་བཞིན་རྟགས་ཀྱི་རྟགས་ཅན་གྱི་བློ་ཉིད་མ་ཡིན་པའི་དེའི་རྟགས་འཛིན་གྱི་སེམས་མེད་ན། འདིར་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་འཛིན་གྱི་སེམས་
དང་རྟགས་ཅན་གྱི་བློ་རྒྱུ་འབྲས་ཡིན་པར་དངོས་སུ་བཤད་པ་དང་ཆེས་འགལ་ཞིང༌། འབྲས་རྟགས་ཀྱི་རྟགས་ཀྱི་ངོ་བོ་འཛིན་པའི་མངོན་སུམ་ཡོད་ན། དེར་སྣང་བ་ཡིས་ནི། སྟོང་ཡང་ཞེས་པ་ཁྱོད་རང་གིས་ཀྱང་རྟགས་འཛིན་དང་རྟགས་ཅན་གཉིས་ཀ་
16-4-50a


ལ་བཤད་པ་དང་འགལ་ལོ། །ཡང་སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་གི་བཞེད་པ་འགོག་པ་ན། ལོ་ཙྪ་བ་ན་རེ། རྟགས་ཅན་གྱི་བློ་མི་སླུ་བར་བསྒྲུབ་པའི་སྐབས་སུ་རྟགས་འཛིན་གྱི་སེམས་མི་སླུ་བར་བསྒྲུབ་པ་སྐབས་སུ་མ་བབ་ཅིང་
འབྲེལ་མེད་དེ། བསྒྲུབ་བྱ་ལ་མི་སླུ་བ་ཡིན་ན་རྟགས་ཅན་གྱི་བློ་ཉིད་ཡིན་གྱི་དེའི་རྒྱུར་མི་འཐད་ལ། རྟགས་ལ་མི་སླུ་བ་ཡིན་ན་རྟགས་ཅན་མི་སླུ་བར་བསྒྲུབ་པའི་སྐབས་སུ་དེ་ལ་མི་སླུ་བར་བསྒྲུབ་པ་འབྲེལ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་ཟེར་བ་ཤིན་
ཏུ་མི་འཐད་དེ། བྱས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་སྒྲ་མི་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཚུལ་གསུམ་འཇལ་བའི་ཚད་མ་ཚུལ་གསུམ་ལ་མི་སླུ་པར་མ་གྲུབ་ན་སྒྲ་མི་རྟག་པར་འཇལ་བའི་རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་མི་སླུ་བར་འགྲུབ་མི་སྲིད་ལ། དེ་འདྲའི་རྟགས་ཅན་
རྗེས་དཔག་མི་སླུ་བར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་རྟགས་འཛིན་སེམས་མི་སླུ་བར་བསྒྲུབ་པ་འབྲེལ་མེད་ན། སྒྲ་མི་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ། དེ་སྒྲུབ་ལ་བྱས་པ་རྟགས་སུ་བཀོད་པའི་ཚུལ་གསུམ་བསྒྲུབ་པ་འབྲེལ་མེད་དུ་ཐལ་ལོ། །རྟགས་
འཛིན་རྗེས་དཔག་ཡོད་ན། རྟགས་ཅན་ལས་ལོགས་སུ་བསྟན་པ་དོན་མེད་པར་ཐལ། རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་གི་ནང་དུ་འདུས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་དང༌། རྟགས་འཛིན་མངོན་སུམ་ཡོད་ན་དེར་སྣང་བ་ཡིས་སྟོང་པར་དེ་མ་ཐག་ཏུ་འཆད་
པར་འགྱུར་བ་དང་འགལ་ལོ་ཞེས་ཟེར་བ་དག་ཀྱང་ཆེས་མི་འཐད་དེ། བྱས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་སྒྲ་མི་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ལྟོས་མེད་དང་གནོད་པ་ཅན་གྱི་རྟགས་ལ་བརྟེན་པའི་རྗེས་དཔག་རྟགས་འཛིན་སེམས་སུ་སྨྲས་པ་ལ། དེ་དག་
16-4-50b


སྒྲ་མི་རྟག་རྟོགས་ཀྱི་རྗེས་དཔག་ལས་ལོགས་སུ་བསྟན་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ་བ་འཕངས་པར་སོང་བའི་ཕྱིར་དང༌། རྟགས་འཛིན་མངོན་སུམ་ཡོད་ཀྱང་དེ་ལ་དོགས་པ་དཔྱད་མི་དགོས་ཤིང༌། འཁྲུལ་བ་ཡིན་ན་མི་སླུ་བར་འགལ་སྙམ་པའི་དོགས་པ་རྗེས་
དཔག་ལ་ཞུགས་པ་དེ་འདིར་དམིགས་ཕུག་ནས་དཔྱོད་པ་སྐབས་སུ་བབ་པས་དཔྱད་པ་ཡིན་གྱི། རྟགས་འཛིན་སེམས་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་ལ་སྤྱིར་དཔྱད་པ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ཆོས་མཆོག་གི་བཞེད་པ་ཉིད་འཐད་པའི་ཕྱོགས་སུ་རྣམ་
པར་བཞག་པ་ནི། དེ་ལྟར་ལུགས་གཞན་ནི་སྙིང་པོ་མེད་པར་གྱུར་པས་ཆོས་མཆོག་གི་བཞེད་པ་ཉིད་གནོད་པ་དང་བྲལ་བར་གནས་སོ། །དེ་ལ་འཐད་ལྡན་དུ། རྟགས་མི་འཁྲུལ་བར་འཛིན་པ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཅིག་ནི་ཆོས་ཅན་ལ་མི་ལྟོས་པར་
ཁྱབ་པ་སྤྱིར་འཛིན་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ནི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་བཟུང་བ་ན་བཟུང་ཟིན་པ་ཉིད་ཀྱི་མི་འཁྲུལ་བ་གང་ཡིན་པ་དྲན་པ་སྟེ། བཟུང་ཟིན་པའི་མི་འཁྲུལ་བ་མ་དྲན་ན་ནི། བསྒྲུབ་བྱ་རྟོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པའི་ཚིག་དོན་བཤད་ན་འདི་ལྟར། རྟགས་བསྒྲུབ་བྱའི་
ཆོས་ལ་མི་འཁྲུལ་བའི་ཁྱབ་པ་འཛིན་པ་རྟགས་འཛིན་དུ་སྔར་སྨྲས་པ་དེ་ལ། དེ་འདྲའི་ཁྱབ་པ་འཛིན་པའང་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། གཅིག་ནི་ཆོས་ཅན་ལ་རྟགས་ཚད་མས་ངེས་པ་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར། རྟགས་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་ལ་མི་
འཁྲུལ་བའི་ཁྱབ་པ་སྤྱིར་འཛིན་པའི་ཚད་མ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་གཞན་ནི་གཞི་ཆོས་ཅན་ལ་རྟགས་ཚད་མས་ངེས་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཕྱོགས་ཆོས་བཟུང་བ་ན། དེའི་རྗེས་སུ་སྔར་བཟུང་ཟིན་པ་ཉིད་ཀྱི་རྟགས་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་ལ་མི་
16-4-51a


འཁྲུལ་བའི་ཁྱབ་པ་དེ་སླར་ཡང་དྲན་པ་སྟེ། ཚུལ་གསུམ་ཚད་མས་བཟུང་ཟིན་པའི་མི་འཁྲུལ་བ་སླར་ཡང་མ་དྲན་ན་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ་འདིས་ནི་
ཚུལ་གསུམ་ཚད་མས་ངེས་ཟིན་པའི་རྗེས་སུ་སྒྲ་ནི་བྱས་པ་ཡིན་ལ། བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་ནི་མི་རྟག་པས་ཁྱབ་པ་སྙམ་དུ་དྲན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་དེའི་ཕྱིར་སྒྲ་མི་རྟག་གོ་སྙམ་དུ་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་སྐྱེ་བར་བཤད་པ་ཡིན་གྱི། ཁྱབ་པ་
སྤྱིར་འཛིན་པ་དང་ཁྱབ་པ་ཆོས་ཅན་གྱི་སྟེང་དུ་འཛིན་པ་གཉིས་ཡོད་པར་བཤད་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། ཁྱབ་པ་འཛིན་པའི་ཚད་མ་དང་ཁྱབ་པ་དྲན་པའི་དཔྱད་ཤེས་གཉིས་རྟགས་འཛིན་སེམས་སུ་འཆད་པའི་ཚིག་ཟུར་གྱི་ཕྱོགས་ཆོས་འཛིན་པའི་ཚད་མ་
དང་དཔྱད་ཤེས་ཀྱང་རྟགས་འཛིན་སེམས་སུ་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་རྟགས་ཡང་དག་གི་ཚུལ་གསུམ་འཇལ་བའི་ཚད་མ་དང༌། ཚད་མ་དེ་དག་གིས་དྲངས་པའི་ཚུལ་གསུམ་དྲན་པའི་དཔྱད་ཤེས་རྣམས་ཀྱང་སྦྱོར་བ་དེ་སྐོར་གྱི་རྟགས་
འཛིན་སེམས་སུ་བྱ་དགོས་སོ། །འོ་ན་མདོ་ལས། རྟགས་ཀྱི་ཤེས་པ་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་དངོས་ཀྱི་རྒྱུ་མ་ཡིན་ཏེ། དྲན་པས་བར་དུ་ཆོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པ་ཇི་ལྟར་དྲང་ཞེ་ན། དེ་ནི་རྟགས་འཛིན་སེམས་ཙམ་དང་རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་
གི་བར་དུ་དྲན་པས་ཆོད་པར་སྟོན་པ་མ་ཡིན་གྱི། ཚུལ་གསུམ་འཇལ་བའི་ཚད་མ་དང་བསྒྲུབ་བྱ་འཇལ་བའི་ཚད་མའི་བར་དུ་ཚུལ་གསུམ་དྲན་པའི་ཤེས་པས་ཆོད་པར་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་འཐད་ལྡན་ལས། དེ་ལས་ནི་རྗེས་སུ་
16-4-51b


དཔག་པའི་ཤེས་པ་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་མི་འཁྲུལ་བ་ཉིད་དྲན་པ་ཉིད་ལས་ཡིན་ཏེ། དེའི་དྲན་པ་ཉིད་ནི་རྟགས་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་རྣམ་པར་འགྲེལ་པ་འདིས། དྲན་པས་བར་དུ་ཆོད་པའི་རྟགས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་བསྐྱེད་པ་ལ་ཉེ་
བར་སྦྱོར་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འོ་ན། རྟགས་འཛིན་སེམས་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་གི་ནང་ཚན་དུ་བཤད་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། རྟགས་འཛིན་སེམས་མངོན་སུམ་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། ཁྱབ་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་
མེད་ལ། རྟགས་འཛིན་སེམས་གང་ཡིན་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་དུ་རིགས་པའི་དབང་ཕྱུག་རྣམ་གཉིས་ཀྱི་གཞུང་གང་ལས་ཀྱང་ཟུར་ཙམ་ཡང་མ་བཤད་ཀྱི། རྟགས་འཛིན་རྟོག་པ་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་དུ་གསུངས་པ་ཙམ་ཡིན་ནོ། །རྗེས་དཔག་
རྗེས་སུ་དཔག་ལས་བྱུང༌། །ཞེས་པའི་རྟགས་འཛིན་རྟོག་པ་ལ་རྗེས་དཔག་གི་རྒྱུ་ཡིན་པས་རྗེས་དཔག་ཏུ་བཏགས་ཤིང༌། རྗེས་དཔག་དངོས་ལ་རྗེས་དཔག་ལས་བྱུང་བའི་སྒྲས་བཏགས་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་དངོས་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཟེར་
ན། ཐེག་ཆེན་གྱི་མངོན་རྟོགས་ཙམ་ལ་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་སྒྲས་བཏགས་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། ཐེག་ཆེན་གྱི་མངོན་རྟོགས་ཤེར་ཕྱིན་མཚན་ཉིད་པའང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་སོགས་ཤིན་ཏུ་མང་བས་ཁྱབ་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །དེས་ན་རྟགས་
འཛིན་རྟོག་པ་ཙམ་ལ་རྗེས་དཔག་གི་མིང་གིས་བཏགས་པ་དང༌། དེའི་ནང་ཚན་ལ་རྗེས་དཔག་ཡིན་པ་དང་དཔྱད་ཤེས་ཡིན་པ་གཉིས་ཀ་ཡོད་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་བྱས་པ་དང་དུ་བ་ལྟ་བུ་རྟགས་ཀྱི་གཞི་ལྡོག་གི་ངོ་བོ་ཙམ་འཛིན་པ་རྟགས་འཛིན་སེམས་
16-4-52a


སུ་མི་རུང་བ། འཐད་ལྡན་ལས་ཀྱང༌། དུ་བའང་བྱས་པ་རང་གི་ངོ་བོས་བཟུང་བ་ནི་རྟགས་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་བསྒྲུབ་བྱ་མེད་ན་མི་འབྱུང་བར་བཟུང་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །དེའང་བསྒྲུབ་བྱ་མེད་ན་མི་འབྱུང་
བར་ཞེས་པ་ནི་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་མེད་ན་མི་འབྱུང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། རྣམ་ངེས་ལས། རྗེས་སུ་དཔག་པར་བྱ་བ་ནི་འདིར་ཤེས་པར་འདོད་པའི་བྱེ་བྲག་དང་ལྡན་པའི་ཆོས་སོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། སྐབས་ཐོབ་ཀྱིས་གོ་བ་ལ་དགོངས་ནས་
ཆོས་ཅན་ལ་རྗེས་སུ་དཔག་བྱ་དང་ཆོས་ལ་བསྒྲུབ་བྱ་ཞེས་པ་ཙམ་གསུངས་པ་མང་བས། བསྒྲུབ་བྱ་ཞེས་པའི་ཚིག་གང་བྱུང་བསྒྲུབ་བྱ་དངོས་ལ་མི་བཟུང་ངོ༌། །གཞན་ཡང་འདི་ལྟར་བསམ་པར་བྱ་སྟེ། ཅི་སྒྲ་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་བྱས་པ་རྟགས་སུ་
བཀོད་པའི་ཚེ། བྱས་པ་སྒྲ་ལ་འགོད་ཚུལ་དང་མཐུན་པར་ཡོད་པར་ངེས་པའི་ཚད་མ་དེ་དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་རྟགས་འཛིན་སེམས་ཡིན་ནམ་མ་ཡིན། མ་ཡིན་ཏེ། དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་གི་རྒྱུ་མི་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྟགས་འཛིན་སེམས་ནི་རྟགས་ཅན་གྱི་
རྗེས་དཔག་གི་རྒྱུར་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དེ་སྒྲུབ་ལ་ཕྱོགས་ཆོས་ཚད་མས་ངེས་པ་མེད་པར་ཐལ། ཕྱོགས་ཆོས་ཚད་མས་ངེས་པ་རྗེས་དཔག་གི་རྒྱུར་བཤད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟགས་ཡང་དག་གི་ཕྱོགས་ཆོས་ཚད་མས་ངེས་པ་
བསྒྲུབ་བྱ་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་གི་རྒྱུར་བཤད་པ་ཡིན་གྱི། ཕྱོགས་ཆོས་ངེས་པའི་ཚད་མ་ཡིན་ན་དེའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་མ་བཤད་དོ་ཞེ་ན། རྟགས་ཡང་དག་གི་རྟགས་འཛིན་སེམས་རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་གི་རྒྱུར་བཤད་
16-4-52b


པ་ཡིན་གྱི། རྟགས་འཛིན་སེམས་ཡིན་ན་རྗེས་དཔག་གི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་གང་དུ་བཤད། གཞན་ཡང་རྟགས་འཛིན་སེམས་ཡིན་ན་རྟགས་ཡང་དག་གི་རྟགས་འཛིན་སེམས་ཡིན་པས་ཁྱབ་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཅིའང་བསྟན་དུ་མེད་དོ། །དེས་ན་བྱས་
པས་སྒྲ་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་ཕྱོགས་ཆོས་འཇལ་བའི་རྟགས་འཛིན་སེམས་ཡོད་ཀྱང་ཁྱབ་པ་འཇལ་བའི་རྟགས་འཛིན་སེམས་གྲོགས་སུ་མེད་པས་རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་བསྐྱེད་མ་ནུས་ལ། མིག་གི་གཟུང་བྱས་སྒྲ་མི་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཁྱབ་པ་འཇལ་
བའི་རྟགས་འཛིན་སེམས་ཡོད་ཀྱང་ཕྱོགས་ཆོས་འཇལ་བའི་རྟགས་འཛིན་སེམས་གྲོགས་སུ་མེད་པས་རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་བསྐྱེད་པར་མི་ནུས་པ་ཡིན་པས། རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་བསྐྱེད་པ་ལ་དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཚུལ་གསུམ་འཇལ་བའི་རྟགས་འཛིན་ཚད་མ་གསུམ་དང༌། 
དེས་དྲངས་པའི་དཔྱད་ཤེས་གསུམ་གྲངས་ཚང་བ་རྒྱུ་ཚོགས་སུ་དགོས་པ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་ཆོས་མཆོག་གི་ལུགས་འདི་རང་ལུགས་ལ་ཁས་ལེན་པ་ནའང༌། རང་འབྲས་རྗེས་དཔག་གི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཚུལ་གསུམ་གང་རུང་འཛིན་པའི་ཚད་མ་དང་ཚུལ་གསུམ་གང་རུང་འཛིན་པའི་དཔྱད་
ཤེས་གང་རུང་ཡིན་པ། ཞེས་པ་རྟགས་འཛིན་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ནི་མ་ཁྱབ་པའི་སྐྱོན་དང་བཅས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་རྟགས་ཡང་དག་གི་རྟགས་འཛིན་སེམས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལ་དེ་ལྟར་འཇོག་པ་ལ་ནི་སྐྱོན་མེད་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་འདིར་རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་
དངོས་པོ་ལ་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་བས་མི་སླུ་བར་བསྒྲུབ་པ་ནི་སྤྱིར་དངོས་པོ་རང་མཚན་ལ་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་བ་ཙམ་དུ་བསྒྲུབ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཙམ་གྱིས་མི་སླུ་བར་མི་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། སྒྲ་རྟག་འཛིན་རྟོག་པའང་སྒྲ་རང་མཚན་ལ་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་
16-4-53a


རོ། །དེ་ལྟར་ནའང་སྒྲ་རྟག་འཛིན་རྟོག་པའི་འཛིན་སྟངས་ལ་སྒྲ་རྟག་པའོ་སྙམ་དུ་འཛིན་གྱི། འདི་སྒྲའོ་སྙམ་དུ་མི་འཛིན་པས། འཛིན་སྟངས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་ཞེན་པ་ལྟར་གྱི་དངོས་པོ་རང་མཚན་ལ་བརྒྱུད་ནས་
ཀྱང་འབྲེལ་བ་མ་གྲུབ་པས། ཞེན་པ་ལྟར་གྱི་དོན་ལ་སླུ་བ་ཡིན་ལ། འདིར་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པ་དང་འགལ་མེ་ཡོད་པར་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་ལྟ་བུ་རྣམས་ནི་ཇི་ལྟར་ཞེན་པ་ལྟར་གྱི་དངོས་པོ་རང་མཚན་ལ་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་བས་མི་སླུ་བར་
བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། བསྒྲུབ་བྱ་ལ་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་བའི་དོན་ནོ། །དེའང་བསྒྲུབ་བྱ་དངོས་པོ་བ་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་ལ་བརྟེན་པའི་རྗེས་དཔག་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་ཡང་ཞེན་ཡུལ་ལ་མི་སླུ་བ་ཡིན་པ་ཇི་ལྟར་འཐད་སྙམ་པའི་དོགས་པ་དཔྱད་དཀའ་ཞིང༌། གོང་གི་
ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་ལ་དཔྱད་པའི་ལན་གྱི་སྐབས་སུ་བབ་པས་འདིར་བསྒྲུབ་བྱ་དངོས་པོ་བ་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་ལ་གཙོ་བོར་མཚོན་ནས། བརྒྱུད་པ་ཡིས་ནི་དངོས་པོ་ལ་འབྲེལ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། ནམ་མཁའ་དངོས་
མེད་དུ་འཇལ་པའི་རྗེས་དཔག་ལྟ་བུའང་བསྒྲུབ་བྱ་དངོས་པོ་བ་ལ་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་བར་སྟོན་པ་མ་ཡིན་ལ། ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་ལྟ་བུ་ཁ་དོག་མི་རྟག་པ་ལ་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་བ་ལྟར། ནམ་མཁའ་དངོས་མེད་དུ་རྟོགས་
པའི་རྗེས་དཔག་སོགས་ཀྱང་ཇི་ལྟར་ཞེན་པ་ལྟར་ཡུལ་སྟེང་ན་གྲུབ་པའི་བསྒྲུབ་བྱ་ལ་བརྒྱུད་ནས་འབྲེལ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །བསྒྲུབ་བྱ་ལ་བརྒྱུད་ནས་ཇི་ལྟར་འབྲེལ་བའི་ཚུལ་ནི། ཇི་ལྟར་ཞེན་པ་ལྟར་བསྒྲུབ་བྱ་ཡུལ་སྟེང་ན་གྲུབ་པ་མེད་ན་དེ་
16-4-53b


བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་ཀྱི་ཚུལ་གསུམ་འཇལ་བའི་ཚད་མ་མི་འབྱུང༌། དེ་མེད་ན་ཆུལ་གསུམ་དྲན་པའི་དཔྱད་ཤེས་མི་འབྱུང༌། དེ་མེད་ན་རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་མི་འབྱུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་འབྲེལ་བ་ཡིན་ལ། དངོས་གང་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ། །དེ་འདྲ་དེ་ནི་རྟགས་སེམས་
ཀྱི། །རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་པའི་དོན་ནི། མེའི་དངོས་པོ་གང་ལས་དུ་བ་ཇི་ལྟ་བུར་སྐྱེ་བ་དང༌། མི་རྟག་པའི་དངོས་པོ་ལ་གང་བྱས་པ་རང་གྲུབ་ཙམ་ནས་དེའི་རྗེས་སུ་ཇི་ལྟ་བུར་གནས་པ་དང༌། གཞི་འགར་དུ་བའི་དངོས་པོ་དང་སྒྲ་ལ་བྱས་པའི་དངོས་པོ་གང་གནས་པ་གཟུང་
དོན་དུ་བྱས་ནས་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་བཞག་པའི་བག་ཆགས། སྔ་རྒོལ་གྱིས་རྟགས་ཀྱི་ཚུལ་སྒྲུབ་བྱེད་བསྟན་པ་དང་ལ་མགོར་དུ་བ་འཕྱུར་བ་མཐོང་བ་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སད་པར་བྱས་པ་ལས། རིམ་པ་བཞིན་ཁྱབ་པ་དང་ཕྱོགས་ཆོས་
ཀྱི་ཚུལ་འཛིན་པའི་རྟགས་འཛིན་སེམས་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཏེ། འཐད་ལྡན་ལས། དངོས་པོ་ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་གཟུང་བའི་རྣམ་པ་ཅན་ཉིད་ཀྱིས་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་དང་འབྲེལ་བ་ཡིན་ཀྱང༌། དངོས་པོ་དང་འབྲེལ་
བའི་རྟགས་མཐོང་བ་མེད་ན་མི་འབྱུང་བ་ཉིད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་དངོས་པོ་དང་འབྲེལ་བ་འདི་ནི་རྗེས་སུ་དཔག་པའི་ཚད་མའི་རྒྱུ་མཚན་དུ་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཡིན་ཀྱང་ཞེས་པ་ཡན་ཆད་ཀྱི་དོན་ནི། དངོས་པོ་མཐོང་བའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་
བསྐྱེད་པའི་དངོས་པོ་ལ་འབྲེལ་ཚུལ་ཙམ་ཞིག་ཚད་མིན་གྱི་རྟོག་པ་རྣམས་ལའང་ཡོད་ཀྱང་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཚིག་ལྷག་མའི་དོན་ནི། བཤད་མ་ཐག་པ་ལྟ་བུའི་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི་འབྲེལ་ཚུལ་ཁྱད་པར་བའི་སྒོ་ནས་དངོས་པོ་ལ་འབྲེལ་བའི་རྟགས་
16-4-54a


འཛིན་སེམས་འདི་ནི་རྗེས་དཔག་གི་རྒྱུ་མཚན་དུ་བཤད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནོ། །འདི་ནི་དངོས་པོ་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས་གཙོ་བོར་གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། རྟགས་ཡང་དག་ཐམས་ཅད་ལ་སྦྱོར་བ་
མ་ཡིན་ནོ། །དངོས་པོ་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་ལའང་ཚུལ་གསུམ་རྟགས་འཛིན་སེམས་ཀྱི་རྒྱུར་ཁས་བླང་དུ་མི་རུང་སྟེ། བྱས་པ་རྟག་པ་ལ་མེད་པར་ངེས་པའི་ཚུལ་རྒྱུར་འགྱུར་ཚུལ་ཇི་ལྟར་འདོད། ངེས་པའི་བློ་ལ་བྱེད་ན་སྒྲ་མི་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཚུལ་ཡིན་
པར་འགལ་ལ། རྒོལ་བ་གཉིས་ཀྱི་ཚད་མས་ངེས་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་བྱས་པ་རྟག་པ་ལ་མེད་པ་ཉིད་ལ་འདོད་ན། བྱས་པ་རྟག་པ་ལ་མེད་པ་དང་རྟག་པ་བྱས་པས་སྟོང་པ་གཉིས་ཀ་མེད་དགག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུར་མི་འཐད་དེ། རྟག་པ་ལ་མེད་པར་ངེས་
པའི་བྱས་པ་ལ་འདོད་ན། དེ་དང་རྟགས་འཛིན་སེམས་རྫས་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རྒྱུ་འབྲས་སུ་མི་འཐད་དོ། །ཚུལ་གསུམ་རྟགས་འཛིན་སེམས་ཀྱི་རྒྱུར་ཚད་ལྡན་སུས་ཀྱང་བཤད་པའང་མེད་ལ། ཚུལ་གསུམ་གྱི་རང་ལྡོག་དངོས་པོར་མ་གྲུབ་པ་ནི་ཤེས་
སླའོ། །དེས་ན་རྟགས་འཛིན་སེམས་རྟགས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་འབྲེལ་བ་དང་སྐྱེད་པའི་ཁྱད་པར་ཕྱེད་པར་བྱའོ། །སློབ་དཔོན་ལྷ་ཤཱཀ་གཉིས་ཀྱང་ཆོས་མཆོག་དང་བཞེད་པ་མི་འདྲ་བ་མེད་ལ། འོན་ཤཱཀྱ་བློས་ཕྱོགས་ཆོས་འཇལ་བའི་རྟགས་འཛིན་སེམས་
ཚད་མའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ཚད་མར་བཏགས་ནས་བཞག་ཅེས་བཤད་པ་ཇི་ལྟར་ཞེ་ན། མངོན་སུམ་ལས་དུས་ཕྱིས་བྱུང་བ་ཞེས་སྨོས་པས། ཕྱོགས་ཆོས་འཇལ་བའི་མངོན་སུམ་གྱི་རྗེས་སུ་སྐྱེས་པའི་དཔྱད་ཤེས་ལ་དགོངས་སོ། །འདི་དག་ལ་
16-4-54b


ཕྱིས་ཀྱི་རྟོག་གེ་པ་དག་མུན་རྡོ་འཕེན་པའི་ཚིག་གཉིས་གསུམ་རེའི་ཐ་སྙད་མ་ཚད་ཙམ་ལས་མི་སྣང་ཞིང༌། རྒྱ་གར་གྱི་འགྲེལ་བྱེད་མཁས་པ་དག་ཀྱང་དགག་སྒྲུབ་རྒྱས་པར་མཛད་པའི་དཀའ་བའི་གནས་གལ་ཅན་དུ་སྣང་བས་ཅུང་ཟད་སྤྲོས་ཏེ་བཤད་དོ། །གཉིས་
པ་ཚིག་གི་དོན་ལ་འབྲེལ་བའི་དབང་གིས་མི་སླུ་བའི་ཚུལ་འཆད་པ་ནི། མཐའ་དཔྱད་པའི་སྐབས་སུ་ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཚུལ་གྱིས། དངོས་གང་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ། །དེ་འདྲ་དེ་ནི་རྟགས་སེམས་ཀྱི། །རྒྱུ་ཡིན་ལ། རྟགས་འཛིན་དེ་ལས་རྟགས་འཛིན་དེས་བསྐྱེད་པའི་
རྟགས་ཅན་གྱི་བློ་བསྒྲུབ་བྱ་དེ་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་ཞེན་ཡུལ་དུ་བྱས་པ་ལ་དམིགས་ནས་སྐྱེའོ། །ཚུལ་དེ་ལྟར་རྟགས་འཛིན་སེམས་དང་རྟགས་ཅན་གྱི་བློ་བརྒྱུད་པ་ཡིས་ནི་བསྒྲུབ་བྱའི་དངོས་པོ་ལ་འབྲེལ་བའི་ཕྱིར་ན། ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པ་སོགས་ཀྱི་རྗེས་
དཔག་དེ་དག་ལ་སྣང་བ་ཇི་ལྟར་སྣང་བ་དེར་གྲུབ་པ་ཡིས་ནི་སྟོང་ཡང་ཞེན་ཡུལ་ལ་སླུ་བྱེད་ཉིད་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟ་ནའང་དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་འཛིན་ཡིན་པས་འཁྲུལ་བར་བསྟན་པ་ནི། དེ་ཡི་ངོ་བོས་ཞེས་སོགས་སོ། །དེ་ཕྱིར་ཞེས་སོགས་དེ་དག་གི་དོན་
བསྡུ་བར་ཡང་རུང་ཙམ་ཡིན་མོད་ཀྱི་འོན་ཀྱང༌། དངོས་གང་ཞེས་སོགས་ཕྱེད་དང་གསུམ་གྱི་དོན་རྒྱས་པར་འཆད་པ་ལ་སྦྱར་ན་ལེགས་སོ། །དེའང་དངོས་པོ་ལ་འབྲེལ་ཚུལ་ཁྱད་པར་བའི་སྒོ་ནས་རྟགས་གོ་བྱེད་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་བསྒྲུབ་བྱ་དངོས་པོ་བ་
རྟོགས་པར་བྱ་བ་གཞིར་བྱས་པ་ལ་ཁྱབ་བྱེད་མི་རྟག་པ་བྱས་པ་དེ་ཡི་ངོ་བོའི་རྫས་སུ་གནས་པའང༌། ཁྱབ་བྱེད་མེ་དུ་བ་དེའི་རྒྱུར་གནས་པ་དག་ཁྱབ་པར་བྱ་བ་སྦྱོར་བ་དེ་གཉིས་ཀྱི་རྟགས་འཛིན་སེམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ལ། རྟགས་འཛིན་དེའང་
16-4-55a


བསྒྲུབ་བྱ་དངོས་པོ་བ་དེ་རྟོགས་པའི་བློའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་དངོས་པོ་རྟོགས་བྱ་ལ་ཞེས་པ་འདིས་དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་རྟགས་ཆོས་ཀྱི་གཞི་ལྡོག་དང་དངོས་ཀྱི་བསྒྲུབ་བྱ་རྟགས་འཛིན་སེམས་དང་རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་གི་
རྒྱུར་འགྱུར་ཚུལ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་འདི་བསྒྲུབ་བྱ་དངོས་པོ་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་དགག་རྟགས་ལ་བརྟེན་པ་འབྲེལ་བའི་དབང་གིས་མི་སླུ་བའི་ཚུལ་བཤད་པ་ལ། དངོས་དང༌། འཕྲོས་དོན་རྒྱས་པར་
བཤད་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། འོ་ན་བསྒྲུབ་བྱ་མེད་དགག་བསྒྲུབ་པའི་དགག་རྟགས་ལ་བརྟེན་པ་ལ་ཇི་སྐད་བརྗོད་པའི་བསྒྲུབ་བྱ་བརྒྱུད་པའི་རྒྱུར་འགྱུར་ཚུལ་སོགས་མི་རུང་བས། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྗེས་དཔག་མི་སླུ་བའི་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བུ་
ཞེ་ན། དེ་དག་ལ་མེད་ན་མི་འབྱུང་བའི་འབྲེལ་བའི་དབང་གིས་མི་སླུ་བའི་ཚུལ་འདི་ལྟར། གཞི་འགར་དགག་བྱ་དགག་པ་དངོས་སུ་བསྒྲུབ་པ་ཉིད་ནི་ཐམས་ཅད་དུ་གཞི་དེར་དགག་བྱའི་ཆོས་ཚད་མས་སྣང་རུང་མ་དམིགས་པ་ལས་འགྲུབ་
པ་ཡིན་ཏེ། ཆོས་དེ་ཡོད་པའི་འཇོག་བྱེད་ཆོས་དེ་ཚད་མས་གྲུབ་པ་སྟེ་དམིགས་པར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི། ཆོས་དེ་ཚད་མས་དམིགས་པ་ཆོས་དེ་ཡོད་པའི་དོན་གྱི་ལྡོག་པ་ཡིན་པ་ཉིད་ལས་ཆོས་དེ་ཚད་མས་མ་དམིགས་པ་ཆོས་
དེ་མེད་པའི་དོན་ལྡོག་ཏུ་འདོད་རིགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞུང་འདི་ལ་དོན་གྱི་ལྡོག་པ་ཞེས་པ་དང་དོན་གྱི་ཟློག་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཚུལ་གཉིས་ལས། སྔ་མ་ལྟར་ན་དེ་ལྟར་བཤད་དགོས་ལ། ཕྱི་མ་ལྟར་ན། ཆོས་དེ་ཡོད་
16-4-55b


པར་འཇོག་པའི་དོན་གྱི་ཟློག་ཕྱོགས་གང་ཡིན་པ་ཉིད་ལས་ཆོས་དེ་མེད་པར་འཇོག་དགོས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བཤད་དགོས་སོ། །དོན་གྱིས་ཞེས་པའི་སའི་མཐའ་རྟེན་དང་བཅས་པ་ལ་འབྲུ་གནོན་པ་དག་ནི་གཞུང་བག་མེད་པར་
ཀློག་པའོ། །གཉིས་པ་འཕྲོས་དོན་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་རྩོད་པ་སྤངས་ནས་དགག་པ་བསྒྲུབ་པ་མ་དམིགས་པའི་མཐར་ཐུག་པར་བསྒྲུབ་པ་ནི། དགག་པ་ཉིད་ནི་ཐམས་ཅད་དུ། མི་དམིགས་པ་ལས་འགྲུབ་དགོས་ན་གྲང་རེག་
འགོག་པ་ལ་མེ་དམིགས་པ་སོགས་རྟགས་སུ་འགོད་པ་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། དགག་ལ་ཞེས་སོགས་བཞིས་ལན་དངོས་དང༌། གཞན་དུ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་ལན་དེ་ཉིད་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ཚད་མ་མེད་ཉིད་ཡིན། །ཞེས་པར་བཤད་
པར་བྱ་ཞིང༌། དེ་ཕྱིར་སོགས་ཀྱི་དོན་ནི། རྒྱན་ལ་སོགས་པ་ལྟར་ན་འགལ་ཟླ་དམིགས་པ་རང་ཉིད་སྒྲས་ཟིན་པར་རྟགས་སུ་བརྗོད་ནའང༌། དེས་ཀྱང་དགག་བྱ་དམིགས་རུང་མ་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་དགག་བྱ་དེ་མེད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་འཕངས་
པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འཆད་ལ། ལྷའི་འགྲེལ་པ་ལྟར་ན། དེ་ཕྱིར་རང་སྒྲས་ཀྱང་བརྗོད་པ། །ཞེས་བྱས་ནས། གང་གི་ཕྱིར་མི་དམིགས་པ་མ་གཏོགས་པ་དགག་པའི་རྒྱུ་གཞན་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་སྣང་རུང་མ་དམིགས་པ་རང་སྒྲས་
ཀྱང་རྟགས་སུ་བརྗོད་པ་དང༌། སྒྲུབ་པའི་སྒོ་ནས་འགལ་ཟླ་དམིགས་པའི་སྒྲས་ཀྱང་དགག་བྱ་མ་དམིགས་པ་འཕངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་རང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུ་གྲུབ་པའི་གཞིར་དགག་བྱ་དེ་ཉིད་མེད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཡིན་ནོ་ཞེས་འཆད་དོ། །འགལ་
16-4-56a


ཟླ་དམིགས་པས་དགག་བྱ་མ་དམིགས་པ་མེད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་འཕངས་པའི་ཚུལ་ནི། རང་བཞིན་འགལ་དམིགས་ལ་མཚོན་ན། མེས་ཁྱབ་པར་ནོན་པ་དེ་དགག་བྱའི་ཆོས་གྲང་རེག་དང་གྲང་རེག་གི་ཡུལ་ཅན་གྱི་ཚད་མ་
ཁེགས་པའི་ངོ་བོར་གནས་པ་ཙམ་གྱི་དོན་མ་ཡིན་ལ། མེས་ཁྱབ་པར་ནོན་པ་དངོས་སུ་རྟོགས་པའི་བློ་དེས་གྲང་རེག་དམིགས་བྱེད་ཀྱི་ཆད་མ་མེད་པར་ཤུགས་ལ་རྟོགས་པའི་དོན་ཡང་མ་ཡིན་གྱི། མེ་སྟོབས་ཆེན་དམིགས་པས་
གྲང་རེག་མེད་པར་བསྒྲུབ་ནུས་པ་ནི་དེ་གཉིས་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་ལ། ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པའི་ཚུལ་ནི། གྲང་རེག་རྒྱུན་ལྡན་དུ་འབྱུང་བཞིན་པ་ལ་གཞི་དེར་མེ་སྟོབས་ཆེན་ཉེ་བའི་མཐུས་གྲང་རེག་
ཕྱི་མ་གཞི་དེར་མ་དམིགས་པ་ཉིད་ཡིན་པས། མེ་དམིགས་པས་གྲང་རེག་མ་དམིགས་པ་རྟགས་སུ་དོན་གྱིས་འཕངས་ཚུལ་ནི་དེ་ཡིན་ཏེ། འདི་ཉིད་ནི། གཞན་དུ་དངོས་གཅིག །ཅེས་པ་ནས། དེ་ཉིད་ཚད་མ་ཉིད་མ་ཡིན་ཞེས་པའི་
བར་གྱིས་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་དེ་དམིགས་པའི་ཚད་མ་བཀག་པས་ཡུལ་དེ་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ་འདི་ནི་དངོས་སུ་རང་བཞིན་མ་དམིགས་པའི་རྟགས་ཡིན་ལ། དགག་རྟགས་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་དེ་ཉིད་འཕེན་པས་
ཁྱབ་པས། དགག་རྟགས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མ་དམིགས་པའི་རྟགས་ཀྱི་ནང་དུ་འདུ་བར་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ལ་དེ་ནི་ཞེས་པ་གཉིས་ཀྱིས། རང་ལུགས་ཀྱི་དགག་རྟགས་ཡང་དག་བཤད་པའི་ཞར་ལ། གཞན་ལུགས་ཀྱི་དགག་
16-4-56b


རྟགས་ལྟར་སྣང་འགོག་པའི་གཞི་བཏིང་བའོ། །གོང་དུ་མི་དམིགས་པ་འཕེན་པར་བཤད་པ་དེ་འགལ་འབྲས་དམིགས་པ་ལའང་འདྲ་བར་སྟོན་པ། དེས་ན་ཞེས་པ་གཉིས་སོ། །དེ་ནི་འབྲེལ་ཟླ་མ་དམིགས་པ་དང་འགལ་ཟླ་དམིགས་པའི་རྟགས་ཀུན་ལ་སྦྱོར་
བ་འགོད་ཚུལ་གྱི་དབྱེ་བ་ཐ་དད་པ་ཉིད་ཙམ་ཡིན་གྱི། ཐམས་ཅད་ཀྱང་དགག་བྱའི་ཆོས་ལ་དམིགས་པ་འཕེན་པའི་སྒོ་ནས། དགག་ཆོས་དམིགས་པའི་ཚད་མ་བཀག་པས་དགག་ཆོས་འགོག་པར་བྱེད་པའི་དོན་ལ་རིགས་ཐ་དད་མེད་དོ་ཞེས་སྔར་བཤད་རྣམས་
ཀྱིས་གྲུབ་པའི་དོན་བསྡུ་བའོ། །གང་ལ་དེ་ནི་ཆད་མིན་དེས། །དགག་པ་རྣམ་ཀུན་བརྗོད་བྱ་མིན། །ཞེས་གོང་དུ་གཞན་ལུགས་དགག་པའི་གཞི་བཏིང་བ་ཙམ་མཛད་པ་དེ་ཉིད་རྒྱས་པར་འཆད་པ་ནི། སྣང་རུང་མ་དམིགས་པ་དགག་བྱ་བཀག་པ་དངོས་སུ་བསྒྲུབ་པའི་
སྒྲུབ་བྱེད་ཚད་མ་མ་ཡིན་པར་སྨྲ་བའི་དགག་རྟགས་ལྟར་སྣང་འགོད་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འགལ་དང་ཞེས་པ་ནས། དཔེར་ན། བརྗོད་པར་འདོད་པའི་སྐྱེས་བུ་ལ་ལ་ཞིག་ཀུན་མཁྱེན་མ་ཡིན་ཏེ། ངག་སྨྲ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་དང༌། སྨྲ་ལ་སོགས་ཞེས་
པའི་སོགས་ཁོངས་ནས། སྐྱེས་བུ་ཉིད་དང༌། དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འཛིན་པ་དང༌། སྐྱེས་བུ་འདི་ཆོས་ཅན། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེས་བུ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དགྲ་བཅོམ་པར་འདོད་པའི་
སྐྱེས་བུ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་པ་དང༌། འཇིག་རྟེན་གཞན་སོགས་ཞེས་པའི་སོགས་ཁོངས་ནས། སྔ་ན་མེད་པ་དང༌། ལྷ་ཉིད་དང༌། མཐོ་རིས་ལ་སོགས་པ་དགག་པ་དེ་ལྟ་བུ་བཟུང་བར་ལྷའི་འགྲེལ་པར་བཤད་དོ། །དེ་ལ་མཐོ་རིས་ལྷའི་འཇིག་རྟེན་
16-4-57a


སོགས་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་སྐྱེས་བུ་ཡིན་པ་དང་ངག་སྨྲ་བ་སོགས་འགོད་པར་བཤད་དུ་མི་རུང་བས། དེ་དག་འགོག་པའི་རྟགས་སྐབས་འདིར་སོགས་ཁོངས་ནས་འདོན་ན་འདི་ལྟ་བུའོ་ཞེས་འཆད་དགོས་པར་སྣང་
ཡང་འགྲེལ་པ་དང་འགྲེལ་བཤད་གཉིས་ཀས་མ་བཤད་དོ། །དེ་འདྲའི་རྟགས་ལྟར་སྣང་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། ཟློག་པ་ལ་གནོད་པ་ཅན་གྱི་ཚད་མ་མེད་པས་ཁྱབ་པ་མ་ངེས་པའི་རྟགས་ཡིན་ཏེ། ཐ་མལ་པའི་དབང་
པོའི་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་དོན་ཀུན་མཁྱེན་སོགས་རྣམས་དང་ངག་སྨྲ་བ་སོགས་གཞི་མཐུན་ཡོད་པ་ལ་གནོད་པ་ཅན་གྱི་ཚད་མ་མེད་པས་རྟགས་དགག་བྱའི་ཆོས་དང་འགལ་བ་ཚད་མས་གྲུབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བསྒྲུབ་པ་
ནི་སྐྱེས་བུ་གཅིག་ཉིད་ཤེས་བྱ་ཀུན་རིག་པ་ཡིན་པ་དང་ངག་སྨྲ་བ་ཡིན་པ་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་ཀྱི་ངོ་བོ་གང་ཡིན་ཏེ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། གལ་ཏེ་ཤེས་བྱ་ཀུན་ཤེས་པ་ན་སྨྲ་བ་གཏན་མེད་དུ་འགྲོ་དགོས་ན་ད་ལྟའང་གང་ཤེས་པའི་དོན་དེ་སྨྲ་མི་
ནུས་དགོས་པ་ལས། ངག་སྨྲ་བ་པོའང་ཡིན་སྨྲས་པའི་དོན་རིག་པའང་ཡིན་པའི་གཞི་མཐུན་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པས་ནའོ། །དེ་འདྲ་མི་དམིགས་ཕྱིར་ཞེ་ན། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་དོན་ལ། ལྷ་དབང་བློ་ལྟར་ན། ངག་སྨྲ་བ་དང་ཤེས་བྱ་ཀུན་མཁྱེན་
པ་ལ་འགལ་བར་བསྒྲུབ་པའི་ཚད་མ་མེད་དུ་ཆུག་མོད། འོན་ཀྱང་དེ་འདྲའི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་མེད་དེ། མི་དམིགས་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དགག་བྱ་འགོག་པའི་རྟགས་ལ་དང་པོ་ནས་དགག་བྱ་མི་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་སྒྲུབ་བྱེད་ཡིན་པར་བརྗོད་པས་
16-4-57b


ཆོག་མོད། ངག་སྨྲ་བ་སོགས་རང་ཉིད་ཤིན་ཏུ་བླུན་པར་སྟོན་པའི་རྟགས་དེ་དག་བཀོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་འཆད་ལ། རྒྱན་རྗེས་འབྲང་དང་བཅས་པའང་དོན་དེ་དང་འདྲ་བར་སྣང་ངོ༌། །མི་དམིགས་པ་རྟགས་སུ་བཀོད་པ་དེ་འགོག་པ་ལ། མི་དམིགས་པ་
ནི་དེ་ལྟ་བུ། །ཞེས་སོགས་ཤློོ་ཀ་གསུངས་པ་འདིའི་དོན་ལ། བཤེས་གཉེན་དམ་པའི་མགོན་དང་བྲལ་བ་བསོད་ནམས་དང་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་ནོར་གྱིས་མཆོག་ཏུ་དབུལ་བར་གྱུར་པ་ཁ་ཅིག་ན་རེ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ནི་དངོས་སྟོབས་ཀྱི་ཚད་མས་
འགྲུབ་པ་མི་སྲིད་པས། ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་ཡིན་ལ། དེའི་ཕྱིར་ཡོད་མེད་གང་དུའང་ངེས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ཟེར་བ་དང༌། བསྐལ་དོན་ཡིན་པས་ཡོད་མེད་གང་དུའང་ངེས་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་རང་གི་སྟོན་པ་མདུན་གྱི་འདྲེ་ཤ་ཟ་དང་འདྲ་བར་ཡོད་མེད་ཐེ་
ཚོམ་ཟ་བ་ཙམ་ཞིག་ཏུ་སྨྲའོ། །ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་ཡིན་པས་ཡོད་མེད་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ཙམ་དུ་ཟད་ན་ནི། ལས་དགེ་སྡིག་ལས་རྣམ་སྨིན་བདེ་སྡུག་འབྱུང་བའང་ཡོད་མེད་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ཙམ་དུ་ཟད་པར་འདོད་དགོས་པས། རང་རྒྱུད་ཀྱི་དགེ་རྩ་ཐམས་ཅད་
གཅོད་པའི་ལོག་པར་ལྟ་བ་ལ་རང་གནས་ནས་དག་ཀྱང་ལྟ་བ་དེ་ལ་དགོད་པའི་སླད་དུ་ཚོགས་ཆེ་བར་གནས་པ་ཁྱོད་ཀྱི་འགྲོ་བ་ནི་ཅིར་འགྱུར། སྐྱེ་བ་ནི་ཅིར་འགྱུར་མྱོང་བར་བྱ་བ་ནི་ཅིར་འགྱུར་ཞེས་དམ་པ་དག་གིས་མཆོག་ཏུ་བརྩེ་བར་བྱ་བའི་
ཡུལ་ལོ། །ཀུན་མཁྱེན་བསྐལ་དོན་ཡིན་པས་ཡོད་མེད་གང་དུ་ཡང་ངེས་མི་ནུས་ན། སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་སངས་རྒྱས་ཡིན་མིན་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་དང༌། དེས་གསུངས་པའི་གསུང་རབ་ཀྱི་ཚོགས་འདི་དག་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་ཡིན་མིན་ཐེ་
16-4-58a


ཚོམ་ཟ་བ་དང༌། དེའི་བསྟན་པ་ཐ་སྙད་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་འདིའང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཡིན་མིན་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་དང༌། ད་ལྟ་སྦྱིན་པ་གཏོང་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུང་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཡིན་
མིན་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ལ་ཐུག་པར་འགྱུར་བས། དེ་ལས་མ་རུངས་པ་ཅི་ཞིག་ཡོད། སྐྱབས་གནས་ཡོད་མེད་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བ་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་ཙམ་ཡང་རྒྱུད་ལ་ཡང་མི་སྲིད་ན་ཐེག་པ་གོང་འོག་གང་གིའང་སྡོམ་པ་དང་ལྡན་པའི་གོ་སྐབས་ཡོད་པར་ཇི་ལྟར་
འགྱུར། སངས་རྒྱས་ཡོད་པ་ཙམ་དུ་ཡང༌། །གྲུབ་པ་མིན་ཞེས་དམ་བཅས་ནས། །ཁྱེད་ཅག་འཛིན་པའི་བསྟན་པ་དེ། །བདུད་སྡེའི་བསྟན་ལས་གཞན་ཅི་ཞིག །སངས་རྒྱས་བསྐལ་དོན་དུ་འདོད་པ་དེས་ཐར་པ་བསྐལ་དོན་དུ་མི་འདོད་པ་གནས་མེད་
པས་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་གང་ཡང་ཡོད་མེད་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བར་སྨྲ་དགོས་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །སངས་རྒྱས་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་ཡིན་པ་དང༌། དངོས་སྟོབས་ཀྱི་ཚད་མས་མི་འགྲུབ་པར་སྨྲས་པས་ནི། ཚད་མ་གྲུབ་པའི་ལེའུ་དང་པོའི་བརྗོད་
བྱ་དང་དགོས་པ་གང་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་མཐོང་འོལ་སྤྱི་ཙམ་ཡང་མ་བྱུང་བཞིན་དུ། ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་ལྟ་བ་ངན་པའི་ཐན་སྐྱེལ་བ་སྟེ། རང་ཉིད་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བསྒྲུབ་པ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་སྟོབས་ཤུགས་
ཀྱི་རིགས་པའི་ལམ་ལ་ལུག་ལྟར་ལྐུགས་པར་གྱུར་པས། རིགས་པ་དེ་གཞི་མ་གྲུབ་བོ་ཞེས་སྐལ་ངན་རྣམས་ཀྱི་ཐར་པའི་སྲོག་རྩ་གཅོད་པར་བྱེད་པའི་ཅ་ཅོ་སྒྲོག་པར་བྱེད་དམ་ཅི། བླང་དང་དོར་བྱའི་དེ་ཉིད་ནི། །ཐབས་བཅས་རབ་ཏུ་ངེས་པ་ཡིས། །
16-4-58b


གཙོ་བོའི་དོན་ལ་མི་སླུ་ཕྱིར། །གཞན་ལའང་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཡིན། །ཞེས་བདེན་བཞིའི་བླང་དོར་ཇི་སྐད་བཤད་པ་ལྟར་དངོས་སྟོབས་ཀྱི་ཚད་མས་གྲུབ་པ་དཔེར་བྱས་ནས་ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་སོགས་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་སྟོན་པའི་དོན་ལའང་
མི་སླུ་བར་བསྒྲུབ་པར་བཤད་པ་འདི་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་དག་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པའི་འཁྲུལ་པ་ཆེན་པོར་འགྱུར་ཏེ། བདེན་བཞིའི་བླང་དོར་གྱི་རྣམ་གཞག་བཤད་པ་ལྟར་དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་གྲུབ་ན་འགོག་བདེན་ཐོབ་བྱ་དང་ལམ་བདེན་དེའི་ཐབས་སུ་
བླང་བྱ་ཡིན་པར་དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་གྲུབ་དགོས་ལ། ཉོན་སྒྲིབ་སྤངས་པའི་འགོག་བདེན་དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲུབ་ཅིང་ཤེས་སྒྲིབ་སྤངས་པའི་འགོག་བདེན་དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་མི་འགྲུབ་པར་འདོད་ན་ནོག་སོགས་སྤངས་པའི་བ་ལང་དེ་ལས་
གཞན་སུ་ཞིག་བཙལ་བར་བྱ། ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དངོས་སྟོབས་ཀྱི་ཚད་མས་མ་གྲུབ་ན་བདེན་བཞི་དངོས་སྟོབས་ཀྱི་ཚད་མས་མ་གྲུབ་པར་མི་འདོད་བཞིན་དུའང་ཁས་ལེན་དགོས་ལ། སྒྲིབ་གཉིས་སེམས་རྒྱུད་ལ་འབྲལ་རུང་
ཡིན་པ་དངོས་སྟོབས་རིགས་པས་མི་འགྲུབ་པར་ཐལ། སྒྲིབ་གཉིས་གཉེན་པོས་སྤངས་པ་དངོས་སྟོབས་རིགས་པས་མི་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། དྲི་མ་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་དངོས་སྟོབས་རིགས་པས་དགག་མི་ནུས་པར་ཐལ་ལོ། །
དེ་འདོད་ན། སེམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དངོས་སྟོབས་ཀྱི་རིགས་པས་རྟོགས་མི་ནུས་པར་ཐལ་ལོ། །དེ་ལྟར་ན་བདེན་གཉིས་ཤིན་ལྐོག་ཏུ་ཁས་ལེན་དགོས་པར་འགྱུར་བས། ཁྱོད་ལ་དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་ཆོས་གཅིག་ཀྱང་བཞག་ཏུ་
16-4-59a


མེད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལྟ་ན་ཤིན་ལྐོག་ཏུ་ཁས་བླངས་པ་དེ་དག་ཡིད་ཆེས་པའི་རྟགས་ཀྱིས་ཀྱང་བསྒྲུབ་ཏུ་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། རྟགས་དེའི་ཚུལ་གསུམ་བསྒྲུབ་པ་ལ་ལུང་རྟགས་སུ་འགོད་ན་དེའི་ཚུལ་གསུམ་
བསྒྲུབ་པ་ལའང་ལུང་འགོད་པ་སོགས་ལུང་འབའ་ཞིག་ཐུག་མེད་དུ་བརྒྱུད་དགོས་པར་འགྱུར་ལ། ཚུལ་གསུམ་དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་ན་བདེན་བཞི་བདེན་གཉིས་ཐམས་ཅད་དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་མི་འགྲུབ་པ་ཉམས་སོ། །དེ་བས་ན་ཚད་མས་གྲུབ་པའི་ཆོས་
རྡུལ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་འགྱུར་ལ། གལ་ཏེ་བདེན་གཉིས་དངོས་སྟོབས་ཀྱི་ཚད་མས་གྲུབ་ན་སེམས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རང་བཞིན་རྣམ་དག་དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་གྲུབ་དགོས་ཤིང༌། དེ་ལྟ་ན་དྲི་མ་སེམས་རྒྱུད་ལ་གཉེན་པོའི་སྟོབས་ཀྱིས་འབྲལ་རུང་དུ་
གྲུབ་པས། དྲི་མ་སེམས་ལ་གཉེན་པོའི་སྟོབས་ཀྱིས་བྲལ་བའང་ཡོད་པར་དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཐར་པ་དང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཁྱོད་ལྟར་ན་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ཡོད་པར་བསྒྲུབ་
པའི་རྟགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་རིགས་པའི་དབང་ཕྱུག་གིས་གསུངས་པ་འདི་ཐམས་ཅད་རྟགས་ལྟར་སྣང་འབའ་ཞིག་ཏུ་འདོད་དགོས་པར་འགྱུར་ལ། སངས་རྒྱས་ཚད་མས་མ་གྲུབ་པ་ལ་གནོད་པ་བསྟན་ནས་ཚད་མས་གྲུབ་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་དགོད་
དགོས་པའི་ཕྱིར་རྒོལ་དུ་ཁྱོད་ཉིད་འོངས་པ་འདིས་ནི་ཁྱེད་ཅག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལས་ཕྱི་རོལ་ཏུ་གྱུར་པའི་མུ་སྟེགས་ཉིད་དུ་ཆེས་གསལ་བར་བྱས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ལ་སྟོན་པར་དམ་འཆའ་བའི་རང་སྡེ་ལ་དེ་ལྟ་བུ་མི་སྲིད་པའི་
16-4-59b


ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ཡིན་ན་གཞུང་འདི་ལ་ཇི་ལྟར་བཤད་པར་བྱ་ཞེ་ན། རྒྱང་པན་གྱིས་ཀུན་མཁྱེན་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་མ་དམིགས་པ་རྟགས་སུ་སྨྲས་པ་ནི། རྒྱང་པན་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པའི་ཚད་མ་གང་ཡང་ཁས་མི་ལེན་པས། དབང་མངོན་གྱིས་
མ་དམིགས་པ་རྟགས་སུ་བཀོད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ལན་འདེབས་པ་ནི། ཡོད་ན་ཁྱོད་ཀྱི་དབང་མངོན་ལ་སྣང་རུང་ཡིན་པའི་དོན་ལ་ཁྱོད་ཀྱི་དབང་མངོན་གྱིས་མ་དམིགས་པ་དེ་ཉིད་སྒྲུབ་བྱེད་ཡིན་པར་བརྗོད་རིགས་ཀྱི། ཡོད་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱི་དབང་མངོན་ལ་སྣང་མི་
རུང་གི་དོན་ལ་ཁྱོད་ཀྱི་དབང་མངོན་གྱིས་མ་དམིགས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་དོན་དེ་མེད་པར་ངེས་བྱེད་མིན་པར། མ་མཐོང་ཕྱིར་ན་མེད་པ་མིན། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་རབ་ཏུ་བརྗོད་ཟིན་ཏོ། །ཡོད་ཀྱང་ཚད་མ་དེ་ལ་སྣང་དུ་མི་རུང་བ་ལ་ཚད་མ་དེས་མ་དམིགས་པས་མེད་
པར་མི་འགྲུབ་པ་དེའི་ཕྱིར་རྒྱང་པན་གྱི་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་ལ་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་སྟེ་རྒྱང་པན་གྱི་དབང་མངོན་གྱི་ཡུལ་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་བསྐལ་པ་ཀུན་མཁྱེན་དང་འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་སོགས་ལ། རྒྱང་པན་གྱི་དབང་སྔོན་གྱི་
སྟོབས་ཀྱིས་ཡོད་མེད་གང་དུའང་ངེས་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་སྟེ། ཀུན་མཁྱེན་སོགས་རྒྱང་པན་གྱི་དབང་ཤེས་ལ་བསྐལ་པའི་དོན་ཡིན་པས་དབང་ཤེས་དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཞེས་
གསུངས་པ་ཡིན་གྱི། ཀུན་མཁྱེན་སོགས་སྤྱིར་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་དུ་སྟོན་པ་མ་ཡིན་ལ། དབང་ཤེས་དེ་ལ་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་ཡིན་ཀྱང་དབང་ཤེས་དེ་ལ་བལྟོས་ནས་གཞལ་བྱ་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་ཡིན་མི་དགོས་ཏེ། མདུན་གྱི་གཞིར་ཤ་ཟ་
16-4-60a


ཤིན་ཏུ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་པར་ཚད་མས་ངེས་ཀྱང༌། མདུན་གྱི་གཞིར་ཤ་ཟ་གཞལ་བྱ་ཡིན་མིན་ཐེ་ཚོམ་ཟ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཀུན་མཁྱེན་སོགས་རྒྱང་པན་གྱི་དབང་ཤེས་ལ་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་ཀྱང༌། གང་ཟག་
རྒྱང་པན་ལ་བལྟོས་ནས་ཤིན་ལྐོག་མ་ཡིན་ཏེ། རྒྱང་པན་གྱི་ངོར་ཀུན་མཁྱེན་ཡོད་པར་དངོས་སྟོབས་ཀྱི་རྟགས་ཡང་དག་གིས་བསྒྲུབ་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་རྒྱང་པན་གྱི་ངོར་ཀུན་མཁྱེན་གཏན་བསྒྲུབ་མི་ནུས་པ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་
དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་དགོས་ཀྱི་ཕྱི་རྒོལ་མི་སྲིད་པ་དང༌། གྲངས་ཅན་གྱི་ངོར་ཡང་སྒྲ་མི་རྟག་པ་དངོས་སྟོབས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་མི་ནུས་པར་འགྱུར་རོ། །འདིར་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་ལ་ཞེས་པ་དབང་ཤེས་ཀྱི་ངོ་ལ་བལྟོས་པའི་དབང་དུ་བྱས་པར་ལྷ་དབང་
བློས་ཀྱང༌། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལ་སོགས་པའང་དབང་པོ་ལས་འདས་པ་ཡིན་པ། དེ་ཕྱིར་ཤིན་ཏུ་ལྐོག་གྱུར་ལ། །ཞེས་གསལ་བར་བཤད་དོ། །དེའང་ངག་སྨྲ་བས་ཀུན་མཁྱེན་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ་ནི། དུས་ཐམས་ཅད་དུ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་མངོན་སུམ་
དུ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན་ན་རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་རྒྱུ་བ་མེད་དགོས་ལ། དེ་ལྟ་ན་ངག་ཀུན་སློང་གི་རྟོག་པའང་མེད་དགོས་ཤིང༌། དེ་མེད་ན་ངག་སྨྲ་བར་འགལ་སྙམ་པ་དང༌། མ་དམིགས་པས་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ་ནི། དབང་ཤེས་ཀྱིས་མ་དམིགས་
ན་ཚད་མས་གཏན་མ་དམིགས་དགོས་ཏེ། དེ་མ་ཡིན་པའི་ཚད་མ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེས་མ་དམིགས་ན་མེད་དགོས་སྙམ་པའོ། །དེ་ལ་རྒྱན་མཁན་པོས། དོན་ཀུན་གསལ་བ་ཉིད་དུ་ནི། །ཤེས་ཀྱང་བརྗོད་འདོད་འཇུག་འགྱུར་ཏེ། །གོམས་ཕྱིར་དེ་ལ་
16-4-60b


བརྗོད་པ་ནི། །གང་ལ་མེད་པར་འགྱུར་བ་ཡིན། །ཞེས་སངས་རྒྱས་ལ་ངག་ཀུན་སློང་གི་བརྗོད་འདོད་ཡོད་པར་ཁས་བླངས་ནས་ལན་འདེབས་པ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་ལ་ལེགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རྗེ་བཙུན་བྱམས་པ་ལ་སོགས་པས། ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལས་མ་གཡོས་
ཤིང་ཀུན་སློང་གི་འབད་རྩོལ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པར། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་པའི་ཚོགས་གཉིས་དང་སྨོན་ལམ་གྱི་མཐུས་སྐུ་དང་གསུང་གི་སྣང་བ་གདུལ་བྱའི་སྐལ་བ་དང་མཐུན་པར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཉིད་དུ་འབྱུང་བའི་ཚུལ་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་དང་
འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གསུམ་པ་དགག་རྟགས་ཀྱི་སྦྱོར་བའི་དབྱེ་བ་བསྟན་པ་ནི། ཀུན་ལ་སྦྱོར་བ་ཐ་དད་ཉིད། །ཡིན་གྱི། ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ལ། དགག་རྟགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཀུན་སྦྱོར་བ་འགོད་ཚུལ་གྱིས་ཕྱེ་བ་ཡིན་ན། སྦྱོར་བ་འགོད་ཚུལ་གྱི་དབྱེ་བས་འབྱེད་ཚུལ་
ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། འདིའི་ལན་ལ་གཉིས། འགལ་ཟླ་དམིགས་པའི་སྦྱོར་བའི་དབྱེ་བ་དང༌། འབྲེལ་ཟླ་མ་དམིགས་པའི་སྦྱོར་བའི་དབྱེ་བ་བྱེད་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། ཚིག་གི་དོན་བཤད་པ་དང༌། འགལ་བའི་རྣམ་
གཞག་གི་མཐའ་དཔྱད་པའོ། །དང་པོ་ནི། གཞི་འགར་དགག་བྱའི་ཆོས་འགོག་པ་ལ་དགག་བྱའི་ཆོས་དེ་དང་འགལ་བའི་ཆོས་རྟགས་སུ་བཀོད་པ་དེའང་སྦྱོར་བའི་རིགས་གཉིས་ཏེ། རྟགས་དང་དགག་བྱའི་ཆོས་ནི་རྫས་ཐ་དད་པའི་དགག་ཆོས་ཕྱོགས་ཆོས་གྲུབ་
པའི་གཞིར་འགོག་པ་ལ་དགག་བྱའི་ཆོས་ཀྱི་འགལ་ཟླ་དམིགས་པ་རྟགས་སུ་བཀོད་པ་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ལ་བརྟེན་པ་དང༌། དེ་གཉིས་རྫས་ཐ་དད་མེད་པ་ལའང་དེ་ལྟར་སྦྱོར་བ་ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་ལ་བརྟེན་པའི་འགལ་ཟླ་དམིགས་
16-4-61a


པའོ། །དང་པོའི་དཔེ་ནི། རང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སུ་གྲུབ་པའི་གཞིར་ཁ་བ་སྟོབས་ཆེན་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་མེ་སྟོབས་ཆེན་དམིགས་པ་རྟགས་སུ་བཀོད་པ་ལྟ་བུའོ། །གཉིས་པའི་དཔེ་འདི་ནི་གྲངས་ཅན་གྱིས་མྱུ་གུ་རྒྱུ་
དུས་ན་ཡོད་པ་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་འགོག་པའི་རྟགས་ཡིན་ཞིང༌། དེའི་སྦྱོར་བ་འགོད་ཚུལ་ལ། ཁ་ཅིག་མངོན་པར་མི་གསལ་བར་འདོད་པའི་མྱུ་གུ་ཆོས་ཅན། སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཡོད་པའི་ཕྱིར། མངོན་པར་གསལ་བའི་བུམ་པ་བཞིན། ཞེས་འགོད་པ་
མི་འཐད་དེ། སྤྱིར་ཡོད་པའི་མྱུ་གུ་སྐྱེའམ་མེད་པའི་མྱུ་གུ་སྐྱེས་ཞེས་བརྟགས་ན་ཡོད་པའི་མྱུ་གུ་སྐྱེ་བར་རང་ལུགས་ལ་འདོད་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་ཅིག་ན་རེ། སྐྱེ་ལ་ཡོད་གནོད་བཞིན་ཞེས་པ་འགྱུར་མ་ལེགས་པས་ཡོད་ལ་སྐྱེ་གནོད་བཞིན་ཞེས་
བསྒྱུར་ནས་བཤད་པར་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་ཡང༌། འགྲེལ་པ་དག་གིས་ཀྱང༌། སྐྱེ་ལ་ཡོད་གནོད་ཅེས་པ་དང༌། །སྐྱེ་ལ་ཡོད་ཉིད་འགལ་བ་བཞིན། །ཞེས་པ་ལ་བཤད་པ་བྱས་པས་རྩ་བའི་འགྱུར་གྱིས་ཡོད་པ་དང་སྐྱེ་བའི་གོ་རིམ་འཕྱུགས་པ་མ་ཡིན་
ནོ། །ཡང་མྱུ་གུ་ཆོས་ཅན། སླར་ཡང་དུས་གཉིས་པར་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཁྱོད་རང་གི་ཆ་ཐམས་ཅད་རྒྱུའི་བདག་ཉིད་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ཙམ་བཀོད་ནའང་མི་ལེགས་ཏེ། སྦྱོར་བ་འདི་ཐལ་འགྱུར་ཡིན་ན་འགལ་ཟླ་དམིགས་པའི་རྟགས་ཡང་དག་གི་
སྦྱོར་བའི་དཔེར་འགལ་ལ། རྟགས་ཡང་དག་གི་སྦྱོར་བར་བྱེད་ན་ཕྱོགས་ཆོས་གཞི་མ་གྲུབ་ཅིང༌། རྟགས་ཡང་དག་གི་ཕྱོགས་ཆོས་ཁས་ལེན་ལ་གཏོང་བ་རིགས་པའི་ཚུལ་ལས་འདས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་འདིས་གྲངས་ཅན་རྒྱུ་དུས་ན་རྫོགས་པར་ཡོད་
16-4-61b


པའི་མྱུ་གུ་སླར་ཡང་སྐྱེ་བར་འདོད་པ་ལ། མྱུ་གུ་ཆོས་ཅན། རང་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་དགོས་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། རྒྱུ་དུས་ན་རང་གི་ངོ་བོ་རྫོགས་པར་གྲུབ་ཟིན་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་གནོད་བྱེད་དུ་བཀོད་པའི་ཐལ་བ་འཕངས་པ། མྱུ་གུ་ཆོས་ཅན། རང་གི་རྒྱུའི་བདག་ཉིད་
དུ་རང་གི་ངོ་བོ་རྫོགས་པར་གྲུབ་ཟིན་ནས་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བཀོད་པ་སྟེ། གཞུང་འདིས་དངོས་སུ་ཐལ་བ་བསྟན་པས་འཕངས་པ་ཉིད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དཔེར་བཀོད་པ་ཡིན་ལ། དངོས་པོ་ཡིན་ན་རང་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་དགོས་པས་ཁྱབ་
པ་དང༌། སླར་ཡང་རང་རྒྱུ་ལས་སྐྱེ་བ་མ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པ་ཡིན་ཏེ། སླར་ཡང་ནི་སྐྱེས་ཟིན་བལྡབས་ནས་སྐྱེ་བའི་དོན་ཏོ། །གཉིས་པ་འགལ་བའི་རྣམ་གཞག་མཐའ་དཔྱད་པ་ལ་བཞི། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ། ངེས་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ། འགལ་བའི་རྣམ་དབྱེ་ལ་མཁས་
པའི་དགོས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས། མི་འཐད་པའི་ཕྱོགས་དགག་པ་དང༌། རང་གི་ལུགས་བཞག་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཁ་ཅིག་ན་རེ། འགལ་ན་གང་རུང་གཅིག་གིས་གཅིག་འགོག་དགོས་པ་ཡིན་ཏེ། རྣམ་ངེས་ལས་དེའི་ཕྱིར་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་
པ་ཁོ་ན་འགལ་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་དང༌། བདག་འཛིན་རྒྱུ་གཅིག་ཅན་ཉིད་དང༌། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་འཛིན་སྟངས་མི་མཐུན་ཀྱང་མི་འགལ་བར་གསུངས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟ་མ་ཡིན་པར་ཆོས་གཞན་ཕན་ཚུན་དབེན་པ་ཙམ་གྱིས་
འགལ་བ་ཡིན་ན་རྒྱུ་འབྲས་རྣམས་ཀྱང་འགལ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། དེ་ལྟ་ན་འགལ་ན་འགོག་དགོས་པ་དང་འབྲེལ་ན་སྒྲུབ་པའི་རྣམ་གཞག་འཇིག་པར་འགྱུར་རོ། །དེ་བས་ན་སྔོ་སེར་སོགས་རྣམས་ནི་ཕན་ཚུན་སྤངས་པ་ཡིན་གྱི་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་འགལ་བ་མ་ཡིན་
16-4-62a


ནོ་ཞེས་ཟེར་ཞིང༌། རྟག་མི་རྟག་ལ་སོགས་པ་འགལ་བ་མཚན་ཉིད་པར་སྨྲའོ། །དེ་ནི་མི་འཐད་དེ། རྣམ་ངེས་ཀྱི་གཞུང་དེ་ནི་རྟགས་སྐབས་ཀྱི་བསྒྲུབ་བྱ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་ཁོ་ན་འགལ་རྟགས་སུ་སྟོན་པ་ཡིན་གྱི། འགལ་བའི་དོན་
སྟོན་པ་མ་ཡིན་པས་འབྲེལ་མེད་ལ། རྣམ་འགྲེལ་དེས་ཀྱང་འདོད་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་འཛིན་སྟངས་ཐ་དད་ཀྱང་རྒྱུ་བདག་འཛིན་ལ་མི་གནོད་པས་ས་བོན་དྲུངས་འབྱིན་པའི་སྤང་གཉེན་མ་ཡིན་པར་སྟོན་པ་ཙམ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དེ་བས་ཀྱང་འབྲེལ་མེད་དོ། །
རྟག་མི་རྟག་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་དུ་ཐལ། འགལ་བའི་ཕྱིར། རྟགས་ཁྱབ་ཁས་བླངས་སོ། །འདོད་ན། དེ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། རྟག་པས་ཀྱང་མི་རྟག་པ་ལ་མི་གནོད། མི་རྟག་པས་ཀྱང་རྟག་པ་ལ་མི་གནོད་པའི་ཕྱིར། རྟགས་སྔ་མ་དེར་ཐལ། ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་གཞི་
འགའ་ཞིག་གི་སྟེང་དུ་མི་རྟག་པ་འགོག་ནུས་པས་མི་རྟག་པ་ལ་གནོད་པར་མི་འགྲུབ། དེ་མིན་པའི་དེས་དེ་ལ་གནོད་ཚུལ་གང་ཡང་བཞག་ཏུ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེའི་རྟགས་སྔ་མ་མ་གྲུབ་ན། མི་རྟག་པས་ཀྱང་རྟག་པ་ལ་གནོད་པར་ཐལ། གཞི་སྔོན་པོའི་
སྟེང་དུ་མི་རྟག་པས་རྟག་པ་འགོག་ནུས་པའི་ཕྱིར། རྟགས་ཁྱབ་ཁས་བླངས། འདོད་ན། མི་རྟག་པ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་རྟག་པའི་གནོད་བྱའང་ཡིན་གནོད་བྱེད་ཀྱང་ཡིན་པར་ཐལ། རྟག་པས་ཀྱང་ཁྱོད་ལ་གནོད་ཅིང༌། ཁྱོད་ཀྱིས་ཀྱང་རྟག་པ་ལ་གནོད་
པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་གཞི་ལ་མ་ལྟོས་པར་རྟག་མི་རྟག་ཀྱང་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་མ་ཡིན་ལ། གཞི་ལ་ལྟོས་ནས་སྒྲ་ལ་མི་རྟག་པས་རྟག་པ་ཡིན་པ་འགོག་ནུས་ལ། ནམ་མཁའ་ལ་རྟག་པ་ཡིན་པས་མི་རྟག་པ་ཡིན་པ་འགོག་ནུས་པ་བཞིན་
16-4-62b


དུ། ཨིནྡྲ་ནཱི་ལའི་སྟེང་དུ་སྔོན་པོ་ཡིན་པས་སེར་པོ་ཡིན་པ་འགོག་ནུས་ལ། གསེར་ལ་སེར་པོ་ཡིན་པས་སྔོན་པོ་ཡིན་པ་འགོག་ནུས་པའི་ཕྱིར་སྔོ་སེར་འགལ་བར་འདོད་དགོས་སོ། །གཞན་ཡང་བྱས་པ་རྟག་པ་དང་མི་འགལ་ན་བྱས་པ་སྒྲ་རྟག་
པར་བསྒྲུབ་པའི་འགལ་རྟགས་མ་ཡིན་པར་ཐལ་ཞིང༌། སྒྲ་མི་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་ཡང་དག་མ་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་དགག་བྱའི་ཆོས་དང་མི་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །འགལ་ན་བྱས་པས་རྟག་པ་འགོག་ནུས་པར་ཐལ་ལོ། །འདོད་ན། 
འགོག་ནུས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞིག །སྒྲ་ལ་མི་རྟག་པ་བསྒྲུབ་ནུས་པའི་ཕྱིར་སྒྲ་ལ་རྟག་པ་འགོག་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། སྔོ་སེར་ལའང་ཇི་ལྟ་བར་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་སྔོ་སེར་མི་འགལ་བར་སྨྲ་བ་ནི་གྱི་ནའོ། །འགལ་ན་འགོག་པ་དང་འབྲེལ་ན་སྒྲུབ་
པའི་རྣམ་གཞག་ཅེས་པ་ཡང་རྟགས་ཀྱིས་འགལ་ཟླ་དགག་ཆོས་འགོག་པའི་རྣམ་གཞག་དང་འབྲེལ་ཟླ་སྒྲུབ་ཆོས་བསྒྲུབ་པའི་རྣམ་གཞག་ལ་འདོད་པ་ཡིན་ན་ནི་དེ་འདྲ་བ་གཞི་ཆོས་ཅན་ལ་མ་ལྟོས་པའི་དགག་སྒྲུབ་མི་རུང་ལ། གཞི་ལ་ལྟོས་ནས་དགག་
སྒྲུབ་བྱེད་པ་ན། མེ་དུ་གཉིས་ཀ་ཡིན་པའི་གཞི་མཐུན་མི་སྲིད་པས་རང་ཕྱོགས་ཆོས་སུ་གྲུབ་པའི་ཆོས་ཅན་གྱི་སྟེང་དུ། དུ་བ་ཡིན་པའི་རྟགས་ཀྱིས་མེ་ཡིན་པ་འགོག་ནུས་ལ། མེ་དུ་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་གྲུབ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས། རང་ཕྱོགས་ཆོས་སུ་གྲུབ་པའི་གཞིར་
དུ་བ་ཡོད་པའི་རྟགས་ཀྱིས་མེ་ཡོད་པ་བསྒྲུབ་ནུས་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་འདྲ་བའི་ཡིན་པས་ཡིན་པ་འགོག་པ་དང་ཡོད་པས་ཡོད་པ་སྒྲུབ་ཚུལ་གཉིས་ཀ་ཁས་ལེན་པ་ལ་འགལ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པས། སྒྲུབ་ཚུལ་ཡིན་སྒྲུབ་དང་ཡོད་སྒྲུབ་ཀྱི་རྣམ་དབྱེ་
16-4-63a


ཙམ་མ་ཕྱེད་པའི་གཏམ་གྱི་སྦྱོར་བ་མི་བྱའོ། །གཉིས་པ་རང་ལུགས་བཞག་པ་ནི། ཐ་དད་གཞི་མཐུན་མི་སྲིད་པ་ཞེས་བྱ་སྟེ། རྟགས་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་འགལ་བའི་དོན། རྟགས་དང་དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་དགག་བྱའི་ཆོས་ཀྱི་གཞི་
ལྡོག་ཏུ་གང་སོང་བའི་དོན་དེ་ལ་གཞི་མཐུན་མི་སྲིད་པ་ལ་བྱ་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ཟློག་པ་ལ་གནོད་པ་ཅན་གྱི་ཚད་མ་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་བྱས་པས་སྒྲ་མི་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ལྡོག་ཁྱབ་ངེས་པར་བྱེད་པ་ན། རྟག་པ་དང་བྱས་པའི་གཞི་མཐུན་མི་སྲིད་པར་
གནོད་པ་ཅན་གྱི་ཚད་མའི་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་པའི་སྒོ་ནས་བྱས་པ་དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་མེད་པར་ངེས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རྟགས་དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཞུགས་པའི་དོན་ཡང་རྟགས་དང་དགག་བྱའི་ཆོས་སུ་གང་སོང་དེ་གཉིས་ལ་གཞི་
མཐུན་ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་པས། བདེན་པའི་གཅིག་དུ་བྲལ་གྱིས་རྟགས་ཀྱིས་བདེན་མེད་བསྒྲུབ་པ་ན། བདེན་གྲུབ་བདེན་པའི་གཅིག་དང་དུ་མ་གང་རུང་ཡིན་པ་མི་སྲིད་པས་རྟགས་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཞུགས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་དང༌། བྱས་པ་སྒྲ་མི་རྟག་པར་བསྒྲུབ་
པའི་རྟགས་ཡང་དག་ཡིན་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཚུལ་གསུམ་ཚང་བའི་རྟགས་ཡིན་པ་བཀོད་པའི་ཚེ། སྒྲ་མི་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཚུལ་གསུམ་ཚང་བའི་རྟགས་ཡིན་པ་དེ་སྒྲ་མི་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་ཡང་དག་མ་ཡིན་པས་མི་མཐུན་
ཕྱོགས་ལ་ཞུགས་པར་འགྱུར་སྙམ་ནས། གཅིག་དུ་བྲལ་གྱི་རྟགས་ཀྱི་ལྡོག་བསྒྲུབ་ཚུལ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བར་གྱུར་པ་ནི་རྟགས་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཞུགས་པའི་ཚད་འཛིན་བློ་ཡུལ་དུ་འཆར་བའི་ནུས་པ་མ་བྱུང་བས་ནོངས་སོ། །གཉིས་
16-4-63b


པ་དབྱེ་བ་ལ་གཉིས། དབྱེ་བའི་གྲངས་དང༌། ཕྱེ་བ་སོ་སོའི་དོན་ནོ། །དང་པོ་ནི། ཁ་ཅིག་ན་རེ། ཚད་མས་གནོད་འགལ་ནི་འགལ་བ་གཞན་གཉིས་ལ་མི་གཏོགས་པས་འགལ་བ་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་བྱའོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །ཚོན་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་ཕྱིས་ཀྱི་ཚོན་
གྱིས་ཁ་བསྒྱུར་བ་ལ་ལྟོས་པ་དེ། གོས་དཀར་རང་གྲུབ་ཙམ་ནས་ཚོན་ཅན་དུ་མ་ངེས་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་ལ་བརྟེན་པའི་འགལ་ཟླ་དམིགས་པའི་རྟགས་མ་ཡིན་པར་ཐལ། རྟགས་དེ་དང་རང་གྲུབ་ཙམ་ནས་ཚོན་ཅན་དུ་ངེས་པ་
ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེས་ན་རིགས་ཐིགས་ལས། འགལ་བ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། ཞེས་པའི་འགྲེལ་པར་ཆོས་མཆོག་གིས། འགལ་བ་ནི་གཉིས་ཁོ་ན་སྟེ་གཞན་མེད་པ་དེ་བས་ན། ཞེས་གསུངས་པ་སོགས་གཉིས་པོར་ངེས་པར་བཤད་
པ་ཤིན་ཏུ་མང་བ་ལྟར་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་དང་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་འགལ་བ་གཉིས་སུ་གྲངས་ངེས་སོ། །གཉིས་པ་སོ་སོའི་དོན་ལ་གཉིས། ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་བཤད་པ་དང༌། ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་བཤད་
པའོ། །དང་པོ་ལ་དགག་གཞག་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། སློབ་དཔོན་ཆ་པ་ན་རེ། ཚ་རེག་གིས་གྲང་རེག་ལ་གནོད་པ་ལྟ་བུ་ངོ་བོས་གནོད་པ་དང༌། སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་གིས་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་ལ་གནོད་པ་ལྟ་བུ་
དངོས་རྒྱུས་གནོད་པ་དང༌། སྣང་བའི་བརྒྱུད་རྒྱུས་མུན་པ་ལ་གནོད་པ་ལྟ་བུ་བརྒྱུད་རྒྱུས་གནོད་པ་སྟེ་ཚུལ་གསུམ་ཡོད་ཅིང༌། འདས་ལམ་གྱི་ས་བོན་སྤོང་བ་དང་སྣང་མུན་གྱི་གནོད་ཚུལ་མི་མཐུན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། ཆོས་བཟོད་བར་ཆད་མེད་
16-4-64a


ལམ་གྱི་དུས་ན་དེའི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་འགགས་ནས་མེད་ན་དེ་སྤངས་པའི་འགོག་བདེན་འཐོབ་དགོས་པས་འགོག་ལམ་ཐོག་མར་ཐོབ་པ་དུས་མཉམ་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་དེའི་དུས་ན་ས་བོན་དེ་ཡོད་དགོས་ལ། དེ་ལ་
དངོས་སུ་གནོད་པའི་དོན་ནི་རིགས་འདྲ་ཕྱི་མ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་མེད་དུ་དངོས་སུ་བསྐྱེད་པ་ལ་བྱ་དགོས་ཤིང༌། དེ་ཆོས་བཟོད་ཀྱིས་བྱེད་ན་རྒྱུ་འབྲས་དུས་མཉམ་དུ་འགྱུར་བས། ཆོས་མཆོག་གིས་དེ་ལྟར་བྱེད་དགོས་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་བསམ་མོ། །སྣང་བ་
སྐྱེས་པ་དང་མུན་པ་འགགས་པ་དུས་མཉམ་པས། སྣང་བའི་དངོས་རྒྱུའི་དུས་ན་མུན་པ་ཡོད་ལ། དེས་ན་སྣང་བའི་དངོས་རྒྱུས་མུན་པ་རང་གི་རིགས་འདྲ་ཕྱི་མ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་མེད་དུ་བསྐྱེད་ན་རྒྱུ་འབྲས་དུས་མཉམ་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། སྣང་བའི་
བརྒྱུད་རྒྱུས་དེ་ལྟར་བསྐྱེད་པ་ཡིན་པས། སྣང་བའི་བརྒྱུད་རྒྱུས་མུན་པ་ལ་གནོད་པ་ཡིན་ལ། གནོད་བྱ་ལྡོག་པའི་དུས་དེ་དག་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་མྱུར་བའི་དབང་དུ་བྱས་ཀྱི། དུས་ཡུན་རིང་ན་སྒོམ་སྤང་གི་སྤང་གཉེན་ཁ་ཅིག་ལྟ་བུ་བསྐལ་པའི་བར་དུའང་
འགྲོགས་སོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །འདི་དག་ནི་མི་འཐད་དེ། མཐོང་ལམ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་དེ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་དངོས་ཀྱི་སྤང་གཉེན་མ་ཡིན་པར། དེ་དང་སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་དངོས་ཀྱི་སྤང་
གཉེན་དུ་ཐལ། ས་བོན་དེ་ལ་རང་གི་གཉེན་པོས་དགོས་སུ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་རིགས་འདྲ་ཕྱི་མ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་མེད་དུ་བསྐྱེད་པ་ཉིད་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ལྟར་བསྐྱེད་པ་སྡུག་བསྔལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱིས་མི་བྱེད་པར་ཆོས་མཆོག་གིས་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
16-4-64b


རྟགས་ཐམས་ཅད་ཁས་བླངས་སོ། །དེ་འདོད་ན་སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་མཐོང་སྤང་ས་བོན་སྤོང་བའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་དང་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་རང་གི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་ལ་ལྟོས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་དུ་ཐལ། འདོད་པ་དེའི་ཕྱིར། འདོད་ན་འཕགས་རྒྱུད་
ཀྱི་འགོག་ལམ་ཐོག་མ་དུས་མཉམ་དུ་ཐོབ་པར་ཐལ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱི་ཚེ་དེའི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་ལ་ལྟོས་པའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར། འཁོར་གསུམ་མོ། །འཇིག་རྟེན་པའི་སྒོམ་བྱུང་གིས་སྤང་བྱའི་ས་བོན་སྤོང་བའི་དངོས་གཉེན་བྱེད་
ནུས་པ་ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་མཐའ་དག་དང་འགལ་ལ། འཕགས་པའི་སྒོམ་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་རང་རང་གི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་ལ་དངོས་སུ་གནོད་པ་མི་བྱེད་པར་ཐལ་ཏེ། རིགས་པ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་འདོད་ན་རྣམ་
གྲོལ་ལམ་རྣམས་རང་རང་གི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་ལ་དངོས་སུ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་གཉེན་པོར་དེ་བས་ཀྱང་མི་འཐད་པས་རང་གི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་ལ་དངོས་སུ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་འཕགས་ལམ་གཏན་མི་སྲིད་པར་འགྱུར་རོ། །མདོར་ན་ཐེག་པ་གསུམ་གྱིས་ལམ་གྱི་
རྣམ་གཞག་ཐམས་ཅད་འཆོལ་བར་འགྱུར་བའི་ཉེས་པ་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་དང་མང་པོ་དག་ཏུ་འགྱུར་ལ། སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་ཆོས་ཅན། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་དེ་ལ་དངོས་སུ་གནོད་བྱེད་མ་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་ལ་དངོས་སུ་ཕན་
བྱེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རྟགས་གསལ་གཉིས་ཀ་དངོས་སུ་ཁས་བླངས་སོ། །མ་ཁྱབ་ན། ཆོས་དེ་དངོས་སུ་འགོག་བྱེད་ཡིན་པ་དང༌། ཆོས་དེ་དངོས་སུ་སྒྲུབ་བྱེད་ཡིན་པར་ཡང་མི་འགལ་བ་སོགས་གང་ཅིའང་རུང་བ་དུ་མ་ཁས་བླང་དགོས་པར་འགྱུར་རོ། །འདས་ལམ་གྱི་
16-4-65a


སྤང་བྱའི་ས་བོན་སྤོང་བ་དང་སྣང་མུན་གྱི་གནོད་བྱ་ལྡོག་དུས་རིགས་མི་མཚུངས་པར་འདོད་པ་ནི། མདོ་དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། དཔེར་ན་ཁྱིམ་དུ་མི་འགའ་ལ་ལ་ཡིས། །ཡུན་རིང་ལོན་ནས་མར་མེ་བུད་བྱས་ནས། །དེ་ལ་མུན་པ་བདག་གནས་རིག་ལོན་གྱིས། །དེ་ནས་མི་འགྲོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་
མེད། །མར་མེ་བྱུང་ན་མུན་པ་མུན་ནག་ལ། །མེད་པར་མི་འགྱུར་བ་ཡི་ནུས་པ་མེད། །མར་མེ་བསྟེན་ནས་མུན་པ་མེད་པར་འགྱུར། །གཉིས་ཀ་སྟོང་ལ་རློམ་སེམས་ཅི་ཡང་མེད། །ཅེས་སྣང་བས་མུན་པ་སེལ་བ་དཔེར་བཀོད་ནས། དེ་བཞིན་ཟག་མེད་འཕགས་པའི་
ཡེ་ཤེས་བསྟེན། །མི་ཤེས་ཉོན་མོངས་བསགས་པ་མེད་པར་འགྱུར། །ཡེ་ཤེས་དང་ནི་ཉོན་མོངས་རྟག་པར་ཡང༌། །དེ་དག་ལན་འགའ་ཙམ་ཡང་འགྲོགས་པ་མེད། །ཅེས་སོགས་ཀྱིས་ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྤང་བྱ་ལ་གནོད་པའང་དེ་དག་འདྲའོ་
ཞེས་དཔེ་དོན་དུ་སྦྱར་ནས་གསུངས་པ་ཚིག་གསལ་དུ་དྲངས་པ་དང༌། མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། གཉེན་པོའི་རྣམ་པ་དེ་སྐྱེ་བ་དང་གནས་ངན་ལེན་གྱི་རྣམ་པ་དེ་འགག་པ་ནི་མཉམ་པས་མཉམ་པ་སྟེ། དཔེར་ན་སྣང་བ་དང་མུན་པ་འབྱུང་བ་དང་
འགག་པ་བཞིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་སོགས་མདོ་དང་ཚད་ལྡན་གྱི་གཞུང་དུ་མ་ཞིག་ལས་དེ་གཉིས་དཔེ་དོན་དུ་སྦྱར་ནས་གསུངས་པ་ཐམས་ཅད་ལས་བརྒལ་བའི་ནོར་བ་སྟེ། གཉེན་པོས་སྤང་བྱའི་ས་བོན་སྤོང་ཚུལ་དང་སྣང་བས་མུན་པ་སེལ་ཚུལ་
གཉིས་ཀ་མ་རྟོགས་པའི་རྣམ་འགྱུར་དུ་གསལ་མོད་ཀྱི། རང་ལུགས་བཤད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ཤེས་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་རང་ལུགས་བཞག་པ་ལ་གསུམ། མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ། གནོད་བྱ་ལྡོག་པའི་དུས་སོ། །དང་པོ་ནི། སློབ་དཔོན་ཆ་པ་ན་རེ། ལྷན་ཅིག་
16-4-65b


མི་གནས་འགལ་གྱི་མཚན་ཉིད། དངོས་པོའི་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་དུ་གནས་པ་ཡིན་ན། ཚ་གཤེར་མེ་ཆུའི་ཐུན་མོང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་སྨྲས་ན་ཉེས་པ་ཅི་ཡོད། ཚ་བ་ཆུ་ལ་མ་ཁྱབ། གཤེར་བ་མེ་ལ་མ་ཁྱབ། ཚོགས་པ་མི་སྲིད་པས་སོ་སོར་བརྗོད་ན་མཚོན་བྱ་སོ་སོར་མཚོན་
པས་ཐུན་མོང་གི་མཚན་ཉིད་དུ་མི་རུང་ན། གནོད་བྱེད་གྲང་རེག་སྟོབས་ཆུང་ལ་མ་ཁྱབ། གནོད་བྱ་ཚ་རེག་སྟོབས་ཆེན་ལ་མ་ཁྱབ། གཉིས་ཀ་ཚོགས་པ་མི་སྲིད་པ་སོགས་མཚུངས་སོ། །དེས་ན་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་གནོད་བྱེད་ཁོ་
ནའི་ཆོས་སུ་སྨྲ་བ་ནི་མི་འཐད་དེ། དེ་ལྟ་ན་འགལ་བའང་ཆོས་གཅིག་ལ་གནས་པར་མཚུངས་ལ། དེ་ལྟ་ན་ཐ་དད་ཀྱི་མཚན་གཞིར་ཆོས་གཅིག་འཛིན་དགོས་པ་ལ་ཐུག་པར་འགྱུར་ཞིང༌། གྲང་རེག་སྟོབས་ཆུང་དེ་ཚ་རེག་སྟོབས་ཆུང་དང་འགལ་བ་གང་
ཡང་མ་ཡིན་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་རང་གི་ལུགས་ནི། རྒྱུན་གཅད་བྱ་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །གཉིས་པ་དབྱེ་བ་ནི། ལྡོག་པ་བསྡུས་པའི་རྣམ་འགྲེལ་ལས། ནུས་པ་ཉམས་པར་བྱེད་པའི་འགལ་བ། རང་བཞིན་གྱིས་
སྐབས་མི་འབྱེད་པའི་འགལ་བ། ཕན་ཚུན་གནོད་པ་བྱེད་པའི་འགལ་བ་གསུམ་དུ་ཕྱེ་ནས། དང་པོ་མུན་པ་ལ་སྣང་བ་ལྟ་བུ་དང༌། གཉིས་པ་སྣང་བ་ལ་མུན་པ་ལྟ་བུ་དང༌། གསུམ་པ་ཚ་གྲང་ལྟ་བུ་ལ་བཤད་དོ། །བེམ་པོ་ལས་གྱུར་པ་དང༌། ཤེས་པ་ལས་
གྱུར་པའི་འགལ་བ་གཉིས་སུ་དབྱེ་བའང་རུང་ལ། བརྒྱུད་འགལ་གྱི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ཡོད་མེད་འོག་ཏུ་དཔྱད་པར་བྱའོ། །གསུམ་པ་གནོད་བྱ་ལྡོག་པའི་དུས་ལ། ཚ་གྲང་སྣང་མུན་བློའི་སྤང་གཉེན་གྱི་གནོད་བྱ་ལྡོག་དུས་མཚུངས་མི་མཚུངས་
16-4-66a


དཔྱད་པ་དང༌། གསུམ་པོའི་གནོད་བྱ་ལྡོག་དུས་སོ་སོར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། ཁ་ཅིག་ན་རེ། ཚ་གྲང་དང་སྣང་མུན་དང་འདས་ལམ་གྱི་སྤང་གཉེན་གསུམ་ག་རྒྱུན་གྱི་འགལ་བར་ཁྱད་པར་མེད་ལ། དེས་ན་ཆ་གྲང་དང་སྣང་མུན་
སྐད་ཅིག་དང་པོ་ལ་ཕྲད། གཉིས་པ་ལ་གྲང་རེག་སྐད་ཅིག་གཉིས་པའི་དངོས་ཀྱི་ཉེར་ལེན་དང་དུས་མཉམ་པའི་ཚ་རེག་གིས་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་བྱས་ནས་གྲང་རེག་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་རིགས་འདྲ་ཕྱི་མ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་མེད་དུ་སྐྱེས། སྐད་ཅིག་གསུམ་པ་ལ་
ཚ་རེག་སྟོབས་ཆེན་སྐད་ཅིག་གསུམ་པ་སྐྱེས་པ་དང་གྲང་རེག་རྒྱུན་ཆད་པ་དུས་མཉམ་ཞིང༌། སྣང་མུན་ལའང་ཚུལ་དེ་དང་འདྲ་བས་ཚ་གྲང་དང་སྣང་མུན་སྐད་ཅིག་དང་པོ་ལ་ཕྲད་མ་ཕྲད་ཀྱི་ཁྱད་པར་མེད་ལ། ཕྲད་པའི་དོན་ཡུལ་འདབ་ཉེ་བར་གནས་པ་ཙམ་
ཡིན་གྱི། གཟུགས་ཅན་གྱི་རྡུལ་གཅིག་གི་གོ་སར་གཅིག་ལྷན་ཅིག་གནས་པ་གང་ལའང་མི་སྲིད་པས་ཉེ་བར་གནས་པ་ལས་གཞན་པའི་ཕྲད་པའི་དོན་གཟུགས་ཅན་གང་ལའང་བཞག་ཏུ་མེད་དོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་ལ་མེ་དང་ཁ་བ་ལྟ་བུ་གཟུགས་
ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཡིན་པས་རྡུལ་གཅིག་གི་གོ་སར་ཅིག་ཤོས་ལྷན་ཅིག་གནས་མི་སྲིད་པ་བདེན་མོད། དགུན་དུས་ཀྱི་གྲང་བའི་རེག་པ་དང༌། མེ་སྟོབས་ཆེན་འབར་བའི་གནས་ལས་འདོམ་གང་ཙམ་གྱི་ཕྱི་རོལ་ཏུའང་ཁྱབ་པའི་ཚ་བའི་རེག་པ་
གཉིས་ནི་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་ཙམ་ཡིན་གྱི་གཟུགས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་མ་ཡིན་པས། དེ་གཉིས་ཀྱི་གཟུགས་རྡུལ་གཅིག་གི་གོ་སར་ཅིག་ཤོས་འབྱུང་མི་འབྱུང་གི་དཔྱད་པ་བྱ་བའི་གཞི་ག་ལ་ཡོད། དེའང་ཚ་གྲང་དང་སྣང་མུན་གྱིས་གཞི་གང་དུ་ཚུལ་
16-4-66b


ཇི་ལྟར་ཁྱབ་ནས་གནོད་བྱ་འགོག་ཚུལ་གཏན་མ་འདྲ་སྟེ། མེ་སྟོབས་ཆེན་གྱིས་གྲང་རེག་འགོག་པ་ན་གང་གི་རྒྱུན་གཅོད་པར་བྱ་བའི་གྲང་རེག་གིས་སྔར་ཁྱབ་པའི་གཞིར་མེ་དམར་འབར་བས་ཁྱབ་པའི་སྒོ་ནས་གྲང་རེག་རྒྱུན་གཅོད་དགོས་པ་མ་
ཡིན་ཏེ། དེ་ཡིན་ན་མེ་སྟོབས་ཆེན་གྱིས་གྲང་འབྲས་སྤུ་ལོང་བྱེད་རྒྱུན་གཅོད་པ་ལ། གྲང་བའི་མཐུས་བ་སྤུ་ལོང་ལོང་པོར་གྱུར་པའི་སྐྱེས་བུ་དེའི་ལུས་ལ་མེ་འབར་དགོས་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། ཁང་མིག་གཅིག་གི་དབུས་སུ་གནས་པའི་མེའི་
ཕུང་པོས་ཁང་མིག་དེའི་ནང་གི་ཐ་གྲུ་ཀུན་གྱི་གྲང་རེག་རྒྱུན་གཅོད་ནུས་པ་མི་སྲིད་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟ་ནའང་མེ་སྟོབས་ཆེན་དངོས་ཉེ་བར་གནས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས། མེ་དངོས་ཀྱི་དྲོ་བའི་རེག་བྱའི་ནུས་པས་མེ་དངོས་ཀྱིས་མནོན་པའི་ཉེ་འཁོར་
གྱི་གཞི་དག་ཏུ་ཁྱབ་པར་འོངས་ཏེ། དྲོ་བའི་ནུས་པ་དེས་གར་ཁྱབ་ཀྱི་གཞི་ལ་གྲང་རེག་རྒྱུན་གཅོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་འགོག་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལ་ནི་དང་པོར་དྲོ་བའི་རེག་བྱ་དང་གྲང་བའི་རེག་བྱ་ཕྲད་དགོས་པ་ཡིན་ཞིང༌། དེའང་གཞི་གཅིག་གི་སྟེང་དུ་དུས་གཅིག་
ལ་ཕྲད་པ་ཡིན་གྱི་ཡུལ་འདབ་ཉེ་བ་ཙམ་མ་ཡིན་ཏེ། རང་གི་ལག་པ་མཆོག་ཏུ་གྲང་བས་ཁྱབ་པས། ཤིན་ཏུ་ཚ་བའི་མེའི་ཕུང་པོའི་ཉེ་བར་གདུངས་པ་ན་ལག་པ་ལ་གྲང་བའི་རེག་པ་ད་དུང་ཅུང་ཟད་དང་བཅས་བཞིན་དུ་ཡང་ཚ་བའི་དྲོད་ཀྱི་རེག་བྱའང་ཡོད་
པའི་ཚ་གྲང་གི་རེག་བྱ་གཉིས་ཀ་གཞི་རང་གི་ལག་པ་གཅིག་ཉིད་ལ་ལུས་ཤེས་ཀྱིས་དངོས་སུ་དམིགས་པ་རང་གི་མྱོང་བས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་རེག་བྱ་དེ་གཉིས་གཞི་གཅིག་གི་སྟེང་དུ་ཕྲད་པ་མི་སྲིད་དོ། །ཞེས་མངོན་སུམ་ལ་མ་བསྙོན་ཞིག །
16-4-67a


མར་མེའི་སྣང་བ་དང་དེའི་བསལ་བྱའི་མུན་པ་ནི་ལན་ཅིག་ཀྱང་ཕྲད་པ་སྲིད་པ་མིན་ཏེ་འདི་ལྟར། མར་མེའི་འོད་ཀྱིས་མུན་པ་སེལ་བ་ནི། མར་མེའི་འོད་དངོས་ཀྱིས་ཁྱབ་པར་ནོན་པའི་གཞི་དེ་ཉིད་ལ་མུན་པ་རྒྱུན་བཅད་པའི་ཚུལ་གྱིས་
སེལ་བ་ཡིན་གྱི། རང་དང་འདབ་ཉེ་བར་གནས་པའི་མུན་པ་ཙམ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། མར་མེའི་ཀོང་བུའི་གྲིབ་མ་མུན་པའི་ཆ་དེ་དང་མར་མེའི་འོད་སྣང་བའི་ཆ་དེ་གཉིས་གཟུགས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་གཞན་གང་གིས་ཀྱང་བར་མ་ཆོད་པར་འདབ་འབྱར་དུ་
གནས་པ་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་ཅན་གྱི་དངོས་པ་ཕྲད་པ་ལས་གཟུགས་ཅན་གཞན་གྱིས་བར་མ་ཆད་པར་གནས་དགོས་པ་ཡིན་གྱི། གཟུགས་ཅན་གཅིག་གི་གོ་ས་གཅིག་གིས་མནན་ནས་གནས་དགོས་པ་མ་ཡིན་ལ། ཡུལ་ཉེ་
བར་གནས་པ་ཙམ་གྱིས་ཕྲད་པར་འགྱུར་ན། རང་གི་མིག་འབྲས་དང་རྫི་མ་ཕྲད་པ་ཐལ་བ་ལ་ལན་ཅི་ཡོད་སོམས་ཤིག །མར་མེའི་འོད་དངོས་ཀྱིས་ཁྱབ་པའི་གཞི་དེ་ལ་མར་མེའི་འོད་དང་མུན་པ་སྐད་ཅིག་ཀྱང་ཕྲད་པ་མི་སྲིད་དེ། གཞི་དེར་མར་མེའི་འོད་
སྐྱེས་པ་དང་མུན་པ་འགགས་པ་དུས་མཉམ་པས་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ངེས་ན་ཚ་གྲང་ལྟ་བུ་ནི་རྒྱུན་འགྲོགས་སུ་མི་རུང་བའི་ཚུལ་གྱིས་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་དུ་གནས་པའི་རྒྱུན་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ཡིན་ལ། སྣང་མུན་ནི་སེལ་བྱེད་ཀྱི་སྣང་བ་སྐྱེས་
པ་དང་བསལ་བྱའི་མུན་པ་འགགས་པ་དུས་མཉམ་པས་ཁྱབ་པས། དུས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་གནས་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར། དུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པའི་འགལ་བ་ཡིན་གྱི། རྒྱུན་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པ་ཙམ་གྱི་སྒོ་ནས་བཞག་པའི་
16-4-67b


འགལ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །སྣང་མུན་ལྟར་འདས་ལམ་གྱི་སྤོང་གཉེན་བར་ཆད་མེད་ལམ་དང་དེའི་དངོས་ཀྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་ཡང་དུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ཡིན་གྱི་རྒྱུན་གྱི་སྒོ་ནས་མ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་དེའི་ཕྱིར་རྩ་ཤེའི་རྣམ་བཤད་རིགས་པའི་རྒྱ་མཚོ་
ལས། ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པའི་ཚུལ་ཡང་ཚ་གྲང་ལྟར་རྒྱུན་གྲོགས་སུ་མི་རུང་བའི་སྒོ་ནས་མ་ཡིན་གྱི། སྣང་མུན་ལྟར་དུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་གཉེན་པོ་ཟག་མེད་བར་ཆད་མེད་ལམ་དང་དེའི་སྤང་བྱ་གཉིས་རྒྱུད་གཅིག་ལ་དུས་གཅིག་ཏུ་མི་
འཇུག་གོ། ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་པས་བདག་གི་རྗེ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཞེད་པའི་ཚུལ་ནི་དེ་ལྟར་ཡིན་ཞིང༌། འདི་ཉིད་ལུང་དང་རིགས་པ་དམ་པས་ལེགས་པར་གྲུབ་པའི་དོན་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ལ། རྒྱུན་གྱི་སྒོ་ནས་འགལ་བའི་གནོད་བྱ་ལྡོག་དུས་དང༌། དུས་ཀྱི་
སྒོ་ནས་འགལ་བའི་གནོད་བྱ་ལྡོག་དུས་སོ། །དང་པོ་ནི། གཞི་གང་ན་གྲང་བའི་རེག་པས་ཁྱབ་པའི་གཞི་དེ་དང་ཡུལ་ཉེ་བར་མེ་སྟོབས་ཆེན་འོངས་པ་ན། མེ་དེ་དང་གྲང་རེག་དེ་དངོས་སུ་མ་ཕྲད་ཅིང་གཞི་གཅིག་ན་ལྷན་ཅིག་གནས་པ་མ་ཡིན་ཀྱང༌། མེ་དེ་ཡུལ་ཉེ་བར་
གནས་པས། གྲང་རེག་དེ་ཉིད་ཀྱིས་རང་གི་རིགས་འདྲ་ཕྱི་མ་རང་དང་ནུས་མཚུངས་ཀྱི་སྟོབས་ལྡན་བསྐྱེད་པའི་གེགས་དང༌། རིགས་འདྲ་ཕྱི་མ་སྟོབས་ཆུང་བསྐྱེད་པའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་བྱས་ཤིང༌། མེ་རང་གི་དྲོ་བའི་རེག་བྱ་སྟོབས་ཆེན་ཕྱི་མའི་དངོས་ཀྱི་ཉེར་ལེན་བྱས་པ་ལས། རང་གི་རིགས་
འདྲ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་གྲང་རེག་ནུས་ཆུང་དེ་དང་དྲོ་བའི་རེག་བྱ་སྟོབས་ལྡན་ཕྱི་མ་དེ་གཉིས་དུས་མཉམ་དུ་སྐྱེས་ནས་གཞི་གཅིག་གི་སྟེང་དུ་ཕྲད་པ་ན། དེའི་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་ལ་གྲང་རེག་སྐྱེ་བ་མེད་པར་རྒྱུན་ཆད་པར་འགྱུར་རོ། །དེས་ན་གྲང་རེག་ནུས་ཆུང་སྐད་
16-4-68a


ཅིག་མ་གཅིག་པོ་དེ་དང་ཚ་བའི་རེག་བྱ་སྟོབས་ཆེན་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་དུས་སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གི་ཡུན་ཚད་ལ་ཕྲད་ནས་ལྷན་ཅིག་གནས་ཀྱང་སྐད་ཅིག་གཉིས་སུ་མཐུད་ནས་ཚ་གྲང་འགྲོགས་པ་མེད་པས་རྒྱུན་ལྷན་ཅིག་
མི་གནས་པ་ཡིན་ནོ། །ཡུལ་ཐག་ཉེ་བར་བྱུང་བའི་མེའི་ཚོགས་པ་དེའང་གྲང་རེག་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་དེ་རིགས་འདྲ་ཕྱི་མ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པས་སྟོང་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་གྲང་རེག་གི་དངོས་པོར་སྐྱེ་བའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་ཡིན་གྱི། གྲང་རེག་ཕྱི་མ་
དེས་རིགས་འདྲ་ཕྱི་མ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པ་ཚོགས་པ་དེས་བསྐྱེད་པར་སྨྲ་བ་ནི་མི་འཐད་དེ། དེས་རིགས་འདྲ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པ་མེད་དགག་ཡིན་པས་དངོས་མེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚ་གྲང་གི་རེག་པ་དང་སྣང་མུན་སོགས་གང་ལའང་སྐད་ཅིག་
དང་པོ་ལ་ཕྲད། གཉིས་པ་ལ་ནུས་ཆུང་དུ་བྱས་ཞེས་པ་ནི་འཐད་ལྡན་སོགས་ཚན་ལྡན་གྱི་གཞུང་གང་ནས་ཀྱང་ཟུར་ཙམ་ཡང་བཤད་པ་མེད་ཀྱི། བོད་སྔ་མ་ཁ་ཅིག་གིས་བྱས་པའི་ཐ་སྙད་བརྒྱུད་པ་རྣ་ཁུང་དུ་འདྲིས་པའི་བརྡ་ཆད་ཙམ་མོ། །དེའང་
གྲང་རེག་ཐ་མ་ནུས་ཆུང་གི་དངོས་རྒྱུར་གྱུར་པའི་གྲང་རེག་དང༌། དེ་དང་དུས་མཉམ་པ་ཡུལ་ཐག་ཉེ་བར་གནས་པའི་ཚ་རེག་གཉིས་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་དེའི་རྒྱུན་གཅོད་མ་ནུས་པར་གྲང་རེག་དེ་ལས་ད་
དུང་རིགས་རྒྱུན་གཉིས་པ་སྐྱེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་འདྲའི་ཚ་རེག་དང་གྲང་རེག་ནུས་ཆུང་དེའི་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་མ་ཡིན་ཏེ། ཕན་བྱ་ཕན་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་གྲང་རེག་དང་ཚ་རེག་སྟོབས་ཆེན་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་དང༌། 
16-4-68b


གནོད་ཚུལ་ཚ་རེག་ཡུལ་ཐག་ཉེ་བར་འོངས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གྲང་རེག་སྐད་ཅིག་ཕྱི་མ་ནུས་ཆུང་དུ་བསྐྱེད་ནས། དེའི་སྐད་ཅིག་ཕྱི་མ་ལ་གྲང་རེག་རྒྱུན་ཆད་པ་ཉིད་ཚ་རེག་སྟོབས་ཆེན་དང་གྲང་རེག་གནོད་བྱེད་དང་གནོད་བྱའི་སྒོ་ནས་རྒྱུན་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པར་འགལ་
བའི་དོན་ནོ། །གྲང་རེག་ནུས་ཆུང་འགག་ཁ་མ་དང་ལྷན་ཅིག་ཕྲད་པའི་ཚ་རེག་སྟོབས་ཆེན་ཀྱང་གྲང་རེག་ནུས་ཆུང་དེ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ཡིན་ཏེ། ནུས་ཆུང་དེས་རིགས་འདྲ་ཕྱི་མ་བསྐྱེད་པ་ལ་གེགས་བྱེད་སྟོབས་ལྡན་དུ་གནས་པའི་སྒོ་ནས་དེའི་རྒྱུན་གཅོད་བྱེད་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐད་ཅིག་མ་གཅིག་གི་ཡུན་ཚད་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པས་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་དུ་མི་འགྱུར་ན་ཚ་རེག་སྟོབས་ཆེན་དང་གྲང་རེག་ཙམ་ཀྱང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་དུ་མི་འཐད་པར་ཐལ་ལོ། །འདི་དག་གི་སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་གསུམ་པ་ལ་
སོགས་པའི་སྐད་ཅིག་གི་ཚད་ནི་དུས་ཀྱི་ཐུང་བའི་མཐར་ཐུག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་མ་ཡིན་གྱི། དངོས་པོ་གང་གི་རང་གི་གྲུབ་དུས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་ཚུར་མཐོང་མངོན་སུམ་གྱིས་ངེས་ནུས་པ་ཙམ་ཡར་བཅད་ཀྱི་སྐད་ཅིག་མའོ། །གཉིས་པ་དུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་འགལ་བའི་གནོད་བྱ་ལྡོག་
དུས་ལ་གཉིས། བེམ་པོའི་གནོད་བྱ་ལྡོག་དུས་དང༌། ནང་བློའི་སྤང་གཉེན་གྱི་གནོད་བྱ་ལྡོག་དུས་སོ། །དང་པོ་ནི། སྣང་མུན་ལ་མཚོན་ནས་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། མུན་པས་ཁྱབ་པའི་ཁང་མིག་གི་སྒོའི་ཕྱོགས་ནས་མར་མེའི་སྣང་བ་འཇུག་པར་རྩོམ་པའི་སྔ་རོལ་གྱི་གཞི་
དེའི་མུན་པའི་ཚོགས་ནི་རིགས་འདྲ་ཕྱི་མ་བསྐྱེད་པའི་གེགས་བྱེད་ཉེ་བར་མི་གནས་ཤིང་རྒྱུ་ཚོགས་ཚང་བའི་སྒོ་ནས་དེ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་ལྡན་དུ་གནས་པ་ཡིན་ལ། མར་མེའི་སྣང་བ་སྒོ་ནས་འཇུག་པ་ལ་ཕྱོགས་ཤིང་སྒོ་དྲུང་དུ་ཉེ་བར་འོངས་པ་ནི་དེ་དང་དུས་
16-4-69a


མཉམ་པའི་ནང་གི་མུན་པས་རང་གི་སྐད་ཅིག་ཕྱི་མའི་མུན་པ་དེ་ནུས་ལྡན་དུ་བསྐྱེད་པའི་གེགས་དང༌། རིགས་འདྲ་བསྐྱེད་མི་ནུས་པའི་ནུས་ཆུང་དུ་བསྐྱེད་པའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་ཡིན་ཞིང་དེ་འདྲ་བའི་མུན་པ་ནུས་ཆུང་
སྐྱེས་པ་དེ་གཞི་དེར་ཁྱབ་པའི་མུན་པ་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་སྟེ། དེ་འགག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དང༌། དེས་ད་ལྟ་ཁྱབ་པའི་གཞི་དེར་མར་མེའི་སྣང་བ་སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དུས་མཉམ་ལ། གཞི་དེར་མུན་པ་ཐ་མ་དེ་འགག་པ་དང༌། སྣང་
བ་དང་པོར་སྐྱེས་པ་དུས་མཉམ་མོ། །དེ་བས་ན་འཐད་ལྡན་ལས། སྐད་ཅིག་དང་པོ་ལ་ནི་རེ་ཞིག་རྒྱུ་ཚོགས་པ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ཡིན་ནོ། །སྐད་ཅིག་གཉིས་པ་ལ་ནི་སྔར་གྱི་ཚོགས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་བྱེད་པ་སྣང་བ་དེ་ལས་མུན་པ་གཞན་བསྐྱེད་
པར་ནུས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཚོགས་པ་སྐྱེད་པར་བྱེད་དེ། དེས་ན་སྐད་ཅིག་མ་གསུམ་པ་ལ་མུན་པ་ལྡོག་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་སྐད་ཅིག་གསུམ་པ་ལ་མུན་པ་མ་སྐྱེས་པ་དང་ཡུལ་དེར་སྣང་བ་སྐྱེས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་རིམ་གྱིས་སྣང་བའི་ཆ་ཐག་རིང་པོར་
གནས་པ་དག་གིས་ཚོགས་པ་དེ་ལ་གནོད་པར་བྱས་པས་སྐད་ཅིག་གསུམ་པ་ལ་མུན་པ་ལོག་པ་ན་ཡུལ་དེར་གནོན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཡུལ་དེར་གནོན་པ་ནི་སྔར་མུན་པས་གོ་ས་མནན་པའི་ཡུལ་དེར་སྣང་བས་གནོན་པའི་
དོན་ནོ། །འོན་ཀྱང་ཆོས་མཆོག་གིས་མུན་ཁང་དུ་སྒྲོན་མེ་སྒོ་ན་རིམ་གྱིས་འཇུག་པ་ལ་གནོད་བྱ་ལྡོག་ཚུལ་དང་རྒྱུ་འབྲས་དེ་ལྟར་གསུངས་པ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ལ་མཚོན་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། མར་མེའི་སྣང་བས་མུན་པ་སེལ་ཚུལ་ཐམས་ཅད་དེ་དང་
16-4-69b


ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་འདྲ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། མུན་ཁང་གི་ནང་གི་དབུས་སུ་མར་མེ་སྤོར་བའི་རྒྱུ་ཚོགས་པར་བྱས་ཏེ་བུད་པ་ན་མར་མེ་ཐོག་མར་འབར་བ་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དེ་སྐྱེས་པ་དང་མུན་པ་འགག་པ་དུས་མཉམ་པ་ནི་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་མུན་
པ་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་ནུས་ཆུང་བསྐྱེད་པའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་དུ་བཤད་པའི་མར་མེའི་སྣང་བ་སྒོ་དྲུང་ན་ཉེ་བར་འོངས་པ་དེ་དང་ཁང་ནང་གི་མུན་པ་ཐ་མ་ནི་རྒྱུ་འབྲས་ཡིན་གྱི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པའི་འགལ་བ་མ་ཡིན་ལ། སྣང་བ་དང་མུན་པ་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་
དང༌། མུན་པ་ཐ་མ་འགགས་པ་དང་དུས་མཉམ་དུ་གཞི་དེར་སྐྱེས་པའི་སྣང་བ་ཉིད་མུན་པ་དང་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ཡིན་ཞིང༌། ཇི་ལྟར་འགལ་བའི་ཚུལ་གཞི་དེར་སྣང་བ་སྐྱེས་པ་དང་མུན་པ་འགག་པ་དུས་མཉམ་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཡིན་ཏེ། འཐད་ལྡན་
ལས། སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་སྐད་ཅིག་མ་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་དངོས་པོར་གྱུར་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ཉིད་ནི་འགལ་བ་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་སྐད་ཅིག་ཕྱི་མའི་སྐད་ཅིག་གཞན་དང་མཚམས་སྦྱོར་མི་ནུས་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྣང་
བས་བྱས་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ཉིད་འགལ་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཉིད་ཀྱིས་མུན་པ་དེ་རྒྱུན་འཆད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའི་དོན་ཡང་དེ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཁ་ཅིག་སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་གྱི་གནོད་བྱ་ལྡོག་པའི་དུས་ལ་ངེས་པ་
མེད་པར་བཞེད་དོ་ཞེས་སྨྲ་ཞིང༌། ཁ་ཅིག་ཆོས་མཆོག་གིས་དེ་ལྟར་བཤད་པ་མི་སྣང་ངོ་ཞེས་སྨྲ་མོད་ཀྱང༌། ངེས་པ་མེད་པར་བཤད་དོ་ཞེས་ཟེར་བ་དག་གི་བསམ་ཚོད་ནི། འཐད་ལྡན་ལས། དེས་ན་གང་ཟག་གང་གི་ལྡོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་དེ་ནི་དེ་ལྟར་
16-4-70a


མྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གསུམ་པ་ལ་དེ་ཟློག་པར་བྱེད་དོ། །ཞེས་བཤད་པའི་དེ་ལྟར་མྱུར་ན་ཞེས་པའི་ཚིག་གིས་སྐད་ཅིག་གསུམ་པ་ལ་གནོད་བྱ་ལྡོག་པ་མྱུར་དུས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པར་བསྟན་པས། བུལ་ན་སྐད་ཅིག་གསུམ་པ་
ལའང་མི་ལྡོག་པ་ཡོད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ངེས་པ་མེད་པར་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་བསམས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ཆོས་མཆོག་གི་དགོངས་པས་གནོད་བྱ་སྐད་ཅིག་གསུམ་པ་ལ་ལྡོག་པའི་དུས་ངེས་པ་ཅན་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡིན་པར་འདོད་པ་དག་གིས་
ནི་མྱུར་ན་ཞེས་པའི་ཚིག་གི་དོན་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ་བསམ་པར་བྱ་དགོས་སོ། །བརྗོད་པར་བྱ་བ་མང་ཡང་ཧ་ཅང་ཡི་གེ་མང་བས་འཇིགས་ཏེ་མ་བྲིས་སོ། །གཉིས་པ་ནང་བློའི་སྤང་གཉེན་གྱི་གནོད་བྱ་ལྡོག་པའི་དུས་ལ་གཉིས་ལས། འདས་ལམ་བར་ཆད་མེད་
ལམ་གྱི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་ལྡོག་པའི་དུས་ནི། སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་ཐ་མའི་དུས་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་ཡོད་ཀྱང༌། མཐོང་ལམ་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དང་ས་བོན་
དེ་འགག་པ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དུས་མཉམ་ལ། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་སྐྱེས་པ་དང་ས་བོན་དེ་འགགས་པ་དུས་མཉམ་མོ། །དེས་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱི་དུས་ན་དེའི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་ཅིང༌། དེའང་
དེའི་ཚེ་རྒྱུ་རྐྱེན་མ་ཚང་བའི་དབང་གིས་མ་སྐྱེས་པའི་བརྟགས་མིན་གྱི་འགོག་པ་ཐོབ་པ་ཡིན་གྱི། སོ་སོར་བརྟགས་འགོག་ཐོབ་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འགོག་བདེན་ཐོབ་པ་ལམ་བདེན་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའང་གཉེན་པོ་བར་
16-4-70b


ཚད་མེད་ལམ་གྱི་དུས་ན་དེའི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་མེད་པ་ཡིན་ཀྱང་སྤངས་པ་མ་ཡིན་གྱི་སྤོང་བའི་བྱ་བ་བྱེད་བཞིན་པ་ཡིན་ལ། སྤངས་པའི་དོན་ནི་རེ་ཞིག་མ་སྐྱེས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། རྒྱུད་དེ་ལ་སླར་གཏད་ནས་འབྱུང་མི་རུང་དུ་བྱས་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་ལ་
ཆོས་བཟོད་ལྟ་བུའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་དེས་རང་གི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་དེ་སྤངས་པ་དང་རྣམ་གྲོལ་ལམ་ཐོབ་པ་དུས་མཉམ་མོ། །དེ་བཞིན་དུ་རྒྱུན་མཐའི་ཡེ་ཤེས་ལ་མཉམ་པར་བཞག་བཞིན་པའི་རྒྱུད་ལ་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡང་མེད་ཀྱང་
སྤངས་པ་མ་ཡིན་གྱི་སྤོང་བཞིན་པ་ཡིན་ལ། སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་ཕྲ་མོ་དེ་སྤངས་པ་དང་རྣམ་མཁྱེན་སྐད་ཅིག་དང་པོ་སྐྱེས་པ་དུས་མཉམ་པ་ཡིན་ནོ། །འོ་ན་རྒྱུན་མཐའ་པ་དེ་ཆོས་ཅན། སངས་རྒྱས་ཡིན་པར་ཐལ། སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་རྒྱུད་ལ་གཏན་མེད་པའི་སྐྱེས་བུ་
ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། མ་ཁྱབ་སྟེ། རྒྱུན་མཐའ་པ་དེ་ཆོས་ཅན། རང་རྒྱུད་ལ་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་མེད་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཡིན་མི་དགོས་པར་ཐལ། དེ་མེད་ཀྱང་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་ཐ་མ་སྤོང་བའི་བྱ་བ་དང་བཅས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཉན་ཐོས་སློབ་པ་འགོག་པ་ལ་སྙོམས་
པར་ཞུགས་བཞིན་པ་ཆོས་ཅན། དགྲ་བཅོམ་ཡིན་པར་ཐལ། ཉོན་མོངས་པ་རྒྱུད་ལ་གཏན་མེད་པའི་སྐྱེས་བུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་གསལ་ཁས་བླངས་སོ། །དེར་ཐལ། རྣམ་ཤེས་ཚོགས་དྲུག་འཁོར་དང་བཅས་པ་གཏན་མེད་པའི་སྐྱེས་བུ་ཡིན་
པའི་ཕྱིར། ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་དེའི་ཚེ་ཉོན་མོངས་ཀྱི་ས་བོན་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པས་དགྲ་བཅོམ་དུ་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། རྒྱུན་མཐའ་པ་ལའང་དེའི་ཚེ་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་མེད་ཀྱང་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་སྤངས་པའི་འགོག་པ་མ་ཐོབ་པས་སངས་རྒྱས་སུ་མི་འགྱུར་རོ། །
16-4-71a


སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་དེའི་རྒྱུད་ལ་མེད་ན་སྐྱེས་བུ་དེས་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་སྤངས་པའི་འགོག་བདེན་མ་ཐོབ་པར་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། སྦྱོར་ལམ་བཟོད་པ་ལ་གནས་པའི་ཚུར་མཐོང་གིས་ངན་སོང་གི་འགྲོ་བ་ལ་བལྟོས་པའི་སོ་སོར་
བརྟགས་འགོག་ཐོབ་པར་ཐལ། གང་ཟག་དེའི་རྒྱུད་ལ་སྤང་བྱ་དེ་རྒྱུན་ཆད་ན་གང་ཟག་དེས་སྤང་བྱ་དེ་སྤངས་པའི་འགོག་བདེན་འཐོབ་དགོས་པའི་ཕྱིར། མ་གྲུབ་ན་སྨྲས་མ་ཐག་པ་ཉམས་སོ། །དེས་ན་རྒྱུན་མཐའི་ཡེ་ཤེས་ལ་མཉམ་པར་བཞག་
བཞིན་པའི་རྒྱུད་ལ་དེའི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་ཡོད་ན། འདས་ལམ་བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེ་བ་དང་དེའི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་འགག་པ་གཉིས་དུས་མཉམ་པ་སྣང་མུན་དང་འདྲ་བར་གསུངས་པའི་མདོ་བསྟན་བཅོས་གོང་དུ་སྨོས་
པ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་དུ་མ་ཞིག་དང་འགལ་བ། གཉེན་པོས་སྤང་བྱ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པའི་ཚུལ་ལ་ལོག་པར་ཞུགས་པའི་འཁྲུལ་བ་ཆེན་པོར་ཤེས་པར་བྱའོ། །གནས་འདི་ལ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཤིན་ཏུ་མང་ཡང་འདིར་མངས་པར་འགྱུར་བས་མ་
བྲིས་སོ། །སྦྱོར་ལམ་ཆོས་མཆོག་ལ་གནས་པ་བདག་མེད་ལ་མཉམ་པར་བཞག་བཞིན་པའི་རྒྱུད་ཀྱི་མཐོང་སྤང་གི་ས་བོན་དུས་དེའི་ཚེའང༌། བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དེའི་སྟེང་ན་ཡོད་པར་ཁས་བླངས་པ་ལ་འགལ་
བ་མེད་པས། ཆོས་མཆོག་སྐད་ཅིག་ཐ་མའི་དངོས་རྒྱུ་དེས་ཆོས་མཆོག་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་དང་དུས་མཉམ་གྱི་མཐོང་སྤང་ས་བོན་དེ་རིགས་འདྲ་ཕྱི་མ་བསྐྱེད་པར་མི་ནུས་པའི་ནུས་ཆུང་དུ་བསྐྱེད་པར་ཁས་བླངས་པ་ལའང་འགལ་བ་མེད་དོ། །
16-4-71b


དེ་ལྟ་ནའང་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་མཉམ་གཞག་ཐུན་གཅིག་ལ་ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་སྐད་ཅིག་དུ་མ་རྒྱུན་ལྡན་དུ་སྐྱེས་པའི་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་རྒྱུན་མཐའི་ཡེ་ཤེས་སུ་སོང་བ་ནི། རྒྱུན་མཐའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དངོས་ཀྱི་ཉེར་ལེན་དུ་སོང་བའི་ཟག་
མེད་ཡེ་ཤེས་དེའི་དངོས་ཀྱི་ཉེར་ལེན་དུ་གྱུར་པའི་ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས། རྒྱུན་མཐའི་དངོས་ཀྱི་ཉེར་ལེན་དུ་གྱུར་པའི་ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་དང་དུས་མཉམ་པའི་སྒྲིབ་པའི་ས་བོན་ནུས་ཆུང་དུ་སྐྱེད་པའི་རྒྱུ་ཇི་ལྟར་བྱེད་ཅེས་སོགས་དང༌། འདས་ལམ་འོག་མ་ལ་མཉམ་
པར་བཞག་བཞིན་པའི་རྒྱུད་ལ་འདས་ལམ་གོང་མའི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱའི་ས་བོན་ཡོད་མེད་དང༌། ཡོད་ན་བག་ཆགས་སྒོ་བཞི་གང་གི་སྟེང་ན་ཡོད་པ་སོགས་ལ་མདོ་སེམས་དབུ་མ་པ་རྣམས་ཀྱི་ལུགས་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཇི་ལྟར་ཡོད་དང༌། དེའི་
སྒོ་ནས་ཀྱང་གནོད་བྱ་ལྡོག་ཚུལ་ལ་ལུགས་སོ་སོ་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་མེད་སོགས་ཞིབ་ཏུ་ཤེས་དགོས་པ་ཤིན་ཏུ་མང་ཡང་ལོགས་སུ་ཤེས་པར་བྱའོ། །སྒོམ་སྤང་གི་སྤང་གཉེན་ལྟ་བུའི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ཁ་ཅིག་བསྐལ་བའི་བར་དུའང་འགྲོགས་པ་ཡོད་དོ། །
ཞེས་ཟེར་བའི་སློབ་དཔོན་ཆ་པའི་ལུགས་དེ་ལ་ནི། ཡུན་རིང་འགྲོགས་པའི་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །མི་གནས་པ་དེ་ངོ་མཚར་ཆེ། །ཞེས་བརྗོད་པར་རིགས་པ་ཡིན་གྱི། སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་གིས་ནི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་གྱི་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་གཉིས་
ཡུན་ཤིན་ཏུ་རིང་པོ་ལྷན་ཅིག་འགྲོགས་པའི་ཚིག་ཟུར་ཙམ་ཡང་གང་དུའང་ཁས་བླངས་པ་མེད་དོ། །གཉིས་པ་ངེས་ཤེས་ཀྱིས་སྒྲོ་འདོགས་ལ་གནོད་པའི་གནོད་བྱ་ལྡོག་དུས་ནི། འདིའང་སྣང་མུན་དང་མཚུངས་པ་ཡིན་ལ། དེའང་སྒྲ་མི་རྟག་རྟོགས་
16-4-72a


ཀྱི་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་སྐྱེ་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དང༌། གང་ཟག་དེའི་རྒྱུད་ལ་རེ་ཞིག་སྒྲ་རྟག་འཛིན་ཀུན་བརྟགས་མངོན་གྱུར་སྐྱེར་མི་རུང་དུ་འགྱུར་བ་ལ་མངོན་དུ་ཕྱོགས་པ་དུས་མཉམ་ཞིང༌། རྗེས་དཔག་དེ་སྐྱེས་
པ་དང༌། དེའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་ནུས་པ་མ་ཉམས་པར་དུ་རྒྱུད་དེ་ལ་སྒྲ་རྟག་འཛིན་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་ཀུན་བཏགས་མངོན་གྱུར་སྐྱེར་མི་རུང་དུ་བྱས་པ་དུས་མཉམ་མོ། །རྗེས་དཔག་དེའི་དངོས་རྒྱུ་དང་སྒྲ་རྟག་འཛིན་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་ནུས་ཆུང་དུས་མཉམ་པ་མི་སྲིད་དེ། དེ་
སྒྲུབ་ཀྱི་ཚུལ་གསུམ་དྲན་པའི་ཤེས་པ་ཉིད་རྗེས་དཔག་དེའི་དངོས་རྒྱུ་ཡིན་ཞིང༌། རྒྱུད་གཅིག་ལ་རྟོག་པ་རྫས་ཐ་དད་པ་གཉིས་དུས་ཅིག་ཅར་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་དངོས་པོ་ལས་གྱུར་པའི་
འགལ་བར་ཆོས་མཆོག་གིས་བཤད་ལ། དེའང་ཁ་ཅིག་ཡུལ་རུང་བར་རིམ་གྱིས་འོངས་པའི་མར་མེའི་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དང་མུན་པ་ལྟ་བུ་བརྒྱུད་པའི་འགལ་བ་དང༌། དངོས་སུ་གནོད་བྱེད་ཀྱི་མར་མེ་དང་མུན་པ་ལྟ་བུ་དངོས་སུ་འགལ་བའོ། །
ཞེས་འཆད་ལ། ཁ་ཅིག་ཚ་རེག་སྐད་ཅིག་དང་པོ་དང་གྲང་རེག་སྐད་ཅིག་གསུམ་པ་བརྒྱུད་པའི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་དང༌། ཡང་ཁ་ཅིག་གྲང་རེག་ནུས་ཆུང་གི་དངོས་རྒྱུར་གྱུར་པའི་གྲང་རེག་གི་སྔ་ལོགས་ཀྱི་ཚ་རེག་དང་གྲང་རེག་ནུས་
ཆུང་བརྒྱུད་པའི་འགལ་བར་སྨྲ་བའི་ཕྱི་མ་གཉིས་མི་འཐད་པར་གོང་དུ་བཤད་པས་ཤེས་ལ། སྔ་མ་ལྟར་ནའང༌། སྡུག་བསྔལ་ལ་ཆོས་བཟོད་ཀྱི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱར་གྱུར་པའི་མཐོང་སྤང་གི་ས་བོན་གྱི་དངོས་ཀྱི་གནོད་བྱེད་ཀྱི་བརྒྱུད་རྒྱུ་
16-4-72b


ཡིན་པས་ས་བོན་དེ་དང་བརྒྱུད་པའི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་དུ་ཁས་ལེན་དགོས་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལྟ་ན། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ཐེག་ཆེན་མཐོང་ལམ་གྱི་ངོ་སྐལ་གྱི་སྤང་བྱ་མཐོང་སྤང་ས་བོན་དང་བརྒྱུད་པའི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་
དུ་ཐལ་ལོ། །འདོད་ན། བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་ཚོགས་གསོག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན་ཚོགས་སྦྱོར་གཉིས་ལ་གྲངས་མེད་གཅིག་བཞག་དགོས་ཤིང༌། དེའི་ཚེ་ཐེག་ཆེན་དྲོད་ཐོག་མར་ཐོབ་ནས་རྩེ་མོར་འཕོ་བའི་བར་ལའང་བསྐལ་པ་དུ་མ་ཡོད་དགོས་ལ། 
དེའི་རིང་ལ་གང་ཟག་དའི་རྒྱུད་ལ་མཐོང་སྤང་ས་བོན་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་མཉམ་རྗེས་ཐམས་ཅད་དུ་གནས་པས། བསྐལ་པར་འགྲོགས་པའི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ངོ་མཚར་ཆེ་འོ། །དེ་བས་ན་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ཡིན་ན་དངོས་ཀྱི་གནོད་བྱ་གནོད་
བྱེད་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཁས་བླང་དགོས་པར་རྟོགས་སོ། །དེ་ལྟ་ནའང་དངོས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་དང་བརྒྱུད་པའི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་གྱི་དབྱེ་བ་རུང་བ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་ལྟར་མེ་སྟོབས་ཆེན་དང་གྲང་རེག་དངོས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་
འགལ་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་དངོས་ཀྱི་འགལ་ཟླ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་དངོས་ཀྱི་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དུ་བ་སྟོབས་ཆེན་དང་གྲང་རེག་བརྒྱུད་པའི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ཡིན་ཏེ། དུ་བ་སྟོབས་ཆེན་དྲག་ཕྱུར་བ་རང་ཉིད་གྲང་
རེག་གི་དངོས་ཀྱི་འགལ་ཟླ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཀྱང་གྲང་རེག་གི་དངོས་ཀྱི་འགལ་ཟླ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་མེ་སྟོབས་ཆེན་གཞི་དེར་དངོས་སུ་བསྒྲུབ་ནུས་སུ་སོང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་གཞི་དེར་གྲང་རེག་དངོས་སུ་འགོག་བྱེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་གཞི་དེར་གྲང་
16-4-73a


རེག་དངོས་སུ་འགོག་བྱེད་ཡིན་པ་ལ་གྲང་རེག་དང་དངོས་ཀྱི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ཡིན་པས་མ་ཁྱབ་སྟེ། གལ་ཏེ་ཁྱབ་ན་བྱས་པ་ཆོས་ཅན། རྟག་པ་དང་དངོས་སུ་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་འགལ་བར་ཐལ། སྒྲ་ལ་
རྟག་པ་དངོས་སུ་འགོག་བྱེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །མ་གྲུབ་ན། མི་རྟག་པ་དངོས་སུ་བསྒྲུབ་མི་ནུས་པར་ཐལ་ལོ། །དུ་བ་དང་གྲང་རེག་ནི་བཤད་མ་ཐག་པའི་འགལ་ཚུལ་དེ་ལྟར་ཡིན་པར་ཚད་མ་གཞན་གྱིས་གནོད་པའི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་དུ་
བྱ་དགོས་སོ། །དེས་ན་ཚད་མ་གཞན་གྱིས་གནོད་འགལ་ཡིན་ན་ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་འདོད་པ་མི་འཐད་དོ། །གཉིས་པ་ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་བཤད་པ་ལ་གཉིས། མཚན་ཉིད་དང༌། དབྱེ་བའོ། །དང་པོ་ནི། རྣམ་བཅད་
ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་མི་འཐད་དེ། སྔོན་པོ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་བཅད་ན་སེར་པོ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་གཅོད་དགོས་པར་ཐལ། དེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར། འདོད་ན། དཀར་པོ་སོགས་གཞི་མ་གྲུབ་པར་འགྱུར་རོ། །ཕན་ཚུན་སྤངས་ཏེ་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་མཚན་ཉིད་དུ་འདོད་པ་མི་འཐད་དེ། ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ཡིན་ན་ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་
རོ། །དེའང་འདོད་དོ་སྙམ་ན། ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ལ་བརྟེན་པའི་འགལ་ཟླ་དམིགས་པའི་རྟགས་ཡིན་ན་ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་ལ་བརྟེན་པའི་འགལ་ཟླ་དམིགས་པའི་རྟགས་ཡིན་པས་ཁྱབ་པར་ཐལ་ལོ། །གཞན་ཡང་ཕན་
16-4-73b


ཚུན་སྤངས་པའི་འགལ་བ་ཞེས་པའི་ཚིག་ཟུར་གྱི་འགལ་བ་ཞེས་པ་དེའི་དོན་ལྡོག་སྟོན་པ་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་ཞེས་པ་དེ་ཡིན་ཀྱང་དེ་ནི་འགལ་བ་ཙམ་གྱི་ཐུན་མོང་གི་ཆོས་ཡིན་ལ། སྐབས་འདིའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཕན་ཚུན་སྤངས་ཞེས་པའི་
དོན་གྱི་ལྡོག་པ་གང་ཡང་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན་རྒྱུ་མ་བྱུང་བས། ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ། ལྷན་ཅིག་མི་གནས་པའི་སྒོ་ནས་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་ཞེས་བཞག་པ་དང་འདྲ་བར་མཚན་ཉིད་སྐྱོན་ཅན་ཁོ་ན་ཡིན་ནོ། །
ཡང་སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་གིས་འགལ་བ་གཉིས་པའང་ཕན་ཚུན་སྤངས་པ་ནི་ལྡོག་པའོ། །ལྡོག་པ་དེས་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་དེ་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་དེ་དག་ནི་ཕན་ཚུན་སྤངས་ཏེ་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་ཁོ་ན་ལས་འགལ་བ་ཡིན་
ནོ། །འདི་ནི་མཚན་ཉིད་པའི་འགལ་བ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལ་རྣམ་པར་གནས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་དོན་དུ་བསམས་ནས། འདི་ནི་མཚན་ཉིད་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་སྒོ་ནས་འགལ་བ་ཡིན་ལ། དེའི་དོན་ཡང་གཅིག་གི་མཚན་ཉིད་ཞུགས་
པ་དེར་ཅིག་ཤོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་མ་ཞུགས་པའི་སྒོ་ནས་འགལ་བའོ་ཞེས་འཆད་པ་མི་འཐད་དེ། དོན་བྱེད་ནུས་པ་དང་དོན་བྱེད་ནུས་སྟོང་ཡང་ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། གཅིག་གི་མཚན་ཉིད་ཞུགས་པར་ཅིག་ཤོས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་
མ་ཞུགས་པའི་སྒོ་ནས་འགལ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་གཞི་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །འགྲེལ་པས་ནི་མཚན་ཉིད་དོན་ལྡོག་ལ་བཞེད་པ་མ་ཡིན་གྱི། མཚན་ཉིད་དེ་ངོ་བོ་ཉིད་གང་ཡིན་པ་ཞེས་དངོས་སུ་སྨོས་པ་ལས་གསལ་ལོ། །
16-4-74a


དེས་ན་གཅིག་གི་དོན་ཞུགས་པར་ཅིག་ཤོས་ཀྱི་དོན་ཞུགས་པ་སྤངས་པས་ཁྱབ་པའི་དོན་ཏེ། དེ་ལ་གཅིག་གི་དོན་ཞུགས་པར་ཅིག་ཤོས་ཀྱི་དོན་མ་ཞུགས་པ་ཙམ་གྱི་སྒོ་ནས་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་མཚན་ཉིད་དུ་
བཞག་པ་ན། དེ་ནི་ཐ་དད་གཞི་མཐུན་མི་སྲིད་པ་ཙམ་གྱི་སྒོ་ནས་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་མཚན་ཉིད་དུ་བཞག་པར་སོང་ལ། དེ་ལྟ་ན་ཚ་གྲང་ཆོས་ཅན། འགལ་བ་གཉིས་གང་ཡང་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཐ་དད་གཞི་མཐུན་མི་སྲིད་པ་ཙམ་གྱི་སྒོ་
ནས་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་ཡང་མ་ཡིན། ཐ་དད་གཞི་མཐུན་མི་སྲིད་པ་ཙམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་འགལ་བའང་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའི་སྐྱོན་འཕེན་པ་ནི། ཚིག་ལ་འཁྲིས་པའི་སྐྱོན་ལྟར་སྣང་ཙམ་ཡིན་པས། མཁས་པ་
གཞུང་ལུགས་རིགས་པས་འབྱེད་པའི་མདུན་སར་དབྱུང་བར་བྱ་བའི་གཏམ་ག་ལ་ཡིན། དེ་ལྟ་ནའང་ཁོ་བོ་ཅག་ནི་ཙམ་སྒྲ་སྔོན་དུ་མི་བརྗོད་པས། དེ་འདྲའི་སྐྱོན་གྱི་གཞི་མེད་དོ། །འོ་ན་ཇི་ལྟར་བརྗོད་ཅེ་ན། གཅིག་གི་དོན་ལྡན་ཡིན་ན་ཅིག་ཤོས་
ཀྱི་དོན་སྤངས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འགལ་བ་ཙམ་དུ་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །ཙམ་ནི་རྒྱུན་གཅད་བྱ་གཅོད་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་འགལ་བ་ཡིན་པ་གཅོད་པའོ། །གཉིས་པ་དབྱེ་བ་ལ་གཉིས། ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་དངོས་འགལ་དང༌། ཕན་ཚུན་སྤངས་
པའི་བརྒྱུད་འགལ་ལོ། །དང་པོའི་མཚན་ཉིད། ཕན་ཚུན་རྣམ་བཅད་ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་མི་མཐུན་པར་གནས་པ། དཔེར་ན་རྟག་མི་རྟག་ལྟ་བུ་སྟེ། དེའི་དོན་ཡང་ཆོས་གང་རྟག་པ་ཡིན་པ་བློ་ངོར་ཡོངས་སུ་བཅད་ན་ཆོས་དེ་མི་
16-4-74b


རྟག་པ་ཡིན་པ་བློ་ངོ་དེར་རྣམ་པར་གཅོད་ཅིང༌། ཆོས་གང་མི་རྟག་པ་ཡིན་པར་བློ་ངོར་ཡོངས་སུ་བཅད་ན་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་དེས་དེ་བློ་ངོ་དེར་རྟག་པ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་གཅོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཕན་ཚུན་གཅིག་ཅིག་ཤོས་ཀྱི་བཅད་ལྡོག་ཏུ་གནས་
པའོ། །ཁ་ཅིག་རྣམ་བཅད་ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་སྒོ་ནས་འགལ་བ་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་དངོས་འགལ་གྱི་དོན་ཡིན་གྱི། ཡོངས་གཅོད་རྣམ་བཅད་ཀྱི་སྒོ་ནས་འགལ་བ་ལ་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་དངོས་འགལ་གྱིས་མ་ཁྱབ་སྟེ། མྱུ་གུའི་ཁ་དོག་སྔོན་
པོར་ངེས་པ་ན་སྔོན་པོ་མིན་པའི་སེར་པོ་ཡིན་པ་ཁེགས་ཀྱང་སྔོན་པོ་དང་སྔོན་པོ་མ་ཡིན་པའི་སེར་པོ་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་དངོས་འགལ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་ནི་ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་དོན་འགལ་ཟླ་ཕན་ཚུན་གཉིས་ཀ་ལ་མ་སྦྱར་བར་ཡ་
གྱལ་གཅིག་ལ་སྦྱར་ནས་ཕན་ཚུན་གྱི་དོན་པོར་བས་ནོངས་ལ། དེ་ལྟར་ན་ཁྱོད་རང་རྣམ་བཅད་ཡོངས་གཅོད་ཀྱིས་མི་མཐུན་པར་གནས་པ་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་དངོས་འགལ་དུ་ཁས་ལེན་པ་ལའང་འདི་ལྟར། མྱུ་གུའི་རྫས་སུ་གྱུར་བའི་སྔོན་
པོ་མ་ཡིན་པ་དང་སྔོན་པོ་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་དངོས་འགལ་ཡིན་པར་ཐལ། མྱུ་གུའི་ཁ་དོག་དེ་མྱུ་གུའི་རྫས་སུ་གྱུར་པའི་སྔོན་པོ་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་བཅད་པས་དེ་སྔོན་པོ་ཡིན་པར་ཡོངས་སུ་གཅོད་ནུས་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་སྒྲིགས་མཚམས་
དང་བཅས་པ་ཁས་བླངས་སོ། །མ་གྲུབ་ན་དེར་ཐལ། མྱུ་གུའི་ཁ་དོག་དེ་མྱུ་གུའི་རྫས་སུ་གྱུར་པའི་སྔོན་པོ་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་བཅད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་མྱུ་གུའི་རྫས་སུ་གྱུར་པའི་སྔོན་པོར་ཡོངས་སུ་གཅོད་ནུས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁོ་བོ་ཅག་
16-4-75a


ཕན་ཚུན་གྱི་དོན་མ་བོར་བར་འགལ་ཟླ་གཉིས་ཀ་ལ་སྦྱོར་བའི་ཚུལ་བཤད་མ་ཐག་པ་ལྟར་ཁས་ལེན་པ་ལ་ནི་ཕན་ཚུན་རྣམ་བཅད་ཡོངས་གཅོད་ཀྱི་འགལ་བ་དང༌། ཕན་ཚུན་ཡོངས་གཅོད་རྣམ་བཅད་ཀྱི་འགལ་
བ་ལ་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་དངོས་འགལ་ཡིན་མིན་གྱི་ཁྱད་པར་ཅིའང་མེད་ཅིང༌། བྱས་པ་མ་བྱས་པ་བཅད་ལྡོག་ཏུ་གནས་ཀྱང་མ་བྱས་པ་རྣམ་པར་བཅད་ཙམ་གྱི་མེད་དགག་ཡིན་མི་དགོས་ལ། མ་བྱས་པ་བཅད་པ་དང་གཅིག་
ཡིན་མི་དགོས་ཤིང༌། བྱས་པ་ཆོས་ཅན། མ་བྱས་པའི་བཅད་ལྡོག་ཡིན་པར་ཐལ། བྱས་ལྡོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལ་ཁྱབ་པ་ཡོད་དོ། །དེའི་ཕྱིར་དབུ་མ་སྣང་བ་ལས། གང་ཞིག་གི་ཡོངས་སུ་གཅོད་པ་གང་རྣམ་པར་བཅད་པ་མེད་ན་མེད་
པ་དེ་གཉིས་ནི་ཕན་ཚུན་སྤངས་ཏེ་གནས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་པའང་ལེགས་པར་གནས་པར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་བརྒྱུད་འགལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ནི། ཕན་ཚུན་གཅིག་གཅིག་གི་བཅད་ལྡོག་
མ་ཡིན་ཀྱང༌། གཞི་མཐུན་ཡོད་པ་ལ་ཚད་མས་གནོད་པར་ངེས་པ་ལ་ལྟོས་ནས་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་འགལ་བར་ངེས་དགོས་པ། འདི་དང་ཕན་ཚུན་སྤངས་པའི་ཚད་མ་གཞན་གྱི་གནོད་འགལ་དོན་གཅིག་ལ། དཔེར་ན་བྱས་པ་དང་
རྟག་པའམ། འཇིག་ངེས་དང་བལྟོས་བཅས་བཞིན་ཏེ། ཚད་མ་གཞན་གྱིས་གནོད་ཕྱིར་ཡང༌། །ངེས་གྱུར་དང་ནི་ལྟོས་བཅས་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །གསུམ་པ་འགལ་བ་ངེས་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་ལ། འགལ་བ་ཙམ་དུ་ངེས་
16-4-75b


པ་ནི་དེ་གཉིས་ཐ་དད་གཞི་མཐུན་མི་སྲིད་པར་ངེས་པར་བྱེད་པའི་ཚད་མས་འགལ་བའི་དོན་དེས་དགོས་པ་ལ། ཐ་དད་ནི་རྟོག་པ་ལ་དོན་སྤྱི་སོ་སོར་ཤར་བའི་རང་རིག་མངོན་སུམ་གྱིས་ཤུགས་ལ་འགྲུབ་ཅིང༌། གཞི་མཐུན་མི་སྲིད་པ་ནི། བྱས་པ་
དང་རྟག་པ་ལྟ་བུ་རྗེས་དཔག་གིས་ངེས་པར་བྱེད་དགོས་པ་དང༌། ཀ་བུམ་ལྟ་བུ་མངོན་སུམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་དེས་ནུས་པ་ཅི་རིགས་པར་ཡོད་དོ། །ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་གྱི་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་དུ་ངེས་པ་ནི་སྣང་མུན་ལྟ་བུ་ལ། གཞི་དེར་མུན་
པ་རྒྱུན་ཆད་པ་དང་སྣང་བ་སྐྱེས་པ་དུས་མཉམ་པའི་གཞི་དམིགས་པའི་མངོན་སུམ་དང་ཚ་གྲང་ལྟ་བུ་ནི། གཞི་དེར་ཚ་རེག་སྟོབས་ཆེན་ཉེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ནུས་ཆུང་དུ་སྐྱེས་པའི་གྲང་རེག་དང་བཅས་པའི་གཞི་དམིགས་པ་དང༌། དེའི་སྐད་ཅིག་
ཕྱི་མ་ལ་གྲང་རེག་རྒྱུན་ཆད་པའི་གཞི་དམིགས་པའི་མངོན་སུམ་གཉིས་ཀྱི་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་འགྲུབ་ལ། བློའི་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་རྣམས་ནི། གཉེན་པོའི་ཤེས་པ་དེ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྤང་བྱ་དེ་དང་དེ་རྒྱུན་ཆད་པའི་
ཤེས་པ་དམིགས་པའི་མྱོང་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ལའང་ནང་གསེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མང་དུ་ཡོད་མོད། ཞིབ་པར་མ་བརྗོད་དོ། །བཞི་པ་འགལ་བ་རྟོགས་པའི་དགོས་པ་ནི། མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་ཀྱི་ལམ་འབྲས་བུ་དང་
བཅས་པ་དང༌། གང་ཟག་དང་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་པ་གཉིས་ལ་སོགས་པ་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཕལ་ཆེ་བ་ལ་ཐོས་བསམ་གྱིས་སྒྲོ་འདོགས་ལེགས་པར་བཅད་ནས་བླང་དོར་གྱི་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་
16-4-76a


པའི་ངེས་པ་རྙེད་པ་ནི་རྗེས་དཔག་གི་སྟོབས་ཀྱིས་ཡིན་གྱི། ཚུར་མཐོང་མངོན་སུམ་ཚད་མས་མི་ནུས་སོ། །རྗེས་དཔག་ཚད་མས་དེ་དག་གི་སྒྲོ་འདོགས་བཅད་ནས་ངེས་པ་ནི་རྟགས་ཡང་དག་གི་ཚུལ་གསུམ་
ཚད་མས་ངེས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཡིན་ལ་ཚུལ་གསུམ་གྱི་ནང་ནས་ཀྱང་ཚད་མས་ངེས་དཀའ་བ་ནི་རྟགས་དང་དགག་བྱའི་ཆོས་ཀྱི་གཞི་མཐུན་ཡོད་པ་ལ་ཚད་མས་གནོད་པ་བསྟན་ནས་རྟགས་མི་མཐུན་ཕྱོགས་དང་འགལ་བར་ངེས་པ་ཉིད་
ཡིན་ཞིང༌། འགལ་བའི་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་སོ་སོའི་མཚན་ཉིད་དང༌། འགལ་བར་ཚད་མས་ངེས་པར་བྱེད་ཚུལ་སོགས་ལེགས་པར་གཏན་ལ་མ་ཕེབས་ན་རྟགས་ཀྱི་ལྡོག་ཁྱབ་ངེས་པར་བྱེད་ཚུལ་ལ་ཤིན་ཏུ་རྨོངས་པར་འགྱུར་བས། རྟགས་
ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་མཐོ་ངེས་ལེགས་ཀྱི་ལམ་ཡན་ལག་དང་བཅས་པ་ལ་སྒྲོ་འདོགས་གཅོད་པར་ནུས་པའི་གོ་སྐབས་མེད་ཅིང༌། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་སྒྲོ་འདོགས་གང་ཡང་ཚད་མའི་སྟོབས་ཀྱིས་གཅོད་པར་ནུས་པའི་གོ་སྐབས་མེད་
པས། གནས་འདི་ལ་བློ་ཁ་མ་ཕྱོགས་པར་རིགས་པའི་རྣམ་གཞག་ལ་འཇུག་པ་ནི་བསམ་པ་བཟང་བ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །གཉིས་པ་འབྲེལ་ཟླ་མ་དམིགས་པའི་སྦྱོར་བའི་དབྱེ་བ་བྱེད་ཚུལ་ལ། གཞུང་འདི་དག་ནི། །ཀུན་ལ་སྦྱོར་བ་ཐ་
དད་ཉིད། །ཅེས་སྨྲས་པའི་སྦྱོར་བའི་དབྱེ་བ་ཐ་དད་བྱེད་ཚུལ་འཆད་པའང་ཡིན་མོད་ཀྱི། དབྱེ་བ་བྱེད་ཚུལ་བཤད་པའི་དགོས་པའང༌། རྟགས་འགོད་ཚུལ་གྱི་དབྱེ་བ་མི་འདྲ་བ་དེ་དང་དེའི་རྟགས་ལ་བརྟེན་པའི་རྗེས་དཔག་ཐམས་ཅད་
16-4-76b


འབྲེལ་བའི་དབང་གི་བསྒྲུབ་བྱ་ལ་མི་སླུ་བའི་ཚུལ་རྟོགས་པའི་དོན་དུ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་འགལ་ཟླ་དམིགས་པའི་སྦྱོར་བ་འགོད་ཚུལ་རིགས་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་པ་མི་སླུ་བ་ནི་རྟགས་དང་དགག་བྱའི་ཆོས་ལྷན་ཅིག་མི་གནས་འགལ་
དང་ཕན་ཚུན་སྤངས་འགལ་དུ་ངེས་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མས་རྟགས་དེ་རང་ཕྱོགས་ཆོས་སུ་གྲུབ་པའི་གཞིར་དགག་བྱ་བཀག་པ་དེ་བསྒྲུབ་པ་ལ་མི་འཁྲུལ་པའི་འབྲེལ་བ་ངེས་པའི་སྒོ་ནས་རྟགས་དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྗེས་དཔག་བསྒྲུབ་བྱ་དེ་དང་
སླུ་བར་འགྲུབ་པ་ཡིན་ལ། དོན་འདི་རྟོགས་པའི་ཆེད་དུ་ཤླཽ་ཀ་སྔ་མ་བཤད་མ་ཐག་པ་ཉིད་གསུངས་ཤིང༌། འབྲས་རང་གི་རྟགས་རང་གི་འབྲེལ་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་ལ་མེད་ན་མི་འབྱུང་བའི་འབྲེལ་བ་ཚད་མས་ངེས་པའི་
དབང་གིས་རང་ཉིད་གང་ལ་ཕྱོགས་ཆོས་སུ་གྲུབ་པའི་ཆོས་ཅན་ལ་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་དེ་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་ཡང་དག་ཏུ་སོང་བའི་འབྲེལ་བ་དང་ཕྱོགས་ཆོས་འཛིན་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་སྒོ་ནས་རྗེས་དཔག་བསྒྲུབ་བྱ་ལ་མི་སླུ་བར་གོང་
དུ། དངོས་གང་ཇི་ལྟ་བུར་གྱུར་པ། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་བཤད་པ་དེ་བཞིན་དུ། འབྲས་རང་གི་རྟགས་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་དོན་ལྡོག་བསྒྲུབ་བྱའི་ཆོས་དེ་བཀག་ན་རྟགས་དེ་ཁེགས་པ་ངེས་པའི་ཚད་མ་དེ་དང་དེས་རྒྱུ་ཁྱབ་བྱེད་རང་
བཞིན་མ་དམིགས་པའི་རྟགས་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བའང་ངེས་པའི་སྒོ་ནས། དེ་འདྲའི་འབྲེལ་བ་ངེས་པ་དང་ཕྱོགས་ཆོས་ངེས་པ་ལས་སྐྱེས་པའི་རྟགས་དེ་དང་དེའི་རྟགས་ཅན་རྗེས་དཔག་རྣམས་ཀྱང་བསྒྲུབ་བྱ་ལ་མི་སླུ་བར་ཤེས་
16-4-77a


པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ། ཇི་ལྟར་དངོས་ཉིད་ཅེས་སོགས་གསུངས་པ་ཡིན་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ན་ཚིག་དོན་ནི་འདི་ལྟར་ཇི་ལྟར་མེ་དང་ཤིང་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་ཉིད་བསྒྲུབ་པ་ལ་དུ་བ་དང་ཤ་པ་ལ་སོགས་
པའི་དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི་རྟགས་ཆོས་དེ་དག་གི་རྒྱུ་འབྲས་དང་ཁྱབ་བྱ་ཁྱབ་བྱེད་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཚད་མས་ངེས་པའི་དབང་གིས་ཁྱབ་པ་མི་འཁྲུལ་བར་འདོད་པ་དེ་བཞིན་དུ། ཚད་མ་དེ་དག་གིས་རྒྱུ་དང་ཁྱབ་བྱེད་ཀྱི་དངོས་པོ་རང་ཉིད་ལོག་
ན་འབྲས་པུ་དང་ཁྱབ་བྱའི་དངོས་པོ་རྣམས་ལྡོག་པ་ངེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པས། ཚད་མ་དེ་འདྲ་བ་ཉིད་ཀྱིས་འབྲེལ་ཟླ་མ་དམིགས་པའི་རྟགས་རྣམས་ཀྱི་ཁྱབ་པ་མི་འཁྲུལ་བ་ཉིད་དུ་ཇི་ལྟར་རིགས་པར་ངེས་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པས་ལོག་
རྟོག་གཞན་ཡང་ཁེགས་པ་ཞར་བྱུང་གི་ཚུལ་དུ་བཤད་པ་ནི། འབྲེལ་བ་ཚད་མས་ངེས་པའི་དབང་གིས་ཁྱབ་པ་མི་འཁྲུལ་བར་ངེས་དགོས་པར་བསྟན་པ་དེས་ནི་འབྲེལ་བ་ངེས་པ་ལ་མ་ལྟོས་པར་རྟོགས་པས་རང་དགར་སྦྱར་བའི་ཆོས། སྒྲ་མི་རྟག་
པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་བཏགས་པ་བ་ཆོས་ཅན་དང་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་དག་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བཀོད་པ་སོགས་ཀྱི་ཁྱབ་པ་མི་འཁྲུལ་བ་བསལ་བ་ཡིན་ཏེ། རྟགས་དེ་ནི་མི་རྟག་པ་ལོག་པས་ལྡོག་པའི་ངེས་པ་མེད་
པར་སྒྲ་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པ་སོགས་ཅིའང་རུང་བ་ལའང་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་རུང་ཉིད་སོགས་ཞེས་པའི་སོགས་ཁོངས་ནས་གང་འདོན་པ་ནི། ལྷ་དབང་བློས། སོགས་པ་སྨོས་པ་ནི། ཁོ་བོས་ཁས་བླངས་པ་དང་ལུང་གིས་བསྒྲུབ་པ་བཟུང་ངོ༌། །ཞེས་
16-4-77b


བཤད་པའི་སྔ་མ་ནི། དོན་དེ་ཡིན་ཏེ། ཡིན་པར་ཁོ་བོས་ཁས་བླངས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ལ། གཉིས་པ་ནི། ཡིད་ཆེས་པའི་རྟགས་མེད་པར་སྟོན་པ་མ་ཡིན་གྱི། དོན་དེ་ཡིན་ཏེ། ཡིན་པར་ལུང་ལས་བཤད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ཁྱབ་པ་
འཁྲུལ་བའི་རྟགས་སུ་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ། །དངོས་ཉིད་རང་ལྡོག་ན། །དངོས་རྣམས་ལྡོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ལའང༌། ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་མེ་དང་ཤིང་ལ་སོགས་པ་ལོག་པ་ཁྱབ་བྱ་དུ་བ་དང་ཤ་པ་སོགས་ལྡོག་པའི་གོ་བྱེད་དུ་འདོད་པ་ནི། གལ་
ཏེ་རྒྱུ་དང་ཁྱབ་བྱེད་ལོག་པ་རང་གི་ལྡོག་པ་ནི། ཆོས་ཅན་གྱི་རྣམ་པ་འགའི་གཞིར་ཚད་མས་ཡོངས་སུ་བཅད་ན་གོ་བྱེད་དུ་འདོད་པ་ཡིན་གྱི། ཕྱོགས་ཆོས་ཚད་མས་ཡོངས་སུ་མ་བཅད་པར་ཁྱབ་འབྲེལ་ཚད་མས་ངེས་པ་ཙམ་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ། །ལྷའི་
འགྲེལ་པར་རྣམ་འགས་ཞེས་འབྱུང་ཞིང༌། འགྲེལ་པ་དེའི་འཆད་ཚུལ་ནི། དངོས་ཉིད་རང་ལྡོག་ན། །དངོས་རྣམས་ལྡོག་པར་བྱེད་པ་ཡིན། །ཞེས་པས། དངོས་པོ་རང་ཉིད་ལོག་པས་དངོས་པོ་ལྡོག་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་ཅེས་སྤྱིར་བཤད་ནས་དངོས་པོ་ཇི་ལྟ་བུ་ལོག་པས་
ཇི་ལྟ་བུ་ལོག་པ་གསལ་བར་མ་སྨྲས་པ་དེ་ལའང་དངོས་པོ་གང་ཡང་རུང་བ་ལོག་པས་གོ་བར་བྱེད་པ་མ་ཡིན་གྱི་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་ལོག་པ་ཁྱབ་བྱ་ལྡོག་པའི་གོ་བྱེད་དུ་འདོད་པ་ཡིན་ལ། དེའང་དངོས་པོ་ལ་ལོག་པ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་གི། གལ་ཏེ་སྐབས་ཀྱི་རྒོལ་བས་ཟློག་
པ་ལ་གནོད་པ་ཅན་གྱི་ཚད་མ་མཐོང་བའི་སྒོ་ནས་རྒྱུ་འབྲས་དང་ཁྱབ་བྱ་ཁྱབ་བྱེད་རང་གི་ལྡོག་པའི་འབྲེལ་བ་ནི་ཚད་མའི་རྣམ་པ་འགས་ཡོངས་སུ་བཅད་པ་ན་གོ་བྱེད་དུ་འདོད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བར་འཆད་དོ། །ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་ཆོས་ཞེས་པའི་འགྲེལ་པར་
16-4-78a


ལྷས། འདིས་ཀྱང་རྒྱུ་དང་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་མི་དམིགས་པ་འདྲེན་མར་བསྟན་པ་རྟོགས་པར་བྱའོ་ཞེས་འབྱུང་ཞིང༌། དེའི་འགྲེལ་བཤད་དུ་ཤཱཀྱ་བློས། འདིས་ཀྱང་རྒྱུ་དང་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་མི་དམིགས་པ་འདྲེན་མར་བསྟན་
པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི། རྒྱུའང་འབྲས་བུ་ལ་ཁྱབ་པར་བྱེད་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཁྱབ་པར་བྱེད་པའི་སྒྲས་བསྟན་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནོ། །ཞེས་བཤད་པ་ལྟར། གཞུང་ཚིག་དེ་ཁྱབ་བྱེད་མ་དམིགས་པ་ཁོ་ནའི་དབང་དུ་བྱས་པ་མ་ཡིན་གྱི། ཁྱབ་
པར་བྱེད་ཅེས་པས་མེ་དང་ཤིང་སོགས་བསྡུས་ནས་བསྟན་ཅིང༌། ཁྱབ་བྱ་ཞེས་པས་དུ་བ་དང་ཤ་པ་སོགས་བསྡུས་ནས་བསྟན་པའི་དོན་ནོ། །འོ་ན་བུམ་པ་མ་དམིགས་པས་བུམ་པ་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ་ལྟ་བུའི་འབྲེལ་བ་ངེས་ཚུལ་ཡང་དེ་དག་དང་འདྲ
འམ་ཞེ་ན། རྫ་བུམ་གྱི་རྒྱུ་འཇིམ་གོང་ལ་བུམ་པ་མེད་པར་བསྒྲུབ་པ་ལ་ནི། བུམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་དམིགས་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་མེད་པ་རྟགས་སུ་བརྗོད་པ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་གྲངས་ཅན་གྲུབ་མཐས་ཡིད་བསླས་པ་ལྟ་བུ་མ་དམིགས་པ་ལ་མེད་པའི་ཐ་སྙད་མ་
ཐོགས་པའི་ངོར་བུམ་པ་མ་དམིགས་པ་ལ་མེད་པའི་ཐ་སྙད་འབའ་ཞིག་བསྒྲུབ་པའི་དོན་དུ་བཀོད་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་བསྒྲུབ་དགོས་པའི་རྒོལ་བ་དེ་ནི་ཤིན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཡིན་ཏེ། བུམ་པ་མ་དམིགས་པ་ལ་མེད་པའི་ཐ་སྙད་གནག་རྗི་དང་བུད་མེད་
ཀྱི་བར་ལ་གྲགས་པ་ལའང་རྨོངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དེའི་ཁྱབ་པ་མི་འཁྲུལ་བ་ནི་བུམ་པ་མེད་པ་དང་བུམ་པ་མ་དམིགས་པའི་རྣམ་པར་བཞག་འཇོག་གི་འབྲེལ་བ་ངེས་པར་བྱས་པ་ལས་འགྲུབ་བོ། །མི་དམིགས་པ་ཚིག་གིས་ཟིན་པར་
16-4-78b


དངོས་སུ་རྟགས་སུ་བཀོད་པ་ནི་གསུམ་པོ་འདི་ཙམ་ཞིག་རང་ཕྱོགས་ཆོས་སུ་གྱུར་པའི་གཞིར་དགག་བྱའི་ཆོས་མེད་པའི་དོན་ནམ་ཐ་སྙད་ལ་ངེས་པ་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཅན་ཡིན་གྱི། དེ་དག་ལས་གཞན་གྱིས་མ་ཡིན་ནོ། །མ་དམིགས་པ་དེ་དག་གིས་མེད་
པ་ངེས་པ་བྱེད་པའང་གང་གི་ཚེ་ཡིན་ཞེ་ན། མི་དམིགས་པ་དེ་དག་གིས་རང་གི་དགག་བྱའི་ཆོས་མེད་པར་ངེས་པར་བྱེད་པ་དེའང༌དགག་བྱའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུའམ་རང་བཞིན་གཞི་དེར་ཡོད་ན་སྐབས་ཀྱི་ཕྱི་རྒོལ་ལ་དེའི་ཚེ། སྣང་དུ་རུང་བ་ལས་དེའི་ཚེ་དེ་དག་
སྣང་བ་མེད་པ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་ན་དེ་སྒྲུབ་ཀྱི་གོ་བྱེད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བ་འདིས། རྒྱུ་མ་དམིགས་པ་དང་རང་བཞིན་ཞེས་པས་དངོས་སུ་རང་བཞིན་མ་དམིགས་པ་དང་དོན་གྱི་ཁྱབ་བྱེད་མ་དམིགས་པའང་བསྟན་པའི་སྒོ་ནས་མཇུག་བསྡུ་བར་བྱས་པ་ནི་ལྷའི་འགྲེལ་པའི་ལུགས་
ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་ན་ཇི་ལྟར་དངོས་ཉིད་མར་བཅད་འབྲེལ་ཟླ་མ་དམིགས་པ་བསྟན་པ་དག་གི་མཇུག་བསྡུ་བའོ། །ཉི་མ་སྦས་པས་འདིའི་མཚམས་སྦྱར་དུ། འོ་ན་མི་སྣང་བ་མ་དམིགས་པ་བཞི་པའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནམ། དེ་ཇི་ལྟར་འདིར་མི་བརྗོད་སྙམ་དུ་སེམས་
ན། ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་ན། ཙམ་སྒྲས་མི་སྣང་བ་མ་དམིགས་པ་བཅད་ནས། དེར་ཡོད་ན་སྣང་རུང་དུ་འདོད་པའི་རྒྱུ་ཁྱབ་བྱེད་རང་བཞིན་མ་དམིགས་པས་རང་གི་དགག་བྱའི་ཆོས་མེད་ངེས་གོ་བར་བྱེད་ཀྱི། མི་སྣང་བ་མ་དམིགས་པས་མེད་ངེས་བསྒྲུབ་མི་ནུས་
པས་མ་བཤད་ཅེས་པས། དོགས་པ་དེའི་ལན་འདེབས་པར་བྱེད་ཀྱི་མཇུག་བསྡུར་མི་བྱེད་དོ། །རྗེས་སུ་དཔག་པས་སོགས་གཉིས་ཀྱི་འགྲེལ་པར་ལྷས། དེ་ལྟར་ཞར་ལ་འོངས་པ་རྫོགས་པར་བྱས་རྗེས་སུ་དཔག་པས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་རྣལ་མ་དང་སྦྱོར་
16-4-79a


བར་བྱེད་དོ། །སྐབས་ཀྱང་གང་ཡིན་ཞེ་ན། ཁ་དོག་སྤྱི་ལ་སྦྱོར་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཞར་ལ་འོངས་པ་ཡང་གང་ཞེ་ན། དངོས་མེད་ངོ་བོ་མིན་དེ་ཉིད། །ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །ཞེས་དངོས་མེད་ངོ་བོ་མིན་དེ་ཉིད་ནས་འདི་བར་ཞར་
བྱུང་དུ་བྱས་ནས། རྐང་པ་འདི་གཉིས་སྐབས་དོན་ལ་སྦྱར་བར་བཤད་པ་ཉིད་ལེགས་སོ། །དེ་ལྟར་ན། རྟགས་ལ་བརྟེན་པའི་རྗེས་སུ་དཔག་པས་ཁ་དོག་མི་རྟག་པ་སོགས་འཛིན་པ་ལ་ནི་སྔར་ཁ་དོག་སྤྱི་ལ་སྦྱོར་ཕྱིར་རོ་ཞེས་བཤད་པ་ལ་རྩོད་པ་རྒྱས་པར་སྤངས་
པའི་སྒོ་ནས་ལེགས་པར་གྲུབ་པའི་ཚུལ་ཇི་སྐད་བཤད་པ་འདིར་འདོད་དོ་ཞེས་པས་ཇི་སྐད་བཤད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྩ་བའི་སྐབས་དོན་གྱི་ལན་དེ་ཉིད་གནོད་མེད་དུ་གྲུབ་པའི་དོན་བསྡུ་བའོ། །ཉི་མ་སྦས་པའི་འགྲེལ་པར། རྗེས་སུ་དཔག་པས་མི་རྟག་སོགས། །
འཛིན་ལ་གོ་རིམ་འདི་བཞེད་ཅིང༌། །ཞེས་འབྱུང་ལ། ལྷའི་འགྲེལ་པར་ཡང་གོ་རིམ་གྱི་བཤད་པ་བྱས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་རྟོག་པས་ཁ་དོག་གི་དོན་སྤྱི་ལ་མི་རྟག་པའི་དོན་སྤྱི་སྦྱར་བ་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱས་ནས། ཁ་དོག་མི་རྟག་པ་རང་མཚན་ལ་མི་སླུ་བའི་གོ་རིམ་
འདིར་འདོད་ཅེས་འཆད་པར་མངོན་ནོ། །དེ་ལྟར་རྟགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པ་ལ་འདོད་ན་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་ཡིན་པས་ཚད་མ་གསུམ་པར་མི་འཐད་པའི་ལན་བསྟན་ཟིན་ནས། འོན་ཏེ་ཁ་དོག་གི་རྒྱུན་འགག་ཁ་མ་འཛིན་པའི་མངོན་སུམ་
གྱི་རྗེས་སུ་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོག་པའི་ངེས་ཤེས་ལ་འདོད་ན། དཔྱད་ཤེས་ཡིན་པས་ཚད་མ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྟོན་པ་ནི། གཞན་དུ་ཞེས་སོགས་ཀྱིས་རང་ལུགས་ཀྱི་ལན་དངོས་རྩོད་སྤོང་དང་བཅས་པ་སྟོན་ལ། ཡང་ན་འདིར་ནི་ཞེས་སོགས་རང་སྡེ་གཞན་
16-4-79b


གྱི་ལུགས་ལའང་ཁ་དོག་མི་རྟག་པ་རྟོགས་པ་ཚད་མ་གསུམ་པ་མ་ཡིན་པའི་ཚུལ་འཆད་པའམ། བཤད་ཚུལ་གཞན་ཡང་ཡོད་མོད་སྐབས་དེར་བཤད་པར་བྱའོ། །གང་གི་མཐའ་གཉིས་ཞེས་སོགས་ནི་དེ་དག་ལས་འཕྲོས་པའི་དོན་ཡིན་ཏེ། འཕྲོས་
ཚུལ་ཀྱང་སྐབས་དེར་འཆད་དོ། །དེའང་འདི་ལྟར། རྟགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པ་ལས་གཞན་དུ་ཁ་དོག་གི་རྒྱུན་འགག་ཁ་མ་མཐོང་བའི་མངོན་སུམ་ཚད་མའི་རྗེས་སུ་སྐྱེས་པའི་ཁ་དོག་མི་རྟག་པ་རྟོགས་པའི་ངེས་ཤེས་ནི་ཚད་
མ་ཉིད་དུ་འདོད་པར་རིགས་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། རང་འདྲེན་པའི་ཚད་མ་སྔ་མས་བཟུང་ཟིན་པ་དྲན་ནས་འཛིན་པའི་དཔྱད་ཤེས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དེར་ཐལ། རྒྱུན་འགག་ཁ་མའི་ཁ་དོག་གི་དངོས་པོ་ལས་དེའི་མི་རྟག་པ་རྫས་གཞན་དུ་མེད་
པར་དེ་ཉིད་དང་གྲུབ་པ་དེ་དབྱེར་མེད་པའི་དེའི་རྫས་ཡིན་པས། མངོན་སུམ་གྱིས་ཁ་དོག་གི་དངོས་པོ་དེ་ཉིད་བཟུང་བ་ན་དེའི་མི་རྟག་པ་ཡང་བཟུང་དགོས་ལ། ཁ་དོག་ཐ་མ་དེའང་རྗེས་ཀྱི་ངེས་ཤེས་ཀྱི་སྔར་ཁ་དོག་ཐ་མ་མཐོང་བའི་དབང་པོའི་མངོན་
སུམ་ལས་གྲུབ་ཅིང༌། ཁ་དོག་དེ་རིགས་འདྲ་ཕྱི་མ་མཚམས་སྦྱོར་མི་སྲིད་པའི་ཁ་དོག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པའི་ངེས་ཤེས་མངོན་སུམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་དྲངས་པ་དེ་ཉིད་སྐྱེས་པའི་དུས་ནི་ཁ་དོག་སྐད་ཅིག་ཐ་མའི་
ཕྱི་ལོགས་སུ་ཁ་དོག་རྒྱུན་ཆད་པའི་དུས་ཡིན་ལ། རིགས་འདྲ་བར་མ་ཆད་པར་མཚམས་སྦྱོར་བའི་སྐབས་སུ་ཚུར་མཐོང་གི་མངོན་སུམ་གྱིས་དེའི་མི་རྟག་པ་ལ་ངེས་པ་འདྲེན་མི་སྲིད་དོ། །རྒྱུན་འགག་ཁའི་ཁ་དོག་ཐ་མ་འཇལ་བའི་མངོན་སུམ་ཚད་
16-4-80a


མས་དེའི་མི་རྟག་པ་ལ་ངེས་པ་དྲངས་པ་དེའི་ཚེ། གང་ཟག་དེའི་རྒྱུད་ལ་ཁ་དོག་དེ་རྟག་པར་འཁྲུལ་བའི་རྟག་འཛིན་ཀུན་བརྟགས་དང་ལྷན་སྐྱེས་གཉིས་ཀ་མེད་དེ། དངོས་པོ་རྟག་པར་འཁྲུལ་བ་ལ་འདྲ་བ་གཞན་འབྱུང་དང་ཡོད་པ་བར་མ་ཆད་གཉིས་ཀ་
ཚོགས་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཁ་དོག་གི་མི་རྟག་པ་ཞེས་དྲུག་པའི་སྒྲས་ཆོས་ཆོས་ཅན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རྫས་གཞན་དུ་འདོད་དགོས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་འདོད་དགོས་པའི་ཉེས་པ་མེད་དེ། ཁ་དོག་དང་མི་རྟག་པ་རྫས་དུ་མ་སྟེ་ཐ་དད་པའི་དངོས་པོ་དེ་དྲུག་པའི་སྒྲས་
ཆོས་ཆོས་ཅན་དུ་བརྗོད་པར་བྱ་བ་མིན་གྱི་རྟོག་པས་བསྐྱེད་ཅིང་བཏགས་པའི་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཐ་དད་པའི་ཆོས་ཙམ་ལ་བརྟེན་ནས་དེ་གཉིས་ཆོས་ཆོས་ཅན་ལྟ་བུར་དྲུག་པའི་སྒྲས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་དང་རྗེས་
དཔག་འཇུག་པ་དོན་མེད་དོ་ཞེ་ན། ཁ་དོག་རྟག་པར་འཁྲུལ་བའི་རྒྱུ་མེད་པའི་ཁ་དོག་ཐ་མ་ལྟ་བུ་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ། རྗེས་ཀྱི་རྟོག་པ་ལ་སྤྱི་ཡི་རྟེན་ལྟ་བུར་སྣང་བའི་ཁ་དོག་ཐ་མ་དེ་ནི་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་པ་ན། རྗེས་ཀྱི་རྟོག་པ་དེ་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་སྤྱི་ལྟ་བུར་
སྣང་བའི་མི་རྟག་པ་དེ་ཉིད་ནི་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་ཅིང་རྟོགས་པ་ཡིན་པས་དེའི་ངོར་རྗེས་དཔག་འཇུག་མི་དགོས་ཀྱང༌། རིགས་འདྲ་ཕྱི་མ་མཚམས་སྦྱོར་བ་ལ་སོགས་པའི་སྐབས་འགའ་ཞིག་ཏུ་ཁ་དོག་མི་རྟག་པ་དེ་མངོན་སུམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་མ་གྲུབ་ཅིང་
རྟོགས་པར་མ་ནུས་ན། དེའི་ཚེ་མི་རྟག་པ་དེ་ལྟར་དུ་ཁ་དོག་དེ་རབ་ཏུ་གྲུབ་ཅིང་རྟོགས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟགས་ལ་བརྟེན་ནས་རྗེས་སུ་དཔོག་པ་ཡིན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །འོ་ན་ཁ་དོག་གི་མི་རྟག་པ་མངོན་སུམ་གྱིས་བཟུང་ན་མ་རྟོགས་པ་
16-4-80b


འགལ་ལོ་ཞེ་ན། ཁ་དོག་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱི་བར་མ་ཆད་དུ་སྐྱེ་བའི་སྐབས་ལ་ལར་ཚུར་མཐོང་མངོན་སུམ་གྱིས་ཁ་དོག་གི་མི་རྟག་པ་མཐོང་ཡང་མཐོང་བ་ལྟར་ཡོངས་སུ་མི་ཤེས་ཤིང་མི་ངེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། གང་ཟག་དེའི་ཤེས་རྒྱུད་སྔ་ཕྱི་གཅིག་ཏུ་འཁྲུལ་
བའི་འཁྲུལ་རྒྱུས་ཟིན་པའི་དབང་གིས་མ་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་སྒོ་ང་གཉིས་ཀྱི་ཐ་དད་མི་ངེས་པར་གཅིག་ཏུ་འཁྲུལ་བ་བཞིན། དེ་དེ་འདྲའི་འཁྲུལ་རྒྱུས་ཟིན་པར་ཐལ། ནང་གི་འཁྲུལ་རྒྱུ་གང་ཟག་དེའི་བློ་ཞན་པ་དང་ཕྱིའི་འཁྲུལ་རྒྱུ་ཡོད་པ་བར་མ་ཆད་དང་འདྲ་བ་གཞན་
འབྱུང་རྣམས་ནི་དེའི་ཚེ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱིའི་འཁྲུལ་རྒྱུ་དེ་གཉིས་ཡོད་པས་འཁྲུལ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། ཁ་དོག་གི་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱི་རྣམས་ཐ་དད་པ་སྟེ་མ་འདྲེས་པར་མངོན་སུམ་ལ་སྣང་ཡང་རིགས་འདྲ་བར་མ་ཆད་དུ་མཚམས་སྦྱར་བའི་དབང་གིས་རྟོག་པས་སྔ་ཕྱི་དེ་དག་
ཆ་ཐ་དད་པར་མཐོང་བ་མེད་པར་གཅིག་ཏུ་ཞེན་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱི་མ་འདྲེས་པར་མངོན་སུམ་ལ་སྣང་ཡང་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱི་ཐ་དད་ཀྱི་ལྡོག་པ་མངོན་སུམ་ལ་སྣང་བ་མ་ཡིན་ཏེ། དེ་རྟོག་བཏགས་ཀྱི་སྤྱི་མཚན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་ཟག་དེའི་ཤེས་
རྒྱུད་འཁྲུལ་རྒྱུ་དེ་དག་གིས་ཟིན་ཀྱང་གང་ཟག་དེའི་མིག་ཤེས་འཁྲུལ་རྒྱུ་དེ་དག་གིས་བསླད་མི་དགོས་པ་མངོན་སུམ་འཁྲུལ་བར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་མེད་ལ། ཤེས་རྒྱུད་ནི་ཡིད་ཤེས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའོ། །འདྲ་བ་གཞན་འབྱུང་དངོས་པོ་རྟག་པར་འཁྲུལ་བའི་རྒྱུར་དགོས་
པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་འདི་ལྟར། རང་གི་རིགས་འདྲ་ཕྱིས་འབྱུང་བ་དང་ནི་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་མར་མེ་རྒྱུན་འགག་ཁ་སྐད་ཅིག་ཐ་མ་ལ་སོགས་ཀྱི་འཇིག་པ་ནི་མར་མེ་ཐ་མ་མངོན་སུམ་གྱིས་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་རྟགས་ལ་ལྟོས་པ་མེད་པར་བྱིས་པའི་སྐྱེ་བོའི་བར་གྱིས་
16-4-81a


ཡོངས་སུ་གཅོད་ནུས་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཆོས་ཀྱི་སྡོམས་བཞིའི་ནང་ནས་འདུ་བྱེད་སྐད་ཅིག་མར་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་གཞུང་གཞན་གང་ལས་ཀྱང་རྒྱས་པར་གཞུང་འདིར་མགོ་མཇུག་
ཀུན་ཏུ་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་དགོས་པ་ནི། ཟག་བཅས་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་དུ་རྟོགས་པ་ལ་འདི་རྟོགས་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་ཤིང༌། དེ་སྔོན་དུ་སོང་བ་ལ་བརྟེན་ནས་ཟག་བཅས་ཉེར་ལེན་གྱི་ཕུང་པོ་སྡུག་བསྔལ་དུ་རྟོགས་པ་ན། དེ་གཉིས་ཀྱི་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་
ནས་ཕུང་པོ་བདག་མེད་དུ་རྟོགས་པ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཞི་བར་རྟོགས་པ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བས། ལྟ་བ་བཀར་བཏགས་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་བཞི་ལ་ཚད་མའི་ལམ་ནས་དྲངས་པའི་ངེས་པ་རྣམ་པར་དག་པ་འདྲེན་པའི་གཅེས་པའི་སྒོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་མ་གྲུབ་
ན་དེ་ལྟར་དེ། །རབ་ཏུ་གྲུབ་ཕྱིར་རྗེས་དཔོག་ཡིན། །ཞེས་མངོན་སུམ་གྱིས་བཟུང་ཡང་མ་ངེས་པར་རྟགས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་དགོས་པ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན། དེའི་དཔེ་སྟོན་པ་ནི། ས་བོན་གྱིས་མྱུ་གུ་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་དང་ས་བོན་གྱི་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་དུ་སྐྱེས་
པར་གྱུར་པས་ས་བོན་མཐོང་བའི་མངོན་སུམ་གྱིས་བཟུང་བ་ཡིན་ཀྱང༌། ས་བོན་གྱི་སྐད་ཅིག་ཕྱི་མ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་མྱུ་གུ་མེད་པས། ས་བོན་དེ་ལས་འབྲས་བུ་མྱུ་གུ་འབྱུང་བས་ས་བོན་མཐོང་བ་དང་བར་མ་ཆད་དུ་མཐོང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་འདྲ་བའི་
འཁྲུལ་རྒྱུས་བྱས་པའི་རྨོངས་པས་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་གྱུར་པའི་དབང་གིས། ས་བོན་གྱི་མྱུ་གུ་སྐྱེད་པའི་ནུས་པ་ལ་ངེས་པ་འདྲེན་ནུས་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་གསལ་པོར་མཐོང་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྨོངས་པ་དེ་ཉིད་བཟློག་པའི་ཆེད་དུ་ནི། ས་བོན་མྱུ་གུ་
16-4-81b


བསྐྱེད་པའི་ནུས་ལྡན་དུ་བསྒྲུབ་པའི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །ལྷས་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ན་གཟུང་བ་ལྟར་ངེས་པ་ལ་གེགས་བྱེད་པ་མེད་པའི་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་མཐོང་ཉིད་ལས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་ངེས་པར་བྱེད་པས་རྗེས་དཔག་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་འཆད་དོ། །
འོན་ཀྱང་འདི་ལྟར། དེ་ཡང་དབང་པོ་ལས་སྔར་གྲུབ། །ཅེས་དང༌། འཇིག་པ་མཐོང་བས་ཡོངས་གཅོད་ཉིད། །ཅེས་མངོན་སུམ་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་མི་རྟག་པ་ངེས་པར་བཤད་པ་ནི་རགས་པའི་མི་རྟག་པ་ཡིན་པས། ཕྲ་བའི་མི་རྟག་པ་མངོན་སུམ་གྱིས་བཟུང་
བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་པར་ནུས་པ་ཡོད་དམ་སྙམ་ན། ཚུར་མཐོང་ལ་དེ་འདྲ་མེད་ཀྱི་བདེན་པའི་རྣམ་པ་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་པའི་བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་བདེན་པའི་དངོས་པོ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་ཉིད་ལས་དེའི་
ཕྲ་བའི་སྐད་ཅིག་མའི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མ་འདྲེས་པར་ཡོངས་སུ་བཅད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ངེས་པ་འདྲེན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ལ་སྣང་ལ་མ་ངེས་པ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་ནུས་པ་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་རྗེས་
དཔག་ལ་མ་ལྟོས་པར་མངོན་སུམ་གྱིས་མཐོང་བ་ལྟར་ངེས་ནུས་པ་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། བློ་གྲོས་ཆེན་པོས་ཞེས་སྦྱར་རོ། །རྟགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པའི་རྗེས་དཔག་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་པའི་བྱེད་པ་མ་ཉམས་པའི་གང་ཟག་འགའ་
ཞིག་གིས། ཁ་དོག་འདྲ་བ་གཞན་འབྱུང་ཡོད་པ་བར་མ་ཆད་དུ་གནས་པ་མངོན་སུམ་གྱིས་མཐོང་བའི་ཚེ་ཁ་དོག་འདི་མི་རྟག་པའོ་སྙམ་པའི་ངེས་པ་སྐྱེ་བ་ནི་མངོན་སུམ་དེས་ཁ་དོག་གི་མི་རྟག་པ་རྟོགས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་དྲངས་པ་མ་ཡིན་གྱི། ཁ་དོག་
16-4-82a


མངོན་སུམ་གྱིས་མཐོང་བ་དེས་སྔར་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པ་དྲན་པའི་རྐྱེན་བྱས་ནས་དྲན་པ་ཡིན་པས། མི་རྟག་པར་ངེས་པ་སྔར་གྱི་རྗེས་དཔག་གི་བྱེད་པ་མ་ཉམས་པའི་ལག་རྗེས་ཡིན་ནོ། །དེའང་དེའི་ཚེ་ཕྱིའི་འཁྲུལ་རྒྱུ་གཉིས་
ཡོད་ཀྱང་ནང་གི་འཁྲུལ་རྒྱུ་རྗེས་དཔག་གི་བྱེད་པ་མ་ཉམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་མ་ཚང་བས་དེའི་ཚེའང་མི་རྟག་པར་ངེས་པའི་བློ་སྐྱེ་བ་ཡིན་ལ། ཡིད་དཔྱོད་གོམས་པ་ལས་ཀྱང་དེ་ལྟར་འཛིན་པའི་བློ་སྐྱེ་བ་ཡོད་མོད་ཀྱི། དེ་ནི་ངེས་པ་ལྟར་སྣང་བ་ཡིན་གྱི་
ངེས་ཤེས་དངོས་མ་ཡིན་ནོ། །ཐམས་ཅད་ལས་ནི་ཞེས་སོགས་ཤླཽ་ཀ་གཉིས་པོ་འདི་ལ་ལྷས་ཤླཽ་ཀ་དང་པོའི་འགོར། དེའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་ལས་མཚམས་སྦྱར་གཞན་མེད་ལ། ཤླཽ་ཀ་ཕྱི་མའང་འདྲ་བ་གཞན་འབྱུང་སོགས་ཀྱི་འཁྲུལ་རྒྱུ་མེད་ཅིང་གོམས་
པ་གསལ་བ་སོགས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཡོད་པའི་ཚེ་མངོན་སུམ་གྱིས་ཀྱང་རང་གིས་མཐོང་བ་དང་མཐུན་པར་ངེས་པའི་བློ་བསྐྱེད་པ་ལ་བཤད་པས། དེ་ལྟར་ན་འདི་གཉིས་སྔར་བཤད་རྣམས་ཀྱི་དོན་བསྡུར་བྱ་དགོས་སོ། །འོན་ཀྱང་རྒྱན་རྗེས་
འབྲང་དང་བཅས་པས་གཉིས་ཀ་རྟོག་པ་ལ་སྦྱར་ནས་འཆད་པ་རྣམས་ཀྱི་གུང་བསྒྲིགས་ནས། དེ་དག་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་ཚུལ་གྱིས་འདི་ལྟར་བཤད་ན་ལེགས་སོ། །སྔར་དངོས་ལས་མི་རྟག་གཞན་དུ་མེད་པར་སྨྲས་པ་དང༌། རྟོག་པས་བསྐྱེད་ཆོས་
བརྗོད་བྱ་ཡིན་པར་སྨྲས་པ་ལ། ཁ་དོག་ལ་སོགས་པ་དང་དེའི་བྱས་མི་རྟག་སོགས་ཐམས་ཅད་དངོས་པོ་ལ་ཐ་དད་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་ལྟར་མངོན་སུམ་གྱིས་བཟུང་བ་ལ། མངོན་སུམ་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བ་དེ་དང་ཡུལ་གཅིག་
16-4-82b


ལ་དམིགས་པའི་རྟོག་པ་ལ་དེ་དག་ཐ་དད་དུ་སྣང་བ་དང་སྒྲ་ཐ་དད་སྦྱོར་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཞིག་ཡོད། དེ་གཉིས་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། སྒྲ་མ་ཡིན་དང་མ་བྱས་རྟག་པ་སོགས་རིགས་མཐུན་མི་མཐུན་གྱི་ལོག་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ནི་ལྡོག་པ་ཡི། 
ལྡོག་པའི་ཆོས་སོ་སོར་རྟོག་པ་ལ་སྣང་བ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་པ་ཅན་གྱི་སྒོ་ནས། དངོས་པོ་ལ་རྫས་ཀྱི་ཆ་ཐ་དད་མེད་པའི་སྒྲ་དང་དེའི་བྱས་མི་རྟག་སོགས་ཀྱི་དོན་དེ་ལ་ནི། སྐྲ་དང་དེའི་བྱས་མི་རྟག་སོགས་ངེས་པའི་བློ་དང༌། བློ་དེས་ཇི་ལྟར་བརྡའི་
བརྟགས་པའི་སྒྲ་ནི། བུམ་སྣམ་སོགས་རྫས་ཐ་དད་ལ་བརྟེན་པ་ཅན་གྱི་སྒྲ་བློ་བཞིན་དུ་དུ་མ་འཇུག་པར་འགྱུར་རོ། །འདིས་ནི་སྒྲ་རང་མཚན་ལྟ་བུ་གཅིག་ཉིད་རང་རྒྱུ་ལས་བྱས་མི་རྟག་གི་རྫས་སུ་གྲུབ་བདེ་དབྱེར་མེད་པར་སྐྱེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་སྒྲ་མ་ཡིན་དང་མ་
བྱས་རྟག་པ་སོགས་ལས་ལོག་པར་དངོས་པོ་ལ་གནས་པ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟར་གནས་པའི་དངོས་པོ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་ལྟར་མངོན་སུམ་གྱིས་བཟུང་བས་བག་ཆགས་བཞག་པས་བསྐྱེད་པའི་སྒོ་ནས། མངོན་སུམ་དེའི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་རྟོག་པ་ལ་སྒྲ་མ་ཡིན་དང་མ་
བྱས་རྟག་པ་སོགས་ལས་ལོག་པར་སྣང་ཞིང༌། དེ་ལྟར་རྟོག་པ་ལ་ལོག་ས་སོ་སོ་ལས་ལོག་པའི་ལྡོག་པ་སོ་སོར་སྣང་བའི་སྣང་བ་སྒྲ་དོན་དུ་བྱས་ནས་སྒྲ་ཐ་དད་འཇུག་པར་བསྟན་ནས་ཕྱོགས་སྔ་མ་དེ་ལ་ལན་བཤད་པ་ཡིན་ནོ། །གལ་ཏེ་མངོན་སུམ་གྱིས་སྒྲ་
རང་མཚན་ལྟ་བུ་གཅིག་མཐོང་བ་ན་དེའི་རྫས་ཀྱི་ཆ་ཐམས་ཅད་མཐོང་བ་བཞིན་དུ། རྟོག་པས་ཀྱང་སྒྲའི་ལྡོག་པ་ལྟ་བུ་གཅིག་ངེས་པ་ན་དེའི་ལྡོག་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངེས་སམ་ཞེ་ན། རྟོག་པ་རྣམས་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསླད་པའི་འཁྲུལ་རྒྱུ་མེད་ན་གཟུགས་སྒྲ་ལ་
16-4-83a


སོགས་པ་ཕྱི་རོལ་གྱི་དངོས་པོ་དེ་ཡིས་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་རང་ཇི་ལྟར་གནས་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་སྣང་ཡུལ་དུ་བྱེད་པའི་རང་འཛིན་རྟོག་བློ་བསྐྱེད་དགོས་ཤིང༌། དེ་ལྟ་ན་སྣང་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བའི་སྒྲུབ་འཇུག་ཏུ་འགྱུར་བས། སྒྲ་ལྟ་
བུ་གཅིག་ངེས་པ་ན་དེའི་ལྡོག་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངེས་དགོས་ཀྱང༌། རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་བག་ཆགས་ཀྱིས་བསླད་པའི་སྒོ་ནས་སྣང་བཏགས་གཅིག་ཏུ་འཁྲུལ་བར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར། དངོས་པོ་གཅིག་ངེས་པ་ན་དེའི་ལྡོག་ཆོས་ཐམས་ཅད་ངེས་མི་དགོས་སོ་ཞེས་བཤད་
ན། འདི་ལྟར་རྟགས་མེད་གྱིས་པར་གྱི། །ཞེས་སོགས་དང་དོན་ཟློས་པར་མི་འགྱུར་ཞིང་ལེགས་པར་འགྱུར་རོ། །ཡང་ན་ཞེས་སོགས་ཀྱི་མཚམས་སྦྱར་དུ་ལྷས། རང་གི་སྡེ་པ་ཁ་ཅིག་ཞིག་ནས་མེད་པ་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་འདོད་པ་ཇི་ལྟར་གྲུབ་པ་དེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་
དང༌། ཉི་མ་སྦས་པས། བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་སྨྲས་པ། ཡང་ན་འདི་ནི་མི་དམིགས་པའི་རྟགས་ལས་འཇིག་པ་གྲུབ་ན་ནི། ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ཏེ། ཞེས་བཤད་པ་དག་གི་ལུགས་ཀྱིས། ཤླཽ་ཀ་འདི་རང་སྡེ་གཞན་ཞིག་འཇིག་དོན་གཅིག་ཏུ་འདོད་པའི་ལུགས་རྗོད་པར་བྱེད་
དོ། །འོན་ཀྱང་གོང་འོག་གཞན་གང་དུའང་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་ལུགས་ལ་འདི་ལྟར་རོ་ཞེས་པའི་འདོད་པ་མི་འདྲ་བ་བརྗོད་པ་དང༌། མུ་སྟེགས་ལ་རང་ལུགས་ཀྱི་ལན་འདེབས་ལུགས་འདི་ལྟར་བྱེད་ཅིང༌། བྱེ་བྲག་སྨྲ་བ་འདི་ལྟར་བྱེད་དོ་ཞེས་བརྗོད་པ་ལན་ཅིག་ཀྱང་མ་བྱུང་
བ་ལ་འདི་ཁོ་ནའི་སྐབས་སུ་འདི་ལྟར་བཤད་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཞིག་གཟིགས་ཞེས་བསམ་པར་བྱ་དགོས་པར་མངོན་ནོ། །དེའང་སྔར་ཁ་དོག་མི་རྟག་པར་རྟོགས་པ་རྟགས་ལ་བརྟེན་ན་རྗེས་དཔག་དང་མངོན་སུམ་གྱིས་དྲངས་ན་དཔྱད་ཤེས་ཡིན་པས་ཚད་མ་གསུམ་
16-4-83b


པ་མ་ཡིན་པར་སྨྲས་པ་ལ། ཁོ་ན་རེ། ཁ་དོག་རྒྱུན་འགག་ཁ་མ་དུས་གཉིས་པར་ཞིག་ནས་མེད་པར་གྱུར་པ་ཉིད་ཁ་དོག་དེའི་མི་རྟག་པ་ཡིན་གྱི། ཁ་དོག་གི་མི་རྟག་པ་ཁ་དོག་གི་རྫས་མ་ཡིན་པས་མངོན་སུམ་ཚད་མས་མ་གྲུབ་ཅིང༌། བྱས་སོགས་ཀྱི་རྟགས་ལས་
རྟོགས་པའང་མ་ཡིན་པས། དེ་རྟོགས་པའི་ཚད་མ་གསུམ་པའོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟར་ན་རང་སྡེ་ཞིག་འཇིག་དོན་གཅིག་ཏུ་འདོད་པ་དག་དང་འདྲ་བར་ཁས་བླངས་པར་སོང་ལ། དེ་ལྟ་ནའང་ཚད་མ་གསུམ་པ་འདོད་མི་དགོས་ཏེ། མི་རྟག་པ་ཁ་དོག་གི་རྫས་ཡིན་པ་ལས་ཡང་
ན། ཁ་དོག་ཞིག་ནས་མེད་པ་ཁ་དོག་གི་མི་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ལུགས་འདིར་ནི་མ་དམིགས་པའི་རྟགས་ལས་ཁ་དོག་གི་འཇིག་པ་གྲུབ་པ་ཡིན་དགོས་པའི་ཕྱིར་ཏེ། ལུགས་དེ་ལ་སྔར་བྱུང་དངོས་པོ་ཕྱིས་མེད་པར་གྱུར་པ་དངོས་པོ་དེ་མི་རྟག་ཅེས་པའི་དོན་དུ་ནི་བརྗོད་
པ་ཡིན་ལ། ཁ་དོག་ཐ་མ་དེ་ལྟ་བུ་སྔར་མངོན་སུམ་གྱིས་དམིགས་པ་དུས་གཉིས་པར་མ་དམིགས་པས་དེ་དུས་གཉིས་པར་མེད་པ་གྲུབ་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞིག་འཇིག་དོན་གཅིག་པ་རང་ལུགས་ལ་མི་འདོད་པར་མ་ཟད། ཁ་དོག་རྒྱུན་འགག་ཁ་མ་དུས་གཉིས་
པར་ཞིག་པའང་རྗེས་དཔག་གིས་འགྲུབ་པར་རང་ལུགས་ལ་ཁས་བླང་དུ་མི་རུང་སྟེ། དེའི་འཇིག་པ་མངོན་སུམ་གྱིས་གྲུབ་ཚུལ་གོང་དུ་བརྗོད་པ་དག་དང་ཤིན་ཏུ་འགལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཁ་དོག་གི་མི་རྟག་པ་ཁ་དོག་གི་རྫས་ཡིན་པའི་རང་ལུགས་ལ་ཁ་དོག་གི་
མི་རྟག་པ་ཚད་མ་གང་གིས་གྲུབ་པ་དང༌། ཞིག་འཇིག་དོན་གཅིག་ཏུ་ཁས་བླངས་ཀྱང་ཚད་མ་གསུམ་པ་ཡོད་མི་དགོས་པའི་ཚུལ་བཤད་པའི་ཞར་ལ། རིགས་པ་ཅན་པའི་མི་རྟག་པའི་འདོད་ཚུལ་འགོག་པ་ནི། རིགས་པ་ཅན་པ་གང་གི་ལུགས་ལ། མི་རྟག་པ་
16-4-84a


ཁ་དོག་ལས་རྫས་གཞན་དུ་མེད་པ་དང༌། ཁ་དོག་ཞིག་པའི་དངོས་མེད་གང་ལའང་ཁ་དོག་གི་མི་རྟག་པ་ཞེས་པའི་དྲུག་སྒྲ་སྦྱོར་བ་མི་འཐད་དེ། བརྡ་སྤྲོད་པའི་གཞུང་ལས་ཐ་དད་པ་ལ་ནི་དྲུག་པའོ་ཞེས་པས། ལྷ་སྦྱིན་དང་རིལ་
བ་ལྟ་བུ་རྫས་ཐ་དད་པ་ཁོ་ན་ལ་དྲུག་སྒྲ་སྦྱོར་བས་སོ། །དེས་ན་ཁ་དོག་གི་མི་རྟག་པ་ཁ་དོག་ལས་རྫས་གཞན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་ལ། དེའང་ནམ་མཁའ་སོགས་ཀྱང་མི་རྟག་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་བས་ཡོད་པ་ཙམ་མི་རྟག་པ་མིན་ཀྱང༌། མཐའ་གཉིས་ཀྱིས་ཆད་པའི་
དབུས་ན་ཡོད་པ་ཞེས་པར་ཡོད་པ་ཁྱད་པར་བ་དང༌། ཡོད་པ་དེ་ལ་འཕྲོད་འདུའི་འབྲེལ་བ་གྲུབ་པ་དེ་ཉིད་བརྗོད་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན་གྱི་སྒྲ་ནི་མི་རྟག་པ་བརྗོད་པ་ཉིད་ཀྱི་སྒྲ་ཡིན་པར་སྨྲའོ། །ལྷའི་འགྲེལ་པར། ཆོད་ཡོད་དང༌། ཞེས་འམ་སྒྲ་མེད་པ་ལེགས་སོ། །
དེའི་ལུགས་ལ་མཐའ་དེ་དག་གང་ལ་བརྗོད་ཅེས་དྲིས་པས། གལ་ཏེ་སྔ་ན་མེད་པ་དང་ཕྱིས་མེད་པ་གཉིས་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། མཐའ་གཉིས་པོ་དེ་ཉིད་དེའི་མི་རྟག་པ་ཅིས་མ་ཡིན་ཞེས་དྲིས་པས། སྔར་མེད་ཕྱིས་མེད་དེ་གཉིས་དངོས་མེད་ཡིན་པས་དངོས་པོའི་
མི་རྟག་པ་ཞེས་པའི་དྲུག་པ་དང༌། ལ་སོགས་པས་དངོས་པོ་ལ་མི་རྟག་པ་གནས་ཞེས་པའི་གནས་གཞིའི་བདུན་པ་སོགས་སྦྱོར་བ་མི་རུང་བའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། འོ་ན་མཐའ་གཉིས་པོ་དེ་ལ་དངོས་པོའི་སྔ་ན་མེད་པ་དང་དངོས་པོའི་ཕྱིས་མེད་པའི་དྲུག་སྒྲ་དེ་ཇི་
ལྟར་རུང་སྟེ་མི་རུང་བར་ཐལ། དེ་གཉིས་དངོས་པོར་མེད་པའི་ཕྱིར། ཡོད་པ་ཉིད་དང་འཕྲོད་འདུའི་འབྲེལ་བ་ཆོས་ཅན། མཐའ་གཉིས་པོ་དེ་ཡིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པར་འགྱུར་བ་མིན་པར་ཐལ། རྟག་པའི་ཕྱིར། རྟགས་གསལ་ཁས་སོ། །གལ་ཏེ་
16-4-84b


རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་པོ་མཐའ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། ཁྱད་པར་དུ་བྱེད་ཆོས་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱང་མེད་པ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཏེ། སྔར་མེད་དང་དངོས་པོའི་འབྲེལ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟགས་ཁས་བླངས་ཏེ། རིགས་པ་ཅན་པ་དེ་ཡིས་ནི་དངོས་པོ་སྔར་གསར་སྐྱེ་འདོད་པ་མིན་པས་སོ། །དེས་ན་
རིགས་པ་ཅན་པ་དེ་ལ་རྒྱུ་འབྲས་གཉིས་པོ་དེ་ཡིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པ་ཅན་མི་རྟག་པར་བརྗོད་པ་དེའང་མི་འགྲུབ་པར་ཐལ། ཁྱད་པར་བྱེད་ཆོས་དེ་གཉིས་མི་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར། སྔར་མེད་གསར་སྐྱེའི་འབྲས་བུ་ཁས་མི་ལེན་གྱི། མྱུ་གུ་སྔར་ནས་གྲུབ་ཟིན་པར་ཡོད་
པ་དེ་ཉིད་རང་རྒྱུ་ས་བོན་དང་འཕྲོད་འདུའི་འབྲེལ་བ་བྱེད་པ་པོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་རྒྱུ་ཞེས་གྲག་གོ། ལྷའི་འགྲེལ་པར། ཡོད་ཉིད་རང་རྒྱུ་དང་འབྲེལ་བ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་ནི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་རྐང་པ་དང་པོ་ལ་དང་སྒྲ་གཅིག་ལས་མེད་པ་ལེགས་སོ། །འོ་ན་
དེ་གཉིས་ཀྱི་འཕྲོད་འདུའི་འབྲེལ་བ་འདི་རང་བྱེད་པ་པོའི་འབྲས་བུ་གང་ལས་ཡིན་ཏེ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། སྔར་ནས་ཡོད་པའི་མྱུ་གུ་ཉིད་ས་བོན་དེ་དང་འབྲེལ་བའི་འཕྲོད་འདུའི་འབྲེལ་བ་དེའང་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ནའོ། །ས་བོན་དང་མྱུ་གུ་ལ་འཕྲོད་འདུའི་འབྲེལ་
བ་གང་ཟག་གི་སྔར་མེད་པ་དེ་བྱེད་པ་པོས་བྱེད་ན་ཁྱོད་རང་གི་ཁས་བླངས་དང་འགལ་ཏེ་འདི་ལྟར། ས་མྱུག་གི་དངོས་པོ་འཕྲོད་འདུའི་འབྲེལ་བ་སྔར་མེད་པ་བྱེད་པ་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱིས་ལྡན་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལ་རུང་བ་མིན་ཏེ། ཁྱོད་འབྲེལ་བ་གསར་བྱུང་
ཁས་ལེན་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེའི་ཕྱིར་ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ལ་དངོས་པོ་རིལ་འདི་རྟག་པར་འགྱུར་བས། བདག་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་འགའ་ཞིག་རྟག་ལ་མཐའ་གཉིས་ཀྱིས་ཆོད་པའི་ཡོད་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་དངོས་པོ་མི་རྟག་པ་ཡིན་པའི་རྣམ་
16-4-85a


དབྱེ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ལྡན་ཞེས་པ་དང་རིལ་འདི་ཞེས་པའི་ཚིག་གི་ནུས་པ་ཐོན་པ་དགོས་སོ། །དེས་ན་རིགས་པ་ཅན་གྱིས་མི་རྟག་པ་རྫས་གཞན་དང་ལྡན་པས་སྒྲའི་མི་རྟག་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱི་སྒྲ་བློ་འཇུག་པར་འདོད་པ་ཁེགས་
ཤིང་སྒྲ་དང་དེའི་མི་རྟག་པ་སོགས་རྫས་ཐ་དད་དུ་མེད་པར་གྲུབ་པ་དེའི་ཕྱིར། རང་ལ་སྣང་བ་དོན་དུ་མེད་ཀྱང་དོན་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པ་སྟེ་བཏགས་པའི་སྒོ་ནས་སྣང་བཏགས་གཅིག་ཏུ་སྣང་བའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་བྱ་སྒྲ་དང་མི་རྟག་པ་ཐ་དད་པ་ལྟ་བུར་སྣང་བ་ཅན་གྱི་བློ་
སྐྱེ་བ་ནི་དེ་གཉིས་ལོག་ས་ཐ་དད་པར་གནས་པའི་ལྡོག་པ་ཐ་དད་ལ་བརྟེན་པ་ཅན་ཡིན་ལ། དེར་མ་ཟད་དངོས་པོ་ལ་ཐ་དད་མེད་པའི་དོན་དུ་མངོན་པར་འདོད་པ་ཅན་གྱི་སྒྲ་བྱས་མི་རྟག་པ་སོགས་ལ་སྒྲ་ཐ་དད་སྦྱོར་བ་ལའང་དེ་དག་ལོགས་སོ་སོ་ལས་
ལོག་པའི་ལྡོག་པ་ཐ་དད་པའི་རྟེན་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་སྟེ། ལྷ་དབང་བློ་ལྟར་ན། དྲུག་སྒྲ་སྦྱར་བ་ཆོས་ཆོས་ཅན་རྫས་ཐ་དད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་ལྟོས་མི་དགོས་པ་དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་དང་སྔ་ན་མེད་པ་སོགས་རྫས་ཐ་དད་མེད་པའི་དོན་དུ་མངོན་
པར་འདོད་པ་ཅན་དག་ལ་དངོས་པོའི་སྔ་ན་མེད་པ་ཞེས་སོགས་ཀྱི་དྲུག་སྒྲ་སྦྱོར་བ་ལའང༌། བརྗོད་བྱ་རྫས་ཐ་དད་པ་དག་ལ་དྲུག་སྒྲ་སྦྱོར་བ་དང་ངང་ཚུལ་མཚུངས་པ་ཅན་གྱི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ལྡོག་པ་ཐ་དད་པའི་ཆོས་ཆོས་ཅན་ཉིད་རྟེན་ཏེ་རྒྱུ་མཚན་ཡིན་ནོ་
ཞེས་འཆད་ཅིང༌། བརྗོད་བྱ་ཐ་དད་ཚུལ་ཅན་ནི། །ཞེས་འདོན་ནོ། །དེ་ནི་མདོར་ཡང་ཡང་ངོ་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་རྩ་འགྲེལ་གྱི་དོན་བཤད་ནས་ཁྱད་པར་མཐོང་བ་ཚད་མ་གསུམ་པ་ཡིན་པར་སྨྲས་པ་དེའི་ལན་འཆད་པ་ལ། སྔར་ཁང་ནང་
16-4-85b


དུ་མངོན་སུམ་གྱིས་མཐོང་བའི་ཙནྡན་གྱི་མེའི་ཁྱད་པར་རང་མཚན་དེ་ཉིད་ཕྱིས་ཕྱི་རོལ་ནས་ཁང་ནང་དེར་དུ་བ་འཕྱུར་བ་མཐོང་བའི་དུས་ཀྱི་ངོ་ཤེས་ཀྱི་ཚད་མས་བཟུང་བའི་སྒོ་ནས་དེ་གཉིས་ཡུལ་གཅིག་ཁོ་ན་ལ་ཐུན་མོང་དུ་འཇུག་པའི་ཚད་མ་མ་ཡིན་པར་ཐལ་མངོན་
གསུམ་གྱིས་མཐོང་བའི་དུས་ཀྱི་ཁང་ནང་གི་ཙནྡན་གྱི་མེ་དང༌། ཕྱིས་ཕྱི་རོལ་ནས་དུ་བ་མཐོང་བའི་དུས་ཀྱི་ཁང་ནང་གི་མེ་གཉིས་སྐད་ཅིག་སྔ་ཕྱི་སོ་སོར་ཐ་དད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་འདིས། གཅིག་ལའང༌། དུ་མ་ཉིད་ནི་འཇུག་ཕྱིར་ཏེ། །དཔེར་ན་ཁྱད་པར་མཐོང་བ་
བཞིན། །ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་འགོག་པ་ཡིན་ནོ། །ཁྱད་པར་མཐོང་ལ་རྟགས་དང་ནི། །འབྲེལ་བ་རྟོགས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། །དེ་ནི་ཚད་མ་གཞན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་སྨྲས་པ་དེ་ཉིད་ལ་ཁྱད་པར་མཐོང་བའི་ཚད་མ་ཞེས་པ་གང་ལ་ཟེར་བརྟགས་ནས་འགོག་པ་ནི། གལ་
ཏེ་ཁྱད་པར་མཐོང་བའི་ཚད་མ་ཞེས་པ་དེ་སྔར་ཁང་ནང་དེར་ཙནྡན་གྱི་མེ་མཐོང་ཞིང་ཕྱིས་ཕྱི་རོལ་ནས་དུ་བ་མཐོང་བ་ན། སྔར་ཁང་ནང་ན་ཙནྡན་གྱི་མེ་ཡོད་པ་དང་མཚུངས་པར་ད་ལྟའང་ཁང་ནང་འདི་ན་ཙནྡན་གྱི་མེ་ཡོད་དོ་སྙམ་པ་ལ་འདོད་དམ། དེ་ལྟར་
མཐོང་བ་ན་སྔར་གྱི་ཙནྡན་གྱི་མེ་དེ་ཉིད་ད་ལྟའང་ཁང་ནང་འདི་ན་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པ་ལ་འདོད་དམ། ཕྱི་རོལ་ནས་དུ་བ་མཐོང་བས་རྐྱེན་བྱས་ཏེ། སྔར་ཁང་ནང་འདི་ན་ཙནྡན་གྱི་མེ་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པ་ལ་འདོད། དང་པོ་ལྟར་ན། བློ་དེ་ཆོས་ཅན། 
ཙནྡན་གྱི་མེའི་ཁྱད་པར་སྔར་ཁང་ནང་དུ་མངོན་སུམ་གྱིས་མཐོང་བའི་དུས་ཀྱི་ཙནྡན་གྱི་མེ་དེ་ཁོ་ནའི་ཡུལ་ཅན་ཉིད་ཀྱང་མིན་པར་ཐལ། སྔར་ཁང་ནང་དེར་ཙནྡན་གྱི་མེ་མཐོང་བ་དང་མཚུངས་པར། ད་ལྟའང་ཁང་ནང་དེར་ཙནྡན་གྱི་མེ་ཙམ་དེ་ཡོད་པར་
16-4-86a


འཛིན་པའི་བློ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྔར་ཁང་ནང་དེར་ཙནྡན་གྱི་མེ་མངོན་སུམ་གྱིས་མཐོང་དེ་ཉིད་ད་ལྟའང་ཁང་ནང་འདིར་སྔར་གྱི་ཙནྡན་གྱི་མེ་དེ་ཡོད་པའི་དཔེར་བྱས་ནས་འཛིན་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་སྔར་མཐོང་བའི་
དུས་ཀྱི་ཙནྡན་གྱི་མེ་དེ་མ་ཡིན་པའི་ཙནྡན་གྱི་མེ་སྤྱི་ཙམ་ཡོད་པར་འཛིན་པ་མིན་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་གང་ཟག་དེས་ཕྱིས་ཕྱི་རོལ་ནས་དུ་བ་མཐོང་བའི་སྔ་རོལ་ཏུ་ཁང་ནང་དེར་སྔར་མཐོང་བའི་ཙནྡན་གྱི་མེ་གྲུབ་ཟིན་མ་བརྗེད་པར་ཡོད་པར་ཐལ། དེ་ཉིད་ཁང་
ནང་དེར་ད་ལྟའང་སྔར་གྱི་ཙནྡན་གྱི་མེ་ཡོད་པར་གང་ཟག་དེས་ངེས་པར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དཔེ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། འདོད་ན། ཁང་ནང་དེར་སྔར་ཡོད་པའི་ཙནྡན་གྱི་མེ་དེ་ལ་གང་ཟག་དེས་ངེས་པའི་ཐབས་སུ་སྔར་གྱི་མངོན་སུམ་ལས་ཚད་མ་གཞན་འཇུག་
པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་པར་ཐལ། འདོད་པ་དེའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྔར་གྲུབ་ཀྱང་ཕྱིར་བརྗེད་པའི་ཕྱིར་སྐྱོན་མེད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་དེའི་དཔེར་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། དེའི་ངོར་དེ་བསྒྲུབ་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདི་དག་ལ་ཊཱིཀ་བྱེད་སྔ་མ་དག་
ཁྱད་པར་ཡུལ་ཅན་ཞེས་པའི་ཁྱད་པར་ནི་རང་མཚན་དང༌། སྤྱི་འཛིན་ཞེས་པ་སྤྱི་མཚན་འཛིན་པའི་རྗེས་དཔག་ལ་འཆད་པ་མང་བ་ལྟར་ན་སྔ་མ་རང་མཚན་གཟུང་ཡུལ་དུ་བྱེད་པ་བཀག་པ་དང༌། ཕྱི་མ་སྤྱི་མཚན་གཟུང་ཡུལ་དུ་མི་བྱེད་པའི་
དོགས་སྤོང་བཀོད་པར་བྱ་དགོས་ཀྱང་ཧ་ཅང་འགྲིག་པར་མ་མཐོང་ངོ༌། །གལ་ཏེ་བརྟག་པ་གཉིས་པ་ལྟར་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་ཏེ། སྔར་མཐོང་བའི་ཙནྡན་གྱི་མེ་ལ་ཕྱིས་དུ་བ་མཐོང་བའི་དུས་ཀྱི་ཙནྡན་གྱི་མེ་དེའི་དངོས་པོར་ནི་སྔར་མ་གྲུབ་
16-4-86b


པ་ཁྱད་པར་མཐོང་བའི་ཚད་མས་གྲུབ་ཅིང་འཇལ་བ་ཡིན་པས། ཚད་མ་གཞན་གྱིས་ཅི་ཞིག་བྱ་ཞེས་པའི་སྐྱོན་མེད་དོ་ཞེས་ན། འོ་ན་ཁྱད་པར་མཐོང་བའི་ཚད་མར་ཁྱོད་ཀྱིས་སྨྲས་པའི་བློ་དེ་ཆོས་ཅན། ཁྱོད་ཀྱི་ཞེན་ངོར་གྲུབ་པའི་དོན་དེ་ཚད་མས་གྲུབ་
པ་ཅན་ཉིད་མ་ཡིན་པར་ཐལ། སྔར་གྱི་ཁང་ནང་གི་ཙནྡན་གྱི་མེ་ལས་དངོས་པོ་གཞན་ལ་མེ་དེ་ཉིད་དུ་སྒྲོ་འདོགས་པའི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་བློ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དངོས་པོ་གཞན་ཡིན་པ་མ་གྲུབ་སྟེ་དེ་གཉིས་གཅིག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་སྔར་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་བ་དང་
ཕྱིས་ཅིག་ཤོས་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཁང་ནང་གི་མེ་སྔ་ཕྱི་གཉིས་གཅིག་གྲུབ་པའི་དུས་ན་གཉིས་ཀ་གྲུབ་པར་ཐལ། དེ་གཉིས་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་བརྟག་པ་གསུམ་པ་ལྟར་ཏེ། ཕྱིས་ཕྱི་རོལ་ནས་དུ་བ་མཐོང་བས་རྐྱེན་བྱས་ནས་སྔར་ཁང་ནང་འདི་ན་
ཙནྡན་གྱི་མེ་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་འཛིན་པ་ལ་འདོད་དོ་ཞེ་ན། དེ་འདྲའི་བློ་ནི་མཁས་པས་དྲན་པ་དཔྱད་ཤེས་ཡིན་པར་ཤེས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་ནས་དུ་བ་མཐོང་བས་གཞན་མངོན་སུམ་ཚད་མས་སྔར་མཐོང་བའི་མེ་དང་ཕྱིས་ཀྱི་བློ་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་དུ་མཚམས་ནི་སྦྱོར་བའི་
རྐྱེན་བྱས་ནས་སྔར་ཁང་ནང་འདི་ན་ཙནྡན་གྱི་མེ་ཡོད་དོ་སྙམ་དུ་ཞེན་པའི་བློ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཊཱིཀ་བྱེད་གཞན་དག་ཕྱིས་ཀྱི་མེ་དང་གཞན་སྔར་གྱི་མེ་གཉིས། གཅིག་ཏུ་མཚམས་ནི་སྦྱོར་བ་ཡིས། །ཞེན་པ་མཁས་པས་དྲན་པར་ཤེས། །ཞེས་སྨྲ་བ་ནི་ལོག་ཤེས་
སུ་སྨྲས་མ་ཐག་དཔྱད་ཤེས་སུ་སྨྲ་བ་ངོ་མཚར་ཆེའོ། །གལ་ཏེ་དེ་དུ་བའི་རྟགས་ལ་ལྟོས་པའི་ཕྱིར་ཚད་མ་སྔ་མས་བཟུང་ཟིན་དྲན་པ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། རྟོགས་པ་ལ་ལྟོས་པས་དྲན་པ་མིན་པར་བསྒྲུབ་པ་འཐད་པ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། དེ་ལྟར་བསྒྲུབ་པ་ཁྱབ་པ་
16-4-87a


འཁྲུལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན་རྗེས་དཔག་རིགས་རྒྱུན་ཕྱི་མ་རྣམས་ལྟ་བུའོ། །དེ་ལྟར་ཚད་མ་དང་གཞལ་བྱའི་གྲངས་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་བསལ་ནས། ད་ནི་མངོན་སུམ་ཚད་མའི་རང་གི་ངོ་བོ་ལ་ལོག་པར་རྟོག་པ་སེལ་བར་འཆད་དོ། །དེའང་
ངོ་བོ་ལ་ལོག་རྟོག་སེལ་བའི་ཚུལ་ནི་གཙོ་བོར་མཚན་ཉིད་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བ་ལ་ལོག་རྟོག་སེལ་བ་ཡིན་ལ། དེ་ལའང་དབང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུལ་གཟུགས་སོགས་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རྣམ་པས་འཛིན་པའི་དབང་ཤེས་འདི་རྣམས་ལྟ་བུ་མཚན་གཞི་
རྒོལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གྲུབ་ཟིན་པ་འདི་དག་ལ་ནི་མཚན་ཉིད་དེ་དག་ལ་མཚན་ཉིད་རྟོག་བྲལ་ཞུགས་པར་བསྒྲུབས་པས་ཆོག་གི་མཚན་གཞི་སྔོན་དུ་བསྒྲུབ་མི་དགོས་ལ། ཡིད་མངོན་དང་རང་རིག་དང་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་རྣམས་ནི་མཚན་གཞི་དེ་དག་
སྔར་མ་གྲུབ་པའི་ངོར་སྔོན་དུ་མཚན་གཞི་བསྒྲུབས་ནས། གདོད་དེ་དག་ལ་མཚན་ཉིད་རྟོག་བྲལ་ཞུགས་པར་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་མངོན་སུམ་ཚད་མའི་མཚན་ཉིད་ལ་ལོག་རྟོག་སེལ་བ་འཆད་པའི་ཐོག་མ་འདིར། སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་གིས་
འཐད་ལྡན་དུ་སྤྱི་དོན་གྱིས་མཐའ་དཔྱད་པ་རྒྱས་པར་གསུངས་པའི་སྤྱི་དོན་དེ་ཉིད་ལ་དོན་ཚན་རྣམ་པ་བཞིར་ཡོད་དེ། མཚན་གཞི་རྗེས་བརྗོད་དང་མཚན་ཉིད་བསྒྲུབ་པའི་སྒྲའི་ཁྱད་པར་དང༌། མཚན་ཉིད་ཀྱིས་རིགས་མི་མཐུན་དང་ལོག་རྟོག་སེལ་ཚུལ་གྱི་
དགོས་པའི་ཁྱད་པར་དང༌། མཚན་ཉིད་འདི་མདོ་སེམས་གཉིས་ཀའི་ཐུན་མོང་བའམ་མདོ་སྡེ་པའི་ཐུན་མོང་མིན་པ་གང་ཡིན་དཔྱད་པ་དང༌། མངོན་སུམ་ལ་མ་འཁྲུལ་བ་དགོས་ན་དབང་ཤེས་རྣམས་ཡུལ་གྱི་རང་བཞིན་ལ་འཁྲུལ་བས་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པར་
16-4-87b


ཐལ་བའི་དོགས་པ་བཅད་པའོ། །འདི་དག་འཆད་པའི་འགྲེལ་ཚིག་གི་དོན་རྫོགས་པ་དང་ཚིག་གི་འབྲུ་གཉེར་བའི་བཤད་པ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་ཡོད་མོད་ཀྱང༌། དིང་སང་གི་ཉན་པ་པོ་དག་གི་བློ་ལ་ལྟོས་པ་ན། རྫིང་བུ་ཆུང་ངུ་དག་ཏུ་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་བཞི་
ཕབ་པ་ལྟར་འགྱུར་དུ་དོགས་ཤིང་གླེགས་བམ་ཆེ་བས་འཇིགས་ཏེ་རྒྱས་པར་མ་བྲིས་ཀྱི། དོན་གྱི་འགག་བསྡུས་པ་ཉུང་ངུ་ཙམ་ཞིག་བརྗོད་པར་བྱའོ། །དེ་ལ་དང་པོ་ནི། འཐད་ལྡན་དུ། མངོན་སུམ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་གཞི་རྗེས་སུ་བརྗོད་པ་སྟེ། མངོན་སུམ་གྱིས་
བརྗོད་པར་བྱ་བ་མངོན་སུམ་དུ་བྱེད་པའི་ཤེས་པ་རབ་ཏུ་གྲས་པ་དེ་ནི་རྟོག་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མ་འཁྲུལ་བའོ་ཞེས་སོགས་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་དག་གི་དོན། རྣམ་པར་བཞག་འཇོག་ལ་མཚན་མཚོན་དུ་བྱས་པའི་མཚོན་བྱ་རྗེས་བརྗོད་དང་མཚན་ཉིད་
བསྒྲུབ་པར་འཆད་པ་ཡིན་པའི་ལུགས་སུ་བྱས་ནས། ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་པོ་དཔོན་སློབ་ཀྱིས། ཆོས་མཆོག་རང་གི་ལུགས་བཞག་པ་མི་འཐད་པ་དང༌། ཞི་བ་བཟང་ངོ༌སོགས་ཀྱི་ལུགས་བཀག་པ་མི་འཐད་པ་སོགས་ཀྱི་དགག་པ་རྒྱས་པར་མཛད་པ་དག་ཆོས་
མཆོག་གི་ལུགས་འཐད་པར་འདོད་པའི་སྔ་མ་དག་ཀྱང་རྣམ་པར་བཞག་འཇོག་གི་དབང་དུ་བྱས་ནས་ཚུལ་དེ་ཁས་ལེན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་ཆོས་མཆོག་གི་བཞེད་པ་མ་གོ་བའི་དགག་སྒྲུབ་འབའ་ཞིག་བྱས་པར་ཟད་དོ། །དེའང་སློབ་དཔོན་
ཆོས་མཆོག་ནི་མངོན་སུམ་དང་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་སྐབས་འདིར་རྣམ་པར་བཞག་འཇོག་ཏུ་བཞེད་ཀྱི། དོན་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་རྣམ་པས་འཛིན་པའི་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་གྱི་འཇོག་བྱེད་དུ་བཞེད་པ་མིན་ཏེ། དེ་ལ་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་
16-4-88a


བས་མ་ཁྱབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གཞན་དུ་ན་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བ་དག་སྐབས་འདིར་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པར་རྒྱས་པར་ཆོས་མཆོག་རང་ཉིད་ཀྱིས་བསྒྲུབས་པ་དག་ཀྱང་ཡིད་ལ་མ་བཞག་པར་ཐལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་མངོན་སུམ་
གྱི་སྒྲའི་དོན། དོན་མངོན་དུ་བྱེད་པས་ན་མངོན་སུམ་ཞེས་པ་ཙམ་དང༌། དེའི་མཚན་གཞི་གཟུགས་འཛིན་དབང་ཤེས་སོགས་སྤྱོད་པ་པ་ལ་སོགས་པས་ཀྱང་གྲུབ་ཟིན་ཡང༌། དེ་དག་ལ་མཚན་ཉིད་རྟོག་བྲལ་མ་གྲུབ་པར་རྟོག་བཅས་སུ་ལོག་པར་རྟོག་
པས། དེའི་ཕྱིར་ཁོ་རང་ལ་གྲུབ་ཟིན་པ་དོན་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཤེས་པའམ་མཚན་གཞི་གཟུགས་འཛིན་མིག་ཤེས་ལྟ་བུ་དེ་ཉིད་གྲུབ་ཟིན་རྗེས་སུ་བརྗོད་ནས། དེའི་སྟེང་དུ་མཚན་ཉིད་རྟོག་བྲལ་མ་གྲུབ་པ་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་བརྗོད་པ་ལ། མཚོན་བྱའམ་
མཚན་གཞི་རྗེས་བརྗོད་ཀྱི་སྒྲ་དང་མཚན་ཉིད་བསྒྲུབ་པའི་སྒྲ་ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན་པར། འཐད་ལྡན་ལས་གང་གི་ཕྱིར་མངོན་དུ་བྱེད་པའི་ཤེས་པ་རབ་ཏུ་གྲུབ་པ་ལ། ལོག་པར་རྟོག་པས་མ་ཤེས་པའི་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་པར་
བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། དེས་ན་ཤེས་པར་གྱུར་པའི་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ཉིད་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་སྒྲས་རྗེས་སུ་བརྗོད་པ་ཡིན་ལ། མི་ཤེས་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ཤེས་པར་བསྒྲུབ་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསལ་བར་བཤད་པ་ལས་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཐད་ལྡན་དུ་སྐབས་
འདིར་ཞི་བ་བཟང་པོའི་འདོད་པ་འགོག་པ་ནི། ཞི་བ་བཟང་པོས་རྣམ་ངེས་ཀྱི་གཞུང་མངོན་སུམ་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བ། ཞེས་པ་འདིས་མིང་འདིའི་དོན་གང་ཡིན་ཞེས་པ་དང་དོན་འདིའི་མིང་གང་ཡིན་ཞེས་པ་ལ། མངོན་སུམ་གྱི་མིང་དོན་འབྲེལ་བར་བྱེད་
16-4-88b


པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་འདོད་པ་འགོག་པ་སྟེ། དེའང་ཚུལ་དེ་སྐབས་སུ་མ་བབ་སྟེ། སྤྱིར་ཚད་མའི་གྲངས་སོགས་དང༌། ཁྱད་པར་མངོན་སུམ་རྟོག་པ་དང་འཁྲུལ་བ་ཡོད་པར་ལོག་པར་རྟོག་པ་སེལ་བའི་སྐབས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁྱབ་པ་ཡོད་དེ། མིང་དང་མིང་ཅན་འབྲེལ་
བར་བྱེད་པ་ལ་ད་དུང་མིང་ཅན་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། མཚན་ཉིད་ལ་ལོག་རྟོག་བསལ་དགོས་པ་མ་བསལ་བར་མིང་དང་མིང་ཅན་འབྲེལ་བར་བསྟན་པ་ལ་དགོས་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་པ་གནོད་བྱེད་དངོས་གཞི་ཡིན་ལ། དེའི་འཕྲོས་དོན་ལྷག་
མ་དག་མངས་པར་འགྱུར་བས་མ་བྲིས་སོ། །དོན་ཚན་གཉིས་པ་མཚན་ཉིད་ཉེ་བར་བཟུང་བའི་དགོས་པ་སྟོན་པ་ནི། འཐད་ལྡན་ལས། འདིར་ཡང་མཚན་ཉིད་གཞན་རྣམ་པར་བཅད་པ་ནི་མ་ཡིན་གྱི། འོན་ཀྱང་ལོག་པར་རྟོག་པ་བསལ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ། །ཞེས་
སོགས་ཀྱིས་རྒྱས་པར་གསུངས་པའི་དོན་བསྡུས་ན་འདི་ཡིན་ཏེ། སྤྱིར་མཚན་ཉིད་ལ་རིགས་མི་མཐུན་སེལ་བ་དང་ལོག་རྟོག་སེལ་བ་གཉིས་ལས། འདིར་མཚན་ཉིད་ལ་རྟོག་བྲལ་དང་མ་འཁྲུལ་བ་གཉིས་ཀ་སྨོས་པ་རིགས་མི་མཐུན་བཅད་པའི་དོན་མ་ཡིན་
གྱི་ལོག་རྟོག་བསལ་བའི་དོན་དུ་ཡིན་ནོ། །རིགས་མི་མཐུན་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ན། གཞི་དེ་ལ་ཚད་མ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གསར་དུ་མི་སླུ་བ་ཞུགས་པར་བསྒྲུབས་པས་ཡང་དག་ཤེས་པར་གྲུབ་ཟིན་པ་ཉིད་ཀྱིས་རིགས་མི་མཐུན་ཚད་མིན་བསལ་ཟིན་ལ། ཡང་
དག་ཤེས་པ་གཞིར་བྱས་ལ་རྟོག་བྲལ་སྨོས་པའི་བསལ་བྱ་རྗེས་དཔག་ཉིད་ཡིན་ཞིང༌། མ་འཁྲུལ་བ་སྨོས་པའི་བསལ་བྱའང་རྗེས་དཔག་ཉིད་ཡིན་ཏེ། ཡང་དག་ཤེས་པ་གཞིར་བྱས་ལ་རྟོག་པ་ཡིན་པའང་རྗེས་དཔག་ལས་མེད་ལ། འཁྲུལ་པ་ཡིན་
16-4-89a


པའང་རྗེས་དཔག་ལས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཡང་དག་ཤེས་པར་བསྒྲུབས་ཟིན་པ་གཞིར་བྱས་ལ་རིགས་མི་མཐུན་སེལ་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན་དེ་གཉིས་གང་རུང་རེ་རེས་ཆོག་ཀྱང༌། ལོག་རྟོག་སེལ་བའི་ཆེད་དུ་གཉིས་སྨོས་
ཏེ། དབང་པོ་མིག་སེར་གྱིས་ཉམས་པར་བྱས་པའི་ཤེས་པ་ལྟ་བུ་འཁྲུལ་བ་ཁ་ཅིག་མངོན་སུམ་དུ་འདོད་པ་དང༌། སྤྱིར་ཡང་དག་ཤེས་པར་གྲུབ་ཟིན་པའི་གཟུགས་འཛིན་མིག་ཤེས་སོགས་ཀྱང་རྟོག་པར་འདོད་པ་དགག་པའི་ཆེད་ཡིན་ནོ། །དེས་ན་མངོན་སུམ་
ཚད་མའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བསལ་བྱ་ལ་ཚད་མ་དང་ཚད་མ་ཡིན་པ་གཉིས་ལས། ཚད་མིན་ནི་གསར་དུ་མི་སླུ་བར་གྲུབ་པ་ཉིད་ཀྱིས་བསལ་ཟིན་ལ། མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པའི་ཚད་མ་རྗེས་དཔག་ཁོ་ནར་ངེས་ཤིང༌། དེ་རྟོག་བྲལ་སྨོས་པས་བསལ་ཟིན་ཀྱང༌། 
མ་འཁྲུལ་བ་སྨོས་པ་ལོག་རྟོག་གཞན་བསལ་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་ལ། ཡང་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པའི་ཚད་མ་རྗེས་དཔག་ཁོ་ནར་ངེས་ཤིང༌། དེ་མ་འཁྲུལ་བ་སྨོས་པས་བསལ་ཟིན་ཀྱང༌། རྟོག་བྲལ་སྨོས་པའང་ལོག་རྟོག་གཞན་བསལ་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པས་
གཉིས་ཀ་སྨོས་པ་ནི་ལོག་རྟོག་སེལ་བའི་དགོས་པ་ལ་ལྟོས་པའོ། །དེ་ཕྱིར་ཁ་ཅིག་མིག་སེར་གྱིས་དབང་པོ་ཉམས་པར་བྱས་པའི་ཤེས་པ་རྟོག་པ་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པར་འཇོག་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་དེའང་དོན་ཙམ་ལ་མི་སླུ་བ་
དང་རྟོག་མེད་ཡིན་པས་མངོན་སུམ་དུ་འཇོག་པའི་ལོག་རྟོག་དེ་དག་མ་འཁྲུལ་བ་སྨོས་པས་སྤངས་པ་ཡིན་ནོ། །དོན་ཚན་གསུམ་པ་མཚན་ཉིད་འདི་མདོ་སེམས་གང་གི་དབང་དུ་བྱས་པའི་དོགས་པ་གཅོད་པ་ནི། འཐད་ལྡན་ལས། གཞན་དག་མདོ་
16-4-89b


སྡེ་པ་བཞིན་དུ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་གཞུང་བསྡུ་བའི་དོན་དུ་མི་སླུ་བར་བྱེད་པ་ལ་མི་འཁྲུལ་བར་ཤེས་པ་དེ་ནི་མི་རིགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། ཁ་ཅིག་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བ་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་གསུངས་པ་འདི་མདོ་སེམས་གཉིས་ཀའི་ཐུན་མོང་
གི་དབང་དུ་མཛད་པ་ཡིན་ལ། དེས་ན་མ་འཁྲུལ་བའི་དོན་སྣང་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བ་མ་ཡིན་གྱི། མི་སླུ་བ་ཙམ་ལ་མི་འཁྲུལ་བར་ཐ་སྙད་མཛད་པའོ་ཞེས་འདོད་པ་འགོག་པ་ཡིན་ལ། སློབ་དཔོན་དུལ་བའི་ལྷའང་དེ་ལྟར་འདོད་དོ། །དེ་དགག་པ་ལ། མི་
འཁྲུལ་བའི་སྒྲའི་དོན་གཟུང་ཡུལ་ལ་མི་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པར་བསྒྲུབ་པ་དང༌། མི་སླུ་བ་ལ་འདོད་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གང་གི་ཕྱིར་སློབ་དཔོན་གྱིས་མ་འཁྲུལ་བའི་སྒྲའི་དོན་དེ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་པར་ནི་མི་བཞེད་དེ། འཁྲུལ་བའི་མཚན་ཉིད་
ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཏུ་སྣང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་དེ་དང་དེར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། འདིའི་མ་འཁྲུལ་བའི་ལྡོག་ཟླའི་འཁྲུལ་བ་ནི་སྣང་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལ་གསུངས་པས་སྣང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བ་ལ་གསུངས་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པའོ། །ཡང་
འཐད་ལྡན་ལས། དངོས་པོ་མི་སྣང་བའི་ཕྱིར་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ནི་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་བའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ནའང་མངོན་སུམ་ནི་དངོས་པོ་སྣང་བ་དོན་བྱེད་པའི་དངོས་པོའི་རང་བཞིན་ལ་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །གང་ཡང་རྗེས་སུ་དཔག་
པ་ནི་དེ་མ་ཡིན་པ་ལ་དེར་འཛིན་པའི་ཕྱིར་འཁྲུལ་པར་འགྱུར་བ་ན། གལ་ཏེ་མངོན་སུམ་དེ་ལས་བཟློག་པར་མི་བཞེད་ན་རྗེས་སུ་དཔག་པ་འཁྲུལ་བ་ཉིད་དུ་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ། བཟློག་པར་བཞེད་དོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དེ་ནི་བཟུང་བ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པས་འཁྲུལ་
16-4-90a


བ་ཡིན་ལ། དེ་ལས་བཟློག་པས་མངོན་སུམ་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་མངོན་སུམ་བཟུང་བ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པས་མ་འཁྲུལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བར་གྲུབ་བོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། རྟོག་པ་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་རང་མཚན་
མི་སྣང་བ་སྟེ་སྣང་ཡུལ་དུ་མི་བྱེད་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞེས་གསུངས་པ་ནའང༌། མངོན་སུམ་ཡིན་ན་དངོས་པོ་ཇི་ལྟར་གནས་པ་དང་མཐུན་པར་སྣང་བ། གཟུང་ཡུལ་དོན་བྱེད་ནུས་པ་ལ་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་རྗེས་
དཔག་དེ་མ་ཡིན་ལ་དེར་འཛིན་པས་འཁྲུལ་བར་ཡང་ཡང་གསུངས་པ་ན། མངོན་སུམ་དེ་ལས་བཟློག་པར་མི་བཞེད་ན་རྗེས་དཔག་འབའ་ཞིག་འཁྲུལ་བ་དེ་ལྟ་བུར་ཡང་ཡང་གསུངས་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་ལ། མངོན་སུམ་དེ་ལས་བཟློག་པར་བརྗོད་ན་
རྗེས་དཔག་ནི་གཟུང་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་གྱི་ཞེན་ཡུལ་ལ་འཁྲུལ་བ་མ་ཡིན་ལ། རྗེས་དཔག་གི་འཁྲུལ་ཚུལ་དེ་ལས་བཟློག་པའི་སྒོ་ནས་མངོན་སུམ་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན་མངོན་སུམ་གཟུང་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བ་ཡིན་པར་གྲུབ་
བོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། འཐད་ལྡན་ལས། གཞན་ཡང་མངོན་སུམ་ནི་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པའི་དབྱེ་བ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །དེ་ལ་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་རྟོག་པ་དང་བྲལ་ཞིང་མི་འཁྲུལ་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ངག་ལ། མ་འཁྲུལ་བའི་སྒྲས་ཡང་
དག་པའི་ཤེས་པའི་རྣམ་གྲངས་མི་སླུ་བའི་དོན་ཉེ་བར་ལེན་པ་ནི་དོན་མེད་པ་ཉིད་དོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དོན་ནི། རྣམ་ངེས་སུ། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་དེ་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ། མངོན་སུམ་དང་ནི་རྗེས་སུ་དཔག །ཅེས་བྱ་བའོ། །འདི་དག་གིས་དོན་ཡོངས་
16-4-90b


སུ་བཅད་ནས་འཇུག་པ་ན་དོན་བྱ་བ་ལ་བསླུ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་བསླུ་བ་མེད་པས་ཡང་དག་ཤེས་པར་གོང་དུ་བསྒྲུབས་ཟིན་ནས། ཡང་དག་ཤེས་པར་གྲུབ་ཟིན་པ་གཞིར་བྱས་པ་ལ། མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་བསྒྲུབ་པའི་ཚེ། མངོན་སུམ་
རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བ། །ཞེས་གསུངས་པའི་མ་འཁྲུལ་བའི་དོན་མི་སླུ་བ་ཡིན་ན། ཡང་དག་ཤེས་པར་གྲུབ་ཟིན་པའི་མིག་ཤེས་ལྟ་བུ་མངོན་སུམ་དུ་དེའི་ངོར་མཚོན་པ་ན། ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་གང་རྟོག་པ་དང་བྲལ་ཞིང་ཡང་དག་པའི་ཤེས་པ་ཡིན་པ་ཞེས་
བརྗོད་པ་ལ་དོན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། །དེ་ནས་སྐབས་འདི་དག་རྣམ་རིག་པ་དང་ཐུན་མོང་དུ་བཤད་དུ་མི་རུང་བར་སྟོན་པ་ནི་འཐད་ལྡན་ལས། གལ་ཏེ་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་གཞུང་ཡང་ཐམས་ཅད་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ན། སློབ་དཔོན་
གྱིས་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ཉིད་བཟུང་བ་ལ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་བྱ་བ་དང༌། དོན་གྱི་མཐུ་སྟོབས་ཀྱིས་སྐྱེ་བས་རྟོག་པ་མེད་པ་ཉིད་དུ་གསུངས་པར་ཅིའི་ཕྱིར་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་མི་བྱེད། ཅེས་གསུངས་ཏེ། རྗེས་དཔག་འབའ་ཞིག་གཟུང་ཡུལ་ལ་
འཁྲུལ་བ་དང་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་གཟུང་དོན་གྱི་མཐུ་ལས་སྐྱེས་པས་རྟོག་བྲལ་དུ་བསྒྲུབ་པ་སོགས་རྣམ་རིག་ལ་སྦྱར་དུ་མི་རུང་བའི་དོན་ཏོ། །འོ་ན་རྣམ་རིག་པའི་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་སྐབས་གང་དུའང་མ་བསྟན་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། དེའི་དོགས་
པ་གཅོད་པ་འཐད་ལྡན་ལས། དེའི་ཕྱིར་རྣམ་རིག་པ་ཙམ་དུ་སྨྲ་བ་ལ་ནི་སློབ་དཔོན་བག་ཆགས་བརྟན་པ་དང་མི་བརྟན་པ་དག་གིས་རྣམ་པར་འཇོག་པ་མཐོང་ལ། འདིར་ནི་དོན་མེད་ན་མི་འབྱུང་བ་ལས་ཞེས་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་པས་ན་
16-4-91a


ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་གྱི་ཚུལ་ཉིད་བཞེད་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱིར་སྔར་བཤད་པ་ཉིད་མ་འཁྲུལ་བའི་དོན་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་ལ་བག་ཆགས་བརྟན་མི་བརྟན་གྱིས་ཁྱད་པར་གྱིས་མངོན་སུམ་ཡིན་མིན་གྱི་
རྣམ་དབྱེ་གསུངས་པས་རྣམ་རིག་པའི་ལུགས་ཀྱི་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཤེས་ལ། རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བ་ཕྱི་རོལ་ཁས་བླངས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་པའི་མཚན་ཉིད་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་མདོ་སྡེ་པའི་སྐབས་སུ་རྟོག་བྲལ་མ་
འཁྲུལ་བའི་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་དང༌། རྣམ་རིག་པའི་སྐབས་སུ་བག་ཆགས་བརྟན་བྱུང་གི་རྟོག་བྲལ་གྱི་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཡིན་པ་འགྲེལ་པ་འདིས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་འདི་ཉིད་ལེགས་པར་ཤེས་པ་གལ་
ཆེ་བར་སྣང་སྟེ། བོད་ཀྱི་མཁས་པ་དག་ལའང་མཚན་ཉིད་འདི་མདོ་སེམས་གཉིས་ཀའི་སྐབས་སུ་ཁས་ལེན་དགོས་པར་བཟུང་ནས། ཁ་ཅིག་མ་འཁྲུལ་བའི་དོན་འཇུག་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བ་ལ་བྱེད་པ་དང༌། ཁ་ཅིག་སེམས་ཙམ་པའི་ལུགས་
ལའང་ཚུར་མཐོང་དབང་ཤེས་སྣང་ཡུལ་ལ་མ་འཁྲུལ་བར་སྨྲ་བ་སོགས་གང་ཅིའང་རུང་བའི་འཆད་ཚུལ་མང་བར་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །དོན་ཚན་བཞི་པ་ནི་འཐད་ལྡན་ལས། ཁ་ཅིག་ཟླ་བ་གཉིས་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པའང༌ཞེས་སོགས་
ཀྱིས་ནི། འགྲེལ་བྱེད་ཁ་ཅིག་ཟླ་བ་གཉིས་ལ་སོགས་པའི་ཤེས་པ་མངོན་སུམ་ཚད་མ་ཡིན་པར་བཟློག་པའི་དོན་དུ་མ་འཁྲུལ་བ་སྨོས་པ་མི་རིགས་ཏེ། དེ་ཆ་འགའ་ཞིག་ལ་མི་སླུ་བའི་ཚད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཕྱོགས་གླང་གིས་ཀྱང་མངོན་
16-4-91b


སུམ་གྱི་མཚན་ཉིད་དུ་མི་འཁྲུལ་བ་སྨོས་པར་མ་མཛད་པར། རྟོག་པ་དང་བྲལ་མངོན་སུམ་མོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ངེས་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལ་མི་སླུ་བ་ཚད་མར་རྟོགས་པའི་དོན་དུ་མི་སླུ་བ་སྨོས་ནའང་མི་རིགས་ཏེ། དོན་གྱི་བདག་ཉིད་ཐམས་ཅད་ལ་མི་
སླུ་བའི་ཚུར་མཐོང་གི་ཤེས་པ་འགའ་ཡང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཟེར་བའི་འདོད་པ་བཀོད་ནས། དེ་ལྟར་ན་བྱིས་པའི་རྟོག་པ་ཡར་བཅད་ཆ་གཅིག་ལའང་མི་སླུ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཤེས་པ་ཁྱེད་ལྟར་ན་མེད་དགོས་པས་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་གླང་གིས་མངོན་རྗེས་གཉིས་
འབའ་ཞིག་ཚད་མར་གསུངས་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ་བས་འགོག་པ་སྟེ་འགྲེལ་པ་ཉིད་ལས་ཤེས་སླའོ། །དབང་ཤེས་རྣམས་ཡུལ་གྱི་རང་བཞིན་ལ་འཁྲུལ་བས་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པར་ཐལ་བའི་དོགས་པ་བཀོད་པ་ནི། འཐད་ལྡན་ལས། གལ་ཏེ་རང་
བཞིན་འགལ་བ་འཛིན་པ་འཁྲུལ་བའི་ཕྱིར་ཚད་མ་མ་ཡིན་པར་འགྱུར་ན། སྔོན་པོ་ལ་སོགས་པར་སྣང་བའང་འཁྲུལ་བར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ། རྡུལ་ཕྲ་རབ་མ་འདྲེས་པ་རྣམས་ལ་འདྲེས་པ་ཉིད་དུ་འགལ་བར་འཛིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། ཞེས་གསུངས་ཏེ། 
དེའི་དོན་ནི། གལ་ཏེ་དངོས་པོའི་གནས་ཚོད་དང༌། འགལ་བར་འཛིན་པ་འཁྲུལ་བས་མངོན་སུམ་ཚད་མར་མི་རུང་ན། སྔོ་འཛིན་དབང་ཤེས་འཁྲུལ་བར་ཐལ། སྔོན་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་མ་འདྲེས་པ་གསིལ་བུར་གནས་པ་ལ་འདྲེས་པར་འཛིན་པའི་
ཕྱིར། འདོད་ན་མངོན་སུམ་མ་ཡིན་པར་ཐལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ནོ། །འདི་ལ་ཕྱི་རོལ་ཁས་བླངས་ནས་ལན་འདེབས་ཚུལ་ཇི་ལྟར་བྱ་བ་ནི། འཐད་ལྡན་ལས། སྨྲས་པ། འདིར་རེ་ཞིག་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དོན་འཛིན་
16-4-92a


པར་བྱེད་པ་དང༌། རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་ཕྱོགས་ཐ་དད་པས་བྱས་པའི་འགལ་བ་དང་མི་ལྡན་པར་ཁས་བླངས་ནས་མཚན་ཉིད་བརྗོད་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེའི་དོན་ནི། སྔོན་པོ་རགས་པ་ཡིན་ཞིང་ཕྱོགས་ཆ་ཐ་དད་པའི་འགལ་
བའི་ཆོས་ལྡན་ཡིན་ཀྱང༌། སྔོ་འཛིན་མིག་ཤེས་ལ་སྔོན་པོ་རགས་པ་དང་ཆ་བཅས་ཀྱི་ལྡོག་པ་སྣང་མི་དགོས་པ་དང༌། སྔོན་པོའི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་སོ་སོ་བ་རྣམས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་མེད་དུ་གནས་པ་ཁས་བླངས་ནས་དོགས་པ་དེ་སྤང་དགོས་པའི་དོན་ཡིན་ལ། གཞན་ཡང་
འཐད་ལྡན་དུ། སྔོར་སྣང་དབང་ཤེས་ཀྱིས་སྔོ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་རྣམས་རང་བཞིན་འདྲེས་པར་འཛིན་པའི་དོན་ཅི་ཞིག །དེ་རྣམས་རང་བཞིན་མ་འདྲེས་པར་གནས་པ་མིག་ཤེས་ལ་རང་བཞིན་འདྲེས་པར་སྣང་བ་ལ་བྱེད་དམ། གོ་ས་སོ་སོར་གནས་པ་གོ་ས་གཅིག་ཏུ་
འཛིན་པ་ལ་བྱེད་དམ། བར་སྟོངས་དང་བཅས་པར་གནས་པ་བར་སྟོངས་མེད་པར་འཛིན་པ་ལ་བྱེད་དམ། རེག་རྡུལ་ལྟ་བུ་དབང་ཤེས་རིགས་མི་མཐུན་གྱི་གཟུང་ཡུལ་གྱིས་བར་ཆོད་པར་གནས་པ་བར་མ་ཆོད་པར་འཛིན་པ་ལ་བྱེད་ཅེས་མཐའ་བཞིར་བརྟགས་
ནས་ལན་རྒྱས་པར་མཛད་པ་དེ་དག་གི་དོན་ཤེས་པ་མདོ་སྡེ་པའི་གྲུབ་མཐའ་ལ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། འོན་ཀྱང༌། དོན་གཞན་དང་ནི་མངོན་འབྲེལ་ཕྱིར། །ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་ཞིབ་པར་འཆད་པར་འགྱུར་བ་ལས་ཤེས་པའི་ཕྱིར་འདིར་མ་བྲིས་སོ། །
སློབ་དཔོན་ལྷ་དབང་བློའི་འགྲེལ་པར། མངོན་སུམ་རྟོག་དང་བྲལ་བ་ཅན། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། དབང་པོ་ལ་བརྟེན་པས་ན་མངོན་སུམ་ཞེས་བྱ་བ་འདིས་ནི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཞི་བསྟན་ཏོ། །རྟོག་དང་བྲལ་བ་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མཚན་ཉིད་
16-4-92b


ཡིན་ཏེ། ཞེས་བཤད་པའི་མཚན་ཉིད་ཀྱི་གཞི་ཞེས་པ་ནི། སློབ་དཔོན་ཆོས་མཆོག་གི་བཞེད་པས། མངོན་སུམ་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བ་ཞེས་པའི་རྣམ་ངེས་ཀྱི་གཞུང་ཚིག་གི་མངོན་སུམ་ཞེས་པ་རྣམ་པར་བཞག་བྱ་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་གྱི། མངོན་སུམ་གྱི་སྒྲའི་དོན།
དོན་མངོན་དུ་བྱེད་པ་ཞེས་པ་དང༌། གཟུགས་འཛིན་མིག་ཤེས་སོགས་གྲུབ་ཟིན་གྱི་མཚན་གཞི་རྗེས་སུ་བརྗོད་པར་བཞེད་པ་དེ་དང་འདྲ་བའི་མཚན་གཞི་ལ་ལྷ་དབང་བློ་བཞེད་པ་མ་ཡིན་གྱི། རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བའི་མཚན་ཉིད་གང་ལ་
འཇུག་པའི་གཞི། མཚན་ཉིད་དེའི་རྣམ་པར་བཞག་བྱར་གྱུར་པའི་མངོན་སུམ་ཉིད་ལ་བྱས་ནས། མངོན་སུམ་རྟོགས་དང་བྲལ་བར་ནི། །ཞེས་པའི་མངོན་སུམ་ཞེས་པ་མཚོན་བྱ་རྗོད་པར་བྱེད་པ་འགྲེལ་པ་དེའི་ལུགས་ཡིན་ལ། མཚོན་བྱ་ལ་མཚན་
གཞིའི་སྒྲ་སྦྱར་བ་ནི་དུ་མ་ཞིག་ཏུ་འབྱུང་ངོ༌། །དེའང་ཞི་བ་བཟང་པོའི་འདོད་པ་ཆོས་མཆོག་གིས་ཕྱོགས་སྔར་མཛད་པ་དེ་དང་འདྲ་བར། མཚོན་བྱ་མངོན་སུམ་བརྗོད་ནས་རྟོག་བྲལ་མ་འཁྲུལ་བ་དང་མིང་དང་མིང་ཅན་གྱི་འབྲེལ་བ་ཤེས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པ་
འདིའི་ལུགས་སུ་མངོན་ཏེ། དྲངས་མ་ཐག་པ་དེའི་འགྲེལ་བཤད་དུ་ཤཱཀྱ་བློས། མཚན་གཞི་བསྟན་ཏོ། །ཞེས་བྱ་བ་ནི་མངོན་སུམ་ནི་མཚོན་པར་བྱ་བའི་གཞི་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་ཅན་ཞེས་བྱ་བའི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་མངོན་སུམ་
མཚོན་པར་བྱ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་རྟོག་པ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་བསྟན་ནས་མངོན་སུམ་ཉིད་སྟོན་པར་བྱེད་པ་ཡིན་ཏེ། རྟོག་པ་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་པ་ནི་མངོན་སུམ་གྱི་མིང་ཅན་ཡིན་ནོ་ཞེས་མིང་དང་མིང་ཅན་གྱི་འབྲེལ་བ་བྱེད་པའི་
16-4-93a


ཕྱིར་རོ། །ཞེས་བཤད་པས་སོ། །དེ་ལྟར་སྤྱི་དོན་གྱི་མཐའ་དཔྱད་ནས། ད་ནི་ཡན་ལག་གི་དོན་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལ་གཉིས། མངོན་སུམ་ཡང་དག་ལ་ལོག་རྟོག་བསལ་བ་དང༌། ཟློག་ཕྱོགས་མངོན་སུམ་ལྟར་སྣང་བཤད་པའོ། །
དང་པོ་ལ་བཞི། དབང་པོའི་མངོན་སུམ་དང༌། ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་དང༌། རང་རིག་མངོན་སུམ་དང༌། རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ལ་ལོག་རྟོག་བསལ་བའོ། །དང་པོ་ལ། ཐོག་མར་གཞུང་གི་བསྡུ་བ་བརྗོད་པར་བྱ་སྟེ། དེའང་ཚད་མ་མདོར། མིང་དང་རིགས་སོགས་སྦྱོར་བ་
ཡི། །རྟོག་པ་དང་བྲལ་མངོན་སུམ་མོ། །ཞེས་གསུངས་པ་རྩ་འགྲེལ་གྱི་དོན་རྟོག་བྲལ་དུ་བསྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པའི་སྒོ་ནས་འཆད་པ། མངོན་སུམ་རྟོག་དང་བྲལ་བར་ནི། །ཞེས་པ་ནས། བརྟེན་ནས་མིག་བློ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །ཞེས་བྱ་བའི་བར་
རོ། །དེའི་ཞར་བྱུང་དབང་པོའི་མངོན་སུམ་གྱི་ཐ་སྙད་ལ་རྩོད་པ་སྤང་བའི་ཕྱིར་དུ་མདོར། ཐུན་མོང་མིན་པའི་རྒྱུ་ཡི་ཕྱིར། །དེ་ཡི་ཐ་སྙད་དབང་པོས་བྱས། །ཞེས་གསུངས་པ་རྩ་འགྲེལ་གྱི་དོན་འཆད་པ། གལ་ཏེ་མངོན་སུམ་ཤེས་བསྐྱེད་ལ། །ཞེས་སོགས་སོ། །
མངོན་སུམ་རྟོག་བྲལ་ལ་ལུང་འགལ་སྤང་བ་མདོར། དེར་དོན་དུ་མས་བསྐྱེད་པའི་ཕྱིར། །རང་དོན་སྤྱི་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །ཞེས་གསུངས་པ་རྩ་འགྲེལ་གྱི་དོན་རྒྱས་པར་འགྲེལ་པ་ནི། བསགས་པ་དག་ནི་ཚོགས་པ་ཡིན། །ཞེས་སོགས་སོ། །དེའི་མཇུག་
ཏུ་མདོར། དུ་མའི་ངོ་བོའི་ཆོས་ཅན་ནི། །དབང་པོ་ལས་རྟོགས་སྲིད་མ་ཡིན། །རང་རང་རིག་བྱ་ཐ་སྙད་ཀྱིས། །བསྟན་མིན་ངོ་བོ་དབང་པོའི་ཡུལ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་རྩ་འགྲེལ་གྱི་དོན་རྣམ་པར་འགྲེལ་པ། ཆོས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས་ལྡོག་པ། །ཞེས་པ་
16-4-93b


ནས། བྱེད་པ་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཟིན་ཏོ། །ཞེས་བྱ་བའི་བར་ཏེ། འདི་དག་དབང་ཤེས་རྟོག་བྲལ་ལ་རིགས་པ་དང་འགལ་བ་སྤོང་བར་བཤད་དུ་རུང་རོ། །འདི་ནི་མཁས་གྲུབ་ཆོས་རྗེས་འབྲོག་རི་བོ་ཆེ་དགེ་ལྡན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་གླིང་དུ་སྦྱར་བའོ།། །། དགེའོ།། །།
16-5-1a


༄༅། །སྤྱོད་འཇུག་ཤེས་རབ་ལེའུའི་ཊཱི་ཀྐ་བློ་གསལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། །
16-5-1b


༄༅། །རྗེ་བཙུན་དམ་པ་རྣམས་ལ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་ལ་འདིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ལས་དང་པོར་སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས། དེའི་
རྗེས་སུ་འཇུག་སེམས་ལེན་པའི་ཆོ་གས་སྡོམ་པ་བཟུང་སྟེ་སྤྱོད་པ་ལ་སློབ་པ་སྟོན་པ་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ལྷག་མཐོང་ལ་སློབ་ཚུལ་ནི་ལེའུ་དགུ་པས་སྟོན་ཏོ། །འདི་ལ་ལེའུའི་འབྲེལ་
ལམ་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པའི་གོ་རིམ་བསྟན་པ་ནི། ཡན་ལག་ཅེས་སོགས་རྐང་པ་བཞིའི་དམ་བཅའ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སོགས་ཏེ། ཆོས་བདག་རགས་པ་བཀག་པ་ཙམ་མིན་པའི་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྫོགས་པར་རྟོགས་
པའི་ཤེས་རབ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །གང་གིས་ན་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཞི་བར་འདོད་པས་སོ། །ཁྱབ་པ་ནི། ཇི་སྲིད་ཕུང་པོར་འཛིན་ཡོད་པ། །ཞེས་སོགས་ལས་ཤེས་སོ། །ཅི་སྟེ་དགག་བྱ་ཕྲ་མོ་མ་བཀག་ཀྱང་གང་ཟག་གི་
བདག་མེད་ཐུན་མོང་བ་རྟོགས་པ་ཙམ་གྱིས་ཐར་པ་ཐོབ་པ་མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། ཐུན་མོང་བའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་དེ་ཙམ་གྱིས་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་རྫོགས་ཤིང་དེ་གོམས་པས་ཐེག་དམན་གྱི་མྱང་འདས་འཐོབ་
16-5-2a


ལ། སངས་རྒྱས་འཐོབ་པ་ལ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་སྒོམ་དགོས་པར་དབུ་མ་རང་རྒྱུད་པ་མན་ཆད་བདག་མེད་ཁས་ལེན་པའི་རང་སྡེ་ཀུན་མཐུན་ལ། འདིར་ནི་སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པའི་ལུགས་ལྟར་བཤད་དགོས་ཏེ་གཞན་ལས་
ཤེས་དགོས་སོ། །དམ་བཅའི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། ཡན་ལག་ཅེས་སོགས་ཏེ་ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ནི་ལེའུ་བརྒྱད་པ་ནས་བཤད་པའི་ཞི་གནས་ཙམ་ལ་འཆད་པ་དང༌། སྔར་གྱི་སྦྱིན་སོགས་ཕར་ཕྱིན་ལྷག་མ་ཐམས་ཅད་ལ་འཆད་པའི་ལུགས་གཉིས་
ལས། ལེའུ་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ཙམ་གྱི་འབྲེལ་ལ་སྦྱར་ན་སྔ་མ་ཡང་རུང་མོད་ཀྱང་འདིར་ཕྱི་མ་ལྟར་བཤད་ན་ལེགས་སོ། །སྦྱིན་པ་ལ་སོགས་པའི་ཡན་ལག་ཤེས་རབ་ཀྱི་དོན་དུ་གསུངས་ཞེས་པའི་དོགས་པ་འདི་ལྟར་བཅད་དེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཐོས་
བསམ་གྱིས་རྟོགས་པ་ལ་སྦྱིན་པ་སོགས་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པ་མིན་ཏེ། སྤྱིར་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ལ་ཚོགས་བསག་དགོས་ཀྱང་ཚེ་དེར་འདིར་བཤད་པ་འདྲ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་སྔོན་དུ་འགྲོ་མི་དགོས་ཏེ། སློབ་དཔོན་ཞི་བ་
འཚོས་སྟོང་ཉིད་ཐོས་བསམ་གྱིས་གཏན་ལ་འབེབས་ཚུལ་གཉིས་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །སྟོང་ཉིད་ལ་ཡིད་འགྱུར་བའི་མྱོང་བ་སྐྱེ་བ་ལ་དེ་དག་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པའང་མིན་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་མི་རྟག་པ་རྟོགས་པ་ལྟ་བུའི་ཉམས་མྱོང་
ལའང་དེ་དག་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པར་མཚུངས་སོ། །སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་སྒོམ་བྱུང་གི་ལྷག་མཐོང་སྐྱེ་བ་ལ་དེ་དག་སྔོན་དུ་འགྲོ་དགོས་པའང་མིན་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དེ་དག་སྔོན་དུ་མ་
16-5-2b


སོང་ཡང་ཉན་རང་གིས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཚུལ་སྔར་བཤད་པ་བཞིན་ནོ། །སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཆོས་སྐུའི་ཉེར་ལེན་བྱེད་ཅིང་སྦྱིན་སོགས་ཐབས་རྣམས་ཀྱིས་དེའི་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་བྱེད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་དེ་ཐོབ་པ་ལ་སྦྱིན་སོགས་
རྣམས་ཀྱིས་ཕན་པས་དེ་དག་ཤེས་རབ་དོན་དུ་གསུངས་སོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་ཤེས་རབ་དེ་དག་གི་དོན་དུ་གསུངས་ཞེས་གོ་ལྡོག་སྟེ་སྨྲས་ནའང་མཚུངས་སོ། །དེས་ན་འདི་དང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དངོས་སུ་མི་སྟོན་པའི་གསུང་རབ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བརྒྱུད་ནས་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ལ་
གཞོལ་བར་གསུངས་པའི་དོན་ནི། སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་གང་ལ་བྱེད་ཀྱང་དེའི་དངོས་གཉེན་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཡིན་ལ། དེས་སྤང་བྱ་དེ་དག་གི་ས་བོན་སྤོང་བ་ལ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་མཐའ་ཡས་པས་བརྒྱན་ཏེ་ཡུན་རིང་དུ་གོམས་
པར་བྱེད་དགོས་པས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་མདོ་ལས། སྦྱིན་སོགས་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ལ་བསླབ་པ་སོགས་གསུངས་ཤིང༌། རྣམ་འགྲེལ་ལས། རྣམ་པ་དུ་མར་ཐབས་མང་པོ། །ཞེས་སོགས་དང༌། བསེ་རུ་ལ་སོགས་ཁྱད་འདི་ཡིན། །ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། །ཤེས་རབ་
བསྐྱེད་དགོས་པར་བསྟན་པའི་བསྐྱེད་ཐབས་ལ་ཤེས་བྱ་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ལུས་ངོས་བཟུང་བ། དེ་རྟོགས་པའི་ལམ་དབུ་མ་ལ་དགོས་ནུས་མེད་པར་ཐལ་བ་སྤང་བ། བདག་མེད་གཉིས་ཀྱི་རིགས་པ་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་བདེན་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བ་
དང༌། མཚན་ཉིད་དང་དེ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་གང་ཟག་ངོས་བཟུང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ཀུན་རྫོབ་ཅེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ནི་དོན་དམ་དང་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་དོན་ལྡོག་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཡིན་པས་ཀུན་རྫོབ་
16-5-3a


དང་ནི་ཞེས་སོགས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་སེམས་ཙམ་པ་མན་ཆད་ལ་བདེན་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཡོད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་ལ་དྲངས་ཏེ་སྟོན་པ་མེད་ལ། དབུ་མ་པ་ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོས། བདེན་གཉིས་རྣམ་དབྱེ་
ཤེས་པ་དག །ཅེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་ཐམས་ཅད་བདེན་གཉིས་ཀྱི་ལམ་ནས་དྲངས་ཏེ་འཆད་པ་ནི། གང་དག་བདེན་པ་འདི་གཉིས་ཀྱི། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་དགོངས་པའོ། །འདིར་བདེན་གཉིས་གང་ལས་དབྱེ་བའི་
གཞི་དང༌། དབྱེ་བ་དང༌། དབྱེ་དོན་གཅིག་ཐ་དད་བསམ་པ་དང༌། གྲངས་ངེས་བསྟན་པ་རྣམས་སྐབས་སུ་བབ་ལ། དེ་ལ་བདེན་པ་ཞེས་པ་དབྱེ་གཞིར་མི་རུང་ཞིང་འདིར་ཚིག་ཟིན་ལ་མེད་པས་བསླབ་བཏུས་སུ་ཡབ་སྲས་མཇལ་བའི་མདོ་དྲངས་པ་
ལས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ལས་བདེན་པ་གཉིས་དེ་བས་ཐུགས་སུ་ཆུད་དེ་ཤེས་པར་བྱ་བའང་དེ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ་ཞེས་གསུངས་པས་ཤེས་པར་བྱ་བའོ། །དེ་ལ་དབྱེ་ན་བདེན་པ་གཉིས་སུ་ཡབ་སྲས་མཇལ་བའི་མདོ་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་སངས་
རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་འདོད་པ་ངེར་བཞེད་དོ། །དེ་གང་ཞེ་ན། ཀུན་རྫོབ་འདི་ནི་དང་དོན་དམ་འདི་ནིའོ། །དང་ཞེས་པ་ཚད་མ་ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། མངོན་སུམ་དང་ནི་རྗེས་སུ་དཔག །ཅེས་པའི་དང་དང་འདྲ་བར་སྟོབས་མཚུངས་པར་སྟོན་པ་
སྟེ། གཞིའི་བདེན་གཉིས་གཅིག་གིས་གཅིག་ལ་མི་གནོད་པར་མ་ཟད་ཕན་ཚུན་གྲོགས་སུ་འགྲོ་བ་དང༌། ལམ་དུས་སུ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་དང༌། འབྲས་དུས་སུ་སྐུ་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་དུ་འགྲོ་དགོས་པའོ། །དབྱེ་དོན་བསམ་པ་ནི། སྔ་མ་དག་
16-5-3b


ངོ་བོ་གཅིག་ལ་ལྡོག་པ་ཐ་དད་བྱས་མི་རྟག་ལྟ་བུ་དང༌། ངོ་བོ་དང་ལྡོག་པ་གཉིས་ཀ་ཐ་དད་ཀ་བུམ་ལྟ་བུ་སྟེ། ངོ་བོ་གཅིག་དང་ངོ་བོ་ཐ་དད་དངོས་པོ་ཁོ་ནར་འདོད་ཅིང༌། བདེན་དང་གཞི་གྲུབ་མ་གྲུབ་ལྟ་བུ་དངོས་པོ་མིན་ལ་གཅིག་ཏུ་ཁས་བླང་དུ་མི་རུང་བ་
རྣམས་གཅིག་པ་བཀག་པའི་ཐ་དད་དུ་འདོད་དོ། །དེ་ནི་མི་འཐད་པར་རྟོགས་སླ་ལ། མདོ་དགོངས་འགྲེལ་ལས་བདེན་གཉིས་གཅིག་པ་ལ་སྐྱོན་བཞི་དང་ཐ་དད་ལ་སྐྱོན་བཞི་འཕངས་པའི་གཅིག་ཐ་དད་ནི་ལྡོག་པ་གཅིག་དང་རྫས་ཐ་དད་ཡིན་ཞིང་དེ་ལ་
དབུ་སེམས་གཉིས་ཀས་དགག་པར་བྱེད་ལ། སློབ་དཔོན་ཀ་མ་ལ་ཤཱི་ལས་ནི་དེའི་གཅིག་དང་ཐ་དད་བདེན་པའི་གཅིག་དང་ཐ་དད་ལ་བྱས་ནས་དགག་པ་མཛད་དོ། །གྲངས་ངེས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཉིད་ཀྱིས་བདེན་པ་གསུམ་པ་ནི་ནམ་ཡང་མ་མཆིས་སོ། །
ཞེས་གསུངས་པས་ངེས་པར་དགོས་ཏེ། གཞུང་ཕྱི་མའི་སྐབས་སུ་མཚན་ཉིད་བཤད་པ་ལས་ཤེས་སོ། །མཚན་ཉིད་ནི་དོན་དམ་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཏེ། དོན་དམ་ནི་མཚོན་བྱའོ། །མཚན་ཉིད་ནི་བློའི་ཞེས་པ་སྟེ། འདི་ལ་བློ་ཞེས་པ་བློ་ཙམ་དང༌། ཐ་
སྙད་པ་དང༌། དོན་དམ་པའི་བློ་གསུམ་གང་ལ་བྱེད་སྙམ་ན། སྔ་མ་གཉིས་ལ་བྱེད་ཅིང་དེ་ཡང་བློ་ཙམ་ལ་བྱས་ན་སྤྱོད་ཡུལ་མིན་ལ། ཁྱད་པར་སྦྱར་དགོས་པས་དེའི་ཚུལ་ནི། ཡབ་སྲས་མཇལ་བའི་མདོ་ལས། སྒྲ་བློའི་ཡུལ་མིན་པར་གསུངས་པ་དང་
འདྲ་བས་དེའི་དོན་ནི། བློ་ཇི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཡང་དེས་དོན་དམ་མངོན་སུམ་དུ་འཇལ་བའི་ཚེ་གཉིས་ཆོས་སོགས་གཉིས་སྣང་དང་བཅས་བཞིན་དུ་དེ་མངོན་སུམ་དུ་ཡུལ་དུ་བྱ་མི་ནུས་ཏེ། གཉིས་སྣང་གི་སྤྲོས་པ་ནུབ་པའི་སྒོ་ནས་དེ་མངོན་སུམ་དུ་འཇལ་
16-5-4a


དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་དོན་དམ་རྟོགས་པའི་ཚད་མའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་ནི་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཐ་སྙད་པའི་བློ་ཁྱད་པར་བ་ལ་བྱས་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཐམས་ཅད་དང༌། སློབ་པའི་ཇི་ལྟ་བ་རྟོགས་
པའི་བློ་མ་རྟོགས་ཇི་སྙེད་པ་འཇལ་བ་ཐམས་ཅད་མ་རིག་པས་བསླད་པས་དེས་དོན་དམ་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་ཡུལ་དུ་བྱེད་མི་ནུས་ཏེ། མིག་བསླད་མ་བསླད་ཀྱིས་སྐྲ་དང་སྐྲ་ཤད་མེད་པ་བཞིན་ཏེ། དབུ་མ་འཇུག་པ་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་དབྱེ་བ་དང་
སྒྲ་བཤད་པ་སོགས་རྒྱས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པར་བརྗོད་པ་ནི་མཚོན་བྱའོ། །བློ་ནི་མཚན་ཉིད་དེ་སྔ་མའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཐ་སྙད་པའི་བློའི་ཡུལ་ལོ། །དེ་ལྟར་ན་དངོས་འགལ་གཅིག་བཅད་ན་ཅིག་ཤོས་གཅོད་པས་གྲངས་ངེས་སྒྲུབ་པ་སླའོ། །
མཚན་ཉིད་ངེས་པའི་ཚད་མ་ནི་བདེན་པ་མཐའ་དག་ཚད་མས་ཁེགས་པ་ན་དོན་དམ་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་ངེས་ལ། དེའི་རྗེས་སུ་ཡུལ་རྣམས་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་རྟོགས་པ་ན་ཀུན་རྫོབ་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་ངེས་སོ། །དེ་གཏན་ལ་འབེབས་པའི་གང་ཟག་ནི་
དེ་ལ་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་རྣམས་ཏེ། བདེན་གཉིས་གཏན་ལ་འབེབས་འདོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ནས་འཇུག་པ་དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཏེ་གང་ཟག་རྣམ་པ་གཉིས་མཐོང་སྟེ། མི་དམིགས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ལྡན་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་དབུ་མ་པ་དང༌། ཕལ་པ་
དངོས་པོར་སྨྲ་བའོ། །དེ་ལ་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པ་དེའི་དངོས་པོར་ཡོད་པར་སྨྲ་བའི་གྲུབ་མཐའ་ལ་རྣལ་འབྱོར་འཇིག་རྟེན་པའི་རིགས་པས་གནོད་ཅིང༌། རིགས་པས་མི་གནོད་ཀྱང་བློའི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་ཞུགས་པའི་སྒོ་ནས་སོ་གནོད་པ་སྟེ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ནོ། །
16-5-4b


རྣལ་འབྱོར་པ་དེ་དག་ཀྱང་ལམ་དང་ས་གོང་འོག་གི་སྤང་བྱ་སྤངས་པ་དང་ཡོན་ཏན་ཁྱད་ཞུགས་པའི་སྒོ་ནས་གོང་མ་གོང་མས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཞིང་གནོད་དོ། །ཕལ་པའི་གྲུབ་མཐའ་ལ་རྣལ་འབྱོར་པའི་རིགས་པས་གནོད་པ་ཅིས་ཤེས་སྙམ་ན། གཉིས་ཀ་ཞེས་
སོགས་རྐང་པ་གཅིག་སྟེ། དེ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པའི་གྲུབ་མཐའ་བདེན་པ་མེད་པ་རིགས་པས་སྒྲུབ་ཐུབ་ན་དེས་ཆོག་ལ། དེ་ནི་དངོས་སྨྲ་བ་ལ་སྒྲུབ་ནུས་ཏེ། གཉིས་ཀ་ལ་གྲུབ་པའི་འདོད་པའི་དཔེ་རྨི་ལམ་དང་སྒྱུ་མ་སོགས་རྫུན་པའི་དཔེ་བསྟན་རྒྱུ་ཡོད་ལ། དངོས་སྨྲ་
བས་བདེན་པ་སྒྲུབ་མི་དགོས་ཏེ། དཔེ་བསྟན་རྒྱུ་མེད་པས་སོ། །གཉིས་པ་ལམ་དབུ་མ་ལ་དགོས་ནུས་མེད་པའི་རྩོད་པ་སྤང་བ་ནི། འབྲས་བུའི་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་ལྔ་སྟེ། གཉིས་ཀ་ཡང་ནི་འདོད་པའི་དཔེས། །ཞེས་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པར་སྒྲུབ་
ནུས་ཞེས་དབུ་མ་པས་སྨྲས་པ་ལ་དངོས་པོར་སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱིས་རང་བཞིན་མེད་པ་མེད་པའི་དོན་དུ་བཟུང་ནས་དེ་ལྟ་ན་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་སོགས་ཀྱི་དོན་དུ་སྦྱིན་སོགས་ལ་སློབ་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཐམས་ཅད་ལ་རང་བཞིན་མེད་པར་སྟོན་པའི་ཕྱིར་
ཞེས་རྩོད་དོ། །དེའི་ལན་སྟོན་པ། འབྲས་བུའི་ཞེས་སོགས་ཏེ། རྒྱུ་འབྲས་བདེན་པ་མེད་ཀྱང་སངས་རྒྱས་སོགས་འབྲས་བུའམ་དགོས་པ་ཐོབ་པའི་དོན་དུ་སྦྱིན་སོགས་ལ་མ་དཔྱད་པ་སྟེ། རིགས་པས་དཔྱད་དེ་བདེན་པར་གྲུབ་ནས་འཇུག་པ་མིན་གྱི་མ་དཔྱད་
པ་རྫུན་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་ནས་འཇུག་པའི་ཕྱིར་དང༌། རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཟིན་ན་ཆེས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་མིག་དང་བྲལ་ན་མ་རིག་པའི་སྒྲིབ་གཡོགས་ཀྱིས་
16-5-5a


བློ་གྲོས་ཀྱི་མིག་བཀབ་པས་སྦྱིན་སོགས་ལ་ཞུགས་ཀྱང་དེས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་མིང་མི་འཐོབ་ལ། དེ་དང་ལྡན་ན་འཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དམུས་ལོང་དམིགས་བུ་མེད་པ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་རྣམས། །ཞེས་སོགས་གསུངས་སོ། །འོ་ན་ཁྱེད་
ཀྱིས་རང་བཞིན་མེད་པར་སྨྲས་ཀྱང་བློས་རློམ་པ་ཙམ་མིན་པར་དངོས་པོ་ལ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པའི་མེ་ལ་སོགས་པ་ཁས་ལེན་ན། དེ་ཉིད་ལ་བདེན་པ་ཟེར་བས་དབུ་མ་པ་དང་དངོས་སྨྲ་གཉིས་རྩོད་དོན་མེད་དོ་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སོགས་ཏེ། དབུ་མ་པ་
དང་དངོས་སྨྲ་བའི་འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཀས་མེ་ལ་སོགས་པའི་དངོས་པོ་དོན་བྱེད་ནུས་པ་བསྙོན་མི་ནུས་པར་མཐོང་ཞིང་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་ཡང་དངོས་སྨྲ་བས་དེ་ཡང་དག་ཉིད་དུ་སྟེ་བདེན་པར་རྟོག་པར་བྱེད་ཀྱི། རང་བཞིན་མེད་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་སྨྲ་བ་
མིན་ལ། དབུ་མ་པ་རང་བཞིན་མེད་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་སྨྲ་བས་རྣལ་འབྱོར་པ་དང་འཇིག་རྟེན་དངོས་སྨྲ་བ་རྩོད་དོ། །འང་ཞེས་པ་སྔ་མ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་ཅེས་པའོ། །བདེན་པ་མེད་པ་ལ་མངོན་སུམ་དང་འགལ་བ་སྤང་བ་ནི། གཟུགས་སོགས་ཞེས་སོགས་
ཏེ། བདེན་པ་མེད་ན་གཟུགས་སོགས་ཡུལ་ལྔ་མངོན་སུམ་གྱིས་མཐོང་བ་དང་འགལ་ཞེ་ན། གཟུགས་སོགས་ཡུལ་ལྔ་ལ་མིག་སོགས་མངོན་སུམ་ཚད་མར་སོང་བ་ཉིད་ཀྱང་ནི་གྲགས་པ་ཙམ་གྱི་གཟུགས་སོགས་ལ་ཡིན་གྱི། དེ་དག་གི་
བདེན་པ་ལ་ཚད་མར་སོང་བ་མིན་ཏེ། གལ་ཏེ་ཡིན་ན་ཚུར་མཐོང་གི་དབང་པོ་ལྔས་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བས་འཕགས་ལམ་བསྐྱེད་མི་དགོས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཏིང་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། མིག་དང་རྣ་བ་སྣ་ཡང་ཚད་མ་མིན། །
16-5-5b


ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །གྲགས་མ་གྲགས་དང་དཔྱད་མ་དཔྱད་སོགས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་ནི་གཞན་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ནི་དཔེར་ན་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་ལ་སོགས་པ་མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བ་སོགས་སུ་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་གཟུགས་སོགས་ཀྱང་རྫུན་
ནོ། །མི་རྟག་སོགས་སྟོན་པའི་ལུང་དང་འགལ་བ་སྤང་བ་ལ་ལུང་དེའི་དོན་བཤད་པ་དང༌། ལུང་གཞན་དང་འགལ་བ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སོགས་ཏེ། བདེན་པ་མེད་ན་མདོ་ལས་མི་རྟག་པ་སོགས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། 
འཇིག་རྟེན་ཏེ་དངོས་པོ་ལ་མངོན་པར་ཞེན་པ་དག་ཡང་དག་པའི་དོན་ལ་རིམ་གྱིས་ཞུགས་པའི་དོན་དུ་མགོན་པོས་དངོས་པོ་རང་མཚན་ཡོད་པར་བསྟན་གྱི། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་དུ་གྲུབ་པ་མིན་ནོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་དེ་དག་སྐད་ཅིག་མ་ཡིན་
པར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་སྐད་ཅིག་མར་འཇོག་ན། ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཇིག་རྟེན་ན་སྔ་དྲོའི་དངོས་པོ་ལ་ཕྱི་དྲོའི་དངོས་པོར་གྲགས་པ་དང་འགལ་ཞེ་ན། ཀུན་རྫོབ་ཐམས་ཅད་འཇིག་རྟེན་རང་དགའ་བ་ལ་འཇོག་མི་དགོས་ཀྱི་འདི་ནི་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་རྟོགས་པའི་
རྣལ་འབྱོར་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཡིན་པས་ཉེས་པ་མེད་དོ། །འོ་ན་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་མཐོང་བ་ལ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་བར་བཤད་པ་དང་འགལ་ཞེ་ན། དེ་ནི་འཇིག་རྟེན་ཏེ་གཙང་བ་སོགས་ལ་ལྟོས་པའི་དེ་ཉིད་མཐོང་བ་ཡིན་གྱི། དངོས་པོའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མཐོང་
བ་མིན་ནོ། །དེ་དག་ལས་གཞན་དུ་འཇིག་རྟེན་གྱི་གྲགས་པ་ཙམ་གྱིས་གནོད་ན་བུད་མེད་མི་གཙང་པར་རྟོགས་པ་ལ། དེ་ཆགས་ཅན་ལ་གཙང་བར་གྲགས་པས་གནོད་པར་འགྱུར་རོ། །བདེན་པ་མེད་ན་རྒྱལ་བ་མཆོད་པ་སོགས་ལ་བསོད་ནམས་འབྱུང་
16-5-6a


བར་བཤད་པ་དང་འགལ་ཞེ་ན། སྒྱུ་འདྲའི་ཞེས་སོགས་ཏེ། རྒྱལ་བ་བདེན་པ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་བདེན་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་དང་མཚུངས་པས། སྒྱུ་འདྲའི་རྒྱལ་བ་མཆོད་པ་ལས་སྒྱུ་འདྲའི་བསོད་ནམས་ཇི་ལྟར་དངོས་པོ་ལ་ཡོད་
པ་ཇི་བཞིན་དུ་འབྱུང་ལ། ཁོ་བོ་ཅག་ལ་དེས་ཆོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་ན་སྒྱུ་མ་ཞིག་པ་སླར་མི་སྐྱེ་བ་ལྟར། སེམས་ཅན་ཤི་བ་སྐྱེ་མི་རིགས་པ་ལས་ཤི་ནས་སྐྱེ་བར་བཤད་པ་མི་རིགས་སོ་ཞེ་ན། སྒྱུ་མ་དང་སེམས་ཅན་
རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ་འདྲ་བར་ཁས་མ་བླངས་ཀྱི། བདེན་པར་གྲུབ་མ་གྲུབ་འདྲ་བར་ཁས་བླངས་ལ། དེ་ཙམ་ལ་སྐྱོན་དེ་འཇུག་ན་ཁྱེད་རང་གིས་ཀྱང་རྨི་ལམ་སྒྱུ་མ་རྫུན་པར་ཁས་བླངས་པས་སྤྲུལ་གཞི་དེ་རྟར་སྣང་ན་བོང་བུར་ཇི་ལྟར་མི་
སྣང་ཞེས་སྨྲ་ན་མཚུངས་སོ། །དེས་ན་རྫུན་པ་ལའང་ཇི་སྲིད་རྐྱེན་རྣམས་ཚོགས་ན་རང་གི་འབྲས་བུ་རྫུན་པ་འབྱུང་ལ། དེ་བཞིན་དུ་མ་རིག་འདུ་བྱེད་སོགས་ཚོགས་ན་སེམས་ཅན་ཡང་སྐྱེའོ། །ཅི་སྟེ་སེམས་ཅན་ཐོག་མ་མེད་པ་ཡོད་པས་རྒྱུན་རིང་ལ། 
རྨི་ལམ་སོགས་རྒྱུན་ཐུང་བས་བདེན་མི་བདེན་མི་མཚུངས་སོ་ཞེ་ན། འོ་ན་རྨི་ལམ་དུ་བསྐལ་པ་དྲན་པ་སོགས་དང་ཞག་གཅིག་དྲན་པ་སོགས་ཡོད་པས་དེ་ལའང་བདེན་མི་བདེན་ཡོང་དགོས་པས་དེས་ན་རྒྱུན་རིང་བ་ཙམ་གྱིས་ཇི་ལྟར་ན་སེམས་
ཅན་བདེན་པར་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ་མིན་ནོ། །བདེན་པ་མེད་ན་སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བར་སེམས་ཅན་བསད་པ་སོགས་ལ་སྡིག་འབྱུང་མི་རིགས་པས་སྡིག་འབྱུང་བར་བཤད་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། སྒྱུ་མའི་ཞེས་སོགས་ཏེ། སྒྱུ་མའི་མི་ལ་མིར་འདུ་
16-5-6b


ཤེས་ཏེ་བསད་འདོད་ཀྱིས་མཚོན་བསྣུན་པ་སོགས་ལ་སྦྱོར་བའི་སྡིག་འབྱུང་ཡང་དངོས་གཞིའི་སྡིག་མེད་དེ། སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། མི་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ལ་ལེགས་པར་སྤྱད་པ་དང་ཉེས་པར་སྤྱད་པ་ལས་བསོད་ནམས་དང་སྡིག་པ་འབྱུང་སྟེ། སེམས་དང་
ལྡན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་དེ་དག་སེམས་ཡོད་མེད་དུ་སྐྱེ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་སྙམ་ན། སྒྱུ་མ་སྤྲུལ་པའི་སྔགས་སོགས་ལ་སེམས་ལྡན་དུ་སྐྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྒྱུ་མ་ལ་སེམས་མེད་ལ། མ་རིག་འདུ་བྱེད་སོགས་ལ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
སྒྱུ་མའང་རྫུན་པ་ཡིན་ཡང་སྣ་ཚོགས་པའི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་བུ་སྒྱུ་མའང་སྣ་ཚོགས་སུ་འབྱུང་གི། རྒྱུ་རེ་རེ་ལས་མ་ཡིན་ཏེ། རྐྱེན་གཅིག་གིས་འབྲས་བུ་ཀུན་བསྐྱེད་ནུས་པ་གང་ན་ཡང་མེད་པས་སོ། །འཁོར་འདས་མི་འཐད་པ་སྤང་བའི་རྩོད་པ་ནི་གལ་ཏེ་ཞེས་
སོགས་ཏེ། དབུ་མ་པས་དོན་དམ་པར་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བས་དོན་དམ་པར་སྐྱེ་བ་དང་རྒ་བ་སོགས་དང་བྲལ་བའི་རང་བཞིན་རྣམ་དག་གམ། རང་བཞིན་གྱི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ཡིན་ཡང༌ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཁོར་བ་ཁས་བླངས་པ་ལ་
མདོ་སྡེ་པ་སོགས་ཀྱི་དོན་དམ་པའི་མྱང་འདས་ཡིན་ཞིང༌། དོན་དམ་པའི་མྱང་འདས་ཡིན་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཁོར་བ་མི་འགལ་བ་བཞིན་དུ་མྱང་འདས་ཡིན་ཡང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཁོར་བར་འགྱུར་ཞེས་རྩོད་པ་རྐང་པ་དང་པོ་གཉིས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་འཁོར་བ་དེ་ལྟ་ན་ཞེས་
བྱའོ། །དབུ་མ་པའི་འདོད་པ་ལ་སྐྱོན་སྟོན་པ། སངས་རྒྱས་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཏེ། དོན་དམ་པའི་མྱང་འདས་ཐོབ་ཀྱང་སླར་འཁོར་ན་སངས་རྒྱས་སླར་འཁོར་བར་འགྱུར་ལ། དེ་ལྟ་ན་སྐྱེ་ཤི་རྒྱུན་ཆད་པའི་དོན་དུ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ་
16-5-7a


སློབ་པ་དོན་མེད་པར་ཐལ་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཐོབ་ཀྱང་ཡང་འཁོར་བར་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེའི་ལན་ནི། རྐྱེན་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་བཞི་སྟེ། རྩོད་པ་དེ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་མ་འདས་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཕྱེ་ནས་ལན་
འདེབས་དགོས་ཀྱི། སངས་རྒྱས་མི་འཁོར་བ་དང་སེམས་ཅན་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་འཁོར་བ་ཕྱི་རྒོལ་ཡང་འདོད་པས་དེ་ཙམ་གྱིས་ལན་མི་ཐེབས་སོ། །དེས་ན་དོན་དམ་པའི་མྱང་འདས་ནི་གཉེན་པོས་སྤང་བྱ་སྤངས་པ་མིན་གྱི། ལམ་ལ་གོམས་མ་གོམས་ཀྱི་ཆོས་
ཐམས་ཅད་ལ་རིགས་པས་དཔྱད་ན་སྐྱེ་འགག་མ་གྲུབ་པ་ཡིན་ལ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ནི་གཉེན་པོ་གོམས་པས་སྐྱེ་ཤི་རྒྱུན་ཆད་པ་ཡིན་པས་སོ་ཞེས་པ་ལན་མདོར་བསྡུས་པའོ། །རྐྱེན་རྣམས་རྒྱུན་ནི་མ་ཆད་ན་སྒྱུ་མའང་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་བར་འབྱུང་
ལ། དེ་རྒྱུན་ཆད་ན་ཀུན་རྫོབ་ཏུའང་མི་འབྱུང་ངོ༌། །ཡང་ཞེས་པ་དོན་དམ་པར་མ་ཟད་ཅེས་པའོ། །སེམས་ཙམ་པ་དགག་པ་ལ་འདོད་པ་བརྗོད་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་སྒྱུ་མ་འཛིན་པའི་
ཤེས་པ་འཁྲུལ་པའང་བདེན་པར་མེད་ལ། དེ་ལྟ་ན་དེ་ཡོད་པ་མིན་པས་སྒྱུ་མའང་ཤེས་པ་གང་གིས་དམིགས་པར་མི་འགྱུར་བར་ཐལ། འདོད་ན་སྒྱུ་མའང་མེད་པར་ཐལ་ལོ་ཞེ་ན་དེ་དགག་པ་ནི། གང་ཚེ་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་ཁྱོད་
ལའང་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་ཅི་ཞིག་དམིགས་པ་སྟེ་དེ་འཛིན་བྱེད་མ་དམིགས་པར་ཐལ། གཟུགས་སྒྲ་སོགས་དོན་སྣང་སྒྱུ་མ་ཉིད་མེད་པར་འདོད་པ་དེའི་ཚེའོ། །དེའི་ལན་དགག་པ་ལ་འདོད་པ་བརྗོད་པ། གལ་ཏེ་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཏེ། གལ་ཏེ་གཟུགས་སྒྲ་
16-5-7b


སོགས་ཕྱི་རོལ་གྱི་དོན་དེ་ཉིད་དུ་མེད་ཀྱང་དེ་ལས་གཞན་དུ་ཡོད་ལ། དེ་ཡང་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་ནི་མིག་གི་རྣམ་ཤེས་སོགས་རང་གི་ཡུལ་ཅན་སེམས་ཉིད་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེའི་ལན་ནི། དེ་ཚེ་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་རྣམས་ཏེ། ཡུལ་ཅན་སེམས་
ཉིད་སྒྱུ་མ་སྟེ་དོན་དུ་སྣང་བའི་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་ན། དེའི་ཚེ་ཡུལ་གང་ཟག་གི་ཤེས་པ་གང་ཟག་གིས་མཐོང་བ་མི་རིགས་པར་ཐལ། དེ་ལ་ལུང་དང་རིགས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་གཉིས་ལས་དང་པོ་ལུང་གི་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། འཇིག་རྟེན་ཞེས་སོགས་ཏེ། གཙུག་
ན་རིན་པོ་ཆེའི་མདོ་ལས་གསུངས་པ་འདིར་ཕྱོགས་ཙམ་སྨོས་ལ། བསླབ་བཏུས་དང་ཚིག་གསལ་དུ་རྒྱས་པར་དྲངས་ཏེ། དེ་ཡང་མདོ་དེ་ལས་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་ལས་སེམས་སྐྱེ་ཡི། དམིགས་པ་མེད་པར་མི་སྐྱེ་བར་གསུངས་པའི་དམིགས་པ་དམིགས་
རྐྱེན་ཡིན་ཏེ། དེའི་ནུས་པས་ཕྱི་དོན་ཁས་བླང་དགོས་པའོ། །དམིགས་པ་དང་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ཐ་དད་དམ་གཅིག །ཐ་དད་ན་ཡུལ་ཅན་ཤེས་པ་དེ་གཉིས་སུ་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི། ལྡོག་པ་ཐ་དད་དང་རྫས་ཐ་དད་ཙམ་ལ་སྐྱོན་དེ་འཕེན་མི་ནུས་པས་བདེན་པའི་ཐ་དད་
དོ། །དེ་ལྟ་ན་ཡུལ་ཅན་དེ་གཉིས་སུ་ཐལ་བ་ནི་ཡུལ་གཟུགས་སོགས་ཀྱིས་ཡུལ་ཅན་ཤེས་པ་ལ་རྣམ་པ་གཏད་པའི་ཚེ་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་སྟེང་ན་ཡུལ་ཅན་ཤེས་པ་དེའི་རྫས་ཀྱི་ཆ་གཟུང་རྣམ་གཅིག་ཀྱང་ཡོད་པས་དེ་དག་བདེན་པའི་ཐ་དད་དུ་འགྱུར་ལ། 
དེ་ལྟ་ན་ཡུལ་ཅན་དེ་གཉིས་སུ་འགྱུར་བའོ། །གཅིག་ན་འདིར་བཤད་པའི་སེམས་ཀྱིས་སེམས་མི་མཐོང་སྟེ། རང་ཉིད་རང་ལ་བྱེད་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་ཏེ། སོར་མོའི་རྩེ་རང་གིས་རང་ལ་མི་རེག་པ་དང༌། རལ་གྲི་རང་གིས་རང་མི་གཅོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་
16-5-8a


ཡིད་ཀྱང་རང་གིས་རང་མི་རིག་གོ། དེ་ནི་མ་ངེས་ཏེ། དཔེར་ན། མར་མེས་རང་གི་དངོས་པོ་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་གསལ་བར་བྱེད་པ་བཞིན་ཞེ་ན་དེའི་ལན་ནི། མར་མེ་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཏེ། མར་མེ་རང་གིས་རང་གསལ་བར་བྱ་
མིན་ཏེ། དེ་ལ་མུན་པས་བསྒྲིབས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། རྩ་ཤེ་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་མུན་པས་རང་སྒྲིབ་པར་ཐལ་བ་སོགས་ཀྱང་རྒྱས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །རང་རིག་སྒྲུབ་པའི་འདོད་པ་བརྗོད་པ་ནི། ཤེལ་ལ་སོགས་རྐང་པ་བཞི་སྟེ། ཤེལ་དཀར་པོ་གཞིའི་དབང་
གིས་སྔོན་པོར་སྐྱེས་པ་ནི་གཞལ་ལ་བལྟོས་ནས་ཡིན་གྱི། རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་མ་ཡིན་ལ། བཻ་ཌཱུརྻ་སོགས་སྔོན་པོར་སྐྱེས་པ་ནི་གཞན་ལ་བལྟོས་པའི་དབང་གིས་མ་ཡིན་གྱི། རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་སྔོན་པོ་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་གཟུགས་སོགས་འགའ་
ཞིག་རིག་པ་ནི་རང་གིས་མ་ཡིན་གྱི། ཤེས་པ་གཞན་ལ་བལྟོས་ལ། ཡུལ་ཅན་ཤེས་པ་ནི་གཞན་ལ་མི་བལྟོས་པར་རང་གིས་རིག་གོ་ཞེ་ན་དཔེ་དགག་པ། སྔོ་ཉིད་ཅེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཏེ། བཻ་ཌཱུརྻ་སྔོན་པོར་རྒྱུ་གཞན་ལས་མ་སྐྱེས་པའི་དཔེ་དེ་
མི་འཐད་པར་ཐལ། སྔོན་པོ་ཉིད་དུ་རྒྱུ་གཞན་ལས་སྐྱེས་པ་མིན་པ་ལ་སྔོན་པོར་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་བདག་གི་བདག་ཉིད་བྱས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་མར་མེ་རང་གིས་རང་གསལ་བར་མི་བྱེད་ཀྱང་མར་མེ་གསལ་བྱེད་དོ། །ཞེས་པས་ཤེས་ཏེ་དེ་སྐད་
བརྗོད་པར་བྱེད་ན། ཤེས་པ་རང་གིས་རང་མི་གསལ་ན་བློ་གསལ་བ་ཡིན་ཞེས་བློ་རྫས་གཞན་གང་གིས་ཤེས་ནས་དེ་སྐད་བརྗོད་དེ། དེས་ན་རང་གཞན་འགས་ཀྱང་ཤེས་པ་མ་མཐོང་བ་མིན་ན་ཤེས་པ་མེད་པར་འགྱུར་ལ། དེ་མེད་ན་ཁྱད་གཞི་མེད་
16-5-8b


པས་ཁྱད་ཆོས་གསལ་མི་གསལ་དཔྱོད་པ་དོན་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། མོ་གཤམ་བུ་མེད་པས་དེའི་འགྱིང་བག་བརྗོད་པ་དོན་མེད་པ་བཞིན་ནོ། །ཅི་སྟེ་ཤེས་པ་རྫས་གཞན་གྱིས་མ་གྲུབ་པ་ཕྱི་རྒོལ་གྱིས་ཁས་བླངས་ཤིང་རང་ཉིད་ཀྱིས་མ་གྲུབ་པ་དབུ་མ་པས་བསྒྲུབས་ནས་
སྐྱོན་དེ་འཇུག་ན་སྐྱོན་དེ་ལྡོག་ནས་དབུ་མ་ལ་ཡང་འཇུག་སྟེ། གཅིག་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཁས་བླངས་ཅིག་ཤོས་དངོས་སྨྲ་བས་བསྒྲུབས་པས་སོ་ཞེ་ན། དབུ་མ་པ་ལ་སྐྱོན་དེ་མི་འཇུག་སྟེ། དངོས་སྨྲ་བས་གསལ་བ་ཡིན་ན་རང་གཞན་གང་རུང་གཅིག་གིས་གསལ་བས་
ཁྱད་པར་ཁས་བླངས་པས་སྐྱོན་དེ་འཇུག་གི། དབུ་མ་པས་མར་མེ་ལྟ་བུ་གསལ་བ་ཡིན་ཡང་དེ་རང་དང་གཞན་གྱིས་གསལ་བར་ཁས་མི་ལེན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །དྲན་པའི་རྟགས་ཀྱིས་རང་རིག་གྲུབ་པ་དགག་པ་ལ་འདོད་པ་བརྗོད་ནི། གལ་ཏེ་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་
གཉིས་ཏེ། མྱོང་བ་ཡོད་དེ། དྲན་པ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་བསྒྲུབས་ནས་མྱོང་བ་ལ་གཞན་མྱོང་བཀག་ནས་རང་མྱོང་བསྒྲུབས་ཏེ་རང་རིག་སྒྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་དག་གི་ངོས་འཛིན་དང་སྒྲུབ་ཚུལ་རྒྱས་པར་ཚད་མ་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེས་ན་རང་རིག་མེད་ན་
དྲན་པ་ཡོད་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། དྲན་པ་མྱོང་བ་ལས་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་ཞེ་ན། དེའི་ལན་ནི། གཞན་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཏེ། གཞན་མྱོང་བ་ལས་དྲན་འགྱུར་ཞེས་སྦྱར་ཏེ། རང་རིག་མེད་ཀྱང་མྱོང་བ་ལས་དྲན་པ་སྐྱེ་བ་ལ་རྒྱུ་མཚན་ཡོད་དེ། ཡུལ་ཅན་
ཤེས་པ་ལས་དོན་གཞན་ཡུལ་སྔོན་པོ་སོགས་མྱོང་བ་ལས་དེ་དྲན་པ་སྐྱེ་ལ། དེའི་ཚེ་དེ་ཁོ་ན་དྲན་པ་མིན་གྱི་ཡུལ་ཅན་དྲན་པའང་སྐྱེ་བས་སོ། །དེ་ལྟ་ན་གཞན་དྲན་པས་གཞན་དྲན་པ་ཧ་ཅང་ཐལ་ལོ་ཞེ་ན། འབྲེལ་བ་ལས་དྲན་པར་འགྱུར་ཞེས་
16-5-9a


སྦྱར་ཏེ། དེ་ལྟར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་མེད་དེ། དེ་ལྟར་དྲན་པའི་ཚེ་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་ཁྱད་གཞི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ལས་ཡུལ་ཅན་དྲན་པ་སྐྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ། །ཡང་ན་འབྲེལ་བ་ལས་ཞེས་པའི་དོན་མྱོང་བ་དང་དྲན་པ་གཉིས་ཀ་
ངའམ། བདག་གི་ཡུལ་ཅན་ཆ་ཤས་ཡིན་པས་ངས་མྱོང་བ་ལས་ངས་དྲན་ཞེས་སོགས་འཇུག་པ་ལས། དྲན་པ་འདི་གཞན་ང་ལ་ཡོད་མིན་པ། །ཞེས་སོགས་ལྟར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དཔེར་ན། དགུན་གྱི་དུས་བྱི་བས་སོ་བཏབ་པའི་རེག་བྱ་ཉམས་སུ་
མྱོང་ཡང་དེ་དུས་དེའི་དུག་ཞུགས་པ་མ་ཚོར་ལ། འབྲུག་གི་སྒྲ་ཐོས་དུས་བྱི་བའི་དུག་ལ་ངེས་ཏེ་ཤིན་ཏུ་སྡུག་བསྔལ་བའི་ཚེ་སྔར་སོ་བཏབ་དུས་དུག་ཞུགས་པ་ཡིན་པ་འདུག་སྙམ་དུ་དུག་ཞུགས་པ་དྲན་པ་བཞིན་ཞེས་པ་སྟེ། དུག་དང་ཡུལ་ཅན་ཤེས་
པ་དང་སོ་བཏབ་པའི་རེག་བྱ་དང་ཡུལ་དཔེ་དོན་དུ་སྦྱར་རོ། །རང་རིག་སྒྲུབ་བྱེད་གཞན་དགག་པ་ནི། རྐྱེན་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་བཞི་སྟེ། ཞི་གནས་གྲུབ་ནས་རྣམ་གནས་སྦྱངས་པ་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་གཞན་དག་དང་ལྡན་པ་ན་ཡུལ་ཤིན་ཏུ་བསྐལ་པའི་
ཕ་རོལ་གྱི་སེམས་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་ཤེས་ཤིང་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ན། ཉེ་བའི་སེམས་རང་ཉིད་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན། རིང་བའི་ཁབ་མཐོང་ན་ཉེ་བའི་རི་མཐོང་བ་བཞིན་ནོ་ཞེ་ན། མིག་སྨན་གྲུབ་པའི་རྫས་མིག་ལ་བྱུགས་པས་ས་འོག་
གི་བུམ་པ་སོགས་ཀྱི་གཏེར་མཐོང་ཡང་རྫས་རང་ཉིད་མི་མཐོང་བ་ཞིག་ཡོད་པས། དེའི་ཚེ་མིག་སྨན་མཐོང་བར་འགྱུར་ཏེ། ས་འོག་གི་བུམ་པ་སོགས་ཀྱི་གཏེར་མཐོང་བའི་ཕྱིར། ཡང་འགྲེལ་པར་བུམ་པ་མིག་སྨན་དུ་ཐལ་ཞེས་རང་རིག་
16-5-9b


འགོག་གོ། དེས་ན་རང་རིག་ལ་ཁྱད་པར་མ་སྦྱར་བར་ཐ་སྙད་དུ་རང་རིག་གྲུབ་པའང་སློབ་དཔོན་འདི་མི་བཞེད་པར་གསལ་ཏེ། རང་རིག་བཞེད་ན། རྣམ་ཤེས་དྲན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར། །ཞེས་པའི་ལན་དུ་གཞན་མྱོང་བ་དང་འབྲེལ་བ་ལས་ཞེས་སོགས་སྨོས་མི་དགོས་
ཀྱི། རང་རིག་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྨོས་པས་ཆོག་པས་སོ། །ཅི་སྟེ་རང་རིག་མེད་ན་དྲན་པ་མེད་པས་ཡུལ་མྱོང་བ་དང་མཐོང་ཐོས་སོགས་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། ཇི་ལྟར་སོགས་རྐང་པ་བཞི་སྟེ། རྣམ་ཤེས་དྲུག་གི་ཡུལ་མཐོང་ཐོས་སོགས་
འདིར་དགག་པ་མིན་ཏེ། དེ་དགག་མི་དགོས་ཏེ། དེ་ཙམ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་མིན་ཏེ། དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ཐ་སྙད་དེ་དག་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དགག་མི་ནུས་ཏེ། འགོག་ན་ལུང་རིགས་ཀྱིས་འགོག་དགོས་ན་དེ་འགོག་ན་ལུང་རིགས་ལ་
ཡང་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བཀག་ན་སྐྱོན་ཡོད་དེ། ཆད་ལྷག་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་འདིར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་བའི་ཡུལ་དེ་དག་བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན་ནོ། །སེམས་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ལ། གཞན་དག་ན་རེ། ཕྱི་
དོན་མེད་པས་སེམས་ལས་སྒྱུ་མ་སྟེ་གཟུགས་སོགས་དོན་གཞན་མིན་ཞིང༌། སྔར་དེ་ཚེ་གང་ཞིག་གང་གིས་མཐོང་ཞེས་པའི་སྐྱོན་འཇུག་པས་དེ་གཉིས་གཞན་མིན་པར་ཡང་མི་བརྟག་གོ་ཞེ་ན། གཟུགས་སོགས་དངོས་པོ་སྟེ་ཕྱི་དོན་ཡིན་ན་ཇི་ལྟར་
དེ་སེམས་ལས་གཞན་མིན་པ་སྟེ་དོན་གཞན་ཡིན་ཏེ། དེ་གཉིས་མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཞན་མིན་ཞེ་ན། རྣམ་པ་དུ་མ་ཤེས་པ་གཅིག་གི་རང་བཞིན་དུ་བདེན་ན་རྣམ་པ་རྣམས་རྫུན་པར་ཁས་བླངས་པས་ཤེས་པ་དེ་དངོས་
16-5-10a


པོ་སྟེ་བདེན་པར་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། རྣམ་པ་རྫུན་པ་དེ་དང་གཅིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅི་སྟེ་སྔར། དེ་ཚེ་སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མ་ན། །ཞེས་སོགས་ཀྱི་རིགས་པས་ཇི་ལྟར་སྒྱུ་མ་སྟེ་གཟུགས་སོགས་བདེན་པ་མིན་ཡང་བལྟ་བྱ་སྟེ་སེམས་
ཀྱི་དམིགས་པ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དེ་བཞིན་དུ་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་དྲུག་ལྟ་བྱེད་དང་ཡུལ་དྲུག་བལྟ་བྱ་ཡིན་པའང་བདེན་པར་མ་གྲུབ་ཀྱང་མཚུངས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་སྔར་གལ་ཏེ་འཁྲུལ་པ་ཡོད་མིན་ན། །ཞེས་པའི་སྐྱོན་མེད་དོ། །གལ་ཏེ་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ལ་གཞན་
དག་ན་རེ། འཁོར་བ་སོགས་རྫུན་པ་རྣམས་དངོས་པོ་སྟེ་བདེན་གྲུབ་རེའི་རྟེན་ཅན་ནམ་གཞི་ཅན་ཡིན་ཏེ། འཁྲུལ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་གཞི་བདེན་པ་རེ་ཡོད་པས་སོ། །དཔེར་ན། སྡོང་དུམ་ལ་མིར་འཁྲུལ་བ་ལ་ཡང་སྡོང་དུམ་བདེན་པར་གྲུབ་པ་བཞིན་ནོ། །
འཁོར་བ་དེ་ནི་གཞི་བདེན་པ་ལ་བརྟེན་པ་ལ་གཞན་དུ་མི་རྟེན་ན་ནམ་མཁའ་དང་འདྲ་བར་དངོས་པོ་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་པ་སྟེ་རྩོད་པ་འདི་བསླབ་བཏུས་སུ་གསུངས་པའི་དོན་ཡིན་གྱི། གཞན་དུ་བཤད་པ་འདིའི་དོན་མིན་ནོ། །དེའི་ལན་ནི་དངོས་པོ་
མེད་སོགས་རྐང་པ་རྣམས་ཏེ། དངོས་མེད་དེ་འཁྲུལ་བའང་རྫུན་པ་རྣམས་གཞི་དངོས་མེད་བདེན་པ་ལ་བརྟེན་དགོས་པས་ན་འཆིང་བ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་པ་དང་ལྡན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། མི་འགྱུར་བར་ཐལ། བརྟེན་པའི་གཞི་དངོས་པོ་བདེན་གྲུབ་
མེད་པའི་ཕྱིར། རྟགས་འདི་བསླབ་བཏུས་སུ་གསུངས་སོ། །ཁྱོད་ཀྱི་ལུགས་ཀྱིས་སེམས་ནི་གཟུང་འཛིན་གཉིས་སུ་འཁྲུལ་བ་སོགས་ཀྱི་གྲོགས་མེད་པར་རང་རིག་རང་གསལ་གཅིག་པུ་ཉིད་དུ་འགྱུར་བར་ཐལ། ཡུལ་ཡུལ་ཅན་རྒྱངས་ཆད་ཉིད་
16-5-10b


དུ་སྣང་བ་འདི་སྣང་བ་ལྟར་མ་གྲུབ་པར་ཁས་བླངས་པས་ཕྱི་དོན་མེད་ལ། གཟུགས་སོགས་ཀྱི་སྣང་བ་ཤེས་པ་ཡིན་པའང་སྔར་བཀག་པས་ཤེས་པ་མིན་ལ། དེ་ལྟ་ན་ཤེས་པ་དང་འབྲེལ་མེད་དོན་གཞན་དུ་འགྱུར་བས་གཟུགས་སོགས་ཀྱི་སྣང་
བ་བསླད་ཀྱང་ཤེས་པའི་རྫས་ལ་བསླད་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདོད་ན་གང་གི་ཚེ་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་སེམས་གཟུང་འཛིན་གྱི་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ན། དེ་ཚེ་ཐམས་ཅད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྟེ་འབད་མེད་དུ་གྲོལ་བར་ཐལ། དེ་འདོད་པ་དེ་
ལྟ་ཡང་སེམས་ཙམ་དུ་བརྟགས་ཏེ་ལྟ་བ་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་པར་ཐལ་ལོ། །ལམ་དབུ་མ་ལ་དགོས་ནུས་མེད་པར་ཐལ་བ་སྤང་བ་ལ། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་ལ་དགོས་ནུས་མེད་པར་ཐལ་བ་སྤང་བ་
དང༌། སྟོང་ཉིད་མ་མཐོང་ཡང་བདེན་པ་མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་གྲོལ་བ་དགག་པ་དང༌། ལམ་དེ་དག་གི་བྱེད་པ་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའོ། །དང་པོ་ལ། རྩོད་པ་དང་ལན་ནོ། །དང་པོ་ནི། སྒྱུ་མ་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་བཞི་སྟེ། ཁྱེད་ཀྱིས་ཆོས་ཐམས་ཅད་
སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་རང་བཞིན་མེད་པར་གཏན་ལ་ཕབ་སྟེ། དེ་ལྟར་ཤེས་ན་ཡང་དེས་ཉོན་མོངས་སྤོང་བ་སོགས་ཀྱི་དགོས་པ་མེད་ན་ནི་དེ་ལྟར་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ངལ་བ་ཙམ་དུ་ཟད་ལ། དགོས་པ་ཡོད་པར་འདོད་ནའང་ཇི་ལྟར་དེས་ཉོན་མོངས་ལྡོག་
པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་བར་ཐལ། སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་སྤྲུལ་མཁན་དེས་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ཕྱི་རོལ་གྱི་བུད་མེད་ཀྱིས་སྟོང་བར་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཀྱང་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་འདི་ལོངས་སྤྱད་རུང་དུ་སོང་ན་སྙམ་དུ་སྒྱུ་མ་བྱེད་པ་དེ་ཉིད་ཀྱང་ཆགས་པ་སྐྱེ་བ་
16-5-11a


མཐོང་ལ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྟོང་ཉིད་ནི་དང་པོ་ཐོས་བསམ་གྱིས་རྟོགས་པ་ཙམ་ལས་མེད་པས་སོ་ཞེ་ན། ལན་ནི། དེ་བྱེད་ཅེས་སོགས་རྐང་པ་རྣམས་ཏེ། སྔ་མ་དག་གིས་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་བུད་མེད་ཀྱིས་སྟོང་པར་རྟོགས་པ་ནི་ཉི་ཚེ་བའི་སྟོང་ཉིད་
ཙམ་ཡིན་པས་དེས་ཉོན་མོངས་མི་སྤོང་ལ། ངེད་ཀྱི་ལུགས་ལ་ཁྱབ་པའི་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པས་སྤོང་བ་ཡིན་ནོ་ཞེས་ལན་མཛད་པ་ནི་མི་འཐད་དེ། སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་བུད་མེད་ཀྱིས་སྟོང་པར་རྟོགས་པ་ནི་དགག་བྱ་ཕྲ་མོ་ལ་ལྟོས་པའི་ཉི་ཚེ་བའི་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་
མིན་ཏེ། དགག་བྱའི་ངོས་འཛིན་དང་དེ་ཆོས་གཅིག་གི་སྟེང་དུ་མེད་པར་རྟོགས་ན་གཞན་ལའང་གོ་འོང་བ་སོགས་གཞན་ལས་བཤད་པ་སོགས་ཤེས་པས་སོ། །དེས་ན་སྤྱིར་འཁྲུལ་པ་ལ་རྟོག་མེད་འཁྲུལ་པ་རབ་རིབ་ཀྱིས་སྐྲ་ཤད་འཛག་པར་མཐོང་བ་
ལྟ་བུ་ལ། ཡིད་ཀྱིས་སྐྲ་ཤད་མེད་པར་གོ་བས་འཁྲུལ་པ་དེ་མི་ལྡོག་གི། དེ་ལྡོག་པ་ལ་མིག་གི་རབ་རིབ་སེལ་ཐབས་བྱེད་དགོས་སོ། །རྟོག་པ་འཁྲུལ་པ་ལའང་ཕྲལ་གློ་བུར་བའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཐག་ཁྲ་ལ་སྦྲུལ་འཛིན་སོགས་ནི་ཐག་པར་རྟོགས་པ་ཙམ་
གྱིས་འཁྲུལ་པ་དེ་ལྡོག་གི། དེ་ལྡོག་པ་ལ་གོ་བ་དེ་རིང་དུ་སྒོམ་པ་སོགས་མི་དགོས་སོ། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་བདེན་འཛིན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཀྱང་མི་གཟིགས་པའི་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་རྒྱུད་ལ་ཆེས་ཤིན་ཏུ་འདྲིས་ཤིང་དེས་རྒྱུད་ཚོས་པ་བཞིན་དུ་སོང་བས་
དེའི་ས་བོན་ལྟ་ཞོག །མགོན་གྱུར་རགས་པའང་བདེན་པ་མེད་པར་རྟོགས་པ་ཙམ་གྱིས་ག་ལ་ལྡོག །དེ་ཙམ་དུ་མ་ཟད་བདེན་མེད་མངོན་སུམ་དུ་རྟོགས་ཀྱང་ཉོན་མོངས་ཀུན་བཏགས་ས་བོན་དང་བཅས་པ་སྤོང་ཡང་ལྷན་སྐྱེས་མི་སྤོང་བས་སོ། །དེའི་
16-5-11b


ཕྱིར་ཡུན་རིང་དུ་སྒོམ་པའི་སྒོམ་ལམ་སོགས་ས་ལམ་གྱི་རྣམ་གཞག་མང་དུ་གསུངས་པ་ཡིན་ཞིང༌། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་ལའང་མཐར་ཉོན་མོངས་ཟད་པ་འབྱུང་བར་ཁས་བླངས་ཤིང་དེས་ཆོག་གི། དེ་ལ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་མ་ཐག་སྤོང་དགོས་ཞེས་ཁས་མ་བླངས་
ཤིང་ལེན་ཡང་ག་ལ་དགོས་ཞེས་པ་ལན་བསྡུས་པའོ། །སྒྱུ་མ་མཁན་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་དེ་བྱེད་པས་ནི་དམིགས་ཡུལ་ཤེས་བྱ་སྟེ་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་ལ་ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་ཏེ་བདེན་འཛིན་མ་སྤངས་ཤིང་བདེན་པར་འཛིན་པ་དེས་ན་སྒྱུ་མའི་བུད་མེད་བུད་མེད་
ཀྱིས་སྟོང་པ་སྟེ་མཐོང་བ་ན་དེའི་སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་དེ་བདེན་འཛིན་ལ་གནོད་པའི་ནུས་པ་མེད་དེ། དེ་དང་འཛིན་སྟངས་འགལ་བ་མེད་པས་སོ། །ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་ཞེས་པའི་བག་ཆགས་ནི་ཡང་ཡང་ཞེན་པས་བདེན་འཛིན་ལ་བྱས་པ་དང༌། ཉོན་མོངས་
པའི་ས་བོན་དང༌། དེ་ལས་ཕྲ་བ་ལ་བྱས་པ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་སྔ་མའོ། །སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་སམ་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་བཞི་ལམ་ལ་སྦྱར་རྒྱུ་མིན་གྱི། གཞི་ལ་སྦྱར་ཏེ། དེ་ཡང་ཆོས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་དུ་ཚད་མས་རྟོགས་ན་དངོས་པོ་བདེན་འཛིན་
སྤོང་ལ། དེ་ནས་བདེན་མེད་ཉིད་ཀྱང་བདེན་མེད་དུ་བདེ་བླག་ཏུ་རྟོགས་པས་བདེན་མེད་བདེན་འཛིན་འགོག་གོ། དེའི་རིགས་པ་སྟོན་པ། གང་ཚེ་ཞེས་སོགས་ཏེ། དངོས་པོ་གང་ཞིག་བདེན་པར་མེད་དོ་ཞེས་བཀག་ནས་བརྟག་བྱའི་དངོས་པོ་བདེན་པ་མི་དམིགས་པའི་ཚེ། 
ཆོས་ཅན་གང་ཡང་བདེན་པར་མེད་པས་ཆོས་ཅན་དང་བྲལ་བའི་ཆོས་ཀྱང་མེད་པས་བདེན་མེད་ཀྱང་ཆོས་ཅན་ལ་བརྟེན་དགོས་ལ། ཆོས་ཅན་བདེན་མེད་ལ་བདེན་མེད་བདེན་གྲུབ་བརྟེན་པ་འགལ་བས་དངོས་མེད་དེ་བདེན་མེད་ཆོས་ཅན། བློའི་མདུན་དུ་སྟེ་རིགས་པས་
16-5-12a


དཔྱད་བཟོད་ཀྱི་བདེན་པར་ཇི་ལྟར་གནས་ཏེ་མི་གནས་པར་ཐལ། རྟེན་ཆོས་ཅན་བདེན་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་དངོས་པོ་དངོས་མེད་བདེན་པར་མེད་ལ། དེ་གཉིས་ལས་གཞན་ཡང་མེད་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པར་དམིགས་
པ་མེད་ཅིང༌། དེ་རྟོགས་པའི་བློའི་ངོར་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཞི་བ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་གིས་འབྲས་བུའི་དུས་སུའང་སྤྲོས་པ་ཞི་བ་སོགས་ལ་སྦྱར་བའང་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་སྟོང་ཉིད་བག་ཆགས་གོམས་པས་ནི་ཞེས་སོགས་ལྟར་ལྟ་བ་གཏན་ལ་ཕབ་སྟེ། གང་
ཚེ་དངོས་དང་དངོས་མེད་དག །ཅེས་སོགས་ལྟར་བསྒོམས་པས་འབྲས་བུའི་དུས་སུ་བདེན་འཛིན་སོགས་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པ་མི་འཐད་དོ་སྙམ་པའི་ལན་དཔེ་དོན་དང་བཅས་ཏེ་སྟོན་པ། ཡིད་བཞིན་ཞེས་སོགས་
ཏེ། རྟོག་པ་མེད་ཀྱང་མི་ལ་ནོར་བུ་དང་ལྷ་ལ་དཔག་བསམ་ཤིང་ལ་གསོལ་བ་བཏབ་པས་རེ་བ་སྟེ་འདོད་པ་སྐོང་བ་བཞིན་དུ་གདུལ་བྱས་སངས་རྒྱས་དང་ཕྲད་པ་སོགས་ཀྱི་བསོད་ནམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྟོག་པ་མེད་བཞིན་དུ་དོན་བྱེད་པར་གྱུར་ཅིག་པའི་སྨོན་
ལམ་གྱི་དབང་གིས་ཡིན་ན་དེ་འདས་པས་འབྲས་བུ་མི་འབྱུང་ཞེས་པའམ། སྨོན་ལམ་དུས་སུ་བཏབ་པས་དེ་ལྟ་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པར་མི་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དེ་དག་གི་ལན་ནི་དཔེར་ན་ཞེས་སོགས་ཏེ། དཔེར་ན། བྲམ་ཟེས་ནམ་མཁའ་ལྡིང་གི་མཆོད་སྡོང་
བསྒྲུབས་པ་བྲམ་ཟེ་འདས་ནས་རིང་དུ་ལོན་ཡང་བྲམ་ཟེའི་སྨོན་ལམ་གྱི་དབང་གིས་རྒྱལ་བའི་སྐུ་གདུལ་བྱ་ལ་སྣང་ཞིང་མཐོང་ངོ༌། །སྨོན་ལམ་གྱི་མཐུས་མཆོད་སྡོང་དེས་དུས་ཕྱིས་དུག་ཞི་བར་བྱེད་པ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ལམ་དུས་སུ་བྱང་
16-5-12b


ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་བསླབས་པས་ས་བཅུ་རྒྱུན་མཐར་རྒྱལ་བའི་མཆོད་སྡོང་བསྒྲུབས་པ་ཡང་དེ་དང་འདྲའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པར་ཡང་འགྱུར་ཏེ། སྨོན་ལམ་དུས་སུ་བཏབ་ཀྱང་དོན་དུས་སུ་བྱས་སོ། །སངས་རྒྱས་ལ་སེམས་ཏེ་རྟོག་པ་མེད་ན་
མཆོད་པ་ལེན་པའི་རྟོག་པ་མེད་པས་དེ་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་འབྱུང་ཞེ་ན། དེའི་ལན་ནི། གང་ཕྱིར་ཞེ་སོགས་ཏེ། ཕུལ་བའི་བསོད་ནམས་འཐོབ་པ་ལ་ཡུལ་དེ་ལ་ལེན་པའི་སེམས་དང་རྟོག་པ་ངེས་པར་མི་དགོས་པར་ཐལ། གང་གི་
ཕྱིར་ན། སངས་རྒྱས་བཞུགས་དུས་ཀྱི་སྐུ་དངོས་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་རྗེས་ཀྱི་སྐུ་གདུང་ལ་མཆོད་པ་གཉིས་བསོད་ནམས་མཚུངས་པར་བྱམས་པ་སེང་གེ་སྒྲའི་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཁྱབ་སྟེ་སྐུ་གདུང་དེ་དག་ལ་སེམས་མེད་པས་སོ། །ཡང་
སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་སོགས་ཀུན་རྫོབ་པའམ་དེ་ཉིད་དུ་སྟེ་བདེན་པ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ་དེ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བར་ལུང་ལས་གསུངས་ཤིང༌། རྫུན་པ་ལས་རྒྱུ་འབྲས་མི་རུང་ན་མཚུངས་པའི་དཔེ་ནི། དཔེར་ན་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་སོ། །སྟོང་ཉིད་མ་
མཐོང་ཡང་བདེན་པ་མཐོང་བས་གྲོལ་བར་འདོད་པ་དགག་པ་ལ་འདོད་པ་བརྗོད་པ་དང་ལན་ནོ། །དང་པོ་ནི་བདེན་པ་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཏེ། སྟོང་ཉིད་མཐོང་བས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དགོས་པ་མེད་པར་ཐལ། སྟོང་ཉིད་མ་མཐོང་ཡང་བདེན་པ་མཐོང་ལ། དེ་གོམས་
པར་བྱས་པས་ཉོན་མོངས་ཟད་ནས་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར་རོ། །བདེན་པ་ཞེས་པ་ཙམ་ལས་མ་བྱུང་ཡང་དེ་དག་གི་འདོད་པས་སྡུག་བདེན་གྱི་སྟོང་བདག་མེད་གཉིས་གྲོལ་ལམ་ཡིན་ཏེ། མངོན་པ་ཀུན་ལས་བཏུས་སུ་བདེན་པ་སོ་
16-5-13a


སོའི་རྣམ་པ་མིན་གྱི་འདྲེས་པ་སྟེ་ཐམས་ཅད་ལ་ཁྱབ་པ་བདག་མེད་པའི་རྣམ་པ་བསྒོམས་པས་ཉོན་མོངས་ལྡོག་པར་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ། །འོ་ན་རྣམ་པ་ལྷག་མ་བཅུ་བཞིའི་དགོས་པ་གང་སྙམ་ན། གྲོལ་ལམ་དེ་
དག་གི་སྦྱོང་བྱེད་ཡིན་ཏེ། རྣམ་འགྲེལ་ལས། སྟོང་ནིད་ལྟ་བས་གྲོལ་འགྱུར་གྱི། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །ལན་ལ་ལུང་གིས་དགག་པ་དང༌། རིགས་པས་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གང་ཕྱིར་ལུགས་ཞེས་སོགས་ཏེ། སྟོང་ཉིད་མ་མཐོང་ཡང་
བདེན་པ་མཐོང་བ་ཙམ་གྲོལ་བ་འཐོབ་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། ལུང་ལས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ལམ་འདི་ནི་མེད་པར་བྱང་ཆུབ་གསུམ་མེད་པ་སྟེ་མི་འཐོབ་པར་གསུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །ལུང་ནི་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་བསྟོད་པ་ལས། ཉན་ཐོས་
དང་ནི་རང་སངས་རྒྱས། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ངེས་བརྟེན་པའི། །ཐར་ལམ་ཁྱོད་ཉིད་གཅིག་པུ་སྟེ། །གཞན་དག་མེད་ཅེས་བྱ་བར་ངེས། །ཞེས་པའི་དོན་ཡང་ཡིན་མོད་ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་པས་ཤེར་ཕྱིན་འབུམ་པ་ལས། སྟོང་ཉིད་
མེད་ན་སངས་རྒྱས་དང་དེའི་ཉན་ཐོས་ཀྱིས་འབྲས་བུ་མི་འཐོབ་པར་གསུངས་པ་དང༌། སྡུད་པ་ལས་ཀྱང༌། ཤེར་ཕྱིན་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་རྒྱལ་སོགས་འཐོབ་དགོས་པ་དང༌། དེ་དང་ཤེར་སྙིང་སོགས་ལས་ཤེར་ཕྱིན་འདི་དུས་གསུམ་
གྱི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བགྲོད་པ་གཅིག་པའི་ལམ་དུ་གསུངས་པ་རྣམས་སོ། །གཞུང་འདིའི་བྱང་ཆུབ་སངས་རྒྱས་ཁོ་ན་ལ་བྱས་ནས་སློབ་དཔོན་འདིའི་བཞེད་པས་ཉན་རང་གིས་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་མ་རྟོགས་པར་བཞེད་པ་
16-5-13b


ཡིན་ཟེར་བ་ནི་ཕྱོགས་སྔ་མ་དང་མ་འབྲེལ་བས་མི་འཐད་དོ། །ཅི་སྟེ་རིགས་པ་ནི་རང་གཞན་གྱི་གྲུབ་མཐའ་སྨྲ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་དེ་མི་འདོད་ཟེར་གྱི་ཁས་བླང་དགོས་ལ། ལུང་ནི་ཀུན་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་མི་འགྲོ་བའི་ཚད་མར་ཁས་ལེན་པ་ཙམ་ལ་འགྲོ་བས། འདིར་
ཡང་ཉན་ཐོས་སྡེ་པ་ཐེག་ཆེན་བཀར་མི་འདོད་པས་དེ་ལ་ལུང་སྔར་བཤད་པ་དེ་དག་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་དྲངས་ན་སློབ་དཔོན་འདི་རིགས་པ་མཁྱེན་པར་མི་འགྱུར་རམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་ལུང་དེ་དག་ཁས་མི་ལེན་པར་མཁྱེན་ཡང་ངེད་ཐེག་ཆེན་བཀར་མི་འདོད་དོ་ཞེས་འོག་
ནས་ཐེག་ཆེན་བཀར་སྒྲུབ་པའི་རིགས་པ་སྟོན་བཞེད་ཅིང་དེའི་སྐབས་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་དུ་འདི་མཛད་པས་སོ། །གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ངེད་བཀར་མི་འདོད་པས་མ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། ཁྱོད་ཀྱི་ལུང་དེ་ཐེག་དམན་གྱི་སྡེ་སྣོད་རྣམས་ནི་བཀའ་ཡིན་
པར་ཇི་ལྟར་འགྲུབ། གང་གི་ཕྱིར་ངེད་དང་ཁྱེད་གཉིས་ཀ་ལ་འདི་བཀར་གྲུབ་ཅིང་ཁས་ལེན་པས་ཐེག་དམན་གྱི་སྡེ་སྣོད་རྣམས་བཀའ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། སྐྱེས་མ་ཐག་པ་སོགས་དང་པོ་ཐ་མལ་པའི་སྐབས་སུ་ཁྱོད་ལ་ལུང་འདི་བཀར་མ་གྲུབ་པ་ལ། ཕྱིས་
ལུང་དེ་དག་རྐྱེན་ནམ་རྒྱུ་མཚན་གང་གིས་བཀའ་དེར་ཡིད་ཆེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་ནི་ཐེག་ཆེན་ལའང་མཚུངས་ཏེ། འདུལ་བ་ལ་སྣང༌། མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག །མངོན་པའི་ཆོས་ཉིད་ལ་འཇུག་པའི་ཆེན་པོ་བསྟན་པ་དང་ནག་པོ་བསྟན་པ་
ནི་ཐེག་ཆེན་ལ་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་གང་ཟག་གཉིས་ཙམ་མཐུན་པས་མི་ཆོག་གི། སྡེ་པ་གཞན་གཉིས་ཐེག་དམན་བཀར་འདོད་པས་དེ་བཀར་བདེན་ན་ནི་རིག་བྱེད་སོགས་ལ་སྡེ་པ་གཉིས་ཀྱིས་མི་སླུ་བར་འདོད་པ་ཡོད་པས་དེ་དག་ཀྱང་
16-5-14a


བདེན་པར་འགྱུར་རོ། །ངེད་འདོད་པའི་ཐེག་དམན་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཀྱང་འདོད་པས་རྩོད་པ་མེད་ལ། ཐེག་ཆེན་ནི་ངེད་མི་འདོད་པས་རྩོད་པ་དང་བཅས་པས་སྐྱོན་ཅན་ནོ་ཞེ་ན། ཐེག་དམན་གྱི་ལུང་ཡང་དོར་བྱར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ལ་མུ་སྟེགས་རྣམས་དང་
རྩོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་དང༌། ཐེག་དམན་གྱི་ལུང་སྡེ་པ་གཅོ་བརྒྱད་པོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཚད་མར་ཁས་ལེན་པའང་ཡོད་ཀྱང་ནང་ཚན་གྱི་ལུང་གཞན་པར་སྲིད་ཡོད་པར་སྟོན་པ་སོགས་སྡེ་པ་ལ་ལས་བཀར་འདོད་ཀྱང་ལ་ལས་དེ་མི་འདོད་པས། སྡེ་པ་ནང་
དུ་རང་གཞན་རྩོད་པ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་དོར་བྱར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་རིགས་པས་དགག་པ་ནི། བསྟན་རྩ་ཞེས་སོགས་ཏེ། དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ལས་མངོན་སུམ་དུ་ཐོས་ནས་དེའི་རྗེས་སུ་སྟོང་ཉིད་སྟོན་པའི་གསུང་རབ་ལ་བསྡུ་བ་མཛད་པས་
བསྟན་པའི་རྩ་བ་དགེ་སློང་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་སྐུར་བ་བཏབ་པར་འགྱུར་ཞིང༌། ཡང་མིང་གི་དགེ་སློང་སོགས་ཀྱི་ནང་ནས་བསྟན་པའི་རྩ་བ་དགེ་སློང་མཆོག་དོན་དམ་པའི་དགེ་སློང་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡིན་ལ། དེ་འཐོབ་པ་ལ་ཉོན་མོངས་སྤོང་དགོས། དེ་ལ་སྟོང་ཉིད་
རྟོགས་དགོས་པ་ལས། ཁྱོད་ཀྱིས་སྟོང་ཉིད་བཀག་པས་དགེ་སློང་དགྲ་བཅོམ་པ་ཉིད་ཀྱང་འཐོབ་པ་དཀའ་བར་གནས་པ་སྟེ་མི་ཐོབ་པར་ཐལ་ལོ། །ཀྱང་ཞེས་པས་སངས་རྒྱས་མི་ཐོབ་པར་མ་ཟད་ཅེས་པའོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་སེམས་ནི་དམིགས་པ་དང་
བཅས་པ་སྟེ་བདེན་འཛིན་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བདེན་འཛིན་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་མྱང་འདས་དཀའ་བར་གནས་པ་སྟེ་མི་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་ཞེས་སོགས་ལ། ཉོན་མོངས་མཚན་ཉིད་པ་ལ་བྱེད་པ་དང༌། མ་རིག་པ་བཞིན་དུ་སྲིད་
16-5-14b


པ་ལ་ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིན་མིན་གཉིས་སུ་འབྱེད་པའི་སྔ་མའི་བཤད་པ་རྣམས་མི་འཐད་པར་རྟོགས་སླ་ལ། ཕྱི་མའང་དེ་ལྟ་ན་ང་རྒྱལ་དང་ཞེ་སྡང་དང་ཐེ་ཚོམ་སོགས་ལའང་གཉིས་སུ་འབྱེད་རུང་བར་ཧ་ཅང་ཐལ་བས་མི་འཐད་དོ། །དེས་ན་རང་ལུགས་ནི་ཞི་རགས་
ཀྱི་རྣམ་པ་ཅན་གྱི་འཇིག་རྟེན་པའི་ལམ་གྱིས་ཕྱི་རོལ་པས་ཀྱང་ཅི་ཡང་མེད་མན་ཆད་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་རེ་ཞིག་སྤོང་ནུས་ན་སྔར་བཤད་པའི་བདེན་པའི་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གམ་གཉིས་རྟོགས་པའི་ཚད་མ་ནི་ཡོད་ཅིང༌། དེ་ལྟ་ན་དེ་གོམས་བྱེད་ཀྱི་་ཡན་ལག་དང་མ་བྲལ་
བ་སོགས་ཀྱི་རྟགས་ལས་གོམས་བྱའི་དོན་ལ་གསལ་སྣང་སྐྱེས་པའི་རྣལ་འབྱོར་མངོན་སུམ་ནི་ཡོད་ལ། དེ་གོམས་སུ་མི་རུང་བར་ཁས་བླང་དུའང་མི་རུང་བས། དེ་གོམས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་སྤོང་ནུས་པ་ལྟ་ཅི་སྨོས། དེ་ལྟ་ནའང་དེས་ཉོན་མོངས་ཐམས་
ཅད་སྤངས་པའི་གྲོལ་བ་ཐོབ་པ་དགག་པ་ནི། ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་ཞེས་སོགས་ཏེ། བདག་རང་དབང་བ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་སྤངས་པས་གྲོལ་བ་འཐོབ་ན་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་སྤངས་པ་དེའི་དེ་མ་ཐག་ཏུ་གྲོལ་བ་དེར་འགྱུར་ཏེ། དེས་
ཉོན་མོངས་ཟད་པར་སྤངས་པར་ཁས་བླངས་པའོ། །དེ་ལ་འདོད་མི་ནུས་ཏེ། དེ་ལ་ཉོན་མོངས་མངོན་འགྱུར་མེད་ཀྱང་ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ལས་ཀྱིས་ཡང་སྲིད་ཕྱི་མ་འཕེན་པའི་ནུས་པ་ལུང་རིགས་ལས་མཐོང་བའི་ཕྱིར་རོ། །སྐྱོན་མེད་དེ། ལས་ཡོད་ཀྱང་
བརླན་དང་འདྲ་བའི་ཉེར་ལེན་སྲེད་པ་མེད་པས་ཡང་སྲིད་དུ་མི་སྐྱེ་ལ། དེས་ན། གྲོལ་བར་ངེས་པ་ཉིད་ཅེ་ན། །རྟག་གཅིག་རང་དབང་བའི་བདག་མེད་རྟོགས་པས་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་སྤངས་པའི་སྲེད་པ་འདི་རང་དབང་ཅན་གྱི་བདག་འཛིན་ཉོན་མོངས་ཅན་
16-5-15a


མེད་པས་དེས་དྲངས་པའི་སྲེད་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ཡང་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ་དེས་དྲངས་པའི་སྲེད་པ་ཉོན་མོངས་ཅན་ཅི་སྟེ་མེད་དེ་ཡོད་དོ། །དེའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་ལ་ཚོར་བ་
ཡོད་ལ། དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་སྐྱེ་བས་སོ། །དེ་ཡང་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་སྟེ་བདེན་འཛིན་རྒྱུད་ལ་ཡོད་ན་གཞི་ལམ་འབྲས་བུའི་ཆོས་འགའ་ཞིག་ལ་བདེན་པར་གནས་ཤིང་ཞེན་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལྟ་ན་ཡུལ་ཡིད་
དུ་འོང་མི་འོང་བར་མ་གསུམ་ལ་ཆགས་སྡང་རྨོངས་པ་སྐྱེ་སྟེ། དམིགས་བཅས་སེམས་དང་ལྡན་རྣམས་ལ། །ཞེས་སོགས་དང༌། གང་ཚེ་བར་མར་འདུག་པ་ཡང༌། །ཞེས་རིགས་པ་དྲུག་ཅུ་པ་རྩ་འགྲེལ་བཞིན་དུ་རྒྱས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །སྟོང་ཉིད་རྟོགས་
པ་དང་བྲལ་ན་བཤགས་བསྟོད་ལས། བསམ་གཏན་ནགས་མས་ཡང་དང་ཡང་དུ་ནི། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་རེ་ཞིག་འགགས་པ་ཡང༌། སླར་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ཏེ། དཔེར་ན། འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སྙོམས་འཇུག་གི་དུས་ན་ཉོན་
མོངས་མངོན་གྱུར་མེད་ཀྱང་སླར་ཡང་སྐྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །འདིར་འགྲེལ་ཆེན་དུ་རྡོ་རྗེ་གཅོད་པ་དྲངས་པ་ནི་ལེགས་ཏེ། དེ་ཡང་མདོ་དེ་ལས། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་རབ་འབྱོར་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། རབ་འབྱོར་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པ་བདག་ནི་རྒྱུན་དུ་ཞུགས་པའོ་སྙམ་
དུ་སེམས་སམ། རབ་འབྱོར་གྱིས་གསོལ་བ། དེ་ནི་མ་ལགས་ཏེ། དེ་ཅིའི་ཕྱིར་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་དེ་དམིགས་པ་དང་བཅས་པའི་དུག་གིས་ཟིན་པར་འགྱུར་རོ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་ཏེ། དེ་ཡང་བདག་རྒྱུན་ཞུགས་སོ་སྙམ་པ་ཙམ་མིན་གྱི། དེར་བདེན་
16-5-15b


པར་རྟོག་པའོ། །དེ་ལྟར་སྔར་བཤད་པ་དེས་ན་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །ཡང་ཉོན་མོངས་སྤངས་པས་གྲོལ་ན་དེའི། །ཞེས་སོགས་ལ་དོགས་པ་བཅད་ན། གཞན་སྔ་མ་དང་འདྲ་བ་ལ་དེ་མ་ཐག་ཅེས་པ་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་སྤངས་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་ཞེས་
པའོ། །ཡང་མ་རིག་པ་བཞིན་དུ་སྲེད་པ་ལ་ཉོན་མོངས་ཅན་ཡིན་མིན་གཉིས་སུ་འབྱེད་ན་སྐྱོན་སྔར་བཤད་པ་དང་སྲེད་པ་འདི་རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་སྲེད་པ་དེར་འོག་ནས་བཤད་པས་དེ་ལ་ཉོན་མོངས་ཅན་གྱིས་ཁྱབ་པས་སོ། །གཞན་ཡང་སྲེད་པ་འདི་
ཉོན་མོངས་ཅན་མ་ཡིན་ན་ཉོན་སྒྲིབ་ནི་མིན་ཞིང་ཤེས་སྒྲིབ་ཏུ་འཇོག་དགོས་པས་སྲེད་པ་ཟད་པས་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་ཞེས་པའི་ལན་དུ་འཁོར་བ་ལས་མ་གྲོལ་བར་ཐལ། ཤེས་སྒྲིབ་མ་ཟད་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པ་འབྲེལ་མེད་དུ་འགྱུར་རོ། །འོ་ན་ཁྱེད་ཀྱི་
ལུགས་ལའང་སྔར་བཤད་པའི་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་སྤངས་པ་དེའི་རྒྱུད་ལ་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་ཡོད་དམ་མེད། ཡོད་ན་ཉོན་མོངས་མེད་ཀྱང་ཞེས་མངོན་གྱུར་མེད་པར་ཁས་བླངས་པས་གནོད་ལ། མེད་ན་ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཞེས་མངོན་གྱུར་ཡོད་
པར་འདོད་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་མེད་པར་བཤད་པ་ནི་གང་ཟག་དེས་སྔར་བཤད་པ་ལྟར་རང་དབང་བའི་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་མ་རིག་པ་དང༌། དེས་དྲངས་པའི་ལྟ་བ་ང་རྒྱལ་ཞེ་སྡང་ཐེ་ཚོམ་སོགས་ཉོན་མོངས་དྲུག་དང་དེ་ལ་ལྟོས་པའི་ཉེ་
ཉོན་ཐེག་དམན་གྱི་གསུང་རབ་ལས་བཤད་པ་དེ་དག་གི་མངོན་གྱུར་སྤངས་པ་ཡིན་ལ་ཀུན་རྨོངས་བཞིན་དུ་ཞེས་མངོན་གྱུར་ཡོད་པར་འདོད་པ་ནི་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་བདག་འཛིན་དང༌། དེས་དྲངས་པའི་ཉོན་མོངས་དང་ཉེ་ཉོན་
16-5-16a


མངོན་གྱུར་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལས་གསུངས་པ་རྣམས་ཡིན་པས་འགལ་བ་མེད་དོ། །དེས་ན་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེས་པའི་མཇུག་ཏུ་ངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་ཚིག་ཅེས་སོགས་ཤླཽ་ཀ་གསུམ་འདུག་པ་ཐེག་
ཆེན་བཀར་སྒྲུབ་པ་ཡིན་པ་འདུག་པས། བསྟན་རྩ་དགེ་སློང་ཞེས་སོགས་ཀྱི་འགོར་འབྱུང་རྒྱུ་ལ། འདིར་བཅུག་པ་ནི་སྐབས་མི་ཤེས་པས་བྱས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་གྱི་གཞུང་མིན་ནོ་ཞེས་འགྲེལ་ཆེན་དུ་བཤད་དོ། །ལམ་དེ་དག་གི་བྱེད་པ་བསྡུས་ཏེ་
བསྟན་པ་ནི་རྨོངས་པས་ཞེས་སོགས་ཏེ། འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བ་ཙམ་ལ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་དགོས་པ་གཞུང་སྔ་མ་དེ་དག་གིས་བཤད་ནས་མི་གནས་པའི་མྱང་འདས་ཐོབ་པ་ལ་ལམ་དེ་དགོས་པར་སྟོན་ཏེ། དེ་ལ་སེམས་ཅན་རང་དགའ་བ་འཁོར་བ་
ལ་ཆགས་པའི་མཐར་ལྷུང་བ་དང༌། ཉན་ཐོས་འཁོར་བ་ལ་འཇིག་ནས་རང་ཉིད་ཞི་བ་ཙམ་དོན་དུ་གཉེར་བས་ཞི་བའི་མཐར་ལྷུང་བའི་མཐའ་གཉིས་ལས་གྲོལ་ནས་བདག་གཉིས་སུ་རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་ཅན་གྱི་དོན་དུ་སེམས་
དཔའ་རྣམས་སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་འཁོར་བར་གནས་པ་ལ། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་ན་སྙིང་རྗེ་ཙམ་གྱིས་འཁོར་བར་གནས་ཀྱང་ཡུན་རིང་པོར་སྡུག་བསྔལ་དུ་མ་མྱོང་བ་ན་དེས་སུན་ནས་རང་བདེ་ཙམ་དོན་དུ་གཉེར་བར་འགྱུར་ལ། 
ཅི་སྟེ་ཤེས་རབ་དེ་དང་ལྡན་ན་འཁོར་བ་དང་དེའི་སྡུག་བསྔལ་རང་བཞིན་མེད་པ་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་རྟོགས་པས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་གནོད་པར་མ་ཟད། དེར་དགའ་བཞིན་དུ་གནས་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར་བ་འདི་ནི་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་
16-5-16b


པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་ནོ། །རྒྱུ་མཚན་དེ་ལྟར་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱོགས་ལ་སུན་འབྱིན་བྱེད་པ་ནི་འཐད་པ་མ་ཡིན་ལ། དེས་ན་སྟོང་ཉིད་དགོས་སམ་མི་དགོས་སྒོམ་མམ་མི་སྒོམ་སྙམ་དུ་ཐེ་ཚོམ་མི་བྱ་བར་སྟོང་ཉིད་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །ཉོན་མོངས་དང་
ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་བདེན་འཛིན་གྱི་བག་ཆགས་ཀྱི་མུན་པའི་གཉེན་པོ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་སྟེ་ལྷག་མ་གོ་སླའོ། །བདེན་འཛིན་སོགས་ཀྱི་དངོས་པོ་གང་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་པ་དེ་ལ་འཇིགས་ཤིང་སྐྲག་པར་རིགས་ཀྱི། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་སྡུག་བསྔལ་
ཞི་བྱེད་ཡིན་པས་དེ་ལ་འཇིགས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་སྟེ་སྐྱེ་མི་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་བདག་བདེན་གྲུབ་འགའ་ཡོད་ན་འཇིགས་ཡུལ་ཅི་ཡང་རུང་བ་ལས་འཇིགས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ན། དེ་མེད་པས་འཇིགས་པར་འགྱུར་བས་སུ་ཞིག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་
ཡིན་ཏེ་མ་ཡིན་ནོ། །བདག་མེད་གཉིས་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་རྒྱས་པར་བཤད་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྒྱས་པར་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་བདག་དགག་པ་དང༌། བདག་གི་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། སོ་དང་ཞེས་སོགས་
ཤླཽ་ཀ་གསུམ་སྟེ། འདིར་སོ་སེན་སོགས་བདག་ཡིན་པ་འགོག་པ་འདི་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བའི་དོན་དུ་ཡིན་ན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དེ་དག་ང་ཡི་བར་འཛིན་པ་མེད་པས་མི་རིགས་སོ་སྙམ་ན། འདི་ནི་མདོ་ལས་ཆུའི་ཁམས་བདག་མ་ཡིན་
ཞེས་གསུགས་པ་དང་དོན་གཅིག་ལ། དེའི་དོན་ནི། ཉོན་མོངས་སྐྱོན་རྣམས་མ་ལུས་འཇིག་ཚོགས་ལ། །ལྟ་ལས་བྱུང་ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་ཕུང་གྲོལ་ཀུན་གྱི་རྩ་བ་ནི་སེམས་ཅན་སྲིན་བུ་ཡན་ཆད་ལ་འབྱུང་བའི་གང་ཟག་
16-5-17a


གམ་ངར་འཛིན་པའི་བདག་འཛིན་ཡིན་ཞིང༌། འདིའི་དམིགས་པ་ནི་ངའོ། །རྣམ་པའང་འཛིན་སྟངས་ནི་ཡང་དག་པའམ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའོ། །དེ་འགོག་པ་ལ་དེའི་ཡུལ་བདག་དགག་དགོས་པས་དེ་འགོག་པ་ལ། 
བདག་དེ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་ན་དེས་ལ་སོགས་པའི་གཟུགས་ཡིན་ནམ་སེམས་ཡིན་ནམ། དེ་གཉིས་ལས་དོན་གཞན་ཡིན་ཞེས་དཔྱད་ནས་འགོག་ལ། དེ་ལྟར་དཔྱད་པའི་ཚེ་རང་སྡེ་དངོས་སྨྲ་བ་རྣམས་གང་ཟག་གི་མཚན་གཞིར་ཕུང་
པོ་འཛིན་ལ། ཕྱི་རོལ་པ་རྣམས་གང་ཟག་རྗེ་བོ་དང་ཕུང་པོ་ཁོལ་པོ་ལྟ་བུར་འཛིན་པ་ལ་བསམས་ནས་ཕུང་པོ་ལས་དོན་གཞན་པའི་བདག་ཁས་ལེན་པ་ཡིན་ནོ། །དེ་དག་ཀྱང་བསླབ་བཏུས་དང་བསྒྲིགས་ཏེ་བཤད་ན་ངེས་སླ་བས་དེ་ལས་བཟོད་བྱ་ཐོས་
པ་བཙལ་བར་བྱ། ཞེས་གསུངས་པ་ལ་བཟོད་པ་ནི་སྟོང་ཉིད་ཐོས་པའི་དོན་དུ་དཀའ་སྤྱད་ལ་བཟོད་པའོ། །ཐོས་པ་ནི་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་གཏམ་མོ། །དེ་ཡང་ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་གི་རྩེ་གཅིག་ཏུ་སྒོམ་དགོས་ལ། དེ་ཡང་ལུས་འདུ་འཛི་ལས་བསྲིང་བ་དང་སེམས་
རྣམ་རྟོག་ལས་བསྲིང་བའི་བསྲིང་བ་གཉིས་ཀྱིས་འགྲུབ་ཀྱི། འདུ་འཛི་དང་བཅས་པས་མི་འགྲུབ་པས་དེ་ནས་ནགས་སུ་གནས་པར་བྱ་ཞེས་སོ། །མཉམ་པར་གཞག་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཞི་གནས་སོ། །དེ་ལ་བརྟེན་ནས་གང་ཤས་ཆེ་བའི་ཉོན་མོངས་མངོན་གྱུར་མགོ་
སྨོད་པ་མི་སྡུག་པ་ལ་སོགས་སྒོམས་པར་བྱ་ཞེས་སོགས་གསུངས་ནས། དེ་ལྟར་སེམས་འོས་སུ་གྱུར་པ་ན་སྟོང་ཉིད་སྒོམ་པར་གསུངས་ལ། སྟོང་ཉིད་ལའང་བདག་མེད་གཉིས་འདིར་བཤད་པ་ལྟར་སོ་སོར་མ་ཕྱེ་བར་མདོ་དྲངས་ཏེ་དྲན་པ་ཉེར་
16-5-17b


གཞག་བཞིའི་སྒོ་ནས་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་བཤད་ཅིང༌། དེའི་མཇུག་ཏུ་དེ་ལྟར་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཤིན་ཏུ་གྲུབ་པ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་མདོ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་བདག་མེད་གཉིས་ཀ་བསྟན་པར་བཞེད་དོ། །དེ་འདྲ་བའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ནི་མདོ་སྡེ་པ་སོགས་དང་ཐུན་མོང་
བའི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་མིན་ཞིང༌། སློབ་དཔོན་ཟླ་གྲགས་བཞེད་པ་དང་འདྲ་བར་ཆོས་རང་བཞིན་མེད་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཡིན་པ་བཞིན་དུ་གང་ཟག་རང་བཞིན་མེད་པ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཡིན་ཏེ། དེས་ཉོན་མོངས་མཐའ་དག་ཟད་པར་སྤོང་བར་དེའི་འཕྲོ་ལས་
བཤད་ཅིང༌། མདོ་དྲངས་པ་ལས་ཤིང་སྡོང་གི་དཔེས་འཇིག་ལྟ་རྩ་བ་ནས་སྤོང་བར་བཤད་ལ། གང་ཟག་གི་བདག་རགས་པ་བཀག་པས་ཉོན་མོངས་ཕྱོགས་གཅིག་གི་མངོན་གྱུར་ཙམ་ལས་སྤོང་མི་ནུས་ཞེས་སྔར་བཤད་པས། ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་འདི་དག་ལ་དེ་འདྲའི་འགལ་
བ་མི་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར་དང༌། འཁོར་བའི་རྩ་བ་མཐར་ཐུག་པ་ངའོ་སྙམ་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པར་འཛིན་པའི་འཇིག་ལྟ་ཡིན་པས། དེ་སྤོང་བའི་དོན་དུ་རྟག་གཅིག་རང་དབང་བའི་བདག་འགོག་པ་འབྲེལ་མེད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། བདག་མེད་རྟོགས་ཚེ་རྟག་པའི་བདག་སྤོང་ཞེས་སོགས་
དཔེ་དང་བཅས་པ་འཇུག་པ་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱའོ། །གང་འགོག་པའི་བདག་གི་ཚད་ནི་བསླབ་བཏུས་སུ་མི་གསལ་ཡང་འདིར་འོག་ནས་བཙལ་ན་བདག་ཀྱང་ཡང་དག་མིན། ཞེས་གསུངས་བདག་གམ་ང་ཡང་དག་པར་གྲུབ་པའོ། །དེའི་དོན་ཡང་
རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཡོད་མེད་རྣམ་པར་དཔྱད་པས་བཙལ་ན་ཞེས་གསུངས་པས་སོ། །བདག་དེ་འགོག་པ་ལ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བར། བདག་དེ་ས་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་དྲུག་རེ་རེ་བ་མིན་པ་དང༌། ཀུན་མིན་པ་ཞེས་དྲུག་པོ་ཚོགས་
16-5-18a


པ་མིན་པ་དང༌། དེ་གཉིས་ལས་གཞན་ནི་བདག་མེད་པར་གསུངས་པ་དང་འདིར་སོ་དང་ཞེས་སོགས་དོན་གཅིག་པས། སོ་དང་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་དགུས་ས་དང་ཆུའི་ཁམས་བདག་མིན་པ་དང༌། དྲོད་དང་ཞེས་པས་མེའི་ཁམས་དང༌། རླུང་གི་
ཁམས་དང༌། བུ་ག་ནི་ཁ་ལ་སོགས་པའི་བུ་ག་སྟེ་ནམ་མཁའི་ཁམས་བདག་མིན་པ་དང༌། རྣམ་ཤེས་དྲུག་ཀྱང་མིན་པ་དང༌། རྣམ་ཀུན་ཏུ་ཞེས་པས་ཁམས་དྲུག་པོ་ཚོགས་པ་བདག་མིན་པའོ། །རིན་ཆེན་ཕྲེང་བར་སའི་ཁམས་སོགས་ལའང་ཆ་དང་ཆར་ཕྱེ་
ནས་སྔ་མའི་རིགས་པས་རང་བཞིན་འགོག་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་དུ་གསུངས་སོ། །ཁམས་དྲུག་པོ་རེ་རེ་དང་ཚོགས་པ་གཉིས་ཀ་ལས་གཞན་ན་བདག་ཡོད་པ་འགོག་པ་གཞུང་ལྷག་མ་སྟེ། དེ་ཡང་འཇུག་པ་ལས། ཟ་པོ་རྟག་དངོས་བྱེད་པོ་མིན་པའི་
བདག །ཅེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་ཕྱི་རོལ་པ་ཐམས་ཅད་བདག་ཡོད་པར་ཁས་ལེན་པར་མཐུན་ཡང་དེའི་དབྱེ་བ་སོགས་ལ་མི་མཐུན་པས་མུ་སྟེགས་པ་རྣམས་ལུགས་ཐ་དད་དུ་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་འདོད་པའི་གསལ་བའི་དབྱེ་བ་མཐའ་
ཡས་ཀྱང༌། གྲངས་ཅན་བདག་ཤེས་པའམ་མྱོང་བར་འདོད་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་པ་བདག་བེམས་པོར་འདོད་པ་གཉིས་བཀག་ན་བེམས་རིག་གཉིས་སུ་ཁ་ཚོན་ཆོད་པས་གཞན་དག་བེམས་རིག་གང་དུ་འདོད་ཀྱང་དེ་གཉིས་ལ་བཀོད་པའི་སྐྱོན་ཉིད་ཁ་སྤོས་པས་
ཆོག་པས་འདིར་དེ་གཉིས་ཀྱི་འདོད་པ་ཙམ་བཀོད་ནས་དགག་པ་མཛད་དོ། །འདི་ལ་གྲངས་ཅན་འགོག་པ་དང༌། བྱེ་བྲག་པ་འགོག་པའོ། །དང་པོ་ལ་འདོད་པ་བརྗོད་པ་དང༌། དེ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་སོགས་རྐང་པ་གཅིག་སྟེ། གྲངས་ཅན་གྱི་ལུགས་ནི་
16-5-18b


ཆོས་ཐམས་ཅད་ཤེས་བྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔར་གྲངས་ངེས་པ་ལ། གཙོ་བོ་སོགས་ཉེར་བཞི་པོ་ཐམས་ཅད་བེམས་པོ་ཡིན་ཞིང༌། དེ་ཡང་གཙོ་བོས་རྣམ་འགྱུར་རྣམས་འབྱེད་ཤེས་ཀྱང་ལོངས་སྤྱོད་མི་ཤེས་ལ། ཤེས་རིག་གི་སྐྱེས་བུ་ཉིད་ཤེས་པ་ཡིན་ཞིང་ཡུལ་ལོངས་
སྤྱོད་དེ། དེ་ནི་ཤེལ་གྱི་མེ་ལོང་ངོས་གཉིས་པ་ལྟར་ཕྱོགས་གཅིག་ནས་གཟུགས་སོགས་ཡུལ་གྱི་རྣམ་པ་འཆར་ཞིང༌། ཕྱོགས་གཞན་ནང་ངོས་ནས་བདག་ཤེས་རིག་གི་སྐྱེས་བུ་རང་ཉིད་ཀྱི་མྱོང་བའི་རྣམ་པ་འཆར་ལ། རྣམ་པ་དེ་གཉིས་མེ་ལྕགས་ལྟར་འདྲེས་
པའི་ཚེ་ཤེས་རིག་སྐྱེས་བུས་སྒྲ་ཐོས་པ་སོགས་ཡིན་པར་འདོད་དོ། །ཡུལ་སྒྲ་དང་ཡུལ་ཅན་ཤེས་པ་རྟག་པར་འདོད་མི་འདོད་ལ་སྤྱིར་མུ་བཞི་འོང་བས་དེ་འགོག་པའང་དེ་དང་འདྲ་ཡང༌། འདིར་གྲངས་ཅན་ཡུལ་ཅན་ཤེས་རིག་གི་སྐྱེས་བུ་དང་ཡུལ་སྒྲ་གཉིས་ཀ་
རྟག་པར་འདོད་དོ། །དེ་ལ་ཡུལ་རྟག་ན་ཐམས་ཅད་དུ་ཐོས་པར་ཐལ་བའི་སྐྱོན་ཡང་གཞན་ནས་བཤད་ཀྱང་འདིར་ཡུལ་ཅན་གྱི་ངོས་ནས་སྐྱོན་སྟོན་ནོ། །དེ་དགག་པ་ནི། ཐམས་ཅད་ཅེས་སོགས་ཏེ། དུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚེ་སྒྲ་འཛིན་ཅིང་ཐོས་པར་འགྱུར་བར་ཐལ། སྒྲ་འཛིན་
པའི་ཡུལ་ཅན་ཤེས་རིག་གི་སྐྱེས་བུ་རྟག་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཅི་སྟེ་ཡུལ་ཅན་ཡོད་ཀྱང་སྒྲ་སྔ་མ་བརྗོད་ནས་ཕྱི་མ་མ་སྐྱེས་པའི་བར་དུ་སྒྲ་མི་ཐོས་པ་དེ་ཤེས་བྱ་སྒྲ་མེད་པས་མི་ཐོས་པ་ཡིན་ན། འོ་ན་དེའི་ཚེ་ཡུལ་ཅན་གང་གིས་སྒྲ་ཤེས་པ་ཞེས་དེ་སྐད་བརྗོད་
པར་བྱེད་མི་རིགས་པར་ཐལ། ཤེས་བྱ་སྒྲ་མེད་ན་ཅི་རིག་ན་སྟེ་ཤེས་པ་དེ་ལ་རིག་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཤེས་བྱ་དེ་མེད་ཀྱང་ཤེས་པར་འཇོག་པ་ཡིན་ན། ཤིང་ཡང་ཤེས་པར་ཐལ་བར་འགྱུར་ཏེ་མཚུངས་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་ཤེས་བྱ་ཡུལ་ཉེ་བར་
16-5-19a


གནས་པ་མེད་པར་དེ་ཤེས་པ་མེད་ཅེས་ངེས་ཏེ། བདག་འཛིན་ལྟ་བུ་ལའང་རྣམ་པའི་ཡུལ་མེད་ཀྱང་དམིགས་ཡུལ་ཡོད་པས་སོ། །སྒྲ་ཐོས་པའི་སྐྱེས་བུ་རྟག་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་གཟུགས་ཤེས་ཤེ་ན། གཟུགས་ཤེས་པ་དེའི་ཚེ་སྒྲ་ཐོས་པའང་
ཅི་སྟེ་མིན་ནས་ཐོས་པར་ཐལ་ལོ། །གལ་ཏེ་གཟུགས་ཤེས་ཀྱང་སྒྲ་མི་ཐོས་པ་དེ་ཡུལ་ཅན་དེ་ལ་སྒྲ་མེད་པའི་ཉེ་བའི་ཕྱིར་ཡིན་ཞེ་ན། དེའི་ཚེ་ཡུལ་སྒྲ་མེད་པ་དེས་ན་དེའི་ཡུལ་ཅན་ལ་ཤེས་པའང་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་སྒྲ་འཛིན་པའི་རང་བཞིན་
གང་ཡིན་པ་དེ་གཟུགས་འཛིན་པར་ཇི་ལྟར་འགྱུར་ཏེ། དེ་གཉིས་རྣམ་པ་འགལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །དཔེར་ན། སྐྱེས་བུ་གཅིག་བལྟོས་ས་ཐ་དད་ལ་བལྟོས་ནས་ཕ་དང་བུར་འགྱུར་བ་བཞིན་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་རྣམ་འགྱུར་དང་རང་བཞིན་ལ་བལྟོས་
ནས་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་དུ་འཇོག་གོ་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་གཅིག་ཕ་དང་བུ་ཡིན་པ་བློས་བཏགས་པ་ཡིན་ཡང་ཡང་དག་ཏུ་མེད་ལ། ཁྱོད་ཀྱི་དོན་དེ་ཡང་དག་ཏུ་གྲུབ་དགོས་པས་མི་མཚུངས་པ་ནི། འདི་ལྟར་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་སོ། །ཤེས་
རིག་གི་སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་སྒྲ་འཛིན་པའི་རང་བཞིན་དུ་མཐོང་དགོས་པ་ལས་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་ན། དེ་འཛིན་བྱེད་མིན་ནོ། །གར་མཁན་གཅིག་ཉིད་ཆས་གོས་མི་འདྲ་བས་སོ་སོར་འགྱུར་བ་ལྟར་སྐྱེས་བུ་དེ་ཉིད་ཀྱིས་སྔར་མཐོང་བ་ལས་ཚུལ་བཞན་
སྒྲ་སོགས་ཀྱི་དེ་ཉིད་མཐོང་ན། དེ་རྟག་པ་མིན་པར་ཐལ་ལོ། །གལ་ཏེ་ཕྱིས་ཀྱི་ཆས་གོས་དཀར་པོ་སོགས་ཀྱི་ཚུལ་གཞན་སྔར་གྱི་ཆས་གོས་སོགས་ཀྱི་ཚུལ་དེ་ཉིད་དོ་ཞེ་ན། དེ་ནི་མི་རིགས་ཏེ། ཕྱིས་ཀྱི་གཅིག་པུ་དེ་ནི་སྔོན་མེད་པ་གཅིག་
16-5-19b


ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་སྔོན་པོ་སོགས་ཚུལ་གཞན་དེ་དེར་མི་བདེན་ན། དེའི་རང་གི་རང་བཞིན་བདེན་པ་གང་ཡིན་སྨྲོས་ཤིག་སྟེ་སྨྲ་རྒྱུ་མེད་དོ། །ཤེས་རིག་གི་སྐྱེས་བུ་དེ་ཉིད་དེ་དག་གི་རང་བཞིན་བདེན་པ་ཡིན་ཞེ་ན། སྐྱེས་བུ་ཀུན་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། བདག་ཆ་
མེད་རྟག་པར་ཁས་བླངས་པས་སོ། །སེམས་པ་བདག་དང་སེམས་མེད་གཙོ་བོ་སོགས་ཀྱང་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་ཏེ། ཡོད་ཙམ་དུ་མཚུངས་པས་སོ། །གང་གི་ཚེ་བྱེ་བྲག་གམ་གསལ་བ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་དེ་དག་ལ་གཙོ་བོ་སོགས་ཀྱི་སྤྱི་འདྲ་བས་ཁྱབ་པའི་རྐྱེན་གང་ཡིན་
ཏེ་མེད་དོ། །བྱེ་བྲག་པ་བདག་བེམས་པོ་ཡིན་ལ། དེས་ཡུལ་ཤེས་པ་ནི་དེ་དང་སེམས་པ་གཉིས་ལ་འདུ་བའི་འབྲེལ་བ་ཡོད་པས་ཡིན་ནོ། །ཞེས་པ་འགོག་པ་ནི་སེམས་མེད་ཅེས་སོགས་ཏེ། སེམས་མེད་བེམས་པོ་ཡང་བདག་མིན་ཏེ། སེམས་མེད་ཉིད་སེམས་
ལས་དོན་གཞན་དུ་ཡོད་པའི་ཕྱིར། བུམ་པ་ལ་སོགས་པ་བཞིན་ནོ། །ཡང་ཞེས་པ་སེམས་བདག་མིན་པར་མ་ཟད་ཅེས་པའོ། །འོན་ཏེ་བདག་དེ་སེམས་དང་ལྡན་པ་སྟེ་དེ་དང་འདུ་འབྲེལ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཡུལ་ཤེས་ན། བདག་དེས་ཡུལ་སྔར་མི་ཤེས་པ་དེ་
འཇིག་པར་ཐལ། ཕྱིས་ཡུལ་ཤེས་པ་རྐྱེན་གཞན་གྱི་སྟོབས་ལས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སེམས་པས་བདག་དེ་ལ་བྱ་བ་ཅི་ཞིག་བྱས་པས་ཡུལ་འཛིན་པ་མིན་པར་ཐལ། དེ་ལ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་བདག་དེ་ཤེས་པ་མེད་པར་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁས་བླངས་
ལ། ཤེས་པ་ཡིན་པའང་བཀག་པས་བྱ་བྱེད་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་ནམ་མཁའ་བདག་ཏུ་བྱས་ཤིང་ཁས་བླངས་པར་འགྱུར་རོ། །བདག་རྟག་པ་མེད་ན་ལས་འབྲས་མི་འཐད་པའི་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ། རྩོད་པ་དང༌། ལན་ནོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་སོགས་རྐང་པ་བཞི་
16-5-20a


སྟེ། བདག་རྟག་པ་མེད་ན་ལས་བྱེད་པ་པོས་འབྲས་བུ་མྱོང་བའི་ལས་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་རིགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། ལས་བྱེད་པ་པོ་ལས་བྱས་ནས་ཞིག་པས་དེའི་ལས་དེ་སུའི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞིང་འབྲས་བུ་མྱོང་ཞེ་ན། ལན་ནི། བྱ་བ་ཞེས་སོགས་
ཏེ། བྱ་བའི་གཞི་ལས་བྱེད་པ་པོ་དང༌། འབྲས་བུའི་མེད་གཞི་འབྲས་བུ་མྱོང་བ་པོ་གཉིས་ཐ་དད་པར་ཡུ་བུ་གཉིས་ཀ་ལ་གྲུབ་སྟེ། ལས་གསོག་དུས་ན་ཕྱིས་ཀྱི་འབྲས་བུ་མྱོང་བར་ཁྱོད་ཀྱང་མི་འདོད་པས་སོ། །དེ་དུས་ཀྱི་བདག་གཉིས་ཀྱང་གཅིག་
དུས་ན་གཅིག་བྱེད་པ་པོར་མེད་པར་ཡང་གཉིས་ཀ་ལས་གྲུབ་པས། སྔ་མའི་བདག་ཕྱི་དུས་ན་མེད་པ་ལས་འབྲས་མི་འཐད་པར་འདིར་བརྩད་པ་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་ཏེ། ཁྱོད་ལའང་སྐྱོན་དེ་འཇུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། རྒྱུ་ལྡན་དེ་རྒྱུ་གསོག་དུས་ན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས་
མཐོང་བ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོ་ན་ཁྱོད་རང་གི་ལུགས་གང་ཞེ་ན། རྒྱུན་དང་ཚོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ལས་བྱེད་པ་པོ་དང་འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱོད་པ་པོ་ཞེས་བྱ་བར་བསྟན་པ་སྟེ་མི་དགོས་སོ། །ཚོགས་རྒྱུན་གང་ཟག་གི་གདགས་གཞི་ཡིན་གྱི། མཚན་གཞི་མིན་པ་ནི་
གཞན་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །སེམས་འདས་པ་བདག་མིན་ཏེ། དེ་ནི་འདས་ནས་སེམས་ཀྱི་དངོས་པོར་མེད་པའི་ཕྱིར། སེམས་མ་འོངས་པ་བདག་མིན་ཏེ། སེམས་ཀྱི་དངོས་པོར་ད་དུང་མ་རྙེད་པས་དངོས་པོར་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་བདག་ཀྱང་མྱོང་དྲན་སོགས་ཀྱི་གཞིར་
ཁས་ལེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཏེ་སེམས་སྐྱེས་ལ་མ་འགགས་པའི་ད་ལྟར་བ་བདག་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། སེམས་ད་ལྟར་བ་ལའང་སེམས་སྔ་ཕྱི་གཉིས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་ཐ་དད་ཡིན་པས་འབྲེལ་མེད་དོན་གཞན་ཡིན་ཞིང་སྐད་ཅིག་སྔ་མ་དེ་ཕྱི་མའི་དུས་
16-5-20b


ན་ཞིག་པ་བཞིན་དུ་དེ་དང་གཅིག་པའི་བདག་ཀྱང་ཞིག་པས་ཕྱི་མའི་དུས་ན་བདག་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དཔེར་ན་ཞེས་སོགས་ཏེ། སྔར་བཤད་དོ། །གང་ཟག་གི་བདག་མེད་རྟོགས་ན་ང་ཡི་བ་རང་བཞིན་
གྱིས་གྲུབ་པ་དགག་སླ་བས་རྩ་ཤེ་སོགས་སུ་དེ་བསྡུས་པ་ཙམ་ལས་མ་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་འདིར་དེ་མ་གསུངས་པའང་བདག་ཁེགས་ན་འདི་དགག་སླ་བ་ལ་དགོངས་སོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་བདེན་པར་མེད་ན་སེམས་ཅན་མེད་པས་སུ་ལ་སྙིང་རྗེ་བྱ་ཞེ་
ན། སྙིང་རྗེ་སྒོམ་པ་དང་ལམ་ལ་སློབ་པ་སོགས་ཀྱི་འབྲས་བུའི་དོན་དུ་ཁས་བླངས་པའི་རྨོངས་པས་བཏགས་པའི་སེམས་ཅན་གང་ཡིན་པ་དེ་ཡོད་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །འདིའི་རྨོངས་པ་གང་ཟག་དང་ཆོས་སུ་རྨོངས་པའི་མ་རིག་པ་ཡིན་ན་དེས་བརྟགས་པ་ཐ་
སྙད་དུའང་མ་གྲུབ་པས་དེ་ཁས་ལེན་པ་མི་རིགས་པས་གང་ཡིན་སྙམ་ན། དེ་ནི། མ་བཏགས་གྲགས་པར་གཏི་མུག་ལས་ཡིན་ནོ། །ཞེས་དབུ་མ་འཇུག་པ་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་ངའོ་སྙམ་པའི་བློའོ། །དེ་ལ་མ་རིག་པ་ཞེས་པ་ནི་བདག་མེད་ལ་
བློ་ཁ་མ་ཕྱོགས་པའི་བློ་ཁྱད་པར་བ་ཡིན་པས་སོ། །དེས་བཏགས་པའི་གང་ཟག་ནི་ང་ཙམ་མོ། །སེམས་ཅན་བདེན་པར་མེད་ན་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱང་སེམས་ལྡན་ཞིག་ཡིན་ཞེས་དང༌། འབྲས་བུ་མྱོང་བ་སུའི་ཡིན་ཞེ་ན། དེ་དག་བདེན་པ་མེད་པ་
བདེན་ཏེ། ལྷག་མ་སྔ་མས་ཤེས་སོ། །འོ་ན་སྔར་རྨོངས་པ་ཡུལ་དང་བཅས་པ་བཀག་པ་ཅི་ཡིན་སྙམ་ན། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ང་རྒྱལ་ཏེ་མ་རིག་པ་བདག་གཉིས་སུ་རྨོངས་པས་སྡུག་བསྔལ་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས་དེ་འགོག་པ་ཡིན་
16-5-21a


ཏེ། འདིར་ནི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུར་གྱུར་བའི། །བདེན་པར་རྟོག་པ་བཟློག་བྱ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་འདྲ་བའི་རྨོངས་པ་བཟློག་པ་ལས་ཀྱང་བདེན་འཛིན་བཟློག་པ་མེད་པ་སྟེ་བཟློག་མི་ནུས་ལ། ལན་ཅིག་བཟློག་ནུས་ཀྱང་འཁོར་
བའི་ཕུན་ཚོགས་ལྟར་ཡང་ལྡོག་གོ་ཞེ་ན། དེ་བཟློག་ནུས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། བདག་འཛིན་དམན་ལ། བདག་མེད་སྒོམ་པ་དེ་ལས་མཆོག་ཡིན་ཏེ། དམིགས་པ་གཅིག་ལ་དམིགས་ནས་འཛིན་སྟངས་དངོས་འགལ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་ན་དེ་དག་
གང་ལ་ཚད་མ་ཡོད། །དེ་ནི་གཞན་ལ་གནོད་བྱེད་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་སྔར་བདག་མེད་ཚད་མས་བསྒྲུབས་པས་བདག་མེད་རྟོགས་པ་རྒྱབ་རྟེན་ཚད་མ་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཉིས་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ། དྲན་
པ་ཉེར་གཞག་བཞིའི་སྒོ་ནས་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་བཤད་པ་ནི། སྤྱིར་ཐེག་དམན་གྱི་མདོ་སྡེ་ལས་གསུངས་པའི་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བཞིས་ནི་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའང་མི་སྟོན་ན་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ལྟ་ཅི་སྨོས། 
ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ལས་གསུངས་པའི་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བཞི་ལ་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་སྟོན་པ་དང༌། ཆོས་ཀྱི་བདག་མེ་སྟོན་པ་གཉིས་ཡོད་པའི་འདིར་ནི་ཕྱི་མའི་དབང་དུ་མཛད་ནས་གསུངས་ཏེ། དེ་ལ་དང་པོ་ལུས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ནི་
ལུས་ནི་ཞེས་སོགས་སོ། །ལུས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་གི་སྐབས་སུ་བསླབ་བཏུས་སུ་ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་དྲངས་པ་ལས། ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ཙམ་ལུས་ཡིན་ན། ཇི་ལྟར་ལུས་སུ་དམིགས་པར་འགྱུར་ཞེས་པའི་དོན་ནི། 
16-5-21b


ཙམ་ཞེས་པས་ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་རེ་རེ་བ་དག་དེ་དག་ལས་དོན་གཞན་པའི་ཡན་ལག་ཅན་ལུས་ཡིན་པ་གཅོད་དོ། །དེ་ཡང་མདོ་ལས། ཇི་ལྟར་ཡན་ལག་ཚོགས་རྣམས་ལ། །བརྟེན་ནས་ཤིང་རྟར་འདོགས་ཞེས་སོགས་གསུངས་པའི་དོན་ཡན་ལག་རེ་རེ་བ་དང་
ཚོགས་པ་ཤིང་རྟ་མིན་ཏེ། དེ་དག་ནི་ཤིང་རྟ་དང་གདགས་གཞི་དང་བཏགས་ཆོས་དང༌། ཆ་དང་ཆ་ཅན་ཡིན་ལ། གཞི་གཅིག་ལ་བལྟོས་པའི་ཆ་དང་ཆ་ཅན་གདགས་གཞི་བཏགས་ཆོས་གཅིག་ཡིན་ན་གཅིག་ཡིན་པར་འགལ་བའི་ཕྱིར་དང༌། དེ་དག་ལས་དོན་
གཞན་པའི་ཤིང་རྟ་མེད་པས་ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ལ་ཤིང་རྟར་བཏགས་ནས་འཇོག་པ་བཞིན་དུ་གང་ཟག་དང་བུམ་པ་ཆོས་གཞན་ལའང་འདྲ་བར་འཇུག་པ་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་དུ་འདིར་ཡང་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་ཏིང་འཛིན་རྒྱལ་པོ་
ལས། ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་གི་འདུ་ཤེས་ནི། །ཤེས་པ་དེ་བཞིན་ཀུན་ལ་བློས་སྦྱར་བྱ། །ཞེས་དང་པོ་གང་ཟག་རང་བཞིན་མེད་པར་གཏན་ལ་ཕབ་སྟེ་བདག་མེད་པར་ངེས་པ་ན་ཆོས་གཞན་ལའང་རིགས་པ་དེ་སྦྱར་ནས་བདག་མེད་པར་ངེས་
པར་བྱ་བ་དང༌། སྡུད་པ་ལས་བདག་ཅི་འདྲར་སེམས་ཅན་ཀུན་དང༌། དེ་ཅི་འདྲ་བར་ཆོས་གཞན་ཀུན་ཀྱང་འདྲ་བར་རྟོགས་པར་བྱ་བར་གསུངས་པ་རྣམས་ལེགས་པར་བཤད་པར་འགྱུར་ཏེ། ཕུང་པོ་གང་ཟག་གི་མཚན་གཞིར་བཟུང་ན་དགག་བྱ་མ་
ལུས་པ་མི་ཁེགས་ཤིང༌། གང་ཟག་གི་བདག་མེད་རགས་པ་ཙམ་ལ་བྱས་ནས་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་ཟུར་ནས་འཚོལ་བ་རྣམས་ལ་དེ་དག་མི་འགྲིག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ནས་བརྟེན་ནས་བྱུང་བས་རང་བཞིན་འགོག་པ་བཞིན་དུ་བརྟེན་བཏགས་པའི་རང་
16-5-22a


བཞིན་འགོག་པ་སྟེ། ལུས་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་སྟེ། ཡན་ལག་ཚོགས་པ་ཙམ་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །དེ་བཞིན་དུ་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་སོགས་ནས་ཁམས་དྲུག་འདུས་པ་ལ་སྐྱེས་བུར་
གསུངས་པ་ཡང་འདུས་པ་དེ་ལ་བཏགས་པ་ཡིན་པ་དགོངས་པར་ཤེས་པར་བྱའོ། །འདིར་ལུས་ནི་རྐང་པ་མིན་ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་སྔར་གང་ཟག་གི་བདག་མེད་ལ་བཤད་པ་བཞིན་དུ་ལུས་བདེན་པར་མ་གྲུབ་སྟེ། ཡན་ལག་རྣམས་དང་གཅིག་ཏུ་
ཡང་མ་གྲུབ་ལ། དེ་དག་ལས་དོན་གཞན་དུ་ཡང་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་ཞེས་པ་སྟེ། རྟགས་སྔ་མ་རྐང་པ་དང་པོ་དགུས་སྟོན་ནོ། །རྟགས་ཕྱི་མ་སྒྲུབ་པ་གལ་ཏེ་ཞེས་སོགས་ཏེ། རགས་པ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་དོན་གཞན་ཡོད་དོ་ཞེ་ན། ཡན་ལག་རྣམས་
ལས་དོན་གཞན་པའི་རགས་པ་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་འདི་ལག་པ་སོགས་ཀྱི་ཆ་ལ་གནས་པར་འགྱུར་མོད། ཆ་ལག་པ་ལྟ་བུ་དེ་རང་ཉིད་ནི་ཆ་གང་ལ་གནས། ཡན་ལག་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ཏེ་ལག་པའང་ཆ་གཅིག །བྱིན་པའང་
ཆ་གཅིག་སོགས་ཀྱིས་གནས་སམ། འོན་ཏེ་ཆ་རེ་ལའང་ཆ་ཅན་དེ་མ་ཚང་བ་མེད་པར་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་གནས། ཅི་སྟེ་སྔ་མ་ལྟར་ཕྱོགས་རེ་རེས་གནས་པར་གྱུར་ན། ཆ་ཅན་དེས་ལག་པ་སོགས་ལ་ཁྱབ་པའི་ཆ་རྣམས་ལག་པ་སོགས་ཀྱི་ཆ་ལ་
གནས་པར་གྱུར་མོད། ཆ་ལག་པ་ལྟ་བུ་དེ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཆ་གང་ལ་གནས་པ་སྟེ་ཐུག་མེད་དུ་འགྱུར་ཏེ། ལག་པ་ལྟ་བུ་དེ་ཡང་རང་གི་ཆ་སོར་མོ་སོགས་ལ་གནས་ལ། སོར་མོ་སོགས་ཀྱང་རང་གི་ཆ་ལ་གནས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་ཕྱི་མ་
16-5-22b


ལྟར་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལག་པ་སོགས་ལ་གནས་ན། ལག་པ་སོགས་ཡན་ལག་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དེ་སྙེད་ཀྱི་ལུས་དམིགས་པར་འགྱུར་ཏེ། ཡན་ལག་ཅན་དང་ཡན་ལག་དེ་དག་གོ་ས་གནོན་ནུས་ཀྱི་རྫས་གཞན་ཡིན་ལ། ཡན་ལག་ཅན་དེ་ལག་པ་སོགས་ལ་མ་
ཚང་བ་མེད་པར་ཡང་གནས་ན། ལག་པ་སོགས་ཆ་རྣམས་རྫས་དུ་མར་དམིགས་པ་བཞིན་དུ་ཡན་ལག་ཅན་ལའང་འདྲ་བའི་ཕྱིར་རོ། །སངས་རྒྱས་འདོད་པའི་སྐྱེས་བུ་ཕྱི་དང༌། མུ་སྟེགས་པ་འདོད་པའི་ནང་གི་བྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་གཉིས་གང་ལའང་ལུས་རང་
བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་ལ། དེ་མེད་ན་ཇི་ལྟར་ལག་པ་སོགས་ལ་ལུས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །དེ་མེད་ན་ལུས་དེ་ནི་ཇི་ལྟར་རང་བཞིན་གྱིས་ཡོད་པ་ཡིན་ཏེ་མིན་ནོ། །དེས་ན་ལུས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་ཀྱང་ལག་པ་སོགས་
ལ་དམིགས་ཏེ་བདེན་པར་རྨོངས་པས་ནི་ལུས་བདེན་པར་འཛིན་པའི་བློར་འགྱུར་ཞིང་འབྱུང་ངོ༌། །དཔེར་ན། མི་འདྲ་བ་སོགས་ཀྱི་དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་མཐོ་ཡོར་ལ་མིའི་བློ་ཀྱེ་བ་བཞིན་ནོ། །ཇི་སྲིད་མཐོ་ཡོར་དང་ས་སྲོས་པ་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་ཚོགས་
པ་དེ་སྲིད་དུ་མཐོ་ཡོར་ལ་མིའི་བློ་སྐྱེ་བ་ལྟར་སྣང་བ་དེ་བཞིན་དུ། ཇི་སྲིད་ལག་པ་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་དེ་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེ་ལ་ལུས་སུ་སྣང་བའི་བློ་སྐྱེའོ། །དེ་ལྟར་ཆར་ཕྱེ་ནས་དཔྱད་པ་ན་ལུས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་མེད་ཀྱང་བདེན་འཛིན་གྱི་རྨོངས་པའི་དབང་
གིས་ལུས་སོ་སྙམ་དུ་བདེན་པར་འཛིན་པ་སྐྱེ་བ་དཔེ་དང་བཅས་པ་དེ་བཞིན་དུ། ལྷུ་དང་སོར་མོའི་ཚོགས་ལ་བཏགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ལག་པའང་བདེན་པར་གྲུབ་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པར་འགྱུར་ཏེ་མེད་དོ། །སོར་མོ་དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། 
16-5-23a


དེ་ལྟར་རྡུལ་ཕྲ་བའང་ཕྱོགས་ཀྱི་དབྱེ་བས་ཆར་ཕྱེ་བ་དེས་ན་རྡུལ་ཕྲ་བའང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་མེད་དེ། རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཆ་ཤས་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར། ནམ་མཁའ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟར་རྡུལ་ལ་སོགས་པ་རང་གི་ཆ་རེ་རེ་བ་དང་ཚོགས་
པ་གང་ཡང་མིན་ཞིང་རང་གི་ཆ་ཚོགས་པ་ལ་བཏགས་པ་ཙམ་གྱི་རང་བཞིན་མེད་པ་ཡིན་པས་མཚན་མར་འཛིན་པའི་དམིགས་གཏད་རྡུལ་ཙམ་ཡང་མ་གྲུབ་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་སྟོང་ཉིད་དང༌། ཆ་ཆ་ཅན་ཙམ་བཀག་ན་དེ་འགོག་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་ཉིད་ཀྱང་མི་
འགྲུབ་ཅིང་རྒྱུ་འབྲས་ལ་སྐུར་འདེབས་སུ་འགྱུར་བས། སྔར་བཤད་པ་ལྟར་སྒྱུ་མ་བཞིན་དུ་མི་སླུ་བའི་ལས་འབྲས་ལ་ངེས་པ་བསྐྱེད་པ་གཉིས་ཚོགས་དགོས་སོ། །དེ་ལྟར་རང་བཞིན་མེད་པའི་རྨི་ལམ་ལྟ་བུའི་གཟུགས་ལ་དབུ་མ་པ་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་རྣམ་དཔྱོད་
དང་ལྡན་པ་སུ་ཞིག་ཆགས་ཏེ་ཆགས་པར་མི་རིགས་ཞེས་པའོ། །གང་གི་ཚེ་གོང་དུ་བཤད་པ་དེ་ལྟར་ལུས་བདེན་པ་མེད་པ་དེའི་ཚེ་སྐྱེས་པ་བུད་མེད་སོགས་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་གང་ཡིན་ཏེ་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་ལུས་རང་བཞིན་མེད་པ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་སྒོམ་
པ་ནི་ལུས་དྲན་པ་ཉེར་བར་བཞག་པའོ། །ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་སྟོན་པ་ལ་མི་རྟག་སོགས་བཅུ་དྲུག་མཐོང་བའི་ལམ་ཡོད་པ་བཞིན་དུ། ལུས་མི་གཙང་བ་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་བ་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བཞི་དང༌། དེ་ལ་བལྟོས་
པའི་བྱང་ཕྱོགས་སོ་བདུན་སོགས་སྒོམ་པའང་གདུལ་བྱ་འགའ་ཞིག་བདག་མེད་ལ་དྲང་བའི་ཕྱིར་དུ་གདུལ་བྱའི་སྒོ་ནས་གསུངས་ཀྱང༌། ཚོར་བའི་རང་གི་མཚན་ཉིད་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་གང་ཟག་གི་བདག་
16-5-23b


རགས་པ་བཀག་པ་ཙམ་གྱི་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བསྒོམས་པས་ཚོར་བ་བདེན་འཛིན་གྱི་དམིགས་གཏད་བཤིག་མི་ནུས་པས། ཚོར་བ་ལས་སྲེད་པ་སྐྱེ་བ་དགག་མི་ནུས་པས་སོ། །དེས་ན་སྔར་ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཚོར་བ་ལས་སྲེད་པ་
འབྱུང་ལ། དེའི་ཚུལ་ཡང་སྤྱིར་ཟག་པ་མེད་པའི་ཚོར་བ་བདེ་བ་ནི་སངས་རྒྱས་ལ་ཡང་ཡོད་ཀྱང་དེ་ལ་སྡུག་བསྔལ་ག་ལ་འབྱུང༌། ཡིད་མི་བདེའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཕྱིར་མི་འོང་ཡན་ཆད་ལ་མེད་ལ། ལུས་ཀྱི་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་ནི་དགྲ་བཅོམ་འོག་མ་ལ་ཡང་ཡོད་
ཀྱང་དེ་དག་ལ་སྲེད་པ་སོགས་མི་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་དག་ལས་གཞན་ལའང་འབྱུང་ཚུལ་ནི། ནང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཕྱིའི་ཡུལ་གྱི་རྐྱེན་ལས་ལུས་ཤེས་འཁོར་དུ་ཚོར་བ་བདེ་བ་སྐྱེས་པ་ན་དེ་ལས་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་བདེ་བའི་ངོ་བོར་སྐྱེ་བ་དང༌། རྐྱེན་དེ་དག་མེད་ཀྱང་
ཡིད་ལ་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་ཡོད་ལ། དེ་ལྟ་ན་བདེ་བ་དང་དེ་ལ་སྲེད་པ་ངང་གིས་འབྱུང་ངོ༌། །དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་ན་དེ་ལ་ཁོང་ཁྲོ་བའི་ཞེ་སྡང་སོགས་སྐྱེ་བ་ནི་བདེ་སྡུག་གི་ཚོར་བ་བདེན་པར་བཟུང་བའི་དབང་གིས་ཡིན་ནོ། །ཚོར་བ་བདེན་འཛིན་གྱི་དམིགས་
གཏད་བཤིག་སྟེ་ནམ་མཁའ་ལྟར་རྟོགས་པ་ལ་ཚོར་བ་ལས་སྲེད་པ་སོགས་མི་སྐྱེ་བས། བསླབ་བཏུས་སུ་བློ་གྲོས་མི་ཟད་པའི་མདོ་དྲངས་པ་ལྟར་ཚོར་བ་རང་བཞིན་མེད་པ་ལྟར་ཚོར་བ་རང་བཞིན་མེད་པར་རྟོགས་པའི་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་སྟོན་པ་ནི་སྡུག་
བསྔལ་ཞེས་སོ། །སྡུག་བསྔལ་དེ་ཉིད་དུ་སྟེ་བདེན་པར་ཡོད་ན། དེ་ལན་ཅིག་སྐྱེས་ན་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་སྐྱེ་བས་ཅི་སྟེ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་མི་གནོད་དེ་གནོད་པས་བདེ་བ་སྐྱེར་མི་སྟེར་བར་འགྱུར་རོ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། རང་བཞིན་ལྡོག་པར་
16-5-24a


འགྱུར་བ་ནི། །ནམ་ཡང་འཐད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ན་དེ་ངོ་བོ་དང་གནས་སྐབས་གང་ལ་ལྟོས་ཀྱང་ལྡོག་པ་མེད་པའོ། །བདེ་བ་བདེན་གྲུབ་འགོག་པ་ནི། རིགས་པ་སྔ་མ་འདོན་པ་བསྒྱུར་ཡང་ཆོག་མོད་
ཀྱང་ཟུར་བ་མཛད་པ་ནི་བདེན་ཞེས་སོགས་ཏེ། བདེ་བ་བདེན་པར་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། བུ་ཤི་བ་སོགས་ཀྱི་མྱ་ངན་གྱིས་གདུངས་ཏེ་བཟའ་བཏུང་ཞིམ་པོ་བསྟེན་ཡང་བདེ་བ་མི་སྐྱེ་བ་དེ་ལ་བཟའ་བཏུང་དེ་དག་བསྟེན་པས་ཅི་སྟེ་དགའ་བར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་ཐལ། སྔར་
བཟའ་བཏུང་ཞིམ་པ་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་ལས་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གང་ཞིག །དེའི་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་དེ་བདེན་གྲུབ་མིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །འདིར་དགག་བྱ་ཕྲ་མོ་ལ་གཏུགས་ནས་དགག་པ་མཛད་ལ། བཞི་བརྒྱ་པར་དེ་ལ་མ་གཏུགས་པར་དགག་པ་མཛད་དེ། འཕལ་
བཞིན་པ་ཡི་བདེ་བ་ལ། །ཇི་ལྟར་བཟློག་པ་མཐོང་གྱུར་པ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་ཚ་བས་ཉེན་པ་གྲིབ་མ་སོགས་ཀྱིས་བསིལ་བ་བསྟེན་པ་ན་རེ་ཞིག་བར་དུ་བདེ་སྣང་སྐྱེ་ལ། དེ་ཡུན་རིང་དུ་བསྟེན་ན་ཡང་གྲང་པའི་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བ་ནི། སྔ་མའི་
ཚ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཆུང་དུ་སོང་བའི་གནས་སྐབས་སུ་བདེ་སྣང་སྐྱེ་ལ། སྡུག་བསྔལ་དེ་ཟད་པ་ན་གྲང་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེ་བས། བདེ་བར་འདོད་པ་དེའི་གཞིར་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཕྱིར་བཅོས་པའི་བདེ་བ་ཙམ་ཡིན་གྱི་བདེ་བ་རང་
བཞིན་པ་མེད་ལ། སྡུག་བསྔལ་ནི་དེའི་རྒྱུ་ཧ་ཅང་བརྟེན་ན་བདེ་བ་སྐྱེ་བ་མེད་པས་སྡུག་བསྔལ་རང་མཚན་པ་ཡོད་པའི་ཚུལ་རྒྱས་པར་དགའ་བོ་མངལ་འཇུག་གི་མདོའི་དོན་བཞི་བརྒྱ་པ་རྩ་འགྲེལ་ལས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་མྱ་ངན་གྱིས་
16-5-24b


གདུངས་དུས་ཞིམ་པ་སོགས་ལས་བདེ་བ་སྐྱེས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་སྟོབས་དང་ལྡན་པས་ཟིལ་གྱིས་མནན་པའི་ཕྱིར་བདེ་བ་དེ་མྱོང་བ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། གང་ཞིག་བདེ་བ་སྐྱེས་པ་དེ་ནི་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཉམས་སུ་མྱོང་བའི་བདག་
ཉིད་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་དེའི་ཚེ་སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དུ་གནས་ཤིང་ཡོད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་ཡོད་ན་བདེ་བ་དེ་འདྲས་ཅི་གསལ་ནས་བདེ་བ་མྱོང་བར་འཇོག་མི་ཐུབ་སྙམ་ནས་བདེ་བ་འདིས་སྡུག་བསྔལ་རགས་པ་བསལ་བ་མིན་ནམ་
སྟེ་ཡིན་པར་འདོད་ལ། སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་དེ་ནི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་དེ་ལས་གཞན་དགའ་བ་ཕྲ་མོ་ཙམ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། བདེ་བ་ཕྲ་མོ་ཉིད་དེ་ཡང་བདེ་བ་དེའི་མཚན་ཉིད་ལས་མ་འདས་པས་དེ་ཡིན་ན་བདེ་བ་ཡིན་དགོས་སོ། །བདེ་ན་མྱ་ངན་གདུངས་སོགས་
ལ། །ཞེས་སོགས་ལ་སྐྱོན་སྤོང་བར་འདོད་ནས། གལ་ཏེ་བཟའ་བཏུང་ཞིམ་པོ་སོགས་ལས་བདེ་བ་སྐྱེས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་འགལ་བ་བདེ་བའི་རྐྱེན་སྐྱེས་པས་ན་དེའི་ཚེ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེས་པ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། བདེ་སྡུག་གི་ཚོར་བར་རྟོག་པས་ཞེན་
ཅིང་བཏགས་པ་ཉིད་ཡིན་ཞེས་བྱ་བར་འགྲུབ་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་པར་ཐལ། བཟའ་བཏུང་གཅིག་ཉིད་ཀྱིས་རྟོག་པའི་དབང་གིས་བདེ་སྡུག་གཉིས་ཀའི་རྒྱུ་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཚོར་བ་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་ན་ཚོར་བ་བདེན་འཛིན་འདིའི་གཉེན་
པོར་ཚོར་བ་སྟོང་ཉིད་དུ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པ་འདི་སྒོམ་སྟེ། རྣམ་པར་བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་པའི་ཞིང་ལས་བྱུང་བའི་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་དང་དེ་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་པའི་བསམ་གཏན་ཏེ་ཞི་གནས་སྒོམ་པ་ནི་རྣལ་འབྱོར་པའི་རྟོག་པ་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་
16-5-25a


པར་བྱེད་པས་ཟས་ཞེས་བྱ་སྟེ། ཟས་ཀྱིས་ལུས་རྒྱས་པ་དང་ནད་མེད་པ་སོགས་སུ་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །འདིར་བསླབ་བཏུས་སུ་མདོ་དྲངས་པ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་སོགས་སྒོམ་པའི་ཚེ་དོན་དམ་
པ་དང༌། ཀུན་རྫོབ་པའི་ཉམས་ལེན་གཉིས་བྱེད་པར་གསུངས་པའི་ཀུན་རྫོབ་པའི་ཉམས་ལེན་ནི། རང་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཚོར་བ་བདེ་བ་སྐྱེས་པ་ན་སེམས་ཅན་གཞན་རྣམས་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་སྟེ། དེ་ཡང་རང་ཉིད་ལ་ཚོར་བ་བདེ་བ་སྐྱེས་ཀྱང་དེ་བདེན་འཛིན་
གྱི་དམིགས་གཏད་ཐམས་ཅད་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་རྟོགས་པས་བཤིག་པས་དེ་ལ་སྲེད་པ་མི་སྐྱེ་ལ། སེམས་ཅན་གཞན་ལ་ལྟ་བ་དེ་མེད་པས་དེ་ལས་སྲེད་པ་སྐྱེ་བ་མཐོང་བའི་ཕྱིར་དང༌། སྲེད་པའི་བདེ་བ་ཙམ་ནི་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས། གཡོན་པ་ཕྲུགས་ན་
བདེ་བ་སྟེ། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་བདེ་བ་ལྟར་སྣང་ཡིན་ལ། བདེ་བའི་མཆོག་ནི་སྲེད་པ་ཟད་པ་ཡིན་ཏེ། བདེ་བ་ཀུན་གྱི་ནང་ན་སྲེད་ཟད་པའི། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་ནའང་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་བ་སོགས་
ལ་སྦྱར་རོ། །ཚོར་བའི་རྒྱུ་རིག་པ་བདེན་གྲུབ་བཀག་པའི་སྒོ་ནས་ཚོར་བ་བདེན་གྲུབ་འགོག་པ་ལ། རེག་པ་ནི་ཡུལ་དབང་རྣམ་ཤེས་གསུམ་འདུས་པའམ་ཕྲད་པ་ཡིན་པས་དེ་འགོག་པ་ལ། ཤེས་པ་དང་ཕྲད་པ་འོག་ཏུ་འགོག་པས་འདིར་དབང་པོ་
དང་དོན་ཕྲད་པ་འགོག་ལ། དེ་ལའང་རྡུལ་དང་རགས་པ་གཉིས་ཡོད་པའི་ཕྱི་མ་ཕྲད་པ་འོག་ཏུ་འབྱུང་བས་འདིར་རྡུལ་ཕྲད་པ་འགོག་པ་ནི། གལ་ཏེ་ཞེས་སོགས་ཏེ། གལ་ཏེ་དབང་པོའི་རྡུལ་དང་དོན་གྱི་རྡུལ་ཕྲད་ན་དེ་གཉིས་ལ་བར་ཡོད་
16-5-25b


དམ་མེད། དང་པོ་ལྟར་ན། དེ་དག་གང་དུ་ཕྲད་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་ཕྲད་པར་ཐལ། བར་དང་བཅས་པའི་ཕྱིར་རོ། །བར་མེད་ན་ཡང་ཕྲད་པ་མི་འཐད་པར་ཐལ། གཅིག་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གོ་ས་གནོན་ནུས་པ་ལ་བར་མེད་ན་གཅིག་ཡིན་དགོས་པས་སོ། །དེའི་
རྒྱུ་མཚན་ནི། རྡུལ་ཕྲན་རྡུལ་ཕྲན་ལ་འཇུག་པ་སྟེ་ཐིམ་པ་མེད་དེ། རྡུལ་ཕྲན་དེ་དག་ནི་སྐབས་ཏེ་བར་སྟོངས་མེད་པའི་ཕྱིར་དང༌། བོང་ཚོད་མཉམ་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཅིག་ལ་གཅིག་ཞུགས་ཤིང་ཐིམ་ན་གོང་བུའང་རྡུལ་ཕྲན་ཙམ་དུ་འགྱུར་རོ། །མ་ཞུགས་པ་
སྟེ་མ་ཐིམ་པ་ལ་འདྲེས་པ་མེད་ལ། དེ་མེད་ན་ཕྲད་པ་མེད་དོ། །ཆ་ཐ་དད་མེད་ན་ཕྲད་ཅེས་པ་ཇི་ལྟར་འཐད་པར་འགྱུར་ཏེ་མི་འཐད་དོ། །གལ་ཏེ་ཕྲད་པ་དང་ཆ་མེད་པ་ཡོད་པར་མཐོང་ན་བསྟན་པར་གྱིས་ཏེ་བསྟན་རྒྱུ་མེད་དོ། །རྣམ་ཤེས་དང་ཕྲད་པ་དགག་པ་ནི། 
རྣམ་ཤེས་ཞེས་སོགས་ཏེ། དེ་དང་ཕྲད་པ་མི་འཐད་དེ། དེ་ལ་ལུས་མེད་པས་སོ། །རགས་པ་ལ་ཕྲད་པ་དགག་པ་ནི། ཚོར་བ་ཞེས་སོགས་ཏེ། རགས་པ་བདེན་དངོས་མེད་པར་སྔར་དེ་ཡང་ཚིགས་ཀྱི་ཚོགས་ཡིན་ཕྱིར། ཞེས་སོགས་སུ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་
བཤད་པ་བཞིན་ཤེས་པར་བྱའོ། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་རེག་པ་བདེན་གྲུབ་མེད་ན། ཚོར་བ་བདེན་པ་གང་ལས་འབྱུང་སྟེ། རྫུན་པ་ལས་བདེན་པ་སྐྱེ་བ་མི་སྲིད་པའི་ཕྱིར་ཏེ། གང་གི་ས་བོན་རྫུན་པ་དེའི། །ཞེས་སོགས་ལྟར་རོ། །ཚོར་བ་བདེན་པ་མེད་ན་དེའི་
དོན་དུ་ངལ་བའམ་འབད་པ་འདི་ཅིའི་དོན་དུ་ཡིན་ཏེ་དོན་མེད་པས་སོ། །ཚོར་བ་བདེན་པ་མེད་ན་ཡུལ་གང་ལས་གང་ལ་གནོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བདེན་གྲུབ་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ཚོར་བ་འགགས་པས་སྲེད་པ་ལྡོག་ཚུལ་སྟོན་པ་ནི། གང་
16-5-26a


ཚེ་ཞེས་སོགས་ཏེ། གང་གི་ཚེ་སྔར་གང་ཟག་གི་བདག་འགོག་པའི་རིགས་པས་ཚོར་བ་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་པོ་གང་ཟག་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པ་འགའ་ཡང་མེད་ཅིང༌། མྱོང་བྱ་ཚོར་བའང་བདེན་གྲུབ་ཡོད་པ་མིན་ན་དེའི་
ཚེ་ཚོར་བྱ་ཚོར་བྱེད་རང་བཞིན་མེད་པའི་གནས་སྐབས་འདི་མཐོང་ནས་སྲེད་པ་ཅིའི་ཕྱིར་ལྡོག་པར་མི་འགྱུར་ཏེ་ལྡོག་གོ། རྒྱུ་མཐོང་ཐོས་སོགས་བདེན་པས་ཚོར་བ་བདེན་པ་དགག་པ་ནི། མཐོང་བ་ཞེས་སོགས་ཏེ། མཐོང་ཐོས་སོགས་རྨི་ལམ་
སྒྱུ་མ་དང་འདྲ་བའི་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཚོར་བ་སྐྱེད་པས་དེ་ལ་རྒྱུ་མཚན་གྲུབ་མི་དགོས་སོ། །མྱོང་བྱེད་ཀྱི་སེམས་བདེན་གྲུབ་ཡོད་པས་ཚོར་བ་བདེན་གྲུབ་ཡོད་པ་འགོག་པ་ལ་མྱོང་བྱ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་སེམས་མྱོང་བྱེད་བདེན་གྲུབ་འགོག་པ་ནི་སེམས་
དང་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཏེ། ཚོར་བ་དང་ལྷན་ཅིག་པའི་སེམས་དེས་ཚོར་བ་མྱོང་བ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ཏེ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། མྱོང་བྱ་མྱོང་བྱེད་རྒྱུ་འབྲས་ཡིན་པར་ཁས་བླངས་ཤིང༌། དེ་གཉིས་རྫས་གཞན་དུས་མཉམ་ཡིན་ན་རྒྱུ་
འབྲས་སུ་མི་རུང་བས་སོ། །ཤེས་པ་སྔ་མས་མྱོང་བ་དགག་པ་ནི། སྔར་དང་ཞེས་པ་སྟེ། ཤེས་པ་སྔ་མས་ཚོར་བ་མྱོང་བ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། ཚོར་བ་དེ་དུས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཕྱི་མས་མྱོང་བ་དགག་པ། ཕྱི་མར་ཞེས་སོགས་ཏེ། ཕྱིས་
སྐྱེས་པའི་ཤེས་པས་ཀྱང་ཚོར་བ་དྲན་པ་ཙམ་དུ་ཟད་ཀྱི། མྱོང་བ་མ་ཡིན་པར་ཐལ་ལོ། །དོན་བསྡུ་བ་ནི། རང་གི་ཞེས་སོགས་ཏེ། རང་གིས་རང་ལ་མྱོང་བ་སྔར་དང་རིག་བཀག་པས་གྲུབ་ལ། མྱོང་བྱེད་དོན་གཞན་གྱིས་མྱོང་བ་མ་
16-5-26b


ཡིན་པར་ཁས་བླངས་ལ། ཚོར་བ་པོའི་གང་ཟག་བདེན་གྲུབ་འགའ་ཡང་མེད་པ་དེས་ན་ཚོར་བ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་ཡོད་པ་མིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདག་མེད་པའི་ཚོགས་ཡིན་པ་འདི་ལ་ཡུལ་འདིས་ཅི་སྟེ་གནོད་པར་བྱ་བ་སྡུག་བསྔལ་བདེན་གྲུབ་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་
ཡིན་ནོ། །སེམས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ནི། ཡིད་ནི་ཞེས་སོགས་ཏེ། ཡིད་ནི་ཤེས་པ་ཙམ་མོ། །དེ་ཡུལ་འཛིན་པ་ལ་དབང་བར་བྱེད་པས་དབང་པོ་སྟེ་མིག་དབང་སོགས་དྲུག་ལ་མི་གནས་ཤིང་གཟུགས་སོགས་ཡུལ་དྲུག་ལའང་གནས་པ་མིན་ཞིང་དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་ཏེ་དེ་
གཉིས་ཚོགས་པ་ལའང་གནས་པ་མིན་ནོ། །འདིར་དེ་དག་ལ་མི་གནས་པའི་དམ་བཅའ་ཙམ་ལས་མ་གསུངས་ཀྱང་སྒྲུབ་བྱེད་ནི། འཇུག་པ་ལས་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་པའི་རྟེན་བརྟེན་པ་ལ་དཔྱད་པ་བདུན་གྱིས་འགོག་པའི་ཚུལ་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །མུ་སྟེགས་འདོད་
པའི་ནང་གི་སྐྱེས་བུ་དང་ལུས་ཀྱི་ཕྱི་ལག་པ་སོགས་ལ་སེམས་པ་མིན་ཞིང༌། དེ་དག་ལས་གཞན་དུ་ཡང་སེམས་རྙེད་པ་མིན་ནོ། །དོན་བསྡུ་བ་ནི། གང་ཞིག་ཅེས་སོགས་ཏེ། གང་ཞིག་ལུས་དང་དེ་ལས་གཞན་དུ་ཡོད་པ་མིན་ལ། འདྲེས་པ་ནི་དབང་པོས་ཟིན་ཅིང་ངོ་བོ་སེམས་
མིན་པ་སྟེ་སེམས་ཅན་གྱི་གཟུགས་ལུས་ཏེ། དེ་དང་དེ་ལས་ལོགས་སུའང་ངོ་བོས་གྲུབ་པ་འགའ་མེད་པ་དེ་ནི། བདེན་པར་གྲུབ་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེན་པའི་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བའི་རང་བཞིན་གྱིས་མྱ་ངན་
ལས་འདས་པའོ། །ཤེས་བྱ་ལ་བརྟགས་ནས་སྐྱོན་སྟོན་པ་ནི། ཤེས་བྱ་སོགས་ཏེ། ཤེས་པ་ཆོས་ཅན། བདེན་པར་མེད་དེ། ཤེས་བྱ་ཡུལ་གྱི་སྔ་རོལ་དང་དུས་མཉམ་དུ་མ་གྲུབ། ཤེས་བྱའི་ཕྱིས་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་མ་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། རྟགས་སྔ་མ་
16-5-27a


གཉིས་གྲུབ་པ་ནི། ཤེས་བྱ་རྒྱུ་དང་ཤེས་པ་འབྲས་བུར་ཁས་ལེན་པས། མེད་པར་སྔར་ནུས་མེད་ཕྱིར་དང༌། །ཞེས་སོགས་ཀྱིས་འགོག་གོ། རྟགས་ཕྱི་མ་ནི། དབུ་མ་སྣང་བ་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་སྐད་ཅིག་སྔ་མ་ཞིག་མ་ཞིག་གང་ལ་
སྐྱེ་མ་ཞིག་པ་ལའང་ཕྲད་མ་ཕྲད་གཉིས་དང༌། མ་ཕྲད་པ་ལའང་བདག་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མ་ཕྲད་པ་ལས་སྐྱེ་ན་དུས་འདྲེས་པས་བསྐལ་པའང་སྐད་ཅིག་གཅིག་ཏུ་ཐལ་བ་དང༌། ཕྱོགས་གཅིག་གིས་མ་ཕྲད་པ་ལས་ན་ཆ་བཅས་སུ་འགྱུར་པས་ཆ་
ཆ་ཅན་བདེན་གྲུབ་འགོག་པའི་རིགས་པས་འགོག་གོ། ཡང་ན་ཡུལ་དང་ཤེས་པ་གཉིས་བྱ་བྱེད་ཡིན་པ་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱིས་གྲུབ་ན་དེ་གཉིས་དུས་ཐམས་ཅད་དུ་བྱ་བྱེད་ཡིན་དགོས་པས་ཤེས་པ་སྐྱེས་པའི་དུས་ནའང་བྱ་བྱེད་ཡིན་དགོས་པ་ལ།
ཡུལ་འགགས་ནས་ཤེས་པའི་དུས་ན་མེད་ན་ཤེས་པ་དེ་གང་ལས་སྐྱེ་ཞེས་དགག་བྱ་ལ་གཏུགས་ནས་འགོག་གི། ཐ་སྙད་དུ་ཤེས་པ་ཕྱི་མ་མི་འགོག་གོ། ཆོས་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ནི། དེ་ལྟར་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་ཏེ། གོང་དུ་ཤེས་བྱ་ལས་
སྔར་ཤེས་པ་ཡོད་ན་ཞེས་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ཀྱི་སྔ་ཕྱི་ལ་བརྟགས་ནས་ཤེས་པ་བདེན་གྲུབ་བཀག་པ་དེ་ལྟར་ན་སྔར་མ་བཤད་པའི་སེམས་བྱུང་དང་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་སོགས་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འདུས་མ་བྱས་རྣམས་བདེན་པ་
རྟོགས་པར་འགྱུར་བ་མ་ཡིན་ཏེ། སྐྱེ་བ་བདེན་པ་མེད་ན། འདུས་བྱས་རབ་ཏུ་མ་གྲུབ་པས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་འདུས་མ་བྱས་བདེན་པའང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལ་གཞན་གྱི་རྩོད་པ་སྤང་བ་ལ་ཧ་ཅང་ཐལ་བ་སྤང་བ་ལ་དང་པོ་ཐལ་བ་དགོད་པ་ནི་གལ་
16-5-27b


ཏེ་སོགས་རྐང་པ་བཞི་སྟེ། གལ་ཏེ་སྔར་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་སྔ་ཕྱི་ལ་བརྟགས་ནས་བདེན་གྲུབ་བཀག་པ་དེ་ལྟར་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་གྲུབ་པར་འདོད་པ་ལའང་སྐྱོན་དེ་མཚུངས་པས་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ལ་དེ་མེད་ན་བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད་ཅེ་ན་ཞེས་པའམ། ཡང་ན་གལ་ཏེ་
བདེན་གྲུབ་བཀག་པ་དེ་ལྟར་ན་རྒྱུས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་ཡོད་དམ་མེད། ཡོད་ན་དེ་ཉིད་ལ་བདེན་པ་ཟེར་བས་བདེན་གྲུབ་འགོག་པ་མིང་ཙམ་དུ་ཟད་ལ། མེད་ན་དོན་དམ་པར་མེད་ཀྱང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་དོ་ཞེས་པའི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་མེད་ལ། དེ་མེད་པ་དེ་ལ་
བདེན་གཉིས་ག་ལ་ཡོད་ཁྱོད་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་དེའང་ཀུན་རྫོབ་ཏུ་ཡོད་པར་བློ་གཞན་གྱིས་རློམ་པ་ཙམ་གྱིས་ཡོད་པར་འཇོག་གི། དངོས་པོ་ལ་མ་གྲུབ་པ་ཐག་ཁྲ་ལ་སྦྲུལ་འཛིན་གྱི་ངོར་སྦྲུལ་དུ་འཇོག་པ་ཙམ་དུ་ཟད་པས། སེམས་ཅན་མྱ་ངན་ལས་ག་ལ་འདའ་སྟེ། རྣམ་
གྲོལ་མི་འཐོབ་པར་ཐལ་ཏེ། དེ་ལྟ་ན་རྣམ་གྲོལ་གྱི་དོན་དུ་ལྟ་བ་གཏན་ལ་འབེབས་པ་དོན་མེད་པར་ཐལ་ལོ་ཞེ་ན། ལན་ནི། འདི་ནི་ཞེས་སོགས་ཏེ། ཀུན་རྫོབ་འདི་ནི་གཞན་བློ་འཁྲུལ་བའི་སེམས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་གིས་བཏགས་པ་ཙམ་ཡིན་གྱི། ཡོད་པ་
མིན་པ་དེ་ནི་དབུ་མ་པ་རང་གི་ལུགས་ཀྱི་ཀུན་རྫོབ་མིན་གྱི། ཡིན་ན་སྐྱོན་དེ་འཇུག་གོ། རང་གི་ལུགས་ནི་ལྟ་བ་རྟོགས་པའི་ཕྱིས་ཀུན་རྫོབ་སྟེ་ངེས་པ་ཡོད་པར་འཇོག་ཐུབ་ན་ཀུན་རྫོབ་དེ་ཡོད་དེ། དེ་མིན་ན་ཀུན་རྫོབ་མེད་པ་ཉིད་དོ། །ཡང་ཡུལ་ཅན་
རྟོགས་པ་དང་ཡུལ་རྟོག་པར་བྱ་བ་དག་གཉིས་པོ་ཕན་ཚུན་གཅིག་འཇོག་པ་གཅིག་ལ་བལྟོས་པའི་ཕན་ཚུན་བརྟེན་པ་ཡིན་པས་བདེན་པར་མེད་དེ། བྱེད་པ་ལས་ལ་བརྟེན་བྱས་ཤིང༌། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེས་ན་ཇི་ལྟར་
16-5-28a


འཇིག་རྟེན་ལ་གྲགས་པ་བཞིན་དུ་མ་དཔྱད་པར་མིང་ཙམ་ལ་བརྟེན་ནས་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཐམས་ཅད་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །ཐུག་མེད་དུ་ཐལ་བ་སྤང་བ་ལ་ཐལ་བ་དགོད་པ་ནི། གང་ཚེ་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་བཞི་སྟེ། གང་གི་ཚེ་ཆོས་
རྣམས་ལ་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་སྒོ་ནས་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས་རང་བཞིན་མེད་པར་དཔྱོད་པར་བྱེད་ན། དེའི་ཚེ་རྣམ་པར་དཔྱོད་མཁན་གྱི་བློ་དེ་དཔྱད་བྱ་དེའི་ཁོངས་སུ་མི་གཏོགས་པས། དེ་ཡང་རྣམ་པར་དཔྱད་དགོས་མི་དགོས་མི་དགོས་ན་དཔྱད་བྱ་གཞན་ལའང་མཚུངས་ལ། 
དགོས་ན་དཔྱོད་མཁན་དེ་ལའང་གཞན་དཔྱོད་མཁན་དགོས་པས་ཐུག་པ་མེད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། དཔྱོད་མཁན་བདེན་པར་གྲུབ་ན་དེའི་རྣམ་པའི་འཛིན་སྟངས་དང་མཐུན་པའི་གཞི་བདེན་གྲུབ་གཅིག་ལ་བརྟེན་དགོས་པ་ལ་དཔྱད་པ་རྣམས་རྣམ་པར་
དཔྱད་པར་བྱས་པས་རང་བཞིན་མེད་པ་ན་རྣམ་དཔྱོད་ལ་ནི་རྟེན་བདེན་པ་ཡོད་པ་མིན་ལ། དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་རང་བཞིན་གྱིས་མི་སྐྱེ་སྟེ། དོན་དེ་གོམས་པ་ལས་མྱང་འདས་འཐོབ་པར་བརྗོད་དོ། །གཞན་གྱིས་བཏགས་པའི་བདེན་གྲུབ་འགོག་པ་
ནི། གང་གི་ཞེས་སོགས་ཏེ། དངོས་སྨྲ་བ་གང་གི་ལྟར་ན་དོན་དང་ཤེས་པ་འདི་གཉིས་བདེན་པ་དེ་ཉིད་དུ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བར་གནས་ཏེ། དེ་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་མེད་པས་སོ། །གལ་ཏེ་ཤེས་པ་བདེན་པ་ཡོད་པའི་དབང་ལས་དོན་བདེན་པ་གྲུབ་བོ་ཞེ་ན། ཤེས་པ་བདེན་
པ་ཡོད་པ་ཉིད་ལ་རྟེན་བདེན་པ་ཅི་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །དེས་ན་དེ་གཉིས་ཕན་ཚུན་བལྟོས་པའི་དབང་གིས་ཡོད་ན། གཉིས་ཀ་བདེན་པར་མེད་པར་འགྱུར་རོ། །གལ་ཏེ་ཕ་མེད་ན་བུ་མེད་དེ་བུ་གང་ལས་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མེད་པས་སོ། །བུ་མེད་པར་ཡང་ཕ་མེད་དེ། ཕ་དེ་
16-5-28b


ཉིད་ཀྱང་བུ་ཡིན་པས་སོ། །དེས་ན་དེ་གཉིས་ལྟོས་ནས་འཇོག་དགོས་པ་དེ་བཞིན་དུ་དོན་ཤེས་དེ་གཉིས་ཀྱང་བདེན་པར་མེད་པ་ཉིད་དོ། །ཅི་སྟེ་མྱུ་གུ་ས་བོན་ལས་སྐྱེ་བས་མྱུ་གུའི་རྟགས་ལས་ས་བོན་དེ་ཉིད་ཀྱི་བདེན་ཡོད་རྟོགས་པ་སྟེ་དཔོག་ནུས་པ་དང་དེ་
བཞིན་དུ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེས་པའི་ཤེས་པ་བདེན་པར་ཡོད་པས་ཤེས་བྱ་བདེན་ཡོད་དཔག་ནུས་པས། ཤེས་པ་བདེན་ཡོད་ཅིས་མི་རྟོགས་ཏེ་རྟོགས་དགོས་སོ་ཞེ་ན། མྱུ་གུ་ལས་གཞན་པའི་ཤེས་པས་ས་བོན་ཡོད་ཅེས་རྟོགས་པར་གྱུར་ན་ཤེས་
བྱ་དེ་རྟོགས་པའི་ཤེས་པ་ཡོད་པ་ཉིད་གང་ལས་རྟོགས་ཏེ་དེ་མི་འགྲུབ་སྟེ། རང་གིས་རྟོགས་པ་བཀག་ཟིན་ལ། གཞན་གྱིས་རྟོགས་པར་ཁས་མི་ལེན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེན་པ་མེད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་སྟོན་པ་ལ་རྒྱུ་མེད་དུ་སྨྲ་བ་འགོག་པ་ནི་རེ་ཞིག་ཅེས་
སོགས་ཏེ། རྒྱང་འཕན་ན་རེ། ཇི་ལྟར་པདྨའི་རྩ་བ་བཟང་རིང་རྣོ་བ་དང༌། །ཞེས་པ་ནས། སུས་ཀྱང་མ་བྱས་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བྱུང༌། །ཞེས་ཟེར་རོ། །དེ་ནི་མི་འཐད་དེ། འཇིག་རྟེན་པའི་མངོན་སུམ་གྱིས་ཕྱི་ནང་གི་རྒྱུ་ཕལ་ཆེ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་
ལྡོག་མཐོང་བས་སོ། །པདྨའི་སྡོང་བུའི་ཁ་དོག་དང་འདབ་མའི་གྲངས་སོགས་ནི་དེ་དག་གི་རྒྱུའི་དབྱེ་བས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ལ། རྒྱུའི་དབྱེ་བ་དེ་གང་གིས་བྱས་ཤེ་ན། དེ་ཡང་རང་གི་སྔར་གྱི་རྒྱུའི་དབྱེ་བ་ཉིད་ལས་སྐྱེའོ། །ཅིའི་ཕྱིར་རྒྱུས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་
ནུས་ཤེ་ན། ཐོག་མ་མེད་པའི་སྔར་གྱི་རྒྱུའི་མཐུ་ཉིད་ལས་སྐྱེའོ། །རིགས་པ་ཅན་ན་རེ། དབང་ཕྱུག་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེ་ན། དབང་ཕྱུག་གང་ཡིན་སྨོས་ཤིག །ས་སོགས་འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་འཕེལ་འགྲིབ་ལས་འབྲས་བུ་འཕེལ་འགྲིབ་
16-5-29a


བྱེད་པས་འབྱུང་བ་རྣམས་དབང་ཕྱུག་གོ་ཞེ་ན། དེ་ལྟ་ན་མིང་ཙམ་ལ་ཅི་ཞིག་ངལ་བ་སྟེ་མིང་ཙམ་ལ་རྩོད་པར་ཟད་དོ། །འོན་ཀྱང་དབང་ཕྱུག་གི་ངོ་བོར་འདོད་ན། དེ་དགག་པ་ནི། ས་སོགས་ཆོས་ཅན། དེ་ནི་དབང་ཕྱུག་ཉིད་མ་ཡིན་
ཏེ། དབང་ཕྱུག་གི་མཚན་ཉིད་རྣམས་དང་མི་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཏེ། དབང་ཕྱུག་གཅིག་ཡིན་ལ། ས་སོགས་དུ་མ་ཡིན་པ་དང༌། དབང་ཕྱུག་རྟག་ལ། ས་སོགས་མི་རྟག་པ་དང༌། དབང་ཕྱུག་འབྲས་བུའི་བྱེད་པའི་དོན་དུ་བློ་སྔོན་དུ་གཏོང་བས་གཡོ་ལ། ས་སོགས་
ལ་དེ་མེད་པས་གཡོ་བ་མེད་པ་དང༌། དབང་ཕྱུག་ལྷར་འདོད་ལ། ས་སོགས་ལྷ་མིན་པ་དང༌། དབང་ཕྱུག་རྐང་པ་སོགས་ཀྱིས་བགོམ་བྱ་མིན། ས་སོགས་བགོམ་བྱ་ཡིན་པ་དང༌། དབང་ཕྱུག་གཙང་ལ། ས་སོགས་མི་གཙང་བས་སོ། །ནམ་མཁའ་
དབང་ཕྱུག་གོ་ཞེ་ན། ནམ་མཁའ་ཆོས་ཅན། དབང་ཕྱུག་མིན་ཏེ། འབྲས་བུའི་དོན་དུ་གཡོ་བ་མེད་པས་སོ། །བདག་རྟག་པའང་དབང་ཕྱུག་མིན་ཏེ། དེ་བེམས་རིག་གཉིས་ཀ་སྔར་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དབང་ཕྱུག་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་བྱེད་པ་པོ་
ཡིན་པས་སྐྱོན་དེ་དག་མེད་དོ་ཞེ་ན། དབང་ཕྱུག་བྱེད་པ་པོར་བརྗོད་པས་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་པར་ཐལ། བསམ་བྱའི་ཡུལ་མིན་པའི་ཕྱིར་དང༌། དབང་ཕྱུག་དེས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་འདོད་པའང་གང་ཞིག་ཡིན་མི་འཐད་པར་ཐལ། དེའི་འབྲས་བུ་བདག་
དང་བདེ་བ་དང་། ས་སོགས་དང་དབང་ཕྱུག་རང་གི་རིགས་འདྲ་ཕྱི་མའི་ངོ་བོ་གང་དུ་འདོད་ཀྱང་དེ་དག་རྣམས་རྟག་པ་མིན་ནམ་སྟེ་ཡིན་པས་འབྲས་བུར་མི་རུང་བས་སོ། །དེས་ན་ཤེས་པ་ཤེས་བྱ་ལས་སྐྱེ་བ་དང༌། བདེ་སྡུག་ནི་ཐོག་མ་མེད་པས་ལས་
16-5-29b


ལས་སྐྱེས་པ་ཡིན་པས་དབང་ཕྱུག་དེས་འབྲས་བུ་གང་ཞིག་གིས་བསྐྱེད་པ་སྨྲོས་ཤིག །དེ་ཡང་རྒྱུ་ལས་ལ་སོགས་པ་ལ་ཐོག་མ་ཡོད་པ་མིན་ན་འབྲས་བུའི་ཐོག་མའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །དབང་ཕྱུག་གིས་འབྲས་བུ་རྟག་ཏུ་ཅིའི་ཕྱིར་མི་བྱེད་དེ་བྱེད་པར་ཐལ། 
དེས་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་པ་རྒྱུ་གཞན་ལ་ལྟོས་པ་མིན་པའི་ཕྱིར། དེ་རྟག་པ་ཡིན་པས་སོ། །ཅི་སྟེ་འབྲས་བུ་མི་སྐྱེ་བ་སྟེ་ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན་སོགས་མེད་པས་མི་སྐྱེ་བ་ཡིན་ཞེ་ན། དབང་ཕྱུག་དེས་འབྲས་བུ་འདི་བསྐྱེད་པ་རྐྱེན་གཞན་གང་ལ་ལྟོས་པར་འགྱུར་བ་
སྟེ། རྐྱེན་གཞན་ལ་རག་ལས་པ་མིན་པར་ཐལ། རྐྱེན་གཞན་དགོས་ན་དེ་ཡང་དབང་ཕྱུག་གིས་བྱས་པས་ཆོག་པས་དབང་ཕྱུག་དེས་བྱས་པ་མིན་པའི་རྐྱེན་གཞན་ཡང་ཡོད་པ་མིན་པས་སོ། །གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་ཡོད་ཀྱང་འབྲས་བུ་མི་བསྐྱེད་པར་རྐྱེན་གཞན་
ལ་བལྟོས་ན། རྐྱེན་གཞན་ཚོགས་པ་ཉིད་རྒྱུ་ཡིན་གྱི་དབང་ཕྱུག་མིན་ཏེ། རྐྱེན་ཚོགས་ན་འབྲས་བུ་མི་སྐྱེ་བའི་དབང་མེད་པར་སྐྱེ་ལ། དེ་མེད་སྐྱེ་བ་མེད་ཕྱིར་རོ། །གལ་ཏེ་དབང་ཕྱུག་མི་འདོད་བཞིན་དུ་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སོགས་ལས་ཀྱིས་བྱེད་ན་སྡུག་
བསྔལ་དེ་གཞན་གྱིས་བྱས་པས་དབང་ཕྱུག་གཞན་དབང་ཅན་དུ་ཐལ་ལོ། །སྡུག་བསྔལ་དེ་དབང་ཕྱུག་གི་འདོད་པས་བྱེད་ནའང་འདོད་པ་ཙམ་ལ་རག་ལས་པར་འགྱུར་ལ། དེ་ལྟ་ནའང་སྡུག་བསྔལ་བྱེད་ན་དབང་ཕྱུག་དེ་དམ་པ་ག་ལ་ཡིན་ཏེ་དམ་པ་མིན་
ནོ། །གང་དག་རྒྱུན་རྟག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩོམ་བྱེད་དུ་སྨྲ་བ་དེ་དག་ཀྱང་ནི་སྔར་མཁའ་བཞིན་དེས་ན་རྡུལ་ཡང་མེད་ཅེས་སོགས་སུ་བཟློག་ཟིན་ཏོ། །གྲངས་ཅན་ནི་གཙོ་བོ་རྟག་པ་འགྲོ་བའི་རྒྱུར་འདོད་ལ། དེ་ཡང་རྡུལ་མུན་སྙིང་སྟོབས་གསུམ་ཆ་མཉམ་
16-5-30a


པ་གཙོ་བོ་དང༌། མི་མཉམ་པའི་སྐབས་ལ་འགྲོ་བ་སྟེ་རྣམ་འགྱུར་ཡིན་པར་བརྗོད་དོ། །དེ་འགོག་པ་ནི། གཅིག་ལ་ཞེས་སོགས་ཏེ། གཟུགས་སོགས་གཅིག་ལའང་རང་བཞིན་གསུམ་ཡིན་པ་ཉིད་ནི་རིགས་པ་མིན་ཏེ། གཅིག་
མིན་པ་མི་སྲིད་དགོས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཅིག་མི་སྲིད་ན་དུ་མའང་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་ཡང་ཡིན་པ་མེད་དེ། དེ་རེ་རེ་ཡང་སོ་སོ་ཡོན་ཏན་གསུམ་གསུམ་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ། །ཡོན་ཏན་མེད་ན་གཟུགས་སྒྲ་སོགས་ཀྱང་ཡོད་པ་ཉིད་རྒྱང་རིང་དུ་
འགྱུར་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་གཙོ་བོའི་རྣམ་འགྱུར་དུ་འདོད་པས་སོ། །གོས་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཅན། བདེ་སོགས་མྱོང་བ་སྲིད་པ་མིན་ཏེ། སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཟུགས་སོགས་རྣམ་འགྱུར་གྱི་དངོས་པོ་རྣམས་བདེ་བ་དེའི་རྒྱུའི་རང་བཞིན་དུ་བདེན་ན། དེ་ནི་དངོས་
པོ་བདེན་པ་མེད་པ་རྣམ་པར་དཔྱད་མ་ཟིན་ནམ་སྟེ་ཟིན་ཏོ། །ཁྱོད་ཀྱི་ལྟར་ན་རྣམ་སོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡང་བདེ་བ་སོགས་ཉིད་དུ་འགྱུར་ན། དེ་མི་འཐད་དེ། དེ་ལས་རྣམ་སོགས་འབྱུང་བ་མེད་པས་སོ། །རྣམ་སོགས་ལས་བདེ་སོགས་སྐྱེ་བ་ཡིན་ན་ཕྱིས་རྣམ་སོགས་
དེ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན་བདེ་སོགས་ཉིད་མེད་པར་འགྱུར་ཏེ། རྒྱུ་མེད་ན་འབྲས་བུ་མེད་པས་སོ། །བདེ་སོགས་རྟག་པར་ཡང་ཡོད་པ་མིན་ཏེ། དེར་མ་དམིགས་པས་སོ། །བདེ་སོགས་ཅི་ཕྱིར་འཛིན་མ་ཡིན་ཏེ་འཛིན་པར་ཐལ། གསལ་བར་ཡོད་པའི་མྱོང་བ་ཡིན་པའི་
ཕྱིར། དེ་ཡོད་ཀྱང་མི་འཛིན་པ་ནི་དེ་ཉིད་བདེ་བ་ཕྲ་མོར་འགྱུར་བས་སོ་ཞེ་ན། བདེ་བ་དེ་ཕྲ་བ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ་མིན་པར་ཐལ། རགས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། རགས་པ་དོར་ནས་ཕྲ་གྱུར་ན་དེ་མི་རྟག་པར་ཐལ། ཕྲ་རགས་དེ་གཉིས་གཅིག་དོར་ནས་གཅིག་
16-5-30b


ཏུ་འགྱུར་བས་སོ། །དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཉིད་དུ་ཅིས་མི་འདོད་དེ་འདོད་རིགས་སོ། །རགས་པ་དེ་བདེ་བ་ལས་ཐ་དད་དམ་ཐ་མི་དད། དང་པོ་ལྟར་ན། དེ་ལོག་ཀྱང་བདེ་བ་མྱོང་བར་འགྱུར་ཏེ། སྣམ་བུ་ལོག་ཀྱང་བུམ་པ་ཡོད་པ་བཞིན་ནོ། །
ཐ་མི་དད་ན་དེ་བདེ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ལ། དེ་ལྟར་ན་བདེ་བ་གསལ་བར་མི་རྟག་པར་འགྱུར་ཏེ། རགས་པ་འགགས་ན་བདེ་བ་ཡང་འགགས་པས་སོ། །གལ་ཏེ་སྐྱེ་ན་རྒྱུ་དུས་ན་ཡོད་དགོས་པས་རྒྱུ་དུས་ན་མེད་པ་འགའ་ཡང་རྒྱུས་བསྐྱེད་པ་མིན་ཏེ། རྒྱུའི་དུས་
ན་མེད་པའི་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན་རང་བཞིན་ལ་བལྟོས་པའི་སྔར་མེད་གསར་སྐྱེ་མེད་པ་བཞིན་དུ་གསལ་བ་སྟེ་རྣམ་འགྱུར་ལ་བལྟོས་པའི་སྔར་མེད་གསར་སྐྱེ་ཁྱོད་མེད་པར་མི་འདོད་ཀྱང་སྐྱོན་དེ་གནས་ཏེ། དེ་གཉིས་མཚུངས་པས་སོ། །གལ་ཏེ་རྒྱུ་དུས་ན་
འབྲས་བུ་གནས་ན་ཟན་ཟ་བ་མི་གཙང་བ་ཟ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། རས་གོས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་ཀྱི་ས་བོན་ཉོས་ཏེ་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱིས་བགོ་བར་རིགས་སོ། །འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་རྒྱུ་དུས་ན་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་མ་མཐོང་བ་ཡིན་ན། གྲངས་ཅན་རྒྱུ་དུས་
ན་འབྲས་བུ་ཡོད་པའི་དེ་ཉིད་ཤེས་ཀྱི་བཞག་པ་དེ་ཉིད་མཐོང་བས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཟན་ཟ་བ་མི་གཙང་བ་སོགས་སུ་འགྱུར་རོ། །འཇིག་རྟེན་པ་ལའང་རྒྱུའི་དུས་ན་འབྲས་བུ་ཡོད་པར་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན་ཏེ་མཐོང་སྟེ། རྒྱུ་དུས་ན་འབྲས་བུ་ཡོད་པ་གྲངས་ཅན་
གྱིས་བཞག་པ་སྟེ་ཤེས་པས་སོ། །འཇིག་རྟེན་གྱིས་མཐོང་ཡང་དེ་ཚད་མ་མིན་ན། གསལ་བ་སྟེ་རྣམ་འགྱུར་མཐོང་བའང་བདེན་པ་མིན་པར་ཐལ། དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་གྱིས་མཐོང་པས་སོ། །གལ་ཏེ་ཚད་མ་དོན་དམ་པར་ཚད་མ་མིན་ན་དེས་
16-5-31a


གཞལ་བྱ་གཞལ་བར་བཞག་མི་ནུས་པས་དེས་གཞལ་བྱ་གཞལ་བའང་རྫུན་པར་འགྱུར་བར་ཐལ། རྒྱུ་མཚན་དེ་ཉིད་དུ་ན་སྟོང་ཉིད་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་དུ་སྒོམ་པ་མི་འཐད་པར་འགྱུར་ཏེ། སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པ་རྫུན་པ་དེའི་ཕྱིར་
རོ། །ཆོས་ཅན་རྫུན་པའི་དངོས་པོ་རང་བཞིན་མེད་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་བརྟེན་པའི་དངོས་པོ་སྟེ་བདེན་མེད་དེ་ཡང་གསལ་བར་རྫུན་པ་སྟེ་རང་བཞིན་མེད་པར་གྲུབ་པར་ཐལ་ལོ། །ཁྱབ་སྟེ། དགག་བྱ་བཏགས་པའི་དངོས་པོ་ལ་མ་རེག་པ་སྟེ་མ་བཟུང་
བར་དེའི་དངོས་མེད་དེ་སྟོང་ཉིད་བདེན་པར་མི་འཛིན་པས་སོ། །དེས་ན་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་ཡུལ་ཡུལ་ཅན་དང་བདེན་འཛིན་དག་རང་བཞིན་མེད་པར་མཚུངས་ཀྱང་སྤང་གཉེན་དུ་འཐད་པ་ནི། རྨི་ལམ་གྱི་བུ་ཤི་བ་དེ་མེད་པར་འཛིན་པའི་རྣམ་རྟོག་རྫུན་པ་
ཡིན་ཡང་དེའི་དྲན་པ་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་རྨི་ལམ་གྱི་བུ་ཤི་བ་ཡོད་པར་འཛིན་པའི་རྟོག་པ་སྐྱེ་བའི་གེགས་བྱེད་པ་བཞིན་ནོ། །རྒྱུ་མེད་བཀག་པའི་དོན་བསྡུ་བ་ནི། དེ་བས་ཞེས་སོགས་རྐང་པ་གཉིས་སོ། །བདག་ལས་མ་ཡིན་གཞན་ལས་མིན། །ཞེས་
སོགས་གསུངས་པའི་རྒྱུ་མེད་དུ་སྨྲ་བ་བཀག་ནས་རང་དང་གཞན་ལས་སྐྱེ་བ་འགོག་པ་ནི། སོ་སོ་བའམ་ཞེས་སོགས་ཏེ་སོ་སོ་བའམ་འདུས་པའི་རྐྱེན་རང་ལས་མི་སྐྱེ་བ་ནི། དབུ་མ་འཇུག་པར། སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་སླར་ཡང་སྐྱེ་བར་རིགས་པའང་
མ་ཡིན་ཉིད། །ཅེས་སོགས་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །གཞན་ལས་མི་སྐྱེ་བར་ནི། དེ་ཉིད་ལས། གལ་ཏེ་གཞན་ལ་བརྟེན་ནས་གཞན་ཞིག་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ན་ནི། །ཞེས་སོགས་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །དུས་གསུམ་བདེན་པར་འདོད་པ་འགོག་པ་
16-5-31b


ནི། གཞན་ལས་ཞེས་སོགས་ཏེ། ཡུལ་དུས་གཞན་ནས་འོང་བ་དང༌། གནས་པ་དང༌། ད་ལྟར་བ་འདས་འགྲོ་བ་བདེན་པར་མེད་པའོ། །གང་ཞིག་གང་དང་ཉེ་བ་སོགས་ནི་འདུས་བྱས་རྣམས་རྒྱུ་ཡོད་ན་འབྱུང་གི། མེད་ན་མི་སྐྱེ་བའོ། །དཔེར་ན། གཟུགས་
བརྙན་དང་མཚུངས་ཞེས་དང༌། དེ་འདྲ་བའི་བཅོས་བུ་དེ་ལ་བདེན་ཉིད་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ། བཅོས་པ་ནི། གཞན་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་པས་སོ། །དེ་དག་གི་དོན་རྒྱས་པར་བཤད་པ་ལ་སྐྱེ་བ་བདེན་པ་འགོག་པ་ནི། དངོས་པོ་ཡོད་པར་འགྱུར་བ་ལ་ཞེས་སོགས་
ཏེ། རྩ་ཤེ་ལས། རྐྱེན་རྣམས་སོ་སོ་འདུས་པ་ལ། །ཞེས་སོགས་ལྟར་ཤེས་པར་བྱའོ། །དངོས་པོ་མེད་པ་བསྒྱུར་དུ་མེད་པ་ནི། མེད་པ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའོ། །གནས་སྐབས་དོར་བའི་རང་བཞིན་དེ་དངོས་པོ་ཇི་ལྟར་ཡིན་ཏེ་མ་ཡིན་པར་ཐལ། རྒྱུའི་
དུས་ན་མེད་པར་ངོ་བོས་གྲུབ་པས་སོ། །སྔར་མེད་གསར་དུ་དངོས་པོར་མི་འགྱུར་ན་དངོས་པོར་འགྱུར་བ་གཞན་གང་ཞིག་ཡིན་ཏེ་མེད་དེ། རྒྱུ་དུས་ན་ཡོད་པ་སྐྱེ་བ་མི་དམིགས་པས་སོ། །རྒྱུ་དུས་ན་མེད་པའི་ཚེ་དངོས་པོར་མི་འགྱུར་ན་དངོས་པོ་ཡོད་པར་ནམ་
ཞིག་འགྱུར་ཏེ་མི་འགྱུར་རོ། །དེ་ལྟར་དངོས་པོ་མ་སྐྱེས་ན་དགོས་མེད་དེ་ངོ་བོ་སྔར་མེད་པ་དང་མི་འབྲལ་ལ། དེ་དང་མ་བྲལ་ན་དངོས་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་མི་སྲིད་དོ། །འགག་པ་བདེན་གྲུབ་འགོག་པ་ནི། དངོས་པོ་ཞེས་སོགས་ཏེ། གོ་བར་ཟད་དོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་
མ་ཤེས་པའི་ཉེས་དམིགས་ནི། བདག་ཉིད་ཅེས་སོགས་ཏེ། ལྷག་མ་རྣམས་གོ་སླའོ། །དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ལེའུའི་དོན་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོས་རྒྱ་ཆེར་གསུངས་པའི་ཚིག་དོན་རགས་པ་བློ་ལ་ངེས་པ་
16-5-32a


རྣམས་ཚེ་རབས་གཞན་དུའང་མི་བརྗེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་བརྗེད་བྱང་དུ་བྲིས་པ་འདིས་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཕན་ཐོགས་པར་གྱུར་ཅིག །སརྦ་མངྒལཾ།།
16-5-32b


empty page